Εργασία Εργασία ProjectProjectB’B’ Λυκείου Λυκείου

Θέμα: ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΘέμα: ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η δημοκρατία δεν προέκυψε ακαριαίαΗ δημοκρατία δεν προέκυψε ακαριαία Προ-δημοκρατική εποχή τυραννία, Προ-δημοκρατική εποχή τυραννία,

ολιγαρχίαολιγαρχία Διαμάχες ευγενών-πολιτών οδήγησαν την Διαμάχες ευγενών-πολιτών οδήγησαν την

πόλη σε εξέργεση.πόλη σε εξέργεση. Κλήθηκε ο Σόλων να νομοθετήσει, ο Κλήθηκε ο Σόλων να νομοθετήσει, ο

οποίος προσπάθισε να ανορθώσει την οποίος προσπάθισε να ανορθώσει την κοινωνία σε πιο δίκαιες βάσεις.κοινωνία σε πιο δίκαιες βάσεις.

Νομοθεσία σόλωναΝομοθεσία σόλωνα Μέτρα επανόρθωσης (σεισάχθεια)Μέτρα επανόρθωσης (σεισάχθεια) Πολιτικό σώμαΠολιτικό σώμα Λαϊκή κυριαρχίαΛαϊκή κυριαρχία ΔικαστήριαΔικαστήριαΤο πολίτευμα παρά τους νόμους του Σόλωνα δεν Το πολίτευμα παρά τους νόμους του Σόλωνα δεν

ήταν πλήρως δημοκρατικό. Έτσι ανέρχεται ο ήταν πλήρως δημοκρατικό. Έτσι ανέρχεται ο Πεισίστρατος στην εξουσία, ο οποίος επέβαλλε Πεισίστρατος στην εξουσία, ο οποίος επέβαλλε τυρρανίδα δίχως να ανατρέψει τους νόμους του τυρρανίδα δίχως να ανατρέψει τους νόμους του Σόλωνα.Σόλωνα.

Σόλωνας και λαϊκη κυριαρχίαΣόλωνας και λαϊκη κυριαρχία

Μέτρα Πεισίστρατου και οριστική Μέτρα Πεισίστρατου και οριστική κατάλυση της δημοκρατίαςκατάλυση της δημοκρατίας

Μέτρα:Μέτρα: Αναδασμός γηςΑναδασμός γης Χαμηλότοκα δάνεια σε αγρότεςΧαμηλότοκα δάνεια σε αγρότες Κινητά δικαστήριαΚινητά δικαστήριαΜετά το θάνατο του, οι γιοι τον διαδέχθηκαν Μετά το θάνατο του, οι γιοι τον διαδέχθηκαν

οι οποίοι ήταν οι τελευταίοι τύραννοι της οι οποίοι ήταν οι τελευταίοι τύραννοι της αθήνας. (510 π.Χ).αθήνας. (510 π.Χ).

Εποχή ΚλεισθένηΕποχή Κλεισθένη

Η δημοκρατία ξεκινάει επίσημα με τον Κλεισθένη ο Η δημοκρατία ξεκινάει επίσημα με τον Κλεισθένη ο οποίος ανέλαβε να κάνει το πολίτευμα πιο οποίος ανέλαβε να κάνει το πολίτευμα πιο δημοκρατικό.δημοκρατικό.

Βασικές αλλαγές:Βασικές αλλαγές:• Δημιουργία 10 φυλών Δημιουργία 10 φυλών • Πολιτική εξουσία σε εκκλησία του δήμουΠολιτική εξουσία σε εκκλησία του δήμου• Αλλαγή της βουλής από 400 σε 500 πολίτεςΑλλαγή της βουλής από 400 σε 500 πολίτες• Καθιέρωση οστρακισμούΚαθιέρωση οστρακισμούΈτσι γεννήθηκε η δημοκρατία παρέχωντας στους Έτσι γεννήθηκε η δημοκρατία παρέχωντας στους

πολίτες το δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτική πολίτες το δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτική ζωή.ζωή.

