analize e politikave publike.pdfh

8/20/2019 analize e politikave publike.pdfh

1/18

1

Analiza e politikave publike

Leksion 1: Hyrje ne analizen e politikavepublike


2/18

Objekti i analizes se politikave

2

1. Cila do ishte gjeja me e mire per t’u bere? ;2. Cili eshte rezultati me i mire qe mund te arrihet

ne rrethana te caktuara ?

Kjo lende synon te beje nje hyrje, per te dyjaketo pyetje. Ne do te perpiqemi te analizojmemenyren sesi analistet e politikave arrijne te

zgjedhin politiken “me te mire”, duke perdorurkonceptet e eficences dhe te barazise. Do temundohemi gjithashtu te kuptojme limitet e

alternativave te politikes qe mund te zgjidhen.


3/18

Perkufizime

3

Politikë : (1) nje rrjedhe veprimesh apo nje metode veprimie perzgjedhur (nga nje qeveri, nga nje grup njerezish,ose nga nje individ) mes disa alternativave dhe nerrethana te caktuara, per te udhehequr marrjen e

vendimeve te tashme dhe te ardhme; (2) nje program qe permban objektiva te deshiruardhe mjetet per t’i arritur ato.

Analizë : (1) procesi i ndarjes se te teres ne elementetthelbesore apo ne pjeset perberese; (2) ekzaminimi idetajuar i dickaje komplekse (nje roman, nje organizate,etj), me qellim qe te kuptosh natyren e saj ose te

percaktosh tiparet thelbesore; (3) nje studim i thelluar


4/18

Perkufizime

4

Analiza e politikave eshte procesi i vleresimit dhe iperzgjedhjes se nje alternative nga disa te tilla, bazuar nedobishmerine e tyre per:

te arritur nje ose disa qellime te vendosura ose

per te kenaqur disa vlera te paracaktuara.

Ne pergjithesi, ne procesin e politike-berjes, rekomandimi

per nje politike te caktuar behet nga nje person, vendimimerret nga nje person apo nje entitet tjeter, dhe zbatimii politikes se zgjedhur behet nga nje person apo entitet itrete.


5/18

zpolitikave

5

1. Formulimi i problemit;

2. Perzgjedhja e kritereve;

3. Krahasimi i alternativave dhe zgjedhja e njeres prejtyre (zgjedhja e politikes);

4. Analizimi i rrethanave politike dhe organizative;

5. Zbatimi dhe vleresimi i programit (politikes).


6/18

1. Formulimi i problemit

6

Shembull: mbi popullimi i dhomave te burgjeveFormulimi i problemit qe duhet te zgjidhe politikaSi do ta formulonit problemin:

A ka shume pak burgje? Nese po, me shume burgjeduhen ndertuar.

A ka shume te burgosur? Nese po, duhet te zbatohenpolitika qe permiresojne kushtet ekonomike dhe socialete shtresave me pak te privilegjuara, te rritet niveli iarsimimit te femijeve ne keto kategori, te zbatohenprograme rahabilitimi qe te liruarit te mos kthehen perserine burg.Sigurisht, ka dhe mundesi te tjera formulimi…


7/18

2. Perzgjedhja e kritereve

7

Kriteret jane baza per te gjykuar dhe per te zgjedhur.Fjala vjen nga greqishtja, krites, qe do te thote gjykates.

Nje zgjidhje mund te jete me e mire sipas nje kriteri dhenje zgjidhje tjeter mund te jete me e mire sipas nje kriteritjeter;

Kritereve duhet t’u veme pesha: ceshtje e etikes

Kriteret duhet te kene disa veti:

Objektiva dhe jo mjete

Te matshem

Te qarte

Te perfshijne interesat e te gjithe qytetareve


8/18

Perzgjedhja e kritereve

8

Ne shembullin tone te mbipopullimit te burgjeve,kriteret e zgjedhura si objektiva/»gjykates» do te

jene 4:1.

Kostoja (zgjidhja me e lire eshte ajo me e mira)2. Drejtesia (ne kuptimin qe personi i burgosur te mos

jetoje ne kushte jo-njerezore)3. Hapesira (e shprehur si numri i krevateve qe lirohen

nga nje zgjidhje e caktuar)4. Perseritja e krimeve (sa me pak ri-burgosje te te

njejteve persona, aq me mire)


9/18

3. Krahasimi i alternativave dhezgjedhja e njeres

9

Bazuar ne problemin qe shtrohet, supozojme tepropozojme tre alternativa:1. Ndertimi i me shume burgjeve;2. Marrja me qera e hapesirave nga shtete te tjera

fqinje;3. Lirimi i parakohshem i te denuarve “jo te

dhunshem” dhe futja e tyre ne programe rehabilitimine menyre qe te mos perserisin te njejtat gabime

Si ta zgjedhim alternativen, duke patur ne konsideratekriteret qe kemi renditur?

