B P T KYAW second book

163

Transcript of B P T KYAW second book

Page 1: B P T KYAW second book
Page 2: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

2

(EkdifiHa&;qkdif&m pmaycGifhjyKcsuftrSwf-0658)

yxrtBudrf? tkyfa&-3000

1975? Zefe0g&Dv

rsufESmzkH;yef;csD

ñGefYa0

bavmuf

bopf

rsufESmzkH;½kduf

umvmarmifarmifvS ykHESdyfwkduf

(owfrSwfaps; 7000 usyf)

þpmtkyfukd a':jrifhjrifh (NrJ-01835) ykodefykHESdyfwkdfuf?

trSwf 68? 165-vrf;? wmarG? &efukefNrdKUu ykHESdyfNyD;

a':aomif;wif (NrJ-0452) rif;aqGpmpOf? trSwf 25? 99vrf;? uefawmfuav;? &efukefNrdKUu

xkwfa0onf/

Page 3: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

3

awmfvSefa&;c&D;0,f trSwf (2)awmfvSefa&;c&D;0,f trSwf (2)awmfvSefa&;c&D;0,f trSwf (2)awmfvSefa&;c&D;0,f trSwf (2)awmfvSefa&;c&D;0,f trSwf (2)

bkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmf

Page 4: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

4

rmwdumrmwdum

rmwdumrmwdumrmwdum

trSwfpOftrSwfpOftrSwfpOftrSwfpOftrSwfpOf taMumif;t&mtaMumif;t&mtaMumif;t&mtaMumif;t&mtaMumif;t&m pmrsufESmpmrsufESmpmrsufESmpmrsufESmpmrsufESm

pma&;ol\wkdufwGef;pm

uufpbDvufatmuf &ckdifjynf

1/ vlrqefaom zdESdyfrI

2/ aygufuGJvkqJ,rf;tkd;

3/ yxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJU

4/ ,kHaxmifaMumifrd

5/ ArmjynfokdY csDwuf&NyD

6/ rwåAv

7/ bkd;bkd;BuD;ewf u,fayvkdY

8/ aiG'*Fg;

9/ vSnf;,mOfpD;vsuf

10/ b0oHo&m

11/ AkdvfcsKyfatmifqef;ESihfaqG;aEG;jcif;

12/ ocifoef;xGef;ESihf bkabmufus&NyD

13/ b0wlcsif;aygif;qufMu

14/ AkdffvfcsKyfae0if; awmfvSefa&;

15/ tao&& uGefjrLepfoifwef;

16/ jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD) ygwDukdxlaxmifjcif;

17/ xD;vkdeef;vkd

18/ tom;rJ ESvkH;jzL

19/ tom;rJESvkH;jzL

20/ 'dkfYXmecsKyf

21/ pifNydKifEdkifiHa&;oifwef;

22/ &JabmfapmxGef;OD;

23/ Akdvfa&G;yGJ0ifMuonf

24/ vli,fnDvmcH

25/ Oya'wGif;e,fcsJUqefYusifa&;wkdufyGJrsm;

26/ NAdwdoQe,fcsJUESihfwkdufyGJrsm;

27/ ocifjrukd ckd;onf

28/ vGwfvyfa&;ESihf AkdvfcsKyfatmifqef;

29/ 1946ckESpf rwfv 11&uf

30/ awmuH nDvmcH

31/ Mumtif;awmif jynfolYnDvmcH

32/ tkd;csif;xm; tkd;csif;xd

Page 5: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

5

33/ ,kwfrmaomNAdwdoQe,fcsJU

34/ ukd,fpm;vS,ftzGJU

35/ q&mawmfESihf ukdAaqG

36/ q&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyD

37/ jynfolY em,uq&mawmf

38/ &efukefodkY udk,fpm;vS,ftzGJU

39/ oHwGJolykef

40/ wkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfa&G;aumufyGJ

41/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcH

42/ vlrsm;oabmusjcif; cHae&aom ykdpwmBuD;

43/ nDvmcHpNyD

44/ zqyv[m tacsmiform;tzGJUbJ

45/ awmfvSefa&;qkdwmrvG,f

46/ OD;atmifqef; a'gyGNyD; xjyefoGm;jcif;

47/ qkH;jzwfcsufrsm;

48/ q&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&NyD

49/ 'kH;om;jynfolnDvmcH

50/ ppfom; 1000 ay;yg

51/ ppfom; 2000,lap

52/ vkdufvHzrf;qD;aeNyD

53/ xkdta&;rsm;ukd aqG;aEG;&ef

54/ pifNydKiftpkd;&axmifNyD

55/ zrf;qD;vkduf

56/ zrf;qD;vkdufykH

57/ vlpkcGJvkduf&jcif;

58/ aumif;rGefvmNyD

59/ ryl;aygif;vkd

60/ pifNydKiftpkd;&

61/ e,fykdif½kH;ukd 0dkif;w,f

62/ NcdrfhNcdrfhoJoJ vlxkwkdufyGJrsm;

63/ rcHr&yfEkdifatmif emusnf;aeonfrSm

64/ OD;pdEÅmukd rzrf;cifuyif

65/ EkdifiHa&; zdeSdyfjcif;jzpfonf

66/ tufwvDatmifqef;pmcsKyfcsKyfvmvkdY

67/ OD;pdEÅmvlqkd;r[kwf

68/ ta&;BuD;vmrnf

Page 6: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

6

69/ OD;pdEÅmESihfwynhfrsm;vGTwf&ef

70/ ppfwyfukd tjref½kyfodrf;&ef

71/ tm;vkH;trSm;awGcsnf;bJ

72/ trSefukdajymyg

73/ vufeufxkwfray;bl;vm;

74/ tpkd;&ukd rD;xkd;ay;vkdY

75/ tjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,f

76/ awmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,f

77/ tpkd;&pGyfpGJovkd

78/ jyifopfvli,fukd AD,uferfuawmif;yefowJh

79/ wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfodkY

80/ BudKwifjyifqifrI

81/ ajymufusm;enf;qifcJhaom

82/ &EÅykdpmcsKyfwGif

83/ &mZ0ift&

84/ ukd,fhjynfukd ukd,fxlaxmifrS

85/ yxr&nf&G,fcsuf

86/ &ckdifoD;jcm;e,fawmif;wJhtajc

87/ xl;jcm;csuf

88/ 1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;

89/ rkefwkdif;xefaomacwf

90/ a&TawmifwkdufyGJ

91/ Mumtif;awmifwkdufyGJ

92/ qkwfcGga&;ppf

93/ rkdif 250 c&D;Murf;csDwufyGJ

94/ awmiSufaysmyifjzifh toufquf

95/ olwkdYwyfzGJU rsufarSmufrSxGufayguf

96/ &ckdifwkdif; Auyvufeufcs

97/ jynfolY&Jabmf\ ñ§yfydwfwkdufyGJ

Page 7: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

7

pma&;ol\ wkdufwGef;pmpma&;ol\ wkdufwGef;pmpma&;ol\ wkdufwGef;pmpma&;ol\ wkdufwGef;pmpma&;ol\ wkdufwGef;pm

ckESpfESpf av;vausmf EkdifiHa&;txdef;odrf;cH&NyD; 1972ckESpf? azazmf0g&Dv 23&ufaeYwGif

usaemf tif;pdefaxmifrS vGwfcJhygonf/ rwfv 3&ufaeY ppfawGNrdKU usaemfwkdYaetdrfwGif

owif;pm&Sif;vif;yGJvkyfonf frSpNyD; vli,fpmayorm;rsm;ESihf &if;ESD;oGm;&onf/ txyfxyf'l;wkduf

aqG;aEG;jcif;jzpfoGm;&onf/ ,if;vli,f pmayorm;rsm;ESifhwuG vkyfazmform;rsm;? &Jabmfrsm;\

0kdif;0ef;wkdufwGef;Mujcif;aMumifh aoG;wkd;a&m*gESihf ESvkH;a&m*gpGJuyfaeonfhb0rSaeNyD; acwforkdif;wGif

tkwfwpfcsyfrQ jzpfa&;twGuf &ckdifjynfwGif NAdwdoQe,fcsJU zufqpf*syefawmfvSefa&;jzpf&yfrsm;ukd

usaemftajccHNyD; a&;om;cJhygonf/ awmfvSefa&;c&D;0,f trnfjzihf pmtkyfwpftkyfxkwfa0cJhygonf/

usaemf\awmfvSefa&;c&D;0,fpmtkyfukd Akdvfwaxmifowif;pmrS EkdifiHa&;t& OD;odef;azjrihf

a0zefonf/ owif;pmrsm;wGif pmtkyfopfa0zefa&;cef;rSvnf; bufpkH? a'gifhpkHa0zefjcif; jyKvkyfMu

onf/ ESpfOD;csif;a0zefa&;jyKaom&Jabmfrsm;vnf; &SdMuonf/ rukefcrf;Ekdifaom EkdifiHa&;ynmukd

&moufyef qnf;yl;avhvmvkdaom usaemf\EkdifiHa&;cH,lcsuftwkdif; a0zefcsufrsm;ukd 0rf;ajrmuf

&Tifvef;aom ESvkH;om;jzihf usaemfykdufaxG;vkdufygonf/

vlwef;pm;vTmaygif;pkHrS yk*¾dKvfrsm;ESihfwuG &Jabmfrsm; aoabmfaozufrsm;u aemufwufwGJ

a&;&ef tm;wufoa&m wkdufwGef;MujyefNyD/ vGefcJhaomESpfaygif; 30cefYu usaemf\EkdifiHa&;tbd

"r®m (IDEOLOGY) ESihf usaemf\EkdifiHa&;oabmw&m; (THEORY) ukd usaemfuGif;uGif;uGufuGuf jyefvnfawG;

awmí &csufrsm;vnf; &Sd\/ vkH;0awG;awmr&csufrsm;vnf; &Sdrnf/ xkdYtwl usaemfjzwfoef;cJhaom

aowGif;aoaygufrsm;ESihf vufawGUvkyfukdifcJhcsufrsm;wGifvnf; ,aeYwdkif usaemf\ rsufpdxJxifxif

&Sm;&Sm; jrifae&csufrsm;vnf;&Sdonf/ 0kdif;w0g;jrifae&csufrsm;vnf; &Sdonf/ ,if;aMumifh usaemfESihf

aowGif;aoaygufxJrS toufraobJ usef&pfaom&Jabmfrsm;xH usaemfcsOf;uyfonf/ usaemfESifh

aowGif;aoaygufxJwGif EdkifiHa&;? ppfa&;? pnf;½kH;a&;wkdYudk oufpGefYBudK;yrf;vkyfcJhMuaom &Jabmfrsm;

&maygif;axmifaomif; rsm;pGm&SdMuonf/ okdYaomf aoabmfaobufwkdif;ESihf usaemf rawGUqkHEkdif/

usaemfvufvSrf;rDorQ&Jabmfrsm;xHrS usaemfESihftwl vkyfukdifcJhMucsufrsm;ukd usaemfa&;rSwf,lonf/

OD;omausmf (,ck0efBuD;) OD;armifpdefvS(,ck ausmif;q&m)? OD;oef;pdef (EkdifiHawmfaumifpDtzGJU0ifESihf

jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwDXmecsKyf twGif;a&;rSL; 2)? OD;omausmf(AkdvfrSL; ,ck qifrvkdufoabFm

usif; ñTGefMum;a&;rSL;)? OD;vSjzLoH(,ck ppfawGNrdKUe,f jynfolYaumifpDOuú|)? OD;uHBuD; (,ck

ausmif;q&m)? OD;bkd;EG,f(,ckaqmufvkyfa&; trIxrf;)? OD;a&TausmfOD; (armfuGef;yxrqifh? ,cka&Tjym;

&yfuGufjynfolaumifpDOuú|)? OD;,ufao;atmif ponfhusaemf\vkyfaz:ukdifzufrsm;uvnf; olwkdY

rSwfrdorQukd usaemfhtm;ajymjyMuygonf/

pmay0goemygaom wuúod kv fausmi f ;om; E Sp fO D ;o k H ;O D ;uvnf;

,cifowif;pma[mif;rsm;wGif ygcJhaom usaemfwkdYESihfoufqkdifaomtcsuftvufrsm;ukd usaemfhtm;

Page 8: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

8

pkaqmif;ay;jcif;jyKMuygonf/ usaemfukd,fwkdifuvnf; tyifyef;cHNyD; ,cifowif;pma[mif;rsm;ESihf

pmtkyfpmwrf;rsm;rS usaemfwkdY ESihfoufqkdifcJhaom tcsuftvufrsm;ukd pkaqmif;ygonf/ odkYjzpfí

þpmtkyfonf EkdifiHa&;xdef;odrf; cHb0rS usaemfvGwfvQif vGwfcsif; usaemf uGif;uGif;uGufuGuf

rSwfrdaom EkdifiHa&;oabmw&m;ESihf vufawGUaqmif&GufcJhcsufrsm;ukd tajccHxm;NyD; a&;om;cJhaom

]]awmfvSefa&;c&D;0,f}}pmtkyfxuf tcsuftvufrsm; jynhfpkHygrnf/ odkYaomf þpmtkyfonf

acwforkdif;wGif jynhfpkHaompmtkyfrjzpfEkdifyg/

awmfvSefa&;ESihf 'GefwGJaeaom aowGif;aoaygufrsm;xJwGif usaemfESihftwl EkdifiHa&;? ppfa&;?

pnf;½kH;a&;rsm;ukd vkyfukdifaqmif&GufcJholrsm; &maygif;rsm;pGm&SdcJhonf/ odkYaomf taMumif;aMumif;rsm;

aMumifh ,aeYxkdvlrsm;ESihf usaemfrawGUqkHEkdif/ usaemfvufvSrf;rDorQ &Jabmfrsm;xHrSom vkyfukdifaqmif

&GufcJhcsufrsm;ukd usaemf&,lEkdifonf/ vufwpfqkyfpmrQom&Sdaom usaemfwkdYwpkonf? awmfvSefa&;

ykdif&Sifrsm;? acwforkdif;ykdif&Sifrsm;vnf; r[kwfMuyg/ &ckdifvkyfom;jynfolrsm;omvQif acwforkdif;ykdif&Sif

ppf? ykdif&SifrSefrsm;jzpfMuygonf/ olwkdYomvQif orkdif;acwfukd a&;om;zefwD;aeolrsm; jzpfMuygonf/

,if;tjyif &ckdifjynfawmfvSefa&;toD;oD;ukd um,uHajrmufvkyfukdifaqmif&GufcJhMuaom

acgif;aqmifaygif;rsm;pGmvnf; ,aeYwkdif touf&Sifvsuf&SdaeMuao;onf/ xkdyk*¾dKvfrsm;uvnf;

rdrdwdkYawGUBuHKjzwfoef;cJhaom trsKd;om;vGwfvyfa&;acwfrS ,aeYacwfxd a&;om;p&mrsm;ukd a&;om;

MurSomvQif &ckdifacwforkdif;ukd jynhfpkHpGm zwf½Ia0zefEdkifrnfjzpfygonf? usaemfukd,fwkdifvnf;

awmfvSefa&;acwftoD;oD;wGif tawGUtBuHK&ifhrmpGm vkyfukdifcJhaomyk*¾dKvfrsm;ESihf ñ§dEIdif;NyD; &cdkfifacwf

orkdif;ukd jyKpkvkdaom qEtmoDo ckdifrmpGm&Sdonf/ odkYaomf taMumif;rsm;aMumifh usaemf OD;raqmif

Ekdifyg/

,if;aMumifh a0zefp&m? jznfhpGufp&m? jyifqifp&mrsm;jzifh jynhfvQHaernfh þpmtkyfa&;om;ol

usaemfhtm; wa&G;om;rQ ñ§mwmaxmufxm;jcif;rjyKbJ? a&'D,kdESihfwuG owif;pm? *sme,f? r*¾Zif;rsm;

rS qJa&;wkdif;xGma0zefa&;rSpNyD; ESpfukd,fMum;a0zefa&;xd BudKufESpfoufovkd a0zefjcif;jyKMuyg&ef

tEl;tñGwfwkdufwGef;ygonf/ rukefcrf;Edkifaom EkdifiHa&;ynm&yfrsm;ukd &moufyef qnf;yl;avhvm&ef

t"d|mefjyKxm;aom usaemfhtzkdYum; qJqkda0zefa&;rS ESpfukdf,fMum;a0zefa&;txd a0zefa&;[lorQukd

tNyHK;rysufaomESvkH;om;jzihf ay;orQynmukd oifMum;,loGm;rnfom jzpfygonf/

usaemfhtaejzihf EkdifiHa&;ukd ,kHMunfcsuftjynfht0jzihf vkyfukdifaqmif&Guf\/ ,if;aMumifh

EdkifiHa&;ESifhywfoufvmvQif aop&m&SdvQifvnf; aemufrwGefY/ ajymp&m&SdvQifvnf; rwGefYwkd/ a&;p&m

&SdvQifvnf; pif;pif;rwfrwfa&;onf/ ,ckusaemfjzwfoef;cJhcsufrsm;xJrS 1945-ck Zefe0g&Dv yxr

ywfrS trsKd;om;vGwfvyfa&; r&rSDumv (1948-ck? Zefe0g&Dv 4&uf) rwkdifrDumvxd jzpf&yfrsm;ukd

pif;pif;rwfrwfa&;ygonf/ usaemf\tao;tzGm; yk*¾dKvfa&;&m trSm;trSefrsm;rS orkdif;wGifEkdifonfh

trSm;trSefrsm;ukdvnf; usaemfrzkH;uG,f/ 'kd;'kd;a'gifa'gifyif a&;vkdufygonf/ usaemfhwGif rnfonfhf

Page 9: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

9

tkyfpk rnfonfhyk*¾dKvfwpfOD;wpfa,mufukdrQ tmCmw vkH;0OókHr&Sdyg/ acwforkdif;jzpf&yfrSefrsm;ESihf

acwforkdif;wGif tk|fwpfcsyf&a&;twGuf &nfrSef;csufrSty tjcm;r&Sdyg/

1945-47ckESpfrsm;twGif;u &ckdifjynf tñ§if;qJcHvlxkBuD;onf trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd

rdrdtoufpnf;pdrfjzihf zvS,f&eftoifh&SdcJh\/ NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS vufeufpGJukdif

awmfvSefa&;jzihf tvGwf½kef;xGuf&ef toifhjzpfaecJh\/ þodkYjzpf&onfrSm u,fwif&SifESihf

vlpGrf;aumif; wpfOD;p ESpfOD;p zefwD;ír[kwf/ uwfpbD(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;) acwfu ukdvkdeD

uRefb0odkY ZmwfoGif;&ef NAdwdoQe,fcsJUppfwyfu BudK;yrf;jcif;aMumifh vlrqefpGm ñ§if;yef;ESdyfpufrIudk

&ckdifjynfolrsm; tjynhft0 cHcJh&onf/ ,if;aMumifh &ckdifvkyfom;jynfolrsm; ukdvkdeDxrf;ykd;atmufrS

vGwfa&;twGuf ½kef;uef&if; jywfom;&J0HhpGmacgif;aqmifrI ay;Edkifaomyk*¾dKvfrsm;? ygwDtzGJUtpnf;rsm;

ESihf aygif;pnf;rdaomtcg nDñGwfaomtiftm;tjynfhjzihf tkH<uawmfvSefa&;jzpfay:vmcJh&onf/

okdYjzpfí awmfvSefa&;jrpfzsm;cH&m uufpbDacwf &ckdifjynfrStpysKd;NyD; usaemfhtm; a&;om;cGifhjyKyg&ef

tEk;tñGwfarwåm&yfcHygaMumif;/

xm0pOf Nidrf;csrf;om,m0ajyma&;okdY

bkHaygufomausmf

1974-ck? arv 8-&uf

Page 10: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

10

bkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmf

awmfvSefa&;c&D;0,f -2awmfvSefa&;c&D;0,f -2awmfvSefa&;c&D;0,f -2awmfvSefa&;c&D;0,f -2awmfvSefa&;c&D;0,f -2

uufpbDvufatmuf &ckdifjynfuufpbDvufatmuf &ckdifjynfuufpbDvufatmuf &ckdifjynfuufpbDvufatmuf &ckdifjynfuufpbDvufatmuf &ckdifjynf

vlrqefaom zdESdyfrIvlrqefaom zdESdyfrIvlrqefaom zdESdyfrIvlrqefaom zdESdyfrIvlrqefaom zdESdyfrI

tar&duef? qkdAD,uf,leD,Hpaom urÇmh'Drkdua&pD wyfaygif;pkxJwGif NAdwdoQEkdifiHyg0ifcJhonf/

twåvefwdwfpmcsKyf? wD[m&HpmcsKyf? qefz&HqpfpukdpmcsKyfrsm; csKyfqkd&mwGifvnf; NAdwdoQEkdifiHyg0ifcJh

onf/

,if;pmcsKyfrsm;wGif urÇmppfBuD;'Pfukd ESpfBudrfwkdif rsuf&nfpufrsm;jzihf 'PfcHbl;NyDjzpfaom

vlom;tEG,ftm; aemufxyfurÇmppfBuD;rjzpfatmif u,fwif&rnf/ vlYtajccHw&m;rsm;ukd apmihfod&

rnf/ Nidrf;csrf;a&;ESifh aemufxyfurÇmppfBuD; rjzpfyGm;a&;twGuf Nidrf;csrf;a&;jrwfEdk;aom BuD;i,fra&G;

EdkifiHwkdif;tm; vGwfvyfa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;twGuf tmrcHcsuf&Sd&rnf/ pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&; tmrcH

csuf&Sd&rnf/ emZD*kdPf;ukd acsrIef;okwfoifNyD; aemufxyfusL;ausmfa&;ppfrJhaom vGwfvyfaomEkdifiH

om;rsm;jzihf urÇmhtzGJUtpnf;ukd Nidrf;csrf;a&;jrwfEdk;aom BuD;i,fra&G; tpkd;&rsm;jhzihf Nidrf;csrf;a&;ESifh

vkHNcHKa&;twGuf tjrefqkH; zGJUpnf;xlaxmif&rnf[laom tcsufrsm; yg&Sdonf/

1944 ckESpfukefcefYuyif zufqpf*syeftm; tkH<uaom? pnf;½kH;aom &ckdifjynfolrsm;u vufeuf

pGJukdifawmfvSefvkdufMuojzif 1945 ck Zeffe0g&Dv yxrywfwGif &ckdifjynf\NrdKUawmf ppfawGNrdKUukd

NAdwdoQwkdY tvG,fwul odrf;ykdufEdkifoGm;onf/

1945 ck rwfvwGifum; &ckdifwpfjynfvkH; NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; (uufpbD) vufatmufodkY

a&mufoGm;cJhavNyD/

vlYtajccHw&m;rsm;ukd apmihfod½kdaoygrnf/ EkdifiHBuD;i,fra&G; vGwfvyfa&;ESihf Nidrf;csrf;a&;

twGuf tmrcHcsuf&Sd&rnf/ pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&;ukd ulnDrnf/ aemufxyfurÇmppfBuD; rjzpfyGm;a&;

twGuf vlom;tEG,ftm; u,fwifrnf[laom a<u;aMumfoHrsm;ESifh pmcsKyfrsm;ukd csKyfqkdcJhaom

NAdwdoQppfwyfrsm;onf NAdwdoQEdkifiHwGif tmPmvuf&Sd jzpfaeaom uGefqmaA;wpfygwD acgif;aqmif

eef;&if;0ef csmcsDtpkd;&tzGJU\ ñTGefMum;csuftwkdifvm;rod/ &ckdifjynfolvlxktm; ukdvkdeDb0odkY twif;

qGJcso9nf/ vufeuftm;ukd;jzihf tMurf;zufESdrfeif;onf/ &ckdifjynfolvlxkonf rdrdwkdYtm; ESpfaygif;

wpf&mausmf ukdvkdeDuRefb0okdY oGwfoGif;jcJhaom NAdwdoQrsm;ukd ,cifuvnf; r,kHMunf/

Page 11: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

11

NAdwdoQe,fcsJUonf ESpfaygif;wpf&mausmf &ckdifjynftm; aumif;usKd;ray;cJh/ &ckdifjynf NrdKUjy

wpfcsKdUwGif qefpufESifh opfpuftenf;i,fom&Sd\/ &ckdiffjynfESihf qDavsmfaom pufrIvufrIrsm;?

puf½kHtvkyff½kHrsm;ukd xlaxmifray;cJh/ tdrfwGif;pufrIvufrIvkyfief;[lívnf; r,fr,f&& r&Sd/ rif;jym;

NrdKUe,f oa,Gacsmif;wGif puúLpufBuD; wnfaqmufum NAdwdoQt&if;&Sife,fcsJUu aoG;pkwf&efBudK;pm;

cJhonf/ NAdwdoQt&if;&Sif\aoG;pkwfrIukd rvkdvm;aom &ckdifwkdif;vkH;qkdif&m wkdif;&if;om;tpnf;t½kH;

ESihf ausmif;om;rsm; or*¾vli,frsm;u ppfawGNrdKUwGif jynfolYqE´jyyGJBuD;jzihf uefYuGufvkdufojzifh

NAdwdoQt&if;&SifwkdY aemufqkwfoGm;cJhMuonf/ &ckdif½kd;rawmifwef;&SnfwpfavQmufrS rkd;a&*gvH

oef;aygif;rsm;pGm yifv,fxJodkY tv[ópD;qif;oGm;&onf/

qnfajrmif;wmwrHrsm; xlaxmifray;/ odef;aygif;rsm;pGmaom &ckdifv,form;rsm;tm;

wpfESpfwoD;pm; pepfjzifh ZmrD'gajr&SifBuD;rsm;\ zdESdyfrIatmufwGife xm;cJhonf/ tpkd;& t*Fvdyf-

jrefrm txufwef;ausmif; (10wef;ausmif;)ukd &ckdifjynf NrdKUjy[lorQwGif xlaxmifay;Ekdifaomfvnf;

xlaxmifray;cJh/ ppfawGNrdKU? ausmufjzLNrdKU? oHwGJNrdKUwGifom txufwef;ausmif;wpfcsKdUukd xlaxmifay;

cJh\/

NAdwdoQe,fcsJUtkyfcsKyfa&;pepf wnfNrJa&;twGuf pma&;? pmcsDrsm;ukd arG;xkwf&ef uRefynmoif

Mum;cGihfom&Sd\/ aq;ausmif;? pufrIausmif;[lí wpfausmif;yifr&SdcJh/ jynfolYaq;½kHvnf; &ckdifjynf

tjcm;NrdKUrsm;wGif emrnfom&Sdonf/ q&m0efvnf;r&Sd? aq;vnf;r&Sd? ppfawGNrdKU? ausmufjzLNrdKUESihf

oHwGJNrdKUrsm;wGifom twGif;vlemrsm;ukd vufcHukoEkdifaom jynfolYaq;½kHwpf½kHpD&SdMu\/

tqrwef opfawm0g;awmrsm; ayg<u,f0aom&ckdifjynfwGif tdrfBuD;&cdkifjzihfaeEdkifol

ig;&mckdifEIef;om&Sd\/ ZmrD'gajr&SifBuD;rsm;? qefpufopfpufykdif&Sifrsm;ESihf vufwpfqkyfpmrQaom

ukefonf? qkdifonf? yGJpm;rsm;um; <u,f0csrf;omMu\/ q,fa,mufrjynhfaom ZmrD'gajr&SifBuD;

rdom;pkum; usdwfusdwfwuf"eOpömjynhfpkH\/ &ckdif tvkyform;? v,form;ESihf vufvkyfvufpm;

vkyfom;jynfolrsm;um; qif;&JwGif;eufMuonf/ rGJawMuonf/ acwfrDSpmoifausmif;rsm;wGif ynm

roifMum;EkdifMu? acwfrSDjynfolYaq;½kHrsm;wGif aq;0g;rukoEkdifMu/ pufrIvufrItwwfynmukdvnf;

roifEkdif rwwfEdkifMuay/ &ckdifwpfrsKd;om;vkH;tm; pufrIvufrItwwfynmESihf acwfrSDpmayoifMum;

ray;bJ qif;&JwGif;eufí oufwrf;aphrae&atmif jyKvkyfxm;½kHjzihf ra&mifh&Jaom NAdwdoQe,fcsJU

onf &ckdifwpfrsKd;om;vkH;\ tkH<uawmfvSefrIukd wm;qD;a&;twGuf 1942ckESpfwGif vlrsKd;a&;

t"du½kPf;ukd rD;arT;ay;onf/ þrQ&ufpuf,kwfrmaom NAdwdoQe,fcsJUpepfukd &cdkifjynfolrsm; rarhEkdif

Muao;/

vlYtajccHtcGihfta&;rsm;? Nidrf;csrf;a&;ESihf vGwfvyfa&;rsm;ukd a<u;aMumfum r[mrdwfta&NcHK

NAdwdoQe,fcsJUonf ppfawGNrdKUukd odrf;í &ufowåwpfywfr&SdrDuyif olYZmwd½kyfukd jyaeNyD/ 1944

Page 12: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

12

ck 'DZifbmvwGif zufqpf*syefrsm;tm; awmfvSefa&; pwifMuonfESihfwpfNydKifeuf usaemfwm0efay;í

a&SUwef;a&mufoGm;aom ukdvSxGef;ausmfonf ukdausmfom(,ck ppfawGNrdKU jrefrmha&eHaumfykda&;&Sif;

½kH;tkyf)wkdYESihf yl;aygif;í ppfawGNrdKUrS qkwfcGmvmaom *syefuifaywdkif ppfwyfukd uHacsmif;&GmteD;wGif

Mum;jzwfwkdufyGJqifMuonf/

taocHzufqpf*syef ppfAkdvf? ppfom; 300cefYukd vufwpfqkyfpm&Sdaom olwkdYwkdufckdufír&Ekdif?

,if;aMumifh ppfawGNrdKUtm; odrf;ykdufpjzpfaeaom r[mrdwfrsm;xH tultnDawmif;&ef ukdausmfom

ESihfolonf ppfawGNrdKUodkYvmMu\/ ppfawGNrdKUwGif ukdvSxGef;ausmf tzrf;cH&onf/ NAdwdoQtm; vufeuf

qGJukdifawmfvSefx<ucJhaom ukdvSxGef;ausmftm; EdkifiHawmfopömazmufrI? vlowfrI paomyk'fxD;?

yk'frtrsKd;rsKd; rGrf;rHpGJcsufwifum csKyfaESmifxm;avawmh\/ NAdwdoQe,fcsJUaxmifacsmufxJodkY udkvSxGef;

ausmf OD;OD;zsm;zsm;usqif;oGm;\/

1945-ck rwfvwGif zufqpf*syefawmfvSefa&; &ckdifjynfwGif NyD;pD;oGm;avNyD/ zufqpf*syef

awmfvSefa&;orm;rsm;xHrS vufeufrsm;ukd NAdwdoQppfwyfu odrf;,loGm;avNyD/ OD;ynmoD[wkdYtm;

tdE´d,jynfodk Y tvnftywf<uvm&ef zdwfac:onf/ ppfav,mOfjzihf OD;ynmoD[wkdYtm;

umvuwåm;NrdKUodkY yifhzdwfoGm;onf/

&ufowåESpfywfcefYwGif OD;ynmoD[tm; ppfav,mOfay:wGifowfí *kHeDtdwfwGifxnfhí

yifv,fxJokdY ypfcscJhNyD[k NAdwdoQppfzufESihf e,fzufyk*¾dKvfrsm;u yg;pyfjzihf ae&mtESHYaMujim&if;

pDpOfxm;onfhtwkdif; q&mawmf OD;em&'? OD;odef;ausmfatmif? OD;armifeD? OD;ausmfvSOD;? OD;armifausmfZH?

OD;Mumatmif? OD;owkd;OD;? OD;ausmfjr( ,ck AuyA[kdaumfrDwD)paom emrnfBuD;yk*¾dKvfrsm;ukd wpfNydKif

wnf;zrf;onf/

jrefrmrsKd;cspfwyfOD;vnfqGJ wHqdyf&Sdonfh zufqpf*syefawmfvSefa&; acgif;aqmifrsm;ESihf

aemufvkdufrsm;ukd tpkvkduf tcJvkduf qufvufzrf;qD;onf/ tzrf;qD;cH&olrsm;onf vlYtcGihfta&;

&olwpfOD;rQ ryg&Sd/ vlpOfrrSDatmif vlrqefaomenf;rsKd;pkHjzihf ñ§Of;qJESdyfpufjcif;ukd cH&onf/

tzrf;cH&aom jrefrmrsKd;cspfwyfOD; vnfqGJwHqdyf&Sdaom &Jabmfrsm;ukd tpma&pmrauR;bJ

aexGufrSae0ifxd aeylvSrf;onf/ ajcukdcsnfaESmifNyD; wGJvGJaZmufxkd;qGJxm;onf/ vufESpfzufukd

csnfaESmifxm;NyD; ckwfarmif;aeaom armfawmfa&,mOfay:rS a&xJuefcsjcif;? q,f,ljcif;jyKonf/

ptkdxJ ylavmifaom MuufOrsm;ukd tm;yg;w&oGif;onf/ ppfbdeyfpD;NyD; &ifbwfay:odkY ckefwufckef

qif;jyKonf/ ajcovkH;ukd rsOf;vkH;jzihf tm;ukefvSdrfhonf/ vufrsm;ajcrsm;ukd csnfaESmifxm;NyD;

wpfaeukef wpfaecrf;½kdufonf/ vufeufykef;rsm; azmfxkwfa&;[laom NAdwdoQe,fcsJUppfwyfvrf;pOf

onf zrf;xm;olrsm;tm; vlrqefpGm ñ§Of;qJ½kHjzifh rauseyf/ zufqpf*syefawmfvSefa&; t&Sdeft[kef

aMumifh pnf;½kH;nDñGwfpGmjzihf tkH<uvsuf&Sdaom &ckdifjynfolESifh &ckdifawmfvSefa&;orm;rsm;ukd csKd;ESdrf&ef

Page 13: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

13

&nf&G,fum aus;&Gmrsm;okdY NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwkdY tvkH;t&if;jzifh qif;Muonf/ &GmpOfavQmufí

a&TaiGypönf;rsm;ukd vk,ufMuonf/ &GmvkH;uRwfrD;½IdUMuonf/ zrf;qD;½kdufESufMuonf/ tysKdttkd

ra&G; t&G,fra&mufolyg csrf;omcGifhray;bJ &GmvkH;csDí rk'def;usifhyGJrsm;ukd &ufa&mpGmjyKvkyfMuonf/

ajrcGefajrqDcrsm;udk tMurf;zufawmif;,lMuonf/ *syefacwfwavQmufwGif uRJnDaemiftrnf&Sd

NAdwdoQavwyfav,mOfrsm; pufaoewfBuJcsaeonfhatmufrS toufpGefYNyD;xGef,uf pkaqmif;cJhaom

olwkdYvufxJ&Sd *syefaiGpuúLrsm;? ½kwfw&ufrw&m;aiGpuúLb0odkY ajymif;oGm;&&m ay;p&mvnf; aiGr&Sd?

ajy;p&mvnf; ajrr&Sdaom &ckdifv,form;rsm;? ajrcGefajrqDdcray;Ekdif/ NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyfwkdY\

tMurf;zufzdESdyfrI'Pfukd tvl;tvJcHMu&\/ zufqpf*syefukd awmfvSefvQif trsKd;om;vGwfvyfa&;

&rnf[k &nfrSef;cJhaom &ckdifawmifolv,form;xk\b0um; bmrQrxl;/ *syefzufqpf\ae&mukd

tpm;0if,laom NAdwdoQtoQifocif\ ppfbdeyfatmufwGif jym;jym;0yf&awmhrnf/ jrefrmEkdifiHtm;

jyefvnfuRefjyKvkd[ef&Sdaom uGefqmaA;wpfacgif;aqmif csmcsDtpkd;&onf &SdorQ tMurf;zufrItrsLd;pkH

jzihf &ckdifjynfolESifh &ckdifawmfvSefa&; tiftm;pkrsm;ukd tzufzufrS xkd;ppfqifavawmh\/

ykdíykdíqkd;0g;aom tajctaersm;okdY qkdufa&mufatmif NAdwdoQe,fcsJUykqdef½kd;rsm;u vrf;xGif

ay;onf/ rD;avmifavyifhvkyfay;onf/ zufqpf*syefacwfu ae&mr&&SdcJhaom t&m&Sdqkd;rsm;ESihf

ykvdyfqkd;rsm;onf ]]igwkdYwpfvSnfh uavmifukdifr,f? rif;wkdYwpfvSnfh xGef;wkH;ukdifMu}}[k ryg;eyfonfY

EkdifiHa&;acgif;aqmifwpfOD;p ESpfOD;p\ajympum;ukd toJpGJemcsufaumufNyD; uRefZmwfoGif;aeonhf

NAdwdoQppfwyfrsm;ESihftwl ukd,fa&mpdwfygvIdufvSJpGmzdeSdyfMu\/ NAdwdoQppfwyftm; enf;ay;vrf;jyjyK

Mu\/ igwkdYt&Sifocif zufqpf*syef\ ae&mwGif aer0iftifyg,m ykdif&SifNAdwdoQe,fcsJUtpm;

0ifa&mufavonf/ vlrqefpGm Murf;MuKwf&ufpufpGm zdES dyfaom NAdwdoQe,fcsJUorm;tm;

wGef;vSefawmfvSef&if; &ckdifjynfolrsm;\ BudK;yrf;tm;xkwfrIonf w&m;aom? obm0usaom ed,mr

w&m;yifr[kwfygavm/

aygufuGJvkqJ,rf;tkd;aygufuGJvkqJ,rf;tkd;aygufuGJvkqJ,rf;tkd;aygufuGJvkqJ,rf;tkd;aygufuGJvkqJ,rf;tkd;

q&mawmfOD;ynmoD[ukd ppfav,mOfay:wGif owfí *kHeDtdwfxJoGif;um yifv,fxJypfcscJh

avNyD[k NAdwdoQe,fcsJU uufpbDwkdY 0g'jzefYonf/ wcsdefwnf;vkdvkd q&mawmfOD;em&'(aygufawmNrdKU

ausmif;xkdifq&mawmfBuD; OD;em&')ESihf acgif;aqmifrsm;ukd tpkvkduftcJvkduf zrf;qD;onf/ &maygif;rsm;

pGmaom zufqpf*syefawmfvSefa&;orm;rsm;ukd qufvufzrf;qD;onf/ vlrqefpGm ñ§Of;qJonf/

wcsKdUukd BudK;'Pf 2xyfuGrf;? 3xyfuGrf;xd ay;&Sdxm;onf/ &GmvkH;uRwf rD;½IdY? &GmvkH;uRwf rk'def;usifh?

&GmvkH;uRwf vk,ufyGJrsm;ukd jyKum awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;tm; olwvligwrif; ykefuefx<uvm

atmif &ckdifjynfodrf; NAdwdoQe,fcsJUppfwyfu wrifwumtuGufqif\/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyfxJwGif

e,fajrvkHNcHKa&;wyf (FIELD SECURITY SERVICE) tufzftufpftufpf\ wefckd;tmPmum; twkr&Sd

BuD;xGGm;ae\/

Page 14: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

14

NAdwdoQe,fcsJU &ckdifodrf;ppfwyfu zdESdyfrIrsm;vmavav zufqpfawmfvSefa&;orm;rsm;u

ckcHwGef;vSef&ef BudK;pm;vmavav jzpfae\/ ae&mwumwGif aygufuGJvk,rf;tkd;rsm;jzihf jynhfESufvsuf

&Sdonf/ olwvkd igwrif; vufeufukdifwkdufyGJrsm; rjzpfyGm;apa&;ESihf vGwfvyfa&;wkdufyGJrsm;twGuf

ArmjynfodkY ukd,fpm;vS,fvTwfa&;udpörsm; aqG;aEG;&ef 1945-ck {NyDvwGif usaemfESifh ukda&TausmfOD;

(armfuGef;yxrqihf? ,ck a&Tjym;&yfuGuf jynfolYaumifpDOuú|)wdkY ukdñkdxGef;(0efBuD;a[mif; ,ck

oHtrwfBuD;) xHvmcJhMu\/ ukdñkdxGef; ausmufawmfNrdKUe,f vrkefYwpfyif&GmwGif&Sdaeonf/ usaemfwkdY

aeaom avmif;&Snfacsmif;&GmrS rkdif 40cefYa0;onfh vrkefwpfyif&GmokdY ajcvsifavQmufvmMuonf/

vrf;c&D;wGif MuLaysmufMum; zufqpf*syefawmfvSefa&;orm;rsm; vufvGefajcvGefjzpfrnfukd Mum;od&

\/ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf zufqpf*syeftm; awmfvSefaponf/ ,ck vGwfvyfa&;r&/ zufqpf

uJhodkY ,kwfrmaom NAdwdoQppfwyf\ñ§if;yrf;rIukd cHae&NyD/ ,if;aMumifh ausmufawmfNrdKUodkY nOfh

wdwfwqdwf0ifNyD; ta&;ygaom EdkifiHa&;acgif;aqmifwpfOD;ESihfwuG EkdifiHa&;orm;wcsKdUESihf yvdyf

tifpywfawmf OD;atmifbkacswkdYukd owfNyD; awmckd&ef pDpOfaeMuonf[k Mum;od&\/ ,if;aMumifh

usaemfwkdY vrkefYwyif&GmodkY wkduff½kdufroGm;bJ MuLaysmufusm;acgif;aqmifrsm;&Sd&m o'gqdyf&GmodkY

wef;wef;rwfrwfoGm;Mu\/

o'gqdyfwGif AkdvfBuD;eDatmif? AkdvfpHvS? OD;pHvSabmf (ausmif;q&m)ESihf &Jabmf 30ceYfukd

awGU&onf/ olwkdYvlpkb0ukd pGefYvTwf&efykdif;jhzwfaompdwf"mwfjzihf tvGeftMuL; t&ufaomufaeMu

NyD/ NAdwdoQe,fcsJUukd tcJraMu/ aocsifaoyap/ &rf;um;csifovkd &rf;um;rnfh tajcqkd;ukdawGU&onf/

usaemfwdkYESpfOD;ukd olwkdYt&ufjzifh BudKqkkd{nfhcHonf/ &Gufzsifukvm;xkdifwGif xkdifckdif;onf/ usnfqH

tqifoifhxkd;xm;onfrxm;onfukd rod&aom *syef½kdifz,f aoewfukdif&Jabmfrsm; tNcHt&Hrsm;

atmufwGif toufvSLxm;&onfh aqG;aEG;yGJukd pwifMu&onf/ olwkdYtvkdus olwkdYESihfa&mNyD; usaemf

wkdYt&ufaomufMuonf/ olwkdYwifjyaom NAdwdoQe,fcsJUppfwyftm; vufeufukdifckcHawmfvSefa&;ukd

rltm;jzihf usaemfwkdYvufcHonf/ vufiif;xwkduf&ef rjzpfEkdif/ jrefrmwpfEkdifiHvkH;ESihfwuG tm&S

wpfwkdufvkH;vufiif;tm;jzihf zufqpf*syeftm; r[mrdwfrsm;u wkdufzsufaecsdefjzpfonfukd tpcsDum

urÇmh'Drkdua&pDESihf zufqpf0if½kd;pGef;wkdufyGJ\ EkdifiHwumtajctaersm; jrefrmhawmfvSefa&;\ vufiif;

wm0efrsm;ukd olwdkYtm; usaemfjyefvnfaqG;aEG;jyonf/ &Sif;jyonf/ zufqpf0if½kd;wef;EkdifiHrsm;

bkef;bkef;vJusoGm;onfESihfwpfNydKifeuf qkdAD,uf,leD,HESihf qkd&S,fvpftiftm;pkrsm; iGg;iGg;um;um;

jkzpf&rnfhtajccHrsm;? urÇmhjynfolwkdY\ 'Drkdua&pDatmifyGJrsm;onf NAdwdoQe,fcsJUwdkYxifovkd cs,fvS,f

Ekdifrnfr[kwfbJ igwkdYtrsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf tcGiftvrf;omrnfwkdYukd ajymjyonf/

OD;ynmoD[tm; owfvkdufNyDqkdcsufrSm ,kwåd,kwåmr&Sd/ ,ck ukdñkdxGef;ESifhusaemf aqG;aEG;NyD;vQif

q&mawmfOD;pdEÅmxHoGm;rnf/ Armjynfodk Yvnf;aumif;? tdE´d,OD;odef;azjrifhokd Yvnf;aumif;?

Page 15: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

15

ukd,ffpm;vS,fvTwfrnf[k &Sif;vif;wifjyum olwdkY\aygufuGJvkqJ ,rf;tkd;rSpeufwHudk usaemfcRwf,l

cJh\/

AkdvfMumeDatmifwdkYvlpk vufiif;vufeufpGJudkifwkdufckdufjcif;ukd rjyK/ vlxkvlwef;pm;tzGJU

tpnf;rsm; xlaxmifNyD; vufiif;EkdifiHa&;wkdufyGJrsm;jzihf ckcH&ef oabmwlMuonf/ olwdkYvufeufESifh

&Jabmfrsm;ukd vkHNcHKaomaus;&Gmrsm;xJ cGJa0jrKyfESHxm;&efvnf; oabmwlMuonf/ zufqpf*syef

awmfvSefa&;rS,aeYxd Murf;wrf;cufxefaomvkyfief;wm0efrsm;ukd xrf;aqmifae&í pdwfMurf;ukd,f

Murf;jzpfaeaom AkdvfMumeDatmifwkdYtm; *kPfoa&&Sd vlvdrfrm EkdifiHa&;yk*¾dKvfBuD;rsm;xuf usaemf

,kHMunfonf/ *kPfoa&&Sif EkdifiHa&;yk*¾dKvfBuD;rsm;uJhodkY ,aeY a&T reufjzef aiGvkyfrnfholrsm; r[kwf

jcif;ukd usaemfwxpfcsodonf/ usaemf,kHMunfouJhokYd olwkdYuwdwnfMunfMuygonf/ ausmufawmf

ae EkdifiHa&;yk*¾dKvfESihf ykvdyftifpyufawmf OD;armifbkacswkdYukd rowfMuyg/ awmrckdMuyg/

AkdvfMumeDatmifwkdYvlpkyif usaemfwkdYESpfOD;tm; vrkefYwyif&Gm&Sd ukdñkdxGef;xHodkY vkdufykdYay;Muygonf/

ukdñkdxGef;tm; AkdvfMumatmifwkdYESihfusaemfwkdY aqG;aEG;cJhaom Armjynf? tdEd,jynfrsm;odkY

ukd,fpm;vS,fapvTwfa&;ukd ajymjyonf/ vufiif;tm;jzihf vufeufpGJukdif aygufuGJrIr&Sd&atmif

xdef;odrff;Mua&;ukdvnf; aqG;aEG;Muonf/ oabmwlMuonf/ q&mawmfOD;pdEÅmESifh usaemfaqG;aEG;NyD;

ArmjynfodkY ukd,fpm;vS,ftzGJUwpfzGJU vTwfa&;twGuf olqEwlnDrIjyKonf/ usaemfwdkYtm; olukd,fwkdif

aygufv,f0&Gmae OD;ñkdvSjzihf (aemuf &ckdifwkdif; zqyvacgif;aqmifwpfOD;jzpfcJhaom OD;ñkdvSjzL)

tdrfxdvkdufykdYonf/ ,if;tdrfwGifpm;aomufMuNyD; olwkdYpDpOfay;aomavSjzihf usaemfwkdY avmif;&Snf

acsmif; &GmodkY jyefcJhMu\/ tcsdefrjzKef;bJ ajrmif;abGNrdKUodkY usaemfwkdY 'kef;pkdif;vmav\/ ajrmif;abGwGif

ukdarmifpdefvS (,ck ausmif;q&mOD;armifpdefvS)ukd awGUonf/olYtm; vufiif;aygufuGJrxGuf&atmif

xdef;odrf;xm;&aom aygufuGJvk,rf;tkd;rsm;udpöukd usaemf tao;pdwf&Sif;jyonf/ usaemf,rf;tkd;rsm;

rS peufwHrsm;ukd toufay;í qGJcRwf,l&tkH;rnf/ uufpbD(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;) vufatmuf

&ckdifjynf tajctaersm;ukd tao;pdwfwifjyEkdifa&;ESihfwuG trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf NAdwdoQ

e,fcsJUtm; jrefrmwpfjynfvkH;ESihftwl vufwGJaqmif&Guf&ef enf;vrf;&SmazGa&;wkdYtwGuf Armjynf

acgif;aqmifrsm;tm; aqG;aEG;&efoloGm;oifhaMumif; usaemfaqG;aEG;jy\/ ESpfaxmif;0rf;ajrmufpGm

olvufcH\/ olESihftwl ukdoef;pdef (,ck EkdifiHawmfaumifpDtzGJU0ifESihf XmecsKyf qvytwGif;a&;rSL;

2) ukdyg ac:,loGm;rnf[kajymonf/

yxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJUyxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJUyxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJUyxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJUyxrqkH;ukd,fpm;vS,ftzGJU

ajrmif;abGrS av;NrdKUjrpfwpfbufurf;ukd ul;vQif yef;ajrmif;BuD;acsmif;0Srf;odkYa&mufonf/

,if;acsmif;w½kd;ae&mtESHYwGif zufqpfawmfvSefa&;ajymufusm; AkdvfpdefxGef;atmif aexkdifMuonf/

Page 16: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

16

olwkdYvnf; aygufuGJvkqJ ,rf;tkd;wpftkd;/ peufwHudk cRwf,l&tkH;rnf/ olwkdYxH usaemfoGm;onf/

olwdkYtm; zufqpf0if½kd;wef;*kdPf; bkef;bkef;vJusjcif;ESihf urÇmhEkdifiHa&;&m tajctaersm;ukdvnf;

wifjyonf/ zufqpf*syefESihf tm&Swkdufa&;&mukdvnf; ajymjyonf/ zufqpf*syefawmfvSefa&;ESihf

trsKd;om;vGwfvyfa&;c&D;pOfukdvnf; tao;pdwfaqG;aEG;jy\/ vufiif;vufeufukdif awmfvSefa&;ukd

rjyKoifh/ vufiif;vlxkvlwef;pm;tzGJUtpnf;rsm; zGJUpnf;xlaxmifjcif;ESihfwpfygwnf; ay;p&maiGr&Sd

aom v,form;xktm; ajrcGefajrqDcray;a&;ESifh vufikwfv,fajr vufrvGwfa&; vIyf&Sm;rIrsm;jzihf

pnf;½kH;a&;ukdvnf; tao;pdwfaqG;aEG;Muonf/ olwkdYoabmaygufMuygonf/ vufiif;vufeufjzihf

awmfvSefa&;rvkyf[k ckdifrmpGmuwdjyKMuygonf/ usaemf Mumtif;awmifwkdufe,fodkY okwfajcwifxGuf

vm\/

q&mawmf OD;pdEÅmukd uufpbD( NAdwdoQ ppftpkd;&) tpkd;&u 0g;&rf;xkwfqifhxm;onf/

Mumtif;awmifwkdufe,f j*[if;cg;&GmteD; r[mNrdKifawmpcrf;wpfae&mwGif q&mawmftm; awGUqkH

onf/ uufpbDvufatmuf &ckdifjynftajctaersm;udkfwifjya&;ESihf trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pD

a&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf Armjynfacgif;aqmifrsm;ESifh ñ§dEIkdif;aqG;aEG;&ef ukdarmifpdefvSwkdYtm;

ArmjynfodkY ukd,fpm;vS,fvTwfa&;ukd q&mawmfOD;pdEÅm? OD;bkd;OD;? OD;pHodef;( Mumtif;awmif&Gm

acgif;aqmif)wkdYESifh usaemfwkdY aqG;aEG;Mu\/ oabmwlMu\/ ukdarmifpdefvSwkdYoGm;a&;twGuf

pwif;*ef;wpfvuf? ajcmufvkH;jyL;wpfvuf? jrefrmhrsKd;cspfwyfOD;vnfqGJwHqdyfrsm;ukd ,lNyD; vrf;jywpfOD;

jzifhvkkdufykdYonf/ wa,Gacsmif;? 0ufacsmif;bufrS yckuúLe,fodkY ausmfjzwfonfh zkd;acgifausmfvrf;rS

jzwfausmfMu&ef pDpOfay;vkduf\/ ArmjynfodkY oGm;rnfhukd,fpm;vS,ftzGJUvnf; j*[if;cg;&GmrSpxGuf

onf/ usaemfvnf; j*[if;cg;&GmrS usaemhfXmecsKyf&Sd&m avmif;&Snfacsmif;&GmokdY vmcJh\/

,kHaxmifaMumifrd,kHaxmifaMumifrd,kHaxmifaMumifrd,kHaxmifaMumifrd,kHaxmifaMumifrd

zrf;qD;xm;aom q&mawmf OD;em&'wkdYtm; awGUqkH&ef usaemfoGm;vkdonf/ usaemfhtm; zrf;qD;

xm;vQif wAkdvfuswAkdvfwuf&ef pDpOfNyD; usaemf ppfawGNrdKUokdY vm\/ ppfawGNrdKUol NrdKUom;rsm;

ppfawGNrdKUwGif;&Sd rdrdaetdrf? rdrd&yf&Gmrsm;wGif aexkdifcGihfr&Sd/ ppfawGNrdKUwGif;wGif xlxyfaom rsufESmjzL

? rsufESmrJ? rsufESmñkd EkkdifiHjcm;ppfAdkvfrsm;? ppfom;rsm;jzihf jynhfvQHae\/ ppfawGNrdKUol NrdKUom;rsm;ukd

ppfawGNrdKUrS 6rdkif? 7rdkifa0;aom em&DuH? Muufukdif;wef&GmwkdYwGif ckdatmif;aexkdifcGihfjyKxm;onf/

Muufukdif;wef&GmodkY usaemfa&mufoGm;\/ q&mawmfOD;em&'tm; awGUcGihfjyK&ef tzftufpftufpf

rsufESmjzLppft&m&SdESihf ykvdyft&m&Sdrsm;xH tBudrfBudrfcsOf;uyf&onf/ q&mawmf OD;em&'tm; awGUcGifh

&avNyD/

em&DuH&GmteD; oHql;BudK;axmifwGif aeylrkd;&GmtumtuG,frJhonfh aumuf½kd;ykHxufwGif xkdifae

Page 17: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

17

&aom q&mawmftm; 0rf;enf;bG,f&m zl;arQmf&onf/ q&mawmftm; urÇmhEkdifiHwum a&;&mrsm;

ukdvnf; ajymjyonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf q&mawmf OD;pdEÅmESihfusaemfwkdY BudK;yrf;aqmif&Guf

csufrsm;ukdvnf; &Sif;vif;jyonf/ q&mawmf OD;ynmmoD[ towfcHoGm;&NyD qkdcsufvnf; r[kwf

rSefaMumif; ajymjy\/ q&mawmfESihf EdkifiHa&;orm;rsm; vGwfvyfa&;twGuf q&mawmfOD;pdEÅm?

ukdñkdxGef; ESihfusaemfwkdY ukd,fpGrf;OmPfpGrf;&Sdoa&GU BudK;pm;aqmif&Gufay;rnfukdvnf; usaemfuwday;

avonf/ q&mawmftwGuf zsmESihf&Sm;yg;aom yef;uefvkH;? yef;uefjym;rsm;wkdYukd OD;apmvSausmf

(ppfawGtvkyform;acgif;aqmifwpfOD;jzpfaom OD;apmvSausmfuG,fvGef) \xrif;qkdifrS ,liifay;vkduf

\/ q&mawmfxH xyfoGm;onf/ tm;ay;pum;ajymonf/ ppfawGNrdKUwGif q&mawmfESihfwuG EkdifiHa&;

orm;rsm; vGwfa&;ukdvnf; usaemf udk,fzd&ifzd BudK;pm;onf/ odkYaomf ckdifrmpGmwkwfaESmifxm;aom

NAdwdoQe,fcsJU tusOf;om;b0rS q&mawmfwkdYtm; vGwfajrmufatmif rvkyfEdkifrDS usaemfhXmecsKyf

rD;xawmufavNyD/

usaemfppfawGNrdKUwGif q&mawmfwkdY vGwfa&;udpö ukd,fzd&ifzdaqmif&GufaepOf usaemfwkdYXmecsKyf

avmif;&Snfacsmif;&Gmukd ,llbDppfoabFmi,f 20cefY ppfom;ykvdyf 300cefYjzifh wpfnOfhvkH;0kdif;xm;um

eHeuftm½kPfOD;wGif 0ifa&mufarTaESmufMu\/ crGD;trsKd;om;rsm;\ r&SdrJh &SdrJhypönf;rsm;ukd ,loGm;Mu

onf/ zufqpf*syefawmfvSefa&;tNyD; ar*smMuL;vufrSwfjzihf ay;cJhaom"gwfcJokH;a&'D,kdrsm;? apmifrsm;?

qyfjymrsm;? EdkYqDrsm;? oMum;? vbufajcmufrsm;ESihf pm;p&mrsm;ukdodrf;,lMuonf/ ukdomausmf (AkdvfrSL;

,ckqifrvkdufoabFmusif; ñTefMum;a&;rSL;) ESihf ukdausmfaZm (uG,fvGef jynfaxmifpk ppf&JAkdvf)

wkdYukdvnf; brf;qD;oGm;Muonf/

NrdKUa[mif;NrdKU &J|metcsKyfaxmifwGif csKyfaESmifxm;vkdufav\/ &ufaygif; 40cefYvufeufrsm;

b,fae&mwGif 0Sufxm;ovJ[laom ar;cGef;ukd t"duxm; ar;jref;Muonf/ trsKd;rsKd;tMuyfukdifí

trsKd;rsKd; Ncdrff;acsmufppfaq;ar;jref;onf/ vGwfvyfa&;ktwGuf tptqkH;r&Sd tepfemcH taocH&ef

toifh&SdaeMuaom ukdomausmfESihf ukdausmfaZmwkdYxHrS vufeuf0Sufudpöukd wpfcGef;rQazmfxkwfrajym/

vufeufjzifhtMurf;zuf tEkdifusihf&Joavmuf owådcsif;NydKifvQif awmfvSefa&;orm;ESihf ,SOfNydKifcsif;iSm

rpGrf;om NAdwdoQe,fcsJUorm;rsm; t½IH;ay;oGm;Muonf/ ausmif;om;or*¾acgif;aqmif ukdomausmf

ESihfukdausmfaZmwkdY NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufpGJukdifwkdufcJhMuonf/ odkYaomf olwkdYtm; EkdifiHawmf

opömazmufrIe? vlowfrIrsm;jzihf w&m;rpGJqkdEkdif/ olwkdYvTwfa&;ESihf usaemfwdkY|mecsKyfukd xdef;odrf;a&;

wkdYtwGuf NrdKUa[mif;NrdKUe,f avmif;&Snfacsmif;&GmokdY usaemfr&yfrem; 'kef;pkdif;jyefvmcJh&\/

ArmjynfodkY csDwuf&NyDArmjynfodkY csDwuf&NyDArmjynfodkY csDwuf&NyDArmjynfodkY csDwuf&NyDArmjynfodkY csDwuf&NyD

zufqpf*syefawmfvSefa&; b,faeY b,fauGUwGif NyD;qkH;rnfukd rodao;/ NAdwdoQe,fcsJUtm;

Page 18: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

18

vufeufpGJukdkif awmfvSef&ef apmihfqdkif;&tkH;rnf/ usaemfwkdYvlpk pm;aomufaexkdifa&;ukd vufiif;vkyf

ukdif&rnf/ okdYESihfusaemfwkdYtxJrS aiGaMu;ukdNcdK;NcHpGm ukdifwG,fwwfol ukd,ufoJatmif (aemif ppfawG

c½kdifjynfolY&Jabmfacgif;aqmif AkdvfaZ,sAv)ukd pD;yGm;a&;wm0efcHtjzpf a&G;NyD; ukda&TausmfOD;wkdYESihf

twl avSwpfpD;? NAdwdoQaiGig;&mjzihf wm0efvTJtyfMuonf/ NrdKUa[mif;NrdKU &J|mecsKyfwGif csKyfaESmifcH&

aom ukdomausmfESihf ukdausmfaZmwkdYxH pm;p&mrsm;ESihfpmrsm;ukdvnf; ,kHMunf&aom jynfolYbufom;

ykvdyftcsKdUESihftm;ukd;&aom t&yfom;rsm;jzifhqufoG,frI,lMuonf/ þodkYjyifqifaepOf q&mawmf

OD;pdEÅmxHrS tylwjyif;tac:a&mufvmonf/ usaemfrqkdif;rihHbJ csufcsif;vkdufygoGm;onf/

r[mNrdKifawmpcrf;wGif q&mawmftm; rsufpdrsufESmysufNyD; ikdifwkdifwkdifxkdifí awGU&onf/

usaemfhtm; pm&Gufwpf&Gufukd q&mawmfvSrf;ay;onf/ ukdoef;pdef (,ck EkdifiHawmfaumifpD0ifESihf

XmecsKyf jrefrmhqkd&S,fvpfvrf;pOfygwD twGif;a&;rSL; 2) \vufa&;pmjzpfonf/ ,if;pmwGif

ukdarmifpdefvSESihftwl olwkdYzkd;acgifausmfvrf;rS ausmfjzwfoGm;Muonf/ Armjynf yckuúLc½kdif avmif;&Snf

NrdKUe,f rkefwkdifcsif;&Gmuav;wGif nOfhtdyfaeMupOf olwkdYvkH;0BudKwifrodaom NAdwdoQppfwyfu vQKdU0Suf

zGJUpnf;xm;aom csif;vJAD;wyfu olwkdYtm; 0kdif;zrf;Mu\/ olwkdYwpfcsufrQ rckcH/ olwkdYxHrSpwif;*ef;wpf

vufESihf ajcmufvkH;jyL;aoewfwpfvufukd odrf;onf/ olwkdYu ]]jrefrmrsKd;cspfwyfOD;}} vnfqGJwHqdyfukd

xkwfjyum olwkdY&efol zufqpf*syefrsm; owif;axmufvSrf;&efvmaMumif; &Sif;jyonf/ csif;vJAD;rsm;u

r,kHMunf/ rkefwkdif&Gm\tjcm;urf;wpfzufwGif &Sdonfh csif;vJAD;Xmewnf&m av;ykH&GmokdYac:oGm;\/

vufrsm;ukdcsnfaESmifNyD; zrf;qD;csKyfaESmifxm;Muonf/ csif;vJAD;uJhodkY NAdwdoQwyfuvnf; olwkdYwifjy

csufukd wqHcsnfrQ vufrcH/

ukdarmifpdefvS? ukdoef;pdefwkdYtm; ajcrsm;vufrsm;ukd 0g;vkH;wef;rsm;csnfaESmifum tpma&pm

rauR;bJ waeukefwpfaecrf;aevSrf;onf/ nOfhvnf; 0g;vkH;wef;rsm;jzihf csnfaESmifxm;onfhtwkdif;

yifxm;onf/ okH;&ufokH;nOfhaevSrf;NyD;aomnOfYwGif ukdarmifpdefvS? ukdoef;pdefwkdY rdrdwkdY touf&Sifa&;

twGuf aqG;aEG;Muonf/ xGufajy;&ef qkH;jzwfMuonf/ nOfhoef;acgifcefYwGif csnfaESmifxm;aom

avSxD;BudK;rsm;ukd jznf;ñ§if;pGmjzKwf,lMu\/ xGufajy;Mu\/ tjcm;&JabmfokH;a,muf\ uHMur®mukdrod/

olvGwfvmí rif;jym;NrdKUe,f >yef&Snfacsmif;rS a&;ay;cJhaompmjzpfonf/ ukdoef;pdef\pmukd zwfNyD;

usaemf ikdifusoGm;onf/ usaemfuJhodkY q&mawmfwkdYvnf; ikdifaeMu\/ wpfOD;rQ pum;wpfcGef;rajymMu/

ukdarmifpdefvSwkdY aoavNyDavm[laom ,lBuHK;r&onfhtawG;wGif usaemfepfjr§Kyfaeonf/ usaemf\

rsufpdrsm; yGifhvsufESihfbmrQrjrif/

aemufxyfukd,fpm;vS,ftzGJUwpfzGJU vTwfoihfw,f/ 'grSukdpdefvSwkdY aoraoukd od&r,f/

Armjynfacgif;aqmifrsm;eJYvnf; tquftoG,f&r,f}}[k usaemfpwifajymvkdufonf/ ,lBuHK;r&onfh

tawG;tjr§ifxJ epfjr§Kyfaejcif;rS usaemf pwifvrf;zGihfay;vkdufonf/ usaemfwdkY aqG;aEG;yGJwGif

q&mawmfOD;pdEÅm? OD;bkd;OD;? OD;pHodef;? OD;a&TvS (uG,fvGefoGm;aomausmif;q&m OD;a&TvS) OD;aygufausmf

Page 19: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

19

wkdY&SdaeMuonf? usaemfwifjyaom aemufxyfukd,fpm;vS,f tzGJUwpfzGJUxyfvTwfa&;ukd wpfOD;rQ

ruefYuGuf? tm;vkH;oabmwlMu\/ okdYaomf ylylaEG;aEG;aoab;BuHKcJh&aom ae&modkYwpfOD;wnf;rQ

rdrdqE´tavsmufroGm;vkdMuyg/ usaemfvnf; roGm;vkdyg/

tcsddeftawmfMumonfhwkdif wpfOD;aomolurS rdrdqEtavsmuf ArmjynfodkY oGm;rnfhukd,fpm;

vS,ftzGJUwGif yg0ifvkdaomqEr&SdMu/ olrsm;wumxuf owådAswådykd&SdcsifrS&Sdrnf/ okdYaomf tcuftcJ

ESihf aoab;ukd &ifqkdifawGUvkdaomADZvnf;&Sd? ukdarmifpdefvSwkdY aoonf&Sifonfukd odvkdaomaZm

xufoefNyD; Armjynfacgif;aqmifrsm;tm; igomvQiftjynhft0 aqG;aEG;jyEkdifoljzpfonf[laom

,kHMunfcsufjzihf oaumifhom; usaemfu ArmjynfodkYoGm;rnfhukd,fpm;vS,ftzGJUwGif usaemfyg0ifvkd

onf[k rdrdqEukd azmfxkwfvkduf&onf/ ]]rif;oGm;vkdY rjzpfbl;? rif;ab;'ku©a&mufoGm;&if Oya'wGif;

Oya'yvkyfief;aqmifwmawG cufcJoGm;r,f}} [kq&mawmfu wm;jrpfpum; pwifajymonf/ wcsKdU

acgif;aqmifrsm;vnf; wm;jrpfpum;ajymMuonf/ odkYaomf wpfOD;wpfa,mufrQ igoGm;rnf[k rdrdqE

tavsmuf rajymqkd/ aevkH;uG,faysmufí aqG;aEG;yGJom &yfem;oGm;&onf/

aEG&moDjzpfaomfvnf; r[mNrdKifawmpcrf;u csrf;wpdrfhpdrfh? awm½kdif;wd&pämefrsm;\ab;&ef

umuG,fa&;ESifh tat;'PfumuG,fa&;wkdYtwGuf rD;ykHrsm; &Sd&onf/ rD;vIH&onf/ rD;vIH&if; a&mufwwf

&m&m pum;rsm;ukdazmifzGJUatmif ajymMu\/ ArmjynfodkY oGm;rnfh ukd,fpm;vS,frsm; bmtcsuftvuf

rsm; ajymoifhqkdoifhonfukd rarmryrf;ajymMu\/ eHeuf 8em&DcefYwGif aqG;aEG;yGJjyefvnf pwifusif;y

onf? ArmjynfoGm;rnfhukd,fpm;vS,ftzGJUukd usaemfacgif;aqmifoGm;rnf[k usaemhf tqkdjyKcsufukd

usaemfjywfom;pGm oJoJrJrJwifjyonf/ xkdifaevQif tcsdefukef½kHom&Sdrnf/ wpfOD;rQoGm;Murnf r[kwf

aMumif;ukd usaemfod&Sdem;vnfxm;NyD/ usaemfESihf armifvSausmfoGm;a&;ukd wpfOD;rQruefYuGufMu/

oGm;rnfhvrf;ukd aqG;aEG;Muonf/ trf;awmifausmfvrf;? awmifukwfawmifausmfvrf;wkdYwGif awmBuD;

awmifBuD;xJü zufqpf*syefrsm; aomif;csDí &SdaeqJ? tckdiftrmwyfpGJxm;qJjzpfonf/ zkd;acgifausmf

vrf; uyif oGm;&eftm;vkH;qE´wlMuonf/ eHeufpm rpm;rSDyif ArmjynfoGm; ukd,fpm;vS,ftzGJUESifh

oGm;rnfhvrf;ukd a&G;cs,fNyD;avNyD/ usaemfwkdYtm; vrf;jytjzpf vkdufykdYrnfh csif;trsKd;om;acgif;aqmif

OD;armifwkd;tm; r[mNrdKifawmpcrf;odkYvm&ef tac:vTwfvkduf\/

r[mNrdKifawmpcrf;wGif usaemfwkdY eHeufpmpm;MuNyD; ukdxGef;vIdif? ukd,ufao;atmifwkdYxH

usaemfpma&;onf/ ukdarmifpdefvSwkdYukd,fpm;vS,ftzGJU ratmifjrifbJ 'ku©a&mufoGm;jcif;? usaemf

ukd,fwkdif ArmjynfoGm;&rnfjzpfjcif;? NrdKUa[mif;NrdKU &JXmewGif csKyfaESmifcHae&aom ukdomausmf? udkausmf

aZmwkdYESihfusaemf *Gif;quftwkdif; qufoG,fNyD; ¤if;wkdY\pm;aomufa&;ESihf vGwfvyfa&;BudK;yrf;&ef

&efoltEÅ&m,fBuD;xGm;vmí avmif;&Snfacsmif;&GmwGif raeEkdifu vufeufcJ,rf;rD;ausmufESifh &Jabmf

rsm;yg q&mawmfxH ajymif;a&TUaexkdifMu&efwkdYudk pma&;onf/ q&mawmftm;vnf; usaemfArmjynf

Page 20: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

20

oGm;&SdqJ? usaemfh&Jabmfrsm; vufeufrsm; ajymif;a&TU,lvmvQif? vufcHxm;&ef usaemf avQmufwifxm;

vkduf\/ naeykdif;wGif usaemfwkdYtm; vrf;jyay;rnfh OD;armifwkd;a&mufvmonf/ Armjynfe,fpyf

armifuGm&Gmxd oluRrf;usifpGm vrf;jyay;EkdifoljzpfaMumif; od&\/ ukdxGef;vIdifwkdYxHay;&efpmukd

q&mawmfvufxJtyfvkdufonf/ pwif;*ef;wpfvufukd,lNyD; arSmifrJaeaom nOfhtcsdefwGif

OD;armifwkd;? ukdarmifvSausmfESihf usaemf r[mNrdKifawmpcrf;rS xGufvmMu\/ usaemfwkdY ArmjynfoGm;

onfukd raygufMum;&atmif q&mawmfwdkY wm0ef,lvkdufovkd vlolESihf rawGU&atmif wrifwum

usaemfwkdY nOfheufrS xGufvmMujcif; jzpfonf/

nOfhoef;acgifavmufwGif z'lodkYoGm;&rnhf awmvrf;qkHokdYa&mufoGm;Muonf/ NAdwdoQppfwyfrS

pGefYypfxm;cJhaom bufx&Dxkyfrsm;xJrS aumif;aom "mwfcJajcmufESpfcJuk aeYvnfuyif usaemfxkwf

,lcJhonf/ tqifoifh,lvmaom 0g;vkH;>yefxJwGif ,if;"mwfcJESpfcJukd xnhfum aMu;eDBudK;i,fjzihf

rD;oD;ukd xGef;Munfhonf/ oefY&Sif;aeaomjrufcif;ukd jrif&onf/ ygvmaomvG,ftdwfi,fwGif acgif;

wifum jrufarGU,may:wGif usaemfESpfcsKdufpGm tdyfaysmfoGm;\/ OD;armifwkd;uvIyfEId;í xaomtcsdef

wGif a&mifjcnfOD;xGef;ay:aeNyD/ z'lacsmif;( wa,Gacsmif;xJ&Sd acsmif;vufwufi,fwpfck)odkY usaemfwkdY

ausmfvmMuonf/ eHeufpmukd z'l&GmwGif pm;NyD;ay 2000-cefYjrifhrnfh 0ufacsmif;awmif½kd;ukd ausmfjzwf

Mu&onf/ aevkH;uG,faysmufoGm;rS 0ufacsmif;xJ&Sd csif;&Gmi,fwpf&GmokdY a&mufoGm;Muonf/ ,if;

&Gmi,fwGif naepm xrif;pm;NyD; tdyfMu\/ 0ufacsmif;onf NAdwdoQppfwyfESifh zufqpf*syefwyfrsm;

wbufESihfwbuf eD;uyfvGef;ojzihf ESpfbufpvkH;r wyfpGJrxm;aomae&mjzpfonf/ 0ufacsmif;rS

vGefvQifum; awmfvSefa&;owdNrJ&awmhrnf/ awmBudKawmifMum;xJ ckdatmif;aeMuaom zufqpf

*syefppfwyf\&efum; rao;i,fvS/

OD;armifwkd; pnf;½kH;xmaom {nhfaus>yefonfh csif;tdrf&Sifonf eHeuft½kPfOD;uyif csufjyKwf

NyD;aom xrif;xkyf 3xkkyfukd usaemfwdkdYtm; ay;onf/ 0g;qpfrsm;wGif prf;a&Munf xnfhxm;aom

0g;usnfukd wpfa,mufwpfusnfvG,fum ay 3000ausmfjrifhrnfh &Dacsmif;awmifukd pwufMu\/

awmBuD;awmifBuD;rsm;xJwGif awmqif½dkif;rsm;tkyfvkdufcsDí oGm;aeusvrf;½kd;&Sdonf/ ,if;vrf;onf

6ayrS 10aytxd us,fjyefYonf/ awmqif½kdif;tkyfonf prf;a&ukdaomufjcif;? csKd;jcif;tNrJjyKMu&m

awmqif½kdif;oGm;vrf;rS vkdufvQif vrf;rSm;p&m r&Sdawmhay/ awmBudKawmifMum;xJ ckdatmif;aernfh

zufqpf*syef&efukd aMumufMuaom usaemfwkdYokH;OD; awmqif½kdif;oGm;vrf;rS a'gufavQmufroGm;&JMu/

xlxyfaomawmBudKtkHMum;ukdvnf; jzwfvkduf? awmBudKawmifMum;ukdvnf; wufvkdufjyKum

ausmfjzwfvmMu&onf/ c&D;rwGifvS

&Dacsmif;awmifxdyfodkYa&mufcsdefwGif rGef;wnfhaeavNyD? tqifoifh,lvmaom xrif;ukdpm;Mu

onf/ a&ukdt0aomufMuonf/ waxmufem;Muonf/ pm;cJhaomxrif;[if;wkdYudk vuf&majc&m

aysmufatmifjyKNyD; &Dacsmif;okdYqif;vmMu\/ awmifwufyifyrf;ovkd awmifqif;vnf; roufomvS/

Page 21: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

21

EG,fyif0g;yifrsm;ukd NrJNrHpGmukdifNyD; wpfvSrf;csif;qif;Mu&\/ &Dacsmif;xJ&Sd csif;&Gmodrf i,fwpfckem;odkY

a&mufoGm;MuNyD/ csKHykwfxJ usaemfwdkYESpfOD;tm; xm;cJhNyD; OD;armifwkd; &GmxJ0ifoGm;onf/ olYukd zufqpf

*syefppfwyfrSawGUvQifvnf; bmrQ'ku©ra&mufEkdif/ olonf csif;trsKd;om;? olonf csif;vlrsKd;

acgif;aqmif? &GmwumwGif olYaqGrsKd; olYrdwfaqGrsm; &SdMuonf/ em&D0ufausmfavmufwGif OD;armifwkd;

kusaemfwkdYtm; vmac:onf/ ,if;csif;&Gmodrfi,fwGif naepmpm;Muonf/ okdYaomf zufqpf*syef

zufqpf&efukd aMumuf&í ,if;&GmwGif usaemfwdkY nrtdyfMu/ &GmESihftvSrf;ruGmaomawmBuHKcsKHMum;

xJwGif pwif;*ef;jzifh tvSnfhusuif;apmifh&if; tdyfMuonf/

aea&mifjcnfOD; roef;rDSuyif &GmxJ OD;armifwkd;0ifoGm;NyD;? taiGUwaxmif;axmif;xGufaeonfh

xrif;xkyf 3xkyfukd ,lí jyefxGufvmonf/ vkyfpOftwkdif; 0g;qpf3rsm;wGif prf;a&Munfxnfhxm;

onfh 0g;usnfrsm;ukdvG,fxm;um ay 4000 cefYjrifhrnfh Mumacsmif;awmif½kd;ukd wufMu&\/ awmqif

½kdif;vrf;½kd;rSoGm;onfhtcgoGm;? auGUaumufumwufonfhtcgvnf; wufjzifh c&D;jyif;ESifcJhMu&m

Mumacsmif;&Sd csif;&Gmi,fwpfckokdY rGef;vGJ 3em&DcefYwGif a&mufoGm;Muonf/ 0g;&Gufrkd; ajcwH&Snf

csif;trsKd;om;tdrfwGif wnf;ckdMuonf/ OD;armifwkd;&Gm&Sd olYrdwfaqGtdrfwGif oGm;ae\/ usaemfwdkY

EGrf;&dyifyef;vGef;í vJavsmif;aeMuonf/ &ckdifpum;wpfcGef;rQ rwwfaomtdrfol csif;trsKd;orD;u

usaemfwkdYESpfOD;tm; csif;trsKd;om;pum;jzihf a&;BuD;okwfjymajymonf/ csif;trsKd;om;pum;ukd usaemf

wdkY wpfcGef;rQem;rvnf/ ai;armaepOf tdrfatmufodkYqif;&ef um,uHajrmufvnf; wGef;\/

tdrfaemufaz;wHcg;aygufrS usaemfwdkY ckefqif;vkdufMuonf/ wckrQusaemfr&dyfrdao;/ tdrfrS 10ukduf

yifra0;aom 0gawmxJodkY0ifum pwif;*ef;aoewfukd toifhjyifum ykef;atmif;vkdufMuonf/ rdepf

ykdif;cefYomMumrnf/ okH;vkdif;wpfyGifh&Sdaom *syefppfAkdvfwpfOD;ESihfwyfom; 4OD; 5OD;cefY usaemfwkdY

ckefqif;vmaom tdrfay:okdY a&mufaeMuNyD/ Muufusif;wGif 0yfaeaomMuufrESihf MuufOrsm;ukd

twif;,loGm;onf/ tdrf&SiftrsKd;orD;\ <uufpD<uufpDjrnfa[mufoH? *syefppfom;rsm;\ atmfaiguf

oH? Muufrsm;? 0ufrsm;wkdY\jrnfoHrsm;jzihf &GmvkH;uRwf qlnHaeonf/ zufqpf*syefppfAkdvfESpfOD;ESihf

ppfom; 40cefYygaom *syefwyfzGJUu &Gmukd tvpf0ifpD;onf/ &SdorQawGUorQ Muuf? 0uf? [if;oD;[if;

&GufESihf qefwkdYukd ,liifoGm;MuNyD/ &GmrSxGufoGm;MuNyD/ tdrf&Sifcsif;trsKd;orD;u,fayvkdY usaemfwkdY

toufab;rSswpfacgufvGwfjyefNyD/ naepm pm;NyD; &GmteD; awmBudKcsKHMum;xJodkY wkd;0ifum tvSnhfus

uif;apmihfNyD; usaemfwkdY tdyfMu\/

eHeufvif;a&mifjcnfjzihf OD;armifwkd; &GmxJ0ifum ylaEG;aom xrif;xkyf 3xkyfjzif jyefxGufvm

onf/ pr;fa&jznhfxm;aom 0g;usnfrsm;ukd vG,fNyD; oHacsmif;awmifBuD;ukd &ifqkdifwuf&awmh\/

awmif½kd;awmifwef;rsm; wawmifxufwawmifykdjrihfvmonf/ 0ufacsmif;awmifxuf &Dacsmif;awmif

rSm ykdjrifhovkd? &Dacsmif;awmifxuf Mumacsmif;awmif ykdjrifh\/ Mumacsmif;awmifxuf oHacsmif;

awmifrSmykdíjrifhonf/ ay 5000cefY&Sdrnf/ waeukefwaecrf; awmawmiftoG,foG,fukd awmqif

½kdif;oGm;vrf;uyif awmufavQmufroGm;&JbJ auGUaumufum wufvkdufqif;vkdufjzihf c&D;Murf;vnf;

Page 22: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

22

csDdcJh&NyD/ aumif;pGmvnf; rpm;cJh&? rtdyfcJh&/ oHacsmif;awmifBuDukd wufcsdefwGif tqrwefEGrf;&dae

aom ajcaxmufrsm;onf usaemftm; ro,fykd;csif? rMumcPqE´jyonf/ rMumcP tem;,l&\/

rdrd\cE¨mukd,fwGif 0wfqifxm;aom t0wfrsm;yif ykdíav;vHovkd jzpfvm\/ 0wfqifxm;aom

t0wfrmsukdyif ccRwfíypfcsifvSNyD/ ravsmhaomZGJjzifh usaemfwkdY csDwufMuonf/ aer0ifrSDoHacsmif;&Sd

csif;trsKd;om; armifuGm&GmodkY a&mufoGm;Mu\/

armifuGm&Gm&Sd usaemfwkdYjzwfoef;vmcJhaom csif;&Gmrsm;ESihfrwl ? vu©Pma&m? toGifo@mefyg

tjcm;csif;&Gmrsm;ESihf uGmjcm;\/ xl;qef;zG,f&mrsm;ukd jrifawGU&\/ armifuGm&GmwGif csif;trsKd;orD;rsm;

rsufESmwGif aq;rxkd;? w&GmvkH;Armpum;ukd &nf&nfvnfvnfajymwwfMuonf/ csif;trsKd;orD;rsm;

0wfaomteHwkd xlxJonhfoifwkdif; rdef;rvkHcsnfukd r0wfqifMu/ &ckdifjrefrmtrsKd;orD;rsm;uhJokdY trsKd;

orD;0wfpkHukd 0wfqifMuonf/ armifuGm&GmrSwufoGm;vQif rGef;wnfhcsdefrSa&mufrnfh zkd;acgifawmifxdyf

xd &ckdifjynfykdifonf/ okdYaomf &ckdifjynfrSt&m&SdESihf ykvdyfrsm; ra&muf&SdMu/ armifuGm&GmrSul;vl;qufqH

jcif;? a&mif;0,fazmufum;jcif;ukdvnf; &ckdifjynfESifhrvkyfMu/ yckuúLc½kdkif&Sd aus;&GmNrdKUjyrsm;ESifhom

ul;vl;qufqHjcif;ESihf a&mif;0,fazmufum;jcif; &SdMuonf/ þ&GmodkYra&mufrDSuyif OD;armifwkd;u

usaemfwkdYtm; owdday;pum;ajymxm;NyD/ olonf csif;trsKd;om;acgif;aqmiftjzpf wa,Gacsmif;rS

Mumacsmif;xd aqGrsKd;nmwdESif rdwfaqGrsm;&Sdonf/ olYMoZm&Sdonf/ okdYaomf armifuGm&GmwGif olMoZm

r&Sd/ armifuGm&GmwGif vlv,fvl½Iyfrsm;&Sdonf/ armifuGmESihfol aoG;aomufrdwfaqGjyKNyD; pnf;½kH;vkd

onf/ aoG;aomufyGJtwGuf acgifzkd; Muufzkd;aiG 50dcefYukefusrnf[k OD;armifwkd;u ajymjy\/ armifuGm

ESihfol aoG;aomufrdwfaqGjyK&ef pnf;½kH;a&;jyKjcif;ukd usaemfwkdYoabmwlonf/ olYvkdaiGukd usaemf

xkwfay;vkdufk\/

usaemfwkdY ausmfjzwfcJhaom wa,Gacsmif;? 0ufacsmif;? &Dacsmif;? Mumacsmif;wkdY&Sd csif;trsKd;om;

,Ofaus;rIxkH;wrf;pOfvmESihf armifuGm&Gm&Sd csif;trsKd;om; ,Ofaus;rIxkH;wrf;pOfvmwkdY atmufajcrS

pNyD; jcm;em;rIukd usaemfowdjyKrdonf/ wa,Gacsmif;rS Mumacsmif;xd&Sd csif;trsKd;om;rsm;onf

&ckdiftrsKd;om;rsm;uJhodkY vkHcsnf0wfqifol &mckdifEIef;rsm;oavmuf csif;trsKd;orD;rsm;onf 'l;acgif;

ay:oifwkdif;ukd oEÅmaphta&mif trsKd;rsKd;&Sdonfh cg;pnf;BudK;jzihf pnf;xm;Muonf/ rSefonfrSm;onf

rajymwwf/ &ckdifya'o&mZfbk&ifacwfu acsmarmvSyaom csif;trsKd;orD;rsm;ukd e,fpm;y,fpm;

rsm;u aumuf,lonfh ab;&efrS umuG,f&efqkdNyD; t&G,fra&mufrSDu csiftrsKd;orD;rsm;\rsufESmwGif

yef;yGifhvkdvkd tpif;pif; rJeufaomaq;xkd;xm;Mu\/ csif;trsKd;om;wkdif;vkdvkd &ckdifbmompum;ukd

ajymqkdwwfaomfvnf; trsKd;orD;xJrS &ckdifbmom pum;ajymqkdwwfol &Sm;yg;vS\/ olwkdYonf

olwkdYawmif,mrSxGufaom pyg;? 0g? jiKyfoD;ESifh [if;oD;[if;&Gufrsm;ukd t"dujyKum NcdK;NcHaom?

a&mifh&JvG,faom wtdrfaxmifb0jzifh aexkdifMuonf/ qm;ESihfcsnfrQiftenf;i,f0wf&efom jyify

Page 23: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

23

urÇmESihf olwdkYul;vl;qufqHMu\/ tdrfaxmifpkwGif trsKd;orD;rsm;ukd aus;uReftjzpf owfrSwfxm;

onf/ aeYpOfvkyfief;aqmifwmt00ukd tdrfoltrsKd;orD;u aus;uReftjzpf vkyfukdifaqmif&Guf&onf/

r,m;ckd;rIESifh MumckdrIonf vlowfrIxufBuD;av;aom tjypf'Pfay;jcif;ukd cH&onf/ vlowfrIwGif

owfolonf aoqkH;oltwGuf rsKd;½kd;wefbkd;t& armif; 9vkH; (xkdpOfu armif;wpfvkH; aiGusyf ig;q,f

cefY wefbkd;&Sdonf) avsmfaMu;jzihf ajz&Sif;vQif&Ekdifaom trIrsKd;wGif r,m;ckd;rdolonf armif;ukd

ukd;vkH;ukd;vD(armif; 81vkH;)xd avsmfaMu;ay;&rnfyifjzpf\/ þodkYavsmfaMu;ay;udef;qkdufvQif aqGpOf

rsKd;qufavsmfaMu;NrD qyfoGm;Mu&onf/ vifa,musfm;aoqkH;oGm;vQif xkdtrsKd;orD;onf rdrd&ifrS

aygufzGm;aom om;orD;rsm;ukdyif ykdifqkdifcGifr&Sd/ aoqkH;oGm;aomvifa,musfm;bufrS xdrf;jrm;vkdu

vnf; olrwGifckcHcGifr&Sd/ t0wfwxnfjzihf olr\ rdbaqGrsKd;xHjyefykdYvQifvnf; bmrQrjiif;qefEkdif/

tNrJwrf;pD;qif;aeaom Munfvifonfh prf;a&ukd csKd;? prf;a&ukdaomuf jyKaeMuívm;rod/ csif;trsKd;

orD;wkdY\ cE¨mukd,fvufrsm; 0g0if;aomtqif;jzihf tcsKd;tpm;nDygonf/ rkdYarmufaom&ifESihf

um;xGufaeaom wifrsm;vnf; &Sdygonf/ okdYaomf aq;xkd;xm;om olrwdkY\rsufESmukdMunhfvQif

b,fvkdMunhfMunhf Munhfr&atmif t½kyfqkd;aeMu\/

OD;armifuGm? OD;armifwkd;wkdY\ aoG;aomufyGJukd ESpf&ufwkdifwkdif jyKMuygonf/ aoG;aomufyGJodkY

,if;&Gmacgif;aqmifrsm; yg0ifqifETJMuovkd usaemfwdkYESpfOD;vnf; aoG;aomufyGJwGif acgif&nfaomuf

vkduf? 0ufom;okwf? Muufom;okwfpm;&if;? tem;,ltyef;ajzcGihf&Muygonf/ aoG;aomufyGJ\

aemufqkH;aeYwGif usm;pG,f? 0ufpG,f ponfh tpG,ftrsKd;rsKd;ESihf "m;vSHwkdYudk acgif&nfwGifpdrfNyD;

OD;armifwkd;ESihf OD;armifuGmwkdY opöma&aomufMuonf/ csif;ewfq&m\ewfoHjzihf wkdifwef;csufrsm;ukd

OD;armifwkd;ESihf OD;armifuGmwkdY vkdufqkdMu&ygonf/ csif;ewfq&mu ewfrsm;ukd oufaotjzpf wkdifwnf

NyD;aoG;aomufyGJukd ½kyfodrf;oGm;onf/ OD;armifwkd;tm; ar;Munhf&m ig\&efolonf oifh&efoljzpfonf/

wpfOD;\epfemcsufrsm;ukd wpfOD;u rjyKvkyf/ om;pOfajr;qufaoG;aomufrdwfaqGtjzpf &yfwnf&rnf

[laom tcsufrsm;jzifh aoG;aomufrdwfaqGzGJUMujcif;ukd ajymjyygonf/

aoG;aomufyGJNyD;pD;avNyD/ pwif;*ef;aoewfESihfwuG q&mawmfOD;pdEÅmESihfwuG ukdxGef;vIdifwkdYxH

ay;pmrsm;udka&;NyD; OD;armifwkd;vufxJtyfvkdufygonf/ aemufwpfaeY eHeufpmukd apmapmpD;pD;pm;NyD;

ausmfjzwfvmaom awmifrsm;wGif tjrifhqkH;jzpfonfh zkd;acgifawmifukd ausmfjzwf&ef vmMu\/ zkd;acgif

awmifausmfvrf;xdyfxd usaemfwdkYtm; OD;armifwkd;wkdY vkdufykdYMuonf/ zkd;acgifawmifBuD;ukd pwifí

wufMuNyD/ jrifhrm;aom zkd;acgifawmifxdyfum; rkd;om;atmufwGif epfjr§Kyfaeí rjrif&/ rGef;vGJrS

zkd;acgifawmif½kd;BuD;\ awmifxdyfodkY usaemfwdkY a&mufMu\/ jrifhrm;vGef;ívm;rod/ zkd;acgifawmifxdyf

wGif BuD;rm;aom opfawm 0g;awmrsm; xlxyfpGmraygufawmh/ &Sdaeaomopfyifi,frsm;wGifvnf;

t&Gufrsm; a0a0qmqmr&Sd/ &Snfvsm;aomjrufyifrsm;vnf; rGef;vGJae&SdefatmufwGif acgif;idkufusae

Page 24: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

24

\/ avu w[l;[l;wkdufaeojzifh jruf&Snfyifrsm; ,drf;csifovkd ,drf;,kdifaeMuonf/

zkd;acgifawmifxdyfrS awmif½kd;wpfavsmufpD;íoGm;&onfrSm tm;pkdufcGefpkdufoGm;&jcif;r&Sd/

at;wjrjr avñ§if;avajyatmufwGif avQmufae&m e,fedrdwfowfrSwfcJhaom ausmufwkdifukd

a&mufonfESihf wNydKifeuf usaemf\pdwfonf csKyfwnf;wm;qD;jcif; uif;rJhpGmjzihf twdwfwGif usufpm;

oGm;avonf/ aumZmouú&mZf 806 ckESpfcefYu þae&monf odrfhodrfhoJoJ atmifpnfatmifarmif;

rsm; wD;cJhaomae&mjzpfonf/ &ckdifbk&ife&rdwfvSESifh Armtif;0bk&if e&ywdrif;wkdY cspfMunfa&;ESifh

wjynfaxmifukd &efjyKol&SdvmvQif wjynfaxmifrS ulnDrnf[k opömqkdcJhMurnf/ w&m;rQwaom

a&mif;0,fazmufum;rIjzihf ESpfjynfaxmif a&TGvrf;aiGvrf; azmufcJhMurnf/ ckdifrmaom e,fedrdwf

owfrSwfum t"GefY&Snfrnfh cspfMunfa&;ukd þae&mwGif yEéufausmufwkdif pkdufxlcJhMurnf/

rif;ESpfyg;onf &ckdifjynfrS ,aeYyvkdift&ufuJhodkY t&om&Sdonfh t&ufESihfxef;nuf

aumif;rsm;jzifh Nrdef&SufpGm pm;okH;Murnf/ rSL;BuD;rwf&mrsm;? aoemywdrsm;u pNyD; ppfom;csif;vnf;

vufa&wjyifpD;pm;aomufaysmfjrL;Muvdrhfrnf/ eef;wGif;pmqkdawmfrsm;ESihf ,Ofaus;rIuyGJ qkdyGJrsm;jzifh

atmifpnfatmifarmif;rsm; &Trf;í aysmfwNyHK;NyHK;&Sdrnf/ ,aeYigwkdYacwfwGif wyg;uRefb0odkYa&mufMu&

avNyD/

NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0rS ½kef;xGuf&eforkdif;ay;wm0efukd igwkdYxrf;aqmif&rnf/ enf;rsKd;pkH

jzihf trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd &,l&rnf/ trsKfd;om;vGwfvyfa&;igwkdYvuf0,fa&mufvQif ESpfpOfq,f

uka#rQaoG;pkwfcH&aom a&eHrStjrwfaiGukd igwdkYvufxJa&mufrnf/ urÇmausmfuRef;opfvkyfief;ukd

ekdifiHjcm;ukrÜPD bDbDwDpD? ruú&Dumzl;um;wkdY vuf0g;BuD;tkyfaoG;pkwfrIrS uif;vGwfoGm;rnf/ qefpyg;

vkyfief;ukd vuf0g;BuD;tkyfcs,fvS,faom EkdifiHjcm;ykdif pwD;b&m;om;? bl;vGwfb&m;om;wkdY

vufatmufrS vGwfuif;oGm;rnf/ ukef;vrf;? a&vrf;? o,f,lykdYaqmifa&;vkyfief;BuD;rsm;wGif aoG;pkkwf

cs,fvS,faom Am;rm;a&;a0;? {&m0wDzvkdwD;,m;? tm&uHzvkdwD;,m; ponfhEkdifiHjcm;ykdift&if;&Sifrsm;

\vufxJrS qGJxkwf,lEkdifrnf/ owåKvkyfief;BuD;rsm;wGif *kwfaoG;pkwfaeMuaom er®wlabmfwGif;?

armfcsD;rkdif;ponfh EkdifiHjcm;ykdift&if;tESD;rsm;ukd jynfolykdifvkyfEkdifrnf/ ESpfpOfuka#aygif;rsm;pGm aoG;pkwf

,loGm;aom EkdifiHjcm;t&if;&SifBuD;wkdYvufxJrS aiGtdwfukd igwkdYvuf0,f&rnf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd igwkdYvuf0,f&&SdvQif o,HZmwdayg<u,f0aomigwkdYEkdifiHwGif

twwfynm&Sifrsm;ukd arG;xkwf,lvQif o,HZmwypönf;rsm;ukd xkwf,lEkdifrnf/ qnfajrmif; wmwrH

rsm;ukd wnfaqmufNyD; woD;pm;v,form;b0rS oD;xyfpm; pufrIv,f,mv,form;b0okdY

ul;ajymif;oGm;vQif qif;&JwGif;eufaom v,form;xktm; u,fwifEkdifrnf/ EdkifiHykdifpufrIvkyfief;BuD;

rsm;ukd xlaxmifNyD;vQif igwkdYEkdifiHol EkdifiHom;wkdif; vlarG;vlawmifaygufMurnf/ vlwef;aph?

oufwef;aph? pm;aomufaexkdifoGm;Mu&rnf/ at;csrf;om,m0ajymaom urÇmhNidrf;csrf;a&;udk jrwfEkd;

Page 25: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

25

aom EkdifiHwpfEkdifiHukd igwkdYxlaxmifEkdifawmhrnf[k usaemfhpdwfraem yDwdxJ epfrGrf;aepOf ukduf20

cefYuGmu awmrD;xawmufav\/ rarQmfvifhaom awmrD;pwifavmifuRrf;vmavNyD/ rdepfykdif;wGif

opf&Gufajcmufrsm;? jrufajcmufrsm;ukd us,fjyefYpGmavmifav\/ awmrD;avmifvQif avpkefokdY rajy;ESihf

avpkefokdYajy;vQif awmqif½kdif;rsm;yif ajy;rvGwf? aoyGJ0if&rnf/ avqefbufajy;qkdaom

awm"avhukd od&Sdxm;onfh usaemfwkdYESpfOD;avqefbufodkY okwfajcwifxGufajy;Muonf/ rD;avmif&m

avyifhqkdaom qkd½kd;pum;rSefonf/ awmrD;t&Sdef&vmonfESifhtrQ avjyif;arTaESmuf0ifvmonf/

rdepftenf;i,ftwGif;wGif awmrD;avmifaompufuGif;ab;rS usaemfwkdYESpfOD;vGwfuRwfvmMuNyD/

avmifuRrf;aeaomawmrD;udk aemufvSnhfMunhfMu&m jyif;xefaomav[kefatmufwGif BuD;rm;

us,fjyefYaomawmrD;BuD;u usaemfwkdY rsufpdwpfqkH; avmifuRrf;oGm;avNyD/ rnfonfhae&mwGif qkH;rnf

[k tuefYtowfr&Sdaom awmrD;avmifuRrf;ovkd jynfwGif;ppfrD;vQH avmifuRrf;vmrnfukd usaemfwkdY

tdyfrufyifrrufrdcJhMu/

rdwåAvrdwåAvrdwåAvrdwåAvrdwåAv

zkd;acgifawmifxdyfrS usaemfwkdYESpfOD; wajz;ajz;qif;vmMuonf/ rkef;acsmif;qkdaomacsmif;

wpfacsmif;wGif ig;&Sm ig;zrf;vkyfaeMuaom ArmtrsKd;om;vl&G,fESpfOD;ukd awGU&onf? olwkdYtvkyfwGif

usaemfwkdY vkyftm;ay; 0iful&if; owif;axmufvSrf;Muonf/ zkd;acgifawmifxdyfrSqif;vmpOfuyif

usaemfwdkYESpfOD; enf;y&d,m,fwpfckukd twnfjyKvmcJhMuonf/ xkdenf;y&d,m,frSm usaemfu Armjynf

tv,fykdif; tmvH (,ckatmifvH) NrdKUbufrSausmif;q&mwpfOD;? ukdarmifvSausmfu usaemfhwynhfBuD;

jzpfonf/ ppfBudKacwf &ckdifjynfwGif ausmif;q&mwm0efxrf;aqmifae&if; ppfBuD;jzpfoGm;ojzifh usaemfh

rdbrsm;xH rjyefEdkifcJh/ ,ck&ckdifjynfukd t*Fvdyfodrf;NyD;jzpfí usaemfrdbrsm;xH jyefvmjcif;jzpfonf[l

aom enf;y&d,m,fyifjzpfygonf/ ArmtrsKd;om;vl&G,fESpfOD;u usaemfwkdYtm; rdwfjzpfaqGjzpf ar;jref;

wkdif; þenf;y&d,m,fukd wifjyMuonf/

olwkdYESifhtwl bk&m;&GmwGif wnf;ckdMuonf/ olwkdYESifhacgifa&aomuf? MuufcsufjyKwfpm;aomuf

Mu&if; olwkdYESihf &if;ESD;cifrifrIukd usaemfwkdYt&,lonf/ bD,mxufrsm;pGm t&om&Sdonfh csKdjrjracgif

&nfpkwfMu&if; olwkdYxHrS udkarmifpdefvSwkdY owif;ukd EIduf,lonf/ olwkdYxHrSod&onfrSm *syefukdwkdufcJh

aom &ckdifvli,f 4OD;ukd av;ykHwGif t*Fvdyfppfwyfu zrf;onf/ aevSrf;ívnfaumif;? aoewfjzihf

ypfívnf;aumif;? ñ§Of;qJowfonf/ olwkdYrao? aoewfrD;rul;/ wu,fhvlpGrf;aumif;rsm; jzpfMu

onf/

olwkdYukd BudK;jzihfwkwfaeSmifNyD; ppfav,mOfjzifh ac:oGm;Muonf/ ]]olwkdYq&mrsm;jzpfwJh OD;pdEÅmeJY

bkHaygufomausmfwkdYqkd&if rD;ykHxJypfcsvJ rD;rul;bl;?&ckdifrSmwu,fpGrf;wJh avmuDynmawG&Sdao;w,f}}

Page 26: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

26

[k ukdvSazuajym\/ olajymaepOf usaemfaMumpdrfh\/ MuufoD;MuufarT;xae\/ zkd;acgifawmifxdyf

wGif awmrD;ab;rSvGwf&ef xlxyfaomjruf&Snfawmukd jzwfajy;vm&ojzihf jruf&Gufrsm;&Sí tpif;pif;

jzpfaeaom usaemfhajcovkH;ukd usaemfprf;oyfrdae\/ ukdvSazu wpfqufwnf;yif ]]q&mwkdYaum

&ckdifrS avmuDynmawG wwfrvmbl;vm;}}[kar;jref;\/ usaemfu NrdKUay:ausmif;q&mvkyfae&í

&ckdifjynftESHYra&mufbl;cJhaMumif;? pGrf;wJhavmuDynm&SdEkdifaMumif;ukd &Sif;vif;jyvkduf&ygonf/

avmuDynmtaMumif;ukd [kda&muf 'Da&mufajymMu&if; ukdvSazu ]]usaemfhtaz[m

avmif;&SnfNrdKUrSm emrnfBuD;wJhaq;orm;BuD;? arSmfq&mBuD; ...jzpfygw,f/ usaemfwkdYtdrfqkd&if

wHcg;zGihftdyfvnf; b,folrS tdrfem;ruyf&Jbl;/ tpGrf;xufwJh arSmfq&mBuD;ygbJ/ cifAsm;wkdY usaemfwkdY

tdrfrSmwnf;yg/ tEÅ&m,fr&Sdap&ygbl;/ usaemfwkdYjyefwJhtcg wyg;wnf;vkdufcJh[k olzdwfac:onf/

qm[m&oJuEÅ&xJ a&iwfoltm; ]]tkdatppf}}prf;a&wGif;xJ ypfcsvkdufovkd usaemfwkdYtwdkif;rod

ESpfaxmif;0rf;ajrmufpGmjzihf olYzdwfac:csufukd t<uif;rJhvufcHvkdufMuonf/ bk&m;&GmwGif olwkdYtm;

3&ufcefYapmihfae&\/ þodkYapmihf&if; olwkdYESihfusaemfwkdY csKdjrjracgif&nfpkwfMuonf/ Muufom;okwf

pm;Muonf/ usaemfwkdY ulnDEkdiforQ olwkdYtm; usaemfwkdYvkyftm;ay; ulnDMuonf/ avmif;&SnfNrdKUom;

ESpfOD;eSihf usaemfwdkYrSm i,faygif;wpfrQ cifrif&ifESD;oGm;Muygonf/

ukdarmifpdefvSwkdYtm; toufvk,lrnfh BuD;rm;vSaomtEÅ&m,fukdjyKcJhaom rkefwkdif&Gm? av;ykH

&GmwkdYrS olwkdYESihftwljzwfvmMuonf/ usaemfwdkYtm; wqHjcnfrQyif 'ku©ray;Mu/ avmif;&SnfNrdKUukd

NAdwdoQppfwyf uif;r&Sdaomae&mrS nOfh0ifMuonf/ ukdvSazwkdY tdrfokd Y wef;wef;rwfrwf

a&mufoGm;Mu\/ {nhf0wfaus>yefaomolYrdom;pkonf usaemfwdkYESpfOD;tm; auR;arG;{nhfcHonf/

opfvGifaomzsm? acgif;tkH;? apmifrsm;ESifhwuG? oD;jcm;tcrf;wcrf; pDpOfay;onf/ usaemfwkdYESpfOD;um;

pDpOfvmaom enf;y&d,m,ftwkdif; usaemfu tmvHbufrS ausmif;q&m? ukdarmifvSausmfu wynhf

BuD;wpfOD;jzpfonf/ usaemfhrdb&Sd&m tmvHbufodkYjyefvmMujcif;jzpfonf[líyif ukdvSazrdbrsm;ukd

ajymMuonf/ ukdvSaz bcifu NAdwdoQppfwyfrS tkyfcsKyfxm;csdefjzpfí usaemfwkdY olYtdrfxJrSrxGufbJ

aexkdif&rnf/ qdwfjzLNrdKU&Sd olYnDr a':odef;jzLukd ac:ay;rnf/ olYnDra&mufrS olrESihftwl qdwfjzLNrdKU

odkY usaemfwdkY vkdufoGm;&rnf/ ukdvSazeSihftwl bk&m;&GmrSygvmolrsm;ukdvnf; usaemfwdkYr&SdaMumif;

pum;rxGufatmif EIwfydwfxm;rnf[kajymjyonf/ usaemfwkdY olYtpDtpOfukd 0rf;ajrmuf&Tifvef;pGm

vufcHvkdufMuygonf/

bkd;bkd;BuD;ewfu,fayvkdYbkd;bkd;BuD;ewfu,fayvkdYbkd;bkd;BuD;ewfu,fayvkdYbkd;bkd;BuD;ewfu,fayvkdYbkd;bkd;BuD;ewfu,fayvkdY

a':odef;jzLukd qdyfjzLNrdKUrS tac:vTwfxm;í avmif;&SnfNrdKUwGif &ufowåywfausmf usaemfwkdY

aexkdifcJhMuonf/ aeYykdif;wGif tdrfatmif;ae&NyD; nOfharSmifrS olwkdYNcHpnf;½kd;wGif tanmif;ajy

vrf;avQmufMu&\/ usaemfhwGif raumif;[kvnf;aumif;? aumif;[kvnf;aumif; wduspGm rqkH;jzwf&

Page 27: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

27

ao;aom tusihfwpfck&Sdonf/ taMumif;t&mwpfckwpfckukd eufeJav;eufpGm pOf;pm;vkdvQifxkdifí

jkzpfap? vJavsmif;íjzpfap? aq;vdyfaomufNyD;pOf;pm;avh&Sdonf/ þtusifhukd ,aeYxd usaemfrpGefY

vTwf? þtavhraysmufjcif;aMumifh tif;pdefaxmifwGif ckESpfESpfav;vausmf EkdifiHa&;txdef;cHb0jzihf

aecJh&pOfuvnf; trsKd;rsKd;'ku©a&mufcJh&NyD/

tif;pdefaxmifBuD;wGif pyg,f&S,fa[mufpf rnfonfhtdrfi,fwpftdrfwGif vaygif;tawmfMum

usaemfhtm; wpfOD;wnf;xm;onf/ tif;pdefaxmifBuD;\xkH;wrf;twkdif; wpfvQif tnHhpm;aq;ayghvdyf

wpf&mpDay;onf/ odkYaomf rD;jcpfudkifcGifh? rD;ukd vuf0,fxm;jcif;rjyK&/ taygif;toif;tpkta0;jzihf

aexkdif&aom EdkifiHa&;txdrf;odrf;cHrsm;twGuf rD;&atmif trsKd;rsKd;BuHzefxm;Mu\/ "mwfrD;jcpfjzpfap?

opfom;rD;jcpfjzpfap? rD;jcpfausmufukd rD;&atmif jyKjcif;jzifhjzpfap? wenf;enf;jzihfrD;&í aq;vdyfukd

tcsdefra&G;aomufEkdifonf/ wpfOD;wnf;xm;aom usaemfhtwGuf eufeJpGm pOf;pm;&efvkdwkdif; wm0efus

axmif0g'gxHrS ]]rD;wpfwkdYay;ygAsKdU}}[k awmif;&onf/ oem;Muifempdwf vlpdwf&Sdaom axmif0g'gxH

rS rD;wpfwkdY vG,fulpGmawmif;í&\/ b0ifukdifaeaomaxmif0g'gESihfqkHvQifum; &GmoGef;aeaom

rdk;a&atmufwGif vkHcsDEGrf;ukd acgif;wGif aqmif;NyD; wpfem&D ESpfem&DausmfxdrS rD;wpfwdkY&\/ rD;wpfwdkY

&a&;twGuf þrQrdk;xJavxJ 'ku©cH&aomfvnf; aq;vdyfaomuf&if; eufeJpGm pOf;pm;awG;arQmfaom

usaemfhtusifhukd razsmufEdkifcJh/

avmif;&SnfNrdKU OD;.........tdrfwGif aeYykdif;wpfaeukefatmif;ae&aom usaemfwkdYESpfOD;

uufpbDvufatmuf&ckdifjynf vGwfajrmufa&;udpö? a&SUvkyfief;pOfrsm;ESihf Armjynfacgif;aqmifrsm;ESihf

&ifqkdifawGUqkH&vQif wifjyrnfhtcsuftvufrsm;ukd tao;pdwfavhvmaqG;aEG;Muívnf;aumif;?

ajymif;zl;zufaq;ayghvdyfrSm aomufaeusaq;ayghvdyfxufayghvGef;ívnf;aumif;? rMumcPaq;vdyf

jywfoGm;avh&Sdonf/ usaemfwkdYwnf;ckdaeaom aetdrfrSMunhfvQif bkd;bkd;BuD;ewfuGef;wGif ajymif;zl;zuf

aq;ayghvdyfrsm;ESihf za,mif;wdkiftwkdtprsm; azG;azG;jzLpGm jyefYBuHae\/ bkd;bkd;BuD;ewfuGef;onf

usaemfwkdYwnf;ckdaeaomtdrfESihf 10ukdufcefYus,frnfh vrf;cGqkHwGif wnf&Sdonf/ ewfuGef;wpfbufwpf

csufwGif 10ukdufrus,faom vrf;oG,frsm;&Sd\/ xkdvrff;rSjzwfoGm;&olwkdif; ewfuGef;odkYra&mufrSD

5ukdufcefYuyif bdeyfcRwfNyD; ajcwkH;vkH;jzihf avQmufMu&onf/ tdrf&Sifrsm;xHrS bkd;bkd;BuD;ewftaMumif;

avhvmpkHprf;Munhf&m bkd;bkd;BuD;ewfonf avmif;&SnfNrdKUwGif wHckd;t&SdqkH;ewfjzpfonf/ wpfNrdKUvkH;u

ukd;uG,faomewfjzpfonf/ ewfuGef;ab;rS bdeyfrcRwfbJ avQmufoGm;rdvQif 'Pf&m'Pfcsufr&SdbJ

ajcraxmufEkdif? ajcz0g;xJ oHpl;oGif;xm;ovkd 'ku©a0'emcH&onf/ bkd;bkd;BuD;ewfuGef;rS wpfpkHwpf&m

,lrdvQifum; toufyifqkH;½IH;oGm;EkdifaMumif; ajymjyMu\/

armifvSausmfESihfusaemfavmif;&SnfNrdKUwGif ESpf&ufokH;&ufcefYaexkdifMuNyD; [kd[kd'D'DaqG;aEG;Mu

&if; bkd;bkd;BuD;ewfuGef;jzifh aq;vdyfESifhza,mif;wkdifjyóem ajz&Sif;&efoabmwlMuonf/

Page 28: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

28

ewfuGef;ay:&SdtoufrJhaom ewf½kyfrsm; wefckd;tmEkabmf &Sdonfqkdjcif;ukd &Dp&m '@m&DuJhodkY oabm

xm;aom usaemfwkdYESpfOD; nOfhtcsdef olwdkYNcHpnf;½kd;twGif;vrf;avQmuf&if; vltoGm;tvmuif;ckduf

bkd;bkd;BuD;ewfuGef;rS ajymif;zl;zufaq;ayghvdyfrsm;ESihf za,mif;wkdifrsm;ukd rMumcP,liifMu\/ bkd;bkd;

BuD;ewf usaemfwkdYtm; wpfpkHwpf&m taESmuft&Sufray;bJ ulnDygonf/ bdk;bkd;BuD;ewftultnDukd

usaemfwpfoufrarhEdkifyg/

aiG'*Fg;aiG'*Fg;aiG'*Fg;aiG'*Fg;aiG'*Fg;

olwkdYpDpOfay;ovkd aeYykdif;atmif;ae&NyD; odrfarGUpGmaexkdifpm;aomufaeMuaom usaemfwkdYtm;

tdrf&Sif OD; ..........u tm;ukd;wBuD; ,kHMunfvmygonf/ usaemfwdkYatmif;aeaomtcef;odkY

0ifvmonf/ usaemfwkdYtm; ta&;BuD;aomudpöwpf&yfukd ,kHMunftm;xm;í aqG;aEG;aMumif;

tpcsDum &ckdifjynf&Sd uRJwefbkd;ukdar;onf/ &ckdifjynfwGif uRJwpfaumifwefbkd;aiG av;q,frS

ig;q,fxd &Sdaejcif;ukd usaemfajymjyonf/ avmif;&SnfbufwGif uRJwpfaumifvQif aiGwpf&mrS wpf&mh

ig;q,fusyfxd a&mif;0,faps;&SdaMumif; olajymjyNyD;olukd,fwkdif &ckdifjynfwGif uRJrsm;0,f&effvkdufvkd

aMumif;? þaiG'*Fg;jzifh uRJ0,fvQif &ekdifovm;[kajymum aiG'*Fg;tenf;i,fukd usaemfhvufxJodkY

tyfygonf/ aiG'*Fg;ukdMunhfNyD; uRJ0,f&Ekdifygonf[k usaemftajzay;\/ olu þaiG'*Fg;onf

aiG'*Fg;wkjzpfonf[k ajymum aiG'*Fg;ñ§yfonfh ud&d,mrsm;ukdvnf; ,ljyonf/ oljyaomaiG'*Fg;ukd

usaemfaocsmpGma'gifhpkHMunhf\/ toHjrnfatmifwD;Munhf\/ oljyaomaiG'*Fg;tenf;i,fonf aiG'*Fg;

wk[k usaemfowåKrcsEkdif/ tu,fíom zkdwpfzkd vkHwpfvkH þaiG'*Fg;ñ§yfud&d,mjzihf pufrItultnD

rygbJ aiG'*Fg;wkukd yuwdaiG'*Fg;ESifhrjcm;atmifvkyfwwfygvQif OD;......onf oli,fpOfu acwfrSD

pufrIynm&yfukd oifMum;cGifh&cJhvQif olonf urÇmausmf pufrIynmoQifwpfOD;rjzpf[k b,folajymEkdif

ygrnfenf;/ usaemfawG;awmaepOf olu &ckdifjynfokdYjyefvQif olwkdYxHrSwpfqifhjyef&ef twif;wkdufwGef;

\/ usaemfrdbrsm;ESihf rawGU&onfrSmMumNyD/ rdbrsm;rnfodkYpDpOfrnfukd wyftyfrajymEkdifao;yg

[laom csKdomonfh pum;vkH;rsm;jzihf usaemfwkdY cyfvkH;vkH; tajzay;&onf/

vSnf;,mOfpD;vsufvSnf;,mOfpD;vsufvSnf;,mOfpD;vsufvSnf;,mOfpD;vsufvSnf;,mOfpD;vsuf

&ufowåwpfywfausmfMumNyD;vQif OD;.......\nDr qdyfjzLNrdKUrS avmif;&SnfNrdKUodkY a&mufvm

onf/ olwkdYpDpOfay;onfhtwkdif; usaemfwkdYESpfOD;onf OD;.....eSihfa':..........wkdY\

wlESpfa,mufjzpfonfqkdaomb0jzihf qdyfjzLNrdKUol a':odef;jzLESihftwl vSnf;,mOfpD;vsuf NAdwdoQuif;

pcef; ppfwyfrsm;ukdjzwfvsuf avmif;&SnfNrdKUrS xGufvmMuygonf/ avmif;&SnfNrdKU OD;.......u

olYukd þe,fwpf0Srf;wGif rodol&Sm;onf/ NAdwdoQppfwyfrSjzpfap? tjcm;vufeufukdif tzGJUtpnf;wpfck

Page 29: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

29

u jzpfapzrf;qD;vQif olYwlrsm;jzpfaMumif; tppfcH&ef txyfxyfrSmvkdufonf/ jcLoHwpfNidrfhNidrfh acgif;

warmharmhjzif h ½kef;qGJaeaom EGm;nDaemif? aq;a&mifjc,fxm;aom vSnf;,mOfay:wGif

wufxkdufonfhtcgxkdif? tanmif;ajyvrf;avQmufonfhtcgavQmufjzihf NAdwdoQppfwyfESihf *syefppfwyf

bwjyefusm;wjyef tBudwfte,f wkdufckdufodrf;,laeaom avmif;&SnfNrdKUe,f? qdyfjzLNrdKUe,fwkdYukd

jzwfausmfvmMuonf/ qdyfjzLNrdKU a':odef;jzL\acgif;aqmifrIaMumifh usaemfwdkY rSJUwpfaygufrpGef;?

qdwfjzLNrdKU&Sd a':odef;jzLtdrfodkY qkdufqkdufNrdKufNrdKuf a&mufoGm;Muygonf/

oabmjynfh0aom avmif;&SnfNrdKU aq;orm;awmfBuD; OD;.......\nDr yDyD a':odef;jzL?

juvnf; usaemfwkdYtm; wu,fhwlESpfOD;uJhodkdY {nhf0wfausyGefpGm {nhfcHygonf/ olwkdYtdrfwGif aeYvnf

ykdif;wGif ckdatmif;p&mrvkdyg/ qdwfjzLNrdKU tESHYtjym;ukd avQmufjyonf/ qdwfjzLNrdKUwGif rSwfom;p&mrsm;

ukdavQmufjy&if; ajymjyonf/ qdwfjzLNrdKUa':odef;jzLpDpOfay;vkdufonfhtwkdif; avSBuHKjzihf qifjzLuRef;okddY

usaemfwkdYESpfOD; qkdufqkdufNrdKufNrdKufa&mufoGm;Muygonf/ avmif;&SnfNrdKU aq;orm;awmfBuD;

OD;.......olYnDr a':odef;jzLwkdY\aus;Zl;ukdpmtkyfjzihf rSwfwrf;wif½kHjzihf usaemfra&mifh&Jyg/ waeY

aus;Zl;wkHYjyefEkdifrnf[k usaemftm;cJxm;vsufyif&Sd\/

qifjzLuRef;NrdKU xrif;qkdifwpfqkdifwGif usaemfwkdY naepmpm;Muonf/ aevkH;uG,faysmuf&ef

ra0;awmhaomtcsdefjzpfaeNyD/ usaemfhcE¨mukd,fwGifvnf; tzsm;aoG;0ifí csrf;pdrfhpdrfhjzpfaeNyD/

&cdkifjynf uJhodkY rnfolrqkd wnf;ckd&efcGifhjyKxm;onfh bkef;awmfBuD;ausmif;wpfausmif;odkY wef;wef;rwf

rwf0ifoGm;Muonf/ bkef;awmfBuD;tm; uefawmhum avmif;&SnfNrdKU aq;orm;awmfBuD; OD;....\

wlrsm;jzpfaMumif;ESihf wnOfhwnf;ckdcGifhjyK&efavQmufxm;Muonf/ bkef;awmfBuD;u wnf;ckdcGihfrjyKEkdif?

