¥û[ðú cû^u ûAñ @b¥ûi êÉ òK û fileodisha school education programme authority school &...
152
ODISHA SCHOOL EDUCATION PROGRAMME AUTHORITY SCHOOL & MASS EDUCATION DEPARTMENT _âû[còK gòlû _âÉêZò Kû~ðýKâc-2019-2020 C{ßk - 1 aò\¥û[ðúcû^u _ûAñ @b¥ûi _êÉòKû MYòZ
-
Upload
hoangthuan -
Category
Documents
-
view
213 -
download
0
Transcript of ¥û[ðú cû^u ûAñ @b¥ûi êÉ òK û fileodisha school education programme authority school &...
ODISHA SCHOOL EDUCATION PROGRAMME AUTHORITYSCHOOL & MASS EDUCATION DEPARTMENT
_âû[còK gòlû _âÉêZò Kû~ðýKâc-2019-2020C{ßk - 1
aò\¥û[ðúcû^u _ûAñ @b¥ûi _êÉòKû
MYòZ
icúlK
ùfLK/ùfLôKû cŠkú
MYòZ
Ÿgâú c\^ ùcûj^ cjû«ò
Ÿgâú iù«ûh Kêcûe Zâò_ûVúŸgâú ù\ùa¦â ^û[ hWÿwúŸgâú ffûU P¦â ùaùjeûŸgâú @bòc^ê¥ iûjêŸgâú PZêbêðR _ŠûŸgâú Zâúguê iêaê¡òŸgâúcZú c¬êkû _éÁò
_âgûi^òK _eûcgð\ûZû
ùg÷lòK _eûcgð\ûZû
ijûdZû
ùa÷hdòK ijûdZû
gâú bìù_¦â iòõ _ê^ò@û bû._â.ùi
_âKÌ ^òùŸðgK, Iù__û
gâú iì~ð¥ ^ûeûdY cògâ, I.gò.ùi
~êMà ^òùŸðgK, gòlûZ©ß I gòlK _âgòlY
gâúcZú Rdû aû^ûRðú
gâúcZú còZûfú _ûZâ
baû^ú _â]û^
_ê¿û¬kú _éÁò
KéZmZû
1
QûZâ/QûZâúu ^ûc_______________________________________
ùgâYú________________________________________________
MYòZ
_éÂû
1-148
2
C{ßk - 1
Practice worksheets forLearning Camp
3
cêL¥]ûeYû
1.iõLýû - 1 eê 6 iõLýK aÉê MY^ 1 2 N<û _eòPd - 1 eê 6 iõLýK aÉê MY^ 2 2 N<û
- 1 eê 9 iõLýû MY^ 3 2 N<û- 10 eê 19 _~ðý« iõLýû PòjÜU 4 2 N<û- 10 eê 19 _~ðý« iõLýûcû^ue iÚû^údcû^ 5 2 N<û- 20 eê 99 c¤ùe iõLýûcû^ue iÚû^údcû^ 6 2 N<û- 20 eê 99 c¤ùe iõLýûcû^ue iÚû^údcû^ 7 2 N<û- 1 eê 99 _~ðý« iõLýûe ^ûc ij _eòPd 8 2 N<û- 20 eê 99 _~ðý« iõLýûcû^ue iÚû^údcû^ 9 2 N<û- 1 eê 100 _~ðý« iõLýûcû^uê Kâcùe ùfLôaû 10 2 N<û- iû^ - aW RûYòaû 11 2 N<û- iû^ - aW RûYòaû 12 2 N<û- iõLýûKê Kâcùe iRûAaû 13 2 N<û- VòKþ _ìað, VòKþ _e I c¤a©ðú iõLýû RûYòaû 14 2 N<û- iû^ I aW iõLýû RûYòaû 15 2 N<û- VòKþ _ìaða©ðò, VòKþ _ea©ðò iõLýûKê ùfLôaû 16 2 N<û - _ìeY aûPK iõLýû 17 2 N<û - _ìeY aûPK iõLýû 18 2 N<û
2. ù~ûM I 18 _~ðý« iõLýû cû^u ù~ûM 19 2 N<û aòùdûM - 99 c¤ùe iõLýûcû^ue ù~ûM 20 2 N<û
- 99 c¤ùe iõLýûcû^ue ù~ûM 21 2 N<û- ù~ûM i´§úd iek iciýû icû]û^ 22 2 N<û- iõLýûcû^ue aòùdûM 23 2 N<û- @ûi aòùdûM Keòaû 24 2 N<û- aòùdûM i´§úd iek iciýû icû]û^ 25 2 N<û
3. Uuû - ù^ûUþ I cê\âûe PòjÜU 26 2 N<û _Aiû - Uuû _Aiûe ù~ûM 27 2N<û4. icû^ - @ûi icû^ icû^ bûM Keò aû<òaû 28 2 N<û icû^ Keò aû<òaû (jeY)
iìPú_ZâC{ßk MYòZ - 1
Kû~ð¥`ŸðKâcòK ^´e
@û^êcû^òKicdgòlY `kû`k
4
(1 eê 6 iõLýK aÉê MY^)1. gòlK _òfûKê òcÜ _âKûùe aêSûAùaö
1 @ûC 1
2
2 @ûC 1
3
@ûC
@ûC
@ûC
@ûC
@ûC
@ûC
Kû~ýð`Ÿð - 1
ùijò_eò[ôfû @ûiòfû ùjfû
5
Kû~ðý-1
_òfûcû^u cSòùe KòQò c¬òò / ùMûWò/ KûP ùMûfò eLû~ûCö (ù~_eò _âùZýKùe
@Zò ùagòùe 6Uò ùfLûGñ [ôa) _âùZýK _òfû cêVûG c¬ò / ùMûWò, KûP ùMûfò ù^ùa
I _ûL _òfû ij cògò MYòùaö _âùZýK _òfû aûe´ûe @býûi Keòaû _ûAñ gòlK \éÁò
ù\ùaö
Kû~ðý-2(1 eê 6 iõLýû iìPKuê _Xÿòaû I ùfLôaû)
C_KeY (1) 1Uò, 2Uò, 3Uò, 4Uò, 5Uò, 6Uò aò¦ê[ôaû ùMûUòG WûAiþö
(2) PòZâ ij iõLýû KûWð (1 eê 6)
1 2 3 4 5 6
ùLk\êA \k _òfû cêjñû cêjó ùjûA aiòùaö cSòùe ùMûfò PòZâ ij iõLýû KûWð ejòaö 1c
\keê ùMûUòG _òfû WûAiþ MWûAaö 2d \keê ùMûUòG _òfû WûAiþùe PòjÜòZ aò¦ê
iõLýû @^êiûùe ùijò iõLýK ùMûfò PòZâ [ôaû PòZâ KûWð ù\LûAaö ^ûc I iõLýû
iìPK Kjòa I LûZû / ùiäUþùe iõLýûUò ùfLôaö Gjò_eò iaê_òfû bûM ù^aû _~ðý«
ùLk Pûfê ejòaö ù~_eò iaê_òfû 1 eê 6 ùMûUò aÉê ù\Lô iõLýû ^ûc Kjòùa I
iõLýû iõùKZ ùfLôùaö
6
(1 eê 6 iõLýK aÉê MY^)
_âgÜ -1 : iõLýû MYò Mûe UûYö
_âgÜ -2 : PòZâ MY I VòKþ iõLýû ij Mûe UûYò ù~ûWö
iõLýû ùMûfò iõLýû iõLýûeûc
MûeiõLýû
GK
\êA
Zò^ò
Pûeò
_û*
Q@
1
2
3
4
5
6
3
2
4
5
6
1
Kû~ýð`Ÿð - 2
7
3. PòZâ MY I Lûfò Nùe iõLýû ùfLö
4. PòZâ MYò VòKþ iõLýû Pûeò_ùU ùMûf aêfû@ö
(K) 1, 2, 3
(L) 3, 4, 5
(M) 4, 5, 6
(N) 3, 5, 6
(O) 1, 2, 3
(P) 2, 3, 4
mmmmm
8
(K)
(L)
(M)
(N)
(O)
(P)
6. ùKCñ[ôeê ùKùZûUò @Qò MY I Zk iûeYúùe iõLýûUò ùfLö
m m
m m
5. PòZâ MY I Lûfò Nùe iõLýûUò ùfLö
9
2
7
6
8
9
4
(1 eê 9 iõLýû MY^)
_âgÜ 2 : PòZâ MY I VòKþ iõLýû ij Mûe UûYò ù~ûWÿö
_âgÜ-1 :iõLýû MYò Mûe UûYö
iõLýû ùMûfò iõLýû iõLýûe ûc Mûe iõLýû
1 GK
2 \êA
3 Zò^ò
4 Pûeò
5 _û*
6 Q@
7 iûZ
8 @ûV
9 ^@
m m m m m m m m
Kû~ýð`Ÿð - 3(1 eê 9 iõLýû MY^)
_âgÜ 2 : PòZâ MY I VòKþ iõLýû ij Mûe UûYò ù~ûWÿö
10
3. PòZâ MY I iõLýûe ^ûc ij ù~ûWö
4. Mêfò MYò Zk Nùe iõLýû ùfLö
\êA
Q@
Zò ò
_û*
iûZ
^@
11
(10 eê 19 _~ðý« iõLýû PòjÜU)
1. 10 eê 19 iõLýû PòjÜU I _V^ û
[ôfû @ûiòfû ùjfû
9 1 10
10 1 11
11 1 12
12 1 13
13 1 14
14 1 15
15 1 16
16 1 17
17 1 18
18 1 19
Kû~ýð`Ÿð - 4
12
mmmmmmmmmmmmmmmmmm
m
2. _âùZýK ]ûWòùe [ôaû PòZâMêWòKê MYö C_~êq iõLýû ij ù~ûWÿöPòZâ iõLýû
3. PòZâ MY I WûjûY _U Lûfò Nùe ùijò iõLýûUò ùfLö
(K)
(L)
(M)
(N)
(O)
17
12
16
19
13
10
mmmmmmmmmm
13
4. C\ûjeY bkò iõLýû ù\Lô Lûfò Nùe ùMûf PòZâ Keö
14
17
19
10
12
15
11
5. _âZò ]ûWòùe iõLýûKâc ù\Lò LûfòiÚû^ _ìeY Keö
1 2 3 6 8
10 11 13 19
7 8 9 12 14
9 10 15 17
5 6 7 10 13
6 7 8 12
8 9 12
14
1. C\ûjeY ù\Lô Lûfò Ne _ìeY Keö
(K)
(L)
(M)
(N)
(O)
(P)
(Q)
(R)
(S)
(T)
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(10 eê 19 _~ðý« iõLýûcû^ue iÚû^údcû^)
13=
Kû~ýð`Ÿð - 5
(10)
(10)
(10)
(10)
(10)
(10)
(10)
(10)
(10)
(10)
(10)
15
2. C\ûjeY ù\Lô MûeUûYò ù~ûWö
18 1 \g 2 GK
11 1 \g 3 GK
13 1 \g 5 GK
19 1 \g 7 GK
15 1 \g 8 GK
17 1 \g 9 GK
1 \g 1 GK
3. Lûfò Ne _ìeY Keö
(K) 14 = 1 \g GK
(L) = 1 \g 3 GK
(M) 17 = \g GK
(N) = 1 \g 8 GK
(O) 19 = 1 \g GK
(P) 11 = \g GK
(Q) 15 = \g GK
(R) = 1 \g 2 GK
(S) = 1 \g 6 GK
(T) = 1 \g V GK
16
(20 eê 99 c¤ùe iõLýûcû^ue iÚû^údcû^)1. aÉêMêWòKê MYò Lûfò Nùe iõLýûUò ùfLö
aÉê iõLýû
2. C\ûjeY ù\Lô 10 Uò KûVòùe ùMûUòG aòWû Keò ùfLö
1 aòWû 1 ùLûfû
Kû~ýð`Ÿð - 6
17
3. C\ûjeY ù\Lô ùfLö
= 2 aòWû 2 ùLûfû = 2 \g 2 GK
= ....... aòWû ...... ùLûfû = ...... \g..... GK
= .....aòWû......ùLûfû = ..... \g ..... GK
= ..... aòWû...... ùLûfû =....\g ....GK
= ....aòWû....ùLûfû =...\g....GK
4. C\ûjeY ù\Lô ùfLö
10 10
10 10 10
10 10 10 10 10
10 10
10 10 10
10 10 10 10
10 10 10 10 10 10
10 10
10 10
10 10
10 10
10 10 10
2 \g 3 GK = 23
= ..... \g ..... GK = ........
= ....... \g ..... GK = .......
= ...... \g ...... GK = .......
=....\g ...... GK = .......
18
1. iõLýûMêWòKê iÚû^údcû^ @ êiûùe ùfLöiõLýû \g GK
31
42
48
52
69
73
90
88
36
95
81
(20 eê 99 c¤ùe iõLýûcû^ue iÚû^údcû^)
Kû~ýð`Ÿð - 7
19
2. C\ûjeY ù\Lô iõLýû ùfLö
\g GK iõLýû
2 3 23
3 6
4 1
5 7
4 5
9 6
7 8
3. ‘K’ ɸe iõLýû ij ‘L’ ɸe aòÉûeòZ eì_K Mûe ù\A ù~ûWÿö
‘K’ ɸ ‘L’ ɸ
20 4 \g 9 GK
37 2 \g 6 GK
43 2 \g 0 GK
26 3 \g 7 GK
49 4 \g 3 GK
20
4. ‘K’ ɸe iõLýû ij ‘L’ ɸe aòÉûeòZ eì_Kê ù~ûWö
‘K’ ɸ ‘L’ ɸ
64 8 \g 1 GK
75 5 \g 6 GK
81 9 \g 2 GK
92 6 \g 4 GK
56 7 \g 5 GK
5. C\ûjeY ù\Lô ùfLö
ù~_eò = 5 \g = 50
6 GK = 6
(K) 7 \g = .............. (L) 9 \g = ..............
