Σ H M E PA

Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 17 Αυγούστου 2014 • Eτος 6ο • Aρ. φύλλου 306 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα www.kathimerini.com.cy €1,50 (Απλή έκδοση) €2,90 (Βασική) €3,90 (Ενισχυμένη)

ΤΗΣ ΚΥ ΡΙΑΚΗΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ K SPORTS

ΑΠΟΕΛ

54 παιχνίδιαστην ΕυρώπηΣχεδόν μισό αιώνα μετέχει οΑΠΟΕΛ στην κορυφαία δια-συλλογική διοργάνωση, έχον-τας 54 παιχνίδια και ποσοστόνικών 32%.

ΑΕΛ

Εμπόδιο μεμπάτζετ €300 εκατΗ Τότεναμ με πρωτοκλασά-τους ποδοσφαιριστές επιχει-ρεί να μπει σφήνα στην τετρά-δα της Πρέμιερ Λιγκ και να κα-τακτήσει το Γιουρόπα Λιγκ.

ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ

Η Λοκομοτίβξοδεύει πολλά Μπορεί να μην έχει την αίγλητης ΤΣΣΚΑ και της Ντιναμό,ωστόσο προσπαθεί με αξιώσειςνα πλασαριστεί στην αφρόκρε-μα του ρωσικού ποδοσφαίρου.

ΟΜΟΝΟΙΑ

Η Ντιναμό Μόσχαςκαι η VTB BankΈνας από τους μεγαλύτερουςτραπεζικούς οργανισμούς τηςΡωσίας βρίσκεται πίσω από τηνπροσεχή αντίπαλο της Ομόνοιαςστα πλέι οφ του Γιουρόπα Λιγκ.

EPA

Για το καλότου τόπου

Από τη στιγμή που το Κυπριακόμπήκε σε ένα τέλμα και δεν μπορείνα λειτουργήσει ως αρένα για τιςδιαφωνίες, τις κόντρες και τις έν-τονες συζητήσεις μεταξύ των κομ-μάτων, τον ρόλο του «χώρου δια-φωνιών» διαδραματίζει πλέον η οι-κονομία. Η συμπεριφορά δείχνειπως τα κόμματα έχουν ανάγκη νακονταροχτυπιούνται για να διατη-ρούν λόγο ύπαρξης στο κυπριακόσύστημα. Όσο το Κυπριακό είναιστον πάγο, λόγω των εξελίξεωνστην Τουρκία, τον ρόλο αυτό θαδιαδραματίζει η οικονομία με αφορ-μή τον νόμο περί εκποιήσεων, ηοποία γίνεται το νέο θύμα του πο-λιτικού συστήματος. Τα στοιχείατης αποχής και της αποστροφήςτων πολιτών προς τους πολιτικούς,όμως, έστειλαν μηνύματα που δενδείχνουν πως έγιναν κατανοητά:Το ζητούμενο δεν είναι οι κόντρεςγια το θεαθήναι, αλλά να τα βρουνγια το καλό του τόπου.

Προτιμούν την ανασφάλεια του εμπόλεμουΙράκ από αυτήν της ελληνικής οικονομίας.Δραστηριοποιούνται στις κατασκευές καιστο εμπόριο και νιώθουν ασφαλείς σταόρια του ιρακινού Κουρδιστάν. Ωστόσο,παρακολουθούν προσεκτικά την προέλασητων Τζιχαντιστών της οργάνωσης «Ισλαμικό

Κράτος» (ISIS), οι οποίοι διώκουν και σφά-ζουν τους «απίστους». Πρόκειται για τουςπάνω από 150 Ελληνες που ζουν εκεί. Η«Κ» συνομίλησε με μερικούς από αυτούς,που εκθέτουν τις εμπειρίες τους από τηνπίεση που προκαλεί η, ανακοπτόμενη ήδη,προέλαση των Τζιχαντιστών. Σελ. 12

Έλληνες υπό την απειλή ισλαμιστώνΕίναι 150 επιχειρηματίες, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο βόρειο Ιράκ

Ο 9ΟΣ ΤΟΜΟΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ24 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ «Κ»

© DISNEY

���������...���� �� ��� �!

���������...���� �� ��� �!

Ο ΜΑΪΚΛ ΧΑΡΑΡΙ ΣΤΗΝ «Κ»

Η σημασία της ενδιάμεσης λύσηςγια το Ισραήλ

Έχει και πολιτική ση-μασία αν το έργο(σ.σ. προμήθεια αε-ρίου προς Κύπρο γιασκοπούς ηλεκτροπα-ραγωγής) κατακυρω-θεί στην ισραηλινή

εταιρεία, υπό την προϋπόθεση ότι θαπείσει πως μπορεί να φέρει αέριο σεκαλύτερη τιμή από τους ανταγωνι-στές της. Το σαφές αυτό μήνυμαστέλνει στη Λευκωσία ο πρέσβης τουΙσραήλ Μάικλ Χαράρι σε μία συνέν-τευξη που σχετίζεται με τα ζητήματαπου άπτονται των υδρογονανθράκωνκαι των σχέσεων που δημιουργήθη-καν κυρίως εξ αυτής της αφορμής με-ταξύ των δύο χώρων. Σελ. 6

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σε κίνδυνο περιουσίες Κυπρίων Σε ζήτημα που ενδεχομένως να φέ-ρει σε δύσκολη θέση Αθήνα και Λευ-κωσία μπορεί να εξελιχθεί μία δια-φορά Κυπρίων με το Ελληνικό Δημό-σιο. Η Εφορία επέβαλε σε εταιρείαδιά της οποίας αγόρασαν ακίνητοστην Εύβοια φόρο που αγγίζει σχε-δόν την τιμή της αγοράς! Σελ. 14

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Τα ρομπότ σύντομαμέρος της ζωής μαςΟ καθηγητής έρευνας στο πανεπι-στήμιο της Νέας Υόρκης, δρ Νικόλα-ος Μαυρίδης υποστηρίζει ότι τα επό-μενα χρόνια θα ζήσουμε μια εκρη-κτική διάδοσή των ρομπότ σε πληθώ-ρα εφαρμογών. Ζωή, σελ. 7

Ο Ερντογάν ανοίγει νέα πολιτική σελίδαΚαι στην εξωτερική πολιτική

Την αποτελεσματικότητα των ριψοκίνδυνωνκαι συχνά διχαστικών πολιτικών επιλογώντου Ερντογάν αποκαλύπτει η εκλογή τουαπό τον πρώτο γύρο των εκλογών στηνπροεδρία της χώρας. Ως νέα σελίδα στηνπολιτική ιστορία της σύγχρονης Τουρκίαςχαρακτηρίζεται η νίκη που κατήγαγεστις πρώτες εκλογές για την προεδρίαμε απευθείας λαϊκή ψήφο. Σελ. 21

Αυλαία στο πολιτικό θρίλερ των εκποιήσεωνεπιχειρεί να ρίξει ο αρχηγός του ΔΗΣΥ.Οι υπαρκτοί πλέον φόβοι για τον ερχομόενός «οικονομικού τσουνάμι» δεν δίνουνπεριθώρια σε άλλες αδιέξοδες συζητήσειςμεταξύ Προεδρικού-κομμάτων. Η Πινδάρου,

παρά την αρχική της αμηχανία, μπροστάστη θύελλα των πολιτικών εξελίξεων επε-δίωξε ρόλο μπαλαντέρ. Ο Αβέρωφ Νεοφύ-του, μέσα από πεισματικές διαβουλεύσειςπιέζει την κυβέρνηση να φέρει κοινώςαποδεκτές τροποποιήσεις στο τραπέζι των

διαπραγματεύσεων, ενώ παράλληλα επι-διώκει να πείσει τα κόμματα να ρίξουντον πήχη και να βρουν συγκλίσεις επί τουνομοσχεδίου. Η επίτευξη συγκλίσεων,πάντως, φαίνεται να βολεύει σχεδόν όλους,αφού από την πλευρά του Προεδρικού θα

περάσει το κυβερνητικό νομοσχέδιο, οΔΗΣΥ θα αποφύγει την πολιτική μοναξιάτης ψήφισης ενός νομοσχεδίου που οιυπόλοιποι θα καταψηφίσουν και ο ΝικόλαςΠαπαδόπουλος θα κερδίσει «ρυθμιστικούς»πόντους εύκολα. Σελ. 5

Αρχή με υποθέσεις χειραγώγησης τιμών Σκάνδαλο οικονομίας

Σε νέα φάση εισήλθαν οι έρευνες για τηνοικονομία με το βάρος να πέφτει σε υπο-θέσεις της Επ. Κεφαλαιαγοράς. Παράλληλα,εντοπίστηκε η διαδρομή της μίζας για τηUniastrum, καθώς και οι δύο Ρώσοι καιοι τρεις Κύπριοι που τη μοιράστηκαν.Εξάλλου, σημαντική θεωρείται η αναμε-νόμενη από τις ιταλικές αρχές απάντησηγια υπόθεση «κόκκινων» δανείων. Σελ. 13

Μοιράζει παιχνίδι ο Αβέρωφ Νεοφύτου Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ στοχεύει σε συγκλίσεις στις εκποιήσεις, ώστε να περισώσει το κυβερνητικό νομοσχέδιο

Ζωή, σελ. 8

Το Ιράκ ενόψειτριχοτόμησηςBομβαρδισμοί από ΗΠΑ

Η υπαρκτή απειλή να αλωθείτο Αρμπίλ, η πρωτεύουσα τηςαυτόνομης περιοχής των Κούρ-δων, από το «Ισλαμικό Κράτος»δρομολόγησε την αλλαγή πλεύ-σης των ΗΠΑ και στον βομ-βαρδισμό των Τζιχαντιστών.Δικαιολογώντας την απόφασήτου, ο Ομπάμα επικαλέστηκετις σφαγές και τη μαζική εκτό-πιση θρησκευτικών μειονοτή-των, κυρίως χριστιανών καιΓιαζίντι. Σελ. 22

Στην αγκαλιά της θάλασσας

Το σμαραγδί της υπέροχης θάλασσας του Κάβο Γκρέκο και η αίσθηση της ελεύθερης πτώσης στην αγκαλιά του νερού λειτουργεί τις μέρεςμας και ως οδός προσωρινής έστω διαφυγής από τα προβλήματα μιας καθημερινότητας που μας έγινε πλέον βαριά σκιά. Από την άλλη μάςκάνει να εκτιμούμε περισσότερο την ποιότητα των ανθρώπων μας και το κάλλος του τόπου μας. Τις ομορφιές του νησιού μας φαίνεται ναπροτιμούν και οι πολιτικοί μας ταγοί, τουλάχιστον για φέτος. Σελ. 7

O μεγαλόκαρδος Ρόμπιν

Το ντροπαλό παιδί του Ντιτρόιτ, ο σπουδαίος κωμικόςμε την καταθλιπτική ζωή και το τραγικό τέλος, θα μείνειπάντοτε στο προσκήνιο μέσα από την Τέχνη του πουυπηρέτησε με απαράμιλλο τρόπο. Σελ. 23

ΑSSO

CIAT

ED P

RESS

ΡΟΥΒΛΙ

Οι μεγάλες πιέσειςστο ρωσικό νόμισμαεπηρεάζουν την ΚύπροΗ συνεχιζόμενη υποτίμηση του ρουβλίου, τοαβέβαιο πολιτικό ρίσκο το οποίο όλο και αυ-ξάνεται, αλλά και οι πληθωριστικές τάσειςστη χώρα αλλάζουν ριζικά τα δεδομένα γιατους Ρώσους επιχειρηματίες και τουρίστεςπου επιλέγουν την Κύπρο. Οικονομική, σελ. 3

ΕΚΠΟΙΗΣΕΙΣ

Το «ημερολόγιο» τουφθινοπώρου θέλει τον νόμοΠίσω από το «μαξιλαράκι» που έχει η κυβέρ-νηση για τις δικές της δαπάνες, πολλές άλλεςεξελίξεις του φθινοπώρου θα επηρεαστούναπό την ψήφιση του νομοσχεδίου για τις εκ-ποιήσεις. Οικονομική, σελ. 5

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Πολλές οι αντιδράσειςστη μεταρρύθμιση του ΚΟΤΕνώ τα στοιχεία δείχνουν υποχώρηση τηςποιότητας του τουριστικού προϊόντος, ιδίωςσε σχέση με τον ανταγωνισμό μας, ποικιλό-μορφες είναι οι αντιδράσεις στις προθέσειςγια μεταρρύθμιση του ΚΟΤ. Οικονομική, σελ. 5

01- KATHI 17-8_KATHI NEW 14/08/14 21:49 Page 1

2 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η Σ Ε Λ Ι Δ Α Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ • Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ • Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ • Αρχισυντάκτης: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Υπεύθυνος Οικονομικού: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΡΣΙΑΝΗΣ • Υπεύθυνος Καλλιτεχνικού: MIXAΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ • Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ

Iδιοκτησία«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»

Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπροςe-mail: info@kathimerini.com.cy Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540

Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550

Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείαςΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ • Διεύθυνση συντάξεως: ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ - ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΤΕΛΑΣ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευήή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε

τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

Υ Ψ Ι Κ Α Μ Ι Ν Ο Σ / Γράφει ο ΜΙΧAΛΗΣ ΤΣΙΚΑΛAΣ

Γιαννάκης ο αμφιθεατρικός… Όταν κοιτάς από ψηλά –Χατζή όχιεσύ– ένα αμφιθέατρο, αυτό πουπρέπει να κατανοήσεις για να αντι-ληφθείς τι βλέπεις, θα προέλθει μέ-σα από τη διάσπαση των μερών. ΟιΡωμαίοι πήραν την πρώτη ύλη απότους Έλληνες που κατασκεύασαν ήκαλύτερα έδωσαν τη μορφή στο θέ-ατρο, όπως το ξέρουμε σήμερα, καιοι πρώτοι πήραν δύο θέατρα μαζί(και από εδώ και από εκεί –αμφί–πέριξ τας έδρας) τα ένωσαν και έκα-ναν το αμφιθέατρο. Του έδωσαν μά-λιστα τέτοια ελλειψοειδή μορφήώστε όλοι να έχουν θέα προς τηναρένα, και να ξέρουν τι βλέπουν.Όλη αυτή η αρχιτεκτονική κατα-σκευή ολοκληρωνόταν με τα moe-niana, τα διαζώματα, που χώριζαντα τμήματα του αμφιθεάτρου. Ο άρ-τος έφερε το θέαμα, ο λαός έκανεχαρά, τα λιοντάρια γέμιζαν τις κοι-λιές τους και ο Καίσαρ πήγαινε ευ-χαριστημένος να πολεμήσει τουςβαρβάρους στον βορρά.Αρχιτεκτονικά δεν θα μπορούσα ναπαραστήσω διαφορετικά τη σκέψητου ανδρός Γιαννάκη Ομήρου, παράμ’ ένα αμφιθέατρο με όλα τα έξτρα,αρένα, διαζώματα, πολυεπίπεδαμέρη, έχουσα ως πυρήνα τον πύρι-νο λόγο που σαν άλλος Καίσαρεξορμεί από τα μικράτα των φοιτη-τικών του χρόνων και έρχεται στοσήμερα για να συγκρουστεί μεόποιους ο Γιαννάκης θεωρεί «βαρ-βάρους». Στη Βουλή, το αυγουστιά-τικο νομοσχέδιο περνάει και δενπερνάει (ας είναι καλά οι τυρόπιτεςκαι τα αλμυρά που κρατάνε), ο λαόςκάνει τα μπάνια του και ο Γιαννάκηςπήρε και πάλι σαν Τζο το όπλο τουκαι έγραψε ένα άρθρο που θα τοπερίμενα από 17άρη για τον οποίοξέρει ο Σαββόπουλος τι κάνει σταλύκεια και όχι από ώριμο αρχηγόκόμματος. Αλλά εκεί είναι το θέμα.Άπαξ και μπεις σε πολιτική νεολαίαδεν βγαίνεις ποτέ. Τριάντα χρόνιανα περάσουν είσαι και θα είσαι μέ-λος της και, το χειρότερο ή το καλύ-τερο, θα εκφράζεσαι σαν να πι-στεύεις πραγματικά ότι μπορεί αυτάπου λες ν’ αλλάξουν τον κόσμο.Γράφει ο αμφιθεατρικός Γιαννάκηςκαι ήταν σαν να άκουγα πρωτοετήςτο περί Εισαγωγής στην Πολιτική,

πρώτο εξάμηνο σε άλλο αμφιθέα-τρο: «Η παγκοσμιοποίηση των οικο-νομιών και η νέα μονοπολιτική τάξηπραγμάτων οδηγεί όμως και σε αυ-θαιρεσίες, περιφερειακές συγ-κρούσεις, επεμβάσεις και καταπά-τηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ΤοΑφγανιστάν, το Ιράκ, το συνεχιζόμε-νο λουτρό αίματος στη Μέση Ανατο-λή, το απεχθές και καταδικαστέοφαινόμενο της τρομοκρατίας κατα-δεικνύουν την ανάγκη μιας νέαςδιεθνούς τάξης. Μιας διεθνούς τά-ξης που θα βασίζεται στην επιβολήτου διεθνούς νόμου, που θα ενδυ-ναμώνει τους συλλογικούς-διεθνι-κούς θεσμούς». Che τι να κάνουμε; Ο 17άρης, έχοντας μυηθεί προχθέςστα σοσιαλιστικά μανιφέστα, τονχαίρεται η ψυχή σου και τον πι-στεύεις κιόλας ότι θα αλλάξει τονκόσμο. Δεν απομόνωσα ένα απλόμέρος του κειμένου του που μοιρά-στηκε στον Τύπο, όχι. Και το υπόλοι-πο έτσι το πήγαινε. Φαίνεται πωςεκεί στην Κάτω Πάφο ο σοσιαλι-σμός ξεθύμανε και τώρα μετά τον15Αύγουστο, είπε να ρίξει ένα τα-χύρρυθμο ο Γιαννάκης για να σφί-ξουν οι σοσιαλιστικοί γλουτοί τηςνόησης! Στο Πολυτεχνείο, κατάλη-ψη Νομικής, συντάκτης και εκφω-νητής του Ελεύθερου Ραδιοσταθ-μού Πάφου, αγωνιστής, κατόπινώριμος σοσιαλιστής και αρχηγός

μετά της ΕΔΕΚ αλλά πάντα 17άρηςκαι έτοιμος με την πέτρα στο χέρι,σημαδεύοντας την κεφαλή του πο-λιτειακού συστήματος – της Μέδου-σας που χάνει ένα κεφάλι με κάθεανάλογο άρθρο του Γιαννάκη αλλάφυτρώνουν τέσσερα. Είναι αμφιθε-ατρικός ο Γιαννάκης και πρέπει ναανέβεις στη σκέψη του για να δρο-σιστεί ο μέσα σου Ρουβικώνας, μαείναι και λίγο άκαιρος. Σπάνια ηεπανάσταση απέναντι στο κεφά-λαιο ξεκίνησε καλοκαίρι και με τονομοσχέδιο για τις εκποιήσεις καιτα μύρια άλλα όσα που έρχονται καιμας πλακώνουν σαν εξελικτικότσουνάμι, η επανάσταση μπορεί ναπεριμένει.Δεν λέω και ποτέ δεν θα το πω: Όσαείπε ο Μαρξ δεν θα τα επαναλάβεικανείς άλλος, και ειδικά όσοι επιτυ-χημένα παπαγαλίζουν αυτά που εί-πε ο Μαρξ. Οι ανάγκες μας σαν λαόςδεν προσιδιάζουν τις ανάγκες μιαςδιεθνούς τάξης που θα βασίζεταιστην επιβολή του διεθνούς νόμου,που θα ενδυναμώνει τους συλλογι-κούς-διεθνικούς θεσμούς, εφόσονούτε καν οι διεθνιστές, αγαπητέΓιαννάκη, δεν συμμετέχουν με θέρ-μη στη σκέψη ότι τα διεθνή συλλο-γικά όργανα θα αποκτήσουν δύνα-μη μεγαλύτερη από τα επιμέρουςκράτη στην επιβολή του νόμουόπως εκείνα ορίζουν, καταδει-

κνύοντας παράλληλα τον «ανθρωπι-στικό ρόλο» και το «εμείς τα σπάμεεσείς μαζεύετε τα σπασμένα» ως τημόνη σταθερά μεταξύ κράτους καιδιεθνισμού. Λιποθύμησα με αυτήτην πρόταση αλλά επανήλθα για νατελειώσω το άρθρο. Η ΕΔΕΚ βλέπειτα ποσοστά της τα πέφτουν, συνέ-δριο φωνάζει ο κόσμος που είναιμπερδεμένος, γιατί του λένε οι κα-λοθελητές ότι η κυβέρνηση την είδεDeveloper και μαζεύει σπίτια έστωκι αν δεν είναι έτσι, και ο Γιαννάκηςψάχνει αμφιθεατρικά και με αγωνίαμια νέα διεθνή ισορροπία. Μα τοπρόβλημα εστιάζεται στην ίδια τηλέξη αμφιθέατρο. Σε ποιους μιλάειπια η ΕΔΕΚ, τι θέλει να πει και πώςτο λέει. Ποια είναι τα επιμέρους μέ-ρη που ακούν;Ο λαός δεν είναι πολιτικός επιστή-μονας, ούτε μέλος πολιτικής νεο-λαίας γαλουχημένων ουρανίσκωνπου ξεστομίζουν πολύπλοκες εκ-φράσεις τις οποίες ερωτεύονται οιφοιτητριούλες, οπότε και τα λόγιαπρέπει να είναι απλά, περιεκτικάκαι με έντονο contemporary άρω-μα. Όταν η κοινωνία που της ζήτη-σες να σηκώσει βάρος και να βάλειπλάτη, αναζητεί λύσεις κι εσύ τηςδίνεις βιβλιογραφικές αναφορές,τότε το πρόβλημα είναι εμφανές κιαν θες το κάνεις δικό σου: Ως πολιτι-κός φορέας που ζει στο σήμερα καιέχει να πει, να προτείνει, για το σή-μερα, για την κοινωνία. Η διεθνήςπολιτική αλλάζει και όταν εμείς, σανγεωγραφικό της μέρος, τη χρει-αστήκαμε εκείνη ή μας αγνόησε ήμας δάνεισε.Εντούτοις όμως, είναι κρίμα να εί-σαι αποκομμένος και απομονωμέ-νος από τις εξελίξεις. Τώρα, πόσοκρίμα είναι να είσαι αποκομμένοςκαι απομονωμένος από την ίδια σουτην κοινωνία, αυτό είναι άλλου Γιαν-νάκη ευαγγέλιο και θα το μάθουμεσε επόμενη διάλεξη, προφανώςστο ίδιο αμφιθέατρο. Μέχρι τότε οάρτος δεν φέρνει θέαμα, ο λαόςδεν κάνει χαρά, τα λιοντάρια γεμί-ζουν τρεχούμενους και ο Καίσαρπάει μόνος να πολεμήσει ανεμόμυ-λους στο βορρά.

tsikalasm@sppmedia.com

«Είναι εγκληματικόνα κλέψεις έναπορτοφόλι, τολ-μηρό να κλέψειςμια περιουσία καιμεγαλειώδες να

κλέψεις ένα στέμμα. Η κατηγο-ρία μειώνεται όσο η ενοχή με-γαλώνει». Αυτό έγγραψε τον 18οαιώνα ο Γερμανός συγγραφέαςτου έργου «Ληστές», ΦρίντριχΣίλερ. Το ανάλογό του στην πε-ρίστασή μας θα ήταν: «Είναι εγ-κληματικό να χρωστάς στηντράπεζα 100.000 ευρώ, τολμηρόνα χρωστάς ένα εκατομμύριοκαι μεγαλειώδες να χρωστάς 6δισ. Η κατηγορία μειώνεται όσοη ενοχή μεγαλώνει». Θυμήθηκατον Σίλερ, όταν ανέγνωσα τογραπτό υπόμνημα του κ. Παν-τελή Λεπτού, ο οποίος και επι-μένει να θυμίζει στον κοσμάκη,που σήμερα τρέμει μπροστάστον κίνδυνο να χάσει το σπίτιτου, ότι είναι ένας από τους 30δανειολήπτες που έχουν φεσώ-σει την Κύπρο με 6 δισ., τα οποίααν επέστρεφαν δεν θα κινδυ-νεύαμε όλοι οι υπόλοιποι να μεί-νουμε ανέστιοι.

Ο κ. Λεπτός ως πρόεδρος τουΣυνδέσμου Επιχειρηματιών Ανά-πτυξης Γης διατυπώνει την εκτί-μηση ότι το πολυσυζητημένονομοσχέδιο «θα οδηγήσει σε μα-ζικές εκποιήσεις ακινήτων, προςόφελος μεγάλων ξένων συμφε-ρόντων». Μα οι ξένοι επενδυτέςγια να έρθουν να πάρουν τα σπί-τια ημών των πληβείων κ. Λεπτέ,θα πρέπει να φέρουν λεφτά γιανα βάλουν στις τράπεζες επειδήακριβώς εσείς οι μεγάλοι δανει-ολήπτες δεν πληρώνετε τα οφει-λόμενά σας των 6 δισ.

Ο κ. Λεπτός αποφεύγει να μαςπει πώς οι δικές του επιχειρήσειςπήραν τα δάνεια των εκατοντά-δων εκατομμυρίων. Με ποιεςεξασφαλίσεις; Αν υπήρξε μέλοςΔ.Σ. τραπεζικού ιδρύματος απότο οποίο λάμβανε δάνεια; Απόπότε τα δάνεια του συγκαταλέ-γονται στα μη εξυπηρετούμενα;Αληθεύει ότι είναι πολύ πριναπό το 2013;

Αν ναι –που έτσι είναι– οι μα-ζικές εκποιήσεις θα έπρεπε πολύπριν φτάσουμε στη σημερινήτραγωδία να είχαν εφαρμοστείεπί των μεγάλων δανειοληπτών.Αντί αυτού, τράπεζες και αρχές,εδώ και δύο σχεδόν χρόνια «τρώ-νε» τα παραμύθια του κάθε Λε-πτού περί Κινέζων, Σεΐχηδωνκαι Μαγυάρων μεγιστάνων πουθα αγόραζαν ακριβά τα ακίνητάτους για να τους ξελασπώσουν.Λες και οι ξένοι λεφτάδες δενξέρουν ότι αν περιμένουν ένα-δυο χρόνια, θα πάρουν αυτά πουθέλουν σε τιμές πολύ πιο κάτωαπό αυτές των παραμυθιών.

Ο κ. Λεπτός υπογραμμίζει επί-σης ότι το συγκεκριμένο νομο-σχέδιο «χρήζει μελέτης από ομά-δα εμπειρογνωμόνων που ναγνωρίζουν τα δεδομένα της κυ-πριακής οικονομίας». Υποθέτου-με ότι εννοεί, όπως τα γνωρίζειο ίδιος, ο οποίος ακριβώς λόγωαυτής του της εμπειρογνωμο-σύνης, έχει μη εξυπηρετούμεναδάνεια εκατοντάδων εκατομμυ-ρίων. Εκτός κι επιδιώκει περαι-τέρω καθυστέρηση, με την ελ-πίδα να σώσει ό,τι σώζεται απότο δικό του φέουδο.

Από τη στιγμή όμως που οιτράπεζες καθυστερούν να βά-λουν χέρι στα μεγάλα φέουδα,η σωτηρία τους θα εξαρτάταιαπό την κρατική βοήθεια (βλ.τελευταίο κρατικό ομόλογο 750εκατ. που πήγε στην ΤράπεζαΚύπρου), η οποία μετακυλύειτελικώς στους ώμους των φο-ρολογουμένων ως δημόσιο χρέ-ος. Δεν ξέρω αν ο κ. Λεπτός είχευπόψη του, το ρηθέν υπό τουκ. Πάγκαλου, «μαζί τα φάγαμε»,όταν στη γραπτή δημόσια πα-ρέμβασή του, κατέληγε προβλέ-ποντας ότι, «ή όλοι θα ξεπερά-σουμε την κρίση ή όλοι θα μεί-νουμε εγκλωβισμένοι σε αυτήν»,η κυπριακή διάλεκτος πάντωςδιαθέτει απάντηση ανάλογη τηςαναιδούς περίστασης: «Απόναντρέπεται ο κόσμος εν δικόςτου»!

Μαζί τα φάγαμε;

ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝΓράφει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ

paraschosa@kathimerini.com.cy

«Μα είσαι σίγουρος ότι σε κατάλαβαν; Μην έχεις έννοια, Μαρίνο. Έβαλαυπέρτιτλους…».

Δυσεπίλυτο νομικό ζήτημα δημιούρ-γησε άθελά του πίθηκος, τραβώνταςφωτογραφία του εαυτού του (selfie).Ο Βρετανός ιδιοκτήτης της φωτο-γραφικής μηχανής και επαγγελματίαςφωτογράφος Ντέιβιντ Σλέιτερ ανα-κάλυψε ότι η εικόνα, την οποία ηδιαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wiki-pedia διέσπειρε ευρύτατα, δεν τουανήκει. Υστερα από τις επανειλημ-μένες εκκλήσεις του κ. Σλέιτερ προςτην ιστοσελίδα να πάψει την ανα-δημοσίευση της φωτογραφίας, η νο-μική υπηρεσία της Wikipedia τούαπήντησε ότι δεν ήταν υποχρεωμένηνα το κάνει, καθώς τα πνευματικάδικαιώματα της εικόνας ανήκουν εξολοκλήρου στον δημιουργό της, τονανώνυμο μαυροκέφαλο μακάκο τηςΙνδονησίας. Το περιστατικό χρονο-λογείται το 2011 και το ταξίδι τουΣλέιτερ στη ζούγκλα της Ινδονησίας.Εκεί, ενώ ο φωτογράφος κατασκή-νωνε σε δύσβατο σημείο, μακάκοςέκλεψε μία από τις ψηφιακές φωτο-γραφικές μηχανές του. Με αυτή, ομακάκος τράβηξε δεκάδες φωτογρα-φίες, οι περισσότερες από αυτές χωρίςνα έχει εστιάσει και με τον φακόστραμμένο στο έδαφος.

Πέντε από τις εικόνες, όμως, ήταναπόλυτα ευκρινείς, ενώ ένα καρέήταν μια τέλεια selfie ενός θηλυκούχαμογελαστού μαυροκέφαλου μα-κάκου, με εξαιρετική οδοντοστοιχία.Ο Βρετανός φωτογράφος εξετάζεισήμερα το ενδεχόμενο να κινηθείδικαστικά κατά της Wikipedia, υπο-

στηρίζοντας ότι η διασπορά της δη-μοφιλούς εικόνας πλήττει το εισόδημάτου. Ο κ. Σλέιτερ είπε στη βρετανικήεφημερίδα Telegraph ότι το ταξίδιστην Ινδονησία του στοίχισε μεγάλοχρηματικό ποσό. «Το ταξίδι μου κό-στισε 2.000 στερλίνες, ενώ ο εξοπλι-σμός μου αξίζει πάνω από 5.000. Ηφωτογραφία είναι δαπανηρό επάγ-γελμα, ενώ τα στελέχη της Wikipediaμου στερούν όσα με κόπο απέκτησα»,λέει ο φωτογράφος.

«Ακατέργαστο διαμάντι»Σε σχόλιό της στη βρετανική εφη-

μερίδα The Guardian, η Σάρα Τζέονγκεξετάζει τους ισχυρισμούς του κ. Σλέι-τερ από ψυχρή, νομική σκοπιά. Επι-λέγοντας να στηρίξει με σκωπτικό

τρόπο τα δίκαια των συμπαθητικώνπρωτευόντων στις Κελέβες, η κ. Τζέ-ονγκ καταρρίπτει το επιχείρημα τουΣλέιτερ περί κυριότητας των εικόνων,υπογραμμίζοντας την αισθητική αρ-τιότητα της φωτογραφίας του μακά-κου. «Η selfie του πιθήκου είναι έναακατέργαστο διαμάντι: ένα εκπλη-κτικό πορτρέτο, τέλεια εστιασμένοκαι στρατηγικά τοποθετημένο, ώστενα καθίσταται εφικτή η σύλληψηενός άτακτου, αλλά αθώου, χαμόγελου.Αν ο θηλυκός μακάκος διέθετε λογα-ριασμό στη φωτογραφική ιστοσελίδαInstagram, θα είχε εξασφαλίσει πολλάεκατομμύρια διαδικτυακούς φίλους»,γράφει η κριτικός του Guardian. «Τογεγονός, όμως, ότι ο πίθηκος δεν θαγίνει διάσημος αποδεικνύει την αδικία

των νόμων περί πνευματικής ιδιο-κτησίας. Η οπισθοδρομική αντιμε-τώπιση των ζώων-δημιουργών απότον νομοθέτη είναι εμφανής και σεάλλες περιπτώσεις. Αναλογιστείτεέναν κόσμο που φέρεται ηθικά σταζώα-καλλιτέχνες του. Οι κινεζικές αρ-κούδες πάντα των ζωολογικών κήπωνθα έπρεπε να υπογράφουν συμβόλαιαεπιτρέποντας τη χρήση των φωτο-γραφιών τους σε αναμνηστικά είδη,ενώ οι φάλαινες θα έπρεπε να εξα-σφαλίζουν δικαιώματα από την ανα-παραγωγή των μοναδικών τους τρα-γουδιών. Ολοι μας θα συμφωνούσαμεάλλωστε ότι μια κοινωνία με περισ-σότερες selfies πιθήκων θα ήτανικανή να οδηγήσει σε έναν καλύτεροκόσμο», καταλήγει η συντάκτις.

Νομικός γρίφος η selfie του πιθήκουΟι selfies του θηλυ-κού μαυροκέφαλουμακάκου στην Ινδο-νησία, μήλον τηςΕριδος μεταξύ Wiki-pedia και Ντ. Σλέι-τερ. Το περιστατικόσυνέβη στη ζούγκλατης Ινδονησίας το2011, όταν ο μακά-κος έκλεψε μία απότις φωτογραφικέςμηχανές του φωτο-γράφου και τράβηξεδεκάδες φωτογρα-φίες. Πέντε από αυ-τές ήταν απολύτωςευκρινείς.

ΚΥΠ

Ε

02-KATHI NEW_Master_cy 14/08/14 16:47 Page 2

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 3Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ ΗΚυριακή 17 Αυγούστου 2014

ΚΥΠ

Ε

Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ

Μεγάλες είναι πλέον οι επιφυλάξειςγια μία κίνηση του Ταγίπ Ερντογάνστο Κυπριακό τους επόμενους μήνεςμετά και την εκλογή του στο ανώτατοαξίωμα της Τουρκίας. Τις προσδοκίεςκαλλιεργούσαν κυρίως οι ΗνωμένεςΠολιτείες, οι οποίες τόνιζαν τουςπροηγούμενους μήνες, πωςσύντομαμετά τη εκλογή του κ. Ερντογάνστην προεδρία θα ακολουθούσεπρωτοβουλία του για λύση του Κυ-πριακού. Οι ελπίδες αυτές εξουδε-τερώνονται, όμως, από τη μακράμάχη για τη διαδοχή του κ. Ερντογάνστην ηγεσία στου κυβερνώντος κόμ-ματος και την πρωθυπουργία τηςΤουρκίας, αλλά και τη μεγάλη αστά-θεια μαστίζει στη Μέση Ανατολήκαι επηρεάζει άμεσα την τουρκικήεξωτερική πολιτική. Στη Λευκωσία,οι συνεργάτες του Προέδρου τηςΔημοκρατίας διαπιστώνουν τηνπολύ ρευστή κατάσταση στην Άγ-κυρα και τονίζουν ότι η μόνη ίσωςθετική παρέμβαση της Τουρκίαςστο Κυπριακό από το φθινόπωροδεν μπορεί παρά να είναι δευτε-ρεύουσας σημασίας. Μία μικρή ου-σιαστική κίνηση που θα καλεί τονΝτερβίς Έρογλου να δεχθεί την πρό-ταση Αναστασιάδη για καταγραφήσυγκλίσεων και αποκλίσεων, ώστε

να μην καταρρεύσει η διαδικασίαλύσης που αυτή τη στιγμή βρίσκεταιστον αναπνευστήρα, με τους ηγέτεςνα μην μπορούν να συμφωνήσουνούτε και σε μικρά Μέτρα Οικοδό-μησης Εμπιστοσύνης. Το βαρύ κλίμαεπιτείνεται και από τη διαπίστωσηότι η ανακάλυψη κοιτασμάτων φυ-σικού αερίου στην ανατολική Με-σόγειο δεν είναι τελικά τόσο ισχυρόκίνητρο για να υποχρεωθεί η Τουρκίανα λύσει το Κυπριακό και να μημείνει εκτός νυμφώνος.

Μάχη για τη διαδοχήΤο ποσοστό του περίπου 52%,

το οποίο επέτρεψε στον Ταγίπ Ερν-τογάν να εκλεγεί Πρόεδρος της Τουρ-κίας από τον πρώτο γύρο, δεν είναι

αρκετό για να ελέγξει χωρίς πρό-βλημα και την πολιτική σκηνή τηςΤουρκίας μετά τη δική του αποχώ-ρηση από την πρωθυπουργία. Ήδηοι δελφίνοι στο κυβερνών κόμμαΔικαιοσύνης και Ανάπτυξης συνω-στίζονται για να διαδεχθούν τονΕρντογάν. Σε αυτούς συγκαταλέ-γονται πρόσωπα όπως ο υπουργόςΕξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου,και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης,Μπουλέντ Αρίτς, που θεωρούνταιάνθρωποι του Ερντογάν. Στην κούρ-σα, όμως, μπαίνει δυναμικά και οαπερχόμενος πρόεδρος, και συνι-δρυτής του ΑKP, Αμπντουλάχ Γκιουλ,ο οποίος δεν μπορεί να διεκδικήσειτώρα ο ίδιος το αξίωμα το προέδρουτου κόμματος. Θα πρέπει να βγειπρώτα βουλευτής και μετά να διεκ-δικήσει την πρωθυπουργία στις βου-λευτικές εκλογές του Ιουνίου 2015.Αυτό, όμως, δεν εμποδίζει τον κ.Γκιουλ να βάλει τώρα τον δικό τουάνθρωπο στην κούρσα, με τη λογικήνα τον αντικαταστήσει αργότερα.Και ήδη γι’ αυτό τονσκοπό ακούγεταιτο όνομα του υπουργού Αλί Μπαμ-πατζάν. Η κινούμενη άμμος θα τα-λανίζει την πολιτική σκηνή της Τουρ-κίας για πολλούς μήνες και το προ-εκλογικό κλίμα δεν θα επιτρέπει ου-σιαστικές κινήσεις και παραχωρήσειςστο Κυπριακό.

Μικρό καλάθι γιακίνηση από Ερντογάν Το Κυπριακό φαίνεται να μην ευνοείται από τις εξελίξειςστην Τουρκία με αποτέλεσμα οι προοπτικές να εξασθενούν

Ψυχρότητα στις σχέσειςΤουρκίας - ΗΠΑΟι Ηνωμένες Πολιτείες ήλπιζανότι η μετακίνηση Ερντογάν στηνΠροεδρία της Δημοκρατίας θαήταν μία ευκαιρία για βελτίωσητων αμερικανοτουρκικών σχέσε-ων, αλλά και για κάποια κίνησηστο Κυπριακό. Για το τελευταίοέδινε διαβεβαιώσεις ο Τούρκοςυπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Ντα-βούτογλου, σε Αμερικανούς συ-νομιλητές του (ανάμεσά τους καιτον Αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν).Η πρώτη συνομιλία, όμως, Ομπάμα– Ερντογάν εδώ και μήνες, ότανο Αμερικανός Πρόεδρος τηλεφώ-νησε στον Τούρκο ηγέτη για τασυγχαρητήρια δεν πήγε καλά. Οκ. Ερντογάν ήταν πολύ αυστηρόςέναντι της αμερικανικής στάσηςστις επιθέσεις κατά της Λωρίδαςτης Γάζας, γεγονός που επιδείνωσεαντί να βελτιώσει την επικοινωνίαμε τον Αμερικανό Πρόεδρο. Επι-πλέον, διπλωματικοί κύκλοι πουμίλησαν στην «Κ» αμφισβήτησαντη σημερινή δυνατότητα των ΗΠΑνα επηρεάσουν καθοριστικά τονκ. Ερντογάν και την τουρκική κυ-βέρνηση. Δεν απέκλεισαν, πάντως,το ενδεχόμενο να κινηθεί δευτε-ρευόντως η Τουρκία για να απο-τρέψει την κατάρρευση της τρέ-χουσας διαδικασίας συνομιλιώνγια το Κυπριακό. Αν τον Σεπτέμ-βριο διαπιστωθεί ότι ο Τ/κ ηγέτηςεξακολουθεί να μη δέχεται τηνπρόταση Αναστασιάδη για κατα-γραφή συγκλίσεων και αποκλί-σεων, εκτιμάται πως η Τουρκίαθα ασκήσει την επιρροή της γιανα μην καταρρεύσει η διαδικασία.Σαφέστατα, πάντως, η λύση τουΚυπριακού δεν είναι στις προτε-ραιότητες της Τουρκίας που έχει

άλλα πολύ πιο πιεστικά προβλή-ματα στη γειτονιά της. Η κατά-σταση στο Ιράκ, οι σχέσεις με τοΙράν, η στάση της Τουρκίας έναντιτου Ισραήλ, η κρίση στη Συρίακαι η ψυχρότητα με τη νέα κυ-βέρνηση της Αιγύπτου δημιουρ-γούν μία εκρηκτική κατάστασηκαι τρομερά προβλήματα που χρή-ζουν άμεσου χειρισμού από τηντουρκική διπλωματία. Στην απρο-θυμία της Άγκυρας να κάνει ου-σιαστικό βήμα στο Κυπριακό έχεισυμβάλει και η προσάρτηση τηςΚριμαίας από τη Ρωσία, γεγονόςπου όπως πιστεύει η Τουρκία δη-μιουργεί όρους ψυχρού πολέμουκαι ενισχύει τον δικό της ρόλοστην περιοχή.

Το φυσικό αέριοΕπιφυλάξεις εκφράζονται επί-

σης και για το αν τελικά το φυσικόαέριο στη λεκάνη της Λεβαντίνηςείναι ισχυρό κίνητρο για να λύσειη Τουρκία το Κυπριακό. Διπλω-ματικοί κύκλοι επεσήμαναν στην«Κ» ότι η Άγκυρα μιλά με τις εται-ρείες που έχουν τα δικαιώματαέρευνας και εκμετάλλευσης τόσοστο Ισραήλ όσο και στην κυπριακήΑΟΖ. Και οι εταιρείες αυτές δια-βεβαιώνουν την τουρκική κυβέρ-νηση ότι θα μπορεί να προμηθευ-τεί αέριο, όπως κι αν έλθουν ταπράγματα στην περιοχή. Δεν μι-λούν για μεταφορά του με αγωγό,κάτι που δεν επηρεάζει το άλυτοκυπριακό, αλλά για χρήση της τε-χνολογίας συμπιεσμένου φυσικούαερίου που αντλείται από την πη-γή, συμπιέζεται και μεταφέρεταιμε πλοίο στο προορισμό του απότα διεθνή ύδατα.

<<<<<<<

Η μακρά μάχη που άρχι-σε για την πρωθυπουργίαστην Τουρκία, η αστά-θεια στην περιοχή, το ου-κρανικό, κι ο παράγονταςΈρογλου χαμηλώνουνσημαντικά τις προσδο-κίες που έτρεφαν Ουά-σιγκτον και Λευκωσία.

Η Λευκωσία θεωρεί πλέον ότι η μόνη ίσως θετική παρέμβαση της Τουρκίας στο Κυπριακό από το φθινόπωρο θα είναινα πειστεί ο Έρογλου να δεχθεί την πρόταση Αναστασιάδη για καταγραφή συγκλίσεων και αποκλίσεων, ώστε να μηνκαταρρεύσει η διαδικασία λύσης.

Η πρώτη συνομιλία Ομπάμα – Ερντογάν, όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος τη-λεφώνησε στον Τούρκο ηγέτη για τα συγχαρητήρια δεν πήγε καλά.

ΑSSO

CIAT

ED P

RESS

03-POLITIKI_Master_cy 14/08/14 16:21 Page 3

4 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Τ Ο Θ Ε Μ Α Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ / Του ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ

Ε ίναι γεγονός πως το νομοθετικό πλαίσιοτης Κύπρου αναφορικά με τις εκποι-ήσεις ενυπόθηκων εξασφαλίσεων νο-

σεί. Είναι αναχρονιστικό, προβληματικό,και ως εκ τούτου προκαλεί στρεβλώσεις.Στρεβλώσεις που είναι εις βάρος του δα-νειστή και κατ’ επέκταση εις βάρος τωνμετόχων και των καταθετών των χρημα-τοπιστωτικών ιδρυμάτων. Προπάντων όμως,οι στρεβλώσεις αυτές είναι και εις βάροςτων δανειοληπτών, οι οποίες τους εγκλω-βίζουν πολλές φορές σε μη βιώσιμα δάνειαμε δυσβάστακτες υποχρεώσεις, στις οποίεςδεν μπορούν να ανταποκριθούν.

Για τους πιο πάνω λόγους, το νομοθετικόμας πλαίσιο για τις εκποιήσεις ενυπόθηκωνεξασφαλίσεων πρέπει να εκσυγχρονιστεί.Θα είναι προς όφελος όλων.

Όμως, θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο,ώστε από τη μία να δίνεται το εργαλείο στιςτράπεζες να διασφαλίζουν το κεφάλαιο πουέχουν δανείσει και να κυνηγούν τους με-γάλους και κακούς δανειολήπτες, αλλά ταυ-τόχρονα από την άλλη να παρέχει ασφα-λιστικές δικλίδες που να παρέχουν προ-στασία στους αδύνατους, στους καλούς καιστους βιώσιμους δανειολήπτες. Είναι απα-ραίτητη προϋπόθεση να βρεθεί μία ισορ-ροπία που να διασφαλίζει τα πιο πάνω,

ώστε το εργαλείο αυτό να χρησιμοποιηθείορθά. Εργαλείο για είσπραξη, και όχι όπλογια επιβολή απαραδέκτων όρων και πρα-κτικών. 

Είναι γεγονός στη χώρα μας πως τα μηεξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονται περίπουστο 50% των συνολικών χορηγήσεων. Δενπάει να πει όμως πως όλα αυτά τα μη εξυ-πηρετούμενα δάνεια είναι και μη βιώσιμα.Πάρα πολλά από αυτά είναι βιώσιμα δάνειακαι με μια σωστή αναδιάρθρωση μπορούννα καταστούν και εξυπηρετούμενα.

Γι’ αυτό επιβάλλεται οι τράπεζες να συμ-μορφωθούν με τον Κώδικα της ΚεντρικήςΤράπεζας για τις αναδιαρθρώσεις δανείωνκαι να τον κάνουν πράξη. Αυτή τη στιγμήπολλά δάνεια κατατάσσονται στα μη εξυ-πηρετούμενα, ενώ με μια σωστή αναδιάρ-θρωση, που θα λαμβάνει υπόψη τα σημερινάδεδομένα του δανειολήπτη και τη σημερινήικανότητα αποπληρωμής, τα δάνεια αυτάμπορούν να γίνουν και πάλι εξυπηρετούμενα.

Ταυτόχρονα με την ψήφιση του νομο-σχεδίου για τις εκποιήσεις ενυπόθηκωνεξασφαλίσεων επιβάλλεται να διορθώσουμεκαι άλλες στρεβλώσεις και αναχρονισμούςπου υπάρχουν στο σύστημα και να το κά-νουμε πιο διαφανές και δικαιότερο για τοδανειολήπτη. Είναι τώρα η κατάλληλη στιγ-

μή να γίνουμε εξίσου και ακόμη πιο αυστηροίμε τις τράπεζες και να αφαιρέσουμε κατα-χρηστικές ρήτρες που επέβαλλαν στις δα-νειακές συμβάσεις και έκαναν τον μικρόδανειολήπτη ακόμα πιο αδύνατο και τη δυ-νατή τράπεζα πανίσχυρη.

Ρήτρες που παρέχουν τη δυνατότηταστις τράπεζες να αναθεωρούν μονομερώςδανειστικά επιτόκια προς τα πάνω πρέπεινα καταργηθούν. Όπως επίσης και ρήτρεςπου δίνουν τη δυνατότητα στις τράπεζεςνα ζητούν πλήρη αποπληρωμή ακόμη καιεξυπηρετούμενων δανείων, παρατραβηγ-μάτων και πιστωτικών καρτών όποια στιγμήθέλουν. Το πλαίσιο για την αφερεγγυότηταπου θα γίνει νόμος, θα παρέχει προστασίατης πρώτης κατοικίας και θα προστατεύει

μικρούς δανειολήπτες. Όλα αυτά με προ-βληματίζουν προσωπικά ως τον ηγέτη τουμεγαλύτερου και κυβερνώντος κόμματος.Από τη μία κατανοώ πως δεν μπορεί ναυπάρξει υγιής οικονομία, χωρίς λειτουργικέςκαι βιώσιμες τράπεζες. Από την άλλη γνω-ρίζω πως δεν μπορούν να υπάρξουν τράπεζεςχωρίς να κινηθεί η πραγματική οικονομία.Μέχρι στιγμής οι περισσότερες προσπάθειεςεπικεντρώνονταν στο να σταθεροποιηθείο τραπεζικός τομέας. Αλλά, πιο σημαντικόείναι να λειτουργήσει η πραγματική οικο-νομία της χώρας, η οποία θα δημιουργήσειθέσεις εργασίας και θα τροφοδοτήσει τηνανάκαμψη. Και σε αυτό το σημείο οφείλουμενα δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις για νατο πετύχουμε.

Κλείνοντας θέλω να αναφερθώ στη γενικήάποψη που επικρατεί πως ο κόσμος, σχεδόνστην ολότητά του, είναι κακοπληρωτής.Όταν παραχωρούνταν τα δάνεια που είναισήμερα μη εξυπηρετούμενα, τα δάνειααυτά ήταν πλήρως εξασφαλισμένα με υπο-θήκες και η οικονομική δυνατότητα τωνδανειοληπτών πολύ διαφορετική. Οι ανα-φορές που γίνονται  είναι ισοπεδωτικές καιπολλές φορές άδικες για τον Κύπριο δανει-ολήπτη. Δεν βρέθηκαν οι δανειολήπτεςμόνο εξ υπαιτιότητάς τους στη δυσάρεστη

θέση που είναι σήμερα. Σίγουρα μεγάλομέρος της αιτίας αποτελεί η οικονομικήύφεση και οι συνέπειες της που συρρίκνω-σαν τα εισοδήματα και που γι’ αυτό δεν ευ-θύνονται οι πολίτες. Αλλά μεγάλη ευθύνηεπίσης έχουν και οι τράπεζες που ενέκριναντα δάνεια αυτά και τα ψηλά δανειστικά επι-τόκια που χρέωναν για χρόνια, όπως καιτα εγκληματικά λάθη των λανθασμένωνεπενδύσεών τους.  Η αδιαφορία που παρα-τηρήθηκε το τελευταίο διάστημα από τιςτράπεζες στην επιτάχυνση των διαδικασιώνγια αναδιαρθρώσεις βιώσιμων δανείων πρέ-πει να τερματιστεί. Εμείς θα προχωρήσουμεμε τη σύνταξη προτάσεων νόμου για κα-τάργηση καταχρηστικών ρητρών από τιςτράπεζες και θα παρέχουμε μεγαλύτερηπροστασία στους μικρούς δανειολήπτες.Και ιδιαίτερα όσον αφορά μικρομεσαίεςεπιχειρήσεις, νοικοκυριά και τους αδύνατουςευρύτερα. Αυτό θα είναι μόνο η αρχή μιαςσυνεχούς προσπάθειας να καταστήσουμετο τραπεζικό μας σύστημα πιο διαφανέςκαι ισορροπημένο. Η εποχή που οι τράπεζεςέκαναν ό,τι ήθελαν εις βάρος των αδύναμωνδανειοληπτών πρέπει και επιβάλλεται νατερματιστεί.

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου είναι πρόεδρος του ΔΗΣΥ.

Απαραίτητη προϋπόθεση να βρεθεί μια ισορροπία<<<<<<<

Το νομοθετικό μας πλαίσιο γιατις εκποιήσεις ενυπόθηκωνεξασφαλίσεων πρέπει να εκ-συγχρονιστεί ώστε να καταστείεργαλείο για είσπραξη, και όχιόπλο για επιβολή απαραδέ-κτων όρων και πρακτικών.

Εκεχειρία καιζυμώσεις γιατις εκποιήσειςΦόβοι για οικονομικό «τσουνάμι» οδηγούνσε πυρετώδεις διαβουλεύσεις προς εξεύρεσησυγκλίσεων ώστε να περάσει το νομοσχέδιο

Της ΜΑΡΙΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ

Τέρμα οι πολυήμερες διακοπές αλλοτινώνεποχών για τους πολιτικούς αρχηγούς αλλάκαι για τα Υπουργεία Οικονομικών και Εσω-τερικών. Ο φόβος των εκποιήσεων ανέστειλετα όποια σχέδιά τους και επέβαλε ολιγοή-μερες διακοπές στο μοντέλο του πάλαι ποτέπετυχημένου διαφημιστικού δολώματοςγια πιστωτικές κάρτες διακοπών «αποδη-μήσασας» εις Κύριον τράπεζας, «μέχρι εδώπιο κάτω»… Το νομοσχέδιο - «δαμόκλειοςσπάθη» και οι φόβοι που αιωρούνται περίοικονομικού «τσουνάμι» σε περίπτωση κα-ταψήφισης φαίνεται να προβληματίζουνσοβαρά κυβέρνηση και αντιπολίτευση, μεαποτέλεσμα να προβάλλει πλέον η τάσηαλλά και η διάθεση, τα δύο μέρη να ταβρουν κάπου στη μέση. Τα κόμματα – πληντου ΔΗΣΥ, που μέχρι πρόσφατα αφόριζαντο νομοσχέδιο ψάχνουν συγκλίσεις, ενώ ηκυβέρνηση δουλεύει πυρετωδώς για ναεπαναδιαπραγματευθεί με την Τρόικα όρουςτου νομοσχεδίου ούτως ώστε να έρθει στοτραπέζι των διαπραγματεύσεων ένα σαφώςβελτιωμένο κείμενο.

Πυρετός διαπραγμάτευσηςΜετά και από το βέτο της Τρόικας στις

εισηγήσεις των κομμάτων, τα Υπουργεία

Οικονομικών και Εσωτερικών μελετούντην εισαγωγή παράλληλων νομοθετημά-των: Πρόκειται για αυτά της ενίσχυσηςτου ρόλου του Συμβούλου Αφερεγγυότητας,της προστασίας κατοικίας μέχρι 350.000ευρώ ώστε να μην εκποιηθεί όταν βρίσκεταισε εξέλιξη διαδικασία διαμεσολάβησηςαπό τον Χρηματοοικονομικό Επίτροποκαι τη θεσμοθέτηση του Κώδικα της Κεν-τρικής Τράπεζας, για τις καθυστερήσειςδανείων. Παράλληλα, ο ΔΗΣΥ αναλαμβάνειτην πρωτοβουλία να καταθέσει πρότασηνόμου σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρεςτων τραπεζών στις τραπεζικές συμβάσεις.Φαίνεται πως θα θέσει μεταξύ άλλων πε-ριορισμό στους τόκους υπερημερίας, ενώ

θα απαγορεύει στην τράπεζα να αλλάζειτο επιτόκιο σε δάνειο που έχει συναφθείκαι να τερματίζει όποτε θέλει τη δανειακήσύμβαση. Κοινό στόχο αποτελεί η εφαρ-μογή παράλληλων νομοθετημάτων πουθα προστατεύουν τον μικρό οφειλέτη απότις κακές πρακτικές των τραπεζών, αλλάπαράλληλα θα δίνουν σ’ αυτές το εργαλείονα κυνηγήσουν τους μεγαλοοφειλέτες.

Εκβιαστικά διλήμματα;Εκφράσεις των κυβερνώντων όπως «πι-

στόλι στον κρόταφο» και «λεφτά μέχριτον Νοέμβρη» είχαν προκαλέσει θυελλώδεις

αντιδράσεις σε κόμματα της αντιπολίτευ-σης που τις ερμήνευαν ως εκβιαστικά δι-λήμματα και αδυναμία της κυβέρνησηςνα διαπραγματευθεί σωστά με την Τρόικα.Ωστόσο, το έγγραφο των «8 όχι» της Τρόι-κας στις απαιτήσεις των κομμάτων βάζειτα τελευταία σε δεύτερες σκέψεις για τοπόσο στενός είναι ο κλοιός των διαπραγ-ματεύσεων. Ηγετικά στελέχη τόσο τουΔΗΚΟ όσο και της ΕΔΕΚ εκτιμούν πως ηαρνητική στάση της Τρόικας οφείλεταιστο γεγονός ότι η ίδια η κυβέρνηση έχεισυμφωνήσει στο συγκεκριμένο πλαίσιοτου νομοσχεδίου, συνεπώς, δεν έχει λόγο

η Τρόικα να προχωρήσει αμέσως σε πα-ραχωρήσεις. Μάλιστα, η ηγεσία του ΔΗΚΟφαίνεται δύσπιστη στο κατά πόσο η κυ-βέρνηση έχει πράγματι προλάβει να κα-ταθέσει τις απόψεις του κόμματος στηνΤρόικα και να λάβει απάντηση σε τόσομικρό χρονικό διάστημα. Ωστόσο, παράτη γενική της δυσπιστία προς την κυβέρ-νηση, οι δημόσιες τοποθετήσεις της ηγε-σίας του ΔΗΚΟ, εσχάτως πόρρω απέχουναπό την αρχική σκληρή της στάση, απο-δεικνύοντας πλέον την ανησυχία της σχε-τικά με τις συνέπειες της πιθανής κατα-ψήφισης του νομοσχεδίου.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, τα βλέμματαόλων εξακολουθούν να παραμένουνκαρφωμένα στον ρυθμιστή τουπαιχνιδιού, Νικόλα Παπαδόπουλο.Και το ερώτημα που εκκρεμεί είναι,αν στο πλαίσιο του νέου αντιμνη-μονιακού του ρόλου, θα προχωρή-σει στην καταψήφιση του νομο-σχεδίου; Αν και οι δηλώσεις τουμέχρι και τη συνεδρία της Βουλής,αυτό προμήνυαν, ο ίδιος πλέον μα-λακώνει τη στάση του. Εξακολουθείμεν να εμμένει στο γεγονός ότι ηψήφιση του νομοσχεδίου ως έχειπροκαλεί περισσότερα προβλήματαπαρά η καταψήφισή του και συνε-χίζει να ασκεί σκληρή κριτική στηνκυβέρνηση. Από την άλλη δε οι τε-λευταίες δηλώσεις του περί εξεύ-ρεσης χρυσής τομής, δείχνουν πωςαφήνει την πόρτα ανοικτή στο εν-δεχόμενο ψήφισής του νομοσχε-δίου με κάποιες τροποποιήσεις.

Έχει ήδη καταθέσει ένα ενιαίο

πλαίσιο αντιμετώπισης της οικο-νομικής κρίσης, εντούτοις θεωρείαπαραίτητο να δεσμεύσει νομικάτην τράπεζα να προχωρήσει στιςαναδιαρθρώσεις δανείων, ενώ οιεκποιήσεις να ισχύουν σε νέα δά-νεια ή στα ήδη αναδιαρθρωμένα.Μεταξύ άλλων, το ΔΗΚΟ φαίνεταινα προσπαθεί να διασφαλίσει όχιμόνο την προστασία της κύριαςκατοικίας, αλλά και της επιχειρη-ματικής δραστηριότητας του πο-λίτη. Πλέον η ηγεσία του κόμματοςπροσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή.Δηλαδή, να εγκρίνει ένα βελτιωμένονομοσχέδιο, ούτως ώστε και ναφανεί αξιόπιστη η Κύπρος προςτις δεσμεύσεις έναντι των δανει-στών της, αλλά παράλληλα η ηγεσίατου ΔΗΚΟ, να εγκαθιδρυθεί σταμάτια του κόσμου ως ο κύριος διεκ-δικητικός παίκτης του πολιτικούπαιχνιδιού. Η άτεγκτη μέχρι πρό-τινος ΕΔΕΚ φαίνεται πλέον να προ-

σπαθεί να βρει τις ελάχιστες κοινέςσυγκλίσεις οι οποίες θα έχουν ωςπροϋπόθεση το δίκτυ προστασίας

στους μικρούς οφειλέτες. Το σο-σιαλιστικό κίνημα, αντιλαμβάνεταιπως η αρχική πρόταση που είχε

καταθέσει από κοινού με το ΑΚΕΛγια την πρώτη κατοικία, δεν αρκείκαι προσπαθεί να απεγκλωβιστείαπό το «απορριπτικό δίχτυ» τουκόμματος της αριστεράς και τηνσυνταύτισης της με την Εζεκία Πα-παϊωάννου. Η ΕΔΕΚ, στην προσπά-θεια εξεύρεσης κοινών συγκλίσεων,επιδιώκει διόρθωση των στρεβλώ-σεων στις πρακτικές των τραπεζώνκαι τη ρύθμιση διά νομικού πλαι-σίου της προστασίας των μικρώνοφειλετών από τις κακές πρακτικέςτων τραπεζών.

Τη διαφωνία ως προς τη φιλο-σοφία και την ουσία του περιεχο-μένου του μνημονίου τόνιζε απότην αρχή το ΑΚΕΛ. Ήδη προσπαθείνα δεσμεύσει την ΕΔΕΚ, για τηνψήφιση της πρότασης νόμου γιατην κύρια κατοικία, ενώ συνεχίζειτον σκληρό πολιτικό λόγο απέναντιστην κυβέρνηση και την πολιτικήτης. Το ενδεχόμενο ενός «ηχηρού

όχι» της Βουλής για το νομοσχέδιο,θα μπορούσε να απεγκλωβίσει τοΑΚΕΛ από την πολιτική απομόνωσητην οποία διέρχεται και να ανοίξειδιόδους για νέες κοινοβουλευτικέςσυμμαχίες. Από την άλλη, το εν-δεχόμενο έγκρισης ενός τροποποι-ημένου νομοσχεδίου από τη ση-μαντική πλειοψηφία της Βουλήςκαι καταψήφισής του από το ΑΚΕΛόχι μόνο δεν θα άρει την απομό-νωση του κόμματος αλλά θα τουεπιδαψιλεύσει και «στέφανον απορ-ριπτισμού», που για την Εζεκία Πα-παϊωάννου σίγουρα δεν είναι επι-θυμητός «τίτλος», καθώς θα στε-νέψουν περισσότερο τα περάσματαστο πολιτικό τοπίο. Εκτός και αντο κόμμα, διαβλέποντας το ενδε-χόμενο της απομόνωσής του, τηνυστάτη προχωρήσει εν τέλει σε δι-κές του συμβατές τροποποιήσειςκαι προτάσεις που θα το βάλουνξανά στο πολιτικό παιχνίδι.

Οι ρυθμιστές, οι προβληματισμένοι και οι απορριπτικοί

Το ενδεχόμενο έγκρισης ενός τροποποιημένου νομοσχεδίου από τη σημαν-τική πλειοψηφία της Βουλής και καταψήφισής του από το ΑΚΕΛ όχι μόνο δενθα άρει την απομόνωση του κόμματος αλλά θα του επιδαψιλεύσει και «στέφα-νον απορριπτισμού».

<<<<<<<

Κοινό στόχο αποτελεί η εφαρ-μογή παράλληλων νομοθετη-μάτων που θα προστατεύουντον μικρό οφειλέτη από τις κα-κές πρακτικές των τραπεζών,αλλά παράλληλα θα δίνουν σ’αυτές το εργαλείο να κυνηγή-σουν τους μεγαλοοφειλέτες.

Οι φόβοι κατάρρευσης της κυπριακής οικονομίας τόσο με την έγκριση του νομοσχεδίου ως έχει, όσο και με την καταψήφισή του κινητοποι-ούν την κυβέρνηση να βρει μία φόρμουλα κοινά αποδεκτή και τα κόμματα να καταλήξουν σε ελάχιστες κοινές συγκλίσεις ούτως ώστε να περά-σει το επίμαχο νομοσχέδιο.

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

04 - POLITIKI_Master_cy 14/08/14 17:16 Page 4

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ ΗΚυριακή 17 Αυγούστου 2014

Της ΜΑΡΙΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ

Την ισορροπία του τρόμου που κυ-ριάρχησε το τελευταίο διάστημαστο πολιτικό σκηνικό του τόπουκαι οδηγούσε σε αδιέξοδο τις δια-βουλεύσεις μεταξύ κυβέρνησηςκαι κομμάτων, ανέλαβε να άρει οΔΗΣΥ διά του πολιτικού του αρχη-γού. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου αντιλαμ-βανόμενος πως δεν υπάρχουν πλέ-ον περιθώρια αναβλητικότητας,αφού η καταψήφιση του νομοσχε-δίου βρίσκεται προ των πυλών,ανασκουμπώθηκε κι ανέλαβε δρά-ση. Μάλιστα, οι γνωρίζοντες χα-ρακτηρίζουν ως πυρετώδεις τιςπροσπάθειες του διαμεσολαβητήΑβέρωφ, προς εξεύρεση της χρυσήςτομής που θα οδηγήσει και στηνέγκριση του νομοσχεδίου.

Αμήχανος ο ΔΗΣΥΤο κεφάλαιο εκποιήσεις με τις

συνεπακόλουθες πολιτικές θύελλεςπου ξεσήκωσε προκάλεσε αρχικάέντονη αμηχανία στο εσωτερικότου ΔΗΣΥ. Από τη μία γιατί το νο-μοσχέδιο θα έπρεπε με κάθε τρόπονα περάσει, αφού αποτελεί προ-ϋπόθεση για την επόμενη δόση.Από την άλλη, γιατί οι παραλείψειςτου νομοσχεδίου σε θέματα πουαφορούν την προστασία των μι-κρών οφειλετών και η απουσίαενός νομικά κατοχυρωμένου δι-χτύου προστασίας, δεν έπειθανούτε το ίδιο το κυβερνών κόμμαγια την ψήφισή του. Μάλιστα, οΔΗΣΥ, σε μία προσπάθεια να απεγ-κλωβιστεί από το δίχτυ του μνη-

μονιακού οπαδού αλλά και να απο-φύγει την πολιτική απομόνωση,κράτησε σχετικές αποστάσεις απότο Προεδρικό, έκτισε ένα σκληρόπολιτικό λόγο εναντίον των τρα-πεζών, ενώ παράλληλα τόνιζε τηνπροσήλωση του κόμματος στηνπροστασία των αδυνάτων και τηνανάγκη τιμωρίας των μεγαλοοφει-λετών.

Εντούτοις, η αδυναμία της κυ-βέρνησης να πείσει τα άλλα κοι-νοβουλευτικά κόμματα για έγκρισητου νομοσχεδίου και το βέτο τηςΤρόικας στις διεκδικήσεις των κομ-μάτων ανάγκασαν τον Πρόεδροτου ΔΗΣΥ να αλλάξει πλεύση, νααναλάβει πρωτοβουλίες συγκλίσεωνούτως ώστε να αποφευχθεί, με τηναπόρριψη του νομοσχεδίου, το εν-

δεχόμενο της οικονομικής κατάρ-ρευσης.

Προς αναζήτηση συμμάχωνΣε αγώνα δρόμου έχει αποδυθεί

από την προηγούμενη βδομάδα ηΠινδάρου, ούτως ώστε να πείσειαπό τη μία τα κόμματα να καταλή-ξουν σε συγκλίσεις και από τηνάλλη, την κυβέρνηση να φέρει βελ-τιωμένους όρους τους οποίους θαδεχτεί να ψηφίσει και η πλειοψηφίατης Βουλής. Σ’ αυτό το πλαίσιο, οπρόεδρος του ΔΗΣΥ, προσπαθεί ναανακόψει και την άτεγκτη στάσηπου ακολουθεί ο Νικόλας Παπαδό-πουλος το τελευταίο διάστημα. Τοσοβαρό ενδεχόμενο καταψήφισηςτου νομοσχεδίου από τον άλλοτεσύμμαχό του στην εφαρμογή τωνμνημονιακών υποχρεώσεων οδή-γησε τον Αβέρωφ Νεοφύτου σε συ-νεχείς διαβουλεύσεις και διαπραγ-ματεύσεις κατά τη διάρκεια της κοι-νής συνεδρίας των Επιτροπών Οι-κονομικών και Εσωτερικών της Βου-λής την περασμένη Τρίτη. Ο ΑβέρωφΝεοφύτου προσπαθεί να βρει συγ-κλίσεις στις πρόνοιες που επιζητά

ο Νικόλας Παπαδόπουλος για ναψηφίσει το νομοσχέδιο. Για τονλόγο αυτό πραγματοποίησε μία άτυ-πη, εντός Βουλής, συνεδρία με τουςυπουργούς Οικονομικών και Εσω-τερικών και τη διοικήτρια της Κεν-τρικής Τράπεζας ώστε να τους πιέσεινα αναζητήσουν και να βρουν τηνκατά το δυνατό ιδανικότερη φόρ-μουλα, η οποία θα πείσει το ΔΗΚΟνα τους στηρίξει.

Όλοι κερδισμένοιΑν και η ψήφος του κεντρώου

κόμματος δεν είναι δεδομένη, τοενδεχόμενο επίτευξης συγκλίσεωνκαι έγκρισης του νομοσχεδίου φαί-νεται να ευνοεί και τα δύο μέρη.Από την πλευρά του Νικόλα Πα-παδόπουλου η έγκριση ενός βελ-τιωμένου νομοσχεδίου θα οδηγήσειστην εγκαθίδρυσή του νέου ρόλουτον οποίο έχει επιλέξει, αυτόν τουδιεκδικητή καλύτερων μνημονια-κών όρων. Με αυτό τον τρόπο μά-λιστα, θα αποφεύγει τις εσωκομ-ματικές συγκρούσεις για λίγο, αφούμεγάλη μερίδα των στελεχών τουδιαφωνούν έντονα με την πολιτικήπου ασκεί το τελευταίο διάστημα.Από την άλλη, ο Αβέρωφ Νεοφύτουεπιτυγχάνει τον κύριο στόχο τουπου είναι η έγκριση του κυβερνη-τικού νομοσχεδίου. Έτσι, αποφεύ-γει την πολιτική απομόνωση σεπερίπτωση που το νομοσχέδιο πα-ρουσιαζόταν ενώπιον της Βουλήςχωρίς τροποποιήσεις και διατηρείπρος το παρόν ανοικτή την πόρτασυνεργασίας –σε κοινοβουλευτικόπάντα επίπεδο– με το ΔΗΚΟ.

Παίρνει πάνω του τις εκποιήσεις ο ΑβέρωφΣε ρόλο διαμεσολαβητή μπαίνει πλέον ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ ούτως ώστε να επιτύχει συγκλίσεις για την έγκριση του νομοσχεδίου

<<<<<<<

Το φίδι από την τρύπακαλείται να βγάλει η ηγε-σία της Πινδάρου, αφούμέχρι στιγμής το νομο-σχέδιο για τις εκποιήσειςως έχει, καταψηφίζεται.

<<<<<<<

Ο ηγέτης του κυβερνών-τος κόμματος, μετά απόμία περίοδο πολιτικήςαμηχανίας βγαίνει στοπροσκήνιο ώστε ναβρεθεί η χρυσή τομή γιαέγκριση του νομοσχεδίου.

Η πολιτική κρίση η οποία ελλο-χεύει, φαίνεται να σβήνει με τοενδεχόμενο έγκρισης ενός βελ-τιωμένου νομοσχεδίου. Ωστόσο,το κεφάλαιο εκποιήσεις κατάφερενα φέρει για άλλη μία φορά στοπροσκήνιο διάσταση μεταξύ Πιν-δάρου και Προεδρικού.

Η εύφλεκτη ύλη που προμήνυεέκρηξη μεταξύ κυβέρνησης καικόμματος ήταν το νομοσχέδιοόπως αρχικά παρουσιάστηκε μεεμφανή κενά και παραλήψεις,ενώ η τακτική της κυβέρνησηςνα φέρνει στο «παρά πέντε» αμ-φιλεγόμενα νομοσχέδια προς έγ-κριση, συνοδεύοντάς τα με εκ-βιαστικά διλήμματα, ήταν η σπίθαπου πυροδότησε την προστριβή,τα οποία προκάλεσαν, εκτός απότην αντίδραση των άλλων κομ-μάτων της αντιπολίτευσης καιαντιδράσεις μέσα στις τάξεις του

ίδιου του κυβερνώντος κόμματος.Εσωκομματικοί κύκλοι σημει-ώνουν πως οι έχοντες την εξου-σία, μετά και από τα θλιβερά απο-τελέσματα του κουρέματος, θαέπρεπε να είναι πιο προετοιμα-σμένοι, ιδιαίτερα όταν πρόκειταινα φέρουν προς έγκριση τόσοσοβαρά θέματα όπως το θέμα τωνιδιωτικοποιήσεων ή των εκποι-ήσεων. Δικαιολογούν ακόμα, τιςφωνές τις αντιπολίτευσης σχετικάμε τους ελλιπείς χειρισμούς τηςηγεσίας της Κεντρικής Τράπεζας,στο θέμα της αναδιάρθρωσης δα-νείων. Πολιτικοί κύκλοι πάντως,εκτιμούν πως αν η πολιτική θύελ-λα αποφευχθεί με την έγκρισητου νομοσχεδίου από τη Βουλή,αυτό δεν θα οφείλεται στις πο-λιτικές του Προεδρικού αλλά στιςσκληρές διαπραγματεύσεις τηςΠινδάρου.

Διάσταση μεταξύΠινδάρου-Προεδρικού

Από την Πινδάρου και όχι μόνο από τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ διαμηνύεταιπρος την κυβέρνηση ότι όταν παρουσιάζει ενώπιον της Βουλής προς έγκρι-ση νομοσχέδια τόσο σοβαρά όπως, οι εκποιήσεις ή οι ιδιωτικοποιήσεις,πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη.

Καθήμενος στη γωνία, δίκην ακρογωνιαίου λίθου, ο Αβέρωφ Νεοφύτου παρακολουθούσε τις διεργασίες στην κοινήσυνεδρία των Επιτροπών Οικονομικών και Εσωτερικών και στη συνέχεια συγκάλεσε άτυπη σύσκεψη με τους Χάρη Γε-ωργιάδη, Σωκράτη Χάσικο και Χρυστάλλα Γιωρκάτζη…

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

05-POLITIKI_Master_cy 14/08/14 18:34 Page 5

6 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

ΑΡΘΡΟ / Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΙΣ

Η ευαίσθητη και περίπλοκησχέση με την Αλβανία πρό-σφατα απέκτησε και κοινο-

τική διάσταση. Η Αθήνα συναίνεσεστη χορήγηση καθεστώτος υπο-ψήφιας προς ένταξη χώρας στο τε-λευταίο επί ελληνικής προεδρίαςΣυμβούλιο Γενικών Υποθέσεων,που συνεδρίασε υπό την προεδρίατου Ευάγγελου Βενιζέλου. Ο αντι-πρόεδρος της κυβέρνησης υπο-γράμμισε ότι η συγκεκριμένη εξέ-λιξη σταθεροποιεί τα Δυτικά Βαλ-κάνια και προωθεί τις διμερείςσχέσεις Ελλάδας - Αλβανίας, προ-σθέτοντας πως τα Τίρανα αντι-λαμβάνονται πόσο μεγάλη ήτανη συμβολή της ελληνικής προ-εδρίας στην έναρξη της ενταξιακήςτους πορείας. Αν με τη συμπερι-φορά τους δείξουν ότι δεν το αν-τιλαμβάνονται, δεν πρέπει να θε-ωρούν ως δεδομένη τη στήριξήτους από την Αθήνα στους κόλπουςτης Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η επιδίωξη ανταλλαγμάτων απο-

τελεί βασική παράμετρο των διε-θνών σχέσεων. Υπό αυτό το πρίσμα,όταν μια χώρα προβαίνει σε κίνησηπου ωφελεί μια άλλη, είναι λογικό,αν όχι επιβεβλημένο, να προσβλέπεικαι σε δικά της κέρδη, άμεσα ή έμ-μεσα, βραχυπρόθεσμα ή μακρο-πρόθεσμα. Μπορεί να μην το ανα-κοινώνει δημόσια, αλλά συνήθωςτο πράττει παρασκηνιακά.

Εχουμε πολλάκις δεχθεί πιέσειςαπό ισχυρότερες χώρες και έχουμεπροβεί σε παραχωρήσεις, ακόμηκαι προς συμμάχους και εταίρους.Καλό είναι, λοιπόν, να είμαστε πιοισορροπημένοι και στις δικές μαςσχέσεις με «μικρότερες» χώρες. Δενπρόκειται περί απειλής. Είναι απλάμια λογική προσέγγιση. Στο πλαίσιοτων ελληνοαλβανικών σχέσεων εί-χαμε κάθε δικαίωμα να ζητήσουμετον τερματισμό των προκλητικώνπαλινδρομήσεων σε ό,τι αφορά τηνοριοθέτηση της Αποκλειστικής Οι-κονομικής Ζώνης και να πιέσουμενα τεθεί σε ισχύ η νομικά κατοχυ-

ρωμένη και πλήρως συμβατή με τοΔίκαιο της Θάλασσας συμφωνίαπου υπεγράφη το 2009. Η αίσθησηπου υπάρχει είναι πως η ξαφνικήυπαναχώρηση της Αλβανίας απότη συμφωνία με την Ελλάδα οφει-λόταν πρωτίστως στην Τουρκία, ηοποία έκρινε ότι αποτελούσε αρ-νητικό προηγούμενο για την ίδια.Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζω-νών μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίαςέγινε με βάση την αρχή της «μέσηςγραμμής» που αντίκειται στα συμ-φέροντα της Αγκυρας και έτσι ητελευταία πίεσε τα Τίρανα να μηνεφαρμόσουν τη συμφωνία. Σε αυτότο σκηνικό η Αθήνα συναινεί στηνπαροχή του καθεστώτος υποψήφιαςπρος ένταξη χώρας στην Αλβανίαχωρίς καμία διασφάλιση σε ό,τιαφορά την ΑΟΖ. Ακόμη και οι πιοαυστηροί επικριτές του αντιπρο-έδρου της κυβέρνησης αναγνωρί-ζουν την ευφυΐα και τη νομική τουεπάρκεια. Επιπροσθέτως, σοβαροίδιπλωμάτες σημειώνουν ότι μελετά

εξαντλητικά κάθε λεπτομέρεια όλωντων θεμάτων. Υπό αυτό το πρίσμααδυνατώ να κατανοήσω τον εκ μέ-ρους του χειρισμό του θέματος.Ισως το σκεπτικό του ήταν να δε-λεάσει την αλβανική πλευρά. Αυτήείναι μια ανάγνωση της δήλωσήςτου ότι η Ελλάδα «στέλνει ένα μή-νυμα φιλίας, συνεργασίας προς τηνΑλβανία, προς την αλβανική κυ-βέρνηση, προς το αλβανικό πολιτικόσύστημα και είμαστε βέβαιοι ότι οιΑλβανοί φίλοι μας καταλαβαίνουνπως υπάρχει ένα πλαίσιο αναφοράς,θεσμικό και πολιτικό», και παράλ-ληλα της επισήμανσής του πως ανα-φέρεται στον σεβασμό του ευρω-παϊκού κεκτημένου, του δικαίουτης θάλασσας και των αρχών καλήςγειτονίας, και πως «αυτό είναι τοκοινό μήνυμα και της Κομισιόν καιτων 28 μελών της Ε.Ε.».

Ελπίζεται ότι η Αθήνα θα αξιο-ποιήσει τη μακρά διαδικασία έν-ταξης, η οποία μπορεί να επιμη-κυνθεί πολύ, πάρα πολύ, ακόμη

και να μην ολοκληρωθεί ποτέ. Σεκάθε περίπτωση, το μπαλάκι βρί-σκεται στο γήπεδο της γειτονικήςχώρας. Ο πρωθυπουργός Εντι Ράμαμπορεί να σταματήσει τη διγλωσσίακαι να υπηρετήσει το συμφέροντης χώρας του εμβαθύνοντας τιςσχέσεις με την Ελλάδα και επιτα-χύνοντας τη διαδικασία ένταξηςτης Αλβανίας στην Ε.Ε. ή μπορείνα συνεχίσει στον δρόμο του πα-ραλογισμού και της άσκησης διώ-ξεων για δήθεν παρανομίες στιςδιαπραγματεύσεις με την ελληνικήπλευρά το 2009 και να ζητεί ακόμηκαι τη φυλάκιση των «προδοτών»που υπέγραψαν «συμφωνίες με ξέ-νες χώρες για την εν μέρει ή πλήρηπαράδοση εδαφών».

Από την πλευρά της, η Αθήναοφείλει να διαμηνύσει ευθέως σταΤίρανα ότι σε μείζονα ζητήματα,όπως είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖκαι η διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε.,η μεταξύ μας σχέση δεν μπορεί πα-ρά να είναι αμφίδρομη.

Η ένταξη της Αλβανίας στην Ε.Ε. και η ΑΟΖ

Συνέντευξη στονΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ

Μία πολύ καλή ευκαιρία για εμβάθυν-ση της συνεργασίας στον τομέα τηςενέργειας θεωρεί το Ισραήλ τυχόνανάθεση στην ισραηλινή εταιρείαDelek του έργου προμήθειας τηςΑΗΚ με φυσικό αέριο για ηλεκτρο-παραγωγή στο πλαίσιο της ενδιά-μεσης λύσης. Σε συνέντευξή τουστην «Κ», ο πρέσβης του Ισραήλστην Κύπρο, Μάικλ Χαράρι, αναφέρειότι έχει και πολιτική σημασία το ανη ισραηλινή εταιρεία θα κερδίσειτο έργο, εφόσον βέβαια έχει χαμη-λότερη τιμή από τις άλλες τρεις πουέχουν κάνει προσφορές για την εν-διάμεση. Ο κ. Χαράρι τονίζει ότι τοΙσραήλ και η Κύπρος θα πρέπει ναείναι ανοικτές και για άλλες λύσεις,εκτός του χερσαίου τερματικού υγρο-ποίησης, εφόσον αυτές είναι διαθέ-σεις. Θεωρεί τέλος αναπόφευκτη τησυνεργασία των χωρών της περιοχήςστο θέμα της εκμετάλλευσης τουφυσικού αερίου, αφού μια σύμπραξηαυτού του είδους θα έχει κέρδη γιαόλους τους εμπλεκόμενους.–Επηρέασε η κατάσταση στη Γά-ζα, οι πολεμικές επιχειρήσεις,καθοιονδήποτε τρόπο τις σχέσειςτου Ισραήλ με την Κύπρο;

–Το αντίθετο. Απεδείχθη ότι οισχέσεις μας είναι πολύ σημαντικέςκαι για τις δύο χώρες, υπάρχει πολύκαλύτερη και κοινή αντίληψη γιατο πού βρισκόμαστε και τι σημαίνειη σχέση αυτή. Αν επηρέασε κάπουη κατάσταση στη Γάζα ήταν στοότι έδωσε μεγαλύτερο βάθος στησχέση μας, κατέστησε πολύ πιο κα-θαρή τη σημασία της.–Πιστεύετε ότι η Γάζα δεν επη-ρέασε τις σχέσεις Ισραήλ – Κύ-πρου, διότι υπήρξε η επαναπρο-σέγγιση τα προηγούμενα χρόνιαμε κίνητρο τη συνεργασία γιατην ενέργεια;

–Η επαναπροσέγγιση, όπως τηναναφέρατε, μας επιτρέπει πλέον ναακούμε και να προσέχουμε ο έναςτις θέσεις του άλλου. Στο παρελθόνδεν ήταν έτσι τα πράγματα. Η επα-ναπροσέγγιση μας έδωσε την ευ-καιρία να καταλάβουμε ο ένας τονάλλο πολύ καλύτερα, να γνωριστού-με καλύτερα. Τα τελευταία χρόνιακι εγώ ο ίδιος εστίασα την προσοχήκαι ενέργειά μου σε θέματα εκπαί-δευσης και κουλτούρας, που βοη-θούν την αλληλογνωριμία και αλ-ληλοκατανόηση. Οι σχέσεις μπο-ρούν να βελτιωθούν ακόμα περισ-σότερο εφόσον συνεχίσουμε να συ-ζητούμε και να επικοινωνούμε ου-σιαστικά για μια σειρά θεμάτων,μεταξύ των οποίων φυσικά και ηενέργεια. Είμαι αισιόδοξος, επομέ-νως, για το μέλλον των σχέσεωντων δύο χωρών μας. Καταλαβαί-

νουμε τώρα ο ένας τον άλλον κα-λύτερα και αντιλαμβανόμαστε κα-λύτερα τις ανάγκες της περιοχήςμας. Άλλωστε πρέπει να συνεργα-στούμε, με τον έναν ή τον άλλοντρόπο.–Τι εννοείται ότι πρέπει να συ-νεργαστούμε με τον έναν ή τονάλλον τρόπο;

–Η γεωγραφική εγγύτητα μαςυποχρεώνει να εξετάσουμε και ναυλοποιήσουμε μια μεταξύ μας συ-νεργασία. Και χρησιμοποιώ το ρήμα«υποχρεώνει» με τη θετική έννοια.Πριν από δέκα χρόνια, δεν ήμαστανσε θέση να εκτιμήσουμε και να αξιο-λογήσουμε ορθά αυτή τη γεωγρα-φική εγγύτητα. Δεν υπήρχε κάτιπου να μας υποχρέωνε να αξιοποι-ήσουμε το πόσο κοντά γεωγραφικάβρίσκονται οι χώρες μας. Να σαςδώσω κι ένα παράδειγμα του τι εννοώ«συνεργασία με τον έναν ή τον άλλοτρόπο». Στον μειοδοτικό διαγωνισμόγια την «ενδιάμεση λύση» (σ.σ. προ-μήθεια φυσικού αερίου από τρίτηπηγή για σκοπούς ηλεκτροδότησης)συμμετέχουν τέσσερις εταιρείες ημία εκ των οποίων είναι ισραηλινή(σ.σ. Delek). Πρόκειται για μειοδοτικόδιαγωνισμό και είναι στην απόλυτηευχέρεια του κράτους να αποφασίσειποιος θα κερδίσει τον διαγωνισμό.Αλλά έχει και πολιτική σημασία αντο έργο κατακυρωθεί στην ισραηλινή

εταιρεία, υπό την προϋπόθεση ότιθα πείσει πως μπορεί να φέρει αέριοσε καλύτερη τιμή από τους αντα-γωνιστές της. Αν προχωρήσει η υπό-θεση τότε θα είναι μια καλή ευκαιρίασυνεργασίας. Αν δεν προχωρήσει,πάλι εντάξει, και θα βρούμε κάτιδιαφορετικό για να δέσουμε τη συ-νεργασία. Αλλά ας αφήσουμε τηνενέργεια που έχει σαφή πολιτικήσπουδαιότητα, εκτός της οικονομι-κής. Ας δούμε τον τομέα υδάτων.Αυτή τη στιγμή αρκετές ισραηλινέςεταιρείες του τομέα δραστηριοποι-ούνται στην Κύπρο, σε αφαλατώσειςκαι άλλα έργα. Και η συνεργασίααυτή δεν έχει πολιτική σημασία,αλλά δεν παύει να είναι πολύ ση-μαντική.–Όλη αυτή η προοπτική συνερ-γασίας δίνει έναυσμα σε πολλούςΚύπριους να θεωρούν ότι το Ισ-ραήλ θα μπορούσε να προμηθεύ-σει φυσικό αέριο για να καταστείδυνατή η λειτουργία ενός χερ-σαίου τερματικού στο Βασιλικό.Θα μπορούσε μια συμφωνία γιααέριο στο πλαίσιο της ενδιάμεσηςλύσης, να διευκολύνει και τοέργο του χερσαίου τερματικούστην Κύπρο;

–Κάθε μορφή συνεργασίας συμ-βάλλει στην επέκταση της συνερ-γασίας μεταξύ των δύο μερών. Ανείναι επιτυχής βοηθά στο να εδραι-

ωθεί εμπιστοσύνη και προχωρήσειη συνεργασία και σε άλλους τομείς.Η υπόθεση του φυσικού αερίουείναι τεράστια. Στο Ισραήλ αντιμε-τωπίζουμε το θέμα του φυσικού αε-ρίου ως εξής: Δεν βάζουμε όλα μαςτα αβγά σε ένα καλάθι, δίνουμε έμ-φαση στα εμπορικά κριτήρια, ενώαναγνωρίζουμε ότι υπάρχει και τοπολιτικό στοιχείο. Η κυβέρνησηδεν μπορεί αυτή τη στιγμή να κρίνειαν ένα χερσαίο τερματικό είναι ηκαλύτερη δυνατή λύση για την εκ-μετάλλευση του ισραηλινού φυσικούαερίου. Πιστεύω ότι πρέπει να κά-νουμε υπομονή διότι το ζήτημα τηςεκμετάλλευσης του αερίου είναισυνδυασμός πολλών πραγμάτων.Πιστεύω επίσης ότι θα πρέπει ναείμαστε αρκετά ανοιχτοί και για άλ-λες λύσεις, στο πλαίσιο της συνερ-γασίας, που θα είναι ενδεχομένωςδιαθέσιμες.–Μπορούν οι κυβερνήσεις ναεπηρεάσουν ή ακόμα και να αλ-λάξουν αποφάσεις που λαμβά-νουν οι εταιρείες με καθαρά εμ-πορικά κριτήρια;

–Οι εταιρείες λαμβάνουν πολύπροσεκτικά υπόψη τις ιδέες και τιςσκέψεις των κυβερνήσεών τους.Στο κάτω-κάτω της γραφής οι κυ-βερνήσεις διαδραματίζουν πολύσημαντικό ρόλο και λαμβάνουν απο-φάσεις που επηρεάζουν τη λειτουρ-

γία των εταιρειών. Επομένως, οιεταιρείες ακούν τις κυβερνήσεις,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφω-νούν με οποιαδήποτε κυβερνητικήαπόφαση. Ο συνδυασμός της εμ-πορικότητας και της πολιτικής πτυ-χής είναι μια κατάσταση από τηνοποία βγαίνουν όλοι κερδισμένοι.–Άρα η κίνηση της κοινοπραξίαςτου «Λεβιάθαν» αλλά και του «Τα-μάρ» να υπογράψουν μνημόνιοσυναντίληψης και επιστολή προ-θέσεων με δύο χερσαία τερματικάυγροποίησης φυσικού αερίουστην Αίγυπτο είχε και τις ευλογίεςτης ισραηλινής κυβέρνησης;

–Ένα μνημόνιο συναντίληψης,μια επιστολή προθέσεων είναι πολύσημαντικό βήμα σε κάθε διαπραγ-μάτευση. Αυτό, όμως, δεν σημαίνειότι με την υπογραφή των ανωτέρωολοκληρώνεται μία συμφωνία, γί-νεται ένα βήμα. Οι εταιρείες Delekκαι Noble Energy έχουν υπογράψειμνημόνιο συναντίληψης και με τηνκυπριακή κυβέρνηση για το τερμα-τικό στο Βασιλικό. Πιστεύω ότι όλοικαι οι εταιρείες φυσικά θα πρέπεινα είναι σε θέση να εκμεταλλεύονταιτις καλύτερες δυνατές επιλογές. Θαπρέπει να ανοίγουν όσο περισσό-τερα παράθυρα ευκαιρίας γίνεται,για να έχουν τη δυνατότητα να κρί-νουν ποιο είναι το καλύτερο, το πιοσυμφέρον.

–Έχει ειπωθεί και δημοσίως καιδεν έχει διαψευσθεί ότι οι Ηνω-μένες Πολιτείες θα ήθελαν οιενεργειακές χώρες της ανατολι-κής Μεσογείου, το Ισραήλ, η Κύ-προς, ο Λίβανος και η Αίγυπτοςνα συνεργαστούν και να εξάγουναπό κοινού φυσικό αέριο στηνΕυρώπη ή και σε άλλες αγορές.Εσείς πώς βλέπετε αυτή την προ-οπτική;

–Ο κ. Κασουλίδης το έχει πει κα-λύτερα από μένα, πολλές φορές, ότιη περιοχή μας θα πρέπει να δει τοφυσικό αέριο ως το στοιχείο εκείνοπου θα αποφέρει κέρδη για όλους.Και πιστεύω πως πράγματι θα απο-δειχθεί ένα πολύ επωφελές εγχεί-ρημα. Δεν γνωρίζω πόσος χρόνοςθα απαιτηθεί, αλλά θα υπάρξει κα-τάληξη. Και αυτό διότι είναι μιαπολύ επωφελής προοπτική για όλουςαπό εμπορική πλευρά.–Επομένως, με αυτή τη λογικήη Κύπρος και το Ισραήλ θα μπο-ρούσαν να στείλουν από κοινούαέριο και στην Αίγυπτο για υγρο-ποίηση.

–Γι’ αυτή την προοπτική θα πρέ-πει κανείς να ρωτήσει τις ίδιες τιςεταιρείες, καθώς σε αυτού του είδουςτις συμφωνίες παίζουν καθοριστικόρόλο οι ποσότητες. Παρ’ όλα αυτά,όσο περισσότεροι εταίροι βρεθούνσε αυτό το εγχείρημα τόσο το κα-λύτερο. Οπότε (σ.σ. η μεταφορά ισ-ραηλινού και κυπριακού αερίουστην Αίγυπτο) εξαρτάται πρώτοναπό τις υπάρχουσες ποσότητες καιδεύτερον από το πόσο πραγματικάπιστεύουμε ότι αυτή είναι η καλύ-τερη οδός για αξιοποίηση των απο-θεμάτων υδρογονανθράκων πουδιαθέτουμε. Στο τέλος όλοι οι παίκτεςστην περιοχή θα συνεργαστούν,άλλοι πιο σύντομα και σε μεγαλύ-τερη έκταση κι άλλοι αργότερα.–Θα μπορούσε η Κύπρος να είναιο συνδετικός κρίκος για συνερ-γασία των ενεργειακών χωρώντης Λεβαντίνης, όπως τουλάχι-στον φαίνεται πως θεωρούν οιΗνωμένες Πολιτείες;

–Πιστεύω ότι τελικά όλες οι χώρεςτης ανατολικής Μεσογείου θα συ-νεργαστούν με τον έναν ή τον άλλοτρόπο. Επομένως αν μία από τις χώ-ρες της περιοχής μπορεί να συμβάλειστη σύμπηξη αυτών των συνεργα-σιών περισσότερο από τις υπόλοιπεςτόσο το καλύτερο. Ούτως ή άλλωςδιμερείς ή πολυμερείς συνεργασίεςστον τομέα της ενέργειας είναι ανα-γκαίες στην περιοχή μας. Είναι πολύσημαντικό να μιλούν οι παίκτες με-ταξύ τους. Ο Λίβανος για παράδειγμαδεν συνομιλεί με το Ισραήλ. Αυτό,όμως, δεν με ανησυχεί, διότι πιστεύωπως ο Λίβανος αντιλαμβάνεται ότιθα πρέπει να χειριστεί, να αντιμε-τωπίσει, τη νέα πραγματικότητα.

« Έχει και πολιτική σημασία αν το έργο (σ.σ. προμήθεια αερίου προς Κύπρο για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής) κατα-κυρωθεί στην ισραηλινή εταιρεία, υπό την προϋπόθεση ότι θα πείσει πως μπορεί να φέρει αέριο σε καλύτερη τιμή απότους ανταγωνιστές της».

“Πιστεύω επίσης ότι, στοπλαίσιο της συνεργασίας,θα πρέπει να είμαστε αρ-κετά ανοιχτοί και για άλ-λες λύσεις (σ.σ. εκτός τουχερσαίου τερματικού),που θα είναι ενδεχομέ-νως διαθέσιμες.

Ο ΠΡΕΣΒΗΣ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΗΝ «Κ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Eχει και πολιτική σημασία η ενδιάμεση λύσηΟι καλές προοπτικές περαιτέρω συνεργασίας με το Ισραήλ στην ενέργεια, το χερσαίο τερματικό

και η μεγάλη εικόνα για ενεργειακή σύμπραξη στην ανατολική Μεσόγειο

“Η περιοχή μας θα πρέπεινα δει το φυσικό αέριοως το στοιχείο εκείνοπου θα αποφέρει κέρδηγια όλους. Και πιστεύωπως πράγματι θααποδειχθεί ένα πολύεπωφελές εγχείρημα.

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

<<<<<<<

Η Αθήνα οφείλει ναδιαμηνύσει ευθέως σταΤίρανα ότι σε μείζοναζητήματα η μεταξύ μαςσχέση δεν μπορεί παράνα είναι αμφίδρομη.

