O Provisional 33

27 xuño de 2005 Viveiro

O Provisional Ano XII. Número 33

Xornal de Información Xeral do Instituto de Educación Secundaria "María Sarmiento"

A MELLOR OFERTA

SUMARIO:-Semana da Prensa

-Cómic: liga de fútbol-O tiro da pedra

-Presenza do románico (II)-Formación en centros de traballo

-Orzamentos para o 2005-A industria de Barro-Chavín-Oferta de ciclos 2005-06

-Jules Verne-Voz Natura-La otra cara

A carón do blues: Howlin Wolf-Tatuaxes e piercings

Trala avalancha de solicitudes de praza paracursa-la ESO e os Bacharelatos no próximo

curso 2005-06 no noso centro, ultímase agoraa oferta de máis de 200 prazas para cursarnove ciclos formativos diferentes, quedando

así consolidada

Jules Verne(1828-1905)

PREMIO NACIONAL ÁS MELLORESPRÁCTICAS EDUCATIVAS

CURSO 2003-04

Reserva praza para cursarciclos antes do 4 de xullo

Para o vindeiro curso a oferta de ci-clos formativos no I.E.S. María Sarmien-to, tanto de Grao Medio coma Superior,volverá se-la máis ampla en todo o nor-te galego, dende Lugo a Ferrol.

Como é sabido, aos ciclos de GraoMedio pódese acceder dende a E.S.O.ou cunha proba de acceso, e para ossuperiores co C.O.U. ou BacharelatoL.O.X.S.E., aínda que cada vez continúanestes estudios persoas que incluso xacontan con carreiras doutro tipo.

A motivación principal para cursarestes ciclos vén sendo a alta inserciónprofesional, próxima ao 100% nalgúnstítulos, e o rápido acceso a ese merca-do co cal se ten unha primeira expe-riencia, de tres meses, dende osconcertos establecidos dende o propiocentro educativo para cursar o móduloobrigatorio de Formación en Centrosde Traballo.

Os ciclos teñen uns contidos de ca-rácter profesionalizador, orientados aconseguir unha capacitación laboral oucompetencia profesional (dominios,destrezas e coñecementos) que seprecisan para exerce-las diferentesprofesións de "Técnico" ou "TécnicoSuperior".

As familia profesionais presentes naoferta do "María Sarmiento" son: "Admi-nistración", "Mantemento de VehículosAutopropulsados", "Fabricación Mecá-nica", "Electricidade e Electrónica" e"Construcción".

O prazo para face-la reserva de prazapara cursar algún dos ciclos ofertadosremata o próximo 2 de xullo. Por outrabanda, a oferta concreta de cada unhadas familias profesionais que temosimplantada no IES "María Sarmiento"podes consultala na páxina 13 destemesmo número.

- Nas fotos podemos ver diferentes instalacións das aulas, talleres e laboratoriosonde se expoñen os contidos máis procedementais correspondentes aos ciclos

formativos que se imparten no IES María Sarmiento -

Cúmprense cen anos da morte dundos escritores máis imaxinativosda literatura universal, o creadorda literatura científica e da novela

de ciencia ficción

Artigo de Miguel García e Borja Guerrana páxina catorce

27 xuño 2005Páxina 2

EDITORIAL ESPECIAL

"MARÍA SARMIENTO"

"VIII Semana da Prensa"

O Director: Juan J. Pardo

O Provisional

O 16 de marzo publi-couse no xornal "La Vozde Galicia" un caderniñoespecial de oito páxinasno que se recollían osaspectos máis significa-tivos e as actuacións le-vadas a cabo no nosocentro en materia de or-ganización, ensino e ca-lidade.

Cada alumno recibiugratuítamente un exem-plar, xunto co propio xor-nal, e ademais distri-buíronse outros 200 aempresas, persoal e an-tigos profesores.

Para levar a cabo esta acción contouse coa colabora-ción económica dalgúns dos provedores habituais do ins-tituto.

Dende a Consellería, e dende diferentes centros mani-festáronnos a sús felicitación pola publicación distribuí-da xunto co nº 32 de O Provisional e animáronnos atraballar nesta liña metodolóxica.

Do 14 ao 18 de marzo, antes das vacacións de Semana Santa,celebrámo-la oitava edición da Semana da Prensa. Entre as

actividades deseñadas para a conmemoración estiveron a exposi-ción de máis de trescentos xornais escolares de toda a ComunidadeAutónoma, unha mostra das portadas de tódolos números editados

de O Provisional, a votación ás mellores revistas e o reparto dexornais gratuítos entre alumnos e profesores.

Cando comezas a dirixir un centro tan complexocoma este, que conta cuns niveis tan altos de con-trol, parece que non vas a construído ese cadrode mando virtual co que poder canalizar otraballo cara a todos os puntos onde máis o ne-cesitan o resto das persoas da organización,non sempre tés tempo, e ás veces dá a sensaciónde que vas deixar demasiadas cousas sen facer,anque o realmente importante é atender os pro-blemas que se lles presentan aos alumnos a dia-rio. Claro está que a maioría destes problemasxa non chegan a ti porque os solucionan os pro-fesores que neste centro forman un equipo queestá en capacidade moi por encima da media.A parte positiva do asunto é que se trata detraballar con nenos que están desexando apren-der, sacar adiante a súa vida. A verdade é quetraballar tratando de que aprendan no mellorambiente posible é u labor tan estupendo; pásacheo día tan rápido, que ás veces non se cre queaínda por derriba che paguen por facelo. A so-lución dos problemas diarios leva moito tempo enon se ve ningún informe feito, pero a suma destaspequenas cousas aparentemente invisibles fai queun se sinta útil para os demais.Cando as persoas receptoras do noso serviciode ensinanza xa comezan a darse conta de que onoso sistema de calidade certificada é moi im-portante, quixera dende aquí darlles as graciasa aquelas persoas que comezaron con nós aconstruílo e tamén ós que día a día nos axudan amelloralo.Agora que remata este curso para os alumnos epara a maioría dos profesores. Para o equipo di-rectivo e para o persoal de administración e ser-vicios aínda quedan algunhas cousiñaspendentes, entre as que está a matrícula dos novosalumnos aos que quero felicitar por escoller esteInstituto público para estudiar e ós que dedica-remos os nosos esforzos de mellora continua parao vindeiro curso.Deséxovos a todos que pasedes as melloresvacacións da vosa vida.

Ao remate do primeiro ano nadirección

Páxina 3O Provisional27 xuño 2005

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Por Martín MartínezLIGA DE FÚTBOL

XUBILACIÓN DE PABLO MATEO CHAO

Coincidindo co acto de clausura do curso 2004-05, os com-pañeiros e persoal do IES María Sarmiento, recoñeceron, nunsinxelo acto celebrado na sala de profesores, o labor desen-volvido por Pablo Mateo Chao ao longo da súa extensa ca-rreira profesional que comezara en outubro de 1961.

Durante este tempo desempeñou diferentes cargos no cen-tro: Secretario, Xefe de Estudios e, ata agora, Xefe do Depar-tamento de Fabricación Mecánica; tamén estivo en comisiónde servicios na "Escola de Mestría Industrial" de Bata (GuineaEcuatorial ) durante os cursos 69/70 e 70/71 (Ver nº 25 de OProvisional de 20-12-2002).

Aínda que a data de súa xubilación sería o 25 de maio,piediu prórroga para remata-lo curso e terá, polo tanto, efec-tividade do 31 de agosto.

Desexámolle moita sorte nesta nova etapa da súa vida.

En primeiro termo vemos a Manuel Paz Paz (alumno, agora aparelladorMunicipal nun Concello da provincia de Madrid), logo está ÁngelRodríguez Vázquez (ex-Director) e Pablo Mateo Chao, durante a

celebración do San Xoán Bosco, o 31 de xaneiro de 1969

Páxina 4 27 xuño 2005O Provisional

Por José María Leal López

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Cando unha pedra rebota na auga, canto menor sexa o ángulo co quechoca contra ela e a maior velocidade de xiro sobre si mesma, máisposibilidades hai de que rebote sucesivamente en vez de afundirse.

O record mundial está en 38 rebotes.

O tiro da pedra

auga

W = velocidade angular ou de xiroV = velocidade da pedraE = forza de elevaciónF = forza de fricción

a = inclinación da pedrab = ángulo de incidenciae = espesor da pedraR = superficie de flotamento

rápido e se mantivese sobre a superficie daauga coma unha planeadora á que nosoutroslle chamabamos “ zapatilla”. Tamén nosasegurabamos de que o mar estivera comaun espello, ou sexa que non houbera on-das, xa que senón non se podía xogar.

Entón facíase unha tanda con cinco ouseis “lousiñas” lanzadas a ver quen era oque a facía botar máis veces, pois este erao gañador do xogo e o que non alcanzara“as patas do gato” quedaba eliminado. Así,empezaba o primeiro lanzador ó que todoslle contabamos os botes “..un.. dous.. tres...catro...”. Logo apuntábanse na area cunpau, xa que a area da praia facía de pizarra.Todos iamos lanzando e contando os bo-tes da “lousiña”; había algún que chegaba a15 ou algún máis, pero por norma xeraltodos andabamos por 10 ou 12 botes. Oxogo era entretido e pasabámolo moi ben,o malo era que despois chegabamos á casa

todos mollados, feitos unha “sopa”,¡tempos aqueles!

O outro día, lendo unha desas revistascientíficas estranxeiras que se publican enespañol, concretamente a revista AmericanJournal of Physics, viña un artigo que setitulaba “ As fórmulas do tiro de pedra”,e, por curiosidade, descubrín “Por que apedra rebota na auga”. Entón, lendo o enig-ma que de pequeno non chegaba a com-prender, vin que só era un problema físicoque funciona da seguinte forma:

Daquela as preguntas que nos podíamosfacer eran: “¿Que é o que fai que unhapedra rebote sobre unha superficie planade auga?” e outra sería “¿De que dependeo número de botes que dá a pedra antes deafundirse?”.

Pois o físico francés Lidéric Bocquetpúxose a estudiar este fenómeno epropúxose responder estes interrogantes

O xogo consistía en lanzar unha pedra pla-na con pouquiño peso, planeando soborda auga, dando botes sobor dela;loxicamente gañaba aquel cuxa pedra planafixera máis botes antes de afundirse. Poriso, antes de empezar o xogo, todosbuscabamos na ribeira da praia as pedriñasaxeitadas, que xeralmente eran cachos delousas planas e cuxas arestas estaban re-dondeadas polo empuxe do mar e a fric-ción delas coa area e as rochas da costa.Non obstante, tamén se facían collendounha lousa que se ía redondeando cunhapedra dándolle golpes ata conseguir a for-ma desexada, e logo pulindo os bordesfrotándoa contra algunha rocha ou paredede formigón.

