BUGGY-ELECTRICITEIT VAN A TOT Zbuggyboys.be/vraagbaak/buggy-electriciteit_2011-02-14.pdf · 2011 ©...

2011 © BUGGY BOYS BELGIUM

BUGGY VRAAGBAAK

BUGGY-ELECTRICITEIT VAN A TOT Z

BASISBEGRIPPEN

Vooraleer zich in de wereld van de auto-electriciteit te storten, hier eerst even eenoverzicht van de basiseenheden, hun betekenis en hun onderlinge relatie :

Spanning (U) - aanduiding in Volt [ V ]Stroom (I) - aanduiding in Ampère [ A ] of Milliampère [ mA ] (1A = 1000mA)Vermogen (P) - aanduiding in Watt [ W ]Weerstand (R) - aanduiding in Ohm [ ΩΩΩΩΩ ]

Deze begrippen dient men te beheersen vooraleer men nieuwe kabels gaat trekken ofverbruikers gaat afzekeren.

De typische gegevens die voor een electrische verbruiker worden vermeld zijn voltageen vermogen, slechts zelden de stroom die verbruikt wordt. Maar het is net deze diemen moet kennen om een verbruiker correct af te zekeren. Indien de stroom nietvermeld wordt, kan men deze nochtans gemakkelijk berekenen, omdat tussen spanning,stroom en vermogen een directe relatie bestaat :

Vermogen = Spanning * Stroom P = U * I W = V * A

Als men dus het voltage en het vermogen kent, dan kan men de stroom benodigd voordeze verbruiker met deze vergelijkingen berekenen :

Stroom = Vermogen / Spanning I = P / U A = W / V

Deze stroom dient men niet enkel te kennen voor een correct afzekeren, maar ookvoor het bepalen van de te gebruiken stroomkabeldiameter. Stroomkabels in eenauto bestaan uit koper, waarbij een kabel uit verscheidene zogenaamde kopervlechtenen een isolatie bestaat. Het gebruik van deze kopervlechten in plaats van eenindividuele dikke draad houdt de kabel flexibeler, en verkleint de kans op een kabelbreukmet een onderbroken stroomcircuit als gevolg.

Zoals elk materiaal heeft ook koper een weerstand (R), waardoor op kabels de volgenderegels van toepassing zijn :

Hoe langer de kabel, hoe groter de weerstand (dubbelde lengte = dubbele weerstand)Hoe groter de kabeldiameter, hoe kleiner de weerstand (dubbele diameter = halveweerstand)De lengte van een kabel wordt vermeld in meter (m), de diameter in vierkantemillimeter (mm²), vaak ook carré genoemd.

Wat heeft nu weerstand met spanning en stroom te maken ? Heel eenvoudig :

Weerstand = Spanning / Stroom R = U / I Ω = V / A


BUGGY VRAAGBAAK

Hoe groter de weerstand van een kabel, hoe groter de spanningvsal in die kabel, enhoe kleiner de spanning beschikbaar voor de verbruiker. Een kabel is dus eigenlijk ookeen verbruiker, ondanks dat hij enkel tot taak heeft de stroom naar de plaats vanverbruik te vervoeren. Terwijl de voltagedaling in de kabel (behalve in extremegevallen) kan worden verwaarloosd, is dit niet van toepassing op het vermogen watdaardoor wordt verloren : als de weerstand groter wordt bij een constante spanningzal door het totaal gevraagd vermogen het warmteverlies in de kabel groter worden,wat bij teveel vermogen tot teveel warmte en in extreme gevallen zelfs tot hetverbranden van de bekabeling kan leiden, een gevaarlijke zaak. Hoe goed dezeomzetting kan werken zien we bij gloeilampen, ze zetten stroom om in warmte - degloeidraad wordt heet en begint te gloeien - het resultaat is licht.

Aangezien men bij het aansluiten van een nieuwe verbruiker de kabel zelden kanverkorten, moet men de diameter verhogen om verbranden van kabels te voorkomen.Welke diameter men bij welke stroom dient te gebruiken wordt verderop uitgelegd.Uiteraard mag niets U ervan weerhouden om voor een kabel met grotere diameter tekiezen, zeker wanneer het (in de auto) gaat om lange kabels, dit om een mogelijkevoltagedaling te voorkomen.

