VAOHP0079    1  

Vietnamese  American  Oral  History  Project,  UC  Irvine    Narrator:  KIÊN  TÂM  NGUYỄN  Interviewer:  Thúy  Võ  Đặng  Date:  May  22,  2012  Location:  Fountain  Valley,  California  Sub-­‐Collection:  Thuy  Vo  Dang  Oral  Histories  Length  of  Interview:  01:37:25    Transcriber:  Giang  Doan    Today  is  Tuesday,  May  22nd,  2012.  This  is  Thuy  Vo  Dang  with  the  Vietnamese  American  

Oral  History  Project.  I  will  be  interviewing  Ms.  Kien  Tam  Nguyen  at  her  home  in  Fountain  

Valley,  California.    

TVD:  Thì  trước  hết  Thuý  xin  cô  tự  giới  thiệu  tên,  họ  và  ngày  sinh  tháng  đẻ  của  cô    

KTN:  Ok.  Cô  tên  là  Kiên  Tâm  Nguyễn,  sanh  ngày  28  tháng  6  năm  1947,  tại  Campuchia.    

TVD:  Vậy  cô  có  thể  giải  thích  một  chút  về  vụ  khai  sanh  tại  miền  bắc  nhưng  mà  sanh  tại  

Campuchia  được  không  cô?    

KTN:  Tại  vì  thật  ra  sanh  ở  Campuchia  rồi  gia  đình  về  bắc  năm  cô  bốn  năm  tuổi  gì  đó.  Sau  đó  

thì  cộng  sản  vào  nên  gia  đình  phải  bỏ  chạy  vô,  lúc  đó  làm  lại  hết  giấy  khai  sanh  thì  làm  sanh  

ra  ở  miền  Bắc,  chứ  thật  ra  là  sanh  ở  Campuchia.    

TVD:  Cô  lúc  đó  thì  còn  nhỏ  lắm  nhưng  mà  có  nhớ  gì  về  Campuchia  không?    

KTN:  Nhớ,  khi  mà  chạy  qua  thì  ba  cô  lại  trở  về  Campuchia,  tại  vì  ở  Sài  Gòn  không  biết  làm  gì  

thành  ra  ba  cô  trở  lại  Campuchia  sống  thêm  vài  năm  nữa  thì  mới  trở  về  Sài  Gòn.  Thành  ra  

đến  khi  cô  biết,  khoảng  6-­‐7  tuổi,  về  miền  Bắc  khoảng  một  hai  năm  thôi  rồi  lại  trở  qua,  thì  vì  

vậy  cho  nên  khi  làm  giấy  khai  sanh  mới  làm  ở  miền  Bắc,  chứ  thật  ra  là  sanh  ở  Campuchia  

rồi  quay  lại  miền  Bắc  thôi.    

TVD:  Thành  phố  hay  là  làng  mà  cô  sanh  ra  ở  Campuchia  ra  sao  cô?    

 

VAOHP0079    2  

KTN:  Cô  ở  Kampong  Cham,  ở  tỉnh  nhỏ  Memot,  mà  một  điều  tức  cười  là  khi  Tâm  lấy  vợ  đó,  

vợ  của  Tâm  cũng  sanh  ở  Campuchia,  mà  cũng  là  làng  Memot,  tức  là  small  town.  That’s  so  

funny.  Mà  không  có  biết  chuyện  đó,  đến  khi  mấy  người  nói  là  sanh  ở  đó,  cô  tưởng  là  mấy  

người  chọc  cô,  nhưng  mà  thật  ra  Christine  sanh  ở  đó,  thành  ra  không  biết  somehow  

Christine  cũng  sanh  ở  Kampong  Cham,  rồi  cũng  Memot.    

TVD:  Vậy  có  nhớ  gì  về  mọi  người  sống  trong  tỉnh  đó  không  cô?    

KTN:  Nhớ!  Tại  vì  tiểu  học  thì  cô  còn  nhỏ,  cô  đi  học  ở  đó.  Hồi  đó  cô  cũng  học  tiếng  

Campuchia,  nhưng  mà  học  ở  trường  nhà  thờ,  tại  vì  ở  đó  em  đi  học  trường  công  thì  không  

được  vì  học  tiếng  Miên,  thành  ra  gia  đình  muốn  cho  cô  học  Tiếng  Việt,  nên  cô  phải  học  

trường  thiên  chúa  giáo,  cũng  như  là  trường  dòng  đó.  Ở  đó  có  mấy  ông  cha  dạy,  nên  cô  lớn  

lên  hiểu  đạo  chúa  nhiều  hơn  đạo  phật,  nhưng  mà  đến  khi  cô  lớn  thì  cô  thấy  đạo  phật  thì  cô  

đi  thôi.  Nhưng  cô  biết  rất  nhiều  về  đạo  thiên  chúa  vì  nhỏ  đó,  học  kinh  bổn  này  kia  nên  biết  

đạo  chúa  nhiều  lắm.    

TVD:  Vậy  là  cô  còn  biết  tiếng  Miên  không  cô?    

KTN:  Không,  giờ  thì  chỉ  còn  biết  một  vài  chữ  thôi,  những  chữ  quen  thôi.  Christine  vợ  của  

Tâm  thì  biết  nhiều  đó.  Tại  cô  giờ  thì  nhớ  những  gì  mà  thông  dụng,  thì  vẫn  còn  nhớ  chút  chút  

vậy  thôi.    

TVD:  Vậy  cô  đi  học  ở  làng  đó  đến  khi  mấy  tuổi?    

KTN:  Khoảng  chừng  7-­‐8  tuổi  thì  về  ngoài  Bắc,  xong  rồi  trở  vô  lại  thì  ở  Sài  Gòn,  rồi  vài  năm  

sau  mới  về  Campuchia,  nên  cô  nghĩ  chắc  khoảng  10-­‐11  tuổi  thì  mới  trở  về  lại  Sài  Gòn.  Lúc  

đó  cô  đi  học  lại  hết  tiểu  học  ở  Sài  Gòn,  rồi  thi  vào  trường  Gia  Long.  Cô  đi  học  ở  trường  nữ  

trung  học  Gia  Long  cho  đến  khi  lớn  high  school  luôn.  

 

VAOHP0079    3  

TVD:  Cô  có  thể  quay  lại  một  chút  và  kể  cho  Thuý  biết  về  gia  đình  của  cô.  Cha  mẹ  cô  làm  nghề  

nghiệp  gì  và  có  bao  nhiêu  anh  em.  

KTN:  Ba  cô  ở  từ  ngoài  Bắc  rồi  đi  sang  Campuchia  thì  cô  không  biết,  nhưng  mà  có  một  vợ  

trước,  có  năm  người  con,  rồi  bà  cụ  mất.  Ba  cô  về  Bắc  mới  cưới  mẹ  cô,  thì  mẹ  cô  là  người  

miền  Bắc  hoàn  toàn.  Hồi  đó  là  25  tuổi  coi  như  là  ế  chồng  rồi,  thành  ra  ba  cô  về,  má  cô  cũng  

coi  như  là  thuộc  loại  hơi  già  già  đó,  rồi  ba  cô  cưới  má  cô  khi  má  cô  25  tuổi,  cưới  rồi  đem  vô  

Nam.  Vì  già  thì  mới  chịu  lấy  người  có  vợ  rồi  chứ  thôi  đâu  có  chịu.  Sau  khi  vô  Nam  rồi  mới  

sanh  thêm.  Cô  có  một  người  anh,  cô,  với  người  em  nữa,  sanh  được  ba  người.  Anh  cô  chết  vì  

chiến  tranh,  đi  lính,  đi  sĩ  quan  Thủ  Đức  rồi  mất.  Bây  giờ  chỉ  còn  lại  cô  và  người  em  trai  ở  bên  

Texas.  Người  em  trai  đó  có  năm  người  con,  đang  làm  ở  hãng  máy  bay.  Mấy  người  con  thì  

cũng  thành  công  hết,  ai  cũng  tốt  nghiệp  đại  học  hết  rồi.    

TVD:  Vậy  mẹ  của  cô  có  làm  nghề  nghiệp  gì  không  cô?    

KTN:  Không,  mẹ  của  cô  là  housewife,  ở  nhà  thôi.  Mẹ  cô  mất  rồi,  mất  cách  đây  40-­‐50  năm  rồi,  

trước  khi  cô  lấy  chồng  thì  mẹ  cô  mất  rồi,  mất  năm  1969.    

TVD:  Ba  cô  thì  cô  nói  là  không  biết  khi  cô  còn  nhỏ  thì  ba  của  cô  làm  nghề  gì,  phải  không  ạ?    

KTN:  Ồ,  ba  cô  thì  làm  về  đồ  niền  cao  su,  thì  hồi  đó  là  thời  Tây  nên  mới  làm  mấy  nghề  đó.  

Tiện  dân  thì  Bắc  vô,  train  cho  người  ta,  rồi  trồng  cây  cao  su,  thì  ba  cô  làm  cái  đó.    

TVD:  Sau  khi  xuống  Sài  Gòn  thì  sao  cô?    

KTN:  Thì  retired.  Về  Sài  Gòn  thì  mấy  chị  con  má  trước,  khi  ba  cô  gia  đình  về  Bắc,  thì  tính  là  

dọn  hết  gia  đình  về  Bắc,  mấy  chị  cô  con  của  má  trước  mới  tính  bán  tài  sản  ở  trong  này  để  về  

sau,  nhưng  mà  tới  hồi  stuck  ở  ngoài  bắc  bị  Cộng  Sản  lên  làm  như  vậy,  thành  ra  không  ở  

được.  Ba  cô  mới  trở  vô,  tài  sản  còn  lại  thì  mấy  chị  giữ,  còn  tài  sản  đem  về  ngoài  Bắc  là  phải  

bỏ  lại  đó.  Khi  quay  trở  lại  Sài  Gòn  là  tay  trắng,  nhưng  mà  còn  một  ít  tài  sản  mà  mấy  chị  giữ  

VAOHP0079    4  

lại.  Sau  khi  trở  lại  thì  ba  cô  retired,  sống  ở  đây  một  thời  gian  không  có  việc  làm,  mà  lúc  đó  

ba  cô  chắc  cũng  khoảng  ba  mấy  bốn  chục  tuổi,  còn  trẻ  đó,  nên  ba  cô  trở  lại  Campuchia  đi  

làm.    

TVD:  Mà  ở  Campuchia  cũng  đi  làm  plantation  hả  cô?    

KTN:  Yeah!    

TVD:  Vậy  khi  ba  cô  qua  lại  Campuchia  thì  cả  gia  đình  phải  đi  theo  hả  cô?    

KTN:  Yeah.  Thì  cô  với  là  em  trai  và  người  anh  thôi.  Còn  mấy  chị  lớn  thì  ở  lại  Sài  Gòn  chứ  

không  có  đi  qua  nữa.    

TVD:  Vậy  cô  nhắc  là  ba  cô  có  một  người  vợ  trước  và  năm  người  con.  Vậy  cô  có  thân  với  mấy  

người  đó  không?    

KTN:  Thân!  Cô  cũng  có  bảo  trợ  mấy  người  đó  qua.  Khi  ba  cô  với  má  cô  trở  về  Bắc,  là  ba  cô  

lại  cưới  thêm  một  bà  vợ  nữa,  thành  ra  người  vợ  đó  có  một  đứa  con,  mà  em  nó  cũng  dễ  

thương  lắm.    Sau  giải  phóng,  nó  mới  vào  ở  trong  Sài  Gòn.  Cô  cũng  giúp  cho  nó  một  phần,  bây  

giờ  cũng  khá  giả,  giờ  cũng  có  mini  hotel  cho  thuê  có  9  phòng  đó,  cũng  sống  thoải  mái.    

TVD:  Ở  bên  Texas  hả  cô?    

KTN:  Không,  ở  bên  Việt  Nam.  Tức  là  người  con  của  má  sau  cùng  đó.    

TVD:  Vậy  ba  cô  còn  không?    

KTN:  Ba  cô  cũng  chết  rồi.  Ba  cô  có  ba  vợ,  người  đầu  tiên  chết  rồi  mới  cưới  má  cô,  nhưng  mà  

má  cô  đang  còn  ở  trong  Nam  thì  ba  cô  đem  tài  sản  về  Bắc  để  lập  nghiệp,  thì  phải  cưới  một  

bà  kia  để  trong  nom,  nhưng  mà  đến  hồi  vô  Nam  trở  lại  thì  để  bà  đó  lại,  tại  vì  để  bà  quản  lí  tài  

sản,  nhưng  mà  đâu  có  được  đâu,  nó  đuổi  bà  ra,  đâu  có  cho.  Nên  em  út  cũng  tội  nghiệp,  cứ  

nói  bố  là  điền  chủ  này  nọ,  nên  em  nó  không  được  học  hành,  nhưng  sau  giải  phóng  thì  vô  tìm  

bố  thì  họ  cho  vô.  Vô  rồi  ở  trong  Nam  cũng  khôn  lắm,  nó  làm  rồi  cô  cũng  gửi  tiền  về  phụ,  thì  

VAOHP0079    5  

cô  cũng  giúp  mua  máy  cày,  máy  xay  đá  đó,  rồi  nó  làm  ở  hãng  bê  tông,  bây  giờ  thì  khá  giả  rồi.  

Cô  về  giờ  là  nó  đã  support,  take  care  hết.      

TVD:  Hình  như  là  thời  đại  đó  rất  nhiều  người  đàn  ông  có  nhiều  vợ  hả  cô?    

KTN:  Yeah!  Thì  có  nghĩa  giàu  giàu  một  chút  là  người  ta  sẵn  sàng  lấy,  even  biết  là  có  vợ.  

Nhưng  mà  cưới  hỏi  đàng  hoàng,  xong  rồi  thê  thiếp,  người  hầu  đó,  đại  khái  là  thế.    

TVD:  Cô  cũng  nói  là  hình  như  người  vợ  thứ  ba  là  để  chăm  sóc  khi  ông  ở  ngoài  Bắc  phải  

không  cô?    

KTN:  Không,  tức  là  ba  cô  về  bắc,  trước  khi  gia  đình  về,  má  cô  với  cô  và  người  em  thì  còn  ở  

trong  này  chưa  về.  Có  người  em  với  cô  thì  chưa  về  bắc  kịp,  thì  ông  về  trước,  rồi  cưới  thêm  

một  cô  đó,  cưới  thêm  bà  dì  để  lo  trông  nhà  trông  cửa.  Tức  là  má  cô  về,  má  cô  cũng  đâu  có  

thích  đâu.  Nhưng  mà  người  hồi  đó  đâu  có  dám  li  dị  hay  là  gì,  nhưng  mà  cô  hiểu  là  má  cô  

không  thích,  mà  cũng  phải  accept  vậy.  Giống  như  là  vợ  lớn,  rồi  vợ  nhỏ,  đại  khái  là  như  thế.    

TVD:  Vậy  cũng  làm  giấy  tờ  kết  hôn  đàng  hoàng?    

KTN:  Không,  cô  nghĩ  bà  vợ  sau  này  không  có  làm  hôn  thú  đâu.  Cô  cũng  không  biết.  Nhưng  

mà  mỗi  người  một  nhà  riêng.  Má  cô  bà  lớn  thì  ở  nhà  lớn,  còn  bà  nhỏ  thì  ở  ngoài  tiệm  để  coi  

buôn  bán  gì  đó  thôi.    

TVD:  Cô  có  thể  kể  một  chút  về  kinh  nghiệm  đi  học  của  cô  không?  Cô  có  nhớ  những  thầy  cô,  

bạn  bè  ở  trong  trường  ra  sao  không?    

KTN:  Cô  nhớ  nhiều  nhất  là  ở  Campuchia  học  ở  trong  đó  là  trường  nhà  dòng.  Mấy  thầy  với  

cha,  thì  học  một  thời  gian  ở  đó,  sau  về  Việt  Nam  thì  cô  đi  học,  rồi  thi  vào  Gia  Long.  Cô  học  ở  

Gia  Long  suốt  một  thời  gian  trung  học  của  cô.  Cô  vẫn  còn  hình  này  là  bạn  của  cô  và  cô  mấy  

chục  năm  trước.  Tại  cô  này  đi  làm  ở  ngoại  quốc  nên  cô  đem  theo  được.  Cô  làm  ở  MSC  nên  

thành  ra  cô  đem  mấy  cái  này  đi  theo  được,  nên  cô  mới  gửi  tạm  cho  cô.    

VAOHP0079    6  

TVD:  Ồ,  mấy  hình  này  quý  quá,  chút  nữa  có  gì  cho  Thuý  xin  chụp  một  tấm  của  cái  hình  này  

được  không  cô?    

