Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2014

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2014

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015

Το παρόν φυλλάδιο καταρτίσθηκε από τη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου.www.consilium.europa.euΛουξεμβούργο: Υπηρεσία Eκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2015ISBN 978-92-824-4867-0ISSN 2363-2887doi:10.2860/122870© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2015Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με μνεία της πηγής.Printed in BelgiumΤυπωμενο σε οικολογικο χαρτι

http://www.consilium.europa.eu

3

Περιεχόμενα

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2014 των προέδρων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Αποδεχόμενοι την πρόκλησηDonald Tusk, θητεύων από την 1η Δεκεμβρίου 2014

Αίσθηση του σκοπού 5

Ατενίζοντας το μέλλον 7

Με έμφαση στα αποτελέσματαHerman Van Rompuy, θητεύσας έως την 30ή Νοεμβρίου 2014

Χαράσσοντας πορεία από κοινού 9

Ενίσχυση των οικονομιών μας 10

Η Ένωση στον κόσμο 13

Εργασίες για το κλίμα και την ενέργεια 17

Νέοι ηγέτες και στρατηγικό θεματολόγιο σε καιρούς αλλαγών 20

Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και δηλώσεις των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων 27

4

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Δεκέμβριος 2014

55

Αίσθηση του σκοπού

Την 1η Δεκεμβρίου 2014 έφθασα από τη Βαρσοβία στις Βρυξέλλες για να αναλάβω την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Για τα θεσμικά όργανα της Ένωσης αυτή ήταν η τελική πράξη μιας περιόδου πολιτικής ανανέωσης η οποία είχε ξεκινήσει με τις ευρωπαϊκές εκλογές. Για εμένα προσωπικά ήταν το ξεκίνημα μιας νέας ζωής· ήταν μεγάλη τιμή και μεγάλη πρόκληση.

Πεποίθησή μου ήταν και είναι ακόμα ότι, σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιτύχει· τώρα περισσότερο από ποτέ. Οι πρόεδροι και οι πρωθυπουργοί, ενωμένοι στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οφείλουν να συμβάλουν καθοριστικά στην επιτυχία αυτή. Για εμένα, επιτυχία σημαίνει σήμερα για την Ένωση τέσσερα πράγματα: πρώτον, πρέπει να είμαστε σαφείς όσον αφορά τις θεμελιώδεις μας αξίες: αλληλεγγύη, ελευθερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αξίες που εμπερικλείουν το δικαίωμα σε μια ζωή δίχως φόβο. Αυτό σημαίνει επίσης αγώνα ενάντια σε όσους εχθρεύονται αυτές τις αξίες, όποιοι και να είναι και όπου και αν βρίσκονται.

Δεύτερον, μας χρειάζεται μεγάλη αποφασιστικότητα προκειμένου να δοθεί τέλος στην οικονομική κρίση και, κυρίως, να μειωθεί η ανεργία. Ευθύνη μας επίσης είναι η δημιουργία μιας πραγματικής οικονομικής και νομισματικής ένωσης, εγχείρημα που λαμβάνω πολύ σοβαρά υπόψη. Πρέπει να συνεχίσουμε το έργο της ενδυνάμωσης του κοινού μας νομίσματος, του ευρώ.

Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να είναι ισχυρή στη διεθνή σκηνή. Θα στηρίξουμε όσα γειτονικά κράτη συμμερίζονται τις αξίες μας. Η Ένωση δεν θα κλείνει τα μάτια της όταν σύνορα στην ήπειρό μας αλλάζουν διά της βίας. Θα συνεχίσουμε να είμαστε ενωμένοι σε αυτό το θέμα όπως ήμαστε μέχρι τώρα. Μόνο η σύμπνοια μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα στο θέμα αυτό.

Τέλος, οι σχέσεις μεταξύ της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της ευημερίας και της ελευθερίας μας. Πιστεύω ότι μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις είναι η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για τη Διατλαντική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Η Ευρώπη και η Αμερική πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις έως τα τέλη του 2015.

Σε καθένα από τα ανωτέρω εγχειρήματα, όλα τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να συνεργαστούν για το κοινό καλό, έκαστο σεβόμενο τον ρόλο του άλλου. Ή θα αντεπεξέλθουμε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε με δυναμισμό και αισιοδοξία ή δεν θα αντεπεξέλθουμε καθόλου. Σίγουρα, κανένα ευρωπαϊκό έθνος, κανένα μεμονωμένο κράτος δεν μπορεί να τις υπερβεί μόνο του. Από την πλευρά μου, δεσμεύθηκα στους συναδέλφους να επιστρατεύσω όλες μου τις ικανότητες προκειμένου να παραμείνουν οι εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προσανατολισμένες στα αποτελέσματα και επικεντρωμένες σε ό,τι έχει πραγματικά σημασία. Πρέπει να παραμείνει σαφής σε όλους αυτή η ισχυρή αίσθηση του σκοπού.

Η σύνοδος κορυφής του ΔεκεμβρίουΕίναι αλήθεια αυταπόδεικτη ότι, υπερασπιζόμενος τα πάντα, δεν υπερασπίζεσαι τίποτα. Όταν έχεις δέκα προτεραιότητες, δεν έχεις καμία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου, την πρώτη σύνοδο υπό την προεδρία μου, κάλεσα τους αρχηγούς κυβερνήσεων να δώσουν βάρος σε δύο μόνο ζητήματα καίριας σημασίας που χρήζουν της άμεσης προσοχής μας. Επρόκειτο για την προσέλκυση επενδύσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία και την κατάσταση στα ανατολικά μας σύνορα, μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Διακόπτοντας τρόπον τινά μια μακρόχρονη πρακτική, συνέπτυξα τη διάρκεια της συνόδου κορυφής σε μία ημέρα. Επίσης, καταφέραμε να περιορίσουμε εντυπωσιακά την έκταση των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δίνοντας έμφαση στα κεντρικά μηνύματα. Κατά τη γνώμη μου, η συντομία ενθαρρύνει την υπευθυνότητα.

Συζητήσαμε και συμφωνήσαμε επί του σχεδίου ίδρυσης Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, το οποίο είχε περιγράψει εν συντομία ο πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Juncker, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Στη συνάντησή μας οι ηγέτες εξέφρασαν την υποστήριξή τους και έθεσαν αυστηρό χρονοδιάγραμμα. Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της με κάθε νομοθετική λεπτομέρεια και πλέον εναπόκειται στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διασφαλίσουν ότι το Ταμείο θα είναι έτοιμο έως τον Ιούνιο. Στόχος είναι η δημιουργία ενός νέου κύματος επενδύσεων στην

Αποδεχόμενοι την πρόκλησηDonald Tusk

6

ευρωπαϊκή οικονομία. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μπορεί να προβεί ήδη στην έγκριση των πρώτων έργων από τον Ιανουάριο του 2015. Ασφαλώς, όλοι οι ηγέτες γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει φιλοσοφική λίθος της οικονομίας που να δίνει λύση στη σημερινή κατάστασή μας. Για την πραγματική ανάκαμψη απαιτούνται αδιάκοπη εργασία, νέες ιδέες και κίνητρα σε όλα τα μέτωπα. Στο πλαίσιο αυτό, το επενδυτικό σχέδιο συμπληρώνει την οικονομική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βασιζόμενο σε υγιή δημόσια οικονομικά και σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Όσον αφορά την κατάσταση στην Ουκρανία και τη Ρωσία, οι ηγέτες είχαν ειλικρινή ανταλλαγή στρατηγικών απόψεων. Όσον αφορά τις κυρώσεις, συμφωνήσαμε ότι η καλύτερη επιλογή επί του παρόντος είναι να μην παρεκκλίνουμε από την πορεία μας. Θα αποφασίσουμε για τα επόμενα

βήματα τον Μάρτιο. Εν τω μεταξύ, θα στηρίξουμε την Ουκρανία και την κυβέρνησή της, και σε οικονομικό επίσης επίπεδο. Όλα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι πεπεισμένα ότι η παροχή βοήθειας στη «νέα Ουκρανία» ωφελεί και το δικό μας μέλλον. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συζητήσαμε περί μεγαλύτερης οικονομικής ενίσχυσης της Ουκρανίας. Λίγο μετά τη σύνοδο κορυφής, η Επιτροπή πρότεινε περαιτέρω δανεισμό ποσού ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία. Οι ηγέτες εξέφρασαν επίσης ικανοποίηση για την πρόθεση ενίσχυσης της ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι Ουκρανοί πρέπει να γνωρίζουν και να βλέπουν ότι η Ευρώπη είναι μαζί τους.

