Izdavač - InTERregionalnirazvoj.org › upload › Publication › Documents › ... · OŠ Branko...

Izdavač

InTER

Za izdavača

Dragiša Mijačić

Autori

Jasna Žarković

Dragiša Mijačić

Marija Milenković

Godina

2017

Studija je izrađena u okviru projekta koji je finansiran kroz Grant za male akcije Ambasade

Švajcarske na Kosovu. Navedeni stavovi, nalazi, zaključci ili preporuke pripadaju autorima i ne

odražavaju neophodno stavove Ambasade Švajcarske.

Javne institucije i ustanove Republike Srbije na severu Kosova

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA?

Jul 2017

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? SADRŽAJ

SADRŽAJ

UVOD .......................................................................................................................................... 1

OBRAZOVANJE ............................................................................................................................ 3

Predškolske ustanove ........................................................................................................................................ 3

Osnovne škole .................................................................................................................................................... 3

Srednje škole ...................................................................................................................................................... 5

Više škole i univerziteti....................................................................................................................................... 6

Funkcionisanje obrazovnog sistema .................................................................................................................. 8

ZDRAVSTVENA ZAŠTITA ............................................................................................................. 10

Zdravstvene ustanove ...................................................................................................................................... 10

Funkcionisanje zdravstvenog sistema .............................................................................................................. 11

SOCIJALNA ZAŠTITA ................................................................................................................... 13

Ustanove i institucije socijalne zaštite ............................................................................................................. 13

Funkcionisanje socijalne zaštite ....................................................................................................................... 14

OSTALE INSTITUCIJE REPUBLIKE SRBIJE ....................................................................................... 16

Javna preduzeća Republike Srbije .................................................................................................................... 16

Javne ustanove Republike Srbije ...................................................................................................................... 18

Finansije ....................................................................................................................................................... 18

Privreda ........................................................................................................................................................ 18

Poljoprivreda ............................................................................................................................................... 19

Kultura ......................................................................................................................................................... 20

Pravosuđe .................................................................................................................................................... 20

Katastar nepokretnosti ................................................................................................................................ 21

Ostale institucije Republike Srbije .................................................................................................................... 22

JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE I LOKALNE INSTITUCIJE .......................................................... 24

Jedinice lokalne samouprave ........................................................................................................................... 24

Javna preduzeća jedinica lokalne samouprave ................................................................................................ 25

Javne ustanove jedinica lokalne samouprave .................................................................................................. 27

ZAKLJUČAK ................................................................................................................................ 29

REFERENCE ................................................................................................................................ 30

Literatura.......................................................................................................................................................... 30

Internet stranice............................................................................................................................................... 32

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? SKRAĆENICE

LISTA SKRAĆENICA

AP Autonomna pokrajina

APR Agencija za privredne registre

d.d Deoničarsko društvo

EPS Elektroprivreda Srbije

EU Evropska unija

InTER Institut za teritorijalni ekonomski razvoj

JKP Javno komunalno preduzeće

JKSP Javno komunalno stambeno preduzeće

JP Javno preduzeće

JPKD Javno preduzeće komunalnih delatnosti

MONT Ministarstvo za obrazovanje nauku i tehnologiju Kosova

OUN Organizacija Ujedinjenih nacija

OŠ Osnovna škola

PDV Porez na dodatnu vrednost

PIO Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje

RS Republika Srbija

ŠG Šumsko gazdinstvo

UN-Habitat United Nations-Habitat

UNMIK United Nations Mission in Kosovo

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? UVOD

1

UVOD

Prvi sporazum o normalizaciji odnosa između Beograda i Prištine, u javnosti poznat kao Briselski

sporazum, potpisan je u aprilu 2013. godine u Briselu uz posredovanje Evropske unije. Njime je

tada, između ostalog, započeta integracija srpskih institucija u opštinama na severu Kosova1 u

pravno-institucionalni sistem Kosova, a prvi korak u tom procesu je bio održavanje kosovskih

lokalnih izbora u pomenutim opštinama.

Brojni su izazovi u implementaciji Briselskog sporazuma pa tako i četiri godine nakon njegovog

potpisivanja još uvek nije sprovedeno svih 15 tačaka sporazuma. Imajući u vidu da još uvek nije

formirana Zajednica/Asocijacija srpskih opština, u mnogim institucijama na severu Kosova zadržan

je pravno-institucionalni sistem Republike Srbije. Ovo je naročito slučaj u oblasti obrazovanja,

zdravstvene i socijalne zaštite, ali i sudstva, javnih finansija, poljoprivrede i drugih oblasti.

U praksi se pokazalo da su pregovori u Briselu netransparentni, a njihovi rezultati nepoznati

građanima, naročito onima na severu Kosova. Usvojena rešenja takođe često nisu u skladu sa

očekivanjima lokalnog stanovništva. Otuda se često može čuti da građani sa severa Kosova žele

biti aktivnije uključeni u proces pregovora, i nametati teme koje su od suštinskog značaja za njihov

održivi opstanak. U tom pravcu treba čitati i ovo istraživanje, koje pre svega ima za cilj da

doprinese pregovorima u Briselu kroz otvaranje javne debate na temu budućnosti postojećih

institucija i ustanova na severu Kosova koje funkcionišu u sistemu Republike Srbije, reciprociteta u

uslugama koje te institucije pružaju građanima ali takođe i sudbine zaposlenih u ovim javnim

administracijama.

Predmet ovog istraživanja su državni organi, javna preduzeća i ustanove čiji je osnivač Vlada

Republike Srbije i jedinice lokalne samouprave sa severa Kosova, a koje su i dalje aktivne na

prostoru četiri opštine na severu Kosova sa većinskim srpskim stanovništvom: Severna Mitrovica,2

Leposavić, Zvečan i Zubin Potok. Prilikom istraživanja posebna pažnja je posvećena sektoru

obrazovanja, zdravstvene zaštite i socijalne zaštite, ali su uzeti u razmatranje i drugi sektori. U radu

je takođe analizirano na koji način je organizovan javni sektor na Kosovu u oblastima koje su

predmet ovog istraživanja. Javne institucije i preduzeća koja su nakon potpisivanja Briselskog

sporazuma 2013. godine integrisani u pravni sistem Kosova, kao što su policija, carina, civilna

zaštita i Telekom Srbija, nisu bili predmet istraživanja u okviru ovog rada.

Tokom sprovođenja istraživanja uglavnom su korišćene kvalitativne metode. Prvi korak u

sprovođenju istraživanja se odnosio na prikupljanje sekundarnih izvora podataka, pre svega

zakona, strateških dokumenata i izveštaja o radu relevantnih institucija u okviru srpskog i

kosovskog pravnog sistema. Takođe, prikupljeni su relevantni podaci o javnim preduzećima koji su

dostupni u Agenciji za privredne registre Republike Srbije. Na osnovu analize navedene

dokumentacije mapirani su državnih organi, javna preduzeća i ustanove koje funkcionišu u okviru

srpskog pravnog sistema na severu Kosova. U cilju verifikacije prikupljenih podataka organizovani

1 U istraživanju se umesto naziva: Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija, Kosmet, Kosovo* ili Republika

Kosovo, koristi naziv „Kosovo” kao najčešće korišćen termin u javnom diskursu. 2 Za potrebe ovog istraživanja koristi se naziv Severna Mitrovica za severni deo grada Kosovska Mitrovica,

izuzev kada se to odnosi na naziv određene institucije, npr. Opština Kosovska Mitrovica.

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? UVOD

2

su intervjui sa predstavnicima institucija i ostalim akterima koji imaju saznanja o temama koje su

predmet istraživanja. Imajući u vidu osetljivost ove teme, većina intervjuisanih su želeli da ostanu

anonimni.

Rad je podeljen na pet poglavlja, od kojih prvo daje pregled stanja u obrazovanju, drugo u oblasti

zdravstvene zaštite, treće u domenu socijalne zaštite, četvrto se tiče ostalih oblasti a peto o

lokalnim samoupravama i njihovim javnim preduzećima. Na kraju rada je dat zaključak, a takođe

su i navedene reference sa svim izvorima koji su korišteni u radu.

Istraživanje je sproveo Institut za teritorijalni ekonomski razvoj (InTER) u toku 2017. godine, uz

podršku Ambasade Švajcarske na Kosovu. Važno je naglasiti da nalazi i mišljenja izneta u ovoj

studiji su delo autora i ne predstavljaju stavove Ambasade Švajcarske na Kosovu.

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? OBRAZOVANJE

3

OBRAZOVANJE

Predškolske ustanove Na teritoriji četiri opštine sa severa Kosova postoji šest predškolskih ustanova. Najveći broj njih je

u Leposaviću, ukupno tri, i to: predškolska ustanova „Naša radost” Leposavić, predškolska

ustanova „Bambi” Sočanica i predškolska ustanova „Veselo detinjstvo” Lešak. Ostale opštine

imaju po jednu predškolsku ustanovu. U Severnoj Mitrovici radi predškolska ustanova „Danica

Jaramaz”, u Zvečanu predškolska ustanova „Lane”, a u Zubinom Potoku predškolska

ustanova „Naše dete”. Rad ovih ustanova finansira se uglavnom preko opštinskih budžeta.

Tabela 1. Broj predškolskih ustanova i zaposlenih na severu Kosova

Opština Predškolske ustanove Broj dece Broj

vaspitača

Broj

zaposlenih

Severna

Mitrovica Predškolska ustanova „Danica Jaramaz” 523 46 86

Zvečan Predškolska ustanova „Lane” 313 24 54

Zubin

Potok Predškolska ustanova „Naše dete” 240 39 59

Leposavić

Predškolska ustanova „Naša radost” Leposavić 390 43 97

Predškolska ustanova „Bambi” Sočanica 110 8 38

Predškolska ustanova „Veselo detinjstvo” Lešak 207 15 49

Ukupno 1783 175 383

Izvor: Informacije dobijene od sagovornika tokom intervjua

Osnovne škole Na severu Kosova osnovno obrazovanje se odvija u 16 škola. U njima predaje oko 500 nastavnika i

pohađa ih oko 4100 učenika. Prema podacima školske 2015/2016 godine, broj učenika po

nastavniku iznosi 16,1, a u proseku odeljenje ima 7,7 učenika (Tabela 2). Najveći broj osnovnih

škola (7) i učenika (1588) nalazi se na području Severne Mitrovice.

U Severnoj Mitrovici radi OŠ „Sveti Sava” i OŠ „Branko Radičević” i pet osnovnih škola koje

su nakon 1999. godine izmeštene iz južnog dela grada i drugih delova kosovsko-mitrovačkog

okruga u kojima su Albanci većina.3 Podaci pokazuju da su u školskoj 2015/2016 godini tri škole

koje su premeštene iz južnog dela grada imale ispod deset učenika, a u kojim se nastava odvijala u

dva odeljenja. Broj učenika po nastavniku u ovim školama je bio 1 ili manje od 1.

Nakon Severne Mitrovice, najveći broj učenika sa severa Kosova pohađa osnovnu školu u

Leposaviću (ukupno 1170). Na prostoru opštine Leposavić postoje tri osnovne škole: OŠ

„Leposavić”, OŠ „Stana Bačanin” u Lešku i OŠ „Vuk Karadžić” u Sočanici. U ove tri škole

nastava se odvija ukupno u 82 odeljenja. Prosečan broj učenika po odeljenju je 14,3, što je manji

broj u odnosu na prosek za sever Kosova.

3 To su: OŠ „Desanka Maksimović”, OŠ „Veljko Banašević”, OŠ „Predrag i Miodrag Mihajlović”, OŠ

„Dositej Obradović” i OŠ „Vlado Ćetković”.


4

Na teritoriji Zvečana postoje tri osnovne škole: OŠ „Vuk Karadžić” u Zvečanu, OŠ „Banović

Strahinja” u Banjskoj i OŠ „Sveti Sava” u Žerovnici. U školskoj 2015/2016 godini osnovnu

školu u Zvečanu je pohađalo ukupno 684 učenika u kojima je zaposleno 94 nastavnika.

U opštini Zubin Potok osnovno obrazovanje se odvija u OŠ „Jovan Cvijić” lociranoj u samom

naselju Zubin Potok, zatim u OŠ „Blagoje Radić” u selu Zupče i u OŠ „Petar Kočić” u selu

Brnjak. U školskoj 2015/2016 godini, u Zubinom Potoku je zabeležen najniži prosečan broj

učenika po nastavniku (5,7) u odnosu na ostale opštine sa severa Kosova. Naime, u ovoj opštini

osnovnu školu je pohađalo ukupno 659 učenika a u njima je radilo 116 nastavnika.

Tabela 2. Podaci o osnovnim školama na severu Kosova za 2015/2016 školsku godinu

Opština Osnovne škole Broj

odeljenja

Broj

učenika

Broj

nastavnika

Broj učenika

po nastavnku

Broj učenika

po odeljenju

Severna

Mitrovica

OŠ Sveti Sava 33 828 68 12,2 25,1

OŠ Branko

Radičević

24 573 46 12,5 23,9

OŠ Dositej

Obradović

7 91 27 3,4 13,0

OŠ Vlado

Ćetković

4 85 8 10,6 21,3

OŠ Predrag i

Miodrag

Mihajlović

2 2 6 0,3 1,0

OŠ Desanka

Maksimović

2 5 5 1,0 2,5

OŠ Veljko

Banašević

2 4 5 0,8 2,0

74 1588 165 9,6 21,5

Leposavić

OŠ Leposavić 34 662 67 9,9 19,5

OŠ Stana

Bačanin

31 360 61 5,9 11,6

OŠ Vuk

Karadžić

17 148 33 4,5 8,7

82 1170 161 7,3 14,3

Zvečen

OŠ Vuk

Karadžić

28 519 55 9,4 18,5

OŠ Banović

Strahinja

6 46 16 2,9 7,7

OŠ Sveti Sava 8 119 23 5,2 14,9

42 684 94 7,3 16,3

Zubin

Potok

OŠ Jovan Cvijić 32 527 52 10,1 16,5

OŠ Petar Kočić 16 55 42 1,3 3,4

OŠ Blagoje

Radić

8 77 22 3,5 9,6

56 659 116 5,7 11,8

Ukupno

254 4101 536 7,7 16,1

Izvor: Prosvetni karton osnovne škole, otvori podaci Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja,

dostupno na www.opendata.mpn.gov.rs, www.bit.ly/2ryIipN

http://www.bit.ly/2ryIipN


5

Srednje škole Na teritoriji severa Kosova, mrežu ustanova srednjoškolskog obrazovanja čini 10 srednjih škola

koje pohađa 2174 učenika i u kojima predaje 454 nastavnika. Statistički podaci za školsku

2015/2016 godinu pokazuju da je prosečno 15,9 učenika po odeljenju, a prosečan broj učenika po

nastavniku 4,8 (Tabela 3).