Ο Κλεισθένης, στην προσπάθειά του να ενισχύσει τη λαϊκή δύναμη, Ο Κλεισθένης, στην προσπάθειά του να ενισχύσει τη λαϊκή δύναμη, ψήφισε και τον νόμο του οστρακισμού. Ο νόμος αυτός τέθηκε σε ισχύ ψήφισε και τον νόμο του οστρακισμού. Ο νόμος αυτός τέθηκε σε ισχύ

εξαιτίας της καχυποψίας που προκαλούσαν όλοι όσοι κατείχαν ισχυρές εξαιτίας της καχυποψίας που προκαλούσαν όλοι όσοι κατείχαν ισχυρές θέσεις. θέσεις.

Όστρακο που φέρει το όνομα «Μεγακλῆς ῾Iπποκράτους» και έχει χρησιμοποιηθεί σε διαδικασία οστρακισμού

Συστατικά στοιχεία και θεσμοί της Συστατικά στοιχεία και θεσμοί της ΔημοκρατίαςΔημοκρατίας

Χρήση του κλήρουΧρήση του κλήρου Ευθύνη των αρχόντων να λογοδοτούνΕυθύνη των αρχόντων να λογοδοτούν Λήψη αποφάσεων απο τη συνέλευση του Λήψη αποφάσεων απο τη συνέλευση του

δήμου.δήμου.Αυτά αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία Αυτά αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία

βασικών θεσμών.βασικών θεσμών.

Θεσμοί:Θεσμοί:

Εκκλησία του ΔήμουΕκκλησία του Δήμου ΒουλήΒουλή Άρειος ΠάγοςΆρειος Πάγος ΗλιαίαΗλιαία Εννέα άρχοντεςΕννέα άρχοντες Επώνυμος άρχονταςΕπώνυμος άρχοντας Έξι θεσμοθέτεςΈξι θεσμοθέτες Δέκα στρατηγοίΔέκα στρατηγοί

ΒουλήΒουλή

Πορεία της δημοκρατίαςΠορεία της δημοκρατίας• Περσικοί πόλεμοι σημαντικός σταθμός για την Περσικοί πόλεμοι σημαντικός σταθμός για την

ενδυνάμωση της Αθήνας. ενδυνάμωση της Αθήνας. • Σπάρτη υπονομεύουν τη δημοκρατία και προσπάθεια για Σπάρτη υπονομεύουν τη δημοκρατία και προσπάθεια για

εγκαθίδυση ολιγαρχίας που τελικά η προσπάθειά τους εγκαθίδυση ολιγαρχίας που τελικά η προσπάθειά τους απέτυχε.απέτυχε.

• Τροποποιήση νόμων από τον Εφιάλτη σε συνεργασία με Τροποποιήση νόμων από τον Εφιάλτη σε συνεργασία με την Εκκλησία του δήμου>>δημοκρατικότερος την Εκκλησία του δήμου>>δημοκρατικότερος χαρακτήρας πολιτεύματος>>Άρειος πάγος απώλεσε το χαρακτήρας πολιτεύματος>>Άρειος πάγος απώλεσε το ρόλο του ως υπέρτατης αρχήςρόλο του ως υπέρτατης αρχής

Χρυσός αιώνας του ΠερικλήΧρυσός αιώνας του Περικλή Άνοδος της δημοκρατίαςΆνοδος της δημοκρατίας Πολιτική περικλή φιλολαϊκή>> Αθήνα ισχυρότερη πόλη Πολιτική περικλή φιλολαϊκή>> Αθήνα ισχυρότερη πόλη

της Μεσογείουτης Μεσογείου΄Μέτρα περικλή που απέβλεπαν στην κατάργηση της ΄Μέτρα περικλή που απέβλεπαν στην κατάργηση της

οικονομικής ανισότηταςοικονομικής ανισότητας• Μείωση απαιτούμενης περιουσίας για την απόκτηση του Μείωση απαιτούμενης περιουσίας για την απόκτηση του