*gwfokdYoGm;wnf;ckdMu[kajymNyD; teD;&Sd qifjzLuRef;&J|meukd vufñId;xkd;jyonf/ usaemfwkdYESpfOD;

bkef;awmfBuD;ausmif;rSqif;csdefwGif aevkH;uG,faysmufí arSmifrJrJjzpfaeNyD/ bmrQroGm;vmwwfMuNyD/

bkef;awmfBuD;ausmif;atmufwGif aooGm;ol\tavmif;ukd wifxm;NyD; tavmif;,loGm;onfhtcg

bkef;awmfBuD;ausmif;odkY vSLavh&Sdaom ukwifpkwfrsm; &Sdaeonf/ xkdukwifpkwfrsm;xJrS taumif;qkH;

ukwifukd a&G;um usaemfwkdYtdyfMuonf/ wpfnvkH;wqwfqwfwkHum usaemfzsm;\/ tykdygvmaom

vkHcsnfwpfxnfukd NcHKxm;aomfvnf; tcsrff;rajy/ ewfuGef;ESifh ewfukd,kHMunfaomolrsm;qkdvQif

avmif;&Snfbkd;bkd;ewf 'ku©ay;NyD[k aMumuf&GGHUaumif;aMumuf&GGHUrnf/ wqwfqwfwkHwufaeaom

usaemf\tzsm;a&m*gonf aq;0g;r&Sdonfh *syefacwfwGifpGJcJhaom iSufzsm;a&m*g\uGif;quf

jzpfaMumif;ukd aumif;aumif;od&SdaeaomusaemfhtzkdYum; bmwpfckrQ ylyifaMumuf&GHUjcif; rjzpfay/

eHeuft½kPfwGif usaemfwkdYjyefMurnf[kavQmufxm;&ef bkef;BuD;ausmif;ay:odkY wufcJhMuonf/ t½kPf

qGrf;bkef;ay;NyD;aom bkef;awmfBuD;? yJjyKwf ig;ajcmufzkwfwkdYjzihf tMurf;&nfaomufokH;aeonf/

usaemfwkdY jyefawmhrnf[kavQmufxm;vkduf&m bkef;awmfBuD;u nOfhuwkHNyD; zsm;aeaomwumtwGuf

þaq;wpfcGufESifh vbuf&nfMurf;aomufoGm;[kajymojzihf bkef;awmfBuD;u ay;aomaq;wpfcGufukd

Page 30: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

30

usaemfaomufonf/ usaemfwkdYESpfOD; wpfOD;vQif ESpfcGufokH;cGufrQaom vbuf&nfMurf;ukdvnf;

aomufMu&\/ wnOfhvkH; iSufzsm;a&m*gqkd; ESdyfpufrIaMumifh wkHwkH&D&Djzpfaeaom usaemfum; qifjzL

uRef;NrdKUwGif waeYwmavmuf tem;,lcsifygonf/ okdYaomf zsm;emívnf;aumif;? anmif;nmí

vnf;aumif;? rem;&aomawmfvSefa&;orm;jzpfpOftwkdif; qifjzL;uRef;NrdKUrS tmvHodkY vlBuHK&vQif

vlBuHKjzifh? avSBuHK&vQif avSBuHKjzihf usaemfwkdY c&D;qufMu&onf/ aiGaMu;ay;íjzpfap? apwemjzihf

jzpfap? xrif;&vQif xrif;pm;Mu\/ xrif;r&vQif vrf;ab;wGif a&mif;aeaom taMumfpkHESihf

vbuf&nfMurf;aomufvQuf atmifvHNrdKUodkYta&muf c&D;jyif;pkdif;Mu\/

1945 ck? arvwGif tmvHNrdKUe,f jyvkdpcef;odkY usaemfwdkYa&mufoGm;Muonf/ NAdwdoQe,fcsJU

ESihf zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif usaemfESihf 'kd;wlabmifzuf qkd;wlaumif;zufvkyfukdifvmMuaom

Akdvf&efatmif? ocifwifjrwkdYukd awGU&onf/ usaemftwkdif;rod 0rf;ajrmufoGm;\/ aysmfrqkH; armfrqkH;

jzpfoGm;\/ c&D;a&mufrqkduf &ckdifjynf zufqpf*syefawmfvSefa&;ESihf uufpfbDvufatmuf &ckdifjynf

tajctaeqkd;rsm;ukd olwkd Ytm; usaemfwifjyonf/ olwkd Yvnf; usaemfwdk Ytm; BudKqkdum

c&D;vrf;wpfavQmuf iwfjywfvmaom usaemfwkdYtm; aumif;pGmauR;arG;ygonf/ aumif;pGmae&mxkdif

cif;ay;ygonf/ Akdvf&efatmif? ocifwifjr (xkddpOfu AkdvfBuD;&mxl;wHqdyfjzifh awGU&onf)wkdY\ pDpOf

ay;csuft& AkdvfrSL;atmif (ygvDrefvTGwfawmfOuú|a[mif;ESihf ,aeYjynfajy;tzGJU acgif;aqmifwpfOD;)

ponfhAkdvfrsm;ukdyg &ckdifjynfzufqpf*syefawmfvSefa&;ESihf uufpfbDvufatmuf &ckdifjynftajctae

qkd;rsm;ukd aqG;aEG;wifjycGihf&&SdoGm;\/ txl;ojzihf 1945 ck rwfv zufqpf*syefawmfvSefa&;tNyD;

NAdwdoQe,fcsJUppfwyf\vlrqefaom vkyfief;aqmifwmrsm;ukd tao;pdwfusaemfwkdY wifjyMuonf/

aygufuGJvkqJjzpfaeaom ,rf;tkd;rsm;\pHeufwHukd q&mawmfOD;pdEÅmESifhusaemfwkdY toufay;cRwf,l

xm;Mujcif;wkd Yudkvnf; ajymjyMuonf/ zufqpf*syefawmfvSefa&;orm; &Jabmfrsm;ESihfwuG

&ckdifjynfolrsm; txl;ojzihf ajrqDajrcGefukd tMurf;zufenf;rsKd;pkHjzihf n§pf,ljkcif;cHae&aom v,form;

xkwpf&yfvkH; uufpfbD(NAdwdoQtpkd;&)udk vufeufpGJukdifwkdufzsuf&efe tkH<uaeMujcif;rsm;ukdvnf;

usaemfwkdYtao;pdwf&Sif;jyMuonf/ usaemfwkYd rvmrDS ArmjynfodkY armifpdefvSacgif;aqmifaom

tzGJUwpfzGJUukd ukd,fpm;vS,fvTwfcJhonf/ ,if;tzGJU avmif;&SnfNrdKUe,f rkefwkdifav; ykHcsif;&GmwGif csif;vJ

AD;ESihf NAdwdoQppfwyfu zrf;qD; n§Of;yrf;um ppfav,mOfjzihf wifaqmifoGm;onf/ ukdarmifpdefvSwkdY

owif;ukd pkHprf;ay;&efESihfvTwfa&;twGuf aqmif&Gufay;Mu&efvnf; tm;ukd;wBuD; usaemfawmif;qkd

vkduf\/ þaqG;aEG;yGJtNyD; AkdvfrSL;atmifukd,fwkdif ol\ taemufwkdif;{&d,mwGif NAdwdoQppfwyfrsm;

\ tvpfpD;vufeufrsm; odrf;jcif;rcH&atmif trdefYxkwfqihfcJhygonf/

usaemfESihf cifrif&if;ESD;aom Akdvf&efatmifwkdYtm; usaemfESpfukd,fMum; aqG;aEG;Munhfygonf/

zufqpf*syefawmfvSefa&;twGuf tajccHtkwfjrpfcspOfuyif ArmhppfwyfoD;jcm;xlaxmifa&;?

Page 31: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

31

ArmhvGwfvyfa&;? jynfolYtpkd;&zGJUa&;qkdcsufrsm; rnfodkYjzpfaeovJ[lí usaemfwD;acgufavhvm

ygonf/ wpfOD;rQ wduspGmtajzray;Ekdif/ cyfvkH;vkH;om tajzay;Mu\/ trSefrSm ArmhppfwyfoD;jcm;

xlaxmifa&;ESihf ArmhvGwfvyfa&; jynfolYtpkd;&tzGJUtm; todtrSwfrjyKvQif zufqpf*syef

awmfvSefa&;NyD;vQif NyD;csif; NAdwdoQe,fcsJU&if0okdY aoewfajymif;0 vSnfhvkduf½kHom&Sd&rnf/ ,ck olwkdY\

tajzrSm bmwpfckrQra&&m/ olwkdYvnf; a&SUqufNyD; bmvkyf&rnfukd rodMu/ olwkdYa&m usaemfyg

wdusaomvrf;pOfatmufwGif vkyfukdifaqmif&GufvkdMuonf/ &efukefwGif AkdvfcsKyfatmifqef;&Sdaeav

NyD/ acgif;aqmifrsm;ukd &efukefwGifawGUEkdifonf/

&efukefodkYvkdufoGm;&ef usaemfwkdYtm; wkdufwGef;Muonf/ usaemfwkdYvnf; wdusaomvrf;pOf

wdusaomtajzukdr&bJ &ckdifjynfodkYrjyefEkdif/ usaemfwkdY &efukefudkvkdufoGm;&ef oabmwlMuonf/

olwkdYxHrS zufqpf*syefawmfvSeffa&;orm;wkdif; tm;ay;aom Mu,fwpfvkH;wHqdyfygonfh vufarmif;

ywfESpfckukd usaemfwkdYtm; ulnD&efawmif;onf/ Mu,fwpfvkH;wHqdyfygaom vufarmif;ywfESpfckukd

olwkdfYtvG,fwulxkwfay;\/

b0oHo&mb0oHo&mb0oHo&mb0oHo&mb0oHo&m

Mu,fwpfyGihf zufqpf*syefawmfvSefa&;wHqdyfygaom vufarmif;ywfwpfckpDywfí usaemfwdkY

ESpfOD;&efukefodkY pkefqif;vmMu\/ wpfvcefYtoufraobJ b0tzkHzkHul;ajymif;cJh&aom usaemfhb0ukd

usaemf NyHK;&Drdonf/ q&mawmfOD;pdEÅm0&rf;ajy; awmckdae&aom r[mNrdKif (#)pcrf;rS oHacsmif;xJ&Sd

armifuGm&Gmxd usaemf\b0um; &ckdifzufqpf*syefawmfvSefa&;orm;wpfOD;? zkd;acgifawmifxdyfrS

avmif;&SnfNrdKUxd usaemfhb0um; ausmif;q&m? avmif;&SnfNrdKUrS jyvkdpcrf;xd usaemhfb0um;

avmif;&SnfNrdKU aq;orm;awmfBuD; OD;......\wl&if;onf;csm/ a[m...,ckwzef zufqpf*syef

awmfvSefa&;orm; jzpfae&jyefNyD/ aemiftouf&Snfao;vQif toufray;bJ b0aygif; rnfrQul;&tkH;

rnfukd usaemfvnf;rod/ urÇmausmfaA'ifvu©Pm ynm&Sdvnf; ajymEkdifrnfrxif/ wkdif;jynfESifhvlrsKd;

tay: opöm&SdvQif tvkyform;? v,form;wkdYukd cspfjrwfEkd;vQif? vlrsKd;pkHcspfMunfa&;ESihf urÇmhNidrf;csrf;

a&;wkdYudk ,kHMunfvQif xkdoltwGuf b0oHo&mvnf&rnf/

&ckdif½kd;rwpfavQmufukdvnf; ajcukwfrjzKwf? yJcl;½kd;rwpfavQmufwGifvnf; tckdiftrm tajc

pkdufxm;aom zufqpf*syefppfwyfrsm;u wpfbuf? r[mrdwfwyfrsm;ESihf ArmhrsKd;cspfwyfrawmfwkdYu

wbuf ppfa&;iifaeMuonf/ tiftm;NydKifaeMuonf/ jyvkdpcrf;rS&efukefwpfavQmuf NrdKUjyrsm;xJrS

NrdKUjyrsm;pGmonf zufqpf*syefppfwyfrsm;\ tvkH;t&if;ESifh xkd;ppfqifrIudk tcsdefra&G;cH&rnfh tajcqkd;

ESifh &ifqkdifae&ao;onf/ aeYykdif;wGif tcgcg NAdwdoQ ppfAkdvf ppfom;rsm;? armfawmfum;jzihf toGm;

tvm&Sdonf/ zufqpf*syefawmfvSefa&;vufarmif;ywf pnf;xm;aomusaemfwkdYESpfOD;onf &efukef

Page 32: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

32

bufodkYpkefqif;onfh armfawmfum;[lorQukd vufjyNyD;wm;Mu\/ t*FvdyfppfAkdvfrsm;ESifhawGUvQif

t*Fvdyfpum;jzihf tultnDawmif;NyD; wufpD;onf/ ukvm;ppfAkdvfrsm;ESihfawGUvQif [dELpwefeDpum;

jzihfajymjyonf/ uyÜvDppfom;rsm;ESihfawGUvQif t*Fvdyfpum;? [dELpwefeDpum;rsm;jzihfajymjyonf/

xkdbmompum;rsm;ukd olwkdYem;rvnfvQifvnf; vuf[efjzihfajymjyNyD;wufpD;onf? t&yfom; tiSm;

armfawmfum;BuHKvQifvnf; tcaMu;aiGay;íwufpD;Mu\/ r[mrdwfarmfawmfum;BuHKjzihf vkdufoGm;

í nOfhtdyfem;rnfholwkdY wyfpcrf;xJ a&mufoGm;vQif olwkdYtaqmuftOD;xJ tdyfcGifhjyKvQifvnf;

tdyfonf/ olwkdYtaqmuftOD;xJ tdyfcGifhr&vQifvnf; wrHwvif;wGifjzpfap? jrufcif;arGU,may:

jzpfap? usaemfwkdY tdyfoGm;Muonf/ þodkYjzpfovkdpm;? jzpfovkkdtdyfNyD; vmcJh&m okH;nOfhtdyfNyD;

aemufwpf&ufwGif aejynfawmf&efukefodkY ab;roD &efrcbJ usaemfwkdY a&mufoGm;Mu\/

AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhaqG;aEG;jcif;AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhaqG;aEG;jcif;AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhaqG;aEG;jcif;AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhaqG;aEG;jcif;AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhaqG;aEG;jcif;

&efukefodkYa&mufvQif *syefacwfwpfacwfvkH; usaemf\wnf;ckda&;pcrf;jzpfaom a&Twd*kHajc&if;

ykvdyfyd#uwfausmif;wkdufaemuf&Sd(,ck t&d,m0dZÆm"r®omv a':aiGñGefYtzGJU? yd#uwfwkduf)t&Sif

...\ausmif;wkdufokdY wef;wef;rwfrwfwufoGm;Muygonf/

q&mawmftm;uefawmhNyD; &ckfdifjynfwGif aqmif&GufcJh&aom zufqpf*syefawmfvSSefa&;ESifh

uufpbDvufatmuf &ckdifjynfjzpf&yfrsm;ukd usaemfavQmufwifygonf/ q&mawmfOD;ynmoD[tm;

tdEd,jynfokdY yihfzdwfac:oGm;NyD; tdEd,wGif &Sdaernf/ q&mawmfOD;pdEÅm 0&rf;ajy;um awmckdykef;atmif

vsuf ae&jcif;wkdYukdvnf; usaemf xnfhoGif;ajymjyygonf/ q&mawmftm; EIwfqufNyD; t0wfrsm;

vJum A[ef;bufodkY usaemfwdkYxGufvmMu\/ *syefacwfwpfacwffvkH; pnfum;cJhaom A[ef;&yfuGuf

onf pnfum;NrJ pnfum;aeonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;tm; pkHprf;Munhf&m wm0gvdrf;? wm0g

a[mufpf(,ck AkdvfcsKyfatmifqef;jywkdufjyKxm;aom taqmuftOD;) wGif AdkvfcsKyf&SdaMumif; wduspGm

od&\/ &efukefa&mufNyD; aemufwpfaeY eHeufykdif;wGif wm0ga[mufpf AkdvfcsKyftdrfodkY usaemfwkdYESpfOD;

oGm;Muonf/ AdkvffcsKyftm; umuG,fxm;aom &Jabmfrsm;ESihfawGYonf/ usaemfwkdYESpfOD; rdrdukd,fukd

rdwfqufMuNyD; &ckdifjynfzufqpf*syefawmfvSefa&;ESihf uufpbDacwf &ckdifjynfa&;&mrsm; tusOf;csKyf

ajymjyMuonf/ AkdvfcsKyfESifhaqG;aEG;&ef usaemfwkdY &ckdifjynfrS vmMuaMumif;eSihf usaemfwdkYjzwfvmaom

'ku©rsKd;pkHukdvnf; &Sif;vif;jyMuonf/ reufjzefeHeuf 7em&DcefYwGif AkdvfcsKyfESihfawGUa&; pDpOfay;rnf[k

olwkdY tmrcHcsufjyK\/

csdef;qkdvkdufonfhtwkdif; eHeuf 7em&Drxkd;rDSuyif AkdvfcsKyfatmifqef;tdrfokdYta&muf usaemfwkdY

ESpfOD; taomhESifoGm;Muonf/ raeYuawGUcJhaom&Jabmfrsm;\ pDpOfay;onfhtwkdif; AkdvfcsKyftm;

olYtcef;wGif awGUqkHaqG;aEG;&ygonf/ [dwfBuD; [efBuD;r&Sdaom AkdvfcsKyfonf usaemfwkdYtm; aumfzD

Page 33: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

33

jzifh {nhfcHNyD; usaemfwkdYwifjyvkdfaom tcsuftvufrsm;ukd wifjyckdif;av\/ &ckdifjynfwGif jzpfyGm;cJhaom

zufqpf*syefawmfvSefa&; vkyfief;aqmifwmrsm;ukd usaemfpwifNyD; ajymjyonf/ AkdvfcsKyf*½kwpkduf

em;axmifaeonf/ AkdvfcsKyfta&;,l em;axmifaeonfukd awGU&avav usaemftm;yg;w&

ajymaumif;avavjzifh uufpbD(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;) vufatmuf &ckdifjynf\qkd;0g;aom tajc

taersm;\jzpfaMumif; ukefpifukd usaemfwpfem&DausmfrQ &Sif;vif;wifjyoGm;ygonf/ ,if;tjyif tqif

oifh,lvmaom BudK;rdefY 2xyfuGrf;? 3xyfuGrf; csxm;cHae&olrsm;? axmif'PftrdefYcHae&aom EkdifiH

a&;orm;rsm;\trnfrsm;? &GmvkH;uRwfvk,uf? rD;½IdU? rk'def;usihfjyKjcif;cH&aom aus;&Gmtrnfrsm;

yg&Sdonfh pm&if;ukdvnf; AdkvfcsKyfvufokdY usaemfay;tyfvkdufygonf/ wqufwnf;yif usaemfu

]]t*FvdyfppfwyfawG n§Of;yrf;ESdyfpufvGef;vmawmh &JabmfawGa&m jynfolawGyg onf;rcHEkdifMuawmh

bl;/ xcscsifaeMuNyD/ vufeufawGvJ usaemfwkdYvufxJ&Sdw,f/ xyfpkk&ifvJ vufeufawG axmifeJY

csDNyD; &Edkfifao;w,f/ jrefrmwpfjynfvkH;eJY wpfNydKifwnf; xcscsifvkdY q&mawmfOD;pdEÅmeJY usaemfwkdY

xdef;xm;w,f/ AkdvfcsKyfwdkYb,fvkdoabmxm;ovJ}}[lí usaemf 'kd;'kd;a'gufa'guf AkdvfcsKyf\ oabm

xm;ukd ar;vkdufygonf/

AkdvfcsKyfrdepftawmfMum Nidrfae\/ usaemfwifvkdufaompm&Gufukd ai;Munhfae\/ AkdvfcsKyf

Nidrfaeavav usaemf\&ifrSESvkH;om;rsm; ckefavavjzpfaeonf/ AkdvfcsKyf\pum;ukd tm;xm;aom

pdwftjynfht0jzihf usaemfapmihfBudKaeonf/ ]]cifAsm;jyóem[m EkdifiHa&;jyóemjzpfw,f}}[k tpcsD

um AkdvfcsKyfonf zufqpf*syefrsm;tm; wkdufckdufae&qJjzpfí r[mrdwfwyfrsm;ESihfajyjypfa&;rSpNyD;

wyfrawmfwpfckvkH;\wm0efukd olxrf;aqmifae&aMumif;? ppfa&;ppf&mjyóemrsm; olYtm; zdpD;ae

aMumif;wkdYukd &Sif;jyum ocifoef;xGef;xHoGm;&ef wkdufwGef;onf/ ocifoef;xGef; csufcsif; pmwpfapmif

a&;NyD; usaemfhvufxJtyfvkdufygonf/ zufqpf*syefawmfvSefa&; pDpOfpuyif vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pD

a&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYESifhtwl arG;&mygjzpfonfh ArmhoD;jcm;wyfxlaxmifa&; vGwfvyfaomjynfolYtpkd;

&zGJUa&;wkdY bmaMumifh b,fvkd? aysmufuG,foGm;&onfwkdYukd odvkdaompdwf"gwf usaemfh&if0,ftjynhf

jzpfae\/

ocifoef;xGef;ESifh bkabmufus&NyDocifoef;xGef;ESifh bkabmufus&NyDocifoef;xGef;ESifh bkabmufus&NyDocifoef;xGef;ESifh bkabmufus&NyDocifoef;xGef;ESifh bkabmufus&NyD

AkdvfcsKyfatmifqef;xHrS ocifoef;xGef;xH ay;pmukd,lNyD; bmvkyfk&rnfukd tajz&Smr&bJ ?

ea0wdrfawmifjzpfaeaom usaemfwkdYESpfOD; ikdifikdifai;ai;xGufvmMu\/ ocifoef;xGef;b,frSmae

onfukd axmufvSrf;ar;jref;Muonf/ 1300jynhfta&;awmfykHtwGif; ausmif;om;nDvmcHukd

NrdKUrausmif;wGif usif;ycJhonf/ ,if;nDvmcHaMumifh usaemfwkdYausmif;om; acgif;aqmifrsm;rSm ocifpkd;?

ocifoef;xGef; ponfrsm;ESih f wykdif;wpfp oduRrf;bl;Muonf/ ocifav;armif? ocifpkd;?

Page 34: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

34

ocifoef;xGef; paom ocifacgif;aqmifrsm;onf usaemfwkdY ausmif;om;vli,frsm;\ av;pm;jcif;ukd

cH,l&aom acgif;aqmifrsm;yif/ xkd Ytjyif ocifoef;xGef;ukd *syefacwfwGif zufqpf*syef

awmfvSefa&;udpöESihfywfoufí usaemfESpfBudrfcefY awGUbl;cJhavNyD/

&efukefAm;u&mvrf;wGif Armjynf uGefjrLepfygwD XmecsKyfukd zGihfvSpfvQuf&SdaeNyD/ emrnfBuD;

ocifoef;xGef;ausmif;om;rsm; or*¾XmecsKyf acgif;aqmif ukdA[def; polwkdYudk &SmazG&ef rcufcJawmh/

ArmjynfuGefjrLepfygwDXmecsKyfodkY usaemfwkdYoGm;Mu\/ ajreDukef;? ajrEkvrf;wGif ukdA[def;aejcif;?

prf;acsmif;&yfuGufwGif ocifoef;xGef;aejcif;wkdYudk ae&yfvdyfpmtjynhftpkHjzihf usaemfwkdY wduspGmod&a

avonf/ AuyXmecsKyfrSxGufNyD; ajreDukef; ukdA[def;tdrfokdYoGm;Muonf/ ukdA[def;wkdYZeD;armifESHukd

usef;rmpGmyif awGU&\/ olYukd &ckdifjynf zufqpfawmfvSefa&;ESihfwuG uufpbDvufatmuf &ckdifjynf

\'ku©aygif;pkHukd usaemfaqG;aEG;wifjyonf/ NAdwdoQe,fcsJUtm; wGefvSefawmfvSef&ef toihf&Sdaom

&ckdifjynftajctaersm;ukdvnf; ajymjyonf/ olYxHrSvnf; wdusaom tajzukdr&/ cyfvkH;vkH;ESihf

r&Sif;vif;aom tajzukdom&&Sdygonf/

1945-ck arvwpfaeYaomeHeufykdif;wGif ajreDukef; ajrEkvrf; ukdA[def;tdrfodkY usaemfwkdY

xyfoGm;Muonf/ avmu0wfjyKwwfaom ukdA[def;onf bkdifusaeonfh olYb0xJrSusaemfwkdY

twefwefjiif;onfukd qefYusifNyD; aumfzDESihfrkefYwkdufauR;\/

ukdA[def;ESifh pum;tenf;i,fomajymNyD; prf;acsmif;&yfuGuf&Sd ocifoef;xGef;aetdrfodkY usaemf

wkdY oGm;Mu\/ Auyacgif;aqmifBuD;wpfOD;jzpfol ocifoef;xGef;ukd olYaetdrfwGif tqifoifhawGU&

onf/ AkdvfcsKyfatmifqef;u olYxHay;vkdufaompmukd &ckdifjynf zufqpf*syefawmfvSefa&;ESihfwuG

uufpfbDvufatmuf qkd;0g;aeaom&ckdifjynf\jzpf&yfrsm;ukd EIwfikHtmikHavmuf&aeaomusaemfwifjy

onf/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyfukd wGef;vSefwkdufckduf&ef toifhjzpfaeaomtajctaersm;eSihf aygufuGJvkqJ

,rf;tkd;rsm; taMumif;wkdYukdvnf; usaemfqufvufNyD; &Sif;jyonf/ tqifoifh,lvmaomBudK;'Pf

2xyfuGrf;csxm;cH&onfh EkdifiHa&;orm;rsm;ESihf axmif'PfcH&olrsm;ESihf zrf;qD;cHae&aom&Jabmfrsm;\

trnf? vk,uf? rD;½IdU? rk'drf;usihfcH&aom aus;&Gmrsm;\pm&if;ukdvnf; olYvufxJusaemfxkd;tyfvkdufav

\/ usaemfu NAdwdoQe,fcsJUwkdufa&;ukd pwifajymvkduf&m? ocifoef;xGef;u wpfrdepfyif ai;ikdifrae?

usaemfolYvufxJ xkd;tyfaeaompm&Gufukd vSrf;,l&if; ]]NAdwdoQppfwyfukd vufeufukdifwkdkufzkdY rvkdawmh

bl;}} [k tpcsDum urÇmh'Drkdua&pDwyfaygif;pkxJwGif qkdAD,uf,leD,H\ MoZmtiftm;BuD;xGm;vmykH

urÇmhjynfolrsm; 'Drkdua&pDatmifyGJ&vmykH? w½kwfjynf? tdEd,jynfwkdYwGif vGwfvyfa&;ESihf qkd&S,fvpf

a&; atmifyGJ qifrnfhtqifhokdYa&mufaeykH NAdwdoQtm; tMurf;rzuf&? vGwfvyfa&;twGuf vufeuf

ukdifwkdufyGJenf; ed*kH;csKyfcJhNyD/ vGwfvyfa&;twGuf EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;? wkdufyGJopfjzifh pwifwkdufyGJ

0if&rnf/ r[mrdwftm; vufeufjzihfwkdufolonf *syefolvQKdjzpf&rnf[k aumufcsufcsavawmh\/

Page 35: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

35

zufqpf*syeftm; 1944-ck? 'DZifbmvrSpwifNyD; vufeufpGJukdifawmfvSefwkdufzsufcJhpOfu ]]a&T&ckdifawG

zufqpf*syefukd xcsMuNyD}}[k tkwftkwfaomif;aomif; Mobmay;jcif;cHcJh&onfrSm ylylaEG;aEG;om

&Sdygao;vsufESifh zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif usqkH;cJh&aom &Jabmfrsm;\aoG; &ckdifajrwGif rajcmuf

ao;ygvsufESihf ]]*syefolvQKd}}[k ocifoef;xGef; aumufcsufcs pGJcsufwifjcif;ukd usaemfraMueyf?

w&m;rJhvGef;onf/ atmufajcvGwfvGef;onf[k usaemf,lqvkduf\/

EkdifiHa&;tbd"r®m? EkdifiHa&;oabmw&m;rsm;ukd ay;vQifwkwfwkwfrQrvIyfbJ pGJNrJpGmem;pkdufem,l

wwfaomtavhtx usaemfhwGif&Sdonf/ xkdYtwl? EkdifiHa&;tbd"r®m? EkdifiHa&;oabmw&m;a&;&m

wkdYwGif rSm;onf[k,lqvQifvnf; ikHYcHraewwf? jyefajymwwfaomtusihfvnf; usaemfhwGif&Sdonf/

*syefolvQKdjzpf&rnfqkdonfh ocifoef;xGef;\vGJrSm;aom EkdifiHa&;aumufcsufukd qefYusifvkdojzihf

usaemfqdwfNidrfpGmraeEkdifawmhbJ NAdwdoQwyfawGukd wjynfvkH;twkdkif;twmjzihf wkdufzsufjcif;ukdom

usaemfwkdYvkdvm;aMumif;? olwvl igwrif; wkdufckdufjcif;rsKd; rjzpf&atmif usaemfwkdY xdef;xm;aMumif;

pnf;½kH;a&;enf;rsm;jzihf vGwfvyfa&;ukd r&rSomvQif vufeufjzihfwkduf&ef &nfrSef;NyD; usaemfwkdY

vufeuf0Sufxm;aMumif;wkdYukd olYtm; usaemf&Sif;vif;ajymjy\/

ocifoef;xGef;u vufeufukdifwkduf&efrvkdaMumif;ukd xyf&Sif;jyum NAdwdoQppfwyfxH

t<uif;rJh vufeuftyfa&;ukd ausmzd&ifzd xyfavmif;wkdufwGef;onf/ usaemfu BudK;rdefY xyfuGrf;cH

ae&olrsm;? axmif'PfcHae&olrsm;? vlrqefpGmzrf;qD; n§if;qJcHae&ol &Jabmfrsm;tm;vTwfvQif

*syefaiGpuúLw&m;r0ifjzpfoGm;í ay;p&maiGr&Sdaom v,form;rsm;xHrS ajrcGefajrqDñ§pf,ljkcif;?

&Gmrsm;ukd rD;½IdUvk,uf? rk'drf;usihfjcif;rsm;ukd wm;qD;vQif &ckdifjynftm; vufeufukdifwkdufyGJrsm;rS

u,fwifEdkifrnfjzpfjcif;ukd usaemfolYtm; axmufjyonf/ ocifoef;xGef;u NAdwdoQr[mrdwfrsm;ESihf

yl;aygif;aqmif&Guf&if; ajz&Sif;,lrnf[k cyfvG,fvG,f cyfvkH;vkH; tajzay;\/ ,if;tjyif

ocifoef;xGef;u ]]cifAsm;wkdY vufeufawG b,frSmxm;ovJ}}[k abmufqwfqwfar;vmonf/

ajym&if;aqG;aEG;Mu&if; usaemfav;pm;cJhaom ocifoef;xGef;ukd usaemfrausreyfjzpfvm\/ ]]ajrBuD;

xJwGif 0Sufxm;ygw,f}}[k usaemfutajzay;vkduf\/ ]]ajrBuD;xJ0Sufxm;&if aqG;ukefrSmaygh?

vufeufawGukd tyfvkdufyg}}[k ocifoef;xGef;u vufeuftyfa&;ukd xyfqifhwkdufwGef;onf/

]]wpfywfESpfBudrfajrBuD;rSazmf,lNyD; wkdufcRwfxm;ygr,f/ vufeufawGraqG;&ygbl;}}[k usaemfjyefajym

\/ ]]vGwfvyfa&;&NyD;&if cifAsm;wkdYvufeufawG bmvkyftkH;rSmvJ}}[k ocifoef;xGef;u xyfuGefYvm

onf/ ocifoef;xGef;\pum;onf taESmifhtoGm;rvGwf/ vGwfvyfa&;&NyD;vQif þvufeufykef;rsm;

jzifh "m;jywkdufMurnfvm;[k aighawmhawmh ar;jref;onf[k ,lqvQifvnf; &\/ odkYr[kwf NAdwdoQ

ppfwyfxH t<uif;rJhvufeufcs&ef tMuyfukdifonfhoabmvnf;jzpfEdkfif\/ usaemfonf;rcHEkdifatmif

a'goxGufavNyD/ wpfa,mufaomolu NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJhvufeufcs&rnfhvrf;/

Page 36: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

36

wpfa,mufaom olu NAdwdoQe,fcsJUukd vufeufrnfhwkdufckdufrnfhvrf;/ ]]vGwfvyfa&;&NyD;&ifvJ

awm qif½kdif;awG? om;&Jwd&pämefawGaygwJh usaemfwdkY &ckdifjynfrSm om;&Jwd&pämefawGukd ESdrfeif;a&;rSm

tokH;jyKoGm;ygr,f}}[kjyefajym&if; wqufwnf;yif usaemfu ]]....jzpfzkdY r[kwfa0;? jyefuwfar

(rjzpfawmhbl;uG? jyefMupkdY)}}[k ajymum ocifoef;xGef;tdrfrS ckefxGufvmonf/ ukdomxGef;atmif

(,ck A[kdjynfolYtvkyform;aumifpD XmecsKyf tvkyftrIaqmif) wkdYonf a'gyGyGjzihfxjyefvmaom

usaemf\aemufrSvkdufygvmMu\/ rsOf;NydKifrqkHovkd ocifoef;xGef;ESihfusaemf aemufxyfwpfcgrQ

rqkHavawmhyg/

b0wlcsif;aygif;qufMub0wlcsif;aygif;qufMub0wlcsif;aygif;qufMub0wlcsif;aygif;qufMub0wlcsif;aygif;qufMu

xkdpOfu ckdifrmpGmxlaxmifxm;aom urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyf\ tbd"r®ma&;&m? t,ltqa&;

&m? oabmw&m;a&;&m? uGJjym;rIvnf;r&Sd/ acgif;aqmifvlrIvnf; r&SdbJ/ urÇmwpf0Srf;vkH;&Sd uGefjrLepf

ygwDtoD;oD;ESihf uGefjrLepfygwD0ifwkdY vufcHMuonfhtwkdif; ]]EkdifiHwumtvkyform;vlwef;pm;

aoG;pnf; nDñGwfMu}}a<uaMumfoHatmufwGif qkdAD,uf,leD,HESihf r[mpwmvif\ acgif;aqmifrIwkdYukd

t<uif;rJhvufcHonf/ t&if;rJhvlwef;pm;wkdufyGJrS t&if;rJhtmPm&Sifpepfxlaxmif&rnfukd t<uif;rJh

cH,lonf/ jynfolykdifpD;yGm;a&;pepfrS uGefjrLepfpD;yGm;a&;acwfukd wnfaqmufoGm;&rnfukd t<uif;rJh

,kHMunfonf/ vlYavmuESihf vlYorkdif;jzpfay:a&; w&m;onf t&if;&SifacwfrSqkd&S,fvpfacwfokdY

ckeful;ajymif;vJa&; (awmfvSefa&;enf;jzifh ajymif;vJa&;) rSty tjcm;r&Sdaom EkdifiHa&;tbd"r®mukd

t<uif;rJhqkyfukdifxm;onf/ usaemf\EkdifiHa&;tbd"r®mcH,lcsufESihf oabmw&m;onf usaemfhtm;

uGefjrLepfwpfOD;jzpfa&;okdY wGef;ykdYae½kHru vufawGUtm;jzihfvnf; *syefacwfwpfavQmufvkH;wGif tdEd,

&Sd OD;odef;azjrifhESihfwuG ocifpkd;wkdY ajratmufAuyESihfqufoG,fNyD; um,uHajrmuf oufpGefYBudK;yrf;

aqmif&GufvmcJholjzpf&m usaemfonf uGefjrLepfwpfa,mufjzpfa&;vrf;rS aoGz,foGm;p&mvrf;r&Sdyg/

okdYaomf NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; uufpfbDacwfwGif awmfvSefa&;wyfOD;pmwrf;ESifh vGwfvyfa&;aMumfjim

csufrsm;wGif ygonf/ ArmhoD;jcm;wyfxlaxmifa&;? vGwfvyfaomArmjynfoltpkd;& zGJUpnf;a&;paom

tajccHaomhcsufBuD;rsm;ukd ½kdufcsKd;ypfNyD; uufpfbDtpkd;&xH t<uif;rJhvufeufcsckdif;onfukd usaemf

vufrcHEkdif/ ,if;tjyif vkdwpfrsKd;? rvkdwpfrsKd;vkyfwwfaom uGefjrLepfAsL½kdu&ufrsm;\ qufqHa&;

ESihfajymqkdcsufrsm;ukdvnf; usaemf atmhESvkH;emvmonf/ ,if;aMumifh b0wlcsif;? cH,lcsufwlcsif;?

awGUvkdawGUjim; csmcsDvrf; (,ck ukd,fhrif;ukd,fhcsif;vrf;) wGif zGihfvSpfxm;aom zqyvXmecsKyfodkY

tNrJrjywfoGm;vm0ifxGufaeavh&Sdonf/

a,mifcsmcsmjzpfaeaomusaemf zqyvXmecsKyfrSxGufvmaomf ukdAaqG (xkdpOfu zqyv

XmcsKyfwGJzuftaxGaxGtwGif;a&;rSL;)ukd rarQmfvifhbJ &ifqkdifwkd;rdoGm;\/ wpfOD;ESihfwpfOD; vIdufvSJ

Page 37: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

37

tm;&pGm EIwfqufMuNyD; olu &ckdifjynfa&;&mrsm;ukd ar;avonf/ olESifhusaemf zqyvXmecsKyfrS

bkdvdrf;vrf;&Sd olYtdrfxd vrf;avQmufvmMu&if; &ckdifjynfwGif jzpfcJhaom zufqpf*syefawmfvSefa&;

ESihfwuG NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; uufpfbDvufatmuf tn§if;qJcH&ckdifjynf\Mur®mqkd;rsm;ESihf NAdwdoQ

ppftkyfcsKyfa&;ukd wGef;vSef&ef zGJUpnf;xm;aom ajratmufvufeufukdif awmfvSefa&;wyfzGJUrsm;?

raMujimaom pifNydKiftpkd;&vkyfief;rsm;? q&mawmfOD;pdEÅmwkdY 0&rf;ajy;awmckd aeMujcif;rsm;wkdYudk

tjynhftpkHajymqkdwifjyvkdufygonf/ olYtdrfodkYa&mufonfhwkdif usaemfajymqkdwifjyaeaom jyóem

rsm; rNyD;jywfao;&m olYtdrfwGifyif eHeufpmpm;NyD; vkyfief;pOfrsm;ukd yGifhvif;pGmaqG;aEG;Muygonf/

ukdAaqGu olwkdU jynfolYta&;awmfykH ygwDvnf; NAdwdoQxHrS tomwMunfvGwfvyffa&;&rnf

[k wpfzufowfr,kHMunf/ vkdtyfvQifvufeufjzifh vGwfvyfa&;udk t&,l&ef olwdkYvnf; vufeufrsm;

0SufEdkiforQ 0Sufxm;onf[k &Sif;vif;jy\/ ,if;tjyif AuyESihf wpfygwDjzpfa&;vkyfaqmifcsufrsm;wGif

Auy\wpfzufpD;eif;tEkdifusihfjcif;rsm;? ajcxkd;jcif;rsm;? npfywfjcif;rsm;ukdvnf;ajymjy\/ olESihfaqG;

aEG;&onfrSm b0ifjrifhaeaom uGefjrLepfAsL½kdu&ufESihf uGmjcm;aeonf/ AuyAsL½kdu&ufrsm;u

ay;avh ajymavh&Sdaom t"dyÜg,faumufcsuf,lír&onfh cyfvkH;vkH;tajzrsKd;ESihf ajzmifhajzmifhBuD;

qefYusifum olYxHrSwdusaomtajzukd usaemf&&Sd\/ tajymtqkdESihfqufqHa&;wGifvnf; Auy

AsL½kdu&ufrsm;ESihf rkd;aumif;uifESihfajrBuD;wrQuGmjcm;\/ usaemfwkdY&ckdifuhJokdYyif olvnf; Armpum;oH

ukd yDopGmrajymEkdif/ oluyifqufvufNyD; &efukefwGif usaemfwdkY\aea&;xkdifa&;ukd ar;&m usaemfu

bkef;awmfBuD;ausmif;wpfausmif;wGif wnf;ckdae&jcif;? awGUqkHaom rdwfaqGoli,fcsif;rsm;xHrS

awGUovkd xrif;pm;NyD; aiGaMu;tultnD,lae&jcif;wkdYudk ajymjyvkduf\/ olu usaemfwkdYtwGuf

ae&mcsxm;ay;rnf/ AkdvfcsKyfae0if;tdrfwGif oGm;aeMu[kajymum AkdvfcsKyfae0if;xH pmwpfapmif

csufcsif;a&;ay;onf/ ukdAaqGa&;ay;aompmukd,l&if; usaemfu usaemfwkdY ArmjynfrvmrSD udkarmifpdef

vS acgif;aqmifaom ukdf,fpm;vS,ftzGJUwpfzGJUukd apvTwfcJhjcif;? avmif;&SnfNrdKUe,f av;ykHcsif;&GmwGif

NAdwdoQppfwyfrS zrf;qD;ñ§if;qJcH&í aovkarsmyg;jzpfaeaom ukdarmifpdefvSwkdYtm; ppfav,mOfjzihf

ac:aqmifoGm;&m owif;tpteyifr& jzpfaeaMumif;ukd ajymjyonf/ ukdarmifpdefvSwkd Y

owif;&a&;ESihf vGGwfa&;twGufyg aqmif&Gufay;&ef usaemftyluyfavawmh\/

aemufwpfaeYeHeufapmapm ukdAaqGa&;ay;vkdufaom pmESihftwl prf;acsmif;vrf;&Sd AkdvfcsKyf

ae0if; tdrfukd vkduf&SmMuav\/ ukdAaqGa&;ay;vkdufaomeHygwfeSihf tdrfukdawGUNyD/ tdrfxJ0if&ef

ajcvSrf;vkdufonfESifh wpfNydKifeuf aMumufrufzG,faumif;aom t,fvfaZ;&Sif; acG;xD;BuD;u usaemf

wkdYESpfOD;tm; [def;a[mufum ukdufpm;0g;pm;rnfjyKavawmh\/ tdrfay:rS Oywd½kyfaumif;aom

vlwpfOD;u usaemfwkdYtm; vSrf;ar;&m usaemfu ukdAaqGvTwfívmaMumif; ukdAaqGxHrSpmvnf;

ygaMumif;ukd ajymjyygonf/ tdrf&Sifu ukdufpm;vkrwwf [def;a[mufaeaomacG;BuD;ukd ]]&efvkH}}[k

Page 38: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

38

aigufvkduf&m acG;xD;BuD;z,fay;ojzihf usaemfwkdY tdrfay:a&mufoGm;&onf/ AkdvfcsKyfxHukd ukdAaqGxHrS

pmygvmonf[kajym&m xkdOywd½kyfaumif;oluyif olAkdvfcsKyfjzpfaMumif;ajymojzihf usaemfu pmukd

AkdvffcsKyfvufxJodkY ½kdaopGmay;tyfvkdufav\/ pmzwfNyD; AkdvfcsKyfu olYtdrfokdY usaemfwdkY tcsdefra&G;

ajymif;vmEkdifonf/ olwkdYpm;ovkd pm;Muwmaygh[k ajymum usaemfwkdYtm; vufcHavonf/

,if;aMumifh usaemfwkdYESpfOD; naepmukd apmapmpD;pD;pm;NyD; aer0ifrSD AkdvfcsKyfae0if;tdrfokdYajymif;vm

Muav\/

AkdvfcsKyfae0if;ESifhawmfvSefa&;AkdvfcsKyfae0if;ESifhawmfvSefa&;AkdvfcsKyfae0if;ESifhawmfvSefa&;AkdvfcsKyfae0if;ESifhawmfvSefa&;AkdvfcsKyfae0if;ESifhawmfvSefa&;

AkdvffcsKyfwdkYtdrfwGif naeykdif; rdompk vlpkH&SdMuonf/ AkdvfcsKyf\tdrfoltdrfom;rsm; ar;jref;ojzifh

usaemfwkdYu &ckdifjynfwGif jzpfcJhaom zufqpf*syefawmfvSefa&;vkyfief;aqmifwmrsm;? &ckdifjynftm;

ukdvkdeDuRefjyKa&;&nfrSef;csufjzihf NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; uufpfbDtpkd;&u vlrqefaomzdEdSyfn§if;qJrI

rsm;? BudK;'Pf2xyfuGrf;? 3xyfuGrf;trdefYcsxm;cH&jcif;rsm; ponfwkdYukd ajymjyMu&onf/ NAddwdoQe,fcsJU

pepfqkd;atmufrS vGwfvyfa&;ukd vufeufukdifenf;jzihf wkduf,l&rnfqkdvQifvnf; vufeufukdifenf;

jzifh wkduf,l&rnfqkdaom usaemfwkdY ckdifrmpGm pGJukdifxm;onfh 0g'ukd xkdtcsdefu AkdvfcsKyfuvnf;

vufcHxm;ygonf/

0g'wl pdwfwljzpfMuaom AkdvfcsKyfrdom;pkESihf usaemfwkdYajymp&m&SddvQifvnf; yGifhyGifhvif;vif;

ajym? vkyfp&m&SdvQifvnf; 0kdif;ulvkyfMuonf/ csufjyKwfa&;wm0efukd ukdarmifvSausmf wm0ef,lvkduf&m

AkdvffcsKyf\tdrfonf usaemfwkdYrdbtdrfuJhodkY rSDckdtm;xm;&m tdrfjzpfoGm;&\/

t,faZ;&Sif; ]]&efvkH}}acG;BuD;onf t[def;ta[mufaumif;oavmuf ukduf0g;wwfaom acG;

r[kwf/ &efvkHESihf aiGpkd;onf &ufowåwpfywftwGif; usaemfwdkYESpfOD;\porQ cH&aomb0a&mufoGm;

Muonf/ usaemfwdkY\upm;abmfrsm; jzpfoGm;Muonf/ þodkYAkdvfcsKyftdrfwGif rdom;pkb0jzihf usaemfwkdY

om,mpGmaexkdif&ygonf/ aysmufaeaom ukdarmifpdef fvSwkd Y owif;tpte &vkd&jim;ESih f

rdwfaumif;aqGaumif;awGUvQif aiGaMu;tultnD& &efukefwGif ae&mtESHYusaemfvSnhfvnfoGm;vm&

ygonf/ wcgcg aiGaMu;&Tifaom rdwfaqGESihfawGUvQif xrif;t&ufpm;aomufNyD; aiG 25usyf 30usyf

&vmwwf\/ a,bk,stm;jzihf waeYvQif 3usyf 4usyfxd usaemf&wwf\/ xkdpOfu tvkyftukdifrJh

jzpfMuaom ,aeYxdyfoD;qkdolrsm;vnf; usaemfwkdYuJhodkYyif aeYwGufukdufatmif taygif;toif;rdwfaqG

rsm;\ tultnDukd ,lMu&olrsm;omjzpfMuonf/ ygwDtzGJUtpnf; &HykHaiGtwGuf &ovkdjzpfovkd

&SmazGMujcif;vnf; &SdMuao;onf/

AdkvfcsKyftdrfwGif om,maom rdom;pkpdwf"mwfjzihf &ufaygif;tawmfMum usaemfwkdY aexkdifMu&

onf/ AdkfvfcsKyfonf Oywd½kyfaumif;onf/ tom;ta&mif aumif;onf/ 6ayeD;eD;cefYjrifhaom t&yfESihf

Page 39: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

39

nDrQonfhf awmifhwif;aom ukd,fum,ykdif&Sifjzpf\/ AkdvfcsKyfESihf [kd[kd'D'D pum;ajym&if; EkdifiHa&;&mrsm;

ukdvnf; ajymqkdMu&ygonf/ AkdvfcsKyfonf ukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf vufeufukdif

awmfvSefa&;ukd vkyfaqmif&ef 0efrav;aom rsKd;cspfjynfcspfpdwf"mwf jyif;xefckdifNrJolwpfOD;jzpfonf/

tvkyform;? v,form;paom tn§Of;qJcHvlwef;pm;rsm;\ tusKd;aus;Zl;ukd ESpfNcdKufvkdvm;olwpfOD;

jzpfonf/ acgif;aqmifrIay;EkdifolwpfOD;jzpfjcif;ukd awGU&Sd&\/ AkdvfcsKyfukd wpfcgrQ pdwfnpfnL;írawGU

&bl;/ tNrJwef;NyHK;&DaeaomrsufESmESihf &D&Darmarmajymqkdaeonfukdom jrif&\/ rnfodkYaom tcuf

tcJudkrqkd rnnf;nL rjiLplbJ tNyHK;rysufvkyfukdifaqmif&Gufwwfonfukd odvm&\/ pum;ajymp&m

&SdvQifvnf; taMumif;t&mwpfckckukd a&yufr0ifatmif wdusykdifEkdifpGmajymonf/ rjiif;ckHEkdifatmif

ckdifrmonfh taxmuftxm;rsm;ukd ykdifEkdifpGm pGJukdifxm;wwfonf/ AkdvfcsKyftm; teD;uyfavhvmav

av ol\Oywd½kyfxuf ol\acgif;aqmifrIESihf rGefjrwfaom pdwfaeoabmxm;ukd jrif&avav

jzpfvm\/

aooGm;ol MumvQifarh? aysmufoGm;ol &SmvQifawGU qkd½kd;twkdif; ukdarmifpdefvStm; rarQmfvifh

bJ A[ef;bkef;awmfBuD;ausmif;wGif usaemf½kwfw&ufawGU&onf/ usaemfESpfaxmif;tm;& 0rf;ajrmuf

0rf;om rkd;xdjrifhrm;oGm;\/ usaemfwkdYESpfOD;\0rf;ajrmufrIum; oufwrff;r&SnfEdkif/ 'Pf&m'Pfcsufrsm;

jzihf jynhfESufvsuf&Sdaom ol\cEmukd,fukdvnf;jrif&/ olajymaomtcsufrsm;ukdvnf; Mum;vm&aom

tcg usaemf,lBuHK;r& 0rf;enf;jcif;xJ epfjr§KyfoGm;\/

NAdwdoQppfwyfu zGJUpnf;xm;onfh csif;vJAD;rsm;u olwkdYtm; rkefwkdif;csif;&Gmi,fwGif vuf&brf;

qD;onf/ olwkdYtvsOf;rckcH/ olwkdYESihfygvmaom pwif;*ef;wpfvufESihf ajcmufvkH;jyL;wpfvufukd

tyfvkdufonf/ zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif r[mrdwfrsm;u todtrSwfjyKxm;aom jrefrmEdkifiHajrykH

ygonfh jrefrmhrsKd;cspfwyfOD; (BURMA PATRIOTIC FRONT) vnfqGJwHqdyfrsm;ukd csif;vJAD;wyftm;jyum

olwkdY&ckdif zufqpfawmfvSefa&;orm;rsm;jzpfaMumif;/ Armjynf&Sd zufqpfawmfvSefa&;acgif;rsm;ESihf

qufoG,f&ef vmaMumif;wkdYukd &Sif;vif;wifjyMuonf/ csif;vJAD;wyfu olwkdYtm; r,kHMunf/ NAdwdoQ

e,fcsJUppfwyfodkY xkd;tyf\/ NAdwdoQppfwyftm;vnf; csif;vJAD;wyftm; &Sif;jycJhovkd &Sif;jyonf/

txl;ojzihf t*Fvdyfpum;ukd &nf&nfrGefrGefajymqkdwwfaom udkapmxGef;OD;u NAdwdoQppfwyfrS ppfaq;

ar;jref;orQukd 'dkfifcHajym&onf/ NAdwdoQppfwyfu ukdarmifpdefvS? ukdapmxGef;OD;wkdY wifjycsufrsm;ESihf

tppfcHcsufrsm;udk wqHcsnfrQr,kH/ olwkdYtm; ½kdufESufn§Of;qJ½kHru tpma&pmrauR;bJ ajcvufrsm;ukd

0g;jzihf wkwfaESmifNyD; waeukefwaecef; aevSef;n§Of;qJonf/ 3&ufajrmuf aevSrf;n§Of;qJNyD;onfhaeY

nOfhbufwGif wkwfaESmifxm;aom avxD;BudK;rsm;ukd ajzNyD;ajy;Munhf&ef ñ§dEIdif;aqG;aEG;Mu&\/ ajcjref

vufjrefaom ukdoef;pdef BudK;ajzoGm;í ½kwfw&ufawmifxdyfodkY w[kefxkd;wufajy;oGm;Edkifaomfvnf;

usef&Jabmfrsm;rSm teD;uyfapmifhaeaom NAdwdoQppfom;u aoewfjzihfypfonf/ uHaumif;aom

Page 40: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

40

ukdoef;pdef aoewfraygufí vGwfajrmufoGm;&\/ acgif;aqmifjzpfol ukdarmifpdefvStm; rajy;Ekdif

atmifvkyfrnf[k NAdwdoQppfAdkvfwpfOD;u Budrf;0g;NyD; ajcovkH;ESihf vufzsHrsm;ukd ajcmufvkH;jyL;aoewf

jzihf ypfcsKd;ypfonf/ ukdapmxGef;OD;tm; vlrqefpGm n§Of;qJojzihf owdrJhoGm;&onf/ olESihfudkapmxGef;OD;

ukd ppfav,mOfi,fwpfpD;jzihf anmifOD;buf[k xif&onfh ,m,Daq;½kHjyKvkyfxm;aom trSwf (90)

pDtmtuf (90 C.R. S)aq;½kHodkYykdYay;onf/ ukdapmxGef;OD;onf ppfav,mOfpD;&if; owdr&jzpfae&mrS

yg;pyfrS ]]'uf'D}} ]]'uf'D}}[kac:NyD; olYociftm; t*Fvdyfpum;jzifh trsKd;rsKd;awmif;yefpum;ajymaMumif;/

]]ukdomausmf}} ]]ukdomausmf}}[k ac:um trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf rqkwfepfaomZGJUowåd

jzihf aqmif&GufoGm;&ef wzGzGajymaMumif;/ ukdapmxGef;OD; touftEÅ&m,f&SdaMumif;wkdYukd udkarmifpdefvS

ajymjyonf/ udkarmifpdefvSuyif qufvufNyD; trSwf (90)qDtmtufwGif rsufESmjzLq&m0efESihf

rsufESmjzLolemjyKrsm;jzifh jyKpkaMumif;/ olYtm; ]]ppfokHYyef;}} (P.O.W.)wHqdyfygaom tusÐukd 0wfay;um

ppfokHYyef;tjzpfxm;aMumif;/ ol'Pf&mrsm; rusufrSD aq;½kHrS tvpfxGufajy;vmaMumif;/ aumif;pGm

raxmufEkdifao;aom ajcaxmufrsm;ukd tm;xm;NyD; rkdifav;&mausmfa0;uGmaom rEÅav;rS &efukefNrdKU

okdY 16&ufMumaxmheif;axmheif; ajy;vm&aMumif;wkdYudk ajymjyoGm;ygonf/

ukdarmifpdefvSwkdYtm; NAdwdoQe,fcsJKUppfwyfrS vlrqefpGm n§Of;qJNyD; ppfav,mOfi,fjzifh

wifaqmifoGm;&m aoonf&Sifonfukd rod jzpfaeaMumif;wkdYukd txyfxyftvDvDwifjyxm;NyD;

jzpfonfhjyif usaemfwkYdtm;vnf; rdom;pk nD&if;wl&if;obG,f cifrifaeNyDjzpfojzifh ukdarmifpdefvStm;

ac:vma&;ukd wygwnf; AkdvfcsKyfwkdYxH cGihfyefaep&mrvkdNyD/ ukdarmifpdefvSukd wygwnf; AkdvfcsKyftdrfokdY

ac:vmav\/ oabmjzLpifNyD; odrfarGUpGmaexkdifwwfaom ukdarmifpdefvSudk wpfywfyifrjynhfrSD

AkdvfcsKyfwkdYwpftdrfom;vkH; cifrifoGm;Muygonf/ vlrrmwpfykdif;jzpfaeaom ukdarmifpdefvStm; 0kdif;0ef;

ulnDjyKpkMuygonf/ usaemfwkdYokH;OD;tm; pm;aomufaexkdifa&;omru 0wfqifa&;yg AkdvfcsKyfwkdY

ulnDMuygonf/

tao&& uGefjrLepfoifwef;tao&& uGefjrLepfoifwef;tao&& uGefjrLepfoifwef;tao&& uGefjrLepfoifwef;tao&& uGefjrLepfoifwef;

uGefjrLepfoifwef;ukd zGihfvSpfawmhrnf/ uGefjrLepf0g'a&;&mwGif yg&*lwpfql[k emrnfBuD;

aeaom ocifpkd;udk,fwkdif oifMum;ykdYcsrnf[k [kd;av;wausmfjzpfaeonf/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyfxH

t<uif;rJhvufeufcs&rnfqkdaom ba&muf'g0g'qkd;rS oufqif;vmonfh ArmjynfuGefjrLepfygwD\

vufiif;vrf;pOfukd wa&G;om;rQ usaemfvufrcH/ odkYaomf ekdifiHa&;oabmw&m;? uGefjrLepfoabm

w&m;? qkd&S,fvpfoabmw&m;rsm;ukdum; tao&& t&Sif&& usaemfqnf;yl;vkdonf/ ,if;aMumifh

usaemfwkYd uGefjrLepfoifwef;wufrnf/ usaemfwkdYrnfolrsm;jzpfonf/ &ckdifjynfwGif rnfodkYaqmif&Guf

cJhMuonf[k taMumif;pkHjyNyD; Am;u&mvrf;&Sd AuyXmecsKyfwGif pm&if;oGm;oGif;Mu\/

Page 41: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

41

AuyxdyfoD;wpfOD;jzpfaom ocifoef;xGef;tm; bkabmufjyKxm;onfh usaemfwkdYESpfOD;tm;

uGefjrLepfoifwef;wufcGifhjyKvkdaomapwemukd AuyXmecsKyfrSrjy/ txl;ojzifh xkdpOfu oifwef;a&;

&mudpörsm;ukd ukdifwG,faeaom ocifausmfNidrf; (tmwDwD)u rsufESmBuD; &SpfacgufusKd;aeonf/ rsuf

arSmifukwfaeonf/ rnfokdYjzpfap uGefjrLepfoifwef;ukd wufjzpfatmifwufrnf/ oifwef;wufí

wm;jrpfvQifvnf; wufrnf/ vufoD;jzifh 0kdif;xkd;u 'kwfjzihf ckcHrnf/ 'kwfjzifh 0kdif;½kdufí raovQif

"m;jzihf0ifckwfrnf[k pdwfwloabmwl rkdufuef;uef;qkH;jzwfcsufcsxm;aom usaemfwkdYESpfOD; a&SUqkH;rS

ae&m,lNyD; wufMuonf/

oifwef;wGif a&SUqkH;rSae&mukd ESpf&ufokH;&ufom usaemfwkdY vk,lxkdif&onf/ xkdae&monf

usaemfwkdYESpfOD;\ ykHrSefae&mjzpfoGm;\/ oifwef;om;wpfcsKdUtm; AuyXmecsKyfrSay;xm;aom tEky#d

avmr½kyf0g'pmwrff;ukd usaemfwkdYtm;ray;/ ocifpkd;&Gwfqkday;aom tEky#davmr ½kyf0g'rS pmvkH;

pmykd'frsm;ukdvnf;aumif;? ocifpkd;a&;qGJjyaom Z,m;ykHMurf;rsm;ukdvnf;aumif;? usaemfwkdYa&;ul;jcif;

vkH;0rjyK/ tjynfht0tm½kHpkdufNyD; oifMum;,lonf/ usaemfonf i,fpOfuav;b0uyif olrwlatmif

aqmhonf/ ausmif;oifcef;pmrsm;ukd em&Daygif;rsm;pGm usufrSwf&rnfukdvnf; aMumufonf/ okdYESihf

usaemfhwGif tavhtxwpfck&Sdvmonf/ ausmif;q&moifMum;csdefwGif tjynhft0tm½kHpkdufNyD;

&mEIef;jynhfrSwfrdatmif oifMum;,lonf/

ausmif;rSqif;í tdrfa&mufvQifa&mufcsif; waeYoifMum;,lcJhaom oifcrf;pmrsm;ukd

aumif;pGm tjynhft0rSwfrdonf rrSwfrdonfukd rdrdukd,fukd rdrdppfaq;onf/ tjynfht0rrSwfrdcsuf

rsm;vnf; &Sdao;vQif oifcef;pmpmtkyfukd zGihfNyD; tjynhft0rSwfrdatmifxd avhusifh,lonf/

tjynhft0 &NyDqkdvQifum; aemufwpfaeYausmif;rwufrDSxd pmtkyfukd rukdifawmh/ aqmhNyD;vQif aqmhí

tcsefukefoGm;onf/

ocifpkd;oifMum;jyoaeaom tEky#davmr½kyf0g'ukdvnf; þenf;jzihf usaemfoifMum;,l\/

waeYwmoifwef;NyD;í tdrfokdYjyefa&mufvQifa&mufcsif; ocifpkd; wpfaevkH;oifMum;cJhaom tEky#d

avmr ½kyf0g'rS 0gusrsm;? pmykd'frsm;udkvnf;aumif;? Z,m;rsm;? ykHMurf;rsm;udkvnf;aumif;? rSwfOmPf

xJrSxkwf,lNyD; vufa&;vSvSjzihf a&;ul;a&;qGJvkyfonf/ usaemfwdkYESpfOD;tm; tay:,HMunfhvQif

a&SUqkH;rSxkdifNyD; tEky#d½kyf0g'avmr½kyf0g'ESihf ocifpkd;ukd jyuf&,fjyKovkd jrifEkdif\/ okdYaomf usaemfwdkY

wu,fjyuf&,fjyKaeonfrSm uGefjrLepfAsL½kdu&ufwpfOD;ukdom jzpfaeonf/

uGefjrLepfpum;rsm;ukd [dwfBuD;[efBuD; avvkH;xGm;xGm;jzihf ajymNyD;rsufarSmifukwfvsuf AsL½kd

u&ufqefaom OD;ausmfNidrf; (tmtD;wD)ukd usaemfwkdY wu,fysuf&,fjyKygonf/ AkdvfcsKyftdrfwGif

aeYpOfvkdvkd om;pdrf; ig;pdrf;rsm;jzihf usaemfwkdY pm;aomufMu&ygonf/ wcgwcg tdrfom;rsm;tm;vkH;

wpfae&modkYoGm;Muí aps;0,fray;cJhbJ usaemfwkdYtm; aps;0,f&ef aiGtyfcJhvQif csufjyKwfa&;wm0ef

Page 42: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

42

,lxm;aom ukdarmifvSausmfvnf; aps;r0,f/ usaemfvnf; aps;oGm;r0,f (,aeY usaemf om;pdrf;

ig;pdrf; aps;oGm;r0,fbl;ao;yg) jzpfwwfonf/ þaeYrsKd;BuHKvQifyif tedrfhqkH;tqifhtaejzihf tdrfwGif

tqifoifh&Sdaom ig;&HUajcmufjzihf usaemfwkdYpm;Mu&ao;\/ uGefjrLepfoifwef; &Jabmfrsm;xJwGif

Auyacgif;aqmifrsm;u NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJhvufeufcs&rnfqkdapumrl usaemfwkYduJhodkY

vufeuf0Sufxm;aom &Jabmfrsm;ukdvnf; BuHKawGU&onf/ xkd&Jabmfrsm;ukd pdwfa&mukd,fyg usaemfwkdY

aygif;oif;NyD; AdkvfcsKyftdrfwGif wpfeyfwpfav xrif;zdwfauR;vkdufao;onf/ uGefjrLepfoifwef;ukd

tcsdefrSSDwufvkdojzifh rvTJomí c&rf;oD;? yJ[if;? tmvl;yJ[if; ponfjzihf yJ[if;ukd a&vJtrsKd;rsKd;jzifh

csufxm;aom eHeufpmxrif;wpfeyfpDukd ausmif;wGif pm;Mu&\/ uGefjrLepfAsL½kdu&uf OD;ausmfNidfrf;

(tmtD;wD) a&SUwGif vufrSwfxkd;NyD;rS xrif;pm;cGihf&onf/ rsufarSmifukwfvsuf [dwfBuD;[efxGm;ae

aom OD;ausmfNidrf;a&SU&Sd pm&if;wGif usaemfwkdYemrnfukd jyckdif;onf/ vufrSwfxkd;&rnfhae&mukd jyckdif;

onf/ pmvkH;0rwwfoluJhodkY MuufajccwfvufrSwfukd vufwkefwkef&D&Djzihf a&;xkd;NyD; eHeufpm xrif;

wpfeyfpDukd usaemfwkdY pm;Mu\/ usaemfwkdYtm; taMumif;rodaom oifwef;wufbuf&Jabmfrsm;u

bmvlrsKd;vJ[k ar;avh&Sdonf/ awmawmifxlxyfaom &ckdifjynfukd &nfrSef;NyD; ]]awmifay:uyg}}[k

wkdwkdwkwfwkwf usaemfwkdY tajzay;Muonf/ olwkdYxyfí ]]pmrwwfbl;vm;}}[k ar;jref;pyfpkvmvQif

ar;jref;ol&Jabmf\rsufESmukd cyfNyHK;NyHK;pkdufMunhfNyD; usaemfwkdY acgif;vnf; rNidrfh? acgif;vnf;rcg?

jyKxm;vkduf\/ usaemfwkYdrsufESmukd tuJcwfNyD; ar;jref;ol&Jabmfu ,lqcsifovkd ,lqoGm;Ekdif\/

]]pmrwwfbl;vm;}}[kar;vmvQif usaemfwkdYwpfBudrfwpfcgrQ tajzray;acs/

uGefjrLepfoifwef;wufNyD; rMumjrihfrSDyif uGefjrLepfoabmw&m;a&;&m yg&*l[kemrnfBuD;ae

aom ocifpkd;\ra&r&maom tdrfaxmifa&;jyóemESihfywfoufNyD; usefAuyxdyfoD;rsm;ESihf ocifpkd;

oabmuGJaeaMumif;? rMumrSD ygwDuGef*&ufac:um AuytaxGaxGtwGif;a&;rSL;ae&mrS ocifpkd;tm;

jzKwfcsawmhrnfjzpfaMumif; ponfwkdYukd odvm&\/ tEky#davmr ½kyf0g'pmwrf;NyD;qkH;&ef eD;vmav

av ocifpkd;\ra&r&m tdrfaxmifa&; jyóemxdyfwef;a&mufvmavav jzpfvmonf/ olYbufom;

ighbufom;[lí tdrfBuD;xJ tdrfi,faqmufovkd AuyxJ *kdPf;*etkyfpkrsm; rIdvkdaygufae\/ ocifpkd;

\ ra&&maom tdrfaxmifa&;jyóemukd rnfodkYajz&Sif;Murnfenf;/ zqyvXmecsKyfESifhwuG

wjynfvkH;wGif EkdifiHa&;MoZmwduúr BuD;xGm;aeaom AuyrnfokdYjzpfvmrnfenf;[laomta&;tcif;

ukd Auyrsm;omru vuf0J0g'Drsm;uvnf; pdwf0ifpm;pGm trsKd;rsKd; a0zefajymqkdaeMuonf/

Page 43: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

43

jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD)jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD)jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD)jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD)jynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpfygwD)

ygwDudkxlaxmifjcif;ygwDudkxlaxmifjcif;ygwDudkxlaxmifjcif;ygwDudkxlaxmifjcif;ygwDudkxlaxmifjcif;

AuyESihfwpfygwDjzpfa&;ukd vkH;yrf;tm;xkwfcJhaom jynfolYta&;awmfykHygwDonf wpfygwD

tjzpf wnfaqmufr&Ekdifonfh tajctaeodkYa&mufoGm;&m vlvlcsif;acgif;ykHjzwfrIuif;aom

qkd&S,fvpfvlYabmifopfwnfaqmuf&ef t"du&nfrSef;csufcsNyD; 1945-ck? pufwifbmv 1&ufwGif

qif;'0pfvrf;&Sd OD;ausmfNidrf;tdrfwGif pwifzGJUpnf;xlaxmifMuygonf/ zufqpf*syefwyfrsm;ESihftwl

weoFm&DbufodkY vkdufygoGm;&aom ocifjrtm; ygwD|mecsKyfOuú|tjzpf wifajr§mufygonf/ vufiif;

t"du&nfrSef;csufrSmvnf; AuyuJhodkY tpGef;wpfzufa&mufonfh NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJhvufeuf

cstyf&rnfh vrf;pOfr[kwf/ NAdwdoQe,fcsJUxHrS pnf;½kH;a&;? EkdifiHa&;jzihf vlxkvlwef;pm;wkdufyGJrsm;

tkH<urIrsm;jzihf vGwfvyfa&;ukd ta&;qkdí r&vQifvufeufjzifh wkdufNyD;vGwfvyfa&;ukd t&,lrnf

qkdonfhormorwfvrf;pOfjzpfonf/ usaemfwkdY BudKufeSpfNcdKufaomvrf;pOfjzpfae\/

usaemfwkdY wufa&mufoifMum;vsuf&Sdaom uGefjrLepfoifwef;ESifh qkd&S,fvpfoifwef;NyD;í

rMumrSDjynfolYta&;awmfykH (qkd&S,fvpf)ygwDukd OD;ausmfNidrf;tdrfwGif ocifjr? AkdvfcsKyfae0if; (,ck

EkdifiHawmforwBuD;ESihf EkdifiHawmfaumifpDOuú|BuD; OD;ae0if;)? ukdAaqG (0efBuD;csKyfESihf umuG,fa&;

0efBuD;tjzpf aqmif&GufcJhaom OD;AaqG) ukdausmfNidrf; ESpfaygif;tawmfMum trsKd;om;pD;yGm;a&;pDrHudef;

ukd ukdifcJhaom trsKd;om;pD;yGm;a&; 0efBuD;a[mif; OD;ausmfNidrf;)? ukdatmifBuD; (Armhwyfrawmf AkdvfrSL;

csKyfa[mif;atmifBuD;) udkarmifarmif(ArmhwyfrawmfAkdvfrSL;csKyfa[mif;armifarmif)? ukdvSarmif (,ck

oHtrwfBuD; OD;vSarmif)? OD;ukdukdBuD; (ul;oef;a&mif;0,fa&;0efBuD;a[mif; OD;ukdukdBuD;) wkdYu pwifzGJU

pnf;xlaxmifjcif;jzpfygonf/ usaemfwkdYokH;OD;rSm &ufowåywfcefY OD;ausmfNidrf;tdrfwGif wnf;ckdaexkdif

cJhbl;Mu&m tdrf&Sifrdom;pkxJ yg0ifaeolrsm;vkd jzpfaeMuojzifh <uvmMuaomolrsm;tm; aumfzD?

rkefY? aq;vdyfponfrsm;ESihf {nhfcH&mwGifvnf; usaemfwkdYyif {nhfcHMu&\/

qkd&S,fvpftvHawmfESihf qkdif;bkwfwif&mwGifvnf; usaemfwdkYuyif uruxjyKMu&\/

pnf;a0;yGJtNyD; usef&SdaeaomaumfzDESihf rkefYrsm;ukd t0tNyJpm;onfrSmvnf; usaemfwkdYyif jzpfMu&awmh

\/

xD;vkdeef;vkdxD;vkdeef;vkdxD;vkdeef;vkdxD;vkdeef;vkdxD;vkdeef;vkd

ocifpkd;\ra&&maom tdrfaxmifa&;jyóemESifh ygwDuGef*&ufusif;ya&;wkd YaMumifh

tEky#davmr ½kyf0g'NyD;qkH;onfESifhwpfNydKifeuf qufvufwuf&ef owfrSwfxm;aom oifwef;ukd

&yfpJypfMuonf/ 1942ck NAdwdoQe,fcsJU awmfvSefa&;umvuyif usaemfESihfcifrif&if;ESD;aom

udkausmf&if(Auy A[kdaumfrwDa[mif; uG,fvGefoGm;aom rEÅav;wuúokdvfygarmu©csKyf) eSihf usaemf

Page 44: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

44

usif;yqJjzpfaom AuyuGef*&ufudpöESihf ywfoufítawmftoifh aqG;aEG;Mu&ygonf/ ukdausmf&ifu

AuyxJwGif OD;odef;azjrihftm; vkdvm;aomolrsm;ESifh avxD;qif;rsm;vufOD;rIESifh acgif;aqmifrI&&Sdae

aMumif; OD;odef;azjrihftm; AuytaxGaxGtwGif;a&;rSL;tjzpf wifajr§mufMuawmhrnfjzpfaMumif;

usaemfwkdYtm;vnf; yg0ifvmapvkdaMumif;wkdYudk tao;pdwf&Sif;vif;jyonf/ usaemfu OD;odef;azjrifh

tm;jzpfap? rnfolYtm;jzpfap AuytaxGaxGtwGif;a&;rSL; wifajr§mufajr§muf usaemfwkdYaxmufcHrnf/

NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJh vufeufcsa&;vrf;pOfukd usaemfwkdY wkdufzsufvkdonf/ olwkdYaxmufcHEdkifrnf

vm;[k olYtm;usaemfar;jref;vkdufonf/ t<uif;rJhvufeufcsvrf;pOfukd ygwDuGef*&ufwGif usaemfwkdY

acgif;aqmifNyD;wkdufzsuf&rnfqkduvnf; usaemfacgif;aqmifwkdufrnf/ þvrf;pOfukd olwkdYESihf usaemf

wkdY yl;wGJwkdufzsufrnfqkdvQif AuyuGef*&ufodkY usaemfwkdYwufrnf[k olYtm;usaemfjywfjywfom;

om;&Sif;jyonf/ olYxHrS wdusaomtajzray;/ cyfvkH;vkH;ajzonf/ ,if;aMumifh oaumifhom;usaemfwkdY

ESpfOD; AuyuGef*&ufodkY wufcGifh&SdvsufESihfrwufMu/ tu,fíom EkdifiHa&;vrf;pOfudk t"durxm;bJ

rdrdae&maumif;&a&;ukd t"duxm;vQif ukdausmf&ifwkdYESifhyl;aygif;NyD; ae&m,lu ae&maumif;&Ekdif

bG,f tajccHrsm;&Sdonf/ þudpöESihfywfoufí ocifwifjru ol\bkHb0rSmjzihf pmtkyfwGif ]]ygwD

uGef*&ufodkY &Jabmfwkdif;yif rJay;Ekdifonfhukd,fpm;vS,ftjzpf wufa&mufvkdMuygonf/ tcsKdUukd,fpm;

vS,frsm;rSm tBuHOmPfomay;Ekdifaom ukd,fpm;vS,ftjzpf odkYr[kwf {nhfonftjzpfom wufa&muf

cGifh&onfhtwGuf uGef*&ufodkYrwufa&mufbJ jyefaomolrsm;vnf; &Sdygonf/ uGef*&ufodkY wufa&muf

cGihf&aomfvnf; ygwDucsrSwfxm;onfh Nidrf;csrf;pGmjzpfay:a&; oabmxm;ukd vufrcHojzifh uGef*&uf

rwufawmhbJ jynfolYta&;awmfykHygwDodkY ul;ajymif;oGm;olrsm;vnf;&SdMuygonf/ xkd&Jabmfrsm;rSm

&ckdifrS bkHaygufomausmfESihf armifvSausmf? a&eHajrrSocifvGif? (,ck yrnwacgif;aqmifa[mif;

ocifvGif) wkdYjzpfMuygonf/ jrefatmifrS ocifcspfarmif (,ck zqyv0efBuD;a[mif;)ESihf [oFmwrS

ukdwifxGef; (,ck 'kAkdvfrSL;BuD;a[mif; wifxGef; yvu) wkdYrSm rlvu jynfolYta&;awmfykHygwDrSjzpfNyD;

ygwDuGef*&ufodkY avhvmoltjzpf wufa&muf&ef Akdvfatmifrif;\axmufcHcsufjzifh a&mufvmMu

aomfvnf; Nidrf;csrf;pGmjzpfay:a&;oabmw&m;yif vufrcHEkdifojzihf uGef*&ufodkYrwufbJ jyefoGm;Mu

onf[k od&ygonf}}[k a&;om;azmfjyxm;\/

ocifwifjru ol\ bkHb0rSmjzihf pmtkyfwGif ,if;ygwDuGef*&ufwGif ukdausmf&if (uG,fvGef

ygarmu©csKyf)wkdY ae&m,lcJhjcif;ESihfywfoufNyD; a&;om;&mwGif ,if;ygwDuGef*&ufu ocifpkd;tm;

2ESpf ygwD0iftjzpfrS &yfpJxm;&efoabmwlNyD; uGef*&ufaemufqkH;aeYjzpfaom Zlvkdifv 27&ufwGif

A[kdaumfrwDa&G;&mwGif ocifwifjrESihf rapmjrwkdY rJt&enf;jcif;ukd atmufygtwkdif; a&;om;xm;\/

]]rlvpm&if;wifpOfu A[kdaumfrwDtjzpf vsmxm;í pm&if;wifjycJhaom rapmjrESihf usaemfrSm

rJt&enf;ojzifh obmywdocifoef;xGef;u usaemfwkYdESpfa,mufESihfywfoufí uGef*&ufodkY qE´

Page 45: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

45

xyfawmif;ygonf/ ukd,fpm;vS,frsm;u ocifoef;xGef;\wifjycsufrsm;ukd axmufcHaMumif; qEjyK

Muonf/}}[k a&;om;xm;onf/ ba&muf'g0g'rS oufqif;vmonfh NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJh

vufeufcs&rnfqkdaom Auy\vufiif;EkdifiHa&; vrf;pOfukd vufrcHaom usaemfwkdYESpfOD;u Auy

uGef*&ufodkYvnf; rwufMu/ trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd toufjzihf zvS,f&ef usaemfwkdY tqifoihf

jzpfae\/

AuyuGef*&ufNyD;oGm;avNyD/ ocifpkd;\ra&r&maom tdrfaxmifa&;jyóemESihf ygwDuGef*&uf

usif;ya&;udpöwkdYaMumifh &yfqkdif;xm;cJhaom uGefjrLepfoifwef;jyefzGihf&ef usaemfwkdYapmifhMuao;\/

uGefjrLepfoifwef;jzpfay:rvmcJh/ OD;ukdukdBuD; zqyvacwf(ul;oef;a&mif;0,fa&;0efBuD;a[mif;)

acgif;aqmifNyD;qkd&S,fvpfoifwef;udk Munhfjrifwkdif w½kwfausmif;vrf;&Sd wkdufwpfwkdufwGif oifwef;

ay;ygonf/ txl;ojzihf qkd&S,fvpfygwDoifwef;qkdonfxuf OD;ukdukdBuD;acgif;aqmifNyD; qkd&S,fvpf

a&;&moabmw&m;rsm;? EkdifiHwuma&;&mrsm;ukdaqG;aEG;MuonfqkdvQif ykdoifhavsmfrnfxifygonf/

,if;aqG;aEG;yGJokdY ukdarmifvSausmfESihf usaemftNrJwapwufa&mufMu\/ tcgcg pma&;q&mrBuD;

a':cifrsKd;cspfwdkYtdrfwGifvnf; aqG;aEG;yGJjyKMu&m a':cifrsKd;cspfukd,fwkdif wufa&muf\/ þrQoifMum;

½kHjzihf EkdifiHa&;oabmw&m;a&;ukd tirf;r&vkdaom usaemf ra&mifh&J/ ,if;aMumifh qkdAD,uf,leD,H

ESihfwuG qkd&S,fvpfEdkifiHrSxkwfa0aompmtkyf [lorQukd vufvSrf;rSDorQ usaemfzwf,l0g;NrdKvkduf&yg

onf/ rukefcrf;Edkifaom EkdifiHa&;tbd"r®mESihf oabmw&m;rsm;ukd usaemf&moufyefqnf;yl;oGm;&ef

ykdif;jzwfxm;vkdufygonf/

þodkY OD;ukdukdBuD;acgif;aqmifNyD; qkd&S,fvpfa&;&moabmw&m;rsm;ESifh EkdifiHwuma&;&mrsm;ukd

aqG;aEG;yGJjyKaeMupOf ukdatmifBuD; (AkdvfrSL;csKyfa[mif;) u usaemfhtm; ,kHMunfpdwfcs&NyD; tm;xm;&

olvnf;jzpfonf/ qkd&S,fvpfZif;oabmw&m;a&;&mrsm;ukd oifMum;jyoEkdifrnfholvnf; jzpfonf/

,if;aMumifh zGihfvSpfawmhrnfh qkd&S,fvpfygwDXmecsKyf EkdifiHa&;oifwef;wGif wm0ef,l&efwkdufwGef;vm

\/ ukdatmifBuD;tm; usaemf yGifhyGifhvif;vif;aqG;aEG;jyvkdufygonf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd vufeufukdifawmfvSefa&;enf;jzihf t&,l&ef usaemfhtoufukdpGefYvSL

&ef usaemf0efrav;/ xkdYtwl tvkyform; v,form;rsm;\ aumif;pm;a&;ESihf b0vGwfajrmufa&;?

'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf aqmif&Guf&ef? oufpGefYBudK;yrf;BudK;pm;&ef usaemf0efrav;/

odkYaomf&ckdifjynfwGif NAdwdoQe,fcsJUppftpkd;&u 0g;&rf;xkwfqifhxm;íajy;vTm;awmykef;ae&aom

q&mawmfOD;pdEÅmESifh &Jabmfrsm;vnf; &SdMuonf/ BudK;rdefYESihf axmif'PfcHae&aom EkdifiHa&;orm;rsm;

vnf;&SdMuonf/ þrQ'ku©a&mufaeMuolrsm;ukd ypfy,frxm;Ekdif/ vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,f

vpfa&;twGuf usaemfukd,fpGrf; OmPfpGrf;&SdorQ oufpGefYBudK;yrf;aqmif&Gufygrnf/ þrSmwm0efrxrf;

aqmifEkdifonfukd cGihfvTwfyg[k udkatmifBuD;tm; usaemf awmif;yefpum; ajymqkdvkduf&ygonf/

usaemf\wifjycsuftm; ukdatmifBuD;vufcHonf/ ukdausmf&ifESihfaygif;NyD; AuywGif ae&mr,lcJhovkd

qkd&S,fvpfygwDwGifvnf; usaemfae&mr,l/ aeYwkdif; em&Dwkdif; aoyGJokdYwkd;Ekdifonfh awmykef;0&rf;ajy;

q&mawmfOD;pdEÅmwdkYxH usaemfjyefvm\/ usaemfum; ae&mr,lwwf? tcGihfta&;r,lwwfaom

EkdifiHa&;vlrkdufr[kwfygavm/

Page 46: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

46

tom;rJESvkH;jzLtom;rJESvkH;jzLtom;rJESvkH;jzLtom;rJESvkH;jzLtom;rJESvkH;jzL

&ckdifjynfudk,fpm;vS,ftjzpf wm0ef,lcJh&onfhtwkdif; NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; uufpbD

vufatmuf &ckdifjynf\tajctaersm;ukdvnf; wifjyNyD;cJhNyD/ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf NAdwdoQ

e,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufpGJukdifawmfvSefa&;xd pdwfwloabmwljzpfMuaom qkd&S,fvpfygwDESihfwuG

Auy&JabmftcsKdUESifhvnf; em;vnfrI,lEkdifcJhNyD/ tdrfjyefzufqpf*syefawmfvSefa&;orm;wkdif;tm; ay;

onfh AkdvfcsKyfatmifqef;vufrSwfyg pm&GGufESihf rsufESmjzLar*smwpfOD;xHrS&aom pm&Guf(tdrfjyefoGm;

aom zufqpf*syef&Jabmfrsm;jzpfí oufqkdif&mwyfzGJUrsm;u oGm;vma&;tultnDay;&ef pm&Gufjzpf

ygonf)pm&Gufukd,lum usaemfwkdY &ckdifjynfokdY jyefMuygonf/ &efukefrS jynfNrdKUodkY oGm;Mu\/ jynfNrdKU

wpfbufurf;&Sd ya'gif;NrdKUodkY uwkdYul;NyD; ya'gif;rSawmifukwfoGm;onfh ppfarmfawmfum;BuHKrsm;ukd

BuHKovkdpD;Mu&ygonf/ ppfarmfawmfum;rsm;onf ya'gif;NrdKUrS awmifukwfodkY wkduf½kdufroGm;/ &ckdif½kd;r&Sd

ppfpcrf;wpfae&mrSwpfae&modkY oGm;Muaomum;rsm;omjzpf\/

&ckdif½kd;rppfpcrf; wpfavQmufwGif ajzmifhajzmifhBuD;qefYusifaom toGifESpfrsKd;ESpfpm;ukd awGUjrif&

\/ tom;jzLazG;aeaom NAdwdoQppfAkdvfESihf tom;rJeufaeaom uyÜvDvlrsKd;ppfom;/ ½kd;rawmifay:

okdYaea&mifjzmvmvQif tyl'PfrcHEkdifí tusÐcRwfxm;&aom tom;jzLppfAkdvfESihf aea&mifjcnfjzmrS

aea&mifatmufwGif xlxJaomppfokd;arG;apmifukd NcHKNyD;tdyfEkdifaom tom;rJppfom;wkdYudk awGU&Sd&onf/

armfawmfum;rBuHKíem;ae&aom? tdyf&aomppfpcrf;rsm;wGif uyÜvDppfom;? uyÜvDppfbkef;BuD;rsm;

ESihf ajym&if;qkd&if; vGwfvyfa&;&mudpörsm;ukd aqG;aEG;cGifhBuHKwkdif; aqG;aEG;Mu\/

usaemfwdk Yu usaemfwkd Ytoufxuf cspfjrwfEk d;aom trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf

NAdwdoQe,fcsJUu jynfolYawmif;qkdkcsufukd qefYusifum vGwfvyfa&;tmrcHcsufray;í 1942ckESpfwGif

wjynfvkH; vufeufpGJukdifNyD; NAdwdoQe,fcsJUukd armif;ESifxkwfcJh&NyD/

trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf vlrqefatmif &ufpufMurf;MuKwfonfh zufqpf*syefppfwyfrsm;

ukd wkdufxkwfcJh&NyD/ igwkdYvGwfvyfa&;twGuf rnfrQtiftm;BuD;aom &efolwkdYrqkd igwkdY&ifqkdifrnf/

wwkdif;jynfvkH;vnf; vGwfvyfa&;&efolukd vufeufpGJukdawmfvSef&efxd toifh&Sdaeonf[k usaemfwdkY

t*Fvdyfbmompum;jzihf olwkdYtm;ajymjyMuonf/ tom;eufuyÜvDppfom;rsm;ESihf ppfbkef;BuD;rsm;u

vnf; olwkdYNAdwdoQe,fcsJUpepftwGuf touftaocHppfwkdufaeonfr[kwf/ ppftawGUtBuHKppfynm

ukd ,l&if; tmz&duwkduf vGwfvyfa&;twGuf qufvufwkdufyGJ0ifoGm;rnf/

tmz&dutrsKd;om;rsm; rMumrDS vGwfvyfa&;&&Sdrnf/ vufeufjzifh wGef;vSef&efvkduvnf;

vGwfvyfa&;&efolukd vufeufjzifh wkdufrnf/ igwkdYtom;rJeufonf/ okdYaomf ESvkH;om;jzLonf/

NAdwdoQppfAkdvfrsm; tom;jzLonf/ odkYaomf ESvkH;om;rJonf[kajym&m olwkdYa&m usaemfwkdYyg

wa[ma[m&,farmMu&onf/ olwkdYwGif r&SdrJh &SdrJh pkaqmif;xm;aom&du©mrsm;ukdvnf; usaemfwkdYtm;

aumif;rGefpGm auR;arG;{nhfcHMuygonf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJwGif Auyacgif;aqmifrsm;u NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJhvufeuf

cs&rnfh wzufpGef;vrf;pOfxJ ydwfqkdYoGm;aomfvnf; igwkdYwaumifwnf;r[kwfNyD/ trsKd;om;vGwfvyf

a&;twGuf vufeufpGJukdiffa&;0g'ukd olwkdYAuy&JabmftcsKdUyif vufcHxm;Muonf/ jynfolYta&;awmf

ykH (qkd&S,fvpf) ygwDESifh oef;aygif;rsm;pGmaom tmz&duwkdufom;rsm;vnf; vGwfvyfa&;twGuf

vufeufpGJukdif awmfvSef&eftqifoifh/ e,fcsJUpepfqkd;ukd oN*ØK[frnfh trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJ\

acgif;avmif;oHrsm; rMumrSD jrnf[D;vm&awmhrnf/

Page 47: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

47

oabmw&m;wkdufyGJoabmw&m;wkdufyGJoabmw&m;wkdufyGJoabmw&m;wkdufyGJoabmw&m;wkdufyGJ

tom;rJESvkH;jzL tmz&duwkdufom;wkdY\ ppfarmfawmfum;BuHKjzihf vkdufvmMu&m 1946ck

pufwifbmvwGif &ckdifjynfawmifukwfNrdKUodkY usaemfwkdY a&mufoGm;Mu\/ &ckdifom;twGuf &ckdifjynf

wGif oGm;vma&;tultnDukd rsufESmjzLar*sm\vufrSwfygpm&Gufukd rvkd/ usaemfqkwfNzJypfvkduf\/

vlBuHvQif vlBuHK? avSBuHKvQif avSBuHKjzihf q&mawmfOD;pdEÅm&Sd&m ajrykHNrdKUe,f Mumtif;awmif&GmbufodkY

usaemfwkdY 'vMurf;csDwufvmMuonf/

rarQmfvifhbJ q&mawmf OD;ynmoD[ukd Mumtif;awmif&Gm bkef;awmfBuD;ausmif;wGif awGUqkH

&onf/

c&D;a&mufrqkduf q&mawmfOD;ynmoD[ESihf EkdifiHa&;udpörsm;ukd aqG;aEG;Munhf&m tdEd,jynfodkY

roGm;rSD usaemfawGUcJhaom OD;ynmoD[ESihf ajzmifhajzmifhBuD;qefYusifaom OD;ynmoD[jzpfaejcif;ukd

awGU&onf/

tddE´d,okdY tvnftywfroGm;rSDu NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufpGJukdifawmfvSefNyD;

vGwfvyfa&;ukdt&,l&ef pdwfwlqE´wljzihf q&mawmfOD;ynmoD[ESihfusaemf vufeufrsm; 0SufcJhMu

onf/

e,fcsJUt*Fvdyfukd jyefcs&ef usaemfukd,fwkdif vufeufrsm;okd0SufcJh&ygonf/ ,ck q&mawmfonf

ba&muf'g0g'rS oufqif;aom Nidrf;csrf;pGmjzpfay:a&; w&m;t& NAdwdoQESihfaphpyfa&;? vufeufcsa&;

bufawmfom;jzpfaeavNyD/ q&mawmf\OD;aESmufxJ ba&muf'g0g' twkH;vkduftcJvkduf 0ifaeonf

ukd tHhMozG,fod&\/

Mumtif;awmif q&mawmfBuD;ESifhwuG OD;yOöif;OD;0PÖESihf q&mawmfOD;ynmoD[wkdYukd uefawmh

NyD; Mumtif;awmif bkef;BuD;ausmif;rS usaemfwkdY xGufvmMuonf/ q&mawmfOD;pdEÅm\wynfhrsm;tm;

avhvmMunhf&m OD;ynmoD[u q&mawmfOD;pdEÅmESifhwuG 0g&rf;ajy;awmykef;aeMuolwkdY? olESihfwyg

wnf;vkdufvmMu&ef Mumtif;awmifESifhrkdiftenf;i,fcefYoma0;rnfh arvGef;&GmteD; jrpfxJwGif ppfa&

,mOfjzihf apmihfaernfh rsufESmjzL &ckdifwkdif;rif;BuD;xH vufeufrsm; csMua&;wkdYukd OD;ynmoD[wkdufwGef;

aeaMumif; q&mawmfOD;pdEÅmESifolwkdY wdwdususqkH;jzwfcsufrcs&ao;aMumif;wkdYukd usaemfwkdYtm;

ajymjyMuonf/

c&D;Murf;csDvmaomusaemfwkdY tanmif;ajztem;r,lEdkif/ q&mawmfOD;pdEÅm&Sd&m r[mNrdKif

awmpcef;odkY c&D;qufMu&ygonf/ usaemfh&Jabmf ukdomausmfwkdY vGwf&SdaeNyDjzpfjcif;ukd OD;ynmoD[wkdY

xHrS odcJh&avNyD/

q&mawmfOD;pdEÅmtm; xkH;pHtwkdif; NyHK;NyHK;&D&Djzihf usef;rm&Tifvef;pGm zl;ajrmfawGU&Sd&onf/

q&mawmfu OD;ynmoD[vufeufcsa&;twGuf olESihfwygwnf;vkdufvm&ef ac:&SdaMumif;wkdYudkajym

jyonf/

q&mawmfESifhwuG awmpcef;wGif &Sdaeaomolrsm;tm; urÇmhEkdifiHwuma&;&mtajctaersm;?

txl;ojzifh qkdAD,uf,leD,HESihf qkd&S,fvpfEkdifiHrsm; iGm;iGm;um;um;jzpfay:ae&m e,fcsJUvdyfuef*kdPf;

u ,cifuvkd urÇmBuD;tm; xifovkd rcs,fvS,fEdkifawmhaMumif;/ e,fcsJUpepfqkd;onf tvkyform;

tn§Of;qJcH vlwef;pm;ESihf e,fcsJUy#dyu©? ukdvkdeDEkdifiHrsm;ESihf e,fcsJUy#dyu©ponfh >yef;wD;aeaom

y#dyu©rsm;atmufwGif jym;jym;0yf bkH;bkH;vJusqkH;&rnhftajcqkd;okdYa&mufaeaMumif;/ txl;ojzihf

NAdwdoQe,fcsJUtpkd;&onf ppfEkdifaom EkdifiH[kemrnfom &Sdaomfvnf; a':vmoef;aygif;rsm;pGmaom

a<u;NrD;rsm; zdpD;ae&m NAdwdoQe,fcsJUonf tiftm;csdeJYaom b0odkYa&mufaeNyDjzpfaMumif;? ArmjynfwGif

Page 48: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

48

Auyacgif;aqmifydkif;u ba&muf'g0g'ukd pGJukdifNyD; NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJhvufeufcsa&;ukd

vkyfukdifaeaomfvnf; AuyxJraMueyfrIrsm; jynhfvQHvsuf&SdaMumif;wkdYukd usaemfwkdY ukd,fawGUrsm;jzihf

vnf; wifjyonf/

jynfolYta&;awmfykH(qkd&S,fvpf)ygwD\ &yfwnfcsuf? trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf vufeuf

pGJukdifawmfvSefa&;xd vkyfrnfhvkyfief;pOfrsm;? qkd&S,fvpfygwDESihfusaemfwkdY em;vnfrI,lcJhcsufrsm;ukd

vnf; usaemf tao;pdwf&Sif;jyonf/

NAdwdoQa'gufwkdif vuf&Sdjrefrmjynftpkd;&onf wpfjynfvkH;tkH<uaeaom tvkyform;vlwef;

pm;wkdufyGJrsm;? ykvdyf? pma&;pmcsDpaom tpkd;&ppfrIxrf;aygif;pkH vIyf&Sm;rIrsm;? v,form;rsm;\wkdufyGJ

rsm;ESihf zqyvpaom ygwDrsm;\ EkdifiHa&;wkdufyGJrsm;xJwGif epfjrKyfoGm;&rnfhtajctaewGif

&SdaeaMumif;wkdYudkvnf; usaemfajymjy\/

vGwfvyfa&;r&ao;/ trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;enf;jzihfr&vQif? vufeuf

pGJudkifawmfvSefa&;ukd rvGJombJ aqmif&Guf&tkH;rnf/ ,if;aMumifh usaemfwkdY ,ckaqmif&Gufaeaom

vr;fpOfonf 'ku©qif;&JESihftouftEÅ&m,fBuHKae&aomfvnf; arQmfvifhcsufr&Sdaom vrf;pOfr[kwf/

rMumrSD vuf&SdNAdwdoQa'gufwkdif jrefrmjynftpkd;&jyKwfxGufoGm;NyD; jynfolYoabmustpkd;&

jzpfay:vmEkdifaMumif;wkdYudk usaemfzdzdpD;pD;ajymqkdwifjyum vufeufrcsa&;vrf;pOfwGif rm;rm;rwfrwf

usaemf&yfwnfvkduf\/ q&mawmfESihfwuG usaemfwkdY em&Daygif;tawmfMum tBudwfte,faqG;aEG;

Muonf/ q&mawmfwdkY vufeufrcsa&;/ OD;ynmoD[ESifh vufeufcs&efwpfygwnf;vkdufroGm;[lí

pdwfwloabmwl tqkH;tjzwfay;Mu\/

q&mawmfOD;ynmoD[xH q&mawmfOD;pdEÅmwkdY vufeufrcs/ wpfyg;wnf;vkdufvnf; rvkduf

awmhNyD[k taMumif;Mum;vkdufonf/ OD;ynmoD[ onf;rcHEkdifatmif &SufpdwfESihfa'gopdwfrsm; rTefoGm;

onf/ Mumtif;awmifwkdufe,fvkH;ukd tpnf;ta0;ac:onf/ Mumtif;awmif bkef;BuD;ausmif;0if;wGif

wkdufe,fvlxktpnf;ta0;ukd OD;ynmoD[usif;yonf/

oD[[laomtrnfESihfukdufnDonfh OD;ynmoD[onf jcaoFhoHuJhokYd [def;aomtoHjzifh

wkdufe,fvlxktm; [def;NyD; ajcmufvSefYonf/ q&mawmfOD;pdEÅmwkd Y aoab;BuHK&awmhrnf/

Mumtif;awmifwkdufe,fjynfolUtkd;tdrfrsm; rD;½IdUcH&awmhrnf/ jynfolrsm; ESdyfpufñ§Of;qJcH&awmhrnf

[k 0rf;enf;aMuuGJbG,fajymum ol\rsufESmwGif rsuf&nfaygufrsm; pD;qif;oGm;\/ wufa&mufae

aom Mumtif;awmifwkdufe,f jynfoljynfom;rsm;uvnf; 0rf;enf;aom pdwf"mwfjzifh ai;ikdifol

ai;ikdif? OD;ynmoD[ESSifhtwl rsuf&nfusolusjzpfoGm;Mu&onf/

q&mawmfOD;pddEÅmwkdYvufeufcsa&;? olESihfwygwnf; vkdufygMua&;ukd OD;ynmoD[ujynfoljzihf

tMuyfukdifvkdufjcif;jzpfayonf/ OD;ynmoD[a[majymNyD;vQif NyD;csif; usaemf ½kwfw&ufxum usaemf

tenf;i,fajymyg&ap[k tpcsDNyD;vQif urÇmhEkdifiHwumtajctaersm;ESihf bkH;bkH;vJusqkH;aeaom

NAdwdoQe,fcsJUpepf? NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;? uufpbDvufatmuf vlrqefpGm ESdyfpufcHae&aom &ckdif

jynf\jzpf&yfrsm;? jrefrmjynfwGif trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf wkdufyGJ0ifaeMuaomjzpf&yfrsm;? urÇmh

ordkif;wGif trsKd;om;vGwfvyfa&; wkdufyGJ[lonfrSm vufeufpGJukdifaom jynfolvlxkESifh e,fcsJUpepfqkd;

wkdY wkduf&aom wkdufyGJjzpfí toufpnf;pdrf tkd;tdrfrsm;ukd rpGefYvSLbJ r&Ekdif/

,aeYurÇmhxdyfoD; tar&duefEkdifiHyifvQif NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDb0qkd;ukd vufeufpGJukdif

awmfvSefEdkifcJhí ,aeYxdyfoD; EkdifiHBuD;wpfEkdifiHjzpf&aMumif;wkdYtm; &Sif;jyum NAdwdoQe,fcsJU qefYusifa&;

twGuf usaemfaoG;qG vIHUaqmfay;vkdufonf/ *syefaiGpuúLukd w&m;r0ifvkyfjcif;aMumifh ay;p&mvnf;

Page 49: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

49

aiGr&Sd? ajy;p&mvnf; ajrr&Sdaom Mumtif;awmifwkdufe,f v,form;xktm; ajrcGefajrqDcray;a&;

ESihf vufikwfvuf&if; v,fykdifa&; wkdufyGJ0ifMu&efvnf; usaemfwkdufwGef;vkdufonf/

OD;ynmoD[a[majympOfu ai;ikdifaeaom? rsuf&nfusaeMuaom Mumtif;awmifwkdufe,f

jynfolrsm; vef;qyfaoG;<uavNyD/ 1300jynhfta&;awmfykHuyif pdwfwlqE´wl vkyfukdifcJhMuaom

OD;ynmoD[ESihf usaemf ,aeY jy'g;wvrf; oHwvrf;jzpfoGm;&NyD/ EkdifiHa&;oabmw&m;wGif wOD;ESifh

wpfOD;ajzmifhajzmifhBuD; qefYusifaeMu&NyD/

OD;ynmoD[tm; aemufxyfrnfonfYtwkdif;twmxd rnfonfhtcsddefxd usaemfqefYusif&tkH;

rnfukdvnf; usaemfrrSef;qEkdif/ rnfonfhfvrf;qkHwGif vufwGJcsDwufEkdifrnfukdvnf; usaemfrod/

jrefrmwpfjynfvkH;wGif arTaESmufvsuf&Sdaom ba&muf'g0g'rkefwkdif;BuD; &ckdifjynfwGifvnf; arTaESmuf

aeavNyD/

'kdYXmecsKyf'kdYXmecsKyf'kdYXmecsKyf'kdYXmecsKyf'kdYXmecsKyf

q&mawmfOD;pdEÅmwkdY vufeufcsa&;twGuf olESifhwygwnf;vkd vkdufvmMurnf[k &nfrSef;xm;

onfh OD;ynmoD[onf olYajrmfrSef;csufratmifjrifbJ av;yifwyfavS (Oa&myNydKifavSrsm;ukd ajcuef

