Final Guide
-
Upload
hector-lim -
Category
Documents
-
view
325 -
download
3
Transcript of Final Guide
-
7/23/2019 Final Guide
1/144
A Complete Guide to Poll
Watching (Gabay sa Halalan)
2013 National and LocalElections
(Automated Elections)
1
-
7/23/2019 Final Guide
2/144
A Complete GUIDE to Poll Watching
2
-
7/23/2019 Final Guide
3/144
PART ONE: Watchers
A. Sino Ang May Karapatan Sa Watcher
B. Kwalipikasyon ng Isang Watcher
C. Dapat Gawin Bago Simulan ang Tungkulin
D. Mga Karapatan ng Isang Watcher
E. Mga Hindi Pwedeng Gawin ng Watcher
3
-
7/23/2019 Final Guide
4/144
A. Sino Ang May Karapatan SaWatcher?1. Bawat kandidato at partido ay may karapatang
magkaroon ng 2 watchers kada presinto.Ngunit hindi sila pwedeng magsilbi ng sabay.
2. Pero sa mga kandidato para sa Sangguniang
Panlalawigan at Sangguniang Panlungsod nananggaling sa iisang partido, sila ay maykarapatang magkaroon ng isang watcherlamang para sa kanilang lahat.
4
-
7/23/2019 Final Guide
5/144
B. Kwalipikasyon ng Isang Watcher
1. Rehistradong botante ng Lungsod ng Bacoor.2. Hindi dapat nahatulan o na-sentensyahan para
sa anumang krimen.
3. Marunong magbasa at magsulat.
4. May magandang reputasyon.
5. Hindi dapat kamag-anak ng sino mangmiyembro ng Board of Election Inspectors (BEI)
kung saan ang watcher ay magsisilbi.
5
-
7/23/2019 Final Guide
6/144
C. Mga Dapat Gawin Bago Simulan AngTungkulin1) Pumunta sa Polling Place ng 5:30 ng umaga.2) Pagkapasok sa polling place at presintong
pagsisilbahan o babantayan, iprisinta o ibigaysa Chairman ng BEI ang appointmentbilangwatcher.
3) Ang pangalan ng watcher ay isusulat ng BEI sa
Minutes na may notasyon na ang watcher ayhindi diskwalipikadong tumayo bilang watcher.
4) Wag kalimutang isuot ang Official WatchersID.
6
-
7/23/2019 Final Guide
7/144
C. Mga Dapat Gawin Bago SimulanAng TungkulinMga dapat dalhin ng watcher sa araw ng halalan:
1) 2 kopya ng Appointment bilang watcher
2) Official Watchers ID3) Notebook at ballpen4) Cellphone na may load5) Camera, kung meron6) Flaslight
7) 10 kopya ng Challenge Form8) 10 kopya ng Protest Form9) 2 kopya ng Precinct Information (Form No. 1)10) 3 kopya ng Certificate of Votes (Form No. 2)
11) 1 kopya ng Election Forms and Supplies
7
-
7/23/2019 Final Guide
8/144
D. Mga Karapatan ng Isang Watcher
1) Manatili sa lugar para sa mga watcher sa loobng presinto (di siya pwedeng palabasin opaalisin);
2) Magmasid at malaman ang mga kaganapan saloob ng presinto, lalong lalo na ang mga
ginagawa ng BEI;3) Magsulat at gumawa ng mga tala (notes) ng
lahat nakikita at naririnig sa loob ng presinto;
8
-
7/23/2019 Final Guide
9/144
D. Mga Karapatan ng Isang Watcher
4) Kumuha ng mga pictures o video tungkol sa mgakaganapan nangyayari sa loob ng presinto o maging
sa labas habang nangyayari ang mga sumusunod: Testing and sealing ng PCOS Voting Counting of Votes Printed Election Returns at Ballot box
Transmisyon ng CF Card sa Canvassing.
*** Ngunit hindi pwedeng kunan ang mga balotanghawak-hawak ng mga botante o mga nilalaman nito.
9
-
7/23/2019 Final Guide
10/144
D. Mga Karapatan ng Isang Watcher
5) Mag-file ng protesta kung may makikitanganomalya o anumang paglabag ng batas laban saBEI o mga miyembro nito o sinoman;
6) Humingi ng sertipikasyon mula sa BEI tungkol
sa inihaing protesta o tungkol sa resolusyon ngnaturang protesta;
10
-
7/23/2019 Final Guide
11/144
D. Mga Karapatan ng Isang Watcher
7) Karapatang gumawi o pumosisyon sa likod ngChairman ng BEI habang binabasa nito para sapubliko ang resulta ng botohan.
8) Ang mga watchers ng dominant majority party
at dominant minority party at ng PPCRV aykinakailangang pumirma at mag-thumb mark samga election returns.
11
-
7/23/2019 Final Guide
12/144
E. Mga Hindi Pwedeng Gawin ng Watcher
Hindi pwedeng makipag-usap ang mga watchersa mga botante, miyembro ng BEI at sa isat isasa paraang mai-istorbo ang mga gawain ng BEI.
12
-
7/23/2019 Final Guide
13/144
PART TWO: BEI
A. Board of Election Inspectors (BEI).
B. Kwalipikasyon ng BEI.
C. Sino Ang Hindi Pwedeng Maging Miyembro ngBEI.
D. Support Staff ng BEI.
E. Karapatan at Tungkulin ng BEI.F. Proseso ng Pagdedesisyon ng BEI.
G. Mga Ipinagbabawal Gawin ng BEI.
13
-
7/23/2019 Final Guide
14/144
A. Board of Election Inspectors (BEI).
Sila ang binigyan ng batas ng karapatangmangasiwa ng eleksyon sa loob ng presinto
bilang mga kinatawan ng Commission onElections.
Komposisyon: Ang BEI ay binubuo ng 3
miyembro. Ang isa sa kanila ay magsisilbingChairman; ang pangalawa ay magsisilbing PollClerk at may ikatlong miyembro. Lahat sila aymga public school teachers.
14
-
7/23/2019 Final Guide
15/144
B. Kwalipikasyon ng BEI.1) Dapat may good moral character at magandang
reputasyon;
2) Dapat rehistradong botante ng syudad ng Bacoor;3) Di kailanman napatawan ng parusa para sakrimeng paglabag sa mga batas tungkol sa eleksyono anumang krimen na may parusangpagkabilanggo ng mahigit na anim (6) na buwan;
4) Dapat wala siyang nakabinbin (pending) na kaso ngpaglabag sa mga batas tungkol sa eleksyon saComelec o anumang hukuman;
5) Marunong magbasa at magsulat ng Ingles at lokalna dialect.
15
6
-
7/23/2019 Final Guide
16/144
C. Sino Ang Hindi Pwedeng MagingMiyembro ng BEI.Hindi pwedeng maging miyembro ng BEI ang mgasumusunod:1) Kung magkamag-anak hanggang sa ika-apat na antas
(magulang, anak, lolo, lola, apo, kapatid, tiyuhin, tiyahin opinsang buo), maging dahil man sa dugo o sa kasal, hindi silapwedeng maging miyembro ng parehong BEI ng isangpresinto.2) Kung kamag-anak hanggang sa ika-apat na antas ngkandidato (magulang, anak, lolo, lola, apo, kapatid, tiyuhin,tiyahin o pinsang buo), maging dahil man sa dugo o sa kasal.3) Kung kamag-anak hanggang sa ika-apat na antas ng asawang kandidato (magulang, anak, lolo, lola, apo, kapatid,tiyuhin, tiyahin o pinsang buo), maging dahil man sa dugo osa kasal.
16
-
7/23/2019 Final Guide
17/144
D. Support Staff ng BEI. Bukod sa mga miyembro ng BEI, meron ding
support staff ang BEI na di sosobra sa tatlong tao.
Ang support staff ay dapat mga botante din saLungsod ng Bacoor.
Sila ay appointed ng Lokal na Election Officer ngLungsod ng Bacoor.
Hindi sila maaaring sumali o maki-bahagi sadeliberasyon ng mga miyembro ng BEI at walasilang karapatan na sumali sa proseso ng pagde-desisyon ng BEI.