(M) 6 GK = ............... (N) 7 GK = ...............
(O) 8 \g = ................ (P) 1 \g = .................
(Q) 9 GK = ................... (R) 4 \g = ......................
(S) 6 \g = ........... (T) 8 GK = ...............
21
1. iõLýû ùfLö
iõLýû iõLýû ^ûc iõLýû iõLýû ^ûc
1 39
6 42
7 48
8 50
9 52
10 58
12 59
13 66
14 73
16 76
18 80
21 88
25 83
28 86
30 74
35 63
(1 eê 99 _~ðý« iõLýûe ûc ij _eòPd)
Kû~ýð`Ÿð - 8
22
iõLýû ûc iõLýû
PCa^
iZe
_Pògò
@ûV
GMûe
Pûkògò
@YPûg
@Vûa^
QZògò
@YhVò
PCZòeògò
@ùVAgò
adûkògò
aûhVò
PCÉeò
@VÉeò
_*û@gú
Qdûkògò
iùZAgò
Zòeògò
2. iõLýû ùfLö
23
1. Lûfò Ne _ìeY Keö
(K) 25 ùe 2 e iÚû^údcû^ = ..................
(L) 36 ùe 6 e iÚû^úd cû^ = ..................
(M) 53 ùe 3 e iÚû^údcû^ = ..................
(N) 45 ùe 4 e iÚû^údcû^ = ..................
(O) 60 ùe 6 e iÚû^údcû^ = ..................
(P) 78 ùe 7 e iÚû^údcû^ = ..................
(Q) 64 ùe 6 e iÚû^údcû^ = ..................
(R) 81 ùe 1 e iÚû^údcû^ = ..................
(S) 92 ùe 9 e iÚû^údcû^ = ..................
(T) 56 ùe 6 e iÚû^údcû^ = ..................
2. C\ûjeY bkò ùMûf aêfû~ûA[ôaû @u MêjòKe iÚû^údcû^ ùfLö
ù~_eò 4 3 = 4 \g
(K) 5 2 = ................ (L) 28 = ................
(M) 39 = ................ (N) 14 = ................
(O) 32 = ................ (P) 46 = ................
(Q) 81 = ................ (R) 95 = ................
(S) 76 = ................ (T) 69 = ................
(20 eê 99 _~ðý« iõLýûcû^ue iÚû^údcû^)
Kû~ýð`Ÿð - 9
24
3. @ûaûKi¨e ùMûfò MYò iõLýû ùfLö
(K)
(L)
(M)
(N)
(O)\ G
\ G
\ G
(P)
\ G
\ G
\ G
(P)
\ G
(P)
\ G \ G
(P)
\ G(P)
25
4. C\ûjeY ù\Lô @ûaûKiùe ùMûfò Keö
23 - (L) 72
(K) 34 - (N) 27
(M) 45 - (P) 30
(O) 56 - (R) 64
(Q) 67 - (T) 64
(S) 32 - (U) 70
3 4
\ G
4 5
\ G
5 6
\ G
6 7
\ G
3 2
\ G
2 7
\ G
3 0
\ G
6 4
\ G
6 4
\ G
7 0
\ G
2 3
\ G
7 2
\ G
26
ùijò_eò ùKùZ\g, ùKùZ GK ùfLö
(L)(M)
(N)(O)
(P) (Q)
(K) (L)48 59
35 61
87 73
92 44
485.
3\g 2 GK30 2
27
1.
iõL
ýû i
ûeYúù
e 1
eê 1
00
_~ðý«
iõL
ýû ù
fLòa
û ö
12
46
8 1
0
11
15
19
21
23
26
3
0
32
35
55
6
7
75
84
91
97
(1 e
ê 10
0 _
~ðý«
iõL
ýûcû^
uê K
âcùe
ùf
Lòa
û)
Kû~
ýð`Ÿð -
10
28
2. C©e ùfLö
(K) GK @u aògòÁ iõLýû MêWòKê Kâcùe ùfLö
(L) GK @u aògòÁ ùKùZûUò iõLýû @Qò?
(M) GK @u aògòÁ aW iõLýûUòe ûc ùfLö
(N) GK @u aògòÁ iaêVûeê iû^ iõLýûUòe ûc ùfLö
(O) \êA @u aògòÁ ùKùZûUò iõLýû @Qò?
(P) \êA @u aògòÁ iaêVûeê iû^ iõLýûUòe ûc ùfL ö
(Q) \êA @u aògòÁ iaêVûeê aW iõLýûUòe ûc ùfLö
(R) GKK Nùe 8 [ôaû 10Uò iõLýû ùfLö
(S) \gK Nùe 8 [ôaû 10Uò iõLýû ùfLö
29
1. C\ûjeY ù\Lô ùMûUòKê ùMûUòG ù~ûWö Kcþ iõLýK aÉê _ûAñ ‘VòK’ PòjÜ \ò@ö
C\ûjeY
(K)
(L)
(M)
(N)
(O)
(P)
mmmmmmmm
mmmmmmm
(iû^ - aW RûYòaû)Kû~ýð`Ÿð - 11
30
2. C\ûjeYùe \ò@û~ûA[ôaû bkò _âùZýK ùKûVeòùe aW iõLýûùe ùMûf aêfû@ö
C\ûjeY 5 , 3
(K) 4 , 3 (L) 5, 7
(M) 8 , 5 (N) 6 , 9
(O) 3 , 6 (P) 8 , 7
(Q) 7 , 6 (R) 4 , 0
(S) 9 , 8 (T) 7 , 4
31
(iû^ - aW RûYòaû)1. C\ûjeY bkò iaêVûeê iû^ iõLýûùe ùMûf aêfû@ö
(K) 5, 3, 2 (L) 7, 6, 9 (M) 8, 5, 7
(N) 2, 3, 1 (O) 5, 6, 2 (P) 7, 8, 5
(Q) 9, 8, 7 (R) 6, 5, 4 (S) 2, 1, 6
(T) 7, 5, 9 (U) 3, 4, 5 (V) 7, 6, 4
2. iû^eê aW Kâcùe 4 eê 9 _~ðý« iõLýû ùfLö
4, 5 ......... ........... ............... ................
3. iaêVûeê aW iõLýûùe ùMûf aêfû@ö
(K) 1, 3, 2 (L) 5, 4, 3
(M) 6, 5, 4 (N) 5, 6, 7
(O) 8, 6, 7 (P) 5, 7, 8
(Q) 6, 9, 8 (R) 7, 8, 9
(S) 8, 9, 5 (T) 4, 6, 7
(U) 6, 3, 2 (V) 1, 5, 9
Kû~ýð`Ÿð - 12
32
4. òcÜ aLeû MêWòKeê ù~ùZ _ûe ùiùZ Zò ò Zòù^ûUò iõLýû ZkKê
Zk ùfLö iaêVûeê aW iõLýûKê ùMûf aêfû@ö
1 2 3 4 5 6 7 8 9
ù~_eò
2
3
5
5. 1 Vûeê 9 _~ðý« iõLýûùfLû[ôaû KûWð eLû~òaö \êARY ùfLûGñ
_òfû @ûiò ùMûUòG ùfLûGñ KûWð CVûAùaö iû^ iõLýû _ûA[ôaû _òfû
Zûkò cûeòa I aW iõLýû _ûA[ôaû _òfû GK[e ùWAñaö
(iìP^û - gòlK _òfûcû^uê 1 eê 9 _~ðý« ùfLûùjûA[ôaû iõLýû KûWð
ù\LûAùaö)
33
6. C\ûjeY bkò LûfòNe _ìeY Ke (KòG iû^ KòG aWö
iõLýû iû^ iõLýû aW iõLýû
12
10
16
18
13
19
15
12
18
11
17
14
13
15
14
13
10 12
34
7. iû^ iõLýûKê ùMûf aêfû@
(K) 14, 17 (L) 11, 9 (M) 18, 17
(N) 15, 11 (O) 8 7 (P) 9 10
8. aW iõLýû Zùk Mûe \ò@ö
(K) 12, 10 (L) 15, 13 (M) 11 17
(N) 9 12 (O) 18 11 (P) 8 12
35
1. iû^ iõLýûeê aW iõLýû Kâcùe iRû@ö
(K) 5, 3, 7, 1 - 1, 3, 5, 7
(L) 6, 8, 5, 9 -
(M) 8, 9, 6, 7 -
(N) 6, 3, 8, 4 -
(O) 4, 3, 5, 7 -
2. _âùZýK ]ûWòùe [ôaû iõLýûMêWòKê aWeê iû^ Kâcùe iRûA ùfLö
ù~_eò
(K) 2, 4, 6, 8, 8, 6, 4, 2
(L) 7, 9, 6, 4 -
(M) 5, 7, 3, 9 -
(N) 8, 4, 3, 6 -
(O) 7, 9, 5, 8 -
3. iaêVûeê iû^ iõLýû I iaêVûeê aW iõLýû ùfLö
C\ûjeY _âKûùe iûeYú _êêeY Keö
iõLýû iaêVûeê iaêVûeê
iû^ iõLýû aW iõLýû
4, 2, 8, 7, 9 2 9
6, 7, 5, 8, 4
3, 5, 1,6, 7
4, 6, 3, 7, 5
5, 6, 1, 3, 7
(iõLýûKê Kâcùe iRûAaû)
Kû~ýð`Ÿð - 13
36
4. iû eê aW Kâcùe iRûA ùfLö
(K) 14, 9, 13, 10, 12 -
(L) 18, 14, 19, 17, 12 -
(M) 15, 10, 14, 11, 13 -
(N) 19, 15, 18, 16, 13 -
(O) 8, 12, 9, 7, 16, -
5. aWeê iû^ Kâcùe iRûA ùfLö
(K) 15, 10, 14, 11, 13, -
(L) 19, 15, 16, 17, 12, -
(M) 18, 14, 17, 15, 12 -
(N) 18, 14, 17, 15, 12 -
(O) 9, 13, 10, 8, 14 -
6. Lûfò Ne _ìeY Keö
(K) 14 _ùe 16 ù^ùf 17 _ùe ..... ù^aû
(L) 9, 8, 7 bkò ùfLö 15 ....., .......
(M) 14 e VòKþ _ìað iõLýû 13 ùjùf 18e VòKþ _ìað iõLýû ........ ùja
(N) 16 e VòKþ _e iõLýû ...........
37
1. LûfòNe _ìeY Keö
VòKþ _ìað iõLýû iõLýû VòKþ _e iõLýû
16 18
14 16
12 14
17 19
11 13
9 11
2. C\ûjeY bkò Lûfò Ne _ìeY Keö
VòKþ _ìað iõLýû iõLýû VòKþ _e iõLýû
5 6 7
8
5
10
13
19
18
(VòKþ _ìað, VòKþ _e I c¤a©ðú iõLýû RûYòaû)
Kû~ýð`Ÿð - 14
38
3. LûfòiÚû^ _ìeY Keö
(K) 4, 5, 6, .............. ................. .................
(L) 7, 8, 9 ,............... ................ ..................
(M) 11, 12, 13, ............. ............. ...............
(N) 12, 13, ................ ................. ...............
(O) 15, 16, 17 .................. ................. ..........
(P) 15, 14, 13, ..................... ............... ...........
(Q) 11, 10, 9, ........................ ................. .........
(R) 14, 13, 12, .................... ................... .............
