Dr. Pınar Ergün
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi
Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği
Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi
Kronik solunum sorunlu hastanın evde bakımı; dünya ve Türkiye uygulamaları
Sunu içeriği
Kronik solunum hastalıklarında;Evde sağlık hizmetleri (ESH) tanım, uygulama gerekçeleri,
Türkiyede ESH
Dünyada solunum sorunlu olgularda ESH modelleri.
Entegre bakım platformu;
2. Basamak hastaneEvde sağlık hizmet
sunumu
hastaneleri
I. basamak
Acil Servisler
Sağlık bakımı dışı servisler
Özel bakım kuruluşları
3. Basamak
EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ;
Akut hastalık, uzun süreli sağlık problemi, kalıcı engellilik veya terminal hastalıktan kaynaklanan ihtiyaçlar doğrultusunda kişiye kendi ortamında sağlık hizmeti verilmesidir.
KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU
NEDEN ? NASIL ?
Değişen sağlık hizmet sunum politikaları“Hasta Odaklı Sağlık Hizmet Sunum Hedefi”
Yaşlı Nüfusun Artması/Kronik Hastalıklardaki Artış
Sağlık Harcamalarının Azaltılması, Maliyet Kontrolü (Ekonomik Etkenler)
Gelişen Dünyanın Etkisi ve Sağlığa Bakış Açısının Değişimi
Hastane Yataklarının Efektif Kullanılması İhtiyacı
Sağlık hizmet sunumunda teknolojik gelişim
Neden Evde Sağlık Hizmetleri?
1935
1960
1990
2050
TÜRKİYE’NİN DEMOGRAFİK GERÇEĞİ
YAŞLANIYORUZ !
Kronik hastalıklar; küresel morbiditenin en önemli nedeni
• Kronik solunum hastalıklarına bağlı ölüm: 4.6 milyon kişi• DSÖ tahminine göre dünyada 65 milyon KOAH’lı var
• Sağlık harcamalarının %75’i kronik hastalıklar için yapılmakta !
KOAH’dan ölümlerin gelecek 10 yılda %30 artması bekleniyor. 2030’da tüm dünyada en sık görülen ölüm nedenleri arasında 3. sırada yer
alması bekleniyor.
Sakatlık nedeniyle kaybedilen yıllar (DALY) Solunum hastalıkları:%6.4
• Kronik solunum hastalıkları doğal seyri süresince bütüncül, multidisipliner hasta merkezli yaklaşımları gerektirir.
KONVANSİYONEL BAKIM MODELLERİ İŞE YARAMIYOR
YENİ SAĞLIK HİZMET MODELLERİNİN ENTEGRASYONUNA İHTİYACIMIZ VAR
EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU ÇÖZÜM OLABİLİR Mİ?
Türkiye’de Evde Bakım
EVDE BAKIM HİZMETLERİ
EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ
Sağlık Bakanlığı
ÜniversitelerÖzel Kurum
ve KuruluşlarYerel
Yönetimler
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
SOSYAL ve DESTEK
HİZMETLERİ
Evde Sağlık Hizmetleri Evde sağlık hizmetlerinin uygulama Usul Esasları hakkında yönerge
çıkarıldı. Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları
Göğüs Cerrahisi EAH-2007
01 Şubat 2010 Evde Sağlık Hizmetleri Başlatıldı.AdıyamanAydınBalıkesirDenizliMalatyaŞanlıurfa
I. Basamak ESH sunumu
İleri ESH sunumu
II. Ulusal ESH Kongresi 2012
Evde Sağlık Hizmetleri 2012
Jul/05 Jul/14 Jul/23 Jul/32 Jul/41 Jul/50 Jul/59 Jul/68 Jul/77 Jul/86 Jul/95 Jul/04
45
407
608642
696Evde Sağlık Hizmet Birimi Sayısı
II. Ulusal ESH Kongresi 2012