Na području Severne Mitrovice nalaze se četiri srednje stručne škole i dve gimnazije. Najveći broj

srednjoškolaca (485) pohađa srednju medicinsku školu „Desa Tomović”, u kojoj se nastava

izvodi na četiri stručna smera: zubni tehničar, medicinska sestra - tehničar, farmaceutski tehničar i

fizioterapeutski tehničar. Medicinska škola ima i dom učenika u Severnoj Mitrovici.

U tehničkoj školi „Mihailo Petrović Alas” postoji sedam stručnih smerova koju je pohađalo 280

učenika tokom školske 2015/2016 godine.4 Od septembra 1999. godine, u zgradi ove škole radi

gimnazija i tehnička škola iz Vučitrna koju je pohađalo 78 učenika u okviru 8 odeljenja u

periodu 2015/2016 godine. Statistički podaci pokazuju da gimnazija i tehnička škola iz Vučitrna

imaju najniži broj učenika po nastavniku (1,9; odnosno 1,5). Vučitrnska gimnazija ima društveno

jezički smer, a tehnička škola smer mašinski tehničar motornih vozila.

Takođe, 1999 godine su preseljene ekonomsko-trgovinska škola i gimnazija iz južnog dela

grada u severni. U gimnaziji se nastava odvija u dva smera (društveno-jezički i prirodno-

matematički), a ekonomsko-trgovinska škola ima četiri smera: ekonomski tehničar, pravni tehničar,

trgovac i finansijski administrator.

Srednja škola „Nikola Tesla” u Leposaviću ima četiri smera stručnog obrazovanja (autoelektričar,

ekonomski tehničar, elektrotehničar računara i mašinski tehničar za kompjutersko konstruisanje) i

jedan smer opšteg obrazovanja (prirodno-matematički smer). Pored ove škole postoji

poljoprivredna škola Priština u Lešku sa tri smera: veterinarski tehničar, pekar i prehrambeni

tehničar.5 Ove dve škole ukupno je pohađalo 413 učenika, kojima je predavalo 85 nastavnika u

toku 2015/2016 godine.

U srednjoj školi u Zvečanu postoje tri smera: laboratorijski tehničar, sanitarno-ekološki tehničar i

tehničar štampe. U toku školske 2015/2016 godine srednju školu je pohađao 221 učenik, a nastavu

je držalo 43 nastavnika.

U Zubinom Potoku postoji mešovita srednja škola „Grigorije Božović” koju je u toku 2015/2016

školske godine pohađalo 215 učenika podeljenih u 16 odeljenja. U ovoj školi radi 54 nastavnika.

Srednja škola ima dva stručna smera (automehaničar i elektrotehničar računara) i dva gimnazijska

smera (prirodno-matematički i društveno-jezički smer).

U Severnoj Mitrovic postoji osnovna i srednja muzička škola „Miodrag Vasiljević” (20

odeljenja, 267 učenika u školskoj godini 2015/2016). Pored toga, mladi i deca sa posebnim

4 Smerovi: arhitektonski tehničar, automehaničar, elektromehaničar za tehničke i rashladne uređaje,

elektrotehničar energetike, instalater, mašinski tehničar za kompjutersko konstruisanje i tehničar drumskog

saobraćaja. 5 Poljoprivredna škola je preseljena iz Prištine u Leposavić 1999. godine.


6

potrebama imaju dostupno osnovno i srednje obrazovanje u specijalnoj školi „Kosovski božur”.

Ukupno 18 učenika u 4 odeljenja je pohađalo specijalnu školu u toku 2015/2016 školske godine.

Ove dve ustanove premeštene su sa južne strane grada i jedine su ustanove ovog tipa na severu

Kosova.

Tabela 3. Podaci o srednjim školama na severu Kosova za 2015/2016 školsku godinu

Opština Srednje škole Broj

odeljenja

Broj

učenika

Broj

nastavnika

Broj

učenika po

nastavnku

Broj

učenika po

odeljenju

Severna

Mitrovica

Gimnazija 12 244 39 6,3 20,3

Vučitrnska

gimnazija 4 37 20 1,9 9,3

Ekonomsko-

trgovinska škola 15 238 44 5,4 15,9

Medicinska škola

sa domom učenika

Desa Tomović

20 485 85 5,7 24,3

Tehnička škola

Mihailo Petrović

Alas

21 280 56 5,0 13,3

Tehnička škola

Vučitrn 4 41 27 1,5 10,3

76 1325 271 4,9 17,4

Leposavić

Srednja škola

Nikola Tesla 20 311 53 5,9 15,6

Poljoprivredna

škola Priština 10 102 33 3,1 10,2

30 413 86 4,8 13,8

Zvečen Srednja škola 15 221 43 5,1 14,7

15 221 43 5,1 14,7

Zubin

Potok

Srednja škola

Grigorije Božović 16 215 54 4,0 13,4

16 215 54 4,0 13,4

Ukupno 137 2174 454 4,8 15,9

Izvor: Prosvetni karton gimnazije, stručne i mešovite škole, otvori podaci Ministarstva prosvete, nauke i

tehnološkog razvoja, dostupno na www.opendata.mpn.gov.rs, http://bit.ly/2tob2mH, http://bit.ly/2rMCtt5,

http://bit.ly/2sLljeV

Više škole i univerziteti Na severu Kosova skoro 10000 studenata stiče akademsko i strukovno obrazovanje u ukupno 13

visokoškolskih ustanova (viših škola i fakulteta) Univerziteta u Prištini. Većina ovih ustanova je

nakon 1999. godine izmešteno iz Prištine i drugih sredina na Kosovu po centralnoj Srbiji.

Međutim, krajem 2001. godine odlukom Vlade Republike Srbije („Sl. Glasnik RS” br. 60/01),

Severna Mitrovica je određena kao privremeno sedište Univerziteta u Prištini.

Na prostoru Severne Mitrovice akademsko obrazovanje odvija se na šest fakulteta Univerziteta u

Prištini, i to na: Fakultetu tehničkih nauka, Prirodno-matematičkom fakultetu, Medicinskom

fakultetu, Pravnom fakultetu, Filozofskom fakultetu i Ekonomskom fakultetu. U toku 2016.

godine, 6424 studenta je studiralo u Severnoj Mitrovici, što je oko dve trećine ukupnog broja

studenata u četiri opštine sa severa Kosova. U Severnoj Mitrovici su takođe smešteni i Rektorat

http://www.opendata.mpn.gov.rs/

http://bit.ly/2tob2mH

http://bit.ly/2rMCtt5



7

Univerziteta u Prištini, kao i Studentski centar „Priština”. Ukupan broj zaposlenih u ovim

visokoškolskim ustanovama (bez Studentskog centra „Priština”) je 946, od čega je 670 nastavno

osoblje. Studentskom centru „Priština” propisan maksimalan broj zaposlenih za 2017. godinu, i to

209.6

Tabela 4. Podaci o visokoškolskim ustanovama na severu Kosova za 2016. godinu

Opština Visokoškolske

ustanove

Broj

studenata

Broj

nastavnih

radnih

mesta

Broj

nenastavnih

radnik

mesta

Ukupan

broj

zaposlenih

Broj

studenata po

nastavnom

osoblju

Severna

Mitrovica

Fakultet

tehničkih nauka 1030 139 64 203 7,4

Prirodno-

matematički

fakultet

726 94 27 121 7,7

Medicinski

fakultet 1879 206 75 281 9,1

Pravni fakultet 1036 40 20 60 25,9

Filozofski

fakultet 1346 152 40 192 8,9

Ekonomski

fakultet 407 36 22 58 11,3

Rektorat 3 28 31

6424 670 276 946 9,6

Leposavić

Visoka tehnička

škola strukovnih

studija iz

Uroševca

315 20 9 29 15,8

Visoka

ekonomska škola

strukovnih

studija iz Peći

963 46 32 78 20,9

Učiteljski

fakultet 445 35 16 51 12,7

Fakultet za sport

i fizičko

vaspitanje

549 28 16 44 19,6

Poljoprivredni

fakultet 324 59 29 88 5,5

2596 188 102 290 13,8

Zvečen

Visoka tehnička

škola strukovnih

studija

453 23 23 46 19,7

Fakultet

umetnosti 288 84 24 108 3,4

741 107 47 154 6,9

Ukupno 9761 965 425 1390 10,1

Izvor: Visokoškolske ustanove, otvori podaci Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, dostupno

na www.opendata.mpn.gov.rs, http://bit.ly/2toDcy1, http://bit.ly/2sP3s7I, http://bit.ly/2rZPcE7,

http://bit.ly/2rZSg37

6 Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu državnih organa, sistemu javnih

službi, sistemu Autonomne pokrajine Vojvodine i sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu („Sl. glasnik

RS”, br. 61/2017)

http://bit.ly/2toDcy1

http://bit.ly/2sP3s7I

http://bit.ly/2rZPcE7



8

U Leposaviću postoje dve visoke škole strukovnih studija: Visoka tehnička škola strukovnih

studija iz Uroševca i Visoka ekonomska škola strukovnih studija iz Peći.7 Pri tome, u

Leposaviću rade i tri fakulteta Univerziteta u Prištini: Učiteljski fakultet, Fakultet za sport i

fizičko vaspitanje i Poljoprivredni fakultet. U toku 2016. godine, u Leposaviću je bilo upisano

2272 studenta, najviše na visokoj ekonomskoj školi strukovnih studija iz Peći (963). U Zvečanu se

nalazi Visoka tehnička škola strukovnih studija i Fakultet umetnosti Univerziteta u Prištini,

koji su ukupno imali 741 studenta u toku 2016. godine. U Zubinom Potoku nema fakulteta ili

visokih škola koje su deo Univerziteta u Prištini.

Funkcionisanje obrazovnog sistema U obrazovnim ustanovama Republike Srbije na severu Kosova nastava se realizuje prema planu i

programu Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Vlade Republike Srbije.8 Nastavni

plan i program ovih obrazovnih institucija nije akreditovan u kosovskom sistemu obrazovanja.

Osim nastavnog programa, srpski i kosovski sistem obrazovanja se razlikuju i prema drugim

karakteristikama. Tako na primer, osnovna škola u srpskom obrazovnom sistemu traje osam

godina, a srednja škola četiri godine, dok u slučaju kosovskog sistema osnovno obrazovanje traje 9

godina, a srednje tri godine.

Nivo decentralizacije obrazovnog sistema se takođe razlikuje. Prema srpskom zakonodavstvu9

opštine imaju nadležnosti nad predškolskim vaspitanjem i obrazovanjem, dok prema kosovskom

zakonu pored predškolskog obrazovanja opštine imaju nadležnosti u organizaciji osnovnog i

srednjoškolskog obrazovanja. Naime, od 2008. godine kosovski obrazovni sistem je u procesu

decentralizacije i prenošenja odgovornosti sa centralnog nivoa na opštine, kao i iz opština na nivo

škola. Zakonom o obrazovanju u opštinama (br. 03/L-068) proširena je nadležnost opština po

pitanju ova tri nivoa obrazovanja i to u oblastima: izgradnja objekata, upis i prijem učenika,

zapošljavanje u obrazovnim ustanovama, izbor direktora obrazovnih ustanova, isplata zaposlenih,

obučavanje nastavnika, nadzor i inspekcija obrazovanja i drugo. Radi sprovođenja ovih nadležnosti

formirana su opštinska odeljenja za obrazovanje i radi se na izgradnji kapaciteti za ispunjavanje

opštinske nadležnosti u ovoj oblasti.10

Kosovski zakon o obrazovanju takođe pruža mogućnost obrazovanja na srpskom jeziku uz

korišćenje nastavnog programa i udžbenika koje izdaje srpsko Ministarstvo prosvete, nauke i

tehnološkog razvoja, ali pod uslovom da se nastavni materijal dostavi kosovskom Ministarstvu za

obrazovanje nauku i tehnologiju (MONT) i ono ne uloži prigovor na njegovo korišćenje.

Kosovskim zakonima je proširena nadležnost opštine Severna Mitrovica u oblasti visokog

obrazovanja, gde se navodi da je ova opština “ovlašćena da obezbedi visoko obrazovanje,

uključujući registraciju i izdavanje licenci obrazovnim ustanovama, zapošljavanje nastavnog kadra,

isplatu plata i obuku nastavnog i administrativnog osoblja (član 21. zakona 03/L-br. 040 o lokalnoj

samoupravi).

7 Visoka tehnička škola strukovnih studija iz Uroševca je nakon 1999. godine bila premeštena u Zvečan, a

danas se sedište škole nalazi u Leposaviću. 8 Kosovskim Albanicima koji žive na severu Kosova dostupno je osnovno obrazovanje koje prati nastavni

plan i program kosovskog Ministarstva obrazovanja, nauke i tehnologije u tri opštine: Leposavić (u Bistrici),

Zvečan (u selima Lipa, Boljetin i Žaže) i Zubin Potok (u Čabri). 9 Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Sl. glasnik RS”, br. 72/2009, 52/2011 i 55/2013) 10 Strateški plan obrazovanja na Kosovu 2017-2021 (2016), Ministarstvo za obrazovanje nauku i tehnologiju


9

Takođe, kosovski zakon propisuje da nastavnici moraju biti licencirani od strane MONT-a, kao i

odnos nastavnk-učenik, koji u osnovnoj školi i gimnaziji iznosi 1:21,3 za većinsku zajednicu a

1:14,2 za manjinsku zajednicu. Za stručne škole ovaj odnos iznosi 1:17,2 za većinsku zajednicu i

1:11,5 za manjinsku zajednicu.11 Primetno je da u osnovnim školama koje rade na severu Kosova

ovaj procenat je znatno ispod propisanog maksimuma u okviru kosovskog zakona jer prosečan broj

osnovaca po nastavniku iznosi 7,7, a broj srednjoškolaca po nastavniku je 4,8.

Obrazovanje na severu Kosova se većinski finansira iz budžeta Vlade Srbije. U kosovskom

sistemu, plate nastavnog osoblja se finansiraju iz budžeta Vlade Kosova, dok se kapitalne

investicije mogu finansirati grantovima MONT ili/i iz opštinskih budžeta. Po tom osnovu, iz

budžeta Vlade Kosova se izdvajaju izdaci za plate zaposlenih u obrazovanju na severu Kosova.

