CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR

Heidenhain Instructieboek CNC FREZENProgrammeren Voorinstellen Opspannen Verspanen Produceren Automatiseren

ing. P.J.F. Schuurbiers

Pagina 1

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR

Pagina 2

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR

Heidenhain Instructieboek CNC Frezening. P.J.F. Schuurbiers

Pagina 3

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR

Eerste uitgave, maart 2011

Voorbehoud Het Heidenhain Instructieboek CNC FREZEN, kan als een aanvulling dienen op de oorspronkelijke en origineel geleverde handleidingen van de fabrikant van uw machine, maar kan deze nimmer geheel of gedeeltelijk vervangen. Dit hangt samen met de software stand, het type Heidenhain besturing en de versie van uw originele documentatie.

Pagina 4

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARVerantwoording

Titel Heidenhain Instructieboek CNC FREZEN Uitgever CNC Instructie Buro, Schuurbiers Auteur ing. P.J.F. Schuurbiers Copyright tekst en afbeeldingen De Auteur Boekvorm Geproduceerd door drukkerij IDP De Voorst - Marknesse Nabestellen Op de site www.verspanersforum.nl Contact cnc-i-buro@hetnet.nl Software SharpCAM 2.5D programmeer softwarepakket Willekeurige kamers (pockets) met eilanden en lastige contouren supersnel programmeren en werken met tekeningen in het DXF formaat, versnelt de aanmaak van een te vervaardigen product. De "userinterface" werkt met de nieuwste Microsoft Direct X technologie. Hierdoor biedt dit een snelle en mooie grafische weergave. Naast de geavanceerde freesfuncties, kent het pakket uitgebreide boor-, tap- en kottercyclussen, een toolmanager, een 2D CAD faciliteit en communicatie met machines. De postprocessorslag is automatisch en op elk moment is het gekozen programmaformaat zichtbaar. Men kan kiezen uit Fanuc, Fadal, Haas, Heidenhain, Siemens formaten. De aanpassing van de definitie van de postprocessor voor de betreffende machine is zeer eenvoudig. Een compleet programmeerpakket voor CNC freesmachines, als aanvulling op het "Heidenhain Instructieboek CNC FREZEN". Kijk op www.verspanersforum.nl MillWrite 3D Graveer softwarepakket Specifieke software voor het graveren van letters, cijfers en symbolen op vlak, rond en bol oppervlak, voor draaien en frezen. Hiermee kunt u snel heel mooie resultaten verkrijgen en artistiek werken. Kijk op www.verspanersforum.nl

De site www.verspanersforum.nl is eigendom en een particulier initiatief van Gerrit van der Linde, om vakkennis en ervaring in de metaal vast te leggen. Op het forum vinden vak discussies plaats die de website kunnen aanvullen. Het is opgezet zonder winstoogmerk, echter sponsors zijn welkom.

ISBN 978-94-90020-05-7 / NUR 171Pagina 5

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARCopyright

AuteursrechtAuteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de auteur niets van dit boek worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden, of op enige wijze in enige vorm, wat ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. De auteur is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Hoewel aan dit boek de uiterste zorg is besteed, kunnen fouten en onvolledigheden niet worden uitgesloten.

Pagina 6

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARInleiding

Bij deze uitgave.Dit instructieboek vormt een handleiding bij CNC freesmachines met HEIDENHAIN besturing. Hieruit leert u de functies en mogelijkheden kennen, om de meeste verspaningen te kunnen programmeren en in te stellen. De CNC scholingen met mijn oorspronkelijke dictaten, vormde al jarenlang de basis bij ingebruikname van nieuwe en bestaande CNC freesmachines en bewerkingscentra met allerlei producten en toepassingen, die ik als praktijkopleider mocht realiseren. Met de gegeven uitleg krijgt u snel een overzicht van de opzet, werkwijze en mogelijkheden van machines met HEIDENHAIN besturing. De verzamelde kennis in dit boek maakt het inwerken op deze besturing een stuk gemakkelijker. Het "Verspanersforum" bracht mij op het idee, om dit instructiemateriaal in deze vorm aan te bieden. Op dit forum kunnen ook verbeteringen en aanvullingen met u tot stand komen en zo kennis en ervaring worden gebundeld voor toekomstige vakgenoten. Het instructieboek kan ook dienen als naslagwerk op de werkplek, bij alle bekende merken horizontale en verticale CNC freesmachines, met hier en daar een aantekening over specifieke verschillen. De praktische opzet, doormiddel van verklarende teksten met figuren en rele voorbeelden, biedt de basis aan om ook zelf te oefenen en zo met uw CNC machine te leren werken. Ik wens u als CNC Frezer hiermee veel plezier.

Peter Schuurbiers

Ander boek van de auteur: FANUC Instructieboek CNC DRAAIEN FANUC Instructieboek CNC FREZENPagina 7

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARInhoud

Verantwoording ....................................................................................................................... 5 Copyright ................................................................................................................................ 6 Inleiding ................................................................................................................................ 7 Inhoud ................................................................................................................................ 8 Scholingsprogramma .............................................................................................................. 10 Heidenhain ............................................................................................................................ 12 Werkvoorbereiding ................................................................................................................. 13 Gereedschappenlijst ............................................................................................................... 14 X-Y-Z Cordinaten .................................................................................................................. 15 X-Y-Z Assenstelsel .................................................................................................................. 16 Machinenulpunt ..................................................................................................................... 17 Werkstuknulpunt .................................................................................................................... 18 Nulpuntverschuiving ............................................................................................................... 19 Nulpunten Afstellen ................................................................................................................ 20 Gereedschappen Definitie........................................................................................................ 23 Gereedschappen Tabel............................................................................................................ 24 Gereedschappen Afstellen ....................................................................................................... 26 Gereedschappen Toolsetter ..................................................................................................... 29 Polaire Cordinaten ................................................................................................................ 31 A as Draaitafel ....................................................................................................................... 33 B as Draaitafel ....................................................................................................................... 34 C as Draaitafel ....................................................................................................................... 36 A+C as Zwenktafel ................................................................................................................. 37 5 Assige Machine ................................................................................................................... 38 Absolute Programmering ......................................................................................................... 39 Incrementele Programmering .................................................................................................. 41 Programma Blokvorm ............................................................................................................. 43 Programma Naam .................................................................................................................. 48 Programma Commentaar ........................................................................................................ 49 Programma Indeling ............................................................................................................... 50 Programma Opbouw ............................................................................................................... 57 Programma Dialoog ................................................................................................................ 58 Machine Werkstanden............................................................................................................. 60 Machine Softtoetsen ............................................................................................................... 61 M-Code Functies .................................................................................................................... 62 Gereedschap Wisselen ............................................................................................................ 63 Pallet Wisselen ....................................................................................................................... 66 Elektronische meettaster (Heidenhain)...................................................................................... 70 Gereedschap toolsetter (Heidenhain) ........................................................................................ 80 Gereedschap toolsetter (Blum Laser) ........................................................................................ 84 Gereedschap toolsetter (Renishaw) .......................................................................................... 89 Standtijdbewaking .................................................................................................................. 90 Interpolatie functies................................................................................................................ 91 Baanfuncties .......................................................................................................................... 92 Lijn Frezen ............................................................................................................................ 93 Polair Lijn Frezen.................................................................................................................... 97 Radiuscorrectie ...................................................................................................................... 99 Boog Frezen ........................................................................................................................ 111 Polair Boog Frezen ............................................................................................................... 115 Afschuinen en Afronden ........................................................................................................ 118 CAD/DXF/CAM formaat ......................................................................................................... 121