17
8
-
7/23/2019 Final Guide
18/144
E. Kapangyarihan at Tungkulin ngBEI.1) Pangasiwaan ang botohan sa polling place,
maging ang electronic counting ng mga boto at
testing at sealing ng PCOS machine;2) Mag-print ng election returns at mag-transmit ng
resulta ng eleksyon gamit ang PCOS machinepatungo sa mga sumusunod:
a) City/Municipal Board of Canvassers;b) Central Server ng Comelec;c) Transparency Server (Dominant MajorityParty/Dominany Minority Party/AccreditedCitizens Arm/KBP Server)
18
-
7/23/2019 Final Guide
19/144
E. Kapangyarihan at Tungkulin ngBEI.3) Magsilbing kinawatan ng Comelec para sa
pangangasiwa ng halalan;4) Magpanatili ng kaayusan at kapayapaan sa loob ng
presinto at labas ng presinto. Kung may manggugulo,maaring mag-isyu ng order ang BEI parapansamantalang makulong ang taong iyon hanggangmatapos ang halalan. Pero meron pa ring karapatangbumoto ang taong iyon.
5) Magbigay sa watcher ng Certificate of Voteskung ang watcher ay humingi nito. ****(Tandaan ito).
6) I-record sa Minutes ang mga kaganapang itinadhanang batas at ng mga regulasyon na mailagay dito.
19
20
-
7/23/2019 Final Guide
20/144
F. Proseso ng Pagdedesisyon ng BEI.
1) Ang mga gawain at meeting ng BEI ay dapatnakikita ng publiko at ginagawa sa polling
place.
2) Ang BEI ay dapat kumilos sa pamamagitan ng
Chairman nito ngunit ang mga desisyon ng BEItungkol sa lahat ng mga katanungang inihain aydapat may basbas ng mayorya (majority vote).
20
21
-
7/23/2019 Final Guide
21/144
G. MGA IPINAGBABAWAL GAWIN NGBEI. Hindi pwedeng maki-lahok ang mga
miyembro ng BEI at maging ang mga support
staff nito sa anumang gawain na politikal nakumikiling o kumakampi sa mga ilangkandidato, maliban sa kanilang pagboto at
pangangasiwa ng halalan sa loob ng presinto.
21
22
-
7/23/2019 Final Guide
22/144
PART THREE: MGA KAALAMANTUNGKOL SA DARATING NA HALALANA. Araw at Oras ng Botohan
B. PCOS Machine
22
23
-
7/23/2019 Final Guide
23/144
A. Araw at Oras ng Botohan
Araw ng halalan: Mayo 13, 2013 Oras ng Botohan: 7 AM 7 PM
Ang halalan ay automated gamit ang PCOS
Machine.Ano ang ibig sabihin ng PCOS? Ito ay Precinct
Count Optical Scan. Kapag ipinasok ang balotasa PCOS machine, ito ay ini-scan o kinokopya ng
makina nang magkabilaan at nang sabay.
23
24
-
7/23/2019 Final Guide
24/144
A. Araw at Oras ng Botohan Ang PCOS Machine ay precinct-specific. Ibig sabihin ang isang PCOS machine para sa isang
Clustered ay di pwedeng gamitin para sa ibangClustered Precinct.
Bakit? Dahil naka-programa na sa memory card ngPCOS machine ang mga impormasyon tungkol sapresinto tulad ng:1) Mga pangalan ng botante at iba pang impormasyon
tungkol sa mga botante ng naturang presinto;2) Mga bilang ng botante para sa presintong yun;3) Numero ng mga presintong kasama sa ClusteredPrecinct;4) Pangalan ng barangay, syudad at lalawigan.
24
25
-
7/23/2019 Final Guide
25/144
B. PCOS Machine
Ito ang itsura ng PCOSmachine.
25
26
-
7/23/2019 Final Guide
26/144
B. PCOS MachineIto ang itsura ng PCOSmachine na nakapatong saballot box. Ang ballot boxay parang basurahan napinagpapatungan ng PCOSmachine.
26
27
-
7/23/2019 Final Guide
27/144
B. PCOS MachineBahagi/Parte ng PCOS.
1) Magnetic Lock:
Nagsisilbing susian ngPCOS Machine. Pwedelamang buksan sa
pamamagitan ng codedkey na sadyang para sanaturang PCOS lamang.
27
28
-
7/23/2019 Final Guide
28/144
B. PCOS MachineBahagi/Parte ng PCOS.
2) Feeder:
Kung saan ipinapasok ngbotante ang balota.
28
29
-
7/23/2019 Final Guide
29/144
B. PCOS MachineBahagi/Parte ng PCOS.
3) Touch Screen: Kung saan makikita ang
mga mensaheng sinasabing PCOS.
Dito makikita na ang
boto ay tinanggap na ngPCOS machine.
29
30
-
7/23/2019 Final Guide
30/144
B. PCOS MachineBahagi/Parte ng PCOS.
4) Thermal Printer:
Dito lumalabas angprinted copies ng ElectionReturns, Transmission of
Returns, at iba.
30
31
-
7/23/2019 Final Guide
31/144
B. PCOS MachineBahagi/Parte ng PCOS.
5) Memory Card Slots:
Dito ipinapasok angmemory cards.
Yung sa inyong gawingkanan (malapit sa screen),dito nakalagay ang mainmemory card. Tawag dito
POLL WORKER SLOT. Yung sa inyong gawing
kaliwa (malapit samagnetic key), ditonakalagay ang back-upcard. Tawag ditoADMINISTRATORSLOT.
31
32
-
7/23/2019 Final Guide
32/144
B. PCOS Machine Memory Card:
Ito ang itsura ng memory
card > > > > > > > >
32
33
-
7/23/2019 Final Guide
33/144
PART FOUR: MGA KAGANAPAN BAGO ANG BOTOHAN(PRELIMINARIES TO VOTING)
A. Mga Unang Gagawin ng BEI
B. Pagbubukas at Paghahanda sa PCOS Machine.
33
34
-
7/23/2019 Final Guide
34/144
A. MGA UNANG GAGAWIN NG BEI (6:00-7:00 AM)
1) Ang BEI ay magtatagpo sa presintongpagsisilbihan ng 6:00 ng umaga upang ayusin
ang presinto at PCOS machine.*** Dapat ang mga watchers ay mauna saBEI sa presinto.
Bago magsimula ang BEI at bagomakilahok ang watcher sa proseso, i-prisinta na ang Appointment sa Chairmanng BEI.
34
35
-
7/23/2019 Final Guide
35/144
A. MGA UNANG GAGAWIN NG BEI(6:00-7:00 AM)2) Titiyakin ng BEI na ang PCOS box at ballot box
ay nasa presinto na.
3) Aayusin ng BEI ang presinto ayon sa lay-out naginawa ng COMELEC.
4) Magpapaskil ang BEI ng isang kopya ngPrecint Computerized Voters List (PCVL) salabas ng presinto malapit sa pinto nito.
35
36
-
7/23/2019 Final Guide
36/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)1) Ipapakita sa mga watchers at sa publiko na ang PCOS
box ay selyado; na ang ballot box ay walang laman; naang pakete (package) ng opisyal na mga balota ay
selyado d in.
2) Pagkatapos, ila-lock ang ballot box gamit ang apat (4)na plastic seals.
3) Sisirain naman ang selyo ng pakete ng opisyal na mgabalota.
4) Tatanggalin ang paper seal ng PCOS box at bubuksanang PCOS box.
3
37
-
7/23/2019 Final Guide
37/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)5) Susuriin ang laman ng PCOS box para alamin kung
kumpleto ang mga nilalaman nito: Checklist ng mga contents ng PCOS box PCOS machine Power cord ng PCOS 1 envelope na may spare iButton sa loob 13 rolls ng thermal paper
3 security PINS para sa BEI 1 PIN para sa re-zeroing na di tatanggalin sa PCOS
box Modem/BGAN 2 copies ng Minutes.
37
38
-
7/23/2019 Final Guide
38/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)
6) Kukunin ang Minutes mula sa PCOS box at:a) Titiyakin na ang serial number ng paper seal na
ginamit sa PCOS box ay nagtutugma sa serial number nanaka-record sa Minutes.*** Isulat ang serial number sa inyong notebook.
b) Ipasok/isulat sa Minutes ang bilang ng mga balota na
nakasulta sa pakete ng balota; at ang katunayang angPCOS box at package of ballots ay ipinakita sa publiko naselyado pa.*** Isulat ang mga detalyeng ito sa inyongnotebook.
3
39
-
7/23/2019 Final Guide
39/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)7) Kukunin ang 3 security PINS at ipapamigay sa mga
miyembro ng BEI.