06 - POLITIKI_Master_cy 14/08/14 14:46 Page 6

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ ΗΚυριακή 17 Aυγούστου 2014

Για πού σαλπάρουν οι πολιτικοί μας ταγοίΛίγο κρασί, λίγο θάλασσα... λίγο στην Κύπρο και λίγο στην Ελλάδα επέλεξε να αποδράσει η πλειοψηφία των ηγετών

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ

Η κρίση αλλά και οι αυξημένες υπο-χρεώσεις, ελέω νομοσχεδίου για τιςεκποιήσεις, δεν φαίνεται να αποτέ-λεσαν ανασταλτικό παράγοντα γιατους πολιτικούς ταγούς του τόπου και

τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Έστωκαι λίγες μέρες οι περισσότεροι εξ αυ-τών απέδρασαν από την καθημερι-νότητα, κάνοντας έτσι ένα μικρό διά-λειμμα από τη ρουτίνα της καθημε-ρινότητάς τους. Κάποιοι φαίνεται ναεπέλεξαν για ανάπαυλα τον Ιούλιο,

αφήνοντας όμως πίσω ένα μικρό κομ-μάτι για τον κατεξοχήν μήνα των κα-λοκαιρινών διακοπών, που είναι ο Αύ-γουστος. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείοτου προφίλ διακοπών των πολιτικώνμας είναι η ποικιλία. Ναι μεν ψηφίζουνκαι υποστηρίζουν το σλόγκαν «Μένω

Εντός», το οποίο το συνδυάζουν καιμε ένα μικρό σε χρόνο πέρασμα απόκάποιο νησί του Αιγαίου αλλά και τουΙονίου. Βεβαίως, υπάρχουν και κάποιοιεκ των πολιτικών που είναι αθερά-πευτα εραστές του εσωτερικού του-ρισμού και τις εξορμήσεις στην ηπει-

ρωτική ή νησιωτική Ελλάδα τις αφή-νουν για μετά την καλοκαιρινή πε-ρίοδο, εάν οι υποχρεώσεις τους τοεπιτρέπουν. Η «Κ», λοιπόν, ρώτησεκαι έμαθε το πού, πόσο και με ποιονπήγαν διακοπές οι πολιτικοί άρχοντεςτου τόπου.

Γ. Ομήρου: Δαγκωτό Κάτω ΠάφοςΟ Πρόεδρος της Βουλής καιπρόεδρος της ΕΔΕΚ ΓιαννάκηςΟμήρου φέτος έχει ένα επιπλέ-ον λόγο να παραμείνει εντός.Ο νομοτεχνικός έλεγ-χος του νομοσχεδίουγια τις εκποιήσειςστην Επιτροπή Οικο-νομικών και η ανάγκηψήφισής του δεν επέ-τρεψαν στον πρόεδροτου Σώματος να απο-μακρυνθεί από τηνΚύπρο, ασχέτως τουότι είναι φανατικός επισκέπτηςτου τόπου καταγωγής του, πουείναι η Πάφος. Οι πληροφορίεςτης «Κ» λένε ότι ο κ. Ομήρου

ξεκουράζεται στο πατρικό τουστην Πάφο. Ο Πάφιος πολιτικόςδεν αποχωρίζεται την πόλητου, αλλά και μια συνήθεια

χρόνων, να συναθροί-ζεται με στενούς τουφίλους σε γνωστέςμπυραρίες. Τελευταία,λένε οι πληροφορίες,τόπος μάζωξης ήταντο στέκι του Τέλη. Εί-ναι γνωστό στους πα-φίτικους κύκλους ότιαγαπημένο στέκι για

τον πρόεδρο της ΕΔΕΚ ήταντο Red Lions, μπυραρία στηνΚάτω Πάφο, η οποία ωστόσοέκλεισε.

Α. Νεοφύτου: Σταθερά στην ΑργάκαΟ πρόεδρος του ΔΗΣΥ δεν δια-φέρει ποσώς από τους υπόλοι-πους Πάφιους πολιτι-κούς, οι οποίοι έχουνως πρώτο προορισμόκαλοκαιρινό τον τόποτους. Όπως και τα προ-ηγούμενα χρόνια, έτσικαι φέτος ο κ. Νεοφύ-του έχει μετακομίσειοικογενειακώς στο πα-τρικό του στην Αργά-κα. Παρά ταύτα και όποτε πα-ραστεί ανάγκη, ένεκα κοινο-βουλευτικών υποχρεώσεων, έρ-

χεται Λευκωσία και μετά επι-στρέφει στο χωριό του. Από το

περιβάλλον του προ-έδρου του Συναγερμούθεωρείται απίθανο κά-ποιο ταξίδι εκτός Κύ-πρου. Μάλιστα, τηνεπόμενη εβδομάδα,όπως μας ελέχθη, ετοι-μάζεται για τα γενέθλιατου γιου του Περικλήπου θα τα γιορτάσει

στην Αργάκα. Μέχρι ώρας είναιάγνωστο το πότε θα επιστρέψειστην πρωτεύουσα.

Ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ, λένε πηγές απότην Εζεκία Παπαϊωάννου, πήγε τις διακοπές τουκαι μάλιστα αυτές είχαν και ποικιλία. Ξεκίνησεαπό εντός, με τρεις μέρες στο εξοχικό του στιςΑρόδες την προπερασμένη εβδομάδα και συνέχισετην περασμένη εντός Κύπρου. Ο Άντρος Κυπριανούεμφανίζεται λάτρης του νησιού του Παπαδιαμάντη,όπου και φέτος το τίμησε για μία εβδομάδα. ΣτηνΣκιάθο ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ ξεκουρά-ζεται κάθε καλοκαίρι τα τελευταία τρία χρόνια.

Α. Κυπριανού: Από τη Σκιάθο στις Αρόδες

Ν. Παπαδόπουλος: Διακοπές «εκποιήθηκαν»

Οι υπουργοί αρμενίζουν σε άγνωστα μέρηΤα μέλη του Υπουργικού φαίνεταιότι έχουν την πολυτέλεια για δια-κοπές με ποιότητα. Ο Γιώργος Λα-κοτρύπης επέλεξε κάποιο νησί τηςΕλλάδας, ενώ ο Μάριος Δημητριά-

δης οι πληροφορίες τον φέρουννα μεταβαίνει στο Λονδίνο. Για ταυπόλοιπα μέλη του κυβερνητικούσχήματος οι προσπάθειες εντοπι-σμού τους δεν απέδωσαν.

Το νομοσχέδιο για τιςεκποιήσεις έφερε ταπάνω κάτω στις καλο-καιρινές διακοπές τουπροέδρου του ΔΗΚΟκαι προέδρου της Επι-τροπής Οικονομικών,Νικόλα Παπαδόπου-λου. Όσους ρωτήσαμε από το στε-νό του περιβάλλον ουδείς γνώριζενα μας πει με βεβαιότητα αν ο κ.Παπαδόπουλος θα καταφέρει αυτότο καλοκαίρι να αποδράσει έστωκαι για μερικές ημέρες. Το κατά

πόσο θα πάει διακο-πές θα εξαρτηθείαπό το νομοσχέδιο,το οποίο βρίσκεταιενώπιον της Επιτρο-πής, της οποίας είναιπρόεδρος. Ο αρχικόςπρογραμματισμός,

λένε οι πληροφορίες μας, ήταν γιαολιγοήμερες διακοπές οικογενει-ακώς στον Πρωταρά πριν από μίαεβδομάδα. Πάντως, όπως μάθαμε,φίλοι και στενοί του συνεργάτεςτον αναμένουν στον Πρωταρά.

Περδίκης: Κ. Πύργοςκαι πάσης ΚύπρουΟ βουλευτής και γενικός γραμματέαςτων Οικολόγων Γιώργος Περδίκης εί-ναι φανατικός επισκέπτης του ΚάτωΠύργου, τόπου καταγωγής της μητέ-ρας του. Κάθε καλοκαίρι ο κ. Περδί-κης ένα μέρος των διακοπών του τακάνει στον Κάτω Πύργο. Ειδικά για τοφετινό καλοκαίρι και λόγω αυξημέ-νων υποχρεώσεων, επισκέπτεται τηνπεριοχή συχνότατα, πάντα όμως γιαόσες μέρες του επιτρέπει το βαρύπρόγραμμά του.

Χριστοδουλίδης:«Σβάρνα την Κύπρο»Για τον εκ Πάφου Κυβερνητικό Εκ-πρόσωπο και στενό συνεργάτη τουΠροέδρου το φετινό καλοκαίρι είναιένας συγκερασμός διακοπών, ότανοι υποχρεώσεις του το επιτρέπουν.Υπό το πρίσμα αυτό ο Νίκος Χριστο-δουλίδης είναι με το ένα πόδι στηΛευκωσία και το άλλο ανά την Κύ-προ. Ξεκίνησε από τη γενέτειρά του,Πάφο, συνέχισε με Πρωταρά και θαεπιστρέψει, όπως μαθαίνουμε, σεΠάφο. Και επειδή δεν προβλέπεταικάποιο ταξίδι εκτός, ο ΚυβερνητικόςΕκπρόσωπος, ως είθισται, θα επι-σκεφθεί και τη Λεμεσό, απ’ όπου κα-τάγεται η σύζυγός του.

ΠτΔ: Λίγο θάλασσα,λίγο βουνόΟ Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΝίκοςΑναστασιάδης έχοντας κατά νου ότιτον αναμένει δύσκολος Σεπτέμ-βριος (Εθνικό Συμβούλιο, Συνομι-λίες, Γενική Συνέλευση ΟΗΕ) ξεκί-νησε ήδη και συνεχίζει τις καλοκαι-ρινές διακοπές του. Αμέσως μετάπου και οι συνομιλίες στο Κυπριακό

πήγαν διακο-πές, ο Πρό-εδρος της Δη-μοκρατίας μετάσυζύγου επέλε-ξαν να κάνουναρχή στις καλο-καιρινές απο-δράσεις τουαπό το Ιόνιο Πέ-

λαγος. Την περασμένη Τρίτη ο Νίκοςαφίχθη στο νησί των Φαιάκων, τηνΚέρκυρα, όπου εκτός του μαγευτι-κού τοπίου ο Πρόεδρος της Δημο-κρατίας απόλαυσε δεόντως την το-πική κουζίνα και ιδιαίτερα την πα-στιτσάδα (κόκορας ή μοσχάρι γεμι-σμένο με σκόρδο, μαϊντανό και αλα-τοπίπερο), σοφρίτο (λεπτές φέτεςτηγανιτό μοσχάρι με άσπρη σάλτσα)και μπουρδέτο (ψάρι με κόκκινησάλτσα). Ο Πρόεδρος της Δημοκρα-τίας επέστρεψε στην Κύπρο το προ-περασμένο Σάββατο και συνέχισετην καλοκαιρινή ανάπαυλα στηνπροεδρική κατοικία στο Τρόοδος.

07-POLITIKI_Master_cy 14/08/14 16:20 Page 7

8 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

Βουλιάζουμε, βουλιάζουμε, βου-λιάζουμε στον βούρκο της διαφθο-ράς, της εξαθλίωσης, της απελπι-σίας, αλλά βοήθεια από πουθενά.Οι υποσχέσεις από τους σωτήρεςτης Τρόικας, οι ελπίδες από τουςεπενδυτές των τραπεζών, ακόμηκαι οι μεγαλόστομες κουβέντεςαπό ομογενείς και άλλους ευεργέ-τες αποδεικνύονται μέρα με τη μέ-ρα όνειρα απατηλά. Οι εξαπατημέ-νοι νοικοκυραίοι παρακολουθούνεμβρόντητοι τους κυβερνώντες καιτους αντιπροσώπους του λαού, ναερίζουν σε ακατανόητα νομικά κεί-μενα και το μόνο που καταλαβαί-νουν είναι ότι σύντομα θα πρέπεινα διαλέξουν τσαντίρι, όπως έκα-ναν το 1974. 

Καλά πού ζουν οι εξουσιαστές καιάραγε πού διαμένουν οι άρχοντες;Μήπως δεν έμαθαν για τη μαζικήκατάθλιψη που σκεπάζει τους πο-λίτες αυτού του δύσμοιρου τόπου.Οι μισοί συνήψαν δάνεια και δενμπορούν να πληρώσουν και οι άλ-λοι μισοί είναι εγγυητές σε προ-βληματικά δάνεια. Και όλοι μαζί σεκατάσταση ψυχικής αλλοφροσύ-νης, περιμένουν τους «δήμιους»για να τους πάρουν τα σπίτια τουςκαι καταριούνται τους «κουμπά-ρους με τα λευκά κολάρα» τουςτραπεζίτες που τάχα ότι σκεφτό-σουν γινόταν, όλους αυτούς πουτους έριξαν στους λάκκους των λε-όντων και τώρα τους ρίχνουν απόπάνω και φωτιά, για να καούν.

Η Κύπρος χρειάζεται έναν νέοΗρακλή, ο οποίος θα καθαρίσει τονστάβλο του Αυγεία, το σαθρό σύ-στημα, το οποίο εδώ και δεκαετίεςστοιβάζει «περιττώματα», φορτώ-νει σκάνδαλα, τα οποία όζουν πτω-μαΐνη. Το νησί αναζητά έναν τίμιο

και έξυπνο άνθρωπο, ο οποίος θατολμήσει να φέρει «ποταμούς κα-θάριου νερού», οι οποίοι σε μιαμέρα, όχι σε λίγους μήνες, όχι σελίγα χρόνια, όχι σε λίγες δεκαετίες,θα καθαρίσουν τους στάβλους τηςδιαφθοράς. Υπάρχουν μαγικές λύ-σεις, υπάρχουν έξυπνες ιδέες,υπάρχουν τολμηρές προτάσεις,φτάνει να μη διέρχονται από αυτόπου καλείται πολιτικό κόστος και τοοποίο μεταφράζεται σε διαπλοκή.

Γενεσιουργός αιτία του κακού,όπως όλοι διαλαλούν, είναι οι απα-τεωνιές των τραπεζιτών, των «ιε-ρών αγελάδων» που πάντα βρί-σκονταν στο απυρόβλητο, ακόμηκαι αν διέπρατταν τα ειδεχθέστεραεγκλήματα. Και όμως από την επο-χή του χρηματιστηριακού σκανδά-λου, μέχρι τη σημερινή καταστρο-φή, κανένας δεν μπήκε στη φυλα-κή και κανένας δεν έχασε ούτε ευ-ρώ από τα πλουσιοπάροχα καιεξωφρενικά μπόνους.

Μαζί με τους τραπεζίτες, τις ιδιω-τικές τάχα επιχειρήσεις, ήταν ηΚεντρική Τράπεζα, η οποία τάχαέλεγχε και επόπτευε τα χρηματο-πιστωτικά ιδρύματα. Αλλά και εδώτζίφος. Κανένας δεν τιμωρήθηκε,κανένας δεν έχασε τη δουλειά του,κανένας δεν έχασε τις βασιλικέςαποδοχές τους. Αντιθέτως φορτω-μένοι με μια κάσα χρυσάφι, φεύ-γουν από το πολυτελέστατο μέγα-ρο, για άλλες πολιτείες, για νααπολαύσουν τους καρπούς των έρ-γων τους, μέχρι να τους μεταφέ-ρουν και αυτούς σε μια κάσα χωρίςεπιστροφή.

Στις αιτίες του κακού και το γρα-φειοκρατικό σύστημα διοίκησης.Για δεκαετίες λέγονται πολλά, γρά-

φονται περισσότερα και όμως πάν-τα το μόνο που μένει είναι μια τρύ-πα στο νερό. Διορίστηκαν δύο κα-λές «κορούδες» για Επίτροποι Με-ταρρύθμισης. Αλλά έφυγαν νωρίς,για άλλες πολιτείες, χωρίς να αφή-σουν ούτε και τη «σκόνη» τους, σταγραφεία που θρονιάστηκαν. Οι λύ-σεις είναι απλές και σίγουρα αντέ-χουν μόνο στη βάσανο του κοινούνου. Και όμως όλοι χάνονται πίσωαπό ατέλειωτες μελέτες, πίσω απόδυσνόητες θεωρίες, πίσω από τηνπαροιμία, ότι «όποιος δεν θέλει ναπάει στον μύλο, πέντε μήνες κο-σκινίζει».

Άραγε θέλει πολύ μυαλό για νασκεφτεί κάποιος, ότι θα μπορού-σαν στεγαστούν όλοι οι δημόσιοιυπάλληλοι σε ιδιόκτητα γραφείουτου Δημοσίου, αν στα τεράστιαγραφεία συστεγάζονταν δύο ή καιπερισσότεροι υπάλληλοι. Θα μπο-ρούσε σε μια μέρα, να υπάρξειεξοικονόμηση εκατοντάδων εκα-τομμυρίων ευρώ, αν συνυπολογί-σει κανείς τα έξοδα συντήρησης,κλιματισμού και τα άλλα κουτσο-δούλια, των ενοικιαζόμενων γρα-φείων. Και το καλύτερο, θα μπο-ρούσε να αλλάξει και το αρχιτεκτο-νικό σύστημα των γραφείων, ώστενα κάθονται όλοι μαζί και ο ένας ναβλέπει τον άλλο. Με αυτό τον τρό-πο, θα μειώνονταν οι εσωτερικέςδιαμάχες και το κυριότερο, θα αυ-ξανόταν η παραγωγικότητα.

Τι να πει κάποιος για τη μηχανο-γράφηση της δημόσιας υπηρεσίας,η οποία κατάντησε το μεγαλύτεροκαι το πιο πολυδάπανο φιάσκο. Κά-ποτε η Πολιτεία θα αγγίξει τον πά-το και αν υπάρχουν ακόμη Κύπριοισε αυτό τον τόπο, σίγουρα θα βρε-θεί ο νέος Ηρακλής.

Ποιος θα είναι ο νέος Ηρακλής

Ο Άβε στο στοιχείο τουΕξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει τοπαίγνιο που εκτυλίσσεται στο παρασκήνιοτων διαβουλεύσεων και συζητήσεων για τοπεριλάλητο πλέον νομοσχέδιο για τις εκποι-ήσεις. Είναι γνωστό ότι ο εξ Αργάκας ορμώ-μενος πρόεδρος του ΔΗΣΥ την καταβρίσκειόταν το παιχνίδι είναι αναγκαίο να παιχτείbehind the scenes για να μην καταρρεύσει ηστέγη του θεάτρου, (στην Κύπρο το πάθαμεκι αυτό, ευτυχώς χωρίς θύματα). Όταν λοι-πόν είδε ότι η αποστολή που ανέλαβαν εκμέρους του Προεδρικού οι δύο υπουργοίΧάρης και Σωκράτης εξελίχθηκε σε missionimposible, ο Φούλης σήκωσε τα μανίκια, πα-ραμέρισε τις κουίντες και μπήκε στο αγαπη-μένο του γήπεδο, αυτό των παρασκηνίων.

••••Πρώτα η κυβέρνησηΑπό την κίνηση, αυτή του Αβέρωφ Νεοφύ-του, θα επωφεληθούν πολλοί ή να το θέσωπιο χυδαία θα σωθούν πολλοί που είχαν τηνεντύπωση ότι μπορούν σε ένα τέτοιο παιχνί-δι να μπουν μπλοφάροντας και να βγουναβρόχοις ποσίν. Οι πρώτοι που διασώζονταιείναι οι κυβερνώντες που αψηφώντας τουςκινδύνους πήγαν ξυπόλυτοι στ’ αγγούρια,θέλοντας να περάσουν ένα τόσο εύφλεκτονομοσχέδιο μέσα από μία Βουλή που έπαιρ-νε φωτιά.

••••Μετά ο ΝικόλαςΗ δεύτερη διάσωση Αβέρωφ είναι πριγκιπι-κή, διότι και ο Νικόλας με το έγγραφο του«Προβληματισμοί σε σχέση με τον Περί Με-ταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων(τροποποιητικό) Νόμο του 2014» θα πήγαι-νε επίσης ξυπόλυτος στ’ αγγούρια και θαφορτωνόταν και τη ρετσινιά εκείνου πουανατίναξε το νομοσχέδιο στον αέρα και μα-ζί του και την κυπριακή οικονομία. Διότι Νι-κόλα μου ποια τρόικα θα δεχότανε να περά-σει νόμος που να ισχύει μόνο για νέα δά-νεια και για αναδιαρθρωμένα δάνεια (μετάαπό συμφωνία με τον δανειζόμενο); Καιποια Βουλή θα περνούσε όλα ή μερικά απότα εδάφια-μπλόφες του σχετικού εγγρά-φου. Τώρα κάνε αυτό που ο Άβε θα σε συμ-βουλεύσει και θα βγεις με πόντους από τοπαιχνίδι και θα έχεις να λες ότι είσαι και ορυθμιστής. Όσο για τους άλλους, ΑΚΕΛ καιΕΔΕΚ, μαθαίνω ότι το πινάκιο των προτάσε-ων του Πάφιου έχει και γι’ αυτούς παραχω-ρήσεις. Κι όλοι θα κάνουν save face και θαζήσουν αυτοί καλά κι εμείς ας κουρευόμα-στε…

••••

Σουλτάνος και τηλεφώνημαΔεν πήγε καλά, απ’ ό,τι φαίνεται η 45λεπτησυνομιλία Ομπάμα – Ερντογάν την περασμέ-νη Δευτέρα. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ πήρε τη-λέφωνο τον νεοκλεγέντα Πρόεδρο της Τουρ-κίας για να τον συγχαρεί. Ήταν και μια καλήευκαιρία, όπως το έβλεπε ο κ. Ομπάμα, για ναμιλήσει ξανά με τον ηγέτη της Τουρκίας έπει-τα από μια περίοδο μεγάλης ψυχρότητας. Ηκατάσταση στη Γάζα, στο Ιράκ, στη Συρία, στοΙράν ήταν τα θέματα που ήθελε να κουβεντιά-σει ο Αμερικανός Πρόεδρος. Και απ’ ό,τι μουείπε άνθρωπος που είχε γνώση του σημει-ώματος που έκαναν οι Αμερικανοί μετά το τη-λεφώνημα, οι δύο άνδρες κατάφεραν να μι-λήσουν για τα καυτά θέματα του Ιράκ και τηςΓάζας. Το πρόβλημα, όμως, προέκυψε όταν ο«σουλτάνος», όπως χαρακτηρίζεται πλέονστην Ε.Ε. ο κ. Ερντογάν τα έβαλε ανοιχτά μετην Ουάσιγκτον.

••••

Εκνευρίστηκε ο ΟμπάμαΆφησε που λέτε φίλοι μου τις διπλωματι-κές αβρότητες –όσες του απέμειναν– κατάμέρος ο Ρετζέπ και επετέθη στον Μπα-ράκ! Επέκρινε τον πλανητάρχη, λέγονταςότι φταίει η αμερικανική πολιτική πουέχει πάρει τόσο αέρα το Ισραήλ και δενάφησε τίποτα όρθιο στη Γάζα. Η πηγή τηςστήλης, πολύ διπλωματικά, μου είπε ότιαπό εκείνο το σημείο, όταν άρχισαν δηλα-δή «τα γαλλικά» για τη Γάζα, η συνομιλίαΕρντογάν-Ομπάμα πήρε την κατιούσαπρος την αποτυχία. Υποψιάζομαι ότι ο φί-λος που με ενημέρωσε το έθεσε πολύκομψά και ότι ο εκνευρισμός του Αμερι-κανού Προέδρου ήταν έκδηλος ακόμα καικατά τη διάρκεια της υπόλοιπης τηλεφω-νικής συνομιλίας. Τώρα, αν αναρωτιέστε,εσείς ή και φίλοι σας, για το αν οι δύοΠρόεδροι συζήτησαν το Κυπριακό, θα σαςέλεγα να αφήσετε τις αυταπάτες. Εδώεκατοντάδες σκοτώνονται καθημερινά

στην περιοχή μας και περιμένει κανείς ότιοι διεθνείς παίκτες θα μιλούν για το πολι-τικό πρόβλημα της Κύπρου, που στο κάτω-κάτω της γραφής θα έπρεπε, αν δεν είμα-στε τόσο στενοκέφαλοι, να το είχαμε λύ-σει εδώ και δεκαετίες;

••••Συνωστίζονται οι δελφίνοιΜια και αναφέρθηκα στη Τουρκία και τον«σουλτάνο», φίλος της στήλης που παρακο-λουθεί τα τεκταινόμενα με ενημέρωσε γιατο μεγάλο παιχνίδι που παίζεται στην Άγκυ-ρα μετά την εκλογή Ερντογάν στην προ-εδρία. Εμείς οι αφελείς νομίζαμε (έτσι μαςέλεγαν και οι Αμερικανοί) ότι ο Ερντογάν,σύντομα μετά την εκλογή του, θα ασχολιό-ταν με το Κυπριακό. Αφέλεια, αν σκεφτείκανείς ότι η ηγεσία του κυβερνώντος κόμ-ματος της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης άρχι-σε ήδη αιματηρό αγώνα για το ποιος θα επι-

κρατήσει στη μετά Ερντογάν εποχή. Ήδη οιδελφίνοι κάνουν ουρά, με τα ονόματα τουΑχμέτ Νταβούτογλου και του ΜπουλέντΑρίτς να ακούγονται ως αυτά των εκλεκτώντου νέου «σουλτάνου», τόσο για την προ-εδρία του ΑΚP όσο και για την πρωθυπουρ-γία.

••••Μέχρι τον Ιούνιο…Φαίνεται, όμως, ότι και ο ΑμπντουλάχΓκιουλ δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια,μέχρι να μπορέσει κι αυτός να διεκδικήσειτην πρωθυπουργία της Τουρκίας στις βου-λευτικές εκλογές του Ιουνίου 2015. Ήδηακούγεται ότι ο απερχόμενος Πρόεδρος τηςΤουρκίας, θα ρίξει τον Αλί Μπαμπατζάν, ση-μαίνων στέλεχος του ΑΚP και υπουργό, στημεταβατική κούρσα για επικράτηση στο κυ-βερνών κόμμα. Μου είπαν καθαρά ότι δενπρόκειται για κατοστάρι αλλά για μαραθώ-νιο διαδοχής που θα κρατήσει μέχρι τον ερ-χόμενο Ιούνιο. Μέχρι τότε πιστεύει κανείςότι θα ασχοληθεί σοβαρά η Τουρκία με τοΚυπριακό; Προσωπικά πολύ χλωμό το βλέ-πω, κι απ’ ό,τι αντιλαμβάνομαι την ίδια εικό-να αρχίζουν να σχηματίζουν και στο Προ-εδρικό. Το δικό μας καλέ! Στη ΔημοσθένηΣεβέρη…

Ο ΗΡΩΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ

Θύμωσε ο Αβέρωφ, θύμωσε και ο Μπαράκ!

ΚΥΠ

Ε

Γράφει Ο ΙΑΝΟΣ

Αβέρωφ Νεοφύτου

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους…

ΒΟΛΕΣ / Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΑΡΗΣ

Η δικαστική εξουσία, βάσει του Συν-τάγματος, είναι ανεξάρτητη. Ορθώς.Αν δεν διασφαλιζόταν έστω από τούψιστο κείμενο λειτουργίας μιας χώ-ρας, το Σύνταγμα, τότε θα είχαμε με-γαλύτερους μπελάδες. Είναι όμωςστ’ αλήθεια ανεξάρτητη η δικαστικήεξουσία; Μπορεί να είναι; Οι ζωέςόλων μας έχουν αλλάξει τα τελευ-ταία χρόνια. Όλων μας. Ίσως ελάχι-στοι να ζουν καλύτερα. Οι υπόλοιποιζούμε χειρότερα. Στην καλύτερημειώθηκαν τα εισοδήματά μας. Στηχειρότερη χάσαμε τις δουλειές μας,άλλοι έχασαν λεφτά, πολλά λεφτά.Για όλα αυτά, το 99% που τα ζει στοπετσί του δεν ευθύνεται. Ευθύνεταιαυτό το 1% που συνήθως ευθύνεταιγια όλες τις καταστροφές. Αυτοί πουέπαιρναν τις αποφάσεις, οι τραπεζί-τες, οι κεντρικοί τραπεζίτες, οι σύμ-βουλοί τους. Αλλά και οι πολιτικοίπροφανώς. Και δεν είμαι εξ εκείνωνπου υποστηρίζουν ότι οι πολιτικοίδεν μπορεί να έχουν ποινικές ευθύ-νες για τις πράξεις τους. Αν οι πρά-ξεις και οι αποφάσεις τους δημιουρ-γούν ποινικά αδικήματα να δικα-στούν. Τελεία.

Κανείς όμως δεν πέρασε από τις αί-θουσες των δικαστηρίων. Ούτε καναπ’ έξω. Και η δήλωση, τη Δευτέρα,του γενικού εισαγγελέα ότι η ποι-ότητα των ερευνών δεν μπορεί ναθυσιαστεί σε βάρος της επίσπευσηςούτε και προς ικανοποίηση των πιέ-σεων, επιβεβαιώνει στα δικά μουμάτια τουλάχιστον, ότι μάλλον κανείςδεν θα περάσει. Ή ότι στην καλύτε-ρη, σε μερικά χρόνια, οι τελευταίοιτροχοί της άμαξας θα πληρώσουν τηνύφη. Για τους υπόλοιπους, τους με-γάλους, τους μπροστά τροχούς τηςάμαξας που μας έριξε στον γκρεμόκαι μας τσάκισαν, θα προλάβουν ναξεκινήσουν δίκες σε άλλες χώρες

για μερικούς, για άλλους θα εκδώσειαπαγορευτικό κάποιο ομοσπονδιακόδικαστήριο της Αμερικής και άλλοιθα απαλλαχτούν για άλλους λόγους.

Δεν ξέρω τι αλισβερίσια έχουν στηΓενική Εισαγγελία με τους μεγάλους.Και ούτε με νοιάζει να σας πω τηναλήθεια. Αυτό που ενδιαφέρει όμωςείναι το αυτονόητο. Η απόδοση τηςδικαιοσύνης. Και σε εύλογο χρονικόδιάστημα. Γιατί η ποιότητα της δι-καιοσύνης κρίνεται και από τον χρό-νο που αυτή αποδίδεται. Ό,τι δήλω-ση γίνεται που να καθυστερεί τηναπόδοσή της δεν μειώνει μόνο τηνποιότητα της δικαιοσύνης αλλά μει-ώνει ή μάλλον μας θυμίζει και τηνποιότητα της κοινωνίας μας. Η λογι-κή που μέχρι σήμερα λειτουργεί ηεισαγγελία, αλλά και η κοινωνία κατ’επέκταση, πολύ φοβάμαι πως αυτήτη φορά δεν θα δουλέψει. Η λογικήπως ο χρόνος είναι ο καλύτερος για-τρός θα βρει απέναντί της τη λογικήτου κόσμου. Ο χρόνος είναι ίσως οκαλύτερος γιατρός για θέματα πουδεν μας αφορούν άμεσα. Για την

υπόθεση της Ήλιος για παράδειγμαή για το Μαρί. Στο θέμα όμως της οι-κονομικής καταστροφής, που μαςαφορά όλους, ο χρόνος λειτουργείως βραδύκαυστο φιτίλι, που δεν ξέ-ρει κανείς πότε θα εκραγεί.

Η δικαιοσύνη δεν μπορεί να λειτουρ-γεί ανεξάρτητα από την κοινωνία. Ωςένα σημαντικό γρανάζι του συστή-ματος θα πρέπει να πάρει τον ρυθμόπου χρειάζεται για να μην αυτοτιμω-ρηθεί με περαιτέρω περιθωριοποί-ηση. Η αλληλοεξάρτηση που υπάρ-χει με το πολιτικό και το οικονομικόκατεστημένο είναι δεδομένη. Όποι-ος την αγνοεί, ηθελημένα ή άθελα,μάλλον ζει σε ένα παράλληλο σύμ-παν. Το ζητούμενο είναι να λειτουρ-γήσει η εξάρτηση αυτή με θετικόπρόσημο για όλους. Γιατί, αν νομί-ζουν οι πολιτικοί και οι τραπεζίτεςότι θα σώσουν το τομάρι τους, αν δεναποδοθεί η δικαιοσύνη, είναι βαριάνυχτωμένοι. Το μόνο που καταφέρ-νουν είναι να επισπεύσουν την ημε-ρομηνία λήξης της σημερινής καριέ-ρας τους.

Με μια κοινωνία που βράζει δενμπορείς να κάνεις πολλά. Και σίγου-ρα δεν μπορείς να την αγνοήσεις.Μιας μορφής εξιλέωση είναι να δειανθρώπους που μας κατέστρεψαννα πληρώνουν για όσα μας έκαναν.Να δουν μεγάλους και επώνυμουςμε χειροπέδες στα χέρια να φεύ-γουν από τα δικαστήρια και να οδη-γούνται στις κεντρικές φυλακές. Καιδεν το γράφω για να ικανοποιήσω τολαϊκό αίσθημα. Πρωτίστως το γρά-φω ως θέμα ουσίας. Ως αρχή λει-τουργία μιας σωστά δομημένης κοι-νωνίας. Όλα τα άλλα είναι και θα πα-ραμείνουν προφάσεις εν αμαρτίαις.

www.dmdemetriou.wordpress.com

ΑΜΕΡΩΤΑ / Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Η δικαιοσύνη άργησε μια μέρα

“Η δικαιοσύνη δεν μπορείνα λειτουργεί ανεξάρτητααπό την κοινωνία. Ως ένασημαντικό γρανάζι τουσυστήματος θα πρέπει ναπάρει τον ρυθμό πουχρειάζεται για να μην αυ-τοτιμωρηθεί με περαιτέρωπεριθωριοποίηση.

Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύ-του, ο οποίος λόγω των παρασκηνιακώνκινήσεων του άλλαξε προς το καλύτεροτο κλίμα ώστε να εξευρεθεί συναίνεσηστο ζήτημα του νομοσχεδίου για τις εκ-ποιήσεις.

08-PARAPOLITIKA_Master_cy 14/08/14 21:50 Page 8

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 9Α Π Ο Ψ Ε Ι ΣΚυριακή 17 Αυγούστου 2014

Η ταβέρνα της δύο βήματααπό τη θάλασσα. Με πράσινεςτέντες και αγιόκλημα και μπό-λικες γλάστρες με βασιλικούς.Με καρό τραπεζομάντηλα καιξύλινες καρέκλες και με μια

θέα που σου έκοβε την ανάσα. Στο δρόμοπρος τον Κάτω Πύργο λίγο έξω από ταΚόκκινα, συγκεκριμένα στη Μανσούρα.«Εδώ σερβίρουμε φρέσκο ψάρι» έγραφεη ταμπέλα, σταματήσαμε με το αμάξι,δεν είδαμε κανένα άλλο πελάτη, είχε ήδηπάει απόγευμα, κοντά στην ώρα που οήλιος θα γινόταν ολοκόκκινος και ταυ-τόχρονα από την άλλη πλευρά του βουνούετοιμαζόταν να εμφανιστεί το πιο στρογ-γυλό φεγγάρι του χρόνου. Κατέβασα τοτζάμι, μία γυναίκα κοντά στα πενήνταεμφανίστηκε με μαύρη βερμούδα και ταμαλλιά πιασμένα, είστε ανοιχτοί τη ρώ-

τησα, και βέβαια μου απάντησε. Διαλέξαμεένα τραπέζι πλάι στη θάλασσα, να βλέ-πουμε απέναντι-απέναντι ήλιο και φεγγάρι.Εκείνη μας ενημέρωσε πως τα μπαρμ-πούνια της ήτανε ολόφρεσκα, πρότεινεκαι σαλάτα χωριάτικη με τα λαχανικά τουκήπου της και μια παγωμένη μπύρα πουταιριάζει στη ζέστη του Αυγούστου. Δενφέραμε αντίρρηση, χαζεύαμε τη θέα καιχαιρόμαστε που ανακαλύψαμε αυτό τοκρυμμένο ταβερνάκι. «Ολόκληρη η Κύπροςέτσι έπρεπε να ’ναι» είπα στον φίλο μου,«γεμάτη από ταβερνάκια που τα ραντίζειτο κύμα».

Η κ. Τούλα, αυτό ήτανε το όνομά της,κατέφθασε με τις σαλάτες και τα ψάριακαι τις παγωμένες μπύρες. Άδειασε τονδίσκο στο τραπέζι και ύστερα μας έπιασετην κουβέντα για το πώς βρεθήκαμε απότα μέρη της. Πρόσφυγας από τον Άγιο

Ανδρόνικο της Γιαλούσας η ίδια, «ο άντραςμου είναι από εδώ» μας εξήγησε και ύστεραμας είπε πως μετά τον πόλεμο πήγε γιαένα διάστημα στην Αγγλία, αργότερα επέ-στρεψε εδώ στη Μανσούρα, βρήκανε αυτότο μέρος, ανοίξανε το ταβερνάκι, ο γιοςτης χτίστης, εκείνος βοήθησε να το φτιά-ξουνε. Οι γονείς της έμειναν εγκλωβισμένοιστη Γιαλούσα, όταν πέθαναν δεν της επι-τράπηκε να πάει για να τους θάψει, «δενέχω ιδέα που είναι θαμμένοι» μας είπεκαι ράγισε η φωνή της. Και ύστερα μαςμίλησε για τα παιδιά της, τρεις γιοι, οένας έφυγε για Αγγλία, ο άλλος ετοιμάζεταινα τον ακολουθήσει. «Δεν ήτανε έτσι ηΚύπρος», είπε μετά και δεν εννοούσε τουςΤούρκους ούτε τον πόλεμο, εννοούσε όλαόσα επακολούθησαν, εκείνα δηλαδή πουμας έφεραν μέχρι εδώ. «Κάποτε φεύγαμεγιατί ήτανε ο πόλεμος, τώρα ποιος είναι

ο εχθρός», ρώτησε με παράπονο και έφυγεπάλι για την κουζίνα, για να φέρει ακόμηδύο μπύρες.

Εμφανίστηκε ξανά κρατώντας ένα πιά-το γεμάτο με σύκα «αυτά από το μαγαζί»μας είπε και ξαναπήρε θέση όρθια πλάιστο απέναντι τραπέζι. «Τις προάλλες έτρω-γε εδώ ένας από τους προέδρους των κομ-μάτων μας» είπε λέγοντας μάλιστα καιτο όνομά του. «Πήρα μια καρέκλα και κά-θισα πλάι του και άρχισα να τον ρωτώ,να μου εξηγήσει, γιατί καταντήσαμε έτσι,γιατί φεύγουνε τα παιδιά μας, γιατί όλοιξενιτεύονται για ένα κομμάτι ψωμί, γι’αυτά δεν φταίει ο πόλεμος, άλλοι φταίνε,αλλά κανείς δεν λέει ποιος φταίει και ηζωή περνά και τα πέντε μου εγγόνια δενέχουνε πια μέλλον σ’ αυτή τη χώρα πουέθαψα εγώ τους γονείς μου». Έτσι τουτα είπε, χωρίς αναπνοή, «ένα χεράκι»

απάντηση βέβαια δεν πήρε αλλά και τιαπάντησε να έπαιρνε. «Φάτε σύκα, μόλιςτώρα τα έκοψα» επέμενε, κόβοντας τηνκουβέντα και φτιάχνοντας ταυτόχρονατο ένα σκουλαρίκι της. «Εγώ δεν είμαικάποιου κόμματος», είπε αφού έφτιαξετο σκουλαρίκι «ούτε με ενδιαφέρουν τακόμματα», υπογράμμισε. «Εμένα εκείνοπου με ενδιαφέρει είναι η ανθρωπιά. Όποι-ος από όλους αυτούς μου αποδείξει πωςέχει λίγη ανθρωπιά εκείνον θα πιστέψω.Αλλά δεν βλέπω σε κανένα τους ανθρωπιά,σε κανέναν. Εγώ όμως πιστεύω μόνο στηνανθρωπιά» κατέληξε. Και λίγο πριν φύ-γουμε μας χάρισε από ένα μικρό γλαστράκιμε βασιλικό για να έχουμε είπε τη μυρωδιάτου να μας θυμίζει το αυγουστιάτικο αυτόαπόγευμα…

Το πρώτο δεκαήμερο το Αυγούστου βρέ-θηκα στην Ιταλία. Πέρασα μερικές μέρεςστην κωμόπολη που γεννήθηκε η Μπε-τίνα, στην ορεινή Πάρμα και τρία βράδιαστο νησί Έλμπα, στο αρχιπέλαγος ανά-μεσα στην Τοσκάνη και την Κορσική.

Στην Έλμπα εξορίστηκε για πρώτη φορά ο Ναπολέων,δεν έβαλε μυαλό και απ’ εκεί ξεκίνησε για να συναντήσειτο Βατερλό του. Το νησί είναι κατάφυτο, όπως και όληη κεντρική Ιταλία. Οι πλαγιές, οι λόφοι, οι βουνοκορφέςτου είναι γεμάτες πεύκα. Τα δέντρα φθάνουν μέχρι τιςπαραλίες. Και δεν καίγονται κάθε καλοκαίρι. Καπνίζουνκι εκεί οι άνθρωποι, αλλά δεν πετούν τα τσιγάρα απότο παράθυρο του αυτοκινήτου δίπλα στα δάση, όπωςκάνουν καλή ώρα αλλού. Κι εκεί οι αγρότες καθαρίζουντα χωράφια από τα χόρτα, αλλά δεν ανάβουν τις φωτιές,όταν φυσάει ο άνεμος. Κι εκεί οι άνθρωποι θέλουν ανά-πτυξη, θέλουν να βγάλουν –και βγάζουν– πολλά χρήματα,αλλά δεν καίνε τα δάση για να χτίσουν τη νύχτα αυ-θαίρετα. Οι ελάχιστες πυρκαγιές φουντώνουν από ατύ-χημα κι όχι από δόλο.

Στην Έλμπα, ο τουρισμός είναι η κύρια πηγή εισο-δήματος για τους κατοίκους. Κάτι ανάλογο με τη σημερινήΚύπρο, που έχασε εν μια νυκτί την αίγλη του χρημα-τοπιστωτικού κέντρου, κυρίως από δική της υπαιτιότητα.Το νησί είναι πολύ όμορφο, όπως και το δικό μας. Οιπαραλίες πολλές, οργανωμένες και πεντακάθαρες. Ακρι-βώς το αντίθετο από τις δικές μας. Τα αυτοκίνηταμένουν σε ειδικούς χώρους, ή σταθμεύουν κατά μήκοςτου δρόμου, αρκετά μακριά από την άμμο ή τα λευκάβότσαλα. Δεν υπάρχει περίπτωση να μπει αυτοκίνητοή μηχανή στην αμμουδιά. Δεν υπάρχει περίπτωση ναανοίξει η οικογένεια τέντα στο τζιπ, να βγάλει πλαστικέςκαρέκλες, τραπέζια και τη φουκού για να ψήσει σούβλαδίπλα στο νερό. Και βέβαια, ουδείς διανοείται να αφήσειπίσω του σκουπίδια, άδεια μπουκάλια, σακούλες καιαποφάγια. Εκτός των άλλων, θεωρείται και αντιαισθητικό.Σε έναν τόπο που η αισθητική έχει μεγάλη σημασία.

Οι τιμές στα εστιατόρια είναι τσιμπημένες, όπωςκαι στην Κύπρο. Το μενού, όμως, είναι πλούσιο και οιγεύσεις ραφινάτες. Κάτι σπάνιο στο δικό μας το νησί,ειδικά στα παραθαλάσσια μέρη. Οι ιδιοκτήτες, το προ-σωπικό, σέβονται τους πελάτες τους. Δεν κοιτούν μόνοπώς θα τα πάρουν σήμερα, αλλά το πώς θα φέρουν τουςίδιους ανθρώπους ξανά στο μαγαζί τους και αύριο. Είναιεπαγγελματίες, ένα άθλημα για το οποίοι οι δικοί μαςέχουν να μάθουν πολλά ακόμα. Σε πολλά εστιατόρια,στις τουριστικές περιοχές, σε σερβίρουν λες και κάνουναγγαρεία. Λες και σου κάνουν χάρη που σου αλαφρώνουντην τσέπη. Σου πετάνε ένα φαγητό, που συχνά ούτεκαν τρώγεται. Κι αν πεις κουβέντα, ζητάνε και τα ρέστα.

Μπαίνοντας την Τετάρτη στο γραφείο, με ρώτησεο Αποστόλης πώς πέρασα. Όταν του είπα «πολύ ωραία»και κατάλαβε πως το εννοούσα, αστειευόμενος, μουείπε πως θα έπρεπε να μείνω εκεί. Και προς στιγμήν,τη λέω την αμαρτία μου, η ιδέα δεν ήταν διόλου δυσά-ρεστη. Έφυγα από την Κύπρο στις 2 Αυγούστου, ενώοι πολιτικοί μας σκοτώνονταν, μες το κατακαλόκαιρο,για το νομοσχέδιο των εκποιήσεων. Την ίδια κατάστασησυνάντησα κι όταν επέστρεψα στις 12 του ίδιου μήνα.Τρόπος του λέγειν το «σκοτώνονταν», αφού στην πραγ-ματικότητα, το έχουμε καταλάβει πια, οι φωνές, οι δια-μαρτυρίες, η φραστική επανάσταση, είναι μέρος τηςθεατρικής παράστασης που παίζεται με όλα τα σημαντικάμνημονιακά νομοσχέδια.

Το ΑΚΕΛ και η ΕΔΕΚ κατακεραυνώνουν τους πάντεςαπό την αρχή. Είναι λέοντες, εξοστρακίζουν, αναθε-ματίζουν, την Τρόικα και στήνουν στον τοίχο την κυ-βέρνηση που, όπως λένε, υπηρετεί τους δανειστές μεφόβητρο τη χρεοκοπία. Το ΔΗΚΟ, στη Νικόλα εποχή,αρχικά φωνασκεί, απειλεί θεούς και δαίμονες, προτείνειεπαναδιαπραγματεύσεις που δεν μπορούν να γίνουν...Και στο τέλος, μετά από «εντατικό παρασκήνιο», μετάαπό «κλειστές» του Νικόλα με τον Αβέρωφ, έπειτα από«τροποποιήσεις και βελτιώσεις», ψηφίζει με βαριάκαρδιά. Ή, για ακόμα μεγαλύτερο σασπένς, οι ΔΗΚΟϊκοίβουλευτές καταψηφίζουν το «τροϊκανό» νομοσχέδιοστην πρώτη ψηφοφορία και ανακρούουν πρύμνη στηδεύτερη. Κλαίοντες, μαζί με τους συναδέλφους τουΔΗΣΥ, γιατί ο τόπος δεν έχει άλλη επιλογή. Η παράσταση,με θέμα τις εκποιήσεις, είναι ήδη σε εξέλιξη και ο θίασος,σε κρεσέντο, μας πάει με μαεστρία από το δράμα στοhappy end.

adilinis@gmail.com

Λέοντες και κλαίοντες...

Λίγη ανθρωπιά

Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ

Του ΙΩΑΝΝΗ Ν. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ

Με την ευκαιρία που ο νυν υπουργός Παιδείαςδρ Καδής αναφέρθηκε δημόσια για πρώτη φοράγια το «λάθος» της απόφασης για τη διάλυσητου Ανώτερου Τεχνολογικού Ινστιτούτου ( ΑΤΙ),θα ήταν καλά να το ακούσουν και να προβλη-ματιστούν όχι μόνο όλοι όσοι συνεχίζουν νανοιάζονται για το κενό που δημιουργήθηκε στηνεκπαιδευτική/επαγγελματική πυραμίδα των τε-χνικών υπηρεσιών, αλλά και, πιθανώς, και οιυπουργοί Εργασίας που επέτρεψαν ή συναίνεσανστη διάλυσή του. (Ως γνωστό στους επαΐοντες,το ΑΤΙ για λόγους καθαρά πολιτικούς αντί ναείχε ενταχθεί κατά την ίδρυσή του, το 1968, στοΥπουργείο Παιδείας είχε «εκχωρηθεί» στο άλλο,πλησιέστερο Υπουργείο για την ανάπτυξη τουανθρώπινου δυναμικού, αυτό του ΥπουργείουΕργασίας. Όμως, η «λεπτομέρεια» αυτή χρήζειμιας άλλης επεξηγηματικής αναφοράς).

Ας επανέλθουμε στην ουσία του θέματος:γιατί αφέθηκε ή οδηγήθηκε το ΑΤΙ σε διάλυση;Πρώτος λόγος για μας ήταν ότι δεν ήθελαν οιπρογραμματιστές τη δημιουργία του Τεχνολο-γικού Πανεπιστημίου, ΤΕΠΑΚ, να φανεί ότιαυτό το νέο ίδρυμα θα αποτελούσε μια αναβαθ-μισμένη εκδοχή του ΑΤΙ. Ενώ σε άλλες χώρεςπλείστα πανεπιστημιακά ιδρύματα ήταν το φυ-σικό αποτέλεσμα μιας εξελικτικής ανοδικής πο-ρείας «κολλεγίων», στην περίπτωση της Κύπρουθεωρήθηκε από τους εμπλεκομένους στηνίδρυση του ΤΕΠΑΚ ότι αυτό θα υποβάθμιζε την«εικόνα» αυτού του νέου πανεπιστημιακού ιδρύ-ματος. Συναφώς, η ιδέα/πρόταση όπως το ΤΕΠΑΚενσωματώσει στα προγράμματά του, εκτός απόεκείνα που οδηγούν στην απόκτηση ενός καθαράπανεπιστημιακού τεχνικού πτυχίου, και άλλαστο επίπεδο του Ανώτερου Τεχνικού (αυτά πουπρόσφερε το ΑΤΙ), είχε απορριφθεί για λόγουςπεριφρούρησης του «γοήτρου» ενός νέου πα-νεπιστημιακού ιδρύματος, μπας και με αυτότον τρόπο η κοινωνία το εκλάβει ως «κατώτερου»επιπέδου. Ούτε η άλλη πρόταση/εισήγηση έγινεμε προθυμία δεκτή για τη δυνατότητα το ΤΕΠΑΚνα δέχεται εκείνους από τους αποφοίτους τουΑΤΙ που θα ήθελαν να συμπληρώνουν την επαγ-γελματική τους αναβάθμιση, εγγράφοντάς τουςστο τρίτο έτος του αντίστοιχου τετραετούς πτυ-χιακού προγράμματος. Σημειώνεται ότι τέτοιεςδιευθετήσεις λειτουργούσαν με επιτυχία στααμερικανικά πανεπιστήμια για όσους αποφοίτουςτων Κοινοτικών Κολλεγίων (Community Colleges)επέλεγαν τη σχετική επαγγελματική τους ανα-βάθμιση. Παρόμοια διευθέτηση δινόταν ήδηκαι στους αποφοίτους του ΑΤΙ τόσο στα αμερι-κανικά όσο και στα βρετανικά πανεπιστήμια.

Επομένως, σε ένα τέτοιο μάλλον αρνητικόπεριβάλλον, και χωρίς ουσιαστικές προοπτικέςγια τους αποφοίτους του, το ΑΤΙ οδηγήθηκεστη διάλυσή του, με τον ισχυρισμό της τότευπουργού Εργασίας, ότι «επιτέλεσε τον προ-ορισμό» του.

Ένας άλλος παράγοντας που συνεπικουρούσεστη απόφαση για διάλυση του ΑΤΙ ήταν η φή-μη/«κατηγορία» που απέκτησε σε μερικούς κύ-κλους ότι «το επίπεδό του ήταν περισσότερουψηλό από ό,τι χρειαζόταν ο τόπος για την κα-τάρτιση Ανώτερων Τεχνικών» αναφερόμενοι,ως ένδειξη, στο γεγονός ότι τόσοι πολλοί συ-νέχιζαν σπουδές για απόκτηση πτυχίου αντίνα μένουν να δουλέψουν στην Κύπρο. Και επο-μένως ήταν καιρός να αντικατασταθεί το ΑΤΙαπό ένα νέο Ίδρυμα που να προσφέρει «χαμη-λότερου επιπέδου προγράμματα κατάρτισης»,κάτι περίπου όπως τα Μεταλυκειακά ΙνστιτούταΕπαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. (Αλλά και αυτό το θέμα χρήζει χωριστής επε-ξηγηματικής αναφοράς σε κάποιο κατάλληλοσημείο στο μέλλον).

Αυτά σαν πρώτη εμπλοκή στη σχετική συ-ζήτηση για το «λάθος» της απόφασης για τηδιάλυση του ΑΤΙ που άνοιξε πρόσφατα ο Υπουρ-γός Παιδείας.

Ο δρ Γιώργος Δ. Χριστοδουλίδης είναι ιδρυτικός διευθυντής του ΑΤΙ.christodoulides.g@cytanet.com.cy

Για τη «διάλυση»του ΑΤΙ

AKAΡΙΑΙΑ / Της ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ

elenixenou11@gmail.com

Του Δρα ΓΙΩΡΓΟΥ Δ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Προσωπικός θρίαμβος και κρίσιμες αποφάσεις

Οι τουρκικές προεδρικές εκλογές της 10ης Αυγούστουανέδειξαν νικητή τον πρωθυπουργό κ. Ρετζέπ ΤαγίπΕρντογάν από τον α΄ γύρο, με ποσοστό 51,96%. Ανκαι το τελικό αποτέλεσμα υπολείπεται των προβλέψεωντων δημοσκοπήσεων, οι οποίες εκτιμούσαν το ποσοστόμεταξύ 55 και 60%, η εκλογή του δεν παύει να αποτελείιστορική προσωπική επιτυχία του Τούρκου πρωθυ-πουργού και ψήφο εμπιστοσύνης στις τουλάχιστοναμφιλεγόμενες επιλογές της κυβερνητικής του πο-λιτικής τον τελευταίο χρόνο. Συγκρίνοντας την εκλο-γική επίδοση των κομμάτων στις δημοτικές εκλογέςτου Μαρτίου με αυτήν των υποψηφίων τους στιςπροεδρικές εκλογές, μπορούμε να συμπεράνουμεότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Αναπτύξεως(ΑΚΡ) διατήρησε αλώβητη την εκλογική του βάσητων περίπου είκοσι εκατ. ψηφοφόρων, η οποία ήταναρκετή για την εκλογή του κ. Ερντογάν από τον α΄γύρο λόγω της μειωμένης συσπειρώσεως των ψηφο-φόρων της αντιπολιτεύσεως. Η επιλογή του κ. Εκ-μελεντίν Ιχσάνογλου ως κοινού υποψηφίου των δύομεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολιτεύσεως, τουΡεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και τουΚόμματος Εθνικής Δράσεως (MHP), αποδείχθηκεεκλογικώς ατυχής. Τα αποτελέσματα επαλήθευσαντις εκτιμήσεις ότι ο κ. Ιχσάνογλου όχι μόνον θα απο-τύγχανε να προσελκύσει ψηφοφόρους του ΑΚΡ, αλλάακόμη και να συσπειρώσει την εκλογική βάση τωνδύο κομμάτων. Με το 38,33% των ψήφων ο κ. Ιχσά-νογλου συγκέντρωσε περίπου πέντε εκατ. ψήφουςλιγότερες από το άθροισμα της επιδόσεως των δύοκομμάτων στις δημοτικές εκλογές Μαρτίου. Πολλοίαπό τους κοσμικούς ψηφοφόρους του CHP που δυ-σανασχετούσαν με το «ισλαμίζον» προφίλ του κ. Ιχ-σάνογλου προτίμησαν να απόσχουν από τις εκλογές,ενώ πολλοί ψηφοφόροι του ΜΗΡ που δυσφορούσανμε τα «αριστοκρατικά» στοιχεία της προσωπικότηταςτου υποψηφίου ψήφισαν τελικώς υπέρ του κ. Ερντογάν.Αποτυγχάνοντας να προσελκύσει συντηρητικούς

ψηφοφόρους και μειώνοντας την εκλογική συσπείρωσητων δύο κομμάτων, η επιλογή κοινού υποψηφίου γιατις προεδρικές εκλογές μάλλον διευκόλυνε την εκλογήΕρντογάν από τον α΄ γύρο. Τέλος, το ποσοστό 9,71%που συγκέντρωσε ο τρίτος υποψήφιος του φιλοκουρ-δικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) κ. Σε-λαχαντίν Ντεμίρτας αποτελεί σαφή επιτυχία, καθώςυπογράμμισε τη διεισδυτικότητα της υποψηφιότητάςτου πέραν των ορίων της κουρδικής μειονότητας,καθώς και ότι είναι εφικτή η υπέρβαση του ορίουτου 10% για την εκπροσώπηση του κόμματος στηντουρκική Βουλή. Το πρώτο κρίσιμο μετεκλογικό ερώ-τημα αποτελεί η επιλογή του διαδόχου του κ. Ερντογάνστην πρωθυπουργία. Η ισχυρή στήριξη του εκλογικούσώματος προς του πρόσωπο του κ. Ερντογάν καθιστάπιθανότερη την επιλογή ενός υποψηφίου από τονστενό πυρήνα των επιτελών του Τούρκου πρωθυ-πουργού. Κατά τούτο, η πιθανότητα επιλογής τουαπερχομένου προέδρου κ. Αμπντουλάχ Γκιουλ (μέχριτις χθεσινές του δηλώσεις τουλάχιστον) ή ακόμη καιαυτή του αντιπροέδρου της κυβερνήσεως κ. ΑλίΜπαμπατσάν, του θεωρούμενου αρχιτέκτονα τουοικονομικού «θαύματος» της Τουρκίας κατά την πε-ρίοδο 2002-2009, είναι μάλλον απομακρυσμένη. Αν-τιθέτως, πιθανότεροι υποψήφιοι θεωρούνται οι εκτων αντιπροέδρων και υπουργών των κυβερνήσεωνΕρντογάν και θεωρούμενοι πλέον «έμπιστοι» και«ελεγχόμενοι» κ. Μεχμέτ Αλί Σαχίν, Μπουλέντ Αρίντς,Μπιναλί Γιλντιρίμ και Αχμέτ Νταβούτογλου. Η διε-ξαγωγή της τελευταίας προεκλογικής ομιλίας του κ.Ερντογάν στο Ικόνιο, εκλογική περιφέρεια του κ.Νταβούτογλου, κατά το τέλος της οποίας ο υπουργόςΕξωτερικών εμφανίστηκε στο βήμα μαζί με τον ομι-λητή, ίσως να μην είναι τυχαία.

Ο δρ Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι επίκουρος καθηγητής τουΤμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ καιεπιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.

ΑSSO

CIAT

ED P

RESS

09-GNOMES CY.qxp_Master_cy 8/14/14 1:25 PM Page 9

10 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 17 Αυγούστου 2014Α Π Ο Ψ Ε Ι Σ

Τ ο ανώτατο εκλογοδικείο στην Τουρ-κία έκανε το τελικό απολογισμό γιατις πρώτες προεδρικές εκλογές της

χώρας: Ταγίπ Ερντογάν 51,79%, Εκμε-λεντίν Ιχσάνογλου 38,44% και ο Σελα-χαντίν Ντεμιρτάς 9,76%. Συμμετοχήστις εκλογές 74,12% σε σύνολο 56 εκατ.ψηφοφόρων. Την επομένη ο Ερντογάνμίλησε για «ιστορική ημέρα, όλη η Τουρ-κία νίκησε. Κλείνει μία εποχή, αρχίζειμία νέα». Ο Ιχσάνογλου αφιέρωσε το πο-σοστό του «σε όσους έλεγαν ότι δενήταν γνωστός, ένα μήνα πριν». Ο Ντε-μιρτάς εκτιμά ότι η «υποψηφιότητά τουδιεύρυνε την ελπίδα των πολιτών να κα-θορίζουν την πορεία της Τουρκίας». Σεκάθε περίπτωση οι εκλογές επισημοποί-ησαν πολιτικά και διεύρυναν χρονικάτη για δέκα χρόνια ηγεμονία του ΚΑΔκαι του ηγέτη του Τ. Ερντογάν. Η επόμενηημέρα βρίσκει την Τουρκία αντιμέτωπημε τρεις, κυρίως, ενότητες από ζητήματα:

Α. Εσωτερική ατζέντα. Αναδιάρθρωσητης ηγετικής ομάδας-νέος πρωθυπουρ-γός, νέος πρόεδρος ΚΑΔ ή ένας και γιατις δύο θέσεις. Ο Τ. Ερντογάν πραγμα-τοποιεί δημοσκοπήσεις και δίνει ερω-τηματολόγιο στα βασικά στελέχη τουκόμματός του γύρω από το ερώτημαποια πρόσωπα θα μπορούσαν να ανα-λάβουν τις ευθύνες αυτές. Η τακτικήαυτή της «εσωτερικής δημοσκόπησης»φαίνεται να αποδίδει αποτελέσματα,γιατί απορροφά τους εσωτερικούς κρα-δασμούς.

Η περίπτωση Γκιουλ είναι ξεχωριστή:σε κάθε περίπτωση θα βρεθεί σε ρόλοπρωταγωνιστή. Η ιστορία του ΚΑΔ, δεί-χνει ότι οι συμφωνίες που κρατούν τοκόμμα τους ενωμένο, τηρούνται. Δια-θέτουν σε επίπεδο κορυφής έναν άγραφοκανόνα διαβούλευσης και σεβασμού σεμία ιεραρχία και παράδοση, που, σε αν-τίθεση με άλλα παραδείγματα, ενώνειδυνάμεις και συμβάλλει στη διατήρησητης ισχύος του. Κλειδί σε κάθε περίπτωσηείναι η δεκαετής, σθεναρή συνεννόησηΕρντογάν-Γκιουλ στα κρίσιμα ζητήματα.

Στο ΡΛΚ αρχίζει η δημόσια αμφισβή-τηση Κιλιντσάρογλου και οι ανοικτέςπιέσεις για εκλογή νέου ηγέτη. Ήδη η

βουλευτής Άγκυρας Εμινέ Ταρχάν στις12 Αυγούστου ζήτησε πρώτη την «απο-χώρηση Κιλιντσάρογλου και της ομάδαςτου και το ΡΛΚ να προχωρήσει σε συ-νέδριο».

Β. Οι εξωτερικές εντάσεις πολλαπλα-σιάζονται στον χώρο των ανατολικώνσυνόρων της Τουρκίας: επάνοδος στησχέση καχυποψίας με το Ισραήλ, συνεχέςαδιέξοδο με την Αίγυπτο, άνοδος τηςπίεσης από τον ISIL στο Ιράκ κατά τούρ-κων υπηκόων, στασιμότητα στη Συρία,βελτίωση σχέσεων με Ιράν. Συνολικάη εξωτερική πολιτική της Άγκυρας στοχώρο αυτό έχει επιβαρυνθεί ιδιαίτερατην περίοδο αυτή και εξαιτίας της εμ-μονής Νταβούτογλου να διαβάζει τιςεξελίξεις με το δικό του «δόγμα», αλλάκαι της σκληρής ρητορείας Ερντογάνγια κάθε θέμα που τον έβρισκε αντίθετο.Η πολιτική Νταβούτογλου, πρώτον, οδή-γησε την Τουρκία σε συνεχείς αντιπα-λότητες με τα γειτονικά κράτη στη Μ.Ανατολή, και, δεύτερο, αυτή η πολιτικήδεν γίνεται κατανοητή από ισχυρές δυ-τικές πρωτεύουσες, γεγονός που εμπο-δίζει την Άγκυρα στην αξιοποίηση κάθε

σύμπτωσης συμφερόντων με τις ΗΠΑόπως αυτή με το Ιράκ και το συριακό.Η Άγκυρα διά χειρός Νταβούτογλου κα-τάφερε να γίνεται διαρκώς μέρος της(κάθε φορά) κρίσης, αντί μέρος μιας ευ-ρύτερης προσπάθειας για αναζήτησηλύσεων σε συνεργασία με άλλες δυνά-μεις. Παλαιότερα γινόταν λόγος για «μη-δενικά προβλήματα» με τα γειτονικάκράτη, αλλά η εξωτερική πολιτική τουΚΑΔ της τελευταίας περιόδου στη Μ.Ανατολή, οδήγησε στην αντίθετη κα-τεύθυνση. Δύο επιπρόσθετες παρατη-ρήσεις: πρώτο, χρειάζεται μία ουσιώδηςβελτίωση ανάλυσης από την πλευράΕρντογάν για να ξεπεράσει την ψυχρήσχέση του με τον Μ. Ομπάμα, και δεύ-τερο, το μήνυμα Μπαρόζο στον Ερντο-γάν στις 11 Αυγούστου για να χρησιμο-ποιεί ένα πιο «συμφιλιωτικό τόνο» στηνεσωτερική αντιπαράθεση μετά την εκλο-γή του στην προεδρία, θέτει επί τάπητοςκάποιες από τις προκαταρκτικές προ-ϋποθέσεις που τίθενται για την ανα-ζωογόνηση της ευρωτουρκικής σχέσης.

Γ. Κεντρικά ζητήματα της εσωτερικήςπολιτικής. Η νέα σελίδα φωτογραφίζει

τις κατευθύνσεις της εποχής που πάειμέχρι το 2023, χρονιά που θέτει το ΚΑΔως ορόσημο για τον εορτασμό των 100χρόνων ανεξάρτητου κράτους –νέο σύν-ταγμα, κουρδικό, οικονομία. Είναι βέβαιονότι πλέον οι συσχετισμοί είναι ευνοϊκοίσχετικά με την ετοιμασία και την έγκρισηνέου συντάγματος σε αντικατάστασητου σημερινού που φέρει τη σφραγίδαΕβρέν. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι πι-θανό να ολοκληρωθεί με τον ένα ή τοάλλο τρόπο η επιθυμία του Ερντογάν γιασύνταγμα προεδρικού τύπου, ένα σύστημαεξουσίας πιο κοντά στο γαλλικό πρότυπο.

Το κουρδικό φαίνεται να αποτελείένα κορυφαίο ζήτημα στρατηγικής γιατην ηγεσία του ΚΑΔ –διαβούλευση σεδιάφορα επίπεδα, αποχώρηση/παράδοσηόπλων από το ΕΚΚ, σταδιακή μετάβασησε συνθήκες ειρηνικής συνύπαρξης μεευθύνη στην κυβερνητική πλειοψηφίανα θέσει σε εφαρμογή σχετικό νόμο πουψήφισε λίγες εβδομάδες πριν από τιςεκλογές. Σε αυτή την κατεύθυνση η εμ-βάθυνση της συνεργασίας με το ιρακινόΚουρδιστάν παραμένει κλειδί στις εξε-λίξεις με άξονα την εξαγωγή φυσικούαερίου από το Κιρκούκ στις διεθνείςαγορές μέσω Τσεϊχάν.

Θεωρώ ότι σε αυτή την κατεύθυνσηέπαιξε σημαντικό ρόλο η πειστική υπο-ψηφιότητα Ντεμιρτάς- σχεδόν 10%.Έτσι έδειξε έναν διαφορετικό, ειρηνικόδρόμο για την επίλυση ζητημάτων πουσυνδέονται με την κουρδική μειονότητασε μία διαφορετική Τουρκία. Ο Ντεμιρτάςαξιοποίησε την πρόοδο που έχει συν-τελεστεί στις ευρωτουρκικές σχέσειςκαι την συνεχή πίεση των Βρυξελλώνγια μεταρρυθμίσεις στη βάση των ετή-σιων Εκθέσεων Προόδου της τουρκικήςυποψηφιότητας. Με σοβαρότητα έθεσετα ζητήματα πάνω σε μια νέα βάσηαπευθυνόμενος σε ένα ευρύτερο, εθνικόακροατήριο, όχι μόνο κουρδικό, καιαπέδειξε ότι μπορεί να είναι παρόν στομέλλον σε εξελίξεις όπως η προώθησηνέων μεταρρυθμίσεων σε συνέχεια τουπακέτου της 30ής Σεπτεμβρίου 2013.

www.larkoslarkou.org.cy

Η ηθική της παρακμήςΤου ΓΙΑΝΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ

Δ ιανύουμε την ηθική της παρακμής. Μέσασε τούτα τα πλαίσια, κεντρική θέση κατέχειη απαξίωση της ανθρώπινης ύπαρξης, η

περιφρόνηση των βασικότερων προϋποθέσεωνγια επιβίωση του ανθρώπινου όντος. στον τόπομας. Οι αλλαγές που επήλθαν στον τόπο μας απο-διοργάνωσαν, όχι μόνο το κοινωνικό γίγνεσθαιαλλά και την οικογενειακή σύμπνοια, την εκπαι-δευτική παράδοση και την επαγγελματική συ-νείδηση. Οι συγκρουσιακές καταστάσεις μεταξύτων πολιτειακών και κοινωνικών φορέων, τωνκομματικών και παραταξιακών ηγεσιών, δημι-ουργούν δίνες που παρασύρουν κάθε ηθική αξίακαι πράξη, κάθε αισιόδοξη διάθεση, και, επιπλέον,κάθε αντίσταση ενεργητικής δύναμης για δημι-ουργία και ανάπτυξη. Καταστάσεις όμως πουΔΕΝ μας πτοούν.

Στον χώρο που ζούμε ενυπάρχουν μόνο δια-δικασίες επιβολής φόρων, καταναγκασμών καιυποταγής στο τραπεζικό σύστημα, με αποτέλεσμανα ελλοχεύει ο κίνδυνος της πλήρους πτώχευ-σης.

Οι επαΐοντες και οι ειδήμονες ποσώς προβλη-ματίζονται για την πτώχευση του ήθους, τηνυποδούλωση της βούλησης, της έκπτωσης τωναρχών και της μη επίλυσης του εθνικού μας προ-βλήματος.

Αυτά είναι ψιλά γράμματα όπως αυτά που τυ-πώνονται στις τραπεζικές συναλλαγές και σταασφάλιστρα για να μην είναι σε θέση οι πολίτεςνα τα διαβάζουν, με αποτέλεσμα να παγιδεύονταιστις διατυπώσεις και να μην βρίσκουν ποτέ τοδίκαιό τους σε μια πιθανή ανάγκη ή διαφωνία.

Ο τόπος μας ζει ένα δράμα. Η κοινωνία μαςκατάντησε ψεύτικη και κίβδηλη. Πουθενά δενυπάρχει η παραμικρή ένδειξη εμπιστοσύνης,προόδου, ανέλιξης, κριτήριο αξιολόγησης, φυ-σιολογικής και τίμιας ζωής.

Βρισκόμαστε σε μία συνεχή πάλη ανάμεσαστις δυνάμεις που αναζητούν την εξάρθρωσηκάθε ηθικής από τη μία και από την άλλη στηναντίδραση κάθε εγκλεισμού και ισοπέδωσης τηςανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Αυτή η κατάσταση μόνο ανησυχία εγκυμονεί.Αυτή η εικόνα μόνο κατάθλιψη μπορεί να προ-καλέσει.

Ως εκ τούτου, επιβάλλεται τις μέρες αυτέςπου διανύουμε κρατώντας δεκανίκια, ο σχη-ματισμός και η προβολή μιας νέας συνείδησης,μιας νέας ηθικής προοπτικής η οποία να βασί-ζεται στη μεταμόρφωση της δουλείας πουέχουμε περιέλθει σε κυριότητα του εαυτού μας,της ιστορίας και της παράδοσής μας. Μπορείνα Με την εμφάνιση αυτής της νέας συνείδησηςως βασική έννοια κυρίαρχη θα επιφέρει μίανέα εποχή σωστής κοινωνικής οργάνωσης, μιαςνέας πολιτικής συγκρότησης και μιας νέας ηθι-κής, που θα επικεντρώνεται στον άνθρωπο ωςοντότητα και ως μορφή ολοκληρωμένη, η οποίαθα είναι σε θέση να ξαναβρεί τον χαμένο εαυτότους, τη χαμένη υπόληψή τους και την κυριότητάτους σε θέματα που άπτονται της ψυχικής τηςτους ισορροπίας και της ηθικής τους υπόστα-σης.

Σε όλη αυτή τη διαδικασία μεταμόρφωσηςαξιών και αρχών, σημαντικός παράγοντας καθί-σταται ο ρόλος εκάστου εξ ημών.

Θα πρέπει ν’ αναπτύξουμε έναν μηχανισμόαντιστάσεων που θα μας δώσει την απαιτούμενηεγκαρτέρηση, υπομονή και αντοχή να διαβούμετα δύσκολα και δύσβατα μονοπάτια. Η ανωτε-ρότητά μας σε τέτοιες ώρες είναι η πνευματικήμας διαύγεια, η αλληλεγγύη, η επαναξιολόγησητων παραδοσιακών μας αξιών. Να γίνουμε πάλικύριοι του εαυτού μας όταν επισημάνουμε τηνουσία μας και όταν επανεύρουμε την καλή μαςσυνείδηση, ως συνέχεια μιας ιστορικής και πο-λιτισμικής παράδοσης.

Ο κ. Γιάννης Οικονομίδης είναι εκπαιδευτικός.

Τ ο μνημονιακό νομοσχέδιο για τιςεκποιήσεις όπως διαμορφώθηκεμέχρι σήμερα είναι στη βάση του

αντικοινωνικό, πλήττει άμεσα τους πο-λίτες - οφειλέτες, ενώ την ίδια ώρα δια-σφαλίζει τα συμφέροντα των τραπεζώναλλά και άλλων μεγαλοεπενδυτών, αφούμέσα από τη διαδικασία εξπρές των εκ-ποιήσεων διασφαλίζουν και νομοθετικάπλέον το 50% της αρχικής εκτιμώμενηςαξίας του ακινήτου. Πέραν τούτου, υπάρ-χουν πολλά κενά τα οποία θέτουν σεκίνδυνο τους οφειλέτες όπως είναι, γιαπαράδειγμα, το ζήτημα της πρώτης κα-τοικίας, οι νομικές διαδικασίες, ο ρόλοςτου Κτηματολογίου αλλά και η συζήτησηπου υπεισέρχεται περί φερεγγυότηταςτων οφειλετών, ενώ δεν γίνεται καθόλουσυζήτηση για την φερεγγυότητα –γιαπαράδειγμα– του ίδιου του τραπεζικούσυστήματος που οδήγησε τη χώρα στησημερινή της κατάσταση.

Πιο κάτω παραθέτω πέντε εργαλεία– προτάσεις που θα πρέπει να αξιοποι-

ηθούν από τα κόμματα για αναδιαμόρ-φωση της φιλοσοφίας του συγκεκριμένουνομοσχεδίου:

Α. Η προστασία της πρώτης κατοικίαςείναι ένα από τα φλέγοντα σημεία τουμνημονιακού νομοσχεδίου. Μέσα απότο υφιστάμενο νομοσχέδιο, όπως αυτόδιαμόρφώθηκε μέχρι σήμερα, η πρώτηκατοικία όχι μόνο δεν προστατεύεταιαλλά βρίσκεται εκτεθειμένη στις ορέξειςτων τραπεζών. Μάλιστα, η διασύνδεσητης πρώτης κατοικίας με το παράπλευρονομοσχέδιο περί φερεγγυότητας τωνοφειλετών ανοίγει τον δρόμο και νομο-θετικά πλέον για εκποιήσεις πρώτωνκατοικιών, αφού δεν καθορίζονται καντα κριτήρια φερεγγυότητος. Η συζήτησηγια την πρώτη κατοικία θα πρέπει ναανεξαρτοποιηθεί από την ευρύτερη συ-ζήτηση των εκποιήσεων.

Β. Ο ρόλος του Κτηματολογίου θαπρέπει να αναβαθμιστεί και όχι να εξα-φανιστεί. Δυστυχώς, το συγκεκριμένονομοσχέδιο καταργεί τον ρόλο του Κτη-

ματολογίου στη διαδικασία των εκτι-μήσεων. Αυτό δημιουργεί σοβαρά προ-βλήματα αξιοπιστίας όσο αφορά τις εκτι-μήσεις των ακινήτων εις βάρος τωνοφειλετών. Αυτό που θα πρέπει να γίνειείναι η ένταξη του Κτηματολογίου στονομοσχέδιο ως ο επίσημος φορέας τουοποίου θα λαμβάνονται υπόψη οι εκτι-μήσεις για σκοπούς δανείων και όχιμόνο για σκοπούς φορολογίας. Κάτι τέ-τοιο άλλωστε είναι και νομικά άτοπο.

Γ. Αναδιάρθρωση των δανείων πριναπό τη διαδικασία εκποιήσεως: Μία δια-δικασία την οποία θα πρέπει να υπο-χρεωθούν οι τράπεζες να ακολουθήσουνσε συνεργασία με τους οφειλέτες. Είναισημαντικό να δωθεί ικανοποιητικόςχρόνος –για παράδειγμα ένα έτος– όχιμόνο για να ενημερωθούν οι οφειλέτεςγια τα νομικά δικαιώματά τους αλλά καιγια να αναδιαρθρώσουν το δάνειο τουςστη βάση των σημερινών οικονομικώνδυνατοτήτων τους. Η εκποίηση περι-ουσίας θα πρέπει να αποτελέσει το

έσχατο μέτρο και όχι προτεραιότητα. Δ. Σε περίπτωση εκποίησης περιου-

σίας θα πρέπει να διασφαλίζεται και νο-μοθετικά πλέον ότι παύει αυτόματα καιόποιαδήποτε άλλη υποχρέωση του οφει-λέτη προς την τράπεζα. Το νομοσχέδιουπό την σημερινή του μορφή δεν δια-σφαλίζει κάτι τέτοιο.

Ε. Τέλος, είναι σημαντικό το νομικόκομμάτι στην όλη συζήτηση. Θα πρέπειοι πολίτες - οφειλέτες να ενημερωθούνγια τα δικαιώματά τους από το ίδιο τοκράτος και στην περίπτωση που κάποιοςδεν μπορεί να προσφύγει σε δικηγόρογια οικονομικούς λόγους να λαμβάνειτη στήριξη της ίδιας της Πολιτείας. Ηπροσφυγή στη δικαιοσύνη θα πρέπεινα προστατευτεί με κάθε τρόπο και ναμάλιστα να τερματίζονται αυτομάτωςκαι οι τόκοι υπερημερίας σε περίπτωσηέναρξης δικαστικής διαδικασίας.

Ο κ. Ανδρέας Ν. Μασούρας είναι ακαδημαϊκός –Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου.

H ελεύθερη Αμμόχωστος αξίζει και μπορεί!Του ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΤΖΙΟΒΑΝΗ

Τουρκία: Νέα εποχή, παλαιά προβλήματαΤου ΛΑΡΚΟΥ ΛΑΡΚΟΥ

ΑSSO

CIAT

ED P

RESS

Ε ίναι πραγματικά δυσάρεστονα διαπιστώνει κανείς ότι μίατόσο ξεχωριστή σε πλεονε-

κτήματα ευλογημένη περιοχή, όπωςαυτή της ελεύθερης Αμμοχώστου,αφήνεται να παρακμάζει, την ίδιαώρα που θα μπορούσε να αξιοποι-ηθεί ως πνεύμονας δυναμικής ανά-πτυξης και οξυγόνωσης της οικο-νομίας μας. Η ανησυχητική αύξησητης χρεοκοπίας επιχειρήσεων, σεσυνδυασμό με την κάθετη μείωσητου κύκλου εργασιών πολλών άλ-λων και την καλπάζουσα άνοδοτης ανεργίας, αποτελούν σαφή αρ-νητικά σημάδια. Είναι απτές απο-δείξεις που επιβεβαιώνουν τη φθί-νουσα πορεία βασικών οικονομικώνκλάδων, οι οποίοι έχουν όλες τιςπροϋποθέσεις, με τις κατάλληλεςπροσεγγίσεις, όχι μόνο να αναζωο-γονηθούν και να πρωταγωνιστή-σουν στην καταπολέμηση της βα-θειάς κρίσης, αλλά και να δημιουρ-γήσουν στέρεες προϋποθέσεις για

ανάκαμψη. Τόσο οι δημαρχούμενεςπόλεις όσο και η ευρύτερη ελεύ-θερη επαρχία της Αμμοχώστου,είναι προικισμένες με πολλά θετικάστοιχεία. Η γεωργική παραγωγήπου σήμερα φθίνει και εγκαταλεί-πεται, εξαιτίας της μη εξασφάλισηςαμειπτικών τιμών, μπορεί κάλλισταμε την εφαρμογή ορθολογικών μέ-τρων να ξαναβρεί την ανταγωνι-στικότητά της. Το εύφορο χώματων Κοκκινοχωρίων με την κατάλ-ληλη φροντίδα, και καθοδήγησητων αγροτών προσφέρει εξαιρετι-κές δυνατότητες παραγωγής προ-ϊόντων υψηλών προδιαγραφών σεποιότητα και τιμές που όχι μόνονα ικανοποιούν την ντόπια αγορά,αλλά και να διεισδύουν με αξιώσειςσε ξένες αγορές. Ας μην ξεχνάμετην τεράστια φήμη που απέκτησεη κυπριακή πατάτα κυρίως στηναγορά του Ηνωμένου Βασιλείου ήτον δυναμισμό που έχει λάβει τατελευταία χρόνια η καλλιέργεια

της φράουλας στη Δερύνεια!Είναι απαραίτητο οι αρμόδιες

υπηρεσίες του κράτους να στηρί-ξουν τον αγρότη της εύφορης αυτήςγης, βοηθώντας τον να προχωρήσειστις απαιτούμενες καλλιέργειες,αξιοποιώντας σωστά και δημιουρ-γικά τα διάφορα προγράμματα καικονδύλια που προσφέρει προς αυτήτην κατεύθυνση η Ε.Ε. Μόνο μετην αγαστή και εποικοδομητικήσυνεργασία κράτους αγροτικώνοργανώσεων και γεωργών μπορείο νευραλγικός αυτός πρωτογενήςκλάδος να διαδραματίσει τον ρόλοπου του αρμόζει, προσελκύονταςακόμη και νέους –που σήμερα είναιάνεργοι– σε μια δραστηριότηταπου απαιτεί κόπο και γνώση, όμωςπαράλληλα μπορεί να καταστείπροσοδοφόρα.

Ο κλάδος των κατασκευών προ-σφέρει επίσης πεδίο δόξης λαμπρόνγια προσέλκυση ξένων κεφαλαίωνκαι αναζωπύρωση των επενδύσεων.

Οι αξεπέραστες σε ωραιότητα πα-ραλίες της ελεύθερης Αμμοχώστουόχι τυχαία, έχουν καταστήσει τηνπεριοχή αυτή στον πιο δημοφιλήτουριστικό προορισμό. Σίγουρα τοενδιαφέρον για απόκτηση εξοχικήςκατοικίας από Κύπριους κοντά στιςπαραλίες του Πρωταρά και τηςΑγίας Νάπας έχει λόγω ύφεσης,κουρέματος και μνημονίου ατονίοεισημαντικά. Το ενδιαφέρον όμωςαπό το εξωτερικό παραμένει. Ωστό-σο, είναι απαραίτητες ευέλικτεςπροσεγγίσεις από τις διάφορες εμ-πλεκόμενες υπηρεσίες, που να αφή-νουν στην άκρη σκοπιμότητες καιτεχνάσματα που σκοπό έχουν τηνιδιοτελή εξυπηρέτηση συμφερόν-των! Η έκδοση άδειας μακράς πα-ραμονής χωρίς δικαίωμα εργασίαςσε ενδιαφερόμενους ξένους επεν-δυτές είναι αναμφίβολα βήμα προςτην ορθή κατεύθυνση.

Οι αρμόδιοι πρέπει επιτέλουςνα αντιμετωπίσουν με τη δέουσα

προσοχή την ανάγκη βελτίωσηςτης λειτουργικότητας και εξωραϊ-σμού των υποδομών που στηρίζουντόσο τον κατασκευαστικό κλάδο,αλλά και αναβαθμίζουν το τουρι-στικό προϊόν. Οι παλινδρομήσειςστη δρομολόγηση της κατασκευήςέργων όπως η μαρίνα της ΑγίαςΝάπας, η ανάπλαση της μοναδικήςσε ομορφιά περιοχής του ΠοταμούΛιοπετρίου ή η δημιουργία γηπέδωνγκολφ κ.ά., όχι μόνο δεν βοηθούντην αναπτυξιακή προοπτική, αλλάσπρώχνουν στο μαρασμό ένα κομ-μάτι της Κύπρου που μπορεί καιπρέπει να παραμείνει ο πιο δυνα-μικά αναπτυσσόμενος άξονας παγ-κυπρίως.

Αν σήμερα η χώρα μας δεν έχειγονατίσει εντελώς κάτω από το βά-ρος της βαθειάς ύφεσης, καθορι-στική είναι η συνεισφορά του του-ρισμού και του συνακόλουθου συ-ναλλάγματος που εισρέει και σταθέρετρα της τουριστικής ελεύθερης

Αμμοχώστου. Έχει υποχρέωση ηκυβέρνηση όχι μόνο να αναγνω-ρίσει αυτή την πραγματικότητα,αλλά και να σταθεί αρωγός, συμ-βάλλοντας εποικοδομητικά στηνεπίλυση των προβλημάτων που τα-λανίζουν τον ευαίσθητο αυτό κλά-δο. Είναι καιρός για χειροπιαστάμέτρα προς επιμήκυνση της του-ριστικής περιόδου, για ολόχρονοτουρισμό.

Αν ενεργοποιήσουμε τα δημι-ουργικά μας αποθέματα και δου-λέψουμε όλοι μαζί με γνώμονα ταγνήσια συμφέροντα της Κύπρου,αν η κυβέρνηση επιδείξει επιτέλουςτην απαιτούμενη αποφασιστικό-τητα και πολιτική βούληση για ρι-ζικές τομές, μπορούμε να ελπίζουμεσε καλύτερες μέρες. Είναι στο χέριμας!

Ο κ. Χριστάκης Τζιοβάνη είναι βουλευτήςΑμμοχώστου του ΑΚΕΛ Αριστερά ΝέεςΔυνάμεις.

Εκποιήσεις: Πέντε εργαλεία για το Νομοσχέδιο - παγίδαΤου ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΜΑΣΟΥΡΑ

10-EPISTOLES CY_Master_cy 8/14/14 2:14 PM Page 10

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 11Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ ΗΚυριακή 17 Aυγούστου 2014

Tου ΝΙΚΟΥ ΣΤΕΛΓΙΑ

Χωρίς να απέχει πολύ από τις εκτιμήσειςτων διπλωματών του τουρκικού ΥΠΕΞόπως παρατίθενται στο πιο πάνω ρεπορτάζ,ο Ασίμ Ακάνσοϊ, πρώην γ.γ. του Ρεπουμ-πλικανικού Τουρκικού Κόμματος και εκτων στενών συνεργατών του Μ.Α. Ταλάτόταν ο τελευταίος ηγείτο της τ/κ κοινό-τητας, μιλά στην «Κ» για τις εξελίξεις στηνΤουρκία και πώς εκτιμά ότι η Άγκυρα θαδιαχειριστεί από δω κι εμπρός το Κυπριακό.Ο Ακάνσοϊ επισημάνει ότι η ομοσπονδιακήλύση δεν αποτελεί τη μοναδική φόρμουλαγια τη λύση και επισημαίνει ότι κ. Ερντογάνγνωρίζει πολύ καλά όλα τα εναλλακτικάσχέδια για την επίλυση του Κυπριακούκαι δεν φαίνεται να αποκλείει κανένα απόαυτά. –Συμμερίζεστε την άποψη που εν πολ-λοίς επικρατεί ότι οι διαπραγματεύσειςγια την επίλυση του Κυπριακού έχουνμπει στην κατάψυξη;

–Ναι, συμφωνώ. Έχουμε κατανοήσειεδώ και καιρό ότι οι προσπάθειες των δια-πραγματευτών δεν είναι αρκετές για έναθετικό αποτέλεσμα. Για την επίλυση τουπροβλήματος χρειαζόμαστε αποτελεσμα-τικές ηγεσίες. Οι Τ/κ μετρούν απώλειεςτεσσερισήμισι ετών. Δεν καταφέραμε ναστείλουμε στις διαπραγματεύσεις μια απο-φασιστική, τολμηρή και έμπιστη ηγεσία.

Γι’ αυτό οι προτάσεις μας δεν είχαν κανένααντίκτυπο στην ε/κ πλευρά και στη διεθνήκοινότητα. Και σαν να μην έφτανε αυτό,ο μαξιμαλισμός της ε/κ πλευράς οδήγησετις συνομιλίες σε αδιέξοδο. Η απλή συμ-μετοχή στις συνομιλίες δεν λύνει το πρό-βλημα. Οι δύο ηγεσίες πρέπει να πάρουνορισμένα ρίσκα ώστε να υπάρξει πρόοδος.Οι συνομιλίες έχουν μετατραπεί πλέον σεμία ακαδημαϊκή ενασχόληση.–Πιστεύετε ότι όπως είναι σήμερα ηκατάσταση στο τραπέζι των διαπραγ-ματεύσεων μπορεί να υπάρξει θετικόαποτέλεσμα;

–Την περίοδο Ταλάτ-Χριστόφια είχανεπιτευχθεί σημαντικές συγκλίσεις. Αυτήτην περίοδο είχαμε 33 έγγραφα συγκλίσεωνκαι δύο κοινά ανακοινωθέντα. Αυτό δείχνειότι πραγματοποιήσαμε ένα σημαντικό άλ-μα. Δυστυχώς, τη συγκεκριμένη περίοδο,δεν καταφέραμε να περάσουμε στο τελευ-ταίο στάδιο της λύσης. Μετά την αποχώ-ρηση του κ. Ταλάτ από την ηγεσία της τ/κπλευράς, θα έπρεπε να εστιάσουμε τηνπροσοχή μας στα εναπομείναντα προβλη-ματικά σημεία. Οι σημερινές ηγεσίες δενακολούθησαν αυτή την πορεία. Ηττήθηκαναπό την ιδεολογία τους και τις λαϊκιστικέςτοποθετήσεις. Μετά την περίοδο Ταλάτ– Χριστόφια δεν επιτεύχθηκε καμία σύγ-κλιση. Σπαταλήθηκε χρόνος σε ανούσιεςκουβέντες. Το Κυπριακό μπορεί να λυθεί

με τολμηρούς και αποφασισμένους ηγέτες.Ο ηγέτης θα πρέπει να ξέρει τι ζητά καινα εμπνέει εμπιστοσύνη στην άλλη πλευρά.Επίσης, θα πρέπει να έχει κατανοήσει τησημασία της ειρήνης. Η ειρήνη θα είναι

έργο ανθρώπων οι οποίοι την επιθυμούνκαι κατανοούν τη σημασία της. –Κατά την άποψή σας, ποιος θα είναιο αντίκτυπος στο Κυπριακό από τηνεκλογή του κ. Ερντογάν στην Προεδρίατης Τουρκίας;

–Ο Ερντογάν είναι ένας τολμηρός ηγέ-της. Καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες γιατους στόχους που θέτει. Κουράζει τουςαντίπαλους του αλλά και κερδίζει οπαδούςδιά της πειθούς. Με τον νέο Πρόεδρο θαεισέλθουμε σε μία νέα περίοδο στο πεδίοτης εξωτερικής πολιτικής. Αναμένω μίαπιο επιθετική εξωτερική πολιτική κατάτην υλοποίηση της οποίας ο Ερντογάν θαπαρουσιάσει την ίδια αποφασιστικότηταόπως αυτή που εφαρμόζει στο πεδίο τηςεσωτερικής διακυβέρνησης. Θα προσπα-θήσει να δώσει τέλος στο κλίμα αβεβαι-ότητας, στο Κυπριακό το οποίο και κοστίζειστην Τουρκία, γι’ αυτό πιστεύω ότι το Κυ-πριακό θα αποτελέσει προτεραιότητά του.Ωστόσο, το όραμα της Ομόσπονδης Κύπρουδεν αποτελεί τη μοναδική φόρμουλα γιατην άρση της αβεβαιότητας στο Κυπριακό.Τη συγκεκριμένη περίοδο, προτεραιότηταόλων είναι η επανένωση του νησιού στιςπαραμέτρους του ΟΗΕ. Σε περίπτωση πουοδηγηθούμε σε αδιέξοδο τότε θα αναζη-τήσουμε νέες μεθόδους. Θα επιχειρήσουμενα βρούμε νέες φόρμουλες σε συνεργασίαμε τους διεθνείς παράγοντες. Πιστεύω ότι

ο οΕρντογάν θα υποστηρίξει την συγκε-κριμένη προσπάθεια.–Πιστεύεται ότι υπό τις υφιστάμενεςσυνθήκες, η τ/κ πλευρά έχει έτοιμοένα εναλλακτικό σχέδιο για το Κυπρια-κό;

–Πιστεύω ότι η τ/κ πλευρά δεν έχει έναεναλλακτικό σχέδιο. Έχει απλώς κάποιεςεπιθυμίες και κάποια οράματα. Ωστόσο,όπως ξέρετε, η πολιτική δεν είναι υπόθεσηεπιθυμιών και οραμάτων. Στο παρελθόν,εξαιτίας των ψευδαισθήσεων, οι Κύπριοιπλήρωσαν βαρύ αντίτιμο. Εξαιτίας αυτώντων ψευδαισθήσεων το νησί μας διχοτο-μήθηκε. Πλέον έχει έρθει η ώρα για τηνεπίλυση του προβλήματος με βάση τη λο-γική και όχι τις επιθυμίες. –Το μεγαλύτερο κόμμα της τ/κ Αριστε-ράς, το ΡΤΚ, εισέρχεται σε μια νέα«προεκλογική» περίοδο αντιμετωπί-ζοντας μεγάλα προβλήματα. Πώς θαβγείτε από τη μεγάλη κρίση;

–Την παρούσα περίοδο καταβάλλουμεπροσπάθειες για να ξεπεράσουμε την κρί-ση. Σε λίγο καιρό θα ανακοινώσουμε τονυποψήφιό μας για τις προεδρικές εκλογές.Στόχος μας είναι η ανάδειξη ενός υποψη-φίου, ο οποίος θα έχει την ικανότητα ναοδηγήσει την κοινότητά μας στην ειρήνη.Πιστεύω ότι το κόμμα μας έχει την απαι-τούμενη εμπειρία για την επιλογή αυτούτου υποψήφιου.

Του ΝΙΚΟΥ ΣΤΕΛΓΙΑ

Στον απόηχο των τουρκικών προ-εδρικών εκλογών και της νέας νίκηςτου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οιΤούρκοι αναλυτές και ακαδημαϊκοίεστιάζουν την προσοχή τους στηνέα εξωτερική πολιτική της Τουρ-κίας. Στις πρώτες αναλύσεις υπο-γραμμίζεται ότι η Προεδρία Ερν-τογάν θα αφήσει τη σφραγίδα τηςστην εξωτερική πολιτική της χώρας.Μετά τις 28 Αυγούστου ο νέος Πρό-εδρος θα κληθεί να εστιάσει τηνπροσοχή του σε μία σειρά σημαν-τικών ζητημάτων, μεταξύ αυτώνκαι το Κυπριακό.

Καλά πληροφορημένη πηγή ανα-φέρει στην «Κ» ότι ο στενός κύκλοςτου νέου Προέδρου κατανοεί πλή-ρως τη σοβαρότητα του Κυπριακούκαι εκτιμά ότι ο κ. Ερντογάν καιοι συνεργάτες του θεωρούν ότι έχειέρθει πλέον η ώρα για να αλλάξειτο κατεστημένο στο Κυπριακό. Η

διαιώνιση του Κυπριακού και κυ-ρίως η απομόνωση, διπλωματικήαλλά και οικονομική, του κατεχό-μενου τμήματος του νησιού δενεξυπηρετεί τα σχέδια της νέας προ-εδρίας του Ερντογάν, η οποία θέλεινα κάνει αισθητή την παρουσίατης τουρκικής διπλωματίας και τηςτουρκικής λίρας σε ολόκληρη τηνανατολική Μεσόγειο.

Η Άγκυρα που παρακολουθείμε έντονο προβληματισμό το αδιέ-ξοδο στις συνομιλίες, έχει βγάλειήδη τα δικά της συμπεράσματα. Ηπηγή της «Κ» τονίζει ότι η Τουρκίαεπιρρίπτει μεγάλες ευθύνες στηνε/κ πλευρά για τη στασιμότηταστις συνομιλίες, καθώς Τούρκοι δι-πλωμάτες θεωρούν ότι ο ΠρόεδροςΑναστασιάδης δεν έχει ανταπο-κριθεί στις προσδοκίες της Δύσηςμε τις οποίες φέρεται να ταυτίζεταιη Άγκυρα. Λένε, μάλιστα, ότι μέχριστιγμής ο κ. Αναστασιάδης δενέχει την αποφασιστικότητα πουεπέδειξε την περίοδο του ΣχεδίουΑνάν. Παράλληλα, η Άγκυρα, εκτιμάότι μερίδιο ευθύνης για το αδιέξοδοφέρει και η τ/κ ηγεσία υπό τονΝτερβίς Έρογλου, τον οποίο φαί-νεται να απασχολεί κατ’ αποκλει-στικότητα η διατήρηση των λεπτώνπολιτικών ισορροπιών εντός τηςκοινότητάς του. Κύκλοι του τουρ-κικού ΥΠΕΞ δεν αποκλείουν το εν-

δεχόμενο της αλλαγής φρουράςστην ηγεσία της τ/κ κοινότηταςκατά τις επικείμενες «προεδρικέςεκλογές» ωστόσο η Άγκυρα δενεπιθυμεί να αναμειχθεί άμεσα σταδρώμενα της τ/κ κοινότητας.

Οι τέσσερις στόχοι «Εφόσον οι συνομιλίες έχουν

οδηγηθεί σε αδιέξοδο και η Άγκυραεπιδιώκει την άμεση τροποποίησητου κατεστημένου στην Κύπρο, ηλύση περνά μέσα από εναλλακτικέςφόρμουλες», επισημαίνει στην «Κ»

η πηγή μας. Με βάση πληροφορίεςαπό τους κύκλους του τουρκικούκυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύ-νης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), η νέαπροεδρία της Τουρκίας ετοιμάζεταινα επιστρέψει στο προσκήνιο τουΚυπριακού με νέες, «δημιουργικές»και «φρέσκες ιδέες». Μέσα σταπλαίσια της νέας στρατηγικής, τοκυπριακό φυσικό αέριο και η επί-λυση κάποιων σημαντικών προ-βλημάτων στο Κυπριακό, όπως τοτέλος της απομόνωσης των Τουρ-κοκυπρίων, το άνοιγμα του Βαρω-

σιού και η σταδιακή ομαλοποίησητων εμπορικών σχέσεων της Τουρ-κίας με την ε/κ πλευρά, αποτελούντις προτεραιότητες της Άγκυρας.Από τη σκοπιά της τουρκικής πλευ-ράς, η πρόοδος σε αυτά τα πεδίαμπορεί να έρθει και χωρίς τη λύση.«Η λύση δεν αποτελεί πλέον τηνπροϋπόθεση για τη συνεργασίατης Τουρκίας με την ε/κ πλευρά»,τονίζει η πηγή μας, η οποία κατα-λήγει: «Πλησιάζει η στιγμή τωνout of the box προσεγγίσεων καιλύσεων».

