4 Vier Europeanen in de kijker
6 Paul Van Nevel: artist in residence
8 Diner 1713
12 Utrecht: Europese hoofdstad van de oude muziek
14 Ontdek de toekomst van de oude muziek
16 Internationale Luitdagen 2013
18 STIMU-Symposium: Negotiating Music
20 Oude Muziek Markt
24 Beiaardfestival Oude Muziek
120 Colofon
127 Locaties Festival Oude Muziek Utrecht 2013
Festival Oude Muziek 2013 & Seizoen Oude Muziek
Beiaard
Festivaljournaal
Luit
Zo klonk het in 1713 ook. Diplomaten van over heel Europa werden ontvangen in Utrecht om – niet met wapengekletter, maar met on- derhandelen en zelfs met feesten – het Europese politieke evenwicht te herstellen en vrede te stichten. Anno 2013 vieren we de 300ste verjaardag van de Vrede van Utrecht. Het Festival Oude Muziek sluit aan met een tiendaags muziekfeest dat op zijn eigen manier reflecteert over het Europese vraagstuk. Mooi is dat Utrecht zich tijdens het komende Festival meer dan ooit de Europese en zelfs mondiale hoofdstad van de oude muziek mag noemen. De Internationale Luitdagen brengen liefhebbers uit de hele wereld naar de stad. En we zijn gastheer voor twee grote Europese, professionele conferenties. REMA, het Europese netwerk van oudemuziekfestivals en -concertorganisatoren, en AEC, met ver- tegenwoordigers van de oudemuziekafdelingen van de Europese con- servatoria, komen voor het eerst formeel en informeel met elkaar in contact. Het is geen toeval dat die ontmoeting in Utrecht plaatsvindt. Maar bovenal wil het Festival Oude Muziek als grootste oudemu- ziekfestival ter wereld zijn eerste verantwoordelijkheid opnemen: artistieke kwaliteit en inhoud delen met een breed en enthousiast publiek. Met het programma dat u in de hand heeft, moet dat luk- ken. Ciconia, Lassus, Froberger, Muffat en een reeks topmusici met het hart op de goede plaats zeggen nu alvast:
Welkom in Utrecht!
Xavier Vandamme directeur
Welkom in Utrecht!
Fest iva l Oude Muziek Utrecht 2013 - #Europa
de aanleiding: de vrede van utrecht
(1713) Precies 300 jaar geleden was Utrecht heel even het centrum van de wereld. In 1713 kwam een einde aan de Spaanse successieoorlog, en daarmee feitelijk aan anderhalve eeuw bloedige (godsdienst)oorlogen. Dat gebeurde uitsluitend via diplomatieke en niet via militaire weg. Het resultaat: een nieuw Europees evenwicht, met landsgrenzen die tot op vandaag herkenbaar blijven. Utrecht speelde de rol van VN-hoofdkwartier avant la lettre. Alle on- derhandelingen vonden hier plaats, al kon een Franse diplomaat niet nalaten de Nederlanders er fijntjes op te wijzen dat er werd gepraat ‘chez vous, de vous et… sans vous’.
In 2013 viert Utrecht 300 jaar Vrede van Utrecht. Het Festival Oude Muziek 2013 sluit zich hierbij aan, waarbij we het perspectief meteen opentrekken. Niet 1713 is het onderwerp van dit Festival, wel de achterliggende Europese problematiek van eenheid in verscheidenheid. Vier componisten – Ciconia, Lassus, Froberger en Muffat – wijzen ons daarbij de weg, en allen zijn het Europa-reizigers. Maar dit festival is ook een eerbetoon aan de vele andere reislustige muzikanten die een fascinerend web weven van migrerende muziekstijlen en zo de Europese kaart transformeren tot een bonte werveling van bewegende pijltjes.
5
6
Johannes Ciconia (ca. 1370-1412) is geboren in de omgeving van Luik, en komt – waarschijnlijk via tussenstops in Parijs, Rome en Pavia – in Padua terecht. Zijn tijd kent grote verdeeld- heid binnen een kerk, met twee en uiteindelijk zelfs drie pausen tegelijk, wat spanning creëert in heel Europa. Ciconia is een van de toppers van de late middeleeuwse muziek. Hij bouwt bruggen tussen de Franse Ars nova en Ars Subtilior, en de Noord-Italiaanse traditie.
Renaissance-genie Orlandus Lassus (1532-1594) is een niet te klasseren multi-talent, en rond 1570 zowat de beroemdste componist van Europa. Lassus’ oeuvre is enorm – liefst 79 volumes zijn tijdens zijn leven gedrukt, hij schreef meer dan 2.000 stukken – en het beslaat alle genres van zijn tijd. Toch is het opvallend dat Lassus de verschillende nationale muziektalen die hij beheerst niet vermengt. Duitse liederen, Franse chansons en Italiaanse madrigalen: Lassus houdt het allemaal netjes gescheiden.
Vier Europeanen in de kijker
Johannes C iconia Or landus Lassus
7
bestelnummer 00
Klavierreus Johann Jakob Froberger (1616-1667) brengt de grote Europese stijlen van de vroege 17de eeuw bij el- kaar. De Duitser studeerde bij Fresco- baldi in Rome en raakte in Parijs be- vriend met de klavecinist Louis Couperin en de Franse luitisten. Froberger brengt de verschillende nationale klavieridio- men van Italië, Frankrijk en Duitsland bij elkaar. De hoogstpersoonlijke toets die hij eraan toevoegt maakt zijn stukken vaak tot onvervalste egodocumenten. Froberger maakt hiermee de weg vrij voor het klavier als solo-instrument van allerindividueelste expressie.
Georg Muffat (1653-1704), geboren in Savoie, komt in Parijs al heel vroeg in aanraking met de gespierde chic van Lully, en brengt die tot synthese met de kleurenrijkdom die hij in Rome hoorde bij Pasquini en Corelli. Het resultaat is een oeuvre met buitengewone orkest- muziek waarin kosmopoliet Muffat een muziektaal ambieert die de nationale stijlen overstijgt en, zoals hij zelf schrijft in zijn Florilegium primum, de voorbode moet zijn van ‘de harmonie tussen de naties, de geliefde Vrede’.
Johann Jakob Froberger Georg Muffat
8
9
ma 26 aug / 17.00 uur: Lassus:
de grenzeloze veelzijdigheid
Lejeune: motetten, psalmen,
amateurzangers (workshop)
Lassus: I Trionfi
paul van nevel
De Vlaamse renaissancespecialist en dirigent Paul Van Nevel is artist in resi- dence tijdens het komende Festival Oude Muziek Utrecht. Met zijn Huelgas Ensemble schetst hij in drie concerten het portret van een van de meest veelzijdige en getalenteerde componisten van de renaissance: Orlandus Lassus (1532-1594).
Lassus is het boegbeeld van de Franco-Vlaamse polyfonie aan het einde van de renaissance. Hij was virtuoos, veelzijdig en had veel voeling voor wat er rond hem gebeurde, zowel muzikaal, politiek als algemeen cultureel. Ik ken geen groter melancholicus dan hij, maar hij combineerde dat met een onvoorstelbaar gevoel voor humor. Hij laat geen kans voorbij gaan om muzikale knipoogjes te geven.
Het in 1971 door Paul Van Nevel opgerichte Huelgas Ensemble is één van Europa’s meest gerenommeerde groepen voor de uitvoering van polyfone muziek uit de middeleeuwen en de renaissance. Ze worden geroemd om de heldere, uitgebalanceerde klank en de op uitgebreide kennis gebaseerde interpretatie.
Menu’s
23 tot en met 25 augustus Toert met rapen en paddenstoelen Gebraden lange rugstuk van vetgemeste os met snijbiet en rozijnen.
26 tot en met 29 augustus Venesoen pastei In deeg gelegde kapoen met pruimen, krieken en versjus
30 augustus tot en met 1 september Een vorstelijcke toert met borstvlees van fazant en kwartel Gevulde kalfsborststuk met purée de poix en sauce Robbert
10
Dineren in de st i j l van de Vrede van Utrecht
diner 1713
Geïnspireerd door de Vrede van Utrecht biedt het Festival Oude Muziek Utrecht in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op historische recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771).
Diner 1713 vindt elke dag plaats in het prachtig gerestaureerde Paushuize, vlakbij het Festivalcentrum in de Pandhof.
Diner 1713 – elke festivaldag van 18.00 tot 19.30 uur 18.00-18.30 Paushuize open voor bezichtiging 18.30-19.30 diner met twee gangen Prijs: € 49,50 incl. drankjes en koffie/thee na afloop
Paushuize Kromme Nieuwegracht 49 | 3512 HE Utrecht Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reserveren, kleinere gezelschap- pen worden geplaceerd. Reserveer via het bestelformulier in deze brochure of via www.oudemuziek.nl.
11
10.00-12.00 uur
passe-partout voor vier workshops
Theater Kikker
Theater Kikker
Danscompagnie Les
Corps Éloquents
Stadsschouwburg
barokdans: de europese taal
bij uitstek
De barokdans was een taal die over heel Europa werd gedeeld. De dans was een communicatiemiddel voor hovelingen en diplomaten, en voor musici een structurerend principe. Frankrijk was hierin dominant: Lodewijk XIV had een dansschrift laten ontwikkelen, waardoor de Franse dans gemakkelijk over heel Europa werd verspreid.
Wilt u als oudemuziekliefhebber meer weten van barokdans? Wilt u ervaren hoe een praktische barokdanstraining uw luisterervaring verandert? Mis- schien bent u wel musicus, en wilt u eindelijk eens weten wat het juiste tempo is van die courantes en menuetten?
Dit is uw kans: Rachel Farr neemt u mee voor uw eerste stappen op de dans- vloer. Vier dagen na elkaar behandelt ze telkens één dans, zodat u er echt iets van opsteekt. Notatie en techniek komen aan bod, en uiteraard wordt er gezamenlijk gedanst.
In aanvulling op deze workshops zijn er dansvoorstellingen met zeventiende- en achttiende-eeuwse choreografieën.
13
14
15
utrecht: europese hoofdstad van de
oude muziek
Het Festival Oude Muziek Utrecht wordt dit jaar, nog meer dan anders, de centrale ontmoetingspek voor oudemuziekprofessionals van over heel Europa.
Tijdens het slotweekend is het Festival Oude Muziek samen met het Utrechtse Conservatorium gastheer voor twee belangrijke internationale bijeenkomsten. REMA, het Europese netwerk van oudemuziekfestivals en -concertorganisatoren, en AEC, met vertegenwoordigers van de oudemu- ziekafdelingen van de Europese conservatoria, komen voor het eerst formeel en informeel met elkaar in contact.
Het Festival Oude Muziek is trots om op deze manier de wereld van de oplei- dingenen die van de afnemers met elkaar in contact te brengen. Het maakt Utrecht tot de onbetwiste Europese hoofdstad van de oude muziek.
16
17
utrecht: ontdek de toekomst van de oude muziek
Het Festival Oude Muziek Utrecht is al sinds de allereerste editie in 1982 een springplank voor jong talent.
Natuurlijk biedt het hoofdprogramma elk jaar ruim plaats aan nieuwe ensembles. En musici van de jongste generatie kunnen zich nog tijdens hun studie presenteren tijdens de Fringeconcerten van het Festival. Zo’n zeventig ensembles en solisten geven een gratis toegankelijk concert, en niet zelden wordt hier uitzonderlijk talent van morgen ontdekt. De musici krijgen tijdens hun Utrechtse verblijf extra begeleiding onder de vorm van carrière- advies door professionals – programmeurs, impresario’s, journalisten en inspirerende musici.
Twee ensembles kunnen deelnemen aan een masterclass met Skip Sempé. Hij leert hen de kneepjes van het ensemblespel in repertoire uit de late renaissance en barok. De masterclasses zijn toegankelijk voor het publiek, net als de presentatie van de resultaten ervan op 31 augustus om 15.30 uur.
