Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh...

6
c my k c my k c m y k c m y k Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English E-mail: [email protected] / Website: www.eimitimes.in / WhatsApp: 8787620091 RNI No. MANBIL/2012/49972 Lha khat lahman : Rs 180/- Inform to Transform I m p h a l , Pathenni (Sunday), OLLHA (December) 2, 2018 • Vol. V • Issue 1630 Eimi Times Adv. Sub-Centers: • First Choice Computer, Tuibuong Bazar, Ccpur • TVS Tollen, Ccpur • AG Computer, Kangpokpi • Full Moon Computer, Saparmeina • Ngailut Computer, Saikul. KNT taona Kumdang bang loutah’a Manipur daplheh jeng Imphal, Dec 1(ET): Manipur hi kumdang bang lou in thinglhang le phaicham anigel in adaplheh in, chuche chung chon in Senapati leh Ukhrul mun ah ni 4 sung in hui vot ma ma anung kit in chuleh Thursday ni chun Churachandpur vot dan chu 6.3 degree celcius apha e tin weather thulhut chun asei e. Imphal mun Friday nia avot dan chu 3 degree celcius ahi in Wednesday nia avot dan 4.6 degree celsius sang in avotjo in, asat na pen chu 25.1 degree celcius ahi e tin Indian Meteorological Department (IMD) hon amelchih dan u tunichun aphongdoh un ahi. Chuleh Imphal a kon km 60 a gamla Senapati district headquarter mun Friday nia adap dan chu 4.2 degree celcius ahi in November 25 nichun 6.8 degree celcius apha kit in, district headquarter adangse vang 6 degree celcius chung in ache e tin IMD chun asei in ahi. Langkhat a ICAR Manipur centre in amudan in November 24 nichun Imphal vot dan chu 6.4 degree celcius apha in ahin November 30 ni chun 4.6 degree celcius ahikit e. Chuleh IMD in asei be na ah December 2 jong ha vot ding aban le December 6 chan a hi gamsung mei jun kai jing ding ahi, ati. Hiti jeh in Manipur mipi in tin in tahsa suhlum nading in meiphu ahiloule heater jingkah nilhah in akilha kang pi ta pon ahi. Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh vetnem ahiloule noise le engsetah’a bol louding ahi tia Governor Dr. Najma Heptulla in sei World Aids Day toh kisaiya Ccpur a Public rally kibol Imphal, Dec 1(ET): Gamdang dang ‘a bang in tunin gamsung injong ‘Know your HIV status’ ti thupi in World AIDS Day anit in ahi. State level kin hi Manipur State AIDS Control Society (MACS) in 1st Battalion Manipur Rifles mun ‘a agon’a, Governor Dr Najma Heptulla, Chief Minister N Biren Singh chule Health and Family Welfare Minister L Jayantakumar Singh chief guest, functional president leh guest of honour ‘a apang uvin ahi. Dr Najma Heptulla in ahoulimna;a HIV/AIDS natna neiho hi moh vetnem ahiloule noise le engse tah a bol lou ding ahi. State AIDS Policy semhoi ngai ahi, tin aseiyin chule hiche thu ‘a thepna nei khangthah hon HIV/AIDS nat douna ding’a ngaidan apeh diuva akinepna thu jong aseiyin ahi. Gamsung khangthah hon HIV/AIDS natna thu hetchenna anei uva chule government leh NGO in natna douna’a natoh achepi ho’a pan sangtah alah diuvin jong temna aneiyin ahi. Health official chule mopohna nei activist honbou natna douna ding’a pan alah hi lhing joulou ding ahi’in, civil society organization honjong hiche chungchang thu ‘a pontho tah a pan alah ngai ahi, ati. Achesa kum 20 sung’a NGO chule agency dang dang in pan alahna ho apachatna thu Dr Heptulla in aseiyin, NGO hon pan sangtah alah lou hileh dinmun hi khohse cheh ding ahi, ati. HIV/AIDS natna nei hon natna peh son natheiya achon loudiu chule hetna alhahsam lou diuvin temna aneiyin, kichen masang’a HIV test bol ding hi katosot’e, ati. Society adeh’a numei hon HIV/ AIDS nat douna ding’a pan lentah anei ahi, tin aseiyin chule damthei nading’a HIV test bol ding hi thupi tah ahi, ati. Chief Minister N Biren Singh in ahoulimna’a gamsung ‘a HIV/AIDS natna hi akemsuh vang’a, mipin nat douna a pan alahkhom angaiye, tin aseiyin chule 2024 kum kah’a HIV natna athah ‘a nei aumlou nading ‘a pan lah ding’a temna aneibe in ahi. State Health Department in apeh record dungjuiya HIV/AIDS natna hi gamsung a 1.43% ahi’in, (Page 5 a banjom ding) Ccpur, Dec 1(ET): Tuni World Aids day ahitoh kilhon in khovel mun chom chom'a "Know your status" kiti thupi pansa in Aids Day aman utoh kilhon'a CCpur district a District Aids prevention and control committee(DAPCC) mopoh nanoiya District level in YPA GHQ Hall, hiangtam lamka World aids day 2018 amang uvin, hiche kiman chah na ahin khopi sung mun 4, Tuibong Forest Gate, Rengkai Lei, Lanva Lei foundation school, Bungmual apat World Aids day Public rally aum in, hiche a jaoding ho Rally neina ding mun'a akingah khom vin, jinglam nidan 9:00 in Rally flag-off aum in, Rally ahileh Tuibong Forest Gate a James Doujapao Haokip MCS SDO Tuibong in flag-off aneiyin, Rengkai lei a Lalthazam SDO Saikot in flag-off abol in, Lanva lei a Ginmuan Ngaihte, BDO lamka south/CCpur in flag-off ana bol kit in, S. Thangboi Gangte, SDO Ccpur in Foundation field, Bungmual ah flag off ana bol in ahi. Rally nei hon amaho kipat na mun chih'a day jahna mun ding YPA GHQ Hall, Hiangtam lamka amano vin, hiche mun ah akisuto khom vin ahi. Chuleh Hall kin'a Resource Person Chinkhengoupau, Youth (Page 5 a banjom ding) Gancha kivah kithana thilsoh hohi gam-mang kisuhset jeh ahi: Eco Network Lampi kisemphat loujeh a mipin lampi ting Imphal, Dec 1(ET): Environment Conservation Network (Eco Network) in thuso aneina;a gamsung ‘a gancha kibuluna thilsoh aumjing hi khantou machalna ding ahi tia kiseiya gam-leh-go tohkhahna natoh atam jeh ahi, tin thuso anei uvin ahi. “Power Grid Lines, Railway Lines, lamlen kehletna, Mega Dam sahna ding, natural resources ho khotna chule adang dang ‘a gammang lentah kisuse ‘a thingphung tamtah kiphuh ahi hi kimusoh ahi’in, hiche jeh’a gamsa ho neh holna sangtah ‘a kitongkha ahi”, tin thuso chun aseiyin ahi. Gancha kitha jing thuso anei nauva akhohsah nau thu jong asei uvin, state sorkar in gancha ijat athi amang um em ti survey abol ‘a chule gancha nei atohkhah loubol miho compensation apeh ding’a ngehna jong anei uvin ahi. Gamsa in gancha kivah ho atup hi mihem natoh chule kiloset jeh ahi, tin aseibe uvin ahi. Gamsung mi chule state sorkar in khantou machalna ding kiminput sah’a kisuse ‘a gammang aventup diuvin Eco Network in ngehna aneiyin chule state sorkar hon khonung ‘a tu tobang dinmun aumkit louna ding’a gammang asuhset lou diuvin temna jong anei (Page 5 a banjom ding) Imphal, Dec 1(ET): Achesa kum masalang akon kisem pan Konung Mamang apat Irilbung Police Station chan lamlen tugeiya chaitheng'a aum loulaijeh in tunin akimvel'a cheng mipiten lampi anating uvin band anabol uvin ahi. Government in gamsung lamlen ho semphat dia natoh leh tohgon aboljing vang'a Ngariyan jotpa Imphal- Yairipok lampi dinmun vetthei hitalou ahi. Hiche jeh a United Youth Organisation Langdum leh akimvel'a cheng mipiten demna vetsahna a tuni hiche lampi atin'u ahi. CM N Biren in hiche lampi hi hapta 2 masang'a semphat ahiding ahitia Yairipok Thambalnu kailhang a kingon kimanna khat a asei ahin hinlah tugeiyin anatoh in imacha akiboldoh hihlaiye tin Youth Organisation a Secretary Chongtham Pupachandra chun aseiyin ahi. Integrated check post Moreh Imphal, Dec 1(ET): Immigration and Customs a dia tulai manchah thah thah ho alhahsam jeh'in Integrated Check Post, Moreh, passenger terminal building a natoh kibol ho aboi lheh in ahi. Tourist hon ahin kipoh bag ho aban ban a akivetchil jeh'in amaho ding'in jong boina tah asohdoh in chule Land Port Authority of India in body scanner leh luggage scanner ho eipeh lou jeh'un boina tampi akitoh ji'e tin Customs a staff hon thusoh lakhom ho toh akihoulim nauva chun aseiyuvin ahi. Tourist ho phatea vechil louvin kikoi henlang deilou thilsoh ahiloule boina ho hungsoh leh avangse eima kihiding ahi jong atiuvin ahi. Chule Immigration building a staff hon natohna a computer leh angaicha machine dang dang ho aumlou jeh a hahsatna tampi atohou akisaipi authority hon akinthei pen'a hiche chungchang ahin suhfel ding'in jong temna aneiyuvin ahi. Alangkhat a tunaicha Moreh a kipat Integrated Check Post jotna lamlen black topping kibol joupan chu tuhin lamlhahna thei ahikit tapoi tin akimvel'a cheng mipiten aseiyuve. Hiche lamlen dinmun hi anitin in ase cheh cheh tai tinjong aseiyuvin ahi. Nagaland a 19th Hornbill Festival, 2018 hondoh hita; Nagaland in hahsatna ato nikho asot valtai, tia Rajnath Singh in sei Dzuko semhoi nading’a gamsung in pan alah loujeh’a Nagaland adeiya chon ahi: MMTA Imphal, Dec 1 (ET): Manipur Mountaineering and Trekking Association (MMTA) in Nagaland sorkar ho adei bang’a achon alungkham pi nau thu asei uvin chule Dzuko Valley ‘a Manipur sorkar in pan alah ding’a kouna anei uvin ahi. Saturday nikho ‘a MMTA in Minuthong ‘a um office ‘a thuso miho akimupi uvin ahi. Member numei 2 panna’a mi 8 Nagaland police hon amat ‘a, Manipur leh Nagaland sorkar in kihouna aneiya alhadoh jouvu ahi. PHED Minister L Dikho in sorkar thalheng ‘a MMTA trekker akiman ho Nagaland Police hon alhadoh nading uva pan alah ahi’in, Southern Angami Public Organisation (SAPO) leh SAYO volunteer hon November 27 ni ‘a Dzuko Valley ‘a gam-mei akah jouva amaho hi ahenden ahi. Association president Bijoy Koijam in Nagaland gam ‘a kiman trekker ho kilhadoh nading ‘a pan la jouse chung’a kipathu aseiyin ahi. “Nagaland gam in lamlen, helipad chule adang dang Dzuko Valley ‘a asem jeh ‘a hitobang um ahi’in, Manipur in Dzuko Valley khantou nading ‘a pan alah loujeh ahi”, tin Bijoy in asieyin ahi. Chule state sorkar in Dzuko Valley semhoi nading ‘a pan alah ding ‘a Bijoy in state sorkar heng’a temna aneibe in ahi. Dimapur, Dec 1 (ET): Union Home Minister Rajnath Singh in Kisama mun ‘a 19th Edition, Nagaland Hornbill Festival hondohna Saturday nikhon aneitan ahi. Rajnath Singh chief guest ‘a pang ‘a chule US-India Ambassador Kenneth I Juster guest of honour ‘a apang in ahi. “Nagaland jon ding’a New Delhi kadalhah ahitan, Kohima khopi’a umding Hornbill Festival a kapan ding ahi”, tin Rajnath in aseiyin ahi. Nagaland gamsung sum dinmun amachal na ding’a gamsung mihon pan alah diuva Rajnath Singh in kouna aneiyin, gamsung in hahsatna nikho ato na phat asottai, ati. Gamsung khantou nading’a mijousen mopohna aneiya, pan alah thei ahi, tin aseiyin ahi. “Nagaland gamsung in phat sottah hahsatna ato ahitai. Gamsung kisem kum 56 lhin na’a hi gamsung ‘a kiloikhompi jousen economy akhantou nading chule Nagaland gam akhantou ‘a India ding’a kithang at pi umtah ahina ding’a pan alah ding’a temna kanei ahi”, ati. Nagaland gam-mi hop 50 nailam hi kum 25 noilang khangthah ahi’in, amaho hin India chule Nagaland khonung asem diu ahi. Athepnau akihetdoh (Page 5 a banjom ding) Gas News M/S Khurkhul Book : 26/10/2018 Valid : 01/10/2018 Time : 8:00-12:00noon CTC Only Moreh akon overload a thil po truck ho Kondong Lairembi Check post a police hon kholhah sah Maphou Dam Kpi, Dec 1(ET): Achesa November nisim 22 ni a Maphou Dam lampi kisem aki jom lou le ahunglhungding December nisim 1 akon lampi ki khah ding ana kiti toh lhon in tuni in Maphou Dam Road Ching Tam Action Committee in December nisim 2 jan akon a lampi phateplou a kha dingin hetsah na ahin nei uvin ahi. Tuni jingkah lam nidan 9 le akim a hiche thu toh kisai a hiche lhang a haosa, khangthah ho le kiloikhomna lamkai ho in bandh kou ding thu a akipana ana phondoh utoh lhon a hiche lampi hi phat teplou a kikhah ding ahi tan ahi. Hiche badh kikou sunga hi thil phalou aso le government in mo akipoh ding ahi tin kiloikhomna chun hetsah na ahin nei uvin ahi. Hon'ble ADC member Thangjamang Kigpen in Sada Lungthar a Houin toilet thenso Manipur Central Jail a umho Annual Sports a ngavei channa chu S. Touthang SP Sajiwa Jail in ana hongdoh Imphal, Dec 1(ET): Achesa Nov 28, 2018 nia a 56 channa Kuki Nampi Taona (KNT) Lhungtin, Sakul gamkaiya ana kipan chu tunin ana kichai tan ahi. Nampi ngailutna jal'a An- ngol la mitlhi long'a tao ding'a ana kalsong muntin'a um sopi ule nao jouse chung'a KNT Executive Member hon kipathu aphong uvin ahi. Kangpokpi, Dec 1(ET): Thangjamang kipgen, Hon'ble ADC member & president, BJP Sadar Hills district in tunin Sada Lungthar Houin toilet thenso na ana nei in ahi. Hiche thenso na kingon achun Nimbus ,gen Secy Bjp Manipur Pradesh, L Deben president, Bjp Thoubal Dist & NS Phungshim president,saikul mandal ho in jin ja um le kinnei pa hina panmun ana la uvin ahi. Heinganglok, Salam Patong ,Irong Ngoubikhong, Nongbrang,Somrei le adang dang ho akon in BJP lamkai phbep in kingon achun pan lah na ana nei uvin ahi. Kingon a hou limna nei ho in Prime Minister Narendra Modi phat peh be dingin temna ana nei uvin ahi. Kingon kichai in BJP veteran le Village Authority ho in ball peh na ana nei uvin ahi. Kichep kichi in ann nehkhom na jong ana um in ahi.