«Η Ομοσπονδία δεν είναι η μόνη φόρμουλα λύσης»Συνέντευξη με τον Ασίμ Ακάνσοϊ με την ευκαιρία των προεδρικών στην Τουρκία και των νέων σχεδίων της προεδρίας Ερντογάν

Ο κ. Ερντογάν θα προσπαθήσει να δώσει τέ-λος στο κλίμα αβεβαιότητας, στο Κυπριακό τοοποίο και κοστίζει στην Τουρκία, γι’ αυτό πι-στεύω ότι το Κυπριακό θα αποτελέσει προτε-ραιότητά του, λέει ο Ασίμ Ακάνσοϊ.

Αλισβερίσι δίχωςλύση προτείνειο Ταγίπ ΕρντογάνΗ νέα προεδρία της Τουρκίας ετοιμάζεται να επιστρέψειστο Κυπριακό με νέες, «δημιουργικές» και «φρέσκες ιδέες»

<<<<<<<

Το Κυπριακό εντάσσεταιστα σχέδια της νέας προ-εδρίας του Ερντογάν, ηοποία θέλει να κάνει αι-σθητή την παρουσία τηςτουρκικής διπλωματίαςκαι της τουρκικής λίραςσε ολόκληρη την ανατο-λική Μεσόγειο.

Στο πλαίσιο της νέας τουρκικής στρατηγικής, το κυπριακό φυσικό αέριο, το τέλος της απομόνωσης των Τ/κ, το άνοιγματου Βαρωσιού και η σταδιακή ομαλοποίηση των εμπορικών σχέσεων της Τουρκίας με την ε/κ πλευρά αποτελούν τιςπροτεραιότητες της Άγκυρας.

EPA

11-POLITIKI_Master_cy 14/08/14 19:06 Page 11

12 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η E Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

«Δημήτρη, μην τολμήσειςνα πας στη Μοσούλη» Mαρτυρίες Ελλήνων που δουλεύουν εκεί όπου προελαύνουν οι τζιχαντιστές

Του ΑΓΓΕΛΟΥ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Στις αρχές του καλοκαιριού ο 29χρονος Δη-μήτρης Μαθιόπουλος, που εδώ και δυόμισιχρόνια κατοικεί και δραστηριοποιείται επι-χειρηματικά στην τρίτη μεγαλύτερη πόλητου αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν, τη Σου-λεϊμανίγια, έπρεπε να παραδώσει ένα ακόμηφορτίο με κατασκευαστικά υλικά σε έναναπό τους πελάτες του στη Μοσούλη.

Στην πόλη του βορείου Ιράκ, που βρίσκεταιμόλις 80 χιλιόμετρα μακριά από την πρω-τεύουσα Αρμπίλ, είχε προηγηθεί εκείνα ταεικοσιτετράωρα επιδρομή από τζιχαντιστέςμαχητές της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος(ISIS) που προελαύνοντας από τη Συρία ξε-κίνησαν τον Ιούνιο την κατάληψη θέσεωνστο Β. Ιράκ, εκδιώχνοντας –χωρίς σχεδόν

καμία αντίσταση– χιλιάδες Ιρακινούς στρα-τιώτες. «Αυτό που συμβαίνει εδώ δεν έχειιστορικό προηγούμενο», εξηγεί ο Νίκος Δού-κας, επικεφαλής του γραφείου Οικονομικώνκαι Εμπορικών υποθέσεων του ΥΠΕΞ στηνπεριοχή και ο μόνος Ελληνας αξιωματούχοςστο ιρακινό Κουρδιστάν που εξυπηρετεί μεσυμβουλές και καθοδήγηση τους περισσό-τερους από 150 Ελληνες που δραστηριοποι-ούνται επαγγελματικά στην περιοχή – οι πε-ρισσότεροι στους ραγδαία αναπτυσσόμενουςτομείς των κατασκευών και του εμπορίου.

«Ηταν ένα θερμό επεισόδιο, χωρίς θερμό-τητα», συμπληρώνει ο κ. Δούκας για τηνπτώση της Μοσούλης, που από τη μία ημέραστην άλλη βρέθηκε, τον Ιούνιο, στα χέριατων ακραίων ισλαμιστών, οι οποίοι την κα-τέλαβαν κραδαίνοντας τις χαρακτηριστικέςμαύρες σημαίες της οργάνωσής τους και απαι-τώντας από τους χριστιανικούς πληθυσμούςνα αλλαξοπιστήσουν, να αποδώσουν φόροστο υπό ίδρυση χαλιφάτο τους ή να απομα-κρυνθούν με «πόνο θανάτου». Τις ίδιες ημέρεςο κ. Δούκας είχε στείλει αναλυτικό emailστους περισσότερους Ελληνες που ζουν στιςτρεις επαρχίες του Κουρδιστάν. «Επειδή συ-νεχίζω να λαμβάνω τηλεφωνήματα ανησυ-χίας», έγραφε στο email, «όσοι τυχόν βρίσκεστεγια δουλειές στη Μοσούλη ή στο Κιρκούκδεν έχετε κανένα λόγο να βρίσκεστε εκεί,οπότε μετακινηθείτε αμέσως στις ασφαλέ-στερες περιοχές εντός του Κουρδιστάν». Αν-τίστοιχα τηλεφωνήματα λαμβάνει μέχρι καισήμερα, δύο μήνες μετά, και η πρεσβεία τηςΕλλάδας στη Βαγδάτη.

«Μας ρωτάνε πώς είναι η κατάσταση, ανυπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να τουςενημερώσουμε και βρισκόμαστε σε συνεχήεπαφή και με τις άλλες ευρωπαϊκές πρεσβείες».Η εταιρεία, στην οποία θα παρέδιδε την πα-ραγγελία ο κ. Μαθιόπουλος, διαθέτει δικότης δίκτυο διανομής και εκατοντάδες φορτηγάστο Ιράκ, αλλά για τα δεδομένα της περιοχήςθεωρείται από τους μικρούς χονδρέμπορες.Για την επιχείρηση της οικογένειας Μαθιο-πούλου, όμως, που ασχολείται με κατασκευα-

στικές εργασίες και εμπόριο λιπαντικών καιδομικών υλικών από την Ελλάδα, η δουλειάήταν σημαντική. «Μην τολμήσεις να πας»,ήταν η απάντηση του κ. Δούκα όταν ο Δ. Μα-θιόπουλος τον κάλεσε στο τηλέφωνο για νατον ρωτήσει ποια είναι η κατάσταση που επι-κρατεί στη Μοσούλη. Παρά τις παραινέσεις,ο κ. Μαθιόπουλος ταξίδεψε μέχρι τη Μοσούληεκείνες τις ημέρες και παρέδωσε το φορτίομε το εμπόρευμα, χωρίς ευτυχώς να συμβείτο παραμικρό. Λίγες ημέρες αργότερα, ο ίδιοςπελάτης τού εξηγούσε τηλεφωνικά ότι «δενμπορώ να παραλάβω τίποτα, γιατί η αποθήκημου έχει απ’ έξω την Αλ Κάιντα», ενώ σύντομαμετέφερε την έδρα των επιχειρήσεών του σεάλλη πόλη, εκτός σφαίρας επιρροής των τζι-χαντιστών, που σύμφωνα με ανακοινώσειςτου υπουργείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτωντου Ιράκ τις τελευταίες ημέρες προέβησανσε σφαγές μελών της ιρακινής εθνοτικής μει-ονότητας των Γιαζίντι, θάβοντας ακόμη καιζωντανά κάποια από τα θύματά τους, συμ-περιλαμβανομένων γυναικών και παιδιών.

«Χιλιάδες άνθρωποι έχουν κατακλύσει τηχριστιανική συνοικία, βλέπεις παντού αστέ-γους, κοιμούνται ο ένας δίπλα στον άλλον,στα παγκάκια έξω από τις καθολικές εκκλησίες,υπάρχει μεγάλη ανάγκη από ανθρωπιστικήβοήθεια», λέει η 28χρονη Κατερίνα Μπαλα-μώτη, η οποία μετακόμισε στο βόρειο Ιράκαπό το Λονδίνο πριν από μερικούς μήνες, γιανα διευθύνει μια κατασκευαστική επιχείρησηκαι ένα κέντρο αποκατάστασης αναπήρων.

Οι περισσότεροι Ελληνες που ζουν καιδραστηριοποιούνται στο Β. Ιράκ, όπως η κ.Μπαλαμώτη, με τους οποίους μίλησε η «Κ»,σημείωσαν ότι αισθάνονται ασφάλεια σταόρια του Κουρδιστάν, που φρουρείται απότις κουρδικές στρατιωτικές δυνάμεις Πε-σμέργκα. Τα μεγάλα κύματα προσφύγων πουπροκάλεσε η επέλαση των τζιχαντιστών τουςτελευταίους μήνες είναι το μόνο σημάδι στηνκαθημερινότητά τους που τους υπενθυμίζειπως «40 χιλιόμετρα μακριά σου υπάρχουνσυρράξεις και εχθροπραξίες», λέει η κ. Μπα-λαμώτη.

REU

TERS

REU

TERS

Τα μεγάλα κύματα προσφύγων που προκάλεσε η επέλαση των τζιχαντιστών τους τελευταίους μήνες είναι η μόνη αλλαγή στην καθημερινότητα των Ελλήνων που ζουν στο Β. Ιράκ (στη φωτογραφία, Ιρακινοί που ανήκουν στην εθνοτική μειονότητα των Γιαζίντι καθώς εγκαταλείπουν τις εστίες τους).

<<<<<<

«Καλύτερα σε ένα αβέβαιο περι-βάλλον με ελπίδα», εξηγούν οι Eλληνες που ζουν στο βόρειο Ιράκσυγκρίνοντας τις δύο χώρες...

Οικονομικό κίνητροΕξάλλου, οι περισσότεροι Ελληνες στοΒ. Ιράκ εξηγούν ότι επέλεξαν να μετα-φέρουν τις δραστηριότητές τους σεμια τέτοια θερμή περιοχή που βρίσκε-ται «στο μάτι του κυκλώνα» έχονταςένα πολύ ισχυρό κίνητρο: αυτό τηςεπαγγελματικής δραστηριοποίησης σεμια οικονομία με ετήσιους ρυθμούςανάπτυξης που υπολογίζονται κοντάστο 10%, με μεγάλα φορολογικά κίνη-τρα για νέες επιχειρήσεις. «Από ένααβέβαιο μέλλον, καλύτερα σε ένααβέβαιο περιβάλλον με ελπίδα», εξη-γεί κ. Μαθιόπουλος, συγκρίνοντας τηνκατάσταση στην Ελλάδα με την από-φασή του να δραστηριοποιηθεί στοεμπόλεμο Ιράκ. «Υπάρχουν ελάχισταμέρη στον πλανήτη με τόσο θετικέςπροοπτικές», εξηγεί ο κ. Δούκας, πουδιαπιστώνει την αυξανόμενη τάση τωνελληνικών επιχειρηματικών αποστο-λών στο Β. Ιράκ, παρά τις εξελίξειςστην περιοχή.Η κ. Μπαλαμώτη, από την πλευρά της,αντιμετωπίζει την κατάσταση «με από-λυτη αισιοδοξία», όπως λέει. Η ίδιαέκλεισε την πρώτη της εμπορική συμ-φωνία για κατασκευαστικές εργασίεςστο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο τουΙράκ πριν καν φτάσει εκεί τον περα-σμένο Ιανουάριο. Τις τελευταίες ημέ-ρες και μετά τις αεροπορικές επιδρο-μές των Αμερικανών εναντίον των τζι-χαντιστών, οι κλήσεις που δέχεται στοτηλέφωνό της τόσο από Κούρδους φί-λους της στην περιοχή, όσο και απότην Αθήνα, είναι για να της επιστήσουντην προσοχή στις εξελίξεις. Η ίδια συ-νεχίζει κανονικά τις δραστηριότητέςτης. Παρ’ όλα αυτά, παραδέχεται ότι«υπάρχει και πλάνο διαφυγής Α καιπλάνο Β και από αέρος, και οδικώς».

12-EPIKAIROTHTA_Master_cy 8/14/14 7:28 PM Page 12

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 13Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η ΤΑΚυριακή 17 Aυγούστου 2014

Λεωφόρος Δανάης 2, 8042 Πάφος, Κύπρος | Τηλ: +357 26843300 | info@nup.ac.cy | www.nup.ac.cy

Τα προγράμματα σπουδών είναι αναγνωρισμένα απο το ΚΥΣΑΤΣ.

Γλώσσα διδασκαλίας Ελληνικά ή Αγγλικά.

Επιστημονική Κατάρτιση

Επαγγελματική Πιστοποίηση

Διεθνής Αναγνώριση

Αρχιτεκτονική

Αρχιτεκτονική Τοπίου

Εκτίμηση και Ανάπτυξη Ακινήτων

Αρχιτεκτονική Τοπίου

Real Estate

Διαχείριση Κατασκευών

Προπτυχιακά

Μεταπτυχιακά

ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ &

ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Αρχή με 4 υποθέσεις χειραγώγησης τιμών Εντοπίστηκε η διαδρομή της μίζας 50 εκατ. για τη Uniastrum, καθώς και οι δύο Ρώσοι και οι τρεις Κύπριοι που τη μοιράστηκαν

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

Τέσσερεις υποθέσεις που αφορούνχειραγώγηση τιμών και της αγοράςμέσω μετοχών απασχολούν αυτήτη στιγμή την ανακριτική ομάδαπου διερευνά το σκάνδαλο για τηνοικονομία. Οι υποθέσεις διερευ-νούνται με εντολές της ΝομικήςΥπηρεσίας. Οι συγκεκριμένες όπωςκαι άλλες που εμπίπτουν στην ίδιακατηγορία διερευνήθηκαν από τηνΕπιτροπή Κεφαλαιαγοράς και εστά-λησαν στην Αστυνομία από τη Νο-μική Υπηρεσία. Τις εν λόγω πλη-ροφορίες επιβεβαίωσε στην «Κ» οίδιος ο γενικός εισαγγελέας ΚώσταςΚληρίδης, ο οποίος μας ανέφερεότι θα εξεταστούν όλες οι πτυχέςτων υποθέσεων για να διαφανείκατά πόσον προκύπτουν ποινικέςευθύνες και από ποιους.

H μίζα της UniastrumΣήμα από τις ρωσικές και τις ελ-

ληνικές Αρχές αντίστοιχα αναμέ-νουν στο μεταξύ Νομική Υπηρεσίακαι Αστυνομία –κατόπιν αιτημάτωνδικαστικής συνδρομής– για να εξα-σφαλίσουν στοιχεία σχετικά με ταδύο από τα πλέον βασικά κομμάτιατου παζλ των ερευνών για το οι-κονομικό κραχ.

Δηλαδή: 1. Για τη ρωσική τρά-πεζα Uniastrum και την εξαγοράτης από την Τράπεζα Κύπρου. 2.Για το ζήτημα που προέκυψε μετον Μηχανισμό Έκτακτης Στήριξηςκαι το ELA που δόθηκε στη ΛαϊκήΤράπεζα.

Πιο συγκεκριμένα, σε ό,τι αφοράτη Uniastrum υπό διερεύνηση βρί-σκονται πληροφορίες πως: Από 10εκατ. ευρώ έλαβαν τρεις Κύπριοικαι δύο Ρώσοι ως μίζες για την αγο-ρά της ρωσικής Τράπεζας Unia-strum από την τράπεζα Κύπρουτο 2008. Όπως φαίνεται, οι ποινικοί

ανακριτές της Αστυνομίας που διε-ρευνούν τα εγκλήματα που δια-πράχθηκαν στην οικονομία τηςΚύπρου εντόπισαν τη διαδρομήτης μίζας των 50 εκατ. που εμβά-στηκαν σε πέντε εταιρείες, στονφορολογικό παράδεισο Μπελίζεστην Καραϊβική.

Οι ανακριτές παράλληλα έχουνενώπιόν τους και το ζήτημα με τονELA που δόθηκε στη Λαϊκή Τρά-πεζα, το οποίο θα πρέπει να ξεκα-θαρίσουν με κάθε λεπτομέρεια.Υπενθυμίζεται ότι από τον Σεπτέμ-βριο του 2011 μέχρι τον Φεβρουάριοτου 2013, η παραχώρηση επείγου-σας ρευστότητα στη Λαϊκή Τράπεζααπό τον μηχανισμό ELA (Emergen-cy Liquidity Assistance) αυξήθηκε

με γεωμετρική πρόοδο. Χαρακτη-ριστικά, από τα €490 εκατ. το 2011έφθασε το ELA τα €9,20 δισ. στιςαρχές του 2013 δηλαδή μέσα σεδιάστημα 18 περίπου μηνών δη-μιουργήθηκε μέγα ζήτημα βιωσι-μότητας της Τράπεζας.

Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουνότι στο Αρχηγείο Αστυνομίας ανα-μένονται και απαντήσεις από άλλεςχώρες στις οποίες εστάλησαν αι-τήματα δικαστικής συνδρομής. Ση-μείο αναφοράς αποτελεί για τουςανακριτές και ένα ταξίδι στην Ιταλίαμε δεδομένο ότι τον περασμένοΜάρτιο εστάλη αίτημα νομικήςαρωγής στις αρχές της χώρας μεσκοπό να δοθούν στοιχεία για υπό-θεση «κόκκινων» δανείων, η οποία

τελικά την τελευταία στιγμή δενκαταχωρήθηκε στο Δικαστήριο.

«Ποιοτικό αποτέλεσμα»Ο γενικός εισαγγελέας Κώστας

Κληρίδης μιλώντας στην «Κ» δεναπέφυγε να αναφερθεί σε χρονο-διαγράμματα σε σχέση με τις έρευ-νες. Όπως είπε, «οι έρευνες συνε-χίζονται με σκοπό να υπάρξει ποι-οτικό αποτέλεσμα». Κληθείς νασχολιάσει τις πιέσεις που ασκούνταιαπό πλευράς βουλευτών αλλά καιτα μουρμουρητά που ακούγονταιγια καθυστέρηση στο θέμα τωνανακρίσεων, ο γενικός εισαγγελέαςείπε ότι οι ανακρίσεις είναι πολύ-πλοκες και κανείς δεν μπορεί ναπροεξοφλήσει οτιδήποτε. Ο κ. Κλη-

ρίδης απέφυγε να τοποθετηθεί ωςπρος το χρόνο που αναμένεται νακαταχωρηθούν στα Δικαστήριακάποιες υποθέσεις λέγοντας: «Δενθέλω να πω οτιδήποτε σε σχέσημε το θέμα αυτό αφού δεν μπορείκανείς να προβλέψει. Πρόκειταιγια ένα δύσκολο έργο που επιτε-λείται και χρειάζεται υπομονή καισοβαρότητα».

Κρίσιμος ο ΣεπτέμβριοςΑστυνομικές πηγές ανέφεραν

ότι εντός του επόμενου μήνα οιέρευνες θα εντατικοποιηθούν μεσκοπό να προκύψουν αποτελέσμα-τα ενώ οι ανακριτές ασχολούνταιμε συγκεκριμένες ενέργειες. Οιίδιες πηγές ανέφεραν ότι τον ερ-

χόμενο μήνα θα δοθεί ώθηση στοανακριτικό έργο. Ήδη κατόπιν αι-τήματος του γενικού εισαγγελέαη δύναμη της ανακριτικής ομάδαςενισχύθηκε και αριθμεί 30 μέληπου διαχωρίστηκαν σε ομάδες, ηκαθεμιά εκ των οποίων ασχολείταιμε την εξέταση διαφορετικών ενο-τήτων. Για τις περισσότερες υπο-θέσεις προκύπτει ανάγκη για λήψημαρτυρίας από το εξωτερικό.

Το Υπουργικό Συμβούλιο άναψετο πράσινο φως για την ενίσχυσητης ομάδας των εμπειρογνωμόνωνκαι η Νομική Υπηρεσία κάλεσε σεδιαπραγματεύσεις τον βρετανικόοίκο «ΑlixPartners».

Από τον περασμένο Απρίλιο στοΣυνεδριακό Κέντρο όπου στεγά-ζονται τα γραφεία της ανακριτικήςομάδας εγκαταστάθηκε ο Βρετανόςεμπειρογνώμονας Μπεν Τζόνσον,ο οποίος και καθοδηγεί το έργο τηςανακριτικής ομάδας, η οποία ασχο-λείται με τα αίτια που οδήγησανστην κατάρρευση της κυπριακήςοικονομίας. Ο κ. Τζόνσον είναι δι-ευθυντής του λονδρέζικου Τμήμα-τος Χρηματοοικονομικών Συμβου-λευτικών Υπηρεσιών της «ΑlixPart-ners», το οποίο έχει την ευθύνηγια τη διεξαγωγή ερευνών που σχε-τίζονται με απάτες, εταιρικές, κα-νονιστικές, χρηματοοικονομικέςπαραπλανήσεις, δωροδοκίες καιδιαφθορά. Στη Λευκωσία, ο κ. Τζόν-σον πλαισιώνεται από ομάδα εγ-κεκριμένων λογιστών, ελεγκτώνκαι στελεχών της Κεφαλαιαγοράς.Μέσα από την αξιολόγηση τωντριών μηνών εργασίας κρίθηκεαναγκαία η περαιτέρω ενίσχυσητης ομάδας των εμπειρογνωμόνων.Σημειώνεται ότι η ομάδα των εμ-πειρογνωμόνων επί τα λογιστικά,χρηματοοικονομικά και στους ηλε-κτρονικούς υπολογιστές θα είναιοκταμελής.

<<<<<<<

Σε νέα φάση οι έρευνεςγια την οικονομία με τοβάρος να πέφτει σε υπο-θέσεις της Επ. Κεφαλαι-αγοράς. Θέλουν να πάνεεξωτερικό οι ανακριτές.

<<<<<<<

Πολύ σημαντική θεωρεί-ται η αναμενόμενη απότις ιταλικές αρχές απάν-τηση στο αίτημα νομικήςαρωγής με σκοπό τη λή-ψη στοιχείων για υπόθε-ση «κόκκινων» δανείων,η οποία τελικά την τελευ-ταία στιγμή, δεν καταχω-ρήθηκε στο Δικαστήριο.

Ο γ. εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης, κληθείς να σχολιάσει τις πιέσεις που ασκούνται από πλευράς Βουλής και ταμουρμουρητά που ακούγονται για καθυστέρηση στην καταχώρηση σχετικών υποθέσεων στα δικαστήρια, τονίζει ότι,«πρόκειται για ένα δύσκολο έργο που χρειάζεται υπομονή και σοβαρότητα».

ΚΥΠ

Ε

13-EPIKAIROTHTA_Master_cy 14/08/14 13:55 Page 13

14 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η E Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

Η κοινότητα του Αγρού απέδωσετιμές στον δρα Φώτο Ια. Φωτιάδη,μεταξύ άλλων δίνοντας το όνομάτου σε οδό του χωριού, σε μία σεμνήτελετή, που πραγματοποιήθηκε τοΣάββατο, 9 Αυγούστου 2014.

Ο δρόμος, ο οποίος αποτελεί έρ-γο ανάπτυξης του χωριού και κό-στισε 160 χιλιάδες ευρώ, έγινε μεχρηματοδότηση του Κοινωφελούς,Επιστημονικού και ΠολιτιστικούΙδρύματος «Φώτος Φωτιάδης», στοπλαίσιο της συνεχούς προσφοράςτου Ιδρύματος και άλλων εταιρειώντου Ομίλου Φώτος Φωτιάδης γιατην υλοποίηση κοινωφελών έργωνμε στόχο τη βελτίωση ποιότηταςζωής της κοινότητας.

Τα εγκαίνια τέλεσε μαζί με τονδρα Φώτο Ια. Φωτιάδη, ο διαπραγ-ματευτής για το Κυπριακό κ. Αν-δρέας Μαυρογιάννης. O κ. Μαυρο-γιάννης στονχαιρετισμό του δήλωσειδιαίτερα συγκινημένος και ευγνώ-μων, καθώς κατάγεται από τον Αγρόκαι ο συγκεκριμένος ήταν ο δρόμοςπου, επειδή ήταν ακατάλληλος γιααυτοκίνητα, τον περπατούσε γιανα πάει στο σχολείο πολλές φορέςμέσα στη βροχή και τα χιόνια. Ο κ.Μαυρογιάννης επαίνεσε τον κ. ΦώτοΙα. Φωτιάδη προς τον οποίο εξέ-φρασε τον θαυμασμό του και τιςευχαριστίες της κυπριακής πολιτείαςγια τις πλείστες όσες κοινωφελείς,επιστημονικές και πολιτιστικές τουχειρονομίες για το καλό του τόπου.

Ονόμασε τον κ. Φωτιάδη ευπατρίδηκαι τόνισε τις ποικίλες και πολύ-πλευρες πολιτιστικές και πατριω-τικές του ενέργειες, καθώς και σειράςσημαντικών άρθρων και σοφών ει-σηγήσεων του.

Ο κοινοτάρχης κ. Μιχάλης Κων-σταντινίδης εξέφρασε την ευγνω-μοσύνη της κοινότητας και του ιδίουπροσωπικά για τη γενναιόδωρη,πολύμορφη και πολυεπίπεδη προ-σφορά του κ. Φωτιάδη και του Ομί-λου του σε διάφορους τομείς για τη

βελτίωση της ποιότητας ζωής τηςκοινότητας. «Ιδιαίτερα ευγνώμονεςαισθανόμαστε, διότι ένα έργο υψί-στης σημασίας για το χωριό πουκαθυστερούσε για δεκαετίες έγινεεπιτέλους πραγματικότητα χάριςστη γενναιοδωρία του Ομίλου ΦώτοςΦωτιάδης. Ο δρόμος αυτός είναι ιδι-αίτερα μεγάλης σημασίας για τονΑγρό, διότι θα μας βοηθήσει να λύ-σουμε το σοβαρό κυκλοφοριακόπρόβλημα του χωριού και θα μαςεπιτρέψει τη μονοδρόμηση της κεν-

τρικής οδού της κοινότητας και έτσιθα αποφύγουμε τη συμφόρηση πουσυχνά αποφράσσει την ομαλή διέ-λευση της κυκλοφορίας και ταλαι-πωρεί τους χρήστες του δρόμουαφάνταστα. Οι κάτοικοι και οι επι-σκέπτες του Αγρού θα ευγνωμο-νούμε τον κ. Φωτιάδη».

Ο δρ Φώτος Φωτιάδης, συγκινη-μένος, ευχαρίστησε τους κατοίκουςτου Αγρού για την ιδιαίτερη αυτήτιμή, τονίζοντας ότι το Ίδρυμα, θασυνεχίσει να προσφέρει για κοινω-

φελή έργα για το καλό της Κοινό-τητας, ενεργώντας πάντοτε μέσαστο πλαίσιο των «50χρονων διακη-ρυγμένων αρχών και αξιών του Ομί-λου να επιστρέφει στο κοινωνικόσύνολο όσο γίνεται περισσότερααπό όσα η στήριξη και η αγάπη τηςκοινωνίας τον καταξιώνει». Κλεί-νοντας, ο δρ Φώτος Ια. Φωτιάδηςευχαρίστησε θερμά την κοινότηταΑγρού και ιδιαίτερα τον πρόεδροκαι το κοινοτικό της συμβούλιο καισυνεχάρη όλους όσοι συνέβαλαν

στην υλοποίηση του έργου. Ευχή-θηκε, τέλος, στους κατοίκουςσυνεχήπρόοδο και ευημερία. Η εκδήλωσηολοκληρώθηκε με επίσκεψη τωνπαρευρισκομένων στο Μουσείο«Σόλωνα Φραγκουλίδη».

Την τελετή της αποκάλυψης τηςονομασίας του δρόμου Φώτος Ια.Φωτιάδη ακολούθησε μία λαϊκή εκ-δήλωση με την αναπαράσταση τουκυπριακού γάμου, την οποία παρα-κολούθησαν εκατοντάδες κάτοικοιαπό τις γύρω κοινότητες.

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ

Σε μείζον ζήτημα, που ενδεχομένωςνα φέρει σε δύσκολη θέση Αθήνακαι Λευκωσία, μπορεί να εξελιχθείυπόθεση ιδιωτικής φύσεως μεταξύελληνικού δημοσίου και Κυπρίωνυπηκόων, ιδιοκτητών γης εντόςτης ελληνικής επικράτειας. Το όλοθέμα τείνει να λαμβάνει διπλωμα-τικές διαστάσεις, αφού σύμφωναμε έγγραφα που έχει στην κατοχήτης η «Κ»,οι εν λόγω Κύπριοι έχουνήδη αποταθεί στη διπλωματικήαποστολή της Κυπριακής Δημο-κρατίας στην Αθήνα. Συγκεκριμέναζητούν τη βοήθεια της πρεσβείας,προκειμένου να ξεmπλέξουν απότα γρανάζια της γραφειοκρατίας

του ελληνικού δημοσίου και πιοσυγκεκριμένα της Εφορίας.

Ούτε λίγο ούτε πολύ οι Κύπριοιιδιοκτήτες παρουσιάζονται ως φο-ροφυγάδες για ένα ακίνητο το οποίοαγόρασαν πριν από μερικά χρόνιαστην Εύβοια. Σχετικά ρεπορτάζτου ημερήσιου τύπου της Αθήνας,κάνουν λόγο για «μεγαλοσχήμονες»της Κύπρου, οι οποίοι κρύβονταιπίσω από 25 offshore εταιρείες, οιοποίες έχουν αγοράσει εκτάσειςστην Κύμη Ευβοίας. Στις 25 εται-ρείες συμπεριλαμβάνεται και μιαεταιρεία με την επωνυμία «ΦΛΟ-ΘΕΑ ΛΤΔ», η οποία, βάσει της επι-στολής των μετόχων στον Πρέσβητης Κύπρου στην Αθήνα, το 2008αγόρασαν δύο κτήματα συνολικήςέκτασης 2,500 τ.μ. στην περιοχήΠετριών στην Εύβοια. Οι παραπο-νούμενοι αναφέρουν πως η ελλη-νική εφορία έχει επιβάλει στηνεταιρεία τους «άδικα και εξοντωτικά

πρόστιμα» με κίνδυνο να χάσουντις περιουσίες τους, που όπως υπο-στηρίζουν, αγόρασαν με δάνειοαπό τη Λαϊκή Τράπεζα. Οι τέσσεριςμέτοχοι «φίλοι, οικογενειάρχες καιμισθωτοί», όπως χαρακτηριστικάαναφέρουν, ζητούν την παρέμβασητην κυπριακής διπλωματίας προ-κειμένου να προστατευθούν, νααντιμετωπιστούν δίκαια και να μημετατραπούν σε θύματα γραφει-οκρατικών αγκυλώσεων και άλλωνάγνωστων, όπως αναφέρουν, σκο-πιμοτήτων.

Το ιστορικόΣτην επιστολή, ημερομηνίας 3

Αυγούστου 2014, οι τέσσερις Κύ-πριοι ιδιοκτήτες γης παραθέτουνλεπτομερώς τις ενέργειες που έκα-ναν, προκειμένου να αγοράσουντο συγκεκριμένο τεμάχιο γης στηνΕύβοια. Όπως αναφέρουν, το 2008μετά από οικογενειακές διακοπέςστην Ελλάδα αποφάσισαν να αγο-ράσουν το εν λόγω ακίνητο. Κατόπινσυμβουλών που έλαβαν από κτη-ματομεσιτικό γραφείο, προχώρησανστην σύσταση εταιρείας στην Κύ-προ με φανερούς μετόχους, ενώεξουσιοδότησαν δικηγορικό γρα-

φείο των Αθηνών ως εκπρόσωποτης εταιρείας προκειμένου να προ-χωρήσει η αγορά. Η εταιρεία «ΦΛΟ-ΘΕΑ» με ΑΦΜ 999552347/ ΔΟΥ Κύ-μης αγόρασε τα δύο κτήματα έναντισυνολικού ποσού 185 χιλιάδων ευ-ρώ. Πρόσφατα, όπως υποστηρίζουνοι Κύπριοι ιδιοκτήτες, ειδοποιήθη-καν από τον δικηγόρο που εκπρο-σωπεί την εταιρεία, ότι η Εφορίαέλεγξε την εταιρεία, τη συμπεριέ-λαβε στον πίνακα εταιρειών μεγά-λου πλούτου και καλείται πλέον ναπληρώσει ειδικό φόρο ακίνητηςιδιοκτησίας ύψους 85 χιλιάδων ευ-ρώ, το οποίο τοκίζεται με 2,5% μη-νιαίως. Πρόστιμο, που, σύμφωναμε τους τέσσερεις παραπονούμε-νους, πρόκειται να ξεπεράσει τησημερινή αξία του ακινήτου.

ΕρωτηματικάΜε βάση τα όσα αναφέρονται

στην επιστολή προς τον Πρέσβητης Κύπρου στην Αθήνα, το πρό-στιμο μαμούθ δικαιολογήθηκε απότο γεγονός ότι ένας εκ των τεσσά-ρων ιδιοκτητών απέκτησε ΑριθμόΦορολογικού Μητρώου, ένα μήνααργότερα απ’ ό,τι προβλέπει η ελ-ληνική νομοθεσία. Την ίδια στιγμή

ωστόσο, οι ιδιοκτήτες εκφράζουντην έκπληξή τους για την ένταξητης συγκεκριμένης εταιρείας, τηςοποίας η αξία φτάνει το συνολικόύψος των 185 χιλιάδων ευρώ, στονπίνακα των εταιρειών μεγάλουπλούτου. Οι τέσσερις ιδιοκτήτεςγης στην Εύβοια υποστηρίζουνστην επιστολή τους ότι δεν υπάρχεικαμία παρατυπία ή ουσιαστική πα-ρανομία. Η εταιρεία σύμφωνα μετους ιδιοκτήτες είναι αδρανής, χω-

ρίς καμία δραστηριότητα η οποίανα αποφέρει έσοδα. Μάλιστα, ενώδηλώνουν την ετοιμότητά τους ναδεχθούν οποιοδήποτε έλεγχο σεΚύπρο και Ελλάδα, την ίδια στιγμήδεσμεύονται πως θα δεχθούν τηνεπιβολή κυρώσεων, σε περίπτωσηανεύρεσης τυχόν ατασθαλιών.Απευθυνόμενοι προς τον Πρέσβητης Κύπρου στην Ελλάδα, ΚυριάκοΚεννεβέζο, χαρακτηρίζουν το όλοθέμα πολύ σοβαρό, που ενδεχομέ-

νως να λάβει κι άλλες διαστάσεις.Αίτημα των τεσσάρων, είναι να γί-νουν διαβήματα προς τις ΕφοριακέςΑρχές της Ελλάδος και το ΥπουργείοΟικονομικών για επίλυση του όλουζητήματος στο πλαίσιο των προ-νοιών του νόμου, που διέπει τηναγορά ακινήτων από Κύπριους ήκυπριακές εταιρείες στην Ελλάδα.

Αγωνιώδης έκκληση Με βάση τους ισχυρισμούς των

τεσσάρων ιδιοκτητών, η εταιρεία«μπήκε στο μάτι» της ελληνικήςεφορίας μετά από δημοσίευμα μετίτλο «Κυπριακές Εταιρείες Λυμαί-νονται την Εύβοια». Από τότε, σύμ-φωνα με τους αγανακτισμένουςιδιοκτήτες, άρχισε ένας πόλεμοςεξόντωσης. Καλούν τον Πρέσβη γιαδιακριτική παρέμβαση, ενώ όπωςόλα δείχνουν έχουν ήδη προχωρήσεισε ένσταση την οποία έχουν υπο-βάλει στην επιτροπή διαιτησίας τουελληνικού Υπουργείου Οικονομικών.Εντούτοις, έκπληξη προκαλούν οιδηλώσεις του εφοριακού, ο οποίοςφέρεται να απέρριψε εκ των προ-τέρων την ένσταση. «Η ένστασήσας θα απορριφθεί, γιατί αυτή είναιη συνήθης διαδικασία, η εφορία θαδεσμεύσει και θα κατασχέσει ταακίνητά σας, διότι οι οφειλές σαςθα θεωρηθούν ληξιπρόθεσμες καιμάλιστα θα τοκίζονται με 2,5% μη-νιαίως» αναφέρει χαρακτηριστικάη επιστολή της εφορίας.

Η κοινότητα του Αγρού τίμησε τον δρα Φώτο Ια. Φωτιάδη

Στο στόχαστροΚύπριοι ιδιοκτήτεςγης στην ΕλλάδαΕξοντωτικά πρόστιμα με τον κίνδυνο να χαθούν περιουσίες

Ο δρ Φώτος Φωτιάδης (αριστερά), συγκινημένος ευχαρίστησε τους κατοί-κους του Αγρού για την ιδιαίτερη τιμή, τονίζοντας ότι το Ίδρυμα θα συνεχίσεινα προσφέρει για κοινωφελή έργα. Πάνω, από την τελετή της αποκάλυψηςτης ονομασίας του δρόμου Φώτος Ια. Φωτιάδη στον Αγρό.

<<<<<<<

Οι τέσσερις Κύπριοι ιδιο-κτήτες γης απέστειλανεπιστολή στην πρεσβείαστην Αθήνα, στην οποίαπαραθέτουν το ιστορικόκαι ζητούν την παρέμβα-ση του Πρέσβη.

Η Εφορία στην Ελλάδα, μετά από δημοσιεύματα επενέβη, επιβάλλοντας ειδικό φόρο 85 χιλιάδες ευρώ, αφού θεώρη-σε ότι η εταιρεία που αγόρασε το ακίνητο είναι offshore.

Σε περιπέτειες έχουν μπει τέσσερις Κύπριοι, οι οποίοι το 2008 αγόρασαν μια έκταση 2,500 τ.μ στην Εύβοια,οι οποίοι, εκτός των άλλων, ζητούν τη συνδρομή των διπλωματικών υπηρεσιών της Δημοκρατίας.

Κατέθεσαν ένστασηκατά της απόφασηςΠέραν των προσπαθειών των τεσσάρωνιδιοκτητών διά της διπλωματικής οδού,η δικηγόρος που εκπροσωπεί την εται-ρεία «ΦΛΟΘΕΑ ΛΤΔ» έχει ήδη υποβάλειπροσφυγή για ακύρωση της απόφασης,επιβολής ειδικού φόρου. Στην ένστασηαπορρίπτονται οι ισχυρισμοί που φέ-ρουν την εταιρεία ως offshore, αφούέχει ως έδρα την Κύπρο, ενώ βάσει εγ-γράφων που έχουν προσκομιστεί δενασκεί καμία απολύτως δραστηριότηταούτε στην Ελλάδα ούτε και στην Κύπρο.Ένα επιπρόσθετο στοιχείο, το οποίο επι-σημαίνεται στην ένσταση, αφορά τη δι-πλή φορολόγηση που υφίσταται η εται-ρεία, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελ-λάδα με την επιβολή ειδικού φόρουστην Ελλάδα.

AΠΕ

AΠΕ

14-EPIKAIROTHTA_Master_cy 14/08/14 18:28 Page 14

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 15Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η ΤΑΚυριακή 17 Aυγούστου 2014

ΑΡΘΡΟ / Tου ΘANOY Π. NTOKOY

Πολεμούσεμόνος για 4 μέρες στοαεροδρόμιο Η ιστορία του Κρητικού καταδρομέα Μανό-λη Μπικάκη που ήρθε με τα Noratlas το ’74

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ

Το όνομα Εμμανουήλ Μπικάκης εί-ναι γνωστό στην Κύπρο και τηνΚρήτη. Γνωστή είναι και η προσω-πική του ιστορία όταν το καλοκαίριτου 1974, κατάφερε να ανακόψειτην προέλαση των Τούρκων εισβο-λέων σε περιοχή του Αγίου Δομε-τίου. Ο Κρητικός καταδρομέας, οοποίος κλήθηκε να υπερασπιστείμε άλλους 318 καταδρομείς της Α΄Μοίρας τα εδάφη της Κύπρου, πα-ραμένει σήμερα άγνωστος στηνπατρίδα του. Ο Μανόλης, όπως τοναποκαλούν μέχρι σήμερα οι δικοίτου άνθρωποι στο χωριό ΑμύγδαλοΗρακλείου, έπραξε στο ακέραιο τοκαθήκον του απέναντι στην πα-τρίδα και στην Κύπρο και κατάφερενα βγει ζωντανός από την κόλασητου πολέμου. Ωστόσο, οι ηρωικέςτου πράξεις, όπως και άλλων εκα-τοντάδων που πολέμησαν εκείνοτο καλοκαίρι, δεν αναγνωρίσθηκανποτέ. Ο ίδιος, όπως μας εκμυστη-ρεύτηκε ο μικρότερός του αδελφός,Μιχαήλ Μπικάκης, ουδέποτε επε-δίωξε την επίσημη αναγνώριση.Φλέρταρε ουκ ολίγες φορές με τονθάνατο και βγήκε νικητής. Εντού-τοις, χρόνια μετά, η μοίρα του έπαι-ξε παράξενο παιχνίδι. Ο Κρητικός,που το καλοκαίρι του ’74 αψήφησε

τα πάντα, έμελλε να φύγει από τηνζωή 20 χρόνια αργότερα, ως ένααπό τα πολλά θύματα ενός άλλουανελέητου πολέμου: Αυτού τηςασφάλτου.

Η ιστορία του ΜπικάκηΛοκατζής της Α΄ Μοίρας Κατα-

δρομών στο Μάλεμε της Κρήτης,ο Μπικάκης έφθασε στην Κύπρομε ένα από τα 13 Noratlas τα ξη-μερώματα της 22ης Ιουλίου 1974.Οι δυνάμεις του Αττίλα είχαν φθά-σει στα προάστια της Λευκωσίαςαπό την πλευρά του Αγίου Δομε-τίου. Ο πρασινοσκούφης Μπικάκης,μαζί με τον επίσης Κρητικό σύν-τροφό του, Μπιχανάκη λαμβάνουνδιαταγή να υπερασπιστούν την πε-ριοχή αριστερά της αντιπροσωπίαςτης «Ford». Σύμφωνα με μαρτυρίεςοι δύο Κρητικοί καταδρομείς είχανστη διάθεσή τους 8 βλήματα Πυ-ροβόλα Άνευ Οπισθοδρομήσεως(ΠΑΟ), τα οποία, όπως αποδείχθηκεεκ των υστέρων, έπληξαν ανεπα-νόρθωτα τους Τούρκους εισβολείς.Χαρακτηριστικό είναι το γεγονόςότι Μπικάκης και Μπιχανάκης εί-χαν απέναντί τους έξι τουρκικάάρματα Μ-48-Α2 και πίσω τους ένατουρκικό Τάγμα Πεζικού. Η δύσκο-λη και άνιση μάχη δεν επέτρεψεστον Μπικάκη να λιποψυχήσει και

παρέμεινε στη θέση του. Ωστόσοείχε ως αποτέλεσμα οι δύο ΚρητικοίΚαταδρομείς να χάσουν επαφή.Από εκείνη τη στιγμή ο Μπικάκηςθεωρείτο νεκρός για τη Μοίρα, μιαςκαι ο σύντροφός του που επέστρεψεστη βάση του, ανέφερε της απώλειατου. Εντούτοις, ο Μπικάκης, κάθεάλλο παρά νεκρός ήταν. Ο Κρητικόςκαταδρομέας παρέμεινε στην θέσητου για τέσσερις μέρες και αν οιΤούρκοι δεν προχώρησαν την επέ-

λασή τους από την πλευρά του αε-ροδρομίου, σε μεγάλο βαθμό οφεί-λεται και στον ίδιο. Μόνος ο Μπι-κάκης κατάφερε να εγκλωβίσει καικαταστρέψει τα έξι τουρκικά άρ-ματα, με το ΠΑΟ που είχε στη διά-θεσή του. Τη χαριστική βολή αυτήτη φορά κατά των Τούρκων στρα-τιωτών την έδωσαν τα δύο τελευ-ταία αντιαρματικά βλήματα. Μεδύο βολές κατά της σχολής Γρη-γορίου επέφερε ανεπανόρθωτοπλήγμα κατά των Τούρκων στρα-τιωτών.

Oλοι τον είχαν για νεκρόΣτην Α΄ Μοίρα κανείς δεν πί-

στευε ότι ο Μπικάκης μπορούσενα βγει ζωντανός και νικητής απότη συγκεκριμένη μάχη. Την ίδιαεντύπωση είχε και η οικογένειάτου στην Κρήτη. Άλλωστε, η έλ-λειψη επικοινωνίας τέσσερις μήνεςμετά την αναχώρηση από το Μά-λεμε δεν άφηνε πολλές ελπίδεςστους οικείους του. Ωστόσο, ο Κρη-

τικός καταδρομέας κατάφερε ναεπιζήσει και να επιστρέψει στηνοικογένειά του μήνες μετά το τέλοςτων εχθροπραξιών. Ο αδελφός του,Μιχαήλ, μας επεσήμανε πως ήτανλίγες οι κουβέντες του για το μαύροκαλοκαίρι του ’74 και τα όσα έζησε.Ο ίδιος, φαίνεται να απέφευγε ναεπαναφέρει στην μνήμη του τιςεφιαλτικές στιγμές που έζησε τουςτέσσερις εκείνους μήνες. Οι εφιάλ-τες όπως μας εκμυστηρεύτηκε οαδερφός του, τον κυνηγούσαν στονύπνο του, ενώ δεν ήταν λίγες οιφορές που ξυπνούσε μέσα στα μαύ-ρα μεσάνυχτα. Άλλωστε, ο Μπικά-κης δεν ήταν ο μοναδικός που συ-νέχισε τη ζωή του, κουβαλώνταςτις εφιαλτικές αναμνήσεις του πο-λέμου. Μέχρι σήμερα η οικογένειάτου εκφράζει το παράπονό της, ότι,παρά τα όσα προσέφερε ο Μανόλης,το επίσημο ελληνικό κράτος ουδέ-ποτε τα αναγνώρισε επίσημα. Καιπαρά τις δύσκολες μάχες που έδωσεκαι επέζησε τον μαύρο Ιούλη του

’74, το νήμα της ζωής του ΜανόληΜπικάκη κόπηκε εν καιρώ ειρήνηςείκοσι χρόνια μετά. Ποτέ δεν ζή-τησε και ποτέ δεν του δόθηκαν τι-μές, μας είπε ο αδελφός του, ο οποί-ος ζει πλέον στο Λονδίνο. Αυτόωστόσο, δεν ισχύει και για τοναπλό κόσμο της Κρήτης, ο οποίοςτον τίμησε ως ήρωα. Ο αδελφόςτου, έδωσε το όνομά στον ένα τουγιο, ο οποίος επέλεξε να τιμήσειτο βαρύ όνομα του θείου του, φο-ρώντας τον πράσινο μπερέ στοΜαλεμε της Κρήτης.

Ο Μπικάκης είναι ένας από τουςπολλούς ήρωες που πολέμησαν το1974. Σαν την δική του ιστορίαυπάρχουν πολλές που μέχρι σήμεραπαραμένουν άγνωστες. Κάποιεςκαλά κρυμμένες στις ψυχές όσωνκατάφεραν να επιζήσουν και κά-ποιες άλλες που αφέθησαν στοσκοτάδι για να κρύψουν πιθανόντις ενοχές όσων δεν προσέφερανόσα μπορούσαν να προσφέρουντο καλοκαίρι του 1974.

<<<<<<<

Στην Κρήτη ο ΜανόληςΜπικάκης θεωρείται απότις ηρωικές φυσιογνω-μίες που αγωνίστηκανγια την υπεράσπιση τηςΚύπρου. Κάτι που ποτέδεν αναγνώρισε το επί-σημο ελληνικό κράτος.

Η κλιμάκωση των κυρώσεωναπό πλευράς Ε.Ε. και ΗΠΑμετά την κατάρριψη της

πτήσης ΜΗ17 και η αναμενόμενηαντίδραση της Ρωσίας απειλούνπλέον με εκτροχιασμό τις σχέσειςτων δύο πλευρών. Η πιθανότηταστρατιωτικής σύγκρουσης παρα-μένει εξαιρετικά χαμηλή, αλλά τασενάρια περί νέου Ψυχρού Πολέ-μου δεν ακούγονται πια τόσο εξω-πραγματικά. Είναι πλέον σαφέςότι η εξελισσόμενη κρίση στηνΟυκρανία χαρακτηρίστηκε απόεσφαλμένες εκτιμήσεις και άστοχεςεπιλογές τόσο από την Ευρώπηόσο και από τη Ρωσία, αν και όχιυποχρεωτικά στον ίδιο βαθμό. Η

Δύση υποτίμησε τη ρωσική αντί-δραση, αλλά και ο Πούτιν φαίνεταινα συνειδητοποιεί ότι η σχέση κό-στους/οφέλους για τη Μόσχα θαείναι πολύ λιγότερο ευνοϊκή απότην αρχικά αναμενόμενη. Η Ρωσίαδεν ευθύνεται άμεσα για την κα-τάρριψη του αεροσκάφους -όπωςόλα δείχνουν, από φιλορώσους αυ-τονομιστές λόγω λανθασμένηςεκτίμησης- αλλά φέρει έμμεση ευ-θύνη για τη μεταβίβαση εξελιγμέ-νων οπλικών συστημάτων και γιατην άρνησή της να αναγνωρίσειτο μέρος της ευθύνης που της ανα-λογεί, ενώ και οι δύο πλευρές δενκατάφεραν να αξιοποιήσουν αυτότο τραγικό συμβάν για την εύρεση

μιας διπλωματικής λύσης στην ου-κρανική κρίση.

Το κόστος ουσιαστικών οικο-νομικών κυρώσεων δεν θα είναιευκαταφρόνητο για μια Ευρώπηπου προσπαθεί να εξέλθει από τηνκρίση, ενώ η ενεργειακή εξάρτησηαπό τη Ρωσία δεν είναι κάτι πουμπορεί να μεταβληθεί σε σύντομοχρονικό διάστημα. Το πολιτικό κό-στος αφορά τη δυσχέρεια διπλω-ματικής διευθέτησης ανοιχτών ζη-τημάτων στη Μέση Ανατολή χωρίςενεργό ρωσική εμπλοκή, αλλά καιτη -σχεδόν υποχρεωτική υπό τιςτρέχουσες συνθήκες- προσέγγισηΜόσχας-Πεκίνου. Δεν θα είναι όμωςχαμηλό το κόστος μιας κλιμακού-

μενης αντιπαράθεσης και για τηΡωσία, η οικονομία της οποίας είναιευάλωτη σε κινήσεις διεθνών κε-φαλαίων και παραμένει εξαρτημένηαπό την εξαγωγή ενεργειακών προ-ϊόντων και δεν θα μπορούσε νααντέξει τη μείωση της εξαγωγήςφυσικού αερίου προς την Ευρώπη,ενώ κινδυνεύει να «χάσει» οριστικάτην υπόλοιπη Ουκρανία.

Μια αποσταθεροποιημένη Ου-κρανία αποτελεί πρόβλημα τόσογια την Ευρώπη όσο και για τη Ρω-σία, ενώ για τους σκληροπυρηνι-κούς κύκλους στις ΗΠΑ (για τιςοποίες το κόστος των κυρώσεωνείναι αρκετά μικρό) αποτελεί θετικήεξέλιξη η αποδυνάμωση της σχέ-

σης Βερολίνου-Μόσχας. Η Ε.Ε. θαπρέπει να συμφωνήσει το ταχύτεροδυνατό σε μια κοινή στρατηγικήαπέναντι στη Μόσχα που θα παίρ-νει αποστάσεις από ακραίες τοπο-θετήσεις για υπερβολική σκλήρυν-ση της ευρωπαϊκής στάσης. Θακαθιστά, όμως, σαφές ότι περαι-τέρω αποσταθεροποίηση της ανα-τολικής Ουκρανίας ή άλλη προ-σπάθεια αλλαγής συνόρων με τηχρήση βίας δεν μπορεί να γίνειαποδεκτή. Εφόσον η Μόσχα δείξειεποικοδομητική διάθεση, το ου-κρανικό ζήτημα θα μπορούσε ναεπιλυθεί με λογικά επίπεδα αυτο-νομίας για τις ρωσόφωνες περιοχέςκαι ένα μοντέλο Αυστρίας ή Φι-

λανδίας, σύνδεσης δηλαδή με τηνΕ.Ε. αλλά όχι ένταξης στο ΝΑΤΟ.Με δεδομένη τη σχέση ενεργει-ακής αλληλεξάρτησης και τα συγ-κλίνοντα μακροπρόθεσμα στρα-τηγικά συμφέροντα Ευρώπης-Ρω-σίας, υπάρχουν πολλοί λόγοι γιατην αποφυγή περαιτέρω κλιμάκω-σης της κρίσης. Αλλά τα κάθε λογήςατυχήματα και λανθασμένες εκτι-μήσεις αποτελούν αναπόσπαστοκομμάτι της διεθνούς πολιτικής,όπως έδειξε η έναρξη του Α΄ Παγ-κοσμίου Πολέμου πριν από 100χρόνια.

*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Σεράγεβο 1914, Ντονέτσκ 2014;

Ο Μανόλης Μπικάκης με ένα ΠΑΟ και οκτώ αντιαρματικά βλήματα κατάφερε να ανακόψει μόνος του την προέλαση των τουρκικών δυνάμεων. Για τέσσεριςμέρες οι σύντροφοί του τον θεωρούσαν νεκρό.

15-EPIKAIROTHTA_Master_cy 8/14/14 7:27 PM Page 15

16 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 17 Αυγούστου 2014Ε Λ Λ Α Δ Α

υτό τον καιρό βλέπουμε τισημαίνει η έλλειψη αξιόπι-στου συστήματος παγκό-

σμιας διακυβέρνησης. Η χαλάρωσητων πολιτικών δεσμών και των γε-ωστρατηγικών ισορροπιών πουσχηματίστηκαν μετά τον Β΄ Παγ-κόσμιο Πόλεμο οδηγεί σε περιφε-ρειακές συγκρούσεις, οι οποίεςενώ μπορεί να επηρεάζονται απόμεγαλύτερες δυνάμεις δεν υπάρ-χουν ούτε οι μηχανισμοί ούτε ηβούληση για την επιβολή ειρήνης.Μετά τις αποτυχίες της στρατιω-τικής τους εμπλοκής στο Ιράκ καιστο Αφγανιστάν την τελευταίαδεκαετία, οι ΗΠΑ εμφανίζουν τά-σεις απομόνωσης. Καμία άλλη χώ-ρα, όμως, δεν έχει τη στρατιωτική,οικονομική και τεχνολογική ισχύτης Αμερικής, η οποία παραμένειη δύναμη που μπορεί να επηρεάσειτις εξελίξεις όσο καμία άλλη.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον,λοιπόν, να γνωρίζει κανείς τις σκέ-ψεις του Αμερικανού προέδρουλίγες μέρες αφότου έδωσε εντολήστις στρατιωτικές δυνάμεις τωνΗΠΑ να επέμβουν στο Ιράκ, μετάτην αποχώρηση από εκεί το 2011.Ο Μπαράκ Ομπάμα μίλησε στουςNew York Times την περασμένηΠαρασκευή (8 Αυγούστου) για ταφλέγοντα ζητήματα της εξωτερι-κής πολιτικής αλλά και για το«δυσλειτουργικό» πολιτικό σύ-στημα των ΗΠΑ. Οι απόψεις του,

όσον αφορά την έλλειψη συνεν-νόησης των πολιτικών δυνάμεωνκαι την ανάγκη για ισχυρούς δη-μοκρατικούς θεσμούς, ισχύουνγια κάθε χώρα.

Στη συνέντευξη, ο Ομπάμα δενδίστασε να παρομοιάσει τα προ-βλήματα της αμερικανικής πολι-τικής σκηνής με αυτά που ευθύ-νονται για πολλές αιματηρές συγ-κρούσεις στον κόσμο. Υπογράμ-μισε, μάλιστα, ότι ο μεγαλύτεροςεχθρός που αντιμετωπίζει η Αμε-ρική είναι εσωτερικός. Εξήγησεότι ενώ πολλά πάνε καλά -όπως ηανάπτυξη νέων πηγών ενέργειας,η καινοτομία και η αναπτυσσόμενηοικονομία- η χώρα δεν θα πετύχειόσα μπορεί εάν τα δύο κόμματαδεν υιοθετήσουν τη νοοτροπίαπου η Ουάσιγκτον ζητεί από τουςσιίτες, τους σουνίτες και τους Κούρ-δους, από τους Ισραηλινούς καιτους Παλαιστινίους: να καταλάβουνότι πρέπει να συνεργαστούν, ναμην κυριαρχεί η νοοτροπία νικητώνκαι ηττημένων. «Η πολιτική μαςδυσλειτουργεί», είπε ο πρόεδρος,σημειώνοντας ότι οι τρομεροί δι-χασμοί της Μέσης Ανατολής «είναιμια προειδοποίηση για εμάς: οικοινωνίες δεν μπορούν να λειτουρ-γήσουν εάν οι πολιτικές ομάδεςυιοθετούν μαξιμαλιστικές θέσεις».Ο Ομπάμα σημείωσε ότι εκλογικάμαγειρέματα, η «βαλκανιοποίηση»των μέσων ενημέρωσης και το ανε-

ξέλεγκτο πολιτικό χρήμα υπονο-μεύουν την ικανότητα των ΗΠΑνα αντιμετωπίσουν με εθνική ενό-τητα τις μεγάλες προκλήσεις. «Ολο-ένα και περισσότερο, πολιτικοίεπιβραβεύονται επειδή υιοθετούντις πιο ακραίες, μαξιμαλιστικές θέ-σεις», είπε. «Και αργά ή γρήγορα,πληρώνεις το τίμημα».

Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ οιΗΠΑ πάντα λειτουργούν «αφ’ υψη-λού», χωρίς να είναι αναγκασμένεςνα συμβιβάζονται με αντιπάλους,όπως συνιστούν σε άλλους λαούςνα κάνουν, ο Ομπάμα πιστεύειότι η χώρα του κινδυνεύει από τοίδιο πρόβλημα που μαστίζει τόσεςπεριοχές του πλανήτη - τις απαι-τήσεις ακραίων ομάδων. Πέρααπό τις εθνικές, θρησκευτικές,πολιτισμικές και πολιτικές διαφο-ρές που διχάζουν λαούς, ίσως ημεγαλύτερη διαφορά βρίσκεταιαλλού - μεταξύ αυτών που μπο-ρούν να συνυπάρχουν με άλλουςκαι αυτών που θέλουν να επιβάλ-λουν τη δική τους βούληση σεόλους. Η μόνη λύση γι’ αυτό τοπρόβλημα είναι ισχυροί κρατικοίθεσμοί, οι οποίοι μπορούν να εξα-σφαλίσουν την ισονομία, την ισορ-ροπία, τη συνύπαρξη.

Το Ισλαμικό Κράτος, με τηνακραία βαναυσότητά του, πραγ-ματοποιεί αυτό που κάθε «ασυμ-βίβαστος» θέλει - να εξαφανιστείο άλλος. Τη νοοτροπία αυτή τη

συναντάμε σε όλο τον κόσμο, αλλάστη Μέση Ανατολή βρίσκεται συ-νεχώς σε έξαρση. Η απουσία φυ-σικών συνόρων μεταξύ λαών σή-μαινε πάντα ότι η ισχυρότερη ομά-δα μιας εποχής υποτάσσει τις άλ-λες. Σήμερα, όμως, τα πράγματαείναι ακόμη πιο επικίνδυνα. Μει-ονότητες -όπως οι χριστιανοί καιοι γιαζιντί του Ιράκ- έμαθαν ναυπομένουν και να ελπίζουν γιακαλύτερες μέρες. Ωσπου, ξαφνικά,μέσα στον 21ο αιώνα, αντιμέτωποιμε τον θάνατο, οι άνθρωποι αυτοίείχαν μία μόνο επιλογή - τη φυγή.Μέσα σε λίγες μέρες, δύο από τιςαρχαιότερες κοινωνίες του κόσμουεγκατέλειψαν τις εστίες τους. ΟιΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες βρή-καν ευκαιρία για έναν «καλό πό-λεμο», μετά την καταστροφική ει-σβολή των ΗΠΑ και Βρετανίας στοΙράκ το 2003. Αρκεί να μάθουν το«μάθημα» της Λιβύης, όπως τοονομάζει ο Ομπάμα. Ενώ το ΝΑΤΟπέτυχε τον στόχο του -την ανα-τροπή του δικτάτορα Καντάφι-δεν έγινε καμία κίνηση να θεσπι-στούν θεσμοί που θα εξασφάλιζαντη σταθερότητα στη χώρα. Οσοοι διεθνείς οργανισμοί δεν μπο-ρούν να επιβάλουν θεσμούς πουεξασφαλίζουν την ενότητα και τησταθερότητα, η ανθρωπότητα θαπεριμένει από τους ισχυρότερουςνα δράσουν - είτε για καλό είτεγια κακό.

Α

Οταν η πολιτική είναι σύγκρουσηΤου ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ

Το «Μαγικό βουνό»Του ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ

χώρα περιβάλλεται από μηφίλιες δυνάμεις – όχι εχθρι-κές, διότι ένας χαρακτηρι-

σμός αυτού του τύπου θα ήτανυπερβολικός. Εάν εξαιρέσει κανείςτους «στρατηγικούς» δεσμούς, πουσφυρηλάτησε ο πρωθυπουργός κ.Αντώνης Σαμαράς με το Ισραήλ,και οι οποίοι τη στιγμή αυτή δενφαίνεται ότι προσφέρουν κανέναπρακτικό πλεονέκτημα, οι σχέσειςτης Ελλάδος –από την Αλβανία έωςτην Τουρκία– κινούνται σε ένα επί-πεδο μίας ηπιότερης ή ανησυχη-τικότερης εντάσεως. Ουδείς λόγος,φυσικά, περί στρατιωτικής απειλής,που μόνον η Τουρκία είναι σε θέσηνα προβάλει, αλλά περί σαφούςδυσλειτουργίας στις διεθνείς σχέ-σεις της χώρας, με οικονομικές καιάλλες συνέπειες.

Πέραν των σταθερών δεσμώντης Ελλάδος με την Δύση, κατάδιαστήματα προβληματικών λόγωτης τουρκικής εισβολής στην Κύ-προ και της εντάσεως των ελλη-νοτουρκικών σχέσεων, που δύοφορές υπήρξε όντως κίνδυνος ναλάβουν την μορφή θερμής ανα-μετρήσεως –το 1987 και το 1996με την κρίση των Ιμίων– μόνονεπί των κυβερνήσεων του κ. ΚώσταΚαραμανλή, επιχειρήθηκε διεύ-ρυνση της εξωτερικής πολιτικήςπρος τη Ρωσία του κ. ΒλαντιμίρΠούτιν και ειδικότερα στον ενερ-γειακό τομέα.

Διά την ιστορία και προς από-δοση δικαιοσύνης θα πρέπει νασημειωθεί ότι η συνεργασία Ελ-λάδος και Ρωσίας στον τομέα τηςενέργειας υπήρξε μία ιδιοφυήςιδέα του Νίκου Γρηγοριάδη –συμ-βούλου του Ιωάννη Λάτση επί πε-τρελαϊκών θεμάτων– και διατυ-πώθηκε στο σχέδιο κατασκευήςτου αγωγού Μπουργκάς-Αλεξαν-δρούπολης.

Η ιδέα προεκάλεσε έντονες αν-τιδράσεις. Παρά ταύτα υποστηρίχ-θηκε συστηματικά από τις κυβερ-

νήσεις του ΠΑΣΟΚ και του κ. ΚώσταΜητσοτάκη. Μετά από έτη ο κ. Κα-ραμανλής διεύρυνε το πλαίσιο τηςενεργειακής συνεργασίας με τηνΜόσχα και επλήρωσε το τίμηματης ανορθόδοξης επιλογής του.

Ο κ. Γιώργος Παπανδρέου πουδιεδέχθη τον κ. Καραμανλή αδια-φόρησε –έχοντας άλλες προτεραι-ότητες– και ο κ. Σαμαράς εντα-φίασε το όλο θέμα –συνεργούσηςτης Ευρωπαϊκής Ενωσης– προ-ωθώντας την ενεργειακή συνερ-γασία με τους Αζέρους και απορ-ρίπτοντας την προσφορά της ρω-σικής Συντέζ. Το πολιτικό μήνυματης συμφωνίας με τους Αζέρουςήταν η ενεργειακή σύνδεση τηςΕλλάδος με το σύστημα της Τουρ-κίας. Κάποιοι θα σπεύσουν να υπο-στηρίξουν ότι είναι η αρχή τηςφινλανδοποιήσεως της Ελλάδος,αλλά παρέλκουν προς το παρόν οιγενικεύσεις.

Σήμερα οι σχέσεις Ελλάδος καιΡωσίας δοκιμάζονται από το εμ-πάργκο της Δύσης προς την Μόσχακαι τα αντίποινα του Κρεμλίνου.Ουδείς εχέφρων πολίτης θα πρό-τεινε ποτέ να διαταραχθούν σεεπικίνδυνο σημείο οι δεσμοί τηςχώρας με τους Ευρωπαίους εταί-ρους της, που ακολουθούν εκόντεςάκοντες την αμερικανική πολιτικήέναντι της Ρωσίας.

Αλλά η κρίση της Ουκρανίαςδημιουργεί την ανάγκη αναζητή-σεως διεξόδων στον κ. Πούτιν καιτα «ενεργειακά» δεν έχουν ενταχ-θεί προς το παρόν στον κατάλογοτου εμπάργκο. Η συνεργασία μετην Μόσχα μπορεί να αναβιώσειστον τομέα αυτόν, εάν συνεργήσεικαι η Βουλγαρία, που δοκιμάζειτα αγαθά της σταδιακής ενσωμα-τώσεώς της στην Ευρώπη. Ισωςόμως ζητούμε πολλά από μία κυ-βέρνηση συνεργασίας, οι ηγέτεςτης οποίας ασχολούνται κατ’ απο-κλειστικότητα με τον κ. Αλέξη Τσί-πρα και τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η

Εις αναζήτηση διεξόδουΤου ΚΩΣΤΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗ

ο θέμα της σημερινής επιφυλ-λίδας ίσως κάποιοι το θεωρή-σουν περιθωριακό – καθεαυτό

ενδιαφέρει ελάχιστους και προβλη-ματίζει ελαχιστότατους. Γραδάρειωστόσο (μετράει, κρίνει, αποκαλύ-πτει) τις διαστάσεις παρακμής τηςελλαδικής κοινωνίας. Aναζητάμεάλλοθι για την κοινωνική - ιστορικήπαρακμή μας στην οικονομική κα-ταστροφή που ζούμε: λειτουργείίσως σαν παραισθησιογόνο η οι-κονομική καταστροφή – πιστεύουμεπως αν, με οποιονδήποτε τρόπο,ρεύσει χρήμα στη χώρα, θα είμαστεπερίπου παράδεισος.

Kάποια, ωστόσο, νομιζόμενα«περιθωριακά» θέματα που τα προ-σέχουν ελάχιστοι και προβλημα-τίζουν ελαχιστότατους, ενδέχεταινα είναι νεοπλάσματα με προδια-γεγραμμένη, εξαιρετικά οδυνηρή,εξέλιξη. Δεν μιλάμε γι’ αυτά ούτετους δίνουμε σημασία. Iσως, γιαπαράδειγμα, να είναι ένδειξη νέ-κρωσης της κοινωνικής συνείδη-σης και ευθύνης, να δηλώνει αφα-νισμό της «αίσθησης δημοσίουσυμφέροντος» (δηλαδή πρωτογο-νισμό οριστικά παγιωμένο), το γε-γονός ότι, σε ολόκληρη τη χώρα,κάποιοι πολίτες (όχι τυχαίος αριθ-μός) καταστρέφουν τις πινακίδεςτης Tροχαίας στους δρόμους – σή-ματα διευκόλυνσης της κυκλοφο-ρίας, κατευθυντήριους δείχτες,αναγραφές τοπωνυμίων και ό,τιάλλο. Δεν πρόκειται για πολιτικήδιαμαρτυρία ούτε καν για αντι-κρατιστές ή αντι-εξουσιαστές,πρόκειται για ξεκάθαρη πρόθεσηνα μπερδευτούν, να ταλαιπωρη-θούν, να παραπλανηθούν, να κιν-δυνεύσουν συνάνθρωποι. Eτσι,«για πλάκα», για τον «χαβαλέ» –ανεπίγνωστη ίσως, αλλά ωμή, κτη-νώδης απανθρωπία. Oργανικά γεν-νήματα αυτής της ψυχοπαθολο-γικής αντικοινωνικής συμπεριφο-ράς είναι στη συνέχεια η φορο-διαφυγή, τα «αυθαίρετα», ο χρη-ματισμός του δημόσιου λειτουργούκαι τα ατέλειωτα συναφή.

Δεύτερο (χιλιοειπωμένο στιςεδώ επιφυλλίδες) παράδειγμα: οιαυτονόητες επιδόσεις μαθητώνκαι φοιτητών σε βανδαλισμούςτων κτηρίων της δημόσιας εκπαί-δευσης. Oχι μόνο όταν επιδίδονταισε «καταλήψεις», αλλά και όταναπλώς «φοιτούν» μέσα στα κτήριαπου τους παρέχει δωρεάν το κρά-τος. Mε τον μαρκαδόρο, τον σου-γιά, το σπρέι, το ελληνόπουλο θακαταστρέψει το θρανίο του, τουςτοίχους, τις πόρτες, τα παράθυρα,τα κάδρα διακόσμησης, ό,τι μπορείαπό τα όσα δωρεάν του προσφέρειη ελλαδική κοινωνία. Kαι όταν εθι-

σθεί στις καταλήψεις, στις «πο-ρείες», στην παραισθησιογόνουπερδιέγερση της «μάχης» με τουςυπαλλήλους που πληρώνει η κοι-νωνία για να εξασφαλίζουν τηνέννομη τάξη («μπάτσους, γουρού-νια, δολοφόνους»), το ελληνόπουλοθα πάρει τη βαριοπούλα να συν-τρίψει μαρμάρινες γλυπτές δια-κοσμήσεις σε κεντρικά δημόσιακτήρια, με τυφλό πρωτογονισμόπου τρομάζει.

Eνα ακόμα τέτοιο παράδειγμακοινωνικής παρακμής, στο περι-θώριο (εντελώς) των ενδιαφερόν-των της ελλαδικής κοινωνίας, θέλεινα επισημάνει η σημερινή επι-φυλλίδα. Aσχετο με τα δύο προ-ηγούμενα, άλλου χώρου και άλλουπεδίου, αλλά εξίσου νοσογόνο,γραδάρει (μετράει, κρίνει, αποκα-λύπτει) τη δυναμική της παρακμήςστην κοινωνία μας. Πρόκειται γιατον τρόπο εκλογής των επισκόπωνστην Eκκλησία της Eλλάδος. ΠόσοιEλληνες γνωρίζουν, έστω σαν πλη-ροφορία, ότι στο εξαιρετικά επί-ζηλο με κοσμικά κριτήρια (ανέσε-ων, πριγκιπικής αίγλης και χλιδής,οικονομικής εξασφάλισης, εξου-σίας επί πλήθους εξαρτημένων)αξίωμα του επισκόπου ανέρχονταικληρικοί χωρίς την παραμικρήκρίση, την παραμικρή αξιολόγηση.Mόνο με βάση τα τυπικά τους προ-

σόντα. Oσοι κληρικοί διαθέτουντα τυπικά προσόντα να γίνουν επί-σκοποι (αγαμία, πτυχίο, προϋπη-ρεσία) εγγράφονται σε έναν «κα-τάλογο εκλογίμων». O κατάλογοςπεριέχει συνήθως κάποιες εκατον-τάδες ονόματα. Oταν συγκαλείταιη «ιεραρχία» (το σύνολο των ενενεργεία μητροπολιτών – περίπουογδόντα) για να εκλέξει έναν και-νούργιο μητροπολίτη, οι εκλέκτορεςμπαίνουν στην αίθουσα συνεδριών,γίνεται μια εθιμοτυπική «δέηση»και αμέσως αρχίζει η εκφώνησητου καταλόγου για την προσέλευσηστην κάλπη. Kάθε μητροπολίτηςρίχνει στην κάλπη ένα χαρτί, στοοποίο έχει αναγράψει τρία από ταονόματα του καταλόγου εκλογίμων.Tα ψηφοδέλτια καταμετρώνται καιαπό τα τρία ονόματα που συγκέν-τρωσαν τις περισσότερες ψήφουςκαλούνται αμέσως οι εκλέκτορεςνα ρίξουν στην κάλπη το ένα όνοματης προτίμησής τους.

Δεν λειτουργεί καμία, ούτε γιατους τύπους, κριτική διαδικασία,συζήτηση, ανταλλαγή αξιολογικώνεκτιμήσεων, κατάθεση ενστάσε-ων, συγκριτική αποτίμηση. Oι μη-τροπολίτες ψηφίζουν, χωρίς ο νό-μος να τους υποχρεώνει (ούτε βέ-βαια η συνείδησή τους) να αιτιο-λογήσουν την ψήφο τους απέναντιστο σώμα των πιστών, αλλά καιστην κοινωνία που τους μισθο-δοτεί ως κρατικούς λειτουργούς.Kαμία κρίση, καμία αξιολόγηση,είναι η μόνη εκλογή υψηλόβαθμουλειτουργού με βάση μόνο τα τυ-πικά προσόντα.

Eτσι μένει ασύδοτο – και ανε-ξέλεγκτο το παρασκήνιο: η συ-

ναλλαγή, οι εκβιασμοί, η νομιμο-ποιημένη αναξιοκρατία, η αυτο-νόητη ίντριγκα. Oργιάζουν προ-εκλογικά οι τηλεφωνικές «συνεν-νοήσεις», τα παζαρέματα, οι υπο-σχέσεις, τα «δώρα». Διαμορφώ-νονται «στρατόπεδα», κλίκες, πλε-ονάζει η συκοφαντία, ισχύει μεωμότητα η αρχή «ο θάνατός σουζωή μου». Mέσα από αυτή τη θη-ριομαχία «παίζεται», παράλληλα,και η κορυφαία διεκδίκηση: ο αρ-χιεπισκοπικός θρόνος, σε έγκαιρη,μακροχρόνια προοπτική.

Aποτέλεσμα: μητροπολιτικήεκλογή κερδίζουν όσοι «κινούνται»,δηλαδή όσοι καλλιεργούν γνωρι-μίες, τριγυρνάνε στα συνοδικάγραφεία και στις μητροπόλεις, ξέ-ρουν να «πλασάρονται», προσφέ-ρονται για οπαδοί σε κλίκες. Hδραματικότερη συνέπεια από αυτότο καρκινικό σύμπτωμα παρακμήςτης ελληνικής κοινωνίας είναι ηβεβαιότητα που οικοδομείται ότιακόμα και μέσα στην εκκλησία ηανθρώπινη ποιότητα είναι εν διωγ-μώ. Oσοι είναι ικανοί και άξιοι γιαεπίσκοποι, κρύβονται, πρέπει ναψάξεις για να τους βρεις. Στοναφρό πλέουν ευδιάκριτοι οι φελλοί.Kαι οι εξαιρέσεις σπάνιες.

Προτού φτάσει στον θρόνο τωνAθηνών ο σημερινός Aρχιεπίσκο-πος διακήρυττε με έμφαση καιεπιμονή ότι «το πρώτο και μεγα-λύτερο πρόβλημα στην ελλαδικήεκκλησία σήμερα είναι ο τρόποςεκλογής των επισκόπων». Eίχε δη-μόσια εκτεθεί, αλλά στο Eλλαδι-στάν κανόνας είναι το είπα - ξείπα.Eφτά χρόνια τώρα, έχει φορτώσειστο επισκοπικό σώμα με τις εκλο-γές που ενορχηστρώνει τόση με-τριότητα, μικρόνοια και ανικανό-τητα, που συνδέει πια οριστικάτο όνομά του με την κατάφωρηπαρακμή.

Mια πτυχή του παρακμιακούφαινομένου είναι και η αδικαιο-λόγητα αυτονόητη αρχιεπισκοπικήαυθαιρεσία και απολυταρχία στουςκόλπους της ελλαδικής εκκλησίας:Γιατί τρέμουν οι μητροπολίτες τονεκάστοτε αρχιεπίσκοπο, γιατί τουςεπιβάλλει, ακόμα και με νεύματα,τι να ψηφίσουν και τι να καταψη-φίσουν; Eίναι παιδιόθεν εθισμένοιστη βοσκηματώδη δουλοπρέπεια;Eχουν συμφωνήσει μαζί του αμοι-βαιότητα εξυπηρετήσεων; Tους«κρατάει» ή τον «κρατάνε» γνω-ρίζοντας πεπραγμένα ικανά να εκ-βιάζουν υποταγή ή συναλλαγή;

Aντικοινωνικό μένος, μανίαβανδάλων, θεσμοποιημένη ανα-ξιοκρατία στον χώρο του «ιερού».Tι περισσότερο να μας πείσει γιατην παρακμή;

T

ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ

Tου ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

Oυσιώδη σε αποσιώπηση

<<<<<<

Συμπτώματα απειλητι-κής παρακμής απωθη-μένα στο περιθώριο τωνενδιαφερόντων μας.

ο Αγιον Ορος είναι πράγματιένα «Μαγικό βουνό» όχι κατάτην περιγραφή του Τόμας

Μαν, αλλά ένας ευλογημένος καιιερός τόπος που μιλάει πάντοτεστην ψυχή του Ελληνα. Δεν νομίζωότι έχω νιώσει ποτέ όσα ένιωσανωρίς τα ξημερώματα, ακούγονταςτις ψαλμωδίες, βλέποντας τους πα-λιούς μοναχούς ριγμένους πάνωστα στασίδια, αντικρίζοντας τουςπολυέλαιους που κουνούσαν με τέ-χνη και υπομονή οι νεότεροι, μυ-ρίζοντας το λιβάνι μέσα σ’ ένα σκη-νικό απόλυτης και πειθαρχημένηςομορφιάς. Το Ορος είναι πηγή έμ-

πνευσης και στάση περισυλλογήςγια όσους το θελήσουν. Αφήνωκατά μέρος τη φυσική ομορφιά καιτους λίγους, σπάνιους συνομιλητές,που αφήνουν ανεξίτηλες εντυπώ-σεις στον περιστασιακό επισκέ-πτη.

Το Αγιον Ορος είναι όμως πολλοίκόσμοι ταυτόχρονα. Ενα κομμάτιτου είναι, καλώς ή κακώς, ταυτι-σμένο με ό,τι πιο οπισθοδρομικόέχει μπολιάσει τη νεοελληνική σκέ-ψη, από τις θεωρίες συνωμοσίαςμέχρι τις πιο πρωτόγονες αντιλήψειςγια τον σύγχρονο κόσμο. Βρίσκειςόμως στο Ορος ό,τι θέλεις, ό,τι ψά-χνεις. Οι δικοί μας «ταλιμπάν» βλέ-πουν και ακούνε όσα ταιριάζουνμε τις προκαταλήψεις και τις θεωρίεςτους. Οσοι αναζητούν μια ισορροπίαμε τον εαυτό τους και τον περίπλοκοκόσμο βρίσκουν βάλσαμο στα τοπία,στον όρθρο, στους περίφημους συ-ζητητές.

Και μετά, υπάρχει και το ΑγιονΟρος που διδάσκει την τέχνη τηςεπιβίωσης μέσα στους αιώνες. ΗΕκκλησία είναι ο αρχαιότερος πο-λιτικός οργανισμός και το Ορος ένα

ζωντανό παράδειγμα για το πώςκατάφερε να ξεπεράσει ιστορικέςπεριπέτειες, καταστροφές και άλλαπιο εφήμερα, όπως αλλαγές κυβερ-νήσεων ή και καθεστώτων. Θυμάμαιακόμη τον φίλο που επισκέφθηκεμία από τις πιο λιτές, πρωτόγονεςμονές και είδε κάπου μία φωτογρα-φία του Ιωάννη Μεταξά. Ρώτησετον ηγούμενο: «Πώς και έχετε τοπορτρέτο του στον τοίχο μετά τόσαχρόνια;». Ο γέροντας του απάντησεαφοπλιστικά: «Κοιτάξτε, αγαπητέμου, ο Μεταξάς ευεργέτησε τη μονήμας. Και μην ξεχνάτε ότι εμείς εδώαργούμε καμιά φορά να ανεβάσουμετα πορτρέτα των κυβερνητών αλλά,το κυριότερο, αργούμε να τα κα-τεβάσουμε».

Οι ιστορίες επιβίωσης και χει-ρισμών των εκάστοτε ιθυνόντωνπερνούν από στόμα σε στόμα, απόγενιά σε γενιά στους μοναχούς πουσυνεχίζουν, τηρούν και λειτουργούνδημιουργικά την παράδοση. Θυ-μάμαι ακόμη ένα γέροντα που μουεξήγησε αρχικώς ότι η Μονή τουμεγάλωσε την έκτασή της χάρηστην εύνοια του αρχιγραμματέακάποιου βυζαντινού αυτοκράτορακαι στη συνέχεια μου είπε: «Αυτόπου δεν καταλαβαίνουν αυτοί οινέοι πολιτικοί εκεί έξω είναι πωςθα εξαφανισθούν σε λίγα χρόνια,αλλά το μοναστήρι θα είναι εδώ,θα υπάρχει αιώνες μετά τη δικήτους εξαφάνιση». Η αυτοπεποίθησηπου δίνουν η παράδοση και η επι-βίωση στις πιο αντίξοες συνθήκεςείναι ακατανίκητη και προφανώςέχει γίνει σχολείο που διδάσκειαυτή τη μοναδική τέχνη.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τοΟρος είναι μια μοναδική κληρονο-μιά, την επιβίωση της οποίας οφεί-λουμε να προστατεύσουμε και ναδιασφαλίσουμε για πολλούς ακόμηαιώνες. Είναι πολύ τεντωμένο τοσχοινί πάνω στο οποίο πρέπει ναβαδίσουν οι σημερινοί του εκπρό-σωποι, γιατί χρειάζεται να ξεχωρί-ζουν συνεχώς το αναγκαίο για τηνεπιβίωση από τις μπίζνες και τηνπαράδοση από τις απόψεις του μαύ-ρου σκότους. Θα τα καταφέρουν,όμως, όπως τα κατάφεραν για τό-σους αιώνες.

Τ

<<<<<<

Το Αγιον Ορος, εκτός απόπηγή έμπνευσης και στά-ση περισυλ λογής, είναικαι τόπος που διδάσκειτην τέχνη της επιβίωσηςμέσα στους αιώνες.

16-GNOMES ELLADA_Master_cy 8/14/14 1:11 PM Page 16

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 17Ε Λ Λ Α Δ ΑKυριακή 17 Aυγούστου 2014

Της ΓΙΩΤΑΣ ΣΥΚΚΑ

Στο περίφημο ταφικό μνημείο πουβρέθηκε στην Αμφίπολη Σερρών,στον Τύμβο Καστά, ο αινιγματικόςνεκρός που εξάπτει εδώ και λίγεςημέρες τη φαντασία όλων, κρατάειακόμη μυστική την ταυτότητάτου, για την οποία πάντως εικο-τολογούν όλοι οι υπόλοιποι.

Αλλοι μετά λόγου γνώσεως, άλλοιμε υπερβάλλοντα ζήλο και βιαστικόενθουσιασμό. Η πληγωμένη μαςεθνική υπερηφάνεια θα τονωνότανασφαλώς από ακόμη μια σημαντικήανακάλυψη που θα θύμιζε, ίσως,εκείνη του 1977 και τη σκαπάνητου Μανόλη Ανδρόνικου. Αλλά,όπως είπε ο πρωθυπουργός πουέφτασε έως τις Σέρρες, η ανασκαφήθα συνεχιστεί «με ρυθμούς πουυπαγορεύει τόσο το εύρημα όσο,βέβαια, και η επιστημονική δεον-τολογία», συστήνοντας: «Υπομονήλίγες μέρες».

Μοναδικό εύρημαΕίναι σαφές πια σε όλους ότι

πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημαπου ενισχύεται από την παρουσίατου μνημείου του Λέοντος της Αμ-φίπολης, ο οποίος συνδέεται μετον ταφικό περίβολο του τύμβου

Καστά. Μια σημαντική αρχαιολο-γική ανακάλυψη λόγω του μεγέ-θους του περιβόλου, που φθάνειτα 498 μέτρα και χρονολογείταιστο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι-ώνα π.Χ. (μεταξύ 325 – 300 π.Χ.),εντυπωσίασε με τον όγκο και τηναρχιτεκτονική του ευρήματος,ακόμη και τους ίδιους τους ανα-σκαφείς. Οπως και τα δύο αγάλματαΣφιγγών, που βρέθηκαν ακέφαλαμε κομμένα τα φτερά, στο υπέρ-θυρο της πύλης του τάφου και μείχνη κόκκινου χρώματος στα πό-δια.

Σύμφωνα με την προϊσταμένητης ΚΗ΄ Εφορείας κ. Κατερίνα Πε-ριστέρη και τον αρχιτέκτονα κ. Μι-χάλη Λεφαντζή, οι δύο Σφίγγεςστην είσοδο του τάφου προέρχονταιαπό το ίδιο εργαστήριο με τον Λέ-οντα της Αμφίπολης, ο οποίος κο-σμούσε την κορυφή του λόφου Κα-στά. Οσο για τον περίβολο που σχη-ματίζει κύκλο, έχει απίστευτη γε-ωμετρική ακρίβεια και η χρονολό-γησή του συμπίπτει με σπουδαίαιστορικά γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στην περιοχή.

Το μνημείο, ακριβό και εντυπω-σιακό, φτιαγμένο από μάρμαροΘάσου, εικάζεται ότι ανήκει σεσημαίνοντα αξιωματούχο από τους

βετεράνους του Μ. Αλεξάνδρου.Αρχαιολόγοι τονίζουν πως «είναιμοναδικό στα Βαλκάνια», άλλοιπάλι, ότι «δεν θυμίζει μακεδονικούςτάφους της περιοχής».

Tι κρύβει στο εσωτερικό του οτύμβος της Αμφίπολης θα φανείσε 15 με 20 ημέρες διαβεβαιώνουναπό το ΥΠΠΟΑ, «κι εφόσον οι ανα-σκαφείς κατεβάσουν τη στάθμη

στο επίπεδο του δαπέδου». Τότεθα μάθουμε αν είναι συλημένος οτάφος, όπως μαρτυρούν οι ακέφαλεςΣφίγγες με τα σπασμένα φτερά,ισχυρίζονται ειδικοί σε θέματα μα-κεδονικής αρχιτεκτονικής. «Μόνοαν έχει καταρρεύσει η οροφή πρινμπουν τυμβωρύχοι δεν θα έχει συ-ληθεί ο τάφος».

Τις πρώτες ανασκαφικές έρευνεςστην περιοχή είχε διενεργήσει οαρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδηςκατά τη δεκαετία του ’60. Μετάτον θάνατό του, το 1985, συνέχισεη Χάιδω Κουκούλη, ενώ από το2009 ανέλαβε η ΚΗ΄ Εφορεία. Ηκ. Κ. Περιστέρη συνέχισε αρχικάτην έρευνα στο ίδιο επίπεδο, ενώτο 2012 κατευθύνθηκε χαμηλότε-ρα, εντοπίζοντας τον περίβολο.Οσο για το αρχικό ύψος της τούμ-πας, υπολογίζεται ότι έφτανε τα30 μέτρα!

Προσδοκίες«Πρέπει να είναι συλημένο κατά

90% από τυμβωρύχους των ρω-

μαϊκών χρόνων» πιθανολογούνκάποιοι αρχαιολόγοι για το εντυ-πωσιακό εύρημα, ενώ απορρί-πτουν την πιθανότητα να πρόκει-ται για τον τάφο του Μ. Αλεξάν-δρου, τον οποίο η πλειονότητατης αρχαιολογικής κοινότητας θε-ωρεί ότι βρίσκεται στην Αλεξάν-δρεια.

Ομως και την ερμηνεία ότι εδώέχει ταφεί η Ρωξάνη, την οποία οΚάσσανδρος θανάτωσε το 311 π.Χ.στην Αμφίπολη, όπως και ο γιοςτου στρατηλάτη, Αλέξανδρος Δ΄,δεν τη θεωρούν πολύ πιθανή.

Επισημαίνουν δε ότι ο Λέονταςτης Αμφίπολης, που έστεκε στηνκορυφή του τύμβου, υποδεικνύειανδρική ταφή. Οσο για τον τάφοτου γιου και νόμιμου διεκδικητήτης εξουσίας του Μ. Αλεξάνδρου,δεν αμφισβητείται ότι βρίσκεταιστις Αιγές, δίπλα στου παππού του,του Φιλίππου Β΄. Θα πρέπει να βρε-θούν πολύ ισχυρά στοιχεία (επι-γραφή) και βέβαια ταφή εφήβουγια να ανατραπούν όλα αυτά.

Η πιο κοντινή θεωρία στο μυστικό του τύμβου φαίνεται να αφορά τους συμ-πολεμιστές του Μ. Αλεξάνδρου, στρατηγούς και ναυάρχους. Οπως τον κρητι-κής καταγωγής Νέαρχο, που υπήρξε ο επικεφαλής του στόλου του, ή τονναύαρχο Λαομέδοντα. «Είναι η πρώτη γενιά που επιστρέφει το 320 π.Χ. στηΜακεδονία, έχει οικονομική άνεση αλλά και τη δυνατότητα μιας τέτοιας κατα-σκευής. Στο τέλος του 4ου αι. π.Χ., η στρόφιγγα με τα χρήματα από την Ανατο-λή κλείνει γιατί δημιουργούνται πια τα αυτόνομα κράτη», τονίζουν στην «Κ»σημαίνοντες αρχαιολόγοι. Δεν αποκλείουν, τέλος, το μνημείο να είναι πο-λυάνδρειο. Για όλα αυτά θα αποφανθούν οι ειδικοί. «Χρειάζεται να μείνουμεγια λίγο μόνοι από δω και πέρα για να δουλέψουμε πραγματικά», ζητούν οιανασκαφείς. Ας τους αφήσουμε. Η πολλή δημοσιότητα, εξάλλου, διευκολύνειτις υπερβολές. Παρότι τα κανάλια βρίθουν από ρεπορτάζ, με σαφείς υπαινιγ-μούς ότι πρόκειται για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ας θυμόμαστε ότιτο ίδιο προνόμιο διεκδικούν χώρες από την Ινδία και το Ουζμπεκιστάν ώς τοΙράν και την Αίγυπτο. Αλλωστε, στην Αλεξάνδρεια υπήρχε το μαυσωλείο τουπου έγινε γνωστό ως «Σώμα» ή «Σήμα», που επισκέφθηκαν προσωπικότητεςτης Ιστορίας, όπως ο Ιούλιος Καίσαρας και ο αυτοκράτορας Αύγουστος.

Συμπολεμιστές του Μ. Αλεξάνδρου;

Το αίνιγμα τηςΑμφίποληςπλησιάζει στη λύση τουΕικασίες και πραγματικότητα για το ταφικόμνημείο που βρέθηκε στον Τύμβο Καστά

Το μέγεθος του ταφικού περιβόλου, που φθάνει τα 498 μέτρα και χρονολογείται μεταξύ 325 – 300 π.Χ., εντυπωσίασε ακόμη και τους ίδιους τους ανασκαφείς.

ΑΠΕ

ΜΠ

Ε /

PIXE

L /

ΣΩΤΗ

ΡΗΣ

ΜΠ

ΑΡΜ

ΠΑΡ

ΟΥΣΗ

Σ

17-ELLADA_Master_cy 8/14/14 12:46 PM Page 17

18 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 17 Aυγούστου 2014E Λ Λ A Δ A

Του ΒΑΣΙΛΗ ΝΕΔΟΥ

Ποικίλους σκοπέλους, οι οποίοι θαδοκιμάσουν την κυβερνητική σύμ-πνοια και συνοχή στο χρονικό διά-στημα που ξεκινάει μετά τη σύν-τομη ανάπαυλα του Δεκαπενταύ-γουστου, έχουν να ξεπεράσουν οικ. Αντώνης Σαμαράς και ΕυάγγελοςΒενιζέλος. Ο πρωθυπουργός και οαντιπρόεδρος της κυβέρνησης,πρέπει, αρχικά, να διαχειριστούντις τεράστιες αντιδράσεις που έχουνσυσσωρευθεί στο εσωτερικό τωνκομμάτων τους για τον Ενιαίο ΦόροΙδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ).Ηδη, στο εσωτερικό της Ν.Δ. υπάρ-χουν φωνές για συνολική αλλαγήτου νόμου, ενώ από το ΠΑΣΟΚ το-νίζουν ότι ο ΕΝΦΙΑ χαρακτηρίζεταιαπό γενικά λανθασμένη στρατηγική

και φιλοσοφία. Στο ζήτημα υπάρχειμια υπόγεια ένταση ανάμεσα στουςβουλευτές της Ν.Δ. και τη Χαρ. Τρι-κούπη. Από την πλευρά της Ν.Δ. πι-στεύουν ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι μια απο-τυχημένη εκδοχή του «χαρατσιού»του κ. Βενιζέλου. Από το περιβάλλοντου προέδρου του ΠΑΣΟΚ επιση-μαίνεται ότι το Ενιαίο Τέλος Ακι-νήτων που επεβλήθη μέσω του λο-γαριασμού της ΔΕΗ, είναι μακράνδικαιότερο του ΕΝΦΙΑ, καθώς υπό-χρεοι ήταν μόνον οι ιδιοκτήτες ηλε-κτροδοτούμενων ακινήτων. Τουπουργείο Οικονομικών βρίσκεταιστο επίκεντρο αυτών των συζητή-σεων και ο κ. Γκ. Χαρδούβελης απο-τελεί, ευλόγως, πρόσωπο-κλειδί γιατον τρόπο αποκλιμάκωσης της πο-λιτικής κρίσης που ξέσπασε με αφορ-μή τον φόρο.

Πέρα, πάντως, από τις μεταξύτους διαφορές στη Ν.Δ. και το ΠΑ-

ΣΟΚ συμφωνούν ότι στο υπουργείοΟικονομικών έχουν σημειωθεί καιάλλες αστοχίες. Τούτο έγινε εμφα-νές στην περίπτωση της γενικήςγραμματέως Εσόδων ΚατερίναςΣαββαΐδου, η οποία έκανε αρχικάδεκτή γνωμοδότηση του ΝομικούΣυμβουλίου του Κράτους, περί επέ-κτασης των φορολογικών ελέγχωνκαι στην οικία των φορολογουμέ-νων, με απλή άδεια από τον εισαγ-γελέα. Η κίνηση αποδοκιμάστηκεκαι από το Μέγαρο Μαξίμου στηνπράξη, όπως φάνηκε από την πα-ρέμβαση του υπουργού Δικαιοσύ-νης Χαρ. Αθανασίου, ο οποίος έκρι-νε ότι για την ερμηνεία του οικιακούασύλου είναι αρκετές οι διατάξειςτου Συντάγματος.

Αυτές τις ημέρες βρίσκονται σεεξέλιξη οι διαπραγματεύσεις σε εν-δοκυβερνητικό επίπεδο όχι μόνογια τον ΕΝΦΙΑ, αλλά και για τον

νέο νόμο που θα ρυθμίζει τα λεγό-μενα «κόκκινα» δάνεια του υπουρ-γείου Ανάπτυξης. Το νομοσχέδιοσυνιστά, επίσης, αντικείμενο σκλη-ρής ενδοκομματικής διαπραγμά-τευσης και αναμένεται να συζητη-θεί πολύ μετά τη σημερινή του δη-μοσίευση από την «Κ».

Το ρωσικό εμπάργκοΠεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των

δύο κομμάτων, λόγω του ιδιαίτερασημαντικού χαρακτήρα που έχειτόσο για το ΠΑΣΟΚ όσο και τη Ν.Δ.η εκλογική συμπεριφορά του αγρο-τικού πληθυσμού, είναι και η αν-τιμετώπιση των επιπτώσεων τουρωσικού εμπάργκο σε μια σειράπροϊόντων. Είναι ενδεικτικό ότιαπό τη Χαρ. Τρικούπη τονίζεταιεντόνως η κομματική ταυτότητατων πρωτοβουλιών των υπουργώνπου τις λαμβάνουν.

Εν ολίγοις, ο υπόγειος ανταγω-νισμός μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ αφο-ρά περισσότερο την κατοχύρωσητης πρωτοκαθεδρίας στο εσωτερικότου κυβερνητικού συνασπισμούκαι λιγότερο την ουσία των απο-φάσεων οι οποίες απομένει να λη-φθούν. Αλλωστε τόσο στο μέτωποτου ΕΝΦΙΑ, όσο και στο αγροτικό,τόσο ο κ. Σαμαράς, όσο και ο κ. Βε-νιζέλος έχουν να αντιμετωπίσουντη σύμπνοια των βουλευτών τουςως προς την ανάγκη αλλαγών στοννόμο στην πρώτη περίπτωση καιενίσχυσης των αγροτών στη δεύ-τερη.