Cando todos tíñamos varias “lousiñas”preparadas, empezabamos o xogo co berro¿¿ Cantas patas ten o gato??, todosdiciamos “ catro”, xa que este era o núme-ro mínimo de botes que tiña que dar paraque o lanzador non quedara eliminado. Poriso, coidábase ben que fora unha boa“lousiña”; ademais había que sabela lan-zar con “ efecto” para que non afundise

Nos recordos da miña infanciano meu querido Celeiro, están

aqueles xogos que faciamos tanorixinais e divertidos e dos calesdisfrutabamos nas horas libres a

carón do mar nas preciosas praiasde Lavandeiras e do Porto, hoxe endía olvidados por mor do especta-cular avance da civilización nosúltimos anos, e que ás presentes

xeracións lles parecen como xogosda antigüidade, aínda soamente

pasaron catro décadas.Un daqueles xogos era o

chamado “Tiro da pedra”, quefaciamos a carón do mar, princi-palmente na praia de Lavandeiras,que era moi abrigosa e as augas

dela eran un espello nos díastranquilos, e tamén porque na

ribeira da mesma atopabamos aspedras axeitadas para aquel xogo,unhas “lousiñas” planas; ademais

había que ter en conta que amarea debía de estar chea.

27 xuño 2005 O Provisional Páxina 5

baseándose en cálculos sobor da perda deenerxía da pedra ó chocar contra a auga;logrou unha expresión matemática que in-dica o máximo número de rebotes que sepoden esperar dependendo dunha serie deparámetros que son: a masa da pedra, oángulo respecto ó horizonte, o angulo res-pecto á superficie da auga, a súa velocidadede xiro e a súa velocidade horizontal.

As conclusións están de acordo co quexa sabemos os que xogamos algunha vez ó“Tiro da pedra”, ou sexa: que a pedra debede ser plana, “lousiña”, e circular, e debede tirarse coidando que o ángulo respectoá superficie da auga sexa o menor posiblepara que “planee máis” e así dea máis botessobor da auga, tamén é moi importantedarlle unha certa velocidade de xiro ouefecto xiratorio xa que así terá unha maiorestabilidade sobor da superficie acuosa.Con estes datos Bocquet simplificou omodelo da forza de reacción da auga contraa pedra.

Segundo os cálculos, a pedra rebotará sea súa velocidade inicial é maior que unhadeterminada e se ademais xira para que semanteña mellor sobor da auga despois doprimeiro bote; seguirán outros rebotes máisque dependerán do ritmo de desaceleraciónda pedra, que estará directamenterelacionado coa súa velocidade inicial. Nunprincipio podíase aumentar o número derebotes incrementando esta velocidade,pero os rebotes tamén dependen do factorde desestabilización angular da pedra, queé independente da velocidade de xiro,segundo o estudio do “Institute ofPhysics de Estados Unidos” .

Isto f ixo que se l le dera maiorimportancia ó efecto inicial de xiro, o calresulta máis determinante; por iso, Bocquetcre que os seus resultados están moi deacordo coa experiencia e observacións dosafeccionados, entre elas que a pedra ó finaldo seu percorrido “bota” máis veces queó principio. Entón espera que cos seuscálculos “axuden” a alguén a superar orécord mundial que está en 38 botes, edespois de analizalo coas fórmulas eestudios, Bocquet chega á conclusión deque se conseguiu ó lanzar unha pedra“lousiña” a unha velocidade de 12 metrospor segundo, cun xiro inicial de 14revolucións por segundo, e un ángulo deinclinación da pedra sobor da superficie daauga de 20 grados.

Así pois, sabendo estes datos, podemosanimarnos e intentar batir o récord mundialde lanzamento da pedra na praia de Covas.¡Ánimo...!

Viveiro, Abril 2005

IES MARÍA SARMIENTO

ER-0680/2003 ISO 9001/2000

Qvixote

Liga de fútbol "María Sarmiento"

Este ano, o gran número de equi-pos anotados para disputar a liga,levounos a facer dous grupos.Como acordou máis tarde o Depar-tamento de Educación Física cosparticipantes, serían os catroprimeiros de cada grupo os que pa-sarían á fase final por eliminatorias.

Mariluz Fernández e Fran Basantaapuntaron que foi unha liga moi dis-putada, aínda que a falta deseriedade dalgúns equipos obrigou-nos a tomar, nalgún momento, me-didas sancionadoras.

Para o próximo ano está previs-to un regulamento moito máis duropara que os equipos que noncumpran cos requisitos previstos(número mínimo de xogadores porse se lesiona algún, data dosencontros, cambios de partidos,etc.) de xeito que a liga acabe nuntempo suficiente para que se po-dan levar a cabo campionatosdoutros deportes.

A entrega de premios farasehoxe de forma conxunta coa com-petición de xadrez.

O "21 chilindríns e ½" gañou a "Brugal" na final cun resultadode 3 tantos a 1, mentres que o "pichichi" foi Mario Arén Vale

Dende o Departamento de Educación Físicatamén se esta potenciando a práctica de deportes

máis minoritarios.- Na foto vemos a aula de pimpon -

Proximamente recibirá a súacertificación de calidade a DirecciónXeral de Formación Profesional eEnsinanzas Especiais que dirixeMª Luisa Castro Casas. Tamén secertificarán os seguintes centroseducativos e CEFOREs:

-IES Perdouro de Burela-CRA Nosa Sra. do Faro de

Ponteceso-CEIP Doctor Fleming de Vigo-CEFOREs de A Coruña, Ferrol,

Santiago, Ourense e Vigo.Para o próximo curso acome-

terán o proceso a maioría doscentros da Rede G4 a cal titoraronprofesores do IES María Sarmiento.

NOVASCERTIFICACIÓNS

ISO9001/2000

O ProvisionalPáxina 6 27 xuño 2005

Presenza do románico no norte de Lugo (II)

Igrexa Parroquial de San Pedro (Viveiro)

Situada no Val de Naseiro, a carón daestrada que continúa por Valcarría ata asparroquias máis altas do concello veciño deXove, atopamos esta igrexa que éMonumento Histórico Nacional.

Aínda que a súa orixe pode ser anterior,algúns dátana no século VI, outros comaJorge Castelo Briz consideran que é do IX,pero o máis estendido é que estamos anteunha obra de estilo romano-bizantino, máisconcretamente, pertencente ó estilorománico do século XII.

Trazouse con planta de nave única e unhaábside de dous tramos (a nave central e asancristía son do XVI).

A fachada sufriu varios cambiosimportantes desaparecendo as arquivoltasda súa portada. Ten unha porta de arco desemicírculo, rematando cunha espadana dedous corpos con tres vans e unha cruz deferro. As fachadas laterais son de pedracaliza labrada con canzorros no beiril. Nomuro lateral dereito vese unha portada baixacon arco semicircular e tímpano, onde podeverse un círculo labrado con cruz grega conménsulas; esta portada está tapiada.

Na ábside, na súa parte curva, os panosestán separados por dúas columnasadosadas con garras nas basas e capiteisachatados, labrados con motivos animais evexetais.

Sobre o beiril ten un cordón labrado. Oscanecillos teñen algunhas figuras,destacando entre elas un can e outros conbichos. Tamén ten tres ventás de arcosabocinados, sen decoración, e sobre ocentral hai unha roseta labrada.

No seu interior, o retablo maior é neoclásico. Na nave lateral ten un retablo de estilo rococóe un retablo barroco. Contén unha interesante colección de tallas do século XVIII.

-Recóllense partes do fascículo editado pola Asoc. Cultural "Os Matos" de Burela no1997, e tamén do artigo publicado no nº 15 de O Provisional (23-06-99) de Cristina

Salgueiro Basanta e Mª Fé Sierra Esmorís-

A ábside ten refeito oarco triunfal e fáltanlle os

capiteis.

É de bóveda de canónna parte recta. No

arranque da bóveda ena base dos ventás ten

franxas decoradas.


FORMACIÓN EN CENTROSDE TRABALLO

Ponte vedraGranitos P azosAstriz Iglesias Ig lesias

LugoMorbidell Ga liciaCarlos B ruzos Prado

LOC ALID ADEEMPR ES AALU MNO

FAMILIA PR OFES ION AL D E CON STRU CC I ÓNCICLO SUP ER IO R DE “DE SE NV OLVE ME NTO E AP LICAC I ÓN DE P R OX EC TOS DE

CONS TR UC CIÓN ”

Ponte vedraGranitos P azosAstriz Iglesias Ig lesias

LugoMorbidell Ga liciaCarlos B ruzos Prado


FAMILIA PR OFES ION AL D E CON STRU CC I ÓNCICLO SUP ER IO R DE “DE SE NV OLVE ME NTO E AP LICAC I ÓN DE P R OX EC TOS DE

CONS TR UC CIÓN ”

ChavínVES TA S NA CL. S . S AUJosé Luís D ía z Maseda

San C ibraoCE GE LECAdrian Q uelle Fraga

BurelaHosp ital da CostaJavier Casas F raga

A CoruñaMiguel P asc ua lBruno Fernánde z Teijeira


FAMILIA PR OFES ION AL D E ELEC TRIC ID AD E E ELEC TR ÓN ICACICLO SUP ER IO R DE “ IN STALACI ÓNS E LE CTROT ÉCN IC AS ”

ChavínVES TA S NA CL. S . S AUJosé Luís D ía z Maseda

San C ibraoCE GE LECAdrian Q uelle Fraga

BurelaHosp ital da CostaJavier Casas F raga

A CoruñaMiguel P asc ua lBruno Fernánde z Teijeira


FAMILIA PR OFES ION AL D E ELEC TRIC ID AD E E ELEC TR ÓN ICACICLO SUP ER IO R DE “ IN STALACI ÓNS E LE CTROT ÉCN IC AS ”

ViveiroLeal AsesoresConcepción Romero López

ViveiroGestoría FélixMercedes Sánchez Teijeiro

ViveiroMapfre – AkilinoLourdes Trasancos

ViveiroGestoría BarreiroEstefanía Rodríguez Villares

ViveiroAsesoría GoamPilar Remuiñán Fojo

ViveiroSodigarJulieta Parapar Estévez

Covas - ViveiroMaderera Villares Raquel García Cervo

Celeiro - ViveiroPuerto de CeleiroZeltia Cobelo Mateo

Covas - ViveiroAsesoría VerisCristina Castelo Bouza

LOCALIDADEEMPRESAALUMNO

FAMILIA PROFESIONAL DE ADMINISTRACIÓNCICLO SUPERIOR DE “ADMINISTRACIÓN E FINANZAS”