Εναρκτήρια ομιλία του κ. Donald Tusk στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Δεκέμβριος 2014

7

Ατενίζοντας το μέλλον

Τη χρονιά που έχουμε μπροστά μας η οικονομία θα παραμείνει κορυφαία μέριμνα. Όλες οι χώρες της ΕΕ, καθώς και τα θεσμικά της όργανα, πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να επιταχυνθεί η οικονομική ανάκαμψη. Η κρίση στην Ουκρανία και στον περίγυρό της θα συνεχίσει να χρήζει της ιδιαίτερης προσοχής μας, όπως και τα γεγονότα στην ευρύτερη περιοχή που μας περιβάλλει, και ιδίως στον Νότο.

Η σύνοδος του Δεκεμβρίου μου έδωσε την ευκαιρία να καθορίσω ένα σαφές θεματολόγιο για το 2015. Τον Φεβρουάριο οι ηγέτες θα συζητήσουν τρόπους βελτίωσης της διακυβέρνησης στην οικονομική και νομισματική ένωση. Τον Μάρτιο θα συζητήσουμε για την ενεργειακή ένωση. Επίσης, θα συζητήσουμε την προσέγγισή μας προς τη Ρωσία και την Ουκρανία και θα προετοιμάσουμε τη σύνοδο κορυφής του Μαΐου για την Ανατολική Εταιρική Σχέση, στη Ρίγα. Τον Ιούνιο θα λάβουμε αποφάσεις σχετικά με την ενιαία ψηφιακή αγορά και θα επανεξετάσουμε το Ταμείο Επενδύσεων και το ζήτημα της φοροαποφυγής. Θα προετοιμάσουμε επίσης αρκετές διεθνείς συναντήσεις και συνόδους κορυφής.

Εν τω μεταξύ, δραματικά γεγονότα εισέβαλαν στην πολιτική ατζέντα. Οι φρικτές επιθέσεις στο Παρίσι στις αρχές του 2015 προκάλεσαν κλονισμό στη Γαλλία και σε ολόκληρη την Ένωση. Μετά από διαβούλευση με τον γάλλο πρόεδρο αποφάσισα ότι, στη σύνοδο του Φεβρουαρίου, οι ηγέτες θα ασχοληθούν με την πρόκληση που συνιστούν οι επιθέσεις αυτές. Επίσης, θα επανέλθουμε στην κατάσταση στην Ουκρανία. Τα γεγονότα διαμορφώνουν τόσο την πολιτική όσο και τους προκαθορισμένους σχεδιασμούς. Για τον λόγο αυτό, η ατζέντα που ανέφερα πιο πριν θα συνεχίσει ασφαλώς να διαμορφώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του 2015.

Στο κύριο μέρος του παρόντος δημοσιεύματος πραγματοποιείται μια αναδρομή στο έτος που πέρασε. Ως πολιτικοί, δεν μπορούμε να οικοδομούμε γέφυρες προς το μέλλον εάν δεν γνωρίζουμε τι έχει προηγηθεί. Βεβαίως, όταν τα πολιτικά γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο με φρενήρη ταχύτητα —όπως επί του παρόντος στην Ουκρανία ή, προηγουμένως, με το ευρώ— είναι σημαντικό να παραμένουμε ενήμεροι και να διατηρούμε την αίσθηση του μέτρου.

Αποτίω φόρο τιμής στον προκάτοχό μου, κ. Herman Van Rompuy, διότι οδήγησε με επιτυχία την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από μια πρωτοφανή τρικυμία, καθώς και για όλα όσα έμαθα παρακολουθώντας τον από την άλλη πλευρά της αίθουσας, όταν ήμουν ένα από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Σε αυτό το σημείο, με ευγνωμοσύνη παραχωρώ τον λόγο σε αυτόν, ο οποίος υπήρξε πρόεδρός μας έως την 30ή Νοεμβρίου, προκειμένου να μας μιλήσει για το έργο του θεσμικού οργάνου το 2014 και για την τροπή που το ίδιο έδωσε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα.

DONALD TUSK

8

Τελετή παράδοσης μεταξύ του απερχόμενου προέδρου κ. Herman Van Rompuy και του νέου προέδρου κ. Donald Tusk

99

Χαράσσοντας πορεία από κοινού

Για την Ευρώπη το 2014 δεν ήταν μόνο έτος πολιτικής ανανέωσης, αλλά και έτος δοκιμής της αντοχής και της αποφασιστικότητάς της. Μετά την επιστροφή της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στα τέλη του 2012, ο δρόμος προς την οικονομική ανάκαμψη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας αποδείχθηκε μακρύτερος απ’ ότι πολλοί ήλπιζαν ή ανέμεναν. Η σφοδρή αναστάτωση στην άμεση γειτονία μας και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή μας ανάγκασαν να επανεξετάσουμε την ασφάλειά μας. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι πολίτες αναμένουν να τους δοθεί σαφής κατεύθυνση. Μαζί με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκπλήρωσε απόλυτα τον ρόλο του στην καθοδήγηση της νέας κοινής πορείας.

Το πόνημα με τίτλο «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2014» καλύπτει τις δραστηριότητες του θεσμικού οργάνου κατά το παρελθόν έτος. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, συνεχίσαμε το έργο της ενίσχυσης των οικονομιών μας, με έμφαση στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, τους υγιείς προϋπολογισμούς και τις επενδύσεις του μέλλοντος. Παράλληλα με άλλες διεθνείς εξελίξεις, τα δραματικά γεγονότα στην Ουκρανία ήταν στην κορυφή της ατζέντας των ηγετών. Διασφαλίσαμε επίσης συμφωνία για το κλίμα και την ενέργεια, καθορίσαμε τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επόμενα πέντε έτη και, μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου 2014, επιλέξαμε νέα ηγετική ομάδα της Ένωσης.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο φέρνει σε επαφή τους κορυφαίους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήτοι τους 28 αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων, τον πρόεδρο της Επιτροπής και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Θέτουμε πολιτικές προτεραιότητες και αναλαμβάνουμε ευθύνες σε καταστάσεις κρίσης. Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ συμμετέχει σε όλες τις συζητήσεις περί των εξωτερικών υποθέσεων, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας παρίσταται τακτικά στις συζητήσεις περί των οικονομικών θεμάτων και, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, έχουμε και άλλους προσκεκλημένους.

Το 2014 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διεξήγαγε τέσσερις επίσημες συνόδους (συμπεριλαμβανομένης της συνόδου του Δεκεμβρίου, της οποίας προήδρευσε ο διάδοχός μου,

κ. Donald Tusk), δύο άτυπες και δύο ειδικές συνόδους, καθώς και μία σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης μετά τη σύνοδο του Οκτωβρίου. Κατά τη διάρκεια του έτους, καλωσορίσαμε νέους (ή επανερχόμενους) συναδέλφους και αποχαιρετίσαμε απερχόμενους συναδέλφους, κατόπιν αλλαγών στις κυβερνήσεις του Βελγίου, της Βουλγαρίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Εσθονίας, της Φινλανδίας, της Πολωνίας, της Σλοβενίας και της Σουηδίας, οι οποίες ολοκληρώθηκαν με τις αλλαγές των επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ίδιου του θεσμικού μας οργάνου.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι μια εξελισσόμενη κοινωνία. Οι αρχηγοί κυβερνήσεων έρχονται και παρέρχονται. Η πολύμορφη σύνθεση του οργάνου είναι πολύ διαφορετική από τη σύνθεση μιας εθνικής κυβέρνησης, όπου συμπορεύεσαι επί τέσσερα ή πέντε έτη με την ίδια ομάδα. Στα πέντε έτη της θητείας μου ως προέδρου, είδα 69 διαφορετικούς προέδρους και πρωθυπουργούς στο πλαίσιο συνόδων. Για τον λόγο αυτό, η οικοδόμηση εμπιστοσύνης είναι διαρκής διαδικασία. Από την πρώτη ημέρα, τη θεώρησα «βασικό μου καθήκον». Η εμπιστοσύνη είναι προϋπόθεση για τη λήψη κοινών αποφάσεων.

