Σ H M E PA

Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 29 Μαρτίου 2015 • Eτος 6ο • Aρ. φύλλου 338 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα www.kathimerini.com.cy €1,50 (Απλή έκδοση) €2,90 (Βασική) €3,90 (Ενισχυμένη)

ΤΗΣ ΚΥ ΡΙΑΚΗΣ

8/3/

2015

ΜΑΖ

Ι ΜΕ

ΤΗΝ

ΚΑΘ

ΗΜ

ΕΡΙΝ

Η SPORTSΑΠΟΕΛ: Η ζωή χωρίς τον Μαντούκα ΟΜΟΝΟΙΑ: Η προσοχή στο ρευστό Α ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Στο «συρτάρι» η αύξηση

Η αθλητομάνα Λεμεσός Μια πόλη 160.000 κατοίκων

σ’ ένα μικρό νησί 900.000 ψυχών

έχει γεννήσει Ολυμπιονίκες,

Παγκόσμιους Πρωταθλητές

και κατόχους παγκόσμιων ρεκόρ.

ΧΡ. ΛΕΙΒΑΔΙΩΤΗΣ Με τη μαγκιά του και το σπαθί του FORMULA RENAULT 3,5 Η ώρα του Ευτύχιου έφτασε

Τ Ε Υ Χ Ο Σ 3 6 | Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 1 5

«ΚΑΘ

ΗΜΕΡ

ΙΝΗ»

ΤΗΣ

ΑΚ

ΗΣ Κ

ΑΙ Μ

ΕΤΑ

ΣΤΑ

ΙΠ

ΤΕΡΑ

ΜΕ

€2.0

0

www.athenarecipes.com

3 φορές δοκιμασμένες

O πασχαλινός μπουφές, αλλιώς...μ

Εύκολες και γρήγορες συνταγές για να εντυπωσιάσεται τους καλεσμένους σας με κρέας, μακαρόνια, σαλάτες, μαγειρευτά

& οκτώ γλυκά πειρασμοί, με σοκολάτα, κρέμα και φρούτα

Πρωτότυπεςσυνταγές με

O πμπμ

ύΕύύκ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ K SPORTS

Α΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

«Προπονητοφάγα»η Κύπρος23 προπονητές εργοδοτήθηκαντη φετινή σεζόν στις δώδεκαομάδες της α΄ κατηγορίας. Ρε-κόρ πέτυχαν Δόξα και Ερμής,που εργοδότησαν από τέσσερις.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Στην Ευρώπητα στήνουν αλλιώςΤη στιγμή που στην Κύπρο οι φα-κέλοι της UEFA καταλήγουν στασυρτάρια, στο εξωτερικό κινούνσυγκεκριμένες διαδικασίες γιανα αποκαλύπτουν τα στημένα.

ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΠΡΟΥ

H ανανέωσηεπί ΠάμπουΜόλις 24,95 χρόνια ο μέσοςόρος ηλικίας της ομάδας που πή-γε Βέλγιο. Ο Χριστοδούλου κά-λεσε δεκαέξι ποδοσφαιριστέςγια πρώτη φορά στην Εθνική.

EURO 2016

Η ώρατης αλήθειαςΑρχίζει από την Κυριακή(29/03) την αντεπίθεση της ηΕθνική Ελλάδας του Σέρχιο Μαρ-καριάν, με πρώτη αντίπαλο τηνΟυγγαρία στη Βουδαπέστη.

AΠΕ

EPA

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ «Κ»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΙΜΠΕΡ

Βαρώσι και λύσηνα συζητούνταιπαράλληλα

Η αντίπαλος του Ντερ-βίς Έρογλου στις επι-κείμενες «προεδρικέςεκλογές» Σιμπέλ Σιμ-πέρ μιλάει στην «Κ» για

τις προοπτικές λύσης και λέει ότι ολαός έχει κουραστεί από το Κυπρια-κό. Όπως δείχνουν οι τελευταίες δη-μοσκοπήσεις προτεραιότητα αποτε-λεί πλέον η οικονομική κρίση, ηανεργία και οι διάφορες πτυχές τηςκαθημερινότητας. Το Κυπριακό πρέ-πει, λέει, να επιλυθεί για να αρθούντα προβλήματα της απομόνωσης πουσε καθημερινή βάση βιώνουν οι Τ/κκαι εισηγείται μία ενδιαφέρουσαφόρμουλα για το Βαρώσι. Σελ. 13

Αλλαγή ώρας

Από τις 3 π.μ. τέθηκε σε ισχύ ηθερινή ώρα. Ως εκ τούτου, οι δεί-κτες των ρολογιών θα πρέπει ναμετακινηθούν μία ώρα μπροστά.

Σελ. 24

Τι θα γίνειΤις τελευταίες μέρες εντονότερααπό προηγουμένως, ο πολίτης γί-νεται μάρτυρας θλιβερών σκιαμα-χιών πολιτικών ανδρών, οι οποίοιπροσπαθούν να πείσουν εαυτούς,αλλά κυρίως τον λαό, ότι δεν έπαιρ-ναν μόνο αυτοί χρήματα από διά-φορες εταιρείες κατά τις προεκλο-γικές περιόδους αλλά ήταν πρακτικήπου την μετέρχονταν όλα τα κόμ-ματα και οι πολιτικοί ηγέτες. Ωςεάν, αν όλοι κλέβουν, δικαιολογείταιή το χειρότερο, νομιμοποιείται ηκλοπή. Έχοντας καταντήσει τοντόπο ένα βάλτο που όζει λόγω απο-σύνθεσης των θεσμών και των από-νερων της διαπλοκής και της δια-φθοράς, κόμματα και ηγέτες πουγια χρόνια λυμαίνονταν τον τόπο,αντί να ζητήσουν συγγνώμη και νααποσυρθούν κοντράρονται στα διά-φορα Μέσα Ενημέρωσης σαν τακοράκια που ερίζουν για ένα ψόφιοποντίκι. Κι όλα αυτά γιατί έχουν τοβλέμμα στραμμένο στις βουλευτικέςεκλογές του 2016 και τρομάζουνστο ερώτημα, τι θα γίνει;