Pored toga, MONT je podržao renoviranje tri školska objekta u severnoj Mitrovici i četiri objekta u

opštini Zvečan, na osnovu potpisanog memoranduma o razumevanju između MONT i severnih

opština.12

11 Administrativna uredba br. 22/2013, Maksimalan broj učenika za razred i odnos nastavnik - učenik 12 Rezime izveštaja o radu Ministarstva obrazovanja nauke i tehnologije za 2016 godinu, dostupno na:

http://bit.ly/2sRcjms


KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? ZDRAVSTVENA ZAŠTITA

10

ZDRAVSTVENA ZAŠTITA

Zdravstvene ustanove Zdravstvene usluge na severu Kosova se pružaju putem četiri ustanove: Zdravstveni centar

Kosovska Mitrovica, Dom zdravlja Zvečan, Zavod za javno zdravlje i Apoteka Kosovska

Mitrovica. U ovim ustanovama obezbeđena je primarna i sekundarna zdravstvena zaštita za

građane opština na severu Kosova.

Tabela 5. Podaci o zdravstvenim ustanovama i institucijama na severu Kosova u 2017. godini

Opština Javne institucije Broj zaposlenih Maksimalan broj

zaposlenih

Severna Mitrovica Zdravstveni centar Kosovska

Mitrovica 135113 1350

Severna Mitrovica Opšta bolnica 975

Severna Mitrovica Dom zdravlja Kosovska Mitrovica 154

Leposavić Dom zdravlja Leposavić 137

Zubin Potok Dom Zdravlja Zubin Potok 85

Severna Mitrovica Zavod za javno zdravlje 95 120

Severna Mitrovica Apoteka Kosovska Mitrovica 80 77

Zvečan Dom zdravlja Zvečan 13814 137

Severna Mitrovica Fond za zdravstveno osiguranje 32 -

Ukupno 1696

Izvor: Informacije dobijene od sagovornika tokom intervjua i Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na

neodređeno vreme u sistemu državnih organa, sistemu javnih službi, sistemu Autonomne pokrajine Vojvodine

i sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu („Sl. glasnik RS” br. 61/2017)

Primarna zdravstvena zaštita ostvaruje se u domovima zdravlja u svakoj opštini na severu Kosova.

Dom zdravlja Kosovska Mitrovica, Dom zdravlja Leposavić i Dom zdravlja Zubin Potok su

organizacione jedinice Zdravstvenog centra Kosovska Mitrovica, dok Dom zdravlja Zvečan

funcioniše kao samostalna ustanova. Hitna medicinska pomoć je dostupna u Domu zdravlja

Kosovska Mitrovica i Domu zdravlja Zvečan. Dom zdravlja Kosovska Mitrovica ima pet amulanti

(ambulanta Banjska, ambulatna Žerovnica; ambulanta Suvi Do, ambulanta Gojbulja, ambulanta

Banjska-Vučitrn). Dom zdravlja u Leposaviću ima ambulante u Lešku, Sočanici, Belom Brdu,

Vračevu i Borčanima, a Dom zdravlja Zubin Potok ima razvijenu mrežu ambulanti u 10 mesta.15

Dom zdravlja Zvečan ima ambulantu u Žitkovcu i u Grabovcu. Sekundarni nivo zdravstvene zaštite

pruža Zdravstveni centar Kosovska Mitrovica sa 700 bolničkih mesta.16 Ukupan broj zaposlenih u

okviru ove ustanove je 1351, od čega je 975 zaposlenih u Opštoj bolnici Kosovska Mitrovica.

13 Broj ugovorenih radnika utvrđen kadrovskim planom za 2014. godinu je bio 1415. Izvor: Zapisnik o

izvršenoj kontroli ugovorenih obaveza u Zdravstvenom centru Kosovska Mitrovica (2015), Republičkog

fonda za zdravstveno osiguranje Republike Srbije, dosptuno na: http://bit.ly/2tgt0u3. 14 Broj ugovorenih radnika utvrđen kadrovskim planom za 2013. i 2014. godinu je bio 155 radnika. Izvor:

Zapisnik o izvršenoj kontroli ugovorenih obaveza u Domu zdravlja Zvečan (2015), Republičkog fonda za

zdravstveno osiguranje Republike Srbije, dostupnom na: http://bit.ly/2sX4v2C. 15 Ambulante se nalaze u mestu Zupče, Brnjak, Banje, Dren, Lučka Reka, Bube, Crepulja, Čečevo, kao i u

mestima Suvo Grlo i Banje koji se nalaze u Srbici. 16 Uredba o planu mreže zdravstvenih ustanova („Sl. glasnik RS”, br. 42/2006, 119/2007, 84/2008, 71/2009,

85/2009, 24/2010, 6/2012, 37/2012, 8/2014 i 92/2015)

http://bit.ly/2tgt0u3

http://bit.ly/2sX4v2C


11

Apoteka Kosovska Mitrovica je samostalna zdravstvena ustanova sa dve ispostave u Kosovskoj

Mitrovici i po jednom ispostavom u Leposaviću, Zubinom Potoku i Zvečanu. Od 2006. godine u

Kosovskoj Mitrovici postoji Zavod za javno zdravlje Priština - Kosovska Mitrovica.17

Pored ovih zdravstvenih institucija, na teritoriji severa Kosova postoji filijala Republičkog fonda

za zdravstveno osiguranje Republike Srbije sa ispostavama u Prilužju, Zubinom Potoku,

Leposaviću i Zvečanu.18 Na dan 31.12.2016. godine, obavezno zdravstveno osiguranje je imalo

46346 građana sa područja delovanja filijale „Kosovska Mitrovica”. Sanitarni i zdravstveni nadzor

u oblasti zaštite stanovništva na severu Kosova vrši republička sanitarna inspekcija sa sedištem u

Severnoj Mitrovici.

Funkcionisanje zdravstvenog sistema Zdravstvene ustanove na severu Kosova funkcionišu u okviru zdravstvenog sistema Republike

Srbije. Od 2007. godine primarna zdravstvena zaštita je u nadležnosti jedinica lokalne samouprave,

te prema srpskom zakonodavstvu dom zdravlja i apoteku mogu osnovati jedinice lokalne

samouprave. U slučaju da lokalna samouprava ne može da obezbedi dovoljno sredstava za

preuzimanje nadležnosti primarne zdravstvene zaštite, domovi zdravlja mogu da funkcionišu kao

sastavne jedinice zdravstvenih centara.19 Upravo je ovo slučaj sa domovima zdravlja u Zubinom

Potoku, Leposaviću i Zvečanu, koji su nastavili da funkcionišu u okviru Zdravstvenog centra

Kosovska Mitrovica. Izuzetak je Dom zdravlja Zvečan koji je izdvojen kao samostalna zdravstvena

ustanova. Finansiranje zdravstvenih ustanova na severu Kosova se odvija preko Republičkog fonda

za zdravstvo i manjim delom iz opštinskog budžeta.

Kosovsko zakonodavstvo takođe propisuje tri nivoa zdravstvene zaštite.20 Primarna zdravstvena

zaštita pruža se u Glavnim centrima porodične medicine i njihovim sastavnim jedinicama (Centri

porodične medicine i Ambulante porodične medicine). Drugi nivo zdravstvene zaštite pružaju opšte

i specijalne bolnice i zdravstveni centri, dok je tercijalni nivo zaštite obezbeđen u univerzitetsko-

kliničkim ustanovama.

Prema kosovskom sistemu, opštine su nadležne za obezbeđenje i upravljanje primarnom

zdravstvenom zaštitom, te u tu svrhu imaju formirana opštinska odeljenja zdravstvene zaštite. U

kosovskim opštinama primarna zdravstvena zaštita se finansira preko zdravstvenog granta koje

opštine dobijaju iz centralnog budžeta.21 Od opština na severu Kosova, Severna Mitrovica ima

prošireno ovlašćenje za obezbeđenje sekundarne zdravstvene zaštite prema kosovskom zakonu o

lokalnoj samoupravi (član 20). Za sada, opština Severna Mitrovica, kao ni druge severne opštine,

nema formirano opštinsko odeljenje za zdravstvenu zaštitu.

17 Izvor: www.zjzkm.rs. 18 Izvor: http://rfzo.rs/index.php/organizacija-info/orgjedinice/filijale-ispostave. 19 Zakon o zdravstvenog zaštiti („Sl. glasnik RS”, br. 107/2005, 72/2009 - dr. zakon, 88/2010, 99/2010,

57/2011, 119/2012, 45/2013 - dr. zakon, 93/2014, 96/2015 i 106/2015). 20 Zakon br. 04/L-125 o zdravstvu 21 Sektorska strategija zdravstva 2017-2021 (2016), Ministarstvo zdravlja Kosova

http://www.zjzkm.rs/

http://rfzo.rs/index.php/organizacija-info/orgjedinice/filijale-ispostave


12

Na Kosovu još uvek ne postoji osposobljen sistem zdravstvenog osiguranja. Zakonom22 je

propisano da se obavezno zdravstveno osiguranje sprovodi od strane Fonda zdravstvenog

osiguranja, čiji početak rada se očekuje u toku 2017. godine. Delatnost iz oblasti javnog zdravlja

vrši Nacionalni institut javnog zdravlja na Kosovu.

22 Zakon br. 04/L -249 o zdravstvenom osiguranju

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? SOCIJALNA ZAŠTITA

13

SOCIJALNA ZAŠTITA

Ustanove i institucije socijalne zaštite U srpskim sredinama na Kosovu, Republika Srbija pruža usluge socijalne zaštite preko osam

centara za socijalni rad i jednog odeljenja međuopštinskog centra za socijalni rad.2324 U Severnoj

Mitrovici nalazi se Međuopštinski centar za socijalni rad „Kosovska Mitrovica” koji osim ove

opštine pokriva i opštine Zvečan, Peć, Klina, Istok i Orahovac. Pored toga, u severnoj Mitrovici je

premešten Centar za socijalni rad Srbica, a još dva centra za socijalni rad se nalaze u opštinama

Zubin Potok i Leposavić.

Prema podacima Zavoda za socijalnu zaštitu Republike Srbije, u periodu od 2009. do 2012. godine,

prosečan broj zaposlenih u svim centrima za socijalni rad na Kosovu je 136, a prosečan broj

korisnika u periodu od 2009. do 2014. godine iznosi 16085.25 Prema ovim nalazima, Međuopštinski

centar za socijalni rad „Kosovska Mitrovica” zapošljava 27 radnika, dok je maksimalni predviđeni

broj radnika u ovoj ustanovi 30 (Tabela 6). Maksimalni predviđeni broj radnika za Centar za

socijalni rad Zubin Potok je 9, a trenutno je zaposleno 24 radnika. U Centru za socijalni rad

Leposavić ukupan broj zaposlenih je 12.

Tabela 6. Podaci centara za socijalni rad na severu Kosova

Opština Centar za socijalni rad Broj

zaposlenih

Maksimalan

broj zaposlenih

Severna Mitrovica Međuopštinski centar za socijalni rad 27 30

Severna Mitrovica Centar za socijalni rad Srbica26 - 8

Leposavić Centar za socijalni rad Leposavić 12 11

Zubin Potok Centar za socijalni rad Zubin Potok 24 9

Ukupno 63 58

Izvor: Informacije dobijene od sagovornika tokom intervjua i Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na

neodređeno vreme u sistemu državnih organa, sistemu javnih službi, sistemu Autonomne pokrajine Vojvodine

i sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu („Sl. glasnik RS” br. 61/2017)

Osim centra za socijalni rad, četiri opštinske organizacije Crvenog krsta Srbije imaju aktivnu ulogu

u oblasti socijalne zaštite građana na severu Kosova, i to: Crveni krst Kosovska Mitrovica,

Crveni krst Zvečan, Crveni krst Zubin Potok i Crveni krst Leposavić. Ove opštinske

organizacije Crvenog krsta funkcionišu u okviru Pokrajinske organizacije Crvenog krsta na

Kosovu i Metohiji. Njihovi poslovi se odnose na distribuciju humanitarne pomoći (hrane, odeće,

obuće i sanitarnih sredstava), sprovođenje preventivne zdravstvene aktivnosti, popularisanje

dobrovoljnog davalaštva krvi i druge poslove iz domena socijalne zaštite.

23 Centar za socijalni rad Priština, Centar za socijalni rad Kosovska Mitrovica - Zvečan, Centar za socijalni

rad Leposavić, Centar za socijalni rad Zubin Potok, Centar za socijalni rad Srbica, Centar za socijalni rad

Vučitrn, Centar za socijalni rad Štripce, Centar za socijalni rad Kosovska Kamenica. 24 Izveštaj o radu cenatra za socijalni rad u 2015. godini (2016), Republički zavod za socijalnu zaštitu 25 Sintetizovani izveštaj o radu centra za socijalni rad u Srbiji u 2012. i 2014. godini, Republički zavod za

socijalnu zaštitu 26 Tokom istraživannja nisu prikupljeni podaci o broju zaposlenih u Centru za socijalni rad Srbica.


14

Kancelarija za Kosovo i Metohiju Vlade Republike Srbije takođe pruža pomoć socijalno

najugroženijem stanovništvu na severu Kosova i to u vidu: pomoći porodicama povratnika, pomoći

porodicama otetih i nestalih lica i jednokratne pomoći.27 Pored toga, Kancelarija za Kosovo i

Metohiju u saradnji sa opštinama na severu obavlja poslove u vezi sa obnovom kuća i stambenim

zbrinjavanjem povratnika, interno raseljenih lica i socijalno ugroženih kategorija stanovništva.

Kada je u pitanju socijalno osiguranje, građani četiri severne opštine ostvaruju pravo iz penzijskog

i invalidskog osiguranja preko filijale Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje

(PIO) u Kosovskoj Mitrovici i dve ispostave, u Zubinom Potoku i Leposaviću. Ukupan broj

zaposlenih u filijali PIO Kosovska Mitrovica je 33. Prema podacima ove filijale, u aprilu 2017.

godine ukupno je bilo 8328 korisnika penzije.28

Funkcionisanje socijalne zaštite Na severu Kosova, centri za socijalni rad su ustanove socijalne zaštite koje obavljaju poslove

utvrđene Zakonom o socijalnoj zaštiti Republike Srbije („Sl. glasnik RS”, br. 24/2011) i relevatnim

podzakonskim aktima. Osnivač centra za socijalni rad je jedinica lokalne samouprave, a može se

osnovati za teritoriju jedne ili više opština, što je slučaj sa Međuopštinskim centrom za socijalni rad

„Kosovska Mitrovica”. Centar za socijalni rad obavlja poslove poverene od strane nadleženog

Ministarstva Republike Srbije, a dužan je da o svom radu izveštava Republički zavod za socijalnu

zaštitu. Rad Centra se najvećim delom finansira iz budžeta Republike Srbije.