Όπως είπα και στους ηγέτες κατά την αποχαιρετιστήρια ομιλία μου στη σύνοδο του Οκτωβρίου, πάντα προσπαθούσα να ενεργώ με γνώμονα το ευρωπαϊκό συμφέρον. Πρόκειται για το σύνολο είκοσι οκτώ εθνικών συμφερόντων, αλλά και για κάτι περισσότερο από αυτό. Κάθε φορά έπρεπε να συμφωνήσουμε και οι είκοσι οκτώ. Όχι πάντα μονομιάς και, ορισμένες φορές, με κάποιον καταναγκασμό. Όμως μαζί αποδείξαμε, τα τελευταία πέντε χρόνια, κάτι που ίσως φαντάζει αδύνατο, ότι δηλαδή μια Ένωση είκοσι οκτώ χωρών μπορεί να λειτουργήσει και, πράγματι, λειτουργεί.

Κατά τους έντεκα πρώτους μήνες του 2014 προέκυψαν πολλά παραδείγματα σθεναρών αποφάσεων, παραδείγματα της κρυφής δύναμης της Ευρώπης. Και το ίδιο μέλλον προδιαγράφεται με τον κ. Donald Tusk στα ηνία του θεσμικού μας οργάνου.

Με έμφαση στα αποτελέσματαHerman Van Rompuy

10

Ενίσχυση των οικονομιών μας

Στις αρχές του 2014, στον απόηχο της αναταραχής των προηγούμενων ετών, υπήρξαν ενδείξεις οικονομικής ανάκαμψης, εντούτοις —όπως φροντίζαμε κάθε φορά να υπογραμμίζουμε δημοσίως— αυτές ήσαν «ασθενείς, εύθραυστες και ανόμοιες». Όλα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν πρόθυμα να αξιοποιήσουν τις συνόδους μας προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάκαμψη και να ενισχυθούν οι οικονομίες μας. Πράξαμε ούτως συνδυάζοντας τις εθνικές προσπάθειες ενός εκάστου και τα μέσα της Ένωσης σε μια σειρά συνεδριάσεων (οι οποίες είχαν ήδη ξεκινήσει το 2013) αφιερωμένων στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και στην τόνωση της δημιουργίας θέσεων εργασίας.

Για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου, στην ημερήσια διάταξη είχα βάλει τη βιομηχανία. Τονίσαμε ότι η βιομηχανία όχι μόνο δεν είναι παρωχημένη, αλλά μετασχηματίζεται και πρέπει να επενδύσουμε εκ νέου σε αυτήν. Η βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 25 % των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, παράγοντας πολύ περισσότερες υπηρεσίες και, όπως τόνισαν οι συνάδελφοι, στην Ευρώπη μπορούν να ξαναγυρίσουν —και πρέπει να ξαναγυρίσουν— περισσότερες δουλειές στη βιομηχανία. Στα συμπεράσματά μας απευθύναμε ιδιαίτερη έκκληση για ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας όσον αφορά την ανάπτυξη βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής, όπως οι μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή τα έξυπνα βιοϋλικά, καθώς και για ευρύτερη συμμετοχή της βιομηχανίας στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, προκειμένου να αντιμετωπιστούν εμφανείς ελλείψεις σε δεξιότητες βασικών τομέων, όπως οι επιστήμες, τα μαθηματικά και η μηχανική.

Τον Μάρτιο σημειώσαμε επίσης ρηξικέλευθη πρόοδο στην καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής. Σε τεχνικό επίπεδο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να εκδοθεί η αναθεωρημένη οδηγία για τη φορολόγηση εισοδημάτων από αποταμιεύσεις, μετά τουλάχιστον έξι έτη διαπραγματεύσεων μεταξύ των κυβερνήσεων της ΕΕ. Στο πολιτικό επίπεδο, κρατήσαμε την υπόσχεση που είχαμε δώσει τον Μάιο του 2013 και δεσμευθήκαμε δυναμικά και ομόφωνα για την ευρύτερη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Η καταπολέμηση

της φοροδιαφυγής δεν είναι υπόθεση μόνο δημόσιων οικονομικών, είναι επίσης υπόθεση αμεροληψίας και κοινωνικής δικαιοσύνης.

Τον Ιούνιο συμφωνήσαμε για το στρατηγικό θεματολόγιο της επόμενης πενταετίας (περισσότερα για αυτό παρακάτω), με ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομία, τις θέσεις εργασίας, την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα. Στην ίδια σύνοδο και στα πλαίσια του ετήσιου κύκλου οικονομικής πολιτικής, ανταλλάξαμε επίσης απόψεις πάνω σε ένα γνωστό δίλημμα: πώς να εξισορροπηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία με την ανάγκη να βοηθηθεί η ανάπτυξη; Υπήρξε ευρεία συναίνεση ότι οι χώρες πρέπει να συνεχίσουν ταυτόχρονα τις μεταρρυθμίσεις και τη δημοσιονομική εξυγίανση (κατά τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη και διαφοροποιημένο) και να πραγματοποιήσουν τις αναγκαίες επενδύσεις για το μέλλον. Αμφότερα είναι ουσιώδη για μια υγιή οικονομία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είμαστε όλοι αφοσιωμένοι στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και ότι χρειάζεται βέλτιστη αξιοποίηση της εγγενούς ευελιξίας των ισχυόντων δημοσιονομικών κανόνων.

Πυρετώδεις εργασίες κατά τα τέλη του καλοκαιριούΚατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τα νέα οικονομικά δεδομένα κατέδειξαν ότι η ανάκαμψη παρέμενε περιορισμένη, ο πληθωρισμός εξαιρετικά χαμηλός και η ανεργία απαράδεκτα υψηλή. Αυτό αλήθευε και εξακολουθεί να αληθεύει ιδιαίτερα για την ευρωζώνη. Η ειδική σύνοδος της 30ής Αυγούστου για άλλα επείγοντα θέματα, ήταν για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η ευκαιρία να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στις εν εξελίξει οικονομικές εργασίες υπουργικού επιπέδου. Επίσης, αποφασίσαμε να διοργανώσουμε σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης τον Οκτώβριο και, κατόπιν πρωτοβουλίας της ιταλικής κυβέρνησης, να συγκαλέσουμε διάσκεψη με θέμα την ανεργία των νέων. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, επιτεύχθηκε ακόμη μεγαλύτερη συναίνεση σχετικά με την ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις στην Ευρώπη, θέμα

1111

Συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

12

το οποίο πλέον ανέλαβε ο διάδοχός μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου.

Η σύνοδος κορυφής για την ανεργία των νέων διεξήχθη στις 8 Οκτωβρίου στο Μιλάνο. Βέβαια, η διοργάνωση μιας συνόδου δεν λύνει τα προβλήματα καθεαυτή, εντούτοις συμβάλλει στη διαρκή ενημέρωση επ’ αυτών, με στόχο την αντιμετώπισή τους. Η σύνοδος του Μιλάνου αποτέλεσε καλή ευκαιρία για αξιολόγηση και εκ νέου εστίαση των προσπαθειών στην καταπολέμηση της ανεργίας. Με εξέπληξε το γεγονός ότι οι ηγέτες, ανεξαρτήτως υποβάθρου των αναλύσεών τους, συνέκλιναν σε τρία σημεία που ξεχώρισαν ως αναγκαία για την αντιμετώπιση του ζητήματος.

Πρώτον, η φορολογική ελάφρυνση της εργασίας. Ενδεχομένως, εδώ έγκειται ο σημαντικότερος παράγοντας ώθησης της απασχόλησης. Η συνεχής πίεση που ασκήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Επιτροπή στο θέμα αυτό αρχίζει να αποδίδει καρπούς. Δεύτερον, η αύξηση της ευελιξίας των αγορών εργασίας μας. Ευελιξία δεν σημαίνει απλά περικοπή μισθών ή θέσεων εργασίας. Σημαίνει παροχή περισσότερης ελευθερίας στις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους, ώστε να αποφασίζουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος προσαρμογής στις συνθήκες της αγοράς βάσει των κοινωνικών μας μοντέλων. Τρίτον, υπέρβαση του αυξανόμενου χάσματος στην αγορά εργασίας μεταξύ «πλεονεκτούντων» και «μειονεκτούντων», ήτοι

μεταξύ εκείνων που προστατεύονται και εκείνων που έχουν προσωρινή, μη προστατευόμενη εργασία, κυρίως γυναίκες, νέοι και ανειδίκευτοι μετανάστες. Σε αυτό το πλαίσιο, αρκετά μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχουν εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα τους.