**** Samantalang ang re-zeroing PIN ay kailangangmanatili sa PCOS box.
8) Kukunin ang PCOS machine mula sa PCOS box.
9) Ipapakita sa publiko na ang printer cover ng PCOSat ang mga slots na tinatawag na Poll Worker atAdministrator (na lalagyan ng main memory cardat back-up memory card) ay selyado.
40
-
7/23/2019 Final Guide
40/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)
Saan ang Poll Worker atAdministrator Slots?
5) Memory Card Slots:
Dito ipinapasok ang memorycards.
Yung sa inyong gawing kanan(malapit sa touch screen),dito nakalagay ang main
memory card. Tawag ditoPOLL WORKER SLOT.
Yung sa inyong gawing kaliwa(malapit sa magnetic key),dito nakalagay ang back-upcard. Tawag ditoADMINISTRATOR SLOT.
41
-
7/23/2019 Final Guide
41/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)10) Ipapatong nang maayos ang
PCOS machine sa ballot box.
11) Sisirain ang plastic fixedlength seal ng printer cover ngPCOS.
42
-
7/23/2019 Final Guide
42/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)12) Bubuksan ang printer cover at ang Chairman
ay kukunin ang iButton security key mula dito
(na inilagay dito pagkatapos ng Final Testing atSealing).
13) Tiyakin na ang roll ng thermal paper aymaayos na nailagay sa printer ng PCOS.
14) Isarado ang printer cover.
43
-
7/23/2019 Final Guide
43/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)15) Ikakabit ang power adopter sa PCOS AC
power port (20VAC).
16) Ikakabit ang kabilang
dulo sa electrical outlet.
17) Ikakabit ang battery sa PCOS DC powerport (12VDC). Kung wala pang power,gagamit ng ballpen, para bahagyangdiinan ang RESET button sa itaas ngPCOS AC power port.
44
-
7/23/2019 Final Guide
44/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)
18) Hihintayin ang mensahe ngPCOS na BEIAUTHENTICATIONPLEASE INSERTSECURITY KEY FORAUTHENTICATION.
45
-
7/23/2019 Final Guide
45/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM) 19) Ang Chairman ng BEI ay
ilalagay ang iButton securitykey sa itaas ng iButton security
key receptacle at bahagyangdidiinan.
Kung hindi maayos angpagdiin, ganito angmensaheng lalabas.
46
-
7/23/2019 Final Guide
46/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)
Kung maayos ang pagdiin sa receptacle, lalabas
ang mensaheng PLEASE ENTERSECURITY PIN.At ipapasok ng Chairmanang kanyang PIN.
Hihintayin ang mensaheng BEI SECURITYKEY VERIFIED na makita sa screen ngPCOS.
47
-
7/23/2019 Final Guide
47/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)20) Maglalabas ang PCOS ng mensaheng IS THIS
THE CORRECT TIME? na may pagpipiliangYES/NO. Kapag tama ang oras, pipiliin ang YES.Kapag mali ang oras, pipiliin ang NO. At ang screenay maglalabas ng mensaheng (SET YEAR. SETMONTH. SET DAY. SET DAY, HOUR ANDMINUTE). At itatama ang araw at oras.*** Pagkatapos maitama ang araw at oras,ang bagay na iyon ay kinakailangang i-recordsa Minutes.
21) Kapag naitama na ang oras, hinintayin na lumabasang MAIN MENU.
48
-
7/23/2019 Final Guide
48/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)
21) Kapag naitama na ang oras,hinintayin na lumabas ang MAINMENU.
22) Pag lumabas na ang Main Menu, angmiyembro ng BEI na IT-capable aypipiliin ang OpenVoting sa MainMenu.
49
-
7/23/2019 Final Guide
49/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)23) Ang PCOS ay hihingin ang
PIN ng poll clerk, na siyanamang magpapasok ng
kanyang PIN at pipindutin angEnter.
Kung OK ang PIN,lalabas ang mensaheng
PIN ACCEPTED.
B Pagbubukas at Paghahanda sa50
-
7/23/2019 Final Guide
50/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)24) Ang PCOS ay hihingin ang
PIN ng 3RD Member, na siyanamang magpapasok ngkanyang PIN at pipindutin angEnter.
Kung OK ang PIN,
lalabas ang mensahengPIN ACCEPTED.
51
-
7/23/2019 Final Guide
51/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)25) Maglalabas ang PCOS ng
dalawang pagpipilian:INITIALIZE VOTE
COUNTERS at PREVIOUSSCREEN.
26) Pipiliin ang INITIALIZEVOTE COUNTERS optionng PCOS. Pagkatapos ang
PCOS ay ng mensaheng:
B Pagbubukas at Paghahanda sa52
-
7/23/2019 Final Guide
52/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)27) Pagkatapos ng
operasyong iyon,maglalabas ang PCOSng mensaheng:
28) At awtomatikong magpi-print
ang PCOS ng Initialization Reportna nagpapakita na zero (0) angboto ng lahat ng mga kandidato salahat ng posisyon, kasama na angmga geographic information
(province/city/barangay/votingcenter at individual precinct).
53
-
7/23/2019 Final Guide
53/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)29) Pagkatapos ng printing ng
Initialization Report,magtatanong ang PCOS
WOULD YOU LIKE TOPRINT MORE COPIES OFTHE ZERO TAPE? na maypagpipiliang YES/NO options.Pipiliin ang NO.
30) Pagkatapos, ang PCOS aymaglalabas ng mensahengPLEASE INSERTBALLOT na tanda na angPCOS ay handa nang
tumanggap ng mga balota.
54
-
7/23/2019 Final Guide
54/144
B. Pagbubukas at Paghahanda saPCOS Machine (6:00-7:00 AM)31) Tatanggalin ang Initialization Report
mula sa printer ng PCOS at ito ay
lalagdaan ng mga miyembro ng BEI atmga watchers.
32) Ang Initialization Report ay ilalagay sasobreng nakalaan para dito upang maibigay saElection Officer pagkatapos ng botohan.
55
-
7/23/2019 Final Guide
55/144
PART FIVE: BOTOHAN (7:00 am to 7pm)A. Karapatan ng mga Botante.
B. Mga Ipinagbabawal Gawin ng Botante
C. Proseso ng Pagboto
D. Proseso Kung Magkulang Ang Mga Balota saPresinto
E. Proseso nang Pagboto ng Illiterate at PWDF. Proseso Para sa Rejected Ballots
G. Proseso Para sa Unused Ballots (Mga HindiNagamit)
56
-
7/23/2019 Final Guide
56/144
A. Karapatan ng Botante1) Sino ang pwedeng bumoto?Yun lang mga
botante na nakalista sa Election DayComputerized Voters List (EDCVL) namatatagpuan sa loob ng presinto at hawak ngBoard of Election Inspectors. Kapag wala saEDCVL, di pwedeng bumoto ang isang botante.
*** Dalawa ang listahan ng mga botante sa araw ngeleksyon. Ang una ay listahan na naka-paskil salabas ng presinto na tinatawag na PrecinctComputerized Voters List (PCVL) at angikalawa ay ang EDCVL. Kung di mag-tugma o dipareho ang dalawa, masusunod ang EDCVL.
57
-
7/23/2019 Final Guide
57/144
A. Karapatan ng BotantePCVL EDCVL
58
-
7/23/2019 Final Guide
58/144
A. Karapatan ng Botante2) Pwede bang bumoto ang isang botante na may ink na sa daliri?
Hindi pwede. Kahit hindi pa nakakaboto ang isang botante pero kung mayink ang kanyang daliri hindi na siya pabobotohin dahil sa mata ng batasat ng Comelec ay nakaboto na siya. Kung may botante na nasa
ganitong sitwasyon at hindi pina-boto, ito ay dapat i-record saMinutes ng Poll Clerk.
3) Pwede pa bang bumoto ang mga botanteng nakapila at inabutanng alas siyete ng gabi (7 PM)? Pwede pa. Kailangang tapusin atpabotohin ang mga nasa pila o yung mga nasa 30 metro ang layo mula sapresinto. Isusulat ng Poll Clerk ang mga pangalan ng nasa pila sa isang
listahan at tatawagin isa-isa. Kung tinawag ng tatlong beses ang pangalanng botante at wala na ito sa pila, ito ay mawawalan na ng karapatangbumoto. Ang listahang ito ay kinakailangang ikabit ng BEI saMinutes.
