Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi...

105
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiuli fakultetis magistraturis me-4 semestris magistrantis sergi jorbenaZis samagistro naSromi Temaze: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul samoqalaqo samarTalSi xelmZRvaneli: sruli profesori besarion zoiZe Tbilisi 2011

Transcript of Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi...

Page 1: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

ivane javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo universitetis

iuridiuli fakultetis magistraturis

me-4 semestris magistrantis

sergi jorbenaZis

samagistro naSromi Temaze:

Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da

germanul samoqalaqo samarTalSi

xelmZRvaneli: sruli profesori besarion zoiZe

Tbilisi

2011

Page 2: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

II

Semoklebani § _ germaniis samoqalaqo kodeqsis Sesabamisi muxlis aRmniSvneli _ paragrafi a. S. _ ase Semdeg gv. _ gverdi ix. _ ixile szak _ saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi sk _ saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi ssk _ saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi sssk _ saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi sxsk _ saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi sxv. _ sxva Sead. _ Seadare Semdg. _ Semdgomi

BGB – Bürgerliches Gesetzbuch _ germaniis samoqalaqo kodeqsi

bzw.- beziehungsweise _ ufro zustad S. – Seite _ gverdi

Siehe _ ixile

usw.- und so weiter _ da a.S.

Vgl. – Vergleich _ Seadare

Ver. – Verlag _ gamomcemloba

Page 3: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

III

Semoklebani..............................................................................................................................................II Sesavali........................................................................................................................................................1 I. Secdoma, rogorc samarTlebrivi Sedegi.............................................................5 1. garigeba.................................................................................................................................. ...........................................5 1.1 nebis gamovlena.............................................................................................................. ...............................6 1.2 nebis nakli.......................................................................................................................................................7 1.2.1 iZuleba.........................................................................................................................................................8 1.2.2 motyueba..................................................................................................................... ..................................8 1.2.3 Secdomis faqtis gansazRvra..................................................................................................8 1.2.3.1 ucodinroba......................................................................................................................................9 1.2.3.2 mxareTa gansxvavebuli Sexedulebebi xelSekrulebis dadebisas..........................................................................................................................................10 2. Secdoma garigebaSi, rogorc nebis naklis erT-erTi saxe........................................12 2.1 arsebiTi Secdoma......................................................................................................................................13 2.1.1 nebis gamovlena arsebiTi Secdomisas........................................................................14 2.1.2 garigebaSi monawile mxaris iniciativa....................................................................15 2.1.3 nebis gamovlena da uyuradReboba..................................................................................16 2.1.4 samarTlebrivi Sedegi.................................................................................................................17 2.1.5 samarTlebrivi Sedegis gardauvaloba......................................................................18 2.1.6 konkretuli SemTxvevis mniSvneloba...........................................................................19 2.2 wvrilmani Secdoma.................................................................................................................................20 2.2.1 nebis gamovlena wvrilmani Secdomisas...................................................................20 2.2.2 wvrilmani Secdoma, sxvisi saxeliT dadebuli garigebis dros.21 2.23 samarTlebrivi Sedegi.................................................................................................................22 2.2.4 konkretuli SemTxvevis gansazRvra.............................................................................23 (1) sasamarTlo gadawyvetileba............................................................................................24 (2) miRebuli Sedegis analizi................................................................................................26 2.3 Secdoma sxva saxis sacilo garigebis arsebobisas............................................28 2.3.1 Secdoma motyuebiT dadebul garigebaSi................................................................29 2.3.2 Secdomis faqtis uguvebelyofa motyuebiTa da marTlsawinaaRmdego da amoraluri garigebisas..........................................35 2.3.3 amoraluri da marTlsawinaaRmdego garigebis momwesrigebeli normebis konkurencia motyuebiT dadebuli garigebis Sesabamis normebTan mimarTebaSi.....................................................................................................................41 2.3.4 iZulebiT dadebuli garigeba..............................................................................................42 2.3.4.1 Secdoma iZulebaSi..................................................................................................................43 2.3.4.2 iZulebis faqtis mniSvneloba Secdomisas.....................................................43 2.3.4.3 miRebuli Sedegis analizi.............................................................................................44

Page 4: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

IV

II Secdomis saxeebi qarTul da germanul samoqalaqo samarTalSi......................................................................................................................................45 1. Secdomis saxeebi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi..................................................45 1.1 Secdoma garigebis tipis arCevaSi........................................................................................48 1.2 Secdoma garigebis SinaarsSi....................................................................................................50 1.3 Secdoma garigebis safuZvelSi................................................................................................51 1.4 Secdoma kontrahentis pirovnebaSi......................................................................................51 1.4.1 Secdoma kontrahentis pirovnebaSi, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 74-e muxlis pirveli nawilis mixedviT...............................................51 1.4.2 Secdoma sagnis ZiriTad TvisebebSi......................................................................55 1.5 Secdoma uflebaSi.............................................................................................................. ...................55 1.6 miRebuli Sedegis analizi...........................................................................................................57 2. Secdomis saxeebi germaniis samoqalaqo kodeqsSi...........................................................58 2.1 SinaarsSi daSvebuli Secdoma (der Inhaltsirrtum).........................................................59 2.1.1 SinaarsSi daSvebuli Secdoma, arsebiTi Secdomis sxva saxeebTan mimarTebaSi........................................................................................................60 2.1.2 SinaarsSi daSvebuli Secdomis samarTlebrivi buneba konkretuli SemTxvevisas................................................................................................61 (a) nivTis obieqtSi Secdoma................................................................................................61 (1) SeTavazeba da imedovnebiT daSvebuli Secdoma.............................61 (2) SeTavazeba da mxedvelobaSi armiRebis gamo daSvebuli Secdoma..............................................................................................................................................62 (b) nivTis TvisebaSi Secdoma..............................................................................................63 (g) SinaarsSi daSvebuli Secdomis gansxvaveba nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdomisgan...................................................................................................63 (d) miRebuli Sedegis Sejameba..........................................................................................65 2.2 ganmartebaSi daSvebuli Secdoma (der Erklärungsirrtum).........................................66 2.2.1 der Kalkulationsirrtum _ gamoTvlaSi daSvebuli Secdoma.......................66 2.2.2 dokumentSi arsebuli Sinaarsis waukiTxavad xelmowera, rogorc Secdoma ganmartebis aqtSi....................................................................67 (1) dokumentis dadastureba SeTanxmebis safuZvelze..............................68 (2) dokumentze xelmowera SecdomiT..........................................................................68 (3) ganmartebaSi daSvebuli Secdomis gamijvna SinaarsSi daSvebuli Secdomisgan.....................................................................................................68 2.3 TvisebaSi daSvebuli Secdoma (der Eigenschaftsirrtum).............................................70 2.4 Secdoma gadacemaSi (nebis gamovlenis SetyobinebaSi _ der Übermittlung)...........................................................................................................................................72

3. Sualeduri Sedegi................................................................................................................................................73

Page 5: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

V

III Secdoma motivSi..........................................................................................................................74 1. motivi................................................................................................................................................................................74 2. motivSi daSvebuli Secdoma saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT.......................................................................................................................................................................76 3. motivSi daSvebuli Secdoma germaniis samoqalaqo kodeqsis mixedviT........................................................................................................................................................................77 4. nebis gamovlenamde daSvebuli Secdoma.......................................................................................78 5. samarTlebrivi Sedegi......................................................................................................................................79 6. miRebuli Sedegis analizi.........................................................................................................................79

IV SecdomiT dadebuli garigebis samarTlebrivi Sedegi......................80 1. garigebis sacilooba.................................................................................................................................... ...80 2. garigebis baTiloba..........................................................................................................................................81 (1) samoqalaqo-samarTlebrivi xelSekrulebis baTiloba...........................................82 (2) administraciuli xelSekrulebis baTiloba....................................................................82 (a) administraciuli xelSekrulebis ganmarteba.............................................................82 (b) administraciuli xelSekrulebis gansxvaveba samoqalaqo- samarTlebrivi garigebisgan..........................................................................................................83 (g) samoqalaqo kodeqsis roli...........................................................................................................83 (d) samarTlebrivi Sedegis igiveoba.............................................................................................84 (3) qorwinebis baTiloba.................................................................................................................................85 (4) sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebuli Secdoma..................................................86 (a) sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebuli Secdoma, rogorc Secdomis gasworebis safuZveli, sasamarTlo sxdomis daniSvnis gareSe; paraleli wvrilman SecdomasTan.......................................................................87 (b) sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebuli Secdoma, rogorc Secdomis gasworebis safuZveli, sasamarTlo sxdomis daniSvnis gziT; paraleli arsebiT SecdomasTan............................................................................88 (g) gansxvaveba sasamarTlo gadawyvetilebasa da garigebas Soris............89 3. Sualeduri Sedegi..............................................................................................................................................89

daskvna..........................................................................................................................................................92 bibliografia........................................................................................................................................94

Page 6: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

1

Sesavali TiToeuli adamiani cxovrebis ganmavlobaSi uamravi saxis garigebas debs. xSirad igi ise moqmedebs, rom saerTod ar iazrebs samarTlebriv urTierTobaSi Sesvlis faqts. Tavis mxriv, yvela garigeba ver iqneba srulyofili da masSi SesaZlebelia daSvebul iqnes Secdoma. Secdomis daSvebam xSir SemTxvevebSi SesaZlebelia gamoiwvios dadebuli garigebis saciloobis sakiTxi. imis miuxedavaT, rom Secdomis Sedegad warmoSobili davebi sasamarTloSi arcTu ise xSiri xasiaTisaa, mainc SeiZleba, aRniSnuli sakiTxis Taobaze mravali sasamarTlo gadawyvetilebis xilva.1 Tavis mxriv, TiToeuli Secdoma ar aris sasamarTlo davis gamomwvevi mizezi. imisTvis, rom Secdomas samarTlebrivi Sedegi mohyves, igi arsebiTi xasiaTis unda iyos. magaliTisTvis aviRoT sisxlis samarTlis kodeqsiT regulirebadi SemTxveva, adamianisTvis sicocxlis xelyofa: damnaSaves, romelmac ganaxorciela aRniSnuli moqmedeba, surda sxva pirovnebis sicocxle xeleyo, magram Secda pirovnebaSi da moaxdina sxva piris likvidireba. sisxlis samarTalSi am SemTxvevas uwodeben: ERROR IN

PERSONA.2 saqarTveloSi, iseve rogorc msoflios mraval qveyanaSi, amgvari SemTxvevis dari magaliTebi ganxorcielebula, rac Tavis mxriv damnaSavis mier gaufrTxileblobiTaa gamowveuli.3 Tavis mxriv, sicocxlis xelyofa kanonmdeblobiT dasjadia, vinaidan xdeba fizikuri piris likvidireba da misi xelSeuvali uflebis xelyofa. sicocxlis ufleba Sesabamisi sakanonmdeblo normebiT aris ganmtkicebuli da igi ara marto krZalavs adamianis mokvdinebas, aramed garkveul valdebulebebsac warmoSobs saxelmwifos winaSe, romelic saqarTvelos

1 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 26 ivnisis #bs-47-45(k-07) gadawyvetileba. 2 ix. Mattioli Maria, Kleine-Voßbeck Bernd, Kiel Karsten, Platena Thomas, Der Irrtum im Strafrecht, Marburg,

1989, gv. 3. 3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba, ISSN 1987-76-68, Tbilisi, 2009, gv. 135. avtori msjelobs saqarTvelos mTian regionSi (svaneTSi) momxdar sxvadasxva SemTxvevebze da msjelobs a. daviTianis ganmartebis mixedviT (daviTiani a., svaneTi eTnografiulad, piradi arqivi, eTnografiuli rveuli №6, 73), rom: ,,svaneTSi xSirad xdeboda uneburi mkvleloba. mkvlels xSirad Semoakvdeboda udanaSaulo kaci, romelTanac mtroba ar hqonia da arc ucdia“. aseve iSveliebs m. kekelias mier XX saukunis 60-iani wlebis bolosa da 70-iani wlebis dasawyisSi zemo svaneTSi Caweril masalebs (kekelia m., masalebi svanur CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli №1, 1967, 33-4). masalebSi vxvdebiT avtoris erT-erTi informatoris ganmartebas, rom iaraRiT TamaSisas adamianis mokvla ,,uneblie“ mkvlelobaa, anu maSinaa saxeze, rodesac damdgari Sedegi damnaSavis neba-survilis sawinaaRmdegod dgeba.

Page 7: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

2

konstituciis me-15 muxlis safuZvelze valdebulia, daicvas igi4. aqedan gamomdinare, damnaSave, romelmac Secdoma dauSva msxverplis arCevisas, ver gaTavisufldeba pasuxismgeblobisgan. Secdomis faqtis momwesrigebel normebs icnobs msoflios araerTi qveynis samoqalaqo kodeqsebi. imis gaTvaliswinebiT, rom TiToeul saxelmwifos gansxvavebuli tradiciebi da maT Soris gansxvavebuli saxis samarTlebrivi mowesrigeba gaaCnia, sainteresoa maT Soris paralelis gavleba.

TemaSi gamoyenebulia SedarebiT samarTlebrivi meTodi, romliTac xdeba germaniisa da saqarTvelos samoqalaqo kodeqsebSi mowesrigebuli normebis Sedareba. SedarebiT samarTlebrivi analizi iurisprudenciaSi sakmaod mniSvnelovani institutia da Tanamedrove mecnierTa mier igi xSirad gamoiyeneba. pirvel amgvari saxis naSromebs Zvel saberZneTSi vxvdebiT, sadac imdroindeli filosofosebi5 berZnul qalaq-saxelmwifoSi arsebul samarTlebriv normebs erTmaneTs adarebdnen, raTa sabolood mieRoT maT warmodgenaSi arsebuli idealuri saxelmwifosTvis damaxasiaTebeli Sedegi.6 SedarebiT samarTlebrivi analizis dros xSir SemTxvevaSi xdeba sxvadasxva qveynebis samarTlebrivi normebis, an uSualod erT qyveyanaSi arsebuli gansxvavebul samarTlebriv disciplinaTa Sedareba.7

Secdoma garigebebSi, rogorc samarTlebrivi sakiTxi aqtualuria, vinaidan, saqarTveloSi samoqalaqo kanonmdebloba ar saubrobs amomwuravad mis Sesaxeb. amasTan, sasamarTlo praqtika araa erTgvarovani xasiaTis. winamdebare Temis saSualebiT momavalSi SesaZlebeli iqneba saqarTveloSi samoqalaqo kodeqsis zogad nawilSi saxelmZRvanelos Seqmna, romliTac naTlad ganimarteba (magaliTad, cxrilebis saSualebiT, romelic Temis erT-erT mniSvnelovan nawils warmoadgens) Sesabamisi samarTlebrivi instituti.

Temis mizania moaxdinos qarTuli samoqalaqo kodeqsiT gawerili Secdomis saxeebis Sedareba germanul samoqalaqo kodeqsTan da amasTan,

4 kublaSvili konstantine, izoria levan, korkelia konstantine, xubua giorgi, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, Tbilisi, 2005, gv. 47. 5 ix. Zweigert Konrad, Kötz Hein, Einführung in die Rechtsvergleichung, 3. Auflage, Tübingen, 2009

(SemdgomSi - Zweigert, Kötz, Einführung in die Rechtsvergleichung), gv. 47 da Semdgomi; moyvanilia sxvadasxva filosofosebis mosazrebani: platoni, aristotele da sxv. 6 iqve. 7 iqve. gv. 49 da Semgdgomi; avtorebi gansazRvraven Sedarebis ori saxis meTods: sakanonmdeblo da samecniero-Teoriuli SedarebiT-samarTlebrivi instituti (Legistlative

undwissenschaftlich-theoretische Rechtsvergleichung).

Page 8: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

3

gansazRvros: arsebiTi da wvrilmani Secdomis urTierTdamokidebuleba; motivSi daSvebuli Secdomis mimarTeba TiToeul maTganTan; iZulebiT da/an motyuebiT dadebuli garigebisas Secdomis faqtis sakiTxis da Sesabamisi samarTlebrivi Sedegis gansazRvra; aseve, samarTlebrivi Sedegebis – saciloobisa da baTilobis erTmaneTisgan gamijvna.

naSromis struqtura agebulia Semdegnairad: Sesavals mosdevs uSualod Secdomis cneba, raTa gansazRvrul iqnes, Tu ra saxis qmedebis ganxorcielebaa Secdoma. Tavis mxriv, Secdomis cneba iyofa ramdenime nawilad, sadac saubaria uSualod im samarTlebriv institutebze, rac Secdomas saboloo saxes aZlevs; Secdomis ganmartebas mosdevs Secdomis saxeebis klasifikacia, qarTul da germanul samarTalSi, sadac ganmartebulia arsebiTi Secdomis TiToeuli saxe; rac Seexeba araarsebiTi Secdomis saxes, anu Secdomis imgvar SemTxvevas, romelsac samarTlebrivi Sedegi ar gaaCnia, mowesrigebulia Semdgom TavSi – motivSi daSvebuli Secdomis dasaTaurebiT; yovelives mohyveba samarTlebrivi Sedegi da Semdgom daskvna.

Temas aqtualurobas Zens is faqti, rom saqarTveloSi araa Camoyalibebuli da Sesabamisad dakvalificirebuli Secdomis saxeebi. gansxvavebiT germaniisgan, aseve ar gvxvdeba mravali saxis mecnieruli naSromebi, romelic am sakiTxze konkretulad dayofis saxiT miuTiTebs.8 sainteresoa, arsebiTi da wvrilmani Secdomis erTmaneTisgan gamijvna da aseve maTTan mimarTebaSi motivSi daSvebul Secdomaze saubari. TiToeuli maTganis ganxilva mniSvnelovani xasiaTisaa, vinaidan yovelives saSualebiT, SesaZlebeli iqneba samarTlebrivi Sedegis gansazRvra da imis ukeT garkveva, Tu ra dros aris garigebis saciloobis, an garigebis baTilobis safuZveli damdgari. TemaSi TiToeuli zemonaxsenebi sakiTxi detaluradaa ganxiluli. saqarTvelos da germaniis samoqalaqo kodeqsebi Secdomis definicias ar icnobs.9 amis Sesaxeb kanoni mxolod ganmartebis kuTxiT saubrobs, rodesac SecdomiT dadebuli garigebebis samarTlebriv Sedegze

8 aq me vgulisxmob saxeebis dayofis imgvar faqts, rogorsac TemaSi SexvdebiT uSualod. sxva mxriv, Secdomis saxeebze arsebobs literatura, romelic Temis bolos, bibliografaSi SegiZliaT ixiloT. es gaxlavT literatira, romelic Temis werisas iqna gamoyenebuli. 9 ix. magaliTad, germaniis samoqalaqo kodeqsis 119-120 paragrafebi, sadac kanonSi ar gvxdeba Secdomis definicia; aseve, ix. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, sadac Secdomis Sesaxeb upirveles daTqmas 72-e muxli akeTebs da sadac aseve uSualod Secdomaze araa konkretuli definicia gakeTebuli. Sityvas _ ,,konkretuli definicia“ vxmarob aRniSnuli sakiTxis momgvarebeli normebis sxva normebTan Sedarebis gaTvaliswinebiT. magaliTad, sk-is 50-e muxli, sadac gansazRvrulia garigebis cneba.

Page 9: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

4

miuTiTebs. Sesabamisad, mniSvnelovania, gansazRvrul iqnes Secdomis faqti, rogorc samarTlebrivi instituti da igi qarTul kanonmdeblobaSi swored amgvari saxiT iqnes Camoyalibebuli.

Page 10: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

5

I Secdoma, rogorc samarTlebrivi instituti Secdomis instituti samoqalaqo samarTalSi mniSvnelovani sakiTxia. aravin ar aris dazRveuli, rom garigebis dadebisas ar dauSvebs konkretul Secdomas. Tavad Secdomis faqtis dakonkretebamde, aucilebelia misi dadgomis samarTlebriv safuZvlebze vimsjeloT. samarTlebrivi safuZvlebis ganxilvisas upirvel yovlisa mniSvnelovania garigebis monawile mxaris neba-survilze visaubroT. piris survils, dados garigeba iuridsprudenciaSi _ nebis gamoxatva, anu gamovlena ewodeba.10 nebis gamoxatvis Tavisufleba qarTul da germanul iurisprudenciaSi pirisTvis konstituciiT miniWebuli uflebaa. Sesabamisad, TiToeul adamians aqvs SesaZlebloba, gamoxatos misi neba da gamoxatuli nebiT sasurvel Sedegs miaRwios. gamoxatuli neba SeiZleba naklis mqone iyos; nakli, Tavis mxriv SesamCnevi gaxdeba, Tu garigeba, romlis dadebiskenac mimarTulia nebis gamovlena, ZalaSi iqna Sesuli. vinaidan, umetes SemTxvevaSi gamovlenili neba garigebis dadebis safuZvelia, Secdomaze saubrisas, mniSvnelovania, ganxililoT garigebis cneba samoqalaqo samarTalSi.

1. garigeba garigebis cneba kerZo samarTlis uzogadesi cnebaa da igi samoqalaqo samarTlis sxva dargebSic gamoiyeneba.11 garigeba piris mier nebis gamovlenis Sedegia, magram aucilebelia, aRniSnuli neba imgvarad iqnes gamovlenili, rom man samarTlebrivi Sedegi gamoiwvios.12 amasTan, saWiroa materialuri da formaluri winapirobebis arseboba, rac Tavis mxriv samarTlebrivi urTierTobis monawilis asaks, janmrTelobis mdgomareobas, qmedunarianobas, an aseve samarTlebrivi Sedegis warmosaSobad sxva saxis aucilebel winapirobebs moicavs.13

xelSekrulebebi samarTlebriv valdebulebebs jer kidev romis samarTlidan warmoSobs.14 valdebulebis warmoSobis sami gzidan,15

10 ix. Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, 8. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2005 (SemdgomSi _ Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar) gv. 39. 11

Sead. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gamomcemloba ,,samarTali”, 2000, Tbilisi (SemdgomSi – Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi), gv. 313. 12 zoiZe besarion, axvlediani zurab, Wanturia lado, jorbenaZe sergo, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, samoqalaqo kodeqsis zogad debulebani, gamomcemloba ,,samarTali”, 1999, Tbilisi (SemdgomSi – zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I), gv. 167. 13 Sead. Wanturia Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv. 312-313. 14 metreveli valerian, romis samarTali, safuZvlebi, Tbilisi, 1995, gv. 60.

Page 11: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

6

xelSekruleba yvelaze gavrcelebuli xasiaTis samarTlebriv instituts warmoadgenda. Tavis mxriv, romis samarTalSi, xelSekruleba iseTi saxis samoqalaqo samarTlebrivi instituti iyo, romlis Seusruleblobac mxareTaTvis garkveuli valdebulebebis warmoSobas niSnavda.16 romis samarTalSi gamoiyofoda xelSekrulebis ramdenime saxe, romelTagan umTavress saxed – yidva-gayidvis xelSekruleba iyo warmodgenili (emptio-venditio).17 Tavis mxriv, nasyidobis xelSekruleba ormxrivi, an mravalmxrici garigebis saxes warmoadgens. amgvar dayofa (calxrivi, ormxrivi da mravalmxrivi) jer kidev romis samqoalaqo samarTlidan idgams fexs18 da iqidan moyolebuli, misi samarTlebriobis gansazRvrisTvis, mniSvnelovani iyo mxareTa nebis gamovlenis faqtis dadgena.

1.1 nebis gamovlena nebis gamovlena TiToeuli adamianis mier yoveldRiurad ganxorcielebuli qmedebaa. igi SesaZlebelia gamoxatul iqnes, rogorc fxizel, aseve garkveuli zemoqmedebis saSualebis gamoyenebis qveS.19 TavisTavad, TiToeuli maTgani samarTlebriv Sedegs ver warmoSobs, vinaidan xSir SemTxvevaSi, magaliTad, ZilSi gamoxatul nebas nebis mimRebi ar gaaCnia.20 aqedan gamomdinare, upirveles yovlisa mniSvnelovania gansazRvrul iqnes, Tu konkretulad ra saxis nebis gamovlena CaiTvleba samarTlebrivi Sedegi mqoned da ra saxis nebis nakli SeiZleba iyos garigebis sacilod (Semdgom – baTilad) gaxdomis Sedegi. mniSvnelovania, ganxilul iqnes nebis nakli da misi samarTlebrivi Sedegebi.

15 iqve. avtori iSveliebs romaeli iuristebis Sexedulebebs valdebulebis warmoSobasTan dakavSirebiT da aRniSnavs, rom maTi umravlesoba romSi valdebulebis warmoSobis or safuZvelze miuTiTebda: xelSekrulebidan (co tractus) da deliqtebidan (delictum) warmoSobili valdebulebebi. gansxvavebuli mosazrebaa Camoyalibebuli romaeli iuristis – gaiusis mier, romelic valdebulebis warmoSobis safuZvlebs sam jgufad hyofda: xelSekrulebidan, deliqtebidan da sxva danarCeni mizezebidan warmoSobili valdebulebani. aqve avtori dasZens, rom gaiuss gaaCnda aseve gansxvavebuli mosazreba, roemlic sxva adgilze valdebulebis warmoSobis oTx safuZvelze msjelobs: xelSekrulebidan, TiTqos (kvazi) xelSekrulebidan, zianis miyenebidan da TiTqos (kvazi) zianis miyenebidan warmoSobil valdebulebebze. amasTan, oTxnawiliani dayofa valdebulebis warmoSobis safuZvlisa, SemoTavazebulia iustinianes digestebSi. SeiniSneba, rom zemoT CamoTvlili TiToeuli saxis mosazreba valdebulebis warmoSobis safuZvelTan dakavSirebiT, mTavar saxed xelSekrulebas miiCnevs, rac TvalnaTliv uTiTebs xelSekrulebis rolze romis samoqalaqo samarTalSi. (ix. iqve, gv. 60-61). 16 iqve, gv. 61. 17 iqve, gv. 66. 18 iqve, gv. 62-63. 19 Sead. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv. 331. 20 Sead. iqve, ZilSi gamoxatuli neba ar SeiZleba calmxrivi garigebis saxed CaiTvalos.

Page 12: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

7

1.2 nebis nakli samoqalaqo samarTalSi iseT viTarebas, roca ,,garegnulad gamovlenili neba ar emTxveva misi gamomvlenis namdvil Sinagan nebas da garigeba ki nebis garegnuli gamovlenis Sedegad daido, nebis nakli ewodeba”.21 magaliTad: pirma moindoma saqarTvelos teritoriaze, aWaraSi, didi farTis yidva. miuxedavad SeTanxmebisa, xelSekruleba dado imasTan, vis sakuTrebasac aRniSnuli farTi ar warmoadgenda. xelSekrulebis Sedegad Sesabamisad farTi ar gadavidoda nebis gamomvlenis sakuTrebaSi. vinaidan, garigeba swored am piris Tanxmobis safuZvelze iqna dadebuli, saxezea misi mxridan motyuebis faqti, man daarwmuna nebis gamomvleni, rom farTi mis sakuTrebas warmoadgenda.22 amgvari garigeba sacilo xasiaTisaa. nebis nakli SeiZleba, rogorc gacnobierebuli, aseve gaucnobierebeli nebis gamovlena iyos.23 nebis nakli samoqalaqo kodeqsis zogadi nawiliTaa mowesrigebuli da igi piris cdomilebazea damyarebuli.24 nebis nakli xSirad SecdomiT dadebuli garigebaa. magram samoqalaqo kodeqsiT aseve nebis naklis sxva SemTxvevebic aris gawerili _ motyueba da iZuleba. iseve rogorc Secdomis dros, motyuebisas piri garigebas nebis sawinaaRmdegod debs,25 magram gansxvavebiT Secdomisgan, sxvisi zemoqmedebis qveS eqceva. nebis naklis kidev erTi SemTxvevaa – iZulebiT dadebuli garigeba.26 massa da motyuebiT dadebul garigebas Soris saerToa mxolod piris ganzraxva, magram adresati, anu piri, vinc survilis sawinaaRmdegod debs garigebas, iazrebs yovelives da ar cdeba mis arc Sinaarssa da arc samarTlebriv bunebaSi. es aris nebis aSkarad sawinaaRmdego qmedeba, rodesac pirma realuri viTareba icis da igi mxolod iZulebulia, ganaxorcielos nebis sawinaaRmdego moqmedeba.27 motyuebiT, an SecdomiT dadebuli garigebis dros, garigebis monawile darwmunebulia misi nebis sisworesa da utyuarobaSi. mas miaCnia, rom ubralod cdeba masSi, xolo iZulebiT dadebuli garigebis dros adgili aqvs aSkara Carevas nebis gamovlenaSi.28

21 iqve, gv. 365. 22 Sead. iqve; ix. sk-is 81-e muxli. 23 http://www.geplac.ge/newfiles/glr/2008/kikoshvili(geo)pdf, sofio kikoSvilis (Tsu iuridiuli fakultetis magistri) samagistro naSromi Temaze, nebis nakli qarTul samarTalSi, qarTuli samarTlis mimoxilva, gv. 10, uTiTebs – Brox/Wolker. Allgemeiner Teil des BGB, 30.

Auflage, Carls Heymanns, München, 2006, 201. 24 ix. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, 378. 25 iqve. 26 iqve, gv. 379. 27 iqve. 28 ix. zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 246.

Page 13: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

8

1.2.1 iZuleba iZuleba qmedebis imgvari ganxorcielebaa, rodesac pirs saerTod araviTari survili gaaCnia Sedegis dadgomisa. iZuleba saxezea, rodesac piri sxvisi zemoqmedebis qveS eqceva ise, rom am faqts iazrebs da erTaderT gamosavalad, misi direqtivis Sesrulebas miiCnevs. 1.2.2 motyueba motyueba aris piris mier qmedebis imgvari ganxorcieleba, rodesac igi sxvisi miTiTebebiT moqmedebs, magram misi zemoqmedebis qveS ise eqceva, rom ver iazrebs saboloo Sedegs. piriqiT, mas surs motyuebis saxiT warmodgenili Sedegis dadgoma da momtyueblis mimaT garkveuli madlierebis grZnobac ki gaaCnia. magaliTad, Sromis xelSekrulebis dadebis dros, rodesac damsaqmebeli dasaqmebulTan aformebs kontraqts, motyueba saxeze iqneba, Tu piri damalavs, rom man saqme, romlis Sesasrulebladac gadis gasaubrebas, saerTod ar icis. erTi mxriv SeuZleba damsaqmebels madlierebis grZnoba gaaCndes, rom man moiZia Sesabmisi kadri, magram meore mxriv saxezea motyueba,29 vinaidan damsaqmebels rom scodnoda dasaqmebulis SesaZleblobis Sesaxeb, ar dadebda masTan garigebas.30 1.2.3 Secdomis faqtis gansazRvra Secdoma nebis imgvari gamovlinebaa, rodesac survili SedegTan SeusabamobaSi modis. igi SesaZlebelia daSvebul iqnes samoqalaqo samarTlebrivi urTierTobis nebismier stadiaze. magaliTad, winare xelSkrulebis dadeba, Tu uSualod xelSekrulebis gaformeba. Secdomis faqtisgan mniSvnelovania, rom gamijnul iqnes, garigebis monawile mxaris gansxvavebuli Sexeduleba da ucodinroba, romelic garigebis dadebisas xSirad Tanmdevia. ucodinroba ar aTavisuflebs pirs samarTlebrivi pasuxismgeblobisgan, an Sesabamisi valdebulebis Sesrulebisgan. magaliTad, quCaSi moZraobis wesebis darRveva. SesaZlebelia mZRoli Secda konkretul situaciaSi da mas sxva mimarTuleba hqonda aRebuli, magram es faqti mas Semdgomi valdebulebis Sesrulebisgan ar aTavisuflebs. es ar aris Secdomis faqti. aseve, Tu pirs gaaCnia gansxvavebuli Sexeduleba, magram mainc moqmedebs misi survilis sapirispirod, ver iqneba dadebuli garigeba mis mier

29

Sead. Wollenschläger Michael, Arbeitsrecht, Carl Heymanns Verlag, München u.a., 1999, gv. 56-57. 30

iqve, SesaZlebelia paralelis gavleba kontrahentis pirovnebaSi daSvebul SecdomasTan, magram am SemTxvevaSi aRniSNuli araa saxeze, vinaidan, garigebis dadeba moxda dasaqmebulis mier motyuebiT gakeTebuli ganmartebis Sedegad.

Page 14: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

9

Secilebuli. daaxloebiT, igive principi moqmedebs, rac ucodinrobis dros gamoiyeneba. magaliTad,Lpiri gadadis quCaze, sadac misTvis wiTeli feria SuqniSanze anTebuli. igi gadadis, vinaidan miaCnia, rom im adgilas SuqniSani saerTod araa saWiro. es faqti, ar SeiZleba Secdomad iqnes CaTvlili, vinaidan, piri valdebuli iyo scodnoda (an am SemTxvevaSi icoda) SesaZlo samarTlebrivi safrTxe. aRniSnulidan gamomdinare, sainteresoa ganvixiloT ucodinrobisa da gansxvavebuli Sexedulebis mimarTeba SecdomiT dadebul garigebebTan. 1.2.3.1 ucodinroba ucodinroba, rogorc garigebis dadebis safuZveli, ar aTavisuflebs mxareebs pasuxismgeblobisgan. ucdonirobasTan SesaZlebelia paraleli iqnes gavlebuli motivSi daSvebuli Secdomis kuTxiT, rodesac konkretuli garigeba sacilo, an miTumetes baTili ver gaxdeba, samarTlebrivi Sedegis arqonis gamo. ucodnirobiT dadebuli garigebisas SeiZleba visaubroT sk-is 56-e muxlis,31 an motyuebiT dadebuli garigebis kuTxiT. motyuebiT dadebuli garigebis dros, piri cdeba mis warmodgenaSi, magram icis is samarTlebrivi Sedegi, razec wesiT garigeba mimarTuli unda iyos. xolo ucodinrobiT dadebuli garigebis dros, piri cdeba saerTod yvelanair warmodgenaSi. sk-is 56-e muxli saubrobs garigebis imgvar tipze, rodesac garigebis SeTanxmeba moklebulia namdvilobas.32 Sesabamisad, aq ara vTqvaT ucodinroba, aramed mxareTa gaazrebuli moqmedeba gvaqvs saxeze. amgvari saxis garigeba baTilia misi dadebis momentidan, vinaidan igi xSirad mimarTulia imisken, rom gadafaros sxva saxis garigeba.33 meti sicxadisTvis moviyvan saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebas, romliTac garigeba baTilad iqna cnobili, swored sk-is 56-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad.34 sasamarTlom, miiCnia, rom gacvlis garigeba dafarulia nasyidobis xelSekrulebiT.35 sasamarTlos ganmartebiT, aRniSnulis amgvari saxiT dakvalificirebis mizezi, aris is faqti, rom mxareebs surdaT sxva garigebis (gacvlis) dafarva.

31

sk-is 56-e muxli: garigebis baTiloba moCvenebiTi da TvalTmaqcuri garigebis gamo. 32

Sead. magaliTad, zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 186. 33 sk-is 56-e muxlis me-2 nawili; ix, aseve magaliTad, Wanturia, 365. 34 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2002 wlis 11 dekembris №3k-1142-02 gadawyvetileba; saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, gamomcemloba ,,sani”, 2003, Tbilisi, gv. 411. 35 iqve, gv. 414.

Page 15: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

10

Tu mxareebs sxva garigebis dafarva surT, maSin saxeze ucodinroba ar iqneba, magram Tu mxareebi konkretuli saxis garigebas deben da mis SinaarsSi cdebian, saxeze SeiZleba iyos SecdomiT, an ucodinrobiT dadebuli garigeba. 1.2.3.2 mxareTa gansxvavebuli Sexedulebebi xelSekrulebis dadebisas gansxvavebuli Sexeduleba xelSekrulebis dadebisas,36 rogorc samarTlebrivi regulirebis sfero samoqalaqo kanonmdeblobaSi gamoyofili ar aris. miuxedavad amisa, germaniis samoqalaqo kodeqsis 155-e paragrafi akeTebs sakmaod saintereso daTqmas, romlis mixedviTac, ,,Tu mxareebi im xelSekrulebiT, romelic maT dadebulad miaCniaT, ver SeTanxmdnen im pirobaze, romelzec sinamdvileSi SeTanxmeba saWiro iyo, maSin SeTanxmebuli pirobebi gamoiyeneba, Tu ivaraudeba, rom xelSekruleba am pirobis gareSec daideboda”.37 Sinaarsidan gamomdinare, sainteresoa xelSekrulebis dadebisas gansxvavebuli Sexedulebisa da SecdomasTan paralelis gavleba. orive SemTxvevaSi dgeba mxareTaTvis arasasurveli Sedegi da orive SemTxvevaSi rogorc minimum erT-erTi mxaris mier gamovlenili nebasTan Seusabamoa. Sesabamisad, maTi umTavresi ganmasxvavebeli niSani SeiZleba iyos uSualod garigebis samarTlebrivi xasiaTi, kerZod, imis gansazRvra, iqna Tu ara saerTod ZalaSi Sesuli xelSekruleba.38 SecdomiT dadebuli garigebisgan gansxvavebiT, gansxvavebuli Sexedulebis gamo Seqmnili uTanxmoebis arsebobisas, xelSekruleba ZalaSi ar aris Sesuli da Sesabamisad, misi sacilod gaxdomac SeuZlebelia.39 Sainteresoa, im sasamarTlo gadawyvetilebis ganxilva, romelic ganmartebaSi daSvebul Secdomasa da garigebis dadebisas gansxvavebul Sexedulebas exeba:40 mosarCele iTxovda xelSkrulebis baTilad cnobas imis gaTvaliswinebiT, rom man Secdoma dauSva garigebis dadebisas. nacvlad 300 m2 Cawera 441 m2 da Sesabamisad garigebis monawile meore mxaresgan SeiZina 141 m2 meti farTobi. sasamarTlom Tavis gadawyvetilebaSi ganmarta, rom garigebis monawilis survilisa da nebis gamovlenis Sesabamisi ar iyo damdgari Sedegi. msjeloba warmarTuli iqna ori kuTxiT: Secdoma ganmartebaSi (Erklärungsirrtum) da dafaruli SeuTanxmebloba (Versteckter Einingungsmangel). marTalia, mxare Secda

36

germanul enaze – der Dissens. 37

ix. § 155 BGB, ,,Haben sich die Parteien bei einem Vertrag, den sie als geschlossen ansehen, über einen Punkt,

über den eine Vereinbarung getroffen werden sollte, in Wirklichkeit nicht geeinigt, so gilt das Vereinbarte, sofern

anzunehmen ist, dass der Vertrag ohne eine Bestimmung über diesen Punkt geschlossen sein würde“. 38

ix. magaliTad, Kramer Ernst A., Rebmann Kurt, Säcker Franz Jürgen, Rixecker Roland, Münchener

Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2001

(SemdgomSi – Kramer, Münchener Kommentar), gv. 1546. 39

Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 78. 40

Rechtsprechung des Bundesgerichtshofs in Zivilsachen, Jahrgang1967, 1. Halbband, N 1-154, 1967, Köln,

Berlin, Bonn, gv. 142, sasamarTlo gadawyvetileba – Urt. V. 15. März 1967 – V ZR 60/64 – OLG Stuttgart.

