tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk...

360
jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctae qef;ppfrI

Transcript of tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk...

Page 1: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctae qef;ppfrI

Page 2: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol
Page 3: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctae qef;ppfrI

Page 4: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 IGO license (CC BY-NC-ND 3.0 IGO)

2016 2016 tm&SzGHUNzdK;a&;bPf? ukvor*¾zGHUNzdK;rI tpDtpOf? ukvor*¾vlOD;a&&efykHaiGtzGJU? usm;-r wef;wlnDrßSa&;ESifh trsdK;orD;rsm; twGuf tcGifhtvrf;rsm;

wdk;wufapa&; qdkif&m ukvor*¾tzGJU

tm&SzGHYNzdK;a&;bPf

6 ADB &dyfomvrf;? ref'vla,mif;NrdKUawmf? 1550 rufx½dk reDvm? zdvpfydkif

zkef; +63 2 632 4444? zufpf +63 2 636 2444

www.adb.org; openaccess.adb.org

ukvor*¾zGHYNzdK;rItpDtpOf

ukvor*¾yvmZm

e,l;a,muf? NY 10017 ,ltufpfat

zkef; +95 1542910 rS 542919? zufpf +95 1 545634 ESifh 544531

www.undp.org

ukvor*¾vlOD;a&&efykHaiGtzGJU

605 wwd, tJAef;EsL;

e,l;a,muf? NY 10158 ,ltufpfat

zkef; + 1-212 297 5000? zufpf + 1-212370-0201

www.unfpa.org

usm;-r wef;wlnDrßSa&;ESifh trsdK;orD;rsm;twGuf

tcGifhtvrf;rsm; wdk;wufapa&; qdkif&m ukvor*¾tzGJU

220 ta&SU 42 vrf;

e,l;a,muf? NY 10017 ,ltufpfat

zkef; + 1646 7814400? zufpf + 1646 7814444

www.unwomen.org

rlydkifcGifhtcsdKU xm;&SdNyD;jzpfonf/ 2016 ckESpfwGif xkwfa0onf/

jrefrmEdkifiHwGif ykHESdyfonf/

PSN RPT 167942-2ISBN 978-92-9257-379-9 (ykHESdyf), 978-92-9257-380-5 (e-ISBN)

ykHESdyfjcif;twGuf pm&if;jyKpkxm;jcif; (CiP)tcsuftvuf

tm&SzGHYNzdK;a&;bPf? ukvor*¾zGHYNzdK;rI tpDtpOf? ukvor*¾vlOD;a&&efykHaiGtzGJU? usm;-r wef;wlnDrßSa&;ESifh trsdK;orD;rsm;twGuf tcGifhtvrf;rsm;wdk;wufapa&;qdkif&m

ukvor*¾tzGJU

jrefrmEdkifiH\usm;?ra&;&mwef;wlnDrßSjcif;ESifhtrsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;qdkif&mtajctaeqef;ppfrItpD&ifcHpm/

ref'vla,mifNrdKUawmf? zdvpfydkif? tm&SzGHYNzdK;a&;bPf? 2016 ckESpf/

1/usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif; 2/ trsdK;orD;rsm; tcGifhta&; 3/ jrefrm I. tm&SzGHYNzdK;a&;bPf

,ckxkwfa0onfhpmtkyfwGif azmfjyxm;aom tjrifrsm;onf pma&;olrsm;\ tjrifrsm;omjzpfNyD; tm&SzGHYNzdK;a&;bPf (ADB) odkYr[kwf ,if;\ tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;

bkwftzGJU odkYr[kwf ,if;wdkY udk,fpm;jyKaom tpdk;&rsm; odkYr[kwf ukvor*¾zGHUNzdK;rItpDtpOf (UNDP) odkYr[kwf ukvor*¾vlOD;a&&efykHaiGtzGJU (UNFPA) odkYr[kwf

usm;-rwef;wlnDrßSa&;ESifhtrsdK;orD;rsm;twGuftcGifhtvrf;rsm;wdk;wufapa&;qdkif&mukvor*¾tzGJU (UN-Women) \ tjrifrsm;ESifh rl0g'rsm;udk xif[yfjcif; r&Sdyg/

,ckpmtkyfwGif yg0ifaom tcsuftvufrsm;\ wduscdkifrmrIudk ADB ? UNDP ? UNFPA ESifh UN-Women wdkYtaejzifh tmrcHjcif; r&Sdyg/

,if;wdkYudktokH;jyKjcif;aMumifh jzpfay:vmrnfh tusdK;qufrsm; twGufvnf; wm0ef&Sdvdrfhrnfr[kwfyg/

wpfpkHwpfckaom e,fedrdwf? yx0Da'oudk owfrSwfac:a0:&mwGifvnf;aumif;? tudk;tum;jyK&mwGifvnf;aumif; odkYr[kwf ,ckpmtkyfwGif

“ EdkifiH ” [laom tokH;tEIef;udk okH;pGJ&mwGifvnf;aumif; ADB ? UNDP ? UNFPA ESifh UN-Women wdkYonf rnfonfh e,fedrdwf odkYr[kwf a'o rqdk\

w&m;Oya't&? tjcm;taMumif;tcsufrsm;t& tqifhtwef; owfrSwfcsufESifh pyfvsOf;í tqkH;tjzwfwpfpkHwpfck jyKvkyf&ef &nf½G,fxm;jcif;r&Sdyg/

yk*¾vduESifh pD;yGm;a&; twGuf r[kwfaom tokH;jyKjcif;rsm; twGufoD;oefYtaejzifh ADB ? UNDP ? UNFPA ESifh UN-Women udk

aumif;rGefpGmtodtrSwf jyKNyD; tcsuftvufrsm;udk ykHESdyfjcif;? rdwåLul;,ljcif;rsm; aqmif½Guf&ef ADB u wdkufwGef;ygonf/ jyefvnfa&mif;csjcif;? jyefvnfjzefYcsdjcif;

odkYr[kwf ADB xHrS a&;om;azmfjyxm;aom cGifhjyKcsuf r&&SdbJ tusdK;pD;yGm;&&ef &nf½G,fcsufjzifh qifhyGm;zefwD;jcif;rsm;rjyKvkyf&ef tokH;jyKolrsm;udk wm;jrpfygonf/

,cktpD&ifcHpm jyKpkxkwfa0rIonf Creative Commons Attribution 3.0 IGO vdkifpif (CC BY 3.0 IGO) https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/igo/ &,lxm;ygonf/ ,cktpD&ifcHpmwGif yg&Sdaom taMumif;t&mrsm;udk ,liiftokH;ûyjcif;onf azmfjyygvdkifpif\ pnf;urf;owfrSwfcsufrsm;ESifh openac-cess.adb.org/termsofuse &Sd ADB Open Access Repository \ pnf;urf; owfrSwfcsufrsm;udkyg od&SdvdkufemaMumif; oabmwlnDrIudk jyKvkyfNyD; jzpfaponf/

,ck CC vdkifpifonf tpD&ifcHpmwGif yg&Sdaom ADB ? UNDP ? UNFPA ESifh UN-Women wdkYESifh ywfoufrI r&Sdonfh rlydkifcGifhqdkif&m taMumif;

tcsufrsm;ESifh tusKH;r0ifyg/ taMumif;tcsuftvufwpfckonf tjcm; t&if;tjrpfwpfckudk ñTef;qdk ygu,if;oufqdkif&m rlydkifcGifh&Sdol (odkY) xkwfa0olESifh qufoG,fNyD;

cGifhhjyKcsufawmif;cH&ef vdktyf ygrnf/ ,if;odkYtaMumif;tcsuftvufudk ,liifokH;pGJrItwGuf jzpfay:vmonfh awmif;qdkrIrsm;twGuf ADB ? UNDP ? UNFPA ESifh UN-Women wdkY taejzifh wm0efrnf r[kwfyg/

xnfhoGif;azmfjyjcif; -

ADB ? UNDP ? UNFPA ESifh UN-Women udk taMumif;tcsuftvuf\ t&if;tjrpftjzpf azmfjy&mwGif atmufygwdkYudk aocsmpGm azmfjy ay;&ef

vdktyfonf/

tm&SzGHUNzdK;a&;bPf? ukvor*¾zGHUNzdK;rI tpDtpOf? ukvor*¾vlOD;a&&efykHaiGtzGJU? usm;-r wef;wlnDrßSa&;ESifh trsdK;orD;rsm; twGuf tcGifhtvrf;rsm; wdk;wufapa&;

qdkif&m ukvor*¾tzGJU ? 2016/ jrefrmEdkifiH\usm;?ra&;&mwef;wlnDrßSjcif;ESifhtrsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;qdkif&mtajctaeqef;ppfrItpD&ifcHpm/ © tm&SzGHUNzdK;a&;bPf?

ukvor*¾zGHUNzdK;rI tpDtpOf? ukvor*¾vlOD;a&&efykHaiGtzGJU? usm;-r wef;wlnDrßSa&;ESifh trsdK;orD;rsm; twGuf tcGifhtvrf;rsm; wdk;wufapa&; qdkif&m ukvor*¾tzGJU/

https://openaccess.adb.org/ CC BY 3.0 IGO License t& ul;,ltokH;jyKEdkifonf/

rSwfcsuf/

1) ,ck xkwfa0onfh pmapmifwGif “$” onf tar&duefa':vmudk &nfñTef;ygonf/

2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/

pmzwfol trsm;tjym; od&SdEdkifap&ef ,ck pmtkyfudk t*Fvdyf bmomrS jrefrm bmomodkY jyefqdkxm;jcif; jzpfygonf/ bmom jyefqdkcsufrsm;udk twwfEdkifqkH; twdtus

jzpfap&ef tm&SzGHUNzdK;a&;bPf taejzifh BudK;yrf; aqmif½Gufxm;ygonf/ odkYaomf tm&SzGHUNzdK;a&;bPfu t"du tokH;jyKaom ½kH;okH; bmompum;rSm t*Fvdyf bmom

jzpfonfh twGuf twnfjyKxm;onfh w&m;0if pmom;rsm; jzpfygonf/ þ pmtkyfyg taMumif;t&mrsm;udk &nfñGef; okH;pGJygu rlv t*Fvdyf bmom pmom;rsm;udkom

okH;pGJ&rnf/

Printed on recycled paper

Page 5: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

rmwdum

o½kyfazmfyHkESifhZ,m;rsm; Z

Oa,smZOf !

trSmpm ¡

todtrSwfjyK aus;Zl;wifvTm w

twdkaumufrSwfpkrsm; '

tusOf;csKyf e

tcef; (1) ed'gef; 1

1-1/ jrefrmEkdifiH\vlrIpD;yGm;ESifhEkdifiHa&;aemufcHtajctae 2

1-2/ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf 3

tkyfcsKyfa&;jyKjyifajymif;vJrIrsm; 4

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf 8

vlrItzGJUtpnf;rsm;tMum;wif;rmrIrsm; 14

pD;yGm;a&;ESifhvlrIa&;jyKjyifajymif;vJrIrsm; 15

1-3/ jrefrmEkdifiH\usm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;tcGifhta&;

NcHKikHokH;oyfcsuf 24

tpkd;&\jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf\usm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;tcGifhta&; 24

jrefrmEkdifiHüusm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;tcGifhta&;wkd;wufrI

vrf;ñTefcsufrsm; 26

trsKd;orD;rsm;zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&mtrsKd;om;tqifhr[mAsL[mpDrHudef;

(2013-2022)? xl;jcm;aomorkdif;rSwfwkdifwpfck 30

1-4/ þpmwrf;\&nf&G,fcsuf 33

qef;ppfcsufaumuf,lrIenf;vrf; 35

ykHESdyfxkwfa0a&;vkyfief;zGJUpnf;rI 38

tcef; (2) qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif

tjynfht0ESifh wef;wlnDrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; 41

2-1/ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;wGiftrsKd;orD;rsm;tjynfht0ESifhwef;wlyg0if

Page 6: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI C

aqmif&GufcGifh\ta&;ygrI 44

2-2/ qif;&JEGrf;yg;rI?toufarG;0rf;ausmif;ckdifrmpdwfcs&rIESifhpD;yGm;a&;wGif

yg0ifvkyfaqmifrIwkdYESifhywfoufonfhusm;?rtajcjyKtvm;tvmrsm; 46

jrefrmEkdifiH&Sdqif;&JEGrf;yg;rI 46

jrefrmEkdifiH&Sdvkyfom;aps;uGufrsm;ESifhtvkyftukdifwkdYwGif

usm;?rwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm; 55

usm;?rwef;wlnDrQrI?aumif;rGefckdifrmrI&Sdaom?odu©m&Sdaom

tvkyftukdifrsm;qkdif&mtrsKd;orD;rsm;\tcGifhta&; 58

u@tvkduftvkyfvkyfukdifrI 59

v,f,m?pufrI?ukefacsmxkwfvkyfrIESifh0efaqmifrIu@wkdYwGif

trsKd;orD;rsm;\tvkyfESifhywfoufíusm;?rtajccHqef;ppfrI 65

0efaqmifrI 88

trsKd;orD;a&TUajymif;vkyfom;rsm;\tvm;tvmrsm;? jynfwGif;ESifhjynfy 97

2-3/ pD;yGm;a&;u@wGiftrsKd;om;rsm;ESifhtwltrsKd;orD;rsm;\tjynfht0ESifh

wef;wlyg0ifvkyfaqmifrItm;taxmuftulay;jcif;ESifh[efYwm;jcif;rsm; 105

2-4/ ta&;,laqmif&Guf&efaumufcsufcsrIrsm;ESifhaxmufcHtBuHjyKcsufrsm; 112

tcef; (3) usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm; 119

3-1/ t&nftaoG;jynfh0aomynma&;ukdtrsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,f&G,frsm;wef;wlnDrQtcGifhtvrf;&&SdrI?ta&;ygrI 122