KTN:  Yeah!  Thời  gian  học  ở  Gia  Long  là  có  nhiều  kỉ  niệm  nhất  cho  cô,  vui  lắm,  mà  mấy  người  

bạn  giờ  vẫn  còn  liên  lạc  với  nhau.  Rồi  sau  này  còn  đi  tu  học  chung.  Cô  cao  phía  bên  này  là  

đang  ở  Úc,  còn  cô  chính  giữa,  và  cô  là  ở  ngoài  bìa,  thân  với  nhau  từ  hồi  nhỏ,  mỗi  ngày  gặp  

nhau  đó.  

TVD:  Thường  bạn  bè  đi  chơi  như  thế  nào  cô,  đi  đâu  và  làm  những  gì?    

KTN:  Cô  hồi  nhỏ  cũng  thích  làm  từ  thiện  nên  thành  ra  vào  thanh  niên  hồng  thập  tự.  Cô  hồi  

đó  đi  học  rồi  vô  thanh  niên  thiện  chí,  thanh  niên  hồng  thập  tự  thì  cuối  tuần  mình  đi  công  tác  

xã  hội.  Ví  dụ  thanh  niên  hồng  thập  tự  thì  học  băng  bó  này  kia,  cấp  cứu  đó,  rồi  cuối  tuần  đi  

vào  mấy  cái  làng,  thôn,  rồi  giúp  người  ta,  hay  là  phát  quà  này  kia.  Mà  hồng  thập  tự  là  người  

ta  direct  luôn,  chứ  không  phải  qua  trung  gian.  Họ  không  phải  đưa  cho  người  này  rồi  để  

chuyển,  họ  cho  thẳng,  thành  ra  tụi  cô  làm  thẳng,  đi  cho  quà.  Mấy  chị  em  hợp  với  nhau  ở  cái  

điểm  là  thích  làm  xã  hội,  đến  bây  giờ  vẫn  vậy.  Cô  kia  ở  xa  nhưng  mà  cũng  sắp  xuống  đây  với  

cô  để  dự  khoá  tu,  rồi  đi  tu.  Ví  dụ  như  thầy  Thích  Siêu  sắp  có  khoá  mấy  ngày  thì  thích  tu,  rồi  

về  Việt  Nam  làm  từ  thiện.  

TVD:  Vậy  trong  thời  gian  đó  khi  cô  làm  những  việc  xã  hội,  cô  có  thấy  những  cảnh  gì  mà  xúc  

động  không  cô?    

KTN:  Nhiều  lắm  chứ.  Nhưng  mà  mình  thật  ra  đi  về  những  vùng  nguy  hiểm  thì  mình  đâu  có  

dám  đi,  những  vùng  sông  này  nọ,  mà  làm  từ  thiện  sáng  đi  chiều  về  thôi,  qua  một  cái  chùa  

tập  trung  lại,  rồi  mình  đến  mình  làm  từ  thiện.  Có  một  kỉ  niệm  mà  cô  không  quên  là  học  cấp  

cứu  thì  học  sơ  đẳng  thôi,  cũng  đâu  có  nhiều  về  chính  thức  về  y  khoa  nhiều  đâu,  nhưng  mà  đi  

với  một  ông  thầy,  ông  thầy  là  sinh  viên  năm  thứ  6,  cũng  sắp  tốt  nghiệp  thôi,  ở  đây  gọi  là  

VAOHP0079    7  

intern  đó.  Đi  với  mấy  ông  thầy  cũng  là  sinh  viên,  rồi  đi  về  những  vùng  có  người  bị  bắn,  bị  

đạn  đó,  đạn  bắn  xuyên  qua  vậy  nè.  Đáng  lẽ  ra  mấy  người  đó  phải  được  đi  nhà  thương  cứu  

giúp  chứ  không  phải  là  mình.  Nhưng  mà  ở  vùng  đó  cũng  nghèo,  nên  nghe  thanh  niên  hồng  

thập  tự  tới  thì  họ  tới  thôi.  Mà  mấy  tụi  cô  là  sơ  đẳng  thôi,  đáng  nhẽ  những  vết  thương  của  

người  ta  như  vậy  là  rửa  bằng  oxygen  10%  đó,  nhưng  mà  mình  không  biết  cứ  lấy  alcohol  trét  

vô  à,  thành  ra  khi  mình  rửa  thì  đau  lắm.  Nhưng  mà  ông  không  đau,  mấy  ông  trẻ,  mà  mình  

cũng  trẻ  nữa,  rồi  chút  vào  báo  cáo  với  bác  sĩ  nói  là  rửa  như  thế.  Mà  ông  cứ  kêu  không  sao,  

cứ  làm,  vì  mấy  cô  trẻ  nên  làm  mới  không  đau  chứ  mà  làm  thế  đau  chết  đi  được,  chứ  không  

lẽ  trước  mặt  người  đẹp  mà  la  sao,  nên  chịu  đau.  Đó  là  kỉ  niệm  mà  cô  nhớ  hoài,  ông  cứ  kêu  

không  sao,  cứ  làm  đi,  mà  mặt  ông  tỉnh,  chắc  đau  lắm.  Rồi  sau  này  mình  mới  biết  là  bôi  

alcohol  vô  đâu  có  phải,  sao  người  ta  chịu  nổi,  nhưng  mà  ông  cứ  kêu  không  sao.  Đến  khi  vào  

ông  thầy  nói  cô  mới  biết  là  sai.  Tại  vì  mấy  người  nữ  cấp  cứu  trẻ  đó,  nên  làm  gì  cũng  không  

đau.    

TVD:  Khi  cô  đi  những  sinh  hoạt  đó,  gia  đình  của  cô  cũng  support  hay  sao?  Có  nguy  hiểm  

không  cô?    

KTN:  Cũng  không  có  gì  nguy  hiểm,  tại  mình  sáng  đi  chiều  về,  và  đi  những  chỗ  gần,  còn  chỗ  

sâu  chỗ  xa  thì  mình  không  đi.  Má  cô  thì  sợ  nhưng  mà  cô  phải  dấu.  Đừng  đi  này  kia  nhưng  

mà  mình  đi  trong  lớp  nên  má  cũng  không  biết  nhiều.  Cô  mới  nói  lại  là:  “chứ  chẳng  lẽ  chỗ  

nào  con  của  má  đi  thì  người  ta  bắn  vào  chỗ  đó  hay  sao?”  mình  cũng  ham  vui  nữa,  thành  ra  

mới  đi.    

TVD:  Vậy  những  cái  này  là  vào  thập  niên  60?    

KTN:  Năm  60  đó.  

TVD:  Hồi  nãy  có  cô  nhắc  là  có  một  người  anh  đã  bị  mất.    

VAOHP0079    8  

KTN:  Người  anh  đó  bị  mất  vì  chiến  tranh.  Anh  trên  cô  hai  tuổi.  Đi  sỹ  quan  Thủ  Đức  thì  bị  

chết,  mà  chết  không  phải  ra  trận,  mà  chết  vì  bị  người  ta  bắn  chết.  Tại  vì  anh  cũng  lý  tưởng  

lắm,  còn  trẻ  mà,  anh  là  người  đưa  cô  vô  thiền,  thì  anh  đi  Thủ  Đức  năm  anh  26  tuổi,  tại  vì  

sinh  viên  nên  được  delay  hoài.  Anh  đi  lính,  thì  không  có  về  nữa,  đi  rồi  chết  luôn.  Sỹ  quan  

Thủ  Đức  mới  ra  trường,  là  chủng  uý,  ra  rồi  đi.  Khi  cô  biết  là  người  ta  đưa  giấy  về  báo  tử,  

nhưng  mà  trước  đó  anh  có  viết  về  mấy  cái  thư  có  nói  là  gặp  chuyện  không  có  tốt.  Tại  vì  

mình  là  người  đang  tu,  rồi  đi  gặp  cái  bất  bình  thì  mình  nói.  Người  ta  kêu  là  đứt  dây  động  

rừng  đó.  Tại  vì  sỹ  quan  tài  chánh,  thành  ra  đụng  vô  mấy  ông  đó  là  lính  ma  lính  kiển  thì  anh  

không  chịu,  anh  nói  là  không  phải  tên  này  mà  bắt  mình  ký,  nói  có  lính  này  chết  rồi  mà  cứ  để  

lãnh  tiền,  nên  anh  phản  đối,  đụng  tới  mấy  người  đó,  rồi  người  ta  mướn  người  thanh  toán,  

bắn  chết.  Anh  khiếu  nại,  đang  chờ  bộ  tư  lệnh  để  chuyển  đi  chỗ  khác,  nhưng  mà  đâu  có  dễ  

đâu.  Anh  đang  nằm  võng  thì  bị  bắn,  xong  họ  báo  cáo  về  là  tự  sát.  Mình  thấy  xã  hội  bất  công  

như  vậy,  đôi  lúc  cô  thấy  là  mình  muốn  đường  tu,  thực  ra  mấy  cái  chuyện  này  cô  không  

muốn  nhắc  lại  nữa.  Chuyện  đó  thì  cho  qua  đi  hah,  rồi  anh  chưa  có  vợ.  

TVD:  Anh  tên  gì  vậy  cô?    

KTN:  Anh  tên  là  Nguyễn  Văn  Phê,  mất  năm  26  tuổi.    

TVD:  Rồi  lúc  đó  cô  nói  là  cô  đã  đi  tu.    

KTN:  Đi  thiện,  là  đi  meditation.  Thì  anh  cô  đưa  vô.  

TVD:  Vậy  gia  đình  cô  là  đã  có  đạo  phật  rồi  hả  cô?    

KTN:  Yeah!  Sau  khi  cô  lớn  18  tuổi,  thì  cô  đi  cho  đến  bây  giờ,  anh  đưa  vô  đó  thì  anh  có  nói  là  

thà  là  chết  chứ  không  có  làm  gì  trái  với  lương  tâm  của  mình.  Nhưng  mà  khi  cô  lớn  thì  cô  

hiểu  đời  không  phải  là  như  vậy.  Nhiều  khi  mình  thẳng  thắn  quá,  mà  trước  một  vũng  bùn  lớn  

quá,  mà  mình  không  thể  nào  hạt  cát  mà  mình  làm  gì  được.  Mình  phải  sống  thực  tế  hơn.    

VAOHP0079    9  

TVD:  Vậy  để  Thuý  hỏi  một  chút  về  chiến  tranh.  Lúc  đó  gia  đình  cô  đã  mất  một  người  anh,  

vậy  còn  ai  khác  trong  gia  đình  đã  mất  vì  chiến  tranh  hay  không  cô?    

KTN:  Không!  Nhưng  mà  không  phải  mất  vì  chiến  tranh,  chứ  mà  mất  vì  chiến  tranh  thì  cũng  

là  một  sự  đóng  góp  rồi,  nhưng  mà  mất  vì  tệ  trạng  xã  hội.    

TVD:  Rồi  sau  đó  gia  đình  của  cô,  cô  có  còn  đang  đi  học  rồi  tốt  nghiệp  khi  18  tuổi  hay  không?    

KTN:  Không,  cô  phải  bỏ  ngang  khi  mà  cô  học  Gia  Long  năm  đệ  tam  đó.  Anh  thì  đi  lính,  má  thì  

bị  đau,  thành  ra  cô  phải  ở  nhà,  đang  học  Gia  Long  trường  công  đó,  mà  cô  phải  đi  ra  học  

trường  tư.  Tại  vì  học  Gia  Long  lúc  đó  lên  địa  nghị  thấp  là  học  buối  sáng,  học  đệ  nhất  cấp  đến  

đệ  ngũ  là  học  buổi  chiều,  rồi  buổi  sáng  cô  phụ  buôn  bán  với  mẹ.  Lên  đệ  nhị  thấp,  sau  khi  cô  

có  bằng  trung  học  đệ  nhất  cấp,  mà  cô  học  cũng  khá,  cô  tốt  nghiệp  thi  đậu  binh  thứ,  khi  đến  

đệ  nhị  thấp  học  buổi  sáng  thì  cô  không  thể  bán  phụ  với  gia  đình  được.  Cho  nên  cô  phải  nghỉ  

học  ở  trường  công,  cô  phải  ra  trường  ngoài  đi  học,  để  buổi  sáng  buôn  bán,  vì  chợ  họp  buổi  

sáng  mà,  buổi  chiều  thì  mình  không  có  bán  gì  được  nữa  hết,  bán  vải  hay  gì  nhỏ  nhỏ  vậy  thôi.  

Cô  buôn  bán  ở  chợ  Vĩnh  Chuối  gần  nhà  để  giúp,  mà  anh  cô  đi  cũng  có  nói  là,  anh  là  con  trai  

nhưng  mà  thời  chiến  thành  ra  bây  giờ  phải  chấp  nhận,  trao  trách  nhiệm  gia  đình  cho  cô,  lâu  

lắm  rồi  cô  không  nói  chuyện  này  nên  giờ  cô  sorry  nha,  tại  mấy  người  chị  của  má  trước  

không  có  giúp.    

TVD:  Vậy  cô  và  mẹ  của  cô  ở  ngoài  chợ  bán  vải?    

KTN:  Bán  vải,  rồi  bán  rau.    

TVD:  Vậy  để  Thuý  hỏi  cô  một  chút  về  gia  đình  va  họ  hàng  của  cô.  Cô  có  những  phong  tục  tập  

quán  gì,  cũng  như  là  những  ngày  lễ  nào  quan  trọng  ở  trong  gia  đình  ở  Việt  Nam,  và  khi  gia  

đình  và  họ  hàng  tập  trung,  cũng  như  activities  của  mình,  những  sinh  hoạt  ra  sao?    

KTN:  Ở  Mỹ  này  hay  sao?    

VAOHP0079    10  

TVD:  Dạ  ở  Việt  Nam  đó  cô,  khi  mà  cô  vẫn  còn  trẻ.  

KTN:  Ở  Việt  Nam  thì  cũng  thường  thôi.  Những  ngày  giỗ,  ngày  tết  thì  thường  thôi.  Nhưng  

đến  hồi  qua  Mỹ,  khi  cô  còn  ở  chỗ  Walnut  gần  Pomona  đó,  thì  gia  đình  cô  tương  đối  qua  bên  

đây  rồi,  mở  tiệm  uốn  tóc  cũng  tương  đối  đỡ  hơn  mọi  người.  Thành  ra  cứ  mỗi  một  năm  một  

lần  gần  ngày  Tết  thì  làm  tiệc,  rồi  mời  tất  cả  họ  hàng  xa  gần  tới,  chung  vui  với  nhau  ngày  tết,  

cả  họ  hang,  để  tụi  nhỏ  gặp  biết  nhau.    

TVD:  Cũng  như  là  family  reunion  hả  cô?    

KTN:  Họ  hàng  đến  cả  trăm  người  áh.  Họ  hàng  nhà  cô  sang  đây  nhiều  lắm.    

TVD:  Vậy  cô  vẫn  còn  làm  tiệc  đó  hả  cô?    

KTN:  Giờ  không  làm  nữa,  tại  vì  giờ  tụi  nhỏ  cũng  lớn  rồi,  bận  rộn  quá  nên  không  làm  nữa.  

Bây  giờ  cô  có  đạo  tràng  này  thì  cô  sinh  hoạt  với  đạo  nhiều  nên  mỗi  tháng  một  lần  thầy  đến  

đây  giảng  đạo.  Tâm  với  Linh  cũng  sang.    

TVD:  Cô  có  thể  nói  một  chút  về  đạo  của  cô  không?  Gia  đình  của  cô  bên  Việt  Nam  có  đạo  từ  

này  từ  lúc  nào?  Đi  học  là  cô  nói  đã  đi  meditation  hả  cô?    

KTN:  Hồi  còn  nhỏ  xíu  thì  cô  nói  là  cô  ở  bên  Campuchia  là  cô  đã  học  ở  trường  đạo,  thì  cô  chỉ  

biết  đạo  chúa,  thiên  chúa  giáo,  nhưng  mà  hồi  đó  mấy  cha  mấy  thầy  cũng  nói  theo  đạo  đi  cả  

tội.  Rồi  cô  về  xin  phép  ba  cô,  nhưng  ba  cô  nói  để  lớn  đi  rồi  thích  theo  đạo  nào  rồi  theo.  