Page 16: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

11

ganmartebisas da cifrebis daweris dros dauSva Secdoma, magram am SemTxvevaSi mniSvnelovan moments warmoadgens is faqti, rom xelSekruleba ZalaSi ar iqna Sesuli. Sesamisad, sasamarTlom miiRo gadawyvetileba, romlis mixedviTac sarCeli ar iqna dakmayofilebuli.

marTalia ganmartebaSi daSvebuli iyo Secdoma, rac Tavis mxriv konkretuli cifrebis arasworad (nebis sawinaaRmdegod) daweris drosacaa SesaZlebeli,41 magram saxeze ar iyo ZalaSi Sesuli xelSekruleba da Sesabamisad, Secilebac ver moxdeboda. mxareebs gansxvavebuli mosazreba gaaCndaT da gansxvavebuli Sedegi miiRes, rac SeuTanxmeblobis upirvelesi safuZvelia.42 SeuTanxmeblobis dros, mcdari SeTanxmebis Sesaxeb xelSekrulebis arcerTi monawilisTvis ar unda iyos cnobili, 43

sxva SemTxvevaSi, igi SeuTanxmebeli aRar iqneba. 44

germaniis samoqalaqo kodeqsis (SemdgomSi _ gsk) 155-e paragrafis gaTvaliswinebiT mniSvnelovania vimsjeloT amave kodeqsis 150-e paragrafis45 meore nawilze: ,,aqceptis gakeTeba [...] cvlilebebiT CaiTvleba uarad da amave dros, axal ofertad”.46 Sesabamisad, am mosazrebidan gamomdinare naTlad ikveTeba, Tu ratom ar miiRo sasamarTlos mxedvelobaSi ganmartebaSi daSvebuli SecdomiT dadebuli xelSekruleba. amasTan, Sedarebisas, aucileblad unda moviSvelioT sk-is 333-e muxli,47 kerZod, misi meore nawili, sadac ganmartebulia, rom pasuxSi gakeTebuli aqcepti, oRond sxva pirobebiT, axal ofertad da amave dros axal winadadebad CaiTvleba. aRniSnuli SemTxvevis dros, saxeze ar aris ZalaSi Sesuli xelSekruleba, Sesabamisad gamoiricxeba Secdomis faqti. xelSekruleba aqceptis meSveobiT mxolod im SemTxvevaSi iTvleba dadebulad, rodesac mis monawile mxareebs surT gaTvaliswinebuli Sedegis dadgoma.48 aRniSnuli ar iqneba saxeze, Tu mxaris mier SeTavazebulia modificirebuli aqcepti.49 Tavis mxriv, modificirebuli

41

Sead. Palandt, Band 7. Bürgerliches Gesetzbuch, 65. neubearbeitete Auflage, Verlag C.H. Beck, München,

2006, gv. 93. 42

Sead. iqve, gv. 166. 43

Sead. Prütting Hans, Wegen Gerhard, Weinrich Gerd, BGB, Kommentar, 4. Auflage, Köln, Stuttgart,

Oldenburg, 2009 (SemdgomSi _ Prütting. Wegen. Weinrich, BGB, Kommentar), gv. 198. 44

Herberger Maximilian, Martinek Michael, Rüßmann Helmut, Weth Stephan, Juris Praxiskommentar, BGB, Band

1, Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Verlag Juris Saarbrücken, Saarbrücken, 2004 (SemdgomSi _ Juris

Praxiskommentar BGB), gv. 890. 45

§ 150 BGB – Verspätete und abändernde Annahme. 46

§ 150 II BGB, ,,Eine Annahme unter Erwiterungen, Einschränkungen oder sonstigen Änderungen gilt als

Ablehung verbunden mit einem neuen Antrag“. 47

,,axali oferti“. 48

Wanturia lado, zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba ,,samarTali“, Tbilisi, 2001, gv. 142. 49

ix. iqve.

Page 17: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

12

aqcepti imas niSnavs, rom aqceptantma SeTavazebul ofertze uari ganacxada da axali oferti warmoadgina.50 axali ofertis warmodgenas ki samarTlebrivi Sedegis dadgomisTvis Sesabamisi aqcepti sWirdeba. aqedan gamomdinare, SeuZlebeli iqneba jer daudebeli garigebis sacilod gaxdoma, rac Secdomas (an Secilebisa Tu baTilobis sxva nebismier SemTxvevas) gamoricxavs. 2. Secdoma garigebaSi, rogorc nebis naklis erT-erTi saxe qarTul samoqalaqo samarTalSi piris survilis Sesabamisi moqmedeba, romelic sasurvel samarTlebriv Sedegs ar warmoSobs, Secdoma ewodeba. garigebaSi daSvebuli Secdoma ganimarteba, rogorc cdomilebaSi myofi piris mier, misi nebis sawinaaRmdego moqmedeba,51 magram aqve unda aRiniSnos, rom iurisprudencia samarTlebriv institutad cdomilebas ar amkvidrebs.52 Tanamedrove Sexedulebebis Camoyalibeba Secdomis sakiTxTan dakavSirebiT, savinis saxelTanaa dakavSirebuli, romelic ganmartavs Semdegnairad: ,,SecdomiT ganxorcielebuli nebis gamovlena ar aris namdvili, vinaidan am garegnuli gamoxatvis ukan ar dgas namdvili neba”.53 savinis ekuTvnis aseve mosazreba, romlis mixedviTac, erTmaneTisgan imijneba Secdoma, romelic nebis formirebisas54 moxda da Secdoma, romelic piris mier misi nebis ganmartebisas55 iqna arasworad gadmocemuli.56 swored am saxiT aris SesaZlebeli erTmaneTisgan gaimijnos Secdomis Sedegad dadebuli garigebis ori saxis samarTlebrivi Sedegi – misi saciloobis safuZvelis arsebobisa am ararsebobis sakiTxi. kvlav Tu moviyvanT savinis magaliTs, Tu mivyvebiT, nebis formirebisas daSvebuli Secdoma ver CaiTvleba garigebis sacilod gaxdomis safuZvlad, vinaidan igi SeumCneveli saxis motivSi daSvebul Secdomas warmoadgens.57 TiToeuli aseTi saxis Secdomis arsebobis sakiTxi da Sesabamisad mis konkretul saxed dakvalificireba SesaZlebelia, Tu saerTod garigeba

50 iqve, gv. 143. 51

Sead. zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, 223. 52

magaliTad, rusul samarTalSi SecdomiT dadebuli garigeba – „ошибка“ aseve moixsenieba, rogorc cdomileba – „заблюждение“, ix. magaliTad,

http://fineref.ru/16/239/index1.11.html, sadisertacio naSromi Temaze - ,,проблемы

недейсствительных сделок в гражданском паве“. 53 ix. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi gv. 369. miTiTeba Semdegze – Flume, Rechtsgeschäft, §21.2. 54

,,in der Phase der Willensbildung“. 55

,,die Willen in eine Erklärung umgesetzt hat, die jenen Willen irrtümmlich nicht richtig zum Ausdruck bringt“. 56

Zweigert, Kötz, Einführung in die Rechtsvergleichung, gv. 409, avtori imowmebs savinis mosazrebebs. 57

iqve, ,,der unbeachtliche Motiviirtum“.

Page 18: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

13

dadebul iqna mxareebs Soris da Sesabamisad, xelSekruleba ZalaSi iqna Sesuli.58 germanul samarTalSi gawerilia Secdomis instituti, rogorc SemCnevadi an SeumCneveli Secdomis saxe. SeumCneveli Secdoma SeiZleba moazrebul iqnes, rogorc Secdoma motivSi, rodesac Tavad pirs ar aqvs gaazrebuli bolomde misi moqmedebis Sedegi.59 Tavis mxriv, saintersoa, paralelis gavleba qarTul kanonmdeblobasTan. Secdomis saxeebze saubrisas qarTuli samoqalaqo kodeqsi ar gansazRvravs SeumCnevel Secdomas, rogorc Secdomis saxes, magram iribad 78-e muxlSi iTvaliswinebs mas.60 paralelis gavlebisas sainteresoa SemCnevad Secdomaze saubari, romelic im SemTxvevaSia saxeze, Tu igi garigebis dadebis ganmsazRvreli motivi61 iyo.62 Tavis mxriv, ganmsazRvreli motivi aris garigebis dadebis is safuZveli, romlis ararsebobisas ,,piri, romelic Secdomas uSvebs, amgvar xelSekrulebas ar dadebda”.63 zemoaRniSnulidan gamomdinare, mniSvnelovania, Secdomis arsebiTobis an araarsebiTobis, iseve, rogorc SeuCneveli (piris mier SeumCneveli, sadac igulisxmeba Secdoma motivSi) da SesamCnevi Secdomis gamijvna erTmaneTisgan. 2.1 arsebiTi Secdoma kanoni ar iZleva arsebiTi Secdomis konkretul definicias.64qarTuli samoqalaqo samarTali, qveynis mier sul raRac 20 wlis win miRebuli damoukideblobis gaTvaliswinebiT, novaciuri istitutia. aqamde qveyanaSi moqmedebda sabWoTa samarTliT ganmtkicebuli normebi. aqedan gamomdinare, sainteresoa, ama Tu im sakiTxis ganxilva dasavluri qveynebis samarTalSi da paralelis gavleba, Tu ra saxiT xdeba evropul qveynebSi gansaxilveli institutis regulireba. SedarebisTvis gamoviyeneb germanul samoqalaqo samarTals. germaniaSi, iseve rogorc saqarTveloSi, Secdomas samoqalaqo samarTalSi ar gaaCnia raime saxis konkretuli ganmarteba. Secdoma aseTad mxolod maSin SeiZleba CaiTvalos, rodesac piris survili da

58

iqve, gv. 407. 59 Sead. magaliTad, Brox Hans, Walker Wolf-Dietrich, Allgemeiner Teil des BGB, Verlag Vahlen, Köln,

2009 (SemdgomSi _ Brox, Walker, AT des BGB), gv. 202; Zweigert, Kötz, Einführung in die

Rechtsvergleichung. gv. 409 da Semdgomi. 60

Sead. sk-is 78-e muxli – Secdoma motivSi. 61

,,Bestimmendes Motiv“. 62

Zweigert, Kötz, Einführung in die Rechtsvergleichung, gv. 413. 63 iqve, ,,der Irrende ohne den Irrtum den Vertrag überhaupt nicht… abgeschlossen hätte“. 64 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 223.

Page 19: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

14

nebis gamovlena erTmaneTTan SeusabamobaSia.65SesaZlebelia, garda aRniSnulisa, saWiroa moxdes misi diferencireba: germaniaSi gamoiyofa Secdomis oTxi saxe66 da TiToeuli warmoadgens arsebiTi xasiaTis Secdomas, anu am saxeebiT garigebis baTilad cnoba. upirvelesi safuZveli, raze dayrdnobiTac SeiZleba moxdes faqtis dakvalificireba da arsebiTi Secdomis saxed gansazRvra, aris piris mier nebis gamovlenis Sedegad miRebuli Sedegi. arsebiTi Secdomis calke muxlad gamotana samoqalaqo kodeqsSi mniSvnelovania im kuTxiT, rom ar moxdes bundovani warmodgena Secdomis samarTlebriv Sedegebeze da Secdomis konkretul saxeebze. kanonis saSualebiT, xdeba diferencireba, Tu ra saxis Secdomis daSvebaa samarTlebrivi Sedegebis mqone da rom cxovrebaSi daSvebuli TiToeuli Secdoma (magaliTad, telefoniT darekvis dros adresatis SecdomiT arCeva; an Sesabamisi nomris arasworad akrefa, ris Sedegadac moxda sxva, sruliad ucnob pirTan dakavSireba) ar SeiZleba samarTlebrivi Sedegis dadgomis winapirobas warmoadgendes.67 2.1.1 nebis gamovlena arsebiTi Secdomisas nebis gamovlenaze saubrisas, saWiroa sakiTxi ganxilul iqnes samarTlebrivi urTierTobis monawile mxaris survili. TiToeuli garigeba Tavis mxriv urTierTobis monawile mxaris iniciativis gamovlinebaa. piris survilzea damyarebuli xelSekrulebis gaformeba, vinaidan sxva SemTxvevaSi adgili eqneba iZulebiT dadebul garigebas (ssk 85-e muxli), an motyuebiT dadebul garigebas (ssk 81-e muxli). garigebis saciloobis sakiTxi am ori ukanaskneli saxis gargebebSic SeiZleba iqnes. Tu moviyvanT germanuli samarTlis magaliTs, SevamCnevT, rom germaniis samoqalaqo kodeqsSi Secdomaze saubrisas mniSvnelovani adgili ukavia nebis gamovlenas da piris survils, rom survilisamebr dados xelSekruleba. Sesabamisad, mxolod im SemTxvevaSi iqneba saxeze arsebiTi Secdoma, Tu mxare, romelic Secda garigebis dadebis momentSi, aRniSnul garigebas sakuTari nebiT ar dadebda, rom scodnoda winaswar miRebuli Sedegi,68 anu Sedegi, romelic Semdgom, SecdomiT dadebuli garigebiT iqna damdgari. zemoaRniSnulidan gamomdnare, SesaZlebelia gamovyoT is, ramdenime konketuli punqti, romelic aucilebelia saxeze arsebobdes, raTa dadgindes arsebiTi, an wvrilmani Secdomis faqti. kerZod, Tavdapirvelad ganvsazRvrav SemTxvevis arsebiT Secdomad

65

Schulze Reiner (Schriftleitung), BGB, Handkommentar, 6. Auflage, Verlag Nomos, Deutschland, 2009

(SemdgomSi _ BGB, Handkommentar), gv. 92. 66

ix. Brox, Walker, AT des BGB, gv, 182. 67

Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTalis zogad nawilSi, gv. 369. 68

Jan Dirk Harke, Irrtum über wesentliche Eigenschaften, Berlin, 2003 (SemdgomSi _ Harke), gv. 19.

Page 20: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

15

kvalificirebis ramdenime safuZvlebs: garigebaSi monawile mxaris iniciativa; nebis gamovlena da uyuradReboba; samarTlebrivi Sedegi – samarTlebrivi Sedegis gardauvaloba da konkretuli SemTxvevis mniSvneloba. ganvixiloT TiToeuli maTgani: 2.1.2 garigebaSi monawile mxaris iniciativa mxaris iniciativa SeiZleba gagebul iqnes ori kuTxiT: mxaris iniciativa, rogorc nebis gamovlenis safuZveli (oferti da aqcepti) xelSekrulebis dasadebad da mxaris iniciativa, rogorc Secdomis daSvebisken mimarTuli moqmedeba. am sakiTze polemikis warmoSobis safuZveli SeiZleba mesame piris iniciativiT iyos gamowveuli. magaliTad, ganvixiloT SemTxveva: pirs ar gaaCnia SesaZlebloba dados xelSekruleba konkretul iuridiul pirTan. amis gaTvaliswinebiT, igi TxovniT mimarTavs mis megobars, romelic aris erT-erTi wamyvani iuridiuli piris (Sps) direqtori da gamodis samarTlebriv urTierTobebSi, rogorc misi warmomadgeneli. megobris Txovnis safuZvelze, iuridiuli piri axorcielebs garigebis dadebas im konkretul mxaresTas, romelTan dadebac SeuZleblobebis gamo misi megobris mier ver moxerxda. Sesabamisad viRebT samarTlebriv Sedegs, romelic daido mesame piris iniciativiT da romelic am samarTlebriv urTierTobaSi arcerT mxares ar warmoadgens. Sedegad, miRebul iqneba samarTlebrivi Sedegi, romelSic pasuxismgebloba da garkveuli valdebulebebis Sesruleba daekisrebaT mis monawleebs. magram, miuxedavad amisa, konkretulad im xelSekrulebis damdeb mxareTagan erT-erTi iqneba amgvari garigebis dadebis iniciatori. magaliTisTvis moviyvan erT SemTxvevas:

a aris TbilisSi arsebuli sarestorno qselis TanamSromeli da surs TavisTvis SeiZinos personaluri kompiuteri. imis gaTvaliswinebiT, rom

mas uamravi samsaxurebrivi saqme aqvs, Tavis TanaSemwe b-s sTxovs, dados nasyidobis xelSekruleba. Sesabamisad Tanxas gadascems da srul ndobas

ucxadebs mas (werilobiTi mindobilobis gacemis gareSe). TanaSemwe b debs nasyidobis xelSekrulebas kompiuterul kompaniasTan. igi xelSekrulebaSi gamodis, rogorc damoukidebeli mxare, vinaidan mas Tan gaaCnda Sesabamisi Tanxa da SeiZina nivTi. ra iqneba samarTlebrivi Sedegi? vis daekisreba Sesabamisi valdebulebis Sesruleba, Tu SeTanxmebis miuxedavad garigebis Sinaarsidan an Sesrulebidan garkveuli problema iqneba warmoSobili? anu Tu aRniSnuli garigeba SecdomiT iqna dadebuli?

Page 21: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

16

zemoaRniSnuli magaliTidan gamomdinare, miuxedavad imisa, rom b-s survili ar iyo garigebis dadeba, xelSekruleba daido mis mier Sesabamisi Tanxis gadacemiT. ra gamodis, garigeba daido misi iniciativiT da es ukanasknelia samarTlebriv urTierTobaSi Sesvlis safuZveli. xolo, Tu SecdomiT moxda garigebis dadeba, swored igi iqneba Semdgom Secilebis uflebis mqone. am magaliTidan SeiZleba

Semdegi daskvnis gakeTeba, rom miuxedavad imisa, rom a-s surda nivTis yidva, iniciatorad CaiTvleba b, vinaidan man dado zepiri SemTanxmeba da rac am SemTxvevaSi gadamwyvetia _ Tavisi saxeliT. iniciativaze larakis dros SeiZleba yuradReba gavamaxviloT SemTxvevaze, rodesac pirs surs garigebis dadeba da moqmedebs Sesabamisad, magram meore mxare, romelic aqceptanti iqneba am samarTlebriv urTierTobaSi, moaxdens e.w. iniciatoris SecdomaSi Seyvanas. es SemTxvevac SesaZlebelia ganxilul iqnes iniciativis WrilSi. am kuTxiT, gamaCnia Semdegi mosazreba: magaliTad, iZulebiT

dadebuli garigeba, g sTavazobs d-s garigebis dadebas saofise avejze,

romelsac SeiZens 100 cals, TiToeuls 500 larad. T, romelic garigebaSi aqceptantad gamodis, iRebs oferts, magram sTavazobs

oferents TiTos 50 larad SeZenas, razec oferenti g ar Tanxmdeba. imis gaTvaliswinebiT, rom aqceptantma oferenti ar daiTanxma, ganaxrciela masze iZuleba da dameuqra, rom garigebis am pirobaze SeuTanxmeblobis

SemTxvevaSi moaxdenda piris likvidirebas. g-s daTanxmebis SemTxvevaSi saxeze iqneba iZulebiT dadebuli garigeba, vinaidan man Tanxmoba ganacxada mxolod daSinebiTa da muqariT.69 Cemi azriT, am SemTxvevaSi

imis gaTvaliswinebiT, rom daSineba moxda d-s mier, swored igia garigebis dadebis SemTavazebeli, anu iniciatori. igive mosazreba gamaCnia motyuebiT dadebul garigebebze, rodesac mxares atyuebs meore mxare, xdeba piris SecdomaSi Seyvana gamiznulad, anu am konkretuli, motyuebiT dadebuli garigebis iniciatori meore mxaris SecdomaSi Semyvani pirovnebaa. 2.1.3 nebis gamovlena da uyuradReboba nebis gamovlenaze saubrisas sainteresoa sakiTxis ganxilva uyuradRebobis kuTxiT. sakiTxi sainteresoa arsebiTi Secdomis ganxilvis WrilSi. piris uyuradRebod moqmedeba xorcieldeba im SemTxvevaSi, rodesac igi ar iazrebs mis mier daTanxmebis SemTxvevaSi damdgar Sedegs. germaneli iuristis fon ian kropholeris azriT, garigebis sacilooba saxeze ar iqneba, Tu piri ar daakvirda xelSekrulebis im Sinaars, razec awerda xels.70 aRniSnul mosazrebas

69

zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 246 70

Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 42.

Page 22: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

17

veTanxmebi imis gaTvaliswinebiT, rom iseve rogorc kanonis arcodna ar aTavisuflebs pirs pasuxismgeblobisgan, xelSekrulebaze daufiqreblad xelis mowerac ar unda iyos pirisTvis pasuxilmgeblobisgan gaTavisuflebis safuZveli, vinaidan xelmowera TavisTavad pirobaze SeTanxmebas niSnavs. 2.1.4 samarTlebrivi Sedegi garigebaSi daSvebuli Secdomis dros sacilo xdeba dadebuli garigeba, rac Semdgom aRniSnuli SeTanxmebis baTilobis safuZveli xdeba. miuxedavad amisa, qarTul samoqalaqo samarTalSi aris norma, romlis mixedviTac, SecdomiT dadebuli garigebis miuxedavad ar xorcieldeba misi moSla, Tu saxeze iqneba mxareTa survili da Tanxmoba (samoqalaqo kodeqsis 77-e muxli).71 praqtikaSi xSiria SemTxveva, rodesac damdgari Sedegi nebis gamovlenasTan ar modis SesabamisobaSi, magram mxareTaTvis damdgari Sedegi bevrad misaRebia, vidre winaswar gansazRvruli survili. aRniSnuli SemTxveva regulirdeba samoqalaqo kodeqsis 79-e muxliT. kanoni ar zRudavs mxareebs, Tavad gansazRvron damdgari Sedegis Semdgomi ganviTareba. adamiani xSirad moqmedebas ver akavSirebs survilTan, magram iseve, rogorc sakuTari TavisTvis, aseve sxvisTvisac sargebeli moaqvs amiT. me-18 saukunis italieli ganmanaTleblis, Cezare bekarias Tu davesesxebiT, adamianebi zogjer yvelaze keTili survilebiTac ki did zians ayeneben sazogadoebas, xolo yvelaze biwieri survilebiT – sargebeli moaqvT maTTvis.72 avtoris es sityvebi miuTiTebs im SemTxvevaze, rom adamianma SesaZlebelia Secdoma dauSvas samarTlebrivi urTierTobis dros, magram, ki ar daisajos amis gamo, aramed piriqiT, am qmedebiT SeiZleba madlieri darCes meore mxarec. aqedan gamomdinare, Tu garigebis orive monawilisTvis, miRebuli Sedegi bevrad Seesabameba sasurvel Sedegs, ar unda moxdes am urTierTobaSi kanonis ,,uadgilo” Careva. vinaidan samoqalaqo samarTali pirTa nebis gamovlenis samarTalia da Tu damdgari Sedegi kanonis sxva normasTan winaaRmdegobaSi ar modis, misi nebis gamovlenis Sesabamisad cnoba da monawileTa pirobaze daTanxmeba, kerZo samarTlebrivi urTierTobis upirvelesi Taviseburebaa. germanuli samarTlis mixedviT, arsebiT Secdomas rom samarTlebrivi Sedegi mohyves, saWiroa mxareebi SeTanxmdnen da xelSekruleba iyos ZalaSi Sesuli.73 sxva SemTxvevaSi garigebis saciloobaze saubari

71

zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 233-234. 72 bekaria Cezare, danaSaulisa da sasjelisaTvis, italiuridan mTargmneli – irakli xucurauli, Tbilisi, 2003, gv. 53. 73

Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 71-72.

Page 23: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

18

yovelgvar safuZvels iqneba moklebuli, vinaidan Tu garigebis pirobebze mxareebi SeTanxmebulebi ar arian, ufleba ar iqneba Secilebis mqone. arsebiT Secdomaze saubrisas, igulisxmeba garigebis baTilad cnoba sasamarTlos mier da ara konkretuli pirovnebis mier adgilzeve xarvezis gamosworebiT.74 garda am upirvelesi samarTlebrivi safuZvlisa, romelic xelSekrulebis ZalaSi Sesvlaa, samaTlebrivi Sedegis dasadgomad saWiroa meore pirobis arseboba: samarTlebrivi Sedegis gardauvaloba. 2.1.5 samarTlebrivi Sedegis gardauvaloba samarTlebrivi Sedegis gardauvaloba saxeze iqneba maSin, rodesac garigebis sacilod cnoba erTaderTi saSualebaa. Tu mxareTa mier SeiZleba xelSekrulebis Sesruleba sasamarTlos Carevis gareSe, saxeze ar gveqneba is SemTxveva, rodesac mxareebi Tavad ver wyveten ama Tu im sakiTxs. Tavis mxriv, mxareTaTvisac misaRebi varianti iqneba sasamarTlos gareSe saqmis gadawyveta. amiT maT daezogebaT xarjebi da dro, rac saqmis warmoebas sWirdeba sasamarTloSi. samarTlebrivi Sedegis gardauvalobis kuTxiT, ganvixiloT magaliTi, rodesac piri debs garigebas, magram cdeba mis SinaarsSi:

g yidulobs gazeTs maRaziaSi, romelic Rirs 60 TeTri. gamyidveli uSvebs Secdomas nivTis gadacemis momentSi da aRniSnavs, rom gazeTi Rirs ara 60 TeTri, aramed – 70. aniSnuli sakiTxis sasamarTlo gziT gadaWra ar iqneba mizanSewonili arcerTi mxaresTvis, vinaidan saproceso warmoeba, Tavis mxriv, garkveul vadebTan aris dakavSirebuli. miuxedavad amisa, aqac dgeba samarTlebrivi Sedegis gardauvalobis sakiTxi. samarTlebriv Sedegze saubrisas, igulisxmeba sasamarTloSi saqmis ganxilva da garigebis sacilod cnoba da ara pirTa mier SeTanxmeba. Tavis mxriv, mxareTa SeTanxmeba SeiZleba ganxorcieldes samarTlebrivi Sedegis dadgomis safuZvelze, magram garigebis sacilod cnobis aucileblobas ar warmoSobs igi. Sesabamisad, me saubari meqneba magaliTze, rodesac sasamarTlos gareSe misi gadawyveta SeuZlebelia. ganvixiloT meore magaliTi, ss ,,manqana” debs nasyidobis xelSekrulebas ,,mersedesTan”. xelSekrulebis fasi gansazRvrulia 100 000 lariT. am Tanxis safuZvelze mxares gadaecema 5 manqana. xelSekrulebis dadebisas daSvebuli iqna Secdoma da nacvlad SeTavazebuli fasisa (100 000) Caiwera 1 000 000 anu erTi cifriT meti, rac aTjer aRemateba dadgenil

74

am SemTxvevaSi saubari ar aris im faqtze, rodesac kontrahenti Tanaxmaa dados aRniSnuli saxis garigeba (saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 77-e muxli); zemoT moyvanil ganmartebaSi moiazreba imgvari samarTlebrivi urTierToba, rodesac mxares surs SecdomiT dadebuli garigebis gamosworeba da meore mxare winaaRmdegia amis.

Page 24: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

19

fass. Tavis mxriv, ricxvis aTjer metad gazrda ar gulisxmobs Sesabamisad manqanebis raodenobis aTjer gazrdasac, vinaidan garigebis piroba sul sxva saxis Sinaaars emyareboda. am SemTxvevaSi, Tu mxarem ar gamoaswora damdgari Sedegi da ar daTanxmda misi Sinaarsis Secvlaze, saqme miva sasamarTlomde, vinaidan samarTalwarmoebis gareSe aRniSnuli sakiTxis mogvareba SeuZlebelia. samarTlebrivi Sedegi ar iqneba saxeze, Tu mxareebi miuxedavad aRniSnul Tanxaze saubrisa, SeTanxmdebian xelSekrulebis fasze. aqedan gamomdinare, saWiroa TiToeuli magaliTis ganxilvisas ganxorcieldes konkretuli SemTxvevis mixedviT, Secdomis arsebiTobisa da araarsebiTobis dadgena. aRniSnulis gansazRvra mniSvnelovani sakiTxia im kuTxiT, rom Tu garigeba unda gabaTildes, saWiroa ganxorcieldes Sesabamisi qmedeba. Tavis mxriv, baTili garigeba: ,,ver warmoSobs samarTlebriv Sedegebs misi ,,arsebobis” vercerT etapze”.75 2.1.6 konkretuli SemTxvevis mniSvneloba saWiroa konkretuli SemTxvevis safuZvelze Secdomis arsebiTobaze saubari. qarTuli samoqalaqo kodeqsi samosamarTlo praqtikas miandobs SemTxvevis gadawyvetis sakiTxs.76 SemTxveva unda iqnes mosamarTlis mier Sefasebuli da gadawyvetileba am faqtebidan gamomdinare miRebuli.77 miuxedavad amisa, xSirad sasamarTlosTvisac rTulia kanonis Sesabamisi normis gamoyeneba, vinaidan TiToeul samarTleriv urTierTobas garkveuli, sxvisgan gansxvavebuli specifika gaaCnia.

magaliTad: t-m iyida j-sgan Sokoladi. t iyo marxvaze, magram amis Taobaze ar ganacxada Sesyidvis dros. igi imedovnebda, rom miiRebda samarxvo Sokolads da yidvis Semdegac ar daakvirda mas. am SemTxvevaSi

t cdeba nivTis TvisebaSi, vinaidan nivTis Sinaarsi icis, igi aris – tkbileuloba, xolo konkretulad is, Tu ra saxis Sokoladi surda, sxva saxis aRmoCnda. miuxedavad praqtikaSi amgvari SemTxvevis arqonisa, davuSvaT, rom man moiTxova morlauri zianis anazRaureba. samarTlebrivi safuZveli am SemTxvevaSi ar aris saxeze, magram garigrbis monawiles SeiZleba miaCndes, rom Secdoma iyo arsebiTi xasiaTis, vinaidan subieqturi kuTxiT, misTvis did mniSvnelobas atarebda. is faqti, rom man marxva daarRvia, yvela adamianisgan Tanabrad ar aRiqmeba mniSvnelovan SemTxvevad. TiToeul religias gansxvavebuli adaTebi da wes-Cveulebani gaaCnia da Sesabamisad, aRniSnuli adaTis gadaxvevac subieqturi kuTxiT unda iqnes aRqmuli.

75

kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, Tbilisi, 2009 (SemdgomSi _ kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi), gv. 263. 76

zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 223-224. 77 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv. 356.

Page 25: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

20

2.2 wvrilmani Secdoma wvrilman Secdomas saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi iseve ar ganmartavs, rogorc arsebiT Secdomas.78 kodeqsis Sesabamisi muxliT (samoqalaqo kodeqsis 78-e muxli) gaTvaliswinebulia mxolod misi Tavisebureba, romlis safuZvelzec, wvrilmani Secdoma mxolod Sesworebis uflebas iZleva. paralelis gasavleblad, Tu germanuli samoqalaqo samarTlis praqtikas moviSveliebT, wvrilmani, umniSvnelo Secdomis gansazRvrisas mniSvneloba eniWeba nivTis sabazro Rirebulebasa da daSvebuli Secdomis gamosworebis simartives.79 wvrilmani Secdoma SeiZleba daSvebul iqnes, Tavad nivTis gadacemis drosac da nivTis TvisebaSic,80 anu aris kanonmdeblis mier moyvanilia Secdomis remdenime saxe, romelzec ganxorcieldeba aRniSnuli ufleba. miuxedavad samoqalaqo kanonmdeblobaSi konkretuli definiciis ararsebobisa, wvrilmani Secdomis DdaSvebisas unda iyos mxaris mier neba gamovlenili da misi gamosworeba SesaZlebeli unda iyos garigebis dadebis momentSive.81 iseve rogorc arsebiT Secdomaze saubrisas, aqac mniSvnelovania gamoyofil iqnes is ZiriTadi sakiTxebi, romelic mniSvnelovan rols TamaSobs konkretuli SemTxvevis wvrilman Secdomad Camoyalibebaze. kerZod, eseni gaxlavT: nebis gamovlena – rogorc Tavisi, aseve sxvisi saxeliT dadebuli garigebis dros; samarTlebrivi Sedegi – konkretuli SemTxvevis gansazRvra. samarTlebrivi Sedegi gadamwyvet rols TamaSobs, vinaidan swored igia upirvelesi ganmasxvavebeli wvrilman da arsebiT Secdomas Soris. ganvixiloT TiToeuli maTgani. 2.2.1 nebis gamovlena wvrilmani Secdomisas arsebiTi Secdomis darad, wvrilmani Secdomis dros, xdeba nebis gamovlena mesame pirTa zemoqmedebis gareSe. am SemTxvevaSic SesaZlebelia paralelis gavleba iZulebiT da motyuebiT dadebul garigebebTan. kerZod, SesaZlebelia iZulebiT dadebuli garigebis sagani ar iyos didi fasis mqone. magaliTad, 7 laris Rirebulebis forToxlis wveni iaraRis muqaris qveS myidvelma gamyidvelisgan SeiZina 5 larad. mizezi aRniSnulisa iyo myidvelis mier Sesabamisi Tanxis arqona. SeiZleba 2 laris gamo, praqtikaSi aravin ganaxorcielos aRniSnuli moqmedeba, magram, rogorc aRvniSne, Teoriuli dasaSveboba aris winapiroba, ama Tu im faqtze konkretulad saubrisa. amasTan, miuxedavad

78 ix. zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 235. 79

Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 69. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2010, gv. 97-99. 80

Zweigert Konrad, Kötz Hein, Einführung in die Rechtsvergleichung, gv. 412. 81 mniSvenloba ar aqvs samarTlebrivi urTierTobis monawilem garigebis dadebis momentSive SeniSna amis Sesaxeb, Tu garkveuli xnis gasvlis Semdeg, vinaidan wvrilmani Secdomisas nebis gamovlenis Sesworeba SeiZleba moxdes ,,werilobiT ganxorcielebuli nebis gamovlenis dros“ – ix. zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 235.

Page 26: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

21

wvrilmani Secdomisa, SesaZlebelia am konkretuli magaliTis gaTvaliswinebiT sisxlissamarTlebrivi saqmis aRZvra, saqmis mniSvnelobidan gamomdinare. nebis gamovlena unda iyos survilis Sesabamisi. mesame piris mier iZulebiT xelSekrulebis dadeba da garigebaSi Sesvla ar CaiTvleba kanonismierad, Tundac aRniSnuli mesame piris iniciativiT ganxorcieldes. sxva SemTxvevasTan gveqneba saqme, Tu garigebis monawile axrocielebs Tavis ufleba-movaleobebs ara Tavisi, aramed organizaciis, an Sesabamisi iuridiuli piris saxeliT. 2.2.2 wvrilmani Secdoma, sxvisi saxeliT dadebuli garigebis dros samoqalaqo kodeqsis me-80 muxlis mixedviT, garigeba SeiZleba sacilo gaxdes asevve im SemTxvevaSi, Tu misi erT-erTi monawile gaxlavT mxaris warmomadgeneli. magaliTad, Tu man Secdoma dauSva Sesabamis axsnaSi,82 saxeze iqneba 73-e muxlis Sesabamisi pirobebi. samoqalaqo kodeqsis 104-e muxlis Sesabamisad, warmomadgenlobis dros samarTlebrivi ufleba-movaleobani ekisreba warmodgenil pirs, anu imas, visi saxeliTac

xorcieldeba garigeba.83 magaliTad: Tu g aris a-s warmomadgeneli da nasyidobis xelSekrulebis dadebisas cdeba fasSi, kerZod, SedarebiT maRal fasad iZens nivTs. sainteresoa, Tu ra ufleba-movaleobani eqnebaT

mxareebs?84 xelSekrulebis baTilad cnobas moiTxovs ara g, aramed

warmodgenili piri – a.85 Sesabamisad sainteresoa SemTxveva, rodesac warmomadgeneli cdeba imgvarad, rom garigebis sacilooba ar warmoadgens erTaderT samarTlebriv Sedges. warmomadgenlobis gaTvaliswinebiT, davis monawile mxared unda gamovides warmodgenili

piri – a. Tu daSvebuli Secdoma wvrilmani xasiaTisaa, saxezea samoqalaqo kodeqsis 78-e muxli. Sesabamisad, mimaCnia, rom SesaZlebelia mxareTa mier warmodgenili piris gareSe misi mogvareba da mis saboloo Sinaarsze SeTanxmeba, rac praqtikaSic araerTgzis aris ganxorcielebuli. vinaidan, wvrilmani Secdoma Tavisi xasiaTidan gamomdinare mxolod Sesworebis saSualebas iZleva, igi SesaZlebelia ganxorcielebul iqnes warmomadgenlis mier. Tu kanoni iZleva imis ganmartebas, rom Suamavlis mier daSvebuli Secdomis dros, unda iqnes moSlili xelSekruleba sk-s 73-e muxlis safuZvelze (arsebiTi Secdomis saxeebi), ratom ar unda gaaCndes igive SesaZleblobani mxareebs, roca piri sakuTar ufleba-movaleobebs mindobilobis safuZvelze axorcielebs? SeiZleba aRniSnul 82 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 238-239. 83 iqve, gv. 279-280. 84 gamyidveli am SemTxvevaSi aris erTi konkretuli priovneba, xolo myidvelis mxridan gamosarkvevia, romeli maTgani iqneba uflebamosilebis ganmaxorcielebeli. 85 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTalis zogad nawilSi, gv.376.

Page 27: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

22

mosazrebas daeTanxmos pirTa is nawili, romelTac miaCniaT, rom saqme adgilzeve gadawydeba da sasamarTlomde ar miva, magram es is SemTxvevaa, rodesac xelSekrulebis Sinaarsi gamoswordeba warmodgenili piris mier, rac TavisTavad garTulebuli xasiaTis mqone faqtia. zemoaRniSnulidan, mimaCnia, rom warmomadgeneli uflebamosilia ganaxorcielos wvrilmani Secdomis daSvebis dros, daSvebuli Secdomis Sesworeba, vinaidan wvrilmani Secdoma garigebis sacilod gaxdomis winapirobas ar warmoadgens. 2.2.3 samarTlebrivi Sedegi wvrilmani Secdomis samarTlebriv Sedegebze saubrisas, unda vimsjeloT garigebaSi Sesworebebis Setanis kuTxiT. Sesworebis Setana Tavis mxriv axali xelSekrulebis gaformebas ar gulisxmobs da ar niSnavs sxva, axal samarTlebriv urTierTobebSi Sesvlas.86 Sesworeba SeiZleba ganxorcieldes adgilzeve (garigebis dadebis momentSi, aseve dadebuli garigebis ganxrocielebis procesSic, ramdenime dRis Semdeg). magaliTad, maRaziaSi m-s surda garkveuli sakvebi produqtebis yidva. man aseve SeiZina gamagrilebeli sasmeli ,,COCA-COLA”. nasyidobis xelSekrulebis dadebis Sedegad igi gaxda nivTis keTilsindisieri mflobeli,87 magram rodesac saxlSi mivida, SeamCnia, rom mis mier gamoxatuli neba SeusabamobaSi movida gamyidvelis mier ganxorcielebul moqmedebasTan. gamyidvelma mas gadasca gamagrilebeli sasmeli ,,PEPSI”. gamyidvelis mier daSvebulia Secdoma SinaarsSi, vinaidan man nacvlad sxva sasmelisa, sruliad gansxvavebuli gadasca. gansxvaveuli gamagrilebeli sasmelebis Sinaarsi erTmaneTs emTxveoda, orives erTi daniSnuleba hqonda, erTi moxarebis wesi, magram Secdoma iyo gamagrilebeli sasmelis konkretuli saxeobis arCevaSi. vinaidan samoqalaqo kanonmdeblobiT, Secdoma garigebis SinaarsSi, arsebiTi Secdomis erT-erTi saxea da garigebis saciloobis safuZvels iwvevs.88 miuxevadad amisa, aRniSnuli faqti ar warmoadgens rTulad gamosasworebeli xasiaTis Secdomas da SeiZleba misi gamosworeba moxdes sasamarTloSi ganxilvis gareSe, mxareTa mier adgilzeve SeTanxmebiT. gasaTvaliwinebelia fasi, romelic moyvanili kazusis safuZvelze aseve analogiuri raodenobisaa, rac myidvelis mier SeZenili gamagrilebeli sasmeli. Sedegad, kazusi SeiZleba gamosworebul iqnes myidvelis mier maRaziaSi wasvliT da garigebis Sinaarsis gamosworebiT.