Ολοκληρώνοντας τη νομισματική ένωσηΤο 2014 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παρακολούθησε εκ του σύνεγγυς την εξέλιξη της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, εντούτοις δεν χρειάστηκε να παρέμβει το ίδιο καθοριστικά. Ύστερα από την «πυρόσβεσης» της περιόδου 2010-2012 και την προορατική εργασία της περιόδου 2012-2013, κατά το τρέχον έτος οι εργασίες σε ζητήματα της ευρωζώνης ήταν λιγότερο εντατικές. Τον Μάρτιο υποδεχτήκαμε με ικανοποίηση τη συμφωνία για τις τελευταίες ανεπίλυτες λεπτομέρειες του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης στην οποία κατέληξαν οι υπουργοί Οικονομικών, όπως συμβαίνει συχνά όταν πρέπει να διευθετηθούν δύσκολα ζητήματα, λίγες μόνο ώρες πριν από τη συνάντηση των ηγετών στις Βρυξέλλες. Ήταν ένα σημαντικό βήμα προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, η οποία ξεκίνησε επισήμως την 1η Νοεμβρίου, με τη θέση σε λειτουργία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού. Τον Οκτώβριο συμφωνήσαμε ότι η βελτίωση του συντονισμού της οικονομικής πολιτικής, ήτοι του άλλου εκκρεμούς κύριου στοιχείου, πρέπει να συνεχιστεί το 2015.

1313

Η Ένωση στον κόσμο

Το 2014 έφερε, πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, τη σοβαρότερη πρόκληση για την ασφάλεια στα σύνορα της Ευρώπης. Η εισβολή της Ρωσίας και η επακόλουθη προσάρτηση της Κριμαίας, ακολουθούμενες από δραματικά γεγονότα στην ανατολική Ουκρανία (τα οποία συνεχίζουν να διαδραματίζονται ενόσω συντάσσεται το παρόν πόνημα), αποδιοργάνωσαν το πλέγμα ασφάλειας που απολαμβάνουμε στην ήπειρο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Οι ηγέτες έπρεπε να αντιμετωπίσουν αυτό το θέμα. Κατά τη διάρκεια του έτους, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθοδήγησε τη δράση της Ένωσης, τόσο έναντι της Ουκρανίας όσο και έναντι της Ρωσίας. Ωστόσο, αντιμετωπίσαμε και άλλες σοβαρές προκλήσεις στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, κυρίως την κατάσταση στη Μέση Ανατολή.

Μετά την ΚριμαίαΑρχομένου του 2014, καμία πλευρά δεν ανέμενε ότι οι διαδηλώσεις στην πλατεία Mαϊντάν του Κιέβου θα άντεχαν επί εβδομάδες στο κρύο και στην καταστολή. Εντούτοις, άντεξαν. Όταν ο πρόεδρος της Επιτροπής και εγώ συναντήσαμε τον πρόεδρο Putin στις Βρυξέλλες, στα τέλη Ιανουαρίου, για την τακτική σύνοδο κορυφής ΕΕ-Ρωσίας, υπήρχαν εμφανείς εντάσεις, οι οποίες, εντούτοις, δεν φάνταζαν ανυπέρβλητες. Έναν μήνα αργότερα η Κριμαία άλλαξε τα πάντα.

Μετά την εισβολή στη χερσόνησο, συγκάλεσα έκτακτη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις 6 Μαρτίου (ήταν μόλις η δεύτερη έκτακτη σύνοδος κορυφής για εξωτερική κρίση επί της θητείας μου, μετά τη σύνοδο κορυφής για τη Λιβύη το 2011). Κατά την έναρξη της συνόδου, ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας, κ. Yatseniuk, προέβη σε έναν δυναμικό και νηφάλιο απολογισμό της κατάστασης στη χώρα του. Ενόσω συνεδριάζαμε έφθασαν οι πρώτες ειδήσεις σχετικά με επικείμενο δημοψήφισμα στην Κριμαία, κατά σαφή παράβαση του ουκρανικού συντάγματος. Αυτό ενίσχυσε ακόμα περισσότερο την αποφασιστικότητά μας.

Κατά την εν λόγω σύνοδο της 6ης Μαρτίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε απερίφραστα την απρόκλητη παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής

ακεραιότητας της Ουκρανίας από τη Ρωσία και κάλεσε τη Μόσχα να αποσύρει αμέσως τις ένοπλες δυνάμεις της. Οι ηγέτες καθόρισαν τις παραμέτρους της ευρωπαϊκής αντίδρασης έναντι της Ρωσίας, συμφωνώντας σε μια προσέγγιση τριών σταδίων. Αποκλιμάκωση ήταν το πρόσταγμα. Το πρώτο στάδιο, το οποίο συμφωνήθηκε επιτόπου, συνίστατο σε πολιτικά μέτρα: αναστολή των διμερών συνομιλιών με τη Ρωσία, για παράδειγμα όσον αφορά την απόκτηση θεώρησης, στήριξη της απόφασης ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών μελών για αναστολή της συμμετοχής τους στη σύνοδο κορυφής της Ομάδας G8 (η οποία είχε προγραμματιστεί για τον Ιούνιο στο Σότσι). Το δεύτερο στάδιο, προς εφαρμογή σε περίπτωση που η κατάσταση δεν βελτιωνόταν γρήγορα, συνίστατο σε πρόσθετα μέτρα, όπως οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις σε άτομα, η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και η ακύρωση της συνόδου κορυφής ΕΕ-Ρωσίας. Το τρίτο και τελικό στάδιο θα συνίστατο σε ουσιαστικές οικονομικές κυρώσεις («πρόσθετες και εκτεταμένες συνέπειες για τις σχέσεις σε ευρύ φάσμα οικονομικών τομέων»). Το εν λόγω ισχυρότερο είδος αντίδρασης θα εφαρμοζόταν κατόπιν ενεργειών της Ρωσίας για περαιτέρω αποσταθεροποίηση της κατάστασης. Αυτές ήταν οι παράμετροι που καθόρισαν τις αντιδράσεις μας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Στη σύνοδο της 6ης Μαρτίου καθορίστηκε επίσης η αντίδραση της Ευρώπης έναντι της Ουκρανίας: παρείχαμε στη χώρα πολιτική στήριξη, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευσή μας για υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης πριν από τις ουκρανικές εκλογές της 25ης Μαΐου. Δεσμευθήκαμε επίσης να παράσχουμε χρηματοδοτική στήριξη, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της μακροοικονομικής σταθερότητας και συμφωνώντας σε ειδικά εμπορικά μέτρα που θα ωφελούσαν μονομερώς την ουκρανική πλευρά —ζητήματα για τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάσθηκε σκληρά. Η βοήθεια για την προώθηση του εκδημοκρατισμού δεν ήταν άνευ όρων: εξ αρχής τονίσαμε την ανάγκη για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, συνταγματική μεταρρύθμιση και διερεύνηση των πράξεων βίας. Επίσης, τονίσαμε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να φανεί δεκτική προς όλες τις περιφέρειες, όλους τους ανθρώπους και όλες τις μειονότητες, επίσης δε να καταπολεμήσει τη διαφθορά και να δρομολογήσει ευρύτερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

14

Σε όλες τις συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ακολούθησαν, συζητήσαμε την κατάσταση στην Ουκρανία. Στην τακτική εαρινή σύνοδο, μετά το παράνομο δημοψήφισμα στην Κριμαία, επιβεβαιώσαμε τη μετάβαση στο δεύτερο στάδιο κυρώσεων, ματαιώνοντας τις διμερείς συνόδους κορυφής και προσθέτοντας δώδεκα άτομα στον κατάλογο των προσώπων που υπόκεινται σε απαγόρευση θεώρησης και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Επίσης, υπογράψαμε τις πολιτικές διατάξεις της Συμφωνίας Σύνδεσης με την Ουκρανία. Στη σύνοδο του Ιουνίου, μετά από ανταλλαγή απόψεων με τον νέο πρόεδρο, κ. Petro Poroshenko, στηρίξαμε το ειρηνευτικό του σχέδιο για την παύση των στρατιωτικών εχθροπραξιών στην ανατολική Ουκρανία. Σε μια συγκινητική τελετή, υπογράψαμε και τα εναπομένοντα μέρη της Συμφωνίας Σύνδεσης με την Ουκρανία, καθώς και αυτά με τη Γεωργία και τη Μολδαβία. Επρόκειτο για πολυεπίπεδες διμερείς συμφωνίες με ισχυρό οικονομικό και γεωπολιτικό αντίκτυπο. Στις 16 Ιουλίου, στην ειδική σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η οποία διεξήχθη για άλλα θέματα, ενώ η κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία επιδεινωνόταν, υιοθετήσαμε αυστηρότερες κυρώσεις, όπως η διακοπή της ροής ενωσιακών κονδυλίων προς τη Ρωσία και ο μεγαλύτερος περιορισμός των επενδύσεων στην Κριμαία.