Πονοκέφαλος διαρκείας η FBMEΓια την Κεντρική Τράπεζα

Την Τρίτη η Επιτροπή Θεσμών αναμένεταινα συζητήσει το ζήτημα της FBME και τιςεξελίξεις που προέκυψαν μετά την απόφασηαφενός του Εμπορικού Επιμελητηρίου τηςΓαλλίας για πάγωμα των διαδικασιών εξυ-γίανσης αλλά και αφετέρου επιστολής πουέχει τεθεί υπόψη και του γενικού εισαγγελέακαι αφορά τακτικές του διαχειριστή τηςτράπεζας. Οικονομική, σελ. 4.

ΠροβάδισμαΣαρκοζί στη Γαλλία Σταθεροποίηση Λεπέν

Μεγάλος κερδισμένος από τη δοκιμασίατης περασμένης Κυριακής ήταν αναμφί-βολα ο Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος είδε ναενισχύονται οι πιθανότητες επανόδουτου στην προεδρία, το 2017. Καθώς τοκεντροδεξιό μέτωπο UMP- UDI ήρθε πρώτομε ποσοστό 29,1%, ο Σαρκοζί εμφανίστηκεδικαιωμένος για τη σκληρή δεξιά γραμμήπου επέβαλε σε ορισμένα θέματα. Σελ. 23

Επιτακτική καθίσταται η ανάγκη για συμ-βιβασμό με τους εταίρους μέχρι τις 8 Απριλίου,καθώς η χρηματοδοτική ασφυξία οδηγείδιαφορετικά σε αδυναμία πληρωμής ομο-λόγων που λήγουν και σε πιστωτικό γεγονός.Τη Μεγάλη Τετάρτη το ελληνικό Δημόσιοπροχωρά στην έκδοση εντόκων, αλλά είναιαμφίβολο αν θα πετύχει την κάλυψη. Η έκ-

δοση γίνεται γιατί στις 14 του μηνός πρέπεινα αναχρηματοδοτηθούν λήξεις γραμματίωνύψους 1,4 δισ. ευρώ. Περισσότερα από ταμισά από αυτά τα ομόλογα βρίσκονται σεξένες τράπεζες, και πρέπει να πληρωθούν.Κατά συνέπεια στις 8 Απριλίου, ζητούνταιεπειγόντως περίπου 750 εκατ. ευρώ, αλλάείναι άγνωστο, από πού θα βρεθούν.Σελ. 18

Στόχος ο συμβιβασμός έως την 8η ΑπριλίουΘρίλερ με τη ρευστότητα στην Ελλάδα, «ευέλικτη» λίστα στις Βρυξέλλες

Μέσα από την εξοι-κείωση με τις Τέχνεςκαι τον Πολιτισμό και ει-δικότερα μέσα από τηθεατρική αγωγή, τη ζω-γραφική, τη μουσική καιτα παιχνίδια ρόλων, ταπαιδιά μαθαίνουν να εκ-φράζουν τα συναισθή-ματά τους. Ειδικά για τοπαιδί που ασκεί βία, ηανάληψη ενός διαφο-ρετικού ρόλου ανάδει-ξης των δυνατοτήτωντου έχει θεαματικά απο-τελέσματα.Ζωή, σελ. 1

Οι Τέχνες φάρμακο στο bullying

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΛΑΚΚΟΤΡΥΠΗ

Επαναξιολόγηση του ενεργειακού δυναμικού ΑΟΖ

Τα πενιχρά αποτελέσματατων γεωτρήσεων της Totalκαι της ιταλο-κορεατικήςκοινοπραξίας δημιουργούννέα δεδομένα στην κυπρια-

κή ΑΟΖ. Η κυβέρνηση που ανέμενε τααποτελέσματα των τριών γεωτρήσεων,όπως λέει στη συνέντευξή του στην «Κ»ο Γ. Λακκοτρύπης, θα προχωρήσει σεεπαναξιολόγηση των δυνατοτήτων τηςΑΟΖ. Ο υπουργός Ενέργειας παραθέτειτους σχεδιασμούς και τα βήματα της κυ-βέρνησης κρατά χαμηλούς τόνους γιατον χρόνο εμπορικής εκμετάλλευσης του«Αφροδίτη». Σελ. 6

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

Στη FOCUS εστιάζονται οι φόβοι ΑΚΕΛ – ΔΗΣΥΣε μία περίοδο που όζει διαπλοκής η υπό-θεση FOCUS λαβώνει το πολιτικό σύστημακαι ανακινεί το ζήτημα χρηματοδότησηςτων κομμάτων. Σε τεντωμένο σκοινί ο Άν-τρος Κυπριανού, ενώ ο Αβέρωφ Νεοφύ-του έριξε την μπάλα στην πλευρά Αναστα-σιάδη – Κασουλίδη. Σελ. 11

ΚΡΙΣΙΜΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

«Πετυχαίνουμεή καιγόμαστε»Σε ένα χρόνο από σήμερα η κυβέρνησηθα κληθεί να κάνει ταμείο: είτε η χώρα θαβγει από το Μνημόνιο και θα γυρίσει σελί-δα είτε θα πρέπει να ανανεωθεί η συμ-φωνία με τους δανειστές. «Ή θα πετύχου-με ή θα καούμε», λένε στο Προεδρικό καιστην Πινδάρου. Σελ. 7

