Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları … · 2012-08-12 ·...

1Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25. Yıl Özel Sayı / Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25 Year Special Issue

Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh

Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve

Araştırma Hastanesi’nin Kısa Tarihi

ÖZETBakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Cumhuriyet Dönemi’nin en büyük ruh ve sinir

hastalıkları hastanesidir. 1924 yılından beri psikiyatri, nöroloji ve nöroşirurji alanlarında tüm Türkiye’ye hizmet vermektedir. Bu yazının amacı, bir

kurum olarak hastanenin kuruluşundan bugüne kadarki tarihini, genel hatları ve önemli dönüm noktalarıyla birlikte ortaya koymaktır.

Anahtar kelimeler: Toptaşı Bimarhanesi, Bakırköy Akıl Hastanesi, Hastane tarihi, Mazhar Osman

ABSTRACTBakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Mental Health and Neurology Training and Research Hospital is the biggest mental hospital of Repuclican

Era. Since 1924, the hospital is serving to all country in the areas of psychiatry, neurology and neurosurgery. The aim of this article is to

present the brief history of the hospital together with the some important landmarks from the early years to today.

Key words: Toptaşı Lunatic Asylum, Bakırköy Mental Hospital, History of the hospital, Mazhar Osman

TOPTAŞIBİMARHANESİ’NDENBAKIRKÖYEMRAZ-IAKLİYEVEASABİYEHASTANESİ’NE

KuruluşundanbuyanaBakırköy’defaaliyetgösterenHastane,Üsküdar’dakiAtikValideKülliyesi’ndeyeralan

ToptaşıBimârhanesi’nintaşınmasıilekuruldu.ToptaşıBimârhanesi1873yılındaSüleymaniyeBimârhanesi’ndeki

akılhastalarınınburayataşınmasından1927yılınakadar,OsmanlıDevleti’ninresmiveenbüyükakılhastanesi

olarakhizmetvermişti.Defalarcatamiratgörenbimârhaneninfizikselkoşullarınınyetersizliğinedeniyleyenibir

hastanekurulmasıfikriuzunsüredirtartışılmaktaidi.İkinciMeşrutiyet(1908)sonrasındayapılangirişimlerden

sonuçalınamamıştı.1920’deToptaşı’nınbaşhekimliğinegetirilen,döneminünlühekimiMazharOsman(1884-

1951)birçözümolarakDarülaceze’ninakılhastanesinedönüştürülmesiniistemişsede,buönerikabuledilme-

miştir.

Cumhuriyethükümetininkurulmasınınardından,1924yılındaMazharOsman’ınteklifiveBakanlarKurulu

kararıylaBakırköy’deatıldurumdaolanReşadiyeKışlası’nınakılhastanesiolarakkullanılmasınakararverilmiştir.

Dr. Şahap Erkoç1, Fulya Kardeş2, Fatih Artvinli3

1Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Psikiyatri Kliniği Şef V.2Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Müze Koordinatörü3Yıldız Teknik Üniversitesi AİİT Bölümü Doktora Öğrencisi ve Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim

ve Araştırma Hastanesi 2. Psikiyatri Kliniği Sağlık Memuru

2 Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25. Yıl Özel Sayı / Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25 Year Special Issue

Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin Kısa Tarihi

Hastane,İstanbulEmraz-ıAkliyeveAsabiyeHastanesiadıylaReşadiyeKışlasıarazisindehizmetvermeyebaşlamış-

tır.BaşhekimDr.MazharOsman,Toptaşı’nınBakırköy’etaşınmasıiçinDr.FahrettinKerim’i[Gökay]görevlendir-

miş,1924yılındaonarılanbinalarınbirkısmına38kişilikilkhastagrubuyerleştirilmiştir.Hastalarınnakledilmesi

aşamalıolaraksürmüşve1927yılındaToptaşıBimarhânesikapatılaraktümhastalarBakırköy’detedaviedilmeye

başlanmıştır.

HastaneninkurucusuveilkbaşhekimiOrd.Prof.Dr.MazharOsman,Türkpsikiyatri-

siningelişmesindeenbüyükkatkısıolan,halkarasındaefsaneleşmişhekimimizdir.

3

Ş. Erkoç, F. Kardeş, F. Artvinli

Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25. Yıl Özel Sayı / Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25 Year Special Issue

BAKIRKÖY:BİRHASTANEDENFAZLASIVENOKSANI

Mütarekesonrasıuzunsüreboşveterkedilmişolarakkalmasındandolayıharabehalinegelmişolankışlabina-

ları,gençhekimlerin(İhsanŞükrüAksel,FahrettinKerimGökay,AhmetŞükrüEmed,ŞükrüHazımTiner,Talha

Münirvd.)desteğiileonarılarakhastanehalinegetirilmiştir.