Problem: nje alternative kenaq me shume nje kriter sete tjeret; e njejta gje ndodh me alternativat e tjera…


10/18

Krahasimi i alternativave dhe zgjedhja enjeres

Matrica Alternativa-Kritere (MAK)

10


11/18

Matrica Alternativa Kritere: periudha e referimit, nje vit nga marrja evendimit

11


12/18

MAK

12

Vlera e alternatives 1=a1V1+a2V1+...anV1, dhe keshtu me radheper te gjitha alternativat, ku:

a1, a2, a3, e keshtu me radhe jane peshat qe i vendosim kritereve. Ato shprehin rendesine relative te kritereve ne procesin evendimarrjes. Per shembull, nese a2=0, atehere kriteri 2 nuk eshtei rendesishem. Nese a70, kriteri eshte “i mire”, sic eshte rasti idrejtesise.

V jane vlerat e alternativave, qe shprehin (ose matin) plotesimin esecilit kriter nga alternativa. Ne menyre qe te jene te perdorshmene nje analize te tipit MAK, ato duhet te kene kuptim matematikor

(numerik).


13/18

MAK

13


14/18

Krahasimi i alternativave dhe zgjedhjae njeres

14

Zgjedhja e alternatives me te mire mund te influencohet ngacaktimi i peshave per kriteret e ndryshme. Analisti i politikave(konsulenti) duhet te argumentoje bindshem per peshat qe i kadhene kritereve, te cilat kane cuar ne zgjedhjen e nje politike tecaktuar;

Njesite e matjes ne perdorimin e MAK jane shume terendesishme. Problemi i standartizimit te njesive te matjeseshte shume i veshtire sepse implikon ne vetevete vendosjene peshave ne menyre qe kriteret te jene te krahasueshme mbibaza te njejta.

Perqasja me ane te MAK eshte shume me e pershtatshme perte organizuar procesin e vendimarrjes, dhe jo aq per te marre njevendim specifik. Renditja e alternativave, e kritereve, vendosjae peshave dhe krahasimi i vlerave, jane te gjithe komponente terendesishem per marrjen e vendimit.


15/18

4. Analizimi i rrethanave politike dheorganizative

15

Pranimi dhe votimi i politikes nga te zgjedhurit epopullit;

Mundesite e realizimit te politikes nga ana e aparatit

administrativ (zbatimi i ligjit).Ka vetem nje menyre per te bere te mundur qe politikanet

dhe burokratet te mbeshtesin (ose se paku te moskundershtojne) nje politike qe ju keni propozuar:Perfshijini ata qe nga fillimi i procesit

1. Faza e skematizimit (formulimit) te problemit dhe

2. Faza e zgjedhjes se alternatives (politikes).


16/18

5. Zbatimi dhe vleresimi i programit (politikes)

16

Vleresimi i tregut

Vleresimi i politikes

Analiza e ekspertit


17/18

Zbatimi dhe vleresimi i programit(politikes).

17

Nje analize lidhur me permbushjen e objektivave nga ana eprogramit apo te politikes.

Vleresim formal

Vleresim lidhur me shkallen e kenaqesise se klientit

Lista e produkteve

Shpenzimet dhe efektiviteti

Pasojat e programit ne periudhen afatgjate


18/18

PYETJE DHE PROBLEME

18

1. Zgjidhni nje problem qe shqeteson politike-beresit ne ditet tona. Perkufizoni me nje fjali te vetme situatenproblematike. Pastaj jepni te pakten tre formulime te problemit. Vini re se perkufizimi i situates tregon vetemproblemin, ashtu sic mund ta degjojme ne debate apo ne media. Ndersa formulimi i problemit permban nevetvete shkakun. Si do ta percaktonit nese nje formulim eshte me i mire se nje tjeter?

2. Shikoni me kujdes matricen MAK me poshte, qe lidhet me zgjedhjen qe duhet te beje nje individ qe ka filluarnje pune te re, lidhur me skemen e sigurimit shendetesor. Alternativat jane: skema 1, skema 2, dhe mos-

sigurimi (pagesa private e sherbimeve shendetore). Supozoni qe pritshmeria juaj per tu semurur eshte dy/tre here ne vit dhe qe asnjehere nuk do duhet te shtroheni ne spital. Cfare informacionesh te tjera do juduheshin per te zgjedhur skemen e sigurimit qe ju shkon me shume per shtat? Cfare peshash do i caktonitkritereve te ndryshme qe jane ne matrice? Provoni te caktoni pershat, ne menyre te tille qe nje here te dalie preferuar skema 1 dhe nje here te dali e preferuar alternativa e mos-sigurimit. Cilat pesha ju duken me tedrejta? Pse?

analize e politikave publike.pdfh

Documents

Transcript of analize e politikave publike.pdfh