4. Zk iõLýû \êAUòe c¤a©ðú iõLýû MêWòK ùfLö
(K) 4, ........., .............., .............., ......... 9
(L) 7, .........., ..........., .............., ............. 12
(M) 9 ,.............., .............., .............., ............ 14
(N) 11, .............., ................, .............., ............ 16
(O) 13, ..........., .............., ................, ............ 18
39
1. _âZò ]ûWòùe [ôaû iaêVûeê iû^ iõLýûe Pûeò_ùU ‘V’ Ke I iaêVûeê aW
iõLýûe Pûeò_ùU Keö
(K) 21, 22, 23, 24, 25
(L) 36, 34, 38, 33, 39
(M) 25, 45, 55, 15, 35
(N) 38, 22, 33, 28, 41
(O) 20, 40, 60, 50, 30
2. _âZò ]ûWòùe [ôaû iaêVûeê iû^ iõLýû Pûeò_ùU V ùMûf Ke I iaêVûeê aW
iõLýûe Pûeò_ùU Keö
(K) 54, 43, 28, 87, 36, 23, 65
(L) 47, 89, 32, 56, 34, 93, 25
(M) 6 0, 5 0, 80, 20, 70, 40, 90
(N) 57, 55, 58, 59, 53, 56, 51
(O) 92, 89, 98, 72, 27, 48, 63
(iû^ I aW iõLýû RûYòaû)
Kû~ýð`Ÿð - 15
40
3. iõLýûMêWòK iû^eê aW Kâcùe iRûA ùfLö
(K) 34, 45, 28, 53, 22
(L) 49, 36, 55, 82, 31
(M) 85, 88, 82, 86, 83
(N) 94, 59, 32, 46, 97
(O) 64, 86, 46, 29, 37
(P) 50, 59, 32, 41, 93
(Q) 38, 59, 32, 41, 93
4. iõLýûMêWòKê aWeê iû^ Kâcùe iRûA ùfLö
(K) 78, 73, 70, 79, 76
(L) 35, 65, 95, 25, 85
(M) 37, 42, 71, 56, 33
(N) 55, 47, 87, 21, 69
(O) 46, 29, 57, 85, 97
(P) 70, 48, 34, 61, 88
(Q) 92, 28, 53, 83, 25
41
\òai-1
2
1. @û
i V
òKþ _
ìað I
VòKþ _
ea©ðú i
õLýûK
ê ùf
Lôaû
VòKþ _
ìaða©ðú iõL
ýû iõL
ýû V
òKþ _
ea©ðú iõL
ýû V
òKþ _
ìaða©ðú iõL
ýû i
õLýû
VòKþ _
ea©ðú iõ
Lýû
952
15
18
33
45
42
54
56
65
74
69
86
80
91
83
95
85
98
93
99
96
- @ûù
c R
ûYòùf
- ù
MûU
òG i
õLýûe
ê 1 a
òùdûM
Kùf
Zûj
ûe V
òKþ _
ìaða©ðú I
1 ù
~ûM
Kùf
Zûj
ûe V
òKþ _
ea©ðú
còùk
ö
(VòKþ _
ìaða©ðú I V
òKþ _
ea©ðú iõL
ýûKê ù
fLôaû)
Kû~
ýð`Ÿð -
16
bêf
42
2. c¤a©ðú iõL
ýû ùf
Lö
VòKþ _
ìað i
õLýû
c
¤a©ðú iõL
ýû VòKþ _
e i
õLýû
_ìað i
õLýû c¤a©ðú iõL
ýû _e i
õLýû
810
52
5
5
15
17
18
2
1
33
35
45
4
8
42
44
54
5
7
56
58
65
6
8
74
76
69
7
1
86
88
80
8
3
91
93
83
8
6
95
97
85
8
8
98
100
93
9
6
15
17
96
9
9
43
3. iõL
ýû\ßde c
¤a©ðú i
õLýûM
êWòKê ù
fLö
23
, 4
, 5
, 6
, 7
, 8
9
815
916
11
18
15
22
18
25
24
31
28
35
32
39
43
50
57
64
63
70
73
80
82
90
44
(_ìeYaûPK iõLýû)1. PòZâùe j êcûuW @ûMùe _gêcûù^ Vò@û ùjûAQ«òö ùKCñ _gê ùKCñ iÚû^ùe @Q«ò
ù\Lö
ù~_eò - PòZûaûN - _â[c
jeòY - \ßòZúd
ùijò_eò @^ý _gêMêWòKe iÚû^ ù\Lô ùfLö
_â[c \ßòZúd ZéZúd PêZê[ð _*c h i¯c
PòZû aûN _â[c
jeòY \ßòZúd
KêKêe ZéZúd
ùNûWû
bûfê
ù^Ck
Ròeû`
Kû~ýð`Ÿð - 17
45
2. 8 êf @Qòö
KAñ ùMûfû_ UMe _\à cfäú c¦ûe Wûkò@û ùiaZú
_â[c \ßòZúd ZéZúd PZê[ð _*c h i¯c @Ác
Gùa _òfûcûù^ Kêj ùKCñ êf ùKCñ iÚû^ùe @Qò û
ù~_eò
KAñ êf @Qò _â[c iÚû^ùe
UMe êf @Qò ........................ iÚû^ùe
_\à êf @Qò ........................ iÚû^ùe
c¦ûe `êf @Qò ........................ iÚû^ùe
ùMûfû_ êf @Qò ........................ iÚû^ùe
Wûfò@û êf @Qò ........................ iÚû^ùe
ùiaZú `êf @Qò ........................ iÚû^ùe
cfäú êf e@Qò ........................ iÚû^ùe
46
@Uû
i
êRò
P
ûCk
ù
Zf
c
A\û
f
êY ù
iûe
òh
Ròeû
W
ûfò
Mjc
_â[c
\ßòZúd
(K)
PûC
k ù
KCñ i
Úû^ùe
@Qò?
(L)
ZéZúd
I _
*c i
Úû^ c
Sòùe
ùKCñ R
òòh @
Qò?
(M)
i¯c
iÚû^ùe
ùKCñ R
òòh @
Qò?
(N)
\gc
iÚû^ùe
ùKCñ R
òòh @
Qò?
(O)
fêY ù
KCñ i
Úû^ùe
@Qò
?
(P)
Ròeû ù
KCñ i
Úû^ùe
@Qò?
(Q)
ùKCñ \
êAUò i
Úû^ c
¤ùe c
A\û @
Qò?
(R)
Wûf
ò ùKCñ i
Úû^ùe
@Qò
?
47
(_ìeY aûPK iõLýû)
1c2d
3d4[ð
5c6Â
7c8c
9c10c
Kê û
cê^ú
fú^û
iêaò]ûùe ùfLôaû _ûAñ _â[cKê - 1c
\ßòZúdKê - 2d, ZéZúdKê - 3d
PZê[ðKê - 4[ð, _*cKê - 5 c
hÂKê - 6Â, i¯cKê - 7c
@ÁcKê - 8 c, ^acKê - 9 c
\gcKê - 10c
1. (K) Kê^û ùKCñ _ûjûPùe Vò@û ùjûAQò ?
(L) cê ò @ûC ùKùZûUò _ûjûP ~òaû _ùe 8c _ûjûPùe _j*ôa ?
(M) Kê^û @ûC ùKùZûUò _ûjûP PXÿòùf fò^û _ûLùe _j*ôa?
(N) fò^û 4Uò _ûjûPeê IjßûAùf ùKCñ _ûjûPùe _j*ôa?
(O) cê ò ùKùZ _ûjûP CVòùf I fú^û ùKùZ _ûjûP Liòùf \êùjñ
ùMûUòG _ûjûPùe Vò@û ùjùa ?
2. Gùa ùfL 1c = _â[c
2 d = ..............., 3d = ...................., 4[ð =....................
5c = ................., 6Â = ...................., 7c= ....................
8c =..................., 9c =......................, 10c=...................
Kû~ýð`Ÿð - 18
48
6. ‘K’ ɸ ij ‘L’ ɸKê Mûe ù\A ù~ûWö
‘K’ ɸ ‘L’ ɸ
_â[c 5c
\ßòZúd 10 c
ZéZúd 6 Â
PZê[ð 8c
_*c 4 [ð
h 1 c
i¯c 9c
@Ác 3 d
^ac 2 d
\gc 7 c
4. C\ûjeY bkò Lûfò Ne _ìeY Keö
_â[c \ßòZúd ZéZúd PZê[ð _*c
1c
h i¯c @Ác ^ac \gc
49
(18 _~ðý« iõLýû cû^u ù~ûM)
C\ûjeY ù\Lô cògûY `k ùfLö
1. C\ûjeY I
3 + 2 = 5
(K) I -
(L) I
(M) I
(N)
××××××× × ×I
Kû~ýð`Ÿð - 19
50
2. C\ûjeY ù\Lô cògûY `k ùfLö
4 I I I I (K) 3 (L) 4
+ 5 I I I I I + 5 + 5
9
(M) 7 (N) 5 (O) 3
+ 7 + 8 + 5
3. 1 2 3 4
C_e Neê ù~ ùKû÷Yiò \êA \êAUò iõLýû ù^A ù~ûM`k aûjûe Keö
ù~_eò - 1 + 4 = 5
(K)
(L)
(M)
(N)
(O)
4. C\ûjeY ù\Lô ù~ûWö
‘K’ ‘L’
4 + 3 8
5 + 3 6
2 + 4 9
3 + 2 7
2 + 2 4
5
51
5. C\ûjeY ù\Lô Lûfò Nùe cògûY`k ùfLö
C\ûjeY 8 + 7 = 15
(K) 2 + 7 =
(L) 6 + 5 =
(M) 8 + 9 =
(N) 7 + 4 =
(O) 8 + 5 =
6. C\ûjeY ù\Lô ù~ûWö
8 + 7 14 7 + 7
8 + 5 13 9 + 6
9 + 5 15 7 + 6
7 + 9 16 6 + 6
8 + 4 12 8 + 8
7. ù~ûM Keö
(K) 12 (L) 14 (M) 11 (N) 13
+ 5 + 3 + 7 + 5
(O) 14 (P) 1 2 (Q) 15 (O) 17
+ 4 + 6 + 2 + 3
52
8. C\ûjeY ù\Lô Lûfò iÚû^ _ìeY Keö
C\ûjeY : 3 ùe 2 cògòùf 5 ùjaö @[ðûZþ 3 + 2 = 5
(K) 4 ùe cògòùf 7 ùja ö @[ðûZ 4 + = 7
(L) 5 ùe cògòùf 8 ùjaö @[ðûZ 5 + = 8
(M) ùe 2 cògòùf 5 ùjaö @[ðûZ + 2 = 5
(N) ùe 5 cògòùf 12 ùjaö @[ðûZ + 5 = 12
9. ùKCñ \êAUò iõLýû cògòùf 15 ùjaö
15
+
+
+
+
+
+
+
+
6
9
53
10. C\ûjeY _âKûùe ù~ûM Keö
(K) Zêc _ûLùe 7 Uò Kckû @Qòö Zêc bûA
ZêcKê @ûC 4 Uò Kckû ù\ùfö Zêc _ûLùe
ùcûU Kckû ùKùZûUò ùjfûö
(L) @ûfcûeòe _â[c [ûKùe 9 Uò ajò I
\ßòZúd [ûKùe 7 Uò ajò @Qòö ùcûU ajò
iõLýû ùKùZ ?
(M) ùMûUòG MQùe 8 Uò _ûeû aiò[ôùfö @ûC
9 Uò _ûeû CWò @ûiò MQùe aiòùfö MQùe
ùcûU ùKùZûUò _ûeû aiòùf?
(N) ùMûUòG ùgâYúùe _ê@ _òfû 7 RY I Sò@
_òfû 8 RY _XÿêQ«òö ùijò ùgâYúùe ùcûU
ùKùZ _òfû _XÿêQ«ò?
(O) Zêc _ûLùe 6 Uuû @Qòö Zêc aû_û ZêcKê
5 Uuû ù\ùfö Zêc _ûLùe ùcûU ùKùZ
Uuû ùjfû ?
7 Uò Kckû+
4 Uò Kckû
11 Kckû
flý
54
@ûi ù~ûM Keòaû ([ôfû - cògòfû - ùjfû)
1. ù~ûM Kò_eò Keû~ûAQò ù\Lôaûö @ûi KûVò iûjû~ýùe cògûY Keòaûö
12 Uò KûVò 15 Uò KûVò
1 \g 2 GK 1 \g 5 GK
2 \g + 7 GK = 27
12 = 1 \g 2 GK
+ 15 = 1 \g 5 GK
2 \g 7 GK = 27
10 10
10 10
\gK GKK 1 2+ 1 5
2 7
(99 c¤ùe iõLýûcû^ue ù~ûM)
+
+
Kû~ýð`Ÿð - 20
55
2. iûw \êAUòKê PòjÜû@ û
30+24
50+16
20+27
42+33
40+33
30+17
53+20
34+20
50+25
33+33
56
\gK GKK 2 5+ 1 7
3 \g 12 (aû 1 \g 2 GK)
4 \g 2 GK
1. ùMûUòG Wûfûùe 25 Uò êf I @ûC ùMûUG Wûfûùe 17 Uò êf @QòöùZùa ùijò \êAUò Wûfûùe ùcûU ùKùZûUò êf @Qò?
_â[c Wûfûùe
\ßòZúd Wûfûùe
ùcûU
GVûùe , 25 = 2 \g I 5 GK
17 = 1 \g I 7 GK
Kû~ýð`Ÿð - 21(99 c¤ùe iõLýûcû^ue ù~ûM)
57
2. Gùa òùR ù~ûM MêWòKê Keö
(K) \g GK (L) \g GK
3 5 2 8
+ 2 7 + 1 6
(M) \g GK (N) \g GK
3 9 4 7
+ 2 8 + 2 6
(O) \g GK (P) \g GK
5 6 3 8
+ 3 9 + 4 3
58
4. 1, 2, 3 I 4 @u MêWòKê ù^A \êA@u aògòÁ iõLýû MV Ke I Zùk ùfLö
............. .......................... ..............
............. .......................... ..............
ùi[ôeê \êA \êAUò iõLýû ù^A ùicû^ue ù~ûM`k ò‰ðd Keö
+ =
+ =
+ =
+ =
Gjò_eò @ûC ùKùZûUò ù~ûM Keò_ûeòa Keö
3. Gùa òùR ù~ûM Keö
(K) \g GK (L) \g GK
2 1 3 4
+ 1 4 + 2 5
(M) \g GK (N) \g GK
3 0 5 0
+ 2 3 + 2 2
59
5. ùMûUòG [ûKùe 15 Uò ajò I @^ý GK [ûKùe 13 Uò ajò @Qòö \êAUò [ûKùe ùcûU
ùKùZûUò ajò @Qò ?
_â[c [ûKùe [ôaû ajò iõLýû =
\ßòZúd [ûKùe [ôaû ajò iõLýû =
ùcûU ajò iõLýû = + =
6. _ê_êf _ûLùe 13 Uò ù_ þiòf @Qòö ^ò ò _ûLùe 10 Uò ù_^iòf @Qòö ùZùa
\êARYu _ûLùe ùcûU ùKùZûUò ù_ þiòf @Qò?