Nhưng  mà  đến  khi  cô  lớn,  anh  cô  đưa  vô  sơ  bút  thiền,  thiền  theo  đạo  hồi.  Một  năm  cũng  có  

ngày  Ramada,  hay  một  tháng  có  một  ngày.  Chính  cái  hội  đó  giúp  cô  sang  Mỹ,  là  hội  đó  bảo  

trợ,  rồi  đi  qua  Mỹ  thì  đi  chung  với  hội,  họ  đưa  đi.  Tới  hồi  qua  Mỹ,  một  thời  gian  sống  xa  

người  Việt  của  mình  buồn,  thế  thôi  có  đạo  vô  vi  nên  cô  theo  thiền,  vô  vi  của  ông  Lương  Sỹ  

Hằng,  thì  cô  theo  vô  vi  cũng  khoảng  một  chục  năm  ở  Pomona,  thiền  đường  ở  Walnut,  

Pomona  đó.  Người  đến  cũng  vui,  meditation  chung.  Sau  đó  cô  cũng  đổi,  cô  chuyển  qua  thiền  

VAOHP0079    11  

theo  thầy  Thanh  Từ,  tức  là  cũng  meditation  nhưng  mà  từ  đạo  phật  ra.  Còn  ông  Lương  Sỹ  

Hằng  thì  ông  tự  đổi  họ,  ông  chế  ra  cái  thiền  đó,  chứ  còn  đạo  phật  thì  theo  thầy  Thanh  Từ,  là  

đạo  phật  hoàn  toàn.  Cô  theo  thầy  Thanh  Từ,  có  một  cái  Trúc  Lâm  ở  Đà  Lạt  đó,  có  một  cái  

thiền  viện  ở  đó,  cô  thiền  theo  đó  khoảng  10  năm,  cho  đến  khi  cô  bây  giờ  là  thiền  tịnh  song  

tu,  khi  mà  cô,  tức  là  pháp  môn  niệm  phật.  Khi  cô  gặp  thầy  Trí  Đức  giảng  về  pháp  môn  niệm  

phật  thì  cô  cũng  thấy  thích  lắm.  Cô  thấy  nó  combine,  thí  dụ  như  là  đạo  thiền  thần  tuý,  làm  

mình  phải  tự  mình,  cố  gắng  tự  bản  thân  mình  chứ  không  phải,  không  có  nhờ  cậy  một  than  

lực  nào  hết.  Mình  quay  về  thiền  rồi  tự  sửa  mình,  thì  nó  cũng  tốt,  nhưng  mà  nhiều  khi  tự  

mình  mình  không  thể  làm  hết  được.  Nên  mình  nhờ  một  chút  tha  lực,  tức  là  mình  có  thiền,  có  

niệm  phật,  tức  là  mình  cầu  vãn  sanh  tịnh  độ,  là  cõi  A  di  đà,  nhưng  mà  mình  chờ  duyên  như  

vậy  đó.  Em  có  cầu  thì  người  ta  mới  cứu.  Thành  ra  bây  giờ  cô  thiền  tịnh  song  tu,  rồi  cô  mặc  

tong,  tức  là  theo  Lacma  đó,  cô  combine  hết,  cô  thiền  tịnh  sắp  đi  dự  một  khoá  của  thấy  Tuý  

Siêu.  Mà  bây  giờ  cô  an  lạc  trong  đạo,  tức  là  mình  đi  vô  mình  thấy  được  sự  an  lạc  của  tâm  

mình,  nên  cô  vui  lắm.    

TVD:  Vậy  năm  đầu  khi  cô  nói  cô  vào  thiền  thì  gia  đình  của  cô  có  phong  tục  này  không?  Hay  

chỉ  là  cá  nhân  thôi?    

KTN:  Không!  Hồi  đầu  gia  đình  là  đạo  thờ  cúng  ông  bà  thôi.  Nhưng  mà  vô  sâu  hơn,  chồng  cô  

có  vô,  Tâm  Linh  này.  Cô  thấy  cô  mừng  là  mỗi  lần  Tâm  với  Linh  qua  đây  dự  với  cô.  Tâm  nói  là  

thẳng  con  đi  là  vì  mẹ,  chứ  con  cũng  không  có  biết  gì  nhiều.  Nhưng  mà  cô  cũng,  mấy  người  

con  cũng  sống  tốt,  cũng  biết  chia  sẻ  với  người  nghèo,  cũng  tâm  cũng  biết  give  back,  làm  

những  việc  tốt  thì  điều  đó  cũng  tốt  rồi.  Nhưng  mà  Tâm  giờ  bận  lắm,  chưa  có  làm  cho  mẹ  

được,  thỉnh  thoảng  rảnh  thì  cũng  chạy  sang  niệm  phật  với  mẹ,  nhưng  mà  nói  làm  cái  đó  là  vì  

mẹ  chứ  không  hiểu  gì  lắm.    

VAOHP0079    12  

TVD:  Cô  cũng  có  nói  là  chồng  của  cô  cũng  thiền.  Cô  có  thể  quay  lại  một  chút  kể  chuyện  gặp  

chồng  của  cô  ra  sao  không?  Mai  mối  và  hôn  lễ  ra  sao?    

KTN:  Chồng  của  cô  là  trong  hội  Sơ  But,  cô  đến  đó  cô  thiền.  Ông  chồng  cô  lúc  đầu  là  ông  có  

vợ.  Hai  người  đến  đó  thiền.  Hai  vợ  chồng  không  có  con,  rồi  một  thời  gian  sau  ly  dị,  cũng  

không  biết  là  bao  lâu  sau.  Khi  cô  vào  thiền  mấy  năm,  rồi  ông  đi  lính  xa  mấy  năm  sau  về  ông  

gặp  cô  ở  trong  đó.  Ông  nhảy  đầm  giữ  lắm,  ông  đi  chơi  nhiều  đấy.  Ông  biểu  là  kiếm  vợ  thì  vào  

trong  chỗ  tu  hành  để  kiếm.  Ông  nói  là  lấy  mẹ  cho  con  ông  chứ  không  phải  là  lấy  vợ  cho  riêng  

ông.  Ông  đi  chơi  nhiều  lắm,  trong  khi  cô  không  biết  tí  gì  về  nhảy  đầm  hết.  Ông  biểu  là  đi  

kiếm  người  như  thế  để  lấy  nên  thành  ra  ông  cưới  cô.    

TVD:  Khi  hai  người  quen  nhau,  gia  đình  đã  làm  cách  nào  để  cho  hai  người  cũng  như  là  mai  

mối  ra  sao?    

KTN:  Không  cần  mai  mối,  tại  vì  trong  đạo  với  nhau  mà,  cùng  đến  đó  thiền  mà.  Ông  đến  nhà  

của  cô  chơi  này  kia.  Hồi  đó  cô  làm  bộ  y  tế,  ông  lại  thăm.  Ông  khôn  lắm,  tại  ông  có  một  lần  ly  

dị  rồi  đó.  Ông  lớn  hơn  cô  13  tuổi,  nhưng  mà  chú  là  đại  uý,  đại  uý    hải  quân  cho  nên  mấy  cô  

gái  hồi  đó  thấy  là  lý  tưởng,  nhưng  mà  mình  thì  tu,  cô  vào  trong  đó  cũng  là  chỗ  tu,  thành  ra  

cô  không  dám  nghĩ.  Mình  chỉ  nghĩ  là  phải  lo  cho  mẹ,  con  nhà  nghèo,  nên  cũng  không  muốn  

nhìn  mấy  người  ăn  chơi,  nên  không  biết.  Nhưng  mà  ông  lại  thích  người  như  vậy.  Cho  nên  

khi  cô  làm  bộ  y  tế,  ông  có  một  lần  vào  bộ  y  tế  thăm,  ông  cho  tài  xế  chở,  vào  đến  cái  cổng  

xong  ông  xuống  đi  vô,  mấy  cô  ở  các  phòng  khác  chạy  qua  xem  ông  đại  uý  này  đi  coi  ai,  gặp  

ai.  Khi  thấy  ông  vào  gặp  cô,  cô  thì  mình  không  có  để  ý  lắm,  thôi  thì  ông  này  ăn  chơi  mình  

đụng  vô  mấy  ông  phiền.  Sau  đó  anh  cô  mất.  Khi  ông  quen  cô  thì  anh  trai  cô  mất  rồi,  cho  nên  

ông  giúp,  lo  giấy  tờ  này  kia.  Rồi  đến  lúc  mẹ  cô  mất  nữa,  bị  mấy  lần  dồn  dập,  nên  ông  chính  

VAOHP0079    13  

thức  xin  cưới.  Thì  mình  thấy  đang  bơ  vơ,  thành  ra  ông  này  giúp  hết,  mình  cảm  thấy  cảm  

tình  

TVD:  Vậy  cô  có  thích  chú  không?    

KTN:  Thích  chứ.  Tại  vì  thấy  ông  này  cũng  ngon  này  kia  ở  trong  đạo  nữa,  nên  thích.    

TVD:  Vậy  có  làm  đám  hỏi  với  cưới  không?    

KTN:  Vì  trong  thời  gian  chịu  tang  nên  thành  ra  chỉ  có  đám  cưới  chạy  tang.  Má  cô  mới  mất  

nên  trong  ngày  là  cưới,  cưới  thì  vừa  thôi  nhưng  cô  vẫn  phải  mặc  đồ  tang,  không  có  được  

làm  lớn,  chỉ  là  đám  cưới  chạy  tang  thôi.    

TVD:  Vậy  cưới  chạy  tang  ra  sao  cô?    

KTN:  Có  nghĩa  là  người  chết  vẫn  còn  nằm  đó,  phải  cưới  trước  khi  mà  mình  chuẩn  bị  đóng  

khăn  tang  vô,  là  họ  kêu  chạy  tang.  Tức  là  đã  định  ngày  cưới,  hay  là  đã  quen  lâu  rồi,  mà  nếu  

thủ  tục  đúng  ra  là  phải  ba  năm,  xong  tang  mới  được  cưới.  Nhưng  mà  nếu  muốn  cưới,  người  

chết  đang  nằm  đó  thì  phải  cưới  đi,  nhưng  mà  cô  không  muốn  làm  như  vậy,  thành  ra  phải  để  

100  ngày  sau  cô  mới  lấy.  Nó  cũng  trong  thời  gian  tang  đó,  nhưng  mà  gia  đình  accept  như  

vậy.    

TVD:  Vậy  hôn  lễ  thì  ra  sao  cô?    

KTN:  cũng  tổ  chức  nhỏ  thôi.  Tại  vì  mình  còn  đang  có  tang  mà.    

TVD:  Vậy  cô  mặc  đồ  ra  sao?    

KTN:  Cô  vẫn  mặc  áo  dài  trắng  thôi.  Chú  thì  mặc  thường  thôi.  Rồi  mời  mấy  người  trong  đạo  

đứng  ra  chứng  kiến  cho.  

TVD:  Vậy  làm  lễ  xong,  hai  người  đã  ở  đâu?  Ở  Sài  Gòn?    

VAOHP0079    14  

KTN:  Ở  trong  cái  nhà  của  cô  ở  đó.  Chú  là  nhà  binh,  phải  về  trong  trại  ở.  Nhưng  ông  biểu  về  

trong  trại  ở  thì  cũng  uổng,  thành  ra  thôi  về  nhà,  nhà  của  cô  đang  ở  Bình  Quới,  thì  sửa  sang  

lên  rồi  ở  đó.  Ở  đó  cho  đến  khi  đi.    

TVD:  Năm  đó  là  năm  nào  cô?    

KTN:  Năm  70s.  Cho  đến  năm  75s  thì  đi  qua  đây.    

TVD:  Hồi  trước  cô  có  nhắc  trước  khi  mình  thu  băng  là  chồng  của  cô  đi  học  tóc  phải  không  

cô?    

KTN:  Cưới  cô  xong,  thì  ông  nói  là  ông  có  nhiều  cơ  hội,  tại  vì  là  sỹ  quan  độc  thân  nên  có  nhiều  

bà  thích  lắm,  nhất  là  mấy  bà  chủ  bar  hay  gì  đó,  chủ  quán  bar  đó,  nhưng  mà  ông  không  thích  

mấy  bà  đó,  tại  vì  lấy  mấy  bà  đó  có  tiền  về  bà  control  ông  đó.  Ông  đâu  có  muốn  đâu.  Ông  biểu  

là  ông  muốn  lấy  người  vợ  như  cô  nói,  lấy  mẹ  cho  con  ông,  cho  nên  ông  muốn  kiếm  người  

hiền.  Ông  gặp  cô  ở  trong  đạo  thì  ông  cưới  cô.  Rồi  ông  nói  là  bây  giờ  lấy,  thì  cô  chỉ  đang  làm  

thư  kí  bộ  y  tế,  cũng  có  nghề  nghiệp  chuyên  môn.  Ông  biểu  bây  giờ  ông  đi  chơi  nhiều,  ông  

thấy  có  nghề  may  hay  là  nghề  uống  tóc,  thì  có  thể  giúp  vừa  trông  con,  vừa  trông  nom  gia  

đình,  vừa  có  tiền  nữa  đó.  Ông  kêu  trong  sở  anh  em  mấy  đại  tá,  ông  nào  có  vợ  làm  cô  giáo  ăn  

xôi  không  à.  Còn  mấy  ông  có  tiền  thì  vợ  ông  có  tiệm  buôn  bán,  thì  mấy  ông  ăn  phở.  Nên  cô  

mới  hỏi  là  vậy  là  anh  muốn  ăn  phở.  Ông  mới  nói  là  ông  muốn  ăn  phở,  chứ  không  muốn  xôi,  

tại  bì  kè  gói  gém  lắm.  Ông  mới  đề  nghị  cô  đi  học  uốn  tóc.  Cô  đi  học  tóc.  Mỗi  ngày  thì  ông  vô  

xin  phép  với  chánh  sở,  ông  nói  là  xin  phép  cho  cô  nghỉ  một  thời  gian.  Thì  họ  nói  thôi  cũng  

không  cần  nghỉ,  chỉ  cần  làm  bán  thời  gian,  còn  nửa  ngày  đi  học.  Thì  mỗi  ngày  ông  cho  lính  

vào  chở  cô  đi  học  tóc.  Cô  học  một  thời  gian  rồi,  đầu  óc  ông  cũng  business  lắm,  ông  coi  báo  có  

một  tiệm  tóc  đóng  cửa,  dẹp  tiệm,  thì  ông  mượn  xe  nhà  binh  mua  hết  đồ  trong  đó.  Nhà  cô  thì  

ở  trong  hẻm  thôi,  mà  ông  thiết  kế  thành  cái  tiệm  uốn  tóc.  Rồi  cô  làm  thôi.    

VAOHP0079    15  

TVD:  Vậy  hồi  đó  cô  đi  học  uốn  tốc  ở  đâu  vậy  cô?  có  trường  không  cô?    

KTN:  Không!  Chỉ  học  ở  tiệm  của  người  ta  thôi,  mà  mình  trả  tiền.  Thay  vì  tiệm  uốn  tóc  ở  Việt  

Nam  hồi  thời  đó,  truyền  khẩu,  nghèo  cứ  tới  làm  cho  người  ta,  làm  thợ  phụ,  làm  riết  rồi  

quen.  Nhưng  mà  mình  có  tiền,  mình  tới  trả  cho  bà  chủ  thẳng  dạy  cho  mình,  nên  bà  chủ  dạy  

thẳng  cho  mình  luôn.  Mà  ông  nịnh  bà  chủ  á.  Ví  dụ  như  bà  chủ  cần  đi  mua  đồ  nghề,  thì  ông  

chở  đi,  cho  nên  bà  cũng  truyền  nghề  cho  mình  hết  lòng.    

TVD:  Cô  học  khoảng  chừng  bao  lâu?    

KTN:  Học  khoảng  chừng  mấy  tháng.  Sau  đó  ra  mở  tiệm,  mình  đứng  tên,  nhưng  mà  mình  

mướn  thợ  làm  cho  mình,  rồi  mình  cũng  học  hỏi  từ  người  thợ  đó  nữa.  Nhưng  mà  mấy  người  

khách  đâu  có  biết  đâu.  Cứ  vào  đòi  bà  chủ  cắt  không  à.  Mà  bà  chủ  đâu  có  biết  bằng  thợ  chính.  

Cô  cũng  có  khiếu  lắm,  làm  cũng  được  hết,  thành  ra  vậy  cứ  tiến  lên  à.  Cũng  có  số  nha.  Ví  dụ  

như  làm  xong,  cô  thợ  đó  nói,  mình  chỉ  cho  bà,  mà  bà  làm  như  vậy  chắc  mình  ra  mở  khá  phải  

không,  cô  làm  ở  nhà  cô  kêu,  thế  nhưng  khách  hàng  sau  trở  lại  cũng  kêu  cô  thôi  à.  Tức  là  cô  

mở  không  thành  công  mà  cô  cũng  trở  lại  làm  lại  cho  mình,  chứ  cô  về  nhà  làm  sống  không  

được.    