NyD;avSmf&ovkd vlwpfOD; avSwufwwufpDukd wNydKifwnf; avSmfcwf&aom avSwufav;wuf

wyfqifxm;onfhavS) jzihf jyefoGm;&onf/

q&mawmfOD;pdEÅmESifhwuG NAdwdoQ0g;&rf;xkwfí awmykef;aeMu&aom acgif;aqmifrsm;ESifh

usaemfwkdY rsufESmpkHnD 'l;wkdufaqG;aEG;yGJ usif;yMuygonf/ vufiif;tajctaersm;ESifh a&SUvkyfief;pOf

rsm;ukd tao;pdwfaqG;aEG;wkdifyifMuygonf/

ajrqD? ajrcGefray;a&;? vufikyfvuf&if;ajrykdifa&; wkdufyGJrS ajratmuf vufeufukdifawmfvSef

a&;wyfzGJUrsm; zGJUpnf;a&;xd vkyfief;pOfrsm;ukd csrSwfMuygonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;wGif NAdwdoQ

e,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufpGJukdifawmfvSef&ef pdwfwloabmwljzpfaeMuaom usaemfwkdY tppt&m&m

wGif qE´uGJjym;rI r&SdMuyg/

oabmuGJjym;rIr&Sdaom usaemfwkdY XmecsKyfodkY usaemfjyefvmonf/ usaemfwkdYXmecsKyfukd NrdKU

a[mif;NrdKUe,f? jyaw;aus;&Gm[k trsm;uodMuonf/ trSefrSm jyaw;&Gm (&ckdiftrsKd;om;aus;&Gm)

onf usaemfwkdY XmecsKyfr[kwf/ jyaw;ta&SUzuf 2zmvkHcefYa0;onfh avmif;&Snfacsmif; (crTD;trsKd;om;

aus;&Gm)omvQif usaemfwkdYXmecsKyfjzpf\/avmif;&Snfacsmif;ESihf usaemfwkdYrSm waoG;wnf; wom;

wnf;/

xkdpOfu crTD;vlrsKd;rsm;ukd ]]csif;}}[korkwfcg &ckdifvlrsKd;rsm;u vlrsKd;a&;t& csKd;ESdrfrIjyKvsuf&SdcJh

Muonf/ odkYaomf usaemftygt0if t*Fvdyf-jrefrmpmwwfrsm; jzpfMuaom NrfdKUBuD;om; usaemfwkdY

vlpkum; [dwf[efrxkwf/ þcrTD;trsKd;om;rsm;ukd nDtukd&if;csmobG,f aygif;oif;onf/ pm;twl

tdyftwlaeMuonf/ olwkdYta&;udpörsm; ay:aygufvmvQifvnf; usaemfwkdY ausmzd&ifzdulnDonf/

avmif;&Snfacsmif;wpf&GmvkH;uvnf; usaemfwkdYtm; nD&if;tukdobG,f cspfcifMuonf/

rnfonfhtdrfwGifrqkd acgif&nft&uf? Muufom;okwf? 0ufom;okwf? EGm;csif;? uRJcsif;okwfpm;vQif

vnf; usaemfwkdYtm;&atmif zdwfac:NyD; t0tNyJauR;arG;onf/

avmif;&Snf&Gmonf NrdKUa[mif;NrdKUrS ppfawGNrdKUodkY oGm;&mabmfjrpf\ezl;urf;ay:wGif wnfxm;

onf/ &Gm\ajrmufbufwGif tkyfqkdif;aeaom opfyifBuD;rsm;\tv,fwGif Munfvifat;jraom

uefBuD;wpfuef&Sdonf/ {uaygif;rsm;pGmaom v,fuGif;jyifBuD;onf oHo&macsmif;ezl;xd us,fjyefY

Page 50: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

50

ae\/ &Gm\awmifbufwpfzmvkHcefY us,frnfhabmfjrpfukd ul;vkdufvQif jyL;awmjymawm (uepkdxif;

awmrsm;uJhodkYaomtyifrsm; csKHykwfjzifh xlxyfvQuf&Sd&m rdausmif;rrsm; tokdufttkHzGJUum OEkdifonfxd

½IyfaxG;aeaomawmjzpfonf) rsm;jzihf jynhfMuyf½IyfaxG;aeaomawmrsm;&Sdonf/

,if;awmwGif &maygif;axmifaygif;rsm;pGmaom *Pef;rsm; ckdatmif;aeMuonf/ 'Da&usqif;

oGm;vQif 4aycefY&Sdaom oHcGef;(8ykdif; 1ykdif;vufrcefY&Sdrnfh oHvkH;ukd tzsm;wGif acgufauGUxm;onfh

oHcRef;)wpfckjzifh axmifaygif;rsm;pGmaom *Pef;wGif;xJrS *Pef;rsm;ukd ukwfcspfxkwf,l&onf/ wem&D

avmufwGif *Pef;aumif 50rS 70xd &awmh\/ *Pef;rsm;ukd <uuf<uufqlaeaom a&aEG;jzihf

jyKwfMuonf/ *Pef;om;rsm;? *Pef;Orsm;ukd xkwf,lNyD; oHyk&m&nf? jiKwf&nfrsm;jzifh okwfpm;Muonf/

vwfqwfcsKdjraom *Pef;okwfukd acgif&nfjzihfjzpfap? t&ufjzihfjzpfap NrD;pm;&onfrSm tm[m&

wpfrsKd;yif/

qefrIefYrsm;ukd rD;zkwfum tqkyfi,frsm;qkyfNyD; a&pyfwGif BuJcsxm;vkdufonf/ wufvmaom

'Da&ESifhtwl ygvmMuaom ykpGefBuD; ykpGefwkwfrsm;onf BuJcsxm;aom qefrIefYqkwfrsm;ukd 0kdif;zGJUpm;Mu

&m ykdufuGefi,fwpfckjzifh ypfí zrf;,lMu&onf/ wem&Davmufzrf;,lvQif ykZGefwkwfBuD; ykpGefjym;

5ydomrS 7ydomxd &awmh\/

vwfqwfaom ykZGefwkwfBuD;rsm;ukd a&G;xkyfNyD; iSufaysm&GufEkjzifh vkHatmifywfonf/ iSufaysm

&Gufukd &THUap;rsm;jzifh rGrf;rHNyD; &J&Jawmufaeaom rD;cJrsm;wGif zkwfxm;vkdufonf/ rdepf 30cefYzkwfxm;

aom ykpGefwkwfzkwfukd rD;xJrS ñ§yf,lNyD; tenf;i,ftat;cHxm;cg ylaEG;aeaom &THUukd cGmypfvkdufvQif

&THUESihf ykpGefwkwfcGHyg uGmusoGm;\/ ylaEG;vwfqwfaom ykpGefwkwfom;ukd rdrdBudKufovkd "g;jzifhvSD;um

oHyk&ma&? jiKyfa&wkdYjzifh aESmí acgif&nfwjrjrESihfaomufpm;&onfh taumif;qkH;tpm;tpmxuf

t&om&Sdrnfxifygonf/ (usaemfrnfonfhfEkdifiHokdYrQ ra&mufbl;í urÇmhemrnfBuD; a[mfw,frsm;wGif

rpm;bl;yg/ rdwfaqGrsm;\ ajympum;ukdom Mum;emrSwfom;bl;ygonf/)

*Pef;pdrf;aumifrsm;ukd pm;&aygif;rsm;vmaomtcg usaemfwkdY ½kd;½kd;*Pef;pdrf;ukd rpm;csifjzpf

vmonf/ *Pef;aEG; (*Pef;rsKd;wGif tpOftvmt& tcGHrmukd obm0tavsmuf cGmcsxm;NyD; wGif;

atmif;aeaom tcsdeftcg&Sdonf/ ,if;odkY tcGHrm cGmcsxm;csdefwGif *Pef;aumifrSm rmaomtcGH?

rmaomajcvufrsm;r&SdawmhbJ *Pef;wpfaumifvkH; tqDwkH;vkdvkdjzpfaeonf)rsm;ukd &SmNyD; ESrf;qD

ppfppfjzifh aMumfpm;Muonf/ taumif;qkH;rvkdifcJxuft&om&Sd\/ vwfqwfaom uRJcsif; EGm;csif;ukd

csufcsif; usufatmifjyKwfNyD; twkH;i,frsm;vSD;um oHyk&m&nfESihf jiKyfoD;pdrf;rsm;jzihf okwfNyD; ylylaEG;

aEG; t0tNyJpm;Muonf/

usaemfwkdYxHwGif xrif;wpfeyfpm;vQif EkdYqDbl; 3bl;cefY csufaomxrif;ukefatmif pm;wwfol

rsm; &SdMuygonf/ emrnfBuD;rsm;rSm udkomausmf(AkdvfrSL; ,ck qifrvkdufoabFmusif; ñTefMum;a&;rSL;)

ukdarmifat; (zufqpf*syefawmfvSefrnfhqJqJwGif t&ufrl;orm; ausmfOD;\vufcsufjzifh aoqkH;oGm;

&ol) OD;omxGef;OD;( ,ck awmckd &ckdifjynf Auy) ESifh usaemfjzpfygonf/ aumif;rGefaom om;ig;rsm;

jzifhjzpfap? *Pef;aEG;aMumf? ykpGefwkwfokwfrsm;jzihfjzpfap? t0tNyJpm;&onfhtcsdefBuHKvQif usaemfwkdY

av;OD;avmif;aMu;jzifh xrif;pm;NydKifMu\/ usaemfwkdYav;OD;wpfa,mufukdwpfa,muf wpfBudrfwpfcgrQ

tjywftowfrEkdif? vufwpfvkH;jcm;Edkifa&;ukdyif atmifhtD;pm;,lMu&onfcsnf;jzpf\/

rnfonfhNcddrf;ajcmufrI? &mxl;tcGihftxl;jzihf zsm;a,mif;rIrygbJ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf

toufpGefYvSL&ef pdwfwlukd,fwl tdyftwl ajymrem qkdremaecJhMuaom usaemfwdkY &Jabmfb0 usaemfwkdY

b0ESifh waoG;wnf; wxyfwnf;jzpfaeaom usaemfwkdY\avmif;&Snfacsmif;&Gm/

Page 51: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

51

q&mawmfOD;pdEÅmwkdYESifh tBudwfte,f? a'gifhpkHbufpkH? 'l;wkdufaqG;aEG;MuNyD;? wm0efrsm;ukd

cG Ja0,lum jyefvmMuaom usaemfwdk Yok H;OD;avmif;&Snfacsmif;&Gmxdyfodk Y a&mufvmMuNyD/

avmif;&Snfacsmif;&GmudkawGUvQif usaemf\pdwfraem tvkdvkd <ujrL;vm\/ &GmxdyfrS&yfNyD; ]]ta0

0gBuD;}} ]]a[h 0gBuD;}}(0gBuD;rSm avmif;&Snfacsmif;&Sd usaemfwdkY pm;aomuftdrf&Sif crGD;emrnfjzpfonf)[k

usaemf atmfBuD;[pfus,f[pfvkduf\/ usaemfh[pfoHaMumifh &GmrS&Gmom;rsm;a&m usaemfwkdY&Jabmfrsm;yg

xGufvmMuonf/

usaemfArmjynfoGm;pOfu NrdKUa[mif;&JXmetcsKyfwGif zrf;qD;cHae&aom ukdomausmf?

ukdausmfaZmESihfwuG &Jabmfrsm;tm;vkH;ukd usef;rm&Tifvef;pGm jyefvnfawGUqkHMu&NyD/ usaemfwkdYtm;vkH;

cav;i,frsm;ozG,f ckefaygufrdonftxd aysmf&TifjrL;wl;oGm;Mu\/

usaemfwdkYjyefa&mufaom txdrf;trSwftjzpf Muufom;[if;ESihf t&uf0kdif;yGJusif;yMuav

onf/ usaemfu avmif;&Snfacsmif;&GmwGif wm0efjzifh xm;cJhaom &Jabmf apmxGef;OD;ukd t&uf0kdif;wGif

rawGU/ ,if;aMumifh aomufpm;Mu&if; &JabmfapmxGef;OD; b,foGm;aeovJ[k usaemfpyfpkar;jref;vkduf

\/ &Jabmfrsm;a&m? &Gmom;rsm;yg wduspGmrajzqkdMu? cyfvkH;vkH;tajzudkom usaemf&\/

zufqpf*syefawmfvSefa&; tarGtESpftjzpf usaemf,lxm;vkdufaom ypönf;ESpfck&Sdonf/ *syef

"g;&SnfwpfvufESifh ajcmufvkH;jyL;wpfvuf? ,if;ypönf;ESpfckukd usaemftm;xm;,kHMunfaom ukd0gBuD;

xHwGif usaemftyfESHxm;cJhonf/ aomufpm;Mu&if; ,if;ypönf;ESpfck &Sdonf r&Sdonfukd ukd0gBuD;tm;

ar;jref;Munhfonf/ olYvufxJwGif &SdaeaMumif; olajym&m olYxHrS ajcmufvkH;jyL;aoewfukd usaemfjyef,l

vkduf\/

pifNydKifEkdifiHa&;oifwef;pifNydKifEkdifiHa&;oifwef;pifNydKifEkdifiHa&;oifwef;pifNydKifEkdifiHa&;oifwef;pifNydKifEkdifiHa&;oifwef;

usaemfwkdYXmecsKyf avmif;&Snfacsmif;&GmwGif ukdarmifpdefvS(,ckausmif;q&m) ukdomausmf

(AkdvfrSL; qifrvkdufoabFmusif; ñTefMum;a&;rSL;) ukdausmfaZm(uG,fvGef jynfaxmifpk ppf&JAkdvf)

ukduHBuD; (,ck ausmif;q&m) ukdoef;pdef (zqyvXmecsKyf twGif;a&;rSL; 2ESihf EdkifiHawmfaumifpDt

zGJU0if) ukdvSjzLoH( ,ck ppfawGNrdKUe,f jynfolYaumifpDOuúX OD;vSjzLoH) ukdOD;a&Tom (,ck ausmif;q&m)

udka&TausmfOD; (,ck a&Tjym;&yfuGuf jynfolYaumifpDOuú| armfuGef;yxrtqifh) ESihfwuG OD;ynmoD[\

wynhf&if;csmrsm; jzpfaomfvnf; Auy\ [dwfBuD;[efBuD;jyKrlcsufESihf ba&muf'g0g'ukd vufrcHojzihf

usaemfpnf;½kH;,laom OD;avomatmif (aemifzqyvtpkd;&ESihf vufeufukdifwkdufcJh&pOf NrdKUa[mif;

NrdKUe,femrnfBuD; &ckdifjynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf tvkyftrIaqmifwpfOD;jzpfcJhol OD;avomatmif)

ESihf OD;Akdvfatmif (aemifzqyvtpkd;&ESihf vufeufukdifwkdufcdkduf&pOf NrdKUa[mif;NrdKUe,fESifh aygufawm

NrdKUe,f ajrmufydkif;wGif emrnfBuD;cJhNyD; AuyppfawGc½kdif tvkyftrIaqmiftjzpf wm0efxrf;aqmif&if;

tcsif;csif;owfjzwfcHoGm;&aom OD;Akdvfatmif)wkdY pk½kH;rdMuonf/

ArmjynfodkY usaemfoGm;cJh&aom udpörSpNyD; usaemfwdkY awGUBuHKcJh&aom jzpf&yfrsm;ukd wpfvkH;

wpfyg'rusef tdwfoGefzmarSmuf usaemfwkdY wifjyMu\/ 'llwkdufaqG;aEG;yGJjyKMu\/ &ckdifjynfvli,frsm;

tpnf;t½kH;xlaxmifum vli,fnDvmcHac:qkda&;ESihf NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd awmfvSefrnhfajratmuf

vufeufukdif wyfzGJUrsm;ukd us,fjyefYpGm zGJUpnf;xlaxmifoGm;Mu&ef qkH;jzwfMuonf/ EkdifiHa&;oifwef;ukd

usaemfacgif;aqmifNyD; zGifhvSpfoifMum;ay;&efvnf; tm;vkH;oabmwlMuonf/

,if;aMumifh avmif;&Snfacsmif;&GmwGif usaemfacgif;aqmifum EkdifiHa&;oifwef;ukd ay;&yg

onf/ avmif;&Snfacsmif;&GmwGif usaemfwkdY EkdifiHa&;oifwef;rpwifrSSDuyif &ckdifwkdif; zqyvXmecsKyf

Page 52: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

52

wnf&m jyaw;&GmwGif rpöwm*kd&S,f(jzKwf? xkwf? owfvrf;pOfatmufwGif tcsif;csif;owfjzwfcHoGm;&

aom Auyay:vpfAsL½kdtzGJU0if OD;bwif)acgif;aqmifNyD; EkdifiHa&;oifwef;ay;vsuf&SdaecJhavonf/

rpöwm*kd&S,fonf tdEd,jynfuGefjrLepfygwDrSxkwfa0aom ]]jynfolYppf (THE PEOPLE WAR) owif;pm

\ owif;axmuf vufrSwfjzihf ppfowif;,l&ef taMumif;jyum &ckdifjynfokdY pwif0ifa&mufvmjcif;

jzpfonf/

oabmw&m;q&mBuD; rpöwm*kd&S,fwdkY\ &ckdifwkdif; zqyvXmecsKyfwnf&m jyaw;wGif q&m

awmfOD;ynmoD[u Ouú|? OD;ausmfjr (,ck awmckd Auy A[kdaumfrwD) u twGif;a&;rSL;? a':rñGefY

(Auy OD;ausmfjr\ uG,fvGefoGm;aomZeD;)u b@ma&;rSL;? OD;OD;apmu aumfrDwDtjzpf aqmif&Guf

aom&ckdifwkdif; zqyvtzGJUudk tckdiftrmxlaxmifxm;NyDjzpfonf/

ba&muf'g0g'rS jrpfzsm;cHonhf NAdwdoQppfwyfxH t<uif;rJhvufeufcsa&;*kdPf;ESihf NAdwdoQ

e,fcsJUppfwyfukd vufeufukdfifawmfvSefa&;*kdPf;[lí *kdPf;ESpf*kdPf;jzpfaeMu&onf/ usaemfwddkYvlpktm;

rpöwm*kd&S,fwkdYvlpk rsufrkef;usKd;jcif;? NidKjiifjcif;jyKvmMuonfrSm tHhMop&mr[kwfyg/ tdrfBuD;xJ tdrfi,f

aqmufolrsm;[lívnf;aumif;? tqkd;aumifqkd&S,fvpfrsm; (*kPfoa&rJhaom EkdifiHa&;awav*sykd;rsm;

jzihf zGJUpnf;xm;aom qkd&S,fvpfygwD[kqkdvkdonf) [kvnf;aumif; usaemfwkdYtm; olwkdYoykwfavvGifh

jyKvmMuonfrSmvnf; txl;tqef;r[kwfay/

&JabmfapmxGef;&JabmfapmxGef;&JabmfapmxGef;&JabmfapmxGef;&JabmfapmxGef;

avmif;&Snfacsmif;wGif tEky#avmr ½kyf0g'ESihf urÇmhEkdifiHwuma&;&mrsm;ukd oifwef;ykdYcs&if;

aysmufcsufrvSaysmufaeaom &JabmfapmxGef;OD; jzpf&yfrSefukd EIdufEIdufumum usaemfavhvm\/

avmif;&Snfacsmif; crTD;trsKd;om;xJwGif usaemfESihf nD&if;tukdwrQ cspfcif&if;ESD;Muolrsm; &SdMuonf/

olwkdYESifh pm;twl tdyftwljyKum &JabmfapmxGef;OD;taMumif;ukd usaemfEIduf,l\/ &JabmfapmxGGef;OD;

um; ppfawGc½kdkif ausmufawmfNrdKU e,fpGefe,fzsm;rS v,frJh,mrJh v,f,mtvkyform; vlwef;pm;rS

aygufzGm;vmoljzpfonf/

qif;&Jaom v,fulvDrdbrsm;'Pfukd oli,fpOfuyif cHvm&í pmayynmrwwf/ olonf

i,fpOfuyif uRJEGm;tiSm;ausmif;b0wGif aexdkdifcJh&onf/ uRJEGm;ESifh xyfwlxyfrQ½kef;uef&aom

v,f,mtvkyform;b0jzihf olt&G,fa&mufvmonf/ ,if;aMumifh ol\aexkdifpm;aomufrIrsm;?

ajymqkdrIrsm;onf r[mrqef/ Murf;Murf;wrf;wrf;aexkdifwwfonf/ 'kd;'kd;a'gufa'gufajymwwfonf/

odkYaomf &JabmfapmxGef;OD;wGif EkdifiHtwGuf BuD;rm;aom t&nftcsif;&Sd\/ olonf trsKd;om;

vGwfvyfa&;wkdufyGJwGifom toufESihfvJNyD;aqmif&Gufrnfr[kwfao;/ v,f,mtvkyform;rsm;ESihf

pufrItvkyform;rsm;\b0 vGwfajrmufa&;wkdufyGJrsm;ESihf qkd&S,fvpfwkdufyGJrsm;wGifvnf; toufjzifh

zvS,frnfh &JabmfwpfOD;jzpfonf/

olonf pmayrwwfí qkd&S,fvpfpmtkyfBuD;rsm;ukd rzwfEdkif/ r&GwfqkdEkdif/ odkYaomf

ol\½kef;uefvmcJh&aom v,f,mtvkyform;b0aMumifh qkd&S,fvpfa&;&mukd b0todjzihf olvufcH

,kHMunfonf/ zufqpf*syefawmfvSefa&;wpfavQmufvkH;wGif olonf tm;xm;&aom &JabmfwpfOD;jzpf

\/ uif;apmihf&efwm0efusvQif uif;ukd rikdufrSdef;bJapmihf\/ wyfuif;axmufxGufvQif a&SUwrf;rSae

í vif;,kefiSufuJhodkY &J&ifhvsifjrefpGmaxmufvSrf;ay;onf/ wkdufyGJwGifvnf; olraMumuf &Gwf&Gwf

cRefcRef olwkdufckduf\/

Page 53: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

53

,ckol ba&muf'g0g'\ om;aumiftjzpf paw;cHvkduf&NyD/ jyaw;&Gm &ckdifwkddif; zqyvXme

csKyf tmPmykdifrsm;\trdefYjzihf olYtm;okwfoifvkduf&avNyD/ &JabmfapmxGef;OD;um; olcspfjrwfEkd;aom

vGwfvyfa&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYukd r&rSDuyif ausmckdif;oGm;cJh&&SmavNyD/

ba&muf'g0g'vufcsufjzihf v,f,mtvkyform;om;ysKd &JabmfapmxGef;OD;aoqkH;cJh&ovkd

aygif;wnfNrdKU ,pfrsKd;0efaxmuf OD;atmifvSoH\om;BuD; &JabmfapmxGef;OD;vnf; NAdwdoQe,fcsJUppfwyf

\ vlrqefaomn§Of;qJrIatmufwGif toufaysmufcJh&onf/

*syefzufqpfacwfwGif;u &ckdifjynfrS &efukefNrdKUodkY oGm;vm&wkdif; aygif;wnfNrdKU olwkdYtdrfwGif

usaemftNrJvkdvkdwnf;ckdonf/ ,kHMunfpdwfcs&olrsm;ESifhBuHKvQif zufqpf*syefawmfvSefa&;? vGwfvyf

a&;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;&mrsm;ukd usaemftm;abmiftm&if;oefpGm ajymavh&Sdonfhtwkdif;

olwkdYtdrfwGifvnf; usaemfajym\/ vli,fvl&G,fyDyD pGefYpm;vkdaom &JabmfapmxGef;OD;? zufqpf*syef

awmfvSef&ef usaemfwkdYESihftwl vkdufvmonf/

a&TbkHay:wGif BuD;jyif;vm&aom &JabmfapmxGef;OD;? usaemfwkdYESifh &ckdifokdYcsDvmonfhaeYrSpNyD;

tzufzufrSqif;&J'ku©a&muf&onf/ jzpfovkdtdyf? &ovkdpm;? tiwfiwftjywfjywfjzihf usaemfwkYdESihf

twl udk,fa&mpdwfyg qif;&JpGmjzihf zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif yg0ifaqmif&Guf\/ tajymtqkd

taetxkdifrSpNyD; odrfarGUEl;nHhaom &JabmfapmxGef;OD;ukd ppfajrjyifwkdufyGJwpfBudrfrQ usaemfwm0ef

ray;cJh/ ½kH;vkyfief;wm0efrsm;ukdom xrf;aqmifapcJhonf/

&ckdifjynf zufqpf*syefawmfvSefa&;tNyD; olYrdbrsm;xH tjrefjyefvkdojzihf udkarmifpdefvS acgif;;

aqmifaom ukd,fpm;vS,ftzGJUESihftwl olYukdvkdufykdY&onf/ rkef;wkdif;csif;&GmwGif csif;vJAD;rsm; zrf;qD;

jcif;ukd olwkdYcHoGm;&onf/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyfu vlrqefaom n§Of;qJESdyfpufrIaMumifh oltoufqkH;

½IH;oGm;&avNyD/ vGwfvyfa&;uefabmif½kd;wGif olpaw;cHoGm;&avNyD/

avmif;&Snfacsmif; EkdifiHa&;oifwef;rNyD;qkH;rDS avmif;&Snfacsmif;&GmrS vlBuD;wcsKdU? avmif;&Snf

acsmif;rS xGufcGmoifhNyDjzpfaMumif; usaemfhtm; wkd;wkd;BudwfBudwf vmajymMuonf/ jyaw;&Sd &ckdifwkdif;

zqyvESihf AuywkdY tefwkaeaom usaemfwkdYtm; r½IpdrfhEkdifjzpfMuNyD[k usaemfhtm; owdvmay;\/

&efukefNrdKU&Sd &efukefwkdif; zqyvvlBuD;wkdYuyif tqkd;aumif qdk&S,fvpf bkHaygufwkdYtm;

okwfoif&ef pma&mufaeNyD[lívnf; usaemftm; ajymjy\/ usaemf wqHcsnfrQ rwkefvIyf/ jyaw;&Sd

tmPm&Sifrsm;onf NAdwdoQppfwyfuzrf;&ef vkdufvHaeí tm;ukd;wBuD; ckd;atmif;vmaom

OD;pH*kd;atmif (NAdwdoQe,fcsJUESifh zufqpf*syefawmfvSefa&;ESpf&yfvkH;wGif rdrdESifhwuG rdom;pkrsm;yg

yg0ifcJhNyD; aygufawmNrdKUe,f v,form;xktm; acgif;aqmifcJhol) tm; NAdwdoQppfwyfxH tzrf;cHap

onfxd MoZmoufa&mufaomffvnf; usaemfwkdYtm; olwkdY MoZmrjyEkdif/ ba&muf'g0g'ukd vufukdif

xm;aom olwkdY\pum;ukd wpfcGef;yif usaemfwdkYem;raxmif/ odkYaomfjyaw;tmPm&Sifrsm;onf usaemf

wkdYESifh,SOfNydKifNyD; olwpfcsuf igwpfcsufrjypf&JMu/ rrkduf&JMuonfukd usaemfwkdY tpif;odjzpfonf/

Page 54: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

54

usaemfhtm; nD&if;wrQcifrifí vmajymaom crTD;vlBuD;wkdYtm; ]]cifAsm;wkdY ighukd rowf&ufyg

bl;}}]]igwkdY vlqkd;"m;jyr[kwfbl;}}[k &,f&,farmarmajymqkdvkdufonf/ oifwef;NyD;onfxd usaemfwkdY

avmif;&Snfacsmif;wGif aexkdifMuygonf/

usaemfwkdY vlqkd;"m;jyvnf;r[kwf? r½kd;om;aom olrsm;vnf; r[kwfMu/ EkdifiHa&;ukd rdrd,kHMunf

cH,lcsuftjynhft0jzifh tepfemcH? taocHaeMuolrsm;om jzpfMuonfukd avmif;&Snfacsmif; &Gmol

&Gmom;rsm;odMu\/

avmif;&Snfacsmif;wpf&GmvkH;onf *syefwpfacwfvkH;wGif usaemfwkdYtm;ukd;&mvnf;jzpfonf/

usaemfwkdYESihfaoabmfaobufrsm;vnf;jzpfonf/ b,ftmPm&Sifckdif;apumrl usaemfwkdYtm; olwkdY

'ku©ray;&Jonfukd rowf&ufonfukd usaemfwkdY aumif;pGmod&Sdxm;NyD;jzpfonf/

Akdvfa&G;yGJ0ifMuonfAkdvfa&G;yGJ0ifMuonfAkdvfa&G;yGJ0ifMuonfAkdvfa&G;yGJ0ifMuonfAkdvfa&G;yGJ0ifMuonf

avmif;&Snfacsmif; EkdifiHa&;oifwef;NyD;qkH;í wm0efcGJa0,lum e,fqif;Mu&ef aqG;aEG;aeMupOf

Akdfvfa&G;yGJ jyóemay:aygufvmonf/ uEéDpmcsKyft& jynfodrf; NAdwdoQta&SUawmif tm&Sppfwyfrsm;

ESihf twlygvmaom bm;rm;½kdifz,fwyfrsm;ESifh zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif tiftm;BuD;xGm;vm

aom ArmhrsKd;cspfwyfrawmfyl;aygif;a&;? NAdwdoQppfrpf&Sifu yl;aygif;rnfh Armhwyfrawmfukd avhusifhcef;

ay;a&;rSpNyD; acwfrSDvufeufrsm; wyfqifa&;xd zGJUpnf;BuD;Muyfa&;rsm; jyKvkyf&efjzpfonf/

,if;aMumifh BuD;xGm;aeaom ArmhrsKd;cspfwyfrawmfwGif ppfAkdvf ppfom;rsm;udk avQmh&onf/

Akdvfjzpfxkdufolrsm;ukdvnf; rsufESmjzLppfAkdvfrsm;BuD;Muyfonfh Akdvfa&G;tzGJUrS a&G;cs,faecsdefjzpf\/

usaemfhtm;vnf Akdvfa&G;yGJodkY0if&ef wcsKdUvma&mufajymqkdzsm;a,mif;onf/ trsKd;om;vGwfvyf

a&;ukd NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDvufatmufrS vufeufpGJukdifNyD; tvGwf½kef;xGufvkdu ½kef;xGufrnf/

pdwfxufoefaeaomusaemfum; Akdvfa&G;yGJ0ifa&;ukd cg;cg;oD;oD;jiif;y,fvkdufonf/

usaemfwkdY jcaoFhatmif aysmufusm;wyfzGJUxJrS wyfzGJUwyf&if;acgif;aqmifrsm; vkyfcJhMuaom

ukdomausmf( AkdvfrSL; ,ck qifrvkdufoabFmusif; ñTefMum;a&;rSL;)? ukdausmfaZm(uG,fvGef jynfaxmifpk

ppf&JAkdvf) ESihf ukdomxGef;OD; (,ckawmckd Auy &ckdifjynfaumfrDwD)wkdY vkdufygoGm;Muonf/

ukdvSjzLoH(,ck ppfawGNrdKUe,f jynfolYaumifpDOuú|)vnf; trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJwGif

ausmif;om;vli,frsm;tm; wwyfwtm;ygvmatmif pnf;½kH;a&;twGuf &efukefwGif ausmif;qufae

&ef &efukefodkYvdkufygoGm;\/ ukdomausmf (,ck 0efBuD;)rSm ArmjynfwGif tqifoifh&Sdaeí &ckdifjynfodkY

jyefvm&efrvkdawmhbJ &efukefodkY wef;oGm;NyD; Akdvfa&G;yGJokdY 0ifvkdufonf/

&ckdifjynf zufqpfawmfvSefa&;tNyD;wGif ukdomausmf(,ck 0efBuD;) ESihf usaemfrawGUvkduf&/

Page 55: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

55

ukdomausmf ausmufawmfNrdKUe,f nDacs&GmteD;wGif avxD;jzifhqif;NyD; MuLaysmufusm;wyfzGJUrsm;ESifhtwl

wyfzGJUwpfzGJUukd acgif;aqmifum zufqpf*syefrsm;ukd awmfvSefcJhonf/

MuLaysmufusm;wyfzGJUrsm; usaemfwdkY jcaoFhatmif ajymufusm;xuf &ufowåESpfywfausmf

apmNyD; NAdwdoQppfwyfxH vufeuftyfvkduf&&m ukdomausmf tdEd,okdY vkdufygoGm;onf/ tdEd,rS

wqifh jrefrmjynf awmifilc½kdifwGif ukdomausmf avxD;jzihfqif;um zufqpf*syefrsm;ukd qufvuf

awmfvSefoGm;onf/ awmifilc½kdifwGif avxD;jzifh qif;a&;twGuf tdEd,okdYroGm;rSD ukdomausmf

usaemfhxHodkY owif;ykdYcJhonf/ ausmufawmfNrdKUe,f ,kd;acsmif;? ,kd;w½kwf&GmrS tdEd, OD;odef;azjrifhxH

oloGm;pOf? vrf;wGif OD;pHomausmf(,ck 'g'g ykd;xnfpuf tkyfcsKyfa&;rSL;)ukd awGU&onf/

olwdkYESpfOD;ukd vrf;jyu e,fpyfxdykdY\/ tdEd,e,fxJ0ifvQif e,fajrvkHNcHKa&;wm0ef,laeonfh

a&SUwef;NAdwdoQppfwyfu olwkdYESpfOD;tm; zrf;onf/ olwkdY zufqpf*syefawmfvSefa&;orm;rsm;

jzpfaMumif;/ olwkdYtm; umvuwåm;trSwf 136 ppfXmecsKyfESihf OD;odef;azjrifhxH ydkYay;yg[k olwkdYtul

tnDawmif;Muonf/ odkYaomf olwkdYtm;oGm;cGihfrjyK? 2vausmfceYf &yfwefYxm;onf/

umvuwåm;NrdKUrS uyÜwdeftif*gvma&mufac:,lrS olwkdYvGwfvmMuonf/ vkHNcHKpdwfcsa&;

twGuf olwkdYtm; uyÜwdeftif*gu ]]vkHNcHKa&;}}txl;&xm;wGJjzihf ppfwaumif;odkYac:vmonf/ vkHNcHKa&;

twGuf ppfwaumif;axmifwGifyif wnf;ckdMu&onf/

þodk Yppfwaumif;axmifwGif wnf;ck dae&pOf uk domxGef;atmif (Armhwyfrawmf

AkdvfBuD;omxGef;atmif) ukdarmifpdefatmif polwkdYukd ,if;axmifwGif zrf;qD;csKyfaESmifxm;onfukd

awGU&onf/ ukdomxGef;atmifwkdYvlpkonf yvuf0NrdKUe,fzufwGif *syeftBuHay;t&m&Sdrsm;u BuD;Muyf

aomvufeufukdif &ckdifwyfzGJUtjzpfaexkdifMu&m jyaw;rSpNyD; zufqpf*syefukd awmfvSefvkdufonfhtcg

zufqpf*syefwyfrsm; ñ§yfydwfcH&rnfpkd;ojzihf zufqpf*syefrsm;r&Sdaom e,fpyfrSolwkdYjzwfausmf

vSnhfqif;vmMuonf/

e,fpyfvkHNcHKa&;twGuf uif;csxm;aom NAdwdoQppfwyfESifhwkd;rdNyD; zrf;qD;jcif;cHMu&\/

ukdomxGef;atmifwkdY vGwfa&;ukd uyÜwdeftif*gxH ukdomausmf? ukdpHomausmfwkdY tyluyfMuonf/

,if;aMumifh ukdomxGef;atmifwkdY vGwfvmNyD; avxD;jzifhqif;um olwkdYESifhtwl zufqpf*syef

awmfvSefa&;ukd oufpGefYBudK;yrf;aqmif&GufcJhMuonf/

,ck oltdEd,okdYvkdufoGm;rnf/ zufqpf*syefawmfvSefa&;twGuf jrefrmjynfwGifqif;NyD; us&m

wm0efukd oufpGefYBudK;yrf; xrf;aqmifoGm;rnf[líyif ukdomausmfu usaemfhxHowif;ay;ykdYcJhygonf/

usaemfwdkYvlpk Akdvfa&G;yGJtwGuf &efukefvkdufoGm;Muovkd MuLaysmufusm;wyfzGJUrsm;xJrSvnf;

ukdpHomausmf (,ck 'g'gykd;xnfpuf tkyfcsKyfa&;rSL;) ukdarmifapmjzL (,ck bDtD;'DpD)? ukdOD;apm(,ck

ppfawGNrdKUe,f or0g,rOuú|)? ukda&Tom (,ck 0efBuD; OD;omausmftpfukd) ukdabmfvDpaomolwkdYvnf;

Page 56: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

56

&efukefAkdvffa&G;yGJodkY vkdufoGm;Muygonf/

1944-ck 'DZifbmvwGif;upNyD; zufqpf*syefrsm;ukd awmfvSef&mwGif &ckdifajymufusm;wyfzGJU

rsm;tjzpf toufay;aqmif&GufcJholrsm;onf AkdvfwpfOD;wpfav&a&;twGuf Akdvfa&G;yGJwGif yg0ifqifETJ

cJhaomfvnf; ukdomausmf(,ck0efBuD;) wOD;wnf;om Akdvfa&G;aumufcHcJh&onf/ tjcm;wpfOD;

wpfa,mufukdrQ Akdvfa&G;aumufrcHcJh&? Akdvfa&G;aumufrcH&í &ckdifjynfjyefvmMuolrsm;vnf; &Sdonf/

½kd;½kd;ppfom;b0rS tpysKd;cJh&olrsm;vnf;&Sdonf/ ½kd;½kd;ppfonfawmfb0rS tpysKd;cJh&olrsm;xJwGif

ukdomausmf (AdkvfrSL;) ESihf ukdausmfaZm (jynfaxmifpk ppf&JAkdvf)wkdYESpfOD;vnf; yg0ifcJhMuygonf/

ocifwifjr\ bkHb0rSmjzihf pmtkyfwGif ArmhrsKd;cspfwyfrawmfrygbJ ajymufusm;ppfqifa&;jzihf

jynfolvlxka&;? wkdufckdufa&;yg zufqpf*syeftm;awmfvSefEkdifcJhonfrSm &ckdifajymufusm;wyfzGJUrsm;ESihf

awmifilc½kdif ukdjrwkdYyif jzpfaMumif;ukdazmfjyxm;ygonf/ ol\,if;pmtkyfwGif ]]ajymufusm;rsm;tae

jzifh oD;jcm;wyfrsm; zGJUpnf;NyD; zufqpf*syeftm; xda&mufpGm wkdufckdufEkdifcJhonfrSm &cdkifwkdif;ESifh

awmifilc½kdifwGifom jzpfygonf}}[k azmfjyxm;\/

,if;tjyif ocifwifjru ol\,if;pmtkyfwGif qufvufNyD; a&;oGm;onfrSm ukdjr(tvif;0if

AuyA[kdaumfrwDa[mif; ,ck ½kH;tzGJUrSL; jyefMum;a&;0efBuD;Xme &Jabmfjr) ESihf AkdvfrSL; av;oD[

(67 ckESpfu uG,fvGefoGm;aom tmwDbDtkyfcsKyfa&;rSL; AkdvfrSL;a[mif;armifarmif) wkdYacgif;aqmif

ajymufusm;wyfzGJUrsm;ukd wyf&if;trSwf 5 tjzpf jyefvnfzGJUpnf;NyD; rsKd;cspfArmhwyfrawmfwGif xnfhoGif;

cJhonf) [k a&;om;azmfjyxm;ygonf/

&ckdifajymufusm;wyfzGJU acgif;aqmifrsm;xJrS uEéDpmt& jyefvnfzGJUpnf;aom Armhwyfrawmf

Akdvfa&G;yGJwGif ukdomausmf(,ck 0efBuD;) wOD;wnf;om ta&G;cH&onf/ ukdjrwkdY ajymufusm;wyfzGJUrsm;

wyf&if; 5 rsKd;cspfArmhwyfrawmftjzpf zGJUpnf;cHoGm;&onf/

NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0rS tvGwf½kH;xGuf&mwGif tEkenf;jzihf jzpfap? tMurf;zufenf;jzifh

jzpfap? &ovkd½kef;xGufvkdMuaom usaemfwdkYtzkdY ArmhwyfrawmfodkY 0if&onfjzpfap? r0if&onfjzpfap

&mxl;tcGihfxl;tjzpf rpOf;pm;Mu/ trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;rsm; aqmif

&Guf&ef usef&Sdao;í ausmif;qufae&if; aqmif&Guf&ef &efukefokdYjyefoGm;awmh\/

vli,fnDvmcHvli,fnDvmcHvli,fnDvmcHvli,fnDvmcHvli,fnDvmcH

avmif;&Snfacsmif; XmecsKyf EkdifiHa&;oifwef;tNyD; &ckdifjynfvli,f tpnf;t½kH;xlaxmifa&;

(ajray:)ESihf vQKdU0SufwyfzGJUrsm; zGJUpnf;a&;(ajratmuf) wkdYkdukd toD;oD;cGJa0NyD; wm0ef,lMuonf/

udkarmifvSausmfESihf ukda&TausmfOD;wkdYukd &aohawmifNrdKUe,f OD;avomatmifESihf OD;AkdvfatmifwdkYudk

NrdKUa[mif;awmifydkif;ESifh aygufawmNrdKUe,f? ukdarmifvSpdef( ,ck ausmif;q&m)? ukdoef;pdef (,ck

Page 57: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

57

EkdifiHawmfaumifpDtzGJU0ifESihf ygwDXmecsKyftwGif;a&;rSL;2)wkdYudk ajrmif;abGESihfausmufawmfNrdKUe,f?

usaemfrif;jym;ESihf ajrykHNrdKUe,fwdkYudk toD;oD;wm0ef,lNyD; w&Gm0if w&GmxGuf pnf;½kH;Muavonf/

NAdwdoQukd vufeufpGJukdifwkdufckdufa&;wGif wuf<uaomvli,frsm;xJrS vufa&G;pifvli,frsm;ukd

a&G;cs,fNyD; ppfavhusifha&;ESihf vufeufwyfqifa&;ukdvnf; jyKMuavonf/

EkdifiHa&;oifwef;NyD;í avmif;&Snfacsmif;XmecsKyfukd ½kyfodrf;NyD; 1945 ckESpf Ekd0ifbmvukef

avmufwGif q&mawmfOD;pdEÅmxH usaemf'kef;pkdif;oGm;onf/ q&mawmfESihfwuG acgif;aqmifrsm;ESihf

usaemfwdkY aqG;aEG;Muonf/ &ckdifjynfvli,frsm;onf tpnf;t½kH;ukd ajray:tzGJUtpnf;wpf&yftjzpf

xlaxmif&ef qE´wlnDMuonf/

ajratmufEdkifiHa&;tzGJUtpnf;onf vufjiif;tm;jzihf vufeufukdifwyfzGJUrsm;ukd pnf;urf;

wusjzpfvma&;? ppfynmay;a&;ESihf wkd;csJUzGJUpnf;a&;ukd aqmif&Gufrnf/ NAdwdoQe,fcsJUqefYusifaom

tzGJUtpnf;[lorQESihf r[mrdwfzGJUrnf/ ajrcGef ajrqDvTmcray;a&;ESihf vufikwf vuf&if; vufrvGwf

a&;? v,fvkyfolom v,fykdifa&;? vkyfief;rsm;jzihf v,form;xktm; vIHYaqmfpnf;½kH;um v,form;

vlwef;pm; tzGJUtpnf;zGJUMuonf/

trsKd;orD;tzGJUtpnf; zGJUpnf;Murnf ponfwkdYukd nDnmaomqE´wlnDrIjzifh qkH;jzwfjzpfMu

onf/ ]]&ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf}}wnf;[laomtrnfjzifh EkdifiHa&;tzGJUtpnf; xlaxmifMu

onf/ ,if;tzGJUwGif q&mawmfOD;pdEÅmu em,u? ukdbkd;OD;u Ouú|? usaemfu taxGaxGtwGif;a&;

rSL;? ukdapmvSOD; (Mumtif;awmif&Gm rlvwef;ausmif;tkyf)u wGJbuftaxGaxGtwGif;a&;rSL;wkdYjzifh

A[kdtvkyftrIaqmiftzGJUukdvnf; zGJUpnf;Muonf/ ,if;tjyif usaemfhtm;oD;jcm;ay;tyfaom wm0ef

wpf&yfrSm ajratmufvufeufukdiftzGJUrsm; zGJUa&;rSpNyD; ,if;ajratmufvufeufukdif tzGJUrsm;ukd

acgif;aqmif&efjzpfonf/

þodkYa&SUvkyfief;pOfrsm; csrSwfNyD; OD;aqmifEkdifiHa&;tzGJUtpnf;rsm; wnfaqmufjcif;?

ajratmufvufeufukdiftzGJUtpnf;rsm; pnf;urf;uem;rsm;ukd a&;qGJjcif;ukd jyKMu&if; r[mNrdKif

awmpcef;wGif q&mawmfOD;pdEÅmESifh usaemf wpfywfcefYaexkdif&onf/

q&mawmf\ xl;jcm;aomvu©PmwpfcsKdUudkvnf; jrifvm&onf/ q&mawmfonf EkdifiHa&;&m?

ppfrufa&;&mudpörsm;ukd a'grmefygygjzihf aqG;aEG;onfukd rnfonfhtcgrQ rawGU&/ aqG;aEG;wifjyol

[lorQ\ pum;vkH;wkdif;ukd tav;teufxm;NyD; em;axmifonf/ aqG;aEG;yGJwGif tjyif;txef jiif;ckef

rIrsm; ay:vmvQifvnf; ol\tNyHK;rysufaomrsufESmjzihf xdef;xm;wwfonf/ q&mawmf ukd,fwkdif

yg0ifaqG;aEG;vmvQifvnf; ighpum;EGm;&jzihf wpfzufowftEkdifr,l/

olwifjyaomtcsuftvufrsm;ukd qefYusifbufwifjyol\ tcsuftvufrsm;u ckdifrmí

tEkdif,loGm;vQifvnf; oltvG,fwulvkdufavsm0efcH\/ odkYaomf tajccHt,ltqa&;&mrsm;wGif

Page 58: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

58

oltckdiftrm&yfwnfae&um; eufeJav;eufpGm awG;ac:wwfaom olYtm;vSnhfpm;ír&Ekdif/ waeY

aqG;aEG;aeMupOf Mumtif;awmif&Gm q&mawmfwynhf&if;wpfOD;u ppfwyfwufa&muf arTaESmufrnfh

owif;&aMumif;ukdvmajymonf/

awmpcrf;wpfae&modkY a&TUajymif;&onf/ 10rkdifcefYa0;rnfh awmawmifc&D;Murf;ukd jzwfoef;&

onf/ vrf;c&D;xuf0ufavmufwGif rGef;wnfh 12em&Da&mufawmhrnf/ rGef;wnfh 12em&Drxkd;rSD

tcsdefvkNyD; tm½kPfqGrf;useftenf;i,fukd pm;um q&mawmfwif;wdrf a&mifh&Jvkdufonf/

Mumtif;awmifwkdufe,f awmpcef;rsm;xJwGif ckdatmif;aebl;olwkdif; ,if;awmpcef;rsm;wGif

a,bl,stm;jzifh awmo&ufuif;yifukd t"du[if;tjzpf pm;Muonfukd odMurnf/ awmo&ufuif;

yifonf teHYtm;jzifh arGT;ovkdvkd teHY&Sdaomfvnf; ig;yd? jiKyfrsm;jzihf csufNyD; pm;vQif,m;,Hwwfonf/

vQm;,HrIoufomap&ef awmif*Pef;i,f( pwk&ef;wpfvufrcefY&Sdonhf *Pef;i,f) rsm;ukd zrf;NyD;?

¤if;*Pef;i,frsm;jzihf a&maESmcsuf&onf/

awmif*Pef;i,f zrf;&onfrSm rvG,f/ tNrJwrf;a&pD;aeaom vQKdajrmifwGif;wGif ausmufzsm

rsm;ukd 5OD;xufrenf;aom vltm;jzihf azmf,lNyD; zrf;,l&\/ *Pef;i,ftawmftoifhzrf;rdaeaom

aeYwGif aemufwpfaeYcsufpm;&ef oHpnfykdif;wGif xnhfxm;avh&SdMuonf/ *½kPmBuD;aomq&mawmf

onf nOfhtcsdef oHpnfarSmufNyD; *Pef;i,frsm;ukd vTwfypfavh&Sdonf/ &Jabmfrsm;\ ylnH ylnHajymqkd

jcif;rsm;ukd cH&wwfonf/

q&mawmfOD;pdEÅmESifh þodkYaqG;aEG;aecJhpOftwGif; tHhbG,faumif;aom awmc&D;uRrf;usifol

wpfOD;ukdawGU&onf/ nOfhtcsdefwGif awmBudKawmifMum;rsm;wGif arSmifBuD;rJrJatmufwGif bmrQrjrif&/

qif½kdif;oGm;vmaeaom vrf;usOf;i,frSty tjcm;tokH;jyKp&mvrf;vnf;r&Sd/ vrf;cGJi,fwpfckckwGif

vrf;vGJoGm;vQif eHeufrdk;vif;xdapmihfNyD; rwfapmufaom awmawmiftxyfxyfukd em&Daygif;rsm;

pGm tcuftcJtrsKd;rsKd;jzihf ausmfjzwf&onf/

þrQ½IyfaxG;aomawmvrf;i,frsm;ukd Mumtif;awmif&Gmom; OD;iaxmifeDb,fvkd trSwf

tom;jyKxm;onfukd usaemf,aeYtxd rajymwwf/ ydef;ydwfatmif arSmifaeaom awmifBudK

awmifMum;&Sd vrf;i,fvrf;cGJrsm;ukd bdeyfwpfcgrQrpD;aom olYajcaxmufjzihf prf;oyfí vrf;rSefvrf;rSm;

ukd olcGJjcm;odonf/ olESifhoGm;vQif vrf;rSm;rnfukdvkH;0raMumuf&/

q&mawmfOD;pdEÅmtaMumif;a&;vQif q&mawmfESihf tNrJwGJzufaeaom &JabmfeDatmifudpö

udkvnf; a&;&rnf/ &JabmfeDatmifonf t&yf 6aycefY&Sdaom axmifaxmifarmif;armif; vloefYwpfOD;

jzpfonf/

olonf awmvrf;c&D;Murf;rsm;wGif t&yf 5aycefY&Sdonfh ydefydefyg;yg;q&mawmfOD;pdEÅmtm;

xrf;ykd;,lonf/ Avaumif;aom vloefBuD; eDatmifonf jrifhrm;Murf;wrf;aomawmifrsm;ukd q&m

Page 59: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

59

awmftm;ykd;NyD; vlBuD;wpfOD;u cav;wpfOD;ukd o,fykd;ovkd tvG,fwulo,fykd;oGm;onf/

tNrJwrf;vkdvkd avema&m*gx<uaom q&mawmftm; olum;xkdifaeaom olY'l;ESpfzufMum;

oGif;um tm;yg;w& ESdyfe,fay;onf/ q&mawmftwGuf t½kPfqGrf;rSpí qGrf;uGrf;udpöt00ukd

olwm0ef,laqmif&Gufay;onf/ ½kd;om;aom &ckdifawmifolv,form; rsKd;½kd;rSqif;oufvmaom

&JabmfeDatmifonf NyHK;NyHK;&D&DaewwfNyD; ½kd;om;ojzihf olYtm; rcifrifol[lír&Sday/

½kd;om;NyD; cifrifp&maumif;í vlcspfvlcifaygrsm;aom &JabmfeDatmifum; &ckdifjynf jynfolY

vGwfvyfa&;tzGJUcsKyfESihf q&mawmfwkdY tvif;0ifvm&mwGif ,if;tzGJUcsKyfrStvif;r0ifbJ ae&pfolrsm;

\ zrf;qD;owfjzwfrIjzihf toufaoqkH;oGm;&avNyD/

udkapmvSOD; (uG,fvGef? rlvwef;ausmif;tkyf) ESifh usaemfwwGJwGJNyD; Mumtif;awmif&Gmukd

tajccHum Mumtif;awmifwdkfufe,f&Sd aus;&Gmrsm;wGif ajray:tzGJUrsm; jzpfonfh &ckdifjynfvli,frsm;

tpnf;t½kH;? &ckdifjynfawmifolv,form;tpnf;t½kH;ESifh &ckdifjynftrsKd;orD;tzGJUrsm;ukd w&m;0if

xlaxmifavonf/

w&Gm0if w&GmxGuf wwJ0if wwJxGuf oGm;&\/ zsm;íyif tem;r,lbJ ajrykHNrdKUe,faus;&Gm

rsm;ESihf rif;jym;NrdKUe,f awmifykdif;aus;&Gmrsm;okdY pnf;½kH;a&;qif;Muonf/ MuyfpifuRef;? ig;ref;&JuRef;

odkY pnf;½kH;a&;qif;wkdif; uHom&Gm ukdapmvSOD;\ zciftdrfwGif usaemfwkdY pcef;cswnf;ckdMuonf/

zqyvESifh NAdwdoQtpkd;&\ MoZmBuD;xGm;aejcif;aMumifh olwyg;rvkyf&Jojzihf ukdapmvSOD;

\ aqGrsKd;&if;csmrsm;ukd tajccHNyD; pnf;½kH;,l&onf/ ukdapmvSOD;\ aqGrsKd;&if;csmxJrS olYbaxG;

OD;omñGefYOD; (,aeYxd v,form;) rSm MuyfpifuRef; awmifolv,form;ESifh vli,facgif;aqmifjzpf

vmonf/ ¤if;tdrfwGif tom;jzL½kyfacsmaom ukdapmvSOD;\nDri,f rdef;rysKdwpfOD;ukd awGU&onf/

zufqpf*syefacwfwpfcsdefu usaemfwkdY&ckdifusef&pfom; &Jabmf 7OD;? (ukdarmifat;? ukdvSxGef;

ausmf? ukdomausmf (AdkvfrSL;)? ukdvSjzLoH(AkdvfBuD;) ukdarmifapmjzL ('kumuG,fa&;OD;pD;csKyf av)

ukdapmxGef;OD;ESihf usaemf &ckdifjynfokdY jyefvmcJh&mwGif 0ufacgif;aus;&GmwGif aexkdifcJhpOfu usaemfwkdY

wnf;ckdtdrfokdY vmMunhfMuaom rdef;cav;rsm;xJrS 'Drdef;cav; tysKd&nf0ifvQif rdef;racsmwpfOD;jzpfrnf

[lí ukdbat;ukd usaemfajymcJhbl;aom rdef;rysKdjzpfaeavonf/

usaemfuJhodkYyif OD;armifpdefvS? ukdoef;pdef? ukdvSausmf? OD;avomatmif? OD;Akdvfatmif polrsm;

vnf; ausmzd&ifzd wpf&Gm0if wpf&GmxGuf pnf;½kH;Muonf/ &ckdifjynfvli,frsm;tpnf;t½kH;ukd pepfwus

pnf;urf;rsm;jzihf xdef;uGyfNyD; a&SUaqmifa&SU&GufjyKEkdifa&;twGuf &ckdifjynfvli,frsm; nDvmcH usif;y&ef

usaemfwkdY qkH;jzwfMuavonf/

1946ck azazmf0g&DvwGif vli,fnDvmcHukd usaemfwkdY tm;xm;rSDckd&mvnf;jzpf? usaemfwkdY

pm;aomufwnf;ckdae&mvnf;jzpfaom OD;aomMumtdrf\ ajrmif;abGpmoifausmif;wGif om,mí

Page 60: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

60

wuf<uaom twD;trIwfjzifh zGifhvSpfavonf/ ukdpHa&T( ,ck rif;jym;rlvwef;ausmif;tkyf)?

ukdoef;Munf (,ck ausmif;q&m) wkdYacgif;aqmifaom vli,foDcsif;rsm;jzihf NrdKifNrdKifqkdifqkdifzGifhvSpfMu

onf/

vli,fnDvmcHwGif tajccHvli,fvrf;pOf0g'rsm; vkyfief;pOfrsm;ukd csrSwf&mwGif wpfOD;ESifh

wpfOD; jynhf0aom &Jabmfpdwf"mwfaMumifhvnf;aumif;? axmifaygif;rsm;pGmaom &cdkifvli,frsm;ukd

ukd,fpm;jyKwufa&mufvmMuaom vli,fnDvmcHukd,fpm;vS,frsm;twGif; NAdwdoQe,fcsJUxHrS vGwfvyf

a&;jzihf toufzvS,f,lrnf[laom BuD;rm;aom &nfrSef;csuf&Sdojzifhvnf;aumif;? nDvmcHwGif

BuD;rm;aom oabmuGJvGJrIwpfpkHwpf&mr&Sd/

vli,fnDvmcH 3&ufusif;yum tajccHrl0g'? tajccHvrf;pOfeSifh vkyfief;rsm;ukd wnDwñGwf

wnf; twnfjyKEdkfifMuonf/ t"duEkdifiHa&;awmif;qkdcsuftjzpf q&mawmfOD;pdEÅmESihfwuGi 0g;&rf;

xkwfcHxm;&aom EkdifiHa&;orm;rsm;tm; 0g;&rf;rS t<uif;rJh½kyfodrf;&efjzpfNyD; NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyf

wkdYu &GmvkH;uRwfrD;½IdU? vk,uf? rk'drf;usifhrIrsm;? zrf;qD;cH&olrsm;tm; ñ§if;yrf;ESdyfpufrIrsm;ukd vli,f

nDvmcHrS jyif;xefpGm ½Iwfcsvkduf\/

Oya'twGif; e,fcsJUqefYusifa&;wkdufyGJrsm;Oya'twGif; e,fcsJUqefYusifa&;wkdufyGJrsm;Oya'twGif; e,fcsJUqefYusifa&;wkdufyGJrsm;Oya'twGif; e,fcsJUqefYusifa&;wkdufyGJrsm;Oya'twGif; e,fcsJUqefYusifa&;wkdufyGJrsm;

vli,fnDvmcHrS NAdwdoQukdvkdeDuRefb0rS vGwfvyfa&;ukd toufjzihf zvS,f,l&ef csrSwfNyD;

tm;opfavmif;ay;vkdufojzifh &ckdifjynfvli,fxktwGif; tkH<uvIyf&Sm;rIrsm; jzpfvmonf/ &ckdifvli,f

ausmif;om;oydwfrsm;ESifh v,form;xk\ ajrcGef ajrqDcray;a&;? vufikwfvuf&iuf; v,fykdifa&;

wkdufyGJrsm; qufpyfNyD; oGm;avonf/

ajray:tzGJUtpnf;rsm;ESihf ajratmufvufeufukdif tzGJUtpnf;rsml; *Gif;qufwpfckwnf;

jzpfvmonf/ ajratmufvufeufukdiftzGJUtpnf;\ vIyf&Sm;rIrsm;ukd NAdwdoQe,fcsJUtpkd;& rsufajcjywf

oGm;atmif ajray:vlxkvlwef;pm;tzGJUtpnf;rsm;u tumtuG,fjyKxm;onf/

NAdwdoQrsufESmjzL bk&ifcH a':refprdwftpkd;&tkyfcsKyfr&atmif aus;&Gmrsm;wGif NAdwdoQe,fcsJU

'vH&GmolBuD;[lorQukd jzKwfypfMu&onf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;ukdqefYusifaom &GmolBuD;rsm;ukd

jzKwf? xkwf? armifESifvkyfypfMuonf/ aus;&Gmrsm;wGif awmfvSefa&;tmPm us,fjyefYonfxuf

us,fjyefYoGm;atmif enf;rsKd;pkHjzifh BudK;yrf;um NAdwdoQbk&ifcH a':refprdwftpkd;&ESihfrausnmaom

ppfNydKiftpkd;&tzGJUukd zGJUpnf;xlaxmifMuonf/

ajrykHjrdKUe,f Mumtif;awmif&Gmonf usaemfwkdY XmecsKyfjzpfonf/ þXmecsKyfrSaeNyD; ajrmufydkif;

wkdif;Xme? taemufykdif;wkdif;Xme? awmifykdif;wkdif;Xme ponfjzihf Xmersm;zGihfvSpfum BudK;ukdifxm;onf/

XmetoD;oD;wGif EdkifiHa&;acgif;aqmif? ppfa&;acgif;aqmifrsm;jzifh zGJUpnf;xm;onf/ XmecsKyfwGif

Page 61: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

61

EkdifiHa&;? ppfa&;oifwef;rsm;ukd zGihfvSpfoifMum;onf/ ukda&TausmfOD;( armfuGefyxrqifh? ,ck a&Tjym;

&yfuGuf jynfolYaumifpDOuúX OD;a&TausmfOD;) ukd ppfa&;ppf&m oifwef;rSL;tjzpfxm;NyD; usaemfu

EkdifiHa&;oifwef;ukd OD;aqmifavonf/ XmecsKyfwGif vufa&G;pif&Jabmfrsm;ukd a&G;cs,fNyD; oifMum;ykdY

csonf/ OD;a&Tom (,ck ausmif;q&m)? ukdpHa&T (,ck awmckdAuy &ckdifjynfaumfrDwD) udkarmifausmf

(,ck ppfawGNrdKUe,f or0g,r)? ukdxGef;om (,ck xkwfukefoGif;ukefaumfykda&;&Sif;) ukdatmifjrom

(,ck ppfawGNrdKUe,f awmifolv,form; aumifpDNrdKUe,f twGif;a&;rSL;)? ukdarmifomjr (,ck ppfawG

NrdKUe,for0g,r)? ukdapmxGef;atmif (ukefpkHqkdifykdif&Sif)? ukdOD;ausmfaZm (,ck ausmif;q&m)

ukdat;armif? ukdarmifom'if (,ck qm;vkyfief;Xme)? ukdykxGef;? ukdatmifbpdef? ukdatmifvSjzL

(,ck &ckdifjynfe,f jynfolYaumifpDtzGJU0if) udka&TvS (uG,fvGef ausmif;q&m)? udkarmifbpdef? ukdarmif

ESif;vS? ukdijyL; paom vli,facgif;aqmifrsm;wufa&mufMuonf/

þodkY Mumtif;awmifXmecsKyfwGif oifwef;ay;aepOf AkdvfrSL;xGef;wif acgif;aqmifaomtzGJUu

ajymufusm;wyfzGJUwGif yg0ifcJholrsm;twGuf omrefppfom;\ 8-vpmukd ausmufjzLrSaeNyD; xkwfay;ae

onf/ AkdvfxGef;wifrSm qkd&S,fvpfygwDrSjzpf&m udkOD;a&Tomukd acgif;aqmifapNyD; usaemfhvufrSwfjzihf

zufquf*syefawmfvSefa&;orm; jcaoFhatmifajymufusm; &Jabmfrsm;twGuf aiGukdxkwf,lap

avonf/

q&mawmfOD;pdEÅmESihfwuG NAdwdoQtpkd;&0&rf;xkwfxm;í ajy;aeMu&aomacgif;aqmifrsm;onf

Mumtif;awmifteD;wpf0kduf awmawmifrsm;wGif ckdatmif;ae&onf/ usaemfESihf tcsdefra&G;? em&Dra&G;

qufoG,fjcif;? aqG;aEG;jcif;rsm;ukdvnf; jyKMuonf/ q&mawmfwkdYESihf usaemfwdkY rjywfrvyfaqG;aEG;

Mu&if; tqifhjrihfaom EkdifiHa&;nDvmcH usif;ya&;ukd tjrifwlvmMuonf/ oabmwlvmMuonf/

NAddwdoQe,fcsJUESihfwkdufyGJrsm;NAddwdoQe,fcsJUESihfwkdufyGJrsm;NAddwdoQe,fcsJUESihfwkdufyGJrsm;NAddwdoQe,fcsJUESihfwkdufyGJrsm;NAddwdoQe,fcsJUESihfwkdufyGJrsm;

ajrmif;abGvli,fnDvmcHu trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd toufjzifh zvS,f,l&rnfjzpfaom

vr;fpOfjzihf aoG;opf? tm;opfavmif;ay;vkdufonf/ wuf<uaom vli,fau'grsm;xJrS EkdifiHa&;ukd

tcsdefjynfhvkyfrnfh vli,frsm;ukd a&G;cs,fNyD; wm0eftoD;oD;csay;&onf/

ausmufawmfNrdKUe,f yvuf0c½kdif? (xkdtcsdefu yvuf0ukd c½kdiftjzpfxm;onf) wdkYukd pnf;½kH;

vIHYaqmf&ef ukdbom? udkodef;a&TG (Akdvf[m&DjzL)? wkdYukdvnf;aumif;? ajrykHNrdKUe,fawmifykdif;eSihf trf;NrdKUe,f

wkdYwGif ukdOD;a&Tom (,ck ausmif;q&m) ukdatmifjrom (,ck ppfawGNrdKUe,f awmifolv,form;

aumifpDtwGif;a&;rSL;)? OD;pdefvGef;OD;? ukdvGef;omatmif (AkdvfvGef;omatmif) ukdbpH? ukdatmifomvS

(,ck rif;jym;NrdKUe,f jynfolYtvkyform;aumifpDOuú|)wkdYudkvnf;aumif;? aygufawmNrdKUe,fawmifykdif;

ESihf ajrykHNrdKUe,f iref;&JuRef;rsm;bufodkY OD;pdefausmfOD;( ausmif;q&m) ukdOD;pHvS (ausmif;q&m ,ck

Page 62: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

62

ukefonf) udkausmfZH&TD (,ck &ckdifjynfuGefjrLepfygwDacgif;aqmif)wkdYukdvnf;aumif;? rif;jym;e,fwGif

AkdvfpdefxGef;atmif (uG,fvGef) udkarmifausmf (,ck ppfawGNrdKUe,f or0g,r) ukdat;armifwkdYukd

vnf;aumif;/ &aohawmifNrdKUe,fwGif ukdpHa&T(,ck awmckd Auy&ckdifjynf aumfrDwD) udkarmifa&Tatmif

(Akdvfarmifa&TGatmif wkdYudkvnf;aumif; ukdarmifvSausmfukd NrdKUa[mif;NrdKU ajrmufykdif;? ausmufawmfNrdKU

e,fESihf &aohawmife,frsm;wkdYwGifacgif;aqmif&efvnf;aumif;? udkarmifpdefvS (,ck ausmif;q&m)

ukdoef;pdef (EkdifiHawmfaumifpDtzGJU0ifESifh ygwDXmecsKyf twGif;a&;rSL;-2)OD;avomatmif? OD;Akdvfatmif

wkdYudk ,cifwm0efrsm;twkdif;vnf;aumif;? wm0eftoD;oD;cGJa0ay;vkdufonf/

XmecsKyfwGif em,uq&mawmf OD;pdEÅm? OD;bkd;OD;? ukdapmvSOD;(ausmif;q&m) ESihfusaemfu

tcsdefjynhf wm0ef,lNyD; XmetoD;oD;odkY ñTefMum;jcif;? jyóem[lorQ? tcuftcJ[lorQukd ajz&Sif;jcif;

jyK&onf/

NrdKUe,ftoD;oD;wGif wm0ef,l&aom &Jabmfau'grsm;\wm0efrSm &ckdifjynf jynfolY vGwfvyf

a&; tzGJUcsKyfESihfwuG awmifolv,form;tzGJU? vli,frsm;tpnf;t½kH;? trsKd;orD;rsm; tzGJUwkdYukd

owfrSwfxm;aompnf;urf;rsm;ESihf vrf;pOfrsm;twkdif; zGJUpnf;xlaxmif&rnfomru vufa&G;pif

vli,frsm;ukd a&G;cs,fNyD; ppfynm&yfrsm;? EkdifiHa&;ynm&yfrsm; oifMum;ay;um NAdwdoQe,fcsJUukd

wGef;vSefrnfh ajratmufvufeufukdifwyfzGJUrsm; zGJU&ef? zGJU&efukdvnf; t"duwm0eftjzpf xrf;aqmif

&onf/ *syefaiGpuúLukd w&m;r0ifvkyfvkdufojzifh ay;p&mvnf; aiGr&Sd? ajy;p&mvnf; ajrr&SdjzpfaeMu

aom v,form;xktm; ajrcGefajrqDc ray;a&;wkdufyGJ? vufikwfvuf&if; v,fydkifa&; wkdufyGJrsm;jzihf

wkdufyGJ0if&ef OD;aqmifay;onf/

tdrfwGif;ykef;wpfykdif;jzpfaeaom &ckdiftrsKd;orD;rsm;tm; a,musm;rsm;ESihf wef;wla&;ESihf NAdwdoQ

e,fcsJU qefYusifa&;vkyfief;rsm;wGif yg0ifvmatmif vIHYaqmfpnf;½kH;,lonf/ wuf<uvmaom &ckdiftrsKd;

orD;rsm;onf ykvdyfrsm;u zrf;qD;ac:,laom usaemfwkdY &Jabmfrsm;tm; 0kdif;vkonfxd wkdufyGJ0if&J

vmMuonf/ rif;jym;NrdKUe,f usykdufauaus;&GmwGif &JabmfeDatmifwkdYtm; zrf;qD;aomykvdyfrsm;

vufxJrS &JabmfeDatmifwkdYukd ]]'g usra,musfm;}}? ]]'g usrarmif}} [kajym&if; a':rJrBuD;acgif;aqmif

aom trsKd;orD;rsm;u vk,lvkdufMuonf/

NAdwdoQe,fcsJUtpkd;&u cefYxm;aom &GmolBuD;rsm;ukd rdrdwkdYzufodkYygatmif rdrdwkdYckdif;oa&GU

aqmif&Gufay;atmif EkdifiHa&;t& pnf;½kH;,lonf/ pnf;½kH;r&aom NAdwdoQtpkd;&&GmolBuD;rsm;udk

enf;rsKd;pkHjzihf armif;ESifxkwfMuonf/ aus;&Gmrsm;ukd jynfolrsm; a&G;ajr§mufaom aus;&GmtkyfcsKyfa&;

tzGJUu Ouú|pepfjzifh tkyfcsKyfonf/ NrdKUe,faygif;rsm;pGmwkdYwGif axmifaygif;rsm;pGmaom jynfolvlxk

rsm; pnf;a0;NyD; q&mawmfOD;pdEÅmESifh 0&rf;xkwfxm;aom EkdifiHa&;orm;rsm;tm; 0g&rf;½kyfodrf;a&;?

Page 63: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

63

ajrcGef ajrqDcray;a&;? vufikwfvuf&if; v,fykdifa&; qkH;jzwfcsufrsm;ukd csrSwfum ajr,mrsm;ukd

a0iSay;NyD; EkdifiHa&;wkdufyGJ qifETJMuonf/

yGihfyGifhvif;vif;a&;&vQif &ckdifjynf&Sd &maygif;axmifaygif;rsm;pGmaom aus;&Gmrsm;tm; NAdwdoQ

e,fcsJUbk&ifcH a':refprdwf\vufatmufrS vGwfvyfNyD; tmPmeDaus;&Gmrsm; xlaxmifum usaemfwkdY

pifNydKiftpkd;&toGifjzifh aqmif&GufaeMujcif;jzpfygonf/

NAdwdoQe,fcsJUtpkd;&onf wa&G;om;rQ avQmhray;? ykvdyfwyf? ppfwyfrsm;ESifh aus;&GmtESHYtjym;

wufa&mufNyD; ajrcGefajrqDcrsm;ukd &orQnpf,lonf/ usaemfwkdY au'g&Jabmfrsm;ukd ae&mra&G;

vkdufzrf;onf/ vufeufrsm;ukd jyefodrf;&Ekdif&ef enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufonf/ &GmvkH;uRwfrD;½IdU?

vk,uf? rk'drf;usifhjcif;rsm; jyKMuonf/

NAdwdoQe,fcsJUxH t<uif;rJhvufeufrsm; ay;tyf&rnf[laom ba&muf'g 0g'vrf;pOfukd

usepGm qkwfukdifxm;onfh &ckdifwkdif; zqyvacgif;aqmifrsm;uvnf; e,ftoD;oD;odkY qif;um

ajrcGefay;a&;? vufeufykef;rsm; tyfMua&;wkdYudk vIHYaqmfa[majymMuonf/ XmecsKyfe,fajrtjzpf

owfrSwfxm;aom Mumtif;awmifwkdufe,f? uefeDwkdufe,f? ,kd;acsmif;wkdufe,f? Budrfacsmif;wkdufe,f

SESifh MuyfpifuRef;wkdYukd udkapmvSOD;( ausmif;q&m? XmecsKyf &vz wGJbuftaxGaxGtwGif;a&;rSL;)

ESifhtwl usaemftacgufacguftcgcg oGm;vm&onf/ ukdapmvSOD;\ baxG; OD;omñGefYOD; rSm

v,form;xkESihf vli,frsm;\wkdufe,f acgif;aqmifwpfOD;jzpfaeonf/

ol\orD;acsm rapmqkdaom rdef;rysKdrSmvnf; ,if;wkdufe,ftrsKd;orD;tzGJU\ twGif;a&;rSL;

wm0efxrf;aqmifvsuf&Sdonf/ rdef;rysKdrapmonf usaemf\ wGJbuftaxGaxGtwGif;a&;rSL;

ukdapmvSOD;\nDrvnf;jzpfonf/ usaemfwkdY tNrJwrf;pcrf;cs wnf;ckdaeaom uHom&Gm ukdapmvSOD;\

bcifESifhtwl aexkdifMuonf/

usaemfoGm;vmwnf;ckdaexkdifjcif; rsm;vmaomtcg rdef;rysKdrapm\ tdrfrIwm0efaqmif&Guf

csufrsm;ukd jrifawGUvm&onf/ olronf eHeuf 5em&DcefYuyif tdyf&mrSx\/ olrwkdYtdrfom;ESihf

{nhfonfrsm; pm;a&;twGuf pyg;ukd vufayGUusnfjzihf yifyef;wBuD; axmif;zGyf&\/ wtdrfvkH; okH;a&

aomufa&rsm;ukd 2zmvkHceYfa0;onfh a&uefrS acgufwkefYacgufjyef a&cyfa&jznhf&\/ xrif;csuf&\/

nOfhykdif;wGif nOfhoef;acgif,Hxd pma&;pmzwfavh&Sdaom usaemfu eHeuf 7em&DausmfrS tdyf&mrSxcsdef

wGif a&csKd;NyD; xrif;pm;&efom &Sdawmhonf/

olronf aeYvnfaeYcif;rsm;wGifvnf; olrsm;wum rdef;rrsm;vkd [kdtdrf 'DtdrfoGm;NyD; twif;

tzsif;ajymavhr&Sd/ tdrfwGif &TGHUrsm;jzihf tkd;vkyfaewwfonf/ NAdwdoQe,fcsJU\zdESdyfrI? &ckdifwkdif;

zqyv\ EkdifiHa&;rIdif;csrIatmufwGif olronf rsKd;cspfjynfcspfpdwf"mwfaMumifh raMumuf&GHUbJ

wkdufe,f trsKd;orD; twGif;a&;rSL;tjzpf wm0efxrf;aqmifae&onf/ tysKdabmf0ifp &Trf;&Trf;0if;0if;

ESifh ukd,f[efausmh&Sif;aom olr\½kyfxuf olr\rsKd;cspfjynfcspf pdwf"mwfukd usaemfav;pm;vmonf/

,if;aMumifh usaemf cspfBudKufrdvmonf/ olrukd usaemf wkdYqdwfwkdYqdwf pMunhfonf/ okdYaomf

Page 64: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

64

ausmif;om;vlrr,f 17ESpfom;t&G,fuyif EkdifiHa&;xJ ajcpkHypf0ifum ocifaygufptjzpf yifeDtusÐ

ESifh ckHzdeyfukd pD;NyD; ausmif;olrsm;ukd wpfcgrQ &nf;pm;pum;rajymbl;aom usaemf? ,ckvnf; olrukd

&nf;pm;pum;ajymcsifygvsuf bmup&rnfrod jzpfaeav\/

ocifjrukd ckd;onfocifjrukd ckd;onfocifjrukd ckd;onfocifjrukd ckd;onfocifjrukd ckd;onf

1945 ck ZlvkdifvwGif usif;ycJhaom jrefrmjynf uGefjrLepfygwD uGef*&uftNyD; ra&r&maom

ocifpkd; tdrfaxmifjyóemaMumifh ocifpkd;tm; tjypfay;jcif;? BuD;av;onf rBuD;av;onf[laom

jyóemESifhwuG vlrSefae&mrSefcsxm;a&;jyóemESihf ba&muf'g 0g'\ arTaESmufrIwdkYaMumifh Armjy

fuGefjrLepfygwD 2jcrf;uGJtufoGm;&onf/

OD;odef;azjrifh ocifoef;xGef;wkdYacgif;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepfygwDESihf ocifpkd;

acgif;aqmifaom uGefjrLepfygwD Armjynf[k jzpfay:vm&onf/ ocifpkd;onf ]]*kd&S,f odef;oef;tEÅ

&m,f}}[laom pmwrf;jzifh ba&muf'g0g'\w&m;cHrsm;tjzpf rpöwm*kd&S,f(OD;bwiff) OD;odef;azjrifhESihf

ocifoef;xGef;wkdYtm; jynfolvlxkxH pGJcsufwifvkduf\/ &efukeftdrfcef;jyóem ppfajy;'ku©onfrsm;

tm; ajrae&mcsay;a&; jyóemrStp twGif;0ef½kH;ukd vlxk0kdif;jcif;xd wkdufyGJtrsKd;rsKd;xd aMumzd&ifzd

vkyfavawmh\/

þodkY tuGJtjyJjyóemrsm;ay:aygufvmpOf zqyvtzGJUcsKyfukd acgif;aqmifrIay;xm;aom

A k dv fc s Ky fatmi fqe f ;E Si h f oci f jrwd k Y 1946c k rwfv yxrywfuke favmufwGi f

ajrykHNrdKUokdYa&muf&SdvmMuonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;ESifh ocifjrwkdY &ckdifjynfe,fodkY e,fvSnfhxGufvmjcif;

rSm zqyvtzGJUcsKyf\ 0g'vrf;pOfESifh vufawGUvkyfief;rsm;ukd &Sif;jya&;? &ckdiftygt0if vlrsKd;a&;&mESihf

zqyvtzGJUcsKyf\oabmxm;ukd &Sif;jya&;wkdYjzpfygonf/

ae&mwumwGif jynfolvlxk pnf;a0;yGJrsm;vkyfNyD; &ckdifjynfae&mtESHY&Sdaeaom zqyvtzGJUukd

vnf; ckdifrmNrJNrHjcif;ESihf wkd;csJUzGJYpnf;a&;twGuf tm;opfavmif;ay;&efjzpfygonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;

ESifhocifjrwkdY rsufESmjzLt*Fvdyfrsm;ykdif tm&uHzvkdwD;,m; ukrÜPD\ rD;oabFmjzifh ajrykHodkY a&mufrnf/

ajrykHNrdKUqdyfurf;wGif xkH;pOftwkdif; ,if;rD;oabFm wnOfhem;rnfukd usaemfBudKwifod&ygonf/

,if;aMumifh av;yifwufavSESihf avSavSmfrnfholrsm;ukd r[mNrdKifawmpcrf;rS ausmufEGm;&Gm OD;xGef;pdef

(q&mawmfwynhf&if;csm) \wJodkY nOfhtarSmifwGif ajymif;xm;&ef pDpOf&ygonf.

naepm apmpD;pGm usaemfwkdY pm;Muonf/ toifhjyifqifxm;aom av;yifwufavSESihftwl

avSavSmform; 4 OD;? yJhukdifwpfOD;jzihf usaemfajrykHNrdKUokdY pkefqif;vm\/ nOfharSmif&dyfoef;onfESifhwpfNydKif

eufajrykHNrdKUteD;wGif ausmufcsxm;aom rD;oabFmay:okdY usaemfwkdYavSukd xkd;uyffvkdufonf/

oabFmtxl;cef;okdY r&yfrem; usaemfwufoGm;onf/ txl;cef;okdY0ifvsifyif AkdvfcsKyf

atmifqef;ESihf ocifjrwkdYukd usaemfEIwfqufNyD; csufcsif;ocifjrxH usaemfcsOf;uyfoGm;onf/ ta&;BuD;

aom pum;wpfcGef; ajymyg&ap[k usaemfocifjrukd ajymum ocifjrESihfusaemf txl;cef;tjyifbuf

okdY xGufvmMu\/

ocifjrtm; q&mawmfOD;pdEÅm r[mNrdKifawmpcef;rS xGufvmNyD; ocifjrtm; awGUa&;twGuf

Page 65: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

65

ausmufEGm;&GmwJi,fwpfckwGif apmihfaejcif;? usaemfESihf a&qefavqef tcsdefra&G;oGm;Ekdifaom

av;yifwufavS ygvmjcif;? eHeufrkd;rvif;rSD þoabFmodkY ocifjrukd usaemfjyefykdYay;rnfjzpfaMumif;wkdY

ukd ajymjyonf/ ZDZmrus,fonfh acgif;aqmifwpfOD;jzpfaom ocifjr usaemfESifh csufcsif;vkdufvm\/

nOfhoef;acgifrwkdifrSD OD;xGef;pdefwJ&Sd&mqdyfurf;okdY a&mufoGm;onf/ ocifjrESihfusaemf nOfharSmif

atmufwGif &THUAGuf &THUtkdifrsm;ukd jzwfoef;NyD; OD;xGef;pdefwJi,fwGif;wGif &Sdaomq&mawmf OD;pdEÅmxH

vmMuonf/

q&mawmf rusdef;pufbJapmihf&Sdae\/ za,mif;wkdif rD;tvif;a&mifatmufwGif q&mawmf?

ocifjrESifh usaemftrsKdf;om;vGwfvyfa&;udpöukd t"duxm;aqG;aEG;onf/ wcgcg 'Drkdua&pDa&;?

qkd&S,fvpfa&;wkYdukdvnf; ajym&if;qkd&if; a&muf&SdoGm;\/ q&mawmfOD;pdEÅmu trsKd;om;vGwfvyfa&;

wkdufyGJtwGuf NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufukdifenf;jzifh awmfvSef&efvkdonf/ rvkdonfukd

tao;pdwfar;onf/ ocifjru trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJtwGuf tqkH;tjzwfay;rnfh tajctae

odkY ra&mufao;/ zqyvXmecsKyfESihf qkd&S,fvpfygwDXmecsKyfwkdYuvnf; vGwfvyfa&;twGuf EkdifiHa&;

pnf;½kH;a&;enf;? vlxkvlwef;pm;wkdufyGJrsm;jzifh tkH<urIenf;rsm;jzihf vkyfukdifaqmif&Gufaeonf/ NAdwdoQ

ESihfta&;qkdaeonf/

zqyvESihf qkd&S,fvpfygwDrS NAdwdoQe,fbufppfbuft&m&Sdrsm;ESihf ta&;qkdrIrsm;ukdvnf;

ocifjr&Sif;jyonf/ pnf;½kH;a&;? EkdifiHa&;enf;rsm;jzifh r&vQif rvTJa&SmifombJ NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd

vufeufjzihf awmfvSef&awmhrnf/ q&mawmfwkdY ,ck&Sdaeonfhtwkdif; vufeufpGJukdifpnf;½kH;xm;jcif;

onf vGwfvyfa&;twGuf rygrjzpfaom vkyfief;pOfjzpfygonf/

wynhfawmfwkdYvnf; pnf;½kH;a&;ckdifrmaom ae&mrsm;wGifvufeufukdif pnf;½kH;a&;ukd vkyfukdif

pnf;½kH;vsuf&Sdygonf/ (ocifjr jrpf0uRef;ay:ae&mtcsKdUwGif vufeufukdifpnf;½kH;a&;vkyfaqmifxm;

jcif;rsm;ukd wifjyoGm;onf/) rMumawmhrnf tcsdefumvwGif vGwfvyfa&;twGuf tqkH;tjzwfay;rnfh

tajctaeokdY a&mufawmhrnf[k ocifjru q&mawmftm; &Snfvsm;pGm avQmufwifoGm;\/

q&mawmf? ocifjrESihf usaemfaqG;aEG;yGJ 3em&DcefYMumonf/ &THUAGuf &THUtkdifrsm;ukd arSmifrkdufxJ

wGif prf;avQmufNyD; avSxm;&modkY ocifjrESihfusaemfvmMuonf/ ikwfpl;jcif;? acsmfvJjcif;r&SdbJ avSokdY

usaemfwkdY a&mufoGm;Mu\/ avSorm;rsm;tm; ajrykHodkYtjyif;txef avSmfcwf&efajymNyD; avSwNidrfhNidrfh

pD;&if; avSAkdufwGiftoifhcif;xm;aom aumuf½kH;ykHwGif ocifjrESihfusaemf ab;csif;,SOfí tdyfaysmfoGm;

Muonf/ avSorm;rsm;u EId;í usaemfwkdYxxkdifvkdufcsdefwGifum; tm½kHOD;oef;aeavNyD/ rD;oabFmukd

ukdufwpf&mtuGmcefYwGif rm;rm;&yfíawGUae&NyD/

vGwfvyfa&;ESifh AkdvfcsKyfatmifqef;vGwfvyfa&;ESifh AkdvfcsKyfatmifqef;vGwfvyfa&;ESifh AkdvfcsKyfatmifqef;vGwfvyfa&;ESifh AkdvfcsKyfatmifqef;vGwfvyfa&;ESifh AkdvfcsKyfatmifqef;

tm&uH zvkdwD;,m; rD;oabFmay:&Sd txl;cef;odkY ocifjrESihf usaemfwef;wef;rwfrwf

wufoGm;Muonf/ rMumjrifhrSDyif ajrykHNrdKUrS ppfawGNrdKUodkYoGm;rnfh c&D;onfrsm; tpkHvkduftNyHKvkdufjzifh

qlqlnHnHoabFmay:odkY wufvmMu\/

eHeuf 6em&Dcef Yuyif rD;oabFmppfawGNrdKUodk Y xGufvmonf/ usaemf htm;awGUvQif

AkdvffcsKyfatmifqef;u tajctaersm;ukd ar;jref;onf/ usaemfu AkdvfcsKyfay;vkdufaompmjzihf

ocifoef;xGef;ESihf usaemfwkdY awGUqkHaqG;aEG;cJhonfrSpNyD; ,aeYxd vkyfaqmifcsufrsm;ukd tusOf;csKyf

ajymjyonf/

Page 66: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

66

Oya'wGifr S &ck di f jynfvli,frsm; tpnf;t½k H ;uk d xlaxmifpnf;½k H ; Ny D; uufpbD

(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;) acwfuyif awmckdif0g&rf;ajy;ae&aom q&mawmfOD;pdEÅmwdkYESihf yl;aygif;um

ajratmufvufeufukdif awmfvSefa&;wyfzGJUrsm; zGJUpnf;jcif;? tmPmeDe,fajrxlaxmifvsuf&Sdjcif;

ponfhOya'vkyfief;rsm;ukd &Sif;jyvkdufygonf/ ocifjruvnf; q&mawmfOD;pdEÅmESihfol awGUqkHaqG;aEG;

cJhjcif;wkdYudkvnf; tawmftoifhajymjy\/

q&mawmfESifhwuG awmckd0g&rf;ajy;ae&aom EkdifiHa&;orm;rsm; vGwfa&;udpöukd ta&;qkdMu

&ef ajymMu\/ AkdvfcsKyfwkdY usaemfwkdY pum;0kdif;onf wajz;ajz;touf0ifpkdajyvmvmonf/ trsKd;om;

vGwfvyfa&;ukd tEkenf;jzifhjzpfap? tMurf;zufawmfvSefa&;enf;jzihfjzpfap? &ovkdt&,la&;/

tvkyform;? v,form;vlwef;pm;ponfh tñ§Of;qJcHvlwef;pm;rsm;\ 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpf

a&;wkdYukd us,fjyefYpGm? vGwfvyfpGm a0zefMuygonf/

rGef;wnfhydkif;wGif eHeufpm pm;Mu\/ eHeufpmpm;NyD; wnOfhvkH; aumif;pGmrtdyfcJh&aom usaemf

oabFmckHwef;wpfckay:wGif ESpfcsKdufpGm tdyfaysmfoGm;av\/ usaemf tdrf&mrS xcsdefwGifum;?

ukvm;wef;jrpfukd jzwful;aeaom rD;oabFm ppfawGNrdKUteD;odkY a&muf&SdoGm;avNyD/

1946ckESpf? rwfv 11&uf1946ckESpf? rwfv 11&uf1946ckESpf? rwfv 11&uf1946ckESpf? rwfv 11&uf1946ckESpf? rwfv 11&uf

eHeufapmapmuyif Muufukdif;wef&GmESifh teD;wpf0Srf;aus;&Gmrsm; tkyftkyfaomif;aomif;

jzpfaeMu\/ (xkdtcsdefu ppfawGNrdKUwGif EkdifiHjcm;om; rsufESmjzL(t*Fvdyf) rsufESmrJ (uyÜvD)? rsufESm

ñkd (tdE´d,)? ppfAkdvfppfom;rsm; aomif;odef;csDwyfpGJxm;ojzifh ppfawGNrdKUESifh 6rkdifcefYa0;uGmonfh

Muufukdif;wef&Gm teD;tem;wdkYwGifom ppfawGNrdKUol NrdKUom;rsm;ukd aexkdifcGihfjyKxm;onf/) oGm;vmvIyf

&Sm;aeonfrSm cgwkdif;ESihfrwl? vlrsm;jymavmifcwfaeMuonf/

,aeYrGef;wnfhcsdefwGif AkdvfcsKyfatmifqef; acgif;aqmifNyD; trsKd;om;vGwfvyfa&; EkdifiHa&;w&m;

yGJukd Muufukdif;wefwGif usif;yrnfjzpfaMumif;? vlwkdif;odaeMuNyD/ ,if;w&m;yGJodkYwuf&ef jynfolrsm;

wmplaeMuonf/ rdrdtjrifjzifh ,if;w&m;yGJtaMumif;ukdvnf; trsKd;rsKd;BudKwifa[mudef;xkwfvsuf&Sd

Mu\/

BuD;us,faom taqmifta,mif tcrf;tem;rygbJ vGwfvyfa&;ESifh AkdvfcsKyfatmifqef;\

edkifiHa&;w&m; a[majymyGJodkY jynfolvlxk ESpfaomif;ausmfwufa&mufygonf/ OD;ynmoD[u

obmywdtjzpf aqmif&Gufonf/ NAdwdoQe,fcsJUqefYusifa&;ESihf uufpbD (NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;acwf)

acwfwGif vlrqefpGm NAdwdoQwkdY\nOf;qJrIrsm;ukd jywfjywfom;om;jzifh obmywd OD;ynmoD[u

tzGihfrdefYcGef;pum;ajymMum;oGm;ygonf/

AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhocifjrwkdYuvnf; EkdifiHwuma&;&mESifh trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdYudk

a[majymMuonf? trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf tMurf;bufawmfvSefa&;enf;jzihfjzpfap? tEkenf;jzihf

jzpfap? vGwfvyfa&;ukd &ovkd t&,lrnfukd AkdvfcsKyfwkdYtm;wufoa&majymoGm;Mu\/

txl;ojzifh NAdwdoQbk&ifcH a':refprdwf\ twkdifyifcH tpkd;&tzGJUwGif acgif;aqmifaeaom

qmay:xGef;? qmxGef;atmifausmfwkdYrSm &ckdiftrsKd;om;rsm; jzpfMuonfukd wduspGmod&Sdxm;aom

AkdvffcsKyfatmifqef;onf trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf wkdif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkH aoG;pnf;nDñGwfa&;

ukd tajccHxm;NyD; &Sif;jy\/

vGwfvyfa&;&vQif wkdif;&if;om;vlrsKd;wpfrsKd;u tjcm;vlrsKd;wpfrsKd;ukd cs,fvS,faoG;pkwfcGihfr&Sd

awmhbJ Armwpfusyf? &ckdifwpfusyfjzpfap&rnfponfwkdYukd tao;pdwfa[majymvkdufonf/

Page 67: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

67

&J0Hhjywfom;pGm uwday;vkdufonf/ MobmvufckwfoHrsm; rkd;xdatmifjrifhwufoGm;onf/

AkdvffcsKyfwkdY EkdifiHa&;w&m;a[majymyGJtNyD;wGif OD;ynmoD[ tygt0if ta&;ygaom &ckdiftrsKd;

om; acgfif;aqmifrsm;ESihf vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYudk yGihfvif;pGm 'll;wkdufaqG;aEG;

oGm;Muonf/

vGwfvyfa&;ESihf AkdfvfcsKyfatmifqef;\ EkdifiHa&;w&m; a[majymyGJNyD;avNyD/ yGifhvif;aom'l;wkduf

aqG;aEG;yGJvnf; NyD;avNyD/ ppfawGNrdKUay:&Sd usaemfwkdY au'g&Jabmfrsm;ESihfvnf; usaemftaustvnf

ajymqkdaqG;aEG;NyD;avNyD/ ausmufawmfNrdKUbufodkY c&D;qufMurnfh AkdvfcsKyfwkdYESifhusaemf vkdufyg

roGm;awmhbJ usaemfwkdY XmecsKyfwnf&m Mumtif;awmifokdY usaemfjyefvmcJh\/

awmuHnDvmcHawmuHnDvmcHawmuHnDvmcHawmuHnDvmcHawmuHnDvmcH

NAdwdoQe,fcsJU ukdvk deDuRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf pkpnf;aygif;pyfxm;aom

EkdifiHa&;tiftm;pkrsm;ukd wpkw½kH;wnf;jzpfapa&;eSihf q&mawmf OD;pdEÅmESihfwuG 0g&rf;ajy;ae&aom

EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;? vGwfa&;wkdYtwGuf us,fjyefYaom EkdifiHa&;nDvmcHwpf&yf qifETJ&efvkdaMumif;

ukd usaemfwkdYoabmaygufvmonf/

NAdwdoQe,fcsJUtpkd;&u 0g&rf;xkwfxm;aom q&mawmfOD;pdEÅmtm; obmywdtjzpf wifajr§muf

NyD; NAdwdoQe,fcsJUtpkd;&xkwfxm;aom 0g&rf;ukd vGifhpifyaysmufoGm;atmifvkyf&rnfjzpfonf/

,if;aMumifh r[mNrdKifawmpcef;wGif q&mawmfOD;pdEÅmESifhwuG &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;

tzGJUcsKyfacgif;aqmifrsm;ESifh usaemftygt0if &ckdifjynfvli,frsm;tpnf;t½kH; acgif;aqmifrsm;\

pnf;a0;aqG;aEG;yGJukd 1946ck rwfvwGif pnf;a0;jyKvkyfonf/

xkdtpnf;ta0;rS Mumtif;awmifwGif jynfolYnDvmcHukd tjrefqkH;usif;ya&;? xkdnDvmcHwGif

q&mawmfOD;pdEÅmu obmywdtjzpfvnf;aumif;? usaemfhtm; twGif;a&;rSL; (,ck tac: tcrf;tem;

rSL;) tjzpfvnf;aumif; aqmif&Gufa&;wkdYudk qkH;jzwfMuonf/ nDvmcHwGif qkH;jzwfrnfhta&;ygaom

EkdifiHa&;qkH;jzwfcsufwkdYudkfvnf; owfrSwfay;avonf/ ,if;jynfolYnDvmcHjzpfa&;twGuf q&mawmf

ESifh usaemfwkdYtm; wm0efykHtyfoGm;Muonf/

&ckdifwkdif; zqyvtzGJUuJhodkY usaemfwkdY NrdKUay:wufNyD; &HykHaiG&SmEkdifonfr[kwf/ usaemf\b0

vnf; rsufESmESpfzufjzpfaeonf/ &ckdifjynfvli,frsm;tpnf;t½kH;ukd NAdwdoQbk&ifcHtkyfcsKyfaeaom

NrdKUjya'orsm;wGif xlaxmifwnfaqmufcGihf&xm;í usaemfNrdKUjyodkY oGm;vmEkdifonf/

okdYaomfajratmuftzGJUtpnf;jzpfaeaom &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfESihf ajratmuf

vufeufukdifwyfzGJUrsm;\ ta&;ygaomtaxGaxGtwGif;a&;rSL;vnf; usaemfyifjzpfae&m &vztzGJU

csKyfacgif;aqmifrsm;ESihftwl aus;&Gmrsm;okdYqif;NyD; pnf;½kH;vIHYaqmfcsdefrsKd;wGif ykvdyfwyf? ppfwyfESihfrwkd;

rd&atmif usaemfaqmif&Guf&onf/

aiGaMu;tcuftcJESihf BuHKae&aom usaemfwkdYtbkdY axmifaygif;rsm;pGmwufa&mufrnfh jynfolY

nDvmcHusif;y&rnfrSm rvG,ful/ okH;&ufusif;yrnfh jynfolYnDvmcHokdY wufvmaomav;aomif;cefY

&Sdrnfh jynfolvlxktm; xrif;auR;&ef qefawmifykH&mykHvkdonf/ ig;ajcmuf? xif;ESihf [if;oD;

[if;&Gufrsm; awmifvkdykHí okdavSmifxm;&rnf/ vlav;aomif;qefYrnfhr@yfuem; wnfaqmuf&rnf/

,if;aMumifh Xmeacgif;aqmifrsm;ukdac:NyD; txyfxyfaqG;aEG;Mu&jcif;? usaemfukd,fwkdifvnf;

e,ft&yf&yfodkY tvDvDqif;&jcif;rsm;ukd r&yfrem;vkyfukdiffaqmif&Gufae&onf/

usaemfwkdY tcuftcJtrsKd;rsKd;xJrS tm;wufoa&m BudK;pm;jcif;aMumifh usif;yqJjzpfaeaom

Page 68: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

68

Mumtif;awmifnDvmcHusif;y&ef &ufykdif;rQtvkdwGif 1946ck {NyDv 6&ufaeYü &ckdifjynfvkH;qkdif&m

zqyvnDvmcHukd ppfawGNrdKUteD; awmuH&GmwGif usif;yoGm;cJhonf/

ausmufawmfe,fzufrS OD;xGef;0if;acgif;aqmifaom v,form;xk? &aohawmife,fzufrS

rsKd;cspfausmfOD; acgif;aqmifaomv,form;xk? NrdKUa[mif;NrdKUe,frS OD;armifeDacgif;aqmifaom

v,form;xk? ppfawGaus;vufESihf ykPÖm;uRef;e,frS OD;armifwlacgif;aqmifaom v,form;xkrsm;

tokwfvkduf tokwfvkduf csDwufNyD; r@yfodkY 0ifvmMuonf/

nDvmcHodkY jynfolvlxk av;aomif;ausmf aomif;aomif;zszs wufa&mufMuonf/ q&mawmf

OD;ynmoD[u obmywdtjzpfvnf;aumif;? twGif;a&;rSLK;tjzpf udkausmfjr (,ck awmckd Auy

A[kdaumfrDwD) uvnf;aumif; aqmif&Gufonf/

NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ESihf bk&ifcHa':refprdwftpkd;&tzGJUtm; uJh&JU½Iwfcsjcif;? vGwfvyfa&;

twGuf ta&;qkdjcif;rsm;twGuf awmuHnDvmcH\awmif;qkdcsufrsm;onf rkd;aumif;uifxd

jrihfrm;vsuf&Sdonf/ þnDvmcHudpöESifhywfoufí 1946ck {NyDv 4&uf (1307 ck wefcl;vqef;

2&uf)aeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif ]{NyD 6&ufaeY ppfawGteD;wGif &ckdifjynfvkH;qkdif&m zqyv

uGefz&ifhodkY &efukefNrdKU A[kdzqyvrS ukd,fpm;vS,frsm;wufa&muf&ef zdwfMum;xm;aomfvnf; raeYu

naexd &ckdifjynfoGm; ppfbufqkdif&m rD;oabFmESifhvkdufygoGm;Ekdifaom oufqkdif&moabFmvufrSwf

rsm;ukd &&Sdjcif;r&Sdao;onfhtwGuf uGefz&ihfodkY tcsdefrSDoGm;a&muf&ef cJ,Of;aeonfqkdaMumif;}[lí

azmfjyxm;onf/

aomif;aygif; odef;aygif;rsm;pGmaom NAdwdoQppfwyfrsm; wyfpGJxm;aom ppfawGNrdKUeSihf rkdiftenf;

i,fcefYom a0;onfh awmuH&GmwGif usif;yaom &ckdifjynfvkH;qkdif&m zqyvuGefz&ihfukd NAdwdoQppfwyf?

ykvdyfwyfwkdYrS wpkHw&m aESmuf,Sufjcif;rjyK/ vGwfvyfa&;ta&;qkdaom qkH;jzwfcsufrsm;ESihftwl

EkdifiHa&;qkH;jzwfcsufrsm; csrSwfNyD;aom awmuHnDvmcHonf atmifjrifpGm usif;yoGm;EkdifNyD/ NAdwdoQ

ppfwyf? ykvdyfwyfrsm; a0;uGmaomusaemfwkdY Mumtif;awmifnDvmcH usif;ya&;um; toJwxdwfxdwf

jzihf/

Mumtif;awmif jynfolYnDvmcHMumtif;awmif jynfolYnDvmcHMumtif;awmif jynfolYnDvmcHMumtif;awmif jynfolYnDvmcHMumtif;awmif jynfolYnDvmcH

1946ck {NyDv 'kwd,ywfwGif Mumtif;awmif jynfolYnDvmcHukd usif;y&ef ausnmvkduf\/

nDvmcHtwGif;a&;rSL;tjzpf BuD;rm;aomwm0efukd ,lxm;ojzihf e,ftoD;oD;rSwufvmMuaom

jynfolYukd,fpm;vS,frsm; pm&if;,ljcif;? ukd,fpm;vS,ftzGJUacgif;aqmifrsm;ESihf ñ§dEIdif;NyD; nDvmcHwifrnfh

tqkdrsm; a&G;cs,fjcif;? ukd,fpm;vS,frsm;ESifhwufa&mufvmrnfh axmifaygif;rsm;pGmaom jynfolvlxk

tm; ae&mcsxm;a&;ESihf auR;arG;a&;twGuf pDpOf&jcif;? nDvmcHodkYxGufvmrnfh q&mawmfOD;pdEÅmwkdY

tm; tcrf;tem;jzihf BudKqkda&;ESihf obmywdtjzpf wifajr§mufa&;twGuf jyifqif&jcif; paom

ra&rwGufEkdifaom vkyfief;aqmifwmrsm;aMumihf {NyDv yxrywfuyif usaemf nOfh 2em&D 3em&Dxd

tvkyfvkyf&onf/

aemufaeYeHeufuyif Mumtif;awmifnDvmcHukd pwifusif;y&rnfjzpfojzihf aqmif&GufbG,f&m

rsm;ukd nOfh 2em&Ddxd aqmif&GufNyD; usaemftenf;i,fom tdyf&ao;onf/ usaemfhtm; uif;wm0efus

&JabmfwpfOD;u vIyfíEId;onf/ eHeuf 4em&DcefYom &Sdao;onf/ usaemfxkdifvkdufaomfvnf; rsufpdrsm;

zGihfr&? ikdufrsnf;aeqJjzpf\/ &Jabmfu Mumtif;awmif&Gmukd ppfwyf0kdif;xm;vsuf&SdavNyD[k wD;wkd;ajym

onf/ usaemf½kwfw&uf tHhMooGm;um ab;em;csxm;aom pwif;*ef;aoewfukd qGJ,lvkdufonf/

Page 69: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

69

,aeYeHeuf 8em&DcefYwGif OD;pdEÅmobmywdtjzpf aqmif&GufrnfhnDvmcH&Sdonf/ wkdufyGJrqif

Edkif? pwif;*ef;ukd ykckH;wGifvG,f? tay:u apmif½kHNyD; tdrfay:rS usaemfqif;vkdufonf/ usaemfhtm;

vIyfEId;vmaom&Jabmfukdvnf; vufeufrsm; vufxJ&Sddaeaom &Jabmfrsm;\vufeufrsm;ukd teD;tem;

&Sd xlxyfaomNcHKykwfrsm;wGifjzpfap? pyg;usDrsm;wGifjzpfap? 0Sufxm;&ef ajymckdif;vkdufonf/ usaemfukdf,f

wkdifvnf; usaemfhtdrfteD;&Sd xlxyfaomNcHKukd twif;wkd;0ifum usaemf\pwif;*ef;ukd vkHNcHKatmif

0Sufvkdufonf/ uif;wm0efus &JabmfwpfOD;tm; q&mawmfOD;pdEÅmxH Mumtif;awmifukd ppfwyf0kdif;

xm;NyD? ighxHrS taMumif;rMum;bJ Mumtif;awmifodkY rxGufvm&ef owif;ykdYckdif;\/

q&mawmf OD;pdEÅm ,aeYusif;yrnfh nDvmcHwGif obmywdtjzpf aqmif&Guf&ef cgwdkif;aexkdif

aom r[mNrdKifawmpcef;rSxGufvmNyD; Mumtif;awmif&GmrS 3zmvkHcefYoma0;rnfh awmpcrf;wGif

&Sdaeonf/ tm½kPfOD;a&mifeDvmonfESihfwpfNydKifeuf Mumtif;awmif&GmxJwGif wnf;ckdaeMuaom

ukd,fpm;vS,frsm;ESifh vGwfvyfa&;twGuf toufpGefYvSLxm;aom au'g&Jabmfrsm;ukd EIdf;vkdufonf/

ppfwyf0kdif;xm;vsuf&SdaMumif; ajymvkdufonf/

taocHau'g&Jabmfrsm;ukd wef;pDNyD; vGwfvyfa&;twGuf þjynfolYnDvmcH jzpfajrmufa&;

twGuf toufpGefYvSL&rnfhwm0ef ykckH;ay:a&mufaeNyDjzpfaMumif; usaemf&Sif;jyonf/ toifh&Sdaeaom

wyfzGJUykHpHtwkdif; rdrdwkdYvlpkjzihf rdrdwdkYcsDwufrnfhwm0efukd cGJay;vkdufonf/ usaemfwkdY au'g&Jabmfrsm;

,leDazmif;tjynhftpkH0wfqifNyD; t*FvdyfrsufESmjzLppfAkdvfrsm;? a*:&cg;ppfom;rsm;ESihf aygufawmNrdKU?

rif;jym;NrdKU? ajrykHNrdKUwkdYrSac:,lxm;aom ykvdyfrsm;jzihf pkpkaygif; 300cefY&Sdrnfh NAdwdoQvufeufukdif

wyfzGJUrsm;u csdef&G,fxm;aom b&if;*ef;aoewfrsm;? ½kdifz,faoewfrsm;ukd &ifqkdifwkd;NyD; xGufoGm;Mu

onf/

uefeDbufrSvnf;aumif;? ausmufEGm;bufrSvnf;aumif;? j*[if;cg;bufrSvnf;aumif;?

axmifaygif;rsm;pGmaom jynfolvlxkESihftwl trsKd;om;vGwfvyfa&; 'kdYta&;....'kdYta&; ? v,fvkyf

ol v,fykdifa&; 'kdYta&; ....'kdYta&; ...? q&mawmfOD;pdEÅm touf&mausmf&Snfygap...[laom

rkd;NydKvk a<u;aMumfoHrsm;jzihf usaemfwkdY au'g&Jabmfrsm; acgif;aqmifcsDwufvmMuonf/

axmifaygif;rsm;pGmaom tkH<uaeonfh jynfolvlxkonf rkd;xdvk a<u;aMumfoHrsm;ukd vufoD;

vufarmif;wef;í 'DvIdif;wufovkd wufvmMuonf/ Mumtif;awmifESifh Mumtif;awmif&GmteD;wGif

x,f0gceYfjim;pGm wnfaqmufxm;aom nDvmcHr@yfukd txyfxyf0kdif;xm;aom NAdwdoQppfwyf

ykvdyfwyfrsm; bmrQrwwfEdkif/ ab;z,fay;&\/ tkH<uaom jynfolYvIdif;wHykd;atmufwGif jrKyfepfoGm;

\/

NAdwdoQvufeufukdifrsm; ab;z,fay;&onfukd BuHKawGU&aom jynfolrsm;onf ykdíykdí tkH<u

vmonf/ ykdíykdípdwf"gwfwuf<uvmonf/ nDvmcHr@yfukd 0kdif;NyD; a<u;aMumfoHrsm;ukd toHtjrihfqkH;

xd a<u;aMumfavonf/ vufarmif;ukd tjrifhqkH;xd jr§ihfvmMuonf/ 8em&Dxkd;awmhrnf/ NAdwdoQ

vufeufukdifrsm; r½kyfodrf;ao;/ q&mawmfOD;pdEÅm jynfolYnDvmcH obmywdtjzpf aqmif&GufEkdifrnfh

vrf;r&SdNyD/ usaemfq&mawmfxH ,kHMunf&aom vufa&G;pifwyfom;wpfOD;ukd vTwfvkduf&onf/

q&mawmfobmywdtjzpf aqmif&GufEdkifawmhrnfr[kwf/ NAdwdoQvufeufukdifrsm; 300cefY&Sd

aeonf/ awmrsm;ukd 0kdif;NyD;arTaESmufEdkifonf/ q&mawmfwkdY awmeufxJodkY qkwfoGm;&efjzpfonf/

usaemfeSihf acgif;aqmifpkrsm; csufcsif;aqG;aEG;um Mumtif;awmifq&mawmfBuD;tm; obmywdtjzpf

wifajr§muf&ef qkH;jzwfvkdufMu&\/

Mumtif;awmifq&mawmfBuD; (oufawmf 70cefY&SdaeNyD)tm; yifhzdwf&ef oGm;olu oGm;Mu\/

Page 70: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

70

usaemfwkdY nDvmcHr@yfokdY wef;wef;oGm;NyD; tvHawmfwifrnfhae&mwGif ae&m,lvkdufMu\/ Mumtif;

awmifq&mawmfBuD; <uvmNyD/ usaemfwdkYESihftwl a&m,lavNyD/ NAdwdoQppfwyfESifh ykvdyfwyfrsm;u

0kdif;Munhfaeavav? a<u;aMumfoHrsm;ukd toHukef[pfNyD; tkH<uaeaomjynfolav;aomif;cefYrSm ckefqG

ckefqGjzpfae\/ usaemf &ifw'def;'def;ckefaeonf/ tu,fíom wpfpkHwpfOD;? wpfpkHwpfOD;u teD;uyf

0kdif;Munhfaeaom NAdwdoQvufeufukdifrsm;xHrS aoewfvkrdygu q&mawmfBuD;ESifhwuG usaemfwkdYESifh

&maygif;rsm;pGmaom jynfolrsm; twkH;vkduftcJvkduf aoyGJ0if&rnfjzpf\/ toHcsJUpufr&Sdaomfvnf;

au'g&Jabmfrsm;\vIHYaqmfrIaMumifh tvHwifrnfhae&modkY jynfolav;aomif;cefY tcsdeftenf;i,f

twGif; pka0;vmMuonf/

q&mawmfBuD; tvHawmfukdwif&ef BudK;ukdqGJvkdufonf/ tvHxuf0ufcefYwGif BudK;jywfoGm;\/

BudK;topfvJNyD; tvHawmfukd q&mawmfBuD;ESihf usaemfwkdY0kdif;qGJNyD; xdyfqkH;ta&mufwifvkdufMuonf/

teDa&mifaemufcHwGif t0ga&mifxGufp aea&mifjzmjzihf jyKxm;onfh &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;

tzGJUcsKyf\ tvH avvIdif;wGif vl;vGefYae\/ ukd,fpm;vS,f 700ausmfESihf jynfol4aomif;cefY r@yfwGif;

okdYa&mufMuNyD/ rlvtpDtpOfftwkdif; eHeuf 8em&DwGif nDvmcHrzGihfvSpfEkdif/ eHeuf 9em&DcefYrS nDvmcHukd

pwifzGihfvSpfEkdif\/

nDvmcHzGihfvSpfNyD; Mumtif;awmif q&mawmfBuD;u nDvmcHobmywdtjzpfvnf;aumif;?

usaemfu twGif;a&;rSL;(,ck tac: tcrf;em;rSL;) tjzpf aqmif&Gufonf/ obmywdq&mawmfBuD;

obmywdckHay:wGif a&mufaeygNyD? uefawmhMuyg[k usaemfaMujimvkduf\/

obmywdq&mawmfBuD; oufawmf&ifha&mfaeNyDjzpfí obmywdrdefYcGef;ukd usaemfzwfjyygawmh

rnf[k aMujimNyD; q&mawmfOD;pdEÅmtwGuf usaemftoifha&;xm;aom obmywdrdefYcGef;ukd usaemf

toHukef[pfí zwfjyavawmh\/ obmywdrdefYcGef;\ twkdcsKH;aom t"dyÜg,frSm EdkifiHwuma&;&m

rsm;wGif e,fcsJUpepfqkd; bkH;bkH;BuD;vJ usqkH;aejcif;ESihf trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf nDñGwfaom

tkH<uaom trsKd;om;nDñGwfrIjzifh toufukd r"merxm;bJ NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS vufeuf

ukdif ½kef;xGufMu&efjzpfonf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf toufukd pGefYvSLMu&ef vIHYaqmfjcif;jzpfonf/ obmywdrdefYcGef;?