59
-
7/23/2019 Final Guide
59/144
A. Mga Karapatan ng Botante4) Sino ang pwedeng nasa loob ng presinto?
Ang mga sumusunod:
a) Mga miyembro ng BEI at support staff;b) Mga watchers ng kandidato;c) Mga botanteng nasa proseso na ng pagboto;d) At mga ilang botanteng pinayagan na ng BEI na
pumasok at naghihintay ng kanilang pagkakataongbumoto.e) Technical Support Personnel na awtorisado ngComelec.f) Iba pang tao na pinayagan ng Comelec.
60
-
7/23/2019 Final Guide
60/144
A. Karapatan ng Botante5) Sino ang mga hindi pwedeng nasa loob ng
presinto?
a) Mga opisyales ng barangay, maging elected man oappointed;
b) Mga sundalo at pulis;
c) Mga grupong tagapamayapa o may mga armas,
tulad ng mga barangay tanod at security guards;d) Mga extra-legal police forces, may armas man owala.
61
-
7/23/2019 Final Guide
61/144
A. Karapatan ng Botante6)Ano ang mga valid ID na pwedeng gamitin ng
botante para makaboto?Ang mga sumusunod:a) Voters ID b) Government-issued (SSS,
GSIS, TIN,c) School ID Drivers License, passport,
Senior
d) Company ID Citizens ID)
7)Ano ang mga hindi pwedeng gamitin bilangvalid ID?Ang mga sumusunod:a) Barangay Certificate; atb) Community Tax Certificate
62
-
7/23/2019 Final Guide
62/144
A. Karapatan ng Botante
8) Kung walang valid ID ang isang botante,
pwede ba siyang makaboto? Pwede, kungmay isang miyembro ng BEI o kahit sino mangrehistradong botante ng naturang presinto angmanunumpa (under oath) na kilala nila angbotante. Ang ganitong pangyayari aykailangang mai-record sa Minutes.
63
-
7/23/2019 Final Guide
63/144
A. Karapatan ng Botante*** Oath to
Identify AChallenged Voter.
> > > > > > > >
64
-
7/23/2019 Final Guide
64/144
A. Karapatan ng Botante9) Challenge Against Illegal Voters:
Q: Ano ang mga dahilan kung bakit kailangang i-challegeang botante bilang illegal voter? Dahil ang botante ay di rehistrado; Dahil ang botante ay gumagamit ng pangalan ng iba.
Q: Sino ang pwedeng maghain ng Challenge? Watcher o kahit sinong botante na nakarehistro sa naturang presinto.
Q: Ano ang aksyon na pwedeng gawin ng BEI?
Hihingan ng BEI ang botante ng mga pruweba tungkol sa kanyangidentity tulad ng photograph, finger print at specimen signature. Kungwalang mai-prisinta ang botante, kahit sinong miyembro ng BEI aymaaaring kilalanin ang botante pagkatapos makapanumpa (under oath)upang ang botante ay makaboto. Ang ganitong pangyayari aykailangang i-record sa Minutes.
65
-
7/23/2019 Final Guide
65/144
A. Karapatan ng Botante10) Challenge Based on Illegal Acts:
Q: Ano ang mga dahilan kung bakitkailangang i-challege ang botante dahilmeron siyang ginawang hindi legal? Paghingi ng kapalit/bayad sa kanyang boto; Pagtanggap ng pangako para
maimpluwensyahan ang boto Pagpusta tungkol sa resulta ng halalan.
Q: Sino ang pwedeng maghain ng Challenge? Watcher o kahit sinong botante na nakarehistro sa
naturang presinto.
66
-
7/23/2019 Final Guide
66/144
A. Karapatan ng BotanteQ: Ano ang aksyon na pwedeng gawin ng BEI?
1) Papasumpain (under oath) ng BEI ang botante upangpatunayan na hindi niya ginawa ang mga paratang sa kanya.
2) Kapag nakapanumpa ang botante, ang challenge aybabaliwalain at papayagan ang botanteng bumoto.
3) Kapag tumanggi ang botante na manumpa, ang challengeay magtatagumpay at ang botante ay di papayagang makaboto.
*** Lahat ng challenges at oaths aykinakailangangi-record sa Minutes.
67
-
7/23/2019 Final Guide
67/144
A. Karapatan ng Botante*** Oath of VoterChallenged for
Illegal Acts.
> > > > > > > >
68
-
7/23/2019 Final Guide
68/144
A. Karapatan ng Botante*** Certificate of
Challenge or Protestand Decision of theBEI.
> > > > > > > >
Tandaan: Kung tayonaghain ng Challenge oProtesta, humingi ngganitong Certificate.
69
-
7/23/2019 Final Guide
69/144
A. Karapatan ng Botante11) Kung nagkamali sa pagmamarka ng balota ang isang
botante, maaari ba siyang humingi ng isa pang balotabilang kapalit? Hindi na. Ang isang botante ay may
karapatan lamang humingi ng isang balota. Hindi na siyabibigyan pa ng extra.
12) Maaari bang bumoto o magmarka ng sobra angbotante para sa isang posisyon? Hindi pwede. Kungsumobra ang boto sa isang posisyon, ito ay hindi babasahin ng
PCOS machine. Pero ang boto para sa ibang posisyon aybabasahin ng PCOS.
13) Maaari bang bumoto o magmarka ng kulang? Oo.Kahit kulang ang boto o pagmamarka para sa isang posisyon,ito ay bibilangin pa rin ng PCOS machine.
70
-
7/23/2019 Final Guide
70/144
A. Karapatan ng Botante14) Papaano ba ang tamang
pagmamarka sa balota?
Ganito lang > > >
71
-
7/23/2019 Final Guide
71/144
A. Karapatan ng Botante15) Papaano ba pwedeng ipasok ang balota sa
PCOS machine? Sa kahit anong paraan. Pwedengnakaharap o nakatalikod. At pwedeng mauna ang ulo o
mauna ang buntot.
16) Kapag ang isang balota ay ni-reject ng PCOSmachine, masasayang na ba ang boto? Hindi pa.Ang botante ay may karapatang ipasok ang balota sa
apat na paraan (nakaharap at una ang ulo; nakaharap atuna ang buntot; nakatalikod at una ang ulo; onakatalikod at una ang buntot). Kapag ni-reject ngPCOS machine ang balota sa apat na pamamaraan, atsaka lamang magiging REJECTED BALLOT angbalota.
72
-
7/23/2019 Final Guide
72/144
A. Karapatan ng Botante17) Pwede bang magsama ang isang botante ng
makakatulong sa kanya para bumoto? Hindipwede. Ito ay mahigpit na ipinagbabawal ng batas
maliban lamang kung ang botante ay naka-rehistrobilang illiterate o kaya ay person with disability(PWD).
18) Sino ang pwedeng tumulong (assistor) sabotanteng naka-rehistro bilang illiterate oPWD?Ang mga sumusunod: Kamag-anak hanggang ika-apat na antas (magulang,
anak, lolo, lola, apo, tiyahin, tiyuhin, pamangkin atpinsang buo);
73
-
7/23/2019 Final Guide
73/144
A. Karapatan ng Botante Kasama sa bahay na pinagkakatiwalaan;
O sino mang miyembro ng BEI.
19) Hanggang ilang botante ang pwedengtulungan ng isang assistor? Hanggangtatlo lamang. Pero ang mga miyembro ng BEI ay
pwedeng maging assistor ng kahit ilang beses.
74
-
7/23/2019 Final Guide
74/144
B. Mga Ipinagbabawal Gawin ngBotante1) Paglalabas mula sa polling precinct ng balota,
secrecy folder at marking pen;
2) Pakikipag-usap kanino man sa loob ng presintomaliban sa miyembro ng BEI;
3) Pagboto ng hindi gumagamit ng secrecy folder opagpapakita ng mga ibinoto;
4) Pagboto ng mayroong kasama maliban lamangkung naka-rehistro bilang illiterate o PWD.
75
-
7/23/2019 Final Guide
75/144
B. Mga Ipinagbabawal Gawin ngBotante5) Pagbubura sa mga naka-imprentang bahagi ng
balota o paglalagay ng mga iba pang marka sa balota
bukod sa mga pagmamarka tanda nang pagboto.
6) Pag-gamit ng carbon paper o anumang paraanpara gumawa ng kopya ng boto;
7) Intensyonal na pagsira o pagpunit sa balota;
8) Intensyonal na pag-antala o pagsira sa normal naoperasyon ng PCOS Machine.