Ο Εσπεν Μπαρθ Αϊντε στην πρώτη συνέντευξηπου παραχωρεί σε κυπριακό μέσο μετά τηνπρόσφατη κάθοδό του στην Κύπρο μιλάειστην «Κ» για τις προοπτικές επανέναρξηςτων συνομιλιών την άνοιξη και στέλνει ταδικά του μηνύματα στους συνομιλητές απότις δύο πλευρές της Λευκωσίας. Ταχύτητα,αποτελεσματικότητα και συγκλίσεις σταακανθώδη θέματα του Κυπριακού σε σύν-τομο χρονικό διάστημα οι οδηγίες του προς

τους δύο ηγέτες. Ο κ. Αϊντε, αν και δηλώνειξεκάθαρα πως ο νέος γύρος των συνομιλιών

θα συνεχίσει από εκεί που έμεινε τον πε-ρασμένο Οκτώβριο, αποφεύγει να τοποθε-τηθεί αν το θέμα των υδρογονανθράκωνθα βρίσκεται στο τραπέζι των συνομιλιώντον ερχόμενο Μάιο, παραπέμποντας στουςηγέτες των δύο πλευρών να απαντήσουναυτό το ερώτημα. Αδήλωτες παραμένουνκαι οι προθέσεις του αναφορικά με τις γε-φυρωτικές προτάσεις των ΗΕ στο θέμα τωνεγγυήσεων. Σελ. 4

Συνομιλίες ταχείας κοπήςσε έναν μήνα λέει ο Άιντε Στόχος η εξεύρεση συγκλίσεων επί όλων των θεμάτων περιλαμβανομένης και της ασφάλειας

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την εφημερίδα

ψηφιακά στο ipad με μόνο €0,89

Με τη φόρμουλα freeze tofreeze για 2 χρόνια. Σελ. 4

Σινιάλο για διάλογο η λήξητης Navtex. Σελ. 5

Ένα λιτό μνημείοστήθηκε στην πλα-γιά των γαλλικώνΆλπεων που έγινεκρανίου τόπος στις24 Μαρτίου για150 ψυχές πουεπέβαιναν στο μοι-ραίο airbus τηςGermanwings. Οισυγγενείς πουφτάνουν στην πε-ριοχή καταθέτουνλίγα λουλούδιαστο μνημείο, ενώπαραδίπλα διασώ-στες και ιατροδικα-στές χτενίζουν μιαπεριοχή 4 εκτα-ρίων, μαζεύονταςό,τι έμεινε από τιςσωρούς των θυμά-των. Σελ. 22

Κρανίου τόπος στις Άλπεις

ΓΡΑΦΟΥΝΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ Δαιδαλώδεις διαδρομέςτου βρώμικου χρήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥΔείκτης αξιοπρέπειας

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΣΙΚΑΛΑΣΟ Χιώτης που ταλαιπωρείτα κυπριακά κόμματα

ΕΛΕΝΗ ΞΕΝΟΥΠνευματικός ακρωτηριασμός

ΕΡΑΤΩ ΚΟΖ. ΜΑΡΚΟΥΛΛΗ«Παράθυρο ευκαιρίας»

01- KATHI_29-3_KATHI NEW 27/03/15 23:58 Page 1

-2,39%

Dow JonesΜεταβολές εβδομάδας

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 2 9 Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ 2 0 1 5

X.A.

3,25% -2,70%

Nasdaq

-2,37%

Nikkei

-0,40%

Dax

-2,60%

FTSE 100

5,31%

Πετρέλαιο

-0,39%

€ /$

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Σχεδόν το ένα τρίτο των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απειλείται με υπερκόπωση, συνεπεία της υποστελέχωσηςτου οργανισμού, σύμφωνα με το σωματείο των εργαζομένων. Σε επιστολή του προς τους 19 διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπε-ζών, το σωματείο IPSO υποστηρίζει μάλιστα ότι το 5% των εργαζομένων «έχει αυτοκτονικές σκέψεις». H είδηση προκάλεσε ειρωνικάσχόλια στον διεθνή Τύπο, όπως ότι οι εργαζόμενοι με θεσμοθετημένες διακοπές 6 εβδομάδων και με πρόσβαση στα καλύτερα σχο-λεία για τα παιδιά τους παραπονιούνται για υπερκόπωση.

Η υπερκόπωση «χτύπησε» τους υπαλλήλους της ΕΚΤ

EPA

Με την υπόθεση της FBME και της ΑρχήςΕξυγίανσης, των κινήσεων που μέχρι στιγ-μής έχουν γίνει και των εξελίξεων πουεπήλθαν μετά και την απόφαση του Διε-θνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου της Γαλ-λίας για πάγωμα των όποιων διαδικασιών

εξυγίανσης να συζητούνται στην ΕπιτροπήΘεσμών την προσεχή Τρίτη, νέες εξελίξειςφέρνουν νέο πονοκέφαλο στην ΚεντρικήΤράπεζα. Ήδη, από τον δικηγόρο της FBMEέχει τεθεί υπόψη του γενικού εισαγγελέαΚώστα Κληρίδη επιστολή σύμφωνα με την

οποία εκτοξεύονται κατηγορίες ακόμη καιγια ποινικά αδικήματα και πράξεις πουαφορούν τον διαχειριστή της τράπεζας,ενώ όπως δήλωσε και ο Πρόεδρος της Επι-τροπής Θεσμών Δημήτρης Συλλούρης«υπάρχει αλληλογραφία που δικαιολογεί

την ανάγκη άμεσης συζήτησης του θέματοςκαι πως δεν «μπορούμε να κλείνουμε ταμάτια στη συγκεκριμένη υπόθεση». Εν τωμεταξύ σύμφωνα με στοιχεία, νέα τροπήπαίρνουν τα δεδομένα μετά και από από-φαση Δικαστηρίου της Κύπρου. Σελ. 4

PwC Cyprus sponsors CEL’s Insights Conference

www.pwc.com.cy

28 & 29 March 2015

We support entrepreneurship

Πονοκέφαλος η FBME για την KτΚΕξετάζεται το ενδεχόμενο αστυνομικής έρευνας, δηλώνει στην «Κ» ο Γενικός Εισαγγελέας

ΛΙΝΤΑ ΜΠΡΑΓΚΑ

Η λαίδη πουδιαχειρίζεταιhedge funds 9 δισ. δολάρια Σελ. 10

X.A.K.