3-2/ t&nftaoG;jynfh0aomausmif;ynma&;?ausmif;jyifyynma&;ESifh

avhusifhoifMum;a&;wkdYudktrsKd;orD;rsm;ESifhtrsKd;orD;i,f&G,frsm;

vufvSrf;rDa&;tajctaersm;ESifhtvm;tvmrsm; 125

a&S;OD;t&G,fuav;oli,fjyKpkapmifha&Smufa&;ESifhzGHUNzdK;wkd;wufa&;?

rlvwef;?tv,fwef;ESifhtxufwef;ynma&;\tajctaeESifh

tvm;tvmrsm;?ynma&;ukdvufvSrf;rDa&; 126

ausmif;xGufEIef;ESifhtajccHynmrlvwef;?tv,fwef;ESifh

txufwef;ynma&;tqifhNyD;ajrmufrIEIef; 130

ausmif;jyifyynma&;ESifhbkef;awmfBuD;oifynma&;\tajctaeESifh

tvm;tvmrsm; 133

tqifhjrifhynma&;\tajctaeESifhtvm;tvmrsm; 136

enf;ynmESifhtoufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifhoifwef;rsm;\

tajctaeESifhtvm;tvmrsm; 146

Page 7: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI rmwdum i

ynma&;rStvkyftukdifokdY 140

3-3/ trsKd;orD;rsm;ESifhrdef;uav;i,f&G,frsm;\t&nftaoG;jynfh0aom

ynma&;qkdif&mtcGifhta&;rsm;tm;jr§ifhwifrIrsm;ESifht[efYtwm;rsm; 141

ECCD tajccHynmrlvwef;ynma&;?tv,fwef;ynma&;wkdY\

aumif;rGefaomvTrf;NcHKrIrsm; 141

tqifhjrifhynma&;taxmuftyHhrsm;ESifht[efYtwm;rsm; 147

enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;

txl;jyKtcsufrsm; 150

3-4/ aumufcsufrsm;eSifhtBuHjyKcsufrsm; 151

tcef; (4) usef;rma&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; 161

4-1/ trsKd;orD;rsm;?rdef;uav;i,f&G,frsm;\usef;rma&;apmifha&Smuf

0efaqmifrIrsm;wef;wlnDrQpGmvufvSrf;rDapa&;ESifhtusKd;quftjzpf

¤if;wkdY\taxGaxGusef;rma&;ESifhvlrIb0om,ma&;twGufta&;ygjcif; 163

4-2/ jrefrmEkdifiHütrsKd;orD;rsm;\usef;rma&;tajctaeESifhtvm;tvmrsm; 165

taxGaxGusef;rma&; 165

rsKd;qufyGm;usef;rma&; 170

usef;rma&;apmifha&SmufrIcH,ljcif;tavhtx?trltusifhrsm; 172

tdwfcsftkdifAD^attkdif'Dtufpful;pufjyefYyGm;rItajctaeESifhtvm;tvm 172

4-3/ trsKd;orD;rsm;ESifhrdef;uav;i,f&G,frsm;\usef;rma&;ESifhvlrIb0

&Sifoefom,ma&;qkdif&mtcGifhta&;rsm;tm;jr§ifhwifrIrsm;ESifh

t[efYtwm;rsm; 175

4-4/ aumufEkwfcsufrsm;ESifhtBuHjyKcsufrsm; 188

tcef; (5) enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm; 193

5-1/ tMurf;zufrIrSuif;a0;pGmaexkdifcGifh&Sdapa&;twGuftrsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,f&G,frsm;\tcGifhta&;rsm;\xl;jcm;aomtusKd;oufa&mufrI 195

5-2/ jrefrmEkdifiHütrsKd;orD;rsm;ESifhrdef;uav;i,f&G,frsm;tm;enf;rsKd;pkHjzifh

tMurf;zufrIjyefYyGm;jcif;\tajctaetvm;tvmrsm;ESifh

tajccHtaMumif;&if;rsm; 198

owif;tcsuftvufrjynfhpkHjcif; 198

tMurf;zufrIykHpHrsm;?pdwfoabmxm;rsm;?owif;ay;ykdYwkdifMum;rIykHpHrsm;?

Page 8: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI p

0efaqmifrIrsm; 198

xdckdufapaom½kd;&m"avhtrltusifhrsm; 204

5-3/ aumufEkwfcsufrsm;ESifhtBuHjyKcsufrsm; 210

tcef; (6) EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh

trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm; 213

6-1/ EkdifiHa&;vkyfief;pOfESifhtkyfcsKyfa&;üusm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;tcGifhta&;\tusKd;oufa&mufrI 215

6-2/ jrefrmEdkifiHüEkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifhtkyfcsKyfa&;wGiftrsKd;orD;rsm;\

yg0ifaqmif&GufrItajctaeESifhtvm;tvmrsm; 218

jynfaxmifpk?wkdif;a'oBuD;ESifhjynfe,fvTwfawmfrsm;wGif

trsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 219

jynfaxmifpkvTwfawmfaumfrwDrsm;wGiftrsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 222

tpkd;&tzGJU0efBuD;Xmersm;ESifhtkyfcsKyfa&;Xmersm;wGif

trsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 223

EkdifiHa&;ygwDwGiftrsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 228

jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifhwkdif;a'oBuD;ESifh

jynfe,faumfr&SiftzGJUcGJrsm;wGiftrsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 231

vkHNcHKa&;u@ütrsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 232

w&m;pD&ifa&;?w&m;vTwfawmfrsm;ESifhOya't&wnfaxmifaom

tjcm;w&m;½kH;rsm;wGiftrsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 233

6-3/ jrefrmEkdifiH\jynfaxmifpkESifha'oEÅ&tkyfcsKyfa&;?vkHNcHKa&;ESifh

w&m;pD&ifa&;u@wkdYütrsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrIwkd;wufa&;twGuf

jr§ifhwifrIrsm;ESifht[efYtwm;rsm; 240

6-4/ aumufcsufrsm;ESifhtBuHjyKcsufrsm; 251

tcef; (7) jrefrmEdkifiHNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;ra&;&mwef;wlnDrßSrIESifh

trsdK;orD;tcGifhta&; 257

7-1/ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;ütrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\

OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;xnfhoGif;jcif;\xda&mufrI 259

7-2/ y#dyu©ESifhNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\u@wkdif;üjrefrmEkdifiH&Sd

trsKd;orD;rsm;\tajctaeESifhtvm;tvmrsm; 262

y#dyu©ESifhNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfüusm;?ra&;&mtajcjyK

tEÅ&m,fckcHEkdifrIESifhpGrf;aqmifEkdifpGrf;&SdrI 262

tpkd;&\Nidrf;csrf;a&;ESifhqufET,faomtzGJUtpnf;rsm;ESifh

Page 9: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI rmwdum q

vTwfawmfaumfrwDrsm;wGiftrsKd;orD;rsm;yg0ifvkyfaqmifjcif; 266

wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;twGif;

EkdifiHa&;qkdif&mqkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ütrsKd;orD;rsm;yg0ifvkyfaqmifrI 268

Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGifwkdif;&if;om;vufeufukdif

tzGJUtpnf;rsm;twGif;n§dEIdif;olrsm;?enf;ynmqkdif&m

twkdifyifcHynm&Sifrsm;?avhvmolrsm;tjzpftrsKd;orD;rsm;yg0ifrI 269

y#dyu©apmifhMunfhMuyfrwfoltrsKd;orD;rsm; 271

Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfwGift&yfbuftrsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;\tcef;u@ 271

Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufoltrsKd;orD;rsm; 272

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGiftrsKd;orD;rsm;\OD;pm;ay;tpDtpOfrsm; 273

7-3/ jrefrmEkdifiH\Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGiftrsKd;orD;rsm;ESifh

¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukdyg0ifapjcif;tm;

jr§ifhwifrIrsm;ESifht[efYtwm;rsm; 275

7-4/ aumufcsufrsm;ESifhtBuHjyKcsufrsm; 280

tcef; (8) aumufcsufrsm;ESifh tMuHjyKcsufrsm; 285

8-1/ jrefrmEkdifiH\taxGaxGtjym;jym;jzpfaeaom

usm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;tcGifhta&;qkdif&m

taMumif;t&mrsm; 286

a,bk,swkd;wufrIrsm;ESifhuGm[rIrsm; 286

8-2/ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfESifhpDrHudef;a&;qGJa&;vkyfief;pOfwkdYü

usm;?rwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;rsm;tcGifhta&;twGuf

tcGifhtvrf;rsm;ESifht[efYtwm;rsm; 288

8-3/ usm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;tcGifhta&;rsm;qkdif&m

pDa'goabmwlnDrIESifhabusif;vkyfief;vrf;ñTefwkdY\

tajccHoabmw&m;rsm;ESifhnDñGwfaom?wm0efcHrI&Sdaom

vkyfief;rlabmifrsm;taumiftxnfazmfjcif; 292

8-4/ tBuHjyKcsufrsm;tESpfcsKyfazmfjycsuf 299

aemufqufwGJ

aemufqufwGJ (1)/ usef;rma&;u@ESifh qufET,faom &nfrSef;csufrsm;ESifhtnD

wkd;wufrIrsm; 318

aemufqufwGJ (2)/ jynfe,fESifh wdkif;tvdkuf vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef;xm;?

tvkyfvufrJhEIef;xm;ESifh vlOD;a&tvdkuf tvkyftudkif &&SdrI EIef;xm; (&mcdkifEIef;) 319

Page 10: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

trSmpmo½kyfazmfyHkESifhZ,m;rsm;

pmaowåmrsm;

1/ jrefrmedkifiHtpdk;&\pD;yGm;a&;qdkif&mESifh vlrIa&;qdkif&mjyKjyifajymif;vJa&;

tajccHvkyfief;rlabmif - vlrIzGHYNzdK;wdk;wufrIOD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm; 16

2/ trsKd;orD;rsm;zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifhr[mAsL[mpDrHudef;

(2013-2022) - OD;pm;ay; e,fy,f 12 &yf 32

3/ aus;vuftoufarG;0rf;ausmif;rIrsm;ESifh 0ifaiGrsm;jr§ifhwifjcif; 71

4/ a'oqkdif&m vQyfppfrD;vif;a&; vkyfief;pDrHudef; Oyrmrsm; 83

5/ qif;&Jom; rdom;pkukd OD;wnfaom vlrItajccHtaqmuftODESifh

0efaqmifrIrsm;qkdif&m pDrHudef; 85

6/ o,f,lykdYaqmifa&;tajccHaomusm;?rqkdif&mjcm;em;rIrsm;

o,f,lykdYaqmifa&;tokH;jyKjcif;\av;eufrI 91

7/ a'otwGif;usm;?r tav;xm;aomo,f,lykdYaqmifa&;

pDrHudef;qkdif&mOyrmrsm; 95

8/ vkyfcr&aomtvkyf\0efxkyf0efykd; - xkdif;EkdifiH&SdtrsKd;orD;rsm;

a&TUajymif;vkyfom;ppfwrf; 101

9/ y½kd*&rfa&;aomrdef;uav;rsm;onfurÇmukdajymif;vJEkdifrnf 150

10/ trsKd;orD;rsm;tusKd;&Sdap&ef&yf&GmtajcjyKc&D;oGm;vkyfief;qkdif&m

uRrf;usifrIoifwef;rsm; 151

o&kyfazmfyHk

1-1/ jrefrmekdifiH\jidrf;csrf;a&;wnfaqmufrSkjzpfpOf 12

2-1/ jrefrmedkifiH jynfe,f? wkdif;a'oBuD; qif;&JEGrf;yg;jzpfay:rI (2010)% 48

2-2/ jrefrmedkifiH trsKd;om;tqifh qif;&JEGrf;yg;rIa0pk? 2009-2010 (%) 49

3-1/ twef;ynmNyD;ajrmufrI 131

6-1/ 2004-2005 ckESpfrS 2010-2011 ckESpftwGif; tpkd;&Xmersm;ESifh

tkyfcsKyfa&;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI (%) 224

Z,m;rsm;

2-1/ jrefrmEkdifiHtrsKd;om;tqifhqif;&JEGrf;yg;jzpfay:rI (2005 - 2010) 47

2-2/ jrefrmEkdifiHtrsKd;om;tqifhqif;&JEGrf;yg;rIjyrsOf;atmuf&Sdtvkyfvkyfukdifonfh

vlOD;a&tcsKd; (2004-2005ESifh2009-2010) 47

2-3/ jrefrmEkdifiHqif;&JEGrf;yg;rIuGm[csuftcsKd;(2004-2005ESifh2009-2010) 49

Page 11: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

o&kyfazmfyHkrsm;? Z,m;rsm;ESifh pmaowåmrsm; pm&if;

2-4/ jrefrmEkdifiHpkpkaygif;pm;okH;rIwGiftqif;&JqkH;ig;pdwfwpfpdwfyg0ifrItcsKd;