Ωστόσο υπάρχουν και σημείασυμφωνίας, όπως αποδεικνύεταιαπό την κατ’ αρχάς σύγκλιση πουυπάρχει ανάμεσα στα δύο κόμματατου κυβερνητικού συνασπισμού γιακατάθεση του αντιρατσιστικού νο-μοσχεδίου ώς τα τέλη του Αυγού-

στου. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιοαποτέλεσε για αρκετό καιρό σημείοτριβής ανάμεσα στο Μαξίμου καιτη Χαρ. Τρικούπη, ωστόσο μετά πο-λύμηνες διαπραγματεύσεις βρέθηκεένα σημείο μίνιμουμ συμφωνίας επίενός νομοθετήματος το οποίο θε-ωρείται από το ΠΑΣΟΚ ως στοιχείοδιάκρισης από τη Ν.Δ.

Από τη Χαρ. Τρικούπη θα πιέ-σουν περαιτέρω προς αυτήν τηνκατεύθυνση, με σκοπό την ανά-δειξη της «πατρότητας» των ιδεώνπου αφορούν τη διαχείριση τουχρέους και τη σταδιακή αποχώρη-ση του ΔΝΤ από την τρόικα τηςπαρακολούθησης υλοποίησης τουελληνικού προγράμματος. Το θέμααναμένεται να αναδείξει ο κ. Βε-νιζέλος και στις 3 Σεπτεμβρίου,ημέρα κατά την οποία ο κ. Σαμαράςθα βρίσκεται στο Παρίσι για τηδιαπραγμάτευση.

Μάχη εντυπώσεων στη συγκυβέρνησηΣε εξέλιξη υπόγειος ανταγωνισμός Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ για την κατοχύρωση των θετικών νέων από τον κυβερνητικό συνασπισμό

<<<<<<

«Πονοκέφαλο» και στους δύο προκαλούν οι τεράστιες αντιδράσειςπου έχουν συσσωρευθείστο εσωτερικό τωνκομμάτων τους για τον ΕΝΦΙΑ. Οι δύο κυβερνητικοί εταίροι, Αντώνης Σαμαράς και Ευάγγελος Βενιζέλος, καλούνται να διαχειριστούν τους τριγμούς που προκάλεσε η υπόθεση με τον ΕΝΦΙΑ.

Η επανεμφάνισητου Γ. Παπανδρέου

ΑΠΕ-

ΜΠ

Ε/ΑΛ

ΕΞΑΝ

ΔΡΟ

Σ ΒΛ

ΑΧΟ

Σ

Της ΔΩΡΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

«Να εγγράψουμε νέα μέλη, να στή-σουμε νέες τοπικές οργανώσεις»:με αυτή την «οδηγία» από την Κου-μουνδούρου έφυγαν για τον Δεκα-πενταύγουστο τα στελέχη του ΣΥ-ΡΙΖΑ. Το κόμμα της αξιωματικήςαντιπολίτευσης έχει εισέλθει σεφάση οργανωτικής ανασυγκρότη-σης από τη βάση, προκειμένου,όπως επισημαίνουν στελέχη τηςηγετικής ομάδας, να διαμορφωθείένας κομματικός σχηματισμός καιμηχανισμός που θα ανταποκρίνεταιστα νέα δεδομένα, στην ενισχυμένηεκλογική επιρροή του κόμματος.

Ηδη, από την προεκλογική πε-ρίοδο για τις ευρωεκλογές και τιςαυτοδιοικητικές εκλογές του πε-ρασμένου Μαΐου, κατέστη πασι-φανές στην Κουμουνδούρου ότιο κομματικός μηχανισμός, το δί-κτυο τοπικών οργανώσεων τουΣΥΡΙΖΑ είναι ετεροχρονισμένο.Παρέμεινε ουσιαστικά στα δεδο-μένα του προ του 2012 ΣΥΡΙΖΑ,του κόμματος του 4%. Αυτό προ-κάλεσε δυσκολίες ακόμα και στηνκατάρτιση των ψηφοδελτίων, αλλάκαι στο να είναι «δυναμική» η πα-ρουσία του κόμματος, ιδιαίτεραστην περιφέρεια. Ο σχεδιασμόςτων επιτελών του ΣΥΡΙΖΑ είναι τοαμέσως προσεχές διάστημα να γίνειευρύ άνοιγμα στην εκλογική βάσηκαι να δομηθεί ένας κομματικόςμηχανισμός που να ανταποκρίνεταιστα νέα δεδομένα για το κόμμα,αλλά και να φτάνει σε ολόκληρητην επικράτεια με πυκνό δίκτυοτοπικών οργανώσεων, ώστε ναμπορεί να απευθυνθεί καλύτεραστις τοπικές κοινωνίες, να αφουγ-κρασθεί τις ανάγκες και ανησυχίεςτους, αλλά και να τις συσπειρώσεικαι κινητοποιήσει περισσότεροαποτελεσματικά. Ετσι, η Κουμουν-δούρου θα προχωρήσει σε διπλό

άνοιγμα: έχει ζητηθεί από τα κατάτόπους στελέχη να καταθέσουνπροτάσεις για το πού εξυπηρετείνα λειτουργήσουν νέες οργανώσειςκαι, παράλληλα, κάνει άνοιγμα γιαεγγραφές νέων μελών. Το κόμμαεπιδιώκει να αποκτήσει μαζικότηταστις τάξεις του και, παράλληλα, ναενισχύσει τη διείσδυσή του στιςπεριοχές και τις κοινωνικές ομάδεςπου ενώ έχουν πληγεί από την κρί-ση, διαπιστώνεται ότι εμφανίζουνμάλλον διστακτικότητα να ψηφί-σουν ΣΥΡΙΖΑ. Το κόμμα της αξιω-ματικής αντιπολίτευσης καταγράφεικαλύτερες επιδόσεις στα μεγάλααστικά κέντρα, ενώ η δυσκολία δι-είσδυσης και προσέλκυσης ψηφο-φόρων είναι μεγαλύτερη στον αγρο-τικό πληθυσμό και στα μεσαίαστρώματα της περιφέρειας. ΣτηνΚουμουνδούρου επενδύουν αυτέςτις ημέρες στη λεγόμενη «πολιτικήτων καφενείων» για να προσεγγί-σουν την εκλογική βάση. Τα στε-λέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ως αντιπολίτευση,μπορούν να κινηθούν με άνεσηστην περιφέρεια και στις πολυπλη-

θείς εκδηλώσεις με επίκεντρο τονεορτασμό του Δεκαπενταύγουστου.Οπως επισημαίνουν αρκετοί βου-λευτές του κόμματος, οι συνάδελφοίτους του κυβερνητικού συνασπι-σμού δεν έχουν την ίδια ευχέρεια.Η επικαιρότητα, μάλιστα, αποδει-κνύεται εξαιρετικά δυσμενής γιατους τελευταίους, καθώς οι επισκέ-ψεις στις εκλογικές περιφέρειέςτους συμπίπτουν με τη μεγάλη δυ-σαρέσκεια που προκλήθηκε στουςπολίτες από τον ΕΝΦΙΑ, αλλά καιμε την απόφαση επιβολής του ρω-σικού εμπάργκο σε αγροτοδιατρο-φικά προϊόντα, που επίσης επιβα-ρύνει εξαιρετικά το κλίμα σε αρκετέςπεριοχές. Στον ΣΥΡΙΖΑ προσβλέ-πουν σε πολιτική αξιοποίηση τηςαρνητικής για την κυβέρνηση επι-καιρότητας και θεωρούν ότι αυτέςοι ημέρες θα αποτελέσουν το εφαλ-τήριο για τη φθινοπωρινή ολομέ-τωπη σύγκρουση με την κυβέρνη-ση. Ο σχεδιασμός σφοδρής πολι-τικής αντιπαράθεσης περιλαμβάνειδύο σκέλη: την οριστικοποίησητου προγράμματος, με παράλληληπροετοιμασία της παρουσίας τουκ. Αλέξη Τσίπρα στη ΔΕΘ, στις 13και 14 Σεπτεμβρίου και την εκπό-νηση προγράμματος περιοδειώνστην περιφέρεια για τα κεντρικάστελέχη του κόμματος. Την επόμενηΠέμπτη, 21 Αυγούστου, αναμένεταινα πραγματοποιηθεί η συνεδρίασητης επιτροπής προγράμματος μετην Πολιτική Γραμματεία, προκει-μένου να ολοκληρωθεί η επεξερ-γασία του τελικού κειμένου. Ο κ.Τσίπρας θα μεταβεί στη ΔΕΘ γιανα παρουσιάσει τους κεντρικούςάξονές του, ουσιαστικά το πρό-γραμμα των άμεσων παρεμβάσεωνκαι προτεραιοτήτων μιας μελλον-τικής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Για τιςεπιμέρους θεματικές του προγράμ-ματος θα γίνουν ξεχωριστές εκδη-λώσεις σε Αθήνα και επαρχία.

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΖΟΥΛΑ

Με το μυαλό τους στο ενδεχόμενοτων πρόωρων εθνικών εκλογών τοφθινόπωρο έφυγαν για ολιγοήμερεςδιακοπές οι κ. Φώτης Κουβέλης καιΣτ. Θεοδωράκης, καθώς αμφότεροιγνωρίζουν ότι σε μια τέτοια περί-πτωση θα δώσουν την πιο κρίσιμηπολιτική τους μάχη. Ο πρόεδρος τηςΔΗΜΑΡ εκκινεί βέβαια από σαφώςδυσμενέστερη θέση καθώς δεν υπάρ-χει μεταπολιτευτικό προηγούμενονα αναστηθεί ένα κόμμα που συνε-τρίβη με 1,2%, αλλά και ο ο κ. Θεο-δωράκης ξέρει ότι μόνον αν το πο-σοστό του υπερβεί αυτό του ΠΑΣΟΚθα δικαιώσει τον λόγο της πολιτικήςτου κίνησης.

Τα αντικειμενικά αυτά δεδομένακαθορίζουν και τα εντελώς διαφο-ρετικά σχέδια των δύο αρχηγών τοεπόμενο διάστημα. Ο κ. Στ. Θεοδω-ράκης, που υπονοεί ότι οι πολιτικέςμετεγγραφές στο κόμμα του δενέχουν ολοκληρωθεί με την «απόκτη-ση» του κ. Γρ. Ψαριανού και του Π.Τατσόπουλου, προσδίδει πολύ μεγάλησημασία σε μια εκδήλωση που θαδιοργανώσει την 21η Σεπτεμβρίου.Σε αυτήν θα παρουσιαστούν για πρώ-τη φορά οι 21 κεντρικές θέσεις τουκόμματός του τις οποίες ήδη επε-ξεργάζεται η Επιτροπή Διαλόγου (με-τέχουν διακεκριμένα πρόσωπα τουδημόσιου βίου που είναι φίλα προ-σκείμενα στο «Ποτάμι»).

Η εκδήλωση αυτή είναι πιθανόννα αποκτήσει και ευρύτερη πολιτικήσημασία. Και τούτο διότι ο κ. Θεο-δωράκης, απαριθμώντας πλέον μεσαφήνεια τις προγραμματικές θέσειςτου κόμματός του, επί της ουσίαςθα κοινοποιήσει στη Ν.Δ. και τονΣΥΡΙΖΑ τις προϋποθέσεις υπό τιςοποίες θα αποδεχόταν να συγκυ-βερνήσει μαζί τους. Και γι’ αυτό ανα-μένονται με ενδιαφέρον οι αντιδρά-σεις των κ. Σαμαρά και Τσίπρα.

Το πόσο σημαντική θεωρεί αυτήντην εκδήλωση ο κ. Θεοδωράκης φαί-νεται και από την έντονη δραστη-ριότητα που επιδεικνύει το τελευταίοδιάστημα μια δεύτερη επιτροπή πουλειτουργεί υποβοηθητικά στην πρώ-τη. Ονομάστηκε «Διά Ταύτα» γιατίέχει στόχο να αναδείξει πρακτικέςλύσεις σε μείζονα και καθημερινάπροβλήματα των πολιτών και ήτανμια ιδέα του στενού συνεργάτη τουκ. Θεοδωράκη, Νότη Παρασκευό-πουλου (θα τον θυμάστε ίσως απότην εμπλοκή του στην οργάνωσητου OpenGov του Γ. Παπανδρέου).

Τι κάνει η συγκεκριμένη επιτροπή;Εχει ήδη αποστείλει επιστολές σεόλους τους υπουργούς της κυβέρ-νησης και οι επικεφαλής της θα αρ-χίσουν από την επόμενη εβδομάδασυναντήσεις με στελέχη όλων τωνυπουργείων, με στόχο αφενός ναπαρακολουθούν από κοντά την κυ-βερνητική δραστηριότητα και αφε-τέρου να διαμορφώσουν τις οριστικέςθέσεις του «Ποταμιού» στα 137 προ-βλήματα που ανέδειξαν οι πολίτεςστο πρόσφατο συνέδριο του κόμ-

ματος. Από την ανάδειξη πρακτικώνλύσεων για τη μείωση γραφειοκρα-τίας, τα κόκκινα δάνεια και τον συμ-ψηφισμό των οφειλών προς και απότο Δημόσιο, μέχρι την αξιοποίησητων ολυμπιακών ακινήτων, την ηλε-κτροκίνηση των Ι.Χ. και την καύσητων νεκρών.

Την ίδια ώρα στη ΔΗΜΑΡ δεν θαδιακρίνει κανείς τόσο έντονη δρα-στηριότητα. Οι συνεργάτες του κ.Κουβέλη περιορίζονται να εκφρά-σουν την ελπίδα τους ότι η ανάκαμψητου κόμματος θα επέλθει από τιςσυζητήσεις που έχουν ήδη αρχίσειμε το ΠΑΣΟΚ, τους Οικολόγους καιστελέχη του κεντροαριστερού χώ-ρου. Επισημαίνουν ότι κεντρικόςτους στόχος είναι μια προγραμματικήσυμφωνία του χώρου, αν και δενκρύβουν τον προβληματισμό τουςγια το ήδη ανακοινωθέν σχέδιο τουκ. Βενιζέλου να προχωρήσει στο Συ-νέδριο της Δημοκρατικής Παράταξηςμε την οποία δεν έχει καμία εμπλοκήη ΔΗΜΑΡ. Τη σύγχυση που υπάρχειστη ΔΗΜΑΡ επιβεβαιώνουν και οιπαράλληλες επαφές που έχουν αρ-χίσει και με τον ΣΥΡΙΖΑ, με τον οποίοαποκλείεται μεν μια προεκλογικήσύμπραξη, αλλά όχι και μια μετε-κλογική συνεργασία υπό την προ-ϋπόθεση, βέβαια, ότι ο κ. Τσίπραςθα κερδίσει τις εκλογές και η ΔΗΜΑΡθα είναι και πάλι στη Βουλή.

Ας σημειωθεί, τέλος, ότι το πολι-τικό στίγμα της ΔΗΜΑΡ είναι αμφί-βολο αν θα αποσαφηνιστεί στο συ-νέδριο του κόμματος στις 14 Σε-πτεμβρίου, καθώς έχουν επανέλθειοι φημολογίες ότι ο κ. Κουβέλης ανο-μολόγητα και υπό προϋποθέσεις δεναποκλείει την υποψηφιότητά τουγια την Προεδρία της Δημοκρατίας.Ενδεχόμενο που φαντάζει ως η μόνηίσως λύση για να μην προκληθούνεκλογές, αλλά είναι βέβαιο ότι θαεπιφέρει και το οριστικό τέλος τηςΔΗΜΑΡ.

Διπλό άνοιγμα από τον ΣΥΡΙΖΑ Τι σχεδιάζουν ΔΗΜΑΡ και «Ποτάμι»

Ο κομματικός μηχανισμός, το δίκτυο τοπικών οργανώσεων τουΣΥΡΙΖΑ παραμένει ουσιαστικά σταδεδομένα του προ του 2012 ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πρόεδρος του «Ποταμιού» Σταύρος Θεοδωράκης μοίρασε στοΘησείο έντυπο υλικό με τις θέσειςτου κόμματός του.

ΑΠΕ

- ΜΠ

Ε/ΑΛ

ΕΞΑΝ

ΔΡΟ

Σ Μ

ΠΕΛ

ΤΕΣ

ΑΠΕ-

ΜΠ

Ε/Φ

ΏΤΗ

Σ Π

ΛΈΓΑ

Σ Γ.

Η 3η Σεπτεμβρίου, πέρα απότον διπλό συμβολισμό που έχειλόγω της τεσσαρακονταετίαςαπό την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ καιτην παράλληλη διαπραγμάτευ-ση με την τρόικα στο Παρίσι,αποκτά και έναν πρόσθετο, όχιδευτερεύοντα, λόγο ιδιαίτερηςαναφοράς. Τις ημέρες εκείνες οκ. Γ. Παπανδρέου θα πραγματο-ποιεί παράλληλη εκδήλωση γιατα 40 χρόνια του ΠΑΣΟΚ, εμφα-νώς «απέναντι» από εκείνη πουδιοργανώνει η Χαρ. Τρικούπη. Οκ. Παπανδρέου ουσιαστικά πα-ρουσιάζει την εκδήλωσή του ωςέναυσμα για την έναρξη διαλό-γου ανάμεσα στις «προοδευτι-κές δυνάμεις του τόπου», πρα-κτικά παρακάμπτοντας την πρό-σκληση που έχει ήδη απευθύνειο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος στοπλαίσιο της Κεντροαριστεράς.Στο Μέγαρο Μαξίμου αντιμετω-πίζουν αυτή την επάνοδο του κ.Παπανδρέου με ανησυχία, κα-θώς εκτιμούν ότι το φθινόπωροτο ΠΑΣΟΚ θα βρεθεί ξανά σε εν-δοκομματική περιδίνηση, μεαποτελέσματα άγνωστα για τηνκυβερνητική συνοχή. Οι ανησυ-χίες του Μαξίμου είναι σε ση-μαντικό βαθμό δικαιολογημέ-νες, καθώς στο ΠΑΣΟΚ συμφω-νούν μεν στο ότι η κυβέρνησηπρέπει να μην καταρρεύσειενώπιον κρίσιμων αποφάσεων,είναι δε απολύτως διχασμένοιως προς τον δρόμο που πρέπεινα ακολουθήσει το κόμμα προ-κειμένου να επιβιώσει. Στο επι-τελείο του κ. Βενιζέλου είναι ιδι-αίτερα ενεργή και παραγωγική ηεπιτροπή που ασχολείται με τηνπαρακολούθηση του κυβερνητι-κού έργου. Γεγονός το οποίο θε-ωρείται έμπρακτη απόδειξη ότιο κ. Βενιζέλος θέλει να αποφύ-γει την κατάρρευση της κυβέρ-νησης από κάποια «κακοτοπιά»,όπως ο ΕΝΦΙΑ.

18-ELLADA_Master_cy 8/14/14 12:36 PM Page 18

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 19Ε Λ Λ Α Δ ΑKυριακή 17 Aυγούστου 2014

Του απεσταλμένου μας στην ΗΜΑΘΙΑΓΙΑΝΝΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ

Οδηγώντας στην Εγνατία Οδό τηνπερασμένη Δευτέρα προς τη Βέροια,όπου θα διεξαγόταν η συνάντησητων ροδακινοπαραγωγών και τωνσυναφών επαγγελμάτων για να συν-τονίσουν την αντίδρασή τους στοπλήγμα που θα υποστούν από τορωσικό εμπάργκο, δεν είχα δυσκολίανα καταλάβω τους λόγους για τηναναταραχή που έχει κυριεύσει τηνπεριοχή. Αριστερά και δεξιά απότον αυτοκινητόδρομο, λαμπυρίζον-τας πράσινες στον απογευματινόήλιο, ορθώνονταν στρατιές από ρο-δακινιές.

Πρόκειται για το σημαντικότεροπροϊόν της περιοχής, απ’ όπου προ-έρχεται η μισή περίπου εθνική πα-ραγωγή σε ροδάκινα και τα 2/3 των

ελληνικών νεκταρινιών. Σύμφωναμε στοιχεία της Κοινοπραξίας τωνΣυνεταιρισμών Ομάδων ΠαραγωγώνΗμαθίας, 7.000 νοικοκυριά στον νο-μό ασχολούνται με την καλλιέργειατου ροδάκινου. Επιπλέον, 5.000 άτο-μα απασχολούνται ως εργάτες γης,άνω των 2.500 στη μεταποίηση τουπροϊόντος και περισσότεροι από500 στα ψυγεία και τα διαλογιστή-ρια.

Για τους εξωστρεφείς παραγωγούςτου ροδάκινου, η Ρωσία είχε τα τε-λευταία χρόνια, με κόπο και χρήμα,μεταβληθεί στον πιο σημαντικό εξα-γωγικό προορισμό. Η ανακοίνωσηαπό τη ρωσική κυβέρνηση του εμ-πάργκο σε αγροτικά, κτηνοτροφικάκαι αλιευτικά προϊόντα από τις χώρεςπου υποστήριξαν τις κυρώσεις κατάτης Μόσχας, μεταξύ των οποίωνκαι η Ελλάδα, έπεσε στην Ημαθία

σαν αιφνίδια θερινή χαλαζόπτωση– σφοδρότερη και από αυτήν πουέπληξε την περιοχή στις 22 Ιουλίου.Ξαφνικά, ένας κλάδος που είχε βα-σίσει την ευημερία του στις προτι-μήσεις των Ρώσων καταναλωτώνβρέθηκε αποκομμένος από αυτούς,αναζητώντας διέξοδο – και αποδιο-πομπαίους τράγους.

Στο Επιμελητήριο Ημαθίας, όπουέλαβε χώρα η συνάντηση των πα-ραγωγών από πέντε νομούς τηςΚεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας,ο κύριος στόχος κριτικής ήταν ηκυβέρνηση και «το κράτος». Οι κυ-βερνώντες κατηγορούνταν γενικάγια αδιαφορία ή, πιο ειδικά, γιααβελτηρία στην καταγραφή τωναποθεμάτων στα ψυγεία, η οποίαείναι απαραίτητη για να καταβλη-θούν οι (όποιες) αποζημιώσεις.

Κάποιοι πήγαιναν παραπέρα. Το

βασικό ζήτημα γι’ αυτούς ήταν ότιη Αθήνα δεν είχε υψώσει το ανά-στημά της στις Βρυξέλλες για νααποτρέψει τις ευρωπαϊκές κυρώσειςκατά της Μόσχας, οι οποίες οδή-γησαν στο ρωσικό εμπάργκο. Εκ-φραζόταν ακόμα η ελπίδα ότι οΠούτιν θα εξαιρούσε τα ροδάκινααπό τη λίστα των προϊόντων πουεντάσσονται στο εμπάργκο (ο Χρή-στος Γιαννακάκης, πρόεδρος τηςΚοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομά-δων Παραγωγών Ημαθίας, όμως,ξεκαθάρισε ότι δεν υπήρχε τέτοιοενδεχόμενο). Ανεξαρτήτως πολι-τικών πεποιθήσεων, πάντως, ήτανκοινός και διάχυτος ο φόβος απώ-λειας πρόσβασης στην τεράστιαρωσική αγορά.

Αντίστοιχες συζητήσεις -χωρίςωστόσο τη διάθεση δικαιολόγησηςτης στάσης της Μόσχας, ιδιαίτερα

στις χώρες του πρώην σοβιετικούμπλοκ- διεξάγονται σε όλη την Ευ-ρώπη αυτές τις μέρες. Συνολικά,οι ευρωπαϊκές εξαγωγές διατροφι-κών προϊόντων στη Ρωσία συνι-στούν το 10% των διατροφικώνεξαγωγών της Ε.Ε. – περίπου 11δισ. ευρώ ετησίως. Από αυτά, πε-ρίπου τα 5,3 δισ. καλύπτονται απότο εμπάργκο (εξαιρούνται, για πα-ράδειγμα, όχι τυχαία, τα οινοπνευ-ματώδη). Η Ρωσία αποτελεί ιδιαί-τερα μείζονα αγοραστή ευρωπαϊκώνοπωροκηπευτικών. Αντιθέτως, οιρωσικές εισαγωγές αμερικανικώνδιατροφικών προϊόντων είναι πε-ριορισμένες – δεν καλύπτουν ούτετο 1% των αμερικανικών εξαγωγώνστις κατηγορίες αυτές.

Είναι αναμφίβολο ότι ορισμένοικλάδοι θα πληγούν βαριά. Δεν είναιμόνο οι Ελληνες ροδακινοπαραγω-

γοί, που πέρυσι έλαβαν από τη Ρω-σία το 47% του συνολικού εξαγω-γικού τους συναλλάγματος. Οι Πο-λωνοί καλλιεργητές μήλου πωλού-σαν τη μισή παραγωγή στη ρωσικήαγορά. Οι μισές πέστροφες πουεξήγαγαν πέρυσι οι Νορβηγοί (πουδεν είναι μέλος της Ε.Ε., αλλά συμ-περιλήφθηκαν στο εμπάργκο) είχανως προορισμό ρωσικά εστιατόρια,ιχθυοπωλεία και σούπερ μάρκετ.

Την Πέμπτη, στη συνάντηση τωνΕυρωπαίων εμπειρογνωμόνων στιςΒρυξέλλες, θα γινόταν μια πρώτηαποτίμηση του κόστους του εμ-πάργκο. Μία πηγή αισιοδοξίας,ωστόσο, για πρόωρη κατάργησητου μέτρου είναι το γεγονός ότι,συγκριτικά, αναμένεται να πλήξειπερισσότερο τους Ρώσους κατανα-λωτές παρά τους Ευρωπαίους εξα-γωγείς.

Σαν χαλάζι έπεσε στην Ημαθία το εμπάργκοΓια τους Ελληνες ροδακινοπαραγωγούς η Ρωσία ήταν ο σημαντικότερος εξαγωγικός προορισμός - Γιατί κατηγορούν «το κράτος»

Το ρωσικό εμπάργκο, πέρα απότους Ευρωπαίους παραγωγούς,θα πλήξει σοβαρά και τους Ρώ-σους καταναλωτές. Η απώλειαποιοτικών, ασφαλών προϊόντωναπό την Ευρώπη, από ισπανικάαλλαντικά και γαλλικά τυριά έωςελληνικά φρούτα και νορβηγικόσολομό, αποτελεί ένα ακόμη βή-μα στη σοβιετικοποίηση της ρω-σικής κοινωνίας. Η προσδοκία τουΒλ. Πούτιν είναι ότι οι Ρώσοι θαυιοθετήσουν τα μέτρα στο πλαί-σιο της εθνικιστικής του εκστρα-τείας για επίτευξη μεγαλύτερουβαθμού αυτάρκειας. Η εξαίρεσηαπό το εμπάργκο του κρασιού καιάλλων οινοπνευματωδών, πουαγοράζονται ευρέως από τη με-σαία τάξη, είναι ενδεικτική τωνπολιτικών υπολογισμών τουΚρεμλίνου. Ωστόσο, η εξάρτησητης Ρωσίας από διατροφικά προ-ϊόντα των χωρών στις οποίες επέ-βαλε το εμπάργκο -54% στα κτη-νοτροφικά προϊόντα, 52% στα ψά-ρια, 30% στα φρούτα και λαχανι-κά, σύμφωνα με την ιταλική τρά-πεζα UniCredit- είναι τέτοια, πουοι ελλείψεις είναι αναπόφευκτες.Επιπλέον, το νέο καθεστώς απα-γορεύσεων θα εντείνει τις πληθω-ριστικές πιέσεις στη ρωσική οικο-νομία, όπου ο δείκτης ήδη βρίσκε-ται σε υψηλά επίπεδα (7,5%, σύμ-φωνα με τα στοιχεία του Ιουλίου).Οι εκτιμήσεις των οικονομολόγωνδιαφέρουν σημαντικά - η CapitalEconomics προβλέπει ότι το εμ-πάργκο θα αυξήσει τον πληθωρι-σμό κατά 0,5% επιπλέον, η Citiβλέπει εκτίναξη κατά 1,9%. Ολοιόμως συμφωνούν ότι θα ενισχυ-θούν οι ανοδικές τάσεις του πλη-θωρισμού, που ήδη κάλπαζε λόγωτης κατάρρευσης του ρουβλιούστον απόηχο της ουκρανικής κρί-σης. Ολα αυτά σε μια οικονομίαπου αναπτύχθηκε μόλις με 1% το2013, έναντι αρχικών προβλέψε-ων για 4%, και που αναμένεται νααναπτυχθεί ακόμη λιγότερο φέ-τος. Ισως ο κ. Πούτιν ανακαλύψειστο εγγύς μέλλον ότι οι θριαμβο-λογίες για την Κριμαία έχουν πολι-τική ημερομηνία λήξεως και ότι ταδυτικά προϊόντα ήταν πιο αγαπητάστους Ρώσους καταναλωτές απ’ό,τι υπολόγιζε.

Πόσο θα πληγούνοι ίδιοι οι Ρώσοι

Οι ευρωπαϊκές αποφάσεις για τουςκλάδους που πλήττονται δυσανά-λογα δεν θα ληφθούν άμεσα. Τηνπερασμένη Δευτέρα, ο επίτροποςΓεωργίας και Αγροτικής ΑνάπτυξηςΝτάσιαν Τσιόλος ανακοίνωσε τηνπρόθεσή του να λάβει τις επόμενεςεβδομάδες μέτρα για τους παραγω-γούς ροδάκινων και νεκταρινιών«με αναδρομική ισχύ». Σε αυτά συμ-περιλαμβάνεται η αύξηση της δυ-νατότητας απόσυρσης προϊόντωναπό 5% σε 10% της παραγωγής καιη διάθεση πρόσθετων κονδυλίωνγια προώθηση των προϊόντων σεεναλλακτικές αγορές.

Ωστόσο, οι εκτιμήσεις για το μέ-γεθος της ζημίας που θα υποστεί οκάθε κλάδος θα βασιστούν στα στοι-χεία που θα παρέχει το κάθε κρά-τος-μέλος. Οπως δηλώνει στην «Κ»ο Ρότζερ Γουέιτ, εκπρόσωπος τουεπιτρόπου, «μας λείπουν ακόμα οιαπαραίτητες πληροφορίες, δεν έχου-με πλήρη εικόνα πραγματικά γιακανένα προϊόν». Ο κ. Γουέιτ πάντωςεκφράζει την εκτίμηση ότι, για τιςπιο επείγουσες περιπτώσεις (νωπώνπροϊόντων που σύντομα θα είναιακατάλληλα για κατανάλωση), δεναποκλείεται τα μέτρα να έχουν απο-φασιστεί ώς το τέλος του μήνα.

Οσον αφορά το περιεχόμενο τωνμέτρων αυτών, η Κομισιόν δεν προ-σανατολίζεται αποκλειστικά στιςαποζημιώσεις. «Στον βαθμό του εφι-κτού, πρέπει τα κονδύλια να κατευ-θυνθούν και για προώθηση προϊόν-των σε νέες αγορές», δηλώνει στην«Κ» ο εκπρόσωπος του επιτρόπουΓεωργίας. «Πρέπει να βρούμε τονπιο αποτελεσματικό τρόπο χρήσηςτων διαθέσιμων πόρων», εξηγεί, ση-μειώνοντας ότι η νέα ΚΑΠ παρέχειμεγαλύτερη ευελιξία στην επανα-κατεύθυνση κονδυλίων σε έκτακτεςπεριστάσεις».

Το ταμείο διαχείρισης κρίσεωντης νέας ΚΑΠ, που θεσμοθετήθηκεως απάντηση στo ξέσπασμα της επι-δημίας e.coli στη Γερμανία το 2011,διαθέτει 423 εκατ. ευρώ για το τρέχονέτος και 433 εκατ. ευρώ για το 2015.Πέραν των ποσών αυτών, όπως λέει

ο κ. Γουέιτ, υπάρχει η δυνατότηταμεταφοράς πόρων που προορίζοντανγια άμεσες επιδοτήσεις, αλλά καιχρήσης κονδυλίων του ΕυρωπαϊκούΓεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανά-πτυξης.

Τα νομικά και τα ηθικάΠέρα από την αντιμετώπιση των

συνεπειών του εμπάργκο στους Ευ-ρωπαίους παραγωγούς του πρωτο-γενούς τομέα, οι κοινοτικές αρχέςκαλούνται να απαντήσουν στα ρω-σικά μέτρα. Κοινοτικοί αξιωματούχοιδήλωσαν στην «Κ» ότι η Ε.Ε. δεν θαμπει στη λογική του tit-for-tat πουθα οδηγήσει σε περαιτέρω κλιμά-κωση των ευρω-ρωσικών εντάσεων.Παρ’ όλα αυτά, αναζητούν τρόπουςνα διατηρήσουν την πίεση που υφί-σταται η Μόσχα ώστε να εξευρεθείπολιτική λύση που θα επιτρέψει καιτην ανάκληση του εμπάργκο.

Ηδη βρίσκονται σε επαφές με χώ-ρες της Λατινικής Αμερικής, που ανα-μένεται να καλύψουν τις ελλείψειςστη ρωσική αγορά σε κτηνοτροφικάπροϊόντα (Βραζιλία) και ψάρια (Χιλή).Αξιωματούχος της Κομισιόν δήλωσεστην «Κ» ότι οι Βρυξέλλες θα χρησι-μοποιήσουν ηθικά επιχειρήματα γιανα αποτρέψουν τις χώρες αυτές απόσυναλλαγές που, όπως είπε, συνι-στούν «πολεμική κερδοσκοπία». Μέ-νει να φανεί πόσο η ευρωπαϊκή εκ-δοχή της ηθικής θα μετρήσει ενώπιοντων υπερκερδών που αναμένεται νααποκομίσουν οι Λατινοαμερικανοίπαραγωγοί από τη ρωσική αγορά.

Μία άλλη κίνηση που συζητείταιείναι η προσφυγή της Ε.Ε. στονΠαγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου –κάτι που ήδη ανακοίνωσε η Πολωνίαότι θα πράξει μονομερώς. «Η Ε.Ε.υποστηρίζει ότι η Ρωσία κινείταιπαρανόμως, αλλά φυσικά και η Ρω-σία μπορεί να πει το ίδιο για τηνΕ.Ε. Από αυτή την άποψη, έχει νόη-μα η προσφυγή στη διαδικασία επί-λυσης διαφορών του ΠΟΕ», σημει-ώνει στην «Κ» ο Αντώνης Τζανακό-πουλος, αναπληρωτής καθηγητήςΔημόσιου Διεθνούς Δικαίου στο Πα-νεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Πηγές της Κομισιόν δηλώνουνστην «Κ» ότι όλες οι πιθανές επι-λογές είναι ανοιχτές, μεταξύ τωνοποίων και η προσφυγή στον ΠΟΕ.Ωστόσο, οι Βρυξέλλες, ώς την πε-ρασμένη Τετάρτη τουλάχιστον, δενείχαν λάβει ακόμα από τη Μόσχατην επίσημη ειδοποίηση που θαοριοθετεί το ακριβές πεδίο εφαρ-μογής και το σκεπτικό για το εμ-πάργκο – ούτε γνώριζαν πότε θατο λάβουν. Χωρίς αυτά, είναι αδύ-νατη η κατάρτιση νομικής στρα-τηγικής για την προσφυγή. Στις αρ-χές του έτους, η Ρωσία προχώρησεσε απαγόρευση εισαγωγών χοιρινούαπό ολόκληρη την Ε.Ε. μετά τονεντοπισμό μεμονωμένων κρουσμά-

των αφρικανικής πανώλης των χοί-ρων σε αγριογούρουνα στην Πο-λωνία και τη Λιθουανία. Στην πε-ρίπτωση αυτή, όπως εξηγούν οιπηγές της «Κ» στην ΕυρωπαϊκήΕπιτροπή, οι Βρυξέλλες κατέθεσανπροσφυγή στον ΠΟΕ, καθώς τοσκεπτικό της ρωσικής απόφασης,βασισμένο σε λόγους φυτο-υγιεινής,ήταν σαφές. Στην τρέχουσα υπό-θεση, όπως σημείωναν οι ίδιες πη-γές τονίζοντας τα «πολιτικά κίνη-τρα» του εμπάργκο, είναι δύσκολονα υπάρξει ένα αντίστοιχο, συγκε-κριμένο σκεπτικό που να μπορείνα προσβληθεί μέσω της διαδικα-σίας του ΠΟΕ.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

Σε ποια μέτραπροσανατολίζεταιήδη η Κομισιόν

<<<<<<

Εκτός από τις αποζημιώ-σεις, θα αυξηθεί η δυνατότητα απόσυρ-σης προϊόντων, καθώςκαι τα κονδύλια για προώθηση των προϊόν-των σε νέες αγορές, ενώ πιθανή θεωρείται η προσφυγή στον ΠΟΕ.

Της ΕΛΛΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Εντείνεται η ανησυχία της Αθήναςαπό την κλιμάκωση της μετωπικήςσύγκρουσης της Ευρωπαϊκής Ενω-σης (Ε.Ε.) με τη Ρωσία, καθώς, όσοπερνούν οι μέρες, διαψεύδεται η αρ-χική αισιοδοξία για ευνοϊκή μετα-χείριση των ελληνικών προϊόντωναπό τη Μόσχα, λόγω των παραδο-σιακά καλών διμερών σχέσεων με-ταξύ των δύο χωρών. Αρμόδιες κυ-βερνητικές πηγές επιβεβαιώνουνότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε ανα-ζήτηση νέων αγορών για την προ-ώθηση των ελληνικών προϊόντωνπου μέχρι πρόσφατα απορροφούσεη ρωσική αγορά, καθώς είναι κυ-ρίαρχη η εκτίμηση ότι η επαναδι-είσδυση των ελληνικών εξαγωγών

στη Ρωσία, αν υπάρξει, θα απαιτήσειμακρές και επίπονες προσπάθειες.

Οι ίδιες πηγές αφήνουν να εννοη-θεί ότι η διαδικασία αποζημίωσηςτων αγροτών που επλήγησαν θαείναι μακρά, καθώς θα πρέπει πρώτανα ολοκληρωθεί η καταγραφή απότις περιφέρειες των ποσοτήτων πουδεν κατέστη δυνατόν να εξαχθούνστη Ρωσία και στη συνέχεια να γίνειη όποια συζήτηση σε ευρωπαϊκόεπίπεδο. Η εκτίμηση που υπάρχειείναι ότι θα απαιτηθεί τουλάχιστονένα δίμηνο μέχρι τη λήψη αποφά-σεων σε κεντρικό ευρωπαϊκό επί-πεδο. Επίσης, αν και εκφράζεται αι-σιοδοξία ότι η Ε.Ε. θα αποζημιώσειτους αγρότες που επλήγησαν απότο ρωσικό εμπάργκο, ουδείς μπορείνα το προεξοφλήσει. Αντιθέτως,

αυτό στο οποίο μπορεί να στοιχη-ματίσει κανείς είναι ότι η Αθήνασε καμία περίπτωση δεν θα επα-ναλάβει το λάθος του παρελθόντοςνα προχωρήσει σε καταβολή απο-ζημιώσεων ερήμην της Ε.Ε., όπωςσυνέβη επί εποχής Σ. Χατζηδάκη,με αποτέλεσμα να επιβληθεί στηχώρα μας σημαντικό πρόστιμο. «Θακάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για νααποζημιωθούν οι αγρότες, αλλά σεκαμία περίπτωση χωρίς τη σύμφωνηγνώμη της Ε.Ε.», σημειώνει στην«Κ» κορυφαία κυβερνητική πηγή.

Στην πρόσφατη διευρυμένη κυ-βερνητική σύσκεψη που πραγματο-ποιήθηκε εκτιμήθηκε ότι το κόστοςθα είναι σημαντικά μικρότερο απόεκείνο που είχε αρχικώς εκτιμηθείκαι δεν θα ξεπεράσει τα 50 εκατ.

ευρώ, αφού το σύνολο των περσινώνεξαγωγών προϊόντων προς τη Ρωσίαέφτασε στα 100 εκατ. ευρώ και μέχριστιγμής έχουν ήδη εξαχθεί περίπουοι μισές από τις ποσότητες που είχανσυμφωνηθεί πριν από το ρωσικό εμ-πάργκο. Παρά ταύτα, πρόκειται γιαένα σημαντικό πλήγμα, καθώς, πέραντων άλλων, σημειώνεται σε μία πε-ρίοδο παρατεταμένης ύφεσης, όπουη εξαγωγική δραστηριότητα έδινεδιέξοδο στους παραγωγούς λόγωτης μείωσης της ζήτησης στο εσω-τερικό και συνέβαλε στην τόνωσητης οικονομικής δραστηριότητας.

Ηδη λόγω της ρωσο-ουκρανικήςκρίσης και της υποχώρησης του ρου-βλιού τους τελευταίους μήνες, πουείχαν ως αποτέλεσμα την κάμψη τηςκαταναλωτικής εμπιστοσύνης στη

Ρωσία, οι ελληνικές εξαγωγές προςτη χώρα υποχώρησαν το πρώτο τρί-μηνο του 2014 κατά 23,9% σε σύγ-κριση με το αντίστοιχο διάστημα του2013, από τα 82,9 εκατ. ευρώ στα 63εκατ. ευρώ. Οπως εκτιμήθηκε καιστην πρόσφατη κυβερνητική σύσκε-ψη, ο υπ’ αριθμόν 1 φόβος των αγρο-τών αλλά και των εξαγωγέων και βιο-μηχάνων είναι το κόστος από την πι-θανή καταγγελία εμπορικών συμφω-νιών με μια μεγάλη αγορά, όπως ηρωσική, των 145 εκατ. κατοίκων. Απότην Αθήνα, άλλωστε, δεν πέρασε απα-ρατήρητη η σπουδή χωρών εκτός Ε.Ε.να κατακτήσουν τη ρωσική αγορά.

Ενα δεύτερο πεδίο προβληματι-σμού προκαλεί η πιθανή διαταραχήτης ροής του ρωσικού αερίου, κάτιτο οποίο θα προκαλούσε ένα ακόμη

σημαντικό πλήγμα και μάλιστα μεευρύτερες διαστάσεις στη χώρα μας.Οπως έγινε γνωστό, ο αρμόδιοςυπουργός θα ζητήσει από τον αρμόδιογια την ενέργεια επίτροπο κ. Γκ.Ετινγκερ χώρες που δεν θα υποστούνμεγάλες επιπτώσεις, όπως η Γερμανίακαι η Γαλλία, για παράδειγμα, να συν-δράμουν χώρες υψηλής εξάρτησης,όπως η Ελλάδα, παρέχοντας αέριοσε τιμές που πληρώνουν και οι ίδιες,προκειμένου να αποφευχθεί το υψηλόκόστος του LNG που αναμένεται ναεκτιναχθεί στα ύψη.

Η πρόταση θα υποβληθεί στις 20Αυγούστου μαζί με την παράδοσηστον επίτροπο Ενέργειας της έκθεσηςστρες τεστ που έχει ζητήσει από τακράτη-μέλη ενόψει πιθανής διακοπήςτου αερίου μέσω Ουκρανίας.

Σε αναζήτηση νέων αγορών για τα ελληνικά προϊόντα βρίσκεται η κυβέρνηση

19-ELLADA_Master_cy 8/14/14 12:23 PM Page 19

20 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 17 Aυγούστου 2014E Λ Λ A Δ A

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΙΣ

Ο νέος «Ψυχρός Πόλεμος» που κάνειαπειλητικά την εμφάνισή του τοτελευταίο διάστημα μέσα από τηνκρίση της Ουκρανίας θα βρεθείστην κορυφή της ατζέντας στηνεπικείμενη σύνοδο κορυφής τουΝΑΤΟ που θα διεξαχθεί στις 4 και5 Σεπτεμβρίου στην Ουαλλία. Είναιη πρώτη συμμετοχή του ΑντώνηΣαμαρά σε ανάλογη συνάντησηόλων των ηγετών της Συμμαχίας–στην προηγούμενη σύνοδο, στοΣικάγο, που έλαβε χώρα ανάμεσαστις δύο εκλογικές αναμετρήσειςτον Μάιο του ’12 , η Ελλάδα εκπρο-σωπήθηκε από τον τότε υπηρεσιακόυπ. Εξωτερικών, Π. Μολυβιάτη–και ο Ελληνας πρωθυπουργός θαέχει την ευκαιρία επαφών και πι-θανώς σύντομων συνομιλιών μεηγέτες όπως ο Μπαράκ Ομπάμα,αλλά και ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίοςαναμένεται να κάνει την πρώτητου διεθνή εμφάνιση με την ιδιό-τητα του προέδρου. Ανάλογες επα-φές μπορεί να υπάρξουν και απότους υπουργούς Εξωτερικών καιΑμυνας, Ευ. Βενιζέλο και Δημ. Αβρα-μόπουλο, που θα συνοδεύουν τονπρωθυπουργό. Το διήμερο συμπί-πτει χρονικά με την κρίσιμη συ-νάντηση του οικονομικού επιτε-λείου της κυβέρνησης με την τρόι-κα στο Παρίσι, και προηγείται τηςεμφάνισης του κ. Σαμαρά στη Διε-θνή Εκθεση της Θεσσαλονίκης,στις 6 του μηνός. Υπό αυτό το πρί-σμα, οι επαφές του πρωθυπουργούθα έχουν και χρήσιμη επικοινω-νιακή διάσταση.

Ουδεμία πρόσκλησηΣε ό,τι αφορά την ουσία, έπειτα

από προσπάθειες της ελληνικής δι-πλωματίας, και παρά τις σχετικέςαναφορές στην προηγούμενη σύ-νοδο του Σικάγου, ο κ. Σαμαράςδεν θα βρεθεί αντιμέτωπος με το«αγκάθι» της ένταξης της ΠΓΔΜκαθώς δεν θα συζητηθεί η προ-οπτική περαιτέρω διεύρυνσης τηςΣυμμαχίας. Ο γενικός γραμματέαςτου ΝΑΤΟ, Αντερς Φογκ Ράσμουσεν,ξεκαθάρισε πρόσφατα ότι στη σύ-νοδο της Ουαλλίας η Συμμαχία δενθα αποστείλει πρόσκληση σε καμίαυποψήφια χώρα για ένταξη. Σε πρό-σφατη συνάντησή του με τον κ.Ράσμουσεν, ο Ελληνας πρωθυπουρ-γός επισήμανε με νόημα ότι «κάθευποψηφιότητα αξιολογείται χωρι-στά». Η απόφαση ενόχλησε τηνΠΓΔΜ, με τον υπ. Εξωτερικών τηςχώρας, Νίκολα Πόποσκι, να καταγ-γέλει «κατάχρηση του δικαιώματοςτου βέτο ως πολιτικού μέσου εκ μέ-ρους μιας χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ».Παραγνώρισε, όμως, ότι στη σύνοδοτου Βουκουρεστίου το 2008 δενυπήρξε βέτο της Ελλάδας, αλλάομόφωνη απόφαση των ηγετών, οιοποίοι, με πρωτοβουλία του τότεπροέδρου της Γαλλίας, Νικολά Σαρ-

κοζί, υπογράμμισαν ότι μεταξύ τωνπροϋποθέσεων που οφείλει να πλη-ροί μια υποψήφια χώρα είναι ναέχει λύσει τις όποιες διαφορές έχειμε γειτονικά της κράτη-μέλη τηςΣυμμαχίας. Οι περισσότερες Δυτικέςκυβερνήσεις που θεωρητικά τάσ-σονται υπέρ της ένταξης της ΠΓΔΜστους ευρωατλαντικούς θεσμούς,αναγνωρίζουν ότι αυτή δεν είναιη καλύτερη στιγμή για να πιεσθείη Αθήνα. Στις επαφές, στο πλαίσιοτης συνόδου, η Αθήνα θα επιση-μάνει επίσης τα οφέλη που θα προ-κύψουν για τους ευρωατλαντικούςθεσμούς από την επίλυση του Κυ-πριακού.

Το ΟυκρανικόΗ Συμμαχία, που τάχθηκε υπέρ

της εδαφικής ακεραιότητας τηςΟυκρανίας και της διατήρησηςτης ενότητας της χώρας αντιδράστην ανάπτυξη ρωσικών δυνάμεωνστα σύνορα με την Ουκρανία που,σύμφωνα με εκτιμήσεις, φθάνουντους 45.000 στρατιώτες. «Θα ενι-σχύσουμε τα στρατιωτικά μας γυ-μνάσια και θα καταρτίσουμε νέααμυντικά σχέδια. Η ρωσική επίθεσηήταν ένας κώδωνας κινδύνου καιδημιούργησε μια νέα κατάστασηασφαλείας στην Ευρώπη», σημεί-ωσε ο γ.γ. του ΝΑΤΟ και συμπλή-ρωσε: «Φιλοδοξία του Πούτιν είναινα δημιουργήσει μια σφαίρα επιρ-ροής στην περιοχή. Οι χώρες τουΝΑΤΟ πρέπει να αυξήσουν τιςεπενδύσεις τους στην άμυνα. Ταπέντε τελευταία χρόνια η Ρωσίααύξησε τις αμυντικές της δαπάνεςκατά 50%, ενώ οι χώρες του ΝΑΤΟτις μείωσαν κατά 20%. Πρέπει νααντιστραφεί η τάση αυτή. Η Ρωσίαθεωρεί το ΝΑΤΟ αντίπαλό της.Λυπάμαι γι’ αυτό, διότι Δύσηκαι Ρωσία πρέπει να αναπτύξουμεμια γόνιμη συνεργασία. Ομωςπρέπει να προσαρμοστούμε σεαυτή τη νέα κατάσταση».

Πέρα από την κρίση με τη Ρωσία,στη σύνοδο θα εξετασθεί επίσηςη πορεία απόσυρσης του ΝΑΤΟαπό το Αφγανιστάν και οι ευρύτερεςπεριφερειακές εξελίξεις, πρωτίστωςη δράση των τζιχαντιστών του «Ισ-λαμικού Κράτους» στο Ιράκ και στηΣυρία. Στο πλαίσιο αυτό το ΝΑΤΟδιεμήνυσε ότι θα υπερασπίσει τηνΤουρκία, εάν η χώρα απειληθεί απότους τζιχαντιστές. «Ανησυχούμεπάρα πολύ για τη δράση του αυτο-αποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους,που δεν είναι παρά μια ομάδα τρο-μοκρατών, και είναι ύψιστης ση-μασίας να σταματήσουμε την προ-έλασή του», τόνισε ο Αντερς ΦογκΡάσμουσεν, και συμπλήρωσε: «Εάνκάποιος από τους συμμάχους μας,και στην περίπτωση αυτή ιδίως ηΤουρκία, απειληθεί από οποιονδή-ποτε, δεν θα διστάσουμε να κά-νουμε όλες τις απαραίτητες ενέρ-γειες για να διασφαλίσουμε τηνάμυνά της».

Χωρίς Σκοπιανόο κ. Σαμαράςστη σύνοδο ΝΑΤΟΑποφασίζεται η νέα δομή κατά της Ρωσίας

Του ΠΑΝΑΓΗ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ

Στις 28 Αυγούστου, η Αγκελα Μέρκελέχει προσκαλέσει τις πολιτικές ηγε-σίες των χωρών των Δυτικών Βαλ-κανίων να συμμετάσχουν σε μιασύνοδο κορυφής με θέμα την οι-κονομική και πολιτική κατάστασητων χωρών της περιοχής, αλλά κυ-ρίως για την πορεία ένταξής τουςστην Ε.Ε. Αυτό το τελευταίο είναιη ουσία της συνόδου για την καγ-κελάριο, που άλλωστε έχει δηλώσειότι εκεί θα πρέπει «να μιλήσουμεγια το πώς θα υπερβούμε τα υφι-στάμενα εμπόδια ώστε η ευρωπαϊ-κή προοπτική να γίνει βήμα προςβήμα πραγματικότητα».

Το γεγονός ότι η Γερμανίδα καγ-κελάριος αναλαμβάνει πρωτοβου-λία για να δώσει ώθηση στην εν-ταξιακή πορεία των χωρών τωνΔυτικών Βαλκανίων ξενίζει, αν

σκεφτεί κανείς ότι η «διεύρυνση»της Ε.Ε. ήταν απαγορευμένη λέξηστο Βερολίνο και σε άλλες ευρω-παϊκές πρωτεύουσες όχι μόνοντο διάστημα πριν από τις ευρωε-κλογές, αλλά όλα τα τελευταίαχρόνια. Και η αλήθεια είναι ότι ηκ. Μέρκελ περίμενε να γίνουν οιευρωεκλογές για να δηλώσει δη-μόσια, στις 6 Ιουνίου, ότι οι χώρεςαυτές θα πρέπει να ενταχθούνστην Ε.Ε.

Αν και η αρνητική διάθεση τηςευρωπαϊκής κοινής γνώμης απέ-ναντι σε κάθε μορφής διεύρυνσηδεν έχει αλλάξει, ο σημαντικότεροςπαράγοντας για τη μεταστροφήτης γερμανικής εξωτερικής πολι-τικής είναι η εντεινόμενη αντιπα-λότητα με τη Ρωσία. Οπως αναφέ-ρουν διπλωματικές πηγές στο Βε-ρολίνο, η Μόσχα παραδοσιακάασκεί επιρροή στα Βαλκάνια και

με τις ενεργειακές συμφωνίες δια-θέτει έναν πρόσθετο μοχλό πίεσης.Αυτό που επιδιώκει το Βερολίνοείναι να μην αφήσει τις χώρες ναπέσουν στην αγκαλιά της Μόσχαςαλλά και να επεκτείνει τη δική τουεπιρροή στην περιοχή.

Στο ΝτουμπρόβνικΗ Γερμανία αποτελεί ήδη τον

μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο τωνχωρών των Δυτικών Βαλκανίων,πολιτικά, ωστόσο, δραστηριοποι-είται για πρώτη φορά τόσο έντονα.Το πόσο μεγάλη σημασία αποδίδειστην πρωτοβουλία η καγκελάριοςδείχνει το γεγονός ότι προετοιμά-ζεται από την Καγκελαρία και όχιαπό το γερμανικό υπουργείο Εξω-τερικών. Επίσης, από το γεγονόςότι η κ. Μέρκελ ταξίδεψε στα μέσαΙουλίου στο Ντουμπρόβνικ για νασυμμετάσχει σε μια άτυπη σύνοδο

κορυφής των χωρών των ΔυτικώνΒαλκανίων και όπως λένε γερμα-νικές πηγές, πήγε εκεί για να τουςδει όλους και να τους καλέσει στοΒερολίνο, στο τέλος Αυγούστου.

Για την Ελλάδα είναι ενδιαφέρονότι αυτή η βαλκανική κινητικότητατης κ. Μέρκελ αποτελεί το ευρύτεροπλαίσιο μέσα στο οποίο έγιναν οιδηλώσεις της για το θέμα του ονό-ματος της ΠΓΔΜ.

Στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τουςοι Γερμανοί δεν κρύβουν ότι πι-στεύουν πως η διαμάχη για το θέματου ονόματος έχει κρατήσει πολύπερισσότερο απ’ ό,τι θα έπρεπεκαι ότι για γεωστρατηγικούς λόγουςεκτιμούν πως η ΠΓΔΜ θα έπρεπενα ενταχθεί και στην Ε.Ε. και στοΝΑΤΟ όσο ταχύτερα αυτό είναι δυ-νατόν. Λαμβάνουν, ωστόσο, υπόψητους ότι η λύση που θα δοθεί σεαυτή τη διαμάχη θα πρέπει να είναι

αμοιβαία αποδεκτή ή, όπως το έθε-σε η ίδια η καγκελάριος, αμοιβαίαεπώδυνα αποδεκτή. Από εκεί καιπέρα αντιλαμβάνονται ότι οι συν-θήκες δεν είναι οι καταλληλότερεςγια την ελληνική κυβέρνηση καιτον πρωθυπουργό Αντ. Σαμαράγια κινήσεις αμφίβολης δημοτικό-τητας στην εξωτερική πολιτική,με δεδομένη την πίεση που ασκούνστην κυβέρνηση οι δύσκολες απο-φάσεις στο οικονομικό μέτωπο.Για τον λόγο αυτό διαβεβαιώνουνότι δεν θα ασκηθούν πιέσεις καιότι η κυβέρνηση δεν θα βρεθείπρο εκπλήξεων. Συζητήσεις πάντωςκαι για το θέμα του ονόματος τηςΠΓΔΜ και την περαιτέρω ενταξιακήτης πορεία θα γίνουν στις 28 Αυ-γούστου, αφού το θέμα είναι ένααπό τα εμπόδια που πρέπει να ξε-περαστούν και όπως αποκάλυψεη η καγκελάριος, το συζητάει η

ίδια σε κάθε ευκαιρία με τον κ. Σα-μαρά, αλλά και με τον Σκοπιανόπρωθυπουργό κ. Γκρούεφσκι.

Στη σύνοδο έχουν προσκληθείοι υπουργοί Οικονομικών κάθε χώ-ρας και θα συζητηθούν συγκεκρι-μένα έργα στους τομείς των Υπο-δομών και της Ενέργειας που θατονώσουν τις οικονομίες των χω-ρών των Δυτικών Βαλκανίων. Καιβεβαίως, θα συζητηθούν και ευ-ρύτερα θέματα εξωτερικής πολι-τικής και ευθυγράμμισης των χω-ρών αυτών, που επιδιώκουν τηνένταξή τους στην Ε.Ε. με τις ευ-ρωπαϊκές αποφάσεις. Ηδη από τησύνοδο του Ντουμπρόβνικ, άλλω-στε, η καγκελάριος ξεκαθάρισε ότιη ενταξιακή διαδικασία συμπερι-λαμβάνει την προσπάθεια να εναρ-μονιστεί η εξωτερική πολιτική τωνχωρών αυτών με τις κοινές ευρω-παϊκές θέσεις.

Μέσω Βερολίνου τα Δυτικά Βαλκάνια οδεύουν προς την Ε.E.Η σύνοδος κορυφής που οργανώνει η κ. Αγκελα Μέρκελ και οι κινήσεις της γερμανικής πλευράς για την ονομασία της FYROM

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΙΛΗ*

Η αναζωπύρωση σειράς συγκρού-σεων δημιουργεί νέα δεδομέναστο παγκόσμιο και περιφερειακόγίγνεσθαι. Η Ελλάδα, διερχόμενημία πρωτοφανή και πολυεπίπεδηκρίση, έχει εξασθενίσει διαπραγ-ματευτικά σε μία συγκυρία όπουενδέχεται να κριθούν (προσωρινάή οριστικά) ζητήματα που άπτονταιτων συμφερόντων μας.

Με τη Λιβύη που βυθίζεται στοχάος, την Αίγυπτο να οδηγείται σεμία στρατοκρατούμενη «κοσμικό-τητα», τη Συρία να εξάγει κρίση καιτζιχαντιστές, το Ιράκ που πασχίζεινα διατηρηθεί σε μία ενιαία κρατικήοντότητα, το Ισραήλ να εξουδετε-ρώνει σήραγγες της Χαμάς, υψώ-νοντας απροσπέλαστα τείχη σε Πα-λαιστίνιους και ειρηνευτική διαδι-κασία, υβριδικές οντότητες, στε-ρούμενες διεθνούς αναγνώρισης,να αναδεικνύονται σε ρυθμιστές(π.χ., Κούρδοι Ιράκ) και, τέλος, τηναντιπαράθεση Δύσης-Ρωσίας νακλιμακώνεται, με έσχατο θύμα τιςεμπορικές συναλλαγές, η οικοδό-μηση ενός νέου συστήματος ασφα-λείας καθίσταται επιτακτική ανάγκη,καθώς επιβεβαιώνεται η αποτυχίαανάγνωσης και αντιμετώπισης τωνσύγχρονων απειλών. Η μετατόπισηΟμπάμα, με το «πράσινο φως» πουδόθηκε για αεροπορικές επιδρομέςστο Ιράκ, σηματοδοτεί την αμφι-ταλαντευόμενη τακτική μεταξύαποστασιοποίησης και εμπλοκής,ενώ η αυξανόμενη γεωπολιτικήαστάθεια έχει αρχίσει να απηχείαρνητικά και την παγκόσμια οικο-νομία, με πολλές συναλλαγές ναδιέπονται από μειωμένη εμπιστο-σύνη και ανάλογο μετριασμό τηςκεφαλαιακής κινητικότητας.

Ο σύνθετος περίγυροςΣτο εγγύτερο εξωτερικό, παρότι

τίποτα δεν προμηνύει ευνοϊκέςεξελίξεις για τα συμφέροντά μας,διστάζουμε να διαχειριστούμε δυ-ναμικά προβληματικές καταστά-σεις, τηρώντας στάση αναμονής.Οι σχέσεις μας με τους βόρειουςεκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης γείτονέςμας, πλην εξαιρέσεων, είτε βαίνουνεπιδεινούμενες είτε παραμένουνπαγωμένες με αρνητική προοπτική.Τιράνα και Σκόπια προτάσσουνεξίσου τον αδιέξοδο εθνικισμό,παίζοντας επικίνδυνα παιχνίδια.Ιδίως η Αλβανία προσεταιρίζεταιακόμη και εγχώρια αλυτρωτικά κι-νήματα σε βάρος του ελληνικούστοιχείου. Η πρόσφατη αυτοδιοι-κητική μεταρρύθμιση, η οποία συ-νενώνει τη Χειμάρρα με μουσουλ-μανικές περιοχές, με τις οποίες δενσυνδέεται κατά το ελάχιστο (πο-λιτισμικά, θρησκευτικά, ούτε κανοδικά), σε συνέχεια της επιμονήςαναίρεσης της συμφωνίας για τηνοριοθέτηση ΑΟΖ, καταδεικνύουντη διολίσθηση των πολιτικών της

αλβανικής κυβέρνησης έναντί μας.Και δη λίγες μέρες αφότου έλαβεκαθεστώς υποψήφιας προς ένταξηχώρας στην Ε.Ε. Θα είναι, ωστόσο,λάθος αν θεωρήσουμε ότι ο μόνοςδρόμος να ανακτήσουμε την επιρ-ροή μας είναι ο ευρωπαϊκός, γιατίη κοινωνική διάρθρωση και η λει-τουργία των κρατικών δομών κα-θιστούν αμφίβολο τον βαθμό δέ-σμευσης των Τιράνων στον πλήρηεξευρωπαϊσμό.

Παράλληλα, αξιοσημείωτη είναιη επανάκαμψη του γερμανικού πα-ράγοντα στην περιοχή, ο οποίοςεπιθυμεί η εμπλοκή του να συν-δυαστεί με ομαλοποίηση των συν-θηκών. Σε μία απόπειρα προώθησηςενός σταθερότερου περιβάλλοντος,όπου, μεταξύ άλλων, θα εξυπηρε-τούνται τα εντεινόμενα γερμανικάσυμφέροντα, πρωταγωνιστικό ρόλοαναλαμβάνει το νεότερο μέλος τηςΕνωσης, η Κροατία. Τη στιγμή πουη Ελλάδα εμφανίζεται, εν πολλοίςαδίκως, ως μέρος των προβλημάτωνκαι όχι μέρος της λύσης, πιο «υγιείς»και με λιγότερα βαρίδια χώρες φαί-νεται να αποκτούν αυξανόμενολόγο στη ΝΑ Ευρώπη, με την Αθήνανα αδυνατεί προς το παρόν να βρειαντίδοτο στη διπλωματική της ανα-δίπλωση.

Το ΚυπριακόΝοτιοανατολικότερα, στην Κύ-

προ, η τωρινή αμερικανική ηγεσίααναζητά εναγωνίως ένα successstory εξωτερικής πολιτικής, ενμέσω ραγδαίων εξελίξεων σε ΜέσηΑνατολή και Βόρεια Αφρική πουεπιβεβαιώνουν τη συρρίκνωση τηςαμερικανικής ισχύος, τουλάχιστονόπως αυτή εκφραζόταν μέσα απότην παρεμβατικότητα των προ-ηγουμένων ετών. Θεωρώντας τησυγκυρία ιδανική για την εξεύρεσηλύσης, η Ουάσιγκτον σύντομα θα

περάσει στο -επόμενο- στάδιο δη-μιουργίας χρονοδιαγραμμάτων γιαΕλληνοκυπρίους και Τουρκοκυ-πρίους, κατά το οποίο θα ζητηθείαπό την Αθήνα και την Αγκυρα ναδράσουν με παραγωγικό τρόπο. ΟιΗΠΑ ευελπιστούν ότι μέσα απόμία συμφωνία-πακέτο, που θα συμ-περιλαμβάνει και την ενέργεια, θαεξομαλυνθούν μερικώς και οι ελ-ληνοτουρκικές σχέσεις. Εντούτοις,καμία εκτίμηση δεν είναι ασφαλήςεξαιτίας της Τουρκίας των πολλώνανοιχτών μετώπων και του αστα-θούς Ερντογάν, ο οποίος, πάντως,λογικά θα επιδιώξει να ανασύρειτο χαρτί της υπευθυνότητας έναντιτης συγκρουσιακής αντίληψης τωντελευταίων ετών (ερωτηματικό μεποιους όρους).

Ρωσικός «πυρετός»Η πρόσφατη απόφαση της Μό-

σχας να επιβάλει περιορισμούςστις εισαγωγές αγροτικών προϊόν-των από την Ε.Ε. θα πλήξει τόσοκάποιες ευρωπαϊκές οικονομίες(δύσκολη η διαφοροποίηση τωνεξαγωγών εν μέσω χρονικής πίεσηςκαι η αναζήτηση αγορών με τονπληθυσμό της Ρωσίας) όσο και τηρωσική (αναπόφευκτη η αύξησητων εγχώριων τιμών) σε μία φάσηασθενικής ανάπτυξης της πρώτηςκαι υφεσιακής πορείας της δεύτε-ρης. Αν δεν επικρατήσει εγκαίρωςο οικονομικός πραγματισμός, θαεπιταθεί η σύγχυση και θα υπο-νομευθούν εκατέρωθεν οι προ-σπάθειες ανάκαμψης.

Κοινό μέτωπο Η όξυνση των διενέξεων στο

εσωτερικό πολλών κρατών δενέχει μόνο ταξικό ή εθνικοαπελευ-θερωτικό χαρακτήρα, αλλά καιθρησκευτικό, με τρομοκρατικέςοργανώσεις να διευρύνουν τα ερεί-

σματά τους, με τη δήθεν επίκλησηακραίων εκφάνσεων του Ισλάμ.Είναι πλέον φανερό ότι τέτοιαςμορφής βία δεν ελέγχεται με πα-ραδοσιακά εργαλεία διαλόγου/ δια-πραγμάτευσης, όπως επίσης ότιδεν έχουν ακόμη εξευρεθεί τρόποικαι μέσα ανάσχεσης της δυναμικήςτων εξτρεμιστών. Επακόλουθα,απαιτείται εντατικοποίηση τωνδιπλωματικών ενεργειών προς μίανέα συνθήκη που θα αντιμετωπίζει,υπό ένα κοινό μέτωπο, τον φανα-τισμό και τη μισαλλοδοξία, και σετεχνικό επίπεδο τα προσφυγικάκαι μεταναστευτικά ρεύματα πουπολλαπλασιάζονται.

Με ορατό τον κίνδυνο θρυμμα-τισμού του περιφερειακού συστή-ματος, έστω και εξ αντανακλάσεως,η χώρα μας αναδεικνύεται σε δυ-νάμει χρήσιμο εταίρο. Η δραστήριασυμμετοχή μας στις διεργασίες ανά-πτυξης ενός εκσυγχρονισμένουμοντέλου ασφάλειας, σύμφωνα μετο οποίο η υπευθυνότητα και η αξιο-πιστία θα ανταμείβονται ως προ-ϋπόθεση προόδου, είναι sine quanon. Ετσι, οι χώρες που συνεισφέ-ρουν στον συγκερασμό των αντι-θέσεων, αποδέχονται και λειτουρ-γούν εντός ενός κοινά αποδεκτούκανονιστικού πλαισίου με συγκε-κριμένα κριτήρια και κύριο πρό-ταγμα την αποκατάσταση της τάξηςθα μπορούν να ενεργοποιούν κα-τόπιν τη «ρήτρα συμβολής». Βάσειαυτής, τα συμφέροντά τους θα ευ-θυγραμμίζονται και θα κατοχυρώ-νονται μέσα από συνθήκες εξισορ-ρόπησης, συναντώντας την αδήριτηανάγκη των κυριότερων δρώντωντου διεθνούς συστήματος να προ-ωθήσουν ευρύτερες συμπράξεις,περιορίζοντας τις εστίες ανάφλεξης.Πολύ περισσότερο εφόσον αποδε-χόμαστε ότι η διατήρηση των εν-τάσεων αποτελεί τροχοπέδη γιατην οικονομική δραστηριότητα, πε-ριθωριοποιεί σημαντικά τμήματατων τοπικών πληθυσμών και τρο-φοδοτεί την πόλωση, θέτοντας ανυ-πέρβλητα προσκόμματα στην ανά-πτυξη. Σε μία εποχή έντονης ρευ-στότητας, όπου συμμαχίες αλλά-ζουν, ισορροπίες ανατρέπονται,δόγματα αναθεωρούνται και νέοισυσχετισμοί διαμορφώνονται, προ-σφέρονται ευκαιρίες αλλά προκύ-πτουν και κίνδυνοι. Η Ελλάδα ασφα-λώς δεν θα προκαταλάβει ούτε θακαθοδηγήσει τις εξελίξεις, εντούτοιςμπορεί να καταστεί εκ νέου εποι-κοδομητικός συνομιλητής, ενι-σχύοντας την ενεργητική της πα-ρουσία σε υπερεθνικούς οργανι-σμούς και διευρύνοντας ουσιαστικάτις περιφερειακές της συνέργειες,με στόχο την αποκατάσταση τηςεμπιστοσύνης στις δυνατότητεςκαι τις προοπτικές της.

* Ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής Ερευνών του ΙνστιτούτουΔιεθνών Σχέσεων.

Γιατί η Ελλάδα κινείταισε ασταθές περιβάλλονΗ συγκυρία επηρεάζει πολλά ζητήματα που άπτονται των ελληνικών συμφερόντων

Στο Κυπριακό οι ΗΠΑ ευελπιστούν ότι μέσα από μία συμφωνία-πακέτο,που θα συμπεριλαμβάνει και την ενέργεια, θα εξομαλυνθούν μερικώς καιοι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

20-ELLADA_Master_cy 8/14/14 12:15 PM Page 20

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 21Δ I E Θ N HΚυριακή 17 Aυγούστου 2014

Του ΝΙΚΟΥ ΣΤΕΛΓΙΑ

Στην Αγκυρα, η διαμάχη για τηνανάδειξη του νέου πρωθυπουργούτης χώρας ξεκίνησε αμέσως μετάτην ανάδειξη του Ρετζέπ ΤαγίπΕρντογάν στο ανώτατο πολιτικόαξίωμα της Τουρκίας. Από το βρά-δυ της προηγούμενης Κυριακής,εντός του κυβερνώντος ΚόμματοςΔικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ)δύο στρατόπεδα δίνουν αγώναδρόμου για την επιλογή του δικούτους υποψηφίου στο αξίωμα τουπρωθυπουργού.

Τα υψηλόβαθμα και ιδρυτικάστελέχη του ΑΚΡ επιθυμούν τηνεπιστροφή του απερχόμενου προ-έδρου Αμντουλάχ Γκιουλ στηνηγεσία του κόμματος. Κατά τηνάποψή τους, τα τελευταία χρόνια,

το ΑΚΡ έχει απομακρυνθεί από τοκεντρώο προφίλ του και έχει πραγ-ματοποιήσει μια επικίνδυνη στρο-φή προς τον αυταρχισμό. Κορυ-φαία στελέχη της τουρκικής κυ-βέρνησης, όπως ο ΜπουλέντΑρίντς, ο Αλί Μπαμπατσάν, ο Τα-νέρ Γιλντίζ κ.ά., δεν συμφωνούνμε τις πρωτοβουλίες του ΡετζέπΤαγίπ Ερντογάν στα πεδία της οι-κονομίας και της εσωτερικής πο-λιτικής. Κατά την άποψή τους, μό-νο η επιστροφή του κ. Γκιουλ στηνηγεσία του ΑΚΡ και στην πρωθυ-πουργία μπορεί να τερματίσει τηνκατρακύλα της χώρας στον αυ-ταρχισμό.

Λίγες ώρες πριν από τις προ-εδρικές εκλογές, μια αντιπροσω-πεία των ιδρυτικών στελεχών τουΑΚΡ συναντήθηκε με τον πρόεδροΓκιουλ. Σε αυτή τη συνάντηση τέ-θηκαν επί τάπητος όλα τα σενάρια

για το μέλλον της Τουρκίας. Ο κ.Γκιουλ ξεκαθάρισε ότι είναι έτοιμοςνα αναλάβει τα ηνία της κυβέρ-νησης και του ΑΚΡ αμέσως μετάτην ορκωμοσία του νέου προέδρουτης Τουρκίας. «Παραιτηθείτε αμέ-σως από τα καθήκοντά σας καιπαραδώστε την προεδρία της χώ-ρας στον πρόεδρο της ΜεγάληςΕθνοσυνέλευσης της Τουρκίας,Τζεμίλ Τσιτσέκ, ώστε να προλάβετετο έκτακτο συνέδριο του ΑΚΡ»,ήταν το μήνυμα της αντιπροσω-πείας προς στον κ. Γκιουλ.

Στάση αναμονήςΟ απερχόμενος πρόεδρος προ-

τίμησε να αναμένει τις εξελίξειςκαι την επικείμενη, τελευταία συ-νάντησή του με τον κ. Ερντογάνπροτού αποφασίσει την επόμενηκίνησή του. Παράλληλα, μόλις λί-γες ώρες μετά την εκλογή του κ.

Ερντογάν, ο κ. Γκιουλ συναντή-θηκε με τους πολιτικούς συντάκτεςτων μεγάλων τουρκικών μέσωνενημέρωσης στους οποίους δή-λωσε ότι είναι έτοιμος να επιστρέ-ψει στην πολιτική σκηνή.

Η κίνηση του κ. Γκιουλ θορύ-βησε τον κ. Ερντογάν και την ομά-δα των νέων στελεχών του κόμ-ματος. Η συγκεκριμένη ομάδα τωννέων στελεχών του ΑΚΡ απαρτί-ζεται από νεαρούς, φιλόδοξουςπολιτικούς, κυρίως πολιτικούς επι-στήμονες-αναλυτές και οικονο-μολόγους, οι οποίοι διακρίνονταιγια τις στενές σχέσεις που διατη-ρούν με τον κ. Ερντογάν. Η συγ-κεκριμένη ομάδα έχει προτείνειστον κ. Ερντογάν την παράδοσητου αξιώματος του πρωθυπουργούκαι της ηγεσίας του ΑΚΡ στονυπουργό Εξωτερικών, Αχμέτ Ντα-βούτογλου, πρόταση με την οποία

συμφωνεί και ο νέος πρόεδροςτης Τουρκίας.

Την προηγούμενη Δευτέρα, στοναπόηχο της βαρυσήμαντης δήλω-σης του κ. Γκιουλ στους Τούρκουςδημοσιογράφους, ο κ. Ερντογάνκαι οι υποστηρικτές του επιχεί-ρησαν να μπλοκάρουν την επι-στροφή του κ. Γκιουλ στο ΑΚΡ,ορίζοντας ως ημερομηνία διεξα-γωγής του έκτακτου συνεδρίουτην 27η Αυγούστου. Σύμφωνα μετο τουρκικό σύνταγμα, ο απερχό-μενος πρόεδρος θα πρέπει να πα-ραμένει στη θέση του έως τις 28Αυγούστου. Με τη νέα απόφασητης ηγεσίας του ΑΚΡ, ο κ. Γκιουλδεν έχει πλέον τη δυνατότητα ναθέσει υποψηφιότητα για την ηγε-σία του κόμματος, το οποίο ίδρυσεμαζί με τον κ. Ερντογάν πριν από13 χρόνια.

«Πρόκειται για μια μεγάλη δια-

μάχη, της οποίας το αποτέλεσμαείναι απρόβλεπτο και ενδέχεταινα οδηγήσει σε μεγάλες περιπέ-τειες την Τουρκίας», αναφέρειστην «Κ» μια τουρκική πηγή, ηοποία διατηρεί στενές σχέσειςεπικοινωνίας με τα κορυφαία στε-λέχη της τουρκικής κυβέρνησης.

Η συγκεκριμένη πηγή προσθέ-τει: «Το τοπίο δεν έχει ακόμη ξε-καθαρίσει. Η υποψηφιότητα τουκ. Νταβούτογλου για την πρωθυ-πουργία είναι η επικρατέστερη.Ωστόσο θα πρέπει να αναμένουμετις κινήσεις του κ. Γκιουλ και τωνυποστηρικτών του. Με τα σημε-ρινά δεδομένα, η ομάδα του κ.Γκιουλ έχει τη δυνατότητα νααναπτύξει εντός του ΑΚΡ μια δυ-ναμική η οποία ενδέχεται να οδη-γήσει στη σταδιακή δημιουργίαενός νέου, κεντροδεξιού πολι-τικού φορέα».

Δύο στρατόπεδα για την πρωθυπουργίαΟ Ερντογάν στηρίζει την υποψηφιότητα Νταβούτογλου την ώρα που ο Γκιουλ δηλώνει έτοιμος να επιστρέψει στην πολιτική

<<<<<<

Τα ιδρυτικά στελέχη του ΑΚΡ βλέπουν στοπρόσωπο του απερχόμε-νου προέδρου τον ηγέτηπου θα δώσει τέλος στηνκατρακύλα της χώραςκαι στον αυταρχισμό.

Η κίνηση του Αμπντουλάχ Γκιουλ να συναντηθεί με τους πολιτικούς συντάκτες των μεγάλων τουρκικών μέσων ενημέρωσης και να δηλώσει ότι είναι έτοιμοςνα επιστρέψει στην πολιτική σκηνή θορύβησε τον Ταγίπ Ερντογάν και την ομάδα των νέων στελεχών του κόμματος.

Την περασμένη Κυριακή, λίγεςώρες μετά την ιστορική του νίκηστον πρώτο γύρο των προεδρικώνεκλογών, ο κ. Ερντογάν απηύθυνεμήνυμα ενότητας σε όλους τουςΤούρκους πολίτες. Οι έμπειροιΤούρκοι αναλυτές συμπεραίνουνότι πίσω από τη συγκεκριμένηστρατηγική κρύβεται το γεγονόςότι: ενώ ο κ. Ερντογάν κατόρθωσενα εξασφαλίσει την υποστήριξητου 52% των ψηφοφόρων, εντού-τοις, δεν κατόρθωσε να εξασφαλί-σει τα ποσοστά που χρειάζεται ηπαράταξή του για να προχωρήσειστην αλλαγή του συντάγματος.«Δεν πρόκειται για μια απόλυτη νί-κη. Το όραμα του προεδρικού συ-στήματος απομακρύνεται όλο καιπερισσότερο», τονίζει τουρκικήπηγή της «Κ». Αναλύοντας τη νέανίκη του κ. Ερντογάν, μια άλλη πη-γή της «Κ» αναφέρει ότι: «Από τις10 Αυγούστου και μετά μπορούμενα κάνουμε λόγο για τη δημιουργίατριών ξεχωριστών χωρών στοεσωτερικό της Τουρκίας: Η χώρατων δυτικών παραλίων, η οποίαελέγχεται από την αντιπολίτευση,η χώρα της ενδοχώρας, η οποίαελέγχεται από την κυβέρνηση, καιη χώρα της νοτιοδυτικής Τουρκίας,η οποία ελέγχεται από το κουρδικόαυτονομιστικό κίνημα». Την ίδιαστιγμή, τα αποτελέσματα των προ-εδρικών εκλογών αναμένεται ναπροκαλέσουν σαρωτικές αλλαγέςστην τουρκική αντιπολίτευση. Η ήτ-τα στον πρώτο γύρο των εκλογώνδρομολογεί αλλαγές οι οποίεςαφορούν τις ηγετικές δομές τηςαντιπολίτευσης. Ταυτόχρονα, οπρώτος γύρος των εκλογών έδειξεότι οι Κούρδοι θα είναι ο νέος ρυθ-μιστικός παράγοντας στο τουρκικόπολιτικό πεδίο. Με το 9% που εξα-σφάλισε ο Σελαχατίν Ντεμίρτας, τοκουρδικό κίνημα έχει πλέον τη δυ-νατότητα να διαδραματίσει σημαν-τικό ρόλο στο τουρκικό πολιτικόπροσκήνιο.

Τρεις διαφορετικέςχώρες η Τουρκία

REU

TERS

/MU

STAF

A O

ZTAR

TAN

/PRE

SID

ENTI

AL P

RESS

OFF

ICE

Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομ-πάμα έπιασε το μπαστούνι τουγκολφ κι έπαιξε ένα ακόμη παιχνίδιστο Μάρθας Βίνγιαρντ, το κοσμο-πολίτικο θέρετρο της Μασαχουσέ-της, στο οποίο περνάει τις διακοπέςτου. Αυτή ήταν η αντίδρασή τουστις επικρίσεις που δέχεται εσχάτωςαπό ιδεολογικούς αντιπάλους αλλάκαι πρώην ομοϊδεάτες για τους χει-ρισμούς του στον τομέα της εξω-τερικής πολιτικής. Συνολικά το 60%της αμερικανικής κοινής γνώμηςαποδοκιμάζει τις επιδόσεις του στηδιπλωματία.

Στο Ιράκ οι εξτρεμιστές κατα-διώκουν χριστιανούς και γιεζίντι.Στη Συρία το Ισλαμικό Κράτος προ-ελαύνει στην επαρχία του Αλέπο.Στη Γάζα οι διπλωματικές προσπά-θειες του Τζον Κέρι δεν έχουν απο-φέρει καρπούς, ενώ οι σχέσειςΟυάσιγκτον - Τελ Αβίβ έχουν πληγείανεπανόρθωτα. Στο Αφγανιστάνo αριθμός των αμάχων που σκο-τώθηκε φέτος αυξήθηκε σε σχέσημε πέρυσι, τη στιγμή που η αμε-ρικανική επιχείρηση, που εγκαι-νιάστηκε το 2001, πλησιάζει προςτο τέλος της. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ προ-έβλεψε αυτήν την εβδομάδα ότιυπάρχει «μεγάλη πιθανότητα» ρω-σικής εισβολής στην Ουκρανία.

Σε διακοπέςΤα γεράκια της Ουάσιγκτον κα-

τηγορούν τον Ομπάμα ότι το ση-μερινό χάος στο Ιράκ δεν θα είχεεπικρατήσει, αν είχε διατηρήσειαμερικανικά στρατεύματα στη χώ-ρα. Η απόφασή του να εγκαινιάσειαεροπορικές επιδρομές εναντίοντων σουνιτών στο βόρειο Ιράκ, μεστόχο την προάσπιση των μειονο-τήτων, δεν έκαμψε τις αντιδράσειςεκείνων που θεώρησαν ανάρμοστητη συνέχιση των διακοπών του τηστιγμή που πληθαίνουν οι εστίεςέντασης σε όλο τον κόσμο. Τα βέλη

εναντίον του Αμερικανού προέδρου,όμως, αυτήν την εβδομάδα προήλ-θαν και από μία απρόβλεπτη κα-τεύθυνση. Σε συνέντευξή της στοπεριοδικό Atlantic, η Χίλαρι Κλίντον,πρώην υπουργός Εξωτερικών στηνπρώτη του κυβέρνηση και δυνάμειδιάδοχός του, τον κατηγόρησε γιαυπερβολική ηπιότητα στο ζήτηματου Ιράν και θύμισε ότι η ίδια είχεταχθεί υπέρ του εξοπλισμού καιτης εκπαίδευσης των μετριοπαθώνστοιχείων στους κόλπους της συ-ριακής αντιπολίτευσης. «Δεν είναιδυνατόν το οργανωτικό δόγμα μιαςμεγάλης χώρας να είναι “μην κάνειςβλακείες”», ανέφερε χαρακτηρι-στικά η Κλίντον. Ο πρώην στενόςσυνεργάτης και σύμβουλος του Ομ-πάμα, Ντέιβιντ Αξελροντ, έσπευσενα της απαντήσει στο Twitter: «Γιανα το αποσαφηνίσουμε: Η στρα-τηγική “Μην κάνεις βλακείες” αφο-ρά επιλογές όπως η εισβολή στο

Ιράκ, που ήταν μία τραγικά κακήαπόφαση». Επρόκειτο για μία έμ-μεση αιχμή κατά της Χίλαρι, ηοποία ως γερουσιαστής είχε ψη-φίσει υπέρ της εισβολής στο Ιράκ.Οπως είναι άλλωστε γνωστό, ηστάση της αυτή στη διάρκεια τηςπροεδρίας Μπους της στοίχισε τοχρίσμα των Δημοκρατικών το 2008και ενίσχυσε την εκστρατεία τουΟμπάμα.

Την Τετάρτη η Χ. Κλίντον τηλε-φώνησε στον Αμερικανό πρόεδροσε μια προσπάθεια αποκατάστασηςτων σχέσεών τους, ενώ το ίδιο βρά-δυ οι δυο τους επρόκειτο να δει-πνήσουν μαζί στο Μάρθας Βίν-γιαρντ.

Αν και ο Ομπάμα προσπάθησενα διατρανώσει την αδιαφορία τουγια τις διακομματικές επιθέσειςπου δέχεται, σε συνέντευξη Τύπου,όταν κλήθηκε να δώσει απαντήσειςστους επικριτές του, φάνηκε ναχάνει την ψυχραιμία του και απο-κήρυξε μετά βδελυγμίας τις αιτιά-σεις. Σύμφωνα, μάλιστα, με αυτό-πτες μάρτυρες χαρακτήρισε «πε-ριττώματα αλόγου» (horseshit) τουςισχυρισμούς ότι η Ουάσιγκτον θαμπορούσε να εξοπλίσει εγκαίρωςτους αντάρτες στη Συρία για νααποτρέψει την ενίσχυση των ακραί-ων στοιχείων στη χώρα. Ο ΛευκόςΟίκος πάντως δεν επιβεβαίωσε τηχρήση ανάρμοστης γλώσσας στιςσχετικές ερωτήσεις.

Παράλληλα, σε συνέντευξή τουστον Τόμας Φρίντμαν των Τάιμςτης Νέας Υόρκης ο Ομπάμα πε-ριέγραψε το όραμά του για έναν«μετα-αυτοκρατορικό», όσο τοδυνατόν λιγότερο παρεμβατικό,ρόλο των ΗΠΑ στον κόσμο. «Δενμπορούμε να κάνουμε εμείς πράγ-ματα για άλλες χώρες που είναιαπρόθυμες να κάνουν οι ίδιες»,εξήγησε.

ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ

«Φοβού τους Ρώσους και δώρα φέ-ροντας». Κάπως έτσι θα μπορούσαννα συνοψισθούν οι ακραία απορρι-πτικές αντιδράσεις του Κιέβου καιτης Δύσης στην προσφορά ρωσικήςανθρωπιστικής βοήθειας προς τουςρωσόφωνους της Ανατολικής Ου-κρανίας που πολιορκούνται από τονουκρανικό στρατό. Η έντονη απρο-θυμία του Κιέβου να επιτρέψει τηδιέλευση της εντυπωσιακής αυτο-κινητοπομπής –280 νταλίκες, φορ-τωμένες με 2.000 τόνους ανθρωπι-στικής βοήθειας– από τα ουκρανικάσύνορα ανέβασε και πάλι την έντασηστο κατακόρυφο, επαναφέρονταςτα σενάρια ρωσικής στρατιωτικήςεπέμβασης.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οιπολιορκούμενες περιοχές –και ιδίωςοι πόλεις Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ,με πληθυσμό ένα εκατομμύριο και500.000 κατοίκους αντίστοιχα– αν-τιμετωπίζουν σοβαρή ανθρωπιστικήκρίση. Για τους εγκλωβισμένουςαμάχους της περιοχής, το πόσιμονερό, οι ηλεκτρικές γεννήτριες, ταφάρμακα και τα τρόφιμα που με-τέφερε η ρωσική αυτοκινητοπομπήθα αποτελούσαν αισθητή ανακού-φιση.

Η ουκρανική κυβέρνηση στήριξετις ενστάσεις της στην υποψία πωςη ανθρωπιστική βοήθεια δεν ήτανπαρά Δούρειος Ιππος του ΒλαντιμίρΠούτιν. Οτι, με απλά λόγια, θα έκρυβεμέσα στην τεράστια αυτοκινητοπομ-πή όπλα και στρατιώτες, οι οποίοιστη συνέχεια θα εγκαθίσταντο στιςπολιορκημένες πόλεις δημιουργώνταςνέα, ευνοϊκότερα για τους φιλορώσουςτετελεσμένα στον ουκρανικό εμφύλιο.Δύσκολο να το πιστέψει κανείς. Αλ-λωστε, η Μόσχα είχε δεχθεί εκ τωνπροτέρων να γίνει έλεγχος της αυ-τοκινητοπομπής από τον Διεθνή Ερυ-θρό Σταυρό προτού περάσουν τα σύ-νορα οι 280 νταλίκες, οι οποίες ήτανβαμμένες σε απαστράπτον λευκό

χρώμα, τονίζοντας τον ειρηνικό χα-ρακτήρα της αποστολής.

Μπορεί να εικάσει κανείς ότι άλλοιήταν οι λόγοι για την αρνητική στάσητης ουκρανικής κυβέρνησης και τωνξένων συμβούλων της. Πρώτα απ’όλα, το γεγονός ότι η διανομή τηςανθρωπιστικής βοήθειας, έστω υπότην εποπτεία του Διεθνούς ΕρυθρούΣταυρού, προϋποθέτει κατάπαυσητου πυρός, κάτι που θα προσφέρειπολύτιμο χρόνο για την ανασύνταξητων πολιορκημένων αυτονομιστών.Επειτα, η είσοδος μιας κατάλευκηςαυτοκινητοπομπής με ρωσικές ση-μαίες στα αστικά κέντρα της Ανα-τολικής Ουκρανίας, υπό τις επευφη-μίες χιλιάδων συγκεντρωμένων ρω-σόφωνων, θα αποτελούσε τεράστιαεπικοινωνιακή επιτυχία της Ρωσίαςστην προσπάθειά της να διεκδικήσειτον ρόλο του «ειρηνοποιού» στονουκρανικό εμφύλιο.

Κάτι τέτοιο, βέβαια, είναι το τελευ-

ταίο πράγμα που θα ήθελαν να δουνο πρόεδρος της Ουκρανίας, ΠέτροΠοροσένκο, και οι Δυτικοί σύμμαχοίτου. Από τις αρχές του περασμένουμήνα, όταν ο ουκρανικός στρατόςανακατέλαβε το προπύργιο των αυ-τονομιστών Σλαβιάνσνκ και άρχισενα σφίγγει τον κλοιό γύρω από τουςεξεγερμένους, οι φόβοι για ρωσικήστρατιωτική επέμβαση υπό το κά-λυμμα της «ειρηνευτικής δύναμης»δεν έπαψαν να ενισχύονται. Την εβδο-μάδα που πέρασε, το ΝΑΤΟ κατήγγειλεότι 25.000 Ρώσοι στρατιώτες έχουνσυγκεντρωθεί εκ νέου κοντά στα ου-κρανικά σύνορα, ενώ το Κίεβο ανέβασετον αριθμό αυτό σε 40.000.

Μέχρι στιγμής, ο Βλαντιμίρ Πούτινφαίνεται ότι εννοεί να πράξει το πανγια να αποφύγει την ανοιχτή επέμ-βαση. Πιθανότατα εκτιμά πως είναιοι ΗΠΑ που τον σπρώχνουν σ’ αυτότον δρόμο, ώστε να επιβάλουν στησυνέχεια συντριπτικές κυρώσεις πουθα βγάλουν τη Ρωσία έξω από το παγ-κόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημακαι κυρίως θα σπάσουν τη γέφυραενεργειακής και οικονομικής συνερ-γασίας Μόσχας - Βερολίνου. (Πάντως,η Αγκελα Μέρκελ διεμήνυσε ότι είναιαποφασισμένη να διατηρήσει ανοι-χτούς όλους τους διαύλους συνεργα-σίας με τη Ρωσία, σε πείσμα των δια-φορών.)

Ωστόσο τα περιθώρια διαλλακτι-κότητας της ρωσικής ηγεσίας δενείναι απεριόριστα. Ενδεχόμενη άλωσητου Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ απότον ουκρανικό στρατό μέσα από έναλουτρό αίματος σε βάρος των ρωσό-φωνων, χωρίς καμία αντίδραση απότο Κρεμλίνο, θα αποτελούσε μεγάλοπλήγμα για το ρωσικό γόητρο και προ-σωπικά για τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Τοαμέσως προσεχές διάστημα θα δείξειαν βρισκόμαστε στα πρόθυρα ενόςτελικού συμβιβασμού ή μιας ανεξέ-λεγκτης κλιμάκωσης.

Π.Γ.Π.

Βέλη κατά Ομπάμα και από Χίλαρι Δοκιμάζουν τις αντοχές του Πούτιν

Στο κοσμοπολίτικο θέρετροΜάρθας Βίνγιαρντ της Μασαχουσέ-της περνάει τις διακοπές του ο Αμε-ρικανός πρόεδρος κλείνοντας τααυτιά στους επικριτές του.

Η απροθυμία του Κιέβου να επι-τρέψει τη διέλευση σε 280 νταλί-κες, φορτωμένες με 2.000 τόνουςανθρωπιστικής βοήθειας ανέβασεκαι πάλι την ένταση.

REU

TERS

/NIK

ITA

PAU

KOV

AP/S

TEVE

N S

ENN

E

21-DIETHNI_Master_cy 8/14/14 12:28 PM Page 21

22 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 17 Αυγούστου 2014Δ Ι Ε Θ Ν Η

Το Κόσοβο εξάγει...τζιχαντιστέςΕπιχείρηση εξάρθρωσης πυρήνων

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ

Η σκηνή στο βίντεο που προβλή-θηκε από τα ηλεκτρονικά ΜΜΕτου Κοσόβου -και όλου του κό-σμου- ήταν τόσο σκληρή, πουανάγκασε την πρόεδρο της Δη-μοκρατίας Ατιφέτα Γιαχγιάκα ναπαρέμβει και να δηλώσει ότι «δενθα επιτραπεί να γίνει το Κόσοβοπηγή εξτρεμισμού και καταφύγιοεγκληματιών που ενθαρρύνουντο μίσος και τον τρόμο…». Στοβίντεο εμφανίζεται ένας Αλβανόςτου Κοσόβου, ονόματι ΛάβντρινΜουχατζερία, να αποκεφαλίζειεν ψυχρώ έναν άνθρωπο στη Συ-ρία και να δηλώνει περήφανοςγια την πράξη του!

Η εικόνα προκάλεσε σοκ καιη πρόεδρος Γιαχγιάκα συγκάλεσεσύσκεψη με τους επικεφαλής τωνυπηρεσιών ασφαλείας, με αντι-κείμενο τις απειλές για το Κόσοβοαπό τον ισλαμικό εξτρεμισμό.Εκεί τόνισε την ανάγκη λήψηςεπιπλέον μέτρων -έχει ψηφιστείήδη νόμος που προβλέπει ποινέςφυλάκισης 15 χρόνων για συμ-μετοχή σε παραστρατιωτικές ορ-γανώσεις ή σε ένοπλες συγκρού-σεις στο εξωτερικό- ώστε «να εμ-ποδιστεί η εξαγωγή από το Κό-σοβο εξτρεμιστών ανά τον κό-σμο».

Σε αυτό το πλαίσιο, στις αρχέςτης εβδομάδας οι αστυνομικέςαρχές του Κοσόβου εξαπέλυσανεπιχείρηση εξάρθρωσης πυρή-νων τζιχαντιστών σε έξι πόλειςκαι συνέλαβαν 40 άτομα για ταοποία έχουν υπόνοιες ότι συν-δέονται με τρομοκρατικές οργα-νώσεις και συμμετείχαν σε μάχεςστην φλεγόμενη Μέση Ανατολή.Οπως ανακοινώθηκε μάλιστααπό την αστυνομία, κατασχέθη-καν σε σπίτια και τζαμιά όπλα,εκρηκτικά και «ενοχοποιητικόυλικό».

Ο Μουχατζερία κατάγεται απότο χωριό Κάτσανεκ και έγινε ευ-ρέως γνωστός από τη φωτογραφίαπου διακίνησε ο ίδιος, στην οποίαεικονίζεται να καίει το αλβανικόδιαβατήριό του, ένδειξη ότι παύεινα έχει εθνικότητα και πλέονείναι μόνο μαχητής του Αλλάχ.Φέρεται μάλιστα να είναι και οαρχηγός των Αλβανών από τα Δυ-τικά Βαλκάνια που πολεμούν στηΣυρία, αλλά και το Ιράκ, μέσα απότις γραμμές εξτρεμιστικών ισλα-μιστικών οργανώσεων. Πόσοι εί-ναι αυτοί;

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσηςστην Πρίστινα, επικαλούμεναστοιχεία των αρχών, μιλούν γιαπερισσότερους από 200 Κοσοβά-ρους, ενώ υπολογίζεται ότι ξε-περνούν τους 3.000 οι Αλβανοίκαι Βόσνιοι μουσουλμάνοι απότα Δυτικά Βαλκάνια που πολεμούνγια τις οργανώσεις «Ισλαμικό Κρά-τος» στο Ιράκ και «Αλ Νουσρί»στη Συρία. Οι πληροφορίες ανα-φέρουν ότι 16 Αλβανοκοσοβάροιέχουν σκοτωθεί στις συγκρούσεις.Ενας άλλος Αλβανός από το Κό-σοβο, ονόματι Μπλέριμ Ντεμίρι,εξαπέλυσε επίθεση αυτοκτονίαςτον Απρίλιο του 2014 στο Ιράκσκοτώνοντας 52 Ιρακινούς στρα-

τιώτες. Εκείνο που εκ πρώτηςόψεως εντυπωσιάζει στην περί-πτωση του Κοσόβου είναι η δι-είσδυση και απήχηση του ουα-χαβίτικου ισλαμιστικού εξτρεμι-σμού σε μια κοινωνία που θεω-ρείται η πλέον φιλοαμερικανικήκαι φιλοδυτική στον πλανήτη καιπου δεν εκφράζεται βεβαίως μόνομε τη στρατολόγηση τζιχαντιστώνπολεμιστών, καθώς δεν πάει πολύςκαιρός που στην Πρίστινα οργα-νώθηκε από ακραίους κύκλους ηγνωστή ως «διαδήλωση της μαν-τίλας».