0,1%

Α Ν Α Λ Υ Σ H Tου GEORGE HAY / REUTERS

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζαέχει αναλάβει την ευθύνη για τησταθερότητα τόσο του ευρώ όσοκαι των μεγαλύτερων τραπεζώντης Ευρωζώνης. Οι δύο αυτοί στό-χοι της δεν συνάδουν τέλεια όπωςκαθιστά σαφές το πρόβλημα μετην Ελλάδα.

Από τη μία πλευρά υπάρχει οΕνιαίος Εποπτικός Μηχανισμός,η ομάδα που τυπικά ανέλαβε τηντραπεζική εποπτεία τον περασμέ-νο Νοέμβριο. Τον Ιανουάριο συ-νέστησε στις ελληνικές τράπεζεςνα περιορίσουν την έκθεσή τουςσε μη ρευστά στοιχεία ενεργητι-κού, συμπεριλαμβανομένων τωνέντοκων γραμματίων του ίδιουτου κράτους τους. Τώρα επιδιώκεινα μετατρέψει τη σύστασή του

αυτή σε νομικά δεσμευτικό πε-ριορισμό. Από την άλλη, υπάρχειτο διοικητικό συμβούλιο που έχειαναλάβει την ευθύνη της νομι-σματικής πολιτικής και, όπως προ-κύπτει, πρέπει να συνεννοηθεί μεπροβληματικά και αντιπαραγωγικάκράτη-μέλη. Το Δ.Σ. κάλεσε προ-σφάτως τις ελληνικές τράπεζεςνα μην κάνουν χρήση της ρευ-στότητας που αντλούν από τονέκτακτο μηχανισμό άντλησης ρευ-στότητας για να αυξήσουν τηνέκθεσή τους σε έντονα γραμμάτιατου ελληνικού Δημοσίου σε επί-πεδα υψηλότερα από εκείνα σταοποία βρίσκονταν στις 18 Φε-βρουαρίου. Εχει, όμως, καθυστε-ρήσει να εγκρίνει την εμφανώςίδια σύσταση από πλευράς του

Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.Η καθυστέρηση του Δ.Σ. μπορείνα ερμηνευθεί με δύο τρόπους. Οένας είναι κατά βάση τεχνικήςφύσης. Ισως θέλει απλώς να δια-σαφηνίσει την πρόταση ώστε ναχαράξει με σαφήνεια τη διαχωρι-στική γραμμή ανάμεσα στους δύορόλους της Τράπεζας, τον εποπτικόκι εκείνον της χάραξης νομισμα-τικής πολιτικής. Η δεύτερη ερμη-νεία είναι πιο πολιτική. Τα μέλητου Συμβουλίου έχουν μια οδυ-νηρή επίγνωση του πόσο ευαί-σθητο είναι το στάδιο στο οποίοβρίσκονται οι διαπραγματεύσειςανάμεσα στην ελληνική κυβέρ-νηση και στους πιστωτές της μεαντικείμενο τη χορήγηση νέαςβοήθειας. Οτιδήποτε μπορεί να

αφήσει ακόμη και μια υποψία πωςη ΕΚΤ σκληραίνει τον τόνο τηςθα μπορούσε να οδηγήσει τις δια-πραγματεύσεις σε εκτροχιασμό.

Αν υπάρξουν ενδείξεις πως κι-νείται με πολιτικά κριτήρια, εν-δέχεται να παρουσιαστεί πρό-βλημα. Οι ρυθμιστικές αρχές υπο-τίθεται ότι δεν παίρνουν πολιτικήθέση. Οφείλουν να είναι σε θέσηνα δώσουν εντολή για να θυσια-στεί κάποια βραχυπρόθεσμη οι-κονομική ανάπτυξη προκειμένουνα διασφαλιστεί χρηματοπιστω-τική σταθερότητα. Ο Ενιαίος Επο-πτικός Μηχανισμός δεν μπορείνα εκτελέσει τα καθήκοντά τουσωστά εάν οι γκουρού της νομι-σματικής πολιτικής έχουν τηνελευθερία να δίνουν εντολές

στους «τσάρους» των τραπεζών.Στην πραγματικότητα, όμως,

ένα διοικητικό συμβούλιο πουενδιαφέρεται να διατηρήσει τηνΕλλάδα με ασφάλεια μέσα στηνΕυρωζώνη εξυπηρετεί παράλληλακαι τη χρηματοπιστωτική στα-θερότητα. Η επιβολή ελέγχωνστις κινήσεις κεφαλαίου στην Ελ-λάδα ή μια έξοδός της από το ενι-αίο νόμισμα θα οδηγούσε σχεδόνσίγουρα σε αποσταθεροποίησητου τραπεζικού συστήματος καιπιθανώς μέχρις σημείου ολοκλη-ρωτικής κατάρρευσης. Στον πό-λεμο εναντίον μιας τέτοιας συμ-φοράς, η απώλεια της ανεξαρτη-σίας του Ενιαίου Εποπτικού Μη-χανισμού φαίνεται σαν μια ανεκτήπαράπλευρη απώλεια.