ViveiroLeal AsesoresConcepción Romero López

ViveiroGestoría FélixMercedes Sánchez Teijeiro

ViveiroMapfre – AkilinoLourdes Trasancos

ViveiroGestoría BarreiroEstefanía Rodríguez Villares

ViveiroAsesoría GoamPilar Remuiñán Fojo

ViveiroSodigarJulieta Parapar Estévez

Covas - ViveiroMaderera Villares Raquel García Cervo

Celeiro - ViveiroPuerto de CeleiroZeltia Cobelo Mateo

Covas - ViveiroAsesoría VerisCristina Castelo Bouza


FAMILIA PROFESIONAL DE ADMINISTRACIÓNCICLO SUPERIOR DE “ADMINISTRACIÓN E FINANZAS”

San CibraoCEGELECMauro Lage Pita


FAMILIA PROFESIONAL DE ELECTRICIDADE E ELECTRÓNICACICLO MEDIO DE “EQUIPOS E INSTALACIÓNS ELECTROTÉCNICAS”

San CibraoCEGELECMauro Lage Pita


FAMILIA PROFESIONAL DE ELECTRICIDADE E ELECTRÓNICACICLO MEDIO DE “EQUIPOS E INSTALACIÓNS ELECTROTÉCNICAS”

San CibraoALCOAJuan Álvarez LageManuel Blanco Castro

Diego Arca UríaJesús Moreda Castro

A CoruñaEMESAJosé Angulo GarcíaMiguel A. Aneiros GómezMiguel A. Díaz Biñambres

San CibraoRodabellRubén Villar Cibreiro

As PontesT. AcesanIago Fernández Fraga

LOCALIDADEEMPRESAALUMNO/S

FAMILIA PROFESIONAL DE MECANIZADOCICLO MEDIO DE “SOLDADURA E CALDEIRERÍA”

San CibraoALCOAJuan Álvarez LageManuel Blanco Castro

Diego Arca UríaJesús Moreda Castro

A CoruñaEMESAJosé Angulo GarcíaMiguel A. Aneiros GómezMiguel A. Díaz Biñambres

San CibraoRodabellRubén Villar Cibreiro

As PontesT. AcesanIago Fernández Fraga

LOCALIDADEEMPRESAALUMNO/S

FAMILIA PROFESIONAL DE MECANIZADOCICLO MEDIO DE “SOLDADURA E CALDEIRERÍA”

V ive iroA utos F ersa nIvá n va le G iz

V ive iroA uto la rIvá n R uba l S o to

E spasanteT. A do lfoJosé A nto nio M ar tíne z No vo

E spasanteT. P um arD iego M artíne z López

B ure laT. P om eda José M anue l No voa M igué le z

C e le iro - V ive iroC e le im arB runo Ga rc ía Na varro

V ive iroT. S an LázaroRubé n C orra l B aam onde

V ive iroM ariña -A u toA le jandro B alse iro M íg ue z

V ive iroHe liza utoIvá n Á lva re z S á nhe z

L OC AL ID AD EE M P R ES AAL U M N O/S

F AM IL IA P R O F E S ION AL D E M AN T E M E N T O D E V E H ÍCU L O S AU T OP R OP U L S AD OS

C IC LO M E D IO D E “E L E C T R OM E C Á N IC A D O V E H ÍC U L O”

V ive iroA utos F ersa nIvá n va le G iz

V ive iroA uto la rIvá n R uba l S o to

E spasanteT. A do lfoJosé A nto nio M ar tíne z No vo

E spasanteT. P um arD iego M artíne z López

B ure laT. P om eda José M anue l No voa M igué le z

C e le iro - V ive iroC e le im arB runo Ga rc ía Na varro

V ive iroT. S an LázaroRubé n C orra l B aam onde

V ive iroM ariña -A u toA le jandro B alse iro M íg ue z

V ive iroHe liza utoIvá n Á lva re z S á nhe z

L OC AL ID AD EE M P R ES AAL U M N O/S

F AM IL IA P R O F E S ION AL D E M AN T E M E N T O D E V E H ÍCU L O S AU T OP R OP U L S AD OS

C IC LO M E D IO D E “E L E C T R OM E C Á N IC A D O V E H ÍC U L O”

C ele iro - V ive iroT. M ila utoM igue l C aste lo La m e las

B ure laT. P om ed aM an ue l P é re z R uzo

C e le iro - V ive iroM ariña A utoJo rg e P osad a F re ire

O rtigue iraM oto r O r te ga lA nto nio S antiag o To je iro

X oveA . C aste loIago E i jo C a nou ra

B ure laM ariñacarJo rd i V i lla rino Re igo sa

O rtigue iraT. P um arJo rg e B aham ond e A res

V ive iroT. S an Lá zaroRubé n S á nche z V illa rq uide

B ure laHnos . B la ncoM o isés Ro dr íg ue z C asa be lla

V ive iroHe liza utoRaú l R ive ra F erná nde z

LOC ALID AD EE MPR ES AALU MNO/S

FAMIL IA PR OFES ION AL D E MAN TE ME NTO D E VE H ÍCU LOS AUTOP R OP ULSADOS

C IC LO M E D IO D E “C A RR O ZA R ÍA ”

C e le iro - V ive iroT. M ila utoM igue l C aste lo La m e las

B ure laT. P om ed aM an ue l P é re z R uzo

C e le iro - V ive iroM ariña A utoJo rg e P osad a F re ire

O rtigue iraM oto r O r te ga lA nto nio S antiag o To je iro

X oveA . C aste loIago E i jo C a nou ra

B ure laM ariñacarJo rd i V i lla rino Re igo sa

O rtigue iraT. P um arJo rg e B aham ond e A res

V ive iroT. S an Lá zaroRubé n S á nche z V illa rq uide

B ure laHnos . B la ncoM o isés Ro dr íg ue z C asa be lla

V ive iroHe liza utoRaú l R ive ra F erná nde z

LOC ALID AD EE MPR ES AALU MNO/S

FAMIL IA PR OFES ION AL D E MAN TE ME NTO D E VE H ÍCU LOS AUTOP R OP ULSADOS

C IC LO M E D IO D E “C A RR O ZA R ÍA ”

Ademais de constituír un módulo máis, obrigatorio dentro docurrículo dos ciclos formativos da Formación Profesional Espe-cífica, a nosa experiencia acumulada permítenos constatar que,a propia F.C.T., é unha oportunidade de traballo para moitosalumnos.

Como é sabido, o módulo de Formación en Centros deTraballo, cúrsase ao final do Ciclo, unha vez que se teñen apro-bados todos os módulos que se imparten no Centro Educativo,e ten unha duración de case tres meses (para os ciclos de2.000 horas). Xa na empresa, titorados dende o Centro Educa-tivo, os alumnos desenvolven un programa formativoindividualizado que pretende completa-las capacidades adquiri-das, ao tempo que se logra un primeiro acercamento ao mundoreal do traballo.

Só superando este mó-dulo de FCT, procedeseá avaliación final e aproposta do Título de Téc-nico (para ciclos de graomedio) ou Técnico Supe-rior (para os ciclos de graosuperior).

O catálogo de empresascolaboradoras que propón o I.E.S. "María Sarmiento" estáconstituído por máis de 150 de toda a Mariña e tamén de fóra(como pode verse co cadro adxunto coa asignación real dealumnos que están agora a punto de remata-la F.C.T.). Nesecatálogo figuran empresas pequenas, medianas e tamén gran-des empresas, como é o caso de Citroën-Hispania de Vigopara os alumnos dos ciclos relacionados coa Familia Profesio-nal de "Mantemento de Vehículos".

A formación en empresas sufriu un xiro importante coa novaF.P.E. ao considerarse un módulo máis, obrigatorio e avaliable,se o comparamos coas antigas Prácticas en Alternancia daF.P. que eran de oferta e asitencia voluntarias e non avaliables.

Segundo os datos acumula-dos, podemos asegurar que

máis do 80% dos nososalumnos de ciclos quédanse a

traballar na mesma empresaonde realizaron a Formación

en Centros de Traballo.

-Aula de Construcción, onde se imparten contidos previos á FCTcorrespondes ao Ciclo Superior de Desenvolvemento e Aplicación de

Proxectos de Construcción-

2005O ProvisionalPáxina 8 27 xuño 2005

Orzamentos para o 2005

Os orzamentos para este ano 2005 ascenderán a 222.279 euros, dos cales 140.798 proceden da Consellería deEducación (para gastos de funcionamento) e os restantes 81.481 son aportación do Fondo Social Europeo e da

propia Consellería. O Consello Escolar, na sesión celebrada o día 9 de marzo, aprobou o seguinte reparto:

CAPÍTULOS XERAIS

Reparación e conservacion de edificios: 19.282Reparación de maquinaria e utensilios: 2.318Reparación de mobiliario e enseres: 3.161Reparación de equipos para a información: 5.795Materiais de oficina: 14.014Subministracións: 36.352Comunicacións: 5.584Axudas a custo e locomoción: 2.286Seguros: 1.843Gastos diversos: 16.068

CICLOS FORMATIVOS

Administración e Finanzas: 5.557Xestión Administrativa : 4.335Xestión Administrativa (modular): 891Carrocería: 9.897Electromecánica do Vehículo: 10.293Equipos e Instalacións Electrotécnicas: 10.689Soldadura e Calderería: 14.449Instalacións Electrotécnicas: 8.115Desenvo. e Aplicac. de Proxectos de Construcción : 7.720PGS Auxiliar de Mantemento de Motocicletas: 4.473PGS Auxiliar de Servicios de Restaurante e Bar: 594

Biblioteca: 2.080Seminarios e Departamentos: 32.015Aportación a Ciclos : 10.000Dep. de Orientación: 1.781Ensinanzas de adultos: 1.847

OUTROS CAPÍTULOS DESGLOSE DEPARTAMENTOSGalego 1.632, L. Castelá 1.820, Inglés 1.747,

C. Sociais 1.731, Ed. Física 1.404, Relixión 520,Matemáticas 1.809, Debuxo/Plástica 1.341, Física e

Química 1.456, Filosofía 639, Música 873, Francés 722,Bioloxía 1.372, Tecnoloxía 2.891, Latín 379,

Economía 452, Pedagoxía Terapéutica 1.227, F.O.L. 840

Estela Moreno Carreira, de 1º deESO-C, debuxou esta proposta de

"bebidas guai, sen alcohol" que obtivoo premio da Unidade Asistencial deDrogodependencias dependente daDelegación de Sanidade do Concello

de Burela.Foi publicado a toda cor no habitual

calendario que edita esa Unidade xuntocos de Lucía Barrera López do IESPerdouro de Burela, Rocío Vizoso

Riveira e Manuel Rodríguez García,ambos do IES San Rosendo de

Mondoñedo.