Het fringeprogramma wordt gepubliceerd in het derde nummer van Tijd- schrift Oude Muziek dat medio augustus verschijnt. Vanaf 1 augustus vindt u het fringeprogramma ook op www.oudemuziek.nl/fringe.
negotiating music
De Vrede van Utrecht creëerde een nieuw Europees evenwicht, niet met wa- pens maar door onderhandeling. Begin 18de eeuw kwam binnen de muziek ook een nieuwe gemengde Europese smaak tot stand, waarin de nationale stijlen die in de decennia daarvoor waren uitgekristalliseerd werden verenigd.
Als symbool van de macht van een staat, of als smeermiddel bij politieke on- derhandelingen, was muziek al eeuwenlang een cruciaal element binnen de culturele diplomatie. Dit symposium verkent de verschillende soorten mu- zikale onderhandeling, van de Dertigjarige Oorlog tot de Vrede van Utrecht, die leidde tot een symbolische eenwording van de muziek. De constante oorlogvoering was voor musici erg beperkend, maar diplomatieke contacten zorgden vaak voor uitwisseling van nieuwe muziek en ideeën.
Gastcurator Rebekah Ahrendt (Yale University) stelde een programma samen over de verhouding tussen musici en diplomaten (met Constantijn Huygens als voorbeeld), over Europese vieringen van de Vrede van Utrecht, en over musici als Atto Melani en Agosto Steffani die als diplomaat optraden.
Voertaal: Engels Sprekers: Rebekah Ahrendt, David Irving, Fred Jacobs, Scott Edwards, Robert Rawson, Anna Tedesco, Luise Stein, Roger Freitas, Colin Timms, Dorothea Schröder, Peter Leech, Jennifer Thirope, Alison de Simone, Barbara Nestola
Het definitieve programma vindt u vanaf 1 juni op: www.oudemuziek.nl/symposium
20
21
internationale luitdagen 2013
in utrecht
Het Festival Oude Muziek Utrecht is trots dit jaar mede gastheer te zijn van de Internationale Luitdagen 2013, een initiatief van de Nederlandse Luitver- eniging. Van 30 augustus tot en met 1 september vinden in Utrecht tal van luitrecitals plaats door bekende luitisten als Paul O’Dette, Anthony Bailes en Fred Jacobs – te horen in het hoofdprogramma van het Festival Oude Muziek.
Luitsymposium Ook is er een luitsymposium met aandacht voor de luit in de Gouden Eeuw. In het kader hiervan zal de langverwachte nieuwe facsimile-editie van de complete luitwerken van Nicolaes Vallet worden gepresenteerd.
Oude Muziek Markt Uiteraard zijn luitbouwers ook ruim vertegenwoordigd op de Oude Muziek Markt op 30 en 31 augustus in de Nicolaïkerk.
Het complete programma van de Internationale Luitdagen vindt u op www.nederlandseluitvereniging.nl.
22
23
oude muziek markt
Eén van de pijlers van het Festival Oude Muziek Utrecht is de jaarlijkse Oude Muziek Markt, die plaats biedt aan ruim zeventig muziekinstrumentenbou- wers, bladmuziekuitgevers en cd-labels vanuit de hele wereld.
Deze specialisten staan voor u klaar met advies of een demonstratie van hun instrumenten. Dé kans voor professionals en amateurs om authentieke strijk-, tokkel-, toets- en blaasinstrumenten zelf uit te proberen en te verge- lijken.
De Markt is op vrijdag 30 augustus bovendien extra lang open, tot 20.00 uur. ’s Middags kunnen kinderen zelf een hommel maken. Sietze de Vries impro- viseert om 18.00 en 19.00 uur op het Marcussenorgel in barokstijl.
Een compleet overzicht van de meer dan 75 standhouders, dit jaar verza- meld in de Nicolaïkerk, vindt u op www.oudemuziek.nl/markt en in het Festivalboek.
24
25
listen to art
In het Centraal Museum kunt u nog tot 22 september de historische ten- toonstelling In Vredesnaam over de Vrede van Utrecht bezoeken.
Op drie avonden is er tijdens het Festival een speciale muzikale rondlei- ding in de tentoonstelling. Vier musici zijn daarbij uw gids, en hun muziek illustreert en becommentarieert de tentoongestelde stukken. Op deze ma- nier wordt kijken ook een luisterervaring en omgekeerd.
Tijdig reserveren wordt aanbevolen.
Listen to Art wo 28, do 29 en vr 30 aug / 20.00 uur Centraal Museum € 26 / € 21
Praesent iacul is arcu nec ante molest ie
mkcnckdnvkdnvok.
lorem ipsum dolor sit amet naam auteur
Aarcu nec ante molestie rutrum. Vivamus est arcu, mattis vel aliquet et, fa- cilisis placerat tellus. Nulla accumsan condimentum leo id tincidunt. Aenean blandit nunc mattis justo adipiscing ut venenatis urna scelerisque.
Quisque auctor, magna eget ornare rutrum, massa enim posuere lorem, id consectetur orci ligula consequat tortor. Vestibulum vel dolor leo, ac feugiat lectus. Sed imperdiet dictum aliquam. Suspendisse sodales, urna nec mollis gravida, ante massa adipiscing risus, vitae mattis nunc erat sed nisl. Phasel- lus ullamcorper neque in risus sollicitudin viverra.
In tortor elit, interdum in cursus sed, cursus eget nulla. Phasellus nec dolor purus, at posuere dui. Praesent adipiscing massa ac nibh luctus vel ultricies augue aliquam. Donec suscipit, lorem et tincidunt posuere, nunc eros vo- lutpat orci, ut pretium nisl ligula non mi. Nunc risus ligula, pulvinar sit amet luctus vel, tincidunt ut risus. Quisque sed felis sed lectus laoreet tempor.
26
27
beiaardfestival oude muziek
Voor de derde editie van het Beiaardfestival Oude Muziek staat de Dombei- aard opnieuw in het middelpunt van de belangstelling. Elke Festivaldag is er een beiaardconcert, dat thematisch aansluit bij de het Festival Oude Muziek 2013 – #Europa. De Utrechtse stadsbeiaardier Malgosia Fiebig speelt hierin een hoofdrol, maar ze nodigt ook enkele vooraanstaande collega’s uit. In de beiaardfringe is aanstormend talent te horen.
Voor wie durft: bij de carillonconcerten op 24 en 31 augustus kunnen vijftien nieuwsgierigen mee naar boven om te spieken bij de beiaard, en op 25 augustus is er een kinderrondleiding.
Op 31 augustus is er om ca. 22.00 uur VJ op de Dom beats Barok: een grandioos openluchtspektakel op het Domplein. Dit is de bekroning van de festiviteiten rond de 300ste verjaardag van de Vrede van Utrecht. Het Domcarillon wordt live bespeeld en gemengd met klanken van vijf andere Europese beiaarden. De Domtoren zelf wordt omgetoverd tot een reusachtig projectiescherm waarop het nieuwe-media-collectief Born Digital zijn creati- viteit botviert. Later op de avond mondt het concert uit in een dj-mix met dj Kypski en Francesco Tristano.
VJ op de Dom wordt georganiseerd in een bijzondere samenwerking tussen het Festival Oude Muziek Utrecht, de Gaudeamus Muziekweek, De Utrechtse Klokkenspel Vereniging, stadsbeiaardiers Arie Abbenes (emeritus) en Malgosia Fiebig, computerkunstenaars Born Digital en de Vrede van Utrecht.
Festivalschema
28
dagritme 11.00 uur: Zomerschoollezingen 13.00 uur: Klavecimbel- en luitrecitals 15.00 uur Vroeg en dans 17.00 uur Lassus
18.30 uur: Diner 1713 20.00 uur: Grote avondconcerten 22.30 uur: Vocale ensembles 24.00 uur: Solorecitals
vr 23 aug za 24 aug zo 25 aug ma 26 aug di 27 aug
naam van het concert
locatie van het concert
naam van het concert
locatie van het concert
naam van het concert
locatie van het concert
Dans
29
wo 28 aug do 29 aug vr 30 aug za 31 aug zo 1 sep
Danscursus
UCK
Danscursus
UCK
STIMU-symposium:
Lutherse Kerk
Fred Jacobs
St.-Willibrorduskerk
Pieterskerk
Domplein
19.30 AVRO Festivaljournaal AVRO/Radio4
22.30 Opening Festivalcentrum Pandhof
Tientallen salonconcerten Huiskamers in de binnenstad
Muffats enige bewaarde mis In labore requies is een typisch voorbeeld van de groots opgezette vocale en instrumen- tale meerkorigheid zoals die in Salzburg gangbaar was. Violist Gunar Letzbor is met zijn ensemble Ars Antiqua Austria
A € 35 / € 25 / € 10
vr 23 aug / 20.00 uur Domkerk & binnenstad
vr ie
nd en
co nc
er t
een van de grootste voorvechters van het nog grotendeels onontgonnen barokrepertoire uit Oostenrijk. Voor het openingsconcert van het Festival brengt hij naast zijn orkest van strijkers en kopers ook het kinderkoor van St. Florian – waar ooit de jonge Anton Bruckner zong – naar Utrecht.
In de andere helft van het concert wordt u getrakteerd op kamermuziek, in een intieme huiskamer van de histo- rische binnenstad van Utrecht. Wat het precies wordt? Laat u verrassen!
Tip: vandaag ook Diner 1713, kijk op p. 8
(bestelnummer 01)
Domkerk & huiskamers in de binnenstad
openings- concert Het Festival Oude Muziek Utrecht opent met een dubbelconcert: de feestelijke, groots bezette Missa in labore requies van Georg Muffat in de Domkerk, en een intiem kamermuziekconcert op een unieke locatie in de Utrechtse binnenstad. Uw persoonlijke avondprogramma ontvangt u ter plekke.
18.00-19.45 uur omwisselen van uw voucher(s) voor toegangskaarten op het Domplein. Op dat moment krijgt u het adres van uw salonconcert én hoort u of uw avond daar of in de Domkerk begint 18.45-19.00 uur klokgelui (Domtoren) 19.00 uur beiaardconcert door Malgosia Fiebig (Domtoren) 20.00-20.45 uur Domkerk óf salonconcert 20.45-21.30 uur u wisselt van locatie: wandeling van of naar de Domkerk. Malgosia Fiebig bespeelt ondertussen opnieuw het Domcarillon 21.30-22.15 uur Domkerk óf salonconcert 22.30 uur openingsborrel in Festivalcentrum Pandhof
Deze openingsavond komt tot stand met steun van het K.F. Hein Fonds.
33
34
35
Senaatszaal
12.00 Klokgelui en klokkenwandelingen Kerktorens binnenstad
13.00 Jos van Immerseel Academiegebouw, Aula
14.00 Fringe diverse locaties
15.00 Sequentia Vredenburg Leeuwenbergh
17.00 Egidius Kwartet Pieterskerk
17.00 Les Muffatti Geertekerk
18.30 Diner 1713 Paushuize
20.00 Cantica Symphonia Domkerk
22.30 Mala Punica Geertekerk
36
za 24 aug / 11.00 uur Academiegebouw, Senaatszaal
Zomerschool: Peter Van Heyghen Muffat: de Europeaan
Georg Muffat werd geboren in Savoie, bij uitstek een gebied van uitwisse- ling tussen culturen. Misschien stond hij daarom zo principieel open voor verschillende internationale stijlen en invloeden. Hij werkte in Parijs bij de grote Lully en reisde naar Rome om Corelli’s muziek te leren kennen. Peter van Heyghen is artistiek leider van het Brusselse barokorkest Les Muffatti. Hij plaatst Muffat in zijn internationale context, en kijkt meteen al vooruit naar het concert dat hij later op de dag dirigeert.
Met steun van het Provinciaal Utrechts Genoot- schap van Kunsten en Wetenschappen
za 24 aug / 10.00-24.00 uur Pandhof
Festivalcentrum Pandhof
Voor wie tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht tussen de bedrijven door wil genieten van een drankje en een hapje, van snuffelen in de Festival- cd-winkel of van evalueren met ge- lijkgestemden is het Festivalcentrum Pandhof de juiste plek. Hier kunt u ook uw concertkaarten kopen of gratis frin- gekaarten afhalen bij de Festivalkassa. Bovendien zijn er elke dag beiaard- en fringeconcerten te beluisteren. Festi- valcentrum Pandhof, gelegen aan het Domplein, is bijna elke dag geopend van 10.00 uur tot laat in de avond. De Festivalkassa en cd-winkel zijn open 10.00-18.00 uur.
37
gratis
Malgosia Fiebig Muffat op beiaard
Op het carillon van de Domtoren speelt stadsbeiaardier Malgosia Fiebig muziek van een van de vier festival- componisten: Georg Muffat. Voormalig stadsbeiaardier Arie Abbenes en zijzelf maakten bewerkingen van de Suite in G ‘Laeta Poesis’, de Sonate nr. 5 in G en de vermoedelijk apocriefe Klavecimbelsuite nr. 2.
10.00: spieken bij de beiaard (max 15 staanplaat- sen bij de beiaardier tijdens het concert) € 10, bestelnummer 03
za 24 aug / 12.00 uur Kerktorens binnenstad
gratis
Klokgelui & klokkenwandelingen
Leden van het Utrechts Klokkenluiders Gilde zullen in de hele binnenstad een klokkenconcert ten gehore brengen, te beginnen met het gelui van de Dom- toren dat langzaam aanzwelt tot een imposant ‘vol gelui’ met alle dertien klokken. Daarna sluiten andere klokken uit de stad zich aan, zodat de klok- kenmuziek over de stad uitwaaiert. Om 12.15 uur starten er vanaf het Domplein onder leiding van gidsen twee klok- kenwandelingen, een westelijke en een zuidelijke route, die de klokkenestafette op de voet volgen.
12.15: klokkenwandelingen o.l.v. gids, westelijke en zuidelijke route. Gratis, maar beperkt plek dus ophalen kaarten noodzakelijk, vanaf 10.00 in de Pandhof.
A € 21 / € 19 / € 10 bestelnummer 06
za 24 aug / 15.00 uur Vredenburg Leeuwenbergh
Sequentia / Benjamin Bagby Karel de Grote: Vader van Europa
In het jaar 800 werd Karel de Grote keizer van een territorium dat zowat heel West-Europa besloeg; hij hield er de eretitel Vader van Europa aan over. Meer dan 350 jaar na zijn dood werd hij heilig verklaard. Politiek opportunisme was hierbij wellicht de grootste motiva- tie: keizer Frederik Barbarossa gebruikte zijn historische voorganger om ook zichzelf neer te zetten als sterke figuur en rechtstreekse erfgenaam van de Romeinse keizers. Sequentia creëert een trait d’union tussen beide aspecten van Karel de Grote, met vroege Latijnse liederen van Karels hof naast een 12de-eeuws officie voor de heilige.
38
za 24 aug / 13.00 uur Academiegebouw, Aula
Jos van Immerseel Froberger & Byrd op klavecimbel
Klavecinist Jos van Immerseel concen- treert zich op de Italiaans geïnspireerde Froberger met zijn capricci, toccate en canzone. Het is duidelijk waar die invloed vandaan komt: Froberger stu- deerde in Rome bij die andere groot- heid van de 17de-eeuwse klaviermuziek, Girolamo Frescobaldi. Van Immerseel plaatst in dit recital Froberger naast een veel oudere, maar ook rooms- katholieke collega: William Byrd. En zo komt de Italiaanse polyfone traditie naast de expressieve muziek van de Engelse virginalisten te staan.
39
Egidius Kwartet / Peter de Groot Lassus in crisistijd
Ook het zondagskind Lassus moest tussen 1575 en 1580 toezien hoe het imperium van zijn werkgever, hertog Albrecht van Beieren, instortte. Dat liet sporen na in Lassus’ werk. Het effect van de noodzakelijke bezuinigingen is goed af te lezen aan een druk uit 1577. Die bestond uit tweestemmige motet- ten, in een tijd waarin vijf- en zesstem- migheid gewoonte was. Maar Lassus zou Lassus niet zijn als de kwaliteit van de muziek er minder om werd. Het Egi- dius Kwartet brengt chansons, Duitse liederen, madrigalen en motetten, alle van rond 1577.
Le Jardin Secret Troostmuziek voor een verbannen koning
Na de inval van Willem van Oranje verloor de Engelse koning James II van het huis Stuart zijn troon, al wordt wel eens gezegd dat hij daarmee zijn ziel terugwon. Het leven in ballingschap, als gast van de Franse koning Lodewijk XIV, zal zonder twijfel een enorme vernede- ring zijn geweest. Maar misschien bood de muziek verlichting. Le Jardin Secret laat ons de Italiaanse muziek horen die klonk bij de Stuarts in St.-Germain-en- Laye, maar ook het gloednieuwe Franse repertoire. Campra, Visée, Charpentier en Carissimi komen zo naast elkaar te staan.
A € 21 / € 19 / € 10
za 24 aug / 15.00 uur Lutherse Kerk
40
€ 49,50 bestelnummer 10
Diner 1713 Dineren in de stijl van de Vrede
Het Festival Oude Muziek biedt in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op histori- sche recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771). Da- gelijks in het prachtig gerestaureerde Paushuize achter de Dom, vlakbij Festivalcentrum Pandhof. Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reser- veren, kleinere gezelschappen worden geplaceerd. (zie p. 8-9)
18.00 bezichtiging Paushuize mogelijk 18.30-19.30 tweegangenmenu
Vandaag: Toert met rapen en paddenstoelen Gebraden lange rugstuk van vetgemeste os met snijbiet en rozijnen.
A € 21 / € 19 / € 10
B € 18 / € 16 / € 10 bestelnummer 09
za 24 aug / 17.00 uur Geertekerk
Les Muffatti / Peter Van Heyghen Muffat, Pez, Corelli en het concerto grosso
Les Muffatti zijn aan een steile klim be- zig: hun opnamen van Pez, Bononcini en Leclair gooiden hoge ogen en vorig jaar nog verrasten ze het Utrechtse festivalpubliek met een onbekende Matthäus Passion van Bachs tijdgenoot Reinhard Keiser. Het barokorkest kon ook dit jaar moeilijk ontbreken nu de componist waarnaar ze zijn vernoemd zo uitgebreid op het programma staat. Rode draad van hun concert vormt het concerto grosso, dat als genre vanuit Rome naar het noorden uitwaaierde. Ook klinkt Corelli’s zelden gehoorde sinfonia in d.
41
B € 30 / € 27 / € 10 bestelnummer 11
za 24 aug / 20.00 uur Domkerk
misdelen die aan Antoine Busnois wor- den toegeschreven. Dufay schreef zijn mis wellicht na zijn terugkeer in Cam- brai. Hier bracht hij de laatste jaren van zijn leven door, geprezen als een van de meest invloedrijke Europese com- ponisten van dat moment. Halverwege de 15de eeuw wordt het thema van L’homme armé opvallend vaak gebruikt in miszettingen: het kan een verwijzing zijn naar de voor West-Europa erg trau- matische val van Constantinopel na de belegering door de Turken.
Cantica Symphonia / Giuseppe Maletto L’homme armé: oorlog en vrede in
de 15de eeuw
Het Italiaanse specialistenensemble Cantica Symphonia heeft al talloze on- derscheidingen voor zijn cd-opnames ontvangen. In dit concert presenteren ze Dufay’s vierstemmige Missa L’homme armé, verweven met instrumentale
42
Le Parnasse français / Louis Castelain Het grand motet: een reis door Europa
Le Parnasse français met zijn energieke dirigent Louis Castelain was dé revelatie van het Festival Oude Muziek in 2010. Het ensemble specialiseert zich in het grand motet: groots opgezette geestelijke muziek met koor, orkest en
A € 35 / € 32 / € 10
B € 30 / € 27 / € 10 bestelnummer 12
za 24 aug / 20.00 uur Jacobikerk
solisten. Typisch Franse muziek? Toch niet. Le Parnasse français schetst hier de verspreiding die het model van Lully meemaakte: van Clérambault in Parijs, via Purcell in Londen (My beloved spake) en Biffi in Venetië, tot Telemann in Hamburg. Een Europese reis dus, aan de hand van een opwindend muzikaal genre vol pracht en praal.
Solisten o.a.: Eugénie Warnier, sopraan / Jeffrey Thompson, haute-contre / Arnaud Richard, bas
43
B € 18 / € 16 / € 10 bestelnummer 13
za 24 aug / 22.30 uur Geertekerk
Mala Punica / Pedro Memelsdorff Ciconia: motetten
Johannes Ciconia begon als koorknaap in Luik, en reisde al snel naar Italië, waar hij de noordelijke stijl met de lo- kale traditie confronteerde. Of Ciconia echt in het pauselijke Rome heeft ge- werkt is onzeker. Wel weten we dat hij rond zijn dertigste in de universiteits- stad Padua aankwam. Op dat moment was hij al een gewaardeerd componist. De acht motetten die we van hem kennen, dateren uit deze periode: de meeste zijn opgedragen aan notabelen van Padova en Venetië. Mala Punica is hier te horen in hun kernrepertoire: de ongehoorde en bijna exotisch aandoende verfijning van de Italiaanse veertiende en vijftiende eeuw.
Bertrand Cuiller Froberger & het Blow-manuscript
De jonge Franse klavecinist Bertrand Cuiller bouwt zijn Froberger-hommage op aan de hand van een manuscript dat zich nu in Brussel bevindt, met een compilatie van klavierstukken die de Engelse componist John Blow in de laatste jaren van zijn leven – wellicht voor eigen gebruik – samenstelde. We vinden er toccata’s van Froberger, Fischer en Strungk. Cuiller voegt er muziek van Blow zelf aan toe, voor een origineel en rijkgeschakeerd middernachtrecital.
za 24 aug / 24.00 uur Academiegebouw, Aula
€ 12 / € 10 / € 7 bestelnummer 14
44
45
11.00 Fringe diverse locaties
13.00 Bob van Asperen Academiegebouw, Aula
14.00 Fringe diverse locaties
15.00 Ordo Virtutum St.-Willibrorduskerk
15.30 Fringe & Fabulous Fringe diverse locaties
17.00 Capilla Flamenca Pieterskerk
17.00 B’Rock St.-Augustinuskerk
18.30 Diner 1713 Paushuize
zondag 25 augustus
gratis
Zomerschool: Pedro Memelsdorff Ciconia: de Europeaan
Net als zovele van zijn collega’s voelde de Luikenaar Ciconia zich aangetrokken tot de Italiaanse zon. Na vermoedelijke tussenstops in Rome en Pavia kwam hij rond 1400 in Padua aan. Ciconia’s muziek vermengt stijlen: hij kende de late noordelijke Ars Nova, maar ook de lokale Italiaanse stijl paste hem als een handschoen. Pedro Memelsdorff, leider van Mala Punica, enkele jaren geleden gepromoveerd aan de Universiteit van Utrecht en recent aangesteld als directeur van de Schola Cantorum in Basel, praat over wat zijn levenswerk is geworden: de studie van Ciconia en zijn tijdgenoten.
Voertaal: Engels. Met steun van het Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Weten- schappen..
zo 25 aug / 11.00 uur Academiegebouw, Senaatszaal
€ 5 bestelnummer 15
Malgosia Fiebig Froberger en Muffat op beiaard
Het klavieroeuvre van Froberger mag dan voor klavecimbel of orgel bestemd zijn, op beiaard komen zijn toccata’s, suites en fantasia’s bijzonder goed tot hun recht. Malgosia Fiebig speelt ook een sonate uit Muffats bundel Armo- nico Tributo, waarin invloed van zowel de Italiaanse als de Franse stijl duidelijk te horen is.
Kinderrondleiding Klokken Spelen 5+ Begeleiding van een volwassene verplicht. i.s.m. Toerisme Utrecht Aanvang: 11.30 uur, duur: 75 minuten Verzamelen: ingang Domtoren, Domplein 21 € 5 pp, bestelnummer 16
47
zo 25 aug / 13.00 uur Academiegebouw, Aula
Bob van Asperen Froberger op orgel en klavecimbel
Het is duidelijk dat een flink stuk van het klavieroeuvre van Froberger voor or- gel is bedoeld. Bob van Asperen speelt daarom enkele Italiaans geïnspireerde toccata’s, een ricercar, een fantasia en een capriccio op orgel, om door te gaan met de suite XV en de prachtige Lamentation over de dood van Frober- gers broodheer Ferdinand III: muziek die overduidelijk voor het klavecimbel is bedoeld. Hij rondt het geheel af met een allemande van Henri Dumont.
Ordo Virtutum / Stefan Morent Hermannus Contractur: een genie uit het
muzikale centrum van Europa
Het klooster van het eiland Reichenau in het Bodenmeer wordt de wieg van de Europese muziekcultuur genoemd: abt Berno was in de elfde eeuw de grote hervormer van de gregoriaanse muziek, met de indeling in acht modi. Zijn belangrijkste leerling was Herman- nus, dit jaar precies 1.000 jaar geleden geboren, een middeleeuwse homo uni- versalis. Van hem horen we antifonen, responsoria en hymnen, uitgevoerd door de negen zangers van het Duitse ensemble Ordo Virtutum onder leiding van de middeleeuwen-autoriteit Stefan Morent.
48
Le Parlement de Musique / Martin Gester & Aline Zylberajch Kamermuziek rond Froberger
Le Parlement de Musique – uit Straatsburg afkomstig – belicht met klaveciniste Aline Zylberajch een stuk muzikale traditie uit hun eigen regio. De Elzas vormt van oudsher een transitiezone, op het kruispunt van de routes tussen het Habsburgse Rijk, Duitsland, Frankrijk en Italië. Dat blijkt ook uit de twee Straatsburgse manuscripten die de basis vormen voor dit concert, waarin solo-klaviermuziek van Froberger wordt afgewisseld met de internationale kamermuziek van Krieger, Rosenmüller, Böddecker en Schmelzer.
Capilla Flamenca / Dirk Snellings Lassus: Bonjour mon coeur
Lassus was bijzonder veelzijdig binnen het profane chanson-genre. Humor, melancholie, vreugde en verdriet in de liefde: zijn emotionele en muzikale kleurenpalet is onuitputtelijk. Zo slaagt hij er in om Bonjour mon coeur, een verfijnd liefdesgedicht van Ronsard, muzikaal te vertalen in een al even betoverend equivalent. De vier zangers van Capilla Flamenca noemen dit aspect van Lassus’ oeuvre kleinkunst, maar dan van de grootste allure. Bij- gestaan door luit, fluit en gamba’s, pre- senteren ze bovendien instrumentale bewerkingen van de vocale originelen.
A € 21 / € 19 / € 10 bestelnummer 19
zo 25 aug / 15.00 uur Vredenburg Leeuwenbergh
49
B’Rock / David Van Bouwel Tears of Melancoly: Muffat, Dowland,
Britten, Hindemith
B’Rock en altviolist Dmitry Sinkovsky demonstreren – op barok instrumenta- rium – hoe 20ste-eeuwse componisten hun inspiratie vonden bij oude mees- ters. Zo horen we naast het ‘echte werk’ van Muffat en Dowland ook Benjamin Brittens cyclus gebaseerd op Dowlands Lachrimae or Seven Tears van 1604. In de opeenvolgende variaties gebruikt Britten fragmenten van Dow- lands melodieën, die hij pas helemaal aan het eind van de cyclus volledig presenteert. De donkere tonen van de altviool staan hier centraal, en dat geldt ook voor de Trauermusik die Paul Hindemith in 1936 schreef bij het over- lijden van de Engelse koning George V.
Diner 1713 Dineren in de stijl van de Vrede
Het Festival Oude Muziek biedt in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op histori- sche recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771). Da- gelijks in het prachtig gerestaureerde Paushuize achter de Dom, vlakbij Festivalcentrum Pandhof. Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reser- veren, kleinere gezelschappen worden geplaceerd. (zie p. 8-9)
18.00 bezichtiging Paushuize mogelijk 18.30-19.30 tweegangenmenu Vandaag: Toert met rapen en paddenstoelen Gebraden lange rugstuk van vetgemeste os met snijbiet en rozijnen.
zo 25 aug / 18.30-19.30 uur Paushuize
€ 49,50 bestelnummer 22
A € 35 / € 32 / € 10
La Risonanza / Fabio Bonizzoni Vivaldi: La Senna festeggiante
Vivaldi’s serenata La Senna festeggiante (De feestende Seine) is een eerbetoon aan de Franse koning Lodewijk XV. Er komen flink wat Franse elementen in voor – al leren we misschien vooral hoe Vivaldi tegen de Franse stijl aankeek. Het rond drie personages opgebouwde libretto is statisch, maar dat mag de pret niet bederven: van elke bladzijde spat de rijke inventiviteit die we van Vivaldi kennen af. Een mooie kluif voor Fabio Bonizzoni’s energieke kamer- orkest, hier aangevuld met feestelijke blazers.
Solisten: Yetzabel Arias Fernandez, sopraan / Elena Biscuola, alt / Sergio Foresti, bas
Graindelavoix / Björn Schmelzer Ossuaires: een cinema-concert
Multitalent Björn Schmelzer transfor- meert de Dom tot filmzaal, waarbij zijn musici live vroege polyfonie laten klinken onder de gewelven. De film, een hedendaagse roadmovie die hij zelf regisseerde en waarin hij choreografe Anne Teresa De Keersmaeker een hoofdrol laat vertolken, is geïnspireerd op het unieke schetsboek dat de 13de-eeuwse architect Villard de Hon- necourt aanlegde tijdens een kathedra- lenreis door het middeleeuwse Europa. Het office van de heilige Elisabeth van Hongarije vormt de soundtrack bij Schmelzers ironische verkenning van het filmgenre.
51
Daedalus / Roberto Festa Lassus: Oracula
De negen zangers van Daedalus pakken een van de meest mysterieuze cycli van Lassus aan: de Prophetiae Sibyllarum. Lassus experimenteert er hier duchtig op los met expressieve tekstzettingen en uitgesproken chromatiek. Het kan muziek voor ingewijden lijken, maar dit krachtige repertoire is zo overtuigend dat de 21ste-eeuwse luisteraar op het puntje van zijn stoel zit. Lassus-kenner Roberto Festa begint het concert met de al even kleurrijke Lectiones Sacrae Novem uit 1582.
Pierre Hantaï Froberger en de Duitse lijn op klavecimbel
Klaviertijger Pierre Hantaï is welbekend onder het Utrechtse publiek, en terecht: deze voormalige Leonhardt- leerling blijft een van de meest fascinerende en originele klavecinisten van dit moment. Tijdens dit midder- nachtrecital plaatst hij Froberger – met onder meer de suites XVIII en XIX – in perspectief, door er Bachs Lautenwerk- suite en Handels Sarabande in d naast te plaatsen. Tegelijk maakt hij een uitstapje over het Kanaal, met William Byrds indrukwekkende variatiereeks The Woods so wilde.
zo 25 aug / 24.00 uur Lutherse Kerk
€ 12 / € 10 / € 7 bestelnummer 26
52
53
13.00 David Van Bouwel Lutherse Kerk
14.00 Fringe diverse locaties
17.00 Huelgas Ensemble
19.30 Festivaljournaal AVRO/Radio4
22.30 Cinquecento Pieterskerk
maandag 26 augustus
Rachel Farr Workshop barokdans: menuet
U wilde altijd al meer weten over barokdans? Rachel Farr laat deze we- reld van muziek en beweging voor u opengaan. U danst uiteraard zelf. Elke dag komt een andere dans aan bod. Vandaag: het menuet.
ma 26 aug: menuet / di 27 aug: bourrée wo 28 aug: gavotte / do 29 aug: courante
M.m.v. Scroll Ensemble
Zomerschool: Renger de Bruin 1713: De Vrede van Utrecht
De Vrede van Utrecht is vrij onbe- kend in Nederland, maar op veel buitenlandse scholen is 1713 een van de belangrijkste jaartallen tijdens de geschiedenisles. En niet voor niets: de Vrede van Utrecht maakte een einde aan eeuwenlange godsdiensttwisten en hertekende de kaart van Europa. Maar waar ging het eigenlijk over en wat stond er precies op het spel? Renger de Bruin, historicus en samensteller van de tentoonstelling In Vredesnaam in het Centraal Museum, praat ons bij tijdens een levendige presentatie.
Met steun van het Provinciaal Utrechts Genoot- schap van Kunsten en Wetenschappen
ma 26 aug / 10.00-12.00 uur Utrechts Centrum voor de Kunsten
€ 25 bestelnummer 27
€ 5 bestelnummer 28
ma 26 aug / 13.00 uur Lutherse Kerk
Wim Van den Broeck Beiaardfringe
Het jonge beiaardtalent Wim Van den Broeck begon vijf jaar geleden met zijn studie beiaard bij Teun Michiels aan de Koninklijke Beiaardschool te Mechelen, waar hij dit jaar afstudeert. Van den Broeck is adjunct-stadsbeiaardier in Diest (B). Op het carillon van de Utrechtse Domtoren speelt hij bewer- kingen van sonates van Telemann en van de suite Les Fêtes vénitiennes van Campra.
David Van Bouwel Froberger & Rossi op klavecimbel
Froberger loodste de Italiaanse inno- vaties van zijn leermeester Frescobaldi rechtstreeks de Duitse traditie binnen, met typische genres zoals toccata en capriccio. De Vlaamse klavecinist David Van Bouwel focust op deze Italiaans geïnspireerde Froberger en plaatst er de extreem chromatische muziek van Michelangelo Rossi tegenover. Zo horen we twee Frescobaldi-leerlingen naast elkaar, waarbij Rossi zonder twij- fel een inspiratiebron is geweest voor Froberger.
ma 26 aug / 11.30 uur Domtoren, Pandhof
gratis
56
ma 26 aug / 15.00 uur Theater Kikker
Danscompagnie Linda Tomko & Utrecht Festival Baroque Dance Band / Jed Wentz 1713 in klank en beweging
Een internationale cast met Linda Tomko, Jennifer Thorp, Olsi Gjeci en Ricardo Barros presenteert dansen uit Nouveau recüeil de dance de bal et celle de ballet, een belangrijke collectie die in 1713 gepubliceerd werd. De choreogra- fieën zijn van de fameuze dansmeester Louis-Guillaume Pecour, die dansen creëerde voor de grootste dansers van zijn tijd.
Huelgas Ensemble / Paul Van Nevel Lassus: de grenzeloze veelzijdigheid
Artist in residence Paul Van Nevel ver- klaart de ‘patron’ van het 16de-eeuwse muzikale Europa de liefde. In dit eerste deel van het Lassus-drieluik dat het Huelgas ensemble tijdens dit festival brengt, verkent hij de wispelturige en veelzijdige persoonlijkheid van Lassus. Alle aspecten van het renaissance-ge- nie komen aan bod: de melancholicus, de architect, de gelovige, de humorist, de humanist, de minnaar. We horen muzikale zettingen van Italiaanse sonnetten, gedichten van Ronsard en teksten van Vergilius. Hoogtepunt wordt het bijna burleske motet S, U, su, P, E, R, per, super, dat minutenlang blijft hangen in een enkel psalmvers.
57
AVRO Festivaljournaal
AVRO/Radio4 zendt van 23 t/m 31 augustus op acht avonden een speciaal Festivaljournaal uit, waarin presentator Mark Brouwers op locatie zijn gasten en hun muziek aan u voorstelt. Da- gelijks hoort u live-impressies van het Festival, als inleiding op Avondconcert op Radio4.
vr 23 aug 19.30-20.00 uur zo 25 aug 19.30-20.00 uur ma 26 aug 19.30-20.00 uur di 27 aug 19.30-20.00 uur wo 28 aug 19.30-20.00 uur do 29 aug 19.30-20.00 uur vr 30 aug 19.30-20.00 uur za 31 aug 19.00-20.00 uur
ma 26 aug / 18.30-19.30 uur Paushuize
€ 49,50 bestelnummer 32
Diner 1713 Dineren in de stijl van de Vrede
Het Festival Oude Muziek biedt in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op histori- sche recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771). Da- gelijks in het prachtig gerestaureerde Paushuize achter de Dom, vlakbij Festivalcentrum Pandhof. Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reser- veren, kleinere gezelschappen worden geplaceerd. (zie p. 8-9)
18.00 bezichtiging Paushuize mogelijk 18.30-19.30 tweegangenmenu
Vandaag: Venesoen pastei In deeg gelegde kapoen met pruimen, krieken en versjus
58
Lassus voor amateurzangers Workshop met Paul Van Nevel
Hebt u zin om ook zelf werk van Or- landus Lassus te zingen onder leiding van een oude-muziekspecialist? Artist in residence Paul Van Nevel werkt met u aan enkele composities van deze grootmeester, waarbij hij ingaat op de finesses van het zingen van renais- sancemuziek. Er is plaats voor 28 ge- oefende stemmen – zeven zangers per stemsoort – die worden geselecteerd op basis van hun zang-cv. Opgave via www.oudemuziek.nl/lassus.
Ghislieri Choir & Consort / Giulio Prandi D’Astorga: Stabat Mater; Perez:
Mattutino de’Morti
Davide Perez en Emanuele d’Astorga verlieten hun Napolitaanse thuisland voor een zeer Europees georiënteerde carrière. De jonge dirigent Giulio Prandi kan dankzij de Franse Fondation Royaumont een omvangrijk project realiseren rond de Matuttino de’Morti die Davide Perez in Lissabon publiceer- de. Met 50 man op de bühne wordt deze 18de-eeuwse dodendienst een van de meest indrukwekkende ervaringen van dit Festival. De Mattutino wordt geflankeerd door het Stabat Mater van Emanuel Rincon Barone d’Astorga.
Solisten: Roberta Invernizzi, sopraan / Salvo Vitale, bas
A € 35 / € 32 / € 10
€ 35 incl. koffie/thee
Cinquecento Lassus & De Monte: ein Leben in der Fremde
De meeste renaissancecomponisten hadden een turbulent leven vol reizen. Orlandus Lassus en de Philippus de Monte vormen geen uitzondering op de regel. Beide componisten kwamen uit het noorden, ze doorkruisten Europa, en installeerden zich daarna voor lange tijd, de een in München en de ander in Wenen en Praag. Het Oostenrijkse renaissance-collectief Cinquecento maakt zijn Utrechtse debuut met een combinatie van de Monte’s zes- stemmige Missa Ultimi miei Sospiri, een parodiemis op een madrigaal van Verdelot, en motetten en Magnificat- zettingen van Lassus.
Emma Kirkby & Jakob Lindberg In darkness let me dwell
De grande dame van de oude muziek is eindelijk weer in Utrecht te horen. Emma Kirkby stelde met luitist Jakob Lindberg een middernachtconcert samen als een reis door het Europa van de zestiende en zeventiende eeuw. De duisternis, die staat voor eenzaam- heid maar ook voor een behoefte aan stilte en contemplatie, dient als rode draad voor een recital dat ons voert van Moulinié, over D’India, Coprario en Ferbosco, tot Buxtehude en Schim- melpfenninck.
ma 26 aug / 24.00 uur Academiegebouw, Aula
€ 12 / € 10 / € 7 bestelnummer 35
60
61
11.00 Fringe diverse locaties
14.00 Fringe diverse locaties
15.00 Les Corps Éloquents
17.00 Oratori Pieterskerk
62
Rachel Farr Workshop barokdans: bourrée
U wilde altijd al meer weten over barokdans? Rachel Farr laat deze wereld van muziek en beweging voor u opengaan. U danst uiteraard zelf. Elke dag komt een andere dans aan bod. Vandaag: de bourrée.
ma 26 aug: menuet / di 27 aug: bourrée wo 28 aug: gavotte / do 29 aug: courante
M.m.v. Scroll Ensemble
Zomerschool: Anne Smith Lassus: de Europeaan
Anne Smith, docent aan de Schola Cantorum in Basel, is een absolute autoriteit op vlak van renaissancemu- ziek. Ze schreef het standaardwerk The Performance of 16th-Century Music, waarin ze de kloof tussen brontekst en uitvoering probeert te dichten. Smith is ervan overtuigd dat ook muziek van de late renaissance fundamenteel draait om tekstexpressie, waarbij de muzikale kleur en versieringen versterkend wer- ken. In haar lezing zet ze de principes uiteen van het concert dat ze later op de dag presenteert.
Met steun van het Provinciaal Utrechts Genoot- schap van Kunsten en Wetenschappen
di 27 aug / 10.00-12.00 uur Utrechts Centrum voor de Kunsten
€ 25 bestelnummer 36
€ 5 bestelnummer 37
di 27 aug / 13.00 uur Lutherse Kerk
Gijsbert Kok Vivaldi, Muffat, Frescobaldi op beiaard
Gijsbert kok is beiaardier van Den Haag, Scheveningen, Voorschoten en Zoe- termeer en doceert in Amersfoort en Rotterdam. Hij speelt bewerkingen van concerti, suites en sonates van grote Italianen als Vivaldi en Corelli, en kla- vierwerken van Frescobaldi en Muffat.
Jean-Marc Aymes Froberger & Frescobaldi op klavecimbel
Froberger ging in Rome in de leer bij de organist van de Sint-Pieter, Giro- lamo Frescobaldi. De helderheid en soepelheid van diens klaviertaal sprak hem aan: de typische polyfone struc- turen, de virtuositeit van de inventie, het zich ongegeneerd laten leiden door een melodisch idee wanneer het zich aandient. Jean-Marc Aymes nam Frescobaldi’s klavierwerk integraal op, en hij benadert Froberger dan ook vanuit zijn leermeester. Hij gaat daar- bij op zoek naar expliciete verwijzingen en correspondenties.
di 27 aug / 11.30 uur Domtoren, Pandhof
gratis
64
di 27 aug / 15.00 uur Theater Kikker
A € 21 / € 19 / € 10
Danscompagnie Les Corps Éloquents / Hubert Hazebroucq Utrecht Festival Baroque Dance Band / Jed Wentz Oorlog in de balzaal
Les Corps éloquents maakte een programma met teksten en historische dansen die geassocieerd worden met de Spaanse Successieoorlog en de Vre- de van Utrecht. De kleurrijkste karakters uit die tijd verschijnen ten tonele.
M.m.v. Irène Ginger
Oratori / Anne Smith Lassus: Sacrae Cantiones (1562)
Muziek moet werken als een goede redevoering: ze moet je raken, anders is er niets aan. Om dat te bereiken moet de muziek goed geconstrueerd zijn, maar bovenal moet de uitvoerder over declamatietechniek beschikken met de nodige elegantie en overtuigingskracht. Anne Smith, docent aan de Schola Cantorum in Basel en specialist in de uitvoerginspraktijk van de 16de eeuw, coacht vijf van haar beste studenten bij de uitvoering van motetten uit Lassus’ bundel Sacrae Cantiones. Jong talent en recent onderzoek ontmoeten elkaar in één concert.
Voertaal: Engels
€ 49,50 bestelnummer 41
Diner 1713 Dineren in de stijl van de Vrede
Het Festival Oude Muziek biedt in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op histori- sche recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771). Da- gelijks in het prachtig gerestaureerde Paushuize achter de Dom, vlakbij Festivalcentrum Pandhof. Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reser- veren, kleinere gezelschappen worden geplaceerd. (zie p. 8-9)
18.00 bezichtiging Paushuize mogelijk 18.30-19.30 tweegangenmenu
Vandaag: Venesoen pastei In deeg gelegde kapoen met pruimen, krieken en versjus
AVRO Festivaljournaal
AVRO/Radio4 zendt van 23 t/m 31 augustus op acht avonden een speciaal Festivaljournaal uit, waarin presentator Mark Brouwers op locatie zijn gasten en hun muziek aan u voorstelt. Da- gelijks hoort u live-impressies van het Festival, als inleiding op Avondconcert op Radio4.
vr 23 aug 19.30-20.00 uur zo 25 aug 19.30-20.00 uur ma 26 aug 19.30-20.00 uur di 27 aug 19.30-20.00 uur wo 28 aug 19.30-20.00 uur do 29 aug 19.30-20.00 uur vr 30 aug 19.30-20.00 uur za 31 aug 19.00-20.00 uur
66
Capriccio Stravagante / Skip Sempé Campra: L’Europe galante (delen)
Wellicht is de titel van Campra’s L’Europe galante bekender dan de prachtige muziek zelf, maar daar brengen Skip Sempé en de zijnen verandering in. L’Europe galante, dat in 1697 onder leiding van Marin Marais zijn première kende, is de eerste opéra-ballet waarbij de verschillende scènes thematisch op één lijn worden gebracht. Zo krijgen we amoureuze taferelen gepresenteerd uit vier ver- schillende landen: Frankrijk, Spanje, Italië en Turkije. Het zijn ingrediënten voor een imaginaire Europa-reis, maar dan wel met een Franse slag.
Solisten: Hana Blaziková, sopraan / Judith van Wanroij, sopraan / Reinoud Van Mechelen, haut-contre / Lisandro Abadie, bas-bariton
A € 35 / € 32 / € 10
B € 30 / € 27 / € 10 bestelnummer 43
di 27 aug / 20.00 uur Domkerk
Stile Antico Lassus & Gombert: Principes musicorum
Zoals zoveel van de beste Vlaamse musici uit de 16de eeuw, kreeg Gom- bert een aanstelling bij de prestigieuze Capilla Flamenca van Keizer Karel. In diens kielzog reisde hij Europa rond. De jongere Lassus kwam in Italië terecht, waar hij een van de weinige Vlamingen was die niet voor Karel of zijn zoon Filips aan de slag ging. Het Britse topensemble Stile Antico verenigt de twee figuren rond het Hooglied, met motetten van Lassus en de Missa Quam Pulchra es van Gom- bert. Aan het begin en aan het einde klinken twee verschillende zettingen van het Magnificat.
di 27 aug / 24.00 uur Academiegebouw, Aula
€ 12 / € 10 / € 7 bestelnummer 45
67
Huelgas Ensemble / Paul van Nevel Lassus & Lejeune: motetten, psalmen,
chansons
Voor Paul Van Nevel is het duidelijk: Claude Lejeune was de Franse Lassus. Beiden kenden elkaars werk goed en ze hadden grote waardering voor elkaar. Het grote verschil: Lejeune werkte in de niche van het Europese Hugenoten- milieu, waar hij zou uitgroeien tot het muzikale boegbeeld van de Franse Reformatie. Dat was ook bepalend voor het repertoire dat hij beoefende. Lassus, die van alle markten thuis was, moest Lejeune daarom laten voorgaan in twee genres: het chanson dat Lejeune ongekend fris benaderde en, uiteraard, de psalmzetting.
Eduardo Egüez De reizen van Santiago de Murcia
Santiago de Murcia was de gitaarleraar van de Spaanse koningin Maria Luisa. Haar man was de kleinzoon van Lodewijk XIV en werd na de Vrede van Utrecht koning. Lang werd gedacht dat De Murcia in Rome Corelli en Scarlatti heeft ontmoet voor hij naar de Zuidelijke Nederlanden en zelfs naar Zuid-Amerika afreisde. Mogelijk kloppen deze verhalen niet, maar het is duidelijk dat zijn oeuvre invloeden vertoont van zowel Spaanse, Franse als Italiaanse muziek – Corelli, Visée, Corbetta – naast populaire dansen als de tarantella en de fandango. Het maakt zijn werk tot een panorama van de Europese gitaarmuziek.
68
69
11.00 Fringe diverse locaties
13.00 Bob van Asperen Lutherse Kerk
14.00 Fringe diverse locaties
15.30 Fringe & Fabulous Fringe diverse locaties
17.00 The Brabant Ensemble
20.00 Listen to Art Centraal Museum
20.15 Currende Domkerk
woensdag 28 augustus
wo 28 aug / 10.00-12.00 uur Utrechts Centrum voor de Kunsten
€ 25 bestelnummer 46
€ 5 bestelnummer 47
Rachel Farr Workshop barokdans: gavotte
Voor wie altijd al eens meer wilde weten over de geheimen van de barokdans, leert barokdansspecialiste Rachel Farr u vanuit het perspectief van de danser en van de musicus meer over dit elegante samengaan van klank en beweging. Uiteraard gaat u ook zelf de dansvloer op. Vandaag: de gavotte.
ma 26 aug: menuet / di 27 aug: bourrée wo 28 aug: gavotte / do 29 aug: courante
M.m.v. Scroll Ensemble
Zomerschool: Bob van Asperen Froberger: de Europeaan
Bob van Asperen nam tussen 2000 en 2010 het klavierwerk van Froberger integraal op. De intensieve research die hij hiervoor uitvoerde – een levenswerk bijna – maakt hem tot een absolute autoriteit inzake frobergeriana. Tijdens zijn lezing geeft Bob van Asperen tekst en uitleg bij Frobergers internationale carrière, en licht in één moeite ook het programma toe dat hij enkele uren later in de Lutherse kerk geeft.
Met steun van het Provinciaal Utrechts Genoot- schap van Kunsten en Wetenschappen
71
wo 28 aug / 13.00 uur Lutherse Kerk
wo 28 aug / 11.30 uur Domtoren, Pandhof
gratis
Malgosia Fiebig Rosenmüller op beiaard
Johann Rosenmüller was een van die Duitse componisten die hun heil zochten in Italië. Zo werd hij een belangrijke schakel tussen de muzikale stijlen van het noorden en het zuiden. Malgosia Fiebig speelt bewerkingen van zijn sonates en van suites uit de bundel Studentenmusik (1654).
Bob van Asperen Froberger: een persoonlijke bloemlezing
In dit klavecimbelrecital, zijn tweede tij- dens dit Festival, brengt Bob van Aspe- ren enkele van Frobergers meest per- soonlijke composities bij elkaar, waarbij melancholie de boventoon voert. We horen de Méditation sur ma mort future die Froberger in Parijs schreef, naast het bekende lamento over de dood van Ferdinand IV en een programmatische muzikale vertelling van Frobergers bijna fatale bootovertocht over een woelige Rijn. Het prachtige tombeau dat hij aan zijn in 1652 overleden vriend en luitcomponist Blancrocher opdroeg, is wellicht Frobergers bekendste compo- sitie.
72
A € 21 / € 19 / € 10
B € 18 / € 16 / € 10 bestelnummer 49
wo 28 aug / 15.00 uur St.-Willibrorduskerk
Les Haulz et les Bas Ciconia: muziek en politiek in de late
middeleeuwen
Tijdens het Concilie van Konstanz (1414-1418), dat een einde wilde maken aan de verdeeldheid binnen een kerk met maar liefst drie pausen tegelijk, werd gewag gemaakt van meerstem- mige blaasmuziek die klonk ‘zoals men gewoon is te zingen’. Muziek en politiek gaan kennelijk goed samen, en met dit gegeven als vertrekpunt stellen de vier alta capella-blazers van Les Haulz et les Bas een programma samen met muziek van Dufay, Ciconia, Busnois en Dunstaple, om te eindigen bij Mille Regretz, het lied van Keizer Karel V.
The Brabant Ensemble / Stephen Rice Lassus & de Rore: geestelijke muziek
Zowel Lassus als de zeventien jaar oudere Cipriano de Rore werd Il divino genoemd. Vreemd is dat niet: uitgevers hadden er alle belang bij om ‘hun’ componisten de hemel in te prijzen. Maar ook theoretici en kenners waren dezelfde mening toegedaan. Vandaag de dag is De Rore minder bekend, maar ook hij leverde – bijvoorbeeld met de Missa super Doulce mémoire die de Britse zangers van The Brabant Ensem- ble uitkozen – een cruciale bijdrage aan de nauwere verstrengeling van tekst en muziek, waardoor in de zestiende eeuw al de weg naar de barok werd voorbereid.
73
Danscompagnie L’Éventail / Marie-Geneviève Massé Les Folies Françoises / Patrick Cohën-Akenine Voyage en Europe
Met muziek van Campra, Destouches, Lully, Purcell, Rosenmüller en Vivaldi als leidraad, nemen de zeven Franse barokdansers van de L’éventail ons mee op reis door het Europa van de 18de eeuw. De dans, die ook wel la belle danse werd genoemd vormde een internationale taal die overal werd be- grepen. In vier taferelen reizen we van Frankrijk over Engeland naar Duitsland, om af te sluiten met een Venetiaans carnaval. Les Folies Françoises spelen live op de bühne.
Zonder pauze.
Diner 1713 Dineren in de stijl van de Vrede
Het Festival Oude Muziek biedt in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op histori- sche recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771). Da- gelijks in het prachtig gerestaureerde Paushuize achter de Dom, vlakbij Festivalcentrum Pandhof. Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reser- veren, kleinere gezelschappen worden geplaceerd. (zie p. 8-9)
18.00 bezichtiging Paushuize mogelijk 18.30-19.30 tweegangenmenu
Vandaag: Venesoen pastei In deeg gelegde kapoen met pruimen, krieken en versjus
wo 28 aug / 18.30-19.30 uur Paushuize
€ 49,50 bestelnummer 51
Currende / Erik Van Nevel Lassus, Le Febure, Utendal, Hassler
Aan het einde van de 16de eeuw wordt een periode van haast 250 jaar poly- fone traditie stilaan afgesloten. In Italië is een nieuwe, expressieve stijl in de maak die in de barok toonaangevend zal worden. Met negen zangers en vijf instrumentalisten brengt Currende een hommage aan de laatste generatie polyfonisten in Duitsland en Oostenrijk, met magistrale muziek van Lassus, Le Febure, Utendal en Hassler. Hun werkterrein lag voornamelijk in de pure polyfonie, maar ook zij begaven zich op het nieuwe pad van grotere zeggings- kracht en directe emotionele expressie.
Listen to Art Een muzikale museumwandeling
Een belevingsexperiment: tijdens drie Festivalavonden is er een speciale muzikale rondleiding in de tentoonstel- ling In Vredesnaam, over de Vrede van Utrecht. Vier musici zijn daarbij de gids, en hun muziek illustreert en becom- mentarieert de tentoongestelde stuk- ken. Op deze manier wordt kijken ook een luisterervaring en omgekeerd.
I.s.m. Centraal Museum Met steun van Rabobank Utrecht
Ook op 29 en 30 augustus.
wo 28 aug / 20.00 uur Centraal Museum
€ 26 / € 21 / € 21 bestelnummer 54
75
Les Cyclopes / Bibiane Lapointe & Thierry Maeder Frobergers motetten in context
In 1649 organiseerde de keurvorst van Dresden een muzikaal duel tussen zijn organist Matthias Weckmann en de keizerlijke gezant Froberger. De twee musici hielden er een levenslange vriendschap aan over. Dit concert- programma zou geklonken kunnen hebben tijdens een van Weckmanns Abendmusicken in Hamburg, met Venetiaanse en Weense muziek van Rosenmüller en Bertali. Centraal staan de enige twee vocale stukken die van Froberger zijn overgeleverd: Alleluia Absorpta est mors en Apparuerunt apos- tolis, twee motetten die opvallend dicht tegen de Venetiaanse concertante stijl aanleunen.
Solisten: Eugénie Warnier, sopraan / Robert Getchell, tenor / Andreas Wolff, bas
Jan Van Elsacker & Thor-Harald Johnsen De bibliotheek van Constantijn Huygens
Constantijn Huygens speelde als kind mee in een huisconcert met Sweelinck. Veel later ontmoette hij als diplomaat Froberger en in Venetië hoorde hij Claudio Monteverdi musiceren. Tenor Jan Van Elsacker en luitist Thor-Harald Johnsen grasduinen in de muziek die Huygens zeker in zijn eigen collectie gehad moet hebben: Boësset, Lanier, Foscarini, Pesenti en natuurlijk airs van Huygens zelf. Een intieme lied- en luitavond in de voetsporen van Nederlands beroemde 17de-eeuwse kosmopoliet.
wo 28 aug / 24.00 uur Academiegebouw, Aula
€ 12 / € 10 / € 7 bestelnummer 56
76
77
11.00 Fringe diverse locaties
13.00 Oude muziek: de handleiding diverse locaties
14.00 Fringe diverse locaties
15.30 Fringe & Fabulous Fringe diverse locaties
17.00 Le Concert Spirituel Domkerk
18.30 Diner 1713 Paushuize
20.00 Pratum Integrum Geertekerk
Pieterskerk
donderdag 29 augustus
do 29 aug / 10.00-12.00 uur Utrechts Centrum voor de Kunsten
€ 25 bestelnummer 57
€ 5 bestelnummer 58
Rachel Farr Workshop barokdans: courante
Voor wie altijd al eens meer wilde weten over de geheimen van de barok- dans, leert barokdansspecialiste Rachel Farr u vanuit het perspectief van de danser en van de musicus meer over dit elegante samengaan van klank en beweging. Uiteraard gaat u ook zelf de dansvloer op.
ma 26 aug: menuet / di 27 aug: bourrée wo 28 aug: gavotte / do 29 aug: courante
M.m.v. Scroll Ensemble
Zomerschool: interview met Jordi Savall Oorlog en Vrede: naar aanleiding van
300 jaar Vrede van Utrecht
Jordi Savall is United Nations Artist for Peace, en in die hoedanigheid krijgt hij deze ochtend het woord. Hij geeft tekst en uitleg bij het concertprogramma dat hij ‘s anderendaags in Vredenburg Leidsche Rijn zal geven rond het thema oorlog en vrede. Kan kunst de wereld redden? Savall vindt het allesbehalve een naïeve vraag, en hij gaat graag in op de humanistische idealen die hem inspireren.
Voertaal: Spaans met simultaanvertaling. Tijdig reserveren wordt aangeraden.
Met steun van het Provinciaal Utrechts Genoot- schap van Kunsten en Wetenschappen en Instituto Cervantes
do 29 aug / 11.30 uur Domtoren, Pandhof
gratis
79
do 29 aug / 13.00 uur Lutherse Kerk
Jasper Stam Couperin, Froberger, Frescobaldi op beiaard
De Kampense beiaardier Jasper Stam speelt muziek van drie van de grootste klaviercomponisten uit de barok: Couperin, Frescobaldi en natuurlijk Festivalcomponist Froberger. Zowel Louis Couperin als Froberger schreven een Tombeau naar aanleiding van de dood van Charles Fleury, Sieur de Blan- crocher. Hij was een van de grootste luitisten van zijn tijd en stierf plots na een onfortuinlijke val van de trap.
Laurent Stewart Froberger & Louis Couperin op klavecimbel
Onder de vingers van de Franse kla- vecinist Laurent Stewart wordt elke noot poëzie. Zijn geheim is moeilijk te achterhalen, al is het duidelijk dat Ste- wart een feilloos stijlgevoel combineert met een toucher dat verfijnd en toch stoer is. Het zijn precies de eigenschap- pen die nodig zijn om het muzikale universum van Froberger en zijn Parijse vriend en zielsverwant Louis Couperin te ontsluiten.
80
do 29 aug / 15.00 uur Vredenburg Leeuwenbergh
Tasto Solo / Guillermo Pérez Ciconia: instrumentale arrangementen
uit de 15de eeuw
Tasto Solo heeft zich in enkele jaren opgewerkt tot een van de leidende groepen binnen de laatmiddeleeuwse muziek. Hun arsenaal aan gotische instrumenten blijft groeien en hun onderzoek naar speeltechnieken voor organetto, harpen, vedel en een hamer-clavisimbalum (een soort mid- deleeuwse piano) is ronduit opwindend. Dit volledig instrumentale programma gaat in op Ciconia, Dufay, Binchois en 15de-eeuwse instrumentale arrange- menten van hun muziek.
Oude Muziek: de handleiding Met Erik Van Nevel
Met muziekspecialist Erik Van Nevel ver- kent u op één dag de uitvoeringspraktijk van de middeleeuwen, renaissance en barok. Hij schetst u de muzikale eigen- schappen van deze stijlperiodes, waarna u in de concerten van ensemble Tasto Solo (middeleeuwen), Le Concert Spiri- tuel (renaissance) en Pratum Integrum (barok) direct uw kennis kunt toepassen. Tijdens wandelingen naar de concert- locaties en het historische diner in Paushuize is er tijd om uw bevindingen met Van Nevel en elkaar te bespreken.
13.00 uur inleiding - Utrechts Centrum voor de Kunsten 15.00 uur concert Tasto Solo - VB Leeuwenbergh 17.00 uur concert Le Concert Spirituel - Domkerk 18.30 uur Diner 1713 - Paushuize 20.00 uur concert Pratum Integrum - Geertekerk
maximaal 40 deelnemers inclusief voucher voor een gratis programmaboek t.w.v. € 10 inclusief Diner 1713 t.w.v. € 49,50
do 29 aug / 13.00-22.00 uur diverse locaties
€ 125 bestelnummer 60
Diner 1713 Dineren in de stijl van de Vrede
Het Festival Oude Muziek biedt in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op histori- sche recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771). Da- gelijks in het prachtig gerestaureerde Paushuize achter de Dom, vlakbij Festivalcentrum Pandhof. Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reser- veren, kleinere gezelschappen worden geplaceerd. (zie p. 8-9)
18.00 bezichtiging Paushuize mogelijk 18.30-19.30 tweegangenmenu
Vandaag: Venesoen pastei In deeg gelegde kapoen met pruimen, krieken en versjus
do 29 aug / 18.30-19.30 uur Paushuize
€ 49,50 bestelnummer 63
AVRO Festivaljournaal
AVRO/Radio4 zendt van 23 t/m 31 augustus op acht avonden een speciaal Festivaljournaal uit, waarin presentator Mark Brouwers op locatie zijn gasten en hun muziek aan u voorstelt. Da- gelijks hoort u live-impressies van het Festival, als inleiding op Avondconcert op Radio4.
vr 23 aug 19.30-20.00 uur zo 25 aug 19.30-20.00 uur ma 26 aug 19.30-20.00 uur di 27 aug 19.30-20.00 uur wo 28 aug 19.30-20.00 uur do 29 aug 19.30-20.00 uur vr 30 aug 19.30-20.00 uur za 31 aug 19.00-20.00 uur
82
Str iggio ’s Missa sopra Ecco si beato g iorno
veertigstemmig meesterwerk Van oudsher was Florence het culturele centrum van Italië, zelfs zo domi- nant dat haar grote dichters Dante, Petrarca en Boccaccio het Florentijnse dialect tot landstaal van heel het schiereiland verhieven. Met hun bijna oneindige handelsrijkdom konden de stad en haar Medici-vorsten zich het allerbeste veroorloven op elk artistiek gebied, muziek niet uitgezonderd. Heersers van alle tijden gebruikten cultuur om te benadrukken hoe levens- vatbaar hun rijk(je) was. Brunelleschi’s gigantische Duomo-koepel uit 1436 heeft in dat opzicht hetzelfde gewicht als de even imposante meerkorige stukken die eronder klonken.
Alessandro Striggio (ca. 1536-1592) droeg vanaf 1559 zijn steentje bij aan de grandeur van Florence. Voor het Medici-hof creëerde hij tal van grootscha- lige koorwerken. Het topstuk in zijn oeuvre is de veertigstemmige Missa sopra Ecco si beato giorno.
83
A € 35 / € 32 / € 10
Le Concert Spirituel / Hervé Niquet Striggio: 40-stemmige mis
De veertigstemmige Missa sopra Ecco si beato giorno die Alessandro Striggio (de vader van de librettist van Monteverdi’s Orfeo) in Florence schreef, is de meest extravagante renaissance-compositie ooit. De mis deed heel Europa aan en klonk aan het hof van Maximiliaan II in
Habsburg, Hertog Albert V van Beieren en Karel IX van Frankrijk. De muziek fungeerde als visitekaartje en kopieën circuleerden in heel Europa. Lassus hoorde het stuk in München en een jaloerse Thomas Tallis schreef zijn ei- gen veertigstemmige Spem in alium als antwoord. Bijna vijf eeuwen later is een live-uitvoering van de mis van Striggio nog altijd een onvergetelijke belevenis.
Dit concert duurt 75 minuten geen pauze. Met steun van de Turing Foundation.
84
Pratum Integrum / Pavel Serbin Muffat, Schwartzkopf, Telemann:
de harmonie der stijlen
Voor zijn eerste concert in Nederland stelt het Russische barokorkest Pratum Integrum de internationale stijl van Muffat centraal. Frans, Italiaans en Duits: in zijn verrukkelijke bundel Armonico Tributo bracht Muffat heel Europa bij elkaar, met een expliciete vredeswens erbovenop. Ook de Duitser Theodor Schwartzkopf, van wie we een kleurrijk concerto met trompet, hobo’s, gamba’s en violen horen, zocht inspira- tie in Frankrijk. Iets later zou Telemann de absolute kampioen van de goûts reunis worden.
Met de steun van het Ministerie van Cultuur van de Russische Federatie in het kader van het Nederland-Rusland-jaar 2013
Listen to Art Een muzikale museumwandeling
Een belevingsexperiment: tijdens drie Festivalavonden is er een speciale muzikale rondleiding in de tentoonstel- ling In Vredesnaam, over de Vrede van Utrecht. Vier musici zijn daarbij de gids, en hun muziek illustreert en becom- mentarieert de tentoongestelde stuk- ken. Op deze manier wordt kijken ook een luisterervaring en omgekeerd.
I.s.m. Centraal Museum Met steun van Rabobank Utrecht
Ook op 28 en 30 augustus.
do 29 aug / 20.00 uur Centraal Museum
€ 26 / € 21 / € 21 bestelnummer 66
85
B € 18 / € 16 / € 10 bestelnummer 67
do 29 aug / 22.30 uur Pieterskerk
Los Músicos de Su Alteza / Luis Antonio González Muziek ten tijde van de Successieoorlog en
de Vrede van Utrecht
De Vrede van Utrecht regelde de opvol- ging van de Spaanse troon en herstelde daarmee het Europese evenwicht. Voor heel wat Spaanse componisten waren het woelige jaren. Sebastián Durón en Francisco Walls bijvoorbeeld hadden liever de Oostenrijkers op de troon ge- zien, en toen de kleinzoon van Lodewijk XIV definitief aan de macht kwam, kregen ze het lastig. Anderen, zoals José de Torres, Antonio Literes en de veel jongere José de Nebra maakten een succesvolle carrière onder de Bourbons.
Solisten: Olalla Alemán, sopraan / José Pizarro, tenor
Hopkinson Smith Dowlands Europa
Grootmeester Hopkinson Smith wijdt zijn middernachtconcert aan de Britse luitcomponist John Dowland, die hij in zijn internationale context plaatst. Dat doet hij aan de hand van drie luitpubli- caties die binnen amper twee jaar tijd verschenen: Varietie of Lute Lessons, de voornaamste geprinte bron van Dow- lands muziek (London, 1610), Robert Ballards Premier Livre de Tablature (Paris 1611) en Kapsbergers Libro Primo d’Intavolatura de Lauto (Rome, 1611).
do 29 aug / 24.00 uur Academiegebouw, Aula
€ 12 / € 10 / € 7 bestelnummer 68
86
87
11.00 Fringe diverse locaties
11.30 Beiaardfringe Domtoren, Pandhof
13.00 Kate Clark & Paul O’Dette Lutherse Kerk
14.00 Fringe diverse locaties
17.00 Concerto Italiano Domkerk
18.30 Diner 1713 Paushuize
19.30 Festivaljournaal AVRO/Radio4
20.00 Cappella Reial de Catalunya, Hespérion XXI, Le Concert des Nations Vredenburg Leidsche Rijn
20.00 Listen to Art
vrijdag 30 augustus
Festivalcentrum Pandhof
Voor wie tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht tussen de bedrijven door wil genieten van een drankje en een hapje, van snuffelen in de festival-cd-winkel of van evalueren met gelijkgestemden is het Festivalcentrum Pandhof de juiste plek. Hier kunt u ook uw concertkaarten kopen of gratis frin- gekaarten afhalen bij de Festivalkassa. Bovendien zijn er elke dag beiaard- en fringeconcerten te beluisteren. Festi- valcentrum Pandhof, gelegen aan het Domplein, is bijna elke dag geopend van 10.00 uur tot laat in de avond. De Festivalkassa en cd-winkel zijn open 10.00-18.00 uur.
Zomerschool: Rebekah Ahrendt Huismuziek bij Huygens
Rebekah Ahrendt (Yale University) is curator van het STIMU-Symposium Negotiating Music. Als onderzoeker is ze gespecialiseerd in de Nederlandse politiek-culturele relaties in de 17de en 18de eeuw. Ze onderzocht hoe de di- plomaat en muziekliefhebber Constan- tijn Huygens muziek als diplomatiek wapen inzette. Aan de hand van een dagboek met beschrijvingen van zijn huisconcerten reconstrueert Ahrendt zo’n opmerkelijke avond, muzikaal bij- gestaan door ensemble Bella Discordia.
Met steun van het Provinciaal Utrechts Genoot- schap van Kunsten en Wetenschappen
vr 30 aug / 10.00-20.00 uur Pandhof
gratis
€ 5 bestelnummer 69
Wilbert Berendsen Beiaardfringe
Wilbert Berendsen is cantor-organist van de Grote- of Martinikerk in Does- burg. Sinds 2012 studeert hij beiaard aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht bij Frans Haagen. In deze beiaardfringe speelt hij werken van Las- ceux, Telemann, Froberger en Vallet.
vr 30 aug / 11.30 uur Domtoren, Pandhof
gratis
vr 30 aug / 13.00 uur Lutherse Kerk
Kate Clark & Paul O’Dette Zestiende-eeuwse improvisaties
Binnen de muzikale cultuur van de renaissance hadden melodie-instru- menten geen eigen plaats: muziek voor solo-instrument bestond niet. Toch was er in de 16de eeuw een ontwikkeling die vooruitwees naar de toekomst: de improvisatie van virtuoze diminuties (versieringen) op de melodielijn van een meerstemmig stuk. Clark (fluit) en O’Dette (luit) onderzoeken deze instru- mentale emancipatiebeweging met populaire stukken uit Italië, Frankrijk en Engeland: van Anchor che col partire, via Doulce Memoire tot Dowlands Pavan Lachrimae.
90
Oude Muziek Markt
Dit jaar in de Nicolaïkerk: meer dan 75 muziekinstrumentenbouwers, bladmu- ziekuitgevers en cd-producenten staan voor u klaar met advies of voor demon- stratie van hun instrumenten. Dé kans voor professionals en amateurs om authentieke strijk-, tokkel-, toets- en blaasinstrumenten zelf uit te proberen en te vergelijken. Een compleet overzicht van de stand- houders vindt u vanaf 1 augustus op www.oudemuziek.nl/markt en in het Festivalboek.
vr 30 aug / 12.00-20.00 uur Nicolaïkerk
€ 5, gratis voor Vrienden
De Oude Muziek markt is op vrijdag extra lang open, tot 20.00 uur.
15.00 -17.00 uur: kinderworkshop hommel maken Maak je eigen tokkelinstrument! De hommel is een oeroud instrument met maar één snaar, waarop je binnen de kortste keren een liedje leert spelen. 6 t/m 12 jaar, € 10. Bestelnummer 70
18.00-18.15 uur & 19.00-19.15 uur: barokimprovisaties op orgel Sietze de Vries improviseert op het Marcussen-orgel in barokstijl.
Tetraktys / Kees Boeke Drie tijdgenoten van Ciconia
De Nederlandse blokfluitspeler en middeleeuwenspecialist Kees Boeke brengt zangers Carlos Mena en Julia von Landsberg naar Utrecht voor een muzikaal overzicht van Johannes Cico- nia’s tijd. Hij legt met name de nadruk op de Italiaanse collega’s van Ciconia: Magister Dominus Paulus Abbas de Fiorentia, Magister Frater Bartolinus de Padua en Magister Frater Andreas Organista de Florentia. Een topconcert voor de fijnproevers.
A € 21 / € 19 / € 10
Concerto Italiano / Rinaldo Alessandrini Lassus: Missa Surge propera
De zesstemmige Missa Surge propera volgt het principe van de parodie of imitatie, waarbij materiaal van andere composities – in dit geval een motet – verder wordt uitgewerkt. Concerto Italiano maakte een blitzcarrière met hun revolutionaire interpretaties van Monteverdi-madrigalen, maar ook in de oude, polyfone stijl blinken ze uit door hun dynamische en tekstgerichte aanpak.