76
-
7/23/2019 Final Guide
76/144
C. Proseso ng Botohan1. Hahanapin ng botante
ang kanyang pangalansa PrecintComputerizedVoters List (PCVL).Kukunin ng botante
mula sa listahan angkanyang precinctnumber at sequencenumber.
77
-
7/23/2019 Final Guide
77/144
C. Proseso ng Botohan2) Lalapit ang botante
sa kahit sinongmiyembro ng BEI osa kahit sinongsupport staff.Sasabihin niya ang
kanyang precintnumber at sequencenumber.
BEI
BEI
BEI
78
-
7/23/2019 Final Guide
78/144
C. Proseso ng Botohan
3) Titiyakin ng BEI na angbotante ay naka-rehistro onakalista sa Election Day
Computerized Voters List(EDCVL).
Kung wala ang pangalanng botante sa EDCVL,
hindi ito makakaboto.
79
-
7/23/2019 Final Guide
79/144
C. Proseso ng Botohan4) Kung ang botante ay nakalista sa
EDCVL, susuriin ng BEI/SupportStaff ang kanyang mga daliri kungang mga ito ay may indelible ink.Kung meron, ito ay pauuwiin na atdi na makakaboto pagkatapos
sabihin sa kaniya ang dahilan.
5) Kung walang ink, aalamin ng BEIang kanyang identity.
80
-
7/23/2019 Final Guide
80/144
C. Proseso ng Botohan6) Kung ang BEI ay kumbinsido sa identity ng botante, ang
pangalan ng botante ay bibigkasin ng malakas sa loob ngpresinto.
*** Tandaan: Sa puntong ito dapat maghain ngChallenge ang mga watchers.
7) Kung hindi kumbinsido ang BEI sa identity ng botante, siyaay palalabasin na ng presinto pagkatapos ipaliwanag sa kanyaang dahilan.
8) Kung walang pagtutol (challenge) sa isang botante o kungmay pagtutol man ito ay naibasura at ang kuwestiyon aynadesisyunan pabor sa botante, ang botante ay papi-pirmahinsa EDCVL. Kung may kapansanan at di makapirma,ipapalagay ang kanyang thumb mark sa EDCVL.
81
-
7/23/2019 Final Guide
81/144
C. Proseso ng Botohan9) Ang botante ay papupuntahin sa Chairman ng BEI at
ang Chairman ay:a) Lalagdaan ang balota sa espasyong nakalaan para dito
sa harap ng balota. [Tandaan: Ang di pagpirma ngChairman sa balota ay di makaka-apekto sa bisa nito.Ngunit ang Chairman ay maaaring makasuhan ngelection offense.]
b) Ipapakita sa botante na ang balota ay walang mgamarka, di ito punit o sira at hindi gusot.
c) Ilalagay ang balota sa loob ng isang secrecy folder.
82
-
7/23/2019 Final Guide
82/144
C. Proseso ng Botohand) Ibibigay ang secrecy folder (na may balota sa loob) atmarking pen sa botante kasunod ng instruction nahuwag maglalagay ng iba pang mga di kailangang marka
sa balota bukod sa mga marka ng pagboto.
e) Tuturuan ang botante kung papano ang tamangparaan ng pagmamarka sa balota.
f) Ituturo ang botante sa lugar na nakalaan sa pagboto atpagmamarka sa balota.
*** Tandaan: Ang Chairman lamang ang pwedengmagbigay ng balota sa botante.
83
-
7/23/2019 Final Guide
83/144
C. Proseso ng Botohan10) Ang pagboto ay gagawin sa pagsunod sa
ganitong proseso:
a) Ang mga bilog sa tabi ngkandidato/partido na nais iboto ay buong-buong iitiman (shade).
84
-
7/23/2019 Final Guide
84/144
C. Proseso ng Botohan Dapat walang over-voting sa isang posisyon.
Kung meron, ang boto para sa posisyong ito aydi babasahin ng PCOS.
Pwede ang under-voting. Babasahin ngPCOS ang mga boto kahit kulang.
b) Kung namarkahan na ang lahatng gustong iboto at handa nangipasok ang balota sa PCOS,aantayin ng botante angmensaheng PLEASE INSERT
BALLOT.*** Ang balota ay maaaringipasok sa PCOS sa kahit na anongparaan.
Tamang pagpasokng balota:
85
-
7/23/2019 Final Guide
85/144
C. Proseso ng Botohanc) Kung tinanggap ng PCOS ang balota,
lalabas ang mensahengCONGRATULATIONS. YOURVOTE HAS BEEN REGISTERED.
d) Titiyakin ng Third Member/SupportStaff na tinanggap ng PCOS ang balita.
Pag natiyak na ito, ang botante aylalagyan ng indelible ink sa kuko sakanang hintuturo (right forefinger) osa kahit saang kuko kung walangkanang hintuturo.
86
-
7/23/2019 Final Guide
86/144
C. Proseso ng Botohan11) Pagkatapos malagyan ng indelible ink, ang
botante ay pagsasabihang isoli ang secrecy folder
at marking pen sa Third Member/Support Staff.Siya ay pagsasabihan nang lisanin ang presinto.
Bawal Ang Premature87
-
7/23/2019 Final Guide
87/144
Bawal Ang PrematureAnnouncement Tungkol sa Botohan
Habang nagbobotohan, kahit sino mang
miyembro ng BEI ay bawal mag-anunsyo ng mgasumusunod:
Kung ang isang botante ay nakaboto na o hindi panakaboto;
Kung ilan na ang mga nakaboto;
Kung ilan ang hindi pa mga nakakaboto; Anumang mga bagay na magpapakita ng estado ng
botohan;
Ang mga miyembro ng BEI ay kailanman (kahittapos na ang botohan) ay hindi pwedeng magbigayng statement kung ilan ang mga bumoto, malibankung testigo sa isang kaso.
88
-
7/23/2019 Final Guide
88/144
D. PROSESO KUNG MAGKULANG ANGMGA BALOTA SA PRESINTO1) Kung natiyak na ng BEI na ang botante ay naka-rehistro o
nakalista sa EDCVL ngunit NAGKULANG na ang balota napresinto, ang BEI ay magi-isyu ng Sertipikasyon na angbotante ay rehistradong botante ng presinto at nagkulang nang balota sa naturang presinto.
2) Ang pangyayaring ito ay kailangang i-record sa Minutes.
3) Bitbit ang naturang Certification, pasasamahin ng Chairman
ng BEI sa Ikatlo nitong miyembro (Third Member) angbotante sa katabing presinto na pareho din ang kailangangibotong mga konsehal para dito ito bumoto.
89
-
7/23/2019 Final Guide
89/144
D. PROSESO KUNG MAGKULANG ANGMGA BALOTA SA PRESINTO4) Ang Chairman ng BEI kung saan dinala ang
botante ay kinakailangang hingin ang
Certification na inisyu ng pinanggalingangpresinto at i-record sa Minutes ng pinagdalhangpresinto ang mga sumusunod:
Pangalan ng botante
Precinct NumberAt ang pangyayaring may Certification na inisyu
sa pinanggalingang presinto na nagkulang samga balota.
90
-
7/23/2019 Final Guide
90/144
D. PROSESO KUNG MAGKULANG ANGMGA BALOTA SA PRESINTO
5) Pagkatapos, isusulat ng Chairman ngpinagdalhang presinto sa EDCVL ang pangalan
ng botante at precint number.
6) Bago bigyan ng balota ang botante atpabotohin, kailangang gawin ng BEI ang ibangmga proseso na kinakailangan sa pagboto ngisang botante.
E. PROSESO NANG PAGBOTO NG91
-
7/23/2019 Final Guide
91/144
ILLITERATE AT PWDPagtulong sa Preparasyon ng Balota:
Ang isang botante ay maaaringmagpatulong sa pamamagitan ngassistor kung siya ay naka-rehistro saEDCVL bilang illiterate (di marunongmagbasa at magsulat) o Person with
disability (PWD) (maykapansanan).*** Kung may ganito at di kilala ang
botante, alamin kung nakalista saEDCVL bilang illiterate o PWD.
