IBT verslaving (kort programma)

Copyright © 2013 PraatmetHans.nlAll rights reserved.

Praten over verslaving, afhankelijkheid, gebruik en

gedragHans West

PraatmetHans(.nl)


Omdat IBT uit de Gestalt voortkomt

En dialoog de centrale factor is van IBT

Een vraagje:– ben je bereid om je ook te laten

raken, beïnvloed op z’n minst?


Hans West

(in het kader van transparantie)20 jaar privé praktijk naast:– 15 jaar verslavingszorg (Centrum Maliebaan/Jellinek -

IBT & psycho-educatie)– 5 jaar psychiatrie (beweging & creatieve therapie)– 9 jaar fysiotherapie (Nederlandse Astmakliniek

Davos)– 4 jaar fabriekswerk (stukloon)

-drug gebruik:...“nooit heroine gebruikt ” (anders moet ik zo’n lange lijst

noemen –geen behandeling nodig gehad-)


Vraagje vooraf

• Welke antwoorden hoop jij vandaag te vinden Welke antwoorden hoop jij vandaag te vinden op welke vragen?op welke vragen?


Inhoud van vandaag

• Verslaving– Een paar “vroegere” theorieën

– Een genuanceerder verhaal

• Triune Brain• Verslaving - Afhankelijkheid• Samenhang


Normen en waarden… toch?!

• Verslaving is een keus (visie op verslaving bepaalt houding van behandelaar)

• Verslaving is kostbaar (verslavingszorg moet junkies van straat houden)

• Afkicken moet altijd hét behandeldoel zijn binnen de verslavingszorg (visie op behandeldoelen in de verslavingszorg)

• Veel (problematisch) gebruikers zijn NIET gemotiveerd en derhalve lastig voor de hulpverlening (typering doelgroep)

• Reclame omtrent alcohol moet verboden worden (invloed politiek / bedrijven)

• Middelengebruik is fun!

Hoe kijk je tegen middelengebruik en verslaving(szorg) aan?


hedonistisch verhaal

Vroegere theorieën

• Prettige, aangename, euforische staat,zó prettig dat de gebruiker niet meer zonder wil.


Echter (hedonie)

• Effect van drugs is niet altijd geweldig maar wel verslavend (bijv. nicotine)

• Eerste keren van gebruik zijn er vaak geen aangename effecten (bijv. misselijkheid bij opium en heroïne)

en toch bestaat er verslaving


(tolerantieverhaal)

Vroegere theorieën

• Tolerantie: er is steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken. Daarom is steeds meer gebruik nodig voor effect...


Echter (tolerantieverhaal)

echter:• Plezierige effecten nemen vaak af met de tijd en na een tijdje is de

drug zelfs helemaal niet meer zo werkzaam.



(ontwenningsverhaal)

Vroegere theorieën

• Ontwenningsverschijnselen zijn de (korte termijn) motivatie om door op de lange termijn door te blijven gaan met druggebruik.


Echter (ontwenningsverhaal)

echter:• Afhankelijkheid blijkt niet effectief behandeld te worden

door de ontwenningsverschijnselen te verlichten. • Er blijft een grote neiging tot terugval bestaan, zelfs jaren

nadat de onthoudingsverschijnselen verdwenen zijn.



Verslaving

Relatief nieuwe theorie:• verschillende drugs => invloed verschillende neurotransmittersystemen

=> specifieke effecten

• maar potentieel verslavende stoffen oefenen allemaal (direct of indirect) effect uit op een specifiek gebiedje in de hersenen

• en verhogen allen het gehalte van dopamine in de nucleus accumbens.

Dat is het motivationeel circuit

van de hersenen,

het "zin-in-systeem"


Motivationeel circuit

• motivationeel circuit speelt rol in motivationele processen

• honger naar voedsel bijvoorbeeld: => op zoek naar eten

=> extra sensitief voor bepaalde prikkels (bv geur van eten geeft ‘trek’)

=> veranderde waarneming => verminderde focus op andere zaken

=> versterkte en eenzijdige aandacht voor voedsel


Verslaving is...