Η ΕΚΤ διχασμένη ανάμεσα σε δύο ρόλους

Εμπόδιo στα μεγάλα έργαοι υποθέσεις διαφθοράςΗ εξεύρεση στρατηγικών επενδυτών, ηεξασφάλιση δανείων από ξένες τράπεζεςκαι η άντληση κεφαλαίων από επενδυτικάταμεία αποτελούν εναλλακτικές χρηματο-δοτήσεις που διευκολύνουν την ανάπτυξημεγάλων έργων, τα οποία, ωστόσο, καθυ-στερούν ή κινδυνεύουν να μην ολοκλη-ρωθούν, εξαιτίας ανοιχτών υποθέσεωνδιαφθοράς στην Κύπρο. Σελ. 12

ΚΥΠΡΙΟΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

Η αβεβαιότητα ωθείστη μετανάστευση

Η βαθιά οικονομική ύφεση, η αδυναμίαεξεύρεσης εργασίας, η μακροχρόνιαανεργία, καθώς και η ανησυχία ότι το μέλ-λον στην τοπική αγορά εργασίας μοιάζεινα προδιαγράφεται αβέβαιο ωθεί στοεξωτερικό μερίδα των Κυπρίων, μερικοίαπό τους οποίους εξηγούν στην «Κ» ότι ηλύση της μετανάστευσης ήταν μονόδρο-μος. Σελ. 5

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Σταθερή η διείσδυσητης κινητής τηλεφωνίαςΑυξάνονται σταδιακά οι χρήστες της κινη-τής τηλεφωνίας, την ώρα που η Cytaκατα-φέρνει να διατηρεί την πρώτη θέση, όσοναφορά στα μερίδια αγοράς, παρά τη συνε-χή άνοδο της MTN. Τα προγράμματα συμ-βολαίου και η εντυπωσιακή άνοδος τηςχρήσης δεδομένων σκιαγράφησαν την κα-τάσταση του περασμένου εξαμήνου. Σελ. 6

ΕΥΡΩΖΩΝΗ

Toνώνει τις οικονομίεςτο πρόγραμμα χαλάρωσης Μπορεί οι Γερμανοί να διαμαρτύρονταιγια τα χαμηλά επιτόκια και την αύξησητων κινδύνων, εντούτοις το πρόγραμμαποσοτικής χαλάρωσης έχει ήδη καταφέ-ρει να τονώσει την οικονομία και τις αγο-ρές της Ευρωζώνης. Σελ. 11

<<<<<<

Η επιβολή ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίου στην Ελλάδα ή μια έξοδός της από το ευρώ θα οδηγούσε σεαποσταθεροποίηση του τραπεζικού συστή-ματος και πιθανώς μέχρις σημείου ολοκλη-ρωτικής κατάρρευσης.

Εμπορικό μπλοκλόγω του 26%Η απόφαση του ΥΠΟΙΚ της Ελλάδας ναπεράσει ρύθμιση στο νομοσχέδιο πουαφορά τις 100 δόσεις των ληξιπρόθεσμωνοφειλών σύμφωνα με την οποία επιχείρησηη οποία αγοράζει προϊόντα, καύσιμα, πρώτεςύλες και συναφή από χώρες στις οποίεςισχύει προνομιακός φορολογικός συντε-λεστής (13%) θα καταβάλει φόρο 26% επίτου ποσού της δαπάνης, προκαλεί τριγμούςστην Κύπρο. Σχετική επιστολή απέστειλεήδη το ΚΕΒΕ κάνοντας γνωστές τις ανη-συχίες και την απογοήτευση που επικρατείστον εμπορικό κόσμο της Κύπρου που έχειανάλογες δοσοληψίες με την Ελλάδα, ενώστην ίδια επιστολή τίθεται και το θέματυχόν επίσκεψης στην Ελλάδα για αποσα-φήνιση των παραπάνω θέσεων. Σελ. 6

Σε αναμονή για την αφερεγγυότηταΣε νέο κύκλο συνεδριάσεων προχωρούντην Δευτέρα οι επιτροπές Οικονομικών-Εσωτερικών προκειμένου να γίνει εφικτόνα ολοκληρωθεί η συζήτηση και να κατα-τεθεί μέχρι τις 2 Απριλίου για ψήφιση στηνΟλομέλεια το πλαίσιο αφερεγγυότητας. Τηδεδομένη στιγμή το ενδιαφέρον επικεν-τρώνεται ως προς το κατά πόσον οι υπη-ρεσίες θα είναι έτοιμες να εφαρμόσουν τηνομοθεσία σχολιάζουν πηγές της «Κ», ση-μειώνοντας ότι σε αυτό το σημείο θα έπρεπενα εστιάσει η Βουλή. Τη σύμφωνη γνώμητης Τρόικας αναμένει το Υπουργείο Οικο-νομικών προκειμένου σε όσους διαγραφούντα χρέη να μη βρίσκονται υπό το καθεστώςπαρακολούθηση των δύο ετών. Σελ. 3

01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 27/03/15 21:51 Page 1

ΖΩΗΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

K Y Ρ I A K H 2 9 Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ 2 0 1 5

Το θέατρο ως απάντηση στο bullying Ο εκφοβισμός δεν είναι αποκομμένος από την οικειοποίηση της βίας στην κοινωνία, λένε στην «Κ» οι ειδικοί επιστήμονες