_ê_êf _ûLùe [ôaû ù_^iòfþ iõLýû =
ò ò _ûLùe [ôaû ùcûU ù_ þiòf iõLýû =
\êA RYu _ûLùe [ôaû ùcûU ù_ þiòf iõLýû = + =
7. ùMûUòG aMòPûùe 18 Uò ]kû ùMûfû_ êf I 16 Uò fûf ùMûfû_ êf êUòQòö
ùZùa aMòPûùe êUò[ôaû ùcûU ùMûfû_ êf iõLýû ùKùZ ?
aMòPûùe êUò[ôaû ]kû ùMûfû_ êf iõLýû =
êUò[ôaû fûf ùMûfû_ êf iõLýû =
ùcûU êUò[ôaû êf iõLýû = + =
60
8. ùMûUòG Waûùe 42 Uò PùKûùfUþ @Qòö @ûC GK Waûùe 29 Uò PùKûùfUþ @Qòö
ùZùa
\êAUò Waûe PùKûùfUþ cògò ùKùZ ?
_â[c Waûùe [ôaû PùKûùfUþ iõLýû =
\ßòZúd Waûùe [ôaû PùKûùfUþ iõLýû =
ùcûU PùKûùfUþ = + =
9. ùMûUòG ùgâYúùe 27 RY aûkK Gaõ 35 RY aûkòKû _Xÿ«òö ùZùa ùijò ùgâYúe
ùcûU aûkK I aûkòKûu iõLýû ùKùZ ?
aûkKu iõLýû
aûkòKûu iõLýû =
ùcûU aûkK I aûkòKû iõLýû = + =
61
1. ù~_eò : 1 + 8 = 9
2 + 7 = 9
3 + 6 = 9
4 + 5 = 9
(K) ùijò_eò, ùKCñ ùKCñ iõLýûcû ue ù~ûM`k 8 ùja ?
(L) ùKCñ ùKCñ iõLýûcû^ue ù~ûM`k 7 ùja ?
(M) ùKCñ ùKCñ iõLýûcû^ue ù~ûM`k 11 ùja ?
(N) ùKCñ ùKCñ iõLýûcû^ue ù~ûM`k 12 ùja ?
(O) ùKCñ ùKCñ iõLýûcû^ue ù~ûM`k 15 ùja ?
(P) ùKCñ ùKCñ iõLýûcû^ue ù~ûM`k 16 ùja ?
(ù~ûM i´§úd iek iciýû icû]û^)
Kû~ýð`Ÿð - 22
62
2. ùMûUòG [ûKùe 42 Uò ajò @Qòö @^ý GK [ûKùe Zû’Vûeê 9 Uò ajò @]ôK @Qòö
\êAUò [ûKe ajò iõLýû cògò ùKùZ ?
ùMûUòG [ûKùe [ôaû ajò iõL¥û =
@^ý [ûKùe [ôaû @]ôK ajò iõL¥û =
2d [ûKùe [ôaû ajò iõL¥û =
\êAUò [ûKùe [ôaû ùcûU ajò iõL¥û = + =
3. ùMûUòG aMòPûùe 25 Uò @û´MQ, 36 Uò Wò@û MQ I 29 Uò _Yi MQ @Qòö ùZùa
aMòPûùe ùcûU ùKùZûUò MQ @Qò?
aMòPûùe [ôaû @û´MQ iõL¥û =
^Wò@û MQ iõL¥û =
_Yi MQ iõL¥û =
aMòPûùe ùcûU MQ iõL¥û =
(+)
63
(iõLýûcû^ue aòùdûM)
1. C\ûjeY bkò aòùdûM Ke I Lûfò Ne _ìeYKe
C\ûjeY
[ôfû 7 - Mfû 3 - ejòfû 4
7 - 3 = 4
(K)
5 - 2 =
(L)
8 - 5 =
(M)
6 - 4 =
(N)
12 - 7 =
(O)
15 - 8 =
(P)
13 - 6 =
Kû~ýð`Ÿð - 23
64
2. C\ûjeY bkò aòùdûM Keö
7 / / / / / / /
- 2
5
(K) 8 (L) 9
- 4 - 4
(M) 1 6 (N) 1 8
- 4 - 5
(O) 11 (P) 17
- 8 - 6
(Q) 19 (R) 16
- 9 - 5
65
3. C\ûjeY ù\Lô ù~ûWö
7 - 3 5
8 - 5 4
9 - 4 2
11 - 2 7
16 - 9 3
10 - 8 9
4. LûfòNe _ìeY Keö
(K) 7Uò Kckûeê 2 Uò Kckû LûAùf akKû Kckû ejòaö
(L) 8 eê 5 aòùdûM Kùf ejòaö
(M) [ôfû 11, Mfû 7, ejòfû
(N) 9 Uò gê@ûeê 5 Uò gê@û CWòMùfö @ûC ejòùf Uò gê@ûö
(O) 15 eê 7 aòùdûM Kùf ejòaö
66
(@ûi aòùdûM Keòaû)
[ôfû / / / / / / / 7 7
Mfû / / 2 - 2
ejòfû / / / / / 5 5
ùiû_û^ - 1 : 7 _ûAñ 7Uò Mûe UûYòaûö Gùa 7 eê 2 aòùdûM Keòaû _ûAñ 7 Uò Mûeeê
2 Uò MûeKê KûUòù\aû û ùZùa ejòfû 5 Uò Mûeö
gòlKu _ûAñ iìP^û : 7Uò KûVò ù^A 2Uò KûVòKê aûjûe Keòùaö
aòùdûM Ke :
1. (K) 8 (L) 9 (M) 5 (N) 7
- 3 - 2 - 1 - 4
(O) 2 (P) 5 (Q) 8 (R) 9
- 1 - 3 - 4 - 3
Kû~ýð`Ÿð - 24
67
aòùdûM Keòaû _ûAñ iìP^û :
ùiû_û -1: _â[ùc GKK Nee @u 5 e ê 3 Kê
aòùdûM Keòaûö 5 eê 3 aòùdûM Kùf
(5 - 3 = 2)ö aòùdûM `kKê GKK
Ne Zùk ùfLòaûö
ùiû_û -2: \gK Nùe 2 eê 1 aòùdûM Kùf
(2 - 1 = 1) û aòùdûM`kKê \gK
Ne Zùk ùfLôaûö
2.
\g GK
2 5
- 1 3
\g GK
2 5
- 1 3
1 2
\g GK
3 8
- 1 4
\g GK
9 3
- 3 3
\g GK
8 4
- 2 3
\g GK
6 7
- 2 5
68
]ûe @ûYò aòùdûM Keòaû ö
ùiû_û -1 : 2 GKeê 5 GK aòùdûM ùja ^ûjóö ùZYê 3
\geê 1 \g ]ûe @ûYò GKK Nùe eLôaûö
ùiû_û -2 : ( 10 + 2 = 12) ùZYê 2 _eòaù©ð GKK
Nùe 12 ùfLôaûö 12 eê 5 Mùf 7 ejòaö
ùiû_û^-3: 2 \geê 1 \g aòùdûM Kùf aòùdûM `k
1 \g ö ùZYê 1 Kê \gK Nùe Zùk
ùfLôaûö
3. aòùdûM Keö
\g GK
3 2
- 1 5
\g GK
2 12
- 1 5
7
\g GK
2 12
- 1 5
1 7
\g GK
4 1
- 2 4
\g GK
8 1
- 2 6
69
4. aòùdûM Keö
(K) 74 (L) 87 (M) 94 (N) 50
- 24 - 15 - 31 - 25
(O) 50 (P) 54 (Q) 84 (R) 87
- 25 - 27 - 39 - 38
(S) 91 (T) 85 (U) 60 (V) 73
- 47 - 35 - 20 - 28
(W) 60 (Xÿ) 58 (Y) 86 (Z) 81
- 27 - 29 - 37 - 39
70
1. còKò _ûLùe 15 Uò PùKûùfUþ [ôfûö ùi Zû’ bûAKê 7 Uò PùKûùfUþ ùi[ôeê
ù\Aù\fûö
ùZùa Zû’_ûLùe ùKùZûUò PùKûùfUþ ejòfû?
còKò _ûLùe [ôaû PùKûùfUþ iõLýû =
ùi[ôeê Zû’ bûAKê ù\A[ôaû PùKûùfUþ iõLýû =
còKò _ûLùe [ôaû akKû PùKûùfUþ iõLýû = - =
2. ùMûUòG PûwêWòùe 32 Uò ùMûfû_ êf [ôfûö cûkZú ùi[ôeê 14 Uò êf ù^AMfûö
ùZùa PûwêWòùe ùKùZûUò êf ejòfû ?
PûwêWòùe [ôaû êf iõLýû =
ùi[ôeê cûkZú ù^A[ôaû êf iõLýû =
PûwêWòùe ejò[ôaû akKû êf = - =
3. ùMûUòG ù_Uòùe 95 Uò PKþ [ôfûö ùi[ôeê 27 Uò PKþ bwû [ôfûö ùZùa ùKùZûUò
PKþ bf [ôf?
ù_Uòùe [ôaû PKþ iõLýû =
bwû PKþ iõLýû =
ù_Uòùe [ôaû bf PKþ iõLýû = - =
(aòùdûM i´§úd iek iciýû icû]û )
Kû~ýð`Ÿð - 25
71
flý _âgÜ
aòùdûM1. Lûfò Nùe iõLýû ùfLö 8 - = 5
12 - = 4
2. ùMûUòG @ûfcûeúùe 75 LŠ ajò [ôfûö @ûC ùKùZ LŠ ajò eLôùf 90 LŠ ajò
ùja?
3. 30 ùe ùKùZ ù~ûMKùf 48 ùja?
4. 78 eê ùKùZ aòùdûM Kùf aòùdûM `k 49 ùja?
5. Zêc iûjòùe ùfûK iõLýû 92ö ùi[ôeê _êeêh 35 RY I cjòkû 28 RY ùjùf ,
_òfûcû^u iõLýû ùKùZ ?
6. Lûfò Ne _ìeY Keö
(K) 75 - = 25 (L) 48 - = 20
(M) 92 - 36 = 20 (N) - 36 =
(O) 78 - 19 =
72
(ù^ûUþ I cê\âûe PòjÜU)
1. @Rû _ùKUeê ùKùZûUò ù^ûUþ aûjûe Keò PòjÜûAùfö @ûi, ùi iaêKê PòjÜòaûö
Kû~ýð`Ÿð - 26
73
2.icû^ _eòcûYKê Mûe UûYò PòjÜû@ö
74
3.ùKûVeòùe [ôaû cê\âû I ù^ûUþ MêWòKe ùcûU cìfý LûfòNùe ùfLö
5 Uuû
75
10 Uuû 5 Uuû 2 Uuû
1. _âgÜMêWòKe C©e Kjö
(K) Zêùc ùMûUòG Kfc KòYòùf ù\ûKû^úKê ùKùZ Uuû ù\a?
(L) Zêùc ùMûUòG Kfc I ùMûUòG eae KòYòùf ù\ûKû^úKê ùKùZ Uuû ù\a?
(M) eûc ùMûUòG Kfc I ùMûUòG ù_ þiòf KòYòfûö ùi ù\ûKû^úKê ùKùZ Uuû
ù\a?
(N) iúZû ùMûUòG ù_ þiòf I ùMûUòG eae KòYòfûö ùi ù\ûKû^úKê ùKùZ Uuû
ù\aö
(O) Zêùc ~\ò ùMûUòG Kfc, ùMûUòG ù_ þiòf I ùMûUòG eae KòYòa, Zûjûùjùf
ù\ûKû^úKê ùKùZ Uuû ù\a?
(P) jeò ù\ûKû^eê 2Uò ù_ þiòf I ùMûUòG eae KòYòfûö ùi ù\ûKû^úKê ùKùZ
Uuû ù\a?
(Q) gýûc ù\ûKû^eê 2Uò ù_ þ I ùMûUòG ù_ þiòf KòYòùf ù\ûKû^úKê ùKùZ Uuû
ù\a?
(Uuû _Aiûe ù~ûM)
Kû~ýð`Ÿð - 27
76
2. Lûfò ùKûVeòùe ù~ûM`k ùfLö
(K) 2 Uuû + 5 Uuû =
(L) 7 Uuû + 3 Uuû =
(M) 10 Uuû + 20 Uuû =
(N) 10 Uuû + 1 Uuû =
(O) 2 Uuû + 1 Uuû =
(P) 7 Uuû + 5 Uuû =
3. Zêùc ùMûUòG LûZû KòYòaû _ûAñ ùMûUòG 10 Uuò@û ù^ûUþ I ùMûUòG 5 Uuò@û
cê\âû ù\fö Zûjû ùjùf LûZûUòe \ûcþ ùKùZ?
4. Zêc _ûLùe 65 Uuû [ôfûö Zêc aû_û ZêcKê @ûC 28 Uuû ù\ùfö Zêc _ûLùe
ùcûU ùKùZ Uuû ùjfû ?
5. ùMûUòG bfò afþe \ûc 56 Uuû I ùMûUòG eòwþafþ \ûcþ 25 Uuû ùjùf ùijò
\êAUòe \ûcþ cògò ùKùZ ?
77
flý _âgÜ
1. Zùk Rò òh MêWòKe \ûcþ \ò@û~ûAQòö GjûKê ù\Lò Zk _âgÜcû^ue C©e ùfLö
25 Uuû 30 Uuû 10 Uuû 40 Uuû
(K) Kfc I ew aûKè KòYòùf ùKùZ Uuû ù\aûKê _Wòa ? .............
