43ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಲೆ28ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರು ಡಾ. ಸಿದ್ದಲಿಂಗಯ್ಯ

ಗೌರವ ಸಂಪಾದಕರುಡಾ. ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಆಧಾರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ

ಡಾ. ಪ್ರಕಾಶ ್ ಸಿ. ರಾವ ್

ಕರ್ನಾಾ*ಟಕ ಸಕಾ*ರಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರ

ಕನ್ನಡ ಭವನ, ಜೆ.ಸಿ.ರಸ್ತೆ್ತ, ಬೆಂಗಳೂರು ೫೬೦ ೦೦೨

AROGYADA ADARA: NYRMALYA: (Vydyakiya Sahitya Maale) Written by Dr. Prakash C. Rao Published by B.H. Mallikarjuna, Administrative Officer, Kannada Pustaka Pradhikara, Kannada Bhavana, J.C. Road, Bangalore-560 002

© ಈ ಆವೃತ್ತಿ್ತಯ ಗ್ರಂಥಸಾCರ್ಮ್ಯ - ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು

ಪ್ರಥರ್ಮ ರ್ಮುದ್ರಣ : ೨೦೧೩ಪುಟಗಳು : Xvi + ೯೨ = ೧೦೮

ಪ್ರತ್ತಿಗಳು : ೧೦೦೦ಬೆಲೆ : ೬೦\-- --

First Print : 2012Pages : Xvi + 92 = 108 Copies : 1000Price : 60/

ಕರಡು ತ್ತಿದ್ದಿ್ದದವರು : ಲೆ�ಖಕರು ರ್ಮತು್ತ ಸಂಪಾದಕರು

ಪ್ರಕಾಶಕರು ಬಿ.ಹೆಚ ್. ರ್ಮಲಿPಕಾರ್ಜುು*ನ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರಕನ್ನಡ ಭವನ, ಜೆ.ಸಿ. ರಸ್ತೆ್ತ ಬೆಂಗಳೂರು-೫೬೦ ೦೦೨

ರ್ಮುದ್ರಕರು : ಸತ್ಯಶ್ರ್ರ� ಪ್ರಿ್ರಂಟರ ್ ಪ್ರ್ರ�. ಲಿ. ನಂ. ೧೬/೧, ೨ನೈ� ಮೇ�ರ್ನಾ ್, ೩ನೈ� ಕಾ್ರಸ ್, ಕಸ'್ತರಿಬಾ ನಗರ, ಮೇ�ಸ'ರು ರಸ್ತೆ್ತ, ಬೆಂಗಳೂರು-೫೬೦ ೦೨೬ ದ'ರವಾಣಿ: ೨೬೭೪೮೮೧೧, | ಸಂಚಾರಿ : ೯೩೪೨೮೬೪೭೬೧ ಇಮೇ�ಲ ್ : satyasriprn@rediffmail.com

________________

ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಲೆ

ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರು ಡಾ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯ

ಸಂಪಾದಕರು ಡಾ|| ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

ಸದಸ್ಯರು

ಡಾ|| ರ್ನಾಾ. ಸ್ತೆ'�ಮೇ�ಶCರ ಡಾ|| ವಸಂತ ಅ. ಕುಲಕಣಿ*

ಡಾ|| ಪದ್ದಿCನಿ ಪ್ರಸಾದ ್ ಡಾ|| ವಸುಂಧರಾ ಭ'ಪತ್ತಿ ಡಾ|| ವಿರ್ಜುಯಲಕೀfg� ಬಾಳೇ�ಕುಂದ್ದಿ್ರ

ಡಾ|| ಕೆ.ಪ್ರಿ. ಪುತ'್ತರಾಯ

ಶ್ರ್ರ� ಬಿ.ಹೆಚ ್. ರ್ಮಲಿPಕಾರ್ಜುು*ನ

ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳು

________________

ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಮಾತು

ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರವು ಅಪರ'ಪದ ಹಾಗ' ಶಾಸ್ತ ್ರ ಸಂಬಂಧ ಕೃತ್ತಿಗಳನು್ನ ಪ್ರಕಟಿಸುವುದರ ಜೆ'ತೆಗೆ ವಿವಿಧ ಮಾಲಿಕೆಯಡಿ ಬೆ�ರೋ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಅಷಾtಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸದ ಪುಸ್ತಕಗಳು ರ್ಜುನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಬೆ�ಕೆಂಬ ಉದ್ದ್ದ�ಶದ್ದಿಂದ ಪ್ರಕಟಿಸುತಾ್ತ ಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷ*ಗಳ ಇತ್ತಿಹಾಸ ಹೆ'ಂದ್ದಿರುವ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಸಾಹಿತ್ಯಕವಾಗಿ ಪೌ್ರಢಾವಸ್ತೆ್ತಯನು್ನ ತಲುಪ್ರಿರುವುದರಲಿP ಸಂಶಯವಿಲP. ಸಮಾರ್ಜು ಈ ಒಂದು ಶತಮಾನದ್ದಿಂದ ಬಹಳ ಶ್ರ�ಘ್ರಗತ್ತಿಯಲಿP ರ್ಮುಂದುವರೋಯುತ್ತಿ್ತದು್ದ ಆ ವೈ�ಗಕೆ� ತಕಾ�ಗಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ' ಹೆ'ಸ ಪ್ರಯೋ�ಗಗಳನು್ನ ಮಾಡುತಾ್ತ ಹೆ'ಸತನು್ನ ತನ್ನಲಿP ಅರಗಿಸಿಕೆ'ಳು�ವುದು ಅನಿವಾಯ*. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ, ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ ್, ವಿಜ್ಞಾ�ನ ಲೆ'�ಕಗಳ ಬಗೆ� ಕನ್ನಡದಲಿP ಸಾಕರ್ಷುt ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೆ'ರಬರುತ್ತಿ್ತದ್ದರ' ಈಗಿನ ಕಾಲ ವೈ�ಗಕೆ� ತಕ�ರ್ಷುt ಕನ್ನಡದಲಿP ಈ ವಿಭಾಗಗಳಲಿP ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೆ'ರಬರುತ್ತಿ್ತಲP. ಬಂದಂತಹ ಪುಸ್ತಕಗಳೂ ಕ'ಡ ರ್ಜುನ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಎಟುಕುವ ದರದಲಿP ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತಿ್ತಲP. ಈ ಕೆ'ರತೆಯನು್ನ ತುಂಬಬೆ�ಕೆಂಬ ಸದಾಶಯದ್ದಿಂದ ಕೆಲ ಮಾಲೆಗಳಲಿP ಪುಸ್ತಕಗಳನು್ನ ಹೆ'ರತರುವ ಪ್ರಯತ್ನವನು್ನ ಮಾಡಿದ್ದ್ದ�ವೈ.

ಈ ದ್ದಿಶೇಯಲಿP ಪಾ್ರಧಿಕಾರವು ಹಮ್ಮಿgಕೆ'ಂಡಿರುವ ರ್ಮಹತCದ ಯೋ�ರ್ಜುನೈಗಳಲಿP ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ವಿಜ್ಞಾ�ನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮಾಲೆಯ' ಒಂದು. ಕನ್ನಡದಲಿP ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯಕೆ� ಹೆಚು� ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲPದ್ದ ಇರುವುದನು್ನ ಗರ್ಮನಿಸಿದ ಪಾ್ರಧಿಕಾರ ಈ ಮಾಲೆಯನು್ನ ಆರಂಭಿಸಬೆ�ಕೆಂದು ಒಂದು ಸಂಪಾದಕ ರ್ಮಂಡಳಿಯನು್ನ ನೈ�ಮ್ಮಿಸಿತು. ಈ ಸಂಪಾದಕ ರ್ಮಂಡಳಿಯಲಿP ಸಂಪಾದಕರಾಗಿರಲು ರ್ನಾಾಡಿನ ಹಿರಿಯ ವೈ�ದ್ಯರಾದ ಡಾ| ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್ ಅವರು ಒಪ್ರಿ�ರುತಾ್ತರೋ. ರ್ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಹಿರಿಯ ವೈ�ದ್ಯರುಗಳಾದ ಡಾ|| ರ್ನಾಾ. ಸ್ತೆ'�ಮೇ�ಶCರ, ಡಾ|| ವಂಸತ ಕುಲಕಣಿ*, ಡಾ|| ಪದ್ದಿCನಿ ಪ್ರಸಾದ ್, ಡಾ|| ವಸುಂಧರಾ ಭ'ಪತ್ತಿ, ಡಾ|| ವಿರ್ಜುಯಲಕೀfg� ಬಾಲೆ�ಕುಂದ್ದಿ್ರ, ಡಾ|| ಕೆ.ಪ್ರಿ. ಪುತ'್ತರಾಯ ಅವರುಗಳು ಈ ಕಾಯ*ವನು್ನ ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ನೈರವೈ�ರಿಸಿಕೆ'ಟಿtದಾ್ದರೋ. ಇವರೋಲPರಿಗ' ನನ್ನ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳು.

ಈ ಮಾಲಿಕೆಯಲಿP ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಆಧಾರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ' ಕೃತ್ತಿಯನು್ನ ರಚಿಸಿಕೆ'ಡಲು ಒಪ್ರಿ� ಹಸ್ತಪ್ರತ್ತಿಯನು್ನ ನಿ�ಡಿ ಸಹಕರಿಸಿದ ಡಾ|| ಪ್ರಕಾಶ ್ ಸಿ. ರಾವ ್ ಅವರಿಗೆ ಆಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದ್ದ�ವೈ.

ಈ ಮಾಲೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳನು್ನ ಹೆ'ರತರುವಲಿP ಪಾ್ರರಂಭದ್ದಿಂದ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಆಸಕೀ್ತ ವಹಿಸಿದ ಪಾ್ರಧಿಕಾರದ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳಾದ ಶ್ರ್ರ� ಬಿ. ಹೆಚ ್. ರ್ಮಲಿPಕಾರ್ಜುು*ನ ನನ್ನ ಆಪ್ತ ಕಾಯ*ದಶ್ರ* ಶ್ರ್ರ� ಕೆ. ರ್ಮುಕುಂದರ್ನಾ ್, ಪಾ್ರಧಿಕಾರದ ಎಲಾP ಸದಸ್ಯರು ಹಾಗ' ಸಿಬ್ಬಂದ್ದಿ ವಗ*ದವರಿಗೆ ಆಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದ್ದ�ನೈ. ಈ ಮಾಲೆಯ ಕೃತ್ತಿಗಳನು್ನ ಕನ್ನಡ ವಾಚಕರು ತುಂಬುಹೃದಯದ್ದಿಂದ ಸಾCಗತ್ತಿಸುತಾ್ತರೋಂದು ಆಶ್ರಸುತೆ್ತ�ನೈ.

(ಡಾ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯ) ಅಧ್ಯಕ್ಷರು

ಸಂಪಾದಕರ ನುಡಿ

ಸCಚ್ಛತೆ ಇರುವ ಕಡೆ ದ್ದ�ವರಿರುತಾ್ತನೈ. ಕೆ'ಳಕು-ಕತ್ತಲೆ-ಕಸಕಡಿ� ಇರುವ ಕಡೆ ದ್ದವCಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಈ ದ್ದವCಗಳು ಯಾವುವೈಂದು ನಿರ್ಮಗೆ ಗೆ'ತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ನರ್ಮg ಆರೋ'�ಗ್ಯಕೆ� ಮಾರಕವಾದ ಹಾಗ' ಅನೈ�ಕ ಅಪಾಯಕಾರಿ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನಂಟು ಮಾಡುವ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ರ್ಮತು್ತ ರೋ'�ಗಕಾರಕಗಳು, ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾಗಳು, ವೈ�ರಸ ್ ಗಳು, ಫಂಗಸ ್ ಗಳು ಏಕಾಣುಜಿ�ವಿಗಳು ಹುಟಿt ಬೆಳೇಯುವುದು ಕೆ'ಳಕೀನಲೆP�. ಕಾಬ*ರ್ನಾ ್ ಮೋ�ರ್ನಾಾಕೆ�ಡ ್, ಸಿ�ಸ, ಪಾದರಸದಂತಹ ಲೆ'�ಹಗಳು, ರಸಗೆ'ಬ್ಬರ ಕೀ�ಟರ್ನಾಾಶಕಗಳು, ಆಹಾರಕೆ� ಸ್ತೆ�ರಿಸುವ ಕೃತಕ ಪರಿರ್ಮಳಗಳು, ಬಣ್ಣಗಳು, ಪ್ರಿ್ರಸರೋ�C�ಟಿ�ವ್ಸ ್�, ರ್ಮತ್ತಿ್ತತರ ಅನೈ�ಕ ರಸಾಯನಿಕ ಪದಾಥ*ಗಳು ನರ್ಮಗೆ ಹಾನಿಕಾರಿ. ಎಲೆಕಾt ್ರನಿಕ ್ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಇತ್ತಿ್ತ�ಚಿನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನದ ಶಾಪ.

ಆರ್ಮPರ್ಜುನಕವನು್ನ ಪಾ್ರಣವಾಯುವೈನು್ನತೆ್ತ�ವೈ. ರ್ಮ'ರು ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆರ್ಮPರ್ಜುನಕವಿಲPದ್ದಿದ್ದರೋ, ಮ್ಮಿದುಳು, ನರರ್ಮಂಡಲ ಹಾನಿಗಿ�ಡಾಗುತ್ತದ್ದ. ಗಿಡರ್ಮರಗಳು ನರ್ಮಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ಆರ್ಮPರ್ಜುನಕವನು್ನ ಪೂರೋ�ಸುತ್ತವೈ. ಆದರೋ ಗಿಡರ್ಮರಗಳನು್ನ ರ್ನಾಾವು ಕತ್ತರಿಸುತೆ್ತ�ವೈ. ಬೆಳೇಯಲು ಬಿಡುವುದ್ದಿಲP.

ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯ ಪಾ್ರಣಿಗಳ ರ್ಮಲ-ರ್ಮ'ತ್ರಗಳು ಅನೈ�ಕ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳ ತೌರ'ರು. ಅವುಗಳನು್ನ ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ರ್ನಾಾವು ಬೆಳೇಸಿಯೇ� ಇಲP. ಬಹುತೆ�ಕ ರ್ಜುನ ಎಲೆPಂದರೋ ಅಲಿP ಎಗಿ�ಲPದ್ದ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡುತಾ್ತರೋ. ರ್ನಾಾವು ಸ್ತೆ�ವಿಸುವ ಆಹಾರ-ನಿ�ರು ಇದರಿಂದ ರ್ಮಲಿನವಾಗಿ ಅನೈ�ಕ ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗಗಳಿಗೆ ಎಡೆಮಾಡುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ. ತಾವು ಮಾಡುತ್ತಿ್ತರುವ ಅಪಾಯ-ಅಪರಾಧದ ಬಗೆ� ರ್ಜುನರಿಗೆ ಅರಿವೈ� ಇಲP.

ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ಸCಚ್ಛತೆ ಎರ್ಷುt ರ್ಮುಖ್ಯವೋ�, ಅಷೆt� ರ್ಮುಖ್ಯ ರ್ನಾಾವಿರುವ ರ್ಮನೈ ರ್ಮತು್ತ ಊರು, ಕೆ�ರಿಗಳ ಸCಚ್ಛತೆ, ಇದರ ಬಗೆ� ಡಾ|| ಪ್ರಕಾಶ ್ ಸಿ. ರಾವ ್ ಈ ಪುಸ್ತಕವನು್ನ ರಚಿಸಿದಾ್ದರೋ. ಡಾ|| ಪ್ರಕಾಶ ್ ರವರು ಅಪಾರ ರ್ಜುರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯದ ಕಾಳಜಿಯುಳ� ಅಪರ'ಪದ ವೈ�ದ್ಯ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಪಾ್ರಕೀt�ಶನರ ್ ಆಗಿ ಸರ್ಮುದಾಯದ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯದ ರ್ನಾಾಡಿ ಮ್ಮಿಡಿತವನು್ನ ಬಲPವರು. ಔರ್ಷಧಿಗಳ ಸರ್ಮಪ*ಕ ಬಳಕೆಯ ಚಳವಳಿಯ ನೈ�ತಾರರು. ಈಗ ಕನ್ನಡ ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿರ್ಷತು್ತ (ರಿ.) ಬೆಂಗಳೂರು. ಈ ಸಂಸ್ತೆ�ಯ ಸಕೀ್ರಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚನೈಯಲಿP ಸಿದ್ಧಹಸ್ತರು. ಒಳೇ�ಯ ಸಂಘಟಕರು ರ್ಮತು್ತ ರ್ಮೃದು ಮಾತ್ತಿನ ಸ್ತೆ್ನ�ಹಜಿ�ವಿ. ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರ ಈ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಲೆಯಲಿP ಡಾ|| ಪ್ರಕಾಶ ್ ಸಿ. ರಾವ ್ ಅವರ ಈ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಟಗೆ'ಳು�ತ್ತಿ್ತರುವದು ಸಂತೆ'�ರ್ಷಕರ, ಓದುಗರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಪ್ರಜೆ�ಯನು್ನ ಹೆಚಿ�ಸುವ ಇವರ ಪ್ರಯತ್ನಕೆ� ಯಶಸು್ಸ ದ್ದ'ರೋಯಲಿ.

- ಡಾ. ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

________________

ಲೆ�ಖಕರ ನುಡಿ

ಮಾನವ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ್ದಿಂದ್ದಿರಲು ರ್ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವು ಒಂದು. ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ರೋ'�ಗ ಹಾಗ' ಆರ್ಥಿ*ಕ ನರ್ಷt ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಭಾರತದ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಗಳಿಗೆ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಇಲPದ್ದಿರುವುದು ರ್ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ಆಯಾರ್ಮವಲPದ್ದ� ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗ' ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಆಯಾರ್ಮವನು್ನ ಇಲಿP ಚಚಿ*ಸಲಾಗಿದ್ದ.

ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕಾಪಾಡಲು ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರಕೆ� ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿರ್ಷಯಗಳನು್ನ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲಿP ವಿವರವಾಗಿ ಚಚಿ*ಸಲಾಗಿದ್ದ. ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ಎಂಬುದು ರ್ಜುನರಿಗೆ ಹೆ�ಸಿಗೆಯ ವಿರ್ಷಯ. ಇದರ ಬಗೆ� ಚರ್ಚೆ* ನಿಷಿದ್ದ. ಆದರೋ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ರ್ಜುನರು ಈ ವಿರ್ಷಯಗಳನು್ನ ವಿವರವಾಗಿ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ'ಳು�ವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ನರ್ಮg ಸಮಾರ್ಜುದಲಿP ಪ್ರತ್ತಿನಿತ್ಯ ನ'ರಾರು ಟರ್ನಾ ್ ಗಳರ್ಷುt ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವನು್ನ ಸರಿಯಾದ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿP ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡದ್ದಿದ್ದರೋ, ರೋ'�ಗ ಹರಡುತ್ತದ್ದ. ವೈ�ಜ್ಞಾ�ನಿಕ ವಿಧಾನದ್ದಿಂದ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತ್ತಿಗಳನು್ನ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲಿP. ಆಸ�ತೆ್ರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಿಸರ್ಜು*ನೈಯನು್ನ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದ್ದ.

ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವಾತಾವರಣದಲಿP ಉಂಟಾಗುವ ರೋ'�ಗಗಳು ಸಮಾರ್ಜುದ ಮೇ�ಲೆ ಅವುಗಳಿಂದಾಗುವ ಪರಿಣಾರ್ಮಗಳು, ಆರ್ಥಿ*ಕತೆಯ ಮೇ�ಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ಅರ್ನಾಾಹುತಗಳು ಯಾವುವು ಎಂಬುದನು್ನ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಪಾಲನೈಯಿಂದ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಾದನೈಯನು್ನ ಇಲಿP ಚಚಿ*ಸಲಾಗಿದ್ದ. ದ್ದ�ಹದ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವಲPದ್ದ ರ್ಮನಸಿ್ಸನ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಬಗೆ�ಯ' ಗರ್ಮನಿಸಬೆ�ಕು. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಇಲPದ್ದಿರುವುದು ಹೆ�ಗೆ ರೋ'�ಗಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದಯೋ� ಅದ್ದ� ರಿ�ತ್ತಿ ರ್ಮನಸಿ್ಸನ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವಿಲPದ್ದಿರುವುದು ಒತ್ತಡಕೆ�, ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಗಳಿಗೆ ಆಹಾCನ ನಿ�ಡಿದಂತೆ. ಇದು ಮಾನವನ ಆರೋ'�ಗ್ಯಕೆ� ಧಕೆ� ತರುತ್ತದ್ದ.

ಶುದ್ಧ ನಿ�ರು, ಪರಿಸರ ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳು ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಾಧನೈಯಲಿP ಪ್ರರ್ಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತವೈ. ಅವುಗಳ ಬಗೆ�ಯ' ಇಲಿP ಪ್ರಸಾ್ತವನೈ ಇದ್ದ.

ಭಾರತ ಹಾಗ' ಚಿ�ರ್ನಾಾ ದ್ದ�ಶ ಏಶ್ರಯಾ ಖಂಡದಲಿPರುವ ಹೆಚು� ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಇರುವ ದ್ದ�ಶಗಳು. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಎರಡ' ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಹೆ�ಗೆಂಬುದನು್ನ ಇಲಿP ವಿವರಿಸಲಾಗಿದ್ದ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ವಿವಿಧ ಆಯಾರ್ಮಗಳನು್ನ ಸಂಕೀfಪ್ತವಾಗಿ ರ್ಜುನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ತ್ತಿಳಿಸುವುದ್ದ� ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಉದ್ದ್ದ�ಶ. ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ವಿರ್ಷಯವಾದರ' ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಾದನೈಯು ಸರ್ಮುದಾಯದ ವಿರ್ಷಯ, ಹಾಗ' ಅದನು್ನ ಸಾಧಿಸಲು ರ್ಜುನತೆ ರ್ಮತು್ತ ಸರಕಾರಗಳು ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು ಎಂಬ ತ್ತಿ�ಮಾ*ನಕೆ� ಬರಲು ಈ ಪುಸ್ತಕ ಸಹಾಯಕವಾಗಲಿವೈ.

- ಡಾ|| ಪ್ರಕಾಶ ್ ಸಿ. ರಾವ ್

________________

ಲೆ�ಖಕರ ಪರಿಚಯ

ಡಾ| ಪ್ರಕಾಶ ್ ಸಿ. ರಾವ ್ 1976 ರಲಿP ಹುಬ್ಬಳಿ�ಯ ಕರ್ನಾಾ*ಟಕ ಮೇಡಿಕಲ ್ ಕಾಲೆ�ಜಿನ ವೈ�ದ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣದ ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲಿP ವೈ�ದ್ಯ ವೃತ್ತಿ್ತಯನು್ನ ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿ, ಕುಟುಂಬ ವೈ�ದ್ಯರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದ್ದಿದಾ್ದರೋ ಇವರು. ಇಂಡಿಯರ್ನಾ ್ ಅಸ್ತೆ'�ಸಿಯೇ�ರ್ಷರ್ನಾ ್ ಆಫ ್ ಫಾ್ಯಮ್ಮಿಲಿ ಫಿಸಿಶ್ರಯರ್ನಾ ್ ರ್ಜುರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನ ಕರ್ನಾಾ*ಟಕ, ಕರ್ನಾಾ*ಟಕ ರಾರ್ಜು್ಯ ವಿಜ್ಞಾ�ನ ಪರಿರ್ಷತು್ತ ಹಾಗ' ಕನ್ನಡ ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿರ್ಷತ್ತಿ್ತನಲಿP ಸಕೀ್ರಯವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದಾ್ದರೋ. ಇವರು ತರ್ಮg ವೃತ್ತಿ್ತಯಲಿP ನಿರ್ಮಂರ್ಜುನಿ ಔರ್ಷಧಿ ಉಪಯೋ�ಗ, ಸಾಕೀf ಆಧಾರಿತ (Evidence based Medicine) ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ' ವೃತ್ತಿ್ತ, ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳು ಅಳವಡಿಸಿಕೆ'ಂಡಿದಾ್ದರೋ.

ಅವರು ಪ್ರಸು್ತತವಾಗಿ ಕರ್ನಾಾ*ಟಕ ರಾರ್ಜು್ಯ ವಿಜ್ಞಾ�ನ ಪರಿರ್ಷತ್ತಿ್ತನ ಕಾಯ*ಕಾರಿ ಸದಸ್ಯರು ಹಾಗ' ಕನ್ನಡ ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿರ್ಷತ್ತಿ್ತನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದಾ್ದರೋ. ಇವರು ನಿರ್ಮಂರ್ಜುನಿ ಔರ್ಷಧಿ ಉಪಯೋ�ಗ, ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಆರೋ'�ಗ್ಯ, ರ್ಜುರ್ನಾಾಉಗ್ರ ಆಂದ್ದ'�ಲನದ ವಿರ್ಷಯವಾಗಿ ಸಾಕರ್ಷುt ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದಾ್ದರಲPದ್ದ ಕೀರುಹೆ'ತ್ತಗೆಯನು್ನ ಬರೋದ್ದಿದಾ್ದರೋ. ದ'ರದಶ*ನಗಳಲಿP ಮಾತರ್ನಾಾಡಿದಾ್ದರೋ. ಹಾಗ' ರೋ�ಡಿಯೋ� ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಗಳನು್ನ ನಿ�ಡಿದಾ್ದರೋ.

ಪರಿವಿಡಿ

೧. ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಹಾದ್ದಿಯಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ

೨. ಭಾರತದಲಿP ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�

೩. ಸCಚ್ಛವಾದ ನಿ�ರು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡಿ ದೃಢ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಪಡೆಯಿರಿ

೪. ಅನುಪಯುಕ್ತ ಘನವಸು್ತ ಹಾಗ' ನಿ�ರು

೫. ವಾಸಿಸುವ ರ್ಮನೈ

೬. ಆಹಾರದ ಸCಚ್ಛತೆ (ಆರೋ'�ಗ್ಯಕರ ಆಹಾರ)

೭. ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ

೮. ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ತೆ�

೯. ಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನ ವಿಲೆ�ವಾರಿ

೧೦. ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನ

೧೧. ಕೆ�ಗಳಿಂದ ಒಳಚರಂಡಿ ಸCಚ್ಛ ಮಾಡುವುದು

೧೨. ಭಾರತದಲಿP ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�

೧೩. ಚಿ�ರ್ನಾಾದಲಿP ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ

೧೪. ವಿಶC ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ� ನಿ�ಡಿರುವ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸಂದ್ದ�ಶಗಳು

೧೫. ಯುನಿಸ್ತೆಫ ್ ಸಂಸ್ತೆ� ನಿ�ಡಿರುವ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸಂದ್ದ�ಶಗಳು

೧೬. ರ್ಮನಸು್ಸ ರ್ಮತು್ತ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ

೧೭. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡಲು ಸ್ತೆ'�ಪು, ಕೆ'ಳೇ ನಿವಾರಕಗಳು (Detergent)

೧೮. ಆಕರ ಗ್ರಂಥಗಳು

೧೯. ಕೆ'ನೈಯ ಮಾತು

________________

೧. ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಆಧಾರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ

ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಹಾದ್ದಿಯಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸCಚ್ಛತೆಯಿಂದ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಖಚಿತ ಎಂಬುದು ಎಲPರ' ತ್ತಿಳಿಯಬೆ�ಕಾದ ವಿರ್ಷಯ. ಆದರೋ ರಸ್ತೆ್ತಯ ಪಕ�ದಲಿPರುವ ಕೆ'ಳೇ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆtಯಲಿP ಕಂಡುಬರುವ ಕೆ'ಳೇತು ರ್ನಾಾರುವ ತರಕಾರಿ ರಾಶ್ರ, ಬಸ ್ ನಿಲಾ್ದಣಗಳಲಿP ಗೆ'�ಡೆಗಳ ಮೇ�ಲಿರುವ ಎಲೆಡಕೆಯ ಕರೋ, ದುರ್ನಾಾ*ತದ ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಶೌಚಾಲಯಗಳು, ಆಸ�ತೆ್ರ ಸುತ್ತಲ' ಇರುವ ಕಸದ ಗುಡ�, ರೋ�ಲು ಹಳಿಗಳ ಪಕ�ದಲಿP ಸಾಲಾಗಿ ರ್ಮಲ ವಿಸರ್ಜು*ನೈಗೆ ಕುಳಿತ ದೃರ್ಷ್ಯ ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದ ಸCಚ್ಛತೆ ಬಗೆ� ಯಾರಿಗಾದರ' ಆತಂಕ ಉಂಟಾಗುತವುದು ಸಹರ್ಜು. ಆ ವಿರ್ಷಯದ ಬಗೆ� ಯಾರ' ಗರ್ಮನ ಹರಿಸದ್ದಿರುವುದು ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯಕೆ� ರ್ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ. ಇಂದ್ದಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಆಸ�ತೆ್ರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ' ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಇನೈ'್ನಂದ್ದಡೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ' ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ರ್ಜುನರು ಆಸ�ತೆ್ರಗೆ ಹೆ'�ಗಿ ಪರಿ�ಕೀfಸಿಕೆ'ಳು�ವುದು ಹಾಗ' ಚಿಕೀತೆ್ಸ ಪಡೆಯುವುದರಲಿP ರ್ಮಗ್ನರಾಗಿರುವುದನು್ನ ನೈ'�ಡುತೆ್ತ�ವೈ.

ಈ ಎರಡ' ಪ್ರಕೀ್ರಯೇಗೆ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದ. ಅದ್ದ� “ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದ ”ರೋ'�ಗಗಳುಂಟಾಗುವುದು . ಆದರ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ (ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಸ�ಳಗಳಲಿP) ಸರಕಾರ, ಸಮಾರ್ಜು ಏಕೆ ಗರ್ಮನಹರಿಸುತ್ತಿ್ತಲP ಎಂಬುದು ಆತಂಕದ ವಿರ್ಷಯ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಎಂದರೋ�ನು?

ಈ ಪದವನು್ನ ಬಹಳರ್ಷುt ರ್ಜುನರು, ವಿವಿಧ ಸನಿ್ನವೈ�ಶಗಳಲಿP ಬಳಸುತಾ್ತರೋ. ಇದರ ಅಥ* ಸCಚ್ಛತೆ, ಎಂಬುದಾದರ' ಈ ಪದ ಹಲವಾರು ಇತರೋ� ಅಂಶಗಳನು್ನ ಒಳಗೆ'ಂಡಿದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಎಂದರೋ ರ್ಮಲ ಇಲPದ್ದಿರುವುದು. ಎಂದರೋ ಸCಚ್ಛವಾಗಿರುವುದು ಎಂದಥ*. ಸCಚ್ಛತೆ ಇಲPದ ಸ�ಳಗಳಲಿP ಕೀ್ರಮ್ಮಿ (ಸ'ಕ್ಷg ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು) ವೃದ್ದಿ್ಧಯಾಗುತ್ತವೈ ಹಾಗ' ರೋ'�ಗ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ.

ರ್ಜುರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯ ಅಥವಾ ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಹಿನೈ್ನಲೆಯಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಎಂದರೋ ರ್ಮಲ, ರ್ಮ'ತ್ರ, ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ, ದ್ರವತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಹಾಗ' ಅಪಾಯಕರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ, ಆಸ�ತೆ್ರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ, ವಿಕೀರಣ ಉಂಟುಮಾಡುವ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ (RADIO ACTIVE) ರಾಸಾಯನಿಕ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ,

________________

ವಿಶCಬಾ್ಯಂಕ ್ ವರದ್ದಿ ಪ್ರಕಾರ ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಒಟುt ಆಂತರಿಕ ಉತ�ನ್ನದ ೬.೪ ರರ್ಷುt ವೈಚ�ವನು್ನ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತಿ್ತದ್ದಯೇಂದು ೨೦೦೬ ರಲಿP ತ್ತಿಳಿದು ಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಅಂದರೋ ೨ ಲಕ್ಷ ೪೦ ಸಾವಿರ ರ'ಪಾಯಿಗಳರ್ಷುt!

________________

ರ್ಮನೈ, ಆಸ�ತೆ್ರ ಹಾಗ' ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸ�ಳದ್ದಿಂದ ಶೇ�ಖರಿಸಿ ಸುರಕೀfತವಾಗಿ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡಿ ರೋ'�ಗ ರುಜಿನಗಳು ಉಂಟಾಗದಂತೆ ಜ್ಞಾಗರ'ಕತೆ ವಹಿಸುವ ಪ್ರಕೀ್ರಯೇ ಎಂದಥ*. ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಹಾಗ' ದ್ರವತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಪುನರ ್ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಲಾಗುವುದು.

ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವನು್ನ ಶುದ್ದಿ್ದ�ಕರಿಸಲು ಅದನು್ನ ಬೆ�ಪ*ಡಿಸಿ ಪುನರ ್ ಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಅದರಂತೆಯೇ� ಅನೈ�ಕ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಗಳನು್ನ ಪರಿರ್ಷ�ರಿಸಿ ಪುನರ ್ ಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಯಾವ ದ್ದ�ಶದಲಿP ಪಾ್ರರ್ಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದ್ದಿಲPವೋ�, ಅಲಿP ರ್ಮನೈ ರ್ಮಟtದ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಮೇ�ಲೆ ಸಾಕರ್ಷುt ಕೆಟt ಪ್ರಭಾವ ಬಿ�ರುತ್ತಿ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಅದನು್ನ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವುದು ಒಂದು ಸವಾಲಾಗಿದ್ದ. ಕೆಲವು ದ್ದ�ಶಗಳು ಈ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಯನು್ನ ಪರಿಹರಿಸಲು ರ್ಮುಂದಾಗಿವೈ. ಆದರೋ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಗೆ ಇದ್ದ'ಂದ್ದ� ಪರಿಹಾರ ಸಾಲದು. ಈ ವಿರ್ಷಯ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತರಲು ತಜ್ಞರು, ರಾರ್ಜುಕಾರಣಿಗಳು ಒಟಿtಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿ ವಿವೈ�ಚನೈಯಿಂದ ತ್ತಿ�ಮಾ*ನ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು, ವೈಚ�ವನು್ನ ಹತೆ'�ಟಿಯಲಿPಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಈ ತ್ತಿ�ಮಾ*ನ ಪ್ರಗತ್ತಿಪರವಾಗಿರಬೆ�ಕು. ಆದರೋ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡುವ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿಯು ಸರಕಾರದು್ದ! ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇಲPದ್ದಿರುವುದು, ಜ್ಞಾಗತ್ತಿಕ ರ್ಮಟtದಲಿP ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗ, ಕ್ಷಯ ಹಾಗ' ರ್ಮಲೆ�ರಿಯಾಗಿಂತ ಹೆಚು� ರ್ಜುನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದ. ಅದರಲ'P ರ್ಮಕ�ಳಲಿP ಇದು ಹೆಚು�.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಏಕೆ ಗರ್ಮನಹರಿಸಬೆ�ಕು?

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ರ್ಮಲ ರ್ಮ'ತ್ರ ಶೇ�ಖರಿಸಿ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ರೋ'�ಗರುಜಿನ ಹರಡದಂತೆ ತಡೆಗಟtಲು ಅದು ಅನಿವಾಯ*. ಆದರೋ ಭಾರತವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತನ ಅನೈ�ಕ ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲP. ಅದರಲ'P ರ್ಜುನ ರ್ಜುಂಗುಳಿ ಇರುವ ಸ�ಳದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಅಸಾಧ್ಯ. ರ್ಮಕ�ಳು, ವೃದ್ಧರು ಹಾಗ' ಕಾಯಿಲೆ ಇರುವವರಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ಅವರ ದ್ದ�ಹದಲಿP ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ವೃದ್ದಿ್ಧಯಾಗುತ್ತವೈ ಹಾಗ' ರೋ'�ಗಗಳನು್ನಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೈ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಇಲPದ್ದಿರುವುದಕೆ� ಕಾರಣಗಳು ಶೌಚಾಲಯ ಇಲPದ್ದಿರುವುದು, ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸ'ತ್ರ ಗೆ'ತ್ತಿ್ತರದ್ದ ಇರುವುದು, ಅಪಾಯಕರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಸು್ತಗಳ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಇಲPದ್ದಿರುವುದು ಇತಾ್ಯದ್ದಿ. ಪರಿಣಾರ್ಮಕಾರಿಯಾಗಿ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಲೆ�ವಾರಿಯಾಗದ್ದಿದ್ದರೋ ಮಾನವನಿಗೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ರೋ'�ಗ ಹರಡುತ್ತದ್ದ.

೧. ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳು�ವುದರಿಂದ

೨. ಆಹಾರ ಪದಾಥ*ಗಳು ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳು�ವುದರಿಂದ (ತರಕಾರಿ, ಹಣು್ಣ ಹಂಪಲು, ಮ್ಮಿ�ನು)

೩. ಸಾ್ನನ ಮಾಡಲು: ರ್ಮಲಿನ ನಿ�ರು ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದರಿಂದ

೪. ಸ್ತೆ'ಳೇ� ಹಾಗ' ನೈ'ಣಗಳ ವಂಶಾಭಿವೃದ್ದಿ್ಧಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುವುದರಿಂದ

ಈ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಯ ವಾ್ಯಪ್ರಿ್ತ / ಗಾತ್ರ ಎರ್ಷುt?

೧೯೯೦ ರಲಿP ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತನ ಕೆ�ವಲ ೪೯% ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇತು್ತ. ೨೦೦೪ರಲಿP ೫೯% ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯಾಯಿತು. ಆದರೋ ಉಳಿದವರು ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಶೌಚಾ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ರ್ಮುಂದುವರೋಸಿದರು. ೨೦೧೫ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ವಾ್ಯಪ್ರಿ್ತಯನು್ನ ೭೫% ರ್ಜುನರಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಗುರಿಯನು್ನ ಸಹಸ್ರಮಾನ ಅಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ ಉದ್ದ್ದ�ಶ (Mellineum Development Goal) ಹೆ'ಂದ್ದಿದ್ದ. ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲು ಅಪಾರ ಹಣ ಖಚಾ*ಗಲಿದ್ದ ಹಾಗ' ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನದ ಬಳಕೆ ಹೆಚ�ಲಿದ್ದ. ಅತ್ತಿ ಕಡಿಮೇ ಶೌಚಾ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರುವ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳೇಂದರೋ ಆಫಿ್ರಕಾದ ಉಪಸಹಾರ ಪ್ರದ್ದ�ಶ (37%) ದಕೀfಣ ಏಶ್ರಯಾ (38%) ಉತ್ತರದ ಏಶ್ರಯಾ (45%) ಹಾಗ' ಪಶ್ರ�ರ್ಮ ಏಶ್ರಯಾ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಎರ್ಷುt ಖಚಾ*ಗಬಹುದು

ಭಾರತದಲಿP ೨೦೧೫ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಸುಮಾರು ೯೫೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'. ಖಚಾ*ಗುವುದ್ದಂದು ತ್ತಿಳಿದುಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ವೈಚ�ವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿದರೋ ಅದು ೧೧೩೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'ಪಾಯಿಗಳಾಗುವಷಾtಗುತ್ತದ್ದ. ಪಟtಣಗಳಲಿP ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನಿ�ರಿನ ಸಂಸ�ರಣೆ (Water Treatment) ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಅಂದಾರ್ಜುು ಮಾಡಿದರೋ ಅದು 10,000 ಕೆ'�ಟಿಗಳಷಾtಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಹಂತದಲಿP ಇನ'್ನ ಹೆಚು� ಪರಿಣಾರ್ಮಕಾರಿ ಕಡಿಮೇ ಖಚಿ*ನ ಸಾಧನವನು್ನ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಅಗತ್ಯತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದ್ದ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾದನೈಗೆ ಬಳಸುವ ಶೌಚಾಗ್ರಹಕೆ� ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನ, ನಿ�ರು ಹಾಗ' ಭ'ಮ್ಮಿ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದ ಇದಲPದ್ದ� ಘನವಸು್ತ ಸಂಸ�ರಣೆಗೆ ಕ'ಡ ಹಣಕಾಸಿನ ಲಭ್ಯತೆ ಅಗತ್ಯ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಆಗುವ ಖಚ*ನು್ನ ಕಡೆಗಣಿಸಿದರೋ, ಇತರೋ� ಖಚು* ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ. ಉದಾ:

೧. ರೋ'�ಗ ಗುಣಪಡಿಸಲು ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ವೈಚ�.

೨. ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದಾದ ರೋ'�ಗ ಉಂಟಾಗಿ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ದುಡಿಮೇ ಇಲPದ ಕಾರಣದ್ದಿಂದಾದ ನರ್ಷt.

೩. ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದ ನಿ�ರಿನ ಗುಣರ್ಮಟt ಕಡಿಮೇಯಾಗಿ ಪದಾಥ*ದ ಗುಣರ್ಮಟt ಕಡಿಮೇಯಾಗಿ, ಉತಾ�ದನೈ ಮೇ�ಲೆ ಹೆ'ರೋಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ.

೪. ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವಾತಾವರಣದ್ದಿಂದಾಗಿ ಭಾರತಕೆ� ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೇಯಾಗಿ ಆರ್ಥಿ*ಕ ಪ್ರಟುt ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ.

೫. ಶಾಲೆಯಲಿP ಶೌಚಾಲಯವಿಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ಶಾಲೆಗೆ ಹೆಣು್ಣರ್ಮಕ�ಳು ಬರದಂತಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದರಿಂದ ರ್ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಕಡಿಮೇಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ ಪ್ರಕಾರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಯನು್ನ ಗರ್ಮನಿಸಿ ಸರಿಪಡಿಸಿದರೋ ೬೬೦೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'ಪಾಯಿಗಳು ಉಳಿತಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ತಗಲುವ ಖಚು*: ೫೦೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'!

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಿಂದಾದ ಲಾಭಗಳು

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಿಂದ ಅಪಾರ ಲಾಭವಾಗುತ್ತದ್ದ ಎಂಬುದು ಟಾಂಝಾನಿಯಾ ದ್ದ�ಶದ ಉದಾಹರಣೆಯಿಂದ ಗೆ'ತಾ್ತಗುತ್ತದ್ದ.

ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕೆf�ತ್ರದಲಾPದ ಆರ್ಥಿ*ಕ ಲಾಭ ೭೭ ಕೆ'�ಟಿ ರ'ಪಾಯಿ. ಪ್ರತ್ತಿ ವರ್ಷ* ೧೫ ಲಕ್ಷ ಭೇ�ದ್ದಿ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ತಡೆಗಟtಲಾಗಿತು್ತ. ವಿಯಾಟಾ್ನಂ ದ್ದ�ಶದಲ'P ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಿಂದ ಆರ್ಥಿ*ಕ ಲಾಭ ಕಂಡುಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕೆf�ತ್ರದಲಾPದ ಲಾಭ ೩೩೫ ಕೆ'�ಟಿ ರ'. ೪ ಲಕ್ಷ ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗವನು್ನ ತಡೆಗಟtಲಾಗಿತು್ತ.

ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದ ಹೆ�ಗೆ ರೋ'�ಗ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ?

ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವಾತಾವರಣದಲಿP ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ವೃದ್ದಿ್ಧಯಾಗುವವು. ಈ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳಲಿP ಕೆಲವು ಮಾನವನಿಗೆ ರೋ'�ಗ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ.