86 iqve, gv. 376. 87 zoiZe besarion, qarTuli sanivTo samarTali, Tbilisi, 2003, gv. 173-174. 88 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 223.

Page 28: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

23

2.2.4 konkretuli SemTxvevis gansazRvra wvrilmani Secdomis gansazRvra unda moxdes konkretuli faqtis ganxilviT.89 sainteresoa sakiTxi, Tu vin axdens ,,konkretuli faqtis” gansazRvras? Tu misi dadgena sasamarTlos mier xorcieldeba, Cemi azriT, wvrilmani Secdomis is Tavisebureba ikargeba, rac mas arsebiTi Secdomisgan gansxvavebul SesaZleblobas aniWebs. magram im SemTxvevaSi, Tu misi dadgena swored pirTa mier xorcieldeba, kiTxva daismeba sxva kuTxiT: ra Sedegi mohyveba konkretul samarTlebriv urTierTobas, romelzec garigebis monawile erT mxares sxva ram miaCnia (arsebiTi Secdomis arseboba saxeze) da meore mxares gansxvavebuli azri gaaCnia (msjelobs wvrilmani Secdomis kuTxiT)? am kiTxvaze pasuxis gasacemad, germaneli iuristis _ Sermaieris azrs moviSvelieb. igi arsebiTi Secdomas dafiqsirebulad miiCnevs, rodesac nebis gamovlena subieqturad da obieqturad SecdomiT ganxorcielebuli.90 Tu wvrilmani Secdomis gansazRvra arsebiT SecdomasTan SedarebiT xdeba, maSin SesaZlebelia arsebiTi Secdomis damaxasiaTebeli niSnebiT vimsjeloT wvrilman Secdomaze. kerZod, nebis gamovlenis subieqturi da obieqturi mxare unda iyos aseve mizezobrivi, anu monawile mxaris survili, romelic konkretul Sedegzea orientirebuli, unda xorcieldebodes nebis gamovleniT. magaliTad: myidvelma a-m gamyidvel o-s gadasca Tanxa, sportuli Jurnalis sayidlad. fulis gadacemisas man dauSva Secdoma da gadaixada nacvlad 10 larisa, 25 lari, anu TxuTmeti lariT meti. saxezea aSkara Secdoma, romelic SesaZlebelia SemTxvevis adgilzeve iqnes gamosworebuli. im SemTxvevaSi, Tu sakiTxs subieqturi kuTxiT rom SevxedavT, SeiZleba aRmovaCinoT, rom a-sTvis aRniSnuli Tanxa sakmaod did odenobas warmoadgenda da mas adgeboda ziani. kerZod, im 15 laris farglebSi mas unda SeeZina saswavlo wigni, romliTac unda momzadebuliyo umaRles saswavlebelSi meore dRes daniSnuli gamocdis Casabareblad. vinaidan im dRes jibeSi meti Tanxa aRar darCa, a-m ver isargebla wigniT da mouwia erTi wliT swavlis gaxangrZliveba, rac misTvis damatebiT xarjebs warmoadgenda. Secdomis romel kategorias ganekuTvneba es SemTxveva? samarTlis Sesabamisi normebiT am Temaze saubari SeiZlba Semdegnairad: vinaidan Tanxa ar warmoadgens gansakuTrebulad dids (15 lari), CaiTvleba myidvelis Secdoma araarsebiTad, romelic Sesworebis Setanas eqvemdebareba; magram Tu sakiTxs mivudgebiT subieqturi SefasebiT, aSkaraa, rom a-sTvis 15 lari ufro meti mniSvnelobis Tanxa iyo im momentSi, vidre vinme sxva adamianisTvis. aqedan gamomdinare, subieqturi

89 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTalis zogad nawilSi, gv.276. 90

Schermaier Martin Josef, Die Bestimmung des wesentlichen Irrtums von den Glossatoren bis zum BGB, Wien,

Köln, Weimar, 2000, gv. 671.

Page 29: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

24

kuTxiT sakiTxis Sefaseba, warmoadgens samarTlebrivi Sedegis gansazRvris winapirobas. aRniSnuli sakiTxi sasamarTlo wesiT mogvarebas ar eqvemdebareba, vinaidan ,,Secileba sasamarTloSi sarCelis wardgenis gziT mxolod maSin unda CaiTvalos savaldebulod, Tu amas kanoni uSualod iTvaliswinebs”,91 rac sk-is 78-e muxlidan ar gamoikveTeba. wvrilmani Secdomis SemTxvevaSi, sakiTxi unda gadaiWras ara garigebis sacilod gaxdomiT, aramed, misi Sinaarsis SesworebiT. sakiTxis dakonkretebis mizniT sainteresoa sasamarTlo gadawyvetilebis ganxilva da konkretuli SemTxvevidan gamomdinare wvrilman Secdomaze msjeloba. (1) sasamarTlo gadawyvetileba iurisprudencia icobs kanonis cnebas, rogorc dawerilsa da praqtikaSi ganxorcielebuls.92 Tavis mxriv, samarTali ganviTarebas ver hpovebs saxelmwifoSi, Tu mas ar eqna dawerili, normebSi ganmtkicebuli saxe,93 xolo saxelmwifo, rogorc samarTlebrivi saxelmwifo kanonebSi ganmtkicebuli normebis praqtikaSi gamoyenebaze agebs Tavis samarTlebriv principebs.94 aqedan gamomdinare, samarTals praqtikaSi,95 udidesi mniSveloba aqvs saboloo Sedegis misaRwevdad. sasamarTlo gadawyvetileba exeba xelSekrulebaSi daSvebuli Secdomis gamosworebis faqts,96 kerZod: mosarCele da mopasuxes Soris xelSekruleba daido da masze xels aweren maTi direqtorebi. magram, gaparulia Secdoma, xelismowera xdeba arauflebamosili piris mier. amasTan, xelSekrulebas gaaCnia ori ,,a“ qvepunqti, romlisganac erT-erT

maTganSi saerTod gaurkveveli sityva weria - ,,obi wiederprechen eqt“.97 garda aRniSnulisa, xelSekrulebis me-3 da me-4 punqtebi erTmaneTTan modis SeusabamobaSi. mosarCele mxaris gancxadeba efuZneba ,,mewarmeTa Sesaxeb“ kanonis 49-e muxls, romliTac Sps-s warmomadgenloba maTi dirqtorebis uSualo movaleobaa, xolo sadavo xelSekrulebaSi, sxva piri awers mas xels. aRniSnuli iqidan Cans, rom xeli mowerilia nacvlad s. k-isa, k. k-is mier. maT miaCniaT, rom es faqti gaxlavT arsebiTi Secdomis erT-erTi saxe da

91 kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 270. 92

Schramm Hans-Joachim, Das Privatrecht im Kaukasus und in Zentralasien, Bestandaufnahme und Etnwicklung,

Berlin, 2010, gv. 59. 93

iqve, LAW IN THE BOOKS. 94 iqve, gv. 59. 95

iqve, LAW IN ACTION. 96 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 26 ivnisis #bs-47-45(k-07) gadawyvetileba. 97

aRniSnuli sityva ar unda yofiliyo qarTul enaze dawerili, kerZod igi unda yofiliyo amgvari saxis: ,,obi wiederprechen eqt”.

Page 30: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

25

unda moxdes garigebis baTilad cnoba, romelic sarCelis sasamarTloSi Setanamde sami wliT adre iqna dadebuli. aRniSnul saqmeze saqalaqo da saapelacio sasamarTloSi gamotanil iqna sakmaod saintereso gadawyvetileba, romelic efuZneboda Semdegs: sasamarTlom ar gaiziara mosarCelis mosazreba, rom miTiTebuli garemoebani arsebiTi xasiaTis iyo. xelSekurlebis dadebidan gasuli iyo sami weli da am drois manZilze, xelSekrulebaSi daSvebuli Secdomis miuxedavad mxareebs ar warmoqmniaT dabrkoleba, SeesrulebinaT Tavisi ufleba-movaleobani. amasTan, ori ,,a“ qvepunqtis arseboba gamowveulia beWdvis dros daSvebuli Secdomis mizeziT da sasamarTlos ganmartebiT igi warmoadgens ara xelSekrulebis baTilobis, aramed misi Sinaarsis Secvlis safuZvels (Tanaxmad saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 78-e muxlisa). amasTan, is sityva, romelic bundovnad iyo xelSekrulebis erT-erTi punqtiT gansazRvruli, aseve ar wamroSobs mxareTaTvis problemas sakuTari valdebulebis SesrulebasTan dakavSirebiT. Sesabamisad, igi xelSekrulebis dadebamde arsebuli nebis gamovlenaa, romelic umniSvnelo SecdomiT iqna gamoxatuli. Secdoma daiSva beWdvis dros, magram man arsebiTi ziani mxareebs ar miayena. gansaxilveli sakiTxis Tematurobis miuxedavad mciredid SevCerdebi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 79-e muxlze, romelic iTvaliswinebs xandazmulobis vadas garigebaSi daSvebuli arsebiTi Secdomis SemTxvevaSi.98 zemoToyvanil saqmeze sasamarTlo garigebaSi daSvebul Secdomas arsebiTad arcnobas sxva safuZvlebTan erTad am safuZvliTac xsnis: mxares SeeZlo erTTvian vadaSi miemarTa Sesabamisi qmedebisTvis. vinaidan konkretul faqts misi mxridan reagireba ar mohyolia, es niSnavs imas, rom beWdvis dros daSvebuli Secdoma, ramac erTi asos sxvagvarad dabeWdva gamoiwvia, ar uqmnida dabrkolebas samarTlebrivi urTierTobis monawileebs. sasamarTlos aseve miaCnia, rom saxeze ar aris samoqalaqo kodeqsis 72-e muxlis Sesabamisi SemTxveva, vinaidan, erTi asos Secvla (nacvlad aso ,,s“ – s, daweril iqna aso - ,.k“), warmoSobs mxarisTvis imis uflebamosilebas, rom samoqalaqo kodeqsis 78-e muxlis safuZvelze (wvrilmani Secdoma) mosTxovos mxares garigebis SinaarsSi Sesworebis Setana da ar daayenos misi saciloobis sakiTxi. Sps-is direqtoris dasaxelebaSi erTi asos Secvla aris: ,,wvrilmani Secdoma, romelic gavlenas ver moaxdenda xelSekrulebis mxareeebis mier gamovlenil nebaze”.99

98

zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 236-237. 99 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 26 ivnisis #bs-47-45(k-07) gadawyvetileba.

Page 31: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

26

zemoaRniSnuli sasamarTlo gadawyvetilebis mixedviT SegviZlia imaze msjeloba, Tu ra SemTxvevaSi eqneboda Sps-is direqtoris saxelis SecdomiT aRniSvnisa da xelSekrulebaSi arsebuli ori erTi danomvris mqone qvepunqtis arseboba arsebiTi Secdomis safuZveli. sasamarTlo, marTalia daeyrdno samoqalaqo kodeqsis Sesabamis normebs, magram misi amomavali wertili, Tu ratom moaxdina man SemTxvevis amgvarad Sefaseba gaxlavT vadebi, anu romelic sk-is 79-e muxliTaa gawerili. rogorc subieqturi, aseve obieqturi kuTxiT, mxares problema aRniSnul sakiTxTan mimarTebaSi ar Seqmnia, sxva SemTxvevaSi sasamarTlos bevrad ufro adreul periodSi mimarTavda sarCeliT. am SemTxvevaSi mas SesaZlebelia moeTxova aRniSnuli punqtis safuZvelze xelSekrulebis sacilod gaxdoma, vinaidan im, gauTvaliswinebuli valdebulebis ganxorcieleba garkveuli saxis xarjebTanaa dakavSirebuli da es rom mxares winaswar scodnoda, aRniSnul xelSekrulebas ar gaaformebda.100 swored aRniSnuli gadawyvetilebiT SegviZlia vimsjeloT mxareTa mier gamovlenili nebis Sesabamisobaze. arsebiTi Secdoma mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba saxeze iyos, Tu misi daSveba mxareTaTvis garkveuli zianis momtani iqneba da Tu garigebis saciloobis sakiTxis dayeneba erTaderTi gamosavali iqneba. (2) miRebuli Sedegis analizi Secdomis arsebiTobis ganxilvisas wamoiWra igive problemebi, rac ganxilvas saWiroebs wvrilmani Secdomis faqtis gansazRvrisas. orive SemTxvevaSi aucilebelia saxeze iyos konkretuli mizezi, romlis safuZvelzec moxdeba konkretuli SemTxvevis gadawyveta, sxva sityvebiT rom iTqvas, kanonmdebeli Tavad ver daadgens da ver daaregulirebs TiToeul samarTlebriv urTierTobas, romelic iqneba arsebiToba-araarsebiTobis definiciis safuZveli. problemis gadaWrisTvis aucilebelia orive SemTxvevisTvis ramdenime pirobis arseboba saxeze: a. Secdomis gamomwvevi mizezi; b. samarTlebrivi Sedegi; nebis gamovlena. Secdomis gamomwvevi mizezi: TiToeul SemTxvevaSi mizezze saubrisas, miuxedavad samarTlebrivi Sedegisa, mniSvnelovania is faqti, Tu ra mizeziT moxda samarTlebrivi urTierTobis arasurvilisamebr ganxorcieleba. am SemTxvevaSi saubaria iZulebiT an motyuebiT dadebul garigebaze, TiToeulis arsebobis SemTxvevaSi konkretuli faqtis gadawyveta, miuxedavad wvrilmani an arsebiTi Secdomisa, saqme ganxilul unda iqnes samoqalaqo kodeqsis konkretuli muxlebis Sesabamisad.

100 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTalis zogad nawilSi, gv. 367-369.

Page 32: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

27

samarTlebrivi Sedegi: samarTlebrivi Sedegi rom dadges, saWiroa misi aucileblobis dadgena. kerZod, aucilebeli unda iyos samarTlebrivi urTierTobis sakiTxis gadaWra Seasabamisi samarTlebrivi normebiT. nebis gamovlena: Secdomis daSveba, Tavis mxriv ar gulisxmobs iZulebas, iZulebiT ganxorcielebul ama Tu im qmedebas, Sesabamisad, Tu araa saxeze iZuleba, maSin es sakiTxi unda ganxilul iqnes, rogorc piris mier Tavisi surviliT, nebiT, yovelgvari daZalebis gareSe konkretul sakiTxze SeTanxmeba. Sesabamisad, moqmedeba CaiTvleba nebis gamovlenad, Tu igi mxaris mier survilisamebr moxda, xolo is faqti, rom mxarem dauSva Secdoma mis mier gamovlenil nebaSi, anu arasurvilisamebr dadga saboloo Sedegi, miuTiTebs konkretuli samarTlebrivi urTierTobis arsebiTi an wvrilmani Secdomis faqtze. TiToeuli zemoaRniSnuli pirobis arsebobis SemTxvevaSi, samarTlebrivi urTierTobis Sefaseba moxdeba, garigebis monawileTa subieqtur faqtorebze dayrdnobiTa da garigebis obieqturi sakiTxis ganxilviT. kerZod: arsebiTi Secdomis dros dadebuli garigeba zians unda ayenebdes mis monawile mxares da imgvar situaciasa da mdgomareoba unda uqmnides mas, rom pirisTvis erTaderTi gamosavali misi saciloobis sakiTxis dayeneba iyos. xolo, Tu igive SemTxvevis mogvareba konkretuli sakiTxis, Sinaarsis SecvliT an SesworebiT SeiZleba, maSin Secdoma wvrilmanad CaiTvleba. asevea obieqtur mxareze msjelobisas. am SemTxvevaSi davis sagnis mniSvneloba da aqtualuroba swored im piris mier unda iqnes ganxiluli, romelic am samarTlebriv urTierTobaze Sesabamis gadawyvetilebas iRebs. meored moviyvan samarxvo Sokoladis magaliTs: SesaZlebelia pirisTvis, romelic maRaziaSi tkbileulobas yidulobda, problemas ar warmoadgenda sxva Sokoladis yidva, imis gaTvaliswinebiT, rom mas mxolod tkbileulobis SeZena surda da Sesabamisi Tanxis gadaxdis Semdeg saxeze iqneboda mSvidi mflobeloba,101 magram Tu sxva kuTxiT vimsjelebT: piri romelic marxvaze iyo da romelmac arasamarxvo Sokoladi SeiZina. garigebis piroba samarxvo Sokoladis SeZena iyo, rac SemTxvevas, garigebis monawilis subieqturi kuTxiT Sexedvisas, aseve arsebiTi xasiaTis Secdomad akvalificirebs. am faqtze SegviZlia vimsjeloT obieqturi mizezebidan gamomdinare da unda CavTvaloT daSvebuli Secdoma wvrilmanad, imis gaTvaliswinebiT, rom myidveli valdebuli iyo Seemowmebina, ukve gadacemuli Sokoladi iyo Tu ara samarxo da Sesabamisad SeeZlo Tu ara misi daniSnulebisamebr gamoyeneba. es SemTxveva gaxlavT gansaxilveli sworad obieqturi kuTxiT, vinaidan garigeba saWiroebs ara sacilod gaxdomas, aramed Sesworebas. qveviT moyvanil cxrilSi naTlad Cans, arsebiTi da

101

zoiZe besarion, qarTuli sanivTo samarTali, Tbilisi, 2003, gv. 174.

Page 33: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

28

wvrilmani Secdomis gansxvaveba erTmaneTisgan samarTlebrivi Sedegis dadgomis kuTxiT: cxrili #1

2.3 Secdoma sxva saxis sacilo garigebis arsebobisas Secdomis garda, rogorc zemoT aRiniSna garigebis sacilod gaxdomis safuZveli SesaZlebelia iyos motyueba an/da iZuleba. miuxedavad, sacilo garigebebis amgvara dayofisa, cxovrebaSi xSiria magaliTi, rodesac CamoTvlili saxeebidan minimum ori maTgani saxezea. magaliTad, Secdoma, romelsac uSvebs piri, romelic sxvisi iZulebis qveS imyofeboda, an Secdoma, romelic meore piris ganzraxi, garigebis monawile mxaris motyuebusken mimarTuli qmedebaa. Sesabamisad, sainteresoa, Secdoma ganxilul iqnes or aspeqtSi: _ motyuebiT da iZulebiT dadebuli garigebis dros.

Page 34: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

29

2.3.1 Secdoma motyuebiT dadebul garigebaSi motyuebiT dadebuli garigeba Tavisi bunebiT sakmaod hgavs kanonis sawinaaRmdego garigebas, magram maT Soris ganmasxvavebel niSans warmoadgens is, Tu ra neba-survili gaaCndaT mxareebs. kerZod, marTlsawinaaRmdego garigebis dros, mxareTa mizani aris erTi, garkveul normaze Tavis aridebiT, Sesabamisi Sedegi miReba. xolo roca sakiTxi uSualod motyuebiT dadebul garigebas exeba, aq ikveTeba mxolod erTi mxaris (momtyueblis) neba, miRebul iqnes garigeba, meore mxaris SecdomaSi SeyvaniT. motyuebiT dadebuli garigebis dros, Tundac masSi erT-erTi mxare cdebodes arsebiTad, saxeze iqneba swored motyuebisTvis gaTvaliswinebuli samarTlebrivi normebi. arsebiTi Secdomis arsebobaze saubari SeuZlebelia, roca saxezea garigeba, romelic qveyanaSi damkvidrebul samarTlebriv normebs ewinaaRmdegeba. magaliTad, politikuri gaerTianeba ,,qarTli” xelSekrulebas debs ucxo qveynis moqalaqesTan, romlis mixedviTac, is politikur partiaSi mxolod maSin miscems adgils, Tu naRdi angariSworebis saxiT erT milion lars miiRebs. es garigeba kanonsawinaaRmdegoa da dadebis SemTxvevaSic ki ar CiTvleba namdvilad,102 imis gaTvaliswinebiT, rom saqarTvelos konstituciaSi gawerilia moqalaqis zogierTi uflebani da Tavisuflebani imgvarad, rom maTi gamoyeneba mxolod saqarTvelos moqalaqeebs SeuZliaT,103 anu amgvari uflebamosilebiT ucxo qveynis moqalaqeni ar sargebloben.104 imis gaTvaliswinebiT, rom garigebis namdviloba eWvis qveS ar iqnes dayenebuli, saWiroa igi eqvemdebarebodes kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul normebs, vinaidan, Tavis mxriv aRniSnuli normebi uSualod eqvemdebarebian saqarTvelos konstitucias,105 rac garigebis dadebisas, misi samarTlebrivi safuZveli iqneba. sxva mxriv ki SeiZleba aRniSnuli magaliTi baTilad iqnes cnobili motyuebis kuTxiT, vinaidan erT-erTi mxare endo meores ise, rom ar gaecno garigebis Sinaarsis

102 kanonsawinaaRmdegoa sami mizezis gamo: 1. irRveva saqarTvelos konstituciis 49-ე

muxlis me-2 punqti, რომლის Tanaxmadac, parlametis wevrad SeiZleba airCes saarCevno uflebis mqone saqarTvelos moqlaqe 25 wlis asakidan; 2. irRveva saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 81-e muxli, anu erT-erTi monawile garigebas debs motyuebiT; 3. saxezea sisxlis samarTlis kodeqsis 180-e muxliT gaTvaliswimenuli winapirobebi, garigebis dadebis momtyuebels brali waeyeneba TaRliTobis muxliT. 103 kvaWaZe marina, konstituciuri samarTali, Tbilisi, 2005, gv. 133. 104 Sead. saqarTvelos konstituciis 49-e muxlis me-2 punqti; 70-e muxlis me-2 punqti; 86-e muxlis pirveli punqti; 88-e muxlis me-4 punqti; Tavis mxriv, uSualod saqarTvelos moqalaqoebis institutisTvis Sesasadreblad SesaZlebelia saqarTvelos konstituciis meore Tavis gamoyeneba (saqarTvelos moqalaqeoba. adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani. ix. saqarTvelos konstituciis meore Tavis Sesabamisi muxlebis komentari – izoria levan, korkelia konstantine, kublaSvili konstantine, xubua giorgi, saqarTvelos konstituciis komentarebi, gv. 21, sadac saubaria me-14 muxlze, anu adamianis Tavisuflebis dacul sferoze). 105 kvaWaZe marina, konstituciuri samarTali, Tbilisi, 2005, gv. 130.

Page 35: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

30

samarTlebriv safuZvlebs. am msjelobaSi SeiZleba gamoikveTos meore azri, romelic damyarebuli iqneba principze, romliTac adamians ar amarTlebs kanonis arcodna, magram garigebis dadebis momentSi es aris SemTxveva, rodesac aRniSnuli urTierTndobaze dayrdnobiT xorcieldeba.106 garigeba motyuebiT dadebulad SeiZleba CaiTvalos, Tu calsaxaa, rom motyuebis gareSe igi ar daideboda. swored aRniSnuli faqti SeiZleba gaxdes ara marto samoqalaqo samarTlebrivi, aramed sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis kuTxiT ganxilvis sagani.107 saxezea garigebis dadebis iniciatoris mier aqtiuri TaRliToba (motyueba).108 moyvanili magaliTidan SegviZlia gamovitanoT Semdegi azri, rom ucxo qveynis moqalaqe ar gadaixdida erT milion lars, rom scodnoda, is ar gaxdeboda saqarTvelos parlamentis wevri. Sesabamisad garigeba CaiTvleba motyuebiT dadebulad,109 vinaidan mxares surda am SeTanxmebiT sargeblis miReba.110 gavyveT moyvanil magaliTs da vimsjeloT im kuTxiT, rodesac monawile mxarem dauSva Secdoma da nacvlad erTi milioni larisa, garigebis dadebis iniciators, gadauricxa mxolod aTasi lari. SecdomiT dadebuli garigebis zogadi principebidan rom amovideT, saxezea arsebiTi Secdoma, vinaidan, milion lari, aTas lars, aTasjer aRemateba. garigebis baTiloobis sakiTxi dadgeba, magram ara SecdomiT Tanxis gadaricxvisTvis, aramed motyuebiT dadebuli garigebisTvis. aqedan gamomdinare SegviZlia davaskvnaT, rom motyuebiT dadebuli garigebs dros, Tundac masSi nebis gamovlena arsebiTi Secdomis safuZvelze iqna gamovlenili, imoqmedebs garigebis dasadebad mxaris motyuebisTvis gaTvalswinebuli samarTlebrivi pirobebi. SeiZleba daisvas kiTxva: ratom regulirdeba motyuebiT dadebuli garigebis samarTlebrivi urTierTobani kerZo samarTlis normebiT da ara sisxlis samarTlebrivi normebiT? kiTxvis logikuroba gamomdinareobs moyvanili magaliTidan, saidanac Cans, rom saxeze aris TaRliToba, piri ar asrulebs nakisr valdebulebebs da arc surs misi jerovnad ganxorcieleba. magaliTisTvis moviyvan saqarTvelos uzenaesi

106 Sead. mJavanaZe zaur, sisxlis samarTali, kerZo nawili, komentarebi, Tbilisi, 2000, gv. 178. avtori konkretulad gansazRvravs amgvari Sedegis dadgomis faqts da miuTiTebs, rom sxvisi sakuTrebis xelyofisas xSirad dazaralebuli saerTod ver erkveva damnaSavis moqmedebaSi da umetes SemTxvevaSi damnaSavis moqmedeba masSi mowonebasac imsaxurebs manam, sanam ar dadgeba Sesabamisi Sedegi saxeze. 107 zoiZe besarion, saqaTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 239-240. 108 mJavanaZe zaur, sisxlis samarTali, kerZo nawili, komentarebi, Tbilisi, 2000, gv. 179. (amgvari danaSauli imitom Seefardeba pirs, rom (moyvanili magaliTis mixedviT) politikuri gaerTianeba ,,qarTli“ da misi warmomadgeneli (direqtori Tu sxva uflebamosili piri) ar gaxlavT sajaro moxele; amasTan, saxeze araa muqara. Sesabamisad, problemis dagasaWrelad arc qrTamis aRebisTvis da arc gamoZalvisTvis gaTvaliswinebuli normebi ar gamodgeba). 109 Sead. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 81-82-e muxlebi. 110 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 242.

Page 36: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

31

sasamarTlos 2007 wlis 15 ivnisis ganCinebas (№1276-ap),111 romliTac msjavrdeburs miesaja Tavisuflebis aRkveTa garkveuli vadiT.112 sasamarTlo ganaCeni iziarebda im faqtobriv garemoebebs, romelic saqmeze winaswar da sasamarTlo moZiebis Sedegad iqna dadgenili (saqalaqosa da saapelacio instaciebSi). msjavrdebuls brali daedo TaRliTobisTvis, man motyuebiT moindoma sxvisi Tanxebis miTviseba da am mizniT qalaq TbilisSi gaavrcela informacia, rom turistul biuros amerkiaSi mihyavda ,,qarTuli xmebi” da mocekvaveTa jgufi, xolo mas wamsvlelTa dasaqmeba SeeZlo swored amerikaSi, garkveuli fuladi gasamrjelos safasurad. Sesabamisad, turistul biuros miakiTxa araerTma pirma, romelTac msjavrdeburma 1997-2001 wlebSi gamoarTva e.w. gasamrjelo, romlis Tanaxmadac dazaralebuli pirebi unda waeyvana sxvadasxva qveynebSi (maroko, portugalia, aSS). Sedegad, sasamarTlom miiCnia, rom msjavrdebuli arRvevda sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul normas,113 anu motyuebiT iTvisebda sxvis qonebas. sasamarTlom samotivacio nawilSi miuTiTa, rom saapelacio palatis ganaCeni unda gauqmdes erT-erT nawilSi, kerZod:Lmsjavrdeburs miesaja dazaralebulisTvis TaRliTuri gziT zianis miyenebisTvis Sesabamisi sasjeli, rac uzenaesi sasamarTlos sisxlis samarTlis palatis mier gauqmebul iqna Sedegi mizezebiT: msjardebulsa da dazaralebuls114 Soris daido arasacxovrebeli farTis ijaris xelSekruleba, ris safuZvelzec msjavrdebuls ekisreboda valdebuleba gadaexada Sesabamisi qira, magram man aRniSnuli valdebulebani ar Seasrula. sasamarTlo miuTiTebs ijaris xelSekrulebis erT-erT punqtze, romlis mixedviTac: ,,sajaro sakiTxebi gadawydeba moqmedi kanonmdeblobis safuZvelze, sasamarTlos meSveobiT”,115 xolo am saxis samarTlebrivi urTierTobis momwesrigebeli aris ara sisxlis, aramed samoqalaqo saqmeTa palata, vinaidan xelSekrulebis dadeba samoqalaqo-samarTlebrivi urTierTobaa da mxareTa mier nakisri valdebulebanis arSesruleba ar warmoSobs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxs.116 sasamarTlos azriT, msjavrdebuli sxvis nivTs an qonebriv uflebas motyuebiT an ndobis borotad gamoyenebiT ar dauflebia. moyvanili sasamarTlo gadawyvetilebidan irkveva, rom TiToeuli saxis motyueba, romlis safuZvelzec garigeba iqneba dadebuli, ar warmoSobs

111 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani sisxlis samarTlis saqmeebze, ekonomukuri danaSauli, №9, Tbilisi, 2007, gv. 39. 112 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 15 ivnisis ganCinebiT, msjavrdebuls Seumsubuqda Tbilisis saapelacio sasamarTlos sisxlis samarTli saqmeTa palatis 2006 wlis 4 oqtombris ganaCeni ramdenime nawilSi (ix. iqve: sarezolucio nawili, gv.48). 113 Sead. სსკ-is 180-e muxli. 114 xelSekrulebis monawile, rogorc meijare – n. gurgeniZe, igi dazaralebulis statusiT imyofeboda saqalaqosa da saapelacio sasamarTloTa instanciaSi da am sasamarTloSi aRniSnuli saqmis ganxilvis dros. 115 iqve. samotivacio nawili, gv. 47. 116 iqve. gv. 47.

Page 37: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

32

sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas. mTavaria, igi mimarTuli iyos sxvisi nivTis an qonebrivi uflebis miTvisebisken, an gamoyenebul iqnes

ndoba borotad. magaliTad: u aris iuridiuli kompaniis direqtori, mas

dasaqmebis surviliT mimarTa k-m, romelic amtkicebda, rom gaaCnda

damlageblad muSaobis didi gamocdileba. sinamdvileSi k ityueboda da amas akeTebda mxolod imisTvis, rom moepovebina k-s ndoba da dasaqmebuliyo masTan. saxezea samoqalaqo-samarTlebrivi urTierToba (Sromis samarTli), magram xelSekruleba moxda motyuebiT, erT-erTi mxaris ndobiT, romelmac imitom dado meore mxaresTan garigeba, rom sjeroda misi. garigebis Sesrulebis Semdgomi ganviTareba ar iwvevs sisxlis-samarTlebriv pasuxismgeblobas momtyueblisTvis, vinaidan mas

danaSaulebrivi qmedeba ar Caudenia, anu saxeze araa mZime Sedegi. u-m (damsaqmebeli), rom sasamarTloSi iCivlos, ar cnoben mas dazaralebulad TaRliTobis normis safuZvelze, vinaidan saxezea kerZo-samarTlebrivi urTierToba da SesaZlebelia gerigebis baTilad cnoba motyuebis gamo. am SemTxvevaSi konkretuli SemTxveva dakvalificirdeba, rogorc pasiuri moqmedeba, rac damsaqmeblisTvis monacemTa damalvaSi gamoixateba.117 moyvanili magaliTebisa, Tu msjelobaSi specialurad ar maqvs gamaxvilebuli yuradReba saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis IV Tavis Sesabamis normebze,118 vinaidan am kuTxiT sakiTxis ganxilva, cdeba samoqalaqo-samarTlebriv urTierTobis sferos da konkretuli magaliTis ganxilvisas aucileblobas ar warmoadgens mis safuZvelze problemis gadawyveta.119 aqedan gamomdinare, ar Sevexebi sisxlis samarTlis saqmis warmoebisas samoqalaqo sarCelis wardgenis SesaZleblobaze da aRvniSnav, mxolod im zRvars, romelic Cemi azriT, motyuebiT dadebul garigebasa da TaRliTobas Soris gadis: miviCnev, rom motyuebiT dadebuli garigeba mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba iqnes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis mqone, Tu ziani miadgeba erT-erT mxares da saxeze iqneba qonebis miTviseba. am SemTxvevaSi motyueba gamoiyeneba, rogorc danaSaulis Cadenis xerxi,120 xolo am xerxiT xorcieldeba sxvisi qnebis miTviseba.121 sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis dros TaRliToba (motyuebis gziT nivTis dasakuTreba) SesaZlebelia iyos nivTis miTvisebis erT-erTi

117 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv.377. 118 ix. saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis IV Tavi _ samoqalaqo sarCeli sisxlis samarTlis saqmeSi. 119 sssk-is 30-e muxlis pirveli nawilis mixedviT: ,,pirs, romelsac uSualod danaSaulis Sedegad miadga qonebrivi, fizikuri an moraluri ziani, ufleba aqvs sisxlis samarTlis saqmis warmoebisas moiTxovos zianis anazRaureba da am mizniT waradginos samoqalaqo sarCeli”. 120 lekveiSvili mzia, sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, Tbilisi, 2008, gv. 367. 121 Sead. iqve, gv. 366.

Page 38: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

33

xerxi, xolo kerZo samarTlebrivi urTierTobis dros, qonebis mflobelobaSi gadacema erTaderTi saSualebaa.122 mxares eqneba SesaZlebloba Seitanos samoqalaqo sarCeli sasamarTloSi da daiwyos saqmis warmoeba Sesabamis saqmeze, am SemTxvevaSi veranair Carevas ver moaxerxebs verc saxelmwifo bralmdebeli da sarCelis dakmayofilebis SemTxvevaSi pirs daekisreba samoqalaqo samarTlebrivi pasuxismgebloba, rac Tavis mxriv sxvadasxvagvari valdebulebis SesrulebaSi SeiZleba gamoixatos. Tu gaviTvaliswinebT sasamarTlo praqtikas, davrwmundebiT, rom motyuebiT dadebuli garigeba umetes SemTxvevaSi samoqalaqo kodeqsis 54-e muxliT123 regulirdeba.124 Cemi sityvebis dasturad minda moviyvano saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 16 ivlisis gadawyvetileba,125 sadac sakasacio sasamarTlo ar eTanxmeba saapelacio sasamarTlos azrs126 da iRebs gadawyvetilebas garigebis baTilad da mindobilobis gauqmebulad cnobis Sesaxeb.127 saqmis arsi gaxlavT Semdegi: kasatorsa (pirvel instaciaSi, raionul sasamarTloSi – mosarCele) da mowinaaRmdeges Soris (pirveli instaciidan moyolebuli – mopasuxe) daido nasyidobis xelSekruleba. mopasuxes garigebis dadebisas warmoadgenda misi meuRle. mosarCeles ganmartebiT, igi mopasuxes ar icnobda da masTan daaxloeba mxolod misi siZis aqtiurobis Sedegia, romelic umtkicebda mas, rom binis gayidvis Sedegad igi daexmareboda mopasuxeebTan erTad da isini uyiddnen mosarCelis oroTaxian binas (rac

122 samoqalaqo samarTlis safuZvelze sxva arcerTi saSualeba ar arsebobs, romliTac moxdeba qonebis misakuTreba, xolo Zalismieri meTodis gamoyenebiT amgvari moqmedebis ganxorcieleba SesaZlebelia, rogorc TaRliTobis, aseve qurdobis (saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis (SemdgomSi - sxsk) 177-e muxli), Zarcvis (sxsk-is 178-3 muxli), yaCaRobisa (sxsk-is 179-e muxli), gamoZalvis (sxsk-is 181-e muxli), Tu sxva saxis sakuTrebis winaaRmdeg mimarTuli Cadenili danaSaulis (sxsk-is merve kari, ekonomikuri danaSauli, Tavi XXV, 177-1891 muxlebi) saSualebiT. 123 ix. sk-is 54-e muxli _ marTlsawinaaRmdego da amoraluri garigebani. 124 aq ar vgulisxmob saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis IX TaviT gawerili mxareTa uflebaunarianobisa da qmedunarianobis principis darRvevas. amave kodeqsis 83-e muxlis me-3 nawilis Tanaxmad, mxareebs gaaCniaT saproceso uflebebi, rac saqmis winaswari sasamarTlo ganxilvisTvis momzadebis Semdeg sarCelis safuZvlis an sagnis Secvlis dauSveblobaze miuTiTebs. Sesabamisad, rodesac vsaubrob, rom konkretuli SemTxveva sxva normiT regulirdeba, vgulisxmob im faqts, rom sasamarTlo ufro upirates uflebas aniWebs moTxovnis safuZvelze warmodgenili normebidan sk-is 54-e muxls. amis naTeli magaliTia ganxiluli sasamarTlo gadawyvetileba (saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 16 ivlisis №as-325-619-04 gadawyvetileba). 125 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 16 ivlisis №as-325-619-04 gadawyvetileba; saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, Tbilisi, 2004. 126 Tbilisis saolqo sasamarTlos samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeTa saapelacio palatis 2004 wlis 5 Tebervlis ganCineba. 127 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 16 ivlisis №as-325-619-04 gadawyvetileba saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, Tbilisi, 2004, gv. 2081.

Page 39: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

34

garigebis dadebis momentSi mosarCelis siZis mtkicebiT SeuZlebeli iyo, vinaidan gaaCnda mcire biznesi da iqidan mogebuli wiliT moaxdenda mis dakmayofilebas). mopasuxe mxarem da mosarCelis siZem danapirebi ar Seasrules da bina ar iyides, ris Sedegadac mosarCelem mimarTa sasamarTlos da moTxovna daafuZna saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 59-e, 114-e da 81-e muxlebze. vinaidan pirveli instaciis sasamarTloSi sarCeli ar dakmayofilda,128 mosarCelem gadawyvetileba gaasaCivra saapelacio sasamarTloSi. aRniSnuli instaciis ganCinebiT aseve ar dakmayofilda sarCeli. sasamarTlos mjeloba daeyrdno Semdegs: a) saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 81-e muxli araa saxeze, vinaidan, motyueba ar iyo saqmis masalebidan gamomdinare erTaderTi saSualeba, romlis gareSec garigeba ar daideboda, amasTan apelantebma ver daadgines, rom maT binaze nasyidobis xelSekruleba mxolod im surviliT dades, rom Semdeg miiRebdnen sapasuxod oroTaxian binas; b) mopasuxes garigeba ar daudia sakuTar TavTan, vinaidan mindobilobiT warmoadgenda mesame pirs da Sesabamisad saxeze araa ssk-s 114-e da 54-e muxlebi, vinaidan qoneba meuRleTa TanasakuTrebas warmoadgens. sasamarTlos msjelobas am kuTxiT ar daveTanxmebi da gaviziareb sakasacio instaciis mosazrebas, romlis mixedviTac is askvnis, rom mopasuxesa da mis meuRlis Soris daido nasyidobis xelSekruleba da mas mihyida bina. Sesabamisad, dairRva sk-is 1158-e muxlis pirveli nawili.129 am garigebis saSualebiT mxareebs warmoeSvaT warmodgenili piris qonebaze TanasakuTrebis ufleba da amis gaTvaliswinebiT amgvari garigeba gaigivebul unda iqnes sakuTar TavTan dadebul garigebasTan.130 Sesabamisad, Tu dairRva sk-s 114-e muxlis norma, saxezea marTlsawinaaRmdego garigeba, vinaidan igi ,,arRvevs kanoniT dadgenil wess“. uzenaesma sasamarTlom saerTod ar imsjela sk-s 81-e muxlze, rac Tavis mxriv zemoT Cemi naTqvamis iribi damowmebaa. sasamarTlom arapirdapir, magram mainc, CaTvala, rom mosarCelem (kasatorma) ver warmadgina imis damatkicebeli faqtebi, rom garigeba garkveuli SeTanxmebuli mizniT dado.131 Tumca sakiTxs SeiZleba mivudgeT meore kuTxiTac: gansaxilvelia, iyo Tu ara saxeze daSvebuli Secdoma? Cemi azriT is

128 vake-saburTalos raionuli sasamarTlos 2003 wlis 24 ivlisis gadawyvetileba. 129 meuRleTa TanasakuTreba: ,,meuRleTa mier qorwinebis ganmavlobaSi SeZenili qoneba warmoadgens maT saerTo qonebas (TanasakuTrebas), Tu maT Soris saqorwino xelSekrulebiT sxva ram ar aris dadgenili“. 130 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 16 ivlisis №as-325-619-04 gadawyvetileba, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, Tbilisi, 2004, gv. 2081. 131 aRniSnuls askvnis saapelacio sasamarTlo da gadawyvetilebis mixedviT, uzenaesi sasamarTlo iziarebs yovelives.