(L) P_f I M_ ajò KòYòaû _ûAñ ùKùZ Uuû \eKûe ? ..............
(M) Zêùc ew aûKè KòYò ù\ûKû^úKê 50 Uuû ù\fö ùi ZêcKê ùKùZ Uuû
ù`eûAa ? ............................
2. eûc ùMûUòG ùLk^û KòYò ù\ûKû^úKê 2 Uò 20 Uuò@û ù^ûUþ I 3 Uò 10
Uuò@û ù^ûUþ ù\fû ö ùZùa ùLk^ûUòe \ûcþ ùKùZ ?
3. iúZû _ûLùe 2Uò 5 Uuò@û ù^ûUþ [ôfûö eúZû _ûLùe 2 Uò 20 Uuò@û ù^ûUþ
I còZû _ûLùe ùMûUòG 10 Uuò@û ù^ûUþ [ôfûö Zò ò RYu _ûLùe ùcûU
ùKùZ Uuû [ôfû?
78
(@ûi icû^ icû^ bûM Keò aû<òaû)
1(K) PòZâùe ùKùZûUò êf @Qò?
(L) 8Uò êfeê RùY 2 Uò ùfLûGñ êf ù^ùf ùKùZ RY _òfû êf _ûAùa?
cêŠkú aêfûA ùfLö
C: êf @Qò Uò
RùY ù^a Uò
_òfû _ûAùa RY
2.
(K) 3Uò @û´ùe ùMûUòG ùfLûGñ ù_ Úû Kùf ùKùZûUò @û´ ù_ Úû ùjaö
cêŠkú aêfûA Kêjö
ùcûU ù_ Úû iõLýû = ...........................
(L)
aZKcûù^ jk jk ùjûA aêfê[ôùf ùKùZ jk aZK aêfêQ«ò?
(M)
ùMûUòG \kùe 2 Uò cûQ ejòùf ...... Uò \k ùjaö
Kû~ýð`Ÿð - 28
79
3. (K) 15 Uò KûVòe PòZâ Keö 4 Uò KûVòùe ùMûUòG aòWû Kùf, ......... Uò aòWû ùja
Gaõ .................... Uò KûVò akòaö
(L) ùMûUòG SêWòùe 28 Uò @û´ @Qòö 5 Uò _òfûu c¤ùe @û´ aû<òùf RYKû ùKùZûUò
ùfLûGñ @û´ _ûAùa I .............. akòaö
(M) 40 Uò PùKûùfUþKê 5 Uò ùfLûGñ Keò ùKùZ RY _òfûKê icû^ bûaùe
a<û~ûA_ûeòa?
80
1. 10 Uò ùKûkò @Qòö RYKê 3 Uò ùfLûGñ ùKûkò ù\ùf, ùKùZ RYKê ù\A _ûeòaû I
ùKùZûUò ùKûkò akòa PòZâ \ßûeû ù\Lû@ö
2. 15 Uò ùafê þe PòZâ Keö 4 Uò ùafê þùe ùMûUòG ù_ Úû Keö
ùKùZûUò ù_ Úû ùjfû = ......................
ùKùZûUò ùafê þ akòfû = ....................
3. 25 Uò KûVò @Qòö 5 Uò KûVòùe ùMûUòG aòWû Kùf ùKùZûUò aòWû ùja? ..........
4. 18 Uò PKþ @Qòö RYKê 2 Uò ùfLûGñ PKþù\ùf ùKùZ RY PKþ _ûAùa I ùKùZûUò
akò_Wòa ? PKþ _ûAùa = .......... RY
PKþ akòa = ........ Uò
5. 20 Uò _lú @Q«òö ùMûUòG \kùe 6Uò _lú ejòùf ùKùZûUò \k ùja I ùKùZûUò
_lú akò _Wòa?
\k ùja = ................
_lú akòùa = ...................
flý _âgÜ
81
C{ßk - 1
Practice worksheets forRest of the Year
82
cêL¥]ûeYû
iìPú_ZâC{ßk MYòZ - 1
Kû~ð¥`ŸðKâcòK ^´e @û^êcû^òK icdgòlY `kû`k
1. iõLýû iõLýû MY^ (1 @u I 2 @u) 1 4 _òeòdW _eòPd - iÚû^údcû^ 2 2 _òeòdW
- _ìað I _e iõLýû 3 2 _òeòdW
- ~êìMà I @~êMà iõLýû 4 3 _òeòdW
- _ìeYaûPK iõLýû 5 2 _òeòdW
- iõLýû cû^ue Zêk^û I Kâc 6 2 _òeòdW
- iõLýû cû^ue Zêk^û I Kâc 7 3 _òeòdW
2. Pûeò ù~ûM 8 3 _òeòdWMûYòZòK _âKâòdû aòùdûM 9 3 _òeòdW
MêY^ 10 3 _òeòdW
bûMKâòdû 11 5 _òeòdW
3. @ûKéZò \ßòcûZâòK I ZâòcûZâòK aÉê RûYòaû 12 3 _òeòdW
4. cû_ ù\÷Nðý cû_ 13 3 _òeòdW
IR^ cû_ 14 3 _òeòdW
Zek _\û[ð cû_ 15 3 _òeòdW
icd 16 3 _òeòdW
5. cê\âû cê\âû 17 3 _òeòdW
83
iõLýû MY^
GK@u I \êA@u aògòÁ iõLýû MY^
1. PòZâ MYò LûfòNùe iõLýû ùfLö
(K)
(L)
(M)
(N)
(O)
Kû~ýð`Ÿð - 1
84
2. iõLýû ^ûc ùfLö
iõLýû iõLýû^ûc iõLýû iõLýû^ûc
1
6
7
8
9
10
12
14
18
24
30
32
34
40
47
49
50
56
62
68
70
80
81
86
90
94
97
98
99
33
66
67
85
3. iõLýû ùfLö
iõLýû ^ûc iõLýû
PCa^
iZe
_Pûg
iZêeò
@ûV
Zòeògò
GMûe
Pûkògò
iûZ
Paògò
@YPûg
@Vûa^
Q@
iZû@gú
@VhVò
GK
QZògò
@YhVò
PCZòeòg
86
4. @ûi iõLýû iûeYúùe 1 eê 100 _~ðý« iõLýûKê Kâcùe ùfLôaû
1 3 5 7 10
11 15 18
35
22 27
42 46 50
33 38
5552 58
7773
64 66
84 86 89
9591 98
87
iÚû^úd cû^
1. C\ûjeYùe \ò@û~ûA[ôaû bkò LûfòNe _ìeY Keö
2 \g 3 GK = 23
(K) \g GK =
(L) \g GK =
(M) \g GK =
(N) \g GK=
(O) \g GK=
2. LûfòNe _ìeY Keö
iõLýû \g GK47653893
7 25419
4 62081
10 10 10 10
10 10 10 10 10 10
10 10 10 10 10 10 10
10 10 10 10 10 10 10 10
10 10 10 10 10 10 10 10 10
10 10
Kû~ýð`Ÿð - 2
88
10
(3) C\ûjeY ù\Lô ùfLö
10
10 10 10
10 10 10 10
10 10
10 10 10 10 10
10 10
10 10 10
10 10 10 10 10
10 10 10 10
10 10 10 10 10 10
= 2 aòWû 2Uò ùLûfû KûVò = 2 \g 2 GK
= ...... aòWû ...... ùLûfû KûVò = ..... \g..... GK
= ...... aòWû ...... ùLûfû KûVò = ..... \g..... GK
= ...... aòWû ...... ùLûfû KûVò = ..... \g..... GK
= .... aòWû ... ùLûfû KûVò = .... \g...GK
(4) C\ûjeY ù\Lô ùfLö
= \g GK = 23
= \g GK =
= \g GK =
= \g GK =
= \g GK =
89
(1) aÉêMêWòK MYò Lûfò Nùe iõLýûUò ùfLö
(2) C\ûjûeY ù\Lô 10 Uò KûVòùe ùMûUòG aòWû Keò ùfLö
1 aòWû 1 ùLûfû
XXXXXXXXXXX
aÉê iõLýû
ZZZZZZZZZZZZ ZZZZZ
XXXXXXXXXX
90
(1) VòKþ _e iõLýû ùfLö
(K) iõLýû VòKþ _e iõLýû
8
15
28
37
49
51
62
73
84
95
(L)
iõLýû VòKþ _e iõLýû99198287376465554643732821910
_ìað I _e iõLýûKû~ýð`Ÿð - 3
91
(2) VòKþ _ìað iõLýû ùfLö
(K) VòKþ _ìað iõLýû iõLýû (L) VòKþ _ìað iõLýû iõLýû
10 100
21 250
30 348
42 348
53 561
64 678
75 789
86 899
97 901
99 112
3. cSò iõLýû ùfLö
(K) (L)
11 13 197 199
22 24 286 28831 33 375 37743 45 464 46654 56 553 55565 67 642 64476 78 731 73387 89 822 72490 92 913 91597 99 124 126
92
4. Lûfò Ne _ìeY Keö
(K) 49 I 51 cSòùe ejòaö
(L) 101 , 102, , ,
(M) 209 , 208 , 207 , , ,
(N) 349, 348, 347, , ,
(O) 487, 486, 485, , ,
(P) 575 I 577 cSòùe ejòaö
5. (K) 6, , , , , 11
(L) 27, , , , , 32
(M) 45 , , , , , 50
(N) 53, , , , , 58
(O) 64, , , , , 69
(P) 76, , , , , 81
(Q) 214, , , , ,219
(R) 334 , , , , , 339
(S) 470 , , , , , 475
(T) 592 , , , , , 597
93
~êMà I @~êMà iõLýû(1) ~êMà iõLýûMêWòKê ùMûf aêfû@ö
i ìP ^ û - i õL ýûe G K K N e @u 0 , 2 , 4 , 6 a û 8 [ ôù f i õL ýûU ò ~ êM àö
20 21 22 23
34 35 36 37
48 49 50 50
62 64 66 67
69 70 71 72
73 74 75 76
78 80 82 83
85 86 88 91
90 92 93 94
95 96 97 98
151 252 353 454
567 578 589 590
671 762 763 673
785 875 578 758
876 768 678 867
996 997 998 999
Kû~ýð`Ÿð - 4
94
(2) Zk _âgÜcû^ue C©e ùfLö
(K) 5 eê 15 c¤ùe [ôaû @~êMà iõLýûMêWÿòKê ùfLö
(L) 47 eê 54 c¤ùe [ôaû ~êMà iõLýûMêWÿòKê ùfLö
(M) 70 eê 90 c¤ùe 2Uò ~êMà I 2 Uò @~êMà iõLýû ùfLö
~êMà iõLýû
@~êMà iõLýû
(N) 4Uò \êA @u aògòÁ ~êMà iõLýû ùfL ~ûjûe \gK Nùe 8 [ôaö
(O) 4Uò Zò ò@u aògòÁ @~êMà iõLýû ùfL ~ûjûe \gK Nùe 7 [ôaö
95
(P) 4Uò Zò ò @u aògòÁ ~êMà iõLýû ùfL, ù~_eò _âùZýK iõLýûe @u
cû ue icÁò 7 ùjaö
(Q) 4Uò Zò ò @u aògòÁ @~êMà iõLýû ùfL ù~_eò _âùZýK iõLýûe @u
cû ue icÁò 8 ùjaö
3. Lûfò Ne _ìeY Keö (~êMà / @~êMà ùfL)
(K) \êAUò ~êMà iõLýûe icÁò iõLýû ùjaö
(L) iõLýûe GKK Nùe 7 [ôùf iõLýûUò
(M) \êAUò _ûLû_ûLô @~êMà iõLýûe _û[ðKý
(N) \êAUò @~êMà iõLýûe icÁò
4. 6, 7 , 3 Kê aýajûe Keò Zò ò@u aògòÁ ùKùZûUò ~êMà iõLýû
ùjûA_ûeòa ùfL û
5. 4, 7 , 8 Kê aýajûe Keò Zò^ò@u aògòÁ @~êMà iõLýû MêWòKê MXÿ
I ùiMêWòK ùfLö
96
_ìeYaûPK iõLýû
1. Lûfò Ne _ìeY Keö
_â[c, \ßòZúd, ZéZúd, ............., ..............., hÂ, .................,
@Ác ............... , ............ , ................., \ßû\g,................,
C^aòõg, ............... û
2. Lûfò Ne _ìeY Keö
_â[c \ßòZúd ZéZúd PZê[ð _*c
1c
h i¯c @Ác ^ac \gc
Kû~ýð`Ÿð - 5
97
3. Kâcùe iRûA ùfLö
(K) ZéZúd, _*c, PZê[ð, hÂ
......, ........ , .......... , ............
(L) i¯c, ac, hÂ, @Ác
......... , ......... , ............ ,.............
(M) GKû\g, ^ac, \ßû\g, \gc
......... , ......... , ............ ,.............
(N) Zâùdû\g, _*\g, PZêŸðg, ùhûXÿg
......... , ......... , ............ ,.............
(O) C^aòõg, @Áû\g, aòõg, i¯\g
......... , ......... , ............ ,.............
4. LûfòNe _ìeY Keö
(K) 1c, 2d, ......... , ............ ,.............
(L) 3d, 4[ð ......... , ............ ,.............
(M) 5c, 6Â, ......... , ............ ,.............
(N) GKû\g, \ßû\g, ......... , ............ ,.............