TVD:  Vậy  là  cô  mở  tiệm  ngay  tại  nhà  luôn?    

KTN:  Tiệm  là  Tâm  uốn  kết  tóc.  Kết  tóc  giả  đó,  tại  cô  biết  làm  wig  đó.  Mà  làm  có  tiền  lắm.  Chú  

lương  hồi  đó,  sau  thời  gian  đến  đó  chú  đã  là  trung  tá  rồi.  Từ  đại  uý  lấy  cô,  lên  thiếu  tá,  rồi  

trung  tá.  Trung  tá  khoảng  chừng  lương  45K  hay  50K,  mà  cô  làm  200K  mà  còn  nuôi  người  

làm  nữa,  có  người  làm  này  kia,  cất  cái  lầu  lên,  cái  gác  lửng  kia  đó.  Kết  tóc  là  tại  vì  chú  đi  

chơi,  chú  thấy  có  ông  đó  đội  tóc  giả,  nên  chú  mượn  đem  về  để  cô  coi,  cô  biết  làm.  Học  ở  chỗ  

bà  đó  thì  cô  có  biết  uốn  với  kết  tóc  nữa.  Nhưng  mà  bà  chủ  đó  không  bằng  cô,  bà  dạy  nguyên  

tắc  kết  như  vậy  thôi,  nhưng  mà  không  có  sáng  tạo.  Cô  thì  mình  có  óc  sáng  tạo,  mình  thấy  

VAOHP0079    16  

mình  làm.  Nên  chú  đi  chơi  chú  mượn  mấy  tóc  giả  người  ta  mua  để  đội,  tóc  nguyên  đầu  này  

kia,  cô  học  nón  3  miếng,  như  là  học  giờ  thủ  công,  thành  ra  cô  biết  làm  cái  nón  cái  lưới  bên  

trong.  Cô  làm  thì  ông  đăng  báo,  cô  mới  nói  là  ôi  thôi  sợ  quá,  mình  đâu  có  biết  gì  đâu  mà  ông  

đăng  báo.  Ông  dán  vào  đó,  quảng  cáo,  vì  chơi  với  mấy  ông  có  cái  óc  thương  mại,  ông  quảng  

cáo  ở  rạpret.  Người  ta  thấy  lạ  quá  trời,  người  ta  mua.  Họ  tưởng  là  tới  một  cơ  sở  bự  nhưng  ai  

ngờ  là  một  tiệm  nhỏ  nhỏ  thôi,  có  mấy  cô  thợ,  cô  chỉ  cho  nó  móc  thêm.  Mà  làm  một  tóc  như  

vậy,  người  ta  có  tóc  dài,  mình  cắt  tóc  người  ta  ra,  là  tóc  thật  không  à,  còn  tóc  ngoại  quốc  là  

tóc  giả  đó.  Thành  ra  cô  làm  bằng  tóc  thật,  rồi  cô  uốn  và  tết  lại,  thành  tóc  cho  đàn  ông  và  tóc  

đàn  bà.  Có  tiền  dễ  sợ    

TVD:  Thời  gian  đó  có  nhiều  người  làm  vậy  lắm  hả  cô?    

KTN:  Yeah,  nhiều  lắm    

TVD:  Vậy  cô  vừa  làm  và  còn  có  con  nữa  phải  không  cô.  

KTN:  Có  Tâm  đó.  Cô  lúc  đầu  lấy  chú  là  chú  đã  lớn  tuổi  rồi  mà.  Vợ  trước  không  có  con,  nên  

chú  cũng  mong  có  con  vì  chú  là  con  một.  Lấy  5  năm  mới  có  bầu  Tâm,  cũng  khôn  lắm.  Cô  lấy  

chồng  1969  thì  đến  năm  1973,  cuối  năm  đó  mới  đẻ  Tâm.  Tức  là  3-­‐4  năm  mới  có  bầu.  Mà  sốt  

ruột  lắm,  tại  vì  chú  con  một,  mà  người  vợ  trước  đã  không  có  con  rồi.    

TVD:  Vậy  lúc  đó  cô  có  việc,  sinh  anh  Tâm,  rồi  cô  làm  sao?  Rồi  có  cần  người  phụ  không?    

KTN:  Thì  dễ  lắm,  ở  Việt  Nam  dễ  mướn  người  mà  con.  Cô  vừa  làm,  rồi  nhà  còn  có  hai  người  

làm  nữa,  người  trông  em,  người  đi  chợ  nấu  ăn.  

TVD:  Cô  vẫn  còn  tiếp  tục  quản  lý  cái  tiệm,  có  đi  ra  làm  không  cô  sau  khi  sinh  anh  Tâm  rồi  

đó?    

KTN:  Làm  chứ!  Làm  cũng  nhàn  thôi  tại  vì  ở  nhà,  trên  lầu  đi  xuống  dưới  tiệm  làm  thôi.    

 

VAOHP0079    17  

TVD:  Tại  Thuý  cũng  muốn  biết  thêm  về  những  người  phụ  nữ  thời  đó,  vừa  có  con,  vừa  làm  

business,  hoàn  cảnh  ra  sao,  cô  nói  là  có  người  phụ  trong  nhà,  thì  cũng  đỡ.  Vậy  anh  Tâm  có  

xuống  tiệm  chơi  không  cô?    

KTN:  Hồi  đó  Tâm  vẫn  còn  là  em  bé  mà,  nhỏ  chút  xíu  à.  Hồi  đi  di  tản  là  Tâm  chỉ  có  mới  17  

tháng.  Thành  ra  cũng  vui  lắm,  cũng  làm  và  có  tiền  thoải  mái.  Sau  đó  đến  năm  1975,  lúc  đầu  

khó  có  con  nên  cũng  đi  chữa  này  nọ.  Cũng  đi  bác  sỹ  để  thử  này  kia,  nói  là  cũng  không  có  sao.  

TVD:    Hồi  đó  cô  vẫn  còn  trẻ  mà!  

KTN:  Ừ,  25  tuổi  

TVD:  Mình  nhắc  tới  tháng  4  năm  1975,  gia  đình  của  cô  đang  làm  gì,  và  chú  đang  ở  đâu,  và  

trong  tình  trạng  sài  gòn  sắp  mất  rồi,  cô  có  nhớ  giai  đoạn  đó    không  cô?    

KTN:  Nhớ  chứ.  Hồi  đó  chú  đang  biệt  phái  về  tổng  thâm  mưu,  truyền  tin  hải  quân,  lúc  đó  là  

trung  tá  hải  quân.  Ở  tổng  thâm  mưu,  thấy  là    người  ta  cứ  đi  ra  đi  vô  nhiều  lắm,  đi  di  tản  đó,  

thấy  quá  trời.  Ông  cũng  sợ  lắm.  Nhưng  mà  có  một  người  bạn  offer  ông,  cho  ông  đi,  lúc  đó  chỉ  

có  mấy  người  làm  sở  Mỹ  mới  đi  được  thôi.  Còn  quân  nhân  này  kia  không  có  đi  được.  Ông  thì  

lại  chở  người  ra  vô  được,  chứ  còn  Sơ  Vin  đi  vô  không  có  dễ.  Thành  ra  người  ta  mới  nhờ  ông,  

thì  ông  về  nói  cô  rằng  bây  giờ  có  người  offer  cho  ông  đi,  cô  nghĩ  sao?!  Cô  cũng  hy  sinh,  cô  

nói  đi  thì  đi,  cho  nó  thoát  đi,  chứ  còn  không  nếu  anh  ở  lại  mà  anh  tù  tội  hay  này  kia  thì  cũng  

khổ.  Mà  ông  là  con  một  nên  ông  cũng  muốn  đi,  vì  cơ  hội  này  là  để  anh  gặp  bố  mẹ.  Cô  nói  thôi  

có  Tâm  là  con  trai,  nếu  mà  có    chuyện  gì  xảy  ra,  nếu  ông  đi  rồi  thì  cô  sẽ  cố  gắng  đưa  nó  về  

gặp  ông  bà  nội,  để  cho  ông  yên  tâm.  Thì  ông  đi,  hai  ngày  sau  ở  trong  hội  Sơ  Bút  họ  mới  lại.  

Tại  vì  hồi  đó  họ  cứ  trông  vào  ông,  ông  là  hải  quân,  mới  kiếm  được  tàu.  Cô  cũng  tử  tế  cô  nói  

cho  họ  biết  là  ông  đi  rồi,  chứ  đừng  có  trông  nữa.  Thì  họ  mới  biết  là  ông  đi  rồi,  nên  họ  lại  

VAOHP0079    18  

offer  cô,  họ  biểu  cô  là  có  đường  đưa  cô  nhi  đi,  mấy  người  em  bé  Mỹ  đó,  thành  ra  có  ông  Mỹ  

ở  trong  đó,  về  đưa  tụi  nó  đi.  Ông  offer  đưa  cô  đi,  nên  cô  đi  sau  đó  có  hai  ngày  thôi.    

TVD:  Đó  là  vào  tháng  4  hả  cô?    

KTN:  Ừ,  tháng  4,  cô  đi  ngày  27,  chú  đi  ngày  25.    

TVD:  Vậy  là  27  tháng    4  cô  dẫn  anh  Tâm  đi?    

KTN:  Ừ,  đi  với  Tâm,  và  người  em  của  cô  nữa,  em  cô  là  không  quân  đó.    

TVD:  Đi  bằng  cách  nào  cô?    

KTN:  Đi  bằng  máy  bay.  Mà  cuộc  đi  cũng  tức  cười  lắm.  Ông  đó  nói  là  chị  phải  đi.  Tại  chứ  tôi  

cũng  không  sao,  tôi  đã  hứa  đem  cháu  về  ngoài  Bắc  rồi  đó.  Ông  cứ  nói  là  chị  phải  đi.  Tâm  lúc  

đó  đang  bệnh.  Nếu  mà  không  đi  thì  sẽ  không  có  để  yên  được  đâu.  Mà  ông  Francois  đó  là  dân  

Pháp,  ông  ở  lại  và  đi  sau.  Ông  cứ  nói  là  sáng  mai  chị  làm  bộ  như  là  chị  đưa  cháu  đi  bác  sỹ,  

đừng  có  nói  gì  hàng  xóm  hết.  Ra  ngoài  đầu  đường,  có  nhà  bà  con  ở  ngoài  đầu  đường,  thì  tôi  

sẽ  lại  đón  chị  đi.  Thì  ông  lại  đón  tôi  đi,  ông  đón  vô  cái  nhà  ở  đường  Yên  Đỗ,  đón  vào  có  nhà  

người  quen  ở  đó.  Để  tập  trung  ở  đó,  họ  lấy  bớt  để  chở  đi.  Hàng  xóm  họ  thấy  vậy  cũng  nghi,  

nên  họ  ào  ào  kéo  đến  đầy  hết.  Coi    như  là  vỡ  kế  hoạch  rồi.  Đông  quá  thì  sao  đi.  Ông  đó  mới  

dặn  cô,  mà  cô  không  biết,  ông  dặn  hễ  có  bất  cứ  chuyện  gì  xảy  ra,  người  ta  có  nói  gì  thì  chị  

vẫn  ở  đây  chờ  tôi  đón,  chứ  đừng  có  đi  đâu.  Tuyên  bố  vậy  rồi  mọi  người  đi  về,  cô  cũng  đi  

theo.  Cô  cũng  không  về,  mà  lại  đưa  Tâm  vô  bệnh  viện,  tại  lúc  đó  Tâm  đang  bị  Diarrhea,  vô  

trong  đó.  Vừa  đi  xong  là  thằng  em  cô  chạy  vô  nói,  chị  ơi  người  ta  lại  rước  rồi  mà  bây  giờ  vậy  

rồi  sao.  Những  người  còn  lại  lúc  đó  thì  lên  xe  đi.  Còn  cô  thì  đưa  Tâm  đi  bệnh  viện.  Ông  đó  

rầu  quá,  kêu  thôi  kệ,  cứ  cầu  nguyện  đi,  rồi  lên  xe  đi  đưa  ra  Tân  Sơn  Nhất  coi  sao.  Thì  ông  

chở  ra  đến  Tân  Sơn  Nhất,  thì  xe  bus  đó  nó  còn  kẹt  ở  ngoài  đó  chưa  vô  được,  tại  vì  số  TN  

không  có.  Em  cô  là  không  quân,  tới  hời  ngừng  lại  thì  cô  lên  xe  bus  được.  Em  cô  nó  lại  thì  họ  

VAOHP0079    19  

cho  xe  đó  vô.  Thành  ra  lúc  đó  cô  vô  rồi  ở  trong  đó  hai  ngày  rồi  đi  thôi.  Lúc  đó  Việt  Cộng  đã  

pháo  kích  rồi.  Họ  bốc  đi  bằng  trượt  thăng  ra  ngoài  đệ  nhất  hạm  đội,  rồi  cô  đi  qua  đây.  Khi  

qua  đây  rồi  gặp  chú.    

TVD:  Vậy  là  đi  thẳng  từ  sài  gòn  sang  đây  hả  cô?  Cô  có  nói  là  cô  tới  đảo  Quam?    

KTN:  Không,  tới  đảo  Quam,  xong  những  người  đi  cùng  phải  ở  lại.  Nhưng  mà  cô  thì  ông  Mỹ  

đưa  đi.  Thứ  nhất  là  họ  tưởng  vợ  Mỹ,  thứ  hai  cô  có  giấy  tờ  đủ.  Cô  mang  thai  Linh,  rồi  Tâm  

nhỏ  nên  họ  ưu  tiên  cô  đi  vô  Mỹ  trước.  Lúc  đó  cô  còn  không  muốn  đi.  Cô  biểu  mọi  người  

trong  nhóm  ở  lại,  tôi  cũng  muốn  ở  lại.  Họ    kêu  không,  bà  được  đi,  chứ  không  phải  là  bà  phải  

đi,  tại  vì  đây  nó  hay  có  bão  lắm.  Thành  ra  bà  có  Thai,  rồi  có  em  nhỏ  nữa,  nên  được  ưu  tiên.  

Họ  cho  đi,  cô  với  em  cô  đứng  sắp  hàng  để  đi  lên  máy  bay.  Họ  nói  là  gia  đình  nào  đứng  theo  

gia  đình  đó,  tại  đi  lên  trực  thăng  để  đưa  đi  đó,  đưa  từng  trại  khác  nhau.  Khi  đi  thì  cô  gặp  một  

cái  bà  trong  hội  đạo,  bà  đứng  sắp  hàng  cùng  với  cô,  một  mình  bà  đi  ra,  bỏ  bà  sang  camp  

Pendleton  thì  gặp  chú.  Còn  gia  đình  cô,  Tâm  với  em  cô  thì  lại  đi  Fort  Chaffee.  Bà  qua  đó  gặp  

chú  thì  có  nói  là  tôi  gặp  chị  thì  ông  ngạc  nhiên  nói:  “ủa,  sao  bà  đi  được?”  Mà  rốt  cuộc  ra  là  

đúng,  nên  chú  mới  đăng  báo  chú  kiếm.  Đăng  lên  retcost  đó,  mới  kiếm  được,  gặp  cô  thì  gia  

đình  mới  đoàn  tụ.    

TVD:  Vậy  chú  đi  trước,  qua  đến  Camp  Pendleton,  rồi  cô  đi  sau  đến  Fort  Chaffee  với  em  cô  và  

anh  Tâm.  Vậy  lúc  đó  cô  có  bầu  bao  nhiêu  tháng?    

KTN:  Ừ,  có  bầu  Linh,  ra  ngoài  tháng  4,  chắc  khoảng  3-­‐4  tháng  đó.  Lúc  đó  chạy  quên  cả  bầu  

luôn  đó,  đâu  có  nhớ  đâu,  không  có  bị  nghén  gì  hết  trơn.  Đến  tháng  11  thì  cô  sanh  Linh.  Cô  

nghĩ  lúc  đó  cô  có  bầu  khoảng  3  tháng.    

TVD:  Trong  những  ngày  tháng  đó  cô  có  cảm  nghĩ  gì  không  cô?    