(2004-2005ESifh2009-2010) 50

2-5/ vlrIpD;yGm;a&;qkdif&myifukdvu©Pmrsm;t&usm;?r rnDrQrI 51

2-6/ vGefcJhaomajcmufvtwGif;vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef; (%)

(touf15ESpfESifhtxuf) 56

2-7/ jrefrmEkdifiH\tvkyftukdif&SdolESifhvlOD;a&tcsKd;

(2004-2005ESifh2009-2010) (%) 57

2-8/ pD;yGm;a&;t&tvkyfvkyfukdifolvlOD;a&\tvkyftukdiftrsKd;tpm;

(&mckdifEIef;)?2010 58

2-9/ pD;yGm;a&;t&tvkyfvkyfukdifolvlOD;a&\vkyfief;trsKd;tpm;

cGJjcm;rI2010 (&mckdifEIef;) 59

2-10/ jrefrmEkdifiH\tvkyfvufrJhrIEIef; (%) 63

2-11/ tvkyfvufrJhEIef;(touf15ESpfESifhtxuf)? 2010 (%) 63

2-12/ vkyfief;wGiftrsKd;om;rsm;ESifhEIdif;,SOfítrsKd;orD;ykHrSefvkyfom;rsm;\

wpfem&DvkyfctcsKd;(2000-2008) 64

2-13/ tdrfaxmifpktrsKd;tpm;tvkdufoD;ESHpkdufysKd;ajrykdifqkdifonfhtdrfaxmifpk

trsKd;tpm;?2010 67

2-14/ vkyfc r&aom tdrfrIudpövkyftm;yrmP (wpfaeYwmvkyftm;em&Drsm;) 69

2-15/ 2010-2011ckESpfysrf;rQwefzkd;ukdtajccHxm;aomt"dujynfyykdYukefrsm; 77

2-16/ {NyDv1&ufwGifpwifonfhb@mESpftwGufESpftvkdufaps;EIef;

(usyfbDvD,H)t&trsKd;om;tqifhpm&if;rsm; 86

2-17/ xkdif;EkdifiHwGiftvkyftukdiftrsKd;tpm;?EkdifiHom;ESifhusm;?rtvkduf

rSwfykHwifxm;onfh uarÇm'D;,m;?vmtkdESifhjrefrmEkdifiHwkdYrS

a&TUajymif;tvkyform;rsm; ('DZifbm?2009) 99

3-1/ ynma&;tqifhtrsKd;rsKd;rSausmif;ol (trsKd;orD;) &mckdifEIef;(2009) 127

3-2/ tom;wifausmif;0ifEIef;ESifhausmif;xGufaomuav;oli,f

touftkyfpkESifhvdiftvkdufyg0ifrItcsKd; 127

3-3/ 2008-2012ckESpfwuúokdvf0ifwef;pmar;yGJajzqkdolESifhatmifjrifol

ta&twGuf 133

3-4/ tqifhjrifhynma&;tqifhrsm;rSausmif;ol?ausmif;om;rsm;\

&mckdifEIef;2012ckESpf 137

3-5/ tqifhjrifhynma&;ESifhoifwef;rsm;wGifyg0ifrIESifhpyfvsOf;í IHLCStajccHaomcefYrSef;csufrsm; 137

3-6/ pD;yGm;a&;u@rSmtvkyfvkyfukdifEkdifaomvlOD;a&(%)ESifhtvkyftukdif

trsKd;tpm;2009-2010 141

3-7/ tqifhtoD;oD;wGifa,musfm;av;?rdef;uav;rsm;\ausmif;xGuf&jcif;

taMumif;&if;rsm; 144

ps

Page 12: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

4-1/ usef;rma&;qkdif&m&v'frsm;tay:MoZmvTrf;rkd;aomtajccH

taMumif;&if;rsm;jzifhcGJjcm;azmfjyxm;onfht"duusef;rma&;qkdif&m

tñTef;udef;rsm; 168

5-1/ e,fpyfqufqHa&;½kH;rsm;ESifh vlukeful;rIwm;qD;a&;vkyfief;tzGJUrsm;\

cGJjcm;azmfxkwfonfh vlukeful;cH& olrsm;eSifh vlukeful;cH&Ekdifolrsm;\

ta&twGuf 203

5-2/ ESpftvkdufESifh c&D;qkH; OD;wnfEkdfifiHrsm;tvkduf w&m;0ifjyefvnfvTJajymif;

ykdYay;onfh vlukeful;cH&ol jrefrmrsm; 203

6-1/ trsKd;orD;rsm;jynfaxmifpkvTwfawmfESifhwkdif;a'oBuD;ESifh

jynfe,fvTwfawmfrsm;wGifukd,fpm;jyKrI (2013) 220

6-2/ vTwfawmfESifhtrsKd;om;nDvmcH(1993?2005-2008)wkdYwGif

jrefrmtrsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI 222

6-3/ t"duusaomvTwfawmfaumfrwDrsm;wGiftrsKd;orD;rsm;\

ukd,fpm;jyKrI(2011ckESpf) 223

6-4/ vTwfawmftwGif;&SdEkdifiHa&;ygwDrsm;rStrsKd;orD;ukd,fpm;vS,frsm;pm&if; 229

n

Page 13: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

Page 14: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

todtrSwfjyKrSwfwrf;Oa,smZOf

jynfaxmifpk or®w jrefrmEdkifiHawmfonf urÇmh trsdK;orD; nDvmcH

(ab*sif;?1995) udk tajccHí trsdK;orD;rsm;tm; enf;rsdK;pkHjzifh

cGJjcm;rIqdkif&m ukvor*¾ oabmwl pmcsKyf (Convention on the Elimination of all forms of Discrimination Against Wom-en - CEDAW) udk (1997) ckESpfwGif yg0if vufrSwfa&;xdk;cJhNyD;

trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; tjynfht0&&Sda&;? usm;?ra&;&m

wef;wlnDrßSa&; wdkYudk aqmif½GufcJhygonf/

vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;|meonf trsdK;orD;rsm;\

zGHYNzdK;wdk;wufa&;ESifh pGrf;aqmif&nfrsm; ydkrdk wdk;jr§ifhvmEdkifapa&; twGuf taumiftxnfazmf

aqmif½Guf&mwGif OD;aqmif0efBuD;|mejzpfNyD; trsdK;orD;rsm;ESifh toufarG;0rf;ausmif;rI?

trsdK;orD;rsm;ESifhynma&;? avhusifhoifMum;a&;? trsdK;orD;rsm;ESifh usef;rma&;? trsdK;orD;rsm;

tay:tMurf;zufrI? trsdK;orD;rsm;ESifh ta&;ay: tajctaersm;? trsdK;orD;rsm;ESifh

pD;yGm;a&;? trsdK;orD;rsm;ESifh qkH;jzwfcsuf csrSwfa&;? trsdK;orD;rsm; zGHYNzdK;wdk;wufa&;qdkif&m

vkyfief;,EÅ&m;rsm;? trsdK;orD;rsm;ESifh vlUtcGifhta&;? trsdK;orD;rsm;ESifh rD'D,m? trsdK;orD;rsm;ESifh

ywf0ef;usifESifh trsdK;orD;i,f½G,frsm; tp&Sdonfh {&d,m (12) &yf yg0ifonfh trsdK;orD;rsm;

zGHYNzdK;wdk;wufa&;qdkif&m trsdK;om;tqifh r[mAsL[m pDrHudef; (2013 - 2022 ) udk a&;qGJ

taumiftxnfazmf aqmif½Gufvsuf &Sdygonf/

jrefrmEdkifiH&Sd trsdK;orD;rsm; zGHYNzdK;wdk;wufa&; vkyfaqmifcsuf awGU&SdrIrsm;tm; qef;ppf&SmazGum

usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSa&;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m vkyfief;rsm;tm;

wef;wlnDrßSrI &Sdap&eftwGuf vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&m csxm;a&;0efBuD;|me?

vlrI0efxrf;OD;pD;|meonf qufpyf tzGJUtpnf;rsm; jzpfMuonfh urÇmhukvor*¾tzGJUESifh

tm&SzGHUNzdK;a&;bPfwdkY yl;aygif;yg0ifí þ jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh

trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tpD&ifcHpm udk aqmif½GufEdkifcJhonfrSm

0rf;ajrmufzG,f jzpfygonf/

txl;ojzifh jrefrmEdkifiH vlOD;a&\ xuf0ufcefY&Sdaom trsdK;orD;wdkY\ tcGifhta&;udk

jr§ifhwifEdkif&ef rsm;pGm taxmuftul jzpfapEdkifaom þokawoe qef;ppfrIonf vGefcJhonfh

(2) ESpfcefYrS pwifí tpdk;& tzGJUtpnf;rsm;? t&yfzuf vlrItzGJUtpnf;rsm;? ukvor*¾

tzGJUtpnf;rsm;wdkY\ tMuHjyKcsufrsm; &,lNyD; taxmuftxm;rsm;ESifhwuG wifjyxm;onfudk

awGU&ygonf/

Page 15: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

trSmpm X

jrefrmEdkifiHrS vufcHoabmwl vufrSwfa&;xdk;xm;cJhonfh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m

ukvor*¾ oabmwlpmcsKyfrsm;? vkyfief;pDrHcsufrsm;? axmifpkESpf &nfrSef;csufrsm;udk

taumiftxnfazmf aqmif½Guf&mwGif ta&;ygvSonfh usm;?r wef;wlnDrßSa&;ESifh

trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctae qef;ppfrIonf trsdK;orD;rsm; twGuf

tvif;opfudk azmfaqmifEdkifrnfh qef;ppfrIjzpfonfh tjyif wdk;wufajymif;vJvmonfh acwf?

pepfESifhtnD jrefrmEdkifiH\ vlrIpD;yGm;zGHYNzdK;wdk;wufapa&; twGuf taxmuftuljyKvdrfhrnf[k

,kHMunfrdygonf/

a'gufwm0if;jrwfat;

jynfaxmifpk0efBuD;

vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifhjyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;|me

Ouú|?jrefrmEdkifiHvkH;qdkif&mtrsdK;orD;a&;&maumfrwD

jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmf

Page 16: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

trSmpm

jrefrmEdkifiH vlrSk0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnf ae&mcsxm;a&; 0efBuD;|meonf abusif;

vkyfief;vrf;nTef\ e,fy,f 12 &yfudktajccHaom trsdK;orD;rsm; zGHhNzdK;wdk;wufa&;qdkif&m trsdK;om;

tqifhr[mAsL[m pDrHudef; ( 2013 - 2022 )udka&;qGJ taumiftxnf azmfvSsuf&Sdygonf/

jrefrmEdkifiHonf trsdK;orD;rsm;tm; enf;rsdK;pkHjzifh cGJjcm;rSkqdkif&m ukvor*¾oabmwlpmcsKyf

(pDa'g) udk 1997 ckESpfwGif yg0if vufrSwf a&;xdk;cJhNyD;jzpf&m vufrSwfa&;xdk;NyD; EdkifiH

wpfck twGuf oabmwlpmcsKyf\ vdktyfcsufrsm;ESifhtnD taumiftxnfazmfNyD;onfh

aqmif&Gufcsufrsm;udk 2016 ckESpfwGif jyefvnf oHk;oyfEdkif&eftwGuf 0efMuD;Xmeonf jrefrmEkdifiH

tpdk;&\ tpD&ifcHpmudk trsdK;orD;rsm;tm; enf;rsdK;pkHjzifh cGJjcm;rSk qdkif&myaysmufa&; aumfrwDodkU

wifoGif;cJhygonf/ ,if;vkyfaqmifcsufrsm;rSm trsdK;orD;xk tay: jrefrmEkdifiHtpdk;&\ wm0ef

cH,lrIudk jyoaom ta&;ygonfh xif[yfrIrsm; jzpfygonf/ pDa'gESifh abusif;vkyfief; vrf;nTefESpfck

pvHk;rSm usm;ra&;&m wef;wlnDrSsa&;ESifh trsdK;orD; tcGifhta&;rsm;&&Sdapa&;twGuf EdkifiH

wumpHEIef;owfrSwfcsufrsm; jzpfMuygonf/

,ckqef;ppfrI tpD&ifcHpmonf vlrI0efxrf;?u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme?