Prema kosovskom zakonodavstvu, opštine imaju mandat da se bave socijalnom zaštitom građana.

Na centralnom nivou, Ministarstvo rada i socijalne zaštite je odgovorno za politiku socijalne zaštite

i zakonski okvir. Do 2009. godine, centri za socijalni rad su bili pod nadležnošću ovog

ministarstva, a nakon potpisivanja Memoranduma o razumevanju između Ministarstva za rad i

socijalnu zaštitu, Ministarstva administracije lokalne samouprave, Ministarstva ekonomije i

finansija i opština na Kosovu u januaru 2009. godine, centri za socijalni rad prelaze u nadležnost

opština. Stoga, pravo na osnivanje centra za socijalni rad imaju opštine, koje su u krajnjem i

odgovorne za pružanje socijalne i porodične usluge na svojoj teritoriji. Centri pružaju socijalnu

pomoć porodicama u skladu sa šemom socijalne pomoći, a predviđeno je da njihovim radom

upravljaju opštinski organi za socijalnu zaštitu.29 U opštinama na severu Kosova osnovani su Centri

za socijalni rad u sistemu Kosova i oni funkcionišu uporedo sa Centrima u srpskom sistemu.

Kada je u pitanju rad Crvenog krsta, Zakon o Crvenom krstu Srbije propisuje da se opštinskim

organizacijama Crvenog krsta dodeljuju javna ovlašćenja, a za njihovu realizaciju se izdvajaju

sredstva iz opštinskog ili budžeta Republike Srbije.30 Po tom osnovu, Kancelarija za Kosovo i

Metohiju podržava aktivnosti opštinskih organizacija Crvenog krsta na severu Kosova u vidu

isplate plata za njihove zaposlene.31 Na Kosovu takođe funkcioniše i Crveni krst Kosova koji

27 Izveštaj o radu Kancelarije za Kosovo i Metohiju za 2016. godinu (2017), Kancelarija za Kosovo i

Metohiju 28 Statistički mesečeni bilten IV/2017 (2017), Republički fond za penziono i invalidsko osiguranje 29 Zakon br. 04/L-096 o izmeni i dopuni Zakona br. 2003/15 o šemi socijalne pomoći na Kosovu 30 Zakon o Crvenom krstu Srbije („Sl. glasnik RS”, broj 107/2005) 31 Izveštaj o radu Kancelarije za Kosovo i Metohiju za 2016. godinu (2017), Kancelarije za Kosovo i

Metohiju


15

pomaže kosovskim organima u distribuciji humanitarne pomoći, a Vlada Kosova obezbeđuje

sredstva za njegov rad.

Penzioni sistem na Kosovu je organizovan na tri nivoa: osnovna penzija, penzije zasnovane na

ličnoj štednji i dopunska penzija poslodavca i pojedinca. Usled oružanih sukoba na Kosovu, 1999.

godine došlo je do prekida funkcionisanja penzijskog sistema i do gubitka evidencije o

doprinosima za penzijsko osiguranje. Zbog ovakvog stanja, uveden je novi penzijski sistem na

Kosovu koji daje osnovne penzije svakom građaninu koji je stariji od 65 godina. Drugi nivo

penzijskog osiguranja su penzije zasnovane na ličnoj štednji, što podrazumeva da se mesečno

plaćaju doprinosi za penzijsko osiguranje za zaposlene. Treći nivo osiguranja je dopunska penzija

poslodavca ili pojedinca koja je na dobrovoljnoj osnovi.32 Nasuprot kosovskom penzijskom

sistemu, srpski Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje isplaćuje penzije ranijim

korisnicima fonda na Kosovu preko svoje filijale u Severnoj Mitrovici.

32 https://www.rks-gov.net/sr-latn-cs/qytetaret/beneficionetasistenca/pages/pensioni.aspx

https://www.rks-gov.net/sr-latn-cs/qytetaret/beneficionetasistenca/pages/pensioni.aspx

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? OSTALE INSTITUCIJE REPUBLIKE SRBIJE

16

OSTALE INSTITUCIJE REPUBLIKE SRBIJE

Javna preduzeća Republike Srbije Republika Srbija je osnivač više javnih preduzeća i privrednih društava koja deluju na prostoru

severa Kosova. Jedno od njih je privredno društvo s ograničenom odgovornošću za strateški

otkup i distribuciju poljoprivrednih proizvoda „Metohija”, sa sedištem u Severnoj Mitrovici.

Republika Srbija je 2013. godine osnovala privredno društvo „Metohija” radi otkupa i distribucije

poljoprivrednih proizvoda srpskog i nealbanskog stanovništva, distribucije osnovnih prehrambenih

proizvoda ovom stanovništvu, kao i radi planiranja i sprovođenja programa razvoja poljoprivrede

na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija.33 Prema evidenciji Agencije za privredne

registre preduzeće Metohija ima ukupno sedam zaposlenih.

Na prostoru severa Kosova posluje i Javno preduzeće za razvoj i unapređenje informisanja

putem elektronskih medija na srpskom jeziku u Autonomnoj pokrajini Kosovo i Metohija

„Mreža-Most”, osnovano 2010. godine.34 Ovo javno preduzeće, sa sedištem u Beogradu, obavlja

delatnosti koje su usmerene na koordinaciju i pružanje pomoći elektronskim medijima koji emituju

program na srpskom jeziku na području Kosova. U okviru Javnog preduzeća „Mreža – Most”

funkcionišu dve TV stanice (TV Most u Zvečanu, TV Puls u Šilovu) i dve radio stanice (Radio

Kosovska Mitrovica i Radio Gračanica). Ukupan broj zaposlenih u Javnom preduzeću je 147.35

U Zubinom Potoku smešteno je Javno preduzeće za vodosnabdevanje i za proizvodnju i

distribuciju električne energije „Ibar”, koje je osnovano odlukom Vlade Srbije 2002. godine sa

namerom da upravlja hidrosistemom „Ibar-Lepenac”. Javno preduzeće „Ibar” funkcioniše prema

srpskom zakonodavstvu i nije priznato u pravnom kosovskom sistemu. Uporedo, hidrosistemom

„Ibar-Lepenac” upravlja i Javno preduzeće „Ibar-Lepenac” sa sedištem u Prištini.

Poslove u oblasti zaštite i upravljanja šumama obavlja Šumsko gazdinstvo „Ibar” Leposavić koje

deluje u sastavu JP „Srbijašume” sa centralom u Beogradu. U okviru Šumskog gazdinstva „Ibar”

Leposavić deluju dve Šumske uprave: Leposavić i Zubin Potok. JP „Srbijašume” delimično

pomaže funkcionisanje ŠG „Ibar” Leposavić u skladu sa odlukom Upravnog odbora JP

„Srbijašume” br. 24/2004-2 od 1. marta 2004. godine.36 Ukupan broj zaposlenih u ŠG „Ibar”

Leposavić je 102. U kosovskom sistemu nadležno telo za upravljanje javnim i privatnim šumskim

zemljištem i šumama u nacionalnim parkovima je Agencija za šume Kosova, koja funkcioniše pod

nadležnošću Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i ruralnog razvoja. Od 2010. godine, prema

Zakonu o lokalnoj samoupravi br. 03/L-040, opštine imaju delegirane ingerencije od strane

Agencije koje se odnose na zaštitu šuma i izdavanje dozvola za seču javnih i privatnih šuma.

Međutim, u Leposaviću i Zubinom Potoku, opštine su preuzele nadležnost od Agencije za šume

Kosova samo za izdavanje dozvola za seču privatnih šuma na ovom području.

33 Odluka o osnivanju privrednog društva sa ograničenom odgovornošću za strateški otkup i distribuciju

poljoprivrednih proizvoda „Metohija” Kosovska Mitrovica („Sl. glasnik RS”, br. 27/2013 i 38/2013 - ispr.). 34 Odluka o osnivanju javnog preduzeća za razvoj i unapređivanje informisanja putem elektronskih medija na

srpskom jeziku u Autonomnoj pokrajini Kosovo i Metohija („Sl. glasnik RS”, br. 38/10). 35 Izvor: Agencija za privredne registre Republike Srbije 36 Godišnji program poslovanja Javnog preduzeća za gazdovanje šumama „Srbijašume” za 2017. godinu,

dostupno na: http://bit.ly/2u9Ji8Y

http://bit.ly/2u9Ji8Y


17

Na teritoriji severa Kosova postoje tri preduzeća koja su deo Javnog preduzeća „Elektroprivreda

Srbije” (EPS): Termoelektrane Kosovo, Površinski kopovi Kosovo i Elektrokosmet Priština. Na

sajtu EPS navodi se da od sredine 1999. godine EPS nema kontrolu nad radom ovih preduzeća, tj.

„ne upravlja elektroenergetskim i rudarskim kapacitetima na području Kosmeta”.37 U trogodišnjem

programu poslovanja JP EPS za 2017-2019. godinu, procenjuje se da su ova tri preduzeća imala

4097 zaposlenih u 2016. godini.38 Javno preduzeće za distribuciju električne energije

„Elektrokosmet Priština” obezbeđuje električnu energiju u četiri opštine na Severu Kosova i ima

ukupno 634 zaposlena.39 JP Elektrodistribucija, kao deo JP „Elektrokosmet Priština”, se nalazi u

Severnoj Mitrovici, a radne jedinice postoje u Zubinom Potoku i Leposaviću. U septembru 2013.

godine postignut je „Dogovor o energetici”, kao deo Briselskog sporazuma, kojim je dogovoreno

da će Kosovo dozvoliti EPS-u da osnuje preduzeća za snabdevanje i trgovinu električnom

energijom na severu Kosova i to u skladu sa kosovskim zakonodavstvom.40 U toku je

implementacija dogovora iz oblasti energetike i registracija preduzeća „EPS trgovina” d.o.o i

„Elektrosever” d.o.o.41

Preduzeće „Infrastruktura Železnice Srbije” a.d. upravlja železničkom mrežom na Severu

Kosova, koja se prostire na teritoriji opštine Leposavić, Zvečan i Severna Mitrovica. Železničku

infrastrukturu čine tri stanice u Leposaviću (Ibarska Slatina, Leposavić i Lešak), tri stanice u

Zvečanu (Zvečan, Valač, Banjska) i jedna stanica u Severnoj Mitrovici (Kosovska Mitrovica-

Sever). U toku 2013. godine izgrađena je železnička stanica u Severnoj Mitrovici i osposobljena

pruga Zvečan – Kosovska Mitrovica (Sever), što je omogućilo da se od oktobru 2013. godine

ponovo uspostavi redovan železnički saobraćaj na relaciji Kraljevo – Kosovska Mitrovica (Sever).

Od marta 2008. godine do oktobra 2013. godine, železnički saobraćaj je bio prekinut na ovoj

relaciji. U slučaju putne infrastrukture, Javno preduzeće „Putevi Srbije” preko svoje ispostave u

Severnoj Mitrovici bavi se održavanjem i izgradnjom puteva na severu Kosova.

Na severu Kosova poštanske usluge pruža regionalna radna jedinice „Kosovo i Metohija” Javnog

preduzeća „Pošta Srbije”, sa sedištem u Gračanici, preko svojih pošta u Severnoj Mitrovici,

Leposaviću, Zvečanu i Zubinom Potoku. Pod regionalnom jedinicom „Kosovo i Metohija” posluje

31 pošta42 sa ukupno 232 zaposlena.43 Osim poštanskih usluga, JP „Pošta Srbije” vrši isplatu

penzija korisnika Republičkog fonda za PIO. Sa druge strane, u kosovskom sistemu poštanske

usluge pruža „Pošta Kosova d.d.”, ali ovo preduzeće nema razvijenu poštansku mrežu u četiri

severne opštine. Do danas nije uspostavljena saradnja između JP „Pošta Srbije” i „Pošta Kosova

d.d.”.

37 Izvor: Javno preduzeće „Elektroprivreda Srbije” 38 Trogodišnji program poslovanja Javnog preduzeća „Elektroprivreda Srbije” za 2017-2019 (2017), Javno

preduzeće „Elektroprivreda Srbije”, dostupno na: http://bit.ly/2uiRtNs 39 Izvor: Agencija za privredne registre Republike Srbije 40 Zaklјučci EU posrednika o sprovođenju Sporazuma o energetici iz 2013. godine, dostupno na sajtu

Kancelarije za Kosovu i Metohiju: http://www.kim.gov.rs/lat/p20.php 41 Izveštaj o napretku u dijalogu Beograda i Prištine za period oktobar 2016 - april 201 (2017), Vlada

Republike Srbije, dostupno na: http://bit.ly/2txK3p2 42 Opštine na Kosovu u kojima se nalaze pošte JP „Pošte Srbije”: Gračanica, Gnjilane, Gora, Istok, Kosovo

Polje, Kosovska Kamenica, Severna Mitrovica, Leposavić, Lipljan, Novo Brdo, Obilić, Orahovac, Peć,

Priština, Štrpce, Vitina, Vučitrn, Zubin Potok i Zvečan. Izvor: http://bit.ly/2uIF6fN 43 Informator o radu (2017), Javno preduzeće „Pošta Srbije”, dostpuno na: http://bit.ly/2tzz5B5

http://bit.ly/2uiRtNs

http://www.kim.gov.rs/lat/p20.php

http://bit.ly/2txK3p2

http://bit.ly/2uIF6fN

http://bit.ly/2tzz5B5


18

Javne ustanove Republike Srbije

Javne finansije

Poreska uprava Republike Srbije ima jednu filijalu u Severnoj Mitrovici i ekspoziture u

Leposaviću, Zvečanu i Zubinom Potoku, a još četiri ekspoziture se nalaze u drugim opštinama na

Kosovu.44 U filijali i ekspoziturama se organizuju poslovi u vezi sa javnim prihodima u skladu sa

srpskim zakonodavstvom. Promet između Republike Srbije i Kosova je regulisan uredbama Vlade

Republike Srbije iz 2013. godine45 prema kojima se porez na dodatnu vrednost (PDV) ne

obračunava i ne plaća na promet dobara koji obveznici PDV-a vrše sa teritorije Srbije na teritoriju

Kosova. U okviru kosovskog sistema porez se prikuplja preko Poreske administracije Kosova, koja

ima regionalnu kancelariju u Južnoj Mitrovici. Preduzeća i organizacije sa severa Kosova koja

imaju statut pravnog lica prema kosovskom zakonodavstvu dužna su da izmiruju svoje poreske

obaveze u Poreskoj administraciji Kosova.