{nhfcHaumfrDwDOuú| rdefYcGef;rsm; NyD;pD;csdefwGif eHeuf 10em&DausmfcJhNyD/ ukd,fpm;vS,frsm;? ukd,fpm;vS,f

xrif;pm;r@yfodkY vnf;aumif;? jynfolrsm; jynfolxrif;pm;r@yfodkYvnf;aumif;? oGm;a&mufNyD;

eHeufpm pm;Muyg[k aMujimNyD; nDvmcHukd &yfem;vkduf&awmh\/

usaemf nDvmcHr@yfjyifokdYxGufvm\/ rsufeSmjzLume,fBuD;wpfOD;ESihf rsufESmjzLppfAkdvfrsm;

tygt0if NAdwdoQvufeufukdifwyfESihf ykvdyfwyfzGJUxJwGif usaemfESihf cifrif&if;ESD;olrsm; ygMuonf/

&JXmemtkyfOD;armiftkef;(,ck vl0ifrIBuD;Muyfa&; tifpydwfawmf) polwkdYudk usaemfESihftwl eHeufpm

pm;&ef zdwfac:onf/ wOD;wa,mufrQ zdwfac:ír&/ BudKuf&mxrif;qkdifwGif 0ifpm;Muyg[kajymNyD;

usaemfxrif;pm;vufrSwfrsm; xkwfay;aomfvnf; olwkdYvufrcHMu/ eHeufpm pm;&efnDvmcH&yfem;xm;

pOf 0kdif;xm;aom NAdwdoQvufeufukdifwyfzGJUrsm;ukd ½kwfodrf;NyD; xGufcGmoGm;Mu\/

NAdwdoQppfwyfu vkdvm;csufrjynhfr0 jzpfoGm;&\/ NAdwdoQppfwyfu Mumtif;awmifnDvmcH

onf 0g&rf;ajy;\nDvmcH? 0g&rf;ajy;rsm;ukd awGUvQifzrf;rnf/ ckcHvQifypfrnf[laom olwkdY&nfrSef;csuf

ratmifjrifcJh/ NAdwdoQppfwyfrSvkdaom 0g&rf;ajy;rsm;onf av;aomif;cefY&Sdrnfh jynfolvlxkrsm;xJwGif

yg0ifvmMuygonf/ tkH<uaom jynfolY'DvIdif;xJukd 0g&rf;ajy;rsm; epfjrKyfaeí NAdwdoQvufeufukdif

rsm; rjrifcJhoavm/ aoG;acsmif;pD;rnfpkd;&drfí a&SmifcGgoGm;oavm/ usaemf rajymwwfyg/ rGef;vGJydkfif;

Page 71: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

71

wGif nDvmcHukd qufvufusif;yonf/

urÇmhNidrf;csrf;a&;tqkdukd usaemfwifoGif;aeqJ? qkwfcGmoGm;aom NAdwdoQvufeufukdifrsm;?

tcsufaygif;rsm;pGm tajrmufjzifhypfonf/ tajrmufusnfqHrsm;onf usaemfwkdY nDvmcHwGif rayguf

uGJ/ usaemfwkdY nDvmcHESihfwpfrkdifcefYa0;rnfh Muyfpifawmifwef;wGif w0kef;0kef;uGJoGm;\/

nOfhOD;,HwGif EkdifiHa&;w&m; a[myGJrsm;tNyD; nvkH;aygufrkd;tvif; ZmwfyGJrsm;? odrfhodrfhoJoJ

usif;yMuonf/ (1)bk&ifcH a':refprdwftpkd;&tzGJUudk zsufodrf;NyD; vGwfvyfa&;tjynfht0ay;a&;?

(2)q&mawmfOD;pdEÅmESihfwuG 0&rf;ajy;ae&aom EkdifiHa&;orm;rsm;tm; t<uif;rJhvTwfa&;? (3)urÇmh

JNidrf;csrf;a&;/ (4)ajrqDajrcGef ray;a&;/ (5)vufikwfvuf&if; ajrykdifa&;ponhftqkdrsm;ukdqkH;jzwfum

Mumtif;awmif jynfolYnDvmcHatmifjrifpGm NyD;qkH;oGm;\/ nDvmcHatmifjrifonf/ odkYaomf usaemfwkdY

t"du&nfrSef;csufwpfck ratmifjrifcJh&/ jynfolYnDvmcHobmywdtjzpf q&mawmfOD;pdEÅmtm; usaemf

wdkY rwifajr§mufEdkifcJh&/

tkd;csif;xm; tkd;csif;xdtkd;csif;xm; tkd;csif;xdtkd;csif;xm; tkd;csif;xdtkd;csif;xm; tkd;csif;xdtkd;csif;xm; tkd;csif;xd

Mumtif;awmifjynfolYnDvmcHu q&mawmfOD;pdEÅmESihfwuG 0&rf;txkwfcH&aom EdkifiHa&;

orm;rsm;tm; jynfolYenf; jynfolU[efjzihf 0&ef;vGwf&ef BudK;pm;rIratmifjrifcJh/ ,if;aMumifh nDvmcH

tNyD;wGif te,fe,ft&yf&yfacgif;aqmifrsm;ESifh usaemfwkdY qufvufaqG;aEG;Muonf/

q&mawmfOD;pdEÅmESihfwuG 0&rf;txkwfcH&aom EkdifiHa&;orm;rsm; vGwfvyfa&;ukd t"duxm;

NyD; Mumtif;awmifnDvmcHqkH;jzwfcsufrsm;ukd te,fe,ft&yf&yfwGife taumiftxnfazmfxkwfMu

&ef wnDwnGwfwnf;oabmwlMuonf/

ukdvkdeDuRefb0okdYodrf;oGif;&ef &nfrSef;csuftjynhft0&Sdaeaom NAdwdoQppfwyfonf jynfolY

vIyf&Sm;rIrsm;ukd wqHjcnfrQavQmhray;ao;/ usaemfwkdY &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfukdom

zdESdyfonfr[kwf/ &ckdifwkdif; zqyvacgif;aqmifrsm;ukdyif yk'fxD;-yk'frtrsKd;rsKd;wyfNyD; axmif'Pfay;

aeqJjzpfonf/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyfukd tm;ukd;wBuD;jyKxm;aom &ckdifw&m;olBuD;qkdolrsm;onf &ckdif

EkdifiHa&;orm;rsm;ukd riJhruGuf zdESdyfaeqJjzpfonf/

1945-ckESpf? rwfv 14&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmukdMunhfvQif xkdacwforkdif; ½IuGuf

wpfuGufukd awGU&onf/ ]]zqyvOuú|ESihf axmif'Pf18v[laom acgif;pOfatmufwGif þodkYa&;

xm;\/

]]vGefcJhaomvu usaemfwkdY owif;pmwGif azmfjyyg&SdcJhaom &ckdifjynfppfawGNrdKU zqyvOuú|

OD;apmvSjzLESihf twGif;a&;rSL;OD;ausmfZHwkdYtm; &mZowfyk'fr 124-t&vnf;aumif;? umuG,fa&;yk'fr

36^5t&vnf;aumif;? ppfawGNrdKU txl;tmPm& OD;zaxmfOD;½kH;awmfrS axmif'Pf 18vcsrSwfonfukd

rauseyfí &efukef 13-3-47aeY wkdufukwf w&m;0efBuD; OD;at;armif½kH;odkY wifoGif;t,lcH&m yk'frrsm;

BuD;vGef;aomaMumifh 0efBuD;OD;at;armifu qmbOD;? OD;ausmfjrifhwkdYESifh wkdifyifaqG;aEG;MuaMumif;}}[k

a&;om;azmfjyxm;ygonf/

Mumtif;awmif jynfolYnDvmcHtNyD; ,if;nDvmcHu qkH;jzwfvkdufonfh q&mawmfOD;pdEÅmESifh

wuG 0g&rf;ajy;ae&aom EkdifiHa&;orm;rsm;vTGwfa&;? ajrqDajrcGefray;a&; wkdufyGJrsm;onf te,fe,f

t&yf&yfwGif awmrD;avmifouJhodkY wr[kwfcsif; jyefYESHYoGm;onf/ NrdKUe,f? wkdufe,ftoD;oD;wGif

axmifaygif;rsm;pGm jynfolvlxk\awmif;qkdcsufrsm; jzpfvmavonf/

jzKwf-xkwf-ajy;vrf;pOfatmufwGif NAdwdoQe,fcsJU 'vHaus;&GmolBuD;rsm;ukd &GmvkH;uRwfpnf;a0;

Page 72: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

72

rsm;rS jzKwfcsypfNyD;? aus;&GmtkyfcsKyfa&;tzGJUukd Ouú|pepfjzifh tpm;xkd;zGJUpnf;Muonf/ jynfolYqEESihf

jynfolYopömukd rapmihfodaom NAdwdoQ'vHaus;&GmolBuD; ajrmufrsm;pGm NrdKUjyrsm;okdY xGufajy;wdrf;a&Smif

oGm;&\/

tESpfom&tm;jzihf NAdwdoQe,fcsJUESihf,SOfNydKifí ppfNydKiftpkd;&tzGJUrsKd;ukd usaemfwkdYaus;&Gmrsm;ukd

tajccHNyD; xlaxmifvmavav? NAddwdoQe,fcsJUppfwyfESifh ykvdyfwyfrsm;\ zdESdyfrI jyif;xefvmavav

jzpfvmonf/

NAdwdoQe,fcsJUppfwyfESihf ykvdyfwyfrsm;uvnf; olvufvSrf;rSDorQwGif usaemfwkdYaus;&GmtkyfcsKyf

a&;tzGJUrsm;ukd NzdKcGihfvmonf/ usaemfwkdY\aus;&GmOuú|rsm;? wkdufe,fOuú|rsm;vnf; rdrdwkdY&yf&Gmukd

pGefYvTwfxGufajy;&onf/

usaemfwdkY A[kdXmecsKyfjyKxm;aom Mumtif;awmif&GmESihf teD;tem;aus;&Gmrsm;wGif ckdatmif;

aexkdifvm&onf/ þodkY tkd;ypftdrfypfajy;vm&aom Ouú|rsm;txJwGif &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;

tzGJUcsKyf wGJbuftaxGaxGtwGif;a&;rSL; ukdapmvSOD;\bcifwkdY tdrfom;rsm;ESihf olYbaxG; OD;omñGefY

OD;wkdY tdrfoltdrfom;rsm;vnf;ygvmonf/ þrdom;pkxJwGif usaemfwkdYqdwf wkdYqdwfpbl;aom

OD;omñGefYOD;\orD; wkdufe,ftrsKd;orD;twGif;a&;rSL; tvSykdif&Sif rapmvnf; ygvmonf/ olwkdYonf

usaemfXmecsKyfpcef;zGifhxm;aom Mumtif;awmif&Gmom; ukdxGef;vS\tdrfa&SU&Sd ukdapmvSOD;tdrfwGif

aexkdifMuonf/

tvSykdif&Sif rapm\b0ukd teD;uyfusaemfavhvmEkdifaom tcGihfta&;&oGm;onf/ olr\

armif ukdapmvSOD;ESifh usaemfvGwfvyfa&;udpörsm;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;rsm;ukd ukdapmvSOD;

tdrfwGif tcGihfomwdkif; aqG;aEG;avh&SdMuonf/ þaqG;aEG;yGJrsm;wGif olronf oabmw&m;a&;&mrsm;

ukd pl;pl;pkdufpkdufrSwfom;,lavh&Sdonf/ olr\0g0if;pkdajyaomtom;ta&? tcsKd;usaom ukd,fcE¨m

ysKd&G,faomb0aMumifh olrukd usaemfwkdYvlpk 0kdif;ykdf;Muonf/

okdYaomf olronf at;aq;wnfNidrfonf/ jym,djym,mr&Sdd? rsufESmrrsm;? tdrfwGif Am[d&tvkyf

rsm;ukd waeukefwaecrf; rNiD;rjiLvkyfukdifaqmif&Gufonf/ olr\rdbrsm;ESihf oufBuD;rsm;u wOD;OD;ukd

tac:vTwfvQif atmf[pfírac:? tac:cH&olxH ½kdaopGmcsnf;uyfNyD; nifnifomom]]tazu

ac:ygw,f}}[k ajymqkdwwfonf/ olrukd usaemf olr\acsmarmvSyaom ½kyf&nfxuf olr\odrfarGU

aomtrlt&m? rNiD;rjiLwpfaeukef wpfaecrf; aqmif&Gufaom tdrfrIwm0efaMurIrsm;ukd oabmus

vmonf/

xkdxuf olr\ rsKd;cspfjynfcspfpdwfukd ykdrkdav;pm;vm\/ rsKd;cspfjynfcspfpdwf"mwfjzihf EkdifiHtwGuf

vGwfvyfa&;twGuf tvkyform; v,form;vlwef;pm;rsm;twGuf tepfemcHEdkifrnfh rdef;rysKd;wpfOD;

[k usaemf,kHMunfvm\/ olrukd tdrfaxmifbufjyK&ef usaemfqkH;jzwfjy|mef;vkdufonf/ &nf;pm;pum;

b,fupí bmajym&rnfukd usaemfrod? qGHUttjzpfae\/ usaemfwwfEdkifaom ukd,ftrlt&mjzihf

olrtm; cspfaMumif; usaejyo\/

usaemf XmecsKyfpcef;csxm;aom tdrfaemufzmvkH0ufcefYwGif vlw&yfausmf teufwl;xmaom

prf;a&wGif;i,fwpfck&Sdonf/ xdka&wGif;i,frSa&ukd teD;tem;tdrfrsm;rS csKd;a&okH;a&tjzpf tokH;jyK

Muonf/ xkda&wGif;i,frSa&ukd ajrtkd;wpftkd;jzifhcyfNyD;? naeqnf;psmwkdif usaemfa&csKd;av&Sd\/

a&rcsKd;rDtem;,lum a&wGif;i,fteD; aq;vdyfvnf; usaemfaomufavh&Sdonf/

waeYaom naeqnf;psmwGiftvSykdif&Sif rapm a&tkd;wpftkd;jzihf usaemfYteD;rS a&wGif;i,fokdY

jzwfavQmufoGm;onf/ tjcm;wpfOD;wpfa,mufrQr&Sd? olrESihfusaemf ESpfOD;wnf;/ jynfhvQHaoma&tkd;

Page 73: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

73

jzihf olr usaemfhteD;rS jzwfvmonf/ usaemfx&yfvkduf\/ ]]pum;wpfcGef;ajymyg&ap}}[k tpcsDum

usaemfolrukd cspfaeNyD? tdrfaxmifbuftjzpf jy|mef;xm;NyD;? usaemfhtay: rnfokdYaom oabmxm;

ovJ[k 'kd;'kd;a'gufa'guf usaemfar;rdav\/ orikdifusoGm;onf/ rdepftenfi,fMumxd bmrQrajym

bJ &yfaeonf/ usaemfhtwGuf vufeufukdifwkdufyGJwkduf&rnfukd raMumuf? &nf;pm;pum;ajym&onf

rSm wkdufyGJwufyif tcufBuHaeonf/

usaemfacR;pkdYvm\/ &ifw'kdif;'kdif; ckefvm\/ olrxHrS pum;wpfcGef;rQ jyefrMum;? ajrBuD;ukd

acgif;pkdufxm;aomolr\ rsufESmarmhvmonf/ rsufESmwGif NyHK;a&mifoef;vsuf? olr usaemfhtcspfukd

vufcHaMumif; wr[kwfcsif; usaemf em;vnfoGm;onf/ jynfhvQHaom a&tkd;ukd csNyD; olrtm; usaemf

arT;arT;ay;avonf/ tBudrfaygif;&mcsDaxmifcsDí usaemf arT;arT;ay;csifvS\/ odkYaomf &mcsDaxmifcsD

usaemf arT;arT;ray;&uf/

,kwfrmaom NAdwdoQe,fcsJU,kwfrmaom NAdwdoQe,fcsJU,kwfrmaom NAdwdoQe,fcsJU,kwfrmaom NAdwdoQe,fcsJU,kwfrmaom NAdwdoQe,fcsJU

xkdapmvSOD; 0rf;xJwGif tcJa&m*g jzpfay:vmonf/ usaemfwkdY ppfawGNrdKUodkYoGm;NyD; ,if;tcJukd

cGJpdyfuko&ef wkdufwGef;onf/ ukdapmvSOD;[k rodap&/ ukdatmifjrombcif q&m0ef OD;pdefxGef;ESihf

qufoG,fNyD; aqmif&Gufay;rnf/ pdwfcs&jcif;wkdYukd usaemfwkdY wifjyonf/

okdYaomf ukdapmvSOD;\bcif aq;q&mBuD;u oabmrwl? usaemfwkdY bmrQ rww f E k d i f /

vufrIdifcsxm;&onf/ ukdapmvSOD; tcJa&m*g wjznf;jznf;&ifhrmvmonf/ olwtdtdjzihf vl½kyfrayguf

jzpfvmonf/

a&m*gonf ukdapmvSOD;twGuf q&mawmfOD;pdEÅma&m usaemfwkdYa&m olwkdYrdom;pka&m

pdwfraumif;Mu/ wa&G;om;rQ avQmhray;aom ukdapmvSOD;\ bcif aq;q&mBuD;ukdvnf; rnfolrQ

rvGefqef&JMu/ aq;q&mBuD;u olYaq;jzihf aumif;&rnf[k wxpfusqkdxm;onf/

tvSykdif&Sif rapmESihf usaemfwkdY cspfBudKufoGm;MuNyD/ arT;arT;ay;MuNyDqkdaom tcsufrsm;tm;

usaemfaeYpOf 'kdif,m&DrSwfwrf;rsm;ukd usaemfhtvpfckd;MunhfMuojzihf usaemfwkdY au'g&Jabmfrsm; odoGm;

Muonf/ 0kdif;ykd;aeMuolrsm; vufavQmhoGm;Mu\/

usaemfwkdY cspfolESpfOD;vnf; tcGihfta&;&vQif &ovkd qkHMuonf/ awGUMuonf/ arT;arT;ay;

Muonf/ cspfolESpfOD;um; ukdapmvSOD; a&m*gaMumifh pdwfraumif;aMumif;vnf; ajymMuonf/ EkdifiHa&;

&mrsm;vnf; ajymMuonf/ wa,mufukdwa,muftoJpGJaMumif;vnf; ajymMuonf/

rMumvSyg/ ukdapmvSOD; ,if;tcJa&m*gjzihf aoqkH;oGm;ygonf/ ukdapmvSOD;tm; rD;oN*ØK[fu

tav;jyKvkdufMuygonf/ ukdapmvSOD;aoqkH;NyD; rMumrDrSmyif olrwkdYtdrfom;vnf; &GmpGef&Sd aq;orm;

BuD; OD;<uif;usHatmif tddrfwGif ajymif;a&TUaexkdifMuygonf/

usaemfwdkYcspfolESpfOD; wpfOD;ESihfwpfOD; toJpGJ cspfMuygonf/ odkYaomf vufvGefajcvGeftqifhokdY

ra&mufatmif ESpfbufESpfOD;pvkH;u wm;jrpfcsKyfxdef;Muygonf/ usaemf olYrdbrsm;xH em;axmuf&ef

usaemhfwm0efjzpfvmygonf/

EkdifiHa&;&mudpörsm;wGif olr\bcifESifhusaemf aqG;aEG;ajymqkdavh &Sdygonf/ olYorD;udpöESifh

em;azmuf&rnfukd usaemf r0Hh&Jyg/ usaemfhtm; om;&if;wrQ cspfcifaom usaemf A[kd&fXmecsKyf

pcef;csxm;aom a':rIHacs\rdcifonf olr\rdom;pkxH oGm;a&mufem;azmuf\/

olrwkdYrdom;pku vGwfvyfa&;twGuf toufpGefYvSLvkdaom usaemfhtm; rwm;jrpf? olwkdY

3-ESpf? 4-ESpfxd apmifhrnf[k pum;jyefonf/ a':rIHacs\rdciftdrfonf usaemfwkdY XmecsKyfpcef;?

Page 74: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

74

,if;tdrfonf usaemfhpm;tdrf? usaemfhtdyfruf/ olrwdkYrdom;pkxHrS pum;&NyD; wkdawmif;aom&ufykdif;

wGif usaemf\pm;tdrftjzpf olrwkdYtdrfukd usaemfajymif;vkdufonf/ þodkYrQom eHeufxrif;pm;csdefESihf

naexrif;pm;csdefwkdYwGif usaemfwkdY cspfolESpfOD; rsufESmcsif;qkdifum ajymvkd&m ajymEkdifMurnf

r[kwfygvm;/

tvkyform;vlwef;pm; wkdufyGJ tkH<urI? ykvdyfESihf tpkd;&trIxrf;aygif;pkH oydwfwkdufyGJrsm;?

ajrqDajrcGefray;a&;ESihf v,form;xktkH<urIrsm;? ysOf;rem;? v,fa0;? &ckdifjynfwkdYwGif vufeufpGJukdif

ckcHawmfvSefrIrsm;? zqyvtzGJU? Auyqkd&S,fvpfygwDESihf tvHeDwkdY\EkdifiHa&;xkd;ESufrIrsm;wkdYukd rcHr&yf

Ekdifojzihf rsufESmjzLbk&ifcH a':refprdwfajy;&NyD/ bk&ifcH twkdifyifcH qmay:xGef;? qmxGef;atmifausmf

tpkd;&tzGJU jyKwfoGm;&NyD/ bk&ifcH qmtdyfcsftD&efY (H.E. Rancer) a&mufvmonf/

1946-ck pufwifbmv 26-&ufwGif bk&ifcHtwkdifyifcH trIaqmifaumifpD tpkd;t&tzGJUwGif

zqyvtzGJUyg0ifaqmif&Gufonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;u 'k-obmywdtjzpfvnf;aumif;? ocifjru

jynfxJa&; 0efBuD;tjzpfvnf;aumif; acgif;aqmifMuygonf/

aumufuspfpOf;vJ&mwGif o&zlaqmif;aomNAdwdoQe,fcsJU\ vufukdif'kwf ppfAkdvfppfom;

wpf&mausmfygaomppfwyfonf 1946-ck Ekd0ifbmvwGif Mumtif;awmif&GmokdY OD;wnfcsDwufvm\/

aerGef;wnfhtcsdefcefY&SdavNyD/ Mumtif;awmif&GmteD;wpf0kdufwGif wm0efcsxm;aomt&yfuif;rsm;

teuf ausmufiEGm;&Gmt&yfom;uif;u ppfoabFm 3-pif;tjynhfygaom NAdwdoQppfom;rsm;

ausmufiEGm;&Gmqdyfurf;okdY wufaeMuNyD[k owif;vmykdYonf/

usaemfwkdYtm;vkH; vlwpfa,mufrusef pm&Gufwpf&Guf usnfqHwpfawmihfrcseff odrf;qnf;NyD;

Mumtif;awmif&GmrS xGufoGm;Mu\/ &Gmta&SU 2-zmvkHcefYa0;rnfh awmifukef;wpfukef;ay:wGif usaemf

wkd Y em;aevkdufMuonf/ Mumtif;awmif&Gm wnf&mt&yfrS rD;ckd;rD;vQHrsm; rkd;aumif;uifodk Y

wufaeonf/ NAdwdoQppfwyfrSrD;½IdUaeNyD[k usaemfwkdY,lqMu\/

usaemfwkdYaernfh awmpcef;odkY ajymxm;cJh&m twdtusodaeaom Mumtif;awmif&Gmuvyf

pnf; acgif;aqmif OD;,ufao;atmif rsufpdrsufESmysufpGmjzihf nae 2-em&DcefYwGif usaemfwdkYxHa&muf

vmonf/

Mumtif;awmif&Gmukd wpf&GmvkH;rD;½IdUoGm;NyD/ w&GmvkH; vk,ufoGm;NyD/ AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY

rD;½IdUckdif;í awmykef;"m;jyXmecsKyfukd rD;½IdU&onf[k NAdwdoQppfbufe,fbuf tBuD;tuJrsm; ajymoGm;

aMumif;wkdYukd olajymjy\/ usaemfwkdY rDSckdtm;xm;&mvnf;jzpf? rdbaqGrsKd;obG,fvnf;jzpfaeaom

Mumtif;awmif &Gmol&Gmom;rsm; vk,ufrD;½IdUcH&onfukd od&vQif csufcsif;usaemfwkdY a'golykefxoGm;

Muonf/

pdwf"gwfjyif;xefaom &Jabmfrsm;u rD;½IdUNyD; xGufcGmvmrnfh NAdwdoQe,fcsJUppfwyfudk wkdufckduf

&ef vufiif;awmif;qkdvmMu\/ usaemfwkdY\ ypf-ajy;ajymufusm; ppfy&d,m,ft& usifhokH;vQif

rD;½IdUNyD; xGufcGmvmrnfh NAdwdoQe,fcsJUppfwyfukd usaemfwkdY tustqkH;rsm;atmif NcHKckdwkdufyGJ? ypf-

ajy; wkdufyGJrsm; jyKvkyfoGm;Ekdifonf/ okdYaomf ,ck AkdvfcsKyftrIaqmifaumifpD tpkd;&jzpfaeNyD/

AkdvfcsKyfwkdYu usaemfwdkYXmecsKyf Mumtif;awmifukd rD;½IdUckdif;rnfukd usaemfwkdY r,kHMunf/ usaemf

usnfqHwpfawmihfrQypfcGihfrjyK/ AkdvfcsKyfwkdY ocifjrwkdYESihf awGUqkHNyD; ajz&Sif;,lrnf[k usaemfwm0ef,l

vkduf&\/ uufpfbD(NAdwdoQ ppftkyfcsKyfa&;acwf) acwfESifh qmay:xGef;wkdY tpkd;&acwfuyif

Mumtif;awmif? jynfolYnDvmcHusif;yaom Mumtif;awmif&Gmukd usaemfwdkY XmecsKyfwnfaqmufxm;

ygvsufESihf xkdpOfu rD;r½IdUchJ/

Page 75: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

75

,ck AkdvfcsKyfwkdY trIaqmifaumifpDtpkd;&zGJUNyD;rS wrifwum &GmvkH;uRwf rD;½IdUvk,ufrIjyKonfukd

usaemftcJraus? ,kwfrmaumufuspfpOf;vJaom NAdwdoQe,fcsJUopfEkdifiHa&; ajcxkd;rIaMumifh igwkdYaoG;

rcGJEkdifNyDukd oifoddoifhvSNyD/ AkdvfcsKyfwkdYu usaemfwdkY XmecsKyfMumtif;awmif&Gmtm; rD;½IdUvk,ufckdif;

rnf[k wqHjcnfrQ usaemfr,kHMunf/

ukd,fpm;vS,ftzGJUukd,fpm;vS,ftzGJUukd,fpm;vS,ftzGJUukd,fpm;vS,ftzGJUukd,fpm;vS,ftzGJU

usaemfwdkY awmpcef;rSxGufvmMuonf/ rD;½IdUrcH&aom Mumtif;awmifbkef;BuD;ausmif;wGif

usaemfwdkY XmecsKyfukd zGihfvSpf\/ NAdwdoQe,fcsJUu usaemfwkdYtygt0if awmfvSefa&;orm;rsm;ukd

vufrcH&JatmifESihf rMumao;rDu &mxl;vufcHcJhaom AkdvfcsKyfatmifqef;wkdYtm; tMunfñkdysuf

atmif Mumtif;awmif&Gmukd wrifwum rD;½IdUavNyD/

okdYaomf e,fcsJUNAdwdoQ\ tBuHtpnf ratmifjrif? Mumtif;awmif&Gm rD;½IdUcH&jcif;aMumifh

&ckdifwjynfvkH;u NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd atmhESvkH;emvmatmif usaemfwkdY vIHYaqmfonf/

axmifaygif;rsm;pGmaom aus;&Gmrsm;? NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd ykdíykdí pufqkwf&GGHU&SmvmMuonf/

aomif;aygif;rsm;pGmaom jynfolvlxkrsm;? Mumtif;awmif&Gmol&Gmom;rsm;ukd *½kPmoufvm

Muonf/ ulnDvmMuonf/ Mumtif;awmifESifh teD;tem; aus;&Gmrsm;rS ½kd;om;aom v,form;rsm;?

rdrd&ifaoG;om;ysKdrsm;ukd vufqGJNyD; NAdwdoQe,fcsJUtm; wGef;vSef&ef usaemfwkdY wyfzGJUrsm;xJ oGif;vmMu

onf/

&maygif;rsm;pGmaom awmfvSefa&;wyfom;opfrsm;ukd usaemfwkdY &&Sdavawmh\/ usaemfwkdY

XmecsKyf Mumtif;awmif rD;½IdUvk,ufcH&NyD; rMumjrifhrD q&mawmfOD;pdEÅmtm; vTwfNyD[laomowif;ESihf

twl aMujimcsufrsm; yvlysHovkdysHvmonf/ &ckdifwpfjynfvkH; tkwftkwfaomif;aomif;jzpfaeMu\/

1946-ck 'DZifbmv21&uf paeaeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif q&mawmfvGwfonfhudpöESifh

ywfoufí atmufygtwkdif;a&;om;xm;onf/

(1)OD;pdEÅmESihf ¤if;\aemufvkdufwynhfwkdYonf ,ckaMujimcsufukd xkwfonfhaeYrSpí wpfv

twGif;teD;qkH;&GmolBuD;? ykvdyfuif;*wf (odkYr[kwf) Xmem(okdYr[kwf) e,fykdif0efaxmuf? NrdKUykdif

(odkYr[kwf) 'kwd,NrdKUykdifxH rdrdwdkYvufwGif;&Sd vufeufrsm;ESihfwuG rdrdwdkYukd,fukd rdrdwkdYtvkdtavsmuf

0ifa&muftyfESH&rnf/

(2) OD;pdEÅmtm; tpkd;&rif;wkdYu ½kH;wifw&m;pGJqkdjcif; tvsif;jyKrnfr[kwf/ ¤if;enf;wl OD;pdEÅm

\aemufvkduf wynhfrsm; rnfolrqkd rdrdwkdYukd,fwkdifvlowfrI? vlaorI (odkYr[kwf) BuD;av;aom

'Pf&m&aprIwkdYudk ukd,fxdvufa&mufrusL;vGefvQif ¤if;wkdYtm;vnf; tpkd;&½kH;wGif w&m;pGJqkdjcif;

wpkHw&mjyKvdrfhrnfr[kwf ponfwkdYjzpfaMumif; a&;om;azmfjyyg&SdcJhonf/

þaMujimcsufukd usaemfwkdY oabmvnf;rus? oabmvnf;rayguf? uufpfbD(NAdwdoQppftkyf

csKyfa&;) acwfuyif rdrdwdkYpGJukdifxm;aom vufeufrsm;? cJ,rf;rD;ausmufrsm;? tm;vkH;ukd tyfESHvQif

ao'Pftjypf&Sdonfhwkdif ao'Pfray;[k aMujimajymqkdum usaemfwdkYtm; vufeufcs&ef txyfxyf

vIHYaqmfcJhMuNyD/ NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd awmfvSef&ef qEtmoDojyif;xefaom usaemfwkdYvufeufrcs

cJhMu/

&GmvkH;uRwfrD;½IdUcH&onf/ &GmvkH;uRwfvk,ufcH&onf/ &GmvkH;uRwfrk'def;usihfcH&onf/ okdYaomf

usaemfwkdY vufeufrcs/ ,ck AkdvfcsKyfwkdY trIaqmifaumifpDtpkd;&uvnf; rdrdwdkYvufwGif;&Sd vufeuf

Page 76: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

76

tm;vkH;ESihfwuG rdrdwkdYukd,fukdrdrdwkdY tvkdtavsmuf0ifa&muftyfESH&rnfqkdcsufukd usaemfwkdY wa&G;om;

rQ vufrcHMu/

q&mawmfESihf usaemfwkdY acgif;aqmifrsm; ta&;ay:pnf;a0;Muonf/ Mumtif;awmif&GmodkY

ylylaEG;aEG;vk,ufcH&aom jyóemukdwifjya&;ESihf vufeufrcsbJ q&mawmfwkdYtm; 0g&rf;½kyfodrf;a&;

wkdYukd aqG;aEG;&ef ukdarmifpdefvS( ,ck ausmif;q&m) ESihf OD;armifarmifwkdYukd ukd,fpm;vS,ftjzpf

&efukefokdYvTwf&ef qkH;jzwfMuonf/

AkdvfcsKyfatmifqef;? ocifjr( jynfxJa&;0efBuD;) OD;AaqG (zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGif;

a&;rSK;) OD;ausmfNidrf; (qkd&S,fvpfygwDXmecsKyfacgif;aqmifwpfOD;) wkdYxH ay;pmrsm;ukdvnf; q&mawmfESihf

usaemf vufrSwfa&;xkd;MuNyD; oifhavsmfaom aiGaMu;ukday;um ukdarmifpdefvSvufxJtyfvkdufonf/

&efukefokdY ukd,fpm;vS,fvTwfvkdufonf/ &ufowåESpfywftwGif; jyefvm&ef taotcsm

q&mawmfESifhusaemf xyfwvJvJ rSmMum;ajymqkdvkdufonf/ ukd,fpm;vS,ftzGJUESifh usaemfwkdY rSmp&m

ajymp&mrsm;ukd acgif;csif;½kdufNyD;avNyD/ udkarmifpdefvSwkdY &efukefoGm;&ef r[mNrdKifawmpcef;rS rqkdif;r0Hh

bJ xGufcGmoGm;Mu\/

q&mawmfESihf ukdAaqGq&mawmfESihf ukdAaqGq&mawmfESihf ukdAaqGq&mawmfESihf ukdAaqGq&mawmfESihf ukdAaqG

NAdwdoQe,fcsJUppfwyfESihf ykvdyfwyfrsm;u aus;&Gmrsm;ukd &GmvkH;uRwfrD;½IdU? vk,uf? rk'def;usihf

jyKaeMuonf/ xifovkdzrf;qD;NyD; vlrqefpGm nOf;qJaeonf/ xifovkd axmif'Pfao'Pfay;ae

onf/ odkYaomf tkH<uaeaom &ckdifjynfolvlxk wpfvufrrQaemufrwGefY? trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf

NAdwdoQe,fcsJU pepfqkd;ukd tzufzufrSqefYusifonf/ ajrcGefajrqDcray;? vufikwfvuf&if; ajrykdifa&;

pepfjzifh v,f,mpkdufysKd;xGef,ufMuonf/

NAdwdoQ'vH&GmolBuD;rsm;ukd jzKwfNyD; aus;&Gmrsm;ukd rdrdwkdYa&G;aumufaom aus;&GmtkyfcsKyfa&;

tzGJUjzihf tkyfcsKyfMuonf/ ajratmufvufeufukdif wyfzGJUrsm;ukdvnf; tajccHusus zGJUpnf;xlaxmif

Muonf/ tmPmeDe,fajrrsm;wGif Zmrdwmajr&SifBuD;ykdif {uaxmifaygif; aomif;aygif;rsm;pGmaom

v,fajrrsm;ukd vufikwfvuf&if; v,form;rsm;? qif;&Jom;v,form;rsm;ESihf ajrrJh,mrJh v,f,m

tvkyform;rsm;tm; a0iSjzefYjzL; ay;vsuf&SdaeavNyD/

Mumtif;awmif jynfolYnDvmcHrS owfrSwfay;vkdufaom vrf;pOfESihf q&mawmf OD;pdEÅmwkdYtm;

0g&rf;½kwfodrf;a&; awmif;qkdcsufrsm;onf &ckdiftrsKd;om;awmif;qkdcsuftqifhxd a&muf&Sdae\/ awmckd

0g&rf;ajy;ae&aomfvnf; EkdifiHa&;MoZmwduúr &Sdaom q&mawmfOD;pdEÅmxH ocifjr( AkdvfcsKyfatmifqef;

wkdYESifhtwl vkyfBuHcHoGm;&aom tmZmenfocifjr) vnf; a&mufonf/

udkbapm (0efBuD;a[mif;ESihf ,ck oHtrwfBuD;) ukdomxGef;wkdYvnf; rMumcPa&mufonf/

ukdñkdxGef; (0efBuD;a[mif;ESihf ,ck oHtrwfBuD;) vnf; tNrJvkdvkd a&mufonf/ zqyvXmecsKyf

taxGaxGtwGif;a&;rSL; ukdAaqG (0efBuD;csKyfa[mif;ESifh umuG,fa&;0efBuD;a[mif; OD;AaqG) q&mawmf

xHa&mufrnf/ olYtm; BudKqkda&;ESihf w&m;a[myGJusif;ya&;ukd q&mawmfESihf usaemfwkdY zkwfylrD;wkduf

pDpOf&awmh\/

usaemfwkdY XmecsKyf Mumtif;awmif&Gmukd rD;½IdU½kHjzihf bmwpfckrQ wefjyefwkHYjyefrIvufeufjzifh

ckcHrIr&aomtcg aumufuspfpOf;vJaom NAdwdoQe,fcsJUppfwyfonf AkdvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmif

aom trIaqmifaumifpDtpkd;&ESihf usaemfwkdY xdyfwkduf&ifqkdifjzpfvmapa&;twGufvnf;aumif;?

q&mawmfwkdY Oya'twGif;odkY r0ifvmEkdifapa&;twGufvnf;aumif;? q&mawmfOD;pdEÅmtm; ½kH;wif

Page 77: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

77

w&m;rpGJ? wpfvtwGif; rdrdwdkY vufeufrsm;ESihfwuG rdrdwdkYukd,fukd tyfESHMu&ef aMujimcsufxkwfxm;

NyD;jzpfygvsufESihf Mumtif;awmifteD;tem;&Sd &Gmrsm;ukd &GmvkH;uRwfrD;½IdUvk,ufrk'def;usifhjcif;rsm;ukd

xyfqifhjyKvkyfvmMu\/

q&mawmfESihf usaemfwkdY ckdatmif;aexkdifrnfxifaom awmawmifrsm;ukdvnf; a&armifjrpf&Sd

ppfoabFmrsm;rS acgufwkHYacgufjyefckwfarmif;&if; tajrmufrsm;jzifh ypfcwfonf/ ukef;wyfrSvnf;

okH;vufr tajrmufrsm;jzihf tESHYtpyf ypfcwfonf/ NAdwdoQppfwyf ykvdyfwyfrsm;u q&mawmfESif

usaemfwkdYtm; awmeif;arTaESmuf&SmazGvsuf&Sdae\/ &yf&Gmrsm;ESifh tvSrf;a0;uGmaom awmeufxJwGif

q&mawmfESihf usaemfwkdY tiwftjywfcHumn ckdatmif;ae&\/

ukdarmifpdefvSESihf OD;armifarmifwkdYtm; &efukefokdY ukd,fpm;vS,fvTwfí &ufowåESpfywfyif

rjynhfrSDwpfnaom n 10em&DcefYwGif a&SUwef;uif;pcef;wpfae&mwGif qlnHqlnHjzpfaeonf/ wa&;

warS;tdyf&ef vSJavsmif;aeaom usaemfcsufcsif;xNyD; qlnHaeaom a&SUwrf;uif;pcrf;okdY vmcJhonf/

rarQmfvifhbJ udkarmifpdefvSukd cGqkH&Gmom; vrf;jywpfOD;ESihf yufyif;ygawGU&onf/ ola&m

usaemfyg 0rf;omrqkH; jzpfoGm;Mu\/ q&mawmf? ukdarmifpdefvSESihf usaemfwkdY 'l;wkdufaqG;aEG;yGJudk

csufcsif; usif;yMu\/ ukdarmifpdefvSu olawGUBuHKaqmif&Gufcsufrsm;ukd wifjyonf/

olwkdY&efukefNrdKUodkY a&mufvQifa&mufcsif; zqyv XmecsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;? OD;AaqG?

jynfxJa&;0efBuD; ocifjrwkdYESifh oGm;awGUonf/ usaemfwkdY XmecsKyf Mumtif;awmif&Gm rD;½IdUvk,uf

rk'def;usihfcH&jcif;ESihf rD;½IdUMuaom NAdwdoQppfbufESihf NrdKUjybuft&m&Sdrsm;u AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY

rD;½IdUckdif;í rD;½IdU&aMumif; 0g'jzefYoGm;jcif;wkdYukd olwkdYwifjyMuonf/

q&mawmfwkdYtm; vufeufrcs&bJ 0&rf;½kyfodrf;a&;udpöukdvnf; olwkdYawmif;qkdMuonf/

ocifjraetdrfwGif ocifjr? OD;AaqG? ukdñkdxGef;ESihf olwkdY n 2em&Dxd 'l;wkdufaqG;aEG;Muaomfvnf;

wdusaomtajzr&/ AkdvfcsKyfatmifqef;xH w,fvDzkef;qufMu&\/ aemufwpfaeY rGef;wnfhykdif;wGif

AkdvfcsKyfESihf awGUqkHaqG;aEG;Mu&ef w,fvDzkef;jzifh csdef;vdkfufMu\/

aemufwpfaeY rGef;wnfhykdif;wGif ocifjr? OD;AaqG? OD;ñkdxGef; (0efBuD;a[mif;ESifh ,ck oHtrwf

BuD;) ? OD;omxGef; (,ck oHtrwfBuD;) ESihf olwdkYwm0gvdrf;vrf;? AkdvfcsKyftdrf(,ck AkdvfcsKyfjywkdufwnf

xm;aomaetdrf) odkY oGm;Muonf/ AkdvfcsKyfu aumfzDjzihf {nhfcHNyD; rsufESmpkHnD&Jabmfpdwf tjynhfjzihf

yGihfvif;pGmaqG;aEG;Muonf/

uufpfbD(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;) acwfuyif XmecsKyfwnf&mjyKxm;aom Mumtif;awmif&Gmukd

AkdvfcsKyfwkdY trIaqmifaumifpDtpkd;&wufNyD;rS rD;½IdUvk,uf rk'def;usihfcH&jcif;ESifhwuG rD;½IdUaom ppfbufk

NrdKUjybuf t&m&Sdrsm;u AkdvfcsKyfwkdYu awmykef;"m;jyXmecsKyfukd rD;½IdUckdif;í rD;½IdU&aMumif;ajymoGm;jcif;wkdY

ukd olwifjy&m AkdvfcsKyfu a'gorcsKyfwnf;EkdifbJ ]]'DaumifawGukd bmaMumifhwkdufrxkwfovJ}}[kar;

um rD;½IdUvk,ufwJh e,fcsJUaumifawGukd y,fy,fe,fe,fwkdufxkwfarmif;ESifa&;ukd AkdvfcsKyftm;yg;w&

ajymjyjcif;ukdvnf; oltao;pdwf&Sif;jy\/

q&mawmfwkdY vufeufrtyf&bJ 0&rf;½kyfodrf;a&;ESihf t<uif;rJhvTwfa&;ukd olwkdYwifjy&m?

AkdvfcsKyfu pwdavmufvufeuftyfNyD; Oya'wGif; 0ifvma&;? NAdwdoQe,fcsJUxHrS vGwfvyfa&;ukd

tEkenf;a&m? tMurf;enf;yg okH;oifhovkdokH;NyD; t&,la&;twGuf vufwGJaqmif&GufMua&;wkdYudkvnf;

AkdvfcsKyf&Sif;vif;jyvkdufjcif;ukd olwifjyonf/ olu q&mawmfwkdYvufeuf wpfvufrQrtyfbJ t<uif;rJh

vTwfa&;a&; xyfwvJwifjy&m? AkdvffcsKyfu 'kdYvufxJ oabFm 2-pD;cefYrQ vufeufrsm;&Sdonf/

vkdtyfvQif cGJay;rnf[kajymaMumif;ukdvnf; olqufvufajymjy\/

Page 78: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

78

,if;tjyif olwkdY&efukefu rxGufvmrSDuyif jynfxJa&;0efBuD; ocifjrudk,fwkdif ppfwyfrsm;

½kyfodrf;xm;&ef aMu;eef;½kduftaMumif;Mum;xm;cJhNyDjzpfaomfvnf; ,aeYxd Mumtif;awmif wkdufe,f

wGif ppfwyfykvdyfrsm; arTaESmufvsuf&Sdao;onfukd oltHhMoaMumif;? olESihfukdñkdxGef; a&SUajy;tjzpf

vmMuaMumif;? ,ck ukdñkdxGef; ppfawGNrdKUwGif ocifjrESihf OD;AaqGwkdYtm; apmifh&if;ae&pfaMumif;/

ukdñkdxGef;ESihf OD;AaqGwkdY ajrmif;abGodkY a&mufMurnf/ q&mawmfESihf aqG;aEG;&ef OD;AaqG qEtmoDo

&SdaMumif;wkdYudk ol&Snfvsm;pGmwifjyoGm;onf/

,if;aMumifh vufeufrsm; tyfa&; rtyfa&;ukd aemifaqG;aEG;rnf/ q&mawmfESihf OD;AaqGwkdY

awGUqkH&a&;twGuf ajrmif;abGokdY usaemfvkdufoGm;rnf/ OD;AaqGtm; Mumtif;awmifwkdY rD;½IdUcH&rIukd

vnf; ukd,fawGUavhvmEkdifa&;ESihf EkdifiHa&;a[myGJwpf&yf usif;ya&;wkdYudk jyKvkyfMu&ef usaemfajymqkd

vkdufonf/ tm;vkH;qE´wlnDMuí wm0eftoD;oD;cGJa0,lMu\/

wa&;rQrtdyfvkduf&aom ukdarmifpdefvSSESihf usaemf tm½kPfOD; a&mifjcnfvmcsdefuyif? awmBuD;

rsufrnf;xJrS prf;w0g;0g; owdBuD;pGmjzifh xGufvmMu\/ usaemfwkdYESpfOD;obm0 ausmufawmifrsm;rS

'vdrffhacGusrnfxuf ae&mra&G;awGUEkdifonfh NAdwdoQvufeufukdifrsm;ukd ykdíowdxm;&onf/

,aeYtpkd;&\ toGifvu©PmESpfrsKd;jzpfae\/ AkdvfcsKyfatmifqef; 'kwd,obmywdtjzpf

aqmif&Gufaom trIaqmifaumifpD tpkd;&[líxdyfykdif;rS AkdvffcsKyfwkdYu &Sdae\/ okdYaomf wkdif;rif;BuD;

ta&;ykdif? c½kdif&mZ0wf0ef polwkdYrSm tm;vkH;vkdvkd rsufESmjzLt&m&Sdrsm;csnf; jzpfae\/

'kwd,urÇmppfBuD;twGif;u jrefrmjynfodrf; NAdwdoQppfwyfwGif tmPmt&SdqkH;aom

ppfaxmufvSrf;a&;wyf (Field Security Service)ukd ukdifcJhonfh ar*smtqifh&Sdolonf ppfwHqdyf Mu,fESihf

ppf,lepfazmif;ukd cRwfNyD; t&yf0wfjzihf ,aeYtpdk;&\ c½kdif&mZ0wf0ef (D.S. P)jzpfaeonf/

ume,fESihf vufzwifheifhume,f vkyfcJhMuaom ppfbuft&m&SdBuD;rsm;onf ,cktpkd;&\

wkdif;rif;BuD;? c½kdif0ef polrsm; jzpfaeMu&NyD/ ,aeYolwkdY ppf,leDazmif; 0wfqifrxm;aomfvnf;

NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;acwfuyif olwkdYonf q&mawmfESihf usaemfwkdY\urÇmh&efolrsm;jzpfMuonf/

,if;tjyif þ,kwfrmaom NAdwdoQppfbufESihf NrdKUjybuft&m&SdBuD;rsm;onf AkdvfcsKyfwkdY

zqyvtzGJUu trIaqmifaumifpDtpkd;&tzGJUwGif yg0ifaqmif&GufNyD;rS usaemfwkd Y XmecsKyf

Mumtif;awmif&Gmukd rD;½IdU? vk,uf? rk'def;usifhrIrsm; wrifwumjyKMu\/ usaemfwkdYtm; olwkdY

wqHjcnfrQ iJhn§mjcif;rjyK? q&mawmfOD;pdEÅmtm; ½kH;wifw&m;rpGJ[k tpkd;&tzGJUu aMujimcsuf xkwfa0

xm;ygvsufESihf jynfxJa&;0efBuD;u ppfwyfrsm; ½kyfodrf;xm;&ef aMu;eef;jzihf taMumif;Mum;NyD;ygvsuf

ESihf ,ck Mumtif;awmifwkdufe,f&Sd aus;&Gmrsm;ukd rD;½IdU? vk,uf? rk'def;usihfrIrsm; aomufaomufvJvJ

wrifwumjyKaeNyD/

tajrmufrsm; ypfcwfum q&mawmfESihf usaemfwkdYtm; awmeif;arTaESmuf&SmazGaeNyD/ usaemfwkdY

tm; NAdwdoQppfwyfrS awGUvQif ypfowfaumif; ypfowfrnfjzpfae&m usaemfwdkYESpfOD; oGm;½kd;oGm;pOf

vrf;rS roGm;Mu&/ NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyfwkdYESihfa0;uGmaom ab;uif;aomvrf;ukd xGifum awmif

txyfxyf awmtxyfxyfukd azmufxGif;NyD; auGUum jzwfumvmcJhMu&\/

waeukefwaecrf;BuD;rm;pGm yifyef;qif;&JcHjum rem;raevmcJhMuaom usaemfwkdY ESpfOD;aevkH;

uG,faysmufrS ajrmif;abGodkY a&muf&SdoGm;Mu\/ ukdAaqGESifh udkñkdxGef;wkdYukd ukdarmifpdefvS\zcif

q&mBuD; OD;aomMumatmif tdrfwGif tqifoifhawGU&onf/ Mumtif;awmifodkY ul;wkdYykdY&ef vlwOD;

ESihfavSwpD;ukd tylwjyif; &SmazG&if; naepmpm;Mu\/ vlwOD;ESifh avSwpif;&ygonf/

odkYaomf avStayguf? 'Da&vnf; qefaeonf/ wnOfhvkH; r&yfrem; tvSnhfus avS0rf;rS

Page 79: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

79

qm;iefa&rsm;ukd cGufpkyfwpfckjzifh jyufxkwfae&\/ ukdAaqG? ukdñkdxGef;? ukduHBuD;ESihfusaemf wa&;rQ

rtdyfvkduf&/ rkd;pifpifvif;onfhwkdif Mumtif;awmifodk Yra&muf? uef;eDacsmif;0em;okd Yom

a&mufMuonf/ usoifhaiGukd avSorm;tm;ay;NyD; uef;eDacsmif;0rSurf;okdYwufum csif;trsKd;om;rsm;

\ cGqkH&GmodkYajcvsifavQmuf&onf/ cGqkH&GmwGif csif;trsKd;om;acgif;aqmifk OD;armifwkd;ukd olYtdrfwGif

tqifoifh awGU&onf/

Mumtif;awmife,fwGif NAdwdoQppfwyfrsm; vkH;0r&SdNyDukd od&\/ (aemifod&onfrSm jynfxJa&;

0efBuD;ocifjr ppfawGa&mufNyD; ppfwyfrsm;ukd ½kyfodrf;ckdif;í ½kyfodrf;oGm;aMumif; od&onf)/ olYtdrfwGif

Muufwpfaumifukd jyKwfum MuufjyKwf[if;&nfESihf usaemfwkdYpm;Muonf/ jyif;xefaomaeyl&Sdefatmuf

wGif Mumtif;awmifodkY usaemfwdkY ajcvsifavQmufvmMu\/ Mumtif;awmifodkY a&mufvQifa&mufcsif;

ukdAaqGESifhusaemfwkdY a&mufaeaMumif;ukd q&mawmfxH usaemftaMumif;Mum;vkdufonf/

naeqnf;qmcsdefwGif Mumtif;awmif bkef;awmfBuD;ausmif;&Sd usaemfwkdYXmecsKyfjyKxm;aom

ae&mwGif q&mawmfOD;pdEÅm? ukdAaqG? ukdñkdxGef;? udkuHBuD;ESifh usaemfwkdY ½kd;om;yGifhvif;pGm 'll;wkdufaqG;

aEG;Muygonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd t"dutajccHxm;um tvkyform; v,form;ta&;ESifh

qkd&S,fvpfa&;&m? EkdifiHwuma&;&mrsm;ukd tjrifcsif;zvS,fMuygonf/

q&mawmftm; pwdavmufvufeuftyfNyD; awmckd0&rf;ajy;b0rS Oya'wGif;odkY0ifvma&;?

NAdwdoQe,fcsJUxHrS tEkenf;jzifhjzpfap? tMurf;enf;jzihfjzpfap vGwfvyfa&;wkdufyGJwGif vufwGJa&;

twGufvnf; ukdAaqGwkdY zdwfac:ygonf/ q&mawmfOD;pdEÅmxHvmMuaom EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;

ESihf aqG;aEG;yGJ[lorQwGif usaemfrygaomaqG;aEG;yGJ[lí r&Sdoavmufyifjzpfonf/

vmorQaomacgif;aqmifrsm;onf NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf

ajratmufawmfvSefa&;vufeufukdif wyfzGJUrsm; zGJUpnf;xm;onfh q&mawmfESihfusaemfwkdY\ vkyfief;

aqmifwmrsm;ukd tjypfrajymMu½kHru ajratmufawmfvSefa&;tzGJUrsm;onf vGwfvyfa&;twGuf

t"dutm;xm;&rnfh tzGJUjzpfonf/ tmPmeDe,fajrxlaxmifNyD; v,fajra0iSay;jcif;onf

awmfvSefa&;\ t"du0if½kd;jzpfonf[líyif csD;usL;axmyemjyKygao;onf/ ukdAaqGtm; EkdifiHa&;

w&m;yGJusif;y&ef pDpOfxm;aMumif;ukd usaemfwdkYwifjy&m oloabmwlojzifh EkdifiHa&;w&m;a[myGJ

usif;ya&;ESifh vlxkcsDwufvma&;twGuf vIHYaqmf&ef zkwfylrD;wkduf aqmif&Guf&av\/

q&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyDq&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyDq&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyDq&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyDq&mawmfvGwfNyD? usaemfvGwfNyD

rD;½IdUcH&íjymykHjzpfaeaom Mumtif;awmif&Gmukdvnf; ukdAaqG ukd,fawGUjrif&NyD/ ¤if;&GmESifhwuG

rD;½IdUvk,uf rk'def;usihfcH&aom teD;tem;aus;&Gmrsm;rS &Gmol&Gmom;rsm;ESihfvnf; ukdAaqG 'l;wkdufaqG;

aEG;&NyD/ rGef;wnfh 12em&DcefYwGif Mumtif;awmiffq&mawmfBuD;u obmywdtjzpfvnf;aumif;?

usaemfutwGif;a&;rSL;tjzpfvnf;aumif;? aqmif&Gufaom jynfolwpfaomif;cefYwufonfh

tpnf;ta0;wGif ukdAaqG EkdifiHa&;w&m; a[majymoGm;\/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyf\ zdESdyfrIukd ukdawGU

od&SdaomukdAaqGonf NAdwdoQe,fcsJUqefYusifa&;ESihf trsKd;om;vGwfvyfa&;ukdvnf;aumif;? EkdifiHwum

a&;&mwkdYukdvnf;aumif;? 2-em&DMumrQtus,fw0ifh ajyma[moGm;ygonf/ ukdAaqG? ukdñkdxGef;ESifhtwl

toifhpDpOfxm;aomavSjzihf usaemfajrmif;abGodkY vkdufvm\/ c&D;Murf;ESifcJh&jcif;ESihf ukd,fa&mpdwfyg

yifyrf;aom ukdAaqG ajrmif;abGwGif zsm;em;oGm;onf/

rlvpDpOfxm;onfhtwkdif; pufbD;jzifh NrdKUa[mif;NrdKUodkY oGm;Muum NrdKUa[mif;wGif jynfxJa&;

0efBuD; ocifjrESifhqkHMua&;ukd y,fzsufvkduf&\/ ukdAaqGzsm;emaeí roGm;vmEkdifjzpfaeojzifh

Page 80: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

80

ajrmif;abGodkY ocifjroabFm vSnhf0ifac:a&;ukd ukdñkdxGef; pma&;NyD; ykdYckdif;vkduf&onf/ jynfxJa&;

0efBuD;ocifjr trf*sDbDppfoabFmjzihf ajrmif;abGodkYvmonf/ ocifjr ppfoabFmESifhtwl ukdAaqG?

ukdñkdxGef;? ukdMumvSatmif (MuLaajymufusm;wyfzGJYacgif;aqmif)ukdazmfoif( ,ck &ckdifjynfe,f

w&m;olBuD;tzGJU0if)ESihfusaemfwkdY ppfawGodkYvkdufoGm;Mu\/ wpfvrf;vkH; trsKd;om;vGwfvyfa&;rS

qkd&S,fvpfa&;xd a'gifhpkHbufpkH aqG;aEG;Muonf/

q&mawmfwkdY pwdavmuf vufeuftyfa&;jyKrnfqkdvQif wpfpkHwpf&mraESmifh,Sufa&;twGuf

&ckdifwkdif;rif;BuD;rStp ppfbufESihfNrdKUjybuft&m&Sdrsm;ukd olajymxm;cJhrnf[k jynfxJa&;0efBuD; ocifjr

av;eufpGmuwdjyK\/

ppfawGNrdKUwGif usaemfwdkY tcsdefjzKef;rcH? q&mawmfxH usaemfwkdY 'kef;pkdif;jyefvmMuonf/

(1)q&mawmfwkYd pwdavmuf vufeuftyfa&;- rtyfa&;/ (2)trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd tEkenf;jzihf

jzpfap? tMurf;enf;jzihfjzpfap? zqyvXmecsKyfESihf vufwGJaqmif&Gufa&;-raqmif&Gufa&;[laom

jyóemrsm;ukd t"dutajccHaqG;aEG;Ekdifa&;twGuf us,fjyefYaom pnf;a0;aqG;aEG;yGJukd usif;y&ef

usaemfwkdY pDpOfcJhMuonfhtwkdif; ajrmufykdif;wkdif;rS AkdvfpdefxGef;atmif? Akdvfbom? Akdvf[m&DjzL? taemuf

wkdif;rS OD;avomatmif? OD;Akdvfatmif? OD;pdefausmfOD;? OD;OD;pHvS? AkdvfausmfZH&TD; awmifykdif;wkdif;rS

AkdvfvGef;omatmif? OD;a&Tom? ukdatmifjrom? &rf;NAJuRef;rS OD;a&Tatmif? OD;xGef;jzL polrsm;ukdvnf;

ac:,lxm;avNyD/ &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf XmecsKyfOuú| OD;bkd;OD;ESih fwuG

acgif;aqmifrsm;vnf; pkHvifaeNyD/ &ckdifjynfvli,frsm;tpnf;t½kH; acgif;aqmifrsm;vnf;

tm;vkH;wufa&mufMuNyD/

r[mNrdKifawmpcef;wpfae&mwGif us,fjyefYaompnf;a0;yGJukd pwifusif;yonf/ q&mawmfu

obmywdtjzpfvnf;aumif;? usaemfu twGif;a&;rSL;tjzpfvnf;aumif; aqmif&Gufonf/ tpDtpOf

twkdif; AkdvfcsKyfatmifqef;acgif;aqmifaom trIaqmifaumifpDtpkd;&tzGJU\ q&mawmfudpöESihf

ywfoufíaMujimcsufukd usaemfwvkH;wyg'rusef zwfjyvkdufonf/

(1) OD;pdEÅmESihf ¤if;\aemufvkdufwynhfwkdYonf ,ckaMujimcsufukd xkwfjyefonfhaeYrSpí wv

twGif; teD;qkH;&GmolBuD;? ykvdyfuif;*gwf(odkYr[kwf) Xmem(odkYr[kwf) e,fykdif0efaxmuf? NrdKU0ef

(odkYr[kwf) 'kwd,NrdKUykdifxH rdrdwdkYvufwGif;&Sd vufeufrsm;ESihfwuG rdrdwdkYukd,fukd rdrdwdkYtvkdtavsmuf

0ifa&muftyfESH&rnf/

(2) OD;pdEÅmtm; tpkd;&rif;wkdYu ½kH;wifw&m;pGJjcif; tvsOf;jyKrnfr[kwf? ¤if;enf;wl OD;pdEÅm\

aemufvkduf wynhfrsm; rnfolrqkd rdrdwdkYukd,fwkdifvlowfrI? vlaorI(okYdr[kwf) BuD;av;aom 'Pf&m

&aprIwkdYukd ukd,fxdvufa&mufrusL;vGefvQif ¤if;oltm;vnf; w&m;½kH;wGif w&m;pGJqkdjcif; wpfpkHwpf&m

jyKvdrfhrnfr[kwf[k azmfjyyg&SdcJhaomaMujimcsufukd usaemfbwfjy\/

þaMujimcsufESihfywfoufí &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyfacgif;aqmifrsm;xJwGif

t,ltqESpfrsKd;uGJvmonf/ acgif;aqmifpkwpfcsKdUu q&mawmf OD;pdEÅmukdom ½kH;wifw&m;rpGJ[kyg&Sd

onf/ tjcm;ol 0&rf;ajy;EkdfifiHa&;orm;rsm;ukd ½kH;wifw&m;rpGJ[k qkdrxm;/ Oya'wGif;a&mufvmvQif

zrf;qD;n§if;qJjcif;cHMu&rnf/

,if;aMumifh Oya'wGif r0iftyf[k ajymqkdvmMuonf/ usaemfwkdY taejzihf usaemfwkdY\t,l

tqukd usaemfjywfjywfom;om; wifjyonf/ ,aeYNAdwdoQbk&ifcHtpkd;&jzpfonf/ 'kwd,urÇmppf

twGif; jreffrmjynfodrf; NAdwdoQppfwyfonf ar*smESihf ume,fpaom ppfbuft&m&Sdrsm;yif ,aeY

wkdif;rif;BuD;? ta&;ykdif? &mZ0wf0ef ponfjzihf tkyfcsKyfa&;tmPmukd ,lxm;Muí tESpfom&tm;jzihf

Page 81: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

81

NAdwdoQe,fcsJU ppf0g'Dtpkd;&toGif&Sdí BuD;rm;aom tEÅ&m,f&Sdaeonf/

þolrsm;yif Mumtif;awmif&GmwkdYudk rD;½IdU? vk,uf? rk'def;usifhMuonf/ odkYaomf zqyvESihf

AkdvfcsKyfwkdY yg0ifvmjcif;aMumifhom q&mawmfOD;pdEÅmtm; ½kH;wifw&m;rpGJ[k jzpfvm&onf/ usaemfwkdY

zGJUpnf;xm;aom ajratmufawmfvSefa&;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;onf jrefrmwEkdifiHvkH;ESifh,SOf

NyD; trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJ0if&ef zGJUpnf;xm;jcif;jzpfonf/

q&mawmfOD;pdEÅm Oya'wGif;odkY þcsufaumif;wGif 0if&rnf/ q&mawmfOD;pdEÅmESihf &ckdifjynf

jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyfukd r@dKifjyKNyD; NAdwdfoQe,fcsJUwkdufzsufa&;twGuf vuf0JnDñGwfa&;udk

tajcpkdufum trsKd;om;nDñGwfa&;ukd &EkdiforQ &,lwnfaqmuf&rnf[k usaemfjywfom;pGm

wifjyvkdufonf/ tBudwfte,f aqG;aEG;vmaomtcg usaemfwkdY t,ltqukd tm;vkH;vkdvkd aMueyf

vufcHvmMu\/

odkYaomf q&mawmfOD;pdEÅmukd,fwkdif &GmolBuD; (odkYr[kwf) &JXmewpfckckodkY oGm;a&mufNyD;

vufeufrtyf? NAdwdoQtpkd;&u &GmolBuD;[k todtrSwfjyKxm;aomfvnf; usaemfwkdY ñTefMum;orQ

aqmif&Gufay;aom q&mawmf wynhf ausmufiEGm;olBuD; ukdxGef;jzLatmif&Sdonf/ olYukdac:NyD;

awmfrD*ef;tysufwpfvufESihf armif;usKd;armif;ysuf ½kdifz,f? 3-vuf? 4-vufwkdYudk ay;NyD;? ajrykHNrdKUykdif

xH tyfap&efjzpfonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJGwGif jynfh0aomvGwfvyfa&;&a&;twGuf zqyv

XmecsKyfESihfjzpfap? tjcm;rnfonfh tzGJUtpnf;ESihfjzpfap? vufwGJaqmif&Gufrnf/ NAddwdoQe,fcsJUpepfqkd;

tm; vufeufpGJukdifawmfvSefa&;odkY a&SU½Iaqmif&GufrnfwkdYudkvnf; taustvnfaqG;aEG;oabmwl

Muygonf/

þqkH;jzwfcsuftwkdif;yif ukdxGef;jzLatmifukd ac:NyD; vufeufpkwf? vufeufysuftenf;i,f

ukd ajrykHNrdKUe,f OD;armifomyGifhxH oGm;a&muftyfaponf/ q&mawmfESihfusaemfwkdYtm; tNrJvkdvkdulnD

aeaom OD;armifomyGihfonf jynfxJa&;0efBuD;? &ckdifwdkif;rif;BuD;ESifh c½kdif0efrsm;xH OD;pdEÅmvufeuftyf

NyD;[k aMu;eef;½kdufay;um usaemfwkdYtm; ulnDav\/ q&mawmfOD;pdEÅm Oya'twGif;0ifyGJukd 1308

ckESpf jymokdvqef; 14&ufESihf vjynfhaeYtxd usif;y&ef qkH;jzwfMuonf/ taumif;qkH;aom ZmwfyGJ

ukdiSm;NyD;? jymokdvqef; 14&ufwGif q&mawmf OD;pdEÅm Oya'wGif; 0ifyGJudk Mumtif;awmifwGif csdrfhcsdrfh

oJoJusif;yonf/ jymokdvjynfh naeykdif;xd/ ,cifMumtif;awmif nDvmcHukd NAdwdoQppfwyfrsm;?

ykvdyfrsm; 0kdif;ovkdr0kdif;? ajrykHNrdKU? rif;jym;NrdKU? ppfawGNrdKUwkdY\ uvyfpnf;rsm;xHrSvnf; wpkHw&m

taESmuft,Suf jyKbG,fr&Sd[k owif;ykdYonf/

q&mawmfOD;pdEÅm Oya'wGif;0ifyGJ atmifyGJ&NyDukd usaemfwxpfcsodNyD/ q&mawmfOya'wGif;

0ifyGJ atmifjrifa&;twGuf &ufaygif;rsm;pGm?naygif;rsm;pGm rem;raeaqmif&GufcJh&aomusaemf ,aeYrS

rcsdatmif anmif;nmaeayNyD/ usaemfum; vlwpfrsKd;? EkdifiHa&;&mudpörsm;&SdvQif rem;rtdyf? rpm;

raomufbJ ZGJowåd&Sd&Sdjzihf ukd,fpGrf;OmPfpGrf;&SdorQ n§pfxkwfvkyfwwfovkd udpörsm;NyD;jywfoGm;vQif

t&ufaomufwwfaomtusifh *syefacwfuyif usaemfpGJcJhygonf/

zufqpf*syefajratmufawmfvSefa&;vkyfief;rsm;wGif wm0efxrf;cJhpOfu aeYnem&Dra&G;

zufqpfvufxJ aoEdkif&mvkyfief;aqmifwmrsm; tm;vyfoGm;wkdif; t&ufjzifh rdrdb0ukd aysmfovkd

aeavhaex usaemf&SdcJhonf/ ,aeYnae usaemft&ufaomufonf/ cspfolcl;cyfay;aom naepmukd

pm;&if; cspfoltm; usaemf nOfheuf12em&DZmwfESpfyg;oGm;uaeMupOf awGUMu&efcsdef;onf/

,aeYaemufqkH;n ygwDXmecsKyfukd,fpm; ESpfyg;oGm; rif;om;rif;orD;rsm;ukd a&TwHqdyfqkcs&ef

usaemf\wm0ef/ qkcsNyD; oD;csif;wpfyk'fqkdNyD;vQif usaemfyGJxJrSxGufoGm;rnf/ yGJjyifwpfae&mwGif

Page 82: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

82

awGUMu&efjzpfonf/

nae 7em&DcefYwGif naepm pm;NyD; tdrfrSxGufvm\/ e,ftoD;oD;rSa&mufaeaom

acgif;aqmifrsm;ukd wtdrf0ifwtdrfxGuf usaemfawGUqkHEIwfquf\/ wcsKdUacgif;aqmifrsm;ukd t&uf

0kdif;wGif awGUqkHonf/ olwkdYESifhtwl usaemfa&maESmít&ufaomufonf/ aomuf&if;pm;&if; EkdifiHa&;

udpörsm;ukdvnf; ajymMu? aqG;aEG;Muonf/ vufa&wjyifpD; tjrifcsif;zvS,fMuonf/ nOfh 12em&DcefY

&SdavNyD/ ESpfyg;oGm; qkdwD;uckefaeí usaemfqkcs&rnfhtcsdefwGif tvGeftusL;t&ufaomufpm;

xm;jcif;aMumifh usaemf ',drf;',kdifjzpfaeNyD/ yGJMunhfaeMuolrsm;tm; vrf;z,fay;&ef wD;wkd;awmif;yef

NyD; usaemfyGJupifodkY wef;oGm;onf/ ESpfyg;oGm;uaeMuaom rif;om; rif;orD;rsm;ukd qkcsvkduf\/

&ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfrS q&mawmfOD;pdEÅm\ 0&rf;½kyfodrf;yGJESihf 0&rf;ajy;EdkifiHa&;orm;

rsm; Oya'wGif;0ifyGJtwGuf ay;aoma&TwHqdyfqkukd axmifjyNyD; rif;om;rif;orD;ESihf vl&Tifawmfrsm;u

trsKd;rsKd;csD;usL;pum; ajymMuonf/ trsKd;rsKd;qkrGefawmif;Muonf/

rif;om;rif;orD;ESifh vl&TifawmfwkdY csD;usL;axmyem pum;ajymaepOf usaemfxkdifaeaom ae&m

teD; rarQmfvifhbJ usaemfhcspfolukd awGU&onf/ twkdif;rod usaemf0rf;ajrmufoGm;\/ olrteD;odkY

usaemfcsOf;uyfEkdiforQ csOf;uyfoGm;onf/ qkcsNyD;NyD? ZmwfyGJjyifbufudk xGufawmhrnf/ ZmwfyGJjyifbuf

odkY xGufcJh[k wD;wkd;wD;wkd; wwGwfwGwf usaemfajymav\/

rMumvSyg/ ',drff;',kdifjzif usaemfZmwfyGJtjyifbufodkY xGufvmonf/ vbuf&nfqkdifwpfqkdif

aemufuG,f arSmif&dyfususae&mbufwGif t&ufykvif;axmifum usaemhfcspfolukd apmifh&if;? wpfcGuf

NyD;wpfcGuf usaemfaomufaeav\/ t&ufESifhacgifa&wkdYukd [kdtpk0if 'Dtpk0if aomufvmcJhNyDjzpf

aom usaemfhtwGuf t&ufcsdefvGefuJaecJhNyD/ ,ckqufí usaemfaomufaeao;onf/

usaemfh cspfolESifh tazmfrdef;rwpfOD; ZmwfyGJjyifbufodkY xGufvmonf/ usaemft&ufaomuf

aeaom vbuf&nfqkdif rD;a&mifa&SUrS jzwfavQmufoGm;Muonf/ olrwdkYaemufodkY usaemfvkdufoGm;

\/ arSmif&dfyfoef;aeaomae&mwpfckwGif usaemfhcspfolESifh &ifqkdifawGUygonf/ olr\vufukd qkyfukdif

NyD; olrtm; tcspfxl; cspfonfukd ukdifMunhfyg[kajym&if; usaemfh&ifbwfay:okdY olrvufukd wifvkduf

onf/

usaemfajcvSrf;ysufaeonfukd apmifhMunhfaeaom &Jabmfau'grsm; t&ufESifhtcspfa&;

a&maxG;aeaom cspfolESihfusaemfhukd ½kwfw&uf0kdif;zrf;Mu\/ ckd;0efckd;xkyfESihf vufyl;vufMuyftrdcH

&NyD/ usaemfbmrQrwwfEkdif/ olrtm; olwkdYtrsKd;rsKd;ar;jref;Muonf/ usaemftwif;vufqGJxm;ovm;

cspfovm;[líolrukd olwdkYar;jref;Muonf/ olru olrwkdYoabmwl cspfBudKufaeMuonfrSm MumygNyD

[kajzqkdonf/ olwkdYxHrS usaemfz,fxGufvm\/

BuD;rm;aom&SufpdwfESifh t&ufpdwfjzihf usaemfhukd,fukd owfao&ef ykdif;jzwfvkduf\/ usaemfh

vufpGJawmf &JabmftcifBuD; (tcifBuD;rSm ol\emrnf&if;r[kwf? odkYaomf ygwDtzGJUtpnf;wkdif;u

olYuk d tcifBuD; ]]OD;av;BuD;}}[kac:Muonf/ olonf usaemf\ pm&Gufpmwrf;ESif hwuG

usaemf\vufeufypönf;rsm;ukd xddef;odrf;&í usaemfoGm;av&mwGif usaemfESihftwl tNrJwef;&Sdae

aom usaemfhvufpGJ&Jabmfjzpfonf) ukd vkduf&Sm&\/

olYukd ZmwfyGJjyifbufwpfae&mwGif awGUonf/ bmwpfckrQajymraebJ olYvufxJ&Sd usaemfh

ajcmufvkH;jyL;ukd usaemfvk\/ t&ufvGefuRHpGm rl;,pfaeaom usaemfhvufxJokdY tvG,fwul ½kef;xGuf

oGm;\/ xGufajy;oGm;\/ uif;csxm;aom&Jabmfrsm;xHoGm;onf/ cgwkdif;qkdvQif usaemfhukd jrifonfESihf

wNydKifeuf tav;jyKNyD; usaemfh ñTefMum;csufukd vdkufemMuaom uif;orm;&Jabmfrsm;onf usaemfhukd

Page 83: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

83

jrifonfESihfwpfNydKifeuf rqkdif;rwGxGufajy;oGm;Mu\/

usaemfajcOD;wnf&modkY avQmufoGm;aepOf ukdarmifpdefvSwkdY usaemfhtm; azsmif;zsNyD;

Mumtif;awmifbkef;awmfBuD;ausmif;odkY wGJac:oGm;Muonf/ vrf;wpfavQmufvkH; usaemfaovkdaMumif;

usaemfBuD;rm;pGm &SufaMumif; ponfrsm;ukd atmfBuD;[pfus,f usaemfajymvsuf vkdufvmonf/

bkef;BuD;ausmif;wGif usaemfhtm; olwkdYacsmarmhazsmifhzsNyD; tdyfckdif;onf/ usaemfhteD;wpf0kdufwGif

vufeufrJhuif;rsm; csxm;Mu\/

usaemfeHeuf 9em&DrS Ekd;vmonf/ au'g&Jabmfrsm;vmNyD; usaemfhtm; ESpfodrfhpum;vmajymMu

\/ a&csKd;NyD;eHeufpmpm;&ef wkdufwGef;Mu\/ eHeufpm rpm;NyD/ quftdyfrnf[k usaemf ,wdjywfajym

vkdufonf/ ,lBuHK;r&aom aemifw&jcif;? BuD;rm;aom&Sufjcif;wkdYjzihf awG;csifovkdawG;NyD;? usaemf

arS;vkduf tdyfvkdufjyKae\/ nae 2em&DcefYwGif usaemfa&qif;csKd;onf/ vbuf&nfwpfcGufaomuf

onf/ rnfolESifhrQrawGUvkdojzihf bkef;BuD;ausmif;&Sd usaemfh tdyf&mwGif vJavsmif;aevkdufonf/

nae 4em&DcefYwGif &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyfESifh &ckdifjynfvli,frsm;tpnf;t½kH;rS

acgif;aqmifrsm; usaemfhxH wpkw½kH;wnf;a&mufvmMu\/ ta&;BuD;aom udpöwpf&yf&yfaMumifh

þvlpk wpkw½kH;wnf;vmMujcif;ukd usaemfodaeNyD/ usaemfESihf rapmukd ,aeYr*Fvmaqmif&ef NyD;pD;

aeNyD/

q&mawmfOD;pdEÅmESifhwuG rapm\rdbaqGrsKd;rsm; oabmwlMuNyD/ usaemfwkdY r*Fvmaqmif

txdrf;trSwftjzpf ZmwfobifyGJudk ,aeYwnOfhqufvufNyD; usif;yoGm;rnf[kajymMuonf/ t&uf

orm; irkdufom;usaemf bmwwfEdkifao;ovJ/ ]]'g;ukdzsuf 0g;rsuf? vlukdzsuf t&uf}}/ trsKd;om;

vGwfvyfa&;r&rD tdrfaxmifrjyK[laom usaemf\qkH;jzwfcsufukd usaemfwnfaqmufEkdiftkH;rnfvm;}}

n ae0ifcsdef 7-em&DcefYwGif usaemfhtm; ukdiatmifacs (,ck armfuGef;0ifyxrqifh) wkdY

vmac:onf/ usaemfhukd,fykdiftjzpf vkHcsnf-2xnf? umuDvuf&Snf 2-xnfESihf? pGyfus,f 2-xnf&Sd

onf/ aqmif;tat;'Pfukd OD;yOöif;BuD; OD;ok0PÖxHrS taygpm;*Grf;apmifwpfxnfiSm;NyD; umuG,fckcH

xm;&\/ OD;ok0PÖxH usaemfcsOf;uyfNyD; taygpm; *Grf;apmifukd qufNyD;iSm;yg/ usaemfavQmfzGwfay;yg

rnf[k avQmufwifonf/

OD;yOöif;BuD;u wa&G;om;rQ avQmhray;/ xkyfykd;xm;aom vG,ftdwfxJrS *Grf;apmifukd ay;vkduf&

\/ r*FvmaqmifowkdYom; usaemfhtm; ukdiatmifacswkdY tNcHt&Hjzihf olrwkdYtdrfokdY wef;wef;rwfrwf

ykdYMuonf/ olrwkdYtdrfu vbuf&nfwkdYjzihf {nhfcHygonf/ nOfh 9-em&DcefYxd pm;aomufajymqkdMuNyD;

owkdYom;tm; owkdYorD;tdyfcef;okdY ykdYMu\/

jymokdv tat;'Pfjyif;xefqJtcsdefwGif owkdYom;wGif taygpm; *Grf;apmifyifr&Sd/ odkYESifh

owkdYorD;tm; apmiftykd&Sdu apmifwxnfay;yg&ef awmif;&\/ owkdYorD;wGifvnf; apmiftykdr&Sd?

olrwkdYwpftdrfom;vkH; NAdwdoQe,fcsJU\ppfwyf? ykvdyfwyfukd aMumufí ajymif;a&TUvm&jcif;aMumifh

apmiftykdryg/ olrqGrf;ykdYvQif NcHKavh&Sdaom uwåDygyk0gukd xkwfay;onf/ uwåDygyk0gu usaemfhtwGuf

ajcrvkH acgif;rvkH? þnOfh tat;'PfatmufwGif tvl;tvJ cH&awmhrnf[k usaemfpdwfylyifoGm;\/

usaemfwdkY r*Fvmaqmiftxdrf;trSwftjzpf ujyvsuf&Sdaom ZmwfyGJrS qkdwD;uckefoHrsm;ukd

twkdif;om;Mum;ae&onf/ ZmwfyGJodkY Mumtif;awmifeSifhwuG teD;tem;aus;&Gmrsm;rS aomif;aomif;

jzjz ysm;yef;cwfwrQ oGm;vmvIyf&Sm;aeMuonf/ &maygif;axmifaygif;rsm;pGm arT;arT;uav;ay;vkd

aom usaemfhqEukd ,ck csKd;ESdrfxm;p&mrvkdNyD/ &mEIef;jynf cspfEkdifMuNyD/ cspfolukd usaemfu ayGUzufxm;

vkduf\/

Page 84: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

84

[kdar; 'Dar; oluukd usaemfu wwGwfwGwf wnif;nif;ar;jref;\/ usaemfhar;cGef;rsm;wGif

EkdifiHa&;&mrsm;vnf; yg\/ tem*wftdrfaxmifa&;rsm;vnf; yg\/ uHom&GmwGif awGUqkHpOfu usaemf

wkdYpwkdYpvkyfygvsufESifh bmaMumifh ta&;rpkdufovJ[k ar;rdonf/ qHyifpkwfzGm; rGJjymjymvkHcsnfESifh

ta&miftqif;ysufaom uGufusm;ukwftusÐ 0wfxm;aomusaemfhtm; vlysKd[kyif olrjrifcJh[k ajym

um &DBuJBuJvkyfae\/ usaemfu olrtysKdb0wGif &D;pm;rsm; &SdcJhonfjzpfap? ajcvGefvufvGefjzpfcJh

onfjzpfap usaemf t<uif;rJh cGihfvTwfonf/ tdrfaxmif&Sif usaemfhZeD;jzpfonfhaerSpí wpfOD;ukd

wpfOD; opömapmifhodMu&rnf/ usaemfvnf; rnfonfhrdef;rESifhrQ razmufjyef/ olrvnf; rnfonfh

a,musfm;ESihfrQ razmufjyef&[kajymum wpfOD;ESihfwpfOD; &J0HhpGmuwdjyK\/ trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJ

wGif usaemfaoqkH;oGm;onfhwkdif tdrfaxmifxyfjyK&ef olrqE´r&Sd[kqkd\/

trsKd;om;vGwfvyfa&;&NyD; om,m0ajymvmrnfh EdkifiHESihfusaemfwkdY xlaxmifrnfh tdrfaxmif

a&; jyóemukdvnf; &Snfvsm;pGm aqG;aEG;Muygonf/ cspfolESpfOD; wpfOD;ukd wpfOD; ayGUzufNyD;

vGwfvyfpGmajymqkdMu &DMujyKMuonfrSm cPwmrQ rdepfwmrQxifcJhaomfvnf; nOfhwpfem&DDcefY&SdoGm;

avNyD/ NcHKírvkHaom uwåDygyk0gukd aemufaMumbufvkHatmif NcHKNyD; a&SUbufwGif olrukd ayGUzufxm;

um usaemfwoufwGif wcgbl;rQrawGUbl;aom tdrfrufrsm;jzifh ESpfNcdKufpGm tdyfaysmfoGm;av\/

jynfolY em,uq&mawmfjynfolY em,uq&mawmfjynfolY em,uq&mawmfjynfolY em,uq&mawmfjynfolY em,uq&mawmf

usaemftm; r*FvmaqmifNyD; aemufwpfaeYwGif q&mawmfOD;pdEÅm\c&D;pOfukd aqG;aEG;Muyg

onf/ q&mawmfvGwfvyfa&;twGuf rD;usKd;armif;ysuf aoewfpkwf 4-vufcefYukd q&mawmfwynhf

ausmufiEGm;&GmolBuD;ukdac:NyD; NrdKUykdifokdY tyfapcJhonf/ tpdk;&aMujimcsufwGif ygovkd rdrdwkdYdvufwGif;

&Sd vufeufrsm;ESihfwuG rdrdwkdYukd,fukd rdrdwkdYtvkdtavsmuf 0ifa&muftyfESH&rnfqkdcsuftwkdif; usaemf

wkdYrvkdufemcJhMu/ odkYESihf usaemfwkdY pdwfrvkH/ ,if;aMumihf prf;oyfrnfh EkdifiHa&;w&m;yGJ ESpfae&mukd

usaemfwkdY tckdiftrm ajcukwf,lxm;onfh 'vufacsmif;w0Srf;wGif jyKvkyf&efjzpfonf/ 'vufacsmif;

w0Srf;wGif vufeufukdif ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUrsm;ukd tckdiftrm usaemfwkdY zGJUpnf;xm;onf/

&ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJU? &ckdifjynfvli,frsm;tpnf;t½kH;? awmifolv,form;tpnf;t½kH;?

trsKd;orD;rsm;tzGJU ponfh vlxkvlwef;pm; tzGJUtpnf;rsm;vnf; taumiftxnfazmf&SdaeNyDjzpfonf/

q&mawmfEkdifiHa&;w&m;yGJwGif NAdwdoQe,fcsJUppfwyfESihf ykvdyfwkdYu q&mawmftm; zrf;vQif 0ifvk&ef

vnf; pDpOfxm;onf/ þtpDtpOfrsm;ukd OD;aqmif&ef ukdvGef;omatmif? ukdOD;a&Tom (,ck

ausmif;q&m) ukdbpH( *l&GmajratmufawmfvSefa&; wyfzGJUacgif;aqmif)wkdYukd a&G;cs,fMuygonf/

usaemf ,ciftpDtpOftwkdif; usaemfq&mawmf ESifh wygwnf; rvdkfufEkdifNyD/ &ckdiftrsKd;om;rsm;\

"avhxkH;pOftwkdif; r*Fvmaqmifowkd;om;onf r*Fvmaqmifonfh nOfhrSpNyD; &ufowåwygwfxd

tkd;tdrfruGm aexkdif&rnfjzpfaomaMumifh jzpfygonf/

'vufacsmif;odkY oGm;Murnfh q&mawmfESifhwuG udkarmifpdefvSESihf &Jabmfrsm;ukd Mumtif;awmif

&GmrS N*Hh[if;cg;&Gmxd usaemfvkdufykdYonf/ r*Fvmaqmifowkd;om; usaemfhtm; aemufajymifolu

aemufajymif? [kdar; 'Dar; ar;oluar;jzihf waomaom &DoHarmoHrsm;jzihf usaemfwdkY vrf;avQmufvm

Muonf/ N*Hh[if;cg;&GmwGif rem;bJ q&mawmfESifh &Jabmfrsm;qufvuf vrf;avQmufoGm;Mu&if; usaemfh

tm; atmf[pfaemufajymifoGm;Muonf/ usaemf &GmxdyfwGif rwkefrvIyf &yfusef&pf\/ usaemfh&ifxJ

wGif [muGufBuD;wpfuGuf ae&m,lae\/ cgwkdif;qkdvQif usaemf acgif;aqmifNyD; tpDtpOfrsm;ukd

Page 85: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

85

csonf/ usaemfyifvQif ae&mwuma&mufonf/ usaemfyifvQif EkdifiHa&;w&m;yGJrsm;wGif vufoD;vuf

armif;wef;NyD; a[majymonf/ ,ck q&mawmfwkdYESihftwl usaemfrvkduf&? q&mawmfESifh &Jabmfrsm;tm;

rsufpdwqkH;rjrif&aomtcg aES;auG;aomajcvSrf;jzihf Mumtif;awmif&GmodkY usaemfjyefvmonf/

ysif;ovkdvkdESihf awG;csif&mawG;NyD; arsmaeaompdwfukd pDyDtuf,lbD (qkdAD,uf,leD,HuGefjrL

epforkdif;) pmtkyfxJ epfjrKyfxm;&av\/ aeYykdif;wGif pDyDtuf,lbD pmtkyfxJepfjr§Kyf? nOfhykdif;wGif

cspfol&ifcGifxJepfjr§Kyfjzifh r*Fvmaqmifig;&ufajrmufaeYwGif q&mawmfwkdY atmifjrifaom c&D;pOfjzihf

Mumtif;awmif&GmodkY jyefa&mufMuygonf/

q&mawmfESihf usaemfwdkY qufxGuf&rnfh c&D;um; tEÅ&m,fvnf;rsm;onf? &Snfvnf; &Snfvsm;

onf/ ,if;aMumif tao;pdwftpDtpOfukd us,fjyefYpGm aqG;aEG;&onf/ rif;jym;NrdKU? NrdKUa[mif;NrdKUwkdY

wGif EkdifiHa&;w&m;yGJ usif;yrnf/ odkYaomf nrtdyf? w&m;yGJNyD;vQif NrdKUrSxGufNyD; vkHNcHKpdwfcs&aom

aus;&GmwGiftdyfvnf;tdyfrnf/ vufeufukdif ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUacgif;aqmifrsm;ESihf

rsufESmpkHnD aqG;aEG;yGJusif;yrnf/ NrdKUjywGif EkdifiHa&;w&m;yGJ usif;yaepOf NAdwdoQe,fcsJUppfwyfESihf

ykvdyfwyfwkdYuzrf;vQif vlxkenf;jzifh 0kdif;vk&rnf/ NAdwdoQe,fcsJU\ uvdrfusnpfywfrIrsm;ukd tvDvD

cH&NyDjzpfí NAdwdoQe,fcsJUukd wa&G;om;rQ usaemfwdkY r,kHMunf/ NrdKUjyrsm;wGif usif;yrnfh usaemfwkdY

EkdifiHa&;w&m;yGJodkY aomif;aomif;zszsvlxkcsDwufvma&;? jynfolvlxkpm;aomufaexkdifa&;? acsmif;?

jrpfxlxyfaomae&mrsm;wGif csDwufvmMuaomjynfolrsm; tvG,fwul oGm;vmEkdifa&;twGuf tcrJh

ul;wkdYukd aus;&Gmom;rsm;tultnDjzifh aqmif&Gufa&;wkdYukd tao;pdwfpDpOf&ygonf/

rif;jym;NrdKUe,ftwGuf AkdvfpdefxGef;atmif (uG,fvGef) ukdxGef;omatmif( ,ck NrdKUla[mif;NrdKU

orm;awmfBuD;) ukdeDxGef;atmif (&ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyf XmecsKyf Ouú|a[mif;)

wkdYtm; vnf;aumif;? ajrmif;abGESihf NrdKUa[mif;NrdKUwkdYtwGuf ukdarmifpdefvS (,ck ajrmif;abG

ausmif;q&m)ukdoef;pdef (EkdifiHawmfaumifpDtzGJU0ifESihf ygwDXmecsKyftwGif;a&;rSL;-2) OD;avomatmif

OD;Akdvfatmif? Akdvfyef;omOD; polwkdYtm;vnf;aumif;? ausmufawmfNrdKUtwGuf OD;armifvSausmf (e,fcsJU

awmfvSefa&;wyfaygif;pk XmecsKyf wGJbuftaxGaxGtwGif;a&;rSL;)? ukdbmom (&ckdifjynf jynfolYvGwf

vyfa&;tzGJUcsKyf A[kdtvkyftrIaqmif) wkdYtm;vnf;aumif; wm0efrsm;ukd tao;pdwf cGJa0ay;vkduf

ygonf/

q&mawmfESihf usaemfwkdY rif;jym;NrdKUodkY a&mufoGm;aomtcg urf;ñTwfvkrQ pdwftm;xufoef

pGm BudKqkdaeMuaom jynfolvlxk ESpfaomif;ausmf\ wuf<uaomBudKqkdrIudk &,lvkduf&\/ þjynfol

rsm;onf rif;jym;NrdKUodkY em&Dykdif;twGif; a&mufaeMuolrsm;csnf; r[kwfMu/ rkdifaygif; 30ausmfa0;rnfh

aus;vufaus;&Gmrsm;rS acsmif;jrpfrsm;ukd twefwefjzwfNyD; rif;jym;NrdKUwGif nOfhtdyfapmifhqkdif;aexdkifMu

olrsm; aomif;csDygae\/

rif;jym;NrdKUvli,facgif;aqmif ukda0ausmf (csif;armifuGm&GmwGif &JeDatmifvif;? &JeDrif;vGifwkdY

ESihftwl csif;trsKd;om;rsm;vufxJ aoG;at;at;jzifh towfcHoGm;&aom usaemfhrdwf&if; &Jabmf

ukda0ausmf) ESihfvli,frsm;tultnDaMumihf rGef;vGJ 12em&DausmfavmufwGif EkdifiHa&;w&m;a[majym

yGJ vG,fulpGm usif;y&onf/

q&mawmfu obmywdtjzpf aqmif&Gufonf/ usaemfu urÇmhNidrf;csrf;a&;? trsKd;om;

vGwfvyfa&;ukd vufeufjzihf wkduf,la&;? ajrqDajrcGefray;a&;ESihf vufikwfvuf&if; v,fykdifa&;rsm;

ukd a[majym\/ q&mawmfu EkdifiHwum tajctaersm;? vGwfvyfa&;&mrsm;ukd a[majymonf/

wm0efcGJ,lxm;onfhtwkdif; txl;ojzifh jrefrmEkdifiHwpf0Srf;vkH;wGif Armjynf uGefjrLepfygwDESihf

Page 86: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

86

uGefjrLepfygwD(Armjynf) uGJtufaecsdef? zqyvXmecsKyfwGif acgif;aqmifygwDvkaecsdef? wygwDukd

wygwDMoZmcs? wOD;ukdwOD;tjyif;txef ykwfcwfjzpfaecsdef q&mawmfESihf usaemfwkdYu NAdwdoQe,feJUukd

vufeufjzihf wkdufa&;twGuf *kdPf;*eygwDra&G; usaemfwkdY nDñGwfa&;wyfaygif;pk zGJUpnf;rnf[k

jynfolvlxkw&m;yGJwkdif;? ae&mwumwkdif;wGif a[majymMu\/ EkdifiHa&;w&m;yGJtNyD; usaemfwkdY cP

MumrQyif rif;jym;wGifrae/ tpDtpOftwkdif; jynfolvlxkESihf a&maESmNyD; jym;acsmif;&GmokdY ta&muf

csDwufvmMuonf/

pDpOfxm;onfhtwkdif; jym;acsmif;&GmwGif AkdvfpdefxGef;atmifESifh &Jabmfrsm;ukd awGUonf/ olwkdY\

vG,ftdwfrsm;xJwGif vufypfAkH;? ajcmufvkH;yl;? tykdif;ykdif;jzKwfxm;aom pwif;*ef;aoewfrsm; ygMu\/

vrf;qkHvrf;0toD;oD;wGif &Jabmfrsm;ukd uif;csonf/ nOfhtcsdef NAdwdoQe,fcsJUppfwyfESihf ykvdyfwyf

rsm; tvpfpD; 0kdif;ydwfjcif;rcH&atmif jym;acsmif;teD;wpf0kduf&Gmrsm;wGifvnf; toD;oD;uif;ykef;rsm;

csxm;vkdufonf/

usaemfwkdY naepm pm;NyD;qJ ukdñkdxGef;(0efBuD;a[mif; ,ck oHtrwfBuD;)ESihf ukdvSarmif

(,ck oHtrwfBuD;) wkdY jym;acsmif;odkY aygufa&mufvmMu\/ c&D;a&mufrqkduf usaemfESifh ajymrem

qkdrem &if;ESD;aom ukdvSarmifu usaemfhukd tyluyfygonf/ olESifhXmecsKyfrSay;vkdufaom aiGig;axmif

ygvmonf/ ,if;aiGig;axmifukd ,lNyD; vufeufrsm;0,fyg/ usaemfwkdYvufxJ&Sd armif;usKd;r[kwfaom

vufeufwpfcsKdUukd tyfyg/ ,ck usaemfwkdYtyfcJhaom aoewfrsm;rSm wpfvufrQ raumif;r[kwf[k

ajymav\/ aoewfcJ,rf;rD;ausmufudpöudk usaemfwpfOD;wnf;oabmjzihf raqmif&GufEkdif/ q&mawmf

OD;pdEÅmyg aqG;aEG;yg/ aiGukdvnf; q&mawmfvufxJtyfyg[k ajymvnf;ajym? olYvufukdvnf;qGJNyD;

OD;&mpdE´bkef;awmfBuD;ausmif;wGif wnf;ckdaeaom q&mawmf OD;pdEÅmxH olYukd usaemfac:oGm;\/

q&mawmf OD;pdEÅmtm; ukdvSarmifonf qkd&S,fvpfygwDXmecsKyfwGif ta&;ygaom acgif;aqmifwpfOD;

jzpfaMumif; rdwfqufay;\/ ukdvSarmifu q&mawmftm; aiGig;axmifuyfvSLonf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;? EkdifiHwuma&;&mrsm;ukd q&mawmf? ukdvSarmif? ukdñkdxGef;ESihf usaemf

wdkY 2em&DcefYaqG;aEG;Muonf/ aqG;aEG;yGJNyD;oGm;onfwGif aiGig;axmifjzifh vufeuf0,fyg/ ,ck

vufeufaumif;wcsKdUxyfNyD; tpkd;&xHtyfyg[k ukdvSarmif wcGef;rQrajym? EkdifiHa&;'l;wkdufaqG;aEG;yGJ

wGif epfjr§KyfoGm;í ukdvSarmif arhoGm;ovm; usaemfrajymwwf/

nOfh 10em&DcefYwGif vufeufukdif ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUacgif;aqmif AkdffvfpdefxGef;atmif

wkdYtm; oD;oefYac:NyD; q&mawmfESihfusaemf aqG;aEG;wifjyygonf/ urÇmhEkdifiHa&;&mrsm;? jynfwGif;tajc

taersm;ukd tao;pdwf&Sif;jyonf/ olwkdYpnf;urf;ao0yfpGm aexkdifa&;? wyfzGJU&Jabmfrsm;ukd aus;&Gm

rsm;wGif a&maESmxm;a&;wkdYukd tao;pdwfpDpOfMu\/ &Jabmfopfpkaqmif;a&;? vufeufcJ,rf;rsm;

xyfjznhfa&;? avhusihfay;a&;rsm;ukdvnf; qE´wlnDrI&onfxd &Jabmfpdwftjynhft0jzifh oabmwl

Mu\/ ukdvSarmifay;vSLcJhaom aiGig;axmifxJrS aiGaMu;wcsKdUukd zJJhNyD; olwdkYtm; ay;vkdufonf/

tNrJwrf; bkdifusaeaom usaemfwdkY aiGaMu;w&Tif&Tif/

eHeuftm½kHa&mufavNyD/ q&mawmfOD;pdEÅmtm½kHqGrf; bkef;ay;aeqJ usaemfwkdY aumufñ§if;

aygif;ESihf vbuf&nfaomufNyD;aeMuavNyD/ ukdvSarmifu vufeufaumif;wpfcsKdUukd tyfNyD; raeYu

olay;vSLcJhaomaiGjzifh vufeufcJ,rf;rsm; tpm;xkd;0,f,la&;ukd q&mawmftm; avQmufxm;ay;&ef

usaemhtm; wkdufwGef;\/ q&mawmftm; aqG;aEG;wifjyay;rnf[k usaemfwm0ef,lvkdufonf/

q&mawmfqGrf;bkef;ay;NyD; q&mawmfESifh usaemfwkdY jym;acsmif;&GmrS ajrmufbuft&yf

ajrmif;abGodkY vmMuonf/ ukdvSarmifESifh ukdñkdxGef; awmifbuft&yf rif;jym;odkY jyefoGm;Muonf/

Page 87: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

87

ajrmif;abGwGif udkarmifpdefvSwkdY twD;trIwfESihfwuG &maygif;rsm;pGmaom jynfolrsm; vIdufvSJpGm

BudKqkdaeMuonf/ rGef;wnfh 1em&DcefYwGif EdkifiHa&;a[majymyGJ usif;yygonf/ waomif;ausmfrQ&Sdrnfh

jynfolrsm; pdwftm;xufoefpGmjzihf usaemfwkdY\NAdwdoQe,fcsJUpepfwkdufzsufa&;? trsKd;om;nDñGwfa&;?

vGwfvyfa&;vrf;pOfukd nDnmaomif;zsaxmufcHMu\/

EkdifiHa&;w&m;yGJtNyD; ukdvSarmifajymcJhonfhfvufeufwpfcsKdU xyftyfa&;ESifh vSLcJhaomaiGjzifh

vufeuftpm;xkd;0,fa&;udpöukd q&mawmftm; usaemfESpfOD;csif; aqG;aEG;jyonf/ q&mawmfu

þudpörsKd;ukd olESihfusaemfESpfOD;wnf;oabmjzihf raqmif&Gufoifh/ c&D;rSjyefrS ta&;ygolrsm;yg ac:NyD;

aqG;aEG;wkdifyifoifhaMumif; &Sif;jy\/ usaemfwkdY\ EkdifiHa&;w&m;yGJESihf usaemfwkdY\aexkdifpm;aomuf

a&; paomudpöt00ukd ajrmif;abGpmoifausmif;tm; aiGaMu;tukeftuscHNyD; ukd,fydkifxlaxmifcJhaom

ukdarmifpdefvS zcif q&mBuD; OD;aomMumatmifESifh wuG ukdarmifpdefvS? ukdoef;pdefwkdYu vkdavao;

r&Sdatmif ulnDMuojzifh usaemfwkdY wpkHw&mrQ tcuftcJr&SdMu/

aemufwaeYeHeuf 9em&DausmfcefYwGif NrdKUa[mif;NrdKU 0ifaygufokdY q&mawmfESihfusaemfwkdY

a&mufoGm;Muonf/ axmifaygif;rsm;pGmaom jynfolvlxk\ wuf<uaom? tkH<uaom vIdufvSJaom

BudKqkdjcif;ukd cH,l&&Sd\/ rGef;wnfh 12em&DausmfcefYwGif EkdifiHa&;a[majymyGJukd pwifusif;yygonf/

okH;aomif;ceYf&Sdrnfh jynfolvlxk tkwftkwfoJoJa&mufaeMu\/ csif;trsKd;om;rsm;pGmvnf;yg0ifonf/

olwkdYonf rkdifaygif; 30ausmfa0;uGmrnfh av;NrdKUacsmif;zsm;rSaeí þw&m;yGJokdY ajcvsifvmMuolrsm;

jzpfMuonf/ q&mawmfESihfusaemfwm0efcGJ,lxm;onfhtwkdif; usaemfu urÇmNidrf;csrf;a&;ukd tpcsDNyD;

a[majymMuonf/ NAddwdoQe,fcsJUwkdufzsufa&;twGuf *dkPf;*eygwDra&G; wyfaygif;pkzGJUa&;ESifh trsKd;

om;nDñGwfa&;wnfaqmufa&;wkdYukd usaemfwkdY t"duxm;NyD; a[majymMuygonf/

BudKwifpDpOfxm;Muonfhtwkdif; NrdKUa[mif;EkdifiHa&;w&m;yGJtNyD; xGufcGmoGm;MuaomvltkyfESihf

twl q&mawmfESihfusaemfwkdY wdrfñkd&GmbufokdY xGufvmMuonf/ a0omvDbk&m;BuD;wGif usaemfwkdY

pcef;csMu\/ vG,ftdwfrsm;wGif vufypfAkH;rsm;? ajcmufvkH;jyL;rsm;ESihf jzKwf,lvmaom pwif;*ef;rsm;ukd

vG,fxm;onfh ajratmufawmfvSefa&;&Jabmfrsm;ukd tqifoifhawGU&\/ nOfhtcsdefwGif NAdwdoQe,ffcsJU

'vHppfwyfrsm; tvpfpD;jcif;rcH&atmif teD;em;aus;&Gmrsm;okdY uif;cGJcsxm;vkduf\/

teD;tem;rS a&mufvmMuaom aus;&Gm? wkdufe,f? NrdKUe,f acgif;aqmifrsm;ESihf bk&m;BuD;

odrfawmfatmufwGif yGifhyGifhvif;vif;aqG;aEG;Mu\/ nOfh 9em&DcefYwGif ac:,lxm;aom Akdvfa&Tom?

Akdvfyef;omatmif paomajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUESihf jynfolvlxk waoG;wnf; wom;wnf;

jzpfa&;twGuf vkyfaqmif&rnfh vkyfief;aqmifwmrsm;ukd toD;oD; cGJa0wm0ef,lMuonf/

ukdvSarmifay;cJhaom aiGrsm;xJrSs oifhavsmfaomaiGaMu;ukdvnf; olwkdYtm; cGJa0ay;vkdufonf/

wyfom;opfrsm;ESihf tiftm;jznhhfwif;a&;ESifh EkdifiHa&;ynm? ppfa&;ynmwkdYukd oifMum;jyornfh au'g

&Jabmfrsm; ykdYa&;twGuf usaemfwm0ef,l&onf/

xkH;pHtwkdif; q&mawmfOD;pdEÅm tm½kHqGrf;pm;aepOf usaemfwkdY tqD&TJ&GTJxaeaom uRJEkdYukd

xef;vsufESihf pm;aomufNyD;MuavNyD/ qGrf;pm;NyD; q&mawmfESifh usaemfwkdY r[mrkedbk&m;bufodkY

OD;wnfcsDwufvmMuonf/ rkdifaygif;wpfq,fausmf&Sdonhf vrf;wpfavQmufwGif usaemfwdkY pdwfBudKuf

vrf;avQmufcGihfr&/ rMumcP&yfem;&\/ vrf;wpfavQmufwGif wvif;vSnhfaeMuaom v,form;wJ

pkrsm;rS tpkvkdufxGufvmNyD; q&mawmftm; ukdif;ñTwfaom pdwf"mwftjynhft0jzihf vuftkyfcsDuef

awmhMu\/ a&yla&csrf;uyfvSLMu\/

olwkdYar;vkd odvkdaom EkdifiHa&;&mrsm;ukdvnf; ar;Mu\/ us,fjyefYí xkxnfBuD;rm;aom

Page 88: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

88

awmifolv,form; pdwf"mwfwGif q&mawmfonf olwkdYacgif;aqmif?q&mawmfonf olwkdYzcif?

q&mawmfonf trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf tptqkH;r&Sd? tepfemcH? taocHaeaom ydokum[k

olwkdYodMuonf/ NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd q&mawmfvufeufukdifwkdufyGJjzihf wkduf&ef 0efrav;?

vufiif;tm;jzihfvnf; rsufpdwqkH; MunhfrqkH;onfh jyKpka*gif;rsm;ykdif v,fajrrsm;ukd ajrqDcwjym;wcsyf

ray;bJ vkyfukdifpm;aomufaexkdif&onfrSmvnf; q&mawmfwkdY a&SUaqmifrIaMumifh jzpfonfukd olwkdY

vkH;0oabmaygufMuygonf/

r[mrkedbk&m;odkYra&mufrSD zgvkHtenf;i,fcefYuyif wD;rIwfoHrsm; tkwftkwfoJoJjzpfaeaom

jynfolvlxk\a<u;aMumfoHrsm;ukd Mum;ae&NyD/ r[mrkedbk&m;ra&mufrD 2-zgvkHcefYuyif ukdvSausmfESifh

BudKqkda&;tzGJUrS q&mawmfESihf usaemfwkdYtm; a<uaMumfoHrsm;ukd vufoD;vufarmif; wef;NyD; BudKqkdf

aeMuNyD/ q&mawmfjzwfoGm;onfESihfwpfNydKifeuf axmifaygif;rsm;pGmaomjynfolrsm; ajrBuD;ukd 'l;wkwf

NyD; vuftkyfcsDuefawmhMu\/

q&mawmfESifha&SUqifhaemufqifh csDwufygvmaom ukdarmifpdefvSESifh usaemfhxH trsKd;orD;xk

0kdif;vmMu\/ twefwefawmif;yefaeygvsuf usaemfwkdYESpfOD; yef;ukH;pGyfcH&onf/ a':r,fapmESihf

a':omrjzLwkdY acgif;aqmifaom trsKd;orD;xk\ tkH<urIukd xl;jcm;pGmawGU&onf/ vrf;ab;wpfbufpD

wGif BudKqkdaeMuaom jynfolvlxkrsm; a&SUarSmufrS q&mawmfjzwfoGm;onf/ ajrBuD;'l;wkwfNyD;

vuftkyfcsDuefawmhMuaom jynfolvlxkrsm;onf aumuf&dwfpufjzifh aumufyifrsm;ukd jzwfvkdufovkd

&yfae&mrS ajrBuD;odkY 'l;wkwfusoGm;\/

q&mawmfESihf usaemfwkYd ,m,Dwnf;ckd&ef aqmufvkyfxm;aom tdrfi,fxd ta&muf

ESpfaomif;rQaom jynfolwkdYu usaemfwdkYtm; tlvIdufoJvIdufBudKqkdMu\/ reufjzefusif;yrnfh

ajrmufykdif;wkdif; awmifolv,form; nDvmcHESihf usaemfwkdY\ EkdifiHa&; w&m;a[majymyGJ&SdaMumif;

ausmufawmfNrdKUe,f? yvuf0c½kdifESihf NrdKUa[mif;NrdKUe,f ajrmufykdif;wkdYwGif awmrD;yrm jyefYESHYvsuf&Sdae

avNyD/

nOfhtcsdefwGif e,ftoD;oD;rSa&mufaeMuaom acgif;aqmifrsm;ESihf usaemfwkdY EkdifiHa&;&mudpö

ESifh reufjzefusif;yrnfh awmifolv,form;nDvmcHwGif wifoGif;rnfhtqkdukd a&G;cs,fMuygonf/

vufa&wjyifpD; pm;aomufaexkdifNyD; wu,fhjynhf0aom &Jabmfpdwf"mwfjzihf 'l;wkdufaqG;aEG;Muyg

onf/

vGwfvyfa&;tqkdESihfwuG 0&rf;xkwfcHae&aom EdkifiHa&;orm;rsm; vkH;0vGwfa&;? *syefaiG

puúLukd w&m;r0ifjyKcJhjcif;aMumifh ay;p&mvnf; aiGr&Sdaom v,form;rsm;tm; ajrcGefvGwfcGihfjyKa&;

ESifh vufikwfvuf&if;rsm; v,fajrvufrvGwfa&;wkdYudk nDvmcHodkY wifoGif;&ef wnDwñGwfwnf;

oabmwlMuNyD/ a'oqkdif&mtqkdrsm;wGif tenfi,fjiif;MuckHMujzpfum wifoGif;rnfhtqkdrsm;udpö

vG,fvifhwulNyD;jywfoGm;ygonf/ wcsdrfhcsdrfhjzpfaeaom ZmwfyGJbufodkY aqG;aEG;yGJNyD;vQif NyD;csif; usaemf

wkdYxGufvmMu\/ ZmwfyGJwGif wyg;oGm; rif;orD;uckefae\/

usaemfwkdYvlpk t&ufBudKufolu xrif;qkdifESihf wGJbufxm;aomt&ufqkdif? vbuf&nf

BudKufolu vbuf&nfqkdif? rkefYwDBudKufolu rkefYwDqkdifrsm;wGif 0ifNyD; pm;aomufMu\/ c&D;&Snfvnf;

xGufcJh&? EkdifiHa&;&m? ppfrufa&;&mrsm;ukdvnf; vrf;wpfavQmufvkH;aqmif&GufcJh&í EGrf;&daeaom

usaemf? vbuf&nfESihf rkefYtenf;i,fpm;NyD; wnf;ckdpcef;odkYjyefvmonf/ uif;vkHNcHKatmifjyKNyD; tdyf&m

odkY usaemfwef;0ifum ESpfNcdKufpGmtdyfvkdufonf/

Page 89: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

89

,aeYr[mrked bk&m;yGJawmfaeYr[kwf/ odkYaomf eHeuf 6em&Dausmfavmufuyif r[mrked

ukef;awmfESihf ,ifjyifay:wGif jynfolrsm;\ a<u;aMumfoHrsm;jzifh jynfhvQHvQuf&SdaeavNyD/ av;aomif;

cefY&Sdrnfh jynfol\a<u;aMumfoHonf rkd;aumif;uifxd jrifhrm;ae\/ wu,fhwuf<uaeaom jynfolY

tm;rmef? NAdwdoQe,fcsJUukd &ifqkdifrnfh jynfolYtm;rmef/ eHeuf 7em&DcefYwGif q&mawmfobmywd

rddefYcGef;ajymNyD; tpnf;ta0;ukd pwifvkdufonf/

q&mawmfESihfusaemf rdrdwm0efcGJa0,lxm;onfhtwkdif; a[majymMuonf/ tqkdrsm;wifoGif;

jcif;?axmufcHjcif;wkdYukd b0emaeaom wu,fhv,form;acgif;aqmifESihf trsKd;orD;acgif;aqmifrsm;

wifoGif;a[majymMuonf/ tqkdrsm;ESihf axmufcHcsufrsm;ukd olwkdYb0vufawGUjzihf ,SOfNyD;wifjyMu&m

v,form;acgif;aqmifrsm;u *syefaiGpuúLw&m;r0ifjyKvkdufNyD; ppfwyfESihf ykvdyfwyfwkdYu 0kdif;í

ajrcGefajrc wpf&Gm0ifwpf&GmxGuf aumufcHjcif;? ajrcGefray;Ekdifí waeYvkH; aevSef;xm;jcif;? *wfcsKyf

xJwGif tpma&pm vkH;0rauR;bJ ESmacgif;xJ a&aEG;ylavmif;xnfh ppfbdeyfjzihf &ifbwfukd uefausmuf?