Ulaşılan Toplam Hasta Sayısı 135.262
Kayıtlı(Aktif Hizmet Alan) Hasta Sayısı
87.442
Evde Sağlık Hizmetleri Birim Sayısı
696*
Evde Sağlık Hizmetleri Araç Sayısı
802
Evde Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Personel Sayısı (Aile Hekimleri hariç)
3589
Sağlık bakanlığı II. Ulusal sağlık hizmetleri kongresi 2012
Hastalık Grubu Hasta Yüzdesi
Nörolojik Hastalıklar37%
Kardiovasküler Hastalıklar 19%
Ortopedi-Travmatoloji Hastalıkları 12%
Kronik-Endokrin Hastalıklar 10%
Kas Hastalıkları 10%
Hematolojik-Onkolojik Hastalıklar 5%Akciğer-Solunum Sistemi Hastalıkları
5%Psikiyatrik Hastalıklar 3%
Evde Sağlık Hizmetleri 2012
GARD TÜRKİYETürk Toraks Derneği
Sağlık BakanlığıDünya Sağlık Örgütü
Kronik Hava Yolu Hastalıklarını Kontrol ve Önleme Programı
C.5.2 Evde bakım hizmetlerinin organizasyonu ve yaygınlaştırılması
GÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU ÇALIŞTAYI
24-26 KASIM-2010 Göğüs Hastalıklarında EVDE SAĞLIK HİZMET sunum MODELLERİ
geliştirmek. EKİP ve ALT YAPI standartlarının belirlenmesi ESH ENDİKASYON oluşturan Kronik solunumsal hastalıkların
belirlenmesi ESH SEVK KRİTERLERİNİN belirlenmesi Mevzuat eksikliklerinin saptanması, öneriler geliştirilmesi
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ESH KOORDİNASYON MERKEZİ
REFERANS MERKEZLER
ESHBirimleri
ESHBirimleri ESH
Birimleri
ESHBirimleri
Aile hekimi Aile
hekimiAile hekimi
Aile hekimi
GÖĞÜS HASTALIKLARINDA ESH; III.ve II. Basamak için önerilerREFERANS MERKEZLERİN TANIMLANMASI
Sağlık Bakanlığı Göğüs Hastalıkları Eğitim Araştırma HastaneleriSağlık Bakanlığı Eğitim Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları
Klinikleri,Sağlık Bakanlığı Göğüs Hastalıkları Dal Hastaneleri, (artık yok)
REFERANS MERKEZ EKİP YAPISI:
Göğüs Hastalıkları Uzmanı HemşireFizyoterapistDiyetisyen PsikologSosyal Çalışmacı Şoför
GÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET BİRİMİ EKİP YAPISI
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Hemşire Şoför
İÇİNDEKİLERGÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMUBÖLÜM 1: Göğüs Hastalıklarında; -Birinci, İkinci ve Üçüncü Basamakta Göğüs Hastalıklarında Evde Sağlık Hizmet Sunumu Modelleri, organizasyonel yapı
BÖLÜM 2: Evde sağlık hizmet sunumuna hasta sevk kriterleri BÖLÜM 3: Evde Sağlık Hizmet Sunumunda Sertifikasyon Standartlarının Belirlenmesi
BÖLÜM 4: Hukuki alt yapıÖnerilen düzenlemelerGeri Ödemeler
ESH gerektiren solunum hastalıkları;
Obstrüktif Solunum Hastalıkları;KOAH, Astım, Bronşiektazi, Kistik Fibrozis …
Restriktif Solunum Hastalıkları; Kifoskolyoz, İAH, …Nöromusküler Hastalıklar;
ALS, MD, Post Polio Sendromu, …Uyku ilişkili HastalıklarDiğer;
Akciğer maligniteleri, Akciğer transplantasyonu, Pulmoner Hipertansiyon, Pnömoni, Post torakotomi
ATS /Statement of HOME CARE;2005
EVDE BAKIM KATEGORİLERİ
(Solunum Hastalıklarına Yönelik Hizmetler Açısından)
* ATS, Statement on Home Care for Patients with Respiratory Disorders, AJCCM, Vol.