92
-
7/23/2019 Final Guide
92/144
E. PROSESO NANG PAGBOTO NG
ILLITERATE AT PWDSino ang pwedeng maging assistor?
kamag-anak man sa dugo o sa kasal, hanggang sa
ika-apat na antas (4th
degree); kasama sa bahay na pinagkakatiwalaan; miyembro ng BEI
*** Maliban sa BEI, ang isang tao ay pwedelamang maging assistor ng tatlong (3) beses;
*** Ang assistor ay dapat nasa voting age.
4
-
7/23/2019 Final Guide
93/144
Grand Parent(s)
Parent(s) Uncle(s)Aunt(s)
BOTANTE
Brother/SisterFirst Cousin
1st Degree
2nd Degree
3rd Degree
4th Degree
Get the nearest commonancestor
1st Degree
2nd Degree1st Degree
2nd Degree
94
-
7/23/2019 Final Guide
94/144
E. PROSESO NANG PAGBOTO NG
ILLITERATE AT PWD Sa pagboto ng mga illiterate at PWD, ang
Poll Clerk ay: Titiyakin mula sa botante kung may pahintulot niya
ang pagtulong ng assistor; Titiyakin na ang pagmamarka o pagboto ay gagawin
ng assistor sa harap ng botanteng tinutulungan; Pasusumpain ang assistor na kanyang mamarkahan
ang balota ayon sa gusto o nais ng botante at hindiniya ipagsasabi ang mga ibinoto ng naturang botante.Ang panunumpa ay gagawin sa pamamagitan ngpaglagda ng assistor sa espasyong nakalaan para ditosa Minutes.
95
-
7/23/2019 Final Guide
95/144
F. PROSESO PARA SA REJECTED
BALLOTSAng balota ay maaaring i-reject ng PCOS Machine. Maytatlong posibleng mensahe kapag ang balota ay ni-reject:
a. AMBIGUOUS MARK Sasabihan ang botante na suriing mabuti ang balota kung
maayos ang pagmamarka sa mga bilog. Ang botante aypapayagang ipasok muli ang balota sa PCOS ng apat na be
b. MISREAD BALLOT Ang botante ay sasabihan at hahayaang ipasok ang balota
ng apat na beses sa PCOS sa ibat ibang paraan.
96
-
7/23/2019 Final Guide
96/144
F. PROSESO PARA SA REJECTED
BALLOTSc. INVALID BALLOTTitiyakin kung ang balota ba ay tunay na para sa
presintong iyon. Kung ang balota ay para talaga sapresintong iyon, ang botante ay sasabihan athahayaang ipasok ang balota ng apat na besessa PCOS sa ibat ibang paraan.
Kung ang balota ay para sa ibang presinto, itoay ibabalik sa Chairman ng BEI.
97
-
7/23/2019 Final Guide
97/144
F. PROSESO PARA SA REJECTED
BALLOTSKapag ang balota ay ni-reject pa rin ng makina sa apat nabeses na ang botante ay pinahintulutang ipasok ito sa PCOS,ang balota ay magiging rejected ballot na at ito aykailangang ibalik sa Chairman. Gagawin ng Chairman angmga sumusunod: Mamarkahan ang balota sa likod nito ng REJECTED. Papipirmahin ang lahat ng miyembro ng BEI sa likod ng balota. Ipapasok ang naturang balota sa envelope na nakalaan para sa
mga REJECTED BALLOTS (A15).*** Ang botante ay hindi bibigyan ng panibagong balota
(replacement ballot).*** Ang sinumang may objection sa rejection ng ballot ay
kailangang maghain ng nakasulat na objection at ito ayikakabit at ire-record sa Minutes.
98
-
7/23/2019 Final Guide
98/144
G. PROSESO PARA SA UNUSED
BALLOT (MGA HINDI NAGAMIT) Pagkatapos maisara ang botohan, gagawin ng Chairman ang
mga sumusunod tungkol sa mga unused ballots:
1) Ire-record sa Minutes ang bilang ng mga balotang hindinagamit.2) Pupunitin o gugupitin ito sa dalawang bahagi ng pahaba
(lengthwise).3) Ang kalahating bahagi ay ilalagay sa loob ng envelope para
sa Rejected ballots, Half of Torn Unused Official Ballots
and Other Half of Torn Unused Official Ballots (CEF No.A15), na siyang ibibigay sa Local Election Officer mataposang bilangan sa presinto.
4) Ang natitirang kalahating bahagi ay ilalagay sa isa pangenvelope para dito (A15) at ang naturang envelope ayihuhulog sa loob ng ballot box. Ang pangyayaring ito ay
kailangang i-record sa Minutes.
99
-
7/23/2019 Final Guide
99/144
PART SIX: COUNTING AND TRANSMISSION OF
RESULTS (AFTER 7:00 PM)
A. Closing and Counting
B. Transmission ng Resulta sa Canvassing
C. Printing: Final 22 Copies ng ERsD. Backing Up Data
E. Shutting Down PCOS
F. Pagkuha ng Memory Card
100
-
7/23/2019 Final Guide
100/144
A. Closing and Counting
1) Pagkasara ng botohan at bagomagsimula ang bilangan,ang Chairman ng BEI ay
ilalagay ang iButton securitykey sa ibabaw ng iButtonsecurity key receptacle atbahagyang didiinan.
2) Pagkatapos, lalabas ang MainMenu.
3) Pipiliin ng Chairman angCLOSEVOTING option.
101
-
7/23/2019 Final Guide
101/144
A. Closing and Counting4) Maglalabas ang PCOS ng
mensaheng:
ARE YOU SURE YOUWANT TO CLOSE VOTING?NO MORE BALLOTS WILLBE ACCEPTED AFTER THIS
5) Pipiliin ang YES.
102
-
7/23/2019 Final Guide
102/144
A. Closing and Counting
6) Hihingin ng PCOS machineang PIN ng Poll Clerk at i-press ang Enter.
Kung Ok ang PIN, lalabas angmensaheng:
103
-
7/23/2019 Final Guide
103/144
A. Closing and Counting7) Hihingin ang PIN ng 3rd
Member at i-press angEnter.
Kung Ok ang PIN, lalabas angmensaheng:
104
-
7/23/2019 Final Guide
104/144
A. Closing and Counting8) Lalabas ang ganitong
mensahe:9) Kasunod na lalabas ang
ganitong mensahe:
105
-
7/23/2019 Final Guide
105/144
A. Closing and Counting10) Awtomatikong mag-bibilang
ng boto ang PCOS machine atmagtatanong:
11. Pipiliin ang NO. Atmagtatanong muli ito:
12. Pipiliin ang YES.
106
-
7/23/2019 Final Guide
106/144
A. Closing and Counting13) Pagkatapos piliin ang Yes,
lalabas ang mensaheng:14) Na susundan ng ganitong
mensahe:
At awtomatikong magpi-print ng8 copies ng National Returnsang PCOS.
107
-
7/23/2019 Final Guide
107/144
A. Closing and Counting20) Pagkatapos ng printing ng
walong (8) kopya ng NationalElection Returns,
magtatanong ang PCOSWOULD YOU LIKE TOPRINT MORE COPIES OFTHE NATIONAL RETURNS?na mayroong pagpipiliang
YES/NO options. Pipiliin angNO.
21) Pagkatapos, lalabas namanang ganitong mensahe atawtomatikong magpi-printng 8 copies ng LocalReturns ang PCOS:
22) Magtatanong muli angPCOS ng additional printingat pipiliin ang NO.
108
-
7/23/2019 Final Guide
108/144
A. Closing and Counting23) Tatanggaling ng BEI ang mga ERs mula sa printer
ng PCOS. Ito ay pipirmahan ng lahat ng mgamiyembro ng BEI at kasabay ng paglalagayng kanilang mga thumb marks. Hihilingindin ng BEI na pumirma sa mga ERS ang mgawatchers.
24) Pagkatapos pirmahan ng mga miyembro ng BEI atwatchers ang mga ERs, ang pito sa mga kopya ngNational at Local ERs ay ilalagay sa ibat ibang sobrena nakalaan para sa mga ito.
109
-
7/23/2019 Final Guide
109/144
A. Closing and Counting25) Babasahin pagkatapos ng Chairman ng BEI
para sa publiko ang mga boto para sa bawat
kandidato sa ibat ibang posisyong tinatakbuhan.
*** Importante: Dapat pumunta angwatcher sa likod ng BEI Chairman upang
siguraduhin na ang tama ang binabasangresulta.
110
-
7/23/2019 Final Guide
110/144
A. Closing and Counting26) Kapag nabasa na ang resulta ng bilangan, i-aanunsyo
ng Poll Clerk ang pagpapaskil sa pangwalong kopya (8thcopy) ng Election Return sa may dingding sa loob ng
presinto. Ang di pagpapaskil ng isang kopya ng ER sa loob ng
presinto ay isang election offense.