ರೋ'�ಗಾಣುಗಳನು್ನ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ, ವೈ�ರಸ ್ ಹಾಗ' ಏಕಕೆ'�ಶ ಜಿ�ವಿಗಳೇಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದ್ದ. ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾಗಳು ದ್ದ�ಹದಲಿP ವಾಸವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಈ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಬೆ�ಧಿ, ಕಾಲರಾ, ವಿರ್ಷರ್ಮಶ್ರ�ತರ್ಜುCರ, ಧನುವಾ*ಯು ರ್ಮುಂತಾದ ಕಾಯಿಲೆಗಳನು್ನ ತರುವಂತಹವು. ಇವು ಎರ್ಷುt ಸಣ್ಣಗಾಗಿರುತ್ತವೈಂದರೋ ರ್ಮಲದ್ದಿಂದ ರೋ'�ಗ ಹರಡುವಿಕೆ ಒ೦ದು ಸಾವಿರ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಗಳನು್ನ ಸಾಲಾಗಿ ಜೆ'�ಡಿಸಿದಲಿP ರ್ಮಲ ಅದರ ಉದ್ದ ಒಂದು ಅಕೀ� ಕಾಳಿನರ್ಷುt ಮಾತ್ರ! ಈಗ ನಿರ್ಮಗೆ ಅದರ ಗಾತ್ರದ ಬಗೆ� ಕಲ�ನೈ ಬಂದ್ದಿರಲು ಸಾಧ್ಯ. ಇವುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ವೈ�ಗದಲಿP ನಡೆಯುತ್ತದ್ದ. ಅಂದರೋ ೨೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷದಲಿP ದ್ದಿCಗುಣ ಹೆ'ಂದುತ್ತವೈ. ಕೆಲವು ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಭ'ಮ್ಮಿಯಲಿP ಒಂದು ವರ್ಷ*ದವರೋಗೆ ಜಿ�ವಂತವಾಗಿರಬಲPವು. ಈ ಜಿ�ವಾಣುಗಳು (ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ) ದ್ದ�ಹದ ಮೇ�ಲೆ, ಚರ್ಮ*ದಲಿP, ರ್ಮಲ ರ್ಮ'ತ್ರದಲಿP, ಉಗುಳಿನಲಿP, ಉಗುರು ಕೆಳಗಿನ ಸಂದ್ದಿಯಲಿP, ನಿ�ರಿನಲಿP, ಆಹಾರದಲಿP ರ್ಮುಂತಾದ ಸ�ಳಗಳಲಿP ಅಸಂಖಾ್ಯತ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿPರುತ್ತವೈ ಹಾಗ' ಸಂಪಕ*ದ್ದಿಂದ ಹರಡುತ್ತವೈ. ಸರಿಯಾದ ಉರ್ಷ್ಣತೆ ಹಾಗ' ಆಹಾರ ದ್ದ'ರಕೀದಲಿP ವೃದ್ದಿ್ಧ ಹೆ'ಂದುತ್ತವೈ. ಇವುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಅತ್ತಿ ಶ್ರ�ತ ವಾತಾವರಣದಲಿP ಕುಂಠಿತವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದ್ದರಿಂದ ಶೇ�ತಾ್ಯಗಾರದಲಿP ಇಟt ಆಹಾರದಲಿP ರೋ'�ಗಾಣುಗಳ ವೃದ್ದಿ್ಧ ಕುಂಠಿತ, ಆದರೋ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಜಿ�ವಂತವಾಗಿರುತ್ತವೈ!

ವೈ�ರಸ ್ ಗಳು ಬಾ್ಯಕೆt�ರಿಯಾಗಿಂತ ಅತ್ತಿ ಚಿಕ�ವು. ಅವು ಜಿ�ವಕೆ'�ಶಗಳಲಿP ವಾಸವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಪೋ�ಲಿಯೋ�, ಕಾಮಾಲೆ, ಚಿಕರ್ನಾ ್ ಪಾಕ್ಸ ್, ಧಡಾರ, ಬೆ�ಧಿ ರ್ಮುಂತಾದ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ. ಇವುಗಳನು್ನ ಎಲೆಕಾt ್ರರ್ನಾ ್ ಮೇ�ಕೆ'್ರ�ಸ್ತೆ'��ಪ ್ ನಿಂದ ಮಾತ್ರ ಕಾಣಬಹುದು. ಬೆಳವಣಿಗೆ ಅತ್ತಿ�ವ ವೈ�ಗದ್ದಿಂದ ಸಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸಂಪಕ*ದ್ದಿಂದ ಹರಡುತ್ತದ್ದ.

ಏಕಕೆ'�ಶ ಜಿ�ವಿಗಳಾದ ಅಮ್ಮಿ�ಬಾ, ಜಿಯಾರಿ��ಯಾ ಹಾಗ' ಟ್ಟೆ್ರ�ಕೆ'ಮೋರ್ನಾಾಸ ್ ಅನೈ�ಕ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ತರಬಲPವು. ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ ಹಾಗ' ವೈ�ರಸ ್ ಗಳರ್ಷುt ತ್ತಿ�ವ್ರತೆಯ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ಉಂಟಾಗದ್ದಿದ್ದರ', ಸ್ತೆ'�ಂಕು ತಗುಲಿದಲಿP ಸಾಕರ್ಷುt ಹಾನಿ ಮಾಡಬಲPವು. ಇವುಗಳಿಂದಾದ ರೋ'�ಗಗಳು: ಬೆ�ಧಿ, ಆರ್ಮಶಂಕೆ ಬೆ�ಧಿ (ಡಿ�ಸ್ತೆಂಟಿ್ರ) ರ್ಮತು್ತ ಬಿಳಿ ರ್ಮುಟುt ರೋ'�ಗ.

ಈ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಮಾನವನ ದ್ದ�ಹ ಸ್ತೆ�ರಲು ರೋ'�ಗ ವಾಹಕಗಳ ಪಾತ್ರವೈ�ನ' ಕಡಿಮೇ ಇಲP. ನೈ'ಣ, ಸ್ತೆ'ಳೇ�ಗಳು, ರೋ'�ಗಾಣುಗಳನು್ನ ಒಂದು ಸ�ಳದ್ದಿಂದ ಇನೈ'್ನಂದು ಸ�ಳಕೆ� ಸಾಗಿಸಿ ರೋ'�ಗ ತರುತ್ತವೈ. ರೋ'�ಗದ ಹರಡುವಿಕೆಯನು್ನ ತಡೆಗಟtಲು ನೈ'ಣ ಹಾಗ' ಸ್ತೆ'ಳೇ�ಗಳನು್ನ ರ್ನಾಾಶಮಾಡಬೆ�ಕು. ಅಂದರೋ ನೈ'ಣ ಹಾಗ' ಸ್ತೆ'ಳೇ�ಗಳ ಸಂತಾರ್ನಾಾಭಿವೃದ್ದಿ್ಧಯನು್ನ ಸ�ಗಿತಗೆ'ಳಿಸಬೆ�ಕು. ನೈ'ಣಗಳು ಕಾಲರಾ, ಅತ್ತಿಬೆ�ಧಿ ರ್ಮುಂತಾದ ಕಾಯಿಲೆಗಳನು್ನ ಹರಡುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಸ್ತೆ'ಳೇ�ಗಳ ರ್ಮಲೆ�ರಿಯಾ, ಪ್ರ�ಲೆ�ರಿಯಾಸಿಸ ್ / ಡೆಂಗ'್ಯ ರ್ಜುCರ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ಹರಡುತ್ತವೈ.

ರೋ'�ಗ ಹರಡುವ ಬಗೆ� :

ನೈ�ರವಾಗಿ, ಸ�ಶ*ದ್ದಿಂದ, ರೋ'�ಗ ಹೆ'ತ್ತ ತುಂತುರು ಹನಿಗಳಿಂದ (ಕೆಮ್ಮಿgದಾಗ ಹಾಗ' ಸಿ�ನಿದಾಗ), ಭ'ಮ್ಮಿ ಸ�ಶ*ದ್ದಿಂದ ಚರ್ಮ* ಚುಚು�ವುದರಿಂದ (Inoculation) ತಾಯಿಂದ ರ್ಮಗುವಿಗೆ, ರ್ಮುಂತಾದ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿP ರೋ'�ಗ ಹರಡುತ್ತದ್ದ.

ಬಳಸಿ ಅಥವಾ ವಾಹಕಗಳ ರ್ಮ'ಲಕ

ದ್ರವ ವಾಹಕಗಳಿಂದ - ನಿ�ರು ಪಾನಿ�ಯ, ಕೀ್ರಮ್ಮಿಕೀ�ಟ (ನೈ'ಣ, ಸ್ತೆ'ಳೇ�, ಜಿಗಣೆ, ಇತಾ್ಯದ್ದಿ) ಗಾಳಿಯಲಿP ತ'ರಿಬಂದು ದಢಾರ, ರ್ನಾಾಯಿಕೆರ್ಮುg, ಗಂಟಲುಬೆ�ನೈ, ಕ್ಷಯ ಬಟ್ಟೆt ಬರೋಗಳಿಂದ (ವಾಂತ್ತಿ ಬೆ�ಧಿ ವಿರ್ಷರ್ಮ ಶ್ರ�ತರ್ಜುCರ) ರ್ಮಲಿನ ಕೆ�ಗಳಿಂದ.

ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯನಿಗೆ ಹೆ�ಗೆ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ

೧. ರೋ'�ಗಗ್ರಸ� ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯನಿಂದ – ಪೋ�ಲಿಯೋ�, ಕಾಲರಾ, ಗಂಟಲು ಮಾರಿ ಬೆ�ನೈ.

೨. ಪಾ್ರಣಿಗಳಿಂದ - ಬ'್ರಸ್ತೆಲಾ ರೋ'�ಗ

೩. ರ್ಮಣಿ್ಣನಿಂದ - ಧನುವಾ*ಯು, ಕೆ'ಕೆ�ಹುಳು ರೋ'�ಗ

೪. ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯನ ಒಂದು ಭಾಗದ್ದಿಂದ ಇನೈ'್ನಂದು ಭಾಗಕೆ� - ಚರ್ಮ*ದ ಮೇ�ಲಿನ ಸ್ತೆ�ಫೆಲೆ'�ಕಾಕೆ� ಎಂಬ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ ಚರ್ಮ*ದ ಒಳಭಾಗಕೆ� ಹೆ'�ಗಿ ಕುರುಗಳನು್ನ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ.

೫. ಬಾಯಿ, ರ್ಮ'ಗಿನಿಂದ ಹೆ'ರಬಿ�ಳುವ - ತುಂತುರುಗಳಿಂದ, ರೋ'�ಗಿ ಮಾತರ್ನಾಾಡುವಾಗ, ಕೆರ್ಮುgವಾಗ, ಅಥವಾ ಸಿ�ನುವಾಗ ಹೆ'ರಬಿ�ಳುವ ತುಂತುರು ಹನಿಗಳನು್ನ ಉಸಿರಾಡಿದಾಗ, ರೋ'�ಗ ಇನೈ'್ನಬ್ಬರಿಗೆ ಹರಡುವುದು, ರೋ'�ಗಿಯಿಂದ ಹೆ'ರಬಂದ ಕೀ್ರಮ್ಮಿಗಳಿಂದ (ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ, ವೈ�ರಸ ್), ರ್ಮಲಿನವಾದ ಧ'ಳನು್ನ ಉಸಿರೋಳೇಯುವುದರಿಂದಲ' ರೋ'�ಗಗಳು ಹರಡಬಹುದು. ಉದಾ: ರ್ನಾಾಯಿಕೆರ್ಮುg ರೋ'�ಗ, ದಡಾರ, ಕ್ಷಯ.

೬. ಸಂಪಕ*ದ್ದಿಂದ ಹರಡುವ ರೋ'�ಗಗಳು ಒಬ್ಬರಿಂದ ಇನೈ'್ನಬ್ಬರಿಗೆ ನೈ�ರ ಸಂಪಕ*ದ್ದಿಂದ ಅಥವಾ ರೋ'�ಗಗ್ರಸ�ರು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದ ಅಂಗವಸ್ತ ್ರ, ಊಟದ ತಟ್ಟೆt, ಇತಾ್ಯದ್ದಿ ರ್ಮ'ಲಕವೂ ಕೆಲವು ರೋ'�ಗಗಳು ಹರಡುವವು. ಉದಾ: ಟಿ್ರಕೆ'�ಮಾ

೭. ಸ್ತೆ'ಳೇ�ಗಳ ರ್ಮ'ಲಕ ಹರಡುವ ಸ್ತೆ'�ಂಕುಗಳು - ಕಾಲರಾ, ವಿರ್ಷರ್ಮಶ್ರ�ತರ್ಜುCರ, ರ್ಮಲೆ�ರಿಯಾ, ಫೆ�ಲೆ�ರಿಯಾ.

೮. ತಾಯಿಯಿಂದ ರ್ಮಗುವಿಗೆ ಸ್ತೆ'�ಂಕು - ಗಭಿ*ಣಿಯಾದ ಸಿ್ತ ್ರ� ಕೆಲವು ರೋ'�ಗಗಳಿಂದ ನರಳುತ್ತಿ್ತದ್ದರೋ ಶ್ರಶುವಿಗೆ ಈ ರೋ'�ಗ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಉದಾ: ಸಿಫಿಲಿಸ ್, ಸ್ತೆ'�ಂಕು ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ನಿವಾರಿಸಬೆ�ಕಾದರೋ ರ್ನಾಾವು ಮೋದಲು ರೋ'�ಗಾಣುಗಳನು್ನ ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾಗದಂತೆ ಹಾಗ' ಹರಡದಂತೆ ನೈ'�ಡಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು. ಶುಚಿಯಾದ ವಾತಾವರಣ ನಿಮಾ*ಣ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ರೋ'�ಗಗಳು ರೋ'�ಗಗಳು

ಚರ್ಮ* ಹಾಗ' ಕಣಿ್ಣನ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ರೋ'�ಗಗಳು

ರೋ'�ಗವಾಹಕಕೆ� ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರೋ'�ಗಗಳು

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಇತ್ತಿಹಾಸ

ಸಾ�ಟPಂಡಿನ (Scotland) ಆರಕೆ್ನ�ದ ಒಂದು ಹಳಿ�ಯಾದ ಸಾ�ರಾಬೆ� ಎಂಬಲಿP ನವಶ್ರಲಾಯುಗದ ಸರ್ಮಯದಲಿP ನಿ�ರನು್ನ ರಭಸದ್ದಿಂದ ತಳಿ� ರ್ಮಲವನು್ನ ಹೆ'ರಡ'ದು ಶಾಚಾಲಯಗಳಿದು್ದದು ವರದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದ. ಇದು ಕೀ್ರ.ಪೂ. ೩೧೮೦ ರಿಂದ ಕೀ್ರ.ಪೂ. ೨೫೦೦ರ ವರೋಗಿನ ಸರ್ಮಯದಲಿP ಕಂಡುಬಂದ ವಿರ್ಷಯ. ಇದು ಮೋಟtಮೋದಲು ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯಕೆ� ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವರದ್ದಿಯಾದ ಸಂಗತ್ತಿ. ರ್ಜುರುಸಲೆಂನ ಪಟtಣದಲಿP ಕೀ್ರ.ಪೂ. ಎಂಟನೈ� ಶತಮಾನದಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳಿದು್ದದು ಪತೆ್ತಯಾಗಿದ್ದ.

ರೋ'�ಂ ನಗರದಲ'P ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿದು್ದದು ವರದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದ.

ಕೀ್ರ.ಪೂ. ೩ನೈ� ಶತಮಾನ ಸCಚ್ಛತೆಯ ಕಾಲಘಟt, ಹಲವಾರು ಸ�ಳಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳು ಇದು್ದದು ವರದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದ. ಕೀ್ರ.ಪೂ. ೨೮೦೦ನೈ� ಇಸವಿಯಲಿP ಈಗಿನ ಭಾರತ ಪಾಕೀಸಾ�ನದ ಮೋಹೆಂಜೆ'�ದಾರೋ'� ಹಾಗ' ಹರಪಾ� ನಗರದಲಿP ಆಧುನಿಕ ತರಹದ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ರ್ಮನೈಯ ಗೆ'�ಡೆಗೆ ಅಂಟಿಕೆ'ಂಡು ಕಟtಲಾಗಿರುವುದು ದಾಖಲಾಗಿದ್ದ. ಇವು ಇಟಿtಗೆಯಿಂದ ಕಟಿtದ ಶೌಚಾಲಯಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಇವುಗಳಲಿP ರ್ಮಲ ನೈ�ರವಾಗಿ ಚರಂಡಿಯೋಳಗೆ ಬಿ�ಳುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಲಾಗಿತು್ತ. ಆಧುನಿಕ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿಗೆ ಹೆ'�ಲುವಂತೆ ಈ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ವಿವರಿಸುತ್ತ ೧೯೪೪-೪೮ ರಲಿP ಆಕೀ*ಯಾಲಜಿ

ವಿಭಾಗದ ರ್ಮುಖ್ಯಸ�ರಾದ ಮಾಕ ್ ಲೆ�ರ್ಮರ ್ ವಿ�ಲರ ್ “ಇಂದ್ದಿಗ' ಕೆಲವು ದ್ದ�ಶಗಳು ಅಂದ್ದಿನ ಅತು್ಯತ್ತರ್ಮ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಶೌಚಾಲಯಗಳ ಬಗೆ� ಅಸ'ಯೇಪಡುವಂತ್ತಿವೈ. ಈ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ತರಹದ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಶ್ರ್ರ�ರ್ಮಂತರು ಉಪಯೋ�ಗಿಸುತ್ತಿ್ತದು್ದದು ವರದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದ. ಆದರೋ ರ್ಜುನಸಾರ್ಮನ್ಯರು ಗುಂಡಿ ಶೌಚಾಲಯಗಳನೈ್ನ� ಉಪಯೋ�ಗಿಸುತ್ತಿ್ತದ್ದರೋಂದು ತ್ತಿಳಿದುಬಂದ್ದಿದ್ದ.

೧೯ನೈ� ಶತಮಾನದ ಪಾಠ

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಔದ್ದ'್ಯ�ಗಿ�ಕರಣದ್ದ'ಂದ್ದಿಗೆ ಗುರುತ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಔದ್ದ'್ಯ�ಗಿಕ ಕಾ್ರಂತ್ತಿಯ ಸರ್ಮಯದಲಿP ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ರ್ಜುನರು ಪಟtಣಗಳಿಗೆ ಬರಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆ ಸರ್ಮಯದಲಿP ಪಟtಣಗಳಲಿP ಅಗತ್ಯಕೆ� ಬೆ�ಕಾದ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಲಿಲP. ಪಟtಣಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸರ್ಮಪ*ಕವಾಗಿರಲಿಲP. ಆಗ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇಲPದ ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳು ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬಂದವು. ಆ ಸರ್ಮಯದಲಿP ರ್ಜುರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಕುಸಿಯಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಬಡರ್ಜುನರ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು ಗುರುತ್ತಿಸಲ�ಡದ್ದ� ಹೆ'�ದವು. ನಂತರವೈ� ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ರಾರ್ಜುಕೀ�ಯ ವಿರ್ಷಯವಾಯಿತು.

ಇಂಗೆPಂಡಿನ ಎಡಿCರ್ನಾ ್ ಚಾಡಿCಕ ್ ಹಾಗ' ಇತರರು ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಮಾರ್ಜುಕೆ� ಬಡತನ ಹಾಗ' ಪರಿಸರ ರ್ನಾಾಶ ತಡೆಗಟtಲು ಬೆ�ಕಾಗುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಗಿಂತ ಹೆಚು� ದುಬಾರಿ ಸುಸಜಿ´ತ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ ಎಂದು ಅಂದಾರ್ಜುು ಮಾಡಿದಾ್ದರೋ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು, ನಿರ್ಮ*ಲ ಶೌಚಾಲಯ ಕಟುtವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಲಾಭ

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಲಾಭದ ಪ್ರಶೇ್ನಯಲP, ಅದ್ದ'ಂದು ಅಗತ್ಯತೆ, ಶೌಚಾಲಯಕೆ� ಬೆ�ಡಿಕೆ ದ್ದಿನೈ�ದ್ದಿನೈ� ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಅದರೋ'ಂದ್ದಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯದ ಅಗತ್ಯತೆ ಬಗೆ� ರ್ಜುನರ ರ್ಮನೈ'�ಭಾವನೈ ಬದಲಿಸಿದ್ದ. ಸರ್ಮುದಾಯಗಳು ಹಾಗ' ರ್ಜುನರು ಅಗತ್ಯತೆ ಅರಿತು ಸರಕಾರದ್ದ'ಂದ್ದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಲು ರ್ಮುಂದಾಗುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ.

ಅಂತಾರಾಷಿt ್ರ�ಯ ರ್ಮಟtದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ

ಜೆ'�ಹಾರ್ನಾ್ಸ ್ಬಗ ್* ನಲಿP ವಿಶC ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪೋ�ರ್ಷಣೆ ಕೆ'ಡುವ ಶೃಂಗ ಸಭೇಯಲಿP ೨೦೧೫ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯನು್ನ ರ್ಮನೈಯಲPಲPದ್ದ� ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಸ�ಳ (ಉದಾ: ಶಾಲೆ, ಕಛೇ�ರಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆt, ರೋ�ಲೆCನಿಲಾ್ದಣ, ರೋ�ಲು ಡಬಿ್ಬ, ವಿಮಾನ ನಿಲಾ್ದಣ ರ್ಮುಂತಾದ ಸ�ಳಗಳು) ದಲಿPಯ' ಸಾಧಿಸಲು ತ್ತಿ�ಮಾ*ನಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರಥ* ೧೪೭ ಕೆ'�ಟಿ ರ್ಜುನರನು್ನ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಚೌಕಟಿtನಲಿP ತರುವ ಪ್ರಯತ್ನವನು್ನ ಮಾಡುವ ಗುರಿ ಇಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಆಫಿ್ರಕಾ ಹಾಗ' ಏಶ್ರಯಾ ಖಂಡಗಳ ಬಡದ್ದ�ಶಗಳಿಗೆ ಸವಾಲಾಗಿದ್ದ. ಇದರಥ* ಆ ದ್ದ�ಶಗಳು ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲPಲPದ್ದ� ಇತರ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲ'P ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಶಾಲೆ ಹಾಗ' ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕೆ�ಂದ್ರಗಳಲಿPಯ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಒಂದು ಆಂದ್ದ'�ಲನವಾಗಬೆ�ಕು. ಅದರಲಿP ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯದ ಬಗೆ� ಮಾಹಿತ್ತಿ ನಿ�ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಶೌಚಾಲಯ ಕಟಿtಸಲು, ಬಳಸಲು ಸರಕಾರ ಸಹಾಯ (ಕೆಲವೋಮೇg ಆರ್ಥಿ*ಕ ಸಹಾಯ) ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕರಿಗೆ ಈ ಆಂದ್ದ'�ಲನದಲಿP ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೆ'ಡಬೆ�ಕು.

ಈ ಆಂದ್ದ'�ಲನ ಕೆಲವು ಅಡೆತಡೆಗಳನು್ನ ಎದುರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಉದಾ:

* ಶೌಚಾಲಯದ ಬಗೆ� ವ್ಯಕೀ್ತಗಳಲಿP ಬದಲಾವಣೆ ತಂದು ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಬಹಳ ಕರ್ಷtದ ಕೆಲಸ. ಇದ್ದ� ಮೋದಲ ಅಡೆತಡೆ. ಈ ವಿರ್ಷಯದಲಿP ಎಲಾP ದ್ದ�ಶಗಳು ಹಿಂದ್ದ ಬಿದ್ದಿ್ದವೈ.

* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಎಲP ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ವಹಿಸಬೆ�ಕು. ಸರಕಾರಿ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು, ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ ಇಲಾಖ್ಯೆ, ಪರಿಸರ ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಅಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ, ಪಟtಣ ಯೋ�ರ್ಜುನೈ ಇಲಾಖ್ಯೆ, ರ್ನಾಾಗರಿ�ಕ ಸಮಾರ್ಜು, ಸಕಾ*ರೋ�ತರ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು ಹಾಗ' ಅರೋ'�ಗ್ಯ ಸಮ್ಮಿತ್ತಿಗಳು.

* ಈ ಎಲಾP ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳನು್ನ ಸಂಪಕೀ*ಸಿ ಅವರ ಸಹಾಯಪಡೆದಾಗಲೆ� ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಸಾಧ್ಯ. ಇದಲPದ್ದ� ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು, ಜ್ಞಾಹಿರಾತುಪಡಿಸುವ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು ಹಾಗ' ಮಾಧ್ಯರ್ಮಗಳನು್ನ ಕರೋತರಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

* ಎಲೆPಡೆಯ' ನಿ�ರು ಬಳಸುವ ಶೌಚಾಲಯ ದ್ದ'ರಕುವ ಸಾಧ್ಯತೆ (ಅದರಲ'P ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿP) ಕಡಿಮೇ, ಆದ್ದರಿಂದ ಸಕಾ*ರದ ಸಹಾಯಧನವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿಕೆ'ಳ�ಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಆದರ' ಸಕಾ*ರದಲಿPಯ ಭ್ರಷಾtಚಾರ, ಸಮಾರ್ಜುದಲಿPನ ಸಾಂಸ�ೃತ್ತಿಕ ಅಡಚಣೆಗಳು ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವನು್ನ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತರಲು ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಯನು್ನಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ.

ನಿರ್ಮ*ಲ ಶೌಚಾಲಯ

ಶೌಚಗೃಹ ಎಂದರೋ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡಲು ವಿಶೇ�ರ್ಷವಾಗಿ ಕಟಿtರುವ ಸ�ಳ.

೧೯೮೦-೯೦ರ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ದಶಕದ ನಂತರ ಬಹಳರ್ಷುt ದ್ದ�ಶಗಳು ತರ್ಮg ದ್ದ�ಶದಲಿP ನಿರ್ಮ*ಲ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ (ಅವರ ಸಂಸ�ೃತ್ತಿ, ಹಣಕಾಸಿನ ಲಭ್ಯತೆಗನುಗುಣವಾಗಿ) ಕಲಿ�ಸಿಕೆ'ಂಡಿದಾ್ದರೋ. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಗಳಲಿP

ಸರಕಾರಿ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳೂ ಭಾಗವಹಿಸಿದವು. ಇದು ಎಲP ರ್ಜುನರಿಗೆ ಅನುಕ'ಲವಾಗಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ದ'ರದೃಷಿtಯುಳ� ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವಾಗಬೆ�ಕೆಂಬುದು ರ್ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದ್ದ�ಶವಾಗಿತು್ತ.

ನಿರ್ಮ*ಲ ಶೌಚಾಲಯದ ವಿಶೇ�ರ್ಷತೆ ಏನು?

೧. ಅದು ಭ'ಮ್ಮಿಯ ಮೇ�ಲೆ�ಯ್ಯ ರ್ಮಣ್ಣನು್ನ ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳಿಸಬಾರದು

೨. ಅಂತರ್ಜು*ಲವನು್ನ ರ್ಮಲಿನಮಾಡಬಾರದು

೩. ಭ'ಮ್ಮಿಯ ಮೇ�ಲಿನ ನಿ�ರನು್ನ (ಕೆರೋ, ಹೆ'ಂಡ, ನದ್ದಿ ಇತಾ್ಯದ್ದಿ) ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳಿಸಬಾರದು.

೪. ನೈ'ಣ ಹಾಗ' ಇತರೋ ಪಾ್ರಣಿಗಳಿಗೆ ಆಕರ್ಷ*ಣೆಯಾಗದಂತೆ ಶೇ�ಖರಿಸಲ�ಟುt ವಿಲೆ�ವಾರಿಯಾಗಬೆ�ಕು.

೫. ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರವನು್ನ ಕೆ� ಬಳಸಿ ಸಾಗಿಸುವಂತ್ತಿರಬಾರದು.

೬. ಇದನು್ನ ಕಟtಲು ಹೆಚು� ಹಣವ್ಯಯವಾಗಬಾರದು ಹಾಗ' ಸುಲಭವಾಗಿರಬೆ�ಕು.

೭. ಸ�ಳಿ�ಯವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಸು್ತವಿನಿಂದ ಕಟtಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೆ�ಕು.

೮. ಅದು ಹಿರ್ಮgಡಿಯ ಮೇ�ಲೆ (Indian Toilet) ಅಥವಾ ತೆ'ಡೆಯ ಮೇ�ಲೆ (Western Toilet) ಕ'ಡಲು ಯೋ�ಗ್ಯವಾಗಿರಬೆ�ಕು.

೯. ಉಪಯೋ�ಗಿಸದ್ದಿದಾ್ದಗ ಅದನು್ನ ರ್ಮುಚಿ�ಡುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಬೆ�ಕು.

೧೦. ನಿ�ರಿನ ಕೆ'ರತೆ ಇದ್ದಲಿP ಗುಂಡಿ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು. ಅದು ತುಂಬಿದಾಗ ಆ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ರ್ಮಣಿ್ಣನಿಂದ ರ್ಮುಚಿ�ಬಿಟುt ಇನೈ'್ನಂದ್ದಡೆ ಗುಂಡಿ ತೆಗೆದು ಶೌಚಾಲಯ ಪಾ್ರರಂಭಿಸಬಹುದು. ಮೋದಲನೈಯ ಗುಂಡಿಯಲಿPದ್ದ ರ್ಮಲ, ಆರು ತ್ತಿಂಗಳಲಿP ಕೀ್ರಮ್ಮಿರಹಿತವಾಗುವುದಲPದ್ದ� ಅದನು್ನ ಗೆ'ಬ್ಬರವಾಗಿ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ. ರ್ಮ'ತ್ರವನು್ನ ಬೆ�ರೋ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ನಿ�ರಿನೈ'ಂದ್ದಿಗೆ ಬೆರೋಸಿ ಬೆಳೇಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ, ಬೆಳೇಗಳಿಗೆ ನೈ�ಟ್ಟೆ'್ರ�ರ್ಜುರ್ನಾ ್ ಪೂರೋ�ಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

ರ್ಮಲದ ಉಪಯೋ�ಗದ್ದಿಂದ ಜೆ�ವಿಕ ಅನಿಲ ತಯಾರಿಸಲ' ಸಾಧ್ಯ.

ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಎಲಿP ಕಟtಬಹುದು?

೧. ಇದು ರ್ಮನೈಯ ಹೆ'ರಗಡೆ ಇದು್ದ ರ್ಮನೈಗೆ ಸಮ್ಮಿ�ಪದಲಿPರಬೆ�ಕು. ಪಟtಣಗಳಲಿP ಸ�ಳಾವಕಾಶ ಇರದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ರ್ಮನೈಯ ಭಾಗವಾಗಿಯೇ� ಕಟtಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

೨. ಶೌಚಾಲಯ ಕಟುtವಾಗ ಸಾ್ಯನಿಟರಿ ಇರ್ನಾ್ಸ ್ಪ್ರಕtರ ್ (Sanitary Inspector) ಮಾಗ*ದಶ*ನವನು್ನ ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದ್ದ. ಶೌಚಾಲಯವು ನಿ�ರಿನ ಉಗರ್ಮದ್ದಿಂದ ದ'ರದಲಿPರಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಯಾವ ತರಹದ ಮಾಲಿನ್ಯಕ'� ಕಾರಣವಾಗಬಾರದು. ಆದರೋ ಈಗ ಸಾ್ಯನಿಟರಿ ಇರ್ನಾ್ಸ ್ಪ್ರಕtರ ್ ಹುದ್ದ್ದಯನು್ನ ಸರಕಾರ ತೆಗೆದುಹಾಕೀದ್ದ!

೩. ಶೌಚಾಲಯ ಕಟುtವ ಪ್ರದ್ದ�ಶ ಒಣಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿPರಬೆ�ಕು ಅಂದರೋ ಅಂತರ್ಜು*ಲದ ಕನಿರ್ಷt ರ್ಮ'ರು ಮ್ಮಿ�ಟರ ್ ಮೇ�ಲ�ಡೆ ಇರಬೆ�ಕು.

೪. ಶೌಚಾಲಯದ ಮೇ�ಲಾ್ಬಗದ ಕಟtಡವನು್ನ ಕಟtಲು ಸ�ಳಿ�ಯ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು.

೫. ಶೌಚಾಲಯ ಸCಚ್ಛವಾಗಿಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೆ�ಕು.

ಶೌಚಗೃಹದ ಬಳಕೆ

ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಲಿP ಹೆಚಿ�ನ ರ್ಜುನರು ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈಗೆ ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶಕೆ� ಹೆ'�ಗುವರು. ಆದರೋ ಇಂದು ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶಕೆ� ಹೆ'�ಗುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೇಯಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ರ್ಜುನರು ಶೌಚಗೃಹದ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲು ರ್ಮುಂದಾಗುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ.

ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವವರಿಗೆ ತ್ತಿಳುವಳಿಕೆ

* ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದ ಮೇ�ಲೆ ರ್ಮಲವೈಲಾP ಕುಳಿಯೋಳಗೆ ಹೆ'�ಗಿದ್ದಯೇ� ಎಂಬುದನು್ನ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೆ'ಳಿ�,

* ಶೌಚಾಲಯದ ನೈಲದ ಮೇ�ಲೆ ನಿ�ರು ಹರಯದ್ದ� ಕುಳಿಯೋಳಗೆ ಹರಿದು ಹೆ'�ಗುವಂತೆ ಕೆ�ಗಳನು್ನ ತೆ'ಳೇದುಕೆ'ಳಿ�

* ನಿರ್ಮg ನಂತರ ಬರುವವರಿಗೆ ಅನುಕ'ಲವಾಗುವಂತೆ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ರ್ಚೆರ್ನಾಾ್ನಗಿ ತೆ'ಳೇದು ಸCಚ್ಛವಾಗಿಡಿ.

* ಪಾತೆ್ರಯನು್ನ ನಿ�ರಿನಿಂದ ತುಂಬಿ

ಬಯಲಿನಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅನೈ�ಕ ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಗಳಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ. ರ್ಮಹಿಳೇಯರಿಗೆ ಹಗಲಿನ ಸರ್ಮಯದಲಿP ಬಯಲುಪ್ರದ್ದ�ಶಕೆ� ಹೆ'�ಗಲು ಆಗದ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಅವರು ರಾತ್ತಿ್ರ ಸರ್ಮಯವೈ� ಹೆ'�ಗಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅಂತಹ ವೈ�ಳೇಯಲಿP ವಿರ್ಷ ಹುಳು ಹಾಗು ಹಾವುಗಳ ಕಡಿತಕೆ� ಒಳಗಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯುಂಟು ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಿಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಡಿಮೇ ಬೆಲೆಯಲಿP ಕಟಿtಸಬಹುದು. ನರ್ಮg ದ್ದ�ಶದಲಿP ಹಳಿ�ಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಟುtವ ವಿಧಾನ ಕುರಿತು ಸಾಕರ್ಷುt ಸಂಶೇ'�ಧನೈ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದ. ಶುಭ್ರ, ಹಾಗ' ಅನುಕ'ಲವಾದಂತೆ ಶೌಚಾಲಯದ ಮಾದರಿಯನು್ನ ಅನುಸರಿಸಿ ಪ್ರತ್ತಿ ರ್ಮನೈಯಲ'P ಒಂದು ಶೌಚಾಗೃಹ ನಿಮ್ಮಿ*ಸುವುದು ಒಳೇ�ಯದು

ಶೌಚಗೃಹದ ಬಗೆ� ರ್ಜುನರಲಿP ತಪು� ನಂಬಿಕೆಗಳಿವೈ

೧. ಇದು ದುರ್ನಾಾ*ತ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಶೌಚಗೃಹವನು್ನ ಸCಚ್ಛವಾಗಿ ಇಟುtಕೆ'ಳ�ದ್ದಿದ್ದರೋ, ಈ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಆದರೋ ಹೆ'ರ/ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಖಂಡಿತಾ ಹೆಚು� ದುರ್ನಾಾ*ತ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಅದನು್ನ ತಡೆಗಟtಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲP.

೨. ಶೌಚಗೃಹ ನೈ'ಣಗಳ ಸಂತಾರ್ನಾಾಭಿವೃದ್ದಿ್ಧಯನು್ನ ಹೆಚಿ�ಸುತ್ತವೈ. ನೈ'�ಣಗಳ ಸಂತಾರ್ನಾಾಭಿವೃದ್ದಿ್ಧಗೆ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರದ ಸಂಪಕ* ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಶೌಚಗೃಹದಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರದಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ಗುಂಡಿಯಲಿP ಹೆ'�ಗುವುದರಿಂದ ಹಾಗ' ವಾತಾವರಣದ ಸಂಪಕ*ಬಾರದ್ದ� ಇರುವುದರಿಂದ ನೈ'ಣಗಳ ಸಂತಾರ್ನಾಾಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ ಅಸಾಧ್ಯ, ಶೌಚ ಗೃಹದ ಬಳಕೆಯಿಂದ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ನೈ'ಣಗಳ ಸಂತಾರ್ನಾಾಭಿ ವೃದ್ದಿ್ಧ ಕಡಿಮೇಯಾಗುವುದು.

೩. ಶೌಚಗೃಹ ನಿಮಾ*ಣ ದುಬಾರಿಯಾಗುವುದು. ಶೌಚಗೃಹದ ಇಲPದ್ದ� ಇರುವ ಸಂದಭ*ದಲಿP ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯಕೆ� ತಗುಲುವ ಖಚು* ಶೌಚಗೃಹದ ನಿಮಾ*ಣಕೆ� ಮಾಡುವ ಖಚಿ*ಗಿಂತ ಹೆಚು�, ಶೌಚಗೃಹದ ನಿಮಾ*ಣ ಮಾಡಲು ಸCಲ� ಖಚು* ಅನಿವಾಯ*. ಉಪಯುಕ್ತತೆ ಹಾಗ' ಅನುಕ'ಲತೆ ಅಪಾರ. ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶಕೆ� ರ್ಜುನರು ಹೆ'�ಗಲು ಒಂದು ಕಾರಣ 'ರ'ಢಿ'. ಇದನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸುವುದು ಸCಲ� ಕರ್ಷt. ಅಸಾಧ್ಯವೈ�ನಲP.

ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸುವುದು ದ್ದಿನಕೆ� ಕನಿರ್ಷ್ಠ ರ್ನಾಾಲು� ಸಲ ರ್ಮತು್ತ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಬಿದಾ್ದಗ ಶೌಚಾಲಯ ಸ�ಳವನು್ನ ರ್ಚೆರ್ನಾಾ್ನಗಿ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಿ, ಭಿ�ಚಿಂಗ ್ ಪೌಡರ ್ ರ್ಮತು್ತ ಸ್ತೆ'�ಪ್ರಿನ ಮ್ಮಿಶ್ರಣವನು್ನ ನೈಲದ ಮೇ�ಲೆ ರ್ಮತು್ತ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ಬಿ�ಳುವ ಜ್ಞಾಗದಲಿP ಸಿಂಪಡಿಸಿ, ಕಸವನು್ನ ತೆಗೆಯಲು ಶೌಚಾಲಯದ ಎಲP ಸ�ಳವನು್ನ ಗುಡಿಸಿ.

ಒದ್ದ್ದ ಬಟ್ಟೆt ಅಥವಾ ಬ್ರಷ ್ ರ್ಮತು್ತ ಒಂದು ಬಕೆಟ ್ ನ ರ್ಷುt ನಿ�ರನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ಇಡಿ� ವಿಸಿ್ತ�ಣ*ವನು್ನ ರ್ಚೆರ್ನಾಾ್ನಗಿ ಉಜಿ´.

ಬಟ್ಟೆt ಬ್ರಷ ್ ರ್ಮತು್ತ ಬಕೆಟ ್ ಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ನಂತರ ತೆ'ಳೇದು ಬಿಸಿಲಿನಲಿP ಒಣಗಿಸಿ.

ಸರ್ಮುದಾಯ ಶೌಚಾಲಯ ಸಂಕೀರಣ

ಯಾವ ಗಾ್ರರ್ಮದಲಿP ಪ್ರತ್ತಿ ರ್ಮನೈಗ' ನಿರ್ಮ*ಲ ಶೌಚಾಲಯ ಕಟtಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದ್ದಿಲPವೋ� ಅಲಿP ಸರ್ಮುದಾಯ ಶೌಚಾಲಯ ಸಂಕೀರಣಗಳನು್ನ, ಕಟುtವುದು ಅಗತ್ಯ. ಇದರಲಿP ಹಲವಾರು ಶೌಚಾಲಯಗಳು, ಸಾ್ನನದ ರ್ಮನೈ, ತೆ'ಳೇಯುವ ಕಟ್ಟೆt, ಕೆ�ತೆ'ಳೇಯುವ ಬೆ�ಸಿರ್ನಾ ್ ಗಳು ಇರುತ್ತವೈ. ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿ ಇವುಗಳ ಮೇ�ಲಿCಚಾರಣೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ಶಾಲಾ ಶೌಚಾಲಯ

ರ್ಮಕ�ಳು ಹೆ'ಸ ವಿಚಾರಗಳನು್ನ ಸುಲಭವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸುತಾ್ತರೋ. ತಂದ್ದ ತಾಯಿಯವರಿಗೆ ತಾವು ತ್ತಿಳಿದುಕೆ'ಂಡ ಹೆ'ಸ ವಿವರಗಳನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸುತಾ್ತರೋ. ಆದ್ದರಿಂದ ರ್ಮಕ�ಳಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಲು - ರ್ಮನವೋಲಿಸಿದರೋ ಅದು ಅವರ ತಂದ್ದ ತಾಯಿಯನು್ನ ಶೌಚಾಲಯ ಬಳಸಲು ಪ್ರ್ರ�ರೋ�ಪ್ರಿಸಬಹುದು.

ಅದಲPದ್ದ ರ್ಮಕ�ಳ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕಾಪಾಡಲು, ಸಾCಭಿಮಾನಕೆ� ಧಕೆ� ತರದ್ದಿರಲು ಶಾಲೆಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ಅಗತ್ಯ, ಹುಡುಗ, ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಬೆ�ರೋ ಬೆ�ರೋ ಶೌಚಾಲಯ ಕಟtಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ರ್ಮಕ�ಳಿಗೆ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ ಕೆ'ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸರಕಾರದ್ದಿಂದ ಹಣಕಾಸು ಸಹಾಯ ಬರದ್ದಿದ್ದರ', ಶಾಲಾ ಶ್ರಕ್ಷಕರು ಹಾಗ' ತಂದ್ದ- ತಾಯಿಯರು ಪರಸ�ರ ಮಾತರ್ನಾಾಡಿಕೆ'ಂಡು ಹಣಕಾಸಿನ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿಯನು್ನ ವಹಿಸಿಕೆ'ಂಡು ಶೌಚಾಲಯ ಕಟtಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಬೆ�ಕು.

ನಿರ್ಮ*ಲ ಗಾ್ರರ್ಮ ಪುರಸಾ�ರ

ಶೌಚಾಲಯದ ಮಾದರಿಯನು್ನ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಬೆ�ಕು. ಹಾಗ' ಅವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಮಾದರಿಯನು್ನ ಅನುಸರಿಸಲು ಪೋ್ರ�ತಾ್ಸಹಿಸಬೆ�ಕು. ಗಾ್ರರ್ಮದಲೆP� ಅಥವಾ ಗಾ್ರರ್ಮದ ಹತ್ತಿ್ತರದಲೆP� ಶೌಚಾಲಯಕೆ� ಬಳಸುವ ಸಾರ್ಮಗಿ್ರಗಳು ದ್ದ'ರೋಯುವ ಸೌಲಭ್ಯವನು್ನ ಕಲಿ�ಸಿಕೆ'ಡಬೆ�ಕು.

ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಗಳನು್ನ ಯಶಸಿCಯಾಗಿ ಆಯೋ�ಜಿಸಿದ ಗಾ್ರರ್ಮ ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿಗೆ ನಿರ್ಮ*ಲಗಾ್ರರ್ಮ ಪುರಸಾ�ರ (NGP) ಪ್ರಶಸಿ್ತಯನು್ನ ನಿ�ಡಬಹುದು. ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಶೇ�ಕಡಾ ೨೦ ರಿಂದ ಶೇ�ಕಡಾ ೫೭ (೨೦೦೮) ಕೆ� ಹೆಚಿ�ದ್ದ. ನಿರ್ಮ*ಲ ಗಾ್ರರ್ಮ ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿಯ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೧೭೦೦೦ ಕ'� ಮ್ಮಿ�ರಿದ್ದ.

೨೦೦೪ ರಲಿP ಭಾರತ ಸರಕಾರ, ನಿರ್ಮ*ಲ ಗಾ್ರರ್ಮ ಪುರಸಾ�ರ ಬಹುಮಾನವನು್ನ ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿತು. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ಸಂಪೂಣ* ಬಯಲು ಶೌಚ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ನಿಲಿPಸುವ ಉದ್ದ್ದ�ಶವಿದ್ದ. ಘನ ಹಾಗ' ದ್ರವ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಿಲೆ�ವಾರಿಯನು್ನ ಸಾಧಿಸಿದ ಗಾ್ರರ್ಮಪಂಚಾಯಿತ್ತಿಗೆ ಹಣದ ರ'ಪದಲಿP ಬಹುಮಾನ ಕೆ'ಡಲಾಗುವುದು. ಈ ಬಹುಮಾನವನು್ನ ಭಾರತದ ರಾರ್ಷt ್ರಪತ್ತಿಯವರು ಕೆ'ಡುವರು. ಗಾ್ರರ್ಮದ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ ಆಧಾರದ ಮೇ�ಲೆ ೫೦,೦೦೦ ರ'ಪಾಯಿ ಪುರಸಾ�ರ ನಿ�ಡಲಾಗುವುದು. ಈ ಪುರಸಾ�ರವನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿವರ್ಷ* ಹೆಚು� ಹೆಚು� ಗಾ್ರರ್ಮ ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿಗಳು ಪಡೆದುಕೆ'ಳ�ಲು ರ್ಮುಂದಾಗುತ್ತವೈ. ಕರ್ನಾಾ*ಟಕದ ಹಲವಾರು ಗಾ್ರರ್ಮಗಳು ಪ್ರಶಸಿ್ತ ಪಡೆದ್ದಿವೈ.

ಇನ'್ನ ಸಾಧಿಸಬೆ�ಕಾದು್ದ :

೪೫೬ ದಶಲಕ್ಷ ಭಾರತ್ತಿ�ಯರು (ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ ಶೇ�ಕಡಾ ೪೨ರರ್ಷುt) ಈಗಲ' ಬಡರೋ�ಖ್ಯೆಯ ಕೆಳಗೆ (ದ್ದಿನಕೆ� ೧.೨೫ ಡಾಲರ ್ ಆದಾಯ) ಇದಾ್ದರೋ. ಇವರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ನಿಮ್ಮಿ*ಸುವುದು ಒಂದು ಸವಾಲು.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಸ'ಕ್ತ ಪರಿಹಾರ ಹುಡುಕುವುದು, ಬಡರ್ಜುನರಿಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವನು್ನ ಹುಡುಕುವುದು / ಅಳವಡಿಸುವುದು.

ಅಗತ್ಯವಿರುವವರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಟಿtಸಿಕೆ'ಡುವುದು.

ಬೆ�ರೋ ಬೆ�ರೋ ರಾರ್ಜು್ಯಗಳಲಿP ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ಅಳವಡಿಕೆಯಲಿP ವ್ಯತಾ್ಯಸಗಳಿವೈ

೧. ಧಮಾ*ಧಾರಿತ ವ್ಯತಾ್ಯಸಗಳು: 'ಹಿಂದ'' ಕುಟುಂಬಗಳಲಿP ಅತ್ತಿ ಕಡಿಮೇ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿವೈ (೪೧%) ಅದರ ನಂತರ 'ರ್ಮುಸಲಾgನರು' (೬೦%), 'ಕೀ್ರಶ್ರ�ಯನ್ನರು; (೭೦%) ಹಾಗ' ಸಿಬ್ಬರು' (೭೪%)

ಹತು್ತ ಕಡಿಮೇ ಗುಣರ್ಮಟtದ ರಾರ್ಜು್ಯಗಳಲಿP ಎಂಟರಲಿP 'ಹಿಂದು'ಗಳ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮೮ ರಷಿtದ್ದ. ಭಾರತದಲಿP ;ಹಿಂದು'ಗಳ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮೦%ರರ್ಷುt

೨. ಜ್ಞಾತಾ್ಯಧಾರಿತ ವ್ಯತಾ್ಯಸಗಳು (೨೦೦೫-೨೦೦೬ರಲಿP) : ಪರಿಶ್ರರ್ಷt ಜ್ಞಾತ್ತಿ ಹಾಗ' ಪರಿಶ್ರರ್ಷt ಪಂಗಡಗಳ ರ್ಜುನಗಳಿಗೆ ಕಡಿಮೇ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿವೈ.

ಪ. ಜ್ಞಾತ್ತಿ ೩೨% ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ

ಪ. ಪಂಗಡ ೧೮% ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ

ಭಾರತದ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿP ೧೬% ಪರಿಶ್ರರ್ಷt ರ್ಜುನರಿದಾ್ದರೋ. ೮% ಪರಿಶ್ರರ್ಷt ಪಂಗಡದ ರ್ಜುನರಿದಾ್ದರೋ.

೩. ಶ್ರಕ್ಷಣ ಆಧಾರಿತ ವ್ಯತಾ್ಯಸಗಳು : ಅನಕ್ಷರಸ�ರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಕಡಿಮೇ ಪ್ರಮಾಣದಲಿPದ್ದ.

ಮೌಲ್ಯವಧಿ*ತ ಆಯೇ�ಗಳು

ರ್ಮಹಾರಾರ್ಷt ್ರ ಹಾಗ' ಗುರ್ಜುರಾತ ್ ಶ್ರ್ರ�ರ್ಮಂತ ರಾರ್ಜು್ಯಗಳು, ಅಲಿP ೩೦% ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ. ಹಾಗ' ಕೆ'ಳಾಯಿ ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇದ್ದ. ಶೌಚಾಲಯ ಇಲPದವರ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೇ.

ಅಸಾ್ಸಂ ಹಾಗ' ಕೆ�ರಳದಲಿP ಕಡಿಮೇ ಖಚಿ*ನ ಗುಂಡಿ ಶೌಚಾಯ (PIT LATRINE) ಗಳಿವೈ. ಆದರ' ಈ ಎರಡ' ರಾರ್ಜು್ಯಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇತರೋ� ರಾರ್ಜು್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆ'�ಲಿಸಿದರೋ ಹೆಚಾ�ಗಿಯೇ� ಇದ್ದ.

ರ್ಮಲವನು್ನ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ :

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಒಂದು ರ್ಮುಖ್ಯ ಗುರಿ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವುದು. ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರವನು್ನ ಶೇ�ಖರಿಸುವುದು ಮೋದಲ ಹಂತ. ಅದರಲಿP ಎರಡು ವಿಧಗಳು. ಮೋದಲನೈಯದು ಸ್ತೆ�ವಾ ಆಧಾರಿತ. ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿ ಬಹಳ ವರ್ಷ*ಗಳ ಹಿಂದ್ದ ಜ್ಞಾರಿಯಲಿPತು್ತ. ಆದರೋ ಈಗಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಇದನು್ನ ನಿಷೆ�ಧ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದ. ಈಗಲ' ಸ್ತೆ�ವಾ ಆಧಾರಿತ ಶೌಚಾಲಯಗಳು ಅಸಿ್ತತCದಲಿPದ್ದ!

ಸ್ತೆ�ವಾ ಆಧಾರಿತ ಶೌಚಾಲಯ: ಇದರಲಿP ರ್ಮುಖ್ಯವಾದುದು ಬಕೆಟ ್ ಶೌಚಾಲಯ : ಪ್ರತ್ತಿ ಶೌಚಾಲಯದಲಿP ಒಂದು ಬಕೆಟ ್ ಇಟಿtರಲಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದರಲಿP ರ್ಮಲ ಬಂದು ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ. ಅದನು್ನ ವಾರಕೆ'�ಮೇg ಅಥವಾ ಭಂಗಿಗಳು ಬಂದಾಗ, ತೆಗೆದುಕೆ'ಂಡು ಹೆ'�ಗಿ ಟಾ್ಯಂಕ ್ ನಲಿP ಖಾಲಿಮಾಡಿ ಅದ್ದ� ಸ�ಳದಲಿPಡುವ ಪದ್ಧತ್ತಿ ಜ್ಞಾರಿಯಲಿPತು್ತ. ಈ ವಿಧಾನದ ಉಪಯೋ�ಗ ಮಾನವನ ಸಾCಭಿಮಾನಕೆ� ಧಕೆ� ತರುತ್ತದ್ದ ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ಸಕಾ*ರ ನಿಷೆ�ಧಿಸಿದ್ದ. ಆದರ' ಇನ'್ನ ಇದು ಜ್ಞಾರಿಯಲಿPದ್ದ.

೧. ಇದು ಭ'ಮ್ಮಿ ಹಾಗ' ನಿ�ರನು್ನ ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳಿಸುತ್ತದ್ದ.

೨. ಮೇ�ಲಿಂದ ಮೇ�ಲೆ ಬಕೆಟ ್ ಬದಲಿಸಬೆ�ಕು.

೩. ಭಂಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿP ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೪. ನೈ'ಣ ಹಾಗ' ಕೆಟtವಾಸನೈ ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಸ್ತೆ�ವಾರಹಿತ ಶೌಚಾಲಯ :

ಈ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯಲಿP ರ್ಮಲ ನಿ�ರಿನ ಒತ್ತಡದ್ದಿಂದ ಹೆ'ರಗೆ ಹೆ'�ಗಿ ಕೆ'ಳವೈ ರ್ಮ'ಲಕ ದ'ರದಲಿPಯ ಸಂಸ�ರಣಾ ತೆ'ಟಿtಗೆ ಹೆ'�ಗುತ್ತದ್ದ ಅಥವಾ ಸ್ತೆಪ್ರಿtಕ ್ ಟಾ್ಯಂಕೀನಲಿP ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ. ರ್ಮಲ ಕೆ'ಳವೈ ರ್ಮ'ಲಕ ತಂತಾನೈ ವಿಲೆ�ವಾರಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹಾಗ' ಮಾನವನ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಕಡಿಮೇ. ಈ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಹೆಚಿ�ನ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ್ದಿದ್ದ.

ಗುಂಡಿ ಶೌಚಾಲಯ:

ಇದರಲಿP ವೃತಾ್ತಕಾರದ ೧೬ ಇಂಚು ವಾ್ಯಸದ ೨ ಅಡಿ ಆಳದ ಒಂದು ಗುಂಡಿಯನು್ನ ತೆಗೆಯಲಾಗುವುದು. ಗುಂಡಿಯ ಮೇ�ಲ�ಡೆ ಕುಳಿತುಕೆ'ಳು�ವ ಕಾಂಕೀ್ರ�ಟ ್ ನಿಂದ ತಯಾರಾದ ಕಾಲುಗಳಿರುವ ಆಸನವನು್ನ ಕ'ರಿಸಿರುತಾ್ತರೋ. ಗುಂಡಿಗೆ ಒಂದು ರ್ಮುಚ�ಳವಿರುವುದು ಹಾಗ' ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸದ್ದಿದಾ್ದಗ ವಾಸನೈ ಬಾರದಂತೆ, ನೈ'ಣ ರ್ಮುತ್ತದಂತೆ ರ್ಮುಚಿ�ಡಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಗೌಪ್ಯ ಕಾಪಾಡಲು ಶೌಚಾಲಯದ ಸುತ್ತಲ' ಇಟಿtಗೆಯ ಗೆ'�ಡೆ ಕಟtಲಾಗಿರುವುದು. ಈ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ೫-೬ ರ್ಜುನ ಒಂದು ವರ್ಷ*ವಿಡಿ� ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ. ಅದರ ನಂತರ ಇನೈ'್ನಂದು ಗುಂಡಿಯನು್ನ ತೆಗೆದು ಶೌಚಾಲಯದ ಕಟtಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಆಳದ ಗುಂಡಿ ಶೌಚಾಲಯ: (DUG WELL LATRINE)

ಗುಂಡಿ ಶೌಚಾಲಯಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುಕವಾಗುವ ಶೌಚಾಲಯವಿದು. ಇದರಲಿP ೩೦ ಇಂಚು ವಾ್ಯಸದ ಒಂದು ವೃತಾ್ತಕಾರದ ಗುಂಡಿ ತೆ'�ಡಿರುತಾ್ತರೋ. ಅದು ೧೦-೧೨ ಅಡಿ ಆಳವಿರುತ್ತದ್ದ. ಈ ಗುಂಡಿಯ ಒಳಗಡೆ ರ್ಮಣಿ್ಣನ ಬಳೇಗಳನು್ನ ಜೆ'�ಡಿಸಿರುತಾ್ತರೋ. ಗುಂಡಿಯ ಮೇ�ಲ�ಡೆ ಒಂದು ಕಾಂಕೀ್ರ�ಟ ್ ಆಸನ (SEAT) ಹಾಕೀರುತಾ್ತರೋ. ಗೌಪ್ಯಕಾ�ಗಿ ಸುತ್ತಲು ಇಟಿtಗೆಯ ಕಟtಡ ಕಟtಲಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಸುಮಾರು ಐದು ವರ್ಷ* ಬಳಕೆಗೆ ಬರುತ್ತದ್ದ. ಅದರ ನಂತರ ರ್ಮತೆ'್ತಂದು ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ನಿಮಾ*ಣ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ನಿ�ರು ಬಳಕೆಯ ಶೌಚಾಲಯ :

ಇದನು್ನ RCA (Rsearch Cum Action) ವಿಧಾನದ ಶೌಚಾಲಯ ಎನು್ನವರು. ಇದರಲಿP

M

ವಾಟರ ್ ಸಿ�ಲ ್

ಒಳಚರಂಡಿಗೆ

೧. ಕುಳಿತುಕೆ'ಳು�ವ ಆಸನ, ೨. ರ್ಮಲವನು್ನ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಬಾಂಡಲೆ, ೩. ಗುಂಡಿಗೆ ಜೆ'�ಡಿಸುವ ವಕ್ರ ಕೆ'ಳವೈ (Pipe) ೪. ಗುಂಡಿ, ೫. ಗೌಪ್ಯಕೆ� ಇಟಿtಗೆ ಗೆ'�ಡೆಗಳಿರುತ್ತವೈ ಕಾಲಿಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಕುಳಿತುಕೆ'ಳು�ವ ಆಸನ ಹಾಗ' ಈ ಆಸನದ ಅಳತೆ ೩ ಅಡಿ ಉದ್ದ, ೩ ಅಡಿ ಅಗಲ ಕೆ'ಳವೈಯಾಗಿದು್ದ, ೩ ಇಂಚು ವಾ್ಯಸವುಳ�ದು್ದ ಹಾಗ' ಇದನು್ನ ಬಾಣಲೆಗೆ ಜೆ'�ಡಿಸಿರುತಾ್ತರೋ. ಇದರಲಿP ಯಾವಾಗಲ' ನಿ�ರು ನಿಂತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ಹೆ'ರಗಿನ ನೈ'ಣ ಒಳಗೆ ಬಾರದಂತೆ ತಡೆಯುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಒಳಗಿನ ವಾಸನೈ ಹೆ'ರಬರದಂತೆ ತಡೆಯುತ್ತದ್ದ.

ಜೆ'�ಡಿಸುವ ರ್ನಾಾಳ ಇದು ೩ ಇಂಚು ವಾ್ಯಸ ಹಾಗ' ೩ ಅಡಿ ಉದ್ದವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಇದನು್ನ ಬಾಣಲೆಗೆ ಹಾಗ' ಗುಂಡಿಗೆ ಜೆ'�ಡಿಸಲಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಈ ಶೌಚಾಲಯದ ಉಪಯುಕ್ತತೆ :

ನೈ'ಣ ಹಾಗ' ವಾಸನೈ ಇಲPದ ಶೌಚಾಲಯ, ಇದರಲಿP ಅತ್ತಿ ಕಡಿಮೇ ನಿ�ರಿನ ಅಗತ್ಯತೆ ಇದ್ದ.

ರ್ಮಲ ವಿಲೆ�ವಾರಿ :

ರ್ಮಲದ ಮೇ�ಲೆ ನೈ'ಣ ಕುಳಿತುಕೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ. ಆಗೆ ಸ'ಕಾfgಣುಗಳು ನೈ'ಣದ ಕಾಲು ಹಾಗ' ದ್ದ�ಹಕೆ� ಅಂಟಿಕೆ'ಳು�ತ್ತವೈ, ನೈ'ಣ ಹಾರಿ ಹೆ'�ಗಿ ಆಹಾರದ ಮೇ�ಲೆ ಕುಳಿತಾಗ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಆಹಾರವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತವೈ.

ರ್ಜುನರು ಬಸ ್ ಹಾಗ' ರೋ�ಲೆC ನಿಲಾ್ದಣಕೆ� ಹೆ'�ಗುತಾ್ತರೋ. ಅಲಿP ರ್ಜುನರ್ಜುಂಗುಳಿ ಇರುತ್ತದ್ದ. ಅದ್ದ� ರಿ�ತ್ತಿ ಶಾಲೆ ಕಾಲೆ�ಜಿಗೆ, ವಾ್ಯಪಾರ ರ್ಮಳಿಗೆಗಳಿಗೆ ರ್ಜುನರು ಹೆ'�ಗುತಾ್ತರೋ. ಆ ಸ�ಳಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ನಿಯರ್ಮಗಳನು್ನ ಪಾಲಿಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೧. ಅಗತ್ಯತೆಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವರ್ಷುt ಶೌಚಾಲಯದ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಬೆ�ಕು. (೨೫ ರ್ಮಂದ್ದಿಗೆ ಒಂದು ಶೌಚಾಲಯ).

೨. ರ್ಮಹಿಳೇ ಹಾಗ' ಪುರುರ್ಷರಿಗೆ ಬೆ�ರೋ ಬೆ�ರೋ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿರಬೆ�ಕು.

೩. ಶೌಚಾಲಯಗಳು ಅಡಿಗೆ ಮಾಡುವ ಸ�ಳದ್ದಿಂದ ದ'ರವಿರಬೆ�ಕು.

೪. ಶೌಚಾಲಯಗಳಲಿP ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� (ನಿ�ರು, ಸ್ತೆ'�ಪು, ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವ ಬೆ�ಸಿರ್ನಾ ್) ಇರಬೆ�ಕು.

೫. ರ್ಮನೈಯಲಿPಯ', ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವ ಬೆ�ಸಿರ್ನಾ ್ ಇರಬೆ�ಕು.

೬. ರ್ಮನೈಯಲಿP / ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಸ�ಳದಲಿP ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಶೇ�ಖರಣೆಯಾಗದಂತೆ ನೈ'�ಡಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು.

೭. ಸCಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು.

೮. ಸCಚ್ಛತೆ ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿಸುವ ಭಿತ್ತಿ್ತಪತ್ರಗಳಿರಬೆ�ಕು.

ಈ ಭಿತ್ತಿ್ತಪತ್ರದಲಿP ಈ ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳಿರಬೆ�ಕು. “ಕೆ�ತೆ'ಳೇಯುವುದು ಆರೋ'�ಗ್ಯಕರ, ಕಸವನು್ನ ಕಸದ ಬುಟಿtಯಲೆP� ಹಾಕೀರಿ, ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಸCಚ್ಛವಾಗಿಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಮ್ಮಿತವಾಗಿ ಬಳಸಿ”.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಿಂದ ಹೆ�ಗೆ ರೋ'�ಗ ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯ?

ರ್ಜುನರ್ಜುಂಗುಳಿ ಇದ್ದ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ಇಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ಅಥವಾ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಇಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ರ್ಮಲಮ್ಮಿಶ್ರ್ರತ ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರು, ಕೆರೋ, ನದ್ದಿ ಹಾಗ' ಭ'ಮ್ಮಿಯಲಿP ಸ್ತೆ�ರುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಕೆಟt ವಾಸನೈ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಹಾಗ' ಪರಿಸರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವನು್ನ ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತದ್ದ ಇದರಿಂದ ಗಾಳಿ, ನಿ�ರು ಹಾಗ' ಭ'ಮ್ಮಿಯ ಮಾಲಿನ್ಯಕೆ� ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರು ಸರ್ಮುದ್ರ ಸ್ತೆ�ರಿದಾಗ ಅಲಿP ನೈ�ಟ್ಟೆ'್ರ�ರ್ಜುರ್ನಾ ್ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ. ಅದರಿಂದ ಅಲಿP ಪಾಚಿ ಬೆಳೇಯುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಅದು ನಿ�ರಿನಲಿPಯ ಹವಳದ ದಂಡೆಗೆ ಸ'ಯ*ನಕೀರಣಗಳು ತಲುಪದಂತೆ ತಡೆದು ಅವುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಧಕೆ� ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಮ್ಮಿ�ನಿನ ಸಂತತ್ತಿಗೆ ಅಪಾಯ ತರುತ್ತದ್ದ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ತಡವೈ�ಕೆ :

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಹಾಗ' ಸಮಾರ್ಜುಕೆ� ಲಾಭಗಳಾಗುತ್ತವೈ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಅಪಾರ ವೈಚ�ವಾಗುತ್ತದ್ದ ಎಂಬ ಕಾರಣದ್ದಿಂದಾಗಿ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಸರಕಾರಗಳು ರ್ಮುಂದಾಗುವುದ್ದಿಲP. ಸರಕಾರ ಆಹಾರ, ಭದ್ರತೆ, ಶ್ರಕ್ಷಣ, ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಹಾಗ' ಯುದ್ಧದ ತಯಾರಿಯಲಿP ಹೆಚಿ�ನ ಗರ್ಮನಹರಿಸಬೆ�ಕಾಗುವುದರಿಂದ, ಅದರಷೆt� ರ್ಮಹತCವಾದ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಗರ್ಮನ ಹರಿಸುವುದ್ದ� ಇಲP!

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನದಲಿP ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದ್ದ�ಶದ ಪ್ರಯತ್ನ :

ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದ್ದ�ಶ ೨೦೦೧ರ ರ್ಜುನಗಣತ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಅತ್ತಿ ಹೆಚು� ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಗತ್ತಿಯನು್ನ (೭೭%) ಹೆ'ಂದ್ದಿದ್ದ. ಅಲಿPಯ ವಾಷಿ*ಕ ಆದಾಯ ರ'. ೪೦೦೦೦. ಅಲಿP ೨೦೦೧ ರಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬಂದ್ದಿತು. ೨೦೦೧ರಲಿP ಕೆ�ವಲ ಶೇ�ಕಡಾ ೩೦ರರ್ಷುt ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳಿದು್ದ ೨೦೦೯ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ಶೇ�ಕಡಾ ೮೦ರರ್ಷುt ರ್ಮನೈಗಳಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿದು್ದದು ಕಂಡುಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದ್ದ�ಶ ನಿರ್ಮ*ಲ ಪುರಸಾ�ರ ಬಹುಮಾನವನು್ನ ಹೆಚಿ�ನ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿP (೨೦೭) ೨೦೦೮ರಲಿP ಗಿಟಿtಸಿಕೆ'ಂಡಿವೈ.

ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿPನ ಆಂದ್ದ'�ಲನ ವಿಧಾನ :

೧. ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ ರ್ಜುನರದು್ದ ಎಂದು ರ್ಮನದಟುt ಮಾಡಿಕೆ'ಡಲಾಗಿದ್ದ.

೨. ರ್ಜುನರ ರ್ಮನೈ'�ಭಾವನೈಯನು್ನ ಬದಲಾಯಿಸುವುದು, ಕೆ�ವಲ ಸಹಾಯಧನ ಕೆ'ಡುವುದಲP.

೩. ಅಂಗನವಾಡಿ ಹಾಗು ಶಾಲೆಗಳಲ'P ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ ರ'ಪ್ರಿಸುವುದು.

೪. ತಾಂತ್ತಿ್ರಕ ಸಲಹೆ ಪಡೆಯುವುದು.

೫. ಪಂಚಾಯತ ್ ರಾಜ ್ ಸಂಸ್ತೆ�ಗೆ ಪಾ್ರರ್ಮುಖ್ಯತೆ ನಿ�ಡುವುದು

೬. ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬಗೆ� ಒತು್ತಕೆ'ಡುವುದು

೭. ರಾರ್ಜು್ಯದಲಿP ಪಾPಸಿtಕ ್ ಚಿ�ಲ (Polythene Bag) ನಿಷೆ�ಧಿಸುವುದು.

ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಸ�ಳಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ :

ದ'ರ ಸಂಚಾರದ ಬಸ ್ ಹಾಗ' ಟ್ಟೆ್ರ�ರ್ನಾ ್ ಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಬೆ�ಕು. ಅದರ ಬಳಕೆಗೆ ನಿ�ರನು್ನ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಟಿtರಬೆ�ಕು. ಹಾಗ' ಅದನು್ನ ಕೆ'P�ರಿನೈ�ಟ ್ (ನಿ�ರಿಗೆ ಕೆ'P�ರಿ�ರ್ನಾ ್ ಸ್ತೆ�ರಿಸುವುದು) ಮಾಡಿರಬೆ�ಕು.

ಭಾರತ್ತಿ�ಯ ರೋ�ಲೆCಗಳಲಿP, ಟ್ಟೆ್ರ�ನಿನಲಿP ರ್ಮಲವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡಿದರೋ, ರ್ಮಲ ರ್ಮ'ತ್ರ ನೈ�ರವಾಗಿ ರೋ�ಲೆC ಟಾ್ರಕ ್ (RailWay Track) ಪಕ�ದಲಿPಯೇ� ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ. ಹಾಗ' ಆ ಸ�ಳ ಗಲಿ�ಜ್ಞಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದ್ದರಿಂದಲೆ� “ನಿಲಾ್ದಣದಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡಬೆ�ಡಿ' ಎಂದು ಫಲಕ ಹಾಕೀರುತ್ತದ್ದ. ಆದರೋ ಇದು ಪರಿಣಾರ್ಮಕಾರಿಯಲP. ಅದರ ಬದಲು ರ್ಮಲ ಒಂದು ಡಬಿ್ಬಯೋಳಗೆ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ ನಂತರ ಅದನು್ನ ಬೆ�ರೋ ಕಡೆಗೆ ಸ�ಳಾಂತರ ಮಾಡಿ, ಡಬಿ್ಬಯನು್ನ ಖಾಲಿ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಕೆ'�ಚ ್ ನಲಿPಯ ಡಬಿ್ಬಯನು್ನ ಫೆ�ಬರ ್ ಅಥವಾ ಪಾPಸಿtಕ ್ ನಿಂದ ಮಾಡಿ ಅದು ಒಳಗಡೆ ನಿ�ರು ಅಂಟದಂತೆ (Water Proof) ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ಈ ಕೆಲಸದಲಿP ತೆ'ಡಗಿರುವ ಕೆಲಸಗಾರರಿಗೆ ಕೆ�ಚಿ�ಲ (Gloves) ಹಾಗ' ಕೆಲಸದ ವೈ�ಳೇ ಉಡುವ ಬಟ್ಟೆtಗಳನು್ನ ಕೆ'ಡುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಬೆ�ಕು.

ದ'ರ ಸಂಚಾದ ಬಸ ್ ಹಾಗ' ರೋ�ಲೆC ಸ್ತೆt�ರ್ಷರ್ನಾ ್:

ದ'ರ ಸಂಚಾರ ಮಾಡುವ ಎಲPರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಕಲಿ�ಸಿರಬೆ�ಕು. ಬಸ ್ ಹಾಗ' ರೋ�ಲೆC ಸ್ತೆt�ರ್ಷರ್ನಾ ್ ಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯದ ಮೇ�ಲಿCಚಾರಣೆಗೆ ಯಾವಾಗಲ' ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸ�ಳದಲಿPಯೇ� ಇರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಅಲಿP ಸ್ತೆ'�ಪು, ನಿ�ರು, ಹಾಗ' ಪ್ರ�ಪರ ್ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಈ ಶೌಚಾಲಯದ ಉಪಯೋ�ಗಕೆ� ಸCಲ� ಹಣ ವಿಧಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇಲPದ್ದಿದ್ದಲಿP ನಿ�ರಿನ ಟಾ್ಯಂಕರ ್ ಗಳನು್ನ ಕಟಿt ನಿ�ರು ಶೇ�ಖರಿಸಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಅದರ ನಿ�ರಿನ ಕೆ'P�ರಿನೈ�ರ್ಷರ್ನಾ ್ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿಯನು್ನ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು.

ಹಡಗು ಹಾಗ' ಬಂದರುಗಳಲಿP :

ಹಡಗು ಹಾಗ' ಬಂದರಿನಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಬೆ�ಕು. ಯಾವ ಕಾರಣಕ'� ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರವನು್ನ ಸರ್ಮುದ್ರದಲಿP ಅಥವಾ ನದ್ದಿಯಲಿP ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತ್ತಿ ಇರಬಾರದು. ಕೆಲವು ಹಡಗುಗಳಲಿP ರ್ಮಲ ಪರಿರ್ಷ�ರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇದು್ದ ಆ ರಿ�ತ್ತಿ ಹೆ'ರಬಂದ ನಿ�ರನು್ನ ಸರ್ಮುದ್ರದಲಿP ಬಿಡಬಹುದು.

ಮಾರುಕಟ್ಟೆtಯಲಿP :

ಮಾರುಕಟ್ಟೆtಯಲಿP ಆಹಾರ ಸ್ತೆ�ವನೈಯ ಸ�ಳಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಸ�ಳದಲಿP ಕಾಲರಾ, ಟ್ಟೆ�ಪಾಯಿಡ ್, ಕಾಮಾಲೆ ರೋ'�ಗ ಹರಡುತ್ತದ್ದ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇಂತಹ ಸ�ಳದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಗರ್ಮನಹರಿಸಬೆ�ಕು.

ಸುಲಭ ಅಂತಾರಾಷಿt ್ರ�ಯ – ಭಾರತ (Sulabh International India) :

ಇದ್ದ'ಂದು ಸಕಾ*ರೋ�ತರ ಸಂಸ್ತೆ�, ಇದು ಹೆ'ರದ್ದ�ಶದ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯುವುದ್ದಿಲP. ಅಂಗವಿಕಲರು ಈ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಪುಕ�ಟ್ಟೆಯಾಗಿ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು. ಆದರೋ ಇತರರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ಬಳಸಲು ಒಂದು ರ'ಪಾಯಿ ಕೆ'ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದು ದ್ದಿನದ ೨೪ ಗಂಟ್ಟೆಗಳೂ ತೆರೋದ್ದಿರುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಇಲಿP ನಿ�ರು, ಸ್ತೆ'�ಪು ದ್ದ'ರಕುತ್ತದ್ದ. ಇದನು್ನ ಸCಚ್ಛವಾಗಿಟಿtರುತಾ್ತರೋ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ

ಸಾರಾಂಶ

೧. ಹೆಚು� ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳಿರಬೆ�ಕು.

೨. ನಿರ್ಮ*ಲವಾಗಿರಬೆ�ಕು

೩. ನಿ�ರು, ಸ್ತೆ'�ಪು, ಬೆ�ಸಿರ್ನಾ ್ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಬೆ�ಕು. ನಿ�ರನು್ನ ಮೇ�ಲಿಂದ ಮೇ�ಲೆ ಕೆ'P�ರಿ�ಕರಣ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

೪. ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನ ಹರಿಸಬೆ�ಕು.

೫. ನೈ'ಣಗಳು ಓಡಾಡದಂತೆ / ಪಾ್ರಣಿಗಳು ಓಡಾಡದಂತೆ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ವಹಿಸಿಬೆ�ಕು.

೬. ಆಹಾರ ಮಾರುವವನು ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಪರಿ�ಕೆf ಮಾಡಿಸಿಕೆ'ಂಡು ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ಪಡೆದ್ದಿರಬೆ�ಕು. ಅವರಿಗೆ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಬಗೆ� ತರಬೆ�ತ್ತಿ ಇರಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಅದರ ಮೇ�ಲಿCಚಾರಣೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

೭. ಆಹಾರ ಮಾರುವವರು ಸCಚ್ಛ ಬಟ್ಟೆtಗಳನು್ನ ಧರಿಸಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಬಿಳಿ ಕೆ'�ಟ ್ (Apron) ಧರಿಸಬೆ�ಕು.

೮. ಆಹಾರ ತಯಾರಿಸುವವರು ಹಾಗ' ಅದನು್ನ ಕೆ'ಡುವವರು * ಸಿಗರೋ�ಟ ್ ಬಿ�ಡಿ ಸ್ತೆ�ವಿಸಕ'ಡದು * ಎಲೆ ಅಡಿಕೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಾರದು* ಬಾಯಿ, ರ್ನಾಾಲಿಗೆ, ರ್ಮ'ಗನು್ನ, ಮೇ�ಲಿಂದ ಮೇ�ಲೆ ರ್ಮುಟುtವ ಅಭಾ್ಯಸವನು್ನ ಇಟುtಕೆ'ಳ�ಬಾರದು* ಮೇ�ಲಿಂದ ಮೇ�ಲೆ ಉಗುಳಬಾರದು

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಗುಣರ್ಮಟt

೧೯೮೦ರಲಿP ಪಟtಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇದು್ದ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕೆ�ವಲ ೪೩%, ಅದ್ದ� ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಕೆ�ವಲ ೧% ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯದ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇತು್ತ. ಆದರೋ ೧೯೯೦ರ ವೈ�ಳೇಗೆ ಅದು ಪಟtಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ೮೦% ಹಾಗ' ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ೪೮% ಗೆ ಸುಧಾರಿಸಿತು. ಇದನು್ನ ಒಳೇ�ಯ ಸಾಧನೈಯೇಂದ್ದ� ಹೆ�ಳಬಹುದು. ಅಥವಾ ಈ ಸಾಧನೈ ಅಗತ್ಯವಿತೆ್ತಂದ್ದ� ಹೆ�ಳಬಹುದು. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆ ನೈ'�ಡಿದರೋ ಭಾರತ ಸಹಸ್ರಮಾನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಉದ್ದ್ದ�ಶವನು್ನ ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವೈಂದು ಹೆ�ಳಬಹುದು.

ಆದರೋ ಭಾರತದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇತರೋ� ಬಡದ್ದ�ಶಗಳಿಗೆ ಹೆ'�ಲಿಸಿದರೋ ಕಡಿಮೇ ರ್ಮಟtದಲಿPದ್ದ. ಉದಾ: ಬಾಂಗಾPದ್ದ�ಶ, ರ್ಮರುಟ್ಟೆ�ನಿಯಾ, ರ್ಮಂಗೆ'�ಲಿಯಾ, ನೈ�ಜಿ�ರಿಯಾ, ಪಾಕೀಸಾ�ನ, ವಿಯಾಟಾ್ನಂ, ಭಾರತದಲಿP ಸುಮಾರು ೬೦೦ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಈಗಲ' ಶೌಚಾಲಯದ ಸೌಲಭ್ಯವಿಲP ಎಂದು. ಹೆ�ಳಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಈಗಲ' ಶೇ�ಕಡಾ ೭೪ ರರ್ಷುt ರ್ಜುನರು ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ.

೧೩ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರು ಈಗಲ' ಬಕೆಟ ್ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಬಳಸುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ. “ರ್ಮಲ ಹೆ'ರುವವರು ರ್ಮನೈಯಿಂದ ರ್ಮನೈಗೆ ತೆರಳಿ ಬಕೆಟಿನಲಿP ಸಂಗ್ರಹವಾದ ರ್ಮಲವನು್ನ ತೆಗೆದುಕೆ'ಂಡು ಹೆ'�ಗಿ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುತಾ್ತರೋ. ಈ ಕೆಲಸದಲಿP ಇನ'್ನ ೭೦೦೦೦೦ ರ್ಜುನರಿದಾ್ದರೋ (ಏಪ್ರಿ್ರಲ ್ ೨೦೦೩), ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಹಾಗ' ರ್ಜುನರ್ಜುಂಗುಳಿ ಇರುವ ಸ�ಳಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇನ'್ನ ಸರ್ಮಪ*ಕವಾಗಿಲP.

ಹೆ'ಸ ವಿಧಾನಗಳು (APPROACHES)

೨೦೦೦ ಇಸವಿಯಿಂದ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಲಿP ಹೆ'ಸ ವಿಧಾನಗಳನು್ನ ಅಳವಡಿಸಿ ಪರಿ�ಕೆf ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಇವುಗಳ ಉದ್ದ್ದ�ಶ ಕೆ�ವಲ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಟುtವುದಲP, ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈಯನು್ನ ತಡೆಯುವುದು. ರ್ಮಹಾರಾರ್ಷt ್ರದಲಿP ೨೦೦೦ ಗಾ್ರರ್ಮ ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿಗಳು ಇದನು್ನ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತಂದ್ದಿವೈ.

ಸCರ್ಜುಲಧಾರ: ವಿಕೆ�ಂದ್ದಿ್ರ�ಕೃತ, ಸ�ಳಿ�ಯ ಸರಕಾರ ಹಾಗ' ರ್ಜುನ ಸಂಘಟನೈಗಳು ವಹಿಸಿಕೆ'ಂಡು ಕಾಯ*ನಿವ*ಹಿಸುವ ಸಂಸ್ತೆ�. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ರ್ಜುನರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಬಗೆಗಿನ ತಪು� ನಂಬಿಕೆಗಳನು್ನ ಬದಲಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಲಾಗುವುದು. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ದುಬಾರಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ ಪರಿಕಾfಥ*ವಾಗಿ ೧೯೯೯ ರಲಿP ಜ್ಞಾರಿಯಾಗಿದ್ದ.

೨೦೦೮ರಲಿP ವಿಶCಬಾ್ಯಂಕ ್ ನಡೆಸಿದ ೧೦ ಭಾರತ್ತಿ�ಯ ಪಟtಣಗಳಲಿP ಸCರ್ಜುಲಧಾರಾ ಅಧ್ಯಯನದಲಿP ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಕೆ� ಕಡಿಮೇ ವೈಚ� ತಗುಲಿದು್ದ, ಈಗಿರುವ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಪರಿಣಾರ್ಮಕಾರಿಯೇಂದು ತ್ತಿಳಿದುಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವನು್ನ ಭಾರತದಲಿP ಈಗ ೧೫% ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದ್ದ.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಲಿP ಅನೈ�ಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿವೈ

________________

೨. ಭಾರತದಲಿP ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�

೧೯ನೈ� ಶತಮಾನದ ಕೆ'ನೈಯಲಿP ವಿಜ್ಞಾ�ನಿಗಳು ರೋ'�ಗಾಣುಗಳನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಿ ಅವು ಹೆ�ಗೆ ರೋ'�ಗ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ ಎಂಬುದನು್ನ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದರ ಪರಿಣಾರ್ಮವಾಗಿ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಜ್ಞಾಗೃತ್ತಿ ರ್ಮ'ಡಿ ಬಂದ್ದಿತು ಹಾಗ' ರ್ಜುನರ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಕಲ�ನೈಗಳು ಬದಲಾಗಲಾರಂಬಿಸಿದವು. ರ್ಮುಂದುವರೋಯುತ್ತಿ್ತರುವ ರಾರ್ಷt ್ರಗಳ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ರ್ಮಹತC ಬಂದ್ದಿದು್ದ, ಅದ್ದ� ಸರ್ಮಯದಲಿP ಸ್ತೆ�ರ್ನಾಾ ಬಿಡಾರಗಳಲಿP ರೋ'�ಗ ಹರಡಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದಾಗ ರೋ'�ಗ ಹರಡುವುದನು್ನ ತಡೆಗಟtಲು ಎಲP ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗಿತು್ತ.

ಈ ಸಂದಭ*ದಲಿP ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ವ್ಯವಸಿ�ತ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ೨೦ನೈ� ಶತಮಾನದ ರ್ಮಧ್ಯದ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ತಡೆಗಟುtವ ವಿಧಾನಗಳನು್ನ ರ್ಮುದುವರೋದ ರಾರ್ಷt ್ರಗಳಲಿP ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿತು್ತ. ಇದರ ಪರಿಣಾರ್ಮವಾಗಿ ಸಮಾರ್ಜುದಲಿP ಸಾವು ನೈ'�ವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೇಯಾಯಿತು.

_____________

ಕರ್ನಾಾ*ಟಕದಲಿP ೩೫ ಸಾವಿರ ಟರ್ನಾ ್ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಶೇ�ಖರಣೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ, ೩೦% ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ರ್ಮರು ಬಳಕೆಗೆ ಯೋ�ಗ್ಯವಾಗಿದ್ದ. ೧೦ ಟರ್ನಾ ್ ಪಾPಸಿtಕ ್ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಶೇ�ಖರಣೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದು ರ್ಮರು ಬಳಕೆಗೆ ಉಪಯೋ�ಗವಾಗಲಿದ್ದ, ಬಿ.ಬಿ.ಎಂ.ಪ್ರಿ ಏಳು ಜೆ�ವಿಕ ಅನಿಲ ಘಟಕಗಳನು್ನ ಸಾ�ಪ್ರಿಸಿದ್ದ. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ವಿಕೆ't�ರಿಯಾ ಆಸ�ತೆ್ರಯಲಿP ೧೦ ಲಕ್ಷ ಲಿ�ಟರ ್ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿ�ರು ರ್ಮರು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದರಿಂದ ೨೦ ಲಕ್ಷ ರ'ಪಾಯಿ ಉಳಿತಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

________________

ಯ'ರೋ'�ಪ ್ ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನಹರಿಸಲಾಗಿತು್ತ. ಯ'ರೋ'�ಪ ್ ನ ಈ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ರ್ಜುಪಾರ್ನಾ ್ ದ್ದ�ಶ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ತನ್ನ ದ್ದ�ಶದಲPಲPದ್ದ� ವಸಾಹತುಗಳಾದ ಕೆ'�ರಿಯಾ ಹಾಗ' ಟ್ಟೆ�ರ್ನಾಾನಿಯನಲಿPಯ' ಈ ಬದಲಾವಣೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಿತು.

ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಪಾ್ರರಂಭದಲಿP ಸ್ತೆ�ರ್ನಾಾ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಮ್ಮಿ�ಸಲಿಡಲಾಗಿತು್ತ. ನಂತರ ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗ ತರಬೆ�ತ್ತಿ ಹಾಗ' ಸಂಶೇ'�ಧನೈಗಳನು್ನ ಪಾ್ರರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಉದಾ: ಆಲ ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸ'�ಲ ್ ಆಫ ್ ಪಬಿPಕ ್ ಹೆಲ್ತ ್ಅಂಡ ್ ಹೆ�ಜಿ�ರ್ನಾ ್ (All India School of Public Health and Hygiene), ಕಲ�ತಾ್ತ ಸ'�ಲ ್ ಆಫ ್ ಟಾ್ರಫಿಕಲ ್ ಮೇಡಿಸಿರ್ನಾ ್ (Calcutta School of Tropical Medicine)

ಆಧುನಿಕ ಚಿಕೀತಾ್ಸ ಪದ್ಧತ್ತಿಗಳು ಹಾಗ' ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಿಗಿಂತ ರ್ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ� ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಗಳು ರ್ಜುರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯವನು್ನ ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದ್ದವು. ಉದಾ: ಕ್ಷಯರೋ'�ಗ ಹತೆ'�ಟಿ. ಆದರೋ ಭಾರತದಲಿP ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾಯಿದ್ದಗಳು ಇಲPವಾಗಿದ್ದವು. ಭಾರತದಲಿP ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಕಡೆಗಣಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಹಾಗ' ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗಳಿಗೆ ಪಾ್ರರ್ಮುಖ್ಯತೆ ನಿ�ಡಲಾಗಿದ್ದ.

ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗಳು. ಭಾರತದ ರ್ನಾಾಗರಿ�ಕರಿಗೆ ಹಾಗ' ಬಿ್ರಟಿಷ ್ ಸ್ತೆ�ನೈಯವರಿಗೆ ಬೆ�ರೋ ಬೆ�ರೋಯಾಗಿದ್ದವು. ಈ ತಾರತರ್ಮ್ಯ ರ್ಮುಂದುವರೋಯಿತು. ಆದರ' ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗಗಳು ಕ್ರಮೇ�ಣ ಹಟ್ಟೆ'�ಟಿಗೆ ಬರಲಾರಂಭಿಸಿದವು.

ಸಾCತಂತ್ರ್ಯದ ಸರ್ಮಯದಲಿP ಭಾರತದಲಿP ಕೆ�ವಲ 8% ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳಿದ್ದವು ಎಂದು ವರದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದ. ಅದ್ದ� ವೈ�ಳೇಗೆ ಆಂಟಿಬಯಾಟಿಕ ್ ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆtಗೆ ಬಂದವು. ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ತಡೆಗಟುtವ ಬದಲು ಅದನು್ನ ಗುಣಪಡಿಸುವ ಪ್ರಕೀ್ರಯೇ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬಂದ್ದಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಹಿಂದ್ದ�ಟು ಹಾಕಲಾಯಿತು ಹಾಗ' ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸೌಲಭ್ಯ ಹಾಗ' ಸ್ತೆ�ವೈಗಳಿಗೆ ಪಾ್ರರ್ಮುಖ್ಯತೆ ನಿ�ಡಲಾಯಿತು. ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗಳಿಗೆ ಮ್ಮಿ�ಸಲಿಟt ಹಣವನು್ನ, ದ್ದಿCತ್ತಿ�ಯ (Secondary) ಹಾಗ' ತೃತ್ತಿ�ಯ (Teritiary) ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಲಾಯಿತು. 1950 ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗಳನು್ನ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗಳೊಂದ್ದಿಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸಲಾಯು್ತ. ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಕುಸಿಯುತ್ತ ಬಂದವು.

ಕೆ�ಂದ್ರ ಸಕಾ*ರ ೧೯೫೦ ರಲಿP ಪಬಿPಕ ್ ಹೆಲ್ತ ್ ಆ್ಯಕ್ಸ ್ (ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕಾನ'ನು ರ'ಪ್ರಿಸಿತು ಹಾಗ' ೧೯೮೭ರಲಿP ತ್ತಿದು್ದಪಡಿ ತಂದ್ದಿದಾ್ದದರ' ಅದನು್ನ ರಾರ್ಜು್ಯಗಳಲಿP ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತರಲು ಯಾವ ಪ್ರಯತ್ನವನ'್ನ ಮಾಡಲಿಲP.

ಇದುವರೋಗೆ ಕರ್ನಾಾ*ಟಕದಲಿP ಪಬಿPಕ ್ ಹೆಲ್ತ ್ ಆಕt ್� ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬರಲೆ� ಇಲP. ಈ ಹಂತದಲಿP ರ್ಮುಖ್ಯ ಚರ್ಚೆ*ಯ ವಿರ್ಷಯ ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯವೈಂದರೋ�ನು? ಅದರಲಿP ಏಕೆ ಹಣ ಹ'ಡಬೆ�ಕು ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಗಳು, ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ

ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೈ.

ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ಉದ್ದ್ದ�ಶ

ರ್ಜುನರಿಗೆ ರೋ'�ಗ ಬಾರದಂತೆ ರಕ್ಷಣೆ ನಿ�ಡುವುದು

ಆಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನಹರಿಸುವುದು

ರೋ'�ಗ ವಾಹಕಗಳನು್ನ (Vector) ಹತೆ'�ಟಿಗೆ ತರುವುದು.

ನಿ�ರಿನ ಸೌಲಭ್ಯ ಕಲಿ�ಸುವುದು ಹಾಗ' ಸುರಕೀfತವಾಗಿ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವುದು ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಅಗತ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ ನಿ�ಡುವುದು. ಕಸಾಯಿಖಾನೈ (Slougther House) ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನಹರಿಸುವುದು. ಚರಂಡಿ ಸCಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡುವುದು ಹಾಗ' ಕೀ್ರಮ್ಮಿಕೀ�ಟಗಳ ಸಂತಾನೈ'�ತ�ತ್ತಿ್ತ, ತಡೆಯುವುದು ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ನಿಯರ್ಮಗಳನು್ನ

ಜ್ಞಾರಿಗೆ'ಳಿಸುವುದು. ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗಳು ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಒಳಿತ್ತಿಗೆ ದಾರಿಮಾಡಿಕೆ'ಡುತ್ತವಲPದ್ದ�, ಆರ್ಥಿ*ಕ ಲಾಭ ತರುತ್ತವೈ. ( ಉದಾ: ಸಾರ�್ಸ ್� ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ತಡೆಗಟುtವುದರಿಂದ ಆದ ಆರ್ಥಿ*ಕ ಲಾಭ).

ಭಾರತದಲಿP ೧೯೯೪ ರಲಿP ಪ್ರP�ಗ ್ ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗ ಸ'ರತ ್ ನಲಿP ಕಂಡುಬಂದಾಗ, ರ್ಮುನಿಸಿಪಾಲಿಟಿಯ ನಿಲ*ಕೆfಯಿಂದ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾದನೈ ಇಲPದ ಪರಿಣಾರ್ಮವಾಗಿ ಭಾರತಕೆ� ೧೭೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'ಪಾಯಿಗಳು ಖಚಾ*ದುದನು್ನ ವಿಶC ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ� ದಾಖಲಿಸಿದ್ದ. ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸುಧಾರಿಸಲು ರೋ'�ಗ ತಡೆಗಟುtವುದು, ರೋ'�ಗ ಗುಣಪಡಿಸುವ ವಿಧಾನಕೀ�ಂತ ಪರಿಣಾರ್ಮಕಾರಿ ಹಾಗ' ಕಡಿಮೇ ವೈಚ�ದು್ದ, ಕೆ�ವಲ ಸರಕಾರ ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳ�ಲು ಸಾಧ್ಯ, ಖಾಸಗಿ� ಕೆf�ತ್ರಕೆ� ಇದರಲಿP ಆಸಕೀ್ತ ಇರುವುದ್ದಿಲP!

ಇದ್ದ� ವೈ�ಳೇಗೆ ಸರಕಾರ ಕುಟುಂಬ ಯೋ�ರ್ಜುನೈಗೆ ರ್ಮಹತC ನಿ�ಡಿ ಹೆಚಿ�ನ ಹಣಕಾಸನು್ನ ಅದಕೆ� ರ್ಮಂರ್ಜು'ರು ಮಾಡಿತು್ತ. ಇದರ ಪರಿಣಾರ್ಮವಾಗಿ ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯಕೆ� ಕಡಿಮೇ ಹಣ ಮ್ಮಿ�ಸಲಿಡಲಾಗಿತು್ತ. ೧೯೬೦ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯನು್ನ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ್ದಿಂದ ಹೆ'ರ ತೆಗೆಯಲಾಯಿತು. ಆ ಹಂತದಲಿP ಲಸಿಕೆ ಹಾಗ' ಕುಟುಂಬ ಯೋ�ರ್ಜುನೈ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸಾ�ನವನು್ನ ಆಕ್ರಮ್ಮಿಸಿಕೆ'ಂಡವು.

ಆದರೋ ರಾಷಿt ್ರ�ಯ ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಅಭಿಯಾನ ಬಂದಾಗಿನಿಂದ, ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಬಗೆ� ರ್ಮತೆ್ತ ಗರ್ಮನಹರಿಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿಯನು್ನ ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿಗಳು ತೆಗೆದುಕೆ'ಂಡಿವೈ. ಕೆ�ರಳ ಹಾಗ' ಪಶ್ರ�ರ್ಮ ಬಂಗಾಳದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಕುರಿತು ಕೆಲವು ಅಧ್ಯಯನಗಳಾಗುತ್ತಿ್ತವೈ. ಅಮೇ�ರಿಕಾ, “ಯು.ಎಸ ್. ಸ್ತೆಂಟರ ್ ಫಾರ ್ ಡಿಸಿ�ಸ ್ ಕಂಟ್ಟೆ'್ರ�ಲ ್ (U.S. Center for Disease Control - CDC) ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯು ಒಳೇ�ಯ ಮಾದರಿಯನು್ನ ಹೆ'ಂದ್ದಿದ್ದ. ಚಿ�ರ್ನಾಾ ಹಾಗ' ಯ'ರೋ'�ಪ ್ ನ ಒಕ'�ಟ ಈಗಾಗಲೆ� ಈ ಮಾದರಿಯನು್ನ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಭಾರತವೂ ಈ ಮಾದರಿ ಅನುಸರಿಸಿದಲಿP ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯದಲಿP ಬದಲಾವಣೆ ಖಚಿತ. ಭಾರತದಲಿP ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಜಿ�ವನ ಭಾರತದಲಿP ಹೆಚಿ�ನ ರ್ಜುನರು ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ

ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ವಾಸಿಸುತಾ್ತರೋ. ರ್ಜುನರು ಆಧುನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳಾದ ಟಿ.ವಿ, ಮೋಬೆ�ಲ ್, ಮೋ�ಟರ ್ ಸ್ತೆ�ಕಲ ್, ಕಾರ ್ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುತಾ್ತರೋ. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಶ್ರ್ರ�ರ್ಮಂತ ಹಾಗ' ಬಡವರ ಅನುಪಾತವೂ ಹೆಚಾ�ಗಿಯೇ� ಇದ್ದ.

ಆದರ' ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಲಿP ರ್ಜುನರು ಈಗಲ' ಪಕಾ� ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ವಾಸಿಸುತ್ತಿ್ತಲP ರ್ಮನೈ ಒಳಗೆ ಹಾಗ' ಹೆ'ರಗೆ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇಲP. ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇಲPವೈ ಇಲP. ಚರಂಡಿಗಳು ಸ್ತೆ'ಳೇ� ಹಾಗ' ನೈ'ಣಗಳಿಗೆ ಸಂತಾನೈ'�ತ�ತ್ತಿ್ತಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿವೈ. ಈಗಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ನಿ�ರು ನಿಲPದಂತೆ ಸರಕಾರ ಸಾಕರ್ಷುt ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಸCಲ� ಬದಲಾವಣೆ ಬಂದ್ದಿದ್ದ.

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ತ್ತಿಪ್ರ�ಗುಂಡಿಗಳನು್ನ ತೆಗೆದು ಹಾಕುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯಾಗಬೆ�ಕೀದ್ದ. ನಿ�ರಿನ ರ್ಮ'ಲದ ಸುರಕ್ಷತೆ ಕಾಪಾಡಬೆ�ಕೀದ್ದ. ಬಯಲು ಶೌಚಾ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ನಿಲPಬೆ�ಕಾಗಿದ್ದ. ಪರಿಸರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡಬೆ�ಕೀದ್ದ. ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರನು್ನ ಶೇ�ಖರಿಸಿ, ಅದರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವನು್ನ ಕಾಪಾಡಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯಾಗಬೆ�ಕೀದ್ದ. ರ್ಜುನರು ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನಹರಿಸಬೆ�ಕೀದ್ದ.

ಗಾ್ರರ್ಮದ ಸCಚ್ಛತೆ ಸ'ತ್ರಗಳು :

ಇದು ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿಯಲPದ್ದ, ಸಾರ್ಮ'ಹಿಕ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿಯ' ಕ'ಡ.

೧. ಸಾರ್ಮ'ಹಿಕ ಸCತಾ್ತದ ರಸ್ತೆ್ತ, ದ್ದ�ವಸಾ�ನ, ಮೇ�ದಾನ, ಬಾವಿ, ಕೆರೋಗಳನು್ನ ಸCಚ್ಛತೆಯಿಂದ ಇಡಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಿ

೨. ಸತು್ತ ಬಿದ್ದ ಪಾ್ರಣಿ, ವಾತಾವರಣವನು್ನ ಗಲಿ�ರ್ಜುು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಯಾರಾದರ' ಗರ್ಮನಿಸಿದಲಿP ಅದನು್ನ ಸ'ಕ್ತ ರಿ�ತ್ತಿಯಿಂದ ತೆಗೆದು ಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಿ, ಶವಸಂಸಾ�ರ ಕ'ಡಲೆ� ಮಾಡಿ.

೩. ಗಾ್ರರ್ಮದಲಿP ನಡೆಯುವ ಜ್ಞಾತೆ್ರ, ಸಂತೆ, ಉತ್ಸವದ ಸರ್ಮಯದಲಿP ರ್ಜುನ ಸರ್ಮ'ಹವಿರುವುದರಿಂದ ಗಾ್ರರ್ಮದಲಿP ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಉಂಟಾಗಿ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಮೇ�ಲೆ ಪರಿಣಾರ್ಮ ಬಿ�ರುತ್ತದ್ದ. ಇಂತಹ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಸಂದಭ*ದಲಿP ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡುವಾಗ ಸCಚ್ಛತೆಯನು್ನ ಕಾಪಾಡಿ, ಶೌಚಗೃಹದ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಹೆ'ಸ ಶೌಚಗೃಹದ ನಿಮಾ*ಣ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

೪. ಸ್ತೆ'�ಂಕು ರೋ'�ಗಗಳು ಗಾ್ರರ್ಮದ ಒಬ್ಬರಿಗೆ ಬಂದರೋ ಎಲPರಿಗ' ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದ್ದ. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಿರಿ. ಗಾ್ರರ್ಮದಲಿP ಎಲPರಿಗ' ಜ್ಞಾಗೃತ್ತಿಯನು್ನ ರ್ಮ'ಡಿಸಿ, ರ್ಜುನರಿಗೆ ಲಸಿಕೆಗಳನು್ನ ಹಾಕಬೆ�ಕು.

೫. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಬಗೆ� ವೈ�ದ್ಯರಿಂದ ಹೆಚು� ತ್ತಿಳಿದುಕೆ'ಳಿ�

೬. ಗಾ್ರರ್ಮದಲಿP ಎಲPರ' ಹಬ್ಬ ಹುಣಿ್ಣಮೇ, ಜ್ಞಾತೆ್ರಗಳನು್ನ ಹೆ�ಗೆ ಸಹಕರಿಸಿಕೆ'ಂಡು ಆಚರಿಸುತ್ತಿ್ತ�ರೋ'�, ಅದ್ದ� ತರಹ ಗಾ್ರರ್ಮ ಶುಚಿ�ಕರಣ ಸಪಾ್ತಹವನು್ನ ಆಚರಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ. ನಂತರ ರಾರ್ಜು್ಯ ಹಾಗ' ಕೆ�ಂದಾ್ರಡಳಿತ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳು ಸಂಪೂಣ* ಆಂದ್ದ'�ಲನದ ರ'ಪುರೋ�ಷೆಗಳನು್ನ ತಯಾರಿಸಿ ಕೆ�ಂದ್ರ ಸಕಾ*ರದ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಬಹುದು. ರಾರ್ಜು್ಯ ಸಕಾ*ರಕೆ� ಬಂದ ಬೆ�ಡಿಕೆ ಆಧಾರದ ಮೇ�ಲೆ ಜಿಲೆPಗಳಿಗೆ ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವನು್ನ ರ್ಮಂರ್ಜು'ರು ಮಾಡಲಾಗುವುದು.

ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ ಸಂಪೂಣ*ಗೆ'ಳ�ಲು ಸುಮಾರು ರ್ನಾಾಲು� ವರ್ಷ*ಗಳಾಗುತ್ತವೈ.

ಅರಿವು, ಶ್ರಕ್ಷಣ ಸಂವಹನೈಯ ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ ರಾರ್ಷt ್ರ, ರಾರ್ಜು್ಯ ರ್ಮಟtದಲಿP ರ್ಜುರುಗುತ್ತದ್ದ. ಆದರೋ ಗೆ'�ಡೆಬರಹ ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಆಯೋ�ಜಿಸಲಾಗುವುದು. ಕೆ�ಂದ್ರದಲಿP ಸಂವಹನ ಹಾಗ' ಸಾರ್ಮರ್ಥ್ಯಾಾ್ಯ*ಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ ಘಟಕಗಳು (Communication and Capacity Development Units-CCDU's) ಸಾ�ಪನೈಯಾಗಿವೈ. ಅದು ಜಿಲಾP ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಗಳಿಗೆ ಮಾಗ*ದಶ*ನ ನಿ�ಡುತ್ತದ್ದ.

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ರ್ಮಟtದ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಗಳು:

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣರ್ಮಟtದಲಿP ಪ್ರತ್ತಿಯೋಂದು ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಟಿtಸುವುದು. ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ಸಂಕೀ�ಣ*ಗಳನು್ನ ಕಟಿtಸುವುದು. ಶಾಲಾ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಟಿtಸುವುದು ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದ ಉದ್ದ್ದ�ಶ. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ರ್ಮಳಿಗೆಗಳು ಸಾ�ಪನೈಯಾಗಬೆ�ಕು. ಶೌಚಾಲಯ ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ಸಾರ್ಮಗಿ್ರಗಳನು್ನ ಇಲಿP ತಯಾರಿಸಲಾಗುವುದು. ಉದಾ: ಹಿ�ರುಗುಂಡಿ, ಕಂಪೋ�ಸt ್ ಗುಂಡಿ, Washing Platform, ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ (Cestified Domestic Filter) ಇತರೋ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಸCಚ್ಛತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಲಕರಣೆಗಳು,

ಇದ್ದ'ಂದು ವಾ್ಯಪಾರಿ� ಉದ್ದ್ದ�ಶವುಳ� ಸಾಮಾಜಿಕ ದೃಷಿtಕೆ'�ನದ ರ್ಮಳಿಗೆ. ಈ ರ್ಮಳಿಗೆಯನು್ನ ಖಾಸಗಿಯವರು ಅಥವಾ ಸಕಾ*ರೋ�ತರ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಬಹುದು.

೩. ಸCಚ್ಛ ನಿ�ರು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡಿರಿ, ದೃಢ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಪಡೆಯಿರಿ

ಪ್ರತ್ತಿನಿತ್ಯ ಒಬ್ಬರಿಗೆ ಸರಾಸರಿ ೩-೪ ಲಿ�ಟರ ್ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ಹಾಗ' ದ್ದ�ಹದ ಸCಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡಲು ೪೦ ಲಿ�ಟರ ್ ನಿ�ರು ಬೆ�ಕಾಗುವುದು. ನರ್ಮಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ನಿ�ರು ನರ್ಮಗೆ ಬಾವಿ, ಕೆರೋ, ನದ್ದಿಗಳಿಂದ ದ್ದ'ರೋಯುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಕೆಲವು ಸ�ಳಗಳಲಿP ಕೆರೋ ಅಥವಾ ನದ್ದಿಯ ನಿ�ರು ಸCಚ್ಛವಾಗಿ ಕಂಡರ' ಹಾಗ' ರುಚಿಯುಳ�ದಾ್ದಗಿದ್ದರ' ನಿ�ರಿನಲಿP ಅನೈ�ಕ ಅಪಾಯಕಾರಿ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಗಂಗಾನದ್ದಿಯನು್ನ ಪೂರ್ಜು್ಯಭಾವನೈಯಿಂದ ನೈ'�ಡುವ ನರ್ಮಗೆ, ಗಂಗೆಯ ನಿ�ರು ಕಾಶ್ರ�ಕೆf�ತ್ರದಲಿP ಕುಡಿಯಲು ಯೋ�ಗ್ಯವಾಗಿಲPವೈಂದು ಹೆ�ಳಿದರೋ ಆಶ�ಯ*ವಾಗಬಹುದು. ನರ್ಮg ದ್ದ�ಶದ ಎಲP ರ್ಮುಖ್ಯ ನದ್ದಿಗಳು ಕಲುಷಿತಗೆ'ಂಡಿದ್ದಯೇಂದು ಅಧ್ಯಯನದ್ದಿಂದ ತ್ತಿಳಿದುಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಈ ನದ್ದಿ, ಬಾವಿ ಹಾಗ' ಕೆರೋ ನಿ�ರು ಕಲುಷಿಗೆ'ಳ�ಲು ರ್ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಾನವನೈ� ಕಾರಣವೈಂದು ತ್ತಿಳಿದ್ದಿರಲುಬೆ�ಕು. ಕಲುಷಿತಗೆ'ಂಡ ನಿ�ರನು್ನ ಹೆ�ಗೆ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಬೆ�ಕು, ಹಾಗ' ಅದನು್ನ ಹೆ�ಗೆ ತಡೆಗಟtಬೆ�ಕೆಂಬುದನು್ನ ತ್ತಿಳಿಯುವುದು ಅವಶ್ಯಕ.

__________________

ಕರುಳು ಹುಳುಗಳಿಂದ (ಗಿನಿ ವಮ ್* - Guinea Worm) ಹಾಗ' ಇತರೋ� ನಿ�ರಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ರೋ'�ಗಗಳಿಂದ ರ್ಮಕ�ಳು ಶಾಲೆಯಿಂದ ದ'ರ ಉಳಿಯುವಂತಾಗುತ್ತದ್ದ.

_______________

ನಿ�ರಿನಲಿP ಕಣಿ್ಣಗೆ ಕಾಣುವ ಹಾಗ' ಕಣಿ್ಣಗೆ ಕಾಣದ ಕಲgಶಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಕಣಿ್ಣಗೆ ಕಾಣುವ ಕಲgಶಗಳಾದ ಕಸ, ಕಡಿ�, ರ್ಮಣು್ಣ, ಇನಿ್ನತರೋ� ತೆ�ಲುತ್ತ ಕಲgಶಗಳು ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹಾರಿಬಂದು ಬಿ�ಳುವುದರಿಂದ, ನಿ�ರು ಕಲgಶಗೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ. ಕಣಿ್ಣಗೆ ಕಾಣಲಾರದ ವಸು್ತಗಳಲಿP ಮೋದಲನೈಯದಾಗಿ ಸ'ಕಾfgಣು ಜಿ�ವಿಗಳು, ಎರಡನೈಯದಾಗಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳು, ರೋ'�ಗಿಯ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ನಿ�ರಿಗೆ ಬಂದು ಸ್ತೆ�ರಿದಾಗ, ಸತ್ತಪಾ್ರಣಿಗಳು ನಿ�ರಿನಲಿP ಕೆ'ಳೇಯುವಾಗ ಸ'ಕಾfಣು ಜಿ�ವಿಗಳು ವೃದ್ದಿ್ಧ ಹೆ'ಂದ್ದಿ ನಿ�ರನು್ನ ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳಿಸುತ್ತವೈ. ಬಟ್ಟೆt ತೆ'ಳೇಯುವಾಗ ಸ್ತೆ'�ಪು ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದರಿಂದ ಹಾಗ' ಯಂತಾ್ರಗಾರಗಳು ತ್ಯಜಿಸಿದ ಕಲgಶ ನಿ�ರು ಸ್ತೆ�ರುವುದರಿಂದ, ನಿ�ರು ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿP ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ.

ನಿ�ರಿರುವ ಸ�ಳದ ಸಮ್ಮಿ�ಪದಲಿP ಬೆಟt ಒಗೆಯುವುದು, ಪಾತೆ್ರ ತೆ'ಳೇಯುವುದು, ದನಕರುಗಳನು್ನ ತೆ'ಳೇಯುವುದು, ನಿ�ರಿನ ಉಗರ್ಮದ ಹತ್ತಿ್ತರ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ನಿ�ರು ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ನಿ�ರಿನಿಂದ ಹಲವಾರು ರೋ'�ಗಗಳು ಹರಡಲು ಸಾಧ್ಯ.

ನಿ�ರಿನಿಂದ ಹರಡುವ ರೋ'�ಗಗಳು

೧. ನಿ�ರು ಕಲುಷಿತವಾದರೋ ಉಂಟಾಗುವ ಕಾಯಿಲೆಗಳು

ಅ) ಬೆ�ಧಿ, ಕಾಮಾಲೆ, ಪೋ�ಲಿಯೋ� (ವೈ�ರಾಣುಗಳಿಂದ)

ಆ) ವಾಂತ್ತಿ, ಬೆ�ಧಿ, ವಿರ್ಷರ್ಮಶ್ರ�ತರ್ಜುCರ, ಕಾಲರಾ, ರಕ್ತಬೆ�ಧಿ (ರೋ'�ಗಾಣುಗಳಿಂದ, ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ)

ಇ) ಅಮ್ಮಿ�ಬಿಕ ್ ಡಿ�ಸ್ತೆಂಟ್ರ, ಜಿಯಾರಿ��ಯಾಸಿಸ ್ (ಏಕಾಣು ಜಿ�ವಿಗಳಿಂದ)

ಈ) ಪರಪ್ರಿಂಡಿ ರೋ'�ಗಗಳು (ಹೆಲಿಮೇಂಥಗಳಿಂದ)

ಉ) ಲೆಪೋt�ಸ್ತೆ��ರಲ ್ ಕಾಯಿಲೆ : ತೆಳುಸುರುಳಿ (ಬೆ�ನೈ)

೨. ನಿ�ರಿನಲಿPನ ಜಿ�ವಿಯ ರ್ಮ'ಲಕ ಉಂಟಾಗುವ ಕಾಯಿಲೆಗಳು

ಅ) ರ್ನಾಾರು ಹುಳುರೋ'�ಗ (ಸ್ತೆ�ಕಾPಪ್ರಿ್ಸನಿಂದ)

ಆ) ಸಿ�ಸ್ತೆ't�ಸ್ತೆ'�ಮ್ಮಿಯಾಸಿಸ ್ (ಬಸವನಹುಳುವಿನಿಂದ)

ಯಂತಾ್ರಗಾರಗಳಿಂದ ಕೆ'ಳಕಾದ ನಿ�ರು ನದ್ದಿ ಸ್ತೆ�ರುವುದರಿಂದ (ಉದಾ: ಹರಿಹರ ಪಾಲಿಫೆ�ಬರ ್, ತುಂಗಭದಾ್ರ ನಿ�ರನು್ನ ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳಿಸಿದ್ದ. ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳು ನಿ�ರನು್ನ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತವೈ) ನಿ�ರಿನಲಿP ಲವಣಗಳು ಹಾಗು ಖನಿರ್ಜುಗಳು ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿP ಬಂದು ಸ್ತೆ�ರುವುದರಿಂದ ಅಸಂಖಾ್ಯತ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ರ್ಮಂಡಳಿಯ ನಿಬ*ಂಧನೈಗಳು ಇದ್ದರ' ಸಹಿತ, ಅವುಗಳನು್ನ ಉಲPಂಘಿಸಿ ತರ್ಮg ಕಾಯ*ದಲಿP ರ್ಮಗ್ನರಾಗಿದಾ್ದರೋ. ಹಿ�ಗೆ ಕಲುಷಿತಗೆ'ಂಡ ನಿ�ರು ಕೆಟtರುಚಿ ಹಾಗ' ವಾಸನೈಯುಳ� ಅಪಾಯಕಾರಿ ನಿ�ರು. ನಿ�ರು ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳ�ಲು ರ್ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರು ಅಥವಾ ಹಿ�ರುಗುಂಡಿ ನಿ�ರು ಇಂಗಿ, ಭ'ಮ್ಮಿಯಲಿP ಅಂತರ್ಜು*ಲ ಸ್ತೆ�ರುವುದರಿಂದ.

ಪರಿಹಾರ ಕ್ರರ್ಮಗಳು

* ಗಾ್ರರ್ಮದ ನಿ�ರಿನ ರ್ಮ'ಲವನು್ನ ಮೇ�ಲಿಂದ ಮೇ�ಲೆ ಪರಿ�ಕೀfಸಿ, ನಿ�ರು ಸCಚ�ವಾಗಿದ್ದಯೇ� ಎಂದು ಕಂಡುಕೆ'ಳಿ�, ಯಾವುದ್ದ� ತರಹದ ಕೆ'ಳೇ, ನಿ�ರನು್ನ ಬಂದು ಸ್ತೆ�ರುತ್ತದ್ದಯೇ� ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಿರಿ. ಒಂದು ವೈ�ಳೇ ಕಲುಷಿತವಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದರೋ, ಕ'ಡಲೆ� ಪರಿಹಾರ ಕೆ�ಗೆ'ಳಿ�.

* ನಿರ್ಮg ಗಾ್ರರ್ಮದ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಇರುವ ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯಕ'� ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ಅಸCಚ್ಛತೆಗ' ಸಂಬಂಧವಿದ್ದಯೇ� ಎಂದು ವೈ�ದ್ಯರಿಂದ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ'ಳಿ�

* ಬಾವಿಗೆ ಹಾಗ' ಕೆ'ಳವೈ ಬಾವಿಗೆ ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ನಿ�ರು ಅಥವಾ ಹಿ�ರುಗುಂಡಿ ನಿ�ರು ಹರಿಯದಂತೆ ನೈ'�ಡಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು. ಬಾವಿಯ ಸುತ್ತಲ' ದಂಡ ಕಟtಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಇಳಿಜ್ಞಾರು ರ್ಜುಗುಲಿಯನು್ನ ಕಟtಬೆ�ಕು. ಅನುಪಯುಕ್ತ ನಿ�ರು ಗುಂಡಿಗೆ ಹರಿಯುವಂತೆ ರ್ಜುಗುಲಿಯ ಹೆ'ರ ಅಂಚಿನ ಸುತ್ತಲ' ಚರಂಡಿಯನು ನಿಮ್ಮಿ*ಸಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಚರಂಡಿಯನು್ನ ಹಿ�ರುಗುಂಡಿಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸಬೆ�ಕು.

* ರಾಟ್ಟೆಯಿಂದ ನಿ�ರು ಸ್ತೆ�ದಲು ಸCಚ್ಛ ಬಕೆ�ಟನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬೆ�ಕು.

* ತೆರೋದ ಬಾವಿಗೆ ವಾರಕೆ'�ಮೇg ಕೆ'P�ರಿರ್ನಾ ್ ಸ್ತೆ�ರಿಸತಕ�ದು್ದ, ಕೆ'P�ರಿರ್ನಾ ್ ಯುಕ ್ತ ನಿ�ರಿನ ರುಚಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದರ' ನಿ�ರು ಕುಡಿಯಲು ಸುರಕೀfತ, ಕೆ'P�ರಿರ್ನಾ ್ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾಗಳು ಹಾಗ' ವೈ�ರಸ ್ ಗಳು ರ್ನಾಾಶವಾಗುವವು.

ನಿ�ರಿಗೆ ಕೆ'P�ರಿರ್ನಾ ್ ಸ್ತೆ�ರಿಸುವ ವಿಧಾನ

ಒಂದು ರ್ಮಡಕೆಯಲಿP ರ್ಮರಳು ಹಾಗ' ಬಿPಚಿಂಗ ್ ಪೌಡರ ್ ಮ್ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿ, ಪಾಲಿರ್ಥಿ�ರ್ನಾ ್ ಹಾಳೇಯಿಂದ ರ್ಮಡಕೆ ಬಾಯಿಯನು್ನ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಕಟಿt, ಬಾವಿಯಲಿP ನಿ�ರಿನ ಸಂಪಕ* ಬರುವಂತೆ ಇಳಿಬಿಡಬೆ�ಕು. ೧ ಕೀ.ಗಾ್ರಂ. ಬಿP�ಚಿಂಗ ್ ಪುಡಿಯನು್ನ ಸುಮಾರು ೭೫೦ ಲಿ�ಟರ ್ ನಿ�ರಿಗೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬೆ�ಕು.

ಮೇ�ಲೆ ತ್ತಿಳಿಸಿದ ಕ್ರರ್ಮಗಳಿಂದ ನಿ�ರು ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳು�ವುದನು್ನ ತಡೆಗಟtಬಹುದು ಅಲPದ್ದ� ನಿ�ರಿನಲಿP ಸ'ಕಾfgಣುಗಳ ಪ್ರಮಾಣವನು್ನ ಕಡಿಮೇ ಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗ' ಹೆ'�ಗಲಾಡಿಸಬಹುದು. ಕೆಲವು ಬಾರಿ ರ್ಮನೈರ್ಮಟtದಲಿPಯೇ� ಈ ಕ್ರರ್ಮ ಕೆ�ಗೆ'ಳ�ಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

* ನಿ�ರಿನಲಿP ತೆ�ಲುತ್ತಿ್ತರುವ ಕಲgಶಗಳನು್ನ ನಿವಾರಿಸಲು ಸ�ಟಿಕದ ಸಣ್ಣ ಚ'ರನು್ನ ನಿ�ರಿನಲಿP ಕರಗಿಸಿದಲಿP, ಕಲgಶ ಪಾತೆ್ರಯ ತಳದಲಿP ಶೇ�ಖರಣೆಯಾಗುವುದು, ಮೇ�ಲಿನ ನಿ�ರು ಸCಚ್ಛವಾಗುವುದು ಹಾಗ' ಬಳಕೆಗೆ ಯೋ�ಗ್ಯವಾಗುವುದು.

* ನಿ�ರನು್ನ ಕುದ್ದಿಸುವುದರಿಂದ, ರೋ'�ಗಾಣುಗಳನು್ನ ರ್ನಾಾಶಮಾಡಬಹುದು. ೧೦-೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ನಿ�ರನು್ನ ಕುದ್ದಿಸಿ ಆರಿಸಿ ಕುಡಿಯಬೆ�ಕು. ನಿ�ರಿನಿಂದ ಹರಡುವ ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗ ಕಂಡುಬಂದಲಿP ನಿ�ರು ಕುದ್ದಿಸಿ, ಆರಿಸಿ ಕುಡಿಯಬೆ�ಕು.

* ನಿ�ರನು್ನ ಗಡಿಗೆ ಹಾಗ' ಪಾತೆ್ರಯಲಿP ಶೇ�ಖರಿಸಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಸCಚ್ಛವಾದ ಉದ್ದನೈಯ ಕೆ� ಹಿಡಿಯಿರುವ ಲೆ'�ಟ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ, ನಿ�ರನು್ನ ಹೆ'ರತೆಗೆಯಬೆ�ಕು. ಗಡಿಗೆ ಹಾಗ' ಪಾತೆ್ರಯನು್ನ ಸರಿಯಾಗಿ ರ್ಮುಚಿ�ಡಬೆ�ಕು. ನಿ�ರು ನಿಸಗ*ದ ಅತ್ಯರ್ಮ'ಲ್ಯ ವಸು್ತ ನಿ�ರನು್ನ ಮ್ಮಿತವಾಗಿ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಗರ್ಮನಹರಿಸಬೆ�ಕು.

* ಸ್ತೆ�ಕಾPಪ ್ಸ ಎಂಬ ರೋ'�ಗ ವಾಹಕ ಹೆ'ಂಡ, ಕೆರೋ ನಿ�ರಲಿP ಇದು್ದ ರ್ನಾಾರು ಹುಳು ರೋ'�ಗವನು್ನ ತರುವುದು. ನಿ�ರನು್ನ ಬಟ್ಟೆtಯಿಂದ ಸ್ತೆ'�ಸುವುದ್ದಿಂದ ಈ ರೋ'�ಗವಾಹಕವನು್ನ ನಿ�ರಿನಿಂದ ಬೆ�ಪ*ಡಿಸಬಹುದು. ರೋ'�ಗವನು್ನ ತಡೆಗಟtಬಹುದು. ರ್ನಾಾರು ಹುಳ ರೋ'�ಗವಿರುವ ಸ�ಳದ ರ್ಜುನ ನಿ�ರು ಸ್ತೆ'�ಸಿ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದನು್ನ ರ್ಮರೋಯಬಾರದು.

________________

೪. ಅನುಪಯುಕ್ತ ಘನವಸು್ತಗಳು ಹಾಗ' ನಿ�ರು(ಘನ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಹಾಗ' ದ್ರವ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ)

ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಎಂದರೋ�ನು?: ಯಾವುದ್ದ ಉಪಯೋ�ಗಕೆ� ಬಾರದ ವಸು್ತವಿಗೆ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಎನು್ನತಾ್ತರೋ.

ಚಿಕೀತಾ್ಸಲಯಗಳು, ಔರ್ಷಧಾಲಯಗಳು, ಆಸ�ತೆ್ರಗಳು, ಶುಶ'್ರಷಾಲಯಗಳು, ಪ್ರಯೋ�ಗಾಲಯಗಳು, ದಂತ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕೆ�ಂದ್ರಗಳು, ಪ್ರಸ'ತ್ತಿ ಗೃಹಗಳು, ಪ್ರಥರ್ಮ ಚಿಕೀತಾ್ಸ ಕೆ�ಂದ್ರಗಳಲಿP ಉತಾ�ದನೈಯಾಗುವ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಕೆ� ಆಸ�ತೆ್ರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಎನು್ನವರು.

____________________

೨.೬ ಬಿಲಿಯರ್ನಾ ್ ರ್ಜುನರಲಿP, ೨.೦ ಬಿಲಿಯರ್ನಾ ್ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಸುಧಾರಿತ ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇಲP. ಅವರಲಿP ೭೫% ರ್ಜುನರು ಏಶ್ರಯಾದಲಿP ೧೮% ರ್ಜುನರು ಆಫಿ್ರಕಾದಲಿP ಹಾಗ' ೭% ರ್ಜುನರು ಲಾ್ಯಟಿರ್ನಾ ್ ಅಮೇ�ರಿಕಾದಲಿP ಇದಾ್ದರೋ.

________________

ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ಉದ್ದ್ದ�ಶವೈ�ನು?

* ಸ್ತೆ'�ಂಕೀನ / ಹಾನಿಕಾರಕ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯದ ಸCಭಾವವನು್ನ ಕಡಿಮೇ ಮಾಡುವುದು

*ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯದ ದುರುಪಯೋ�ಗವನು್ನ ನಿವಾರಿಸುವುದು.

* ಔದ್ದ'್ಯ�ಗಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆ ರ್ಮತು್ತ ಆರೋ'�ಗ್ಯವನು್ನ ದೃಢಪಡಿಸಿಕೆ'ಳು�ವುದು

ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣೆ ಏಕೆ?

೧. ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯದ ಜೆ�ವಿಕ ಭಾಗವು ಹುದುಗುತ್ತದ್ದ ರ್ಮತು್ತ ನೈ'ಣಗಳ ಸಂತಾನೈ'�ತ�ತ್ತಿ್ತಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಗಟಾರದಲಿPನ ಕಸ ಇಲಿಗಳನು್ನ ಆಕಷಿ*ಸುತ್ತದ್ದ. ಸ್ತೆ'�ಂಕೀತ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವು ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ಹರಡಲು ಸಾಧ್ಯ.

೨. ರ್ಮಣಿ್ಣನ ಹಾಗ' ನಿ�ರಿನ ಮಾಲಿನ್ಯ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ.

೩. ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಕೆ� ತಂತಾನೈ ಬೆಂಕೀ ಹತ್ತಿ್ತಕೆ'ಂಡು ಅಪಾಯ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದ್ದ.

೪. ಸಿರಿಂಜ ್ ಗಳು, ಸ'ಜಿಗಳ ರ್ಮರುದುಬ*ಳಕೆ ಮಾಡಲು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು.

ನಿರ್ಷ� ್ರಯೋ�ರ್ಜುಕ ಘನವಸು್ತಗಳಾದ ಕಟಿtಗೆ, ಹುಲಿPಕಟಿt, ಡಬಿ್ಬ, ಸಗಣಿ, ಬಟ್ಟೆt, ಗಾಜಿನ ಬಾಟಲ ್, ಪಾPಸಿtಕ ್, ಆಹಾರ ಪದಾಥ*ವನು್ನ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತವಾಗಿ ರ್ಮನೈ ಹೆ'ರಗೆ ಹಾಕೀರುವುದನು್ನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಲಿP ಹಾಗ' ಪಟtಣಗಳಲಿPಯ' ಕಾಣುತೆ್ತ�ವೈ. ಕೆಲವು ವರ್ಷ*ಗಳ ಹಿಂದ್ದ ಪಟtಣದಲಿP ಕಸದ ತೆ'ಟಿtಗಳಲಿP ಕಸ ಹಾಕೀ, ಅದನು್ನ ತೆಗೆದುಕೆ'ಂಡು ಹೆ'�ಗಿ ನೈಲದಲಿP ಹ'ಳುವುದು/ ಸುಡುವುದು ಅಥವಾ ಬಿಸಾಡುವುದನು್ನ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತದ್ದರು. ಅದರೋ ಈಗ ಅದನು್ನ ವ್ಯವಸಿ�ತ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿP

ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದ. ಗೆ'ತು್ತಗುರಿ ಇಲPದ್ದ� ಕಸ ಕಡಿ�ಗಳು ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ, ನಿ�ರು ನಿಂತು ಕಸಕಡಿ�ಗಳು ಕೆ'ಳೇಯಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸುವವು. ಹಾಗು ನೈ'ಣಗಳ ಸಂತಾರ್ನಾಾಭಿವೃದ್ದಿ್ಧಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವವು. ಕಾಲಕ್ರಮೇ�ಣ ದುರ್ನಾಾ*ತ ಉಂಟಾಗಿ ವಾತಾವರಣ ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳು�ವುದು. ಇಲಿ, ಹೆಗ�ಣ, ರ್ನಾಾಯಿ ಹಂದ್ದಿ ರ್ಮುಂತಾದ ಪಾ್ರಣಿಗಳು ಗಲಿ�ರ್ಜುು ಹರಡಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತವೈ. ಹಿ�ಗೆ ಗಲಿ�ಜಿನಿಂದ ನೈ'ಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಹಾಗ' ರೋ'�ಗಾಣುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಹೆಚಾ�ಗಿ ಹರಡಲು ಪಾ್ರರಂಭವಾಗಿ, ರೋ'�ಗಗಳು ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾಗುತ್ತವೈ.

ಪರಿಹಾರ: ಘನವಸು್ತಗಳನು್ನ ಒಟುtಗ'ಡಿಸಿ ಭ'ಮ್ಮಿಯಲಿP ಹ'ತು ಬಿಡುವುದು. ಜೆ�ವಿಕ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವನು್ನ ಕಂಪೋ�ಸt ್ಮಾಡಿ ಗೆ'ಬ್ಬರದಂತೆ ಬಳಸುವುದು, ಅಥವಾ ಜೆ�ವಿಕಾನಿಲ ತಯಾರಿಸುವುದು. ಈಗಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಪ್ರತ್ತಿದ್ದಿನ ಬಿ�ದ್ದಿಯಲಿP ಒಂದು ತ್ತಿ್ರಚಕ್ರ, ಗಾಡಿಗಳಲಿP ಕಸ ಕೆ�ಳಿ ತೆಗೆದುಕೆ'ಂಡು ಹೆ'�ಗುವ ದೃಶ್ಯವನು್ನ ನೈ'�ಡುತ್ತಿ್ತದ್ದ್ದ�ವೈ.