τίτλου του Επώνυμου Άρχωντίτλου του Επώνυμου Άρχων• Αύξηση μισθού δικαστών ΗλιαίαςΑύξηση μισθού δικαστών Ηλιαίας• Βασική προϋποθέση αποκτήσης αθηναϊκής υπηκοότητας Βασική προϋποθέση αποκτήσης αθηναϊκής υπηκοότητας

και οι δύο γονείς να είναι Αθηναίοικαι οι δύο γονείς να είναι Αθηναίοι• Κατοχή υψηλώτερων αξιωμάτων από υποδεέστερες Κατοχή υψηλώτερων αξιωμάτων από υποδεέστερες

τάξειςτάξεις

Μαρμάρινη προτομή του Αθηναίου στρατιωτικού και πολιτικού Περικλή, Μαρμάρινη προτομή του Αθηναίου στρατιωτικού και πολιτικού Περικλή,

ρωμαϊκό αντίγραφο έργου του Κρεσίλα, Μουσείο του Βατικανού.ρωμαϊκό αντίγραφο έργου του Κρεσίλα, Μουσείο του Βατικανού.

Πώς, πότε και γιατί εκφυλίστηκε;Πώς, πότε και γιατί εκφυλίστηκε; Μετά το θάνατο του Περικλή η δημοκρατία καταρρέειΜετά το θάνατο του Περικλή η δημοκρατία καταρρέειΑίτια :Αίτια :• Ήττα από Σπαρτιάτες στον Πελοποννησιακό πόλεμοΉττα από Σπαρτιάτες στον Πελοποννησιακό πόλεμο• Μακεδονική ηγεμονίαΜακεδονική ηγεμονία• Αποκλεισμός των γυναικών από κάθε είδους Αποκλεισμός των γυναικών από κάθε είδους

δραστηριότητα.δραστηριότητα.• Αθηναϊκή δημοκρατία εξ ανάγκης φιλοπόλεμη και Αθηναϊκή δημοκρατία εξ ανάγκης φιλοπόλεμη και

επεκτατική.επεκτατική.• Υπερβολικά τοπικιστικήΥπερβολικά τοπικιστική

ΡωμαϊκήΡωμαϊκή δημοκρατίαδημοκρατία

Εντοπίζεται Εντοπίζεται στηνστην περίοδο 509-31 π.Χ περίοδο 509-31 π.Χ Το πολίτευμα της Το πολίτευμα της res publica, res publica,

δηλαδή <<δηλαδή <<κοινόκοινό πράγμαπράγμα>>,>>, όρος όρος που μεταφέρθηκε στα ελληνικά με τη που μεταφέρθηκε στα ελληνικά με τη λέξη <<λέξη <<δημοκρατίαδημοκρατία>> χωρίς αυτό >> χωρίς αυτό

να σημαίνει την ταύτιση των δύο όρων να σημαίνει την ταύτιση των δύο όρων

1.1. Μετέβαλλε τη διοικητική δομή του Μετέβαλλε τη διοικητική δομή του Ρωμαϊκού λαούΡωμαϊκού λαού

2.2. Κατάργησε τις παλαιές φυλέςΚατάργησε τις παλαιές φυλές

3.3. Καθιέρωσε τη διπλή διαίρεσηΚαθιέρωσε τη διπλή διαίρεση

Μεταρρυθμίσεις του Σέρβιου Μεταρρυθμίσεις του Σέρβιου του Τύλλιουτου Τύλλιου

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές Οι μεταρρυθμίσεις αυτές δημιούργησαν δυο μεγάλες δημιούργησαν δυο μεγάλες

κατηγορίεςκατηγορίες

1.1. Τους πατρικιους,(οι κεφαλες των 100 Τους πατρικιους,(οι κεφαλες των 100 κυριότερων οικογενειών της Ρώμηςκυριότερων οικογενειών της Ρώμης

2.2. Τους πληβείους (Τους πληβείους (plebs = plebs = πλήθος)πλήθος)