• Een keuze ...dus ‘vrije wil’ -zijn we al uitgelachen?-

• Héél erg! (een zwakte)

• fun!• Manier om met spanning om te gaan• Een gedrag dat in de plaats komt van

emotie(s)• Een ziekte• Een chronische ziekte


hierarchy of human needs (Maslow)

cravingcraving

cravingcraving


Verslaving is...

• Een keuze ...dus ‘vrije wil’ -zijn we al uitgelachen?-

• Héél erg! (een zwakte)

• fun!• Manier om met spanning om te gaan• Een gedrag dat in de plaats komt van

emotie(s)) • Een ziekte• Een chronische ziekte


the core of tension tension versus work

(opposite forces without anything really

happening)


Waarom spanning?

als ik maar “één” ben...hoe kan er sprake zijn van

spanning?...(noodzakelijkwijs tegengestelde

krachten)

tja... dat zijn we ook niet...we “zijn” drie...


Ons brein in laagjes

neocortexpaleocortexarchicortex

archicortex(hersen

stam)

paleocortex(limbic system)

neocortex

ruggemerg


informationprocessing in laagjes

brainstem

spinal cord

krokodil

paleocortexlimbic

system

paard

neocortex mens

MacLean Vroon

vooral inhibitie


de Krokodil

• homeostase!• hongers• ritmes (i.e. dag/nacht)• lust


de krokodil

• honger => craving! (van “trek” tot “jank”)(NB honger ≠ trek - craving = “een gevoelde honger een trek

naar een bepaald gedrag”) – Priming van waarneming door directe herkenning

van “jouw drug” (nog vóór je denkt)!– Gedachten & Gedrag in de richting van de

bevrediging van die ‘honger’ geeft al een “goed gevoel”! (en kleurt dus de denk-richting)

– Lichamelijke reacties om de werking van de drug vóór te zijn (en daardoor een fysiek gevoel nog voordat je gebruikt hebt)


pleasure centre...

Hoe wisten de eerste dieren dat kiezeltjes uiteindelijk wel de maag vullen (lees: “trek wegnemen”) maar niet de eigenlijke honger stillen?...

craving!craving!


genotcentrum, beloningcircuit of (abstracter) motivationeel circuit

“Can-Do”-centermotivationeel circuit geeft dopamine

stijging bij het meemaken van een verwachte bevrediging:

• food intake <= hunger• liquid intake <= thirst• reproduction <= sex drive• parental care (not only for the parents)



brainstem

spinal cord

Krokodilhomeostasishongers, lust etc.

paleocortexlimbic

system

Paardemoties & hun expressie,intuïtie

neocortex Menso.a. Begrip verleden,

planning toekomst

MacLean Vroon

vooral inhibitie


Dus verslaving is:

(in dit MPK-model van het brein...)K rokodilP aardM ens

waar vind ik ‘verslaving’?



brainstem

spinal cord

Krokodilhomeostasishungers, lust etc.

paleocortexlimbic

system

Paardemotions & their expression,intuïtion

neocortex Menso.a. understanind past,

planning future

MacLean Vroon

mostly inhibition


alcoholismco

re t

em

pera

ture

“those drinks look sooooo refreshing”

© 2006 - www.HelpDisk.nl

where is my crocodile

pub door first drinkleave home

homeostasis

control

alcoholic

dry drunk


perception

what a loaf of bread looks like depends on whether you’re hungry or not

alcoholism and the importance of others

hypersensitivity to drugs and (emotional) cues that predict drug use hypersensitivity to drugs and (emotional) cues that predict drug use


Trek en controle

verslavend middel in het vizier van de ‘kroko’ zonder mogelijkheden om dat te controleren

TREK


Controle betekent vaak

Als zelfcontrole nog niet is ontwikkeld:

• Dat de aanwezigheid van het middel in het leven van de cliënt moet verminderen

• Dat externe controle actief moet worden aangegaan

controle


Trek en controle

controle


Het tolerantie gevaar

gebruik

trek/craving

abstinentie

terugval

tolerantie R.I.P

craving/trek detox


Verslaving is...

• Een keuze ...dus ‘vrije wil’• -zijn we al uitgelachen?-• Héél erg! (een zwakte)• fun!• Manier om met spanning om te gaan• Een gedrag dat in de plaats komt van

emotie(s) • Een ziekte• Een chronische ziekte


Verslaving of afhankelijkheid

Is (biologische) verslaving hetzelfde als (emotionele)afhankelijkheid?

of

Is wilskracht wel genoeg?


het Paard

warmbloedig wezen• emoties

– impressie– expressie– emotioneel herinneren

(trauma)• intuitie• sociale gevoelens

going up...