Το Κόσοβο χρωστάει την ανε-ξαρτησία του και οι Αλβανοί πο-λίτες του την «απελευθέρωση απότον σερβικό ζυγό», στους «απί-στους» της Δύσης, Αμερικανούςκαι Ευρωπαίους, και μάλιστα σεένδειξη ευγνωμοσύνης από πλευ-

ράς Κοσοβάρων στην Πρίστινα ηκεντρική λεωφόρος ονομάζεταιΜπιλ Κλίντον, ενώ μια από τις με-γαλύτερες πλατείες της πόλης φέ-ρει το όνομα της Μαντλίν Ολμ-πράιτ, υπουργού Εξωτερικών τωνΗΠΑ στον «απελευθερωτικό πό-λεμο».

Τι άλλαξε λοιπόν και «ους έθρε-ψαν το μάννα» οι Δυτικοί τούςβλέπουν να στρέφονται όλο καιπερισσότεροι εξ αυτών κατά του«ευεργέτου»;

Δεκαπέντε χρόνια μετά την εκ-δίωξη των Σέρβων με τη βοήθειατων βομβαρδιστικών του ΝΑΤΟ,οι Αλβανοί αρχίζουν τώρα να συ-νέρχονται από το μεθύσι της απε-λευθέρωσης, το οποίο συντηρού-σε, επί μεγάλο διάστημα μετά τονπόλεμο, ο πακτωλός των χρημά-των από τη διεθνή κοινότητα καιβρίσκονται ενώπιος ενωπίω μετη σκληρή πραγματικότητα: οιέξωθεν κρουνοί του χρήματοςστερεύουν, αξιόλογη παραγωγικήβάση δεν υπάρχει, η ανεργία ξε-περνάει το 50%, τα εμβάσματααπό την εμιγκράτσια λιγοστεύουν,η διαφθορά πνίγει την οικονομίακαι τον κρατικό μηχανισμό, ηφτώχεια θερίζει.

Ολα αυτά δημιουργούν ένα πρώ-της τάξεως «θερμοκήπιο» για τηριζοσπαστικοποίηση του Ισλάμστα πληττόμενα λαϊκά στρώματαστα οποία απευθύνονται από τατζαμιά οι φανατικοί ουαχαβίτεςιμάμηδες. Η πολιτική και πνευ-ματική τάξη αποδοκιμάζει το φαι-νόμενο, όμως πολλοί φτωχοί άν-θρωποι δείχνουν ανοχή ή και κα-τανόηση.

«Λυπάμαι που ο γιος μου πήγενα πολεμήσει. Να σκότωνε του-λάχιστον Σέρβους…» δήλωσε αφο-πλιστικά ένας πατέρας που τοπαιδί του έφυγε για τη Συρία.

<<<<<<

Περισσότεροι από 200 Κοσοβάροιπολεμούν για τιςοργανώσεις «ΙσλαμικόΚράτος» στο Ιράκ και «Αλ Νουσρί» στη Συρία.

Γεμάτη πάθος απολογία πραγμα-τοποίησε χθες ο φυλακισμένοςέκπτωτος πρόεδρος της Αιγύπτου,Χόσνι Μουμπάρακ, ενόψει τηςετυμηγορίας των δικαστών του,που αναμένεται στις 28 Σεπτεμ-βρίου.

Στη δίκη αυτή, ο Μουμπάρακκαι επτά στενοί του σύμβουλοικατηγορούνται για τη δολοφονίαεκατοντάδων διαδηλωτών κατάτη διάρκεια της εξέγερσης πουοδήγησε στην ανατροπή του τονΦεβρουάριο του 2011. Ο 86χρονοςπρώην πρόεδρος παρέστη στηναίθουσα σε αναπηρικό αμαξίδιοκαι φορώντας την ειδική μπλεστολή που φορούν οι οικονομικοί

κατάδικοι. Ο Μουμπάρακ έχειήδη καταδικασθεί για υποθέσειςδιαφθοράς.

Στη μακροσκελή απολογία του,ο Μουμπάρακ προειδοποίησε ότιαυτός ίσως να είναι ο τελευταίοςτου δημόσιος λόγος, υπογραμμί-ζοντας, ωστόσο, ότι η συνείδησήτου είναι καθαρή, καθώς πέρασετη ζωή του στην υπηρεσία τηςΑιγύπτου.

Η απολογία του πρώην προ-έδρου επικεντρώθηκε έτσι σταεπιτεύγματα της 30χρονης δικτα-τορίας του, αλλά και στη συνω-μοσία που ο Μουμπάρακ πιστεύειότι βρίσκεται πίσω από την ανα-τροπή του.

Μακροσκελής απολογίααπό τον Μουμπάρακ

Νέος γύρος συγκρούσεων μεταξύαστυνομίας και Αφροαμερικανώνκατοίκων του προαστίου του ΣενΛούις του Μιζούρι, Φέργκιουσον,σημειώθηκε τα ξημερώματα τηςΤετάρτης, παρά τις εκκλήσεις τουπροέδρου Μπαράκ Ομπάμα γιαηρεμία.

Το περασμένο Σάββατο, αστυ-νομικός του Φέργκιουσον πυρο-βόλησε και σκότωσε τον 18χρονοΜάικλ Μπράουν, ο οποίος σταμά-τησε σε αστυνομικό έλεγχο. Ταξημερώματα της Δευτέρας, εξορ-

γισμένοι κάτοικοι του προαστίουσυνεπλάκησαν με την αστυνομία,εκτιμώντας ότι η ηγεσία της κα-λύπτει τον δράστη-αστυνομικό.Η συνέχιση των επεισοδίων οδή-γησε τον πρόεδρο Ομπάμα να εκ-δώσει ανακοίνωση, στην οποίαδεσμεύθηκε για ενδελεχή έρευνατου περιστατικού από τις ομο-σπονδιακές υπηρεσίες και όχι απόαυτές της πολιτείας του Μιζούρι.Την οργή των κατοίκων προκάλε-σε, όμως, η απόφαση του αρχηγούτης αστυνομίας του Φέργκιουσον

να μη δημοσιοποιήσει το όνοματου δράστη, προφασιζόμενος ότικάτι τέτοιο θα απειλούσε τη ζωήτου.

Αίσθηση έχει προκαλέσει στομεταξύ, η χρήση πολεμικού οπλι-σμού από τους άνδρες και τις γυ-ναίκες της τοπικής αστυνομίαςκατά τη διάρκεια των διαδηλώσεωνγια τη δολοφονία του 18χρονου,κάνοντας πολλούς να σχολιάζουναρνητικά τον παραστρατιωτικόχαρακτήρα μιας επιχείρησης δια-τήρησης της τάξης.

Μακρύ φθινόπωρο αναμένει τονΙσραηλινό πρωθυπουργό Μπέν-τζαμιν (Μπίμπι) Νετανιάχου, οοποίος βρίσκεται αντιμέτωπος μετην αποδοκιμασία της διεθνούςκοινότητας για τον πόλεμο πουδιεξήγαγε το Ισραήλ στη Λωρίδατης Γάζας.

Η ανθρωπιστική κρίση στη Γά-ζα, με τις χιλιάδες κυρίως αμάχουςνεκρούς, την απόλυτη καταστρο-φή των υποδομών κοινής ωφέ-λειας, και η αναζωπύρωση τηςμαχητικότητας της οργάνωσηςΧαμάς δημιουργούν νέα προβλή-ματα στον Ισραηλινό πρωθυ-πουργό.

Αυστηρά μηνύματαΗ δυτική οργή για την επιθε-

τική στάση του Ισραήλ εκφρά-στηκε μέσω αυστηρών μηνυμά-των του Λευκού Οίκου προς τοπρωθυπουργικό γραφείο στην Ιε-ρουσαλήμ, αλλά και από επίσημαευρωπαϊκά χείλη. Στη Βρετανία,η φιλική προς το Ισραήλ στάσητης κυβέρνησης Κάμερον οδή-γησε σε παραίτηση τη μουσουλ-

μάνα υφυπουργό των Συντηρη-τικών, Σαγίντα Ουάρσι, ενώ στηΓαλλία την οργάνωση ΕβραϊκήΛίγκα Αυτοπροστασίας (LDJ) απα-

γόρευσε η Δικαιοσύνη, λόγω τηςβίαιης αντιμουσουλμανικής τηςρητορικής.

Η εγκληματική δραστηριότητατης Τσαχάλ (ισραηλινός στρατός)στη Γάζα έδωσε, στο μεταξύ, νέαώθηση στον βαθιά ριζωμένο ευ-ρωπαϊκό αντισημιτισμό, τροφο-δοτώντας ακραία και ναζιστικάκόμματα με νέα ρητορική μίσους,με επίκεντρο την ταύτιση του συ-νόλου των Ισραηλινών με τις ενέρ-γειες της κυβέρνησης και τουστρατού τους.

Χαμένη αξιοπιστίαΗ πραγματική πολιτική ήττα

του Νετανιάχου χρονολογείται,πάντως, την περασμένη άνοιξηκαι τη συμφωνία για σύσταση κυ-βέρνησης εθνικής ενότητας με-ταξύ της Οργάνωσης για την Απε-λευθέρωση της Παλαιστίνης καιτης Χαμάς, όπως εξήγησε στηνπρόσφατη αρθρογραφία του ο δη-μοσιογράφος Ούρι Αβνέρι.

Η εξέλιξη αυτή κλόνισε τηναξιοπιστία του «Μπίμπι», οπλί-ζοντας τους μεγάλους του αντι-

πάλους στην ισραηλινή δεξιά μενέα επιχειρήματα. Δεν είναι τυχαίοπου ο πρώην υπουργός Εξωτερι-κών και ηγέτης του ακροδεξιού«Γιζραέλ Μπεϊτενού», ΑβίγκντορΛίμπερμαν, εγκαινίασε την εποχήεκείνη εκστρατεία εξευτελισμούτου καθώς τον παρουσιάζει ως«μετριοπαθή και αραβόφιλο». Ανά-λογη αμφισβήτηση δέχεται ο Νε-τανιάχου από το νεοπαγές ακρο-δεξιό, σιωνιστικό «Χαμπαγίτ Χα-γιεχουντί» (Εβραϊκό Σπίτι) τουΝαφτάλι Μπένετ, αλλά και απόοργανώσεις εποίκων – η σημαν-τικότερη δεξαμενή ψήφων για τοΛικούντ.

Η ατελέσφορη πολιτική τουΙσραήλ και η εμμονή του Νετα-νιάχου με τη Γάζα δημιουργούνκαι άλλους κινδύνους. Φρούδεςαποδεικνύονται έτσι οι μεγάλεςελπίδες του, με πρωταρχική απόαυτές τον βομβαρδισμό του Ιράνκαι των πυρηνικών του εγκατα-στάσεων, αλλά και οι φιλοδοξίεςτου για διαμόρφωση ευνοϊκήςπολιτικής συγκυρίας στον τα-ραγμένο Λίβανο.

Από τις συγκρούσεις μεταξύαστυνομίας και Αφροαμερικανών.

Ταραχές στις HΠA για τον θάνατο 18χρονου

Πολιτική ήττα Νετανιάχου στη Λωρίδα της Γάζας

Η ατελέσφορη πολιτική του Ισ-ραήλ και η εμμονή του πρωθυ-πουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχουμε τη Γάζα δημιουργούν πολλα-πλούς κινδύνους.

REU

TERS

/ R

ON

EN Z

VULU

N

Στα πρόθυρατριχοτόμησηςβρίσκεταιπλέον το ΙράκΕπέλαση τζιχαντιστών, βομβαρδισμοί απόΗΠΑ, σύμπλευση Ουάσιγκτον - Τεχεράνης

Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Ο Τόμας Φρίντμαν των New YorkTimes απέσπασε, την εβδομάδαπου πέρασε, μια εφ’ όλης της ύληςσυνέντευξη με τον Μπαράκ Ομ-πάμα για θέματα εξωτερικής πο-λιτικής. Ο διακεκριμένος δημο-σιογράφος βρήκε τον συνομιλητήτου εμφανώς γκριζαρισμένο, γε-γονός που απέδωσε εν μέρει στιςσκοτούρες από τα πολλαπλά μέ-τωπα της Μέσης Ανατολής. Δεδο-μένου ότι ο Αμερικανός πρόεδροςδεν έχει επιδείξει μέχρι στιγμήςιδιαίτερο ζήλο για να σταματήσειτις θηριωδίες του Ισραήλ στη Γάζα,δικαιούται να εικάσει κανείς ότιο βασικός παράγοντας που τουχαλάει τον ύπνο δεν είναι άλλοςαπό το Ιράκ.

Είναι πασίγνωστο ότι ο πρώτοςμαύρος πρόεδρος της Αμερικήςεξελέγη με σημαία την εναντίωσήτου στον πόλεμο του Ιράκ και ότι,συνεπής προς τις υποσχέσεις του,απέσυρε τις αμερικανικές δυνάμειςαπό τη χώρα το 2011. Εδώ και έναδεκαήμερο, όμως, αναγκάζεται ναεξαπολύσει εκ νέου αεροπορικέςεπιδρομές στο βόρειο Ιράκ, προ-κειμένου να αναχαιτίσει την επέ-λαση του «Ισλαμικού Κράτους στοΙράκ και τη Συρία», της οργάνωσηςτων φανατικών τζιχαντιστών πουέχει εκτοπίσει, εδώ και δύο μήνες,την Αλ Κάιντα από την πρώτηθέση των φαντασμάτων που στοι-χειώνουν την αμερικανική υπερ-δύναμη. Η αμερικανική εμπλοκήενισχύθηκε με την εσπευσμένη

αποστολή όπλων και 130 Αμερι-κανών στρατιωτικών συμβούλωνστους Κούρδους του βορείου Ιράκ,προκειμένου να αντιμετωπίσουντους τζιχαντιστές.

Δικαιολογώντας την απόφασήτου, ο Μπαράκ Ομπάμα επικαλέ-στηκε τις σφαγές και τη μαζικήεκτόπιση θρησκευτικών μειονο-τήτων, κυρίως χριστιανών και Για-ζίντι. Πέρα από το υπαρκτό αν-θρωπιστικό πρόβλημα, καθοριστι-κό ρόλο στην αναγκαστική αλλαγήπλεύσης της Ουάσιγκτον διαδρα-μάτισε η υπαρκτή απειλή να αλω-θεί το Αρμπίλ, η πρωτεύουσα τηςαυτόνομης περιοχής των Κούρδων,από το «Ισλαμικό Κράτος». Ευρω-παίος επιχειρηματίας που βρίσκε-ται στο Αρμπίλ μάς έλεγε ότι τομέτωπο των επιχειρήσεων είχεφτάσει σε απόσταση μόλις 30 χι-λιομέτρων από την πόλη, αναγ-κάζοντας εκπροσώπους ξένων πε-τρελαϊκών και κατασκευαστικώνεταιρειών να εγκαταλείψουν πα-νικόβλητοι το ιρακινό Κουρδιστάν.Στέλεχος των «πεσμεργκά», τωνκουρδικών δυνάμεων ασφαλείας,εξέφραζε την κατάπληξή του γιατον όγκο και την ποιότητα τουεξοπλισμού των τζιχαντιστών, οιοποίοι, μετά την κατάληψη τηςΜοσούλης, διαθέτουν πλέον τε-θωρακισμένα οχήματα και πυρο-βολικό – αμερικανικής κατασκευήςόπλα, τα οποία εγκατέλειψαν, στηνάτακτη φυγή τους, οι δυνάμειςτου ιρακινού στρατού.

Σε αντίθεση με την εικόνα πουδίνουν πολλά διεθνή και εγχώρια

μέσα ενημέρωσης, οι πιθανότητεςάλωσης της Βαγδάτης από το «Ισ-λαμικό Κράτος» είναι μηδαμινές.Η σουνιτική οργάνωση, η οποίαεπωάστηκε στη Συρία, εξοπλι-σμένη και χρηματοδοτούμενηαπό Αραβες συμμάχους των ΗΠΑμε στόχο την ανατροπή του κα-θεστώτος Ασαντ, περισσότερολειτουργεί ως καταλύτης αλυσι-δωτών εξελίξεων που απειλούννα διαλύσουν το Ιράκ. Ηδη η επέ-λασή τους έδωσε τη δυνατότηταστους Κούρδους να καταλάβουντο Κιρκούκ και τα πετρέλαιά τουκαι να γίνουν ντε φάκτο ανεξάρ-τητο κράτος. Προκάλεσε την πτώ-ση του σιίτη πρωθυπουργού τουΙράκ Νούρι αλ Μαλικί και την αν-τικατάστασή του από τον επίσηςσιίτη Χάιντερ αλ Αμπάντι, με τηστήριξη Ηνωμένων Πολιτειών

και... Ιράν – άλλη μια εντυπωσιακήένδειξη προσέγγισης των δύο μέ-χρι χθες ασυμφιλίωτων εχθρών.

Τέλος, η υποστήριξη της άτυ-πης, ανίερης συμμαχίας «Ισλαμι-κού Κράτους»- μπααθιστών απότην πλειονότητα των σουνιτικώνφυλών ολοκλήρωσε την εικόνατης ντε φάκτο τριχοτόμησης τουΙράκ σε σιιτικό, σουνιτικό καικουρδικό τμήμα, με μια αδύναμηκεντρική κυβέρνηση στη μεικτή«μητροπολιτική» περιοχή της Βα-γδάτης. Κάτι που, αν τελικά ορι-στικοποιηθεί, δεν θα απέχει πολύαπό την πρόταση που είχε δια-τυπώσει ήδη το 2006, με άρθροτου στους New York Times, ο ση-μερινός αντιπρόεδρος των ΗΠΑΤζο Μπάιντεν, για την τελικήλύση του ιρακινού προβλήματοςκατά το πρότυπο της Βοσνίας.

Η υπαρκτή απειλή να αλωθεί το Αρμπίλ, η πρωτεύουσα της αυτόνο-μης περιοχής των Κούρδων, από το «Ισλαμικό Κράτος» δρομολόγησετην αλλαγή πλεύσης των Ηνωμένων Πολιτειών.

AFP

/ M

OH

AMM

ED S

AWAF

22-DIETHNH_Master_cy 8/14/14 11:33 AM Page 22

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 23Δ I E Θ N HΚυριακή 17 Aυγούστου 2014

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΠΟΥΡΑ

«Ο άνθρωπος που μου έμαθε το“άδραξε την ημέρα” αυτοκτόνη-σε»... Το tweet, ένα από τα εκατον-τάδες χιλιάδες που πλημμύρισαντο Διαδίκτυο με το που μαθεύτηκεο ξαφνικός θάνατος του ΡόμπινΓουίλιαμς, απηχούσε την έκπληξηκαι την αμηχανία ενός λάτρη του«Κύκλου των χαμένων ποιητών»,φιλμ που σημάδεψε όσο λίγα τηγενιά του ’80. Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς,ο ιδεαλιστής φιλόλογος Τζον Κίτινγκτης ταινίας του Πίτερ Γουίαρ, οοποίος άναψε φλόγες στις καρδιέςτων θεατών, από την περασμένηΤρίτη δεν μένει πια εδώ.

Στις σύντομες βιογραφίες τουστο Διαδίκτυο φέρεται ως ένα ντρο-παλό παιδί που μεγάλωσε στα προ-άστια του Ντιτρόιτ με την τηλεό-ραση να παίζει τον ρόλο του πιοκοντινού του φίλου. Η ώριμη ζωήτου, όταν πια είχε βρει τον δρόμοτου ως καλλιτέχνης, περιγράφεταιως καταθλιπτική. Παρ’ όλα αυτά,ο Ρόμπιν Γουίλιαμς έσπαζε διαρκώςπλάκα αναφερόμενος στον εθισμότου στο αλκοόλ και στις διάφορεςουσίες. Το χιούμορ δεν τον εγκα-τέλειψε ποτέ. Χαρακτηριστική εί-ναι η διάσημη ατάκα του για τηνκωμωδία, που για να την υπηρε-τήσεις «πρέπει να υποκρίνεσαιτον αισιόδοξο», όπως και μια δή-λωσή του στο φεστιβάλ του ΣανΦρανσίσκο το 2007 λίγο μετά τηνολοκλήρωση ενός προγράμματοςαπεξάρτησής του από το αλκοόλ:«Είναι ωραίο να σε τιμούν σ’ έναφεστιβάλ που έχει ως χορηγό μιαδιάσημη φίρμα βότκας».

Εύπλαστο υλικόΟ Ρόμπιν Γουίλιαμς έπαιξε με

άνεση σε δράματα, σε περιπέτειεςφαντασίας, σε καρτουνίστικες ται-νίες, σε θρίλερ, σε κωμωδίες. Αγα-

πούσε ιδιαίτερα την κωμωδία, τηνοποία εμπλούτισε με μια αδιόρατηθλίψη κάνοντάς τη ξεχωριστή.Ηταν σπουδαίος κωμικός, ίσως οκαλύτερος διάδοχος του Τζέρι Λι-ούις. Οι κωμικοί του ρόλοι είχαντην αθωότητα του παιδιού, αλλάκαι την αφοπλιστική τραγικότηταενός ενήλικα που συνειδητοποιείπως ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένοςγια ευαίσθητους και μεγαλόκαρ-δους ανθρώπους.

Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς ήταν μεγα-λόκαρδος ηθοποιός, από εύπλαστο

υλικό που του επέτρεπε ακόμη καιτην πλήρη μεταμόρφωσή του («Ηκυρία Νταπφάιαρ»). Είχε και τοδικό του προσωπικό στυλ, τον τρε-λό ρυθμό με τον οποίο έβγαινανοι λέξεις από το στόμα του.

Η αγάπη του και η τριβή του μετη stand up κωμωδία τού δίδαξανπως ο αυτοσχεδιασμός είναι το κα-λύτερο εργαλείο: επιτρέπει στονηθοποιό να κάνει θαύματα στησκηνή μπροστά σε ζωντανό κοινόή μπροστά στον άψυχο κινηματο-γραφικό φακό. «Σου δίνεται μόνο

μια μικρή σπίθα τρέλας και δενπρέπει να τη χάσεις», είχε πει σεμία συνέντευξή του.

Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς αγαπούσετρελά τα παιδιά και τα θεωρούσετο «πιο απαιτητικό κοινό». Το τε-λευταίο του tweet, την 1η Αυγού-στου, ήταν για την αγαπημένη τουκόρη που έγινε 25 ετών.

Πέντε ταινίες• Καλημέρα Βιετνάμ (Good Mornig

Vietnam, 1987). Μέρες ραδιοφώνουστη Σαϊγκόν του 1965. Ο σμηνίτης

Κρονάουερ, διάσημος μεταξύ τωνΑμερικανών στρατιωτών χάρη στοπρωινό του ραδιοφωνικό σόου πουμεταδίδεται από τον σταθμό της βά-σης, συνειδητοποιεί ότι η πραγμα-τικότητα του πολέμου απέχει πολύαπό τα ραδιοφωνικά του καλαμπού-ρια. Σύντομα θα γίνει βραχνάς τωνανωτέρων του. Γυρίστηκε από τονΜπάρι Λέβινσον.

• Ο κύκλος των χαμένων ποιητών(Dead Poets Society, 1989). Eνας ιδε-αλιστής καθηγητής της Λογοτεχνίαςαποτρέπει πρόσκαιρα ένα προμελε-τημένο «έγκλημα» και γίνεται ήρωας.Εμπνέει τους μαθητές του να «αδρά-ξουν τη μέρα» και ανοίγει ένα παρά-θυρο για να μπει φως σ’ ένα συντη-ρητικό κολέγιο όπου το ένστικτο κα-ταπιέζεται και η ελεύθερη σκέψη ευ-νουχίζεται. Γυρίστηκε από τον ΠίτερΓουίαρ.

• Ο βασιλιάς της μοναξιάς (The FisherKing, 1991). Ενας ρακένδυτος πρώηνπανεπιστημιακός, ιστορικός ειδι-κευμένος στον Μεσαίωνα, και έναςεπιτυχημένος παραγωγός του ρα-διοφώνου αναζητούν το... Αγιο Δι-σκοπότηρο στους δρόμους της σύγ-χρονης Νέας Υόρκης. Γυρίστηκεαπό τον Τέρι Γκίλιαμ.

• Κυρία Νταπφάιαρ (Mrs Doubtfire,1993). Ενας άνεργος ηθοποιός μεδιαλυμένο γάμο μεταμφιέζεται σε...ηλικιωμένη Σκωτσέζα γκουβερνάν-τα για να βλέπει τα παιδιά του. Γυ-ρίστηκε από τον Κρις Κολόμπους.

• Ο ξεχωριστός Γουίλ Χάντινγκ (Go-od Will Hunting, 1997). Ενας διανο-ούμενος, που έχει ζήσει έντονα τηδεκαετία του ’60, βοηθάει ένα νεαρόνα ακολουθήσει τον ρόλο της καρ-διάς του. Ο νεαρός έχει υψηλό δεί-κτη ευφυΐας και αδιαφορεί για τοδίλημμα: επιτυχία και χρήμα ή ζωήμε αληθινές αξίες. Ο Ρόμπιν Γουί-λιαμς κέρδισε Οσκαρ β΄ ρόλου. Γυ-ρίστηκε από τον Γκας Βαν Σαντ.dbouras@kathimerini.gr

O μεγαλόκαρδος Ρόμπιν ΓουίλιαμςΝτροπαλό παιδί που μεγάλωσε στα προάστια του Ντιτρόιτ, σπουδαίος κωμικός με καταθλιπτική ζωή και τραγικό τέλος

<<<<<<

Επαιξε με άνεση όλατα είδη, αγαπούσε όμωςιδιαίτερα την κωμωδία,την οποία εμπλούτισεμε μια αδιόρατη θλίψηκάνοντάς την ξεχωριστή.

Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς στον ρόλο του καθηγητή Τζον Κίτινγκ στον «Κύκλο των χαμένων ποιητών» του Πίτερ Γουίαρ.

Τι μαθαίνει η Μπάρμπι στα κορίτσιαTο παιχνίδι με την πιο διάσημη κούκλαπεριορίζει τους επαγγελματικούς ορίζοντες

H αυτο-αντικειμενοποίηση, δηλαδήη μεγάλη προσοχή στην εξωτερικήεμφάνιση, εις βάρος των ικανοτή-των ή των συναισθημάτων, σύμ-φωνα με την επιστημονική βιβλιο-γραφία, έχει επίσης συσχετιστείμε ανεπαρκή απόδοση σε εργασίεςμε νοητικές απαιτήσεις. Αντίστοι-χα, «θελήσαμε να διερευνήσουμεαν το παιχνίδι με την κούκλαΜπάρμπι ανοίγει ή κλείνει τουςεπαγγελματικούς ορίζοντες τωνκοριτσιών», λέει η δρ Σέρμαν, ηοποία μαζί με τη συνάδελφό τηςΕϊλίν Ζούρμπριγκεν, καθηγήτριαστο τμήμα Ψυχολογίας του πανε-πιστημίου της Καλιφόρνιας στηΣάντα Κρουζ, διεξήγαν μία πειρα-ματική έρευνα που δημοσιεύθηκετον περασμένο Μάρτιο στο επι-στημονικό περιοδικό Sex Roles.

Στο πείραμά τους, στο οποίοσυμμετείχαν 37 κορίτσια ηλικίας4-7 ετών από μία περιοχή της βο-ρειοδυτικής ακτής των ΗΠΑ, ζη-τήθηκε από τις συμμετέχουσες ναπαίξουν με μία κούκλα για πέντελεπτά και στη συνέχεια να απαν-τήσουν σε δύο ερωτήσεις. Στο κάθεκορίτσι δόθηκε τυχαία μία κούκλα,είτε η Μοδάτη Μπάρμπι, είτε ηΜπάρμπι Γιατρός, είτε η Κυρία Πα-τάτα, χωρίς το παιδί να γνωρίζειγια την ύπαρξη των υπόλοιπωνπαιχνιδιών.

«Η Κυρία Πατάτα επιλέχθηκεεπειδή έχει κάποια κοινά με τηνΜπάρμπι χωρίς όμως να διαθέτεισεξουαλικά χαρακτηριστικά. Είναιφτιαγμένη από το ίδιο πλαστικόυλικό, είναι επίσης μία κούκλα θη-λυκού γένους, έχει περίπου το ίδιούψος -προφανώς έχει διαφορετικόσχήμα- και βάρος. Τέλος, το είδοςτου παιχνιδιού στο οποίο μπορείένα παιδί να εμπλακεί με την ΚυρίαΠατάτα, δεν είναι ακριβώς το ίδιομε αυτό της Μπάρμπι, αλλά χαρα-κτηρίζονται από κοινές θεματο-λογίες», λέει η δρ Σέρμαν.

Μετά το παιχνίδι, οι ερευνητέςέδειξαν στα παιδιά έντεκα φωτο-γραφίες χώρων εργασίας, στις οποί-ες δεν απεικονίζονταν άνθρωποι,

και ζητήθηκε από τα κορίτσια νααπαντήσουν στην ερώτηση «Θαμπορούσες εσύ να κάνεις αυτή τηδουλειά όταν μεγαλώσεις;» και «Θαμπορούσε ένα αγόρι να κάνει αυτήτη δουλειά όταν μεγαλώσει;».

Οι φωτογραφίες απεικόνιζανπέντε χώρους εργασίας, οι οποίοισύμφωνα με τα στατιστικά στοιχείατης Υπηρεσίας Εργασίας των ΗΠΑ,είναι ανδροκρατούμενοι (όπου ερ-γάζεται ο γιατρός, ο πιλότος, οαστυνομικός, ο οικοδόμος και οπυροσβέστης), πέντε οι οποίοι είναιγυναικοκρατούμενοι (όπου εργά-ζεται ο δάσκαλος, ο βιβλιοθηκάριος,ο νοσηλευτής, ο αεροσυνοδός καιο νηπιαγωγός) και έναν ουδέτερο(όπου εργάζεται ο σερβιτόρος).

Οι διαφορές στις απαντήσειςήταν σοκαριστικές. «Αυτό που πα-ρατηρήσαμε ήταν ότι ενώ τα κο-ρίτσια που έπαιξαν με την ΚυρίαΠατάτα, έδιναν τόσο στον εαυτότους όσο και στα αγόρια τον ίδιοαριθμό μελλοντικών επαγγελμα-τικών επιλογών, τα κορίτσια πουέπαιξαν με την Μπάρμπι έδινανπολύ λιγότερες επιλογές καριέραςστον εαυτό τους από ό,τι τα αγό-ρια», λέει η δρ Σέρμαν. Προς έκ-πληξη των ερευνητών, είτε τα κο-ρίτσια έπαιξαν με τη ΜοδάτηΜπάρμπι, είτε με την ΜπάρμπιΓιατρό, δεν έκανε καμία διαφοράστις σχεδόν 25% λιγότερες επιλογέςκαριέρας που έδιναν στον εαυτότους σε σύγκριση με τα αγόρια,αποκλείοντας από τη λίστα τωνεπιλογών τους όχι μόνο ανδροκρα-τούμενα, αλλά και γυναικοκρατού-μενα επαγγέλματα.

«Τα παιδιά μαθαίνουν από κάθετι με το οποίο έρχονται σε επαφή.Είναι πολύ σημαντικό να αναλο-γιστούμε τι είδους παιχνίδια βρί-σκονται στη διάθεσή τους», λέειη δρ Σέρμαν, η οποία σε καμία πε-ρίπτωση δεν προτείνει την απα-γόρευση, αλλά την ποικιλία παι-χνιδιών. «Συχνά παγιδευόμαστεστην ιδέα ότι το παιχνίδι είναι ξε-χωριστό από τη μάθηση, όμως δενείναι».

Σεξιστικά στερεότυπακαι επιλογές καριέρας

Της ΑΣΠΑΣΙΑΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ισως η Μπάρμπι να μπορεί να «γίνειτα πάντα» όπως προτείνει το αμε-ρικανικό διαφημιστικό σλόγκαντης κούκλας, όμως κάτι τέτοιο δενφαίνεται να ισχύει και για τα κο-ρίτσια που παίζουν μαζί της. Μίαέρευνα ψυχολόγων από το πανε-πιστήμιο του Ορεγκον και το πα-νεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στηΣάντα Κρουζ, προτείνει ότι το παι-χνίδι με την Μπάρμπι περιορίζειτις επιλογές καριέρας που ένα κο-ρίτσι πιστεύει ότι έχει.

«Σκεφτήκαμε ότι η Μπάρμπι,ως μία κούκλα με έντονα σεξουα-λικά χαρακτηριστικά, όπως το αφύ-σικο, σεξουαλικό σώμα της, τηνενήλικη εμφάνισή της και την ιστο-ρία του ενήλικα που κουβαλάει,θα μπορούσε να έχει κάποιο αν-τίκτυπο στις επιλογές καριέραςτων κοριτσιών», λέει στην «Κ» ηΟρόρα Σέρμαν, καθηγήτρια ψυχο-λογίας στο πανεπιστήμιο του Ορεγ-κον και επικεφαλής της παραπάνωέρευνας. «Παλιότερες έρευνες μαςείχαν υποψιάσει, γιατί έδειχνανότι η επαφή με αντικείμενα με σε-ξουαλικά χαρακτηριστικά έχει ωςαποτέλεσμα τη χαμηλότερη ακα-δημαϊκή πρόοδο και την ανάπτυξηχαμηλότερης εκτίμησης κάποιουγια το σώμα του», προσθέτει.

Το φαινόμενο Μπάρμπι«Φτιαγμένη από γυναίκα, η

Μπάρμπι διαφημίστηκε ως το έφηβομοντέλο που καθησύχασε τις μη-τέρες, περνώντας το μήνυμα ότιθα διδάξει τα κορίτσια την καθω-σπρέπει εικόνα», γράφει σε σχόλιό

της στους New York Times η ΡόμπινΓκέρμπερ, συγγραφέας του βιβλίου«Barbie and Ruth», στο οποίο διη-γείται πώς οι δύο αυτές γυναίκες,η κούκλα και η δημιουργός της, άλ-λαξαν για πάντα την αμερικανικήαγορά και τον πολιτισμό.

Η Μπάρμπι, χρησιμοποιώνταςως πρότυπο τη γερμανική κούκλα«Bild Lilli», έκανε την εμφάνισή τηςστην αμερικανική αγορά στα τέλητης δεκατίας του ’50. «H Bild Lilliβασίστηκε σε ένα σεξουαλικά ελευ-θεριάζοντα χαρακτήρα κόμικ καιλειτούργησε ως ανδρικό σεξουαλικόπαιχνίδι», γράφει η Γκέρμπερ.

Παρά τον πρότερο βίο της ηΜπάρμπι μέσα σε λίγα χρόνια κα-τέκλυσε την παγκόσμια αγορά παι-χνιδιών, έχοντας 150 διαφορετικάεπαγγέλματα στο βιογραφικό της.Και ενώ τα τελευταία χρόνια έχειαρχίσει να γίνεται συζήτηση καινα υπάρχει αυξανόμενη ανησυχίασχετικά με τα μηνύματα που περ-νούν τέτοιες κούκλες στα παιδιά,οι πωλήσεις δεν φαίνεται να επη-ρεάζονται. Σήμερα, πωλούνταιπαγκοσμίως δύο με τρεις κούκλεςτο δευτερόλεπτο, ενώ έρευνες δεί-χνουν ότι το 99% των παιδιών στιςΗΠΑ έχουν στην κατοχή τους του-λάχιστον δύο Μπάρμπι.

Το αφύσικο σώμα τηςΑπό τις πρώτες έρευνες που

έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύ-νου ήταν μία αγγλική έρευνα του2006 από τις Χέλγκα Ντίτμαρ καιΣούζαν Ιβ από το πανεπιστήμιοτου Σάσεξ και της Εμα Χάλιγουελαπό το πανεπιστήμιο της ΔυτικήςΑγγλίας. Στην έρευνα αυτή, στην

οποία συμμετείχαν κορίτσια ηλι-κίας 5-8 ετών, φάνηκε ότι τα παιδιάπου διάβασαν μία ιστορία εικονο-γραφημένη με φωτογραφίες τηςΜπάρμπι, δήλωναν λιγότερο ικα-νοποιημένα με το σώμα τους, σεσύγκριση με τα κορίτσια που διά-βασαν την ίδια ιστορία χωρίς ει-κόνες. «Τα κορίτσια που έρχονταισε επαφή με την Μπάρμπι σε νε-αρή ηλικία, είναι πιθανό να ανα-πτύξουν χαμηλότερη αυτοεκτίμη-ση και εντονότερη επιθυμία γιαένα πιο αδύνατο σώμα», αναφέρειη συγκεκριμένη έρευνα.

Επίσης, η Αμερικανική Ψυχο-λογική Εταιρεία σημειώνει ότι οικοινωνικές πιέσεις που συνδέονταιμε την εμφάνιση -ειδικά την αδύ-νατη και σέξι εμφάνιση- μπορούννα οδηγήσουν σε κατάθλιψη, χα-

μηλή αυτοεκτίμηση και διατροφι-κές διαταραχές, με όλα αυτά ναεπηρεάζουν αρνητικά τις επιλογέςτων κοριτσιών στο παρόν και στομέλλον.

Παλαιότερη έρευνα του πανε-πιστημίου Γέιλ υπολόγισε ότι γιανα αποκτήσει η μέση Αμερικανίδατο σωματότυπο της Μπάρμπι, πρέ-πει να είναι κατά 60 εκατοστά ψη-λότερη, να έχει κατά 7,6 εκατοστάμακρύτερο λαιμό, 10 εκατοστά με-γαλύτερη περιφέρεια στήθους και15 εκατοστά λεπτότερη μέση. Αλληέρευνα του Κεντρικού Πανεπιστη-μιακού Νοσοκομείου της Φινλαν-δίας υπολόγισε ότι αν η Μπάρμπιήταν γυναίκα θα είχε 17 με 22%λιγότερο σωματικό λίπος από αυτόπου απαιτείται για να έχει εμμη-νόρροια.

Κυρία Πατάτα εναντίον Μπάρμπι:Οσα κορίτσια έπαιξαν με την Κυρία Πα-τάτα έδιναν στον εαυτό τους και στααγόρια ίδιο αριθμό επαγγελματικώνεπιλογών, αντίθετα με όσα κορίτσιαέπαιξαν με την Μπάρμπι που έδιναν πο-λύ λιγότερες επιλογές στον εαυτό τουςαπό ό,τι στα αγόρια.

23-DIETHNI_Master_cy 8/14/14 11:15 AM Page 23

Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 9 | Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 4

24-ADV EFKOLA_Master_cy 14/08/14 12:43 Page 1

X.A.K.2,14% 0,49%

Dow JonesΜεταβολές εβδομάδας

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 1 7 ΑΥ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ 2 0 1 4

X.A.6,43% 1,22%

Nasdaq

3,68%

Nikkei

1,39%

Dax

1,36%

FTSE 100

-0,99%

Πετρέλαιο

-0,15%

€ /$

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Οι άσχημες σοδειές της κεντρικής Ευρώπης μπορεί να αποδειχτούν σωτήριες για τους αγρότες πουαντιμετωπίζουν την πτώση των τιμών των εμπορευμάτων, καθώς το ρωσικό εμπάργκο στα τρόφιμα καιη υποχώρηση του ΑΕΠ της Γερμανίας δείχνουν πως η πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν θα είναιεύκολη τους επόμενους μήνες. Η φτωχή σοδειά στα δημητριακά συγκρατεί πλέον τις τιμές στα futuresτων εμπορευμάτων της κατηγορίας. Η πίεση που ήδη ασκείται στις τιμές στην Ευρώπη, καθώς και τογεγονός ότι Γαλλία και Γερμανία βλέπουν τις οικονομίες τους να ανεβάζουν το χειρόφρενο,προμηνύουν επιπλέον δράση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία θα πρέπει να κινηθεί στοτέλος του καλοκαιριού για να σπρώξει τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Οι πολιτικές εντάσεις μεταξύ Ε.Ε.και Ρωσίας, ωστόσο, αυξάνουν επικίνδυνα το πολιτικό ρίσκο.

Σώζονται από την κακή σοδειά…

Ενώ την περασμένη εβδομάδα η προ-σοχή στράφηκε προς τις άμεσες επι-πτώσεις που θα έχει στην Κύπρο τονέο ρωσικό εμπάργκο στα τρόφιμα,βαθύτερες αναταράξεις δημιουρ-γούνται για την Κύπρο λόγω του αυ-ξημένου πολιτικού ρίσκου, αλλά καιτης συνεχιζόμενης υποτίμησης τουρουβλίου. Το ρωσικό νόμισμα βρί-σκεται υψηλότερα από τον «πάτο»

του Μαρτίου, αλλά εξακολουθεί νατυγχάνει διαπραγμάτευσης περίπου10% χαμηλότερα από τον Σεπτέμβριοτου 2013. Η αναμενόμενη συνέχισητων υποτιμήσεων καθιστά την Κύπροελκυστική επιλογή –για καταθέσειςκαι επενδύσεις– την ώρα όμως πουη πολιτική αβεβαιότητα προκαλείκλυδωνισμούς στην εμπιστοσύνητων ρώσων επενδυτών. Σελ. 3

Σε άνοδο οι επενδύσειςστα ευρωπαϊκά ακίνηταΕμφανής άνοδος των επενδύσεων στην ευ-ρωπαϊκή αγορά επαγγελματικών ακινήτωνκαταγράφηκε το πρώτο εξάμηνο.Σελ. 12

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Είμαι ο άρχοντας. Είμαιο μάστρος. Είμαι ο λό-γος που υπάρχεις. Εγώσε επιλέγω, κι εσύ μευποδέχεσαι. Εγώ απο-φασίζω αν θα φάνε ταπαιδιά σου. Εσύ χρω-

στάς σε εμένα. Κι ας μην το αντι-λαμβάνομαι.

Σε μια κοινωνία όπου η δουλο-πρέπεια («ούσσου να περάσουμε»)αποτελούσε μέχρι και την προηγού-μενη γενιά όρο ζωής, η ταυτότητατου καταναλωτή είναι χαμένη. Αυτήήταν και η απελπισία του ΕπίτροπουΑρμόδιου για την προστασία Κατα-ναλωτή, Νέβεν Μίμιτσα, ο οποίοςεπέμενε κατά την επίσκεψή του στηνΚύπρο πως «η κουλτούρα κατανα-λωτή είναι ελλιπής» στον τόπο μας.Η λογική πως ο γιος ή η κόρη μας«θα μπει στο δημόσιο» ή θα αναλάβειτις «δουλειές του παπά», δεν είναιάσχετη με τη διάθεση που δείχνουμεόταν αγοράζουμε.

Η κυπριακή οικονομία πάσχειδιότι, πέραν των άλλων, είμαστε γε-μάτοι από μονοπώλια, από καρτέλκαι από προστατευμένες αγορές. Τοκαρτέλ στις τράπεζες είναι πλέονκαλά κατανοητό, ιδίως από την στιγ-

μή που τα «τζάκια» αναγκάστηκαννα φύγουν από το κόλπο, και μαζίτους βγήκαν στη φόρα τα άπλυτατων φίλων και γνωστών που φορ-τώνονταν δάνεια για να πληρώνουντα δάνεια που πήραν με «φιλικούς»όρους για να υλοποιήσουν πρότζεκτπου ήταν εξαρχής καταδικασμένα.

Και στην υπόλοιπη αγορά, όμως,η εικόνα δεν είναι καλύτερη. Στα αυ-τοκίνητα, η εκάστοτε αντιπροσωπείαέχει μονοπώλιο στο service,υπό τηναπειλή της ακύρωσης της εγγύησης.Έτσι, οι εισαγωγείς (καινούργιων)αυτοκινήτων αναγκάζουν τους πε-λάτες τους να πληρώνουν υψηλάτέλη συντήρησης για μία εξυπηρέ-τηση που συχνά είναι χειρότερη απόεκείνη ενός ιδιώτη. Κι αυτό, σε αν-τίθεση με άλλες οικονομίες, όπουεγγεγραμμένοι μηχανικοί έχουν τοδικαίωμα από τον κατασκευαστή ναπροσφέρουν οι ίδιοι τις υπηρεσίες.

Στα φαρμακεία, έχουμε ακόμακανονισμούς που θέλουν τον ιδιο-κτήτη να έχει σχετικό πτυχίο: Όχιτο άτομο που εξυπηρετεί τον πελά-τη-ασθενή, αλλά τον ιδιοκτήτη. Πράγ-μα παράλογο που προστατεύει λίγουςεις βάρος πολλών.

Αρχιτέκτονες, δικηγόροι και πο-

λιτικοί μηχανικοί προστατεύονταιαπό τον ανταγωνισμό από το εξω-τερικό. Η κατάσταση στο γάλα απο-τελεί ένα ακόμα καρτέλ το οποίο ηΕπιτροπή Προστασίας του Κατανα-λωτή, μια εντοπίζει και μια όχι.

Εν τω μεταξύ, κανένας δεν δείχνειτον εκνευρισμό που δικαιούμαστε.Η ποιότητα της εξυπηρέτησης πε-λατών αποτελεί ντροπή για τον τόποσε πολλές επιχειρήσεις: στις τηλε-πικοινωνίες, στα αεροδρόμια, στολιανικό εμπόριο, στις συγκοινωνίεςκαι στην τηλεόραση, η κατάστασηείναι τραγική. Η εξυπηρέτηση πε-λατών είναι αργή (μήνες!), ο πελάτηςαντιμετωπίζει αδιαφορία έως καισαρκασμό αντί για εξυπηρέτηση,και η ποιότητα του τελικού αποτε-

λέσματος είναι συνήθως απογοη-τευτική.

Στις υπηρεσίες, τα πράματα δενείναι και καλύτερα. Στα εστιατόριαη εικόνα είναι δράμα. Τα ξενοδοχείατης Κύπρου, στην πλειοψηφία τους,δεν προσφέρουν διαδίκτυο στα δω-μάτια, ενώ εκείνα που προσφέρουν,θέλουν να πληρώσεις. Ακούστε, ανχρειάζεστε χρέωση του διαδικτύουγια να βγείτε από πάνω, τότε απλώςλέτε στον πελάτη πως συμβαίνει έναεκ των δύο: Είτε είστε εξαιρετικάππίσσιδες, οπότε δεν ξανάρχομαι,είτε είστε απελπισμένοι, οπότε φο-βάμαι να ξανάρθω.

Όσο οι καταναλωτές δεν τιμωρούντις επιχειρήσεις, αυτή η εικόνα θασυνεχίζεται. Αυτή η στήλη είχε γρά-ψει στο παρελθόν –με ονόματα εται-ρειών– τραγικές, τριτοκοσμικές κα-ταστάσεις. Η κατάσταση, όσο πάει,γίνεται χειρότερη. Όταν μια εταιρείατην ακούει, ρωτά να μάθει γιατί σουέσπασε τα νεύρα, ζητά συγγνώμηκαι μετά συμπεριφέρεται με τον ίδιοτρόπο (ξέρετε ποιοι είστε), τότε απλώςμας δουλεύει.

Ευτυχώς πλέον υπάρχει η επιλογήτου διαδικτύου, η οποία επιτρέπειτους καταναλωτές να παρακάμψουν

τους πωλητές, τουλάχιστον στο λια-νικό εμπόριο κι αυτό είναι μια ση-μαντική ανάσα. Ρούχα, εξαρτήματα,τηλέφωνα, ηλεκτρονικά είδη, ακόμακαι αναλώσιμα είναι πλέον διαθέσιμα.Άστε τα καταστήματα να ψάχνουνεκείνα πως να μας φέρουν πίσω, αντίνα τους επιβραβεύουμε για την τρα-γική τους συμπεριφορά.

Την ίδια στιγμή, υπάρχει τις πιοπολλές φορές και μια άλλη επιλογή,την οποία όμως, κάτω από το βάροςτης συνήθειας, ο Κύπριος κατανα-λωτής δεν επιλέγει. Οι υπηρεσίεςείναι πλέον ανοικτές. Τα λευκά είδηκαι τα ημιδιαρκή είναι πλέον διαθέ-σιμα από άλλους. Και ο καταναλωτήςμπορεί να τιμωρήσει την συμπερι-φορά που αντιμετωπίζει, παίρνονταςτα λεφτά του αλλού. Αν γινόταν αυτόπιο μαζικά στην Κύπρο, τότε οι επι-χειρήσεις θα είχαν πίεση να μας συμ-περιφέρονται καλύτερα.

Όσο για την Επιτροπή Προστασίαςτου Ανταγωνισμού, τα λόγια είναιλίγα. Περιμένουμε ακόμα να φέξειγια τα καύσιμα και το γάλα. Περιμέ-νουμε για τις υπηρεσίες πιστωτικώνκαρτών, όπου μας ξεζουμίζουν οιισχυρές πλάτες της JCC. Περιμένουμεγια τα αυτοκίνητα και την τακτική

συντήρηση. Περιμένουμε για τηντηλεφωνία. Περιμένουμε για το ψωμί,για τα ταξί και για την τηλεόραση.

Παρεμπιπτόντως, στο ποδόσφαιροστην τηλεόραση, ένα από SNIP δεί-χνει πως υπάρχει σειρά μονοπωλίων.Φαντάζεστε ομονοιάτη να λέει πωςθα βάλει cytavision επειδή είναι πιοφτηνή (λέμε τώρα) από την Primetel,ή αελίστα, αποελίστα ή ανορθωσιάτηνα βάζει Primetel επειδή είναι φθη-νότερη από τη cytavision; Πρόκειταιγια πολλές αγορές με μονοπώλια, γιατα οποία η ΕΠΑ όφειλε να είχε εκφέρειάποψη πριν από το γεγονός.

Σε κάθε περίπτωση, μοναδική επι-λογή είναι ο καταναλωτής να πειστην ΚΟΠ, στο γκαράζ του εισαγω-γέα, στον πωλητή του τηλεφώνου,πως έχει επιλογές. Και το διαδίκτυοείναι εκεί (ακούτε ΚΟΠ tv;) και τολιανικό είναι καλό, και τα λεφτά μαςπερνούν εκεί μια χαρά.

Επίσης, πρέπει να προχωρήσειένα σοβαρό ΓεΣΥ και να εκπονηθείΜΔΠ. Και τα λεφτά από το γκάζι, μα-κριά από τους πολιτικούς. 

Ξέρεις, ρε, ποιος είμαι εγώ;

Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy

www.fortheisland.wordpress.com

<<<<<<<

Το ξενοδοχείο που χρεώνει για διαδίκτυοείναι απελπισμένο.Εκτός αν είναι ππίσσι-δες. Ούτως ή άλλως, δεν ξανάρχομαι.

Αυξημένο πολιτικό ρίσκο για επενδυτέςΠιέσεις από υποτίμηση και κυρώσεις

Οι σκέψεις για δημιουργία ενός πιοαποδοτικού πλαισίου στον τουρι-σμό, στο πλαίσιο μιας ευρύτερηςπροσπάθειας για στρατηγική βελ-τίωση του τουριστικού προϊόντοςκαι για προώθηση της βιώσιμηςανάπτυξης σε μία βιομηχανία πουπαραπαίει εδώ και δεκαπέντε χρό-νια, έχουν προκαλέσει πολλές αν-τιδράσεις. Οι εμπλεκόμενοι –υπάλ-

ληλοι του οργανισμού, ξενοδόχοι,μέλη του Δ.Σ. και πολιτικοί– σχο-λιάζουν ποικιλοτρόπως τους σχε-διασμούς, ενώ επίκειται σύντομακαι η έναρξη πολιτικού διαλόγουγια το θέμα. Τα στοιχεία, πάντως,δείχνουν πως το τουριστικό προϊόνυποχωρεί και πως πρέπει να γίνεικάτι το δραματικό για να σωθεί οκλάδος. Σελ. 4

Αναταράξεις στον ΚΟΤ απότις προθέσεις για αλλαγές

www.pwc.com.cy

EPA

EPA

Αναταράξειςαπό Ρωσία,λόγω κρίσηςκαι ρουβλίου

ΜΑΡΙΝΑ ΛΕΜΕΣΟΥ

Αέρα πολυτέλειας φέρνουν τα ακίνηταΗ οικιστική ανάπτυξη προσδίδει κύρος καιποιότητα στη Μαρίνα Λεμεσού, καθώς ξέ-νοι και εγχώριοι αγοραστές συνεχίζουν ναδείχνουν εμπιστοσύνη στα ακίνητα πουαποτελούν σημαντικό μέρος του φιλόδο-ξου έργου. Σελ. 6

ΕΚΠΟΙΗΣΕΙΣ

Καυτό φθινόπωροχωρίς τον νόμο«Ημερολογιακό» ζήτημα προκύπτει απόμία πιθανή καταψήφιση του νομοσχεδίουγια τις εκποιήσεις, αφού αρχίζει πλέον σει-ρά προγραμματισμένων εξελίξεων τωνοποίων η έκβαση θα κριθεί από το νομο-σχέδιο. Σελ. 5

ΕΛΛΑΔΑ

Επιτόπια επίσκεψηστο αρχηγείο του ESMΗ «Κ» επισκέφθηκε το αρχηγείο του Ευ-ρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας στοΛουξεμβούργο και κατέγραψε τις άγνω-στες ιστορίες των ανθρώπων που, βοήθη-σαν στο ελληνικό «κούρεμα». Σελ. 8

ΔΙΕΘΝΗΠρόταση εξαγοράς611 εκατ. δολ.έλαβεη Chiquita.

Σελ. 10

01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 14/08/14 18:46 Page 1

2 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Π Α Ρ Α Σ Κ Η Ν Ι Ο Kυριακή 17 Αυγούστου 2014

Οδηγός χρηματοδότησης έργων

από Ευρωπαϊκά Προγράμματα

© 2014 Deloitte Limited www.deloitte.com/cy

ΔΗΚΤΗΣΑ Ρ Θ Ρ Ο / Της ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ

Δυστυχώς όσο και αν η κυβέρνησηπροσπαθεί να πείσει για τις δε-σμεύσεις της ή έστω τις καλέςτης προθέσεις, δεν το επιτυγχάνει.Και δεν μπορεί να μας πείσει –όπως και τα πλείστα κόμματα–γιατί μία σειρά πολιτικών απο-φάσεων μας αποδεικνύουν ότι οιπολίτες συνεχίζουν να είναι ο τε-λευταίος τροχός της αμαξής σεαυτό που λέγεται κράτος και κοι-νωνία και ότι λαμβάνουν την πρώ-τη θέση στην ατζέντα, μόνο ότανείναι περίοδος εκλογών οπότεπαρέχονται απλόχερα εξυπηρε-τήσεις και κυρίως …υποσχέσεις.

Δυστυχώς, αυτή είναι η κοινω-νία μας και σήμερα που βρισκό-μαστε μπροστά από το ενδεχό-μενο μαζικών εκποιήσεων –γιατίέτσι απαιτεί η Τρόικα όπως μαςλένε– παρακολουθούμε με κομ-μένη την ανάσα τις εξελίξεις καιπεριμένουμε πότε θα πάρουμεσειρά. Πώς μπορεί λοιπόν οι πο-λίτες να εμπιστεύονται την κυ-βέρνηση και τα κόμματα ότανκάθε φορά που πρέπει να λη-φθούν πραγματικά σοβαρές απο-φάσεις ο καθένας παίζει το παι-χνίδι του;

Διερωτόμαστε πραγματικά,προς τι όλος αυτός ο ντόρος, προςτι η άρον-άρον ψήφιση του νο-μοσχεδίου για τις εκποιήσεις χω-ρίς το πλαίσιο ή το πολυνομο-σχέδιο για την αφερεγγυότητα;Την Τρίτη, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥείπε ότι πρέπει να γίνει δουλειάόλες αυτές τις μέρες για να κα-τατεθεί εν μέρει το πλαίσιο (νο-μοθετήματα) προκειμένου ναπροστατευθεί η κοινωνική συ-νοχή και να μπορεί να γίνει απο-δεκτό από τα κοινοβουλευτικάκόμματα το νομοσχέδιο.

Για να καταλάβουμε, δεν υπήρ-χαν νομικοί και τεχνοκράτες πουνα μπορούν να δουλέψουν επι-σταμένα ακόμα και νυχθημερόνεπί του πλαισίου και να κατατε-θούν τα νομοσχέδια ως πακέτο;Αφού η κυβέρνηση γνώριζε ταεκβιαστικά διλήμματα της Τρόι-κας, γιατί δεν μερίμνησε πιο πρινκαι σαν έτοιμη από καιρό να κα-ταθέσει στη Βουλή το νομοσχέδιο;Και τώρα; Ποιος θα δουλέψει επίτου πολυνομοσχεδίου; Έχουνπεράσει τόσες εβδομάδες και δενήρθε τίποτα και τώρα ως διά μα-γείας το πρόβλημα θα λυθεί; Καιθα βρουν και συνισταμένες χωρίς

το ολοκληρωμένο πλαίσιο; Μαποιον κοροϊδεύουν; Αν θέλουννα θέσουν ενώπιον των ευθυνώντους όσους μπορούν και δεν πλη-ρώνουν και κυρίως τους 20-30μεγαλοοφειλέτες που πήραν ένασωρό εκατομμύρια και μάλισταμε ευνοϊκούς όρους ας το πράξουνκαι πρώτοι από όλους οι πολίτεςθα τους χειροκροτήσουν, γιατί ολαός που πλήρωσε το τίμημα τηςκρίσης, διψά για δικαιοσύνη.

Είναι τόσα πολλά τα εγκλήματατων τραπεζών σε αυτό τον τόποκαι η καταλήστευση του κόσμουπου κανείς δεν αποδέχεται ναθυσιαστεί εκ νέου. Και ας κάνειμαθήματα η διοικήτρια της Κεν-τρικής Τράπεζας ότι η οικονομίαθέλει υγιείς τράπεζες.

Εμείς θα λέγαμε ότι πρόκειταιγια αχρείαστες συστάσεις... Καιη Κεντρική έχει τις δικές της ευ-θύνες. Περίμενε καλά-καλά ναφτάσουν τα πράγματα μέχρις εδώγια να ξεκινήσει να μιλά και γιααναδιαρθρώσεις. Ε, και; Μας ψή-φισαν και ΧρηματοοικονομικόΕπίτροπο να επιλύει τις διαφορές.Υπενθυμίζουμε ότι υπάρχει κώ-δικας της Κεντρικής ως προς τιςαναδιαρθρώσεις και δεν εφαρ-μόζεται.

Τελικά, ποιος ελέγχει τις τρά-πεζες; Η Κεντρική, η κυβέρνηση,τα κόμματα, οι επιχειρηματίες,οι ξένοι; Ας μας απαντήσουν επι-τέλους έστω για μία φορά ειλι-κρινά. Σαν λαός έχουμε δώσειπολλά σε αυτό τον τόπο και σί-γουρα θα κληθούμε να δώσουμεπερισσότερα.

Αυτό που ονομάζεται Τρόικακαι κυρίως εξάρτηση από ξένους,νιώθουμε ότι δεν τελειώνει εδώ.Το τέλος του δρόμου βρίσκεταικάπου αλλού. Και μόνο αυτοί πουδιαφεντεύουν τις ζωές μας γνω-ρίζουν.

Ούτως ή άλλως, ακόμα και ανη κύρια κατοικία προστατευθείκαι δούμε έστω και για μία φοράπολιτική συναίνεση σε θέσειςαρχών και ειλικρινείς διακηρύ-ξεις(!!!), η εμπιστοσύνη μας έχειτόσο κλονιστεί από τα τεκταινό-μενα των τελευταίων ετών καικυρίως τον τρόπο που φτάσαμεμέχρις εδώ, (βλέπε συγκάλυψη,πολιτικές συμμαχίες, ΜΜΕ), πουως πολίτες νιώθουμε ότι η χώραμας πρωτίστως έχει χρεοκοπήσειπολιτικά και ηθικά.

diktis@kathimerini.com.cy

Χρεοκοπημένεςδεσμεύσεις

Είναι σαφές ότι το 2014 δεν θα είναιη χρονιά της οικονομικής ανάκαμ-ψης στην Ιταλία. Οταν ο κ. ΜατέοΡέντσι έγινε πρωθυπουργός, τονπροηγούμενο Φεβρουάριο, υπο-σχέθηκε να εισαγάγει μία μεταρ-ρύθμιση τον μήνα ώστε να ανα-ζωογονήσει τη στάσιμη ιταλική οι-κονομία. Σύντομα διαπίστωσε αυτόπου είχαν διαπιστώσει και οι προ-κάτοχοί του: το πολιτικό σύστηματης Ιταλίας είναι τόσο κατακερμα-τισμένο και τα κατεστημένα συμ-φέροντα διαφόρων ομάδων (απόπολιτικά κόμματα μέχρι εργατικάσωματεία και λόμπι επιχειρήσεων)τόσο ισχυρά ώστε είναι αδύνατονα εφαρμοστεί ένα τόσο φιλόδοξοπρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.

Ούτε στη Γαλλία η οικονομία θααναπτυχθεί σημαντικά το 2014. Ηθητεία του προέδρου ΦρανσουάΟλάντ πλησιάζει στο μέσον της καιέχει καταφέρει να εισαγάγει ελά-χιστες μεταρρυθμίσεις. Στα τέλητου 2013 ο κ. Ολάντ συνειδητοποί-ησε ότι με αυξήσεις φόρων και πε-ριορισμένες περικοπές δαπανώνδεν θα καταφέρει να αποφύγει τηνεκδήλωση σοβαρών επιπτώσεωνστο γενναιόδωρο σύστημα κοινω-νικής πρόνοιας και στον υπερμε-γέθη δημόσιο τομέα. Τον Ιανουάριοανακοίνωσε σχέδια μείωσης τηςφορολογίας των επιχειρήσεων πουπροσλαμβάνουν νέους εργαζόμε-νους και περικοπές δαπανών ώστενα μειώσει το δημοσιονομικό έλ-λειμμα. Η ιταλική οικονομία δενέχει αναπτυχθεί καθόλου τα τελευ-

ταία τρία χρόνια με εξαίρεση ένατρίμηνο, ενώ το γαλλικό ΑΕΠ προ-βλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 1%,πρόβλεψη που φαντάζει υπερβολικάαισιόδοξη. Για τη Γαλλία και τηνΙταλία η απουσία ανάπτυξης ση-μαίνει ότι ελλείμματα και χρέη θαμειωθούν δυσκολότερα και ότι ηεπίτευξη πολιτικής συναίνεσης θαείναι επίσης δυσκολότερη. Σε μια

εποχή που μειώνεται η ανεργίαστην Ισπανία, την Ιρλανδία και τηνΠορτογαλία, στη Γαλλία βρίσκεταιστο 10,2% και στην Ιταλία στο12,3%. Υψηλότερη ανεργία σημαίνειασθενέστερη εσωτερική ζήτηση,μικρότερη προσφορά και ζήτησηπιστώσεων και λιγότερα φορολο-γικά έσοδα. Με άλλα λόγια, Γαλλίακαι Ιταλία έχουν παγιδευτεί σε φαύ-λο κύκλο ασθενικών κυβερνήσεων,αυξανόμενης κοινωνικής ανατα-ραχής και μειωμένης οικονομικήςδραστηριότητας.

Η κατάσταση έχει αλλάξει ση-

μαντικά από τα τέλη του 2011, ότανη απόδοση των κρατικών ομολόγωντης Ιταλίας έφτασε σε επίπεδο ρε-κόρ και οι αγορές και οι πολιτικοίάρχισαν ν’ αναρωτιούνται αν θακαταρρεύσει η Ευρωζώνη. Ομως,όπως υποστηρίζουμε από την αρχήτης κρίσης, τα προβλήματα της Ευ-ρώπης δεν είναι μόνο οικονομικά,είναι κατεξοχήν πολιτικά, καθώςμειώνεται η υποστήριξη του λαούπρος τις κυβερνώσες ελίτ και καθώςτα κράτη-μέλη αποτυγχάνουν νακαταλήξουν σε συναίνεση σχετικάμε την κατεύθυνση που θα πρέπεινα πάρει η Ε.Ε.

Παρίσι και Ρώμη υπερασπί-ζονται μια εκδοχή της Ε.Ε. όπουεπιτρέπεται ευελιξία όσον αφοράτα δημοσιονομικά όρια, όπου τοευρώ εξασθενεί και όπου οι Βρυ-ξέλλες χρηματοδοτούν μεγάλααναπτυξιακά προγράμματα μεστόχο τη δημιουργία νέων θέσεωνεργασίας στην περιφέρεια. Η συ-ζήτηση σχετικά με αυτά τα μέτραθα κυριαρχήσει στην Ευρώπητους τελευταίους μήνες του 2014και στη διάρκεια του 2015, αλλάδεν θα πρέπει ν’ αναμένεται ση-μαντική πρόοδος.

Η Γερμανία είναι πρόθυμη ν’ανεχτεί ορισμένες από αυτές τιςπροτάσεις, αλλά μόνο μέχρι ενόςσημείου. Τα τελευταία χρόνια, ηΕυρωπαϊκή Επιτροπή ανέχτηκε ταυπερβολικά ελλείμματα, αλλά τώρατο πρόβλημα είναι πως Γαλλία καιΙταλία απαιτούν τη ρητή αναθεώ-ρηση των δημοσιονομικών κανό-

νων, κάτι που η Γερμανία δεν μπο-ρεί ν’ αποδεχτεί. Μπορεί το Βερο-λίνο να επέτρεψε στην ΕΚΤ να υιο-θετήσει τη γαλλοϊταλική πρότασηπερί ποσοτικής χαλάρωσης, αλλάαντιλαμβανόμενο ότι το μέτρο μπο-ρεί να είναι αμφιλεγόμενο στο εσω-τερικό της χώρας, τόσο πολιτικάόσο και θεσμικά, προσπαθεί να τοκαθυστερήσει όσο είναι δυνατόν.Μπορούμε να περιμένουμε ότι ηΓερμανία θ’ αποδεχτεί ορισμένεςαπό τις προτάσεις της Γαλλίας καιτης Ιταλίας, ωστόσο πλήρης ανα-θεώρηση του θεσμικού πλαισίουτης Ε.Ε. και της πολιτικής της φαί-νεται απίθανη δεδομένου του πο-λιτικού κατακερματισμού.

Γαλλία και Ιταλία δεν πρόκειταινα εγκαταλείψουν σύντομα τηνΕυρωζώνη. Ο φόβος του αγνώστουκαι η βαθιά ιδεολογική πεποίθησητων κεντροαριστερών κυβερνήσε-ων ότι πρέπει να διαφυλαχθεί ηΕ.Ε. θα αποτρέψουν μια τέτοια από-φαση. Ωστόσο θα ενταθεί ο πολι-τικός κατακερματισμός και η λήψηαποφάσεων με συναίνεση θα είναιδυσκολότερη. Ο κίνδυνος είναι ηκοινωνική αναταραχή στη Γαλλίακαι στην Ιταλία να γίνει τόσο έντονηώστε οι κυβερνήσεις τους να προ-χωρήσουν στη λήψη αποφάσεωντόσο δραστικών, που σε αυτό τοστάδιο της κρίσης όπου βρισκόμα-στε σήμερα φαντάζουν απίθανες.  

* Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ημερήσιοδελτίο για τους συνδρομητές του StratforGlobal Intelligence.

<<<<<<

Γαλλία και Ιταλία έχουνπιαστεί στην παγίδα των ασθενικών κυβερ-νήσεων, της αυξανόμε-νης κοινωνικής ανατα-ραχής και της μειωμέ-νης οικονομικής δραστηριότητας.

Απορία...Μέτρησε κανείς πόσα υποστατικά έχουν άδειεςτου ΚΟΤ παράτυπα, αφού δεν πληρούν τα κριτή-ρια; Ούτε από επάρχους, ούτε από πυροσβεστι-κή, ούτε από πολεοδομία, ούτε μεγάφωνα, ούτετίποτε. Αλλά ο ΚΟΤ μια χαρά δίνει άδειες, νοου-μένου πως το μενού περιέχει κυπριακό καφέ,όχι εσπρέσο, αφού υπάρχει κι αυτός ο περιορι-σμός. Εδώ να δείτε τι πάρτι γίνεται, και με τοαζημίωτο…

••••ΞεκάθαραΚαι, για να μην έχουμε παρεξηγήσεις, η εικόναείναι απλή: Όλα καλά στον ΚΟΤ, ο οποίος έχειλειτουργήσει τα τελευταία χρόνια όπως έπρεπεγια να υλοποιήσει άψογα τη στρατηγική (ναι,υπάρχει) και να αποφύγουμε την υποβάθμισητου τουριστικού προϊόντος μας και την απώλειατουριστών προς τον ανταγωνισμό μας, δεν χρει-άζεται καμία μεταρρύθμιση. Πόσω μάλλον ριζι-κή... Μια χαρά.

••••ΚαθυστέρησηΠάνε που λέτε οι βουλευτές να συζητήσουν τονομοσχέδιο που αφορά στις εκποιήσεις, τοοποίο όπως και οι ίδιοι λένε, είναι κρίσιμης κοι-νωνικής σημασίας. Δεν κατάφεραν ωστόσο ναπάνε (ούτε κι αυτή τη φορά) στην ώρα τους, δεί-χνοντας πόσο σοβαρά παίρνουν τη δουλειάτους. Το ακαδημαϊκό... τριαντάλεπτο τιμήθηκεδεόντως.

••••Η σάτζιη Η εικόνα που παρουσίαζαν οι υψηλοί προσκε-κλημένοι στη συζήτηση, όχι μόνο οι βουλευτές,δηλαδή να νοιάζονται περισσότερο για τις δω-ρεάν πίτες της σάτζιης –οι οποίες παρεμπιπτόν-τως ήταν γευστικότατες– και τα παξιμαδάκια γιατον καφέ, παρά για ένα νομοσχέδιο που κρίνειτο μέλλον μιας ολόκληρης οικονομίας, ήταν του-λάχιστον απογοητευτική. Για την ιστορία, οι πίτεςήταν κερασμένες από την κ. Γιωρκάτζη.

••••Το κολάν του ΡομπένΕντελώς τυχαίο, αλλά η κωλοτούμπα άρχισενα διαφαίνεται μετά την κεκλεισμένων τωνθυρών κοινή συνεδρία της Επιτροπής Οικονο-μικών και Εσωτερικών της Βουλής. Η σοβαρήπροειδοποίηση του υπουργού Οικονομικώνότι σε περίπτωση που δεν περάσει το νομο-σχέδιο για τις εκποιήσεις και δεν εκταμιευθείη δόση, θα υπάρξουν αρνητικά επακόλουθαπέρα από τα δημοσιονομικά, άρχισε τον χορό,με το κόμμα της αντιπολίτευσης να αρχίζει ναδιαιρείται. Το σχόλιο Χάσικου για «τσουνάμιεπιπτώσεων», έκλεισε τον κύκλο, αφού φάνη-κε πως τα κολάν του Ρομπέν των Δασών τουέπεσαν στενά και τον έσφιγγαν αφόρητα, τον(επίδοξο) πρόεδρο.

••••

Η αλλαγήΟ ίδιος πολιτικός, κατά τη διάρκεια της ανοιχτήςσυνεδρίας ήταν πέρα για πέρα αρνητικός για τονομοσχέδιο. Μετά την κεκλεισμένων, όμως, χα-μήλωσε τους τόνους, ζητώντας από την κυβέρ-νηση να εισακούσει τους προβληματισμούς τουκόμματος για να βρεθεί μια λύση.

••••Το βάθοςΑυτά όμως δεν είναι τίποτε. Το χειρότερο είναιπως η αρμόδια επιτροπή κάλεσε τους πάντες ναμιλήσουν, να πουν ο καθένας τον πόνο του. Εντω μεταξύ, οι βουλευτές έδειξαν κατά τη διάρ-κεια της συζήτησης πόσο αδιάβαστοι είναι.Εκτός αν απλώς λαϊκίζουν.

••••

Ο πόλεμοςΟ πόλεμος της «στέγασης» των μεγάλων λογιστι-κών γραφείων («επαγγελματικές υπηρεσίες» τιςλέμε), συνεχίζεται. Με την Ernst & Young να κτυ-πάει την κίνηση της Deloitte, και με την BTK ναέχει ήδη κινηθεί στα δικά της μεγέθη, η PWC δεί-χνει να μη θέλει να ακολουθήσει, αφού είναι ήδηάνετα και ωραία στα κεντρικά της και πέριξ αυτών.Τώρα όμως που θα πέφτουν οι τιμές στα ακίνητα(επιτέλους) ίσως να δούμε κι άλλες επιχειρήσειςνα κάνουν το δικό τους σόου. Έχουμε, από πο-λυώροφα μέχρι και κλασική πουρόπετρα...

••••Στενά Ο ρατσισμός, η βαθιά διχόνοια και ο διαχωρι-σμός μεταξύ λευκών και άλλων μειονοτήτωνπου υποβόσκουν στην αμερικανική κοινωνίαβρίσκουν κάθε τόσο έκφραση στη βία και σε δη-μόσια γεγονότα με ευρεία κάλυψη. Ο θάνατοςτου νεαρού Michael Brown στο Μιζούρι των ΗΠΑέφερε στο προσκήνιο ένα διχασμό που έχειπολλές εκφάνσεις και ο οποίος αποτελεί αντίπο-δα του άλλου βαθύτατου διχασμού μεταξύ τωνακραίων του tea party από τη μία και των δημο-κρατικών και κεντρώων ρεπουμπλικάνων απότην άλλη. Οι ΗΠΑ είναι πάντα πιο «μπροστά» απόεμάς. Γι’ αυτό καλό θα ήταν να παρακολουθή-σουμε τι κάνουν λάθος στην κοινωνία τους, αλλάκαι εκείνα τα πράγματα που κάνουν σωστά, γιατίη δική τους γιορτή είναι παραμονή δική μας.

••••ΆνισηΗ άνιση μεταχείριση πάντως λευκών και μαύ-ρων στα ΜΜΕ της χώρας πρέπει να προβληματί-ζει. «Οι λευκοί δολοφόνοι τυγχάνουν καλύτερηςμεταχείρισης από τους μαύρους που είναι θύμα-τα», έγραψε η Huffigton Post, η οποία στοιχει-οθέτησε το σχόλιό της με σειρά από πρωτοσέλι-δα από πρόσφατα συμβάντα. Τρέμεις να το σκέ-φτεσαι...

ΥποτίμησηΗ πτώση στην αξία ενός νομίσματος έναντιτων υπολοίπων σε ένα σύστημα ελεύθερα

διαμορφούμενης τιμής συ-ναλλάγματος. Η υποτίμησητης αξίας ενός νομίσματοςκαθιστά τις εισαγωγές πιοακριβές και τις εξαγωγές πιοφθηνές, με αποτέλεσμα ναυποχωρούν οι μεν και να

πληθαίνουν οι δε. Με αυτό τον τρόπο υπο-βοηθείται η εξάλειψη του ελλείμματος στοισοζύγιο πληρωμών.

ΜΑΡΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣΚαθηγητής Διοίκησης και Οικονομικών Cyprus Institute of Marketing / The CyprusBusiness School

H Λ E Ξ HΤ Η Σ Ε Β Δ Ο Μ Α Δ Α Σ

Σφίγγει με…

Εγκλωβισμένες σε φαύλο κύκλοΑ Ν Α Λ Υ Σ Η / GLOBAL INTELLIGENCE

OIK_02-OIK DHKTHS-NEW 2stilo_Master_cy 14/08/14 18:48 Page 2

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 3O I K O N O M I AKυριακή 17 Αυγούστου 2014

Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Η Ε.Ε. έχει «ξεπεράσει» τις ΗΠΑ στιςκυρώσεις που επιβάλλει κατά τηςΡωσίας, δημιουργώντας μεγάλες πιέ-σεις και στην κυπριακή οικονομία.Η ανησυχία για τις εξαγωγές εσπε-ριδοειδών αποτελεί το μικρότεροαπό τα μακροσκοπικά προβλήματα,αφού αποτελεί μόλις το 0,8% τωνκυπριακών εξαγωγών. Ωστόσο, κιαυτό πρέπει να τύχει διαχείρισης,αφού οι συγκεκριμένες εξαγωγέςαποτελούν το 40% των εξαγωγών

εσπεριδοειδών κι έτσι απειλείταιάμεσα ο κλάδος – και επομένως πολλάνοικοκυριά.

Την ίδια στιγμή, οι κυρώσεις απο-τελούν ουσιαστικό πλήγμα για τηνοικονομία της Ρωσίας, παρά τις αρ-χικά χλιαρές αντιδράσεις από πλευράςτων Ρώσων, οι οποίοι αφήνουν νανοηθεί πως οι κυρώσεις είναι «χωρίςδόντια» και πως σε κάθε περίπτωση«προωθούν την αυτάρκεια» της χώ-ρας. Όπως πάντα, η αυτάρκεια συ-νεπάγεται και υποχώρηση της ποι-ότητας ζωής, κάτι που τελικά θα με-ταφραστεί και σε πολιτικές πιέσειςαφού η παντοδυναμία Πούτιν εξαρ-τάται σε μεγάλο βαθμό από την ικα-νότητά του να «παραδίδει» ανάπτυξηκαι καλύτερες συνθήκες για τουςπολίτες. Το πιο βαθύ «δάγκωμα» τωνκυρώσεων αφορά στον χρηματοπι-στωτικό τομέα, με επίκεντρο τη Sber-bank που πλέον χάνει στην πρόσβα-

σή της στις αγορές, σε ένα χρονικόσημείο κατά το οποίο δύσκολα μπορείνα αντικαταστήσει τη συγκεκριμένηχρηματοδότηση μέσα από στροφήπρος την Κεντρική Τράπεζα της χώ-ρας ή προς την Ασία. Εξάλλου, τααποθέματα της Κεντρικής Τράπεζαςτης χώρας, μόλις που καλύπτουν τοεξωτερικό χρέος των επιχειρήσεων,χωρίς να υπολογίζονται οι τράπεζες.

Εν τω μεταξύ, τα ξένα κεφάλαιαεντόςτηςχώραςείναι ιδιαίτεραυψη-λά, ακόμα κι αν λάβει κανείς τα συγ-κριτικά μεγέθη της Ρωσίας. Ξένοιεπενδυτέςκατέχουνενεργητικάτηςτάξης των 165 δισ. ευρώ, με τον με-γαλύτεροόγκοαπόαυτάταποσάνααφορούν σε δανεισμό που ωριμάζειμέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο. Οιρωσικές τράπεζες είτε θα πιεστούνγια να πληρώσουν ξένους εν μέσωεμπάργκο είτε θα αναγκαστούν ναπροχωρήσουν σε στάση πληρωμών,

ουσιαστικά αποκόπτοντας τη χώρααπό ξένες χρηματοδοτήσεις στο μέλ-λον, και βάζοντας τη Ρωσία σε μίαπτωτική πορεία, η οποία θα είναιμεν ρηχή, δεν θα έχει όμως τρόποαντιστροφής.

Εκτός από τις τράπεζες και οι ρω-σικέςεπιχειρήσειςείναιεκτεθειμένες,με χρέη της τάξης των 325 δισ. ευρώπρος ξένους επενδυτές. Κι εκεί, τοκυριότερο μέρος του δανεισμού,λήγει εντός των επόμενων 12 μηνών.

Ήδη, η Κεντρική Τράπεζα της Ρω-σίας αύξησε εκ νέου το βασικό τηςεπιτόκιο κατά 2,5 εκατοστιαίες μο-νάδες, στο 8%. Στόχος είναι να απο-φευχθεί η περαιτέρω υποχώρησητου ρουβλίου, το οποίο βρίσκεταισήμερα 10,7% χαμηλότερα σε σχέσημε τον Σεπτέμβριο, παρόλο που είναι,ακόμα 5,2% υψηλότερα από τον πάτοτου Μαρτίου. Σε εκείνο το χρονικόσημείο (Μάρτιο), η Banka Rosii είχε

αυξήσει τα επιτόκια στο 7%, ανα-κοινώνοντας πως η κίνηση θα ήταν«προσωρινή», σε μία προσπάθειανα σταματήσει τη φυγή κεφαλαίωναπό το νόμισμα της χώρας. Η «Κ»είχε γράψει, τότε πως «λίγοι αναλυτέςδείχνουν να πείθονται από τη σχετικήανακοίνωση».

Οι αντοχές του ρωσικού νομίσμα-τος δεν υπόσχονται πολλά. Εν τωμεταξύ, πέρα από τις άμεσες επεν-δύσεις (π.χ. σε τραπεζικά ομόλογα),ο ξένοι επενδυτές ασκούν επιπλέονπιέσεις στο ρούβλι.

Το 2013, οι καθαρές εκροές κεφα-λαίων ήταν 44 δισ. ευρώ, με τις εκτι-μήσεις για φέτος να τις θέτουν «του-λάχιστον» στα 80 δισ. ευρώ. Καθώςτο χρηματιστήριο της χώρας συνε-χίζει να πιέζεται, (υποχώρησε 16%από τον Ιανουάριο), η τάση αυτή δεναναμένεται να αντιστραφεί.

Οι φορολογικές αυξήσεις που εξε-

τάζει (ήδη) η ρωσική κυβέρνηση, σεμία προσπάθεια να συγκρατήσει τοισοζύγιο στον προϋπολογισμό, μόνοδυσμενώς θα επηρεάσουν την τάσηστο ρούβλι. Εν τω μεταξύ, και η νέααύξηση των επιτοκίων, ασκεί επι-πλέον πιέσεις και στο ΑΕΠ της χώρας,ενώ και οι πληθωριστικές τάσειςεντός της χώρας, πλέον εντείνονται,κάτι που σαφώς αποθαρρύνει ακόμαπερισσότερο τους επενδυτές, οι οποί-οι μετά τη δραματική αύξηση τουπολιτικού ρίσκου, βλέπουν και ταθεμελιώδη οικονομικά στοιχεία ναυποχωρούν. Παρά την κάποια πα-ροδική υποχώρηση του πληθωρισμούστις αρχές του έτους, (στο 6,2% από7,4% που ήταν τον Ιούνιο του 2013),τον φετινό Ιούνιο ο πληθωρισμόςαυξήθηκε εκ νέου στο 7,8%.

Πονά και η ΚύπροςΗ Κύπρος δεν μπορεί να αδιαφορεί

για την κατάσταση της ρωσικής οι-κονομίας, ιδίως σε μία περίοδο κατάτην οποία η Ευρωζώνη δέχεται τιςδικές της πιέσεις. Οι μεγάλες οικο-νομίες της ηπείρου, ήδη καταγρά-φουν υποχώρηση του ΑΕΠ, με τηΓερμανία να βρίσκεται, στο β΄ τρί-μηνο, στο -0,2%. Μέχρι τις αρχές τουέτους, η υποτίμηση του ρωσικού νο-μίσματος το καθιστούσε κάπως ελ-κυστικό, αφού με λίγα ευρώ αγόραζεκανείς πολλά ρούβλια. Πλέον, όμως,αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πωςτο ρούβλι θα συνεχίσει να δέχεταιισχυρές πιέσεις υποτίμησης – έτσιη αγορά ρουβλίων σήμερα αποτελείμια πολύ επικίνδυνη επιλογή.

Αυτή η εικόνα μεταφράζεται σεμεγάλο αντικίνητρο για τα ρωσικάκεφάλαια που βρίσκονται στην Κύ-προ, τα οποία δεν έχουν λόγο να«επαναπατριστούν» και να χάσουντην αξία τους. Αντίθετα, η λογικήοικονομικά επιλογή είναι να μετα-τραπούν σε ευρώ και να μεταφερθούνστο εξωτερικό – π.χ. στην Κύπρο.

Η οικονομική λογική, ωστόσο,υπόκειται στις πολιτικές πραγματι-κότητες. Ο φόβος της επιδείνωσηςτου «οικονομικού πολέμου» μεταξύΡωσίας και Ε.Ε. αποθαρρύνει τουςεπενδυτές, οι οποίοι αντιλαμβάνονταιπως τα χρήματά τους μπορεί να εγ-κλωβιστούν κάτω από μία επέκτασητου εμπάργκο, στην Κύπρο (ή αλλούστην Ε.Ε.), με ακόμα χειρότερες προ-οπτικές να βρίσκονται δυνητικά στοτραπέζι, σε μεταγενέστερο στάδιο.

Είναι λογικό, επομένως, να εκτιμάκανείς πως τα ρωσικά κεφάλαια πουχρησιμοποιούν την Κύπρο, πολύ πι-θανόν να αρχίσουν να την αποφεύ-γουν, ενώ και η τάση προς την «αυ-τάρκεια» που ακολουθεί η ρωσικήκυβέρνηση, εντείνει την αμεσότητατου κινδύνου για το de-offshoring.

Πέρα από τις πολιτικές ανησυχίεςπου προκαλούν ρωγμές στη χρημα-τοπιστωτική σχέση, και ο τουρισμόςήδη δέχεται σοβαρό πλήγμα. Παράτο γεγονός ότι οι αφίξεις Ρώσων πα-ραμένουν υψηλές (και αυξάνονται),η τάση δέχεται μεγάλες πιέσεις καιο ρυθμός αύξησης έχει μειωθεί. Οκυπριακός τουρισμός βρίσκεται σή-μερα σε ένα όριο: έχοντας ελκύσειτους ολιγάρχες και λοιπούς μεγιστά-νες, άρχισε να ελκύει και τουρίστεςαπό την αστική τάξη της Ρωσίας. Μεαυτό τον τρόπο δημιουργείται η «κρι-τική μάζα» Ρώσων, που επιτρέπεικαι τις εξειδικευμένες υπηρεσίες, οιοποίες μεταφράζονται σε αυξημένακατά κεφαλήν εισοδήματα από τουςτουρίστες. Αυτή ακριβώς η τάξη Ρώ-σων σήμερα δέχεται ισχυρά πλήγ-ματα.

Γενικότερα, η Κύπρος καθίσταταιπιο ακριβός προορισμός, όχι μόνογια τουρίστες, αλλά και για επενδυτές,κάτι που στο παρόν στάδιο είναι δευ-τερεύον, αφού το μεγαλύτερο ζήτημαείναι το πολιτικό ρίσκο. Εξάλλου, σεμεγάλο βαθμό οι ρωσικές επενδύσειςστην Κύπρο δεν είναι σε ρούβλια.

Η «ρωσική απειλή» για την οικονομίαΗ ένταση που κλιμακώνεται, αλλά και οι αμοιβαίες κυρώσεις μεταξύ Μόσχας και Δύσης φοβίζουν την Κύπρο

<<<<<<<

Η υποτίμηση τουρουβλίου και τοαυξημένο πολιτικόρίσκο επηρεάζουν τιςοικονομικές σχέσεις μετην «αρκούδα».

Ο φόβος της επιδείνωσης του «οικονομικού πολέμου» μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε. αποθαρρύνει τους επενδυτές, οι οποίοιαντιλαμβάνονται πως τα χρήματά τους μπορεί να εγκλωβιστούν κάτω από μία επέκταση του εμπάργκο, στην Κύπρο (ήαλλού στην Ε.Ε.), με ακόμα χειρότερες προοπτικές να βρίσκονται δυνητικά στο τραπέζι, σε μεταγενέστερο στάδιο.

EPA

OIK_03-OIKONOMIA_Master_cy 14/08/14 17:51 Page 3

4 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Τ Ο Θ Ε Μ Α Kυριακή 17 Αυγούστου 2014

Tων ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ και ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Αναταράξεις σε όλες τις βαθμίδεςκαι τους κύκλους του τουρισμούπροκάλεσε το αποκαλυπτικό δη-μοσίευμα της «Κ» την περασμένηΚυριακή για το ενδεχόμενο ξηλώ-ματος του ΚΟΤ σύμφωνα με τουςσχεδιασμούς της κυβέρνησης γιαμεταφορά των αρμοδιοτήτων τουΟργανισμού σε μία άλλη οντότηταπου θα ασχολείται αποκλειστικάκαι μόνο με τους τομείς της στρα-τηγικής ανάπτυξης, αφήνοντας

στον οργανισμό μόνο τον ρόλο τηςπροώθησης και προβολής (μάρκε-τινγκ). Η «Κ» αποκάλυψε επίσηςότι η προσοχή της κυβέρνησηςστρέφεται ακόμα και στη ενδεχό-μενη δημιουργία Υφυπουργείου,για το οποίο επίκειται έναρξη δια-λόγου με τα πολιτικά κόμματα κον-τά στο φθινόπωρο. Κύκλος επαφώνθα προηγηθεί και με όλους τουςεμπλεκόμενους φορείς στον του-ρισμό, αλλά και σε άλλους τομείς.

Παράλληλα με τον πανικό καιτις αντιδράσεις που καταγράφηκαν,πολλά άλλα προβλήματα που τα-λανίζουν τον τομέα του τουρισμούβγήκαν στην επιφάνεια. Προβλή-ματα όπως η κωλυσιεργία από πλευ-ράς όλων των εμπλεκόμενων τμη-μάτων του Δημοσίου, τα οποίασυμβάλλουν αρνητικά στην ανα-βάθμιση του τουριστικού μας προ-ϊόντος.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωσητων Συντεχνιών του ΚΟΤ ότι τορυθμιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίοθα παραχωρούνται άδειες και για«boutique hotels» μεταξύ άλλων,καθώς και άλλες παρεχόμενες δι-ευκολύνσεις, βρίσκεται από το2009 ενώπιον της Γενικής Εισαγ-γελίας, η οποία δεν έχει ολοκλη-ρώσει ακόμα τον απαραίτητο έλεγ-χο για τον εκσυγχρονισμό του θε-σμικού πλαισίου ώστε το νομοσχέ-διο να προωθηθεί στη Βουλή καινα ψηφιστεί σε Νόμο. Να υπενθυ-μίσουμε ότι στο ρεπορτάζ της πε-ρασμένης Κυριακής εγέρθηκανέντονα τα ζητήματα που αφορούντον εκσυγχρονισμό του πλαισίουκαι των διαδικασιών ώστε να υπάρ-χει περισσότερη ευελιξία. Κατα-γράφηκαν επίσης οι προβληματι-σμοί που ακούγονται από όλες τιςπλευρές ότι ο τουρισμός τα τελευ-ταία δεκατέσσερα χρόνια ακολου-θεί πτωτική πορεία, ενώ όπως όλαδείχνουν ακόμα και σήμερα ανα-ζητούνται τρόποι για απεξάρτησητης Κύπρου από παραδοσιακέςτουριστικές αγορές όπως η Αγγλίακαι Ρωσία. Παράλληλα, η προσπά-θεια για επέκταση της τουριστικήςσεζόν, μία προσπάθεια που, του-λάχιστον στα λόγια, χρονολογείται,έχει μέχρι σήμερα επιδείξει μόνο«ενθαρρυντικά» αποτελέσματα,χωρίς ωστόσο να καταγράφεται

κάτι που να αλλάζει τη γενικότερηεικόνα του τουρισμού.

Είναι γεγονός ότι η κυβέρνησηθέλει να επιφέρει ριζικές αλλαγέςστον ΚΟΤ σε ό,τι αφορά στην ορ-γάνωση, τον τρόπο λειτουργίαςαλλά και την αφαίρεση πολλών αρ-μοδιοτήτων του, αφού σύμφωναμε τις εκτιμήσεις του κυβερνητικούστρατοπέδου πολλές από τις δια-δικασίες είναι πεπαλαιωμένες καιπρέπει να βελτιωθούν, προκειμένουνα μπορεί ο Οργανισμός να λει-τουργεί πιο αποδοτικά.

Το δημοσίευμα για ενδεχόμενοξήλωμα του ΚΟΤ προκάλεσε κύμααντιδράσεων από όλους τους εμ-πλεκόμενους φορείς του τουρισμού(ΚΟΤ, Συντεχνίες, ΠΑΣΥΞΕ), οιοποίοι εκτιμούν ότι ο τουρισμόςαποτελεί το συγκριτικό μας πλεο-νέκτημα και σίγουρα θα πρέπει ναβρεθούν τρόποι βελτίωσης τουπροϊόντος μας.

Όπως φαίνεται από τα σχετικάστοιχεία, η Κύπρος αδυνατεί ναανταποκριθεί, εδώ και χρόνια, στιςπροκλήσεις της διεθνούς αγοράς,την ώρα που οι ανταγωνιστές μαςεπεκτείνουν, τόσο τις αφίξεις όσοκαι τα έσοδά τους από τον τουρι-σμό. Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλίακαι Τουρκία έχουν αυξήσει σημαν-τικά τις αφίξεις τους από το 2005και μετά, ενώ ακόμα και η Ελλάδα,με τα πολλά προβλήματα που αν-τιμετωπίζει, δείχνει πως παραμένειεξαιρετικά ανταγωνιστική σε σχέσημε την Κύπρο. Παράλληλα, η Αί-γυπτος, όπου καταγράφεται κα-τάρρευση των αφίξεων τους τε-λευταίους 24 μήνες, η οποία απο-δίδεται στο υψηλό πολιτικό ρίσκοτης χώρας, διατηρεί θετική αύξησηαφίξεων σε σχέση με το 2005. Όλααυτά, σε αντίθεση με την Κύπρο,η οποία δείχνει στρατηγικές αδυ-ναμίες, στις οποίες εκ των πραγ-μάτων δεν μπορεί να θεωρηθείαμέτοχος ο ΚΟΤ.

Σημειώνεται πως τα στοιχεία μεσύγκριση το 2005, δείχνουν μιασταθερά πτωτική πορεία, η οποίαδεν αλλάζει, εάν σημείο σύγκρισηςθεωρηθεί το 2000.

Η θέση του Δ.Σ. Μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος

του Δ.Σ. του ΚΟΤ, Άγγελος Λοΐζου,

ξεκαθάρισε ότι μέχρι στιγμής δενέχει τεθεί οποιοσδήποτε σχεδια-σμός ενώπιον του Συμβουλίου,προσθέτοντας ωστόσο πως πάν-τοτε είναι έτοιμοι να ακούσουν καινα συζητήσουν απόψεις και ειση-γήσεις. Είπε ακόμα ότι στη διάρκειατων πέντε-έξι μηνών που μεσολά-βησε από τον διορισμό του νέουΔ.Σ. τέθηκαν άλλες προτεραιότητεςμε την προσοχή να στρέφεται κυ-ρίως σε άλλα ζητήματα όπως είναιγια παράδειγμα η πτωτική πορείατου τουρισμού τα τελευταία δεκα-τέσσερα χρόνια.

Στις προτεραιότητες του Συμ-βουλίου, όπως μας ανέφερε ο κ.Λοΐζου τέθηκαν επίσης ζητήματαπου αφορούν την εποχικότητα, ταπροβλήματα που προκύπτουν μετους οργανωτές ταξιδιών αλλά καιτο ζήτημα της προσβασιμότηταςαπό διάφορες χώρες και όχι μόνοαπό τις παραδοσιακές αγορές τηςΚύπρου.

Για το μάρκετινγκ, είπε πως είναιαπό τα θέματα που απασχολεί τοΣυμβούλιο κυρίως σε ό,τι αφοράτην προώθηση του τουριστικούμας προϊόντος, το οποίο θα συμ-βάλει και στο πρόβλημα της αντι-μετώπισης της εποχικότητας καιτης προσβασιμότητας. «Δώσαμεέμφαση σε άλλα ζητήματα και όχιστο κατά πόσον ο Οργανισμός θαμετατραπεί σε κάτι άλλο», διευ-κρίνισε, επαναλαμβάνοντας ότι τοΔ.Σ. έχει απόψεις και εισηγήσεις,ενώ για τους σχεδιασμούς της κυ-βέρνησης είπε πως δεν έχει φτάσεικοντά τους κάποια μελέτη σε επι-στημονική βάση για να μπορούννα καταθέσουν απόψεις. Σε ό,τιαφορά τις αλλαγές που επίκεινταιστον ΚΟΤ, είπε πως για να γίνουνόλες αυτές οι αλλαγές χρειάζεταιμία σωστή μελέτη, εξέταση τωννομοθεσιών και πως εμπλέκονταιόλοι οι φορείς του τουρισμού σεαυτή τη διαδικασία, όμως, παράλ-ληλα με όλα αυτά θα πρέπει να λη-φθεί υπόψη και η ιστορία του ΚΟΤ.

Τέλος, επεσήμανε ότι αναμφί-βολα ο κάθε Οργανισμός θα πρέπεικαθημερινά να αναθεωρεί τις δια-δικασίες και να επανεξετάζει τρό-πους ώστε να βελτιώνεται και ναγίνεται πιο ανταγωνιστικός.

Εντός του ΔΣ, πάντως, υπάρχει

σαφές ρεύμα συμφωνίας με τα σχό-λια της Καθημερινής, όπως προ-κύπτει από πολλά σχόλια που μαςέγιναν. Άλλο ερώτημα είναι καιγιατί ο οργανισμός δεν προχωρείμε κανονισμούς, όπως δικαιούται,όπου καθυστερούν οι νομοθετικέςδιαδικασίες.