Τα κύρια αξιώματαΤα κύρια αξιώματα

1.1. Οι δυο ΎπατοιΟι δυο Ύπατοι

2.2. Οι Πραίτορες Οι Πραίτορες

3.3. Ο ΔικτάτοραςΟ Δικτάτορας

4.4. Οι ΔήμαρχοιΟι Δήμαρχοι

Το Δημαρχικό αξίωμα είχε ως Το Δημαρχικό αξίωμα είχε ως συνέπεια την δημιουργίασυνέπεια την δημιουργία

1.1. ΤηςΤης Comitia Centuriata Comitia Centuriata ( (λαχίτιδα εκκλησία)λαχίτιδα εκκλησία)

2.2. ΤηςΤης Consilium Plebis Consilium Plebis (λαϊκή συνέλευση)(λαϊκή συνέλευση)

3.3. ΤηςΤης Comitia Tributa Comitia Tributa (φυλετική εκκλησία((φυλετική εκκλησία(

ΣύγκλητοςΣύγκλητος

Τα μέλη της:Τα μέλη της:• Κατείχαν τα μείζονα ιερατικά αξιώματαΚατείχαν τα μείζονα ιερατικά αξιώματα• Καταλάμβαναν τα δικαστικά αξιώματαΚαταλάμβαναν τα δικαστικά αξιώματα• Διέθεταν πλούτο σε γηΔιέθεταν πλούτο σε γη

Το σημαντικότερο συμβουλευτικό όργανο στην Αρχαία Ρώμη αποτελούμενο από ανώτατους άρχοντες

Κατάληξη της δημοκρατίαςΚατάληξη της δημοκρατίας

ΣυγκλιτικοίΣυγκλιτικοί πλήρη πολιτικό έλεγχοπλήρη πολιτικό έλεγχο Εκμετάλευση πολιτών και εξαγορά Εκμετάλευση πολιτών και εξαγορά

ψήφωνψήφων περιορισμένη συμμετοχή περιορισμένη συμμετοχή πολιτών στα πολιτικά πράγματαπολιτών στα πολιτικά πράγματα

Συνεπώς δεν υπάρχει ταύτιση ρωμαϊκής Συνεπώς δεν υπάρχει ταύτιση ρωμαϊκής και αθηναϊκής δημοκρατίαςκαι αθηναϊκής δημοκρατίας

Η απαρχή του Η απαρχή του κοινοβουλευτισμούκοινοβουλευτισμού

Ένωση βασιλείων αγγλίας υπό έναν Ένωση βασιλείων αγγλίας υπό έναν βασιλιάβασιλιά

Επιβολή δριμίτατων φόρων από Ιωάννη Επιβολή δριμίτατων φόρων από Ιωάννη ΑκτίμοναΑκτίμονα εξέργεση λαού και ευγενών εξέργεση λαού και ευγενών

Υπογραφή του Υπογραφή του Magna Carta (Magna Carta (Χάρτης Χάρτης Ελευθεριών)Ελευθεριών)

Βασικές αρχές:Βασικές αρχές: Έλεγχος βασιλιά από το Μεγάλο Συμβούλιο των Έλεγχος βασιλιά από το Μεγάλο Συμβούλιο των

ευγενώνευγενών Έννομο δικαίωμα κάθε πολίτη για προσφυγή σε Έννομο δικαίωμα κάθε πολίτη για προσφυγή σε

δικαστήριοδικαστήριο

ΠΠαραβίαση αραβίαση magna carta magna carta από βασιλιάαπό βασιλιά επανάσταση βαρόνωνεπανάσταση βαρόνων

Συγκρότηση νέας κυβέρνησης από επαναστάτεςΣυγκρότηση νέας κυβέρνησης από επαναστάτες(1(1οο Κοινοβούλιο) Κοινοβούλιο)

Magna CartaMagna Carta

Χαρακτηριστικά του Χαρακτηριστικά του κοινοβουλίουκοινοβουλίου

Η εγκυρότητα της εκλογής.Η εγκυρότητα της εκλογής. Το ασυμβίβαστο των λειτουργημάτων.Το ασυμβίβαστο των λειτουργημάτων. Οι μόνιμες ειδικές εξεταστικές επιτροπές.Οι μόνιμες ειδικές εξεταστικές επιτροπές. Οι μικτές επιτροπές.Οι μικτές επιτροπές.