Ministarstvo finansija Republike Srbije ima takođe i filijalu Uprave za trezor. Sedište filijale je u

Severnoj Mitrovici, a ekspoziture se nalaze u Leposaviću, Zubinom Potoku, Prištini, Gnjilanu i

Štrpcu. Preko filijale u Severonoj Mitrovici vrše se poslovi vezani za javna plaćanja i finansijsku

statistiku. Na prostoru severa Kosova Narodna banka Srbije obavlja poslove iz svoje nadležnosti

preko filijale u Kragujevcu i šalterskog mesta u Severnoj Mitrovici.

Privreda

U Severnoj Mitrovici smeštena je i organizaciona jedinica Agencije za privredne registre

Republike Srbije koja omogućava da se privredni subjekti sa Kosova registruju prema zakonima

Republike Srbije. Sa druge strane, privredni subjekti koji žele da funkcionišu unutar kosovskog

sistema prijavljuju se u Agenciji za registraciju poslovanja na Kosovu preko opštinskog centra za

registraciju preduzeća opštine Severna Mitrovica.46 Naime, prema Zakonu o lokalnoj samoupravi

br. 03/L – br. 040, centralna vlast Kosova je poverila nadležnost opštinama u pogledu registracije

preduzeća i drugih poslovnih subjekata, te se stoga registracija obavlja u opštinskim centrima. U

opštinama na severu Kosova još uvek ne funkcioniše u potpunosti registracija privrednih subjekata.

Nacionalna služba za zapošljavanje Republike Srbije ima Pokrajinsku službu za zapošljavanje u

Severnoj Mitrovici, koja prati rad filijale „Kosovska Mitrovica”, filijale „Priština” u Gračanici i

filijale „Gnjilane” u Ranilugu. Filijala „Kosovska Mitrovica” ima svoje organizacione jedinice u

Leposaviću, Zubinom Potoku, Zvečanu, Vučitrnu, Srbici i Istoku.47 Pokrajinska služba Nacionalne

44 Ekspoziture Poreske uprave: Gračanica, Leposavić, Ranilug, Šilovo, Štrpce, Zubin Potok i Zvečan. Izvor:

Informator o radu (2017), Poreska uprava Ministarstva finansija Republike Srbije. 45 Uredba o izvršavanju Zakona o porezu na dodatu vrednost na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i

Metohija za vreme važenja Rezolucije Saveta bezbednosti OUN broj 1244; Uredbu o izvršavanju Zakona o

akcizama na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija za vreme važenja Rezolucije Saveta

bezbednosti OUN broj 1244 i Uredbu o izmenama Uredbe o posebnim uslovima za vršenje prometa robe sa

Autonomnom pokrajinom Kosovo i Metohija. 46 Opština Severna Mitrovica je formirana 2013. godine nakon održanih prvih lokalnih izbora po kosovskim

zakonima na severu Kosova. Pre toga u Severnoj Mitrovici je postojala Administrativna kancelarija Severna

Mitrovica. 47 Informator o radu Nacionalne službe za zapošljavanje (2017), Nacionalna služba za zapošljavanje,

dostupno na: http://bit.ly/2tM7POt

http://bit.ly/2tM7POt


19

služne za zapošljavanje ima šest zaposlenih, a filijala „Kosovska Mitrovica” ima 36 radnika.48

Prema evidenciji Nacionalne službe za zapošljavanje na prostoru Kosova je bilo 22149

nezaposlenih lica na kraju 2016. godine, od čega je 8340 registrovano u filijali „Kosovska

Mitrovica”.49

Pored svojih redovnih aktivnosti u oblasti zapošljavanja i osiguranja u slučaju nezaposlenosti,

Nacionalna služba za zapošljavanje obavlja poverene poslove isplate privremene naknade.50 Ovu

vrstu naknade ostvaruju „oni koji su najkasnije do 9. juna 1999. godine bili u radnom odnosu u

nekoj od društvenih organizacija ili preduzeća na području AP Kosova i Metohije, a sada po tom

osnovu, ne dobijaju zaradu, nisu zasnovali novi radni odnos, nemaju uslov za penziju, nisu ostvarili

pravo na novčanu naknadu u vremene nezaposlenosti i ne ostvaruju prihod po osnovu rada i

imovine”.51 U toku 2016. godine, Nacionalna služba za zapošljavanje je prosečno mesečno

isplaćivala 15284 privremene naknade po ovom osnovu.52

U kosovskom sistemu evidencija nezaposlenih i posredovanje pri zapošljavanju se vrši u okviru

opštinskih kancelarija za zapošljavanje i regionalnih centara za zapošljavanje, koji funkcionišu pod

nadzorom Ministarstva rada i socijalne zaštite. Na severu Kosova posluje regionalna kancelarija

Mitrovica pod kojom su opštinske kancelarije za zapošljavanje u Leposaviću, Zubinom Potoku i

Zvečanu.53

Poljoprivreda

Na prostoru severa Kosova deluje Poljoprivredna stručna služba „Kosovska Mitrovica” koju je

osnovalo Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije radi unapređenja

poljoprivredne proizvodnje na prostoru Kosovsko-mitrovačkog okruga. Stoga ova stručna služba

deluje na prostoru opština Severna Mitrovica, Zvečan, Zubin Potok, Leposavić, Vučitrn i Srbica.

Uslovi i način rada savetodavnih poslova utvrđeni su Zakonom o obavljanju savetodavnih i

stručnih poslova u oblasti poljoprivrede („Sl glasnik RS“, br 30/10). Rad Poljoprivredne stručne

službe Kosovska Mitrovica je organizovan u službe za ratarstvo, stočarstvo, voćarstvo i zaštitu

bilja, a realizuju ga četiri zaposlena. Do 1999. godine stručna služba je bila smestena u južnom delu

Mitrovice, a danas se nalazi u severnom delu grada.54

Kosovsko zakonodavstvo takođe definiše rad savetodavnih službi za poljoprivredu.55 U okviru

Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i ruralnog razvoja postoji Odeljenje za savetodavne i stručne

48 U filijali Kosovska Mitrovica radi 27 radnika na neodređeno vreme i 9 na određeno vreme. Izvor: Ibid. 49 Izveštaj o radu Nacionalne službe za zapošljavanje za 2016. godinu (2016), Nacionalna služba za

zapošljavanje, dostpuno na: http://bit.ly/2uar3Q1 50 Privremena naknada se isplaćuje na osnovu Zaključka Vlade Republike Srbije 05 broj: 02-4586/2003-001

оd 17. jula 2003. godine i Zaključka Vlade Republike Srbije 05 broj: 120-6051/2010 od 26. avgusta 2010.

godine. 51 Preporuka Zaštitnik građana za Nacionalnu službu za zapošljavanje u vezi sa isplatom privremenih

naknada, 15.9.2015. godine. 52 Izveštaj o radu Nacionalne službe za zapošljavanje za 2016. godinu (2016), Nacionalna služba za

zapošljavanje, dostpuno na: http://bit.ly/2uar3Q1 53 Pod regionalnom kancelarijom Mitrovica posluju i opštinska kancelarija za zapošljavanje u opštini Srbica i

Vučitrn. Izvor: Godišnji izveštaj „Rad i zapošljavanje” za 2015. godinu (2016), Odeljenje za rad i

zapošljavanje, Ministarstvo rada i socijalne zaštite, dostupno na: http://bit.ly/2u8LLjx 54 Izvor: Poljoprivredne savetodavne i stručne službe Srbije, https://www.psss.rs 55 Zakon br. 04/L-074 o savetodavnim službama za poljoprivredu i ruralni razvoj

http://bit.ly/2uar3Q1


http://bit.ly/2u8LLjx

https://www.psss.rs/


20

usluge, koje organizuje rad savetodavnih usluga i podržava rad informativnih opštinskih

savetodavnih centara za poljoprivredu i ruralni razvoj. U prethodnom periodu nadležno

ministarstvo je podsticalo pretvaranje opštinskih savetodavnih kancelarija za poljoprivredu u

informativne opštinske savetodavne centre za poljoprivredu i ruralni razvoj, kako je bilo

predviđeno Strategijom savetodavnih usluga u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja 2012-2016.

U opštinama na severu Kosova još uvek nije funkcionalno pružanje savetodavnih usluga iz oblasti

poljoprivrede i ruralnog razvoja prema kosovskom sistemu.

Kultura

Kada su u pitanju ustanove iz oblasti kulture, na severu Kosova nalaze se ustanove koje su

premeštene iz teritorija sa većinskim albanskim stanovništvom nakon 1999. godine. Istorijski

arhiv „Kosovska Mitrovica” je smešten u Zvečanu, a Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika

kulture „Priština” i Pokrajinski kulturni centar „Priština” su izmešteni u Leposaviću. Istorijski

arhiv obavlja poslove zaštite arhivske građe na teritoriji opština: Kosovska Mitrovica, Leposavić,

Zvečan, Zubin Potok, Srbica i Vučitrn,56 dok poslove vođenja lokalnih registara i zaštite kulturnih

dobara na Kosovu obavlja Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture „Priština”.57

Ministarstvo kulture obezbeđuje uslove za rad ovih ustanova i vrši nadzor nad realizacijom

programa zaštite nepokretnih kulturnih dobara na Kosovu. Prema odluci Vlade Republike Srbije o

maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme za 2017. godinu Pokrajinski zavod za zaštitu

spomenika kulture Priština može da ima najviše 16 zaposlenih, Istorijski arhiv „Kosovska

Mitrovica” 7, a Pokrajinski kulturni centar „Priština” 5.58

Pravosuđe

Na severu Kosova pravosudni sistem Republike Srbije čine: Osnovni sud u Kosovskoj Mitrovici,

Viši sud u Kosovskoj Mitrovici, Prekršajni sud u Kosovskoj Mitrovici, Osnovno javno

tužilaštvo u Kosovskoj Mitrovici i Više javno tužilaštvo u Kosovskoj Mitrovici.59

Tabela 7. Maksimalan broj zaposlenih u pravosudnim organima za 2017. godinu na severu Kosova

Opština Pravosudni organ Broj zaposlenih

Severna Mitrovica Osnovni sud u Kosovskoj Mitrovici 87

Severna Mitrovica Osnovno javno tužilašstvo u Kosovskoj Mitrovici 10

Severna Mitrovica Prekršajni sud u Kosovskoj Mitrovici 48

Zvečan Viši sud u Kosovskoj Mitrovici 34

Zvečan Više javno tužilaštvo u Kosovskoj Mitrovici 7

Ukupno 186

Izvor: Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu državnih organa, sistemu

javnih službi, sistemu Autonomne pokrajine Vojvodine i sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu („Sl.

glasnik RS”, br. 61/2017)

56 Rešenje o utvrđivanju teritorije arhiva („Sl. glasnik RS” br. 7/96). 57 Rešenje o utvrđivanju teritorije Zavoda za zaštitu spomenika kulture („Sl. glasnik RS” br. 48/98). 58 Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu državnih organa, sistemu javnih


RS”, br. 61/2017) 59 Mapa sudova i tužilaštva Republici Srbiji, dostupno na:

http://www.mpravde.gov.rs/nova_mreza_sudova.php



21

Viši sud i Više javno tužilaštvo su smešteni u Zvečanu, dok ostali pravosudni organi se nalaze u

Severnoj Mitrovici. Prema odluci Vlade Republike Srbije o maksimalnom broju zaposlenih u

javnim institucijama predviđeno je da navedeni pravosudni organi imaju u toku 2017. godine

ukupno 186 zaposlenih, od čega je najviše dozvoljeno u Osnovnom sudu (87, Tabela 7).

U toku 2013. godine započet je proces integracije navedenih pravosudnih organa u pravni sistem

Kosova. Naime, sa potpisivanjem Prvog sporazuma o principima normalizacije odnosa Beograda i

Prištine, poznatog kao „Briselski sporazum”,započeti su i pregovori u oblasti pravosuđa. Po osnovu

tačke 10. ovog sporazuma (pravosuđe), u februaru 2015. godine, potpisan je Sporazum o

pravosuđu, a u novembru 2016. godine su usvojeni Zaključci EU posrednika o pravosuđu, kojim su

dogovoreni koraci za završetak integracije pravosuđa.60 Sporazumom o pravosuđu je između

ostalog dogovoreno: da će postojati jedan Osnovni sud i jedno Osnovno tužilaštvo za region

Mitrovice, da će se Osnovni sud u Mitrovici nalaziti u više objekata (u Južnoj Mitrovici i Sevenoj

Mitrovici) i imati ogranke u Zubinom Potoku, Leposaviću, Srbici i Vučitrnu, kao i da će Odeljenje

Apelacionog suda imati sedište u Severnoj Mitrovici.61 Do sada je potvrđen spisak sudija, tužilaca i

administrativnog osoblja koji će se integrisati u pravosudni sistem i u toku su dalji pregovori oko

spornih pitanja u ovoj oblasti.62

Katastar nepokretnosti

Na prostoru severa Kosova postoji Služba za katastar nepokretnosti „Kosovska Mitrovica” sa

sedištem u Zvečanu i Služba za katastar nepokretnosti „Leposavić” u Leposaviću, koje

funkcionišu u sastavu Republičkog geodetskog zavoda Srbije. Služba za katastar nepokretnosti

„Kosovska Mitrovica”, i njoj pripadajuća Služba za katastar nepokrentosti Zubin Potok, pokrivaju

teritoriju opština Kosovska Mitrovica, Zvečan, Srbica i Zubin Potok.63

Nakon dešavanja 1999. godine, sva katastarska dokumentacija sa teritorije Kosova je izmeštena u

Kruševac, a Vlada je donela odluku o zabrani upisa promena u ovoj dokumentaciji, sa ciljem da se

sačuvaju podaci o vlasništvu.64 Sa druge strane, 2000. godine je osnovana Kosovska agencija za

katastar od strane UN-Habitat, nakon čega su formirane opštinske katastarske kancelarije.65

Međutim, usled izmeštanja katastarske dokumentacije u Srbiju stvorio se problem nedostatka

ažuriranih podataka u kosovskom katastru, što u krajnjem dovelo do otežanog ostvarivanja

imovinskih prava građana.