vlrI0efxrf;OD;pD;Xme? ukvor*¾tzGJUrsm;ESifh tm&SzGHUNzdK;a&;bPfwdkY yl;aygif; aqmif&Gufxm;

aomtpD&ifcHpmwpfckjzpfygonf/ jrefrmEkdifiHwGif; usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifhtrsdK;orD;

rsm;\tcGifhta&;qdkif&m aqmif&Gufcsufrsm;\ wdk;wufrIrsm;ESifh tcuftcJpdefac:rIrsm;

tay: tcsdefudkuf avhvm qef;ppfcsufrsm;udk ,ck tpD&ifcHpmu azmfxkwfxm;ygonf/

,cktpD&ifcHpmwGif Oya' rl0g'csrSwfrIqdkif&m 0ef;usif tajctaeydkrdkaumif;rGefap&eftwGuf

trsdK;orD;rsm; zGHYNzdK;wdk;wufrItwGuf trsdK;om;tqifh r[mAsL[mtpDtrH\ t"due,fy,frsm;

jzpfaom pD;yGm;a&;? toufarG;0rf;ausmif;? ynma&;? usef;rma&;? EdkifiHhta&;wGif yg0if

ywfoufrI? jidrf;csrf;a&;? vHkjcHKa&; ESifh trsdK;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI wdkufzsufa&;wdkUwGif

vdktyfonfh tcsufrsm;udk rD;armif;xdk; azmfxkwfxm;ygonf/

trsdK;om; tqifh bufpHk zGHYNzdK; wdk;wufrI pDrHudef; (2013-2030)? pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&; jyKjyif

ajymif;vJrI rlabmif trsdK;orD;rsm; zGHYNzdK;wdk;wufrItwGuf trsdK;om;tqifh r[mAsL[m tpD

trHESifh u@tvkduf rl0g'ESifh tpDtrHrsm; qufvuf taumiftxnfazmfrIwGif

xnfhoGif; pOf;pm; aqmif&GufEdkifap&ef twGuf pDa'g? abusif; vkyfief;

vrf;nTefESifh pOfqufrjywf zGHYNzdK;wdk;wufa&; &nfrSef;csuf yef;wdkifrsm;jzifh

vdkufavsm nDaxGrI &SdaomtMuHjyKcsufrsm;udk,cktpD&ifcHpmutMuHjyKxm;ygonf/

Page 17: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

Oa,smZOf P

vlrIpD;yGm;ESifh EdkifiHa&;&m rl0g'rsm;onf csrSwf&mESifh taumif txnfazmf&m wdkUwGif

usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&; qdkif&mrsm;udk y"mejyK xnfhoGif;

pOf;pm;jcif;onf a&&SnfwnfwHhNyD; om,m0ajymonfh vlrItodkif;t0dkif; jzpfwnfaprI twGuf

rsm;pGm taxmuftuljyKonfudkþavhvmqef;ppfrIuazmfjyaeygonf/ Oyrmtm;jzifh t&nf

taoG;jynfh vufvSrf;rDaom uav;jyKpk apmifha&Smufa&; 0efaqmifrIrsm; ay;tyfjcif;ESifh

tcsdefukef oufomNyD; vHkjcHKpdwfcs&aom tdrfaxmifpkoHk;ypönf;rsm; xkwfvkyfay;jcif;wdkUonf

trsdK;orD;rsm; taejzifh ,if;wdkU\ t&nftaoG;udk jrSifhwif&ef oifwef;rsm; wufa&mufrIESifh

0ifaiG& vkyfief;rsm; vkyfaqmifEdkif&ef tcsdefydkrdk&aprIwdkYyif jzpfonf/ pD;yGm;a&;u@wGif

trsdK;orD;rsm;\ yg0ifywfoufrI wdk;jrSifh&ef aqmif&Gufcsufrsm;udk wdk;jrSihf aqmif&Gufjcif;jzifh vlrI

todkif;t0dkif; wpfckonf pD;yGm;a&; tusdK;tjrwf omru wdkuf&kdufESifh oG,f0dkufaom vlrIa&;&m

tusdK;tjrwfrsm;pGmudkvnf; &&Sdaprnf jzpfygonf/ odkYjzpf&m vkyfief;cGifrsm;wGif usm;ra&;&m

wef;wlnDrSs a&;&m twGuf aqmif&Gufcsufrsm;ESifh wm0efcH,lrI tydkif;rsm;udkvkyfief;&Sifrsm;

ydkrdkod&Sdem;vnfoabmayguf&ef ta&;ygvSygonf/

jrefrmEkdifiHonf EdkifiHol? EdkifiHom;wdkU\ vlaerIb0 t&nftaoG; jrifhrm;rIudk jzpfxGef;

aprnfh a&&Snf wnfwHhaom bufpHk zGHYNzdK;wdk;wufa&; &nfrSef;csufESifhtwl ,if;\

jyKjyifajymif;vJrI vkyfief;pOf oHk;&yfjzpfaompD;yGm;a&; jyKjyifajymif;vJrI? 'Drdkua&pDenf;us

pDrHtkyfcsKyfrIESifh trsdK;om;pnf;vHk;rI? jidrf;csrf;rIESifh zGHYNzdK;wdk;wufrIwdkUudktaumiftxnfazmf

aqmif&Gufaeonfh tcsdef jzpfygonf/ ,if; jyKjyifajymif;vJrI vkyfief;pOfrsm; vSsifvSsifjrefjref

taumiftxnfay:um a&&Snfvnf; wnfwHhEdkifapa&;twGuf usm;ra&;&m wef;wlnDrSsjcif;u

taxmuftyHhjzpfapygonf/ jrefrmEkdifiH\ 21 &mpk jyKjyifajymif;vJrI vkyfief;pOfrsm;\ trSwf

vu©Pm wpfck tjzpf usm;ra&;&m wef;wlnDrSsjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;udk

jrSifhwifonfh aqmif&Gufcsufrsm;tm; xnfhoGif;pOf;pm; vkyfaqmif&ef MudK;yrf; tm;xkwfrIrsm;udk

,ck tpD&ifcHpmu taxmuftuljyKrnf[k ußGEkfyfwdkU ,HkMunfrdygonf/

a&emwm a'qmvsH Aif;A&uf Apfuvdkif;

ukvor*¾XmaenSdEIdif;a&;rSL;ESifh jrefrmEdkifiHXmaeudk,fpm;vS,f

vlom;csif;pmemrIqdkif&mnSdEdIif;a&;rSL; tm&SzGHYNzdK;a&;bPf

ukvor*¾ (jrefrm)

Page 18: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

todtrSwfjyK aus;Zl;wifvTm

tbufbufndSEdIif;aqmif&GufrI - jynfaxmifpkor®wjrefrmEkdifiHawmf vlrI0efxrf;?

u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;|meESifh vlrI0efxrf;OD;pD;Xme

enf;ynm&yf ndSEdIif;aqmif&GufrI - trsdK;orD;u@qdkif&mukvor*¾tzGJU

t"dutzGJU - Roberta Clarke (ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU)? Jean D Cunha (ukvor*¾

qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU)? Janet Jackson (ukvor*¾vlOD;a&&efyHkaiGtzGJU [UNFPA])? pE´moefU

(ukvor*¾zGHYNzdK;rItpDtpOf [UNDP])? cifZmEkdif (ukvor*¾vlOD;a&&efyHkaiGtzGJU [UNFPA]) ESifh Uzma Hoque (tm&SzGHYNzdK;a&;bPf [ADB])

tpdk;& - vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;Xme? e,fpyfa&;&m

0efMuD;Xme? pD;yGm;a&;ESifh ul;oef;a&mif;0,fa&; 0efMuD;Xme? or0g,r 0efMuD;Xme? ,Ofaus;rI

0efMuD;Xme?umuG,fa&; 0efMuD;Xme? ynma&;0efMuD;Xme? EdkifiHjcm;a&; 0efMuD;Xme? usef;rma&;

0efMuD;Xme? jynfxJa&; 0efMuD;Xme (taxGaxG tkyfcsKyfa&; OD;pD;Xme? vlukeful;rI xdef;csKyfa&;

&JwyfzGJU)? jyefMum;a&; 0efMuD;Xme? tvkyform; tvkyftudkifESifh vlrIzlvHka&; 0efMuD;Xme?

arG;jrKa&;? a&vkyfief;ESifh aus;vufa'o zGHYNzdK;a&; 0efMuD;Xme? trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;

zGHYNzdK;wdk;wufrI 0efMuD;Xme? vl0ifrI MuD;Muyfa&;ESifh jynfolUtiftm; 0efMuD;Xme? a&SUaecsKyf&Hk;?

jrefrm jidrf;csrf;a&; jyefvnf xlaxmifa&; vkyfief; A[dkXme

ukvor*¾tzGJU tpnf;rsm;ESifh zGHYNzdK;rIu@ tzGJUtpnf;rsm; - tm&SzGHYNzdK;a&;bPf? ukvor*¾

pm;eyf&du©mESihf pkdufysKd;a&;tzGJU (FAO)? tjynfjynfqkdif&mtvkyform;tzGJU (ILO)? ajymif;a&TUaexkdifrIrsm;qkdif&m tjynfjynfqkdif&mtzGJUtpnf; (IOM)? ukvor*¾tdwfcsftkdifADG

/ attkdif'Dtufpfqkdif&m yl;wGJtpDtpOf (UNAIDS)? ukvor*¾zGHUNzdK;rItpDtpOf (UNDP)? ukvor*¾ynma&;? odyÜHESihf ,Ofaus;rItzGJU (UNESCO)? ukvor*¾vlOD;a&&efyHkaiGtzGJU

(UNFPA)? ukvor*¾NrdKUjytajccs aexkdifrIrsm; tpDtpOf (UN-Habitat)? ukvor*¾

'ku©onfrsm; qkdif&m r[mrif;BuD;&Hk; (UNHCR)? ukvor*¾ uav;rsm; &efyHkaiGtzGJU

(UNICEF)? ukvor*¾vlom;csif; pmemaxmufxm;jcif;qdkif&m ndSEIdif;a&;&Hk; (UNOCHA)? ukvor*¾ rl;,pfaq;0g;ESihf &mZ0wfrIcif;qkdif&m&Hk; (UNODC)? ukvor*¾pDrHudef;vkyfief;

rsm;qkdif&m&Hk; (UNOPS)? ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU? urÇmhpm;eyf&du©mtpDtpOf

(WFP)? urÇmhbPf/

Page 19: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

todtrSwfjyK aus;Zl;wifvTm

t&yfbuf tzGJUtpnf; - usm;ra&;&m wef;wlnDrSsa&; uGef&uf? jrefrmEdkifiHtrsdK;orD;rsm;tzGJU

uGef&uf

okawoeESifh a&;om;rI - Jean D Cunha (ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU - tusOf;csKyf?

ed'gef;? EkdifiHa&;wGif yg0ifywfoufrI? y#dyu©? ed*Hk;ESifh tMuHjyKcsufrsm;)? Yamini Mishra (ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU - pD;yGm;a&;)? Uzma Hoque (tm&SzGHYNzdK;a&;bPf -

pD;yGm;a&;)? Helen Thomas (twdkifyifcH - ynma&;ESifhusef;rma&;)? Jane Davies (ukvor*¾uav;rsm; &efyHkaiGtzGJU - ynma&;)? Chris Spohr (tm&SzGHYNzdK;a&;bPf -

ynma&;)? ESifh Anna Karin Jatfors (ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU - trsdK;orD;rsm;tm;

tMurf;zufrIwdkufzsufa&;)/ ,ltifefath'fpfrS Krittiyawan Booktok ESifh EG,fat;at;

(ckcHtm;usqif;rI? usef;rma&;) ESifh ,ltifef'DyDrS Yumiko Yamamoto (pD;yGm;a&;) wdkUuvnf;

0dkif;0ef; ulnDay;xm;ygonf/

tcsuftvuf oufaojyKjcif;qdkif&m tvkyf&HkaqG;aEG;yGJ twGuf ndSEdIif;aqmif&GufrI - vlrI0efxrf;?

u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;|me? ukvor*¾ tzGJUtpnf;rsm;ESifh

tm&SzGHYNzdK;a&;bPf

tcsuftvuf oufaojyKjcif;qdkif&m tvkyf&HkaqG;aEG;yGJu &&Sdaom tMuHjyKcsufrsm;udk

aygif;pnf;rIESifh ndSEdIif;aqmif&GufrI - vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;

0efBuD;|me? ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU

t*FvdyfESifh jrefrmbmom pmom;rsm; rSefuefrItwGuf nSdEIdif;aqmif&GufrI tygt0if tpdk;&ESifh

ndSEdIif; aqmif&GufrI - pE´moefU (ukvor*¾zGHYNzdK;rItpDtpOf)? cifZmEkdif (ukvor*¾vlOD;a&

&efyHkaiGtzGJU)? cifarMunfESifh Jean D Cunha (ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU)

xkwfa0rItwGuf ndSEdIif;aqmif&GufrI -Uzma Hoque (tm&SzGHYNzdK;a&;bPf)

&efyHkaiGxnfh0ifonfhtzGJU - tm&SzGHYNzdK;a&;bPf? ukvor*¾zGHYNzdK;rI tpDtpOf? ukvor*¾

vlOD;a& &efyHkaiGtzGJU? ukvor*¾uav;rsm; &efyHkaiGtzGJU? ukvor*¾qkdif&m trsdK;orD;tzGJU

"mwfyHk - ADB ? UNDP ? UNFPA ? UN-Women ? Lauren DeCicca ? Shobhna Decloitre ?