Βλέπουν σκοπιμότητεςΟι όλοι σχεδιασμοί της κυβέρ-

νησης προκάλεσαν και την αντί-δραση των Συντεχνιών των εργα-ζομένων του ΚΟΤ ( ΕΥΚΟΤ και ΣΗ-ΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ ΚΟΤ) οι οποίες μεσχετικό ανακοινωθέν αναφέρουνότι το Δ.Σ. δεν συναίνεσε ή/και με-λέτησε το ενδεχόμενο περιορισμούτων εξουσιών και αρμοδιοτήτωντου Οργανισμού ή ακόμα και συρ-ρίκνωσή του. Τονίζοντας τη ση-μασία του τουρισμού εν μέσω οι-κονομικής κρίσης, καταγγέλλουνπως, «οποιοιδήποτε πειραματισμοίπου σκοπό έχουν να εξυπηρετή-σουν όσους δεν θέλουν να τουςασκείται εποπτεία, ενδεχομένωςνα αποβούν καταστροφικοί στιςπροσπάθειες αναζωογόνησης τηςοικονομίας του τόπου». Προσθέ-τουν ακόμα ότι είναι λανθασμένηκαι άδικη η «στοχοποίηση» τουΟργανισμού και αναφέρονται στοπαράδειγμα των διαδικασιών γιαδημιουργία «boutique hotels», λέ-γοντας πως ο Οργανισμός έχει ετοι-μάσει και προωθήσει το ρυθμιστικόπλαίσιο στη Γενική Εισαγγελίααλλά μετά από σωρεία επιστολώνδεν κατέστη ακόμη δυνατή η εκμέρους της Γενικής Εισαγγελίαςολοκλήρωση του ελέγχου του ενλόγω Νομοσχεδίου και η προώθησητης ψήφισής του σε Νόμο.

Μεταξύ άλλων, οι Συντεχνίεςστη μακροσκελή ανακοίνωσή τουςκαταγγέλλουν ακόμα ότι μερίδαεπιχειρηματιών δεν αποδέχθηκετις λειτουργικές προδιαγραφές πουέχει ετοιμάσει ο Οργανισμός καιυποστηρίζουν επίσης ότι ο ΚΟΤέχει αποδεδειγμένα επιτελέσει με-γάλο και σημαντικό έργο στη δια-σφάλιση της ποιότητας των προ-σφερομένων τουριστικών υπηρε-σιών.

Για το προσωπικό στο Λογιστή-ριο σημειώνουν ότι με την εφαρ-μογή της μελέτης αναδιοργάνωσης

θα μείνουν μόνο 13 άτομα, ενώ σεσχέση με τους σχεδιασμούς τηςκυβέρνησης για κατάργηση τουρυθμιστικού, κανονιστικού καιελεγκτικού ρόλου του ΚΟΤ αφή-νουν σαφείς αιχμές προς τους του-ριστικούς φορείς ότι θέλουν νααπαλλαγούν από τους απαραίτη-τους ελέγχους και εποπτεία.

Οι Συντεχνίες αναφέρονται επί-σης σε αποφάσεις του προηγού-μενου Δ.Σ. και την έγκριση όρωνεντολής για προκήρυξη διαγωνι-σμού μελέτης αναδιοργάνωσηςτου ΚΟΤ, το πόρισμα της οποίαςβρίσκεται ενώπιον του σημερινούΔ.Σ. το οποίο ζήτησε να υλοποιηθείτάχιστα.

Καταλήγοντας, σημειώνουν ότιο Οργανισμός βρίσκεται στο στάδιουλοποίησης της μελέτης αυτής ηοποία σε καμία περίπτωση ειση-γείται αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιοπου διέπει τον Οργανισμό.

Πεπαλαιωμένο πλαίσιοΤην πάγια θέση του ΠΑΣΥΞΕ ότι

θα πρέπει ο ΚΟΤ να επικεντρωθείστο καθαρό κομμάτι του τουρισμού,εξέφρασε και ο πρόεδρος του ΠΑ-ΣΥΞΕ κ. Χάρης Λοϊζίδης, επιση-μαίνοντας παράλληλα ότι θα πρέπεινα εκσυγχρονιστεί το πεπαλαιωμέ-νο –όπως το χαρακτήρισε– θεσμικόπλαίσιο. Αυτό είναι που καθορίζειπολλά διαδικαστικά ζητήματα τωνοποίων οι απαιτήσεις δεν έχουνάμεση σχέση με την ποιότητα τουπροϊόντος και συζητείται εδώ καιτρία χρόνια και ακόμα δεν έχειγίνει τίποτα, πρόσθεσε, σημει-ώνοντας πως όλοι οι φορείς τουτουριστικού τομέα συμφωνούν ότιπρέπει να εκσυγχρονιστεί το θε-σμικό πλαίσιο. Ο κ. Λοϊζίδης μαςανέφερε με τη σειρά του ότι ο ΠΑ-ΣΥΞΕ είναι έτοιμος να συζητήσειοποιαδήποτε πρόταση και να κα-ταθέσει τις δικές του θέσεις καιαπόψεις. Σημείωσε ακόμα ότι οΠΑΣΥΞΕ συμμετέχει στη Επιτροπήπου συστάθηκε από τον πρόεδροτου Δ.Σ. του ΚΟΤ, η οποία συνε-δριάζει κάθε μήνα και εξετάζει τιςπροοπτικές του τουρισμού, τις αφί-ξεις, τις τουριστικές αγορές αλλάκαι τα προβλήματα και τις προ-κλήσεις που καλείται σήμερα νααντιμετωπίσει ο τουρισμός.

<<<<<<<

Πενταετής αναμονή γιανομοτεχνικό έλεγχοτου θεσμικού πλαισίου,το οποίο ρυθμίζει τηνπαραχώρηση αδειώνκαι άλλων διευκολύν-σεων. Δεν έγινε ακόμακατορθωτό να ψηφι-στεί σε νόμο…

200570

170

150

130

110

90

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Αύξηση του τουρισμού στην Κύπρο και ανταγωνίστριες χώρες (2005=100)

100

78

96

96

8488

92

88

100

98

116

140

144

160

104

100

172

100

100

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

ΕΛΛΑΔΑ

ΚΡΟΑΤΙΑ

ΤΟΥΡΚΙΑ

ΚΥΠΡΟΣ

Μικρή πτώση από ΡωσίαΣτο μεταξύ, την ίδια στιγμή που όλοι μι-λούν για αναβάθμιση του τουριστικούμας προϊόντος η ανάγκη για στροφή σενέες αγορές μεγαλώνει και γίνεται ολο-ένα και πιο επιτακτική. Αν και τα τε-λευταία χρόνια η ρωσική αγορά απο-τελούσε ουσιαστικά τον αιμοδότη τουκυπριακού τουρισμού, μετά το ρωσικόεμπάργκο προ ημερών, παρατηρείταικάποια σχετική μείωση στις κρατήσειςαπό τη ρωσική αγορά για τους μήνεςΣεπτέμβριο και Οκτώβριο. Να σημει-ώσουμε ότι οι αρμόδιοι τουριστικοί φο-ρείς ξεκαθαρίζουν ότι μέχρι στιγμήςδεν δικαιολογείται ο οποιοσδήποτε πα-νικός αλλά όπως σημειώνουν εμφαντικάκαταγράφεται μια πτωτική τάση, η οποίαενδεχομένως να επηρεάσει αρνητικάως προς την εποχικότητα.

Αξίζει να αναφέρουμε πως σταδιακάγίνεται καθολική η θέση ότι η Κύπροςθα πρέπει να στραφεί και σε άλλες αγο-ρές πέραν των παραδοσιακών όπωςείναι η Αγγλία και η Ρωσία. Διευκρινίζεταιωστόσο ότι το κλείσιμο οργανωτών τα-ξιδιών στη Ρωσία, δεν σχετίζεται με τημικρή πτώση που έχει παρατηρηθεί.Αντιθέτως η Κύπρος δεν έχει επηρεαστείσε σχέση με την Ελλάδα. Σε κάθε περί-πτωση, πάντως, αξίζει να σημειωθείπως η Ρωσία είναι πλέον μία από τιςπιο σημαντικές πηγές τουριστών γιατην Κύπρο. Ενώ πριν από 4 χρόνια απο-τελούσε το 14% της αγοράς, φέτος απο-τελεί το 28%, μετά από την πτώση σεσχέση με πέρυσι, η οποία σχετίζεταιμε τις πολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανίακαι τη «σχεδιασμένη» από την Ε.Ε. απο-τυχία τουριστικών πρακτόρων.

Η αξιολόγησηδείχνει και ΚΟΤΗ πτωτική πορεία του τουριστικού προ-ϊόντος τα τελευταία 14 χρόνια δεν κατα-γράφεται μόνο μέσα από την αδυναμίατης Κύπρου να καταγράψει αύξηση αφί-ξεων ανάλογη με εκείνη των ανταγωνι-στών μας, τόσο σε σχέση με το 2000 όσοκαι σε σχέση με το 2005. Η ανταγωνι-στικότητα του προϊόντος καταγράφεταικαι μέσα από τις μετρήσεις του WEF, τοοποία δείχνει πως η Κύπρος, από το 2007μέχρι το 2013 έχει υποχωρήσει σε πολλούςαπό τους δείκτες ανταγωνιστικότητας.Στη συνολική αξιολόγηση, η Κύπρος υπο-χώρησε από την 20ή στην 29η θέση, μετη βαθμολογία της στο 5,35 (με μέγιστοτο 7) να σημειώνει απόλυτη μείωση κατάπερίπου 5%.

Όσον αφορά στην ανταγωνιστικότηταεπί της τιμής, κάτι που σχετίζεται μετο ρυθμιστικό κλίμα, η Κύπρος κατέ-γραψε μεγάλη πτώση, από την 72η στην102η θέση. Τόσο μεγάλη υποχώρησηδεν κατέγραψαν άλλες χώρες που αν-τιμετωπίζουν αντίστοιχα διαρθρωτικάδεδομένα με την Κύπρο ως προς τηντιμή (εργασιακές συνθήκες, ισχυρέςσυντεχνίες, κοινωνική προστασία, ύψοςμισθών κτλ.), γεγονός που σημαίνει πωςη υποχώρηση αποδίδεται στις αεροπο-ρικές συνδέσεις και στο ρυθμιστικόπλαίσιο. Όσον αφορά στις εθνικές πο-λιτικές, τους κανόνες και το ρυθμιστικόπλαίσιο, κάτι που επίσης αφορά άμεσαστον ΚΟΤ, η Κύπρος κατατάσσεται 88η,έναντι της επίσης προβληματικής 49ηςθέσης που κατέλαβε το 2007.

Σημειώνεται πως το δίκτυο αεροπο-ρικών συνδέσεων της Κύπρου την κα-τατάσσει 50ή στη σχετική κατηγορία,ενώ συνολικά ο τομέας των αεροπορικώνσυνδέσεων βρίσκει την Κύπρο στην36η θέση. Επομένως, ενώ η συγκεκρι-μένη κατηγορία αποτελεί πρόβλημα γιατην ανταγωνιστικότητα της Κύπρου,άλλα προβλήματα επηρεάζουν κρίσιματην αξιολόγηση της χώρας. Πρόβλημααποτελεί, επίσης, το κόστος καυσίμων,όπου η Κύπρος κατατάσσεται 106η.

Πηγές: Καθημερινή, Cystat, SEME, WorldBank, WEF, Eurostat

Το ενδεχόμενο ξηλώματος του ΚΟΤ προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις από τους εμπλεκόμενους φορείς του τουρισμού, οι οποίοι εκτιμούν ωστόσο ότι οτουρισμός αποτελεί το συγκριτικό μας πλεονέκτημα και σίγουρα θα πρέπει να βρεθούν τρόποι βελτίωσης του προϊόντος μας.

Δυνατές αναταράξεις στονΚυπριακό Οργανισμό ΤουρισμούΣωρεία αντιδράσεων προκάλεσε το δημοσίευμα της «Κ» για τις αλλαγές στον Οργανισμό

OIK_04-OIKONOMIA_Master_cy 14/08/14 17:25 Page 4

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5Α Ν Α ΛΥ Σ ΗKυριακή 17 Αυγούστου 2014

Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Αρκετός λόγος γίνεται το τελευταίοδιάστημα σχετικά με την πιθανότητανα μην ψηφιστεί από τη Βουλή τονομοσχέδιο για τις εκποιήσεις. Ηκαταψήφιση του νομοσχεδίου –ασχέ-τως πάντα των τροπολογιών που θαγίνουν– η οποία πλέον φαίνεται πωςθα αποφευχθεί, θα μπορούσε να επη-ρεάσει σειρά από σημαντικά ζητή-ματα και το «ημερολόγιο» του φθι-νοπώρου, το οποίο περιλαμβάνειτην «έκδοση» ομολόγου από τηνΤράπεζα Κύπρου, αλλά και το νέοομόλογο για το δημόσιο χρέος.

Ομόλογο και πάτωμα Εάν και εφόσον εγκριθεί από τους

μετόχους της Τράπεζας Κύπρου ηαύξηση κεφαλαίου, ύψους 1 δισ.ευρώ στις 28 Αυγούστου, η τράπεζασκοπεύει να προχωρήσει σταδιακάστην αξιοποίηση της κεφαλαιακήςτης επάρκειας για να απελευθερώσειμέρος του ELA. Σε συνδυασμό καιμε τη σχεδιαζόμενη «έκδοση» τουκαλυμμένου ομολόγου που σήμεραείναι δεσμευμένο έναντι του ELA,ύψους άλλου ενός δισεκατομμυρίουευρώ, η τράπεζα σκοπεύει να επα-νέλθει στο πάτωμα του ΧΑΚ, υλο-ποιώντας έτσι τον σχεδιασμό για«επιστροφή στην ομαλότητα».

Οι επενδυτές στο νέο κεφάλαιοτης Τράπεζας Κύπρου έκαναν τουςυπολογισμούς τους με βάση την υπό-θεση πως η τράπεζα θα μπορέσει νααντιμετωπίσει τα ΜΕΔ. Από τη στιγμή,όμως, που οι προσφορές που έγινανείναι δεσμευτικές, αυτό δεν μπορείνα αλλάξει ουσιαστικά και οι επεν-δυτές θα μείνουν στην τράπεζα.

Η ουσιαστική αλλαγή θα έχει νακάνει με την προσφορά του καλυμ-μένου ομολόγου στην αγορά, η οποίαθα βρεθεί στον αέρα. Έτσι, θα βρεθείστο κενό η άμεση μείωση του ELAκατά περισσότερο από 1 δισ. ευρώ.

Ταυτόχρονα, η τράπεζα θα αδυνατείνα ενισχύσει την προσπάθειά τηςνα προχωρήσει σε ολοκλήρωση τηςεγχώριας πιστωτικής συρρίκνωσηςκαι να παραχωρήσει δάνεια. Πέρααπό τις πιέσεις στην ρευστότητάτης, η τράπεζα θα πρέπει να αυξήσεικαι τις προβλέψεις της, αφού η ανά-κτηση σε περίπτωση αποτυχίας(LGD) θα υπολογίζεται πολύ υψηλό-τερα.

Επιπλέον, η επιστροφή στο ΧΑΚθα καταστεί ιδιαίτερα δύσκολη, μεαποτέλεσμα την καθυστέρηση στηνεγγραφή της τράπεζας στο LondonStock Exchange. Η Κύπρου θα βρεθείπρο στάσης στον σχεδιασμό της,ενώ και νέα μείωση των καταθέσεων,δεν πρέπει να αποκλείεται. Η ανά-πτυξη της οικονομίας και η ανεργίαθα επηρεαστούν άμεσα.

ΜΕΔ και στρες τεστΜετά από ένα άγριο πόλεμο σχο-

λίων και φημολογίας για «επικείμενοκούρεμα» στον Συνεργατισμό, οοποίος προήλθε από συγκεκριμένουςκύκλους που επιχειρούσαν να πεί-σουν καταθέτες των συνεργατικώννα μεταφέρουν τις καταθέσεις τουςαλλού, ο συνεργατισμός έχει πλέονσταθεροποιηθεί.

Εν όψει, ωστόσο των στρες τεστ,ο Συνεργατισμός αντιμετωπίζει τοενδεχόμενο να βρεθεί κάτω από τακατώτατα όρια που επιτρέπει η EBAστο αρνητικό σενάριο. Εκτιμήσειςτης «Κ» θέλουν τις ανάγκες ανακε-φαλαιοποίησης του Συνεργατισμούμετά το στρες τεστ να κινούνταιγύρω στα 250 με 275 εκατ. ευρώ, έναποσό που μπορεί με άνεση να πα-ραχωρηθεί από τη χρηματοδότησητου Μνημονίου. Αυτός είναι, σύμ-φωνα με πληροφορίες από αρμόδιαπηγή εκτός Κύπρου, και ο σχεδιασμόςτης Τρόικας.

Χωρίς το νομοσχέδιο για τις εκ-ποιήσεις, ωστόσο, ο Συνεργατισμός

θα αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύ-τερο πρόβλημα: Το νομοσχέδιο θαεπηρεάσει τους υπολογισμούς τωνσεναρίων στο στρες τεστ, όπως έγρα-ψε η «Κ» και πριν από δεκαπέντεημέρες. Χωρίς το νομοσχέδιο, οι υπο-λογισμοί θα θεωρήσουν πως είναιαδύνατη η άσκηση πίεσης για εξυ-πηρέτηση των δανείων που δεν εξυ-πηρετούνται από φερέγγυους δα-νειζόμενους, ενώ και η πιθανότηταεκποιήσεων για τους άλλους, θα θε-ωρείται μηδενική. Έτσι, η λογιζόμενηαξία των ΜΕΔ θα μηδενιστεί. (Φαί-νεται πως σε αυτό το σημείο ανα-φερόταν η διοικήτρια της Κεντρικής

όταν σχολίασε πως «θα μηδενιστείη αξία των ΜΕΔ» χωρίς το νομοσχέ-διο).

Η μείωση της λογιστικής αξίαςτων Μη Εξυπηρετούμενων Δανείωντου συνεργατισμού θα αυξήσει τοποσό της απαιτούμενης ανακεφα-λαιοποίησης, από το απόλυτα ανα-μενόμενο και διαχειρίσιμο ποσό στοοποίο βρίσκεται σήμερα, σε πολύυψηλότερα επίπεδα. Η «Κ» αδυνατείνα υπολογίσει αυτή τη δυνητική αύ-ξηση, ελλείψει στοιχείων. Ωστόσο,είναι προφανές πως η αύξηση θαείναι σοβαρή και ενδεχομένως να«φάει» το «μαξιλαράκι» του 1 δισ.ευρώ από το Μνημόνιο, δημιουρ-γώντας έτσι πιέσεις και στα δημόσιαοικονομικά. Επιπλέον, θα πρέπει νααναμένεται και εκροή καταθέσεων,κάτι που θα ενισχύσει τις πιέσεις.

Υποβαθμίσεις και ομόλογοΑρκετός λόγος γίνεται για το «μα-

ξιλαράκι» των 700 εκατ. ευρώ πουέχει η κυβέρνηση. Ωστόσο, με τηνκαταψήφιση του νομοσχεδίου (ασχέ-τως πάντα των τροπολογιών που θα

γίνουν), θα πρέπει να αναμένεταιαντιστροφή της τάσης για βελτίωσητης αξιολόγησης της Κύπρου, καικατά πάσα πιθανότητα νέο κύμαυποβαθμίσεων.

Κάτι τέτοιο θα καθιστούσε αδύ-νατη την νέα έκδοση ομολόγων στηδιεθνή αγορά, τουλάχιστον με υπο-φερτό επιτόκιο. Γι’ αυτό και κρίνονταιως ελλιπούς σοβαρότητας οι αναφο-ρές πολιτικών κομμάτων στην πι-θανότητα η κυβέρνηση να αντλήσεινέο δανεισμό από την αγορά για νααντικαταστήσει τη δόση που δεν θαπαραχωρηθεί σε περίπτωση κατα-ψήφισης. Ο σχεδιασμός του Υπουρ-γείου Οικονομικών, αυτή τη στιγμή,στρέφεται προς την έκδοση νέουομολόγου, πιθανώς άλλου ενός δισ.ευρώ, αργότερα φέτος. Ενδεικτικήημερομηνία (χωρίς να έχουν ληφθείοι οποιεσδήποτε αποφάσεις) είναιο Νοέμβριος. Κάτι τέτοιο θα επέτρεπετην ομαλοποίηση του προφίλ ωρί-μανσης, την αποφυγή απότομων με-γάλων πληρωμών αλλά και την ανα-χρηματοδότηση βραχυπρόθεσμουδανεισμού που σήμερα απαιτεί συ-νεχή διαχείριση. Επιπλέον, θα ενι-σχύσει και την ικανότητα του κρά-τους να διαχειριστεί επιπλέον ανάγ-κες, πέρα από το Μνημόνιο (π.χ. ρευ-στότητα στις τράπεζες).

Κάτι τέτοιο, κάτω από συνθήκεςυποβαθμίσεων και με δεδομένη τηνάρνηση του Eurogroup να παραχω-ρήσει τη δόση, θα είναι παντελώςαδύνατο.

Διακίνηση κεφαλαίωνΜε βάση τα προβλήματα που θα

δημιουργηθούν, κυρίως στην Τρά-πεζα Κύπρου, η οποία βασίζεται στηναύξηση κεφαλαίου και στη συνέχειαστην έκδοση του ομολόγου για ναμπει σε πορεία «ομαλής λειτουργίας»,δύσκολη θα είναι η αύξηση τωνξένων επενδύσεων, τόσο άμεσωνόσο και χαρτοφυλακίου.

Το γεγονός ότι η μεγαλύτερη ξένηεπένδυση στην ιστορία του τόπου– το 1 δισ. στην Τράπεζα Κύπρου,αναμένεται (αν δεν συμβεί κάτι απρό-οπτο) να ολοκληρωθεί, δεν πρέπεινα παρασύρει τις εντυπώσεις. Ταπροβλήματα που θα δημιουργηθούνστο τραπεζικό σύστημα, σε συνδυα-σμό και με τις υποβαθμίσεις, θα μπλο-κάρουν τις ξένες επενδύσεις, συμ-περιλαμβανομένου και του δημόσιουχρέους. Οι επενδυτές σήμερα παρα-κολουθούν προσεκτικά τις εξελίξειςκαι επιχειρούν να υπολογίσουν τοπολιτικό ρίσκο.

Την ίδια ώρα, το σύστημα δοκι-μάζει τις τάσεις των καταθέσεων, οιοποίες, παρά την προσωρινή αύξησηλόγω βραχυπρόθεσμων καταθέσεωνσε δολάρια, δοκιμάζουν ακόμα τονπάτο των 4,1- 4,3 δισ. ευρώ που κα-ταγράφηκε τον Μάρτιο και Απρίλιοπου πέρασαν. Μία έξοδος καταθέ-σεων, μαζί με αυξημένες πιέσειςστην Τράπεζα Κύπρου θα βάλουνστον πάγο την παύση των περιορι-σμών στη διακίνηση κεφαλαίων, οιοποίοι ακόμα υφίστανται κυρίως γιαξένους καταθέτες.

Τίποτε από τα πιο πάνω δεν συ-νηγορεί υπέρ των «μαζικών εκποι-ήσεων», αφού, όπως γράφτηκε κατάτη διάρκεια της εβδομάδας στηνηλεκτρονική έκδοση της «Κ», τααντισχόλια της Τρόικας στις θέσειςτων κομμάτων δεν δείχνουν πωςτα εμπόδια για συμφωνία είναι ανυ-πέρβλητα. Σημασία έχει περισσό-τερο να βρεθεί (αν θέλουν) μια ισορ-ροπία μεταξύ της ανάγκης για ψή-φιση του νόμου από τη μία, και τωνανησυχιών που προκαλούνται απότην άλλη. Σημειώνεται, επίσης, πωςτο ζήτημα της κοινωνικής προστα-σίας αφορά στο νομοσχέδιο για τηναφερεγγυότητα και κρίνεται ωςεσκεμμένα παραπλανητική η όλησυζήτηση που κάνουν τα κόμματαστο σύνολό τους.

Πρόβλημα... ημερολογίου με τις εκποιήσειςΤο «καυτό» φθινόπωρο δημιουργεί μεγάλους κινδύνους για την οικονομία, αν προκληθεί πολιτική κρίση

<<<<<<<

Τράπεζα Κύπρου, πι-στωτική επέκταση, συ-νεργατισμός και νέοομόλογο θα δεχτούν με-γάλες πιέσεις, αν δεν ταβρουν τα κόμματα.

Η καταψήφιση του κρίσιμου νομοσχεδίου περί εκποιήσεων, η οποία πλέονφαίνεται πως θα αποφευχθεί, θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά και το«ημερολόγιο» των επόμενων μηνών, με αρνητικές επιπτώσεις στα μέτωπατης οικονομίας.

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

OIK_05-OIKONOMIA_Master_cy 14/08/14 17:19 Page 5

6 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ι Σ Kυριακή 17 Αυγούστου 2014

Του ΜΑΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

Με τη συμπλήρωση του 80% τηςΜαρίνας Λεμεσού, του μεγαλύτερουμέχρι στιγμής αναπτυξιακού έργουστην Κύπρο, την άφιξη των πρώτωνιδιοκτητών διαμερισμάτων και τονελλιμενισμό των πρώτων σκαφών,όπως επίσης και τις σημαντικέςπωλήσεις ακινήτων, σε συνδυασμόμε το άνοιγμα καφεστιατορίων καιτη λειτουργία δεκάδων καταστη-μάτων να βρίσκεται προ των πυλών,το μεγαλεπήβολο έργο βρίσκεταιπλέον σε πλήρη εξέλιξη. Ιδιαίτερησημασία δίνεται τόσο στην οικι-στική όσο και στην εμπορική ανά-πτυξη του έργου, το οποίο έχει τηδυνατότητα να απευθύνεται σεόλα τα βαλάντια. Από τη δημιουργίαμιας υψηλού επιπέδου κτηματα-γοράς και τον ελλιμενισμό σκαφώνπλούσιων ιδιοκτητών, μέχρι τα κα-φεστιατόρια, που προσφέρουν ευ-ρεία γκάμα επιλογών και απευθύ-νονται σε καταναλωτές όλων τωνοικονομικών δυνατοτήτων, η Μα-ρίνα Λεμεσού εξακολουθεί να προ-σελκύει επισκέπτες πέραν κάθεπροσδοκίας κατά τους πρώτουςδύο μήνες λειτουργίας της.

Περισσότερο από θετική ήτανη αρχή που σημείωσε η Μαρίνα,η οποία όπως κατέδειξαν τα στοι-χεία συνεχίστηκε και αργότερα,καθώς οι επισκέψεις σταθεροποι-ήθηκαν στις 4.000 ημερησίως. Βέ-βαια, το Σαββατοκύριακο του Κα-τακλυσμού, η ημερήσια κίνηση άγ-γιξε τους 20.000 επισκέπτες, προ-καλώντας χαμόγελα στους εμπνευ-στές του έργου, αλλά το γεγονόςότι δύο μήνες αργότερα επικρατείσταθεροποίηση εκτιμάται ως ιδι-αίτερα θετικό. Εκτός του ότι η κί-νηση στα εστιατόρια και τα κατα-στήματα ξεπέρασε κατά πολύ τιςπροσδοκίες, αφήνοντας ικανοποι-ημένους τους δημιουργούς του έρ-γου, φαίνεται ότι η Μαρίνα κατά-φερε να αγκαλιαστεί τόσο από τουςΛεμεσιανούς όσο και από τους κα-τοίκους των υπολοίπων πόλεων.Παρόλο που πρόκειται για ένα έργοελλιμενισμού με παράλληλη οικι-στική ανάπτυξη, εντούτοις σκοπόςτου είναι να προσφέρει ξέγνοιαστεςστιγμές σε όλους τους Κύπριουςκαι τους ξένους. Σημαντική επιτυχίαθεωρείται για τη Μαρίνα η προ-σέλκυση τουρισμού στη Λεμεσόαπό επισκέπτες που έρχονται απο-κλειστικά για να θαυμάσουν το έρ-γο, απολαμβάνοντας ταυτόχρονατις υπηρεσίες που προσφέρονται.

Κομβικό σημείο τα ακίνηταΑναπόσπαστο κομμάτι της Μα-

ρίνας αποτελεί η οικιστική ανά-πτυξη, η οποία προσδίδει ιδιαίτεροκύρος και αξία στο έργο. Παρά τα

γεγονότα του Μαρτίου του 2013,η Μαρίνα Λεμεσού, λόγω του ξε-χωριστού προϊόντος που προσφέ-ρει, δεν σταμάτησε να καταγράφεισημαντικές πωλήσεις ακινήτων,καθώς στο εξάμηνο που ακολού-θησε μετά το Eurogroup οι πωλή-σεις έφτασαν τα 40 εκατ. ευρώ.Μπορεί να διαφοροποιήθηκαν ταχρονοδιαγράμματα για την κατα-σκευή του έργου, ωστόσο οι πω-λήσεις ακινήτων δεν φαίνεται ναεπηρεάστηκαν σημαντικά από τηδυσμενή οικονομική κατάστασηστην Κύπρο. Οι εγχώριοι και οιξένοι αγοραστές, από Ρωσία, αρα-βικές αλλά και ευρωπαϊκές χώρεςσυνεχίζουν να δείχνουν εμπιστο-σύνη στις εταιρείες που ασχολούν-ται με την ανάπτυξη γης, μιας καιτο 70% των διαμερισμάτων και το30% των επαύλεων έχει ήδη δια-τεθεί. Το εν λόγω επίτευγμα κα-θιερώνει τη Μαρίνα Λεμεσού ωςένα από τα πιο ελκυστικά και ξε-χωριστά έργα στην Ευρώπη, με τιςπωλήσεις να υπολογίζονται συνο-λικά στα 145 εκατ. ευρώ. Αξιόλογηζήτηση συνεχίζει να υπάρχει στοντομέα των επαύλεων, καθώς στοτέλος της χρονιάς αναμένεται ναπαραδοθούν οι πρώτες 39 πολυτε-λείς επαύλεις της Peninsula Villas,

οι οποίες διαθέτουν δική τους θέσηελλιμενισμού και απευθείας πρό-σβαση στην παραλία, ενώ ήδη μίααπό τις επαύλεις είναι έτοιμη καιδιαθέσιμη για επισκέψεις. Παράλ-ληλα, έχουν διατεθεί οι δύο μεγα-λύτερες επαύλεις και από την IslandVillas, αξίας 15 εκατ. ευρώ η κα-θεμία, που περιλαμβάνουν ιδιωτικέςθέσεις ελλιμενισμού για σκάφη μέ-χρι 60 μέτρα. Ευχάριστα είναι τανέα και για τα διαμερίσματα πουυπάρχουν στη Μαρίνα Λεμεσού.Από τα συνολικά 162 διαμερίσματα,τα 94 ανήκουν στο Nereids Resi-dences, εκ των οποίων έχει πωληθείτο 60%, τα 13 ανήκουν στο Thetis

Residences, εκ των οποίων έχειδιατεθεί το 80%, 14 ανήκουν στοDioni, από τα οποία έχει πωληθείτο 90%, και 44% στο Castle, ταοποία προς το παρόν δεν διατίθεν-ται προς πώληση.

Η Μαρίνα Λεμεσού κέρδισε καιτους θαλάσσιους ταξιδιώτες μεγά-λης οικονομικής επιφάνειας, κα-λωσορίζοντας τα πρώτα σκάφη τονΑπρίλιο του 2013. Πάνω από 145σκάφη όλων των μεγεθών βρίσκον-ται σήμερα στη Μαρίνα, μαζί μετα πρώτα σούπερ γιοτ σε μαρίνατης Κύπρου (75μέτρων και 88,5μέ-τρων), ενώ τα γραφεία Διοίκησης,τα οποία βρίσκονται στην καρδιάτης Μαρίνας και στεγάζουν τονχώρο υποδοχής, έχουν ήδη λει-τουργήσει. Με 650 θέσεις ελλιμε-νισμού, για σκάφη έως 115 μέτρων,η Μαρίνα Λεμεσού είναι η πρώτηστην Κύπρο με δυνατότητα ελλι-μενισμού σούπερ γιοτ, παρέχονταςυψηλού επιπέδου υπηρεσίες καιδιευκολύνσεις, οι οποίες ενισχύον-ται από μία ομάδα έμπειρων επαγ-γελματιών, εξασφαλίζοντας με αυτότον τρόπο την ομαλή λειτουργίαόλων των εργασιών της. Η Μαρίνασχεδιάστηκε με σκοπό να ανταπο-κρίνεται στις απαιτήσεις των εύ-πορων ομάδων πληθυσμού, προ-

σφέροντας συμφέρουσες λύσειςκαι ευκαιρίες στον χώρο του realestate. Οι τιμές για οικιστικές ανα-πτύξεις ξεκινούν από 470.000 ευρώκαι φτάνουν τα 8,4 εκατ. ευρώ. τηνώρα που η πιο ακριβή έπαυλη δια-τέθηκε στην τιμή των 15 εκατ. ευ-ρώ, ενώ τα σκάφη αναψυχής πουμπορούν να ελλιμενιστούν ξεκινούναπό οκτώ μέτρα και φτάνουν μέχρικαι τα 115 μέτρα. Επομένως, ακόμακαι όσον αφορά στην πολυτέλειαυπάρχουν διαφορετικές επιλογέςγια τους υποψήφιους αγοραστέςκαι ιδιοκτήτες.

Ανοίγουν το ένα μετά το άλλοΈμφαση έχει δοθεί, όχι μόνο στον

τομέα των ακινήτων, αλλά και στηνεμπορική ανάπτυξη της Μαρίνας,η οποία χαρακτηρίζεται από ποικι-λία. Έχουν ήδη λειτουργήσει 11εστιατόρια, καφετέριες και μπαρά-κια: The Yacht Club, Πυξίδα, CaffeNero, Wagamama, Marina Cool Bar,Hobo Mediteranneo, KFC, PizzaHut, Café Calma, Crystal MarinaLounge και Derlicious, ενώ εντόςτων επόμενων μηνών θα ακολου-θήσει και εστιατόριο της Carob MillRestaurants Ltd. Εκτός από τουςχώρους αναψυχής, στη Μαρίνα Λε-μεσού πρόκειται να λειτουργήσουν

40 καταστήματα, από τα οποία έχουνανοίξει μόνο το Ship 2 Shore, το κα-τάστημα Alphamega Convenienceτων γνωστών κυπριακών υπεραγο-ρών, τα οπτικά Nicolaides και τογραφείο πωλήσεων της Cybarco.Σύντομα, έπονται και άλλα κατα-στήματα με μάρκες, είτε νεανικέςείτε υψηλού γούστου, όπως τη RalphLauren, Iceberg, Paul Smith, NicoleFarhi, Just Cavalli, Armani, PaulShark, Diesel και Crocs. Παράλληλα,στη Μαρίνα θα λειτουργήσει επίσηςχώρος ενοικίασης αυτοκινήτων (Le-os Car Rentals), φαρμακείο και αρω-ματοπωλείο (Dora Theophilou Ph-armacy and Haute Parfumerie), ενώαντιπρόσωποι σκαφών όπως τα Fer-retti, Riva, Azimut, Princess, Sun-seeker, Chris-Craft, Chaparral Boats,Robalo Boats, Wim van der Valk,Pershing, Beneteau και Cranchi, θακατακλύσουν την περιοχή. Τα εστια-τόρια και οι καφετέριες που υπάρ-χουν στο έργο, ικανοποιούν όλα ταγούστα και ανταποκρίνονται σε όλατα κοινωνικά στρώματα, καθώς ηγκάμα που έχει δημιουργηθεί προ-σφέρει πληθώρα επιλογών. Από τηνάλλη, όποιος δεν επιθυμεί να επι-σκεφθεί κάποιο εστιατόριο ή να ξο-δέψει χρήματα, μπορεί απλώς νααπολαύσει έναν περίπατο κατά μή-κος της προκυμαίας με θέα τη θά-λασσα. Την ίδια λογική με τα κα-φεστιατόρια ακολουθεί η Μαρίνακαι όσον αφορά στα καταστήματαπου θα ανοίξουν, καθώς οι επωνυ-μίες που θα ενταχθούν στο έργοικανοποιούν κάθε πορτοφόλι.

Πολιτιστική αναβάθμισηΕπί τάπητος έχουν θέσει οι άν-

θρωποι της Μαρίνας και τα πολι-τιστικά δρώμενα, τα οποία ομολο-γουμένως απουσίαζαν σε μεγάλοβαθμό από το στολίδι της Λεμεσού,μιας και προγραμματίζονται αρκετέςεκδηλώσεις το επόμενο διάστημα.Το πολιτιστικό κέντρο ξεκίνησεήδη να λειτουργεί, ενώ σταδιακάθα πραγματοποιηθούν εκθέσεις καισυναυλίες, τις οποίες θα έχουν τηνευκαιρία να παρακολουθήσουν όλοιοι παρευρισκόμενοι. Η ΣυμφωνικήΟρχήστρα Κύπρου, η οποία φιλο-ξενήθηκε στη Μαρίνα για μία βρα-διά, αποτελώντας μία ευχάριστηνότα, αποτελεί μόνο την αρχή σεμία σειρά εκδηλώσεων που θα πραγ-ματοποιηθούν. Συν τοις άλλοις,επειδή ο σκοπός της Μαρίνας δενείναι να προσελκύει επισκέπτεςμόνο κατά την καλοκαιρινή περίοδοαλλά να αποτελεί προορισμό γιαόλους τους μήνες του έτους, ανα-μένεται να γίνουν διάφορες εκδη-λώσεις στην πλατεία ή στα εστια-τόρια, έτσι ώστε να κρατηθεί σευψηλά επίπεδα το ενδιαφέρον καικατά τη χειμερινή περίοδο.

Αναμφίβολα, η κίνηση ήταν αυξη-μένη από την πρώτη μέρα που άνοι-ξε η Μαρίνα, αλλά ευτυχώς διατη-ρείται σε υψηλά επίπεδα μέχρι σή-μερα. Σε όλους ανεξαιρέτως τουςεπισκέπτες δίνεται η ευκαιρία νακάνουν διαφορετικά πράγματα καινα περάσουν ευχάριστα καθ’ όλητη διάρκεια της ημέρας. Από τοπρωινό καφεστιατόριο, το HoboMediteranneo, το οποίο λειτουργείόλη τη μέρα, το μεσημεριανό γεύμαστις γνωστές επωνυμίες Pizza Hut,KFC και Derlicious, μέχρι το βραδινόδείπνο στο εστιατόριο Wagamamaκαι το TGI Fridays, οι επιλογές γιατους καταναλωτές είναι αρκετές.Για όλη τη διάρκεια της μέρας προ-σφέρεται και το Crystal Marina Lo-unge Bar, ενώ για τους λάτρεις τουποιοτικού ψαριού προσφέρεται η«Πυξίδα».

Επειδή ακριβώς ο χώρος υποδέ-χεται όλο τον κόσμο χωρίς διακρί-σεις, δεν παρατηρείται ομοιογένειαστους επισκέπτες της Μαρίνας,την ώρα που το έργο σφύζει απόανθρώπους, που είτε το επισκέ-πτονται για πρώτη φορά είτε επα-νέρχονται συχνά, γιατί έμειναν ευ-χαριστημένοι την προηγούμενηφορά.

Παρόλο που ο κόσμος δεν έρχεταιστη Μαρίνα Λεμεσού αποκλειστικάγια ένα συγκεκριμένο χώρο, ο όμι-λος PHC Franchised Restaurants,

που διαθέτει την πλειοψηφία τωνκαφεστιατορίων στην περιοχή,εκτιμά ότι τα εστιατόρια που κα-θιστούν τη Μαρίνα ελκυστικό προ-ορισμό, σε συνδυασμό με το γεγο-νός ότι δεν υπάρχουν αλλού στηνπόλη, είναι το Wagamama και τοHobo Mediteranneo, ένα εστιατόριοτο οποίο αποτελεί πόλο έλξης γιατους επισκέπτες, επειδή γνωρίζουνότι ο γνωστός σεφ Δημήτρης Σκαρ-μούτσος έχει επιμεληθεί το μενούτου. Αναγνωρίζοντας ότι, λόγω τηςιδιαιτερότητας της Μαρίνας όσοναφορά στην τοποθεσία και τουςχώρους, το άνοιγμα μιας επιχείρη-σης διαφέρει σημαντικά από οποι-οδήποτε άλλο μέρος, ο όμιλος το-νίζει ότι είχε προβεί προηγουμένωςσε εκτενή μελέτη για να μπορέσεινα εντάξει τα οκτώ του καφεστια-τόρια στο μεγαλεπήβολο έργο τηςΛεμεσού.

Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψητην τοποθεσία, τον σχεδιασμό, τηνκατασκευή, τη διαρρύθμιση καιτην ανάγκη για δημιουργία τηςανάλογης ατμόσφαιρας, η PHC, ηοποία εκπροσωπεί τις επωνυμίεςPizza Hut, KFC, Derlicious, HoboMediternareo, Wagamama, TGIFridays, Marina Cool Bar και CaffeNero, επισημαίνει ότι τα εστιατόριαπου έχουν χτιστεί και διαμορφωθείειδικά για τη Μαρίνα είναι πιο ανα-βαθμισμένα σε σύγκριση με τα αν-

τίστοιχα άλλων περιοχών της Κύ-πρου.

Παράλληλα, η εταιρεία εστιατο-ρίων απορρίπτει και τις επικρίσειςότι σε έναν προορισμό πολυτελείας,εντάχθηκαν φαστφουντάδικα καιδευτεροκλασάτα εστιατόρια, διευ-κρινίζοντας ότι πρόκειται για αγα-πημένες επωνυμίες, στις οποίεςέγινε η κατάλληλη επεξεργασία

και διαφοροποίηση (franchise) γιανα συνάδουν με τη γενική ιδέα τηςΜαρίνας Λεμεσού. «Ευτυχώς ούτεο κόσμος, ούτε κι εμείς, συμφω-νούμε με τους επικριτές ότι τοπο-θετήσαμε ξεκάρφωτα τα φαστφουν-τάδικα σε έναν πολυτελή χώρο»,αναφέρει η PHC, προσθέτονταςότι κορυφαίες μάρκες εντάχθηκανμε τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο

έργο. Στη Μαρίνα υπάρχουν διά-φορα εστιατόρια, που προσφέρουνποικιλία επιλογών και μπορούν νακαλύψουν τις επιθυμίες ανθρώπωνκάθε εισοδήματος. Από τους χα-μηλόμισθους, τους μικρομεσαίους,αλλά και τους εύπορους, οι πάντεςμπορούν να βρουν τους τρόπους,μέσα από μία μικρή απόδραση, ναμείνουν ικανοποιημένοι από τη

Μαρίνα, είτε επιλέγοντας κυπριακή,ελληνική, ιταλική και ασιατική κου-ζίνα, καλής ποιότητας καφέ εσπρέ-σο είτε κάνοντας απλώς μία βόλταπαρέα με ένα φραπέ, ένα χυμό ήένα παγωτό.

Παρά την ελαφρά μείωση τηςκίνησης που αναμένεται να σημει-ωθεί από τον Οκτώβριο και μετά,εντούτοις ο όμιλος εστιατορίωνδεν θεωρεί ότι ο χώρος θα είναιμόνο εποχιακός, δηλαδή ότι θαπροσελκύει επισκέπτες μόνο τοκαλοκαίρι, ενώ στα πλάνα είναιμία σειρά από αλλαγές που πρέπεινα γίνουν προκειμένου να διατη-ρηθεί το κοινό και κατά τη χειμε-ρινή περίοδο, σε συνδυασμό μετην κατάθεση νέων προτάσεωνκαι την προώθηση καινούργιωνπροϊόντων και προσφορών.

«Πρόκειται για ένα φιλόδοξο έρ-γο, μία τεράστια επένδυση για τηΛεμεσό και για την Κύπρο γενικό-τερα, την οποία δεν θα εγκαταλείψειμελλοντικά ο κόσμος», εκτιμά ηPHC. Εντούτοις, σύμφωνα με πλη-ροφορίες της «Κ», η όποια μελλον-τική μείωση της μαζικής επισκε-ψιμότητας της Μαρίνας Λεμεσού,που διαφαίνεται ως αναπόφευκτη,πρόκειται να επιτρέψει σε όσουςτην απαρτίζουν να εστιάσουν πε-ρισσότερο στους επισκέπτες μεμεγάλη αγοραστική δύναμη, δη-λαδή στα γερά πορτοφόλια.

Πολυτέλεια και απλότητα στη Μαρίνα ΛεμεσούΚύρος και ποιότητα δίνει στο μεγαλεπήβολο έργο η οικιστική ανάπτυξη, η οποία παραμένει σε υψηλά επίπεδα

Το franchise των «φαστφουντάδικων» άλλαξε τα δεδομένα

Η Μαρίνα Λεμεσού κέρδισε τους θαλάσσιους ταξιδιώτες μεγάλης οικονομικής επιφάνειας. Πάνω από 145 σκάφη όλων των μεγεθών βρίσκονται σήμερα στηΛεμεσό, ενώ έκαναν και την εμφάνισή τους τα πρώτα σούπερ γιοτ σε Μαρίνα της Κύπρου (75 μέτρων και 88,5 μέτρων).

<<<<<<<

Ο όμιλος με τα περισσό-τερα καφεστιατόρια στηΜαρίνα τονίζει ότι είχεπροβεί προηγουμένωςσε εκτενή μελέτη για ναμπορέσει να εντάξειαποτελεσματικά τουςχώρους αναψυχής στοκλίμα του έργου.

Στα σχέδια των καφεστιατορίων και των υπεύθυνων της Μαρίνας είναι μία σειρά από αλλαγές και εκδηλώσεις πουπρόκειται να γίνουν προκειμένου να διατηρηθεί ψηλά το ενδιαφέρον του κοινού και κατά τη χειμερινή περίοδο.

OIK_06-OIKONOMIA 22_Master_cy 14/08/14 18:33 Page 6

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7Κ Α Ρ Ι Ε Ρ ΑKυριακή 17 Αυγούστου 2014

Της ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΟΥ

«Η εργασιακή δέσμευση δεν αποτελείάλλη μια τάση ή μόδα του σύγχρονουμάνατζμεντ». Δεν είναι κάτι που κάνειτον κύκλο του και περνάει. Είναι σαφώςμια «business case». Είναι «ένας παρά-γοντας που έχει μετρηθεί ποσοτικά μεπληθώρα διεθνών μελετών και έχει απο-δειχθεί διαχρονικά η άμεση σύνδεσήτου με την αύξηση της κερδοφορίας τωνεπιχειρήσεων». Είναι απόσπασμα απότην εμπειρία της δρος Anastasia P. Rush,γενικής διευθύντριας Hellas EAP και προ-έδρου Hellenic Branch EAPA Int., με τηνοποία προλογίζει το αφιέρωμα στην ερ-γασιακή δέσμευση και το απευθύνει σταστελέχη των επιχειρήσεων μέσω τηςηλεκτρονικής έκδοσης Hellas EAP Briefingfor Executives (www.hellaseap.gr).

Αξιόπιστες λύσειςΗ Hellas EAP είναι η εταιρεία που

εισήγαγε στον ελληνικό επιχειρηματικόχώρο τα Employee Assistance Programsκαι προσφέρει αξιόπιστες λύσεις σταανθρωποκεντρικά προβλήματα πουαντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις σήμερα.Διαθέτει διεθνή εμπειρία και ένα πα-νελλαδικό δίκτυο εξειδικευμένων επαγ-γελματιών. Στις 7 Ιουλίου 2014, στοπλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εκστρατείαςγια Ασφαλείς και Υγιείς Χώρους Εργα-σίας 2014-2015, συμμετείχε σε ημερίδαπου πραγματοποιήθηκε στην Αθήναόπου και παρουσίασε το PRIWA (Psy-chosocial Risks & Impacts in the Work-place Assessment) – το πρώτο ελληνικό«εργαλείο» μέτρησης των ψυχοκοινω-νικών κινδύνων και των επιπτώσεώντους στον εργασιακό χώρο.

Το «εργαλείο» κατασκευάστηκε με ταδεδομένα που συλλέχθηκαν από περίπου2.000 εργαζομένους του δημόσιου καιιδιωτικού τομέα διαφόρων κλάδων καιαπό ένα εύρος παραγόντων (οργανωσιακήκουλτούρα, εργασιακή ανασφάλεια, ικα-νοποίηση από την εργασία, φόρτος/ρυθ-μός εργασίας, υποστήριξη από τον προ-ϊστάμενο, εργασιακές σχέσεις, σαφήνειαρόλου κ.ά.) και των επιπτώσεών τους(στρες, πανικός, επαγγελματική εξουθέ-νωση, παρουσιασμός, συμπτώματα κα-τάθλιψης, χρήση αλκοόλ/ουσιών, βία,παρενόχληση κ.ά.). Το PRIWA κατα-σκευάστηκε σε συνεργασία με το Πανε-πιστήμιο Αθηνών και το 2014 συμπεριε-λήφθη στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο ως«εθνικό εργαλείο», στο πλαίσιο της προ-

αναφερθείσας ευρωπαϊκής εκστρατείας.Το «κενό» που υπάρχει σε σχέση με τηνεργασιακή δέσμευση το έχει αναδείξειπληθώρα ερευνών, οι οποίες και έχουνθορυβήσει τους εργοδότες που «συχνάπαραβλέπουν το μερίδιο της ευθύνηςπου αναλογεί στους ίδιους τους εργαζο-μένους». Κάτι που σημαίνει ότι, όσο κιαν προσπαθούν να αυξήσουν την εργα-σιακή δέσμευση, χωρίς την ενεργό συμ-μετοχή και την προσπάθεια και των ιδίωντων εργαζόμενων η επίτευξη υψηλής δέ-σμευσης μοιάζει ανέφικτη.

Εμπνευση«Ενας μάνατζερ μπορεί, όντως, να

εμπνεύσει την αλλαγή σε επίπεδο ερ-γάσιμης δέσμευσης. Αν όμως οι εργα-ζόμενοι δεν αποκτήσουν ενεργό ρόλοκαι δεν ενσωματώσουν στην καθημε-ρινότητά τους αυτή την επιθυμία, το

πιθανότερο είναι ότι δεν θα αλλάξει τί-ποτα». Εχει ήδη διαπιστωθεί ότι το με-γάλο ποσοστό αυτών που δηλώνουν ερ-γασιακά μη δεσμευμένοι πρέπει να μηνεναποθέτουν τη δημιουργία δέσμευσηςαποκλειστικά σε εξωτερικούς παράγον-τες, αλλά να αναπτύξουν προσωπικήυπευθυνότητα και να εστιάσουν σταεσωτερικά κίνητρα, που είναι ιδιαιτέρωςσημαντικά για τους ίδιους. «Από τη στιγ-μή που θα εντοπίσουν τι δίνει νόημαστην εργασία τους και το προσεγγίσουνενεργά, οι προσπάθειες του οργανισμούτους να υποστηρίξει τις ανάγκες τουςθα βρουν πρόσφορο έδαφος και θα φέ-ρουν αποτελέσματα».

Η μελέτηΗ μελέτη επικαλείται τη Θεωρία του

Αυτοπροσδιορισμού (Self-DeterminationTheory) η οποία και εξηγεί τόσο τις δια-φορές ανάμεσα στην εσωτερική και εξω-τερική υποκίνηση όσο και τις τρεις βα-σικές ανάγκες που κάθε άτομο επιδιώκεινα καλύψει. Η πρώτη είναι η ανάγκη γιααυτονομία – η αίσθηση ότι είναι υπεύ-θυνος και ορίζει και παρακινεί τη δικήτου συμπεριφορά.

Η δεύτερη είναι η ανάγκη να είναι ικα-νός. Και η τρίτη είναι η ανάγκη να δημι-ουργεί δεσμούς. «Η κάλυψη των αναγκώναυτών οδηγεί σε αυξημένη αυτο-υποκί-νηση, καλή ψυχική υγεία, υψηλή απο-δοτικότητα, επιμονή, ανάληψη πρωτο-βουλιών και δημιουργικότητα. Σε αντίθετη

περίπτωση, παρατηρούνται αρνητικέςεπιπτώσεις στην απόδοση, στην κινη-τοποίηση και στην ευεξία των ατόμων».

Επειδή λοιπόν το «κενό» που ανέδειξανοι πολυάριθμες σχετικές έρευνες «δενμπορούν να το καλύψουν οι εργοδότεςμόνοι τους», η μελέτη καταλήγει στοσυμπέρασμα ότι τα στελέχη δεν θα πρέπεινα ξεχνούν, αλλά να θυμούνται ότι:

Η εργασιακή δέσμευση είναι σημαντικήτόσο για τους εργαζομένους όσο και γιατους εργοδότες και έχει σημαντικά οφέληκαι για τους δύο.

Ενώ είναι σημαντικό τα στελέχη καιτο εργασιακό περιβάλλον να παρέχουνκίνητρα και να υποστηρίζουν την ερ-γασιακή δέσμευση, θα πρέπει και οκάθε εργαζόμενος να επιθυμεί να επεν-δύσει στην προσωπική κινητοποίησηκαι να δώσει νόημα στην εργασία του.Τα εσωτερικά κίνητρα μπορεί να είναιπερισσότερο αποτελεσματικά από ταεξωτερικά για τη δημιουργία εργασιακήςδέσμευσης. Η ανοιχτή επικοινωνία μπο-ρεί να βοηθήσει στο να ανακαλύψουνοι επιχειρήσεις τι κινητοποιεί τους ερ-γαζομένους και τι δίνει νόημα στην ερ-γασία τους και να συμβάλουν στην ενί-σχυση των εσωτερικών κινήτρων στονεργασιακό χώρο.

Τέλος, θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμονα αξιολογείται και το κατά πόσον τοάτομο ταιριάζει στη δεδομένη κουλ-τούρα που επικρατεί στο εργασιακόπεριβάλλον του.

Η εργασιακή δέσμευση δεν είναι μόνο υπόθεση των εργοδοτώνΕλληνικό «εργαλείο» στον ευρωπαϊκό κατάλογο για ασφαλείς εργασιακούς χώρους

«Η εποχή που πειραματιζόμαστε μετην ψηφιοποίηση έχει τελειώσει.Σταματήστε λοιπόν τους πειραμα-τισμούς και προχωρήστε σταθεράστην πλήρη ψηφιακή μεταμόρφωσητης εταιρείας σας, αν θέλετε να πα-ραμείνετε ανταγωνιστικοί και να εί-στε επιτυχημένοι». Μπορεί να ακού-γεται σαν απειλητικό «τελεσίγραφο»,ωστόσο η χρησιμότητα της προτρο-πής αυτής έχει την αξία ενός έγκαι-

ρου συναγερμού που μόνο μυωπικοίηγέτες θα μπορούσαν να αγνοήσουν.«Εστω και αν η οικονομική ανάκαμ-ψη εξακολουθεί να προχωρεί με αρ-γούς ρυθμούς, ωστόσο η ψηφιοποί-ηση δεν σταμάτησε ούτε στιγμή ναπαρουσιάζει μιαν υγιή ανάπτυξη.Για παράδειγμα, το ηλεκτρονικό εμ-πόριο στις ΗΠΑ και στις περισσό-τερες χώρες της Ευρώπης αυξάνεταιμε διψήφιο αριθμό, ενώ ευδοκιμείκαι σε ολόκληρη την Ασία. Σε αυτήλοιπόν τη συγκυρία, αντί οι εταιρείεςνα προχωρήσουν στην ψηφιακή με-ταμόρφωσή τους, αντιθέτως εξακο-λουθούν να πειραματίζονται και ναπελαγοδρομούν.

Αυτά εντέλλεται η παγκόσμια εται-ρεία McKinsey & Company, έμπειρα

ανώτερα στελέχη της οποίας προ-τείνουν ένα σαφές «σχέδιο δράσης»και το συνοδεύουν με τα πειστικάπαραδείγματα εταιρειών που το επε-χείρησαν και πέτυχαν εντυπωσιακάαποτελέσματα. Παρουσιάζουν δετην κάθε πτυχή, αλλά και μια σειράενεργειών που απαιτούνται για τηνεπιτυχή ψηφιακή μεταμόρφωσημιας επιχείρησης. Αφού λοιπόν με-λέτησαν την κάθε μία εταιρεία ξε-χωριστά, αναζήτησαν και εντόπισαντι το «ξεχωριστό» ήταν αυτό που εί-χαν κάνει όλες αυτές οι εταιρείες.

Επτά «συνήθειες»Κατέληξαν λοιπόν στο ότι όλες

τους είχαν αναπτύξει επτά συγκε-κριμένες «συνήθειες», τις οποίες και

τήρησαν απαρεγκλίτως σε όλες τιςεπιτυχείς ψηφιακές μεταμορφώσειςτους.

Πρώτη «συνήθεια» αναφέρεται η«Παράλογη φιλοδοξία». Που σημαίνειότι με μιαν ασυνήθιστη «φιλοδοξία»που θα την εκφράσει η ηγετική ομά-δα μπορεί να πετύχει να «ξεσηκώσει»ολόκληρο τον οργανισμό και να τονκάνει να θέλει να βλέπει πλέον τηνψηφιοποίηση όχι σαν ένα μέσονπου δημιουργεί νέες δραστηριότητες,αλλά που δημιουργεί αξία για τηνεταιρεία. «Σε μερικές εταιρείες, ταόρια των στόχων τους τα καθορίζουνη μέτρηση της ανάπτυξης είτε τουμεριδίου τους στην αγορά μέσα απότα ψηφιακά κανάλια. Αλλες πάλι πε-ριορίζουν το κόστος, με βάση το κό-

στος των ψηφιακών δομών στουςανταγωνιστές τους. Σε κάθε περί-πτωση, εάν οι στόχοι σας δεν δημι-ουργήσουν μεγάλο εκνευρισμό στομεγαλύτερο μέρος του οργανισμούσας, προφανώς δεν έχετε στοχεύσειαρκετά ψηλά».

Δεύτερη «συνήθεια» αναφέρεταιη «Απόκτηση νέων δεξιοτήτων».Που σημαίνει ότι τις δεξιότητες πουαπαιτούνται για την ψηφιακή με-ταμόρφωση της εταιρείας ίσως ναμην τις διαθέτετε εκ των έσω, όποτεμη τσιγκουνευτείτε να τις αποκτή-σετε είτε να τις «ενοικιάσετε» απότις κατάλληλες αγορές τους.

Η τρίτη «επαναστατική συνήθεια»που προβάλλεται, «πλήττει» τα μον-τέλα ανθρώπινου δυναμικού που επι-

κρατούν στην εταιρεία και εντέλλεται«Περιφράξτε και κρατήστε μακριάαπό το “business as usual”, την καλ-λιέργεια των ταλέντων σας». Γιατί,τα ψηφιακά ταλέντα πρέπει να δια-βιούν με διαφορετικό τρόπο. Εχουντα δικά τους πλαίσια εργασίας καιτον δικό τους αποκλειστικό χώρο.

Με μόνιμο τον στόχο για την επαύ-ξηση της αξίας της εταιρείας, η τε-τάρτη «συνήθεια» εντέλλεται: «Αμ-φισβητήστε τα πάντα». Αρχίζονταςαπό το status quo, το οποίο οι εκ-κολαπτόμενες εταιρείες πρέπει «νατο προκαλούν με επιθετικότητα»και να εξετάσουν το πώς και το γιατίπροσφέρονται τα προϊόντα και οιυπηρεσίες και σε ποια μερίδια τηςαγοράς απευθύνονται. Επίσης, ναδημιουργούν –με βάση τα στοιχείατου– το προφίλ του κάθε πελάτη.

Η πέμπτη «συνήθεια» που εντο-πίστηκε είναι η «Ταχύτητα με πλοηγότα data». Με το δεδομένο ότι η ταχείαλήψη των αποφάσεων αποτελεί κρί-σιμο στοιχείο ενός δυναμικού ψη-φιακού περιβάλλοντος.

Η έκτη «συνήθεια» «Ακολουθήστετο χρήμα» έστω και αν ακούγεταιπαλιομοδίτικη και παραδοσιακά κερ-δοσκοπική, όμως παραπέμπει στοντρόπο μείωσης του επιχειρηματικούκόστους για την εταιρεία και στηναπόσβεση των δαπανών για την ψη-φιακή μεταμόρφωση.

Τέλος, η έβδομη «συνήθεια» συ-νιστά –ούτε λίγο ούτε πολύ– τον«Εθισμό με τον πελάτη». Γιατί «μιαυγιής προκατάληψη για τη συνεχήβελτίωση της εμπειρίας που προ-σφέρεις στον πελάτη, αποτελεί τοθεμέλιο στην κάθε ψηφιακή μετα-μόρφωση. Ασφαλώς, καμία επιχεί-ρηση δεν είναι τέλεια. Ωστόσο, οι

ηγετικές ομάδες οφείλουν να δίνουντην έμπνευση, ώστε το κάθε λάθοςείτε κακή εμπειρία να διορθώνονται.Υπάρχουν οι κατάλληλες διαδικασίεςμέσα από τις οποίες οι εταιρείες μπο-ρούν να αντλήσουν και να διδαχθούντην κάθε θετική και αρνητική πτυχήτης αλληλεπίδρασής τους με τον πε-λάτη».

Προσδοκίες πελατώνΑλλωστε, οι προσδοκίες των πε-

λατών σταθερά αυξάνονται καιωθούν τις εταιρείες στο να βελτιώ-νουν την εμπειρία τους μέσα απότον κάθε δίαυλο μαζί τους. Ακόμηκαι όταν αγοράζουν online αναμέ-νουν ότι θα έχουν την ίδια απρο-βλημάτιστη εμπειρία όπως στο λια-νικό εμπόριο.

Και επιπλέον, «ανέχονται πλέονόλο και λιγότερο την κακή εμπειρία».Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευ-νας, το 89% των πελατών που βίωσανμια κακή εμπειρία σε μιαν εταιρεία,μετέφεραν τη συνεργασία τους σεανταγωνιστή της.

Ακόμη, το 86% δήλωσαν ότι ήτανπρόθυμοι να πληρώσουν περισσό-τερο προκειμένου να έχουν καλύ-τερη εμπειρία. Και η μελέτη τελει-ώνει με την επιβεβαίωση ότι «οιηγέτες των επιτυχημένων ψηφιακώνεπιχειρήσεων γνωρίζουν ότι δεναρκεί να υιοθετήσουν μία είτε δύοαπό αυτές τις “συνήθειες”. Γιατί οιπραγματικοί καινοτόμοι θα μάθουντο πώς να αριστεύουν και μέσα απότις επτά. Αλλά για να φτάσουν ώςεκεί, αυτό που τους είναι απολύτωςαπαραίτητο είναι ένας ριζικά δια-φορετικός τρόπος για να σκέπτονταικαι να επιχειρούν».

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΔΑΜΟΥΛΙΑΝ ΟΥ

«Σχέδιο δράσης» για την ψηφιακή μεταμόρφωση των επιχειρήσεων

<<<<<<

Το «εργαλείο» PRIWA κα-τασκευάστηκε με τα δεδο-μένα που συλλέχθηκαναπό περίπου 2.000 εργα-ζομένους του δημόσιου καιιδιωτικού τομέα διαφόρωνκλάδων και από ένα εύροςπαραγόντων

<<<<<<

Οι προσδοκίες των πε-λατών σταθερά αυξά-νονται και ωθούν τιςεταιρείες στο να βελτιώ-νουν την εμπειρία τουςμέσα από τον κάθε δίαυ-λο μαζί τους.

Ενας μάνατζερ μπορεί, όντως, να εμπνεύσει την αλλαγή σε επίπεδο εργάσιμης δέσμευσης. Αν όμως οι εργαζόμενοι δεναποκτήσουν ενεργό ρόλο και δεν ενσωματώσουν στην καθημερινότητά τους αυτή την επιθυμία, το πιθανότερο είναι ότι δεν θααλλάξει τίποτα.

Οι προσδοκίες των πελατών σταθερά αυξάνονται και ωθούν τις εταιρείες στο να βελτιώνουν την εμπειρία τουςμέσα από τον κάθε δίαυλο μαζί τους. Ακόμη και όταν αγοράζουν online, αναμένουν ότι θα έχουν την ίδιααπροβλημάτιστη εμπειρία όπως στο λιανικό εμπόριο.

ΕΡΓΑΣΙΑ & ΖΩΗ

«Οι αναλφάβητοι του 21ου αιώνα δεν θα είναι εκείνοιπου δεν ξέρουν γραφή και ανάγνωση, αλλά εκείνοιπου δεν μπορούν να μάθουν, να ξεμάθουν και να ξα-ναμάθουν». Είναι η σοφή ρήση του Αλβιν Τόφλερκαι ο πλέον χρήσιμος συνειρμός που προσφέρουνστον Ελληνα αναγνώστη τους οι συντάκτες του εγ-γράφου του «Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Αν-θρώπινου Δυναμικού» με το οποίο παρουσιάζουν τοπού βρίσκεται η Διά Βίου Μάθηση (ΔΒΜ) στην Ελλάδα,σε σύγκριση με τις άλλες χώρες του ευρωπαϊκούΝότου και Βορρά (www.eiead.gr). Την τελευταία δε-καετία «η Ελλάδα έχει τα μικρότερα ποσοστά συμ-μετοχής, αλλά και διαχρονικά τη μικρότερη αύξηση,σε αντίθεση με την Πορτογαλία και την Ισπανία,στις οποίες η συμμετοχή σημειώνει εντυπωσιακήάνοδο».

Και δεν μιλάμε πλέον για τη σύγκριση της Ελλάδαςμε χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά. Γιατί, ως προς τησυμμετοχή πληθυσμού 25-64 ετών στην εκπαίδευση- κατάρτιση και στη διά βίου μάθηση, εκεί παρατηρείταιπραγματικό χάσμα. Επιπλέον, ενώ στο σύνολο τηςΕυρωπαϊκής Ενωσης των 28 χωρών, τα μεγαλύτεραποσοστά τα καταγράφουν οι εργαζόμενοι, αντιθέτωςστην Ελλάδα, η συμμετοχή των ανέργων μεταξύ2003-2011 ήταν μεγαλύτερη, ενώ από το 2012 πα-ρατηρείται ένα μικρό «αλλά αξιοσημείωτο για τα ελ-ληνικά δεδομένα» προβάδισμα του ποσοστού εργα-ζομένων έναντι των ανέργων. Εννοείται ότι κατάτην τελευταία δεκαετία στη Γερμανία, το μεγαλύτερο«κοινό» των δραστηριοτήτων διά βίου μάθησης είναισταθερά οι εργαζόμενοι. Η ηλικία είναι επίσης ση-μαντικός παράγοντας. Και είναι αναμενόμενο οι νε-ότεροι να συμμετέχουν περισσότερο στην εκπαίδευση- κατάρτιση. Ωστόσο, σε χώρες με υψηλά ποσοστάστη ΔΒΜ, όπως οι σκανδιναβικές, ο πληθυσμός 35-64 ετών συμμετέχει πολύ περισσότερο από τις άλλεςηλικιακές ομάδες σε δράσεις εκπαίδευσης - κατάρτισης.«Για να μπορέσει η Ελλάδα να αυξήσει τη συμμετοχήτου πληθυσμού της από 25-64 ετών στη διά βίου μά-θηση, αλλά και για να επωφεληθεί από αυτήν σε όλατα επίπεδα –ως οικονομία είτε ως κοινωνία– θα πρέπεινα δώσει ιδιαίτερη έμφαση και να δημιουργήσει τιςκατάλληλες προϋποθέσεις στην εκπαίδευση αλλάκαι στην κατάρτιση μεγαλύτερης ηλικίας πληθυσμού,ανεξαρτήτως φύλου και εργασιακής κατάστασης»είναι η σύσταση των εμπειρογνωμόνων συντακτώντης μελέτης.

Τέλος, σε ό,τι αφορά το φύλο, διαπιστώνεται ότιόσο υψηλότερα είναι τα ποσοστά απασχόλησης τωνγυναικών, τόσο μεγαλύτερη είναι και η συμμετοχήτους σε δραστηριότητες διά βίου μάθησης. Οπως γιαπαράδειγμα στην Πορτογαλία, που έχει τα υψηλότεραποσοστά γυναικείας απασχόλησης, σε αντίθεση μετην Ιταλία και την Ελλάδα, που την τελευταία δεκαετίαέχουν τα χαμηλότερα ποσοστά.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΟΥ

Διά Βίου Μάθηση:Μικρή η συμμετοχή των εργαζομένων στην Ελλάδα

OIK_07-OIKONOMIA_Master_cy 14/08/14 17:28 Page 7

8 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Ε Λ Λ Α Δ Α Kυριακή 17 Αυγούστου 2014

Της απεσταλμένης μαςστο ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟΕΛΕΝΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗ

Το πιο καυτό θέμα αυτόν τον καιρόστις Βρυξέλλες σε σχέση με τηνΕλλάδα είναι πώς, πότε και αν όν-τως θα γίνει η ελάφρυνση του ελ-ληνικού χρέους.

Από τον Νοέμβριο του 2012 ηΕυρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔιεθνέςΝομισματικό Ταμείο και η Ευρω-παϊκή Κεντρική Τράπεζα προσπα-θούν να βρουν την κατάλληληφόρμουλα που θα καταφέρει ναμειώσει το 174% του ΑΕΠ ελληνικόχρέος. Αυτή όμως δεν η πρώτηφορά που η Ελλάδα καλείται ναμειώσει το χρέος της.

Τον Φεβρουάριο του 2012, ελ-ληνικά ομόλογα ύψους 206 δισ.κουρεύτηκαν πάνω από 50%. Τότεαυτό είχε επιτευχθεί κυρίως μετην βοήθεια λιγότερων από 13ανθρώπων σε ένα μικρό γραφείοστο Λουξεμβούργο που σε συνερ-γασία με την Αθήνα κατάφεραντο μεγαλύτερο «κούρεμα» στηνοικονομική ιστορία του πλανήτη.Η «Κ» επισκέφθηκε το αρχηγείοτου μικρού αυτού οργανισμού καικατέγραψε τις άγνωστες ιστορίεςτων ανθρώπων που υφαίνουν απότότε μέχρι σήμερα το ευρωπαϊκόδίχτυ ασφαλείας.

Οριακή προθεσμίαΠαρασκευή, 17 Φεβρουαρίου

2012. Ενα μικρό γραφείο στο Λου-ξεμβούργο που αριθμεί μόλις 13

υπαλλήλους αναμένει με αγωνίατην τελική εντολή από τον Οργα-νισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέ-ους στην Αθήνα μέχρι τις έξι τοαπόγευμα, ώρα Ελλάδος. Εκτόςαπό έναν δικηγόρο του γραφείου,που εκείνες τις ημέρες είναι άρ-ρωστος και δουλεύει από το δια-μέρισμά του, όλα είναι έτοιμα στομικρό δουκάτο της Ευρώπης γιατο ιστορικό «κούρεμα» του ελλη-νικού χρέους.

Και στην Αθήνα όμως όλοι θε-ωρούν ότι τίποτα δεν πρόκειταινα καθυστερήσει την τελική έγ-κριση του εμβάσματος για να ξε-κινήσει η έκδοση των ομολόγωναξίας ύψους 15 δισ. που θαίσχυαν μετά το «κούρεμα», ώστεστη συνέχεια να σταλούν απότη Φρανκφούρτη στην Ελλάδα.Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, χαλάειτο εκτυπωτικό μηχάνημα στογραφείο του ΟΔΔΗΧ.

Κάθε λεπτό που περνάει χωρίςτο αναμενόμενο χαρτί από τηνΑθήνα αυξάνει την αδρεναλίνη.Ο 47χρονος Γερμανός Ρολφ Στρά-ους, στέλεχος σε εκείνο το γραφείοστο Λουξεμβούργο, ήξερε πολύκαλά ότι, αν χανόταν η προθεσμία,θα δημιουργείτο πολύ μεγάλο πρό-βλημα στην Ελλάδα, αλλά συγ-χρόνως θα έστελνε και ένα πολύ

άσχημο μήνυμα στις αγορές. Ομωςστις 17.50 το εκτυπωτικό μηχά-νημα λειτούργησε, η υπογραφήστάλθηκε με φαξ και η τελική εν-τολή για το έμβασμα πέρασε.

Σε τρία λεπτά, τα 15 δισ. βρέ-θηκαν από τη Φρανκφούρτη στηνΑθήνα, σύμφωνα με τη διήγησητου Στράους, που έζησε εκείνητην ημέρα, όπως λέει, την πιοοριακή προθεσμία της καριέραςτου. «Ηταν το μεγαλύτερο “κού-ρεμα” χρέους από άποψη όγκουστην ιστορία. Η δυσκολία ήτανότι έπρεπε να βρούμε κάτι πουθα συμφωνούσαν και οι αγορέςαλλά και τα μέλη της Ευρωζώνης»,θυμάται χαρακτηριστικά. Ο Στρά-ους είναι ο διευθυντής Οικονομι-κής Πολιτικής του μικρού εκείνουγραφείου στο Λουξεμβούργο, πουδεν είναι άλλο από τον ευρωπαϊκόμηχανισμό στήριξης EFSF, πουέπρεπε για να δημιουργηθεί ναπεράσει κυριολεκτικά από σαράν-τα κύματα, και σήμερα πια ονο-μάζεται ESM.

Πριν φτιαχτεί ο μηχανισμόςΤον Μάιο του 2010, η Ελλάδα

γίνεται η πρώτη χώρα της Ευρω-ζώνης που θα χρειαστεί να λάβειδάνεια ύψους περίπου 80 δισ. απότους εταίρους της. Συντεταγμένοςμηχανισμός για το πώς θα μπο-ρούσε να γίνει κάτι τέτοιο δενυπήρχε. Οι Ευρωπαίοι καλούν τότετο ΔΝΤ άρον άρον για να μπορέσεινα συνδράμει τόσο οικονομικάόσο και με τεχνική βοήθεια στηνπροσπάθεια αυτή.

Οταν τελικά υπογράφεται τοΜνημόνιο της Ελλάδας, όλοι πι-στεύουν ότι τα χειρότερα πέρασαν.Ολοι, εκτός από τις αγορές. Τρειςμέρες μετά την υπογραφή, το ευρώβρίσκεται σε ελεύθερη πτώση καιυποτιμάται κατά 5% έναντι τουδολαρίου. Τα spreads στην ευρω-παϊκή περιφέρεια αυξάνονται επι-κίνδυνα, με τον οίκο αξιολόγησηςMoody’s να προειδοποιεί για κίν-δυνο μετάδοσης σε Ιρλανδία, Πορ-τογαλία, Ισπανία, Ιταλία και Ηνω-μένο Βασίλειο. Τότε, γίνεται ξε-κάθαρο πια ότι η Ελλάδα δεν είναιη «μοναδική περίπτωση» που κά-ποιοι πιστεύουν αλλά και ότι ηΕυρωζώνη θα χρειαστεί ένα δίχτυπροστασίας για ανάλογες περι-πτώσεις.

Αυτός είναι και ο σκοπός τουEFSF και των εγγυήσεων ύψους440 δισ. με τα οποία τον προικί-ζουν (προτού μετονομαστεί σεESM) οι Ευρωπαίοι ηγέτες: έναΕυρωπαϊκό ΔΝΤ που θα δανείζεταιχρήματα από τις αγορές με το κα-λύτερο δυνατό επιτόκιο και στησυνέχεια θα δανείζει αυτά τα χρή-ματα στις χώρες, που εξαιτίας τηςκρίσης δεν είχαν πια πρόσβασησε αυτές.

Με αυτόν τον τρόπο οι χώρεςκερδίζουν χρόνο αλλά και τα κα-λύτερα δυνατά επιτόκια δανεισμούόσο προβαίνουν στις απαραίτητεςαλλαγές στην οικονομία τους γιανα καταφέρουν κάποια στιγμή ναξαναβγούν στις αγορές.

Η επιλογή ΡέγκλινγκΟ μηχανισμός ξεκινάει να στή-

νεται τον Ιούνιο του 2010, ότανο Γερμανός οικονομολόγος Κλά-ους Ρέγκλινγκ, που μόλις είχε γυ-ρίσει από εξάμηνη εκπαιδευτικήάδεια στο Πανεπιστήμιο της Σιγ-καπούρης, λαμβάνει ένα αναπάν-τεχο τηλεφώνημα. Μετά επτάχρόνια ως γενικός διευθυντήςτης Οικονομικής Διεύθυνσης τηςΕυρωπαϊκής Επιτροπής είχε μόλιςξεκινήσει μία συμβουλευτικήεταιρεία επενδύσεων, και σίγουραδεν περιμένει να ακούσει στο τη-λέφωνο τον παλιό του γνώριμοκαι τότε πρόεδρο του EurogroupΖαν-Κλοντ Γιουνκέρ.

«Φτιάχνουμε τον μηχανισμόστήριξης για την Ευρωζώνη καισκέφτηκα ότι είσαι ο καταλληλό-τερος για να το αναλάβεις», ακού-γεται από την άλλη πλευρά τηςγραμμής.

Ο Ρέγκλινγκ, με προϋπηρεσίαστο ΔΝΤ και ρόλο συμβούλου στουπουργείο Οικονομικών του Βε-ρολίνου στο βιογραφικό του, φαν-τάζει και στους υπόλοιπους υπουρ-γούς Οικονομικών ως η καλύτερηδυνατή επιλογή.

Τον Ιούλιο του 2010, ο Ρέγκλινγκέχει ήδη μετακομίσει στο Λουξεμ-βούργο και δουλεύει στα μικράγραφεία που του έχει παραχωρήσειη Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεωνπου βρίσκεται μερικά μέτρα πιοκάτω στον ίδιο δρόμο. Η πρώτηπρόσληψη που κάνει είναι ο 47χρο-νος Γερμανός Ρολφ Στράους πουαπό τον γυάλινο ουρανοξύστη τηςΕΚΤ στη Φρανκφούρτη βρίσκεταιτώρα σε ένα γραφείο με μόλις τρειςυπολογιστές.

«Το πρώτο πράγμα που αποφα-σίσαμε είναι ότι χρειαζόμαστανδυνατό καφέ για να δουλεύουμεκαλύτερα. Ακόμα έχουμε τη διά-σημη καφετιέρα, η αγορά της οποί-ας ήταν η πρώτη απόφαση που πή-ραμε», λέει ο Στράους γελώντας.

Φεύγοντας για το Λουξεμβούργο,ο Στράους αφήνει πίσω του στηΓερμανία γυναίκα και παιδιά, καθώςτο συμβόλαιο που έχει υπογράψειείναι προσωρινό.

Η αναποφασιστικότητα και ηαπροθυμία των Ευρωπαίων ηγετώννα δράσουν αποφασιστικά έχουνπείσει ολόκληρη την ευρωπαϊκήγραφειοκρατία αλλά και τον Στρά-ους ότι μαζί με τον Ρέγκλινγκ στή-νουν έναν μηχανισμό στήριξηςπου όμως δεν θα χρειαστεί να ενερ-γοποιηθεί ποτέ.

Δεν το πίστευαν«Οταν ξεκινήσαμε, θυμάμαι να

συναντάμε επενδυτές με τον Κλά-ους, λέγοντάς τους, “κοιτάξτε, αυ-τός είναι ο μηχανισμός, αλλά πι-θανότατα δεν θα ενεργοποιηθεί”»,θυμάται ο Κριστόφ Φράνκε, νού-μερο δύο στην ιεραρχία του οργα-νισμού και ένας από τους πρώτουςοικονομολόγους που επιστρατεύ-τηκαν. «Ακόμη και ο Κλάους Ρέγ-κλινγκ πίστευε ότι σκοπός τουEFSF ήταν απλώς να ηρεμήσει τιςαγορές. Αυτό σκεφτόμασταν στηναρχή και ήταν προφανώς λάθος»,επιβεβαιώνει ο Στράους.

Ομως οι άνθρωποι των αγορώνέβλεπαν τα πράγματα πιο καθαρά.Η Γαλλίδα Ανιές Μπελαΐς δουλεύειεκείνη την εποχή σε μία επενδυ-τική εταιρεία στο Σίτι του Λονδίνου.Η ίδια επενδύει σε αναδυόμενεςαγορές της Νοτίου Αφρικής, στηνΤουρκία και στη Βραζιλία και βλέπει

ότι ακόμη και αυτές οι χώρες επη-ρεάζονται σημαντικά από την κρί-ση στην Ελλάδα. Με βαθιά πίστηστο ευρωπαϊκό εγχείρημα, δεν δέ-χεται τη χλεύη των Αγγλων συνα-δέλφων της για την αποτυχία τουευρώ.

Λίγο αργότερα, θα αφήσει τηνδουλειά της στο Σίτι και θα μετα-κομίσει κι αυτή στο Λουξεμβούργο.«Είμαστε αρκετοί που δουλεύουμε

εδώ γιατί πιστεύουμε στην Ευρω-ζώνη σχεδόν πνευματικά», λέει.

Οι πρώτοι μήνες του οργανισμούθυμίζουν περισσότερο μία μικρήstart-up εταιρεία παρά ένα ευρω-παϊκό νομισματικό ταμείο που θαβάλει φρένο στην κρίση της Ευ-ρωζώνης.

Οπως εξηγεί ο Ρολφ Στράους, τοπρώτο βήμα για τον EFSF ήταν ναβαθμολογηθεί από τους οίκους αξιο-λόγησης. Από τον Moody’s και τονS&P στον Fitch Ratings, όλοι περ-νούν από το μικρό γραφείο στο Λου-ξεμβούργο για να καταλάβουν πώςλειτουργεί ο νεοσύστατος οργανι-σμός που με λίγα μόλις στελέχη έχεισκοπό να δανείζεται δισεκατομμύριαευρώ. «Θέλαμε να αποκτήσουμετην υψηλότερη δυνατή αξιολόγηση,ΑΑΑ», λέει ο Στράους που θυμάταιχαρακτηριστικά να περνάει τηνπρώτη παραμονή Χριστουγέννωνμέσα στο γραφείο συζητώντας μετους ειδικούς των οίκων αξιολόγη-σης κάθε λεπτομέρεια.

Η «πρεμιέρα» του οργανισμούδεν θα αργούσε πολύ να έρθει. ΗΙρλανδία, η δεύτερη χώρα μετάτην Ελλάδα που επρόκειτο να υπο-γράψει μνημόνιο με την τρόικα,έχει αρχίσει να αποκλείεται καιαυτή από τις αγορές. Εχει αποθέ-ματα για να αντέξει χωρίς πρόσβα-ση σε ρευστότητα για περίπου τέσ-σερις μήνες.

Η ομάδα των 15 ατόμων τουEFSF δουλεύει εκείνη την περίοδο20 ώρες την ημέρα. «Αν κάποιοςαρρώσταινε, δεν θα μπορούσαμενα τον αντικαταστήσουμε, ενώόλοι δουλεύαμε κάτω από τεράστιαπίεση για να προλάβουμε», λέειο Στράους.

Το πρώτο δάνειο«Ξέραμε ότι δεν είχαμε περιθώ-

ρια αποτυχίας, αν αποτυγχάναμε,θα ήταν μία τεράστια καταστροφήγια μας, για την Ευρώπη και γιατις χώρες σε κρίση», θυμάται οΣτράους, που ακόμη και σήμεραπεριγράφει συναισθηματικά φορ-τισμένος την ανακούφιση που ένιω-σε τη στιγμή που ο συνεργάτηςτου κατέβασε το ακουστικό τουτηλεφώνου λέγοντας, «OK, η έκ-δοση είναι επιβεβαιωμένη», ανα-φερόμενος στην έκδοση του πρώ-του ομολογιακού δανείου του νε-οσύστατου οργανισμού τον Ια-νουάριο του 2011.

Ομως στα μέσα του 2012 η ανάγ-κη να αντικατασταθεί ο EFSF μεέναν μόνιμο μηχανισμό γίνεταιπια ξεκάθαρη. Η Πορτογαλία είναιη τρίτη χώρα μετά την Ιρλανδίακαι την Ελλάδα που έχει ζητήσεικαι αυτή να μπει σε πρόγραμμα.Στις Βρυξέλλες βλέπουν ότι το δίχτυασφαλείας που πίστευαν ότι έχουνφτιάξει με τον EFSF δεν είναι αρ-κετό και πρέπει να αναβαθμιστεί.Ετσι, οι αρχηγοί της Ευρωζώνηςυπογράφουν, τον Φεβρουάριο του2012, τη δημιουργία του ESM. ΟESM θα είναι μόνιμος, σε αντίθεσημε τον προσωρινό EFSF, θα έχειαυξημένο εγγεγραμμένο κεφάλαιο700 δισ., αλλά συγχρόνως θα έχεικαι ένα κεφάλαιο 80 δισ. για επεν-δύσεις. Το μικρό γραφείο μεταφέ-ρεται σε ένα ολοκαίνουργιο κτίριοκαι τα αρχικά 15 άτομα του EFSFείναι σήμερα 128.

Πώς στήθηκε το αρχηγείο της διάσωσης

<<<<<<<

Η αγωνιώδης αναμονή 13 ανθρώπων, η βλάβη στο εκτυπωτικό καιπώς 15 δισ. βρέθηκαν από τηΦρανκφούρτη στηνΑθήνα μέσα σε τρίαλεπτά.

<<<<<<<

«Ξέραμε ότι δεν είχαμεπεριθώρια αποτυχίας,αν αποτυγχάναμε, θαήταν μία τεράστια κατα-στροφή για μας, για τηνΕυρώπη και για τις χώ-ρες σε κρίση», θυμάταιο Ρολφ Στράους.

Ο 47χρονος Γερμανός Ρολφ Στράους, που τότε δούλευε στην ΕΚΤ στηΦρανκφούρτη, ήταν η πρώτη πρόσληψη που έκανε στον οργανισμό ο ΚλάουςΡέγκλινγκ.

Τον Φεβρουάριο του 2012 υπογράφεται η δημιουργία του ESM. Το μικρό γραφείο του EFSF μεταφέρεται σε ένα ολοκαίνουργιο κτίριο και τα 15 άτομαείναι σήμερα 128.

Η διάσημη καφετιέρα του οργανι-σμού. «Η αγορά της ήταν η πρώτηαπόφαση που πήραμε», λέει οΡολφ Στράους.

ESM, το ευρωπαϊκό δίχτυ ασφαλείαςΗ «Κ» επισκέφθηκε το αρχηγείο στο Λουξεμβούργο και κατέγραψε τις ιστορίες όσων βοήθησαν στο ελληνικό «κούρεμα»

OIK_08-OIKONOMIA 2_Master_cy 14/08/14 17:46 Page 8

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 9Ε Λ Λ Α Δ ΑKυριακή 17 Αυγούστου 2014

Το ΔΝΤ, η ελάφρυνση του χρέους και το ελληνικό συμφέρονΤης ανταποκρίτριάς μας στην ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΩΚΟΥ

Η αποχώρηση του ΔΝΤ δεν συμ-φέρει την Ελλάδα πριν ολοκλη-ρωθεί η συζήτηση για την ελά-φρυνση του χρέους, εκτιμούνπαράγοντες που γνωρίζουν καλάτο ελληνικό πρόγραμμα.

Καθώς έχει αυστηρούς όρουςγια τη βιωσιμότητα του χρέουςπροκειμένου να δανείσει τα κε-φάλαιά του, το ΔΝΤ έχει ασκήσεισημαντική πίεση στους Ευρω-παίους για την αναδιάρθρωσήτου. Και ναι μεν είναι αλήθειαότι το τελευταίο έτος έχει πε-ριορίσει τις δημόσιες παροτρύν-

σεις του για το θέμα, αλλά ησυμμετοχή του ΔΝΤ στο ελλη-νικό πρόγραμμα εγγυάται ότιη ελάφρυνση του χρέους θαβρίσκεται στο τραπέζι. Εφόσοναυτή γίνει, οι ίδιες πηγές εκτι-μούν ότι «πολιτικά και οικονο-μικά μας συμφέρει να αντικα-τασταθεί από τον ESM», τον Ευ-ρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερό-τητας, καθώς εκτιμούν ότι ο τε-λευταίος θα εξασφαλίσει πιο μα-κροχρόνιο και πιο χαμηλότοκοδανεισμό. Η επιλογή, ωστόσο,προειδοποιούν ότι μπορεί νασκοντάψει σε εσωτερικές πολι-τικές σκοπιμότητες, καθώς αυτόπροϋποθέτει νέο πρόγραμμα.Διότι ένα είναι σίγουρο: οποι-αδήποτε νέα βοήθεια από τουςΕυρωπαίους επίσης θα έρθει μεπροϋποθέσεις, έστω κι αν είναιπιο χαλαρές από τις σημερινές.

Στο ΔΝΤ, πάλι, δεν υπάρχειμία ενιαία άποψη για το θέμα.Την αποχώρησή του από την Ελ-

λάδα δεν έχουν κρύψει ότι θαήθελαν αρκετές αναπτυσσόμενεςχώρες. Αντίθετα, οι Αμερικανοίεκτιμάται ότι χρησιμοποίησαντο ΔΝΤ για να πιέσουν τους Ευ-ρωπαίους να στηρίξουν την Ελ-λάδα στο απόγειο της κρίσης καιπροβληματίζονται για το αν οισυνθήκες έχουν ωριμάσει αρκετάώστε να μη χρειάζεται. Οι Γερ-μανοί, από την πλευρά τους, επι-μένουν στη διατήρηση της τρόι-κας. Οπως γράφει η εφημερίδαFrankfurter Allgemeine, η τρόικαθα παραμείνει στην Ελλάδα του-λάχιστον μέχρι το 2016, που τε-λειώνει το πρόγραμμα του ΔΝΤ.Αυτή εκτιμάται ότι είναι η απάν-τηση του υπουργείου Οικονομι-κών της χώρας στα σενάρια περίαντικατάστασης της τρόικας μεένα πιο χαλαρό μηχανισμό. Αυτόδεν σημαίνει όμως ότι το θέμαδεν συζητείται. Οσο για τον ESM,τηρεί «σιγήν ιχθύος» σχετικά μετον αν είναι «πρόθυμος και ικα-

νός» να αναλάβει τη χρηματο-δότηση του ΔΝΤ. Δημοσιογρα-φικές πληροφορίες από την Ε.Ε.φέρουν τον επικεφαλής του Κλά-ους Ρέγκλινγκ να δηλώνει ότι εί-ναι έτοιμος. Επισήμως, ο κ. Ρέγ-κλινγκ δηλώνει ότι «το ΔΝΤ είναισημαντικός εταίρος της Ευρω-ζώνης στην αντιμετώπιση τηςκρίσης και έτσι θα παραμείνειμέχρι να ολοκληρωθούν τα προ-γράμματα». Την ίδια στιγμή,όμως, αναγνωρίζει ότι «αυτό μπο-ρεί να είναι πολύ διαφορετικόμια μέρα στο μέλλον», όπως είχεπει σε παλαιότερη συνέντευξήτου στη Wall Street Journal.

Το ESM μεγαλώνει συνεχώς,προσλαμβάνοντας και Ελληνες.Σε αντίθεση με το ΔΝΤ, όμως,δεν έχει ένα ξεχωριστό τμήμα ήγραφείο για την Ελλάδα, αλλάένα συντονιστή, την κυρία ΑνιέςΜπελαΐς, που πρόσφατα επισκέ-φθηκε την Ελλάδα με τον επικε-φαλής του οργανισμού, Κλάους

Ρέγκλινγκ. Καθώς αυτά τα προ-γράμματα είναι κεντρικά για τηλειτουργία του ESM, αντλούν πό-ρους απ’ όλα τα τμήματα της ορ-γάνωσης.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμη καιότι συζητείται ένα τέτοιο ενδε-χόμενο αποτελεί δραματική αλ-λαγή σε σχέση με την πρώτη πε-ρίοδο της ευρωπαϊκής κρίσηςχρέους, όταν η Γερμανία στρά-φηκε στο ΔΝΤ λόγω των διαθέ-σιμων πόρων και της εμπειρίαςτου, στοιχεία που έλειπαν και ταδύο από το οπλοστάσιο της Ευ-ρωζώνης. Πλέον η Ε.Ε. έχει δη-μιουργήσει νέα θεσμικά όργαναόπως είναι ο ESΜ για την αντι-μετώπιση τέτοιου είδους κρίσε-ων, ο οποίος δανείζει τα κράτηεκδίδοντας ομόλογα με εξαιρε-τικά χαμηλά επιτόκια. Το ερώ-τημα πλέον είναι αν η Ευρωζώνηείναι πολιτικά έτοιμη να κάνειτο άλμα, και δη για τη «δύσκολη»περίπτωση της Ελλάδας.

<<<<<<

Το ερώτημα πλέον εί-ναι αν και κατά πόσονη Ευρωζώνη είναι πο-λιτικά έτοιμη να κάνειτο άλμα.

«Το ΔΝΤ είναι σημαντικός εταίρος της Ευρωζώνης στην αντιμετώπιση της κρίσης και έτσι θα παραμείνειμέχρι να ολοκληρωθούν τα προγράμματα» δήλωσε ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ.

Μάχη δισ. ευρώ για το «ελληνικό γιαούρτι» σε ΗΠΑ και ΕυρώπηΤης ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΑΝΙΦΑΒΑ

Σε χρυσοφόρο αγορά για τους κολοσ-σούς της παγκόσμιας γαλακτοβιομη-χανίας έχει εξελιχθεί το «ελληνικό γι-αούρτι», ή κατά το ορθότερον το γι-αούρτι ελληνικού τύπου. Το γνωστόεδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα ως«στραγγιστό» αναπτύσσεται σε ΗΠΑκαι Ευρώπη με ιλιγγιώδεις ρυθμούς,δημιουργώντας μια αγορά πολλών δι-σεκατομμυρίων ευρώ και προκαλώνταςέναν ανηλεή εμπορικό πόλεμο.

Οι αριθμοί είναι κάτι παραπάνω απόαποκαλυπτικοί. Σύμφωνα με την τε-λευταία έκθεση της αμερικανικής Bern-stein, το μερίδιο του γιαουρτιού ελλη-νικού τύπου από μόλις 1% επί των συ-νολικών πωλήσεων γιαουρτιού στιςΗΠΑ το 2007 ανέρχεται εν έτει 2014σε 49%. Ο τζίρος της εν λόγω κατηγο-ρίας γιαουρτιού στις ΗΠΑ υπολογίζεταιότι το 2013 έφτασε τα 2,66 δισ. δολάρια(1,98 δισ. ευρώ) από 35,4 εκατ. δολάρια(26,4 εκατ. ευρώ) πριν από μόλις επτάχρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του Γρα-φείου Οικονομικών και ΕμπορικώνΥποθέσεων του γενικού προξενείουτης Ελλάδας. Το μερίδιο της κατηγορίαςτο 2013 ήταν 35% επί της συνολικήςαγοράς γιαουρτιού.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωναμε στοιχεία της Nielsen, ο τζίρος τηςαγοράς γιαουρτιού ελληνικού τύπουανήλθε το 2013 στα 265,4 εκατ. ευρώ,από 150,7 εκατ. ευρώ το 2011, και απο-τελεί το 28% της συνολικής αγοράς γι-αουρτιού στη χώρα.

Διψήφιους ρυθμούς αύξησης σημει-ώνουν οι πωλήσεις γιαουρτιού ελλη-νικού τύπου και στη Γερμανία. Ο κύκλοςεργασιών της συγκεκριμένης κατηγο-ρίας έφτασε το 2012 τα 37,6 εκατ. ευρώ,από 24,2 εκατ. ευρώ το 2010 και 28,6εκατ. ευρώ το 2011.

Σύμφωνα, εξάλλου, με έρευνα τηςGfK το δωδεκάμηνο Ιουλίου 2012 - Ιου-νίου 2013 ο αριθμός των νοικοκυριώνστη Γερμανία που αγοράζουν γιαούρτιελληνικού τύπου αυξήθηκε κατά 37,2%έναντι του δωδεκαμήνου Ιουλίου 2011- Ιουνίου 2012, φτάνοντας τα 7,23 εκατ.

νοικοκυριά. Πριν από περίπου δύο χρό-νια, άλλωστε, η ΦΑΓΕ ίδρυσε θυγατρικήστη Γερμανία για τη διανομή των προ-ϊόντων της. Στην Ιταλία το γιαούρτιελληνικού τύπου αποτελεί το 12,9%της συνολικής αγοράς φτάνοντας σετζίρο τα 178 εκατ. ευρώ.

Είναι πολλά τα λεφτά, λοιπόν, με συ-νέπεια όλο και περισσότερες ξένεςεταιρείες να εισέρχονται στην παρα-γωγή γιαουρτιού ελληνικού τύπου.Στις ΗΠΑ μπορεί τον δρόμο για το ελ-ληνικό γιαούρτι να άνοιξε η ΦΑΓΕ,πλέον όμως έχει αποκτήσει πολύ ισχυ-ρούς ανταγωνιστές, όπως την GeneralMills, την Danone και φυσικά την Ch-obani. Πλέον η Chobani στρέφεται καιστην κατηγορία του παιδικού γιαουρ-τιού, ενώ η Danone έχει ήδη ξεκινήσεισυνεργασία με τη Starbucks έτσι ώστεσε καταστήματα της αλυσίδας καφέστις ΗΠΑ να προσφέρονται εκτός απόγιαούρτι ελληνικού τύπου και τρία νέαsmoothies που περιέχουν επίσης «ελ-ληνικό γιαούρτι». Η κίνηση αυτή εκτι-μάται ότι εξυπηρετεί τη στρατηγικήτης Danone να καθιερώσει το προϊόνως ένα υγιεινό σνακ για όλες τις ώρεςτης ημέρας.