Basis emoties (als richtingaanwijzer)-vlgns. Machleid EEG’s-

•Benieuwd

•Bedroefd

•Boos

•Bang

•Begerig (geil dus)


Het Paard

over psycho-actieve middelen & emoties...

(afhankelijkheid? verslaving?)

going up...

emo-tricksemo-tricksch !!!ch !!!


het Paard

psycho-actieve middelen maken mogelijk– Bereiken van sociale doelen

• (peer pressure, workaholism -instant rust-)– Maken emotionele expressie mogelijk

• door de neocorticale remming te remmen => ontremming (zodat ik mijn gevoelsleven kan uitleven -versiertruuk-)

– Creëeren van instant positieve gevoelens• (i.e. instant geluk, instant zelfzekerheid)

– Het opheffen van negatieve gevoelens (in een negatieve situatie)• bijvoorbeeld Alcohol als angstremmer, Cannabis als agressieremmer,

NB uitgestelde rouw.– Remmen van de emotionele gedragsimpuls

• zodat ik mijn gevoelens niet hoef te voelen of te erkennen of dat ik niet hoef te reageren op mijn intuïtie (NB patroon herkenning)

– Remmen van het emotionele geheugen• (het verdrinken van traumatische intrusies -bij

fight/flight/freeze-reacties)


craving is not cravingA three pathway psychobiological model .., Verheul et al, Alcohol & Alcoholism, 1999

• now to complicate things a bit MORE...


craving is not craving

Reward sensitivitydopaminerge / opioidergedisregulation

Stress reactivityGABAerge / glutamatergedisregulation

Emotional / cognitive disinhibitionSerotonerge disregulation

Reward craving

Relief craving

Obsessive craving

A three pathway psychobiological model .., Verheul et al, Alcohol & Alcoholism, 1999

start relapse

dependency chance


de MENSde MENS

• denken (wereldbeeld/zelfbeeld)• realiteitsbesef (begrip)• toekomst voorspellen (plannen)• woorden• retrieval memory

(lesstof, tel.No’s enzovoort)

going up even further...

neocortexneocortexneocortexneocortex


de Mens en middelengebruik

• verzachten van het super-ego– (m.n. toestaan aan jouw ‘zelf’ om emotioneel te reageren)

en ‘ontschuldiging’ (want de expressie ligt natuurlijk aan de drug...

• Vastklampen aan niet-realistisch zelfbeeld– (self-handicapping)

• En het uitzetten van stressreacties– (die door mijn manier van leven ontstaan)

• Het ‘uit zetten’ van verleden en/of het hier-en-nu– en de daarbij behorende toekomst (realistisch gezien)

onder andere...



brainstem

spinal cord

Krokodilhomeostasishungers, lust etc.

paleocortexlimbic

system

Paardemotions & their expression,intuïtion

neocortex Menso.a. understanind past,

planning future

MacLean Vroon

mostly inhibition

contextual triggertriggertrigger

trigger

contextual trigger

triggeremotional trigger

trigger


Lagen in één(!) -dagelijks te nemen- beslissing

Krokodil

Paard

Mens “free will”

Honger!

een (nabije!) toekomst die

emotioneel zo aantrekkelijk is dat het letterlijk “al die moeite waard” is

or rather.. “free won’t”,

instant geluk

voornl. inhibitie

traumatischeherinnering


Verslaving is mogelijk NIET hetzelfde als Afhankelijkheid

(N.B. mensen kunnen afhankelijk zijn zonder verslaafd te zijn)

Verslaving is de (niet biologische) nieuwe honger die het gedrag bepaalt zoals andere hongers dat ook doen

inclusief (als de craving een ruim-voldoende krijgt) trillen, zweten, krampen, angst, paniek

Afhankelijkheid is een CH-EMOtruuk(chemisch gedrag om in de emotionaliteit in te grijpen)

Om niet te voelen wat er wel aan de hand is Om expressie te kunnen geven aan emoties die geen expressie krijgen (zouden

horen te krijgen?)