Behalve de voltagedaling in de kabel is er ook nog de voltagedaling bij de verbindingen.In vele gevallen zijn de stekkers gecorrodeerd of gewoonweg vuil, waardoor destekkerverbinding niet meer zo goed geleidt. Het reinigen (proper schuren) van deverbindingspunten, als bijvoorbeeld een van de koplampen niet meer zo helder schijnt,kan in vele gevallen wonderen verrichten.

KABELDIAMETERS

De gebruikelijke kabeldiameters zijn 0.5, 0.75, 1.0, 1.5, 2.5, 4, 6 en 10 mm². Omstevigheidsredenen (trekbelasting) worden aparte kabels van 0.5 en 0.75 zelden ofnooit gebruikt, bij langere aparte kabels neemt men best een diameter vanaf 1mm²,bij kabelbundels mogen de individuele kabels uiteraard wel dunner zijn. Wat betreftkabeldikte gelden er 2 vuistregels :

- bij langdurige belasting : maximaal 5 Ampère stroom per mm² kabel- bij kortstondige belasting : maximaal 10 Ampère stroom per mm² kabel

Bij lange kabels neemt men best een iets dikkere kabel, dit om onnodigespanningsdalingen te voorkomen wanneer de maximale belasting van de kabel wordtbereikt. Bij het ombouwen van 6 V naar 12 V kan men de oude kabels hergebruiken opvoorwaarde dat deze nog in goede staat verkeren. Aangezien de spanning slechts halfzo hoog was in vergelijking met 12 V, en het vermogen van de verbruikers vergelijkbaaris, zijn de kabels nu zelfs voor het dubbele van de stroomsterkte geschikt, dus geenreden om ze te vervangen.

Typisch gebruik van kabeldiktes bij 12 V :

< 2.5 A 0.5 - 0.75 mm² < 20 A 4.0 mm²< 7.5 A 1.5 mm² < 40 A 6.0 mm²< 15 A 2.5 mm² > 40 A 16 - 35 mm²


BUGGY VRAAGBAAK

LET OP : Met kabeldikte wordt de oppervlakte bedoeld van de geleider die erin zit.Deze wordt uitgedrukt in mm² (of Carré of qmm). Berekenen wat de diameter van degeleider moet zijn bij een bepaalde mm² is vrij eenvoudig. Uitgaande van rondekabels is de oppervlakte van een cirkel gelijk is aan : straal * straal * Pi = mm², hieruitleiden we af dat : 2 * vierkantswortel(mm²/ Pi) = diameter. Onderstaande diktes zijnal voorgerekend en dan ook gemakkelijk te controleren met een schuifmaat :

Carré Geleiderdiameter in mm Carré Geleiderdiameter in mmmm² afgerond op 0.05 mm² afgerond op 0.050.50 0.80 4.00 2.250.75 1.00 6.00 2.751.00 1.15 10.00 3.601.50 1.40 16.00 4.502.50 1.80 35.00 6.70

KABELKLEUREN

Om de individuele kabels eenvoudiger uit elkaar te kunnen houden wordt er eenkleurensysteem gebruikt. Afhankelijk van het land van herkomst en de leeftijd vanhet voertuig kunnen deze kleuren verschillen. De kleuren zoals hieronder beschreven(DIN 72551 specificaties) zouden nochtans in elk Duits voertuig dat na de tweedewereldoorlog werd gebouwd moeten voorkomen.Een aantal kabels zijn tweekleurig. De eerste kleur (basiskleur) dient voor de verklaringvan het gebruik, de tweede kleur (identificatiekleur) wordt gebruikt voor de identificatievan de specifieke kabel (bv. Richtingaanwijzer links/rechts). De identificatiekleur isgewoonlijk in (draaiende) lijnvorm of in ringen op de kabel aangebracht.