O 3 de outubro haberá unha eclipse anular de sol

Para velo ben e con seguridade, debe-mos ter en conta:

- Á hora que figura no mapa debemossumarlle 2 horas para a oficial.

- É moi importante contar cos elemen-tos de protección necesarios: porexemplo: gafas especiais (o prezo oscila

entre 3• e 1• unidade), tamén pode valerfiltro de soldador de densidade 5 ou 6(de densidade 3 ou 4 non valen).

- Fóra da banda debuxada no mapa,vese como eclipse parcial.

- Volve haber un eclipse parcial o 29de marzo de 2006.

O Provisional27 xuño 2005 Páxina 9

A INDUSTRIA DE BARRO-CHAVÍN (VIVEIRO) DA MAN DE D. JOSÉ BARRO GONZÁLEZ

Por Micael Timiraos Expósito

dose con Antonio Durán da Coruña, quetrasladará no 1899 a súa producción dendeas fábricas de A Coruña logo dun importan-te conflicto laboral, feito acontecido no ano1886. Na compra da sociedade, que fun-dara Basols en 1845, incluíanse os terreos,a canle inicial de 1.050 metros de lonxitude,a turbina hidráulica4

coa que se movía amaquinaria dos teares e a concesión admi-nistrativa sobre os dereitos a captar augado río Landro5

.Na industria téxtil, fabricaba puños, colos

e pecheiras de camisas, que logo se envia-ban a Cataluña para alí confeccionar a pren-da completa. Pero José Barro pretendeu

que as prendas se fabricasen integramenteen Chavín, chocando con tres condicionan-tes que motivaron a ruptura da sociedade; asaber:

- necesitábase unha grande reforma nafábrica,

-habería que ter enerxía eléctrica dabon-do para poder mover a grande cantidadede maquinaria que necesitaba para acome-te-lo proceso de fabricación na súa totalida-de; ó carecer naquel intre da necesaria for-za eléctrica, ás máquinas eran movidas pormedio dun motor hidráulico coa auga reco-llida no lugar denominado Souto da Retorta6

e,

A INDUSTRIA TÉXTIL

Transcorría o ano l.875. No Concello deViveiro, á beira do río Landro2

na Parroquiade Santa María de Chavín, xurdía unha im-portante iniciativa industrial da man de D.José Barro González coa pretensión dedotar de enerxía eléctrica a Viveiro ó tempoque, aproveitando os terreos e instalaciónstéxtiles comprados a Basols y Cía3

conti-nuaría coa producción de lenzo e velamespara barcos creando, posteriormente, unimportante aserradoiro de madeira.

Na industria téxtil entrara de cheo, habidaconta da riqueza da zona en liño, e asocián-

Instalacións de Barro-Chavin no ano 1934Foto extraída do Heraldo de Viveiro, publicada o 10 de decembro de 2004, ilustrando un artigo de César

Michelena Rivera a propósito dun repaso rápido á industria de Viveiro nesa época.Ademais das industrais mencionadas neste traballo, sinálase a existencia de catro aserradeiros impor-tantes: Carlos Amat na Misericordia, Pita y Chao na estrada de Lugo, José María Lago en Covas e

Manuel Cora na Misericordia; en canto a imprentas, había dúas importantes: Jesús Fojo en SantoDomingo (hoxe García Dóriga) e José Basanta. Fábricas de chocolates: Maruxiña, Chocolates Galdo eLa Rosada. Fábricas de conservas: Palis d�Oriente, La Vivariense, Albo, La Selecta e El Paraiso; por

último de salazóns sinálanse: Francisco Sánchez Laureano Goás, Vicente Álvarez Ladra e EmiloÁlvarez Casariego

1Neste século, Viveiro estivo marcada polos avatares e saqueos das tropas napoleónicas, os naufraxios na praia de Covas da fragata Magdalena e do bergantínPalomo e a concesión, en 1891, do título de cidade por parte da Raiña Rexente Dª María Cristina. Neste século houbo certa potenciación da producción de ceraise o desenvolvemento da industria téxtil, logo de que, no XVII, mermara a producción de madeira e viño.

2Cuxa conca fluvial, xunto coa falla terciaria que o recorre en dirección SO-NE orixinan dúas unidades de releve: a esquerda máis accidentada limitando conConcello de O Vicedo e a oriental con diferentes substratos rochosos.

3Propietaria dunha presa, canle, terreos e unha fábrica téxtil.4 O sistema de accionamento da maquinaria mediante dispositivo hidráulico funcionou ata despois da Guerra ó tempo que a parte eléctrificada. 5R.O. de 5 de maio de 1850 do Mº de Comercio e Administracións Públicas. 6Hoxe declarado Monumento Natural, segundo o Decreto 77 de 02-02-2000 da Consellería de Medio Ambiente, onde se atopan os eucaliptais máis altos de

Europa prantados, na súa maioría, por D. José Barro González nos primeiros anos do século XX, probablemente para preserva-las instalacións das riadas do Landro.

No contexto finesecular do XIX1 ,

Viveiro xorde dentro da provincia deLugo coma unha das vilas máis im-portantes de desenvolvemento eco-nómico marcado, principalmente,polo inicio da actividade industrialde dúas empresas de considerableimportancia:

- O comezo dos traballos para aexplotación mineira da Silvarosa,empresa fundada con capital ale-mán por The Vivero Ore Cía. Ltda.para a explotación de mineral deferro.

-A formación da Empresa Barro,formada a iniciativa de D. José Ba-rro de Viloalle (Mondoñedo), xuntocos seus socios da Coruña e de Vi-veiro.

O Provisional 27 xuño 2005Páxina 10

7Tornos, trades, fresadoras, etc,. 8Para o transporte de viaxeiros, mercadorías e correo diario. 9Unha das fábricas francesas máis importantes ó comezo do século XX, fundada por Alber De Dion e George Bouton en 1883. 10Para logra-la necesaria represa maxinou impulsar unha enorme pedra, a �Pena da Vella�, monte abaixo para cega-lo paso do Landro; pero a pedra colleu

outro camiño e non chegou ao sitio. Hoxe podémola ver, suxeita por un ferro a modo de seguro, ó pé do paseo que hai na canle da vella central hidroeléctricaque recollía a auga no lugar coñecido como o Salto do Can, fronte á Fraga Nova.

11D. José Barro vendía estes vehículos en todo o norte da Península.

RÍO L

ANDR

O

ANTIGOSECADOIRO

ESTRADA LU-141CARA A MONDOÑEDO

IGREXA DE STA.MARÍA DECHAVÍN

ESTRADACARA A VIVEIRO

RESTOS DAS ANTIGASFÁBRICAS E ACTUAL

INDUSTRIAHIDROFERSA

norte

Tramo da canle antigaB

Tramo da canle antigaA

Notas aclaratorias ao croquis:- A canle antiga de Basols estaba constituída polos tramos sinalados A+B; a corrente do tramo Bera cara á Fábrica.-Ao amplia-la canle Barro ata a central (tramo C), desfíxose a represa primitiva e agora o tramo Bao revés, é dicir, cara a curva do río e servía de aliviadeiro; de feito no punto onde se atopan as dúascanles hai un sistema de comportas en estado ruinoso.

FÁBRICA DEMONTAXE DEXERADORES

EÓLICOS "VESTAS"

ESCOLA-TALLERCONCELLO DE

VIVEIROANTES NAVE DA

FÁBRICA DECARROCERÍAS

PENA DA VELLA

CARA AO SALTODO CAN

CENTRAL EREPRESA DE

CHAVÍN

Tramo da canle de BarroC

-o rexeitamento de Basols o seu socio catalánque non aceptou a iniciativa.

Por mor disto, D. José Barro seguiu só coa súainiciativa empresarial, e así no ano l890, deixa aindustria téxtil e comeza cos traballos de reformapara facer unha nova industria, adaptando a fábri-ca para aproveitar mellor a auga do río Landro.

No l896 constrúe unha represa para modifica-lacanle orixinal que quedou nalgún tramo antigo comoaliviadoiro, dotándoa de máis capacidade de cau-dal; merca unha turbina Siemens e, dese xeito,monta unha pequena central de enerxía eléctricacoa cal abastece a súa industria e subministraenerxía para o primeiro alumeado de Viveiro.

Aproveitando parte do edificio levantado por el emáis o seu socio anterior Jaime Basols, Barrosegue coas turbinas hidráulicas, montando ta-mén unha serra mecánica e comeza a facer trans-formados metálicos, créase un taller de forxa eprogresivamente vanse traendo outros tipos demaquinaria7

.Neste intre, antes de adianta-la empresa cara á

industria mecánica, eixo fundamental pola súa re-levancia nos ámbitos económico e social da co-marca, deuse un paso intermedio:

-O enxeño de José Barro era tal que, vendo asmalas comunicacións de Viveiro co interior da pro-vincia, ideou un servicio de automóbiles de liña8

que fixeron o percorrido dende Viveiro ata Ba-amonde. Para acometer esta empresa asóciasecon varios amigos e así no ano l.907 inaugúrasedito servicio con dous coches da marca francesaDe Dión Boutón9

, marca que acabará nomeán-doo representante en Galicia e Asturias.

Nesta época contrúe tamén unha nova central10,denominada central de Chavín, ó pé da represada canle, cun considerable aumento da potenciaeléctrica.

-Estala a Primeira Guerra Mundial. Prodúcen-se, polo tanto severas dificultades, tanto para asubministración de coches Dión Boutón11

comopara obter pezas de recambio; dáse entón o mo-mento para que Barro decida fabricalas na súaindustria.

SOUTO D

A RETO

RTA

REPRESAPRIMITIVA

O Provisional27 xuño 2005 Páxina 11

A INDUSTRIA AUTOMOBILÍSTICA

Comezou preparando a fábrica para talcometido no contexto descrito anteriormente;aproveitando toda a maquinaria e material quexa tiña, montou un forno eléctrico Siemens aoarco para a fundición e outro eléctrico paratratamentos térmicos, un taller de forxados,talleres de construcción de pezas, talleres demontaxe e reparación de automóbiles, de car-pintería, tapizados, chapa e pintura, electrici-dade e de capotar; co cal no ano l915 estaempresa xa traballa a pleno rendemento12

.A fábrica funcionaba ben, con certa inercia,facíanse todo tipo de pezas para os cochesDión Boutón, polo que se pode considerarque, no ano l925, a empresa xa estaba capa-citada para fabricar o vehículo completo13

,tanto así que os primeiros coches que se ven-deron na provincia de Lugo foron os monta-dos na fábrica de Chavín.