Kako bi se rešilo ovo pitanje katastarske evidencije, predstavnici Beograda i Prištine potpisali su

Tehnički sporazum o katastru, u septembru 2011. godine, kao deo procesa briselskih pregovora. Na

osnovu ovog sporazuma Beograd je preuzeo obavezu da izvrši transfer katastarske evidencije sa

60 Izveštaj o napretku u dijalogu Beograda i Prištine za period oktobar 2016 - april 201 (2017), Vlada

Republike Srbije, dostupno na: http://bit.ly/2txK3p2 61 Izvor: http://www.kim.gov.rs/p06.php 62 Ibid. 63 Informator o radu (2017), Republički geodetski zavod, dostpuno na: http://bit.ly/2v9mJhS 64 Informator o radu za 2014. godinu (2014), Kancelarija za Kosovo i Metohiju 65 Izvor: Ministarstvo životne sredine i prostornog planiranja, mmph-rks.org/sr/Kosovska-Agencija-za-

Katastar


http://www.kim.gov.rs/p06.php

http://bit.ly/2v9mJhS


22

teritorije Kosova.66 U martu 2016. godine je završena digitalizacija katastarske dokumentacije koja

je 1999. godine izmeštena u Srbiju.67 Ipak, do sada nisu rešena sva pitanja koja su sporazumom

definisana i očekuju se dalji pregovori u oblasti katastra.

Ostale institucije Republike Srbije Kosovsko-mitrovački upravni okrug je područni centar državne uprave Republike Srbije sa

sedištem u Severnoj Mitrovici. Prema Uredbi o upravnim okruzima („Sl. glasnik RS”, br. 15/2006),

Kosovsko-mitrovački upravni okrug vrši poslove državne uprave na teritoriji opština: Vučitrn,

Zvečan, Zubin Potok, Severna Mitrovica, Leposavić i Srbica. Upravni okrug je nadležan za:

rešavanje u upravnim stvarima u prvom stepenu, odnosno o žalbi protiv prvostepenih rešenja

imalaca javnih ovlašćenja, nadzor nad radom imalaca javnih ovlašćenja i inspekcijski nadzor.68

Radom upravnog okruga upravlja načelnik, a saradnja sa opštinama se ostvaruje preko Saveta

upravnog okruga. Organizacionu strukturu upravnog okruga čine načelnik upravnog okruga,

stručna služba upravnog okruga sa 7 zaposlenih i 11 inspekcijskih službi sa ukupno 27 načelnika i

inspektora.69 U okviru ovog upravnog okruga inspekcijske službe deluju u oblasti trgovine (tržišna

inspekcija), zdravlja (zdravstvena inspekcija, sanitarna inspekcija), energetike (elektro-energetska

inspekcija), poljoprivrede i zaštite životne sredine (veterinarska inspekcija, poljoprivredna

inspekcija, vodna inspekcija, uprava za zaštitu bilja, inspekcija za zaštitu životne sredine),

zapošljavanja (inspekcija rada) i obrazovanja (prosvetna inspekcija).70

Pored ovog upravnog okruga, još četiri upravna okruga na Kosovu je obrazovala Vlada Srbije

Uredbom o upravnim okruzima („Sl. glasnik RS”, br. 15/2006) i to: Kosovski upravni okrug, Pećki

upravni okrug, Prizrenski upravni okrug i Kosovsko-pomoravski upravni okrug. Po dolasku misije

UMNIK 2000. godine je uvedena nova administrativna podela prema kojoj Kosovo ima sedam

upravnih okruga: Đakovički okrug, Gnjilanski okrug, Kosovsko-mitrovački okrug, Pećki okrug,

Prištinski okrug, Prizrenski okrug i Uroševački okrug.

Na severu Kosova, osim upravnih okruga, stručne poslove za potrebe Vlade Republike Srbije

obavlja i Kancelarija za Kosovo i Metohiju. Vlada Republike Srbije je 2013. godine osnovala

ovu kancelariju Uredbom o Kancelariji za Kosovo i Metohiju („Sl. glasnik RS” br.75/12, 123/12 i

100/13) radi vršenja stručnih poslova za potrebe Vlade i nadležnih ministarstava koji se odnose na

funkcionisanje institucija Republike Srbije na teritoriji Kosova.71

Kancelarija vrši poslove koji se odnosi na: obrazovanje, zdravstvo, socijalnu politiku, kulturu,

infrastrukturu, telekomunikaciju, zaštitu kulturnog nasleđa, sistem lokalne samouprave, delovanje

Srpske pravoslavne crkve, pomoć interno raseljenim licima, kao i drugi poslovi iz njene

nadležnosti. U skladu sa budžetom Republike Srbije, Kancelarija vrši transfer sredstava na ime

66 Po tom osnovu Republički geodetski zavod je dobio finansijsku podršku kroz EU projekat „Razmena

katastarskih podataka između Beograda i Prištine”. Izvor: Izveštaj o napretku u dijalogu Beograda i Prištine

za period april - oktobar 2015 (2015), Vlada Republike Srbije, dostupno na: http://bit.ly/2vb57Ca 67 Izveštaj o napretku u dijalogu Beograda i Prištine za period april - oktobar 2016 (2016), Vlada Republike

Srbije, dostupno na: http://bit.ly/2vvIdVM 68 Nadležnost upravnog okruga je definisana Zakonom o državnoj upravi („Sl. glasnik RS”, br. 79/2005,

101/2007, 95/2010 i 99/2014) i Uredbom o upravnim okruzima („Sl. glasnik RS” , br. 15/2006). 69 Izvor: http://www.kosovskomitrovackiokrug.rs/organizaciona-struktura/ 70 Izvor: www.kosovskomitrovackiokrug.rs/organizaciona-struktura/ 71 Izvor: www.kim.gov.rs

http://bit.ly/2vb57Ca

http://bit.ly/2vvIdVM

http://www.kosovskomitrovackiokrug.rs/organizaciona-struktura/

http://www.kosovskomitrovackiokrug.rs/organizaciona-struktura/

http://www.kim.gov.rs/


23

isplate zarada naknade zarada u organima uprave, javnim preduzećima i ustanovama čiji su

osnovači opštine na teritoriji Kosova.72 Uz to Kancelarija ima značajnu ulogu u pregovaračkom

procesu sa Evropskom unijom po pitanju poglavlja 35, koje se tiče normalizacije odnosa između

Srbije i Kosova.

Rad Kancelarije je organizovan unutar sedam sektora u skladu sa poverenim poslovima i četiri

biroa Kancelarije sa sedištem u Kosovskoj Mitrovici, Gračanici, Gnjilanu i Kraljevu. Kancelarija

za Kosovo i Metohiju je u toku 2014. godine imala 66 zaposlena, а maksimalan dozvoljeni broj

zaposlenih prema odluci Vlade za 2017. godinu je 71.7374

72 Izveštaj o radu Kancelarije za Kosovo i Metohiju za period januar-decembar 2016 (2017), Kancelarija za

Kosovo i Metohiju 73 Informator o radu za 2014. godinu (2014), Kancelarija za Kosovo i Metohiju 74 Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu državnih organa, sistemu javnih


RS”, br. 61/2017)

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE

24

JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE I LOKALNE INSTITUCIJE

Jedinice lokalne samouprave Usvajanjem Rezolucije 1244/99 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija, 1999. godine upostavljena

je administracija UNMIK75 i došlo je do povlačenja državnih organa Republike Srbije sa područja

sa većinskim albanskim stanovništvom. Međutim, u opštinama na severu Kosova, jedinice lokalnih

samouprava su zadržale postojeći institucionalni okvir i nastavile da funkionišu prema zakonima

Republike Srbije.76 Otuda u ovim opštinama su ostale da funkcionišu lokalne samouprave kao

pravna lica u sistemu Repubike Srbije, i to: Opština Kosovska Mitrovica, Opština Leposavić,

Opština Zvečan i Opština Zubin Potok, koje ukupno imaju 392 zaposlenih (Tabela 8).

Tabela 8. Broj zaposlenih u opštinskoj administraciji u srpskom sistemu

Jedinica lokalne samouprave Broj zaposlenih

Opština Kosovska Mitrovica 110

Opština Leposavić 95

Opština Zvečan 67

Opština Zubin Potok 120

Ukupno 392

Izvor: Informacije dobijene od sagovornika tokom intervjua

Nakon potpisivanja Briselskog sporazuma 2013. godine i održavanja prvih lokalnih izbora na

severu Kosova po kosovskim zakonima, u novembru iste godine počeo je proces formiranja

lokalnih samouprava u skladu sa kosovskim zakonima. Ovim procesom su usvojeni novi statuti

opština čime su formirane jedinice lokalne samouprave u pravnom sistemu Kosova. Međutim,

činom izbora nije došlo do preuzimanja lokalnih administracija iz srpskog sistema, a takođe nisu

formirana opštinska odeljenja po kosovskom sistemu.77 Navedeni događaji doveli su do toga da na

u svakoj opštini na severu Kosova postoje po dve opštinske administracije, jedne koja radi po

zakonima Srbije i kojima rukovode predsednik privremenog organa imenovan od strane Vlade

Republike Srbije, i druge koja radi po zakonima Kosova i kojima rukovode izabrani gradonačelnici

na kosovskim lokalnim izborima.

Kada je u pitanju zakonski okvir važan za funkcionisanje opština, Republika Srbija i Kosovo imaju

usvojene Zakone o lokalnoj samoupravi koji se u određenoj meri razlikuju, pre svega u pogledu

obima nadležnosti. Zakonom o lokalnoj samoupravi Republike Srbije („Sl. glasnik RS”, br.

129/2007 i 83/2014 – dr.zakon) definisane su nadležnosti opština u skladu sa Ustavom koje se

odnose na: donošenje programa razvoja, urbanističkih planova, budžeta i završnog računa,

obavljanje komunalnih delatnosti, osnivanje ustanova i organizacija u oblasti osnovnog

obrazovanja, kulture, primarne zdravstvene zaštite, socijalne zaštite i dr.

75 UNMIK - United Nations Mission in Kosovo (Misija Ujedinjenih nacija na Kosovu) 76 Lokalne samouprave na severu Kosova: igrokaz „između dve vatre” (2017), InTER - Institut za teritorijalni

ekonomski razvoj 77 Ibid.


25

Sa druge strane, prema kosovskom Zakonu br.03/L –040 o lokalnoj samoupravi opštine imaju širi

krug nadležnosti, naročito u pogledu obrazovanja, zdravstvene i socijalne zaštite, ali i drugih

oblasti. Opštine na Kosovu, uključujući i tri opštine na severu Kosova (Zubin Potok, Leposavić i

Zvečan) imaju mandat da se bave predškolskim, osnovnim i srednjim obrazovanjem, dok opština

Severna Mitrovica ima proširenu nadležnost u obezbeđenju visokog obrazovanja. Kada je u pitanju

zdravstvena zaštita, opštine na Kosovu i navedene tri opštine sa severa Kosova imaju nadležnost u

obezbeđivanju primarne zdravstvene zaštite, dok opština Severna Mitrovica ima i proširenu

nadležnost u obezbeđenju sekundarne zdravstvene zaštite. U oblasti socijalne zaštite, opštine na

Kosovu su u potpunosti nadležne za pružanje socijalne pomoći na svojoj teritoriji.

Kada je u pitanju pregovarački proces Beograda i Prištine, Briselski sporazum predviđa formiranje

Zajednice/Asocijacije srpskih opština na Kosovu. 78 Zajednica srpskih opština bi trebala da vrši

nadzor u oblastima ekonomskog razvoja, obrazovanja, zdravstva, urbanog i ruralnog planiranja, uz

mogućnost vršenja i drugih nadležnosti poverenih od strane centralne vlasti na Kosovu.79 Iako je

formiranje Zajednice jedna od najbitnijih tačaka sporazuma još uvek nije započeto njeno osnivanje.

Javna preduzeća jedinica lokalne samouprave Četiri severne opštine na Kosovu osnovale su devet javnih preduzeća koja funkcionišu prema

zakonima Republike Srbije. Opština Kosovska Mitrovica je osnivač četiri javna preduzeća koja

upravljaju vodosnabdevanjem, odlaganjem otpada, građevinskim zemljištem i stambenom

delatnošću u ovoj opštini. Javno komunalno preduzeće vodovod „Ibar” obezbeđuje

vodosnabdevanje i bavi se prečišćavanjem i odvođenjem atmosferskih i otpadnih voda.80 Drugo

javno komunalno preduzeće koje deluje u ovoj opštini je Javno komunalno preduzeće

„Standard”, osnovano radi sakupljanja otpada i održavanja javnih površina. U sastavu ovog

preduzeća deluju poslovne jedinice „Čistoća”, „Toplana”, „Hortikultura“, „Pijaca”, „Tehnička

služba” i „Parking servis”.81 Prema dostupnim podacima Agencije za privredne registre za 2015.

godinu, Javno komunalno preduzeće Vodovod „Ibar“ zapošljava 83 radnika, a Javno komunalno

preduzeće „Standard” 140.

Potom, Javno preduzeće „Direkcija za građevinsko zemljište i puteve“ ima ovlašćenje da se

bavi izradom građevinskih projekata, izgradnjom puteva, cevovoda i rušenjem objekata,

postavljanjem električne instalacije i drugim srodnim delatnostima, a taj posao obavlja 15

radnika.82 U oblasti održavanja stambenog i poslovnog prostora, Opština Kosovska Mitrovica je

osnovala Javno preduzeće „Direkcija za stambeni i poslovni prostor“, a osnivač je i preduzeća

„Društveno preduzeće za urbanizam, projektovanje i inženjering urbanizam“, koje zapošljava

osam radnika.83

78 Prvi sporazum o principima koji regulišu normalizaciju odnosa, dostpuno na: www.kim.gov.rs/p03.php 79 Ibid. 80 Odluka o izmeni Odluke o promeni osnivačkog akta Javnog preduzeća „Javno komunalno preduzeće

vodovod Ibar Kosovska Mitrovica” (2014), Privremeni organ opštine Kosovska Mitrovica 81 Odluka o premi Statuta Javnog komunalnog preduzeća „Standard”“ Kosovska Mitrovica (2016),

Privremeni organ Opštine Kosovska Mitrovica 82 Odluka o promeni osnivačkog akta Javnog preduzeća „Direkcija za građevinsko zemljište i puteve”

Kosovska Mitrovica (2016), Privremeni organ opštine Kosovska Mitrovica 83 Izvor: Agencija za privredne registre Republike Srbije



26

U Zvečanu postoji Javno komunalno stambeno preduzeće „Zvečan” osnovano radi pružanja

komunalnih i stambenih usluga kao što su: sakupljanje i odlaganje otpada, vodosnabdevanje,

izgradnja stambenih i nestambenih objekata, postavljanje električne instalacije, vodovodnih i

komunalnih sistema, kao i drugih srodnih delatnosti.84 Prema dostupnim podacima APR-a ovo

javno preduzeće je zapošljavalo 48 radnika u 2015. godini, a na osnovu nalaza ovog istraživanja

preduzeće trenutno ima 54 zaposlena.