Ο δεύτερος παράγοντας αλλαγής στάσηςΗ κατάρριψη του αεροσκάφους των μαλαισιανών αερογραμμών που εκτελούσε την πτήση MΗ-17 πάνω από την ανατολική Ουκρανία στις 17 Ιουλίου ήταν ο δεύτερος παράγοντας αλλαγής στάσης σε αυτή την κρίση, μετά την εισβολή στην Κριμαία. Η έναρξη του τρίτου σταδίου των κυρώσεών μας, ήτοι οι πολυεπίπεδες οικονομικές κυρώσεις, ήταν πλέον απαραίτητη. Η εαρινή συζήτηση για τον χρονικό προγραμματισμό, το εύρος και την αποτελεσματικότητά τους ήταν πλέον παρελθόν· πέραν πάσης αμφιβολίας, έπρεπε να εντείνουμε την αντίδρασή μας. Μετά από εντατικές επαφές, όλοι οι ηγέτες έδωσαν εντολή στους πρέσβεις τους στην ΕΕ να αποφασίσουν σχετικά, στα τέλη Ιουλίου. Εντούτοις, η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω, με το ξέσπασμα σφοδρών συγκρούσεων και τη διείσδυση μαχητών και όπλων από τη Ρωσία στην ανατολική Ουκρανία. Στη σύνοδο

της 30ής Αυγούστου, συμφωνήσαμε ότι όλες οι προσπάθειες έπρεπε να στοχεύουν στην παύση της αιματοχυσίας. Στις 5 Σεπτεμβρίου υπεγράφη ειρηνευτικό σχέδιο στο Mίνσκ, το οποίο εντούτοις δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί πλήρως, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις προς την ηγεσία της Ρωσίας.

Σχεδόν ένα έτος μετά την έναρξη της κλιμάκωσης, τα διδάγματα είναι σαφή. Όπως δήλωσα και στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο: «Όταν δεν σέβεσαι τα σύνορα, δεν σέβεσαι την ειρήνη».

Σύνοδοι κορυφήςΗ κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα ανατολικά μας σύνορα ήταν κεντρικό θέμα πολλών διεθνών συναντήσεων με εταίρους μας ανά την υφήλιο. Εξαιρετικής σημασίας ήταν η σύνοδος κορυφής της Ομάδας G7 στις 4-5 Ιουνίου, η πρώτη που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως συνέπεια της ακύρωσης της συνόδου της G8 στο Σότσι. Επρόκειτο για σημαντική επιβεβαίωση του νεοαποκτηθέντος διπλωματικού γοήτρου της Ένωσης, και για πολύ ιδιαίτερη σύνοδο. Καλύψαμε όλα τα συνήθη θέματα (παγκόσμια οικονομία, εμπόριο, ενέργεια και κλίμα, ανάπτυξη) και, φυσικά, την Ουκρανία. Στη σύνοδο επιβεβαιώθηκε η κοινή στάση των μελών της G7 και της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της κρίσης, τόσο ως προς την αντίδραση στις ρωσικές επιθετικές ενέργειες όσο και ως προς τη διαμόρφωση ενός εποικοδομητικού θεματολογίου για την αποκλιμάκωση και τη σταθεροποίηση.

Υπήρξαν και άλλες στιγμές κατά τις οποίες οι Βρυξέλλες λειτούργησαν ως διεθνής διπλωματικός κόμβος, κυρίως κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Στα τέλη Μαρτίου, συνεδριάσαμε με τον πρόεδρο Obama στο πλαίσιο της τακτικής συνόδου κορυφής μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μία εβδομάδα αργότερα, διοργανώσαμε τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Αφρικής, μια εποικοδομητική σύνοδο και εγχείρημα διοικητικής μέριμνας άνευ προηγουμένου, με 70 αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων να δίνουν το παρόν στο κτίριο του Συμβουλίου. Το ίδιο χρονικό διάστημα, ο κινέζος πρόεδρος επισκέφθηκε με τη σειρά του τα θεσμικά όργανα της

15

Σύνοδοι κορυφής και συνεδριάσεις με τρίτες χώρες

16

ΕΕ, ενώ λίγο αργότερα διοργανώσαμε σύνοδο κορυφής με την Ιαπωνία. Τον Οκτώβριο διοργανώσαμε τη διετή σύνοδο κορυφής μεταξύ ευρωπαίων και ασιατών ηγετών (ASEM) στο Μιλάνο. Στο πλαίσιο της εν λόγω συνόδου πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ των Ευρωπαίων και του προέδρου της Ρωσίας, η οποία καλύφθηκε εκτενώς αλλά δεν κατέληξε πουθενά.

Το καλοκαίρι επιδεινώθηκε επίσης η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, συγκεκριμένα στη Λιβύη, τη Γάζα και, κυρίως, το Ιράκ και τη Συρία. Στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 30ής Αυγούστου, οι ηγέτες δήλωσαν συγκλονισμένοι από τις θηριωδίες που διέπραξε το «Ισλαμικό Κράτος», επίσης γνωστό ως ISIS. Ζήτησαν από τους υπουργούς Εξωτερικών να αναζητήσουν τα μέσα που θα αποστερούν το ISIS από τα οφέλη των εσόδων από το λαθρεμπόριο πετρελαίου.Εκφράζοντας ανησυχία λόγω του αριθμού των νεαρών ανδρών και γυναικών από τις χώρες μας που μεταβαίνουν σε αυτή την περιοχή, οι ηγέτες δήλωσαν πως η καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης σε εγχώριο επίπεδο αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Ως εκ τούτου, συμφωνήσαμε να επισπευσθούν τα μέτρα για τη διακοπή της συρροής ξένων μαχητών, θέμα που τέθηκε επίσης στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών λίγες εβδομάδες αργότερα, σε μια αξιομνημόνευτη σύνοδο της οποίας προΐστατο ο πρόεδρος Obama.

Η επιδημία του ιού Έμπολα που έπληξε τη Λιβερία, τη Σιέρρα Λεόνε και τη Γουινέα ήταν άλλη μια δραματική εξέλιξη στη γειτονική περιοχή η οποία έχρηζε προσοχής. Στη σύνοδο του Οκτωβρίου δεσμευθήκαμε να χορηγήσουμε 1 δισεκατομμύριο ευρώ για την καταπολέμηση αυτής της σύγχρονης μάστιγας (το συνολικό ποσό της χρηματοδότησης παρασχέθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης). Πέραν από τη χρηματοδότηση, η Ευρώπη συμφώνησε να υποστηρίξει καλύτερα τις χώρες της δυτικής Αφρικής που βρίσκονταν στο επίκεντρο της κρίσης, παρέχοντας ιατρική εμπειρογνωμοσύνη και βοηθητικό προσωπικό. Έως τις αρχές του 2015 η κατάσταση φάνηκε να τίθεται υπό έλεγχο.