N.B. NIET in de literatuur


Verslaving is...

• a choice ‘free will’

-have you stopped laughing yet?-

• terrible! (and a weakness)

• fun!

• a way to cope with tensions

• a habit that replaces emotion(s)

• a disease

• a chronic disease


gebruik middel

gevoelde”trek”

het vermogen om trek te kunnen krijgen

waargenomenopportunity

actuele situatiestress

(-) èn (+)

stress-coping

erfelijkopvoeding

& voorbeeld

n.b. vroegeblootstellingaan middel

externintern

verslaving is wat???

aanwezigheid middelwaaronder

de ”nieuwehonger”genotcentrum

-

+

+ +

+

controle

-

crav

ingverslavend

doorschieten in gebruik

waaronder

(h)erkenning v biol.-emot./soc. behoeften

emot.- soc. vaardigheden

gebruik middel

afhankelijk

+

-

(en het verschil met afhankelijkheid)

+

+

Gerard M. Schippers: afhankelijkheid = (gebruiks)gedrag i.p.v. een (taboe-)gevoel

onnodig

mogelijk


“Waarom wél?”-vraagklinische redenen vóór gebruik

Dempen/inhibitie om niet te hoeven voelenzelf medicatie bij stemmingsstoornis

Stimuleren/activatie om wel te kunnen voelenstoere mannen met krokodilletranen

Dempen/inhibitie om niet te hoeven doendempen impuls (normopathie bij homofilie, kink)

Stimuleren/activatie om te kunnen doenenergie bij vermoeidheid de kick van een borrel

Dempen/inhibitie om te kunnen doenemotionele pijn dempen om te kunnen 'fumctioneren'

Stimuleren/activatie om niet te hoeven doen(self handicapping) bjiv. gróót zelfmedelijden: zitten op de bank

Stimuleren/activatie om niet te hoeven voelende prikkel van de activiteit die overschreeuwt

Dempen/inhibitie om wel te kunnen voelenremmende gedachten (perfectionisme) verminderen

Dempen/inhibitie om niet te hoeven denken(remmen v angstdenken/piekeren)

Dempen/inhibitie om niet te hoeven herinnerengebruik bij post traumatische stress stoornis

Stimuleren/activatie om wel te kunnen herinnerenLSD therapie bij kampervaringen

Stimuleren/activatie om wel te kunnen denken (ADHD-zelfmedicatie)

© 2006 - www.HelpDisk.nl


Schadelijkheid & afhankelijkheid

• Een ander onderzoek in Engeland vergelijkt de mening van experts over de schadelijkheid en de verslavingskans van drugs. Enerzijds waren dit de experts uit het gebied van (psychiatrische) verslavingsbehandeling en anderzijds experts uit de hoek van aanleunende kennisgebieden als farmacie, chemie, forensische wetenschap.

In deze grafiek zijn de kans op afhankelijkheid en de kans op lichamelijke schade door gebruik tegen elkaar uitgezet.

– The data in the paper is obtained solely from questionnaire results obtained from two groups of people: the first comprised people from the UK national group of consultant psychiatrists who were on the Royal College of Psychiatrists’ register as specialists in addiction, while the second comprised of people with experience in one of the many areas of addiction, ranging from chemistry, pharmacology, and forensic science, through psychiatry and other medical specialties, including epidemiology, as well as the legal and police services; the experts are not named and were chosen by the authors.


paddo’s en LSDcannabistabak

cocaïne

heroïne & crack

alcohol


Schadelijkheid 20 middelen


Schadelijkheid & afhankelijkheid


PraatmetHans

Praat met Hans (.nl)• Enerzijds om discreet en zelfstandig

verslaving te tackelen van jezelf of van vrienden/collega's

• Anderzijds om (arbeids)problemen voor te zijn door verslaving

» (van bedrijfsatmosfeer, manipuleerbaardheid tot verstoorde klantencontacten, near-accidents etc. etc.)


www.despair.comwww.despair.com

It's always darkest just beforeit goes pitch black.

einde

dank voor uw aandacht…

PraatmetHans.nlBE-Management.com

IBT verslaving (kort programma)

Health & Medicine

Transcript of IBT verslaving (kort programma)