'kwfjzihf½kdufjcif;wkdYudk wifjyMuonf/ uRJEGm;rsm;tkyfvkduf todrf;cH&jcif;rsm;ukd &ifeifhbG,f a[majymMu

onf/ trsKd;orD;rsm;uvnf; rdrdb0 ukd,fawGUrsm;ukd wifjyMuonf/

ajrqDc tjynhft0ay;ygvsufESihf aemufESpftwGuf v,foD;pm;cscH&ap&ef orD;ysKdukdac:NyD;

ZmrD'gjyKpka*gif; ajr&SifBuD;tdrfwGif taptyg;tjzpf aiGaMu;wpfjym;rQ r&bJ vkyfcJh&jcif;? yk*Hwpfcsyf

uGJvQif wpfcsyfbkd;avsmfaMu;ay;&jcif;? vlom;pm;wwfaom jyKpka*gif;wkdY ajcawmfwifcH&jcif;wkdYukd

&Sif;jy&if; tqkdrsm;ukd wifoGif;jcif;? axmufcHjcif; jyKoGm;Muonf/ nDvmcHokdYwufa&mufaeonfh

av;aomif;cefY&Sdaom jynfolvlxkonf tHwBudwfBudwfjzihf NAdwdoQe,fcsJUpepfukd rkef;wD;aeMuonf/

ZmrD'gjyKpka*gif;rsm;ukd atmhESvkH;emaeMu\/

olwkdY\b0tawGUtBuHKrsm;jzihf NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0u vGwfajrmufa&;ESifh Zmrd'g

ajr&Sifpepfqkd; wkdufzsufa&;twGuf aoG;w<u<ujzpfaeMu\/ NAdwdoQukdvkdeDuRefb0qkd;? Zmrd'gajr&Sif

pepfqkd;wkdYudk wkdufa&;twGuf olwkdYaoG;jzihf &if;ESD;&ef 0efrav;Mu/ eHeuf 10em&DcefYwGif nDvmcHNyD;pD;

í ½kyfodrf;ygNyD[k aMujimvkddufonfhwkdif ZmwdaoG; Zmwdrmef wuf<uaeaom jynfolYtm;rmefukd

jynfolrsm; jyaeqJyif &SdaeMu\/

ausmufawmfykvdyfor*¾\ zdwfac:csuftwkdif; q&mawmfESihf usaemfwkdY ykvdyfor*¾rSauR;arG;

aom abmZOft[m&rsm;ukd pm;aomufMuygonf/ usaemfwdkY rif;jym;NrdKU? NrdKUa[mif;NrdKU paom NrdKUwkdYukd

jzwfoef;vmcJhpOfuyif ykvdyfor*¾tzGJUxJ&Sd usaemfwkdYvl,kHrsm;jzihf usaemfwkdY qufoG,fcJhygonf/

usaemfwkdYtm; zrf;qD;aESmuf,Suf&ef jynfxJa&;XmerSvnf;aumif;? txuftzGJUtpnf;rsm;rS

vnf;aumif;? ñTGefMum;csufvkH;0r&SdaMumif;ukd usaemfwkdY odcJh&NyD/ ,if;tjyif ausmufawmfykvdyf

or*¾xJwGif usaemfESihf ausmif;aebufoli,fcsif; ukdapmxGef;wkdY ta&;ygaom wm0efrsm;ukd

xrf;aqmifvsuf&Sdonf/ olwkdYuvnf; q&mawmfESifh usaemfwkdYtm; txufrS trdefYay;onfhwkdif

zrf;qD;aESmuf,Sufjcif;rjyK/ olwdkYtvkyfjyKwfcH&rnfukd tmrcHcsufjyKxm;ojzifh q&mawmfESihfusaemfwkdY

olwkdYauR;arG;orQukd ausmufawmfNrdKUwGif at;aq;pGm pm;aomufaexkdifMujcif; jzpfygonf/ ukdvSxGef;

ausmf (NAdwdoQe,fcsJUESihf zufqpf*syefukd vufeufukdifawmfvSefcJhaom uG,fvGefol awmfvSefa&;

acgif;aqmif) u vTwfvkdufaom vli,fwpfpk? ausmufawmfodkYa&mufvmMuonf/ q&mawmfESihf

usaemfwkdYtwGuf pkd;&drfp&m wqHjcnfrQr&SdNyD/ ppfawGNrdKUodkY <u&ef zdwfac:av\/ ppfawGNrdKUodkY vkdufoifh

rvkdufoihfukd q&mawmfESifhusaemfwkdY bufpkHa'gifhpkH waeukefwaecrf; tBudwfte,f aqG;aEG;Mu

onf/

Page 90: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

90

q&mawmfESifh usaemfwkdYtm; zrf;qD;aeSmuf,SufcH&rnfh tajctaeqkd;rsm; r&SdawmhNyD/ tcGihf

omonfhtcg ppfawGNrdKUomru &ckdifjynfwpfjynfvkH;odkY oGm;oifhonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf

NAdwdoQe,fcsJUtm; vufeufpGJukdif wkdufa&;vrf;pOfESihf trsKd;om;nDñGwfa&;vrf;pOfwkdYukd jynfolvlxk

rsm;ESifh ygwDtzGJUtpnf;rsm;vufcHvm&ef aqmif&Guf&rnf/ vufiif;tm;jzihf ppfawGNrdKUokdYoGm;um

NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;tm; vufeufukdifawmfvSefa&;ESihf trsKd;om;nDñGwfa&;rsm; vkyfoifhaMumif;wkdYukd

usaemfwkdY wnDwñGwfwnf; qE´wlnDoGm;Muygonf/

ppfawGNrdKU tm&uH zvkdwD;,m;ukrÜPD (,ck ppfawGjynfwGif;a&aMumif; ykdYaqmifa&;aumfykd

a&;&Sif;) qdyfurf;odkY ,if;ukrÜPDykdif rD;oabFmjzihf q&mawmfESihf usaemfwkdYa&mufcsdefwGif aepkwfpkwf

0ifaeavNyD/ odkYaomf BudK;rJhaMu;eef;jzihf taMumif;Mum;xm;csufaMumifh ukdvSxGef;ausmf? ukdarmifausmf

(,ck ppfawGNrdKUe,for0g,r OD;armifausmf)paom vli,facgif;aqmifrsm;ESihf jynfolig;&mcefY

usaemfwkdYtm; BudKqkdorIjyKMuygonf/

tqifoifh&Sdaeaomarmfawmfum;rsm;jzihf ppfawGNrdKU &Gmya*gif;&yf&Sd usaemhftcif(OD;av;)

yGJpm;BuD; OD;xGef;atmifausmftdrfokdY usaemfwkdY wef;wef;rwfrwfoGm;Muygonf/ ¤if;tdrfwGifyif usaemf

wkdY wnf;ckdvkdufMuygonf/ ppfawGNrdKUrS tjcm;NrdKUrsm;okdY ,aeYwkdifvnf; ukef;vrf;c&D;? armfawmfum;

rD;&xm;jzifh oGm;ír&? xkdpOfu av,mOfc&D;vnf;r&Sd/ tm&uHzvkdwD;,m;ykdif rD;oabFmjzihf &ufowå

wpfywfvQif aygufawmNrdKUodkY ESpfBudrfoGm;vmaeonf/ reufjzef rD;oabFm aygufawmNrdKUodkY xGufrnf/

aygufawmNrdKUESihf ppfawGNrdKUrSm 10rkdifcefYom a0;uGmrnfjzpfaomfvnf; a&vrf;rSty tjcm;enf;jzihf

oGm;ír&/ ,if;aMumifh tcsdefwkdtwGif; ppfawGwGif EkdifiHa&;w&m;a[myGJwpf&yf usif;yEkdif&ef

tylwjyif; pDpOf&\/

udkvSxGef;ausmf? ukdarmifausmfpaom vli,facgif;aqmifrsm;\ tm;BudK;rmefwufaqmif&Guf

ay;jcif;aMumifh ppfawGem&DpifBuD;atmufwGif usaemfwkdY EkdifiHa&;w&m;a[mcGihf&cJh&onf/ q&mawmf

OD;pdEÅmESifh usaemfwkdY EkdifiHa&;w&m;a[mrnfukdarmif;xkaMujimjcif;? vli,frsm;u tpkvkdufae&mtESHY

vIHYaqmfjcif;wkdYaMumihf wkdawmif;aomtcsdeftwGif; ig;axmifcefY&Sdrnfh ppfawGNrdKUol NrdKUom;rsm; nOfh

9em&DcefYwGif em&DpifBuD;atmufodkY pk½kH;a&muf&SdvmMuonf/

ppfawGvli,frsm;tm;rmefjzihf rdepftenf;i,ftwGif;wGif tNyD;aqmufxm;onfh EkdifiHa&;

pifjrifhwGif q&mawmfOD;pdEÅm? q&mawmfOD;ynmoD[? ukdarmifvSausmf? OD;vSxGef;ausmfESihf usaemfwkdY

ae&m,lvkduf&\/ q&mawmfOD;pdEÅm? q&mawmfOD;ynmoD[? ukdarmifvSausmfESihf usaemfwkdY EkdifiHa&;

w&m;a[majymMuygonf/

q&mawmfOD;pdEÅm? ukdarmifvSausmfESihf usaemfwdkY a[majym½kd;ajympOftwkdif; urÇmhNidrf;csrf;a&;?

EdkifiHwuma&;? trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf NAdwdoQe,fcsJUpepfukd vufeufjzihf wkdufzsufa&;? trsKd;

om;nDñGwfa&;ukd a[majymMuygonf/

txl;ojzihf NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd awmfvSef&ef pdrfac:vkdufMuygonf/ ppfawGNrdKUol NrdKUom;

rsm;twGuf q&mawmfOD;pdEÅmESihf usaemfwdkY\ olykefEkdifiHa&; w&m;yGJ (NAdwdoQe,fcsJUpepfukd awmfvSef

&efvIHYaqmfyGJ) ukd þtBudrfonf yxrtBudrf Mum;em&jcif;yif jzpfaumif;jzpfayrnf/ xkdpOfu ppfawG

NrdKUonf tpOftvmtm;jzihf ZmrD'gjyKpka*gif; ajr&SifBuD;rsm;\ MoZmoufa&mufrIatmufwGif &Sdae

onf/

ZmrD'gjyKpka*gif;onf NAdwdoQe,fcsJUvufyg;apvufa0cHtjzpf cH,lum {uaxmifaomif;&Sd

aom v,fajrrsm;ukd ESpf 90-*&H,lonf/ ajr,mrJhrsm;ukd oD;pm;csonf/ v,fw&SOf; (6.4 {u)ukd

Page 91: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

91

oD;pm;c pyg; awmif;okH;&mxd ,lonf/ &ckdifpyg;awmif;pHcsdefrSm 12okduf (wokdufwGif EkdYqDbl;

4vHk;&Sd\/) awmif;jzpfaomfvnf; oD;pm;c,laom ZmrD'gjyKpka*gif;ajr&SifBuD;\awmif;rSm 14okduf0if

pyg;awmif;jzpfonf/ ZmrD'gajr&SifBuD;onf tqrwefaps;ESdrfNyD; pyg;rsm;ukd0,fonf/ BuD;rm;aom

pyg;wkd;ukd,lonf/ bPfrsm;zGifhvSpfNyD; a&Taygif ajraygifcHonf/ a&Twpfusyf aiG 30d? wefzkd;&SdvQif

15usyfjzihftaygifcHNyD; twkd;BuD;pm;pepfqkd;jzifh v,form;rsm;\ a&Trsm;ukdodrf;,lonf/ v,fw&SOf;

aiG 1000dwefzkd;&SdvQif aiG 500day;NyD; twkd;BuD;pm;pepfqkd;jzihf v,form;rsm;\ v,fajrrsm;ukd

odrf;,lonf/

vlrkdufrsm;arG;NyD; olwkdYjyKpk&Sd v,f,moD;pm;orm;rsm;\toufukd aeYpOfESihftrQ Ncdrf;acsmuf

xm;onf/ r,m;uGm vifuGmrsm;ukd olwkdYqkH;jzwfonf/ Budrf'Pftjypfay;onf/ aiG'Pftjypfay;

onf/ vlom;pm;wufaom jyKpka*gif;rsm;ESifh arG;xm;aom vlrkdufrsm;\ vufckwfxJwGif v,form;

orD;ysKdrsm; vlrqefpGm b0ESpfjr§Kyf&onf/

twkr&Sdcsrf;om <u,f0vmaom ZmrD'gjyKpka*gif;ajr&SifBuD;rsm;onf olwkdYom;orD; aqGrsKd;

nmwdrsm;ukd bDvyf(vef'efNrdKU) okdYykdYí trsKd;rsKd;aom 'D*&Drsm;ukd &,laponf/ omrefjynfolxJrS

xl;cRefaom tkdif-pD-tuf(I.C.S)ay:vmvQifvnf; aiGjzifhaygufNyD; rdrdwdkYorD;ysKd om;ysKdrsm;ESihf r*Fvm

aqmif ay;um olwkdYbufodkY odrf;oGif;,lonf/

þodkYjzihf ZmrD'gjyKpka*gif; ajr&SifBuD;rsm;vufwqkwfpmonf &ckdifjynfwGif v,f,majr{u

aomif;aygif;rsm;pGmukdykdifonf/ tkyfcsKyfa&;ukd ukdifonf/ w&m;pD&ifa&;ukd ukdifonf/ jrefrmjynf

ygvDref(NAdwdoQe,fcsJUacwf ygvDrefvTwfawmf) yif olwkdYMoZmavmif;&dyfatmufrS rvGwfcJh&/ (Oyrm-

OD;a&Tom? qmxGef;ay:? qmxGef;atmifausmf? OD;a&Tjr) ZmrD'gjyKpka*gif; vufwqkyfpm ajr&SifBuD;wkdY

onf ajrqDcray;a&;ESihf vufikwfvuf&if; v,fajrvufrvGwfa&;wkdufyGJukd taumiftxnfazmf

aesaom q&mawmfOD;pdEÅmESihfusaemfwkdYtm; atmhESvkH;emonfrSm obm0usygonf/

ZmrD'gajr&SifBuD;rsm;ESihf olYvufyg;ap vlrkdufwkdY\ ab;tEÅ&m,frS ukdvSxGef;ausmf acgif;aqmif

aom usaemfwkdY vli,frsm;onf EkdifiHa&;w&m;yGJwGif wpkHw&m aESmuf,Sufjcif; rjyK0Hhatmif &J0HhpGm

wm0ef,lMuonfukd usaemfrSwfwrf;rwifbJ raeEkdifyg/

EkdifiHa&;w&m;yGJNyD;í usaemfwkdYwnf;ckdaom OD;xGef;atmifausmf tdrfokdYa&mufaomtcgü nOfh

11 em&DcefY&SdaeNyD/ OD;xGef;atmifausmfu q&mawmfESihf usaemfwkdYoGm;vma&;p&dwftjzpf aiGig;&m

vSLonf/ usaemfwdkYwGif aiGaMu;tvkHtavmuf&Sdojzihf usaemfwkdY twefwefjiif;onf/ odkYaomf

ol\xufoefjzLpifaom apwemukd jiif;y,fraumif;ojzihf aiGig;&mukd vufcHvkduf&onf/

usaemfwkdY yifyef;EGrf;&daeMuonf/ tdyfcsifaeMuygNyD/ okdYaomf usaemfwkdY rtdyfMu&/

ukdvSxGef;ausmf tygt0if ppfawGvli,facgif;aqmifrsm;ESifh usaemfwdkY 'l;wkduf&ifzGihfaqG;aEG;Mu&\/

a&SUvkyfief;pOfrsm;ESihf ppfawGNrdKU vli,frsm;ukd tajccHNyD; pnf;½kH;vIHYaqmfa&;rsm;ukd tao;pdyfaqG;aEG;

Muygonf/ ukdvSxGef;ausmfESihf vli,facgif;aqmifrsm;vnf; 0rf;ajrmuf&Tifvef;pGmjzihf vGwfvyfa&;

'Drkdua&pDa&;ESifh qkd&S,fvpfa&;wm0efrsm;ukd xrf;aqmif&ef wm0ef,loGm;Muygonf/

NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDpepfqkd;atmufrS vufeufukdif½kef;xGufa&;twGuf ajray:ajratmuf

vkyfief;rsm;ukd wm0ef,loGm;Muygonf/ aemufwaeYeHeufapmapm tm&uHzvkdwD;,m; rD;oabFmjzihf

q&mawmfOD;pdEÅmESihfusaemfwkdY aygufawmNrdKUodkY vmMu\/ aygufawmNrdKUq&mawmf OD;em&'\

bkef;awmfBuD;ausmif;wGif wnf;ckdvkdufMu\/ q&mawmfOD;em&'? OD;vSxGef;abmf(tNidrf;pm; vlrI

0efxrf;)ESifh OD;pH*kd;atmif rdom;pkrsm;\tultnDjzihf toifh&Sdaom jynfolvlxkESpfaomif;ausmf tm;

Page 92: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

92

q&mawmfESifh usaemfwkdY EkdifiHa&;w&m; a[majymMuygonf/

trsKd;om;vGwfvyfa&; wkdufyGJacgif;aqmif? awmifolv,form;xk\bcif? ajratmuf

awmfvSefa&;wyfzGJUrsm;\ tm;xm;rSDckd&mjzpfonfh OD;pdEÅm\EkdifiHa&;MoZmonf rdk;xdatmiftwkdif;r&Sd

jrifhrm;aeonf/ q&mawmfESifh usaemfwkdY zdwfac:aom NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmuf

a&;twGuf zGJUpnf;rnfh trsKd;om;nDñGwfa&; wyfaygif;pkvrf;pOfukd odef;aygif;rsm;pGmaom jynfolvlxk

axmufcHvm\/ EdkifiHa&;tzGJUtpnf;trsKd;rsKd;uvnf; axmufcHvm\/

q&mawmfOD;ynmoD[? OD;ausmfjr( ,ck awmckd AuyA[kdaumfrDwD)? OD;ñkdxGef; (0efBuD;a[mif;

,ck tzGJUacgif;aqmif)? OD;MumvSatmif (xkdpOfu &ckdifjynfolY&JabmftzGJUacgif;aqmif)? OD;bapm

(0efBuD;a[mif;ESifh oHtrwfBuD;)? OD;omxGef;(,ck oHtrwfBuD;) OD;b[ef (awmckd Auy a&epfaoqkH;

oGm;ol)? OD;bkd;EG,f(ausmufjzLc½kdif NAdwdoQe,fcsJUESihf *syefzufqpfawmfvSefa&;acgif;aqmif)ponfrsm;

ESihf q&mawmfESihfusaemfwkdY tBudwfte,f aqG;aEG;Muonf/ zsm;a,mif;rI? Ncdrf;acsmufrI wpkHw&mryg

bJ yGifhvif;pGm tvDvD'l;wkduf&ifzGihfMuygonf/

NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf vufeufpGJukdif wkdufzsufa&;tygt0if

EdkifiHa&; pnf;½kH;a&;enf;rsKd;pkHjzihf trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd t&,l&ef qEwlnDoGm;Mu\/ wyfaygif;pk

nDvmcHukd q&mawmfESihfusaemfwdkY vkyftm;tjynhft0ay;Ekdifonfh a'ojzpfaom ajrykHNrdKUwGif usif;y

&efvnf; tm;vkH;oabmwlMu\/ wyfaygif;pknDvmcHukd jrefrmjynf&Sd ygwDtoD;oD;ESihf vlxlvlwef;pm;

rsm;\ 0g'oabmxm;vrf;pOfrsm;ukd nDvmcHjynfolrsm;tm; a[majymcGihfjyKrnf/

rw&m;toif; aMujimcHae&aom tvHeD(uGefjrLepfygwD Armjynf) ygwDukdvnf; tjcm;ygwD

rsm; ESifh wef;wlzdwfac:rnf/ jrefrmjynf&Sd ygwDtoD;oD;ESifh vlwef;pm;tzGJUtpnf;rsm;tm; zdwfac:

&mwGifvnf;aumif;? &cdkifjynf&Sd ygwDtoD;oD;ESifh vlwef;pm;tzGJUtpnf;rsm;tm; zdwfac:&mwGif

vnf;aumif;? tjcm;udpöt00ukd aqmif&Gufa&;wGifvnf;aumif;? q&mawmf OD;pdEÅm? q&mawmf

OD;ynmoD[wkdYu jynfolYem,uq&mawmfrsm;tjzpfESihf usaemfu aqmfMooltjzpf wm0ef,l&efukd

vnf; wpkHwOD;rQ uefYuGufa0zefjcif;r&SdbJ wm0ef,lMuygonf/

,if;aMumifh q&mawmfOD;pdEÅm? q&mawmfOD;ynmoD[ESihf usaemfvufrSwfa&;xkd;NyD; tvHeD

ygwDtygt0if jrefrmjynf&Sd EkdifiHa&;ygwDtoD;oD;ESifh vlxkvlwef;pm; tzGJUtpnf;rsm;tm; tcsKd;us

ukd,fpm;vS,fvTwf&efvnf; zdwfac:ygonf/

&efukefodkY ukd,fpm;vS,ftzGJU&efukefodkY ukd,fpm;vS,ftzGJU&efukefodkY ukd,fpm;vS,ftzGJU&efukefodkY ukd,fpm;vS,ftzGJU&efukefodkY ukd,fpm;vS,ftzGJU

NAddwdoQe,fcsJUvufxJrS trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd vufeufukdifenf;jzifh wkdufckduf,l&eftxd

&ckdifjynf&Sd xdyfwef;EkdifiHa&;ygwDacgif;aqmifrsm;ESihf MunfjzLpGmoabmwlnDrI &&SdcJhavNyD/ q&mawmf

OD;pdEÅmtygt0if &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfESihf &ckdifjynfvli,frsm; tpnf;t½kH;acgif;aqmif

rsm;\ &ifzGihfaqG;aEG;yGJukd usif;yonf/ usaemfacgif;aqmifNyD; q&mawmf\wynhf&if;rsm; jzpfMuaom

armifESif;vSESihf ijyL;wkdYukd &efukefNrdKUokdY ukd,fpm;vS,fapvTwfonf/

ukd,fpm;vS,ftzGJU0if\t"duwm0efrSm NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;atmufrS trsKd;om;vGwfvyfa&;

ukd vufeufukdifawmfvSefa&;enf;jzifh,lrnfh ygwDtzGJUtpnf;rsm;ESifh r[mrdwfjyKa&;yifjzpfonf/

xkdawmfvSefa&;ygwDtzGJUtpnf;rS ukd,fpm;vS,fukd ac:,lEkdifu ac:,lvma&;jzpfonf/ 1947-ckESpf

azazmf0g&DvwGif armifESif;vS? ijyL;ESihf usaemfwkdYokH;OD; avSi,fwpfpD;jzihf ausmufiEGm;&GmrS rtDacsmif;

&Gmr&Gmxd? avSi,fay:wGif rvl;om rvGefYombJ okH;&ufokH;aeY 'ku©cHívmMu&\/

Page 93: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

93

rtDacsmif;&Gmr&GmrS awmifukwfNrdKUodkY aeylBuJBuJatmufwGif ajcvsifavQmufum awmifukwf

rS ya'gif;NrdKUodkY tiSm;armfawmfum; bwfpfum;jzifh vkdufoGm;&\/ awmifukwfrS &ckdif½kd;rawmifay:odkY

wufNyD; rkdif20-cefYtuGmwGif tqifoifhae&m,lxm;aom aoewfvufeufukdif "m;jyrsm;u armfawmf

um;ukd &yfckdif;onf/

vlrqefaom ½kd;r"m;jyrsm;\taMumif;ukd tpif;odNyD; vdr®myg;eyfaom '½kdifbmonf

armfawmfum;ukd puf&SdefowfovkdjyKum "m;jyrsm;\a&SUarSmufa&mufonfESihfwpfNydKifeuf w[kefxkd;

puf&Sdefukd tpGrf;ukefjr§ihfNyD; armif;xGufoGm;\/ w0D0D w'kdif;'kdif;"m;jyrsm; ½kdifz,faoewfpwif;*ef;

aoewfrsm;jzihf ypfcwf\/ um;ay:ygolrsm; tvsm;vkdufarSmufNyD; jzpfoGm;ojzihf wOD;rS 'Pf&mr&/

usaemfwdkYokH;OD; acsmarmpGm &efukefokdYa&mufoGm;onf/ qef;'0pfvrf;&Sd jynfxJa&;0ef;BuD;jzpfvkqJ

jzpfaeaom OD;ausmfNidrf;tdrfwGif wnf;ckdMuygonf/

OD;ausmfNidrf;ESihfwuG qkd&S,fvpfygwDXmecsKyf Ouú|ocifjr(AkdvfcsKyfatmifqef;wkdYESihftwl vkyfBuH

owfjzwfcHoGm;&aom acgif;aqmifBuD; ocifjr) ESihf OD;AaqG(0efBuD;csKyfESihf umuG,fa&;0efBuD;a[mif;

OD;AaqG) paomyk*¾dKvfrsm;ukdvnf; usaemfwkdY\NAdwdoQe,fcsJUpepf wkdufzsufa&;ESihf trsKd;om;vGwfvyf

a&;vrf;pOfukd us,fjyefYaomygwDtzGJUtpnf;rsm;jzihf ajrykHNrdKUwGif nDvmcHusif;yNyD; wyfaygif;pkzGJUa&;

udpörsm;? 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf usaemfwkdY\vkyf&yfwkdYukd tao;pdwfusaemfwifjy

ygonf/ q&mawmfOD;pdEÅm? q&mawmfOD;ynmoD[ESihf usaemfvufrSwfa&;xkd;xm;aom ajrykH

wyfaygif;pknDvmcHbdwfpmukdvnf; ay;tyfygonf/ qkd&S,fvpfygwD\tajccHrl0g'ESifh vrf;pOfrsm;

vkyf&yfrsm;ukd ajrykHwyfaygif;pknDvmcHwGif rysufruGuf a[majymvmMu&efvnf; usaemfwifjyygonf/

usaemfwkdY &efukefokdYa&mufaomaeYwGif a&Twd*kHbk&m;ajc&if;&Sd yd#uwfwkdufZ&yfwGif usif;y

onfhqkd&S,fvpfygwD nDvmcHNyD;pD;aeonfh aeY&ufESihfwkdufqkdifaeygonf/ ,if;aeYnae ygwDnDvmcH

tNyD; ocifjrwkdYESihfusaemfoGm;wkd;&m olwkdYbdwfac:ojzihf pm;aomufqkdifwpfqkdif0ifNyD; pm;aomufMu

&\/ ygwDnDvmcH\oabmxm;ESihf qkH;jzwfcsufrsm;ukdvnf; odcGifh&\/ zqyvrS ArmjynfuGefjrLepf

ygwDukd xkwfy,fvkduf&m AkdvffcsKyfatmifqef;ESifhocifjrwkdY tay;t,lvkyfMujcif;? qkd&S,fvpfygwDrS

ta&;ygaom jynfxJa&;0efBuD;XmewdkYukd &&Sdrnfjzpfjcif;wkdYukdvnf; usaemfod&onf/ ocifjru usaemfh

tm; &ckdifjynfwGif vufiif;tm;jzihf wkdif;pnf;½kH;a&;rSL;wm0efukd xrf;aqmifoifhaMumif;/ vpOfaxmuf

yHhaMu;aiGvnf; tvkHtavmuf&rnfjzpfaMumif; aemifusaemfhtwGuf wufvrf;rsm;pGm &Sdao;aMumif;

wkdYudkvnf; vrf;zGihfxm;um ajymjy\/

usaemfvufiif; bmwm0efrQr,lEkdif/ usaemf\vufiif;wm0efrSm ajrykHwyfaygif;pknDvmcHukd

usif;y&ef tm;wufoa&mvkyf&rnf/ &ckdifjynfwGif NAdwdoQe,fcsJU uRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf

vufeufukdifwkdufyGJxd 0ifrnfhygwDtzGJUaygif;pkHygaom wyfaygif;pkBuD;wpfckukd rMumrDxlaxmif&awmh

rnf[k tpcsDum &ckdifjynfwGif usaemfwkdY aqmif&Gufaeaom vGwfvyfa&;'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpf

a&;rsm;ukd usaemftus,fw0ifh&Sif;jyvkduf&ygonf/

usaemf\wm0ef0wå&m;twkdif; ArmjynfuGefjrLepfygwD XmecsKyfodkYoGm;onf/ NAdwdoQe,fcsJU

pepfqkd;ESihf zufqpf*syefpepfqkd;wkdYukd awmfvSefcJhMuaom aoabmfaobuf vkyfazmfukdifbuf

OD;odef;azjrifhukd uGefjrLepfygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&GufvsufawGUonf/ olYtm;

usaemfawGU&í usaemfESpfaxmif;tm;&0rf;ajrmufovkd olvnf; usaemfhtm; ESpfNcdKufpGmBudKqkdvufcH

\/ usaemfwkdYESpfOD; EkdifiHa&;vkyfief;aqmifwmrsm;ukd tm;yg;w&ajymMuonf/ olYtdrfokdY nOfhOD;ykdif;wGif

Page 94: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

94

vm&ef usaemfhtm; olYvdyfpmukd ay;onf/ usaemfvnf; ajrykHnDvmcHwyfaygif;pk bdwfpmukd olYvufxJ

tyfvkduf\/

,if;tjyif tvHeDygwDESihfb,fvkdqufoG,fvQif &rnfenf;[k olYukd pdwfcs,kHMunfpGm

ar;jref;vkdufonf/ olwkdYygwDXmecsKyfab;em;&Sd "gwfykHwkdufwGifar;vQif tvHeDygwD A[kdaumfrDwD

xGef;oef;qkdolESihf qufoG,f&EkdifaMumif; olvrf;ñTefjyonf/ tvHeDygwD( uGefjrLepfygwD Armjynf)

ESihf ArmjynfuGefjrLepfygwDwkdY\ BuD;rm;aom y#dyu©onf xdyfwkduf&ifqkdifjzpfaumif;jzpfaernf/

odkYaomf OD;odef;azjrifhESihf usaemfrSm wOD;ESifhwOD; a*smufwGef;&rnfholrsm; r[kwf&um;? OD;odef;azjrifh

ukd wxpfcs,kHojzihf olwkdYXmecsKyf½kH;rSxGufvQifxGufcsif; oG,f0kdufroGm;awmhbJ ,if;"gwfykHwkdufokdY

usaemfwef;wef;rwfrwf0ifoGm;\/

&ckdifjynfrS usaemfrnfoljzpfaMumif;ESihf usaemfaqmif&GufcJhcsufrsm;ukd tusOf;csKyfajymjyum

ukdxGef;oef;ESifhusaemf awGUqkHvkdaMumif;ukd awmif;qkdvkduf\/ "gwfykHwkdufwGif ukdxGef;oef;ESihfwkduf½kduf

rawGU? tvHeDygwD0if&JabmfwpfOD;ESihfawGU&onf/ olu tvHeDygwDaqmif&Gufcsufrsm;ukd ajymjyonf/

aemufESpf&ufcefYwGif ukdxGefoef;tm;awGU&ef þ"gwfykHwkdufokdY vm&ef usaemfhtm; csdef;avonf/

csmcsDvrf; (,ck ukd,fhrif;ukd,fhcsif;vrf;)&Sd zqyvXmecsKyfokdY ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHzdwfpmukd

usaemfoGm;ykdYonf/

zqyvtzGJUcsKyfwGif &ckdifjynfrSxnfhoGif;xm;aom ukd,fpm;vS,ftzGJUxJrS tzGJU0if OD;csD;'kd;ukd

awGU&onf/ usaemfhtm; zqyvXmecsKyf ½kH;a&SU&Sd BuH&nfqkdifokdY ac:oGm;onf/ BuH&nfwkdufauR;&if;

&ckdifjynftajctaeukd ar;jref;onf/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcHjzpfa&;xd wuf<uaeaom&ckdifjynf

NAdwdoQe,fcsJUqefYusifa&; vkyfief;aqmifwmrsm;ukd olYtm;usaemf&Sif;jyonf/ wqufwnf;yif usaemf

u q&mawmfOD;pdEÅm 0&rf;ajy;b0rSvGwfcJhaomfvnf; usef0&rf;ajy;EkdifiHa&;orm;rsm; ra&r&mjzpfae

&jcif;ukd usaemfnnf;nLvkduf\/ olu OD;armifausmftm; &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf cefYEkdifvQif 0&rf;ajy;

EkdifiHa&;orm;rsm;udpö tqifajyEkdifrnf/ OD;ausmfNidrf;ukd? ukdomausmfajymvQif &Ekdifonf[k wkdufwGef;

\/ olYwifjycsufukd usaemfoabmrayguf? pdwfvnf;r0ifpm;/

OD;odef;azjrifhay;vkdufaom vdyfpmtwkdif; prf;acsmif;&yfuGuf? rD;owftaqmuftOD;teD;&Sd

OD;odef;azjrihftdrfwGif nOfhOD;ykdif; usaemfoGm;awGUonf/ EkdifiHwuma&;&mrsm;ESihfwuG trsKd;om;

vGwfvyfa&;wkdufyGJrsm;ESihf qkd&S,fvpfa&;&mrsm;ukd acgif;csif;½kdufMuonf/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyfxH

t<uif;rJhvufeuftyf&rnfh ba&muf'g0g'ukd usaemfvufrcHEkdifí jzpfcJh&aom jzpf&yfrsm;rS ,aeY

ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHusif;ya&;xd jzpfay:aeaom &ckdifjynftajctaersm;ukd usaemfwifjyonf/

NAdwdoQe,fcsJUppfwyf? ykvdyfwyfrsm; vlrqefpGm ñ§if;qJxm;onfh NAdwdoQajcz0g;atmufrS

trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf vufeufpGJudkifawmfvSef&ef tqifoifhjzpfaeaom &ckdifjynfolYvIyf&Sm;

rIrsm;ESihf wkdufyGJrsm;ukdvnf; usaemfajymjyonf/ vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf

r&Sdrjzpfonfh trsKd;om;nDñGwfa&;ukd vuf0Jtiftm;pkrsm;u pkaygif;rIjzihf wnfaqmufrnfh ajrykH

wyfaygif;pknDvmcH\ tajccHEkdifiHa&;t,ltqrsm;ESihf &ckdifwjynfvkH; tkH<uawmfvSefa&;twGuf

a&SU½Irnhfvkyfief;pOfrsm;ukdvnf; usaemf&Sif;jyygonf/

OD;odef;azjrifhu urÇmhEkdifiHwuma&;&mrsm;? e,fcsJUpepfxuf qkdAD,uf,leD,HESihf qkd&S,fvpf

pepf? uGefjrLepfMoZmBuD;xGm;vmjcif;rsm;ukd tao;pdwfajymjyonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf

usaemfwkdY ta&;omvQuf&Sdaeaom urÇtajctaersm;ESihf e,fcsJUpepftMuyftwnf;rsm;ukdvnf;

Page 95: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

95

ol&Sif;jy\/ zqyvESihf Auy? tvHeDESihf Auy? qkd&S,fvpfygwDESihf Auya&;&mrsm;ukdvnf; ol&Sif;jy

onf/

zqyv|mecsKyfESihfwuG Armjynf&Sd ygwDtzGJUtoD;oD;ukd ajrykHwyfaygif;pknDvmcHokdYwuf&ef

zdwfac:jcif;ESihf ,if;ygwDtzGJUtpnf;rsm;\ tajccHEdkifiHa&;t,ltqrsm;? 0g'oabmxm;ESihf vkyfief;

pOfrsm;ukd usaemf acgufwkHYacgufjyefoGm;a&mufavhvmaeqJwGif &ckdifvli,frsm;xJrS ,kHMunftm;xm;

&aom ukdvSjzLoH (,ck ppfawGNrdKUe,f jynfolYaumifpDOuú| OD;vSjzLoH) ESihf rarQmfvifhbJ yufyif;yg

&ifqkdifwkd;rdonf/ usaemfwkdYESpfOD; tlvIdufoJvIduf aysmfjrL;oGm;Mu\/ ukdvSjzLoHonf &ckdifjynf&Sd

zufqpf*syefwyfrsm;ukd awmfvSef&ef &ckdifjynfodkY jyefvmcJhaom &ckdifusef&pfom;tzGJU0if 7OD;wGif

wpfOD;tygt0ifjzpfonf/

usaemfwkdYESihftwl &ckdifusef&pfom;tzGJUjzifh &ckdifjynfokdY oljyefrvmrDuyif olonf Akdvf&efEkdif

acgif;aqmifaom bDtkdifatwyfzGJUESihftwl trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf NAdwdoQe,fcsJUtm; vufeuf

pGJukdif awmfvSefcJh&m emrnfausmf a&TawmifwkdufyGJwGif xdckduf'Pf&m&cJholvnf; jzpfonf/ 1945ckj

Zefe0g&DvwGif NAdwdoQppfwyfrsm;? ppfawGNrdKUodrf;NyD; rMumjrifhrD trsKd;om;vGwfvyfa&;vIyf&Sm;rIaMumifh

NAdwdoQ tzftuftuf(NAdwdoQppfaxmufvSrf;a&;wyf)rS zrf;qD;ñ§Of;qJcHcJh&ao;onf/

,ck olYtm; rarQmfvifhbJ olESihfusaemf &efukefwGif yufyif;yg &ifqkdifqkHrdMu&NyD; teD;uyfqkH;

vbuf&nfqkdifwpfqkdif0ifNyD; vbuf&nfaomufMu&if; usaemfwkdYESpfOD; jzpfaMumif;ukefpif &ifzGihfaqG;

aEG;Mu\/ olpDpOfay;csuftwkdif; &efukefNrdKU&Sd vli,facgif;aqmifrsm;? ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESihf

vnf; usaemftvDvDaqG;aEG;cJh&onf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;rS qkd&S,fvpfa&;wkdufyGJrsm;xd usaemfwkdYwm0efcGJa0,lMuygonf/

vufiif;tm;jzihf NAdwdoQe,fcsJUxH t<uif;rJhvufeufcs&rnfqkdaom ba&muf'g0g'rIdif;ukd vli,fxk

twGif;rS wkdufxkwfa&;ukdvnf; qEwlnDpGmvufcHMuygonf/ olwkdYxJrS wuúokdvfausmif;okdY jyefae

vkdoluvnf; ausmif;jyefaeNyD; &ckdifvli,fausmif;om;rsm;ukdomru jrefrmwpfjynfvkH;&Sd ausmif;om;

vli,frsm;ukdvGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYwGif wpfwyfwpftm; yg0ifvmatmif

pnf;½kH;,lMurnfukdvnf; oabmwlMuygonf/ þoabmwlcsuft& ukdvSjzLoHwkdY wuúokdvfausmif;

okdY0ifMuNyD; vGwfvyfa&;wkdufyGJrsm;wGif ausmif;om;vli,feSihftwl tm;wufoa&m yg0ifqifETJMuav

\/

ESpf&ufvGefajrmufaomaeYwGif csdef;vkdufonfhtwkdif; ArmjynfuGefjrLepfygwDXmecsKyf ab;em;&Sd

"gwfykHwkdufodkY usaemfoGm;\/ tvHeDuGefjrLepfygwD A[kdaumfrwDtzGJU0if ukdxGef;oef;ESifhawGUonf/

*kd&S,f? OD;odef;azjrifh? ocifoef;xGef;wkdY vSnhfpm;rIaMumifh ocifpkd; ba&muf'g0g'ukd vufcHrdjcif;?

,ck ba&mufk'g0g'ukd y,fEkdifNyDjzpfí c½kdifaygif;rsm;pGmwGif olwkdYvufeufpkaqmif;NyD; ajratmuf

awmfvSefa&; wyfzGJUrsm; zGJUpnf;xm;jcif;? NrdKUjyrsm;wGif tdrfcef;wkdufyGJrSpNyD; wkdufyGJ0ifvsuf&Sdjcif;?

]]oydwftpkH olykefx}} a<u;aMumfoHjzihf qkdAD,uf,leD,Hvrf;pOftwkdif; vkyfaqmifvsuf&Sdjcif;rsm;ukd

&Snfvsm;pGm &Sif;jy\/

usaemfuvnf; ba&muf'g0g'ukd vufrcHcJhí usaemfwkdY oufpGefYBudK;yrf;vkyfaqmifcJh&csufrsm;

ESihf vuf&Sd&ckdifjynftajctaersm;ukd ajymjyNyD; ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHzdwfpmukd usaemfay;vkdufyg

onf/ olu q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; EkdifiHa&;&mrsm;ukd&Sif;jyEkdifa&;twGuf olwkdYxHrSwOD; usaemfwkdY

ESifhtwl vkdufvkdaMumif; awmif;qkdvmonf/ usaemfvufiif;tajzray;Ekdif/ ,if;aMumifh usaemfwkdY

rjyefrD 3&ufcefYwGif vmajymygrnf[kajymvkduf&\/

Page 96: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

96

OD;csD;'kd;\pDpOfay;csuft& ukuúdKif;vrf;&Sd OD;atmifZHa0tdrfwGif OD;atmifZHa0 (0efBuD;a[mif;

OD;atmifZHa0) ESifh usaemfwkdY awGUqkHMu&ygonf/ OD;atmifZHa0u usaemfhtm; &ckdifjynftajctaersm;

ukd ar;jref;NyD; ajrykHwyfaygif;pkHnDvmcHrwkdifrD 0&rf;ajy;EkdifiHa&;orm;rsm; udpöukd &Sif;vif;oifhaMumif;/

okdYrSom ajrykHwyfaygif;pknDvmcHwGif EkdifiHa&;orm;wkdif;wufa&mufcGihf ta&G;cHcGihf&&SdrnfjzpfaMumif;/

tcsdefwkdtwGif; þEkdifiHa&;0&rf;ajy; jyóemukd OD;armifausmf &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf wm0efxrf;

aqmif&vQif olwkdYvnf; ajymay;Ekdifojzihf tvG,fwulajz&Sif;EdkifaMumif;wkdYukd usaemfhtm;

OD;atmifZHa0u zdzdpD;pD;ajym\/

aemufwaeYwGif OD;armifausmftm; usaemfESihfawGUqkHa&;ukd pDpOfMu\/ OD;armifausmfukd *syef

zufqpfacwfwGif usaemfESihfESpfBudrfawGUMubl;onf/ q&mawmfOD;ynmoD[ESihf q&mawmfOD;pdEÅmwkdY

tm; qGrf;pm;zdwfauR;&mwGif usaemfygoGm;jcif;jzpfonf/ olonf q&mawmfESpfyg;tm; Munfñkdonfukd

jrifbl;onf/ ol\tpkd;&trIxrf; b0tawGUtBuHKrsm;ukd q&mawmfwkdYtm; olavQmufxm;í Mum;bl;

onf/ olESifhusaemfwpfcgrQ &if;&if;ESD;ESD;raqG;aEG;bl;/ OD;atmifZHa0wkdY a&SUaqmifa&SU&Gufaqmif&Gufay;

jcif;aMumifh OD;atmifZHa0wkdYESihfusaemf OD;armifausmftdrfodkY qkdufqkdufNrdKufNrdKufa&mufoGm;onf/

OD;armifausmfu usaemfwkdYtm; vIdufvSJazmfa&GpGm BudKqkdygonf/ tEkynmajrmufaom yef;cuf

rsm; azmfxm;onf {&mr qifpG,fBuD;ESpfacsmif;ukd atmufajcrSaiGrsm;jzifh uGyfuJrGrf;rHxm;onfh {nhfcef;

wGif usaemfwkdYtm; aumif;aompm;zG,faomufzG,frsm;jzihf {nhfcHygonf/ OD;atmifZHa0u EkdifiHa&;

0&rf;ajy;orm;rsm; udpöESihf ywfoufíusaemfwdkY tcuftcJukd tpazmfvkdufonfESihf wNydKifeuf

OD;armifausmfu pdwfa&mukd,fyg ajymavawmhonf/ olwkdif;rif;BuD;tjzpf aqmif&Guf&vQif tpcsDum

wkdif;rif;BuD;\wm0ef0wå&m;ESihf tmPmrsm;ukdajymjyum usaemfwkd Y\ EkdifiHa&;orm;rsm;ukd

a[mwa,muf a[mwa,mufvTwfypfEkdifonf/

NAdwdoQacwfuyif ypfy,fxm;aom &ckdifpD;yGm;a&; vlrIa&;rsm;wGif oltm;oGef aqmif&GufEdkif

rnf/ a&tm;vQyfppf pkdif;'ifa&wHcGefrSpNyD; xlaxmifrnfh &ckdifjynfpD;yGm;a&;&mrsm;? ynma&;&mrsm;ukd

tawmrowf a[majymavawmh\/ tajymaumif;aom OD;armifausmf\ pum;vkH;rsm;xJwGif usaemf

wajz;ajz;epfjrKyfoGm;\/ okH;em&DcefYMumrnfh pum;0kdif;yGJ NyD;qkH;avNyD/ usaemf ea0wdrfawmifjzpfoGm;

NyD/

aemufESpf&ufcefYMuaomtcg OD;armifausmftm; usaemfoGm;awGUqkHygao;onf/ usaemfu

q&mawmfOD;pdEÅmESifh usaemfwkdY ajratmufvufeufukdif wyfzGJUrsm; zGJUpnf;xm;jcif;rStp NAddwdoQe,fcsJU

pepfqkd;ukd vufeufjzihf wkdufzsufNyD; trsKd;om;vGwfvyfa&;t&,l&ef BudK;yrf;xm;jcif;rsm;wkdYudk wif

jyygonf/

&ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf olxrf;aqmif&vQif Oya'twGif;rS tumtuG,ftrsKd;rsKd; ay;Edkifjcif;?

NAdwdoQwkdYxGufajy;vQif olvef'efvkdufoGm;rnfhol r[kwfjcif;ESihfwuG &ckdifjynfwGif olaqmif&Gufay;

rnfh pD;yGm;a&;udpörsm;? vlrIa&;udpörsm;ukd &ckdifrsKd;cspfyk*¾dKvfBuD;ozG,f ajymjyav\/

OD;armifausmfukd usaemftm;ukd;,kHMunfvmonf/ usaemfESifhygvmaom q&mawmfOD;pdEÅm

wynhf&if;csmESpfOD;ukd OD;armifausmfudpöESihfywfoufí tpkd;&trIxrf;wpfOD;jzpfaomfvnf; tm;xm;&

rnfh &ckdifrsKd;cspfyk*¾dKvfwpfOD;[k q&mawmfrMumcPajymbll;aMumif; ajymMu\/ OD;armifausmftm;

&ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf cefYtyfa&;ukd topfpufpufe jynfxJa&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;tm; ajym&efusaemf

wkdY qkH;jzwfvkdufMu\/

Page 97: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

97

OD;ausmfNidrf;ESihfusaemf naeykdif;wGif aeYwkdif;vkdvkd awGUqkHcGihf&ygonf/ naepmxrif;rpm;rD

0DpuDtenf;i,f OD;ausmfNidrf;aomufavhaomufx&Sd\/ þodkYaomufwkdif; usaemfhtm; ac:onf/

OD;ausmfNidrf;ESihfwuG olYZeD;ESihfusaemf aemufaz;xrif;pm;yGJ0dkif;wGif aomufpm;&if; EkdifiHa&;&mrsm;

ajymMuygonf/

txl;ojzihf OD;ausmfNidrf;u vufiif;jrefrmEkdifiHa&; tajctaersm;? ArmjynfuGefjrLepfygwDESihf

qkd&S,fvpfygwDtiftm;NydKifjcif;rsm;ukd tao;pdwfuGif;uGif;uGufuGuf ajymavh&Sd\/ þodkYpum;vufqkH

usaepOf OD;armifausmftm; &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf cefYtyfa&;udpöukd usaemfwifjyvkduf\/ OD;ausmfNidrf;

u cg;cg;oD;oD;jiif;y,fonf/

uufpbDacwf (NAdwdoQtkyfcsKyfa&;acwf) OD;armifausmfonf jrpf0uRef;ay:wGif ta&;ykdif

tjzpf wm0efxrf;aqmifcJhpOfu NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd; wkdufzsufa&;ESihf trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf

tajccHtjzpfwnfaqmufxm;onfh qkd&S,fvpfygwDtiftm;pkrsm;ukd wkdufzsufajcrIef;cJhonf/ &yf&Gmrsm;

ukd rD;½IdUcJhonf/ ,if;aMumifh &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf OD;armifausmftm; rcefY? &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf

oifhawmfrnfholwpfOD;ukd ola&G;cs,fay;rnf[k OD;ausmfNidrf;u a'grmefjzifh ajymav\/ xkdaeYt&uf0kdif;

tNyD; naepm pm;aomufMuonf/ OD;armifausmfudpöukd xkdaeYwpfcGef;rQ usaemfrajymNyD/

aemufwaeY? xkdaemufwaeY ponfjzihf OD;ausmfNidrf;ESihf usaemf naewkdif;vkdvkd t&uf0kdif;zGJU

pufvufqkHusavh&Sd&m OD;armifausmftm; &ckdifwkdif;rif;BuD;wm0ef ay;oifhaMumif;ukd usaemf wusDusD

wifjyonf/ ukdvkdfeDuRefb0okdY jyefvnfodrf;oGif;vkdrIaMumifh uufpbDacwf (NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;

acwf)'gPf&m'gPfcsufrsm;ukd ukovm&&m ,ck q&mawmfOD;pdEÅm wyg;wnf;om awmckd0&rf;ajy;

b0rS vGwfuRwfcJh&onf/ ajrmufrsm;pGmaom awmckd0&rf;ajy; EkdifiHa&;orm;rsm; &Sdaeao;onf/

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHrwkdifrD awmckd0&rf;ajy;EkdifiHa&;orm;rsm;ukd 0&rf;ajy;b0u

vGwfajrmufa&;ukd aqmif&Gufay;&rnfjzpfaeonfh &ckdifjynftajctaersm;ukd OD;ausmfNidrf;tm; usaemf

tao;pdwf&Sif;vif;jyonf/ OD;armifausmfESihfawGUqkHNyD; OD;armifausmfu awmckd0&rf;ajy;EkdifiHa&;orm;

rsm;ukd olom&ckdifwdkif;rif;BuD;tjzpf wm0efxrf;aqmif&vQif &ufowåESpfywftwGif; ajz&Sif;ay;&ef

wm0ef,ljcif;ESihfwuG usaemfwkdY\ajratmufawmfvSefa&; wyfzGJUrsm;ukd Oya'wGif;rS oltumtuG,f

ay;&eftxd oabmwl&Sdjcif; ponfrsm;ukdvnf; OD;ausmfNidrf;tm; usaemftEkpdwfcGJjcrf;NyD; &Sif;jyonf/

&ckdifjynf\wu,fhjzpf&yfrsm;ESihf tcsuftvufrsm;ukd usaemftao;pdwf cGJjcrf;a0jzmwifjy

aomtcg acgif;rmonfqkdaom OD;ausmfNidrf; cg;cg;oD;oD;rjiif;ekdifay/ q&mawmfOD;pdEÅmESihfusaemfwkdYu

oabmusESpfNcdKufNyD; usaemfwdkYajymovkd&Ekdifrnfh OD;armifausmfukd &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf rcefYxm;bJ

tjcm;wpfOD;tm; &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpfcefYí usaemfwdkYESifh y#dyu©jzpfvmvQif OD;ausmfNidrf;wkdY tpkd;&

ESihf usaemfwkdY y#dyu©toGifodkY ul;ajymif;oGm;Ekdifí OD;armifausmftm; &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpf cefYtyf&ef

usaemfwkdY zdzdpD;pD; wkdufwGef;avawmh\/

cyf&Sif;&Sif;ajym&vQif NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0atmufrS ½kef;xGuf&mwGif EkdifiHa&;enf;

aphpyfa&;enf;jzifh ½kef;xGufr&u? jrefrmjynfw0Srf;vkH;ESihf wNydKifwnf;&ifabmifwef;NyD; vufeufukdif

enf;jzifh ½kef;xGuf&eftoifh&Sdaeaom q&mawmfOD;pdEÅmESihf usaemfwdkYtm; OD;ausmfNidrf;avQmhay;vkdufyg

onf/

OD;armifausmftm; &ckdifwkdif;rif;BuD;tjzpfcefYtyfay;½kHru usaemf\wkdufwGef;EId;aqmfrIaMumifh

ppfawGc½kdifta&;ykdif rpöwm a*styf*sDzefYxHokdYvnf; q&mawmfOD;pdEÅmacgif;aqmifaom &ckdifjynf

jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyfonf w&m;0ifygwDtzGJUtpnf;tjzpf tpkd;&todtrSwfjyKaMumif;

Page 98: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

98

pmwpfapmifukdvnf; jynfxJa&;0efBuD; trdefYpmtjzpf OD;ausmfNidrf;a&;ay;vkdufygonf/

&ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmfjzpfa&;twGuf OD;ausmfNidrf;tm; wusDusD wifjytyluyfaepOf

ukdAaqG (0efBuD;csKyfESihf umuG,fa&;0efBuD;a[mif; OD;AaqG) tm;vnf; 0g,mvufBudK;rJh aMu;eef;puf

tpkHay;&ef usaemfwusDusDtyluyfonf/ tvHeDygwDrSwpfOD; usaemfwdkYESihfvkdufvmvkdaom udpöukd

vnf; usaemfESifhtwl ygvmaom q&mawmfwynfh&if;csm ESpfOD;ukdaqG;aEG;&m olwkdYoabmwlojzifh

usaemfwkdY &ckdkifjynfodkYjyefonfhtcg ac:,lrnf[k tvHeDygwD A[kdaumfrDwD ukdxGef;oef;tm; usaemf

ajymxm;&SdavNyD/

&ckdifjynfodkYjyef&ef yifv,ful;oabFmvufrSwfig;apmif usaemfwkdY 0,f,lonf/ usaemfwkdY

&ckdifjynfjyefonfhtcg wygwnf;ay;vkdufrnfqkdaom 0g,mvufBudK;rJhaMu;eef; pufwpfpkHudk nae

6em&Dxd usaemfr&ao;/ udkAaqGtm; usaemf tylwjyif; vkduf&SmaeqJjzpf\/ ukdAaqGESihfawGUí

olESihftwl orkdif;*kda'gifwpfckrS 0kdif,mvufBudK;rJhaMu;eef;puftpkHudk xkwf,lNyD; armfawmfum;wpfpD;

wGif wifum OD;ausmfNidrf;tdrfodkY a&mufcsdefwGif nOfh 11em&Dausmf &SdaeNyD? 0g,mvufBudK;rJhaMu;eef;

puftpkHukd vkHNcHKpGmxkwfykd;&ef tcsdefr&jzpfoGm;\/

eHeuf 5em&DcefYuyif usaemfwkdY tdyff&mrSxMuonf/ xkwfykd;p&mrsm;ukd xkwfykd;jyifqifMuonf/

0g,mvufpuftpkHukd OD;ausmfNidrf;tdrfrS zsmESpfcsyfjzifh xkwfykd;csnfaESmifvkduf\/ csdef;xm;onfhtwkdif;

usaemfwkdYESihftwl vkdufrnfh ukdbkd;EG,f (NAdwdoQe,fcsJUESihf zufqpf*syefawmfvSefa&;wGif usaemfwdkYESihf

twl toufay;aqmif&GufcJholjzpfonf/ ,ckaqmufvkyfa&;aumfykda&;&Sif; trIxrf; OD;bkd;EG,f)

a&mufvmonf/

usaemf 0g,mvufpuftpkHESihf vkH;yrf;&rnfjzpfí usaemfESihftwl ygvmaomq&mawmf wynhf

SESpfOD;ESifh tvHeDygwDrSwpfOD;ukd olwm0ef,lNyD; oabFmta&muf aqmif&Gufay;&ef olYukdwm0efay;vkduf

&\/ 0g,mvufpuftpkHypönf;rsm;ESihftwl usaemfwkdY jrif;vSnf;wpfpD;jzihf oabFmqdyfokdY qif;vmMu

onf/ tvHeDygwDrS OD;pkd;ñGefY (,ck 0efBuD;rsm;½kH;wGif ½kH;tkyftjzpfwm0efxrf;aqmifaeaom

OD;,Ofarmif) tygt0if usaemfwkdY ig;OD;ESihfwuG usaemfwkdYtm; vkdufykdYaom ukdvSjzLoH (,ck ppfawG

NrdKUe,f jynfolYaumifpD Ouú|)yg oabFmqdyfurf;odkY 0ifvmMuonf/

*dwfwGif ykvdyf&JMuyf ukdomxGef;OD; ( ppfawGa&Tjym;&yfuGuf &Gmom;jzpfonf/ usaemfhrdwfaqG

ppfawG a&eHaumfykda&;&Sif; ½kH;tkyf OD;ausmfom\ tpfukdBuD;jzpfonf/ usaemfhtm; nD&if;csmwpfOD;uJhokdY

cifrifoljzpfonf) ESihf yufyif;ygawGUonf/ olu ]]rif;Zmcgu &efukefa&mufaeovJ)[kar;onf/

]]wpfygwfausmf&SdNyD}}[k usaemfjyefajymonf/ olYtdrfokdYyif wacgufra&mufaumif;vm;[k ol

wwGwfwGwf tjypfwifpum;ajymonf/ tvkyf½IyfaxG;oGm;í olYtdrfokdYra&mufcJhjcif;ukd usaemfawmif;

yefpum;ajym&if; *dwfxJodkY0ifMuonf/ ykvdyf&JMuyfBuD; ukdomxGef;OD;ESihf usaemfpum;vufqkHusaejcif;

aMumifh ykvdyftrIxrf;wpfOD;rQ usaemfwdkYESihfwuG ypönf;rsm;ukd ppfaq;jcif;rjyK/

'kwd,ppfaq;cH&rnfhae&modkY usaemfwkdYESihf ypönf;rsm;a&mufoGm;Muonf/ tusÐtjzLESihf

abmif;bDtjzLrsm;ukd 0wfqifxm;aom qdyfurf;trIxrf;rsm;? t&mxrf;rsm;onf oabFmpD;rnfh

c&D;onfrsm;\ ypönf;rsm;? aowåmrsm;ukd arTaESmuf&SmazGvsuf&Sdae\/

usaemfh&Jabmfrsm;ESihf usaemf ukdufq,fukdufuGmavmufwGif usaemfae&m,lxm;\/ usaemfESihf

twl ypönf;o,fajymif;ay;aom tvkyform;wpfOD;ukdvnf; usaemfac:,lxm;\/ usaemfhtvSnhf

a&mufonf/ qdyfurf;umuG,fa&; t&m&SdwpfOD;u usaemfESihfygvmaomzsmjzihf xkwf,lcJhonfhtxkwf

ukd arTaESmuf&SmazGonf/ rdepftenf;i,ftwGif; 0g,mvufpuftpkHukd awGU&SdoGm;\/ usaemfhtm;

Page 99: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

99

zrf;rnf[k qdyfurf;umuG,fa&;t&m&Sd a&SUodkYwkd;vmonf/ vltkyfxJodkY usaemftwif;wkd;0ifoGm;\/

qdyfurf;umuG,fa&;t&m&Sdrsm; usaemftm; tkyfcGJí &SmazGaecsdefwGif c&D;onfrsm;tm;

wufa&mufcGifhrjyKao;aom yifv,ful;rD;oabFmay:okdY ukwfuyfwG,fwufoGm;í rD;oabFm

ukef;ywfay:wGif usaemfa&muf&SdoGm;avNyD/ em&D0ufcefYtwGif; c&D;onfrsm; oabFmukef;ywfay:okdY

wufa&mufvmMuonf/ wufa&mufvmaom c&D;onfrsm;ukd tumtuG,f,lNyD;atmufodkY usaemf

vSrf;Munhf\/ usaemf,lvmaom 0g,mvufpuftpkHukd rD;oabFmwufonfh avSum;teD; ajrBuD;ay:

wGif csxm;onf/ teD;u usaemfiSm;,lcJhaom tvkyform;ukdvnf; &yfckdif;xm;onf/ qdyfurf;

umuG,fa&;t&m&Sdvnf; tvkyform;ab;em;wGif &yfaeonf/ usaemfacsmif;ajrmif;MunhfaepOf

qdyfurf;t&m&Sd tvkyform;ab;em;rS xGufcGmoGm;&m tvkyform;ukd oabFmukef;ywfrS usaemf

atmf[pfac:onf/ usaemfhypönf;rsm;ukd wif,lvm&efajymvkduf\/ zsmjzihf&pfywfxm;aom 0g,mvuf

puftpkHukd tvkyform;xrf;wifvm&m yg;eyfaom xkdqdyfurf; umuG,fa&;t&m&Sdonf tvkyform;

aemufrS xyfMuyfruGm vkdufvm\/ qdyfurf;t&m&Sd\ axmifacsmufxJ usaemfqif;oufrdaeNyD/

qdyfurf;umuG,fa&;t&m&Sd oabFmukef;ywfay: ajcrusrD usaemf c&D;onfvltkyfxJ twif;

wkd;0ifoGm;onf/ qdyfurf;umuG,fa&;t&m&Sd rsufajcjywfoGm;awmh\/ oabFmt&m&Sdrsm;ESihf

yxrwef;vufrSwf&Sd c&D;onfrsm;om pm;aomufcGifh&onfh tcef;odkY usaemfoGm;onf/ a&cJpdrf

bD,mwpfvkH;ukd rSm,lNyD; bD,maomufvkduf? EkdifiHjcm;t*Fvdyfowif;pm zwfvkdufjyKaeavawmh\/

yifv,ful; rD;oabFm qdyfurf;rScGmNyD; tawmftoifhuGmNyD;rS ¤if;tcef;rS usaemfxGufvmonf/

oabFmukef;ywfay:wGif usaemfwkdY&Jabmfrsm; tm;vkH;qkHawGUMu\/ usaemfhtm;qdyfurf;

umuG,fa&; t&m&Sdrsm; oabFmtESHYtpyf&SmaMumif;? usaemfoabFmrS qif;ajy;oGm;NyD[k olwkdYxifjrif

MuaMumif;wkdYudk pkd;&drfwBuD;ajymMuonf/ vif;,kefuJhodkY &J&ifhvsifjref jzwfvwfaom awmfvSefa&;

orm;tm; NAdwdoQvufyg;aprsm; rzrf;rdEkdif? ukd,faysmufí rkd;ysHoGm;onf[k usaemfajymNyD; w[m;[m;

&,farmMuav\/

yifv,ful; rD;oabFmBuD;ay:wGif acsmifacsmifcsdcsd aexkdif&onf/ waeY a&ESpfBudrfuscsKd;Mu

onf/ El;eyfaeaom okd;om;tNrD;jzihf a&cJpdrfbD,mukd &efukefNrdKUay:xuf aps;EIef;aygaygaomuf&

onf/ EkdifiHjcm;pD;u&ufrsm;ukd aps;oufompGmjzihf zGmaomuf&onf/ ESpfntdyfNyD; okH;&ufajrmufaeY

wGif ppfawGNrdKUodkY a&mufoGm;Mu\/ &Gmya*gif;&yf&Sd usaemfhOD;av; yGJpm;BuD; OD;xGef;atmifausmf

tdrfwGifyif usaemfwkdYwnf;ckdMuonf/ usaemfwkdY pm;aomufvkdMuaom yifv,fig;rsm;ukd ,if;tdrfwGif

t0tNyJ pm;aomufMu&onf/ ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHudpöESihf aqG;aEG;jyNyD; tvSLcH&m OD;xGef;atmif

ausmfu aiGig;&may;vSLygonf/

q&mawmfOD;pdEÅmacgif;aqmifaom &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfonf tpkd;&tod

trSwfjyKaom w&m;0ifygwDjzpfaMumif;ukd t*FvdyfvufeSdyfpufjzihf ½kdufESdyfxm;onfh jynfxJa&;0efBuD;

OD;ausmfNidrf;\pmukd ay;tyf&ef ppfawGc½kdif0efxHoGm;&m? c½kdif0ef½kH;wGif ukdpHwifh (&ckdifjynf Auy

acgif;aqmifwpfOD;jzpfcJhonf/ 'vufacsmif;wGif a&epfaoqkH;oGm;onf)/ udkausmfvSOD; (,ck ppfawG

NrdKUe,for0g,r) wkdY a&G;aumufyGJ avQmufvTTmwifaeMujcif;ESihf BuHKBudKufoGm;&onf/ tcsdefawmfawmf

Mumapmifhaomfvnf; usaemfhtvSnhfra&mufojzihf c½kdif0efxHtwif;0ifí OD;ausmfNidrf;pmukd xkd;tyf&m

rsufESmjzLc½kdif0efrpöwma*strf*sDzef(uufpfbDacwf 'k-AkdvfrSL;BuD; Mr. J.M. G. Fann)ESihf usaemf

bkabmufuscJh&\/ &ckdfifwdkif;wGif rpöwmtvftrf;vdpf(uwfpfbDacwf AkdvfrSL;BuD; Mr. L. M. Less)u

&ckdifwdkif;rif;BuD;tjzpf tkyfcsKyfvsuf&Sdaeonf/

Page 100: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

100

0g,mvufpuftpkH qkH;½IH;cJh&onfrSty wpkHw&mtaESmuft,Sufr&SdbJ rw&m;oif; aMujim

xm;aom tvHeDygwDukd,fpm;vS,f OD;pkd;ñGefYtygt0if usaemfwkdYig;OD; Mumtif;awmifodkY acsmarmpGm

a&muf&SdoGm;Mu\/

q&mawmf OD;pdEÅmtygt0if &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyfacgif;aqmifrsm;ESihf &ckdif

jynf vli,frsm; tpnf;t½kH;acgif;aqmifrsm;ukd tvHeDygwDudk,fpm;vS,f OD;pkd;ñGefYu olwkdYygwD\

vrf;pOfESifh vkyfief;&yfrsm;ukd wifjyonf/ ocifpkd;ESihfwuG? olwkdYonf *kd&S,fwkYd\ vSnhfpm;rIcH&NyD;

ba&muf'g0g'ukd vufcHrdcJhaMumif;/ ,ck ba&muf'g0g' y,fzsufEkdifNyDjzpfaMumif;/ &efukefNrdKUwGif

tdfrfcef;wkdufyGJ? tdrfajrwkdufyGJrsm;ESihfwuG? NAdwdoQjAL½kdua&pD puf,EÅ,m;\t"du0if½kd;jzpfaom

twGif;0efrsm;½kH; 0kdif;wkdufyGJ qifETJcJhjcif;rsm;ukdvnf; tao;pdwf&Sif;jyonf/ qkdAD,uf,leD,H\ ]]oydwf

ckH olykefx}}vrf;pOfukdvnf; xnfhoGif;ajymjyonf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf c½kdif20 ausmfwGif ajratmufvufeufukdiftzGJUrsm; zGJUpnf;NyD;

avNyD/ olwkdYykefuefx<uvQifvnf; usaemfwkdYaemufrSvkdufNyD; olykefxay;yg/ usaemfwkdY olykefxvQif

vnf; olwkdY c½kdif 20ausmfrS olykefxay;rnf[k pdefac:avonf/ tmPmeDtajccH XmecsKyfwnfxm;

aom Mumtif;awmif&GmwGif olYukd okH;&ufcefY usaemfxm;NyD; q&mawmfwkdYESihf awGUqkHNyD;vQifNyD;csif;

olYtm; ukdbkd;EG,fu awmifukwfNrdKUrS ya'gif;oGm;rnf armfawmfum;ay:ta&muf ykdYay;apygonf/

usaemfacgif;aqmifvmojzihf ppfawGNrdKUwGif wpkHw&mab;'ku©rxdcJhaomfvnf; tjyefwGif

ppfawGNrdKUrS ac:,l&efroifhavsmfojzihf Mumtif;awmifrSawmifukwfNrdKUbufodkY avSjzifhoGm;Mu&ef

pDpOf&onf/ ukdpkd;ñGefYESihf ukdbkd;EG,fwkdY avSi,fwpD;jzihf awmifukwfbufodkY xGufoGm;Muygonf/

avSokdYrqif;rD ukdpkd;ñGefYtwGuf vkHNcHKatmif pDpOfa&;ESihf awmifukwfNrdKUwGif usaemfwdkYtm; apmifhqkdif;

ae&ef ukdbkd;EG,ftm; usaemfwD;wkd;rSmvkdufygonf/

oHwGJolykefoHwGJolykefoHwGJolykefoHwGJolykefoHwGJolykef

ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHusif;y&ef rem;rae tylwjyif; vkyfukddifaeMuqJ 1947ckESpf azazmf

0g&DvwGif &ckdifjynfawmifykdif; oHwGJc½kdifrS olykefrD;pwifawmufavmifvsuf&SdaeNyD/ oHwGJolykefrD;udpöukd

q&mawmfOD;pdEÅmESifh usaemf tzufzufrS avhvmqef;ppfMuonf/ oHwGJolykefonf usaemfwkdYESihf

bmrQrqkdif/ usaemfwkdkYESihf tquftoG,fvnf; r&Sd/ oHwGJolykefjzpfay:vmjcif;onf t"duw&m;cH

NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;? 'kwd,w&m;cHonf qefpyg;rsm;ukd csKdomaomaps;EIef;owfrSwfNyD; a&mif;csray;

bJ iwfjywfaeaom v,form;rsm;tm; zdESdyfaom oHwGJta&;ykdif[k usaemfwkdY EkdifiHa&;owåKcsMuonf/

oHwGJc½kdif olykefrsm; csKd;ESdrfcH&vQif NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS ½kef;xGufvkdaom awmfvSefa&;tif

tm;pkwpf&yf csKd;ESdrfcH&jcif;yifjzpfonf/

okdYESihf oHwGJolykefukd tm;wufoa&mulnD&rnf/ oHwGJolykefudpöudk q&mawmfOD;pdEÅmESifhusaemf

ajz&Sif;ulnD&rnf/ oHwGJodkY oGm;Murnf[kqkH;jzwfMuonf/ ,if;aMumifh q&mawmfESihfusaemf ppfawGokdY

vmMu\/ xkH;pHtwkdif;yif usaemfhOD;av; yGJpm;BuD; OD;xGef;atmifausmf wm0ef,lNyD; auR;arG;jyKpkay;

ygonf/ ppfawGNrdKU au'g&Jabmf udkvSxGef;ausmfwkdYESihf usaemfwkdYonf nvkH;ayguf trsKd;om;vGwfvyf

a&;wkdufyGJa&;&mrsm;ukd tus,fw0ifh&ifzGihfaqG;aEG;Mu&ygonf/ eHeuf 6em&DcefYwGif tm&uHzvkd

wD;,m; oabFmqdyfodkY armfawmfum;rsm;jzihf q&mawmfESihf usaemfwdkY okwfajcwifa&mufMu\/

q&mawmfESihf usaemfwdkYtwGuf ae&m,lxm;aom oabFm oD;oefYcef; (Cabin)wGif usaemfwkdYypönf;

rsm;ESihf OD;xGef;atmifausmftdrfrSay;vkdufaom pm;aomufp&mrsm;ukd pkykHxm;vkdufygonf/ vkdufykdYMu

Page 101: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

101

aom&Jabmfrsm;ukd EIwfquf&if; oHwGJNrdKUodkY a&SU½IxGufvmaom rD;oabFmu usaemfwkdYtm; o,f,loGm;

awmh\/

usaemf&yfwnfr&Ekdifatmif tdyfcsifvmonf/ oabFmpma&;cef;wkdY0ifNyD; usaemftdyfvkduf\/

usaemftdyf&mrSxNyD; xrif;pm;aomufonf/ oabFmay:wGif [kdavQmuf 'DavQmuf usaemfvkdufvH

Munhf½Ionf/ q,faygif;rsm;pGmaom ppfom;rsm;ESihf ppfAkdvfwkdYudkawGUonf/ olwkdYoHwGJolykefukd ESdrfeif;

&efoGm;Mujcif;[k od&\/ oHwGJc½kdifwGif ArmjynfuGefjrLepfygwDrS ba&mufk'g0g' vufrcHEkdifícGJxGuf

vmaom udkomxGef;atmif? ukdcspfodef;? ukdodef;ñGefYwkdYu Mu,feDajymufusm;trnfjzihf vufeufpGJudkfif

wkdufzsufaeMuNyD/

OD;odef;azjrihftkyfpk tEkdif&a&;twGuf ArmjynfuGefjrLepfygwD 'kwd,tBudrf uGef*&ufwGif

ukdausmf&if (oHwGJNrdKU Zmwdd&yfom;? uG,fvGefol ygarmu©csKyf OD;ausmf&if) u acgif;aqmifNyD; tEkdif&,l

cJhonf/ okdYygvsuf oHwGJc½kdif uGefjrLepfrsm;onf ukdausmf&ifESifh ryl;aygif;cJhMu/ þMu,feDajymufusm;

onf q&mawmfOD;pdEÅmESihf usaemfwkdYESihfyg wpkHw&mqufoG,frIvnf;r&SdMu/

q&mawmfESihfusaemfwdkY wkd;wkd;BudwfBudwfaqG;aEG;onf/ oabFmay:wGifygvmaomppfwyfonf

oHwGJolykefMu,feDajymufusm;rsm;ukd ESdrfeif;okwfoif&ef oGm;Muolrsm; jzpfMuonf/ Mu,feDajymufusm;

ESihf usaemfwkdY bmwpfckrQrywfouf/ odkYaomf þtiftm;pk csKd;ESdrfokwfoifcH&jcif;onf awmfvSefa&;

tiftm;pkwpf&yf NAdwdoQe,fcsJUqefYusifaom tiftm;pkwpf&yfusqkH;rIyifjzpfonf/ ,if;aMumifh Mu,feD

ajymufusm;bufrS usaemfwkdY &yfwnf&rnf/

oabFmjzihf ygvmaom ppfAkdvfukd aomuf&if;pm;&if; usaemfzsm;a,mif;rnfukd q&mawmfESifh

usaemf oabmwlMu\/ oabFmpma&;cef;wGif ppfawGau'g &Jabmfrsm;u usaemfhtwGuf

xnfhay;vkdufaom EkdifiHjcm;0DpuDt&ufygvmonf/ oabFmpma&;xHusaemfoGm;NyD; naepmtwGuf

Muufom;aMumfrsm;jzihf pDpOfum oabFmay: ygvmonfh tBuD;qkH; ppfbuft&m&Sd vufaumuf0wf

xd vufjzwfxm;&aom uyÜwdef(AkdfvfBuD;) ukdyg pm;aomufa&;twGuf zdwfac:,l&ef wkdufwGef;onf/

naeykdif;wGif rD;oabFm ajrykHqdyfurf;wGif ,aeYwaeYwmtwGuf &yfem;vkduf\/ oabFm

pma&; OD;armifvSausmf? (,ck tNidrf;pm;,lNyD; ppfawGtkd;wef;&yfwGif aexkdifonf)/ uyÜwdefESihfusaemf

oabFmpma&;cef;wGif Muufom;aMumfpm;vkduf? t&ufaomufvkdufjzifh t*Fvdyfvkda&m? Armvkdyg

a&maESmNyD; pum;ajymaumif;aeMuonf/ uyÜwdefu olwdkYwyf oHwGJc½kdif vlqkd;"m;jyrsm;ukd ESdrfeif;okwf

oif&efoGm;aMumif;okdY pum;a&mufoGm;&m? usaemfu oHwGJc½kdifjzpf&yfrsm;ukd &Sif;jyonf/ oHwGJc½kdifwGif

vufeufukdif ckcHaeolrsm;onf vlqkd;"m;jyrsm;r[kwf? EkdifiHa&;orm;rsm;? zufqpf*syefawmfvSefa&;

orm;rsm;om jzpfMuonf/

oHwGJc½kdifwGif qefpyg;rsm; &Sm;yg;oGm;onf/ qefpyg;rsm;ukd tpkd;&u csKdomaom aps;EIef;jzihf

a&mif;csay;&ef jynfolrsm;u qE´jyawmif;qdkMuonf/ rvdr®maom oHwGJc½dkif ta&;ykdif(c½kdif0ef)

OD;bpdefonf csKdomaomaps;EIef;jzihf qefpyg;rsm;udkxkwfra&mif;? vufeuftm;ukd;jzihf ESdrfeif;onf/

,if;aMumifh EkdifiHa&;orm;rsm;OD;aqmifNyD; qefvkyGGJrsm; ay:aygufvm&onf/ vufeufjzifh zdESdyfrIukd

vufeufjzihf ckcHrIjzpfvm&onf/ uyÜwdefwdkY csif;awmif [mume,fwGifvnf; qefpyg;&Sm;bl;ygrnf/

iwfaeaomvlrsm;u qefpyg;rsm;ukdvkdí awmif;qkdMuvQif vufeufjzihf csKd;ESdrfypfygrnfvm;? qefpyg;

ukdoufomaomaps;EIef;jzifha&mif;rnfvm;? iwfaeaomolrsm;ukd oufomaomaps;EIef;jzihf qefpyg;

a&mif;rnfomjzpfrnf[k usaemfwD;acguf&Sif;jyajymqkdvkdufonf/ [mumcsif;trsKd;om; uyÜwdefonf

Page 102: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

102

olwdkY [mume,fwGifvnf; qefpyg;&Sm;yg;onfh ESpfrsKd;ESifhBuHKbl;aMumif;? iwfaeíqefpyg;awmif;ol

rsm;ukd vufeufjzihf rcsKd;ESdrfoifhaMumif;/ okdYaomf w&m;Oya'ESihf qefYusifpGm qefpyg;rsm;ukdrvktyf

aMumif;ukd oljyefajymonf/ usaemf tm;wufoa&mjzpfvm\/ ykdíykdítajymaumif;vm\/ iwfjywf

NyD; pm;p&mvnf;r&Sd? acwfynmvnf;rwwfaom aus;&Gmom;rsm;taejzifh Oya'ukd wrifcsKd;azmufvkd

aom qE&Sdrnfr[kwf/ tpkd;&u oufomaomaps;EIef;jzihf qefpyg;xkwfra&mif;í vkyfukdifrdjcif;om

jzpfrnf[k usaemfolYtm; &Sif;jyavonf/

olu 'kwd,urÇmppftwGif; olwm0efxrf;aqmifcJhJ&aom NrdKUjyrsm; taMumif;? olwm0efxrf;

aqmif&if; zufqpf*syefESihfwkdufyGJwGif 'Pf&m&ívufaumuf0wfxd vufwpfzufjzwfcH&aMumif;wkdYukd

tm;yg;w&ajymjyonf/

ol\jzpf&yfrsm;onf wu,fhjzpf&yfrsm;jzpfNyD; olvnf;tajymaumif;ojzihf olYpum;xJwGif

usaemfepfjr§KyfoGm;&onf/ usaemfvnf; zufqpf*syefukd usaemfwkdY awmfvSefcJhaom jzpf&yfrsm;xJrS

rSwfom;bG,f&mrsm;ukd olUtm;ajymjyonf/

usaemfwkdY ppfAkdvfESpfOD; wOD;u ppf,leDazmif;0wfNyD; ppfvpm,lum ppfrIxrf;aeaom uyÜwdef

wpfOD;u ta&;BuHKvQif ppfwvif;ajrjyifwGif &ifudk ajruwkwfvkyfNyD; wkdufyGJ0ifwwfaom apwemh

0efxrf; ppfAkdvf/ eHeufapmapmrD;oabFm ajrykHqdyfrS cGmvkduf\/ ausmufjzLodkY a&SU½Ickwfarmif;ae\/

yifv,fjyif avñ§if;rsm;ukd vwfqwfpGm ½I½Iduf&\/

yGihfopfp aea&mifjcnfatmufwGif &ckdif½kd;rawmifwef;BuD; Ekd;pjyKavNyD/ tcsKdUae&mrsm;wGif

rkd;wdrfrkd;om;ESifh ½kd;rawmifBuD; qufoG,faeqJ? pdrf;vJhñkdjymaeaom ½kd;rawmifwef;BuD;onf rsufpd

wqkH;MunhfrqkH;/ ESpfpOfrdk;&moDqkdufwkdif; &ckdif½kd;rwavQmuf acsmif;i,f? ajrmif;i,frsm;rS acsmif;BuD;

ajrmif;BuD;odkYpD;NyD;/ yifv,fokdY rkd;a&*gvHaygif; odef;oef;csDí tcsnf;tESD; pD;qif;oGm;&onf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;&NyD; &ckdif½kd;rrS ESpfpOf tv[ó pD;qif;oGm;aom rkd;a&rsm;ukd ckdifrm

BuHhckdifaom qnfajrmif;rsm;jzihf wkwfaESmifxm;vkdufvQif &ckdifv,form;rsm; wESpfokH;oD;pm;txd

vkyfaqmifEdkifrnf/ wESpfokH;oD;pm;pepf xGef;um;vmvQif &ckdifv,f,mpepfonf uRJ-EGm;-xGefwkH;rS

pufrIxGefwkH;b0odkY ul;ajymif;vmrnf/ rvGJombJ pkaygif;v,f,m pufrIpepfxGef;um;vm&rnf/

ponfwkdYudkawG;awm&if;? yifv,favukd t0½I½Iduf&if;? &ckdif½dk;rawmifukd trSwfrxif pkdufMunhfae

pOf oabFmpma&; OD;armifvSausmf vmac:onf/ OD;armifvSausmf\oabFmpma&;cef;wGif [mum

csif;trsKd;om; uyÜwddef? OD;armifvSausmfESihf usaemft&uf0kdif;zGJUMu\/

[kdajym'Dajym t&ufwjrjraomufMu&if; oHwGJolykefjyóemodkY a&mufMu\/ oHwGJc½kdifwGif

vlqkd;"m;jyrsm; aomif;usef;aejcif;r[kwf? tiwfjyóemukd tpkd;&vufxJ qefpyg;rsm; zlvkHpGm&Sdyg

vQufESihf rvdr®maomoHwGJc½kdif ta&;ykdifaMumifh qefvkyGJjzpf&onf/ qefvkyGJukd taMumif;jyNyD;

ta&;ykdifu ykvdyfwyfrsm;ESihf v,form;rsm;ukd tMurf;zufESdrfeif;onf/

rvdr®maomta&;ykdif\vufeufjzihf tMurf;zufESdrfeif;rIukd EkdifiHa&;orm;rsm;ESihf v,form;

rsm;u &&mvufeufjzihf ckcHwGef;vSefMuonf/

,if;aMumifh oHwGJc½kdifwGif vuf&Sdjzpfaeaomjyóemonf þjyóemukdajz&Sif;&ef usaemfESihf

twl &ckdifjynf? jrefrmjynfwkdYwGif xif&Sm;ausmfapmaom q&mawmfOD;pdEÅmonfvnf; þrD;oabFmjzihf

ygvmaMumif;ukd usaemf 'kd;'kd;a'gufa'guf &Sif;jyvkduf\/ [mumcsif;trsKd;om; uyÜwdeftHhMooGm;onf/

q&mawmfESihfusaemfwkdY oHwGJc½kdifjyóemukd at;aq;aomenf;jzifh ajz&Sif;&ef oGm;onfukd

olESpfNcdKufaMumif;? vufeufjzifh wpfzufESifhwpfzuf wkdufckdufjcif;xuf at;aq;aomenf;jzihf ajz&Sif;

Page 103: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

103

jcif;onf taumif;qkH;jzpfaMumif;ukd uyÜwdefajymjyNyD;? wqufwnf;yif q&mawmf OD;pdEÅmESihf olawGU

vkdaMumif; awmif;qkd\/ q&mawmfESihfawGUa&;ukd usaemfpDpOfay;rnf/

olwkdYwyf a&mufvQifa&mufcsif; oHwGJc½kdifta&;ykdifu ppfwkdufckdif;&ef ñTefMum;trdefYay;vQif

b,fvkdvkyfrvJ[k usaemfar;vkdufonf/

a&mufvQifa&mufcsif; olwkdYudk ppfwkdufckduf&ef trdefYay;vQif olzDqefrnf/ trdefYukd remcH[k

uyÜwdefu &J&ifhpGm jyefajym\/

usaemftwkdif;rod tm;wufoa&m jzpfoGm;onf/ EkdifiHa&;jyóemukd EkdifiHa&;t& ajz&Sif;jcif;

omtrSefqkH; jzpfonfr[kwfvm;/

q&mawmfqGrf;pm;tNyD; q&mawmfaexkdifaom oD;oefYtcef;odkY uyÜwdefESihf usaemfa&mufoGm;

onf/ q&mawmftm; uyÜwdefESihfrdwfqufay;um usaemfESihf uyÜwdefwkdY rwfjzpfcJhjcif;ESihfwuG? uyÜwdef

u olwkdYppfwyf oHwGJodkYa&mufvQifa&mufcsif; ppfwkdufckdif;&ef ñTefMum;trdefYay;vQif þtrdefYukd

olremcH zDqefrnf[kajymjcif;txd usaemf q&mawmftm; tMurf;zsOf;ajymjy\/

q&mawmfuvnf; oHwGJc½k difwGif vlqkd;-"m;jyrsm; qlylaomif;usef;aejcif;r[kwf/

tiwfjyóemu pwifcJhaom EkdifiHa&;jyóemjzpfí olukd,fwkdifat;aq;aomenf;jzihf ajz&Sif;Edkifa&;

twGuf oHwGJodkY oGm;aejcif;wkdYudk ajymjyonf/

uyÜwdefu ykdíykdíoabmaygufvmonf/ oHwGJodkYa&mufvQifa&mufcsif; ppfwkdufckduf&ef

trdefYay;vQif olremcH? trdefYudkzDqefrnf[k &J0HhpGmuwday;\/ olwdkY csif;awmifwef; [mume,fwGif

vnf; wcgwav qefpyg;&Sm;yg;rI jyóem&Sdavonf/ tpkd;&u oufomaomaps;EIef;owfrSwfNyD;

wifykdYa&mif;csjcif;jzifh ajz&Sif;ay;onf/

oHwGJc½kdifqlylvmrIonf tkyfcsKyfa&;ryg;eyfaom oHwGJta&;ykdifaMumifhomjzpfonf/ q&mawmf

wkdYajz&Sif;ay;vQif atmifjrifrnf[k ol,kHMunfonf[kvnf; uyÜwdefuajymjy\/ ESpfaygif;rsm;pGm

NAdwdoQaMu;pm; ppfwyfxJwGif ppfrIxrf;aeaom ppfAkdvfrsm;xJrS EkdifiHa&;tajrmftjrif&Sdaom þvkd

uyÜwdefrsKd;ukd awGU&rnf[k usaemfrarQmfvifh/ olt&ufwefckd;aMumifh ajymaeovm;[líum; usaemf

oHo,jzpfaeao;onf/

oHwGJa&mufonfxd OD;armifvSausmf? uyÜwdefeSihf usaemfaomufazmfaomufzuf? ajymazmf

ajymzufrsm;jzpfoGm;Muonf/ uyÜwdefonf 'kwd,urÇmppftwGif; olYtawGUtBuHKrsm;ukdom ajymwwf

olr[kwf? ppfajrjyifrStem;ay;í NrdKUjyrsm;wGif ae&pOf? ol\BuHKyav bkHabGjzpf&yfrsm;ukdvnf;

[moaESmí ajymqkdwwf&m ol\yGifhvif;aomESvkH;om;ESihf &Dvm;armvm; tajymtqkdrsm;ukd usaemf

wem&Dxufwpfem&D ESpfNcdKufvmonf/

usaemfwGif tusihf"avhwpfck&Sdonf/ &Dvm;armvm; [moaeSmNyD; ajymwwfol? yGifhvif;aom

SESvkH;om;&SdolESifh usaemftvG,fwul rdwfuRrf;0ifoGm;wwfonf/ ,ckvnf; uyÜwdefESifhusaemf eSpf&Snf

vrsm; aygif;oif;vmaom oli,fcsif;rsm;ozG,f cifrifoGm;Mu&NyD/

rD;oabFmawmifukwfqdyfurf;odkY qkdufa&mufoGm;\/ awmifukwfqdyfurf; rD;oabFmqdyfwGif

pDpOfxm;onfhtwkdif; ukdbkd;EG,f(,ckaqmufvkyfa&;aumfykda&;&Sif; trIxrf;jzpfaeaom OD;bkd;EG,f)udk

awGU&onf/ ukdbkd;EG,fonf usaemfwkdYESihf 'kd;wlabmifzuf? qkd;wlaumif;zuf NAdwdoQe,fcsJUeSihf zufqpf

*syefwkdYudkawmfvSefcJhaom ausmufjzLc½kdif acgif;aqmifwpfOD;jzpfonf/ ausmufjzLc½kdifawmifolv,f

orm;xkESihf tñ§if;qJcHvlwef;pm;rsm;\av;pm;cH&aom acgif;aqmifwpfOD;vnf;jzpfonf/ olu

Page 104: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

104

q&mawmfESihfusaemftm; ArmjynfrS tvHeD (rw&m;toif;aMujimcH&jcif;cHae&aom uGefjrLepfygwD

ArmjynfygwD)rS atmifvif; ajrykHnDvmcHodkY wuf&efa&muf&Sdaeonf/ ,ck olESihftwl awmifukwf

NrdKUwGif&Sdonf[k wD;wkd;pGm ajymjy\/ usaemfwkdYu oHwGJolykef rD;awmufavmifaeonf/ þrD;Nidrf;a&;

twGuf oGm;&rnf/ atmifvif;ukd awmifukwfwGif vkHNcHKpGmxm;í&rnfvm;[k olYukdar;jref;onf/

olu awmifukwfNrdKUwGif vkHNcHKpGmxm;Ekdifonf[kajymojzifh ukdatmifvif; vkHNcHKa&;ukd olYtm; wm0ef,l

ckdif;um oabFmrxGufrD ta&mufvmNyD; usaemfwkdYESihftwl oHwGJodkYoGm;Mu&ef olYukd usaemfzdwfac:

vkduf\/ ukdbkd;EG,f oabFmrS okwfajcwifxGufoGm;\/ ukdatmifvif;onf EGm;ukefonfrsm;ESihf

awmifukwfodkY ya'gif;rS ausmfía&mufvmonfukd od&\/

oabFmpma&; OD;armifvSausmf\tultnDaMumifh usaemfwdkY rD;oabFm oHwGJuif;armfqdyfurf;

odkY cgwkdif;xufapmapmpD;pD;qkdufa&mufonf/ uyÜwdeftm; vIdufvSJpGm vufqGJEIwfqufNyD; q&mawmf

ESihf usaemfwkdY tqifoifhBudKqkdaeMuaom vltkyfxJodkY oabFmay:rS qif;oGm;Mu\/ BudKqkdolrsm;ESifh

twl armfawmfum;BuD;i,ftoG,foG,fjzihf oHwGJNrdKUodkYvmMuonf/ oHwGJNrdKUay:&Sd pma&;pmcsDrsm;

or* ¾taqmuftO D ;w Gi f q&mawm fE Si h fusaem fw k d Ytm; wnf;c k d em;aec Gi h f jy K\/

q&mawmfESihfusaemfwkdYtm; pm;zG,frsm;ESihf aumif;pGmauR;arG;{nhfcH\/ pma&;pmcsDor*¾? ykvdyfor*¾

acgif;aqmifrsm;ESihf q&mawmfeSihfusaemfwkdY yGifhvif;aomESvHk;om;jzihf 'l;wkdufaqG;aEG;Mu\/ or*¾

acgif;aqmifrsm; wOD;NyD;wOD;jzpfysufoGm;&aom oHwGJolykefudpöudk ½kd;om;yGifhvif;pGm wifjyoGm;Mu\/

usaemfwkdY od&Sdem;vnfcJhonfhtwkdif; tmPm&Sifqefaom oHwGJc½kdifta&;ykdif OD;bpdef\ ESdyfuGyf

&ufpufrIaMumihf jzpfay:vm&onfrSm uGif;uGif;uGufuGufjzpfay:aeavNyD/ t"duw&m;cHonf

usaemfwkdYtm; ukdvkdeDuRefb0wGif jyefvnfxm;vkdaom NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ESifh ,if;pepfqkd;ukd

taumiftxnfazmf&onfhta&;ykdif/

or*¾taqmuftOD;odkY oHwGJNrdKUrdNrdKUzrsm;ESifhwuG jynfolvlxktm; rD;yl<uufwkduf zdwfac:

onf/ em&Dykdif;twGif; ,if;taqmuftOD;wGif vlrsm;jynhfvQHoGm;onf/ taqmuftOD;ywf0ef;usifwGif

vnf; &maygif;rsm;pGmaomjynfolvlxkjzifh tkwftkwfoJoJjzpfae\/ q&mawmfESihfusaemf EkdifiHa&;

w&m; a[majymMuonf/ EdkifiHa&;w&m;yGJrsm;pGmwGif q&mawmfESihfusaemf a[majymcGJa0a[majymcJh

Muonfhtwkdif; a[majymMu\/ txl;ojzifh oHwGJolykefrD;awmufavmifatmif jyKaom NAdwdoQe,fcsJU

ESifh e,fcsJU'vHta&;ykdifjzpfaMumif;wdkYukd usaemfwkdY tus,fw0ifh&Sif;jyMuonf/ oHwGJolykefukd aoG;ESifh

ulrnf[k q&mawmfESifh usaemf &J&ifhpGm uwday;vkdufMu\/ EkdifiHa&;w&m;yGJtNyD; oHwGJolykefukdajz&Sif;

&ef or*¾acgif;aqmifrsm;ESifhtwl q&mawmfESihfusaemfwdkY tajz&SmazGMuonf/ bufpkHa'gifhpkH trsKd;rsKd;

tBudwfte,f em&Daygif;tawmfMum aqG;aEG;Mu\/ tmPm&Sifqefaomta&;ykdifukd EkdifiHa&;pnf;½kH;

a&;ESifh vlxkwkdufyGJrsm;jzihf tMuyfukdifMua&;ukd wzufrSjyKNyD; olykefacgif;aqmifrsm;ukdvnf; azsmif;zsMu

&ef oabmwlnDMuygonf/ usaemfwkdYtm; or*¾acgif;aqmifrsm;u pm;aumif;bG,f&mrsm;jzifh nae

pmukd auR;arG;{nhfcHMuygonf/

reufjzef ppfawGjyefxGufrnfh usaemfwkdY pD;eif;vmaom rD;oabFmjzifh vkdufEkdifa&;twGuf

oabFmqdyf&Sd&m uif;armf&GmodkY q&mawmfESifh usaemfwkdY naeqnf;psmtcsdefwGif oHwGJrSarmfawmfum;

jzihf xGufvmMu\/ uif;armf&GmwGif q&mBuD;OD;a&Tusif (oHwGJc½kdif oefY&Sif;zqyvacgif;aqmifa[mif;

OD;a&Tusif) paom EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;ESifh q&mawmfESihfusaemfwkdY urÇmhEkdifiHwuma&;&m?

trsKd;om; vGwfvyfa&;wkdufyGJESihf trsKd;om;nDñGwfa&;jyóem? vuf&SdoHwGJolykefudpörsm;ukd aqG;aEG;Mu

ygao;onf/ uif;armf&GmwGifyif q&mawmfESihfusaemfjynfolvlxk waxmifcefYukd EkdifiHa&;w&m;

Page 105: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

105

a[myGJwpf&yfvnf; jyKvkdufMuygao;onf/ nOfh 10em&DcefYwGif &ifwxdwfxdwfjzihf uif;armfwpfbuf

urf;okdY q&mawmf? ukdbkd;EG,fESihf usaemfavSi,fwpfpD;jzihf wdwfwqdwful;oGm;Mu\/ awmifukwfrS

usaemfwdkYESihftwl oHwGJrSvkdufvmaom ukdbkd;EG,f\ pDpOfay;onfhtwkdif; oHwGJolykefacgif;aqmifrsm;

SESihf usaemfwkdY rsufESmpkHnDaqG;aEG;&ef c&rf;armfodkY vmMujcif;jzpf\/ oHwGJolykefrsm;ukd oHwGJta&;ykdif

u ypfcwfa&;trdefYay;xm;onf/ olykefrsm;ESihfusaemfwkdY rsufESmpkHnDaqG;aEG;aepOf tcsddefra&G;vm

a&mufEkdifonfh ykvdyfwyfESihf ppfwyfrsm;u ypfcwfvQif q&mawmfESifhusaemfwkdY aoewfrsm;atmuf

wGif toufaysmufoGm;Edkifonf/ x<uaomolykefrsm;ESifh aqG;aEG;rItqifrajyí olwkdYzrf;qD;xm;vQif

vnf; usaemfwkdY cH&rnf/ odkYaomf usaemfwkdY wqHjcnfrQraMumuf? usaemfwkdY ausm½kd;onf BuHhckdifaom

e,fcsJUpepf qefYusifaom jynfolvlxk tm;rmefjzifhaxmufxm;í usaemfwkdY tenf;i,fyif rpkd;&drf?

wqHjcnfrQraMumuf/

c&rf;armf&GmodkY q&mawmfESihfusaemfwkdY a&mufoGm;csdefwGif nOfhoef;acgif,HcefYjzpfaeNyD/ oHwGJ

c½kdifonf ysOf;uwkd;opfrsm; ayg<u,f0ojzifh? ppfawGc½kdif&Sd v,form;tdrfrsm;uJhodkY "edrkd;? 0g;cif;tdrf

rsm; r&Sdoavmuf&Sm;yg;onf/ ysOf;uwkd;tdrfwkdif? ysOf;uwdk;Murf;cif;? ysOf;uwdk;ysOfaxmifjzifh "edrdk;

xm;aomtdrfrsm;omjzpfMuonf/ c&rf;armf&Gm tdrfBuD;&ckdifwtdrfwGif ArmjynfuGefjrLepfygwDrS cGJxGuf

vmMuaom Mu,feDajymufusm;acgif;aqmif OD;atmifjr(aemifwkdif;jyKjynfjyKvTwfawmftrwf

OD;atmifjr) ukdomxGef;atmifwkdYukd tqifoifhawGU&\/ olwkdYESifhusaemfwkdY urÇmhEkdifiHwuma&;&m?

trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJa&;&m? vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;&mrsm;ukd us,fjyeYfpGm

yGifhvif;pGm tBudwfte,f aqG;aEG;Mu\/ olwkdYESifh usaemfwkdY EkdifiHa&;cH,lcsufrsm;ESihfwuG a&SUvkyfief;

pOfrsm;yg wxyfwnf;ukdufnDMuonf/ NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0rS jrefrmjynfw0Srf;ESihf wNydKifwnf;

vufeufukdif awmfvSefa&;jzihf ½kef;xGuf&rnf/ awmfvSefa&;tiftm;pkrsm; wykdif;pD? wykdif;pDawmfvSef

jcif;onf NAdwdoQe,fcsJUtm; tvG,fwul csKd;ESdrfajcrIef;ypf&ef vrf;zGihfay;jcif;omjzpfonf/

,if;aMumifh vufiif;tm;jzihf Oya'wGif; wkdufyGJukd qifETJ&rnf[kqkdum? q&mawmfeSihfusaemf

u olwkdYtm; Oya'wGif;okdY 0ifvm&ef zdwfac:vkdufonf/ q&mawmfESihfusaemfwkdY vufxJwGif olwkdY

xufrsm;pGmaomvufeufrsm;ESihf ajratmufawmfvSefa&; vufeufukdifwyfzGJUrsm;&Sdonfukd olwkdY

aumif;pGmodMuonf/ olwkdYOya'wGif;okdY 0ifvmvQif olwkdY,ckpGJukdifxm;aomvufeufrsm;ukd NAdwdoQ

ppfwyfykvdyfwyfxH ay;tyf&rnfvm;[k ar;cGef;xkwfonf/

q&mawmfawmckd0&rf;ajy;b0rS armif;usKd;armif;ysufaoewftenf;i,fukd q&mawmfwynhf

ausmufiEGm; &GmolBuD; OD;xGef;jzLatmifxHrSwqifh ajrykHNrdKUykdifodkY ay;tyfcJhNyD; Oya'wGif;a&mufcJhonfh

vkyfenf; vkyf[efESihfwuG Oya'wGif;vkyf&yfrsm;jzihf Oya'y ajratmufawmfvSefa&;vufeufukdif

wyfzGJUrsm;ukd tumtuG,fjyKxm;aom usaemfwkdY vufawGUvkyfief;aqmifwmrsm;ukd q&mawmfESihf

usaemfwkdY tao;pdwf&Sif;vif;ajymqkdMujyonf/

qefvkyGJaMumifh olwkdYtm; oHwGJta&;ykdifu xkwfqifhxm;aom 0&rf;udpö rnfodkYvkyfrnfvJ[k

olwkdYapm'uwufMuonf/ qefvkyGJaMumifh xkwfqifhxm;aom vlzrf;0&rf;ukd oHwGJykvdyfor*¾ESifh

pma&;pmcsDor*¾rsm;jzifh aqG;aEG;NyD;cJhNyD/ vkdtyfvQif &ckdifwkdif;rif;BuD;opf OD;armifausmftm; ajymay;

rnf/ usaemfwdkY t<uif;rJhwm0ef,l aqmif&Gufay;rnf[k q&mawmfESihf usaemfwkdY tmrcHcsufay;

vkduf\/ Oya'wGif;odkY olwkdY0ifMurnfukd olwkdYuwday;onf/

awmfvSefa&;orm;rsm; ½kyftoGifftwkdif; olwkdYonf Murf;wrf;cufxefaom ½kyfvu©Pm&Sdaomf

vnf; olwdkY\ukd,fusKd;rzufaom pdwf"mwfaMumifh olwdkYuwdwnfrnfuk usaemfwkdY wxpfcs,kHMunf

Page 106: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

106

onf/ olwkdYtm; ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHodkY wufa&mufvmMu&ef q&mawmfESifh usaemfwkdY zdwfac:

NyD; vlcsif;cGJum uif;armf&GmodkY usaemfwdkY jyefvmMuonf/

q&mawmf ESihfusaemfwkdY &nfrSef;cJhonfhtwkdif; oHwGJolykefjyóemukd at;aq;aomenf;?EkdifiH

a&;enf;jzihf usaemfwkdY atmifjrifpGm ajz&Sif;cJhMuNyD/ uif;armfqdyfurf;rS eHeufapmapmxGufonfh

tm&uHzvkdwD;,m; oabFmjzihf usaemfwkdY vkdufygvmMu\/ tpkd;&tmPm&[lí wa&G;om;rQ r&Sdaom

q&mawmfESihf usaemfwkdY EkdifiHa&;MoZmwduúrjzihf oHwGJolykefjyóemukd ajz&Sif;Ekdifa&;twGuf NAdwdoQ

e,fcsJU\csKd;ESdrfajcrIef;rnfhab;rS awmfvSefa&;tiftm;pkwpf&yfukd ulnDaz;rEdkifonfhtwGuf usaemfwdkY

tpm;ysufcH nOfhttdyfysufcHum yifyef;EGrf;&dcJhMuaomfvnf; usaemfwkdY ESvkH;om;rsm; yDwdjzpfaeMuyg

onf/

awmifukwfNrdKUqdyfurf;wGif rD;oabFmqdkufuyfpOf uRJEGm;a&mif;0,faom ukefonfrsm;\

tultnDjzifha&mufaeaom tvHeDygwDukd,fpm;vS,f ukdatmifvif;( oHacsmifarmifuGm&GmwGif aoG;

at;at;jzihf vkyfBuHowfjzwfcHoGm;&aom ukdrif;vGif? ukda0ausmf? ukdOD;pdefxGef;? ukdiawmufwkdYESifh

twl towfjzwfcHoGm;&aom tvHeDygwD A[kdaumfrDwD &JeDatmifvif;)ukd q&mawmfaeaom

txl;cef;odkY ykdYxm;vkduf\/

rD;oabFmonf olYc&D;pOftwkdif; &rf;NAJqdyfurf;wGif qkdufonf/ eHeufpmxrif;ukd þqdyfurf;

wGifpm;Muonf/ u,kurmaygojzihf oabFmc&D;onfrsm;tm; u,kurmaMumfrsm;ukd tkd;wvkH;vkduf

a&mif;Muonf/ u,kurmtkd;okH;vkH;cefY 0,fNyD; usaemfwkdY t0tNyJpm;Mu\/

ausmufjzLNrdKUqdyfurf;odkY oabFmqkdufuyfvQifuyfcsif; usaemf ausmufjzLaxmifodkY okwfajc

wifav\/ ausmufjzLaxmifwGif oHql;BudK;*Gif; csKyfaESmifcHae&aom ukduHBuD; (,ck trSwf 5

tpkd;&txufwef;ausmif;wGif txufwef;jyq&m OD;uHBuD;) ukd usaemfoGm;awGUonf/ olonf usaemf

wdkYESihf ausmif;om;or*¾acwfuyif ausmif;om;vli,frsm;ukd acgif;aqmifcJholjzpfonf/ ajrmif;abG

ausmif;wGif txufwef;jyq&mwpfOD;vnf;jzpfonf/ tqufrjywf usaemfwkdYESihfxyfwl EkdifiHa&;

wm0efrsm;ukd wm0efxrf;aqmifvmolvnf;jzpfonf/ ,ck olYtm; vufeufyk'frrsm;jzihf zrf;qD;um

ausmufjzLwGJbuf puf&Sifw&m;olBuD;½kH;wGif w&m;pGJcHae&onf/

olYukd oHql;BudK;twGif; awGU&onfukd usaemfrsm;pGm pdwfraumif;/ olYtm; oHwGJolykefudpöukd

EkdifiHa&;enf;jzihf usaemfwkdY vufiif;ajz&Sif;EkdifcJhonfrStp usaemfwkdY vkyf&yfrsm;ESifh ajrykHwyfaygif;pk

nDvmcH usif;ya&;atmifjrifrIrsm;ukd ajymjyonf/ olYtm; pGJxm;aom rIcif;jzpf&yfrsm;ukdvnf; usaemf

ar;jref;onf/ olYukd jynfhoGif&GmrS vufeufodrf;rIESihf olYxHrS usnfqH 4-axmifh&&SdonfqkdrIrsm;jzihf

r[kwfr[yf pGyfpGJzrf;qD;xm;jcif;ukd ajymjyonf/ oltzrf;cH&onfrSm usaemfhya,m*ruif;? usaemfh

wGif t<uif;rJh wm0ef&Sdaeonf/

ukduHBuD;ESifh ukdbat; (,ck &efukefuefawmfuav; ausmif;q&m) ESpfOD;ukd Mumtif;awmif

jynfolYnDvmcHtNyD;? &efukefvli,frsm;XmecsKyfodkY &efykHaiG okH;axmifay;NyD; vli,fa&;&mrsm;ukd oif,l

Mu&ef usaemfykdYcJhonf/ vli,fa&;&mrsm;ukd okH;vcefY udkuHBuD; oif,lcJhonf/

AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhwuG zqyvtzGJUu bk&ifcHtwkdifyifcHtzGJU0if vkyfaqmifí 2vausmf

cefYwGif Mumtif;awmif? urf;axmifhBuD; paom&Gmaygif;rsm;pGmukd NAdwdoQppfwyf? ykvdyfppfwyfrsm;wuf

a&mufNyD; &GmvkH;uRwfrD;½IdUzsufqD;oGm;onf/ AdkvfcsKyfatmiffqef; tpkd;&u apckdif;í rD;½IdU&jcif;jzpfonf

[lívnf; ppfzuf? ykvdyfzuft&m&Sdrsm;u 0g'jzefYum AkdvfcsKyfatmifqef;tpkd;&ESihf usaemfwkdY y#dyu©

jzpfatmif ajcxkd;oGm;Muao;onf/ urf;axmifhBuD; &GmvkH;uRwf rD;½IdUcH&rIaMumifhvnf;aumif;? vufeuf

Page 107: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

107

qkd tyfusKd;wpfacsmif;rQ rygaomvli,facgif;aqmif ukdbat;tm; txl;ykvdyfwyfzGJU tifpyufawmf

OD;bkd;atmifwkdY ypfowfoGm;jcif;aMumifhvnf;aumif;? awmifykdif;wkdif; ajratmufawmfvSefa&; wyfzGJU

rsm;ESihf vlxkvlwef;pm; tzGJUtpnf;rsm;u aomif;usef;aeaom NAdwdoQppfwyfESihf ykvdyfwyfwkdYtm;

vufeufjzihf jyefvnfckcHwGef;vSefa&;udk tm;wufoa&mawmif;qkdvmMuonf/

,if;udpörsm;ukd ajz&Sif;Ekdif&eff ukduHBuD;tm; txl;wm0efowfrSwfNyD; awmifykdif;odkY usaemfykdY

cJhonf/ ukduHBuD;wkdYonf w&m;0ifzGJUpnf;xm;aom &ckdifjynfvli,frsm;tpnf;t½kH;acgif;aqmifrsm;

jzpfí ppfwyf? ykvdyfwyfwdkYtm; a&Smifwdrf;ae&efrvkd[k usaemfajymqkdñTefMum;vkdufonf/ ,if;aMumifh

ukduHBuD; ppfwyf? ykvdyfwyfwkd YESihf &ifqkdiftawGUcHonf/ ,ck ukduHBuD; NAdwdoQvufyg;ap

ykvdyftifpydawåmf (&JrSL;)armifpdef\ vkyfZmwfcif;cH&NyD; r[kwfrrSefaom yk'fxD;yk'frrsm;jzihf w&m;pGJ

cH&NyD/ jynhfoGif&GmrS vufeufodrf;yGJqifMupOfu ukduHBuD; &efukefwGif vli,fa&;&moifwef; oifMum;

aecsdefjzpf\/

ukduHBuD; vGwfa&;twGuf tpGrf;ukefBudK;pm;rnf? &ckdifwkdif;rif;BuD;opf OD;armifausmftm;

vnf; ajymay;rnf/ jynfxJa&;0efBuD; OD;ausmfNidrf;xHvnf; pma&;rnf[k ukduHBuD;tm; usaemfajymjy

\/ usaemf*wday;cJh\/ ,if;rD;oabFmjzifhyif usaemfwkdY ppfawGNrdKUodkY vkdufoGm;Muonf/ &ckdifwkdif;rif;

Bu; OD;armifausmftm; wkdif;rif;BuD;aexkdifaomaetdrfwGif ukdvSxGef;ausmfwkdYESihftwl usaemfwkdY

oGm;a&mufawGUqkHMuygonf/ usaemfwdkYtm; rif;BuD; OD;armifausmf {nhf0wfaus>yefpGm auR;arG;NyD;

{nhfcH\/ usaemfwifjyaomjyóemrsm;ukdvnf; aumif;pGmvufcH\/ usaemfu oHwGJolykefjyóemukd

olykefacgif;aqmifrsm;ESihf usaemfwdkYaqG;aEG;oabmwlcsufrsm;tm; ruG,fr0SufbJ ajymjyonf/ rMumrD

olykefrsm; vufeuftenf;i,fpGefYNyD; Oya'wGif;odkY 0ifvmMurnf/ ,if;okdYOya'wGif;okdY 0ifvmolrsm;

tm; qefwkdufyGJaMumihfjzpfap? wpkHw&mtjypf&SmNyD; w&m;pGJqkdjcif;r&Sd&atmif oHwGJc½kdifta&;ykdifESihf

oHwGJc½kdif&JXmersm;xH taMumif;Mum;ay;&ef wifjyonf/ rif;BuD; OD;armifausmf oabmwlvufcH\/

ukduHBuD;tm; vGwfa&;ukd usaemftus,fw0ifh &Sif;jyawmif;qkdjyefonf/ ½kH;odkYa&mufaeaom

rIcif;rsm;ukd ½kyfodrf;&ef w&m;a&;Xmeuom jyKvkyfEdkifonf[k rif;BuD;OD;armifausmfajymjy\/ okdYaomf

rIcif;jzpfpOftwGif; tmrcHjzihf aexkdif&atmif olBudK;yrf;ay;rnf[k *wdjyK\/ q&mawmfOD;pdEÅmESifhwef;

wl awmckd0&rf;ajy;cJh&aom olrsm;\trnfrsm;ESihfwuG ae&yfvdyfpmrsm;ukd olYvufxJ usaemfay;

tyfonf/ &efukefwGif&SdpOfu olESihfhusaemfoabmwlcJhonfh ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHrwkdifrD awmckd

0&rf;ajy; EkdifiHa&;orm;rsm;tm; t<uif;rJhvTwfypf&ef usaemfwifjy\/

olukd,fpGrf; OmPfpGrf;&Sdoa&GU tm;BudK;rmefwufaqmif&Gufay;rnf/ ykvdyfXmetoD;oD; rS

brf;qD;&ef 0&rf;xkwfqifhxm;olrsm;\ trnfpm&if;ukd awmif;,lvkdufrnf[k wduspGm ol&Sif;jy\/

Oya'y ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUrsm;twGuf vkdtyfaom tumtuG,frsm;ukd olESihfusaemf

qufvufaqG;aEG;Muygonf/ aqG;aEG;yGJatmifjrifpGm NyD;pD;cJhavNyD/ udkvSxGef;ausmfonf q&mawmf

OD;pdEÅmESihfusaemfwkdY ygwDtzGJUtpnf;rsm;\ ppfawGNrdKUwGif; ukd,fpm;vS,fvnf; jzpfonf/ acgif;aqmif

vnf; jzpfonf/

,if;aMumifh tppt&m&mukd þolSESifhaqG;aEG;Ekdifygonf[k &Sif;jyum ¤if;&Jabmf vSxGef;ausmf

ESihf rif;BuD;OD;armifausmfukd *a[qufay;vkdufonf/ usaemfwkdYESpfOD; &Tifvef;aomESvkH;om;jzihf olYtdrfrS

xGufvmMu\/ ppfawGNrdKU au'g&Jabmfrsm;eSifh EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ukd txyfxyfaqG;aEG;NyD;avNyD/

ykvdyfor*¾rSbdwfac:í ykvdyfor*¾taqmuftOD;wGif EkdifiHa&;w&m;a[myGJESihf aqG;aEG;yGJusif;ya&;

vnf; NyD;avNyD/ usaemfwkdY XmecsKyfwnf&m Mumtif;awmifodkY usaemf 'kef;pkdif;jyefvmavawmh\/

Page 108: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

108

wkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmfa&G;aumufyGJwkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmfa&G;aumufyGJwkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmfa&G;aumufyGJwkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmfa&G;aumufyGJwkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmfa&G;aumufyGJ

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHatmifyGJ&a&;twGuf q&mawmfOD;pdEÅmESihf usaemfwkdY rem;rae 'kef;pkdif;

aqmif&GufaeMu&onf/ vlaygif; 6-aomif;ausmfwufa&mufrnfh r@yfuem;ESihf vlaygif; 6-aomif;

ausmf okH;&ufwkdifwkdif pm;aomufa&;rSpNyD;? usef;rma&;xd wm0ef,l&rnfh udpöt&yf&yfwkdYukd aeYrtm;

nrtm;bJ pDrHcefYcGJaeMu&ygonf/

þodkYr&yfrem; aqmif&Gufae&pOf jrefrmhtvif; OD;wif(zqyvXmecsKyf tvkyftrIaqmif)

OD;AaqG( zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;)ESifh AkdvfrSL;atmifwkdY a&mufaeMuaMumif;? wkdif;jyK

jynfjyKvTwfawmftrwfavmif;rsm; a&G;cs,faeMuaMumif;? usaemfESihfolYukd trwfavmif;tjzpf yg0if

aqmif&Guf&ef? ukdAaqGqEjyif;xefpGm jzpfvsuf&SdaMumif;wkdYukd ukdarmifpdefvSpmwGif azmfjyxm;onhfjyif

trwfavmif;tjzpfyg0ifa&;? ryg0ifa&;rSm q&mawmfOD;pdEÅmESihf usaemfhtqkH;tjzwfay: rlwnfae

onf[k olwkdY&Sif;jyvkdufí q&mawmfESifh usaemfwkdYtm; aqG;aEG;&ef ¤if;tzGJUa&mufMurnfjzpfaMumif;

rsm;yg0ifonfh pmwpfapmif ukdarmifpdefvSxHrS usaemfhxHa&mufvmonf/ tvm;wlpmrsKd; ppfawGNrdKU

ukvSxGef;ausmfxHrSvnf; usaemfhxHa&muf&Sd\/ ,if;aMumifh jrefrmhtvif; OD;wif? ukdAaqGwkdYxH

q&mawmfESifh usaemfwdkYtm; ausmufiEGm;&GmwGif awGUqkHEkdifaMumif; pmjyefvkdufonf/ q&mawmfESihf

wuG vkyfazmfukdifbufrsm;ukdvnf; usaemfa&G;aumufyGJr0ifaMumif;ukd usaemfjywfom;pGmwifjyxm;

onf/

a&G;aumufyGJ0ifvkdol&Sduvnf; emrnfoGif;Mu&ef usaemfwduspGmajymqkdxm;\/ a&G;aumufyGJ

jzihf NAdwdoQe,fcsJUorm;rsm;xHrS ppfrSefaomvGwfvyfa&;ukd &rnf[k usaemfr,kHMunf/ jynfh0aom

trsKd;om;vGwfvyfa&;ukd NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;tm; vufeufpGJukdifwkdufzsuf,lrS &rnf[k usaemf

,kHMunfaeonf/ ,if;aMumifh wkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfa&G;aumufyGJukd usaemfr0ifvkd/

1947ck rwfvwGif jrefrmhtvif; OD;wif? ukdAaqGESihf AkdvfrSL;atmifwkdY ausmufiEGm;okdY

qkdufqkdufNrdKufNrdKufa&mufvmMuygonf/ q&mawmf OD;pdEÅm\ausmif;wkdufwGif q&mawmfOD;pdEÅmESifh

wuG jynfolYvGwfvyfa&;tzGJU XmecsKyf Ouú| OD;bkd;OD;wkdYESifh usaemfwkdYyg rsufESmpkHnDwufa&mufMuyg

onf/ pnf;a0;pvQifpjcif; usaemfwkdYESihfajymremqkdremjzpfaeaom ukdAaqGu q&mawmfwkdYtzGJUrS

tenf;qkH; (2)OD; (3)OD;cefY wkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmfa&G;aumufyGJokdY 0ifoifhaMumif;? txl;ojzihf ukdom

ausmf (usaemf)ESihf ukdpdefvS (,ck ausmif;q&m ukdarmifpdefvS) wkdY 0ifa&mufta&G;cHoifhaMumif;wkdYudk

EkdifiHa&;tajctaersm;ESifhwuG wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfrS vGwfvyfa&;ta&;qkdrnfhtcsuftvufrsm;

ESihf vGwfvyfa&;r&u awmfvSefa&;jzihf t&,lrnfjzpfí vTwfawmfonf awmfvSefa&;vTwfawmfjzpf

&ef vkdaMumif; paom tajccHtcsufrsm;ukd pdwf&Snfvuf&Snf&Sif;vif;jyonf/

ukdAaqGajymíNyD;vQif NyD;csif; q&mawmfajym&ef apmifhraeawmhbJ? pdwfjref EIwfjrefaom

usaemfupíajymavonf/ ukdAaqGonf tpkd;&tzGJU 0efBuD;&mxl;r,lbJ EkdifiHa&;pnf;½kH;a&;wkdYukd

aZmufcsvkyfvkdí zqyvXmecsKyfwGif taxGaxGtwGif;a&;rSL; wm0efxrf;aqmifaeovkd? usaemf

vnf; þvkdEkdifiHa&;ESihf pnf;½kH;a&;paom wm0efrsm;ukdom xrf;aqmifvkdygonf/

a&G;aumufyGJ r0ifvkdyg/ ukdarmifpdefvSxHrSvnf; usaemfhxH pma&mufaeonf/ olvnf; a&G;

aumufyGJ0if&ef qEr&Sdyg/ ,if;aMumifh a&G;aumufyGJ0ifvkdolrsm; &SdMu 0ifMuyg? ulnDygrnf? usaemfwkdY

NAdwdoQe,fcsJUukd awmfvSef&eftoifh&Sdae&m trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf NAdwdoQe,fcsJUtm; awmfvSef

&ef usaemfhtm; EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;vkyfief;rsm;ukdom aZmufcsvkyfcGifhay;Muyg[k usaemfwduspGm

ajymqkdwifjyvkduf\/

Page 109: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

109

jrefrmhtvif; OD;wif? AkdvfrSL;atmifwkdYuvnf; wkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmf\ tESpfom& toGif

o@mefrsm;ukd &Sif;jyMuygonf/ a&G;aumufyG J0if&ef wkdufwGef;Muygonf/ usaemfwdk YxHrS

wpfOD;wpfa,mufrQ a&G;aumufyGJ0ifvkdolr&Sd/ a&G;aumufyGJr0ifonfrSm zqyvESihf qkd&S,fvpfygwDukd

twkdufcHjyKaeMuaom tjcm;ygwDrsm;u a<u;aMumfonhf-

]]a&G;aumufyGJ oydwfarSmuf...olykef....olykef...x...x}}a<u;aMumfoHudk ykdufaxG;

xm;í olykefx&ef a&G;aumufyGJukd oydwfarSmufjcif;vnf; r[kwfMuyg/ a&G;aumufyGJ0ifvQif ½IH;rnf

qkd;ír0ifjcif;vnf; r[kwfMuyg/ usaemfwkdYa&G;aumufyGJ0ifvQif q&mawmfOD;pdEÅm\ EkdifiHa&;MoZm

wduúrESifhwuG &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyfESihfvli,frsm; tpnf;t½kH;\EkdifiHa&;t&Sdeft0g

aMumifhvnf;aumif;? usaemfwkdYukd,fwkdifvnf; yk*¾dKvfa&;&m t&Sdeft0g&Sdaejcif;aMumifhvnf;aumif;?

vufawGUajr,ma0iSa&; vrf;pOfjzifh ajrqDajrcGefray;bJ v,fvkyfol v,fykdifjzpfaeMujcif;aMumifh

vnf;aumif;? ckdifrmaom ajratmufawmfvSefa&; vufeufukdiftzGJUrsm;ESihf tmPmeDe,fajrus,fjyefY

pGmxlaxmifEkdifNyDjzpfívnf;aumif;?usaemfwkdY vG,fvifhwula&G;aumufcH&rnfukd usaemfwkdY odygonf/

odkYaomf irkdufom; usaemfwkdY wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfokdY r0ifMu? NAdwdoQe,fcsJUawmfvSefa&;om

qE´tmoDo jyif;jyaeMu\/ avat;cef;atmufwGif at;aq;pGmae&rnfh ukvm;xkdifESihf &mxl;ukd

rruf/ aowGif;aoaygufxJ wkd;0ifaeMu\/

usaemfwkdYESihfajymremqkdremjzpfaeaom &Jabmfpdwftjynhft0&Sdaom ukdAaqG(xkdpOfu

zqyv XmecsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqG)tm; ukduHBuD;ukd ykvdyftifpydawåmf(&JrSL;) armifpdef

\vkyfZmwfcif;rIjzifh jynfhoGif&Gmvufeufodrf;pOfu ukduHBuD; &efukefwGif vli,fa&;&m oifwef;wuf

vsuf &SdygvsufESifh xkdvufeufodrf;rIwkdYjzihf rw&m;zrf;qD;xm;jcif;ESihfwuG &ckdifwkdif;rif;BuD;

OD;armifausmfu trIjzpfpOftwGif; tmrcHjzihf aexkdifcGifhjyKrnf[k *wday;xm;onfhwkdif ,aeYxd

tmrcHr&ao;jcif;wkdYukdajymjyNyD;? ukduHBuD;vGwfa&;twGuf aqmif&Gufay;&ef tm;ukd;wBuD; usaemf

ajymqkdwifjyvkdufygonf/ ukdAaqGtm; tyluyfvkdufygonf/

ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHajrykHwyfaygif;pk nDvmcHajrykHwyfaygif;pk nDvmcHajrykHwyfaygif;pk nDvmcHajrykHwyfaygif;pk nDvmcH

&ckdifjynf acwforkdif;ukd a&;vQif vkdvm;onfjzpfap? rvkdvm;onfjzpfap? ajrykHwyfaygif;pk

nDvmcHukd ra&;om;ír&Ekdifay/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcHxajrmufa&;twGuf &ckdifacgif;aqmifrsm;

txyfxyftvDvD pnf;a0;aqG;aEG;Mu&onf/ acgif;csif;½kduf&onf/ tylwjyif; rD;ylzkwfwkduf aqG;aEG;

&onfvnf; &Sdonf/ at;aq;pGmajymqkdMuonfvnf;&Sdonf/ oabmwlcsufwpfck&&ef tjyif;txef

jiif;ckH&onfvnf; &Sdonf/ cufcJrnfxifaom jyóem&yfwkdYudk rdepfydkif;twGif; tm;vkH;oabmwl

vufcHoGm;onfvnf;&Sdonf/ tjrifcsif;rwlaom ygwDtzGJUtpnf; toD;oD;rSvmMuaom acgif;aqmif

rsm;\ qE´ukd ñ§dEIdif;&onfrSm rvG,ful/

&ckdifwkdif; zqyv? &ckdifwkdif; jynfolY&JabmftzGJU? ArmjynfuGefjrLepfygwD (&ckdifwkdif;)? &ckdifjynf

jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf? &ckdifjynf vli,frsm; tpnf;t½kH;? &ckdifjynfawmifolv,form;rsm;

tzGJUcsKyfESihf ykvdyfor*¾? pma&;pmcsDor*¾paom vlxktzGJUtpnf;rsm;\qE´ukd ñ§dEIdif;,lae&\/

q&mawmfOD;pdEÅm? q&mawmfOD;ynmoD[? q&mawmfOD;ynm0Ho? &ckdifwkdif;zqyv? &ckdifwkdif; jynfolY

&JabmftzGJU? Armjynf uGefjrLepfygwD (&ckdifwkdif;)wkdYrS ukdausmfjr(,ckawmckd Auy A[kdaumfrDwD)

ukarmifwl(aoqkH;oGm;aom Auy&ckdifjynfacgif;aqmifwpfOD;) ukdñkdxGef; (0efBuD;a[mif;?