(O) ùhûXÿg, i¯\g......... , ............ ,.............
98
5. ‘K’ ɸ ij ‘L’ ɸKê ù~ûW û
‘K’ ɸ ‘L’ ɸ
_â[c 7c
\ßòZúd 9c
ZéZúd 5c
PZê[ð 10c
_*c 6Â
h 1c
i¯c 3 d
@Ác 4[ð
^ac 8c
\gc 2 d
99
iõLýûcû^ue Zêk^û I Kâc
1. iaêVûeê aW iõLýûùe ùMûf aêfû@ö
(K) 7, 9 (P) 65, 64
(L) 8, 4 (Q) 87, 91
(M) 17, 24 (R) 124, 118
(N) 38, 41 (S) 275, 278
(O) 75, 78 (T) 521, 499
2. iaêVûeê iû^ iõLýûùe ùMûf aêfû@ö
(K) 1, 2, 3
(L) 7, 9, 6
(M) 14, 17, 11
(N) 32, 42, 29
(O) 45, 38, 57
(P) 68, 72, 81
(Q) 85, 79, 68
(R) 124, 128, 119
(S) 346, 364, 285
(T) 487, 511, 398
Kû~ýð`Ÿð - 6
100
3. iaêVûeê aW iõLýûùe ùMûf aêfû@ö
(K) 1, 2, 3
(L) 8, 11, 9
(M) 19, 22, 31
(N) 48, 56, 65
(O) 87, 78, 97
(P) 59, 90, 90
(Q) 128, 812, 218
(R) 378, 783, 873
(S) 439, 394, 934
4. Lûfò Ne _ìeY Keö
iaêVûeê iû^ iõLýû iaêVûeê aW iõLýû
4, 7, 9, 5
28, 31, 33, 25
47, 38, 51, 45
72, 65, 58, 68
85, 87, 86, 82
67, 81, 74, 59
75, 77, 74, 79
94, 98, 92, 97
524, 527, 526, 521
718, 821, 900, 714
648, 643, 641, 684
453, 543, 435, 544
101
5. iû^eê aW Kâcùe iRûA ùfLö
(K) 8, 5, 7, 4,
(L) 13, 11, 8, 12
(M) 32, 23, 41, 14
(N) 45, 56, 54, 65
(O) 67, 76, 65, 58
(P) 78, 75, 87, 57
(Q) 345, 453, 543, 354
(R) 678, 786, 876, 768
6. Zùk [ôaû iõLýû \êAUò c¤ùe > aû < PòjÜ \ò@ö
C\ûjeY : 17 < 24, 24 > 18
(K) 7 8 (L) 6 4
(M) 9 7 (N) 28 31
(O) 45 54 (P) 76 67
(Q) 88 92 (R) 357 354
(S) 789 698 (T) 897 978
102
(ù~ûM)1. ù~ûM Keö
(K) 6 (L) 7
+ 8 + 5
(M) 8 (N) 9
+ 7 + 8
(O) 43 (P) 54
+ 25 + 24
(Q) 38 (R) 46
+ 25 + 27
(S) 23 (T) 14
+ 35 + 15
+ 24 + 36
Kû~ýð`Ÿð - 8
103
(U) 235 (V) 367
+ 345 + 122
(W) 345 (Xÿ) 453
+ 223 + 122
(Y) 345
+ 123
2. Lûfò Ne _ìeY Keö
(K) (L) 5 4 (M) 2 5
+ 3 + 3
9 9 6 7
(N) 7 (O) 7 (P) 3
+1 6 + 2 3 + 1 6
7 6 5 4
(Q) 4 (R) 4 9 (S) 2 3 5
+ 5 3 2
8 0 7 6 9
(T) 3 6 (U) 2 4
+ 2 0 3
2 5 6 1
104
3. 23 12 23 13
+ 14 + 23 + 34 + 23
25 36 45 38
+ 48 + 27 + 38 + 27
3 2 5 3 7 8 4 5 7
+ 1 3 4 + 2 1 5 + 1 8 5
4. icû^ ù~ûM`k ]ûWÿòKê ù~ûWö
58 + 37
54 + 27
38 + 22
68 + 25
58 + 32
154 + 418
293 + 149
158 + 221
35 + 25
48 + 33
65 + 28
66 + 24
69 + 26
235 + 144
345 + 227
174 + 293
105
(K) ùMûUòG SêWòùe 24 Uò _òRêkò @Qò, @ûC
ùMûUòG SêWòùe 34 Uò _òRêkò @Qòö
\êA SêWòùe ùcûU ùKùZûUò _òRêkò @Qò?
(L) ùMûUòG ù_Uòùe 44Uò I @ûC
ùMûUòG ù_Uòùe 53 Uò PKþ @Qòö
\êAUò ù_Uòùe ùcûU ùKùZûUò PKþ @Qò?
(M) ùMûUòG aò\ýûkdùe 31 RY aûkK
Gaõ 28 RY aûkòKû _Xÿ«òö ùZùa
ùijò aò\ýûkde ùcûU _òfû iõLýû ùKùZ?
(N) ùMûUòG @ûfcûeúùe 1c [ûKùe
33Uò ajò I 2d [ûKùe 47Uò
ajò @Qòö @ûfcûeúùe ùcûU ùKùZ ajò
@Qò?
(O) ùMûUòG aMòPûùe 47Uò UMe êf
I 35Uò ùiaZú êf êUò[ôfûö
ùZùa ùijò aMòPûùe ùcûU ùKùZûUò êf
êUò[ôfû?
5. icû]û^ Keö
106
(P) ùMûUòG PùKûùfUþ Waûùe 75 Uò
PùKûùfUþ I @^ý GK Waûùe
56 Uò PùKûùfUþ @Qòö
\êAUò Waûe PùKûùfUþ iõL¥û cògò ùKùZ?
(Q) ùMûUòG KûeLû^ûùe 232 RY _êeêh I
244 RY cjòkû Kûc Ke«òö ùZùa ùi
KûeLû^ûùe ùcûU ùKùZRY ùfûK Kûc
Ke«ò?
(R) còZû _ûLùe 347 Uuû I eúZû _ûLùe
218 Uuû @Qòö \êA RYu _ûLùe ùcûU
ùKùZ Uuû @Qò?
107
aòùdûM
(1) @ûi aòùdûM Keò Lûfò iÚû^ùe ùfLôaûö
(K) 8 (L) 9 (M) 12 (N) 13
- 5 - 4 - 8 - 5
(2) Lûfò iÚû^ùe aòùdûM k ùfLö
(K) 59 (L) 45 (M) 67 (N) 86
-23 - 21 - 33 - 42
(O) 72 (L) 53 (M) 44 (N) 40
- 18 -39 -27 -10
(3) LûfòiÚû^ùe aòùdûM k ùfLö
(K) 424 (L) 785 (M) 439
- 213 - 243 - 117
(N) 789 (O) 650
- 187 -245
Kû~ýð`Ÿð - 9
108
(4) gì ýiÚû^ _ìeY Keö
(K) 1 1 (L) 1 4 (M) 7 6- - - 1
8 6 2
(N) 6 8 (O) 7 1 (P) 5
- 4 - 2 - 3
2 4 5 1
(Q) 8 3 (R) 4
- - 2 3 5
2 6 3 4
(S) 3 (T) 5
- 3 5 - 4 6
3 2 2 3 1 3
109
5. LûfòiÚû^ _ìeY Keö
(K) 8 - 4 =
(L) 13 - 7 =
(M) 28 - 14 =
(N) 76 - 25 =
(O) 71 - 28 =
(P) 85 - 49 =
(Q) 457 - 214 =
(R) 876 - 453 =
(S) 665 - 244 =
(T) 743 - 227 =
6. (K) 3, 4, 5, 6 c¤eê Zòù ûUò ùfLûGñ ù^A ù~ùZ _ûe Zò ò @u aògòÁ iõLýû MXÿö
110
7. (K) ùMûUòG ùgâYúùe ùcûU 51 RY _òfû _ûV_Xÿ«ò û ùi[ôeê aûkK iõLýû 27 ùjùfaûkòKû iõLýû ùKùZ?
(L) ùMûUòG ùafê þaûfû _ûLùe 43 Uò ùafê þ[ôfûö ùi[ôeê 18 Uò ùafê þ `ûUòMfûö@ûC ùKùZûUò bf ùafê þ ejòfû?
(M) @Šû aòKûkò _ûLùe 60 Uò @Šû [ôfûöùi[ôeê ùi 35 Uò @Šû aòKâò Keòù\fûöùKùZûUò @Šû ejòfû ?
(N) ùMûUòG iûjòùe [ôaû 64 RY ùbûUeuc¤eê 27 RY _êeêh ùbûUeö ùZùacjòkû ùbûUeu iõLýû ùKùZ?
(O) ùMûUòG SêWòùe 73 Uò @û´ [ôfûö ù\ûKû^úùi[ôeê 29 Uò @û´ aòKâò Keòù\fûö ùZùaSêWòùe @ûC ùKùZûUò @û´ ejòfû?
(P) ùMûUòG ùMû\ûcùe PûCk I Mjc aÉûcògò 752 aÉû [ôfûö ùi[ôeê PûCk 469aÉû ùjùf, Mjc aÉû ùKùZ?
(Q) ùMûUòG iòùc< KûeLû^ûùe \êA\ò^ùeùcûUùe 534 aÉû iòùc< Zò@ûeòùjûA[ôfûö _â[c \ò^ùe 258 aÉû Zò@ûeòùjûA[ôùf \ßòZúd \ò ùe ùKùZ aÉûiòùc< Zò@ûeò ùjûA[ôfû?
(R) \êAUò @ûfcûeúùe 867 LŠ ajò [ôfûöùMûUòG @ûfcûeúùe 388 LŠ ajò [ôùf@^ý @ûfcûeúùe ùKùZûUò ajò [ôfû?
111
(1) C\ûjeY ù\Lô LûfòNe _ìeY Keö
2 + 2 + 2 + 2 = 8 2 4 = 8
3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 3 ¨ =
4 + 4 + 4 = ¨ 3 =
5 + 5 + 5 + 5 = 5 ¨ =
6 + 6 + 6 = 6 ¨ =
7 + 7 = ¨ 2 =
(2) 2 + 2 + 2 + 2 = 2 4 = 8
GVûùe 2 e 4 MêY = 8
ùijò_eò Keö
(K) 3 e 4 MêY = =
(L) 4 e 4 MêY = ¨ =
(M) 5 e 3 MêY = =
(N) 6 e 4 MêY = ¨ =
(O) 7 e 2 MêY = =
(P) 8 e 3 MêY = =
(Q) 3 e 5 MêY = ¨ =
(R) 10 e 2 MêY = =
(S) 9 e 4 MêY = =
(T) 4 e 6 MêY = ¨ =
Kû~ýð`Ÿð - 10MêY^
112
(3) 4 e 5 MêY = 20, 5 e 4 MêY = 20
4 + 4 + 4 + 4 + 4 = 4 5 = 20
5 + 5 + 5 + 5 = 5 ¨ 4 = 20
@ûùc RûYòùf 4 ¨ 5 = 5 4 = 20
ùijò_eò LûfòNe _ìeY Keö
(K) 3 ¨ 4 = =
(L) 4 ¨ 2 = ¨ =
(M) 5 ¨ 3 = ¨ =
(N) 2 ¨ 5 = ¨ =
(O) 4 ¨ 6 = =
(P) 3 ¨ 7 = =
(Q) 4 ¨ 8 = ¨ =
(R) 5 ¨ 9 = =
(S) 9 ¨ 10 = ¨ =
(T) 10 ¨ 7 = =
4. ‘K’ ɸ ij ‘L’ ɸKê ù~ûW
‘K’ ɸ ‘L’ ɸ
3 ¨ 4 3 ¨ 7
5 ¨ 2 5 ¨ 6
6 ¨ 5 4 ¨ 3
4 ¨ 2 2 ¨ 5
7 ¨ 3 2 ¨ 4
113
5 (K) 2 (L) 4 (M) 6 (N) 8
¨ 2 ¨ 2 ¨ 2 ¨ 2
(O) 3 (P) 5 (Q) 7 (R) 9
¨ 3 ¨ 3 ¨ 3 ¨ 3
(S) 2 (T) 5
¨ 4 ¨ 4
6. MêY`k aûjûe Keö
(K) 12 (L) 14 (M) 23 (N) 22
¨ 2 ¨ 2 ¨ 3 ¨ 4
(O) 11 (P) 30 (Q) 40 (R) 20
¨ 5 ¨ 3 ¨ 2 ¨ 4
114
7. C\ûjeY ù\Lô MêY^ Keö
\ G
1 3
¨ 4
1 2
+4
5 2
(K) \ G (L) \ G (M) \ G
1 5 2 6 2 4
¨ 3 ¨ 3 ¨ 4
(N) \ G (O) \ G (P) \ G
1 7 1 5 1 3
¨ 5 ¨ 6 ¨ 7
(Q) \ G (R) g \ G (S) g \ G
1 2 1 2 3 1 3 4
¨ 8 ¨ 3 ¨ 3
(T) g \ G
2 4 6
¨ 3
115
(K) ùMûUòG iûAùKfe 2Uò PKö 4 Uò
iûAùKfe ùKùZûUò PK?
(L) ùMûUòG _òfûKê 4Uò còVû \ò@ûMùf û5
RY _òfûKê ùKùZûUò còVû \ò@û~òa ?
(M) ùMûUòG Kfce \ûc 5 Uuû ùjùf,
ùijòbkò 6Uò Kfce \ûc ùKùZ?