Page 40: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

35

faqti, rom pirs raRac pirobiT daadebines132 garigeba, motyuebas niSnavs. amasTan, arapirdapir mtkicebulad CasaTvlelia is faqti, rom mosarCelem saqmis warmoeba wamoiwyo sasamarTloSi mxolod imis gaTvaliswinebiT, rom mopasuxe mxarem dakisrebuli valdebulebani ar Seasrula.133 aqedan gamomdinare, sasamarTlos mosazrebas arasrulfasovnad miviCnev, mas unda gaeTvaliswinebina damatebiTi faqtobrivi garemoebani. 2.3.2 Secdomis faqtis uguvebelyofa motyuebiTa da marTlsawinaaRmdego da amoraluri garigebisas Tu saxezea sk-is 54-e muxliT gaTvaliswinebuli SemTxveva da amsTan, garigebaSi daSvebulia Secdoma, sakiTxi mogvardeba ara SecdomiT dadebuli garigebis kuTxiT, aramed, rogr marTlsawinaaRmdego da amoraluri garigebis saciloobis sakiTxiT. magaliTisTvis aviRoT SemTxveva, rodesac saqarTveloSi erT-erTi turisti, rogorc avtori, hyidis Tavisi qveynis yvelaze cnobili momRerlis simRerebs ise, rom masTan aRniSnulis Taobaze SeTanxmeba ar aqvs miRweuli. musikaluri nawarmoebis gamyidvels surs, rom gasayidi saqoneli mihyidos erT-erT cnobil kompanias, romelic mTeli saqarTvelos masStabiT ,,piars” akeTebs. turisti cdeba adresatSi da nacvlad dasaxelebuli kompaniisa, nivTs gadascems sxva firmas, romelic ara piar-aqcias, aramed saqvelmoqmedo aqcias atarebs. gaaCnia Tu ara ufleba gamyidvels, rom myidvels SecdomiT dadebuli garigebis baTiloba mosTxovos? saavtoro samarTliT, musiklauri nawarmoebi dacvadi obieqtia, anu masze vrceldeba saavtoro uflebebi.134 am SemTxvevaSi irRveva piris saavtoro da momijnave uflebebi (avtoris araqonebrivi uflebebi).135 gamyidvels ar gaaCnia Secilebs ufleba, vinaidan man kanonis darRveviT moaxdina garigebis dadeba.136 moyvanili magaliTis SemTxvevaSi SesaZlebelia aseve dadges sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi.

132 sityva – ,,xelSekruleba daadebines”, iZulebas niSnavs, magram me saubari maqvs konkretul SemTxvevaze, sadac piri ar rCeba meore mxaris mier valdebulebis Seusruleblobamde misi umaduri, piriqiT araferi aqvs sawinaaRmdego imisa, rom momavalSi sakuTrebaSi gadaeces oroTaxiani bina. yovelive ki motyuebad mimaCnia da sityvas ,,daadebines“ swored am WrilSi ganvixilav. 133 SeiZleba, Cemi argumenti araa saboloo gadawyvetilebis misaRebad myari da erTaderTi mtkicebuleba, magram faqtia, uzenaesi sasamarTlo am sakiTxze saerTod ar msjelobs. 134 Sead. saqarTvelos kanoni saavtoro da momijvane uflebebis Sesaxeb, me-6 muxli. 135 Sead. iqve, me-17 muxli. 136 saxeze aris ramdenime samarTlebrivi normis erTdroulad darRveva, kerZod: saqarTvelos konstituciis 23-e muxliT – inteleqtualuri sakuTreba xelSeuvalia; amasTan, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis me-18 muxliT gaTvaliswinebulia – piradi araqonebrivi uflebebis dacvis sakiTxi; saavtoro da momijnaxve uflebebis Sesaxeb kanonis me-17 muxlSi ganmtkicebulia nawarmoebis avtoris piradi araqonebrivi uflebebi; zemoaRniSnulidan gamomdinare, irRveva ramdenime samarTlebrivi norma erTdroulad.

Page 41: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

36

sisxlissamarTlebrivi Sedegi im SemTxvevaSi dgeba, Tu pirma sxvisi saavtoro ufleba miiTvisa da Sesabamisad gamoiyena igi (moaxdina gavrceleba, miTviseba da a.S.) avtorisgan nebarTvis aRebis gareSe.137 danaSaulis Cadenis magaliTi mniSvelovania sakiTxis Secdomis WrilSi ganxilvisTvis, romelic am SemTxvevaSi saxeze aRar iqneba. gansxvavebuli viTareba iqneboda im SemTxvevaSi, Tu gamyidveli yidis sxvis mier Seqmnil musikalur nawarmoebs, magram mas aqvs amis ufleba.138 magaliTad: gamyidveli yidis im nawarmoebs, romelic erT-erTi cnobili momRerlis mieraa Semqnili, magram uSualod aRniSnul momReralTan dadebul iqna salicenzio xelSekruleba, romliTac gamyidvels gadaeca nawarmoebis qonebrivi uflebebi.139 garigebis samarTlebriobis sakiTxi ganisazRvreba im faqtoriT, Tu kanonis ra normebis dacviTaa igi dadebuli. aucilebelia, igi ar modiodes winaaRmdegobaSi im samarTlebriv debulebebTan, rasac qveyanaSi konstitucia gansazRvravs. aqedan gamomdinare, SeiZleba davaskvnaT, rom TiToeuli samarTlebrivi garigeba miuxedavad mxareTa interesebisa da survilisa (swored survilia nebis gamoxatvis winapiroba da swored misi gamovlinebaa SeTanxmebis miRweva pirobebze), ar CaiTvleba kanonis farglebSi ganxorcielebulad, Tu igi ewinaaRmdegeba kanonmdeblobiT dadgenil wess. garigebis amgvari Tviseba, romelic kanonis winaaRmdeg dadebul garigebebs krZalavs, jer kidev romis samarTlidn momdinareobs. magaliTad, samarTlebrivi urTierTobis monawileebs ar SeeZloT garigebis dadeba sxva adamianis likvidaciis mizniT, Tundac igi linCis wesiT gaesamarTlebinaT.140 aRniSnuli gadawyvetilebis miReba mxolod mosamarTlis uflebamosilebas ganekuTveneboda, magram masac konkretuli SemTxvevis Sesabamisad unda gadaewyvita gansasjelis bedi.

137 mJavanaZe zaur, sisxlis samarTali, kerZo nawili, komentarebi, Tbilisi, 2000, gv. 194. 138 saavtoro da momijnave uflebebis Sesaxeb kanonis 35-42 muxlebis safuZvelze gadacemuli aqvs avtoris qonebrivi uflebebi. 139 Sead. jorbenaZe sandro, saavtoro uflebebi cxovrebaSi, Tbilisi, 2008, gv. 110; (magaliTi, romelic moyvanilia qonebrivi uflebebis gadacemasTan dakavSirebiT: 2003 wels ,,Beatles” yofilma wevrma pol makartnim, Tavis meuRlesa da Svils saSobaod simRera ,,deda da Svili” aCuqa). 140 г.и. Тираспольский, беседы с палачом, москва, 2003, gv. 69; (Аппиан Александрийсктй, с. 358: Граж. Войны I, 95). avtori gamoyofs sasjelis ramdenime saxeobas (romelic damnaSaves danaSaulisamebr Seefardeboda). sasjelebis erT-erTi aseTi saxe, romelic Tavis mxriv ramdenime maTgans moicavda, egzotikuri sasjeli iyo (iqve. gv. 66 – Экзотические казни). egzotikuri sasjeli avtoris mier gaerTianebulia gansakuTrebuli xasiaTis sasjelebSi (iqve. gv. 62 – Особые казни). dRevandelobasTan paraleli rom gavavloT (naklebad mZime, mZime da gansakuTrebiT mZime danaSauli – Sead.: saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis III Tavi), egzotikuri sasjelis romelime saxe gamoyenebul iqneboda mxolod gansakuTrebiT mZime danaSaulis Cadenisas. paralelis gavlebis kuTxiT Tu vimsjelebT, amgvari simZimis danaSaulisTvis damnaSaves rogorc minimum 10 welze meti vadiT Seefardeboda Tavisuflebis aRkveTa.

Page 42: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

37

rogorc zemoT aRiniSna, piris mier rom iqnes Secdoma daSvebuli, garigeba ver iqneba Secilebuli Secdomis safuZvelze dadebuli garigebis Sesabamisi normebiT. gavavloT paraleli germaniis samoqalaqo kodeqsTan, sadac 134-e da 138-e paragrafebi garigebis baTilobis sakiTxebze saubrobs. kerZod, Tu kanonidan sxva samarTlebrivi Sedegi ar gamomdinareobs, garigeba, romelic kanoniT dadgenil akrZalvas arRvevs baTilia.141 amgvari saxis garigebis SemTxvevaSi, misi baTilad cnobisTvis saWiroa CamoTvlili kriteriumebis arseboba.142 gansxvavebiT qarTuli samoqalaqo kodeqsisgan, germaniis samoqalaqo kodeqsi marTlsawinaaRmdego garigebisgan gansxvavebiT, sxva normaSi awesrigebs amoralur garigebis samarTlebriv bunebas. igi 134-e paragrafis msgavsad, baTil garigebas warmoadgens.143 amoraluri garigeba aris zneobrivi normebis sawinaaRmdegod dadebuli, romelic aseTad rom CaiTvalos, saWiroa, misi Sinaarsi modiodes moralTan winaaRmdegobaSi.144 magaliTad, garigeba, romelic ideba pirTan raime danaSaulis CadenisTvis an konkretuli samarTlebrivi normis darRvevisTvis.145 amave magaliTze dayrdnobiT ganvixiloT SemTxveva rodesac piri debs garigebas sxvis sakuTrebaSi arsebul nivTze. TavisTavad, garigeba baTili iqneba, vinaidan, germaniis samoqalaqo kodeqsis 903-e paragrafi nivTis mesakuTres nivTis sakuTari SexedulebebiT sargeblobis uflebas aniWebs.146 Sesabamisad, vinaidan nivTi garigebis monawileTagan arcerTis sakuTrebas ar warmoadgens, garigeba ver iqneba samarTlebrivi normebis dacviT dadebuli.147 mivyveT magaliTs: pirma, romelsac surda, sxvis sakuTrebaSi arsebuli qoneba eyida, ise, rom uflebrivad naklis mqone nivTis Sesaxeb araferi icoda, dauSva Secdoma nivTis TvisebaSi. ra iqneba am SemTxvevis samarTlebrivi Sedegi? imis gaTvaliswinebiT, rom Tavad garigebis monawiles ukve gaazrebuli hqonda samarTlebrivi Sedegi da nivTis uflebrivi nakli, garigeba baTili iqneba 134-e paragrafis safuZvelze. marTlsawinaaaRmdego garigeba aseTad, uSualod miRebuli SedegiT SeiZleba iqnes dakvalificirebuli. germanul iurisprudenciaSi amgvar

141

ix. BGB, § 134 – ,,Ein Rechtsgeschäft, das gegen ein gesetzlicher Verbot verstößt, ist nichtig, wenn sich aus

dem Gesetz ein anderes ergibt“. 142

Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 63. 143

ix. BGB § 138 I ,,Ein Rechtsgeschäft, das gegen die guten Sitten verstößt, ist nichtig“. 144

ix. Meyer-Maly/Armbrüster, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Allgemeiner Teil, 4. Auflage,

Verlag C.H. Beck, München, 2001 (SemdgomSi – Meyer-Maly/Armbrüster, Münchener Kommentar), gv. 1352-

1354. 145

ix. Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 66. 146

ix. BGB § 903 ,,Der Eigentümer einer Sache kann [...] mit der Sache nach Belieben verfahren und andere von

jeder Einwirkung ausschließen“. 147

Sead. Meyer-Maly/Armbrüster, Münchener Kommentar, gv. 1296-1298.

Page 43: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

38

garigebas ,,SemovliT garigebas“ eZaxian.148 garigebis amgvari saxis arsebobis SemTxvevaSi, garigebis Sinaarsi ar ewinaaRmdegeba samarTlebriv normebs, aramed, mis safuZvelze miRebuli saboloo Sedegi.149 magaliTad, SromiTi xelSekruleba, romelic mimarTulia dasaqmebulisTvis garkveuli saqmianobis warmarTvelad daniSvnis Sesaxeb. aRmoCndeba, rom es e.w. saqmianoba aris kanonsawinaaRmdego da igi uSualod xelSekrulebidan ar irkveoda, vinaidan ar iyo iq misi TiToeuli detali gawerili. am SemTxvevaSic, Tundac daSvebul iqnes kontrahentis pirovnebaSi Secdoma da sxvas gauformdes igi, garigebis baTilobis safuZveli iqneba gsk-is 134-e muxli. germanul samarTalSi zneobis sawinaaRmdego garigebebis instituti romauli samarTlidan Sevida.150 marTalia, zneobis winaaRmdeg mimarTuli garigebani germanul samarTalSi antikuri xanidan ikidebs fexs, magram man ganicada garkveuli cvlilebebi da amJamad igi ufro Camoyalibebuli saxiT gvxvdeba.151 amoraluri garigeba SeiZleba laxavdes rogorc calkeuli piris, ise saxelmwifos interesebsac.152 magaliTisTvis SesaZlebelia moviyvanoT, saxelmwifos interesebis sawinaaRmdegod dadebuli garigeba, romelic miznad swored amoraluri xasiaTis Sedegis dadgomas isaxavs.153 aqve aucilebelia aRiniSnos, rom xSir SemTxvevaSi, SeiZleba amoraluri garigeba Seicavdes kanonmdeblobis sawinaaRmdego Sinaarss, rac Tavis mxriv sxva, specialurad mowesrigebadi samarTlebrivi urTierTobis Sesabamisi normebiT iqneba gansazRvruli. magaliTad, rodesac piri debs garigebas narkotikis SesyidvasTan dakavSirebiT, ise rom mas amis ufleba ar gaaCnia.154 garigebis baTilad cnobisTvis, zneobis normis darRveva unda ,,moxdes uSualod garigebiT, misi dadebis faqtiT, an misi SinaarsiT“.155 garigebis monawile arcerTi piri ar aris dazRveuli Secdomisgan. ibadeba kiTxva, Tu ra samarTlebrivi Sedegi eqneba garigebis monawiles aseTis arsebobis SemTxvevaSi da rodesac daSvebulia Secdoma garigebis SinaarsSi? iseve, rogorc marTlsawinaaRmdego garigebisas, SemTxveva unda iqnes gadaWrili 138-e muxliT, vinaidan upirvelesad garigebis baTilobis sakiTxi unda iqnes dayenebuli.

148

,,Umgehungsgeschäft“. 149

Sead. Meyer-Maly/Armbrüster, Münchener Kommentar, gv. 1296. 150

Looschelders, BGB, Anwaltskommentar, Band 1, AT mit EGBGB, Deutscheranwaltsverein, 2005, gv. 719. 151

iqve, miTiTeba: Sead. Staudinger/Sack, R. 1; Flume BGB AT B. 2, § 18,1. 152

iqve. 153

Sead. iqve. 154 samarTlebrivi safuZveli (piris pasuxismgeblobis sakiTxi) dadgeba saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis XXXIII Tavis Sesabamisad (narkotikuli danaSauli, 260ß274 muxlebi). 155 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 181.

Page 44: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

39

gavavloT paraleli germaniis 134-e da 138-e paragrafebsa da sk-is Sesabamis normasTan (54-e muxlTan). Sedareba cxadhyofs, rom saqarTveloSi, zneobisa da marTlwinaaRmdegobis winaaRmdeg mimarTuli samarTlebrivi SemTxvevebi erT muxlSi erTiandeba, rac germanuli kanonmdeblobiT or paragrafSia gawerili. Tumca aRniSnul or paragrafs aqvs erTmaneTTan damakavSirebeli da es garigebis samarTlebrivi Sedegi ß garigebis baTilobaa.156 swored samarTlebrivi Sedegis gansazRvra mijnavs erTmaneTisgan SecdomiT dadebuli garigebisgan, marTlsawinaaRmdego da amoralur garigebas. sk-is 54-e muxli marTlsawinaaRmdego da amoralur garigebebis samarTlebriv mowesrigebas axdens.157es is SemTxvevaa, rodesac: ,,garigebis namdvilobaze zegavlenis moxdena SeuZlia im kanonis xelyofas, romelic samarTlebriv Sedegad uSualod garigebis baTilobas iTvaliswinebs“.158 aRniSnuli gamoiyeneba germaniaSi moqmedi kanonmdeblobidanac, sadac garigebis baTilobis safuZveli aseve pirTa mier gamovlenil nebasa da maT mier ganxorcielebul qmedebazea damyarebuli. SecdomiT gamovlenil nebas samarTlebrivi Sedegi SecdomiT dadebuli garigebisTvis ar mohyveba, Tu igi dadebul iqna motyuebiT. aRniSnuli exeba TiToeuli saxis Secdomas. ,,motyuebisas, saciloobisTvis ar aris arsebiTi is, Tu ra saxis Secdomaa gamowveuli piris nebis gamovlenaze motyuebiT zemoqmedebis Sedegad”.159 aRniSnulis dasturi aris qarTul iuridiul literaturaSi gamoTqmuli Sexeduleba, rom motyueba mxolod ganzraxi qmedobiT SeiZleba iqnes gamoxatuli.160 aRsaniSnavia lado Wanturias mosazreba, romelic dafuZnebulia SecdomiTa da motyuebiT dadebuli garigebebis uflebaTa konkurenciaze.161 motyueba Secdomis safuZvlad aris ganmartebuli, xolo Tu orive saxeze iqna, sainteresoa, romeli maTganiT moaxdens garigebis sacilod gaxdomas: rogorc SecdomiT dadebul, Tu rogor motyuebiT dadebul garigebas. Secilebis uflebisa da xandazmulobis vadebidan

156

Meyer-Maly/Armbrüster, Münchener Kommentar, gv. 1351. 157 sainteresoa daviT kereseliZis mosazreba, romliTac igi samarTlebriv Sedegs sam pirobiT kategoriad hyofs: 1) moqmedeba, romelic xelyofs ,,kanoniT dadgenil wessa da akrZalvebs” (kanonsawinaaRmdego, igive akrZalvis sawinaaRmdego nebis gamovlena); 2) moqmedeba, romelic ,,ewinaaRmdegeba sajaro wesrigs” (sajaro wesrigis sawinaaRmdego nebis gamovlena); 3) moqmedeba, romelic xelyofs ,,zneobis normebs” (zneobis sawinaaRmdego nebis gamovlena). ix. kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 271-272. 158 iqve, gv. 275. aRniSnuli SemTxveva ekuTvnis kanonsawinaaRmdego nebis gamovlenis kategorias. 159 iqve, gv. 340. 160 Sead. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv. 377, sadac avtori eTanxmeba aRniSnul mosazrebas da sakiTxze msjelobs swored amgvari kuTxiT. 161 iqve, gv. 378-379.

Page 45: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

40

gamomdinare pirisTvis metad misaRebi saSualeba meore varianti ufro metad xelsayrelia.162 avtoris mosazrebas daveTanxmebi da Cemi mxridan davamateb, rom Secilebis uflebis mqone pirisTvis metad ioli gzaa garigebis sacilooba motyuebiT dadebuli garigebis normis safuZvelze moiTxovos, vinaidan garigebis erT-erTi monawile ganzraxviT moqmedebs da misi samarTlebrivi Sedegebi gaazrebuli aqvs.163 germaniis samoqalaqo kodeqsis 123-e muxlSi mowesrigebulia motyuebiT dadebuli garigebis samarTlebrivi buneba. motyueba164 is konkretuli SemTxvevaa, rodesac miRebuli Sedegi SeiZleba gaufrTxileblobiTac iqnes damdgari.165 magaliTad, pirs hqonda warmodgena mosalodneli bunebrivi cvlilebebis Sesaxeb, magram mainc ganaxorciela mowveva ofertze da mxolod dadebuli garigebis Semdeg gaxda cnobili, rom ijaris xelSekrulebis monawileebi garigebis sagans survilisamebr ver gamoiyenebdnen. mniSvnelovania is, rom paraleli iqnes gavlebuli motyuebiT da marTlsawinaaRmdego/amoraluri garigebis momwesrigebel normebs Soris.

162 iqve, gv. 378. 163 sxva sakiTxia sasamarTlo procesis stadiaze arsebuli mtkicebis tvirTi, romelic mxares ekisreba Semdgom sasamarTlo msvlelobisas, magram aRniSnulic mniSvnelovan rols TamaSobs im mizeziT, rom Secdomis faqtis dadgena metad sirTules warmoadgens, vidre motyuebiT dadebuli garigebis, vinaidan Secdomisas pirs xSirad gaazrebuli ar aqvs saerTod, Tu ra saxis garigebas debs, rac motyuebiT dadebuli garigebisas gamoricxulia. piri, romelic atyuebs meore pirs, darwmunebulia Tavis ganzraxvaSi. magaliTad, 1. Secdomis SemTxveva: pirma unda miiRs garigebis safuZvelze avtomobili ,,mersedesi” magram, SemTxveviT mis misamarTze gagzavnian ,,audis”; 2. motyuebis SemTxvevaSi: pirma unda miiRos avtomobili ,,mersedesi”, aRniSnuli safuZvliT dado garigeba, magram garigebaSi Cawerili ,,mersedesis” seriis nomeri ar emTxveva mis mier aRweril serias, xolo meore mxare atyuebs mas da ajerebs, rom mis mier gamoxatuli neba Seesabameba garigebis Sinaarss. uflebaTa konkurenciac saxezea Cem mier moyvanil magaliTSi, magram is, rom pirs hqonda ganzraxva, rom gaeyida sxva saxis, bevrad ufro iaffasiani avtomobili, Tavis mxriv Secdomas gamoricxavs, xolo mimRebis mxridan ar warmoadgens did sirTules imis mtkiceba, rom garigebis dadebamde sxva saxis neba hqonda gamovlenili, rac aqceptantma sruliad gaiazra da ganzrax daadebina sxva saxis xelSekruleba. SeiZleba sxva azri iqnes ganviTarebuli, rom Secdomis faqtis damtkiceba am magaliTSi bevrad martivi xasiaTisaa. aqedan gamomdinare moviyvan sxva saxis magaliTs, sadac naTlad Cans, Tu ra saxis sirTules warmoadgens Secdomis faqtis dadgena: pirs surda eyida avtomobili ,,BMW X6”. magram, nebis ganmartebisas man axsna, rom mas surda avtomobili ,,BMW X5” yidva, rac aqceptantis mier dakmayofilebul iqna. am SemTxvevaSi SeiZleba faqti ori kuTxiT ganvmartoT: Secdoma ganmartebaSi, an Secdoma motivSi. Tavis mxriv, imis mtkiceba, rom motivSi arsebuli Sinaarsi gadmocemuli araproporciulia, aranair samarTlebriv Sedegs ar warmoSobs. Sesabamisad, Secdoma ganmartebaSi Tu iqna saxeze, maSin igi piris mier damtkicebul unda iqnes, rac Tavis mxriv ar warmoadgens iolad Sesasrulebel moqedebas. aqedan gamomdinare minda kidev erTxel gaviziaro lado Wanturias mosazreba, rom pirisTvis metad xelsayrelia sk-is 81-84 muxlebiT garigebis monawile meore mxarisTvis garkveuli valdebulebis Sesrulebis moTxovna. 164

,,Täuschung“. 165

Sead. Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 49.

Page 46: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

41

TiToeulis saxeze arsebobis SemTxvevaSi Secdoma garigebebSi, sxva saxis samarTlerbivi urTierTobis momwesrogebeli normebiT regulirdeba. am SemTxvevaSi Secdomas ar gaaCnia SesaZlebloba, iqonios gavlena garigebis saboloo Sedegze. 2.3.3 amoraluri da marTlsawinaaRmdego garigebis momwersrigebeli normebis konkurencia motyuebiT dadebul garigebis Sesabamis normebTan mimarTebaSi motyuebiT dadebuli garigebis TavSi samoqalaqo kodeqsi 83-e muxlis me-2 nawilSi gansazRvravs Sesabamisi samarTlebrivi Sedegis arqonas. kerZod, rodesac samarTlebrivi urTierTobis orive mxare motyuebiT debda garigebas. aRniSnulTan dakavSirebiT saintereso mosazrebas aviTarebs daviT kereseliZe, romelic miiCnevs, rom normis amgvari: ,,formulireba motyuebiT dadebuli garigebebis mowesrigebis arss ewinaaRmdegeba”.166 avtoris mosazrebas veTanxmebi im kuTxiT, rom faqtia, xelSekruleba ZalaSi rCeba, magram saxeze gvaqvs misi baTilobis safuZveli.167 Sesabamisad, es ori samarTlebrivi instituti modis erTmaneTTan SeusabamobaSi da sabolood xdeba mxareTaTvis im uflebis CamorTmeva, rac maT sacilo garigebis dadebis SemTxvevaSi gaaCniaT.168 paraleli minda gavavlo motyuebiTa dadebul garigebasa da marTlsawinaaRmdego da amoralur garigebebs Soris. iseve rogorc pirvel SemTxvevaSi, Tu saxezea marTlsawinaaRmdego da amoralur garigebaSi169 daSvebuli Secdoma, ver moxdeba garigebis saciloobis sakiTxze moTxovnis wamoyeneba ssk-is Sesabamisi normebiT, romelic Tavis mxriv SecdomiT dadebul garigebas exeba. moviyvan saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos erT-erT ganCinebas, romliTac kasatoris moTxovna ar dakmayofilda da Cuqebis xelSekruleba miiCnia baTilad.170 sasamarTlos mxridan amgvari msjelobis sagans warmoadgenda xelSekrulebis dadeba sajaro wesrigis winaaRmdeg dadebuli garigebis faqti.171 garigebis monawile erT-erTi mxaris mier Cuqebis xelSekruleba dadebul iqna imgvarad, rom gaCuqebuli nivTi ar warmoadgenda mis sakuTrebas, anu

166 kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 347. 167 Sead. sk-is 81-e muxli, rodesac garigeba baTilia, Tu igi motyuebiTaa dadebuli. 168 Sead. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv. 377-379 – sadac avtori uTiTebs garigebis saciloobaze, Tu igi motyuebiTaa dadebuli da sadac avtori aRniSnavs, rom garigebis saciloobis moTxovna wamoyenebul SeiZleba iyos misi monawile mxaris mier) 169 Sead. sk-is 54-e muxli. 170 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos ganCineba №as-553-786-08, 2008 wlis 18 noemberi, Tbilisi; saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani, samoqalaqo samewarmeo da gakotrebis saqmeze, Sesavali samoqalaqo samarTalSi, №3, Tbilisi, 2009, gv. 118-127. 171 iqve, gv. 127.

Page 47: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

42

moxda sxvisi sakuTrebis gadacema, rac Tavis mxriv ewinaaRmdegeba samarTlebriv normebs.172 kasatoris mtkicebiT, gaCuqebuli qoneba adre nasyidobis xelSkrulebiT gadacemul hqonda mas aRniSnul saqmeSi mopasuxed dasaxelebul pirze, romelmac Tavis mxriv nayidi uZravi qoneba ar daaregistrira sajaro reestrSi 30 dRis vadaSi.173 Sedegad, kasatorma miiCnia, rom igi iyo qonebis mesakuTre da gaaforma Cuqebis xelSekruleba mesame pirTan (warmodgenili mesame piri gaxldaT kasatoris deda). mivyveT gadawyvetilebas qronologiurad da ganvixiloT SemTxveva, sadac SeiZleboda, rom kasators Secdoma daeSva garigebis dadebisas da nacvlad sasurveli kontrahentisa, Cuqebis xelSekruleba gaeformebina sxva, arasasurvel pirTan, romelTanac sinamdvileSi ar surda garigebis dadeba.174 saqmis masalebidan Cans, rom naCuqari qoneba ukve nasyidobis xelSekrulebis safuZvelze misi myidvelisTvis gadacemuli iyo, anu gamCuqneblis sakuTrebas ar warmoadgenda igi, Sesabamisad, mniSvneloba ar aqvs, Tu vis gadascems igi qonebas, romlis gasxvisebis uflebiTac sxva piri sargeblobs. dadebuli garigeba ukve marTlsawinaaRmdegoa, vinaidan mesakuTre Tavad aris uflebamosili gankargos nivTi, isargeblos misiT, vinaidan mas gaaCnia kanoniT miniWebuli sakuTrebis ufleba.175 2.3.4 iZulebiT dadebuli garigeba zemoT moyvanili msjelobisa, romlis mixedviTac, Secdomas motyuebiT da aseve marTlsawinaaRmdego da amoralur garigebebTan mimarTebaSi ganvixilav, Segnebulad ar vaxseneb iZulebiT dadebul garigebas. upirveles yovlisa, unda aRvniSno, rom iZulebisas ar xdeba nebis gamovlena orive mxaris mier survilisamebr. swored es aris amomavali wertili imisa, Tu ratom ar movixsenieb sxva saxis sacilo an/da baTil garigebebTan mimarTebaSi iZulebiT dadebul garigebas. Tavad iZulebis

172 Sead. sk-is muxlebi 183-185. 173 ix. iqve (sqolio №170), gv. 125, sadac sasamarTlo samotivacio nawilSi uTiTebs sadavo urTierTobis momentSi arsebuli kanonis ,,miwis registraciis Sesaxeb” me-8 muxlze, romlis Tanaxmadac, Tu SemZenma uZravi qoneba 30 dRis vadaSi ar daaregistrira sajaro reestrSi, mas ar CamoerTmeva sakuTrebis ufleba aRniSnul qonebaze, mxolod mosakreblis garda damatebiTi Tanxa unda gadaexada. 174 miuxedavad imisa, rom rTulia imis warmodgena, rogor unda daeSva garigebis erT-erT monawiles Secdoma adresatis arCevisas, rodesac saqmis masalebidan irkveva, rom es pirovneba kasatoris deda iyo, Tumca moyvanili magaliTi swored im SemTxvevas emsaxureba, rom naTlad gamoCndes sk-is 54-e da 72-e muxlebis arsebobisas, romeli maTganiT moxdeba problemis gadawyveta. 175 Sead. sk-is 170-e muxlis pirveli nawili.

Page 48: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

43

faqti, nebis sawinaaRmdego qmedebaa176 da am dros piri gansxvavebiT motyuebiT dadebuli garigebisgan, nebis sawinaaRmdegog Segnebulad moqmedebs. sityva ,,moqmedebs“, am SemTxvevaSi SeiZleba ufro rbiladac JRerdes, vinaidan garigebis monawile ubralod valdebulia, ganaxorcielos esa Tu is qmedeba. Sesabamisad, ganxorcielebuli qmedeba ukve arasasurveli xasiaTisaa da is Tavidanve winaaRmdegobaSia mosuli mis survilTan, miiRos Sesabamisi samarTlebrivi Sedegi. 2.3.4.1 Secdoma iZulebaSi iseve rogorc motyuebiT dadebuli garigebisas, iZulebiT dadebul garigebaSi, aseve araa saxeze piris mier gamovlenili nebis Sesabamisoba damdgar SedegTan. aRniSnuli SemTxveva gvaqvs SecdomiT dadebuli garigebebis drosac, rodesac gamovlenili nebiT ar miiRweva sasurveli Sedegi. sainteresoa iseTi SemTxveva, rodesac Secdoma daSvebul iqneba iZulebiT dadebuli garigebis dros. magaliTad, damsaqmebeli aiZulebs dasaqmebuls, dados masTan SromiTi xelSekruleba. SromiTi xelSekruleba damsaqmeblis survilis mixedviT unda dadebuliyo 2 wliani vadiT. xelSekrulebis gadormebisas ki moxda Secdomis faqti da nacvlad 2 wlisa Caweril iqna 2 Tve. Sedegad, saxeze dadga garigebis saciloobis ori safuZveli: Secileba iZulebiT dadebuli garigebis kuTxiT da Secileba SecdomiT dadebuli garigebis kuTxiT. konkretul SemTxvevaSi, garigebis saciloobas daayenebs dasaqmebuli iZulebiT dadebuli garigebis kuTxiT. marTalia, saxezea Secdomis faqti, magram igi iZulebiT dadebuli garigebis Sedegia da Sesabamisad, ar gaaCnia misTvis damaxasiaTebeli niSani.177 rac Seexeba im faqtis gansazRvras, Tu ramdenad moicavs iZulebiT dadebuli garigeba Secdomis faqts, konkretuli SemTxvevis ganmartebisas unda iqnes gamokveTili.178 2.3.4.2 iZulebis faqtis mniSvneloba Secdomisas imis gaTvaliswinebiT, rom iZulebiT dadebuli garigeba Tavisi SinaarsiT aRemeateba SecdomiT dadebuli garigebis Sinaarss (piris mier nebis gamovlenis uguvebelyofa), aseTi garigebis dadebisas, Tundac mxareTa mier konkretuli saxis arsebiTi Secdoma iqnes daSvebuli, SemTxveva mogvardeba iZulebiT dadebuli garigebis kuTxiT.

176

Sead. Kramer, Münchener Kommentar, gv. 1186. 177 damaxasiaTebel niSanSi vgulisxmob Secdomis faqts, rodesac piris survili da Sedegi erTmaneTis sawinaaRmdegoa, magram amas piri gaazrebulad akeTebs da surs garigebis dadeba, rac iZulebis dros saxeze ar aris. ix. magaliTad – kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 317, Secdoma, rogorc nebis gaucnobierebeli nakli. 178

Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 51; miTiTeba sasamarTlo gadawyvetilebaze –

BGHZ 78, 216, 221.

Page 49: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

44

2.3.4.3 miRebuli Sedegis analizi motyuebiT an iZulebT dadebuli garigebis SecdomiT dadebuli garigebisgan upirvelesi ganmasxvavebeli niSani aris xandazmulobis vadebi. TiToeuli, zemoT moyvanili SemTxvevisTvis, kanonmdebloba iTvaliswinebs gansxvavebul vadebs. magaliTad, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT, motyuebiT-iZulebiT dadebuli garigebebisTvis – erTwlian Secilebis vadaa gaTvaliswinebuli,179 xolo SecdomiT dadebuli garigebisTvis – erTTviani vada.180 misi darRvevisTvis dgeba piris samoqalaqo-samarTlebrivi valdebulebis sakiTxi da saqmis konkretul SemTxvevad dakvalificirebis funqcia sasamarTlos eniWeba.181

179 ix. sk-is 84-e da 89-e muxlebi. 180 ix. sk-is 79-e muxlis pirveli nawili. 181 ix. magaliTad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 9 noembris ganCineba (#as-435-407-2010); iqve miTiTeba aRwerilobiT nawilSi, Tbilisis gldani-naZaladevis raionuli sasamarTlos 2004 wlis 30 noembris gadawyvetileba da Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2009 wlis 27 oqtombris gadawyvetileba.

Page 50: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

45

II Secdomis saxeebi qarTul da germanul samoqalaqo samarTalSi 1. Secdomis saxeebi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi cxrili #2

Secdomis cneba (zogadi ganmarteba sk-

is 72-e muxli)

wvrilmani Secdoma (sk-is 78-e muxli)

arsebiTi Secdoma

Secdoma motivSi (sk-is 76-e muxli)

saxeebi

Secdoma garigebis tipis arCevaSi

(sk-is muxli 73.a)

Secdoma SinaarsSi (sk-is muxli 73.b)

Secdoma garigebis safuZvelSi

(sk-is muxli 73.g)

Secdoma kontrahentis pirovnebaSi

(sk-is 74-e muxli)

Secdoma uflebaSi (sk-is 75-e muxli)

Page 51: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

46

mocemuli cxrili pirveli alternativaa im SemTxvevisa, rodesac qarTul samoqalaqo kodeqsSi arsebul Secdomis saxeebs ganvixilavT, rogorc 5 erTmaneTisgan damoukidebel saxes. amasTan, SesaZlebelia meore alternativis SemoTavazeba, romlis mixedviTac, Secdomis saxeebi aris gamoyofili ara xuT nawilad, aramed erT ZiriTad nawilad – Secdoma SinaarsSi, xolo Secdomis danarCeni saxeebi, Sinaarsobrivad gamomdinareobs misgan. aRniSnuli mosazrebis, metad TvalnaTlad danaxvisTvis, moviyvan cxrils: cxrili #3

moyvanili cxrilebidan me Semdgoms vimsjeleb pirveli maTganiT. mimaCnia, rom sk-iT gansazRvrulia arsebiTi Secdomis xuTi saxe. rac Seexeba meore cxrils, mas moviyvan SedarebisTvis, rogorc sakiTxis ganxilvis alternativas. Secdomis saxeebidan TiToeuli maTgani damoukidebelia meorisgan, anu vTqvaT SinaarsSi daSvebuli Secdoma ar moicavs kontrahentis pirovnebaSi daSvebul Secdomas. aqve minda aRvniSno, rom wvrilmani Secdoma da motivSi daSvebuli Secdoma Segnebulad maqvs gansxvavebuli saxiT warmodgenili. kerZod, vinaidan

Secdomis cneba (zogadi

ganmarteba sk-is 72-e muxli)

wvrilmani Secdoma (sk-is

78-e muxli)

arsebiTi Secdoma (saxeebi sk-is mixedviT)

Secdoma motivSi (sk-is 76-e muxli)

Secdoma SinaarsSi (sk-is muxli 73.b)

Secdoma garigebis tipis arCevaSi (sk-is muxli 73.a)

Secdoma garigebis

safuZvelSi (sk-is muxli 73.g)

Secdoma kontrahentis

pirovnebaSi (sk-is 74-e muxli)

Secdoma uflebaSi (sk-is

75-e muxli)

Page 52: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

47

isini ar warmoadgenen arsebiTi Secdomis saxeebs (ar aqvs samarTlebrivi Sedegi), maT ganxilvas calke TavSi SemogTavazebT.182 Secdomas, rogorc nebis nakls, gaaCnia ramdenime ZiriTadi saxe, romelic gamoiyofa qarTul183 da germanul samarTalSi. gansxvavebiT germanuli samarTlisgan, qarTuli kanonmdeblobiT xdeba Secdomis saxeebis dakonkreteba. aRniSnuli dakonkreteba ki Tavis mxriv safuZvelia, Secdomis saxeebis klasifikaciisa.184 germaniis samoqalaqo kodeqsiT Secdomis saxeebis amgvari dayofa ar aris gaTvaliswinebuli, anu konkretulad araa gawerili norma, romelic Secdomis TiToeul saxes aregulirebs.185 miuxedavad amisa, samecniero Tu sasamarTlo praqtikidan germanul samoqalaqo samarTalSi ikveTeba 119-e da 120-e paragrafebis safuZvelze Secdomis ramdenime saxis arseboba. kerZod, miiCneva, rom moqmedebs Secdomis ori ZiriTadi saxe: Secdoma axsnaSi da Secdoma ganmartebaSi. amasTan, mniSvnelovania, rom zemoaRniSnuli paragrafebi oTx nawilad iyofa.186 am kuTxiT sainteresoa msjeloba qarTuli kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul normebze. me sakiTxs ganvixilav ori kuTxiT: Secdomis xuTi saxis arseboba, romelic Sesabamisad 73-75 muxlebSia gawerili; an Secdomis erTi ZiriTadi saxis arseboba, romelTa dakonkretebaa ukve 73-e, 74-e da 75-e muxlebi. mimaCnia, rom pirveli varianti aris marTebuli, vinaidan, germaniis samoqalaqo kodeqsisgan gansxvavebiT, qarTul samoqalaqo kodeqsSi Secdomis es saxeebi dakonkretebulia. aqedan gamomdinare miviCnev, rom 74-e da 75-e muxlebi iseTive damoukidebeli xasiaTisaa, rogorc 73-e muxliT gaTvaliswinebuli saxeebi. aRsaniSnavia erTi detalic, rom iseve rogorc 73-e muxliT gaweril Secdomis saxeebze (TiToeulze cal-calke), 74-e da 75-e muxlebic arsebiTi Secdomis magaliTebia. es argumenti mimaCnia aseve mniSvnelovnad, raTa msjeloba ganvixilo saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi arsebuli Secdomis xuTi saxis kuTxiT.