Pagkatapos ng apatnaput-walong oras (48 hours),tatanggalin na ng Chairman ng BEI ang nakapaskil na ER
at iyon ay mananatili sa kanyang pangangalaga at ilalabaskung mayroong botanteng magnanais na magpakopya nito.
Dito sa puntang ito maaring kunin ng PrecinctCoordinator ang resulta para mai-text for QuickCount.
111
-
7/23/2019 Final Guide
111/144
B. TRANSMISSION OF RESULTS1) Pagkatapos ng printing ng 8
copies ng National Returns at8 copies ng Local Returns,
lalabas sa PCOS ang ganitongmensahe para sa transmissionng results ng bilangan:
OK
112
-
7/23/2019 Final Guide
112/144
B. TRANSMISSION OF RESULTS2) Ikakabit ang transmission cable sa PCOS at pipiliin ang
option na OK.*** Tandaan: Dito lamang dapat ikabit ang
transmission cable sa PCOS (Modem or BGAN).Ito ay hindi dapat naka-kabit habangnagbobotohan at nagbibiliang ang machine.]
3) Maglalabas ang PCOS ng mensaheng DETECTINGMODEM.
4) Kung ang modem ay maayos na nai-konekta, ang PCOSay maglalabas ng mensaheng MODEM DETECTED,kasunod ng mensaheng ESTABLISHINGCONNECTION at pagkatapos CONNECTIONESTABLISHED.
113
-
7/23/2019 Final Guide
113/144
B. TRANSMISSION OF RESULTS5) Kung hindi makonekta ang modem, ang
mensaheng ilalabas ng PCOS ay MODEM NOTDETECTED, kasunod ng mensaheng
TRANSMISSION CABLE NOT CONNECTED.RETRY? na may maroon pagpipiliiang YES atNO options. Titignan muli kung maayos nanaikabit ang transmission cable at pagkatapos aypipiliin ang option na YES.
6) Kung pagtakapos ng tatlong beses na pagsubok athindi pa rin mai-konekta ang modem, tatawagin nang BEI ang Technical Support Personnel paratumulong.
114
-
7/23/2019 Final Guide
114/144
B. TRANSMISSION OF RESULTS7) Kung sakaling hindi mai-transmit sa pamamagitan ng
PCOS ang resulta ng botohan sa tatlo nitong target (CityBoard of Canvassers/Comelec Central
Server/Transparency Server): Ang pangyayaring ito ay kailang mai-record sa Minutes.
Tatanggalin ang Main Memory Card na nakalagay sa PollWorker Slot , ilalagay sa sobre na susulatang NotTransmitted at ipapadala sa Canvassing Area.
IMPORTANTE: 1) Kunin ang serial number ngmemory card. 2) Ibigay sa precinct coordinatorpara i-text sa HQ o sa Canvassing Group. 3) Sundanat wag iiwan ang magdadala ng memory cardgaling sa presinto papuntang Canvassing Area.
115
-
7/23/2019 Final Guide
115/144
B. TRANSMISSION OF RESULTS8) Kung matagumpay namang nai-konekta ang
modem, maglalabas ng ganitong sunod-sunod
na mga mensahe ang PCOS: IDENTIFYING TARGET SERVER SERVER IDENTIFIED CONTACTING SERVER RETRIES SERVER CONTACTED TRANSMITTING FILE [1/1] TO with
percentage of completion
116
-
7/23/2019 Final Guide
116/144
B. TRANSMISSION OF RESULTS8) Hintaying lumabas ang mensaheng ELECTION
RESULTS SUCCESSFULLY TRANSMITTED TO
.
9) Ang mga parehong mensahe at proseso ay lalabasat gagawin sa pagpapadala ng resulta ng botohan sa
dalawa pang target servers: at .
117
-
7/23/2019 Final Guide
117/144
B. TRANSMISSION OF RESULTS10) Kapag matagumpay na nai-transmit
ang election results sa tatlong targetservers, lalabas sa PCOS ang ganitongmensahe > > > > >
11) Tatanggalin ang transmission cablesa pagkakabit sa PCOS.
12) Magpi-print ang PCOS ngTransmission Report.
13) Tatanggalin ang naturang reportmula sa printer.
C Printing: Final 22 Copies ng ERs
118
-
7/23/2019 Final Guide
118/144
C. Printing: Final 22 Copies ng ERs1) Pag nai-print na ang Transmission Report,
magtatanong ang PCOS: WOULD YOULIKE TO PRINT MORE COPIES OF THISREPORT?
2) Pipiliin ang NO. At tatanggalin ang mga
printed Transmission Report sa printer ngPCOS.
C. Printing: Final 22 Copies ng ERs
119
-
7/23/2019 Final Guide
119/144
C. Printing: Final 22 Copies ng ERs3) Maglalabas ang PCOS ng
mensaheng > > > >
4) Magre-request ang PCOS ngpanibagong set ng thermalpaper. Papalitan ang thermal
paper roll.5) Ipi-press ang OK.
C. Printing: Final 22 Copies ng ERs 120
-
7/23/2019 Final Guide
120/144
6) Lalabas ang mensaheng:
7) Pagkatapos ng printing,magtatanong ang PCOSkung magpi-print pa ngadditional copies. Pipiliinang NO. Tatanggalin ang
printed copies sa printer.
8) Pagkatapos magpi-printnaman ng Local Returns:
9) Pagkatapos ng printing,magtatanong kung magpi-print pa ng additionalcopies. Pipiliin ang NO.Tatanggalin ang printedcopies sa printer.
121
-
7/23/2019 Final Guide
121/144
C. Printing: Final 22 Copies ng ERs10) Pagkatapos, magpi-print ang
PCOS ng Statistics Report:11) Kasunod nito, magpi-print ng
Audit Log Report:
122
-
7/23/2019 Final Guide
122/144
C. Printing: Final 22 Copies ng ERs*** Ang mga Transmission Report, Statistical Report
at Audit Log Report ay ilalagas sa loob ng envelopepara sa Main Memory Card, i-Button Security Key,
PINS, Initialization Report, Audit Log at PrecintStatistical Report (CEF No. A-18-A).
*** Pagkatapos ng printing ng 22 kopya ng National atLocal Election Returns, ang mga ito ay pipirmahan
ng mga miyembro ng BEI at kanilang ilalagay angkanilang mga thumb-marks.Ang mga watchersay kinakailangan din pumirma sa mgaelection returns.
123
-
7/23/2019 Final Guide
123/144
Distribution ng ERs: 1st 8 copies
(National Returns)1st copy: to City Board of Canvassers (CBOC)
2nd copy: to COMELEC
3rd
copy: to citizens arm PPCRV4th copy: to dominant majority party (Liberal Party)
5th copy: to dominant minority party (UNA)
6th copy: to ballot box
7th copy: to Provincial Board of Canvassers (PBOC)8th copy: to be posted inside the precinct
124
-
7/23/2019 Final Guide
124/144
Distribution ng ERs: 1st 8 copies
(Local Returns)1st copy: to CBOC
2nd copy: to COMELEC
3rd copy: to PBOC4th copy: citizens arm PPCRV
5th copy: dominant majority party (LP)
6th copy: dominant minority party (UNA)
7th copy: ballot box
8th copy: posted inside precinct
125
-
7/23/2019 Final Guide
125/144
Distribution ng ERs: Final 22 copies
(National Returns)10 copies: 10 accredited major political parties
(including LAKAS-CMD per Comelec Reso No.
9661, dated March 22, 2013).2 copies : 2 major local parties
4 copies: national broadcast and print mediaentities
2 copies: local media
4 copies: accredited citizens arm
126
-
7/23/2019 Final Guide
126/144
Distribution ng ERs: Final 22 copies
(Local Returns)10 copies: 10 accredited major political parties
(including LAKAS-CMD per Comelec Reso No.
9661, dated March 22, 2013).2 copies : 2 major local parties
5 copies: national broadcast and print mediaentities
2 copies: local media
3 copies: accredited citizens arm
127
-
7/23/2019 Final Guide
127/144
D. BACKING-UP DATA1) Galing sa Main Menu, piliin
ang BACK-UP &PROTECT option.