171, 2005
OksijenVentilatörlerCPAPNebulizatörler MonitorlerEvde İnfüzyon
DeğerlendirmeTedavi (IV, diğer..)Hasta eğitimiSemptom yönetimiKonsültasyonYönlendirmeRehabilitasyon
DeğerlendirmeİzlemKişisel bakımGünlük ev işleri
Semptom yönetimiKişisel bakımKonsültasyonTinsel bakımBakıcı desteğiGünlük ev işleri
Evde Medikal Ekipman Hizmetleri
Evde Episodik Sağlık Bakımı
Evde Hospice Bakımı
Kronik Evde Bakım Hizmetleri
Solunum hastalıkları;evde bakıma sevk kriterleri
ATS. Am J Respir Crit Care Med 2005; 171: 1443-1464
Yeni tanı konulan hastalık / >1 komorbidite
Sağlık bakımı koordinasyonu gereksinimi
Dış hasta hizmetlerine katılamama
En iyi FEV1 <% 30
Stabil olmayan sağlık durumu
Başa çıkma becerilerinin iyi olmaması Yaşlı, yalnız yaşayan & destek sistemi olmayan hasta
Fonksiyonel limitasyonlar; GYA’da yardım gereksinimi Son 1 yılda >1 acile gidiş / acil hastaneye yatış Komplike tedavi şeması
İleri teknoloji/ dayanıklı medikal ekipman kullanımı
Farklı uygulamalar, Ekonomik, demografik, kültürel ve politik faktörlere göre zaman içerisinde değişim ?
Personel görev, sorumluluk ve düzeylerinde farklılık.
AVRUPA’DA EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ
Kronik Solunum Hastalıkları; ESH Sunum modelleri
Evde hastane
Erken taburculuk
Monitorizasyon
Ventilatör bağımlı hasta takip ve tedavisi
Pulmoner rehabilitasyon
Palyatif bakım
Uyku hastalıkları tanı ve tedavisi
KOAH ’da Evde Sağlık
Hizmetleri
%92 hastane yatışı
KOAH progresif sistemik bir hastalıktır; fonksiyonel kayıp ve yetmezlik √
Solunum fonksiyonlarındaki kaybın artması ile atak sayısı artar Yüksek maliyetli çoklu ilaç kullanımı Hastane başvurusunda artış Artmış ölüm riski
2002’de direkt maliyet;ABD=18 bilyon dolar, Avrupa=36 bilyon Euro.
Atak tedavisi %60’ını oluşturmaktadır.
KOAH’da plansız hastane başvuru oranları yüksek !
Sağlık bakım hizmetlerinin bölümlenmesi
BİRİNCİ BASAMAK MERKEZ
İKİNCİ BASAMAK MERKEZ
YÜKSEK TEKNOLOJİ HASTANELERİ III. BASAMAK
ACİL SERVİS
Atak %85Atak %20
ERJ 2000;18:1037-43
ESH Modelleri; Hastane merkezli uygulamalar;
Evde hastane Erken taburculuk (<48 saat )Destekli taburculuk (>48 saat )
Cochrane Airways Group 16 MAY 2012
Intervention ReviewHospital at home for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease
8 RC çalışma; 870 KOAH tanılı, hastane yatışı gerektiren atak (+)
EVDE HASTANE; solunum hemşiresi destekli
Hastaneye yeniden başvuru oranlarında azalma (RR)0.76; 95% , CI :0.59- 0.99; P=0.04.
Evde hastanede mortalite oranları daha düşük. (RR) 0.65, 95% CI; 0.40 - 1.04, P = 0.07.
SONUÇ: Acil servise yatış gerektiren KOAH atağında, seçilmiş KOAH’lı
olgularda EVDE HASTANE uygulaması güvenli, etkili bir yaklaşımdır.
NICE önerileri, 2010• R138.
“Evde hastane ve destekli taburculuk şemaları güvenli ve etkin uygulamalardır. Hastane yatışı gerektiren KOAH atağında kullanılabilecek alternatif yöntemlerdir..”
• R139
“Multidisipliner ekipler aracılığı ile uygulanmalıdır.’’140
“ Kötü prognostik faktörler olmamalı, hasta ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır.”
• R141
“Hasta tercihi dikkate alınmalı”
KOAH atağında evde hastane uygulaması; hangi hastalar alınmalı?
Eylem planı hazırlanarak, solunum hemşirelerinin takibinde erken taburculuk KOAH atağında uygulanabilcek bir yaklaşımdır
(kanıt düzeyi B)
Asidotik solunum yetmezliği olmayan KOAH atağında hemşire aracılı evde hastane uygulaması güvenilir, etkin bir yaklaşımdır.
(kanıt düzeyi A)
GOLD 2011
KOAH atağında evde hastane uygulaması; hangi hastalar alınmalı?