De meest gebruikte kleuren (met hun afkortingen) en typische toepassingen zijn :

bruin (br) kabels verbonden aan de massa, klem 31rood (ro) kabels van batterij naar startmotor, alternator, contactslot

en alle verbruikers die direct aan klem 30 verbonden zijngeel (ge) kabels voor dimlichtwit (wi) kabels voor grootlichtblauw (bl) kabels voor controle- en signaallichtengroen (gr) kabels van bobijn naar onderbrekersgrijs (gs) kabels voor achterlichten, afbakeningslichten en kentekenplaatverlichtinglila (li) een typische identificatiekleurzwart (zw) ontsteking algemeen

en alle verbruikers die direct aan klem 15 verbonden zijn

Voor het verlichtingssysteem zijn de belangrijkste kabels in de hoofdboom als volgtgekleurd (de eerste kleur is de basiskleur) :

(gs/zw) standlichten links (gs/ro) standlichten rechts(ge) dimlicht links (ge/zw) dimlicht rechts(wi) grootlicht links (wi/zw) grootlicht rechts(zw/wi) pinkers links (zw/gr) pinkers rechts


BUGGY VRAAGBAAK

VERBRUIKERS

Het overgrote deel van de verbruikers in de auto zijn ontegensprekelijk gloeilampen.

Typisch gebruik van autolampen :

< 2 W dashboardverlichting, instrumentenverlichting, controlelichtjes4 - 10 W standlichten, achterlichten18 - 21 W remlichten, pinkers, mistlampen, achteruitrijlichten40 - 55 W dimlichten45 - 60 W grootlichten40 - 150 W miststralers, verstralers, off-road stralers, ...

KLEMMENCODERING

Om de verbinding te vergemakkelijken zijn de meeste verbruikers en schakelaarsvoorzien van een code. In sommige verbindingsschema's wordt ook gebruik gemaaktvan deze codering. De benaming van de specifieke verbindingen wordt gespecificeerdin DIN 72552. De tabel hieronder geeft een overzicht uit deze DIN 72552 norm, van debelangrijkste verbindingen die je in een VW Kever aantreft.

Bobijn (Laagspanning)Bobijn (Hoogspanning)Geschakelde Plus (Contact / Ontsteking)Constante Plus (Batterij)MassaGeschakelde MassaPinkdoos IngangPinkdoos UitgangStartmotor stuurstroomRuitenwissermotor Snelheid 1Ruitenwissermotor Plus IngangRuitenwissermotor Snelheid 2RuitensproeierpompRuitenwissermotor NulstandrelaisRemlichtKoplampGrootlichtDimlichtStandlichtParkeerlichtParkeerlicht LinksParkeerlicht Rechts

Geschakelde Plus (VW), wordt onderbroken tijdens het starten

Achterlichten, AfbakeningslichtenInstrumentenverlichting (dimbaar)Instrumentenverlichting (dimbaar)Instrumentenverlichting (dimbaar)Instrumentenverlichting (dimbaar)Achterlichten, Afbakeningslichten, LinksAchterlichten, Afbakeningslichten, RechtsGenerator / Laadstroom ControleMistlicht, VoorMistlicht, AchterRelais Sturing (Spoel, Massa)Relais Sturing (Spoel, Stuurstroom)Relais Schakeling Uitgang (NO)Relais Schakeling Uitgang (NC)Alternator/Regulator Batterij MinAlternator/Regulator Batterij PlusAlternator/Regulator Dynamo MinAlternator/Regulator Dynamo PlusAlternator/Regulator Dynamo FieldRichtingaanwijzercircuit Links/RechtsRichtingaanwijzerlichtAchteruitrijlicht

14

15

30

3131b49

49a5053

53a53b53c53e5456

56a56b57

57a57L57R

X

5858a58b58c58d58L

58R

6183a83b858687

87AB-B+D-D+DF

L/RBLRF


BUGGY VRAAGBAAK

SCHAKELAARS

Men vindt overal schakelaars in de auto en dit in verscheidene versies, het principe isnochtans altijd hetzelfde : verbindingen tussen inkomende en uitgaande kabels totstand te brengen of te onderbreken. Sommige schakelaars zijn bedieningselementen(licht, gevarenlichten, ruitenwisser enz...), sommige dienen voor het comfort(deurcontactschakelaar), nog andere worden voor controle- (oliedruk) of voor signaal-doeleinden (remlichtschakelaar) gebruikt.

Men onderscheidt schakelaars en druktoetsen (openend/sluitend), wisselschakelaarsen schakelaars op verscheidene niveaus. Een druktoets is een niet-blijvende schakelaar,die na het indrukken weer in de uitgangspositie terugspringt.

Afhankelijk van hun manier van activering zijn er verschillende symbolen voor deverschillende schakelaars (druktoetsen worden voorzien van een zwarte driehoek).Elektrisch geactiveerde schakelaars worden ook relais genoemd.