Επίσκεψη του κ. Herman Van Rompuy στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου (Ουκρανία)

17

Εργασίες για το κλίμα και την ενέργεια

Η ενέργεια βρέθηκε πολύ υψηλά στην ημερήσια διάταξη κατά το παρελθόν έτος. Αιτία υπήρξε εν μέρει η αστάθεια στην Ουκρανία και εν μέρει η ανάγκη να καταλήξουμε σε μια ευρωπαϊκή συμφωνία για το κλίμα και την ενέργεια ενόψει των επικείμενων διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η συμφωνία αυτή υπήρξε κατά τη γνώμη μου μία από τις σημαντικότερες επιτυχίες του 2014 και επιβεβαίωσε την απόλυτη προσήλωσή μας στην πορεία προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Το θέμα της ενέργειας βρίσκεται πάντοτε στο επίκεντρο της προσοχής προέδρων και πρωθυπουργών. Οι ενεργειακές τιμές έχουν σημασία για τους καταναλωτές και τις βιομηχανίες, οι καθαρές μορφές ενέργειας παίζουν κρίσιμο ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ενώ, παράλληλα, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τις γεωπολιτικές επιπτώσεις της ενέργειας. Εάν δεν αναλάβουμε αποφασιστική δράση, σε είκοσι χρόνια οι χώρες μας θα εξαρτούν έως και το 80 % του πετρελαίου και του αερίου τους από τις εισαγωγές, με ένα μεγάλο ποσοστό να προέρχεται από έναν και μόνο προμηθευτή, προοπτική που δεν εξυπηρετεί την ασφάλειά μας.

Τα τελευταία χρόνια το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει αφιερώσει αρκετές συνόδους του στην ενέργεια όπως, για παράδειγμα, αυτές του Φεβρουαρίου του 2011 και του Μαΐου του 2013. Πέρυσι η ενέργεια περιλαμβανόταν στην ημερήσια διάταξη τριών συνόδων και συγκεκριμένα του Μαρτίου, του Ιουνίου και του Οκτωβρίου, κατά τις οποίες φάνηκε ότι οι προηγούμενες προσπάθειες έχουν σε μεγάλο βαθμό αποδώσει καρπούς.

Ενεργειακή ένωσηΤον Μάρτιο η συζήτηση επικεντρώθηκε κυρίως στον τρόπο μείωσης του μεγάλου βαθμού ενεργειακής μας εξάρτησης (ζήτημα το οποίο απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη σημασία λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία) και στον τρόπο συγκράτησης των ενεργειακών τιμών (ζήτημα το οποίο έχει απολέσει σε κάποιο βαθμό τη σημασία του λόγω της ταχείας πτώσης των τιμών πετρελαίου).

Μεταξύ των παρισταμένων κυριαρχούσε έντονα η αίσθηση ότι ο τρόπος με τον οποίο χειριζόμαστε τον τομέα της ενέργειας πρέπει να αλλάξει, ούτως ώστε να δουλεύουμε ομαδικότερα κατά τη διαπραγμάτευση των συμβάσεων, να ανταλλάσσουμε περισσότερες πληροφορίες και να απαιτούμε μεγαλύτερη διαφάνεια στους συμβατικούς όρους. Όλα αυτά θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ενίσχυση της κοινής διαπραγματευτικής μας ισχύος. Όπως είπα στη συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας της εν λόγω συνόδου: «Η Ευρώπη οικοδομήθηκε αρχικά ως κοινότητα άνθρακα και χάλυβα. Εξήντα τέσσερα χρόνια μετά, και υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών, είναι σαφές ότι πρέπει να εξελιχθούμε σε ενεργειακή ένωση.»

Με αυτή την ανανεωμένη αποφασιστικότητα για κατοχύρωση της ενεργειακής ασφάλειας, συμφωνήσαμε τον Ιούνιο να ενισχύσουμε τους μηχανισμούς ταχείας αντίδρασης, ήτοι τα σχέδια έκτακτης ανάγκης, τις διασυνοριακές υποδομές και την ικανότητα αποθήκευσης. Επίσης, εντείναμε τη συνεργασία με τις γειτονικές μας χώρες στα Βαλκάνια και την Ανατολή. Τον Οκτώβριο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έλαβε συγκεκριμένες αποφάσεις ώστε να επιταχυνθούν οι εργασίες για τις διασυνδέσεις και την ανταλλαγή πληροφοριών, ενέργειες που επιδιώκουν όλες τον ίδιο σκοπό.

18

Επισφράγιση συμφωνίαςΑλλά δεν σταματήσαμε εδώ. Πέρυσι αποφασίσαμε επίσης σχετικά με ανανεωμένο πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια για την περίοδο έως το 2030. Στην εναρκτήρια συζήτηση του Μαρτίου, δώσαμε διορία για την επίτευξη συμφωνίας σε επίπεδο ΕΕ «το αργότερο έως τον Οκτώβριο του 2014». Προς ικανοποίησή μου, και προς έκπληξη πολλών παρατηρητών, κρατήσαμε την υπόσχεσή μας. Η συμφωνία επιτρέπει στην Ευρώπη να δώσει τον τόνο στον επόμενο γύρο των διεθνών διαπραγματεύσεων για το κλίμα, ενόψει της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ στο Παρίσι στα τέλη του 2015. Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σημασία της. Αποτελεί τη βάση για τη μακροπρόθεσμη ενεργειακή μετάβαση προς όφελος της ενεργειακής εξασφάλισης και ασφάλειας.

Η συμφωνία προέκυψε μετά από μια προσεκτικά προετοιμασμένη και ενίοτε εξαιρετικά πολύπλοκη διαπραγμάτευση. Τον Οκτώβριο, μετά από ώρες αγωνίας κατά το τελευταίο βράδυ των διαπραγματεύσεων, οι ηγέτες συμφώνησαν σε τέσσερις πρωταρχικούς στόχους. Όλες οι προσπάθειες στρέφονται προς την ίδια κατεύθυνση: την παροχή περιβαλλοντικά φιλικότερης, ασφαλέστερης και οικονομικότερης ενέργειας.

Πρώτον, ο κλιματικός στόχος: μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο έδαφος της ΕΕ κατά τουλάχιστον 40 % έως το 2030. Ο εν λόγω στόχος, που αναφέρεται σε επίπεδα 1990, είναι δεσμευτικός. Η μισή περίπου νέα προσπάθεια του ενεργειακού και του βιομηχανικού τομέα μας θα καταβληθεί στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίσαμε ότι οι περιβαλλοντικές φιλοδοξίες μας δεν θα θέσουν σε κίνδυνο ούτε τη διεθνή μας ανταγωνιστικότητα ούτε τις θέσεις εργασίας στην ΕΕ. Η άλλη μισή προσπάθεια θα καταβληθεί στους υπόλοιπους τομείς μέσω μηχανισμών που καθιστούν τη συλλογική μας προσπάθεια όσο το δυνατόν αποδοτικότερη από πλευράς κόστους.

Πρώτο εξάμηνο του 2014, με την Ελλάδα στην εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ

1919

Δεύτερο εξάμηνο του 2014, με την Ιταλία στην εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ

Αμέσως μετά τη συμφωνία για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών χαιρέτισε τον «συνεχιζόμενο ηγετικό ρόλο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, ο κλιματικός στόχος μας αναφέρθηκε ως παράδειγμα προς μίμηση για άλλους πρωταγωνιστές.

Δεύτερος στόχος: οι καθαρές μορφές ενέργειας. Έχουμε δεσμευτεί ότι έως το 2030, τουλάχιστον το 27 % της ενέργειας θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε μερίδιο της συνολικής καταναλισκόμενης ενέργειας (και στο διπλάσιο σχεδόν του σημερινού μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) και ο στόχος είναι δεσμευτικός σε επίπεδο ΕΕ.

Τρίτος στόχος: εξοικονόμηση ενέργειας. Δεσμευτήκαμε να αυξήσουμε την ενεργειακή απόδοση κατά τουλάχιστον 27 %. Το ποσοστό αυτό είναι ενδεικτικό, ακριβώς όπως και στο προηγούμενο πρόγραμμα, και η προβολή στο 2030 γίνεται βάσει της σημερινής κατανάλωσης και τεχνολογίας. Έως το 2020 αναμένεται να έχει αναθεωρηθεί με σκοπό την επίτευξη ενός στόχου 30 %.

Τέταρτος και τελευταίος στόχος: η σύνδεση των ενεργειακών δικτύων. Οι διασυνδέσεις συμβάλλουν στην καλύτερη αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης σε διασυνοριακό επίπεδο και παράλληλα λειτουργούν ως εγγύηση σε περίπτωση τοπικής διακοπής του εφοδιασμού. Στόχος είναι η υλοποίηση συγκεκριμένων έργων σε ολόκληρη την Ευρώπη ούτως ώστε έως το 2030 να έχει εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός σε αέριο και να έχουν δημιουργηθεί διασυνδέσεις γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που να καλύπτουν το 15 % του συνολικού εφοδιασμού.