Transcript of Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh...

Page 1: Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh ...eimitimes.in/wp-content/uploads/2018/12/ET... · cmyk cmyk cmyk cmyk Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English E-mail: eimitimes@yahoo.in

cmyk cmyk

cmyk cmyk

Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English

E-mail: [email protected] / Website: www.eimitimes.in / WhatsApp: 8787620091

RNI No. MANBIL/2012/49972 Lha khat lahman : Rs 180/-Inform to Transform

I m p h a l , Pathenni (Sunday), OLLHA (December) 2, 2 0 1 8 • V o l . V • I s s u e 1 630

Eimi Times Adv. Sub-Centers: • First Choice Computer, Tuibuong Bazar, Ccpur • TVS Tollen, Ccpur • AG Computer, Kangpokpi • Full Moon Computer, Saparmeina • Ngailut Computer, Saikul.

KNT taona

Kumdang bang loutah’a Manipur daplheh jengImphal, Dec 1(ET):

Manipur hi kumdang banglou in thinglhang lephaicham anigel inadaplheh in, chuche chungchon in Senapati lehUkhrul mun ah ni 4 sung inhui vot ma ma anung kit inchuleh Thursday ni chunChurachandpur vot danchu 6.3 degree celciusapha e tin weather thulhutchun asei e.

Imphal mun Friday niaavot dan chu 3 degreecelcius ahi in Wednesdaynia avot dan 4.6 degree

celsius sang in avotjo in,asat na pen chu 25.1degree celcius ahi e tinIndian MeteorologicalDepartment (IMD) honamelchih dan u tunichunaphongdoh un ahi.

Chuleh Imphal a kon km60 a gamla Senapatidistrict headquarter munFriday nia adap dan chu 4.2degree celcius ahi inNovember 25 nichun 6.8degree celcius apha kit in,district headquarteradangse vang 6 degreecelcius chung in ache e tin

IMD chun asei in ahi.Langkhat a ICAR

Manipur centre in amudanin November 24 nichunImphal vot dan chu 6.4degree celcius apha in ahinNovember 30 ni chun 4.6degree celcius ahikit e.Chuleh IMD in asei be na ahDecember 2 jong ha vot dingaban le December 6 chan ahi gamsung mei jun kai jingding ahi, ati. Hiti jeh inManipur mipi in tin in tahsasuhlum nading in meiphuahiloule heater jingkah nilhahin akilha kang pi ta pon ahi.

Gamsung in World AIDS Day nitHIV/AIDS natna neiho moh vetnem ahiloule noise le engsetah’a bol louding ahi tia

Governor Dr. Najma Heptulla in seiWorld Aids Day toh kisaiya Ccpur a Public rally

kibol

Imphal, Dec 1(ET):Gamdang dang ‘a bang intunin gamsung injong‘Know your HIV status’ tithupi in World AIDS Dayanit in ahi.

State level kin hi ManipurState AIDS Control Society(MACS) in 1st BattalionManipur Rifles mun ‘aagon’a, Governor DrNajma Heptulla, ChiefMinister N Biren Singhchule Health and FamilyWelfare Minister L

Jayantakumar Singh chiefguest, functionalpresident leh guest ofhonour ‘a apang uvin ahi.

Dr Najma Heptulla inahoulimna;a HIV/AIDSnatna neiho hi moh vetnemahiloule noise le engse taha bol lou ding ahi. StateAIDS Policy semhoi ngaiahi, tin aseiyin chule hichethu ‘a thepna neikhangthah hon HIV/AIDSnat douna ding’a ngaidanapeh diuva akinepna thu

jong aseiyin ahi. Gamsungkhangthah hon HIV/AIDSnatna thu hetchenna aneiuva chule government lehNGO in natna douna’anatoh achepi ho’a pansangtah alah diuvin jongtemna aneiyin ahi.

Health official chulemopohna nei activisthonbou natna douna ding’apan alah hi lhing joulou dingahi’in, civil societyorganization honjong hichechungchang thu ‘a pontho

tah a pan alah ngai ahi, ati.Achesa kum 20 sung’aNGO chule agency dangdang in pan alahna hoapachatna thu Dr Heptullain aseiyin, NGO hon pansangtah alah lou hilehdinmun hi khohse chehding ahi, ati.

HIV/AIDS natna nei honnatna peh son natheiyaachon loudiu chule hetnaalhahsam lou diuvin temnaaneiyin, kichen masang’aHIV test bol ding hikatosot’e, ati. Societyadeh’a numei hon HIV/AIDS nat douna ding’a panlentah anei ahi, tin aseiyinchule damthei nading’aHIV test bol ding hi thupitah ahi, ati.

Chief Minister N BirenSingh in ahoulimna’agamsung ‘a HIV/AIDSnatna hi akemsuh vang’a,mipin nat douna a panalahkhom angaiye, tinaseiyin chule 2024 kumkah’a HIV natna athah ‘anei aumlou nading ‘a panlah ding’a temna aneibe inahi. State HealthDepartment in apeh recorddungjuiya HIV/AIDS natnahi gamsung a 1.43% ahi’in,(Page 5 a banjom ding)

Ccpur, Dec 1(ET):Tuni World Aids dayahitoh kilhon in khovel munchom chom'a "Know yourstatus" kiti thupi pansa inAids Day aman utohkilhon'a CCpur district aDistrict Aids preventionand controlc o m m i t t e e ( D A P C C )mopoh nanoiya Districtlevel in YPA GHQ Hall,hiangtam lamka Worldaids day 2018 amang uvin,hiche kiman chah na ahinkhopi sung mun 4,

Tuibong Forest Gate,Rengkai Lei, Lanva Leifoundation school,Bungmual apat World Aidsday Public rally aum in,hiche a jaoding ho Rallyneina ding mun'a akingahkhom vin, jinglam nidan9:00 in Rally flag-off aumin, Rally ahileh TuibongForest Gate a JamesDoujapao Haokip MCSSDO Tuibong in flag-offaneiyin, Rengkai lei aLalthazam SDO Saikot inflag-off abol in, Lanva lei a

Ginmuan Ngaihte, BDOlamka south/CCpur inflag-off ana bol kit in, S.Thangboi Gangte, SDOCcpur in Foundation field,Bungmual ah flag off anabol in ahi. Rally nei honamaho kipat na mun chih'aday jahna mun ding YPAGHQ Hall, Hiangtam lamkaamano vin, hiche mun ahakisuto khom vin ahi.

Chuleh Hall kin'aResource PersonChinkhengoupau, Youth(Page 5 a banjom ding)

Gancha kivah kithana thilsoh hohi gam-mang kisuhset jeh ahi:Eco Network

Lampi kisemphat loujeh a mipin lampi ting

Imphal, Dec 1(ET):Environment ConservationNetwork (Eco Network)in thuso aneina;a gamsung‘a gancha kibuluna thilsohaumjing hi khantoumachalna ding ahi tiakiseiya gam-leh-gotohkhahna natoh atam jehahi, tin thuso anei uvin ahi.

“Power Grid Lines,Railway Lines, lamlenkehletna, Mega Dam sahnading, natural resources hokhotna chule adang dang ‘agammang lentah kisuse ‘athingphung tamtah kiphuhahi hi kimusoh ahi’in, hichejeh’a gamsa ho neh holna

sangtah ‘a kitongkha ahi”,tin thuso chun aseiyin ahi.

Gancha kitha jing thusoanei nauva akhohsah nau

thu jong asei uvin, statesorkar in gancha ijat athiamang um em ti survey abol‘a chule gancha nei

atohkhah loubol mihocompensation apeh ding’angehna jong anei uvin ahi.Gamsa in gancha kivah hoatup hi mihem natoh chulekiloset jeh ahi, tin aseibeuvin ahi.

Gamsung mi chule statesorkar in khantoumachalna ding kiminputsah’a kisuse ‘a gammangaventup diuvin EcoNetwork in ngehna aneiyinchule state sorkar honkhonung ‘a tu tobangdinmun aumkit lounading’a gammang asuhsetlou diuvin temna jong anei(Page 5 a banjom ding)

Imphal, Dec 1(ET):Achesa kum masalangakon kisem pan KonungMamang apat IrilbungPolice Station chan lamlentugeiya chaitheng'a aum

loulaijeh in tunin akimvel'acheng mipiten lampianating uvin band anaboluvin ahi.

Government ingamsung lamlen ho

semphat dia natoh lehtohgon aboljing vang'aNgariyan jotpa Imphal-Yairipok lampi dinmunvetthei hitalou ahi. Hiche jeha United Youth OrganisationLangdum leh akimvel'acheng mipiten demnavetsahna a tuni hiche lampiatin'u ahi.

CM N Biren in hiche lampihi hapta 2 masang'a semphatahiding ahitia YairipokThambalnu kailhang akingon kimanna khat a aseiahin hinlah tugeiyin anatohin imacha akiboldoh hihlaiyetin Youth Organisation aSecretary ChongthamPupachandra chun aseiyinahi.

Integrated checkpost Moreh

Imphal, Dec 1(ET):Immigration and Customsa dia tulai manchah thahthah ho alhahsam jeh'inIntegrated Check Post,Moreh, passenger terminalbuilding a natoh kibol hoaboi lheh in ahi. Touristhon ahin kipoh bag ho abanban a akivetchil jeh'inamaho ding'in jong boinatah asohdoh in chule LandPort Authority of India inbody scanner leh luggagescanner ho eipeh lou jeh'unboina tampi akitoh ji'e tinCustoms a staff honthusoh lakhom ho tohakihoulim nauva chunaseiyuvin ahi. Tourist hophatea vechil louvin kikoihenlang deilou thilsohahiloule boina ho hungsohleh avangse eima kihidingahi jong atiuvin ahi. ChuleImmigration building astaff hon natohna acomputer leh angaichamachine dang dang hoaumlou jeh a hahsatnatampi atohou akisaipiauthority hon akintheipen'a hiche chungchangahin suhfel ding'in jongtemna aneiyuvin ahi.Alangkhat a tunaichaMoreh a kipat IntegratedCheck Post jotna lamlenblack topping kibol joupanchu tuhin lamlhahna theiahikit tapoi tin akimvel'acheng mipiten aseiyuve.Hiche lamlen dinmun hianitin in ase cheh cheh taitinjong aseiyuvin ahi.

Nagaland a 19th Hornbill Festival, 2018 hondoh hita; Nagaland inhahsatna ato nikho asot valtai, tia Rajnath Singh in sei

Dzuko semhoi nading’a gamsung in pan alah loujeh’a Nagalandadeiya chon ahi: MMTA

Imphal, Dec 1 (ET):Manipur Mountaineeringand Trekking Association(MMTA) in Nagalandsorkar ho adei bang’aachon alungkham pi nauthu asei uvin chule DzukoValley ‘a Manipur sorkar inpan alah ding’a kouna aneiuvin ahi.

Saturday nikho ‘aMMTA in Minuthong ‘a

um office ‘a thuso mihoakimupi uvin ahi. Membernumei 2 panna’a mi 8Nagaland police hon amat‘a, Manipur leh Nagalandsorkar in kihouna aneiyaalhadoh jouvu ahi. PHEDMinister L Dikho in sorkarthalheng ‘a MMTA trekkerakiman ho Nagaland Policehon alhadoh nading uva panalah ahi’in, Southern

Angami Public Organisation(SAPO) leh SAYO volunteerhon November 27 ni ‘aDzuko Valley ‘a gam-meiakah jouva amaho hiahenden ahi.

Association presidentBijoy Koijam in Nagalandgam ‘a kiman trekker hokilhadoh nading ‘a pan lajouse chung’a kipathuaseiyin ahi. “Nagaland gam

in lamlen, helipad chuleadang dang Dzuko Valley ‘aasem jeh ‘a hitobang umahi’in, Manipur in DzukoValley khantou nading ‘apan alah loujeh ahi”, tinBijoy in asieyin ahi. Chulestate sorkar in DzukoValley semhoi nading ‘a panalah ding ‘a Bijoy in statesorkar heng’a temna aneibein ahi.

Dimapur, Dec 1 (ET): UnionHome Minister Rajnath Singh inKisama mun ‘a 19th Edition,Nagaland Hornbill Festivalhondohna Saturday nikhon aneitanahi.

Rajnath Singh chief guest ‘a pang‘a chule US-India AmbassadorKenneth I Juster guest of honour ‘aapang in ahi. “Nagaland jon ding’aNew Delhi kadalhah ahitan, Kohimakhopi’a umding Hornbill Festival a

kapan ding ahi”, tin Rajnath in aseiyinahi.

Nagaland gamsung sum dinmunamachal na ding’a gamsung mihonpan alah diuva Rajnath Singh inkouna aneiyin, gamsung in hahsatnanikho ato na phat asottai, ati.Gamsung khantou nading’amijousen mopohna aneiya, pan alahthei ahi, tin aseiyin ahi.