Του ΣΑΚΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Γνωριστήκαμε πριν από λίγα χρόνια,όταν εκείνος ήταν στο γυμνάσιο. Ταπεριττά κιλά του ήταν η αφορμή γιαπειράγματα. Οι φαινομενικά «αθώες»πλάκες μιας ομάδας συμμαθητών τουέγιναν σταδιακά επώδυνες. Ενα καθη-μερινό, επαναλαμβανόμενο, ψυχολογικόμαρτύριο στη αυλή του σχολείου. «Συμ-βαίνουν αυτά», ήταν η μόνιμη επωδόςπου άκουγε τότε ο νεαρός Ιωάννης Κ.από το σχολικό του περιβάλλον. Σήμεραείναι 18 ετών, ένας νέος άνδρας πουπάλεψε για να βγει από τη σκοτεινήγωνία της αυλής και προσπαθεί να βρειτον δρόμο του στην αρχή της ενήλικηςζωής του. Η συμμετοχή του σε μια θε-ατρική παράσταση και η ακόλουθηαναπτέρωση του ηθικού του τον βοή-θησαν να μιλήσει για αυτό που βίωνε.«Στη σχολική μας παράσταση είχα τονρόλο του Αρχοντόπουλου του Βυζαντίουστον “Ερωτόκριτο” του Κορνάρου. Τοέργο ανέβηκε δύο φορές και μάλισταβραβεύθηκε. Οταν βιώνεις το bullying,αυτό που νιώθεις είναι ότι είσαι ένατίποτα, ότι δεν αξίζεις, και κατηγορείςτον εαυτό σου γι’ αυτό που σου συμ-βαίνει. Η επιβράβευση του κόσμουόταν ήμουν στη σκηνή με ανέβασε ψυ-

χολογικά. Ενιωσα καλά με τον εαυτόμου και κατάφερα να μιλήσω περισ-σότερο γι’ αυτό που μου συνέβαινε»,σημειώνει.

Συναντάμε τον παιδοψυχίατρο - θε-ραπευτή Αλέξη Λάππα στο γραφείοτου στη Θεσσαλονίκη. Μέλος του Βα-σιλικού Κολεγίου Ψυχιάτρων της Αγ-γλίας, επέστρεψε στην Ελλάδα το2008, έχοντας εξειδικευτεί και αντι-μετωπίσει θέματα ρατσισμού, μετα-νάστευσης και φαινομένων βίας με-ταξύ ανηλίκων. Το bullying, όπως το-νίζει, δεν μπορούμε να το εξετάσουμεμεμονωμένα και αποκομμένα από έναμεγαλύτερο πρόβλημα που «φωλιάζει»στα βάθη της ελληνικής κοινωνίας,την οικειοποίηση της χρήσης βίαςκαι την αποδοχή της από μέρος τηςκοινωνίας ως μέσου επίλυσης των με-ταξύ μας διαφορών.

«Αν θα θέλαμε να βάλουμε έναν κοινόπαρανομαστή στα φαινόμενα βίας, απότην ενδοσχολική βία στον σχολικό εκ-φοβισμό και μεταξύ νέων εκτός σχολείου,είναι ότι ως κοινωνία αποδεχόμαστε τηνέννοια της δύναμης, ως επιβολής και όχιως δημιουργικότητας και διαλεκτικής

επίλυσης των προβλημάτων. Η βία στηνοικογένεια, στο σχολείο, κατά των γυ-ναικών είναι ακόμη θέματα ταμπού γιατην ελληνική κοινωνία», σημειώνει.

Κοινά χαρακτηριστικάΣε πρόσφατες έρευνες για την ανά-

λυση του φαινομένου προκύπτει ότιτο οικογενειακό περιβάλλον του θύτηκαι του θύματος έχει ορισμένα κοινάχαρακτηριστικά. «Ο πιο ισχυρός παρά-γοντας είναι ένα δυσλειτουργικό οικο-γενειακό περιβάλλον. Συνήθως υπάρ-χουν ορισμένα χαρακτηριστικά, όπωςοικονομικά και κοινωνικά προβλήματα,που δημιουργούν στο παιδί μια αίσθησηαδυναμίας ή ένα περιβάλλον όπου ταπροβλήματα οδηγούν σε υψηλές εντά-σεις και λύνονται με τη χρήση βίας με-ταξύ των γονιών και δημιουργούν τιςσυνθήκες για ένα παιδί να μπει στηθέση του θύτη. Ενα άλλο κοινό γνώρισματου θύτη και του θύματος είναι η ανα-σφάλεια που νιώθουν στο σχολικό πε-ριβάλλον. Η ομογενοποίηση στις πα-ρεμβάσεις των εκπαιδευτικών είναικάτι που λείπει», τονίζει ο κ. Λάππας.

Για πολύ καιρό ο Ιωάννης δεν ήθελενα μιλήσει γι’ αυτό που του συνέβαινεστη σχολική αυλή. Το αίσθημα τηςντροπής και ο φόβος του περαιτέρωστιγματισμού ήταν αυτά που τον οδή-γησαν σε μια εσωστρεφή συμπεριφορά.«Δεν ήθελα να πάω σχολείο, δεν είχαόρεξη να κάνω τα μαθήματά μου, ούτενα συμμετέχω σε κάποια δραστηριό-τητα», δηλώνει. Η ανάδειξη των βαθύ-τερων συναισθημάτων των παιδιών,είτε αυτά περιγράφονται ως «θύτες»είτε «θύματα» του bullying, είναι το«κλειδί» για τους ειδικούς επιστήμονεςγια την επιτυχημένη αντιμετώπισητων φαινομένων βίας.

Θεαματικά αποτελέσματα«Ενα παιδί θυμωμένο, στενοχωρη-

μένο και φοβισμένο, που μαθαίνει ναλεκτικοποιεί ή να εκδραματίζει διαφο-ρετικά τα συναισθήματά του, δεν θαεπιλέξει να τα επιδείξει μέσα από τηβία σε ένα άλλο παιδί ούτε θα επιλέξεισιωπηλά να τα επαναλαμβάνει ως βιώ-ματα μέσα από την υιοθέτηση του ρό-λου του θύματος», σημειώνει ο κ. Λάπ-πας. Μέσα από την εξοικείωση με τιςτέχνες και τον πολιτισμό και ειδικότεραμέσα από τη θεατρική αγωγή, τη ζω-γραφική, τη μουσική και τα παιχνίδιαρόλων, τα παιδιά μαθαίνουν να εκφρά-ζουν τα συναισθήματά τους. Ειδικά γιατο παιδί που ασκεί βία, η ανάληψη ενόςδιαφορετικού ρόλου ανάδειξης των δυ-νατοτήτων του έχει θεαματικά αποτε-λέσματα. «Μέσα από το θέατρο και τηνεπιτυχή συμμετοχή σε ρόλους διαφο-ρετικούς από αυτούς της μάθησης,αυτά τα παιδιά μπορούν να κατανοή-σουν τι πραγματικά συμβαίνει ότι χρη-σιμοποιούν βία, αλλά κυρίως αντιλαμ-βάνονται ότι υπάρχει μεγαλύτερη ηρε-μία και ικανοποίηση όταν μιλάνε ταίδια για τον πόνο μέσα τους, παρά ότανχρησιμοποιήσουν τη φωνή του θύματοςως μεγάφωνο για τη δική τους στενο-χώρια», τονίζει ο παιδοψυχίατρος.