Karin Grimm ? Jim Holmes ESifh ausmfausmf0if;/

x

Page 20: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

todtrSwfjyK aus;Zl;wifvTm

ADBARVASEANCEDAWCEDAW CommitteeCESRCNFECCDEMISFAOFDIGDPIHLCA

ILOKILM KIOKNUMDGMICSMKMMRMNPEDMWAFNGONLDNMSPNUPRCSSSIDATVET

tm&SzGHYjzdK;a&;bPf

ckcHtm;usqif;rIa&m*gaq;

ta&SUawmiftm&S EkdifiHrsm;toif;

trsdK;orD;rsm;tm;enf;rsdK;pkHjzifhcGJjcm;rIqdkif&mukvor*¾oabmwlpmcsKyf

trsdK;orD;rsm;tm;enf;rsdK;pkHjzifhcGJjcm;rSkqdkif&myaysmufa&;aumfrwD

bufpHkvTrf;jcHKedkifaomynma&;u@avhvmoHk;oyfcsufvkyfief;rsm;

csif;trsdK;om;wyfOD;

uav;oli,fjyKpkysdK;axmifa&;

ynma&;u@ pDrHcefUcGJrI owif;tcsuftvufpepf

ukvor*¾pm;eyf&du©mESihfpkdufysKd;a&;tzGJU

wdkuf&kdufEdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrI

tom;wifxkwfukefwefzdk;

jrefrmEkdifiH tdrfaxmifpkpm;0wfaea&;tajctae

bufpHkavhvmrI ppfwrf;

tjynfjynfqkdif&mtvkyform;tzGJU

vkyfom;aps;uGuf&Sdta&;ygaomtnTef;udef;rsm;

ucsifvGwfajrmufa&;tzGJU

u&iftrsdK;om;tpnf;t&Hk;

axmifpkESpfzGHYNzdK;a&;&nfrSef;csufyef;wdkifrsm;

Multiple Indicator Cluster SurveyjrefrmusyfaiG

arG;zGm;-- aoqHk;EIef;

trsdK;om;pDrHudef;ESifhpD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufrI0efBuD;Xme

jrefrmtrsdK;orD;a&;&mtzGJUcsKyf

tpdk;&r[kwfaomtzGJUtpnf;

trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf

rGefjynfopfygwD

trsdK;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;ygwD

&Srf;jynf jyefvnfxlaxmifa&;aumifpD

qGD'if tjynfjynfqdkif&mzGHYNzdK;wdk;wufa&;at*sifpD

enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynm

Page 21: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

twkdaumufa0g[m&rsm;

Under-5UNUNDPUNESCOUNFPAUNHCRUNODCUN WomenUPCCUPWCUSDPWHO

5-ESpfatmuf

ukvor*¾

ukvor*¾zGHYNzdK;rI tpDtpOf

ukvor*¾ynma&;?odyÜHESihf,Ofaus;rItzGJU

ukvor*¾vlOD;a&&efyHkaiGtzGJU

ukvor*¾'ku©onfrsm;qkdif&mr[mrif;BuD;&Hk;

ukvor*¾rl;,pfaq;0g;ESihf&mZ0wfrIcif;qkdif&m&Hk;

ukvor*¾qkdif&mtrsdK;orD;tzGJU

jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;A[dkaumfrwD

jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;vkyfief;aumfrwD

MuHYcdkifa&;ESifh zGHYNzdK;a&;ygwD

urÇmhusef;rma&;tzGJU

"

Page 22: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI Shob

hna

Dec

loitr

e/U

ND

P

UN

FPA

UN

FPA

UN

FPA

tusOf;csKyf

jrefrmEkdifiHonf jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOfokH;&yfukd t&Sdeft[kefjzifh aqmif&Guf

vsuf &Sdygonf/ ¤if;jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf\xl;jcm;aomvu©Pmrsm;rSm 'Drkdua&pD

tkyfcsKyfa&;ESifh w&m;Oya'pkd;rkd;a&;? EkdifiHa&;ygwDrsm;? wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;

rsm;ESifh jyefvnfoifhjrwfa&;rSwpfqifh trsKd;om;pnf;vkH;nDñGwfa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;? aps;uGuf

pD;yGm;a&;pepf jyKjyifajymif;vJa&;? tm;vkH;yg0ifEkdifaom zGHUNzdK;wkd;wufa&;? atmufajcrS txuf

okdY pDrHcsufrsm; a&;qGJwifjyjcif;ESifh A[kdcsKyfukdifrIpepfavQmhcsa&;? tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;\ pDrH

cefYcGJrI zGHUNzdK;wkd;wufa&;? yl;aygif;aqmif&Gufa&;? owif;ESifh rD'D,mvkyfief; jyKjyifajymif;vJa&;

wkdYjzpfygonf/

odomxif&Sm;aom wkd;wufajymif;vJrIrsm;rSm zGJUpnf;ykHtajccHOya'opf

ay:xGufvm jcif;? taxGaxGa&G;aumufyGJ? 2012 ckESpfESifh 2015 ckESpf w&m;rQwaom

vTwfawmfqkdif&m Mum;jzwfa&G; aumufyGJESifh taxGaxG a&G;aumufyGJ vTwfawmftpnf;ta0;?

EkdifiHa&;tusOf;om;rsm;tm; vTwfay;jcif;? Oya'qkdif&m jyKjyifajymif;vJjcif;rsm;?

uwdu0wf&Sdxm;aom tajccHusonfh vlYtcGifhta&;rsm;udk zGJUpnf;ykH tajccHOya't&

umuG,fEkdif&ef tzGJUtpnf;rsm; zGJUpnf;jcif;? rwlnDaom vlxkvlwef;pm; toD;oD;\

tjrifukd xif[yfaom rD'D,mrsm;? ykHESdyfxkwfa0a&;qkdif&m pdppfa&;udk zsufodrf; jcif;?

tifwmeufpdppfrIrsm; zsufodrf;jcif;? vlOD;a&ESifh tdrftaMumif;t&m oef;acgifpm&if;

aumufcHjcif;? wkdif;&if;om;vlrsKd;pktzGJU 14 zGJUESifh ESpfOD;ESpfzuf typftcwf&yfpJa&; oabmwl

pmcsKyfcsKyfqkdjcif;? wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&;oabmwlpmcsKyf csKyfqkdEkdifrnfh tvm;

tvm? yk*¾vduu@ &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; wkd;wufvmjcif;? pD;yGm;a&;ajymif;vJvmrIrsm;? pkdufysKd;a&;

u@wGif &if;ESD;jr§KyfESHrI? aus;vufzGHUNzdK;a&;? wefzkd;jrifhpD;yGm;a&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&mu@

wkd;wufvmjcif;ESifh aiGaMu;tajccHtaqmuftOD jyKjyifajymif;vJjcif;wkdYjzpfygonf/

okdYaomfvnf; ajymif;vJrI\ ajcvSrf;onf tzGJUtpnf;qkdif&m vufcHEkdifpGrf;ESifh ukduf

nD&efvnf; vkdtyfygonf/ pdefac:rIrsm;rSm vlYtcGifhta&;usifhokH;onfh tavhtusifhESifh 'Drkd

ua&pDtkyfcsKyfa&;pepf wkd;wufvma&;? Oya'rsm;pGmukd aygif;pyftokH;jyKaerIukd jyefvnfwnfh

rwfEkdif&ef? A[kdtpkd;&ESifh jynfe,f? wkdif;a'oBuD;tpkd;&wkdYtMum; tkyfcsKyfrIqkdif&m udpö&yfrsm;ukd

ajz&Sif;&ef? zGJUpnf;ykHtajccHOya'tm; jyKjyifajymif;vJ&ef? rMumrDusif;yrnfh a&G;aumufyGJqkdif&m

udpö&yfrsm;? uGJjym;rIrsm;ukd todtrSwfjyKjcif;ESifh wkdif;&if;om;vlrsKd;pk EkdifiHom;rsm;\ vkdvm;csuf

udk ajz&Sif;ay;jcif;? omwlnDrQaom zGHUNzdK;a&; &&Sda&;ESifh aps;uGufjyKjyifajymif;vJrIaMumifhjzpfa

om rwlnDrQrIrsm;ukd avQmhcsjcif;wkdY jzpfygonf/ pdefac:rIrsm; &Sdaomfjim;vnf; jrefrmEkdifiH\

jyKjyifajymif;vJrIvkyfief;rsm;aMumifh rQwaom taumif;jrifrIudk jzpfapygonf/

xkdwkd;wufajymif;vJrIrsm; &Sdaeaomfjim;vnf; trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,frsm;onf

vlrIpD;yGm; jyKjyifajymif;vJrIrsm;wGif trsKd;om;rsm;? a,musfm;av;rsm;enf;wl tcGifhta&;cHpm;Ekdif

Page 23: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

&eftwGuf &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; ykdrkdjyKvkyf&ef vkdtyfygonf/ xkdokdYjyKvkyfjcif;onf usm;? r wef;wl

nDrQrI&Sd&efESifh trsKd;orD; tcGifhta&;rsm;twGuf EkdifiHawmftpkd;&\ uwdu0wfudk jznfhqnf;

ay;&ma&mufygonf/ xkdYtjyif a&&Snf wnfwHhckdifNrJaom vlrIb0 wkd;wufzGHUNzdK;rIESifh a&&Snf

wnfwHhckdifNrJaom jrefrmEkdifiH\ jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOftwGufvnf; tvGefta&;ygvS

ygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk aphaphpyfpyf

ukdifwG,frI tm;enf;onf[k vnf;aumif;? usm;? r a&;&mESifh tjcm;tjyeftvSef qufpyfrI&Sdaom

rnDrQrIrsm;udkwkHYjyefaqmif&GufrItm;enf;onf[kvnf;aumif;,lq&ojzifh¤if;udpö&yfrsm;ESifh

pyfvsOf;í tpkd;&\ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf pDrHcsufa&;qGJrIonf a,bk,sqefygonf/

okdY&mwGif abusif;vkyfief;vrf;ñTef (1995) \ e,fy,f 12 &yfukd tajccHonfh ]trsKd;orD;rsm;

zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[m pDrHudef; (2013-22) onf usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrIukd ukdifwG,f&ef tcGifhtvrf;wpfck jzpfygonf/

]trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;}ukd 0efBuD;

Xmersm;twGif; yl;aygif;aqmif&Gufjcif;ESifh aqmif&GufrIwkdif;wGif usm;? r a&;&mukd xnfhoGif;

pOf;pm;jcif;tm;jzifh taumiftxnfazmf aqmif&GufEkdifygonf/ okdYrSom usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd FESR, NCDP (2011-2030)? u@qkdif&m

rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;ESifh pDrHcsufrsm;wGif tckdiftrm xnfhoGif;taumiftxnfazmfum tjrpf

wG,faprnfjzpfygonf/ taumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif;onf t&Sdeft[kefvkyfaqmifrIukd

jzpfay:apNyD; vkyfukdif&if;jzifh &&Sdaom avhvmoif,lrIrsm;jzifh vdktyfcsufrsm;? tm;enf;csufrsm;

ukd pOfqufrjywf ukdifwG,fajz&Sif;Ekdifrnfjzpfygonf/

þokH;oyfcsufpmwrf;onf trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh

r[mAsL[mpDrHudef; (2013-22) rS OD;wnfxm;onfh usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;

tcGifhta&;qkdif&m OD;pm;ay;e,fy,frsm; (toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;? ynma&;?

usef;rma&;? tMurf;zufrI? trsKd;orD;rsm;\ acgif;aqmifrIESifh EkdifiHa&;wGif yg0ifrI? Nidrf;csrf;a&;

vkyfief;pOf)ESifh oufqkdifaom vuf&Sd &Sdaeaom tcsuftvufrsm;udk aygif;pnf;ay;ygonf/

tcsuftvufrsm;wGif pdefac:rItcsKdU &Sdaeaomfvnf; þokH;oyfcsufpmwrf;onf rl0g'qkdif&m

vkyfief;pOfESifh trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;

(2013-22)\ txufwGif azmfjyxm;aom e,fy,frsm;qkdif&m taumiftxnfazmfa&;wkdYtwGuf

tajccHtcsuftvufrsm; &&Sdapygonf/

jrefrmEdkifiH\ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m wkd;wufvmrIrsm;ESifh pdefac:rIrsm;

tjcm;EkdifiHrsm;enf;wl jrefrmEdkifiHwGifvnf; usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\

tcGifhta&;rsm;ESifh pyfvsOf;vQif wkd;wufrIrsm;? vkdtyfcsufrsm; 'GefwGJvsuf&Sdonf/ wkd;wufrI

rsm;wGif tpkd;&? tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;? vlrItajcjyKtzGJUtpnf;rsm;ESifh zGHUNzdK;a&;

rdwfzuftzGJUtpnf;rsm; twlwuG yl;aygif;aqmif&GufaerIrsm;onf xda&mufaom wkd;wufrI

y

Page 24: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

rsm;twGuf tvGeftm;aumif;aom tajccHrsm; jzpfonf/ pdefac:rIrsm;taejzifh w&m;Oya'qkdif

&m tcsuftvufrsm; 0da&m"djzpfaerIrsm;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

qkdif&m pHcsdefpHñTef;rsm;wGif ae&m? a'o? vlrsKd;toD;oD;tvkduf rwlnDaom usifhokH;rIrsm;?

rwlnDaom t,ltqrsm; yg0ifonfh w&m;Oya'qkdif&m vkyfxkH;vkyfenf;rsm;? u@wpfckESifh

wpfckMum; csdwfqufrItm;enf;jcif;rsm; (Oyrm-ynma&;ESifh acgif;aqmifrI? EkdifiHa&;wGif yg0ifrI)

csdwfquf&rnfh u@wpfckESifh wpfckMum; uGJvGJaerIrsm; (Oyrm-ynma&;ESifh tvkyftukdif)wkdY

jzpfMuygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m zGJUpnf;ykH tajccHOya'yg vlYtcGifhta&;ESifh tjynfjynfqkdif&m vlYtcGifhta&; uwdu0wfrsm;

jrefrmEkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya'ü rnfolYukdrqkd Oya't&mwGif wef;wlnDrQ tcGifh

ta&;&&Sdap&rnf/ xkdYtjyif Oya'\ tumtuG,fukdvnf; wef;wlnDrQpGm &,lykdifcGifhay;&rnf/

yk'fr 347 [k tmrcHxm;NyD; jynfaxmifpkor®w jrefrmEkdifiHawmf\ rnfonfhEkdifiHom;

ukdrQ tjcm;taMumif;t&mrsm;ESifhwuG trsKd;om;jzpfjcif;? trsKd;orD;jzpfjcif;wkdYukd taMumif;jyKí

cGJjcm;rI r&Sdap& yk'fr 348 [k jy|mef;xm;ygonf/

jrefrmEkdifiHonf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI? trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ESifh

uav;oli,f tcGifhta&;rsm;qkdif&m t"duusaom tjynfjynfqkdif&m y#dnmOfrsm;ESifh oabm

wlpmcsKyfrsm;udktwnfjyKvufrSwfa&;xkd;cJhygonf/¤if;onftmqD,HtrsKd;orD;a&;&maumfrwD