Opština Zubin Potok je osnovala Javno preduzeće komunalnih delatnosti „Ibar” pretežno radi

prečišćavanja i distribucije pijaće vode, i sakupljanja i odlaganja otpada.85 Pored toga, opština je

osnivač Javnog preduzeće „Direkcija za gradjevinsko zemljište, puteve i razvoj” koje

obezbeđuje uređivanje, korišćenje, unapređivanje i zaštitu građevinskog zemljišta, kao i organizuje

održavanje i zaštitu puteva i javnih objekata na teritoriji ove opštine.86 Ova dva preduzeća ukupno

zapošljavaju oko 110 zaposlenih, od čega je oko 80 njih zaposleno u JPKD „Ibar” a 30 u Direkciji.

Komunalnim poslovima u opštini Leposavić bavi se Javno komunalno preduzeće „24

Novembar”. Ovo javno preduzeće pruža usluge vodosnabdevanja, održavanja čistoće i javnih

površina.87 Prema podacima sa sajta APR, JKP „24. Novembar” zapošljava 67 radnika. Za

održavanje građevinskog zemljišta i puteva zaduženo je JP „Direkcija za građevinsko zemljište i

puteve”, u kome je trenutno zaposleno 12 radnika.

Navedena javna preduzeća funkcionišu u okviru srpskog zakonodavstva. Prema Zakonu o javnim

preduzećima („Sl. glasnik RS”, br. 15/2016), javno preduzeće obavlja delatnost od opšteg interesa i

može biti osnovano od strane Republike Srbije, autonomne pokrajine ili jedinice lokalne

samouprave. Ovaj novi Zakon o javnim preduzećima, koji je stupio na snagu u martu 2016. godine,

doneo je izmene u oblasti rukovođenja, upravljanja, planiranja, izveštavanja i kontrole javnih

preduzeća. Iz tog razloga opštine sa severa Kosova imale su obavezu da usklade osnivačka akta

javnih preduzeća sa odredbama novog Zakona. Ovaj Zakon propisuje da opštine imenuju direktora

javnog preduzeća, vrše nadzor nad poslovanjem preduzeća, daju saglasnost na program poslovanja,

a kada je neophodno obezbeđuje uslove za nesmetano obavljanje delatnosti preduzeća.

U kosovskom Zakonu o javnim preduzećima (Zakon br. 04/L-111, Zakon br. 03/L- 087, Zakon br.

05/L-009) izlistana su javna preduzeća koja su u vlasništvu Vlade ili opština. Prema ovom zakonu

Vlada je ovlašćena da izmeni listu javnih preduzeća i klasifikuje „svako preduzeće za koje je

valjano utvrđeno da je 50% ili više, direktno ili indirektno, u sveukupnom javnom vlasništvu

Republike Kosova i/ili jedne ili više javnih autoriteta Republike Kosova...”. Na listi lokalnih javnih

preduzeća nalaze se sledeća javna preduzeća koja posluju u četiri severne opštine: Preduzeće za

otpad „JKP Stanard” Mitrovica, Preduzeće za otpad „JKSP Zvečan” Zvečan; Preduzeće za

vodovod i otpad „Ibar” Zubin Potok; Preduzeće za otpad „24 Novembar” Leposavić; kao i

84 Statut Javnog komunalnog i stambenog preduzeća „Zvečan” Zvečan (2016), Privremeni organ opštine

Zvečan 85 Odluka o usklađivanju poslovanja JPKD „Ibar” Zubin Potok sa Zakonom o javnim preduzećima (2016),

Privremeni organ opštine Zubin Potok 86 Odluka o promeni osnivačkog akta Javnog preduzeća „Direkcija za građevinsko zemljište, puteve i razvoj”

(2013), Privremeni organ opštine Zubin Potok 87 Odluka o usklađivanju osnivačkog akta Javnog komunalnog preduzeća „24. Novembar” Leposavić sa

Zakonom o javnim preduzećima (2016), Privremeni organ opštine Leposavić


27

Autobuska stanica Mitrovica, Autobuska stanica Leposavić, Autobuska stanica Zubin Potok i

Autobuska stanica Zvečan.

Prema kosovskom zakonodavstvu, opštine imaju pravo da osnuju lokalna javna preduzeća u skladu

sa „Uredbom br. 02/2013 o kriterijumima za formiranje lokalnih javnih preduzeća i učešću opština

u odborima direktora regionalnih vodovodnih preduzeća”. Sva javna preduzeće, bilo da su u

vlasništvu Vlade Kosova (centralna javna preduzeća) ili opština (lokalna javna preduzeća), moraju

biti osnovana kao akcionarska društva. Rad lokalnih javnih preduzeća nadziru opštine, koje u

potpunosti snose odgovornost za njihovo poslovanje.88

Javne ustanove jedinica lokalne samouprave Lokalne samouprave na severu Kosova su osnivači ustanova u oblasti kulture. U opštini Kosovska

Mitrovica funkcioniše Kulturni centar „Dragica Žarković”, koji realizuje nekoliko programa:

dramski, folklorni, književni, filmski, likovni, muzički i amaterski. Ukupan broj zaposlenih u ovoj

ustanovi je 17.89 Ova opština je osnovala i Ustanovu gradski muzej i biblioteku „Vuk Karadžić”

koji takođe funkcionišu u sistemu Republike Srbije.

Opština Leposavić je osnivač Centra za kulturu „Sava Dečanac”, čija je osnovna delatnost

organizacija kulturnih manifestacija u Leposaviću, Lešku i Sočanici. U sastavu ove ustanove

funkcioniše i Kulturno-umetničko društvo Kopaonik. Kulturni centar „Sava Dečanac” zapošljava

ukupno 28 radnika. Takođe, lokalna samouprava je osnovala i Narodnu biblioteku „Sveti Sava”.

U Zubinom Potoku postoji ustanova za kulturu Dom kulture „Stari Kolašin”. Do početka 2017.

godine ova ustanova je funkcionisala kao Javno preduzeće za novinsko izdavačku informativnu i

kulturnu delatnost „Stari Kolašin”, kada je došlo do promene pravne forme javnog preduzeća u

ustanovu.90 U okviru Doma kulture „Stari Kolašin” funkcioniše biblioteka „Petar Petrović Njegoš”.

Ukupan broj zaposlenih u ovoj ustanovi je 20.

Kada je u pitanju kosovski sistem, prema Zakonu br. 02/L-57 o kulturnim ustanovama Kosova,

osnivači ustanova za kulturu mogu biti: Skupština Kosova, Vlada Kosova, Ministarstvo za kulturu,

omladinu i sport, opština i drugo fizičko ili pravno lice ukoliko je to izričito Zakonom dozvoljeno.

Opština može da osniva ustanovu opštinskog nivoa, dok više opštine mogu osnovati ustanovu

međuopštinksog nivoa.

U oblasti sporta u opštinama na severu Kosova postoji nekoliko ustanova koje funkcionišu u

sistemu Republike Srbije. Opština Kosovska Mitrovica je osnovala Ustanovu za sport, omladinu i

specijalizovane usluge koja je nadležna za obavljanje sportskih delatnosti, kulturnih manifestacija

i pružanje specijalizovanih usluga osobama sa posebnim potrebama. Ukupan broj zaposlenih u ovoj

ustanovi je 47. Takođe, u ovoj opštini postoji i Sportski centar „Kosovska Mitrovica”.

88 Predlog Koncept dokument o javnim preduzećima (2017), Ministarstvo za ekonomski razvoj, dostupno na:

http://bit.ly/2vD5rJn 89 http://kckm.org/o-nama/ 90 Rešenje o brisanju iz Registra privrednih subjekata Javno preduzeće za novinsko izdavačku informativnu i

kulturnu delatnost „Stari Kolašin” Zubin Potok (2017), Agencija za privredne registre

http://bit.ly/2vD5rJn

http://kckm.org/o-nama/


28

Sportsko rekreativni centar „Mokra Gora” je osnovan od strane opštine Zubin Potok i nadležan

je za organizaciju različitih sportskih događaja i takmičenja za učenike osnovnih i srednjih škola,

kao i za održavanje sportskih objekata u ovoj opštini. Sportsko rekreativni centar „Mokra Gora”

zapošljava 30 radnika.

U opštini Leposavić postoji Sportsko - turistička organizacija „Leposavić”, formirana sa ciljem

unapređenja i razvoja sporta i turizma. Nadležna je za organizaciju sportskih događaja i

manifestacija, saradnju i pružanje pomoći sportskim klubovima ali i promociju turističkih

potencijala opštine Leposavić. Na teritoriji Leposavića postoji 23 sportska kluba, registrovanih kod

Ministarstva za omladinu i sport Republike Srbije.

U srpskom sistemu, ustanove u oblasti sporta mogu osnivati, u skladu sa zakonom kojim se uređuju

javne službe, Republika Srbija, autonomna pokrajina i lokalna samouprava. Opštine koje

funkcionišu u sistemu Kosova, prema Zakonu br. 2003/24 o sportu, treba da formiraju sopstvene

fondove za finansiranje sporta.91 Takođe, predviđeno je da opštine imaju uspostavljenje departmane

za sport, omladinu i kulturu koji su nadležni za organizaciju sportskih događaja i manifestacija.

91 Zakon br. 2003/24 o sportu, dostupan na: http://bit.ly/2vmBgH3

http://bit.ly/2vmBgH3

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? ZAKLJUČAK

29

ZAKLJUČAK

Srpski narod na Kosovu je ostao na ovim prostorima najviše zahvaljujući institucijama Republike

Srbije koje svih ovih godina nakon Kumanovskog sporazuma92 deluju u opštinama na severu

Kosova. Delovanje ovih institucija su naročito bitne u oblastima koje su od suštinske važnosti za

opstanak stanovništva, pre svega u oblasti obrazovanja, zdravstvene i socijalne zaštite i

organizovanja lokalne samouprave, ali i drugim bitnim sferama za funkcionisanje društva.

Kao što se videlo u rezultatima ovog istraživanja, institucije Vlade Republike Srbije pružaju veliki

broj usluga građanima na severu Kosova, čiji su korisnici ne samo lokalno stanovništvo četiri

severne opštine već i Srbi i ne-albanci iz drugih delova Kosova.93 U oblasti obrazovanja aktivno je

48 ustanova u kojima pohađaj oko 18,000 učenika i studenata. Devet zdravstvenih ustanova i

apoteka servisiraju oko 50,000 građana severa Kosova,94 kao i građane srpske i ne-albanske

nacionalnisti iz drugih delova Kosova. Svi Centri za socijalni rad na Kosovu godišnje servisiraju

oko 16,000 korisnika. Republički fond za penziono i invalidsko osiguranje Republike Srbije na

severu Kosova mesečno isplaćuju penzije za 8328 korisnika, a usluge filijale Nacionalne službe za

zapošljavanje koristi 8340 građana. Ostale institucije Republike Srbije takođe igraju značajnu

ulogu, svaka u svojoj oblasti.

Institucije Republike Srbije takođe igraju važnu ulogu i u zapošljavanju ljudi sa severa Kosova.

Procenjuje se da na severu Kosova oko 8,000 ljudi radi u ovim institucijama.95 Imajući u vidu i

njihove porodice, dolazimo do činjenice da na severu Kosova egzistencija oko 35-40,000 ljudi

direktno zavisi od plata koje dobijaju od Vlade Republike Srbije, što praktično čini oko 80% svih

stanovnika severa Kosova.

Na pregovorima u Briselu, koji se odvija između Vlade Srbije i Vlade Kosova uz pokroviteljstvo

Evropske unije, nije posvećena značajna pažnja nalaženju institucionalno-pravnog rešenja za dalje

funkcionisanje ovih institucija na severu Kosova (ali i u drugim srpskim zajednicama na Kosovu,

gde je situacija slična ili ista). Konačno rešenje bi trebalo naći u okviru Zajednice/Asocijacije

srpskih opština, koja bi trebala preuzeti ingerencije institucija Republike Srbije koje trenutno

funkcionišu na Kosovu. Pregovori oko formiranja Zajednice/Asocijacije su visoko politizovani

tako da se ne vidi skoro rešenje ovog problema. Međutim, imajući u vidu značaj i ulogu koje

institucije Republike Srbije imaju među Srbima i ne-albancima ne samo sa severu već i u drugim

delovima Kosova, potrebno je pristupiti ovom problemu sa znatnom dozom ozbiljnosti i

odgovornosti, i ponuditi sveobuhvatno rešenje koje bi konačno definisalo status i budućnost ovih

institucija na Kosovu, čime bi se doprinelo održivom opstanku srpske (i ne-albanskih) zajednice na

Kosovu.

92 Potpisivanjem Kumanovskog sporazuma (9. jun 1999.godine) prestala su vojna dejstva NATO prema

Saveznoj Republici Jugoslaviji i stvorili su se uslovi za usvajanje Rezolucije 1244/99 Saveta bezbednosti

Ujedinjenih nacija kojom je uspostavljena administrativna misija Ujedinjenih nacija na Kosovu-UNMIK. 93 Mnogi Srbi i ne-albanci iz drugih delova Kosova redovno dolaze na sever kako bi koristili usluge javnih

institucija Repulike Srbije. 94 Ne postoje zvanični podaci koliko ima stanovnika na severu Kosova ali po proceni InTER-a taj broj bi

trebao biti oko 50,000 95 Kada se ovoj cifri doda 4097 radnika koji su na platnom spisku EPS-a, dobijamo oko 12100 ljudi koji

direktno zavise od institucija Republike Srbije na Kosovu.