Πριν από μερικές εβδομάδες, το ΣατιρικόΘέατρο, στο πλαίσιο της συνεργασίας του μετο Δημοτικό Τουρκοκυπριακό Θέατρο φιλο-ξένησε την παράσταση με το έργο της Τουρ-κοκύπριας συγγραφέως, σκηνοθέτιδας, ποι-ήτριας και δραματουργού Αλιγιέ Ουμανέλ«Ο Αγνοούμενος». Ένα έργο, που, όπως διά-βασα στο δελτίο Τύπου, καταπιάνεται με τοθέμα ενός Κύπριου αγνοούμενου, ο οποίοςθα μπορούσε να είναι Βόσνιος ή άλλης εθνι-κότητας. Στην πραγματικότητα, όμως, είναιΤουρκοκύπριος αλλά θα μπορούσε να ήτανκαι Ελληνοκύπριος. Ένα θέμα, που αφορά,δυστυχώς, όχι μόνο τις δύο κοινότητες του

νησιού αλλά παίρνει οικουμενικές διαστά-σεις. Ο πόλεμος, οι νεκροί, η απώλεια, οιαιχμάλωτοι και οι αγνοούμενοι. Ο πόνος τηςάγνοιας της τύχης ενός δικού μας ανθρώπουμετά τον πόλεμο, η ελπίδα ότι ζει, επιβίωσεκαι θα επιστρέψει.Στο τέλος, όμως, με ένα μικρό κασόνι με με-ρικά οστά –που αμφιβάλλεις μετά και τις τε-λευταίες εξελίξεις πως είναι τα δικά του–γράφεται ο επίλογος. Δεν κατάφερα να πα-ρακολουθήσω την παράσταση, δυστυχώς,ούτε και τη δεύτερη φορά που ανέβηκε στοκτήριο της ΠΕΟ στη Λευκωσία αλλά άκουσατα καλύτερα. To Pafos 2017, σύμφωνα με τη

φιλοσοφία και τη δράση του, έχει θέσει σανστόχο του την ταυτόχρονη προβολή, τόσοτης ελληνοκυπριακής όσο και της τουρκοκυ-πριακής, καθώς και των άλλων κοινοτήτωντης Κύπρου, πολιτιστικής δράσης και παρα-γωγής. Αυτό τιμά βέβαια τους διοργανωτέςτης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2017 πουανέλαβαν να ανεβάσουν την τουρκοκυπρια-κή παράσταση «Ο Αγνοούμενος» με αγγλι-κούς και ελληνικούς υπέρτιτλους. Αν και πή-ρε μία μικρή αναβολή η παράσταση, αφούθα παιζόταν σήμερα στο Μαρκίδειο ΘέατροΠάφου, εξαιτίας κωλυμάτων που προέβαλετο ψευδοκράτος στη μεταφορά των σκηνι-

κών εντούτοις θα ανέβει αργότερα σύμφω-να με το Pafos 2017. Κάπου εδώ όμως εγεί-ρονται μερικά καίρια ερωτήματα και προ-βληματισμοί. Γιατί τόσα χρόνια ο ΘΟΚ δενενέταξε ποτέ στις δραστηριότητές μία συ-νεργασία με τουρκοκυπριακούς θιάσους;Γιατί το Κρατικό Θέατρο της χώρας μας δενδραστηριοποιείται στο θέμα της πνευματι-κής και θεατρικής δράσης των κοινοτήτωντης Κύπρου; Γιατί ο ΘΟΚ, ο οποίος προέβηπρόσφατα στην αξιέπαινη βέβαια σύναψηπρωτοκόλλου συνεργασίας με το Εθνικό Θέ-ατρο της Ελλάδας δεν πραγματοποίησε,ίσως, παρόμοιες ενέργειες ώστε να γνωρί-

σουμε, οι θεατρόφιλοι τουλάχιστον, το τουρ-κοκυπριακό θέατρο; Το ομολογουμένωςεξαιρετικό έργο της Ουμανέλ, όχι ένεκα τηςθεματικής του αλλά της ποιότητάς του, δενθα μπορούσε να είναι η αφορμή γι’ αυτό;Μήπως δεν το σκέφτηκαν εκεί στον Θεατρι-κό Οργανισμός Κύπρου; Γιατί αυτή η εσω-στρέφεια από τη στιγμή που ο ΘΟΚ είναι οοργανισμός ολόκληρης της Κύπρου. Και ολό-κληρη η Κύπρος περιλαμβάνει και Τουρκο-κύπριους, Αρμένιους, Λατίνους και Μαρωνί-τες. Ο ΘΟΚ οφείλει να το κάνει και απορώπου δεν το έπραξε. Ας γίνει η αρχή με τον«Αγνοούμενο».