182 ix. wvrilmani Secdoma, magaliTad, sqolio №38. 183 ix. magaliTad, Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv.367-376 ; zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 223-232. 184 Secdomis saxeebis konkretuli CamonaTvali gvxvdeba daviT kereseliZis wignSi, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, sadac mas aseve mohyavs sxva qveynebis samoqalaqo kodeqsis magaliTebi. 185 Tu germanul magaliTs mivyvebiT, qarTuli samarTlis ganxilvisas SevamCnevT, rom miuxedavad Secdomis ramdenime saxis normaSi Camoyalibebisa, arsebobs Secdomis sxvadasxva SemTxveva, romelsac SeiZleba sxva saxelic ewodos, rac Tavis mxriv miiCneva Secdomis gansxvavebul magaliTad. aqedan gamomdinare, vaskvni, rom SeuZlebelia TiToeuli SemTxvevis dakanoneba, xolo is faqti, Tu Secdomis romel SemTxvevas ekuTvnis esa Tu is samarTlebrivi SemTxveva, sasamarTlo praqtikis prerogativaa. 186

ix. sqolio №237, gv. 57.

Page 53: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

48

1.1 Secdoma garigebis tipis arCevaSi arsebiTi Secdomis pirveli saxe saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 73-e muxlis ,,a” qvepunqtis mixedviT gaxlavT – Secdoma garigebis tipis arCevaSi.187 garigebis tipis xasiaTSi Secdoma saxezea, rodesac garigebis monawile mxare (aseve meore mxare, mravalmxriv garigebaSi TiToeuli mxare188) cdeba mis mniSvnelobaSi (tipSi). magaliTad, a da g-m dades qiravnobis xelSekruleba, magram g-s egona aRniSnuli garigeba Txovebis xelSekruleba da ar Seasrula qiravnobis xelSekrulebidan warmoSobili valdebulebani,189 romelic mas samoqalaqo kodeqsis Sesabamisi normebis safuZvelze warmoeSva.190 Secdomis amgvari saxe ar iqneboda saxeze, garigebis monawile mxares winaswar rom scodnoda arasasurveli garigebis Sesaxeb. swored esaa amomavali debuleba, romliTac imijneba Secdoma sxva samarTlebrivi institutebidan.191 ganvixilav saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 19 dekembris ganCinebas,192 romelic exeba garigebis baTilobis sakiTxs.193 kasatorma (mosarCele pirvel instaciaSi) xelSekruleba dado mis mowinaaRmdege mxaresTan. xelSekrulebis tipi aRmoCnda misi nebis sawinaaRmdego, kerZod mas egona, rom debda ipoTekis xelSekrulebas da sinamdvileSi daido nasyidobis xelSekruleba. kasatoris moTxovna efuZneboda mis mier SesaZleblobebis arqonas, waekiTxa qarTul enaze nebismier naweri. sakasacio sasamarTlos mier saqmis uSualod ganxilvamde aRniSnul saqmeze saapelacio sasamarTlom miiRo gadawyvetileba. saapelacio sasamarTlom ar daakmayofila apelantis sarCeli194 da gadawyvetilebis safuZvlad miuTiTa, rom apelantis mier qarTuli enis arcodnis faqti ar dgindeba sasamarTloS warmodgenili dokumentebidan da aseve mas ar daufiqsirebia aRniSnulis Sesaxeb. sasamarTloSi arsebuli mtkicebulebebidan irkveva, rom apelantma ar icis mxolod enis wera-kiTxva, rac sasamarTlos azriT sk-is 54-e an 73-e ,,a” muxlis darRveva ar

187 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv.370. 188 zoiZe besaron, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 225. 189 Sead. iqve, gv. 224. 190 Sead. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 531-e muxli. 191 Sead. magaliTad, roca sxva garigebas ar dadebda rom scodnoda 192 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 19 dekembris ganCineba №as-525-870-07; saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, samoqalaqo kodeqsis zogadi debulebani, sanivTo samarTali, №1, Tbilisi, 2008, gv. 33. 193 minda windawinve aRvniSno, rom sasamarTlos ganCinebiT, nawilobriv dakmayofilda kasatoris moTxovnda da saqme xelaxla gansaxilvelad gadeca quTaisis saapelacio sasamarTlos, iqve, gv. 40. 194 ix. quTaisis saapelacio sasamarTlos 2007 wlis 23 aprilis ganCineba.

Page 54: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

49

aris. amasTan, dgindeba, rom apelantma kargad icis qarTuli da rusuli enebi, rac sasamarTlom miiRo dadgenil faqtdan da gadawyvetileba miiRo masze dafuZnebiT. mimaCnia, rom sasamarTlos mxridan arasaTanado msjelobaa am faqtTan dakavSirebiT, vinaidan SeuZlebelia imsjelo faqtze, romelSic darwmunebuli Tavadac ar aris. enis codnis instituti Tavis mxriv mxolod mosmenilis gaarzebasa da Sinaarsis gagebas ar niSavs. amaTan xelismowera swored is aucilebeli moqmedebaa, romliTac mxareebi gamoxatul nebas samarTlebriv mniSvelobas sZenen. aqedan gamomdinare, SegviZlia vimsjeloT, rom mxolod zepiri SeTanxmeba ar iqneba garigebis namdvilobis safuZveli,195 vinaidan pirs ar SeeZlo gaeazrebina, Tu ra saxis xelSekrulebas awerda xels. zemoaRniSnulidan gamomdinare, viziareb saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mosazrebas, romliTac igi SemTxvevas aniWebs garigebis tipSi daSvebuli Secdomis kvalifikacias. sasamarTlo msjelobs sk-is 73-e muxlis ,,a” qvepunqtze da ganmartavs, rom kasatorma moawera xelSekrulebis im tips xeli, romlis dadebac mis neba-survils ewinaaRmdegeba. faqtia, kasators rom garigebis tipi scodnoda, ar dadebda xelSekrulebas, vinaidan mas nivTis gasxviseba ar surda. aqedan gamomdinare, saxezea arsebiTi Secdoma da garigeba unda iqnes baTilad cnobili. garigebis tipis arCevaSi Secdoma ar SeiZleba mxolod SecdomiT dadebuli sxva garigebebis saxiT ganvixiloT, aramed Secdomad,

uSualod am garigebis SigniTac.196 magaliTad, g debs Txovebis

xelSekulebas q-sTan. aRniSnuli garigebis safuZvelze q-s ugzavnis tevelizors, magram SefuTvisas igi, aRniSnul nivTTan erTad gamaZlierebel sasmen mowyobilobasac gadacsems mas.197 am SemTxvevaSi saxezea Secdoma garigebis tipis arCevaSi, magram imgvarad, rom arcerTi mxare ar cdeba arCeuli garigebis samarTlebriv bunebaSi, isini moqmedeben gamovlenili nebis Sesabamisad, magram erT-erTi maTgani meores gadascems gansazRvrulze met qonebas.

195 ,,sanotaro moqmedebaTa Sesrulebis wesis Sesaxeb instruqciis me-19 muxlis Tanaxmad, sanotaro aqtis Sedgenisas Tarjimnis monawileoba savaldebuloa klientis mier saxelmwifo enis an misi dmawerlobis arcodnis SemTxvevaSi”, sakasacio palata Tavis gadawyvetielbas aRniSnul normaze miTiTebiT agebs. 196 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, 371. 197 Sead. iqve.

Page 55: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

50

1.2 Secdoma garigebis SinaarsSi ramdenime megobars surdaT SeeqmnaT kompania, sadac kreditorebis winaSe pasuxigseba unda momxdariyo solidaruli movaleebis mier. ,,mewarmeTa Sesaxeb” kanoni amgvari saxis iuridiul pirs Sesabamis saxels arqmevs – solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba.198sajaro reestrSi damfuZneblebi uSveben Secdomas da gancxadebaSi uTiTeben, rom maT surT ara sps-s, aramed Sps-s daarseba. Tavis mxriv, nebis gamovlenisas daSvebul iqna Secdoma. samarTlebrivi bunebiT erTmaneTisgan gansxvavdeba saaqcio sazogadoeba da SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba.199 erT-erTi gansxvaveba Sps-sa da sps-s Soris gaxlavT Semdegi: am ukanasknelis pasuxismgeblobis sakiTxi dgeba misi partniorebis qonebiT da kreditorebis dakmayofilebac xdeba maT mier, xolo Sps-s SemTxvevaSi iuridiuli piri kreditorebis valdebulebis winaSe Semoifargleba mTeli Tavisi qonebiT.200 aRniSnuli erT-erTi safuZvelia maT Soris gansxvavebisa,201 xolo moyvanili magaliTi aris SinaarsSi daSvebuli Secdomis klasikuri SemTxveva. samarTlebrivi urTierTobis monawileebs surdaT sakuTari nebis gamovlena, SeeqmnaT iuridiuli piri, romelic kapitalur sazogadoebaTa ricxvs mikuTvnebuli iqneboda,202 magram Secdnen masSi. Secdoma dauSves samarTlebrivi terminologiis sworad gansazRvraSi.203 SecdomiT dadebuli garigebis dros mxares surs garigebis namdviloba, magram ara im SinaarsiT, ra saxiTac daido igi.204 amgvari saxis Secdoma umetes SemTxvevaSi saxezea, rodesac garigebis monawiles ucxo enis

gamoyeneba uxdeba.205 ganvixiloT magaliTi: v-s surda frangisgan suveniris yidva, romelic iqneboda mcire masStabis mqone eifelis koSki.

v-m ver auxsna frangul enaze da sasurveli suveniris nacvlad SeiZina aseve mcire masStabebi mqone suveniri – triumfaluri TaRi.206 garigebis monawile darwmunebuli iyo, rom sasurvel souvenirs yidulobda da mas

198 Sead. ,,mewarmeTa Sesaxeb” kanoni, me-20 muxlis pirveli nawili. 199 burduli irakli, qonebrivi urTierToba saaqcio sazogadebaSi, Tbilisi, 2008. gv. 52. avtori asabuTebs Sps-sa da ss-s Soris sxvaobis konkretul safuZvels. misi TqmiT, Sps-Tan SedarebiT ss-Si gavlebulia zRvari kapitalis mesakuTresa da menejments Soris. 200 Wanturia lado, niniZe Tedo, mewarmeTa Sesaxeb kanonis komentari, nawili mesame, Tbilisi, 2002, gv. 228-229 da 264-265. 201 Sead. Wanturia lado, korporaciuli marTva da xelmZRvanelTa pasuxismgebloba sakorporacio samarTalSi, Tbilisi, 2006, gv. 82; 85; 91-105; aRniSnul wignSi saubaria uSualod ss-sa da Sps-s xelmZRvanelTa pasuxismgeblobis sakiTxebze, rac Tavis mxriv TvalnaTliv warmoaCens maT Soris sxvaobas. 202 Sead. burduli irakli, qonebrivi urTierToba saaqcio sazogadebaSi, Tbilisi, 2008. gv. 51. 203 Sead. zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 225. 204 iqve. gv. 225. 205 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv.371. 206 Sead. iqve gv. 371, aseve zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 225.

Page 56: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

51

surda am Sedegis dadgoma, magram is Sinaarsi, rac man ganmarta, sxva mniSvnelobis iyo da Sesabamisad moxda nebis gamovlenisas SinaarsSi Secdomis daSveba. 1.3 Secdoma garigebis safuZvelSi garigebis safuZvelSi daSvebuli Secdoma saxezea, rodesac piri cdeba sasurveli garigebis dadebisas gansazRvrul garemoebaSi. saxeze aris mxareTa mier keTilsindisierad gamoxatuli neba, magram swored es gamoxatuli neba eyrdnoba im garemoebebs, romelic an arsebobda, an Tu arsebobda gansxvavebuli formiT.207 SecdomiT gansazRvruli garemoebani SeiZleba ara marto mxareTa mier warmoqmnil subieqtur Sexedulebebze iyos dafuZnebuli, aramed obieqturi poziciidanac gansxvavdebodes.208 1.4 Secdoma kontrahentis pirovnebaSi kontrahentis pirovnebasa da nivTis TvisebebSi Secdoma Tavisi mniSvnelobiT, SeiZleba SinaarsSi daSvebul SecdomasTan mimarTebaSi iqnes ganxiluli. piri rodesac garigebis SinaarsSi cdeba, cdeba im SedegSi, rac garigebis saxiT dgeba. am SemTxvevaSi mniSvnelovania, paraleli gavavloT sk-is 75-e muxliT regulirebul arsebiTi Secdomis saxesTan – Secdoma uflebaSi. SinaarsSi daSvebuli Secdomis dros, garigebis monawilem icis, Tu ra saxis garigebas debs da ra samarTlebrivi Sedegi mohyveba mas. miuxedavad amisa, sk-is 74-e muxli arsebiTi Secdomis calkeul erT-erT saxes ganmartavs da Secdomis SemTxvevas kidev ufro metad akonkretebs.209 1.4.1 Secdoma kontrahentis pirovnebaSi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 74-e muxlis pirveli nawilis mixedviT kontrahentis pirovnebaSi Secdoma SeiZleba sxvadasxva faqtorebiT iqnes ganpirobebuli: mis mier garkveuli moqmedebis ganxorcielebis SesaZlebloba, garkveuli unari da a.S. aRniSnulis samarTlebrivi Sedegi SeiZleba gamoixatos garigebis saciloobaSi, magram amisTvis Secdoma kontrahentis pirovnebaSi garigebis dadebis mTavari safuZveli unda iyos.210 Tavis mxriv, unda gaimijnos piris igiveoba da misi konkretuli Tvisebebi, rogorc SecdomiT dadebuli garigebis mTvari mizezi,211 magram ra xdeba magaliTad, Tu piri ar cdeba aqceptantis

207

Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv. 371. 208 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 226. 209 Tu SinaarsSi an uflebaSi daSvebuli Secdomis dros piris cdomileba ufro farTo xasiaTisaa, sk-is 74-e muxliT regulirebad SemTxvevaSi, Secdoma konkretuli Tvisebebis gansjis sagania. 210 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, 372. 211 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 229.

Page 57: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

52

igiveobaSi da icis, Tu vinaa meore mxare, magram xelSekrulebas debs SecdomiT. kerZod, cdeba piris erT-erT konkretul TvisebaSi.212 sakiTxis amgvari kuTxiT wamoWrisas pirvel rigSi paraleli minda gavavlo sk-is 529-e muxlTan, romelic Cuqebis Taobaze dadebuli garigebis gauqmebis safuZvels warmoadgens. aviRoT Semdegi magaliTi: rom pirma aCuqa meore pirs garkveuli nivTi, magram dasaCuqrebuli aRmoCnda sxva politikuri Sexedulebebis mqone piri da CarTuli iyo aqtiurad axalgazrdul politikur moZraobaSi. gamCuqebels saerTod ar siamovnebda aRniSnuli faqti da Tavis mxriv, arc surda politikaSi garkveuli monawileobis miReba. Sesabamisad, ar gamoiwvia dasaCuqrebulis politikurma aqtivobam masSi simpaTia da moindoma nivTis ukan dabruneba.213 ibadeba kiTxva, saciloa Tu ara es garigeba SecdomiT dadebuli garigebis safuZvliT? sanam uSualod pasuxs gavcemde, minda moviyvano magaliTad, iurist sofio CaCavas mosazreba, romelic sakmaod sainteresoa im kuTxiT, rom igi akeTebs daTqmas, Tu ratom ar SeiZleba gamCuqeblis mier daSvebul iqnes Secdoma kontrahentis pirovnebaSi, rodesac igi uSualod dasaCuqrebuli pirad TvisebebSi cdeba? avtori msjelobs logikurad, rom 74-e muxlis pirvel nawilSi ,,kontrahentis ,,pirad TvisebebSi” Secdomaa gaerTianebuli.214 aRniSnulTan dakavSirebiT me gamaCnia Semdegi mosazreba: Cuqeba oTxi saxis ZiriTadi niSniT gamoirCeva – a) Cuqebis usasyidloba; b) dasaCuqrebulis qonebis gazrda; g) gamCuqeblis qonebis Semcireba; d) gamCuqeblis ganzraxva, rom daasaCuqros dasaCuqrebuli.215pirveli sami kriteriumi calsaxaa,216rom Cuqebis xelSekrulebis dadebisas saxeze unda iyos, magram sainteresoa meoTxe niSanze saubari, sadac gamCuqebels ganzraxva gaaCnia, daasaCuqros dasaCuqrebuli. ganzraxva Tavis mxriv, SeiZleba gamomdinareobdes dasaCuqrebulis pirovnuli xasiaTidan gamomdinare. magaliTad, pirs hyavs ramdenime megobari, romelTac ganurCevlad miiCnevs erTmaneTisgan. vTqvaT, aCuqa erT-erT maTgans nivTi, xolo dasaCuqrebuli ,,umadurad” moeqca mas da misTvis ucxo adamianebTan daamcira sajard. es ar iqneba mizezi kontrahentis pirovnebaSi Secdomisa, vinaidan piri icnobs mis

212 Sead.Öiqve. 213 sityva ,,umadurobas” aq ar vaxseneb specialurad, radganac ganvixilav uSualod piris TvisebaSi Secdomis faqts. 214 CaCava sofio, moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, gv. 90-91 da Semdgomi; ix. aseve iqve, gv. 105 da Semdgomi. 215 ZlieriSvili zurab, qonebis sakuTrebaSi gadacemis xelSekrulebaTa samarTlebrivi buneba, gamomcemloba ,,meridiani“, Tbilisi 2010, gv. 207. 216 iqve. 223, ganmarteba, romlis mixedviTac Cuqeba gansxvavdeba yvela sxva saxis xelSekrulebisgan, vinaidan Cuqebis dros mxareTa qoneba icvleba (izrdeba-mcirdeba), xolo magaliTad, gacvlis dros, sxvaoba mxolod nivTebis saxiTaa, Tu ra Tqma unda es nivTebi SeTanxmebis safuZvels warmoadgens; amasTan, aq ar maqvs saubari fulis sxvadasxva valutis gacvlaze (magaliTad, 500 aSS dolaris gacvla 500 qarTul larze).

Page 58: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

53

mTavar Tvisebas da swored es mTavari Tvisebaa masSi SenarCunebuli, xolo is, Tu ras gamoavlens piri momavalSi, calke ganxilvis Temaa da am konkretul sakiTxTan aranairi kavSiri ar gaaCnia. kontrahentis pirovnebaSi Secdoma abstraqtuli xasiaTisaa da ar moicavs viwro speqtrs.217 Sesabamisad, swored amitom aris, rom samoqalaqo kodeqsiT mniSvnelovani SezRudvebia dawesebuli ,,kontrahentis Tvisebis” ganmartebisas. Secdoma ,,pirovnebis ara yovel TvisebaSi iwvevs baTilobas, aramed mxolod iseT ,,pirad TvisebaSi” romelic garigebis dadebis safuZveli gaxda”.218 aqedan gamomdinare SeiZleba vimsjeloT ori kuTxiT, rom Tu magaliTad, Cuqeba moxda misi erTi konkretuli Tvisebis gamo (egona jentlmeni, an Tavaziani TiToeuli mandilosanis mimarT), maSin saxeze iqneba Secdoma kontrahentis pirovnebaSi,219magram Tu garigebis mTavari mizani sxva mniSvnelobis SemTxveva iyo, kontrahentis pirovnebaSi Secdoma gamoricxulia. aqedan gamomdinare, sruliad logikurad mimaCnia, am ori institutis (Secdoma kontrahentis piovnebaSi da Cuqebis xelSekruleba) dakavSireba erTmaneTTan, Tumca me miviCnev, rom naCuqari nivTis ukan gamoTxova SecdomiT dadebuli garigebis Sedegi araa, vinaidan samarTlebrivi Sedegic garigebis sacilooba gaxdeboda.

217 Tu TvisebaSi Secdomazea saubari, maSin gaTvaliswinebul unda iqnes adamianis TiToeuli Tviseba, rac mas gaaCnia, iqneba es Tavazianoba, zrdilobianoba, pasuxismgeblianoba da a.S. Sesabamisad, rTuldeba imis garkveva, Tu rodis unda iqnes nivTi samarTlis normebis dacviT Cuqebis xelSekurlebidan gamoTxovili (Cuqebis gauqmeba dasaCuqrebulis umadurobis gamo, sk-is muxli 529-e muxli da gaCuqebuli nivTis gamoTxova sk-is 530-e muxli). adamianebi xSirad ramdenime aTeuli weli cxovroben erTmaneTTan da Tanaziari cxovrebis bolo etapze uCndebaT erTmaneTis mimarT garkveuli moTxovnebi, romlis arSesrulebac xSir SemTxvevaSi am urTierTobis dasrulebiT mTavrdeba (ganqorwineba, sasamarTloSi Civili da sxv.). aqedan gamomdinare ibadeba kiTxva: Tu zogierTi adamiani xangrZlivi Tanaziari cxovrebis Semdeg aRmoaCens, rom meore adamians imgvari xasiaTi aqvs, rom mis mimarT umadurobas iCens (xSiria sasamarTloSi saojaxo-samarTlebrivi davebi, rodesac mosarCele mxare Tavis sarCels sxvadasxva moralur faqtobriv garemoebebze afuZnebs da miuTiTebs mowinaaRmdegi mxaris mier mis mimarT gamovlenil umadurobaze, romelsac (umadurobis faqts) sasamarTlo marTalia faqtobriv garemoebad ar miiRebs, magram SeiZleba gaiTvaliswinos, rogorc davis warmoSobis mizezi), rogor unda moaxerxos adamianma kontrahentis pirad TvisebebSi mokle vadebSi garkveva da imis gaanalizeba, rom kontrahenti mis mimarT umadurobas ar gamoiCens? amasTan davZen, rom vinaidan sk-is 75-e muxli kontrahentis pirovnebaSi Secdomis faqtze saubrobs, mxolod am mxrivaa gamarTlebuli Cuqebis institutis maregulirebeli normis am WrilSi ganxilvis sakiTxi. 218 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, 372. 219 aq ukve calke ganxilvis Temaa Cuqebis xelSekrulebiTa da SecdomiT ,,kontrahentis pirovnebaSi” dadebuli garigebis samarTlebrivi Sedegebis konkurencia, rac aseve SegiZliaT ixiloT: CaCava sofio, ,,moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia“, gv. 90-110 (Tavi VI).

Page 59: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

54

TvalnaTliv aRniSnuli problemis gadasaWrelad gamoviyeneb saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebas.220 sakasacio sasamarTlom gaiziara da daeTanxma saapelacio palatis mosazrebas, romelic miiCnevda, rom mosarCelesa da mopasuxes Soris dadebuli Cuqebis xelSekurlebas ar gaaCnda xelSekrulebis moSlis safuZveli. saqmis garemoeba iyo Semdegi: mosarCelem mopasuxes aCuqa q. baTumSi sacxovrebeli bina, mxolod im pirobiT rom dasaCuqrebuli (saqmeSi mopasuxe) mouvlida damsaCuqrebels (saqmeSi mosarCele) da masTan mcxovreb qalbatons. miuxedavad xelSekrulebis pirobisa, mosarCelis azriT, mopasuxe mxarem ar Seasrula nakisri valdebulebani da gamoCina mis mimarT umaduroba. sasamarTlom miiCnia, rom mosarCeles saqmeSi ar hqonda Sesabamisi mtkicebulebani warmodgenili, romliTac igi ,,umadurobis” faqts daadasturebda, xolo mopasuxes mier saqmeSi warmodgenili mtkicebulebani uSualod miuTiTebda mis mier nakisri valdebulebebis Sesrulebaze. kerZod: mopasuxe mxare Cuqebis xelSekurlebis dadebamde da dadebis Semdegac cxovrobda sadavo saxlSi da ara sxva adgilas ganlagebuli uZravi qoneba, amasTan igi mudam cdilobda madliereba gamoexata damsaCuqreblis mimarT, ras misTvis garkveuli Tanxis gadacemaSi gamoixateboda. im faqtis Sesaxeb, Sesaxeb rom mopasuxe iCenda mzrunvelobas mosarCelis mimarT, damsaCuqrebelma Tavad ganucxada sasamarTlos, rac Semdgom sakasacio palatisTvis gadawyvetilebis dasabuTebis erT-erTi saSualeba gaxda. Sedegad, sarCeli am nawilSi (iseve rogorc mTlianad) ar dakmayofilda, mocemuli ganmartebani da dasabuTebani ar gaxda sasamarTlosTvis imis darwmunebis mizezi, rom dasaCuqrebuli moqmedeba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 529-e muxlis pirveli nawilis darRveviT.221 moyvanili sasamarTlo magalTidan SegviZlia davaskvnaT, rom dasaCuqrebulis umaduroba ar SeiZleba ganxilul iqnes kontrahentis pirovnebaSi SecdomiT. moyvanili saqmis mixedviT Tu vimsjelebT, mosarCeles SeeZlo evarauda, rom dasaCuqrebuli didi qonebis patroni iyo da aucileblad gamoiCenda mis mimarT imgvar mzrunvelobas,222romlis arqonis gamoc Seitana sabolood sarCeli sasamarTloSi, magram saqmis masalebidan Cans, rom damsaCuqrebelma icoda dasaCuqrebulis vinaoba imdenad, ramdenadac dasaCuqrebuli misi ZmisSvili iyo. aqedan gamomdinare, kontrahentis pirovebaSi Secdoma gamoricxulia, vinaidan damsaCuqrebelma kargad icis dasaCuqrebulis qonebrivi mdgomareoba.

220 2010 wlis 14 ivnisi, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos ganCineba №as-385-358-2010. 221 sasamarTlom aseve miuTiTa sk-is 530-e muxlze, romlis mixedviTac, dauSvebelia Cuqebis xelSekrulebis moSla, Tu dasaCuqrebuli amiT mZime mdgomareobaSi aRmoCndeba, xolo vinaidan mopasuxes mxolod erTi sacxovrebelia dgili gaaCnda, sasamarTlom miiCnia aRniSnul nawilSi sarCeli usafuZvlod. 222 sasamarTlom amgvar faqtze gamoxata sakuTari pozicia da aRniSna, rom mosarCelem icoda Cuqebis xelSekurlebis gaformebis Sesaxeb, mas ar surda sxva saxis xelSekrulebis dadeba, winaaRmdeg SemTxvevaSi miuTiTebda amis Sesaxeb.

Page 60: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

55

sk-is 74-muxlis pirveli nawili ar unda gavaigivoT mxolod subieqtur warmodgenebTan, romelic pirs xelSekrulebis dadebamde gaaCnda, vinaidan am SemTxvevaSi SeiZleba miviRoT Sedegi, ara rogorc arsebiTi SecdomiT dadebuli garigeba, aramed Secdoma motivSi,223 romelic qarTuli kanomdeblobiT wesrigdeba da romelsac samarTlebrivi Sedegi ar gaaCnia. aqedan gamomdinare, iseve rogorc TiToeuli samarTlebrivi urTierTobisas, am SemTxvevaSic konkretuli SemTxvevis mixedviT aris saWiro imaze msjeloba, Tu ra saxis Secdoma iqna daSvebul piris mier kontrahentis pirovnebaSi da Tu daSvebul iqna, ra safuZveli gaaCnda mas.224 1.4.2 Secdoma sagnis ZiriTad TvisebebSi ,,sagnis TvisebaSi Secdoma”225 SesaZlebelia movixsenioT, rogorc ,,garigebis saganSi Secdoma”,226 rac Tavis mxriv, normis farTod ganmartebas niSnavs.227 upirveles yovlisa, misi ganmarteba mniSvnelovania sagnis Rirebulebebis gansazRvrisTvis, anu sagnis faseulobis dadgenisTvis.228 iseve, rogorc kontrahentis pirovnebaSi daSvebuli Secdomisas, sagnis TvisebebSi daSvebuli Secdomis gansazRvrisTvis mniSvnelovania misi subieqturi da obieqturi kuTxiT ganxilva. subieqturi mxare iqneba saxeze, magaliTad, rodesac sagnis ZiriTadi Tviseba mxolod garigebis monawilisTvis iyo arsebiTad mniSvnelovani, xolo obieqturi formiT, rodesac misi ganmasxvavebeli niSani yvelasTvis SesamCnevia.229 1.5 Secdoma uflebaSi uflebaSi daSvebuli Secdoma arsebiTi mniSvnelobis iqneba mxolod maSin, Tu igi garigebis dadebis erTaderTi da mTavari safuZveli iyo.230

223 kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 330. 224 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, 372-373. 225 ix. kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 327, ,,error in

substantia”. 226 ix. iqve, gv. 327, Buer, sxvsadasxva: ,,error in objecto”. 227 iqve, gv. 327. 228 zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 229-230. 229 Sead. zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 230 – avtori uTiTebs or konkretul magaliTze. pirveli maTgani subieqturi formiTaa Secilebis safuZveli, vinaidan, is Tviseba, rac Smedgom nivTs ar aRmoaCnda, mxolod konkretuli pirisTvisaa garkveuli mniSvnelobis mqone (mecnier-muSakisTvis myudro garemo, rac magaliTad SeiZleba nivTis mimarT damatebiT interess warmoSobdes); xolo, obieqturi formaa, rodesac piri oqros nacvad yidulobs spilenZs (oqro da spilenZi TiToeuli pirisTvis gansxvavdeba erTmaneTisgan da maT Soris Tundac sabazro fasSi, an gamoyenebis SesaZleblobaSi, mniSvnelovani sxvaobaa). 230 kobaxiZe avTandil, samoqalaqo samarTali, I, zogadi nawili, Tbilisi, 2001, gv.292.

Page 61: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

56

uflebaSi daSvebuli Secdoma gulisxmobs, rom pirs ar gaaCnda marTebuli warmodgena dadebuli garigebis uflebriv SedegebSi.231 saintereso mosazrebaa ganviTarebuli daviT kereseliZis mier,232 romlis mixedviTac sk-is 75-e muxlze saubrisas SeiZleba ori saxis daskvnis gakeTeba: 1. am normas moicavs sk-is 74-e muxlis II nawili da Sesabamisad, Secdoma uflebaSi Tavis mniSvnelobas kargavs; 2. sk-is 75-e muxlis ganmarteba iZleva imis saSualebas, rom igi iqnes motivSi daSvebul Secdomad dakvalificirebuli. moyvanili ori msjelobidan, vemxrobi meore maTgans: ,,samarTlebriv SedegebSi daSvebuli Secdoma” SeiZleba araarsebiTi xasiaTisas warmoadgendes. aq mniSvnelovania vaxsenoT, rom araarsebiTi xasiaTi gagebul unda iqnes, rogorc motivSi daSvebuli Secdoma, anu samarTlebrivi Sedegebis armqone da ara wvrilmani Secdoma, romelic Sesworebis SesaZleblobas gulisxmobs. samarTlebriv SedegebSi Secdoma TavisTavad SeiZleba nebis gamovlenamde iqnes ganxorcielebuli. anu aq mivdivarT swored motivSi daSvebul Secdomis ganmartebamde, romelic garigebis dadebis miznis gamxelis SemTxvevaSic ar iqneba saciloobis safuZveli.233 miuxedavad, am mosazrebis gaziarebisa, mimaCnia, rom Secdomis aRniSnuli saxis arsebobsa mniSvnelovania saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi. ufro metad dasakonkreteblad, moviyvan kontrarguments. kerZod, sk-is 75-e muxli awesebs Semdegs: ,,Secdoma uflebaSi arsebiTi mniSvnelobisaa [...], Tuki igi garigebis dadebs erTaderTi da mTavari safuZveli iyo”. muxlis Sinaarsidan gamomdinare, SeiZleba davaskvnaT, rom kanonmdebelma gaakeTa daTqma imis Sesaxeb, rom Secdoma uflebaSi garigebis dadebis erTaderTi safuZveli unda iyos. anu, rom ar arsebobdes es safuZveli, piri garigebas ar dadebda, rac Tavis mxriv ukve Secdomis faqtis damadasturebelia da ganasxvavebs mas motivSi daSvebuli Secdomisgan. motivSi daSvebuli Secdomis dros, piri cdeba ara mxolod samarTlebriv uflebaSi, aramed mTlianad nebis gamovlenaSi da mas sxva warmodgena gaaCnia aRniSnul sakiTxze. Tumca, miuxedavad aRniSnulisa, mniSvnelovania aRvniSno, rom motivSi daSvebul SecdomasTan mimarTebaSi, uflebaSi daSvebuli Secdomis ganxilva mniSvnelovania, vinaidan, swored moyvanili muxlis mixedviT SegviZlia imgvari daskvnis gamotana, rom TiToeuli konkretuli SemTxveva (sk-is 75-e muxlis ganxilvisas), garigebis safuZvelis ganmartebas moicavs.

231 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, 373. 232 ix. kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 332-333. 233

zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 232.

Page 62: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

57

1.6 miRebuli Sedegis analizi zemoT moyvanili magaliTebidan naTlad Cans, rom qarTYuli kanonmdebloba Secdomis faqtze saubrisas, mis saxeebs akonkretebs da metad sistematizirebuls xdis mas. aRniSnuli SeiZleba ori kuTxiT iyos gamowveuli: 1) is, rom saqarTveloSi ar arsebobs sasamarTlos mier dadgenili praqtiksa, romelic arsebiTi Secdomis konkretul saxeebs precedentuli samarTlis saxiT gamoyofda da 2) qarTuli samoqalaqo kodeqsis (igulisxmeba damoukidebeli saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi) normebis ukeT gaazrebisTvis saWiroa TiToeuli faqtis maqsimalurad konkretul normaSi gawera. Tavis mxriv, SeuZlebelia, yvela samarTlebrivi urTierToba kanonis iyos gawerili da amisTvis samatrTlisa da kanonis analogia gamoiyeneba, magram Secdomis saxeebis dayofisTvis mniSvnelovania, misi amgvari saxiT dakonkreteba.

Page 63: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

58

2. Secdomis saxeebi germaniis samoqalaqo kodeqsSi SinaarsSi daSvebuli Secdoma germaniis samoqalaqo kodeqsiT regulirebadi sferoa234 da igi warmoadgens arsebiTi Secdomis erT-erT saxes.235 igi saxezea, rodesac samarTlebrivi urTierTobis monawile cdeba obieqtis mniSvnelobaSi, mas surda gansxvavebuli mniSvnelobis mqone saganze daedo garigeba.236 qveviT mocemulia cxrili, romliTac xdeba germaniis samoqalaqo kodeqsis safuZvelze Secdomis saxeebis klasifikacia. cxrili #4:237

234 ix. § 119 Abs. 1BGB. 235 germanul samoqalaqo samarTalSi araa gamoyofili qarTuli samoqalaqo kodeqsiviT arsebiTi da wvrilmani Secdomis normebi, anu arsebiTi Secdomis Sesabamis saxeebze laparakisas maTi diferencireba xdeba uSualod normis Sinaarsidan gamomdinare. ix. BGB §§ 119-120. 236 Sead. BGB, Soergel, gv. 718-720 237

Sead. Brox, Walker, AT des BGB, gv. 182: Secdoma garigebaSi, romelic dayofilia Secdomis oTx saxed: Secdoma SinaarsSi; Secdoma ganmartebaSi; Secdoma TvisebaSi; Secdoma gadacemaSi.

Page 64: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

59

2.1 SinaarsSi daSvebuli Secdoma (der Inhaltsirrtum)

SinaarsSi daSvebuli Secdoma SeiZleba definirebul iqnes, rogorc sagnis mniSvnelobaSi daSvebuli Secdoma.238sagnis mniSvnelobis gansazRvrisas daSvebuli Secdoma239 saxeze iqneba, romlis drosac, piri cdeba uSualod sasurveli obieqtis mniSvnelobaSi.240 magaliTad, piri yidulobs avtomobilis saburavs. mas miaCnia, rom es saburavi moergeba mis satvirTo manqanas, magram cdeba obieqtis mniSvnelobaSi, vinaidan nayidi nivTi sxva zomis diskisTvisaa gankuTvnili. Secdomis damSveb pirs arasasurveli Sedegis Tavidan asacileblad esaWiroeba saqmis viTarebis axsna,241 sxva SemTxevvaSi uSvebs igi Secdomas. nebis gamomvleni: ,,sakuTar ganmartebas sxva azrs aniWebs, vidre es adresatisTvis xdeba naCvenebi“242 da amiT cdeba garigebis SinaarsSi.243 SinaarsSi Secdoma SeiZleba daSvebul iqnes, rodesac samarTlebrivi urTierTobis monawile garigebis obieqtis damaxasiaTebel Tvisebas sxva mniSvnelobas aniWebs,244 rac Tavis mxriv SeiZleba gamoixatos: ,,erTi sityvis, an konkretul damaxasiaTebeli Tvisebis gansxvavebuli mniSvnelobis miniWebaSi“.245 SinaarsSi daSvebuli Secdoma germanuli samarTliT arsebiTi xasiaTis Secdomaa da mohyveba Sesabamisi samarTlebrivi Sedegi – garigebis baTiloba.246 miuxedavad amisa, arsebobs SemTxvevebi, rodesac miuxedavad sasurveli nebis gamovlenis ararsebobisa, garigebis samarlebrivi Sedegi

238 Sead. Erman Walter, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 12. Auflage, Band 1, Schmidt (Otto), Köln,

2008 (SemdgomSi _ Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar), gv. 284. 239 Der Bedeutungsirrtum. 240 germanul samoqalaqo samarTalSi SinaarsSi daSvebul Secdomas hqvia – der

Inhaltsirrtum, magram normis ganmartebaSi (ix. sqolio №238) miTiTebaa gakeTebuli, rom SinaarsSi daSvebuli Secdoma aseve aRniSnul iqnes, rogorc der Bedeutungsirrtum. qarTulad misi pirdapiri Targmani ar iZleba imis saSualebas, rom erT konkretul sityvaSi moxdes Secdomis amgvari saxis gansazRvra. die Bedeutung germanul enaze mniSvnelobas niSnavs da vinaidan mniSvnelobaSi daSvebuli Secdoma qarTul enas ar Seefereba, miviCnie marTebulad, germanuli mosazreba meTargmna, rogorc – sagnis mniSvnelobis gansazRvrisas daSvebuli Secdoma. saxelis amgvar formulirebisas gaviTvaliswine garigebis obieqtis mniSvneloba, rodesac garkveul saganze, an garkveuli qmedebis Sesrulebaze ideba igi. aqedan gamomdinare, Camovayalibe zemoT moyvanili mosazreba. 241 Sead. BGB, Handkommentar, gv. 97. 242 Susanne Schneider, gv. 21:,,Seiner Erklärung einen anderen Sinn beimisst, als diese nach dem objektiven

Empfängerhorizont aufweist“. 243 Susanne Schneider, gv. 21 244 Tonner. Willingmann. Tamm, gv. 64. 245 iqve. gv. 64: ,, …einem Wort oder einem Zeichen eine falsche Bedeutung beimisst“. 246 ix. §123 BGB.