“Nagaland gamsung in phatsottah hahsatna ato ahitai. Gamsungkisem kum 56 lhin na’a hi gamsung‘a kiloikhompi jousen economyakhantou nading chule Nagalandgam akhantou ‘a India ding’a kithangat pi umtah ahina ding’a pan alahding’a temna kanei ahi”, ati.Nagaland gam-mi hop 50 nailam hikum 25 noilang khangthah ahi’in,amaho hin India chule Nagalandkhonung asem diu ahi. Athepnauakihetdoh (Page 5 a banjom ding)

Gas NewsM/S KhurkhulBook : 26/10/2018Valid : 01/10/2018Time : 8:00-12:00noonCTC Only

Moreh akon overload a thil po truckho Kondong Lairembi Check post apolice hon kholhah sah

Maphou DamKpi, Dec 1(ET): Achesa

November nisim 22 ni aMaphou Dam lampi kisemaki jom lou lea h u n g l h u n g d i n gDecember nisim 1 akonlampi ki khah ding ana kititoh lhon in tuni in MaphouDam Road Ching TamAction Committee inDecember nisim 2 jan akona lampi phateplou a khadingin hetsah na ahin neiuvin ahi. Tuni jingkah lamnidan 9 le akim a hiche thutoh kisai a hiche lhang ahaosa, khangthah ho lekiloikhomna lamkai ho inbandh kou ding thu aakipana ana phondoh utohlhon a hiche lampi hi phatteplou a kikhah ding ahi tanahi. Hiche badh kikousunga hi thil phalou aso legovernment in mo akipohding ahi tin kiloikhomnachun hetsah na ahin neiuvin ahi.

Hon'ble ADC member Thangjamang Kigpen inSada Lungthar a Houin toilet thenso

Manipur Central Jail a umho AnnualSports a ngavei channa chu S. TouthangSP Sajiwa Jail in ana hongdoh

Imphal, Dec 1(ET):Achesa Nov 28, 2018 nia a56 channa Kuki NampiTaona (KNT) Lhungtin,Sakul gamkaiya ana kipanchu tunin ana kichai tan ahi.Nampi ngailutna jal'a An-ngol la mitlhi long'a taoding'a ana kalsong muntin'aum sopi ule nao jousechung'a KNT ExecutiveMember hon kipathuaphong uvin ahi.

Kangpokpi, Dec1(ET): Thangjamangkipgen, Hon'ble ADCmember & president, BJPSadar Hills district in tuninSada Lungthar Houin toilet

thenso na ana nei in ahi.Hiche thenso na kingon

achun Nimbus ,gen SecyBjp Manipur Pradesh, LDeben president, BjpThoubal Dist & NS

Phungshim president,saikulmandal ho in jin ja um lekinnei pa hina panmun anala uvin ahi. Heinganglok,Salam Patong ,IrongN g o u b i k h o n g ,Nongbrang,Somrei leadang dang ho akon in BJPlamkai phbep in kingonachun pan lah na ana nei uvinahi. Kingon a hou limna neiho in Prime MinisterNarendra Modi phat peh bedingin temna ana nei uvinahi. Kingon kichai in BJPveteran le Village Authorityho in ball peh na ana nei uvinahi. Kichep kichi in annnehkhom na jong ana um inahi.

Page 2: Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh ...eimitimes.in/wp-content/uploads/2018/12/ET... · cmyk cmyk cmyk cmyk Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English E-mail: eimitimes@yahoo.in

Eimi Times 2Pathenni (Sunday) | Ollha (December) 2, 2018

EDITORIAL

Sunday, Ollha (December) 2Eimi Times

ET TAONA

Article, Ngaidan, lekhathot ho liem ahijing’e. Ahinahung kipe jouse sotei ding tina aumpoi. Kituomona

theiya kigel ho kisolou ding ahi. Article le Ngaidan kisoho Editorial Board lunggel ahi deh poi.

-Ed. Board

Pathen thu apoimo naBy: Enoch@Gunjai Kipgen, Old Lambulane Baptist Church,Imphal

DALHA'N LANG DEL O !By :M.Lalcha Haokip(8730999926)

Pathen thu hi eihil uva apangin, ei puihoiuvin, ei kile doh sah ji uvin chuleh Pathenineiho dinga a-thilgon aphongdoh-e. Pathenthu ho i-lungsung uva i-gel jing uva hinkhoaphatecha i-kichin uva ahile lolhinna lehdamna akineiye. Christian hinkho kholjinnaahi taona leh Pathen thu hi ngaichatnasangtah ahiye. Pathen thu khohsah lounainei tengleh i-misung nung'u khantouna dingchu kisonlha cheh cheh ji ahi.

"Ajeh chu Pathen thu hi hing jingle natonghat jing ahi, chule hemto chemjam jousesanga jong hemjo ahi, hinna lhagao gukisuhtona le lhin hichengse chu sukhentheihel'a sun thei ahi, chule lung gel lelungthim ngaito hetoh pai jeng thei ahi"(Hebrew 4:12).

Pathen thu hi eiho dinga eihil uva pang a-ki jih ahi (2 Timothy 3:10-17). Hinkhoatunia i-kilhen u hin tonsot-a dinga lhunnading i-kisem'u ahi. Tahsan chate jouse hivannoiya ding ahipon, Pathen lenggam adingiheuve. Pathen thu i-gelkhoh uva, i-sim tenguleh Pathen Lhagao Thengin i-lungsung uvaeihil jiuvin hichea kona chu galjona hinkhoinei diu chutengleh hiche chun Pathenachoi-at ding ahiye. Tahsaa i-then nadiuva

twiya i-kisuhtheng bang uva lhagao lam'athenna dinga Pathen thu in ei suhtheng diu(John 15:1-3), hichea chu Pathen toh i-kitimat nau athenglou jouse asuhtheng dingahi. Pathen thu tailouva ga suo Christian i-hithei lou diu ahi (John 15:4-8), ajehchuPathen thu hi gaso nadinga muchi ahi (1Peter 1:23).

"Nanghon keima neilhenu ahipoi,keimajoh-in nang ho kalhendoh a nacheuvahaga nagauva chule nagau aumna dingakapansah nahiuve, ipi hijongle nagot chanukamin a Pa henga nathumu chu aman napehtheina dingun"(John 15:16).

Pathen thu in eipui le jiuve (1 Samuel23:1-5). Leng David in Pakai ahol-in, amapuihoina ahol le ji-e (1 Chronicles 14:10),hiti chun Israel leng lah-a alolhing pen inaume. Hinkhoa hi thilkhat bolding ineitenguva ahile Pathen puihoina Pathen thua hol masat angai ji-e (Psalm 107:7).

Pathenin Ama lunggel jouse a-kitepnaBible in aphonge (vetkah pi ding Biblechang Genesis 17:1-8).

"Ajeh chu Pathen thu tep ijat hijeng jongleama a chu ahi chu uma ahi; hijeh a chu keihoa kona Pathen loupina dinga, ama vang'a

amen hijing ahi"(1Corinth 1:20). Pathen thuhi ngailutna neitah a, jana puma, lungdihtahleh lunglut tah-a sim ding, mihem tahsa dingniseh a an-neh twidon banga i-lhagao an uahijeh a niseh a sim jing angaiye.

"Nathu hi kakeng din thaomeiyin apangin,Kalampia khovah-in apange" (Psalm119:105).

Na tahsa chu Pathen intheng ahiBy: Lhungoulal Kipgen (7085525051)

Kijendan dihlou jeh hiding ham?- Hegin Misao Hangmi, Asst. Pastor, Thangkanphai Baptist Church, Saikul

"Amahon kamite kisuh khahna maha chuadamsah boluvin, chamna bon umlouva, chamnachamna atiuve (Jeremiah 8:11)

Kah lah le Doctor hon adamlou ajen ho uchuanatna tahbeh amatdoh joulou jeh un, natna dangkhat ginmona amoh neiyun hichetoh lhon chunajen'un damdoi (medicine) apeuvin, adamlouhochun dam tah sangin anatna alel cheh pi joh jiuvinahi. Kum phabep masagin kanu anadamo in,Doctor chom chom'in damdoi chom cheh apeuvinajen un ahileh, adamo nachu oldomna nei tah sanginalel cheh tan ahi. Lha thum lang Doctor themtahphabep in ama thepna cheh apodoh un ajen'un,hiche khuche natna hinte atiuvin ahileh kanu chuadammona asang cheh cheh tan ahi. Atahsa tongkhaleuvin lou le ai jatchom choma akijenin, aphatchomlou nungin Doctor khat in anatna tahbeh ahinkholdoh tan, Blood Cancer last stage ahitai ahintitan ahileh, jen theichan in kajen kit un ahilehadamthei deh tapon, ahinkho anabeitan ahi.

Lhagao damna hinna neinom ho Pathen natong/Pathen thusei hon itobang kijenna apeh uvem?Adihlou lama apui jeh u hiding ham Bible Camp leCrusade ho a pengthah kahitai tiho umchan,chonchan, kisinsah ho ivet leh Bible in asei tohakitoh hih beh e. Ephesians 5:8-10 sunga hitinakisune; "Nang ho muthima anaumsa nahiuvin, tuavang Pakai hongsunga khovah chang a nahitauvin,hijeh chun khovah chate bangin chon'un. Ijeh-inemitile khovah ga chu phatna jouse le adih chule thutahahin, Pakai lung lhaina ding chu photoh-uvin" ati.Penthahna kaneitai tiho hindan hi Pathen chatechonna vang ahipoi; jon, thenlouna tintang, jahmo,

jonthan hoi, jou le nal…Tulaiyin Pathen thusei phabep in Bible Camp le

Crusade hoa achaina nikho ahung hiteng, miholungthim toh khah nathei dinga akap tobang pumathuseina le taona, music le laa alha uvin ahileh mipiphabep lung chothouna (emotional change) jeh inapengthah kahitai tin kap pumin taona le thuseinaanei jiuvin ahi. Akap jouse apengthah danin aumjitan, chomkhat a dinga lungkikhelna bou ahijehhiding ham hapta khat ahiloule lhakhat jouleahinkho man le achonchan angai ngai ahikit jitai.Bol thu (acting) mai mai a mi penthahsah ho a koninamin mai mai a chomkhat a dinga pengthah tamtahaumtai.

Hougut tah minu khat hin lungthim natna sangtahaneitan, ajipa toh akikah hon boina sangtah atohtan ahi. Achate ho jong alungthim natsah in apangun, asopi ule naote jong ajipa toh akah lah honsunohphah in apang kit un, tahsa dammo nasangtah khat jong aneikit in ahi. Lungthim boitaha aumlai hin, Pathen thusei khat koma panpingaichatna aganei tai. Pathen thusei pan hicheminu koma hitin ahinsei tai; "naboina jouse hi satannatoh ahi, naumna in dalha inlang, khao a kikanbangin Satan chu taona a kan tan." Hiche minujong hin Pathen thuseipan bolin ati jouse abolinahinla imacha aphachom poi. Amanu boina hiPathen thu seipa seiho jong ahideh poi. Aboinachu hiche hi ahi; ahinkho Pathena dinga kipedohkahitai ati vangin Pathen deiya chonlou, amadeidan dana chon ahi. Chonsetna hinkho lethenlouna hinkho pailha louva Pathen dingakipedoh mikhat ahi. Taona le Bible simna hinkhomang khalou mi ahi. Asa jong hilou adap jong hilou,

lum phel phul a Christian hinkho aman jeh a hicheboina hohin alonkhum ahi. Aboina hochu adihloulama akijen kha tan ahileh lung olna amudeh tapoi.Ahinkho man kikhol chenjo henlang Jesu Christakomjoh belleh aboinaho sulhap in umin tin, lungolna amuding ahi.

Hinkho a boina itoteng, amasa penin eimahinkho kikhol chenu hite. Jesu Christa nungjui khatchondan le hindan ding toh kitoh hinam? Bible akisei tahsan chate chonding hinding dan toh eihohinkho man kitoh hinam?

Khamnathei a lop hi tahsa ading hihen lhagaoading hijongleh aphapoi tichula ihe ngal uvinibol a ibol tei tei uham? Lasempa ham lasemnuham injong khamnathei a lop chu michingahipoi atin ahi. [1 corinth 3:16-17. 16. Pathenintheng nahiuva nasung uva Pathen lhagaoachen chu nahet louvu ham? 17. Pathenintheng sumanga chu Pathen in ama chuasuhmang ding ahi. Ijeh inem itile Pathen inchuthengtah ahi, nangho jong chutichu nahiuve. ].Masang achun Pathen intheng akiti tenglehhouin(church) dan in kana ngaito jin ahi.Hinlah hiche Bible chang kahin hetchet phatin Pathen intheng chu kikhop khomna houinhilouva keima tahsa chung joh ahichu kahinhechen tai.

Phat kichai ding koncha ahi tahjeh hin satanin pan nasatah alatan ahi. Pathen semsamihemte mangchan khamnathei jatchomchom ahin semdoh tai. Hiche satan inamanchah hochun athilsem u akhum(packet)achun athilsem u asetna leh aphatlou nahoasundoh un, hijongleh eihon vetoh masa louvinimoh neh neh jiuvin ahi. Hiche chu Pathentaitom ihilou ule ipi ba hidiham? Eima ikichihthei louleh iloi ipai teuva kon a jong them chacha ineh doh thei u ahi. Satan hin lungthimneitah a na atoh ahin, mihem ahin lhep tenglehin aneopen akon in apan jin, phat ahung chalteng hiche neocha chu letpitah ahung sohji tai.Hiche teng chuleh ilungsung uva hin setnaahung kondoh jin, nehding leh donding ineijoulou teng mithil guhding akigel pan jitai.Hiche phatle chun satan in kathilgon alolhing

tai atin akipa na asang cheh cheh jin ahi. Hitiakhamnathei a ilop tenglehin itahsa bouhilouvin, innchen jong nasa tah in atongkha jie. Meikhet(matchstick) jangkhat neochaakon na gam lentah akah lhah thei banga khu,khamnathei neocha apat lentah hungsoh theiahi tichu isuhmil loudiuva kadeilhen pen ahi.