VAOHP0079    20  

KTN:  Hồi  mới  qua,  cô  mới  định  cư  đó,  cô  hoang  mang  lắm,  tại  vì  mình  không  biết  gì  hết,  

nhất  là  chú  người  ta  bảo  trợ  cho  ra,  thì  ông  buồn  lắm.  Ông  đi  làm  tối  ngày.  Buổi  trưa  người  

ta  cho  nghỉ  trưa  đó,  thì  ông  quen  ở  Việt  Nam  ngủ  trưa  rồi.  Ông  cứ  phải  bỏ  giờ  ăn,  ra  xe  nằm  

ngủ.  Ông  cứ  về  rồi  buồn.  Mà  khi  đó  ở  gần  Santa  Cruz  nên  cứ  ra  bờ  biển  ngồi  khóc.  Thành  ra  

cô  thấy  thế  cô  cũng  rầu.  Cô  đâu  có  biết  làm  sao  giờ,  tại  bụng  mình  thì  càng  ngày  càng  lớn.  

Rồi  ông  đi  làm,  người  ta  trả  một  giờ  2  đồng  mấy  đó.  Làm  training,  chỗ  đó  mướn  mình,  làm  

về  Electronic.  Người  bảo  trợ  cô  đó,  ông  chồng  bà  hắc  ám  lắm,  mà  bà  giúp  đỡ  chú.  Mà  người  

ta  trả  tiền  chứ  không  phải  ông  trả  nữa,  mà  ông  tính  toán  giữ  lắm.  Thì  sau  này  cô  mời  bà  về  

Việt  Nam  đó.  Bà  ước  một  lần  trong  đời  được  đi  Việt  Nam.  Bà  cũng  quý  người  Việt  Nam  lắm.  

Sau  này  bà  bỏ  ông  chồng  đó.  Mấy  năm  trước  cô  mời  bà,  treat  bà,  đưa  về  Việt  Nam  đi  hết  

trong  Việt  Nam,  đi  mấy  cái  tour  du  lịch  đó.  Bà  thích  lắm.  Bây  giờ  bà  vẫn  còn  nhớ  ngày  này  

năm  đó,  mỗi  lần  tháng  năm  là  bà  nhớ,  tại  bà  làm  thuế  đó.  Thành  ra  sau  khi  mùa  thuế  đó  là  

cô  cho  bà  đi.  Cứ  mỗi  tháng  năm  bà  lại  email  biểu  mình  nhớ  ngày  này  mình  đang  ở  đâu  

không,  mình  đang  ở  Huế  nè,  ngày  này  mình  đang  làm  gì  gì,  bà  cứ  nhớ  hoài  à.  Mà  mình  sau  

đó  đi  cả  chục  lần  nữa  thì  mình  quên  mất  rồi.    

TVD:  Vậy  bà  này  là?    

KTN:  Arian  ở  Sacramento  bấy  giờ.    

TVD:  Hồi  đó  thì  bà  ở  Santa  Cruz  hả  cô?    

KTN:  Ừ,  Santa  Cruz!  

TVD:  Thì  làm  sao  mà  cô  nói  chú  đăng  báo  trong  Red  Cross  rồi  mới  đoàn  tụ  lại  với  cô.  Thì  

bằng  cách  nào  cô  nhận  được  tin?    

KTN:  Không,  chú  ở  trong  Red  Cross  thì  cô  ở  đây  đọc  được.  Chú  đăng  báo  kiếm,  thì  mình  ở  

đây  đến  cũng  có  danh  sách  cho  mình  nhập  trại,  thành  ra  mới  báo  cho  chú  biết  là  người  đó  ở  

VAOHP0079    21  

đây.  Nó  có  bên  trại  này.  Khi  đăng  lung  tung  vậy  đó,  nhưng  mà  lên  red  cross  nó  connect  lại  

mới  kiếm  nhiều.  Mình  mới  thấy  gia  đình  này  đang  ở  trại  này.  Thì  ông  mới  biết  rồi  viết  thư  

qua,  thì  gặp  lại.  Ông  volunteer  lên  hội  thiện  nguyện  làm  việc,  rồi  ông  hẹn  giờ  cô,  lên  trên  đó  

nói  chuyện  được.  

TVD:  Nói  điện  thoại  hả  cô?    

KTN:  Ừ,  điện  thoại,  thì  ông  làm  Red  Cross  bên  kia  rồi  gọi  qua  .  

TVD:  Vậy  cô  ở  đó  khoảng  bao  lâu  cô?    

KTN:  Khoảng  3  tháng.    

TVD:  Cô  có  nhớ  gì  về  trại  đó  không,  cũng  như  là  cuộc  sống  hằng  ngày  ra  sao?    

KTN:  Cũng  đi  ăn  này  nọ.  Cô  cũng  có  chuyện  này  nhưng  mà  dài  dòng  lắm.  Sau  khi  chú  đi  ở  

Việt  Nam,  cô  có  một  giấc  mơ  tối  hôm  đó.  Cô  bảo  là  đi  đi  để  cho  yên  tâm  chứ  không  thôi  ở  lại  

người  ta  bắt  cũng  vậy.  Tối  hôm  đó  cô  ngủ,  nằm  mơ  một  giấc  mơ  mà  cô  không  thể  quên  

được.  Khi  đặt  mình  xuống  nằm  ngủ,  cô  cũng  cầu  nguyện,  thôi    bây  giờ  mọi  chuyện  cũng  đã  

như  thế,  xin  bề  trên  cho  con  sự  an  bình,  để  nuôi  con,  với  là  cái  thai  trong  bụng.  Cô  nằm  vô  

một  giấc  mơ  như  vậy,  như  là  những  trang  giấy  viết  xuống,  như  thế  nào,  mọi  chuyện  như  thế  

nào.  Bảo  rằng  lòng  của  chồng  của  cô  đang  nghĩ  gì  nè.  Rồi  trong  bụng  mình  sôi  lên,  như  là  

nóng  nảy,  có  cảm  giác  của  người  kia  đang  nghĩ  gì  về  mình.  Rồi  trong  đó  có  nói  là  sau  3  tháng  

sẽ  gặp.  Mà  lúc  trên  đường  đi,  thấy  được  ngồi  trên  chiếc  tàu  vậy  nè,  lúc  đó  Tâm  bệnh  đó,  rồi  

cô  thấy  Tâm  nằm  đây  rồi  mấy  người  xung  quanh  cầu  nguyện  cho  Tâm.  Rồi  cô  ngồi  nhìn  ra  

thấy  tờ  giấy  trắng  trôi  sang,  trôi  giữa  dòng  biển  đó,  cô  thấy  như  vậy.  Rồi  sau  đó,  3  tháng  sau  

cô  thấy  một  tờ  giấy  xé  góc,  màu  vàng,  thì  nói  là  thôi  gặp  nhau  ở  ngoài.  Cô  nhận  được  tờ  giấy  

đó,  rồi  nhớ  lại  trong  giấc  mơ  cô  có  thấy  một  tờ  giấy,  sau  tờ  giấy  đó  là  gia  đình  đoàn  tụ.  Từ  

chỗ  trại  máy  bay  đón  về  thì  cô  thấy  bước  lên  cầu  thang,  xong  rồi  mình  nói  như  chuyện  thần  

VAOHP0079    22  

thoại  vậy  đó,  nhưng  mà  sự  thật  một  kinh  nghiệm  trong  đời  cô,  bước  lên  cầu  thang  rồi  cô  

thấy,  trong  giấc  mơ  đó,  một  tô  cơm  chiên  mà  người  Tàu,  Chinese  food  đó,  họ  đem  tặng  

mình,  mà  họ  lịch  sự  không  đem  vào  hay  là  gõ  cửa,  họ  chỉ  để  sẵn  cho  mình,  mình  về  rồi  ăn  đó.  

Một  thẩu  cơm  rồi  bên  này  có  đồ  ăn,  Chinese  food  có  ba  món  như  vậy,  để  ngoài  cửa.  Thì  

trong  giấc  mơ  có  thấy  thế.  Rồi  mở  cửa  vô  thì  cái  red  carpet  màu  burgundy.  Đó  là  giấc  mơ  

của  cô.  Xong  đến  lúc  cô  ở  trong  trại  connect  được  với  chú  thì  cô  kể  cho  chú  nghe,  biểu  là  cô  

nằm  mơ  như  vậy.  Ông  mới  bảo  cô  bây  giờ  xin  nhập  trại  đi  tại  vì  ông  nói  là  cô  biết  nghề  cắt  

tóc,  bây  giờ  nhập  trại  qua  bên  này  Pendleton  đó  thì  ông  có  thể  làm  cho  cái  phòng  cắt  tóc  cho  

cô  để  kiếm  tiền.  Tại  vì  ông  thấy  mấy  người  có  tiền,  họ  cắt  tóc  được  25  cents,  1  đồng.  Lúc  đó  

quý  lắm,  mình  đâu  có  nghĩ  gì  hơn  đâu.  Mình  chỉ  nghĩ  làm  có  tiền  thêm  để  cho  con  ăn  bánh,  

nhưng  mà  xin  hoài  vẫn  không  được.  Tại  họ  nói  3  người  mà  xin  nhập  trại  qua  bên  đó  tốn  

kém.  Hoặc  là  bên  này  có  mình  chú  thôi,  chú  có  thể  nhập  trại  qua  bên  kia  thì  nó  cho.  Nhưng  

mà  chú  thì  lại  muốn  sống  ở  Cali,  thành  ra  xin  nhập  trại  không  cho.  Rốt  cuộc  phải  xin  ra  

ngoài  luôn,  sponsor  thì  nó  mới  cho.  Cô  mới  ở  trong  đó,  thì  buổi  chiều  nhận  được  một  tờ  

giấy,  họ  đem  xuống,  có  người  ở  bên  trại  bên  đó,  nhập  trại  qua  đây  nên  người  ta  đem  theo.  

Cô  mới  biểu  là  tờ  giấy  này,  tôi  thấy  trong  giấc  mơ  là  tôi  sẽ  đi  đó.  Và  đúng,  tờ  giấy  đó  lên  thì  

ông  biểu  đi  lên  Iare  sea,  để  xin  ra  ngoài,  có  bảo  trợ  này  kia.  Thì  lên  rồi  người  ta  cho  đi  ngay.  

Sau  đó  khi  sang  đến  đây  thì  chú  đi  đón  cô  ở  phi  trường  về,  bước  lên  cầu  thang,  hồi  đó  ở  Việt  

Nam  mình  đâu  có  mườn  tượng  là  sống  có  carpet  gì  đâu,  bước  lên  cầu  thang  thì  cô  thấy  ba  

cái  hủ,  ba  cái  chén  cơm,  cô  mới  hết  hồn,  đây  là  ba  chén  cơm  mình  thấy  trong  đó  đây.  Xong  

rồi  hoá  ra  bảo  trợ  để  đó  cho  mình,  để  mình  về  có  ăn.  Mình  đem  vào,  vừa  mở  cửa  thì  cô  thấy  

cải  red  carpet,  cô  mới  hết  hồn  luôn.  Tức  là  mấy  tháng  trước  đã  thấy  như  vậy  đó  

TVD:  Vậy  cơ  quan  phụ  trách  cho  cô  ra  khỏi  trại  là  ai?    

VAOHP0079    23  

KTN:  IRC    

TVD:  Cô  có  nhớ  trong  những  ngày  tháng  cô  phải  nhận  được  những  ID  hay  là  giấy  tờcủa  IRC  

không  cô?    

KTN:  ID  gì?    

TVD:  Cũng  như  những  cái  chụp  hình  thẻ  căn  cứ  đó  cô?    

KTN:  Green  card  này  nọ  hả  con?    

TVD:  Của  IRC  người  ta  cho  là  khác.  Hình  như  miếng  đó  là  được  xếp  lại,  rồi  có  stamp  của  IRC  

trên  đó.    

KTN:  Cô  chẳng  nhớ  đâu.  

TVD:  Gia  đình  của  cô  còn  giữ  lại  những  giấy  tờ  gì  trong  thời  gian  đó  không  cô?  Nếu  mà  chú  

hay  cô  cũng  những  cái  file  đó,  cái  đó  cũng  quý  lắm,  nếu  mà  cô  kiếm  được  thì  sẽ  đưa  vào  cái  

file  của  cô  luôn.    

KTN:  Chắc  cũng  có,  mà  cô  để  đâu  rồi.  

TVD:  Cô  đã,  khi  mà  ra  khỏi  trại  rồi,  cô  về  Cali  phải  không  cô?    

KTN:  Ồ,  ra  khỏi  trại  rồi  là  cô  về  Santa  Cruz  đó.  Rồi  sanh  Linh  ở  đó.    

TVD:  Lúc  đó  ở  trên  kia  có  cộng  đồng  hay  gia  đình  gì  không?    

KTN:  Có  ít  Việt  Nam  lắm.    

TVD:  Vậy  chú  đã  ở  đó  một  mình  hả  cô?    

KTN:  Lẽ  ra  là  chú  làm  cho  electronic  company.  Bà  Arian  đó  dạy  chú,  nên  chú  cũng  mang  ơn.  

Bây  giờ  cô  vẫn  còn  liên  hệ  thân  lắm.    

TVD:  Vậy  chú  khi  đó  ở  apartment  hay  là  share  phòng  hả  cô?    

KTN:  Ở  Apartment.  Tại  gia  đình  ra  cùng,  nên  họ  mướn  một  cái  apartment  cho  mình,  rồi  biểu  

cô  ra  thì  đón  về,  chú  ở  cái  apartment  đó  trước  chừng  vài  ngày  thôi.    

VAOHP0079    24  

TVD:  Vậy  apartment  đó  có  mấy  phòng,  ra  sao  cô?  Tại  cái  này  là  home  đầu  tiên  của  gia  đình  ở  

Mỹ  hả  cô?    

KTN:  Có  hai  phòng  ngủ,  một  phòng  khách.  Tâm  mỗi  năm  về  Santa  Cruz  chơi.  Tâm  già  vậy  rồi  

mà  vẫn  đứng  bên  cái  cây,  hồi  đó  có  cái  hình  như  thế,  giờ  vẫn  đứng  y  chang  cái  chỗ  đó,  lè  

lưỡi  ra  chụp  hình.  Mới  đây  nè,  30  năm  sau.    

TVD:  Lúc  đó  không  có  người  Việt  Nam  trên  đó  đông  thì  cô  đã  ăn  uống  cách  nào,  nấu  ăn  ra  

làm  sao?    

KTN:  Cũng  thường.  Xong  rồi  có  người  bảo  trợ  về  Los  nè,  xong  cứ  gửi  họ  mua  hủ  mắm  tôm,  

cứ  nói  họ  là  shrimp  source  vậy  đó.  Mua  rồi  bọc  quá  trời  mới  đem  về,  mấy  người  Việt  Nam  

chia  nhau  ăn  người  một  miếng  vậy  đó.    

TVD:  Cô  cũng  có  bạn  ó  Việt  Nam  ở  trên  đó  hả  cô?    

KTN:  Có  chứ.  Có  mấy  người.  Họ  ở  nhà  thờ  mà  bảo  trợ  mấy  người  kia  đó.  Họ  cũng  làm  

reunion  cho  Việt  Nam  đó.  Cho  tập  trung  lại.  

TVD:  Vậy  cô  ở  Santa  Cruz  bao  lâu?    

KTN:  Chắc  chừng  một  năm.  Tại  sanh  Linh  ở  đó,  chắc  khoảng  một  năm  thì  nghe  ở  dưới  này  

vui,  có  cộng  đồng  Việt  Nam  này  kia  nên  mình  về.    

TVD:  Vậy  cô  chừng  nào  mới  làm  tóc  lại  và  đi  học?    