In tegenstelling tot gewone aan/uit schakelaars hebben de bedieningsschakelaars inde auto (contactslot, licht, gevarenlichten, ruitenwisser enz.) een complexerbinnenwerk, waardoor verscheidene contacten gelijktijdig kunnen worden geschakeld.Er zijn ook schakelaars met meer dan één functie. Deze laatste hebben als kenmerkdat het schakelstaafje onderbrekingen vertoont; welke contacten worden geschakeldis te herkennen aan de plaatsing van deze contanten in een bepaalde sectie van hetschakelstaafje. Een mooi voorbeeld van een dergelijke schakelaar is deze van deruitenwissers (verschillende snelheden en eventueel intervalschakeling).


BUGGY VRAAGBAAK

RELAIS

In feite volstaat slechts één enkel relais om de totale auto-electriciteit volgens dewettelijke voorschriften tot stand te brengen, namelijk de pinkdoos. Alle andererelais schakelen of hoge vermogens of genereren impulsen die voor meer comfortmoeten zorgen (bv. intervalrelais voor de ruitenwissers). Een buggy bezit gewoonlijkminstens 2 relais : de pinkdoos en een wissel-relais voor dimlichten en grootlichten.

Algemeen kan men een onderscheid maken tussen normale relais (schakel-/vermogens-relais), waarmee het schakelcontact direct gestuurd wordt, en speciale relais (pinkdoos,relais voor ruitenwisserintervalomschakeling), die een intern signaal genereren,waarlangs het schakelcontact wordt gestuurd. Hieronder een overzicht van de normalerelais. Net zoals het geval is bij gewone schakelaars zijn er openende en sluitenderelais evenals wisselende relais. Bij een sluitend contactrelais wordt de elektrischekring tussen krachtbron en lading gesloten, terwijl het openend relais de elektrischekring onderbreekt en de lading uitschakelt (met een dergelijk openend relais kan menbv. het X-contact bij oudere Kevers uitrusten). Het wisselend relais schakelt deelektrische stroom van de ene lading naar de andere.

Waar worden er relais gebruikt ? Relais worden overal ingezet waar er een hogelading/stroom geschakeld moet worden. Om volgende redenen wordt in deze gevallengeen gebruik gemaakt van een normale schakelaar : Enerzijds vereist de hoge stroomzeer dikke kabels van en naar de schakelaar en anderzijds verkorten de hoge electrischestromen de levensduur van een schakelaar wezenlijk (na een tijdje gaan schakelaarsinbranden en kunnen ze blijven “plakken”). Als men een relais gebruikt volstaandunne kabels (0,75 mm volstaat voor 150 mA stuurstroom) als stuurlijnen van deschakelaar naar het relais.

De dikkere kabels lopen dan van de batterij of van de zekeringendoos naar deschakelingang (gewoonlijk klem 30) van het relais, en vanuit de schakeluitgang(gewoonlijk klem 87) direct naar de lading. De sturingsuitgang (klem 85) wordtgewoonlijk aan de massa gekoppeld, terwijl de sturingsingang (klem 86) via eenschakelaar spanning krijgt, waardoor het relais schakelt bij ingeschakelde spanning(plus-gestuurd). Indien niet anders mogelijk, kan ook de sturingsingang constantvoorzien worden van spanning en de sturingsuitgang via een schakelaar verbondenwordt met de massa (min-gestuurd).

Sluitende contactrelais worden het vaakst gebruikt, openende relais zijn soms moeilijkte vinden. Om onduidelijkheid aangaande de interne bedrading van het relais tevoorkomen staat op de buitenzijde van de meeste relais een schakelschema gedrukt.Er zijn ook relais, die twee schakeluitgangen hebben, deze kan men bijvoorbeeldgebruiken bij de aansluiting van extra verstralers.