Pathen intheng (tahsa) suhboh akititenglehin khamnathei bou ati ahipon, kijepnabilba, sanakhi chuleh adang dang hojong jaoahi. Pathen in ama lim bangtah a isem u ahin,eiho ikisem/ikijep be jiuvin ahi. Hiche chuPathen thilsem chunga ilung u chamkim loutina hilou diham? Christian dihtah ihinomuleh Pathen in ipeh kalval uva hi thildangimacha ihol be loudiu ahi. Pathen mitvet amanlut ding idei uva leh hiche kijepna hochuijah loudiuva pha ahi. [1st Peter 3:2-4 . 2. Thuahilouva a inneipite cheng u khanthem vangaakilah lut theina dingun. 3. Sampheh hoi, sanakhi o, nihchen ponsil got chom chom tho apolang jem a kijem louvin. 4. Lungsungguhthim mi, nunnem le lungnem, kem theiloujemchun kijemjou hen;hichu Pathen mitvet'a manlutah ahi. ] . Chuleh tulah khangdongtampin tahsa vethoi nading atiuva abol u, tatoojonghi Pathen thutoh kitoh louhel ahi. [Leviticus 19:28 .Nanghon mithi ho jeh anatichung na-atpop louhel diu, natahsa mongmongu jong imacha lim semna namantheilouhel dingu ahi;Pakai kitipa keima kaumjinge]. Ihet diukhat chu tatoo hi sappao ahin,eiho paova chu limsem kiti ahi. Iloiteuvinilekha u ajihpol mai mai jeh uva ilung u ahantheileh Pathen intheng ijih pol uchu ama iti

kipah mong mong diham?Pathen intheng sumang hochu Pathen in

asuh mangding ahi. Hijehchun min sumangjongleh eihon vang Pathen intheng hoitah inkivet tup uhite. A tatoo neijeh in mikhat chuotcha hihhel in. Hiche sangchun ama kom ahchenlang , hitia natahsa najih polchu nasempakipah ding hinam ? tin gadong jengin. Pathenathen banga eiho jong ithen diu ngai ahi. [ 1stPeter 1:15-16. 15. Nakoupau athen banginnangho jong nun le khan jousea thengun. 16.Ajeh chu 'keima kathen jeh hin nanghothengun 'tin akisun e ].* Golphalou dalha'n lang golpha del o ! Chutileh thilse tampi

napel doh thei ahi.* Ju le sa dalha'n lang thenna hinkho del o ! Chutileh tahsa

le lhagaolama nadamthei ding ahi.* Thaset dalhan lang potthona del o ! Chutileh nei le gouvin

nahin jui ding ahi.* Kidemtona dalha'n lang kitona del o ! Chutileh chamna

nahin jui ding ahi.* Umcha phalou dalha'n lang umchanpha del o ! Chutileh

gin le ja'n nahin jui ding ahi.* Kiseiset dalha'n lang kingailutna del o ! Chutileh kipana

namu ding ahi.* Thilse dalha'n lang thilpha del o ! Chutileh vangphatna'n

nahin jui ding ahi.* Kiletsah dalha'n lang kineosah del o ! Chutileh mijouse toh

chamdel in hinkhom thei tan nate.* Chonset dalha'n lang chonphat del o ! Chutileh huhhinga

naum ding ahi.* " Mi jouse toh chamdel a umna le thenna chu del un, hiche

thenna tailouva chu koiman Pakai chu amu lou ding ahi ".Hebrews 12 : 14

Van’a um kapau Pathen, kinahpiding, gam kichupi ding leh thu lela dang dang hoa kidintepi dikahaona kah un keiho le kei hokikah beh a chamdel leh kitoh taha kakho chen theina diuvin ipihamkhat eihinlo un tin kahung taouve, amen.

Save Kuki land fromown destruction

It was shocking to hear that a Kuki armed group,the KIA had warned Kuki village chiefs of certain regionagainst not allowing the village land for poppycultivation. This amounts to direct encouragement forcultivation of a crop prohibited by the government. Itis not clear if the said group have warned the villagechiefs in this regard simply in its bid to nullify anotherarmed group’s diktat. The KNO had earlier asked thevillage chiefs not to allow their village lands for poppycultivation considering the rampant destruction to thehill slope forests and everything within it including thesoil base in the process of poppy cultivation. It is nondebatable the poppy’s charm is not only alluring toultimate consumers but to the land owners and thecultivators. Equally alluring is the all kinds of taxeslevied on such banned product. Even the church seemsto be either pretending not to know of the massiveindulgence of its members in such illegal cultivation,sale and business with it as long as the church’s shareof income in the form of tithes is ensured ormaintaining a deafening silence out of helplessness.This is hypocrisy at its height. Self proclaimed nationalworkers, social activists, student and women outfitshave done little to contain the massive cultivation ofsuch illegal plants by the people whom they professesto work for so long as their legitimacy of a kind is notquestioned. Those exercising a kind of such power orlegitimacy should have the moral courage to say no tothings which will definitely lead the people and the landto total destruction if the ongoing culture of convertingthe bulk of the cultivable land in the hill slopes to poppyfields is not stopped without further delay. The use ofchemical substances as manures to replenish thedepleting soil fertility in Jhum cultivation was unheardof till the same began to be increasingly used in poppycultivation some years back.

The destruction of the soil in poppy fields canbe seen from the ever increasing quantum of chemicalfertilizers use in poppy fields. The forests have not onlybeen devastated but the increasing use of pesticidesand chemical manures has reportedly rendereddrinking waters unsafe and hazardous for the life andhealth of the very people who are in one way or theother involved in poppy cultivation. The ill-effects ofpoppy plantations are not really unknown to thepeople including those who are directly engaged in it.The money earned or the taxes exacted from suchillegal cultivations and businesses could be huge andrewarding for the moment but none or few would thinkabout the disastrous consequences it would bring aftersome years. Even now some “own people” have startedmocking the “craziness” happening among the poppycultivating and trading section of the society. Therewould be no laughing and sweet gossips when realcatastrophe strikes. It time those in any form of powerused their position and influence to save the land frombeing mudslide prone or turning it into useless barrentracts. It should be the responsibility of those whohave the brain and the pain for their people and landto educate the ignorant in this regard. If you don’t stopit, at least don’t support it openly. A community’s longterm gain should not be sacrificed for individuals’ shortterm gains.

Page 3: Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh ...eimitimes.in/wp-content/uploads/2018/12/ET... · cmyk cmyk cmyk cmyk Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English E-mail: eimitimes@yahoo.in

cmyk cmyk

cmyk cmyk

Pathenni (Sunday) | Ollha (December) 2, 2018 3Eimi TimesThe 1st Inter School Level Written Quiz

Competition anaum

Kangpokpi, Dec 1(ET): Tunichun H.M Higher SecondarySchool, Kaithelmanbi mun a KYAmaikai na noiyin The 1st InterSchool Level Written Quiz Compe-tition ana chelha in ahi.

Hiche kingon achun ThangminlenKipgen KSO Sadar Hills, Kamgou-gin Khongsai, Gen. Secretary,Kangpokpi Youth Union, ThangboiTuboi, Village Authority memberhochu Chief Guest, Guest of Ho-nour leh Functional President in anapang uvin ahi. Competition a kipa-man sang ho chu; First position:Lamboineng Kipgen, BESK, Sec-ond position: Kimboineng Singsit,Keithelmanbi Govt. H/S, VahboikimChongloi, HM. Hr. Sec. School,

Third position: Paolensei Chongloi,BESK chule Consolations Winners;Hatneichong Lhouvum Brighter En-glish school, Paogunlen HaokipBESK, Bijay Khawash KMC H/S,Durga Gautam, KMC H/S, Hatnei-them Haokip, KMC H/S.

Junior Section akon First Position;Lamnunvah Singsit Junior Highschool, Second position; SwikrityShah, H.M. Hr. Sec. School, Thirdposition; Paosanglen Khongsai,BESK , Hoideifel Kipgen, High-land, Consolation Winners; Thang-ginhao, Highland , Seigoulal, HM.Hr. Sec. School, LamthanglenKipgen, Junior High school, Neng-hoikim, BESK, Thangminlal Sing-sit, Ngaimel cheng ahiuve.

Simte Tribe Council-GHQ in manchah thahkiphal hon ahin pehdoh hou Pathen kom'a

lhandoh na nei.

CCpur. Dec. 1(ET): Simte Inn,Simveng mun a tuni jingkah nidan8:00 in Simte Tribe Council STCGHQ in office vonjah ding achohthah hou Pathen kom'a lhandoh naaum in, hiche kin'a Simte sung'a kiloikhom na chom chom Simte TribeCouncil STC GHQ, Simte youthorganization SYO GHQ, Khangth-ak Zuun pawl KZP GHQ, SimteLiterature society SLS GHQ akipatlamkai ho apang uvin ahi.

Hiche kin'a B. Dongzalian Simte,President Simte TribeCouncil(STC) GHQ in ahoulim naachun, Simte nam sung gelkhohnajeh'a Simte sung'a kiloikhom na

chom chom ho jah ding'a mipi pha-chom ngai leh mi kiphal hon officevon manchah ding leh jahding'athilpeh anei nachung uva kipathuaseiyin, Pastor. P. Mangjohnson inoffice vonjah ding thah ho pathenkom'a lhandoh na aneiyin ahi.

Chuleh tuni'a Simte Tribe Coun-cil (STC-GHQ) in office in amanchah ding von kipedoh ho chu com-puter set leh Almirah ahi in, Com-puter set ahileh Colonel MukeshKumar Commandant officer COSixth sikh li-infantry, Khuga battal-ion in ahin peh ahi in, Almirah ahilehKaikholam Thangsing leh a insung-mi hon apeh u ahi.

Italy gam a 11 channa International TourismConference a dia Th Radheshyam kondoh

Imphal, Dec 1(ET): Italy gamPalermo mun a 11th channa Inter-national Tourism Conference spe-cial guest khat a pang ding in Ma-nipur education, Labour & Employ-ment Minister Thokchom Rad-heshyam chu Manipur dalhaavaikon doh tan ahi.

Hiche khompi chu Indian Tourismand Hospitality Congress leh UET,Italy mapui na noi a November 28,2018 nia chu kipan ahi.

Khompi mun a Radhyeshyam inahoulim na ah Manipur thu toh seimat in cultural leh educational tour-ism poimo dan tahlahna anei ban inhitobang ho vetsah ding Manipur intamtah anei e, ati.

Radheshyam in asei kit na ahtourism hi mihem te a dia poimo tahahi jeh a mipi in tourism thu ning lekah het them na ding a hitobangkingon kigong hi aphalheh in Ma-nipur in RUSA noi a higher educa-tion in achepi simmun khat in aki-pansah in, tu tu hin governmentcollege 29 leh goernment aidedcollege 11 in trade 12 achepi pan tai,ati.

Italy anichon sung in Radhyeshy-am in Sicilian Parliament presidentGianfranco Micciche leh cabinetminister ho jong akimupi in, hichekhompi a pan la atamjo chu expert,educator chuleh themjil in thalhengho ahiuve.

M. Songgel Community Hall a 'KathangeGospel Idol Season 2' First Round chelha

CCpur. Dec 1(ET): Organiz-ing Committee, Kathange GospelIdol tohgon nan tuni jinglam nidan10:00 in M. Songgel Community Halla Kathange Gospel Idol Season 2,First Round anei uvin, hiche kin'aLienkholal Haokip, Proprietor, TheHeritage Academy Jin-gun in apangin, Seikhohao Haokip, GeneralManager, IGS Jinja-um in apang in,Jamkholal Lhungdim, Chairman, M.Songgel Village Authority Inn neipain apang in, Kamthang Haokip,President, KKL GHQ, HaoneoBaite, Secretary, KSO Chu-rachandpur, Nengneihoi Haokip,State Level Miss Kut 2018,Ngaineikim, President, KWOHRleh Mangkholen Haokip, FunderKuki Idol Finance Secretary lehDirector, GOFICO ho kindei chomin apang uvin ahi.

Chuleh Kathange Gospel IdolSeason 1 ahileh September 2016

nikho'a ana um in, Season khat akitet na a, Screening Round, Round1, Round 2 leh Round 3 ban'a FinalRound aum in, Season 1 a Lamne-iting Baite of Donjang Village,Chandel District in Kathange Gos-pel Idol Season 1 title hina ala inkipaman dk, 30,000 leh Mementoakisan in ahi. Kathange Gospel IdolSeason 2 a Screening Round a mi42 akai in, Round 1 tuni'a kipan ahiin, Round 2 ahileh Saikul a umding,Round 3 Kangpokpi, Final RoundTengnoupal a um ding ahi.

Chuleh Season 2 a kipaman khat-na in dk, 30,000 leh Memento akisanding, nina in dk, 20,000 leh Memen-to, athum na in dk, 10,000 leh Me-mento hi ding, chuban'a Top 7 apatTop 10 kikah hon dk, 3,000 lehMemento akisan ding u ahi, Season2 First Round ah John Guite, WYCliff Lunneo Kipgen leh LamboiHaokip ho Judge apang ding u ahi.

Rajnath Singh in Kohima khopi'a EmergencyResponse Support System hondohna nei

Kohima, Dec 1(ET): Kohi-ma khopi 'a kholjin Union HomeMinister Rajnath Singh in Kohi-ma khopi ;a Emergency Re-sponse Support System (ERSS)hondohna anei tan ahi.

Kin-gon 'a Nagaland ChiefMinister Neiphiu Rio jong apangin ahi. Launch kibolna program'a lim ho WeTheNagas in Twit-ter 'a atahdoh in, police, healthchule fire department leh agen-cy dang dang 'a kon 'emergencyno 112' a gamsung mihon kitho-pina gangtah 'a amu theidingahitai, ati.

Nagaland Chief Minister in-jong Twitter a Saturday nikhon"Emergency Response SupportSystem (ERSS) Nagaland gam'a Union Home Minister in hon-dohna anei tai. ERSS hi HomeMinistry in kithopina ngaicha hokithopina peh thei nading 'a apo-hdoh ahi'in, helpline no 112 'agamsung mihon kithopina gang-tah 'a amuding ahi'in, helplinenumber hi asun ajan 'a kihongding ahi", tin aseiyin ahi.

Rajnath Singh hi Kohima 'a19th Hornbill Festival a pangding'a kholjin ahi. Ministry of

Home Affairs (MHA) in JusticeVerma Committee in Nirbhayathu 'a recommendation apeh asanpeh a chule ERSS min 'a nation-al project achepi ahi. ERSS hi tumasang'a Nationwide Emergen-cy Response System (NERS) tiaana kisei ahi'in, Pan-India SingleEmergency Response Number'112' a hi police, fire leh ambu-lance chule adang dang 'a kitho-pina ngaichat ho donbutna pehnading 'a dangka crore 321.69budget kigong ahi.

Gamsung pumpi 'a emergencyresponse number khat ahina ding,asun ajan 'a kihong ding 'a kibolahi'in, voice call, SMS, email, in-ternet, panic button leh adangdang um ahi. Hiche tilouva GPS(Global Positioning System) jongum ahi'in, anai pen a um gari hoakisol theina ding ahi. Integrationa ding 'a number 100, emergen-cy response system 'a ding'a 108ahi. Chule TSP (Telecom ServiceProvider) database connect bonading, Gateway Mobile Loca-tion Centre (GMLC) (locationupdate bol nading) leh mobile appbailam tah 'a man nading jongPan-India basis a um ahi.