Daquela a fábrica de Chavín ocupaba unhaextensión aproximada duns 13.000 metroscadrados e estaba dividida en dúas zonasdiferenciadas:

-Área de metalurxia e mecánica, na que sefabricaban toda clase de pezas e elementosmecánicos do automóbil14

; ademais, facían-se reparacións en todo tipo de coches, tantode motores a gasolina como a gasóleo, trans-formacións e tratamentos térmicos.

-Área de carrocerías. Nesta sección carro-zábanse toda clase de vehículos da época,tanto foran autobuses coma turismos, e naestructura da carrocería, ademais da madei-ra usábase xa a chapa de aceiro.

Hai especialistas de automoción da épocaque dan por seguro que José Barro chegoua construír automóbiles completos coa marcaBARRO.

A GUERRA CIVILAínda que non era o primeiro conflicto la-

boral que se producía en Chavín, noutrorativera incluso que irse unha tempada polaspresións sociais, en abril do 1936, produciu-se un que ten a súa importancia polo momen-

12 Nese ano contaba cun número de persoal significativo a nivel social, aínda que os obreiros seguían compaxinando esta actividade cos labores agrícolas desubsistencia; chegou a ter, incluíndo os obreiros da central hidroeléctrica de Chavín �Electrobarro, S.A.�., 375 empegados no 1936.

13 Como anécdota dicir que os coches vendíanse co uniforme para o chófer. 14 Cárteres, bloques de motor, camisas, bielas, pistóns, bulóns, cigüeñais, caixas de cambio, árbores de transmisión, todo tipo de engrenaxes, parafusos

sen fin, etc.15Pagas semanais, horas extras e vacacións; os salarios daquela ían dende 1,5 pts. ate as 7 pesetas, solicitándose un incremento compendido entre o o 100

e o 25 % respectivamente. 16De cada modelo, chegaron a producirse 600 unidades/día. 17 Moitos empregados se formaron nesta Escola, saíndo especialistas de alto nivel que completaron os seus estudios en Escolas de Peritos; como exemplo

digno de mención sinalarei a D. Ángel Rodríguez Vázquez, quen me facilitou moita información para este traballo. 18O Xerente desta fábrica foi D. Ramón Barro González, irmán de D. José, e pai de D. Ramón Barro Gómez, Perito Industrial, Prof. de Tecnoloxía Eléctrica na Escola

de Mestría Industrial de Viveiro que tamén tivo responsabilidades na xerencia e na área técnica na última fase de traballo.

to histórico que acontecerá uns meses máis tar-de; as seccións sindicais da UXT e CNT da fábri-ca suscitaron unha serie de reivindicacións sala-riais15

Tamén se facía referencia ó cumprimentoda xornada laboral de 8 horas fronte ás 10 quefacían ata daquela e de cumprimento da xornadalaboral que Barro só aceptou pola mediación doDelegado Provincial de Traballo.

Durante a Guerra, derivouse a producción apezas militares estando o cadro de persoal milita-rizado. Nesta época construíronse máquinas paraa fabricación de espoletas para munición deno-minadas SILVIA16

, ambulancias e mesmo co-ches-taller, principalmente para a fronte de Astu-rias.

Tralo remate da Guerra Civil acabouse a obrade construcción da central eléctrica de Xerdíz,rematada o ano da súa morte e que contabacunha potencia inicial de 1.400 HP.

A II GUERRA MUNDIALNesta época trouxo para Chavín enxeñeiros

franceses; un deles, D. Alejandro Serra (che-gou a ser Cónsul de Francia na Coruña) montouno outono do ano da morte de Barro a escola deaprendices17, que funcionou ata o ano 1957.

A DESAPARICIÓN DEBARRO CHAVÍN

O 14 de xaneiro de l943 faleceu JoséBarro, e con el todo o enxeño, sen poderlevar a cabo o seu grande soño, que erao de poder facer un automóbil desenvoltointegramente con tecnoloxía, deseño e mon-taxe propios, e así deixar fixadas as basesdesta industria cara ó futuro en Galicia.

Cando acontece a morte de José Ba-rro, a fábrica de Chavín estaba a plenorendemento e en fase de expansión.

O 22 de setembro de 1910, José BarroGonzález, viúvo de Dª Basilisa Franco Fer-nández, casara con dona Concha Rebe-llón da que nunca ía ter descendencia;por iso, fixéronse cargo da industria ossobriños, e dividírona en dúas socieda-des, ademais doutra referente á produc-ción eléctrica:

-�Sucesores de J. Barro, S.A. - Ca-rrocerías Barro�18

dedicada en exclusivaa facer carrocerías para todo tipo de vehí-culos, especialmente autobuses, de xeitoque as casas mandaban os chasis dos mes-mos e en Chavín facíase e montábase a

27 xuño 2005O ProvisionalPáxina 12

carrocería e o habitáculo completo. Desapare-ceu no ano 1978.

- A outra sociedade herdou o nome do gru-po de empresas, ou sexa, �Barro Chavín,S.A�, e dedicábase á fabricación de toda aclase de mecanismos e engrenaxes, sendo undos principais clientes, no último período, osestaleiros de Astano de Ferrol. En realidadeesta sociedade foi comprada por Vasconia eposteriormente vendida a D. Carlos RodríguezCervo, pechando definitivamente a producciónno 1981 acabando embargado o capital poloXulgado.

-Unha terceira sociedade denominada Elec-tra-Barro, S.A. dedicada á producción eléctri-ca coas centrais de Chavín e Xerdíz foi absor-bida posteriormente por BEGASA19

. A últimacontinúa en funcionamento na actualidade.

Pero a falta de José Barro notouse notable-mente, e aínda que as empresas seguían cunbo ritmo de traballo carecían dun plan estra-téxico20

, así ata que a comezos dos 80, ó nonser xa rendibles debido á crise xeral e á fallade investimentos, os herdeiros decidían ven-der en poxa pública para pagar ós obreiros.

Parte da fabrica de carrocerías adquírenaun grupo de obreiros da antiga fábrica, senque lle deran ás instalacións un cometido es-pecífico, mentres que a sección de mecánicaadquírea a empresa Hidrofersa21 , que mercatamén toda a maquinaria e terreos anexos,acometendo esta firma unha grande reformana mesma para actualizala, volven funcionarcatro anos despois baixo o nome de �Hidrofer-sa, Fábrica de Chavín�.

Tampouco faltaron preitos, coma o relacio-nado con D. Benigno López (banqueiro local)por mor da central hidroeléctrica de Riobarbaque, trala morte de D. Benigo, adquiría Barro.Construíu tamén, no ano 1936, unha casa de-señada por un sobriño seu de nacionalidade

Nesta fotografía do ano 1960, cedida por D. ÁngelRodríguez Vázquez, podemos ver un modelo deautobús "moderno" ó pé da fábrica de carrocerías

en presencia de obreiros da mesma

PERSOEIROS:

Ademais de D. José, tío Pepe, como lle cha-maban cariñosamente, do que debo destaca-lasúa personalidade emprendedora o seu ca-rácter forte e rudo, podendo establecer un símilcon D. Raimundo Ibáñez (Marqués de Sarga-delos)23

ou D. Eduardo Barreiros24 , houbo

persoeiros cos que se relacionou que nos po-den axudar a identifica-la situación social daépoca na Comarca ou, cando menos en Vivei-ro.

Caso é o do mestre e poeta Antón NoriegaVarela, amigo de Barro, e co cal tiña unha ami-zade rara, no sentido de que sempre se comu-nicaban ironicamente; a escola de Chavín, naque tiña praza Noriega, estaba uns 100 metrosmáis arriba do recinto industrial de Barro e,contando de que se desprazaba a pé, os en-contros eran diarios e inevitables; como anéc-dota, dicir que D. José Barro construíra en Vi-veiro un enxendro mecánico consistente nun-ha dragamina colgada dun poste metálico coque sacaba area da ría cara ó recheo do Di-que25

do cal estaba tremendamente orgullosoe, xurdindo nel unha inesperada vena litera-ria, encargoulle ó poeta un poema sobre o par-ticular26

O Macareno. Foi un dos choferes máis po-pulares que aínda que traballaba con camiónsera habitual que substituíra ós choferes oficiaisde D. José e Dª Concha. Aínda que era analfa-beto, por intercesión de Barro, obtivo sen pro-blemas o permiso de conducción. Habitualmenteera víctima das bromas e chirigotas dos compa-ñeiros de fábrica das que soia saír airoso concerta ironía e retranca.

Jesús Soto. Daquela os primeiros camiónsutilizaban como combustible gasóxeno27 e asvelocidades, pola rúa Nova

arriba, permitíanlle

ó «Mariñuco» que así lle alcu-maban, baixar árúa e atizarlle ó chasis cunha aguillada

coma se

dun carro de bois se tratase.

BIBLIOGRAFÍA E ENTREVISTAS

B - Movemento obreiro na Galicia da anteguerra.Dionisio Pereira outros, Edic. A Nosa Terra.1992.

E - D. Ángel Rodríguez Vázquez, comezou deaprendiz trala Guerra Civil con só 15 anos,

chegando a ser Director Técnico e Xerente naúltima etapa (foi ademais Prof.de Tecnoloxía e

Director da Escola de Mestría Industrial deViveiro 1964-1989, Deputado Autonómico na 2ªLexislatura e Medalla de Bronce de Galicia no

ano 2000).B - Achegamento á realidade dun núcleo urbanogalego. Fco. Ramón Durán Villa e outros. Edit.

Xunta de Galicia. 1986.B - Anécdotas e personaxes dun Viveiro que se

foi. José Nistal López. Seminario de EstudiosTerra de Viveiro - 2000

B- Nº 12 da Revista Lvcvs de abril de 1962-Excma. Deputación Provincial de Lugo

19Barras Eléctricas Galaico-Asturianas20 Non se reinvestía nelas e, polo tanto, non se

modernizaban e facían competitivas, co cal pro-gresivamente foron perdendo rendibilidade e en-debedándose pouco a pouco.

21Propiedade inicial de D. José Fernández Ál-varez, agora constituída en sociedade anónima,sendo o mesmo Presidente Honorario do Consellode Administración.