Υπό το βάρος του εντεινόμενου αν-ταγωνισμού που υφίσταται στις ΗΠΑ,η ΦΑΓΕ έχει προχωρήσει σε νέες επεν-δύσεις σε παραγωγικές μονάδες τηςστο Τζονστάουν της Νέας Υόρκης. Στοτέλος του τρίτου τριμήνου του 2014εκτιμάται πως θα έχει ολοκληρωθεί ηνέα επέκταση του εργοστασίου τηςστην περιοχή, που θα της επιτρέψειτην αύξηση της παραγωγικής ικανό-τητας από 85.000 τόνους γιαουρτιούετησίως σε 160.000 τόνους. Επιπλέον,η γαλακτοβιομηχανία αρχίζει να δρα-στηριοποιείται στις ΗΠΑ και στην πα-ραγωγή γιαουρτιού ιδιωτικής ετικέ-τας.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο κυριότεροιανταγωνιστές της ΦΑΓΕ είναι η Danoneκαι η Muller, ενώ μετά μια διετή δικα-στική διαμάχη, που έληξε υπέρ της,κατάφερε έτσι ώστε η Chobani να μηχρησιμοποιεί στα προϊόντα της τονχαρακτηρισμό «greek yoghurt».

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΣΟΥΝΗ

Βραζιλιάνοι, Κορεάτες, Φιλιππινέζοι,Ινδοί, Μεξικανοί, καθώς και ταξι-διώτες από άλλες αναδυόμενεςτουριστικά αγορές επιλέγουν φέτοςτην Ελλάδα για τις διακοπές τους.Η θετική εικόνα που εκπέμπει ηΕλλάδα στο εξωτερικό προσελκύειπλέον εθνικότητες τουριστών απόόλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.Μάλιστα, οι τουρίστες που έρχονταιαπό τις μακρινές αγορές, όπωςαναφέρουν στην «Κ» στελέχη απότον τουριστικό χώρο, συνήθως ξο-

δεύουν και περισσότερα χρήματα–τόσο μέσα στα ξενοδοχεία όσοκαι εκτός– σε σχέση με τους λε-γόμενους «παραδοσιακούς».

Η Σαντορίνη είναι ένα κλασικόπαράδειγμα, που αποδεικνύει τουλόγου το αληθές. Σε αυτή την εξέλιξησυμβάλλει όμως και το γεγονός ότιόλο και περισσότερα καταλύματακαι εστιατόρια μένουν ανοιχτά τονχειμώνα στο νησί, προκειμένου νακαλύψουν τη ζήτηση των κρατή-σεων. Ο δήμαρχος του νησιού, Ανα-

στάσιος - Νικόλαος Ζώρζος, λέει ότιη Σαντορίνη αποτελεί εδώ και χρό-νια πόλο έλξης για πολλούς επισκέ-πτες από τις ασιατικές αγορές. Καιμάλιστα όχι μόνο στην αιχμή τηςπεριόδου, αλλά καθ’ όλη τη διάρκειατου χρόνου. Ενδεικτικά αναφέρειότι για τη χειμερινή περίοδο 2014-15, η Σαντορίνη αναμένει αφίξειςπερίπου 20.000 τουριστών από τηνΑσία.

Τα πρωτεία κατέχουν οι Κινέζοι,ωστόσο μία αγορά που εμφανίζειαυξητικές τάσεις είναι και η κορε-ατική. Το γεγονός οδήγησε μια κο-ρεατική κινηματογραφική παρα-γωγή να επιλέξει τη Σαντορίνη ως

μία από τις περιοχές για να κάνειγυρίσματα για τη νέα ταινία της.Οπως αναφέρει ο κ. Ζώρζος, το αί-τημα για την άδεια των κινηματο-γραφικών γυρισμάτων ήρθε απότην πρεσβεία της Κορέας στην Ελ-λάδα και ήδη ικανοποιήθηκε απότον δήμο. Τα γυρίσματα έγιναν στονησί από τις 22 έως τις 25 Ιουλίου.Και βέβαια δεν είναι η μοναδικήφορά που η Σαντορίνη αποτέλεσετο κινηματογραφικό σκηνικό ται-νιών από ασιατικές χώρες. Στις 14Φεβρουαρίου προβλήθηκε στηνΚίνα η πρεμιέρα της κινηματογρα-φικής παραγωγής «Πεκίνο ιστορίααγάπης», τα γυρίσματα της οποίας

έγιναν στη Σαντορίνη και την είδαν,κυριολεκτικά, εκατομμύρια Κινέζοι.Ο πρόεδρος Ξενοδόχων του νησιού,Μανώλης Καραμολέγκος, είναιωστόσο αυτός που θα δώσει καιτην οικονομική διάσταση της όληςιστορίας, λέγοντας πως όσοι έρ-χονται από μακριά ξοδεύουν καιπερισσότερα. Σε αυτή την κατη-γορία εντάσσονται εκτός από τουςΚινέζους και τους Κορεάτες, οιΙνδοί, οι Βραζιλιάνοι, οι Αυστραλοίκαι οι Καναδοί. Σε γενικές γραμμές,πάντως, το φαινόμενο δεν παρα-τηρείται μόνο στα νησιά, αλλά καιστην Αθήνα. Ενα από τα ξενοδοχείαπου επιλέγουν πολλοί τουρίστες

από τις αναδυόμενες αγορές (π.χ.από τη Βραζιλία) στο κέντρο τηςΑθήνας είναι το «Τιτάνια». Σύμφωναμε τον εμπορικό διευθυντή της μο-νάδας, Χρήστο Παναγέα, η βραζι-λιάνικη αγορά είναι μέσα στις πέντεπρώτες για το ξενοδοχείο του σεαριθμό επισκεπτών. Επίσης, υπο-δέχεται τουρίστες από το Μεξικό,την Ινδία, τις Φιλιππίνες και τη Νό-τια Αφρική.

Σταθμός η ΑθήναΗ Αθήνα για τους Βραζιλιάνους

και τους Μεξικανούς είθισται νααποτελεί σταθμό του ταξιδιού τουςστο πλαίσιο μιας κρουαζιέρας γι’αυτό και μένουν το πολύ έως τρίαβράδια. Ωστόσο προλαβαίνουν ναξοδεύσουν αρκετά χρήματα για φα-γητό και ποτό μέσα στο ξενοδοχείο,αλλά και να κάνουν τις αγορές τουςσε καταστήματα της Αθήνας. Επί-σης, δείχνουν ιδιαίτερη προτίμησησε εκδρομές που περιλαμβάνουντον «κλασικό γύρο» (Μυκήνες, Επί-δαυρος, Ολυμπία κ.α.). Ο μεγαλύ-τερος όγκος των τουριστών απότη Λατινική Αμερική είναι ηλικίαςάνω των 50 ετών.

Οι Ινδοί συνηθίζουν να ταξι-δεύουν με την πολυμελή οικογένειάτους σε μεγάλα γκρουπ. Είναι απαι-τητικοί πελάτες ως προς την ποι-ότητα των προσφερόμενων υπη-ρεσιών και προτιμούν τη δική τουςκουζίνα. Ενδιαφέρον ωστόσο γιατουρισμό στην Αθήνα παρατηρείταικαι από τις Φιλιππίνες. Ενδεικτικόείναι το γεγονός ότι την περασμένηεβδομάδα επισκέφθηκαν την πρω-τεύουσα 29 ταξιδιωτικοί πράκτορεςαπό την εν λόγω χώρα, προκειμένουνα ενημερωθούν και να δημιουρ-γήσουν ταξιδιωτικά προγράμματαγια τον ελληνικό προορισμό...

Ασιάτες, Λατινοαμερικανοί και Καναδοί επιλέγουν για τις διακοπές την ΕλλάδαΗ θετική εικόνα της χώρας στο εξωτερικό προσελκύει εθνικότητες από όλο τον κόσμο

<<<<<<

Οσοι έρχονται από μακριά ξοδεύουνκαι περισσότερα. Σε αυτήν την κατηγο-ρία εντάσσονται, εκτόςαπό τους Κινέζους καιτους Κορεάτες, οι Ιν-δοί, οι Βραζιλιάνοι, οιΑυστραλοί και οι Καναδοί.

Η Αθήνα για τους Βραζιλιάνους και τους Μεξικανούς είθισται να αποτελεί σταθμό του ταξιδιού τους στο πλαίσιομιας κρουαζιέρας γι’ αυτό και μένουν το πολύ έως τρία βράδια. Ωστόσο προλαβαίνουν να ξοδεύσουν αρκετά χρή-ματα για φαγητό και ποτό μέσα στο ξενοδοχείο, αλλά και να κάνουν τις αγορές τους σε καταστήματα της Αθήνας.

Στο 1 εκατομμύριοαναμένονται φέτοςοι Τούρκοι τουρίστεςΓια πρώτη φορά στην ιστορία του ο ελ-ληνικός προορισμός αναμένεται φέτοςνα δεχθεί περίπου 1 εκατομμύριο Τούρ-κους τουρίστες. Η ραγδαία αύξηση τουτουρκικού ταξιδιωτικού ρεύματος άρχισεαπό την περυσινή σεζόν και συνεχίζεταιμε την ίδια δυναμική και φέτος. Εκτιμάταιότι η σύγκριση μεταξύ του 2011 και του2014 αναμένεται να αποτυπώσει επι-πλέον αφίξεις της τάξης του μισού εκα-τομμυρίου από την Τουρκία.

Το 2013 ο ελληνικός προορισμός είχε831.113 αφίξεις από την Τουρκία, δηλαδήαύξηση της τάξης του 38%. Η μεγαλύτερηαύξηση, της τάξης του 50,3%, σημει-ώθηκε στον μεθοριακό σταθμό των Κή-πων στον Εβρο. Συνολικά πέρασαν ταεκεί σύνορα πάνω από μισό εκατομμύριοεπισκέπτες.

Ο πρόεδρος της Ενωσης ΞενοδόχωνΛέσβου, Περικλής Αντωνίου, εκτιμά ότιο αριθμός των αφίξεων από την Τουρκίαστο νησί θα κυμανθεί φέτος από 70.000έως 80.000, παρουσιάζοντας αύξηση έως100% σε σχέση με πέρυσι. Είθισται ναπαραμένουν για δύο βράδια. Σε μία ημέρα,σημειώνει ο κ. Αντωνίου, ένα ζευγάριδαπανά κατά μέσο όρο 50 ευρώ για δια-μονή και 80 ευρώ για φαγητό, ενώ κατάτη διάρκεια του ταξιδιού του ξοδεύει σεαγορές από 50 έως 500 ευρώ. Βέβαια,προσθέτει ότι δεν λείπουν και περιπτώσειςαγορών που φθάνουν τις 3.000 ευρώ.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος τουΣυνδέσμου Ξενοδόχων Θράκης, ΚώσταςΧατζηκωνσταντίνου, προβλέπει ότι οιαφίξεις Τούρκων τουριστών στον προ-ορισμό θα αυξηθεί φέτος κατά περίπου15%. Οι περισσότεροι, τονίζει, έρχονταιμεμονωμένα, ενώ αρκετοί είναι πλέονεπαναλαμβανόμενοι τουρίστες.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο πρόεδροςτης Ενωσης Ξενοδόχων Καβάλας, ΑντώνηςΜιτζάλης, αναφέρει ότι με δεδομένο τοναυξημένο όγκο των επισκεπτών θα πρέπειη Πολιτεία να παρέμβει άμεσα για να βελ-τιωθεί η ροή εισόδου. Οπως σημειώνει,ο αριθμός των Τούρκων επισκεπτών στηνπεριοχή είναι ήδη πολύ αυξημένος σεσχέση με πέρυσι.

ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΥΣΟΥΝΗΣ

EPA/

NIC

OLA

S BO

UVY

OIK_09-OIKONOMIA_Master_cy 14/08/14 17:39 Page 9

10 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Δ Ι Ε Θ Ν Η Kυριακή 17 Αυγούστου 2014

Στις 11 Αυγούστου του 1987, ο Αλαν Γκρίνσπαν ανέλαβεπρόεδρος της Federal Reserve. Η επέτειος αυτή μας προ-σφέρει την ευκαιρία να ρίξουμε μια βιαστική ματιά σε όσαέγιναν τις δύο δεκαετίες που ακολούθησαν. Οπως απεδείχθηήταν μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες και αλλόκοτεςθητείες προέδρου της Fed. Το χρηματιστήριο γνώρισε έναέτος γεμάτο ρεκόρ το 1987, όταν σημείωσε άνοδο 44%μέσα σε επτά μήνες. Οι μετοχές εκτινάχθηκαν μέσα στιςπρώτες εβδομάδες μετά την ορκωμοσία του Γκρίνσπαν.Δεν είχε ακόμη προσαρμοσθεί καλά στη θέση του ότανμεσολάβησε η «Μαύρη Δευτέρα» και οι αμερικανικές αγορέςέκαναν βουτιά 23% στις 19 Οκτωβρίου. Ηταν το καλωσόρισματης Wall Street προς τον κ. Γκρίνσπαν.

Οι αντιφάσεις ανάμεσα στη φιλοσοφία του και στιςπράξεις του προκάλεσαν πολλά σημαντικά γεγονότα στηδιάρκεια της σταδιοδρομίας του.

• Η κατάρρευση του 1987: Την ημέρα μετά τη «ΜαύρηΔευτέρα», η Fed χορήγησε ρευστότητα και μείωσε ταεπιτόκια στο 6,5% από το 7,5%. Η χρονιά εκείνη έκλεισε

με ελαφρά άνοδο του χρημα-τιστηρίου. Το δίδαγμα ήταναπλό. Εύκολα επαναφέρει κα-νείς την ηρεμία στην αγοράύστερα από μια μεγάλη αστά-θεια. Η ιστορία έδειξε, όμως,πως το συμπέρασμα αυτό εί-ναι εσφαλμένο.

• Η Επιτροπή ΑνοικτήςΑγοράς επικρίνει τον πρόεδρογια τις μειώσεις επιτοκίων.Στη διάρκεια της ύφεσης τηςπεριόδου 1990-91, οι αγορέςαντιμετώπιζαν μια σειρά απόπαράγοντες μακροοικονομι-

κής φύσης: την κρίση των αποταμιεύσεων και των δανείων,τον πρώτο πόλεμο στον Κόλπο και την εκτίναξη των τιμώνενέργειας. Ο Γκρίνσπαν αποφάσισε, χωρίς συνεδρίαση τουΔ.Σ. της Fed, να μειώσει τα επιτόκια. Προκάλεσε σχεδόνανοικτή εξέγερση των στελεχών της επιτροπής που, όπωςτο έθεσαν τότε οι New York Times, «περιόρισαν την εξουσίατου προέδρου της να μειώνει τα επιτόκια από μόνος του».

• Η θέση Γκρίνσπαν: Τον Ιούλιο του 1995 η Fed μείωσετο επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης. Το περίεργο με αυτήντην κίνηση ήταν πως είχε προηγηθεί μια σειρά επτά αυ-ξήσεων των επιτοκίων μέσα στους προηγούμενους 12μήνες. Ακολούθησαν άλλη μία μείωση τον Δεκέμβριο καιμία τον Ιανουάριο. Δεν υπήρξε καμία δικαιολογία για τιςμειώσεις αυτές. Μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ηοικονομία αναπτυσσόταν ικανοποιητικά και το χρηματι-στήριο σημείωνε άνοδο συνολικά άνω του 34%. Το 1996οι τιμές των μετοχών αυξήθηκαν κατά ακόμη 20% για τοσύνολο του έτους. Η Wall Street αντελήφθη σωστά πως οιμειώσεις αυτές είχαν θέσει κατώτατο όριο στις τιμές τωνμετοχών. Δημιουργήθηκε, έτσι, η θέση Γκρίνσπαν. Στησυνέχεια ακολούθησε μια τροποποίηση της πολιτικήςαυτής, ένα σχόλιο που έγινε γνωστό ως ομιλία περί του«αδικαιολόγητου ενθουσιασμού».

• Οι μειώσεις των επιτοκίων την περίοδο 2001-2002: Ενμέσω της ύφεσης του 2001 και αμέσως μετά τις τρομοκρατικέςεπιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, η επιτροπή ανοικτήςαγοράς της Fed περιόρισε τα επιτόκια σε νέα χαμηλάεπίπεδα. Επί τρία έτη τα επιτόκια βρίσκονταν σε επίπεδακάτω του 2%. Αυτό ήταν κάτι χωρίς προηγούμενο και είχεβαρύτατο αντίκτυπο. Οτιδήποτε αποτιμάτο σε δολάριαέγινε ακριβότερο. Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε ραγδαία.Η τιμή του χρυσού παρέμεινε στάσιμη επί μια δεκαετίαενώ εκείνη του πετρελαίου αυξήθηκε από τα 20 δολάριαστα 150 δολάρια/βαρέλι. Η αγορά ακινήτων απογειώθηκεκαι αναπτυσσόταν ταχύτερα από ποτέ προετοιμάζονταςτην αναπόφευκτη πτώση.

• Το ψεγάδι: Ο Γκρίνσπαν παραδέχθηκε τελικά ότι υπήρχε«ψεγάδι» στην ιδεολογία του περί της ελεύθερης αγοράς.Ο Αλ, όπως τον αποκαλούσαν οι διαπραγματευτές τηςαγοράς, παραδέχθηκε πως ήταν λάθος να επιτρέψει τη ρα-γδαία απορρύθμιση των αγορών κεφαλαίου καθώς και τονα προβάλει αντιρρήσεις στην επιβολή κανόνων επί τηςαγοράς παραγώγων και να αγνοήσει τα επισφαλή δάνειακαι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που έδιναν δάνειαχωρίς να είναι τράπεζα και βρίσκονταν στην καρδιά τηςχρηματοπιστωτικής κρίσης. Αξίζει να σημειωθεί πως ηΑμερικανίδα φιλόσοφος και συγγραφέας Αϊν Ραντ, η οποίαυπήρξε θεωρητική του φιλελευθερισμού και επηρέασε ση-μαντικά τους συντηρητικούς στην Αμερική, ενσάρκωνετο πνευματικό ιδεώδες του Γκρίνσπαν. Στο τέλος, όμως,απαρνήθηκε την ίδια τη φιλοσοφία της, καθώς στο τέλοςτης ζωής της ζούσε με τα κοινωνικά επιδόματα και τακρατικά βοηθήματα.

Εντονη κινητικότητα παρατηρείταιστο πεδίο των εξαγορών σε παγκό-σμια κλίμακα. Από τις αρχές της εβδο-μάδας έγινε γνωστό ότι σχεδιάζονταιτρεις συμφωνίες: η ενεργειακή KinderMorgan πρόκειται να εξαγοράσει ταμερίδια των επενδυτών στην οικο-γένεια των επιχειρήσεών της, η αυ-στραλιανή Treasury Wine Estates,η μεγαλύτερη εισηγμένη οινοποιίαδιεθνώς, λαμβάνει δεύτερη προσφοράεξαγοράς και ο αμερικανικός κολοσ-σός στην παραγωγή μπανάνας, ηγνωστή Chiquita, γίνεται στόχος εξα-γοράς. Μέχρι πρότινος βρισκότανστη θέση της αγοράστριας. Η ιστορίαέχει ως εξής: η Chiquita έλαβε πρό-ταση 611 εκατ. δολαρίων από τη βρα-ζιλιάνικη παρασκευάστρια χυμώνCutrale σε συνεργασία με την επίσηςβραζιλιάνικη εταιρεία επενδύσεωνSafra Group. H υλοποίηση μιας τέ-τοιας εξαγοράς προϋποθέτει πως οαμερικανικός κολοσσός θα αποσύρειτα σχέδιά του να συγχωνευθεί μετην ιρλανδική εταιρεία παραγωγήςμπανάνας Fyffes. Σημειωτέον πως ηChiquita ελέγχει το 22% του παγκό-σμιου όγκου πωλήσεων μπανάνας,η Dole Food το 22% και η Fyffes σχε-δόν το 7%.

Oι δύο βραζιλιάνικες εταιρείες, οιοποίες διεκδικούν την Chiquita, προ-σφέρουν 13 δολάρια ανά μετοχή, τοοποίο μεταφράζεται σε προσαύξηση29% επί της τιμής κλεισίματος τηςΠαρασκευής. Οι Chiquita και Fyffesείχαν καταλήξει τον Μάρτιο να συγ-χωνευθούν και να αναδείξουν τονμεγαλύτερο προμηθευτή μπανάναςτου κόσμου σε μία συμφωνία ανταλ-λαγής μετοχών.

Εάν η προσπάθειά τους ευοδωθεί,τότε η αμερικανική εταιρεία θα με-ταφέρει τα κεντρικά της γραφεία απότη Σαρλότ της Β. Καρολίνας στο Δου-βλίνο με χαμηλότερο φορολογικόσυντελεστή. Σε επιστολή τους στονπρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλοτης Chiquita, Εντουαρντ Λόνεργκαν,και στην πρόεδρο του Δ.Σ. Κέριι Αν-τερσον, οι Safra και Cutrale ισχυρί-ζονται πως η δική τους προσέγγισηδεν ενέχει τους ιδίους κινδύνους

στην εφαρμογή της ούτε και την αβε-βαιότητα που ενέχει μια συμφωνίαμε την ιρλανδική Fyffes.

Επιπλέον, οι δύο βραζιλιάνικες επι-χειρήσεις επισήμαναν πως η δικήτους πρόταση προσφέρει υψηλότερηαπόδοση στους μετόχους της Chiquitaκαι ενδεχομένως να μπορούσε ναολοκληρωθεί πριν από την εκπνοήτου έτους. «Η νέα προσφορά για τηνChiquita αποδεικνύει ότι η αγοράαποδίδει περισσότερη αξία σε αυτήντην προσέγγιση από την παλαιότερημε τη Fyffes», παρατηρεί, τέλος, oNτέιβιντ Χόλοχαν της Μerrion Capitalστο Δουβλίνο.

Η βραζιλιάνικη Cutrale ελέγχει

άνω του ενός τρίτου της παγκόσμιαςαγοράς χυμού πορτοκαλιού, αξίας 5δισ. δολαρίων, ενώ διατηρεί και διε-θνείς δραστηριότητες στην επεξερ-γασία μήλων, ροδακίνων, λεμονιώνκαι σόγιας. Ο επίσης βραζιλιάνικοςεπενδυτικός οίκος Safra διαχειρίζεταιπεριουσιακά στοιχεία 200 δισ. δολα-ρίων και άνω στην Αμερική, την Ευ-ρώπη, την Ασία και τη Μέση Ανατολή.Τον Safra ίδρυσε ο δισεκατομμυρι-ούχος Τζόζεφ Σάφρα, του οποίου ηπεριουσία προέρχεται ως επί το πλεί-στον από την τραπεζική του αυτο-κρατορία με ναυαρχίδα την τράπεζάτου Banco Safra, η οποία έχει έδρατο Σάο Πάολο και του ανήκει απο-

κλειστικά. Η υπόλοιπη περιουσία τουπροέρχεται από τις δραστηριότητεςδιαχείρισης πλούτου υπό την επο-πτεία της ελβετικής τράπεζας BankSarasin, την οποία αγόρασε. Αξίζεινα σημειωθεί ότι η Cutrale αποφάσισενα καταρτίσει πρόταση για την Chi-quita, αφότου αμερικανικό δικαστή-ριο αποφάσισε πως δεν ευσταθεί ησυλλογική μήνυση χιλιάδων Κολομ-βιανών εις βάρος της. Η εταιρεία κα-τηγορήθηκε για χρηματοδότηση πα-ραστρατιωτικής οργάνωσης, που ευ-θύνεται για εγκλήματα πολέμου καιδολοφονίες χιλιάδων ανθρώπων.

BLOOMBERG, A.P.

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του BARRY RITHOLTZ / BLOOMBERG

Οι σταθμοί τουπροέδρου που

«σημάδεψε» τη Fed

Βροχή οι προσφορές εξαγορώνΠρόταση και για Chiquita, μετά τις Kinder Morgan και Treasury Wine Estates

Παρά τη ρητορεία των Ευρωπαίων πο-λιτικών τα προηγούμενα χρόνια ότιπλέον δεν θ’ αναλαμβάνουν οι φορο-λογούμενοι το κόστος διάσωσης προ-βληματικών τραπεζών, στην πρόσφατηδιάσωση της πορτογαλικής τράπεζαςBanco Espirito Santo οι Πορτογάλοιφορολογούμενοι επιβαρύνθηκαν μετο ποσό των 4,9 δισ. ευρώ. Ενας απότους λόγους που ο λογαριασμός γιατους Πορτογάλους φορολογούμενουςήταν τόσο υψηλός είναι ότι στη διά-σωση της τράπεζας δεν συνεισέφερανοι ομολογιούχοι υψηλής εξασφάλισης,διότι δεν «κουρεύτηκαν» τα ομόλογαπου κατείχαν.

Ο λόγος που δεν υπέστησαν απώλειεςοι ομολογιούχοι υψηλής εξασφάλισης,όπως έγινε με τους υπόλοιπους ομο-λογιούχους και τους μετόχους της τρά-πεζας, είναι ότι η Ευρωπαϊκή ΚεντρικήΤράπεζα κατείχε στα τέλη Ιουνίου ομό-λογα υψηλής εξασφάλισης της BES κα-θαρού ύψους 7,4 δισ. ευρώ, σύμφωναμε το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.Το δίλημμα που αντιμετώπισαν οι επο-

πτικές αρχές ήταν αν θα επιβάλλουνζημίες μόνο στους Πορτογάλους φο-ρολογουμένους ή και στην ΕυρωπαϊκήΚεντρική Τράπεζα, δηλαδή στο σύνολοτων φορολογουμένων της Ευρωζώνης.Πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η ΕΚΤ δενείναι μια συνηθισμένη κεντρική τρά-πεζα υπό την έννοια ότι αν υποστείζημίες δεν μπορεί απλώς να τυπώσειχρήματα ώστε να τις καλύψει, αλλά

πρέπει να προχωρήσει σε αύξηση με-τοχικού κεφαλαίου την οποία καλύ-πτουν τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνηςανάλογα με το μέγεθος της κάθε οικο-νομίας.

Οι απαιτήσεις της ΕΚΤ έναντι τηςBES προέρχονται από τα περιουσιακάστοιχεία που έχει τοποθετήσει η πορ-τογαλική τράπεζα στη Φρανκφούρτηως ενέχυρο για την άντληση ρευστό-τητας. Σε αυτά περιλαμβάνονται υψη-λής εξασφάλισης, ανασφάλιστα, ομό-λογα που έχει εκδώσει η BES και ταοποία έχει εγγυηθεί το πορτογαλικόΔημόσιο με απόδοση το ύψος του Liborσυν 12%. Τα εν λόγω ομόλογα συγκα-ταλέγονται στα μεγαλύτερα ομόλογαυψηλής εξασφάλισης που ακόμη δενέχουν αποπληρωθεί και ορισμένα εξαυτών, με ονομαστική αξία 3,5 δισ. ευ-ρώ, ωριμάζουν τον ερχόμενο Δεκέμβριο,Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Το παρά-δοξο είναι ότι η νέα ευρωπαϊκή οδηγίαπου ψηφίστηκε πέρυσι και θ’ αρχίσεινα εφαρμόζεται στα τέλη του 2015,ακριβώς ώστε να περιορίζονται οι

ζημίες που υφίστανται οι φορολογού-μενοι από τις διασώσεις τραπεζών,είναι μέσω της οποίας σε 18 μήνες σεανάλογες περιπτώσεις με αυτή τηςBES ο λογαριασμός θα πηγαίνει σεόλους τους φορολογουμένους της Ευ-ρωζώνης μέσω ΕΚΤ. «Η Πορτογαλία,όπως και πολλές άλλες χώρες, δεν έχειακόμη μεταφέρει τη σχετική νομοθεσίαστο δίκαιό της, οπότε αυτό έδωσε στιςαρχές την ελευθερία να επιλέξουν ποιοιομολογιούχοι θα συνεισφέρουν στηδιάσωση. Σε δύο χρόνια από σήμεραδεν θα υπήρχε άλλη επιλογή από τονα συνεισφέρουν και οι ομολογιούχοιυψηλής εξασφάλισης», εξηγεί στο Re-uters υψηλόβαθμο στέλεχος της ΕΚΤυπό την κάλυψη της ανωνυμίας.

Οι νέοι κανόνες προκαλούν ένα ακό-μη πρόβλημα, διότι ενδεχομένως ναεκθέσουν την ΕΚΤ στην κατηγορίαότι έχει σύγκρουση συμφερόντων ούσααπό τη μια η μοναδική εποπτική αρχήκαι από την άλλη δανειστής των ίδιωντραπεζών που εποπτεύει.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗΣ

Οι Πορτογάλοι φορολογούμενοι πλήρωσαν 4,9 δισ. για τη διάσωση της BES

Ατυχής αποδεικνύεται η προσφυγήτης Αργεντινής κατά της αμερικα-νικής δικαιοσύνης στο Διεθνές Δι-καστήριο της Χάγης, καθώς οι αρχέςτων ΗΠΑ δεν πρόκειται να επιτρέ-ψουν την ακρόαση της υπόθεσης.Η εξέλιξη ήταν σε μεγάλο βαθμόαναμενόμενη, καθώς το Διεθνές Δι-καστήριο μπορούσε να αρχίσει ακρο-άσεις επί της προσφυγής μόνον αντο ζητούσαν και οι ΗΠΑ, που έτσικι αλλιώς δεν έχουν αναγνωρίσειτη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικα-στηρίου. Στην περίπτωση της Αρ-γεντινής ειδικότερα, η εκπρόσωποςτου αμερικανικού υπουργείου Εξω-

τερικών τόνισε πως το Διεθνές Δι-καστήριο «δεν είναι το κατάλληλοβήμα για να συζητηθεί το πρόβληματου χρέους της Αργεντινής», ενώκάλεσε το Μπουένος Αϊρες να «συμ-μετάσχει σε διάλογο με τους πιστω-τές για να διευθετήσουν όσα θέματαέχουν απομείνει με τους ομολογι-ούχους».

Η κατηγορία που επέρριψε στηναμερικανική δικαιοσύνη η Αργεν-τινή όταν προσέφυγε στη Χάγη,ήταν πως με τις αποφάσεις της πα-ραβιάζει την εθνική της κυριαρχίασε ό,τι αφορά την αναδιάρθρωσητου χρέους της. Αναφερόταν, βέβαια,

στην απόφαση του Αμερικανού δι-καστή Τόμας Γκρίεζα αφενός να δι-καιώσει τα hedge funds που έχουναρνηθεί να συμμετάσχουν στηναναδιάρθρωση του χρέους της καιδιεκδικούν την εις το έπακρον απο-πληρωμή της ονομαστικής αξίαςτων ομολόγων τους, μολονότι ταέχουν αγοράσει σε πολύ χαμηλέςτιμές όταν η χώρα τελούσε υπό πτώ-χευση και αφετέρου στην εντολήπου έδωσε ο ίδιος στην Bank of NewYork Mellon να παγώσει τις πλη-ρωμές των τόκων στους υπόλοιπουςομολογιούχους της, εξωθώντας προημερών τη χώρα σε μια ακόμη στάση

πληρωμών λιγότερο από 13 χρόνιαμετά την πτώχευση του 2001.

Στο μεταξύ, οι εξελίξεις αποτελούναντικείμενο αντιπαράθεσης μεταξύτων δικαστών του Ανώτατου Δικα-στηρίου της Αργεντινής. Ο ΕουχένιοΖαφαρόνι, δικαστής στο ΑνώτατοΔικαστήριο της Αργεντινής, τόνισεπως το θέμα πρέπει να εξετασθείως περίπτωση «επίθεσης της παγ-κόσμιας οικονομικής ελίτ έναντιτης πολιτικής εξουσίας». Επέρριψε,άλλωστε, τη μεγαλύτερη ευθύνηστο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑεπειδή αρνήθηκε να εξετάσει τηνέφεση του Μπουένος Αϊρες κατά

της απόφασης του δικαστή Γκρίεζα,τον οποίο χαρακτήρισε μάλιστα«επαρχιακό δικαστή». Οπως τόνισε,η στάση του αμερικανικού ΑνώτατουΔικαστηρίου μεταφράζεται σε ένα«δεν με ενδιαφέρει αυτή η χώρα,δεν με ενδιαφέρουν αυτά τα εκα-τομμύρια δολάρια».

Δεν συμμερίζεται τη θέση του οομόλογός του Ρικάρντο Λορεντζέτι,που υποστηρίζει πως «το χρέος πρέ-πει να αποπληρωθεί αλλά με όριατον σεβασμό των ανθρωπίνων δι-καιωμάτων και όχι με τίμημα τη θυ-σία των ανθρώπων».

Υπενθυμίζεται πως τη στάση της

αμερικανικής δικαιοσύνης στο θέματου χρέους της Αργεντινής έχουνεπικρίνει όχι μόνο σειρά οικονο-μικών αναλυτών, μεταξύ των οποί-ων ο κάτοχος Νομπέλ Οικονομίαςκαι πρώην στέλεχος της Παγκό-σμιας Τράπεζας, Τζόζεφ Στίγκλιτζ,αλλά και το ίδιο το ΔΝΤ και η UNC-TAD, υπηρεσία των ΗνωμένωνΕθνών για το Εμπόριο και την Ανά-πτυξη, προειδοποιώντας ότι δημι-ουργείται κακό προηγούμενο καιθα δυσκολεύονται εφεξής πάρα πο-λύ οι υπερχρεωμένες χώρες να προ-χωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις τουχρέους τους.

Οι ΗΠΑ αρνούνται ακρόαση για το χρέος της Αργεντινής στη Χάγη

<<<<<<<

Στις 11 Αυγούστουτου 1987, ο ΑλανΓκρίνσπαν αναλάμ-βανε τα ηνία της Federal Reserve. Η νομισματική πολι-τική δεν θα ήτανποτέ πια η ίδια.

Μένει το ερώτημα γιατί η ΕυρωπαϊκήΚεντρική Τράπεζα δεν «κούρεψε» καιτα ομόλογα υψηλής εξασφάλισης τηςBES ώστε να περιορίσει τις ζημίες τωνΠορτογάλων φορολογουμένων.

EPA

OIK_10-OIKONOMIA_Master_cy 14/08/14 17:17 Page 10

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 11Δ Ι Ε Θ Ν ΗKυριακή 17 Αυγούστου 2014

Του ALAN BJERGA/BLOOMBERG

Για περισσότερα από 70 χρόνια η οι-κογένεια του Φρεντ Σταρ συγκα-ταλεγόταν μεταξύ των σημαντικό-τερων καλλιεργητών βαμβακιούστην κοιλάδα Σαν Χοακίν της Κα-λιφόρνιας. Στη συνέχεια οι μετα-βολές στις παγκόσμιες αγορές καιη αύξηση της τιμής του νερού τονέπεισαν ότι θα πρέπει ν’ αλλάξεικαλλιέργεια.

Οπότε αντικατέστησε τα περισ-σότερα φυτά βαμβακιού που καλ-λιεργούσε στο αγρόκτημα του κοντάστο Σάφτερ, σχεδόν 200 χιλιόμετραβορειοδυτικά του Λος Αντζελες τουβαμβακιού με αμυγδαλιές, η καλ-λιέργεια των οποίων αποφέρει με-γαλύτερο κέρδος ανά στρέμμα, καιπαράλληλα όλο και αυξάνεται η ζή-τηση για αμύγδαλα από τις ασιατικέςχώρες. «Δεν γίνεται να πληρώνεις1.000 δολάρια τα 1.233 κυβικά μέτρανερού για να καλλιεργείς βαμβάκι»λέει ο 85χρονος κ. Σταρ, σκύβονταςνα επιθεωρήσει το σύστημα στά-γδην άρδευσης που έχει εγκατα-στήσει στο κτήμα. Τέτοιες αλλαγέςστα καλλιεργούμενα είδη αποτελούνσημάδι σαρωτικής αλλαγής πουσυντελείται στην Καλιφόρνια, τηνΠολιτεία με τη μεγαλύτερη αγροτικήπαραγωγή στις ΗΠΑ, εξαιτίας τηςξηρασίας που ήδη διαρκεί τρία χρό-νια και σύμφωνα με τους επιστή-μονες αποτελεί προοίμιο ενός πιοξηρού μέλλοντος.

Το αποτέλεσμα αυτών των αλλα-γών θα επηρεάσει τα πάντα απότην τιμή του γάλακτος στην Κίναμέχρι την προέλευση των κερασιώνπου τρώνε οι Αμερικανοί. Ηδη έχειοδηγήσει σε έξαρση τον ανταγω-νισμό για το υπάρχον νερό μεταξύαγροτών και κατοίκων των πόλεων.Οι αγρότες προσαρμόστηκαν στοπολύ χαμηλό επίπεδο βροχόπτωσης,εγκαθιστώντας προηγμένα συστή-

ματα άρδευσης, χρησιμοποιώνταςνερό που έχει επεξεργαστεί σε εγ-καταστάσεις βιολογικού καθαρι-σμού, ακόμη και ανακυκλώνονταςυποπροϊόντα της επεξεργασίας ρο-διών για το τάισμα γαλακτοφόρωναγελάδων. Ορισμένοι σταματούννα καλλιεργούν τελείως ορισμένεςεκτάσεις, ξεριζώνοντας τις πορτο-καλιές που καλλιεργούσαν παλαι-ότερα και αφήνοντας χιλιάδες στρέμ-ματα γης ακαλλιέργητα. «Θα υπάρ-ξουν οριστικές αλλαγές, πιθανότατα

διαρθρωτικής φύσεως, σε ολόκληρητην αγροτική βιομηχανία» καθώςθα μεγαλώνουν οι περίοδοι ξηρασίας,λέει ο κ. Μπομπ Στάλμαν, πρόεδροςτης Αμερικανικής ΟμοσπονδίαςΑγροτών. «Οι αγρότες ήδη έχουνπροχωρήσει σε αλλαγές. Αλλωστε,αυτό είναι που κάνουν οι αγρότες».

Νέες καλλιέργειεςΜακροπρόθεσμα οι αγρότες της

Καλιφόρνιας θα σταματήσουν νακαλλιεργούν φυτά που καλλιεργούν-ται μαζικά και σε άλλα μέρη και θαστραφούν σε προϊόντα με υψηλήαξία που προσφέρουν μεγαλύτεροκέρδος ανά μονάδα νερού που χρει-άζονται, εξηγεί ο κ. Ρίτσαρντ Χόβιτ,οικονομολόγος αγροκτημάτων στο

Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. ΗΠολιτεία εξακολουθεί να προσφέρεισυγκριτικό πλεονέκτημα για τηνκαλλιέργεια αμυγδαλιών, φιστικιώνκαι αμπελιών και η γεωγραφική τηςθέση σημαίνει ότι πάντοτε θα είναιεύκολη η εξαγωγή οποιασδήποτεεπικερδούς καλλιέργειας. Παράλ-ληλα, αυτή η εξέλιξη θα σημάνεικαι τον περιορισμό των καλλιερ-γούμενων εκτάσεων, καθώς οι αγρό-τες εγκαταλείπουν τις καλλιέργειεςκαλαμποκιού και βαμβακιού εξαιτίαςτου υψηλού κόστους του νερού. Ηέκταση στην Καλιφόρνια στην οποίακαλλιεργείται καλαμπόκι έχει μειωθείκατά 34% σε σχέση με πέρυσι καιη έκταση στην οποία καλλιεργείταισιτάρι έχει μειωθεί κατά 53%, σύμ-φωνα με το αμερικανικό υπουργείοΓεωργίας.

Αντιστοίχως, η έκταση στην οποίακαλλιεργείται βαμβάκι έχει μειωθείκατά 60% την τελευταία δεκαετία,ενώ η έκταση όπου καλλιεργούνταιαμυγδαλιές έχει αυξηθεί κατά πε-ρισσότερο από 50%. Αν η Καλιφόρ-νια ήταν χώρα, θα κατείχε την ένατηθέση όσον αφορά την αγροτική πα-ραγωγή παγκοσμίως, σύμφωνα μεμελέτη του πανεπιστημίου της Κα-λιφόρνιας. Μεταβολές στην παρα-γωγή της έχουν παγκόσμιο αντί-κτυπο, εξηγεί ο κ. Νταν Σάμερ, επί-σης οικονομολόγος του πανεπιστη-μίου της Καλιφόρνιας. «Είναι πραγ-ματικά μεγάλη υπόθεση. Ορισμένεςκαλλιέργειες απλώς αναπτύσσονταιεδώ καλύτερα από οπουδήποτε αλ-λού και η τοποθεσία μάς δίνει πρό-σβαση σε αγορές, κάτι που δενισχύει για άλλα μέρη». Η επιτυχίατης γεωργίας στην Καλιφόρνια επι-τεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό χάρηστην πρόοδο που έχει σημειωθείστην άρδευση, πρόοδο που επέτρε-ψε στους αγρότες να καλλιεργήσουνκαι άλλα φυτά πέρα από το σιτάριπου ευδοκιμεί σε ξηρά κλίματα.

Στην αλυσίδα σούπερ μάρκετ τηςΜασαχουσέτης Μarket Βasket,την οποία ίδρυσαν πριν από έναναιώνα Ελληνες μετανάστες, οι ερ-γαζόμενοι απεργούν και οι κατα-ναλωτές κάνουν μποϊκοτάζ, ζη-τώντας την επιστροφή του διευ-θύνοντος συμβούλου της.

Αυτή η ιστορία θα μπορούσε ναήταν ιδανική υπόθεση εργασίας

για τα εγχειρίδια μάνατζμεντ. Ταυ-τόχρονα αποδεικνύει πόσο μεγάληείναι η αξία των διαπροσωπικώνσχέσεων στις επιχειρήσεις. Ολαξεκίνησαν τον Ιούνιο με την από-λυση του ελληνικής καταγωγής δι-ευθύνοντος Αρθουρ Τ. Δημουλάμετά 11 χρόνια στο πηδάλιο. Ηαπόλυση ελήφθη από ένα διχα-σμένο διοικητικό συμβούλιο. Ηπλευρά του Αρθουρ Τ. Δημουλάελέγχει το 49,5% της εταιρείας και

η πλευρά του εξαδέλφου του, Αρ-θουρ Σ. Δημουλά, το 50,5%. Η οι-κογενειακή διαμάχη μετράει δε-καετίες.

ΘρυαλλίδαΑκολούθησε θύελλα αντιδράσε-

ων μετά την απόλυση, για ένανάνθρωπο για τον οποίο οι υφιστά-μενοί του «πίνουν νερό στο όνομάτου». Οργανώθηκαν διαμαρτυρίεςαπό τους 25.000 εργαζόμενους, ηπαραλαβή εμπορευμάτων διεκόπηκαι τα ράφια έμειναν άδεια στα 71καταστήματα της Market Βasket.Πάμπολλες αφίσες με τη φωτογρα-φία του έχουν αναρτηθεί στις πό-λεις όπου υπάρχουν τα σούπερμάρκετ της αλυσίδας, και συνθή-ματα είναι γραμμένα σε λεωφορείαγια να γυρίσει πίσω στη θέση του.Από τους αποθηκάριους μέχρι τουςδιευθυντές της εταιρείας, που απέ-χουν της εργασίας τους, οι ζημίεςείναι μεγάλες και για τους ίδιουςκαι για τη Market Basket. Προφα-νώς έχουν πολύ σοβαρό λόγο.

Το βέβαιον είναι ότι οι εργαζό-μενοι δηλώνουν ικανοποιημένοιμε τις αποδοχές τους και τα επι-δόματα. Μία διευθύντρια κατα-στήματος ανέφερε ότι κερδίζει

140.000 δολάρια ετησίως και ότιτα δώρα Χριστουγέννων δίδονταικαι στους ημιαπασχολούμενους.

Η ουσία της αφοσίωσης τωνυπαλλήλων στο πρόσωπο του απο-λυθέντος πηγαίνει, όμως, πέραντων χρημάτων. Εχει να κάνει μετους δεσμούς τους με τον ΑρθουρΤ. Δημουλά. Πάμπολλοι υπάλληλοιανακαλούν στη μνήμη τους τιςπροσωπικές επαφές μαζί του, τονοποίο θεωρούν «πατέρα τους» στηδουλειά, καθώς και το ενδιαφέροντου γι’ αυτούς.

Η Ρόζα Περέιρα με 28 χρόνιαστη Μarket Basket έχασε τη μητέρατης προ τριετίας. Επιστρέφονταςμετά δεκαπενθήμερη άδεια μετ’αποδοχών, έλαβε τηλεφώνημα απότον ίδιο τον κ. Δημουλά για να μά-θει πώς είναι.

Στη νέα της θέση προ ενός χρό-νου και στα εγκαίνια καταστήμα-τος, ο κ. Δημουλάς την προσέγγισε,τη συνεχάρη και ευχήθηκε συγ-χαρητήρια. «Είπε συγχαρητήριαγια το νέο “μας”, όχι το νέο “μου”κατάστημα», θυμάται. Καταναλω-τές που ψωνίζουν από τα σούπερμάρκετ Market Basket κάνουν λόγογια ευγενείς και γενναιόδωρουςυπαλλήλους. Εργαζόμενοι μερικής

απασχόλησης θυμούνται τον Αρ-θουρ Τ. Δημουλά να γνωρίζει ση-μαντικές λεπτομέρειες γι’ αυτούς.«Είμαι απλώς ημιαπασχολούμενηοκτώ χρόνια και θυμάμαι, ότανυπηρετούσε ο γιος μου στο Αφγα-νιστάν, ήρθε ο κ. Δημουλάς να μερωτήσει τι κάνει.

Δεν με έκανε απλώς να αισθανθώσημαντική, αλλά ότι ανήκω σε κάτισημαντικό», λέει η ταμίας ΠένιΣτόκι. Ο Αρθουρ Τ. Δημουλάς αν-τικαταστάθηκε από δύο συνδιευ-θύνοντες συμβούλους, ενώ στα τέ-λη Ιουλίου απολύθηκαν και οκτώυπάλληλοι, επειδή πρωτοστάτησανστις διαμαρτυρίες. Τα σούπερ μάρ-κετ λειτουργούν, η ζήτηση περιο-ρίστηκε, αλλά οι διαμαρτυρίες συ-νεχίζονται. Και αυτό παρά το ότιοι ημιαπασχολούμενοι έχασαν όλεςτις ώρες τους και στους πλήρωςαπασχολούμενους το ωράριο μει-ώθηκε.

Κατά την Εμιλι Κόλινς, ερευνή-τρια της Forrester Research, ο επι-χειρηματικός κόσμος στις ΗΠΑενίοτε αγνοεί τη δύναμη που έχειη αφοσίωση των υπαλλήλων, ηοποία συχνά αντανακλάται καιστους καταναλωτές.

BLOOMBERG

Η ξηρασία αλλάζειτην αγροτική παραγωγήστην ΚαλιφόρνιαΟι μεταβολές επηρεάζουν από την τιμή του γάλακτοςστην Κίνα μέχρι τα κεράσια που τρώνε οι Αμερικανοί

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΑΚΟΥ

Μέσα στον πυρετό των προσφορώνεξαγοράς, καθώς και των συγχωνεύ-σεων, στο διεθνές επιχειρηματικό σκη-νικό του τρέχοντος έτους υλοποιούνταιμείζονες συμφωνίες, όπως της GeneralElectric με την Alstom. Αλλες προχω-ρούν, όπως η απόκτηση της ιταλικήςχαλυβουργίας Lucchini από την ινδικήJSW, και άλλες ακυρώνονται, όπως τωνΤime Warner και Fox και των Sprintκαι US T-Mobile. Σύμφωνα με τα στοι-χεία του Reuters για το α΄ εξάμηνο, οόγκος των παγκόσμιων deals ανήλθεστα υψηλότερα επίπεδα επταετίας.Συνήφθησαν 17.698 συμφωνίες αξίας1,75 τρισ. δολαρίων έναντι του προ-ηγούμενου ρεκόρ των 2,28 τρισ. δο-λαρίων, το 2007, συνολικά. Σε σύγκρισημε το α΄ εξάμηνο του 2013 η αύξησηφτάνει το 75%. Οπως επισημαίνει χα-ρακτηριστικά ο Φρανκ Ακίλα, ειδικευ-μένος δικηγόρος συγχωνεύσεων καιεξαγορών στη Sullivan & Cromwell,«σήμερα είναι στρατηγική επιταγή οιόμιλοι να υλοποιήσουν συμφωνίες,καθώς έχουν το αναγκαίο ρευστό,αλλά και μπορούν να δανειστούν εάνχρειαστεί».

Το 2007 οι εξαγορές χρηματοδο-τούνταν με φθηνό χρήμα και τα χρέηδιογκώνονταν. Σήμερα είναι όμιλοιυψηλής κεφαλαιοποίησης που δρα-στηριοποιούνται στο πεδίο, όπως ηPfizer, της οποίας η προσέγγιση τηςAstraZeneca δεν ευοδώθηκε, και η Ge-neral Electric, η οποία απέκτησε τονβραχίονα παραγωγής ενέργειας τηςAlstom. Από την άλλη πλευρά, κατάτον Economist, δύο είναι οι βασικοίλόγοι των επιχειρηματικών ναυαγίων:είτε εξαντλούν τα όρια αντοχής τωνρυθμιστικών αρχών είτε εξαντλούν ταόρια των ισολογισμών τους και τηναντοχή των μετόχων τους. Στην πρώτηκατηγορία ανήκει η προσέγγιση Sprintκαι Τ- Μobile, η οποία, εάν υλοποιείτο,θα μείωνε τους τηλεπικοινωνιακούςομίλους στις ΗΠΑ από τέσσερις σετρεις. Στη δεύτερη ανήκει η προσέγγισητης Time Warner από την 21st CenturyFox: η τελευταία για να αγοράσει τηνTime Warner θα προσέφερε 20 δισ.δολάρια προσαύξηση, δηλαδή περισ-σότερα από όσα θα της εξοικονομούσεη συμφωνία. Πέραν τούτων, προετοι-μάζονται ενδιαφέρουσες συμφωνίεςμε... αρκετό σασπένς. Η αυστραλιανήTreasury Wines Estates, η διεθνώς με-γαλύτερη εισηγμένη οινοποιία, δέχτηκεδύο προσφορές εξαγοράς από ιδιωτικάεπενδυτικά κεφάλαια.

Ο δε αμερικανικός κολοσσός τηςChiquita, τέλος, ίσως βρεθεί σε δίλημμα:τον Μάρτιο συμφώνησε να συγχωνευ-θεί με τη μικρότερη ιρλανδική Fyffesγια να οικοδομήσουν τον μεγαλύτεροόμιλο μπανάνας στον κόσμο, αλλά προ-σφάτως δέχτηκε πρόταση εξαγοράςαπό τους βραζιλιάνικους ομίλους Cu-trale και Safra.

Σε μεγάληέξαρσηοι εξαγορές καισυγχωνεύσεις

<<<<<<

Οι αγρότες προσαρμό-στηκαν στο πολύ χα-μηλό επίπεδο βροχό-πτωσης, εγκαθιστώ-ντας προηγμένα συστήματα άρδευσης,χρησιμοποιώντας νερό από βιολογικόκαθαρισμό.

<<<<<<

Διαμαρτυρίες 25.000απασχολουμένων, δια-κοπή παραλαβής εμπο-ρευμάτων, άδεια ράφιαστα 71 καταστήματα.

Μία ακόμη χρονιά ξηρασίας είναι πιθανή το 2015, σύμφωνα με μελέτητου Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο. Οιοικονομικές ζημιές που αναμένεται να υποστούν εξαιτίας της ξηρασίαςοι αγρότες της Καλιφόρνιας υπολογίζονται σε 1,5 δισ. δολάρια (1,12 δισ.ευρώ) και οι θέσεις εργασίας που αναμένεται να χαθούν σε ολόκληρητην Πολιτεία σε 17.000. Ηδη, ενώσεις αγροτών ζητούν την απελευθέ-ρωση μεγαλύτερης ποσότητας νερού για τη γεωργία και απαιτούν απότην κυβέρνηση της Πολιτείας να κατασκευάσει μεγαλύτερους αποθη-κευτικούς χώρους για νερό και παράλληλα να τροποποιήσει περιβαλ-λοντικούς κανονισμούς που ορίζουν ότι πρέπει να μη χρησιμοποιείταιορισμένη ποσότητα νερού ώστε να μην απειληθούν προστατευόμεναείδη. Ετσι αγρότες και περιβαλλοντολόγοι και κάτοικοι των πόλεων βρί-σκονται σε τροχιά σύγκρουσης. Ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, κ. ΤζέριΜπράουν, ζήτησε εν όψει των εκλογών του Νοεμβρίου η κυβέρνηση ναπροχωρήσει στον δανεισμό ύψους 6 δισ. δολαρίων προκειμένου ναεπεκταθούν οι χώροι που χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση νε-ρού, ποσότητα που και πάλι φαίνεται ανεπαρκής στους αγρότες.

Μέχρι και 1,5 δισ. δολάρια οι ζημίες το 2015

Μακροπρόθεσμα, οι αγρότες της Καλιφόρνιας θα σταματήσουν να καλ-λιεργούν φυτά που καλλιεργούνται μαζικά και σε άλλα μέρη και θα στρα-φούν σε προϊόντα με υψηλή αξία που προσφέρουν μεγαλύτερο κέρδοςανά μονάδα νερού που χρειάζονται.

ΑΡΧΕ

ΙΟ

Απεργία εργαζομένων για την απόλυση του Ελληνα CEO της Market Βasket

Αυστραλία, ΗΠΑ και Ελβετία θα διαθέτουν το2017 το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριώνπου θα έχουν ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα με-γαλύτερο των 150.000 ευρώ, σύμφωνα μεστοιχεία της εταιρείας ανάλυσης δεδομένωνEuromonitor που δημοσιεύει το Bloomberg.Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι στον σχετικόκατάλογο 25 χωρών πρώτη χώρα της Ευρω-παϊκής Ενωσης είναι η Σουηδία στην όγδοηθέση και ότι μεταξύ 2009 και 2017 υποχώρησε

το ποσοστό των εύπορων νοικοκυριών σεΓαλλία, Ισπανία, Ιταλία δείγμα του πόσοεπλήγη η οικονομία τους από τις κρίσεις. Οπλούτος των νοικοκυριών δεν αποτελεί τονκαλύτερο τρόπο ν’ απεικονίσει κανείς τηνοικονομική κατάσταση σε μια χώρα, παρόλααυτά δείχνει τη γενικότερη εικόνα. Σύμφωναλοιπόν με το Bloomberg, στον κατάλογο των25 χωρών που έχουν το μεγαλύτερο ποσοστόνοικοκυριών με εκτιμώμενο διαθέσιμο εισό-

δημα πάνω από 150.000 ευρώ τον χρόνο πε-ριλαμβάνονται μόλις έξι χώρες της ΕυρωπαϊκήςΕνωσης εκ των οποίων οι τέσσερις στην Ευ-ρωζώνη και οι δύο εκτός Ευρωζώνης. Μπορεί να υποθέσει κανείς ότι η ύπαρξηπολλών νοικοκυριών με διαθέσιμο εισόδημαπάνω από 150.000 ευρώ τον χρόνο αποτελείδείγμα του πλούτου που υπάρχει στη χώρα,σε κάποιο βαθμό και δείγμα του τρόπου μετον οποίο κατανέμεται αυτός ο πλούτος σε

μια κοινωνία. Στην κορυφή του καταλόγουβρίσκεται η Αυστραλία, στην οποία προβλέ-πεται ότι το 2017 το 15,2% των νοικοκυριώντης θα έχει διαθέσιμο εισόδημα πάνω από150.000 ευρώ. Ακολουθούν ΗΠΑ με ποσοστό13,3% και Ελβετία με ποσοστό 11,9% ενώτην πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν οι Σιγ-καπούρη (11,2%) και Χονγκ Κονγκ (10%) μέλητων αναδυόμενων οικονομικών δυνάμεωναπό την Ασία.

Μειώνεται το εισόδημα στην Ευρωζώνη

Σε κινητοποιήσεις έχουν προχωρήσει οι εργαζόμενοι της αμερικανικήςαλυσίδας σούπερ μάρκετ Market Βasket, που ίδρυσαν Ελληνες μετανάστεςτο 1917. Δεν ζητούν υψηλότερο ημερομίσθιο, αλλά την επιστροφή τουδιευθύνοντος συμβούλου Αρθουρ Τ. Δημουλά. Ολοι τον εκτιμούν τόσο, ώστενα διακινδυνεύουν τη δουλειά τους.

OIK_11-OIKONOMIA_Master_cy 14/08/14 17:42 Page 11

Real EstateReal EstateΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014

ΣΥΝΤΟΜΑ

Σε υψηλό επίπεδο κυμάνθηκαν οι επεν-δύσεις στην ευρωπαϊκή αγορά επαγγελ-ματικών ακινήτων, καθώς σύμφωνα μεέρευνα της DTZ, κατά το δεύτερο φετινότρίμηνο τοποθετήθηκαν συνολικά κε-φάλαια ύψους 36,6 δισ. ευρώ, μια αύξησητης τάξεως του 24% σε σχέση με το αν-τίστοιχο περυσινό τρίμηνο. Συνολικά τοπρώτο εξάμηνο οι επενδύσεις σε ακίνηταανά την Ευρώπη ανέρχονται στα 72 δισ.ευρώ, μέγεθος που ξεπερνά το αντίστοιχοτου 2005, αρκετά πριν από την έλευσητης οικονομικής κρίσης. Η άνοδος τωνεπενδύσεων ήταν εμφανής σε πληθώραχωρών, αρχής γενομένης από τη Γαλλία,όπου η αύξηση του δεύτερου τριμήνουάγγιξε το 72% σε ετήσια βάση, με τηνπραγματοποίηση αγορών συνολικής αξίας7,2 δισ. ευρώ.

Εμφανής ήταν η αύξηση των επενδύ-σεων και σε Ιρλανδία, Ιταλία και Ισπανία.Στις τρεις αυτές χώρες τοποθετήθηκανσυνολικά κεφάλαια 3,1 δισ. ευρώ, μιαάνοδος της τάξεως του 19% σε ετήσιαβάση.

Σχετικά σταθερή ήταν η επενδυτικήδραστηριότητα στη μεγαλύτερη ευρω-παϊκή αγορά, εκείνη της Μεγ. Βρετανίας,με επενδύσεις 12,8 δισ. ευρώ (αύξηση3%), ενώ στη Γερμανία τοποθετήθηκανσυνολικά 6 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω τηςμεγάλης δραστηριότητας του πρώτουτριμήνου, όταν επενδύθηκαν 9,4 δισ. ευ-ρώ.

Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν πλέονοι συναλλαγές μεγάλης αξίας, καθώς κα-ταγράφηκε πληθώρα συμφωνιών αξίαςμεγαλύτερης των 500 εκατ. ευρώ. Οι ενλόγω συμφωνίες ανήλθαν σε συνολική

αξία 6,7 δισ. ευρώ, έναντι 4,4 δισ. ευρώτο φετινό πρώτο τρίμηνο. Η πλέον δη-μοφιλής επιλογή των επενδυτών ήταντα κτίρια γραφείων, τα οποία προσείλ-κυσαν το 43% των επενδύσεων (15,8 δισ.ευρώ), ενώ ακολούθησαν τα εμπορικάακίνητα με μερίδιο 39,6% (11 δισ. ευρώ).

Σύμφωνα με την ανάλυση της DTZ, ηαύξηση του δεύτερου τριμήνου οφείλεταικατά κύριο λόγο στους εγχώριους επεν-δυτές, οι οποίοι ήταν και οι πιο δραστήριοι.Η εν λόγω κατηγορία αγοραστών ήτανυπεύθυνη για το 64% των αγοραπωλη-σιών, με αποτέλεσμα το μερίδιο των ξένωνεπενδυτών να διαμορφωθεί στο 36%, αι-σθητά χαμηλότερα από τον μέσο όρο

των δύο προηγούμενων τριμήνων, πουείχε διαμορφωθεί στο 46%. Πάντως, τακεφάλαια από τη Βόρεια Αμερική εξακο-λούθησαν να κυριαρχούν στην αγοράακινήτων της Ευρώπης, ενώ ενίσχυσηκατέγραψαν και οι επενδύσεις από τηΜέση Ανατολή, σε αντίθεση με εκείνεςαπό την Ασία, που υποχώρησαν.

Η μείωση της παρουσίας των ευρω-παϊκών τραπεζών στην αγορά ακινήτωνέχει οδηγήσει στην απώλεια του μεριδίουαγοράς τους στη χρηματοδότηση ακινή-των, προς όφελος των εναλλακτικών πη-γών δανειοδότησης. Στο συμπέρασμααυτό καταλήγει πρόσφατη έρευνα τηςCushman & Wakefield, όπου επισημαί-

νεται ότι, με την ολοκλήρωση του φετινούπρώτου εξαμήνου, οι ασφαλιστικοί όμιλοικαι τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαιαέχουν πλέον κατακτήσει μερίδιο αγοράςτης τάξεως του 40% στη χρηματοδότησηαγοραπωλησιών επαγγελματικών ακινή-των. Είναι χαρακτηριστικό ότι το αντί-στοιχο μερίδιο που κατείχε η εν λόγω κα-τηγορία πιστωτών κατά το πρώτο τρίμηνοτου 2012 δεν ξεπερνούσε το 16%. Σύμ-φωνα με τη σχετική έρευνα, το μερίδιοαυτό προκύπτει εξετάζοντας τις χορη-γήσεις δανείων που έχουν πραγματοποι-ήσει οι συνολικά 182 φορείς χρηματο-δότησης ακινήτων ανά την Ευρώπη.

Οι παραδοσιακοί πιστωτές, δηλαδήοι τράπεζες, συνεχίζουν να χρηματο-δοτούν μόνο επιλεκτικά κάποιες επεν-δυτικές συμφωνίες, στην προσπάθειάτους να βελτιώσουν τους ισολογισμούςτους από τα επισφαλή δάνεια και ναικανοποιήσουν τις αυστηρότερες νόρμεςπου έχουν επιβληθεί από την ΕυρωπαϊκήΚεντρική Τράπεζα και τη Συνθήκη τηςΒασιλείας. Σημειωτέον ότι, συνολικά,οι πιστωτικοί φορείς που δραστηριο-ποιούνται στην αγορά ακινήτων στρέ-φονται σε μεγάλο βαθμό σε αγορές υψη-λότερου ρίσκου, επιδιώκοντας μεγαλύ-τερες αποδόσεις. Ως εκ τούτου, έχουναυξήσει σημαντικά την παρουσία τουςσε αγορές όπως η Ισπανία, η Πορτογαλίακαι η Ιταλία. Παρ’ όλα αυτά, οι αγορέςτης Μεγ. Βρετανίας, της Γαλλίας και τηςΓερμανίας παραμένουν οι πλέον ση-μαντικές, προσελκύοντας το 60% τωνδανείων, ποσοστό που μεταφράζεταισε 32,7 δισ. ευρώ στη διάρκεια των πρώ-των έξι μηνών του τρέχοντος έτους.

Στα 72 δισ. οι επενδύσεις στην ΕυρώπηΕμφανής η άνοδος το πρώτο εξάμηνο, ενώ σημαντικό ρόλο έχουν οι μεγάλες συναλλαγές

Λύσεις ζητά από την κυβέρνηση η Επιτροπήγια τον ΑκάμαΈστω και την υστάτη ελπίζει η ΣυντονιστικήΕπιτροπή Κοινοτήτων και Ιδιοκτητών ΓηςΑκάμα, όπως η κυβέρνηση και οι αρμόδιοιυπουργοί Εσωτερικών και Γεωργίας «θα ανα-λάβουν τις ευθύνες τους και θα δώσουν λύσεις,που θα επιτρέπουν την ήπια αειφόρο ανάπτυξηστη Χερσόνησο Ακάμα αλλά και την αποζη-μίωση και ανταλλαγή με χαλίτικη γη στηβάση των συμφωνηθέντων και των αποφά-σεων του Υπουργικού Συμβουλίου».

Η Συντονιστική Επιτροπή εκφράζει τηναπορία της προς το Υπουργείο Εσωτερικώνκαι το Κτηματολόγιο «πώς μπόρεσαν εντός6 μηνών να προχωρήσουν σε εκτιμήσειςόλων των τεμαχίων γης στην Κύπρο περι-λαμβανομένου και όλων των ιδιωτικών τε-μαχίων τα οποία είναι εντός των Ζωνών Προ-στασίας ‘‘Φύση 2000’’ και με ποια κριτήρια,ενώ οι ιδιοκτήτες περιμένουν απο το Κτη-ματολόγιο εδώ και 5 χρόνια να αρχίσουν τιςεκτιμήσεις για σκοπούς αποζημίωσης και αν-ταλλαγής χωρίς καμία ανταπόκριση;».

Με βάση την απόφαση του ΥπουργικούΣυμβουλίου Μάιος 2009, την οποία παραθέτειη Επιτροπή, «ο υπολογισμός της αξίας τηςακίνητης ιδιοκτησίας θα λαμβάνεται υπόψηως δεδομένη η δυνατότητα ανάπτυξής τηςως αυτή να δίεθετε ικανοποιητική προσπέλασηκαι να είχε επαρκή κατάλληλη και συνεχήυδατοπρομήθεια». Επίσης «για ιδιοκτησίεςπου εμπίπτουν στην περιοχή ‘‘Φύση 2000’’και ουδέποτε είχαν δικαίωμα ανάπτυξης θαλογίζεται συντελεστής 10% , για ιδιοκτησίεςπερίκλειστες στο Κρατικό Δάσος και εμπίπτουνστην περιοχή Φύση 2000 6% και σε ιδιοκτησίεςοι οποίες ήταν ενταγμένες σε ΤουριστικήΖώνη και εμπίπτουν σε περιοχή προστασίας‘‘Φύση 2000’’ 25%».

Η Συντονιστική Επιτροπή Κοινοτήτων καιΙδιοκτητών Γης Ακάμα εκτιμά ότι όλες οι εκτι-μήσεις που έχουν γίνει από το Κτηματολόγιο«αγνοούν παντελώς την απόφαση του Υπουρ-γικού Συμβουλίου του Μαΐου 2009, με απο-τέλεσμα όλες οι περιουσίες που είναι ενταγ-μένες εντός της περιοχής ‘‘Φύση 2000’’ ανε-ξάρτητα πού βρίσκονται, σε ποια κοινότηταή τοποθεσία δηλαδή εντός και εκτός του δά-σους , κοντά στα χωριά ή στην παραλία ναείναι με εξευτελιστικές αξίας ως να αξίζουνμηδέν με βάση του ότι είναι ενταγμένες στιςΠεριοχές ‘‘Φύση 2000’’ και χωρίς αναπτυξιακάδικαιώματα».

Σε επίπεδο ρεκόρ διαμορφώθηκαντα νέα εμπορικά κέντρα που ολο-κληρώθηκαν στη Μόσχα στηδιάρκεια του πρώτου εξαμήνου,αναδεικνύοντας τη ρωσική πρω-τεύουσα σε μία από τις ταχύτερα

αναπτυσσόμενες της Ευρώπηςσε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένηκατηγορία ακινήτων. Σύμφωνα με σχετική έρευνα τηςJones Lang LaSalle, κατά τουςπρώτους έξι μήνες του έτους πα-ραδόθηκαν προς χρήση 242.000τ.μ. νέων εμπορικών κέντρων,

μέγεθος που αποτελεί ιστορικόυψηλό. Το προηγούμενο υψηλόείχε καταγραφεί το πρώτο εξά-μηνο του 2009, όταν είχαν πα-

ραδοθεί νέα κέντρα συνολικήςεπιφάνειας 211.000 τ.μ.

Κατά το δεύτερο φετινό τρίμη-νο, ολοκληρώθηκε η κατασκευήνέων κέντρων 183.000 τ.μ., μέγε-θος που αποτελεί το υψηλότεροτων τελευταίων τεσσεράμισι ετών,σε επίπεδο τριμήνου. Τα δύο με-γαλύτερα εμπορικά κέντρα πουπραγματοποίησαν εγκαίνια το ενλόγω τρίμηνο ήταν το Vegas Cro-cus City, με καθαρή εκμισθώσιμηεπιφάνεια 112.500 τ.μ. (δύο φορέςμεγαλύτερο από το The Mall Ath-ens) και το Vesna με καθαρή επι-φάνεια 56.000 τ.μ. Πλέον, το συ-νολικό απόθεμα χώρων εμπορικώνκέντρων στη ρωσική πρωτεύουσαανέρχεται στα 3,8 εκατ. τ.μ.

Μάλιστα, όπως εκτιμά η JonesLang LaSalle, έως το τέλος τουέτους αναμένεται η παράδοσηεπιπλέον 730.000 τ.μ. νέων εμ-πορικών κέντρων, έναντι προ-ηγούμενης πρόβλεψης για 600.000τ.μ. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει τοAvia Park των 200.000 τ.μ.

Συνεχίζεται ακάθεκτη η ανέγερση εμπορικών κέντρων στη Μόσχα

Ανοδικά κινούνται τα ενοίκια γραφείων στο ΝτουμπάιΚατακόρυφη αύξηση της τάξεως του 25% σημεί-ωσαν το δεύτερο τρίμηνο του έτους τα ενοίκιαγραφείων στο Ντουμπάι, συγκριτικά με την αν-τίστοιχη περυσινή περίοδο, ως αποτέλεσμα τηςέντονης οικονομικής ανάπτυξης και της συνακό-λουθης βελτίωσης του επιχειρηματικού κλίματος.Οπως τονίζει ανάλυση της CBRE, το ύψος τωνενοικίων των σύγχρονων γραφειακών χώρων, ταοποία αποτελούν το 20% της αγοράς, ανήλθε στα380 ευρώ/τ.μ. σε ετήσια βάση, ή περίπου 31,5ευρώ/τ.μ. μηνιαίως. Ως εκ τούτου, το ποσοστόκενών γραφείων περιορίστηκε σε λιγότερο από16% κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνώνσε ό,τι αφορά τα σύγχρονα γραφεία στην κεντρικήεπιχειρηματική ζώνη της πόλης, έναντι ποσοστούδιαθεσιμότητας της τάξεως του 40% συνολικάστο Ντουμπάι.

Αντίστοιχα, τα ενοίκια των γραφείων που βρί-σκονται σε δευτερεύουσες τοποθεσίες ενισχύ-θηκαν κατά 24%. Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχειέλλειψη κατάλληλων ακινήτων στο κέντρο τουΝτουμπάι, όπου εντοπίζεται και η μεγαλύτερηζήτηση, με αποτέλεσμα οι ενδιαφερόμενες επι-χειρήσεις να στρέφονται σε άλλα σημεία τηςπόλης. Πάντως, έως το τέλος του 2017 αναμένεταινα κατασκευαστούν πάνω από 1,8 εκατ. τ.μ.νέων γραφειακών χώρων.

Του ΝΙΚΟΥ Χ. ΡΟΥΣΑΝΟΓΛΟΥ

Τουλάχιστον δύο-τρία χρόνια ακό-μη προβλέπουν φορείς της αγοράςότι θα διαρκέσει η πτωτική πορείατης αγοράς κατοικίας στην Ελλά-δα. Σύμφωνα με πρόσφατες δη-λώσεις του διευθύνοντος συμ-βούλου της ΑΓΕΤ Ηρακλής, ΠιερΝτελαπλάνκ, η ζήτηση στην αγο-ρά κατοικίας πιθανώς να κατα-γράψει κάποια ουσιαστική βελ-τίωση αρχής γενομένης από το2016, ή ακόμα και το 2017, καθώςθα εξακολουθήσουν έως τότε ναισχύουν αρκετοί παράγοντες πουεπιδρούν αρνητικά στην ανάκαμ-ψη της αγοράς.

Κατά τον ίδιο, το ασταθές φο-ρολογικό πλαίσιο, η αρνητική ψυ-χολογία που έχει διαμορφωθεί, ηέλλειψη τραπεζικής χρηματοδό-τησης, όπως επίσης και η σημαν-τική μείωση της αγοραστικής δύ-ναμης των νοικοκυριών, συνθέτουν

ένα λίαν αρνητικό «μείγμα» στηναγορά ακινήτων, εμποδίζοντας τηνεκδήλωση ζήτησης. «Είναι πλέονπολύ δυσκολότερη η απόκτησηκατοικίας στην Ελλάδα, κάτι πουθα συνεχίσει να ισχύει και τα προ-σεχή χρόνια», τόνισε χαρακτηρι-

στικά ο κ. Ντελαπλάνκ στην «Κ»,στο πλαίσιο σχετικής εκδήλωσηςγια την παρουσίαση ενός νέου προ-ϊόντος τσιμέντου με την επωνυμία«Ενισχυμένο». Πρόκειται για μίακαινοτομία του ελληνικού κέντρου

ερευνών της Lafarge, το οποίο θαπαράγεται στο εργοστάσιο του Βό-λου και θα εξάγεται σε άλλες χώρες,με κύριο χαρακτηριστικό τη μεγα-λύτερη αντοχή του, π.χ. σε παρα-θαλάσσια περιβάλλοντα, όπου οιαπαιτήσεις είναι αυξημένες.

Σύμφωνα με τον κ. Ντελαπλάνκ,από το 2016-2017 και μετά, οι συν-θήκες στην ελληνική αγορά ακι-νήτων προβλέπεται να έχουν κα-ταγράψει σημαντική βελτίωση, επι-τρέποντας μεγαλύτερη αισιοδοξία.Εως τότε «το απόθεμα των απού-λητων κατοικιών θα έχει μειωθεί,η οικονομία της χώρας θα είναι πιοσταθερή και θα έχει βελτιωθεί ηπρόσβαση σε τραπεζική χρηματο-δότηση», τόνισε ο επικεφαλής τηςΑΓΕΤ Ηρακλής.

Δεδομένου πάντως ότι ο όμιλοςδιαθέτει και σημαντική ακίνητηπεριουσία, είναι σαφές ότι εν μέσωκρίσης στην κτηματαγορά, οι όποι-ες προσπάθειες αξιοποίησης/πώ-

λησης ακινήτων είναι άκαιρες. Πάν-τως, μεταξύ των ακινήτων για ταοποία εξετάζεται σε μεταγενέστεροέστω χρόνο η περίπτωση πώλησης,περιλαμβάνονται και οι εγκατα-στάσεις του πρώην, πλέον, εργο-στασίου του ομίλου στη Χαλκίδα.Κατά τον κ. Ντελαπλάνκ, η ύπαρξηλιμανιού και η γενικότερη τοπο-θεσία του ακινήτου θα μπορούσαννα αξιοποιηθούν από κάποιον επεν-δυτή που επιθυμεί να προχωρήσεισε τουριστική αξιοποίηση.

Αντίστοιχα, όπως σημειώνει,ένα ακόμα ακίνητο που πιθανό-τατα θα αξιοποιηθεί με τον ένανή τον άλλο τρόπο είναι εκείνο τηςΔραπετσώνας. Πρόκειται για τμή-μα της συνολικής έκτασης, όπουπεριλαμβάνονται επίσης οικόπεδατης πρώην Βιομηχανίας Λιπασμά-των, της Εθνικής Τράπεζας καιτου ΟΛΠ, που μπορεί να αποτε-λέσει μέρος μιας ευρύτερης ανά-πλασης της περιοχής.

Από το 2017 η ανάκαμψη στην ελληνική κτηματαγορά

Η Συντονιστική Επιτροπή διερωτάται πώςμπόρεσαν το Υπουργείο Εσωτερικών και τοΚτηματολόγιο εντός έξι μηνών ναπροχωρήσουν σε εκτιμήσεις όλων τωντεμαχίων γης στην Κύπρο, περιλαμβανομένωνκαι όλων των ιδιωτικών τεμαχίων εντός τωνΖωνών Προστασίας Φύση 2000.

Η ΑΓΕΤ Ηρακλής εξετάζει την πώληση των εγκαταστάσεων του πρώην,πλέον, εργοστασίου του ομίλου στη Χαλκίδα, σύμφωνα με τον διευθύνοντασύμβουλο της τσιμεντοβιομηχανίας, Πιερ Ντελαπλάνκ.

<<<<<<

Aπό το 2016-2017 καιμετά, οι συνθήκες στηνελληνική αγορά ακινή-των προβλέπεται ναέχουν καταγράψει ση-μαντική βελτίωση.

Από τα κέντρα που θαπαραδοθούν στο β΄ εξάμηνοξεχωρίζει το Avia Park των200.000 τ.μ.

<<<<<<

Μόνο στο πρώτο εξά-μηνο παραδόθηκανπρος χρήση 242.000τ.μ. νέων εμπορικώνκέντρων, μέγεθος πουαποτελεί ιστορικόυψηλό.

O όγκος των επενδύσεων στην ευρωπαϊκή αγορά ακινήτων του πρώτου εξαμήνουξεπερνά κατά πολύ τον αντίστοιχο του 2005, δηλαδή αρκετά χρόνια πριν από τηνοικονομική κρίση.

EPA

OIK_12-REAL ESTATE NEW_Master_cy 14/08/14 17:49 Page 12

ΖΩΗΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

K Y Ρ I A K H 1 7 Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ 2 0 1 4

Το κλασικό ροκ συγκινεί ακόμαΤο κοινό δείχνει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον, που οι παλιοί ρόκερ ηχογραφούν νέα άλμπουμ χωρίς καινούργια τραγούδια

Της ΓΙΩΤΑΣ ΣΥΚΚΑ

Το τρέιλερ με το οποίο οι Μόντι Πάιθονςδιαφημίζουν την επανασύνδεσή τουςδεν θα μπορούσε να ταιριάζει περισ-σότερο με το ανατρεπτικό τους χιούμορ:Καθισμένος σ’ έναν καναπέ, ο Μικ Τζάγ-κερ μόλις έχει πληροφορηθεί ότι οι συμ-πατριώτες του κωμικοί ξαναδίνουν μετάαπό χρόνια παραστάσεις. «Μα, ποιοςθέλει να τους ξαναδεί;» αναφωνεί δήθενμε περιφρόνηση, ενώ δίπλα του μένειαμίλητος, βυθισμένος στον καναπέ οΤσάρλι Γουότς. Και συνεχίζει: «Είναιένα μάτσο από ζαρωμένους γέρους, πουπροσπαθούν να αναβιώσουν τη νιότητους και να βγάλουν πολλά λεφτά!».

Γιατί να μην ειρωνευτεί εμμέσως οΤζάγκερ όλους εκείνους που δεν μπο-ρούν να χωνέψουν ότι συνεχίζει νααλωνίζει τη σκηνή στην ηλικία του;Ακόμα μια παγκόσμια περιοδεία τωνΡόλινγκ Στόουνς συνεχίζεται με επιτυ-χία. Το 1976, στα 33 του, είχε πει ότι

θα προτιμούσε να έχει πεθάνει παράνα τραγουδά ακόμα το «Satisfaction»στα 45 του. Ομως, στα 71 του έχει προπολλού διαπιστώσει ότι το αντίθετοείναι πιο διασκεδαστικό και πιο προ-σοδοφόρο.

Το ίδιο, άλλωστε, και ο Πιτ Τάουνσεντ:το 1965, στα 20 του, διακήρυσσε «ελπίζωνα πεθάνω πριν γεράσω». Πριν απόλίγες μέρες, όμως, ο 69χρονος ρόκερανακοίνωσε μαζί με τον Ρότζερ Ντάλτρεϊότι τον χειμώνα οι Χου ξεκινούν απότη Βρετανία μια νέα περιοδεία, που θασυνεχιστεί το 2015 στις ΗΠΑ, για ναγιορτάσουν τη συμπλήρωση 50 χρόνωναπό την ίδρυση του ιστορικού συγκρο-τήματος. Ισως, μάλιστα, να ηχογραφή-σουν και καινούργιο δίσκο.

Νέα άλμπουμΕίναι τέτοια η δίψα μεγάλου μέρους

του κοινού για το κλασικό ροκ, που νέαάλμπουμ γίνονται έστω και δίχως και-νούργια τραγούδια: Η είδηση που διέρ-ρευσε από την πλευρά της συζύγου τουΝτέιβιντ Γκίλμουρ, σύμφωνα με τηνοποία οι Πινκ Φλόιντ θα κυκλοφορήσουν

τον Οκτώβριο το πρώτο τους άλμπουμαπό το 1994, έκανε αμέσως τον γύροτου κόσμου. Στην πραγματικότητα, το«The endless river» θα περιλαμβάνεισυνθέσεις που ηχογραφήθηκαν πριναπό 20 χρόνια, ενόσω ακόμαζούσε ο Ρικ Ράιτ, με σκοπό νααποτελέσουν ορχηστρικάκομμάτια, στις οποίες, όμως,τελικά, συμφωνήθηκε ναπροστεθούν κάποια φω-νητικά. Παράλληλα, οΓκίλμουρ ετοιμάζει καιπροσωπικό δίσκο, ενώδεν αποκλείεται οι ΠινκΦλόιντ να κάνουν καινέα περιοδεία. Εξάλ-λου, η επιτυχία τηςπρόσφατης επα-νέκδοσης του«The divisionbell», που είχανκυκλοφορήσει το1994, δείχνει ότιο κόσμος αδημο-νεί, παρότι λίγοιπεριμένουν ότι οΡότζερ Γουότερςθα καταδεχθεί ναανέβει μαζί τουςστη σκηνή.

Εξοικειωμένοιμε τη νέα τεχνο-λογία, οι παλιοίρόκερ τη χρησι-μοποιούν για ναανανεώνουν τοκοινό τους. Στην

επίσημη ιστοσελίδα του, ο ΜπράιανΦέρι δείχνει πιο σέξι από ποτέ καθώςτραγουδά το «Let’s stick together» στησκηνή του Γκλάστονμπερι. Ενώ παράλ-

ληλα, προσκαλεί νέους μουσικούς απ’όλο τον κόσμο να διαγωνιστούν για τοποιος θα κάνει το καλύτερο ρεμίξ του«Love is the drug», βασιζόμενος στην

τζαζίστικη εκδοχή που ακούγεταιστο «Ο υπέροχος Γκάτσμπι»

του Μπαζ Λούρμαν.Στη δική της ιστοσελίδα,

η Πάτι Σμιθ εξηγεί πώς εμ-πνεύστηκε κάθε τραγούδιτου δίσκου της «Banga».Εδώ και αυτό που έγρα-

ψε για την Εϊμι Γουάιν-χαουζ, αλλά και ένα άλ-λο, που συνέθεσε μετά

τον θάνατο τηςπρωταγωνίστριας

του «Τελευταίουτανγκό στο Πα-ρίσι» Μαρίας

Σνάιντερ.Μια άλλη μεγά-

λη κυρία του ροκ,η Μάριαν Φέιθ-φουλ, επιστρέφειεπίσης με νέοάλμπουμ, που θακυκλοφορήσειτον Σεπτέμβριομε τίτλο «Give mylove to London»και με εκλεκτούςκαλεσμένους: οισυνθέσεις ανή-κουν στους ΡότζερΓουότερς, Νικ Κέιβ,Ανα Κάλβι κ.ά., ενώμαζί της θα παί-

ζουν μέλη των Πόρτισχεντ και τωνΜπαντ Σιντς. Τι και αν η 68χρονη τρα-γουδοποιός χρειάστηκε να νοσηλευθείπρόσφατα σε νοσοκομείο της Ρόδου;Το φθινόπωρο ξεκινά καινούργια παγ-κόσμια περιοδεία, με την οποία θα δια-φημίσει, εξάλλου, και το φωτογραφικότης λεύκωμα με τίτλο «A life on record»,που θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο.

Σε νοσοκομείο του Τόκιο νοσηλεύ-θηκε για λίγο και ο 71χρονος Πολ ΜακΚάρτνεϊ, αλλά και αυτός επιστρέφειστην παγκόσμια περιοδεία του.

Οι αντοχές μειώνονταιΒέβαια, έπειτα από δεκαετίες στη

σκηνή, δεκαετίες γεμάτες από κατα-χρήσεις, δεν δείχνουν όλοι τις ίδιες αν-τοχές. Σε πρόσφατη συνέντευξή τουστο περιοδικό «Uncut», ο Ερικ Κλάπτονπαραδέχθηκε: «Ο δρόμος έχει γίνει ανυ-πόφορος για μένα. Είναι πολλά πουθέλω να κάνω, αλλά σκέφτομαι και νααποσυρθώ. Του χρόνου γίνομαι 70».

Ωστόσο, ετοίμασε μαζί με τους ΜαρκΝόπφλερ, Γουίλι Νέλσον, Τομ Πέτι κ.ά.ένα νέο άλμπουμ, με τίτλο «The Breeze»,για να τιμήσει τη μνήμη του παλιούτου φίλου Τζέι Τζέι Κέιλ, που πέθανεπέρυσι τέτοιον καιρό.

Πολλοί από τους οπαδούς όλων αυτώντων 70άρηδων θα μπορούσαν να ήτανεγγόνια τους. Ο Ντέιβιντ Μπόουι σα-γήνευσε μεγάλο μέρος του νεανικούκοινού κυκλοφορώντας ξαφνικά πέρυσιύστερα από δέκα χρόνια σιωπής το«The next day». Και ο 73χρονος ΜπομπΝτίλαν, που τραγουδά φέτος από τηΣουηδία έως τη Νέα Ζηλανδία, εκπλήσ-σει για άλλη μια φορά τους ανά τον κό-σμο φίλους του κάθε ηλικίας, διασκευά-ζοντας για τον καινούργιο δίσκο τουένα τραγούδι που ο Φρανκ Σινάτρα είχεκάνει επιτυχία το 1945!

Ο Μικ Τζάγκερ (κάτω) είναι ένας από τους μουσικούς της παλιάς, αλλά πάντα περιζήτητης, ροκ που συνεχίζουν να έχουν απήχηση ακόμη και σε πολύ νεαρές ηλικίες. Το φαινόμενο των αειθαλών βετεράνων, όπως των ΠινκΦλόιντ (αριστερά), της Μαριάν Φέιθφουλ, του Μπράιαν Φέρι, του Μπομπ Ντίλαν (δεξιά), του Πολ ΜακΚάρτνεϊ, δείχνει την αντοχή της «παλιάς, καλής ροκ σκηνής».

“Πολλά συγκροτήματαέχουν διαλυθεί και επανενωθείκάνοντας περιοδείεςδιαρκείας ανά τον κόσμοκερδίζοντας νέα δόξα και χρήμα.

01-TEXNES NEW_Master_cy 14/08/14 12:34 Page 1

2 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Ε Β Δ Ο Μ Α Δ Α Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

Ε Π Ι Λ Ο Γ Ε Σ

Η Ρωσία του Βλαντίμιρ ΒλαντιμίροβιτςΠούτιν αποφάσισε να απαντήσει στις κυ-ρώσεις οικονομικής και εμπορικής φύσηςτης Δύσης, με τον εμπορικό αποκλεισμότων γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων,κτυπώντας στο μαλακό υπογάστριο τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης, τους κυρίως «αδύ-ναμους κρίκους» της: τις χώρες του Νότουπου είναι ήδη γονατισμένες από τα δη-μοσιονομικά μέτρα, την ύφεση και τηνανεργία. Οι επιπτώσεις ως ντόμινο εξε-λίσσονται τραγικά. Οι μεγαλύτερες πο-σότητες από τα ευπαθή προϊόντα κατα-στρέφονται, πριν βρεθεί εναλλακτικήλύση για την προώθησή τους στην κα-τανάλωση είτε στη μεταποίηση. Έξι έωςδώδεκα επαγγελματικές κατηγορίες πουαπασχολούνται με την καλλιέργεια, προ-μήθεια υλικών καλλιέργειας, συγκομιδή,συσκευασία, μεταποιητική βιομηχανία,αποθήκευση, μεταφορά, εμπορία, υγει-ονομική, ασφαλιστική και λογιστική υπο-στήριξη και που εξαρτώνται από τις εξα-γωγές, βρίσκονται ξαφνικά χωρίς έσοδα.Γιατί όταν κλείνει η ρωσική αγορά, ούτεοι εντός της Ε.Ε. εξαγωγές λειτουργούν

ομαλά, αφού ξαφνικά παρουσιάζεται υπερ-πληθώρα διαθέσιμων προϊόντων σε μει-ωμένες τιμές. Οι απελπισμένοι παραγωγοίφράουλας στην Ελλάδα υποστηρίζουν ότιοι περισσότεροι επέκτειναν τις καλλιέργειέςτους κυρίως λόγω της ζήτησης από τηρωσική αγορά, αλλά τώρα που ούτε οιΙταλοί, Γάλλοι και Ισπανοί θα μπορούννα εξάγουν στη Ρωσία, δεν θα μπορούννα «πιάσουν» συμφέρουσα τιμή ούτε μέσαστην Ε.Ε. και θα καταστραφούν. Οι πα-ραγωγοί ροδάκινου και νεκταρινιού στηΜακεδονία χάνουν άμεσα γύρω στα 12εκατ. ευρώ και οι περισσότεροι θα μείνουνκαταχρεωμένοι. Και έπεται η συνέχειαγια τον χυμό ροδάκινου, αφού η ρωσικήαγορά απορροφά πάνω από το 70% τηςελληνικής παραγωγής. Στην Ελλάδα υπο-λογίζουν άμεσες ζημιές 50 εκατ., οι οποίεςστην πορεία του χρόνου μπορεί να φτά-σουν μέχρι τα 240 εκατ. ευρώ. Δύο νεαροίπου μιλούσαν σε ρεπόρτερ ελλαδικού κα-ναλιού δείχνοντας τα στοιβαγμένα καφάσιαμε τα ροδάκινα, των οποίων η τιμή έπεσεαμέσως κατά 50% στη λιανική, ξέσπασαναπαρηγόρητοι: «Ήμασταν άνεργοι και

μας είπαν γυρίστε στα χωράφια και ξεκι-νήστε την παραγωγή… Τώρα, να τα χάλιαμας… Καταστραφήκαμε και χρωστάμεπαντού…». Οι αλυσιδωτές επιδράσεις σεόλες τις επαγγελματικές κατηγορίες πουπροαναφέραμε θα καταλήξουν στην κάθετοπική αγορά, που θα στερηθεί των ει-σοδημάτων των επαγγελματιών, με όλατα επί πλέον επακόλουθα στην απασχό-ληση και τα εισοδήματα των υπολοίπωνεργαζομένων του ιδιωτικού τομέα.

Και μιλάμε για απώλειες στο εμπορικόισοζύγιο που είναι σημείο κλειδί για τηνπολυπόθητη «ανάπτυξη». Αυτό το βασικό:«για να έχουμε ουσιαστική ανάπτυξη πρέ-πει να πουλάμε έξω, περισσότερα απόαυτά που αγοράζουμε απ’ έξω…». Αλλιώς,συνεχώς θα χρωστάμε. Ξαφνικά μία αγορά170 εκατομμυρίων ανθρώπων κλείνει τιςπόρτες στην ελληνική πρωτογενή παρα-γωγή που, εν μέσω κρίσης, πολυδιαφη-μίστηκε ως η άμεση αναπτυξιακή λύσητης Ελλάδας μαζί με τον τουρισμό.

Οι ειδήσεις στην Κύπρο αναφέρουν ότι«οι κυπριακές αγροτικές εξαγωγές στηΡωσία αφορούν κυρίως σε εσπεριδοειδή

αξίας 11 εκατ. ευρώ, ψαριών αξίας 1,5εκατ. ευρώ και λαχανικών αξίας 0,5 εκατ.ευρώ. Αν και στη γενική οικονομία οι επι-πτώσεις υπολογίζονται μικρές, οι συνέπειεςγια τους επηρεαζόμενους κλάδους θαείναι καταστροφικές, ενώ θα υπάρχουναλυσιδωτές επιπτώσεις που θα επηρεάσουνκαι άλλους τομείς». Προσθέστε όμως καιτα προϊόντα που ετοιμάζονται για τηνντόπια αγορά αλλά θα εκτοπισθούν απότα εισαγόμενα φθηνότερα ελληνικά, ισπα-νικά, κτλ. Το ντόμινο που περιγράψαμεπροηγουμένως, σε εξέλιξη…

Θα επιτρέψει ο Ευρωπαϊκός Νότος να«σώζουν» οι Βρυξέλλες τους Ουκρανούςμε δισεκατομμύρια, ενώ ως απόρροια τηςευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής συνε-χίζουν να καταστρέφονται –επιπλέον της«λιτότητας»– οι πολίτες του; Εάν στα Συμ-βούλια Αρχηγών και Υπουργών συναπο-φασίζετε και δεν σας επιβάλλουν αποφά-σεις «άλλων», φροντίστε για επαρκείςαποζημιώσεις στους αγρότες. Άλλωστε,κάποτε με πρόσχημα την προστασία τουςεξελίχθηκαν η Κοινή Αγορά και η Ε.Ο.Κ .πριν φτάσουμε στην τωρινή Ε.Ε.

Τα ντόμινο του ΠούτινΕΠΙΣΗΣ | Του ΚΩΣΤΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

17.8-23.8.14

Aτζέντα

ΜΟΥΣΙΚΗ Η Μελίνα Ασλανίδουστην ΠάφοΜία αγαπημένη φωνή του ελληνι-κού πενταγράμμου θα βρεθεί γιαμία καλοκαιρινή συναυλία στην Πά-φο μαζί με την ορχήστρα και τουςμουσικούς της. Η Μελίνα Ασλανίδηθα τραγουδήσει μαζί με το κοινό τηςΠάφου τις μεγάλες της επιτυχίεςαλλά και αγαπημένα κομμάτια απότο ευρύτερο ελληνικό μουσικό ρε-περτόριο. Κυριακή 17 Αυγούστου,Δημοτικό Στάδιο Γεροσκήπου στηνΠάφο στις 9:00 μ.μ.Πληρ. 96546664.

ΦΕΣΤΙΒΑΛ Ολοκληρώνεταιτο «Ξαρκής» Το δεύτερο φεστιβάλ Ξαρκής συνεχί-ζεται στο χωριό Άρσος της επαρχίαςΛεμεσού. Το Ξαρκής, ως μη κερδο-σκοπικός οργανισμός, επιχειρεί ναγεφυρώσει το χάσμα μεταξύ φαινο-μενικά διαφορετικών φορέων σεκοινά projects και πρωτοβουλίες. Στοφεστιβάλ θα υπάρχει κατασκηνωτι-κός χώρος, εγκαταστάσεις για ντουςκαι καθαριότητα, καθώς και πρωινό,μεσημεριανό, δείπνο και ποτά προςπώληση. Σήμερα Κυριακή 17 Αυγού-στου στο χωριό Άρσος η τελευταίαμέρα. Πληρ. 97676011.

Το Windcraft Music Centre μετακομί-ζει στην ύπαιθρο για να διοργανώσειτο πρώτο του διήμερο μουσικό φεστι-βάλ, με τη συμμετοχή σχημάτων πουπροσεγγίζουν με τον δικό τους τρόποπαραδοσιακές μουσικές, δημιουρ-γώντας νέους ήχους και πρωτότυπεςμουσικές εκτελέσεις. Μικροί και με-γάλοι θα έχουν την ευκαιρία να παρα-κολουθήσουν δωρεάν μουσικά εργα-στήρια, να γνωρίσουν παραδοσια-κούς οργανοπαίκτες και τραγουδι-στές, ενώ οργανωμένοι περίπατοι στοχωριό θα αποκαλύψουν στους επι-σκέπτες τις μικρές ιστορίες του τόπουκαι των ανθρώπων του. Στον χώρο θαδιατίθενται διάφορα παραδοσιακάεδέσματα καθώς και φαγητό. Κατά τηδιάρκεια του φεστιβάλ θα λειτουργή-σει ειδικά διαμορφωμένος κατασκη-νωτικός χώρος, ο οποίος θα παρέχε-ται δωρεάν. Από την Παρασκευή 22Αυγούστου μέχρι το Σάββατο 23 Αυ-γούστου στο Χάνι του Σταυρινού σταΚατύδατα της επαρχίας Λευκωσίας.Πληρ. 22377748.

ΛΟΝΔΙΝΟΘΕΑΤΡΟThe Old Vicwww.oldvictheatre.com«The Crucible». Ο Αρθουρ Μίλερ παρου-σίασε το δράμα του «Η δοκιμασία» (στηνΕλλάδα ανέβηκε με τον τίτλο «Οι μάγισ-σες του Σάλεμ») το 1953, καθώς βρισκό-ταν σε εξέλιξη η σκοτεινή περίοδος τωνμακαρθικών διώξεων στις ΗΠΑ, θύμα τωνοποίων υπήρξε και ο ίδιος ο συγγραφέας.Θέμα του έργου, που δίνει την ευκαιρίαστον Μίλερ να θίξει αλληγορικά τον μα-καρθισμό, είναι ένα πραγματικό περιστα-τικό που συνέβη στην αποικιακή Αμερικήτου 17ου αιώνα, όταν σ’ ένα χωριό πουρι-τανών εποίκων, το Σάλεμ της Μασαχου-σέτης, μια μεγάλη ομάδα κατοίκων, στηνπλειονότητά τους γυναίκες, κατηγορήθη-καν και καταδικάστηκαν για άσκηση μα-γείας, θύματα των θρησκευτικών προκα-ταλήψεων, των ανομολόγητων παθών καιτης μαζικής υστερίας που είχε καταλάβειτο χωριό. Η νέα παραγωγή του έργου, σεσκηνοθεσία της διακεκριμένης Νοτιοα-φρικανής σκηνοθέτριας Γιαέλ Φάρμπερ,έχει κερδίσει ύμνους από την κριτική.Εως τις 13 Σεπτεμβρίου.