Bilinç düzeyi yeterli Asidoz Ø Ciddi ko-morbidite Ø Yeterli sosyal destek Hasta tercihi dikkate alınmalı
Kanıt düzeyi D
SİSTEMATİK DEĞERLENDİRME SONUÇLARI
Mortalite ve tekrar başvuru oranlarında istatistiksel anlamlı fark yok
DAVRANIŞ DEĞİŞİMİEvde hastane programı
Fiziksel aktivite
Hastalığı hakkında bilgi düzeyi
Oksijen tedavisine uyum
İnhalasyon teknikleri
İnhalasyon tedavisine uyum
Oral tedaviye uyum
ENTEGRE BAKIM
KONVANSİYONEL BAKIM
Entegre bakım
Konvansiyonel bakım
Hernandez C et al. Eur Respir J, 2003
SONUÇ: Uygun hastalarda evde hastane uygulaması hastaların da tercih ettiği bir sağlık hizmet modelidir.
KOAH ATAK
EVDE HASTANE Hasta tercihi : %96.3
Hasta yakını tercihi: %85.7
HASTANEDE TEDAVİHasta tercihi:%59.3Hasta yakını tercihi:%42.9
GÖĞÜS HASTALIKLARI; ESH
Mekanik Ventilatör bağımlı hastaların takibi
YOĞUN BAKIMDAN EVE
End of Life Strategies in COPD
Convalescence centre
End-of-lifecare
End-of-life strategies can be efficiently addressed by integrated care
Palyatif bakım; entegre bakım kapsamında evde bakım ekipleri tarafından etkin olarak uygulanabilir.
Terminal dönem kronik solunum hastalıkları
AC Ca
PALYATİF BAKIMIN EVDE SAĞLIK HİZMELERİNE ENTEGRASYONU
Evde Pulmoner Rehabilitasyon• Direkt denetimliVentilatör bağımlı olguCiddi hastalık, kondüsyonsuzlukTransfer problemi
• Uzaktan denetimliUyumlu, Semptomatik, FEV1>%60
• DenetimsizPR Merkezine ulaşım problemiİdame tedavi
5. GP, NURSE & COMMUNITY SOCIAL SERVICE
2. OXIMETRY
3. CALL CENTER
4. IN-HOSPITAL SANITARY STAFF
TA
HOME
1. PATIENT/CAREGIVER AT HOME
Teleassistance NetworkTeleassistance Network
0 10 20 30
n°
exacerbationsGP urgents visits GP visits ER admissionsICU admissionshospitalisations
Health Care System utilisation
0 20 40 60 80
n°
psicological care
MV problems solved
troubles solved
SatO2 requests
SatO2 trend requests
change of drugs
pulmonologists calls
ad hoc calls
scheduled contacts
Actions taken by Telemedicine team
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi EAH/ANKARA
Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği
Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Sağlık Hizmetleri MERKEZİ
UYGULANAN MODEL; bölgesel, hastane merkezli
Evde hastane, erken taburculuk, destekli taburculuk
Ventilatör bağımlı hasta takip ve tedavisi
Palyatif bakım
Pulmoner Rehabilitasyon
Medikal direktör Göğüs Hastalıkları uzmanı Hemşire Fizyoterapist Diyetisyen Psikolog Sosyal hizmet uzmanı Şoför
Multidisipliner Ekip
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi
Kronik solunum yetmezliği Kliniği
Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi
Toplam hasta sayısı: 980
KOAH: n= 683
Ventilatör bağımlı: n=17
Diğer: n=180
Bronşiektazi, Astım, İAH, AC Ca,
Nöromuskuler hastalık, Kifoskolyoz,
Evde Sağlık Hizmetleri; Ekim 2007- Şubat 2013
Eylül 2007-Kasım 2010 tarihleri arasında evde hastane
uygulamasına alınan 1 yıllık takipleri tamamlanan 206 KOAH ‘lı olgu
KOAH atağında EVDE HASTANE UYGULAMASI; etkin bir yaklaşım mı? ERS 2011
ESH 1 yıl sonra
Acil servis başvurusu
Hastane yatışı
Poliklinik başvurusu
Hastanede kalış gün sayısı
p
%21.18 %40.29 %54.94 %46.35 < 0.01
AZALMA SAĞLANDI
TEŞEKKÜRLER
Top Related