,ckoHtrwfBuD;) ukdMumvSatmif (xkdpOfu &ckdifwkdif; jynfolY&JabmftzGJU acgif;aqmif)? ukdbapm

Page 110: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

110

(0efBuD;a[mif;? oHtrwfBuD;) ukdomxGef; (,ck oHtrwfBuD;) ukdb[ef (awmckd Auya&epfaoqkH;)?

ukdbkd;EG,f(,ck aqmufvkyfa&;aumfykda&;&Sif; trIxrf;) ESihf usaemfwdkYzufrS OD;bkd;OD; (&ckdifjynf jynfolY

vGwfvyfa&;tzGJUcsKyf Ouú|)ESihfusaemfwkdY tNrJvkdvkd awGUqkHaqG;aEG;Mu&\/ ñIdEIdif;Mu&\/ ajrykH

wyfaygif;pkjzpfajrmufa&;twGuf aqmif&Gufaeaom ygwDtzGJUtpnf;tm;vkH;u oabmwlvuf0,f

xm;&Sdonfh NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;twGuf vufeufpGJukdifawmfvSefa&;enf;jzihf

tvGwf½kef;xGufrnf[laom vrf;pOfonf tm;vkH;oabmwlvufcHxm;aom vrf;pOfjzpfaeonf/

,if;vrf;pOfESihf qDavsmfaomqkH;jzwfcsufrsm; csrSwfa&;ESihfvkyfief;pOfrsm;? vkyfenf;rsm; csrSwf

a&;ukd a'gifhpkHjiif;ckH? aqG;aEG;Mu ñ§dEIdif;,lMujzihf wjznf;jznf;oabmwlnDcsufrsm;ukd &&SdvmMu\/

aqG;aEG;ñ§dEIdif;aeMuaom ygwDtzGJUrsm;\ acgif;aqmifrsm;xJwGif wkdif;jyKjynfjyKvTGwfawmf wufa&muf

rnfholrsm;jzpfonfh udkñkdxGef; polrsm;vnf; yg0ifae&m xkdolrsm;u wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfwGif

olwkdY\toHonf wyfaygif;pktoHjzpf&rnf/ wyfaygif;pkHrSEIwfxGuf&ef qkH;jzwfvQif tcsdefra&G;

EIwfxGufrnf[kvnf; jrifhrkd&fawmifwrQ BuD;rm;aom uwdpum;ukdvnf; txyfxyfajymMu\/

ay;Mu\/

ajrykHwyfaygif;pkHnDvmcH\r@yfonf tvsm;ukduf 200ESihf teHudkfuf 150? tjrifhay 30cefY

&Sdaom acgifxdyfukd jyom'fykHazmfxm;aom r@yfjzpfonf/ opfBuD;0g;BuD;rsm;jzihfaqmufvkyfxm;onf/

aeylrkd;&Gmrqkd vlaygif; 6aomif;cefYaeEkdifatmif "edrkd;NyD; tckdiftrm wnfaqmufxm;onf/ r@yfwGif;

&Sd w&m;a[mpifjrifhyifvQif vlaygif; 50cefY aexkdifEkdifaom puúLyef;rsm;jzihf rGrf;rHxm;onfh &mZyv’if

wpfrsKd;jzpfaeonf/ r@yfuem; aqmufvkyf&mwGif apwemh0efxrf;pepfjzihf v,form;rsm;u tcrJh

vkyfukdifay;onfhwkdif r@yfuem; p&dwfaiGaomif;csDí ukefusonf/

qefukdawmifvkdykHxm;onfh odkavSmifXme? xif;rsm;ukdawmifvkdykHxm;onfh okdavSmifXme?

ig;ajcmuf tmvl; [if;oD;[if;&Gufrsm;ukd awmifvkdykHxm;aomXme ponfjzihf awmifvkdokH;XmeykHxm;&

onf/ qefrsm;? xif;rsm; aiGwjym;rS ray;&/ awmifolv,form;rsm;u wuf<uaom apwemjzihf

vma&mufay;ykdYMuonf/ ig;ajcmuf? tmvl; ? [if;oD;[if;&Gufrsm;ukd 0,f&onf/ þaiGvnf; aomif;csD

ukefonf/ ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHr@yfuem; aqmufvkyfa&;rSpNyD; tzufzufrS tyifyef;cH tepfem

cHMuolrsm;rSm EkdifiHa&;Ekd;Mum;x<uaeaom Mumtif;awmifwkdufe,fom;rsm;yif jzpfMu\/ ukd,fa&m

pdwfa&m tyifyef;cH&olrsm;xJwGif ukdausmfarmifOD;ESihf usaemfxdyfwef;rS ygrnfxifygonf/

&ckdifjynfygwDtzGJUtpnf; acgif;aqmifrsm;\qEwlnDrIjzihf ajrykHwyfaygif;pknDvmcHusif;ya&;

twGuf tajccHEkdifiHa&;vrf;pOfESihfwuG qkH;jzwf&rnfh qkH;jzwfcsufrsm;ESihf A[kdtvkyftrIaqmiftzGJU

wGif yg0ifrnfhyk*¾dKvfrsm; owfrSwfvsmxm;csufxd NyD;pD;avNyD/ ajrykHwyfaygif;pkHnDvmcH tcsdefrSDusif;y

Ekdifa&;twGuf usaemfajrykHESihfteD;uyfqkH; uHom&GmokdY okwfajcwif&\/

&ufowåwywfrQom cspfol\&ifcGifwGif usaemftdyfcJ h&onf/ ajrmufrsm;pGmaom

EkdifiHa&;&mudpörsm;aMumifh usaemfhcspfolxH usaemfra&mufEkdif/ ,ck cspfolESihfusaemf uHom&Gm olr\

bBuD;tdrfwGif zl;pmqkHMujyefNyD/ usaemfh cspfoltm; usaemf NcdK;NcHpGm 0,f,lvmaom rEÅav;rdef;r0wf

vkHcsnfwpfxnfESihf EIwfcrf;qkd;aq;awmifhwpfawmifhukd MunfEl;ESpfNcdKufaom ESvkH;om;jzifh usaemfay;

tyfvkduf\/ usaemfhcspfolonf ½kd;om;aomawmifolv,form; orD;ysKdwpfOD;jzpfonf/ EIwfcrf;eD

atmif EIwfcrf;qkd;aq;awmifhjzihf qkd;ay;&onfukd rodívm;rajymwwf/ csnfrQifqkd;aq;eDukd cGufi,f

wGifa&jzihfazsmfí EIwfcrf;qkd;aecJhonf/ ,if;aMumifh EIwfcrf;qkd;aq;awmifhukd ay;NyD; tokH;cs&rnfh

enf;vrf;rsm;ukdyg usaemfajymjyav\/ ajrykHNrdKUESihf av;rkdifcefYa0;rnfh uHom&GmrS ajrykHNrdKUokdY usaemf

Page 111: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

111

acgufwkefYacgufjyefoGm;vmvIyf&Sm;um ajrykHwyfaygif;pk r@yfuem;NyD;a&;? qef? xif;? ig;ajcmuf?

[if;oD;[if;&Gufrsm; vkHavmufjynhfpkHa&;wkdYukd aqmif&Gufae&\/ a[m...waeY usaemfaowGif;rS

wuGufvGwfcJh&jyefNyD/

ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHjzpfajrmufa&;twGuf r@yfuem;NyD;pD;a&;ESihf &du©mrsm; vkHavmufjynhf

0pGm &&Sda&;wkdYonf usaemfhykckH;xufwGif zdpD;aeonf/ ajrykHNrdKUwGif waeukefwaecrf; usaemfae&\/

tcgcg nOfha&maeYyg aqmif&Guf&\/ wcgwav tvkyfem;aeckdufBuHKí rdwfaqG&if;csmrsm;ESihfawGU

vQif t&uftenf;i,f usaemfwdkY aomufMuonf/ waeYnae (5)em&DcefYwGif tvkyfem;aeckduf?

ukdbat; (,ck uefawmfuav;ausmif;q&m) ukdbNrdKif (&efukefowif;axmufa[mif; OD;bNrdKif)

wkdYESihfBuHKBudKufí ajrykHNrdKUukda*guf& (,ck ppfawGukefoG,fa&;trSwf 1-trIxrf;) tdrfwGif t&uf0kdif;

zGJUMuonf/

ae0ifqnf;psmcsdefwGif ajrykHNrdKU vli,frsm;xJrS xdyfoD;vlrkduf bapmatmifonf rarQmfvifhbJ

tdrfay:wufum ]]rif;...wyfaygif;pk...rif;...EkdifiHa&;awGukd owfr,f}}qkdNyD; 'g;&Snfjzihf 0ifckwf

onf/ xkdifaeaom usaemfhOD;acgif;odkY olY'g;csufra&mufrSD ½kwfw&ufxNyD; olYvufaumuf0wfukd

usaemf qkyfñ§pfvkdufonf/ olYtm; tjcm;vufwpfzufjzihf yl;zufum 0g;eH&Ha'gifhwGif wtm;aqmifh

wGef;ypfonf/ 0g;eH&HBudK;rsm;jywfNyD; ESpfa,mufom;yl;zufvsuf ajrBuD;odkY usoGm;\/ olYvufrS 'g;&Snf

vGifhpifoGm;NyD;/ usaemfhatmufrS 0yfaeaom olYukdqGJxlNyD; usaemfhnmvufoD; ay;oGif;vkduf\/

t½kyfBudK;jywfovkd olbkef;bkef;vJoGm;onf/ olYtm; xkd;Budwf&ef &Jabmfrsm; 0kdif;vm\/

usaemfu &Jabmfrsm;ukd jyif;xefpGmwm;jrpfvkdufonf/ vlwOD;tm; vltrsm;pk 0kdif;tkHí tEkdifusihfaom

0g'udk usaemfvufrcH/ olYtm; qGJxlNyD; aemifþodkY rapmfum;&ef? EkdifiHa&;orm;onf NAdwdoQe,fcsJU

\&efol? wkdif;jynf\rdwfaqGjzpfaMumif; ajymjyum vrf;xdyfxd usaemfvkdufykdYay;vkduf\/ olYukd w&m;pGJ

vQif olcH&rnf/ usaemfwkdY &JXmeESifh rnfonfhXmewGifrS w&m;rpGJ? olonfvlrkdufwefckd;jyvkdí 'g;&Snf

jzihf 0ifckwfoavm/ NAdwdoQe,fcsJUtvkdawmf&du ajr§mufyifhay;í vkyfoavm[k usaemfrajymwwf/

cefYnm;aomnDvmcHr@yfuem;rsm;vnf; NyD;pD;avNyD/ qef? xif;? ig;ajcmufESihf [if;oD;[if;

&Gufrsm;vnf; jynhfpkHvkHavmufpGm awmifvkdykHí&SdaeNyD/

aemufwaeYwGif ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHukd usif;yawmhrnf/ nDvmcHodkYwufrnfh ygwDtzGJU

tpnf;rsm;ESihf nDvmcHukd,fpm;vS,frsm;pm&if; ay;oGif;&ef usaemfaqmfMoonf/ nDvmcHr@yfteD;

acwå½kH;tjzpfxm;aom wJtdrfi,fwGif ygwDtzGJUtpnf;rsm;ESihf ukd,fpm;vS,frsm;\pm&if;ukd usaemf

a&;ul;ae\/ ukdbpdefESihf ukdbapmatmifwkdYESpfOD; a&mufvmMuonf/ ukdbpdefu ol\rEkótzGJUESihf

olYtm; ukd,fpm;vS,fpm&if;oGif;&efajym\/ olYrEkótzGJUwGif olonf Ouú|? olonf twGif;a&;rSL;?

olonf b@ma&;rSL;ponfwkdYukd ajym\/ ol\rEkótzGJU &nfrSef;csufrsm;rSm vlom;tEG,fonf

vlpdwfaygufNyD; vltvkyfukd vkyfaqmifwwf&rnf[kqkdum ygVdbmompum;rsm;jzihf ajymjy\/ udkbpdef

ukd usaemfarwåm&yfcHonf/ ajrykHwyfaygif;pkHnDvmcH\ &nfrSef;csufrsm;ESihf vkyfief;pOfrsm;ukd usaemf

&Sif;jy\/ oloabmaygufvufcHoGm;onf/

olESihfusaemf &DarmpGmajymqkdMuNyD; olYtm;xkdaeYrSpí ]]rEkó}}[kac:awmhrnfajymum vlcsif;

cGJvkdufMuonf/ (xkdaeYrSpí ukdbpdefukd rEkó[kac:Mu\/)ukdbapmatmif a&SUokdYwkd;vmonf/

ol\oef;acgifAkdvftzGJUESihf olYtm;ukd,fpm;vS,fpm&if;oGif;&ef awmif;qkdonf/ ukdbpdeftm; &Sif;jyovkd

usaemfpdwf&SnfpGm &Sif;jyonf/ olrwkefvIyf? ukd,fpm;vS,fpm&if;oGif;&rnf[k twif;tMuyfawmif;qkd

vmonf/ olYwGif vQKdU0Suf,lvmaom "g;ajr§mifygaumif;ygrnf/ usaemfhwm0efum; EkdifiHa&;ygwDtzGJU

Page 112: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

112

tpnf;ESifh ukd,fpm;vS,frsm;\pm&if;ukdom pm&if;oGif;&efwm0ef&Sdonf/ olNcdrf;ajcmufjcif;ukd usaemf

rwkefvIyf? usaemfhtm; Ncdrf;ajcmufír&onfhtcg Budrf;0g;NyD; olxGufcGmoGm;\/

olYxufajcjref vufjrefaomusaemfhtm; &efrp&Jaom ukdbapmatmifonf nDvmcHukd

zsufrnfqkdaom &nfrSef;csufjzifh r@yfuem;rsm;ukd tacsmukdifaeMuaomvlrsm;tm; &rf;um;½kdufESuf

av\/ vkHNcHKa&;wm0ef,lxm;aom &Jabmfrsm;vufcsufukd ukdbapmatmif cHoGm;&onf/ usaemfodí

[efYwm;ckdif;vkdufcsdefwGif ukdbapmatmif owdarhaeNyD;/ taoaumifwaumifuJhodkY ajrBuD;ay:arSmuf

&ufjzpfaeNyD/ ukda*guf&tdrfwGif usaemfhnmvufoD;csufrdxm;onfukdvnf; olocFef;pmr,l? ajrykH

wyfaygif;pknDvmcHonf olykefnDvmcHk[kvnf; olrod/ e,fcsJU'vHrsm;u zsufqD;ckdif;wkdif; ajrykH

wyfaygif;pknDvmcHukd enf;rsKd;pkHjzihf zsufaeaomvlrkduf? oif,ck bmrQrwwfEdkifNyD/ ajrykHwyfaygif;pk

olykefnDvmcH b,fpcef;a&mufrnfukd usaemfvnf; tqkH;xd rawG;,lEkdif/

ajrykHnDvmcHukd 1947-ck {NyDv 1&ufaeYrS 3&ufaeYtxd usif;y&ef tm;vkH;oabmwlusif;yMu

onf/ nDvmcHyxraeYtwGuf q&mawmf OD;pdEÅmu obmywdtjzpfvnf;aumif;? usaemfu twGif;

a&;rSL; ,ck tcrf;tem;rSL;[kac:Muonf/)tjzpfvnf;aumif;? ukdatmifvif; polwkdYu EkdifiHa&;w&m;

a[majymrnfholrsm; tjzpfvnf;aumif;? tm;vkH;owfrSwfxm;&SdNyD; naeqnf;psmcsdefwGif

AkdvfcsKyfatmifqef; ? udkAaqG(0efBuD;csKyfESihfumuG,fa&;0efBuD;a[mif; OD;AaqG) OD;atmifZHa0

(0efBuD;a[mif;)? AkdfvfrSL; rif;vGif(,ck aqmufvkyfa&;aumfykda&;&Sif;XmecsKyf ynmonfOD;pD;rSL;) wkdY

rarQmfvihfbJ trf*sDbDoabFmwpfpD;jzihf a&mufvmMuonf/

olwdkYajrykHwGif nOfhrtdyfEkdif? tvkyfudpörsm;&Sdaeí olwkdYtm; ,aeYnOfhw&m;yGJwGif a[majym

cGihfjyK&ef awmif;qkdvmonf/ nDvmcHpwif&ef em&Dtenf;i,fom vkdawmhNyD/ acgif;aqmifykdif;rsm;

csufcsif;aqG;aEG;NyD; AkdvfcsKyfatmifqef;? ukdAaqGESihf ukdatmifvif;wkdYtm; ,aeYEkdifiHa&;w&m; a[mcGihf

jyK&ef qkH;jzwfMuonf/ EdkifiHa&;w&m;a[mrnfhyk*¾dKvfrsm;tm; tcsdefem&D tuefYtowfray;?

olwkdYvkdorQ tcsdef,lNyD; ajymcGihfjyKxm;onf/

{NyDv 1-&ufaeY nae 7-em&DcefYwGif EkdifiHa&;w&m;a[majymyGJukd pwifusif;y\/ nDvmcH

r@yfwGif;wGi f te,fe,frSuk d,fpm;vS,f 700-cef YE Si h f jynfolvlxk 6-aomif;ausm f

tkwftkwfaomif;aomif; &SdaeMuNyD? twGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&Gufaomusaemfu nDvmcHpwifusif;y

aMumif; aMujimvkdufonf/

q&mawmfOD;pdEÅmobmywdtjzpf aqmif&Gufrnf/ ,ckq&mawmf nDvmcHobmywd xkdifckHodkY

a&mufaeNyD/ OD;ckdufMuyg[kajymvkdufonf/ r@yfwGif;rS jynfolrsm; q&mawmftm; OD;ckduf&Sdckd;Muonf/

nDvmcH{nhfcHa&;aumfrDwD Ouú| OD;bkd;OD; (&ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJU XmecsKyfOuú|)rdefYcGef;

ajymrnf[k usaemfaMujimonf/

OD;bkd;OD;tqifoifh,lvmaom rdefYcGef;pm&Gufukd ajyajyjypfjypf zwfMum;oGm;onf/ {nhfcHa&;

aumfrDwD Ouú|rdefYcGef;tNyD; jynfolvlxk\MobmvufckwfoHrsm; qlnHoGm;onf/ obmywd OD;pdEÅm

rdefYcGef;ajymrnf[k aMujimvkdufonf/ jynfolvlxk\ jyif;xefaomvufckwfoHrsm; xGufay:vm\/

tqifoifh,lvmaom obmywdrdefYcGef;ukd q&mawmfzwfjyoGm;onf/ q&mawmf\ obmywd

rdefYcGef;onf NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeDuRefb0rS vufeufpGJukdifawmfvSefa&;jzifh tvGwf½kef;xGuf&ef t"du

xm;aom rdefYcGef;jzpfonf/ {nhfcHa&;aumfrDwDOuú| rdefYcGef;ESihf obmywdrdefYcGef;rsm;onf ajrykHwyfaygif;

pk nDvmcHusif;ya&; ygwDtzGJUaygif;pkH xdyfwef;ukd,fpm;vS,frsm;u twnfjyKxm;aom rdefYcGef;rsm;yif

jzpfonf/

Page 113: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

113

obmywdq&mawmf OD;pdEÅm\rdefYcGef; NyD;qkH;oGm;onf/ q&mawmftm; vGwfvyfa&; Adokum

BuD;? q&mawmftm; v,form; zcifBuD;[k pGJvef;xm;aom nDvmcHjynfolvlxkBuD;\ Mobmvufckwf

oH em;uGJvkrwwfjrnf[D;oGm;\/ AkdvfcsKyfatmifqef;? ukdAaqGESihf ukdatmifvif;wkdYvnf; toD;oD;

a[majymMuygonf/

,aeYusif;yaom ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHwGif vrf;pOfESpf&yfukd jynfolvlxk uGif;uGif;

uGufuGuf odc Gi h f&oGm;onf/ wckaomvrf;pOfr Sm NA dwdoQe,fcs J Uuk dvk de D pepfqk d ;uk d

vufeufukdifawmfvSefa&; vrf;pOfjzpfí tjcm;vrf;pOfwpfckrSm xkdvrf;pOfESihf qefYusifbufvrf;pOf

jzpfayonf/ q&mawmfESifhusaemfwkdY a&SUaqmifpnf;½kH;xm;jcif;aMumifh uufpbD(NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;

acwf)acwfuyif tkH<uawmfvSefa&;udk a&SU½Iaeaom &ckdifjynfol\tpdwftykdif;jzpfonfh ajrykHnDvmcH

wGif;&Sd jynfol 6-aomif;ausmfonf NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufpGJudkifawmfvSef&ef tm;oGefaeMu

onf/ axmufcHaeMuonf/

,if;tjyif aemufwaeYnDvmcHEkdifiHa&;w&m;yGJwGif trsKd;om;EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;ESihf

&ifabmifwef;NyD; trsKd;orD;ESpfOD; EkdifiHa&;a[majymMuygonf/ NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd awmfvSef&ef

wuf<uaeaom ajrykHwyfaygif;pknDvmcH\ jynfol 6-aomif;ausmfcefYonf NAdwdoQe,fcsJUwkdufzsuf

a&;ESihf &cdkdiftrsKd;orD;xk pnf;½kH;nDñGwfa&;ukd tm;wufoa&ma[majymoGm;onfh usaemfhcspfol

rapmESihf rwifwif (1968-ckESpf? &ckdifa&ab; avab;BuD;wGif jynfwGif;a&aMumif; o,f,lykdYaqmif

a&; tzGJUykdif vlpD;ul;wkdY oabFmepfjr§Kyf&mü aoqkH;oGm;&aom tv,fwef;jyq&mr)wkdYtm; tkwftkwf

aomif;aomif;Mobmay;í axmufcHMuonf/

,if;ajrykHwyfaygif;pknDvmcHESifh ywfoufí 1947ck {NyDv 24&uf (1309-ck uqkefvqef;

15&uf Mumoyaw;aeY)xkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; azmfjycJhonf/

vGwfvyfa&;ukd a&G;aumufyGJESihf &rwJh?

[m;...[m;...[m;.../

vGwfvyfa&;ukd a&G;aumufyGJESihf r&Ekdif? awmfvSef,lrS&r,f (OD;pdEÅmukd,fawmf)/

awmfvSefw,fqkd'grvG,fbl;? tzufzufrS jyifqifrIvkdw,f (OD;atmifqef;)/

xef;wyifaoewfypfrIBuD;rSm OD;atmifqef;[m e,fcsJUorm;ukd 'l;axmufvkduf 'gbJ (tvHeD

atmifvif;)/

{NyDv 1-&ufaeYrS 3-&ufaeYxd ajrykHNrdKUonf ,cifaeYrsm;ESihfrwl? txl;pnfum; qlnHNyD;?

olykef...olykef...x...x[laom a<u;aMumfoHjzihf xkdokH;&uftwGif; wNrdKUvkH; qlnHpGm yJhwifxyf

aeavawmh\/

taMumif;rlum; tjcm;r[kwf? xkdaeYrsm;wGif &ckdifwkdif;vkH;qkdif&m vuf0JnDñGwfa&;wyfaygif;

pk nDvmcHBuD; usif;yaeaomaMumifhyif jzpfawmh\/ xkdnDvmcHodkY OD;atmifqef;? zqyvtzGJUcsKyf

twGif;a&;rSL; OD;AaqG ESihf 0efBuD; OD;atmifZHa0wkdYvnf; av,mOfysHjzihfwpfrsKd;? ppfoabFmuav;jzihf

wpfzkH? trsKd;rsKd;'ku©cHum wufa&mufvmMuonfukd awGU&Sd&aMumif;/

¤if;jyif ausmufjzL? oHwGJ? ppfawGpD&ifpkwkdYrS zqyvukd,fpm;vS,f? ArmrlqviftrsKd;orD;?

vli,f? v,form;? ,morm;rsm;ESihf ppfawGykvdyfor*¾rS ukd,fpm;vS,faygif; (20000)ESpfaomif;

ausmfvnf; wufa&mufonfukd awGU&Sd&aMumif;/

Page 114: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

114

vlrsm;oabmusjcif; cHae&aom ykdpwmBuD;vlrsm;oabmusjcif; cHae&aom ykdpwmBuD;vlrsm;oabmusjcif; cHae&aom ykdpwmBuD;vlrsm;oabmusjcif; cHae&aom ykdpwmBuD;vlrsm;oabmusjcif; cHae&aom ykdpwmBuD;

nDvmcHr@yftwGif; ]]oHwGJolykefta&;? aoG;eJYulr,f}}? ]]vGwfvyfa&;ukd vGwfvyfa&;eJY &r,f

wJh...[m;...[m;...[m;...}}[laom ykdpwmBuD;ukd vli,fwcsKdUu rMumcPwa,mufNyD;

wa,muf toHus,fpGmzwfNyD; oGm;Muonfukdvnf; awGU&Sd&aMumif;/ wcsKdUvlrsm;url xkdykdpwmBuD;ukd

zwfNyD; txl;oabmusum avSmif&,frIrsm;yif jyKoGm;Muao;aMumif;/

nDvmcHpNyDnDvmcHpNyDnDvmcHpNyDnDvmcHpNyDnDvmcHpNyD

nDvmcHukd v,form;olykefoDcsif;jzihf pwifzGihfvSpfNyD; obmywdtjzpf OD;pdEÅmukd,fawmfu

aqmif&Gufí? tusKd;aqmiftjzpf ukdomausmfu aqmif&GufaMumif;/

zqyv[m tacsmiform;tzGJUbJ/zqyv[m tacsmiform;tzGJUbJ/zqyv[m tacsmiform;tzGJUbJ/zqyv[m tacsmiform;tzGJUbJ/zqyv[m tacsmiform;tzGJUbJ/

¤if;aemuf obmywd OD;pdEÅmukd,fawmfu rdefYcGef;pum;>rufMum;&mwGif ,ck zqyvtzGJUukd

tacsmiform;tzGJUvkdY rdrd&J&JawmufpGyfpGJaMumif;/ ¤if;aemuf zqyvtzGJUonf e,fcsJUorm;rsm;xH

'l;axmufc,aeojzifh txl;jypfwif½IwfcsaMumif;/ zqyvtzGJU0iftm;vkH;ESihf Ouú|OD;atmifqef;wkdY

tm; cifAsm;wkdY r&Sufbl;vm;[k ar;vkdaMumif;/ zqyvtzGJU0ifrsm;onf &Sufwwfaomyk*¾dKvfrsm;

jzpfonf[lívnf; rdrd,kHMunfaMumif;/ zqyvtzGJUu a&G;aumufyGJESihf vGwfvyfa&;ukd &r,fqkdwm

[m tacsmiform;pum;rsm;om jzpfaMumif;/ e,fcsJUorm; t*FvdyfBudKufatmif ajymaom 'l;axmuf

c,orm;rsm;\ rsufESmvkdrsufESm& pum;rsm;om jzpfaMumif;/ vGwfvyfa&;ukd a&G;aumufyGJESifh r&Ekdif

aMumif;/ vGwfvyfa&;ukd olykefx,lrS &EkdifrnfjzpfaMumif;rsm;ukd tus,fw0ifhajymMum;oGm;&m

y&dowfBuD;\ olykef...olykef...x...x/ tacsmiform;awG &SufbG,f...&SufbG,f...[laom

MobmoHrsm;rSm em;uGJrwwf qlnHoGm;awmhaMumif;/ OD;pdEÅmukd,fawmf w&m;a[maepOf OD;atmifqef;

rSm acgif;BuD;atmufpkdufaeonfukd awGU&onf/

awmfvSefa&;qkdwmrvG,fawmfvSefa&;qkdwmrvG,fawmfvSefa&;qkdwmrvG,fawmfvSefa&;qkdwmrvG,fawmfvSefa&;qkdwmrvG,f

xkdYaemuf OD;atmifqef;u ½kwfw&ufxí usaemfeSihfvlxkukd enf;enf;&Sif;jyyg&ap[k tpcsD

um awmffvSefa&;qkdonfrSmrvG,faMumif;? rajymeJY vkyfukdifvkdY rjzpfEkdifaMumif;/ vufawGUvkyfukdifjyrS

omvQif jzpfEkdifaMumif;/ xkdodkY awmfvSefa&;rvkyfrSDwGifvnf; tzufzufrS jyifqifrIrsm; vkdaMumif;/

xkdjyifqifrIrsm; NyD;ajrmufatmifjrifvsuf&Sdygu aoewfwcsufrazmufbJeJY tmPmukd odrf;,lEkdif

aMumif; ponfjzifhajymqkdoGm;aMumif;/

OD;atmifqef; a'gyGNyD; xjyefoGm;jcif;OD;atmifqef; a'gyGNyD; xjyefoGm;jcif;OD;atmifqef; a'gyGNyD; xjyefoGm;jcif;OD;atmifqef; a'gyGNyD; xjyefoGm;jcif;OD;atmifqef; a'gyGNyD; xjyefoGm;jcif;

xkdaemuf tvHeD&Jabmf atmifvif;u xjyefum xef;wyif aoewfypfrIBuD;rSm OD;atmifqef;

u e,fcsJUorm;ukd 'l;axmuft½IH;ay;vkdufaMumif;ukd ajymjy&m OD;atmifqef;u tJh'g usKyfr[kwfbl;

ocifcspf...ocifcspf[lí a'grmefygygESihf atmf[pfvkdufao;onfukd Mum;&aMumif;? okdYaomfvnf;

tvHeD&Jabmf atmifvif;u qufvufíajymjyaeojzifh OD;atmifqef;rSm a'gyGí ae&mrS½kwfcsnf;

xcg jyefoGm;onfwGif vlxkBuD;u olykef...olykef..x...x[líyif atmf[pfvkdufao;aMumif;?

¤if;aemuf atmufygqkH;jzwfcsufrsm;ukd trsm;oabmwl uefYuGufolr&SdbJ qkH;jzwftwnfjyK

vkdufaMumif;/

Page 115: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

115

qkH;jzwfcsufrsm;qkH;jzwfcsufrsm;qkH;jzwfcsufrsm;qkH;jzwfcsufrsm;qkH;jzwfcsufrsm;

1/ awmfvSefa&;wGif usqkH;cJhaom &Jabmfrsm;twGuf csD;usL;a&;AdrmefBuD;wpfck

aqmufvkyf&ef/

2/ oD;pm;c vkH;0ray;&ef/

3/ ajrcGef vkH;0ray;&ef/

4/ trawmfaiG jyefrqyf&ef/

5/ v,fajr0ifxGefa&;rsm;jyK&ef/

6/ v,form;rsm;\ a<u;a[mif;rsm;ukd vkH;0ray;&ef

7/ jynfolYvGwfvyfrI&&ef/

8/ pma&; pmcsDausmif;om; ykvdyf ta&;rsm;ukd ajz&Sif;&ef/

9/ tvkyform;rsm;tm; tcGihfykday;&ef

10/ aomif;usef;aeaom e,fcsJUppfwyfukd wkHYjyef&ef

11/ &ckdifvlrsKd;wkdY\uHMur®mukd &ckdifvlrsKd;rsm;om zefwD;&ef

12/ NAdwdoQppfwyfrsm; tjrefqkH;½kyfodrf;&ef

13/ &ckdifwkdif;vkH;qkdif&m vuf0JnDñGwfa&; wyfaygif;pk zGJUpnf;wnfaqmuf&ef ponfwkdYjzpfaMumif;?

¤if;aemuf atmufygvlBuD;rsm;tm; a&G;aumufMuNyD;vQif tqkdyg&ckdifwkdif;vkH;qkdif&m vuf0J

nDñGwfa&;wyfaygif;pkukd zGJUpnf;vkdufaMumif;/

OD;ausmfjr(Ouú|)? OD;ñkdxGef;('k-Ouú|)? OD;omausmf(twGif;a&;rSL;)? OD;pdEÅm (aiGxdef;ESihf Mo0g'

p&d,q&mawmf)? OD;ynm0Ho (Mo0g'p&d,q&mawmf)? OD;xGef;atmif (ppfawG)? ukdb[ef (ausmufjzL)

udkodef;rGef(oHwGJ)wkdYrSmrl trIaqmifvlBuD;rsm;jzpfMuaMumif;}}[k a&;om;azmfjyxm;ygonf/ txufyg

twkdif; ol&d,owif;pmwGif ygvmcJhonf/ xkdpOfu &ckdifjynfolvlxkrsm; NAdwdoQe,fcsJUukdvkdeD uRefb0

rS vGwfvyfa&;ukd vufeufpGJukdifawmfvSef&rnfqkdaom vrf;pOftm; vIdufvSJpGmvufcHNyD; NAdwdoQe,fcsJU

xHrS vGwfvyfa&;ukd EkdifiHa&;enf;jzihf ajz&Sif;,lrnfqkdonfh vrf;pOfukd vufrcHEdkifonfrSm uufpbD

acwf (NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;acwf) u NAdwdoQe,fcsJUppfwyfrsm;\ vlrqefaomzdESdyfrI? AkdvfcsKyfatmif

qef;ESihf zqyvtzGJUu bk&ifcHtwkdifyifcH tpkd;&tzGJUukd vufcHNyD;onfhwkdif Mumtif;awmif&Gm?

urf;axmifBuD;&Gm paom&Gmaygif;rsm;pGmukd &GmvkH;csDrD;½IdU&onf[k ppfbufe,fbufacgif;aqmifrsm;u

0g'jzefYcsDcJhjcif;paom tcsufygtvufrsm; yg0ifovkd? uufpbDacwfrS ,aeYwkdif q&mawmfOD;pdEÅmESihf

usaemfwdkY NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufukdifawmfvSefNyD; 'if;jynfhvGwfvyfa&;ukd t&,lrnfqkdaom

vrf;pOfjzihf tqufrjywf pnf;½kH;um ajrqDajrcGefc vkH;0ray;a&;/ trawmfaiGjyefrqyfa&;? vufikwf

vuf&if; v,fykdifa&;jzihf ajr,ma0iSxm;jcif;? NAdwdoQe,fcsJU 'vHolBuD;rsm; jzKwfNyD;? aus;&GmaumfrDwD

pepfjzifh tkyfcsKyfjcif;? ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUrsm; zGJUpnf;jcif;? tmPmeDaus;&Gmrsm;xlaxmifjcif;?

ponfwkdYjzifh raMujimaom pifNydKiftpkd;&tzGJUrsm;ukd atmifjrifpGm ESpftawmfMum zGJUpnf;EkdifcJhNyD;

jzpfjcif;wkdYvnf; yg0ifaeayonf/

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHrS ppfawGjyefoGm;aom AkdvfcsKyfatmifqef;onf ppfawGausmif;om;

oydwfukd ajz&Sif;Ekdifa&;twGuf ppfawGjynfvkH;csrf;om bk&m;BuD;&ifjyif&Sd ausmif;om;oydwfpcef;odkY

oGm;&m oydwfpcef;wGif OD;ausmfomacgif;aqmifaom ausmif;om;rsm; ydwfqkdYxm;NyD; ta&;qkdjcif;ukd

vnf; cHoGm;&ygao;onf/ (,aeYacwforkdif;u AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY rSm;cJhoavm/ q&mawmfOD;pdEÅm?

OD;ausmfjr? OD;ñkdxGef;ESihf usaemfwdkY rSm;cJhoavm qkdonfukd tqkH;tjzwfay;&SdNyD;jzpfonf/ )

Page 116: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

116

EkdifiHa&;&nfrSef;csufvnf;rwl? vlxkvlwef;pm;zGJUpnf;ykHvnf; uGmjcm;aeaom ygwDtzGJUtpnf;

rsm;tm; NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd awmfvSefrnfhtrsKd;om; nDñGwfa&;wyfaygif;pkukd pkEkdifatmif

wnfaqmuf&onfhtwGuf q&mawmfOD;pdEÅmESih f usaemfwdk Y rsm;pGmvkdufavsmay;cJ h&onf/

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHrS ]]e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pk}}ukd arG;xkwf\/

,if;wyfaygif;pkwGif yg0ifonfh ygwDtzGJUtpnf;rsm;onf NAdwdoQe,fcsJUqefYusifa&; vIyf&Sm;rI

rsm;? trsKd;om;nDñGwfa&;&mrsm;wGif rddrdygwDtzGJUtpnf; qEwpfckwnf;jzihf vkyfykdifcGihfr&Sd? wyfaygif;pk

\tqkH;tjzwfukd emcH&rnf? jynfolvlxktm; tkH<uvmatmif enf;rsKd;pkHjzihf vIHYaqmfpnf;½kH;NyD; ½kH;0kdif;?

*wf0kdif; qEjyyGJrsm; usif;yum tmPmzDqef&rnf/ raMujimaom pifNydKiftpkd;&zGJU&rnf/ vGwfvyfa&;

ukd vufeufpGJukdif awmfvSefa&;jzihf t&,l&rnf ponfwkdYonf e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pk\

t"dutajccHtcsufrsm; jzpfMuonf/

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHukd tptqkH; q&mawmfESihf usaemfwdkY aiGaMu;tiftm; vltiftm;jzihf

tm;oGefcJhMuí vkdtyfaomae&mrsm;ukd vufwurf;wGif&ovkd ,lEkdifaomfvnf; usaemfwdkY ae&mz,f

ay;onf/ &ckdifjynfolY tonf;pGJvnf;jzpf? &ckdifawmifolv,form; zcifvnf;jzpf vGwfvyfa&;acgif;

aqmifvnf;jzpfaom q&mawmfOD;pdEÅmyif aiGxdef;ESifh Mo0g'p&d,q&mawmftjzpfom wm0ef,lonf/

&ckdifjynf jynfolYvGwffvyfa&;tzGJUcsKyf Ouú| OD;bkd;OD;qkdvQif wyfaygif;pktmPmykdiftzGJUwGifyif

ryg&SdcJh? tmPmykdiftzGJUwGif tmPmt&SdqkH; OD;ausmfjrrSm ArmjynfuGefjrLepfygwDacgif;aqmifjzpfovkd?

'kwd,tmPmt&SdqkH; 'kOuú|OD;ñkdxGef;rSm jynfolY&Jabmfacgif;aqmifwpfOD;yifjzpfavonf/ q&mawmf

OD;ynmoD[tm; tmPmykdiftzGJUwGifyg0if&ef vsmxm;cJhaomfvnf; AkdvfcsKyfatmifqef;wkYd a'grmefjzifh

xGufoGm;&jcif;aMumifhvm;rod/ OD;ynmoD[ryg0ifvkd/ OD;ynm0Hotm; tpm;xkd;vkduf&\/

q&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&NyDq&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&NyDq&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&NyDq&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&NyDq&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&NyD

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHBuD; NyD;cJhNyD/ ta<u;aiGrsm; 0kdif;&Hae\/ ygwDtzGJUtpnf;rsm;xJrS

owfrSwfxm;aomaiGaMu;ukd tjynhft0ay;ekdifaom ygwDtzGJUtpnf;rsm;vnf;&Sdonf/ wjym;wcsyf

rS ray;Ekdifaom ygwDtzGJUtpnf;rsm;vnf;&Sdonf/ oHwGJolykefjyóemaMumifh oHwGJc½kdifrS ygwDtzGJU

tpnf;rsm; aiGaMu;rckdif/ ausmufjzLc½kdifzqyv tzGJUnDvmcHusif;yaepOf ukdb[ef? ukdbkd;EG,fwkdY

NAdwdoQe,fcsJUykvdyfwyfrsm;u zrf;qD;jcif;cHcJh&í aiGaMu;rawmifhwif;/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcHtwGuf

ukefuscJhaom ta<u;aiGrsm;ukd ay;qyf&ef q&mawmfESihf usaemfwkdY ykckH;ay:wGif usa&mufae&\/

q&mawmf &rf;NAJNrdKUESihf &rf;NAJuRef;wavQmuf EkdifiHa&;w&m;a[majymyGJrsm;vnf; vkyfrnf/

aiGaMu;&HykHaiGrsm;vnf; aumufcHrnf/ ,if;aMumifh q&mawmfESifhtwl OD;bkd;OD;wkdY &rf;NAJuRef;oGm;Mua&;

ukd wm0efcefYcGJonf/ rif;jym;NrdKUe,f 'kH;om;&GmwGif jynfolYnDvmcH usif;yrnf/ nDvmcHr@yfuem;

aqmufvkyfa&;rS jzpfajrmufa&;xd udpöt00ukd OD;eDxGef;atmif (&ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJU

csKyf XmecsKyf Ouú|jzpfcJhaom OD;eDxGef;atmif) u wm0ef,lNyD; tvHeDygwDatmifvif;u vlxkcsDwuf

a&; twGuf vIHYaqmfa&;wkdYudk wm0efcefYcGJonf/

usaemfwkdY rdom;pkwGif usaemfom;tBuD;qkH;jzpfonf/ &ckdifvlrsKd;xkH;wrf;pOfvmtwdkif; usaemfh

tm;&SifomraPabmifodkY roGwfoGif;&í usaemf\nDrsm; &SifomraPabmifodkY rqkdufa&muf&jzpfae

Muonf/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcH rusif;yrD ,if;nDvmcHudpöESihf &ckdfifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmfESihf

aqG;aEG;a&;udpörsm;aMumifh usaemfppfawGNrdKUokYd rMumcPvmcJh&&m rdzrsm;tm; ajrykHwyfaygif;pk

nDvmcHNyD;vQif usaemf&SifomraPtjzpf oGwfoGif;cHrnf[k usaemfuwday;cJh\/

Page 117: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

117

,if;tjyif ]]e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pk}}XmecsKyf½kH;ukd ppfawGNrdKUwGif zGihfvSpf&rnf/ XmecsKyf

½kH;twGuf taqmuftOD;&&Sda&;ESihf ppfawGNrdKUay: pnf;½kH;a&;vkyfief;rsm;yg aqmif&Guf&ef ppfawGNrdKUodkY

usaaemfhtm; wm0efcGJa0ay;Muonf/ ppfawGNrdKUwGif usaemfESihfnDrsm;ukd omraPabmifodkYoGif;a&;ESihf

usaemfhrdbaqGrsKd;rsm;ESifh awGUqkHMua&;twGuf usaemf\ZeD;acsmtm; usaemf txyfxyfacsmhí

ac:onf/ olr ppfawGodkY rvkdufvkd? usaemfhtm; &SifomraPabmifodkY0if&efom cGifhjyKonf/ usaemhf

cspfoltm; wqHjcnfrQusaemf tMuyfrukdif&ufyg/

1947-ck? {NyDv 'kwd,tywfwGif ppfawGNrdKUodkY usaemf a&mufoGm;onf/ ppfawGNrdKU vli,f

vl&G,frsm;ESihf ysKd&G,faomtrsKd;orD;rsm;\ t½l;trl;aysmfyGJjzpfaom ppfawGoBuFefESihf usaemffwkdYqkHoGm;

\/ usaemfwkdY vli,ftpnf;t½kH;rS oBuFefa&avmif;yGJodkYyg0if aysmf&TifMu\/ ppfawGoBuFefonf

ajrykHwyfaygif;pk nDvmcH\ta&mifvTrf;rkd;rIukd cHoGm;&onf/

]]olykef...olykef...x...x...}}[laoma<u;aMumfoHESihfwuG NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;tm;

qefYusifaomoHcsyfrsm; vTrf;rkd;oGm;\/ oBuFeftNyD; usaemfESihfnDrsm; &ufowåwywfcefY &SifomraP

abmifodkY0ifMuonf/ usaemf&SifomraPabmifrSxGufNyD/ ppfawGNrdKUwGif; au'grsm;ESihf a&SUvkyfief;pOf

rsm;ukdvnf; tao;pdwfaqG;aEG;NyD;avNyD/ ykvdyf or*¾? pma&;pmcsDor*¾? ausmif;om;or*¾paom

or*¾acgif;aqmifrsm;ESihfvnf; usaemfawGUqkHESD;aESmzvS,frIrsm; jyKNyD;avNyD/ e,fcsJUawmfvSefa&;wyf

aygif;pkXmecsKyf½kH; tajcpkduf&ef taqmuftOD;vnf; &&SdaeNyD/ 'kH;om; jynfolYnDvmcHusif;ya&;twGuf

usaemf NrdKUa[mif;NrdKUokdY tm&uHzvkdwD;,m; rD;oabFmjzifh vkdufygoGm;\/ NrdKUa[mif;NrdKUodkY aeYrGef;wnfh

csdefwGif rD;oabFmqdkufa&mufoGm;onf/ NrdKUwGif;&Sd au'g&Jabmfrsm;ESihf NrdKUrdNrdKUbrsm;xH wtdrf0if

wtdrfxGuf oGm;a&mufNyD; vuf&Sde,fcsJUawmfvSefa&; wyfaygif;pkESihf EkdifiHa&;&mudpörsm;ukd usaemfaqG;

aEG;wifjyonf/ ,aeYnOfh NrdKUa[mif;wGiftdyfrnf? reufjzef 'kH;om;&GmokdY eHeufpmtrSDoGm;rnf[k

usaemfpDpOfxm;\/

rGef;vGJ 2em&DcefYwGif NrdKUa[mif;au'g&JabmfwpfOD; usaemf&Sd&modkY tl,m;zm;,m; a&mufvm\/

q&mawmfOD;pdEÅmtm; zrf;NyD/ usaemfhtm; NrdKUa[mif;NrdKUrS csufcsif;xGufoGm;&ef NrdKUa[mif;ykvdyfor*¾rS

owif;ykdYckdif;aMumif;ukd wD;wkd;ESpfOFD;csif;ajymjyonf/ q&mawmftm; zrf;onfqkdcsufukd wa&G;om;rQ

usaemfr,kH/ q&mawmfESihfusaemf vuf0JuRHaeaom oHwGJolykefrD;ukd at;Nidrf;oGm;atmif toufay;

aqmif&GufcJhMuonf/ ,aeYwyfaygif;pkvrf;pOft&vnf; olykefx&ef NAdwdoQe,fcsJUtm; awmfvSef&ef

jyifqifa&;umv[líom owfrSwfxm;onf/

q&mawmf&rf;NAJodkY oGm;jcif;\ t"duEkdifiHa&;wm0efrSm jynfoltm;awmfvSefa&;tqifhodkY

a&muf&ef vIHYaqmfpnf;½kH;a&;ESihf ajrykHwyfaygif;pknDvmcH ta<u;qyfa&;twGuf aiGaMu;&HykHaiG

pkaqmif;&efwkdYom jzpfonf/ q&mawmfoGm;vm&mwGif vuf0JuRHtqifhokdY ra&muf&atmif tbuf

bufrSpDpOfNyD;rS q&mawmfoGm;jcif;jzpfonf/ ,if;aMumifh owif;vmykdYaom au'g&JabmfESihftwl?

NrdKUa[mif;ykvdyfor*¾odkY usaemfwkdYoGm;Mu\/ NrdKUa[mif;ykvdyfor*¾rS ppfawGc½kdif &mZ0wf0ef\ aMu;

eef;pmukdajymjyonf/

,aeYajrykHNrdKUrS ppfawGNrdKUokdYxGufcGmvmaom tm&uHzvkdwD;,m; rD;oabFmay:wGif q&mawmf

wkdYtm; ausmufjzLc½kdif &mZ0wf0efwdkYu zrf;qD;vkdufNyD/ qlylrIrsm;jzpfvmvQif ESdrfeif;&ef tqifoifh

Page 118: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

118

pDpOfxm;&rnf[kvnf; BudK;rJ haMu;eef;jzihf ñTefMum;xm;onfqkd\/ ppfawGNrdKUau'g&Jabmf

ukdvSxGef;ausmfwkdYxH q&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&onfhudpörsm;ukd twdtusavhvmNyD; 'kH;om;jynfolY

nDvmcHwGif&Sdaernhf usaemfhxH taMumif;Mum;&ef pma&;ay;cJhum NrdKUa[mif;NrdKUrS usaemftvpfokwf

xGufajy;awmh\/

'kH;om;jynfolYnDvmcH'kH;om;jynfolYnDvmcH'kH;om;jynfolYnDvmcH'kH;om;jynfolYnDvmcH'kH;om;jynfolYnDvmcH

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHtNyD; jynfolYnDvmcHrsm;ukd trf;NrdKUe,f? 'vufacsmif;? rif;jym;NrdKUe,f?

'kH;om;&Gm? NrdKUa[mif;NrdKUe,f a0omvDbk&m;BuD;&Gm? ausmufawmfNrdKUe,f r[mrkedponfwkdYwGif

qufwkdufusif;yoGm;&ef pDpOfxm;&SdcJhonf/ 'kH;om;jynfolYnDvmcHonf ueOD;jynfolYnDvmcHjzpf\/

NrdKUa[mif;NrdKUrS okwfajcwifxGufajy;vmcJhol usaemf'kH;om;odkYa&mufcsdefwGif n 7-em&Dausmf &SdavNyD/

ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUacgif;aqmif AkdvfpdefxGef;atmif? ukdeDxGef;atmif? ukdxGef;omatmif

polrsm;ukdawGUonf/ tvHeDygwD &Jabmfatmifvif; &Sdr&Sdar;Munhf&m ¤if;&Jabmf q&mawmfOD;pdEÅmESihf

&rf;NAJuRef;bufodkY vkdufoGm;aMumif; od&onf/

&Jabmfatmifvif;tm; 'kH;om;jynfolYnDvmcHodkY vlxktm; wufa&mufcsDwufvmatmif 'kH;om;

&GmteD;tem; aus;&Gmrsm;wGif vIHYaqmfa[majym&ef wduspGm wm0efcefYcGJxm;ygvsufESihf bmaMumifh

q&mawmfESihf&rf;NAJuRef;okdY vkdufoGm;&onfukd usaemfem;rvnfEkdifjzpfae\/ AkdvfpdefxGef;atmif?

ukdeDxGef;atmif? ukdxGef;omatmif polwkdYtm; ac:,lNyD; usaemfwkdY wkd;wkd;BudwfBudwf aqG;aEG;Muyg

onf/ q&mawmfOD;pdEÅmtm; ajrykHrSppfawGtoGm; rD;oabFmay:wGif ausmufjzLc½kdif &mZ0wf0efu

zrf;avNyD/ tpcsDum usaemf&Sif;jy\/ olwkdYtHhMooGm;Muonf/ 0rf;enf;oGm;Muonf/

rdepftawmfMum olwkdYwcGef;rQ rajymEkdifMu? ai;ikdifaeMu\/ q&mawmftzrf;cH&NyDqkdcsufukd

reufjzefwGif usif;yrnfh nDvmcHwGif todray;bJ xm;oifhonf/ odkYaomf tcsdefra&G; NAdwdoQppfwyf

ykvdyfwyfwkdYu rw&m;toif;nDvmcHqkdNyD; 0kdif;zsuf? 0kdif;zrf;jyKEkdifojzifh wyfuif;ESifh aus;&Gmuif;rsm;ukd

zmNydK&GmrSpNyD;? ae&mtESHYtjym; csufcsif;uif;csxm;oifhaMumif; usaemfwifjy&m tm;vkH;u oabmwl

vufcHMuonf/ uif;rsm;ukd tylwjyif;csxm;vkdufonf/

usaemf naepmpm;NyD;csdefwGif nOfh 10-em&DcefY&SdaeNyD/ reufjzefusif;yrnfh jynfolYnDvmcH

twGuf tao;pdwftpDtpOfrsm;udk aqG;aEG;Muonf/ tzrf;cHae&aom q&mawmfOD;pdEÅm ra&mufEdkifNyD

,if;aMumifh NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd rkef;wD;&GHU&Smaeaom vdyfr&Gmbkef;awmfBuD;tm; obmywdtjzpf

xm;NyD;? ukdeDxGef;atmifu twGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&Gufrnf/ aeYa&mnygajratmufawmfvSefa&;

wyfzGJU&Jabmfrsm;ukd NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyfwufvmrnfh ukef;vrf;? a&vrf;wkdYwGif vkHavmufpGm

uif;csxm;rnf/

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHrS qkH;jzwfaomtqkdrsm;ESihftwl xdyfwef;tqkdtjzpf zrf;qD;cHae&aom

q&mawmf OD;pdEÅmwkdYtm; vGwfa&;tqkdudk xdyfwef;wifqkH;jzwfrnf ponfwkdYukd usaemfwkdY xdyfwef;

Page 119: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

119

acgif;aqmifrsm; aqG;aEG;oabmwlMuonf/ tqkdwifoGif;rnfholrsm;? axmufcHrnfholrsm;\ trnf

rsm;ESifhae&yfrsm;ukdvnf; a&G;cs,ftwnfjyKMuonf/ tzrf;cHae&aom q&mawmfOD;pdEÅmwdkYtm;

vTGwfa&; tqkdukdrl usaemfudk,fwkdifwifoGif;rnf[k usaemfwm0ef,lvkduf\/

rlvtpDtpOft& 'kH;om;jynfolYnDvmcHukd 3-&ufusif;y&ef pDpOfcJhaomfvnf; vufiif;tajc

taet& NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyfrsm;\ vIyf&Sm;rItay: tajcwnfNyD; usif;yoGm;&efvnf; qEwlnD

rI &&Sdxm;Mu\/ rif;jym;NrdKU? NrdKUa[mif;NrdKUESihf ajrmif;abGNrdKUrsm;ay:&Sd au'g&Jabmfrsm;xH qufom;rsm;

vTGwfNyD; ,if;NrdKUrsm;rS NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyfwkdY\vIyf&Sm;rIukd aeYra&G;? nOfhra&G; wdusaomowif;

&Ekdifa&;ukdvnf; usaemfwdkY pDpOfMu\/

NAdwdoQvufyg;ap? ykvdyftcsKdUrSty ykvdyfor*¾tzGJUrSm trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJukd

taxmuftul jyKaeMuNyDjzpfygonf/ OD;0rf;armif acgif;aqmifaom ykvdyfor*¾XmecsKyfonf

trsKd;om; vGwfvyfa&;wkdufyGJudk axmufcHvsuf&Sdovdk? OD;armifarmif? OD;atmifbwkdY acgif;aqmifrI

atmufwGif &Sdaeaom &ckdifykvdyfor*¾vnf; &ckdifjynfvGwfvyfa&;vIyf&Sm;rIrsm;ukd axmufcHtm;ay;

vsuf&Sdaeonf/ 'kH;om;jynfolnDvmcHukd zsufvkdzsufqD;jyK&ef NAdwdoQe,fcsJU ppfwyfu BudK;pm;vQif

rif;jym;NrdKU? ajrmif;abGNrdKU? NrdKUa[mif;NrdKUwkdYokdY NAdwdoQppfwyfrsm; wufvmvQif usaemfwkdYBudKwifowif;

&Ekdifojzifh pDpOfxm;onfhtwkdif; 'kH;om;jynfolnDvmcHukd usaemfwdkYr½kyfodrf;bJ qufvufusif;y

Mujcif;jzpfygonf/

'kH;om;jynfolYnDvmcHwGif owfrSwfxm;onfhtwkdif; vdyfr&Gm bkef;awmfBuD;u obmywdtjzpf

vnf;aumif;? ukdeDxGef;atmifu twGif;a&;rSL;tjzpfvnf;aumif;? aqmif&GufMu\/ nDvmcHusif;y

aepOftwGif; ppfawGNrdKU au'g&Jabmfrsm;xHrS q&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&onfhudpöukd wdwdususod&

onf/ q&mawmftm;zrf;pOf twlwl&SdaeNyD;? tzrf;rcH&bJ vGwfvmol &JabmfeDatmifwkdYvnf; a&muf

vmMuonf/ olwkdYtzrf;rcH&onfrSm oabFmpma&; ukdarmifvSausmf 0Sufxm;vkdufjcif;aMumihf

vGwfvmjcif;ukdvnf; &JabmfeDatmifwkdYajymjyMuonf/

q&mawmf &rf;NAJodk Ya&mufoGm;csdefwGif &rf;NAJ½kH;ESifh*gwfwkd Yukd vlxk0kdif;NyD;? ukdb[ef

(e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pktmPmykdiftzGJU0ifwOD;)? ukdbkd;EG,f ausmufjzLc½kdif vli,frsm;

acgif;aqmifESihfausmufjzLc½kdifzqyvtzGJUacgif;aqmifwOD;) ESihf zrf;qD;xm;ol 18OD;tm; vGwf&ef

ta&;qkdaecsdefESifh wxyfwnf;jzpfaeonf/ ukdb[efESifh ukdbkd;EG,fwkdY e,fcsJUawmfvSefa&; wyfaygif;pk

vrf;pOfukd taumiftxnfazmf&ef oif;yef;ukdif;&GmESihfbkef;awmfBuD;ausmif;wGif aus;&GmvlBuD;rsm;ESihf

ñ§dEIdif;aqG;aEG;aeMuonf/

&rf;NAJe,fykdif rsufESmjzLt&m&Sd ruúmaro,k ukd,fwkdifacgif;aqmifNyD; vufeufukdifrsm;jzifh

0kdif;xm;um ukdb[ef? ukdbkd;EG,fESifh aqG;aEG;yGJodkY wufa&mufaeaom oif;yef;ukdif;&GmvlBuD; 16OD;wkdYukd

zrf;rnf/ BudK;rsm;jzifh wkyfaESmifNyD; &rf;NAJNrdKUodkY ,laqmifvmonf/ tjypfrJhaomrdrdwdkYacgif;aqmifrsm;

tm; zrf;qD;onfukd jynfolvlxk rauseyf/ &rf;NAJNrdKU&Sd ½kH;ESihf*gwfukd0kdif;NyD; olwkdYacgif;aqmifrsm;ukd

vTGwf&ef ta&;qkdMuonf/ q&mawmf &rf;NAJNrdKUodkY a&mufonfukd awGUjrif&aomjynfolrsm; ykdíydkí

tkH<uvmonf/ aomif;csDvsuf&Sdaom jynfolrsm; ½kH;ESihf*gwfwkdYukd &ufqufrjywf 0kdif;xm;\/ rsufESmjzL

e,fykdifruúmaro,k vufrIdifcsoGm;onf/

Page 120: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

120

rw&m;zrf;xm;olrsm;ukdvTwfrnf[k vufrSwfa&;xkd;ay;&onf/ atmifyGJ&jynfolrsm; rdrd&yf&Gm

aetdrfrsm;okdY jyefoGm;Mu\/

q&mawmfwkdYvnf; 'kH;om;jynfol nDvmcHodkY tcsdefrSDa&mufEkdifa&;twGuf &rf;NAJNrdKUrS av;yif

wyfavSjzihf ausmufjzLNrdKUodkY wnOfhvkH; ttdyfysufcHívmMu&\/ ausmufjzLNrdKUwGif qkdufuyfxm;aom

tm&uHzvkdwD;,m; rD;oabFmjzihf ppfawGNrdKUodkYvkdufvmMuonf/

xkH;pHtwkdif; ajrykHqdyfurf;wGif rD;oabFmwnOfh tdyfem;onf/ aemufwaeY ajrykHNrdKUrS ppfawGodkY

oGm;&m ajrykHjrpf0teD;wGif vufeufukdiftjynhfygaom ,lbDbkwfjzifhvma&mufonhf ausmufjzLc½kdif0ef

rpöwmtuf*sDatpaumh (Mr. S.G.A. Scott,) uufpfbDacwf (AkdvfrSL;) u q&mawmf? OD;bkd;OD;? OD;armifjrOD;

(,ck NrdKUa[mif;NrdKUe,f ygwD,lepf)polrsm;udk zrf;qD;oGm;onf/

vlxk0kdif;vkrnfqkd;&drfí q&mawmftm; &JXmeESihf axmifwGifrxm;&J? ppfawGoJacsmif; ppfXme

wGif xm;&Sdonf[k ppfawGau'g&Jabmfrsm;u twdtusajym\/ q&mawmfwdkY tzrf;cH&pOfu

vGwfvmaom&Jabmf eDatmifwdkYvnf; ajym\/

nDvmcHaemufqkH;aeYwGif q&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&jcif;ukd usaemf&ifzGihfvkduf\/ q&mawmf

OD;pdEÅmwkdY &rf;NAJNrdKUwGif vlxk½kH;ESihf *gwf0dkif;wkdufyGJESihf qkHjcif;rStp tzrf;cHoGm;&jcif;ukd tao;pdwf

uGif;uGif;uGufuGufay:atmif usaemfajymjyonf/ ajymjyaeaom usaemfukd,fwkdifvnf;

ESajrm0rf;enf; aMuuGJaeovkd? wufa&mufaeaom jynfolESpfaomif;cefYuvnf; wkwfwkwfrQrvIyf?

aMuuGJ0rf;enf;aeMu\/

rw&m;zrf;qD;cHae&aom q&mawmfESifhwuG zrf;qD;xm;olrsm;tm; t<uif;rJhvTwfay;&ef

þnDvmcHrS ta&;qkdaMumif; tqkdukd ed*kH;csKyfrnfhtykdif;wGif q&mawmftzrf;cH&onfukd pdwfysufvuf

ysufrjzpfa&;? q&mawmfwkdY vGwfa&;twGuf vlxkwkdufyGJrsm; ae&mtESHY qifETJwkdufyGJ0ifMua&;? ,kwfrm

aom aumufuspfaom NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufwGJrjzKwf wkdufyGJrsm; ae&mtESHY qifETJwkdufyGJ

0ifMua&; vIHYaqmf&if; usaemftqkdwifvkdufygonf/

obmywd vdyfr&Gm bkef;awmfBuD;uvnf; NAdwdoQe,fcsJU ukdvkdeDuRefb0rS vGwfajrmufa&;

rdefYcGef;ajymum 'kH;om;jynfolYnDvmcHukd ½kyfodrf;vdkufMuonf/ q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; zrf;avNyD[k

odMuavonfESihfwpfNydKifeuf ajratmufawmfvSefa&;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;u vufeufjzifh

wGef;vSefcGihfjyK&ef jyif;jyif;xefxef cg;cg;oD;oD; ta&;qkdvmMu\/

usaemfwkdY zGJUpnf;xm;aom wyfzGJUrsm;\aoewfajymif;0 usaemfwdkYbufodkY vSnfhvmEkdifonf/

odkYaomf rl&if;&nfrSef;csuftwkdif; jrefrmjynfwpfjynfvkH;ESihf wNydKifwnf; NAdwdoQe,ffcsJUpepfqkd;ukd

awmfvSef&rnf/ ,if;aMumifh vufiif;vufeufukdif awmfvSefa&;ukd usaemfcGihfrjyK? EkdifiHa&;enf;

vlxkqE´jyyGJenf;jzihfom q&mawmfwkdYvGwfa&;ukd r&yfrem; usaemfwkdY aqmif&GufMu\/

q&mawmfOD;pdEÅmwkdY tzrf;cH&onfhudpöESihfywfoufí 1947ck arv 14&ufaeYxkwfa0aom

ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; yg&Sdvmonf/

&ckdifjynfta&; OD;pdEÅmukd,fawmfukd zrf;NyD&ckdifjynfta&; OD;pdEÅmukd,fawmfukd zrf;NyD&ckdifjynfta&; OD;pdEÅmukd,fawmfukd zrf;NyD&ckdifjynfta&; OD;pdEÅmukd,fawmfukd zrf;NyD&ckdifjynfta&; OD;pdEÅmukd,fawmfukd zrf;NyD

[laomacgif;pD;BuD; wyfvkdufonf/ wqufwnf; a&;om;vkdufonfrSm ]]&ckdifjynf Nidrf0yfydjym;

a&;twGuf wkdif;rif;BuD;u vufeufukdifppfom; waxmifawmif;&om ukdatmifqef;tpdk;&u ppfom;

ESpfaxmifcGifhjyKvkdufonfqkdjcif;}}acgif;pOfi,fukd wyfNyD;a&;om;xm;onfrSm ]]&uftenf;i,ftwGif;u

Page 121: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

121

&ckdifjynfwyfaygif;pkacgif;aqmifBuD; q&mawmfOD;pdEÅmukd,fawmftm; qkdif&mrS zrf;qD;vkdufNyD

jzpfaMumif;/

xkdodkY OD;pdEÅmukd,fawmftm; zrf;qD;vkdufjcif;ESihfywfoufí ,cktcg &ckdifwkdif;t&yf&yfwGif

qlylaomif;usef;vsuf&SdawmhaMumif;/ txl;ojzihf ppfawGc½kdif rif;jym;NrdKUe,f? NrdKUa[mif;NrdKUe,fwGif

v,fcGefray;a&; w&m;rsm;ukda[majymrIaMumifh aeYa&mnygqlylaeMuonfqkdaMumif; ausmufjzLc½kdif

ajrykHNrdKUe,fESihf rmefatmifNrdKUe,f? ¤if;jyif oHwGJ'dpBwdwfe,ft&yf&yfwGif qlylaomif;usef;vsuf&Sdonf

[k Mum;od&aMumif;/

ppfom; 1000ay;yg/ppfom; 1000ay;yg/ppfom; 1000ay;yg/ppfom; 1000ay;yg/ppfom; 1000ay;yg/

]]xkdqlylrIrsm;rSm txl;ykdrkdrsm;jym;vmojzihf ppfawGNrdKUrS &ckdifwkdif;rif;BuD; OD;ausmfonf &ckdifjynf

ta&;rsm;ukd txuftpkd;&xH tpD&ifcH&efESihf &ckdifjynfNidrf0yfydjym;a&; twGuf ppfom;rsm;awmif;&ef

11-5-47 aeYu &efukefNrdKUokdYa&muf&SdvmNyD;vQif qkdif&modkY &ckdifjynf Nidrf0yfydjym;a&;twGuf ppfom;

1000ukd awmif;qkdonfqkdaMumif;}}

ppfom; 2000,lapppfom; 2000,lapppfom; 2000,lapppfom; 2000,lapppfom; 2000,lap

]]odkY &ckdifwkdif;rif;BuD; OD;ausmfu qkdif&modkY &ckdifjynfNidrf0yfydjym;a&;twGuf ppfom; 1000

awmif;onfwGif OD;atmifqef;tpkd;&u acwfrSDvufeufrsKd;pkHESihf &ckdifjynftrsKd;om; x<uolrsm;tm;

ESdrfeif;&eftwGuf ppfom; 2000ukd,l&ef cGifhjyKvkdufNyDjzpfaMumif; od&onf/

vkdufvHzrf;qD;aeNyDvkdufvHzrf;qD;aeNyDvkdufvHzrf;qD;aeNyDvkdufvHzrf;qD;aeNyDvkdufvHzrf;qD;aeNyD

]],cktcg &cdkifjynf&yfuGuftoD;oD;wGif wkdif;jynfa&;twGuf pdwfxufoefaeoltrsKd;om;rsm;

tm; qkdif&mrStESHYtjym; vkdufvHzrf;qD;aeNyD[kvnf; Mum;&aMumif;/

wkdYta&;rsm;ukd aqG;aEG;&efwkdYta&;rsm;ukd aqG;aEG;&efwkdYta&;rsm;ukd aqG;aEG;&efwkdYta&;rsm;ukd aqG;aEG;&efwkdYta&;rsm;ukd aqG;aEG;&ef

]]okdYtwGuf xkdta&;ukd aqG;aEG;&ef &efukefNrdKU&Sd trsKd;om;toif;BuD;\tpnf;ta0;wpf&yfukd

vmfrnfhaomMumaeY 16-5-47aeY aeYvnf 2-em&DtcsdefwGif &efukefNrdKU &ckdiftrsKd;om;toif;csKyf

wnf&mXmeü usif;y&efpDpOfxm;Muonf[k od&aMumif;}}[lí ol&d,owif;pmwGif a&;om;azmfjyyg

&Sdygonf/

q&mawmfOD;pdEÅmwkdY tzrf;cH&onfhudpöESihfywfoufí owif;pmrsm;uvnf; a&;om;azmfjyMu

ovkd &ckdifjynfwGif oHwGJNrdKU? trf;NrdKU? rif;jym;NrdKU? aygufawmNrdKU? NrdKUa[mif;NrdKU? ausmufawmfNrdKU?

ykPÖm;uRef;NrdKU? &aohawmifNrdKUpaom NrdKUaygif;rsm;pGmwGifvnf; NrdKUwkdif;aomif;csDwufaom jynfolvlxk

tpnf;ta0;rsm;u q&mawmfwkdYvTwfa&;ukd jyif;xefpGm ta&;qkdvmMuonf/ ppfawGNrdKU ausmif;om;

vli,frsm;uvnf; vIyf&Sm;vmMuonf/

,if;aMumifh tpkd;&u ajz&Sif;csufxkwfvm&onf/ tpkd;&ajz&Sif;csufESihfywfoufí 1947-

ckESpf arv16&uf xkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; azmfjyxm;onf/

]]OD;pdEÅmukd,fawmfukd bmaMumifh zrf;&ovJ}}acgif;pD;BuD;ESihfwqufwnf;wGif ]]&ckdifjynfrSm

vlqdk;rsm;[m rdef;uav;rsm;ukd rw&m;jyKusihfNyD; tcGefawmfray;a&;rsm;ukd jyKvkyffcg wcsKdUae&mrsm;

wGif pifNydKiftpkd;&axmifaeMuygw,f(0efBuD;OD;bcsKd) }}[k acgif;pOfi,fwyfNyD; atmufygtwkdif;

Page 122: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

122

qufvufa&;om;oGm;ygonf/

1947-ck arv 15-&ufaeY aeYvnf 1-csufwD;wGif &efukefNrdKU twGif;0efrsm;½kH; 0efBuD;OD;bcsKd

tcef;ü 0efBuD;OD;bcsKdu owif;pmq&mrsm;tm; zdwfac:um &ckdifjynf OD;pdEÅmukd,fawmfzrf;qD;onfh

udpöESihfywfoufí atmufygtwkdif; &Sif;jyvkdufaMumif;/

]]pifNydKiftpkd;&axmifNyD}}]]pifNydKiftpkd;&axmifNyD}}]]pifNydKiftpkd;&axmifNyD}}]]pifNydKiftpkd;&axmifNyD}}]]pifNydKiftpkd;&axmifNyD}}

arv 14-&ufaeYxkwf owif;pmtcsKdUwGif &ckdifjynftrsKd;om;wyfaygif;pk acgif;aqmifBuD;

OD;pdEÅmukd,fawmftm; zrf;qD;xm;aomudpöESihfywfoufítrSm;rSm;t,Gif;,Gif; a&;om;xm;Muonfukd

awGU&Sd&ygw,f/ trSefrSm &ckdifjynfwGif qlylaeonfrSm ,ckrS r[kwfyg/ OD;pdEÅmukd rzrf;rDyif vlqkd;rsm;

[m rdef;cav;rsm;tm; rw&m;usihfjcif;? qefwjynf aiGwrwfupNyD; wkdufckdufvk,kaeMujcif;rsm;ukd

jyKaeMuygw,f/ 'gawGwifruao;bl;? olwkdYbufudk rygwJholrsm;ukdvnf; udpöwkH;pD&ifjypfaeMuyg

w,f/ aemufvnf; trawmfaMu; tcGefawmfaMu;ray;Mu&efukdvnf; olwdkYwawG[m enf;trsKd;rsKd;

awGUokH;NyD; jyKvkyfaeMuygw,f/ wcsKdUae&mrsm;rSmqkd&if pifNydKiftpkd;&axmifNyD; vlawGukdowf? Budrf'Pf

ay;ponfjzifh trsKd;rsKd;w&m;rJhuif;pGm jyKvkyfaeMuygonf/

]]zrf;qD;vkduf}}]]zrf;qD;vkduf}}]]zrf;qD;vkduf}}]]zrf;qD;vkduf}}]]zrf;qD;vkduf}}

tJ'gukd qkdif&mta&;ykdifrsm;u usaemfhxHvmNyD; taMumif;Mum;vkdY tpkd;&u wkdif;rif;BuD;ukd

xkdudpöaqG;aEG;&ef &efukefukdac:cJhygw,f/ aemufwkdif;rif;BuD; &efukefa&mufNyD; 2-&ufMumw,fqkd&if

bJ &ckdifjynfrSaeNyD; tmPmykdifrsm;;u OD;pdEÅm&JUw&m;rJh jyKrlcsufrsm;aMumihf zrf;qD;vkduf&aMumif;jzifh

owif;ay;ykdYvkdufygw,f/

]]brf;qD;vkdufykH}}]]brf;qD;vkdufykH}}]]brf;qD;vkdufykH}}]]brf;qD;vkdufykH}}]]brf;qD;vkdufykH}}

OD;pdEÅmukd zrf;&jcif;taMumif;rSm vGefcJhaomaomMumaeYu ausmufjzLe,fykdif0efaxmufu

owif;t& &rf;NAJuRef;teD;rS &Gmw&GmoGm;NyD; OD;pdEÅm\ wynhf 2a,mufukd ½kdifz,f 7vufESihf olykefx

&ef pm&Gufpmwrf;rsm;ESihf awGU&Sdojzifh &rf;NAJukdac:vmNyD; ppfaq;aeaomtcsdefrSm vlaygif; 300cefY[m

NrdKUykdif½kH;ESifh ykvdyfXme0kdif;NyD; tqkdygvl 12a,mufeJY vufeufrsm;ukd jyefay;&ef awmif;qkdMuygw,f/

xkdta&;ukd e,fykdif0efaxmufu &mZ0wf0efxHodkY csufcsif;taMumif;Mum;NyD; rddrdwkdYwGif xkdvlrsm;ukd

jyefvTwf&ef tmPmr&Sdyg/ ta&;yk difomvQif wwfEk difaMumif;jzif h jyefMum;vdkufygw,f/

tJ'DvkdjyefMum;ajzqkdvkdufaomfvnf; vlxku tqkdygae&mukd ESpf&ufwkdifwkdif 0kdif;xm;NyD; jyefawmhrnf

vkyfaewkH;rSm acgif;aqmifOD;pdEÅmu vlxkukdqufvuf0kdif;xm;&efajymNyD; ¤if;ukd,fwkdif e,fykdif

0efaxmufxHoGm;í brf;xm;olrsm;ukdvufeufESifhwuG jyefvTwf&ef[laomtrdefYpmukd twif;tMuyf

vufrSwfxkd;ckdif;ygojzifh? e,fykdifu vufrSwfxkd;&ygw,f/ tJ'DvkdvufrSwfxkd;NyD;w,fqkd&ifbJ OD;pdEÅm

[m olYvlrsm;eJY vufeufawGukd,lNyD; tpkd;&armfawmfuav;eJY xGufoGm;w,f/

]]vlpkcGJvkduf&jcif;}}]]vlpkcGJvkduf&jcif;}}]]vlpkcGJvkduf&jcif;}}]]vlpkcGJvkduf&jcif;}}]]vlpkcGJvkduf&jcif;}}

OD;pdEÅmwkdYxGufoGm;NyD;aemuf &mZ0wf0efa&mufvmNyD; aoewfrdk;ay:ypfazmufum? vlxkukd

vlpkcGJvkduf&ygw,f/ aemufcsufcsif;qkdovkd &mZ0wf0ef[m OD;pdEÅmaemufukd vkdufoGm;NyD; OD;pdEÅmukd

ajrykHNrdKUteD;rSm brf;&ygw,f/ trSefrSm OD;pdEÅmukd zqyvtpkd;&u jyefvTwfxm;jcif;jzpfygw,f/

Page 123: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

123

okdYaomfvnf; OD;pdEÅm&JU jyKrlykHawG[m e,fole,fom;rsm;ukd xdckdufNyD;aevkdY jyefzrf;vkduf&jcif;jzpfygw,f/

tJ'g[m OD;pdEÅmukd,fawmfukd zrf;qD;vkduf&jcif;taMumif;&if;ESihf zrf;qD;vkduf&ykHawGygbJ[k ajymqkded*kH;

csKyfoGm;aMumif;[lí ol&d,owif;pmwGif a&;om;yg&Sdygonf/

q&mawmfOD;pdEÅmudpöESihfywfoufNyD; vef'ef(bdvyf) ygvDrHwGifyifvQif NAdwdoQygvDreftrwf

rsm; ar;jref;Muonf/ usaemfwkdY wcgrQvnf;ra&mufbl;? usaemfwkdYxJwGif vef'efygvDreftm;

vufvSrf;rSDol wpfOD;rQ r&Sdygvsuf NAdwdoQygvDreftrwfrsm;u q&mawmfOD;pdEÅmudpöar;jref;&onfh

tajctaeodkYa&mufoGm;&onfrSm xkdpOfu &ckfdifjynf\EkdifiHa&;wuf<urI rnfonfhtqifhxd

&Sdaeonfukd cefYrSef;Ekdifayonf/ ,if;udpöESihfywfoufí 1947ckESpf? ZGefv (14)&ufaeYxkwfa0aom

ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;onf/

]]OD;pdEÅmudpö ygvDrHwGif ajymMuNyD}}[k 14-6-47 xkwf ol&d,owif;pm pmrsufESmzkH;wGif

acgif;pOfwyfxm;NyD;o ]][if'gqiftajym/ vef'ef ZGef 12-&uf aeYpGJaMu;eef;acgif;pOfi,fatmufwGif

qufvufazmfjyoGm;onf/ ]]&ckdifjynfukd jrefrmjynfrScGJxGuf&ef vIHYaqmfay;aeaom &ckdifawmfvSefa&;

acgif;aqmif OD;pdEÅmukd zrf;qD;NyD;aemufrS ¤if;awmfvSefa&;acgif;aqmif OD;pdEÅmxHü? jreffrmjynftpkd;&u

rw&m;toif;aMujimxm;onfh tvHeDrsm;ESihftquftoG,f jyKvkyfaom pm&Gufpmwrf;wcsKdUukd awGU&Sd

zrf;qD;rdonf[k ,aeYn bdvdyfatmufygvDrH vTwfawmfwGif jrefrmjynfqkdif&mvufaxmuftwGif;0ef

uav; rpöwmtmom[if'gqifu ajymjyaMumif;/

aumif;rGefvmNyD/aumif;rGefvmNyD/aumif;rGefvmNyD/aumif;rGefvmNyD/aumif;rGefvmNyD/

,cktcg tpkd;&u ykvdyfESihfppfwyfrsm;ukd &cdkdifjynfokdYykdYxm;NyDjzpfaomaMumifh &ckdifjynf\tajc

taerSm rsm;pGmaumif;rGefvmNyD[k vufaxmuftwGif;0efuav; [if'gqifu qufvufajymjy

aMumif;/

ryl;aygif;vkdryl;aygif;vkdryl;aygif;vkdryl;aygif;vkdryl;aygif;vkd

&ckdifjynf tajctaerSm vGefcJhaomvaygif;tenf;i,fcefYu tawmfuav; qkd;&Gm;cJhaMumif;

xkdtcgu *syefukdawmfvSefcJhbl;aom ¤if;awmfvSefa&;acgif;aqmif OD;pdEÅmESihfol\ aemufvkdufaemufyg

wcsKdUonf &ckdifjynfwGif pifNydKiftpkd;&wnfaxmifvsuf tcsKdUqif;&Jol qif;&Jom; tjypfrJhrsm;ukd

tMurf;ywrf;zufcg ñ§if;yrf;ESdyfpufcJhao;aMumif;/ odkYaomf AkdvfcsKyfatmifqef;tpkd;&onf OD;pdEÅmESifh

aemufvkdufaemufyg 16OD;tm; vufeufcsckdif;NyD;aemuf Muifemaxmufxm;um vGefcJhaom Zefe0g&D

17&ufaeYupí vkH;0tjypfrS vGwfNidrf;csrf;omcGihfay;cJhaMumif;/ xkdtcsdefrSpí OD;pdEÅmonf jrefrmjynf

tpkd;&ESihfyl;aygif;í ulnDaqmif&Guf&ef qE´r&SdaMumif;/

pifNydKiftpkd;&pifNydKiftpkd;&pifNydKiftpkd;&pifNydKiftpkd;&pifNydKiftpkd;&

xkdaemuf OD;pdEÅmonf jrefrmjynftpkd;&ESihf NAdwdoQwkdY csKyfqkdcJhaom pmcsKyfukd azmufzsufNyD;

vGwfvyfa&;ukd wkduf,l&rnf[k a<u;aMumfNyD; &Gmrsm;ukd vGwfvyfa&;&HykHaiGrsm; aumufcHum pifNydKif

tpkd;&axmifvsuf jypfrI&SdolwkdYukd ¤if;wkdYvlpkukd,fwkdif Budrf'Pf½kdufjcif;? owfjzwfjcif;txd pD&ifonf

omru ykvdyfrsm;ukdyif ,SOfNydKifwkdufckdufum &ckdifjynftajctaeukd qkd;&GmvmapcJhaMumif;/

Page 124: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

124

e,fykdif½kH;ukd 0kdif;w,f/e,fykdif½kH;ukd 0kdif;w,f/e,fykdif½kH;ukd 0kdif;w,f/e,fykdif½kH;ukd 0kdif;w,f/e,fykdif½kH;ukd 0kdif;w,f/

&ckdifwjynfvkH;üvnf; tpnf;ta0;usif;ycg trawmfaMu;ray;a&;? oD;pm;cray;a&;? w&m;

a[mNyD; qkH;jzwfcsufrsm; csMuaMumif;/ OD;atmifqef;ukd,fwkdif xkdupötwGuf aqmif&Guf&ef csufcsif;

vkduyfoGm;jaomfvnf; ratmifjrifcJhaMumif;/ vGefcJhaomarvqef; 9&ufaeYuvnf; OD;pdEÅm

acgif;aqmifaom vlaygif; okH;axmifcefYwkdYonf &rf;NAJuRef;&Sd e,fykdif½kH;0kdif;NyD; tpdk;&zrf;qD;xm;aom

¤if;wkdY\ vlaygif; 18OD;cefYukd jyefvTwf&rnf[k ta&;qkdMuaMumif;/ xkdYaMumifh OD;pdEÅm\qE´t&

xkd&mZ0wfjypfrIusL;vGefol 18OD;ukd qkdif&mrSvTwfypfvkduf&aMumif;/ okdYaomfvnf; aemufqkH;ü OD;pdEÅm

ESihftazmfrsm;ukdzrf;qD;vkduf&awmhaMumif;ESihf rpöwmtmom[if'gqifu atmufvTGwfawmf &ckdifjynf

ta&;ESifhpyfvsOf;í ar;Muaomar;cGef;rsm;ukd txufygtwkdif; ajz&Sif;Mu&aMumif;}}[k ol&d,

owif;pmwGif a&;om;azmfjyxm;onf/

txufygazmfjycsufrsm;ukd axmuf½IvQif 1945-ckESpfrSpNyD; ajrqDajrcGefcray;a&;? vufikwf

vuf&if; v,fykdifa&;? wkdufyGJrsm;rS ajratmufawmfvSefa&; vufeufukdifwyfzGJUrsm; zGJUpnf;jcif;? NAdwdoQ

tpkd;&tvkdawmf&d &GmolBuD;rsm;ukd jzKwfypfNyD;? aus;&Gmrsm;udk Ouú|tkyfcsKyfa&;pepfjzifh tpm;xkd;um

tmPmeDe,fajrxlaxmifjcif;wkdYESihf ajrykHwyfaygif;pk nDvmcHwGif us,fjyefYaomvlxkvlwef;pm; tzGJU

tpnf;rsm;pkpnf;í e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pkukd xlaxmifEkdkifcJhNyDjzpfaom q&mawmfOD;pdEÅmESihf

usaemfwkdYonf tu,fíjrefrmjynfrS EkdifiHa&;? ppfa&;ponfwkdYjzifh pGufzufrcH&ygvQif NAdwdoQe,fcsJU

pepf ukdvkdeDuRefb0rSvGwfajrmuf&ef vufeufpGJukdifawmfvSefMuolrsm;om jzpfoGm;&rnfhjzpf&m AD,uf

erfwGif zufqpf*syefawmfvSefa&;tNyD; e,fcsJU&ef usL;ausmfvmaom jyifopfe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeuf

jzihfawmfvSefcJhaom orw[kdcsDrif;uJhodkY q&mawmfeSihfusaemfwkYdvnf; &ckdif[kdcsDrif;rsm; jzpfaumif;jzpf

oGm;rnf/ ,ck þodkYjzpfrvmyg/

]]NcdrfhNcdrfhoJoJ vlxkwdkufyGJrsm;}}]]NcdrfhNcdrfhoJoJ vlxkwdkufyGJrsm;}}]]NcdrfhNcdrfhoJoJ vlxkwdkufyGJrsm;}}]]NcdrfhNcdrfhoJoJ vlxkwdkufyGJrsm;}}]]NcdrfhNcdrfhoJoJ vlxkwdkufyGJrsm;}}

'kH;om;jynfolY nDvmcHESihf *Gif;qufNyD; qufvufusif;y&ef pDpOfxm;aom jynfolYnDvmcHrsm;ukd

q&mawmftzrf;cH&jcif;aMumifh &yfpJypfMu&ygonf/ ajratmufawmfvSefa&;vufeufukdif wyfzGJUrsm;pGm

u vufeufjzifhawmfvSefa&;ukd tylwjyif; oJoJrJrJawmif;qkdvmMu\/ usaemfwkdY acgif;aqmifrsm;

tBudwfte,f aqG;aEG;Muonf/

tzrf;cHoGm;&aom &cdkifjynf jynfolYvGwfvyfa&; tzGJUcsKyf XmecsKyf Ouú|OD;bkd;OD;ae&mwGif

OD;ñkdvSatmifukd tpm;xkd;Mu\/ vufiif;vufeufjzihf wGef;vSefa&;ukd usaemfwkdY wm;qD;EkdfifoGm;\/

rl&if;t"du&nf&G,fcsufukd usaemfwkdY rpGefYvTwf? jrefrmjynfwpfjynf;vkH; wNydKifwnf;vkdvkd NAdwdoQe,fcsJU

pepfqkd;ukd awmfvSef&mwGif usaemfwdkY wwyfwtm; yg0if&efom usaemfwkdY t"du&nfrSef;csuf

jyKxm;onf/

uufpbDacwf (NAdwdoQppftkyfcsKyfa&;acwf) uyif 0g&rf;xkwfxm;í awmckd0&rf;ajy;ae&aom

q&mawmfOD;pdEÅmtm; vlxkqE´jyyGJ vlxkwkdufyGJrsm;jzihf 0&rf;ajy;tjzpfrS xkwf,lcJhovkd ,ckvnf;

vlxkqEjyyGJrsm;? vlxkwkdufyGJrsm;jzifh q&mawmfwkdY vGwfa&;ukdBudK;pm;rnf/ vufeufjzihf wGef;vSef&ef

jyif;jyif;xefxefcg;cg;oD;oD; awmif;qkdaeMuaom ajratmufawmfvSefa&; vufeufukdifwyfzGJUrsm;odkY

acgif;aqmifrsm;ukd,fwkdif oGm;a&mufajz&Sif;rnf/ &ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmfESihfwuG &efukefNrdKU&Sd

acgif;aqmifrsm;xH r[kwfrrSefpGyfpGJNyD; zrf;qD;xm;jcif;cHae&aom q&mawmfESihf zrf;xm;olrsm;

vGwfa&;twGuf usaemfpma&;&efwkdYukd qE´wlnDpGmjzihf qkH;jzwftwnfjyKMuygonf/

Page 125: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

125

e,ftoD;oD;&Sd XmecGJrsm;xH ñTefMum;vTmrsm;ukd csufcsif;uRefawmfydkYay;\/ q&mawmfOD;pdEÅmwkdY

zrf;qD;cHoGm;&aomfvnf; aMuuGJ0rf;enf;½kHjzihf wif;wdrfraeMubJ ¤if;wkdYvGwfa&;ESihf trsKd;om;

vGwfvyfa&;wkdYtwGuf qufvufwkdufyGJ0if&rnfh orkdif;ay;wm0efukd xrf;aqmifMua&;wkdYudk

&Snfvsm;pGm &Sif;jyum vufeufjzihf wGef;vSefjcif;ukd tvsOf;rjyK&/ NrdKUjyrsm;odkYwufNyD; vlxkqE´jyyGJ

rsm;usif;y&mwGif vufeufqkdí tyfwpfacsmif;yif ,lroGm;&/

vlxkqE´jyyGJrsm;twGuf vIHYaqmfa&;rS csDwufa&;txd aus;&Gmtvkduf wkdufe,ftvkduf

acgif;aqmifrsm; a&G;NyD; tpnf;a0;obmywdrsm;ESihf twGif;a&;rSL;rsm;ukdyg pepfwusa&G;cs,fjcif;?

a&G;cs,fcH&olrsm;onf NAdwdoQppfwyf ykvdyfwyfwkdY\ aoewfjzihf ypfowfrIrsm;ukdyif cH&zG,f&Sd&m

rdrdqEtavsmuf aqmif&Gufrnfholrsm;ukdom a&G;cs,fa&; ponfrsm;ukd jyKvkyfoGm;&ef ñTefMum;vTm

wGif tao;pdwfa&;om;azmfjyxm;onf/

&ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmf? udkAaqG( xkdpOfu zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;

OD;AaqG) ? ukdausmfNidrf; (xkdpOfu jynfxJa&;0efBuD;) ESihf ocifjr (AdkvfcsKyfatmifqef;wkdYESihftwl

vkyfBuHcHoGm;&aom tmZmenfocifjr) wkdYrSm usaemfESihf yk*¾dKvft&yg &if;ESD;aeMuolrsm;jzpfí

q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; vTwfay;&ef usaemftm;ukd;wBuD; pma&;ygonf/ &ckdifwkdif;rif;BuD;xHay;pm

ukd ukdvSxGef;ausmfukd,fwkdifoGm;ykdYNyD; aqG;aEG;csufrsm;yg tao;pdwf ay;ykdY&ef udkvSxGef;ausmfukd

usaemfñTefMum;vkduf\/ &efukef&Sd acgif;aqmifrsm;xH ay;pmrsm;ukdvnf; pdwfcs&aom usaemfwdkY

au'g&Jabmfrsm;ESihf ay;ykdYvkduf\/ q&mawmfonf vGwfvyfa&;ydokum? q&mawmfonf v,form;

bcif? ,if;aMumifh q&mawmftm; zrf;qD;jcif;onf ajratmufawmfvSefa&;vufeufukdifwyfzGJUrsm;tm;

a'golykefxaponf/ tHwBudwfBudwfjzpfaponf/ olwkdYtoufukd pGefYvSLNyD; wGef;vSefcGihfjyK&ef jyif;jyif;

xefxefawmif;qkdvmaponf/ olwkdYxH usaemfwkdY oGm;Mu&\/ olwdkY\ rsufarSmifMuKwfaeaom

rsufESmrsm;ukd &Tifvef;vmatmif azsmhazsmif;&\/ olwkdY\rmausmaomtoJukd vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pD

a&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYjzihf aq;auR;,l&\/ olwkdYvufxJ ckdifNrJpGmukdifxm;aom vufeufrsm;tpm;

olwkdYvufxJ EkdifiHa&;oabmw&m;vufeufukd usaemfwkdY ay;tyfvkduf&\/ ajratmufvufeufukdif

awmfvSefa&; wyfzGJUrsm;\ vufeufukdifwkdufa&; vrf;pOfrS olwkdYtm; usaemfwkdY qGJxkwf,lvkdufNyD/

tpkd;&u 0&rf;xkwfqifhxm;jcif; r&Sdao;aom olwkdYxJrS &Jabmfaygif;rsm;pGmukd vlxkwkdufyGJxJwGif

taocHwyfom;tjzpf usaemfwkdY wm0efay;vkduf\/ NrdKUjytoD;oD;wGif tkH<uaomvlxkqEjyyGJrsm;jzihf

NcdrfhNcdrfhoJoJjzpfvsuf/

yxrqkH;vlxkqEjyyGJudk XmecsKyfESihf teD;uyfqkH;jzpfaom ajrykHNrdKUukda&G;cs,fonf/ vlxkqEjyyGJ

acgif;aqmiftjzpf ukdatmifxGef;jr (uG,fvGefoGm;aom AkdvfrSL; ac: atmifxGef;jr)? udkda&TausmfOD;

(armfuGef;yxrqifh) ESihf udkatmifvSjzL wkdYudk owfrSwfMuonf/ 1947-arvtwGif;wGif ajrykHNrdKUü

vlxkqEjyyGJudk pwifqifETJ\/ aomif;csDíwufvmaom v,form;xk NrdKUwGif;wGif vSnhfvnfonf/

q&mawmfOD;pdEÅmtm; vTGwfa&;ukd vufoD;vufarmif;wef;um a<u;aMumfawmif;qkdMu\/

ajrykHwyfaygif;pkH nDvmcHqkH;jzwfcsufrsm;ESifh q&mawmfwkdYtm;vTGwfa&;ukd qkH;jzwftwnfjyKMu\/

ajrykHNrdKU ppfwyf ykvdyfwyfwkdYu aoewfwpfcsufrypf ajrykHvlxkqE´jyyGJ atmifjrifcJh&NyD/

,if;qEjyyGJrS vufawGUtawGUtBuHKrsm;ukd,lum NrdKUjyrsm;wGif vlxkqEjyyGJvkyfaqmif&rnfh ñTefMum;

csufrsm;ukd usaemftylwjyif; ñTefMum;vkduf\/ &aohawmifNrdKU? ykPÖm;uRef;jrdKU? aygufawmNrdKU?

ausmufawmfNrdKU? NrdKUa[mif;NrdKU? rif;jym;NrdKU? ajrykHNrdKU? trf;NrdKU? oHwGJNrdKU paom NrdKUaygif;rsm;pGmwGif

aomif;odef;csDaomjynfolrsm; q&mawmfOD;pdEÅmtm; vTwfa&;udk a<u;aMumfawmif;qkdMuonf/ ajrykH

Page 126: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

126

wyfaygif;pkvrf;pOfukd axmufcHMuonf/

jynfolYqEjyyGJrsm; NcdrfhNcdrfhoJoJ csDwufatmifjrifaecsdefwGif ppfawGNrdKU au'g&Jabmf ukdvSxGef;

ausmfxH aMuuGJ0rf;enf;zG,f pmwapmifa&mufvm\/

olYpmtwkdcsKH;rSm usaemfhpmESifhtwl &ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmfESihf oloGm;awGUonf/

OD;armifausmftm; usaemfhpmukday;NyD; aqG;aEG;Munhf&m rif;tzrf;rcHvkd&if csufcsif;xGufoGm;qkdNyD;

tdrfrSarmif;xkwf\/ ,ck wkdif;rif;BuD; tdrfwGifvnf; ykvdyfwyfrsm; txyfxyfcsxm;í 0ifcGifhr&NyD/

oljrefrmjynfrS ppfom;rsm;awmif;cJh&m rMumrDppfwyfrsm;a&mufvmNyD; usaemfwdkYtm;ESdrfeif;vdrfhrnf

[líjkzpfonf/ OD;armiffausmf pdwftajymif;tvJ jreffvGef;vSygonf/ olYtm; &ckdifwkdif;rif;BuD; &mZyv’if

ay:okdY usaemfykckH;jzihf xrf;íykdYcJhygonf/ olYtm; usaemfwkdY zGJUpnf;xm;aom NAdwdoQe,fcsJUqefYusifa&;

ajratmufvufeufukdif wyfzGJUrsm; udpöukdyif aqG;aEG;cJhNyD;ygNyD/

olu EkdifiHa&;orm;rsm;tm; 0&rf;ajy;b0rS vGwfcGifhjyKrnf/ zrf;xm;aomEkdifiHa&;orm;rsm;ukd

vTwfrnf/ ajratmufvufeufukdif awmfvSefa&;wyfzGJUrsm;ukd Oya'wGif;rS tumtuG,fay;rnf/

&ckdifjynfESihf &ckdifvlrsKd; BuD;yGm;csrf;oma&;twGuf ajrmufrsm;vSpGmaom pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; xlaxmif

ay;rnf[k jrifhjrwfaomuwdrsm;ukd ay;cJhonf/ olYtm; usaemf {&mr &ckdifrsKd;cspfyk*¾dKvfBuD;wpfOD;[k

,kHMunftm;ukd;cJhonf/

,ck usaemfhtm; ol&moufyef evHrxlEkdifatmif vdrfnm&ufavNyD/ usaemfwdkYtm;aorif;

cHwGif;odkY wGef;ydkYavNyD? þodkYvkyf&ufonfrSm ol\yifukd,f0g'avm? okdYr[kwf q&morm;rsm; ckdif;ap

í vkyf&oavmqkdonfukd olESihfusaemf aemufxyfwpfBudrfrQ rqkHrdojzihf ,aeYxd usaemfrod/

tqifoifh&SdaeaomvufeufudkifwyfzGJUrsm; &Sdaomfvnf; vufeufukdif wkdufyGJrygbJ q&mawmf

OD;pdEÅmwdkYtm; vTGwfa&;ukd &ckdifwGifom vlxkqEjyyGJrsm;? vlxkwkdufyGJrsm;ukd jyKvkyfonfr[kwf? usaemfwkdY

\au'g&Jabmfrsm; &efukefNrdKUodkYoGm;a&mufNyD; q&mawmfvGwfajrmufa&;ukd BudK;yrf;aqmif&GufMuyg

ao;onf/

&efukefwGif q&mawmfwkdYvGwfa&;twGuf BudK;yrf;aqmif&GufrIrsm;ukd xkdpOfuxkwfa0cJhaom

owif;pmrsm;u acgif;pOftrsKd;rsKd;wyfqifí xkwfa0jzefYcsDcJhMuygonf/ xkdowif;pm;rsm;teuf 1947-

ck arv (20)&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]&ckdiftrsKd;om;rsm; tpnf;ta0;BuD;}}qdkaomacgif;

pOfBuD;ESihf wqufwnf; OD;pdEÅmukd,fawmftm; zrf;qD;NyD; &ckdifjynfukd ppfwyfESihfeSdrfeif;&ef BuHpnf;jcif;

onf &ckdiftrsKd;om;rsm;\pdwfukd emusnf;ap&ma&mufonfhtjyif &ckdifESihfjrefrmaoG;uGJatmif vkyfae

onfESihfwlaMumif;? zqyvwkdYonf tpuolwkdYyif tcGefray;&ef vIHYaqmfcJhNyD;aemuf ,ck olwkdYtpkd;&

jzpfvmaomtcg tcGefay;&rnf[kajymvmjyefjcif;onf ajymawmhwrsKd; vkyfawmhwrsKd; jzpfaeonfqkd

jcif;}} acgif;pD;i,fukd wyfxm;onf/ wqufwnf;wGifyif atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;onf/

]]&ckdiftrsKd;om;rsm;tpnf;ta0;ukd arv (18)&ufaeY aeYvnf 12-em&DdtcsdefwGif &efukef

pawmh*dwfvrf; r*Fvmoku©ausmif;ü pmcsq&mawmf OD;auom&tm; Ouú|? a&SUae OD;atmifxGef;OD;

tusKd;aqmiftjzpf wifajr§mufíusif;yaMumif;? &[ef;awmftyg;ig;q,fausmfESihf vlBuD;vli,faygif;

200-ausmftjyif &ckdifjynfrS zqyvtrwfrsm;vnf; wufa&mufaMumif;/

]]rcHr&yfEdkifatmif emusnf;aeonfrSm}}]]rcHr&yfEdkifatmif emusnf;aeonfrSm}}]]rcHr&yfEdkifatmif emusnf;aeonfrSm}}]]rcHr&yfEdkifatmif emusnf;aeonfrSm}}]]rcHr&yfEdkifatmif emusnf;aeonfrSm}}

OD;vSxGef;jzL (owif;pmq&m)u tpnf;ta0;ac:&onfrSm &ckdifjynfwGif qlylaomif;usef;

aeonfqkdí jrefrmjynfrSppfom;aygif; 1000? arv15-&ufaeYu ykdYvkdufonfhtwGufyifjzpfaMumif;?