KTN:  Sanh  xong  tháng  11  rồi  là  cô  đi  học.  Cô  đi  học  thì  đã  ó  kinh  nghiệm  rồi  nên  họ  cho  cô  

push  up  thôi.  400  giờ  rồi  cô  đi  thi,  rồi  cô  lấy  license  được.  Lấy  license  ở  trên  đó  rồi  mới  

move  về  đây.  Về  đây  cô  mướn  station  rồi  đi  làm.  Chú  cũng  giỏi  lắm.  Về  đây  rồi  ông  đi  học  

tóc.  Lâu  lâu  Việt  Nam  có  tiệc  hay  gì  đó  thì  ông  chở  Tâm  với  Linh  đi  phát  mấy  cái  flyers  để  

cho  người  ta  lại.  Cô  mướn  station  ở  chợ  Đại  Hàn  ở  trên  Los  đó,  đường  số  8.  Chú  lại  thấy  bà  

đó  đang  quét  bán  cái  tiệm,  chú  mới  biểu  là  tôi  có  khả  năng  đem  khách  tới,  cho  nên  bà  chủ  

VAOHP0079    25  

cho  vợ  tôi  mướn  cái  station  đi.  Một  tháng  bao  nhiêu  đó  thì  mướn.  Bà  thấy  mình  đăng  báo  

Việt  Nam  này  kia  để  cắt  tóc,  rồi  bà  thấy  đông  qúa,  bà  thích,  bà  không  chịu,  biểu  là  làm  cho  bà  

chứ  mướn  gì.  Xong  rồi  sau  này  cũng  ok,  làm  một  thời  gian  rồi  cũng  được.  Trong  thời  gian  đó  

chú  xuống  Valley  Vocational  chú  học  tóc.  Mà  trường  đó  sau  này  Linh  lại  đó  dạy.  Hồi  đó  tha  

Linh  xuống  rồi  gửi  xong  mới  đi  học.  Bà  giáo  dạy  chú  bây  giờ  là  bạn  của  Linh  đó.  Mới  nói  là  

hồi  đó  bố  mày  học  tao.  Chú  học  thì  tại  mình  cũng  có  kiến  thức  hơn  mấy  người  kia.  Dạy  học  

thì  chú  làm  thông  dịch  viên.  Ông  cũng  lanh  lắm,  hỏi  một  cái  trường  ở  gần  đó,  tôi  có  thể  đem  

khách  đến  cho  ông  thì  ông  cho  commision  sao?  Thì  ông  đó  mới  kêu  cứ  mỗi  người  tới  là  cho  

100.  Ông  đăng  báo  chỗ  này  có  người  dạy  học  mà  có  người  dịch  Tiếng  Việt  nữa.  Mà  tại  hồi  đó  

người  Việt  Nam  hiếm  lắm.  Họ  tới  quá  chừng,  người  này  chen  lấn  người  kia  mà  không  có  

chỗ.  Xong  ông  chủ  đó  quỵt  không  trả.  

TVD:  Người  Hàn  Quốc  hả  cô?    

KTN:  Người  Mỹ.  Người  Hàn  Quốc  là  mình  chỉ  mướn  chỗ  thôi.  Thì  vì  họ  không  chịu  nên  mình  

làm  commision  với  họ  một  thời  gian  rồi  mình  đi  ra.  Chú  trong  khi  đi  học  ở  đó  có  một  người  

gọi  ở  West  Covina,  là  người  Mỹ.  Có  người  mách,  nên  họ  biểu  bán  cái  tiệm  đó  cho  10  ngàn,  

đưa  trước    ngàn  rưỡi,  rồi  mỗi  tháng  góp  500.  Cô  mua,  rồi  về  đây  làm  luôn.  Sau  này  lâu  lẵm  

mới  mở  riêng.    

TVD:  Ở  West  Covina  hả  cô?    

KTN:  2715  Đường  Valley  Boulevard.  Giờ  tiệm  đó  hết  rồi.  Chú  hồi  mới  qua  biết  dám  đưa  nó  

ra  small  claim  kiện,  kiện  vì  ông  chú  đó  không  có  giữ  lời  hứa.  Nhưng  mà  tại  vì  không  có  

contrast  gì  hết,  mình  hồi  đó  thật  thà,  thành  ra  cũng  đưa  ra  mấy  người  làm  chứng,  người  nào  

làm  chứng  thì  nó  trả  tiền  người  đó  thôi.  Còn  bao  nhiêu  người  kia  Việt  Nam  ai  mà  dám  ra  toà,  

thành  ra  trong  gia  đình  không  là  bốn  người,  thì  mỗi  người  nó  trả  100,  nên  tổng  cộng  là  400  

VAOHP0079    26  

mình  bỏ  tiền  quảng  cáo  này  kia  nọ.  Bị  gạt  nên  ông  có  cái  bad  experiences.  Mình  tưởng  

người  Mỹ  này  kia,  mà  đến  khi  không  cũng  vậy.  Họ  hứa,  không  có  học  trò  thì  họ  vậy,  đến  khi  

thấy  đông  thì  họ  tiếc,  thấy  20-­‐30  chục  người  trả  đến  mấy  ngàn.  Mà  hồi  đó  tiền  lớn  lắm  nên  

nó  không  trả  luôn.    

TVD:  Mà  lúc  đó  chú  đã  đăng  báo  ở  đâu?    

KTN:  Hồi  đó  hình  như  cũng  có  tờ  báo  nào  tiếng  việt  nào  rồi.  Ông  làm  flyers,  làm  đủ  thứ  hết  

rồi  đem  khách  tới,  cuối  cùng  bị  quỵt.  

TVD:  Thời  gian  này  là  thập  niên  80?    

KTN:  Năm  80  đó  

TVD:  Vậy  mà  chú  cũng  kiện.    

KTN:  Ừ,  biết  ra  kiện.  Tiếng  Anh  tiếng  u  tầm  bậy  tầm  bạ,  mà  dám  ra  kiện  

TVD:  Vậy  là  rút  kinh  nghiệm  lần  sau  làm  business  tốt  hơn.    

KTN:  Về  sau  này  mở  tiệm  cho  cô  thì  ông  đi  học,  xong  rồi  hai  người  làm  tiệm,  rồi  cũng  đụng  

chạm.  Ví  dụ  như  cô  thì  nghề  giỏi,  người  ta  làm  kêu  cô,  làm  xong  thì  kêu  anh  đi  anh  quét  dùm  

cái  tóc  này.  Ông  bỏ  đi  về  nhà  gọi  ra  kêu  là  trước  mặt  khách  coi  chồng  như  thằng  ở.  Khổ  lắm,  

nhưng  mà  bây  giờ  ông  không  làm,  khách  chờ.  Mà  bây  giờ  cô  đi  làm  hết  thì  không  được,  

khách  không  chịu  ông,  vì  cô  kinh  nghiệm  hơn  thì  cô  làm.  Ông  mới  kêu  coi  chồng  như  thằng  

ở,  sai  bảo,  thôi  giờ  tôi  bỏ  tôi  đi.  Rồi  phải  cho  ông  mở  một  tiệm  khác  ở  Pasadena,  xa  lắm  

nhưng  mà  ông  chịu  khó  đi,  tại  vì  làm  mà  tủi  thân  đó.    

TVD:  Cũng  là  tiệm  tóc  hả  cô?    

KTN:  ừ.  

TVD:  Vậy  chú  cũng  làm  hớt  tóc,  cắt  tóc  này  nọ  hả  cô?    

VAOHP0079    27  

KTN:  ừ,  phải  làm  hết.  Tiệm  kia  cũng  có  thợ  sẵn,  mình  chỉ  lại  làm  thêm.  Vợ  chồng  làm  chung  

thì  cũng  có  bị  đụng  chạm,  ông  dễ  hurt  feeling.  

TVD:  Thuý  cũng  có  người  chị  làm  chung  với  chồng  chị  10  năm,  mà  suốt  ngày  cũng  cãi  lộn  

không  à!  Vậy  cô  có  cái  tiệm  đó  bao  lâu  ở  West  Covina?    

KTN:  Có  lâu  đó.  Có  cho  tới  khi  mở  trường  rồi  mới  bỏ.  Chú  cũng  mở  cái  trường  dưới  này.  Lúc  

đó  cũng  có  dư  vài  chục  ngàn,  mà  hồi  đó  làm  sướng  lắm.  Một  tháng  làm  được  hai  ba  ngàn  mà  

nhà  hồi  đó  chỉ  có  60-­‐70  chục  ngàn  thôi  à,  mà  mua  được  rồi.  Cô  mua  một  căn  nhà  giờ  vẫn  

còn,  mua  hồi  đó  chỉ  có  76  ngàn  thôi.  Nhà  ở  trên  đồi  của  Walnut  đó.  Down  rồi  mua.  Hồi  đó  

làm  tóc  cho  mấy  bà  khách,  rồi  bà  bày  lại  mình.  Biểu  assume  cái  loan,  thí  dụ  như  người  ta  

down  bao  nhiêu  trả  được  bao  lâu  rồi  đó,  thì  giờ  mình  take  over  cái  loan  đó,  thì  nó  đỡ  tiền  

giấy  tờ  này  kia  nọ.  Mỗi  năm  mua  một  cái  nhà.  Thì  down  20  ngàn  là  mua  được  rồi.  Mà  mỗi  

tháng  mình  làm  hai  ba  ngàn,  thành  ra  sống  thoải  mái  lắm.  Nhưng  mà  cô  không  có  tay  mua  

nhà.  Cho  nó  mướn  nó  quỵt  không  à.  Làm  mình  điên  đầu  lắm,  nên  cô  không  làm  được.  Cái  

nhà  trước  76  ngàn,  rồi  70  ngàn,  mua  hai  ba  cái  ở  đảo,  cho  mướn  không  được.  Mình  không  

có  tay.  

TVD:  Vậy  thì  làm  sao  chú  với  cô  quyết  định  mở  cái  trường?    

KTN:  Chú  đi  dạy  cho  một  cái  trường.  Tại  lúc  đó  trường  Mỹ  bắt  đầu  có  học  trò  Việt  Nam  qua  

đông.  Nó  mướn  chú  dạy,  làm  assistant  đó.  Trên  nguyên  tắc  là  mình  không  có  teaching  

license  nhưng  mà  mình  có  thể  dạy,  dịch  qua  tiếng  Việt  cho  họ  dạy.  Có  một  trường  bị  dẹp  

tiệm,  nó  đổi  location.  Ông  thầy  giáo  đó  mách  lại  với  chú,  nên  chú  mua.  Mua  đầu  tiên  là  70.  

Cô  mới  biểu  là  thôi,  mình  chỉ  có  mấy  chục  ngàn,  mà  giờ  mình  mua  như  vậy  thì  hết.  Cô  tiếc,  

cô  không  dám  mua.  Chú  mới  nói  là  chịu  khó  đi.  Mua  cái  đó,  đầu  tiên  là  mở  ở  đường  Euclid  

với  Westminster,  chỗ  chợ  người  Việt  đó.  Đầu  tiên  mở  ở  đó.  Chú  chịu  khó  lắm.  Ông  làm  rồi  ở  

VAOHP0079    28  

lại  tiệm  luôn.  Lúc  đó  nhà  còn  ở  Walnut  đó,  ở  lại  tiệm,  clean  up,  làm  hết  một  mình.  Làm  được  

một  thời  gian,  năm  87  là  mở.  

TVD:  Vậy  là  cô  vẫn  còn  cái  tiệm?    

KTN:  Cô  vẫn  giữ  tiệm  lại.  Tiệm  là  support  cái  này,  cái  này  mới  mở  đã  có  tiền  mấy  đâu.    

TVD:  Lúc  đó  năm  tám  mươi  mấy  rồi  thì  cộng  đồng  mình  cũng  bắt  đầu  xây  dựng,  có  nhiều  

người  ở  đây.  Mà  cô  thấy  lúc  đó  có  thay  đổi  về,  như  nhiều  người  thích  đi  vào  nails,  hoặc  là  tóc  

hơn  không  cô?    

KTN:  Lúc  đó  là  chú,  khoảng  giữa,  là  chú  có  đi  làm  Social  Worker  rồi.  Làm  social  worker  cho  

II  đó,  International  Institute.  Chú  làm  social  worker,  có  làm  coordinator  một  thời  gian  rồi  

ông  cũng  ấy,  xong  rồi  budget  hết,  thành  ra  ông  làm  trường,  rồi  đi  dạy  cho  trường.  Trong  lúc  

đó  ông  biết  Việt  Nam  có  chìu  hướng  good,  thuận  cho  người  Việt  Nam  đó,  nên  ông  quảng  cáo,  

nói  là  đến  học.  Trường  học  đông  lắm,  gọi  là  Tam  Beauty  College.    

TVD:  Thường  thường  những  người  đi  đến  học  ở  trường  đó,  cô  chú  có  nhớ  họ  là  người  mới  

qua  không  hay  là  lớn  tuổi?    

KTN:  Đa  số  là  mới  qua.  Trẻ  có  lớn  có    

TVD:  Mà  lúc  đó  đi  học  Beauty  college  mình  phải  lấy  luôn  cả  bằng  Dermatology  luôn  phải  

không?    

KTN:  Học  nails  và  tóc.  Nails  thì  không  xin  được  tiền  trường  chính  phủ.  Tại  chú  mua  trường  

đó  có  phân  binh  sẵn  rồi,  phân  của  chính  phủ  rồi.  Thành  ra  vô  là  xong  rồi.  

TVD:  Rồi  có  cần  tìm  thêm  những  người  thầy  cô  dạy  ở  đó  không  vậy  cô?  Và  họ  ở  đâu,  họ  

được  training  ở  đâu?    

KTN:  Tại  vì  hồi  đó,  mấy  người  trong  nghề  lâu  thì  mình  mướn.  Hồi  đó  có  mướn  thầy  Mỹ.  Mấy  

người  đó  có  license.  Rồi  từ  từ  mình  mới  đào  tạo  mấy  cô  giáo,  học  xong  rồi  học  thêm  teacher  

VAOHP0079    29  

training,  rồi  đi  thi.  Cô  cũng  vậy,  nhưng  mà  chú  biểu  là  mình  cứ  đi  học  teacher  training  đi  có  

thể  sau  này  giúp  trường.  Thành  ra  cô  cũng  đi  học  rồi  cũng  có  teacher  training    

TVD:  Vừa  học,  lại  vừa  có  con,  rồi  vừa  làm  tiệm  nữa.    

KTN:  Ừ  hồi  đó  mấy  người  này  cũng  tội  lắm.  Tâm  với  Linh  đi  gửi,  cũng  tội  lắm.  Anh  Tâm  

cũng  protect  em  lắm,  rồi  đi  gửi.  Cô  mỗi  lần  đến  là  bà  giáo  biểu  chừng  nào  4-­‐5  giờ  là  bắt  đầu  

đứng  ngoài  đó  ôm  cái  bị  đợi  mẹ.  Mà  anh  còn  về  nói:  “Mẹ,  đừng  có  gửi  em  ở  chỗ  này,  bà  này  

không  có  take  care  em  đâu,  bà  mới  clean  up  em  hồi  em  lại  thôi  đó.”  Mà  con  nít  thì  chơi  hồi  

mẹ  gần  đến  thì  mới  clean  thôi  chứ  có  gì  đâu,  mà  anh  méc  đó,  anh  nói  là  bà  mới  rửa  cho  em  

đây  đó.  Rồi  còn  kêu  bà  mặc  quần  của  em  in  side  out  hay  gì  đó,  up  side  down  gì  đó,  bà  mới  

làm  lại  trước  khi  mẹ  đón,  đừng  có  gửi  ở  đây  nữa.  Mà  không  gửi  đó  thì  gửi  đâu  giờ.  

TVD:  Vậy  chỗ  đó  là  chỗ  Việt  Nam  hả  cô?    

KTN:  Không,  của  Mỹ  đó  

TVD:  Ồ,  child  care  của  Mỹ.  Gần  nhà  hay  là  gần  tiệm  cô?    

KTN:  Gần  tiệm  làm.  Gửi  hai  đứa  mà  anh  biết  nói  nên  anh  nói  vậy.  

TVD:  Lúc  đó  anh  Tâm  mấy  tuổi  rồi?    

KTN:  Chắc  Tâm  cũng  bốn  tuổi,  em  thì  hai  tuổi.    

TVD:  Mà  cô  kiếm  được  mấy  chỗ  Child  Care  này  ở  đâu?    

KTN:  Chú  coi  báo.  Ông  cũng  có  Tiếng  Anh  này  kia  nên  coi  báo,  rồi  ông  đem  lại  gửi.  Lần  sau  

thì  cuối  tuần  gửi  nhà  Việt  Nam,  tại  vì  cô  làm  bảy  ngày  luôn.  Mở  tiệm,  mình  thì  mới,  mà  còn  

kiếm  được  tiền  rồi  gửi  về  Việt  Nam  giúp.  Mình  thấy  gửi  100  đô  về  giúp  được  bao  nhiêu,  nên  

ham  lắm,  không  có  nghỉ  ngày  nào  hết.  Cuối  tuần  thì  làm  chủ  nhật  buổi  sáng,  còn  buổi  chiều  

cả  nhà  đi  chợ  với  nhau,  đi  San  Pedro  đó.  Đó  là  cái  treat  của  gia  đình  là  vậy,  cứ  cuổi  tuần  là  

chở  nhau  đi.  Mà  tức  cười  lắm!  Có  lần  gửi  anh  với  em  cuối  tuần  ở  nhà  Việt  Nam,  xong  rồi  anh  

VAOHP0079    30  

nói  là:  “Mẹ,  đồ  chơi  mẹ  đưa  lại  cho  con  chơi  đó,  với  lại  cho  em,  cô  Thuỷ  lấy  cho  con  cô  chơi,  

cô  cho  con  cô  ăn  trước,  rồi  cô  mới  cho  tụi  con  ăn.  Đồ  ăn  của  mình  mà  cô  lại  lấy  cho  con  cô  ăn  

trước,  rồi  cô  cho  con  ăn  cái  dư  lại,  con  nói  là  con  không  đói.  Xong  cô  đánh  con  tại  vì  con  với  

con  của  cô  chơi  với  nhau,  fight  nhau  đó,  rồi  cô  đánh  con.  Con  mới  nói  là  bố  Tâm  không  có  

đánh  Tâm  đâu.  Cô  muốn  cái  gì  thì  cô  về  nói  bố  Tâm,  chứ  đừng  có  đánh.”  Rồi  cô  sợ,  Tâm  mới  

nói  cô  có  gì  sai  thì  cô  phải  nói  với  bố.  Cô  sợ  đó  cô  mới  nói  cái  thằng  này  tôi  đâu  có  đánh,  chỉ  

phủi  nó  thôi.  Bà  đó  nói  vậy.  “Em  đứng  ngay  chỗ  con  kiến,  con  nói  cô,  mà  cô  kêu  không  sợ,  tại  

con  kiến  cắn  em.”    