(N) ùMûUòG KuWûe 10 Uò ùMûWÿ, 3 Uò
KuWûe ùKùZûUò ùMûW?
(O) ùMûUòG ajòe \ûc 22 Uuû ùjùf,
ùijòbkò 5 Uò ajòe \ûc ùKùZ?
(P) ùMûUòG gûXÿòe \ûc 214 Uuû, ùijòbkò
3Uò gûXÿúe \ûcþ ùKùZ?
8. C\ûjeY bkò C©e ùfLö
C\ûjeY - ùMûUòG gMWÿùe 2Uò PK,
3Uò gMWÿùe ùKùZûUò PK ? 4x3 =12
116
1. C\ûjeY bkò ùfLö
6 ¥ 2 = 3(K) f f f f f f f f f
f f f
¥ = (L)
¥ = (M)
¥ = (N)
(O)
¥ = D D D D D D
D D D D D D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
¥ = (P) A A A A A A
A A A A A A
AAAA
AAAA
AAAA
¥ = (Q) F F F F F F F F F
F F F F F F F F F
F F
F F
F F
F F
F F
F F
F F
F F
F F
¥ = (R) J J J J J J J
J J J J J J J
J J J
J
J J J
J J J
J
J J J
Kû~ýð`Ÿð - 11bûM Kòâdû
117
2. iìP^û @ êiûùe ùMûf aêfûA GKûVò Ke I LûfòNe _ìeY KeöRò òh iìP^û bûM iõLýû jeYùe _âKûg
(K) ùMûUòG bûM bûM iõLýû 8 ¥ 2 = 4ùe 2Uò K_þ 4
(L) ùMûUòG bûMùe bûM iõLýû
3Uò Mäûi
(M) ùMûUòG bûMùe bûM iõLýû
4Uò êf
(N) ùMûUòG bûMùe bûM iõLýû
6Uò af
(O) ùMûUG bûMùe bûM iõLýû
4Uò @û´
(P) ùMûUòG bûMùe bûM iõLýû
5Uò PK
mmmmmmmmmmmm
118
3. C\ûjeY ù\Lô aW iõLýûeê iû^ iõLýû ùKùZ[e aòùdûM Keò ùja ùfL I jeY _âKâòdûùe _âKûg Keö
ùiû_û^ 18 eê 6 20 eê 5 15 eê 3 21 eê 7
_â[c ùiû_û^ 18 - 6 = 12
\ßòZúd ùiû_û^ 12 - 6 = 6
ZéZúd ùiû_û^ 6 - 6 = 0
PZê[ð ùiû_û^ 18 ¥ 6 = 3
4. MêY^Kê Kò_eò bûMKâòdûùe _âKûg Keû~òa C\ûjeY ù\Lô Keö
5 ¨ 2 =10 10 ¥ 2 = 5 10 ¥ 5 = 2
3 ¨ 6 = 18 18 ¥ 6 = 3 ..... ¥ ...... = .........
7 ¨ 2 = 14 ....... ¥ ..... = ...... ...... ¥ ........ = .....
4 ¨ 3 = 12 ....... ¥ ....... = ...... ...... ¥ ........ = .....
5 ¨ 3 = 15 ..... ¥ ....... =....... ...... ¥ ........ = .....
2 ¨ 6 = 12 ...... ¥ ...... = ...... ...... ¥ ........ = .....
2 ¨ 4 = 8 ........ ¥ ....... = ...... ...... ¥ ........ = .....
3 6 9 12 15 18 21 24 27 30
1 2 3 4 5 6 7 8 9 103 3 3 3 3 3 3 3 3 3
3 e MêY^ L¦û
119
3 e MêY^ L¦û ù\Lô Zùk [ôaû _âgÜ MêWòKe bûM`k ùfLö
6 ¥ 3 = ............ 9 ¥ 3 = ...........
12 ¥ 3 = ........... 15 ¥ 3 = ..........
18 ¥ 3 = ...............
5. bûM Keö
(K) 8 ¥ 2 = ...........
(L) 6 ¥ 3 = ..........
(M) 4 ¥ 2 = ..........
(N) 8 ¥ 4 = ...........
(O) 5 ¥ 5 = .............
6. MêY^ L¦û cù^ _KûA LûfòiÚû^ _ìeY Keö
(K) 18 ¥ 3 = (L) 25 ¥ 5 =
(M) 70 ¥ 10 = (N) 28 ¥ 7 =
(O) 54 ¥ 6 = (P) 28 ¥ 4 =
(Q) 24 ¥ 3 = (R) 27 ¥ 9 =
(S) 20 ¥ 4 = (T) 35 ¥ 5 =
120
7. C\ûjeYùe \ò@û~ûA[ôaû bkò aûe ûe aòùdûM _âKâ òdûùe bûM`k ò‰ðd Keö
8 ¥ 2 ù~_eò 8
- 2
6
- 2
4
- 2
0
8 ¥ 2 = 4
(K) 30 ¥ 5 = (L) 40 ¥ 10 = (M) 20 ¥ 4 =
30 40 20
- 5 - 10 - 4
8.iciýûMêWòKe icû]û^ Ke ö
(K) 10 Uò @û´ @Qòö ùMûUòG _òfûKê 3Uò @û´ ù\ùf
ùKùZ RY icû^ iLýK _ûAùa = ............. RY
@û´ akòa = .............. Uò
iìP^û : cêŠêkú aêfûA Keö
121
(L)
8Uò PùXÿA @Q«òö ùMûUòG \kùe 4Uò PùXÿA ejòùf, ùKùZûUò \k ùja?
\k iõLýû = ............
akò _Wòaû PùXÿA = .......................
(M)
13 Uò PùKûùfUþ @Qòö ùMûUòG _òfû 3Uò PùKûùfUþ ù^ùf, ùKùZ RY _òfû
_ûAùa? ùKùZ akò _Wòa?
ùcûU PùKûùfUþ iõLýû = ..................
RùY _ûAa = ...................
ùcûU _òfû _ûAùa = ....................... RY
(N)
15Uò KûVòö 4Uò KûVòùe ùMûUòG aòWû Kùf
ùKùZ aòWû ùja = ......................
ùKùZûUò akòa = ......................
122
9. Zk _âgÜMêWòKe C©e ùfLö
(K) Zêc _ûLùe 6 Uò Ròfû_ò @Qòö
RùY _òfûKê 2Uò ùfLûGñ Ròfû_ò ù\ùf ùKùZ RY
_òfû Ròfû_ò _ûAùa?
(L) Zêc ùgâYúe _òfûiõLýû 30ö
6 RY _òfûùe ùMûUòG \k Kùf
ùKùZûUò\k ùja?
(M) ùMûUòG Kfce \ûc 10 Uuû ùjùf
50 Uuûùe ùKùZûUò Kfc còkòa?
(N) 28 Uò KûVò @Qòö 4Uò KûVòùe ùMûUG aòWû
Kùf ùKùZûUò aòWû ùja?
(O) 35Uò êf @Qòö 7Uò êfùe ùMûUòG ùZûWû
ùjùf ùKùZûUò ùZûWû ùja?
123
.................. ..................
.................. ..................
.................. ..................
.................. ..................
.................. ..................
(\ßòcûZâòK I ZâòcûZâòK aÉê RûYòaû)1. ù~Cñ \êAUò PòZâ ù\LôaûKê GKûbkò ùi \êAUòKê
GK _âKûe ew \ò@
2. ]ûWòùe [ôaû PòZâKê ù\Lô _ea©ðú 2Uò PòZâ Kò_eò ùja @u^ Keö
Kû~ýð`Ÿð - 12
124
3. ù~Cñ PòZâ _ûAñ ù~Cñ ûc VòKþ ùja ZûKê Mûe ù\A ù~ûWö
aMðPòZâ
ZâòbêR
@ûdZPòZâ
aé©
4. PòZâùe [ôaû aMðPòZâ, ZâòbêR, @ûdZPòZâ I aé© iõLýû MYò Zk Ne _ìeY Keö
ZâòbêR MêWòKe ùcûU iõLýû - .....................
aMðPòZâ MêWòKe ùcûU iõLýû - .........................
@ûdZPòZâ MêWòKe ùcûU iõLýû - ........................
aé©MêWòKe ùcûU iõLýû - ..............................
125
5. òcÜ PòZâMêWòKê ù\L Gaõ ùiMêWòKùe [ôaû aûjê cû^u iõLýû Gaõ gúhð aò¦ê
cû^ue iõLýû MYò ùfLö
PòZâ aûjê iõLýû gúhðaò¦ê iõLýû
ùKCñ @ûKéZòe aûjê ûjó Kò û gúhð ûjó?
126
6. Zùk \ò@û~ûA[ôaû PòZâMêWòKê ù\L Gaõ Lûfò iÚû^ùe aûjêcû^uêe ûc,
gúhðaò¦ê cû^ue ûc ùfLö
PòZâ aûjêcû^ue ûc gúhðaò¦êcû^ue ûc
..................... ...............................
...................... .................................
.......................... ...............................
K
L M
K L
M NK
L M
N O
7. Zùk [ôaû aÉê MêWòKe @ûKéZò ù\Lô ùijò_eò @u^ Keö
127
8. òcÜ @ûKéZò aògòÁ 2Uò ùfLûGñ aÉêe ûc ùfLö
@ûKéZò ^ûc @ûKéZòe PòòZâ @ûKéZò bkò aÉêe ûc
@ûdZN^ ................ .....................
ùKû^ .................... ..................
iòfòŠe ................... ...................
icN^ ................... .................
ùMûfK ...................... ..............
128
(ù\÷Nðý cû_)1. Zêc ùgâYúùe ù\Lê[ôaû Rò òhKê @ûwêkò I jûZùe cû_ò ùKùZ @ûwêkò / jûZ ùjfû ùfLö
jûZùe cû_ @ûwêkòùe cû_
_òfûe ûc Kkû_Uû ùUaêf ùWÄ ù_ þiòfþ ajò
2. @ûi ùÄfùe cû_òaû
@û êcû^òK cû_ _âKéZ cû_
SeKûe Iiûe I ù\÷Nðý
Äêfe aûeŠû
ùUaêf ùMûWe f´ -
Kkû_Uûe ù\÷Nðý
ùUaêf Vûeê Zêce \ìeZû -
3. ùÄf iûjû~ýùe cû_ -
ajòe ù\÷Nðý -
ùÄUþe ù\÷Nðý -
Kfce ù\÷Nðý -
ù_^þiòfþe ù\÷Nðý -
Kû~ýð`Ÿð - 13
129
4. ùÄf iûjû~ýùe ù\÷Nðý cû_ò òcÜ iûeYú _ìeY Keö
1c 2 d 3d
PòZâ aûjêcû^ue ù\÷Nðý aûjêcû^ue ù\÷Nðýe icÁò
1c KL = ......... LM ........ KL + LM + MN + KN =.....
MN = ......... KN : .......
2d KL = ..........
LM= ............. KL + LM+MK = ...........
MK = ............
3d KL = ........... LM = ......... KL + LM + MN + NK=.....
MN = ...... NK=.............
5. C\ûjeY ù\Lò còUeKê ùi<òcòUeùe _âKûg Keö
ù~_eò 5 còUe = 500 ùi.cò
ùijò_eò 7 còUe = ùi.cò
9 còUe = ùi.cò
12 còUe = ùi.cò
25 còUe = ùi.cò
40 còUe = ùi.cò
K L
N M
K
L M
K L
N M
130
flý _âgÜ
6. C\ûjeY ù\Lò ùi<òcòUeKê còUeùe _âKûg Keö
ù~_eò 800 ùi.cò. = 8 còUe
ùijò_eò 400 ùi.cò. = còUe
600 ùi.cò. = còUe
300 ùi.cò. = còUe
200 ùi.cò. = còUe
700 ùi.cò. = còUe
7. gì^ýiÚû^ _ìeY Keö
(K) 2cò 30 ùi.cò. + 3 cò. 25 ùi.cò. = 5 cò 75 ùi.cò.
(L) 5 cò 65 ùi.cò. + 4 cò 10 ùi.cò. = .......cò............ ùi.cò.
(M) 4 cò 75 ùi.cò. + 1 cò 10 ùi.cò. = .......cò............ ùi.cò.
(N) 6 cò 20 ùi.cò. + 4 cò 25 ùi.cò. = .......cò............ ùi.cò.
(O) 7 cò 15 ùi.cò. + 2cò 30 ùi.cò. = .......cò............ ùi.cò.
(P) 5 cò 60 ùi.cò. + 3 cò 25 ùi.cò. = .......cò............ ùi.cò.
8. gì^ýiÚû _ìeY Keö
(K) 820 ùi.cò. = 8 cò. 20 ùi.cò
(L) 580 ùi.cò. = ............. cò............ ùi.cò.
(M) 362 ùi.cò. = ............. cò............ ùi.còò.
(N) 300 ùi.cò. = ............. cò............ ùi.cò.