22Nunca chegou a funcionar; foi derrubado haiuns 10 anos pola acordo da corporación acordo dacorporación municipal do Partido Popular tras un lar-go letixio cos herdeiros de D. José Barro González.

23Asturiano da comarca de Oscos, promotordun complexo industrial no Concello de Cervo, naparroquía de Santiago de Sargadelos, consistentena primera siderurxia integral de España a finaisdo século XVIII e, posteriormente, as Reais Fábri-cas de Sargadelos adicadas á producción de lou-

za. 24Ourensán nado no 1919 que, partindo dun

pequeno taller adicado á transformación de moto-res de gasolina a Diesel, acabou formando unverdadeiro imperio industrial denominado Barrei-ros.

25Precisamente, hoxe leva o nome de xardínsde Noriega Varela, resultando a principal fachadade Viveiro cara á desenvocadura do Landro.

26Era evidente que Noriega deulle largas aBarro sobre o asunto, pero ante a súa insistencia,e a mediación de Dª Concha Rebellón, acabouescribindo:

Estou vendo desde a pontecon que belleza e donaireo mesmo sube que baixaun caldeiro polo aire. 27Mestura de gas de madeira con osíxeno pa-

tente MM (francesa).

chilena que traballou como arquitecto para el óremata-los estudios e un teatro en 194622

norecheo fronte ó establecemento bancario enViveiro.

José Barro distínguese por ser un home moiavanzado e intelixente na súa época a pesarda súa pouca formación especializada, xa quenon estudiou carreira ningunha, era fillo duncurtidor e a súa grande idea foi a de ir enbusca de tecnoloxía e de técnicos estranxei-ros, para levar a súa industria adiante no me-dio dun escaso desenvolvemento: nin siquierahabía estradas por onde circular e as poucasque había eran unhas malas corredoiras.

Polos seus méritos foi nomeado Cabaleirode la Real Orden de Isabel la Católica porAlfonso XIII. Tamén ten outros premios, entre oque destaca o � Diploma de Gran Premio deHonor de la Segunda Exposición Mostrario deLa Coruña �, pola instalación das súas manu-facturas e perfecta construcción de pezas paraautomóbiles, concedido no ano 1923.


OFERTA DE CICLOS FORMATIVOS 2005-06

Construcción

• C.S. "Desenvolvemento e Aplicaciónde Proxectos de Construcción"

Electricidade e Electrónica

• C.M. "Equipos e Instalac. Electrotécnicas"O ámbito da execución e mantemento de liñas eléctricas e instalacións envivendas e edificios é o fundamental desta preparación

• C.S. "Instalacións Electrotécnicas"Desenvolve capacidades orientadas ó ámbito do proxecto, loxística emantemento de instalacións electrotécnicas

Fabricación Mecánica

• C.M. de "Soldadura".A realización de tarefas relacionadas coa fabricación e montaxe deestructuras metálicas é o obxectivo fundamental de formación quepersegue este título

Administración

• C.S. "Administración e Finanzas"

••C.M "Xestión Administrativa"(dous grupos, un deles en oferta modular, para adultos)

Mantemento de Vehículos

• C.M. de "Electromecánica do Vehículo"As capacidades que desenvolve están orientadas ao ámbito domantemento, preventivo e substitutivo, dos vehículos automóbiles,motocicletas, maquinaria e pequenos motores marinos

• C.M. de "Carrozaría"Adquiren destrezas orientadas ao campo da reparación decarrozarías metálicas, plásticos e ó embelecemento de superficies

Desenvolve capacidades orientadas á organización daadministración da xestión do persoal e operacións administrativastanto no sector púbico coma no privado

Desenvolve capacidades tendentes á realización de tarefas deauxiliar administrativo, tanto no sector público coma privado

A intervención na redacción dos proxectos e na súa correctaaplicación a pé de obra é un dos campos principais nos queexerce a súa actividade laboral este Técnico

Reserva a túa praza para cursar ciclos antes do 4 de xullo

O f

utu

ro n

as t

úas

man

s


A VIDAA vida de Jules Verne foi, segundo

el, demasiado tranquila. Tivo unha in-fancia non moi feliz, quizais por isose fugou da casa aos once anos.Abandonou os estudos para levarunha vida bohemia ededicarse á literatu-ra. En 1903 escribiu«Perdín tamén unhaorella. Así só estouexposto a oír ametade das neceda-des e maledicenciasque corren por aí.Non deixa de ser ungran consolo». En concreto,acusábano de ter «negros» ao seuservizo para escribirlle as obras etamén se dicía que tiña un terror en-fermizo aos loucos, ¿premonición? En1886 un dos seus sobriños disparoulledous tiros de revólver. Verne quedoucoxo e deixou de viaxar, a pesar domoito que lle gustaba surcar os ma-res. Morreu o 24 de marzo de 1905.

A LITERATURAJ. Verne iniciouse no mundo litera-

rio escribindo libretos de operetas, een 1862 firmou un contrato co editorJules Hetzel, polo que se comprome-tía a propor-cionarllle dúas novelascada ano e foino cumprindo, pois tiñaunha gran capacidade de traballo.Entre as súas obras, sóense destacarCinco semanas en globo (1863), Viaxeao centro da terra (1864), Da terra álúa (1865), Vinte mil leguas de viaxesubmariña (1870), A volta ao mundoen 80 días (1873), A illa misteriosa(1874), Miguel Strogoff (1876), Uncapitán de 15 anos (1878), O castelodos Cárpatos (1892), Os fillos do Capi-tán Grant (1868), A illa misteriosa (1883),As tribulacións dun chinés na China(1875), Escola dos Robinsóns (1882), Aestrela do sur (1884), O faro da fin domundo (1905)....

Jules Verne sabe contar mara-billosamente unha historia, construílae ir creando intriga no lector. Nestesentido pode ser comparado conDumas. Ese talento de facer presen-tes os seres e as cousas da vida par-

t icular, asp a i s a x e sdescoñecidas:os lugaresinexplorados daTerra, o espazointerplanetario,a atmosfera quenos foid e s c u b r i n d o

nas súa obras primeiro a través dasviaxes en globo e, logo, en avión ehel icóptero. Nesas paisaxesatopámonos con seres extraordina-rios, debuxados con humor e que nosrecordan aos heroes románticos xaque se atopan libres de todo vínculocoa sociedade. Todos coñecemos aosousados Phi leas Fogg, MiguelStrogoff ou o capitán Nemo, moitosdeles fómolos descubrindo a travésda televisión. As súas historiasresúltannos tan entretidas porqueninguén coma el soubo combinar asviaxes, a aventura e o misterio, esa éa razón pola que «engancharon» ássucesivas xeracións do século XX eagora fan o mesmo coas novasxeracións do XXI.

BIBLIOGRAFÍA-VVAA: Gran Larousse Universal, tomo 25,

páx. 13007-13008, Plaza y Janés,- Barcelona.

-ARIAS, VALENTÍN: “Introdución” a Viaxe ó cen-tro da Terra, ed. Xerais, 1985, páxs. 7-12.

-BÉRTOLO CADENAS, CONSTANTINO: “Apén-dice” a La Esfinge de los hielos, ed. Anaya, páxs363-364.

-VV.AA.: Enciclopedia Activa Multimedia, tomo 10,ed. Plaza y Janés, 1995, páx. 164.

É o escritor máis traducido da literatura universal, o que conseguiufacer feliz as distintas xeracións ao longo dos últimos cen anos coas

historias engaiolantes de viaxes extraordinarias e ademais souboanticiparse aos avances científicos

JULES VERNE

b v ¡ANTES DE QUE OS ESTADOUNIDENSES CHEGARAN Á LÚA, JULES VERNE XA ESTIVERA ALÍ!

Miguel García e Borja Guerra

REMATOU O TORNEODE XADREZ

Coa victoria de Adrian Miguez Gar-cía sobre Alfonso Moreno Jiménez,no caso da categoría de 1º ciclo deESO, e de Marco Labaen Jiménezsobre Jonathan Jiménez, na cate-goría de 2º ciclo, rematou a "VIIIEdición do Torneo de Xadrez do IESMaría Sarmiento" que organiza cadaano o Profesor de Matemáticas,Jorge Santamariña García.

Os gañadores, Adrian e Marco,levaron como recordo un trofeo con-sistente nunha peza de cerámica deSargadelos alusiva a este deporte,que cada vez ten máis afecciona-dos no noso centro debido a estainiciativa.

Nesta edición do torneo vaise in-cluír unha "finalísima" entre os douscampións, no día de hoxe, que tena particularidade de xogarse cunhaspezas xigantes, no patio cuberto;as pezas son obra do falecido mes-tre Juan Luís Otero Fernández, queas fixera para o centro cando pe-chou a Rama de Madeira, no 1974.

Envía a túa opinión sobre este número [email protected]


O NOSO PROFESOR:

FRANCISCO BASANTA BARRO Baixo o lema "Un bico na lingua",tivo lugar en Burela o tradicionalCorre-linguas no que participarontódolos institutos mariñaos.

O acto comezou cunha recepciónno Campón, continuouse coa lecturado manifesto e pechouse coaactuación do grupo de rap "Deus quete criou e 2 Dj".

Dende o IES María Sarmientoparticiparon os alumnos de 3º e 4ºde ESO acompañados por Mª JesúsPenabad, Sabela Barcón, XoséCabana, Sonia Roza, Angélica Oteroe Irma González Rodríguez.

A persoa...

Fran é un grandeportista, un boensinante e, á vez, unreferente para a xuven-tude de Viveiro. Foiun dos xogadores defútbol do Viveiro máisemblemáticos e che-gando a ser adestradordo equipo.

É un home de grantalante, moi amigo detodos nós e, á vez, undos mellores profe-sores. Transformou,xunto cos restantesprofesores do depar-tamento, a clase de"ximnasia" nunha clasede verdadeira educación física ondese estudian tódolos deportes e quenosoutros deixamos de ver comaunha "maría".

Organízanos, no recreo, uncampionato de fútbol que dura todoo curso no que participamos unscorenta rapaces.

O funcionario...A comezos do curso 1991-92

comezou a dar clase no IFP de AsAlumna de ESO

Pontes; posteriormente, dendefinais dese curso ata o1996-97 estivoxa no IES María Sarmiento (oúltimo curso como funcionario enprácticas). Despois de aproba-laoposición obtivo destino definitivopara o IES de Foz, ondepermaneceu seis anos, ata este noque se trasladou de novo para o nosocentro.

VIAXE A MOTORTEC

Alumnos dos ciclos formativos de"Carrocería" e de "Electromecánica doVehículo" realizaron unha viaxe,visitando o primeiro día a factoría deRenault en Valladolid, de camiño ataMadrid.