ಹಿ�ರುಗುಂಡಿ: ಅನುಪಯುಕ್ತ ನಿ�ರನು್ನ ದ'ರ ಸಾಗಿಸಿ ಶೇ�ಖರಿಸುವ ಆರೋ'�ಗ್ಯಕರ ವಿಧಾನ. ಇದು ನಿಮ್ಮಿ*ಸಲು ಸುಲಭ ರ್ಮನೈಯಿಂದ ೧೦ ಮ್ಮಿ�ಟರ ್ ದ'ರದಲಿP ಒಂದು ಮ್ಮಿ�ಟರ ್ ಉದ್ದ, ಅಗಲ ಹಾಗ' ಎತ್ತರವುಳ� ಗುಂಡಿ ತೆಗೆದು ಕಲುP, ಇಟಿtಗೆ ತುಂಬಿ, ನಿ�ರು ಹರಿಯಲು ಬಿಡಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಮೇ�ಲೆ ರ್ಮಣ್ಣ ರ್ಮುಚ�ಬೆ�ಕು. ಗುಂಡಿಯ ಸಾರ್ಮಥ್ಯ* ಕಡಿಮೇಯಾದಾಗ ತುಂಬಿ ಸ್ತೆ'�ರುವುದು, ಆಗ ಇನೈ'್ನಂದು ಗುಂಡಿ ತೆ'�ಡಿ, ನಿ�ರು ಹರಿಯಲು ಬಿಡಬೆ�ಕು.

ಆಸ�ತೆ್ರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣೆ

ಸ್ತೆ'�ಂಕೀತ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನು್ನ ಒಳಗೆ'ಂಡಿವೈ.

೧. ಗಾಯದಪಟಿt

೨. ಶರಿ�ರದ ಅಂಗಗಳು - ಮಾಸು

೩. ಬಿಸಾಡುವಂತ ಮಾದರಿ ದಾರಕಗಳು : ರ್ಮರ/ಕಾಗದ

೪. ಪಾPಸಿtಕ ್ / ಗಾರ್ಜುು

೫. ಚಾಕು, ಸ'ಜಿ, ಕೌfರದ ಭೇ�ಡು

೬ ಒಡೆದ ಗಾಜಿನ ಚ'ರುಗಳು / ರ್ಮ'ಳೇಯ ಚ'ರುಗಳು, ಉಗುರು

೭ ಬಿಸಾಡುವಂತ ಸಿರಿಂರ್ಜು�ಳು / ಸ'ಜಿಗಳು

೮. ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದ ರ್ಮ'ತ್ರ ನಳಿಕೆಗಳು (ಕಾ್ಯಥೆಟರ ್ ) ಐ.ವಿ. ಡಿ್ರಪ ್ ಸ್ತೆಟ ್, ಪಾPಸಿtಕ ್ ರಬ್ಬರ ್ ನಳಿಕೆಗಳು

೯. ಸ'ಕ್ಷg ಜಿ�ವ ವಿಜ್ಞಾ�ನದ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಗಳು - ಮೋಳಕೆ ತಟ್ಟೆtಗಳು (ಕಲ್ಬರ ್ ಪ್ರP�ಟ ್)

ದ್ರವತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ

ವಾಶ ್ ಬೆ�ಸಿರ್ನಾ ್, ಬಚ�ಲು, ಅಡಿಗೆ ರ್ಮನೈಗಳಿಂದ ಬರುವ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿ�ರು, ಶೌಚಾಲಯಗಳಿಂದ ಬರುವ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿ�ರು, ರಕ್ತ ರ್ಮ'ತ್ರ, ರ್ಮಲ, ಶರಿ�ರದ್ದಿಂದ ಸ್ರವಿಸುವ ದ್ರವಗಳು ರಕ್ತ / ರ್ಮ'ತ್ರ / ರ್ಮಲ / ಸಿ.ಎಸ ್.ಎಫ ್. (ಮೇದುಳಿನ ಸುತ್ತಲಿರುವ ದ್ರವವಸು್ತ) ಪೂPರಲ ್ ದ್ರವ ಅಸ್ತೆ�ಟಿಸ ್ ದ್ರವ.

ಹಾನಿಕಾರಕ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ

* ರೋ�ಡಿಯೋ� ವಿಕೀರಣ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ * ಸ್ತೆ�ಟ್ಟೆ'�ಟಾಕೀ್ಸಕ ್ ಔರ್ಷಧಿಗಳು * ಹೆಚು� ಒತ್ತಡದ ಧಾರಕಗಳು

ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಿಂಗಡಣೆ ಸ'ತ್ರ

ಭಾರತ ಸರಕಾರ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಗಳನು್ನ ಹತು್ತ ಗುಂಪ್ರಿನಲಿP ವಿಂಗಡಿಸಿದ್ದ. ೧. ಮಾನವ ಶರಿ�ರದ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ೨. ಪಾ್ರಣಿಗಳ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ೩. ಸ'ಕ್ಷg ಜೆ�ವಿಕ ವಿಜ್ಞಾ�ನದ ರ್ಮತು್ತ ಜಿ�ವ ತಾಂತ್ತಿ್ರಕ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ೪. ಹರಿತ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ೫. ತ್ತಿರಸ�ೃತ ಔರ್ಷಧಿಗಳು / ಸ್ತೆ�ಟ್ಟೆ'�ಟಾಕೀ್ಸಕ ್ ಔರ್ಷಧಿಗಳು೬. ರ್ಮಲಿನ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ೭ ಘನ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ೮. ದ್ರವ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ೯. ದಹನ ಕುಂಡದ ಬ'ದ್ದಿ ೧೦. ರಾಸಾಯನಿಕ ಬ'ದ್ದಿರ್ಮುಂದುವರೋದ ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣೆಗಾಗಿ ನಿ�ತ್ತಿ ನಿಯರ್ಮಗಳನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಲಾಗಿದ್ದ. ಆದರೋ ಭಾರತದ ಪರಿಸಿ�ತ್ತಿ ಬೆ�ರೋ�ನೈ ಆಗಿದ್ದ.

ಭಾರತದಲಿP ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯದ ವಿಲೆ�ವಾರಿಯ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯ ಬೃಹದಾಕಾರದು್ದ, ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವನು್ನ ನಗರದ ಹೆ'ರವಲಯದಲಿP ಅಸ್ತವ್ಯಸ�ವಾಗಿ ಸುರಿದ್ದಿರಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಇದರಲಿP ಅಪಾಯಕರ, ಅಪಾಯರಹಿತ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಗಳೇರಡ' ಬೆರೋಯುತ್ತಿ್ತರುತ್ತವೈ. ಸರ್ಮಪ*ಕ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಶೇ�ಖರಣೆ ಹಾಗ' ವಿಲೆ�ವಾರಿ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇಲPದಾಗಿದ್ದ. ಉತಾ�ದ್ದಿತ ಸ�ಳದಲೆP� ವಿಂಗಡಣೆಯಾಗುತ್ತಿ್ತಲP. ಕೆಲವೋಮೇg ತ್ತಿರಸ�ೃತ ಔರ್ಷಧಿಗಳನು್ನ ಹಾಗ' ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದ ಇಂಜೆಕ್ಷರ್ನಾ ್ ಸಿರೋಂಜ ್ ಗಳನು್ನ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಿ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಶೇ�ಖರಣೆ ಹಾಗ' ವಿಲೆ�ವಾರಿಯಲಿP ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸಿಬ್ಬಂಧಿಗಳಿಗೆ ತರಬೆ�ತ್ತಿ. ಸುರಕ್ಷತಾ ಸಲಕರಣೆಗಳನು್ನ ಒದಗಿಸಿ ಕೆ'ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಾಧನೈಯಲಿP ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣೆ ಪ್ರರ್ಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದ್ದ. ಅದನು್ನ ಅದ್ದ� ಗಂಭಿ�ರತೆಯಿಂದ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿಲP.

ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಂಸ್ತೆ� ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣೆಗಾಗಿ ಶ್ರಫಾರಸು್ಸಗಳು (೧೯೯೮)

ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವನು್ನ ಸಾಮಾನ್ಯ ವೈ�ದ್ಯರ ಚಿಕೀತಾ್ಸಲಯಗಳು, ಔರ್ಷಧಾಲಯಗಳು, ಪ್ರಸ'ತ್ತಿ ಗೃಹಗಳು, ಚಿಕ�-ಪುಟt ಶುಶ'್ರಷಾಲಯಗಳು, ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಪಾಲರ್ನಾಾ ಕೆ�ಂದ್ರಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೆ�ಕು.

* ಉತಾ�ದರ್ನಾಾ ಸ�ಳದಲಿP ವಿಂಗಡಿಸಿ ಶೇ�ಖರಿಸಬೆ�ಕು

* ಸಾಗಾಣಿಕೆಗಾಗಿ ಬಳಸುವ ವಾಹನವನು್ನ ಎಚ�ರಿಕೆಯಿಂದ ವಿರ್ನಾಾ್ಯಸಗೆ'ಳಿಸಬೆ�ಕು.

* ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯದ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ರ್ಮತು್ತ ಸಾಗಾಣಿಕೆಯ ವೈ�ಳಾಪಟಿt ತಯಾರಿಸಬೆ�ಕು.

* ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಕೆಳಗಿನವುಗಳನು್ನ ಹೆ'ಂದ್ದಿರಬೆ�ಕು: ಹರಿತ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯಕಾ�ಗಿ ಒಂದು ಗುಂಡಿ, ಚ'ರು ಮಾಡುವ ಯಂತ್ರ (ಶೇ್ರಡರ ್), ಪುನರ ್ ಸಂಸ�ರಣೆಗೆ'ಳ�ಬಲP ವಸು್ತಗಳಿಗಾಗಿ ಶೇ�ಖರಣಾ ಸ�ಳ, ದಹನ ಕುಂಡ (Incinarator) ರ್ಮತು್ತ ಸಾ್ಯನಿಟರಿ ಲಾ್ಯಂಡ ್ ಫಿಲ ್

* ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಪಾಲರ್ನಾಾ ಸಿಬ್ಬಂಧಿಗೆ ಇದರ ಬಗೆ� ತರಬೆ�ತ್ತಿ

* ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ದಹನ ಕುಂಡದ ಸಾ�ಪನೈ

* ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿಭಾಯಿಸುವ ಎಲPರಿಗ' ಧನುವಾ*ಯು, ಟ್ಟೆ�ಪಾಯಿಡ ್ ರ್ಮತು್ತ ಹೆಪಟ್ಟೆ�ಟಿಸ ್ 'ಬಿ' ಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಚುಚು�ರ್ಮದು್ದ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು.

* ಆರುತ್ತಿಂಗಳಿಗೆ ಒಮೇgಯಾದರ' ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ತಪಾಸಣೆ ಮಾಡಿಸಬೆ�ಕು.

* ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯದ ಬಗೆ� ಸರಕಾರ ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ, ರ್ಜುನರಿಗೆ ಹೆಚಿ�ನ ಮಾಹಿತ್ತಿ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ಉಂಟುಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ.

* ಟಿ�ವಿ, ಮೋಬೆ�ಲ ್, ಕಂಪೂ್ಯಟರ ್ ಗಳಿಂದ 'ಈ' ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಇನು್ನ ರ್ಮುಂದ್ದ ರ್ನಾಾವು 'ಈ' ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯದ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನ ಹರಿಸಲೆ�ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ;

________________

೫. ವಾಸಿಸುವ ರ್ಮನೈ

ನಮೇgಲPರ ನೈ�ರ ಹತ್ತಿ್ತರದ ವಾತಾವರಣ ರ್ಮನೈ. ಅಲಿP ಜಿ�ವನದ ಸುಮಾರು ಅಧ*ಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಸರ್ಮಯವನು್ನ ಕಳೇಯುತೆ್ತ�ವೈ. ಈ ರ್ಮನೈ ಆರೋ'�ಗ್ಯವನು್ನ ಕಾಪಾಡುವಂತಹದಾ್ದಗಬೆ�ಕು. ರ್ಮನೈ ಕಟುtವಾಗ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಮೇ�ಲೆ ಪರಿಣಾರ್ಮ ಬಿ�ರುವ ಅಂಶಗಳನು್ನ ನೈನಪ್ರಿನಲಿPಡಬೆ�ಕು. ಅದಕೆ� ಹೆಚು� ಹಣ ಖಚಾ*ಗಬೆ�ಕೀಲP ಹಾಗ' ಆಧುನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ' ಇಲP.

೧. ಬೆಳಕು ಹಾಗ' ಗಾಳಿಯ ಸಂಚಾರ : ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಲಿP ರ್ಮನೈ ದ್ದ'ಡ�ದಾಗಿದ್ದರ', ಕೀಟಕೀ, ಬಾಗಿಲುಗಳು ಸಣ್ಣದಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಹಾಗ' ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಕೀಟಕೀಗಳು ಇರುವುದ್ದ� ಇಲP. ಕೆಳಗೆ ದ್ದ'ಡ� ಕೀಟಕೀ ಇರುವುದಲPದ್ದ� ಮೇ�ಲೆ ಸಣ್ಣ ಕೀಟಕೀಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದ್ದ. ಇದರಿಂದ ಗಾಳಿ ನಿಯಂತ್ರಣಕೆ� ಸಹಾಯವಾಗುವುದು.

೨. ಧ'ಳು ಸಂಗ್ರಹಣೆ : ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಧ'ಳು ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವುದು ಸಹರ್ಜು. ಈ ಧ'ಳು ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯವನು್ನ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಮೇ�ಲಿಂದ ಮೇ�ಲೆ ಈ ಧ'ಳನು್ನ ತೆಗೆಯಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ಸCಚ್ಛ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ನೈಲದ ಮೇ�ಲೆ ಹಾಗ' ಗೆ'�ಡೆಯ ಮೇ�ಲೆ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ಧ'ಳು ತೆಗೆದು ನಿ�ರಿನಿಂದ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಆದ್ದರಿಂದ ನೈಲ ಹಾಗ' ಗೆ'�ಡೆಗಳು ತೆ'ಳೇಯುವಂತಹದಾ್ದಗಿರಬೆ�ಕು. ಗೆ'�ಡೆ ಹಾಗ' ನೈಲಗಳನು್ನ ನುಣುಪಾಗಿರುವಂತೆ ಕಟಿtಸಬೆ�ಕು. ಗೆ'�ಡೆಗೆ ನಿಯತಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸುಣ್ಣ ಹಚಿ�ದಲಿP ಸCಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡಬಹುದು.

೩. ಅಡಿಗೆ ರ್ಮನೈ ಸCಚ್ಛತೆ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನವಿಡಿ : ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಡಿಗೆ ರ್ಮನೈಯಲಿPರುವ ಒಲೆಯಿಂದ ಹೆ'ಗೆ ಉಂಟಾಗುವುದರಿಂದ ಗೆ'�ಡೆಗಳು ಕಪಾ�ಗುವವು. ಹಾಗ' ರ್ಮನೈಯ ವಾತಾವರಣ ಕೆಟುt ಹೆ'�ಗುವುದು. ಹೆ'ಗೆ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಒಲೆ ಹೆಚು� ಉರುವಲನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುತ್ತದ್ದ. ಈ ಪರಿಸಿ�ತ್ತಿ ಹಳಿ�ಯ ಎಲP ರ್ಮನೈಗಳಲ'P ಉಂಟು, ಇದಕೆ� ಪರಿಹಾರ ಹೆ'ಗೆರಹಿತ ಒಲೆಗಳು, ಅನೈ�ಕ ಹೆ'ಗೆರಹಿತ ಒಲೆಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆtಯಲಿP ಲಭ್ಯ.

೪. ಬಚ�ಲು ರ್ಮನೈಯ ಸCಚ್ಛತೆ ಬಗೆ� ಗರ್ಮನಹರಿಸಿ : ಬಚ�ಲು ರ್ಮನೈಯ ನಿರ್ಷ� ್ರಯೋ�ರ್ಜುಕ ನಿ�ರು ಹಿ�ರುಗುಂಡಿಗೆ ಅಥವಾ ಕೆ�ದ್ದ'�ಟಕೆ� ಹೆ'�ಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ.

೫. ದನಕರು ಕೆ'ಟಿtಗೆ : ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಲಿP ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲP ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ದನಕರುಗಳನು್ನ ಸಾಕೀರುತಾ್ತರೋ. ರ್ಮನೈಗೆ ಹೆ'ಂದ್ದಿ ಕೆ'ಠಡಿಯಲಿP ಇವುಗಳನು್ನ ಇರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಮಾಡಲಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಪಾ್ರಣಿಗಳ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರದ್ದಿಂದ ದುರ್ನಾಾ*ತ ಉಂಟಾಗಿ ರ್ಮನೈಯ ಸCಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡಲು ಧಕೆ� ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಪಾ್ರಣಿಗಳನು್ನ ರ್ಮನೈಯಿಂದ ಸCಲ� ದ'ರದಲಿP ಕಟಿtಹಾಕೀದಲಿP, ಸCಚ್ಛತೆಯನು್ನ ಕಾಪಾಡುವುದು. ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಹಾಗ' ಕೆಟt ವಾಸನೈ ರ್ಮನೈಗೆ ಹರಡುವುದ್ದಿಲP.

ಕೆಲವು ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ಕೆ'�ಳಿ ಗ'ಡು ಇಟುtಕೆ'ಂಡಿರುತಾ್ತರೋ. ಇದನು್ನ ಸಹಿತ ರ್ಮನೈಯಿಂದ ಸCಲ�ದ'ರ ಇರಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯಕ.

೬. ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ : ರ್ಮನೈಯಲಿP ಇರುವ ರ್ಜುನ ಹೆಚಾ�ದಂತೆಲP ಸCಚ�ತೆ ಕಾಪಾಡಲು ತೆ'ಂದರೋಯಾಗುವುದು. ಎಲPರಿಗ' ಅನ್ಯರ್ಥ್ಯಾಾ ಆತಂಕ ಉಂಟಾಗುವುದು ಹಾಗ' ಚರ್ಮ*, ಉಸಿರಾಟದ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ರೋ'�ಗಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೆ'ಳು�ವವು.

೭. ರ್ಮನೈಯ ಸುತ್ತಲು ಗಿಡ ಬೆಳಸಿ ವಾತಾವರಣದ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡಿ

ಗೃಹ ಸCಚ್ಛತೆಯಲಿP ನೈನಪ್ರಿಡಬೆ�ಕಾದ ರ್ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳು

ಕೆ'ಳೇ ರ್ಮತು್ತ ಸ'ಕ್ಷg ಜಿ�ವಾಣುಗಳನು್ನ ತೆಗೆಯಲು ಘರ್ಷ*ಣೆಯ ರ್ಮ'ಲಕ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸುವುದು (ಉರ್ಜುು´ವುದು) ಅತು್ಯತ್ತರ್ಮವಾದ ಉಪಾಯ - ಸCಚ�ಗೆ'ಳಿಸುವ ಎಲP ಪ್ರಕೀ್ರಯೇಗಳಲಿP ಉರ್ಜುು´ವ ಪ್ರಕೀ್ರಯೇಯನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ.

* ಒರೋಸುವ ಬಟ್ಟೆtಯನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿನಿತ್ಯವೂ ಒಗೆಯಿರಿ

* ಕೆ'ಳೇಯಾಗಿರುವ ದಾ್ರವಣಗಳನು್ನ ಬದಲಾಯಿಸಿ

* ಶೌಚಾಲಯ ರ್ಮುಂತಾದ ಕಲುಷಿತಗೆ'ಂಡ ಸ�ಳವನು್ನ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಲು ಪ್ರತೆ್ಯ�ಕ ಬಟ್ಟೆtಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ. ಯಾವಾಗಲ' ಮೇ�ಲಿಂದ ಕೆಳಗೆ ತೆ'ಳೇಯಿರಿ.

________________

೬. ಆಹಾರದ ಸCಚ್ಛತೆ (ಆರೋ'�ಗ್ಯಕರ ಆಹಾರ)

ಪೌಷಿ್ಠಕ ಆಹಾರ ಸ್ತೆ�ವನೈ ಬಗೆ� ರ್ನಾಾವೈಲPರ' ಗರ್ಮನ ಹರಿಸುತೆ್ತ�ವೈ. ಅದರಷೆt ರ್ಮುಖ್ಯವಾದ ಇನೈ'್ನಂದು ವಿರ್ಷಯವೈಂದರೋ ಆಹಾರದ ಸCಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡುವುದು. ಆಹಾರ ಪದಾಥ*ಗಳನು್ನ ಸCಚ್ಛವಾಗಿ ತೆ'ಳೇದು ಆಹಾರ ತಯಾರಿಸಿ, ಅದನು್ನ ಸCಚ�ತೆಯಿಂದ ಇಟುtಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ಆಹಾರ ಕ'ಡಲೆ� ಕೆಟುtಹೆ'�ಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದ್ದ.

* ಹಣು್ಣ, ಹಂಪಲು, ಮ್ಮಿ�ನು, ತರಕಾರಿ, ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಶುದ್ಧ ನಿ�ರಿನಲಿP ರ್ಚೆರ್ನಾಾ್ನಗಿ ತೆ'ಳೇಯಬೆ�ಕು. ತರಕಾರಿ ಹಣು್ಣ ಹಂಪಲುಗಳನು್ನ ತೆ'ಳೇದ ನಂತರವೈ� ಹೆಚ�ಲು ರ್ಮುಂದಾಗಬೆ�ಕು. ಹೆಚಿ� ತೆ'ಳೇದರೋ ಪೌಷಿ್ಠ ಕಾಂಶ ಗಳು ಬಚ�ಲ ಪಾಲಾಗುವುದು. ಗೆ'ಬ್ಬರದಲಿP ಇದ್ದ ರ್ಜುಂತುಹುಳುಗಳ ಮೋಟ್ಟೆtಗಳು ಹಾಗ' ಸಿಂಪಡಿಸಿದ ರಾಸಾಯನ ಪದಾಥ*ಗಳನು್ನ, ಆಹಾರದ್ದಿಂದ ಬೆ�ಪ*ಡಿಸಲು ಸCಚ್ಛವಾಗಿ ತೆ'ಳೇದು, ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯಕ.

*ರ್ಮುಚ�ದ್ದ� ಇಟಿtರುವ ಆಹಾರ ಪದಾಥ*ಗಳನು್ನ (ಜ್ಞಾತೆ್ರ ಸಂತೆ, ಬಜ್ಞಾರ ್ ಗಳಲಿP) ತ್ತಿನು್ನವುದು ಅಪಾಯಕರ.

* ಮಾಂಸವನು್ನ ಸರಿಯಾಗಿ ಬೆ�ಯಿಸಿ ತ್ತಿನ್ನಬೆ�ಕು. ಬೆ�ಯಿಸದ್ದ� ತ್ತಿಂದಲಿP ಲಾಡಿಹುಳು ರೋ'�ಗ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

______________

ಕರುಳು ಹುಳುಗಳ ಹತೆ'�ಟಿ, ರ್ಮಕ�ಳಲಿP ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ಹಾಗ' ರ್ಮಕ�ಳಲಿP ಕಲಿಕೆ ಹೆಚಿ�ಸಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

_____________

* ಕೆಲವು ತರಕಾರಿಗಳನು್ನ ಬೆ�ಯಿಸದ್ದ� ತ್ತಿನ್ನಬೆ�ಕು. ಬೆ�ಯಿಸಿದರೋ ಅದರಲಿPನ ಜಿ�ವಸತCಗಳು ರ್ನಾಾಶವಾಗುತ್ತವೈ. ಬೆ�ಯಿಸಿದ ಆಹಾರವನು್ನ ಹೆಚು� ಸರ್ಮಯ ಇಟುt ನಂತರ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಾರದು. ರುಚಿ ಹಾಗ' ವಾಸನೈ ಬದಲಾವಣೆಯಾದ ಆಹಾರವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಾರದು. ತಂಗಳು ಆಹಾರ ರುಚಿ ಜ್ಞಾಸಿ್ತ ಎನು್ನವುದು ಕೆ�ವಲ ನಂಬಿಕೆ. ಅಪಾಯಕರವಾಗಬಲPದು. ಆಹಾರ ಪದಾಥ*ಗಳನು್ನ ಸರಿಯಾಗಿ ರ್ಮುಚಿ�ಡುವುದು ಅವಶ್ಯಕ, ನೈ'ಣ, ಇಲಿಗಳಿಂದ ರಕೀfಸಿ, ದವಸಧಾನ್ಯಗಳನು್ನ ಇಲಿ, ಹೆಗ�ಣಗಳಿಂದ ಕಾಪಾಡುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಹಾಲು ಒಳೇ�ಯ ಆಹಾರ, ಆದರೋ ಹಾಲಿನಲಿP ರೋ'�ಗಗಳನು್ನ ಉಂಟು ಮಾಡುವ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಹಸುವಿನ ಕೆಚ�ಲಿನಲಿPರುವ ಕೆ'ಳೇಯಿಂದ ಹಾಲು ಕರೋಯುವವರ ಕೆ�ಯಲಿPಯ ಕೆ'ಳೇಯಿಂದ ಹಾಲು ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ.

ಹಾಲು ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವವರು ಈ ಕ್ರರ್ಮಗಳನು್ನ ಪಾಲಿಸಿ.

* ಆರೋ'�ಗ್ಯವಂತ ಹಸುವಿನ ಹಾಲು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬೆ�ಕು

* ಹಾಲು ಕರೋಯುವುದಕೀ�ಂತ ಮೋದಲು ಕೆಚ�ಲನು್ನ ನಿ�ರಿನಿಂದ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಬೆ�ಕು.

* ಹಾಲು ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವ ರ್ಮುನ್ನ ಕಾಯಿಸಬೆ�ಕು ಅಥವಾ ಪಾಶ�ರಿ�ಕರಿಸಿದ ಹಾಲನೈ್ನ� ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬೆ�ಕು.

* ಹೆಚು� ಸರ್ಮಯ ಶೇ�ತಾ್ಯಗಾರದ ಹೆ'ರಗೆ ಇಟtಲಿP ಹಾಲನು್ನ ರ್ನಾಾಲು� ಗಂಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ'ಮೇg ಕಾಯಿಸಿಡಬೆ�ಕು.

________________

೭. ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ

ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಪಾಲನೈಗೆ ವ್ಯಕೀ್ತ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಒಂದು ರ್ಮುಖ್ಯ ಸಾಧನೈ, ಮಾನವನಿಗೆ ರೋ'�ಗ ತರುವ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಮಾನವ ಶರಿ�ರದಲಿPಯ' ವಾಸವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಮಾನವನ ನಿಲ*ಕ್ಷದ್ದಿಂದ ರೋ'�ಗ ಹರಡುವವು. ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಸ್ತೆ'�ಂಕು ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ ನರಳುವ ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯನ ದ್ದ�ಹದ ವಿವಿಧ ವಿಸರ್ಜು*ನೈಯಲಿP ಹೆ'ರಬಿ�ಳುತ್ತವೈ. ವ್ಯಕೀ್ತ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಇತರರಿಗೆ ಹರಡದಂತ ತಡೆಯಬಹುದು.

೧. ದ್ದ�ಹದ ಸCಚ್ಛತೆ : ನರ್ಮg ಚರ್ಮ*ದ ಎಣೆ್ಣ (Saberceous Glands) ಗ್ರಂರ್ಥಿಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಎಣೆ್ಣ ಸುರಿಸುತ್ತವೈ. ಚರ್ಮ*ವನು್ನ ರ್ಮೃದುವಾಗಿಡಲು ಇವು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಬೆವರಿನ ಗ್ರಂರ್ಥಿಗಳು ಬೆವರನು್ನ ಸುರಿಸಿ ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತೆಯ ರ್ಮಟtವನು್ನ ಕಾಪಾಡುತ್ತವೈ. ಬೆವರು ಹಾಗ' ಎಣೆ್ಣಯಿಂದಾಗಿ ಧ'ಳು ಹಾಗ' ಕೆ'ಳೇ ಶೇ�ಖರಣೆಯಾಗಿ, ಚರ್ಮ* ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ.

______________

ಪ್ರರು ದ್ದ�ಶದಲಿP (೧೯೯೧) ಕಾಲರಾ ರೋ'�ಗ ಹತೆ'�ಟಿಗೆ ೧೦೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'ಪಾಯಿ ಖಚಾ*ಗಿದ್ದ. ಇದು ಆರ್ಥಿ*ಕತೆ ಮೇ�ಲೆ ಪರಿಣಾರ್ಮ ಬಿ�ರಿದ್ದ.

________________

೨. ಹಲುP ಹಾಗ' ಬಾಯಿಯ ಸCಚ್ಛತೆ: ಬಾಯಿಯಲಿP ವಿವಿಧ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಆಹಾರ ಸ್ತೆ�ವನೈಯ ನಂತರ ಬಾಯಿಯನು್ನ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸದ್ದಿದ್ದಲಿP ಬಾಯಲಿP ಉಳಿದ ಆಹಾರ ತುಣಕುಗಳನು್ನ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ವೃದ್ದಿ್ಧಸುತ್ತವೈ ಹಾಗ' ರೋ'�ಗವನು್ನ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ. ಒಸಡು ಹಾಗ' ಹಲುPಗಳ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ, ಬಾಯಿದುರ್ನಾಾ*ತ ಉಂಟಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ. ಹಲುP ಹಾಗ' ಬಾಯಿ ಸCಚ�ತೆ ಕಾಪಾಡಲು ಸರಿಯಾಗಿ ಬ್ರಷ ್ ಮಾಡಿ, ಬಾಯಿ ರ್ಮುಕ�ಳಿಸಿ, ಪ್ರತ್ತಿನಿತ್ಯ ರಾತ್ತಿ್ರ ಊಟದ ನಂತರ ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಬ್ರಷ ್ ಮಾಡಿ ಪ್ರತ್ತಿ ಬಾರಿ ಆಹಾರ ಪಾನಿ�ಯ ಸ್ತೆ�ವಿಸಿದ ನಂತರ ಬಾಯಿ ರ್ಮುಕ�ಳಿಸಿ.

೩. ಉಗುರು ಕತ್ತರಿಸಿ ಹಾಗ' ಉಗುರಿನ ಕೆಳಗೆ ಇರುವ ಸಂದುಗಳಲಿP ಇರುವ ಕೆ'ಳೇಯನು್ನ ತೆಗೆದುಹಾಕೀ. ತಲೆ ಕ'ದಲಿನ ಸCಚ್ಛತೆಯನು್ನ ಕಾಪಾಡಿ, ಇದರಿಂದ ಗಾಯ ಬೆ�ಗನೈ ವಾಸಿಯಾಗುವುದು, ಗಾಯದ್ದಿಂದ ಬೆ�ರೋಯವರಿಗೆ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಹರಡದಂತೆ ಮಾಡಲು ಸರಿಯಾದ ಚಿಕೀತೆ್ಸ ಪಡೆಯುವುದ ಅವಶ್ಯಕ.

೫. ಹುಟಿtದ ರ್ಮಕ�ಳನು್ನ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ್ದಿಂದ ಕಾಪಾಡಬೆ�ಕಾದರೋ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವೈ� ರ್ಮುಖ್ಯ ಸಾಧನ. ಹುಟಿtದ ರ್ಮಕ�ಳಲಿP ಹೆ'ಕ�ಳುಗಾಯ ಆರುವತನಕ ಸರಿಯಾದ ಆರೋ�ಕೆ ಮಾಡಿ.

೬. ರ್ಮಕ�ಳಿಗೆ ತಾಯಿ ಮೋಲೆಹಾಲು ಕೆ'ಡುವುದಕೀ�ಂತ ಮೋದಲು ಮೋಲೆಗಳನು್ನ ಸCಚ್ಛ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ತಾಯಿಯ ಎದ್ದಹಾಲು ಕೆ'ಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲPದ್ದಿದಾ್ದಗ ಕಪ್ರಿ�ನಲೆ'P�, ಬಾಟಲಿನಲೆ'P� ಕೆ'ಡುವಾಗ ಜ್ಞಾಗರ'ಕತೆ ವಹಿಸಬೆ�ಕು. ಕಪು�, ಬಾಟಲ ್ ಹಾಗ' ರಬ್ಬರ ್ ನಿಪ�ಲPನು್ನ ಸCಚ್ಛ ನಿ�ರಿನಲಿP ಸಾಕರ್ಷುt ಸರ್ಮಯ (೧೦-೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ) ರ್ಚೆರ್ನಾಾ್ನಗಿ ಕುದ್ದಿಸಬೆ�ಕು. ತಾಯಿಯ ಹಾಲು ಶೇ್ರ�ರ್ಷ್ಠ ಹಾಗ' ಬಾಟಲ ್ ನಲಿP ಹಾಲು ಕೆ'ಡುವುದು ಅಪಾಯಕರ ಎಂಬುದನು್ನ ರ್ಮರೋಯಬೆ�ಡಿ.

* ಒಳೇ�ಯ ಅಭಾ್ಯಸಗಳನು್ನ ರ'ಢಿಮಾಡಿಕೆ'ಳಿ� ಊಟ-ತ್ತಿಂಡಿ ತ್ತಿನು್ನವ ಮೋದಲು ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಸCಚ್ಛವಾಗಿ ತೆ'ಳೇಯಿರಿ.

* ಸಾಧ್ಯವಾದಲಿP ನಿತ್ಯವೂ ಸಾ್ನನಮಾಡಿ ದ್ದ�ಹವನು್ನ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಿ.

* ಶುಭ್ರ ಬಟ್ಟೆtಗಳನು್ನ ಧರಿಸಿ, ಕೆ'ಳೇಯಾದ ಬಟ್ಟೆtಯಲಿP ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಹುಟುtಕೆ'ಳು�ತ್ತವೈ.

* ರ್ಮಲವಿಸರ್ಜು*ನೈಯ ನಂತರ ಸ್ತೆ'�ಪು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ, ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಸCಚ್ಛವಾಗಿ ತೆ'ಳೇಯಿರಿ, ರ್ಮಣು್ಣ, ಬ'ದ್ದಿ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿರಿ.

ಕೆರ್ಮುgವಾಗ, ಸಿ�ನುವಾಗ, ಅಸಂಖಾ್ಯತ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ಹೆ'ರಹೆ'�ಗುವವು. ಆದ್ದರಿಂದ ಕೆರ್ಮುgವಾಗ ರ್ಮತು್ತ ಸಿ�ನುವಾಗ ಬಟ್ಟೆt ಅಥವಾ ಕರವಸ್ತ ್ರವನು್ನ ಬಾಯಿ ಹಾಗ' ರ್ಮ'ಗಿಗೆ ಅಡ� ಹಿಡಿಯಿರಿ, ರೋ'�ಗ ಹರಡದಂತೆ ತಡೆಯಬಹುದು. ಕ್ಷಯ ಹಾಗ' ಶ್ರ�ತರೋ'�ಗವನು್ನ (ಹೆಚ ್ ಒರ್ನಾ ್ ಎರ್ನಾ ್ ಒರ್ನಾ ್) ತಡೆಯಬಹುದು. ಕೆಲವರಿಗೆ ಉಗುಳುವ ಅಭಾ್ಯಸ ಉಂಟು. ಎಲಿP ತೆ'�ರಿದರಲಿP ಉಗುಳುತಾ್ತರೋ. ಇದು ಅಪಾಯಕಾರಿ. ನಿದ್ದಿ*ರ್ಷt ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಉಗುಳುವುದು ಅವಶ್ಯಕ.

* ರ್ಜುನರ್ನಾಾಂಗಗಳ ಸCಚ್ಛತೆ

ಋತುಸಾ್ರವದ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಯೋ�ನಿಯ ರ್ಮುಖಾಂತರ ಗಭ*ಕೆ'�ಶಗಳಿಗೆ ಹಾಗ' ಗಭ*ರ್ನಾಾಳಗಳಿಗೆ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ತಗಲುವ ಅಪಾಯ ಹೆಚು� ಆದ್ದರಿಂದ ಸCಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಸಾ್ಯನಿಟರ ್ ಪಾ್ಯಡ ್ (ಶುದ್ಧವಾದ ಬಟ್ಟೆt) ದ್ದಿನಕೆ� ರ್ಮ'ರು ರ್ನಾಾಲು� ಬಾರಿ ಬದಲಿಸಬೆ�ಕು. ಒರಟಾದ, ಅಶುದ್ಧ ಬಟ್ಟೆtಯನು್ನ ಬಳಸಿದಾಗ ಚರ್ಮ*ಕೆ� ಗಾಯ ಉಂಟಾಗುವುದು. ರೋ'�ಗಾಣುಗಳು ರ್ಮುತ್ತಿ್ತ ಗಭ*ದಾCರದಲಿP ಪ್ರವೈ�ಶ ಮಾಡುವವು. ತೆ�ವ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳ ವೃದ್ದಿ್ಧಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವವು. ಇದ್ದ� ಭಾಗಕೆ� ಹುಳಕಡಿ�ಯ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ತಗಲುವ ಸಂಭವವಿದ್ದ ಹಾಗ' ನೈ'�ವು, ನೈವೈಯನು್ನ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಿ್ತ ್ರ�ಯರು ರ್ಜುನರ್ನಾಾಂಗದ ಸCಚ್ಛತೆಯನು್ನ ಕಾಪಾಡಿಕೆ'ಳ�ಲು ಗರ್ಮನ ಕೆ'ಡಬೆ�ಕು.

ಪಾದರಕೆf ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿರಿ, ಸCಚ್ಛತೆಯನು್ನ ಕಾಪಾಡಲು ಹಾಗ' ಕೆ'ಕೆ� ಹುಳು ರೋ'�ಗ ಬರದಂತೆ ರಕೀfಸಿಕೆ'ಳಿ�, ಕೆರ್ಮುg-ಇರುವವರು, ಸಣ್ಣರ್ಮಕ�ಳಿಂದ ದ'ರವಿರಿ, ಉಗುರು ಕಡಿಯುವ ಹಾಗ' ಬೆರಳು ಚಿ�ಪುವ ಅಭಾ್ಯಸವನು್ನ ತ್ಯಜಿಸಿ.

ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವುದು?

ಆಸ�ತೆ್ರಗೆ ಹೆ'�ಗಿ ಬಂದ ನಂತರ, ರೋ'�ಗಿಯನು್ನ ರ್ಮುಟಿtದ ನಂತರ ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ದ್ದಿನನಿತ್ಯ ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯಲು ಸ'ಕಾfgಣು ನಿರೋ'�ಧಕವಲPದ ಸಾಬ'ನು, ಬಾರ ್ ಸಾಬ'ನು, ಸಾಬ'ನಿನ ಪುಡಿ, ಸಾಬ'ನಿನ ದ್ರವ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ. ತ್ತಿ�ರ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕೆf�ತ್ರಗಳಲಿP, ಅಯೋ�ಡೆ'�ಫಾರ ್ ಇರುವ ಸ'ಕಾfಣು ಜಿ�ವಿ ನಿರೋ'�ಧಕ ಸಾಬ'ನನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ, ಸಾಬ'ನು ಸಿಗದ್ದಿದ್ದರೋ ರ್ಮಧ್ಯಸಾರವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು. ಆನಂತರ ಗಿPಸರಿರ್ನಾ ್ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು.

ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು

೧. ಅನುಕ'ಲಕರ ಸ�ಳಗಳಲಿP ಸಾ�ಪ್ರಿಸಿರಬೆ�ಕು.

೨. ಹರಿಯುವ ಸುರಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಬೆ�ಕು.

೩. ಕೆ� ತೆ'ಳೇದ ಮೇ�ಲೆ ಯಾವಾಗಲ' ಒಣಗಿಸಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು

೪. ಒಣಗಿಸಲು ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ಕರವಸ್ತ ್ರ / ಕಾಗದದ ಟವೈಲ ್ ಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸ ಬೆ�ಕು. ಟವೈಲ ್ ಗಳ ಒದ್ದ್ದಯಾಗಿರಲಿ, ಒಣಗಿರಲಿ ಅವು ಸ'ಕಾfgಣುಗಳನು್ನ ಹರಡಬಹುದು.

ಯಾವಾಗ ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯಬೆ�ಕು

* ಕೆಲಸ ಪಾ್ರರಂಭಿಸುವ ಮೋದಲು

* ಕಣಿ್ಣಗೆ ಕಾಣುವಂತೆ ಕೆ�ಗಳು ಕೆ'ಳೇಯಾಗಿದಾ್ದಗ

* ಶೌಚಾಲಯದ್ದಿಂದ ಹೆ'ರಬಂದ ನಂತರ

*ರ್ಮ'ಗನು್ನ ಸCಚ್ಛ ಮಾಡಿಕೆ'ಂಡ ನಂತರ

* ಕಸಗುಡಿಸಿ / ಎತ್ತಿ್ತ / ರ್ಚೆಲಿPದ ನಂತರ

* ವಿಶೇ�ರ್ಷವಾದ ಚಿಕೀತೆ್ಸ ಮಾಡಿದ ನಂತರ

* ಗಾಯಗಳನು್ನ ರ್ಮುಟುtವ / ಡೆ್ರಸಿ್ಸಂಗ ಮಾಡುವ ಮೋದಲು ಹಾಗ' ನಂತರ

*ಇಂಟಾ್ರವೈನಸ ್ ಕೆಥೆಟ್ಟೆ್ರ�ಸ್ತೆ�ರ್ಷರ್ನಾ ್ ಮಾಡುವ ಮೋದಲು ಹಾಗ' ನಂತರ

* ಕೆ'ಳಕಾದ ಸಲಕರಣೆಗಳನು್ನ ರ್ಮುಟಿtದ ನಂತರ (ಬೆಡ ್ ಪಾ್ಯರ್ನಾ ್ ರ್ಮುಂತಾದವು)

* ಡೆ್ರಸಿ್ಸಂಗ ್ ವಸ್ತ ್ರಗಳು, ಬಟ್ಟೆtಗಳು, ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ರ್ಮುಟಿtದ ನಂತರ

*ಪ್ರಯೋ�ಗಾಲಯದ ಪರಿ�ಕೆfಗಾಗಿ ಮಾದರಿಗಳನು್ನ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಮೋದಲು ರ್ಮತು್ತ ನಂತರ ಸಿಂಬಳ, ಜೆ'�ಲುP, ರಕ್ತ, ಶರಿ�ರದ್ದಿಂದ ಸ್ರವಿಸುವ ದ್ರವಗಳು, ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರಗಳೊಂದ್ದಿಗಿನ ಸಂಪಕ*ಕೆ� ಮೋದಲ ರ್ಮತು್ತ ನಂತರ ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯಬೆ�ಕು.

________________

೮. ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ತೆ�

ರ್ಮನೈಯ, ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳ, ವಾ್ಯಪಾರಿ ರ್ಮಳಿಗೆಗಳ ಹಾಗ' ಉದ್ದಿ್ದಮೇಗಳಲಿPಯ ಶೌಚಾಲಯಗಳ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿ�ರನು್ನ ಭ'ಮ್ಮಿಯೋಳಗೆ ಜೆ'�ಡಿಸಲಾದ ಕೆ'ಳವೈಗಳಲಿP (Pipe) ಸಾಗಿಸಿ ಪರಿರ್ಷ�ರಣಾ ತೆ'ಟಿtಗೆ (Sewage Tank) ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದ್ದ. ರ್ಮಲ ಮ್ಮಿಶ್ರ್ರತ ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರು ಹರಿಯುವ ಸರಿಯಾದ ಒಳಚರಂಡಿಬೆ�ಕು. ಹಾಗ'

ಅದರ ದುರಸಿ್ತ, ಹಾಗ' ಮೇ�ಲಿCಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ಇದ್ದ� ಕೆ'ಳವೈಯೋಳಗೆ ರ್ಮಳೇನಿ�ರನು್ನ ಹರಿಯಲ' ಕೆಲವಡೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಕಲಿ�ಸಲಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದರೋ ರ್ಮಳೇ ನಿ�ರಿನೈ'ಂದ್ದಿಗೆ ಇತರೋ� ಕಲgಶಗಳು ಸ್ತೆ�ರಿ ಹರಿಯುವುದರಿಂದ, ಈ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ಸಾರ್ಮಥ್ಯ* ಕಡಿಮೇಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

_______________

೧೯೯೪ರಲಿP ಭಾರತದಲಿP ಪ್ರP�ಗ ್ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದ ಪದಾಥ*ಗಳನು್ನ ಬೆ�ರೋ ದ್ದ�ಶಗಳು ಆರ್ಮದು ಮಾಡಿಕೆ'ಳ�ಲಿಲP. ಭಾರತ್ತಿ�ಯ ಪದಾಥ*ವನು್ನ ಬೆ�ರೋ ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಆರ್ಮದು ಮಾಡಿಕೆ'ಳ�ದ್ದಿದ್ದರಿಂದ, ಭಾರತಕೆ� ೨೦೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'ಪಾಯಿ ನರ್ಷtವಾಗಿದ್ದ.

______________

ಈ ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನ ಸಂಸ�ರಣೆ

ಸಂಸ�ರಣೆಗೆ ರ್ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರಿನಲಿPದ್ದ ಎಲP ತೆ�ಲುವ ಪದಾಥ*ಗಳನು್ನ (ಪಾPಸಿtಕ ್, ಕಾಗದ, ಲೆ'�ಹದ ತುಂಡು ಇತಾ್ಯದ್ದಿ) ಹೆ'ರ ತೆಗೆಯಲಾಗುವುದು, ಇವು ಇದ್ದಲಿP ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರು ಹೆ'�ಗುವ ಪ್ರ�ಪ ್ ಗಳಲಿP ತಡೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಹಂತದಲಿP ಶೇ�ಖರಣೆಯಾದ ಕೆ'ಳೇಯನು್ನ ಸುಟುt ಬಿಡಲಾಗುವುದು ಅಥವಾ ಭ'ಮ್ಮಿಯಲಿP ಹ'ತು ಬಿಡಲಾಗುವುದು.

ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಹಾಗೆಯೇ� ಪರಿಸರಲದಲಿP ಬಿಟtರೋ ಮಾಲಿನ್ಯ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೈ. ಈ ನಿ�ರನು್ನ ಸಂಸ�ರಿಸಿ ಭ'ಮ್ಮಿಯಲಿP ಅಂತರ್ಜು*ಲದ್ದ'ಡನೈ ಸ್ತೆ�ರಿಸಬಹುದು. ಅಥವಾ ಪುನಬ*ಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಿದ ಮೇ�ಲೆ ಅದು ಕುಡಿಯಲು ಯೋ�ಗ್ಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನವನು್ನ ಈಗ ಸಿಂಗಪೂರಿನಲಿP ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಭಾರತದಲಿP ೨೦೦೩ರಲಿP ಕೆ�ವಲ ೩೦% ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ನಿ�ರನು್ನ ಸಂಸ�ರಿಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತತು್ತ. ಉಳಿದ ೭೦% ನಿ�ರು ಭ'ಮ್ಮಿ, ನದ್ದಿ, ಕೆರೋ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತಿ್ತತು್ತ. ಹಾಗ' ಮಾಲಿನ್ಯ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತಿ್ತತು್ತ. ಭಾರತದಲಿP ಭ'ಮ್ಮಿಯ ಮೇ�ಲಿನ ರ್ಮುಕಾ�ಲು ಭಾಗ ನಿ�ರು ರ್ಮಲಿನಗೆ'ಳು�ತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಒಳ ಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನ ಪರಿರ್ಷ�ರಣೆಯನು್ನ ರ್ಮ'ರು ಹಂತದಲಿP ಮಾಡಲಾಗುವುದು.

ಮೋದಲನೈ� ಹಂತದಲಿP ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರು ಮೋದಲನೈ� ತೆ'ಟಿtಯಲಿP ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ ಅಲೆP� ನಿಂತುಕೆ'ಳು�ವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಕಲಿ�ಸಲಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಸು್ತವನು್ನ ಗಣಿ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಉಂಟಾದ ತಗು� ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಹ'ತುಬಿಡುವರು. ಅದರೋ'ಳಗಿನ ಗಟಿt ಪದಾಥ*ಗಳು ತಳದಲಿP ಶೇ�ಖರಣೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಘನ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವನು್ನ ಹೆ'ರತೆಗೆದು ಗೆ'ಬ್ಬರದಂತೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವವರು. ಮೇ�ಲೆ ತೆ�ಲುವ ಕಸ ಕಡಿ� ಪಾPಸಿtಕನು್ನ ಹೆ'ರತೆಗೆದು ಕಸಕಡಿ�ಯನು್ನ ಸುಟುtಬಿಡುವರು. ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯರಹಿತ ನಿ�ರನು್ನ ಎರಡನೈ� ತೆ'ಟಿtಗೆ ಬಿಡುವರು. ಅಲಿP ರ್ಮುಂದ್ದಿನ ಹಂತದ ಸಂಸ�ರಣೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಎರಡನೈ� ಹಂತದಲಿP ನಿ�ರಿನಲಿPದ್ದ ಜೆ�ವಿಕ ವಸು್ತವನು್ನ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾಗಳಿಂದ ಜಿ�ಣ*ಗೆ'ಳಿಸುವರು. ಸರ್ಮುದ್ರ ನಿ�ರಿನಲಿPದ್ದ ತೆ�ಲದ ಟಾ್ಯಂಕರ ್ ನಿಂದ ಸ್ತೆ'�ರಿದ ತೆ�ಲವನು್ನ ತ್ತಿಂದು ಸರ್ಮುದ್ರದ ನಿ�ರನು್ನ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸುವಂತೆ, ಈ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾಗಳು, ಎರಡನೈ� ಟಾ್ಯಂಕೀನಲಿPದ್ದ ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನಲಿPನ ಜೆ�ವಿಕ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ತ್ತಿಂದು ಹಾಕುತ್ತವೈ. ನಂತರ ಬಾ್ಯಕೀt�ರಿಯಾಗಳನು್ನ ಬೆ�ಪ*ಡಿಸಿ ರ್ಮುಂದ್ದಿನ ಹಂತದ ಪರಿರ್ಷ�ರಣೆಗೆ ರ್ಮ'ರನೈ� ತೆ'ಟಿtಗೆ ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಬಿಡುವರು.

ಅಲಿP ನಿ�ರನು್ನ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕೀ್ರಯೇಯಿಂದ ಸಂಸ�ರಿಸಲಾಗುವುದು.

ಅಲಿP ಹೆ'ರ ಬಂದ ನಿ�ರನು್ನ ಕಡಿಮೇ ವೈ�ಗದಲಿP ಹರಿಯುವ ನದ್ದಿ ಇತಾ್ಯದ್ದಿಗಳಿಗೆ ಬಿಡಲಾಗುವುದು. ಇನು್ನ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ವ್ಯವಸಾಯಕೆ� ಅಥವಾ ಉದ್ಯರ್ಮಕೆ� ಉಪಯೋ�ಗಿಸಲಾಗುವುದು. ಇನು್ನ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಈ ನಿ�ರನು್ನ ಭ'ಮ್ಮಿಯ ಅಂತರ್ಜು*ಲಕೆ� ಸ್ತೆ�ರಿಸಲಾಗುವುದು. ಕೆಲವೈಡೆ ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನಲಿPದ್ದ ಕೆ'ಬಿ್ಬನಂಶವನು್ನ ತೆಗೆಯಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಲಾಗಿರುತೆ್ತ. ನಿ�ರಿನ ಪುನಬ*ಳಕೆಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನವನು್ನ ರ್ಮುಂಬೆ�ನ ಐಐಟಿಯ ಸಾಯಿಲ ್ ಬಯೋ�ಟ್ಟೆಕಾ್ನಲಜಿ ಸಂಸ್ತೆ�ಯಲಿP ತಯಾರಿಸಲಾಗಿದ್ದ. ಈ ಸ�ಳಿ�ಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನ ಪರಿಣಾರ್ಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ.

_______________

ಭಾರತ ಸಕಾ*ರ ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'ಲನ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಹಾಗ' ಜಿಲಾP ರ್ಮಟtದಲಿP ೫೭ ದಶಲಕ್ಷ ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ರ್ಮನೈ ರ್ಮಟtದ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಟಿtದ್ದ. ಆದರೋ ಸರಕಾರದ ಗುರಿ ೧೧೯ ದಶಲಕ್ಷ ಶೌಚಾಲಯಗಳು.

_____________

ನಿ�ರನು್ನ ರೋ'�ಗಾಣುಗಳಿಂದ ರ್ಮುಕ್ತಗೆ'ಳಿಸಲು ಅಲಾt ್ರವಯಲೆಟ ್ ಬೆಳಕು (Ultra Violet Light) ಕೆ'P�ರಿರ್ನಾ ್, ಓಝೇ�ರ್ನಾ ್, ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಬಳಸಲಾಗುವುದು. ಅಲಾt ್ರವಯಲೆಟ ್ ಬೆಳಕು ವೈ�ರಸ ್ ಗಳನು್ನ ರ್ನಾಾಶಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಓಝೇ�ರ್ನಾ ್ ಉಪಯೋ�ಗ ಸುರಕೀfತ ಆದರೋ ದುಬಾರಿ.

ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ನಿ�ರು, ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನಲಿPದ್ದ ಕೆಟt ವಾಸನೈ ಹೆ'ರಬರುತ್ತದ್ದ. ಅದಕೆ� ಹೆ�ಡೆ'�ರ್ಜುರ್ನಾ ್ ಸಲಾÂಯಿಡ ್ ಕಾರಣ. ಆ ಕೆಟtವಾಸನೈಯನು್ನ ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನ ಬಳಸಿ ತೆಗೆಯಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

ಕಂಪೋ�ಸಿtಂಗ ್ ವಿಧಾನ: ಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನಲಿPದ್ದ ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ಮೋದಲನೈ� ಟಾ್ಯಂಕೀನಲಿP ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅದನು್ನ ಕಂಪೋ�ಸಿtಂಗ ್ ಮಾಡುವ ತೆ'ಟಿtಯಲಿP ಹಾಕುತಾ್ತರೋ. ಅದರೋ'ಂದ್ದಿಗೆ ಕಟಿtಗೆ, ಹೆ'ಟುt, ಒಣಹುಲುP ರ್ಮುಂತಾದವನು್ನ

ಸ್ತೆ�ರಿಸುತಾ್ತರೋ. ಆರ್ಮPರ್ಜುನಕದ ಸಹಾಯದ್ದಿಂದ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯವನು್ನ ಜಿ�ಣಿ*ಸಿ ಅದು ಗೆ'ಬ್ಬರವಾಗಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೈ. ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಪರಿರ್ಷ�ರಿಸಿ ಅಪಾಯರಹಿತ ಮಾಡುವುದು ದುಬಾರಿ ಕೆಲಸ. ಹಲವಾರು ದ್ದ�ಶಗಳು ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಪರಿರ್ಷ�ರಿಸದ್ದ� ಭ'ಮ್ಮಿಯಲಿP ಬಿಟುt ಬಿಡುತ್ತವೈ. ಇದರಿಂದ ರ್ಮುಂದ್ದಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಅಪಾಯ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯ. ಈ ಪರಿರ್ಷ�ರಣೆ ಮಾಡುವ ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಇರಾರ್ನಾ ್ ವೈನೈಝಯೇಲಾ ಹೆಸರಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

________________

೯. ಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನ ವಿಲೆ�ವಾರಿ (Sewage Disposal)

ಪಾತೆ್ರ ಬಟ್ಟೆt ತೆ'ಳೇಯುವಾಗ ಹಾಗ' ಸಾ್ನನ ಮಾಡಿದಾಗ ಹೆ'ರಬರುವ ಚರಂಡಿ ನಿ�ರಿನ ವಿಲೆ�ವಾರಿಯ' ಅಷೆt� ಪ್ರರ್ಮುಖವಾಗಿದ್ದ. ಇದರಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ಇರುವುದ್ದಿಲP, ಆದರೋ ಈ ನಿ�ರಿನಲ'P ಕೀ್ರಮ್ಮಿಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಅಪಾಯಕಾರಿ. ಈ ನಿ�ರು ರ್ಮನೈ ಸುತ್ತಲ' ನಿಂತು ಗುಂಡಿಯನು್ನ ಸೃಷಿt ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಇದರಿಂದಲ' ಸ್ತೆ'ಳೇ�ಗಳ ಸಂತಾನವೃದ್ದಿ್ಧಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಡೆಂಗಿ� ರ್ಜುCರ, ಕಾಲರಾ, ಹರಡಲು ಸಾಧ್ಯ. ಈ ನಿ�ರು ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯಕೆ� ಮಾರಕವಾಗಬಹುದು. ಇದಲPದ್ದ ಇದರಲಿP ಜೆ�ವಿಕ ವಸು್ತಗಳಿರುವುದರಿಂದ ವಾಸನೈಯ' ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

ಪರಿಹಾರ

೧. ಈ ನಿ�ರನು್ನ ರ್ಮನೈಯಲಿPಯ ಹ' ಗಿಡಳಿಗೆ ಹರಿಯಬಿಡಬಹುದು.

೨. ಈ ನಿ�ರನು್ನ ಸ್ತೆಪ್ರಿtಕ ್ ಟಾ್ಯಂಕೀಗೆ ಹರಿಯಬಿಡಬಹುದು. ಆದರೋ ಸ್ತೆಪ್ರಿtಕ ್ ಟಾ್ಯಂಕ ್ ನಿಂದ ವಾಸನ ರ್ಮನೈಯೋಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರದಂತೆ ವಾಟರ ್ ಸಿ�ಲ ್ (WaterSeal ) ಹಾಕಬೆ�ಕು.

೩. ಈ ನಿ�ರನು್ನ ಇಂಗು ಗುಂಡಿಗೆ ಬಿಡಬಹುದು. ಆದರೋ ಇಂಗು ಗುಂಡಿಯೋಳಗೆ ರ್ಮರಳಿನಂತಹ ನಿ�ರು ಹಿ�ರಿಕೆ'ಳು�ವ ರ್ಮಣಿ್ಣರಬೆ�ಕು. ಇಲPದ್ದಿದ್ದಲಿP ಹಿ�ರು ಗುಂಡಿ ಕ'ಡಲೆ� ತುಂಬಿಕೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ.

ವ್ಯವಸಾಯದಲಿP ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದು,

ಈ ನಿ�ರನು್ನ ವ್ಯವಸಾಯದಲಿP ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದಲಿP ನಿ�ರಿನ ರ್ಮರು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹಾಗ' ವ್ಯವಸಾಯಕೆ� ನೈ�ಸಗಿ*ಕ ಗೆ'ಬ್ಬರ ದ್ದ'ರಕೀದಂತಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದರೋ ಇದನು್ನ ಕೆಲ ಸರ್ಮುದಾಯಗಳು ವಿರೋ'�ಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಬಹಳ ಸ'ಕ್ಷg ವಿರ್ಷಯವಾಗಬಹುದು. ಅದಲPದ್ದ� ಈ ರಿ�ತ್ತಿ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದಾಗ ಕೆಲವು ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಗಳಾಗಲ' ಸಾಧ್ಯ.

____________________ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಮಾಡದ್ದಿರುವುದು, ಮಾನವ ಸಾCಭಿಮಾನಕೆ� (Dignity) ಧಕೆ� ತರುತ್ತದ್ದ.________________

೧. ಕೀ್ರಮ್ಮಿಗಳು ಆಹಾರ ಸ್ತೆ�ರಿ ಅಪಾಯ ೨. ವ್ಯವಸಾಯದಲಿP ಕೆಲಸಮಾಡುವ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಕರುಳು ಹುಳುಗಳ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯ೩. ಪಟtಣಗಳಲಿP ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರಿನಲಿP ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳಿರಲು ಸಾಧ್ಯ. ಅದರಿಂದ ಅಪಾಯ.೪. ಸಸ್ಯಗಳಲ'P ರಾಸಾಯನ ವಸು್ತಗಳು ಸ್ತೆ�ರಿ. ಅದನು್ನ ಸ್ತೆ�ವಿಸಿದಾಗ ಅಪಾಯ.

ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರನು್ನ ವ್ಯವಸಾಯದಲಿP ಬಳಸುವಾಗ ಕೆಲವು ಎಚ�ರಿಕೆಯ ಅಂಶಗಳು

ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರನು್ನ ಗಿಡಗಳಿಗೆ, ಮೇ�ವಿನ ಬೆಳೇಗೆ ಹಾಗ' ಹಣಿ್ಣನ ರ್ಮರಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದಾಗ, ಆ ಕೆ'ಳೇನಿ�ರಿನಲಿP ನಿಮೇಟ್ಟೆ'�ಡ ್, ರ್ಜುಂತುಹುಳು ಮೋಟ್ಟೆt (೧ ಲಿ�ಟರ ್ ನಲಿP ೧ ಮೋಟ್ಟೆt) ಹಾಗ' ಕೆ'ಲಿ�ಫಾರ �g ಬಾ್ಯಕೀt�ರಿಯಾ (೧೦೦೦ಕೀ�ಂತ ಕಡಿಮೇ) ಇರದಂತೆ ಜ್ಞಾಗರ'ಕತೆ ವಹಿಸಬೆ�ಕು.

ರ್ಮಲ ಹಾಗ' ಅದರಿಂದ ತಯಾರಾದ ಇತರೋ� ಪದಾಥ*ಗಳಿಂದ ತಳದಲಿP ಶೇ�ಖರಣೆಯಾದ ಗೆ'ಬ್ಬರ (Sludge) ಕಂಪೋ�ಸt ್ಗೆ'ಬ್ಬರಗಳನು್ನ ಭ'ಮ್ಮಿಗೆ ಹಾಕುವಾಗ ಮೇ�ಲೆ ತ್ತಿಳಿಸಿದ ನಿಬ*ಂಧನೈಗಳು ಇರುವುದ್ದಿಲP. ಆದರೋ ಆರೋ'�ಗ್ಯಕಾ�ಗಿ ಕೆಲವು ಸುರಕಾf ನಿಯರ್ಮಗಳನು್ನ ಪಾಲಿಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೧. ಕೆ'ಳೇ ಗೆ'ಬ್ಬರವನು್ನ ಗುಂಡಿಯಲಿP ಹಾಕೀ ಅದರ ಮೇ�ಲೆ ಕನಿರ್ಷ್ಠ ೨೫ ಸ್ತೆಂ. ಮ್ಮಿ�. ರ್ಮಣು್ಣ ರ್ಮುಚ�ಬೆ�ಕು.

೨. ತೆ'�ಟದಲಿP ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಈ ಸರ್ಮಸ್ತೆ್ಯಯಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು.

೩. ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವಿಕೆ, ಕೆ�ಚಿ�ಲ (Gloves) ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬೆ�ಕು.

೪. ಈ ಸ�ಳಗಳಲಿP ಗೆಡೆ� ಗೆಣಸುಗಳನು್ನ ಬೆಳೇಯುವಂತ್ತಿಲP.

೫. ಈ ಮಾನವ ಗೆ'ಬ್ಬರವನು್ನ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಭ'ಮ್ಮಿಯ ಮೇ�ಲಾ್ಬಗದಲಿP ಹಾಕುವಾಗ, ಅದರಲಿP ಕರುಳುಹುಳು ಮೋಟ್ಟೆt ಹಾಗ'

೧೦೦ ಮ್ಮಿ.ಲಿ�. ನಲಿP ೧೦ ಲಕ್ಷಕೀ�ಂತ ಕಡಿಮೇ ಕೆ'�ಲಿಪಾರಮ ್ ಬಾ್ಯಕೆt�ರಿಯಾ ಇದ್ದರೋ ಅದು ಸುರಕೀfತ

ರ್ಮಲರ'ಪದ ಗೆ'ಬ್ಬರ ಉಪಯೋ�ಗಕೆ� ಶ್ರಫಾರಸು್ಸಗಳು

೧. ರ್ಮನೈಯ ತೆ'�ಟದಲಿP ರ್ಮಲರಹಿತವಾದ ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

೨. ರ್ಮನೈಯ ತೆ'�ಟದಲಿP ಕಂಪೋ�ಸt ್ಮಾಡಿದ ರ್ಮಲದ ಗೆ'ಬ್ಬರವನು್ನ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

೩. ಈ ಗೆ'ಬ್ಬರ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದರೋ ಕೀ್ರಮ್ಮಿರ್ನಾಾಶಕ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಾರದು ಹಾಗ' ಅದು ದುಬಾರಿ. ಆದರಿಂದ ಬೆ�ರೋ ಅಡ�ಪರಿಣಾರ್ಮಗಳಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ.

೪. ರ್ಮಲಮ್ಮಿಶ್ರ್ರತ ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರನು್ನ ಹಣು್ಣ ಹಾಗ' ತರಕಾರಿ ಬೆಳೇಯಲು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದಾಗ, ಅದನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವ ರ್ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಸCಚ್ಛ ನಿ�ರಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಕೆ'P�ರಿರ್ನಾ ್ ಮ್ಮಿಶ್ರ್ರತ ನಿ�ರಿನಿಂದ ತೆ'ಳೇಯಬೆ�ಕು.

೫. ಎಲಿP ರ್ಮಲದ ಗೆ'ಬ್ಬರ ಅಥವಾ ರ್ಮಲಮ್ಮಿಶ್ರ್ರತ ನಿ�ರು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದಯೋ� ಆ ಹೆ'ಲ / ತೆ'�ಟಗಳ ಬಗೆ� ಸ�ಳಿ�ಯರಿಗೆ ಮಾಹಿತ್ತಿ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು.

೬. ಮ್ಮಿ�ನು ಸಾಕಣೆಯಲಿP ರ್ಮಲಮ್ಮಿಶ್ರ್ರತ ನಿ�ರು ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದಲಿP ಆ ಮ್ಮಿ�ನುಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವ ರ್ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಸCಚ್ಛ ನಿ�ರಿನಲಿP ಬಿಟಿtರಬೆ�ಕು. ರ್ಮಲದಲಿPರುವ ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಾ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯನು್ನ ಮ್ಮಿ�ನಿನಲಿP ಕಡಿಮೇ ಮಾಡಲು ಇದು ಸಹಾಯಕ. ನದ್ದಿ ಹಾಗ' ಕೆರೋ ನಿ�ರನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ತರಕಾರಿ ಹಾಗ' ಹಣು್ಣಗಳನು್ನ ತೆ'ಳೇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆtಗೆ ತರುವ ಪರಿಪಾಠ ಕೆಲವರಲಿPದ್ದ. ಅದು ಅಪಾಯಕರ, ಕಾರಣ ನದ್ದಿ ಹಾಗ' ಕೆರೋ ನಿ�ರಿನಲಿP ರ್ಮಲದಲಿPನ ಕೀ್ರಮ್ಮಿಗಳಿರಲು ಸಾಧ್ಯ. ಸಾಧ್ಯವಾದರೋ

ಸCಚ್ಛ ನಿ�ರಿನಿಂದ ತೆ'ಳೇಯಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಿ.

೮. ರ್ಮಲವನು್ನ ಗೆ'ಬ್ಬರದಂತೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದರಿಂದ ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುನವೂ ಇದ್ದ. ಅದಲPದ್ದ� ಅಪಾಯವೂ ಇದ್ದ. ಆದ್ದರಿಂದ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ ಅಗತ್ಯ.

____________

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ೯ ದಶಲಕ್ಷ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಕಟಿtದರ', ೨೦೦೧ರ ರ್ಜುನಗಣತ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ೫ ರ್ಜುನರಲಿP ೪ ರ್ಜುನರು ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲೆP� ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈ ಮಾಡುವುದು ಕಂಡುಬಂದ್ದಿದ್ದ!

________________

೧೦. ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನ (Total Sanitation Campaign)

ಭಾರತ ಸಕಾ*ರದ ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಿ, ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸುಧಾರಿಸಲು ಯೋ�ರ್ಜುನೈ ಹಾಕಲಾಗಿದ್ದ. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ಮಾಹಿತ್ತಿ, ಶ್ರಕ್ಷಣ ನಿ�ಡುವುದು ಪಾ್ರರ್ಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆಯುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ. ಪರಿಸರದ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಸCಲ� ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ಲಭ್ಯತೆ ಮೇ�ಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದ. ಈ ಗುರಿ ಸಾಧನೈಗೆ ಕೆ�ಂದ್ದಿ್ರ�ಯ

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ (Central Rural Sanitation Programme -CRSP) ವನು್ನ 1986 ರಲಿP ದ್ದ�ಶಾದ್ಯಂತ ಜ್ಞಾರಿಗೆ'ಳಿಸಲಾಯಿತು. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ರ್ಮಟtದ ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಕೆ� “ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನ” (Total Sanitation Campaign) ಎಂದು ಕರೋಯುವರು.

ಕೆ�ಂದ್ದಿ್ರ�ಯ ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ೨೦೦೭ ವನು್ನ, ೧೯೮೬ ರಲಿPಯೇ� ಪಾ್ರರಂಭಿಸಲಾಗಿತು್ತ.

________________

ಉದ್ದ್ದ�ಶಗಳು

೧. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ರ್ಮಟtದಲಿP ಜಿ�ವನದ ಗುಣರ್ಮಟtವನು್ನ ಸುಧಾರಿಸುವುದು.

೨. ಹೆಚು� ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಒದಗಿಸುವುದು, ಹೆಚು� ರ್ಜುನರು ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಲು ರ್ಮುಂದ್ದ ಬರುವಂತೆ ಪೋ್ರ�ತಾ್ಸಹಿಸುವುದು.

೩. ಸರ್ಮುದಾಯ ಹಾಗ' ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿಗಳು ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಲಿP ತೆ'ಡಗಲು ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ ನಿ�ಡುವುದು.

೪. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದ ಅಂಗನವಾಡಿಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯಕರ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ನಿಮ್ಮಿ*ಸುವುದು. ಶ್ರಕ್ಷಣ ನಿ�ಡುವುದು ಹಾಗ' ರ್ಮಕ�ಳು ಆರೋ'�ಗ್ಯಕರ ಅಭಾ್ಯಸಗಳನು್ನ ರ'ಢಿ ಮಾಡಿಕೆ'ಳ�ಲು ಪೋ್ರ�ತಾ್ಸಹಿಸುವುದು.

೫. ರ್ಜುನರಿಗೆ ಕೆ'ಂಡುಕೆ'ಳ�ಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತಹ ಸರ್ಮಂರ್ಜುಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನ ಆಧಾರಿತ, ಪರಿಸರ ಸ್ತೆ್ನ�ಹಿ, ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ನಿಮ್ಮಿ*ಸಿ, ಸರ್ಮುದಾಯವೈ� ಅದರ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳು�ವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡುವುದು. ಬಯಲು ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಸರ್ಜು*ನೈಯನು್ನ ಕಡಿಮೇ ಮಾಡುವುದು. ಬಕೆಟ ್ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಬದಲಿಸಿ ನಿರ್ಮ*ಲ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಬಳಕೆಗೆ ತರುವುದು, ಇದರೋ'ಂದ್ದಿಗೆ ರ್ಮಲ ಹೆ'ರುವ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ಸಂಪೂಣ*ವಾಗಿ ನಿಲಿPಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುವುದು.

ಸಾಧಿಸುವ ವಿಧಾನ (Strategy)

ರ್ಜುರ್ನಾಾಧಾರಿತ ಉದ್ದ್ದ�ಶವುಳ� ಸರ್ಮುದಾಯದ ನೈ�ತೃತCದ ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ಪ್ರತ್ತಿ ರ್ಮನೈಯಲ'P ಶೌಚಾಲಯ ನಿಮಾ*ಣ ಮಾಡುವ, ಶೌಚಾಲಯಕೆ� ಬೆ�ಡಿಕೆ ಕಲಿ�ಸುವ ಹಾಗ' ಅಗತ್ಯ ಮಾಹಿತ್ತಿ ನಿ�ಡುವ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮ ಇದಾಗಿದ್ದ. ಪ್ರತ್ತಿಯೋಂದು ರ್ಮನೈಗ' ಕೆ'ಡುತ್ತಿ್ತದ್ದ ಸಹಾಯ ಧನವನು್ನ ತೆಗೆದುಹಾಕೀ. ಬಡವರಿಗೆ ಪೋ್ರ�ತಾ್ಸಹಿಸಿ ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವನು್ನ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದ್ದ.

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಶೌಚಾಲಯ ನಿಮಾ*ಣವಾಗುತ್ತಿ್ತವೈ. ಪಂಚಾಯಿತ್ತಿ, ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳು, ರ್ಮಹಿಳಾ ಗುಂಪುಗಳು, ಸCಸಹಾಯ ಸಂಘಗಳು ಹಾಗ' ಸಕಾ*ರೋ�ತರ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳಿಗೆ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಶ್ರಕ್ಷಣ ನಿ�ಡಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಲಾಗುವುದು.

ಜ್ಞಾರಿಗೆ'ಳಿಸುವುದು

ಮೋಟtಮೋದಲು ಒಂದು ಸಮ್ಮಿ�ಕೆf ಮಾಡಿ, ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ (Santary Practices) ಹಾಗ' ಅಭಾ್ಯಸಗಳು, ರ್ಜುನರ ತ್ತಿಳುವಳಿಕೆ, ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಅಗತ್ಯತೆಗಳೇ�ನೈಂದು ತ್ತಿ�ಮಾ*ನಿಸಲಾಗುವುದು. ನಂತರ ಒಂದು ಯೋ�ರ್ಜುನೈ ರ'ಪ್ರಿಸಲಾಗುವುದು, ಅದನು್ನ ರಾರ್ಜು್ಯ ಸಕಾರದ ಪರಿಶ್ರ�ಲಿಸುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಕೆ�ಂದ್ರ ಸಕಾ*ರಕೆ� ಮಾಹಿತ್ತಿ ಕಳುಹಿಸುತ್ತದ್ದ.

ನಂತರ ಕೆ�ಂದ್ರದ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ಪೂರೋ�ಕೆ ಹಾಗ' ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಅಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ ವಿಭಾಗದ ಆದ್ದ�ಶದಂತೆ “ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ”ಆಂದ್ದ'�ಲನ ವನು್ನ ಹಂತ ಹಂತದಲಿP ರ'ಪ್ರಿಸಲಾಗುವುದು.

ಇತರೋ� ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ

W C (Water Closet) ಇದು ಆಂಗPಪದ ಆದರೋ ಆಂಗPಭಾಷೆಯ ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಇದನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದ್ದಿಲP! ಆದರೋ ಅಂತರಾಷಿt ್ರ�ಯ ರ್ಮಟtದಲಿP ಹಲವು ದ್ದ�ಶಗಳಲಿP (ಫಿಲಿಪ್ರಿ�ರ್ನಾ ್ ದ್ದ�ಶದಲಿP) ಇದನು್ನ ಬಳಸುವ ಪದ್ಧತ್ತಿ ಇದ್ದ.

CR Comfort Room

ಜೆಂಡರ ್ ನ'್ಯಟ್ರಲ ್ ಟಾಯೇPಟ ್ ಅಥವಾ ಫಾ್ಯಮ್ಮಿಲಿ ರೋ�ಸt ್ರ'ಂಸ ್

ದ್ದ'ಡ� ಸ�ಳವಾಗಿದು್ದ ಅಲಿP ಸ್ತೆ'��ಟ್ಸ*್/ಸ್ತೆt�ಡಿಯಂ/ಪಾಕ ್*/ಶಾಪ್ರಿಂಗ ್ ಮಾಲ ್ / ರ್ಮ'್ಯಸಿಯಂ ರ್ಮುಂತಾದವು ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಸಕ್ಷರ್ನಾ ್ ಶೌಚಾಲಯ ಏರೋ'�ಪ್ರP�ರ್ನಾ ್ ಗಳಲಿP ಶೌಚಾಲಯ

ರ್ಜುಪಾನಿನ ಆಟ್ಟೆ'�ಮೇಟಿಕ ್ ಶೌಚಾಲಯ ಇದರಲಿP ತಂತಾನೈ ನಿ�ರು ಪಂಪು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ.

ಸಾgಟ ್* ಶೌಚಾಲಯಗಳು : ಇದು ಒಂದು ತರಹದ ಶೌಚಾಲಯ. ಇಲಿP ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಿ.ಪ್ರಿ. ದ್ದ�ಹದ ತಾಪಮಾನ, ರಕ್ತದಲಿP ಸಕ�ರೋ ಪ್ರಮಾಣ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ' ಇರುತ್ತದ್ದ. ಗಡಿಯಾರವಿರುತ್ತದ್ದ - ಶೌಚಾಲಯ ಬಳಸಿದ ಸರ್ಮಯ ತೆ'�ರಿಸುತ್ತದ್ದ. ಶೌಚಾಲಯದ ರ್ಮುಚ�ಳವನು್ನ ತಾನೈ� ರ್ಮುಚು�ತ್ತದ್ದ. ವಾಸನೈ ರಹಿತ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಪುರಾತನ ರೋ'�ರ್ಮರ್ನಾ ್ ಶೌಚಾಲಯಗಳು

ಕುಳಿತುಕೆ'ಳು�ವ ಶೌಚಾಲಯಗಳು. ಆದರೋ ಇದ್ದ� ಮಾದರಿ ಶೌಚಾಲಯಗಳು ೧೯ನೈ� ಶತಮಾನದ ರ್ಮಧ್ಯದವರೋಗೆ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬರಲೆ� ಇಲP.

ಟಾಯೇPಟ ್ (Toilet) ಇದು ಆಂಗP ಶಬ್ದ ಆದರೋ ಅಮೇ�ರಿಕಾದಲಿP ಇದ್ದ'ಂದು ಅಸಭ್ಯ ಪದ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಲೆವೈ�ಟ್ಟೆ'ರಿ : Lavatory - I Wash

ಲ' : (Loo) ರ್ಮ'ತಾ್ರಲಯ (Toilet)

ಕಾಝಿ: ಇಂಗೆPಂಡಿನಲಿPರುವ ಲಿವರಪೂಲ ್ ಎಂಬ ಪಟtಣದಲಿP ಶೌಚಾಲಯಕೆ� ಬಳಸುವ ಪದ.

ಔಟ ್ ಹೌಸ ್ : ಡನಿ� (ಆಸ್ತೆt ್ರ�ಲಿಯಾ) – ರ್ಮನೈ ಹೆ'ರಗಿನ ಶೌಚಾಲಯ ಅಥವಾ ಔಟ ್ ಹೌಸ ್ ಎನು್ನವರು.

ಫೆ್ರ�ವಿ: ಇಂಗೆPಂಡಿನ ಉತ್ತರಭಾಗವಾದ ಸಾ�ಟ್ಟೆPಂಡ ್ ಹಾಗ' ಉತ್ತರ ಅಮೇ�ರಿಕೆಯಲಿP ಶೌಚಾಲಯಕೆ� ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವ ಪದ

ಲೆಟಿ್ರರ್ನಾ ್ (Latrine) : ವಾಯುದಳ ಹಾಗ' ಸ್ತೆ�ರ್ನಾಾದಳ (Army) ದಲಿP ಶೌಚಾಲಯಕೆ� ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವ ಪದ

ಪಾಶ್ರ�ಮಾತ್ಯ ರಾರ್ಷt ್ರಗಳಲಿP ರ್ಜುನರು ಟಾಯೇPಟ ್ ಪ್ರ�ಪರ ್ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುತಾ್ತರೋ. ಅದರೋ ನರ್ಮg ದ್ದ�ಶದಲಿP ನಿ�ರನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿ ಸCಚ್ಛ ಗೆ'ಳಿಸುತಾ್ತರೋ.

ಸಹಸ್ರಮಾನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಉದ್ದ್ದ�ಶಗಳು (Mellineum Development Goals)

೨೦೧೫ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತನ ಹಲವಾರು ದ್ದ�ಶಗಳು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಬಗೆ� ಚಚಿ*ಸುತ್ತ ಕೆಲವು ತ್ತಿ�ಮಾ*ನಗಳನು್ನ ಜ್ಞಾರಿ ಮಾಡಲು ಗುರಿ ಇಟುtಕೆ'ಂಡಿದ್ದವು. ಇದರ ಒಂದು ರ್ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದ್ದ�ಶ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ಕೆಲವು ಉದ್ದ್ದ�ಶಗಳು.

೧. ಎಲPರಿಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ (Sanitation for all) ಸುಧಾರಿತ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನು್ನ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಒದಗಿಸುವುದು ಹಾಗ' ಈಗಿರುವ ಅಧ*ದರ್ಷುt ರ್ಜುನರಿಗಾದರ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವನು್ನ ತಲುಪ್ರಿಸುವುದು.

೨. ಬಡರ್ಜುನರಿಗೆ ಉಪಯೋ�ಗವಾಗುವ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವನು್ನ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತರುವುದು (೪೫೦ ದಶಲಕ್ಷ ಭಾರತ್ತಿ�ಯರು ಬಡತನ ರೋ�ಖ್ಯೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿದಾ್ದರೋ).

೩. ಅಗತ್ಯ ಇರುವವರಿಗೆ ಅಗತ್ಯಕೆ� ತಕ�ಂತೆ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ನಿಮ್ಮಿ*ಸುವುದು.

೪. ಈ ಕಾಯ* ಕ್ರರ್ಮ ಸರ್ಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ (Community led total Sanitation) ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮವಾಗಬೆ�ಕು.

೫. ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ರ್ಮಹಿಳೇಯರನು್ನ ತೆ'ಡಗಿಸಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು. ಹೆ'ಂದಾಣಿಕೆಯಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು.

೧೧. ಕೆ�ಗಳಿಂದ ಒಳಚರಂಡಿ ಸCಚ� ಮಾಡುವುದು (Manual Scavenging)

ಒಳಚರಂಡಿ ಕಟಿtಕೆ'ಂಡಾಗ ಅದನು್ನ ಸರಿಪಡಿಸಲು ಭಂಗಿಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವರು. ಕೆಲವೋಮೇg ಸರಿಮಾಡಲು ಒಳಚರಂಡಿ ಒಳಗೆ ಇಳಿದಾಗ, ವಿಷಾನಿಲಗಳ ಪರಿಣಾರ್ಮವಾಗಿ ಸಾವನ್ನಪ್ರಿ�ದ ಸನಿ್ನವೈ�ಶಗಳು ವರದ್ದಿಯಾಗಿವೈ.

ಕೆಲವು ಕೆಳಸ�ರದ ಎಂದು ಗುರುತ್ತಿಸಲಾದ ರ್ಜುನಜ್ಞಾತ್ತಿಗಳು ಈ ಕೆಲಸದಲಿP ತೆ'ಡಗಿರುತಾ್ತರೋ. ಉದಾ: ಚುಹಾರ, ಮೇಹರ್ಥ್ಯಾಾರ ್ , ಹಲಾಲ ್ ಬೆ'�ರ ್ , ಲಾಲ ್ ಬಾಗಿ, ಭ೦ಗಿ ಭ೦ಗಿ (ಗುರ್ಜುರಾತ ್), ಪಾಖೀ�ಸ ್ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದ್ದ�ಶ), ಸಿಕಲಿಯರ ್ (ತಮ್ಮಿಳುರ್ನಾಾಡು) ಥೆ'ಟಿt ಹಾಗ' ರ್ಜುಮಾಧಾರ ್ , ಈ ಜ್ಞಾತ್ತಿಯಲಿP ಕೆಲವರನು್ನ ವಾಲಿg�ಕೀ ಜ್ಞಾತ್ತಿಯವರೋಂದ' ಗುರುತ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಈ ಗುಂಪ್ರಿನವರು ಅತ್ಯಂತ ಕೀ�ಳು ಜ್ಞಾತ್ತಿ ಎಂದು ಭಾರತದಲಿP ಪರಿಗಣಿಸ ಲಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಜ್ಞಾತ್ತಿಯವರನು್ನ ಇತರೋ� ದಲಿತರ' ದ'ರವಿಡುತಾ್ತರೋ. (Untouchables) ಈ ರ್ಜುನರು ಊರ ಒಂದು ರ್ಮ'ಲೆಯಲಿP ಇತರೋ� ರ್ಜುನರಿಂದ ದ'ರದ ಕೆ'ಳಕು ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ವಾಸಿಸುತಾ್ತರೋ. ಈ ರ್ಜುರ್ನಾಾಂಗಕೆ� ಶಾಲೆ, ಆರೋ'�ಗ್ಯ ವ್ಯವಸಾಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿರುವುದ್ದಿಲP. ಈ ಕುಟುಂಬಗಳಲಿP ಸಾವಿನ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ' ಹೆಚು� ಪುಣೆ ರ್ಮುನಸಿಪಾಲ ್ ಕಾಪೋ*ರೋ�ರ್ಷನಿ್ನನಲಿP ಈ ರ್ಜುರ್ನಾಾಂಗದ ಸಾವಿನ ಬಗೆ� ಮಾಹಿತ್ತಿ ವರದ್ದಿಯಾಗಿದ್ದ. ೬೮೨೬ ರ್ಜುನರಲಿP ೩೨೭ ರ್ಜುನರು ಸಾವನ್ನಪ್ರಿ�ದುದು.

________________

ನಿ�ರು, ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ನಡುವೈ ನೈ�ರ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದ. ಶ್ರಶುರ್ಮರಣಕೆ� ಅನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವೈ� ರ್ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ.

________________

ಈ ಭಂಗಿಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಾಗ ಅವರಿಗೆ ಸುರಕಾf ಸಾರ್ಮಗಿ್ರಗಳನು್ನ ಕೆ'ಡಲಾಗುವುದ್ದಿಲP. ಉದಾ: ರಕ್ಷಣೆಗೆ ರ್ಮುಖದ ಮೇ�ಲೆ ಹಾಕುವ ರ್ಮುಖವಾಡ ಈ ಗುಂಪ್ರಿನವರು ಬಕೆಟ ್, ಶೌಚಾಲಯ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸುವಲಿPಯ' ಪ್ರರ್ಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತಾ್ತರೋ.

ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿ ದೌರೋ'�ಮ್ಮಿಲಾರ್ಥ್ಯಾಾಪರ ಪ್ರಕಾರ, ಜ್ಞಾತ್ತಿ ಪದ್ಧತ್ತಿ ಪಾ್ರರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ ಇಲಿPಯವರೋಗೆ ರ್ಮುಂದುವರೋದ್ದಿದ್ದ. ಬಿ್ರಟಿರ್ಷರು ಭಾರತದಲಿP ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ಜ್ಞಾರಿ ಮಾಡಿದರು. ರೋ�ಲೆC ಹಾಗ' ಮ್ಮಿಲಿಟರಿ ಬಡಾವಣೆಗಳಲಿP ಈ ಬಕೆಟ ್ ಲೆಟಿ್ರರ್ನಾ ್ ಪದ್ಧತ್ತಿ ವಾ್ಯಪಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿ್ತತು್ತ. ಸಾCತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರವು ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ಸಕಾ*ರವೈ� ರ್ಮುಂದುವರೋಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ಈ ಗುಂಪ್ರಿನಲಿP ೯೮% ರ್ಜುನರು ದಲಿತರು ಹಾಗ' ಅವರಲಿP ೯೫% ರ್ಮಹಿಳೇಯರೋ� ಇದಾ್ದರೋ. ಈಗ ಈ ಬಕೆಟ ್ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ನಿಷೆ�ಧಿಸಲಾಗಿದ್ದ. ಆದರ' ೨೦೦೩ರಲಿP ಭಾರತದಲಿP ೯೨ ಲಕ್ಷ ಬಕೆಟ ್ ಲೆಟಿ್ರರ್ನಾ ್ ಗಳಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ನಿರ್ಮ'*ಲನೈ ಮಾಡಲು ಯಾವ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಗಳಿರದ್ದ� ಇದು್ದದರಿಂದ, ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯಲಿP ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ' ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ. ನಿ�ರಿನ ಅಭಾವ, ಬೆಳೇಯುತ್ತಿ್ತರುವ ಪಟtಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಈ ನಿ�ರು ಬಳಕೆಯಾಗದ ಶೌಚಾಲಯ (Dry Latrine) ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ' ಜ್ಞಾಸಿ್ತಯಾಗಿದ್ದ.

ಈ ನಿ�ರು ಬಳಕೆಯಾಗದ ಶೌಚಾಲಯ ಪದ್ಧತ್ತಿ ಈಗಲ' ಅನೈ�ಕ ರಾರ್ಜು್ಯಗಳಲಿPದ್ದ. ಹಾಗ' ೩೩% ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಇದ್ದ� ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ. ಇಲಿPಯವರೋಗೆ ನಿ�ರು ಬಳಕೆಯಾಗದ್ದ ಶೌಚಾಲಯ ಕಟಿtಸುವ ಯಾರಿಗ' ಶ್ರಕೆf ಕೆ'ಡಲಾಗಿಲP!

ರಾಷಿt ್ರ�ಯ ಹಾಗ' ಅಂತಾರಾಷಿt ್ರ�ಯ ದಲಿತ ಸಂಘಟನೈಗಳು ಈ ವಿರ್ಷಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೆ'�ರಾಡುತ್ತ ಬಂದ್ದಿವೈ. ೨೦೦೭ರಲಿP ಅಂತರಾಷಿt ್ರ�ಯ ಕಾಮ್ಮಿ*ಕ ಸಂಘ (ILO) ಕ'ಡ ಈ ಕೆಲಸಗಾರರು ದುಡಿಯುತ್ತಿ್ತರುವ ಕ'ಲಿಯ ಬಗೆ� ಆಕೆf�ಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದ. ಇದಲPದ್ದ ಇದ್ದ'ಂದು ಜಿ�ತ ಪದ್ಧತ್ತಿಯೇಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದ. ಸಿ.ಐ.ಆರ ್ .ಡಿ. ಸಂಸ್ತೆ� ಭಾರತ ಸರಕಾರಕೆ� ಈ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಅಂತ್ಯಗೆ'ಳಿಸಲು ರ್ಮನವಿ ಮಾಡಿಕೆ'ಂಡಿದ್ದ. ಭಾರತ ಸರಕಾರ ನೈ�ಮ್ಮಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಸಮ್ಮಿತ್ತಿಗಳು - ಬಾವೈ* ಸಮ್ಮಿತ್ತಿ ೧೯೪೯, ಸಾ�್ಯನೈಂಜಿಂಗ ್ ಎರ್ನಾ ್ ಕಾCಯರಿ ಕಮ್ಮಿ�ಟಿ ೧೯೫೭, ರ್ನಾಾ್ಯರ್ಷನಲ ್ ಕಮ್ಮಿ�ರ್ಷರ್ನಾ ್ ಆಫ ್ ಲೆ�ಬರ ್ ಕಮ್ಮಿ�ಟಿ ೧೯೬೮, ರ್ನಾಾ್ಯರ್ಷನಲ ್ ಕಮ್ಮಿ�ಟಿ ಫಾರ ್ ಸಫಾಯಿ ಕರ್ಮ*ಚಾರಿ ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳು ಸರಕಾರಕೆ� ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ನಿರ್ಮ'*ಲನ ಮಾಡಲು ಒತಾ್ತಯಿಸಿವೈ.

ನರ್ಮg ದ್ದ�ಶದಲಿP ಮೋದಲಿನಿಂದಲ' ಬಕೆಟ ್ ಶೌಚಾಲಯಗಳು ಜ್ಞಾರಿಯಲಿPವೈ. ಬಕೆಟ ್ ನಲಿP ರ್ಮಲ ಶೇ�ಖರಣೆಯಾದ ನಂತರ ಅದನು್ನ ತಲೆಯ ಮೇ�ಲೆ ಹೆ'ತು್ತಕೆ'ಂಡು ಬೆ�ರೋಡೆಗೆ ಸುರಿದು, ಮೋದಲಿದ್ದ ಸ�ಳದಲೆP� ಬಕೆಟ ್ ಇಡುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಜ್ಞಾರಿಯಲಿPದ್ದ. ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರನು್ನ ಭಂಗಿಗಳೇಂದು ಕರೋಯುತಾ್ತರೋ. ಅವರು ಕೆಟt ವಾಸನೈ ಸ�ಳದಲಿP ಹೆ'ಲಸನು್ನ ಒಂದು ಸ�ಳದ್ದಿಂದ ಇನೈ'್ನಂದು ಸ�ಳಕೆ� ಸ�ಳಾಂತರಿಸುತಾ್ತರೋ. ಈಗಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಬಕೆಟ ್ ಶೌಚಾಲಯದ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೇಯಾಗಿದ್ದ. ಆದರೋ ಈಗಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಒಳಚರಂಡಿ ಕಟಿtಕೆ'ಂಡಾಗ, ತೆ'ಟಿtಯೋಳಗೆ ಇಳಿದು ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಸಂಪಾದ್ದಿಸುವ ಕೆಲಸವನು್ನ ಈ ಭಂಗಿಗಳು ಮಾಡುತಾ್ತರೋ.

೨೦೦೭ರಲಿP ರಾಷಿt ್ರ�ಯ ಮಾನವ ಹಕು� ಆಯೋ�ಗ ಹಾಗ' ರಾಷಿt ್ರ�ಯ ಯೋ�ರ್ಜುರ್ನಾಾ ಆಯೋ�ಗ ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ನಿರ್ಮ'*ಲನ ಮಾಡಲು ಸರಕಾರಕೆ� ಹೆ�ಳಿವೈ. ಆದರೋ ಇದಾವುದನು್ನ ಸರಕಾರ ಪರಿಗಣಿಸಿದಂತ್ತಿಲP.

ಭಾರತ ಸರಕಾರ ೨೮ ರ್ಮಹಿಳೇಯರನು್ನ ಅಂತಾರಾಷಿt ್ರ�ಯ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ದ್ದಿರ್ನಾಾಚರಣೆ ವರ್ಷ*ವಾದ ೨೦೦೮ರಲಿP ಸಂಯುಕ್ತ ರಾರ್ಷt ್ರ ಸಂಘದ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮದಲಿP ಪಾಲೆ'�ಳ�ಲು ಕಳುಹಿಸಿತು್ತ. ಆದರ' ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿ ಇನ'್ನ ರ್ಮುಂದುವರೋದ್ದಿದ್ದ!

ಸಾಮಾಜಿಕ ರ್ನಾಾ್ಯಯದ ಉಸು್ತವಾರಿ ವಹಿಸಿದ ಶ್ರ್ರ�ರ್ಮತ್ತಿ ಮ್ಮಿ�ರಾ ಕುಮಾರ ್ ಅವರು ಮಾಚ ್*೨೦೦೮ರಲಿP ಮಾಚ ್* ೨೦೦೯ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ಎಲಿP ನಿ�ರು ಬಳಕೆ ಇಲPದ್ದ ಶೌಚಾಲಯ (Dry Latrine) ಗಳನು್ನ ನಿ�ರು ಬಳಸುವ ಶೌಚಾಲಯ ಆಗಿ ಪರಿವತ್ತಿ*ಸಲು ಹಾಗ' ಆ ಕೆಲಸದಲಿP ತೆ'ಡಗಿರುವರೋಲPರಿಗ' ಪುನವ*ಸತ್ತಿ ನಿಮ್ಮಿ*ಸಲು ಒತಾ್ತಯಿಸಿದರು. ಆದರೋ ಇದು ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬರಲೆ�ಇಲP.

ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿ ನಿರ್ಮ'*ಲನವಾಗಬೆ�ಕಾದರೋ ಇದಕೆ� ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನ'ನು ಕಡಾ�ಯವಾಗಿ ಜ್ಞಾರಿ ಬರಬೆ�ಕು. ಇದ್ದ'ಂದ್ದ� ಕಾನ'ನು ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬರಲಾರದು. ಇದರೋ'ಂದ್ದಿಗೆ ಜ್ಞಾತ್ತಿ ಆಧಾರಿತ ತಾರತರ್ಮ್ಯ ವಿರುದ್ಧದ ಕಾನ'ನು ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬಂದು, ಪಂಚಾಯಿ್ತಗಳು ಇದನು್ನ ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತರದ್ದಿದ್ದಲಿP ಅವರಿಗೆ ಶ್ರಕೆfಯಾದಲಿP ಮಾತ್ರ ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿ ನಿರ್ಮ'*ಲನವಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬಹುದು.

ಆದರೋ ಭಾರತದಲಿP ಕಾನ'ನು ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತಿ್ತಲP ಆದ್ದರಿಂದ ಇವುಗಳು ಇನು್ನ ರ್ಮುಂದುವರೋದ್ದಿವೈ.

ಭಾರತದಲಿP ಸಮಾರ್ಜು ಅನೈ�ಕ ಬದಲಾವಣೆ ತಂದರ', ಇಂತಹ ಕೆಲವು ವಿರ್ಷಯಗಳು ಬದಲಾಗಿಯೇ� ಇಲP ಇದರ ಬಗೆ� ILO ಚಿಂತ್ತಿತಗೆ'ಂಡಿದ್ದ. ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಪ್ರಕಾರ ೭ ಲಕ್ಷ ಭಂಗಿಗಳು ಇದು್ದ, ಅವರಲಿP ೯೫% ರ್ಮಹಿಳೇಯರಾಗಿದಾ್ದರೋ.

೨೦೧೨ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ಇದನು್ನ ಸಂಪೂಣ* ನಿಲಿPಸಲು ಸರಕಾರ ತ್ತಿ�ಮಾ*ನಿಸಿತು್ತ. ಆದರೋ ಇದು ನಿಂತ್ತಿಲP. ಅಂತರಾಷಿt ್ರ�ಯ ಕಾಮ್ಮಿ*ಕ ಸಂಘ (ILO) ಇಂದು ರಾರ್ಜು್ಯಗಳಲಿP ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯು ನಿರ್ಮ'*ಲನ ಮಾಡಲು ಸರಕಾರದ್ದ'ಂದ್ದಿಗೆ ಕೆ�ಜೆ'�ಡಿಸಿದ್ದ.

ಈಗಲ' ಭಂಗಿಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ. ದ್ದಿನಕೆ� ನ'ರು ರ'. ಕ'ಲಿಗಾಗಿ, ಆ ಕೆಲಸ ಕರ್ಷtದಾಯಕ ಕಾರಣ ವಾಸನೈ, ಕೆ'ಳೇ, ಅದನು್ನ ಎದುರಿಸಲು ರ್ಮಧ್ಯಪಾನ ಮಾಡುತಾ್ತರೋ. ವಿಷಾನಿಲ ಸ್ತೆ�ವನೈ, ರ್ಮಧ್ಯಪಾನ ಅವರ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕೆಡಿಸುತ್ತದ್ದ. ಅವರನು್ನ ಹಾಗ' ಅವರ ರ್ಮಕ�ಳನು್ನ ಸಮಾರ್ಜು ದ'ರವಿಡುತ್ತದ್ದ. ಅವರಿಗೆ ಯಾರ' ಕೆಲಸ ಕೆ'ಡುವುದ್ದಿಲP. ಆದ್ದರಿಂದ ರ್ಮಕ�ಳೂ ಅದ್ದ� ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.!

ಕರ್ನಾಾ*ಟಕದ ರ್ಮಂತ್ತಿ್ರ ಹೆ�ಳುತಾ್ತರೋ “ಯಾರಾದರ' ಭಂಗಿ ಇದಾ್ದರೋಂದು ಹೆ�ಳಿದರೋ ರ್ನಾಾವು ಕಮ್ಮಿ�ರ್ಷನರ ್ ಮೇ�ಲೆ ಕ್ರರ್ಮ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳು�ತೆ್ತ�ವೈ. ಆದರೋ ಅದು ಪರಿಹಾರವಲP.

ಇದು ದಲಿತರು ಮಾಡುತಾ್ತ ಬಂದ್ದಿರುವ ಕೆಲಸ, ಅದರಲ'P ರ್ಮಹಿಳೇಯರು, ಇವರು ಮಾಲಿನ್ಯ ಉಂಟುಮಾಡುತಾ್ತರೋಂಬ ಪಟt ಕಟಿtಕೆ'ಳು�ತಾ್ತರೋ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇವರನು್ನ ರ್ಜುನರು ದ'ರ ಇಡುತಾ್ತರೋ !

ಇವರು ಕೆ'ಳೇಯೋಂದ್ದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಸಾವ*ರ್ಜುನಿಕ ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಬೆ�ಕು. ಕೆಲವೋಮೇg ದ್ದಿನಕೆ� ೪೦ ಬಾರಿ ಕೆ'ಳೇಯನು್ನ ದ'ರದವರೋಗೆ ತಲೆ ಮೇ�ಲೆ ಹೆ'ತು್ತಕೆ'ಂಡು ಹಾಕೀ ಬರಬೆ�ಕು. ಇವರು ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯಕೆ� ತುತಾ್ತಗುತಾ್ತರೋ, ಇವರು ವೈ�ರಲ ್, ಬಾ್ಯಕೀtರಿಯಲ ್ ಸ್ತೆ'�ಂಕೀನಿಂದ ಬಳಲುತಾ್ತರೋ. ಚರ್ಮ*, ಕಣು್ಣ, ಉಸಿರಾಟದ ವ್ಯವಸ್ತೆ�, ಜಿ�ಣ* ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯ ರೋ'�ಗಗಳಿಂದ ಬಳಲುತಾ್ತರೋ.

ಇವರಿಗೆ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ೩೦-೪೦ ರ'. ಕ'ಲಿ ಕೆ'ಡಲಾಗುತ್ತದ್ದ.

೧೯೧೭ರಲಿP ರ್ಮಹಾತಾgಗಾಂಧಿ, ಸಾಬರರ್ಮತ್ತಿ ಆಶ್ರರ್ಮದಲಿPನ ಶೌಚಾಲಯವನು್ನ ಎಲPರ' ತಾವೈ� ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಬೆ�ಕೆಂಬ ಆದ್ದ�ಶ ನಿ�ಡಿದ್ದರು. ಸCಚ್ಛತೆ, ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯಕಾ�ಗಿ ಹೆ'�ರಾಟ ಅಂದು ಪಾ್ರರಂಭವಾದರ' ಇನ'್ನ ನಿಂತ್ತಿಲP.

ಭಂಗಿ� ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ಭಾರತ ಸರಕಾರ ೧೯೯೩ರಲಿP ನಿಷೆ�ಧಿಸಿದ್ದ. ಭಂಗಿ ಕೆಲಸಗಾರರನು್ನ ಕೆಲಸಕೆ� ತೆಗೆದುಕೆ'ಂಡಲಿP ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ವರ್ಷ* ಜೆ�ಲು ಶ್ರಕೆf ಹಾಗ' ೨೦೦೦ ರ'. ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುವುದು. ಆದರೋ ಈ ಕಾಯಿದ್ದಯನು್ನ ಭಾರತದಲಿP ಕೆ�ವಲ ೧೬ ರಾರ್ಜು್ಯಗಳು ಜ್ಞಾರಿಗೆ ತಂದ್ದಿವೈ. ಈ ವೃತ್ತಿ್ತಯನು್ನ ನಿಲಿPಸಲು ರಾಷಿt ್ರ�ಯ ಸಫಾಯಿ ಕರ್ಮ*ಚಾರಿ ಆಯೋ�ಗ ೧೯೯೨ರಲಿP ಜ್ಞಾರಿಗೆ ಬಂದ್ದಿತು. ೬೦೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'ಪಾಯಿಗಳನು್ನ ಖಚು*, ಮಾಡಿದರ' ಅದು ಪರಿಣಾರ್ಮಕಾರಿ ಬದಲಾವಣೆಯ ತರಲಿಲP!

________________

೧೨. ಭಾರತದಲಿP ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�

- ೧೯೯೯ರಲಿP

ಪಟtಣಗಳಲಿP ಸರಾಸರಿ ನಿ�ರಿನ ಬಳಕೆ ೧೫೦ ಲಿ�ಟರ ್ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ದ್ದಿನಕೆ� ೬೭% ಭಾರತ್ತಿ�ಯರಿಗೆ ಈಗಲ' ಸುಧಾರಿತ ಶೌಚಾಲಯ ಸೌಲಭ್ಯ ದ್ದ'ರಕುತ್ತಿ್ತಲP.

* ಭಾರತದಲಿP ಒಂದು ದಶಲಕ್ಷಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಇರುವ ೩೫ ಪಟtಣಗಳಲಿP ಕೆಲವು ಗಂಟ್ಟೆಗಳ ಕಾಲಮಾತ್ರ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡಲಾಗುವುದು.

* ಅತ್ತಿ ಹೆಚು� ಸರ್ಮಯ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಅಂದರೋ ೧೨ ಗಂಟ್ಟೆಗ' ಅಧಿಕ ಸರ್ಮಯ ಚಂಡಿ�ಘಡದಲಿP

* ಅತ್ತಿ ಕಡಿಮೇ ಸರ್ಮಯ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಕೆ�ವಲ ೨೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ರಾಜ ್ ಕೆ'�ಟ ್ ನಲಿP.

_________________

೫ ರಿಂದ ೧೪ ವರ್ಷ*ದ ರ್ಮಕ�ಳು ಕರುಳು ಹುಳುಗಳಿಂದ ಪ್ರಿ�ಡಿತರಾಗಿದಾ್ದರೋ. ಅದರಲ'P ರ್ಜುಂತು (Round Worm) ಹಾಗ' ಚಾಟಿ ಹುಳು (Thread worm) ಗಳಿಂದ.

________________

* ೫೭೩೦೦೦ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಇರುವ ಜ್ಞಾರ ್ ಖಂಡ ್ ನಲಿP ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ ೨೫ ಪ್ರತ್ತಿಶತ ರ್ಜುನರಿಗೆ ೨೦೦೯ಲಿP ಇಡಿ� ದ್ದಿನ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿ್ತತು್ತ.

* ೨೦೦೧ರಲಿP ೭೪೫೦೦೦ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಇರುವ ಅತ್ತಿದ್ದ'ಡ� ಪಟtಣ ತ್ತಿರುವನಂತಪುರದಲಿP ನಿರಂತರ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿ್ತತು್ತ.

* ಭಾರತದ ಸ�ಳದಲಿP ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಶೌಚಾಲಯಗಳೇ� ಹೆಚು�.

* ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ಎರಡ'ವರೋ ಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದ. ಆದರೋ ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ನಿ�ರಿನ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಅಲಿP ಸರ್ಮಪ*ಕವಾಗಿಲP. ದ್ದಹಲಿಯಲಿP ಸುಮಾರು ೧೭ ಕೆ'ಳರ್ಚೆ ನಿ�ರು (ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರು) ಶುದ್ದಿ್ದ�ಕರಣ ಯಂತ್ರಗಳಿವೈ (Plants).

* ೨೦೦೩ರಲಿPನ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ೨೭% ಒಳಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಶುದ್ದಿ್ದ�ಕರಿಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತತು್ತ ಹಾಗ' ಉಳಿದ್ದಲP ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರು ನದ್ದಿ, ಕೆರೋ ಹಾಗ' ಭ'ಮ್ಮಿಯ ಅಂತರ್ಜು*ಲ ಹಾಗ' ಸರ್ಮುದ್ರವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತದ್ದಯೇಂದು ತ್ತಿಳಿದುಬಂದ್ದಿದ್ದ.

ನಿ�ರಿನ ಸಂಪನ'gಲಗಳು ಹಾಗ' ಸರಬರಾರ್ಜುು

ಭಾರತದಲಿP ಅಂತರ್ಜು*ಲ ಕಲುಷಿತಗೆ'ಳು�ತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಮೇ�ಲೆg� ನಿ�ರು (Surface Water) ಬತ್ತಿ್ತಹೆ'�ಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಿ�ರು ಉಪಯೋ�ಗಕೆ� ತೆ'ಂದರೋಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದ. ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವವರಲಿP ಕಲಹಗಳು ಆಗುತ್ತಿ್ತವೈ! ೧೯೭೪ರಿಂದ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಕಾವೈ�ರಿ ನದ್ದಿಯ ನಿ�ರು ಸರಬರಾಜ್ಞಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಆದರೋ ಈಗ ಕರ್ನಾಾ*ಟಕ ಹಾಗ' ತಮ್ಮಿಳುರ್ನಾಾಡಿನ ನಡುವೈ ನಿ�ರಿನ ಬಗೆ� ಕಲಹ ಎದ್ದಿ್ದದ್ದ.

ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಸಕಾ*ರದ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ಪಂಚಾಯತ ್ ರಾಜ ್ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು (Urban Local bodies) ಅದರ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ಹೆ'ಂದಬೆ�ಕು. ಆದರೋ ರಾರ್ಜು್ಯರ್ಮಟtದ ನಿ�ರಿನ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಹಲವಾರು ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಇದರ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿಯನು್ನ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳು�ತ್ತವೈ. ಉದಾ: ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಅಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ - ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು – ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಇಲಾಖ್ಯೆ - ವಸತ್ತಿ ಸಚಿವಾಲಯ ಇತಾ್ಯದ್ದಿ.

ಸ್ತೆ�ವೈಗಳು: ರಾರ್ಜು್ಯರ್ಮಟtದ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು ಯೋ�ರ್ಜುನೈಯನು್ನ ರ'ಪ್ರಿಸುತ್ತವೈ. ಆದರೋ ಸ�ಳಿ�ಯ ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳು ಸ್ತೆ�ವೈ (ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಹಾಗ' ಉಸು್ತವಾರಿ) ಗಳನು್ನ ನಿವ*ಹಿಸುತ್ತವೈ.

ಖಾಸಗಿ� ಸಂಸ್ತೆ�ಗಳ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ

ಗುಲ್ಬಗಾ*, ಹುಬ್ಬಳಿ�, ಬೆಂಗಳೂರಲಿP ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಯೋ�ರ್ಜುನೈಗೆ ವಿಶCಬಾ್ಯಂಕ ್ ೩೯.೫ ದಶಲಕ್ಷ ಡಾಲರ ್ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದ.

ಭಾರತದಲಿP ರ್ಜುನರು ನಿ�ರು ಸರಬರಾಜಿಗೆ ಕಡಿಮೇ ಪಾವತ್ತಿ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕೆ'�ಲ�ತಾ್ತದಲಿP ರ್ಮನೈ ನಿ�ರು ಸರಬರಾಜಿಗೆ ರ್ಜುನರು ಹಣ ಕೆ'ಡಬೆ�ಕಾಗಿಲP. ಅಂದರೋ ಸರಕಾರ ೧೯೯೦ ರಲಿP ೪೦೪ ಕೆ'�ಟಿ ಸಹಾಯಧನ ನಿ�ಡಿದ್ದ. ಇದು ಒಟುt ಸಹಾಯಧನ ೪%

ಈ ಕಾಯ*ಕ್ರರ್ಮಕೆ� ತಗುಲುವ ವೈಚ�ವನು್ನ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕೆ'�ರ್ಷtಕದಲಿP ತೆ'�ರಿಸಲಾಗಿದ್ದ.

ಸಕಾ*ರಕೆ� ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡುವುದು ಕರ್ಷtವೈ�ನಲP, ಆದರೋ ಖಾಸಗಿ�ಯವರಿಗೆ ರಾರ್ಜುಕೀ�ಯಮಾಡಿ ದುಡು�ಮಾಡಲು ಸಹಾಯಮಾಡಬೆ�ಕಲPವೈ�?

ರ್ಮುಂದ್ದಿನ ದ್ದಿನಗಳಲಿP ಸರಕಾರ ಸರಿಯಾದ ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಲೆಂದು ಆಶ್ರಸ್ತೆ'�ಣವೈ�?

________________

೧೩. ಚಿ�ರ್ನಾಾದಲಿP ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ

ನಗರಿ�ಕರಣ, ಶ್ರ್ರ�ರ್ಮಂತ ಹಾಗ' ಬಡವರ ನಡುವೈ ಇರುವ ಅಂತರ ಹೆಚಾ�ಗುವಿಕೆಯ ಸಂದಭ*ದಲಿP, ಚಿ�ರ್ನಾಾ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಅನೈ�ಕ ಸವಾಲುಗಳನು್ನ ಎದುರಿಸುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ನಿ�ರಿನ ಕೆ'ರತೆ ಹಾಗ' ಮಾಲಿನ್ಯ ಕ'ಡ ಸವಾಲಾಗಿದ್ದ.

ಅಲಿP ಹಿಂದ್ದಿನ ದಶಕಗಳಲಿP ಸಾಕರ್ಷುt ಸಾಧನೈಯಾಗಿದ್ದ. ೨೦೦೮ರಲಿP ೧೦೦ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಲಿಲP. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ನಗರ ಪ್ರದ್ದ�ಶದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಹೆ'�ಲಿಸಿದರೋ ಕುಂಠಿತವಾಗಿತು್ತ.

ಆದರ' ಹಿಂದ್ದಿನ ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಸಾಧನೈಯ ಅಪಾರ – ೪೫೦ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಸCಚ್ಛ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದ. ಚಿ�ನದ ಪಟtಣಗಳಲಿP ೯೬% ರ್ಜುನರಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ಲಭ್ಯ. ಆದರೋ ಗಾ್ರರ್ಮಗಳಲಿP ಕೆ�ವಲ ಶುದ್ದಿ್ದ�ಕರಣ ಉಪಕರಣಗಳಿದ್ದವು. ಹಾಗ' ಪ್ರತ್ತಿವಾರ ೧೮ ಹೆ'ಸ ಉಪಕರಣಗಳನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಲಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಉಪಕರಣಗಳು

ಅಂತಾರಾಷಿt ್ರ�ಯ ರ್ಮಟtದಾ್ದಗಿದು್ದ, ನಿ�ರಿನ ಶುದ್ದಿ್ಧ�ಕರಣ ಸಾಧಿಸಲು ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಎಲP ತರಹದ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಸ�ಳಿ�ಯ ಸರಕಾರಗಳು ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತವೈ. ಸ'ಕ್ತ ಕಾನ'ನನು್ನ ರಚಿಸಲಾಗಿದ್ದ. ೨೦೦೫ರಲಿP ಇದು ೩೪೦ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಅಂದರೋ ಒಟುt ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ ೨೫% ರ್ಜುನರಿಗೆ ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುಕವಾಗಿದ್ದ.

೨೦೦೭ರಲಿP ೫೦ ನಿ�ರಿನ ಯೋ�ರ್ಜುನೈಗಳು ಹಾಗ' ನ'ರಕ'� ಹೆಚು� ಒಳ ಚರಂಡಿ ನಿ�ರನು್ನ ಶುದ್ಧಗೆ'ಳಿಸುವ ಯೋ�ರ್ಜುನೈಗಳಿದ್ದವು. ಖಾಸಗಿ� ಕೆf�ತ್ರವೂ ಈ ಯೋ�ರ್ಜುನೈಗಳಲಿP ಪಾಲೆ'�ಂಡಿವೈ.

ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯಲಿP ರ್ಮಲದ್ದಿಂದ ಗೆ'ಬ್ಬರ ತಯಾರಿಸಿ ಅದನು್ನ ಬೆಳೇಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಲಾಗುತ್ತದ್ದ.

________________

೧೦% ರ್ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೆಚಿ�ದರೋ, ದ್ದ�ಶದ ಆರ್ಥಿ*ಕತೆ ೦.೩% ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ. (ಬೆ'್ರ�ಕಲ ್ ಹರ ್ ಸg ೨೦೦೪)

________________

೧೯೮೦ರ ವರೋಗೆ ಚಿ�ರ್ನಾಾದಲಿP ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರನು್ನ ಸಂಸ�ರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇರಲಿಲP. ೨೦೧೦ರ ಹೆ'ತ್ತಿ್ತಗೆ ೬೦% ಕೆ'ಳೇ ನಿ�ರನು್ನ ಸಂಸ�ರಿಸಿ ಪುನಃ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಕರ ವಸ'ಲಿ ೩೫%

ಸಾಲ ಹ'ಡಿಕೆ ೫೫.೬%

ವಿದ್ದ�ಶ್ರ ಹಣಹ'ಡಿಕೆ ೫.೧%

ಸರಕಾರ ೪.೩%

ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ರ್ಮುನಸಿಪಾಲಿಟಿಯದು್ದ, ಈ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಕೆಲವೈಡೆ ಉಪಯೋ�ಗ ಶುಲ� ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಚಿ�ನ ಬೆ�ರೋ ರ್ಮುಂದುವರೋಯುತ್ತಿ್ತರುವ ರಾರ್ಷt ್ರಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದ. ಚಿ�ರ್ನಾಾದಲಿP ಕೆ�ಂದ್ರ ಸರಕಾರ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಅನುದಾನ (Subsidy) ನಿ�ಡುವುದ್ದಿಲP. ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ರ್ಜುನರೋ� ಈ ವಿರ್ಷಯದಲಿP ಸಾCವಲಂಭನೈಯನು್ನ ಸಾಧಿಸಬೆ�ಕೀದ್ದ. ವಿಶCಬಾ್ಯಂಕ ್ ಪ್ರಕಾರ ಚಿ�ರ್ನಾಾ ಇತರ ದ್ದ�ಶಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದ.

ಭಾರತ ಚಿ�ರ್ನಾಾ ದ್ದ�ಶದ್ದಿಂದ ಪಾಠ ಕಲಿತು ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಸುಧಾರಿಸಿಕೆ'ಳ�ಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

________________

೧೪. ವಿಶC ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ� ನಿ�ಡಿರುವ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸಂದ್ದ�ಶಗಳು

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ನಿರ್ಮgನು್ನ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ್ದಿಂದ್ದಿಡುತ್ತದ್ದ. ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತರ್ನಾಾದ್ಯಂತ ೫.೩% ಸಾವುಗಳು ಹಾಗ' ೬.೮% ಅಂಗವಿಕಲತೆಗಳು ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಇಲPದ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದ. ಸCಚ್ಛ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ದ್ದ'ರಕದ್ದಿರುವುದು ಕಾಲರಾ, ಟ್ಟೆ�ಪಾಯಿಡ ್, ಕಾಮಾಲೆ ರೋ'�ಗ, ರ್ಮಲೆ�ರಿಯಾ, ಸಿಸ್ತೆ't�ಸ್ತೆ'�ಮ್ಮಿಯಾಸಿಸ ್ ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದಾದ ಸಾವು ನೈ'�ವಿಗೆ ಕಾರಣ.

____________

ವಿಶC ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ�ಯ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ೧೦ ವರ್ಷ* ಜಿ�ವರ್ನಾಾಪ್ರ�ಕೆf ಹೆಚಿ�ಸಿದರೋ, ಆರ್ಥಿ*ಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ೦.೩- ೦.೪ ಹೆಚಾ�ದಂತೆ.

____________

೧. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದ ನರ್ಮg ಜಿ�ವ ಉಳಿಯುತ್ತದ್ದ

ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ ೧.೮ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರು ಸಾವನ್ನಪು�ತಾ್ತರೋ. ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ಸCಚ್ಛತೆ, ಕೆ� ತೆ'ಳೇಯುವಿಕೆಯಿಂದ ಈ ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗವನು್ನ ಕಡಿಮೇ ಮಾಡಬಹುದು (೪೫%)

೨. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ರ್ಮಕ�ಳನು್ನ ಕಾಪಾಡುತ್ತದ್ದ

೧.೮ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರು ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ ಸಾವನ್ನಪು�ತಾ್ತರೋ. ಅದರಲಿP ೯೦% ರ್ಮಕ�ಳಿರುತಾ್ತರೋ. ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಸCಚ್ಛ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ಬಳಕೆಯಿಂದ ೨೫% ಬೆ�ಧಿರೋ'�ಗವನು್ನ ತಡೆಗಟtಬಹುದು ಹಾಗ' ೬೫% ಸಾವುಗಳನು್ನ ತಡೆಗಟtಬಹುದು.

೩. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ನಿರ್ಮg ರಕ್ತರ್ನಾಾಶ ತಪ್ರಿ�ಸುತ್ತದ್ದ

ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತನಲಿP ೨೦೦ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರು ಸಿಸ'gಸ್ತೆ'�ಯಿಯಾಸಿಸಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿ್ತದಾ್ದರೋ. ಅದರಲಿP ೨೦ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರು ತ್ತಿ�ವ್ರತರದ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ ಬಳಲುತಾ್ತರೋ ಹಾಗ' ಅವರಿಗೆ ರಕ್ತಹಿ�ನತೆ ಕಾಡುತ್ತದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಿಂದ ಈ ಸಿಸ'gಸ್ತೆ'�ಯಿಯಾಸಿಸ ್ ಅನು್ನ ೭೭% ಕಡಿಮೇ ಮಾಡಬಹುದು.

೪. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ನಿರ್ಮg ಕಣಿ್ಣಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ನಿ�ಡುತ್ತದ್ದ

ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತರ್ನಾಾದ್ಯಂತ ೬ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರು ಸಂಪೂಣ* ಕುರುಡರಾಗಲು ಟಿ್ರಕೆ'�ರ್ಮ ಎಂಬ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ರೋ'�ಗ ಕಾರಣ. ಇನು್ನ ೧೪೫ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಕುರುಡತನದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದ್ದ. ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ್ದಿಂದ ಈ ಕುರುಡನು್ನ ೨೭% ಕಡಿಮೇ ಮಾಡಬಹುದು.

೫. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಸುರಕೀfತ ಆಹಾರ

ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತರ್ನಾಾದ್ಯಂತ ೪೦ ದಶಲಕ್ಷ ರ್ಜುನರಿಗೆ ಟ್ಟೆ್ರಮೇಟ್ಟೆ'�ಡ ್ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ರೋ'�ಗವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇವು ಲಿವರ ್� , ಪುಪ�ಸ ಹಾಗ' ಕರುಳುಗಳ ಆರೋ'�ಗ್ಯವನು್ನ ಕೆಡಿಸುತ್ತವೈ. ಈ ಪರಾವಲಂಬಿಯ ಮೋಟ್ಟೆt ಮ್ಮಿ�ನು ಹಾಗ' ನಿ�ರಿನಲಿPಯ ಗಿಡಗಳಲಿPಯ', ಇರುತ್ತದ್ದ. ಮ್ಮಿ�ನು ಹಾಗ' ಗಿಡಗಳನು್ನ ಆಹಾರವಾಗಿ ಸ್ತೆ�ವಿಸಿದಾಗ ಈ ರೋ'�ಗ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ.

________________

೧೫. ಯುನಿಸ್ತೆಫ ್ ನಿ�ಡಿರುವ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸಂದ್ದ�ಶಗಳು

೧. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆರೋ'�ಗ್ಯಕೆ� ಅತ್ಯವಶ್ಯ

ರ್ಮಲದ್ದಿಂದ ರೋ'�ಗಗಳು ಹರಡುತ್ತವೈ. ರ್ಮಲ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡದ್ದಿದ್ದರೋ ಹತ್ತಿ್ತರದಲಿPದ್ದವರಿಗೆ ರೋ'�ಗಗಳ ಅಪಾಯ ಇದ್ದ್ದ� ಇರುತ್ತದ್ದ. ಐದು ವರ್ಷ*ಕೀ�ಂತ ಕಡಿಮೇ ರ್ಮಕ�ಳಲಿP ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗಕೆ� ಕಾರಣ ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಮಾಡದ್ದ� ಇರುವುದು. ಇದಲPದ್ದ ಕರುಳು ಹುಳುಗಳು ರ್ಮಗುವಿನ ಆರೋ'�ಗ್ಯ, ಪೌಷಿtಕತೆ ಹಾಗ' ಬುದ್ದಿ್ದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅಡಿ�ಯಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ ಪ್ರಿ�ಡಿತರಾದ ರ್ಮಕ�ಳಲಿP ಇತರೋ� ಸ್ತೆ'�ಂಕುಗಳಾದ ಉಸಿರಾಟದ ಸ್ತೆ'�ಂಕು ಸಂಭವಿಸಿ ಜಿ�ವಕೆ� ಹಾನಿ ತರಬಹುದಾಗಿದ್ದ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಇಲPದ್ದಿರುವುದು ರ್ಮಕ�ಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹಾಗ' ಜಿ�ವಕೆ� ಅಪಾಯವಾಗಬಹುದು. ಬೆ�ಧಿರೋ'�ಗವನು್ನ ತಡೆಹಿಡಿಯಬೆ�ಕು. ಇದರಿಂದ ರ್ಮಕ�ಳ ರ್ಮರಣ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೇಯಾಗುವುದು. ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸುಧಾರಿಸುವುದು, ರ್ಮಕ�ಳ ಪೌಷಿtಕತೆ ಹೆಚು�ವುದು ರ್ಮಕ�ಳ ಬುದ್ದಿ್ದ ಬೆಳವಣಿಗೆ (Cognitive Development) ಹೆಚು�ವುದು.

ಸತಾ್ಯಂಶಗಳು

ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗಿದ್ದಿಂದಾಗುವ ರ್ಮರಣ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ; ೫೦೦, (ದ್ದಿನನಿತ್ಯ, ೫ ವರ್ಷ*ಕೀ�ಂತ ಕಡಿಮೇ ವಯಸಿ್ಸನ ರ್ಮಕ�ಳಲಿP) : (ಯುನಿಸ್ತೆಫ ್ ೨೦೦೬)

ಶೇ�ಕಡಾವಾರು ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ ಸಾಯುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ (ನಿ�ರು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯ ಕೆ'ರತೆಯಿಂದ) : ೮೮% (ಯುನಿಸ್ತೆಫ ್ ೨೦೦೬)

ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗದ್ದಿಂದ ೫ ವರ್ಷ*ಕೀ�ಂತ ಕಡಿಮೇ ವಯಸಿ್ಸನ ಸಾಯುವ ರ್ಮಕ�ಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ : ೧.೫ ದಶಲಕ್ಷ (ಯುನಿಸ್ತೆಫ ್ ೨೦೦೬)

_______________

ಸಹಸ್ರಮಾನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಗುರಿಯನು್ನ ಸಾಧಿಸಿದರೋ ವಿಶC ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ� ಪ್ರಕಾರ ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗ ಹತೆ'�ಟಿಗೆ ಬಂದು ೧೫೪ ದಶಲಕ್ಷ ಶಾಲಾ ದ್ದಿನಗಳು ಉಳಿತಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದಂದು ತ್ತಿಳಿದುಬಂದ್ದಿದ್ದ. (ಬಾರ ್ ಟಾ್ರಂ, ಹೆಟರ್ನಾ ್)

________________

೧೮ ವರ್ಷ*ಕೀ�ಂತ ಕಡಿಮೇ ವಯಸಿ್ಸನ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯದ್ದಿಂದ ವಂಚಿತರಾದ ರ್ಮಕ�ಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ: ೯೮೦ ದಶಲಕ್ಷ (ಯುನಿಸ್ತೆಫ ್ ೨೦೦೬)

ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗ ಎರಡನೈಯ ಅತ್ತಿ ಹೆಚು� ಸಾವು ಉಂಟುಮಾಡುವ ರೋ'�ಗ (ವಿಶC ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ� ೨೦೦೫)

೨. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಿಂದ ಒಳೇ�ಯ ಆರ್ಥಿ*ಕ ಹ'ಡಿಕೆ ಸಾಧ್ಯ

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ಅನೈ�ಕ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಆರ್ಥಿ*ಕ ನರ್ಷt ಆಗುತ್ತದ್ದ.

* ರೋ'�ಗ ಚಿಕೀತೆ್ಸ ನಿ�ಡಲು ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ವೈಚ�ಗಳು

*ದುಡಿಮೇ ನರ್ಷt

* ಉತಾ�ದನೈ ನರ್ಷt

* ಸರಕಾರಕೆ� ಚಿಕೀತೆ್ಸ ನಿ�ಡಲು ಮಾಡಬೆ�ಕಾದ ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಗೆ ಹಣಕಾಸು ವೈಚ�

* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಇಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ನಿ�ರಿನ ಗುಣರ್ಮಟt ಕುಸಿತ ಹಾಗ' ಅದನು್ನ ಸರಿಪಡಿಸಲು ವೈಚ�

* ಬೆ�ಧಿ ರೋ'�ಗದ ಭಿ�ತ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಬರಲು ಹಿಂರ್ಜುರಿಯುತಾ್ತರೋ - ಪ್ರವಾಸ್ತೆ'�ದ್ಯರ್ಮಕೆ� ನರ್ಷt

* ಹೆಣು್ಣ ರ್ಮಕ�ಳಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯದ ವ್ಯವಸ್ತೆ�

ಸತಾ್ಯಂಶಗಳು

ವಿಶC ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ� ಪ್ರಕಾರ ಸಹಸ್ರಮಾನ ಅಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸಿದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯು, ಹೆಚ�ಳವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅರ್ನಾಾರೋ'�ಗ್ಯ ಹಾಗ' ಸಾವುಗಳನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಿದಂತಾಗುವುದರಿಂದ ೬೬ ಬಿಲಿಯರ್ನಾ ್ ಡಾಲರ ್ (೬೬೦೦ ಕೆ'�ಟಿ ರ'.) ಉಳಿತಾಯವಾಗುತ್ತದಂತೆ! (ಹಟರ್ನಾ ್ ಹಾಗ' ಹಾಲರ ್ ೨೦೦೪).

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಒಂದು ಡಾಲರ ್ (ಅಮೇರಿಕರ್ನಾ ್) ಖಚು* ಮಾಡಿದರೋ ಅದರ ಪ್ರತ್ತಿಫಲ ೯.೧ ಅಮೇ�ರಿಕರ್ನಾ ್ ಡಾಲರ ್ ನರ್ಷುt (ಬಾಟಾ*ಮ ್, ಹಟರ್ನಾ ್ ಹಾಲರ ್ ೨೦೦೭)

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ

ಸCಚ್ಛ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರು ಪೂರೋ�ಕೆ ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ದ್ದ'ರಕೀಸಿಕೆ'ಡುವಾಗ ಅದರ ಬಗೆ� ರ್ಜುನರು / ಆಸಕೀ್ತ ವಹಿಸುತಾ್ತರೋ. ಹಾಗು ಕಲಿಯುತಾ್ತರೋ ಹಾಗ' ಆರೋ'�ಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ರ್ಮುಂದಾಗುತಾ್ತರೋ. ರ್ಮಹಿಳೇಯರಿಗೆ ತರ್ಮg ರ್ಮನೈಗಳಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ರ್ಮುಟಾtಗುವ ಹೆಣು್ಣರ್ಮಕ�ಳು ಶೌಚಾಲಯವಿಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ಶಾಲೆಗೆ ಹೆ'�ಗಲು ಇಚಿ�ಸುವುದ್ದಿಲP ಹಾಗ' ಅವರ ತಂದ್ದ ತಾಯಿಯರು ರ್ಮಕ�ಳನು್ನ ಶಾಲೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುವುದ್ದಿಲP.

ಸತಾ್ಯಂಶಗಳು

* ರ್ನಾಾಲು� ಹುಡುಗಿಯರಲಿP ಒಬ್ಬಳು ಪಾ್ರಥಮ್ಮಿಕ ಶ್ರಕ್ಷಣವನು್ನ ಪೂಣ* ಮಾಡುತಾ್ತಳೇ, ಆದರೋ ಏಳು ಗಂಡುರ್ಮಕ�ಳಲಿP ಒಬ್ಬ ಹುಡುಗ ಪಾ್ರಥಮ್ಮಿಕ ಶ್ರಕ್ಷಣವನು್ನ ಸಂಪೂಣ*ಗೆ'ಳಿಸುವುದ್ದಿಲP (ಬಾ್ರಕಲ ್ ಹರ ್ ಸt ೨೦೦೪)!