Page 65: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

60

ar dadges. magaliTisTvis moviyvan erT SemTxvevas:247 f-s surda eyida SvilisTvis saTamaSo TviTmfrinavebis mTliani koleqcia. maRaziasTan misulma SeniSna, rom vitrinaSi gamofenili iyo sxvadasxva manqanebis Sesanaxi yuTi, romelTaganac, erT-erTi maTgani swored misi survilis Sesabamisi modelebisTvis iyo gankuTvnili. f Sevida maRaziaSi da im imediT, rom SigTavsSi namdvilad sasurveli koleqcia iqneboda, iyida aRniSnuli yuTi. mivyveT Tanmimdevrulad: f-sa da gamyidvels Soris daido nasyidobis xelSekruleba, mxareebma Seasrules maTze dakisrebuli valdebulebani,248 magram f-m dauSva Secdoma nivTis SinaarsSi. erTi mxriv SesaZlebela motyuebaze laparaki, magram f ver moiTxovs garigebis baTilobas motyuebiT dadebuli garigebis gamo, vinaidan iniciatori yidvisa Tavad gaxldaT da gamyidvelis mier ar Cans garkveuli moqmedebis ganxorcieleba am kuTxiT.249 ibadeba kiTxva, SeuZlia Tu ara f-s arsebiTi Secdomis saxeze arsebobis miuxedavad, rom garigebis baTiloba moiTxovos? am sakiTxTan dakavSirebiT ganvixilav germaneli iuristis, betina haiderhofis250 statias. 2.1.1 SinaarsSi daSvebuli Secdoma, arsebiTi Secdomis sxva saxeebTan mimarTebaSi statia exeba nasyidobis xelSekrulebis dadebisas gamyidvelis valdebulebas myidvelis mimarT, romliTac gamyidveli valdebulia myidvels ganumartos nivTis nakli (im SemTxvevaSi, Tu nivTs nakli saerTod gaaCnia).251 statia moicavs internet sivrceSi dadebuli nasyidobis xelSekrulebis samarTlebrivi regulirebis ganxilvas. avtori erTmaneTisgan garigebis monawileTa nebis gamovlenas miusadagebs imgvar faqts, rodesac piri uSualod gairgebis obieqtSi cdeba. Sesabamisad, avtori sakiTxs ganmartavs am kuTxiT da ganixilavs mas germaniis kerZo samarTalSi arsebuli arsebiTi Secdomis ori saxiT.252 amasTan, msjelobs sakiTxze, romliTac igi internetSi nayid arasasurvel nivTs SinaarsSi dadebuli garigebis kuTxiT gansazRvravs.253 avtori erTmaneTisgan mijnavs or SemTxvevas: garigebis saciloobas

247 Sead. ,,Die Pflicht des Verkäufers zur Aufklärung über Mangel der Sache beim Kauf via Internet“,

Privatdozentin, Dr. Bettina Heiderhoff, Betriebs Berater, Verlag Recht und Wirtschaft Frankfurt, Fundstelle: BB

2005, 2533-2538, Rechechieren unter juris/Das Rechtsportal/Beitrag;\ gv. 7. 248 erTi mxriv nivTis da meore mxriv Sesabamisi anazRaurebis gadacema, ix. §433. BGB. 249 amasTan, SesaZlebelia motyuebiT garigeba daidos umoqmedobis SemTxvevaSic, magram mimaCnia, rom moyvanili magaliTi amgvari saxis sacilo garigebaTa rigs ar ganekuTvneba, vinaidan myidveli ar iyo valdebuli aexsna, rom gasayidi nivTi mxolod yuTi iyo da ara is koleqcia, rac masze exata. mas miaCnda, rom f-s swored yuTis yidva surda, vTqvaT imisTvis, rom sxva nivTi SeefuTa, rac TavisTavad gamyidvelis kompetencias scildeba. 250

Bettina Heiderhoff, ix. sqolio №247. 251 ix. iqve. 252 Anfechtung nach §119 BGB wegen Inhaltsirrtums oder Eigenschaftsirrtums, gv. 7 . 253 iqve. gv. 7.

Page 66: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

61

nivTis obieqtSi daSvebuli Secdomis gamo254 da garigebis saciloobas nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdomis gamo.255 svams kiTxvas, Tu arsebiTi Secdomis romeli saxe SeiZleba, rom iqnes mxedvelobaSi miRebuli.256 2.1.2 SinaarsSi daSvebuli Secdomis samarTlebrivi buneba konkretuli SemTxvevisas avtori aviTarebs or mosazrebas: sakiTxis gadaWras SinaarsSi daSvebuli Secdomisa da nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdomis kuTxiT. orive maTganze msjelobs mis mier konkretulad moyvanil magaliTebSi da gansazRvravs Sesabamis samarTlebriv Sedegs (a). nivTis obieqtSi Secdoma257 nivTis obieqtSi Secdomas avtori or aspeqtSi ganixilavs: SeTavazeba da imedovnebiT daSvebuli Secdoma da SeTavazeba da mxedvelovaSi armiRebis gamo daSvebuli Secdoma (1) SeTavazeba da imedovnebiT daSvebuli Secdoma avtoris mosazrebiT, garigebis obieqtSi daSvebuli Secdoma ar iqneba samarTlebrivi Sedegebis mqone, Tu garigebis monawile Tavisi imedovnebis gamo uSvebs SinaarsSi Secdomas.258 es aris SemTxveva, rodesac SeTavazeba internetis saSualebiT Camoyalibebulia srulyofilad, xolo piri mxolod imedovnebs, rom iyidis sasurvel nivTs. daveTanxmebi avtors, sadac igi uTiTebs, rom garigebis monawiles unda scodnoda garigebis obieqtis Sesaxeb,259 ris gamoc samarTlebrivi Sedegi ar dgeba. magram am ganmartebiT SesaZlebelia ganviTarebul iqnes gansxvavebuli mosazreba. kerZod, am sakiTxe msjeloba iZleva saSualebas, amgvari saxiT davakvalificiroT SemTxvevebi. TiToeuli SecdomiT dadebuli garigebis dros, rodesac piri cdeba mis SinaarsSi, zemoT moyvanili ganmartebis mixedviT, SeiZleba yoveli maTganis zemoaRniSnulTan gaigiveba. Sedegad, ikargeba garigebis saciloobis sakiTxi da wina planze iwevs samarTlebrivi urTierTobis monawilis (am SemTxvevaSi myidvelis) windauxedaobis sakiTxi. magaliTad: d-m iyida fanqari, egona, rom am fanqars Tavisi saSlelic Tan eqneboda, magram aRmoaCina yidvis Semdeg, rom usaSlelo fanqari iyo. mivyveT konkretul SemTxvevas: a) d-s surda nasyidobis xelSekrulebis dadeba fanqarze; b)

254 iqve. Anfechtung bei Irrtum über die Kaufsache. 255 iqve, Anfechtung bei Irrtum über die Eigenschaft der Kaufsache. 256 iqve. gv. 7-8; avtori uTiTebs samarTlebriv Sedegebze da saubrobs orive saxis Secdomis urTierTmimarTebasa da maT dasaSvebobaze nasyidobis xelSekrulebisas. 257 nivTis gamoyenebis SinaarsSi daSvebuli Secdoma. 258 iqve, gv. 7. 259 iqve, gv. 7. ,,da der Käufer seinen Irrtum hätte erkennen müssen“.

Page 67: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

62

d-m Seasrula movaleobani, rac ekisreba kerZo samarTlebrivi normebiT myidvels; orive kriteriumi iZleva imis mtkicebis sababs, rom daido garigeba. Sesabamisad, misi monawile gaxda gamyidvelTan erTad d. nasyidobis xelSekrulebis dadebis Semdeg myidvelma aRmoaCina, rom fanqars saSleli ar mohyveboda da moindoma nivTis gamocvla.260 SegviZlia SinaarsSi daSvebuli Secdomis miuxedavad myidvels CamovarTvaT garigebis baTilad cnobis moTxovnis ufleba? argumenti iqneba mxolod is, rom mas unda gaeTvaliswinebina, rom yvela fanqars ar gaaCnia saSleli da rom fanqrebi iseTi saxiTac iyideba, romelic mxolod weris movaleobas asruleben da ara waSlis. imis gaTvaliswinebiT, rom zemoT Cem mier moyvanili msjeloba Cem naTqvamTan winaaRmdegobaSi ar movides,261 ganmartebis saxiT moviyvan kidev erT magaliTs: g-m dado Sromis xelSekurleba j-sTan, magram xelmoweris Semdeg naxa, rom unda Seesrulebina mxolod zeinklis uflebamovaleobani. garigebis dadebamde igi darwmunebuli iyo Sromis xelSekrulebis SinaarsSi da egona, rom dainiSneboda ara zeinklad, aramed iuristad. mas TavisTavad unda enaxa, Tu raze Tanxmdeboda,262 vinaidan damsaqmeblis mier SeTavazeba samarTlis normebis dacviT iyo ganxorcielebuli. mas surda zeinkali daesaqmebina da pirvelive aqceptants gauforma Sesabamisi xelSekruleba. am SemTxvevaSi mniSvnelovania gamyidvelis mier gakeTebuli SeTavazeba, rodesac igi rames yidis, aucilebelia zustad ganisazRvros sagnis Sinaarsi, raTa Tavidan iqnes acilebuli amgvari samarTlebrivi Sedegi. (2) SeTavazeba da mxedvelobaSi armiRebs gamo daSvebuli Secdoma avtori meore sakiTxad ganixilavs SeTavazebis faqts, rodesac, gamidveli myidvels internetis saSualebiT sTavazobs garkveul nivTs, magram SeTavazeba gansxvavebuli saxisaa. myidvelis mier gaTvaliswinebuli unda iyos gasayidi obieqtis Sinaarsi.263 avtoris azriT, am faqts Sesabamisi samarTlebrivi Sedegi unda mohyves,264vinaidan SeTavazebis miwodeba Tavad aris naklis mqone.

260 miuxedavad imisa, rom saxeze gvaqvs wvrilmani Secdomis faqti, magaliTi moyvanilia garigebis saciloobis sakiTxis gadaWrisTvis warmoSobili problemis asaxsnelad. sxva magaliTis SemTxvevaSi SeiZleboda saxeze gvqonoda bevrad garTulebuli xasiaTis samarTlebrivi urTierToba, romlis mowesrigebac am erT, konkretul problemas mxolod ar moicavda. 261 ix. gv. 60. 262 xelis mowera Tavis mxriv monawile mxares mier nebis gamovlenis dadasturebaa. 263 Bettina Heiderhoff, ix. Sqolio №247; ,,Wenn das Angebot so formuliert ist, dass bei objektiver Betrachtung

angenommen werden muss“. 264 iqve, gv. 7; avtori uTiTebs: So trotz Identitätslaiud und Extremabweichung auch Tiedtke/Schmitt,

JZ2004, 1092, 1094 f. mit Darstellung des Meinungsstands.

Page 68: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

63

am mosazrebasTan dakavSirebiT gamaCnia gansxvavebuli pozicia. zemoT moyvanili pirveli SemTxvevis ganxilvisas (SeTavazebis miuxedavad myidvelisTvis misi zusti Sinaarsis gaazrebis valdebuleba265), xdeboda samarTlebrivi Sedegis ugulvebelyofa. Sesabamisad, ibadeba kiTxva, Tu Sesabamisi Sedegis miRwevis surviliT dadebuli garigeba mxolod piris imeds emyareba da samarTlebrivi Sedegi ar mohyveba, ratom ar unda CaiTvalos piris mier imedze dayrdnobiT dadebul garigebad SemoTavazeba, romlis samarTlebrivi Sedegi mxolod imiT ganisazRvreba, rom mxarem mxedvelobaSi ar miiRo esa Tu is faqti? (b) nivTis TvisebaSi Secdoma avtori ganmartavs meore SemTxvevas, rodesac saxezea Tavad nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdoma misi Sinaarsis nebis gamovlenis sawinaaRmdegod gaazrebiT. nivTis Tviseba Tavis mxriv zogadi cnebaa da saWiroebs dakonkretebas, rac statiaSi Semdegi saxiT gvxvdeba: gansaxilvelad sainteresoa SemTxveva, rodesac piri cdeba ara nivTis saxeobaSi, aramed Secdomis aRweriloba ver gaacnobiera, ver Seafasa saTanadod.266 avtors veTanxmebi im kuTxiT, rom am magaliTis safuZvelze saxeze iqneba arsebiTi Secdomis ori SemTxvevis Sesabamisi situacia: Secdoma Sinaarssa da nivTis TvisebaSi. erTi mxriv, ver acnobierebs saTanadod Secdomis aRwerilobis Sedegad miRebul Sedegs da meore mxriv, cdeba nivTis TvisebaSi, vinaidan xSir SemTxvevaSi erTi, garkveuli detalic ki konkretul nivTs sxva saxis funqciebs ukargavs. aqedan gamomdinare, sainteresoa vimsjeloT am kuTxiT. (g) SinaarsSi daSvebuli Secdomis gansxvaveba nivTis TvisebaSi267 daSvebuli Secdomisgan sakiTxis ganxilvas daviwyeb avtoris mier moyvanili magaliTiT: garigebis monawilem (nasyidobis xelSekrulebaSi – myidvelma) ver Seafasa garigebis obieqti da Sesabamisad, misi aRwerisas dauSva Secdoma. problema ikveTeba mis samarTlebriv SedegSi. avtori am sakiTxs xedavs ori kuTxiT: Tu myidvelma nivTi aiRo da daTanxmda SeTavazebul

265 SeiZleba sityva – valdebuleba aq ar gamodges Sesatyvisi, vinaidan kanoni mas amgvar moTxovnas ar uyenebs. piri Tavisufalia nebis gamovlenisas da Tavad SeuZlia miiRos gadawyvetileba da gaakeTos arCevani sxvadasxva saxis garigebaze. meore sityviT aRniSnulis ganmarteba SeiZleba moxdes – zusti Sinaarsis gaazrebis aucileblobiT, rac Cemi azriT identuria zemoT moyvanili magaliTisTvis, vinaidan TiToeulis SemTxvevaSi laparaki gvaqvs mxolod ardamdgar samarTlebriv Sedegze. 266 Bettina Heiderhoff, sqolio №247, gv. 7 (der Käufer nicht die Art der Sache, sondern nur die

Beschreibung eines Fehlers verkannt hat). 267 nivTis Tviseba miesadageba am SemTxvevas, zogadad Secdomis amgvari saxe germanuli literaturidan gadmiTargmnili maqvs TvisebaSi daSvebuli Secdomisagan da mas germanulad hqvia – Eigeschaftsirrtum.

Page 69: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

64

oferts, saxeze iqneba nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdoma, romelic germaniis samoqalaqo kodeqsis 119-e paragrafis meore nawiliT aris mowesrigebuli. rac Seexeba meore SemTxvevas, anu SinaarsSi daSvebul Secdomas, igi saxeze iqneba, Tu piri Secdomas uSvebs saTanadod SeTavazebuli ofertis miuxedavad.268 avtoris mier moyvanili magaliTis mixedviT moviyvan gansxvavebul magaliTs, romlis mixedviTac vimsjelebs, Tu ramdenad marTlebulad SeiZleba SinaarsSi daSvebul Secdomaze msjeloba, rodesac saxezea

nivTis nakli:269 d-s surda eyida Sarvali. dainaxa, rom maRaziis erT-erT

daxlze sasurvel Sarvals yidda u. d-m iyida misgan Sarvali, magram mxolod nasyidobis xelSekrulebis dadebis Semdeg daakvirda im nakls, rac nivTs gaaCnda: es iyo Sarvlis jibe. misi wina mxare ar funqcionirebda saerTod, vinaidan amokerebuli iyo gamyidvelis mier. ibadeba kiTxva, Tu Secdomis romeli SemTxvevaa saxeze?

ganvixiloT SemTxveva pirveli kuTxiT, rodesac u-s specialurad gayidvisTvis hqonda gakerili Sarvali, romelic ar iyo axali.270 myidvels ar surda gakerilis yidva, magram amis Sesaxeb ar gaaCnda saTanado informacia, vinaidan saerTo mowveva ofertze gakeTebuli iyo naklis miuTiTeblad; meore SemTxveva: rodesac gamyidvels miTiTebuli hqonda naklis Sesaxeb gayidvis momentSi, magram myidvelma ver gaigo gakervis Sinaarsi, ufro sworad ver mivida im daskvnamde, Tu ra saxis gansxvaveba iqneboda naklis SemTxvevaSi nivTs. pirveli magaliTidan Cans, rom rodesac gamyidveli miTiTebas ar ukeTebs nivTis nakls, saxezea myidvelis mier nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdoma, vinaidan mas ar hqonda warmodgena, Tu ra saxis nivTs yidulobda.271 meore magaliTiT Tu vimsjelebT, saxezea SinaarsSi daSvebuli Secdoma, im kuTxiT, rom mas auxsnes nivTis funqciebi, misi gamoyenebis areali, magram man ver gaiTvaliswina yovelive. germanuli

268 saTanadod SeTavazebuli – am sityviT viziareb avtoris naazrevs (iqve. gv. 7), sadac igi amgvar SemTxvevas SinaarsSi daSvebuli Secdomis saxiT akvalificirebs da ganmartavs, rom aRniSnulis ganxorcieleba SeiZleba mxolod maSin, rodesac ofertisas nivTis nakli saTanadod, Riad iyo warmodgenili (,,Ein Mangel offen gelegt wird, und der Käufer

die Offerte trotzdem annimmt“). saTanadod wardgena ki Tavis mxriv niSnavs imvar moqmedebas, rodesac oferenti nivTis nakls ar malavs. Sesabamisad, Tu myidveli nivTs mainc iyidis saxeze ar iqneba nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdoma, vinaidan mas SeeZlo naklis xilva da garigebis dadebamde misi gaazreba. 269 am SemTxvevaSi saubaria nivTobrivad naklis mqone nivTze. 270 Tavidanve unda gamoiricxos motyuebiT dadebuli garigeba, vinaidan saxeze araa piris survili uSualod motyuebis gziT gayidos saqoneli, mas Tavad aqvs gakerili Sarvlis jibe, radgan myidvelisTvis igi metad sasurveli gaxdes da rac mTavaria igi ar malavs, da arc umoqmedod axorcielebs mis movaleobebs. igi uSvebs, rom pirs SeiZleba swored amgvari saxiT surs nivTis yidva. 271 ar hqonda gaazrebuli nivTis funqciebi.

Page 70: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

65

samarTlis mixedviT es SemTxveva aris SinaarsSi daSveuli Secdoma, vinaidan nebis gamovlenis Sinaarsi iyo Tavad Secdomis matarebeli.272 (d) miRebuli Sedegis Sejameba zemoT moyvanili msjelobis mixedviT SegviZlia davaskvnaT, rom erTmaneTisgan Secdomis ramdenime saxis gamijvna, iseve rogorc arsebiTi Secdomis faqtis dadgena, konkretul SemTxvevazea damokidebuli da swored konkretuli SemTxveviT ganisazRvreba misi samarTlebrivi Sedegebi. SinaarsSi daSvebuli Secdoma Tavisi bunebiT gansxvavdeba Secdomis sxva saxeebisgan. magaliTad, axsnaSi daSvebuli Secdomisas piri cdeba azrSi, igi ver gadmoscems imas, rac mas sinamdvileSi surs, rom axsnil iqnes. ibadeba sruliad logikuri kiTxva, rom TiToeuli nebis gamovlena axsnis safuZvelze xorcieldeba, xolo maSin TiToeuli Secdomis saxec amis Sedegad saxeze. swored am kuTxiT aris saintereso sakiTxis dasma, magram am mosazrebas gaaCnia kontrargumento, romlis mixedviTac axsna ar aris samarTlebrivi Sedegis erTaderTi ganmsazRvreli. kerZod, nebis gadmocema aris mxolod etapi nebis gamovlinebisa, Tavad nebis formireba SeiZleba mis gadmocemamde moxdes (swored esaa Secdomis sxva saxeebis ganmasxvavebeli ganmartebaSi daSvebuli Secdomisgan). swored aRniSnulis magaliTia, SinaarsSi daSvebuli Secdoma, romlis drosac cdomilebaSi myofi piri ganmartebis mniSvnelobaSi cdeba273 da ara ganmartebisas.

ganvixiloT magaliTi: b-s surs dados sesxis xelSekruleba ss ,,bank

sesxTan“. b-s surs sesxad aiRos 7 000 evro da Semdeg gadacvalos igi dolarSi. igi darwmunebulia, rom evros dolarTan mimarTeba aris 1-2, magram sinamdvileSi oficialuri kursia 1 - 1,6. sesxis xelSekrulebis dadebis Semdeg igi cdeba garigebis SinaasSi, vinaidan, mas egona, rom evros gadacvlas dolarze sxva Sedegi mohyveboda. aRniSnuli magaliTi SeiZleba ganvixiloT 3 kuTxiT: 1. Secdoma nivTis TvisebaSi (Eigenschaftsirrtum) – mimaCnia, rom amgvari saxe saxeze araa imis gaTvaliswinebiT, rom pirma icoda nivTis Tviseba, Tu ra Tviseba gaaCnda evrosa da dolars da Tu rogor SeiZleboda misi gamoyeneba. sxva SemTxveva iqneboda, mas rom sdomeboda vTqvaT dolaris gamotana bankidan da am fuliT evropis sxva qveyanaSi samogzaurod wasvla. aq iqneboda saxeze nivTis TvisebaSi Secdoma, vinaidan dolars ar gaaCnia is Tviseba, risTvisac d-s magaliTidan gamomdinare nivTis yidva surda;

272 Sead. § 119 Abs. 1,1 BGB: ,,Bei der Abgabe einer Willenserklärung über deren Inhalt im Irrtume war“. 273

Sead. Musielak Hans-joachim, Grundkurs BGB, 8. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2003, gv. 151.

Page 71: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

66

2. Secdoma axsnaSi (Erklärungsirrtum) – aseve araa saxeze, vinaidan, d ar cdeba ganmartebisas, igi Secdomas uSvebs winaswar da sabolood xsnis imas, rac mas Camoyalibebul azrad ukve hqona; 3. Secdoma SinaarsSi (Inhaltsirrtum) – mimaCnia, rom Secdomis es saxe swored am samarTlebrivi urTierTobis mosagvareblad gamodgeba, vinaidan, d-m Secdoma dauSva ara nivTis arCevaSi, aramed sasurveli nivTis (am SemTxvevaSi fuladi Tanxa da kupiura – evro) mniSvnelobaSi. anu, mas surda nivTi, romelic miiRo garigebis Sedegad. moyvanili magaliTi SinaarsSi daSvebul Secdomad mimaCnia, magram mas samarTlebrivi Sedegi ar mohyveba imis gaTvaliswinebiT, rom piris moqmedeba da damdgari Sedegi erTmaneTTan mizezobriv kavSirSi ar aris.274 Sesabamisad mimaCnia amgvari SemTxveva motivSi daSvebul Secdomis saxed, vinaidan pirs, romelic Secda garigebis SinaarsSi, gaaCnda sxva motivi, romelic garigebis monawile meore mxarisaTvis SeuCneveli darCa.275 moyvanili magaliTis mizanic swored es iyo, rom TvalnaTliv damenaxvebina, Tu ra SemTxvevaSi aris saxeze Secdoma SinaarsSi da ra SemTxvevebSia garigeba Secilebadi. 2.2 ganmartebaSi daSvebuli Secdoma (der Erklärungsirrtum) germaniis samoqalaqo kodeqsis mixedviT, ganmartebaSi daSvebuli Secdoma saxezea, rodesac piri adresats Tavis nebas arasasurveli formiT gadascems. igi cdeba Tavisi nebis gamovlenis ganmartebisas ganxorcielebul moqmedebaSi.276 2.2.1 der Kalkulationsirrtum277 - gamoTvlaSi daSvebuli Secdoma278 gamoTvlaSi daSvebuli Secdoma, SeiZleba ganmartebaSi daSvebuli Secdomis erT-erT saxed moviazroT.279 igi saxezea, rodesac xdeba samarTlebrivi urTierTobis monawile arasworad axdens ramis Caweras, an arasworad axdens gamoangariSebas. magaliTad: g aris gamyidveli

274

moyvanili magaliTis mniSvnelobas warmoadgenda germaniis samoqalaqo kodeqsis 119-e paragrafis pirveli nawilis TvalnaTliv warmoCena da Sesabamisad ar vsaubrov samarTlebriv Sedegebze, romelic am SemTxvevaSi garigebas ar gaaCnia, vinaidan saxezea: Secdoma motivSi (Motivirrtum). germanul iurisprudenciaSi, motivSi daSvebuli Secdoma ganixileba, SinaarsSi daSvebuli Secdomis WrilSi, rac Sesabamisad gansxvavebul samarTlebriv Sedegebs warmoSobs, Sead. magaliTad: Münchener Kommentar, S. 1122-1125. 275

unbeachtlicher Motivirrtum; Sead. Zweigert, Kötz, Einführung in die Rechtsvergleichung, gv. 409 da Semdgomi. 276

,,Erklärungsakt”. 277

,,Kalkulationsirrtum”. 278

germanulad sityva – kalkulieren. 279

Sead. magaliTad, Kramer, Münchener Kommentar, gv. 1107.

Page 72: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

67

maRaziaSi da yidis musikalur centrs. misi valdebulebaa, gasayid nivTs daakras Sesabamisi fasi, romlis farglebSic unda iqnes Semdeg centri gayiduli. fasis dakvrisas g-s mouva Secdoma da nacvlad 800 evrosi akravs 80 evros, rac musikaluri centris sabazro Rirebulebaze aTjer naklebia. germanuli samoqalaqo kodeqsiT, saxezea ganmartebaSi daSvebuli Secdoma, oRond adresatia TiToeuli myidveli, vin centris SeZenas moisurvebs. Sedegad, amave qveynis samoqalaqo kodeqsis 119-e paragrafis pirveli nawilis Sinaarsis mixedviT, saqme gvaqvs ganmartebaSi daSvebul SecdomasTan, rodesac g, rogorc gamyidveli Secda nivTisTvis Sesabamisi fasis miniWebaSi. gamoTvlaSi SeiZleba daSvebul iqnes Secdoma, eleqtronuli saSualebis gamoyenebiTac.280 magliTad: h aformebs Sromis xelSekrulebas germanuli samanqano kompania BMW-sTan. h xelSekrulebaSi uSvebs Secdomas da nacvlad sityva BMW-sa wers BMM, rac Tavis mxriv xelSekrulebis saciloobis safuZvelia. garigebas (romelic ormxrivi saxisaa) ar hyavs misi monawile meore mxare.281 gamoTvlaSi Secdomad ar CaiTvleba SemTxveva, rodesac pirisTvis wesiT cnobili unda yofiliyo realuri faqtis Sesaxeb da man es garkveul mizezTa gamo (magaliTad, uyuradRebobis gamo) ar gaiTvaliswina. magaliTisTvis moviyvan sasamarTlo gadawyvetilebas, sadac pirma garigebis saciloobis sakiTxi im kuTxiT daayena, rom auqcionis Catarebisas misTvis sruliad ucnobi iyo nivTis sawyisi Rirebuleba da SedarebiT Zviri gadaixada masSi.282 sasamarTlom aRniSnuli faqti ar miiCnia Secdomad da ganmarta, rom garigebis saciloobis sakiTxi mxolod maSin dadgeboda, Tu piri Secdomas (auqcionze Sesabamisi Tanxis gadacemas) Segnebuli usworobis Sedegad283 dauSvebda.284 2.2.2 dokumentSi arsebuli Sinaarsis waukiTxavad xelmowera, rogorc Secdoma ganmartebis aqtSi285 aRniSnuli sakiTxi SesaZlebelia ganxilul iqnes or aspeqtSi: dokumentze xelmowera SeTanxmebis dadasturebis Sedeg da dokumentze xelmowera SecdomiT.

280 ix. iqve, gv. 1107. 281 sxva sakiTxia, Tu aRniSnuli Secdoma, ramdenad mniSvnelobas aniWebs garigebis ZalaSi Sesvlas. Tu igi adgilzeve gamosworebis saSualebas iZleva, maSin saxeze iqneba wvrilmani Secdomis magaliTi. magram, zemoT moyvanili magaliTiT minda Sevexo mxolod im SemTxvevas, rodesac erTi sasveni niSnis, ricxvis am magaliTidan gamomdinare aso-bgeris cvlileba, arsebiTi Secdomis xasiaTs atarebs. 282 Bundesgerichtsof. BGH, Beschluss vom 5. 6. 2008 – V ZB 150/07; LG Lüneburg; (Lexetius.com/2008,1516). 283 ,,[…] in bewusster Unkenntnis […]”. 284 ix. sqolio №285 miTiTebuli sasamarTlo gadawyvetilebis me-7 abzaci. 285 Sead. Kramer, Münchener Kommentar, gv. 1107.

Page 73: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

68

(1) dokumentis dadastureba SeTanxmebis safuZvelze

dokumentis xelmowera mxareTa nebis gamovlenis dadasturebas niSnavs. TiToeuli xelSekruleba, romelic werilobiT ideba saWiroebs misi monawile mxareebis mier damowmebas, rac Tavis mxriv xelismoweraSi gamoixateba. aqedan gamomdinare, sainteresoa, ramdenad aris daculi piri, romelic xels awers imgvar dokuments, romelsac Sinaarsis gacnobis SemTxvevaSi ar moawerda. gsk-is 119-e I pargrafis ganmartebisas vxvdebiT mosazrebas, romlis mixedviTac, xelmowerili dokumentis safuZvelze warmoSobil samarTlebriv davas ar eqneba Sesabamisi Sedegi, anu ar gaxdeba sacilo SecdomiT dadebuli garigebis gamo.286 magaliTisTvis moviyvan SemTxvevas, rodesac mxareebi SeTanxmdnen garigebis obieqtze, an Sesrulebis Sesabamis valdebulebaze da Semdeg igi xelSekrulebaSi arasasurvelad iqna formulirebuli,287 sruliad gansxvavebuli saxiT iqna warmodgenili.288 (2) dokumentze xelismowera SecdomiT

msjelobas daviwyeb magaliTis ganxilviT: k debda o-sTan nasyidobis xelSekrulebas, magram mxareTa gauTvaliswineblobiT, wardgenil iqna nardobis xelSekruleba. mxareebma nebis gamovlena daadastures xelmoweriT da dades nardobis xelSekruleba, romelic arcerT maTgans ar surda daedo.289 magaliTidan Cans, rom mxare cdeba garigebis tipSi.290 SeiZleba aq erT-erTi maTgani cdeba, magram miuxedavad amisa, garigebis saciloobis sakiTxi aucileblad dadgeba.291 (3) ganmartebaSi daSvebuli Secdomis gamijvna SinaarsSi daSvebuli Secdomisgan ganmartebaSi daSvebuli Secdoma SinaarsSi daSvebuli Secdomisgan germanuli kanonmdeblobiT, Secdomis damSvebi piris warmodgenis konkretul magaliTzea damokidebuli. TvalnaTliobisTvis moviyvan

286 iqve. gv. 1107-1108. 287 ar igulisxmeba motyuebiT dadebuli garigeba, magaliTi efuZneba SemTxvevas, rodesac pirs surda SemTanxmebuli Sedegis dadgoma, magram Secvlili Sedegi miuxedavad gansxvavebuli xasiaTisa, akmayofilebs mas. 288

Sead. Kramer, Münchener Kommentar, gv.1108. 289 Sead. iqve, gv. 1107; Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi. gv. 370, zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi komentari, wigni I, gv. 224. 290paralelis gavleba SeiZleba sk-is 73-e muxlis ,,a” qvepuntTan, sadac arsebiTi Secdomis saxed iTvleba garigeba, romelic pirma sxva garigebis nacvlad dado misi nebis sawinaaRmdegod. 291

Sead. Münchener Kommentar, gv. 1107.

Page 74: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

69

bazelis universitetis profesoris ernst krameris mosazrebas292. gsk-is komentarSi igi mijnavs erTmaneTisgan arsebiTi Secdomis or saxes: Sinaarssa da ganmartebaSi daSvebul Secdomas da meti sicxadisTvis moyavs ori magaliTi: Secdoma, romelic piris mier daSvebul iqna Sinaarsidan gamomdinare ganmartebis Sedegad miRebul warmodgenaSi da xels awers dokuments ise, rom ar gaecno mas.293 meore saxe ki aris SemTxveva, rodesac Secdomis damSvebis mier xelmowera xdeba waukiTxavad, konkretuli dokumentis Sinaarsidan Camoyalibebul warmodgenaze dayrdnobis gamo.294 pirveli maTganisas ar warmoiSoba SecdomiT dadebuli garigebis samarTlebrivi Sedegi – garigebis sacilooba, xolo meore maTganiT saxezea arsebiTi Secdoma. dokumentis Sinaarsis argacnoba valdebulebis gaqarwylebis Sedegi ar aris, vinaidan mxare Tu Tanxmobas gamoxatavs samarTlebriv urTierTobaSi, xelmowera mxolod damowmebas niSnavs. SeiZleba meore magaliTzec daaxloebiT analogiuri mosazrebis ganviTareba, magram gasaTvaliswinebelia, rom SecdomaSi Sesuli piri garigebis obieqts icnobda, gaazrebuli hqonda misi mniSvneloba. am SemTxvevaSi saqmis ganxilva SeiZleba ori mimarTulebiT iqnes Seswavlilii: ganmartebaSi, an SinaarsSi daSvebuli Secdomis kuTxiT. magaliTidan gamomdinare, garigebis monawilem gaiazra garigebis obieqtis mniSvneloba, magram Secda mis SinaarsSi. saxezea SinaarsSi daSvebuli Secdoma.295 igi mixvda nivTis funqciebs, magram Secda misi gamoyenebisa Tu xmarebis SinaarsSi; sxva SemTxvevaa saxeze, rodesac piri sxva, mesame piris mier sajarod gamocxadebisas bolomde ver iazrebs garigebis obieqtis SesaZleblobas, nivTis mniSvneloba misTvis bundovani xdeba ganmartebisas ver mosmenis,296 an yuris ver mokvris gamo.297 sakiTxis amgvari kuTxiT danaxvis SemTxvevaSi gamoiyeneba ganmartebaSi daSvebuli Secdomis momwesrigebeli normebi. zemoaRniSnuli msjelobis mixedviT SesaZlebelia mivideT daskvnamde, rom konkretuli Sinaarsis vergageba, ganmartebaSi daSvebuli Secdomis saxe iqneba, xolo Sinaarsis ver gaazreba – SinaarsSi daSvebuli Secdomis, rac gsk-is 119-e I paragarafis mixedviT, arsebiTi Secdomis saxeebia da gaaCniaT samarTlebrivi Segedi – garigebis baTilobis saxiT.

292

ix. iqve, gv. 1108-110. 293

,,Eine Urkunde ungelesen unterfertigt wird, ohne dass sich der Unterfertigende irgendwelche Vorstellungen vom

Inhalt der Erkl\rung macht”. 294

,,Eine Urkunde ungelesen unterfertigt wird, wobei sich der Erjk’rende aber konkrete Vorstellungen vom Inhalt

der Urkunde macht”. 295

Sead. iqve, gv. 1109. 296

,,Überhören”. 297

iqve, gv. 1109. avtors miTiTeba aqvs gakeTebuli gamoyenebul literaturaze – Medicus,

B[rgerliches Recht, 18. Auflage, 1999, Radnummer 132a.

Page 75: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

70

2.3 TvisebaSi daSvebuli Secdoma (der Eigenschaftsirrtum) germaniis samoqalaqo kodeqsis 119-e paragrafis meore abzacSi mowesrigebulia TvisebaSi daSvebuli Secdoma. aRniSnulTan SesaZlebelia paralelis gavleba qarTuli samoqalaqo kodeqsis mixedviT, kerZod 74-e muxlis pivel nawilTan, sadac kanoni aseve gansazRvravs TvisebaSi daSvebul Secdomas.298 germanuli samarTlis praqtika, romelic gansxvavebiT qarTuli samoqalaqo samarTlisgan, TvisebaSi Secdomad ama Tu im moqmedebas miiCnevs obieqturi faqtorebidan gamomdinare, maSin, rodesac subieqturi mxridan exeba aRniSnul sakiTxs qarTuli kerZo samarTali.299 Secdoma TvisebaSi SeiZleba, rogorc ,,pirovnebaSi, ise TviT nivTSi iqnes daSvebuli”.300 am SemTxvevaSi piri, romelic cdeba garigebaSi monawile meore mxaris pirad TvisebaSi, gamowveulia mizeziT, romliTac, mas ndoba gaaCnia mis Rirsebebsa da pirad TvisebebSi,301 RirsebaSi, xolo garigebis dadebisas swored am TvisebaSi cdeba.302 zemoT moyvanili msjeloba ar SeiZleba ise gavigoT, TiTqos TvisebaSi Secdomis definicia mxolod piris qcevaSi daSvebul Secdomaze uTiTebs. pirad TvisebaSi Secdoma SeiZleba piris sxva damaxasiaTebel TvisebebSi Secdomamac ganapirobos,303 magaliTad, rogoricaa adamianis janmrTelobis mdgomareoba.304 meore mniSvnelovani sakiTxi aris Secdoma, ara piris, aramed nivTis TvisebaSi. nivTis cnebad germanuli samoqalaqo kodeqsi miiCnevs yvela saxis materialur sagans,305 romelic SesaZlebelia garigebis dadebis obieqtad iqnes gamoyenebuli.306 saubari nivTisa, an pirovebis TvisebaSi daSvebul Secdomaye SesaZlebelia mxolod im SemTxvevaSi, Tu swored zemoT CamoTvlili

298 Sead. magaliTad, kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 330; Kereselidze Davit, AT des ZGB gv. 253. 299 iqve. 300

Brox, Walker, AT des BGB, gv. 182; ,,Ein Irrtum über Eigenschaft einer Person oder einer Sache“. 301 Vertrauengswürdigkeit. das Vertrauen ´- ndoba vinmes mimarT, xolo die Würdigkeit – Rireseba, Rirseuloba; aqedan gamomdinare, vTargmne es sityva, rogorc ndoba piris RirsebaSi, rac Tavis mxriv mis Tvisebebze metyvelebs, vinaidan SeiZleba pirs Rirseba gaaCndes, magram ar gaaCndes is Tviseba, ris gamoc daido mis mimarT garigeba. 302 Sead. BGB, Soeger, gv. 731 303 Sead. iqve 729-731, ,,die andere eigene Eigenschaften der Person“. 304 Sead. BGB, Soergel, gv. 731 305

BGB, §90 ,,Sachen im Sinne des Gesetzes sind nur körperliche Gegenstände“. 306 Sead. magaliTad, BGB, Soergel, gv. 734, an aseve Münchener Kommentar, gv. 903-914.