Maglalabas ang PCOS ngmensaheng ARE YOU SUREYOU WANT TO BACK-UPDATA AND WRITE PROTECTBACK-UP CARD?
Piliin ang YES.
128
-
7/23/2019 Final Guide
128/144
D. BACKING-UP DATA2) Maglalabas ang PCOS ng
mensaheng BACKINGUP ELECTION DATA.PLEASE WAIT.Hintaying lumabas angmensaheng BACKUPSUCCESFUL.
3) Maglalabas ang PCOS ngmensaheng WRITEPROTECTING RESULTS.PLEASE WAIT. Hintayinglumabas ang mensaheng
WRITE PROTECTSUCCESSFUL. Pagkataposang PCOS ay kusang babaliksa Main Menu.
129
-
7/23/2019 Final Guide
129/144
E. SHUTTING DOWN PCOS Piliin ang option na
Shutdown.
Magtatanong ang PCOS:
130
-
7/23/2019 Final Guide
130/144
E. SHUTTING DOWN PCOS Pag pinili ang YES option, awtomatikong
magsa-shut down ang PCOS:
131
-
7/23/2019 Final Guide
131/144
F. PAGKUHA NG MEMORY CARD*** Kailangan naka-shutdown na ang PCOS atna-unplug na power
source.
1) Buksan ang memory cardcompartment.
132
-
7/23/2019 Final Guide
132/144
F. PAGKUHA NG MEMORY CARD2) Itulak ang eject button sa
kanang bahagi ng memorycard slot (kulay black).
3) Kunin ang memory cardmula sa compartment.
133
-
7/23/2019 Final Guide
133/144
F. PAGKUHA NG MEMORY CARD Ito ang itsura ng Memory
Card:
> > > > > > > >
> > > > > > > >
134
-
7/23/2019 Final Guide
134/144
PART SEVEN: FINAL TESTING AND
SEALINGKailan? May 3, 2013Saan? Ito ay gagawin sa bawat Clustered Precinct kung
saan mismo boboto ang mga botante sa araw ng halalan.
Pakay (Purpose): Para i-test kung tumatakbo nangmaayos ang PCOS para sa darating na halalan at ipakitasa publiko na ito ay seselyuhan pagkatapos gamitin.
Sino ang pwedeng nandun? Mga political parties,kandidato, representatives ng mga partido at kandidatoat publiko.
135
-
7/23/2019 Final Guide
135/144
TESTING AND SEALING: Procedures1) Sa araw ng FTS, ipapaliwanag ng BEI sa lahat
ang pakay o dahilan kung bakit ito gagawin at
mga procedures para dito.
2) Pipili ang BEI mula sa mga tao sa presinto ngsampung (10) botante. Kung kulang, ang kahit
sino mang mapipili ay pwedeng magmarka ngmahigit sa isang test ballots para makumpletoang sampung (10) kakailanganin para sa FTS.
136
-
7/23/2019 Final Guide
136/144
TESTING AND SEALING: Procedures3) Seselyuhan ang ballot box gamit ang packing
tape at ipapakita sa publiko na selyado ang
PCOS box.
4) Tatanggalin ang sticker seal ng PCOS box.
5) Bubuksan ang PCOS box.
137
-
7/23/2019 Final Guide
137/144
TESTING AND SEALING: Procedures6) Sisiguruhing ang mga sumusunod ay nasa loob ng PCOS box: Checklist ng mga contents ng PCOS box PCOS machine Power cord ng PCOS
10 test ballots 1 envelope na may spare iButton sa loob 12 rolls ng thermal paper 1 envelope na naglalaman ng back-up memory card 3 labeled security PINS para sa BEI 1 labeled PIN para sa re-zeroing na di tatanggalin sa PCOS box Modem/BGAN
*** Ang 12 rolls ng thermal paper at modem o BGAN ay hindigagamitin sa FTS at hindi na kukunin mula sa PCOS box.
138
-
7/23/2019 Final Guide
138/144
TESTING AND SEALING: Procedures7) May mga gagawing proseso ang BEI upang alamin
kung maayos na gumagana ang PCOS machine.
*** Ipapakita sa publiko na ang POLL WORKERslot kung saan nakalagay ang main memory card ayselyado. Ito ay dapat manatiling selyado hanggangmatapos ang FTS.
*** Ang iButton security key ay nakatago at kukuninmula sa printer. Kaya kailangan buksan ang printercover.
139
-
7/23/2019 Final Guide
139/144
TESTING AND SEALING: Procedures8) Kung gumagana ang PCOS machine, magkakaroon
ng sample voting gamit ang sampung (10) sample(pero opisyal) na mga balota.
*** Sa FTS, pagkatapos mamarkahan ng botante angbalota, ito ay susuriin ng Chairman ng BEI kung
maayos ba ang pagkakamarka.
*** Pero ang prosesong ito ay hindi dapat gawin saaraw ng halalan.
140
-
7/23/2019 Final Guide
140/144
TESTING AND SEALING: Procedures9) Pagkatapos ng botohan, magkakaroon ng bilangan
gamit ang PCOS at printing ng mga returns.
10) Ngunit hindi na magkakaroon ng electronictransmission ng resulta ng bilangan dahil ito ay gagawinlamang sa araw ng halalan.
11) Pagkatapos alamin ang resulta ng bilangan gamit angPCOS, magkakaroon naman ng manual na pagbibiliangng mga boto para mai-kumpara ang resulta ng machinecount sa manual count. Ang resulta ng pagkukumpara ayisusulat ng BEI sa isang report na ipapasa sa LocalElection Officer.
141
-
7/23/2019 Final Guide
141/144
TESTING AND SEALING: Procedures12) Pagkatapos gamitin ang PCOS machine, kinakailangang
ibalik sa ZERO ang machine counter. Upang gawin ito, angmga sumusunod na procedures ay susundan:
Mula sa Main Menu, pipiliin ang UTILITIES at pagkatapos ay
pipiliin ang option na RE-ZERO. Hihingin ng PCOS ang PIN ng Poll Clerk. Ipapasok ito at pipindutinang Enter.
Hihingin ng PCOS and PIN ng ikatlong miyembro ng BEI. Ipapasokito at pipindutin ang Enter.
Kapag nakumpirma ng PCOS na tama ang mga PINS, lalabas ang
mensaheng PIN ACCEPTED. Ipapasok naman ng Chairman ang re-zero PIN na hawakniya at pipindutin ang Enter.
Maglalabas ang PCOS ng mensaheng RESULTS HAVE BEENZEROED at awtomatikong babalik ang PCOS sa Main Menu.
142
-
7/23/2019 Final Guide
142/144
TESTING AND SEALING: Procedures13) Bago tuluyang patayin ang machine, kukunin ng
BEI mula sa PCOS box ang envelope na naglalamanng back-up memory card.
14) Bubuksan ang Administrator Slot ng PCOS atipapasok dito ang back-up memory card.Pagkatapos, ang Administrator Slot ay seselyuhangamit ang plastic security seal (A12).
15) Ibabalik ang iButton Security key sa printer
compartment ng PCOS, iko-cover ang printer atseselyuhan ito gamit and plastic security seal.16) Ire-record sa Minutes ang mga serial numbers ng
mga plastic security seals na ginamit.
143
-
7/23/2019 Final Guide
143/144
TESTING AND SEALING: Procedures17) Kapag tuluyang nang naisara ang PCOS machine,
ibabalik sa loob ng PCOS box ang mga sumusunod: Ang PCOS machine at ang power chord.
PINS ng mga BEI. PINS para sa re-zeroing. 2 copies ng Minutes na nakalagay kani-kanilang
envelopes.18) Sisiguraduhin na ang tatlong rolyo ng thermal paper,
envelope para sa spare iButton at modem.19) Seselyuhan ang PCOS box gamit ang paper seal nanakalaan para dito.
20) Ang mga watchers ng PPCRV ay pahihintulutangmaglagay din ng kanilang sarilng selyo sa PCOS box.
144
-
7/23/2019 Final Guide
144/144
TESTING AND SEALING: Procedures21)Anong gagawin sa mga binilang na test
ballots? Ito ay ilalagay sa isang envelope (A17-TS), kasama ng Election Returns na printed ngmachine at Ers na ginawa ng BEI ng manu-mano atiba pang report. Ang envelope na ito ay ibibigay saElection Officer ng Bacoor pagkatapos ng FTS.
22)Pagkatapos ng FTS, iiwan na sa presinto ang PCOSbox at kandadong ballot box.
h l b k