Τα εν λόγω έργα αποτελούν τον καλύτερο τρόπο οικοδόμησης μιας πραγματικής ενεργειακής ένωσης, ένα σχέδιο που, όπως γνωρίζω, ενδιαφέρει ιδιαίτερα και τον διάδοχό μου.

20

Νέοι ηγέτες και στρατηγικό θεματολόγιο σε καιρούς αλλαγών

Σε μια σειρά διασκέψεων κορυφής μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου, οι ηγέτες προέβησαν σε απολογισμό των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κατέληξαν σε απόφαση για τη νέα ηγετική ομάδα της ΕΕ. Συμφωνήσαμε επίσης ως προς το στρατηγικό θεματολόγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Μετά τις εκλογέςΟι ευρωπαϊκές εκλογές διεξήχθησαν από τις 22 έως τις 25 Μαΐου, και στις 27 Μαΐου συγκάλεσα έκτακτη σύνοδο για μια πρώτη ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη μελλοντική πορεία. Φυσικά, το αποτέλεσμα των εκλογών διέφερε από χώρα σε χώρα δημιουργώντας ένα μείγμα συνέχειας και αλλαγής, αλλά σε γενικές γραμμές οι ψηφοφόροι έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα το οποίο βρέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεών μας.

Πρώτη δουλειά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν να προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έναν υποψήφιο για τη θέση του προέδρου της Επιτροπής «λαμβάνοντας υπόψη τις εκλογές [...], και αφού έχει προβεί στις κατάλληλες διαβουλεύσεις» (όπως προβλέπει η Συνθήκη). Κατά τη συνεδρίαση του Μαΐου, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μου ανέθεσαν να ξεκινήσω διαβούλευση με τους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων του Κοινοβουλίου. Πολλές κοινοβουλευτικές φωνές είχαν ήδη αναφέρει κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι μόνο από τον υποψήφιο της ομάδας που θα κέρδιζε τις εκλογές διανοούνταν να εκπροσωπηθούν, ήτοι, όπως προέκυψε, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Κατά την τακτική μας σύνοδο στα τέλη Ιουνίου και αφού εν τω μεταξύ διεξήγαγα εκτεταμένες βολιδοσκοπήσεις, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε να προτείνει τον κ. Jean-Claude Juncker για τη θέση του προέδρου της Επιτροπής. Η απόφαση ελήφθη με ειδική πλειοψηφία και εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο και

Εγκαίνια για το «Παγκάκι της Ειρήνης» από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στην Πύλη Μένεν της Υπρ

21

την Ουγγαρία, όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη ψήφισαν υπέρ. Είναι σημαντικό ότι το εκλογικό πρόγραμμα του υποψήφιου προέδρου βρισκόταν κοντά στις πολιτικές προτεραιότητες της Ένωσης τις οποίες είχε θέσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το προηγούμενο βράδυ (βλ. κατωτέρω). Τρεις εβδομάδες αργότερα, το Κοινοβούλιο έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στον Jean-Claude Juncker.

Στις 30 Αυγούστου καταλήξαμε στους διορισμούς για τις υπόλοιπες ανώτατες θέσεις. Προτείναμε τους διορισμούς μετά την ενδιάμεση συζήτηση της 16ης Ιουλίου και αφού συνομίλησα επανειλημμένως με κάθε συνάδελφο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ούτως ώστε να είμαστε σίγουροι ότι λαμβάνουμε τη σωστή απόφαση με την υποστήριξη όλων. Ως εκ τούτου, ήμουν ευτυχής όταν βρέθηκα στη θέση να ανακοινώσω στον Τύπο τα ονόματα του πολωνού πρωθυπουργού Donald Tusk ως νέου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της ιταλίδας υπουργού Εξωτερικών Federica Mogherini

ως νέας Ύπατης Εκπροσώπου για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας. Στο μεταξύ, έχουν και οι δύο αναλάβει τα νέα τους καθήκοντα επιδεικνύοντας αποφασιστικότητα και δυναμισμό.

Στην Πύλη MένενΤον Ιούνιο συναντηθήκαμε κατ’ εξαίρεση εκτός Βρυξελλών, στην Υπρ, κοντά στα «πεδία της Φλάνδρας», όπου τόσες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πριν από την εν λόγω σύνοδο και κατόπιν πρόσκλησής μου, συμμετείχαμε σε μια τελετή μνήμης στην Πύλη Mένεν, η οποία ήταν ακόμη πιο συγκινητική απ’ ό, τι φανταζόμουν. Η συγκίνηση και η αίσθηση της ιστορίας διατηρήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς. Παράλληλα, καθορίσαμε και συμφωνήσαμε πέντε προτεραιότητες που θα διαμορφώσουν την ευρωπαϊκή ατζέντα για τα επόμενα πέντε έτη.

22

Συνοπτικά, οι πέντε προτεραιότητες που συμφωνήσαμε στο δημαρχείο της Υπρ είναι οι εξής:

• ισχυρότερες οικονομίες με περισσότερες θέσεις απασχόλησης,

• κοινωνίες ικανές να χειραφετούν και να προστατεύουν κάθε πολίτη,

• ασφαλές μέλλον όσον αφορά την ενέργεια και το κλίμα,

• αξιόπιστος τομέας θεμελιωδών ελευθεριών,

• αποτελεσματικότερη κοινή δράση ανά τον κόσμο.

Για καθένα από αυτά τα πέντε σημεία, έχουμε επισημάνει συγκεκριμένες δράσεις που πρέπει να αναληφθούν. Ωστόσο, βασικός στόχος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν ήταν να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, αλλά να ορίσει τις κατευθύνσεις για το νομοθετικό έργο των επόμενων πέντε ετών ώστε να επιτύχει αυτό που οι πολίτες αναμένουν από την Ευρώπη. Αυτές οι πέντε προτεραιότητες πρέπει να κατευθύνουν τη δράση και τον σχεδιασμό των θεσμικών οργάνων της ΕΕ τα ερχόμενα χρόνια, τα οποία θα κληθούν να οργανώσουν τις εργασίες τους αναλόγως.

Αυτή η προορατική άσκηση έρχεται σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή. Δεν πρόκειται απλώς για την αρχή ενός νέου πενταετούς κύκλου αλλά και τη στιγμή που οι χώρες μας αναδύονται από μια περίοδο κατά την οποία πολλές από αυτές βίωσαν τη χειρότερη οικονομική κρίση εδώ και μία γενιά, και που η απογοήτευση του κόσμου από την πολιτική έχει διογκωθεί. Όλοι οι ηγέτες έχουν πλήρη συναίσθηση αυτής της διττής διάστασης και επιδιώκουν να αποδείξουν ότι από κοινού, ως Ένωση, μπορούμε να επιτύχουμε αποτελέσματα σε ζητήματα που έχουν σημασία για τους πολίτες.

Ευρώπη: χώρος ή τόπος;Ορισμένες φορές προέχει να μη σπεύδουμε να λάβουμε άμεσες αποφάσεις, αλλά να στρέφουμε την προσοχή μας στα θεμελιώδη. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως όταν αναλογιζόμαστε την εκτίμηση που τρέφουν οι πολίτες για το έργο και την αξία της Ένωσης. Φαίνεται ότι οι άνθρωποι σήμερα βλέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ως τον λόγο που αισθάνονται ανίσχυροι και βουβοί, ενώ σκοπός της ήταν ακριβώς να τους κάνει πιο δυνατούς και να τους ξαναδώσει τη δυνατότητα να πάρουν και πάλι στα χέρια τους την ιστορία τους. Ένας τρόπος για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή την απογοήτευση του κόσμου, όπως ανέφερα τον Μάιο του 2014 στο Άαχεν κατά την απονομή του βραβείου Καρλομάγνου, είναι πώς ο κόσμος αντιλαμβάνεται την Ένωσή μας κατά κύριο λόγο ως χώρο και σπανίως ως τόπο.