131
(IR^ cû_)
Kû~ðý : gòlK aòbò Ü aUKeû iõMâj Keòùa -
(1 Kò.Mâû. 500 Mâûcþ. 200 Mâûcþ, 100 Mâûcþ, 50 Mâûc AZýû\ò)
_âùZýK aUKeûKê _òfûcû^uê PòùjÜAùaö
\êA - \êAUò aUKeû ù^A ùiMêWòKê jûZùe ùUKò \êAUò c¤eê ùKCñUò IR^@]ôK Kjòùaö
1. Zùk [ôaû ^òKòZòe PòZâ ù\Lö ù~CñVûùe aÉêe IR^ VòKþ IR^ ù\Lû~ûCQò
ùiVûùe PòjÜ ù~CñVò aÉêe IR^ Kcþ ù\Lû~ûCQò ùiVûùe ‘×’ PòjÜö
ù~CñVò aÉêe IR^ ùagú ù\Lû~ûCQò ùiVûùe PòjÜ \ò@ö
2. ùMûUG _ùU aUKeû _KûA Rò òh IR^ Keò ùfLö
AUû LŠ
Kckû
ajò aÉû^ò
[ûkò
ùMûUòG Mäûiþ aûfò
KòMâû Mâûc
KòMâû Mâûc
KòMâû Mâûc
KòMâû Mâûc
*
Kû~ýð`Ÿð - 14
132
3. ^òcÜfòLôZ IR^e Rò òh @ûYòùf ùKCñ ùKCñ aUKeû aýajûe KeòaûKê _Wòa PòZâ Keò ù\Lû@ö
250 Mâûc
750 Mâûc
800 Mâûc
300 Mâûc
900 Mâûc
4. _âZò ]ûWòùe [ôaû aUKeû MêWòKê ù\L I ùcûU ùKùZ IR^ @ûQò ùfLö
750 Mâûc
............... Mâûc
...........KòMâû.......... Mâûc
........... KòMâû.......... Mâûc
........... KòMâû.......... Mâûc
200 Mâûc + 50 Mâc200g 50
g
500G 200
G 50G
500G 50
G100G
500G 500
G 100G
50G
50G
50G
1 kg 100G
50G
1 kg 500G
100G2 kg
133
flý
1. ù~ûM Keö
KòMâû Mâûc KòMâû Mâûc KòMâû Mâûc
5 250 8 375 12 350
+ 4 325 + 4 420 + 4 225
9 575
2 aòùdûM Keö
KòMâû Mâûc KòMâû Mâûc KòMâû Mâûc
7 750 9 725 8 875
- 4 350 5 400 - 2 450
3 KòMâû 400 Mâûc
3. (K) ùMû_ûk ù\ûKû^eê 3 KòMâû 500 Mâûc PûCk Gaõ 2 KòMâû 250 Mâûc Pò^ò KòYòfûö ùZùa ùi ùcûUùe ùKùZ IR^e Rò òh KòYòfû?
(L) ùMûUòG aÉûùe 8 KòMâû 750 Mâûc Mjc [ôfûö eùcg ùi[ôeê 6 KòMâû 250 Mâûc Mjc KûXÿò ù^fûö aÉûùe @ûC ùKùZ Mjc ejòfûö
134
(Zek _\û[ðe cû_)
1. Zùk \ò@û~ûA[ôaû _kû I cû_ _ûZâ MêWòK flýKeö
50 còfò 100 còfò 200 còfò 250 còfò 500 còfò
1 fò _ûZâ 2 fò. _ûZâ 5 fò. _ûZâ 10 fò. _ûZâ
2. Gjò _kûùe @ûùc KY iaê cû_ê ?
3. ùKCñ ùKCñ _kûKê ùKùZ[e aýajûe Keò cMþKê iõ_ì‰ð bûùa _ûYò b©òð Keû~ûA_ûeòaö
100 còfò 500 còfò
1 fòUe
200 còfò 1 fòUe
Kû~ýð`Ÿð - 15
135
4. _âùZýK ]ûWòùe [ôaû _kû MêWòKùe [ùe [ùe _ìeû _ûYò ^ò@ûMùf ùcûUùe ùKùZ _òecûYe _ûYò ?
350 còfò
............. còfò
.......... fò ...... còfò
.......fò..........còfò
5. ^òcÜ _eòcûYe Zek _\û[ð cû_òaû _ûAñ ùKCñ ùKCñ _kû \eKûe ùjaö
750 còfò
450 còfò
700 còfò
2 fò 250 còfò
1 fò 750 còfò
200 100 50
500 200 100 50
1 fò. 200 100 50
2fò. 1 fò. 500 100 50
500 200 50
136
6. ù~ûMKe
fò còfò fò còfò fò còfò
15 250 12 350 10 550
+ 4 325 + 6 425 + 7 230
19 fò 575 còfò
aòùdûM Keö
fò còfò fò còfò fò còfò
8 750 9 850 17 475
- 3 250 - 6 340 - 5 250
5 550
5 fò 550 còfò
137
flý
8. còfò I fòfò Kòùeûiò KòYòaû _ûAñ aRûeKê Mùfö
còfò 7 fò 500 còfò Gaõ fòfò 2 fò 250 còfò Kòùeûiò KòYòùfö ùZùa
\êARY ~ûK ùcûUùe ùKùZ _eòcûYe Kòùeûiò KòYòùf ö
còfò Kòùeûiò KòYòfû = ........................ fò .................... còfò
fòfò Kòùeûiò þ KòYòfû = ........................ fò......................còfò
ùcûUe Kòùeûiò KòYòùf ..................... fò ..................... còfò
8. ùMûUòG MûB 3 fòUe 500 còfòfòUe lúe \òGö
ùMûUòG cAñhò 7 fòUe 750 còfò fòUòe lúe \òGö ùZùa ùMûUG cAñhò,
MûBVûeê ùKùZ @]ôK lúe \òGö
cAñhò ù\C[ôaû lúee _eòcûY ............ fò.............. còfò
MûB ù\C[ôaû lúee _òecûY =............ fò............... còfò
cAñhò ù\C[ôaû @]ôK lúee _eòcûY=..................... fò.......... còfò
( - )
( +)
138
icd - (aûe, i¯ûj, cûi I ahð)
eaòaûe, ùiûcaûe, cwkaûe, aê]aûe, Mêeêaûe, gêKâaûe, g òaûe
1. @ûi, òcÜ _âgÜ MêWòKe C©e ù\aûö
(K) aê]aûe _ùe ùKCñ aûe _ùW?..............................
(L) g^òaûee VòKþ _ìað \ò ùKCñ aûe?................................
(M) eaòaûe ùKCñ aûe _ùe _ùW?...................
(N) ùiûcaûe \êA\ò _ùe ùKCñ aûe _ùW?..............
(O) aê]aûe I gêKâaûe cSòùe ùKCñ aûe _ùW?.................
(P) ùKCñ aûe aò\ýûkd QêUò eùj?............................
(Q) ùKCñ aûee \êA\ò _ùe eaòaûe jêG? ........................
(R) eaòaûe i¯ûje @ûe¸ \ò ùjùf, i¯ûje PZê[ð aûeUòe ^ûc K’Y?
.................................
- @ûi i¯ûje aûeMêWòKe ^ûc RûYòaûö
Kû~ýð`Ÿð - 16
139
2. @ûi ahðe cûiMêWòKe ûc RûYòaû
Rû^ê@ûeú ù`aé@ûeú cûyð G_òâfþ
1 2 3 4
ùc Rê^þ RêfûA @MÁ
5 6 7 8
ùiù_Ö´e @ùKÖûae ^ùb´e Wòùi´e
9 10 11 12
gòlK _òfûcû^uê 12 cûie ^ûc @býûi KeûAùaö
3. gì ýiÚû^ _ìeY Keö
(K) cûyð, , ùc, (L) ùiù_Ö e, @ùKÖûae,
(M) , Rê þ, RêfûA (N) Rû^ê@ûeú, ù`aé@ûeú,
(O) @ùKÖûae, ùiù_Ö e, (P) ,^ùb´e, @ùKÖûae
(Q) Rê þ, , G_âòf
140
4. òcÜ aòùgh \òai MêWòK ùKCñ cûi ùKCñ ZûeòLùe _ûk^ Keû~ûG ùfLö
(@ûagýK iÚùk gòlKu Vûeê aêSò ùfL / KýûùfŠe ù\Lô ùfLö)
NUYû cûi I \ò
Mû§ú Rd«ú @ùKÖûae I 2 ZûeòL
gògê \òai
Mêeê \òai
ù^ZûRú Rd«ú
Êû]ú^Zû \òai
C}k \òai
5. gì ýiÚû^ _ìeY Keö
(K) ahðK ùKùZ cûi ?...................
(L) GK ahðK ùKùZ \ò ?....................
(M) i¯ûjK ùKùZ \ò ? .....................
(N) Wòùi´e cûiùe ùKùZ \ò [ûG?........................
(O) ahðe _â[c cûi ùKCñUò? .............................
(P) ahðe ùgh cûi ùKCñUò?.............................
141
(cê\âû)
Qaòùe [ôaû cê\âû I ù^ûUþKê ù\L I _eòcûY ùfLö
........... Uuû
........... Uuû
........... Uuû
........... Uuû
................... Uuû
................... Uuû
................... Uuû
................... Uuû
................... Uuû
................... Uuû
................... Uuû
................... Uuû
Kû~ýð`Ÿð - 17
142
2.icû^ icû^ _eòcûYKê Mûe UûYò PòjÜû@ö
143
3. Zùk \ò@û~ûA[ôaû ù^ûUþ ù\Lò LûfòNe _ìeY Keö
Uò =
Uò =
Uò =
Uò =
Uò =
144
4. ùKûVeòùe [ôaû cê\âû I ù^ûUþ MêWòKe ùcûU cìfý Lûfò Nùe ùfLö
145
5.‘K’ɸe Uuûe _eòcûY ij‘L’ɸe icû _eòcûYe UuûKê Mûe UûYò ù~ûWö
‘K’ ɸ ‘L’ ɸ
100 Uuû 20 Uuû + 10 Uuû
30 Uuû 50 Uuû + 50 Uuû
10 Uuû 20 Uuû + 20 Uuû + 10 Uuû
20 Uuû 5 Uuû + 5 Uuû
50 Uuû 5 Uuû + 5 Uuû
10 Uuû + 10 Uuû
6. Zúe PòjÜ ù\A ù~ûWö
2Uò 20 Uuò@û ù^ûU 100 Uuû
3 Uò 10 Uuò@û ù^ûUþ 20 Uuû
4 Uò 5 Uuò@û ù^ûUþ 200 Uuû
2 Uò 50 Uuò@û ù^ûUþ 30 Uuû
2 Uò 100 Uuò@û ù^ûUþ 40 Uuû
146
7. bêfþ [ôùf (¨) PòjÜ I VòKþ [ôùf ( ) PòjÜ \ò@ö
(K) 30 Uuûùe, 3 Uò 10 Uòuò@û Kfc còkòa ö
(L) ùMûUòG 20 Uuû ù^ûU a\kùe 5 Uò 5 Uuò@û ù^ûUþ còkòa .
(M) ùMûUòG 100 Uuò@û ù^ûUþ a\kùe 2Uò 50 Uuò@û ù^ûUþ còkòa
(N) ùMûUòG Kfce \ûc 5 Uuû I ùMûUòG ù_^iòfe \ûc 3 Uuû ùjùfö
ùMûUòG Kfc I ùMûUòG ù_^iòfe \ûc cògò 10 Uuû
(O) 50 Uuò@û ù^ûU a\kùe 3Uò 20 Uuò@û ù^ûU còkòa
8. Zêùc 20 Uuû ù\A ùMûUòG af I 67 Uuû ù\A ùMûUG aýûUþ KòYòfö Zêùc ùcûUùKùZ Uuû Lyð Kf?
af \ûc = aýûU \ûcþ =
ùcûU \ûc =
9. ejòcþ aRûeKê 90 Uuû ù^A ~ûA[ôfû, ùi 76 Uuû ù\A KêKêWûUòG KòYòfûö ùZùaZû _ûLùe @ûC ùKùZ Uuû ejòfû ?
ejòc _ûLùe [ôfû = Uuû û KêKêWûe \ûcþ = Uuû
ejòfû -
10. Zêc _ûLùe 20 Uuû @Qò ö còZû _ûLùe ZêcVûeê 10 Uuû Kcþ @Qòö ùZùacòZû _ûLùe ùKùZ Uuû @Qò?
147
Space for Writing
148
Space for Writing
Printed by : Text Book Production & Marketing, Odisha, Bhubaneswar
Odisha School Education Programme AuthoritySikshya Soudha Unit - V, Bhubaneswar,
Tel No.- 0674-2395325, Fax - 0674-2392721 E-mail: [email protected].
Approved by Directorate of Teacher Education and SCERT, Odisha Unit-IV, Bhubaneswar, Phone : 0674 250 2928
![Introduction to Topology -- 2 in nLab · wr wkh srlqw vsdfh zklfk lv wkh whuplqdo remhfw lq 7rs uhjdughg lq vxppdu\ dv d idfwrul]dwlrq Ï ã q Û : a m l q r Û Û Û Û Û Û Û](https://static.fdocuments.in/doc/165x107/5f9de35b69d0c158e44ad604/introduction-to-topology-2-in-nlab-wr-wkh-srlqw-vsdfh-zklfk-lv-wkh-whuplqdo-remhfw.jpg)
![UCSBmeiburg/pubs/Ruith_and_Meiburg_2004.pdf · t p- a[djzy &Õ×ÖÙØi t-u¬¤µ -y jz ®Újlelqwc ^jlkf ^n Û!Û.Û.Û!Û.Û!Û.Û.Û!Û.Û!Û.Û.Û?Û.Û!Û!Û!Û!Û!Û!Û ] v](https://static.fdocuments.in/doc/165x107/5fff3710d4eec93ad1640117/ucsb-meiburgpubsruithandmeiburg2004pdf-t-p-adjzy-i-t-u.jpg)