Ao día seguinte, 12 de maio,estiveron no Salón do Equipamentopara o Taller (Motortec) no recinto feiralJuan Carlos I; o terceiro día foron aIVECO-Pegaso, e realizaron unpercorrido polo Madrid dos Austrias.

Como acompañantes foron osprofesores do Departamento deMantemento de Vehículos, JoséOcampo e Rafael Domínguez Piñeiro.

O día 1 de abril realizáronse 14doazóns no IES "María Sarmiento";2 foron de persoas que doaron por

primeira vez

Os alumnos de 3º de ESOasistiron o 20 de abril, no teatroPastor Díaz de Viveiro, árepresentación da obra "Bicos conlingua". Foron con eles SabelaBarcón, Carmen Fernández Bande,Mª Jesús Penabad, Manuel FernádezLópez e Álvaro Ferreirós Rey.

TEATRO

CORRELÍNGUAS2005

Fran Basanta, en primeiro termo, á entrada dunha clase na súaépoca de estudiante; malia a broma, en realidade era

tremendamente puntual, cumpridor e cun brillante expedienteacadémico. (Ano 1982).


Hay personas que son de otros paí-ses y vienen a España a trabajar y es-tudiar, en busca de una vida mejor. Paraconseguir esto, tienen que dejar todoen su país (sus gentes, su tierra, ...).

Pero cuando llegan a España, mu-chos inmigrantes sufren porque mu-chas personas opinan que no son bue-na gente, y por ello los discriminan, ha-blando, tratándolos mal, despreciándo-los... y yo me pregunto por que ocurreesto; ¿será porque son de otro país yde otra raza?, ¿será porque no les gus-tan sus costumbres?. No lo se. Pero loque si puedo decir es que losinmigrantes se dan cuenta de todosestos sentimientos y desprecios quereciben y les duele, se sienten mal.

Algo similar ocurre cuando se dispo-nen a buscar trabajo. Son muchos losque no les dan trabajo y cuando se lodan, las condiciones son penosas. Ylos aceptan porque necesitan el dineropara poder mantener a sus familias quese quedaron atrás, en sus países y quenecesitan ese dinero para poder sub-sistir. Por tanto, esta es otra forma demaltrato a los inmigrantes y otro tipo deracismo.

Pero muchas de estas conductas lassufren con la gente que van conocien-do. Muchos de ellos les maltratan, lespegan, les roban, les insultan....

Creo que se debería enseñar a todala gente que los inmigrantes somospersonas como los demás, con senti-mientos, con costumbres, con ideas...y que si todos compartiéramos nues-tros conocimientos, la sociedad llega-ría a ser más diversa y rica.

Pero también debo decir que no ocu-rre esto con toda la gente. Que son al-gunos los que tratan mal a losinmigrantes pero son muchos otros losque los aceptan, les ofrecen trabajo enbuenas condiciones, les tratan comoal resto de personas, les considerancomo personas iguales al resto de es-pañoles. Por eso, a través de este artí-culo quiero hacer constar el agradeci-miento a esas personas que nos acep-tan y hacer ver al resto de personasque maltratan inmigrantes que tomenejemplo y que poco a poco nos acep-ten tal como somos, como personas.

Entre todos podemos conseguir queel mundo sea mejor. Podremos con-seguir vivir todos juntos en paz si cadauno pone su granito de arena.

-Viviana Vanegas Buritica-

LA OTRA CARA

O Departamento de Tecnoloxía organizou para os alumnos de 4º deESO e 1º de Bacharelato unha visita ao Parque Eólico Experimental deSotavento, en Xermade. Acompañáronos na visita os profesores Luís

Mel Galocha e Pedro Rafael Rivera Fernández.

SOTAVENTO

¡Boas vacacións de verán!

PROXECTO VOZ NATURA LU-019

ECOAUDITORÍA NO IES "MARÍA SARMIENTO"

Como coordinadores do proxectoinicial estiveron os profesores Eduar-do Rodríguez Rodríguez de 1º ciclode ESO e, para 2º ciclo, Luís MelGalocha, Xefe do Departamento deTecnoloxía.

O día 5 de xuño, "Día do Mundialdo Medioambiente", varios alumnos,xunto cos profesores Mel e RiveraFernández, participaron na gran fes-ta que organiza a Fundación Santia-go Rey Fernández-Latorre na Coru-ña; ademais do traballo descrito an-teriormente, levaron unha maqueta deseguimento solar de deseño propiodo Departamento de Tecnoloxía e unmotor de aire quente, tipo Stirling, coafán didáctico que caracteriza a estaactuación.

Os alumnos desenvolveron un traballo de documentación dos aspectosmedioambientais que se deben controlar no noso centro e elaboraron, nun

mural, unha proposta de mellora nesta materia

Aspecto do panel solar con sistema deseguimento automático

O Provisional Páxina 1727 xuño 2005

Viaxe a Barcelona

¡Campión!Uxío Rodríguez García, alumno de 2º

de ESO-C, acadou a medalla de ouro, nacategoría infantil, no campionato provin-cial de bádmintón para escolares cele-brado en Viveiro a mediados de abril.

A actividade estivo patrocinada polaFederación Galega deste deporte, ataagora minoritario, o Concello de Viveiroe a Agrupación Deportiva San Roque.

FO

TO

DE

LA

VO

Z D

E G

ALI

CIA

13-

04-0

5VIAXE

PEDAGÓXICA

Os alumnos de segundo ciclo daESO e 1º de Bacharelato que teñencomo opción o Idioma Francésasistiron o 18 de abril na Coruña á re-presentación teatral "Le medicinmalgre lui" posto en escena pola Com-pañía "La Boheme"; o acto foi organi-zado polo Departamento de Francése acompañaron aos alumnos MariluzPoch Villar, Gema Rena Monteserín eElisa López Sánchez.

Aproveitaron a estancia na cidadeherculina para ver unha exposición deósos na Domus.

PREVENCIÓN DE

DROGODEPENDENCIAS

Dentro da campaña de prevenciónque, en materia de drogodepen-dencias, se organiza habitualmente nocentro, realizouse unha charla paraprofesores o día 11 de abril e outra, o28 do mesmo mes, para os pais dealumnos.

A acción estivo coordinada polo de-partamento de orientación coa colabo-ración do centro de prevención deBurela.

Os alumnos de 4º de ESO participaron nunha actividadepedagóxica de final de etapa educativa na que desenvolveron

diferentes visitas na Cidade Condal

Do 7 ao 13 de maio, os alumnos de último curso de ESO visitarono Poble Espanyol, o Park Güell e a Catedral asisitiron á

proxección dos documentais "Adrenalina" e "El misterio del Nilo"no Cinemax. Tamén estiveron no parque temático de Port-aventura

e, en todo momento, houbo un gran ambiente e disciplina comodestacaron os profesores acompañantes Manuel Fernández

López, Fidel Esqueira e Jaime Fernández Villar.

Jaim

e F

erná

ndez

Vill

ar

III Auditoría externa da Calidade

Durante os días 21 e 22 de abril realizouse a Auditoría que permite ao IESMaría Sarmiento mante-la Certificación de Calidade ISO9001/2000 un ano máis.

As auditoras de AENOR, Fara Calvo Martínez e Sonia Ruíaz Vargas salientarona implicación do profesorado no proxecto, aspecto que tamén foi valorado moipositivamente polo Responsable de Calidade, Víctor Valdés Álvarez.

O persoal auditado, elexido por sorteo, foron: José Luís Campo Ansede, Eduar-do Rodíguez Rodríguez, Ángeles Rey González, José Antonio Vázquez Gandoy,Inmaculada Barro Barro, José Díaz Trasancos e María José Gaute Rivas;ademais, auditáronse aos responsables de procesos: Juan José Pardo Gato(Dirección), Pilar Asensio (Xefa de Estudios), Gema Rena (Vicedirectora), IrmaGonzález Rodríguez (FCT) e José López Peña (Mantemento).

Na liña de traballo aberta fai tres anos coa ISO como referente preténdese oestablecemento dun verdadeiro contrato social entre o centro, os pais e osalumnos, mediante o cal, nos comprometemos a facer aquilo que dicimos quefacemos, estando abertos ás melloras que poidan xurdir en calquera ámbitoque traia consigo unha mellora da práctica educativa.

Para o próximo ano, en maio, haberá unha renovación total da Certificación.

27 xuño 2005Páxina 18 O Provisional

A carón do blues

Chester Arthur Burnett naceu o 10 de xuñode 1910 no Delta (Mississippi). Alí medroualternando o traballo na granxa coa música enon sería ata 1948, despois da Segunda GuerraMundial na que loitou, cando decidiu emigrar.Antes de chegar a Chicago pasou por Memphisonde xuntou unha banda propia e chegou atocar nun programa de radio mentres tratabade vender maquinaria agrícola.

As súas primeiras gravacións datan de 1951nos estudios de Sam Phillips (o descubridor deElvis Presley), obtendo un aceptable éxito.Tentado por Chess, en 1953 decidiu trasladar-se definitivamente a Chicago. Unha vez asen-tado, contactou co guitarrista Hubert Sumlinque se converteu na súa man dereita ata o finalda súa carreira.

Aínda que as mellores virtudes de Wolf nonse atopaban cando tocaba a guitarra ouharmónica, si que era un excelente composi-tor. A pesar de depender moito de Willie Dixon,escribiu clásicos como "Killing Floor","Moanin´ At Midnight" ou "SmokestackLightnin". Nesta época foi cando a rivalidadecon Muddy Waters acadou a súa máxima ex-presión. A dependencia que tiñan ambos dascomposicións de Dixon motivou unharivalidade que realzou o blues en Chicago.

A pesar de contar con xoias de Dixon como"Spoonful", "Little Red Rooster" ou "BackDoor Man" e da contundencia da súa presen-

Por Javier Caneda González

DISCOGRAFÍASELECCIONADA :

- The Complete Recordings 1951-1969- The London Howlin´ Wolf Sessions- The Back Door Wolf- Chester Burnett a/k/a Howlin´ Wolf- Evil

"HOWLIN´ WOLF"1910-1976

iesmariasarmiento.net

¡CONÉCTATE!