ESifh tmqD,H trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tumtuG,fay;a&;ESifh

jr§ifhwifa&;aumfrwD 2010 wkdYwGifvnf; Ekd;Mum;wuf<uaom tzGJU0ifEkdifiHjzpfygonf/

jrefrmEkdifiHonf usm;? r wef;wlnDrQrI &SdNyD; trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;rI zGifhqkdcsufukd

Oya'wGif azmfjy&ef rvkdtyf[k ,lqMuygonf/ pDa'gaumfrwD\ tpD&ifcHpmwGif trsKd;orD;

rsm;tm; rdcifrsm;tjzpfom ½Ijrifjcif;ESifh trsKd;orD;rsm;onf umuG,fapmifha&Smuf&ef vkdtyf

onf[k ,lqjcif;? usm;? r wef;wlnDrQrItwGuf ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm; vkyfaqmifrI

tm;enf;jcif;? xkH;wrf;"avhqkdif&m usifhokH;rIrsm;wGif trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;qufqHonfh

usifhokH;rIrsm; &Sdaejcif;? trsKd;om;rsm;ESifhom oifhavsmfaom tvkyftukdif[k cGJjcm;owfrSwfxm;

rIrsm;ukd axmufjyxm;onf/

2013 ckESpf usm;? r a&;&m rnDrQrI tñTef;udef;t& jrefrmEkdifiHonf 187 EkdifiHxJwGif

tqifh 83 &Sdaeygonf/ vlrItzGJUtpnf;ESifh usm;? r a&;&m tñTef;udef;rSm 86 EkdifiHxJwGif

tqifh 44 jzpfNyD; ta&SUtm&SESifh ypdzdwfukd;EkdifiHxJwGif tqifh&Spf &Sdaeygonf/

usm;? r a&;&mukd aqmif&GufrIwkdif;wGif xnfhoGif;pOf;pm;jcif;twGuf tzGJUtpnf;qkdif&m vkyfief; ,EÅ&m;rsm;

jrefrmEkdifiHü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&mESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

z

Page 25: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

qkdif&m taumiftxnfazmfaqmif&ef vlrI0efxrf; u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;

0efBuD;Xme\ OD;aqmifrIjzifh 0efBuD;Xmersm;twGif; rl0g'ESifh oufqkdifaom vkyfief;,EÅ&m;rsm;wGif

vlrI0efxrf;OD;pD;Xmeonf usm;? r wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;tcGifhta&;wkdYtwGuf tpkd;&\

ukd,fpm;jyKtaejzifh yg0ifygonf/ pDa'goabmwlpmcsKyfESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTefwkdYukd

taumiftxnfazmfaqmif&ef 2012 ckESpfwGif tpkd;&opfvufatmufrSm jyefvnfzGJUpnf;cJhonfh

jrefrmEkdifiHvkH;qkdif&m trsKd;orD;a&;&maumfrwD (Myanmar National Committee for Women's

Affairs)? wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh pDa'goabmwlnDrIpmcsKyfESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTef

wkdYrS 2003 ckESpfwGif zGJUpnf;onfh jrefrmEkdifiH trsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyf (Myanmar Women's

Affairs Federation)? a0;vHaoma'orsm;wGif rdcifESifh uav;usef;rma&;ESifh vlrIzlvkHa&; jr§ifhwif

&ef 1991 ckESpfwGif tpkd;&zGJUpnf;onfh jrefrmEkdifiH rdcifESifhuav; apmifha&Smufa&;toif;

(Myanmar Maternal and Child Welfare Association) wkdY yg0ifygonf/

toufarG;0rf;ausmif;rIu@ESifh pD;yGm;a&;u@wkdYü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

owif;ESifh tcsuftvufrsm;t& trsKd;orD;rsm;\ vkyfom;tiftm; yg0ifvkyfaqmifrI

EIef;onf 2010 ckESpfwGif 53.9 &mckdifEIef;jzpfNyD; trsKd;om;rsm;url 82.1 &mckdifEIef;jzpfaMumif;

awGU&SdEkdifygonf/ v,f,mpkdufysKd;a&;rStyjzpfaom vkyfcaMu;aiG&&Sdaom vkyfief;rsm;wGif trsKd;

orD;rsm; tvkyfvkyfukdifrI wkd;wufvmum 2010 ckESpfwGif 44.7 &mckdifEIef;txd a&muf&SdcJhNyD;

NrdKUjya'oESifh aus;vufa'o EIdif;,SOfygu uGmjcm;rItenf;i,f&Sdygonf/ vkyfcaMu;aiGESifh

tarGqufcHykdifcGifhwkdYü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIukd w&m;Oya't& tmrcHygonf/

jrefrmEkdifiHtrsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyfrS pGrf;aqmif&nfoifwef;rsm;ESifh tao;pm;acs;aiG

rsm;ukdvnf;aumif;? jrefrmEkdifiH trsKd;orD;pD;yGm;a&;pGrf;aqmif&Sifrsm;toif; (Myanmar Women

Entrepreneurs Association) rS pD;yGm;a&;vkyfief;acs;aiGrsm;ukdvnf;aumif;? tao;pm;aiGa&;

aMu;a&;? tao;pm;acs;aiGESifh pkaiGtoif;tzGJUrsm;rS vkyfief;acs;aiGrsm;ukdvnf;aumif; trsKd;

orD;rsm;onf tusKd;aus;Zl; cHpm;Mu&ygonf/ 2010 ckESpfwGif wpfoif;vQif trsKd;orD; 10

a,mufrS 15 a,muftxd yg0ifonfh ukd,fhtm;ukd,fukd; toif;tzGJUrsm; 5ç100 ausmf zGJUpnf;

cJhygonf/

vlrIumuG,fapmifha&Smufa&;? qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;ESifh aus;vufa'o zGHUNzdK;wkd;

wufa&;wkdYonf,cktcgtrsKd;om;a&;tqifh OD;pm;ay;rIrsm;jzpfNyD; ¤if;aocsmap&eftwGuf

oufqkdif&mOya'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;tm;jzifh tusKd;cHpm;cGifhrsm; csrSwfxm;onf/ ¤if;wkdYwGif

2013 ckESpf vlrIzlvkHa&;Oya't& rdcifjzpfrIESifh zcifjzpfrItwGuf tusKd;cHpm;cGifhrsm;? touf

wpfESpfatmuf uav;i,frsm;twGuf usef;rma&;apmifha&SmufrI? ukd,f0efaqmifrdcifrsm;twGuf

usef;rma&;apmifha&SmufrIp&dwf ulyGefrsm;? uav;okH;a,mufESifhtxuf&Sdaom rdcifrsm;tm;

aiGaMu;axmufyHhrIrsm;? ynmoifqkrsm;? ynmoifp&dwf axmufyHhaMu;rsm;? qkrsm;ESifh ausmif;ü

tm[m&auR;arG;rI tpDtpOfrsm;? vlrIzlvkHa&; tpmtm[m&taxmuftyHh tpDtpOfrsm;?

vlukeful;cH&olrsm;tm; 0efaqmifrIrsm; ponfh tjcm;tjcif;t&mrsm;vnf; yg0ifygonf/

A

Page 26: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

tpkd;&tzGJUESifh tpkd;&pDrHcefYcGJrIvkyfief;wkdYwGif 0efxrf;rsm;tjzpf yg0ifrItcsKd;tpm;wGif

vnf;aumif;? tv,fqifhpDrHcefYcGJrI &mxl;rsm;wGifvnf;aumif; trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyf

aqmifrIonf 2004-2005 ckESpfrS pí wjznf;jznf; wkd;wufvmcJhygonf/ 2008-2009 ckESpfwGif

tpkd;&0efBuD;Xme 31 ck\ 0efxrf; pkpkaygif;\ ysrf;rQ 51.4 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm;jzpf&m

rS 2010-2011 ckESpfwGif 52.4 &mckdifEIef;txd jrifhwufcJhygonf/ 0efBuD;Xme 31 ck\ tv,f

qifh pDrHcefYcGJrI&mxl;rsm;wGif 2008-2009 ckESpftwGif; trsKd;orD;rsm; 32.5 &mckdifEIef; &Sd&mrS

2010-2011 ckESpftwGif; 37 &mckdifEIef;txd wkd;wufcJhygonf/

pD;yGm;a&;u@ü wkd;wufrItcsKdU &Sdvifhupm; usm;? r a&;&m tajccHaom tvkyf

tukdifcGJjcm;rIonfvnf;aumif;? wnfNidrfrIr&Sdaom? ykHrSefr[kwfaom? w&m;0ifcsKyfqkdxm;jcif;

r&Sdaom pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;orD;rsm;\ ta&twGufrsm; wpfzufowf wkd;yGm;rsm;jym;

aejcif;onfvnf;aumif;? tvkyftukdifqkdif&m usm;? r tay: tajccHaom w&m;aotjrif

xm;&Sdjcif;onfvnf;aumif;? tvkyftukdifqkdif&m t&nftaoG;? tvkyftukdif a&&SnfwnfNrJrI

wkdYESifh pyfvsOf;ívnf;aumif; vkdtyfcsufrsm;? pkd;&drfrIrsm; &Sdygonf/ trsKd;om;rsm;onf xkH;pH

tm;jzifh tdrfaxmifOD;pD;rsm; jzpfMuaomfvnf; trsKd;orD;rsm;onf vkyfcaMu;aiG&&Sdonfh

tvkyftukdifrsm;tjyif vkyfcr&&Sdonfh tdrfaxmifxdef;odrf;apmifha&SmufrI tvkyfrsm;ukdvnf;

wm0ef,lMu&ygonf/ tvkyfvkyfaom qif;&JEGrf;yg;ol &mckdifEIef;usqif;rIonf trsKd;orD;rsm;rSm

ykdrkdvmNyD; tvkyftukdifqkdif&m tm;enf;csuf tñTef;udef;t& ukd,fykdifvkyfief;ESifh rdom;pkvkyfief;

tvkyform; tcsKd;tpm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifrIu 57 &mckdifEIef;jzpfNyD; trsKd;om;rsm;u

52.4 &mckdifEIef;jzpfygonf/ usm;? r a&;&m tajccHaom vkyfcvpmuGm[rIuvnf; &Sdygonf/

ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;qkdif&m usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

touf 15 ESpfESifh txuf pmwwfajrmufrIEIef;ü trsKd;om;rsm;u 92 &mckdifEIef;jzpfNyD;

trsKd;orD;rsm;u 86.9 &mckdifEIef; jzpfygonf/ tajccHynmrlvwef;ausmif; 0ifEIef;onf

wkd;wufrI&SdNyD; tajccHynm rlvwef;ESifh tajccHynmtv,fwef;? txufwef;tqifhrsm;wGif

usm;? r tcsKd;nDrQrIukd awGU&ygonf/ wuúokdvfbGJU&rsm;? yg&*lbGJU&rsm;ESifh

wuúokdvfygarmu©rsm;\ trsm;pkrSm trsKd; orD;rsm; jzpfygonf/

okdYygaomfvnf; ausmif;qufvufaejcif;? uav;i,frsm;\ ynma&;t&nftaoG;

(txl;ojzifh tv,fwef;ausmif;rsm;wGif owfrSwfxm;aom tqifhrsm;wGif aqmif&GufEkdifrI

t&nftaoG;)ESifh ynma&;tay: usm;? r a&;&m wkHYjyefrIukd xnfhoGif;pOf;pm;NyD; qufvuf

aqmif&Guf&efwkdYwGif vkdtyfrI&Sdygonf/ udef;*Pef;tcsuftvufrsm;onf wpfEkdifiHvkH;twkdif;

twmt& tm;wufzG,fjzpfaomfvnf; pD;yGm;a&;tajctae uGJjym;csufrsm;tvkduf? wkdif;ESifh

jynfe,ftvkduf? aus;vufESifh NrdKUjytvkduf uGmjcm;rI&Sdygonf/ ,ckvuf&SdwGif &Srf;jynfe,f

onf i,f&G,faom trsKd;orD;rsm; pmwwfajrmufrItenf;qkH; jynfe,fjzpfNyD; 59.4 &mckdif