TVD:  Vậy  là  hai  người  cách  nhau  một  năm?    

KTN:  Đi  gửi  đó,  khôn  lắm.  Ví  dụ  như  cô  chú  đi  đâu  mà  hai  người  phải  đi,  thì  đem  gửi  nhà  bà  

kia,  mà  bà  nói  là  thằng  bé  này  tội  nghiệp  lắm,  nó  ngồi  với  em  nó,  để  cái  đùi  đó  cho  em  ngồi  

rồi  cầm  chai  sữa  cho  em  bú,  xong  anh  biểu:  “Con  ngồi  cái  chân  con  numb  luôn  vậy  đó,  mà  

con  không  có  dám  nhúc  nhích,  con  sợ  em  dậy  không  có  bố  mẹ  em  khóc.”  Cô  đó  mới  kêu  tội  

nghiệp  thằng  bé,  tôi  biểu  đưa  đây  bác  ẵm  em  cho,  nhất  định  nó  không  cô,  nó  cứ  không  cho  

đụng  đến  em  nó.  Bố  mẹ  mà  chưa  về  là  nó  không  cho  đụng  tới.  Nó  cứ  kêu  con  ngồi  cái  chân  

numb  luôn  mà  không  dám  nhúc  nhích  sợ  em  dậy.    

TVD:  Vậy  hai  người  chắc  thân  lắm  hả  cô?    

KTN:  Thân  lắm,  mà  cũng  fight  đánh  lộn,  la  lối  vậy  đó.  Anh  tức  cười  lắm,  vì  hồi  còn  nhỏ  đó,  

mà  chị  này  cũng  lanh.  Anh  biểu:  “Mẹ  ơi  mẹ,  em  không  phải  là  part  of  our  family,  mình  đẻ  ở  

Việt  Nam,  em  đẻ  ở  Mỹ,  không  phải  là  người  gia  đình  mình.”  Cái  chị  này  mới  nói:  “Ok,    here  is  

my  country.  You  guys  go  back  to  your  country.”  Anh  mới  nói  là  em  đuổi  mình  kìa.  Cô  mới  

kêu  sao  con  nói  em  vậy  làm  chi,  em  không  phải  gia  đình  mình  làm  chi.  Mà  mấy  tuổi  mà  đã  

biết  nói  vậy  rồi.  Tức  cười  lắm!    

VAOHP0079    31  

TVD:  Vậy  khi  mà  hai  người  con  của  cô  còn  bé,  thường  cô  dạy  những  gì,  cô  có  muốn  dạy  họ  

biết  nói  tiếng  Việt  hay  là  có  đi  học  thêm  tiếng  Việt  không?    

KTN:  Có  chứ!  Cuối  tuần  cô  cho  mấy  em  đi  chùa,  học  Việt  Ngữ.  Đi  chùa  rồi  đi  học  võ,  rồi  vô  

gia  đình  phật  tử,  cũng  có  đi  sinh  hoạt  với  gia  đình  Việt  Nam,  nên  giờ  mấy  người  này  nói  

được  tiếng  Việt,  mà  viết  được.  

TVD:  Vậy  gia  đình  của  cô  có  những  sinh  hoạt  gì,  hay  là  những  phong  tục  gì  khác  với  bên  Việt  

Nam  không?  Như  là  sinh  nhật,  Thuý  có  nghe  nhiều  người  kể  sinh  nhật  thường  thường  

không  có  làm  tiệc  tùng  bên  Việt  Nam  nhiều,  mà  giờ  sang  Mỹ  ai  cũng  làm  birthday  party  khi  

nào  cũng  có.  

KTN:  Đúng  rồi!  Tại  Tâm  với  Linh,  Tâm  sinh  ngày  1  tháng  12,  Linh  thì  27  tháng  11,  thành  ra  

hai  anh  em  cứ  làm  một  cái  sinh  nhật.    

TVD:  Rồi  để  tiếp  theo  Thuý  xin  phép  hỏi  cô  khi  cô  về  Việt  Nam  là  lúc  nào?    

KTN:  Ồ,  cô  về  sớm  lắm.  Năm  87  là  cô  về  rồi  đó.    

TVD:  Ồ,  vậy  là  trước  cả  95  luôn  hả  cô?    

KTN:  Tại  vì  cô  nhớ  bố  cô  quá.  Trước  khi  cô  đi  để  lại  bố  già,  thành  ra  cô  xót  lắm,  lúc  nào  cũng  

nhớ  hết.  Nên  năm  87  lần  đầu  tiên  có  phong  trào,  có  một  nhóm  đầu  tiên,  nhóm  của  ông  

Vượng  đó,  mới  tổ  chức  về,  gọi  là  Việt  Kiều  yêu  nước  từ  Canada,  Pháp  này  kia.  Họ  về  đây,  rồi  

từ  đây  mới  đi  về.  Một  nhóm  có  mười  mấy  người.  Mỗi  người  từ  một  nước  khác.  Hồi  đó  còn  

khó  khăn  lắm.  Lần  đầu  tiên  cô  về  là  năm  87.    

TVD:  Vậy  giờ  cô  đi  với  gia  đình  hay  là  đi  một  mình?    

KTN:  Đi  một  mình  à.  Chú  sợ  lắm.  Chứ  không  cô  đi  với  chú.  Chú  biểu  là:  “Em  suy  nghĩ  kĩ  đi,  

bây  giờ  ba  già  thì  ba  chết  chứ  còn  bây  giờ  các  con  còn  nhỏ,  mà  em  em  đi  rồi  có  chuyện  gì  thì  

sao.”  Cô  mới  nói  là  đi  thì  đi,  chết  thì  chết  thôi,  cô  cứ  đi  à.  Cô  đi  thì  kết  quả  lắm.  Cô  về  giúp  

VAOHP0079    32  

được  má  chồng,  gia  đình  cô.  Cô  đi  đâu  công  an  còn  đi  theo  đó.  Nó  ngồi  kế  bên  à,  nghe  mình  

nói  gì.    

TVD:  Vậy  có  phải  trả,  trình  gì  không  cô?    

KTN:  Everything!  Mà  cô  cũng  gan  lắm,  đi  tour  mà,  đi  ra  đến  Hà  Nội.  Ông  xã  cô  mấy  chục  năm  

không  có  gần  mẹ,  nên  ông  cũng  nhờ  cô  về  gặp  mẹ  ông.  Rồi  cô  về  đến  Hà  Nội,  nó  cho  vô  

khách  sạn,  cô  vô  khách  sạn  là  cô  đã  hỏi  thăm  người  ta  rồi.  Vô  khách  sạn  đưa  đồ  xong  là  cô  đi  

ra  một  mình,  kêu  xích  lô  cô  đi.  Mà  giấy  tờ  thì  nó  giữ  hết,  giữ  passport  hết.  Cô  không  có  gì  hết  

mà  cô  cứ  đi.  Cô  hỏi  phố  này  phố  kia  ở  đâu  là  xích  lô  cứ  chở  cô  đi.  Cô  về  mà  bà  má  chồng  

không  biết  mặt  cô  là  ai.  Cô  vô  nhà  thấy  cái  hình  của  cô  là  cô  biết  rồi.  Cô  hỏi  bà  đâu?!  Thì  mấy  

đứa  nhỏ  hàng  xóm  mới  biểu  là  bà  đi  chơi  rồi,  cô  mới  kêu  tụi  nó  là  mời  bà  về  nhà  có  khách.  

Cô  nói  là  vợ  của  ông  Diễm  này  kia.  Bà  hết  hồn  vô  nhà  khép  cửa  lại.  Nói  này  kia,  rồi  cậu  em  

mới  chở  cô  vô  lại  trong  khách  sạn.  Người  ta  mới  la  lối  om  xòm,  kêu  bà  này  gan  quá.  Đi  đại  

chứ  gan  gì.  Tour  thì  ngày  mai  đi  lại  rồi,  làm  sao  mình  gặp.  Chờ  họ  cho  phép  mình  thì  sao  đi  

nên  cứ  đi  đại.  Tới  hồi  cô  về  thấy  tình  trạng  gia  đình  cô  mới  hiểu  nên  mới  gửi  đồ.  Hồi  đó  đâu  

có  biết  gửi  xe  đạp,  gửi  này  kia.  Nó  lưu  manh  lắm!  Ngay  cả  đứa  cháu  đi  lãnh  cho  cụ  cái  xe  

đạp,  nó  đã  gỡ  cái  bàn  đạp  ra  rồi.  Cái  làm  sao  bán  được,  phải  bán  cho  nó,  thì  nó  mới  có  cái  

bàn  đạp  để  vô.  Thành  ra  cụ  khổ  lắm,  kêu  là  đừng  có  gửi  cho  mẹ,  mỗi  lần  gửi  là  mẹ  còn  khổ  

hơn  nữa.  Lúc  đó  cô  cũng  lanh,  cô  không  có  đem  tiền,  chỉ  để  trong  sài  gòn  thôi.  Đi  ra  ngoài  đó  

mình  sợ  đó.  Cô  mới  mượn  ông  dó  500  đô,  dắt  bà  cụ  ra  ngân  hàng  ngoại  thương  đó,  mở  cho  

cụ  cái  account  500  đô,  rồi  biểu  mỗi  tháng  đưa  cho  cụ  50  đồng  thôi,  là  mình  đã  được  cả  năm  

rồi.  Mỗi  tháng  là  mướn  xích  lô  chở  bà  cụ  ra  mở  account.  Bà  mới  kêu  sao  con  lanh  thế,  con  

biết  được  mấy  cái  này.  Ở  ngoại  quốc  thì  chuyện  đó  là  thường  mà,  có  gì  đâu.  Kể  từ  đó  đi  là  cụ  

đỡ  khổ.  Tại  vì  nhờ  người  nhà  đi  thì  nó  cũng  ấy,  nên  cô  cứ  nhờ  ông  xích  lô  mỗi  tháng  lại  chở  

VAOHP0079    33  

bà  cụ  ra  cho  bà  cụ  lãnh  tiền.  Lãnh  được  tiền,  nó  cho  mua  được  đồ  PS,  cho  được  bao  nhiêu  

cái  nữa.  Trời  ơi,  mẹ  sướng  lắm.  Mẹ  mua  ra  một  cái  là  người  ta  xúm  lại  kêu  cụ  xíu  nữa  mua  

cái  này  cho  con,  mua  cái  kia  nè.  Mua  ở  đó  là  có  lời  liền.  Mấy  người  đó  mua  không  được.  Có  

dollar  thì  mới  mua  được.  Người  ta  dặn  dặn  cái  này  cái  kia.  Cụ  lãnh  50  đồng  ra  là  cụ  mua  hết,  

bán  ra  được  60-­‐70  đô  nữa.  Cụ  vui  lắm.  Cụ  nói  người  ta  xúm  lại  nịnh  mẹ  gần  ngày  lãnh  tiền,  

mấy  dân  buôn  đó,  nịnh  để  cụ  mua  cái  này  cho  con.  Mình  gửi  về  nhà  mấy  trăm  đô  về,  người  

nào  đó,  con  cháu  nó  giữ,  rồi  control  không  đưa  cho  cụ,  khổ  lắm.  Thành  ra  cô  về  như  vậy  cô  

giúp  được.  Con  trong  phía  bố  cô  thì  cô  đánh  vàng.  Ví  dụ  như  một  lượng  vàng  đánh  ra  mười  

cái  khoen  nhỏ  nhỏ  vậy  nè,  rồi  đưa  cho  ai  lãnh,  nuôi  cụ,  mỗi  một  tháng  chia  ra.  Thành  ra  có  

chừng  một  ngàn  đô,  ở  ngoài  Bắc  500,  trong  Nam  500,  là  bố  mẹ  sống  thoải  mái.  Cô  thì  mình  

cũng  chữ  hiếu,  mình  thương  cha  mẹ.  Cô  thương  bố  mẹ  cô  sao  thì  cũng  thương  bố  mẹ  chồng  

vậy,  nên  cô  cũng  được  gia  đình  chồng  quý.    

TVD:  Khi  cô  về  năm  87  đó,  cô  thấy  nước  mình  có  thay  đổi  gì  không?  Từ  75  đến  87  đó  có  gì  

thay  đổi  không  cô?    

KTN:  Không!  Lúc  đó  là  đi  xuống.  Sau  đó  thì  mới  đi  lên.  Chứ  từ  75  đến  87  thì  lúc  đó,  trời  ơi,  

thấy  lúc  trước  thế  sao  giờ  tệ  hơn.  Nó  đi  xuống.    

TVD:  Căn  nhà  cô  bỏ  lại  thì  sao  hả  cô?    

KTN:  Cô  về  cô  phải  cho  tiền  để  sửa  sang  lại,  mối  mọt  này  kia  

TVD:  Ba  cô  vẫn  ở  đó  hay  sao?    

KTN:  Ừ,  bà  cô  vẫn  sống  ở  đó.    

TVD:  Rồi  chắc  từ  87  đến  bây  giờ  chắc  cô  về  rất  là  nhiều  hả  cô?    

VAOHP0079    34  

KTN:  Rất  là    nhiều.  Mỗi  lần  cô  không  ở  hẳn,  nhưng  mà  mỗi  lần  cô  đi  du  lịch,  đi  Korea  hay  

này  kia,  cô  thích  du  lịch  đó,  đi  đâu  cô  cũng  ghé  qua  Việt  Nam.  Hay  là  đi  Nhật  hay  gì  đó  cũng  

có  ghé  qua,  cũng  ở  vài  ngày.  

TVD:  Cô  có  nhớ  lần  đầu  tiên  cô  dẫn  con  cô  về  Việt  Nam  không?    

KTN:  Oh  yeah!  Lần  đầu  tiên  dẫn  con  cô  về  Việt  Nam  là  năm  90,  lúc  đó  Tâm  đã  xong  high  

school  rồi  dẫn  về.  Anh  có  good  experiences  lắm.  Dẫn  về  thăm  bà  nội,  rồi  sau  đó  có  lần  bà  nội  

té  mà  cô  chú  không  về  được.  Tâm  thay  mặt  anh  về.  Tại  vì  anh  đi  gia  đình  phật  tử  đó,  anh  

biểu  về  làm  thượng  thọ  cho  bà,  tại  vì  không  biết  bà  có  sống  nổi  không.  Xong  anh  nói  cả  họ  

người  ta  đồn,  thằng  bé  khôn  quá,  tự  nhiên  anh  lấy  bịch  kẹo  M&M  để  trên  đầu  rồi  vô  quỳ  bà  

nội  trong  phòng.  Anh  nói:  “Xin  thân...  xin  già  đau  chết,  cõi  phụ  sinh  nghĩ  thật  ngắn  thay....  

còn  mấy  mất  điều  hay.”  Anh  thích  cái  bài  đó,  anh  thuộc,  anh  biểu  thay  vì  chữ  bố  mẹ  thì  con  

thay  bằng  chữ  bà.  Con  đọc  thuộc  nói  cho  bà  nghe,  rồi    bà  kêu  con  nói  cái  gì  đấy.  Kêu  con  đọc  

lớn  lên  tại  ngọng  quá.  Đọc  lớn  cho  bà  nghe  nên  bà  khóc  quá  trời.  Kêu  là  trời  ơi  sao  con  khôn  

quá  vậy.  Con  đâu  có  biết  đâu,  con  học  bài  đó  thì  con  nói.  Thay  vì  là  bố  mẹ  thì  con  nói  bà.  Bà  

mới  biểu  thằng  bé  khôn  quá.  Đội  gói  kẹo  M&M  vào  quỳ  trong  phòng  bà  để  nói  tại  vì  bà  đau  

chân  mà.  Mấy  người  ngoài  kia  đứng  coi,  thấy  bà  khóc.  Anh  cũng  khéo,  anh  làm  vậy,  bà  mới  

kêu  bố  mày  về  không  được,  mày  còn  hơn.  