Χώρος και τόπος δεν είναι στην πραγματικότητα το ίδιο πράγμα. Ο τόπος συνεπάγεται προστασία, σταθερότητα και το αίσθημα του ανήκειν. Είναι εκεί όπου οι άνθρωποι αισθάνονται σπίτι τους. Από την άλλη πλευρά, ο χώρος δημιουργεί κίνηση και δυνατότητες. Εδώ μιλάμε για κατεύθυνση, ταχύτητα και χρόνο. Ως ανθρώπινα όντα χρειαζόμαστε και τα δύο. Έναν χώρο όπου πετάμε και μια φωλιά που μπορούμε να πούμε ότι είναι δική μας. Ο άνθρωπος είναι ένα πολύ απλό όν!

Όσον αφορά την Ευρώπη, επίκεντρο της προσοχής μας ήταν πάντοτε ο χώρος. Σκεφτείτε το. Αυτό που από την αρχή επιδιώκαμε ήταν να καταργήσουμε τα σύνορα για τα προϊόντα, για τους εργαζομένους, για τις επενδύσεις, ώστε να μπορούν οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις να κυκλοφορούν, να παίρνουν πρωτοβουλίες, να αξιοποιούν ευκαιρίες. Ακόμα και σήμερα, σε τομείς εντελώς διαφορετικούς, όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες ή η ψηφιακή οικονομία, στόχος είναι να ανοίξουμε τα σύνορα ώστε να δημιουργήσουμε αυτόν τον μεγάλο κοινό

Ο κ. Herman Van Rompuy με την κα Federica Mogherini και τον κ. Donald Tusk, τη νεοδιορισθείσα Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αντίστοιχα

23

χώρο. Ποτέ όμως δεν θεωρήσαμε την Ευρώπη σπίτι μας, καταφύγιό μας, και σήμερα πληρώνουμε το τίμημα.

Η αντίληψη αυτή απέδωσε επί δεκαετίες. Τα ανοικτά σύνορα δημιούργησαν τεράστιες ευκαιρίες, για εργασία, για εμπόριο, για σπουδές στο εξωτερικό. Και οι συνέπειες αυτού του ανοίγματος μετριάζονταν από την οικονομική ανάπτυξη και τα κράτη πρόνοιας, που λειτουργούσαν παράλληλα. Επί της ουσίας, η εξέλιξη στην εργασία όλα αυτά τα χρόνια συνίστατο σε άνοιγμα της Ευρώπης και προστασία από τις κυβερνήσεις. Κανείς δεν περίμενε κάτι διαφορετικό. Όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η παγκοσμιοποίηση άσκησε πιέσεις στα κράτη πρόνοιας. Η κρίση ανάγκασε τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναλάβουν νέους ρόλους.

Το αποτέλεσμα είναι μια δραματική και ταχεία μεταστροφή: εκεί που επί δεκαετίες Ευρώπη σήμαινε άνοιγμα, ελευθέρωση, απαγκίστρωση, χειραφέτηση, ανάληψη ευθυνών... η ίδια σήμερα θεωρείται πολλές φορές ότι επεμβαίνει, κρίνει, επιβάλλει κανόνες, προστάζει, σωφρονίζει και μάλιστα τιμωρεί. Η Ευρώπη, η μεγάλη «μητέρα» των ευκαιριών θεωρείται πλέον από πολλούς ανεπιθύμητος «εισβολέας», ο φίλος της ελευθερίας και της ευρυχωρίας εκλαμβάνεται ως απειλή κατά της προστασίας και του τόπου.

Πρέπει να ξαναβρούμε μια ισορροπία. Είναι σημαντικό η Ένωση να βρίσκεται και από την πλευρά της προστασίας. Η Ένωση πρέπει επειγόντως να πάψει να θεωρείται ότι ωφελεί μόνο τις επιχειρήσεις, διότι ωφελεί και τους εργαζομένους· όχι μόνο αυτούς που «κυκλοφορούν», αλλά και αυτούς που «μένουν»· όχι μόνο τους διπλωματούχους και τους γλωσσομαθείς, αλλά όλους τους πολίτες· και να μη βλέπει τους ανθρώπους μόνο ως καταναλωτές που θέλουν φθηνά προϊόντα και μεγάλη επιλογή, αλλά και ως εργαζομένους που στο πρόσωπο του άλλου μπορεί να βλέπουν αυτόν που εποφθαλμιά τη θέση εργασίας τους.

Πώς θα ξαναβρούμε αυτή την ισορροπία; Σε ό,τι αφορά την προστασία, οι άνθρωποι αναμένουν δύο πράγματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτον, όσον αφορά τα προβλήματα που κάθε χώρα μόνη της προφανώς δεν είναι αρκετά μεγάλη για να τα αντιμετωπίσει, να παρεμβαίνει η Ένωση. Στα παγκόσμια και διασυνοριακά ζητήματα, οι άνθρωποι ζητούν πραγματικά από την Ευρώπη να προασπίζει τα συμφέροντά τους και να κρατά μακριά τις απειλές. Δεύτερον, όπου οι εθνικές αρχές είναι οι πιο ενδεδειγμένες για να παρέχουν φροντίδα, οι πολίτες δεν επιθυμούν ανάμειξη της Ένωσης. Υπάρχουν πράγματι περιπτώσεις όπου, ακριβώς εξαιτίας του μεγέθους της, η Ένωση πρέπει να βαδίζει προσεκτικά. Να μην διαταράσσει, αλλά να σέβεται γνώριμους τόπους όπου νιώθει κανείς πως προστατεύεται και ανήκει, από τις εθνικές επιλογές κοινωνικής πρόνοιας, τις περιφερειακές παραδόσεις και ταυτότητες, μέχρι τα τοπικά τυριά.

Ο κ. Jean‑Claude Juncker, νεοδιορισθείς πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και ο κ. Herman Van Rompuy, Ιούλιος 2014

24

Από την άποψη αυτή το μήνυμα των πολιτών προς την Ένωση είναι σαφές. Όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναφέρει στα συμπεράσματα που ενέκρινε τον Ιούνιο: «Η Ένωση πρέπει να καταστεί ισχυρότερη προς τα έξω, παρέχοντας όμως μεγαλύτερη φροντίδα στους πολίτες της». Για μένα, αυτή είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας προκειμένου να πείσουμε τους πολίτες να εμπιστεύονται περισσότερο την Ένωσή μας. Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι η νέα ηγεσία μας θα αναλάβει χωρίς δισταγμό αυτή τη σημαντική ευθύνη για την περίοδο από το 2015 και μετά.

HERMAN VAN ROMPUY

Βραβείο Καρλομάγνου, Άαχεν

25

Στα παρασκήνια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

2727

Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και δηλώσεις

των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων

Άτυπη σύνοδος των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων σχετικά με την Ουκρανία — 6 Μαρτίου 2014 29

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο — 20 και 21 Μαρτίου 2014 31

Ανεπίσημο δείπνο των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων — 27 Μαΐου 2014 37

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο — 26 και 27 Ιουνίου 2014 39

Εκτακτη σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου — 16 Ιουλίου 2014 47

Εκτακτη σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου — 30 Αυγούστου 2014 49

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο — 23 και 24 Οκτωβρίου 2014 52

Σύνοδος κορυφής για το ευρώ — 24 Οκτωβρίου 2014 58

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο — 18 και 19 Δεκεμβρίου 2014 59

29

1. Συναντηθήκαμε σήμερα με τον πρωθυπουργό της Ουκρανίας κ. Arseniy Yatseniuk, ο οποίος μας ενημέρωσε για την κατάσταση στη χώρα του. Επικροτούμε το θάρρος και την αντοχή που επέδειξε ο  ουκρανικός λαός τους τελευταίους μήνες και εβδομάδες.

2. Προσυπογράφουμε τα συμπεράσματα που ενέκρινε το Συμβούλιο στις 3 Μαρτίου. Καταδικάζουμε απερίφραστα την απρόκλητη παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία και καλούμε τη Ρωσική Ομοσπονδία να αποσύρει αμέσως τις ένοπλες δυνάμεις της στις ζώνες μόνιμης στάθμευσής τους, σύμφωνα με τις σχετικές συμφωνίες. Καλούμε τη Ρωσική Ομοσπονδία να επιτρέψει την άμεση πρόσβαση των διεθνών παρατηρητών. Η επίλυση της κρίσης στην Ουκρανία πρέπει να βασ