Pagina 8

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARInhoud

FK programmering................................................................................................................ 122 Helix Frezen......................................................................................................................... 126 Draadfrezen......................................................................................................................... 127 Freeswerk Kwaliteit .............................................................................................................. 132 Graveer Freeswerk ............................................................................................................... 133 Cyclussen ............................................................................................................................ 134 Boor Cyclussen .................................................................................................................... 138 CYCL DEF 1 Diepboren.......................................................................................................... 139 CYCL DEF 200/203/205 Diepboren ......................................................................................... 141 CYCL DEF 2/206 Tapcyclus .................................................................................................... 143 CYCL DEF 17/207/209 Tapcyclus............................................................................................ 145 CYCL DEF 262 - 267 Schroefdraadfrezen ................................................................................. 147 CYCL DEF 202 Finish kottercylus ............................................................................................ 148 CYCL DEF 201 Ruim/Kottercylus............................................................................................. 149 CYCL DEF 204 Achterverzinken .............................................................................................. 150 Frees Cyclussen ................................................................................................................... 151 CYCL DEF 4/212 Rechtkamer frezen ....................................................................................... 152 CYCL DEF 5/214 Rondkamer frezen ........................................................................................ 153 CYCL DEF 3/210/211 Sleuf frezen .......................................................................................... 154 CYCL DEF SL Uitkameren (Pocketing) ..................................................................................... 156 CYCL DEF 14/27/28 Cilindermantel ......................................................................................... 158 Automatische Snijgegevens ................................................................................................... 161 Parameter Programmering .................................................................................................... 164 Positie Omrekening............................................................................................................... 174 CYCLE DEF 7 Nulpuntverschuiving .......................................................................................... 175 CYCL DEF 8 Spiegelen........................................................................................................... 180 CYCL DEF 11/26 Schaalfactor ................................................................................................ 182 CYCL DEF 10 Rotatie ............................................................................................................ 184 CYCL DEF 19 Bewerkingsvlak zwenken ................................................................................... 186 5 Vlaks Programmeren .......................................................................................................... 191 4 Assig Simultaanfrezen ........................................................................................................ 202 5 Assig Simultaanfrezen ........................................................................................................ 203 5 Vlaks Controle Freesproef ................................................................................................... 204 DIN/ISO Formaat ................................................................................................................. 208 Parameterinstelling ............................................................................................................... 210 Communicatie ...................................................................................................................... 213 Instructie werkstukken.......................................................................................................... 215 Oplossingen......................................................................................................................... 227

Pagina 9

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARWerkstuknulpunt

WDoor uitrichten met een kantentaster, mechanische of elektronische meettaster, bepalen we de plaats van het werkstuknulpunt (W). Door omschakelen op de referentie-positieuitlezing (REF), worden de afstanden van W tot het vaste machinenulpunt M getoond (Figuur 3). Deze kunnen als de nulpuntverschuivingen in een tabel worden ingegeven, overgenomen of automatisch uit een elektronische meettastercyclus hierin komen te staan. De tabel heeft de bestandsnaam: NULPUNT.D (Naamgeving in dit instructieboek).

Let op: De besturing stelt nulpuntverschuivingen in t.o.v. het machinenulpunt M of t.o.v. de actuele-positie-uitlezing (ACT): X0Y0Z0, afhankelijk van instelling machineparameter 7475. Voorbeeld: Formaat nulpuntentabel (hier 6 assen): NULPUNT.DBEGIN Nr 0 1 2 .. 10 [END] NULPUNT .D MM X Y Z +0 +0 +0 -264.845 -250.071 -350.540 +0 +0 +0 +0 +0 +0 A +0 +0 +0 +0 B +0 +0 +0 +0 C +0 +0 +0 +0

Met cyclus: CYCL DEF 7.0 NULPUNT, kunnen we deze nulpuntverschuivingen in ons CNC programma selecteren/activeren. Hiermee verleggen we feitelijk het machinenulpunt naar het werkstuknulpunt of het vorige werkstuknulpunt naar de volgende (Figuur 4).

Voorbeeld1: nulpuntverschuiving no. 1:

CYCL DEF 7.0 NULPUNT CYCL DEF 7.1 #1

(Deze functie kennen we in standaard DIN/ISO als nulpuntverschuivingen 1=G54 tot 6=G59) In plaats van het nummer (#..) voor keuze van de verschuiving uit de nulpuntentabel, kan deze ook direct met de afgestelde afstanden in het CNC programma worden toegepast.

Voorbeeld 2: nulpuntverschuiving direct: CYCL DEF 7.0 NULPUNTCYCL DEF 7.1 X-264.845 CYCL DEF 7.2 Y-250.071 CYCL DEF 7.3 Z-350.540 Dit werkstuknulpunt kan zelf ook weer verschoven worden met een incrementele afstand. (Deze functie kennen we in standaard DIN/ISO als lokale nulpuntverschuivingen G52)

Voorbeeld 3: nulpuntverschuiving extra: CYCL DEF 7.0 NULPUNT CYCL DEF 7.1 IX+50Deze kan weer worden geannuleerd door: CYCL DEF 7.0 NULPUNT CYCL DEF 7.1 IX-50

Het voorgaande nulpunt (#1) is nu weer actief.

(Zie Hoofdstuk: CYCL DEF7 Nulpuntverschuiving).Pagina 18

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARGereedschappen Definitie

TOOL DEFOp oudere besturingen definiren we de gereedschapsafmeting met het commando: TOOL DEF Deze gegevens worden aan het begin van het programma geprogrammeerd en hebben betrekking op de volgende gereedschapsgegevens: Gereedschapsnummer : Gereedschapslengte : Gereedschapsradius : TOOL DEF 2 (TOOL NUMMER bijv. 2) L 50.546 (LENGTE afmeting bijv. 50.546 mm) R3 (RADIUS afmeting bijv. 3 mm)

Deze gereedschapsafmetingen activeren we in het programma, nadat dit in de spil is geplaatst, met het commando: TOOL CALL (Later meer hierover) Machines met automatische gereedschappenwisselaar, kennen het commando TOOL DEF nr, als vrselectie van het volgende gereedschap uit het magazijn, dus zonder L en R ingaven.