KAKVA NAS BUDUĆNOST ČEKA? REFERENCE

30

REFERENCE

Literatura Administrativna uredba br. 22/2013, Maksimalan broj učenika za razred i odnos nastavnik -

učenik http://masht.rks-gov.net/uploads/2016/01/22-2013-ua-1.pdf

Visokoškolske ustanove, otvori podaci Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja,

dostupno na http://bit.ly/2toDcy1, http://bit.ly/2sP3s7I, http://bit.ly/2rZPcE7,


Godišnji izveštaj „Rad i zapošljavanje„ za 2015. godinu (2016), Odeljenje za rad i zapošljavanje,

Ministarstvo rada i socijalne zaštite, dostupno na: http://bit.ly/2u8LLjx

Godišnji program poslovanja Javnog preduzeća za gazdovanje šumama „Srbijašume” za 2017.

godinu, dostupno na: http://bit.ly/2u9Ji8Y

Zakon br. 03/L - 068 o obrazovanju u opštinama

Zakon br. 03/L - 040 o lokalnoj samoupravi

Zakon br. 04/L-074 o savetodavnim službama za poljoprivredu i ruralni razvoj

Zakon br. 03/L- 087 o javnim preduzećima

Zakon br. 04/Z - 096 o izmeni i dopuni Zakona br. 2003/15 o šemi socijalne pomoći na Kosovu

Zakon br. 04/L-111 o izmenama i dopunama zakona o javnim preduzećima BR. 03/Z-087

Zakon br. 04/L - 125 o zdravstvu

Zakon br. 04/L - 249 o zdravstvenom osiguranju

Zakon br. 05/L-009 o izmenama i dopunama zakona br. 03/L-087 o javnim preduzećima izmenjen

i dopunjen zakonom br. 04/L-111

Zakon br. 2003/24 o sportu

Zakonom o državnoj upravi („Sl. glasnik RS”, br. 79/2005, 101/2007, 95/2010 i 99/2014)

Zakon o zdravstvenog zaštiti („Sl. glasnik RS”, br. 107/2005, 72/2009 - dr. zakon, 88/2010,

99/2010, 57/2011, 119/2012, 45/2013 - dr. zakon, 93/2014, 96/2015 i 106/2015)

Zakonu o javnim preduzećima („Sl. glasnik RS”, br. 15/2016)

Zakonom o lokalnoj samoupravi Republike Srbije („Sl. glasnik RS”, br. 129/2007 i 83/2014 –

dr.zakon)

Zakonom o obavljanju savetodavnih i stručnih poslova u oblasti poljoprivrede („Sl glasnik RS”,

br 30/10)

Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Sl. glasnik RS”, br. 72/2009, 52/2011 i

55/2013)

Zakonom o socijalnoj zaštiti („Sl. glasnik RS”, br. 24/2011)

Zakon o Crvenom krstu Srbije („Sl. glasnik RS”, br. 107/2005)

Zaklјučci EU posrednika o sprovođenju Sporazuma o energetici iz 2013. godine, dostupno na

sajtu Kancelarije za Kosovu i Metohiju: http://www.kim.gov.rs/lat/p20.php

Zapisnik o izvršenoj kontroli ugovorenih obaveza u Domu zdravlja Zvečan (2015), Republičkog

fonda za zdravstveno osiguranje Republike Srbije, dostupnom na: http://bit.ly/2sX4v2C

Zapisnik o izvršenoj kontroli ugovorenih obaveza u Zdravstvenom centru „Kosovska Mitrovica”

(2015), Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje Republike Srbije, dosptuno na:


Izveštaj o napretku u dijalogu Beograda i Prištine za period april - oktobar 2015 (2015), Vlada

Republike Srbije, dostupno na: http://bit.ly/2vb57Ca

Izveštaj o napretku u dijalogu Beograda i Prištine za period oktobar 2016 - april 2017 (2017),

Vlada Republike Srbije, dostupno na: http://bit.ly/2txK3p2

http://masht.rks-gov.net/uploads/2016/01/22-2013-ua-1.pdf

http://bit.ly/2toDcy1

http://bit.ly/2sP3s7I

http://bit.ly/2rZPcE7


http://bit.ly/2u8LLjx

http://bit.ly/2u9Ji8Y

http://www.kim.gov.rs/lat/p20.php

http://bit.ly/2sX4v2C


http://bit.ly/2vb57Ca



31

Izveštaj o radu Kancelarije za Kosovo i Metohiju za period januar-decembar 2016 (2017),

Kancelarija za Kosovo i Metohiju

Izveštaj o radu Kancelarije za Kosovo i Metohiju za 2016. godinu (2017), Kancelarija za Kosovo

i Metohiju

Izveštaj o radu Nacionalne službe za zapošljavanje za 2016. godinu (2016), Nacionalna služba za

zapošljavanje, dostpuno na: http://bit.ly/2uar3Q1

Izveštaj o radu centara za socijalni rad u 2015. godini (2016), Republički zavod za socijalnu

zaštitu

Informator o radu (2017), Javno preduzeće „Pošta Srbije”, dostpuno na: http://bit.ly/2tzz5B5

Informator o radu (2014), Kancelarija za Kosovo i Metohiju

Informator o radu Nacionalne službe za zapošljavanje (2017), Nacionalna služba za

zapošljavanje, dostupno na: http://bit.ly/2tM7POt

Informator o radu (2017), Poreska uprava Ministarstva finansija Republike Srbije

Informator o radu (2017), Republički geodetski zavod, dostpuno na: http://bit.ly/2v9mJhS

Lokalne samouprave na severu Kosova: igrokaz „između dve vatre” (2017), InTER - Institut za

teritorijalni ekonomski razvoj

Lokalni ekološki akcioni plan opštine Leposavić 2016-2021 (2016), opština Leposavić

Odluka o izmeni Odluke o promeni osnivačkog akta Javnog preduzeća Javno komunalno

preduzeće vodovod „Ibar” Kosovska Mitrovica (2014), Privremeni organ opštine Kosovska

Mitrovica

Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu državnih organa,

sistemu javnih službi, sistemu Autonomne pokrajine Vojvodine i sistemu lokalne samouprave za

2017. godinu („Sl. glasnik RS”, br. 61/2017)

Odluka o osnivanju javnog preduzeća za razvoj i unapređivanje informisanja putem elektronskih

medija na srpskom jeziku u Autonomnoj pokrajini Kosovo i Metohija („Sl. glasnik RS”, br.

38/10)

Odluka o osnivanju privrednog društva sa ograničenom odgovornošću za strateški otkup i

distribuciju poljoprivrednih proizvoda „Metohija” Kosovska Mitrovica („Sl. glasnik RS”, br.

27/2013 i 38/2013 - ispr.).

Odluka o promeni osnivačkog akta Javnog preduzeća „Direkcija za građevinsko zemljište i

puteve” Kosovska Mitrovica (2016), Privremeni organ opštine Kosovska Mitrovica

Odluka o promeni osnivačkog akta Javnog preduzeća „Direkcija za građevinsko zemljište, puteve

i razvoj” (2013), Privremeni organ opštine Zubin Potok

Odluka o promeni statuta Javnog komunalnog preduzeća „Standard” Kosovska Mitrovica (2016),

Privremeni organ opštine Kosovska Mitrovica

Odluka o usklađivanju osnivačkog akta Javnog komunalnog preduzeća „24. Novembar”

Leposavić sa Zakonom o javnim preduzećima (2016), Privremeni organ opštine Leposavić

Odluka o usklađivanju poslovanja JPKD „Ibar” Zubin Potok sa Zakonom o javnim preduzećima

(2016), Privremeni organ Opštine Zubin Potok

Prvi sporazum o principima koji regulišu normalizaciju odnosa, dostpuno na:

www.kim.gov.rs/p03.php

Predlog Koncept dokument o javnim preduzećima (2017), Ministarstvo za ekonomski razvoj,

dostupno na: http://bit.ly/2vD5rJn

Preporuka Zaštitnik građana za Nacionalnu službu za zapošljavanje u vezi sa isplatom

privremenih naknada, 15.9.2015. godine.

Primena nove paradigme održivog razvoja potopljenih područja u nalaženju konačnog rešenja za

status hidrosistema „Ibar-Lepenac” (2015), Institut za teritorijalni ekonomski razvoj


http://bit.ly/2tzz5B5

http://bit.ly/2tM7POt

http://bit.ly/2v9mJhS


http://bit.ly/2vD5rJn


32

Prosvetni karton gimnazije, stručne i mešovite škole, otvori podaci Ministarstva prosvete, nauke i

tehnološkog razvoja, dostupno na http://bit.ly/2tob2mH, http://bit.ly/2rMCtt5,


Prosvetni karton osnovne škole, otvori podaci Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja,

dostupno na www.bit.ly/2ryIipN

Rezime izveštaja o radu Ministarstva obrazovanja nauke i tehnologije za 2016 godinu, dostupno

na: http://bit.ly/2sRcjms

Rezolucija 1244/99 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija

Rešenje o brisanju iz Registra privrednih subjekata Javno preduzeće za novinsko izdavačku

informativnu i kulturnu delatnost „Stari Kolašin” Zubin Potok (2017), Agencija za privredne

registre

Rešenje o utvrđivanju teritorije arhiva („Sl. glasnik RS”, br. 7/96)

Rešenje o utvrđivanju teritorije Zavoda za zaštitu spomenika kulture („Sl. glasnik RS”, br. 48/98)

Sektorska strategija zdravstva 2017-2021 (2016), Ministarstvo zdravlja Kosova

Sintetizovani izveštaj o radu centra za socijalni rad u Srbiji u 2012. i 2014. godini, Republički

zavod za socijalnu zaštitu

Statistički mesečeni bilten IV/2017 (2017), Republički fond za penziono i invalidsko osiguranje

Statut Javnog komunalnog i stambenog preduzeća „Zvečan” Zvečan (2016), Privremeni organ

opštine Zvečan

Strategija ekonomskog razvoja opštine Zvečan 2014-2016 (2013), opština Zvečan

Strategija razvoja opštine Zubin Potok 2013-2017 (2013), opština Zubin Potok

Strateški plan obrazovanja na Kosovu 2017-2021 (2016), Ministarstvo za obrazovanje nauku i

tehnologiju

Trogodišnji program poslovanja Javnog preduzeća „Elektroprivreda Srbije” za 2017-2019 (2017),

Javno preduzeće „Elektroprivreda Srbije”, dostupno na: http://bit.ly/2uiRtNs

Uredba br. 02/2013 o kriterijumima za formiranje lokalnih javnih preduzeća i učešću opština u

odborima direktora regionalnih vodovodnih preduzeća

Uredba o izvršavanju Zakona o akcizama na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija za

vreme važenja Rezolucije Saveta bezbednosti OUN broj 1244

Uredba o izvršavanju Zakona o porezu na dodatu vrednost na teritoriji Autonomne pokrajine

Kosovo i Metohija za vreme važenja Rezolucije Saveta bezbednosti OUN broj 1244

Uredba o izmenama Uredbe o posebnim uslovima za vršenje prometa robe sa Autonomnom

pokrajinom Kosovo i Metohija.

Uredba o Kancelariji za Kosovo i Metohiju („Sl. glasnik RS”, br.75/12, 123/12 i 100/13)

Uredba o planu mreže zdravstvenih ustanova („Sl. glasnik RS”, br. 42/2006, 119/2007, 84/2008,

71/2009, 85/2009, 24/2010, 6/2012, 37/2012, 8/2014 i 92/2015)

Uredba o upravnim okruzima („Sl. glasnik RS”,, br. 15/2006)

Internet stranice Agencija za privredne registre: http://apr.rs

Zavod za javno zdravlje Priština - Kosovska Mitrovica: http://www.zjzkm.rs

Javno preduzeće „Elektroprivredna Srbije”: http://www.eps.rs

Javno preduzeće „Infrastruktura Železnice Srbije” a.d: http://infrazs.rs

Javno preduzeće „Pošta Srbije”: http://www.posta.rs

Javno preduzeće „Putevi Srbije”: http://www.putevi-srbije.rs

Kancelarija za Kosovo i Metohiju: http://www.kim.gov.rs/index.php

Kosovskomitrovački okrug: http://www.kosovskomitrovackiokrug.rs/o-okrugu/

http://bit.ly/2tob2mH

http://bit.ly/2rMCtt5


http://www.bit.ly/2ryIipN


http://apr.rs/

http://www.zjzkm.rs/

http://www.eps.rs/

http://infrazs.rs/

http://www.posta.rs/

http://www.putevi-srbije.rs/

http://www.kim.gov.rs/index.php

http://www.kosovskomitrovackiokrug.rs/o-okrugu/


33

Kulturni centar Dragica Žarković: https://kckm.org/o-nama/

Mapa sudova i tužilaštva u Republici Srbiji, dostupno na:


Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja: http://opendata.mpn.gov.rs

Ministarstvo životne sredine i prostornog planiranja: http://mmph-rks.org

Narodna banka Srbije: https://www.nbs.rs/internet/latinica/index.html

Nacionalna služba za zapošljavanje Republike Srbije: http://www.nsz.gov.rs/live/o-nama/nsz-

danas

Opština Zvečan: http://www.opstinazvecan.rs

Opština Zubin Potok: http://www.zubin-potok.org.rs

Opština Kosovska Mitrovica: http://www.kosmitrovica.rs

Opština Leposavić: http://www.leposavic.net

Poljoprivredne savetodavne i stručne službe Srbije: https://www.psss.rs

Poreska uprava Republike Srbije: http://www.poreskauprava.gov.rs

Portal Vlade Kosova: https://www.rks-gov.net

Republički fond za zdravstveno osiguranje: http://rfzo.rs/index.php/organizacija-

info/orgjedinice/filijale-ispostave

Univerzitet u Prištini: http://www.pr.ac.rs

Uprave za trezor: https://www.trezor.gov.rs

https://kckm.org/o-nama/


http://opendata.mpn.gov.rs/

http://mmph-rks.org/

https://www.nbs.rs/internet/latinica/index.html

http://www.nsz.gov.rs/live/o-nama/nsz-danas

http://www.nsz.gov.rs/live/o-nama/nsz-danas

http://www.opstinazvecan.rs/

http://www.zubin-potok.org.rs/

http://www.kosmitrovica.rs/

http://www.leposavic.net/

https://www.psss.rs/

http://www.poreskauprava.gov.rs/

https://www.rks-gov.net/



http://www.pr.ac.rs/

https://www.trezor.gov.rs/


34

Izdavač - InTERregionalnirazvoj.org › upload › Publication › Documents › ... · OŠ Branko...

Documents

Transcript of Izdavač - InTERregionalnirazvoj.org › upload › Publication › Documents › ... · OŠ Branko...