Αγγλικό κοινοβούλιοΑγγλικό κοινοβούλιο

Βούλη των Λόρδων Βουλή των Κοινοτήτων

Αναφορά δικαίουΑναφορά δικαίου(δήλωση πολιτικών ελευθεριών)(δήλωση πολιτικών ελευθεριών)

Οι βασικές αρχές Οι βασικές αρχές :: Δεν πρέπει να επιβάλλονται φόροι χωρίς την Δεν πρέπει να επιβάλλονται φόροι χωρίς την

συναίνεση του κοινοβουλίου.συναίνεση του κοινοβουλίου. Κανένας υπήκοος δεν μπορεί να φυλακίζεται χωρίς Κανένας υπήκοος δεν μπορεί να φυλακίζεται χωρίς

αποδείξεις.αποδείξεις. Κανένας στρατιώτης δεν μπορεί να στρατωνίζεται Κανένας στρατιώτης δεν μπορεί να στρατωνίζεται

από πολίτη.από πολίτη. Ο στρατιωτικός νόμος δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί Ο στρατιωτικός νόμος δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί

σε περίοδο ειρήνης.σε περίοδο ειρήνης.

Αναφορά δικαίουΑναφορά δικαίου

Μεσαίωνας : πόλεις με Μεσαίωνας : πόλεις με δημοκρατικές δομέςδημοκρατικές δομές

Φεουδαρχία, τύπος επιβολής εξουσίας των Φεουδαρχία, τύπος επιβολής εξουσίας των ευγενών στον λαόευγενών στον λαό

θεοκρατικός χαρακτήρας θεοκρατικός χαρακτήρας εκκλησίαςεκκλησίαςσκοταδισμό στην πολιτειακή σκοταδισμό στην πολιτειακή δομή και οργάνωσηδομή και οργάνωση

Εκφυλισμός δημοκρατίαςΕκφυλισμός δημοκρατίας

Συνελεύσεις με Δημοκρατικά Συνελεύσεις με Δημοκρατικά χαρακτηριστικάχαρακτηριστικά

Γαλλία και Αγγλία: σύγλιση γενικών συνελέυσεωνΓαλλία και Αγγλία: σύγλιση γενικών συνελέυσεων Γερμανία: Γερμανία: LandLand tagtag (τοπικά συμβούλια) (τοπικά συμβούλια) Καταλονία: Κορτές Καταλονία: Κορτές Καστίλη: «Γραμματείς και Φαρισαίοι»Καστίλη: «Γραμματείς και Φαρισαίοι» Ρωσία: Ρωσία: zemskii sobor zemskii sobor communescommunes πόλεις με πολιτική αυτονομία: πόλεις με πολιτική αυτονομία: Βενετία,Γένοβα,Πίζα, Σιένα,Φλωρεντια,Πάβια, Βενετία,Γένοβα,Πίζα, Σιένα,Φλωρεντια,Πάβια,

Μαρέσια, ΒολώνιαΜαρέσια, Βολώνια ΣκανδιναβίαΣκανδιναβία Εφαρμογή άμεσης Δημοκρατίας σε μικρές Εφαρμογή άμεσης Δημοκρατίας σε μικρές

κυνηγητικές κοινότητεςκυνηγητικές κοινότητες

Από την Γαλλική Επανάσταση στις Από την Γαλλική Επανάσταση στις Αστικές ΔημοκρατίεςΑστικές Δημοκρατίες

Αριστοκρατική επανάσταση Αριστοκρατική επανάσταση σύγκλιση τάξεων σύγκλιση τάξεων από το βασιλιάαπό το βασιλιά

Γαλλική επανάστασηΓαλλική επανάστασηκορύφωση μιας περιόδου κορύφωση μιας περιόδου αναταραχών από το λαόαναταραχών από το λαό

Διακήρυξη των ανθρώπινων και πολιτικών Διακήρυξη των ανθρώπινων και πολιτικών δικαιωμάτωνδικαιωμάτων

