8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
1/33
De adaptieve cellulaire
immuunrespons
De T-cel
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
2/33
Indeling immuunsysteem
• Humoraal versus cellulair
• Aangeboren (innate) versus verworven (adaptive)
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
3/33
Hoofdrolspelers cellulaire
immuunrespons• Dendritische cellen• Monocyten / macrofagen• atural !iller cellen• "ranulocyten
• T-cellen• a#ef • $%perienced• Memory Adaptive (verworven)
&nnate (aangeboren)
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
4/33
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
5/33
-immuunrespons
$,ector fase
Doden van ge#nfecteerde cellen Activeren andere cellen(hulp geven)
peci.e! 0le%ibel "eheugen
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
6/33
e -ce geme eer eimmuunrespons
Dendritische cel 1 Antigeen presentatie
T-cel1 activatie
Dendritische cel 1Antigeen opname enprocessing
T-cel1 $,ector functie
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
7/33
de T-cel• 2ymfocyt3 beenmerg -4thymus-4periferie
• 5eer speci.e!e her!enning antigeen via T-cel receptor
• Antigeen1 eiwit-fragment van virus/bacterie/parasiet
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
8/33
Major Histocompatibility
Comple!humaan"Human #eu$ocyte Antigen-comple)
α1
α2
'resentatie van stu!6es eiwit (peptides) aan T-cellen
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
9/33
Major histocompatibilitycomple !MHC) Humaan " Humane
#eu$ocyten Antigenen !H#A)
• $en groep genen die codeert voor moleculen die
bi6dragen aan de presentatie van antigenen aan T-cellen
• lasse 71 Aanwe8ig op iedere !ernhoudende cel• lasse 91 Alleen aanwe8ig op professionele antigeen
presenterende cellen (Dendritische cellen/ *-
cellen/monocyten
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
10/33
Antigen upta$eand processing
0ig :;7<
Afbre!en eiwitten tot peptides
'eptides binden aan MH+
MH+ = peptide naar hetcel oppervla!
>irale infectie+&D
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
11/33
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
12/33
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
13/33
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
14/33
De T-cel gemedieerde immuunrespons
Antigeen presentatie en activatie
ntigeen opname en processing
$,ector fase
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
15/33
&en T cel 'scant( dendritische cellen
op oe$ naar een
'vreemd*gevaarlij$( MHC-peptidecomple
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
16/33
T-cell subsets• +ytoto%ische T-cellen (+D=)
• Helper T cellen (+DB=)• Th7• Th9• Th7C
• egulatoire T-cellen (+DB=+D9E= 0o%':=)
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
17/33
CD + cluster of di,erentiation• aamgeving van eiwitten in en op cellen van het
immuunsysteem• +D: F onderdeel van T+ comple%• +D9E F &2-9 receptor
• Meer dan :GG +D moleculen• peci.e! voor celli6n of speci.e! celtype• &ndicatie voor status van een cel (geactiveerd/memory etc;)• Detectie mbv monoclonale antisto,en
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
18/33
T-cell subsets !CD,%)
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
19/33
T cellen
• T cel receptor (signaal 7)
• +o-receptor• +DB 1 MH+ !lasse && (T-helper)
• +D 1 MH+ !lasse & (cytoto%ische T cel)
• +o-stimulatie receptoren (signaal 9)3 alleen
CD
TC.
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
20/33
$en na#eve T cel heeft signaal 7
en 9 nodig voor activatie
Multiple myelomaManipulatie immuunrespon
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
21/33
$en e,ector T cel heeftvoldoende aan signaal 7
(MH+=peptide)
Cyto$ine productie
De T-cel gemedieerde immuunrespons
Antigeen presentatie en activatie
Antigeen opname en processing
Effector fase
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
22/33
T helper cellen
!CD%)
0ig ;:<
Hulp 1+el-cel contact
activeren macrofagen/A'+opreguleren costimulatie moleculen
'roductie van cyto!ines
Th7 vs Th9
H&>
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
23/33
T helper / versus T
helper 0
'' 0ig ;9
&0-γ
T0-α&2-79
&2-B
&2-E&2-7G
2epra
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
24/33
e ce geme eer e
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
25/33
e -ce geme eer eimmuunrespons
Antigeen presentatie en activatie
ntigeen opname en processing
$,ector fase
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
26/33
Cytotoische T-cel !CD1%)
0ig ;:<
$,ector moleculen1'erforine / gran8yme /0as ligand
&nduceren apoptose in target cel
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
27/33
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
28/33
T-cel activatie
7; Antigeen gepresenteerd in de conte%t van MH+(H2A)
9; Her!enning via T cel receptor (signaal 7)
:; +o-stimulatie door professionele A'+ (signaal 9)
B; >ernietigen pathogene cel/organsime direct (+TI) of indirect(cyto!ine productie)
E; &n stand houden van memory pool
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
29/33
2.A3 43
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
30/33
5igure /-6De aangeboren immuunrespons
e -ce geme eer e
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
31/33
e -ce geme eer eimmuunrespons
Antigeen presentatie en activatie
ntigeen opname en processing
$,ector fase
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
32/33
Major histocompatibilitycomple !MHC)
Humaan " Humane #eu$ocyten Antigenen !H#A)
• $en groep genen die codeert voor moleculen die
bi6dragen aan de presentatie van antigenen aan T-cellen
• MH+ !lasse &
MH+ !lasse &&
• 'resentatie van stu!6es eiwit (peptides) aan T-cellen
8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx
33/33
$en na#eve T cel heeft signaal 7 en 9 nodig
voor activatie