ΜΟΝΑΧΟΕΚΘΕΣΗMuseum Brandhorstwww.museum-bandhorst.de«Richard Avedon: Murals and Portraits».Ο Αμερικανός φωτογράφος ΡίτσαρντΑβεντον (1923-2004) έγινε διάσημοςκυρίως από τις εμβληματικές φωτογρα-φίες μόδας, οι οποίες επηρέασαν θεα-ματικά το είδος αυτό της φωτογραφικήςτέχνης. Η έκθεση αυτή, ωστόσο, εστιά-ζει στο έργο του έξω από τον κόσμο τηςμόδας, αποδεικνύοντας ότι ο Αβεντονήταν ένας φωτογράφος πολύ ευρύτερουφάσματος. Περιλαμβάνει φωτογραφίεςδρόμου (εδώ μια φωτογραφία από τοΠαλέρμο της Σικελίας), τοιχογραφίες με-γάλων διαστάσεων καθώς και διεισδυτι-κά φωτογραφικά πορτρέτα στα οποία οφακός του Αβεντον στοχεύει τόσο σε«ανώνυμους» ανθρώπους όσο και σεδιασημότητες του πολιτικού και καλλιτε-χνικού κόσμου. Τα έργα αυτά δείχνουνότι ο Αβεντον χρησιμοποιούσε συχνά τηφωτογραφική μηχανή για να κάνει κοι-νωνικά και πολιτικά σχόλια, αλλά κυρίωςυπογραμμίζει ότι ήταν ένας καλλιτέχνης,ο οποίος εμβάθυνε στα πρόσωπα πουτοποθετούσε απέναντι στον φακό του.Εως τις 9 Νοεμβρίου.

ΝΤΙΣΕΛΝΤΟΡΦΕΚΘΕΣΗK21 Standehauswww.kunstsammlung.de«Tomas Saraceno: In Orbit». Οι επισκέ-πτες της έκθεσης καλούνται να πάρουνμέρος, αν θέλουν, σε ένα τολμηρό εγχεί-ρημα μέσα στη διαδραστική εγκατάστα-ση που έχει στηθεί στον θόλο του μου-σείου, είκοσι περίπου μέτρα πάνω απότο έδαφος, με τα σώματά τους, σύμφω-να με τον Τομάς Σαρασένο, να αναπαρι-στούν μεταφορικά «πλανήτες, μόρια καικοινωνικές μαύρες τρύπες». Ο 40χρονοςΑργεντινός καλλιτέχνης (ο οποίος το πε-ρασμένο καλοκαίρι κατέλαβε την ταρά-τσα του Μητροπολιτικού Μουσείου τηςΝέας Υόρκης με ένα σύνολο 16 θαλαμί-σκων από ατσάλι και πλέξιγκλας περί-πλοκης γεωμετρίας και αλληλοσύνδε-σης) έχει εγκαταστήσει εδώ μια εναέριαδικτύωση από ατσάλινο σύρμα σε τρίαεπίπεδα, που συνδέεται με μπάλες απόPVC γεμάτες αέρα. Το έργο σχεδιάστηκεκαι κατασκευάστηκε σε διάστημα τριώνχρόνων, αφού προηγουμένως ο ΤομάςΣαρασένο μελέτησε προσεκτικά τοντρόπο που φτιάχνουν οι αράχνες τα δί-χτυα τους. Εως τις 31 Οκτωβρίου.

MATIEΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Eπιμέλεια: ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ art@kathimerini.com.cy

ΜΟΥΣΙΚΗ

Πλιάτσικας και Μπάμπης Στόκας μαζί

Φίλιππος Πλιάτσικας και ο Μπάμπης Στόκας με τις υπέροχες φωνές τους και με παρέα τις κιθά-ρες τους, σε μία συνάντηση φίλων, με μοναδικές ερμηνείες.

Το παραδοσιακό χωριό Κατύδατα της κοιλάδας της Σολέας φιλοξενεί το πρώτο μουσικό φεστιβάλ του Windcraft Music Centre.

ΦΕΣΤΙΒΑΛ

To Windcraft Music Centre στα Κατύδατα Σολέας

Δέκα χρόνια μετά τη διάλυ-ση των Πυξ Λαξ, τρία χρόνιαμετά τη θρυλική επανένω-σή τους, μετά τις εξαιρετι-κές sold out χειμερινές εμ-φανίσεις τους στην Αθήνακαι στη Θεσσαλονίκη, ο Φί-λιππος Πλιάτσικας και οΜπάμπης Στόκας ξαναβρί-σκονται στη σκηνή. Με τιςυπέροχες φωνές τους καιμε παρέα τις κιθάρες τους,σε μια συνάντηση φίλων, μεμοναδικές ερμηνείες καιεκρηκτικά συναισθήματα,με ήχους αγαπημένους καιστίχους αξέχαστους σε έναπρόγραμμα πολυσυλλεκτι-κό, με τραγούδια από τιςπροσωπικές τους διαδρο-μές αλλά και τραγούδια πο-λυαγαπημένα από τους 20δίσκους των Πυξ Λαξ. Τρίτη19 Αυγούστου, ΔημοτικόΣτάδιο Παραλιμνίου στις8:30 μ.μ.Πληρ.tickethour.com.cy.

ΘΕΡΙΝΟ ΣΙΝΕΜΑ Loveless Zoritsa Η σερβικής παραγωγής ταινία Love-less Zoritsa ξετυλίγει την ιστορία τηςΖόριτσα, μιας χωριατοπούλας που θε-ωρείται καταραμένη από τότε που τοπρώτο της αγόρι πνίγηκε μυστηριω-δώς. Η Ζόριτσα είναι μία κατά συρροήδολοφόνος ή απλώς ένα κορίτσι πουαναζητά την αληθινή αγάπη. Πέμπτη21 Αυγούστου, θερινός κινηματογρά-φος Κωνστάντια στην Λευκωσία στις9:00 μ.μ. Πληρ. 22349085.

TEXNES-02 ATZENTA_Master_cy 14/08/14 12:37 Page 2

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 3Κυριακή 17 Αυγούστου 2014 Σ Κ Η Ν Ε Σ

Στα περ ίπτερα κα ι στο iTunes AppStore - must magaz ineFOLLOW WATCHLIKE

Τ ο Ν ο 1 σ ε π ω λ ή σ ε ι ς l i f e s t y l e π ε ρ ι ο δ ι κ ό σ τ η ν Κ ύ π ρ ο

Τ Ε Υ Χ Ο Σ Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

ΤΙΜ

Η €

3.50

Του MICHAEL BILLINGTONTHE GUARDIAN

O Κέβιν Σπέισι δίνει μια εκρηκτική, σα-ρωτική ερμηνεία στη σκηνή του OldVic, στον ρόλο του θρυλικού Αμερικανούδικηγόρου Κλάρενς Ντάροου (1857-1938). Δεν θα μπορούσε, βέβαια, να εν-σαρκώσει με πιο ταιριαστό τρόπο ένανάνθρωπο που υπήρξε φλογερός υπε-ρασπιστής των φτωχών και των κατα-πιεσμένων και για τον οποίο κάποτεειπώθηκε, όταν είχε κατηγορηθεί γιαδιαφθορά: «Ο Ντάροου δεν δωροδοκεί

τους ενόρκους: απλώς τους τρομοκρατείμέχρι θανάτου».

Ο Αμερικανός ηθοποιός, ο οποίοςδιανύει την τελευταία περίοδο της θη-τείας του ως καλλιτεχνικός διευθυντήςτου Old Vic, είναι εξοικειωμένος με τονήρωά του. Εχει ξαναερμηνεύσει τονΝτάροου σε μια τηλεοπτική ταινία του1991 και, στη θεατρική σκηνή, σε μιαπαραγωγή του 2009 του έργου «Κλη-ρονομώντας τον άνεμο» (με θέμα τηνπεριβόητη «Δίκη των Πιθήκων»). Ωστό-σο, το έργο του Ντέιβιντ Ρίντελ, γραμ-μένο για έναν μόνο ηθοποιό και με πρώ-το ερμηνευτή τον Χένρι Φόντα το 1974,έχει διαφορετικές απαιτήσεις, καθώςο Ντάροου, στο τέλος της καριέρας του,κάνει αναδρομή στο σύνολο της ζωήςτου. Επιπλέον, στη νέα «κυκλική» σκη-

νική διευθέτηση του Ολντ Βικ, ο Σπέισιπρέπει να παίζει με το κοινό ολόγυράτου. Και τα καταφέρνει υπέροχα.

Σαν λιοντάρι στο κλουβίΟ Ντάροου που ενσαρκώνει έχει ένα

ελαφρό καμπούριασμα και μια αστάθειαστο βήμα, σάμπως τα γόνατά του ναλυγίζουν κάτω από το βάρος της ηθικήςαγανάκτησης. Ωστόσο, η κυρίαρχη εν-τύπωση είναι μιας άγριας ενεργητικό-τητας, καθώς ο Σπέισι τριγυρίζει σανλιοντάρι στο κλουβί μέσα στο σκηνικόενός ακατάστατου δικηγορικού γραφείουκαι πότε-πότε ορμάει έξω από τα «σύ-νορά» του για να καρφώσει με το βλέμματου μέλη του κοινού σαν να ήταν ένορ-κοι που επιδιώκει να πείσει ή να εντυ-πωσιάσει.

Εκείνο που βγαίνει ξεκάθαρα, τόσοαπό το κείμενο όσο και από την ερμηνείατου Σπέισι, είναι το αδάμαστο πνεύματου Ντάροου. Γόνος ενός ζευγαριού μεφιλελεύθερες ιδέες σε μια επαρχιακήπόλη του Οχάιο, έμαθε να παίρνει πάντατο μέρος των αδυνάτων και υποστήριζεσθεναρά ότι η πραγματική αιτία του εγ-κλήματος είναι η φτώχεια και η άγνοια.Ηταν επίσης εξαιρετικός σόουμαν: Στηνυπεράσπιση των ανθρακωρύχων τηςΠενσυλβανίας, τον βλέπουμε πώς σο-κάρει τους ενόρκους, και εμάς, αποδει-κνύοντας βαθμιαία ότι ένας δήθεν επι-κίνδυνος ταραχοποιός απεργός είναιστην πραγματικότητα ένα ψυχικά καισωματικά εξουθενωμένο 11χρονο αγόριπου δουλεύει 14ωρες βάρδιες 365 μέρεςτον χρόνο. Ακόμα κι όταν ο ίδιος βρήκε

τον μπελά του, όταν κατηγορήθηκεψευδώς ότι δωροδόκησε ενόρκους,χρησιμοποίησε την εφευρετικότητάτου για να αποκρούσει τις κατηγορίεςκαι να ξεφύγει από τη δύσκολη θέση.Αντιμετωπίζοντας στο δικαστήριο ένανβοηθό που πιάστηκε στα πράσα ναδίνει χρήματα σε έναν ένορκο, τουέκανε μια ερώτηση στην οποία εκείνοςήταν αδύνατο να απαντήσει θετικά:«Θα μπορούσα ποτέ εγώ να σου δώσωμια επιταγή;»

Στο πρώτο μισό του έργου παρακο-λουθούμε την πορεία του Ντάροου ωςριζοσπάστη νομικού με βάση του τοΣικάγο. Το δεύτερο μισό γίνονται χρο-νολογικές παλινδρομήσεις για να πα-ρουσιαστούν μερικές από τις πιο φη-μισμένες υποθέσεις για τις οποίες αγω-

νίστηκε στα δικαστήρια στη διάρκειατης δεκαετίας του 1920. Ανάμεσά τους,η υπεράσπιση ενός μαύρου γιατρούπου βρέθηκε κατηγορούμενος ότανπροσπάθησε να προστατεύσει την οι-κογένειά του από την Κου Κλουξ Κλαν,αλλά και η υπεράσπιση, στη διαβόητηΔίκη των Πιθήκων, ενός εκπαιδευτικούπου τόλμησε να διδάξει στο σχολείοτη θεωρία της εξέλιξης των ειδών τουΔαρβίνου. Επίσης, το έργο εστιάζεικαι στην «κόντρα στο ρεύμα» απόφασήτου Ντάροου να σώσει δύο νεαρούςδολοφόνους, γόνους πλούσιων οικο-γενειών, από τη θανατική ποινή. ΟΣπέισι είναι ιδιαίτερα καλός σ’ αυτήτην τελευταία περίπτωση, όπου απα-λύνει τον συνήθως δριμύ τόνο τουΝτάροου για να κάνει μια συγκινητικήαγόρευση όπου το αίτημα για έλεοςζυγίζει περισσότερο από την κοινωνικήεκδίκηση.

Πολύχρωμο πορτρέτοΤο έργο δεν μας λέει πολλά για την

ιδιωτική ζωή του Ντάροου, πέρα απότο ότι χώρισε από την πρώτη του γυ-ναίκα και ότι, ακόμα κι όταν παντρεύ-τηκε την λατρεμένη του δεύτερη σύζυγο,παρέμεινε κυνηγός του ποδόγυρου.Ωστόσο, κάτω από τη δεξιοτεχνική σκη-νοθεσία της Θία Σάροκ, ο Κέβιν Σπέισιγεμίζει τα κενά και μας δίνει ένα ολο-κληρωμένο, πλούσια χρωματισμένοπορτρέτο του φλογερού, επίμονου, αν-τισυμβατικού ανθρώπου που υπερη-φανευόταν ότι είχε σώσει 102 κατηγο-ρούμενους από τη θανατική ποινή καιπου ήταν πάντα έτοιμος να τα βάλει μετους προνομιούχους και τους δυνατούς.

Είναι μια εξαιρετική ερμηνεία πουαναδεικνύει τον τολμηρό ανθρωπισμότου Ντάροου και μας αφήνει να ελπί-ζουμε ότι, ακόμα κι όταν ο Κέβιν Σπέισιπαραδώσει τα ηνία της καλλιτεχνικήςδιεύθυνσης του Old Vic στον ΜάθιουΓουόρτσας την επόμενη χρονιά, δεν θααποχαιρετήσει τη θεατρική σκηνή τουΛονδίνου.

Σαρωτική ερμηνεία του Κέβιν ΣπέισιΣτον ρόλο του μαχητικού δικηγόρου Κλάρενς Ντάροου αντιμετωπίζει το κοινό σαν σώμα ενόρκων στη σκηνή του Old Vic

Ο Κέβιν Σπέισι στον ρόλο του θρυλικού Αμερικανού δικηγόρου Κλάρενς Ντάροου.

“Ελπίζουμε ότι, ακόμα κι όταν οΚέβιν Σπέισι παραδώσει τα ηνίατης καλλιτεχνικής διεύθυνσηςτου Old Vic στον ΜάθιουΓουόρτσας την επόμενη χρονιά,δεν θα αποχαιρετήσει τηθεατρική σκηνή του Λονδίνου.

TEXNES-03 EIKASTIKA_Master_cy 14/08/14 12:37 Page 3

4 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 17 Αυγούστου 2014B I Β Λ Ι Ο

ΠΟΙΗΣΗΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣΛυσιμελής πόθοςεκδ. Κίχλη, σελ. 152

Δάνειος από σπάραγματου Αρχίλοχου, ο τίτλοςτης μονοθεματικής ποι-ητικής συλλογής εκφρά-ζει καλά τη σωματικήαμεσότητα που σαρκώ-νει τα επιλεγμένα ποι-ήματα και κλιμακώνεται

από τη στέρηση, τη νοσταλγία ή την ανα-πόληση έως και την αλογόκριτη ερωτικήπρόκληση και κατάφαση: έρωτες εφηβι-κοί και ανολοκλήρωτοι, έρωτες εμποδι-σμένοι, έρωτες ολοκληρωμένοι, όνειραερωτικά, ερωτικοί εφιάλτες, ερωτική δί-ψα και ερωτικός κόρος κυματίζουν στηνποίηση του Πατρίκιου από τα νεανικά ίσα-με τα ώριμα γραπτά του.

ΠΟΙΗΣΗE.E. CUMMINGSΛοιπόν ας φιληθούμε - Ερωτικά ποιήματαμετ. Χάρης Βλαβιανός, Γιάννης Δούκαςεκδ. Πατάκη, σελ. 168

Από τους κορυφαίους ποι-ητές του αμερικανικούμοντερνισμού, ο e.e. cum-mings (1894-1962) έγρα-ψε μερικά από τα πιο συγ-κλονιστικά και δραστικάερωτικά ποιήματα του20ού αιώνα. Με τρόπο

απαράμιλλο αποτυπώνει όλες τις εκφάνσειςτου έρωτα από τις πιο φιλήδονες και άσεμνεςώς τις πιο αγνές και τρυφερές. Στη συλλογήανθολογούνται σαράντα εννέα ποιήματα απότα πιο χαρακτηριστικά του έργου του. «Κυρία,θα σε αγγίξω με το νου μου. Ο ποιητής τιμή-θηκε επανειλημμένως από ομοτέχνους καικριτικούς και αγαπήθηκε από το ευρύ κοινό.

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑPHILIP KERRΑνθρωπος χωρίς ανάσαμετ. Ανδρέας Αποστολίδηςεκδ. Κέδρος, σελ. 512

Βερολίνο 1943. Ο ΜπέρνιΓκούντερ έχει εγκαταλεί-ψει την Πολιτική Αστυνομίακαι εργάζεται στο γερμανι-κό Γραφείο ΕγκλημάτωνΠολέμου. Στους κύκλουςτου Γραφείου κάνουν λόγογια την ύπαρξη ενός ομαδι-

κού τάφου στο δάσος του Κατίν. Κανείς δεν ξέ-ρει σε ποιον ανήκουν. Υπάρχουν υποψίες πωςο τάφος είναι γεμάτος με νεκρούς Πολωνούςστρατιώτες τους οποίους εκτέλεσαν οι Σοβιετι-κοί. Για τον Γιόζεφ Γκέμπελς η απόδειξη τηςενοχής των Ρώσων θα οδηγήσει με μαθηματι-κή ακρίβεια στη διάσπαση της ενότητας τωνΣυμμαχικών δυνάμεων.

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΑΝ ΦΟΡΤΙΕΑμαζόνεςμετ. Χρύσα Θ. Μπανιάεκδ. Ψυχογιός, σελ. 712

Η Νταϊάνα Μόργκαν είναιλέκτορας του Πανεπιστη-μίου της Οξφόρδης και ει-δική στην ελληνική μυθο-λογία. Την εμμονή της μετις Αμαζόνες της την ενέ-πνευσε η γιαγιά της πουισχυριζόταν πως είναι και

η ίδια μία. Οταν ένα μυστηριώδες ίδρυμα τηςκάνει μια προσφορά την οποία δεν μπορεί νααρνηθεί, η Νταϊάνα θα βρεθεί στη ΒόρειοΑφρική. Εκεί γνωρίζει τον αινιγματικό Νικ οοποίος προσπαθώντας να αποκρυπτογραφή-σει μια επιγραφή, ανακαλύπτει το όνομα τηςβασίλισσας των Αμαζόνων Μύρινας καθώςκαι τα ίχνη ενός χαμένου θησαυρού.

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑMICHAEL CRICHTON - RICHARD PRESTONΜικρόκοσμοςμετ. Σταύρος Νικολάουεκδ. Bell, σελ. 448

Τρεις άντρες βρίσκονταινεκροί μέσα σε ένα γρα-φείο στη Χονολουλού.Κανείς δεν μπορεί ναεξηγήσει πώς πέθαναν.Ηταν κλειδωμένοι απόμέσα, κι όμως τα σώματάτους είναι γεμάτα από λε-

πτές τομές. Στο πυκνό δάσος του Οάχου,επτά μεταπτυχιακοί φοιτητές που έχουνπροσληφθεί από την Εταιρεία Μικροτεχνο-λογίας Νάνιτζεν, ετοιμάζονται να λάβουνμέρος σε μια πρωτοποριακή έρευνα βιολο-γίας. Αλλά κάτι ασύλληπτο συμβαίνει και οιφοιτητές βρίσκονται στη θέση των οργανι-σμών που συνήθως μελετούν.

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

500ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ

Ανθρωπος χαμηλών τόνων και ευγενής, οΑλέξανδρος Στεφανίδης γεννήθηκε πριν από52 χρόνια στον Πειραιά. Σπούδασε στη ΣχολήΑνθρωπιστικών Σπουδών του ΕλληνικούΑνοιχτού Πανεπιστημίου, στο Τμήμα «Σπουδέςστον Ελληνικό Πολιτισμό». «Το χάδι» τοπρώτο του βιβλίο, κέρδισε τις εντυπώσειςαναγνωστών και κριτικών.

Ποια βιβλία έχετε αυτό τον καιρό πλάι στοκρεβάτι σας; Μάρω Δούκα «Ο πεζογράφοςκαι το πιθάρι του», Μέλπω Αξιώτη «ΔύσκολεςΝύχτες», Γιώργος Μαρκόπουλος «Ποιήματα,1968-2010 (επιλογή), Σωτήρης Δημητρίου «Τοκουμπί και το φόρεμα», Γιάννης Ατζακάς «Τοφως της Φονιάς».Και ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία όλωντων εποχών; Προτιμώ να ονομάσω βιβλία,έστω και ελάσσονα, τα οποία αγάπησα σε δια-φορετικές εποχές για τους δικούς μου ιδιαί-τερους λόγους, έστω κι αν κάποια από αυτάτα αντιμετώπισα αργότερα με διαφορετικήκριτική ματιά. «Η μάνα» του Μαξίμ Γκόρκι ση-μάδεψε την εφηβεία μου, η οποία ήταν γιαμένα μια περίοδος δογματική. Με διακατείχεμια επαναστατική τάση κι ένα αίσθημα αυτο-θυσίας που εκκινούσαν από την επιθυμία μουν’ αλλάξω τον κόσμο. Η «Αστροφεγγιά» του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου συνέπεσε με τη συντριβήονείρων και προσδοκιών σε κοινωνικό καιερωτικό επίπεδο, παράλληλα με τη «Φλόγατης Αγάπης», του Βασίλη Βασιλικού, όπου ηπρόωρη παρουσία του θανάτου κατα-λύοντας τη ζωή εξιδανικεύει τον έρωτα.«Το αστείο» του Μίλαν Κούντερα ση-ματοδότησε την περίοδο της αμφι-σβήτησης, της αποδόμησης των ιδεο-λογικών μου σταθερών και βεβαιοτήτων.Το «Σμιλεύοντας τον χρόνο», του ΑντρέιΤαρκόφσκι, αποτελεί ένα βιβλίο-σταθ-μό, στο οποίο επανέρχομαι συχνά,γιατί συνενώνει την αγάπημου στον κινηματογράφο,την ποίηση, τη φιλοσο-φία.Ποιο ήταν το τε-

λευταίο βιβλίο που σας έκανε να θυμώσετε;Αν με την ερώτηση εννοείτε κάποιο βιβλίο,που το θέμα του ήταν τόσο δυνατό ώστε ναμου προκαλέσει θυμό, τότε, ομολογώ ότι δια-βάζοντας το «Μαπούτσε» (σημαίνει: άνθρωποςτης γης), του Caryl Ferey, ο θυμός ήταν το πιοήπιο συναίσθημα που ένιωσα. Με όχημα μιααστυνομική ιστορία, ξεδιπλώνονται οι απίστευτεςαγριότητες της αργεντινής χούντας του ΧόρχεΒιντέλα. Αν πάλι με ρωτάτε, αν με θύμωσε ηκακή ποιότητα κάποιου βιβλίου, τότε σαςαπαντώ ότι δεν προλαβαίνω να θυμώσω γιατίπολύ γρήγορα το παρατώ.Και το τελευταίο που σας συγκίνησε; Ηποιητική συλλογή του Κώστα Παπαγεωργίου«παιδικό κουρείο». Η αμεσότητα των λέξεωνκαι η ειλικρίνεια της κατάθεσης αφοπλίζουν.Ποιο είναι ένα κλασικό βιβλίο που δεν έχετεδιαβάσει και ντρέπεστε γι’ αυτό; Δεν ντρέπομαιγια κάτι που δεν έχω διαβάσει. Υπάρχουνπολλά κλασικά βιβλία που δεν ήταν η ώρατους να διαβαστούν από μένα και που μπορείνα μην έρθει ποτέ. Θα μπορούσα ν’ αναφερθώστο Δον Κιχώτη του Θερβάντες. Ενα βιβλίογια το οποίο γνωρίζω αρκετά από μελέτες καισυζητήσεις, αλλά που δεν διάβασα μέχρι σή-μερα. Εκτός από την ατομική, υπάρχει και μιασυλλογική αναγνωστική εμπειρία, που σουεπιτρέπει, έστω κι αν δεν έχεις προσωπικήεπαφή με το πρωτότυπο, να γνωρίζεις τουςήρωες σημαντικών βιβλίων και το τι σηματο-

δοτούν στην παγκόσμια λογοτεχνία.Κάποιο κλασικό βιβλίο που δεν

αντέξατε καθόλου; Προσπάθη-σα, να διαβάσω τον «Οδυσ-σέα» του Joys, του εμβλημα-

τικού αυτού συγγραφέα τουμοντερνισμού, αλλά δεν ολο-

κλήρωσα την ανάγνωση. Το ναμη τελειώσεις ένα βιβλίο δεν ση-

μαίνει αναγκαστικά έλλειψη αν-τοχής ή ανοχής. Μπορεί να σημαίνει

απλώς ασυμβατότητα μεταξύ πομ-πού και δέκτη στη δεδομένη

χρονική συγκυρία.

ον Ιούλιο του 1999,οι καθολικοί επί-σκοποι της Βενεζουέλας εξήλθαν, σε

έξαλλη κατάσταση, από μια δίωρη συνάν-τηση με τον πρόεδρο Ούγκο Τσάβες, αυτόνπου είχε βροντοφωνάξει ότι πιστεύει στηνΚαθολική Εκκλησία και τον Ιησού Χριστό,«τον μεγαλύτερο σοσιαλιστή όλων τωνεποχών». Αιτία της ξαφνικής και σφοδρήςσύγκρουσής τους, ήταν η απόφαση τουΤσάβες να περικόψει κατά 80% τις κρατικέςεπιχορηγήσεις στην Εκκλησία, τους εκ-προσώπους της οποίας συμβούλεψε νασυμμορφωθούν με το λαϊκό αίσθημα καινα αναζητήσουν νέους τρόπους χρηματο-δότησής τους. Από τη μέρα εκείνη, οι έπαι-νοι των επισκόπων στην κυβέρνηση αν-τικαταστάθηκαν με σκληρή αντιπολίτευση,με υπόνοιες ότι επιδιώκει να βγάλει τα θρη-σκευτικά από τα σχολεία, να νομιμοποιήσειτις εκτρώσεις και να εγκαθιδρύσει ένα κομ-μουνιστικό καθεστώς στα πρότυπα τηςΚούβας. Ο λαοφιλής πρόεδρος δεν έμεινεμε σταυρωμένα χέρια: τους ταύτισε με τηδιαφθορά και διοργάνωσε ένα προσκύνημαστο Βατικανό, όπου είχε φιλική συνάντησημε τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄.

Ο Τσάβες πέθανε αλλά μας έμεινε η λέξη«Chavismo», με την οποία περιγράφεταιένα μείγμα λαϊκίστικης κομμουνιστογενούςαριστεράς, που συνδυάζει μοναδικά τοναντινεοφιλελευθερισμό και την αντιπαγ-κοσμιοποίηση, τον διεθνισμό και τον πα-τριωτισμό. Αν βάλουμε και τον Θεό μέσα,θυμόμαστε την αριστερή περίοδο του Κώ-στα Ζουράρι. Καλύτερα το περιέγραψε οίδιος ο Αλέξης Τσίπρας σε παλιότερη ομιλίατου σε ένα φεστιβάλ νεολαίας: «είμαστεμε τον διεθνιστικό πατριωτισμό». Ο οποίοςενίοτε παρακάμπτει τις κοινωνικοοικονο-μικές τάξεις, αφού όπως μάθαμε από τηνεπιστολή του Μανόλη Γλέζου στον «σύν-τροφο τότε» Πούτιν, ο Ελληνας αγρότηςείναι άλλο, καλύτερο, πράγμα από τον Ευ-ρωπαίο αγρότη.

Ο «διεθνιστικός πατριωτισμός» θα μπο-

ρούσε να εξηγήσει τη στροφή ενός μέρουςτης ελληνικής αριστεράς σε εθνικές καιθρησκευτικές ανησυχίες. Η επίσκεψη τουαρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσηςστο Αγιον Ορος εκτός από επαφή με ένααπό τα ισχυρότερα λόμπι της επικράτειας-το οποίο συμπτωματικά φιλοξενούσε καιΓερμανούς πολιτικούς τις ίδιες μέρες- θαμπορούσε να θεωρηθεί και μια ταχεία προ-σαρμογή στο κοινό που χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑπροκειμένου να εκλεγεί, το οποίο είναι έναμεγάλο μέρος της μεσαίας και μικρομεσαίαςτάξης που αναγνωρίζει ως σημαντικό θεσμότην Εκκλησία. Ο πρόεδρος του κόμματοςέσπευσε να διαβεβαιώσει τους μοναχούςγια τη στήριξή του στα φορολογικής φύσεωςαιτήματά τους. Ισως η δέσμευση αυτή νααντιφάσκει με τις θέσεις για τη φορολογίαπου κατέγραψε σε άρθρο του στην «Εποχή»ο οικονομολόγος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ,Ευκλείδης Τσακαλώτος, που πιστεύει ότιδεν μειώνεις φόρους σε περίοδο ύφεσης.

Αλλά μια επίσκεψη στο Ορος μπορεί να σεκάνει να αναθεωρήσεις, αφού, όπως εξήγησεο -κατά δήλωσίν του άθεος- Τσίπρας «ότανβλέπεις αυτά τα μοναστήρια, είτε πιστεύειςείτε όχι στον Θεό, νομίζεις ότι έχεις επι-κοινωνία με τα θεία».

Κάποιοι και κάποιες μπορεί να αμφισβη-τήσουν πως «όποιος δεν έχει πάει στοΑγιον Ορος αδικεί τον εαυτό του» αλλά οιεπισκέπτες του συνήθως κάνουν λόγο γιαένα μέρος στο οποίο ξεχνάς την καθημε-ρινότητα του υπόλοιπου κόσμου. Αυτό δενσυνέβη -ευτυχώς- στον Αλέξη Τσίπρα,αφού, την ώρα που η κοινή γνώμη διχαζότανγια το προσκύνημά του, αυτός εμπνευσμέ-νος από την αθωνική εμπειρία του, έδωσεκαι μια έμμεση απάντηση στους πολίτεςπου απασχολούνταν με τα υπόλοιπα θέματατης επικαιρότητας. «Πρέπει να εμπνευ-στούμε από την αγιορείτικη ζωή», είπε,καθώς «κάνουν πράξη» το σύνθημα τωνΖαπατίστας, «όλα για όλους και τίποτε γιαεμάς». Αφήνοντας στην άκρη το γεγονόςότι και το Αγιον Ορος δεν ζει μονάχα μεθεία φώτιση –ευτυχώς βοηθάει η θείαπρόνοια του ΕΣΠΑ– το μήνυμα του ασκη-τισμού, της αυτοδιαχείρισης και της κοι-νοκτημοσύνης είναι μια υπέροχα ρομαν-τική οπισθοδρόμηση, ένα ριζοσπαστικόόραμα για τον Ελληνα πολίτη που χειμά-ζεται από τις δυτικές νεωτερικότητες καιτα λατινοαμερικανικής αισθητικής πάρτιτης Μυκόνου και τον ΕΝΦΙΑ, τον φόροπου δεν σέβεται το δικαίωμά του στηνακίνητη περιουσία, στο κεραμίδι του, τοξεροχώραφο και το προικώο του. Ας πα-ραδειγματιστούμε λοιπόν από την αγιο-ρείτικη ζωή, μιας και στον Αθω η περιουσίατους είναι «για όλους» αλλά έχουν απαλ-λαγεί από τον ΕΝΦΙΑ ώστε αυτή να μηνπληρώσει «τίποτε για εμάς» - με τη στήριξηκαι του ΣΥΡΙΖΑ φυσικά.

* Η κ. Τζίνα Μοσχολιού είναι δημοσιογράφος στοραδιόφωνο του 9.84.

Τ

ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ / Της ΤΖΙΝΑΣ ΜΟΣΧΟΛΙΟΥ*

«Τίποτε για εμάς»;

KΡITIKH / Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΧΙΝΑ

Μητέρες και κόρεςΑΝΝΙΤΑ Π. ΠΑΝΑΡΕΤΟΥΨυχής εγκώμιονεκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, σελ. 188

ο βιβλίο αυτό είναι ένα ιδιωτικό προ-σκυνητάρι· μια αναθηματική πλάκα

στην απουσία, ένα εκτενές επιτύμβιο. Καιμαζί, είναι μια εκ βαθέων προσωπική εξο-μολόγηση, η αποτύπωση μιας επώδυνηςψυχικής ανασκαφής: η Αννίτα Παναρέτουμιλάει για τη δύσκολη σχέση με τη μητέρατης και μιλώντας γι’ αυτήν ξετυλίγει τη δια-δρομή της δικής της μεταμόρφωσης, τηςμετάβασης «απ’ αυτό που ήμουν ή πουήθελα να είμαι», καθώς γράφει, «σ’ αυτόπου προσπάθησα ή που μπόρεσα να γίνω»·αναψηλαφώντας τα ίχνη αυτής της σχέσηςστο ψυχικό της πεδίο και τη διαδικασίααποκρυπτογράφησής τους συνθέτει ένα βι-βλίο απροκάλυπτα εξομολογητικό και εξαι-ρετικά ανταποδοτικό: Ο αναγνώστης μοι-ράζεται την οδύνη αλλά και την απελευθε-ρωτική ευφορία της αυτοαποκάλυψης, ανα-γνωρίζοντας κομμάτια της ζωής και της εμ-πειρίας του. Γιατί, ακόμη κι αν τα εξιστο-ρούμενα γεγονότα αποκλίνουν σημαντικάαπό το βίωμά του, η σχέση με τη μητέρα,τη δοτική, την τρυφερή, την κατανοητική,αλλά και την καταβροχθιστική, την απει-λητική, την υπερπροστατευτική, την επι-κριτική, την παθητική, την απούσα (διαλέ-γουμε και παίρνουμε) μητέρα είναι αρχέτυπη,παντοδύναμη, πανταχού παρούσα.

Η συγγραφέας αρχίζει να κρατάει τιςπρώτες σημειώσεις που θα συναποτελέσουντην αυτοβιογραφική μαρτυρία της όταν η

μητέρα της αρρωσταίνει – όταν αρχίζει ηεξουσιαστική μάνα να απέρχεται σταδιακά,τη θέση της να παίρνει ένα αδύναμο ομοίωματου αλλοτινού εαυτού της, και η ίδια να με-ταμορφώνεται σε «παιδί του παιδιού της»·όταν η πνευματική της διαύγεια υποχωρείκαι μαζί μ’ αυτήν και τα στοιχεία της μη-τρικής προσωπικότητας, λες και καταπον-τίζονται, ένα ένα, στο ομιχλώδες βάραθροτης άνοιας. Η στιγμή σημα-τοδοτεί και το ξεκίνημα τηςδιαδικασίας του εν ζωή πέν-θους της κόρης, ενός πένθουςπου θα κορυφωθεί με τηνπραγματική απώλεια της μη-τέρας, τέσσερα χρόνια αργό-τερα, και θα εκβάλλει στη γρα-φή.

«Πένθος: όχι συντριβή ήμπλοκάρισμα, αλλά μια οδυ-νηρή διαθεσιμότητα: βρίσκο-μαι σε εγρήγορση, περιμένον-τας, καιροφυλακτώντας, τηνέλευση ενός “νοήματος ζωής“», σημειώνειο Ρολάν Μπαρτ στο σπαρακτικό «ΗμερολόγιοΠένθους» του, που άρχισε να γράφει τηνεπαύριο του θανάτου της μητέρας του. Τοίδιο συμβαίνει, τηρουμένων των αναλογιών,και με την αυτοβιογραφική μαρτυρία τηςΑννίτας Παναρέτου: το πένθος για τη μη-δέποτε κατορθωμένη σχέση με τη μητέραοδηγεί στην αναζήτηση ενός πληρέστερου,εννοηματωμένου βίου. Η διαφορά είναι ότιεδώ δεν μιλάει ένας συντετριμμένος γιοςπου ανακαλεί με ευγνωμοσύνη «Ποτέ [ημητέρα] δεν μου έκανε παρατήρηση», «Ποτέ

δεν μου μίλησε σαν να ’μουν ανεύθυνο παι-δί», αλλά μια κόρη που φοβάται διαρκώςτην επιτίμηση, επειδή οφείλει να είναι άμεμ-πτη, αλάθητη, συνεπής, διαθέσιμη, τέλεια,μια κόρη που πάντα θα λαχταράει τη μητρικήεπιείκεια, δηλαδή τη δυνατότητα να ακου-στεί και ως εκ τούτου να κατανοηθεί απότη μητέρα, μια κόρη που έχει βιώσει τοεξουθενωτικό δίπολο: από τη μια η συναι-

σθηματική αποξένωση, απότην άλλη η αποπνικτική εξάρ-τηση.

Πολλοί (ή μάλλον πολλές)έχουν γράψει για τη φορτι-σμένη σχέση μητέρας-κόρης–σκέφτομαι πρόχειρα την Ελ-φρίντε Γέλινεκ, την Α. Σ.Μπάιατ, την Ανίτα Μπρού-κνερ– πολλές συγγραφείςέχουν τοποθετήσει στο επί-κεντρο του έργου τους τονδιφορούμενο, ασυνεχή, μαακατάλυτο αυτόν δεσμό που

σφυρηλατεί την ταυτότητα του καθενόςκαι της καθεμιάς μας, τις στρεβλές εκδοχέςτου, τον θυμό, την αμφιβολία, την ενοχήπου τον βαραίνουν, οδηγώντας στην ακα-τανοησία και την εχθρότητα. Το σημαντικόμε τη μαρτυρία της Αννίτας Παναρέτουείναι η αψιμυθίωτη ειλικρίνεια με την οποίααφηγείται την ψυχική της οδύσσεια και κυ-ρίως η αναστοχαστική, αυτοεξεταστική,βασανιστικά αυτοκριτική της διάθεση.«Ντρεπόμουν γιατί εγώ είχα μια μητέραπου ενδεχομένως να ήταν η ιδανική μάναγια ένα άλλο παιδί», γράφει.

Τ

Ο Προηγούμενος της Μονής Ιβήρων αρχι-μανδρίτης Βασίλειος Γοντικάκης ξεναγείστο Καθολικό τον κ. Αλέξη Τσίπρα.

TEXNES-04 VIVLIO_Master_cy 14/08/14 12:38 Page 4

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5Κυριακή 17 Αυγούστου 2014 Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ

132 ΣΕΛΙΔΕΣΜΟΝΟ ΜΕ ΝΕΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ

MONO €1,90© DISNEY

LEO

N &

PA

RTN

ERS

ΔΕΣΡΙΕΣΕΥΗΤΟΥΕΡΑ

1,90©© DDIISNSNEEYY

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΠΟΥΡΑ

Δύο πρόσφατες εκδόσεις blu-ray φέρνουνστην επικαιρότητα τον Γουές Αντερσον– ιδιόρρυθμο σκηνοθέτη, αλλά και έναναπό τους σημαντικότερους σύγχρονουςΑμερικανούς δημιουργούς. Το φετινό«Ξενοδοχείο Grand Budapest», πουπροβάλλεται ακόμη σε θερινά σινεμά,κυκλοφορεί σε ελληνική έκδοση απότην Odeon. Τις παλιότερες «Υδάτινεςιστορίες» τις βρίσκουμε στην εξαιρετικήαγγλική, ειδική έκδοσή τους από τηνCriterion.

Η πρώτη ταινία, κομψοτέχνημα σεπαστέλ χρώματα, κυλάει με ρυθμό βωβήςκωμωδίας. Ο Αντερσον κλιμακώνει έναν

εφιάλτη στον ομφαλό μιας παραμυθένιαςΚεντρικής Ευρώπης: η φανταστική Δη-μοκρατία της Ζουμπρόφσκα στις Αλπειςβυθίζεται στο σκοτάδι του ναζισμού.Κατά τον ίδιο, την εμπνεύστηκε δια-βάζοντας βιβλία του Στέφαν Τσβάιχ καιτο δοκίμιο της Χάνα Αρεντ «Ο Αϊχμανστην Ιερουσαλήμ, η κοινοτοπία του κα-κού». Η δεύτερη, είναι αναμφίβολα ηπιο φιλόδοξη αλλά και παραγνωρισμένηταινία του. Ξαναβλέποντας τις «ΥδάτινεςΙστορίες» σού δημιουργείται η εντύπωσηπως ο Ζακ Υβ Κουστώ έχει αποπειραθείένα ριμέικ του φελινικού «8 ½».

Ρετρό και γεωμετρίαΣτο σύνολό του το σινεμά του Αντερ-

σον έχει την πρωτοτυπία της χειροποί-

ητης κατασκευής. Διακρίνεται και γιατην τρυφερότητα ενός ευαίσθητου καλ-λιτέχνη που αγαπάει τους ήρωές του,κατά τεκμήριο ιδιόρρυθμους ή εκκεν-τρικούς. Ο κόσμος στις ταινίες του Αν-τερσον φαντάζει σαν ένα μικρό σύμπανσε γυάλα στα χέρια ενός μοναχικού παι-διού, προικισμένου με φαντασία. Είναιασφυκτικός, αλλά όχι καταθλιπτικός,παράξενος και ονειρικός. Η μη κανονι-κότητά του δηλώνεται από τη γεωμετρίατου κινηματογραφικού κάδρου αλλάκαι από τον ιδιαίτερο κώδικα με τον

οποίο επικοινωνούν μεταξύ τους οιήρωες. Ο Αντερσον είχε πάντα εμμονήμε τη συμμετρία και την ακρίβεια σεό,τι αφορά και την παραμικρή λεπτο-μέρεια του κάδρου. Ηταν και επίμονοςμε το παρελθόν των ηρώων του. Η δράσητον ενδιέφερε όχι ως θέαμα, αλλά γιακαθαρά λειτουργικούς λόγους, είναι ομηχανισμός που βάζει σε κίνηση τη«μακέτα»: το στατικό κινηματογραφικότου σύμπαν.

Στον νοσταλγικό «Ερωτα του φεγγα-ριού» έχεις μια αίσθηση παραλόγου,

αλλά και την εντύπωση πως παρακο-λουθείς προβολή σλάιντ. Την πιο εύ-στοχη παρατήρηση για αυτή την ταινίαέχει κάνει ένας Βρετανός κριτικός, γρά-φοντας ότι ο Αντερσον ανακαλύπτειτην αθωότητα εκεί όπου ο ΝτέιβιντΛιντς θα ανακάλυπτε τη φρίκη και τοαλλόκοτο.

Στην «Οικογένεια Τενενμπάουμ»,στην οποία κάμποσα παιδιά-φαινόμεναπεριφέρονται σαν χαμένα στο Διάστημα,η εικόνα της Νέας Υόρκης φαντάζεισαν ένας παράλληλος κόσμος εμπνευ-

σμένος από την πραγματική εμμονήπου είχε ο Αντερσον με το περιεχόμενοκαι το στυλ του περιοδικού Τhe NewYorker όταν ήταν έφηβος.

Στις «Υδάτινες ιστορίες» έχει δοθείιδιαίτερη σημασία στο ντιζάιν των κο-στουμιών και των στολών κατάδυσηςτου πληρώματος ενός ωκεανογραφικούπλοίου. Βαρύνουσα είναι και η θέσητης μουσικής: ένας έγχρωμος Πορτο-γάλος, ο Seu Jorge, παίζει στην κιθάρατου και τραγουδάει τραγούδια του Ντέι-βιντ Μπάουι σε βραζιλιάνικη διασκευή.Στο «Ξενοδοχείο Grand Budapest» ομηχανισμός που κινεί με απίστευτηακρίβεια τις εικόνες φαντάζει σαν ελ-βετικό ρολόι-κούκος.

«Υδάτινες ιστορίες»Η οικογένεια, κυριολεκτικά και με-

ταφορικά, είναι το μόνιμο θεματικό μο-τίβο του Αντερσον από τον «Αρχάριο»και την «Οικογένεια Τενεμπάουμ» μέχριτην πρόσφατη ταινία του. Στις «Υδάτινεςιστορίες» ο Στιβ Ζισού, ωκεανογράφοςκαι σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ σαν τονΚουστώ, κυνηγάει με εκδικητική μανίαένα κήτος που κατάπιε τον πιστό τουκαμεραμάν. Ο θαλασσόλυκος Ζισού θαπέσει από τα σύννεφα όταν θα εμφα-νιστεί ξαφνικά στο πλοίο του ένας νε-αρός αεροπόρος που του συστήνεταιως γιος του. Στο «Ξενοδοχείο GrandBudapest» ο αινιγματικός Ζίρο Μου-σταφά αφηγείται τη ζωή του. Ηρθε με-τανάστης στην πλούσια Ζουμπρόφκααναζητώντας στον ήλιο μοίρα. Ο πόλε-μος είχε διαλύσει την οικογένειά τουκαι τη χώρα του. Βρήκε δουλειά θυρωρούστο Grand Budapest Hotel και έγινεκάτι σαν ψυχογιός του αφεντικού τούξενοδοχείου, του μοναχικού ΓκουστάβΧ. Ο σχολαστικός Γκουστάβ Χ. κληρο-νόμησε μια εκκεντρική αριστοκράτισσακαι έγινε στόχος των συγγενών της.Παράλληλα ο Ζίρο ερωτεύτηκε την ψυ-χοκόρη ενός ζαχαροπλάστη.

dbouras@kathimerini.gr

O Τόνι Ρεβολόρι και η Σάοϊρς Ρόναν σε ένα στιγμιότυπο από το «Ξενοδοχείο Grand Budapest» του Γουές Αντερσον.

“Η οικογένεια, κυριολε κτικά καιμεταφορικά, είναι το μόνιμοθεματικό μοτίβο του Αντερσον, από τον «Αρχάριο» και την«Οικογένεια Τενενμπάουμ» έωςτην πρόσφατη ταινία του.

Ο παράδοξος σκηνοθέτης Γουές ΑντερσονΟ κόσμος του Αμερικανού δημιουργού είναι ασφυκτικός, παράξενος και ονειρικός, όχι όμως καταθλιπτικός

TEXNES-05 CINEMA_Master_cy 14/08/14 21:06 Page 5

6 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η M E D I A Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

08.00 Νίκος ΠορτοκάλογλουΣυναυλία.

10.00 Στην άκρη του παράδεισου - (E)Κυπριακή σειρά.

11.30 Τρεις κι ο Κόκος Κυπριακή σειρά.

12.30 Μανώλης και Κατίνα - (E)Κυπριακή σειρά.

13.30 Κύπρος ένα ταξίδι - (E)Ένα τηλεοπτικό οδοιπο-ρικό και μια περιδιάβαση στην Κύπρο του χθες και του σήμερα.

14.00 Σάββατο κι απόβραδο-(E)15.30 Ελαφρά διάσειση - (E)

Κυπριώτικο σκετς του Ανδρέα Κουκκίδη με τους Δώρα Κακουράτου, Κώστα Παπαμαρκίδη.

16.30 Τετ-Α-Τετ - (E)18.00 EIΔHΣEIΣ 18.15 Χωρίς αποσκευές - (E)

Ταξιδιωτική εκπομπή.18.50 Άμα θέλει το γραφτόν-

(E) Κυπριώτικο σκετςΜέρος Α΄ & Β΄.

20.00 EIΔHΣEIΣ21.05 Τιτανικός: Αίμα και ατσά-

λι (Titanic blood and ste-el) Μίνι σειρά εποχής, μετους Κέβιν Ζέγκερς, Αλε-σάντρα Μαστρονάρτι.Επεισόδιο 1ο/6.

22.30 Επικίνδυνη ζώνη - (E)23.00 EIΔHΣEIΣ23.15 Χωρίς αποσκευές - (E)23.45 Κύπρος ένα ταξίδι - (E)00.30 Μανώλης και Κατίνα - (E)01.30 Τρεις κι ο Κόκος - (E)02.30 EIΔHΣEIΣ - (E)03.30 Στην άκρη

του παράδεισου - (E)04.30 Τετ-Α-Τετ - (E)

ΡΙΚ1 ΤHΛ.: 22862000

07.00 MAD Music09.00 Παιδική ζώνη

α. To κόκκινο λεωφορείοβ. Τόμας το τρενάκι γ.Ποκόγιο δ. Μπομπ ο μά-στορας ε. Μπάρνι στ. Κλί-φορντ ζ. The big Cartoo-nie show η. Tα τρελάΚαρτούνς θ. Στη χώρατου γιατί - Γιατί TV - (Ε) ι. Το κόκκινο λεωφορείοταξιδεύει - (Ε)

14.05 Παιδική ζώνη - (Ε)α. Τόμας το τρενάκι β.Ποκόγιο γ. Μπάρνι δ. Κλί-φορντ ε. Σκούπι Ντου

16.00 Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ΣτίβουΣε απευθείας μετάδοση από τη Ζυρίχη.

19.15 MAD MusicΜουσικές ειδήσεις, showbiz, charts, νέες κυκλοφορίες, βίντεο κλιπ, συναυλίες, σινεμά, games, chat από το πρώτο μουσικόκανάλι της Κύπρου.

20.40 EIΔHΣEIΣ (αγγλική)20.50 EIΔHΣEIΣ (τουρκική) 21.00 Αδέλφια (Fratelli)

Κοινωνική ταινίαμε τους Έλενα Ρίτσι, Σέζαρε Μπότσι, κ.ά.

22.40 Ο κόσμος ανάποδαΤηλεμαγκαζίνο,που μας ταξιδεύει,στις διάφορες γωνιέςτου κόσμου με συναρπα-στικές εικόνες.

23.30 EIΔHΣEIΣ - (Ε)(αγγλική και τουρκική)

23.50 ΓΙΟΥΡΟΝΙΟΥΣ

ΡΙΚ2 ΤHΛ.: 22862000

06.50 Πρωινό mou - (E)09.00 Tα ψάρκα - (E)10.00 Mπουκιά

και συχώριο - (E) Εκπομπή μαγειρικήςμε τον Ηλία Μαμαλάκη.

11.00 Dr. Cook-(E)Eκπομπή μαγειρικήςμε τον Γιάννη Λουκάκο.

11.50 Σαββατογεννημένες - (Ε)Ελληνική σειρά.

12.40 Οι αταίριαστοι - (Ε)Ελληνική σειρά.

13.40 Πού σου νέφκωspecial - (Ε)Τηλεπαιχνίδι.

14.50 H νταντά - (Ε)Ελληνική σειρά.

15.20 Η ώρα η καλή - (Ε)Ελληνική σειρά.

16.00 Επτά θανάσιμες πεθερές - (Ε)Ελληνική σειρά.

18.10 EIΔHΣEIΣ18.40 A Cinderella story

Pομαντική κωμωδία, με τους Xίλαρι Nταφ, Tζένιφερ Kούλιτζ, κ.ά.

20.20 EIΔHΣEIΣ21.15 Μουσικό κουτί

Special - (Ε)Μουσικό τηλεπαιχνίδι.

23.10 Πρόσωπα - (Ε)Ντοκιμαντέρ με τους Κατερίνα Αγαπητού και Στέλιο Γεωργίου.

00.10 EIΔHΣEIΣ00.20 The last house on the left

Θρίλερ με τους ΤόνιΓκόλντγουιν, Σάρα Πάξ-τον, κ.ά.

02.00 Έχουμε και λέμε - (E)04.00 Για σένα - (E)05.50 Χαραυγή - (E)

MEGA ΤHΛ.: 22477777

06.20 Πρωινή ενημέρωσηΕνημερωτική εκπομπή.

07.00 Tα φιλαράκια - (E) Ελληνική σειρά.

08.00 Οι Μεν και οι Δεν - (E)Ελληνική σειρά.

08.30 Μax Magilica09.00 Άκρως οικογενειακόν -

(E) Ελληνική σειρά. 10.30 Kαλές δουλειές - (E)

Ελληνική σειρά. 11.20 Santa Γιολάντα - (E)

Κυπριακή σειρά. 12.10 Extreme makeover -

Home Edition13.00 Wipeout USA, II - (E)14.00 Εκείνες κι εγώ - (E)

Ελληνική σειρά.14.50 The Voice - Βattles - (E)17.40 Τύχη βουνό - (E)

Ελληνική σειρά. 18.00 Tα νέα του ANT1 σε 10’ 18.10 Συνέχεια της σειράς18.40 Aίγια Fuxia - (E)

Κυπριακή σειρά.19.30 Την πάτησα - (E)

Κυπριακή σειρά. 20.20 Tα νέα του ANT1 21.20 Πήρε τοστ

το ΣαββατόβραδοΘεατρικό έργο με τον Μάρκο Σεφερλή.

00.25 Tίτλοι ειδήσεων00.30 Grey’s Anatomy, VI

Ξένη ιατρική σειρά. Eπεισόδιο 23ο. «Sanctuary»

01.20 Γιάννης ο όμορφος - (Ε) Ελληνική σειρά.

02.10 Οι δρόμοι της πόλης - (Ε)Ελληνική σειρά.

03.00 Tα νέα του ANT1 - (Ε)04.00 Οι χωραΐτες - (Ε)04.40 H αγάπη είναι light - (Ε)

ANT1 ΤHΛ.: 22200200

07.25 Zωή ποδήλατο - (E)08.50 Όταν μεγαλώσω - (E)09.25 Jurassic Cubs - (E)

Παιδικό πρόγραμμα.10.00 Robbin Hood - (E)

Παιδικό πρόγραμμα.10.50 Μπάρμπι: Πριγκίπισσα

του μαγικού νησιούΠαιδική ταινία μεταγλωτ-τισμένη στα ελληνικά.

12.00 Βουράτε γειτόνοι - (E)13.20 Aλλού ξημερωμένοι - (E)14.35 Joker - (E)15.25 Οικογενειακές ιστορίες -

(E) Real life πρόγραμμα.16.20 Mην αρχίζεις

τη μουρμούρα - (Ε)Ελληνική κωμική σειρά.

17.35 Θα σε δω στο πλοίο - (Ε)Ελληνική σειρά.

18.30 Γεγονότα σε συντομία18.40 Πάμε πακέτο - (E)

Εκπομπή με τηΒίκυ Χατζηβασιλείου.

20.20 Tομές στα γεγονότα21.20 Άκου τι είπαν! - (Ε)

Τηλεπαιχνίδι με τον Χρήστο Φερεντίνο.

22.00 Tο κοροϊδάκιτης πριγκιπέσας Ελληνική ταινίαμε τους Σταύρο Παράβα,Νόρα Βαλσάμη, κ.ά.

23.40 Rules of engagement, Ι Ξένη σειρά.

00.15 Γεγονότα σε τίτλους00.20 Οι ιστορίες του

αστυνόμου Μπέκα - (Ε)Aστυνομική σειράμε αυτοτελή επεισόδια.

01.15 Μες στην καλή χαρά - (Ε)Ψυχαγωγική εκπομπή.

04.20 Καλοκαίρι παντού - (Ε)Ψυχαγωγική εκπομπή.

ΣΙΓΜΑ ΤHΛ.: 22580100 TV PLUS ΤHΛ.: 22600600

07.00 Tα κοπέλια - (Ε)07.35 Oύνα ράτσα - (Ε)08.00 Συντρίμμια τα όνειρά μας

(Ελληνική ταινία)09.30 Παιδική ζώνη 12.15 Tηλεαγορά 14.00 Η Λουίζα

και η παρέα της - (Ε)14.30 Τηλεαγορά16.35 Time for dancing18.20 Tornado warning20.05 Εσμεράλδα - (Ε)

(Τηλενουβέλα) 21.00 Dick - (Κωμωδία) 22.55 Fracture01.00 Crossed over02.35 Federal protection04.15 Lasko death train

CAPITAL ΤHΛ.: 25577577

ΕXTRA07.15 Εxtra Kids 11.05 Extra μα-γειρική 12.00 Ελληνική ταινία14.00 Tαξίδι ζωής 16.00 Το πάρτιτης ζωής σου 16.45 EIΔHΣEIΣ(Στη νοηματική) 17.00 Ελληνικήταινία 18.45 EIΔHΣEIΣ 19.30 Ελ-ληνική ταινία 21.00 7 μέρες Κύ-προς 22.30 Ελληνική ταινία 23.55Ξένη ταινία 01.00 ΕΙΔΗΣΕΙΣ 01.45Ελληνική ταινία 03.15 Το πάρτιτης ζωής σου - (Ε)

NOVACINEMA 107.25 Panic Room 09.15 ΤheHobbit: An Unexpected Journey12.00 Τhe Reef 2 13.30 GreatExpectations 15.40 Burn Notice,VII 16.30 Cedar Cove 17.20 Sa-tisfaction 17.50 Cine News 18.10Phil Spector 19.45 Life Of Pi22.00 Riddick 00.05 CelesteAnd Jesse Forever 01.45 OnThe Road 03.50 Bulworth

NOVASPORTS 107.00 Volley League 2013/14Πρωτάθλημα ΟΠΑΠ (ΕθνικόςΑλεξ.- ΑΟ Κηφισιάς) 09.30 HNOVA παίζει Ελλάδα! ΠαγκόσμιοΚύπελλο Τένις - Davis Cup (Θ.Αγγελίνος-G. Dimitrov) 11.30H NOVA παίζει Ελλάδα! 2oi Αγώ-νες Σκυταλοδρομίας ΣτίβουTrack Relays - “Σταύρος Μπαλ-τίδης” - Καυτανζόγλειο ΣτάδιοΘεσσαλονίκη 14.00 ΣτιγμιότυπαNascar Sprint Cup Series - Wat-kins Glen (Ε) 15.00 Φιλικός Αγώ-νας Ποδοσφαίρου (Ολυμπια-κός-Αθλέτικ Μπιλμπάο) (Ε)19.00Φιλικός Αγώνας Ποδοσφαίρου21.00 Legend Stories - Η Ελλάδαστις μεγάλες διοργανώσεις22.00 Φιλικός Αγώνας Ποδο-σφαίρου 00.00 ΣτιγμιότυπαNascar Sprint Cup Series - Wat-kins Glen (Ε) 03.30 ΠαίζουμεΕλλάδα! 06.00 ΣτιγμιότυπαΙστιοπλοΐας Tour de France Ala Voile (Ε) 07.00 Volley League2013/14 Πρωτάθλημα ΟΠΑΠ(Ολυμπιακός-Εθνικός Αλεξ.)

MAD ΤHΛ.: 22472472

07.00 NICKELODEON!10.50 Houba! On the trail

of the Marsupilami12.50 Friends, VIII13.15 Friends, IX15.20 Miami Medical16.10 Fringe, II17.00 The Whistleblower19.00 Ramona and Beezus21.00 One day23.00 Rumor has it00.40 Zώνη ενηλίκων02.30 Between Us

LTV ΤHΛ.: 22357272

21.05 Titanic blood and steel 21.00 Αδέλφια (Fratelli) 00.20 The last house on the left 21.20 Πήρε τοστ 22.00 Ελληνική ταινία 22.10 Fame17.30 Fashion Music Project

21.00 Dick

21.00 One day

08.05 Παιδική ζώνη14.00 Φ+Μ Live - (Βest of)14.30 Επίκαιρα - (Ε) 16.00 Τηλεαγορά17.00 Μεταξύ μας18.00 Μίλα - (Βest of)18.45 ΕΙΔΗΣΕΙΣ19.00 Εξελίξεις στη showbiz 19.30 Τhe fresh prince

of Bel Air. Ξένη σειρά.20.30 Όμορφες μέρες

Ελληνική ταινία.20.55 ΕΙΔΗΣΕΙΣ 21.10 Συνέχεια της ταινίας22.10 Fame

Mιούζικαλ, με τους AϊρίνKαρά, Λι Kαρέρι,κ.ά.

23.50 Cold case IV01.00 EIΔHΣEIΣ (Aπό το Star)02.05 Μίλα - (Ε)

06.00 Wake Up... Hits 08.00 Breakfast11.00 Greeks Only Mixer12.00 MAD Greekz Top 1013.00 Greeks Only Mixer14.00 Breaking MAD 15.00 Zone M17.00 Mixer17.30 Fashion Music Project 18.00 Λάικ στα ελληνικά 19.00 Hits Non Stop21.00 Λάικ στα ελληνικά 22.00 Μadwalk 201400.00 TV War01.30 Insomnia Mixer

Ηταν ο Νάρκισσος ναρκισσευόμενος;Μάλλον όχι. Σκεφτείτε τη διαφορά ανά-μεσα σ’ εκείνο το πανέμορφο αγόρι τουμύθου, που απέκρουε όλες τις ερωτικέςπροτάσεις, και έναν άλλο ατυχή ήρωααπό τις «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου.Ο Ακταίων, δεινός κυνηγός, διαπίστωσεαμέσως ότι είχε μεταμορφωθεί σε ελάφιόταν είδε το κεφάλι του με κέρατα «κα-θρεφτισμένο σε ένα ρυάκι». Ο Νάρκισ-σος, όμως, όταν ερωτεύτηκε την αντα-νάκλασή του, μερικές γραμμές παρακάτωστο ποίημα του Οβίδιου, δεν αναγνώρισετον εαυτό του. Και μάλιστα, αναπήδησεμε φρίκη όταν τελικά κατάλαβε ότι ήταντο δικό του πρόσωπο που θαύμαζε στονερό της λίμνης.

Ο Νάρκισσος, θα μπορούσαμε να πού-με, δεν σαγηνεύτηκε από ένα «selfie».Το καημένο το παιδί, που έγινε διαβόητοως ένοχο αυτοθαυμασμού, μπορεί νακατηγορήθηκε άδικα τα τελευταία δύοχιλιάδες χρόνια – παρότι σίγουρα είχεδιαπράξει το αμάρτημα της υπερηφά-νειας.

Το Λεξικό της Οξφόρδης ανακήρυξετη selfie «λέξη της χρονιάς» για το 2013,υπογραμμίζοντας την εκρηκτική δημο-τικότητα αυτού του καινοφανούς όρουγια την αυτο-φωτογραφία, την οποίασυνήθως παίρνει κανείς με smartphoneκαι την αναρτά σε κάποιο κοινωνικό δί-κτυο. Οπως σημειώνουν δύο νέα βιβλίαπου κυκλοφόρησαν πρόσφατα, η άνοδοςαυτού του τρόπου αυτοπροβολής θεω-ρείται γενικά ως ένδειξη ανόδου τουεγωκεντρισμού, της προσήλωσης στονεαυτό. Αν πράγματι υπάρχει τέτοια άνο-δος, είναι πιθανότατα ένα νέο ξέσπασματης επιδημίας ναρκισσισμού που είχανδιαγνώσει σχολιαστές τη δεκαετία του

1970 – τη «Me-Decade» όπως την είχεαποκαλέσει ο Αμερικανός δημοσιογρά-φος Τομ Γουλφ.

Στην «Αμερικανοποίηση του ναρκισ-σισμού», η Ελίζαμπεθ Λάνμπεκ, ιστορικόςστο Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλντ στοΝάσβιλ του Τενεσί, εξηγεί πώς ο ναρ-κισσισμός κατέληξε να γίνει η αγαπημένηδιάγνωση των «ειδημόνων». Το 1979,όταν ο ιστορικός Christopher Lasch δη-μοσίευσε το βιβλίο «Η κουλτούρα τουναρκισσισμού», πολλοί Αμερικανοί δια-νοούμενοι μιλούσαν ήδη τη γλώσσα τηςψυχανάλυσης σαν να ήταν η μητρικήτους. Υπήρχε ένα δεκτικό ακροατήριογια τη φροϋδική ιδέα ότι το καταπιεσμένομίσος για τον εαυτό μπορούσε να οδη-γήσει τα άτομα στην αυτο-απορρόφηση,την ψευδαίσθηση μεγαλείου και τη ρη-χότητα, καθώς και για την ιδέα ότι αυτήη διαταραχή προσωπικότητας είχε τηναντανάκλασή της στο πνεύμα μιας επο-χής όπου κυριαρχούσαν η ευμάρεια, τοπαραχάιδεμα και ο ατομικισμός.

Καλό και κακό είδοςΓια τον Σίγκμουντ Φρόιντ, υπήρχε

ένα καλό είδος ναρκισσισμού, τουλάχι-στον στο πρώιμο στάδιο της ζωής, καιένα κακό είδος. Η ναρκισσιστική πα-ρόρμηση –με στόχο τη γαλούχηση τουεαυτού– ήταν ένα συστατικό της υγιούςανάπτυξης. Ο πρώιμος αυτός ναρκισσι-σμός μπορούσε όμως να λοξοδρομήσει,οδηγώντας σε υπερβολική αυταρέσκεια,και υποτίθεται ότι έπρεπε να τον ξεπε-ράσεις. Ενίοτε η φροϋδική εικόνα γινότανσυγκεχυμένη. Οι άρρενες ομοφυλόφιλοι,υποστήριζε ο Φρόιντ το 1910, αναζη-τούσαν παρτενέρ με πρότυπο τον εαυτότους, γιατί μια υπερβολική ερωτική προ-

σήλωση στη μητέρα τους τούς έκανενα θέλουν να αγαπήσουν άλλους με τονίδιο τρόπο που τους αγαπούσε η μητέρατους.

Οπως σημειώνει η Ελίζαμπεθ Λάμπεκ,οι καλές πλευρές της αγάπης για τονεαυτό παραμελήθηκαν από τον Φρόιντκαι τους πιο σημαντικούς θιασώτες του,οι οποίοι άρχισαν να βλέπουν τον κακόναρκισσισμό παντού. Τη δεκαετία του1930, μερικοί αναλυτές προσπάθησαννα δώσουν μια πιο θετική χροιά στον«υγιή» ενήλικο ναρκισσισμό ο οποίος,υποστήριζαν, συμβάλλει σε μια καλάπροσαρμοσμένη ζωή. Οι φωνές τουςόμως πνίγηκαν από άλλους αναλυτές,και από τις ιερεμιάδες της κοινωνικήςκριτικής, που ανυπομονούσε να βρειένα ψευδο-επιστημονικό πλαίσιο γιατις επιθέσεις της στην καταναλωτικήκουλτούρα.

Στο «Καθρέφτη καθρεφτάκι μου: Οιχρήσεις και οι καταχρήσεις της αυτα-ρέσκειας», ο Σάιμον Μπλάκμπερν, ομό-τιμος καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πα-νεπιστήμιο του Κέμπριτζ και ένας απότους καλύτερους εκλαϊκευτές των θε-μάτων που διδάσκει, βλέπει τον ναρ-κισσισμό από διαφορετική σκοπιά. Τονεξετάζει μέσα από τη φιλοσοφική συ-ζήτηση πάνω στην ηθική, την ακεραι-ότητα, την ύβρι, τον αυτοσεβασμό καιτον πειρασμό, μεταξύ άλλων, καθώς καιμέσα από τον φακό της λογοτεχνίας.

Δεν δαπανά πολύ χρόνο στους προβλη-ματισμούς των επαγγελματιών ψυχο-λόγων. Ωστόσο, όπως και η Ε. Λάνμπεκ,επισημαίνει πως η αγάπη του εαυτούδεν είναι πάντα τόσο κακή όσο την πα-ρουσιάζουν. Μια ισχυρή αίσθηση τουεαυτού είναι κάτι πολύτιμο, υποστηρίζει,και μας υπενθυμίζει πόσο καταστροφικόείναι να τη χάσουμε – όπως συμβαίνειμε την άνοια, για παράδειγμα. Παρότιη αυτοσυναίσθηση μπορεί να είναι οδυ-νηρά έντονη, όπως στην εφηβεία, η έλ-λειψή της συνεπάγεται και αυτή κινδύ-νους.

Το να βρει κανείς τη σωστή αξία πουθα δώσει στον εαυτό του είναι μια πράξηεξισορρόπησης, υποστηρίζει σοφά ο Σ.Μπλάκμπερν, αν και δεν υπάρχουν απλοίκανόνες πλοήγησης ανάμεσα στη Σκύλλατης υπερβολικής αυταρέσκειας και τηΧάρυβδη του αντιθέτου της. Το εγχεί-ρημα της «τοποθέτησης του εαυτού με-ταξύ των άλλων στον κοινωνικό κόσμο»είναι περίπλοκο: το να ανακαλύψεις τοσωστό μείγμα συμπεριφορών και συ-ναισθημάτων μπορεί να είναι «σαν ναθέλεις να βρεις το κέντρο βάρους ενόςσύννεφου».

Η απληστίαΕνίοτε, γράφει, είναι σαφές ότι η ισορ-

ροπία ανάμεσα στο ατομικό συμφέρονκαι το ενδιαφέρον για τους άλλους δια-ταράσσεται σοβαρά. Γι’ αυτόν, ένα ξε-

κάθαρο παράδειγμα της διαταραχής αυ-τής είναι η κουλτούρα που εκφράζεταιμε το σλόγκαν «η απληστία είναι καλή»και που διαδόθηκε σε τράπεζες και δι-ευθυντικά γραφεία εταιρειών τα τελευ-ταία τριάντα χρόνια. Ελάχιστοι θα δια-φωνήσουν όταν ο Μπλάκμπερν λέει πωςκαθόλου δεν λείπει ο καταστροφικόςεγωκεντρισμός στους παίκτες του χρη-ματοπιστωτικού τομέα.

Σε μια ειρωνική αναγνώριση της συ-νεισφοράς της εταιρείας καλλυντικώνL’ Oreal, ο συγγραφέας αποκαλύπτει ότιη δυσφορία του για το διαφημιστικόσλόγκαν «Επειδή μου αξίζει» ήταν ση-μαντικό κίνητρο για το βιβλίο του. Προ-φανώς δεν τον παρηγόρησε και τόσοτο γεγονός ότι το σλόγκαν μεταμορφώ-θηκε με τον καιρό από «Επειδή μου αξί-ζει» σε «Επειδή σου αξίζει» και σε «Επειδήμας αξίζει».

Το πρόβλημα με την πρόταση αυτή,για τον Μπλάκμπερν, είναι πως υποδη-λώνει ότι τα προϊόντα δεν σου αξίζουνεκτός και αν τα αγοράσεις. Αυτή η ερ-μηνεία πιθανόν να είναι εξίσου προ-βληματική όπως η αναφορά του Φρόιντστην ανδρική ομοφυλοφιλία. Οπως κιαν έχουν τα πράγματα, ίσως είναι πλέονκαιρός να πάψουμε να επικαλούμαστετον καημένο τον Νάρκισσο για να θέ-σουμε τη διάγνωση σε τόσο πολλές μεί-ζονες διαταραχές και ελάσσονες ενο-χλήσεις.

Αυταρέσκεια,ναρκισσισμός,ψυχανάλυσηκαι... selfiesΑποτελούν οι αυτο-φωτογραφίες ένδειξη ανόδου του εγωκεντρισμού;

Η διάσημη «σέλφι» που τραβήχτηκε τη βραδιά της τελευταίας απονομής των βραβείων Οσκαρ στο Χόλιγουντ. Το Λεξικό της Οξ-φόρδης ανακήρυξε τη selfie «λέξη της χρονιάς» για το 2013, υπογραμμίζοντας την εκρηκτική δημοτικότητα αυτού του καινοφανούςόρου για την αυτο-φωτογραφία.

06 TEXNES TV NEW_Master_cy 14/08/14 12:40 Page 6

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ γωνιακό διαμέρισμα 2 υπν., 6 ετών,με σαλοτραπεζαρία, κουζίνα με όλα τα χρειώδη,wc, μπάνιο, έξτρα wc και ντους στο 1 υπν., γύρωβεράντες, a/c παντού, πάρκινγκ, αποθήκη. Μικρήνέα οικοδομή, κοντά στο Πανεπιστήμιο Κύπρου,περιοχή Κοιμητηρίου Κωνσταντίνου και Ελένης.Ενοίκιο €370 και κοινόχρηστα, κατάλληλο και γιαφοιτητές. Τηλ. 99623267, Λευκωσία.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ μεγάλο μονάρι, πλήρως επιπλωμένομε όλες τις ηλεκτρικές συσκευές και κλιματιστικάσε μικρή μοντέρνα πολυκατοικία κοντά στην Πα-νεπιστιμιούπολη.Ιδανικό για φοιτητές. Τηλ. 99585045Τάσος Νικολάου.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ διαμερίσματα 2 & 3 υπν. στον Λυ-καβηττό, επιπλωμένα ή μη, εντοιχισμένη κουζίνα,θέρμανση, κλιματισμός, ηλιακός, χώρος στάθμευσης,κλειστό σύστημα παρακολούθησης. Τηλ. 99682782.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ ή πωλείται μοντέρνο διαμέρισμα,υπερσύγχρονο, ανεξάρτητο, 170τ.μ., στον τρίτοόροφο, συγκρότημα Laxia Boutique, με κοινόχρηστηπισίνα. Μεγάλο μέτωπο, βεράντα 32τ.μ., κυρίωςυπνοδωμάτιο με γκαρνταρόμπα και χώρο υγείαςwalkthrough, υπνοδωμάτιο en-suite, με πλήρηποιοτικό εξοπλισμό και φωτιστικά σώματα. Για φω-τογραφικό υλικό και άλλες πληροφορίες:info@grandad.com.cy ή τηλέφωνο 99621380.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ διαμέρισμα 2 υπν. 105 τ.μ. στην πε-ριοχή Παλουριώτισσας, έναντι Πύλης Αμμοχώστου,σε άριστη κατάσταση. Εντοιχισμένη κουζίνα, 2WC,Storage Heaters, επιπλωμένο, Air Conditions σεόλους τους χώρους, ηλιακό, αποθήκη και στεγασμένοχώρο στάθμευσης. Tιμή €400. Για περισσότερεςπληροφορίες στα τηλ. 99490942, 99566540.

ENOIKIAΖΕΤΑΙ διαμέρισμα 1 υπν. (54 τ.μ.) στη Μα-κεδονίτισσα, πίσω από τον Τύμβο. Βρίσκεται σεήσυχη περιοχή κοντά στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίαςκαι διαθέτει χώρο στάθμευσης και μικρή αποθήκη.Ενοίκιο €400. Τηλέφωνο επικοινωνίας 99693859.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ διαμέρισμα 2 υπν. στην Ακρόπολη(Iφιγενείας, δίπλα από δημοτικό σχολείο) σε άριστηκατάσταση. Πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα (πλυντήριορούχων και πιάτων, στεγνωτήριο ρούχων, κουζίνα,φούρνος, ψυγείο). Μερικά έπιπλα, με κεντρική θέρ-μανση και 2 air conditions. Tιμή €430. Για περισ-σότερες πληροφορίες στο 99582156.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ στην Έγκωμη απέναντι από τα φώτατου Hilton Park χώρος 2200τ.μ. από τα οποία τα1000τ.μ. είναι στεγασμένα. Ιδανικός χώρος για οποι-αδήποτε εργασία. Τηλ. 22673403, 99908143.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ μοντέρνο διαμέρισμα στην Έγκωμη80τμ, 2 υπνοδωμάτια, 2ος όροφος, κατασκευή:2009,Πλήρως επιπλωμένο, Κεντρική Θέρμανση, Κλιμα-τισμός, Αποθήκη, Στεγασμένος Χώρος Στάθμευσης,Δίπλα από Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Tιμή: 750€.99689498.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ οροφοδιαμέρισμα στο Καϊμακλί.

Αποτελείται από τρία υπνοδωμάτια en suite και κοι-νόχρηστη κουζίνα, τραπεζαρία και σαλόνι. Mε πλήρηεπίπλωση ή χωρίς έπιπλα. Τηλέφωνο 99327245.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων, 80τ.μ., με 2 βεράντες και ιδιωτικό χώρο στάθμευσηςσε ολοκαίνουργια πολυκατοικία, στη περιοχή Αγα-πήνωρος στην Κάτω Πάφο. Τιμή ευκαιρίας. Περισ-σότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα 99632077,99328326.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ ρετιρέ 180τ.μ. με απρόσκοπτη θέα,στην Αγλαντζιά, παρά το ΚΕΜΑ. Διαθέτει 3 υπνο-δωμάτια, 2 αποχωρητήρια, αποθήκη, κεντρική θέρ-μανση, κλιματιστικά σε όλους τους χώρους, φούρνοκαι κεραμική εστία, ψυγείο και πλυντήριο ρούχων.Τιμή: 650 ευρώ (συζητήσιμη). Ιάκωβος 99-606-586.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ αποθήκη με εμβαδό 350 τ.μ. ειςΒιομ. περιοχή Αραδίππου. Διαθέτει γραφείο - κουζίνα- και 2 αποχωρητήρια. Διαθέτει πόρτα ασφαλείαςκαι εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στον αυτοκινη-τόδρομο. Τηλ. 99634136. Λάρνακα.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ ανεξάρτητη μονοκατοικία στην πε-ριοχή Ζακάκι. Είναι 150 τετραγωνικά μέτρα με 3υπνοδωμάτια. Για περισσότερες πληροφορίες επι-κοινωνήστε στο τηλέφωνο 99552063.

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΑ

ΠΩΛΕΙΤΑΙ οικιστικό τεμάχιο, 724 τ.μ., στην Αλάμπρα,μεταξύ Παλαιού και Νέου δρόμου Λ/σίας- Λεμεσού.Τιμή: € 150.000 τηλ.99622427

ΠΩΛΕΙΤΑΙ εξαιρετικό οικόπεδο 661 τ.μ στην περιοχήColoumbia-Γερμασόγεια. Εφάπτεται πεζόδρομουκαι μεγάλου διαμορφωμένου χώρου πρασίνου.Μετίτλο κι όλες τις παροχές. ΣΔ 100%. Μέχρι τρειςορόφους. Τιμή 370.000 ευρώ (συζητήσιμη). Τηλ97742121.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ οικόπεδο στην περιοχή της Αγίας Φύλας,776τ.μ. με τίτλο ιδιοκτησίας, 90% ΣΔ, 3 ορόφοι.Τιμή 290.000 ευρώ. Τηλ 99787862. Email:e.zoidou@gmail.com

ΠΩΛΕΙΤΑΙ oικόπεδο στο χωριό Ποταμιά, 580 τ.μ.με τίτλο ιδιοκτησίας, 90% Συντελεστή Δόμησης,σε εξαιρετική περιοχή με νέες κατοικίες. Τιμή130.000 ευρώ. Τηλ. 99574611.

ΠΩΛEITAI ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΤΕΜΑΧΙΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑΕΠΕΝΔΥΣΗ. Το οικιστικό τεμάχιο βρίσκεται στηνπεριοχή Φοινικαριά. Ολικο εμβαδο 5,686 με Σ.Δ20%.Τηλ : 96885030 ιδιοκτήτης.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ σε νεόκτιστη περιοχή οικόπεδο 533 τ.μ.στην περιοχή Αγ. Κων/νου και Ελένης, Ηλιούποληστο Δάλι Λευκωσίας. Το οικόπεδο εφάπτεται μεπεζόδρομο και έχει τίτλο ιδιοκτησίας. Για πληροφορίεςτηλ. 99458745

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΚΙΝΗΤΑ

ΠΩΛΕΙΤΑΙ καινούργια, 2όροφη κατοικία, 4 υπν., 214τ. μ. σε 600 τ.μ. οικιστικό τεμάχιο, στην Αλάμπρα,πάνω στον παλιό δρόμο Λευκωσίας- Λεμεσού. Τιμή:€ 265.000 τηλ. 99622427

ΠΩΛΕΙΤΑΙ καινούργιο διαμέρισμα, ισόγειο 2 υπνο-δωματίων με A/C κοινή πισινα,2 parking και μεγάληβεράντα με κήπο στην περιοχή Τάφοι των Βασιλέων,με τίτλο ιδιοκτησίας στην Παφο.Τιμη:130.000 Τηλ.99425558

ΠΩΛΕΙΤΑΙ διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων στο Κολόσσιεπιπλωμένο, με κλιματισμό σε όλους τους χώρους.Διαθέτει αποθήκη και καλυμμένο χώρο στάθμευσηςσε πολύ καλή τιμή. Πληροφορίες 99009501

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ

ΠΩΛΕΙΤΑΙ OPEL VECTRA 18CC, registration DAF,1993, manual, airbags, air-condition, car radio, silvercolor, special price: 800 euro only! Call 22101858.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ GolF IV Tdi Van 110 hp χρώματος ασήμι3.500 ευρώ. Τηλ. 99997147.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ Toyota Starlet Glanza 13άρι turbo, χρώ-ματος ασημί, γραμμένο και επιθεωρημένο, 4.500ευρώ. Τιμή συζητήσιμη! 96766150 Λεμεσός.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ Mercedes e 220 CDI μοντέλο 2001 silver,MOT 5/2014, πρόσφατο γενικό service, full extra,5.500 ευρώ, λόγω αναχώρησης στο εξωτερικό. Γιαπερισσότερες πληροφορίες 99177507.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ αμάξι Renault Megane Cabrio, έτος 200616 άλογα, αρ. εγγραφής KJY, περασμένο ΜΟΤ,σύστημα triptonic, leather, με αρκετά extra. Τιμή5.800 ευρώ. Τηλ. 99850944 Λεμεσός.

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΠΩΛΕΙΤΑΙ περίπτερο money gram dvd club. Πωλείταιεπικερδής επιχείρηση στον ίδιο χώρο λειτουργείυπηρεσία money gram, υπάρχει ενσωματωμένοdvd club και τεράστιο περίπτερο. Επίσης στον ίδιοχώρο λειτουργεί και κατάστημα αθλητικών παπου-τσιών. Πλούσιο stock. Πωλείταιλόγο άλλων ασχολιώντων ιδιοκτήτων. Τηλ. 99843498.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ επικερδής επιχείρηση (Πάρκο Καφε-στιατόριο) με τον εξοπλισμό, λόγο άλλων ασχολιώντου ιδιοκτήτη. Υπαίθρια παιχνιδούπολη και κλειστήαίθουσα παιχνιδιών. Κατάλληλο για διοργάνωσηεκδηλώσεων (γάμων, βαφτίσεων κ.α). Τηλ: 99843498.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ φουσκωτά κάστρα σε διάφοραμεγέθη για εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρουςγια διάφορες εκδηλώσεις! Τηλ.: 99484639

ΠΩΛΕΙΤΑΙ σκούτερ Piaggio μοντέλλο Beverly - An-niversary Edition, κυβισμού 500 κ.ε. χρώματοςμολυβί, έτους 2012, παρα πολύ καλή κατάσταση,με εγγύηση αντιπροσωπείας 2 χρόνια με χιλιόμετρα2400 , ένας ιδιοκτήτης . Για πληροφορίες: τηλ. 99 -634-136, ή 97-686-236. Λάρνακα.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ εργοστασιακό eνυδρείο, 100 x 30 κ. εκ.μαζί με όλα τα απαραίτητα για χρήση του και μεεπίσης με χαλίκια. 60 ευρώ. Τηλ. 99- 634136.

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ 2 ηλεκτρογεννήτριες HONDA μοντέλοGX390 - απόδοσης 7 ΚVA. ελαφρώς μεταχειρισμένες,κατάλληλες για τουρμπίνα νερού ή άλλη ασχολία.Τιμή έκαστη: ευρώ 1.200. Για ραντεβού: 99634136Λάρνακα.

Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Η - Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α

AΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Γονέων ΚαθυστερημένωνΑτόμων (ΠΑ.ΣΥ.ΓΟ.Κ.Α.) πληροφορεί τους συνεργάτεςκαι τα αγαπητά του μέλη ότι τα γραφεία του Συνδέσμου

θα είναι κλειστά από την 1/8/14-5/8/14 καιαπό τις11/8/14-22/8/14 λόγω των καλοκαιρινών διακοπών.

Σας ευχόμαστε καλό καλοκαίρι.

Ενοικιάζεται διαμέρισμαΕνοικιάζεται επιπλωμένο ρετιρέ στην Ακρόπολη 126 τ.μ., με πολύμεγάλες βεράντες. Το διαμέρισμα είναι 2 υπνοδωματίων, με 2μπάνια και μεγάλους κοινόχρηστους χώρους. Διαθέτει πλήρωςεξοπλισμένη κουζίνα, τζάκι, ανεξάρτητη κεντρική θέρμανση, a/cσε όλους τους χώρους, barbeque στη βεράντα και μεγάλη αποθήκη. Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλ. 99615657.

ΕΘΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝΙπποκράτους 63, 106 80 Αθήνα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΗ Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών προκηρύσσει διαγωνισμόανέκδοτου διηγήματος για νέους μέχρι 35 ετών με ελεύθερο θέμαέως 2.500 λέξεις. Τα έργα πρέπει να είναι δακτυλογραφημένα μεψευδώνυμο και σε κλειστό φάκελο τα στοιχεία του συγγραφέα.Αντίτυπα 3Προθεσμία υποβολής από 1ης Σεπτεμβρίου 2014 έως 30 Οκτωβρίου2014.Διεύθυνση αποστολής: Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων ΛογοτεχνώνΙπποκράτους 63, 106 80 Αθήνα.

Του ΚΩΣΤΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ

Σε λίγα χρόνια τα εκπαιδευτικά ρομπότκαι τα μηχανήματα που φροντίζουν ηλι-κιωμένους θα γίνουν μέρος της καθημε-ρινότητάς μας. Επίσης, οι «ρομποτικοί«υπηρέτες», που περιγράφει η επιστη-μονική φαντασία ήδη από το ’50, θα γί-νουν πραγματικότητα το αργότερο σεμια δεκαετία. Σε αυτή τη μαζική «εισβολή»των μηχανών στη ζωή μας, η οποία βρί-σκεται προ των πυλών, μας «ξεναγεί» οδρ Νικόλαος Μαυρίδης, ειδικός στα ευφυήσυστήματα και την επιστήμη των υπο-λογιστών, και πρωτοπόρος διεθνώς στηρομποτική.

Σημαντικότεροι «σταθμοί» στην καριέρατου Ελληνα επιστήμονα ήταν το περίφημοΜΙΤ, όπου εργάστηκε κάνοντας το διδα-κτορικό του, και το πανεπιστήμιο τωνΗνωμένων Αραβικών Εμιράτων, στο οποίοίδρυσε το πρώτο Εργαστήριο Ρομποτικής

στον αραβικό κόσμο. Ανάμεσα στα ερευ-νητικά του ενδιαφέροντα είναι τα κοινω-νικά διαλογικά ρομπότ, με χαρακτηριστι-κότερο παράδειγμα τον «Αβικέννα» (ΙμπνΣινά) που δημιούργησε στο Αμπου Ντάμπικαι το οποίο «πρωταγωνίστησε» στα με-γαλύτερα διεθνή μίντια, αφού ήταν τοπρώτο ανδροειδές που συνδιαλεγότανστα αραβικά, κάνοντας επίσης τους κα-τάλληλους μορφασμούς στο «πρόσωπό»του. Αλλο έργο του με διεθνή δημοσιότηταήταν τα κοινωνικά ρομπότ «Facebots»,που δημιουργούν κοινές μνήμες και κοι-νούς «φίλους» με ανθρώπους είτε μέσωφυσικών συναντήσεων είτε μέσω διαδι-κτυακών. Αναπληρωτής καθηγητής έρευ-νας σήμερα στο πανεπιστήμιο της ΝέαςΥόρκης και συνεργαζόμενος ερευνητήςστο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», ο δρ Μαυρίδηςυποστηρίζει πως η επανάσταση στη ρομ-ποτική θα λειτουργήσει σαν ένα ακόμη«σκαλί» για την απελευθέρωση της αν-θρώπινης δημιουργικότητας.– Με τι έχετε ασχοληθεί ερευνητικά,μετά τον «Αβικέννα»;

– Μεταξύ άλλων, με συστήματα πουθα επιτρέπουν σε έναν άνθρωπο να χει-ρίζεται από απόσταση μέσω ειδικών joy-stick ή του σώματός του τους βραχίονεςενός ρομπότ, το οποίο π.χ. θα βρίσκεταιστον χώρο μιας φυσικής καταστροφής.Εχουμε χρησιμοποιήσει επίσης ρομπότσαν τον Αβικέννα που αφηγούνται έναπαραμύθι, για να πειραματισθούμε μετεχνολογίες που του επιτρέπουν να «κα-ταλαβαίνει» τα συναισθήματα του ακρο-ατηρίου από τη γλώσσα του σώματόςτους. Τέλος, πρόσφατα δημιουργήσαμεδιάφορα συστήματα «μηχανικής όρασης»,με εφαρμογές στη γεωργία, σε εμπορικάκέντρα, σε πάρκινγκ, και σε άλλους το-μείς.

– Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε πωςεταιρείες όπως η Google στρέφονταιστη ρομποτική. Για ποιο λόγο;

– Επειδή από τον χώρο της αυτοματο-ποιημένης βιομηχανικής παραγωγής, σελίγα χρόνια τα ρομπότ κυριολεκτικά θα«εισβάλουν» στην καθημερινότητά μας,σηματοδοτώντας μια νέα τεχνολογικήεπανάσταση. Αν και προς το παρόν χρη-σιμοποιούνται σχετικά περιορισμέναεκτός της βιομηχανίας, τα επόμενα χρόνιαθα ζήσουμε μια εκρηκτική διάδοσή τουςσε μια πληθώρα εφαρμογών: επαγγελ-ματικών, ιατρικών, εκπαιδευτικών, στρα-τιωτικών ρομπότ, ακόμη και μηχανημά-των που βοηθούν αυτιστικά παιδιά ναβελτιώσουν την επαφή τους με τους αν-

θρώπους. Επίσης, μια μεγάλη κατηγορίαπροορίζεται για την τρίτη ηλικία: από τονα αναλαμβάνουν την υγιεινή κατάκοιτωνανθρώπων και να φροντίζουν ηλικιωμέ-νους, όπως και να τους κρατούν σε επι-κοινωνία με τους συγγενείς τους. Ακόμηκαι οι πρώτοι ρομποτικοί υπηρέτες ανα-μένονται σε μια δεκαετία, αρχικά βέβαιασαν ένα «εξωτικό» είδος πολυτελείας.– Τι γίνεται όμως με τις στρατιωτικέςχρήσεις της ρομποτικής;

– Και σε αυτό τον τομέα, υπάρχει αλ-ματώδης εξέλιξη. Οπως είναι φυσικό,κάθε μία από τις υπερδυνάμεις επενδύειτεράστια ποσά, για να αποκτήσει το προ-βάδισμα. Και αυτό αποτελεί ένα σημαντικόζήτημα, που απαιτεί την ταχεία δημιουρ-γία τομέων της φιλοσοφίας και της νο-μικής που να ασχολούνται ενεργά με τηνρομπο-ηθική και την ηθική διάστασητης τεχνητής νοημοσύνης.

Επανάσταση– Ποιες είναι οι κοινωνικές αλλαγέςπου θα φέρει η ρομποτική επανάστα-ση;

– Επειδή αρκετά μηχανήματα προορί-ζονται να αντικαταστήσουν τα φθηνάεργατικά χέρια στα εργοστάσια, είναι πι-θανό να υπάρξει ανακατανομή της παγ-κόσμιας παραγωγής, η οποία γίνεται σή-μερα στην Ασία εν πολλοίς λόγω των χα-μηλών μισθών. Από την άλλη, λαμβάνον-τας επίσης υπόψη τις συνθήκες εργασίαςπολλών εργατών και το ότι διατηρούνταιέτσι, ώστε μη δημοκρατικά καθεστώτανα αποκτούν οικονομικό προβάδισμα,αυτό τελικά θα έχει και πολύ θετικέςόψεις.– Από την άλλη πλευρά, η ρομποτικήέχει κατηγορηθεί πως θα αυξήσει τηνανεργία.

– Oπως και σε κάθε προηγούμενη τε-χνολογική επανάσταση, θα υπάρξουνδουλειές που θα εξαλειφθούν, δίνονταςτη θέση τους σε νέες. Σίγουρα θα προ-κληθούν κοινωνικοί τριγμοί βραχυπρό-θεσμα, οι οποίοι για να απορροφηθούνθα πρέπει να υπάρξει επαναδιοργάνωσητης οικονομίας και επαναδιαμόρφωσητων επαγγελματικών δεξιοτήτων. Μα-κροπρόθεσμα, ωστόσο, νομίζω πως θαείναι ένα ακόμη βήμα για την απελευθέ-ρωση του ανθρώπου από δραστηριότητεςπου δεν είναι ευχάριστες ή δεν συμβάλ-λουν στην αυτοπραγμάτωσή του. Τελικά,θα αποδειχθεί προς όφελος της ανθρώ-πινης δημιουργικότητας.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ ή ΠΩΛΕΙΤΑΙΜΟΝΤΕΡΝΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ

Υπερσύγχρονο, ανεξάρτητο διαμέρισμα 170τ.μ. στον τρίτο όροφο,συγκρότημα Laxia Boutique, με κοινόχρηστη πισίνα. Μεγάλο μέτωπο,βεράντα 32τ.μ., κυρίως υπνοδωμάτιο με γκαρνταρόμπα και χώρουγείας walk-through, υπνοδωμάτιο en-suite, με πλήρη ποιοτικόεξοπλισμό και φωτιστικά σώματα.

Για φωτογραφικό υλικό και άλλες πληροφορίες:info@grandad.com.cy ή τηλέφωνο 99 621 380.

Ρομπότ στην καθημερινότητά μαςΟ πρωτοπόρος επιστήμονας Νικόλαος Μαυρίδης μας ξεναγεί στον κόσμο των ανδροειδών

ΠωλούνταιΠωλούνται 2 διπλανά καταστήματαστη Λαϊκή Γειτονιά, παραλλήλωςΟνασαγόρου. Επίσης μεγάλο δια-μέρισμα πάνω από τα καταστή-ματα με πισινή αυλή. Πληροφο-ρίες στο τηλ. 96809113

ΠωλείταιΠωλείται μεγάλο διαμέρισμα260 τ.μ. στο Λυκαβητό, 1ος όρο-φος, 4όροφου κτιρίου, μεγάλησαλοτραπεζαρία με ξύλινη επέν-δυση και bar, hall με βιβλιοθήκηξύλινη, 3 μεγάλα υπνοδωμάτια,τζαμαρία, αποθηκούλα, ανε-ξάρτητη κεντρική θέρμανσηκαι κλιματιστικά. Πληροφορίεςστο τηλ. 96809113

<<<<<<<

«Τα επόμενα χρόνια θα ζήσουμεμια εκρηκτική διάδοσή τους σεπληθώρα εφαρμογών:επαγγελματικών, εκπαιδευτικών,ιατρικών, στρατιωτικών».

Και ζητήματανομικής ευθύνης– Πόσο εύκολο είναι ο άν-θρωπος να εμπιστευθεί π.χ.ένα αυτόνομο ιατρικό ρομ-πότ, όπου ένα σφάλμα στοsoftware του, όσο απίθανοκι αν είναι, μπορεί να τουκοστίζει τη ζωή;– Ακριβώς στο παράδειγμα πουαναφέρατε, υπάρχει μια έρευναγια ένα χειρουργικό μηχάνημαπου κάνει τομές στο κρανίο χω-ρίς καμία παρέμβαση, η οποίαέδειξε πως οι ασθενείς ένιωθανπιο ασφαλείς αν δίπλα του υπήρ-χε κι ο γιατρός – ακόμη κι αν αυ-τός δεν έκανε τίποτα. Δεν μπορείκανείς να προδικάσει πώς θαεξελιχθούν τα πράγματα, κάποιασυγκυριακά περιστατικά, όπουένας άνθρωπος θα επέμβει αντι-δρώντας χειρότερα από το ρομ-πότ, ενδέχεται να αλλάξουν τηστάση της κοινής γνώμης, ώστενα κατευθυνθεί προς τη μεριάπου υπαγορεύουν η στατιστικήαλήθεια και ο ορθός λόγος, μεαποτέλεσμα την επιλογή ανθρώ-πων ή μηχανών με γνώμονα τηβέλτιστη έκβαση της επέμβασης.Παράλληλα, όμως, υπάρχει καιτο ζήτημα της νομικής ευθύνης –για παράδειγμα, ποιος θα διωχ-θεί, αν ένα ρομποτικό αυτοκίνητοπροκαλέσει ατύχημα; Το ίδιοισχύει με τα στρατιωτικά ρομπότκαι drone, και το ερώτημα κατάπόσον μπορούν να αποφασίζουναυτόματα αν θα πατήσουν τησκανδάλη. Προς το παρόν, τηναπόφαση παίρνει πάντοτε κάποι-ος χειριστής, υπάρχουν όμωςδιάφορες περιπτώσεις που π.χ. ηταχύτητα της εμπλοκής απαγο-ρεύει ή καθιστά μειονεκτική τηναναμονή για ανθρώπινη απόφα-ση.– Ακόμη και για τα μηστρατιωτικά ρομπότ, πι-στεύετε πως όλες οι υπό-λοιπες εφαρμογές είναι ευ-πρόσδεκτες από τις κοινω-νίες;– Ερευνα που έχουμε κάνει, έδει-ξε πως όλοι ένιωθαν άνετα στηνιδέα μηχανημάτων με τα οποία θασυνεργάζονταν στη δουλειά ήπου θα αναλάμβαναν τις δουλει-ές του νοικοκυριού. Οσον αφοράτα ανδροειδή σε ρόλο νοσοκό-μων ή δασκάλων, οι Ευρωπαίοικαι οι Αμερικανοί ήταν αρνητικοί,σε αντίθεση με τους Ασιάτες.

Ο αναπληρωτής καθηγητής έρευνας στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και συνεργαζό-μενος ερευνητής στον «Δημόκριτο», δρ Νικόλαος Μαυρίδης υποστηρίζει πως η επανά-σταση στη ρομποτική θα λειτουργήσει σαν ένα ακόμη «σκαλί» για την απελευθέρωση τηςανθρώπινης δημιουργικότητας.

07-TEXNES EPISTIMI NEW_Master_cy 14/08/14 12:40 Page 7

© DISNEY www.kathimerini.com.cy

Ο 9ΟΣ ΤΟΜΟΣ«ΜΗΝΥΜΑ ΑΠΟ

ΤΗΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΝΗΣΟ» κυκλοφορεί

την Κυριακή24 Aυγούστου

���������...���� �� ��� �!

TEXNES-08-ADV DISNEY_Master_cy 14/08/14 12:41 Page 1