Page 127: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

127

þtcif;t&mukd od&aomtm;jzihf &efukefNrdKU&Sd &ckdifrsKd;cspfyk*¾dKvfrsm; rcHr&yfEdkifatmif emusnf;aeMu

onfrSm ,aeYtpnf;ta0;odkY vma&mufjcif;jzifh odEkdifaMumif;? &ckdifjynfukd ppfwyfBuD;jzifh ESdfrfeif;&ef

&ckdiftrsKd;om;rsm;omr[kwf jrefrmjynf&Sd rsKd;cspfrsm;pGmuyif rvkdvm;aMumif; tpnf;ta0;odkY

<ua&mufvmaom &ckdiftrsKd;om;rsm;onf tcsKdUrSm ygwDpGJ&Sdaeaomfvnf; trsKd;om;udpöjzpfojzihf

wkdifwkdifyifyifaqmif&GufMu&ef wufa&mufvmjcif;jzpfygaMumif; ajymjyavonf/

]]OD;pdEÅmukd rzrf;cifuyif}}]]OD;pdEÅmukd rzrf;cifuyif}}]]OD;pdEÅmukd rzrf;cifuyif}}]]OD;pdEÅmukd rzrf;cifuyif}}]]OD;pdEÅmukd rzrf;cifuyif}}

Ouú|q&mawmfcGihfjyKcsufw&? &aohawmifrS zqyvtrwf OD;ausmfOD;u? &ckdifjynfwGif qlyl

aeonfrSm OD;pdEÅmukd rzrf;cifuyifjzpfaMumif; t&yf&yfrk'def;rIrsm; jzpfyGm;aeonfukd q&m0efrsm;

ar;vQifodEkdifaMumif; &aohawmifwGif OD;pdEÅm*kdPf;om;rsm; vlqkd;'jrwkdufckdufaeaMumif; aoewf

vufeufay;&ef rdrdwdkYukd,fwkdif ta&;ykdif c½kdif0efrsm;odkY awmif;bl;aMumif; ponfjzihf tus,fw0ifh

ajymNyD;vQif bll;oD;awmifrS ukdpHxGef;atmifuvnf; tvm;wl ajymjyaMumif;/

]]EdkifiHa&; zdESdyfjcif;jzpfonf}}]]EdkifiHa&; zdESdyfjcif;jzpfonf}}]]EdkifiHa&; zdESdyfjcif;jzpfonf}}]]EdkifiHa&; zdESdyfjcif;jzpfonf}}]]EdkifiHa&; zdESdyfjcif;jzpfonf}}

,leDAmpwDausmif;rS ukdazwifurl zqyvtpkd;&vufxufa&mufvmonfh tcsdefupí?

&ckdifwjynfvkH; rNidrfroufjzpfaeaMumif;? ¤if;wkdYonfyif tpkd;&tm; tcGefawmfray;eJY[k ajyma[mcJh

aMumif;/ olwdkYtpkd;&bufvmaomtcg? tcGefawmfray;a&; rvkyfeJY? &yfpJ&rnf[kajymaomfvnf;

r&awmhaMumif;? OD;pEÅmeJY ¤if;tzGJUukdzrf;qD;jcif;onf EkdifiHa&;zdESdyfjcif;jzpfonf/ ,cktcg &ckdkif

wrsKd;om;vkH;ukd zdESdyfxm;onfukd &ckdiftrsKd;om;wkdif;odaMumif;? &ckdiftrsKd;om;rsm;onf jrefrmrsm;ESihf

qkd;wlaumif;wlaygif;vkdaMumif;? csif;? ucsifrsm;ESifhrwlaMumif; tcsif;csif;yl;aygif;&rnf[kajymaeaomf

vnf; [efaqmifajymjcif;jzpfaMumif;/ ,ck&ckdifjynfwGif qlylaomif;usef;aeonfrSm &ckdifjynfwGif;a&;

ukd &ckdiftrsKd;om;rsm; tkyfcsKyfcGifh&&efvnf;ygaMumif;? ,ck &ckdifjynfukd ppfwyfESihfEdSrf&ef BuHpnfjcif;

onf &ckdiftrsKd;om;rsm; wkd;wufaeonfh pdwf"gwfukd zdESdyf&ef pDrHjcif;jzpfaMumif;ESihf tus,fw0ifhajym

qkdavonf/

]]tufwvDatmifqef; pmcsKyfcsKyfvmvkdY}}]]tufwvDatmifqef; pmcsKyfcsKyfvmvkdY}}]]tufwvDatmifqef; pmcsKyfcsKyfvmvkdY}}]]tufwvDatmifqef; pmcsKyfcsKyfvmvkdY}}]]tufwvDatmifqef; pmcsKyfcsKyfvmvkdY}}

OD;bkd;OD;u &ckdifjynfawmifykdif; tajctaeukd ajymjyvkdaMumif;? zqyvtzGJUBuD;u Zefe0g&Dv

31-&ufaeY aemufqkH;xm;í vGwfvyfa&;ay;&ef t*FvdyfraMujimvQif wjynfvkH;olykefxrnf[k

EId;aqmfxm;onfhtwkdif; toifhjyifxm;&aMumif;? aemufqkH;wGif tufwvDatmifqef; pmcsKyfcsKyfqkdvm

onfhtwGuf &ckdifjynfu AkdvfcsKyfESihf zqyvukd tMunfñdkysufcJhaMumif;/ zqyvajymwmwjcm;?

vkyfwmwjcm;[k rauseyfonfhtwGufaMumifh awmifykdif;&ckdiftrsKd;om;rsm;onf rdrde,fü

zqyvtrwfukd ra&G;MuaMumif; &Sif;vif;ajymjyavonf/

]]OD;pdEÅm vlqkd;r[kwf}}]]OD;pdEÅm vlqkd;r[kwf}}]]OD;pdEÅm vlqkd;r[kwf}}]]OD;pdEÅm vlqkd;r[kwf}}]]OD;pdEÅm vlqkd;r[kwf}}

xkdaemuf qmay:xGef;u ,aeY&ckdifjynfudpöukd ta&;BuD;onf[k xifonfhtwkdif; tpnf;

ta0;okdY vmcJhaMumif;? rdrdwkYdonf &ckdifESifhjrefrmnDñGwfa&;ukd tvGefvkdvm;aMumif;? OD;pdEÅmukd,fawmf

onf &ckdifjynfwGif yxrqkH; *syefawmfvSefa&;ukd aqmif&GufvmaMumif;? vlqkd;'jyr[kwfaMumif;?

OD;pdEÅmemrnfjzifh vlqkd;rsm; wkdufckdufaeonfrSmvnf; xl;xl;qef;qef;r[kwfaMumif;? jrefrmjynfwGif

Page 128: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

128

tvm;wlemrnfvdrfjzihf wkdufckdufaeonfrSm aeYpOfESihftrQ jzpfaeaMumif;? yJcl;awmifilpaom NrdKUrsm;rSm

npOfxdwfvefYae&ojzihf wkdif;oljynfom;rsm; tpm;aumif;rpm;&? ttdyfaumif;rtdyf& jzpf&aMumif;?

,cifusKyfwkdYtpkd;&vufxufu 'g;jywkdufonfrSm trsm;qkH; 10a,mufom&SdaMumif;? ,ck vlaygif;

100? 150olykeftjzpf wkdufckdufaeaMumif;/ rdrdonf &ckdifjynftwGuf ppfawGNrdKUudk tjrefqkH;0if&atmif

trIaqmiftpnf;ta0;wGif qkH;jzwfcJhaMumif;? xef;wyifudpöwGif pkHprf;a&;aumfrDwDukd t*Fvdyft&m&Sd

rsm;ESihf twkduftcHaqmif&GufcJhaMumif;/ rddrdwdkYonf wkdif;jynftwGuf aqmif&Gufonfhtcg pdwfaumif;

ESihf aqmif&GufaMumif;wkdYjzihf ajymqkdavonf/

ta&;BuD;vmrnfta&;BuD;vmrnfta&;BuD;vmrnfta&;BuD;vmrnfta&;BuD;vmrnf

OD;xGef;atmifuvnf; ,cktcg trsKd;om;a&;jzpfojzihf tpnf;ta0;odkYwufvmaMumif;? &ckdif

jynf OD;pdEÅmESihf vlwcsKdUukd zrf;aeojzihf ta&;BuD;vmrnfhtaMumif;wkdYukd tus,fw0ifh ajymqkdaMumif;?

¤if;aemuf OD;bkd;OD;u atmufygtqkdukd wifoGif;aMumif;/

OD;pdEÅmESihfwynhfrsm;vTwf&efOD;pdEÅmESihfwynhfrsm;vTwf&efOD;pdEÅmESihfwynhfrsm;vTwf&efOD;pdEÅmESihfwynhfrsm;vTwf&efOD;pdEÅmESihfwynhfrsm;vTwf&ef

1/ / OD;pdEÅmukd,fawmfrSm zufqpf*syefawmfvSefa&;ukd yXrqkH;aqmif&Gufonhf bkef;awmfBuD;

wyg;jzpfonfhtjyif &ckdifvlrsKd;rsm;pGmwkdY Munfñkdav;pm;aom yk*¾dKvfBuD;wpfyg;jzpfonfhtm;avsmfpGm

¤if;ukd,fawmftm; tpkd;&zrf;qD;csKyfaESmifxm;vkdufojzifh &ckdiftrsKd;om;rsm;\pdwf"gwfukd xdckdufonf

jzpfí? wjynfvkH;\Nidrf;csrf;a&;tajctaeukd r&Ekdifatmif jzpfay:vmrnfh tajctaeokdY a&mufae

bG,f&mtaMumif;&SdaomaMumifh zrf;qD;xm;aom q&mawmf OD;pdEÅmESihf wynhfwumrsm;ukd tjrefqkH;

vTwf&ef þtpnf;ta0;u av;eufpGm tpkd;&tm;awmif;qkdaMumif; tqkdukdwifoGif;&m wuúodkvf

ausmif;om; ukdvSazmfoef (,ck ppfawGNrdKUe,f jynfolYaumifpDOuú| OD;vSjzLoef)ESihf vlaygif;rsm;pGm

twnfjyKvkdufaMumif;/

ppfwyfukd tjref½kyfodrf;&efppfwyfukd tjref½kyfodrf;&efppfwyfukd tjref½kyfodrf;&efppfwyfukd tjref½kyfodrf;&efppfwyfukd tjref½kyfodrf;&ef

2/ OD;vSxGef;jzL (owif;pmq&m)u ,cktcg jrefrmjynft&yf&yfwGif qlylaomif;usef;rIrsm;

onf tenf;ESihftrsm; &Sdae&mum;? &ckdifjynfwpfckwnf;ukdom ppfwyfapvTGwftkyfcsKyfrnfjzpfjcif;ukd

þtpnf;ta0;u tjyif;txefuefYuGufí ¤if;ppfwyfukd tjrefqkH;jyefvnf½kyfodrf;ay;&ef þtpnf;

ta0;u awmif;qkdaMumif; tqkdwifoGif;&m tm;vkH;u axmufcHojzihf tqkdukd twnfjyKvkduf

aMumif;/

3/ OD;vSxGef;jzLuyif þtpnf;ta0;u qkH;jzwfxm;aom txufygqkH;jzwfcsuf 2csufESifh

wuG tjcm;oufqkdif&mudpörsm; aqmif&Guf&ef atmufygvlBuD; 12OD;yg0ifonhf aumfrDwDtzGJUukd

tmPmukefvTJ&ef tqkdwifoGif;&m? OD;bkd;ñGefYESihf ukdomvSwkdYu axmufcHítm;vkH;twnfjyKvkduf

aMumif;/ aumfrDwDvlBuD;(1)qmay:xGef; 0wfvkHawmf& (2) OD;vSxGef;jzL trfatbDtyf 0wfvkHawmf&

(3) OD;xGef;atmif bDatbDtyf 0wfvkHawmf& (4) OD;pkd;abmfatmif (5)OD;armifomvS (6)OD;bkd;NrdKif

ausmufjzL (7) OD;xGef;BudKif oHwGJ (8) OD;bkd;ñGefY yGJpm; ausmufjzL (9) OD;cspfxGef; (10) OD;ukdarmifapm

xGef; trftufpD (11)ukdpHausmfOD; (12) OD;vSxGef;jzL aqmfMoolESifh twGif;a&;rSL;? ¤if;aemuf 3-

em&DtcsdefwGif tpnf;ta0;ukd ½kyfodrf;vkdufaMumif;[lí ol&d,owif;pmwGif a&;om;azmfjyyg&Sdyg

onf/

Page 129: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

129

xkdpOfu jrefrmjynf (,ck jynfaxmifpk qkd&S,fvpf or®wjrefrmEkdifiHawmf) onf vGwfvyfa&;

r&ao;yg/ q&mawmfOD;pdEÅm tzrf;cH&onfhudpöESihfywfoufí NAdwdoQygvDrefatmufvTwfawmfwGif

ar;cGef;rsm;ukd ajzqkd&mü jrefrmjynfqkdif&m vufaxmuftwGif;0efuav; rpöwmtmom [if'gqifu

OD;pdEÅmwkdYtm; EdkifiHa&;&mudpörsm;aMumifh zrf;qD;&aMumif;ukd &Sif;jyoGm;ygonf/

odkYaomf &ckdifwdkif; zqyvtzGJUacgif;aqmifvnf;jzpf pum;ajym&mwGif &ckdif{u'ufwOD;vnf;

jzpfaom zqyvtrwf ukdausmfOD;wkdYu OD;pdEÅmwkdYtm; zrf;qD;jcif;rSm rk'def;rIrsm;? vlqkd;rIrsm;aMumifh

zrf;&onf[k r[kwfrrSef pGyfpGJoGm;ygonf/ tajymtqkdukd csufykdifykdifjzihf ukdausmfOD;ajymwwfaomf

vnf; wu,fhtjzpftrSefukd odaeMuaom &ckdiftrsKd;om;rsm; r,kHMunf? OD;pdEÅmESifhwuG wynhfwum

rsm;ukd vTGwf&efom tpnf;ta0;u qkH;jzwfav\/ okdYaomf &ckdifwkdif; zqyvrsm;onf tavQmhray;/

olwkdYvltkyfjzifh tEkdif,l&ef pkdif;jyif;Muonf/

þpkdif;jyif;csufukdvnf; usaemfwdkYESihfwaoG;wnf; wom;wnf; wpdwfwnf;jzpfaeMuNyD;

trSefw&m;bufrS rm;rm;rwfrwf &yfwnfaom ausmufjzLc½kdif vli,facgif;aqmifwpfOD;jzpfol

OD;pHabmf (,ck ppfawGaumvdyf jrefrmpmXmerSL; OD;pHabmf) ESihf ukdvSjzLoH (,ck ppfawGNrdKUe,f

jynfolYaumifpDOuú|)wkdY pnf;½kH;xm;aom vli,fxktiftm;ESihf MoZmukd rvGefqefEkdifojzifh rdrdac:,l

pnf;a0;aom tpnf;ta0;rS &ckdifzqyv0efBuD;ESifh &ckdifzqyvtrwfrsm; xGufajy;oGm;&\/

1947-ck arv 27&ufaeY xkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif ]]&ckdif0efBuD; qif;ajy;&aom

&ckdiftpnf;ta0;}} [laom acgif;pD;BuD;ESihfwqufwnf; ]]OD;atmifZHa0 zqyvavoHudk rajymbJeJY

&ckdifjynf\tjzpftysuftrSefukdom ajymygwJh}}acgif;pD;i,fjzifh atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;

onf/

arv 25&ufaeY 1em&DausmftcsdefwGif &efukefNrdKU pywfvrf;&Sd &ckdifvli,frsm;toif;wkdufwGif

&ckdife,f zqyvtzGJU0iftcsKdUeSihf bk&ifcH twkdifyifcH 0efBuD; OD;atmifZHa0\ tazmfwcsKdU tpnf;

ta0;ac:xm;onfhtwkdif; OD;a&Tomqkdolukd em,uwifvsuf usif;y&m &[ef;awmf tyg; 50ausmf

SESihf &ckdiftrsKd;om; 200ausmf wufa&mufaMumif; OD;atmifZHa0? rapmjr? rMumZH? OD;armifpdef?

OD;ausmfvSOD;? OD;pHxGef;atmif? OD;armifa0wkdYvnf; a&muf&SdaMumif;/

tpnf;ta0;pvQifpjcif;? OD;atmifZHa0u OD;pdEÅmukd zrf;&onfrSm OD;pdEÅmukd rzrf;vQifrjzpf

aMumif;? OD;pdEÅmonf e,fukdxGufvsuf tcGefray;a&;ajymonfhjyif ajrykHNrdKUe,fwGif vuf0JnDñGwfa&;

wyfaygif;pkukd wnfaqmufjcif;ponfwkdYukd a[majym&m? wuúodkvfausmif;om;rsm;u OD;atmifZHa0

ajymonfhtwkdif; tpD&ifcHpmrsm;onf zqyvtpD&ifcHpmt&ajymovm;? okdYr[kwf tjcm;toif;rsm;

u tpD&ifcHpmt& ajymovm;[k ar;cGef;xkwf&m OD;atmifZHa0u ar;cGef;ukdrajz? ar;vkdvQif zqyv

tpkd;&tm; ar;Ekdifonf[kjyefajymonfwGif tpnf;ta0;wufa&mufolrsm;u rauseyfí qlyloGm;Mu

aMumif;/ tpnf;ta0;a&mufolrsm;uvnf; wa,mufwcGef;pD ajymqkdaeMuojzifh 0efBuD;OD;atmifZH

a0rSm &Suf&SufyifxkdifoGm;&awmhaMumif;/

tm;vkH;trSm;awGcsnf;bJtm;vkH;trSm;awGcsnf;bJtm;vkH;trSm;awGcsnf;bJtm;vkH;trSm;awGcsnf;bJtm;vkH;trSm;awGcsnf;bJ

ausmufjzLc½kdifvli,facgif;aqmif ukdpHazmfu OD;atmifZHa0ajymoGm;aompum;rsm;onf

wvkH;rusef trSm;rSm; t,Gif;,Gif;omjzpfaMumif;/ OD;pdEÅmukd zrf;qD;jcif;onf tpdk;&u rw&m;ojzifh

zrf;qD;jcif;rQom jzpfaMumif;/ oif;yef;udkif;e,fwGif qkd;oGrf;aeolrsm;udk ESdrfeif;aepOf arv 3&ufaeYu

e,fykdif rufo½l;ESihf ykvdyfrsm; a&mufvmNyD; vrf;wGifvlwOD;owfypfvkdufaMumif;/

Page 130: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

130

&yf&GmNidrf0yfydjym;a&;twGuf tpnf;ta0;vkyfaeaomvlBuD; 18a,mufukdvnf; zrf;qD;

csKyfaESmif,loGm;aMumif;/ ¤if;t&m&Sdrsm;onf wu,fwef;qkd;aeaom 'g;jrokH;a,mufukd vTwfypfcJh

aMumif;/ vlxku ½kH;ukd oGm;a&mufNyD; zrf;xm;aomolrsm;ukdvTwf&ef awmif;qkdMuaMumif;/ xkdtcsdef

wGif q&mawmfOD;pdEÅmonf &rf;NAJav;awmife,fwGifom&SdaMumif;? e,fykdifxHwGif OD;pdEÅmu

twif;tMuyfawmif;onf[kajymjcif;onf tvsOf;rrSefaMumif;/ tpkd;&oabFmukdpD;íxGufajy;onfqkd

jcif;vnf; rrSefaMumif;/ OD;pdEÅmrSm rdrdavSjzihfoGm;aepOf tpkd;&oabFmjzihf ac:aqmifwif,loGm;jcif;

om jzpfaMumif;/ ¤if;ukd qkdif&mt&m&SdwkdY od&SdEkdifaMumif; ponfjzifh tus,fw0ifh &Sif;jy&m y&dowfrsm;

u Mobmay;MuaMumif;/

trSefukdajymyg/trSefukdajymyg/trSefukdajymyg/trSefukdajymyg/trSefukdajymyg/

vli,frsm;pGmuvnf; ,ckMum;&jcif;onf rMumrDu owif;pmq&mrsm; tpnf;ta0;wGif

OD;atmifZHa0ajymjycsufrsm;ESihf tvsOf;rwljzpfaeaMumif;/ zqyvavoHudk ajymrjybJ OD;atmifZHa0

onf &ckdifjynftjzpftysufudkom ajymjy&efoifhaMumif;/ tu,fítrSefukd rajym&Jygu 0efBuD;&mxl;

rS EIwfxGufay;apvkdaMumif; toHrsm;pGmjzihf y&dowfrsm; qlylatmf[pfMuaMumif;/

vufeufxkwfray;bl;vm;vufeufxkwfray;bl;vm;vufeufxkwfray;bl;vm;vufeufxkwfray;bl;vm;vufeufxkwfray;bl;vm;

tpnf;ta0;rSm rMumcP rNidrfroufjzpfaeojzifh vma&mufolrsm;u awmif;yefaomaMumifh

tenf;i,fNidfrfoufoGm;&mü ppfawGNrdKUrS OD;atmifZHa0 ac:vmí a&muf&Sdaeaom or0g,rtoif;

NrdKUtkyforD;jzpfol rMumZHu &ckdifpum;jzihf uRefronf &ckdifjynftrsKd;orD;acgif;aqmifwa,mufjzpfí

trsKd;orD;rsm; &ykdifcGifh&Sdonfhta&;ukd awmif;qkd&efvm&ygonf/

&ckdiftrsKd;orD;toif;ukd wnfaxmifonfrSm aeYpOfESihftrQ vlqkd;'g;jywkdufjcif;ESihf trsKd;orD;

rsm; rk'def;usihfcHae&jcif;ukd umuG,fvkdí jzpfaMumif;ukd tus,fw0ifhajym&m OD;oma0qkdolu &ckdif

trsKd;orD;rsm; rk'def;usihfjcif;ukd vufeufjzihf ckcHumuG,f&ef zqyvtpdk;&u vufeufxkwfray;bl;

vm;[kar;&m y&dowfu &,ffarmMuaMumif;/

tpnf;ta0;wGif *syefvufxufu e,fykdifvkyfNyD; &ckdifrsm;ukd zdEdSyfcJholrsm;tvkdr&Sd? zqyv

ESihfaygif;NyD; 0efBuD;&mxl;BuHolrsm; tvkdr&Sd[kajymaeMuaMumif;/ txl;ojzifh vli,frsm;u wkd;wkd;wdwf

wdwfajymaeaMumif;/

xkdaemuf zqyvtrwfjzpfol OD;pHxGef;atmifu olonf OD;pdEÅmukd txl;oduRrf;aMumif;/

OD;pdEÅmvTGwf&ef tpnf;ta0;ac:í uefYuGufbl;aMumif;/ ,ck 'g;jywkdufaeonfrSm OD;pdEÅmaemufvkduf

rsm;? OD;pdEÅmtrnfukd ,lwkdufaeaMumif;jzihf OD;pdEÅmtm; xyfwvJvJykwfcwfajymae&m bkef;awmfBuD;

OD;omoeESihf vli,frsm;u ,ckta&;onf &ckdifta&;ukd aqG;aEG;aeaom ta&;omjzpfí &ckdiftcsif;

csif;ykwfcwfae&ef rvkdaMumif;jzifhajymNyD; rk'def;usihfjcif;? 'g;jywkdufjcif;rsm;ukdvnf; txl;tqef;

½kd;r,fzGJUajymae&efrvkdaMumif;/

,aeY tpnf;ta0;ac:&onfrSm 'g;jywkdfuf? rk'def;usifhjcif;ukd ajym&efac:&jcif;r[kwf? þodkY

ajymqkdjcif;wkdYudk tvkdr&SdqkdNyD; atmf[pfMu&m tpnf;ta0;ukd xddef;r&atmifjzpfoGm;awmhaMumif;/

xkddtcg 0efBuD; OD;atmifZHa0ESihf aemufvkdufwpkwkdYonf tpnf;ta0;rS okwfajcwif qif;oGm;&awmh

aMumif;/ tpnf;ta0;ysufvkrwwf jzpfNyD;aepOf &[ef;awmfrsm;ESifh vli,fwcsKdUu tpnf;ta0;quf

vkyf&ef pDrHMuonfukd &ckdifvli,ftoif;0if wa,mufu cGifhrjyKyg&apeJY[k awmif;yefaMumif;/

Page 131: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

131

tpnf;ta0;wufvli,frsm;u 0efBuD;ukdawmhcGifhjyKw,f? rsufeSmvkdufwJhtoif;ukd tvkdr&Sd[k

ajyefajymMuNyD; aemufqkH;wGif vmrnfhwe*FaEGaeY aeYvnf 12em&Dtcsdef pawmh*dwfvrf;&Sd r*Fvmokc

ausmif;wGif usif;y&ef csdef;qkdvkdufawmhaMumif;[k ol&d,owif;pmwGif a&;om;yg&Sdygonf/

þtcsufukd axmufxm;jcif;tm;jzifh &ckdif0efBuD;ESihf &ckdifzqyvtrwfrsm;onf &ckdifjynfwGif

om EkdifiHa&; MoZmwduúrusqif;aeonfr[kwf? &efukefNrdKU&Sd &ckdiftrsKd;om;rsm;xJwGifyif EkdifiHa&;MoZm

r&SdjzpfaeonfrSm xif&Sm;vSygonf/ rdrdwdkY OD;pD;usif;yaom tpnf;ta0;rS &ckdif0efBuD;ESifh &ckdifzqyv

trwfrsm; okwfajcwifxGufajy;Mu&NyD/ EkdifiHa&;MoZmusqif;vmaom tkyfcsKyfol vlwef;pm;onf

rdrdb0wnfNrJa&;twGuf vufeufjzifh tMurf;zufMuonfrSm ed,mroabmyif r[kwfygavm/

q&mawmfOD;pdEÅmESihfywfoufNyD; owif;pmrsm;wGif trsKd;rsKd;yg&Sdvmonf/ 1947ck arv 21

&uf ol&d,owif;pmwGif ]]OD;pdEÅmukd,fawmf}}[laom acgif;pOfatmufwGif ]]&ckdifjynfüzrf;qD;xm;aom

OD;pdEÅmukd,fawmftm; tpkd;&u av,mOfysHESihf ,laqmifvmcJh&m ,ckarv 19&ufaeYu &efukefNrdKUodkY

a&mufaeNyD[k owif;Mum;od&avonf}}[ka&;om;azmfjyxm;onf/

,if;ol&d,owif;pm 1947ck arv 24&ufxkwfwGif ]]OD;pdEÅmukd tvkHwkdufydwfxm;NyD}}[laom

rsufESmzkH; acgif;pOfBuD;ESihfwqufwnf; ]]OD;pdEÅmtm; vufeufukdifykvdyfrsm; 0kdif;&Hí om,m0wDaxmif

BuD;okdY ykdYvkdufonfqkdjcif;}}]]om,m0wDNrdKU 19-5-47 &ufaeY nae 4em&DtcsdefcefYwGif &ckdifjynf

awmfvSefa&;acgif;aqmifBuD; q&mawmfOD;pdEÅmtm; vufeufukdifykvdyfajrmufrsm;pGmwkdY 0dkif;&Hvsuf

om,m0wDaxmifBuD;twGif;odkY ½kwfw&ufykdYaqmifvkdufaMumif;}}[kazmfjyyg&SdNyD; qufvufa&;xm;

onfrSm ]]BudK;wkdufxJwGif}}acgif;pOfwyfNyD; ]],cktcg q&mawmfOD;pdEÅmtm; rnfolwpfOD;wpfa,mufrQ

rawGUEkdif&ef ,cifBudK;wkduf? ,ck vlqkd;ydwfonfhwkduftwGif;wGif axmifysmwmrsm; txyfxyftapmifh

csí ukd,fawmfwpfyg;csif;om xm;onf[k owif;&&SdaMumif;}}[k ol&d,owif;pmwGif a&;om;azmfjy

xm;ygonf/

1947 ck ZGefv 3&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGifyif ]]OD;pdEÅm qGrf;rpm;bJ aeonfhudpö}}

[laom acgif;pOfESihfwqufwnf; ]]jrefrmESihf &ckdif&[ef;awmfrsm; tpnf;ta0;wpf&yfukd vmrnfh

vjynhfaeY 12em&DtcsdefwGif r*Fvmokcausmif;wkdufü usif;y&ef bdwfac:xm;aMumif;? xkdtpnf;

ta0;wGif q&mawmfOD;pdEÅmtm; tvHkaxmifcsxm;jcif;udpö? qGrf;rpm;bJ tpmiwfcHaeonfhudpöESihf

&ckdifjynfukd jrefrmjynfrS cGJxGufa&;udpörsm; qkH;jzwfMurnf[k owif;a&muf&Sdavonf}}[k a&;om;azmf

jyxm;\/

,if;ZGefv 3 &uf ol&d,owif;pmwGifyifvQif ]]&ckdifArm aoG;cJGrvkdYvm;}}acgif;pOfatmufwGif

a&;om;onfrSm ]]&ckdiftrsKd;om;tpnf;ta0;ukd ZGefv 1&ufaeYu pawmh*dwfvrf; r*Fvokcausmif;

wkdufwGif jyKvkyf&m &ckdifvlBuD;rsm; jzpfMuaom qmay:xGef;? 0wfvkHOD;xGef;jzL? puf&Sifw&m;olBuD;

OD;xGef;atmif? ArmEkdifiHvkH;qkdif&m pma&;or*¾ Ouú| OD;xGef;atmifausmf? oHwGJtrwf OD;atmifjrwf

ESihf &[ef;awmfrsm;yg y&dowf 500cefY wufa&mufMuaMumif;/

aeYvnf 12em&DtcsdefwGif bdwfMum;xm;olrsm; pkHvifaomtcg 0wfvkHOD;xGef;jzLu tpnf;

ta0;ukd pwifzGihfvSpfNyD; tpnf;ta0;ac:&jcif;taMumif;ukd &Sif;vif;ajymjyum ,cktcgwGif tzrf;

cHae&aom q&mawmfOD;pdEÅmrSm &ckdifvlrsKd;tm;vkH;\ toJpGJrsKd;cspfyk*¾dKvfBuD; jzpfNyD;? bk&m;ta&awmf0wf

omoemh0efxrf;wpfOD;jzpfygw,f/ NyD;awmh &ckdifwpfrsKd;om;vkH;ukd awmfvSefa&;tcsdefu &Gwf&GwfcRHcRH

umuG,fay;cJhaom awmfvSefa&;acgif;aqmifBuD;vnf; jzpfw,f/ ,cktcg tpkd;&u q&mawmf OD;pdEÅm

ukd,fawmfukd vlqkd;"m;jyBuD;ozG,f rw&m;pGyfpGJNyD; zrf;qD;xm;jcif;onf &ckdifwpfrsKd;om;vkH;tm;

Page 132: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

132

apmfum;&ma&mufaMumif;ukd ajymoGm;aMumif;/

¤if;aemuf obmywd r*Fvmokcq&mawmf OD;auo&u OD;pdEÅmudpöESihfywfoufNyD; ,cif

tywf 18&ufaeYu tpnf;ta0;vkyfNyD; qkH;jzwfcsufukd tpkd;&qDykdYw,f/ tpkd;&u ,ckxd jzLw,f

rJw,f bmrStaMumif;jyefMum;jcif; r&Sdbl;/ 'Doabm[m &ckdiftrsKd;om;ukd rav;pm;jcif;omjzpfw,f/

'gaMumifh tpnf;ta0;uaeNyD; xdxda&mufa&mufta&;qkdzkkdYukd rdefYcGef;>rufMum;aMumif;/

tpkd;&u rD;xkd;ay;vkdY/tpkd;&u rD;xkd;ay;vkdY/tpkd;&u rD;xkd;ay;vkdY/tpkd;&u rD;xkd;ay;vkdY/tpkd;&u rD;xkd;ay;vkdY/

oHwGJtrwf OD;atmifjrwfu OD;pdEÅmudpöukd usaemf&Sif;jyygr,f/ oHwGJrSmqkd&if bmrSr&Sdbl;?

yGJawGuvnf; uaeMuwmbJ? vlawGuvnf; at;at;csrf;csrf;bJ &SdMuwmbJ? "m;jywkdufrIqkdwmvnf;

tifrwefenf;ygw,f? 'gayr,fh &ckdifjynfrSm OD;pdEÅmaMumifh qlaew,f/ OD;pdEÅmuaeNyD; vufeufawG

t&rf;rJhukdifNyD; vlawG&JU Nidrf;csrf;rIukd zsufqD;aewJh vlqkd;"m;jyBuD;obG,f trsKd;rsKd;pGyfpGJNyD; zrf;vkdufyg

w,f/

tJ'Dvkd &ckdifwpfrsKd;om;vkH;u axmufcHaewJh OD;pdEÅmukd zrf;wmeJY wpfNydKufeuf vlxku tkH<u

NyD; 26&ufaeYu vl 5axmifausmf 6axmifavmufwufNyD; uefYuGufyGJvkyfw,f/ 'gukd qlylatmifvkyf

w,fqkdNyD; awmifolv,form; or*¾Ouú| OD;ñkdeJY vl 4-5a,muftzrf;cH&ygw,f/ vlxku at;at;

csrf;csrf; &Sd&ufeJY tpkd;&u rD;xkd;ay;vkdY ckvkd qlyljcif;omjzpfw,f/ tcsKdUowif;pmxJrSm ygaewJhowif;

awG[m rrSefygbl;/ tpkd;&u rw&m;pGyfpGJjcif;om jzpfygw,f/

tjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,ftjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,ftjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,ftjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,ftjypfr&SdwJholawG tvum;aoaew,f

ppfwyfuqkd&ifvJ &Gmukd0kdif;NyD; [kd&Sm 'D&SmeJY a&TaiGawG,l? 3axmif 4axmifbkd;avmufqkdovkd

ygoGm;Muw,f/ vlwa,mufrouFmvkdYac:&if tac:cH&wJholu tppfcH&rnfxifNyD; aMumufvefYajy;

a&m/ tJ'Dvkdajy;&if vlqkd;bJqkdNyD; ypfa&m? tJ'DvkdeJY tjypfr&SdwJholawG rw&m;typfcHae&w,f/

awmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,fawmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,fawmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,fawmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,fawmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,f

&ckdifawG[m awmfvSefa&;wkef;u wyfOD;uaeNyD; &Gyf&GyfcRHcRHwkdufcJhwJhtwGuf EGm;ausmif;om;

uav;upNyD; awmfvSefa&;pdwfawG jyif;xefaew,f/ vufeufvnf; aygw,f/ tJ'Dvkd Armppfom;

awGeJY y#dyu©jzpfNyD; &ckdifeYJ ArmaoG;uGJrIawGjzpf&if tpkd;&wm0efbJvkdY þtpnf;ta0;uaeNyD;

twdtvif;pGyfpGJygw,f/

tpkd;&pGyfpGJovkdtpkd;&pGyfpGJovkdtpkd;&pGyfpGJovkdtpkd;&pGyfpGJovkdtpkd;&pGyfpGJovkd

ajrykHrSm OD;pdEÅm BuD;rSL;NyD; tpnf;ta0;vkyfw,f/ vlxk av;aomif; ig;aomif; (45000)awmif

wufw,f/ b,ftpnf;ta0;bJjzpfjzpf axmifeJYaomif;eJY csDNyD;wufcJhMuw,f/ tpkd;&upGyfpGJovkd

OD;pdEÅm[mvlqkd;? "m;jyjzpfae&if 'Dvlav;aomif;ausmfa&m OD;pdEÅmukdaxmufcHaewJh &ckdifwpfrsKd;om;vkH;

a&m tukefvlqkd;"m;jy jzpfaerSmaygh[k ajymqkded*kH;csKyfoGm;aMumif;/

jyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefowJhjyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefowJhjyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefowJhjyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefowJhjyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefowJh

tJ'Dawmh ArmrsKd;cspfvli,fawGukd usaemfu jyifopfvli,fukd AD,uferfu awmif;yefovkd

awmif;yefcsifw,f/ 'kdYAD,uferfvli,fawGeJY jyifopfvli,fawG[m wOD;eJYwOD; &efolvnf; r[kwfMubJ

Page 133: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

133

eJY tcsif;csif;owfraeMuygeJY? urÇmhNidrf;csrf;a&;ukd vkdvm;&if 'kdYvGwfvyfa&;BudK;yrf;rIukd rw&m;qD;ygeJY

vkdY vli,fawGukd 'Dtpnf;ta0;uaeNyD; usaemfawmif;yefygw,f/

¤if;aemuf tqkdrsm;ukdcsrSwfNyD; tpnf;ta0;ukd nae 4em&DwGif ½kyfodrf;vkdufaMumif;}}[k

ol&d,owif;pmwGif a&;om;azmfjyyg&Sdygonf/ jynfolwkdYaeYpOfb0aMu;rIHukd rSwfwrf;wifxm;aom

owif;pmrsm;\ obm0twkdif; q&mawmfOD;pdEÅmwkdY vGwfa&;ukd usaemfwdkY vufeufjzifhrajz&Sif;cJh

aMumif;? vlxkwkdufyGJ? vlxkqEjyyGJESihf EkdifiHa&;enf;jzihf usaemfwkdY tajz&SmcJhonfrSmvnf; &Sif;vif;jywf

om;ygonf/ usaemfwkdY rlvt"du &nf&G,fcsufukd usaemfwdkYrzsuf? jrefrmjynfw0Srf;vkH;ESihf wNydKifwnf;

vkdvkd NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufukdifwkdufNyD; vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;wdkYukd

xlaxmif&efyif jzpfygonf/ &ckdifjynf&Sd jynfolvlxkESihfomru &efukefNrdKU&Sd &ckdiftrsKd;om;rsm;u

axmufcHrIwkdYukdyif r&EkdifNyDjzpfaeMuaom &ckdif0efBuD;rsm;ESihf &ckdifzqyvtrwfrsm;onf jynfolY

tpnf;ta0; usif;y0Hhjcif;r&Sdawmhay/ q&mawmfOD;pdEÅmwkdY vGwfvyfa&;ESihfywfoufNyD; jynfolYqEjyyGJ

rsm;ESihf &[ef;awmfrsm;\awmif;qkdcsufrsm;om &ckdifjynfw0Sef;ESihf &efukefNrdKUwGif NcdrfhNcdrfhoJoJ wufwuf

<u<u jzpfaeMu\/ 1947ckESpf ZGefv 6&ufaeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif ]]OD;pdEÅukd tjrefvTGwf}}

[laomacgif;pOfBuD;atmufwGif atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;onf/

]]ZGefv 3&ufaeY aeYvnf 12em&DdtcsdefwGif &efukefNrdKU r*Fvmokcausmif;wkdufq&mawmf

OD;auo&u Ouú|? q&mawmfOD;u0du tusKd;aqmifwifNyD; &efukefausmif;wkduftoD;oD;rS

&[ef;awmfaygif; 400ausmf <ua&mufí pnf;a0;MuNyD; atmufygtwkdif; qkH;jzwfMuaMumif;/

1/ q&mawmfOD;pdEÅmonf jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;ukd ukd,fusKd;rzufaqmif&Gufaom yk*¾dKvfwpfOD;

jzpfonfhtwGuf þtpnf;ta0;u ¤if;q&mawmftm; txl;csD;usL;aMumif;/

2/ q&mawmfOD;pdEÅmukd tpkd;&u zrf;qD;csKyfaESmifxm;onfrSm EkdifiHa&;ñ§if;yef;rIomjzpfí

tjrefqkH; vTwfypf&ef? ¤if;aemufq&mawmf OD;auo&ESifh tvkyftrIaqmif 7-a,mufwifajr§mufNyD;

vQif nae 4-em&DtcsdefwGif tpnf;ta0;ukd ½kyfodrf;vkdufaMumif;}}[líol&d,owif;pmwGif a&;om;

xm;ygonf/

1947ck arv 19&ufaeY aeYvnf 12em&DtcsdefwGif &efukefNrdKU *sLAvDa[mBuD;ü jrefrmjynf

\uHMur®mukd zefwD;rnfh zqyvtzGJUcsKyfyrmP jyifqifrInDvmcHobifBuD;ukd pwifusif;yygonf/

zqyvtrwfrsm;? OD;pD;tzGJU0ifrsm;? tvkyftrIaqmifrsm;ESihf NrdKUe,facgif;aqmifrsm; pkpkaygif;

900ausmfcefY wufa&mufNyD; AkdvfcsKyfatmifqef;u nDvmcHBuD;wGif Ouú|tjzpf aqmif&Gufí OD;AaqG

u twGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&Guf&ygonf/ q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; vTwfa&;wkdufyGJvnf; us,fjyefY

onfxuf us,fjyefYNyD; rcsdatmif emusnf;aeMuaom &ckdiftrsKd;om;rsm;u wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfukd

0kdif;NyD; OD;pdEÅmwkdYtm; vTwf&efta&;qkdrnfh tqifhodkYa&mufaeMuavNyD/ þudpöESihfywfoufí 1947ck?

ZGefv 15&ufaeYxkwfaom ol&d,owif;pmwGif ]]&ckdiftpnf;ta0;}}acgif;pnf;jzihf ]]wkdif;jyKjynfjyK

vTGwfawmfBuD; 0kdif;MutkH;r,fqkdygvm;}}[kazmfjyum qufvufa&;om;oGm;onfrSm ]]&ckdifjynf vuf0J

wyfaygif;pk acgif;aqmifOD;pdEÅmtm; zrf;xmaomudpöESihfywfoufí ,ckvmrnfhZGefv 17&ufaeYwGif

a&Twd*kHay:ü &ckdiftrsKd;om;tpnf;ta0;ukd usif;yvdrfhrnfjzpfaMumif; &ckdifjynfrSvnf; &efukefokdY

a&mufaeMuonfqkd\/

OD;pdEÅmukd csufcsif;vTwf&efESifh &ckdifjynfrSppfwyfukd csufcsif;½kyfodrf;&ef wkdYukd qkH;jzwfcsuf

csvdrfhrnfjzpfaMumif;Mum;od&aMumif;/

Page 134: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

134

wkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfodkYwkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfodkYwkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfodkYwkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfodkYwkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfodkY

xkdtpnf;ta0;okdY wufa&mufMuaom &ckdiftrsKd;om;wdkYonf wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfBuD;odkY

pnf;urf;wus0kdif;í ta&;qkdMurnf[kvnf; ,kHavmufaomXmerS Mum;&aMumif;/

BudKwifjyifqifrIBudKwifjyifqifrIBudKwifjyifqifrIBudKwifjyifqifrIBudKwifjyifqifrI

xkdaeYwGif vufeufukdif&Jabmfrsm; csxm;NyD;vQif vlxkBuD;ukef;ay:rS rqif;edkif&ef wm;jrpfMu

vdrfhrnfjzpfaMumif; od&\/

ajymufusm;enf; qifcJhaomajymufusm;enf; qifcJhaomajymufusm;enf; qifcJhaomajymufusm;enf; qifcJhaomajymufusm;enf; qifcJhaom

&ckdiftrsKd;om; ajymufusm;enf;qifum vTwfawmfBuD;ukd 0kdif;cJhaomf tMurf;enf;jzihf rjyKaomf

vnf; tenf;qkH; a&ykdufESihfrIdif;AkH;rsm; okH;&ef pDrHaMumif;? od&ao;aMumif;}}[lí ol&d,owif;pmwGRif

a&;om;azmfjyxm;onf/

q&mawmfukd vGwfa&;udpöukd &ckdiftrsKd;om;rsm;uom tkH<uaxmufcHMuonfr[kwf/ jrefrm

trsKd;om;rsm;vnf; tm;wufoa&maxmufcHvmMuonf/ ocifav;armifu Ouú|? ocifpHa&Tu

twGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&Gufaom &ckdifjrefrmcspfMunfa&;toif;uvnf; q&mawmfOD;pdEmwkdYvTwf

a&;ESihf &ckdifjrefrm cspfMunfa&;wkdYudk tm;wufoa&m aqmif&GufvmMu\/ (þudpöESihfywfoufNyD;

ocifav;armif? ocifpHa&TwkdY zrf;qD;cHcJh&ygonf) xkdYtwl q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; vTwfa&;ukd

jrefrmtrsKd;om;rsm;xJrS owif;pmrsm;wGifvnf; a&;om;vmMu\/

,if;a&;om;csufrsm;teuf a&Tbk dom;qk dolu 1947ck? ZGe fv 17&ufaeYxkwf

ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif;a&;om;xm;ygonf/

]]&ckdiftrsKd;om;acgif;aqmif OD;pdEÅmukd zqyvtpkd;&zrf;ojzihf &cdkiftrsKd;om;rsm;\ pdwfrcsrf;

om&ay/ usEkfyfwkdY jrefrmawGuvnf; pdwfaumif;Muacs/ odkYjzpfí OD;pdEÅmvGwfa&;BudK;yrf;rIonf

&ckdifjynfomru jrefrmwjynfvkH;ESihf oufqkdifonf/ okdY&mwGif xl;jcm;csufrSm OD;pdEÅmonf vGwfvyfa&;

BudK;yrf;oljzpfaomfvnf; zqyvtzGJU0ifr[kwfonfhtjyif a&G;aumufyGJrwkdifrDu ajrykHNrdKUwGif

usif;ycJhaom &ckdiftrsKd;om;nDvmcH uGefYz&ifhukd BuD;rSL;cJhonf/

]]AkdvfcsKyfatmifqef;onf 0efBuD;OD;atmifZHa0ESihf av,mOfjzihfoGm;a&mufí nDvmcHwuf

a&mufcJh&m obmywd OD;pdEÅmonf AkdvfcsKyfukda&SUwef;wifí zqyv\csKdU,Gif;csufrsm;ESifh tm;rukd;

EkdifaMumif; ajAmifzGihfcsrdefYcGef;ajymcJhonfukd owif;pmrSwqifh od&Sdxm;rdcJhonf/ ¤if;jyif AkdvfcsKyfonf

xkdnDvmcHwGif rsufaphrvS-rsufESmrvSjzpfí pdwfysufpGmESifh xGufcGmcJhaMumif;ukd owif;pmü azmfjycsuf

ukd awGU&ayonf/ xkdjzpfyGm;rIukdaxmufMunhfvQif OD;pdEÅmonf tpkd;&tzGJU\ twkduftcHedkifiHa&;acgif;

aqmifjzpfaeonfhtjyif &cdkife,frSmvnf; zqyvtzGJU0if enf;jcif;aMumifh EkdifiHa&; zdESdyfñ§if;yef;

oavm[k xifjrif,lqvmMurnfukd pkd;&rfbG,f&mjrifayaMumif;}}[k a&Tbkdom;u aqmif;yg;a&;om;

xm;ygonf/

q&mawmfOD;pdEÅmwkdY tzrf;cH&onfhudpöESifhywfoufí v,form;vlwef;pm;? tvkyform;

vlwef;pm;? ausmif;om;vli,frsm;ESifh awmif;qkdcsufrsm;rSm q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; vTGwfay;&ef

½kd;½kd;pif;pif;ta&;qkdMuonf/ pdwfemusnf;aom &ckdifjynfolrsm;\ tajctaeukd tcGihfaumif;,lwwf

olrsm;url qef;us,faomta&;qkdcsufrsm;jzifh ta&;qkdvmMuonf/

Page 135: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

135

,if;&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]&ckdifjynfukd oD;jcm;e,ftjzpf wm;&efawmif;qkdNyD}}

[laomacgif;pD;jzihf atmufygtwkdif; azmfjyxm;&Sdonf/

]]1947ck? ZGefv (5)&ufaeY 12-em&Dü &cdkiftrsKd;om;tpnf;ta0;ukd r*Fvmokcausmif;wkdufü

Ouú| q&mawmf OD;om*&? tusKd;aqmif OD;apmazmfatmif? tpnf;ta0;ü OD;csefxGef;? tpkd;&trIxrf;

or*¾OuúX OD;xGef;atmifausmf? 0wfvkHOD;vSxGef;jzLESihf &[ef;100rQ wufa&mufaMumif;/

]]&EÅykdpmcsKyfwGif}}]]&EÅykdpmcsKyfwGif}}]]&EÅykdpmcsKyfwGif}}]]&EÅykdpmcsKyfwGif}}]]&EÅykdpmcsKyfwGif}}

]]OD;bkd;OD;u ArmjynfwGif yxrt*FvdyfjrefrmppfyGJtNyD; &ckdifjynfukd NAdwdoQwkdY &EÅykdpmcsKyfukd

csKyfqkdcg odrf;,lcJhaMumif;/ ¤if;jyif xkdpmcsKyfwGif &ckfdifjynfukd oHwGJ'dpBwdwf *GNrdKUe,f armfwifpGef;xd?

&ckdife,ferdwfjzpf wnfcJhMuaMumif;/

]]&mZ0ift&}}]]&mZ0ift&}}]]&mZ0ift&}}]]&mZ0ift&}}]]&mZ0ift&}}

]]&ckdifjynfonf &ckdif½kd;rBuD;oD;jcm;? ArmjynfESifhjcm;vsuf? a&S;&mZ0ifwGifonfh &ckdifjynfudk

bk&ifrsm;? ESpfaygif; 5000ausmf tkyfcsKyfcJhaMumif;? &ckdifjynftm; Armbk&ifuodrf;um ESpfaygif;

40ausmf olykefx<urIukd aqmif&GufapaMumif;/

]]ukd,fhjynfukd ukd,fxlaxmifrS}}]ukd,fhjynfukd ukd,fxlaxmifrS}}]ukd,fhjynfukd ukd,fxlaxmifrS}}]ukd,fhjynfukd ukd,fxlaxmifrS}}]ukd,fhjynfukd ukd,fxlaxmifrS}}

]]&ckdifjynfta&;ukd Armtpkd;&*½krpkdufonfhtjyif? &ckdifjynfxlaxmifa&;onf Armjynf

xlaxmifa&;ESihf cGJjcm;NyD; &ckdifjynfukd rdrdwdkYukd,fwkdif xlaxmifrS BuD;yGm;yrnf[k ,kHMunfaomaMumifh

&EÅmykdpmcsKyft& &ckdifjynftm;vGwfvyfaomoD;jcm; tkyfcsKyfa&;ay;&ef NAdwdoQtpkd;&tm; av;eufpGm

awmif;qkdaMumif; tqkdukd OD;a&TausmfaxmufcHNyD; trsm;oabmwlMuaMumif;}} [lí ol&d,owif;pm

wGif a&;om;xm;ygonf/

,if;tjyif &ckdifjynf ppfawGNrdKUwGifvnf; tvm;wl tpnf;ta0;wpf&yfukd usif;ycJhMuonf/

1947-ck ZGefv (26)&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]&ckdifjynf oD;jcm;e,ftjzpf tkyfcsKyfcGihf}}[laom

acgif;pD;jzihf atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;onf/

]]1947ck arv 8&ufaeY &ckdifjynf ppfawGNrdKUü NrdKUvkH;uRwftpnf;ta0;jyKvkyfonf/ trwf

a[mif; OD;a&Tom? trwfa[mif; OD;ombef;? q&mawmfOD;ynmoD[ESihf NrdKUolNrdKUom;rsm; wufa&mufMu

jcif;? OD;ombef;u obmywdvkyfNyD; tqkdokH;&yfukd qkH;jzwfMuonf/

1/ &ckdifjynfukd oD;jcm;tjzpf tkyfcsKyfcGihfawmif;qkd&ef

2/ ausmufjzLoHwGJ e,fom;rsm;tm;vkH; txufygtqkdukd oabmwlaxmufcH&ef/

3/ &ckdifjynfvGwfvyfa&;tzGJU (Arakan Freedom League) zGJU&ef ponfwkdYjzpfaMumif;}}[lí ol&d,

owif;pmwGif a&;om;yg&Sdygonf/

3.11.47 aeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif a&;om;xm;onfrSm ]]usaemfwkdYEkdifiHa&;

txl;owif;axmufonf &ckdifjynfe,fudpöESihfywfoufí? &ckdiftrsKd;om;ukd,fpm;vS,f tzGJUcsKyfacgif;

aqmif OD;vSxGefjzLESifh oGm;a&mufaqG;aEG;cJh&m OD;vSxGefjzLu atmufygtwkdif; &Sif;vif;ajymjyygonf/

usaemfwkdYtzGJUukd (A.A.R.W.C) &ckdifjynfvkH;qkdif&mukd,fpm;vS,frsm; tvkyfaumfrDwDvkdY ac:ygw,f/

'DtzGJU[m &ckdifq&mawmf OD;pdEÅmukd tpkd;&zrf;NyD;aemufrS ay:vmaomtzGJU jzpfygw,f/

Page 136: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

136

]]yxr &nf&G,fcsuf}}]]yxr &nf&G,fcsuf}}]]yxr &nf&G,fcsuf}}]]yxr &nf&G,fcsuf}}]]yxr &nf&G,fcsuf}}

q&mawmfOD;pdEÅmukd tpkd;&u vTwfypfbkdYeJY ppfwyfawGukd &ckdifjynfu jyefac:bkdY tpkd;&xHta&;

qkd&atmif zGJUMuw,f/ ta&;vJqkdMuw,f/ 'gayrJh jrefrmtpkd;&u usKyfwkdY&JUawmif;qkdcsufukd ta&;

rpkdufwJhtjyif q&mawmfOD;pdEÅmukdvnf; zrf;NrJzrf;w,f? ppfwyfvnf; ykdYNrJykdYw,f/

]]&ckdifoD;jcm;e,f awmif;wJhtajc}}]]&ckdifoD;jcm;e,f awmif;wJhtajc}}]]&ckdifoD;jcm;e,f awmif;wJhtajc}}]]&ckdifoD;jcm;e,f awmif;wJhtajc}}]]&ckdifoD;jcm;e,f awmif;wJhtajc}}

'geJY usaemfwkdY oD;jcm;e,fawmif;wJhtajc a&mufvmygw,f/ ygupöwefvkd oD;jcm;rsKd;r[kwfbl;/

pwdwfoD;jcm;e,favmufbJ? ¤if;OD;vSxGef;jzLu &ckdifjynfordkif;ESihf vlOD;a&? tcGefawmftaMumif;rsm;ukd

ajymjyayonf/

]]xl;jcm;csuf}}]xl;jcm;csuf}}]xl;jcm;csuf}}]xl;jcm;csuf}}]xl;jcm;csuf}}

&ckdifjynfrSm&SdwJh 0g;awmavmufBuD;us,fwJh 0g;awm[m wurÇmvkH;rSmyif r&Sdao;aybl;[lí

tar&uefavmu"gwfr*¾Zif;rsm;u axmufcHa&;om;Muw,f/ wzefygupöwefe,fxJygoGm;wJh

zavmif;csdwfwkdY? yef;0gwkdYqkd&if &ckfdiftrsKd;om; 6aomif;cefY &Sdygw,f/ tJ'DvlawG ,ck iwfaevkdY

ygupöwefoHtrwf OD;azcifxH tultnDawmif;aew,f/ OD;azcifuvnf; 'DvlawGqDukd wpfacgufrS

vmrMunhfbl;? trsm;rMumrSDfu ygupöwefta&SUykdif; t0uRef;rSm arC0wD OD;em&'ukd,fawmfukd

ygupöweftpkd;&u zrf;xm;w,f/ cifAsm;wkdYjkrefrmtpkd;&u bmwwfEkdifovJ ponfjzihf a'grmefygyg

ed*kH;csKyfajymqkdvkdufaMumif;}}[lí a&;om;azmfjyxm;onf/

]]1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;}}]]1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;}}]]1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;}}]]1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;}}]]1947ck ESpfv,facwf tajctaersm;}}

q&mawmfOD;pdEÅmwdkY vGwfa&;ESifhywfoufaom vlxkqEjyyGJrsm;onf oHwGJNrdKU? trf;NrdKU? ajrykH

NrdKU? rif;jym;NrdKU? aygufawmNrdKU? NrdKUa[mif;NrdKU? ausmufawmfNrdKU? ykPÖm;uRef;NrdKU? &aohawmifNrdKU? ponfrsm;

wGif wpfNrdKUvQif ESpfBudrf okH;Budrfusxd aomif;odef;csDí? tkH<uaom? pnf;urf;&Sdaom jynfolYawmif;qkd

csufvu©Pmukd aqmifvsuf&Sdae\/ ppfawGNrdKUwGif ausmif;om;vli,frsm;\ oydwfrsm;jzpfae\/

&efukefNrdKU &ckdiftrsKd;om;rsm;ESihf jrefrm&[ef;&Sifvlrsm;uvnf; q&mawmftm;vTwfay;&ef wuf<upGm

awmif;qkdvmMuonf/ xkdtcsdefwGif xkdacwfwGif &ckdifjynfolvlxk\ NAdwdoQe,fcsJUxHrS vGwfvyfa&;ukd

vufeufukdifenf;jzihf toufpGefYwkdufckduf,lrnf[laom 0g'wGif tajcpkdufum? atmifjrifpGm

wnfaqmufEkdifcJhaom ajrykHvuf0JnDñGwfa&; wyfaygif;pk(odkYr[kwf) e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pk

OD;aqmifrIatmufwGif EkdifiHa&;t& wuf<uaeovkd? jrefrmwjynfvkH;wGifvnf;? trsKd;rsKd;aomenf;

vrf;rsm;jzihf qlylvIyf&Sm;vsuf&SdMu\/

,if;qlylvIyf&Sm;rIrsm;ESihfywfoufí owif;pmrsm;wGif yg&Sdcsufrsm;teuf wcsKdUukd azmfjyvkduf

ygonf/ 1947ck {NyDv 9&ufaeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif ]]yJcl;e,fwGif 5a,mufxufykdí

vrf;ravQmuf&}}[laom acgif;pD;BuD;ESihf wqufwnf;a&;om;xm;onfrSm ]]vGefcJhaom rwfv 29&uf

aeYu anmifav;yif? 'kdufOD; e,fvkH;uRwf qefvkrIBuD;wGif tpkd;&qeftdwfaygif; ukd;aomif;cefYyg&Sd

í wefbkd;aiG ESpfq,fhwpfodef;ausmfbkd;cefY qkH;½IH;aMumif;ESihf qkdif&mt&m&SdwkdYxH ay;ykdYaomtpD&ifcHpm

rsm;u azmfjyxm;aMumif;}}[k yg&Sdonf/ ,if;udpöESihfywfoufí yJcl;e,fwGif vl5a,mufxufykdrpk&

atmif trdefYxkwfxm;&jcif;jzpfonf/

,if; 9-4-47 xkwf ol&d,owif;pmwGifyifvQif wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfa&G;aumufyGJESihf

Page 137: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

137

ywfoufí *VKefOD;apm\xkwfjyefaMujimcsufwGif ]],ck a&G;aumufyGJonf tokH;r0ifaom a&G;aumuf

yGJ jzpfonf[k rsKd;cspfrsm; ,lqowJh}}[laomacgif;pD;jzihf *VKefOD;apm\rsKd;cspfygwDu wkdif;jyKjynfjyK

vTwfawmfa&G;aumufyGJukd uJh&JU½Iwfcsxm;ygonf/

,if;ESihfwqufwnf; ]]*VKefOD;apmacgif;aqmifaom rsKd;cspfuGefz&ifhBuD;ukd usif;yMuNyD;?

1/ rsKd;cspfawmifolv,form; tzGJUBuD; zGJUpnf;&ef? 2/t*Fvdyf-atmifqef;pmcsKyfonf ArmwpfrsKd;om;

vkH;twGuf uRefouf&Snfrnfh pmcsKyfjzpfonfhtwGuf ½IHUcsjypfwifí av;av;eufeufuefYuGufaMumif;?

3/ w&m;ojzihf ay;xkdufonf[k,lqaom *syefaiGpuúLrsm;ukd oifhavsmfaomwefzkd;xm;í vkdufavsmh

ay;&ef}}[lívnf; ol&d,owif;pmwGif a&;om;azmfjyxm;ygonf/

1947ck {NyDv 19&ufaeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif ]]a&Tbkde,f ZD;ukef;Xmeukd pD;oGm;

jyefNyD}}acgif;pD;BuD;atmufwGif ]]ykvdyftcsKdUukd owfí tdrfajc20? ykvdyfwef;vsm;BuD; 3ck? tpkd;&Akdvf

wJ? tcsKyfaxmifESihf ykvdyf½kH;rsm;ukd rD;½IdUNyD; tpkd;&aiG 6000ausmfukd ,loGm;onfqkdjcif;}}acgif;pD;i,f

jzihf a&Tbkde,f ZD;ukef;&JXmetm; vufeufukdifrsm; pD;oGm;jcif;ukd a&;om;xm;ygonf/

]]jynfxJa&; trdefYESihf ocifoef;tm; zrf;NyD}}acgif;pD;jzihf ocifoef; tzrf;cH&jcif;ukdvnf;

ol&d,owif;pmu a&;om;xm;ygonf/ {NyDv 24&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]u&ifawG

vlenf;pkjzpfvkdY t*FvdyfraMumufbl;wJh (apmbOD;BuD;)}}[lí acgif;pD;wyfum ]]tvkH&yfuGuf? yJcl;u&if

ausmif;BuD;wGif jrefrmjynfvkH;qkdif&m u&iftrsKd;om; ,leD,H tpnf;ta0;taMumif;ukd a&;om;yg&Sd

onf/

1947ck arvtwGif;wGifvnf; vIyf&Sm;rItrsKd;rsKd;&SdcJh&m arv 1&ufaeYxkwf ol&d,owif;pm

wGif ]]jynfolY&Jabmf ppfacgif;aqmif 'g;jyAkdvfBuD; Akdvfatmif&if}}acgif;pD;jzifh 'g;jyudpöukdvnf;aumif;?

arv 3&ufxkwfwGif ]]a[mifaumifbPfukd pD;oGm;aom bm;rm;*sDrif;ukd rdNyD}}acgif;pD;atmufwGif

&efukefNrdKUv,f a[mifaumifbPfwkdufukd wkduf,loGm;aom "g;jyrsm; zrf;rddjcif;wkdYukdvnf;aumif;

a&;om;xm;\/ arv 8&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]tajrmufygaom vlqkd;rsm;}}acgif;pD;jzihf

armfwmtajrmufvufeufrsKd;pkHESihf vlqdk; 150cefY ukwfukdZD;&Gmudk pD;oGm;jcif;ukd a&;om;xm;ygonf/

arv 13&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]bBuD; baz zqyvukd ajymifajymifBuD;

ppfaMujimvkdufNyD}}acgif;pD;jzihf bBuD;bazESihf zqyvtuGJtNyJjyóemukd a&;om;azmfxkwfxm;\/

13-5-47 ,if;owif;pmwGifyif tif;pdefaxmifBuD;twGif;rS &Jabmf 40\ yJhwifoH}} acgif;pD;

atmufwGif yJcl;e,folykefrIESihfywfoufí tiff;pdefaxmifBuD;twGif; tzrf;qD;cHae&aom &Jabmfrsm;

teuf &Jabmf 40onf arv 10&ufupNyD; tpmiwfcH qE´jyMujcif;ukd a&;om;xm;\/

arv14 &ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]&ckdifjynfta&; OD;pdEÅmukd,fawmfukd zrf;NyD}}[k

rsufESmzkH;wGif acgif;pOfBuD;wyfum q&mawmfOD;pdEÅmtzrf;cH&jcif;rsm;ukd a&;om;xm;ygonf/ arv

16&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]OD;pdEÅmukd,fawmf bmaMumifh zrf;&ovJ}}acgif;pOfjzifh q&mawmf

OD;pdEÅmtm; zrf;&jcif;ukd 0efBuD;OD;bcsKdu owif;pmq&mrsm;tm; &Sif;jycsufukd a&;om;xm;\/

,if;aeY ,if;owif;pmwGifyif ]]&Srf;edpöwef ay:OD;rnfavm}}acgif;pOfjzihf apmbkHvIdif

[oFmarmifu aqmif;yg;a&;xm;ygonf/ arv (18)&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]&Jabmfa[mif;

rsm; &mZoH}}[laomacgif;pD;jzihf a&Twd*kH'kdufOD;Z&yfwGif obmywd Akdvfwifarmifuvnf;aumif;?

twGif;a&;rSL; Akdvfrif;vGifuvnf;aumif;? aqmif&GufNyD; t&m&Sd 10OD;ESihf? &Jabmf 68OD;wkdYtm; jyefvnf

cefYtyf&ef ponfrsm;ukd ta&;qkdMuaMumif; a&;om;xm;\/

arv(20)&ufaeYxkwf owif;pmwGif ]]OuúHNrdKUudk odrf;oGm;jyefNyD}}[laom rsufESmzkH;acgif;pOfjzihf

Page 138: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

138

vufeufukdifvlqkd; 30rS 60xdygonfh*kdPf;u vrf;cGqkHrsm;wGif pepfwusuif;csNyD; wkdufckdufvkddaom

tdrfrsm;ukd pdwfat;vufat;wkdufckduf,loGm;aMumif;ukd a&;om;xm;\/ arv (21)&ufaeYxkwf

,if;owif;pmwGif ]]wjynfvkH; awmfvSef&rwJh}}acgif;pOfjzihf ysOf;rem;NrdKUe,f awmifolv,form;

or*¾trIaqmif 500-ausmfwufaom tpnf;ta0;u qkH;jzwfcsufrsm;ukd a&;om;xm;onf/

arv (27)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif &rf;vScsnfhvm;AsmwkdY}}acgif;pOfatmufwGif za&Zm

vrf;ESihf 29-vrf;a'gifh&Sd oGm;pkdufq&mOD;pdefukd "g;jywkdufí tjyeftvSefypfMu&m? OD;pdefaoqkH;jcif;ukd

vnf;aumif;? (29)&ufaeYxkwfwGif ]]u&ifoD;jcm;e,fay;yg}}acgif;pOfjzifh anmifwkH;NrdKUe,f

u&ifnDvmcHu u&ifoD;jcm;ay;a&;ESihf u&ifumuG,fa&;wyfrsm;tm; vufeufxkwfay;a&; awmifqkd

csufESifh qkH;jzwfcsufrsm;ukd a&;om;azmfjyxm;ygonf/

arv (30)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]ykvdyfOuú| OD;apm0if;ESihf twGif;a&;rSL; OD;nDyk

wkdYtm; zrf;NyD/ aemufxyf 12-OD;zrf;OD;rnf}}[ka&;xm;\/

1947-ck ZGefvtwGif; jrefrmjynfwGif EkdifiHa&;ESihf taxGaxGqlylrIrsm;ukd rSwfwrf;wifcJhcsuf

rsm;teuf ta&;BuD;aom tcsufwpfcsKdUukd ol&d,owif;pmrS aumufEIwfwifjy&vQif ZGefv(1)&ufaeY

xkwfwGif ]]wuúodkvfausmif;rS uGefjrLepfrsm;ukd ykdufpdyfwkduf&SmNyD}}[laomacgif;pOfjzifh wuúokdvfausmif;

wGif uGefjrLepftiftm;pkrsm;tm; &SmazGaejcif;ukd a&;xm;\/

ZGefv (5)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]OD;apm0if;wkdY vGwfMuNyD}}acgif;pOfatmufü ykvdyf

Ouú|OD;apm0if;ESihf tjcm;tvkyftrIaqmif 11-a,mufwkdYtm; vTwfjcif;ukdvnf;aumif;? ]]ocifApdef

vTwfvTwf}}[laomacgif;pOfjzifh "edawmbDtkdpDtvkyform; 300-cefYu ocifApdeftm; vTGwf&ef

ta&;qkdjcif;ukdvnf;aumif;? ]]OD;pdEÅmukd tjrefvTwf}}acgif;pOfjzifh q&mawmfOD;pdEÅmtm;vTGwf&ef &efukef

ausmif;wkdufrsm;rS &[ef;aygif; 400-u ta&;qkdjcif;ukdvnf;aumif;? a&;om;xm;\/

ZGefv (10)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]zqyv½kH;ukd vufypfAkH;jzihfypfjcif;}}[laomacgif;

pOfjzihf zqyvXmecsKyf½kH;ukd ZGefv (8)&uf? 8-em&DcGJwGif vufypfAkH;jzihf ypfoGm;jcif;wkdYukd a&;om;xm;

onf/ ZGefv (14)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]wkdif;jyKjynfjyKtpnf;ta0;wGif uGefjrLepftrwfrsm;

\ vIyf&Sm;rIrsm;ukd a&;NyD; ZGefv (15)&ufaeYxkwfwGif ]]olykefwkdY\eH&HuyfaMujimcsuf}}acgif;pOfatmuf

wGif ysOf;rem;NrdKUESihf awm&Gmrsm;wGif ysOf;rem;olykef ppfaMujimpmwrf;ukdvnf;aumif;? ]],ckvuf&Sd

tpkd;&tzGJUukd zsufodrf;ypfvkdufyg}}[laomacgif;pOfjzifh ArmEkdifiHbk&ifhaqGawmfrsKd;awmftzGJU *grPd

rif;om;BuD; vufrSwfjzifh AkdvfcsKyfatmifqef;tpkd;&tzGJUukd zsufodrf;&ef awmif;qkdonfukdvnf;aumif;

a&;om;xm;\/

ZGefv (19)&ufaeYxkwfwGif ]]yOörHwyfom;avm}}acgif;pOfatmufü &ckdifawmfvSefa&;

ajymufusm; acgif;aqmifukdausmf&if (,ck wuúokdvfenf;jyq&m) ukd yk'fr-5jzifh zrf;vkduf&m wuúodkvf

e,fw0Srf;wGif odrfhodrfhwkefvIyfawmhonf[k a&;om;azmfjyxm;ygonf/

1947-ck ZlvkdifwGif AkdvfcsKyfatmifqef;ESihf tmZmenfrsm; vkyfBuHowfjzwfjcif; rcH&rDjzpfcJhaom

tajctaersm;udk ol&d,owif;pmwGif a&;om;xm;onfrSm Zlvkdifv(2)&ufaeYxkwfü ]]ppfwyfESihf

Mu,feDajymufusm;wyf}}[laomacgif;pOfESihfwqufwnf; ]]at;csrf;om,mrIenf;vrf; rnfolrQray;

ojzifh 0wå&m;twkdif; aqmif&GufawmhrwJh}}acgif;pOfwyfum tiftm;okH;&mceYf&Sdaom Mu,feD

ajymufusm; ukd,fpm;vS,f cspfodef;? apma&T? pHEkdif? ausmfaomif;? bwifwkdYESifh Akdvfrif;vGif? Akdvfrif;'if

wkdY oHwGJNrdKUeSifh ig;rkdifuGm c&rf;armf&GmwGif aqG;aEG;Mu&m aqG;aEG;yGJratmifjrifojzihf wkdufyGJjzpfawmh

rnf[k a&;om;xm;\/

Page 139: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

139

Zlvkdifv(6)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]jrefrmjynf ykvdyftrIxrf;rsm;\ tEkjrLAkH;BuD;

'kwd,rÜdaygufuGJjyefNyD}}qkdNyD; ykvdyftrIxrf;rsm; oydwfudpöukdvnf;aumif;? Zlvkdifv (7)&ufaeYxkwfwGif

]]tpkd;&vcpm; trIxrf;aygif;pkH waomif;ausmfwkdY tm;tifnDnDwyfcsDMu&NyD}}[laom acgif;pOfatmuf

wGif tpkd;&trIxrf;aygif;pkH trIxrf;waomif;ausmfwkdY &efukefNrdKUwGif csDwufqEjyjcif;ukdvnf;aumif;?

,if;ol&d,owif;pmu a&;om;azmfjyxm;\/

Zlvkdif (15)&ufaeYxkwfwGif ]]NrdKUawmfcef;rBuD;ü AkdvfcsKyfatmifqef;\ EdkifiHa&;&Sif;yGJBuD;}}

acgif;pOfjzifh AkdvfcsKyfatmifqef;\ rdeYfcGef;ukd ,if;owif;pmu a&;om;xm;ygonf/ 1947-ckESpf?

{NyDv? arv? ZGefvESihf Zlvkdifv(15)&ufxdjzpf&yfrsm;ukd axmufvQif a[mifaumifbPfwkdufukd

pD;jcif;rsKd;vnf;r&Sd? OuúHNrdKUukd at;aq;pGmpD;NyD; "m;jywkdufoGm;jcif;vnf; rjzpfcJh? &ckdifjynfjzpf&yfum;

EkdifiHa&;jzpf&yfrsm;jzpfaeonf/

1945-ckESpf Zefe0g&Dv yxrywfuyif &ckdifjynf ppfawGNrdKUukd NAdwdoQppfwyfu odrf;cJhonf/

ukdvkdeDuRefb0odkY qGJoGif;vkdaom NAdwdoQe,fcsJUppfwyfonf olwkdYESihftwl zufqpf*syefwyfrsm;ukd

&Gwf&GwfcRHcRH wkdufckdufcJhaom &ckdif&Jabmfrsm;ukd zrf;NyD; vlrqefpGm ñ§if;yef;ESdyfpufonf/ *syefpuúLukd

w&m;r0if vkyfypfíay;p&mvnf; aiGr&Sd? ajy;p&mvnf; ajrr&Sdaom &ckdifv,form;rsm;um; vnfrsKd

ñ§pfNyD; ajrcGefajrqDcrsm;ukdawmif;onf/

q&mawmf OD;em&'paom &ckdifacgif;aqmifrsm;udk BudK;rdefY'PfESpfxyfuGrf;? okH;xyfuGrf;xd

csrSwfxm;onf/ &GmvkH;csDírD;wkduf vk,uf? rk'def;usihfrIrsm;ukd aomufaomufvJjyKMuonf/ 1945-

ckESpfpuyif NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufukdifwkdufenf;jzifh wkdufckdufa&;? trsKd;om;vGwfvyfa&;?

'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYodkY a&mufEdkifatmif q&mawmf OD;pdEÅmESihf usaemfwkdY jyifqifMuonf/

pnf;½kH;Muonf/ ajratmufawmfvSeffa&;wyfzGJJUrsm;ukd zGJUpnf;Muonf/ ajrcGefajrqDray;a&;ukd aqmfMo

Muonf/ NAdwdoQtvkdawmf&d &GmolBuD;rsm;ukd jzKwfNyD; aus;&Gmrsm;ukd Ouú|pepfjzihf vlxkoabmus

a&G;aumufMuonf/

tmPmeDe,fajraygif;rsm;pGmukd xlaxmifMuonf/ q&mawmfwkdYtm; zrf;qD;oGm;onfhwkdif

tqifoifh&Sdaeaom ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUrsm;jzihf xrcs/ ajratmufwyfzGJUrsm;u vufeufjzihf

wkduf&ef tjyif;txefawmif;qkdcsufrsm;ukd usaemfwkdY y,fcsMuonf/ q&mawmfwkdYtm; vTGwfNyD; v

vufikwfvuf&if; ajrvufrvGwfa&;wkdYukd &vQif &ckdifjynf\ EkdifiHa&;tkH<urIukd vufiif;ajz&Sif;,lEkdif

jcif;ukd usaemfwkdY uGif;uGif;odaeMuNyD? Zlvkdifv (16)&ufaeYxkwf ,if;owif;pmwGif ]]OD;pdEÅmESifhawGU&ef

OD;baqG om,m0wDa&mufvmjcif;}}acgif;pOfjzifh q&mawmfESihfawGU&ef OD;baqGwkdY om,m0wDaxmif

odkY a&mufvmNyD; q&mawmfukd vTwfawmhrnf/ ocifEkwkdYESihftwl &ckdifjynfodkY oGm;Murnf/ q&mawmf

&efukefNrdKUwGif 0gqkdrnf[k a&;om;yg&Sd\/

q&mawmfOD;pdEÅmwdkY vGwfawmhrnf/ usaemfwkdY EkdifiHa&;wkdufyGJ wvSrf;atmifawmhrnf/ usaemf

wkdY\t"du&nfrSef;csufjzpfaom NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd jrefrmwjynfw0Srf;vkH;wGif wNydKifwnf;vkdvkd

vufeufpGJudkifwdkufckdufenf;jzihf vGwfvyfa&; 'Drkdua&pDa&;eSihf qkd&S,fvpfa&;wkdYukd qufvufaqmif

&GufEkdifawmhrnf/ 1942ckESpfwGif NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ESifh 1945-ckESpfwGif zufqpf*syefawmfvSefa&;

vkyfcJhpOfu nDñGwfcJhaom nDñGwfa&;ukd jyefvnfwnfaqmufEkdifawmhrnf[k usaemfwkdY0rf;omrqkH;

jzpfaeawmh\/ okdYaomf Zlvkdifv (19)&ufaeYwGif rarQmfvifhaom rkefwkdif;BuD; ½dkufcwfavNyD/ AkdvfcsKyf

atmifqef;ukd vkyfBuHowfjzwfcJhoGm;&avNyD/

&ckdifjynf ArmjynfwkdYwGifom 1947-ckESpf EkdifiHa&;n rNidrfroufjzpfaeonfr[kwf/ urÇmh

Page 140: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

140

tajctaeukd tMurf;zsif;MunhfvQif xkdpOfu urÇmppfBuD;'Pfukd ESpfBudrfwkdif tvl;tvJ 'PfcHbl;NyD

jzpfaom vlom;tEG,ftm;? aemufxyfurÇmppfrjzpfa&;twGuf Nidrf;csrf;a&;jrwfEdk;aom BuD;i,fra&G;

EkdifiHwkdif;tm;? vGwfvyfa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;twGuf tmrcHcsuf&Sd&rnfpaom y#dnOfrsm;yg0ifonfh

urÇmhukvor*¾ukd atmifjrifpGm zGJUpnf;xlaxmifEkdifcJhMuaomfvnf; t&if;zGJUy#dyu©jzpfonfh t&if;&Sif

e,fcsJUpepfESihf qkd&S,fvpfpepf y#dyu©? t&if;&Sife,fcsJUtcsif;csif; y#dyu©? t&if;&Sife,fcsJUpepfESihf

ukdvkdeDEdkifiHrsm; y#dyu©? t&if;&Sife,fcsJUpepfESihf tvkyform;vlwef;pm; y#dyu©[laom y#dyu©rsm;

aMumifh urÇmw0Srf;vkH; EkdifiHa&;wkdufyGJrsm;jzihf >yef;wD;aeMuonf/

urÇmw0Srf; qkd&S,fvpfpepfESihf t&if;&Sife,fcsJUpepf tiftm;NydKifqJjzpfaeMuonf/ qkdAD,uf

,leD,H\tzufzufrS ulnDrIaMumifh Oa&mywkdufwGif yl*kdqvm;AD;,m;EkdifiH? csufukdpvkdAD;,m;EkdifiH?

bla*;&D;,m;EkdifiH? [efa*&DEkdifiH? ½lar;eD,m;EdkifiH? ykdvefEkdifiH? t,fab;eD;,m;EkdifiHpaom EkdifiHrsm;onf

qkd&S,fvpfvlYabmifopfwkdY csDwuf&ef tajccHrsm;jzifh iGg;iGg;um;um; ay:aygufaeonf/ urÇmht&if;&Sif

*kdPfwGif csrf;om<u,f0aom tar&duefEkdifiHonf 'kwd,urÇmppftwGif;u ppfav,mOfrsm;? ppfoHcsyf

um;rsm;? tygt0if ppfvufeufrsm;ESihf ppfokH;ypönf;rsm;ukd rdrdBudKufovkdaps;jzifh a&mif;cscJh&jcif;aMumifh

ykdícsrf;om<u,f0aom txG#ftxdyfEkdifiHjzpfvmaomfvnf; NAdwdoQ jyifopfpaom ppfEkdifonfh t&if;

&Sife,fcsJUEkdifiHrsm;rSm rGJjymusNyD;? &m&Sifpepfjzifh? ravmufriS pm;okH;0wfqifaexkdif&csdefjzpfonf/

Oa&mywkduf t&if;&SifEkdifiHrsm;onf tar&duefEkdifiHu rm&S,fpDrHudef;jzifh ykHatmulnDaeaom

aiGvkH;aiG&if;ESihfwuG? pufrIypönf;rsm;ESifh vlokH;ypönf;rsm;tay: rSDckdae&csdefjzpfaeonf/ ,if;aMumifh

pD;yGm;a&;tMuyftwnf;ukd aeYpOfESifhtrQcHae&aom Oa&mywkdufEkdifiHrsm;&Sd tvkyform;vlwef;pm;

onf r[mpwmvif\ OD;aqmifrIjzifh xlaxmifxm;aom urÇmhuGefjrLepftzGJUcsKyfwGif yg0ifonfh

toD;oD;aom uGefjrLepfygwD\acgif;aqmifrIatmufwGif tvkyform;vlwef;pm;wkdufyGJrsm;ukd nDñGwf

pGm tkH<upGm wkdufyGJ0ifaeMuonf/ tm&SwkdufwGifvnf; r[wår*EDESihf y@pfae½l;acgif;aqmifaom

tdEd,EkdifiHonf trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf jynfvkH;csDum pnf;½kH;nDñGwfpGmjzifh tkH<upGmwkdufyGJ

0ifaeonf/

EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;paom enf;rsKd;pkHjzifh NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd qefYusifaeonf/

AD,uferftygt0if tif'kdcsKdif;em;wGif zufqpf*syefawmfvSefa&;tNyD;? jyefvnfuRefZmwfoGif;&ef?

usL;ausmfvmaom jyifopfe,fcsJUppfwyfrsm;ukd uGefjrLepfxdyfoD; a'gufwm[kdcsDrif;\ acgif;aqmifrI

jzifh tvkH;t&if;ESifh ckcHawmfvSefaeMuonf/ 'csf(a[mfvefEkdifiH) vufatmufrS pkrwå&m? *sAm;uRef;pk

rsm;? (,ck tif'kdeD;&Sm;)wGif trsKd;om;acgif;aqmifqkdumEkd acgif;aqmifrIjzihf trsKd;om;vGwfvyfa&;

wkdufyGJ txG#ftxdyfokdY a&mufaeonf/

w½kyfjynf uGefjrLepfeSihf uGefrDwifwkd Y nDñGwfrIjzifh usausmfa&;orm; *syefzufqpf

ppfwyfrsm;ukd w½kyftrsKd;om;rsm; nDnmzszsawmfvSefcJhMuaomfvnf; zufqpf*syefppfwyfrsm; t<uif;rJh

vufeufcsNyD; urÇmht&if;&Sif xdyfoD;tar&duefukd tm;ukd;&xm;aom uGefrDwifacgif;aqmif

cseffau&Sdwftkyfpkonf uGefjrLepfrsm;ukd csKd;ESdrfvmjcif;aMumifh uGefjrLepfESihf uGefrDwif uGJtufoGm;um

w½kyfjynfwGif bwjyef usm;wjyef tmPmvkaeMuqJ? jyif;xefaom jynfwGif;ppfjzpfaeqJjzpf\/

jrefrmjynfwGifum; urÇmhuGefjrLepfvIyf&Sm;rIESihf uGJjym;onfhvIyf&Sm;rIukd Auyu tm;oGef;

cGefpkduf vkyfaqmifae\/ zqyvtzGJUcsKyfrS Auyukd xkwfy,fvkdufNyDjzpfaomfvnf; Auyonf

]]zqyv uGefjrLepfnDñGwfMu}}]]&JabmfwyfeDnDñGwfMu}} ]]acG,kdifaeaom zqyv'g;ukd xufatmif

aoG;MupkdY}} a<u;aMumfoHjzihf AuyxdyfoD; ocifoef;xGef;ukd,fwkdif zqyvacgif;aqmifrsm;ESifh vufwGJ

Page 141: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

141

NyD; &efukefrS ysOf;rem;wavQmuf aus;&Gmaygif;rsm;pGmrS vufeufrsm;ukd &mcsDaxmifcsD odrf;qnf;tyfESH

ay;vsuf&Sd\/ AuyxdyfoD;rsm; ba&muf'g0g'ukd t½kd;pGJaeqJjzpf\/

rkefwkdif;xefaomacwfrkefwkdif;xefaomacwfrkefwkdif;xefaomacwfrkefwkdif;xefaomacwfrkefwkdif;xefaomacwf

1947-ckESpf? Zlvkdifv (19)&ufaeYwGif e,fcsJU'vH *VKefOD;apmwkdY vkyfBuHrIaMumihf AkdvfcsKyfatmif

qef;? ocifjr? OD;bcsKd? rkdif;yGefapmfbGm;paom tmZmenfacgif;aqmifrsm; aoqkH;cJh&NyD/ xkdacgif;aqmif

rsm; rusqkH;rDuyif NAdwdoQppfwyfrS b&if*ef;rsm; &mcsDaysmufqkH;oGm;rIrsm; &SdcJhonf/ 1947-ck Zlvkdifv

(19)&ufaeYxkwf ol&d,owif;pmwGif ]]b&if;*ef;udpöarTjyefNyD}}qkdaom acgif;pOfBuD;ESihfwqufwnf;

]]b&if;*ef; 200aysmufonfhudpöESifh ywfoufNyD; &m*sma&;'D&mausmif;okdY ykvdyfrsm; wufa&muf&Smukef

NyD}} [ka&;om;azmfjyxm;onf/ b&if;*ef; 200 tpkvkduf tcJvkduf aysmufqkH;rIonf tao;tzGJ

jyóemr[kwf/

&efukefNrdKUe,f a[mifaumifbPfwkduf "g;jywkdufcH&rI? za&Zmvrf;ESihf 29vrf;a'gifh oGm;pkduf

q&m "g;jywkdufcH&NyD; aoewfypfí aoqkH;&rI? armfwmtajrmufygaom vlqkd; 150cefYu ukuúdKvf

ZD;&GmokdY0ifNyD;pD;rI? vufeuf 60cefYygaom vlqkd;rsm; OuúHNrdKUukd 0ifpD;rI? &efukefNrdKU ykvdyftrIxrf;oydwf?

&efukefNrdKU tpkd;&trIxrf;aygif;pkH qE´jyyGJBuD;wkdYonf tao;trTm;jyóemvnf; r[kwfMu/ bk&ifcH

twkdifyifcH tpkd;&tzGJUukdvufcHxm;aom tpkd;&tzGJU0if zqyvacgif;aqmifrsm;onf wu,fhtm½kH

pl;pkdufpGmjzifh b&if;*ef; 200aysmufrIukd azmfxkwfEkdifcJhvQif AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY vkyfBuHowfjzwfcH&

rnffvnf; r[kwfay/

,ck þodkYrjzpfcJh&/ NAdwdoQe,fcsJUorm;wcsKdU\ ajcxkd;rIESihf ya,m*aMumifh AkdvfcsKyfatmifqef;

wkdY &ufpufpGm owfjzwfcHoGm;&ovkd? NAdwdoQe,fcsJU t&m&Sdqkd; &rf;NAJe,fykdif rsufESmjzL rufo½l;?

ausmufjzLc½kdif0ef rsufESmjzLt&m&dSqkd; rpöwm tuf*sdatpaumh (uufpbDacwf ar*sm Mr. S.lG.A.

Scott) &ckdifwkdif;rif;BuD; OD;armifausmfESifh EkdifiHa&;MoZmwuúdr usqif;vmNyDjzpfaom &ckdifwkdif;

zqyv acgif;aqmifwcsKdU\vkyfZmwfcif;rIjzifh q&mawmfOD;pdEÅm tzrf;cHcJh&avNyD/ AkdvfcsKyfatmifqef;

wkdY vkyfBuHowfjzwfcHoGm;&onfESihfwNydKifeuf rkefwkdif;xefaomacwf arSmifxkacwfokdY qkdufa&mufoGm;

&awmh\/

&efukef&Sd usaemfwkdY au'g&Jabmfrsm;xHrS pmt& tvHeDygwDtm; rw&m;toif;aMujimcsufukd

½kyfodrf;rnf/ Armjynf uGefjrLepfESihf zqyvy#dyu©rsm;ukd ajz&Sif;&eftwGuf a&SU½Iaqmif&Gufrnfqkd

aom jyóemrsm;om rkefwkdif;xefaom arSmifxkatmufwGif aysmufuG,foGm;onfr[kwf? q&mawmf

OD;pdEÅmtm;vTwfrnf/ q&mawmfESihf ocifEkwkdY &ckdifjynfodkY oGm;Murnf/ q&mawmf &efukefNrdKUwGif

0gqdkrnfqkdonfh aocsmoavmufjzpfaeaom jyóemvnf; rkefwkdif;xefaomtarSmifxkatmufwGif

tpte &Smr&atmif uG,faysmufoGm;av\/

NAdwdoQ'vH *VKefOD;apmwkdY\ vlrqefaom npfywfrI? vkyfBuHrIaMumifh AkdvfcsKyfatmifqef;wkYd

usqkH;cJh&onfhtwGuf *VKefOD;apmacgif;aqmifaom rsKd;cspftzGJUESihftvm;wl e,fcsJUolvQKdtzGJUtpnf;

rsm;ukd ajcrIef;&jcif;? xkdtzGJUtpnf;acgif;aqmifrsm;tm; brf;qD;&jcif;wkdYukd jyK&onfrSm obm0us

aom ? jyKxkduffjyKoifhaom aqmif&Gufcsufrsm; jzpfonf/ vkyfBuHrIaMumifh toJem&aom rsuf&nfus

aeaom jynfolvlxk\tkH<uaom axmufcHrIukd&,ltyfaom aqmif&Gufcsufrsm; jzpfonf/ trsKd;om;

vGwfvyfa&; 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf NAdwdoQe,fcsJUESihf e,fcsJU'vHqefYusifa&;

vkyfief;aqmifwmrsm;ukd aqmif&Guf&if;? 1945-ckESpf? zufqpf*syefawmfvSefa&;umvu &&SdcJhaom

Page 142: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

142

vuf0JnDñGwfa&;ukdvnf;aumif;? trsKd;om;nDñGwfa&;ukdvnf;aumif;? &,lEkdif&ef BudK;yrf;aqmif&Guf

tyfygonf/

q&mawmfESihfusaemfwkdYonf AdkvfcsKyfatmifqef;wkdY zqyv bk&ifcHtwkdifyifcH tpkd;&tzGJU0if

NyD; tmPm&oGm;í tmPmcGJa0ray;ojzifh AkdvfcsKyfftpkd;&ukd aumufaumufiifiif qefYusifvmMu

olrsm; r[kwfMuovkd? AkdvfcsKyfwkdYtmPm&vmí aumufumiifum axmufcHvmolrsm;vnf; r[kwf

Muyg/

1945-ck rwfvwGif &ckdifjynfwGif zufqpf*syefawmfvSefa&; NyD;csdefrSpí Armjynf uGefjrLepf

ygwDESifh jynfolYta&;awmfykHygwDwkdYrS aMujimcJhaom awmfvSefa&;wyfOD;pmwrf;ESifh ArmwyfrawmfESihf

jynfolYtzGJUtpnf;rsm; yl;aygif;ízufqpfwkdufzsufa&; jynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyf\ vGwfvyfa&;

aMujimcsufwGifygonfh ArmhvGwfvyfa&;? jynfolYtpkd;&xlaxmifa&;? tESpfom&wkdYukd tajcwnfum

trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;ESihf qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf NAdwdoQppftkyfcsKyfa&; tpkd;&ukd

q&mawmfESihfusaemftoufay;NyD; qefYusifcJhjcif;om jzpfMuygonf/

jrefrmjynfw0Srf;vkH;ESihf wNydKifwnf;vkdvkd NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd awmfvSefwkdufckduf&ef usaemf

arQmfrSef;&nf&G,fNyD; &ckdifjynfwGif zufqpf*syefawmfvSefa&;NyD;qkH;cJhaom 1945ck rwfvcefYuyif

ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUrsm;ukd zGJUpnf;um ajrcGefajrqDcray;a&;? vufikwfvuf&if; ajrykdifa&;?