Binalarınyapımıveçevrenindüzenlenmesindeçalışanhastaların,hastaneninimarısürecindekiemekleribüyüktür.

Hastaneninbazıihtiyaçlarınınkarşılanmasıvehastalarınrehabilitasyonuamacıylahastanedeüzümbağları,meyve

bahçeleri,buğdayekimivehasatı,hayvanveçiçekyetiştiriciliğigibifaaliyetlerebaşlanmıştır.Bufaaliyetlerinbüyük

birkısmıhastalartarafındangerçekleştirilmiş;hastalar,bazıalanlardahastanepersoneligibiücretkarşılığıçalışmıştır.

TaşınmaKararname’sininÇevirisi.ToptaşıBimarhanesi’ninReşadiyeKışlası’nanakliileilgili15Ekim1924tarihliKararname.

Dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk,BaşbakanİsmetİnönüveSağlıkBakanıRefikSaydam’ınonayıile1924yılındabaşlayantaşınmasüreci15Haziran1927’detamamlandı.



Buyıllardaulaşımvetedavi imkânlarınınyetersizliğinedeniylehastalarınyatışsürelerioldukçauzundur.

Hastalarınbüyükbirkısmımemleketlerineyollanamadığındanuzunsürehastanedekalmıştır.3000kişilikolarak

kurulanhastaneninhastasayısıbirara5000’ekadaryükselmiştir.

Hastane,1933yılındaÜniversiteReformu’ylabirlikteMazharOsman’ınPsikiyatriKürsüsü’neOrd.Prof.olarak

atanmasından1956yılınakadarİstanbulÜniversitesiÇapaTıpFakültesi’ninPsikiyatriKliniğiolarakdahizmet

vermiştir.Yine1933yılındaOrd.Prof.MustafaHayrullahDikerbaşkanlığındaTıpFakültesiNörolojiKliniğide

Bakırköy’dehizmetvermeyebaşlamışve1942yılınakadardevametmiştir.

MazharOsmantarafındannöroşirurji/beyincerrahisieğitimiiçinFransa’yagönderilenDr.HamiDilek1934

yılındadöndüğündegenelcerrahiservisiiçindenöroşirurjiameliyatlarıyapmayabaşlamış;böylelikleTürkiye’deki

ilkNöroşirurjiKliniğideBakırköy’dehizmetvermeyebaşlamıştır.

1940’daMazharOsmanbaşhekimliktenalınmış,psikiyatrikliniğibaşkanıolarakölenekadarhizmetvermeye

devametmiştir.Buyıllarda,hastanedetedaviimkânlarınınsınırlıolması;fizikivehijyenikkoşullarınkötüolması,

bakımvepersonelyetersizliğinedeniylehastaneyeyatanhastalarınölümoranıoldukçayüksektir.Budönemde

hastalarözellikleverem,dizanterigibienfeksiyonhastalıklardankaybedilmektedir.1945’densonraantibiyotiklerin

bulunmasıylayüksekölümoranlarıgiderekdüşmeyebaşlamıştır.

MAZHAROSMANSONRASIBAKIRKÖY

MazharOsman’dansonrasırasıylaProf.Dr.RüştüRecepDuyar(30.11.1940-20.08.1943),Dr.AhmetŞükrü

Emed(25.08.1943-20.03.1945)veDr.FahriCelalGöktulga(27.03.1945-20.06.1960)başhekimlikgöreviyapmıştır.

BubaşhekimlerHastane’ninfizikikoşullarınındüzeltilmesiiçinbüyükçabalargöstermiştir.Budönemde,hastane-

ninkurulduğu“İçBahçe”olarakadlandırılanalana4000muzunluğundadikenliduvarlarörülmüş,çevredüzenleme-

sivebinalarınbakımveyenilenmesigerçekleştirilmiştir.ReşadiyeKışlası’nınrestorasyonuyapılarak,bazıpavyonlar

1920’liyıllar-Hastaneservisi

5



ikikatlıhalegetirilmiş,çamağaçlarıdikilerekhastaneyevebulunduğuçevreyegenişbirçamormanıkazandırılmıştır.

1950’liyıllardaBakırköy’de,nörolojivepsikiyatrininyanısıranöroşirurjiihtisasıdabaşlamıştır.Nörolojikliniğisayısı

üçeçıkarılmış;Türkiye’dehizmetverennörolojivenöroşirurjiuzmanlarınınbüyükbirbölümüBakırköy’denyetişmiştir.