Γαλλική επανάστασηΓαλλική επανάσταση

Αποτελέσματα του ΔιαφωτισμούΑποτελέσματα του Διαφωτισμού

Αίτημα κατάργησης της μοναρχίας και της Αίτημα κατάργησης της μοναρχίας και της διακυβέρνησης διακυβέρνησης

Απόρριψη άμεσης δημοκρατίας και Απόρριψη άμεσης δημοκρατίας και διαμόρφωση αντιπροσωπευτικής δημοκρατίαςδιαμόρφωση αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας

Επέκταση δικαιώματος ψήφου του λαούΕπέκταση δικαιώματος ψήφου του λαού

Σύγχρονες μορφές ΔημοκρατίαςΣύγχρονες μορφές Δημοκρατίας Κοινοβουλευτική ΔημοκρατίαΚοινοβουλευτική Δημοκρατία Βασιλευόμενη ΔημοκρατίαΒασιλευόμενη Δημοκρατία Προεδρευόμενη ΔημοκρατίαΠροεδρευόμενη Δημοκρατία Κοινοβουλευτίκη ΔημοκρατίαΚοινοβουλευτίκη Δημοκρατία Ημιπροεδρική ΔημοκρατίαΗμιπροεδρική Δημοκρατία Μονοκομματική ΔημοκρατίαΜονοκομματική Δημοκρατία Απόλυτη ΔημοκρατίαΑπόλυτη Δημοκρατία Ακυβέρνητη ΔημοκρατίαΑκυβέρνητη Δημοκρατία Πολυεθνική ΔημοκρατίαΠολυεθνική Δημοκρατία ΔημαρχίαΔημαρχία

Σύγκριση σύγχρονων δημοκρατιών Σύγκριση σύγχρονων δημοκρατιών με πρότυπο την αθηναϊκήμε πρότυπο την αθηναϊκή

Ομοιότητες:Ομοιότητες: Απόδοση δικαιοσύνης μέσω θεσμοθετημένων Απόδοση δικαιοσύνης μέσω θεσμοθετημένων

οργάνωνοργάνων Στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων συγκεκριμένων Στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων συγκεκριμένων

πληθυσμιακών μαζώνπληθυσμιακών μαζών

Διαφορές:Διαφορές: Τρόπος ανάδειξης αντιπροσώπωνΤρόπος ανάδειξης αντιπροσώπων Αθηναϊκή δημοκρατίαΑθηναϊκή δημοκρατίακλήρωσηκλήρωση Σύγχρονες δημοκρατίεςΣύγχρονες δημοκρατίεςΨήφοςΨήφος Λογοδοσία αρχόντων στο λαόΛογοδοσία αρχόντων στο λαόΑθηναϊκή δημοκρατίαΑθηναϊκή δημοκρατίακλίση των αρχόντων από κλίση των αρχόντων από

το λαό για λογοδοσία οποτεδήποτετο λαό για λογοδοσία οποτεδήποτεΣύγχρονες δημοκρατίεςΣύγχρονες δημοκρατίεςπαράκαμψη λογοδοσίας παράκαμψη λογοδοσίας

Νομοθέτηση και λήψη αποφάσεωνΝομοθέτηση και λήψη αποφάσεωνΑθηναϊκή δημοκρατίαΑθηναϊκή δημοκρατίαΕκκλησία του δήμου(λαός)Εκκλησία του δήμου(λαός)Σύγχρονες δημοκρατίεςΣύγχρονες δημοκρατίεςΈργο αντιπροσώπων Έργο αντιπροσώπων

Συμπεράσματα από τις διαφορές των Συμπεράσματα από τις διαφορές των δημοκρατιώνδημοκρατιώνΑθηναϊκή δημοκρατία: πολίτες πολιτικοποιημένοι Αθηναϊκή δημοκρατία: πολίτες πολιτικοποιημένοι

και ενεργοίκαι ενεργοίΣύγχρονες δημοκρατίες :πολίτες πολιτικά ανενεργοίΣύγχρονες δημοκρατίες :πολίτες πολιτικά ανενεργοί