Page 76: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

71

TiToeuli maTgani, garigebis dadebis SeTanxmebis mTavar safuZvels

warmoadgenen.307 magaliTad, f yidulobs plazmur televizors, igi darwmunebulia, rom televizoris gamyidveli misi Tanamemamulea, magram

sinamdvileSi, gamyidveli sxva qveynis warmomadgenelia. marTalia f cdeba uSualod am piris warmomavlobaSi, magram es ar iqneba nivTis TvisebaSi daSvebuli Secdoma, vinaidan, garigebis dadeba moxda ara imis gamo, rom gamyidveli misi Tanamemamule unda yofiliyo, aramed mxolod imitom, rom mas surda eyida Sesabamisi plazmuri televizori. saintereso magaliTi aqvs moyvanili kramers germanuli samoqalaqo kodeqsis komentarebSi.308 igi saubrobs pirovnebis TvisebaSi daSvebul Secdomaze janmrTelobis gaTvaliswinebiT da ganmartavs sxvadasxva SemTxvevebs, romelTagan gamosarCevia SemTxveva, rodesac fexmZimoba pirovnebis TvisebaSi Secdomad SeiZleba ganxilul iyos.309 zogadad, fexmZimoba ar SeiZleba pirovnebis Tvisebad CaiTvalos, rasac avtori aseve iribad aRniSnavs, rodesac sxvadasxva samarTlebriv wyaroebs iSveliebs,310 rom fexmZimoba zogadad ar iTvleba Tvisebis erT-erT SemTxvevad da ar SeiZleba moiazro igi aseTad. miuxedavad amisa, sainteresoa SemTxveva, rodesac fexmZimoba uSualod dakavSirebulia piris mier garkveuli samuSaos SesrulebasTan (magaliTad, mocekvave, sportis maswavlebeli, msaxiobi da a.S.).311 aRniSnuli sakiTxis dadgomisas pasuxi erTipirovnulad ver gaicema da igi darCeba Riad, Tavis mxriv konkretuli SemTxvevis gansazRvisTvis saWirod. swored amgvari saxis konkretul SemTxvevebs gamohyofs avtori da miuTiTebs, rom molod maSin iqneba SesaZlebeli fexmZimobis gamo garigebis sacilod gaxdoma (piris TvisebaSi Secdomis gamo), Tu orsuloba pirdapir kavSirSia moqmedebis ganxorcielebasTan da Tu igi ideba mokle vadiT.312 aRniSnuli, ar iqneba saciloobis safuZveli, Tu Tavad fexmZime qali cdeba misi janmrTelobis mdgomareobis gagebaSi, anu ar aris misTvis cnobili, fexmZimobis ambavi.313 gamosayofia amave avtoris mosazrebani nivTis TvisebasTan dakavSirebiT. me veTanxmebi mas, rodesac miiCenvs, rom nivTis TvisebaSi Secdoma ar SeiZleba CaiTvalos nivTis fasis gasazRvrisas daSvebuli cdomileba.314 nivTis faseulobaSi cdomileba, ar SeiZleba iyos nivTis TvisebaSi cdomilebis gaigivebuli saxe, vinaidan magaliTad, ramdenime saukunis vazas SeuZlia igive funqciebi Seasrulos, rac piris mier, garigebis

307

Kramer, Münchener Kommentar, gv. 1139. 308

ix. iqve, gv. 1094-1153 da Semdgomi. 309 iqve, gv. 1144-1145. 310

iqve, miTiTeba:,,etwa BAG NJW 1989, 929 (930); NJW 1992, 2173 (2174); Larenz/Wolf AT § 36 RdNr. 54“. 311

iqve, gv. 1145 – ,,Tanzärrinnen, Artistinnen, Sportlehrerinnen, Schauspielerinnen usw.“ 312

iqve. 313 iqve. 314 iqve.

Page 77: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

72

dadebamde xuTi wliT adre gamoSvebul vazas aqvs.315 Sesabamisad, nivTis TvisebaSi Secdoma ar iqneba amgvarad dadebuli garigebis baTilobis safuZveli. igive SeiZleba iTqvas nivTis ekonomikur TvisebebSi daSveul Secdomaze, rodesac nivTis Semosavlianobas, brunvaunarianobasa da rentabelurobas316 imgvari saxiT ar iRebs, rogorc mas sinamdvileSi surda.317 2.4 Secdoma gadacemaSi (nebis gamovlenis SetyobinebaSi _ Der

Übermittlungsirrtum)318 germaniis samoqalaqo kodeqsis 120-e paragrafi aregulirebs nebis gamovlenis Setyobinebisas daSvebul Secdomas.319 aRniSnuli SesaZlebelia ganxorcielebul iqnes gadacemaSi daSvebuli Secdomisas, an gadagzavnisas, arasasurvel adresatze.320 gadazidva-gadagzavnaSi daSvebuli Secdoma SeiZleba ganxorcielebuli iqnes rogorc uSualod garigebis monawilis, aseve misi warmomadgenlis mier.321 umetes SemTxvevaSi amgvari faqti saxezea maSin, rodesac aramarTebuli misamarTia miTiTebuli. Tavis mxriv, Secdoma gamoiricxeba, rodesac misamarTi damaxinjebulia gadamgzavnis mier,322 ise rom mas amis Sesaxeb unda scodnoda. mniSvnelovania, gavlebul iqnes zRvari, Tu ra SemTxvevaSi iTvleba piris araswori nebis gamovlena Secdomad da ara garnzraxvad. is, rom vTqvaT, pirma, Tavisi surviliT Seucvala misamarTi gasagzavn nivTs, ar CaiTvleba Secdomis saxed,323 vinaidan, Secdoma mxolod maSinaa saxeze, rodesac nebis gamovlena da ganzraxva ar emTxveva erTmaneTs.324

315 Sead. iqve, gv. 1145-1146. 316

iqve, 1146 ,,Ertrag, Umsatz und Rentabilität“. 317

iqve. avtori aRniSnuli sakiTxs ganxilvisas iSveliebs sasamarTlo praqtikas da mis mier Camoyalibebul azrs swored germaniis sasamarTlo gadawyvetilebebze agebs. magaliTad, ix. BGH LM § 276 Nr. 5 (Fb) da sxv. 318

Der Übermittlungsirrtum. 319

ix. BGB, §120 – ,,Anfechtbarkeit wegen falscher Übermittlung“. 320

,,übermitteln“ – germanul enaze gadazidvas, gadagzavnas niSnavs, Sesabamisad, normis dasaTaurebisas viyeneb Targmans da definirebas vaxden Semdegnairad: Secdoma gadazidvaSi (gadagzavnaSi). 321

Kramer, Münchener Kommentar, gv. 1154. 322 iqve, gv. 1155. 323 iqve. 324 ix. magaliTad, Musielak Hans-joachim, Grundkurs BGB, 8. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2003, gv. 150-151.

Page 78: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

73

magaliTad, g-m da T-m dades nasyidobis xelSekruleba. T-m gadaixada

xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli Sesabamisi Tanxa. g, Sesabamisad

valdebulia, gadaugzavnos T-s nayidi nivTi. im SemTxvevaSi, Tu gamyidveli gagzavnis Sesabamis misamarTze, magram kuriers aereva misamarTi (magaliTad myudvelis saxelisa da gvaris mqone sxva piri cxovrobs mis gverdiT), saxeze iqneba swored gadagzavnaSi daSvebuli Secdoma; magram, Tu gamyidveli Segnebulad Secvlis adresatis misamarTs, saxeze iqneba ganzraxva, rac Tavis mxriv, Secdomis faqts gamoricxavs.325 SeiZleba iTqvas, rom germaniis samoqalaqo kodeqsSi gawerili 120-e paragrafiT, Secdomis saxeebis dakonkreteba xdeba, rasac qarTul samoqalaqo samarTalSi analogi ar gaaCnia. gadazidvaSi daSvebuli Secdoma germanul iurisprudenciaSi ganmartebaSi daSvebul SecdomasTan mimarTebaSi ganixileba.326 TavisTavad amgvar mosazrebas gaaCnia arsebobis ufleba, vinaidan SeiZleba axsnisas miTiTebul iqnes araswori (aramarTebuli) misamarTi da Sesabamisad, nivTi gagzavnil iqnes sxva adgilas, vidre es nebis gamomvlenis survils warmoadgenda. 3. Sualeduri Sedegi germaniis samoqalaqo kodeqsis garda Secdomis saxeebs germanuli iurisprudencia da sasamarTlo praqtika kidev ufro ganazogadebs. SesaZlebelia, rom swored aRniSnulia mizezi imisa, rom qarTuli samoqalaqo kodeqsisgan gansxvavebiT germaniis samoqalaqo kodeqsSi arsebiTi Secdomis saxeebi amgvari gamoyofa ar xdeba. zemoT moyvanili cxrilebis Sesabamisad minda aRvniSno, rom qarTul samoqalaqo samarTalSi Secdomis saxeebi dakonkretebul saxes Rebulobs da arsebiTad moicavs Secdomis, rogorc nebis naklis ramdenime tips. rogorc TiToeuli cxrilidan Cans, Segnebulad araa gamaxvilebuli yuradReba motivSi daSvebul Secdomaze, rogorc arsebiTi Secdomis erT-erT tipze da es faqti qarTuli da germanuli kanonmdeblobis gacnobis Semedg kidev ufro TvalnaTliv aixsneba.

325 Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 42. 326 iqve, gv. 47

Page 79: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

74

III Secdoma motivSi Secdoma, romelic motivSia daSvebuli, SeiZleba sxva saxis SecdomaTa gverdiT iqnes ganxiluli, magram igi gamovyavi danarCenisgan imis gamo, rom momexdina xazgasma mis samarTlebriv Sedegze. kerZod, Secdoma, rogorc saqarTveloSi, ise germaniaSi samarTlebrivi Sedegis matarebeli norma ar aris, aqedan gamomdinare, TemaSi moyvanil cxrilSi, motivSi daSvebuli Secdoma, wvrilman SecdomasTan erTad calke nawilad maqvs gamoyofili. mniSvelovania uSualod motivis gansazRvra, Tu ra saxis arsebobs igi praqtikaSi da Tu ra samarTlebrivi Sedegi SeiZleba man gamoiwvios, an ar gamoiwvios. 1. motivi motivi aris molodini, is safuZveli, romelic unda iqnes gadmocemuli da raSic cdeba swored urTierTobis monawile.327pirs, romelic cdeba motivSi nebis gamovlenis dros, garigebis dadebamde aqvs imedi, rom moxdeba misi survilis Sesabamisad saboloo Sedegis miReba, magram cdeba masSi.328

magaliTad: g da s deben frenSaizingis xelSekrulebas, romlis

Tanaxmadac g valdebulia s-s frenSaizingis sistema, misi gamoyenebisTvis gadasces.329 garigebis dadebis Semdeg g-m gaiazra aRniSnuli, magram mivida daskvnamde, rom mas mxolod frenSaizingis sistemis gamoyenebis uflebis gadacema surda, rac Tavis mxriv frenSaizingis xelSekrulebis dadebis winapirobas ar warmoadgens.330 saxezea Secdomis faqti, rodesac samarTlebriv urTierTobaSi monawile erT-erT mxares saerTod gansxvavebuli survili gaaCnda da sxvanairi Sedegi dadga saxeze. am SemTxvevaSi sainteresoa sakiTxze im kuTxiT

msjeloba, Tu ra iqneboda Sedegi, rom scodnoda g-s, rom sistemis gamoyenebis uflebasTan erTad, Tavad frenSaizingis sistemac unda

gadaeca? Tu im TvalsazrisiT SevxedavT yovelives, rom g dadebuli garigebiT ukmayofilo darCa, niSnavs es, rom igi amgvar samarTlebrivi urTierTobis monawile ar gaxdeboda, rac Tavis mxriv damatebiT kiTxvas warmoSobs: es Secdoma garigebis konkretul SinaarsSi iyo, Tu motivSi? motivSi daSvebuli Secdomis principebidan gamomdinare, rTulia imis gaTvaliswineba, ra surda sinamdvileSi frenSaizis gamcems (am SemTxvevaSi igulisxmeba xelSekurlebis ra saxe surda mas konkretulad daedo frenSaizis mimRebTan). ivaraudeba, rom frenSaizis gamcems ar SeeZlo gaeanalizebina is faqti, rom frenSaizis mimRebisTvis unda

327

Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, gv. 290. 328 Sead. iqve. 329 Sead. sk-is 608-e muxli. 330 Sead. jorbenaZe sandro, frenSaizingis xelSekruleba, Tbilisi, 2000, gv. 24-25.

Page 80: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

75

gadaeca Sesabamisi informacia,331moexdina misTvis specialuri swavlebis Catareba sxvadasxva sakiTxebSi, romelic frenSaizis mimRebis momaval saqmianobasTan iqneboda dakavSirebuli.332miuxedavad aRniSnulisa, frenSaizis gamcemma dauSva Secdoma motivSi, sanam moaxdenda nebis gamovlenas survilis Sesabamisad. TavisTavad, amgvari saxiT dadebuli garigeba mxareTaTvis warmoSobs samarTlebriv valdebulebebs, romelic unda iqnes Sesrulebuli, magram meore mxridan rom SevxedoT am sakiTxs SeiZleba daTqmis saxiT arsebiT Secdomaze saubari: frenSaizis mimcemi valdebulia frenSaizis mimRebs Cautaros saremonto samuSaoebTan dakavSirebul sakiTxebze swavleba,333 rac damatebiT xarjebTanaa dakavSirebuli. arsebiTi Secdomis kuTxiT sakiTxis warmoCena ki mxolod imitom SemiZlia avxsna, rom Tavis mxriv, swavlebis Catareba saremonto samuSaoebze warmatebis erT-erT aucilebel winapirobas warmoadgens.334 sxva SemTxvevaSi SeiZleba frenSaizingis xelSekurlebis magivrad mxolod misi saxelis gamoyenebis uflebis Taobaze iqnes SeTanxmeba miRweuli (Tu magaliTad frenSaizis mimRebTan gansxvavebuli amunicias iyenebs momsaxure personali, an sasaqonlo niSani aqvs Tavad firmas gansxvavebuli). mimaCnia, rom miuxedavad frenSaizis gamcemis nebis sawinaaRmdego Sedegisa, garigebas samarTlebrivi Sedegi ar unda mohyves, vinaidan, saxezea pirdapiri frenSaizingi,335 xolo erT-erTi mxaris mier daSvebuli Secdoma ar aris araadekvaturi mis moqmedebasaTan (igulisxmeba Tavidanve Camoyalibebuli iyo imasTan dakavSirebiT, rom frenSaizingis xelSekurlebis dadeba undoda, magram mis SinaarsSi cdeboda) da nebis gamovlena winaaRmdegobaSi modis mxolod da mxolod motivTan, anu garigebis dadebamde arsebul survilTan.336

331Sead. iqve, gv. 31; is faqti, rom frenSaizis mimRebi valdebulia miRebul informacias konfidencialurad flobdes, ar gamoricxavs motivSi daSvebuli Secdomis sakiTxs. 332 iqve, gv. 26-27. 333 iqve, gv. 26. 334 iqve, gv. 27. 335 iqve, gv. 14; pirdapiri frenSaizingi, rodesac samarTlebrivi urTierToba uSualod frenSaizis mimcemsa da mimRebs Soris regulirdeba; avtori gamohyofs frenSaizingis xelSekrulebis ramdenime saxes: pirdapiri frenSaizingi; teritoriuli frenSaizingi; xelSekurleba frenSaizingis ganviTarebaze; xelSekruleba ZiriTad frenSaizingze da xelSekruleba Sereul frenSaizingze (ix., iqve, gv. 14-17). 336 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi,gv. 374.

Page 81: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

76

2. motivSi daSvebuli Secdoma saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT garigebis motivSi daSvebuli Secdoma arsebiTad maSin iTvleba, roca es motivi Tavad iyo SeTanxmebis sagani.337 Tu amgvari SemTxveva ar iqna saxeze, motivSi daSvebuli Secdoma garigebis baTilad cnobis safuZveli ar gaxdeba.338 imis gaTvaliswinebiT, rom SeuZlebelia im faqtis dadgena, Tu ra motivi hqonda pirs, romelic nebis gamovlenaSi Secda, danaxul unda iqnes uSualod misi moqmedebis Sedegi, rac Tavis mxriv sxva normebiT SeiZleba iqnes mowesrigebuli (Secdoma uflebaSi, kontrahentis pirovnebaSi da a.S.; an garigeba CaTvlil iqnes samarTlebrivad da saxeze ar dadges misi baTilobis safuZveli). aqedan damomdinare, ibadeba kiTxva, Tu ra funqcias asrulebs saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi arsebuli 76-e muxli? Cemi azriT, miuxedavad kiTxvis amgvari formiT dasmisa, sakiTxs ar SeiZleba mxolod am kuTxiT SevxedoT, rom TiTqos sk-is 76-e muxli ufunqcioa. saqarTvelo, rogorc saxelmwifo ar iTvlis dasavleT evropis qveynebis Sesabamis damoukideblobis mraval wels. aqedan gamomdinare mimaCnia, rom erTgvari novacia yovelTvis saWiroebs ufro dawvrilebiTi saxiT ganmartebas, raTa igi sworad iqnes aRqmuli da gagebuli. aqedan gamomdinare miviCnev, rom motivSi daSvebuli Secdomis samarTlebrivi mxaris gansazRvra samoqalaqo kodeqsSi misi CaweriT gamarTlebulia,339 radganac xdeba iribad imis gansazRvra, Tu ra SemTxvevaSi ar SeiZleba Secdomisas garigebis baTilobis sakiTxis dayeneba.340

337 Sead. sk-is muxli 76. 338 kobaxiZe avTandil, samoqalaqo samarTali, I, zogadi nawili, Tbilisi, 2001, gv. 293. 339 aRniSnul sakiTxze arsebobs sxva mosazreba: daviT kereseliZe wignSi – kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi (gv. 333), miiCnevs, rom samoqalaqo kodeqsSi iseTi normis ararseboba, rogoric motivSi daSvebuli Secdomaa, ar gaarTulebs imis gansazRvras, rom motivSi daSvebuli Secdoma samarTlebrivi Sedegis armqonea. avtors magaliTad mohyavs kontinenturevropuli qveynebis samoqalaqo kodifikaciebi da ganmartavs, rom gamonakliss mxolod Sveicariis valdebulebiTi samarTlis 24-e II muxli warmoadgens (iqve, sqolioSi: ,,Beweggrund zum Vertragsabschlusse”), romelSic gansazRvrulia, rom motivSi daSvebuli Secdoma araarsebiTi xasiaTisaa. aRniSnulidan gamomdinare, avtoris mtkicebiT, sk-is 76-e muxli samarTlebrivi ganmartebis kuTxiT arafrismomcemi normaa da: ,,araferi icvleba imis dakonkretebiTac, rom ,,Secdoma garigebis motivSi” SeiZleba arsebiTad ganixilebodes, maSin, rodesac: ,,motivi SeTanxmebis sagans warmoadgens”. im SemTxvevaSi, Tu motivi SeTanxmebis sagani xdeba, maSin igi pirobaa da garigebac, Tu nebis gamovlenac, pirobiTia” (iqve, sqolioSi: ix.

kereselidze, AT des ZGB, 2005, 254; aseve, zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 233.) . 340 Cem mosazrebasTan dakavSirebiT SesaZlebelia sapirispiro mosazrebis wamoyeneba, romlis mixedviTac, yvela saxis urTierToba ar unda iqnes kanonmdeblobis Sesabamisi normebis saSualebiT mowesrigebuli, aramed aRniSnuli unda daareguliros sasamarTlom. kidev erTxel moviSvelieb Cem azrs da vityvi, rom sasamarTlo praqtika ar iTvlis arsebobis mraval wels, rac Sesabamisad misi gadawyvetilebebis SedarebiT

Page 82: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

77

motivSi daSvebuli Secdomas istoriulad ar gaaCnda samarTlebrivi Sedegi. magaliTisTvis moviyvan XX saukunis Sua wlebSi arsebul Sexedulebebs aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT:341 motivSi daSvebuli Secdoma iyo araarsebiTi xasiaTis da samarTlebrivi Sedegi mxolod maSin dgeboda, Tu uSualod motivi gaxdeboda nebis gamovlenis saSualebiT SeTanxmebis sagani.342 3. motivSi daSvebuli Secdoma germaniis samoqalaqo kodeqsis mixedviT germaniis samoqalaqo samarTalSi, gamoiyofa Secdomis ori ganmasxvavebeli niSani: SesamCnevi343 da SeumCneveli.344 swored am ukanaskenelTa rigs miekuTvneba motivSi daSvebuli Secdoma. SeuCneveli Secdoma345 Tavis mxriv, ar warmoadgens arsebiTi Secdomis erT-erT saxes. massa da arsebiT Secdomas Soris aris erTi ganmasxvavebeli niSani: rodesac piri motivSi cdeba, man ar icis misi nebis gamovlenis saboloo Sedegis Sesaxeb. igi motivs ar ukavSirebs Semdgom ganmartebas; xolo arsebiTi Secdomis dros, gaazrebuli hqonda is rezultati, rasac igi garigebis dadebiT miiRebda, magram swored Secdomis gamo miiRo sruliad gansxvavebuli Sedegi. magaliTad, pirs surs iyidos arabuli enis Sesaswavli saxelmZRvanelo. wignis maRaziaSi, igi yidulobs wigns, romelic garekanze aRmosavluri damwerlobiTaa ilistrirebuli. piri darwmunebulia, rom masze gamoxatuli niSnebi, arabuli enis asoebia, magram sinamdvileSi aRmoCndeba, rom es ebrauli damwerlobaa. am magaliTis Sesabamisad, pirs ar gaaCnia Secilebis ufleba, vinaidan: igi ar cdeba arc axsnaSi (Erklärungsirrtum) – yidulobs sasurvel nivTs; arc garigebis SinaarsSi (Inhaltsirrtum) – icis, risi yidvac surs; arc nivTis TvisebaSi (Eigenschaftsirrtum) – gaazrebuli aqvs wignis gamoyenebis specifika da mis mier SeZenili wignic warmoadgens swored enis saxelmZRvanelos; arc gadacemaSi (Übermittlungsirrtum) – gadascems gamyidveli mas Sesabamis nivTs da isic garkveul Tanxas (wignis fasis Sesabamiss) uxdis mas. aqedan

simwireSi aisaxeba. aqedan gamomdinare, amgvari dakonkreteba, rogorc motivSi daSvebuli Secdomis definicis da misi samarTlebrivi Sedegis arqonisa, mniSvnelovania samarTlebrivi urTierTobis sworad dakvalificirebaSi. 341 ix. sabWoTa samoqalaqo samarTalis kodeqsi. 342 Новиуки И.Б., Советское гражданское право, том I, москва, 1959, gv. 176. 343

,,Der beachtliche Irrtum”. 344

,,Der unbeachtliche Irrtum“. 345

SeumCneveli Secdoma ganxilul iqva zeviT (ix. gverdi 13), wvrilman Secdomaze saubrisas. imis gaTvaliswinebiT, rom germanuli samoqalaqo samarTali wvrilman Secdomas konkretuli muxliT ar aregulirebs (iseve, rogorc SeumCnevel Secdomas), miviCnie marTebulad, ganmexila aRniSnuli instituti wvrilmani Secdomis arsebiTi Secdomisagan gansxvavebisas.

Page 83: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

78

gamomdinare, Tu saxezea iseTi saxis Secdoma, romelic nebis gamovlenamde arsebobda, mas ver eqneba samarTlebrivi Sedegi. 4. nebis gamovlenamde daSvebuli Secdoma nebis gamovlenis definicias germanuli samoqalaqo kodeqsi ar cnobs. igi ikveTeba 116-e paragrafis Sinaarsidan.346 igi aris garegani da sxvebisTvis SesamCnevi nebis moqmedeba (aqti), romelic nebis gamovlenis Sedegad iqna damdgari da romelic garkveuli samarTlebrivi Sedegis daSvebiskenaa mimarTuli.347 nebis gamolena maSinaa saxeze, rodesac piris moqmedeba da Sesabamisi gamovlenili neba konkretuli garigebiskenaa mimarTuli.348 qarTul samoqalaqo kodeqsSi nebis gamovlena ganimarteba garigebis monawile orive (mravalmxriv garigebebSi – TiToeuli mxare) mxaris namdvili nebis kuTxiT.349 Tavis mxriv, iseve rogorc qarTul, germanul samoqalaqo kodeqsSic Secdoma, nebis gamovlenis Semgomi Sedegia. magram, sainteresoa sakiTxi, rodesac Secdoma xdeba nebis gamovlenamde. rodesac piri darwmunebulia nebis gamovlenaSi, magram sinamdvileSi igi

cdeba, Tan ise, rom nebis ganmartebisas ar cdeba masSi. magaliTad: k-s surs iyidos internet saitze miTiTebuli mobiluri telefoni. igi Sesabamis angariSze ricxavs Sesabamis Tanxas, magram sabolood aRmoaCens, rom interentSi ara mobiluri, aramed mesame Taobis televizoris maregulirebeli, Tavisi saTvaliTurT iyida. sakiTxi

ganixileba Semdegnairad: k-s ar eqneba uflebamosileba, sacilo gaxados garigeba, vinaidan, igi nebis gamovlenamde darwmunebuli iyo sasurveli nivTis yidvis faqtSi. saxeze – SeumCnevelad daSvebuli Secdoma. motivSi daSvebuli Secdomad iTvleba faqti, rodesac nebis gamovlena piris mier ganmartebas exeba.350 aseT SemTxvevaSi ganmarteba da Sesabamisad mis safuZvelze dadebuli garigeba kanonismieria da ar dgeba misi saciloobis sakiTxi, vinaidan neba da nebis gamovlena erTmaneTTan winaaRmdegobaSi ar modis.351 motivSi daSvebul Secdomaze saubrisas sakiTxi ara SecdomiT gadmocemuli nebis gamovleniT unda iqnes ganxiluli, aramed, pirovnebis nebis formirebisas daSvebuli Secdomis

346

§ 116 BGB: ,,Eine Willenserklärung ist nicht deshalb nichtig, weil sich die Erklärende insgeheim vorbehält, das

Erklärte nicht zu wollen. Die Erklärung ist nichtig, wenn sie einem anderen gegenüber abzugeben ist und dieser den

Vorbehalt kennt“ - ,,nebis gamovlena ar aris baTili imis gamo, rom nebis gamomvlenma pirma damala is, rom mas sinamdvileSi gamovlenili neba ar surs. nebis gamovlena baTilia, Tu igi im piriskenaa mimarTuli, romelmac faruli daTqmis Sesaxeb icis“. 347

Kropholler Von Jan, BGB, Studienkommentar, gv. 38. - ,,Die WE ist ein äußerlich erkennbarer Willensakt“. 348 ix. iqve. 349

zoiZe besarion, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, gv. 173. 350 Sead. Kallwass, gv. 76 351

iqve.

Page 84: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

79

kuTxiT. piri ver axdenda nebis formirebas da misi warmodgenebi saerTod ar emTxveva mis ganmartebas, romelic garkveuli Sedegis dadgomiskenaa mimarTuli. 352

Secdoma motivSi unda gaimijnos ganmartebaSi daSvebuli Secdomisagan. ganmartebis dros, pirs gaazrebuli aqvs misi survili ise, rom igi ar dadebda garigebas, saboloo Sedegis Sesaxeb rom scodnoda, 353 magram motivSi daSvebuli Secdomis dros, Secdomis es SemTxveva saerTod araa gaTvaliswinebuli. 354 anu sxva sityvebiT rom ganvmartoT, erTmaneTisgan daSorebulia piris warmodgena da sinamdvile.355

5. samarTlebrivi Sedegi Secdomis samarTlebrivi Sedegi – garigebis sacilooba saxeze iqneba, Tu garigeba dadebulia misi erT-erTi monawilis mier daSvebuli SecdomiT.356 rodesac, Secdoma survilSia daSvebuli, garigeba mxaris mier Secilebuli ver gaxdeba.

357 Sesabamisad, motivSi daSvebul Secdomas

iseve rogorc germaniaSi, saqarTvelos kanonmdeblobiTac, samarTlebrivi Sedegi ar gaaCnia, vinaidan SeuZlebelia imis sacilod gaxdoma, rac pirs garigebis dadebamde warmodgenili qonda.

358

6. miRebuli Sedegis analizi savinis gaaCnda Sexeduleba motivSi daSvebul Secdomaze, romlis mixedviT, Secdoma motivSi saxezea: ,,rodesac pirs Secdoma nebis formirebisas gaepareba“.

359 motivSi daSvebuli Secdomis arsebiTi da

wvrilmani Secdomisagan upirvelesi ganmasxvavebeli niSani misi samarTlebrivi Sedegia. kerZod, Tu arsebiTi, an wvrilmani (araarsebiT) Secdomis dadgomisas, mas garkveuli samarTlebrivi Sedegi gaaCnia, rac garkveuli qmedebis ganxorcielebaSi gamoixateba (garigebis sacilod gaxdoma, an misi Sinaarsis Sesworeba), motivSi daSvebuli Secdomis dros, misi monawile yovelgvari valdebulebis Sesrulebisgan Tavisufalia.360

352

Sead. Bork, gv. 322-324 353

Brox, Walker, AT des BGB, gv. 175, ,, Die Vorstellung der Partei bestimmt nicht der Erklärung“. 354

Harke, gv. 21 355

Sead. Bork, gv. 321 356

Sead. BGB, Handkommentar, gv. 98. 357

Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, gv. 290. 358

Sead. Prütting. Wegen. Weinrich, BGB, Kommentar, gv. 112. 359

Zweigert, Kötz, Einführung in die Rechtsvergleichung, gv. 409;,,Wenn jemandem der Irrtum schon in der Phase

der Willensbildung unterlaufe“. 360 ix. gverdi 91, cxrili №5.

Page 85: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

80

IV SecdomiT dadebuli garigebis samarTlebrivi Sedegi zemoT moyvanil cxrilSi naTlad Cans samarTlebrivi Sedegi. TiToeul SemTxvevas, konkretuli faqtebis safuZvelze sWirdeba gadawyveta, rac samarTlebrivi Sedegis gansazRvris SemTxvevaSi umniSvnelovanes rols TamaSobs. Tavis mxriv, garigebis saciloobis saboloo saxe, swored gansaxilveli garigebis baTilad cnoba, an arcnobaa, xolo garigebis baTiloba, rogorc calke instituti, garigebis sacilod gaxdomis gareSe, Secdomis arsebobis dros ar ganixileba. Sesabamisad, mniSvnelovania, upirvelesad gamoyofil iqnes garigebis saciloobis mniSvneloba, arsebiTi Secdomis dros. samarTlebrivi Sedegis dadgena TavisTavad sasamarTlos mier xdeba, magram sasamarTlo gadawyvetilebaSic SeiZleba norma ar iyos Sesabamisad ganmartebuli, rac SecdomiT dadebuli garigebebis Taviseburebaa, rodesac mosamarTle garkveul qmedebas Secdomis faqtad awesrigebs.361 1. garigebis sacilooba sityva sacilo Tavisi mniSvnelobiT gansxvavdeba sityva – ucilosgan. gansxvavebaa mis samarTlebriv bunebaSi da Sesabamisad, gansxvavdeba igi garigebebis samarTlebriv Sedegebze msjelobis drosac. kerZod, sacilo garigebas gaaCnia Tavisebureba, rac imaSi gamoixateba, rom igi Zalas im momentamde inarCunebs, sanam mxareebs sacilod ar gauxdiaT.362 sacilo garigeba namdvilia misi dadebis momentSi, rac gulisxmobs imas, rom is garemoebani arsebobs, rmaac SesaZloa garigeba momavalSi baTili gaxados.363 germaniis samoqalaqo kodeqsi Secilebis uflebis mqones, amgvar SesaZleblobas arTmevs, Tu man icoda, an unda scodnoda garigebis Semdgom sacilod gaxdomis safuZveli.364 magaliTad, rodesac piri uSvebs Secdomas ganmartebaSi (Erklärungsirrtum), magram ise, rom xvdeba amis Sesaxeb da ar cdilobs, realurad arsebuli informaciis gaazrebas. Sedegad, mas ar warmoeSoba safuZveli, moiTxovos garigebis sacilod gaxdoma. 365

,,sacilo garigebebi dadebis momentSi namdvilia“.366 Secilebis ufleba gaaCnia dainteresebul pirs, romelsac garda sasamarTloSi sarCelis Setanisa, SeuZlia igi sacilod gaxados uSualod meore mxaresTan, sxva

361 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 26 martis #bs-928-887(k-06) ganCineba, miTiTeba iqve, aRwerilobiT nawilSi: zestafonis raionuli sasamarTlos 2005 wlis 11 martis gadawyvetileba da quTaisis sapelacio sasamarTlos 2006 wlis 11 seqtembris ganCineba. 362

kobaxiZe avTandil, gv. 302. 363 kereseliZe daviT, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, gv. 270. 364

Ahrens, Weggen.Prütting.Weinrich, gv. 110. 365 Sead. BGB, Handkommentar, gv. 101. 366 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi,gv. 388.

Page 86: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

81

organoebis Caurevlad.367 sacilo garigebebis yvelaze gavrcelebul sam saxes warmoadgens: SecdomiT, iZulebiT da motyuebiT dadebuli garigebani,368 romelTa safuZvelze dainteresebuli mxaris369 mier Secilebis upirveles safuZvels nebis nakli warmoadgens.370 garigebis saciloobis Sedegia garigebis baTiloba, romelic saciloobisgan upirvelesad imiT gansxvavdeba, rom misi baTilobisTvis savaldebulo ar aris sasamarTlos gadayvetileba.371 Sesabamisad, mniSvnelovania erTmaneTisgan gansxvavebul iqnes baTiloba, rogorc Secilebis samarTlebrivi Sedegi da baTiloba, romlis warmoSobis mizezad ucilod baTili garigeba gvevlineba.372 Tavis mxriv, Secilebuli garigeba baTilad CaiTvleba misi dadebis momentidan da ara misi Secilebis momentidan.373 2. garigebis baTiloba garigebis baTiloba SeiZleba gagebul iqnes, rogorc sacilo garigebis samarTlebrivi (saboloo Sedegi). garigebis baTiloba daiSveba mxolod im SemTxvevaSi, Tu igi Secilebul iqna namdvili Secilebis samarTlebrivi uflebis safuZvelze, Tu igi Secilebul iqna namdvili Secilebis SemTxvevaSi.374 germaniis samoqalaqo kodeqsis 142-e paragrafi ganmartavs saciloobis safuZvelze garigebis dadgomis samarTlebriv safuZvels. SeiZleba iTqvas, rom baTiloba sacilod dadebuli garigebis Sedegia.375 Sesabamisad, garigebis baTilad cnobis SemTxvevaSi, garigeba aseTad dadebis momentidan CaiTvleba.376 baTili garigeba ar aZlevs erT-erT mxares raime saxis upiratesobas, daayenos damatebiTi moTxovna (garigebis aseTad cnobis Semdeg). baTiloba upirveles yovlisa unda iqnes gamijnuli saciloobisgan. igi kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi dgeba yovelgvari damatebiTi moqmedebis gareSe, anu avtomaturad. ,,kanoni ar iTvaliswinebs baTili garigebis gamosworebis SesaZleblobas”.377 Sesabamisad, misi Secvla

367 iqve, gv. 389. 368 iqve. 369 ix, iqve, 389-390; sainteresoa im faqtis dadgena, Tu vin aris ,,dainteresebuli mxare“. sk-is 59-e muxlis me-3 nawilis mixedviT, nebismieri dainteresebuli mxare aris Secilebis ufleb mqone nebismieri piri. 370 iqve. 389 371 kobaxiZe, gv. 303. 372 iqve. 373 Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv.389. 374

Feuerborn, Anwaltskommetar, gv. 826; ,,Die Nichtigkeitsfolge ergreift das wirksam angefochtene

Rechtsgeschäft“. 375

Sead. Juris Praxiskommentar BGB, gv. 811 376

Erman, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, gv. 479 377

Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gv. 383.

Page 87: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

82

(gamosworeba) ver moxdeba verc garigebis monawileTa mier da verc sasamarTlos mier.378 imis gaTvaliswinebiT, rom garigebis sacilooba, moyvanili magaliTebis mixedviT, xSir SemTxvevaSi nasyidobis xelSekrulebis saciloobas gulisxmobs (igulisxmeba sasamarTlo praqtika, Tu sxva gamoyenebuli magaliTebi), sainteresoa ganmartebul iqnes samoqalaqo-samarTlebrivi xelSekrulebis samarTlebriv SedegebTan mimarTebaSi administraciuli xelSekrulebis379 samarTlebrivi Sedegis arsi, mniSvneloba da mimarTeba samoqalaqo kodeqsiT gaTvaliswinebuli xelSekrulebebis baTilobis/sacilobis safuZvlebTan. (1) samoqalaqo samarTlebrivi xelSekrulebis baTiloba xelSekrulebis baTilobis safuZvlebi wesrigdeba baTili (sacilo) garigebebis Sesabamisi normebiT. germaniis kerZo samarTalSi arsebuli sxvadasxva saxis xelSekrulebaTa samarTlebrivi Sedegis mowesrigebas, swored sacilo/baTili garigebebis Sesabamisi normebi axdens. amas mowmobs germaniis samoqalaqo kodeqsis komentarebi380 da germaniis sasamarTlo praqtika.381 aqedan gamomdinare, sainteresoa baTilobis safuZvlis ganxilva sxva saxis samarTlebriv urTierTobaSi, romlis magaliTadac qorwinebis baTiloba iqna moyvanili. (2) administraciuli xelSekrulebis baTiloba382 administraciuli xelSekrulebis baTiloba sakmaod sainteresoa samoqalaqo kodeqsiT gaweril garigebebis samarTlebriv SedegebTan mimarTebaSi ganxilvis kuTxiT, vinaidan, misi regulireba sk-is zogadi nawiliT gaTvaliswinebuli Sesabamisi normebiT xdeba. (a) administraciuli xelSekrulebis ganmarteba szak-is me-2 muxlis ,,z” qvepunqtSi gawerilia administraciuli xelSekrulebis cneba, romlis mixedviTac, administraciuli administraciuli organos mier sajaro uflebamosilebis gansaxorcieleblad ideba. Sesabamisad, ikveTeba misi samarTlebrivi buneba: administraciuli xelSekrulebis dadebisTvis savaldebuloa mis

378

iqve. 379 ix. szak-is 70-e muxli, sanam cvlilebebi Sevidoda kodeqsSi, igi mowerigebul iyo, rogorc administraciuli garigeba, Tumca sakanonmdeblo cvlilebebma mis SinaarsSi arsebiTi cvlileba ar gamoiwvia. 380 ix. magaliTad, Prütting, gv. 103 da sxv. 381 ix. magaliTad, BGH, Beschluss vom 5.6.2008 – V ZB 150/07 da sxv. 382

ix. szak-is 70-e muxlis pirveli nawili, sadac miTiTebaa Semdegze, rom administraciuli xelSekrulebis baTilobis gansazRvrisTvis sk-is Sesabamisi normebi gamoiyeneba, romelic Tavis mxriv sacilo da baTili garigebebis momwesrigebelia.

Page 88: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

83

monawileTa saerTo interesi – sajaro miznebi,383 rac Tavis mxriv garigebis monawileTa calkeul, arasajaro interesebs gamoricxavs. sxva SemTxvevaSi saxeze ar iqneba administraciuli xelSekruleba.384 (b) administraciuli xelSekrulebis gansxvaveba samoqalaqo-samarTlebrivi garigebisgan administraciuli xelSekrulebas samoqalaqo-samarTlebrivi garigebebisgan gaaCnia ramdenime ganmasxvavebeli niSani. pirveli aseTi niSania garigebis mizani.385 rogorc zemoT aRiniSna, mniSvnelovania, rom misi dadebis mizani sajaro xasiaTs atarebdes da igi obieqturi kuTxiT unda iqnes gansazRvruli;386 amasTan, misi erT-erTi monawile aucileblad unda iyos administraciuli organo;387 marTalia, administraciul xelSekrulebas sxva saxis xelSekrulebebisgan xelSekrulebis sagani mijnavs,388 magram saqarTvelos samoqalaqo kodeqss misi samarTlebrivi Sedegis gansazRvrisTvis udidesi roli ukavia. (g) saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis roli saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi administraciuli xelSekrulebis baTilobis safuZvels gansazRvravs, garigebebisTvis gawerili Sesabamisi normebiT.389 garda samoqalaqo kodeqsiT gaTvaliswinebuli samarTlebrivi regulirebisa, szak-ic iTvaliswinebs im moTxovnebs, romelTa daucvelobac SeiZleba administraciuli xelSekrulebis baTilobis safuZveli gaxdes.390 magaliTad, zepirad dadebuli administraciuli garigeba,391 romelic samoqalaqo-samarTlebrivi normebis Caurevlad gaxdeba baTilobis safuZveli.