Voorbeeld: 1 (Als definitie):TOOL DEF 1 L+50 R+3 TOOL DEF 2 L+55 R+5

Voorbeeld 2 (Als voorselectie):TOOL DEF 2

De gereedschappenwisselaars werken namelijk allemaal met de L en R gegevens uit het gereedschappenbestand: TOOL.T (De tabelvorm hiervan kennen we ook als de "Offsettabel" op andere besturingsmerken). De tabel: TOOL.T (of naam met extensie *.T) kunt u benaderen met de toets:

Voorbeeld: (Tools vooringesteld): In deze tabel lezen we de afgestelde gereedschap- LENGTE en werkelijke RADIUS af.BEGIN TOOL.T MM T NAME L +0 +101.9909 +50.546 +94.4592 R +0 +40 +3 +3 LCUTS ANGLE RT 0 0 12 0 0 0 10 0 0 0 0 0 TL PL-VAL 0 0 0 0 0 100 0 0

0 0TOOL 1 VLAKFR 2 RFREES 3 CBOOR .. [END]

Met de L en R maat wordt door de besturing lengte- en radius- correctie verrekend. De overige gegevens bieden veel meer mogelijkheden om gereedschappen te beheren. (Zie Hoofdstuk: Gereedschappen Afstellen). De ingevoerde "Radius" bepaald ook de grafische afbeelding van de "Diameter" van het gereedschap (dus ook ingeven voor centerboren, spiraalboren, etc.).Pagina 23

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARA+C as Zwenktafel

X, Y, Z, A en C (optie)Een machinetafel kan ook als zogenaamde zwenktafel worden uitgevoerd (Tilting table). Verticale bewerkingscentra, combineren deze A-as met een gentegreerde C-as draaitafel, zodat 5 assig of in 5 basisvlakken kan worden gewerkt. Met een zwenktafel kunnen we het werkstuk vr en achterover kiepen en dan op elke positie indexeren. Het zwenkbereik bedraagt bijvoorbeeld A+20 tot A-90 graden of A+30 tot A-120 graden, afhankelijk van de machine bouwwijze en ronddraaitafel afmeting. Er bestaan ook A+C as opbouw tafels, voor horizontale en verticale machines, die in de originele machine uitvoering worden mee besteld. Bij het werken met een zwenktafel, moet je extra goed opletten met positioneren, bijvoorbeeld of de spil vanaf de wisselpositie, botsingsvrij naar het werk toekomt. Sta je voor de machine, dan heb je met een A+ positie, soms minder zicht op de verspaning (op een vertikale machine kijk je dan tegen de achterkant van de zwenktafel aan). Soms vertraagt een gereedschapswissel cyclus, omdat de tafel eerst terug moet zwenken van A-(90) naar bijvoorbeeld A-45/A0, om ruimte te maken voor een veilige wisseling (machine versie verschil). We kunnen de spilkop dan met M91 in Z-as eerst naar het machinenulpunt programmeren. Hierdoor bestaat er meer veiligheid om botsingsvrij te positioneren. Met het in dit boek behandelde systeem, worden de zwenkassen direct geprogrammeerd. Deze worden vooraf, met stilstaand gereedschap, eerst gepositioneert om het gewenste vlak daadwerkelijk onder/voor de spil te zwenken. Daarna volgt het bijbehorende assenstelsel, door CYCL DEF 19 BEWERKINGSVLAK te activeren en zo de relatie met het nulpunt te behouden. CYCL DEF 19 kan ook de benodigde A en C as hoekposities, in variabelen Q120, Q121 en Q122, automatisch berekenen. De positionering moet dan na de cyclus worden geprogrammeerd als: L A+Q120 B+Q121 C+Q122 R0 F10000. (Zie Hoofdstuk: CYCL DEF 19 Bewerkingsvlak).

Figuur 20 Verticale machine met een zwenktafel (A as) met gentegreerde draaitafel (C as).Pagina 37

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARProgramma Indeling

Hoofd- en Onderprogramma (1-6)Veelal is een korter CNC programma mogelijk, als we delen hiervan in een onderprogramma opnemen. Deze delen kunnen we in het hoofdprogramma weer oproepen. Bijvoorbeeld als we op hetzelfde gatenpatroon moeten centreren, boren en of tappen (onderprogramma met de cordinaten). Of als een contour voor en na moet worden gefreesd (onderprogramma met de contourbeschrijving). Ook als dezelfde bewerkingen vaker voorkomen in nieuwe programma's, past men dit toe.

Voorbeeld: Structuur van onderprogrammas in het hoofdprogramma0 BEGIN PGM 10 MM 1 ; HOOFD PGM 2 TOOL DEF 1 L+0 R+5 3 TOOL CALL 1 Z S500 4 L X0 Y0 F10000 M3 5 L Z+3 M8 6 CALL PGM 110 7 L X+10 8 CALL PGM 110 9 L X+20 10 CALL PGM 110 11 L Z+100 F10000 12 L M30 13 END PGM 10 MM In dit voorbeeld betekend: Hoofdprogramma 10: Regel 0 Regel 6, 8, 10 Regel 12 Regel 13 Onderprogramma 110: Regel 0 Regel 5 0 1 2 3 4 5 BEGIN PGM 110 MM ; ONDER PGM L Z-5 F125 L Z-10 F300 L Z+3 F10000 END PGM 110 MM

Begin hoofdprogramma CALL PGM 110 = Onderprogramma 110 uitvoeren M30 = Einde programma bewerking END PGM 10 = Einde hoofdprogramma 10

Begin onderprogramma END PGM 110 = Einde onderprogramma 110

De betekenis van de overige coderingen in dit programma komen verderop nog terug. Eerst wordt het hoofd- en daarna het onderprogramma ingegeven. Je kunt verschillende onderprogrammas in het zelfde hoofdprogramma opgeroepen. Tot maximaal 8 keer kun je vanuit een onderprogramma weer naar een nieuw onderprogramma gaan (nesting). Onderprogrammas kunnen soms ook in andere hoofdprogrammas van pas komen. Zorg ervoor dat bij programma opslag, het juiste hoofd- en bijbehorende onderprogramma later zijn terug te vinden. Heidenhain kent ook de LABEL techniek die op de volgende pagina wordt besproken. In onderprogrammas kunnen geen labels worden doorlopen.

Pagina 50

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARPallet Wisselen

PalletsysteemOp bewerkingscentra, met een flink aantal gereedschappen in het magazijn van de wisselaar, is het goed mogelijk de productwisseling te automatiseren. We werken dan met standaard pallets. Deze komen in verschillende afmetingen op machines voor. Er bestaan gentegreerde boxer-, roterende-, carrousel en lineaire palletwisselsystemen. De uitvoering van deze systemen zijn dus machineafhankelijk. Ook het onbemand werken met een laad en los robot wordt in de praktijk als een heel flexibel systeem ervaren. Deze robots kunnen ook later worden opgebouwd met enige voorzieningen aan de machine. Een eenvoudige variant is het zoveel mogelijk opspannen van producten op uw machinetafel, in meerdere klemmen of op pallets. De productie kan dan eventueel ook na werktijd doorlopen.