EIef;&Sdygonf/ EkdifiHawmf\ tcsuftvufrsm;t& rlvwef;ESifh tv,fwef;rsm;ukd qif;&J

b

Page 27: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

aomrdom;pkrsm;rS uav;i,frsm;onf csrf;omaomrdom;pkrsm;rS uav;i,frsm;xuf

aemufuspGm wufa&mufMuaMumif; awGU&ygonf/ okdY&mwGif &Sdoifhonfh touft&G,fwGif

NyD;pD;oifhonfh twef;ynmNyD;ajrmufrIEIef;rSm enf;yg;vsuf &Sdygonf/

ig;wef;okdY wufa&mufvmaom uav;rsm;wGif &Sdoifhonfh ukd;ESpft&G,fukd rdef;

uav;rsm;wGif 57.1 &mckdifEIef;? a,musfm;av;rsm;wGif 51.2 &mckdifEIef;om awGU&NyD; ae&m

a'otvkduf uGJjym;rI&Sdygonf/ xkdYtjyif ynma&;ESifh tjcm;qufpyfaom u@rsm;tMum;

csdwfqufrIrsm;wGif uGJvGJrIrsm; &Sdaeygonf/ trsKd;orD;rsm;\ ynma&;wGif odomxif&Sm;aom

ajymif;vJwkd;wufrIrsm; awGU&aomfvnf; tqifhjrifhynmrsm;wGif wufa&mufNyD;ajrmufaeaom

trsKd;orD;ta&twGuf tcsKd;tpm;rsm;aeaomfvnf; bGJU&NyD; vkyfief;cGif0ifa&mufvkyfukdifMu

onfh trsKd;orD;ta&twGuf tcsKd;tpm;rSm ukdufnDrIr&Sdonfukd awGU&ygonf/ trsKd;orD;rsm;

onf trsKd;om;rsm;xuf tvkyfvkyfukdifEIef; edrfhusaeNyD; trsKd;orD;tvkyfvufrJhEIef; jrifhrm;ae

onf[k qkdvkdygonf/ xkdYtjyif trsKd;orD;rsm;onf ynmwwfajrmufMuaomfvnf; tqifh

jrifh&mxl;rsm; okdYr[kwf pD;yGm;a&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfonfh ae&mrsm;wGif &SdraeaMumif;

awGU&ygonf/

usef;rma&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

2010 ckESpfwGif trsKd;orD;rsm;\ ysrf;rQoufwrf;onf 69.9 ESpf &Sdygonf/ oaE¨

atmifEIef;onf 2.29 &mckdifEIef;&SdNyD; uav;arG;zGm;EIef;onf 4.0 &mckdifEIef;&Sdygonf/ rdcifESifh

uav; usef;rma&;apmifha&Smufa&;onf trsKd;om;tqifh usef;rma&;u@\ OD;pm;ay;owf

rSwfcsufwpfckjzpfNyD; ynm&yfqkdif&m uRrf;usifolrsm;jzifh ukd,f0efaqmifESifh uav;rD;zGm;rdcif

usef;rma&;apmifha&SmufrIudk txl;tm½kHpkduf vkyfaqmifvsuf&Sdygonf/ uav;rD;zGm;aom rdcif

aoqkH;rIEIef;rSm 1990 ckESpfü rdcifOD;a& wpfodef;wGif aoqkH;ol 520 OD;rS 2010 ckESpfü 200

OD;txd usqif;cJhNyD; usef;rma&;apmifha&SmufrI wkd;wufvmcJhygonf/ uRrf;usifaom usef;rma&;

0efxrf;rsm;jzifh uav;rD;zGm;EIef;onf 1997 ckESpfwGif 56 &mckdifEIef;rS 2010 ckESpfwGif 78 &mckdif

EIef;txd wkd;wufcJhNyD; axmifpkESpf zGHUNzdK;wkd;wufrI &nfrSef;csufrsm;\ &nfrSef;csufjzpfaom

arG;zGm;aom uav;ta&twGuf\ 80 &mckdifEIef;okdY a&mufvkeD;yg;jzpfygonf/

xkdokdY ajymif;vJwkd;wufrI&Sdaomfvnf; rD;wGif;xJwGif aoqkH;rItrsm;pkrSm tdrfwGif

rD;zGm;pOf jzpfyGm;Muygonf/ 2010 ckESpfwGif arG;zGm;pOf tcuftcJ BuHKawGUvmaom arG;zGm;

rdcif\ 38 &mckdifEIef;ukdom aq;½kHokdY vTJajymif;EkdifNyD; ,if;rS 24 &mckdifEIef;om aq;½kHokdY

a&mufMuygonf/ 14 &mckdifEIef;rSm aq;½kHokdY vTJykdYrI aemufusjcif;ESifh vrf;yef;qufoG,fa&;

MuefYMumrIrsm;aMumifh vrf;wGif aoqkH;Muygonf/ ukd,f0efaqmifrsm;\ 5 &mckdifEIef;eD;yg;onf

ukd,f0efysufusMuNyD; txl;ojzifh i,f&G,folrsm; (15-19 ESpf)wGif jzpfyGm;rIrsm;aMumif; awGU&yg

onf/ oaE¨wm;rIEIef;rSm 39.5 &mckdifEIef;rS 46 &mckdifEIef;txd &Sdygonf/ tdrfaxmifonftrsKd;

orD;rsm;\ 24 &mckdifEIef;onf om;qufjcm;rItwGuf vkdtyfaom 0efaqmifrIrsm; r&&SdMuyg/

r

Page 28: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

tdwfcsftkdifAGDa&m*gykd;&Sdaom trsKd;orD;rsm;\ ta&twGufrSm 2012 ckESpfwGif cefYrSef;ajc

69ç489 a,mufjzpf&m wpfenf;tm;jzifh a&m*gykd;&Sdolpkpkaygif;\ 34 &mckdifEIef;jzpfygonf/

jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;rSm ukd,f0efaqmifapmifha&SmufrI? udk,f0ef

aqmif usef;rma&;? vdifESifh rsKd;qufyGm;usef;rma&;wkdYtay:wGif rlwnfygonf/ trsKd;orD;

rsm;ESifh rdef;uav;rsm;\ taxGaxGusef;rma&;ukd (ukd,f0efaqmifjcif;ESifh uav;arG;jcif;rS

vGJNyD;) apmifha&SmufrI tenf;i,frQom &&SdMuygonf/ pdwfykdif;qkdif&m usef;rma&;ESifh tMurf;

zufcH&rIESifh oufqkdifonfh usef;rma&;qkdif&m apmifha&SmufrIwkdYtwGuf tenf;i,frQaom 0ef

aqmifrIukdom &&SdMuygonf/ usm;? r a&;&m tajccHaom taxGaxGusef;rma&;tcsuftvufrsm;

t& trsKd;orD;rsm;wGif ul;pufrIr&Sdaom a&m*grsm;aMumifh (t&ufaomufokH;rIESifh aq;vdyf

aomufokH;jcif;aMumifh jzpfyGm;aom a&m*grsm;ESifh qufpyfaom a&m*grsm;aMumifh) aoqkH;EkdifrI

enf;yg;aMumif; awGU&ygonf/ urÇmhusef;rma&;tzGJUBuD;\ 2013 ckESpf tpD&ifcHpmt&

aoG;wkd;a&m*gonf trsKd;orD;rsm;wGif 36.7 &mckdifEIef;ESifh trsKd;om;rsm;wGif 40.7 &mckdif

EIef;jzifh trsKd;om;rsm;wGif ykdrkdjzpfyGm;ygonf/ okdYaomfvnf; trsKd;orD;rsm;onf owfrSwfukd,f

tav;csdefxuf ausmfvGefMuaMumif;? trsKd;orD;rsm; ukdvufpxa&myrmP rsm;jym;aeaMumif;

ESifh ,if;onf trsKd;orD;twGuf tEÅ&m,fusa&mufEkdifrIrsm; ykdrkdwkd;yGm;vmaeaMumif; tpD&ifcH

pmrsm;t& od&Sd&ygonf/

tMurf;zufrIrS uif;a0;a&;twGuf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

vlrI0efxrf; u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;Xme? vlrI0efxrf;OD;pD;Xme

onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIvkyfief;uGef&uf (GEN) ESifh ukvor*¾ usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQa&;tzGJU (UNGTG) wkdY\ yl;aygif;ulnDrIjzifh trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI

wm;qD;umuG,fa&;Oya'rlMurf;udk a&;qGJNyD; jzpfygonf/ 1860 ckESpf jypfrIqkdif&mOya'xuf

trsKd; orD;rsm;tm; tMurf;zufrIrS ykdrkdxda&mufpGm umuG,f&ef &nf&G,fygonf/

tpkd;&onf jrefrmEkdifiHvkH;qkdif&m trsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyfrSwpfqifh vlukeful;cH&aom

olrsm; txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;twGuf ESpfodrfhaqG;aEG;jcif;Xmersm; tygt0if jyefvmjcif;?

ae&yfokdY jyefykdYjcif;ESifh jyefvnfaygif;pnf;ay;jcif;paom 0efaqmifrIrsm;ukd tpysKd;ay; vkyf

aqmifcJhygonf/ 2006 ckESpfrS 2011 ckESpftwGif; vlukeful;cH&ol 1ç307 OD;onf yHhykd;rIrsm;

&&SdcJhygonf/

okdYaomfvnf; jrefrmEkdifiHwGif enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;ukd ajz&Sif;ay;&ef

tvGefvkdtyfvsuf &Sdaeygonf/ pDa'gaumfrwD\ 2008 ckESpf xkwfjyefcsuft& jrefrmEkdifiHwGif

y#dyu©tajctaersm;ü jzpfyGm;aom vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIESifh rk'drf;rIwkdYtygt0if

tdrfwGif;tMurf;zufrIESifh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;ukd us,fjyefYpGm awGU&Sd&aMumif; od&

ygonf/ trsKd;orD;rsm;onf xkdtrIrsm;ukd wkdifMum;rIrsm; rjyKvkyfMubJ? w&m;rQwrIrsm; &&Sd&ef

w&m;rQwrIrsm; &&Sd&ef w&m;½kH;rsm;okdY oGm;a&mufEkdifjcif; r&SdbJ tcsKdUusL;vGefolrsm;onf ta&;

,ljcif;rcH&bJ &Sdaeonfukd awGU&ygonf/ aumfrwD\ tpD&ifcHpmwGif ajrmufykdif;&ckdifa'owGif

tcsKdU vlrI tokdif;t0kdif;rsm;onf cGJjcm;qufqHjcif;ukd cHae&aMumif; azmfjyxm;ygonf/

,

Page 29: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

xkdY tjyif a&S;½kd;pGJ xkH;wrf;pOfvm? bmoma&;pHowfrSwfcsufqkdif&m uefYowfcsufwkdYukd awGU&NyD;

xkdtcsufrsm;onf trsKd;orD;wkdY\ tcGifhta&;udk zdESdyf&ma&mufapygonf/

tMurf;zufrIqkdif&m trsKd;om;tqifh tcsuftvufrsm; tm;enf;jcif;ESifh cGJjcm;qufqH

onfh ,Ofaus;rIqkdif&m t,ltqrsm;ESifh usifhokH;rIrsm; &Sdaejcif;onf trsKd;orD;rsm;tay:

tMurf;zufrIrsm;twGuf pdefac:rIrsm; jzpfygonf/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

2012 ckESpfwGif jynfaxmifpkvTwfawmfESifh wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,ft&yf&yfpkpkaygif;

ü wkduf½kdufa&G;cs,fwifajr§mufcH&onfh ukd,fpm;vS,fta&twGuf\ 4.6 &mckdifEIef;onf

trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/¤if;onf1974ckESpfyxrqkH;Oya'jyKvTwfawmfnDvmcHüyg0if

onfh trsKd;orD;tcsKd;tpm; 1.9 &mckdifEIef;xuf ykdrkdwkd;wufvmygonf/ ,ck tcg vTwfawmf

toD;oD;wGif a&G;cs,fcH trsdK;orD; ta&twGuf rSm 12.9 &mcdkifEIef;odkY wdk;wufvmygonf/

okdY&mwGif ¤if;tcsKd; tpm;onf uarÇm'D;,m;EkdifiH (21.1 &mckdifEIef;? atmufvTwfawmf)?

vmtkdjynfolY'Drkdu&ufwpf or®wEkdifiH (25.2 &mckdifEIef;)ESifh AD,uferfEkdifiH (25.8 &mckdifEIef;)

wkdYESifh EIdif;,SOfygu edrfhus ygao;onf/

,cktpkd;&opfonf 0efBuD;tqifhESifh 'kwd,0efBuD;tqifhwkdYwGif trsKd;orD;rsm;udk cefY

xm;ygonf/ vuf&Sd jynfaxmifpktqifh 0efBuD;tzGJUwGif trsKd;orD; &SpfOD; yg0ifygonf/ jynf

axmifpk0efBuD;tqifh 36 ckteuf vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;

0efBuD;XmeESifh ynma&;0efBuD;Xme&Sd jynfaxmifpk0efBuD;ESpfOD;rSm trsKd;orD;rsm; jzpfonf/ trsKd;

orD;'kwd,0efBuD;rsm;rSm vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;Xme?

usef;rma&;0efBuD;Xme? ,Ofaus;rI0efBuD;Xme? ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifh opfawma&;&m

0efBuD;Xme? trsKd;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufa&; 0efBuD;Xme? tvkyform;? tvkyf

tukdifESifh vlrIzlvkHa&;0efBuD;XmewkdYrS jzpfMuNyD; pkpkaygif; 'kwd,0efBuD; ajcmufOD;onf trsKd;orD;

rsm; jzpfygonf/ xkdajcmufae&mrS tenf;qkH;okH;ae&monf trsKd;orD;rsm;udk tqifhjrifh&mxl;

ae&m ay;avhr&Sdaom 0efBuD;Xmersm;jzpfonf/

rwfv 31 &uf 2016 ckESpf txd pm&if; t& jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;tqifhü

0efBuD;tqifh &mxl;rsm;wGif trsKd;orD; av;OD;&Sdyg onf/ ¤if;wkdYrSm ucsifjynfe,fwGif

ESpfOD;? &efukefwkdif;a'oBuD;wGif wpfOD;? {&m0wDwkdif;a'oBuD; wGif wpfOD;wkdY jzpfygonf/

&&Sdaomtcsuftvufrsm;t& tkyfcsKyfa&;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm; \ ukd,fpm;jyKrI

jrifhrm;aeaomfvnf; atmufajctqifhrsm;wGifom rsm;jym;aeaMumif; awGU&yg onf/

NrdKUe,ftqifhwGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrIESifh pyfvsOf;í wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm jzifh

tcsuftvufrsm; r&&SdEkdifyg/

2015 ckESpfwGif xkwfjyefrnfjzpfaom UNDP jrefrm\ trsKd;orD;acgif;aqmifrItay:

tjrif (Local Women Leadership-Lives and Perspectives of Myanmar) tpD&ifcHpmwGif a&G;

&

Page 30: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

aumufcH&yfuGufESifh aus;&Gmtkyfpk tkyfcsKyfa&;rSL; 16ç743 ae&mteuf trsKd;orD; 42 OD; yg0if

NyD; ukd,fpm;jyKrIrSm 25 &mckdifEIef; &Sdygonf/

vTwfawmft&yf&yfwGif a&G;aumufwifajr§mufcH&onfh EkdifiHa&;ygwD 17 ck (ESifh wyfr

awmfrS wkduf½kduftrnfpm&if;wifoGif;ol) wkdYteuf 2012 ckESpf tcsuftvuft& ygwD 10 ck

wGif trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; yg0ifygonf/ usm;? r a&;&m avhvmqef;ppfrIjyK&ef

twGuf¤if;EkdifiHa&;ygwD17ckwkdYrStrsKd;orD;tzGJU0ifpkpkaygif;\ta&twGufukdvnf;aumif;?