NAdwdoQ'vHolBuD;rsm;ukdjzKwfNyD; aus;&Gmvlxka&G;aumufaom OuúXpepfjzifh aus;&GmtkyfcsKyfjcif;? paom

tmPmeDe,fajrrsm;ukd us,fjyefYEkdiforQ us,fjyefYeuf½Idif;EkdiforQ euf½Idif;BuHhckdifpGm q&mawmfOD;pdEÅm

ESifh usaemfwkdY xlaxmifcJhMujcif;omjzpf\/

AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY vkyfBuHowfjzwfjcif; rcH&rSD &ufykdif;cefYu zqyvXmecsKyf taxGaxG

twGif;a&;rSL; OD;AaqGESifh ukdñkdxGef; (0efBuD;a[mif; ,ck oHtrwfBuD;)wkdYukd,fwkdif om,m0wDaxmif&Sd

q&mawmf OD;pdEÅmxHoGm;a&mufcJhNyD; q&mawmfESihf oabmwlnDrI&,lcJhMuonf/ q&mawmftm;vTwf

rnf/ q&mawmfESihf ocifEkwkdY &ckdifjynfvmMurnf/ usaemfwkdYESihf awGUqkHrnf/ OD;ausmfNidrf; vef'efrS

jyefonfukd apmifhaeonf paomjyóemonf AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY vkyfBuHcHoGm;&NyD; jynfxJa&;

0efBuD;OD;ausmfNidrf; jyefa&mufí tawmfMumonfhwkdif r,fr,f&& taumiftxnfay:rvmjzpfae\/

q&mawmfOD;pdEÅmwkdY vTwfawmhrnf[laom jyóemonf usaemfwkdY pdwful;,OfcJhaom jyóem

r[kwf/ wu,fhjzpf&yfrSefjzpfí ,if;jyóemESihf ywfoufNyD; 1947-ckESpf Zlvkdifv 16&ufaeYxkwfa0

aom ol&d, owif;pmwGif ]]OD;pdEÅmESifhawGU&ef OD;AaqG om,m0wDodkY a&mufvmjcif;}}acgif;pD;wyfum

qufvufa&;om;xm;onfrSm ]]Zlvkdifv 15&ufaeY eHeuf 10em&DtcsdefcefYwGif &efukefNrdKU zqyvtzGJU

csKyfrS taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;AaqG jynfxJa&;Xme EkdifiHa&;twGif;0ef ukdvSarmifESihf &ckdifawmfvSef

a&;acgif;aqmif AkdvfñkdxGef;wkYdonf okH;q,fNrdKUodkY armfawmfuav;jzihf a&muf&SdvmNyD;vQif ocifjrav;

ukdac:í ¤if;ESifhtwl om,m0wDaxmiftwGif;&Sd &ckdifjynfacgif;aqmif OD;pdEÅmtm; 0ifa&mufawGUqkHMu

aMumif;? OD;pdEÅm usef;rmpGmyif&SdonfqkdaMumif;? b,fwkef;urS q&mawmfOD;pdEÅmonf tpmiwfrcHcJh

qkdaMumif;/ aexkdifraumif;ojzihf 2&ufqGrf;rpm;EdkifcJhqkdaMumif;? axmifuvGwfvQif OD;pdEÅmonf

&ckdifjynfodkY ocifEkwkdYESihf twloGm;rnfqkdaMumif;? &ckdifjynftwGuf vkyfp&m&Sdaom vkyfief;pOfrsm;ukd

&efukefrSmbJvkyfí &efukefrSmyif 0gqkdrnf[k Mum;od&aMumif;}}[k a&;om;azmfjyxm;ygonf/

q&mawmfvGwfrnfqkdNyD; rvGwfao;ojzifh wzufu bk&ifcHtwkdifyifcH zqyvtpdk;&ukd

usaemfwkdY tm;rvkdtm;r&jzpfaeMu\/ tjcm;wzufuvnf; AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY vkyfBuHowfjzwf

cHoGm;&í *VKefOD;apmESifhwuG taygif;yg e,fcsJU'vHrsm;ESifh NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd usaemfwkdY ykdí

Page 143: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

143

a'goykefxum ykdíatmhESvkH;emaeMu\/

usaemfwkdY\EkdifiHa&;vIyf&Sm;rIESifh vlxkqEjyyGJrsm;ukd usaemfwkYd qufwufaqmif&GufaeMuonf/

q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; vTwfa&;ESihfajrykHnDvmcH qkH;jzwfcsufrsm; axmufcHjcif;ukd NrdKUaygif;rsm;pGm

wGif rem;rae usif;yaeMuonf/ ajrykHNrdKUwGif okH;BudrfajrmufvlxkqE´jyyGJBuD;ukd aomif;aomif;zszs

qifETJ&ef pDpOfMu\/

q&mawmfwkYd tzrf;cHoGm;&csdefrSpNyD; ra&rwGuf Ekdifaom EkdifiHa&;vkyfief;aqmifwmrsm;

zdpD;aeojzifh Mumtif;awmifrSwnfhwnfhwkdif;vQif 10rkdifcefYoma0;rnfh cspfZeD;acsmxHodkY usaemf

ra&mufEkdifonfrSm vaygif;tawmfMumcJh&NyD/

Mumtif;awmif&GmwGif apmapmpD;pD; eHeufpm pm;Mu\/ r&yfrem;bJ MuyfpifuRef;bufodkY

usaemfwkdYavSjzihf ul;Mu\/ MuyfpifuRef;odkYa&mufvQif ajcvsifavQmuf&&m acsmif;i,fajrmif;i,frsm;ukd

auGUaumufoGm;&jcif;ESifh Muyfpifawmifukd ausmfjzwf&jcif;wkdYaMumifh naeykdif; 0ufacgif;&GmokdYa&muf

oGm;onf/ cspfZeD;\rdbrsm;tdrfwGifyif wnf;ckdMu\/ naepm pm;Mu\/ nOfhtdyfMu\/ qkd;0g;aeaom

arSmifxkacwf tajctaersm;ukd olrtm; usaemf aqG;aEG;wifjyonf/

usaemfESihftwl vmae&ef olrtm; usaemfzdwfac:cJh\/ olrMunfjzLpGmvufcHonf/ ig;ref;&J

uRef;rStjyefwGif usaemfESifhtwlwl vkdufvmrnf[k uwday;onf/ cspfol\pum;onf ysm;oumxuf

csKdygonf/ usaemfhtoJESvkH;xJodkY pdrfh0ifoGm;ygonf/ usaemf\EkdifiHa&;b0wm wavQmufwGif rcGJrcGm

vufwGJavQmuf&awmhrnf[laom aysmf&TifMunfEl;onfhESvkH;om;jzifh olrukd tm;yg;w& uspfuspfyg

atmif zufvkduf\/ aumif;rGefaomtdyfrufrsm;jzihf usaemfESpfNcdKufpGm tdyfaysmfoGm;\/

eHeufapmapmxNyD; iref;&JuRef;? vGef;vkH;ykduf&GmodkYta&muf c&D;Murf;usaemfwkdY csDvmMu\/

vGef;vkH;ykduf&GmrS tajccsNyD; &GmpOfavQmufw&m;a[mjcif;? aqG;aEG;jcif;? vIHYaqmfjcif;rsm;ukd usaemfwkdY

jyKvkyfMuonf/ ig;ref;&JuRef;? Muufa&uRef;ESifh MuyfpifuRef;wkdYrS ajrykHNrdKUwGif usif;yrnhfjynfolYvlxk

qE´jyyGJodkY aomif;csDí aomif;aomif;zszs wufa&;udpörsm; a[majymaqG;aEG;NyD;avNyD/ usaemf

Mumtif;awmifokdY jyef&awmhrnf/ cspfZeD;acsm&Sd&m 0ufacgif;&GmodkY usaemfwkdYa&mufoGm;\/ cspfZeD;wkdY

tdrfwGifyif naepmpm;NyD;tdyfMu\/

reufjzef eHeufapmapmoGm;&rnfjzpfí tqifoihfjyifqifxm;&ef olrukd usaemftavmwBuD;

wkdufwGef;onf/ olrxHrS rarQmfvifhaom pum;ukd Mum;&\/ usaemfwkdYESifhtwlwl olrvufiif;rvkduf

Ekdif? usaemfwkYdu c&D;Murf;csD&rnfholrsm; jzpfNyD; tpkd;&vufeufukdifwyfrsm;ESifh &ifqkdifwkd;rdvQif olr

aMumifh 'ku©a&mufbG,fjzpfrnf/ olrESifh olrbcifwkdY rMumcifvkdufvmcJhrnf[lí jzpfavonf/

cspfoltm; tMuyfukdif&ef ESvkH;om;rJhaom usaemf vufrIdifcsvkduf&onf/ usaemfbmrsm; wwfEkdifrnf

enf;/

cspfZeD;wkdY tdrfwGif eHeufpmpm;NyD; Mumtif;awmifodkY usaemfwkYd jyefMu\/ Mumtif;awmif

XmecsKyfrSaeNyD; ajrykHvlxkqEjyyGJ wwd,tBudrfatmifyGJqifa&;twGuf aMumzd&ifzd usaemfwkdY BudK;yrf;

Mu\/ ajrykHNrdKUe,fw0kdufESihf rif;jym;NrdKUe,f urf;eD&Gm w0Srf;&Sd &yf&Gmaus;vufrsm;odkY &GmpOfavQmufNyD;

vIHYaqmfpnf;½kH;aom w&m;yGJrsm;ukd rem;raeusif;yMu\/ wwd,tBudrfajrmuf ajrykHvlxkqEjyyGJodkY

jynfolvlxk okH;aomif;ausmfwufa&mufMuonf/

rw&m;ojzifh zrf;qD;cHae&aom q&mawmfOD;pdEÅmwkdYvGwfa&;ESihf ajrykHwyfaygif;pknDvmcH

qkH;jzwfcsufrsm; axmufcHjcif;? tqkdrsm;ukd tkwftkwf<uuf<uufqkH;jzwftwnfjyKvkdufMu\/ ajrykHvlxk

qE´jyyGJ atmifjrifcJhNyD/ ajrykHvlxkqE´jyyGJxuf ykkdrkdBuD;xGm;aom vlxkqE´jyyGJw&yfukd rif;jym;NrdKUwGif

Page 144: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

144

usif;y&ef usaemfwkdY pkdif;jyif;Mu\/ rif;jym;vlxkqEjyyGJukd rif;jym;NrdKUe,f w0kdufwGifomru? ajrykHNrdKU

e,f Mumtif;awmifwkdufe,fESifh MuyfpifuRef;vkH;rS aus;&GmpkH csDwufa&;twGuf pDpOfowfrSwfMuonf/

1947-ck ZlvkdifvwGif rif;jym;NrdKUwGif BuD;rm;aom vlxkqEjyyGJukd usif;yrnf[k aMujimvkduf

onf/ BuD;rm;aom vlxkqE´jyyGJ atmifjrifa&;twGuf a'gifhpkH vIHYaqmfpnf;½kH;&efvkdonf/ usaemf

urf;eDwkdufe,f? ig;pif½kdif;wkdufe,frsm;okdYoGm;a&mufNyD; vIYYHaqmfaomw&m;yGJrsm;ukd &GmpOfwavQmuf

usif;yonf/ urÇmhNidrf;csrf;a&;? vGwfvyfa&; 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;rsm;ukdvnf; a[majym

aqG;aEG;jyonf/ q&mawmfOD;pdEÅmwkdYvGwfa&;vnf; aocsmoavmufjzpfaeNyDjzpfí tm;BudK;rmefwuf

rif;jym;vlxkqE´jyyGJodkY csDwufMu&ef w&m;yGJwkdif;? aqG;aEG;yGJwkdif;wGif vIHYaqmf\/

&ufacsmif;&GmrSpNyD; Mumtif;awmifwkdufe,frS csDwufoGm;aomjynfolrsm;ESifh MuyfpifuRef;

wuRef;vkH;rS vufoD;vufarmif;wef;um a<u;aMumfvmaom jynfolv,form;rsm;onf

Muyfpifawmif armfpGef;wGif qkHMuonf/ MuyfpifawmifarmfuRef;rSarmfMunhfvkdufvQif MunfñkdbG,f

aumif;aomorkdif;0if usdef;awmifapwDawmfukd zl;arQmf&onf/ MuyfpifawmifarmfpGef;wGif em;aeMu

aom jynfolvlxkrsm; jrifawGU&aom usdef;awmifapwDawmfjrwfukd &Sdcdk;uefawmhNyD; wzufurf;okdY

ul;&ef rdrdwkdYtkyfpkESifhrdrd tqifoifh&SdaeMu\/

vlxkacgif;aqmifrsm;\trdefYoHrsm;ukd apmifhqkdif;aeMu\/ q,faygif;rsm;pGmaomavSrsm;vnf;

aygufqdefusjrpfwbufodkY qE´jyvlxkrsm;ukdykdY&ef tqifoifh&Sdonf/ MuyfpifawmifarmfuRef;rS 2-

zmvkHcefY&Sdonfh aygufqdefusjrpfukdjzwfvQif rif;jym;NrdKU urf;ajcodkYa&mufrnf/ rif;jym;NrdKUwGif vlxk

qE´jyyGJusif;yjcif;onf þtBudrf yxrqkH;tBudrfr[kwf? ,cifvnf; rif;jym;NrdKUwGif vlxkqE´jyyGJ

usif;ycJhbl;NyD/ NrdKUay:wGif usaemfwkdYqifETJcJhaom vlxkqEjyyGJudk tmPmvufvTwfoGm;rnfpkd;&drfaom

vufwqkyfpm EkdifiHa&;orm;rsm;rSty wNrdKUvkH;u vkdvkdvm;vm; axmufcHMuonf/

usaemfwkdYNrdKUwGif; au'g&Jabmfrsm;jzpfaom ukda0ausmf? ukdausmfjrwkdY\ pnf;½kH;vIHYaqmfay;jcif;

aMumifhvnf;aumif;? tmPm&EkdifiHa&;orm; vufwqkwfpmu awmykef;"m;jyrsm; NrdKUxJqEjyyGJ usif;y

jcif;onf wkdufckdufvk,uf&ef BuHpnfjcif;jzpfonf[k ajcmufvSefYxm;aomfvnf; vufawGUqEjyyGJrsm;

wGif NrdKUolNrdKUom;rsm;xHrS tyfusKd;wacsmif; rw&m;r,ljcif;wkdYukd ukd,fawGUBuHK&aomaMumifh

vnfaumif;? vlxkqE´jyyGJ usif;ywkdif; vbuf&nfqkdif? xrif;qkdif? aps;qkdifrsm;wGifta&mif;t0,f

oGufojzihfvnf;aumif;? usaemfwkdY qEjyyGJaeYwGif NrdKUol NrdKUom;rsm;vnf; vIyfvIyf&Sm;&Sm;jzpfaeMu\/

pka0;pka0;jzpfaeMu\/ ,aeYvnf; vlxkqE´jyyG JaeY jzpf&m eHeufyk di f;uyif rif;jym;Nrd K U

touf0ifvIyf&Sm;aeavNyD/

rGef;wnfh 12em&DcefY&SdaeNyD/ vlxkacgif;aqmifrsm;u qEjyyGJvmolrsm;ukd rdrdwkdYaus;&Gmtvkduf

avSrsm;ay:odkYwufaponf/ xGufopfpaea&mifjcnfwHqdyfygaom &ckdifjynf jynfolYvGwfvyfa&;tzGJU

csKyf tvHukdxrf;í &ufacsmif;&Gmom; ukdbOD;xdyfqkH;uqif;NyD; avSxdyfwGif ae&m,lonf/ q,faygif;

rsm;pGmaomavSrsm;wGif vlpkHa&mufMuNyD/ &maygif;axmifaygif;rsm;pGmaomjynfolwkdYonf ]]igwkdYq&m

OD;pdEÅmjrefrMumcif ab;rJhvTwfypf}} ]]igwkdYq&morm; OD;pdEÅmtm;tjrefqkH;t<uif;rJhvTwfMu}}]]q&mawmf

OD;pdEÅmvGwfa&; ...'kdYta&;...'kdYta&; }}vufikwfv,fykdifa&; ...'dkYta&; ...'kYdta&;

...'dkYta&;}}[krkd;xdaom a<u;aMumfoHrsm;ESihftwl MuyfpifawmifarmfpGef;rS avSrsm;jzifhxGufcGmvkdufMu

\/

rif;jym;urf;okdYra&mufrD wzmvkHcefYavmufwGif w'def;'def;jrnf[D;aom usnfqHrsm;onf

Page 145: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

145

a<uaMumfoHrsm;ukdvTrf;rkd;oGm;\/ q,faygif;rsm;pGmaomavSrsm; ajrmufoGm;\/ &maygif;rsm;pGmaom

jynfolrsm;a&m olwkdYcarmufrsm;yg ykqdefusjrpfxJarsmoGm;\/ udkbOD; yGJcsif;NyD;aoonf/ q,faygif;

rsm;pGmaomjynfolrsm; 'Pf&m&oGm;Mu&\/ &ufpufygay&JU zqyv/

NAdwdoQe,fcsJUrsufESmjzL ume,f (AkdvfrSL;BuD;)ESihf 'kAkdvfrSL;BuD;rsm; yg0ifaom EkdifiHjcm;om;

a*:&cg; ppfom; 300ausmfESihf ppfoabFm 10pif;cefYjzihf 1946ck {NyDvwGif usif;yaom

Mumtif;awmifjynfolYnDvmcHukd NzdKcGif;ypf&ef vmcJhMuonf/ Mumtif;awmifnDvmcHr@yfukd ra&muf

&atmif vrf;BudKvrf;Mum;wkdif;wkdif armfwmtajrmufrsm;? b&if;*ef;rsm;ukd pGJukdifaom EkdifiHjcm;om;

vufeufudkifrsm;ukd wyfcGJcsxm;aponf/ okdYaomf jynfolvlxkBuD; a<u;aMumfoHjzifh csDwufvmaom

tcg aoewfjzihf ypfowfjcif; vkH;0rjyKcJh/

,ck rif;jym;urf;qdyfrS zqyvacgif;aqmiftcsKdUESifh ykvdyfwkdYae&m,lxm;NyD; tyfusKd;wacsmif;

rSrygaom avSjzihful;vmonfh qE´jyvlxktm; pdwf&Sdvuf&Sd aoewfjzifh ypfowf&ufavNyD/ umjzL;

trdefY? 5a,mufykdrpka0;&trdefY bmrQxkwfqifhxm;jcif;vnf;r&Sd/ &ufpufygay&JU zqyv/ tmZmenf

ukdbOD;tavmif;ukd &ufacsmif;odkY,lvmNyD; XmecsKyfukd,fpm; usaemfukd,fwkdifwufa&mufum

o0PfvTm zwfNyD; &maygif;rsm;pGmaom jynfolrsm;jzihf crf;em;pGmoN*ØK[fvkdufygonf/

tcsif;csif;aoG;acsmif;pD;&rnfhvufeufukdif y#dyu©ukd a&Smif&Sm;Ekdifa&;ESihf NAdwdoQe,fcsJUpepf

qkd;ukd jrefrmjynfw0Srf;vkH;ESifhtwl wNydKifwnf;vkdvkd vufeufpGJudkifawmfvSef&ef rl&if;&nfrSef;csuf

atmifjrifa&;twGuf EdkifiHa&;enf;jzifh usaemfwkdY tepfemcH? taocHum tm;wufoa&m BudK;pm;Mu

aomfvnf; tajctaersm;rSm wckNyD;wpfck qkd;&Gm;rIjzifhom yufyif;yg &ifqkdifvm&awmh\/

jynfxJa&;0efBuD; OD;ausmfNidrf; vef'efrS jyefa&mufvmvQif q&mawmfOD;pdEÅmwkdYvGwfrnfqkdNyD;

,ck OD;ausmfNidrf; jyefa&mufonfrSm &ufaygif;tawmfMumcJhNyD/ q&mawmfwkdY rvGwfMu/ ukduHBuD;tm;

tmrcHay;rnf/ vTGwfrnf[k &cdkkifwkdif;rif;BuD;wkdY tmrcHay;cJhygvsufESihf jynhfoGif&Gm aoewfodrf;rIwGif

yg0ifonf/ ukduHBuD;xHrS usnfqH4awmifh zrf;rdonf[kvkyfZmwfcif;NyD; ausmufjzLwGJbuf puf&Sif

w&m;olBuD; OD;bNrdKif½kH;rS axmif'Pfav;ESpf tjypfay;&SdNyD/ (aemifukduHBuD;t,lcH&m ukduHBuD; &efukef

wGif vli,fha&;&moifwef;wufpOfu txl;cifrif&if;ESD;cJhaom vli,fXmecsKyfOuú| OD;b*srf;u

w&m;a&;0efBuD; jzpfaeojzifh ukduHBuD;uGif;vkH;uRwfvGwfcJh&onf/

(udkuHBuD; &efukefokdY vkdufoGm;&m zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;eSifh qkd&S,fvpfygwD

XmecsKyf acgif;aqmifukdAaqGwkdYESihf awGUonf/ ukdAaqGwkdYESihf ñ§dEIdif;NyD; vli,ftzGJUzGJUpnf;&ef &ckdifvli,f

acgif;aqmiftjzpf ukdarmifpdefvS? ukduHBuD;wkdYtm; wm0efay;onf/ om,m0wDaxmifrS q&mOD;pdEÅm

ESihftwl tzrf;cHae&aom ukdarmifjrOD;ukd olwkdYwm0ef,lumxkwfcJhonf/ usaemfvufeuftyf tvif;

0ifvQif qkdAD,ufoHtrwfay;rnf? q&mawmfOD;pdEÅmwkdYtm; vTwfrnf[k zqyvXmecsKyf trIaqmif

tpnf;ta0;wGif ukduHBuD;tm; txl;{nhfonftjzpf wufa&mufcGifhjyKNyD;qkH;jzwfMuonf/ ,if;qkH;jzwf

csufukd usaemfhtm; ukdarmifpdefvS? ukda0ausmfwkdYu wifjyaqG;aEG;vmMuonf/ usaemfvufrcH½kHwif

ru? ukduHBuD;? ukdarmifb? udka0ausmfwkdYBuD;rSL;aom ppfawGESihf rif;jym;vli,facgif;aqmif udkausmfom

ukdarmifapmjzL? udkatmifodef;a&T? udka&Tombef;? udkpdefomat;? udkarmifapmjr? ukdarmifvlBuD;?

udkarmifausmfjrwkYdtm; b&ef;*ef;? ½kdifz,frsm;ukd &orQ pkNyD;awmckdapcJh\/) oHwGJolykefukd aoewfjzihf

ESdrfeif;&ef trdefYzDqefaom [mumcsif;trsKd;om; uyÜwdefukd ppfwyfu &mxl;jzKwfNyD; ta&;,lxm;&Sd

NyD/ (þpmwrf;jzifh [mumcsif;trsKd;om; uyÜwdeftm; OD;ñGwftav;jyKyg\) xkdjzpf&yfqkd;rsm;xuf

rif;jym;vlxkqE´jyyGJjzpf&yfum; tqkd;0g;qkH;aom tqkd;xdyfoD;jzpfaeonf/ rif;jym;NrdKU jynfolYqE´

Page 146: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

146

jyyGJukdaoewfjzihfypfNyD? ukdbOD; ao&NyD? [laomowif;rSm awmrD;avmifouJhodkY &ckdifjynfwGif aeYcsif;

ncsif; jyefYESHYoGm;\/ wr[kwfcsif; vlwkdif;em;xJodkY a&mufoGm;\/ ½dk;om;aom &ckdiftrsKd;om; awmifol

v,form;rsm;? trsKd;orD;rsm;yifvQif rwkduf&JvQif bmaMumifhvufeufukdifovJ? 'kdYvufxJ vufeuf

ay;tyf[lí awmif;qkdvmMu\/

wuf<uaeaom jynfolUtzGJUtpnf;acgif;aqmifrsm;ESihf ajratmufvufeufukdif wyfzGJUrsm;\

awmif;qkdcsufum; tajrmufoHobG,f jrnf[D;jyif;xefae\/ usaemfwkdY t"du&nfrSef;csuf tpdwfpdwf

trTmrTmuGJysufoGm;avNyD/ trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;ESifh qkd&S,fvpfa&;wkdYtwGuf

jrefrmjynfwpfjynfvkH;ESihf wNydKifwnf;vkdvkd NAdwdoQe,fcsJUpepfqdk;ukd vufeufpGJudkfifwkdufzsufrnfqkd

aom usaemfwkdYt"du&nf&G,fcsuf awmifBuD;NydKvJoGm;&avNyD/ &ckdifjynfolYvGwfvyfa&;tzGJUcsKyfESifh

&ckdifvli,frsm; tpnf;t½kH;acgif;aqmifrsm; Mumtif;awmifXmecsKyfwGif pka0;Mu&onf/ acgif;csif;½dkfuf

Muonf/ a'gifhpkHaqG;aEG;Muonf/

ajrykHnDvmcHrSarG;xkwfvkdufaom e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;csKyf Ouú|ukdausmfjrESifh usaemf

vlcsif;qkH&efrjzpfEkdif/ Armjynf uGefjrLepfygwDESifh usaemfvlcsif;qkH&ef rjzpfEdkif/ pmcsif;qkHMuonf/

pmay;pm,laqG;aEG;Muonf/

e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;csKyfwGif yg0ifaomjynfolYtzGJUtpnf;tm;vkH;u jynfolUtzGJU

tpnf; acgif;aqmiftm;vkH;u EdkifiHa&;xGufayguf tjcm;vrf;r&SdNyD/ vufeuftm;ukd; NAdwdoQe,fcsJU

tm; vufeufjzihf ckcHMu&ef? oabmwlMuonf/ ArmjynfuGefjrLepfygwDwGif vufeufusnfqHtiftm;

rjynhfr0/ tultnDawmif;\/

usaemfwkdY tESpfESpftvvpkaqmif;xm;aom vufeufusnfqHrsm;xJrS b&ef;*ef; 1?

awmfrD*ef; 1? ½kdifaz aoewf 1ESifh usnfqHESpfaxmifausmfukd tultnDay;vkdufonf/ xkdvufeuf

usnfqHrsm;ukd ukdausmfZH&SD (,ckawmckd &ckdifjynf uGefjrLepfygwD) ukd,fwkdifavSwpfpD;jzihf toufqHzsm;

pGefYxm;NyD; uGrf;awmif&Gm ArmjynfuGefjrLepfygwDXme ukdausmfjr? ukdarmifwl (aoqkH;cJh&aom awmckd

&ckdifwkdif; Auyacgif;aqmif) wkYd vufxJodkYta&mufykdYav\/

1947ckESpf ZlvkdifvtwGif; ckcHwGef;vSef&ef qkH;jzwfMuonf/ tESpfom&tm;jzifh NAdwdoQe,fcsJU

ukd,fpm;tkyfcsKyfaeaom rsufESmjzLbk&ifcHtpkd;&tzGJUukd awmfvSef&rnf/ ArmjynfuGefjrLepfygwD &ckdif

wkdif;acgif;aqmifudkausmfjr? ukdarmifwlwkdYtygt0if e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;csKyf tzGJU0if

acgif;aqmifrsm;ESihf ñ§dEIdif;oabmwlcsuftwkdif; EkdifiHa&;t& tjcm;xGufaygufr&Sdí awmfvSefa&;ukd

pwifqifETJMuygonf/

Auy&ckdifwkdif; acgif;aqmifrsm;ESihf usaemfwkdY ppfy&d,m,ftm;jzifh uGJjymaom awmfvSefa&;ukd

qifETJMuygonf/ Auy&ckdifwkdif;acgif;aqmifrsm;onf rdrd\wkdufckdufa&;tiftm;rSeforQudk pkpnf;NyD;

NrdKUjyodrf;yGJqifETJ\/

ykPÖm;uRef;NrdKUukd &SdorQtiftm;jzifh 0ifpD;\/ EkdifiHa&;pdwf"mwfjrifhaeovkd ppfa&;&m tawGU

tBuHr&ifhrmaom Auy&ckdifwkdif; vufeufukdifrsm; ykPÖm;uRef;NrdKUodrf;wkdufyGJ ratmifjrif/

axmifaygif;rsm;pGmaom usnfqHrsm; qkH;½IH;NyD; qkwfcGmcJh&onf/ usaemfwkdYajymufusm; ppfy&d,m,frS

tpysKd;onf/ t<uif;rJhqkH;½IH;rnfhppfukd oa&usap&rnf/ Ekdifp&m&SdvQif vkH;0OókH tEkdif&ap&rnf/

Page 147: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

147

a&TawmifwkdufyGJa&TawmifwkdufyGJa&TawmifwkdufyGJa&TawmifwkdufyGJa&TawmifwkdufyGJ

ppfawGc½kdif rif;jym;NrdKUe,f? yef;ajrmif;BuD;acsmif;wGif a&Tawmif[lí tdrfajcav;q,f ig;q,f

cefY&Sdaom &Gmodrfi,fwpf&Gm&Sd\/ rif;jym;rSxkd&GmodkYvmvQif &Gmr0ifrSDwzgvkHcefYu AGDykHoP²mef

awmifwef;i,f ESpfck&Sdonf/ &Gm\ajrmufbufESihf ta&SUbufw0Srf;wGif opfyiftkyfBuD;rsm; awmifylpm

i,frsm;ESihf jynhfñ§yfaeonf/ ½kd;rawmifpG,fawmifyGm;rsm;ESihf qufpyfaeonf/

þ&Gmonf usaemfwkdY ajratmufawmfvSefa&;wyfzGJUrsm;\ tajcpkdufpcef;jzpf\/ rif;jym;NrdKU&Sd

NAdwdoQe,fcsJUppfwyf a&Tawmif&Gmukd rD;½IdU&efcsDwufrnfqkdonfukd usaemfwkdYBudKwifod&Sdxm;aeNyD/

awmfvSefckcH&ef trdefYr&SdpOfu NAdwdoQe,fcsJUppfwyfcsDwufvmvQif usaemfwkdY qkwfcGma&SmifoGm;½kHom

&Sdonf/

,ck awmfvSefckcH&ef trdefY&xm;NyD;/ qkwfcGm&efrvkdNyD/ &Gmr0ifrD wzgvkHcefY AGDykHoP²mef

awmifwef;&Sd opfyifBuD;atmufrsm;ESihf oifhavsmfaomae&mrsm;wGif uwkwfusif;rsm;wl;í tqifoifh

apmihfqkdif;aeMu\/ rTef;wnfhcsdefcefYwGif NAdwdoQe,ffcsJUppfwyf rsufESmjzLuyÜwdef (AkdvfBuD;)wpfOD;

acgif;aqmifNyD; a*:&cg;ppfAkdvfppfom; 60-ausmf yef;ajrmif;BuD;acsmif; urf;ezl;rSwufNyD; a&Tawmif&Gm

ukdrD;½IdU&ef ajcvsifcsDwufvmMuonf/

a&SUqkH;rS wyfpdyfwpfpdyfcefY uif;axmufí AGDykHoP²mefawmifwef;i,f ESpfckMum;odkY0ifvmMu

onf/ uwkwfusif;rsm;? opfyifBuD;aemufuG,frsm;rS tqifoifhae&m,lxm;aom AkdvfpdefxGef;atmif

ESifh &JabmfokH;q,fcefYu a&SUqkH;rS0ifvmaom NAdwdoQe,fcsJU a*:&cg;wyfpdyfukd ukdufig;q,ftuGmcefY

u 'vMurf; ypfcwfvkduf\/ a*:&cg;ppfom;ig;OD;cefY t½kyfBudK;jywfoGm;ovkd ajrBuD;ay:wGif bkef;bkef;

vJoGm;\/ olwkdYtoufaysmufoGm;avNyD/ usefppfom; 4-OD;cefYu tenf;i,fckcHNyD; 'Pf&m&oGm;aom

a*:&cg;ppfom;rsm;ukd 'vMurf;qGJNyD;qkwfMu\/

wpwpjzihf wkdufyGJjyif;xefvmonf/ wkdufyGJpjzpfpOfem&Dykdif;cefYu ae&mtaetxm;r&ao;

aom a*:&cg;wyfae&m&oGm;NyD/ 2-vufr armfwmtajrmufrsm;? b&if;*ef;rsm;ukd wae&mpDcGJjcm;ypf

cwfNyD; a&SUodkYwkd;\/ AkdvffpdefxGef;atmifwkdY aemufqkwfxGufrajy;? rkd;oD;rkd;ayguf&GmoGef;ovkd 'vpyf

ypfaeaom armfwmusnfqH? ½kdifz,fusnfqHMum;xJrS a&SUokdYwkd;vmaom a*:&cg; ppfAkdvf? ppfom;rsm;

ukd tay:pD;,lxm;aom awmifwef;i,fusif;xJrSvnf;aumif;? opfyifBuD;atmufrSvnf;aumif;?

wufvmorQukd ypfcwf\/

usaemfwkdY usnfqHtiftm;vnf;raumif;/ 'kwd,urÇmppfrS<uif;usefvkdufaom usnfqHrsm;

om jzpfí &ckdifEIef;jynfhrayguf? ppfqifa&;vnf; olwkdYavmufruRrf;usif? &JpGrf;owådjzihf? trsKd;om;

vGwfvyfa&;pdwf"mwfjzihf BuHhBuHhckdifckcH\/ wGm;wufvmaom rsufESmjzL uyÜwdefaygifusKd;NyD; 'vdrfhacG

usoGm;&onf/ a*:&cg; ppfAkdvfppfom;ESpfq,fausmf 'Pf&m&oGm;Mu\/ NAdwdoQe,fcsJUppfwyf

a&Tawmifukd rD;r½IdUcJhEkdif? qkwfcGmxGufajy;oGm;Mu\/ usaemfwkdYbufrS &Jabmfa&TvIdifusqkH;oGm;onf/

&JabmfokH;OD;'Pf&m&\/

&efolNAdwdoQe,fcsJUppfwyfonf usaemfwkdYwyfxuf wpfqausmftiftm;BuD;onf/ usaemfwkdY

xufolwkdY ppfa&;uRrf;usifonf/ usaemfwkdYxuf olwkdYtqrwef vufeufaumif;onf/ olwkdYwGif

2-vufrarmfwm tajrmufrsm;? b&if;*ef;rsm;ESihf umbkdifaoewfrsm; yg&Sdonf/ usnfqHrsm;ukd rkd;oD;

rkd;ayguf&Gmovkd okH;Ekdifonf/

usaemfwkdYwGif b&if;*ef;wpfvufESihf ½kdifz,fESpfq,fausmfomygonf/ &mckdifEIkef; 50ceYfom

tokH;csEkdifaom usnfqHa[mif;rsm;ukd acRwmpGm tokH;jyK&\/ ,ckaer0iftifyg,mykdif&Sif NAdwdoQ

Page 148: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

148

e,fcsJUppfwyf qkwfcGmoGm;&NyD/ ppfjzpfvmavNyD/ ppfaoG;ppfrmefjr§ifhwif&rnf/

usqkH;oGm;aom &Jabmfa&TvIdiftm; crf;em;pGm oN*ØK[fonf/ 'Pf&m&aom&Jabmfrsm;ESihf &Gyf&Gyf

cRHcRHwkdufyGJ0ifcJhMuaom &Jabmfrsm;xH usaemfwkdYXmecsKyfrS csD;usL;vTmrsm; ay;ykdYonf/ 'Pf&m&oGm;aom

&Jabmfrsm;ukd aus;&GmtrsKd;orD;rsm;u 0kdif;0ef;jyKpkMuonf/ auR;arG;Muonf/ tm;ay;Muonf/

]]tarmifwkdYaMumifh a&Tawmifjymrus&}} (armifBuD;&Jabmfrsm;aMumifh a&Tawmif&GmrD;½IdUrcH& )

]]tarmif½kdUykdif &JabmfwDukd wkdif;jynfu vkdyga&}}(armifBuD;wkYd uJhodkY &Jabmfrsm; wkdif;jynftwGuf

vk dtyfygonf) ]]vGwfvyfa&;twGuf tarmif½k d Uuk d tm;ukd;yga&}} vGwfvyfa&;twGuf

tarmif&Jabmfrsm;ukd tm;ukd;ygonf)[k wuf<uaom trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;rS tauR;tarG;rsm;

jzihf vma&muftm;ay;Mu\/ wkdufyGJwGif 'Pf&m&oGm;jcif;yifvQif t&omwrsKd;? NAdwdoQe,fcsJUukd,fpm;

vS,f rsufESmjzLbk&ifcHtpkd;&\ rsufESmjzLppfwyfukd wGef;vSef&onfrSmvnf; t&omwrsKd;/

a&TawmifwkdufyGJjzpfovkd? ajrykHNrdKUrS XmecsKyfpcef; wnf&m Mumtif;awmif&Gmrsm;ukd arTaESmuf

&ef ,lbDppfoabFmi,fjzifh vmaom NAdwdoQppfwyfESihf ykvdyfwyfukd Akdvfa&TausmfOD;aqmifaom

usaemfwkdY XmecsKyfwyfu ]]urfawmif}} awmifukef;i,fwGif tqifoifhae&m,lNyD; wkdufxkwfvkdufonf/

usaemfwkdY XmecsKyf&Jabmfrsm;onf ajrykHNrdKUe,f? ,kd;acsmif;&Gm? opf&GmbufodkY csDwufvmaom NAdwdoQ

e,fcsJU a*:&cg;ppfwyfukd wkdufckdufarmif;xkwfvkduf\/

ausmufawmfNrdKUe,f? Akdvfbom? Akdvf[m&DjzL? AkdvfarmifarmifwkdY acgif;aqmifaom ajrmufykdif;

wyfzGJUrsm;onf ausmufawmfrS r[mrked&GmbufokdY csDwuffvmaom NAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyfrsm;ukd

vrf;jzwfwkdufyGJqifonf/ &aohawmifNrdKUe,fwGif ukdbapmwkdYonf a&pkd;acsmif;odkY csDwufvmaom

NAdwdoQe,fcsJUvufeufukdifrsm;ukd ckcHwGef;vSefonf/ urf;axmifhBuD;&Gmrsm;bufodkY rD;½IdUvk,ufrk'def;usifh

&efvmaom NAdwdoQe,fcsJU 'vHppfwyfrsm;ukd AkdvfvGef;omatmif? AkdvfOD;a&Tom (awmifykdif; EkdifiHa&;

rSL;)? AkdvfbpH? Adkvfausmfat;? AkdvfarmifapmEkdifwkdY wyfrsm;u wkdufckdufacsrIef;onf/

oHwGJc½kdifMu,feDajymufusm;rsm;vnf; &efolNAdwdoQppfwyf? ykvdyfwyfrsm;ukd vrf;jzwfwkdufyGJ

qif tiftm;csdeJY&m &JXmersm;ukd 0ifpD;ponfjzihf jyKoGm;Mu\/ usaemfwdkY\ppfyGJrsm;onf ajymufusm;

ppfukd tajccHonf/ tiftm;BuD;rm;aom tckdiftrm tajcpkdufxm;aom &efol NrdKUjyrsm;ukd t"du

xm;írwkdufMu? wkdufyGJwyGJNyD;wyGJ jzpfae&avNyD/

vufeufukdif wkdufyGJpvQifpcsif; usaemfwkdY awmfvSefa&;ukd tvHeDawmfvSefa&;[lí &Jabmf

atmifvif;wOD;wnf;om&Sdaom tvHeDygwDrS olwkdYawmfvSefa&;[k y,fy,fe,fe,f tom;,lonf/

olwkdYuwdtwkdif; c½kdif 20vnf; olykefxray;? usaemfwkdYtm;vnf; usnfqHwawmifh rulnD

tcsif;csif;vufeufukdif y#dyu©pjzpfaeNyD/ rnfodkYtqkH;owfrnfukd b,fEkdifiHa&;yg&*lrQ rcefYrSef;Edkif?

usaemfwdkYvnf; rcefYrSef;Ekdif/

usaemfum; xkdpOfu ocifjr(AkdvfcsKyfatmifqef;wkdYESihftwl vkyfBuHcHoGm;&aom tmZmenf

acgif;aqmif)? ukdAaqG (zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL;? aemif0efBuD;csKyfESifh umuG,fa&;

0efBuD;wm0efxrf;aqmifcJhaom OD;AaqG) AkdvfcsKyfae0if; (,ckEkdifiHawmfaumifpDOuú|ESifh or®w

OD;ae0if;) ukdausmfNidrf; (xkdpOfu qkd&S,fvpfygwDxyfwef;acgif;aqmifwOD;ESihf jynfxJa&;0efBuD;)

OD;ukdukdBuD; xkdpOfu ul;oef;a&mif;0,fa&;0efBuD;) ocif0wif (xkdpOfu qkd&S,fvpfygwD xdyfwef;acgif;

aqmifwOD;) ukdatmifBuD; (xkdpOfu qkd&S,fvpfygwD ta&;ygaom yk*¾dKvfwOD;) ukdvSarmif (xkdpOfu

qkd&S,fvpfygwD ta&;ygaom yk*¾dKvfwOD;)wkdY\ tcspfawmfwOD;? ,kHMunftm;ukd;jcif; cH&olwOD;jzpfcJh\/

usaemfom NAdwdoQe,fcsJUppfwyf? ykvdyfwyfwkdY\ zdESdyfrIudk &ifrqkdifbJ qkd&S,fvpfacgif;aqmif

Page 149: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

149

rsm;ESihf vufwGJcJhvQif &mxl;tcGifhxl;cH&rnfrSm ajrBuD;vufcwfrvGJjzpfaeonf/ EkdifiHa&;vrf;pOfukd

rufarmNyD; rdrd&mxl; tcGihfxl;ukd rrufarmaomusaemf? wkH;wkdufwkduf? urf;wkdufwkdfuf? ikwfrdoJwkdif?

wufEkdifzsm;a&mufvkyfavawmh\/

trsKd;om;vGwfvyfa&;tm; vuf0JnDñGwfa&;ukd trmcHxm;NyD; trsKd;om;nDñGwfa&;ukd

twwfEkdifqkH; rwnfaqmufbJ wzGJUwygwDvufxJ ,liifvQif vufiif; vlxkwkdufyGJ? vlwef;pm;wkdufyGJ?

vlrsKd;pka&;jyóemrsm;jzihf >yef;wD;aeaom jrefrmjynfonf rMumrDtkH<uaygufuGJvmrnfukdum; usaemf

cefYrSef;xm;onf/

rMumvSygacs/ AkdfvfrSL;ausmfaZm (tNidrf;pm;,loGm;aom AkdvfrSL;csKyfausmfaZm) wyfjzifh usaemfwkdY

tm; ppfa&;ppf&mjzifh csKd;ESdrf\/ oHwGJc½kdifwGif AkdvfrSL;rif;vGif acgif;aqmifaom aomif;usef;rI ESdrfeif;

a&; wyf&if;u Mu,feDajymufusm;rsm;ukd wkdufckdufacsrIef;\/

ArmhvGwfvyfa&;um; r&ao;/ NAdwdoQe,fcsJUukd,fpm; rsufESmjzLbk&ifcHu tkyfcsKyfqJjzpf\/

AkdvfrSL;ausmfaZm\ ]]jynfwGif; Nidrf;csrf;a&;oabmxm;ESihf vufa&G;pifrdefYcGef;rsm;}}pmtkyfwGif atmufyg

twkdif; a&;om;xm;onf/ ]]jrefrmjynf qlylrI 10ESpfc&D;rSm 1948ck bDpDyD uGefjrLepfrsm; awmckdonf

rSpí jzpfyGm;cJhaomfvnf; 1946-47ckESpfupí zsmykH? ysOf;rem;? yJcl;? &rnf;oif;? &ckdifjynf ponfwkdYwGif

qlylrIrsm;&SdcJhonf/ ,if;teuf &ckdifjynftvHeDqlylrIonf BuD;us,fcJhonf/ wyftrsm;tjym;vTwfí

ESdrfeif;cJh&onf/ tuif;raorD 1948ckESpfrSpí wjynfvkH; tESHYtjym; jynfwGif;ppfjzpfcJhonf}}[k

AkdvfrSL;csKyfausmfaZm a&;om;xm;onf/

AkdvfrSL;csKyfausmfaZm\ acgif;aqmifrIatmufwGif &Sdaeaom wyfrawmfwyfzGJUrsm;? jynfolY

&JabmfwyfzGJUrsm;? aomif;usef;rIESdrfeif;a&;wyfzGJUrsm;onf usaemfwdkYtm; y,fy,fe,fe,f tm;yg;w&

ESdrfeif;Mu\/ usaemfwkdYxuf olwkdYvufeufukdif tiftm;qaygif;rsm;pGm tiftm;BuD;\/ olwkdYwGif

acwfrDarmfwm tajrmufrsm;rSpNyD; acwfrDSvufeufrsKd;pkH&Sd\/

usaemfwkdYwGif b&if;*ef;tenf;i,fESihf ½kdifz,faoewfrsm;om&Sd\/ olwdkYwGif usnfqHukd

rkd;oD;rkd;ayguf &GmoGef;ovkd tokH;jyKEkdif\/ usaemfwkdYwGif ig;q,f&mckdifEIef;yifraygufaom usnfqH

a[mif;rsm;ukdyif acRacRwmwmtokH;jyK&\/

olwkd YwGif ppfoabFm? pufwyfoabFmtrsKd;rsK d;jzih f ae&mwumokd Y em&Dyk dif;twGif;

oGm;vmEkdif\/ awmBudK? awmifMum;? awmifi,fawmifBuD; toD;oD;ukd ajcvsif jzwf&aom usaemfwkdY

um; olwkdYem&Dydkif;jzifha&mufEkdifaom c&D;ukd waeukefwaecef; oGm;&\/ olwkdYppfa&;ppf&mt&

uRrfusif\/ usaemfwkdY ppfa&;ppf&mruRrf;usif/ okdYaomf jynfolvlxku usaemfwkdYtm; axmufcHxm;&Sd

onf/ usaemfwkdY r½IH;edrfhEkdif/ tptqkH;r&Sdaom 'ku©qif;&Jukd cHNyD; a&&Snfajymufusm;ppfjzifh usaemfwkdY

tEkdif,lEdkifrnf/

Mumtif;awmifwkdufyGJMumtif;awmifwkdufyGJMumtif;awmifwkdufyGJMumtif;awmifwkdufyGJMumtif;awmifwkdufyGJ

AkdvfrSL;csKyfausmfaZmwkdYvufxJwGif usaemfwkdYvlpk y,fy,fe,fe,f tm;yg;w& ESdrfeif;cH&onfh

xJwGif usaemfhtm; t"duypfrSwftjzpfxm;onf/ 1947-ck Ekd0ifbmvwGif usaemfXmecsKyfwnf&m

Mumtif;awmif&Gmw0Srf;ukd tzufzufrS ydwfqkdYvkdufonf/

a&aMumif;rS xGufrajy;Edkifatmif trsKd;rsKd;tpm;pm;aom ppfoabFmBuD;i,frsm;ukd &armifjrpf

½kd;wavQmufwGif na&maeYyg uif;csxm;onf? oa,Gacsmif;wGif; vrf;qkHvrf;cGrsm;wGif &maygif;rsm;pGm

aom wyfuif;rsm; tckdiftrm wyfpGJxm;onf/ ,kd;acsmif;vrf;qkHvrf;cGt&yf&yfwGifvnf; wyfrawmf

Page 150: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

150

uif;rsm;? uwkwfrsm;jzihf tusteae&m,lonf/

&maygif;rsm;pGmaom wyfrawmfom;rsm;onf Mumtif;awmifajrmufbuf tkd;ykHawmif&GmrS

vnf;aumif;? Mumtif;awmifawmifzuf &ufacsmif;&GmrSvnf;aumif;? Mumtif;awmiftaemuf

ausmufiEGm;&GmbufrSvnf;aumif;? Mumtif;awmifta&SUbuf awmifwef;rsm;rSvnf;aumif;?

ydwfñ§yfNyD; wyf&if;vkduf wyfcGJvkduf csDwufwkdufckdufMu\/

XmecsKyfwyf[lí emrnfBuD;aeaomfvnf; pkpkaygif;usaemfwkdY vufeufukdif 150cefYom&Sdonf/

axmifaygif;tawmftoifh&Sdaom vufeuftiftm;aumif;aom AkdvfrSL;ausmfaZmwkdYudk usaemfwdkY

ppfa&;jzihf tEkdif,l&ef rjzpfEkdif/ odkYaomf usaemfwdkY taotaysmuftenf;qkH;jzifh wzufu tao

taysmuftrsm;qHk;jzpfatmif wkduf&rnf/ usaemfwdkY wyfzGJUrsm;ukd wkduf&if;qkwfcGm[laom aqmifyk'f

jzifh jywfjywfom;om; usaemfwkdY ñTefMum;onf/ wdwdususajymjyonf/

,kd;acsmif;bufrS awmifBudKawmifMum; vrf;Murf;jzih fcs Dwufvmrnfh wyfrawmfukd

taotaysmuf trsm;qkH;jzpfatmif ckcHNyD; wyfqkwfvm&ef &Jabmfrkd;aumif;wyfpdyfukd wm0efay;vkduf

onf/ vrf;jytjzpf a&SmufNcH&Gm OD;a0vmukd xnfhay;vkdufonf/ *s[if;cg;&GmrS qef,loGm;&ef ñTefvkduf

onf/

AkdvfatmifomvS? AkdvfarmifbpdefwkdY vufeufukdifrsm;ukd tkd;tkHawmif&Gmxdyf awmifukef;rSNyD;

ckcHum urf;eD&Gmxdyfa&SU awmifylpmawmifukef;i,frsm;rS wqifhNyD;wqifhckcH&if; qkwf,l&ef usaemf

trdefYay;onf/ AdkvfusefatmifwkdY vufeufukdifrsm;ukd &ufacsmif;teD; awmifukef;i,frSpNyD; ckcH&if;

acsmif;BuD;&GmteD; awmifukef;i,fESiffh awmpyfrsm;rSwqihfNyD;wqifh ckcHumqkwfMu&ef jywfom;pGm

usaemfwm0efcsay;vkdufonf/

*s[if;cg;&Gmta&SUzuf&Sd awmifukef;i,fukd qkwfvmaom wyfzGJUrsm;\pk&yfXme owfrSwfonf/

uRJEGm;rsm;ukd ppfwvif;ajrjyifESihf a0;aomae&modkYajymif;ap\/ ppfwvif;ajrjyifwGif ajrZmrjzpfap

a&;ESihf wzufwyfrsm; owif;tpte r&apa&;ESifh vkdtyfovkd usaemfwkdY ppfqifEkdifa&;wkdYtwGuf

wtdrfaxmif &ufowåwywftwGuf vkHavmufrnfhqefukd ,lapNyD; &Gm&Sd&[ef;ESifh vltm;vkH;ukd

awmBudKawmifMum; ajrmifBudKajrmifMum;rsm;okdY ajymif;ay;vkduf\/

ppfa&;ppf&mudpörsm;ukd rem;raepDpOf&ojzihf aeYa&mnygtvkyfcGifxJ epfrGef;aeí ESpfnwdwd

wrdepfrQ usaemfrtdyf&ao;/ eHeuf 8-em&DcefY&SdNyD;/ N*H[if;cg;&GmteD; opfyifBuD;atmufwGif opfyifjrpf

ukd acgif;tkH;NyD; wa&;tdyf&ef usaemfvJSavsmif;vkdufonf/ 2-vufr tajrmufusnfqHrsm; usaemf

ESihf 4-zmvkHcefYwGif w0kef;0kef;aygufuGJae\/ N*H[if;cg;&Gmom; at;xGef;OD; tl,m;zm;,m; ajrmifMum;

awmMum;xJrS ajy;xGufvmonf/

,kd;acsmif;bufrSausmfqif;vmaom [mumcsif;trsKd;om;wyfzGJUrsm;u N*H[if;cg;&Gmom;rsm;ukkd

zrf;rdxm;avNyD/ olowif;ykdY&ef xGufajy;vm&om olYtm; ½kdifz,frsm;ESifhomru 2-vufrtajrmufjzihf

yif ypfcwfaMumif; owif;vmykdYonf/

rdepfydkif;twGif; usaemfqkH;jzwf&rnf/ vlolr&Sdaomaus;&GmwGif;odkY 0ifa&mufaexkdifMu&rnf/

AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY wyfrawmfukd tenf;qkH; okH;nOfhokH;&ufcefY ajymufusm;ppfqifa&;jyKNyD;rS xlxyf

aom&ckdif½kd;rawmifpG,fawmtkyfrsm;wGif wyffazsmufoGm;&ef usaemfwkdY pDpOfcJhonf/ ,ck rarQmfvifhbJ

SAkdvfrSL;ausmfaZmwkdY wyfrawmfusaemfwkdYESihf zmvkHtenf;i,fwGif a&mufaeNyD/ &Gmol&Gmom;rsm;ukd

pD;rdavNyD/

usaemfwduspGm qkH;jzwfvkduf\/ wqifhwqifhwkduf&efukd zsufodrf;onf/ usaemfwkdYwyfrsm;

Page 151: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

151

csufcsif; qkwfonf/ pk&yfXmetjzpf Mumtif;awmifajrmifukd ajymif;a&TUowfrSwfonf/ ykef;vQKd;aeaom

&yfol&yfom;rsm;ukd &Gm0ifaponf/ ykdvQHaeaomqefrsm;ukd usaemfwkdYtwGuf xm;cJha&; arwåm&yfcH

onf/ usaemfqkH;jzwfcsufukd qufom;&Jabmfrsm; csufcsif;vTwfNyD; taumiftxnfazmfvkduf\/

usaemfukd,fwkdifvnf; N*H[if;cg;&Gma&SU awmtkyfxJ0ifum Mumtif;awmifajrmifodkY okwfajcwifawmh

\/ vrf;wGifawGUaom &yfol&yfom;rsm;ukdvnf; qefrsm;ukd usaemfwkdYtwGuf eD;pyf&m&GmvlBuD;rsm;xH

vSL'gef;cJhMu&ef usaemfarwåm&yfcHcJhav\/ vufeufukdif&Jabmf? ygwDau'gESifh acgif;aqmifrsm;

awGUorQukd Mumtif;awmifajrmifodkY vmMua&;twGuf owif;ykdYMu&ef usaemfajymav\/

qkwfcGma&;ppfqkwfcGma&;ppfqkwfcGma&;ppfqkwfcGma&;ppfqkwfcGma&;ppf

naeykdif;wGif vufeufukdifwyfzGJUrsm;? au'g&Jabmfrsm;ESihf acgif;aqmifrsm; trsm;pkonf

Mumtif;awmifajrmifwGif awGUqkHrdMuonf/ pnf;a0;Muonf/ &ufacsmif;zufwm0efusaom Akdvfusef

atmifwkdYwyfzGJU qkwfvmpOf N*H[if;cg;&Gmukd odrf;xm;aom wyfrawmfuif;axmufwyfESihf &ifqkdifwkd;

íwkdufyGJjzpfoGm;&\/ usaemfwkdYbufrS &JabmfwOD;usqkH;&\/ ½kd;acsmif;rSausmfqif;vmrnfh wyfrawmf

ukd? ausmfvrf;qkHrSvrf;jzwf wkdufyGJqif&ef wm0efusaom Akdvfrkd;aumif;wyf tcsdefrSDra&muf? aeYcsif;

aygufoGm;&ef usaemf\ñTefMum;csuftwkdif; raqmif&Guf? OD;a0vm\pDrHrIjzihf N*H[if;cg;&GmwGif nOfhtdyf

NyD;rSoGm;Muonf/ ,if;aMumifh ½kd;acsmif;rSausmfqif;vmaom wyfrawmfu ckdatmif;aeaom N*H[if;cg;

&Gmol&Gmom;rsm;ukd pD;rdoGm;&onf/ ,if;tpnf;ta0;wGif OD;a0vm\trSm;ukd usaemfaxmufjy\/

rnfonfh ppfa&;ppf&mukd wa&G;om;rQrodaom OD;a0vmukd usaemftjypfray;/ okdYaomf oluJhodkY

q&mawmfOD;pdEÅmwynhfwumwOD;tm; a0bef&rnfvm;[laomrmejzihf usaemfhtm; &efñId;zGJU\/

AkdvfrSL;ausmfaZmwkdYonf usaemfhtm; t"duxm; OD;wnfNyD; oJoJrJrJwkdufaeMuonf/ usaemf

Mumtif;awmifwkdufe,fwGif ckdatmif;aeaMumif;odvQif? Mumtif;awmifwkdufe,fukd arTaESmufacsrIef;

a&;ppfukd xyfwvJvJ qifETJaernf/ acgif;aqmifrsm; pkNyHKNyD; 'ku©a&mufEkdifonf/

AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY rsufajcjywfoGm;atmif? ajrvQKd;rdk;ysHenf;jzihf ausmufawmfe,fbufwGif

usaemfoGm;vIyf&Sm;rnf[k usaemfhwifjycsufukd qEwlnDMuonf/ Akdvfa&TausmfOD;? AkdvfykvSZH? AkdvfpHvS

abmf? Akdvfrkd;aumif;wkdYESihf wyfom; 100cefYukd usaemfcGJ,lonf/ Akdvfarmifa&Tatmifukd XmecsKyfvkHNcHKa&;

wm0efukd ay;NyD; wyfAkdvfwyfom; 50cefYjzihf csefxm;cJhonf/ AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY wyfpGJxm;aom

ae&mrsm;ukda&Smifwdrf;NyD; oa,Gacsmif;ukdusaemfwkdYjzwfum 0ufacsmif;odkYta&muf c&D;Murf;csDwufoGm;

Mu\/

rkdif 250c&D;Murf;csDwufyGJrkdif 250c&D;Murf;csDwufyGJrkdif 250c&D;Murf;csDwufyGJrkdif 250c&D;Murf;csDwufyGJrkdif 250c&D;Murf;csDwufyGJ

Mumtif;awmif? usaemfhXmecsKyfukd xkd;ppfrqifrDSuyif? oa,Gacsmif;ESihf ½kd;acsmif;&Sd ausmfvrf;

qkHvrf;cGrsm;wGif ckdifrmpGmwyfzGJUxm;NyD;rSom? Mumtif;awmifw0Srf; xkd;ppfqifjcif;ukd AkdfvfrSL;ausmfaZm

wkdYjyKMuonf/ oa,Gacsmif; b,fvrf;qkHrsm;wGif AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY wyfpGJxm;onfukd usaemfwkdY

BudKwifod&Sdxm;&SdcJhNyD/

,if;aMumifh Mumtif;awmif&GmrS oa,Gacsmif;okdYjzwfpOfuyif? vrf;qkHvrf;cGrsm;rS usaemfwkdY

rausmfjzwf/ vrf;r&Sdaom awmBuD;rsufrJrS auGUuma0SUum ausmfjzwfcJhMuonf/ Mumtif;awmif&GmrS

oa,Gacsmif;okdY urf;eD&Gm? tkd;ykHawmif&GmwkdYrS jzwfíoGm;½kd;oGm;pOfoGm;vQif q,frkdifcefYoma0;rnf/

awmifrsm; rausmfjzwf&/

Page 152: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

152

,ck usaemfwkdY Mumtif;awmifta&SUbuf ay 2000cefYjrihfrnfh awmif½kd;wavQmufpD;NyD;

ausmfvmMuojzihf tenf;qkH;rkdif 20cefYoGm;NyD;rS oa,Gacsmif;ukdjzwfrdonf/ oa,Gacsmif;rS ay

2500cefYjrifhonfh awmawmifrsm;ukd waeukefjzwfNyD;rS 0ufacsmif;odkYa&mufMuonf/ 0ufacsmif;wGif

AkdvfrSL;ausmfaZmwkYdvlpk wOD;rQr&Sd/ ae0ifqnf;psmcsdefwGif 0ufacsmif;&Sd csif;&Gmodrfi,fwckodkY

a&mufoGm;Muonf/ csif;trsKd;om;acgif;aqmifrsm;ukd tdrfwtdrfwGif pk½kH;NyD; usaemfEkdifiHa&;a[majymj

jyonf/ usaemfwkdYjzwfoGm;onfukd AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY vlrsm;xHowif;rykdY&efajymxm;vkdufonf/

,if;&GmodrfwGif naepmpm;NyD; at;aq;pGmusaemfwkdYtdyfvkdufMuonf/

eHeuft½kPfwGif olwkdYulnDaom qeftenf;i,fukd ,lNyD; 0ufacsmif;a&pD;aMumif;wavQmuf

acsmif;½kd;twkdif; usaemfwkdY pkefqif;vmMu\/ eHeuft½kPfcefYuyif usaemfwkdY EkdYqDbl;w0ufcefYrQaom

qefjyKwfukdaomufNyD;? yljyif;aomaeatmufwGif oJawmifrsm;? ausmufwkH;ausmufapmif;rsm;ukd

waeukefwaecrf; c&D;jyif;csDMuonfhwkdif 2nOfhtdyfNyD;rS? 0ufacsmif;0&Sd &Gmodrf&Gmzsm;pkokdY a&mufMu

onf/ 0ufacsmif;0 csif;&GmodrfpkokdY a&mufaomtcg 70&mckdifEIef;&Sdaom &Jabmfrsm;\ajcaxmuf

raxmufEkdifjzpfaeMuNyD/

oJuEÅ&wrQyljyif;aomoJaomifjyifrsm;ESihf 'g;oGm;uJhodkYxufaom ausmufapmif;rsm;aMumifh

bdeyfrJhaom&Jabmfrsm;\ ajcaxmufrsm;wGif 'Pf&mtrsKd;rsKd; &aeMuNyD/ usaemfwkdY waeYESihf ESpfntem;

,lMu\/ ygvmorQaomaiGrsm;ukdpkNyD; 0ufESihfqef0,fum? waeYvQif EkdYqDwAl;cefYrQom qefjyKwf

aomufcJh&aom usaemfwkdY\qmavmifaeaom 0rf;bkdufukd t0tNyJjznfhwif;Mu\/ ajcaxmuf

'Pf&mrsm;ukd aq;0g;jzifh jyKpkMu\/

NrdKUa[mif;NrdKUe,fESihf yvuf0c½kdif (,ck yvuf0NrdKUe,f) e,fjcm;jzpfaom vl;acsmif;½kd;

wavQmuf usaemfwkdY eHeufapmapmuyif oJaomifxGef;aeaom av;NrdKUjrpfrsm;ukd jzwfumcsDwufvm

Muonf/ ajcaxmuf'Pf&mrusufao;aom&Jabmfrsm;u axmheif;axmheif;jzifh c&D;Murf;pkdif;vmMu&

\/ narSmif&dyfvTrf;NyD;rS &rf;acsmif;xJ&Sd &ckdiftrsKd;om;rsm;aexkdif&m acsmif;acsmuf&GmESifh bmtd&Gm

rsm;okdYa&mufMuonf/ AkdvfbomwkdYvlpkESifh tquf&Muonf? &rf;acsmif;zsm; awmifwef; awmifoG,f

rsm;ukdjzwfNyD; ukvm;wefjrpfurf;bufodkY AkdvfbomwyfESifh usaemfwkdYqif;vmMuonf/

ukvm;wefurf;&Sd a&Tjynf&Gmomrsm;tm; usaemfwkdY ukvm;wefjrpftm; jzwful;oGm;onfukd

owif;raygufMum;&ef EIwfydwfNyD; ukvm;wefjrpfukd avSrsm;jzifh nul;Muonf/ ukvm;wefjrpf

taemufbufurf;wGif Akdvfapm&JoHwkdYtm; awGUonf/ Akdvfbom? Akdvfapm&JoHwkdYESifhtwl usaemfwkdY

ausmufawmfNrdKUESihf ig;rkdifcefYuGma0;aom ig;,ufukdif;&Gmxd 'vMurf;csDoGm;Mu\/ vkHNcHKpGmuif;csNyD;

tdyfMu\/ eHeuft½kPfwGif ausmufawmf&Sd ppfwyf? ykvdyfwyfukd tenf;i,fypfcwfvIyf&Sm;NyD; jyefqkwf

Mu&efpDpOfxm;onf/

t½kPfOD; a&mifjcnfroef;rDuyif ausmufawmfNrdKU&Sd &ckdifjynfolY&JabmfwyfzGJUESifh usaemfwkdY

i,ufukdif;wGif wkdufyGJjzpfMuonf/ BudKwifpDpOfxm;onhfusaemfwdkYwyfukd wxpfNyD;wxpfqkwf,lvm

Mu\/ usaemfausmufawmfbufa&mufaeonfukd AkdvfrSL;ausmfaZmwkdYodoGm;MuNyD/ ppfoabFm? pufwyf

a&,mOftrsKd;rsKd;jzihf olwkdYwyfzGJUrsm; ausmufawmfbufodkY ajymif;,lvm\/ ausmufawmftaemufzuf

ukvm;wefjrpfwavQmufwGif yvuf0NrdKUxdta&muf olwkdYwyfzGJUrsm; ae&mwumwGif wyfcsvkduf\/

&Gmodrf&Gmi,frsm;ukd &GmBuD;wGif pkonf/ bkef;awmfBuD;ykdifavSrStp avS[lorQukd odrf;onf/ avSjzihf

oGm;vmrItm;vkH;ukd &yfpJypfonf/ usaemfwkdYtm; tzufzufrS ydwfqD;0kdif;0ef;NyD; tiftm;BuD;aom

acwfrSDvufeufrsKd;pkHaom wyf&if;wyfcGJrsm;jzifh vkdufvHwkdufckdufavawmh\/

Page 153: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

153

usaemfwkdY ukvm;wefjrpfurf;bufodkY ajcOD;rvSnfh? awmBuD;awmifBuD;rsm;wGif ckduyfum

qkwfcGmí vmMu\/ ukvm;wefjrpfurf;rSavQmufvQif 10rdkifavQmuf&rnfh c&D;ukd vrf;[lír&Sdaom

ay 2000ausmf 3000cefUjrifhonfhawmifrsm;tm; auGUaumufjzwfausmfae&um; rkdif 10rdkifoGm;&rnf

ukd rkdif 30-us yifyef;wBuD; oGm;,l&\/

awmiSufaysmyifjzifh toufqufawmiSufaysmyifjzifh toufqufawmiSufaysmyifjzifh toufqufawmiSufaysmyifjzifh toufqufawmiSufaysmyifjzifh toufquf

ausmufawmfNrdKUrS ig;rkdifuGm ig;,ufukdif;&GmrS qkwfcGmí 2-najrmufNyD; aemufwaeY rGef;wnfh

ykdif;wGif usaemfwkdY ausmufp&dwfi,frsm;om &Sdaom ajrmifMum;wckwGif wGm;oGm;ovkd wvSrf;csif;

oGm;ae&onf/ &J&Jawmufaom aerif;atmufwGif zdeyfrJhaom usaemfwdkY &Jabmfrsm;\ajcaxmufrsm;

onf rD;NrdKufxm;ovkd yljyif;aeaom ausmufp&dwfrsm;ay:wGif ajccs&rnfukdyif i&Jtkd;wGif; qif;&rnfh

i&Jom;uJhokdY aMumuf&GHUaeMuonf/

usaemfwdkYoGm;aeMuaom ajrmifMum;rS taemufzufvSrf;MunhfvQif rkd;om;vTGrf;aeaom

&[wfawmifukd awGU&onf/ &[wfawmif\wzufwGif tdEd,EkdifiH(,ck b*Fvm;a'h&SfEkdifiH) &SdaeNyD?

wvSrf;csif;oGm;&if; a&iwfvmMuonf/ rkdif 7000ausmf c&D;Murf;csDcJh&aom w½kwfuGefjrLepforkdif;ukd

ajymjy&if;? azsmif;jz&if;? tm;ay;&if; &Jabmfrsm;ukd vQmrsm;wGif t0kkdif;0kdif; tjzLuGufrsm; jzpfaeMuNyD/

xkdtjzLuGufBuD;ukd prf;oyfukdifwG,fMunhfvQif El;nHhraeNyD? rmaMumae\/

waeYvQif eHeuf EkdYqDbl;0ufcefY&Sdaom qefjyKwfESihf n EkdYqDbl;0ufcefY&Sdaom qefjyKwfukd

aomufNyD; oJuEÅ&obG,fyljyif;aom oJaomifjyifESihf 'g;uJhokdYxufaom ausmufapmif;rsm;ukdjzwfum

waeukefwaecef; ppfypönf;vufeuftpkHjzihf ajcvsifavQmuf&onfrSm BuD;rm;aomyifyef;qif;&Jukd

cH&aomfvnf; þa&iwfjcif;avmuf rqkd;0g;? ,ck usaemfwkdY tqkd;0g;qkH; tajctaeodkYa&mufaeMu

&NyD/

avQmufvmMu&if; ajrmif;ab;em;wae&mwGif awmiSufaysmyif ESpfyifukd awGUonf/ tjrpfu

pwl;NyD; vSJMu\/ txpfxpfydkif;NyD; tnDtrQa0,lMu\/ wOD;vQif ajcmufvufrpwk&ef;&Sdrnfh

iS?ufaysmzwfESpfckpD &Muonf/ ,if;iSufaysmzufukd owfrSwfxm;aom tcsdefwGif pkwf,lapjcif;jzihf

usaemfwkdY a&iwfab;'ku©rS vGwfvmMu&\/

olwkdYwyfzGJUrsufarSmufrSxGufaygufolwkdYwyfzGJUrsufarSmufrSxGufaygufolwkdYwyfzGJUrsufarSmufrSxGufaygufolwkdYwyfzGJUrsufarSmufrSxGufaygufolwkdYwyfzGJUrsufarSmufrSxGufayguf

txyfxyf tpif;pif; xlxyfaeaom awmawmif½Idajrmifrsm;ukd jzwfausmfoef;&if; ukvm;wef

jrpftaemufbufrS ta&SUbufodkY ul;jzwfrnfhxGufaygufukd usaemfwkdY &SmBuHMuonf/ usaemfwkYda&muf

aeaomae&mrS waeukeftaemufbufodkYoGm;vQif tdEd,EkdifiH(,ck b*Fvm;a'h&Sf) okdYa&mufrnf/

eHeufapmapmqefjyKwf EkdYqDbl;0ufcefYaomufNyD;? tm;oGefwufcJh&m ay 2000cefYjrifhrnfh awmifxdyfodkY

rGef;wnhfykdif;wGif a&mufoGm;onf/

,if;awmifxdyfrSMunhfvQif ESrawmf&Gm (crTD;trsKd;om;&Gmi,f) ukd jrif&onf/ ESrawmf&GmteD;

10vkH; wpnf;pkykHxm;aom 0g;ykHukddvnf; awGUjrif&onf/ awmifxdyfwGif &ifhrmaeaom 0g;rsm;ukda&G;

NyD;ckwfvSJum 0g;BudK;uspfMuonf/ ,aeYnOfh0g;azmifjzifh ukvm;wefjrpfukdjzwf&mwGif 0g;BudK;ukd tokH;jyK

&rnf/ usaemfuJhodkY pdwf"gwf&ifhaom Akdfvfbomukd ac:NyD; rGef;vGJ 2-em&DcefYwGif awmifxdyfrS usaemfwkdY

ESpfOD; qif;vmMu\/

usaemfwdkYESpfOD;wGif ajcmufvkH;jyL;wvufESihf vufypfAkH;wpfvkH;ukd cg;Mum;wGif vQKdU0Suf,laqmif

Page 154: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

154

vmMu\/ usaemfwkdY ESpfOD;pvkH; pGyfus,fpkwfESihf npfEGrf;aeaom vkHcsnfwkdYukd 0wfvsuf? wu,hfawm

om;½kyf yDyDjyifjyifay:aeonf/ wyfom;wyfAkdvfwkdYudk uif;axmuf&efwm0efray;&ufí usaemfwkdYESpfOD;

uif;axmufMu&jcif;jzpfonf/

xlxyfaom awmtkyfcsKHykwfrsm;ukd tumtuG,f,lNyD; ESrawmf&GmESihf ukduftenf;i,fuGmxd

usaemfwkdYESpfOD; uif;axmufMuonf/ ESrawmf&GmteD; pkykHxm;aom 0g;ykHBuD;ESifh ESrawmf&GmxJ vIyf&Sm;

oGm;vmrIrsm;ukd axmufvSrf;Munhf½IMuonf/ ESrawmf&GmrS armif;oH w'l'lwD;cwfae\/ armif;oHrSm

aysmfyGJpm;aomufyGJtwGuf wD;aeaomarmif;oH? aysmfyGJpm;aomufyGJrsm;usif;yvQif teD;tem;&Gmrsm;rS

SESrawmf&GmodkYvmMurnf/ naeapmif;vQif rdrd&GmokdY jyefoljyefMurnf/ naeapmif;jyefrnfhol wOD;p

ESpfOD;pukd awGUvQif wddusaomowif;&,lEkdifrnf/

,if;aMumifh usaemfwkdYESpfOD; ESrawmf&GmrS ESpfzgvkHcefYa0;rnfhae&mwGif awmtkyfcsKHykwfBuD;

wckwGif; 0ifum ESrawmf&GmrS xGufvmrnfholrsm;ukd apmifhqkdif;aeMu\/ em&D0ufyif rMumvSyg/

ESrawmf&GmrS crTD;trsKd;om;ESpfOD; xGufvmonf/ ukvm;wefjrpfurf;ay:wGif ajcvsifavQmufí usaemf

wkdYbuf wl½lvmMu\/ awmifylpmi,fcsKHykwfMum;rS tay:pD;Munhfaeaom usaemfwkdYESpfOD;xGufvmMu

onf/ olwkdYESihf&ifqkdif&ef usaemfwkdYvnf; avQmufvmMuonf/ olwkdYESihf usaemfwkdYMum;wGif auGUaumuf

aeaomawmtkyfBuD; umuG,faeí wOD;ukd wOD;rjrifMu&? olwkdYESifhusaemfwkdY yufyif;&ifqkdifwkd;Mu\/

usaemfwkdYESpfOD; ESrawmf&Gmukd oGm;rnfholrsm;jzpfí ESrawmf&GmodkY oGm;a&;vma&; vG,fulrul

ukd axmufvSrf;ar;jref;onf/ ESrawmf&GmwGif &ckdifjynfolY&Jabmf xdyfoD;acgif;aqmifyif&Sdonf/ ppfwyf

rSppfAkdvfrsm;vnf; &Sdonf/ bkHaygufwkdYukd 0kdif;xm;NyD? bkHaygufajrvQKd;rkd;ysHEkdifrSvGwfawmhrnf? taojzpf

jzpf t&Sifjzpfjzpf rMumrDbkHkaygufwkdYudk brf;&rnfjzpfí ESrawmf&GmwGif uRJxkd;yGJacgifyGJusif;yae

aMumif;wkdYukd ajymjy\/ usaemfwkdY&vkdaom owif;ukd&&SdavNyD/

usaemfwkdYESpfOD; ESrawmf&GmbufodkY avQmufoGm;[efjyKNyD; usaemfwkdYqif;vmonfhawmifxdyfodkY

w[kefxkd;wufvmMu\/ awmifxdyfodkYa&mufvQifa&mufcsif; wyfpk wyfcGJrSL;rsm;ukd pk½kH;aponf/

usaemfwkdY&cJhaomwdusonhf owif;ukd ajymjyonf/ ,aeYnOfh ukvm;wefjrpfukdjzwfrnfh tpDtpOfESihf

wuG ukvm;wefjrpfta&SUbufodkY aAGpGmOD; ul;&rnfhwyfzGJUESihf uif;wm0efwkdYudkyg tao;pdwfaqG;aEG;

twnfjyKMuonf/ reufuusefcJhaom wOD;pD&onfhf EkdYqDbl;0uf qefjyKwfrsm;ukd aomufvkdufMuonf?

usaemfwkdY &Jabmfrsm; ajcukefvufyef;usaeMuNyD/ waeukefwaecef; vufeufypönf;tpkHjzihf

awmufavmifaeaomaeylatmufwGif ausmufp&dwfrsm;ukd bdeyfrJhajcaxmufjzihf eif;cJh&ívnf;

aumif;? ayaygif; 2000-rS 3000-xdjrifhaom awmifrsm;ukd jzwfausmfcJh&ívnf;aumif;? &Jabmfrsm;

\ajcaxmufrsm; ro,fEkdifatmif jzpfaeMuNyD/ waeYEkdYqDwvkH; qefjyKwfomaomuf&í tm;tifvnf;

csdeJYaeMuNyD/ okdYaomf oHrPduJhodkY ckdifrmaom usaemfwkdY pdwf"gwfukdum; AkdvfrSL;ausmfaZm rcsKd;ESdrfEdkif?

awmifxdyfrSwa&GUa&GU usaemfwdkY qif;vmMu\/

nOfh 10em&DcefYwGif ESrawmf&GmteD;&Sd 0g;ykHxJrS 0g;ckd;yGJpwifonf/ aeYvnfuyif usaemfwkdY

Munhf½Ixm;aom 0g;ykHbufodkY usaemfESihf vufa&G;pifa&G;xm;aom &Jabmf 4-OD;vmMuonf/ udkuf

w&mcefYtuGm ESrawmfurf;xdyfwGif AkdvfrSL;ausmfaZmwkdYwyfrawmfrS uif;&Sdonf/ 0g;ykHrS 0g;pnf;rsm;ukd

toHAvHrMum;&atmif ,l&rnf/ 10-vkH;wpnf; pnf;xm;aom 0g;tpnf;ukd &Jabmf 4-a,muf

wNydKifwnf;xrf;um toHrMum;apbJ ,lMu\/ 0g;pnf; 10-pnf;cefY usaemfwkdY ckd;Muygonf/

10-pnf;aom0g;udk ESrawmf&GmrS 2-zmvkHcefYa0;onfh ukvm;wefjrpfwGif csum azmifzGJUMu

onf/ &Jabmfrsm; ukd,fvkH;wDjzihf vufeufrsm; ypönf;rsm;ukd 0g;azmifay:wifum w[l;[l;wkdufcwfae

Page 155: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

155

aom aqmif;Owkavjyif;atmufwGif ukvm;wefjrpfukd jzwful;Mu\/ ukvm;weftaemufbufurf;okdY

&JabmfpkH a&mufcsdefwGifum; aerif;xdefxdefvif;aeavNyD/

iwfjywfvmaom&Jabmfrsm;? ukvm;wefoJaomifjyifwGifawGUaom z&JoD;i,frsm;? c&rf;oD;rsm;

wkdYukd [efY&if;wm;&if; vufvSrf;rD&Smpm;oGm;Muonf/ 5-zmvkHceYf ajcvsifavQmufvm&m crTD;&Gmi,f

wckodkYa&mufoGm;\/ xkd&GmwGif xrif;usefrsm;ukd usaemfwkdY pkMu\/ usaemfhtdwfxJwGif <uif;usefae

aom aiGESpfusyfukd &JabmftcifBuD; (usaemfhvufpGJawmf &Jabmfjzpfonf/ touftBuD;qkH;jzpfí

olYukd &Jabmfrsm;a&m usaemfyg OD;av;BuD;[k ac:Muonf/)tm; ay;vkdufonf/

olESpfusyfwef Muufwaumif0,fonf/ csufcsif;owf? csufcsif;tarT;EIwfum awmufavmif

aeaom 0g;acsmufrD;ykHxJ ypfoGif;vkdufonf/ em&D0ufyifrMumrD w&GmvkH; (tdrfajcajcmufq,fcefY

&Saom crTD;&Gmodrf)rS xrif;usefrsm;ukd cGJa0NyD;avNyD/ rD;ykHxJ taumifvkdufypfoGif;xm;aomMuufukd

&JabmftcifBuD;xkwf,l\/ usaemfhtm; MuufwaygifzJhay;onf/ MuufaoG;wpufpufusvsuf rD;zkwf

xm;aom Muufaygifukd usaemfukdufqGJNyD;pm;vkdufonf/ t&momxl;aom Muufom;? usaemfhwouf

wGif þwBudrfxuf t&om&Sdaom Muufom;ukd usaemf,aeYxd rpm;bl;ao;/

rD;zkwfaom Muufom;tenf;i,fESihf xrif;usef vufwqkyfpmp usaemfwkdY pm;aomufNyD;vQif

NyD;csif; crTD;trsKd;om;vrf;jyukdac:um awmawmifxyfrsm;wGif;odkY usaemfwkdY 0ifoGm;Mu\/ &rf;acsmif;

odkY usaemfwkdY wl½IcsDwufvmMuonf/

awmBuD;rsufrJrsm;ukd azmufxGif;vmMu&mwGif &maygif;rsm;pGmoD;aeaom awm'jyKwfyifrsm;ukd

awGUonf/ 0rf;us0rf;ysufjzpfrnfpkd;&drfNyD; usaemfu 'jyKwfoD;rcl;Mu&ef a&SUwyfukd [efYaevQif

aemufwef;wyfzGJUrsm;u wvkH;rusef qGwfcl;pm;aomufNyD;MuNyD/ iwfjywfaeaom &Jabmfrsm;tm;

tpm;udpöESihfywfoufí [efYqD;&onfrSm rvG,ful/ nOfheufoef;acgifxd c&D;Murf;csDwufvQif opfpkef;

0g;pkef;[laom jzLjzLta&mif&Sdonfh opfzJh0g;zJhrsm;ukd a0cGJzJh,lum wOD;ESihfwOD; awm&dyfarSmifrJBuD;

atmufwGif vIyf&Sm;aeaom tjzLa&mifukd MunfhNyD; vIyf&Sm;oGm;vmaeMu&\/

þodkY nOfheufoef;acgifxd oGm;ae&aomaeYwGif omref&Jabmfxuf usaemf okH;qyifyef;\/

a&SUwef;uif;rS aemufwef;uif;xd acgufwkHYacgufjyefoGm;&if; csDwufaeaom&Jabmfrsm;ukd ppfaq;&

onfrSm oufawmifhoufomr[kwfygay/ ukvm;wef taemufzufurf;ajcukd ajccsrdNyD;

ESpfnOfhvGefajrmufokH;&ufajrmufaomaeYwGif &rf;acsmif;zsm;&Sd aq;cif;vkyfpm;aeMuaom wJpkwpkodkY

usaemfwkdYa&mufoGm;Muonf/ wJpkwGif wJi,fukd;wJ q,fwJcefY&Sdonf/ usaemfwkdY tESpfESpftvv

pnf;½kH;xm;aom r[mrked aus;&GmrS &ckdiftrsKd;om;rsm;\wJpk

,if;wJpkrsm;u usaemfwkdYtm; vIdufvSJpGm BudKqkdMuonf/ &SdrJhpkrJh Muufrsm;ukd owfí auR;arG;

nMuonf/ &Jabmfrsm;tm;vkH; eHeufpm pm;MuNyD/ vrf;qkH vrf;cGwGif &JabmfwcsKdUtm; uif;wm0ef

csay;vkduf\/ w&ufcefY tem;,lrnf&nf&G,fNyD; eHeufpmrpm;ao;bJ usaemf\ xkxyfaeaom

*sD;rsm;ukd &rf;acsmif;wGif pdrfíusaemf a&csKd;aeonf/

uif;pcef;wae&mrS w'kdif;'dkif; ypfcwfoHrsm;ay:vmonf/ usaemfwnf;ckd&m wJi,fokdY w[kef

xkd; usaemfajy;wufvm\/ AkdvfrSL;ausmfaZmwkdYwyfESifh wkdufyGJjzpfaeaMumif; &JabmfwOD; vma&muf

owif;ykdYonf/ usaemfwkdY &Jabmfrsm;vnf; EGrf;&daeMuNyD/ ckcHaevQif tqrwefrsm;jym;aom olwkdY

ppfwyfu ydwfqkdY ppfqifa&;qifcsifvnf; qifrnf/ ckcH&if; pepfwusqkwfcGm&ef usaemfpDpOftrdefY

ay;vkdufonf/ AkdvfbomwkdYtm; &rf;acsmif;rSusaemfwkdY qkwfcGm&mwGif vkdufrvmawmhbJ xdefcsefae

cJh&ef usaemfwm0efcGJay;vkdufonf/ qefjyKwftxyfaygif;rsm;pGm pm;vmcJhMu&í qmavmifaeaom

Page 156: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

156

usaemf\0rf;Akdufonf xrif;ESifhMuufom;ukd vufrvTwfwkd? wJ&SifxHrS ajruGufBuD;wuGuf tvSLcHum

xrif;ESihfMuufom;ukd oGefarSmufvkduf\/ qkwfcGmvmaom vl;acsmif;wavQmuf oGm;&if;pm;&if;

usaemfppftrdefYay;vmav\/

waeukefvmcJh&m vl;acsmif;0&Sd csif;trsKd;om;&GmodkY a&mufoGm;\/ vkHNcHKpGmuif;csNyD; naepm

pm;Muonf/ nOfharSmifonfeSifhwNydKifeuf vl;acsmif;0&GmrS usaemfwkdYxGufcGmvmMuonf/ ajymufusm;

ppfy&d,m,ftwkdif; taemufokdY oGm;[efjyNyD; ta&SUzufodkYoGm;Muonf/ wnOfhvkH;rem;rtdyfoGm;Mu

onf/

nOfha&maeYyg 'vMurf;c&D;csDvmaom usaemfwkdYvlpk? rif;jym;NrdKUe,f yef;ajrmif;BuD;acsmif;okdY

a&mufoGm;Mu\/ AkdvfpdefxGef;atmifwkdYtm; usef;rm&Tifvef;pGm awGU&onf/ ¤if;wkdYtm; azmifom

acsmif; jzwful;a&;twGuf avSrsm; pDpOfckdif;vkdufonf/

usaemfwkdYa&mufaeNyDukd owif;raygufMum;&ef txyfxyfajymMum;xm;NyD; nOfhtcsdefwGif

azmifomacsmif;ukd usaemfwkdY jzwful;vmMu\/ usaemfwkdYXmecsKyfwnf&m Mumtif;awmifwkdufe,fokdY

wOD;wa,mufrQ 'Pf&mr&bJ? wOD;wa,mufrQrusqkH;bJ rkdif 250ausmfc&D;ukd 'vMurf;csDcJh&aom

c&D;&SnfcsDwufyGJNyD;pD;í acsmarmpGmusaemfwdkYjyefa&mufMuavNyD/

þrkdif 250ausmf c&D;Murf;csD&mwGif tHhbG,faumif;aom&JabmffESpfOD;ukd usaemfrSwfwrf;

rwifbJ raeEkdifyg/ atat*if;ESifh b&if;*ef;ukd wGJxm;&m atat*if;ESifh b&if;*ef;ukd olwyg;tm;

tvSnfhray;bJ wa,mufwvSnfhpDxrf;NyD; rnnf;ñlbJ ½kef;uefvmaom &Jabmf ykvSZHESihf &Jabmf

ñkdarmifwkdYtm; usaemfhwoufrarhEkdifyg/ usaemfwdkY vSnhfpm;cJhonfhtwkdif; AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY wyfzGJU

rsm; ausmufawmfe,fykdif;wGif txltxyfcsum usaemfhtm; arTaESmuf&SmazGaeMu\/ þudpöESifh

ywfoufí tpkd;&jyefMum;a&;XmerS &Sif;wrf;w&yfudk jyKcJh&m 1948-ck azazmf0g&Dv 18&ufaeYxkwf

ol&d,owif;pmwGif atmufygtwkdif; a&;om;azmfjyxm;\/

]]&ckdifwkdif; Armhwyfrawmf aqmif&Gufcsufrsm;}}[laom acgif;pOfatmufwGif azmfjyxm;onfrSm

]]1947 ck Ekd0ifbmv 26&ufaeYrSpí 1948 ck Zefe0g&Dv 1&ufaeYtxd &ckdifwkdif; Armhwyfrawmf

aqmif&Gufcsufrsm;rSm xkd;ppfqifwkdufckdufrIjzpf\/ ppfawG'dpBudwftxuf ausmufawmfNrdKUe,frS

ausmufjzL ajrykHe,ftxd wyfrawmfu ae&mtESHYtjym;wGif xkd;ppfqif&m tvkH;t&if;ESihf ckdatmif;ae

aomawmykef;rsm;rSm tpdwfpdwfESihf z½kdz&Jjzpfum ArmhwyfrawmfvufwGif;odkY oufqif;usa&muf&

avonf/

xkdodkY ArmhwyfrawmfrS wkdufcdkufrI'PfaMumifh Mumtif;awmif A[kdOuú| AkHaygufomausmf\

tiftm;tBuD;qkH;jzpfaom ajrykHNrdKUe,frS vufvTwfypfcJh&avonf/ AkHaygufomausmfrSm usefaeaom

wyfzGJUav;jzihf ausmufawmfe,ftxufwGif yD;acsmif; {&d,mw0kdufwGif vlowf? rk'def;usifhum

aomif;usef;vsuf&Sdaom ajrmufykdif; "m;jyAkdvf apm&Joef*kdPf;ESihfvnf;aumif;? "m;jyAkdvfxGef;pdefESihf

vnf;aumif;? yl;aygif;ívufeufrcswrf; ArmhwyfrawmfESifh ,SOfNydKifwkdufckduf&ef BuH&G,fvsuf&Sdae

ao;onf/

xkdtawmtwGif; tv,fykdif; "m;jyAkdvfxGef;atmif? taemufykdif; "m;jy AkdvfausmfZHwkdYESihf

awmifykdif;"m;jy AkdvfvGef;omatmifwkdYrSm 0&rf;ajy;b0okdYa&mufoGm;&avonf/

Armhwyfrawmf trSwf (1)? csif;wyftrSwf (5) bm;rm;½kdifz,fwyf&if;rS wyfcGJ 2cGJ? trSwf

(3)bm;rm;½kdifz,fwyf&if;rS wyfcGJwwyf? Aoeuwyf&if;rS wyfcGJ 2wyfonf ajrykHrS rif;jym;? NrdKUa[mif;

aygufawmESihf ausmufawmfNrdKUe,frsm;wGif &Sdaom <uif;usefajymufusm;rsm;ukd vkdufvHwkdufvcsuf&Sdap

Page 157: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

157

onfomru wkdif;oljynfom;rsm;ukdvnf; w&m;Oya'ukd em;vnfatmif aqmif&GufcJhMuonf/

ajrykH? rif;jym;e,fwkdYwGif ausmufBuD;tkdif? ausmufckwf'kdif;vkH? Mumtif;awmif? urf;eD? ½kd;qEGif;?

uRef;acsmif;uRef; {&d,mrsm;üvnf;aumif;? NrdKUa[mif; ausmufawmfe,f r[mjrwfrked{&d,müvnf;

aumif;? rdacsmif;{&d,müvnf;aumif;? wyfrawmfu wkdufckdufvsuf&Sdonf/

ausmufawmfNrdKUESihf rkdif 20uGm rdacsmif;{&d,mü AkHaygufomausmf*kdPf;ESihf apm&Joef*kdPf;ukd

wkdufckduf&m &efolapm&Joef usqkH;oGm;avonf/ AkHaygufomausmf ckdatmif;aeaom ae&mukdvnf;

awmeif;&SmazGvsuf&Sdonf/

18-1-48&ufaeYrS 2-2-48 aeYtxd zrf;qD;&aom pm&if;rSm atmufygtwkdif; jzpfonf/

b&if;*ef;wvuf? pwif;*ef;wvuf? ½kdifz,f 11vuf? usnf 750? armif;ryg 8vuf?

vkyfaoewf 9vuf? vufypfAkH; 10vkH;? zrf;rdaom ajymufusm; 59a,muf? aool 3a,muf? vufeuf

cs 107? vufeufcsOuú| 19a,muf? tjcm;vl 300zrf;qD;cJhonf/ vlaumif;ukd vTwf\ ponfjzifh

ol&d,owif;pmwGif a&;om;xm;ygonf/

&ckdifwkdif; Auyvufeufcs&ckdifwkdif; Auyvufeufcs&ckdifwkdif; Auyvufeufcs&ckdifwkdif; Auyvufeufcs&ckdifwkdif; Auyvufeufcs

rMumvSygacs/ &ckdifwkdif; Auy ukdausmfjrwkdY Zmwd½kyfvkH; ay:vmNyD/ ukdausmfjr( ,ck Auy

A[kdaumfrDwD) armifwl (awmwGif;usqkH;) wkdYonf r[mNrdKifawmpcef;wGif q&mawmf OD;pdEÅm 0&rf;ajy;

aepOfuvnf; txyfxyfa&mufMuonf/

q&mawmfwkdY 0&rf;ajy;b0rSvGwfNyD; e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;pkzGJU&ef pkdif;jyif;pOfuyifvnf;

usaemfwkdYESihf wyfaygif;csKyfjzpfajrmufa&;ukd vufwGJvkyfukdif aqmif&GufvmcJhMuonf/ trsKd;om;

vGwfvyfa&;twGuf NAdwdoQe,fcsJUpepfqdk;ukd vufeufpGJukdif wkdufzsufa&;rSpNyD; vGwfvyfa&;&vQif

qkd&S,fvpfvlaerIpepfukd wnfaqmufa&;xd ukdausmfjrwkdYESihf usaemfwkdY EkdifiHa&;oabmxm; wlnDrI

&SdcJhMuonf/

1947ck {NyDv 1&ufaeYwGif usif;ycJhaom ajrykHnDvmcH atmifjrifa&;ukd olwkdYukd,fwkdif

tm;wufoa&m yg0ifaqmif&GufcJhMuonf/ {NyDv 2&ufaeY ajrykHnDvmcH nOfhw&m;a[majymyGJwGif

q&mawmfOD;ynmoD[\ ba&muf'g0g'rIdif;csonfh a[majymcsufrsm;udk? ukdausmfjr jywfom;pGm

EkdifiHa&;oabmw&m;a&;jzihf acsycJhonf/ jynfolvlxktm; OD;ynmoD[\ ba&muf'g0g' rIdif;rrd

atmif a[majymcJhonf/

OD;ynmoD[a[majymNyD;vQifNyD;csif; ukdausmfjrpifjrifhay:okd YwufNyD;? OD;ynmoD[\

ba&muf'g0g'ESihfajzmifhajzmifhBuD;qefYusifaom NAdwdoQe,fcsJUawmfvSefa&;w&m;ukd a[majymcJhonf/

em;uGJvkrwwf jrnf[D;aeaom ajrykHnDvmcHodkYwufa&mufonfh jynfolajcmufaomif;ausmf\

MobmoHatmufwGif ukdausmfjr NyHK;&TifvQuf/

ajrykHnDvmcHrSarG;xkwfonfh e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;csKyf tmPmykdiftzGJUwGif NAdwdoQ

e,fcsJUawmfvSefa&;wGif jywfom;aom ukdausmfjrtm; xdyfqkH;Ouú|ae&mukd vIdufvSJpGmay;Mu\/

1947-ck ZlvkdifvwGif rif;jym;jynfolvlxk qEjyyGJudk aoewfjzihf ypfowfjcif;ESifh tpkd;&wyfzGJU

rsm;u vufeufjzifh zdESdyfñ§if;qJjcif;wkdYukd jyKvmaomtcg? vufeufukdvufeufjzihf ckcHwGef;vSef&ef

udkausmfjrESihf usaemfwkdY pdwfwloabmwl qkH;jzwfcJhMuonf/

usaemfwkdYxHrS tultnDawmif;í tESpfESpftvvu qif;&JcHum? tiwfiwftjywfjywfcHum?

usaemfwkdY pkaqmif;cJhaom vufeufrsm;xJrS ½kdifz,frsm;ESihfwuG? b&if;*ef;wvuf? awmfrD*ef;wvuf

Page 158: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

158

wkdYudk aiGaMu;wjym;r,lbJ olwdkYvufa&mufay;ykdYcJhonf/ 1947-ck ZlvkdifvwGif ukdausmfjrESihf usaemfwdkY

vufeufukd vufeufjzifh ckcHwGef;vSefcJhMuonf/

NAdwdoQe,fcsJUukd,fpm;tkyfcsKyfaeaom rsufESmjzLbk&ifcH qm[l;bwf&ef tpkd;&ukd vufeufpGJ

ukdifwkdufckdufMuonf/ tu,fí EkdifiHa&;vrf;pOf tajymif;tvJjyKvkdvQif udkausmfjrwkdY(&ckdifwkdif;

Auy)ESihf usaemfwkdY (&ckdifjynf jynfolY vGwfvyfa&;tzGJUcsKyfESihf &ckdifjynfvli,frsm; tpnf;t½kH;)

ñ§dEIdif;aqG;aEG;Mu&rnf/ ,ck ukdausmfjrwkdY (&ckdifwkdif; Auy)u usaemfwkdYESihf wcGef;rQyif raqG;aEG;&

ay/ AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY ppfwyfrsm;a&mufNyD; ESdrfeif;í vykdif;cefYrMumrSD? AkdvfrSL;ausmfaZmESihf ukdausmfjr

wkdYem;vnfrI,lum ]]jAL½kdu&ufxHwGif vufeufrcs}}]]OD;ynmoD[xH vufeufcsvkdufNyDjzpfaMumif;}}

aMujimcsufjzifh ajrykHwyfaygif;pknDvmcHwGif ukdausmfjru EkdifiHa&;t& y,fy,fe,fe,f wD;cJhonfh

OD;ynmoD[xH vufeufcsvkdufMuonf/

odkYaomf ollwdkY&Sd&if;pGJ vufeuftm;vkH;ukdvnf; ray;tyf? usaemfwkdYulnDcJhaomvufeufrsm;ukd

vnf; ray;tyf? ajrmufrsm;pGmaom vufeufusnfqH cJ,rf;rD;ausmufrsm;ukd 0Sufxm;NyD;? rD;usKd;armif;

ysuftenf;i,fukdom ay;tyfonf/ vufeufcsyGJ jyKusifhoGm;Muonf/ usaemfwkdYulnDcJhaomvufeuf

rsm;? usnfqHrsm;xJrS vufeufwvuf usnfqHwawmifhyif usaemfwkdYtm; jyefray;½kHru ukdausmfjrwkdY

vlpk AkdvfrSL;ausmfaZmwyfzGJUrsm;ESihf ae&mtESHYygvmNyD; usaemfwkdYtm; vkyfZmwftrsKd;rsKd;cif;um EkdifiHa&;

xkd;ppfqifMu\/

jynfolY&Jabmf\ñ§yfydwfwkdufyGJjynfolY&Jabmf\ñ§yfydwfwkdufyGJjynfolY&Jabmf\ñ§yfydwfwkdufyGJjynfolY&Jabmf\ñ§yfydwfwkdufyGJjynfolY&Jabmf\ñ§yfydwfwkdufyGJ

rMumvSygacs/ ukdñkdxGef;\o½kyfrSefvnf; Al;ay:ovkday:vm\/ q&mawmfOD;pdEÅm 0&rf;ajy;

awmykef;b0jzihf ae&pOfuvnf; ukdñkdxGef; rMumcPa&mufonf/ q&mawmf0&rf;ajy;b0rS

vGwfuRwfNyD;vnf; ukdñkdxGef; cPcPvm\/ ukdAaqG (xkdpOfu zqyvXmecsKyf taxGaxGtwGif;

a&;rSL;)q&mawmfxHvmpOfuvnf; ukduHBuD;ESihf usaemfwkdYESihftwl ukdñkdxGef;ygvmonf/ usaemfwkdY

XmecsKyfESihf q&mawmfxHta&mufaygufqkH; acgif;aqmifxJwGif ukdñkdxGef;xdyfwef;rSygonf/

NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufukdifenf;jzihf awmfvSefNyD; trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pD

a&;ESihf qkd&S,fvpfa&;wkdYudk ukdñkdxGef;ESihfusaemfwkdY tyfaMumif;xyfatmif txyfxyftvDvD aqG;aEG;

cJhMuNyD/ txyfxyftvDvDoabmwlnDrI &&SdcJhMuNyD/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcHusif;ya&;twGuf tprS

tqkH;xd? ukdñkdxGef;tm;wufoa&m yg0ifaqmif&Gufonf/

q&mawmfOD;pdEÅm\ obmywdrdefYcGef;rSpNyD; ajrykHwyfaygif;pknDvmcH\ EkdifiHa&;&nfrSef;csufrsm;

ESihf qkH;jzwfcsufrsm;ESifhwuG tmPmydkif tvkyftrIaqmif a&G;cs,fa&;udpöt00wkdYwGif ukdausmfjr?

ukdausmfxGef;wkdYryg0ifbJ usaemfwkdY wBudrfrQ qkH;jzwfcsuf wckrcscJhbl;yg/

wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmf a&G;aumufyGJukd ukdñkdxGef; trwfavmif;tjzpf yg0ifae&m q&mawmf

OD;pdEÅmwkdY usaemfwdkYESifh udkñkdxGef;wkdY ajrykHwyfaygif;pknDvmcHtwGuf aqG;aEG;ñ§dEIdif;Muwkdif;vkdvkd?

olwkdif;jyKjynfjyK vTGwfawmftrwfjzpfvQif ol\toHonf q&mawmfwkdYtoHjzpf&rnf/ olYtm;

EIwfxGufckdif;vQif tcsdefra&G;EIwfxGufrnf[k jrifhrkd&fawmifuJhodkY jrifhrm;ckdifrmaom uwdopömukdvnf;

oljyKcJhajymcJhygao;onf/ udkñkdxGef;onf zufqpf*syefawmfvSefa&; acgif;aqmifwOD;vnf;jzpfonf/

EkdifiHa&;wGif tar&duef? NAdwdoQEdkifiHwkdYrS EkdifiHa&;yk*¾dKvfBuD;wrQ EdkifiHa&;ukd ajrmfjrifEkdifaom yk*¾dKvf

wOD;vnf;jzpfonf/

olYtm; usaemfwkdY tm;ukd;Muonf? wu,fhxdyfoD;EkdifiHa&;orm;avmuf? EkdifiHa&;OmPfjynhf

Page 159: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

159

aom ukdñkdxGef;onf 1947-ck Zlvkdif 15-&ufaeYwGif ukdAaqG (xkdpOfu zqyv XmecsKyf taxGaxG

twGif;a&;rSL;) ESihftwl om,m0wDaxmifxJrS q&mawmfOD;pdEÅmxH oGm;a&mufawGUqkHcJhao;onf/

q&mawmfwkdYtm; vTwfa&;wGif ulnDyg0ifaqmif&GufcJhonf/ rarQmfvifhbJ AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY

vkyfBuHowfjzwfcH&jcif;? rif;jym;jynfolvlxkqE´jyyGJukd aoewfjzihf ypfowfjcif;? ArmhwyfrawmfrS

tvkH;t&if;jzifh usaemffwkdYtm; ESdrfeif;jcif; ponfwkdYjzpfvmaomtcg ukdñkdxGef; EkdifiHa&;uGufausmf

upm;oGm;onf/

0efBuD;&mxl; tcGihfxl;ukd olvSrf;,lonf/ usaemfwdkYtm; yx0Dajray:rS toufaysmufoGm;&ef

olpDpOfawmh\/ vufeuftm;jzihf usaemfwkdYtm; y,fy,fe,fe,f ESdrfeif;\/ EkdifiHa&;ESihf pnf;½kH;a&;

jzifhvnf; xkd;ESuf\/ olYtm; zsm;a,mifaoG;aqmifrIvnf; usaemfwkdY rjyKcJh/ &mxl;tcGihfta&;xl;jzifh

vnf; rqG,f/ Ncdrf;acsmufjcif;vnf;rjyK/ olukd,fwkdif tBudrfBudrftzefzef vma&mufum? olukd,fwkdif

acgif;aqmifcJhaom ajrykHwyfaygif;pknDvmcHukdyif olwkdYu þodkYoabmxm;onfqkd\/

olwkdYoabmxm;ukd 1947-atmufwkdbmv 5&ufaeYxkwfa0aom ol&d,owif;pmwGif

atmufygtwkdif;a&;om;azmfjyxm;onf/ ]]&ckdifwkdif; y&wznDvmcHqkH;jzwfcsuf}}[laom acgif;pD;BuD;

ESihfwqufwnf; ]]vGwfvyfa&; &efolrsm;ukd ESdrfeif;rnf}}acgif;pOfatmufwGif a&;om;xm;onfrSm

]]&ckdifjynftwGif;&Sd vGwfvyfa&;aESmuf,Sufol vGwfvyfa&;&efolrsm;onf qlylaomif;usef;aeonf/

ArmjynfBuD;\&efoljhzpfaom apm? pdef? armf *kdPf;om;rsm;ukd um,uHajrmuf tvkyftauR;jyKol

vGwfvyfa&;&efolrsm;ukd tNyD;wkdifESdrfeif;&efvkdtyfygaMumif;}}

]]vGwfvyfa&;&efolwkdYonf 1947- azazmf0g&DvrSpí &ckdifwkdif; ppfawG? oHwGJc½kdifrS qefodrf;

yGJ? tcGefray;? trawmfray;paom jymjzpfaeonfhArmjynfukd ykdíjymusatmif BudK;pm;vkyfMuum

atmifqef;tufwvDpmcsKyfrS xGufay:vmaom a&G;aumufyGJwqifh? wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfBuD;rS

vGwfvyfa&;ArmefodkYoGm;&efvrf;ukd zsufqD;vmonfESifhtrQ {NyDv 1-&ufaeYrSpí usif;yaomajrykH

nDvmcHwnf;[laom azmufjyefol vlwpk\qkH;jzwfcsufjzifh &ckdifwjynfvkH; qlylaomif;usef;rIukd

zefwD;cJhMuavonf/

]]vGwfvyfa&;&efolwpkrSm y&wzESihf zqyvacgif;aqmifwkdYukd zrf;jcif;? "m;jywkdufjcif;jyKae

Muavonf/ xkdYjyif &cdkifjynfwGif; tzsuform; vufeufukdifwkdYrSm ¤if;wkdY\vkyfief;ukd rjyKjyif

rajymif;vJbJ? Arm&efolyDyD qkd;oGrf;vsuf &SdMuayonf/ ¤if;wkdYonf vrf;rSm;okdYa&mufaeonf/ olwkdY\

qkd;oGrf;rIukd EkdifiHa&;acgif;aqmif[lívnf;aumif;? awmfvSefa&;vuf0Jorm;[lívnf;aumif;?

vdrfvnfokH;pGJvQuf&Sdonf}}/

]]odkYESifh jyefvnfxlaxmifa&;? ul;oef;a&mif;0,fa&;wkdY\ tzsuform;? olckd;"m;jyrsm;tm;?

usLyifckwf usLikwfrusefap&ef ESdrfeif;MuukeftHh}}[lía&;om;azmfjyxm;\/

&ckdifwkdif; y&wznDvmcHrS usaemfwkdYtm; apm? pdef? armf *kdPf;om;rsm;ukd um,uHajrmuf

tvkyftauR;jyKolrsm;[lí yufpufpGm pGyfpGJonf/ apm? pdef? armf qkdonfrSm *VKefOD;apm? ocifApdef

ESihf a'gufwmAarmfwkYdtm; ac:a0:jcif;jzpfonf/

AkdvfcsKyfatmifqef;wdkYtm; vkyfBuHowfjzwfcJhaom *VKefOD;apmwkdY*kdPf;ESihf a&marTNyD; usaemfwkdY

tm; pGyfpGJonf/ *VKefOD;apm? ocifApdef? a'gufwmbarmfwkdYudk ,cifuvnf; wcgrQrqkHbl;/ odkYygvsuf

ESihf usaemfwdkY vuf0J0g'Dorm;rsm;ESihf ajzmifhajzmifhBuD;qefYusifaom vusfm0g'D? apm? pdef? armf *kdPf;ukd

tvkyftauR;jyKolrsm;[k pGJcsufwifonfrSm t"dyÜg,frJhvGef;vSygonf/

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHonf vuf0Jorm;rsm;ukd tajcpkdufNyD; &ckdifjynfolrsm;\ nDñGwfa&;ukd

Page 160: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

160

wnfaqmufrnfh nDvmcHjzpfonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf NAddwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd awmfvSef

rnfhnDvmcHjzpfonf/ vGwfvyfaomEkdifiHukd&vQif 'Drkdua&pDa&;? qkd&S,fvpfa&;wkdYjzifh wnfaqmufrnfh

nDvmcHjzpfonf/

,if;tjyif nDvmcHESihf usaemfwkYdonf AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY bk&ifcH twkdifyifcH tpkd;&tzGJUodkY

0ifoGm;í &mxl;tcGihfxl;rsm;ukd a0ykHr&í aumufumiifum qefYusifvmMuolrsm;r[kwf/ awmfvSef

a&;wyfOD;pmwrf;ESifh vGwfvyfa&;aMujimcsufwkdYwGif yg&SdSonfhoabmw&m;rsm;ukd pGJukdifum NAdwdoQ

ppftkyfcsKyfa&;acwf (uufpbDacwf 1945 ckESpfuyif ajrcGefajrqDcray;a&;ESihf vufikwfvuf&if;

ajrykdifa&; vkyfief;rSpNyD; raMujimaom pifNydKiftpkd;&vkyfief;rsm;ukd worwfwnf;vkyfukdifaqmif&Guf

vmMuolrsm; jzpfojzihf &ckdifwkdkif; y&wz nDvmcHrS usaemfwkdYtm; apm? pdef? armf *kdPf;ESihf a&maESm

arTaESmufNyD; pGJcsufwifaomfvnf; &ckdifjynfolwkdYvufrcHMu/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcH\ vkyfief;rsm;ukd

&ckdifjynfolrsm; axmufcHNrJaxmufcHMu\/

&ckdifwkdif; y&wznDvmcHu ajrykHnDvmcHwnf;[laom azmufjyefolvlwpk\ qkH;jzwfcsufjzifh

&ckdifjynfvkH; qlylaomif;usef;rIukd zefwD;cJhMuavonf[laom pGJcsufum; ukd,fhaygifukd,fvSefaxmif;

jcif; omjzpfonf/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcHjzpfa&;ukd tptqkH; ukdñkdxGef; tm;wufoa&m aqmif&Guf

cJhonf/ ,if;nDvmcHokdY ukdñkdxGef;ESihf &ckdifwkdif; y&wzxdyfoD;rsm; ukd,fwkdifvnf; ukd,fpm;vS,ftjzpf

wufa&mufMuonf/

,if;nDvmcHrSarG;xkwfonfh e,fcsJUawmfvSefa&; wyfaygif;csKyf tmPmykdiftzGJUwGif 'kwd,Ouú|

tjzpf ukdñkdxGef;wm0efxrf;aqmifonf/ ukdñkdxGef;ESihf &ckdifwkdif; y&wzacgif;aqmifrsm;ukd

wOD;wa,mufurQ tMuyfrudkif? zsm;a,mif;Ncdrf;ajcmufjcif;vnf; rjyK/ q&mawmfOD;ynmoD[onf

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHjzpfa&;ukd aqmif&GufcJhonf/ ajrykHwyfaygif;pknDvmcHusif;yaeqJwGif ol\

ba&muf'g0g'ukd olukd,fwkdifnDvmcHwufaeaom jynfolvlxkajcmufaomif;ausmftm; y,fy,fe,f

e,f a[majymjy\/

e,fcsJUawmfvSefa&;wyfaygif;csKyf tmPmykdiftzGJU zGJUpnf;onfhtcg vrf;pOfukdrBudKufí olr0if/

olYtm;wpkHwa,mufrQ rSJUwaygufpGef;atmifrjyKMu/ ukdñkdxGef;wkdY &ckdifwkdif; y&wzonf olwkdYukd,fwkdif

BudKufESpfoufí tprStqkH;wkdif olwkdYyg0ifzGJUpnf;cJhaom ajrykHwyfaygif;pknDvmcHESihf e,fcsJUawmfvSef

a&;wyfaygif;csKyfukd azmufjyefolwpku &ckdifjynfvkH; qlylaomif;usef;atmif vkyfcJhonf[k pGyfpGJvQif

xkdazmufjyefolwpkwGif olwkdYryg0ifbJ &SdEkdifygrnfvm;/

&ckdifwkdif; y&wz (jynfolY&JabmfwyfzGJU) nDvmcHqkH;jzwfcsuftwkdif; usLyifckwf usLikwfrusef

ap&ef y&wz rsm;u aqmif&GufcJhMuygonf/ yxrtqifhwGif y&wztrnfjzihf vufeufrsm; pGJukdif

um AkdvfrSL;ausmfaZmwkdY wyfrsm;ESihfwGJzufí usaemfwkdYtm; ppfa&;? EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;? vlrIa&;rsm;jzifh

tzufzufrSxkd;ppfqifMuonf/

'kwd,tqifh aomif;usef;rI ESdrfeif;a&;wyf trnfjzifhvnf;aumif;? wwd,tqifhwGif ,ltrfyD

wyfzGJUokdY wufvSrf;um acwfrDSvufeufrsm;jzifh xlaxmifcJhMuygonf/ usLyifckwf usLikwfrusefap&ef

usaemfwkdYtm; bufpkHwufpkH tm;wufoa&mESdrfeif;cJhMuygonf/ ,if;udpöESifhywfoufí ol&d,

owif;pmü &ckdifwkdif; y&wz wkdif;rSL;ukd,fwdkif 10-10-47&ufaeYu tkdatavaMumif; o,fykdYa&;Xme

av,mOfjzihf &efukefokdYa&mufNyD; &efukefy&wzXmecsKyfrSwqifh jynfykdiftpkd;&okdY tpD&ifcHum acwfrSD

vufeufrsKd;pkHeSifh zGJUpnf;cGifhwkdYukd awmif;qkdvddrfhrnf[k a&;om;azmfjyxm;onf/

1947-ckatmufwkdbm 17 &ufxkwf ol&d,owif;pmwGif &efukefwkdif; y&wzwkdif;rSL;ESihf

Page 161: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

161

ppfawGc½kdif y&wz trIaqmifwOD;\ aqmif&GufcJhaom aqmif&Gufcsufukd a&;om;&mwGif ]]&ckdifwkdif;

ta&; aqG;aEG;Mujcif;}} acgif;pD;atmufwGif qufvufazmfjyoGm;onfrSm ]]jrefrmjynfoufqkdif&m

tpkd;&u &ckdifjynf,leD,H(,ltrfyD) jynfaxmifpka&;ykvdyf wkdif;&if;wyfwwyfukd pwkw¬(,ltrfyD)

wyftrnfjzifh zGJUpnf;&ef cGifhjyKvkdufNyD[k od&aMumif;/

tqkdygppfwyfukd ppfynmoifMum;&ef &ckdifjynfrSm oifwef;zGihfrnf[k od&aMumif;/ jynfolY

&Jabmftxl;ykvdyfrsm;u wkdif;jynfNidrf0yfrIukd aqmif&Guf&ef acwfrDSvkHavmufpGmay;NyD; aqmif&Gufap

rnf[kod&aMumif;}}

]]wkdif;jynfNidrf0yfvmaomtcg ,if;ykvdyftzGJUukd ½kyfodrf;vdrhfrnf[kqkdaMumif;/ tqkdygudpöESihf

ywfoufí 10 &uf? 9&uftwGif; zGJUpnf;a&;rpf&Sifwck &efukefrS&ckdifjynfodkY oGm;Muvdrhfrnfjzpf

aMumif;}}[líol&d,owif;pmwGif a&;om;azmfjyxm;ygonf/ &ckdifwkdif; y&wzrsm;onf wu,fyif

usaemfwkdYtm; usLyifckwf usLikwfrusefatmif &Sif;vif;okwfoif&ef tm;wufoa&m aqmif&GufMuyg

onf/

AkdvfcsKyfatmifqef;\ bk&ifcH twkdifyifcHtzGJUukd ½kwfw&uf aumufumiifum qefYusifvmol

rsm;r[kwfaom usaemfwkdYtm; vGwfvyfa&; r&ao;ygbJvsuf? vGwfvyfa&;&efol[k wHqdyfwyfum?

acwfrDSvufeufrsKd;pkHukdifxm;aom trsKd;rsKd;wyfzGJUrsm;jzihf ESdrfheif;Muygonf/ þodkYqkdvQif vGwfvyfa&;

&NyD; watmifwem;rQ r&SdrDtvkH;t&if;jzihf awmckdyGJvkyfMuaom ArmjynfuGefjrLepfygwDESihf tpkd;&ay;

xm;aom acwfrSDvufeufrsm;jzifh NrdKUjyaygif;rsm;pGmukd tykdifpD;Muaom jynfolY&JabmfwyfzGJUrsm;ESihf

awmckdArmhwyfrawmfrsm;ukd rnfolY&efol[k owfrSwfMuygoenf;/

1947 ck {NyDvrS atmufwkdbmvtwGif; (6vtwGif;) &ckdifjynf\tajctaeonf aZmufxkd;

arSmufckHjzpfoGm;&onf/ 1947-{NyDv 1-&ufaeYwGif pwifusif;yaom ajrykHwyfaygif;pknDvmcHu

&ckdifjynf uHMur®mukd wrsKd;wrnfajymif;vJzefwD;cJh\/ þajrykHwyfaygif;pkHnDvmcHrwkdifrDu Auy

ay:vpf jAL½kd0ifb0rSjzKwfxkwfowfvrf;pOfwGif paw;cHoGm;&aom &Jabmfbwif (rpöwm*kd&S,f)

ukd,fwkdif OD;aqmifNyD; OD;ynmoD[? ukdausmfjrwkdYESifhtwl &ckdifwkdif; zqyvXmecsKyfESihf &ckdifwkdif;

AuyXmecsKyfwkdYukd jyaw;&GmwGif pwifzGifhcJhMuonf/

jyaw;&GmrS 2-zmvkHuGm avmif;&Snfacsmif;&GmwGif usaemfxm;cJhaom &JabmfapmxGef;OD; towf

cH&NyD;? qkd&S,fvpftqkdaumufrsm;[k pGyfpGJcH&aom usaemfwkdYvnf; toufrao½kHomusefonf/ EkdifiH

a&;t& trsKd;rsKd;pGyfpGJESdrfeif;cHcJh&onf/ XmecsKyf zqyvrS Auyukd xkwfypfNyD;aemuf &ckdifwkdif;

AuywkdY EkdifiHa&;MoZmvnf; usqif;vmMuonf/ XmecsKyf zqyvESihf tpkd;&tzGJUwGif qkd&S,fvpfwkdY

EkdifiHa&MoZmESihf tmPmBuD;xGm;vmMu\/

qkd&S,fvpfacgif;aqmif ocifjr (tmZmenf ocifjr) ukdAaqG(zqyvXmecsKyf taxGaxG

twGif;a&;rSL;ESihf umuG,fa&;0efBuD;ESihf 0efBuD;csKyfa[mif;) wkdY ukd,fwkdif? q&mawmfOD;pdEÅmESihf usaemfwkdY

xH q&mawmfawmckd 0&rf;ajy;csdefuyif tacgufacgufa&mufMuonf/ qkd&S,fvpfacgif;aqmifrsm;u

q&mawmfESihf usaemfwkdYtm; ,kHMunftm;ukd;Muonf/

vufz0g;ay:wifNyD; wzl;zl;rIwfxm;onf/ ajr§mufpm;xm;onf/ q&mawmfESihfusaemfwkdY vkdcsif

vQif &mxl;tcGihfxl;onf vufwurf;wGif zl;yGihfa0qmae\/ jynfolYem,uq&mawmf OD;pdEÅmESihf

usaemfwkdY udk,fwkdifvnf; aomif;aygif;rsm;pGmus,fjyefYaom &ckdifawmifolv,form;xkESihf &ckdif

vkyfom;jynfolvlxktm; ckdifrmpGmpnf;½kH;xm;EkdifcJhMuNyD/ &maygif;tawmftoihfvufeufukdif

ajratmufawmfvSefa&;tzGJUrsm;ukd zGJUpnf;xlaxmifEdkifcJhMuNyD/ oaumifhom; usaemfwkdY &mxl;tcGihfxl;

Page 162: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

162

ukd qGwfcl;r,lMu/ 'ku©qif;&Jukdom qGwfcl;,lMu\/ aowGif;aoaygufukdom wkd;0ifMu\/

rnfonfhNcdrf;ajcmufrI? jzm;a,mif;rI? tMuyfukdifrIrQrygbJ? pdwfwloabmwl ajrykHwyfaygif;pk

nDvmcHukd &ckdifjynf&Sd &cdkifwkdif; Auy? &ckdifwkdif; y&wz? &ckdifwkdif; ykvdyfor*¾? ygwDtzGJUtpnf;

aygif;pkHESifhtwl q&mawmfESihf usaemfwkdY yg0ifusif;ycJhMuonf/ trsKd;om;vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDa&;?

qkd&S,fvpfa&;wkdYudk aqmif&Guf&mwGif vuf0J0g'Drsm;\ pkaygif;acgif;aqmifrIukd ,lum trsKd;om;nD

ñGwfa&;ESihf &ckdifjynfolrsm; rdrduHMur®mukd rdrdzefwD;a&;ukd ajrykHwyfaygif;pku t"dutajccHvrf;pOf

tjzpf xm;Muygonf/

trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf ajrqDajrcGefray;a&;? vufikwfvuf&if; v,fykdifa&;rSpNyD;

½kH;*gwfrsm;ukd &mxl;jzifh 0kdif;a&;okdY wkd;csJUoGm;um NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;ukd vufeufpGJukdif wkdufzsufoGm;

a&;xd jr§ifhwifoGm;&ef vkyfief;pOfrsm; csrSwfMuygonf/ NAdwdoQe,fcsJUpepfqkd;atmufrS trsKd;om;vGwf

vyfa&;ukd vufeufudkifawmfvSefa&;jzihf &,lrSomvQif usyfjynhfwif;jynhf vGwfvyfa&;&rnf[k

,kHMunfMuygonf/

ajrykHwyfaygif;pknDvmcHvrf;pOfukd woa0rwdrf; q&mawmfOD;pdEÅmvkdufem\/ &rf;NAJNrdKUwGif

½kH;*gwf0kdif;vlxkwkdufyGJqifonf/ rw&m;zrf;qD;xm;aom ausmufjzLc½kdifacgif;aqmif ukdbkd;EG,f

ukdb[efESihf &yf&Gmacgif;aqmifrsm;tm; vTwf&efta&;qkdonf/ 1947-ck arvwGif q&mawmfwkdYtm;

rsufESmjzL ausmufjzLc½kdkif &mZ0wf0ef rpöwmpaumhu zrf;qD;onf/

q&mawmfwkdY vGwfvyfa&;twGuf jynfolvlxkqEjyyGJrsm;ukd NrdKUjyrsm;wGif txyfxyftvDvD

qifETJMu\/ q&mawmfwkdY vTwfvkqJqJwGif AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY vkyfBuHcH&í tarSmifxkacwfokdY

a&mufoGm;&NyD/ rif;jyjynfolYqE´jyyGJukd aoewfjzihf ypfowfvkdufNyD/ &ckdifwkdif; AuyESif h

usaemfwkdYvufeufjzihf tMurf;bufrIukd vufeufjzifh ckcHwGef;vSefa&;jzifh pwifMu&awmh\/ NAdwdoQ

e,fcsJUrsufESmjzL ppfAkdvfrsm;OD;pD;aom ppfwyfESihf &ifqkdifwkdufckdufMu&onf/ rMumvSygacs/ AkdvfrSL;

ausmfaZmacgif;aqmif Armhwyfrawmfwyf&if;(1)? wyf&if;(2) wyf&if;(3) csif;wyf&if; trSwf(5)?

bm;rm;½kdifz,fwyf&if;? Armjynfaomif;usef;ol ESdrfeif;a&;wyf&if;(3)ponfh acwfrSDvufeufrsKd;pkH

pGJukdifxm;aom ppfynmuRrf;usifaom axmifaygif;rsm;pGmaom Armhwyf&if;rsm;ESihf armif;usKd;

armif;ysuf ½kdifz,faoewfrsm;ukd pGJudkifxm;onfh waxmifcefYrQ&Sdonfh ppfynmruRrf;usifaom

usaemfwkdY ajymufusm;rsm; &ifqkdifMu&ygonf/ ppfa&;? EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;? vlrIa&;rsm;jzihf

tbufbufrS xkd;ppfqifjcif;ukd cHcJh&ygonf/ rMumvSygacs/ &ckdifwkdif; Auyrsm;u q&mawmf

OD;ynmoD[ AkdvffrSL;ausmfaZmwkdYESifh em;vnfrI,lNyD;/ jAL½kdu&ufxHwGif vufeufrcs/ OD;ynmoD[xH

vufeufcsvkdufaMumif; aMujimcsufxkwfum vufeufcsoGm;Muygonf/ EkdifiHa&; pnf;½kH;a&;rsm;jzihf

usaemfwkdYtm; olwkdYxkd;ppfqifMuygonf/

rMumvSygacs/ wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfwGif olajymrnfhtoHonf wyfaygif;csKyf\toHjzpf&yg

rnf/ EIwfxGufckdif;vQif tcsdefra&G;EIwfxGufygrnf[k jrifhrdkd&fawmifuJhodkY ckdifNrJonfh uwdpum;ukd

txyfxyfuwday;cJhaom ukdñkdxGef;onf 0efBuD;&mxl; vufcHoGm;onf/ &ckdifwkdif; y&wzrsm;ukd

acwfrSDvufeufwyfqifNyD; usaemfwdkYtm; usLyifckwf usLikwfrusefatmif ppfa&;t& ESdrfeif;onf?

EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;? vlrIa&;wkdYjzifh xkd;ppfqif\/

usaemfwdkYb0 aZmufxkd;ajymif;jyefjzpfoGm;onf/ 1947-ckESpf {NyDvrwkdifrSDu usaemfwkdY b0

onf &mxl;tcGihfxl;rsm; vufwurf;wGif a0qmpGm zl;yGifhaeaomb0? tck tqrwefBuD;rm;aom

acwfrDSvufeufrsm; pGJukdifxm;aom ppfynmuRrf;usifaom trsKd;rsKd;trnfwyfxm;aom wyfzGJUrsm;ESihf

Page 163: B P T KYAW second book

awmfvSefa&;c&D;0,f bkHaygufomausmf

163

twl &ckdifwkdif; Auy? &ckdifwkdif; y&wzwkdY\ ppfa&;? EkdifiHa&;? pnf;½kH;a&;? vlrIa&;xkd;ppfrsm;ukd

tvl;tvJcHae&aomb0? ydef;ydwfatmif arSmifusaeaom nOfhoef;aumif,H rkefwkdif;atmufwGif

aoG;yifv,fxJ? usaemfwkdY epfarsmMu&NyD/ ul;cwfMu&NyD/ okdYaomf rMumrD vif;tm½kPfoef;awmhrnf/

avScGufcsnf;usef usaemfwkdY tvHrvSJ/

&ckdifjynfolrsm;\ toufay; axmufcHrIESif EkdifiHa&;,kHMunffcsufrsm; tjynhft0&Sdí usaemfwkdY

tvHrvSJ/ trsKd;om;vGwfvyfa&;wkdufyGJwGif vuf0J0g'Drsm;tm; tajcwnfaom? us,fjyefYonfh

trsKd;om; nDñGwfa&;ukd rwnfaqmufEkdifvQif? tmPm&Sdaomvlwef;pm;rsm;u tmPmrJh tñ§Of;qJcH

vlwef;pm;rsm;ukd tMurf;zufcsKd;ESdrfjcif;jyKvmvQif vufeufpGJukdifawmfvSefrIrsm;? aygufuGJxGufvmrnf

ukd usaemfwkdY arQmfrSef;Muonf/ ,kHMunfMuonf/ usaemfwkdY arQmfrSef;,kHMunfonfhtwkdif; 1948-49

ckESpfrsm;wGif ArmjynfuGefjrLepfygwD? autif'Dtkd? tvHeD&JabmfjzL awmckwyfrawmfponfrsm;?

vufeufpGJukdif aygufuGJxGufvmMu\/ ,aeYxd vlYoufwrf;acwf wacwf (ESpfaygif; 25ESpf)

ausmfvGefcJhNyD/ jynfh0aomjynfwGif; Nidrf;csrf;a&;ukd r&ao;? ypönf;rJh? tmPmrJh? rSDckd&mrJh jzpfaeMuaom

usaemftygt0if jynfolrsm;um; aomif;Murf;olrsm;\ eD;&m'g;ukd aMumuf&vQuf/

bkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmfbkHaygufomausmf

g