TVD:  Cô  có  nói  với  Thuý  là  bây  giờ  cô  đã  về  hưu  rồi.  Mới  đây  hả  cô?    

KTN:  Ừ,  cô  về  hưu  rồi,  về  mới  được  có  một  năm  à.  Tại  vì  tuổi  thật  của  cô  là  66,  hồi  năm  

ngoái,  năm  nay  cô  67.  Nhưng  trong  giấy  tờ  khai  sanh  cô  tụt  hai  tuổi,  thành  ra  cô  muốn  đi  du  

lịch,  cô  bận  rộn,  nên  Tâm  cũng  nói  cô  tuỳ  mẹ,  nếu  mẹ  muốn  nghỉ  ngơi.  Mà  cô  có  làm  thêm  

nữa  thì  cũng  đâu  có  xài  gì  đâu.  Nên  cô  quyết  định  nghỉ  năm  cô  64  trong  tuổi,  nhưng  thật  ra  

năm  66  tuổi  của  cô  đó,  là  cô  về  hưu.    

VAOHP0079    35  

TVD:  Cô  nghỉ  hưu  là  từ  trường  Advance  Beauty  college?  

KTN:  Advance  Beauty  College.  

TVD:  Thuý  cũng  quên  hỏi  cô  về  vụ  Tam  beauty  college  rồi  tới  Advance  Beauty  College?    

KTN:  Ừ,  Tam  beauty  college  rồi  sau  đó  tới  năm  97  là  chú  bị  stroke,  chú  bị  stroke  thì  đóng  

cửa  trường  một  thời  gian.  Sau  đó  thì  mở  lại.  Linh  với  Tâm  hồi  đó  đang  học  medical  school,  

thì  Linh  đã  làm  cô  giáo  ở  Santa  High  đó.  Thì  mở  lại,  Linh  take  care,  đổi  thành  Advance  

Beauty  College    

TVD:  Ở  địa  điểm  bây  giờ  luôn  hả  cô?    

KTN:  Ừ,  building  đó  giờ  là  thành  nhà.  Cô  chỉ  là  landlord  thôi,  collect  tiền  rent.  Cô  vẫn  phụ  

với  Tâm.  Tâm  ra  trường,  không  có  làm  nghề  bác  sỹ  mà  lại  đi  làm  MBA,  thì  anh  thích  cái  đó  

thì  anh  làm  thôi.  Anh  ra  trường  đưa  cái  bằng  MD  nói  là,  con  học  xong  cái  này  con  trả  hiếu  bố  

mẹ,  bây  giờ  con  đi  lo  việc  của  con.  Cô  mới  nói  trời  ơi  sao  con  không  có  thi  board  này  kia  cho  

xong,  anh  biểu  là  con  thi  xong  con  cũng  không  có  làm,  tại  chân  con  chạy  mà  con  ngồi  làm  cái  

này  con  cũng  không  thích,  mà  cũng  không  tốt  cho  bệnh  nhân  nữa,  tại  con  không  có  thích.  

Nên  anh  đi  làm  MBA  thì  vui  hơn.    

TVD:  Vậy  là  lúc  còn  nhỏ  phải  cô  chú  khuyến  khích  anh  Tâm  học  không?    

KTN:  Of  course  nhà  nào  cũng  vậy.  Thì  bố  biểu  nguyện  vọng  của  bố  bao  nhiêu  đó  thì  làm  thôi.  

Nó  làm  mà  nó  không  có  khiếu,  tại  trí  nhớ  anh  không  có  tốt  lắm  nên  anh  chẳng  nhớ  ba  tên  

thuốc  nhiều.  Anh  làm  không  có  hứng  thú.  Anh  thích  chạy  vậy  thôi.  Ngược  lại  chồng  của  Linh  

thì  đi  theo,  thích  mới  làm  nghề  y  khoa  được.  Anh  mới  kêu  thôi  thì  vài  bữa  con  mở  cái  clinic  

cho  Chuẩn  làm,  con  chạy  vòng  ngoài.    

TVD:  Vậy  bây  giờ  cô  về  hưu  rồi  sinh  hoạt  hằng  ngày  của  cô  ra  sao?    

VAOHP0079    36  

KTN:  Cô  về  hưu  rồi  thì  cô  đi  du  lịch,  rồi  cô  đạo  tràm  thì  đi  tụng  kinh,  buổi  sáng  sớm  là  6  giờ  

dậy  cô  tụng  kinh,  cô  lạy  sám  hối,  108  lạy.  Cô  thấy  cô  khoẻ  ra,  rồi  cô  đi  tập  thể  thao,  tới  giờ  

Thuý  gọi  cô  là  cô  vẫn  còn  ở  ngoài  park  nè.  Cô  tập  tai  chi,  khí  công.  Họ  có  group  người  Tàu,  

tập  tai  chi,  còn  đi  bộ  thì  đi  với  người  Việt  Nam.  Cô  ra  thì  đi  bộ,  rồi  tập  tai  chi,  khí  công,  múa  

quạt,  rồi  cô  mới  về.    

TVD:  Làm  sao  cô  tìm  được  cái  nhóm  đó?    

KTN:  Tại  cô  đi  bộ,  cô  thấy  người  ta  lại  coi,  thì  người  ta  ngoắt  cô  vô,  bắt  đầu  mình  join  vô  với  

người  ta.  Ngày  thứ  hai  với  thứ  tư  thì  cô  đi  học  computer.    

TVD:  Cô  học  computer  ở  đâu  vậy  cô?    

KTN:  Ở  chỗ  của  người  Việt  Nam  nè,  dạy  tháng  30.  Thì  thoải  mái  hơn  chứ  dạy  chỗ  free  thì  

mình  không  tiện.  Nên  cô  học  ở  đây  vui  lắm,  mấy  người  già  không  à.  Học  tới  đâu  quên  đó.  

Ông  thầy  kêu  là  không  sao  hết  á.  Mấy  người  quảng  cáo  cho  vô  học,  biểu  là  tánh  tôi  hay  quên,  

ông  mới  nói  là  lớp  này  học  quên,  không  sao  hết.  Vô  học,  về  không  làm  homework  gì  hết.  

Quên  hết  trơn,  học  mới  có  mấy  tháng  thôi.  Học  rồi  có  mấy  người  già  không  thôi,  thành  ra  

vui  lắm.  Cô  học  thứ  hai,  thứ  tư.  Rồi  cô  đi  du  lịch  xa  xa  thì  cô  cũng  đi  nhiều  rồi,  đi  Argentina,  

đi  Nga,  có  nhóm  khác  thích  đi  du  lịch  thì  cô  đi.  Một  năm  ít  nhất  là  một  lần  đi  cruise,  để  cho  

mình  relax.  Dạo  này  cô  không  thích  đi  cruise  nữa,  tại  vì  cô  ăn  chay  trường  đó,  thành  ra  cô  đi  

cái  đó  mình  không  ăn  được,  khó  ăn  nên  mình  cũng  không  đi.  Nhưng  mà  It’s  ok,  cô  have  it’s  

enough.  Rồi  tối  tối  qua  mấy  đứa  cháu.  

TVD:  Cô  có  6  đứa  cháu  phải  không?    

KTN:  6  đứa,  mà  hai  đứa  con  gái  này  nè,  nó  cứ  thích  bà  ngủ,  tại  nó  ngủ  riêng  sợ,  nó  cứ  nửa  

đêm  chạy  qua  phòng  bố  mẹ  nó  hoài,  hễ  có  con  thì  cô  nằm  với  nó.  Nó  biểu  cô  bà  ở  nhà  làm  gì,  

VAOHP0079    37  

bà  ngủ,  bà  ngủ  một  mình  uổng  quá,  bà  qua  đây  ngủ  với  My  đi,  My  thích  bà  ngủ.  Có  ông  ở  nhà  

thì  ở  nhà,  còn  ông  hay  đi  Việt  Nam  thì  nó  biểu  ngủ  ở  nhà  một  mình  uổng.    

TVD:  Vậy  là  hai  đứa  cháu  sang  nhà  ngủ  với  cô?    

KTN:  Đâu  có,  cô  sang  nhà  ngủ  với  nó.  Chứ  nó  chạy  sang  đây  cũng  phiền.  Buổi  sáng  cô  không  

đi  tập  thể  thao  được.  Nó  ở  đây  thì  khó  đi,  chứ  ở  bên  nhà  nó,  cô  sang  bên  đó  rồi  5  giờ  sáng  cô  

về.    

TVD:  Vậy  là  gia  đình  ở  gần  hết?    

KTN:  Gần,  ở  Fountain  Valley  ngay  đây  nè.  Linh  cũng  có  cái  nhà  ở  Orange  cho  thuê.  Tâm  hồi  

đó  thì  ở  đây,  Tâm  cũng  mua  cạnh  nhà  Linh  đó,  đi  bộ  qua  được.  Rồi  hai  đứa  tụi  nó  đi  học  rồi  

con  cái  nữa.  Cô  so  far  cũng  thấy  happy.    

TVD:  Cô  thấy  có  những  thế  hệ  sau  này  cháu  của  cô,  cô  có  những  hy  vọng  gì  ở  nó  cũng  như  

tuổi  trẻ  cho  cộng  đồng  người  Việt  ở  Mỹ?    

KTN:  Tụi  nhỏ  này  giờ  đã  đi  học  tiếng  Việt  rồi  đó.  Hôm  qua  con  bé  con  này  hai  tuổi  mấy  mà  

biết:  “Công  cha  như  núi  Thái  Sơn.”  Rồi  biểu  ai  dạy  con,  kêu  là  bà  Lộc,  cô  giữ  em  đó.  Thẳng  cu  

trẻ  con  của  Tâm  nói  cô,  thường  thường  Christine  vợ  Tâm  đón  hết  về  nhà  rồi  bữa  nào  rảnh  

bố  mẹ  nó  sang  đón,  còn  khi  nào  kẹt  thì  cô  sang  rước  về  nhà  dùm  cho  về  nhà  nó.  Nó  nói  là:  

“my  grandma  takes  me  home,  nó  biểu  là  my  grandma  too.”  Thằng  kia  nó  biểu:  “bà  nội  ơi,  tên  

bà  là  bà  nội  hả?”  Con  này  mới  kêu  là  bà  là  bà  ngoại.  Xong  rồi  nó  kêu:  “my  grandma’s  driving  

a  car.  Your  grandma  isn’t  driving  a  car.”  Có  cô  người  làm  giữ  em  đó.  Nó  mới  nói  thằng  nhỏ  

bên  này:  “Your  grandma  is  taking  a  bus.”  Mấy  đứa  cháu  cũng  vui  lắm.  Cô  cũng  may  mắn  là  

Christine  vợ  Tâm  rất  là  dễ  thương.  Rồi  con  rể  chồng  Linh  cũng  rất  là  dễ  thương.  Thương  mẹ  

lắm,  không  có  nhờ,  người  làm  hay  tụi  nó  phải  đi  đâu  thì  mướn  người  làm  thêm,  không  có  bỏ  

cô  in  charge,  nhưng  mà  cô  volunteer,  tối  rảnh  thì  qua  ngủ  với  cháu  mình,  cũng  vui  mà.  Tại  vì  

VAOHP0079    38  

cô  có  đạo  tràm  thì  sáng  cô  chạy  về,  còn  hồi  đó  cô  ngồi  thiền  thì  ngồi  ở  trong  phòng  luôn.  Con  

cháu  nó  mới  kêu  bà  ơi  bà.  Mới  nói  đừng  có  kêu  bà  khi  bà  đang  ngồi  thiền.  Nó  biểu  tưởng  sợ  

bà  chết  tại  không  thấy  bà  nhúc  nhích,  sợ  bà  chết.  Nói  là  không,  bà  không  có  chết,  kêu  bà  là  

bà  không  ngồi  thiền  được,  bà  phải  đi  về  nhà.  Nó  ngồi  thiền.  Mấy  cháu  cô,  tại  cô  theo  đạo  

phật  đó,  nên  khi  ngủ  để  cái  băng  thay  vì  ru  nó  thì  để  băng  năm  mô  a  dì  đà  phật  cho  nó  nghe  

để  ngủ.  Con  cháu  mới  nói  nam  mô.  Cô  không  biết  cô  mới  biểu  vô  đầu  rồi  nên  giờ  con  nó  cứ  

đòi  đi  mo.  Nó  kêu  không  phải  đâu  mẹ,  nó  đòi  gì  chứ  không  phải  đi  mo  đâu.  Đi  mo  cái  gì  nó  

mới  chỉ  cái  đó,  nên  mới  hiểu  là  nam  mô.  

TVD:  Cô  ở  gần  little  Saigon,  cô  có  sinh  hoạt  gì  những  hội  Việt  Nam  không  cô?    

KTN:  Cô  thì  có  mà  không.  Cô  thì  thích  tôn  giáo  hơn,  chứ  còn  biểu  tình  này  kia  thì  cô  không  

thích.  Tô  giáo  thì  ở  đây  có  nhiều  chỗ  giảng  đạo  thì  cuối  năm  chủ  nhật  cuối  tuần  là  cô  đi  sinh  

hoạt.  Khi  nào  có  những  khoá  tu  nào  rồi  Phước  Lộc  Thọ  cần  thiết  gì  thì  cô  mới  ra  thôi.  Chứ  

ngay  giờ  TV,  tin  tức  gì  cô  cũng  không  quan  tâm,  tại  vì  nó  làm  cho  mình  bận  tâm  đó.  Cô  cũng  

ít  như  vậy  lắm.    

TVD:  Cô  có  nhắc  là  cô  làm  những  công  việc  từ  thiện  về  Việt  Nam  đó.  Cô  có  thể  nói  sơ  một  

chút  về  cái  đó  không?    

KTN:  Cô  vẫn  còn  đó.  Những  hội  từ  thiện,  như  chỗ  này  sắp  gây  quỹ  cất  chùa,  thì  cô  làm  với  cô  

nhi,  với  tu  sinh,  là  mấy  người  đi  tu  mà  còn  nhỏ  đó,  thì  cô  bảo  trợ  từng  năm,  cô  gửi  tiền  về  để  

nuôi.  Cô  thích  đi  du  lịch,  nhưng  mà  cô  đi  nhiều  thì  cô  feel  bad,  làm  mấy  người  đó.  Thì  dụ  cô  

spend  $2000  cho  chuyến  này,  thì  cô  phải  nghĩ  là  cô  có  $1000  để  cô  cho  từ  thiện  hay  làm  gì  

đó,  thì  cô  mới  feel  good  để  mà  đi.  Mình  thấy  mình  được  hưởng  nhiều  quá,  trong  khi  những  

người  bên  cạnh  còn  khổ,  nên  cô  mang  tâm  tư  đó  nên  cô  thấy  mình  giải  quyết  là  có  thể.  Tại  

cô  thấy  hồi  nhỏ  mình  cũng  khổ  rồi,  mình  thấy  là  những  người,  mình  hồi  còn  bé  mà  nghĩ  

VAOHP0079    39  

rằng  nếu  mình  có  ăn,  ai  giúp  được  mình  thì  đỡ  bao  nhiêu.  Mà  mình  không  dám  nghĩ  tới.  Thì  

giờ  với  tâm  tư  đó  của  mình  thì  mình  giúp  lại  người  đó  thì  người  ta  chắc  cũng  vui  lắm.  Thành  

ra  cô  mở  tâm  hơn.  Cô  giúp  được  mấy  người  đang  khó  khăn  đó.  Tâm  với  Linh  cũng  dễ  chịu  

đó.  Tâm  nói  mẹ  thích  làm  gì  thì  mẹ  cứ  làm  đi,  mẹ  có  thì  mẹ  làm,  chứ  mẹ  chết  mất  cũng  để  

cho  tụi  con,  thì  lúc  đó  con  thấy  mẹ  không  dám  xài,  tụi  con  xài  cũng  không  có  feel  good,  bây  

giờ  mẹ  cứ  cho  thoải  mái,  đến  lúc  mẹ  còn  lại  cho  tụi  con  thì  tụi  con  thoải  mái  xài.    

TVD:  Thuý  giờ  cũng  hết  những  câu  hỏi  rồi,  Thuý  cũng  cảm  ơn  cô  rất  nhiều.    

KTN:  OK!  Cô  cũng  hân  hạnh  rất  là  nhiều,  nói  chuyện  với  em  hôm  nay  rất  là  vui.