Kangpokpi a OPD leh Diagnostic Centrekihongdoh

Kpi, Dec 1(ET): Tunin'n Kang-pokpi IT Road (Ngamkon Inn)mun ah "Dam-Dam Health Care &Diagnostics" ana kithenso tan ahi.Hiche damlouho kivetsah na lehTest kibolna ding tohguon hi Sa-maritan Health Care, Imphal lehEscent Diagnostics Pvt. Ltd, Non-gmeibung Imphal te kithokhom ahung kiguongdoh ahi. Hiche kin-guon na pang Chief Guest PuHaokholal Hangshing,ChairmanADC, Kuki Inpi(Kpi), Kuki Wom-en Welfare Organization(Kpi),

Kangpokpi Town Committeechuleh Kuki StudentOrganization(Kpi) lamkai ahungl-ha khom hon hitobang mipi a dingangaichat thilkhat boldoh a ahungum jeh hin ahin guongdoh DrVumkhoneh Haokip leh Dr M.Achumba chunga kipa thu asei uvinahi. Hiche centre a hi jing nikho 02/12/2018 a pan OPD chuleh labo-ratory test ho kibol panding, abanbanna X-ray, ECG leh Ultrasoundmanchah ho jong hung kikoi dingahi ti'n thulhut chun aseije.

Armed Forces Flag Day kimang dingImphal, Dec 1(ET): Achesa

1940 December nisim 7 akon aArmed Forces Flag Day ana ki-man toh lhon a gam gi ho a sepaiho gamsung huh ho geldoh na inIndia pum pi a hiceh nikho hi anakiman jing in ahi. Hiche toh lhon inahunglhungding December nisim 7ni le hiche nikho man kit ding ahi tohlhon in Indian Government in'Armed Forces Flag Day Fund' kitiana sem doh uvin ahi. Hetthei khatchu ESM lakh 30 lam um a meithai6.5 lakh lam un ahi. Hiche fund a

sum ho hi welfare scheme ho adinga kijang ahi dan jong tahlang naahin nei uvin ahi. Hiche fund adonor hinom ho in PayTM num-ber '8800462175' le UPI code:armedforcesflagdayfund@sbiahi loule credit /Debit Cardchuleh net banking jang nom hoin ksb.gov.in/armed-forces-flag-day-fund.htm a apeh thei ding uahi. Hiche flag ho hi governmentoffice jouse a muthei hiding ahi inprint nom ho in www.ksb.gov.ina amu thei ding u ahi.

Northeast state 3 a HIV machal dan a aumTripura Health Minister in gelkhoh lheh

Agartala, Dec 1(ET): Manipur,Mizoram leh Tripura a HIV natnaamachal chung chang thu ahagelkhoh na Tripura Health Minis-ter Sudip Roy Barman in TripuraAIDS Control Society (TACS)gonna noi a World AIDS Day tuniakimanpet chun aphongdoh in ahi.

Barman in asei na ah India pumpia HIV natna akemsuh jinglai anortheast state 3 a HIV natna am-achal hi gelkhoh lou thei ahipon, hi-tolhon a mipi kivendoh thei nading aangaicha jouse mipi het them sahnading a Tripura government in HIVchung a gal kipan ahitai, ati.

Tohgon bang a akiche thei le kumkhat sung a dinmun jong kikhel theiding ahi ajehchu lou kikap hon hiu(needle) amankop nalam uva HIVnat hi Tripura gamsung a ha pun beahi in, hitia hi mang kop ahi lou le lou

kikap ho chu police toh kitho inakimandoh in hiu kikop aphat loudan ho gahtah in akihil in, HIV natachalbe lou nading in jong govern-ment in tohgon thah jong akigon bee, ati.

Chuleh kingon kiman sung chunHIV nat kichat umtah lim kijihthuchu mipi muthei ding in jong tahdohahi.

Hetding chu India in GDP per-cent khat bouseh hi tahsa damtheinalam a amanchah bep, Africangam ho manchah sang a lhom jo ahi.

Geldoh ding chu HIV hi lupkhom,thisan kipehto ahilou le nao noichepa kon hung umdoh pan a phatsot loua AIDS sohdoh jui, 1980 a kon atuchan a AIDS nat a thi hi million 25apha in India hi South Africa lehNigeria ban a HIV vei tam na gamathum channa ahi.

Ani vei channa New Era Week ana kimangThoubal, Dec 1: New Era High-

er Secondary School, Thoubal intuni in ani vei channa New EraWeek school campus a ana manguvin ahi. Chairman, Council ofHigher Secondary Education, Ma-nipur, Lamabam Mahendra Singh,Secretary, COHSEM, Ch.BirenSingh le Zonal Education Officer,Thoubal Zone III, A.Anilkumar

Singh in kingon achun pan lah naana nei uvin ahi. Kingon achun namlam ho kitetna jong ana um in chulehkichep golseh chom chom le themjilna lam a lolhin na nei ho chunga kipathilpeh peh na kingon jong ana neiuvin ahi. Kingon a chun CoHSEMchairman L. Mahendra Singh in insimlai ho ang a tup le doi phate chaa nei dingin tilkhou na ana nei in ahi.

MSAD in Kishorchand kimat demna thuso neiImphal, Dec 1(ET):

Wangkhemchand Kishorechandkimat hi lungneo na natoh ahi, tinManipuri Students AssociationDelhi (MSAD) in demna thusoaneiyin ahi. Sorkar in avaihom 'akon hitobang 'a hi mi amat jing ahi,tin MSAD in aseiyin chule hichehi midang ahilouleh amahodeibang hilou ngaidan thu kiseikijah pehlou na ahi, ati. Tuni 'aWangkhemcha kimang ahi'in, jingnikho teng midang hikit ding ahi.National Security Act (NSA)noiya Wangkhemcha Wangthoikimat hi sorkar in hunam thahataman avetsah na ahi, tin aseibeuvin ahi.

Chief Minister NongthombamBiren lamkaina BJP sorkar hi vet-nem umtah 'a um ahi'in, sorkarasemdoh 2017 a kon mipi awginsuhthip nading 'a abol thei chanabol ahi, ati.

Tulha nisim 26 ni'a Imphal kho-pi 'a um Kishorchand, ISTV 'asub editor anahi pa hin video 'apaocheng ngailou aman'a sorkardemna thu aseijeh 'a IPC section124-A/294/500 noiya kiman ahi'inQuami EKta Diwas nikho 'a Rani

Jhansi chungchang thu kiseialunglhai loujeh'a video atahdohahi. Chief Judicial Magistrate LTonsing in video avet jouva sec-tion 124-A noiya umthei ahipoi, tiabail apeh jouva kilhadoh ahi'in,anikho ma ma;a arrest warrantbeiya amat kit-u ahi.

Hetthei khat chu Wangkhem-cha hi BJP policy demna neijingahi'in, CM in Madhavpur Mela,Gujarat gam'a tukum Marchnisim 29 ni'a ahoulim hi jachatumtah ahi, tia asei ahi. Kishorc-hand hi tukum August nisim 9nikho 'a jong BJP sorkar demnaaneijeh 'a ana kiman ahitai .Wangkhemcha Kishorchandchung'a sorkar in action alah danhi lunglhaina kanei pouve, tin thu-so anei nauva aseiyun chule ajehkoi louva alhadoh diuvin thumnaaneibe uvin ahi.

Manipur gam-mi hon BJPsorkar in hunam thahat aman an-itin 'a asan cheh cheh douna'apan alah diuvin jong kouna aneiuvin ahi. MSAD in thuso aneina'achamlhatna chule thudih 'a thu-tanna aumna ding'a mipi kidin piahi, tin aseibe uvin ahi.

Manipur Sector a chalohding dan kigontupnaBSF lamkai len khat in velvetna nei

Imphal, Dec 1(ET): Manipur leNagaland a BSF battalion ho cha-loh ding kigontup dan velvet ding inMizoram le Cachar Frontier mopoBSF Inspector General Dr KCMahali IPS chu ni 3 sung um dingin Manipur le Nagaland tunichunahunglhung in ahi.

Hetding chu Manipur gamsungImphal East, Thoubal, Bishnupurchuleh Churachandpur mun a hiBSF company tou ahi. BSF ho hingamsung jengseh hilou a Assemblyleh High Court ho gei venbitna apehahi.

Manipur ahunglhun chun IG DrKC Mahali chu DIG sector Ma-nipur Anand Singh leh DIG (Intel-ligence) JC Nayak chun akilhonpilhon in ahi.

Hiche hi achesa November 16nia State Assembly mun grenadekisekhum tolhon a BSF lamkai lenhi dan le thupeh ban a BSF kigottup dan velvet dia hung kalsong ahi.

Dr KC Mahali IPS in amit tah a

thil umdol ahung mu tolhon in se-pai ho chu akihoulim pi in tubanhoicheh a chingthei ding in athu-mop in ahi.

Hitolhon chun Mahali in ManipurDGP ban in ADGP (Law and or-der) jong achombeh in akihoulimpiin, maban a panlahbe ngai hoaseikhom un ahi.

Manipur akholjin sung hin Maha-li in Bishnupur le Churachandpur aCI post mun ho jong vil lhah na aneiin aban le Koirengei BSF head-quarter mun a alen alal ho akimupipet chun mipi ding a phachom to-hgon thah tamtah ho jong phon-dohna anei in ahi.

Chuleh BWWA president VijayaMahali in jong BSF campus a se-pai inko a chenna mun a thil umdanho jong velvetna anei ban in inko achenna ding in thah kisa jong then-sona anei in ahi. Dr Mahali in nakitong thil kibol lunglhai sel a amittah a amutolhon in janhichun Na-galand ajon pai tan ahi.

CCSK in Kum 3 channa Foundation Day mangImphal, Dec 1(ET): Commit-

tee of Civil Societies KangleipakCCSK in tuni chun Youth Hostel,Khuman Lampak ah a 3 channaFoundation Day anamang in ahi.Kingon kimantoh kilhon chun of-fice bearer thah hojong analhengdohuve. Kingon a chun CCSK a Pres-ident Arjun Telheiba, CCSK Advi-sor Joy Chingkham, KAWA a Vice-President Ima Kumu, CHITAWA aPresident Ima Purnimashi, WelfareOrganisation a President Ima Balaleh SUK a President N Govindhochu sahlut tah'a kou anahiuve.Office bearer thah kilhengdoh homin simphongna jong ananei uve.Amaho chu President a dia JitendraNingombam, General Secretary a

dia Loitongbam Dollar, Organisa-tion Secretary a dia L Jayanta, Fi-nance Secretary a dia Irom Sobhas-ini chule Media and Publicity ading'in K Malem analhengdoh uvinahi. CCSK in kum sottah gamsungthusoh holeh boina ho'a pan ahinlahjing bang'a kilajom jingding ahi tinPresident dia kilhengdoh JitendraNingombam chun aseiye. Chulegamsung'a cheng jat le nam chomchom hokah'a kilungtona leh kitha-khatna aumna ding chule khantoumachalna lampang kiha boipi dingahi tinjong aseiye. Foundation Daykiman toh kilhon chun kiloikhomnain State Blood Cell toh kithon blooddonation camp khatjong anabol inahi.

Page 4: Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh ...eimitimes.in/wp-content/uploads/2018/12/ET... · cmyk cmyk cmyk cmyk Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English E-mail: eimitimes@yahoo.in

cmyk cmyk

cmyk cmyk

Pathenni (Sunday) | Olhha (December) 2, 2018 4Eimi Times

ET SOLUTION OF C/W PUZZLES 204

ET CROSSWORD PUZZLES 205

ET SUDOKU NO. 170

Aquarius (Jan 20 - Feb 18) Leo (July 23 - Aug 22)

Pisces (Feb 19 - March 20) Virgo (Aug 23 - Sept 22)

Aries ( March 21 - April 19) Libra (Sept 23 - Oct 22)

Taurus ( April 20 - May 20) Scorpio (Oct 23 - Nov 21)

Gemini (May 21 - June 20)Sagittarius ( Nov 22 - Dec 21)

Cancer (June 21 - July 22)Capricorn (Dec 22- Jan 19)

E T - H O RO S C O P E

Across Down

Nang hi na choosy vang jeng in, Koi chuperfect um ding ham, Nalung in alungset pou analung setna napeh thei poule hiche kalval achu ipi na deibe ham. Phatalou hen nati nalama naki suhkhel thei ahi ti kihet jing in. Nang ading a kiphal aum petcha hin nang injongnalungthim chu pelha mai tan. Sum le paidinmun a vang naboi jep e.

1.Picnic pest4. Resound8. Doll's cry12. Talk amorously13. Train track14. October's stone15. Christmas ___16. Parking lot employee18. Space org.20. Mysterious21. Deadlock25. Driveway sealer26. Akron's state27. Ward off29. Ego30. ___ V. Wade31. Rod's partner35. Distinguishing quality37. Actress ___ Bancroft38. Every bit41. Not yet determined43. Florida metropolis45. Divorce city46. Jakarta's country49. Massage52. Hardens53. Perfect scores54. Exercise club55. Washington bills56. Zoo enclosure57. Boston t ime zone

(abbr.)

1.Expert2. Election mo.3. Pedicure subject4. Make disappear5. Boat with two hulls6. Great success7. Madrid cheer8. Manner9. Not together10. Craze11. Modify17. Not ever, poetically19. Airborne21. Distress signal22. "Gone with___ Wind"23. Shun24. Wobbling28. Locomotive32. Support33. Compass reading

(abbr.)34. Was first36. Destroy38. Buddy (Sp.)39. Flax product40. Large spoon42. Stop44. Rock growth47. And so forth (abbr.)48. Ocean50. ___ and downs51. Baseball club

Kalungset jing e nati hilou ham, tua ipi natilhon hitam, kilungset hun sung a kinah nikipani aum da poi hiche ho chu nathoh muolsojou lou ule nakilungset nau chu a matlab aumpoi. Ki ngaidam dan jong kisin uvin lang khatalunghan phat leh khat lung neng leu chunkinahna tamtah nasuhlhah thei lhon ding ahi.Sum le pai dinmun a naboi behseh poi. damtheinan nanung ahin jui jing e.

Insung le kholhang a mi seiphat nachanpetcha ahi jeh in kihambol inlang namin-phatna sumang hih in, Dongma naneilou leana boipi hihlai in, nang ding a phatkijennamasang a aum e. Na thilbol nalam jousea kitah inlang genthei chaga ho lungset jingin. Damtheina chule Sum le pai lampangajong naphat petcha ahi. Friday hi nangding a Lucky day hiding ahi.

Damtheina'n nahin jui petcha ahi. Tu hapta hinang ding a vangphatna hapta hiding ahi.Sumkol veiho ding in jong sum mutam na haptahiding ahi. Dongma nei ho ding in insungmi hoakon deisahlouna kamcheng umjeng jongle nalungset nadeilhen khat chu moh khen jeng theiding nahi nam? Pangdet inlang insungmi holungsung jothei na ding lampi hol in.

Nalung dei in nangah jing e. Nahinkho anathil tup khat molso masa phot inlang aban lenalung dei kom najot thei ahi. Ama jong dettahin apang jing nai. Damthei nan nahin jui jingin, Insung a sumle pai din mun jong aphatpetcha ahi. Tuesday hi nang ding a nikho phahiding ahi.

Lungsetna lien kinepna thon atiu chu tuhaptasung a hi nang chung a hung lhung ding in lange. Ipi hileh nang a ding a aphat jong nading jonghikha thei ahi jeh in moh pohnat lou aphai.Simlai ho ding in jong hun ol petcha ahi.Damthei nan nahin jui jing in, Sum le pai lamvang them khat boina nato ding in alang e.

Namit tamsah hih in, Nalungset khat chuphatechan kilungsetpi inlang anuom ahahthohkhom lhon ding in kipumpeh in. Mi chunga nakichep le nang injong nahin tohtei ding ahiti kihet in. Sum le pai le Damtheina lampangavang themkhat nalhasam e. Saturday hi nangding a nikho pha hiding ah.

Nalungdei jong dettah in apang jing in, Nanga ding in kiphal tah in aum jing nai. A deilamhethem inlang, alunggel asei phatle serious tahin la jing in. Ahin monngam tahtah ding in umin. Sum le pai a naphat petcha ahi in chuleDamtheina lampang jong naphat petcha ahi.Wednesday hi nang ding a lucky day hiding ahi.

Insung le kholhang a mi seiphat nachanpetcha ahi jeh in kihambol inlang naminphat-na sumang hih in, Dongma naneilou le anaboipi hihlai in, nang ding a phatkijen nama-sang a aum e. Na thilbol nalam jouse a kitahinlang genthei chaga ho lungset jing in.Damtheina chule Sum le pai lampang ajongnaphat petcha ahi. Friday hi nang ding aLucky day hiding ahi.

US president anahi George Herbert WalkerBush thi ta

US, Dec 1 (ET): USPresident anahi GeorgeHerbert Walker BushSaturday nikhon athi tan,kum 94 lhing ahitai.

Herbert Walker hi Unit-ed States President 41channa ahi. AchapaGeorge W Bush in apa thiSaturday nikhon photch-enna aneiyin ahi. "Jeb,Neil, Marvin, Doro leh kenkum 94 lhing ka pa-u athihi pona tah'a kaphondoh-u ahi. George HW Bush himipa phatah ahi'in, insunmiten achung'a kipanasangtah kaneiyu ahi", tinaseiyin ahi. US Presidentanahi Bush hin Cold Warkichai avetsuiya,ahivang'a, no-new taxespledge asuhkeh jouva elec-tion term ni channa kaidohjoulou ahi. Ahivang'a BushSenior hi aminthang jingahi'in, Parkinson's diseaseaneijeh 'a kum phabep

wheelchair 'a um ahi.Adamtheilou jeh'a hospital avelvel 'a lut jing ahi.

Ajinu Barbara (73) athi lhaget jouva ama thi ahi'in, ajinuthi lhahna kin kichai Aprillha'a damlou jeh'a amajonghospital 'a kipolut paiya, ni 13hospital 'a um ahi. Bush hiRonald Reagon vaihomsung kum get lhing vice

president panmun 'a anaum'a, hiche jouva WhiteHouse election 'a ama kil-hengdoh ahi. Massachu-setts Governor anahiMichael Dukakis (Demo-cratic nominee) ajo ahi'in,1988 kum 'a Presidentkaidoh'a, 1992 re-election'a Democratic Bill Clintonalel ahi.

Tu hapta sung ahi nalungdei toh naki muto dingahi. Phat kijen petcha jong ahi jeh in nalungguhthimthu chu seidoh jeng in. Sum le pai dinmunajong naphat petcha ahi.Damtheinan jong nanungahin jui jing e. Wednesday hi nang ding a lucky dayhiding ahi.

Vangsetna tamtah nana toh tan hinlah tu haptasung a hi kipana tamtah nahin to ding in aum e.Kipana mitlhi toh tu hapta hi naman ding ahi.Damtheinan nahin jui jing in, nalung dei jong nangadin apang det jing nai. Simlai ho ding a kiham-bol phat ahitai. Friday hi nang ding a lucky dayhiding ahi.

Nungah chu vacha tobang apu neilou ahinaihinlah amau hon jong chuh nading mun angaichatu ahi. Achuh na ding mun nading in napang theinadem ti naki gel angaiye. Kitah tah in um inlangthil pha bol jing in. Ahin mong tah tah nadem kigelphan. Simlai hoding a kiha bol phat ahitai. Fridayhi nang ding a nikho pha hiding ahi.

Benefits of eating Oranges

High in Vitamin COranges are an excellent source of vitamin C. One orange offers 116.2 per cent

of the daily value for vitamin C. Good intake of vitamin C is associated with areduced risk of colon cancer as it helps to get of free radicals that cause damageto our DNA.

Healthy immune systemVitamin C, which is also vital for the proper function of a healthy immune system,

is good for preventing colds and preventing recurrent ear infections.Prevents skin damageAnti-oxidants in oranges help protect skin from free radical damage known

to cause signs of aging. An orange a day can help you look young even at 50!Keeps blood pressure under checkOranges, being rich in Vitamins B6, help support the production of haemo-

globin and also help keep blood pressure under check due to the presence ofmagnesium.

Lowers cholesterolAccording to a study by US and Canadian researchers, a class of compounds

found in citrus fruit peels called Polymethoxylated Flavones (PMFs) have thepotential to lower cholesterol more effectively than some prescription drugswithout side effects.

Controls blood sugar levelFibre in oranges help by keeping blood sugar levels under control thereby

making oranges a healthy snack for people with diabetes. Moreover, orangeshave simple sugars. The natural fruit sugar in oranges, fructose, can help keepblood sugar levels from rising too high after eating. Its glycemic index is 40and normally whatever foods fall under 50 are considered to be low in sugar.However, that does not mean you go about eating too many oranges in onego. Eating too much can spike insulin and may even lead to weight gain.

Lowers the risk of cancerOranges contain D- limonene, a compound that is touted to prevent cancers

like lung cancer, skin cancer and even breast cancer. Vitamin C and antiox-idants present in oranges are both important to build body's immunity - theyhelp in fighting cancer. The fibrous nature of the fruit also makes it cancerprotective. According to a study, up to 15 per cent of cancer cases happenbecause of mutations in the DNA, which can be prevented with Vitamin C.

Alkalizes the bodyWhile the basic nature of oranges is acidic before you actually digest them,

they have a lot of alkaline minerals that play a role in the process of digestion.This property of oranges is similar to that of lemons, which are without doubtamong the most alkaline foods.

Good eye healthOranges are a rich source of carotenoid. The Vitamin A present in them play

an important role in keeping the mucus membranes in the eyes healthy. Vi-tamin A is also responsible to prevent age-related mascular degeneration, whichin extreme cases can lead to blindness. It also helps eyes to absorb the light.

Kerala police phabep in HAV state chief amat jehuva kipa man sang ding u

Thiruvananthapuram (Kerala),Dec 1 (ET): Kerala Police Depart-ment in numei police phabep ang aHindu Aikya Vedi state unit presidentKP Sasikala, Marakkoottam mun aana mat utoh lhon in kipaman an apeuvin ahi. Sasikala hi achesa Novembernisim 16 ni a ana kiman ahi. Kum 50

val a upa Sasikala hi Ayyappa hou muna numei kilut sah chunga deilou na akiphinna ana nei jing utoh lhon a anakiman ahi. Hetthei khat chu Supremecourt in Ayyappa hou mun a akumlhinglou le numei ana kilut sah na louchunga thu tan na a hiche kigah na hiana lah doh u ahi tan ahi.

Page 5: Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh ...eimitimes.in/wp-content/uploads/2018/12/ET... · cmyk cmyk cmyk cmyk Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English E-mail: eimitimes@yahoo.in

cmyk cmyk

cmyk cmyk

Pathenni (Sunday) | Ollha (December) 2, 2018 Eimi Times 5

KABIRAJ M.V. KAYAMUDDINCHUNG’A KIPA THUPHON

Piles nat na jeh in phat sot tahpampot nop lou na, pampot tengphatsot tah tah lutji, pampot tengthisan hung pot ji,hol hung chol lhaji, jun thah jong aphat kitup theitalou chule nehle chah jong duchat

na ema kana neilou chu Oja Kabiraj M.V.Kayamuddin Ph No. 8837496469/8413870027kana kivetsah akon in tun kahung damdoh tai.

Amun : 1) Mayang Imp Bengoon LeirakAchauba Bazar (7:00-11:00 am)

2) Hatta Minuthong near traffic signal Bazar(12:00 to 4:00pm)

3) Tidim Road Old Bazar ICIC Bank opp. Ccpur(7:00am-4:00pm)

Keima: Thempi HaokipNew CheckonET(9475)-07 Days

TEACHERS REQUIREThe Creative Academy, Molnom, Churachandpur requires 4(Four)

Teachers who can teach all subjects upto Class V for the Academic Session2019. One post is reserved for HINDI Teacher. Any interested person(s)can apply the same collecting Interview Form from the Academy Officefrom 1st December to 14th December 2018.

Date of Interview : 17th December, 2018Time : 10:00 AMPlace : Academy Office

T. LHUNGDIMPrincipal, Creative Academy (CA)

Molnom, Churachandpur, Manipur - 795128ET(FC-7702) 1,2,5,7,9

PILES TREATMENTPiles phat sot tah eh thah ji, thilongho,asung apo pomho,ehthah teng a tang tang a tha dohho chuleh asung hui umho.Gastric Buneh chai imut tengsungpoh ho chuleh eh thah nomlou ho.Stone case Oi nat toh oi sat he ho.

Sinus Nah ja ja ho,nap atui a umjingho,nah bin tohlung chang nat chuleh phatseh a chi ho.

Body pain (Paralysis) Khut le keng, tahsa chungngoilha, thajung nat, luchang nat, tahsa pomdoh,Paralyse chuleh apom toh asat kop ho.

Sugar Sugar problem

Alcohol/Liver/Jaundice can be cureAsthma and Cough Op bin jeh a haiding bang’a hai

joulou Lol sung go leh KhutAchunga kisei natna hohi lolhingtah in kajendam e.

PH. ALAM

Add: 1) Kakching Bazar,Phunga shopping comples, 1st FloorNear traffice point, Kakching dist. (Only Wednesday & Thursday)

2) Next to Imphal Bazar Community Cremation GroundMINUTHONG,Hafiz Hatta, Imphal East - 795001

ET(9466)-11/13/15/17/19/21/23/25/27/29/1/2/4/6/8Ph. No.: 8787579776 / 8259968220

ET-26/28/30/2/4/6

Page 1 banjom...

BLESSED HOME COACHING CENTRE, PALLELClass X Candidate ho ding khohsah najal in Pallel mun'a Coaching Centre

khat akihong doh in, Jilkung jong experineced nei tahtah kila ahijeh in, koitobang a-sopi, acha anao umsah nom hon thuchen nei hin doh thei u ahi.

Hetthei khat chu achesa phat a Board of Secondary Education Manipurnoija ana kibol HSLC themvet na a jong 90% in lolhinna ananei naban a 70 %above mu mi thum ana umin ahi.

Faculty members :1. Sir Seikhongam Haokip (English) 2. Sir Rabi ( Science)3. Sir Surjit Singh ( Mathematics) 4. Sir Kumar ( Social Science)5. Sir M. Lalcha Haokip (Head warden+ Thadou-Kuki +

Social Science Substitute)6. Sir Seilenthang Haokip (Warden + Science and

Mathematics Substitute)7. Miss Shila Maring (Warden)Feature :1. Revival Camp 2. Weekly test 3. Free study materials4. One day career guidance from IGS coaching Centre Ccpur5. Group Discussion 6. One day fasting prayer at prayer Mount

Sd/-M. Lalcha Haokip

# 8730999926

HIV/AIDS natna neiho...India pumpi ‘a rate hi 0.22% hi ahi, ati.HIV/AIDS (PLHIVs) natna nei ho kipam paiya akigel lou diuvin temna aneiyin

ahi. Natna nei hohi midang bang’a jana achan teng uleh bou natna hi lolhing tah‘a kidou theiding ahi, tin aseiyin chule lou athah thah umjing ahijeh’a alungneo loudiuvin jong aseibe in ahi.

Gamsung khantou machal thu ‘a CM in sorkar scheme chom chom noiyaphatchomna mulou tamtah aumin, hiche hi official ho kitah loujeh chule data kilah-na ‘a adih lou aumjeh ahi, ati. Insung nomsa tah ‘a cheng tamtah in vaicha gentheiho ding’a kisem scheme chom chom ‘a phatchomna amu jeh ‘a achang ding’alom tamtah in amu lou ahi, tin aseibe in ahi.

Achang ding’a lom lou hon beneficiary card apehdoh diuvin temna jong aneiyinahi. Gamsung mihem 36% hi Below Poverty Line (BPL) noiya um nalai ahi’in,sorkar natong tamtah in scheme phatchomna ho alam louva alah hi achang ding‘a lom ho chan ding alahpeh utoh kibang ahi, ati.

L Jayantakumar injong houlimna aneiyin, PLHIVs ho kibungkhenna leh kithet-na hi gamsung in ato hahsatna lentah ahi, tin aseiyin chule gamsung ‘a kon natnasuhmang nading’a pan lahkhom ngai ahi, ati. Kin-gon ‘a CAF&PD Minister KaramShyam, Forest and Environment Minister Th. Shyamkumar, Tribal Affairs and HillsMinister N. Kayisii, Manipur Legislative Assembly Deputy Speaker K. Robindro,MLA ho, Chief Secretary Dr. J. Suresh Babu, Principal Secretary (Health)Vumlunmang Vualnam chule official dang dang jong apang uvin ahi.

Kin-gon ‘a Governor in akikhom ho MACS kitepna alahsah in ahi. Jin ‘a panghon kin-gon toh kisaiya kibol quiz leh painting competition ‘a pachanna neiho kipaman ape uvin chule NGO leh District AIDS Control Officers (DACOs) natohphapen hojong certificate leh kipaman ape uvin ahi. Governor in Thoubal leh ImphalWest district ‘a ANM 25 tablet jong ahop peh uvin ahi.

Jin-gun leh jin loupi hon NGO, MACS chom chom in dukan ahon ho vetlhahnajong anei uvin chule NGO member, PLHIVs, school simlai, NCC cadet, MACSnatong chule mipi tamtah Hao Ground ‘a konin 1st Battalion Manipur Rifles chankin-gon toh kisaiyin akijot uvin ahi.

World Aids Day toh...Co-ordinator EBC in Christian hindan toh kitoh'a Aids vei kiti michon khel pen

koidi hilou, mitakip veithei ahina ah Aids vei ho muniem, thetlou ding, lhagao langleh tahsa lam'a Christian hidan toh kisaiya tilkhou joh ding ahi dan atah lang in,Chuleh Aids kiti mitakip vei thei ahi in, kichih theilou jeh'a ajong nei khah thei ahiin, hiche Natna in tahsa damthei nalang asuhkhah ahi na Aids din het ah Aids vei-kha umleh aphat cha'a damdoi neh hin natna hit chatloh akham tang ah hinkhoasuhsao ahi in, Aids natna toh kisaiya Aids vei hin kimlang nolou'a, apunlam amanoahi na ah Aids apat kiven na dia Awaress tamthei lam nei poimo ahidan atahlangin, hiche nading'a panla ding department, NGO leh kiloi khom na chom chom hochung'a kingam ahi in, Aids doudal natoh kisaiya mitakip pangkhom ding in tepnaaneiyin ahi.

CCpur district a 2002 apat Aids test ana kipan in, 2002 apat tuni chan in CCpurdistrict sung'a Aids vei mi 4318 aum in, hiche holah'a mi 3218 in ART Centre ahregistration akibol uvin, mi 1741 in ART damdoi akon'a tahsa damna amu uvin ahi.World Aids day kiman chah naphat sung hin MSF leh Hapiness home apat skitleh lasah na vetsah ahi naban'a quiz completion jong aum in, kipaman hojong hopdohna aneipei vin ahi.

Chuleh World aids day ahileh state level ah Imphal ah Manipur state Aids controlsociety tohgon na akimang cha vin, CCpur district hospital apat Dr.Vumchinpau@VC Pau tonsing, Medical superintendent in aga oup in, Manipurstate aids control society apat 2017-2018 sung'a best implementing opioid substa-tion therapy OST hina certificate aga sang in ahi.

Gancha kivah kithana...Alangkhat ah Achesa phat phabep sunga het khah lou ganhing khat in inn a kivul

gancha ho aneh jing toh lhon a Kakching mite in adal uvin amu uve tia social mediaho a ana kisei toh lhon in Kakching police in Kakching Chumnang lhang a kholchilna le mipi ho kimu pi na ana nei n uva mipi ho in amu khah lou u le gichat jeh ajaan nidan 7 apat apot lou udan jong ana sei uvin ahi. Police in alhang mipi ho anga gichat na nei lou ding uvin temna ana nei uvin hinlah alhang mipi ho in gichatlou thei lou ahi dan ana tahlang uvin ahi.

Nagaland a 19th Hornbill...theina ding dinmun sempeh ngai ahi”, ati.India in chamlhatna amu 1947 kum ‘a kon Nagaland gam ‘a thingnoi natoh umpan

ahitan, ahivang’a August 3, 2015 kum ‘a NSCN –IM general secretary Thuin-galeng Muivah leh sorkar thalheng ‘Interlocutor RN Ravi in ‘Framework Agree-ment’ soi kaina anei ahi’in, PM Modi umna’a thingnoi jeh ‘a boina suhlhap nadingahi.

Thulhuhna umlou lai ahi’in, achesa kum 18 lhing kihouna 80 vei val anei jou uvaframework agreement kisem pan ahi. Chule achesa 1997 kum ‘a hemkham anasem-u ahi. “Khonung hi eihon idei bang uva isem diu ahi’in, ilunggel louvu tobanglouva pan ilah nau jong umding ahi”, ati.

Hornbill Festival hi sorkar in achepi ‘Ek Bharat, Shrestha Bharat toh kitoh ahi’in,tribe chom chom in pan alahkhomna ahi. Hiche hi chon-leh-khan chom chom ahidan vetsahna ding dinmun phatah ahi’in, festival hin tribe ho chom beh ahi danavetsah ahi”, tin aseiyin, kin-gon ‘a pan lahding angalel na thu jong aseiyin ahi.

Manipur in National School Gamestrophy ana kidop ta

Guwahati, Dec 1 (ET): Manipur football team inAsam penalty a ana jo utoh lhon in a 64th channa U-14 National School Games ana kidop taovin ahi.

Hiche trophy hi JNV, Ranchaidham Basugaon,Kokrajhar munna ana kibol ahi. School Games Feder-ation of India makai na noi a kibol tournament achu mi550 lam in India pumpi a state 31 khat akon in panlahna ahung nei uvin ahi.

Hiche final match kichep na achun Manipur in As-sam penalty a 5-4 a ana jo ahi. BTC deputy chief KampaBorgoyary, Assam Football Association presidentHemndra Nath Brahma le BTC Sports CHD JajnawatiBasumatary in final match achun deichom a kou inpanlah na ana nei uvin ahi.

Anchorage 'a ling hattah kihot, akitongkha umlou

Delhi hui thengmo jing, AQI khohset be dia umdohNew Delhi, Dec 1:

Delhi khopi hui then mojing hi tahsa dam mo nasosah thei ahitolhon ingamsung mipi le stategovernment gei lung no-hphah in aumdoh sah tanahi.

SAFAR mudoh dung-jui a tuni jingkah Delhi huidinmun chu 346 apha inhichu hoilou dehset a tepte chu ahitai.

Hui dinmun AQI tep tedungjui a 51 le 100 kikahchu lunglhai um, 101 le200 kikah chu se beh lou,201 leh 300 kikah chuhoilou, 300 leh 400 kikahchu hoilou dehset chuleh401 leh 500 kikah chu

kichat um a kikoi ahi.Tep te dungjui a maban

Delhi hui dinmun hi abepbep jong hilou set be dingin aum nalai in hinla tubanni 2 sung a hi them khatphajep thei ding a aumchu mudoh thei ahi bep e.

Hitia mihem a dia kis-en a hui ahoimo tah jeh inEPCA in Delhi, Rajast-han, Uttar Pradeshchuleh Haryana govern-ment juiding in dan khatatahdoh in, chuche ho chukhatna a CNG bou ma-ban a chesah ding, ninamimal diesel kaang mangho 30 percent tobangenvironment lam a jan-gna dopding, thumna a

chu mun dihlou a kaang kin-gahsah ho khohjo cheh agap ding chuleh alina a chuhui dinmun mipi het theiding a phatsih a tahdoh jingding ti ho ahi.

Hicheng ban a EPCA inasei be chu ahithei chan amimal kaang mang lou amipi lamlhah na kaang joha lamlha jo ding in mipi tep-na anei e ajehchu hui sunen 100 lah a 40 hi kaanga kon ahi, ati.

Chujongle EPCA in aseikit na ah inmun a nen ho hallou ding, koitobang ahal goaum jongle CPCB hetsahpai ding in mipi tepna aneibe in ahi.

PM Modi in surgical strike thu hi aparty phatchomnading in aheidoh go e: Rahul Gandhi

Udaipur, Dec 1: Con-gress president RahulGandhi in Udaipur mun aprofessional le businessmi ho toh akimuto petchun PM Modi in surgicalstrike akikum nalou behding hijongle ama partyphatchom na ding aaheidoh got ahidan tuni-chun aphongdoh tan ahi.

Hiche hi thildang hilouin election a losam theiding a akigel jeh a aman-chah got ahi tin Rahulchun asei e.

Rahul in asei be na ahModi tobang chet chun

Manmohan phat lai jongchun surgical strike 3 veiana um in Amry hon Pa-kistan lethuh tao ving ngetia dohna anei chun Man-mohan in opposition lam-kai ho ana kijahmat pi inhinla Modi in vang tuchanin hichu abol poi, ati.

Chuleh 26/11 kibuluchung jong chun Manmo-han in BJP lamkai LKAdvani ana kijah mat pi e,ati. Rahul in asei kit na ahModi hi army luboh sanga defence thu hegil jochuleh ministry dang jongamopo ho sang a he thuh

jo dan in ama le ama akikoiin, hiche hi Modi lhahsamna lenpen ahi, ati.

Chuleh India toh kitetjing China in nisih le tohm-un 50000 asemdoh thei in,hitobang India dia poimo tahchu donse in aumpon gov-ernment lou-in sem hoi besang in private lou-in am-achal jo in hiche dinmunsemdoh lou a mipiphatchom nading tohdohhithei lou ding ahi tin Rahulchun asei e.

Congress presidentRahul Gandhi in aseikit naah insurance jeng jong AnilAmbani companyphatchom na ding in heidohin aum in, mipi in jong lam-pi dang anei chom lou jeh inabol in hiti ho hi abon a abolchu koi ahi het angai e, ati.

Chuleh sum kikhel jonghi mihaosa ho phatchomnading le kiveina neo ho mabin nading a Modi in lung-thim lut tah a aboldoh ahi tinRahul chun asei e.

Geldoh ding chu mem-ber 200 um na Rajasthanassembly election hi De-cember 7 le um ding votesim na chu December 11 leum dia gontoh ahi.

World Aids Day toh kisai a AR inawareness drive ana bol

Imphal, Dec 1(ET): World Aids Day toh kisai inMantripukhri Battalion Aam Rifles in LeishambiMahikol mun a HIV/AIDS toh kisai in awarens pro-gramme ana bol uvin ahi.

Kingon achun HIV toh kisai in hou limna ana nei uvin,simlai le jilkung 100 lam in pan lah na ana nei uvin ahi.Kingon achun AIDS nei ho hi toh khah mei mei jeh akilah doh thei ahi lou jeh a thet bol lou ding thu in jonghou limna ana kinei in ahi.

Kingon toh kisai in simlai ho le jilkung ho in Aam Rifleschunga kipa thu sei na ana nei uvin ahi.

BRICS kipunkhom ding'a kouna anei jouva PMModi in Donald Trump leh Putin kimupi

Anchorage, Dec1(Reuters): Friday jing-kah in Alaska lhanglamgamkaiya ling hattah ak-ihot in, traffic asuboiyin,television station hojongasuboiyin, ahivang'a,vangsetna toh aum'e, tithulhut aumpon ahi.

7.0 magnitude 'a hat linghi Anchorage 'a kon mile8 'a gamlha mun'a kipanahi'in, ling kihot hi leinoi26.7 miles (43km) thuh 'akipan ahi, tin US Geolog-ical Survey in aseiyin ahi.Ling hattah akiho jouvaanungjui phabep akihotkit in, ling kiho hi mile 350

a gamlha Fairbanks chan'a kihot pha'a ahi.

"Inmun se ding'a kagin-mo ahi", tin Anchoragemun'a um climatologistBran Brettschneider inTwitter 'a aseiyin ahi.Cook Inlet 'a tsumani ummaithei ding'a asei uvin,ahin, chomkhat jouva thu-so aladoh kit tauvin ahi.Trans Alaska Pipeline,Valdez jong kiginna ding'aakhah uvin, ahin, thilsoh insystem asuhsetna thuakisei pon ahi.

Alaska khopi 'a ding'akichat umtah ahi. Tumasang'a ling ana kiho

jing vang'a, tuchung hichombeh ahi, tin GovernorBill Walker in aseiyin chuleWhite House toh kijahmat-na kineiya, kithopina agan-na thei pen'a ngaichatdungjuiya peh ding'a kitep-na aneiyu ahi, ati. Alaska 'aling kihot hi umjing ahi'in,kum khat sung'a 7-8 vei holing kihot jing ahi'in,ahivang'a atamjo hi thingl-hang, mi atam chen lounamun ho'a hijing ahi.

Achesa 1964 kum 'a 9.2magnitude 'a hat ling South-ern Alaska 'a kihot ahi'in,vannoiya ling kihot ahatpenholah'a anichanna ahi.

Buenos Aires, Dec1: Prime MinisterNarendra Modi in Fridaynikho 'a vannoi adeh'aBRICS gam ho ak-ipunkhom nading'a kounaanei jouva US PresidentDonald Trump leh RussiaPresident Vladimir Putinpanna'a G20 lamkai hoakimupi in ahi.

PM Modi hi G20 Sum-mit 'a pang ding'a Bue-nos Aires, Argentinagam'a um ahi'in, kinpam'a lamkai hotoh ki-houna anei ahi. Gamkhangtou ho lah'akipunkhomna aum an-gaiye, tin PM Modi inaseiyin ahi. "United Na-tions chule kiloikhomnadang dang'a awgin khat'a pan lahkhom ding ahi,hiche jeh'a BRICS 'aikikhop khom-u ahi", ati.

PM Modi in thingnoinatoh, hou chule jat-leh-nam 'a kithetna leh sumthu 'a setna hohi vannoiy-in ato boina lentah ahi, tinChina premier Xi Jinpingtoh akimuto masang'aaseiyin ahi. Prime Minis-ter Narendra Modi inakimupi lamkai holah'aUS President DonaldTrump, Russia PresidentVladimir Putin, DutchPM Mark Rutte leh UK

PM Theresa May jongapang in ahi.

Japan chule US gam tohIndia kiloikhom thu jongShinzo Abe chule Trumpakimupi na'a Modi inaseiyin ahi. Gamsung tenihi ani'a India in akiloikhom-pi ahi'in chule lamkai teni hikeiding'a jong gol-pha ahi.Japan, USA leh India hi'JAI' kiti ahi'in, Hindi pao 'a'Jai' hi lolhinna ahi", tinaseibe in ahi.

DAC in Brhmos le ARVs jaon a Dangka crore 3000phatsah na nei

New Delhi [India],Dec 1 (ANI): DefenceAcquisition Committee(DAC) in Brahmos mis-ile, Indian Nvy yacht 2ading le Armoured Re-covery Vehicle choh nadingin dangka crore 3000

phatesah na ana nei uvinahi.

Hiche phatsah na chuDefence Minister Nir-mala Sitharaman jao nakihou na khat a ana ki-nei ahi. Hiche manchahho chu Russia a kisem

ding navy yacht ni a manding a ki gong ahi. Hichemanchah ho hi DefenceResearch nad Develop-ment Organisation inasem ding ahi toh lhon aIndia sunga kisem dingahi.

Delhi munna inn sa mi 3 anakiman

New Delhi [India], Dec 1 (ANI): Economicoffences wing (EOW),Delhi Police in real estatemi 3 Nirmal Singh, Surpreet Singh le Vidur Bhard-waj in cho ho ana jou lhep jeh uvin ana man uvinahi.

Hiche mi 3 ho chu Lotus 300 Noida mun a innjoh ahiu vin ahi. AKiman mi 3 ho chu PanchsheelVihar, Sainik Farms le Greater Kailash akon ahiuvin ahi akiti. EOW in kholchilna anei pan utoh lhonin FIR jong ana pan khum taovin ahi. Akiman hochu tuni a court a pohdoh dinga ana kisei ahi.

Page 6: Gamsung in World AIDS Day nit HIV/AIDS natna neiho moh ...eimitimes.in/wp-content/uploads/2018/12/ET... · cmyk cmyk cmyk cmyk Bi-lingual daily in Thadou-Kuki & English E-mail: eimitimes@yahoo.in

cmyk cmyk

cmyk cmyk

Pathenni (Sunday | Ollha (December) 2, 2018 6Eimi Times

O w n e d , p u b l i s h e d , e d i t e d a n d p r i n t e d b y M o m o i K i p g e n a t E i m i O f f s e t P r i n t e r s , B i b i s ' H o m e , N e w L a m b u l a n e , I m p h a l - E a s t , M a n i p u r - 7 9 5 0 0 1 . O f f i c e Te l e p h o n e : 0 3 8 5 - 2 4 5 0 9 4 9

Interview with Miss Hatneikim Haokip, Chandeldistrict level Miss Kut 2018

Kum sung’a Kut program hi State level keu bouhilouva District level le Block level hoa jong akibol jing-to lhon’in Miss Kut kitetna hojong atamjo ah akibolji-e. Ahin District level Kut akitivang’a Miss Kut kitetnaa hi Kut kibolna district a kon bou Candidate hilou,district dang dang hoa kon jong jaoji ahi. TuchungChandel district level Kut (Chavang Kut) a Miss Kutkitetna’a lolhinna ananei Imphal Haokip veng a kon MissHatneikim @ Kime Haokip thudoh themkhat kinei lehadonbutna ho noiya hin ahin kiso-e:

Eimi Times (ET): Amasapen’in tukum Chavang Kuta melhoi leh lhohnei kitetna khatna lolhinna neikhat nahinachung’ah kakipapinau kahin phong uve.

Hatneikim Haokip (Kim): Keijong kaki pah e…ET : Na insung insung umdan, tuchan’a nalekhasim-

na mun ho them khat neihinseipeh thei diuham? Kim: Ka insung umdan chu ahileh kapa hi graduate

oja ahin kanu hi designer ahin. Ucha numei 3 le pasal1 kahiuvin. Chuleh

Class 10 chan St. George high school Imphal a kachaiin tu hin class 12 Meci Explorer Academy ah ka sim inahi

ET : Nakondohna kho leh tutua naumna hoilai ham?Kim : Kho dang kaneipon Imphal a Haokip veng a

permanent a cheng kahi.ET : Tutua ipi nabollam?Kim : Tuletuhin Simlai kahi na lai e.ET : Tuchung Chandel district Kut a Miss kitetna a

lolhinna nanei chu ipi jeh a ahi nati am, ipi jeh a hitobangkitetna’a jaodia nahung kigot ham?

Kim : Tuchung chandel District Miss Kut kitetna’alolhinna kanei theina hi pathen panpi ka channa jeh ahinchuleh insungmi kaloi le kapai ho support jeh jong ahikati nome. Miss kut khat hi ding hi ka hinkho a ka th-anop le kana tup jing khat jong ahi.

ET : Hiche Miss kitetna a dia kigotna itobang nan-anei am? Tuchung chu hiche contest dia najaona amas-apen ham, Miss kitetna dang itobang bang’a nana jaokhah em?

Kim : Ka phat neisun in hiche miss kitetna ding hinnasatah in taona toh thon kigotna kana nei e. Tuchunghi ani vei channa ahi.

ET : Hiche kitetna’a jaodia nakigella pat chu Miss Kute lajeng thei dia nakigellam? Result hung kiphon chu nanakinepna bang chet ham, ole thanomtah a nakinlap jengam?

Kim : Hichi kitetna jao dia kakigel a pat chun Misskut title hi la jeng ding in kaki gel deh pon Result hungki phon chun ka gingchat sang in pathen panpina kachangin kakipah lheh jeng’e.

ET : Tuchung Chandel Miss Kut kilhen thu ah kinelna(controversy) tamtah ana umdoh in hiche thua nangmahetdan leh ngaidan ipi ham?

Kim : Hichi thu hi kut committee hon hilchetna media(mews) ah ahinpe tauvin keiman seibe ding jong kaneideh hih e.

ET : Miss Kut kitetna chu hahsa nasah am, bai nasah

am, abaipen’a nagel leh hahsa nasahpen chu ipi ham?Kim : Phalbi daplai tah a Vonpa ki ah chu hah kasa

pen’e.ET : Final Round Contest a thudoh (question) chu

ipi ham, iti nadonbut nam?Kim : English pao a ei hin doh question chu ‘What

make a women beauty?’ ahin hitin kadonbutne :Beauty (hoina) iti teng jat Ni aumim hichu inner(asunglang) le outer apolang) beauty ahi. Outerbeauty iti teng “it is the greatest gift from god whicheveryone wanted”. Inner beauty iti teng chonchannunchan hichu sappao a ‘personality’ aki tin ahi. “IWant to conclude with a proverb Outer beautycapture human attention but personality/inner beautycapture human heart”.

ET : Chandel district level Miss Kut nahinlahtolhon’a North East Winter Queen Contest a jaodinahi ti akijan hichea’ adia itobang kigotna nanei am,hoilaiya umdi ham?

Kim : North East winter queen contest a dingdirect entry kamu ahin hinlah simlai khat kahi jal’aexam bol ding kahi jeh in ka che theilou ding dan ahitai.

ET: Hoilai ipi “level” hileh Miss Kut Contest hoahi nahetbangin nilhah khatna kibolla kichai hilou ‘in-ternal assessment’ hoa Mark ho hung kigomkhomsohkei hi iti nagel lam, hitia kibol hi dih (pha) nasahem ole aphajo, ahoijo di ipi lunggel naneijem?

Kim : Keima gel dan in hiche internal assessmentmark kibol hi pha kasai Miss universe hihen lang Missworld hijongle hichi rule hi a ki mang in chuleh chi kalval a hoi le seibe ding jong kanei dehpoi. Chuleh ipipageant hijongle top 10 a pat vang in eima ‘own feet’a ki ding ahi. Chuleh ‘beauty with brain’ ngaichaahitai.

ET : Nungah gollhang khangthah chu dongmaneitei di ti tobang ahijeng tan tutua nang dinmun ipiham (dongma naneijem)?

Kim : Dongma vang ka nei poi.ET : Miss kitetna’a jaonom ho dia ipi thumop nanei

nom’am?Kim : Hichi kitetna a jaonom hoding’a kaseinom

chu thil jouse hi bailam tah a muthei ahipon hinlahpathen song a tup tun tun le kiha bol (hard work) hilolhinna lampi phapen ahi.

ET : Hinkhoa natuppen (aim in life) ipi ham?Kim : Hinkho a ka tuppen chu Doctor khat hi ding

hi ahi.ET : Kipa aum’e, maban’a nabolgot ho ah lolhin-

na hinneibe tan.Kim : Henge kakipah e Eimitimes jong Pathen

phatthei bohna changpum’in hunglo lhing jing uvin….Fact File:Full Name: Hatneikim HaokipNick name (if any): KimeHeight: 5”3Permanent Address: Haokip veng, ImphalHobby: Travelling and modeling

Hobbs and Shaw film ‘a Eiza Gonzalez pang ding

Los Angeles: ActorEiza Gonzalez in ‘Fast andFurious’ spin-off ‘Hobbsand Shaw’ a role thupi tah

atho ding ahi.Hobbs and Shaw film

‘a hi Dwayne Johnsonleh Jason Statham jong

pang ding ahi, tin Varietythulhut in aseiyin ahi.Dwayne Johnson hi TheRock tia kihe minthang

ahi’in, Fast and Furiousmasa ho’a jong ana pangjing chule WWF wres-tling ‘a kon aminthangpan ahi. Chule JasonStatham hi ‘The Trans-porter’ series ‘a kiheahi’in, Fast and Furious‘spin-off’ a pang dingahi.

Jason Statham lehDwayne Johnson tilou-va film ‘a hi Idris Elbaleh Vanessa Kirby jongpang ding ahi’in chulefilm hi David Leitch indirect abol ding ahi. Fastand Furious ‘a architecthi’a Chris Morgan infilm script ajih ahi.

Johnson leh ama’ahi’a Seven Bucks Pro-duction partner DanyGarcia leh Hiram Gar-cia in Statham chuleMorgan toh Hobbs andShaw film hi produceabol khom diu ahi.

Boman Irani in film direct bol nading’a kum 6 kigotna nei

Guwahati: Bollywoodactor Boman Irani in ni-khat teng film jih ‘a chuledirect bol nading’a achesa

kum gup lhing kigotnaanei ahitai.‘Lage RahoMunna Bhai’, ‘ThreeIdiots’ , ‘Page 3’ leh Kh-

osla ka Ghosla ‘a role athokisei thang ‘a actor Irani indirection ‘a lunglutna aneiahi. “Film 85 ‘a actingkabol tah jeh’a film jih ahil-ouleh direct bol thei ding’akakigel maithei ahi. Hijongleh kigotna leh hetthemnakanei kahse’a, kei ahilouleave ho ding’a lunglutna filmkasem doh lou ding ahi”,ati.

Sixth Brahmaputra Val-ley Film Festival a actor pain ahoulimna’a, achesakum 6 sung’a US gam hikum khat ‘a livei ho ka chein, direction bol ding dankihilna kanei ahi, tin aseiyinahi. Kum 59 ‘a upa actorpa hin ‘adguru’ a actingapat ahi. “Kichuhna (for-mal training) hi acting ‘akabol lou ahi, ahivang’a

theatre ‘a kum 14 lhingna katoh jouva Hindifilm katho panahi.Theatre ‘a umchankihilna hin eimapui jingahi”, ati.

Acting leh theatre ‘aaum masang’a Irani hiprofessional photogra-pher anahi ahi. Directorhotoh rehearsal sung’akatoukhom ji in, ‘scene’hi iti vetsah ding chuleaudience hon ipi agin-chat ding ham ti thukasei khom jiuve, tinaseiyin chule actorjousen ama ama het ‘aacting abol ahi’in, kenvang, mipin hitihin bolinte tia agel tobang hil-ouva achom chom ‘aacting bol ding kagotjing ahi, tin aseibe in ahi.

Angelina Jolie leh Brad Pitt in ‘child custody’ thu ‘a kinoptona neitaLos Angeles: Jinei na’a

kon kikhenna neiya Holly-wood actor minthang An-gelina Jolie leh Brad Pitt inachate gup koi chang dingham ti thu’a kinoptona aneilhontai, tin Jolie ukil Saman-tha in Friday nikhon aseiy-in, kum ni val chapang houmna ding thu’a actor tenikinel boi jing lhon ahi.

“Kal ni masang’a ‘cus-tody agreement’ seilhahahitan, ani lhon chule judgein nopna soi akai ahitai”, tinlawyer Samantha BleyDeJean in thuso aneiyinahi. ‘Kinoptona hi ‘childcustody evaluator’ in rec-ommendation apeh dungjuiahi’in, hiche chungchangthu hi chapang ho dinggelna’a kisei doh lou ahi”,ati.Jolie leh Pitt hi Holly-wood ‘a ding’a nupa vetn-om umpen ana hilhonahi’in, kum 10 akingailhon’a, kum ni akichen jou

lhon September 2016kum ‘a kikhen lhon’a,achate 6 hi kichu jing lhonahi. Achate gup lah’athum hi amani cha hi’achule adang thum hi vahding’a akilah lhon ahi.

Chapang ho akichulhon chung’a Pitt chun-

gchang thu jong kholnaanei uva, ‘child abuse’ athemmona anei poi, tia kiseiahi’in, amani hin chapangho umna ding thu asei lhahlhon vang’a, amani kikhen-na hi achaina (final settle-ment) umloulai ahi. ‘Mon-eyball’ actor Pitt (54) leh

Maleficient star Jolie(43) hi 2005 kum kichailang’a kingai pan lhon’a,2014 kum’a kichenglhon ahi.Achate guphohi- Maddox (17), Pax(15), Zahara (13), Shiloh(12) leh aping kop Knoxleh Vivienne (10) ahi.

Govinda in atho Rangeela Raja ‘release’ nading nikho phat teplouvavohchon hita

New Delhi : CBFCchief anahi Pahlaj Ni-halani leh classic actorGovinda in ‘RangeelaRaja’ kiti comedy film ‘ana atohkhom lhon’a, De-cember 7 ni’a release bolding’a kigong ahi’in,ahivang’a Central Boardof Film Certif ication(CBFC) hon f i lm ‘athusei phabep hi angai-poi, tia ‘cut’ 20 bol ding’aasei jouva kon film chun-gchang ‘a thunoh baotamum ahi.

CBFC in aseikhoh penhi Govinda in atho role hi‘jon lungpu role’ ahi, tiaasei uva chule movie hiave’a chapang hon lam-dih louva asan thei ahi,atiu ahi. Tu’a hi film hiphat teplouva ding’a re-lease abol nadiu nikhokivochon ahitai ajeh chu

censor certificate filmin amu lou chule pro-ducer injong FCAT(Film Certification Ap-pellate Tribunal)heng’a thulhuhdouna’a ngehna anei

ahi.FCAT in thuso anei

jouteng lebou film ki re-lease nading nikho kitepding ahi. Govinda in phatsottah jouva atho film ‘ahi Shakti Kapoor, Digan-

gana Suryavanshi ,Mishika Chourasia lehAnupama Agnihotrijong pang ahi.

He t the i kha t chuRangeela Raja filmproduce bol ‘a PahlajNihalani hi CensorBorad chief ‘a kum nianapang ahi’in, chulelamkai ahi sung’a thu-so ‘a amin kisei jingahi. ‘Anushka Shar-ma’ leh Shah RukhKhan in a tho ‘ JabHarry Met Sejal’ film‘a ‘ki t imat’ ( inter-course) kiti thuchengana doudal jeh’a amademna thu seiya mium’a chule ‘LipstickUnder My Burkha’film jong phatsahnaapeh loujeh’a thuso‘a amin ana kisei jingahi.