Dr.FarukBayülkem’inbaşhekimlikgöreviyaptığı1960-77yıllarıarasındarehabilitasyonatölyeleriilesemt

poliklinikleriaçılmış;hastalarındakatıldığıRuhSağlığıŞenlikleriyapılmayabaşlanmıştır.HeryılHaziranayında

düzenlenenbuşenlikler,odönemhalkarasında“DelilerBayramı”olarakadlandırılmıştır.

1960’lıyıllar-GelenekselBaharŞenliklerindengörünüm

1960’lıyıllar-ErkekHastalarınçalıştığıdikişatölyesi.Budönemdemeşguliyetletedaviverehabilitasyonamacıyla12atölyeaçılmıştır.



Dr.FarukBayülkem,başhekimliğidönemindeakılhastalarıylailgilikonulardamedyanındesteğinialmış;gaze-

telerdahaözenlibirdilkullanmayabaşlamışveBakırköy’ünpopülaritesitümTürkiye’deartmıştır.Ancakaynı

dönemde,hastasayısıkapasiteninçoküstüneçıkmış,ihtiyacacevapveremeyenaltyapısıilehastanedeciddisıkın-

tılaryaşanmıştır.

Dr.FarukBayülkem’inbaşhekimliğisonrasındaDoç.Dr.FerruhÜnsalan(28.12.1977-09.06.1978)veDr.Tevfik

Özbey(22.06.1978-28.11.1979)görevyapmıştır.

HastaneServisindenbirgörüntü,1960’lıyıllar

1960’lıyıllar

7



1979’dabaşhekimlikgöreviniüstlenenDr.YıldırımAktunabaşhekimliğidönemindehastaneninfizikişartla-

rındavehastabakımındaönemliatılımlaryapılmıştır.Buamaçla1980’deBakırköyAkılHastanesiVakfıkurulmuş,

başlatılanmedyakampanyasıaracılığıylaVakıfadınabağışlartoplanmıştır.Aktunadönemindeönemlisayıdahasta

taburcuedilerek,hastasayısıyataksayısınaindirilmeyeçalışılmış;busüreçözelliklesahipsizhastalaraçısından

mağduriyetenedenolmuştur.Fakataynıdönemdepersonelsayısıciddibiçimdeartırılmış,yenihizmetbirimleri

(1170YataklıEkTesis,AlkolveMaddeBağımlılarıTedaviMerkezi-AMATEMveNevrozgibi)açılmıştır.

1980’live1990’lıyıllardahastane,Türkiye’dekitümpsikiyatrikhastalarınyaklaşık%20’sinehizmetvermektey-

ErkekYatakhanesi’ndenGörünüm,1970’liyıllarınsonu

Dr.YıldırımAktuna1170YataklıEkTesis’inplanınıgöstermektedir



di.Türkiye’dekipsikiyatriuzmanlarınında%25’iBakırköy’denyetişiyordu.BuyıllardaNöropsikiyatrikongrelerin-

deyeralankonuşmalarınvebildirilerinyaklaşık%25’iHastaneçalışanlarıtarafındangerçekleştirilmiştir.Türkiye

çapındayeniüniversitevepsikiyatrikliniklerininaçılmasıylahastaneninkongrelerdekibuağırlığıgiderekazalmıştır.

Dr.YıldırımAktuna’dansonraDoç.Dr.SalihYaşarÖzden(13.01.1989-25.07.1989),Op.Dr.HalilToplamaoğlu

(09.11.1990-17.5.1994),Doç.Dr.ArifVerimli (17.05.1994-7.09.2003),Prof.Dr.MusaTosun (17.09.2003-

5.10.2005)veDoç.Dr.MedaimYanık(5.10.2005-15.06.2009)başhekimlikgörevinidevamettirmiştir.Dr.Medaim

Yanık’ınbaşhekimliğidönemindebakanlıknezdindebirçokprojegeliştirilmiştir;buprojelerinhayatageçirilmesiiçin

Dr.YıldırımAktuna,hemşirelerlebirlikte

1.UluslararasıBakırköyGünleri,1990

9



çalışmalarsürdürülmektedir.Toplumtemellipsikiyatritedavisineönemverilmeyebaşlanansüreçte,2005yılında

GündüzHastanesiveRehabilitasyonMerkeziyenidenaçılmıştır.Buhizmetler,başhekimlikgörevinisürdürmekte

olanDoç.Dr.ErhanKurttarafındangeliştirilerekdevamettirilmektedir.