* ಹೆಣು್ಣ ರ್ಮಕ�ಳು ನಿ�ರು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಕರ್ಷುt ಸರ್ಮಯ ವೈಚ� ಮಾಡುತಾ್ತರೋ. ಆದ್ದರಿಂದ ಶಾಲೆಗೆ ಹೆ'�ಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದ್ದಿಲP.

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಪರಿಸರ ಕಾಪಾಡುತ್ತದ್ದ

ಅಪಾರ ರ್ಜುನಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯುಳ� ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿP ನಿ�ರು ಸರಬರಾರ್ಜುು ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ಇಲPದ್ದಿದ್ದರೋ ರ್ಮಲ, ನದ್ದಿ, ಕೆರೋ, ಹೆ'ಂಡವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಕರಾವಳಿ ಹಾಗ' ಸರ್ಮುದ್ರ ಮ್ಮಿ�ನಿನ (Marine) ವ್ಯವಸ್ತೆ�ಯನು್ನ ಹದಗೆಡಿಸುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ದುವಾ*ಸನೈ ಹರಡುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ರ್ಮಕ�ಳ ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಮೇ�ಲೆ ಪರಿಣಾರ್ಮ ಬಿ�ರುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಸಾಂಕಾ್ರಮ್ಮಿಕ ರೋ'�ಗಗಳು ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾಗುತ್ತವೈ. ರೋ'�ಗವಾಹಕಗಳಾದ ರ್ನಾಾಯಿ, ಹಂದ್ದಿ ಹಾವಳಿ ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ.

ಸತಾ್ಯಂಶಗಳು

ರ್ಮುಂದುವರೋಯುತ್ತಿ್ತರುವ ರಾರ್ಷt ್ರಗಳ ೯೦% ಚರಂಡಿ ನಿ�ರು ಹಾಗ' ೭೦% ಉದ್ಯರ್ಮದ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ರ್ಜುಲಮಾಲಿನ್ಯಕೆ� ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿಗೆ ಅಪಾಯ ತರುತ್ತದ್ದ.

ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತರ್ನಾಾದ್ಯಂತ ಪಟtಣ ಹಾಗ' ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ೮೦% ಹಾಗ' ೩೯%

ಪರಿಸರ ವೈ�ವಿಧ್ಯತೆ ರ್ನಾಾಶ ರ್ಜುಲಮಾಲಿನ್ಯ, ನಿ�ರಿನಲಿP ಪೌಷಿtಕಾಂಶದ ಹೆಚ�ಳವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯ

೫. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯವನು್ನ ಸಾಧಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ

೨೦೧೫ರ ವೈ�ಳೇಗೆ ಪ್ರತ್ತಿವರ್ಷ* ಸಹಸ್ರಮಾನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸಲು ೯.೫ ಬಿಲಿಯರ್ನಾ ್ ಅಮೇ�ರಿಕರ್ನಾ ್ ಡಾಲರ ್ ನ ಅಗತ್ಯತೆ ಇದ್ದ. ಇದನು್ನ ರ್ಮುಂದುವರೋಸಿಕೆ'ಂಡು ಹೆ'�ದರೋ ಇಡಿ� ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತನ ಸರ್ಮುದಾಯಕೆ� ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ದಶಕದಲಿP ಸಾಧ್ಯ.

ಈ ಹಣ ೨೦೦೫ರಲಿP ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ವೈಚ�ದ ಕೆ�ವಲ ೧ ಪ್ರತ್ತಿಶತ ಅಥವಾ ಕುಡಿಯಲು ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವ ಬಾಟಲ ್ ನಿ�ರಿನ ಖಚಿ*ನ ರ್ಮ'ರನೈ� ಒಂದು ಭಾಗ! –

_____________

೧೬. ರ್ಮನಸು್ಸ ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯರ್ಮನಸ್ಸನು್ನ ಕದಡುವ ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಗಳು :

(ಕಾರ್ಮ, ಕೆ'್ರ�ಧ, ಲೆ'�ಭ, ಮೋ�ಹ, ರ್ಮದ, ರ್ಮತ್ಸರ)

ದ್ದ�ಹಿಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಚರ್ಚೆ*ಯ ನಂತರ ಮಾನಸಿಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಚಿಂತನೈ ಅನಿವಾಯ*ವಾಗುತ್ತದ್ದ. ರ್ಮನಸಿ್ಸನ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯಕೆ� ಧಕೆ� ತರುವ ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಗಳಾದ ಕಾರ್ಮ, ಕೆ'್ರ�ಧ, ಲೆ'�ಭ, ಮೋ�ಹ, ರ್ಮದ, ರ್ಮತ್ಸರಗಳ ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿದುಕೆ'ಳೊ��ಣ. ಇವುಗಳನು್ನ ಹತೆ'�ಟಿಯಲಿPಟುtಕೆ'ಂಡು ಮಾನಸಿಕ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಹಾಗ' ಆರೋ'�ಗ್ಯ ಕಾಪಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸ್ತೆ'�ಣ. ಈ ಎಲP ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಗಳು ನರ್ಮg ಶತು್ರವಿನಂತೆ.

ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಗಳಲಿP ಒಂದು ಅಥವಾ ಹಲವಾರು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕೀ್ತಯಲೆP� ಇರಬಹುದು. ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯನ ಅಧೋ'�ಗತ್ತಿಗೆ ಇವು ಕಾರಣವಾಗುತಾ್ತನೈ ಹಾಗ' ಇವುಗಳು ಇತರರಿಗ' ಹಿಂಸ್ತೆ ಉಂಟುಮಾಡಬಲPವು. ಇವುಗಳ ಬಗೆ� ಕೆಲವು ವಿರ್ಷಯಗಳನು್ನ ತ್ತಿಳಿಯೋ�ಣ.

ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಗಳು ಸಹರ್ಜು. ಆದರೋ ಅವು ಮ್ಮಿತ್ತಿ ಮ್ಮಿ�ರಿದಾಗ ರ್ಮನಃಶಾಂತ್ತಿ ಹಾಗ' ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯಗಳನು್ನ ಕೆಡಿಸುವುದಲPದ್ದ�, ಆರೋ'�ಗ್ಯದ ಮೇ�ಲ' ಪರಿಣಾರ್ಮ ಬಿ�ರುತ್ತದ್ದ.

ಕಾರ್ಮ, ಕೆ'್ರ�ಧ :

ಮಾನವ ಸಾಧಿಸಬೆ�ಕಾದ ಪುರುಷಾಥ*ಗಳಲಿP ಕಾರ್ಮ (ಪ್ರ್ರ�ರ್ಮ) ಒಂದ್ದಂಬ ಭಾರತ್ತಿ�ಯ ತತCಶಾಸ್ತ ್ರದಲಿP ಅಂಗಿ�ಕೃತವಾಗಿದ್ದಯಷೆt ಆದರೋ ಕಾರ್ಮ ಹಿಡಿತದಲಿPರದ್ದಿದ್ದರೋ ಅಪಾಯಕರವಾಗಬಹುದು. ಕಾರ್ಮ-ಕೆ'್ರ�ಧ ಒಟಿtಗೆ ಕಂಡುಬರಬಹುದು. ಕೆ'್ರ�ಧಕೆ� ಒಂದು ರ್ಮುಖ್ಯಕಾರಣ ಅಸಂತುರ್ಷtತೆ, ಅಸಮಾಧಾನ.

_________________“ಅಹಂಕಾರ ರ್ಮುಂದ್ದ ಇದ್ದರೋ, ದುರದೃಷಿt ಹಿಂದ್ದ ಇದ್ದ್ದ� ಇರುತ್ತದ್ದ” – ಫೆ್ರಂಚ ್ ಗಾದ್ದ________________ಲೆ'�ಭ (ಅತಾ್ಯಸ್ತೆ/ಕೃಪಣತೆ) ಮೋ�ಹ

ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯನಿಗೆ ಆಸ್ತೆ ಸಹರ್ಜು, ಆದರೋ ಅತ್ತಿಯಸ್ತೆ ಅಪಾಯಕರ, ಲೆ'�ಭದ್ದಿಂದ ರ್ಮನುರ್ಷ್ಯನ ಬುದ್ದಿ್ಧ ವಿಕೃತವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಕಲುP ಕಠಿಣ, ಕಬಿ್ಬಣ ಕಠಿಣ, ವರ್ಜು್ರ ಕಠಿಣ, ಆದರೋ ಲೆ'�ಭಿಯ ರ್ಮನದ ರ್ಮುಂದ್ದ ಇವೈಲP ರ್ಮೃದು.

- ಎಸ ್.ವಿ. ಪರಮೇ�ಶCರಭಟt

ರ್ಮದ (ಅಹಂಕಾರ):

ಗವ*, ಸ್ತೆ'ಕು�, ರ್ಮದ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿಗೆ ಬರಬಹುದು. ಆಸಿ್ತ, ಅಧಿಕಾರ, ರ'ಪ, ಯೌವನ, ಅಂತಸು್ತ ಇತಾ್ಯದ್ದಿ.

ಅಹಂಕಾರ ಮಾನವನ ಪ್ರಗತ್ತಿಗೆ ಅಡಿ�ಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅವನು ತಾನೈ� ನಿಮ್ಮಿ*ಸಿಕೆ'ಂಡ ಭ್ರಮೇಯ ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತನಲಿP ಇರುತಾ್ತನೈ. ಅವನು ತನ್ನ ಅತ್ಯಲ� ಸದು�ಣವನು್ನ ರಾಹುಗನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದು ದ್ದ'ಡ�ದು ಮಾಡಿ ಡಂಗುರ ಹೆ'ಡೆದು ರ್ಜುಗತ್ತಿ್ತಗೆ ಹೆ�ಳುತಾ್ತನೈ.

ಅಧಿಕಾರದ್ದಿಂದಲೆ� ಮಾತ್ರವಲP ಐಶCಯ*, ರ'ಪ, ಕುಲ ಇತಾ್ಯದ್ದಿ ಇತರ ಕಾರಣಗಳಿಂದಲ' ರ್ಮದ ಹುಟtಬಹುದು.

“ಬರಿ� ಕೆ�ಯವರಿಗ' ಅಹಂಕಾರ ಇರುತೆ್ತ, ಅಹಂಕಾರಕೆ� ಕಾರಣ ಜೆ�ಬು ಅಲP, ಖಾಲಿ� ತಲೆ”.

- ಬಿ� chi.

ರ್ಮತ್ಸರ: ರ್ಮತ್ಸರ ಅಥವಾ ಅಸ'ಯೇ ಅಥವಾ ಹೆ'ಟ್ಟೆtಕೀಚು� ವಿರ್ಷಯ ರ್ಮಹಾಭಾರತದ ದುಯೋ�*ಧನನನು್ನ ನೈನಪುಮಾಡಿಕೆ'ಡುತ್ತದ್ದ. ಬೆ�ರೋಯವರ ಏಳಿಗೆಯನು್ನ ಕಂಡು ಒಬ್ಬರಿಗಾಗುವ ಭಾವನೈ- ಹೆ'ಟ್ಟೆtಯಲಿPನ ತಳರ್ಮಳ ನರ್ಮg ರ್ಮನೈಯ ಅಥವಾ ರ್ಮನಸಿ್ಸನ ಕೀಚು� ನರ್ಮgನೈ್ನ� ಸುಡುವುದಲPದ್ದ� ಬೆ�ರೋಯಾರನ್ನಲP. ಎಂಬುದನು್ನ ಗರ್ಮನಿಸಬೆ�ಕು. ಈ ಪದ್ಧತ್ತಿಯನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಬೆ�ಕು ಹಾಗ' ತ್ಯಜಿಸಬೆ�ಕು. ಅಸ'ಯೇಯನು್ನ ತ್ಯಜಿಸಿ ಪ್ರಿ್ರ�ತ್ತಿಯನು್ನ ಸಾ�ಪ್ರಿಸಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು.

“ಅಸ'ಯೇಯೇಂದರೋ ದ್ದ'�ರ್ಷವನು್ನ ಹುಡುಕುವುದು ಅಥವಾ ಎಲP , ಕಡೆಗಳಲಿPಯ' ದುರುದ್ದ್ದ�ಶವನು್ನ ಕಾಣುವುದು”. ಈ ಅಸ'ಯೇ ಪ್ರವೈ�ಶವಾದರೋ ಎಷೆ't� ಕಾಲದ್ದಿಂದ ಪ್ರಯತ್ನ ಪೂವ*ಕವಾಗಿ ಬೆಳಸಿಕೆ'ಂಡು ಬಂದ ಸದು�ಣಗಳು ರ್ನಾಾಶವಾಗುತ್ತವೈ. ಅಸ'ಯೇ ಇರುವವನು ತಾನು ಹೆ�ಗೆ ಸುಖದ್ದಿಂದ ಇರಬೆ�ಕೆಂಬುದನು್ನ ನೈ'�ಡಿಕೆ'ಳು�ವನು. ಇನೈ'್ನಬ್ಬರ ಸುಖ ನೈ'�ಡಿ ತಾನು ದುಃಖಪಡುತಾ್ತನೈ. ಅಸ'ಯೇ ಯಾರಲಿP ಇರುತ್ತದ್ದ'� ಅವರು ಉನ್ನತ್ತಿಗೆ ಏರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲP. ಅಸ'ಯೇ ಇದ್ದವನು ಬೆ�ರೋಯವರ ಯಶಸ್ಸನು್ನ, ಸಾಧನೈಯನು್ನ, ಸಂಪತ್ತನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿಭೇಯನು್ನ ಅಭು್ಯದಯವನು್ನ ಕಂಡು ಹೆ'ಟ್ಟೆtಕೀಚು� ಪಡುತಾ್ತನೈ.

ರ್ಮಗುವಿನಲಿP ರ್ಮತ್ಸರ ಹುಟುtವುದು ರ್ಮಗುವಿಗೆ ಒಂದುಕಾಲ' ವರ್ಷ* ವಯಸಾ್ಸದಾಗ, ಕ್ರಮೇ�ಣ ಅದು ಬೆಳೇದು ದ್ದ'ಡ�ದಾಗುತ್ತದ್ದ. ಚಿಕ�ಂದ್ದಿನಲಿP 'ಸ್ತೆ'�ದರ ರ್ಮತ್ಸರ' (Sibliging Rivalry) ಇದಕೆ� ಇತರೋ� ರ್ಮಗುವಿಗೆ ಮೇಚು�ಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವಿಗೆ ಕಾರಣ. ಕ್ರಮೇ�ಣ ಕೀ�ಳರಿಮೇ ಬೆಳೇಯುತ್ತದ್ದ. ಈ ಸ್ತೆ'�ದರ ರ್ಮತ್ಸರ ಬಹಳ ಕಾಲ ಇರಬಲPದು. ವೃತ್ತಿ್ತ ಮಾತ್ಸಯ*ವೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದುದ್ದ�..

ರ್ಮತ್ಸರಕೆ� ಕಡಿವಾಣಹಾಕಬೆ�ಕು. ಇನೈ'್ನಬ್ಬರ ಪ್ರತ್ತಿಭೇಯನು್ನ ಪ್ರಗತ್ತಿಯನು್ನ ಕಂಡು ಸಂತೆ'�ರ್ಷಪಡುವುದುನು್ನ ಕಲಿಯಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತ ತನ್ನ ಸಾಧನೈ ಗುರುತ್ತಿಸಿ ಹೆಮೇgಪಡಬೆ�ಕು. ಕೆ'ರತೆ ನ'್ಯನತೆಗಳನು್ನ ದ್ದ'ಡ�ದು ಮಾಡಬಾರದು. ಇನೈ'್ನಬ್ಬರ ಅಭು್ಯದಯವನು್ನ ಕೀ್ರ�ಡಾ ರ್ಮನೈ'�ಭಾವದ್ದಿಂದ ಕಾಣುವಂತಹ ಪ್ರವೃತ್ತಿ್ತಯನು್ನ ರ್ನಾಾವು ಬೆಳೇಸಿಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು.

ರ್ಮತ್ಸರ ಬೆಳೇಯಲು ಅವಕಾಶವಿದ್ದರೋ ಕೆ'ಲೆಯಂತಹ ದುರ್ಷ�ೃತ್ಯಗಳಿಗ' ಅವನನು್ನ ಪ್ರ್ರ�ರೋ�ಪ್ರಿಸಬಲPವು.

ಉಡುಗೆ ತೆ'ಡುಗೆಗಳು, ಮಾತು, ಕೃತ್ತಿ, ಸೌಂದಯ*, ಸ್ತೆ'ಬಗು, ಜ್ಞಾಣತನ ರ್ಮುಂತಾದ ನ'ರಾರು ಗುಣಗಳು ರ್ಮತ್ಸರವನು್ನ ಹುಟುtಹಾಕುತ್ತವೈ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜಿಗುಪ್ರ್ಸ ಸಿಟುt, ಬೆ�ಸರ, ವಿರ್ನಾಾಕಾರಣ ಟಿ�ಕೆ, ಅಸಂಬದ್ಧ ಪ್ರ�ಪೋ�ಟಿಗಳು ವತ*ನೈಯ ರ'ಪದಲಿP ಎದು್ದ ಕಾಣುತ್ತವೈ. - ರ್ಮತ್ಸರದ ಭಾವನೈಗಳ ಕಾರಣದ್ದಿಂದ ಪರಸ�ರ ಸಂಬಂಧಗಳು ನಂಬಿಕೆಗಳು, ತಾಳೇg, ಒಡರ್ನಾಾಟತC ರ್ಮುಂತಾದ ಹತಾ್ತರು ಹತ್ತಿ್ತರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು ರ್ಮರಿದುಬಿ�ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೈ.

ರ್ಮತ್ಸರದ ಸಾಮಾನ್ಯ ರ'ಪಗಳು

* ಇತರರ ಉತ್ತರ್ಮ ಸಾಧನೈಗಳ ಬಗೆ� ಮೇಚು�ಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸದ್ದಿರುವುದು. * ಇತರರೋ'ಂದ್ದಿಗೆ ಸ್ತೆ�ರಲಾಗದ್ದಿರುವುದು. * ಇತರರ ಕೆಲಸದಲಿP ನೈರವಾಗದ್ದಿರುವುದು. * ಪ್ರತ್ತಿ�ಕಾರ ಭಾವಗಳನು್ನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದು. * ತನ್ನ ಬಗೆ� ತಪು� ಕಲ�ನೈ, ಇತರರ ಬಗೆ� ತಾತಾ್ಸರ. * ಅಸಂಯರ್ಮ ರ್ಮತು್ತ ಮ್ಮಿತ್ತಿ ಮ್ಮಿ�ರಿದ ಟಿ�ಕೆಗಳು ಇತರರನು್ನ ಸದಾ ದ'ಷಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ್ತ. ತಾಳೇg ಇಲPದ್ದಿರುವುದು.* ಎಲPದರಲ'P ಅತೃಪ್ರಿ್ತ ರ್ಮತು್ತ ಎಲPದರ ಮೇ�ಲ' ಆಸ್ತೆ. ತನ್ನನು್ನ ಹಾಗ' ಇತರರನು್ನ ಹಿಂಸಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ್ತ. * ಸಂಕುಚಿತ ರ್ಮನೈ'�ಭಾವನೈ. ಹಟಮಾರಿತನ ರ್ಮತು್ತ ಸCಪ್ರತ್ತಿಷೆ್ಠ, ಅನುಕಂಪ, ಸಹಾನುಭ'ತ್ತಿಗಳಿಲPದ್ದಿರುವಿಕೆ, ಸಂಶಯ ಅಥವಾ ಸಂದ್ದ�ಹ ರ್ಮನೈ'�ಭಾವನೈ. ಹಟಮಾರಿತನ ರ್ಮತು್ತ ಸCಪ್ರತ್ತಿಷೆt, ಅನುಕಂಪ ಸಹಾನುಭ'ತ್ತಿಗಳಿಲPದ್ದಿರುವಿಕೆ, ಸಂಶಯ ಅಥವಾ ಸಂದ್ದ�ಹ ಸCಭಾವ, ಸಂಡಿಗರೋ'ಂದ್ದಿಗೆ ಕಲಹ, ರ್ಮತ್ಸರದ್ದಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತತC ವಿಕಾಸದ ಮೇ�ಲೆ ಕೆಟt ಪರಿಣಾರ್ಮವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ರ್ಮತ್ಸರದ್ದಿಂದ ಹೆ�ಗೆ ಹೆ'ರಬರುವುದು * ನಿರ್ಮg ಭಾವನೈಗಳನು್ನ ಸCಲ� ವಿರ್ಮಶೇ* ಮಾಡಿಕೆ'ಳಿ� * ನಿರ್ಮg ಹಾವಭಾವಗಳಲಿP ಹೆಚು� ಸಂಯರ್ಮವಿರಲಿ. *ನಿರ್ಮg ಅಬ್ಬರ/ಆಭ*ಟಗಳು ಮ್ಮಿತ್ತಿ ಮ್ಮಿ�ರದಂತೆ ಎಚ�ರವಹಿಸಿ * ಇತರರ ಬಗೆ� ಅನುಕಂಪ ಅಥವಾ ಸಹಾನುಭ'ತ್ತಿ, ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದನು್ನ ಕಲಿಯಿರಿ. * ಟಿ�ಕೆ ಅಥವಾ ವಿರ್ಮಶೇ*ಗಳು ವಸು್ತ ನಿರ್ಷ್ಠತೆ ಮ್ಮಿ�ರದಂತೆ ಎಚ�ರವಹಿಸಿ.

* ನಿರ್ಮgನು್ನ ಟಿ�ಕೀಸುವವರ ಬಗೆ� ಸಂಯರ್ಮದ್ದಿಂದ ವತ್ತಿ*ಸಿ ಸ�ಧೋ* ಪ್ರ�ಪೋ�ಡಿಗಳ ಉದ್ದ್ದ�ಶವನು್ನ ರ್ಚೆರ್ನಾಾ್ನಗಿ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ'ಳಿ�.ಸಹಪಾಟಿಗಳೊಂದ್ದಿಗೆ ಘರ್ಷ*ಣೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಕೆ'ಡಬೆ�ಡಿ.

ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಗಳು ಸಹರ್ಜುವಾದರ' ಅದನು್ನ ಗರ್ಮನಿಸಿ ದ'ರ ಮಾಡಿಕೆ'ಳ�ಬಹುದಾಗಿದ್ದ. ಸಂಕೆ'�ಚವಿಲPದ್ದ ಒಳೇ�ಯ ಗೆಳೇಯ, ಅಥವಾ ಮಾನಸಿಕ ತಜ್ಞನ ಸಲಹೆ ಪಡೆದು ಒಳೇ�ಯ ಸCಭಾವ ಹಾಗ' ರ್ಮನೈ'�ಭಾವನೈ ಬೆಳೇಸಿಕೆ'ಳಿ�. ಸಮಾರ್ಜುದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಸರಕಾರ ಹಾಗ' ಪ್ರಜೆಗಳು ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು, ಆದರೋ ರ್ಮನಸಿ್ಸನ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡಲು ವ್ಯಕೀ್ತ ಸCತಃ ರ್ಜುವಾಬಾ್ದರಿ ತೆಗೆದುಕೆ'ಳ�ಬೆ�ಕು.

ಸಕಾರಾತgಕ ಭಾವನೈಗಳನು್ನ ಹೆಚಿ�ಸಿಕೆ'ಳಿ�, ಅವುಗಳಿಂದ ರ್ಮನಸು್ಸ ನಿರ್ಮ*ಲವಾಗಿ, ನಿರ್ಮg ಆರೋ'�ಗ್ಯ, ಸಾರ್ಮಥ್ಯ* ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ. ಖಾ್ಯತ ರ್ಮನೈ'�ವೈ�ದ್ಯ ಡಾ|| ಸಿ.ಅರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್ ಅವರ ಈ ಸಲಹೆಗಳನು್ನ ಪಾಲಿಸಿ.

________________

೧೭. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಕಾಪಾಡಲು ಸ್ತೆ'�ಪು, ಕೆ'ಳೇ ನಿವಾರಕಗಳು(Detergents)

ಕೆ'ಳೇಯೇಂದರೋ ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ, ದ್ರವತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ, ರ್ಮಲರ್ಮ'ತ್ರ, ಬಟ್ಟೆtಗಳ ಮೇ�ಲೆ ಕಂಡುಬರುವ ಕೆ'ಳೇ ದ್ದ�ಹದ ಮೇ�ಲೆ ಶೇ�ಖರಣೆಯಾಗುವ ಕೆ'ಳೇ ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ.

ಚರ್ಮ*ದ ಮೇ�ಲಿನ ಕೆ'ಳೇ ತೆಗೆಯಲು ಸ್ತೆ'�ಪು ಹಾಗ' ಶಾಂಪೂಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು.

ಚರ್ಮ*ದ್ದ'ಳಗೆ ಬೆವರಿನ ಗ್ರಂರ್ಥಿ (Sebaceous Glands) ಹಾಗು ಎಣೆ್ಣಯ ಗ್ರಂರ್ಥಿಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಬೆವರು ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತೆ ಕಾಪಾಡುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ದ್ದ�ಹದ್ದಿಂದ ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾದ ಎಣೆ್ಣ (Sebum) ಚರ್ಮ*ದ್ದಿಂದ ನಿ�ರಿನಂಶ ಆವಿಯಾಗಿ ಹೆ'�ಗದಂತೆ ಹಾಗ' ಚರ್ಮ* ರ್ಮೃದುವಾಗಿರುವಂತೆ ಕಾಪಾಡುತ್ತದ್ದ. ಆದರೋ ಧ'ಳಿನ ಸಂಪಕ*ಕೆ� ಬಂದಾಗ, ಧ'ಳು ದ್ದ�ಹಕೆ� ಅಂಟಿಕೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ ಕಾರಣ ಬೆವರು ಹಾಗ' ಎಣೆ್ಣ ಪದಾಥ*. ಇದನು್ನ ಸCಲ�ರ್ಮಟಿtಗೆ ನಿ�ರಿನಿಂದ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಬಹುದು. ಆದರೋ ಸಂಪೂಣ*ವಾಗಿ ಸCಚ್ಛಮಾಡಲು ಸ್ತೆ'�ಪು ಅಥವಾ ಶಾಂಪೂ ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ನೈಲದ ಮೇ�ಲೆ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸಲು ಸ್ತೆ'�ಪು ಹಾಗ' ನಿ�ರನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಬಹುದು. ತಲೆ ಕ'ದಲನು್ನ ಸCಚ್ಛ ಮಾಡಲು ಶಾಂಪು ಸಹಾಯಕ.

________________

ಬಾಂಗಾPದ್ದ�ಶದಲಿP ಸರಕಾರ ಹಾಗ' ಯುನಿಸ್ತೆಫ ್ ಸಂಸ್ತೆ�ಯ ಅಧ್ಯಯನದಲಿP ಶೌಚಾಲಯಗಳನು್ನ ನಿಮ್ಮಿ*ಸುವುದರಿಂದ ಶಾಲೆಯಲಿP ಹುಡುಗಿಯರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೧೧% ಹೆಚ�ಳವಾಗಿದು್ದದು ಕಂಡು ಬಂದ್ದಿದ್ದ.

________________

ಸ್ತೆ'�ಪು , ಕೆ'ಳೇ ನಿವಾರಕಗಳು (Detergents)

ಸ್ತೆ'�ಪು ಹೆ�ಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ ? ಎಂಬುದನು್ನ ತ್ತಿಳಿಯೋ�ಣ

ದ್ದ�ಹದ ಮೇ�ಲೆ ಬಟ್ಟೆt ಮೇ�ಲೆ, ನೈಲದ ಮೇ�ಲೆ ಎಣೆ್ಣ ಜಿಡು� ಇದಾ್ದಗ ಅದಕೆ� ಧ'ಳು, ಕೆ'ಳೇ ಅಂಟುಕೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ. ಹಾಗ' ಕೆ'ಳೇ ಎದು್ದ ಕಾಣುತ್ತದ್ದ.

ನಿ�ರು ಕಣದ ಎರಡು ಬಿಂದುಗಳಲಿP, ಒಂದು ಬಿಂದು ನಿ�ರಿಗೆ ಅಂಟಿಕೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ. ಇನೈ'್ನಂದು ಬಿಂದು ಎಣೆ್ಣಗೆ ಅಂಟಿಕೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ. ನಿ�ರು ಹಾಗ' ಎಣೆ್ಣ ಅಂಟಿಕೆ'ಳು�ವುದನು್ನ (Emulsification) ಎನು್ನತಾ್ತರೋ. ಈ ಕೀ್ರಯೇಯಿಂದ ಎಣೆ್ಣ ಅಂಟಿಕೆ'ಂಡ ವಸು್ತವಿನಿಂದ (ಬಟ್ಟೆt, ನೈಲ) ಬಿಡುಗಡೆ ಹೆ'ಂದಲು ಕೆ'ಳೇ ನಿವಾರಕಗಳೂ ಸಹಾಯಕಮಾಡುತ್ತವೈ. ನಂತರ ಸCಲ� ಒತ್ತಡದ್ದಿಂದ ಬಟ್ಟೆtಯನು್ನ ನಿ�ರಿನಲಿP ಕಸಕುವುದರಿಂದ / ಅಥವಾ ಕಲಿPನ ಮೇ�ಲೆ ಎತ್ತಿ್ತ ಹಾಕೀ ಸCಚ್ಛಗೆ'ಳಿಸುವುದರಿಂದ ಕೆ'ಳೇ ಬಿಡುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ' ಬಟ್ಟೆt ಸCಚ್ಛವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಬಿಸಿನಿ�ರಿನಲಿP ಕೆ'ಳೇ ಬೆ�ಗ ಬಿಡುತ್ತದ್ದ. ಸ್ತೆ'�ಪು ಲವಣದ ಮಾಧ್ಯರ್ಮದಲಿP ಅಂದರೋ ಗಡಸು ನಿ�ರಿನಲಿP ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದ್ದಿಲP. ಆದರೋ ಕೆ'ಳೇಕಾರಗಳು (Detergent)ಗಳು ಗಡಸು ನಿ�ರಿನಲಿPಯ' ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೈ.

ಮಾರುಕಟ್ಟೆtಯಲಿP ನ'ರಾರು ಸ್ತೆ'�ಪು ಹಾಗ' ಕೆ'ಳೇಕಾರಕಗಳು ಬಟ್ಟೆt ತೆ'ಳೇಯಲು, ನೈಲ ತೆ'ಳೇಯಲು ಶೌಚಾಲಯ ತೆ'ಳೇಯಲು ದ್ದ'ರಕುತ್ತವೈ. ಅವೈಲPವುಗಳ ಕೆಲಸ ಒಂದ್ದ� ಆದರೋ ಅವುಗಳ ಬೆಲೆ ಬೆ�ರೋ ಬೆ�ರೋ! ಆ ಕೆ'ಳೇಯನು್ನ ತೆಗೆಯಲು ಕೆ'ಳೇ ನಿವಾರಕಗಳನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು.

________________

೧೮. ಆಕರ ಗ್ರಂಥಗಳು

1. Public Health in Indian An Overview Monica Das Gupta Development Research Group, World Bank 2. Manual Scavenging Wikipedia 3.Total Sanitation Campaign Document of Government of India 4. Water Supply and Sanitation in Indiad Wikipedia 5. Water supply and Sanitation in the Peoples Republic of China Wikipedia6. Indian Sanitation for All How to Make It Happen for All Asian Development Bank.7. Securing Sanitation Commission On Sustainable Development. 8. Sanitation and Cleanlines for a healthy environment The Hesperian Foundation 9. ಅರಿರ್ಷಡCಗ*ಕೆ� ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳು - ಶ್ರ್ರ� ಬಿ.ವಿ.ವೈಂಕಟರರ್ಮಣಯ್ಯ 10. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ರ್ಮತು್ತ ಆರೋ'�ಗ್ಯ - ಡಾ. ಪ್ರಕಾಶ ್ ಸಿ. ರಾವ ್ 11. ಎಂ.ಎಸ ್. ರಾರ್ಮಯ್ಯ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ರ್ಮಹಾವಿದಾ್ಯಲಯ ರ್ಮತು್ತ ಆಸ�ತೆ್ರ ಬೆಂಗಳೂರು-೫೪ (೨೦೦೯) ಸರ್ಮುದಾಯ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ವಿಭಾಗ, ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ನಿವ*ಹಣೆಗಾಗಿ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಕೆ�ಪ್ರಿಡಿ. 12. ಹಲವಾರು ಚಿತ್ರಗಳನು್ನ ಅಂತಜ್ಞಾ*ಲದ್ದಿಂದ ಪಡೆದುಕೆ'ಳ�ಲಾಗಿದ್ದ.________________

೧೯. ಕೆ'ನೈಯ ಮಾತು

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈ

ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ರ್ಜುನರು ಹಾಗ' ಸಮಾರ್ಜು ಆಸಕೀ್ತವಹಿಸಬೆ�ಕು. ವೈ�ಯಕೀ್ತಕ, ಗೃಹ, ಗಾ್ರರ್ಮ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧಿಸುವುದಲPದ್ದ� ಘನತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ, ಆಸ�ತೆ್ರ, ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಿಕರಣ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ರ್ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಸುರಕೀfತವಾಗಿ ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವ ಗುರಿ ಹೆ'ಂದ್ದಿರಬೆ�ಕು. ಇದನು್ನ ಸಾಧಿಸಲು ಅರಿವು ರ್ಮ'ಡಿಸುವುದು ಮೋದಲ ಹೆಜೆ.́ ರ್ಜುನರ ಈ ಪ್ರಯತ್ನದಲಿP ಮಾಧ್ಯರ್ಮಗಳು ಸಕೀ್ರಯವಾಗಿ ಪಾಲುಗೆ'ಂಡು ಬದಲಾವಣೆ ತರಲು ಸಾಧ್ಯ ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯದ ಸತಾ್ಯಂಶಗಳು ರಾರ್ಜುಕೀ�ಯ ರ್ಮುಖಂಡರಲಿP ಒಲವು ರ್ಮ'ಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾದರೋ ರಾರ್ಜುಕೀ�ಯ ರ್ಮಟtದಲಿP ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲು ಅಗತ್ಯ ಕಾನ'ನು ಹಾಗ' ಅಗತ್ಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ� ರ'ಪುಗೆ'ಳು�ತ್ತದ್ದ. ಅಗತ್ಯ ಹಣಕಾಸಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ�, ಸ'ಕ್ತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನದ ಬಳಕೆ, ಸಮಾನತೆ, ಲಿಂಗ ಸಂವೈ�ದನೈಯ ಸ'ಕ್ಷgತೆಗಳು ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಗೆ ಅಗತ್ಯ.

ವಿಜ್ಞಾ�ನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾ�ನದ ಆವಿಷಾ�ರಗಳು ಅದುÈತ ಸಾಧಿಸಿವೈ. ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಸಾಧನೈಯಲ'P ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದ್ದ. ನರ್ಮg ದ್ದ�ಶದಲ'P ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದ್ದ. ಆದರೋ ರಾರ್ಜುಕೀ�ಯ ಒಲವು ಇಲPದ್ದರಿಂದ ಭಾರತದಲಿP ಸಂಪೂಣ* ನೈ�ರ್ಮ*ಲ್ಯ ಆಂದ್ದ'�ಲನ ಇನ'್ನ ಕನಸಾಗಿಯೇ� ಉಳಿದ್ದಿದ್ದ!

ಮಾನಸಿಕ ಆರೋ'�ಗ್ಯ ರ್ಮತು್ತ ಸಾರ್ಮಥ್ಯ*ವನು್ನ ಹೆಚಿ�ಸಲು 12 ಸ'ತ್ರಗಳು12 Steps to improve your mental health and Efficiency

1. M= Money Management : Earn and spend money wisely, Minimise your needs and expectations. Lead a contentful life. Take care of food, shelter, love and recognition needs. Expect less from others.

ಹಣ-ಕಾಸಿನ ನಿವ*ಹಣೆ, ವಿವೈ�ಚನೈಯಿಂದ: ಸಂಪಾದ್ದಿಸಿ, ಖಚು*ಮಾಡಿ ಆದಾಯಕೀ�ಂತ ಖಚು* ಹೆಚು�ವುದು ಬೆ�ಡ. ನಿರ್ಮg ಅಗತ್ಯಗಳನು್ನ, ನಿರಿ�ಕೆfಗಳನು್ನ ತಗಿ�ಸಿ, ಸರಳ-ತೃಪ್ತ ಜಿ�ವನ ಮಾಡಿ, ಭೇ'�ಗ ಜಿ�ವನ ದುಃಖಕೆ� ದಾರಿ, ಆಹಾರ, ವಸತ್ತಿ, ಪ್ರಿ್ರ�ತ್ತಿ, ಮಾನ್ಯತೆಗಳು ಎರ್ಷುt ಸಿಗುತ್ತವೋ�, ಅಷೆt� ಸಾಕು ಎನಿ್ನ.

2 E= Enjoy Small / Little Things and Activities you do.

ಸಣ್ಣ ಪುಟt ಸಂಗತ್ತಿಗಳಿಗೆ – ಅನುಕ'ಲತೆಗಳಿಗೆ ಸಂತೆ'�ರ್ಷಪಡಿ. ನಿ�ವು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ-ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಖುಷಿ ಪಡಿ.

3. N= Negative Thoughts Experiences - Positive Thoughts and Experiences, ನಕಾರಾತgಕ ಆಲೆ'�ಚನೈಗಳನು್ನ ಹಾಗ' ಅನುಭವಗಳನು್ನ ಬದಲಿಸಿ, ಸಕಾರಾತgಕವಾಗಿ, ಆಶಾವಾದ್ದಿಯಾಗಿ ಯೋ�ಚಿಸಿ ರ್ಮತು್ತ ಕಾಯ*ಪ್ರವೃತ್ತರಾಗಿ.

4. T= Tolerance : Avoid getting upset / Try to look at the events objectively and not emotionally. ತಾಳೇg ಇರಲಿ, ಯಾವುದ್ದ� ವ್ಯಕೀ್ತ, ಘಟನೈಯನು್ನ ಭಾವೋ�ದ್ದC�ಗದ್ದಿಂದ ನೈ'�ಡದ್ದ�, ವಸು್ತನಿರ್ಷ್ಠವಾಗಿ ಹಾಗ' ವಿವೈ�ಚನೈಯಿಂದ ನೈ'�ಡಿ, ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯಿಸಿ.

5. A= Accept & Adapt to reality of Family, Society, Job, Environment and Resources. ವಾಸ್ತವಿಕತೆಯನು್ನ, ಸತ್ಯವನು್ನ ಒಪ್ರಿ�ಕೆ'ಳಿ� ರ್ಮತು್ತ ಅದಕೆ� ಹೆ'ಂದ್ದಿಕೆ'ಳ�ಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಿ. ಕುಟುಂಬ, ಸಮಾರ್ಜು, ಉದ್ದ'್ಯ�ಗ, ಪರಿಸರ ರ್ಮತು್ತ ಸಂಪನ'gಲಗಳನು್ನ ಅವು ಇರುವಂತಯೇ� ಸಿC�ಕರಿಸಿ.

6. I= Love, Affection & Friendship to all. Do not criticize / hate others.

ಎಲPರಿಗೆ ಪ್ರಿ್ರ�ತ್ತಿ-ವಾತ್ಸಲ್ಯ-ಸ್ತೆ್ನ�ಹವನು್ನ ಕೆ'ಡಿ. ಟಿ�ಕೆ, ತ್ತಿರಸಾ�ರ, ದ್ದC��ರ್ಷ ಬೆ�ಡ.

7. H= Healthy Hobbies & Habbits, Be regular in your daily routines, Relax by music, art, yoga, meditation, sports & travelling. ಆರೋ'�ಗ್ಯಕರ ಹವಾ್ಯಸಗಳು, ನಿತ್ಯಕೆಲಸಗಳಲಿP, ಕ್ರರ್ಮಬದ್ಧತೆ ಇರಲಿ, ಸಂಗಿ�ತ, ಕಲೆ, ಓದು, ಯೋ�ಗ, ಧಾ್ಯನ, ಕೀ್ರ�ಡೆ, ಪ್ರವಾಸದ್ದಿಂದ ವಿರಮ್ಮಿಸಿ.

8. E= Emotional Expressions, Share your emotions. Don't Suppress them. Increase Positive Emotions. ನಿರ್ಮg ಭಾವನೈಗಳನು್ನ ಅದುಮ್ಮಿಡಬೆ�ಡಿ. ಅವುಗಳನು್ನ ಆತ್ತಿg�ಯರೋ'ಂದ್ದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೆ'ಳಿ� ಪ್ರಿ್ರ�ತ್ತಿ, ಸಂತೆ'�ರ್ಷ ದಯೇಯಂತಹ ಸಕಾರಾತgಕ ಭಾವನೈಗಳನು್ನ ಹೆಚಿ�ಸಿಕೆ'ಳಿ�.

9. A= Keep Yourself Active & Busy. Help others and work for good causes. ಸದಾ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ್ದಿರಿ. ಯಾವುದಾದರ' ಒಳೇ�ಯ ಉದ್ದ್ದ�ಶ-ಗುರಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ.

10. L= Listen to Others Views. Learn New Knowledge and skills, Prepare for Life Events. ಇತರರ ಅನಿಸಿಕೆ ಅಭಿಪಾ್ರಯಗಳನು್ನ ಕೆ�ಳಿಸಿಕೆ'ಳಿ�, ಹೆ'ಸ ಜ್ಞಾ�ನ ರ್ಮತು್ತ ಕೌಶಲಗಳನು್ನ ಕಲಿಯಿರಿ. ಸಾವು, ಅಗಲಿಕೆ, ಕರ್ಷt ನರ್ಷt, ಸ್ತೆ'�ಲು ಇತಾ್ಯದ್ದಿ ಜಿ�ವನದ ಘಟನೈಗಳನು್ನ ಎದುರಿಸಲು ಸಿದ್ದರಾಗಿರಿ.

11. T= Targets : Have achievable targets and keep working to reach these targets. ರ್ಮುಟtಬಹುದಾದಂತಹ ಗುರಿಗಳಿರಲಿ, ಅವನು್ನ ಸಾಧಿಸಲು ಸದಾ ಪ್ರಯತ್ನಮಾಡಿ. * ಗುರಿಸಾಧನೈಯಿಂದ ಆತgವಿಶಾCಸ ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ. ಜಿ�ವನಕೆ'�ಂದು ಅಥ* ಬರುತ್ತದ್ದ.

12. H= Healthy Life Style, ಆರೋ'�ಗ್ಯಕರ ಜಿ�ವನಶೇ�ಲಿ.i) Food : Eat More : Fruits/Veg/Grainsಆಹಾರ ಹೆಚು� ತ್ತಿನಿ್ನ : ಹಣು್ಣಗಳು, ತರಕಾರಿ, ಬೆ�ಳೇಕಾಳುಗಳುEat Less : Fried, oily food and mutton, Sweets. ಕಡಿಮೇ ತ್ತಿನಿ್ನ : ಕರಿದ, ಎಣೆ್ಣ ಜಿಡಿ�ನ ತ್ತಿಂಡಿಗಳು, ಮಾಂಸ, ಸಿಹಿತ್ತಿಂಡಿಗಳು. ii) Sleep for 6 to 8 hrs ನಿದ್ದ್ರ 6 ರಿಂದ 8 ಗಂಟ್ಟೆಗಳ ಕಾಲ ನಿದ್ದ್ರ ಮಾಡಿ.

iii) Exercise : Walking / Cycling / Swimming daily,Games, Gymವಾ್ಯಯಾರ್ಮ : ನಡಿಗೆ, ಈರ್ಜುು, ಸ್ತೆ�ಕಲ ್ ತುಳಿಯುವುದು ಆಟಗಳು, ಜಿಮ ್ iv) Slow pace of life ನಿಧಾನಗತ್ತಿಯ ಜಿ�ವನ ಶೇ�ಲಿv) Spiritualiy ಆಧಾ್ಯತ್ತಿgಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು._________________________________________________________________________________