BUGGY VRAAGBAAK

DE THEORIE IN PRAKTIJK

Het aansluiten van een koplamp.(In dit voorbeeld gaan we uit van een Bilux 60/55 W (grootlicht/dimlicht) lampen een 5 W standlicht lamp in een 12 V systeem.)Voor de stroomtoevoer hebben we dus 3 kabels nodig :

Stroom = Vermogen / Spanning I = P / U A = W / VGrootlicht : A = W / V dus A = 60 / 12 dus 5 ADimlicht : A = W / V dus A = 55 / 12 dus 4.58 AStandlicht : A = W / V dus A = 5 / 12 dus 0.42 A

- bij langdurige belasting : maximaal 5 Ampère stroom per mm² kabelGrootlicht : 5 A dus mm² = 5 / 5 dus 1 mm²Dimlicht : 4.58 A dus mm² = 4.58 / 5 dus 0.92 mm²Standlicht : 0.42 A dus mm² = 0.42 / 5 dus 0.08 mm²

Merk op dat in deze berekening een 1 mm² kabel voor zowel grootlicht als dimlichtaan het maximum zit bij een langdurige belasting, daarom zullen we hier 2 keeropteren voor een 1.5 mm² kabel zoals trouwens ook in een VW Kever kabelboomgebruikt wordt. Voor het standlicht volstaat een dunne 0.5 of 0.75 mm² kabel.Ook voor het afzekeren zitten hier zowel grootlicht als dimlicht aan het maximum vaneen 5 A zekering. Om het mogelijke vermogensverlies in de kabel op te vangen zullenwe grootlicht en dimlicht dus elk afzekeren met een 7.5 A zekering. Deze volstaanzeker voor het gevraagde vermogen en zullen ook doorsmelten vooraleer de 1.5 mm²kabel het begeeft. En zal onze koplamp nu branden ? Het antwoord op deze vraag is“NEE”. Naast de stroomtoevoer heeft elke verbruiker immers ook nog een massanodig. In een gewone auto zou de koplamp wel branden omdat een gewone auto eenmetalen carrosserie heeft die de massa geleidt tot aan de koplamp. Een buggy heeftechter een polyester body, en polyester is geen electrische geleider. Daarom zullenwe elke gebruiker die niet direct verbonden is met het chassis moeten voorzien vaneen massa-kabel. In het geval van onze koplamp kunnen we een verzamelmassakabelgebruiken. Deze moet dan wel voldoende dik zijn om de stroom van de 3 lampen opte vangen. Dus 5 A + 4.58 A + 0.42 A = 10 A. 10 A / 5 (langdurige belasting) = 2 mm².We nemen voor de massa naar de koplamp dus best een kabel van 2.5 mm²

Het aansluiten van een claxon.(In dit voorbeeld gaan we uit van een claxon op luchtdrukmet een compressor van 200 W in een 12 V systeem.)

Stroom = Vermogen / Spanning I = P / U A = W / VClaxon : A = W / V dus A = 200 / 12 dus 16.67 A

- bij kortstondige belasting : maximaal 10 Ampère stroom per mm² kabelClaxon : 16.67 A dus mm² = 16.67 / 10 dus 1.67 mm²

In dit geval volstaat dus een 2.5 mm² kabel en een 20 A zekering.


BUGGY VRAAGBAAK

Het aansluiten van een ruitenwissermotor.

Aan een ruitenwissermotor met 2 snelheden zitten de volgende 5 aansluitingen :31 Massa / 53 Motor snelheid 1 / 53a Contact PLUS (= 15)

53b Motor snelheid 2 / 53e Terug naar nulstand functie

1 : Oplossing met een ruitenwisserschakelaar (bv. Kever ruitenwisserschakelaar) :De 0/1/2 Kever ruitenwisserschakelaar is technisch bekeken eigenlijk een schakelaarmet 3 standen. In stand 2 legt hij de 53a aan de 53b waardoor we de hoge wissersnelheidbekomen. In stand 1 legt hij de 53a aan de 53 waardoor we de lage wissersnelheidbekomen. In stand 0 legt hij de 53a via de 53e aan de 53 waardoor de wissers zich inlage snelheid terug naar hun nulstand begeven. (zie schema links onderaan)