Er kunnen een aantal situaties bestaan bij het produceren met pallets: - Enkelstuksfabricage van een product - Seriefabricage van hetzelfde product - Seriefabricage van verschillende producten Een palettenwisselaar werkt met twee of meer pallets, n binnen en n of meer buiten de machinecabine. Met een drukknop kunnen we op het opspanstation, een gereedstaande pallet vrijgeven voor productie. In het afwisselend produceren van hetzelfde product, kan op de volgende vrij gegeven pallet automatisch worden doorgestart. De machine test dan eerst welke pallet vrij is gegeven, haalt deze op, en start hierop hetzelfde CNC programma. Ook kunnen we verschillende producten in serie produceren met verschillende CNC programmas en opspanningen. Dit laatste geldt ook voor een freesmachine met verrijdbare kolom. We verdelen dan de machinetafel in een linker en rechterkant met een scheidingswand er tussen. U spant op terwijl het andere product wordt bewerkt en de machine pendelt continue heen en weer. In combinatie met 5 assige machines, is de vrijheid waarmee je met de gereedschappen bij de te bewerken vlakken kunt komen van groot belang. Hiervoor zijn slimmen methodes ontwikkeld, in combinatie met nulpuntspansystemen voor pallets. Als oplossing zien we in de ontwikkelingsafdelingen de zogenaamde zwaluwstaartspantechniek. Hiermee kunnen producten geheel uit volmateriaal worden vervaardigd met maximale vrijheid. Het streven van productiebedrijven is om 24 uur per dag op 7 dagen in de week de fabricage te organiseren (24/7 concept).

Pagina 66

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARElektronische meettaster (Heidenhain)

Werken met een basisrotatieAls proef frezen we de richtgleuf nu opnieuw met het actuele nulpunt en basisrotatie:0 1 2 3 4 5 6 7 8 BEGIN PGM BASISROT1 MM ; ROT 10 + NUL HAND GEMETEN BLK FORM 0.1 Z X-10 Y-10 Z-20 BLK FORM 0.2 X+110 Y+110 Z+0 TOOL CALL 10 Z S8000 F2000 L M3 CYCL DEF 7.0 NULPUNT CYCL DEF 7.1 X+50 CYCL DEF 7.2 Y+50 9 L X-55 Y+0 R0 F MAX 10 L Z+5 R0 F MAX 11 L Z-15 R0 F AUTO 12 L X+55 13 L Z+200 R0 F MAX 14 CYCL DEF 7.0 NULPUNT 15 CYCL DEF 7.1 #0 16 END PGM BASISROT1 MM

De richtgleuf wordt perfect nagefreesd. We hebben nu een proefstuk met nulpunt, in een opspanning met een basisrotatie van 10. De basisrotatie zullen we nu vervolgens automatisch gaan meten. Hiervoor zullen we eerst handmatig de basisrotatie op nul terugzetten: ROTATIEHOEK=+0. Het bestaande eerste werkstuknulpunt (#10), is een voorwaarde voor het positioneren van de taster t.o.v. dit en alle volgende werkstukken. De werkelijke nauwkeurigheid wordt met de tastercyclussen bepaald en opnieuw in de nulpuntentabel #10 geschreven.0 1 2 3 4 5 BEGIN PGM BASISROT2 MM ; ROT + NUL AUTO METEN CYCL DEF 7.0 NULPUNT CYCL DEF 7.1 #10 TOOL CALL 30 Z ;3D TASTER TCH PROBE 400 BASISROTATIE Q263=+10 ;1E PUNT 1E AS ~ Q264=-10 ;1E PUNT IN 2E AS ~ Q265=+50 ;2e PUNT 1e AS ~ Q266=-10 ;2e PUNT 2e AS ~ Q272=2 ;MEETASSEN ~ Q267=+1 ;VERPL. RICHTING ~ Q261=-5 ;MEETHOOGTE ~ Q320=5 ;VEILIGHEIDSAFSTAND ~ Q260=+5 ;VEILIGE HOOGTE ~ Q301=1 ;VERPL.VEILIGH.HOOGTE ~ Q307=+0 ;VOORINST. BASISROT. 6 TCH PROBE 414 NULPUNT BUITEN HOEK Q263=+10 ;1E PUNT 1E AS ~ Q264=-10 ;1E PUNT IN 2E AS ~ Q326=50 ;AFSTAND 1e AS ~ Q296=-25 ;3e PUNT 1e AS ~ Q297=+10 ;3e PUNT 2e AS ~ Q327=50 ;AFSTAND 2e AS ~ Q261=-5 ;MEETHOOGTE ~ Q320=5 ;VEILIGHEIDSAFSTAND ~ Q260=+5 ;VEILIGE HOOGTE ~ Q301=1 ;VERPL.VEILIGH.HOOGTE ~ Q304=1 ;BASISROTATIE ~ Q305=10 ;NUMMER IN TABEL ~ Q331=+0 ;NULPUNT ~ Q332=+0 ;NULPUNT 7 L Z+100 R0 F MAX 8 CYCL DEF 7.0 NULPUNT 9 CYCL DEF 7.1 #10 10 L X+0 Y+0 R0 F MAX M0 11 ; NULPUNT GEACTIVEERD 12 TOOL CALL 10 Z S8000 F2000 13 L M3 14 CYCL DEF 7.0 NULPUNT 15 CYCL DEF 7.1 IX+50 16 CYCL DEF 7.2 IY+50 17 L X-55 Y+0 R0 F MAX 18 L Z+5 R0 F MAX 19 L Z-15 R0 F AUTO 20 L X+55 21 L Z+200 R0 F MAX 22 CYCL DEF 7.0 NULPUNT 23 CYCL DEF 7.1 #0 24 END PGM BASISROT2 MM

In de cyclus TCH PROBE 414 wordt met vrijgave Q304=1 de definitieve ROTATIEHOEK=10 vastgelegd, samen met het tabelnulpunt #10 (Q305=10). Hiervoor was het tasten tegen twee X en twee Y cordinaten voldoende. Ook nu wordt de richtgleuf perfect gefreesd.Pagina 73

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARGereedschap toolsetter (Heidenhain)

Automatisch gereedschap afstellen (Electro mechanisch)Met een toolsetter wordt de gereedschapslengte (L) exact gemeten, door met een boorpunt of snijtand, boven op het afstelvlak van de toolsetter aan te lopen. Dit gebeurd met een vaste meetweg en voeding. Het contactmoment tijdens de aanraking, bepaald de lengte van het gereedschap. In een berekening wordt deze herleidt tot de echte voorinstelmaat. Deze wordt automatisch in de gereedschapstabel overgenomen (TOOL.T). De gereedschapsradius (R) kan worden bepaald door zijdelinks met de frees op de omtrek van de afstelstift aan te lopen. Het is raadzaam deze meting alleen te doen als hieraan behoefte bestaat, zoals na herslijpen van een frees of als een passing moet worden gefreesd. Daarom komen de kleinere freesdiameters meestal hiervoor in aanmerking (tot 25 mm diameter). Deze meeting vindt plaats met draaiende spil, in tegengestelde snijrichting.

De afstelprogrammas zijn aanwezig als cyclussen onder de druktoets: Er zijn in de ontwikkelingsperiode drie verschillen ontstaan, de oude cyclus nummering 31 t/m 33, met daarin de extra Q-parameter, die de status van een controle werd toegewezen (0=in tolerantie, 1=versleten, 2=gebroken), en de nieuwe nummering 481 t/m 483. De nieuwe cyclussen hebben dezelfde functies als de oude, maar werken nu ook in DIN/ISO.Wij bevelen aan om de toolsetter tegen beschadiging te beschermen (precisie instrument). Er is dan wel een beschermkap nodig (zelf maken). Het is al eerder gebeurd, dat tijdens het schoonmaken van de machinetafel, de tasterstift werd geraakt. De toolsetter moet wel eerst worden gekalibreerd voordat u hierop afstelt. Hiervoor is een kalibratie gereedschap nodig met een nauwkeurig vastgestelde lengte en diameter. Alternatief neemt u een paspen op in een nieuwe spantanghouder en meet hiervan de juiste lengte door voorinstellen. De lengte en paspenradius, moeten in de gereedschapstabel worden ingegeven. Omdat bij installatie van de toolsetter de montagepositie op de machine al werd vastgelegd (MP 6580), kunnen we eenvoudig en steeds weer opnieuw, met een vast kalibratie programma, de kalibratie uitvoeren. Dit compenseert eventuele afwijkingen in de positie van de toolsetter door montage afwijking, of na het vervangen van een meetstift (breuk), of spilopname (thermisch) en het geeft zekerheid over de juiste werking. Voordat u de kalibratie uitvoert de machine minimaal 30 minuten laten warmlopen.

Voorbeeld: Warmlopen in het machine bereik vanuit machinenulpunt (positie t.o.v. M91)0 BEGIN PGM WARMLOPEN MM 1 TOOL CALL 1 Z S2500 2 L Z-40 R0 F MAX M91 3 L M3 4 LBL 1 ; MACHINE BEREIK AANPASSEN 5 L X-818 Y+570 C+360 A-90 R0 F MAX M91 6 L Y+41 R0 F MAX M91 7 L X-20 Y+41 C+0 A+90 R0 F MAX M91 8 L Y+570 R0 F MAX M91 9 CALL LBL 1 REP 20/20 10 STOP M30 11 END PGM WARMLOPEN MMPagina 80

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARBaanfuncties

Lijn of cirkel (boog)Met baanfuncties kunnen we een frees over of langs een LIJN en/of CIRKELBOOG verplaatsen. Denkbeeldig wordt een gereedschapsverplaatsing over onze tekening geprogrammeerd, alsof het gereedschap zich verplaatst en het werkstuk stilstaat (dus niet in slede verplaatsingen denken). Voor het programmeren van deze verplaatsingen kiezen we de volgende functie toetsen: Toets Functie Rechte lijn Rechte lijn Cirkelboog Cirkelcenter Cirkelboog Cirkelboog Cirkelboog Afkanting Afronding Verplaatsing Lineair naar x-y-z eindpunt Lineair Polair naar PR-PA eindpunt Circulair naar x-y eindpunt met radius R Cirkel Center in x-y als rekenpunt Circulair naar x-y eindpunt om CC punt Circulair Polair naar PR-PA om CC punt Circulair en Tangentieel vertrek naar x-y Afkanting (fase) tussen twee rechten L Afronding tussen twee lijnen L en of C

De baanfuncties LP en CP maken gebruik van contourpunten in polaire cordinaten. Druk hiervoor na elkaar de toets: L of C in en dan op de oranje toets: P.

Voorbeeld:

Figuur 32 Contouromtrek (W - P1 - P6) verdeelt in baanfuncties L, CR, CT

Pagina 92

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARRadiuscorrectie

Links en rechts kiezenDe radiuscorrectie wordt met RL: links, of met RR: rechts, langs de contour ingeschakeld. (in de standaard DIN/ISO programmering de code G41=RL en G42=RR of G40=R0). Deze richting moet u dus zelf kiezen en daarmee bepaalt u ook de mee- of tegenloop freesmethode. De radiuscorrectie blijft actief langs de geprogrammeerde contour, totdat we deze weer uitschakelen met R0. Hieronder worden deze situaties weergegeven voor een contourlijn die met de tekeningmaat 20 mm werd geprogrammeerd.

Figuur 38 Geen correctie: R0 = De frees beweegt OVER de contourlijn

Figuur 39 Meeloopfrezen: RL = De frees beweegt LINKS van de contourlijn

Figuur 40 Tegenloopfrezen: RR = De frees beweegt RECHTS van de contourlijn

Pagina 100

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAROefening 17

ContourfrezenProgrammeer het omtrekfrezen. Het startpunt ligt op X+120. Y-120.

Figuur 58 Programmeren van een contourfreesbewerking.

Pagina 114

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARCAD/DXF/CAM formaat

TekeningmatenEen contourfreesbewerking is soms lastig te programmeren als er onvoldoende maten op tekening staan. Ook onnauwkeurigheden in de tekenwijze leiden tot vertraging, omdat contourpunten niet blijken aan te sluiten en een hinderlijk probleem met radiuscorrectie ontstaat. Door in CAD het detail over te tekenen vinden we hiervoor vaak een oplossing. Als u de denkbeeldige middelpuntbaan langs de contour construeert, vindt u vaak nog een oorzaak van het probleem. In een bestaande CAD tekening kan een contour ook worden geselecteerd om ontbrekende maatvoering eruit te lichten, of deze in een DXF formaat om te zetten. Dit formaat kan met de juiste postprocessor in een CAM systeem naar een Heidenhain formaat worden omgezet. Deze DXF slag is ook direct mogelijk met de "SharpCAM 2.5D programmeer software". Deze software kunt u bestellen op de site www.verspanersforum.nl Hebt u een nette tekening, maar een lastige contour om aan de machine te programmeren, dan is deze software een goede keus of de Heidenhain FK vrije contourprogrammering een uitkomst. Bij problemen met maatvoering kiest u uit n van deze mogelijkheden, om weer snel verder te kunnen werken op de machine. Een compleet CAM programma is de enige mogelijkheid om op dubbel gekromde oppervlakten freesbanen te genereren (3D).

Figuur 65 Voorbeeld: Deze contouromtrek frezen vraagt om extra CAD informatie (2D)

Figuur 66 Voorbeeld: Dit model frezen verlangt een volledig CAM programma (3D)

Pagina 121

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARDraadfrezen

Aan- en uitloopwegBij het frezen van schroefdraad op een bout wordt eenvoudig tangentieel aangelopen op de kerndiameter. In een moer kiezen we een gunstige aan- en uitloop in een radiale beweging. Aan- en uitloopradius in een moer:

R

= (D + d) /4

De gelijktijdige verplaatsing in Z-as over deze radius R:

Zp

= ((tan (R(D/2-R))) / 360) x p

Betekenis: R = X-aanlooppunt (D/2)-R= Y-aanlooppunt D = Draaddiameter d = Freesdiameter Zp = Spoeddeel over R p = Spoed van de draad.

Figuur 70 Variabelen inwendig schroefdraad frezen.

Pagina 128

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARGraveer Freeswerk

Letters, cijfers en figuren frezenGraveerfreeswerk kan een leuke bezigheid zijn en ook als hobby worden beoefend. Het gebruik van de "MillWrite 3D Graveer software", levert mooie resultaten op. Het is mogelijk om in een vlak, op een as of over een bol teksten te frezen. In slechts enkele handelingen wordt de ingetypte tekst of het gemporteerde symbool omgezet in een Heidenhain programma. Het graveren van naamplaten, bedieningspanelen of een unieke nummering van een product, zijn de toepassingen die eenvoudig uitvoerbaar zijn. Deze software is in ieder geval een goedkope oplossing voor een betrouwbaar resultaat en te bestellen op het adres van de uitgever: cnc-i-buro@hetnet.nl en op www.verspanersforum.nl

SHANTYKOOR DIE MAEZE SANGHERSFiguur 71 Voorbeeld van een gravering waarvoor het CNC programma in enkele minuten is te maken

Pagina 133

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARCyclussen

CycluskeuzeVoor de bewerkingen frezen, boren, ruimen, kotteren en tappen biedt Heidenhain mooie cyclussen aan. Met het cyclusnummer bepalen we de bewerking die we willen uitvoeren. Bewerking Diepboren Ruimen Kotteren Schroefdraad tappen Schroefdraad tappen met synchronisatie Schroefdraad frezen Boorfrezen Astap frezen Sleuffrezen Kamerfrezen Vlakfrezen Steekfrezen (over schuinvlak) Rondkamerfrezen Puntenpatroon cirkel, matrix Pocketing met overstap over eilanden heen (oud) Pocketing met zijdelings om eilanden heen (nieuw) Opencontour bewerken (van start tot eind positie) Cilindrisch frezen (over mantel oppervlak) Cyclusnummer (versie verschil) (1, 200, 203 ,205) (201) (202, 204) (2, 206) (17, 207, 209) (262, 263, 264, 265, 267) (208) (213, 215) (3, 28, 210, 211) (4, 212) (230) (231) (5, 214) (220, 221) (14, 15, 6, 16) (14, 20, 21, 22, 23, 24) (14, 25) (27)

toets Kies het cyclusnummer of de grafische voorstelling hiervan op de werkbalk (softkey menu). Kent u het nummer al, dan gaat het sneller met toets: GOTO . Vervolgens vult u de cyclus gegevens in. Een getoonde illustratie en de dialoogtekst geeft de bedoeling aan.

toets Na dit commando in het programma, wordt de laatst ingegeven cyclus n maal uitgevoerd, op de vooraf geprogrammeerde positie van het gereedschap. De cyclussen 220, 221, 14, 20, 32 en die voor cordinaten omrekening (7,8,10), werken direct in het programma. M99, M89 Code M99 werkt hetzelfde als CYCL CALL, dus voert de laatst geprogrammeerde cyclus n maal uit. Met M89 blijft de cyclus ook daarna actief, totdat M99 op de laatste positie weer wordt geprogrammeerd. Dit wordt toegepast als een serie cordinaten in het programma moet worden afgewerkt (zie ook CYCL CALL PAT hieronder).

PAT softkey Het is ook mogelijk een lijst met willekeurige cordinaten op te slaan (TABEL.PNT) en deze te activeren. De diverse cyclussen werken na het commando: CYCL CALL PAT deze lijst dan af. Voor puntenpatronen op een steekcirkel of raster, kiezen we de CYCL DEF 220/221.Pagina 134

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARCYCL DEF 202 Finish kottercylus

Kotteren met CYCL DEF 202Bij het toepassen van CYCL DEF 202 orinteert de spil op einddiepte. Daarna wordt het wisselplaatje vrij van de wand van het gat gepositioneerd en daarna in ijlgang terug getrokken. Er vindt geen nasnijden plaats als gevolg van uitvering tijdens het terugtrekken. Heidenhain noemt dit een cyclus: Uitdraaien.

Voorbeeld: Kotteren van 4x10H7 (product voorbeeld figuur 73).12 TOOL CALL 21 Z S3750 F500 ;HM KOTTERBAAR 10H7 13 CYCL DEF 202 UITDRAAIEN Q200 = 2 ;VEILIGHEIDSAFST. Q201 = -22 ;DIEPTE Q206 = 500 ;AANZET DIEPTEVERPL. Q211 = 0.5 ;STILSTANDSTIJD ONDER Q208 = 7500 ;AANZET TERUGTREKKEN Q203 = +0 ;COR. OPPERVLAK Q204 = 50 ;2e VEILIGHEIDSAFST. Q214 = 1 ;VRIJMAAKRICHTING Q336 = 0 ;HOEK SPIL 14 CALL LBL1 15 L Z+200 R0 FMAX 16 L M30 17 LBL 1 18 L X-45 Y-42 R0 FMAX M13 19 L Z+2 FMAX M89 20 L Y+42 FMAX 21 L X+45 FMAX 24 L Y-42 FMAX M99 25 LBL 0 Controleer vooraf de spil hoek (Q336) van de georinteerde kotterbaar en de vrijtrekrichting van het kottermes (Q214) die uw machine kiest. Deze moeten op elkaar zijn ingesteld en uw machine moet deze functie natuurlijk ondersteunen. Q214 Q214 Q214 Q214 Q214 =0 =1 =2 =3 =4 Niet vrij trekken (tweesnijders) X- vrij trekken Y- vrij trekken X+ vrij trekken X- vrij trekken

Pagina 148

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARAutomatische Snijgegevens

Berekening F en S dataToerental (S) en voeding (F) worden automatisch berekend op basis van het werkstuk- en het snijmateriaal, aan de hand van een toegewezen tabel met snijgegevens. In de gereedschapstabel (TOOL.T) moeten hiervoor altijd de radius (kolom: R), het tool-type (kolom: TYP) en de namen van de snijmateriaal- (kolom: TMAT) en de snijdatatabel (kolom: CDT) worden ingevuld. De berekening is enkel mogelijk voor het snijmateriaal in de snijdatatabel, als de snijgegevens zijn vastgelegd voor het te verspanen werkstukmateriaal.

Voorbeeld: Gereedschapstabel TOOL.TT 1 2 3 NAME FREES_10 TAP_M8 BOOR_10 L R CUT. TYP +74.512 +5 2 MILL +150.42 +4 1 TAP +145.53 +5 1 DRILL TMAT HSS M8HSS HSS CDT FREZEN TAPPEN BOREN

Betekenis: CUT = Aantal tanden (FREES) = 1 (voor een BOOR) = 1 (voor eeen TAP) TYP = MILL, DRILL of TAP (vast systeem) TMAT = HSS, HM (naar keuze) CDT = FREZEN.CDT, BOREN.CDT of TAPPEN.CDT (naar keuze) Aan het begin van ons programma, geven we nu enkel het werkstulmateriaal op (WMAT). Drukken we bij ingave van S of F in een TOOL CALL regel, op de softkey: S AUTOM. BEREKENEN, dan worden deze berekend. Indien de juiste combinatie van snijgegevens niet in de tabellen zijn te vinden dan treedt een foutmelding op. In het programma volgt FAUTO de voeding uit de laatste TOOL CALL regel.

Voorbeeld: Automatisch berekende S en F voor het werkstukmateriaal C450 BEGIN PGM FSDATA MM 1 WMAT "C45" 2 BLK FORM 0.1 Z X-50 Y-50 Z-10 3 BLK FORM 0.2 X+50 Y+50 Z+0 4 TOOL CALL 1 Z S795 F63 ; FREES 10 MM 2T 5 L X+0 Y+0 R0 F AUTO M3 6 TOOL CALL 2 Z S994 F1242 ; TAP M8 7 L X+0 Y+100 R0 F AUTO M3 8 TOOL CALL 3 Z S795 F397 ; BOOR 10 MM 9 L M2 10 END PGM FSDATA MM

Pagina 161

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARParameter Programmering

ParametersParameter programmering biedt vele mogelijkheden voor het ontwikkelen van speciale oplossingen en toepassingen, die standaard op een Heidenhain besturing ontbreken. Daarbij nemen zogenaamde Q-parameternummers de plaats in van de getallen. Heidenhain kent een Functie Nummering: FN0 t/m FN30, waarmee deze parameters kunnen worden bewerkt in een dialoog ingaven formaat.

Voorbeeld: FN functiesFN 0: Q1 = 0 FN 1: Q1 = Q2 + Q3 FN 2: Q1 = Q2 Q3 ;Toekennen ;Optellen ;Aftrekken

Bij parameter programmas kunnen we denken aan het frezen van bijvoorbeeld ellipsen of curven schijven, waarbij enkel de hoofdafmetingen worden opgegeven. Het resultaat van de bewerking wordt wel benvloed door al of niet betrouwbare berekeningen, die nodig zijn met Q-parameters binnen het programma.

Voorbeeld: Centerboren op steekcirkel met parameter programmering0 BEGIN PGM 300 MM 1 FN 0: Q0 = 0 2 FN 0: Q1 = 8 3 FN 0: Q2 = 0 4 FN 4: Q3 = +360 DIV Q1 5 BLK FORM 0.1 Z X+0 Y-40 Z-20 6 BLK FORM 0.2 X+80 Y+0 Z+0 7 TOOL CALL 2 Z S3000 F300 ;CBR 12 8 CYCL DEF 1.0 DIEPBOREN 9 CYCL DEF 1.1 AFST -2 10 CYCL DEF 1.2 DIEPTE -5 11 CYCL DEF 1.3 VERPL. -5 12 CYCL DEF 1.4 STTIJD 0.5 13 CYCL DEF 1.5 F300 14 LBL 115 CC X+40 Y-40

Figuur 83 Steekcirkel

16 LP PR20 PA+Q2 R0 FMAX 17 L Z+2 FMAX M13 18 CYCL CALL 19 FN 1: Q0 = Q0 + 1 20 FN 1: Q2 = Q2 + Q3 21 FN 10: IF Q0 NE Q1 GOTO LBL 1 22 L Z+150 FMAX M9 23 END PGM M3 MM In deze toepassing worden de cordinaten van de gaten bepaald waarop de boorcyclus werkt. Het label: LBL1 heeft hier de functie van een kenmerk, waarop de voorwaardelijke sprongfunctie: IF Q0 Q1 GOTO LBL1 werkt. Het aantal keren dat dit stukje programma wordt doorlopen, is afhankelijk van het aantal gewenste gaten.Pagina 164

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARPositie Omrekening

Cordinaten omrekenenHet is handig om posities of nulpunten te laten omrekenen door de besturing. Dit kan op verschillende manieren, met als doel het programmeerwerk te vereenvoudigen. Met het cyclusnummer wordt de keuze gemaakt, om een bepaalde omrekening uit te voeren. Een bewerking kan dan op verschillende plaatsen aan het werkstuk of in een ruimtelijke positie (5 vlaks), door omrekening worden uitgevoerd. Bewerking Nulpuntverschuiving (lineair) Spiegelen Roteren Schaalfactor Schaalfactor per as Bewerkingsvlak zwenken (3D nulpunt rotatie) Machinenulpuntverschuiving (tijdelijk) Cyclusnummer (7) (8) (10) (11) (26) (19) (247)

Vanaf het geprogrammeerde cyclusnummer is de omrekening direct actief totdat deze weer wordt geannuleerd met dezelfde cyclus. Tussen dit in- en uitschakelen van de omrekening volgt de geprogrammeerde bewerking, met eventueel toepassing van radiuscorrectie RL/RR. Het is handig om de bewerking volgens de tekeningmaten, eerst in een label op te nemen en na ingaven van de omrekencyclus, het label/bewerking uit te voeren. De omrekenfuncties werken ook gecombineerd, echter door parameterinstellingen kan de uitwerking van CYCL DEF 19 specifiek worden bepaald.

Figuur 86 Voorbeelden spiegelen, nulpuntverschuiving, roteren en schalen

Pagina 174

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAROefening 30

Programmeren op spantorenProgrammeer (zonder cyclus) het voorboren van gat 250.1 mm op positie X60. Y20. Er zijn vier (4) werkstukken op de zuil opgespannen (1/kant). Pas labels toe voor het vlakfrezen (T1) en boren (T2). De bewegingen hierin stelt u simpel op met: L (ijlgang en voeding). Neem bij het boren tot een diepte van 5 mm de voeding 60% als die erna tot 30 mm diep. Als werkstuknulpunten (#) zijn afgesteld: W1 W2 W3 W4 = = = = #55 #56 #57 #58 op op op op B0 B90 B180 B270

Figuur 89 Spanzuil/toren op een horizontale pallet machine

Pagina 178

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARCYCL DEF 19 Bewerkingsvlak zwenken

A en C assen positioneren (I)We positioneren in dit voorbeeld de rotatieassen, om te ervaren hoe de machinebewegingen worden uitgevoerd. Hebt u de beschikking over een dergelijke machine, stel dan het denkbeeldige werkstuknulpunt af op ca. 250 mm boven en ca 100 mm uit het hart van de draaitafel (C-as). Start het programma in de programma afloop stap voor stap. 0 BEGIN PGM AENC1 MM P 1 BLK FORM 0.1 Z X-25 Y-25 Z-50 2 BLK FORM 0.2 X+25 Y+25 Z+0 3 TOOL CALL 12 Z S100 4 L Z+0 R0 F10000 M91 5 L C+0 A+0 M3 6 L X+0 Y+0 Z+200 7 L C+90 8 L C+0 9 L A-90 10 L C+180 11 L C+0 12 L A+30 ; A+90 13 L C+270 14 L C+0 15 L A+0 16 L A-90 17 TOOL CALL 0 Z 18 L A+0 19 L M30 20 END PGM AENC1 MM PFiguur 98 Constructie zwenktafel: A as met draaitafel: C as (schematisch)

In dit voorbeeld wordt dus het wegzwenken van het werkstuknulpunt in het assenstelsel XYZ, nog niet met cyclus 19 verrekend. Het heeft dus nu geen zin om bewerkingen te programmeren of in de Z as de gereedschapslengtecorrectie toe te passen, omdat de relatie met ons afgestelde nulpunt verloren gaat.

Als je een positie tussen A-45 en A-90 programmeert, dan zal bij een gereedschapswissel de zwenktafel, eerst automatisch naar A-45 positioneren. Dit geeft de meeste ruimte om te kunnen wisselen. De zwenktafel zal voor de veiligheid na deze wisseling, in deze stand blijven staan, om te voorkomen dat de lengte van het nieuwe gereedschap een botsing oplevert. Je moet dus zelf opnieuw de voorgaande of gewenste tafel positie programmeren, om verder te kunnen werken (machine versie verschil).