Prof.Dr.ArifVerimliKlinikşefleriilebirlikte,2000’liYıllar.

Hastanemizdegörevyapmışolanbaşhekimlerimiz:(Soldansağa:Doç.Dr.Me-daimYanık,Dr.FarukBayülkem,Dr.YıldırımAktuna,Prof.Dr.MusaTosun,Op.Dr.HalilToplamaoğlu).



GÜNÜMÜZDEBAKIRKÖY

BakırköyProf.Dr.MazharOsmanRuhSağlığıveSinirHastalıklarıEğitimveAraştırmaHastanesi,halenpsikiyat-

rinin(Şizofreni,Duygudurum,İkinciBasamakAyaktanTedavi,ErgenveÇocukPsikiyatrisigibi)venörolojinin(İnme

Tedavisi,HareketBozuklukları,Epilepsi,BaşAğrısıgibi)birçoközelalanındahizmetvermektedir.Bununlabirlikte3adet

nöroşirurjikliniğibulunmaktadır.Özelliklespinalcerrahidehastane,Türkiye’deenfazlaameliyatınyapıldığıkurumdur.

Hastaneninbilimseletkinlikleri,1992’dekurulanBakırköyRuhveSinirHastalıklarıHastanesiAraştırmaveİleri

EğitimMerkezi(BARİLEM)tarafındanyürütülmektedir.BARİLEM’inbünyesindebirçokçalışmagrubu(Şizofreni,

DuygudurumBozuklukları,PsikiyatriGenetiği,EvrimselPsikiyatri,PsikiyatriveSinemagibi)oluşturulmuştur.Birçok

panel,konferans,vakasunumuyapılmakta;zamanzamanyurtdışıveyurtiçindendebuçalışmalarakatılımolmaktadır.

BugünHastanebünyesinde145uzmandoktor,212asistan,328hemşireve29psikologgörevyapmaktadır.

Günümüzdenkareler

Günümüzdenkareler

11



Hastane’ninpsikiyatri,nörolojivenöroşirurjialanlarındakiöncülüğünü,sahipolduğutarihselvekültüreldeğerlerini

kamusalalanlapaylaşmasıamacıyla2008’debirkurumtarihimüzesiaçılmıştır.Müzeçalışmaları,eskibaşhekimDr.

FarukBayülkem’inBaşkanlığınıyaptığıRuhHastalarınıReadaptasyonDerneğiileHastane’ninişbirliğiveYıldızTeknik

ÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsüSanatveTasarımAnasanatDalıMüzecilikYükseklisansProgramıkoordinatörlü-

ğündeyürütülmüştür.Hastane,bumüzearacılığıylahedefkitlesiyleiletişimkurup,kültürelmirasınıgeleceknesillere

aktarmaktadır.Müze,haftaiçihergünsaat10:00-12:00ile13:30-15:30arasıziyareteaçıktır.

KAYNAKLAR

1. Alpkan,Latif.BakırköyÖyküleri,HayatYayınları,İstanbul,2005.2. Bayülkem,Faruk.Bakırköy’de40Yıl,CezaeviMatbaası,İstanbul,1968.3. Bayülkem,Faruk.Türkiye’deNöroloji,NöroşirurjivePsikiyatri’ninTarihiGelişmesi,İstanbul,2000.4. Bayülkem,Faruk.ReşadiyeKışlası’ndanHastane’ye80YılAnıları,İstanbul,2007.5. Erkoç,Şahap,OlcayYazıcı.MazharOsmanveDönemi-MecnunlarıMekanlarıDostları,FigürGrafikMatbacılık,İstanbul,2006.6. Göktulga,FahriCelal.İstanbulBakırköyAkılveSinirHastalıklarıHastanesi’ninSonİlerlemeleri,İstanbul,1959.7. Naderi,Sait.MahzarOsmanveTürkiye’deNöroşirürjininDoğuşu.DokuzEylülYayınları,İzmir,2004.8. Yalçıner,Betül-Hanoğlu,Lütfü.İçBahçeToptaşı’ndanBakırköy’eAkılHastanesi,OkuyanUsYayınları,İstanbul,Eylül2001.9. Yıldırım,Nuran.BakırköyRuhveSinirHastalıklarıHastanesi,İstanbulAnsiklopedisi.TarihVakfıYayınları,İstanbul,2000.

Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları … · 2012-08-12 ·...

Documents

Transcript of Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları … · 2012-08-12 ·...