169.533 VISTAS NOSSEIS ÚLTIMOS ANOS(contador do 9 de xuño)

Howlin´ Wolf foi, sendúbida, o bluesman máis

electrizante, poderoso,enérxico e profundo da

posguerra. Con un metronoventa de altura e cento

vinte quilos de peso, unido aunha impoñente voz (que lle

valeu o alcume de «lobo»),facían que a súa posta en

escena compensara calqueratipo de carencia fronte os

seus competidores.Durante varios anos, a súa

rivalidade musical con MudyWaters, que competían polas

mellores composicións deWillie Dixon, constituíu un

dos maiores atractivos noblues de Chicago.

tación sobre o escenario, Howlin´ Wolf nuncafoi un asiduo das listas de éxito. Non por isodeixou de ser considerado por todos un dosgrandes.

En pleno declive do blues en Chicago, a me-diados dos anos sesenta, Wolf participou noAmerican Folk Blues Festival, cos quepercorreu Europa, chegando incluso en 1965 aaparecer na televisión xunto ós Rolling Stones.

En 1969 gravou un disco xunto os seusxovenes admiradores ingleses: Eric Clapton,Stevie Winwood, Bill Wyman e Charlie Watts.Aínda tivo tempo de gravar algúns albumesmáis nos anos setenta. "The Back Door Wolf"foi quizais o máis destacado desta época.

A comezos dos anos setenta a súa saúdecomezou a deteriorarse. Un accidente de co-che obrigouno a permanecer baixo tratamentoata a súa morte o 10 de xaneiro de 1976.

O seu derradeiro concerto foi xunto aB.B.King, en novembro de 1975.

No IES María Sarmientotraballamos para lograros mellores resultadosutilizando os mellores

recursos

Caderno do Profesor en formato PDAque se está introducindo dende estecurso para o seguimento das clases

Páxina 1927 xuño 2005 O Provisional

Rúa: Misericordia, 5827850 - VIVEIRO (Lugo)

Teléf.: 982.56.04.49 - Fax: 982.56.23.06Móbil: 696.25.76.13

E-mail: [email protected]://www.iesmariasarmiento.net

Impreso, en papel reciclado, nos talleresde PUBLILAR - Magazos - Viveiro

Depósito Legal: LU-402-94Viveiro, 27 de xuño de 2005

ANO XII, NÚMERO 33TIRADA 900 EXEMPLARES

DISTRIBUCIÓN GRATUÍTA a alumnos eprofesores: 820 exemplares,

por correo a antigos profesores,institucións, centros e medios de

comunicación: 80

SUBVENCIONA:EQUIPO DE NORMALIZACIÓN

LINGÜÍSTICA DOIES MARÍA SARMIENTO

O Provisional

COLABORAN NESTE NÚMERO

ALUMNOS:Sandra García Mariña,

Viviana Vanegas, Miguel García,Borja Guerra, Estela Moreno, Uxío

Rodríduez, Ana B. DablancaEX-ALUMNOS: Martín MartínezMicael TimiraosPROFESORES:

Xosé Cabana CabanaIsabel Fernández Jonte

PROFES. DOUTROS CENTROS:Candido Dacosta Lago

PERSOAL NON DOCENTE:Javier Caneda

José López PeñaCOORDINACIÓN EMAQUETACIÓN:

Néstor Timiraos Labaen

CARTA

Lembrando as víctimas do 11M os alumnos e profesores do IES María Sarmiento reunímonos no patio do centro formando unha cadea humana

Sr. Encargado do periódico do IES María Sarmiento:no último número dese xornal decidín participar cunha pequena historia na

que non estou satisfeita ca exposición do relato. O título non era o meu contido,estaba cambiado ata o final e o meu nome non aparecía o final do relato.

Para demostrar isto envieilles unha copia do texto orixinal, xunto coa miñahistoria na que suliñei as omisións feitas por vostedes. Chegando incluso acambiar o nome dos personaxes a pesar de tratarse de peronaxes imaxinariose non teren nada que ver coa realidade.

Por isto, solicito que por parte de vostedes, se teña en conta a reclamacióne solucionado o erro.

-Sandra García Mariña-

RESPOSTA:-Como sabe Vde., o xeito de elaboración

do xornal escolar O Provisional adáptase aun proceso que foi descrito amplamente noSuplemento nº 3 de data 2 de abril de 2004(distribuíuse conxuntamente co número 29de O Provisional no que tamén Vde.colaborou); supón, para o caso dos nososalumnos, que ás veces, se produce unha co-rrección dos traballos co ánimo de melloralose contribuír á súa formación lingüística.

-Os nomes dos personaxes non eranimaxinarios como di Vde., senón que se co-

rrespondían con alumnos concretos dunhaaula concreta, ó igual ca o escenario da his-toria mencionado.

-É certo que, por omisión, non figurou oseu nome a carón do artigo, pero si que es-taba no apartado de colaboradores (páxina2, nº 32).

De tódolos xeitos, se está ofendida nondubidamos en pedirlle desculpas, sobre todopor non ter constrastada a versión definiti-va con vostede ó non atopala nas variasocasións que o intentamos.

A orientadora, Aurora Pérez Fernán-dez, foi nai dunha nena o 10 de abril;tamén serán pais, por primeira vez,Juan Río Boado, profesor de Mante-mento de Vehículos e proximamente sJuan Fernández Docobo da mesma es-pecialidade.

Entre os membros do departamentode Electricidade esperan neno/a LuísPablo Fernández Villar e a súa dona,Rosa Somoza Vila, profesora de F.O.L.

Noraboa a todos.

the mamas & the papas ETCA compañía teatral English Teatre

Company representou no salón deactos do noso centro a obra "Toomuch, too many, too little, too few"para os alumnos de 3º e 4º de ESO.

Durante a actuación solicitaron aparticipàción do alumnado saíndo aoescenario Juan, David e Jose.

A organización correu a cargo doDepartamento de Inglés que coordi-na Merche Ballesteros Fernández.

Páxina 20 27 xuño 2005O Provisional

UN TEMA VITAL

(FONTE: CONSELLERÍA DE SANIDADE)

das. Non é unha técnica exenta de riscos,senón que os efectos indesexados son fre-cuentes:

- Hemorraxia- Inflamación e alerxias- Cicatrices e deformidades permanen-

tes no sitio do piercing- Traumatismos e esgazaduras.- Aínda que menos frecuente que as an-

teriores complicacións, existe posibilidadede infección polos virus da hepatite B, C oudo VIH, se non se respectan as precauciónse normas hixiénicas necesarias.

Ademais a colocación de piercing naboca pode ter outras consecuenciasengadidas como lesións nas enxivas, pro-ducción excesiva de saliva ou ben fisura,estela e outros danos nos dentes ó morderinvoluntariamente o adorno. A perforaciónda lingua pode producir perda permanentede sensibilidade e do sentido do gusto edificultade para falar se se lesiona algún ner-vio. Ademais a lingua sangra moi abundan-temente e hai risco de que ó se inflamarobstrúa e dificulte a respiración.

As tatuaxes e os piercings forman parte do que se coñece como “body art” (arte da decoración do corpo),que inclúe unha serie de técnicas, máis ou menos agresivas, pero na súa maioría permanentes.

Aínda que pareza algo moi actual son prácticas moi antigas, empregadas por distintas culturas con finsmoi variados: estéticos, relixiosos, marca de identidade ou de pertenza a un determinado grupo, tribo ou

familia, castigo ou sinal de escravitude.

CALQUERA TÉCNICA DE DECORACIÓNCORPORAL, QUE PERFORE A PEL, PODE

POÑER EN XOGO A TÚA SAÚDE. ASPOSIBLES CONSECUENCIAS PODEN IR

DENDE PEQUENAS LESIÓNS OUINFECCIÓNS DA ZONA, ATA GRAVES

ENFERMIDADES INFECCIOSAS

A TATUAXEÉ un debuxo permanente realizado na pel

mediante pequenas agullas que inxectan pig-mento. Entre os riscos e posibles conse-cuencias das tatuaxes, están:

- A dor durante a realización, especial-mente en zonas cerca do óso.

- Infeccións ou reacción alérxica.- Algunhas persoas teñen tendencia a que

se formen cicatrices grosas.- Cando non se empregan as precaucións

necesarias e non se utiliza material estéril,pódense introducir bacterias e virus nosangue, incluíndo os virus da hepatite B e Cou o VIH, ou virus que causa a SIDA.

- O arrepentimento. É posible que nalgúnmomento se queira quita-la tatuaxe con tan-ta intensidade como se desexou nun princi-pio, porque pase de moda ou aburra, por-que xa non se sinta cómodo coa marca outraia problemas.

Dar marcha atrás non é doado, porque opigmento perdura dentro da pel parasempre. Eliminar unha tatuaxe, pode serposible, polo menos en parte, pero é un pro-ceso difícil, caro e en ocasións longo e dolo-roso. Existen varios métodos dende os queempregan cirurxía ás técnicas con láser. Senembargo, non sempre é posible eliminalopor completo, sobre todo en tatuaxesamplas.

Unha boa alternativa son os debuxostemporais con henna, un pigmento vexetalque colorea a pel de forma bastante duradeiraque non se inxecta na pel.

O PIERCINGConsiste en perforar con agullas ou outros

instrumentos punzantes, a pel, as mucosasou outros tecidos, para colocar na aberturaobtida unha peza de xoiería, ou outro obxectodecorativo, en partes do corpo moi varia-

Tatuaxes e piercings, un risco innecesario para a saúde

Se malia iso decides facer unha tatuaxeou un piercing, asegúrate de que estás enmans dun profesional (fuxe das casetas defeira, afeccionados e ambulantes) e sobretodo de que sigue as normas de hixiene ne-cesarias.

- Todo o material que se utilice debe seresterilizado e preferiblemente desbotable:

Para tatuaxes: agullas e tintas dun só uso.Para perforar: mellor cunha agulla estéril

dun só uso que cunha pistola de piercing.Tódolos instrumentos que se utilicen de-

ben estar esterilizados e gardados en enva-ses estériles ata o seu uso.

- O profesional debe lavar ben as mans epoñer luvas cirúrxicas que serán novas cadavez e que levará sempre postas. Non debe-rá tocar nada máis que o propio material e azona do corpo onde traballa.

- Piercing: a pel débese limpar e desinfec-tar antes de perforar para reduci-lo risco deinfección. Para evitar alerxias, procura que apeza que poñas sexa de aceiro inoxidablecirúrxico, ouro de 14 e 18 quilates ou de titanio.Evita a prata de lei.

- A tatuaxe deberá realizarse sobre pel sa(sen queimaduras, nin reaccións alérxicas,nin enfermidades crónicas da pel).

- O profesional debe proporcionar infor-mación por escrito ó cliente sobre os coidadose normas de desinfección que se deben se-guir despois de face-la tatuaxe ou o piercing.

O Provisional 33

Documents

Transcript of O Provisional 33