ΘΟΚ αγνοείται ΕΞΑΙΤΙΑΣ | Του ΜΙΧΑΛΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Οι ηθοποιοί του ΚΘΒΕ που συμμετέχουν στη δράση «Face_Φό-ΡΑ ΣΤΟΠ» φορούν λευκές μάσκες για να κρύβουν τα χαρακτηριστικάτους, υποδηλώνοντας τα πλαστά χαρακτηριστικά ταυτότητας που μπορεί να δηλώσει ο καθένας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι ήρωες υιοθετούν όλους τους ρόλους: του θύτη, του θύματος και του παρατηρητή«Αν δεν το κάνεις, τι θα γίνει;», ρωτούνοι ηθοποιοί και οι συντελεστές του Κρα-τικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος τουςμαθητές που συμμετέχουν στην κοινω-νική δράση «Face_Φό-ΡΑ ΣΤΟΠ» για τηνευαισθητοποίησή τους στο φαινόμενοτου διαδικτυακού εκφοβισμού. Καθι-σμένοι στα έδρανα του Κέντρου ΔιάδοσηςΕπιστημών ΝΟΗΣΙΣ, μαθητές γυμνασίωνκαι λυκείων παρακολουθούν τρεις ανώ-νυμους ήρωες που επικοινωνούν διαδι-κτυακά με πλαστά στοιχεία ταυτότητας.«Οι συνήθεις προσεγγίσεις του φαινο-μένου αναφέρονται σε πραγματικά πα-ραδείγματα ή σε ιστορίες που θα μπο-ρούσαν να έχουν συμβεί. Εμείς δομήσαμετην ιστορία μας με αφαιρετικό τρόπο,δηλώνοντας τα βασικά στοιχεία πουσυνθέτουν το φαινόμενο. Οι ήρωες υιο-θετούν στην πορεία της ιστορίας, κυ-κλικά, όλους τους ρόλους: του θύτη, τουθύματος και του παρατηρητή», σημειώνειη υπεύθυνη του Τμήματος Δραματολο-γίου του ΚΘΒΕ που επιμελείται το πρό-γραμμα, Αμαλία Κοντογιάννη.

Η αφαιρετική προσέγγιση στη δομήτης σύντομης θεατρικής δράσης διευκο-λύνει τους μαθητές να διερευνήσουν τιςπολλές και διαφορετικές μορφές που μπο-ρεί να εκλάβει ο ηλεκτρονικός εκφοβισμόςκαι αποτελεί την αφορμή για περαιτέρωσυζήτηση. «Οι απαντήσεις που λαμβά-

νουμε στο ερώτημα της απειλής που εκ-κρεμεί είναι πολλές και διαφορετικές, ενώστη διάρκεια της δράσης διακρίνουμε πε-ριπτώσεις παιδιών που φαίνεται ότι έχουν“αναλάβει” κάποιον από τους τρεις ρόλουςτης ιστορίας», σημειώνει η ψυχολόγοςκαι επιστημονική συνεργάτις του«Face_Φό-ΡΑ» Φωτεινή Παπαχαραλάμ-πους. Στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονταισε τρεις υποομάδες και καλούνται να πε-ριγράψουν το προφίλ του κάθε ήρωα καιτα χαρακτηριστικά που θεωρούν ότι έχειστην πραγματική του ζωή. «Μ’ αυτόν τον

τρόπο θέλουμε να δείξουμε τη διάστασηπου υπάρχει στον πραγματικό κόσμο καιστην εικονική ζωή. Ενας κοινός τόποςστις απαντήσεις των παιδιών είναι οι οι-κογενειακές δυσκολίες που θεωρούν ότιαντιμετωπίζουν οι περισσότεροι, με κυ-ριότερο πρόβλημα το οικονομικό, ενώκαι για τους τρεις χαρακτήρες αναφέρουνότι δεν έχουν πολλούς και πραγματικούςφίλους. Ειδικά για τον θύτη, οι περισσό-τεροι θεωρούν ότι έχει υπάρξει και θύμα»,σημειώνει η κ. Παπαχαραλάμπους. Ηδράση ολοκληρώνεται ζητώντας από ταπαιδιά να παραθέσουν τους λόγους γιατους οποίους πιστεύουν ότι κάποιοι θαμπορούσαν να είναι στόχος εκφοβισμού.

«Αδυναμίες»«Οι απαντήσεις ποικίλλουν, αλλά δίνεται

έμφαση στην εξωτερική εμφάνιση πουπαίζει σημαντικό ρόλο στην εφηβεία, ενώως πιθανές “αδυναμίες” εκλαμβάνονταιη εθνικότητα και η σεξουαλική προτίμηση.Οταν καλούνται στο τέλος να συμβου-λεύσουν τους θύτες ή τα θύματα, το κοινόχαρακτηριστικό είναι η επικοινωνία τουπροβλήματος σε κάθε κατεύθυνση», υπο-γραμμίζει η κ. Κοντογιάννη. Η δράση Φό-ΡΑ (Φόβος – Ρατσισμός ΣΤΟΠ) του ΚΘΒΕξεκίνησε το 2012, ενώ αντίστοιχο πρό-γραμμα υλοποιείται και από το ΕθνικόΘέατρο.

“«Η επιβράβευση του κόσμουόταν ήμουν στη σκηνή μεανέβασε ψυχολογικά.Ενιωσα καλά με τον εαυτόμου και κατάφερα να μιλήσωπερισσότερο γι’ αυτόπου μου συνέβαινε».

Μαθητές συμμετέχουν σε συζητήσειςκαι βιωματικές δράσεις στο πλαίσιο του«Face_Φό-ΡΑ».

ΦΩ

Τ.: Γ

ΙΏΡΓ

ΟΣ

ΧΡΥΣ

ΟΧΟ

ΪΔΗ

Σ/ Κ

ΘΒΕ

ΦΩ

Τ.: Γ

ΙΏΡΓ

ΟΣ

ΧΡΥΣ

ΟΧΟ

ΪΔΗ

Σ/ Κ

ΘΒΕ

01-TEXNES NEW_Master_cy 27/03/15 16:07 Page 1