Pagina 187

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR5 Vlaks Programmeren

Programmeer methode (I-V)In de opzet van de programma structuur zijn vijf varianten mogelijk: I. II. III. IV. V. Met CYCL DEF 19 in het hoofdprogramma. Met CYCL DEF 19 in onderprogramma s. Met CYCL DEF 19 in programma labels. Met CYCL DEF 19 in Q parameter techniek. Met CYCL DEF 19 in opzet nulpuntspansysteem.

Met een eenvoudig voorbeeld zullen we deze programma varianten toelichten. Hiervoor vlakfrezen we de 5 basisvlakken van een product (Figuur 99). U kunt het aantal vlakken en bewerkingen (kamerfrezen), op basis van deze methodiek, zelf uitbreiden. In onze ervaring is

het werken met methode 3/5 een goede keuze, als uzelf aan de machine, 5-vlaks programmeert (overweeg om de andere varianten over te slaan).Met een elektronische spiltaster klokt u heel gemakkelijk het basis werkstuknulpunt. Dit kan ook direct in een nulpuntentabel t.o.v. het machinenulpunt worden vastgelegd (methode V)

Figuur 100 Vijfkanten bewerken, Nr. 0, 1, 2 ,3 en 4, tot vierkant 48x48x48 mm

Pagina 191

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR5 Assig Simultaanfrezen

Met X, Y, Z, A en C assen SimultaanfrezenAls informatie geven we hieronder een voorbeeld van een Heidenhain programma, voor het simultaan frezen van een dubbel gekromd DEKSEL oppervlak. De stand van de spilas verandert niet, maar de functie TCPM (Tool Center Point Machining) handhaaft de positie van het center van de frees op het werk door aanpassing van de A en C as posities.

Voorbeeld: Programma voor het frezen van een krom deksel0 BEGIN PGM DEKSEL MM 1 L A+0 C+0 R0 F MAX 2 TOOL CALL 17 Z S5000 3 L Z+10 R0 F MAX M3 4 L M128 F600 ; TCPM AAN 5 L M126 ; A+C AS KORTSTE WEG 6 L X-4.538 Y+17.083 R0 F MAX 7 L Z+8.192 R0 F MAX 8 L Z+3.192 F600 9 L Z+0.192 70 L X-17.468 Y+15.784 Z+0.187 A+3.75 C+359.209 71 L X-17.477 Y+15.739 Z+0.17 A+7.5 72 L X-17.494 Y+15.657 Z+0.085 A+15 Voordeel met 5 asser: kortere tools 73 L X-17.511 Y+15.626 Z-0.181 A+22.5 74 L X-17.519 Y+15.617 Z-0.33 A+26.25 75 L X-17.53 Y+15.606 Z-0.504 A+30 ETC. 200 L X-14.814 Y-3.988 Z-14.681 A+14.986 C+176.234 201 L X-14.816 Y-4.156 Z-14.635 A+15.37 C+176.394 202 L X-14.82 Y-4.493 Z-14.543 A+16.138 C+176.693 203 L X-14.836 Y-4.66 Z-14.492 A+16.522 C+176.773 204 L X-14.852 Y-4.826 Z-14.442 A+16.906 C+176.849 205 L X-14.884 Y-5.159 Z-14.342 A+17.673 C+176.992 ETC. 1377 L X-6. Y-77.915 Z+18.441 C-31.959 A+10.999 1378 L X-6. Y-72.809 Z+44.712 C-31.959 A+10.999 1379 M05 1380 M127 ; ANNULEER M126 1381 M129 ; ANNULEER M128 1382 L Z-35. R0 F MAX M91 1383 L C+0. A+0. R0 F MAX Voordeel met 5 asser: Snijsnelheid 1384 M30 1385 END PGM DEKSEL MM Het zal duidelijk zijn dat we ook hier op een beproefde postprocessor moeten kunnen vertrouwen, als we de machine hierop starten. Er bestaan firmas met gespecialiseerde CAD/CAM kennis, waar u dit als eis bij de aanschaf van uw eigen CAD/CAM systeem kunt neerleggen. In de figuren naast het programma, zijn twee principes weergegeven die de voordelen van 5 assig programmeren karakteriseren. De freesstrategie met een gekantelde afwerking van vlakken, levert een betere standtijd op van de frees (V0 op het hart wordt voorkomen). Ook is de mogelijkheid van het toepassen van kortere frezen een groot voordeel.Pagina 203

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARInstructie werkstuk

Praktijkoefening 3Vervaardig op uw machine dit werkstuk.

Pagina 217

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAARInstructie werkstuk

Praktijkoefening 9Vervaardig op uw machine dit werkstuk.

Pagina 223

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAROplossingen

CNC Programma'sDe oplossingen van de oefeningen en enkele CNC programma's voor de instructiewerkstukken, worden in een aparte bijlage aan u bezorgd.

Pagina 227

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR

Voorbehoud Het Heidenhain Instructieboek CNC FREZEN, kan als een aanvulling dienen op de oorspronkelijke en origineel geleverde handleidingen van de fabrikant van uw machine, maar kan deze nimmer geheel of gedeeltelijk vervangen. Dit hangt samen met de software stand, het type Heidenhain besturing en de versie van uw originele documentatie.

Pagina 228

CNC INSTRUCTIE BURO

INZAGE EXEMPLAAR

HEIDENHAIN Instructieboek CNC FREZENDit instructieboek vormt een handleiding bij CNC freesmachines met HEIDENHAIN besturing. Hieruit leert u de functies en mogelijkheden kennen, om de meeste verspaningen te kunnen programmeren en in te stellen. De CNC scholingen met het oorspronkelijke dictaat van de auteur, vormde al jarenlang de basis bij in gebruikname van nieuwe en bestaande CNC freesmachines met allerlei producten en toepassingen, die hij als praktijkopleider in de industrie heeft mogen realiseren. Met de gegeven uitleg krijgt u snel een overzicht van de opzet, werkwijze en mogelijkheden van machines met HEIDENHAIN besturing. De verzamelde kennis in dit boek maakt het inwerken op deze besturing een stuk gemakkelijker. Het "Verspanersforum" initieerde het idee, om dit instructiemateriaal in deze vorm aan te bieden. Op dit forum kunnen ook verbeteringen en aanvullingen met gebruikers tot stand komen en zo kennis en ervaring worden gebundeld voor toekomstige vakgenoten. Dit instructieboek kan ook dienen als basisnaslagwerk op de werkplek, bij alle bekende merken CNC freesmachines en bewerkingscentra, met hier en daar een aantekening over specifieke verschillen. De praktische opzet, doormiddel van verklarende teksten met figuren en rele voorbeelden, biedt de basis aan, om ook zelf te oefenen en zo met een CNC freesmachine te leren werken.

De auteur heeft veel van zijn ervaring met diverse machines en gereedschappen verwerkt.

Uitgave: CNC Instructie Buro, Schuurbiers

Pagina 229