2 : Oplossing met 2 relais en 1 gewone 0/1/2 schakelaar (bv Kever lichtschakelaar) :Een gewone 0/1/2 schakelaar zoals de Kever lichtschakelaar schakelt niets in stand 0.Om de terug naar nulstand te laten functioneren maken we daarom gebruik van tweerelais van het type NG (Normaal Gesloten). Staat de schakelaar in stand 0 dan zullende twee relais dus gesloten zijn waardoor de 53a via de 53e en het gesloten rechterrelais aan de 53 komt te liggen en de wissers zich in lage snelheid terug naar hunnulstand begeven. Staat de schakelaar in stand 1 dan trekt het rechter relais openwaardoor de terug naar nulstand functie gedeactiveerd wordt en wordt de stroom viahet gesloten linker relais aan de 53 gelegd waardoor we de lage wissersnelheid bekomen.Staat de schakelaar in stand 2 dan trekt het linker relais ook open waardoor stand 1gedeactiveerd wordt en wordt de stroom aan de 53b gelegd waardoor we de hogewissersnelheid bekomen. (zie schema rechts onderaan)


BUGGY VRAAGBAAK

Zelf nieuw bekabelen.Is je oude bekabeling aan vervanging toe, dan zijn er verschillende mogelijkheden.- Je kan een VW Kever kabelboom kopen, maar die kost behoorlijk wat geld, en iseigenlijk niet gemaakt voor een buggy. Je zit dan met een overschot aan kabels (bvvoor de binnenverlichting) en een aantal andere kabels moeten mogelijk ingekort ofverlengd worden.

- Je kan een standaard kant-en-klare kabelboom kopen voor een buggy of kitcar, maardeze bevatten doorgaans enkel de meest elementaire circuits, en kosten vaak veel teveel voor wat je ervoor terugkrijgt.

- Je kan zelf een nieuwe kabelboom maken met allemaal losse draden in de officiëlekabelkleuren, maar kabels in al deze kleuren zijn moeilijk te vinden, en wat zeldzaamis, is vaak duur. Bovendien zit je dan met een hoop losse kabels en dat wordt al vlugeen warboel.

- Of je maakt er zelf eentje op basis van multikabels.Een handige basis is het gebruik van 7 * 1.5 mm multikabel. Deze kabel is per lopendemeter te koop in de betere auto-shops (wordt ondermeer gebruikt voor het bedradenvan aanhangwagens), en bevat kleuren wit, zwart, rood, geel, groen, blauw en bruin.De meest logische manier voor het gebruik van de kleuren is dan de volgende :

2 * Vooraan 2 * Achteraan(wi) Standlicht (wi) Achterlicht(gr) Dimlicht (gr) Mistlicht(bl) Grootlicht (bl) Achteruitrijlicht(ge) Richtingaanwijzer (ge) Richtingaanwijzer(ro) (ro) Remlicht(zw) (zw) Nummerplaatverlichting(br) Massa (br) Massa

Vergeet niet om overal voldoende massakabel naar toe te trekken.Zelf gebruik ik vooraan de bruine voor de massa van de Pinker en neem ik de rode ende zwarte samen (krimpkous) als verzamelde massa voor de koplamp.Achteraan gebruik ik de bruine voor de massa van de Nummerplaatverlichting en trekik een extra bruine 2.5 mm² kabel als verzamelde massa voor de overige lampen.

Voor het aansluiten van de instrumenten en de controlelichtjes kan je gebruik makenvan een 7 * 0.75 mm multikabel. (ook verkrijgbaar in de betere auto-shops).De meest logische manier voor het gebruik van de kleuren is dan de volgende :

Achteraan(wi) Olietemperatuurmeter(gr) Toerenteller(bl) Achteruitrijlichtcontact(ge) Oliedrukmeter(ro) Alternator(zw) Oliecontact(br) Massa


BUGGY VRAAGBAAK


BUGGY VRAAGBAAK

AUTOLAMPEN / FITTINGEN


BUGGY VRAAGBAAK

SCHAKELINGEN IN DETAIL


BUGGY VRAAGBAAK


BUGGY VRAAGBAAK

EXTRA’S AANSLUITEN


BUGGY VRAAGBAAK


BUGGY VRAAGBAAK

GESTABILISEERDE 6V MINI-TRANSFO/VOEDING


BUGGY VRAAGBAAK

VOORBEELDEN VAN GEBOMBINEERDE SCHAKELINGEN


BUGGY VRAAGBAAK

BUGGY-ELECTRICITEIT VAN A TOT Zbuggyboys.be/vraagbaak/buggy-electriciteit_2011-02-14.pdf · 2011 ©...

Documents

Transcript of BUGGY-ELECTRICITEIT VAN A TOT Zbuggyboys.be/vraagbaak/buggy-electriciteit_2011-02-14.pdf · 2011 ©...