92
Diner 1713 Dineren in de stijl van de Vrede
Het Festival Oude Muziek biedt in samenwerking met een van Utrechts beste keukens, Huize Molenaar, het Diner 1713 aan, gebaseerd op histori- sche recepten. Chef-kok Pepijn Gilsing liet zich inspireren door historische kookboeken als De Nieuwe, Welervarene Utrechtsche Keuken-meid (1771). Da- gelijks in het prachtig gerestaureerde Paushuize achter de Dom, vlakbij Festivalcentrum Pandhof. Vanaf vier personen kunt u een eigen tafel reser- veren, kleinere gezelschappen worden geplaceerd. (zie p. 8-9)
18.00 bezichtiging Paushuize mogelijk 18.30-19.30 tweegangenmenu
Vandaag: Een vorstelijcke toert met borstvlees van fazant en kwartel Gevulde kalfsborststuk met purée de poix en sauce Robbert
AVRO Festivaljournaal
AVRO/Radio4 zendt van 23 t/m 31 augustus op acht avonden een speciaal Festivaljournaal uit, waarin presentator Mark Brouwers op locatie zijn gasten en hun muziek aan u voorstelt. Da- gelijks hoort u live-impressies van het Festival, als inleiding op Avondconcert op Radio4.
vr 23 aug 19.30-20.00 uur zo 25 aug 19.30-20.00 uur ma 26 aug 19.30-20.00 uur di 27 aug 19.30-20.00 uur wo 28 aug 19.30-20.00 uur do 29 aug 19.30-20.00 uur vr 30 aug 19.30-20.00 uur za 31 aug 19.00-20.00 uur
vr 30 aug / 18.30-19.30 uur Paushuize
€ 49,50 bestelnummer 74
vr 30 aug / 20.00 uur Vredenburg Leidsche Rijn
Cappella Reial de Catalunya, Hespérion XXI, Le Concert des Nations / Jordi Savall Oorlog en vrede: van de Unie van Utrecht
(1579) tot de Vrede van Utrecht (1713)
Jordi Savall maakt een programma op maat voor het Festival Oude Muziek, naar aanleiding van de 300ste verjaardag van de Vrede van Utrecht. Solisten, koor en orkest staan paraat voor een muzikaal verhaal van oorlog en vrede in het barokke Europa. Honderdvijftig jaar ingrijpende gebeurtenissen op het Eu- ropese vasteland en daarbuiten dienen als leidraad: de Unie van Utrecht tegen de Spaanse kroon, over de nederlaag
van de Armada, het Edict van Nantes dat tolerantie voorstond tegenover de protestanten, de Dertigjarige Oorlog, het beleg van Breda, de burgeroorlog in Engeland, de kolonisering van Ierland, de onafhankelijkheid van Portugal, het verdrag van Nijmegen en uiteindelijk de Spaanse Successieoorlog en de Vrede van Utrecht.
Met composities van onder meer Gesualdo, de Victoria, Gabrieli, Lawes, Cabanilles, Sweelinck, Charpentier, Lully, Fux, Bach, Händel naast joodse, Ottomaanse, Hongaarse en Poolse muziek wordt dit een indrukwekkende avond, in het teken van de vrede.
Jordi Savall is United Nations Artist for Peace.
Dit concert is niet te combineren met Odhecaton.
94
B € 18 / € 16 / € 10 bestelnummer 77
vr 30 aug / 22.30 uur Pieterskerk
Listen to Art Een muzikale museumwandeling
Een belevingsexperiment: tijdens drie Festivalavonden is er een speciale muzikale rondleiding in de tentoonstel- ling In Vredesnaam, over de Vrede van Utrecht. Vier musici zijn daarbij de gids, en hun muziek illustreert en becom- mentarieert de tentoongestelde stuk- ken. Op deze manier wordt kijken ook een luisterervaring en omgekeerd.
I.s.m. Centraal Museum Met steun van Rabobank Utrecht
Ook op 28 en 29 augustus.
Odhecaton / Paolo Da Col Lassus: Missa Super Dixit Joseph
Veel van Lassus’ zesenzestig missen zijn geïnspireerd op bestaande polyfone composities als motetten, chansons en madrigalen van andere Franco- Vlaamse en Italiaanse componisten. Voor zijn Missa super Dixit Joseph (1607) herbruikte hij echter zijn eigen zes- stemmige motet Dixit Joseph undecim fratribus suis uit 1564. Retorische stijl- middelen die zo kenmerkend zijn voor zijn latere werk, komen hier aan bod. Lassus verdeelt de zes stemmen over twee ‘koren’ met een groot contrast in tessituur, die met elkaar in dialoog gaan. Een kolfje naar de hand van Paolo Da Col en zijn Odhecaton.
Dit concert is niet te combineren met Hespérion XXI
vr 30 aug / 20.00 uur Centraal Museum
€ 26 / € 21 / € 21 bestelnummer 76
95
vr 30 aug / 24.00 uur Academiegebouw, Aula
Eugène Ferré, luit Franse luitmuziek aan het begin van de
zeventiende eeuw
Toen de Fransman Nicolas Vallet zich in Amsterdam vestigde, maakte hij al snel kennis met het lokale muziek- leven: hij hoorde Sweelinck in de Oude kerk, en muziek van uitgeweken Engelse luitcomponisten. Vallet was erg nieuwsgierig en invloeden van over heel Europa zijn hoorbaar in zijn eigen composities. Maar bovenal maken we via zijn muziek kennis met een uitzon- derlijke artistieke persoonlijkheid. Het is die rijkdom de Franse luitspeler Eugène Ferré naar voren wil brengen.
96
97
10.00 Oude Muziek Markt Nicolaïkerk
11.00 Zomerschool: Fred Jacobs Academiegebouw, Aula
11.00 Fringe diverse locaties
13.00 Frank Groothof: Ridder Florian Theater Kikker
13.00 Fred Jacobs Academiegebouw, Aula
14.00 Fringe diverse locaties
15.00 La Morra St.-Willibrorduskerk
15.00 Ludovice Ensemble Geertekerk
15.30 Fringe & Fabulous Fringe diverse locaties
16.00 Frank Groothof: Ridder Florian Theater Kikker
17.00 Lets Radio Koor St.-Augustinuskerk
17.00 FLUX
Vredenburg Leeuwenbergh
20.00 European Union Baroque Orchestra & Choir of Clare College Domkerk
20.00 Vox Luminis Jacobikerk
ca. 21.45 (aansluitend op Domconcert) VJ op de Dom Beats Barok Domplein
98
€ 5, gratis voor Vrienden
Masterclass Skip Sempé
Tijdens zijn masterclass laat oude- muziekspecialist Skip Sempé twee veelbelovende ensembles alle hoeken van het samenspel zien. In twee uur tijd leert hij deze jonge musici de kneepjes van het instrumentale en vocale ensemblespel. U kunt het hele proces bijwonen of om 15.30 uur naar de afsluitende presentatie van beide ensembles komen luisteren.
Oude Muziek Markt
Meer dan 75 muziekinstrumenten- bouwers, bladmuziekuitgevers en cd-producenten staan klaar met advies of een demonstratie van hun instrumenten. Dé kans voor professionals en amateurs om authentieke strijk-, tokkel-, toets- en blaasinstrumenten zelf uit te proberen en te vergelijken. Een compleet overzicht van de standhouders vindt u op www.oudemuziek.nl/ markt en in het festivalboek.
10-16.15 uur / presentatie 15.30 uur Lutherse Kerk
€ 5 bestelnummer 79
Zomerschool: Fred Jacobs Constantijn Huygens: de Europeaan
De Nederlandse diplomaat, dichter en musicus Constantijn Huygens leerde in 1662 in Parijs ‘l’illustre Monsieur Du Faut’ kennen en hij speelde hem zijn eigen luitcomposities voor. Wellicht heeft hij er ook de beroemde luitisten Germain Pinel en Denis Gaultier ontmoet. We weten ook dat Huygens correspondeerde met Froberger, die op zijn beurt weer bevriend was met de Parijse luit-grootheid Monsieur de Blancrocher. Fred Jacobs blikt vooruit op het recital dat hij om 13.00 geeft en helpt ons een beeld te vormen van Huygens’ muzikale smaak en kennis.
Met steun van het Provinciaal Utrechts Genoot- schap van Kunsten en Wetenschappen
Malgosia Fiebig Lassus, Froberger, Muffat en Huygens op
beiaard
Van drie van de vier Festivalcom- ponisten zullen bij dit concert de beiaardklanken van de Domtoren waaieren: Lassus, Froberger en Muffat. Stadsbeiaardier Malgosia Fiebig speelt daarnaast ook werken van de Neder- lander Constantijn Huygens.
10.30 uur: Spieken bij de beiaard (max. 15 staan- plaatsen bij de beiaardier tijdens het concert), € 10, bestelnummer 80
za 31 aug / 11.00 uur Academiegebouw, Aula
€ 5 bestelnummer 81
gratis
100
za 31 aug / 13.00 uur Academiegebouw, Aula
Frank Groothof Kindervoorstelling: Ridder Florian (4+)
Ridder Florian is de nieuwe voorstelling van Frank Groothof naar het bekende boek van Marjet Huiberts. Het is een prachtige kans voor kleuters, ouders en opa’s en oma’s om een muziekthe- ateravontuur te beleven. Samen met knipselkunstenares José Vingerling die op het achterdoek in schaduwspel de avonturen van Florian tot leven brengt, worden de kinderen uitgedaagd om hun eigen magische krachten aan te spreken. Het verhaal wordt begeleid door Italiaanse oude muziek gespeeld op viola da gamba, theorbe en barok- gitaar. Na afloop is er een meet-and- greet met de spelers.
Fred Jacobs 17de-eeuwse Franse luitmuziek rond
Constantijn Huygens
Fred Jacobs reconstrueert in zijn luitre- cital een uniek stukje luitgeschiedenis. Van Constantijn Huygens is bekend dat hij een buitengewoon bekwaam luitspeler en -componist was. Hij reisde door Europa en leerde de muzikale grootheden van zijn tijd kennen. Huy- gens was perfect op de hoogte van de actuele muzikale ontwikkelingen en modes. Bij gebrek aan overgeleverde stukken van Huygens klinken in dit pro- gramma zijn grote voorbeelden – Du Faut, Pinel, Gaultier.
za 31 aug / 13.00 & 16.00 uur Theater Kikker
€ 10 bestelnummer 82 & 86
A € 21 / € 19 / € 10
La Morra / Corina Marti & Michal Gondko Ciconia: Musicus famosissimus
La Morra – drie zangers, fluit, luit, vedel en clavisimbalum – brengt een eerbetoon aan Ciconia, de eerste grote oltremontano of noorderling in Italië. We horen profane muziek op Italiaanse en Franse teksten en instrumentale muziek uit de Codex Faenza. Ook al be- heerste Ciconia zowel de sacrale als de wereldlijke genres, het is vooral in het laatste dat zijn bijzondere talent om invloeden op te nemen en te transfor- meren naar voren komt: probleemloos vermengt hij de Noord-Europese Ars Nova en Ars Subtilior met de puur Italiaanse stijl.
Ludovice Ensemble / Fernando Miguel Jalôto Bourgeois: Les plaisirs de la Paix (1715)
De Portugese klavecinist en dirigent Jalôto is ondertussen een habitué van het Festival: de voorbije jaren gooide hij hoge ogen in de (Fabulous) Fringe. Nu groeit hij door naar het hoofdpodium, waar hij een gelegenheidscompositie presenteert die in 1715 naar aanleiding van de Vrede van Utrecht in Parijs is uitgevoerd. De componist Thomas- Louis Bourgeois, geboren in België en een tijdlang theaterdirecteur in Den Haag, schreef een opéra-ballet met Franse en Italiaanse elementen in de overgangsstijl tussen Lully en Rameau.
Solisten: Raquel Andueza & Monika Mauch, sopraan / Fernando Guimarães, tenor / Hugo Oliveira, bas
102
za 31 aug / 17.00 uur Vredenburg Leeuwenbergh
A € 21 / € 19 / € 10
Lets Radio Koor / Sigvards Klava Lassus’ boetepsa