383

wkeplaZe naTia, turava paata, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, gamomcemloba ,,sezani“, 2010, Tbilisi, gv. 94; (SemdgomSi – wkeplaZe, turava, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo). 384 ix. iqve; miTiTeba – Hartmut Maurer, Allgemeines Verwaltungsrecht, gv. 352. 385 kopaleiSvili maia da avtorTa koleqtivi, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, gamomcemloba ,,bona kauza“, 2005, Tbilisi, gv. 196; (SemdgomSi – kopaleiSvili maia, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo). 386 wkeplaZe, turava, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, gv. 95. 387 iqve. 388 iqve. 389 iqve, gv.105. 390 iqve. 391 ix. szak-is 69-e muxli, sadac Camoyalibebulia administraciuli xelSekrulebis forma, romelic aucileblad werilobiT unda iqnes dadebuli, rac gansxvavebiT samoqalaqo-samarTlebrivi normebisgan, zepirad dadebul administraciuli xelSekrulebis faqts gamoricxavs.

Page 89: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

84

samoqalaqo-samarTlebrivi normebiT administraciuli xelSekrulebis baTilobis gadawyvetas szak-is adre ar iTvaliswinebda.392 Sesabamisad, szak-is 70-e muxlis ganmarteba administraciuli xelSekrulebis, samoqalaqo-samarTlebrivi xelSekrulebis samarTlebriv SedegebTan igiveobas gansazRvravs. (d) samarTlebrivi Sedegebis igiveoba samarTlebrivi Sedegis samoqalaqo-samarTlebrivi normebiT regulireba upirveles yovlisa mxolod im SemTxvevaSia dasaSvebi, Tu szak-iT gaTvaliswinebuli TiToeuli norma mxareTa mier dacul iqna. rac Seexeba, uSualod samarTlebriv Sedegs, igi SeiZleba administraciuli xelSekrulebis baTilobas (mag. sk-is 54-e muxlis pirobebis arsebobisas) an administraciuli xelSekrulebis saciloobas (mag. sk-is 81-e muxlis pirobebis arsebobisas) warmoadgendes. magaliTisTvis moviyvan saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos ganCinebas,393 romlis mixedviTac pirs administraciuli xelSekrulebis baTilad cnobaze uari im mizeziT eTqva, rom gasuli iyo sk-iT dadgenili xandazmulobis vadebi.394 ganvixiloT kidev erTi SemTxveva, rodesac mxareebs Soris dava amjerad quTaisis saolqo sasamarTlos mier iqna miRebuli.395 saapelacio palatis azri saqarTvelos uzenaesma sasamarTlom Tavis gadawyvetilebaSi ar gaiTvaliswina396 da axali gadawyvetileba miiRo. sasamarTlo gadawyvetilebaSi mniSvnelovania im faqtorze xazis gasma, rodesac sakasacio palata sk-is 129-e muxlze397 uTiTebs da xandamulobis vadebs gasulad Tvlis.398

392 Sead. magaliTad, kopaleiSvili maia, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, gv. 221-222; marTalia, mas Semdeg cvlileba Sevida Tavad kodeqsis V Tavis dasaxelebaSic, magram moyvanili bibliografia mniSvnelovania im kuTxiT, rom masSi ganixileba administraciuli garigebis (2005 wlis 24 ivnisamde moqmedi normebis Sesabamisad) samarTlebrivi regulirebis meTodebi. 393 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 9 ivlisis №bs-19-18-k-04 ganCineba; ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani administraciul da sxva kategoriis saqmeebze, Tbilisi 2005. 394 iqve, gv. 2713-2714. 395 quTaisis saolqo sasamarTlos administraciuli samarTlisa da sagadasaxado saqmeTa saapelacio palatis 2002 wlis 18 dekembris ganCineba; saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani administraciul da sxva kategoriis saqmeebze, gamomcemloba ,,sani”, 2003, Tbilisi, gv. 2766. 396 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos №3-g-d-101-k-03 gadawyvetileba. 397 ix. sk-is 129-e muxli – saxelSekrulebo moTxovnaTa xandazmulobis vada. 398 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani administraciul da sxva kategoriis saqmeebze,” gamomcemloba ,,sani”, 2003, Tbilisi, gv. 2768, sadac sasamarTlo uZrav nivTebTan dakavSirebul saxelSekrulebo moxovnaze – eqvs Tveze saubrobs (sk-is 129-e muxlis, pirveli nawili).

Page 90: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

85

zemoT moyvanili sasamarTlo praqtika mniSvnelovania swored administraciuli xelSekrulebis samarTlebrivi Sedegis garkvevisTvis. marTalia, szak-is 70-e muxli administraciuli garigebis baTilobis safuZvlebs awesrigebs, magram es ar niSnavs imas, rom SeuZlebelia administraciuli garigeba sacilod iqnes mxaris mier gamxdari. aqedan gamomdinare, szak-is 70-e muxlis Sesabamisad, Secilebis uflebis mqone pirs, Secilebis safuZvlis arsebobisas SeuZlia, garigeba sacilod gaxados. uSualod sityvaSi _ ,,garigeba”, Tavis mxriv administraciuli xelSekrulebac moiazreba. marTalia, administraciuli xelSekrulebis monawileebs garkveuli saxis valdebulebebis Sesruleba evalebaT da garkveul CarCoebSi jdebian (magaliTad, sajaro mizani), magram miuxedavad amisa, nebis gamovlenis ararsebobis SemTxvevaSi, iseve rogorc samoqalaqo samarTlebrivi garigeba, administraciuli xelSekrulebac ar iqneba ZalaSi Sesuli. (3) qorwinebis baTiloba399 qorwinebis baTilobaze saubrisas, upirveles yovlisa saWrioa, rom igi unda ganvasxvaoT ganqorwinebisgan.400 am ukanasknelis arsebobis SemTxvevaSi, igulisxmeba, rom meuRleTa Soris arsebobda qorwineba da is yvela samarTlebrivi Sedegi, rac mis dadgomamde arsebobda, ZalaSi darCeba, ganqorwinebis Semdegac.401 qorwinebis baTilobisas ar SeiZleba gamoyenebul iqnes samarTlis is normebi, romelic dadgenilia samoqalaqo samarTlebrivi garigebebis baTilobis dros,402 vinaidan qorwineba materialuri garigebis erT-erT saxes ar warmoadgens.403 dRevandel kanonmdeblobaSi, qorwinebis baTilobas gaaCnia damoukidebeli safuZveli, romelic ar gamomdinareobs garigebis baTilobis/Secilebis samarTlebrivi safuZvlidan.404 istoriuli magaliTi rom moviyvanoT, SevamCnevT, rom sabWoTa kanonmdeblobiTac, qorwinebis baTiloba gansxvavebuli normebis safuZvelze wesrigdeboda, vidre es sacilo/baTili garigebebis mowesrigebisTvis iyo gawerili.405 magaliTad, saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodqsis 173-e muxli, qorwinebis monawileTa Soris sisxlis aRrevisTvis sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas awesebda,406 rac

399 ix. sk-is mexuTe wignis pirveli karis mesame Tavi; 1140-1150 muxlebi. 400 jorbenaZe sergo, sabWoTa saojaxo samarTali, 1957, Tbilisi, gv. 192; 401 Sengelia roman, Sengelia ekaterine, saojaxo samarTali, gv. 107-110, gamomcemloba ,,meridiani“. 2011, Tbilisi. 402 iqve miTiTeba: И.Б. Новицкий, сделки, 1954, gv. 96-112. 403 iqve. 404 ix. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxlebi: 1140-1150. 405 ix. jorbenaZe sergo, sabWoTa saojaxo samarTali, 1957, Tbilisi, gv. 192; 406 iqve.

Page 91: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

86

kidev erTxel cxadhyofs qorwinebis baTilobis, garigebis baTilobisgan ganmasxvavebel specifikas. qorwinebis baTilobisTvis gansxvavebiT sacilo/baTili garigebebis momwesrigebeli normidan, saWiroa saxeze iyos daqorwinebis aucilebeli pirobebi darRveuli,407 rac magaliTad, nasyidobis xelSekrulebis baTilobisTvis gawerili calke muxlad araa da Sesabamisad, misi baTilobis sakiTxi, garigebebis momwesrigebeli Sesabamisi normebiT regulirdeba. (4) sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebuli Secdoma408A nebismierma adamianma SeiZleba dauSvas Secdoma. mniSvneloba ar aqvs, igi skolis moswavlea, Tu akademiuri xarisxis mqone; mSobeli, Tu Svili; asakiT ufrosi Tu umcrosi... Secdomisgan arcerTi maTgani araa dazRveuli, vinaidan, igi adamianis cxovrebis mudam Tanxvedri SemTxvevaa. aqedan gamomdinare, iseve rogorc nebismieri momakvdavi, arc mosamarTles ar aqvs imis garantia, rom ar dauSvebs Secdomas. upirveles yovlisa, minda ganvmarto, rom saubaria mosamarTlis mier mis gadawyvetilebaSi daSvebul Secdomaze da ara vTqvaT garigebaSi, romelSic igi erT-erT mxares warmoadgens, vinaidan am SemTxvevaSi saxeze dadgeba ukve SecdomiT dadebuli garigebebis samarTlebrivi Sedegi. mniSvnelovania is, Tu ra qmedebis ganxorcieleba SeuZlia sasamarTlos, rodesac saqmis ganmxilveli piri – mosamarTle Secdomas uSvebs gadawyvetilebis gamotanisas.409 saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis (SemdgomSi – ssk) 260-e muxlis pirvel nawilSi ganmartebulia gadawyvetilebaSi usworobaTa da aSkara ariTmetikuli Secdomis gasworebis samarTlebrivi regulireba. amasTan, Tu sasamarTlom mizanSewonilad miiCnia, SeuZlia mas Sesworebis saxiT sakiTxi sasamarTlo sxdomaze ganixilos. aRniSnul muxls ganvixilav or aspeqtSi: arsebiTi Secdomisa da wvrilmani Secdomis Sedarebis kuTxiT:

407 Sengelia roman, axvlediani zurab, Wanturia lado, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentarebi, wigni mexuTe, gamomcemloba ,,samarTali“, 2000, Tbilisi, gv. 83. 408

saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 260-e muxlis pirveli nawili – gadawyvetilebaSi usworobaTa da aSkara ariTmetikuli Secdomis gasworeba. 409 aq ar igulisxmeba Secdoma subieqturi midgomiT, vinaidan sasamarTlo gadawyvetilebiT erT-erTi mxare TiTqmis yovelTvis ukmayofilo rCeba da misi subieqturi kuTxiT sakiTxis danaxva ver gaxdeba mosamarTlis mier gamotanil gadawyvetilebaSi daSveuli Secdomis mizezi. Sesabamisad, zemoT ganxilul TavSi mosamarTlis mier daSvebuli ara samarTlebrivi Sedasebis kriteriumis analizia, aramed miRebuli gadawyvetilebisas, magaliTad, beWdvaSi daSvebuli Secdoma.

Page 92: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

87

(a) sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSveuli Secdoma, rogorc Secdomis gasworebis safuZveli, sasamarTlo sxdomis daniSvnis gareSe; paraleli wvrilman SecdomasTan rogorc zemoT aRvniSne, garigeba da sasamarTlo gadawyvetileba erTmaneTisgan radikalurad gansxvavebuli institutia. Tumca, miuxedavad amisa, sainteresoa maT Soris paraleli gavleba. vinaidan ssk-is 260-e muxlis pirveli nawili, daSvebuli Secdomisas, sasamarTloSi gadawyvetilebaSi Sesworebis Setanas gulisxmobs, sainteresoa erTgvari kavSiris danaxva massa da wvrilman Secdomas Soris. wvrilmani Secdomis SemTxvevaSi ar dgeba garigebis baTiloba, aramed mxareebi asworeben mxolod garigebis Sinaarss. Sesabamisad, sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSveuli Secdomis SemTxvevaSi, sasamarTlo xdeba uflebamosili, Sesworeba Seitanos mis gadawyvetilebaSi. mniSvnelovania, rom Sesworeba ar unda cvlides arsebiTad saqmis arss da misi ganxilvis samarTlebriv msjelobas. Sesworeba mxolod konkretuli (aSkara) Seusabamobis SemTxvevaSi SeiZleba, rac gamoixateba, magaliTad, cifrebis, an asoebis gansxvavebulad CaweraSi da a.S. 2010 wlis 25 ianvars saqarTvelos uzenaesma sasamarTlom gamoitana ganCineba sasamarTlo gadawyvetilebaSi usworobaTa da aSkara ariTmetikuli Secdomebis Sesworebis kuTxiT.410 ganCinebis samotivacio nawilSi411 miTiTebaa ssk-is 260-e muxlze da sasamarTlo dadasturebulad miiCnevs ganCinebaSi412 daSvebul Secdomas. kerZod, adgens, rom nacvlad sityvisa ,,k-“ unda iqnes Sesworeba Sesuli ganCinebaSi da Caiweros sityva ,,k”.413 sasamarTlom saqme ganixila zepiri mosmenis gareSe, rac Tavis mxriv imis damadasturebelia, rom Secdoma arsebiTi xasiaTis414 ar iyo. swored amiT xdeba paralelis gavleba da swored amiT hgavs igi wvrilman Secdomas. am ukanasknelis arsebobis SemTxvevaSi saxeze iqneba mxolod Sesworebis moTxovnis safuZveli.

410 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2009 wlis 23 ivlisis №a-1183-S-40-09 ganCineba. 411 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo saqmeebze, ucxo qveynebis sasamarTlos gadawyvetilebis saqarTvelos teritoriaze cnoba da aRsruleba, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, 2010, Tbilisi, gv. 15-16. 412

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeTa palatis 2009 wlis 23 ivlisis №as-1183-S-40-09 ganCineba; ix. iqve, gv. 16. 413

iqve. 414 aRniSnul mosazrebaSi msjeloba ar aris garigebaSi daSvebuli arsebiTi Secdomis kuTxiT warmaTuli, aramed gakeTebulia sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebuli Secdomis analizi da misi samarTlebrivi Sedegi.

Page 93: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

88

(b) sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebuli Secdoma, rogorc Secdomis gasworebis safuZveli, sasamarTlo sxdomis daniSvnis gziT; paraleli arsebiT SecdomasTan arsebiTi Secdomis daSvebis dros, garigeba xdeba sacilo, romlis samarTlebrivi Sedegi misi baTilad cnobaa. sacilo garigebis baTilad cnoba mxolod sasamarTlos SeuZlia, anu wvrilmani Secdomisgan gansxvavebiT, saxezea sakmaod rTuli procedura, romelic garkveul vadas moiTxovs (es vada dadgenilia kanondmeblobiT, maT Soris, gasaCivrebis vada, garigebaSi Secdomis faqtis dadgenidan). paralelis gavleba swored amitom miviCnie mizanSewonilad, rom ssk-is 260-e muxlis pirveli nawilis meore abzacSi gawerilia Semdegi: ,,Tu sasamarTlos mizanSewonilad miaCnia, SesworebaTa Setanis sakiTxi SeiZleba gadawydes sasamarTlo sxdomaze”. am normidan ikveTeba swored saqmis momgvarebeli Sinaarsis sirTule. sirTule, Tavis mxriv imaSi gamoixateba, rom sasamarTlo daniSnavs sxdomas, sadac sasamarTlo gadawyvetilebaSi/ganCinebaSi cvlilebis Setanis sakiTxi gadawydeba.415 magaliTad, aviRoT saqarTvelos uzenaesi sasamarTls ganCineba,416 romelic sasamarTlo sxdomaze ganxilviT, sasamarTlos ganCinebaSi417 daSvebuli usworobis gasworebis sakiTxs exeboda.418 kerZod, sasamarTlos mier saxelmwifo baJis 70% ukan dabrunebisas daSvebul iqna Secdoma. am SemTxvevaSi, saubaria saCivriT gansazRvruli Tanxis sammag odenobaze.419 sammagi odenobis Tanxa, magaliTad, garigebaSi daSvebuli Secdomisas, saciloobis safuZveli gaxdeboda, magram amiTu ar msurs garigebaSi daSvebuli Secdoma, sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebul Secdomad ganvixilo. gansxvavebiT arsebiTi Secdomisgan, rodesac garigebis baTlobis sakiTxis ganxilva dasaSvebia, sasamarTlo gadawyvetilebisas daSvebul SecdomaSi, uSualod sasamarTlo gadawyvetilebis baTilobis safuZveli ar aris.

415 ix. xrustali valer, liluaSvili Tengiz, saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis komentari, meore gamocema, gamomcemloba ,,samarTali“, 2007, Tbilisi (SemdgomSi – xrustali, liluaSvili, saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis komentari),gv. 454-455. 416 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2009 wlis 25 Tebervlis №as-799-1014-08 ganCineba. 417

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2009 wlis 12 ianvris ganCineba. 418 ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo saqmeebze, samoqalaqo procesi, 12, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, 2009, Tbilisi, gv. 202-204. 419

ix, iqve. gv. 203, xolo sarezolucio nawili – gv. 204.

Page 94: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

89

(g) gansxvaveba sasamarTlo gadawyvetilebasa da garigebas Soris miuxedavad Secdomis daSvebis faqtisa, aucilebelia erTmaneTisgan es ori instituti gaimijnos. garigeba pirTa nebaze damokidebuli samoqalaqo-samarTlebrivi uflebamosilebis ganxorcielebaa, xolo sasamarTlo gadawvetilebis SeTanxmeba dauSvebelia. garigebis – xelSekrulebis Sinaarsi, mxareTa mier yalibdeba. saxelSekrulebo Tavisuflebis principi, xelSekrulebis monawile mxareebs aZlevs saSualebas, dadon sasurveli garigeba,420 rac sasamarTlo gadawyvetilebis SemTxvevaSi yovelgvar samarTlebriv safuZvelsaa moklebuli. amasTan, sk-is safuZvelze pirs SeuZlia Tavad gansajos (garkveuli SemTxvevebis garda) xelSekrulebis dadebis forma (magaliTad, sesxis xelSekruleba zepiri formiT, an nasyidobis xelSekruleba werilobiTi formiT), saxelSekrulebo vadebi (Tu kanoni sxva ram araa gaTvaliswinebuli) da xelSekrulebis Sinaarsi.421 TiToeuli zemoT CamoTvlili sakiTxi, sasamarTlo gadawyvetilebis miRebisas, mxareTa SeTanxmebiT ki ar wydeba, aramed saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT.422 sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebul Secdomas gaaCnia kidev erTi ganmasxvavebeli niSani garigebaSi daSvebuli Secdomisgan: igi ar SeiZleba gaxdes sacilo, an baTili. sxva sityvebiT rom vTqvaT, dauSvebelia sasamarTlo gadawyvetilebaSi misi Sinaarsisa da azris arsebiTad Secvla.423 Sesabamisad, dauSvebelia, sasamarTlo gadawyvetilebaSi daSvebuli Secdomisas am sakiTxis im normebis safuZvelze ganxilva, romelic SecdomiT dadebuli garigebebis momwesrigebelia. 3. Sualeduri Sedegi garigebebis, samarTlebrivi Sedegebi TiToeul magaliTze dayrdnobiT sxvadasxvagvarad wesrigdeba. kerZod, SesaZlebelia garigeba iyos samarTlebrivi uflebis matarebeli, an baTili/Secilebuli. rogorc zemoT myvanli msjelobidan Cans, Secdomis arsebiTobis sakiTxs sasamarTlo gansazRvravs, xolo baTili garigebis SemTxvevaSi sasamarTlo gadawyvetilebas ar eniWeba gadamwyveti mniSvneloba.

420 Sengelia irakli, saxelSekrulebo Tavisufleba, rogorc samoqalaqo samarTlis principi, arsi da mniSvneloba, Jurnali marTlmsajuleba da kanoni, №4(23)’09, gamomcemloba ,,si-ji-es“, 2009, Tbilisi, gv. 46. 421 iqve, gv. 47. 422 magaliTad, ixileT saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 247-e muxlis pirveli nawili: ,,gadawyvetilebas werilobiTi formiT Camoayalibebs mosamarTle“. 423 xrustali, liluaSvili, saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis komentari, gv. 454.

Page 95: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

90

TiToeuli SemTxveva konkretuli msjelobis sagania. garigebis sacilod gaxdomisTvis aucilebelia saxeze iyos Secilebis safuZveli. 424 kerZo samarTlis upirvelesi proncipi – pirTa Tanasworobaze damyarebuli samarTlebrivi urTierToba, mis monawile mxareebs aniWebs uflebamosilebas, ganaxorcielon kanoniT dadgenili moqmedebani. maT aqvT SesaZlebloba airCion garigebis obieqti, SeaTanxmon sabazro fasi da a.S.425 miuxedavad amisa, xSiria SemTxveva, rodesac garigeba miuxedavad gamovlenili nebisa, SeusabamobaSi modis survilTan, rac mas mxaris mier sacilod aqcevs. Sesabamisad, mniSvnelovania, gansazRvrul iqnes Tu ra saxis faqti iqneba am mizezis gamomwvevi. rogorc qarTul, aseve germanul samoqalaqo kodeqsSic mniSvnelovania adgili ukavia SecdomiT dadebul garigebaTa klasifikacias, rac iZleva saSualebas, garigebis saciloobisas moaxdinos maTi konkretuli diferenciacia da Sesabamisi SemTxveva, Secdomis konkretuli saxis daSvebiT iqnes ganmartebuli. SecdomiT dadebuli garigebebis samarTlebriv Sedegze saubrisas ikveTeba Semdegi: a) garigeba SeiZleba Secilebul iqnes, Tu Secdoma arsebiTi xasiaTisaa da misi saboloo Sedegi garigebis baTilobad iqnes dakvalificirebuli; b) garigebaSi SeiZleba cvlileba iqnes Setanili (misi Sinaarsi Sesworebuli), Tu saxezea wvrilmani Secdoma; g) samarTlebrivi Sedegi ar dgeba, Tu Secdoma motivSi iqna daSvebuli.426 aqve, moviyvan cxrils, romlis Sesabamisad, naTlad iqneba warmodgenili SecdomiT dadebuli garigebebis427 samarTlebrivi Sedegi:

424

Juris Praxiskommentar BGB, gv. 811;,,Das Rechtsgeschäft kann angefochten werden, wenn ein

Anfechtungsgrund vorliegt. 425

Sead. Grunewald Barbara, Bürgerliches Recht, 7. Auflage, Beck Juristischer Verlag, München, 2006, gv. 1-5 426 ix. sqolio №327 da gv. 72. 427 arsebiTi Secdoma; wvrilmani Secdoma da motivSi daSvebuli Secdoma.

Page 96: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

91

cxrili #5

Page 97: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

92

daskvna garigebaSi daSvebul Secdomas samarTlebrivi Sedegi rom mohyves, saWiroa igi arsebiTi xasiaTis iyos. Secdomis arsebiToba-araarsebiTobis sakiTxi ganisazRvreba konkretul SemTxvevaze dayrdnobiTa da subieqtur da obieqtur faqtorebze damyarebuli mosazrebis SejerebiT. qarTul kanondeblobaSi, gansxvavebiT germaniis samoqalaqo kodeqsisgan, dakonkreteba xdeba Secdomis im saxeebisa, romelTa arsebobis SemTxvevaSic ki ar dadgeba samarTlebrivi Sedegi. arsebiTi Secdomis saxeebi qarTul samoqalaqo kodeqsSi xuTi saxisaa. TemaSi moyvanili cxrilebidan428 ikveTeba sakiTxis ori kuTxiT ganxilvis perspeqtiva, romlidanac, me pirvel maTgans mivemxrobi da avRniSnav, rom Secdomis TiToeuli saxe damoukidebeli xasiaTisaa da ar gamodminareobs erTmaneTisgan. germaniis samoqalaqo kodeqsis magaliTze429 dayrdnobiT ki erTmaneTisgan ganvasxvavebT oTx ZiriTad saxes, Tumca sasamarTlo gadawyvetilebebisa430 da samecniero praqtikis analizis Sedegad maTgan ori ZiriTadi saxe gamoiyofa: Secdoma Sinaarssa (Der Inhaltsirrtum) da Secdoma ganmartebaSi (Der Erklärungsirrtum). Cemi mosazreba eyrdnoba Tundac im faqts, rom qarTuli samoqalaqo kodeqsi jerjerobiT novaciuri xasiaTisaa (germaniis samoqalaqo kodeqsisgan gansxvavebiT, sul raRac 14 wels iTvlis) da sasamarTlo praqtikac ar aris im saerTo azramde misuli, rom Secdomis ori ZiriTadi saxe gamoyos. calke gansaxilveli Temaa motivSi daSvebuli Secdoma, romelic orazrovani ganmartebis mqone normaa. TavisTavad, Tu motivi gansxvavebulia samarTlebriv SedegTan, misi regulireba arc aris mniSvnelovani, vinaidan, rac samarTlebrivi normebiT ar regulirdeba. aqedan gamomdinare maqvs igi calke, Secdomis saxeebisgan gancalkevebulad ganxiluli, rom ar moxdes misi arsebiT SecdomasTan gaigiveba. miuxedavad, motivSi daSvebuli Secdomis arc Tu ise aqtualurobisa, am sakiTxis ganxilvis aucileblobas upirveles yovlisa qarTuli samoqalaqo kodeqsis ,,mcirewlovnoba” da sasamarTlo praqtikis arqona warmoadgens. Secdomis samarTlebrivi Sedegi, iseve rogorc qarTul, germanul samoqalaqo kodeqsSic garigebis sacilod gaxdomaa. Sesabamisad, swored aRniSnuli ikavebs mniSvnelovan rols saciloobis sakiTxis baTilobisgan gamijvnisas. TemaSi moyvanili msjelobis daskvnis saxiT warmodgenisas SesaZlebelia iTqvas Semdegi, rom sacilo garigeba

428 ix. gv. 45-46, cxrilebi №2 da №3. 429 ix. gv. 58, cxrili №4. 430 ix. magaliTad, BGH, Beschluss vom 10. 11. 2009 - VI ZB 25/ 09; LG Darmstadt (Lexetius.com/2009,3451);

BGH, Urteil vom 25. 3. 2003 - XI ZR 224/ 02; LG Köln (Lexetius.com/2003,606 [2003/5/233]).

Page 98: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

93

saxezea mxolod im SemTxvevaSi, Tu garigeba ukve dadebulia da misi pirobebis moqmedebi savaldebuloa orive mxarisTvis. sxva sityvebiT rom iTqvas, garigebis sacilod gaxdomisTvis mniSvnelovania, rom xelSekruleba gamovlenili survilis Sesabamisad iqnes dadebuli da ara sxva piris zemoqmedebiT. Secdoma SesaZleblia daSvebul iqnes nebismieri garigebis dadebisas, iqneba es nasyidobis, qiravnobis, ijaris Tu sxva xelSekruleba. Tavis mxriv, xelSekrulebis pirobebis Sesruleba misi monawile mxareebisTvis mniSvelovan rols TamaSobs, xolo Tu xelSekruleba SecdomiTaa dadebuli, aucilebelia misi arsebiTobis sakiTxi iqnes Semowmebuli. Secdomis TiToeuli saxis arsebobisTvis mniSvnelovania, rom piris mier gamovlenili neba iyos naklis mqone, xolo Tavad piri moqmedebdes Tavisi survilisamebr da gamoxatavdes iniciativas, garigebis dadebisas. sxva SemTxvevaSi, saxeze aRar iqneba ukve SecdomiT dadebuli garigebani. aqedan gamomdinare, movaxdine Secdomis Cemeuli definireba, romelic

JRers Semdegnairad: garigebis dadebisken mimarTuli gamovlenili nebis naklovaneba.

Page 99: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

94

bibliografia:

qarTul enaze: axlvlediani zurab, Sengelia roman, Wanturia lado, zoiZe besarion, niniZe Tedo, xecuriani joni, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mexuTe, gamomcemloba ,,samarTali”, Tbilisi, 2000. burduli irakli, saaqcio samarTlis safuZvlebi, tomi I, gamomcemloba ,,meridiani”, Tbilisi, 2010. burduli irakli, qonebrivi urTierToba saaqcio sazogadebaSi, Tbilisis universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2008. bekaria Cezare, danaSaulisa da sasjelisaTvis, Targmani irakli xucuraulisa, gamomcemloba ,,saqarTvelos macne“, Tbilisi, 2003. daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTvul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba, ISSN 1987-76-68, Tbilisi, 2009. zoiZe besarion, axvlediani zurab, Wanturia lado, jorbenaZe sergo, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, samoqalaqo kodeqsis zogad debulebani, gamomcemloba ,,samarTali”, Tbilisi, 1999. zoiZe besarion, qarTuli sanivTo samarTali, gamomcemloba ,,mecniereba”, Tbilisi, 2003. kvaWaZe marina, demetraSvili avTandil, kublaSvili konstantine, losaberiZe daviT, ruxaZe zaza, xmalaZe vaxtang, jibRaSvili zurab, konstituciuri samarTali, gamocemulia fond ,,Ria sazogadoeba – saqarTvelos” mxardaWeriT, Tbilisi, 2005. daviT kereseliZe, kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2009. avTandil kobaxiZe, samoqalaqo samarTali, I zodadi nawili, Sps gazeT ,,saqarTvelos macne“-s stamba, Tbilisi, 2001. kopaleiSvili maia da avtorTa koleqtivi, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, gamomcemloba ,,bona kauza“, Tbilisi, 2005. lekveiSvili mzia, sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, Tbilisi, 2008.

Page 100: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

95

metreveli valerian, romis samarTali, safuZvlebi, gamomcemloba ,,meridiani~, Tbilisi, 1995. mJavanaZe zaur, sisxlis samarTali, kerZo nawili, komentarebi, Tbilisi, 2000. Jurnali marTlmsajuleba da kanoni, №4(23)’09, gamomcemloba ,,si-ji-es“, Tbilisi, 2009.

samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba, ISSN 1987-76-68, Tbilisi, 2009. Sengelia roman, Sengelia ekaterine, saojaxo samarTali, gamomcemloba ,,meridiani“, Tbilisi, 2009. Sengelia roman, Sengelia ekaterine, saojaxo samarTali, gamomcemloba ,,meridiani“, Tbilisi, 2011. CaCava sofio, moTxovnebisa da moTxovnis safuZvlebis konkurencia, evropuli da SedarebiTi samarTlis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011. wkeplaZe naTia, turava paata, zogadi administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, gamomcemloba ,,sezani”, Tbilisi, 2010. Wanturia lado, zoiZe besarion, niniZe Tedo, Sengelia roman, xecuriani joni, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni mesame, gamomcemloba ,,samarTali“, Tbilisi, 2001. Wanturia lado, niniZe Tedo, mewarmeTa Sesaxeb kanonis komentari, mesame gamocema, gamomcemloba ,,samarTali”, Tbilisi, 2002. Wanturia lado, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, gamomcemloba ,,samarTali”, Tbilisi, 2000. xrustali valer, liluaSvili Tengiz, saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis komentari, meore gamocema, gamomcemloba ,,samarTali”, Tbilisi, 2005. xubua giorgi, izoria levan, korkelia konstantine, kublaSvili konstantine, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, gamomcemloba ,,meridian”, Tbilisi, 2005.

Page 101: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

96

jorbenaZe sandro, saavtoro uflebebi cxovrebaSi, gamomcemloba ,,qarTuli filmi~, Tbilisi, 2006. jorbenaZe sandro, frenSaizingis xelSekruleba, gamocemulia Sps ,,basris“ mxardaWeriT, Tbilisi, 2000. jorbenaZe sergo, sabWoTa saojaxo samarTali, stalinis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 1957.

ucxour enaze:

Brox Hans, Walker Wolf-Dietrich, Allgemeiner Teil des BGB, Verlag Vahlen, Köln, 2009.

Bork Reinhard, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Gesetzbuchs, 2. Auflage, Verlag Mohr

Siebeck, 2006, Hamburg.

Erman Walter, Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, 12. Auflage, Band 1, Schmidt (Otto),

Köln, 2008.

Grunewald Barbara, Bürgerliches Recht, 7. Auflage, Beck Juristischer Verlag, München, 2006.

Harke Jan Dirk, Irrtum über wesentliche Eigenschaften, Berlin, 2003.

Herberger Maximilian, Martinek Michael, Rüßmann Helmut, Weth Stephan, Juris

Praxiskommentar, BGB, Band 1, Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Verlag Juris Saarbrücken,

Saarbrücken, 2004.

Kalwass Wolfgang, Privatrecht, 19. Auflage, Verlag Vahlen, München, 2007.

Kereselidze David, Der Allgemeine Teil des Georgischen Zivilgesetzbuches von 1997, Eine

rechtsvergleichende Untersuchung, Saarbrücker Studien zum Privat- und Wirtschaftsrecht,

Europäischer Verlag der Wissenschaften, Peter Lang, Frankfurt am Main, 1997.

Kropholler Von Jan, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Studienkommentar, 8. Auflage, Verlag C.H.

Beck, München, 2005.

Kramer Ernst A., Rebmann Kurt, Säcker Franz Jürgen, Rixecker Roland, Münchener

Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Verlag C.H. Beck,

München, 2001.

Looschedlders, Herausgabe von Heidel Thomas, Hüßtege Reiner, HeinzßPeter Mansel, Noack

Ulrich, BGB, Anwaltskommentar, Deutscheranwaltverein, Band 1, Allgemeiner Teil mit

EGBGB, D. A. Verlag, 2005, Bonn.

Mattioli Maria, Kleine-Voßbeck Bernd, Kiel Karsten, Platena Thomas, Der Irrtum im Strafrecht,

Marburg, 1989.

Page 102: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

97

Musielak Hans-joachim, Grundkurs BGB, 8. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2003.

Palandt, Band 7. Bürgerliches Gesetzbuch, 65. neubearbeitete Auflage, Verlag C.H. Beck,

München, 2006.

Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, 69. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2010.

Prütting Hans, Wegen Gerhard, Weinrich Gerd, BGB, Kommentar, 4. Auflage, Köln, Stuttgart,

Oldenburg, 2009.

Schramm Hans-Joachim, Knieper Rolf, Chanturia Lado, Das Privatrecht im Kaukasus und in

Zentralasien, Bestandsaufnahme und Entwicklung, Bwv – Berliner Wissenschafts-Verlag,

Berlin, 2010.

Schermaier Martin Josef, Die Bestimmung des wesentlichen Irrtums von den Glossatoren bis

zum BGB, Verlag sellier.european law publishiers, Wien, Köln, Weimar, 2000.

Schneider Susanne, Wechselwirkungen zwischen Irrtum und Unmöglichkeit, Verlag Dunckler &

Humboldt, Berlin, 2008.

Soergel, Bürgerliches Gesetzbuch, Band 1, Allgemeiner Teil, Deutschland, 1988.

Schulze Reiner (Schriftleitung), BGB, Handkommentar, 6. Auflage, Verlag Nomos, 2009,

Deutschland.

Tonner Klaus, Willingmann Armin, Tamm Marina, Vertragsrecht, Kommentar, Verlag

Luchterhand (Hermann), Köln, 2010.

Wollenschläger Michael, Arbeitsrecht, Carl Heymanns Verlag, Köln, Berlin, Bonn, München,

1999.

Zweigert Konrad, Kötz Hein, Einführung in die Rechtsvergleichung, 3. Auflage, Verlag Mohr

Siebeck, Tübingen, 1996.

Лешвина Т.Л.; Егиазаров В.А.; Залесский В.В.; Кулейн Н.И., Коментарий к гражданскому

кодексу российской федерации, москва, 1997.

Тираспольский г.и., беседы с палачом, ,,интрада“, москва, 2003

Новиуки И.Б.; Грибановым В.П.; Гринголцеь И.А.; Каминской П.Д.; Советское

гражданское право, том I, москва, 1959.

Page 103: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

98

sasamarTlo gadawyvetilebani/ganCinebani saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, gamomcemloba ,,sani”, Tbilisi, 2003. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani sisxlis samarTlis saqmeebze, ekonomukuri danaSauli, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, №9, Tbilisi, 2007. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, Tbilisi, 2004. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani, samoqalaqo samewarmeo da gakotrebis saqmeze, Sesavali samoqalaqo samarTalSi, №3, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, Tbilisi, 2009. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeebze, samoqalaqo kodeqsis zogadi debulebani, sanivTo samarTali, №1, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, Tbilisi, 2008. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani administraciul da sxva kategoriis saqmeebze, Tbilisi, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, 2005. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani administraciul da sxva kategoriis saqmeebze, gamomcemloba ,,sani”, Tbilisi, 2003. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo saqmeebze, ucxo qveynebis sasamarTlos gadawyvetilebis saqarTvelos teritoriaze cnoba da aRsruleba, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, Tbilisi, 2010. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani samoqalaqo saqmeebze, samoqalaqo procesi, 12, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gamomcemloba, Tbilisi, 2009.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2002 wlis 11 dekembris №3k-1142-02 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 16 ivnisis №as-325-619-04 gadawyvetileba.

Page 104: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

99

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2004 wlis 09 ivlisis №bs-19-19-k-04 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 26 ivnisis №bs-928-887(k-06) ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 19 dekembris №as-525-870-07 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 16 ivlisis №as-325-619-04 gadawyvetileba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2008 wlis 12 noembris №as-553-786-08 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2009 wlis 23 ivlisis №as-1183-S-40-09 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2009 wlis 25 Tebervlis №as-199-1014-08 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 14 ivnisis №as-385-358-2010 ganCineba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 09 noembris №as-435-507-2010 ganCineba. Rechtsprechung des Bundesgerichtshofs in Zivilsachen, Jahrgang 1967, 1. Halbband, N 1-154,

Köln, Berlin, Bonn, 1967. BGH LM §276 Nr.5 (Fb)ö.

URT.V. 15. MÄRZ 1967 – VZR 60/64-OLG STUTTGART.

normatiuli masala: (TiToeuli maTgani 2011 wlis 31 maisis mdgomareobiT): qarTuli: saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi saqarTvelos konstitucia

Page 105: Secdomis safuZvelze nebis gamovlena qarTul da germanul ...3 daviTaSvili giorgi, bralis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi, samarTlis Jurnali №2, Tbilisis universitetis gamomcemloba,

100

saqarTvelos sisxlis samarTalis kodeqsi saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi saqarTvelos Sromis kodeqsi saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi saqarTvelos administraciuli saprceso kodeqsi ,,saavtoro da momijnave uflebebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni ,,mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni ucxouri: germaniis samoqalaqo kodeqsi germaniis konstitucia germaniis Sromis samarTali germaniis samoqalaqo saproceso kodeqsi

internetmasalebiÖ http://fineref.ru/16/239/index1.11.html - sadisertacio naSromi Temaze - ,,проблемы

недейсствительных сделок в гражданском паве“.

http://lexetius.com/2008,1516 – germaniis sasamarTlo gadawyvetileba;

Bundesgerichtshof, BGH, Beschluss vom 5.6.2008 – V ZB 150/07.

www.gesetz.de – germaniis sakanonmdeblo baza. http://www.geplac.ge/newfiles/glr/2008/kikoshvili(geo)pdf - sofio kikoSvilis (Tsu iuridiuli fakultetis magistri) samagistro naSromi Temaze, nebis nakli qarTul samarTalSi, qarTuli samarTlis mimoxilva.

www.supremecourt.ge/court-decisions/ - saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani.