Temel Bilişim Teknolojileri

YAZILIM (SOFTWARE) VE İŞLETİM SİSTEMLERİ

TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Temel Bilişim Teknolojileri

YAZILIM (SOFTWARE)

YAZILIM TÜRLERİ

İŞLETİM SİSTEMLERİ

İŞLETİM SİSTEMLERİ

İŞLETİM SİSTEMLERİ

UNIX

UNIX

LINUX

LINUX DAĞITIMLARI GÖRÜNÜMLERİ

WINDOWS

WINDOWS 7

WINDOWS 8-10

APPLE OS X (MAC OS)

22 Ekim 2013’de son sürüm “OS X Mavericks” piyasaya çıktı.

APPLE İOS MOBİL CİHAZ İŞLETİM SİSTEMİ

ANDROID

ANDROID (MOBİL CİHAZLAR)

WINDOWS SÜRÜMLERİ KRONOLOJİSİ

WINDOWS 10 SÜRÜMLERİ

WINDOWS 10 MASAÜSTÜ/DESKTOP

WINDOWS 10

WINDOWS 10

WINDOWS 10

WINDOWS 10

10

WINDOWS 10

WINDOWS 10

WINDOWS 10

WINDOWS 10

WINDOWS 10

2

• Giriş • Sürümler • Sürüm Karşılaştırmaları

• Masaüstü • Görev çubuğu • Başlat menüsü • Pencere Yapısı • Pencereler Arası Geçiş ve Boyutlandırma

• Windows’u kişiselleştirmek • Masaüstünü • Görev çubuğunu • Başlat menüsünü

• Dosya ve Klasör İşlemleri • Genel bilgiler • Windows gezgini Kes-Kopyala-Yapıştır komutları

İÇERİK • Denetim Masası

• Kullanıcı Hesapları ve Aile Koruması • Sistem ve Güvenlik • Programlar • Saat, Dil ve Bölge

• Donatılar • Çalıştır • Ekran alıntısı aracı • Hesap makinesi • Not defteri • Paint • WordPad • Yapışkan notlar • Erişim Kolaylığı Programları • Sistem Araçları

WINDOWS 10

Dosya ve Klasör İşlemleri

32

o Dosya ve Klasör nedir? o Bilinen dosya uzantıları o Yeni klasör oluşturmak o Dosya ve klasörleri yeniden isimlendirmek o Dosya ve klasörleri silmek o Windows gezgini ile dosya ve klasörleri yönetmek o Kes-Kopyala-Yapıştır yöntemleri o Dosya ve klasörlerin özelliklerini görmek

WINDOWS 10

Dosya Nedir?

33

Dosya: Bilgisayardaki bilgi kümeleridir. Her türlü dosya bilgisayarda sayısal olarak bulunmaktadır. Bu sayısal bilgi topluluğuna dosya adı verilir. Dosya aşağıdaki şekilde görüntülenir;

dosyadı.dosyauzantısı Dosya adı dosyayı tanımlar ve 256 karakter uzunluğuna

kadar verilebilir.

Dosya uzantısı 3 ya da 4 karakterden oluşur ve dosyanın içeriği konusunda bilgi verir.

WINDOWS 10

Bilinen Dosya Uzantıları

34

Uzantı Türü

.txt Not defteri dosyaları

.docx MS Office Word 2007 ve sonrası dosyaları

.xlsx MS Office Excel 2007 ve sonrası dosyaları

.pptx MS Office PowerPoint 2007 ve sonrası dosyaları

.gif, .jpg, .png Resim dosyaları

.psd Adobe Photoshop dosyaları

.pdf Taşınabilir doküman (PDF) dosyaları

WINDOWS 10

Klasör Nedir?

35

Klasör: Windows işletim sisteminin en önemli mantıksal birimlerindendir. Klasörler dosyaları birbirinden ayırmak için kullanılan bileşenlerdir.

Farklı türdeki dosyaları bir düzen içerisinde birbirinden bağımsız olarak gruplandırmak için kullanılırlar.

Sınırsız sayıda klasör üretilebilir. Klasörler bilgisayarın dosyalara kolay erişmesini

sağladığı gibi kullanıcıların da dosyaları kategorilere ayırmasında yardımcı olur.

WINDOWS 10

Yeni Klasör Oluşturmak Masaüstü ekranının ya

da önceden varolan bir

klasörün boş bir

alanına sağ tıklanır.

Açılan

menüsünden

seçeneği ve

kısayol

Yeni

ardından

Klasör seçeneği seçilir.

WINDOWS 10

36

Dosya ve Klasörleri Yeniden İsimlendirmek

• Dosya ve klasör isimlerini değiştirmek için; • F2 fonksiyon tuşuna basılır veya • Dosya ya da klasör seçildikten sonra farenin sağ tuşu

• tıklanıp açılan kısayol menüsünden Yeniden Adlandır seçilir. • Dosya ve klasör isimleri verilirken aşağıdaki karakterler kullanılam

• / \ : * ? " < > |

WINDOWS 10

37

Dosya ve Klasörleri Silmek Seçilen bir dosya ya da klasörü

silmek için; Farenin sağ tuşuna tıklanır ve

açılan kısayol menüsünden Sil seçeneği seçilir.

"Delete" düğmesi

"Shift +

Klavyeden tıklanır.

Klavyeden düğmesi tıklanır. Bu

Delete" seçenek

uygulanırsa diğerlerinden farklı olarak dosya ya da klasör geri

kutusuna bilgisayardan

dönüşüm gönderilmeden silinir.

WINDOWS 10

38

Windows Gezgini ile Yönetmek Windows Gezgin'ini açmak

için; Masaüstünden Bilgisayarım

ikonuna tıklanır. Windows tuşu ile birlikte E

harfine tıklanır. Başlat Menüsü sağ tıklanır

ve açılan menüsünden

kısayol "Windows

Gezgini’ni Aç" seçilir. Menüsü Başlat

Programlar –

- Donatılar – Windows Gezgini seçilir.

WINDOWS 10

39

Kes-Kopyala-Yapıştır Yöntemleri Kopyala komutu seçilen bir nesnenin

(dosya/klasör/metin, vb.) çoğaltılması için kullanılır. sonra aşağıdaki

WINDOWS 10

Kopyalanacak nesne seçildikten yollardan biri kullanılabilir: Düzenle menüsü – Kopyala

seçeneği Seçili alan üzerinde iken sağ

fare tuşu – Kopyala seçeneği Klavyeden CTRL+C komutları Ctrl tuşu basılı iken

kopyalanacak klasöre sol tuş basılı tutularak sürüklenip bırakılır. 40

Kes-Kopyala-Yapıştır Yöntemleri

WINDOWS 10

Kes komutu seçilen bir nesnenin (dosya/klasör/metin, vb.) bir yerden başka bir yere taşınması için kullanılır.

Kesilecek nesne seçildikten sonra aşağıdaki yollardan biri kullanılabilir: Düzenle menüsü – Kes

seçeneği Seçili alan üzerinde iken sağ

fare tuşu – Kes seçeneği Klavyeden CTRL+X komutları Shift tuşu basılı iken

taşınacak klasöre sol tuş basılı tutularak sürüklenip bırakılır. 41

Kes-Kopyala-Yapıştır Yöntemleri Yapıştır komutu kesilen ya da kopyalanan bir nesnenin

(dosya/klasör/metin, vb.) bir yerden başka bir yere veya kopyalama işlemini tamamlamak için taşınması

kullanılır. Yapıştırma işlemi için aşağıdaki yollardan biri

WINDOWS 10

– Yapıştır

kullanılabilir:

Düzenle menüsü seçeneği

İstenilen alan içindeyken sağ fare tuşu – Yapıştır seçeneği

Klavyeden CTRL+V komutları

42

Dosya/Klasör Özellikleri ve klasörlerin Dosya

özelliklerine nitelikleri,

bakarak disk

türleri, üzerinde

kapladıkları alan, oluşturulma tarihleri, konumları gibi birçok bilgiye ulaşabiliriz.

Dosya/klasör özellikleri penceresini açmak için dosya/klasör seçildikten sonra farenin sağ tuşuna tıklanır ve Özellikler seçeneği seçilir.

Klavye kısayol tuşu: Alt+Enter

WINDOWS 10

43

Denetim Masası

44

o Kullanıcı Hesapları ve Aile Koruması o Sistem ve Güvenlik o Ağ ve Internet o Görünüm ve Kişiselleştirme (bknz. Windows’u Kişileştirme) o Programlar o Donanım ve Ses o Saat, Dil ve Bölge o Erişim Kolaylığı

WINDOWS 10

Denetim Masası Windows

değiştirmek için ayarlarını Denetim

Masası'nı kullanabilirsiniz. Bu ayarlar Windows

görünümü ve çalışmasıyla ilgili yaklaşık her şeyi denetler ve bunları Windows'u tam istediğiniz gibi ayarlamanız için kullanabilirsiniz.

Denetim masasını açmak için Başlat Menüsünden Denetim Masası seçeneğine tıklanır.

WINDOWS 10

45

Windows’a Yeni Kullanıcı Eklemek Başlat Menüsü – Denetim Masası – Kullanıcı Hesapları ve

Aile Koruması – Kullanıcı hesapları ekle veya kaldır seçeneği – Yeni hesap oluştur düğmesi

WINDOWS 10

46

Windows’a Yeni Kullanıcı Eklemek Bir hesap oluşturulduktan sonra bu hesapla ilgili

değişikleri, parola atama ve hesabı silme işlemlerini hesap ismine tıklandığında açılan pencereden yapabilirsiniz.

WINDOWS 10

47

Program Kaldırmak/Değiştirmek Başlat Menüsü – Denetim Masası – Programlar –

Programlar ve Özellikler – Program kaldır seçeneği

WINDOWS 10

48

Saat, Dil ve Bölge Ayarları Başlat Menüsü – Denetim Masası – Saat, Dil ve Bölge

seçeneği altından bilgisayarın tarih ve saat bilgisini değiştirebileceğiniz gibi klavye ayarlarında da değişiklik yapabilirsiniz.

WINDOWS 10

49

Donanım ve Ses Ayarları Başlat Menüsü – Denetim Masası – Donanım ve Ses

seçeneği altından bilgisayarda takılı çeşitli aygıtları (fare gibi), yazıcı ve faksları görüntüleyip yeni bir yazıcı ya da aygıt yükleyebilirsiniz.

WINDOWS 10

50

Başlat Menüsü – Denetim Masası – Sistem ve Güvenlik – Windows Güvenlik Duvarı seçeneği ile korsanların ve kötü amaçlı yazılımların Internet üzerinden erişimini engelleyebilirsiniz.

Windows Güvenlik Duvarı

WINDOWS 10

51

Donatılar

52

o Çalıştır o Ekran alıntısı aracı o Hesap makinesi o Not defteri o Paint o WordPad o Yapışkan notlar o Matematiksel giriş paneli o Erişim kolaylığı programları o Sistem araçları

WINDOWS 10

Donatılar Windows 10 ile gelen birçok

faydalı uygulamanın bir arada

bulunduğu klasördür.

Donatıları açmak için Başlat

Menüsü - Tüm Programlar -

Donatılar seçeneği seçilir.

WINDOWS 10

53

Çalıştır Bu komut ile bir program, klasör, belge veya bir İnternet

kaynağının adını Aç kutusuna yazarak çalıştırabilirsiniz. Örnek: Not defterini açmak için «notepad» yazın ve

Tamam düğmesine tıklayın.

WINDOWS 10

54

Ekran Alıntısı Aracı

• Bu araç ile ekran görüntüsünün tamamı veya belirli bir bölümü resim formatında kaydedilebilir.

• Bu araç ile serbest bir biçimde ya da dikdörtgen • biçiminde kesit alınabilir.

WINDOWS 10

55

Hesap Makinası Bu uygulama günlük hayatta kullandığımız hesap

makinesi gibidir. Bu uygulama ile hem basit hesaplamalar hem de ileri

düzey matematiksel işlemler yapabilirsiniz.

WINDOWS 10

56

Not Defteri Düz metin formatındaki ifadeleri yazmamıza ve

kaydetmemize yarayan en basit metin editörüdür.

WINDOWS 10

57

Paint ile basit çizimler Üzerinde bulunan araçlar yardımı

yapılabilen bir resim editörüdür.

WINDOWS 10

58

10

WordPad Not defterinden daha gelişmiş bir metin editörüdür.

WINDOWS 10

59

10

Yapışkan Notlar Bu uygulama ile önemli hatırlatmalarınızı not alarak bu

notlarınızı masaüstü ekranına yerleştirebilirsiniz.

WINDOWS 10

Matematiksel Giriş Paneli Bu panel el yazısı matematiksel ifadeleri tanımak için

Windows 10 sisteminde yerleşik olan matematik ifade tanıyıcıyı kullanır. Bu tanınan ifadeyi bir kelime ya da tablo işleme programında kullanabilirsiniz.

WINDOWS 10

61

Sistem Araçları Sistem araçlarını açmak

için Başlat Menüsü – Tüm Programlar – Donatılar – Sistem Araçları seçeneği seçilir. Disk Temizleme Disk Birleştirme Görev Zamanlayıcısı Sistem Bilgisi Sistem Geri Yükleme

WINDOWS 10

62

Disk Temizleme Diskte yer

bilgisayarınızın çalışmasını sağlamak

açmak ve daha hızlı

için sabit diskinizdeki gereksiz dosyaları kullanılır.

Bu özellik

azaltmak için geçici dosyaları

siler, Geri Dönüşüm Kutusu'nu boşaltır gerekmeyen çeşitli

diğer

ve artık sistem öğeleri dosyaları ile

kaldırır.

WINDOWS 10

63

Disk Birleştirme diskinizin Parçalanma, sabit

bilgisayarınızı yavaşlatabilecek yapmasına yol fazladan işlem

açar. Disk

diskinizin Birleştiricisi,

daha sabit etkili

çalışabilmesi için parçalanmış verileri yeniden düzenler.

Disk Birleştiricisi bir zamanlamaya göre çalışır, ancak sabit diskinizi elle de birleştirebilirsiniz.

WINDOWS 10

64

Görev Zamanlayıcı Belirli bir programı düzenli olarak kullanıyorsanız,

seçtiğiniz zamanlamaya bağlı olarak bu programı otomatik olarak açan bir görev oluşturmak üzere Görev Zamanlayıcı Sihirbazı'nı kullanabilirsiniz.

WINDOWS 10

65

Sistem Bilgisi Bilgisayarınızın donanım yapılandırması, bilgisayar

bileşenleri, yazılımları ve sürücüleri ile ilgili ayrıntıları gösterir

WINDOWS 10

66

Sistem Geri Yükleme Bir program veya sürücünün

yüklenmesi bazen Windows'un yavaş veya beklemeyen bir şekilde çalışmasına neden olabilir.

Sistem Geri bilgisayarınızın sistem

Yükleme, dosyalarını

ve programlarını her şeyin yolunda zamana gittiği bir

sorun giderme için döndürerek

saatlerce çabalamanızı potansiyel olarak önleyebilir.

Belgelerinizi, resimlerinizi ve diğer verilerinizi etkilemez.

WINDOWS 10

67

Erişim Kolaylığı Programları Erişim kolaylığı programlarını

açmak için Başlat Menüsü – Tüm Programlar – Donatılar – Erişim Kolaylığı seçeneği seçilir. Büyüteç Ekran Klavyesi Ekran Okuyucusu Windows Konuşma Tanıma

WINDOWS 10

68

Büyüteç Bu araç ile ekranın fare işaretçisi yardımıyla belirlenen bir

bölümü istenilen oranda büyütülebilir.

WINDOWS 10

Ekran Klavyesi Ekran klavyesi ile normal klavye ile yapabileceğiniz bütün

işlemleri yapabilirsiniz.

İşlemler farenin sol tuşu basılarak gerçekleştirilir.

WINDOWS 10

70

Ekran Okuyucusu Görme yetisini kaybetmiş veya azalmış bilgisayar

kullanıcıları için hazırlanmış bir uygulamadır. götürülürse Fare işaretçisi hangi pencerenin üzerine

program penceredeki ifadeleri okur.

WINDOWS 10

71

Windows Konuşma Tanıma Bu uygulama ile bilgisayara dışarıdan vereceğimiz sesli

talimatlar doğrultusunda işletim sistemini etkin şekilde

kullanabiliriz.

Türkçe desteği yoktur.

WINDOWS 10

72

Klavye Tuşlarının Görevleri Nelerdir? Hangi Klavye Tuşu Ne İşe Yarar?

Klavye Tuşlarının Görevleri Nelerdir? Hangi Klavye Tuşu Ne İşe Yarar?

• Enter tuşu : Bilgisayara bir işi yapmasını söylemek, bir komutu çalıştırmak için kullanılır. Kelime işlemcilerde ise yeni bir paragrafa geçmeyi sağlar.

• Esc (Escape) tuşu : O sırada yapılan işi yarıda kesmek, vazgeçmek veya geriye dönmek amacıyla kullanılır. Windows uyumlu programlarda Esc tuşu genellikle iptal düğmesini temsil eder.

• Fonksiyon tuşları : Bu tuşlar belirli bir işlemi çabucak yapmak için kullanılır. Örneğin F1 tuşu çoğu programda yardım bilgilerini ekrana getirir.

• Tab tuşu : DOS ortamında bu tuşa basıldığı zaman imleç veya ekleme noktası 5 karakter genişliği kadar sağa gitmektedir. Başka bir deyişle DOS ortamında 5 kez boşluk tuşuna basmak yerine bir kez tab tuşuna basmak aynı etkiye sahiptir. Kelime işlem programlarına paragraf girintisi için, Windows’ta iletişim kutusu pencerelerinde ise düğmeler arası geçişte kullanılır.

• Caps Lock tuşu : Bu tuşa bir kez basınca (klavyenin sağ üst köşesinde ilgili ışık yanar ve) klavyeden hep büyük harf girebilirsiniz. Bir kez daha basarsanız, yine küçük harf moduna geçilir.

• Shift tuşu : Bu tuşa bir harf tuşu ile birlikte basıldığında, o harfi büyük yazmakta veya bir rakam tuşu ile birlikte basıldığında ise o rakam tuşunun üst kısmında belirtilen özel karakteri yazmaktadır.

• Ctrl ve Alt Tuşları : Başka tuşlarla birlikte aynı anda bastığınızda, belirli işlemleri yapmaya yarar. Örneğin bazı programlarda Ctrl+S dosyayı kaydeder, Ctrl+Alt+Del bilgisayarı resetler.

• Alt Gr tuşu : Q dizilişine sahip klavyelerde Türkçe’ye özgü ç,ş,ü ve ö gibi harflere yer bulabilmek için bazı tuşlara 3. bir görev verilmektedir. Bu 3. görevi kullanabilmek Alt Gr tuşu basılı iken söz konusudur.

• Windows tuşu : Bu tuş Windows işletim sistemlerinde “Başlat” menüsünü açar. Ayrıca başka tuşlarla birlikte kısa yol tuşu olarak kullanılır. Klavyenin sol alt köşesinde Ctrl ile Alt tuşları arasındadır.

• Sağ fare tuşu : Windows’ta sağ fare tuşu ile aynı görevi görür. Klavyedeki yeri boşluk tuşunun sağındaki Ctrl tuşunun solundadır.

• Back Space (Geriye Silme) tuşu : Klavyede rakamların bulunduğu

sırada en sağda olan bu tuş, ışıklı göstergenin(imlecin) solunda bulunan karakteri silmek için kullanılır. İmlecin solundaki karakter silindiği için sağında bulunan bütün karakterler bir karakter genişliği kadar sola kayarlar.

• Del (Delete) tuşu : Del tuşu ise imlecin sağındaki karakteri siler.

• İns (İnsert) tuşu : İnsert tuşu açık/kapalı mantığıyla çalışır. İnsert açıkken yazılan karakterler sağdaki karakteri ileri doğru iterek araya yerleşir. İnsert kapalı iken ise yazdığımız karakterler daha önceki karakterlerin üstüne yazılır.

• Home tuşu : Bu tuş satırın başına gitmemizi sağlar. • End tuşu : Bu tuş satırın sonuna gitmemizi sağlar. • Page Up tuşu : Bu tuş bir sayfa yukarı çıkmamızı sağlar. • Page Down tuşu : Bu tuş bir sayfa (bir ekran görüntüsü kadar)

aşağı inmemizi sağlar. • Pause tuşu : Bu tuş yapılan işlemin bir tuşa basana kadar

durdurulmasını sağlar. Bir tuşa basınca işlem kaldığı yerden devam eder.

• Print Screen tuşu : DOS ortamında çalışırken bu tuşa basmanız halinde o sırada ekranda ne görülüyorsa yazıcıya gönderilir. Windows ortamında bu tuşa bastığınızda yine ekranın resmi çekilir.

• İmleç tuşları : Bu tuşlarla imleci ekranda istediğiniz yere götürebilirsiniz.

• Nümerik klavye : Num Lock ışığına bağlı olarak, buradan rakamları girebilir veya imleci kontrol edebilirsiniz. Num Lock ışığını “Num Lock” tuşu yakar veya söndürür.

• Bunlardan başka yeni tip klavyelerde Sleep(Stand-by/Bekleme uyuma

modu), Power (açma-kapama) gibi bazı tuşlar da vardır.

CTRL- Windows ve Alt Tuşları

• CTRL+ESC: Başlat menüsünü açar. • CTRL+C: Kopyala • CTRL+V: Yapıştır Seçili nesne için:

• F2: Nesneyi yeniden adlandırır • F5: Geçerli pencereyi yeniler.

KISAYOL İŞLEVİ CTRL+C Kopyalama. CTRL + X Kesme. CTRL+V Yapıştırma. CTRL+Z Geri alma. DELETE Silme.

SHİFT+DELETE Seçili öğeyi Geri Dönüşüm Kutusu'na koymadan silme.

CTRL tuşuna basarak öğe sürükleme Seçili öğeyi kopyalama.

CTRL+SAĞ OK Araya ekleme noktasını bir sonraki sözcüğün başlangıcına taşıma.

CTRL+SOL OK Araya ekleme noktasını bir önceki sözcüğün başlangıcına taşıma.

Herhangi bir ok tuşu ile birlikte CTRL+SHİFT Bir metin bloğunu vurgulama. SHİFT tuşu ile birlikte herhangi bir ok

Pencerede veya masaüstünde birden fazla öğe seçme veya bir belge içinde metin seçme.

CTRL+A Tümünü seçme.

Windows İşaretli Tuş +D Masaüstünü gösterme.

Windows İşaretli Tuş +M Tüm pencereleri simge durumuna küçültme.

Windows İşaretli Tuş +E Bilgisayarım'ı açma.

Windows İşaretli Tuş +F Dosya veya klasör arama.

KISAYOL İŞLEVİ

Microsoft Internet Explorer Gezintisi

• CTRL+B (Sık Kullanılanları Düzenle iletişim kutusunu aç)

• CTRL+E (Arama çubuğunu aç)

• CTRL+F (Bul yardımcı programını başlat)

• CTRL+H (Geçmiş çubuğunu aç)

• CTRL+I (sık kullanılanlar çubuğunu aç)

• CTRL+L (Aç iletişim kutusunu aç)

• CTRL+N (Aynı Web adresiyle tarayıcının başka bir örneğini aç)

• CTRL+O (Aç iletişim kutusunu aç, CTRL+L ile aynı)

• CTRL+P (Yazdır iletişim kutusunu aç)

• CTRL+R (Geçerli Web sayfasını güncelleştir)

• CTRL+W (Geçerli pencereyi kapat)

Internet Explorer Kısayol Tuşları

CTRL+A / bütün sayfanın seçimi CTRL+D / favorilere ekler CTRL+E / aktif sayfada arama yapar CTRL+F / sayfada bulma CTRL+H / geçmiş sayfasını açar CTRL+I / favoriler sayfalarının olduğu kısmı açar CTRL+N / yeni pencere açar CTRL+P / printer menusu CTRL+S / değişiklikleri kaydeder CTRL+W / aktif sayfayı kapatır

FONKSİYON TUŞLARI • Bu tuşlar her programlama dilinde ve işletim sisteminde farklı

görevler almıştır. F1 den F12 ye kadardır.

Fonksiyon Tuşları (F1 – F12)

F1 • F1 tuşu neredeyse bütün yazılımlarda yardım penceresi açmak için

kullanılıyor. Örneğin Firefox kullanırken F1 tuşuna basarsanız, Firefox'un destek sayfasına yönlendirilirsiniz.

• Windows + F1: Windows yardım penceresi açılır.

F2 • F2 tuşu Windows Gezgininde seçili dosyayı yeniden adlandırır.

Kısacası herhangi bir dosya seçtikten sonra F2 ye basarak ismini değiştirebilirsiniz. Eğer birden çok dosyayı sırayla değiştirecekseniz, isim değiştirme işleminiz bittikten sonra TAB tuşuna basarak bir sonraki dosyaya geçebilirsiniz.

F3 • Yazılımlarda genel olarak arama penceresini açar. • MS Word'de seçili kelimenin harf şeklini değiştirir.

(Pclabs, PCLABS, pclabs). (Shift-F3)

Fonksiyon Tuşları (F3)

F4 • MS Word'de yapılan son işlemi tekrarlar. Örneğin

'pclabs' yazdıktan sonra F4 e basarsanız bir kere daha 'pclabs' yazılır.

• Alt + F4: Aktif programı kapatır.

F5 • Çoğu internet tarayıcıda sayfayı yeniler. • MS Word'de 'Bul ve Değiştir' penceresini açar. (CTRL-F) • MS PowerPoint'te SlideShow'u başlatır.

F6 • Internet Explorer (FireFox‘da/Google Chrome) adres

çubuğunu seçer.

F7 • MS Office yazılımlarında gramer ve kelime kontrolü

yapar.

F10 • Windows'ta menü çubuğu seçilir. • Shift + F10: Farenin sağ tık görevini görür.

F11 • Çoğu internet tarayıcının tam ekran özelliğini aktifleştirir.

F12 • MS Office yazılımlarında Farklı Kaydet penceresini açar. • Ctrl + Shift + F12: Çıktı alma penceresini açar.

• Bütün yazılımlar ve işletim sistemleri için farklı klavye kısayolları olabilir. Bu nedenle işletim sisteminize ait temel kısa yolların dışında, sürekli kullandığınız yazılımlarında kısa yollarını öğrenmek işlerinizi oldukça hızlandıracaktır. Klavyeden elinizi kaldırıp, fareyi tuttuktan sonra herhangi bir menüyü açıp, o menü altından ihtiyaç duyduğunuz aracı seçmek ve bu işlemi bir dosyayı düzenlerken defalarca yapmak siz fark etmediğiniz halde zamanınızın büyük bir bölümünü çalar.

DAKTİLO TUŞLARI • Bu bölümde A ile Z arası harfler 0 ile 9 arası rakamlar !,^,” ,

? vb. gibi işaret tuşları ile bazı özel tuşlar bulunur.

NÜMERİK TUŞLARI

• Bu bölümde 0 ile 9 arası rakamların yanında bazı özel fonksiyonlar bulunur. "NUM LOCK" bir kez basıldığında ışık söner ve rakamlar yerine özel fonksiyonlar çalışır.

• Tek sözcüğü seçme: Sözcüğün üzerine gelinir. Fare ile çift

tıklanır.

• Kısayol tuşu ile bir kelime seçme: Ctrl-Shift-Sağ Ok tuşunun üçüne birden basılırsa imlecin sağındaki bir kelime seçilir. Her basışta bir kelime seçilir. Ctrl-Shift-Sol Ok tuşuna basılırsa imlecin solundaki sözcük seçilir.

Kısayol tuşu ile alan seçme: • Ctrl-Shift-Aşağı Ok tuşunun üçüne birden basılırsa imlecin bulunduğu yerden

aşağıya doğru bir satır seçilir. Her basışta bir satır aşağıya doğru seçim sürer.

• Ctrl-Shift-Yukarı Ok tuşunun üçüne birden basılırsa imlecin bulunduğu yerden yukarıya doğru bir satır seçilir. Her basışta bir satır yukarıya doğru seçim sürer.

• Ctrl-Shift-Home tuşunun üçüne birden basılırsa imlecin bulunduğu yer ile sayfa başı arasındaki satırlar seçilir.

• Ctrl-Shift-End tuşunun üçüne birden basılırsa imlecin bulunduğu yer ile sayfa sonu arasındaki satırlar seçilir.

• Üç kez tıklama: İmlecin (cursor) ucunun olduğu yerde, farenin (mouse) sol tuşuna üç kez basma. Üç kez tıklama arası mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. (Bir paragrafı seçmek için kullanılır.)

• Sürükleme: Sürüklenecek nesne (resim, pencere ...) üzerine farenin sol tuşu ile basılır, parmak kaldırılmadan taşınacak yere götürülür. Parmak farenin sol tuşu üzerinden kaldırılır.

• Page Up: Bir ekran yukarıya • Page Down: Bir ekran aşağıya

STANDART ARAÇ ÇUBUĞU

• Yeni Sayfa: Ctrl-N: Yeni –boş- bir belge açar.

• Aç: Ctrl-O: (Eskiden yazılmış bir dosyayı daha sonra açmak için)

• Kaydetme: Ctrl-S / Shift-F12

• Yazdırma: Ctrl-P: (Hazırlanan dosyanın yazıcıdan çıktısını almak için)

• Kopyalama: Ctrl-C:

• Kesme: Shift-Delete

• Yapıştırma: Ctrl-V

• Geri Al: Ctrl-Z: En son yapılan işlemi geri almak için kullanılır. Birden fazla basılırsa önceki işlemleri de geri alır.

• İleri Al:Ctrl+Y Geri alınan işlemi, yeniden uygulamak için kullanılır. Geri alma işlemi yapılmadan ileri alma işlemi yapılamaz.

DOSYA MENÜSÜ-BELGEYİ KAYDETME-AÇ

• Dosya Menüsü Belgeyi Kaydetme :

•Otomatik Kaydet

• Sol Üst İkon Seçenekler Kaydet

• Süre 10 dk 10 dk da bir otomatik kaydeder. İstediğiniz süreyi koyun. Mesela 1 dk…

Klavye ayarlarını değiştirme

• Klavye Özellikleri'ni açma

için Başlat düğmesini ve Denetim Masası'nı

tıklatın. Arama kutusuna klavye yazın ve Klavye öğesini

tıklatın.

Temel Kavramlar

• Dosya: Saklama birimi üzerinde bulunan, bilgilerin belirli bir düzende veya düzensiz olarak saklandığı sayısal bilgi kümeleridir. Dosya bir program olabileceği gibi resim, müzik, dokümanda olabilir.

• Klasör: Klasör aynı özellikte veya belirli bir grup dâhilinde bulunan dosyaları düzenlemek için kullanılan bir alandır. Örneğin resim dosyaları “Resim” adlı bir klasörde, müzik dosyaları “Müzik” adlı bir klasörde tutularak dosyaların birbirlerine karışması önlenecek ve düzen sağlanmış olacaktır.

• Kısayol: Programlara ait dosyaların tümünün masaüstü ekranında bulundurulabilmesi mümkün değildir. Bu yüzden programları çalıştırmak ancak ilgili dosyayı bularak gerçekleştirilir. Bu zahmetli ve zor bir iştir. Bu durumu ortadan kaldırmak için dosyanın bulunduğu konumu gösteren kısayol simgeleri kullanılır. Kısayol direk olarak dosyayı gösterdiği için kısayol simgesine çift tıklamak suretiyle program çalıştırılır. Kısayol simgelerinin sol alt tarafında yukarı yönde bir ok işareti vardır.

112

• Liste(Menü): Program pencerelerinin genelde başlık çubuğunun altında bulunan listelerdir. Listeler işlevlerine göre gruplanabilirler(Düzen gurubu gibi).

• Simge: Belirli bir anlam yüklenmiş işaretlerdir denilebilir. Simge, dosya veya klasörün üzerinde taşıdığı anlamı kullanıcıya kolaylıkla ifade edebilmelidir.

Bir Word Belgesi simgesi Bilgisayar simgesi

• Fare İşaretçisi: Bilgisayarın temel giriş birimlerinden biri olan farenin hareketleri ve konumunu gösteren bir işarettir. Fare işaretçisi yapılan işleme göre şeklini değiştirebilir.

Yardım Meşgul Taşı Arka planda çalışıyor

Metin seç Bağlantı seç

Fare Seçenekleri

• Tek Tıklamak: Farenin sol tuşu ve sağ tuşu ile tek tıklama ile yapılır. Bir simgeyi seçmek ve ilgili listeyi açmak için kullanılır. Farenin sağ tuşunun tek tıklamasıyla yapılacak işlem seçenekleri listelenir.

Fare Seçenekleri

• Çift Tıklamak: Genelde farenin sol tuşu kullanılarak iki defa üst üste tıklamak suretiyle bu işlem gerçekleştirilir. Dosyayı, klasörü veya taşıma birimini(sürücü) açmak için kullanılır.

Fare Seçenekleri

• Sürüklemek: Seçilen nesneyi (dosya, klasör, metin, resim vs.) bir yerden başka bir yere taşımak için fare işaretçisi ile nesne seçildikten sonra, farenin sol tuşuna(genellikle sol tuş kullanılır) parmağın basılı tutulup taşınması olayıdır.

• Pencere: Pencere bir programın, bir taşıma biriminin(sürücü) içeriğini gösteren işletim sistemlerinin temel görüntüleme birimleridir. Bir pencere şu bölümlerden oluşur; – Başlık Çubuğu – Adres Çubuğu – Arama – Durum Çubuğu – Gezinti Bölmesi

• Paylaşım: Bir dosya ve klasörü veya bilgisayara bağlı bir donanımı bilgisayar ağındaki diğer bilgisayar ya da bilgisayarlara kullanım izni verilmesi olayına denir.

• Denetim Masası: Windows işletim sistemlerinde

gerekli ayarlamaların yapıldığı bölümdür.

• Yol(Path): Bilgisayarda bulunan bir dosya ve klasörün hangi konumda olduğunu gösteren bir ifadedir. Windows işletim sistemlerinde ağaç(tree) yapısı kullanılmaktadır. – Kök Dizin: Ağacın en üstünde bulunan klasöre denir. Diğer

dizinler bu klasörün altında bulunur.

• Tarayıcı(Browser): İnternet ortamında bulunan web sayfalarının bulunduğu ana bilgisayarlara bağlanıp bu bilgisayarlarda bulunan internet sayfalarını tarayıp kullanıcının ekranına getiren yazılımlardır.

• Alan Adı(Domain): İnternet ortamında bulunan bütün internet sayfalarının kendilerine ait bir alan adı vardır. Bu alan adı tarayıcının adres çubuğuna yazılıp onaylanarak sayfa görüntülenir.

• Web Barındırma(Hosting): Web sayfalarının yüklendiği alanlardır.

• Sertifika: Sayısal Sertifikalar, ya da diğer adıyla sayısal kimlikler, gerçek hayattaki ehliyet, pasaport veya üyelik kartlarının elektronik ortamdaki benzerleridir.

• E-Posta: İnternet ortamında karşıdaki kullanıcıya metin, dosya göndermek ve almak için oluşturulmuş bir internet protokolüdür. E-Posta iki bölümden oluşur.

• Güncelleme(Update): İşletim sistemleri veya yazılımlar piyasaya

sürüldükten sonra tespit edilen eksiklerin giderilmesi, yeni eklentilerin kullanılabilmesi için ilgili firmanın ana bilgisayarından gerekli dosyaların çekilerek yazılımın güncelleştirilmesi olayıdır.

ogrencinumarasi@deu.edu.tr

• Microsoft Office Programları • Microsoft Office programları kişisel verimlilik açısından en çok

kullanılmakta olan programları içermesi nedeniyle burada aktarılacaktır. Word, Excel, Powerpoint, Access, Project, Outlook, OneNote gibi programlar aracılığıyla Microsoft kişisel verimliliği destekleyen programlar sunmaktadır.

124

125

126

• Microsoft Access • Bir veritabanı yönetim sistemidir.

• Tasarımı • verilerin tablolar halinde saklanarak

ilişklendirilebilmesine • Veriler ve girilen bilgiler arasında

bağlantılandırmanın oluşturulması • Raporlar, sorgular ve formlar

oluşturulmasına imkan verir niteliktedir.

• Erişim Özellikleri • Tablalar • Veri setleri(grupları) • Formlar • Kolay veri erişimi için geliştirilebilecek fitreler • Sorgular ve • Raporlarının oluşturulmasına imkan verir.

127

• Microsoft PowerPoint • Sunumların oluşturulmasına hizmet eden popüler bir programdır. • Tam bilgisayar ekranına yansıtılabilmeye imkan verdiği gibi • hazırlanan slaytların çıktıları alınırken farklı seçenekler sunarak sunumu

hazırlayan kullanıcıya farklı çalışma kolaylıkları sağlar. • Her slayt için o slaytın altına not alma imkanı veren bir alt pencere

mevcuttur. Konuşmacı notları olarak da anlan bu bölüm sunum sırasında ekran görselinde görülmeyen fakat sunumu yapan kişinin kolaylıkla erişebileceği bir birli alanıdır.

• Görünüm düğmeleri ile sunumların farklı tasarım özelliklerinde ve renk/yazı seçenekleriyle hazırlanmasına ve kullanıcının farklı görseller eklemesine imkan verir.

128

• Ayrıca; • Profesyonel olarak tasarlanmış ve kullanıcıya hazır sunulan şablonlar içerir. Slayt

geçişlerinde farklı animasyonlar ekleyerek izleyici etkileyecek sunumlar oluşturulmasını destekler. Görüntülü animasyonlar da eklemek mümkündür. Ayrıca internet üzerinden bir videonun sunumla ilişkilendirilmesi ve böylece anlatılan konunun çeşitlendirilmesi mümkündür. Dilerseniz yine

• Erişim Özellikleribilgisayar içerisinden herhangi bir tablo (excel) programına link vererek sunum sırasında o slayt gelindiğinde tek fare sol kliki ile dosyanızı açabilirsiniz.

129

Verimlilik Programları/MsPowerpoint

130

Slayt panosu

Slayt görüntü

özeti panosu

Not panosu Görüntüleme tuşları

• Microsoft Project • Aynı anda birçok konu hakkında zamana

bağlı proje üretimi gerektiği hallerde, konular ne kadar karmaşık olursa olsun bu program sayesinde

• Zaman planlı ve çakışma riski olan iş akışlarının görsel bir bütünlük içerisinde sunulabildiği bir tablolama tekniği içeren program ile işlerin gruplandırılması, zamana bağlanarak projeler arası eşleştirilmesi mümkündür.

• Aynı zamanda projede görev alan personelin de hazırlanan zaman planıyla eşleştirilerek daha verimli yönetimine hizmet eder.

• Proje portföyü (birçok projeyi aynı anda) yöneten yöneticiler için proje kaynakları ve maliyetlerinin izlenmesinde de kolaylıklar sunar.

131

Proje ekibi planlayıcısı

Gizle/göster seçenekleri

Konu başlıkları

Kaynaklar

• Microsoft Outlook • Kişisel bilgi yönetimi sistemi olarak içeriğinde kullanıcı tarafından

tanımlanan e-mail adresi, kişi gruplarının oluşturulması, istenmeyen iletişimin engellenebilmesi, bir iletiyi göndermeden önce saklayabilme ve daha sonra tekrar aynı mail metni üzerinde çalışabilme imkanı, takvimde toplantı işaretleme ve hatırlatma için alarm kurabilme, periyodik işler için tekrarlanabilen alarm kurabilme, mail yoluyla toplantı daveti ve online kabul durumu bilgisi isteyebilme gibi faydaları bulunmaktadır.

132

• Multimedya nedir? • Resimler, grafik ve ses kaydı gibi farklı medya

bileşenlerinin bir arada değerlendirile bilmesine imkan veren bir programdır. Powerpoint sunumları, TV şovları, filmlerin her biri multimedya deneyimleridir çünkü herbiri, ses, görsel ve grafik bileşenlerden oluşurlar.

Multimedya programları kullanıcıya birden fazla medya ögesinin bir arada kullanımına imkan verir. Bilgisayar aplikasyonları multimedya ögelerini yazılı metinlerin etkili olamayacağı yerlerde kullanırlar. Grafikler, sesler, animasyonlar ve videolar kullanıcı için daha hatırlanır ve etkili deneyimler sunmaktadır.

Multimedya ve Grafik Yazılımları

133

• Profesyonel masaüstü yayıncıları (bakınız:QuarkXPress) • Multimedya oluşturma (bkz:Photoshop) • Resim, çizim, görsel şekillendirme ve animasyon

programları (bkz: Paint) • 3D rendering, (bkz: CAD) • Ses ve video şekillendirme programları multimedya ve

grafik yazılımlarına örnek verilebilir.

134

• Paint programları • Piksel ve minik noktalar

aracılığıyla noktasal esaslı görsellerin oluşturulmasında kullanılan programlardır.

• Standart dosya formatları şöyledir;

• GIF • JPEG • PNG • BMP • TIFF

135

Farklı uzantılı görsel dosyaları; • GIF; (graphic Interchange Format) .gif formatı dosya boyutunu kayıp oluşturmaksızın

256 renklik bir boyuta indirerek basit yoğun ve geniş alana yayılmış renkli görsellerde çok iyi sonuç verir. Bu dosya formatı bir web standardıdır, web sitelerinde sıklıkla kullanılır.

• JPEG; (joint photographic experts group) .jped formatlı bir dosya 16.y milyon farklı rengi saklayabilen ve bu nedenle karmaşık görseller için tercih edilen bir formattır. Bu format da web ortamlarında sıklıkla kullanılır.

• PNG; (portable network graphics) .png formatı patentsiz ve .gif ile .png formatlarına alternatiftir. Sadece web kullanımı içindir.

• BMP; Microsoft Windows için geliştiriler nokta esaslı grafiklerden oluşan bir formattır. Sıkıştırma seçeneği opsiyoneldir ve bu nedenle dosya büyüklükleri çok fazla olabilir.

• TIFF; (tag image file format) .tiff yada .tif olarak ifade edilen format mümkün olan en fazla detayın eklenerek özellikle basıma hazırlanan görsellerde tercih edilir.

136

• Çizim Programları

• Düzenlenebilir ve bozulma olmadan yeniden boyutlandırılabilir Vektör grafik oluşturma programlarıdır

Multimedya ve Grafik Yazılımları

137

138

Çizim programı çıktıları aşağıda yer alan görsellerden incelenebilir.

• Animasyon programları

• Bir görselden yararlanarak animasyon oluşturmaya ve onu çalıştırmaya yarayan programlardır.

139

GIF animasyon programları farklı gif görsellerini birbirine zaman önceliğine göre bağlayarak görsellerin animasyona dönüşümünü sağlar.