¤if;ygwDrsm;\rl0g'?aMunmpmwrf;?ygwD0iftrsKd;orD;tkyfpkrsm;ESifhpyfvsOf;ítcsuftvuf

rsm;ukdvnf;aumif; &&Sd&ef cufcJygonf/ a&G;aumufyGJ0if ygwDESifh wyfrawmf tygt0if

tzGJYtpnf; 21 ck teuf Edk0ifbmv a&G;aumufyGJ tNyD; vTwfawmf tqifhqifhwGif trsdK;orD;

ukd,fpm;vS,f a&G;cs,fcH&aom ygwD tzGJYtpnf;rSm 9 ck &Sdonf/

a&G;aumufyGJaumfr&Sif\ aumfr&SiftzGJU0if ckepfOD;wGif wpfOD;om trsKd;orD;jzpfygonf/

Ouú|½kH;ESifh twGif;a&;rSL;½kH;\ ñTefMum;a&;rSL;tqifhae&mrsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifjcif; r&Sd

yg/ 'kwd,ñTefMum;a&;rSL; &mxl;ae&m ukd;ae&mteuf ESpfae&monf trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/

zGHUNzdK;a&;rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;rS ay;aom oifwef;rsm;\ wpfpdwfwpfa'otjzpf tcsKdU

aumfr&Sif tzGJUcGJ½kH;rsm;wGif a&G;aumufyGJvkyfief;pOfrsm;ü trsKd;orD;rsm; yg0ifvma&; oifwef;

rsm; ay;vsuf&Sdaomfvnf; tzGJUcGJ½kH;rsm;&Sd trsKd;orD;ukd,fpm;jyKrI udef;*Pef; twdtusukdrl r&

&Sdao;yg/

,cktcg jrefrmEkdifiH&Sd &Jt&m&Sd 72ç000 OD;\ 3.4 &mckdifEIef;rSm trsKd;orD;rsm; jzpfMu

NyD; tv,ftvwfwef;tqifh &mxl;rsm;\ ESpf&mckdifEIef;onfom trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/

'kwd,&JrSL;BuD;&mxl;\ txuf&mxl;ae&mrsm;wGif trsKd;orD;rsm;udk cefYxm;jcif; r&Sdao;yg/

trsKd;orD;rsm;onf ½kd;&m"avht& tqifhjrifh&mxl;rsm;? wyfrawmfESifh t&efwyfcGJrsm;wGifvnf;

ppfonfawmf&mxl;rsm;udk r&&SdMuyg/ okdYaomf wyfrawmfaq;wyfESifh ½kH;wGif;pDrHa&;&mXmersm;

wGif trsKd;orD;rsm;udk cefYxm;muygonf/ trsKd;orD;rsm;twGuf cefYxm;&ef pHcsdefpHñTef;rSm

trsKd;om;rsm;xuf wif;usyfygonf/ trsKd;om;vTwfawmfwGif trsKd;orD;wyfrawmfom;ukd,fpm;

vS,f okH;OD;&Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;onf AkdvfrSL;BuD;\ txuf&mxl;rsm;wGif cefYxm;cH&jcif; r&Sd

yg/ tcsKdUaom wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUrsm;wGif trsKd;orD;ppfonfawmfrsm; &Sdygonf/

w&m;½kH;csKyfonfjrefrmEkdifiHw&m;pD&ifa&;pepf\tjrifhqkH;jzpfNyD;¤if;\atmufwGif

jynfe,fwkdif;a'oBuD; w&m;½kH; 14 ½kH;? c½kdifESifh ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'o w&m;½kH; 67 ½kH;? NrdKU

e,fw&m;½kH; 324 ½kH;ESifh txl;w&m;½kH;rsm; &Sdygonf/ 2011 ckESpfwGif wpfEkdifiHvkH;&Sd w&m;olBuD;

1ç107 OD;\ xuf0ufausmfonf trsKd;orD;rsm; jzpfMuNyD; trsm;pkrSm ti,fwef;tqifhwGif

&SdMuygonf/ (Oyrm-&Srf;jynfe,fw&m;olBuD;rsm;\ okH;ykHESpfykHrSm trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/)

jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD; 14 ck&Sd w&m;½kH; 52 ckwGif 16 OD;rSm trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/

w&m;½kH;csKyf w&m;olBuD; ckepfOD;wGif trsKd;orD;wpfOD;rQ ryg0ifyg/

jrefrmEkdifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

rwfv 31 &uf 2016 txd Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfqkdif&m tBudKjyKjyif

v

Page 31: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

ajymif;vJa&;vkyfief;udk wyfrawmfacgif; aqmifrsm;u OD;aqmifum jyKvkyfcJhonf/ ,if;wHcg;ydwf

n§dEIdif;aqG;aEG;rIrsm;? oabmwlnDrIrsm; wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifjcif;r&SdcJhaomaMumifh

y#dyu©üyg0ifywfoufaomtzGJUtpnf;rsm;\tjrifrsm;t&¤if; Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfrsm;wGif

trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ OD;pm;ay;owfrSwfcsuf rsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;jcif; rjyKcJhyg[k

½IjrifMuonf/okdY&mwGif¤if;tajctaeonfwjznf;jznf;wpfqifhcsif;ajymif;vJrI&Sdygonf/

trsKd;om;Nidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;ü jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&; azmfaqmifa&;vkyfief;

aumfrwD (UPWC) wGiftrsKd;orD;ESpfOD;yg0ifNyD;¤if;aumfrwDtm;enf;ynmqkdif&mESifhEkdifiHa&;

qkdif&m taxmuftulay;onfh jrefrmEkdifiH Nidrf;csrf;a&;jyefvnfxlaxmifa&; vkyfief;A[kdXme

(MPC) wGif tqifhjrifh&mxl;jzifh trsKd;orD;ESpfOD; yg0ifygonf/ tpkd;&ESifh wkdif;&if;om;vufeuf

ukdiftzGJUtpnf;rsm;tMum; ESpfzuftypftcwf&yfpJa&; oabmwlnDrI 14 cktwGuf aqG;aEG;yGJ

rsm;wGif trsKd;orD;rsm; tpOfwpkduf xdxda&mufa&muf udk,fpm;jyKyg0ifjcif; r&SdcJhaomfvnf;

u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH; (Karen National Union)? rGefjynfopfygwD (New Mon State Party)?

u&ifeDtrsKd;om;wkd;wufa&;ygwD (Kareni National Progressive Party) [lonfh wkdif;&if;om;

vufeufukdif tzGJUtpnf;okH;ckwkdY\ n§dEIdif;aqG;aEG;a&;tzGJUrsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifygonf/

2013 ckESpf? arvwGif ucsifvGwfajrmufa&;tzGJU (Kachin Independence Organization) ESifh

n§dEIdif;aqG;aEG;rIrsm; jyKvkyf&mütpkd;&onf¤if;\aqG;aEG;n§dEIdif;a&;tzGJUwGifucsifjynfe,f

vTwfawmfukd,fpm;vS,f trsKd;orD;wpfOD;ukd xnfhoGif;cJhygonf/ ucsifvGwfajrmufa&;tzGJU

(KIO) wGif ynm&yfqkdif&m tBuHay;ynm&Siftjzpf trsKd;orD;ESpfOD;? u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH;

(KNU) wGif w&m;Oya'uRrf;usifol ynm&Siftjzpf trsKd;orD;wpfOD; toD;oD; yg0ifygonf/

vlxktajcjyK trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;onf Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif avhvmolrsm;ESifh

axmufcHtqkdjyKolrsm;taejzifh yg0ifygonf/ okdY&mwGif ta&twGuftm;jzifh trsKd;om;rsm;xuf

enf;ygonf/

vuf&SdwpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&; oabmwlpmcsKyf csKyfqkd&ef n§dEIdif;rI

twGuf tpkd;&bufrS tzGJU0if 16 OD;ESifh wdkif&if;om; vufeufudkif tzGJYtpnf;rsm; bufrS

tzGGJU0if 16 OD;wdkYwGif trsKd;orD; udk,fpm;vS,f wpfOD;pD yg0ifonf/

wkdif;&if;om;tzGJUrsm;ESifh tjcm;trsKd;orD;tzGJUrsm;onf wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf

&yfpJa&;oabmwlpmcsKyfwGifyg0ifvm&eftwGuf¤if;wkdY\OD;pm;ay;rIrsm;udkn§dEIdif;aqmif&Guf

a&;tzGJUrsm;xH wifjyMuygonf/ xkdtxJwGif usm;? r wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;onf oabmwlnDcsuf\ a,bk,s tajccHoabmw&m;xJwGif t"du tajccHoabm

w&m;tjzpf yg0ifa&;? vdiftMurf;zufrIrsm;udk wm;jrpfa&;ESifh y#dyu©ü jypfrIusL;vGefolrsm;ukd

tjypfray;rIrsm; tqkH;owfa&;? typftcwf&yfpJjcif; oabmwlpmcsKyfukd csKd;azmufNyD; usL;vGef

aom vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;tm; ta&;,la&;? vdiftMurf;zufrI usL;vGefolrsm;udk

vGwfNidrf;csrf;omrIay;jcif;udk &yfwefYapa&;? 'ku©onfpcef;rsm;wGif usm;? r a&;&m oabmw&m;

rsm; xnfhoGif;vkyfaqmifa&;? vufeufzsufodrf;a&;? ppfrIxrf;tjzpfrS EkwfxGufjcif;ESifh jyefvnf

aygif;pnf;a&;wkdYwGif usm;? r a&;&m udpörsm;ukd tav;xm;a&;? y#dyu© apmifhMunfha&;wGif

trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifh wef;wl ukd,fpm;jyKyg0ifa&;? BudKwifowday;csufESifh BudK

wifwkHYjyefjcif; vkyfief;pOfrsm;? EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJrsm;ESifh rlabmifa&;qGJa&;vkyfief;pOfrsm;wGif

0

Page 32: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

trsKd;orD;rsm;ukd trsKd;om;rsm;ESifh wef;wl yg0ifvmapa&;wkdY jzpfMuygonf/

vuf&Sdwkd;wufrIukd jr§ifhwif&ef vkyfief;rlabmif

vuf&Sdtajctaersm;xuf ykdrkdwkd;wufap&eftwGuf tpkd;&tygt0if yg0ifywfoufae

oltm;vkH;\ xufoefaom pdwfqE´&Sdjcif;ESifh vkdtyfaom pGrf;&nfrsm; jznfhqnf;jr§ifhwifjcif;tm;

jzifhvnf;aumif;? tawG;tac:? t,ltqrsm;tm; jyKjyifajymif;vJapjcif;jzifhvnf;aumif;?

usm;? r a&;&m tajccHaom udpö&yfrsm;twGuf wm0efcHrI&Sdaom ,Ofaus;rI"avhxkH;pHwpf&yf

ckdifrmap&efaqmif&Gufjcif;tm;jzifhvnf;aumif;jr§ifhwifay;Ekdifygonf/¤if;aqmif&GufrIrsm;rSm...

l tmPmykdiftzGJUtpnf;ESifh wm0ef&Sdolrsm;\ wm0efcHrIukd jr§ifhwif&eftwGuf tzGJUtpnf;qkdif

&m vkyfykdifcGifhrsm;? wm0efrsm;ESifh rl0g'rsm;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;

\ tcGifhta&;rsm;ukd aygif;pyfxnfhoGif;jcif;/

l tzGJUtpnf;qkdif&m zGJUpnf;rIykHpH? zGHUNzdK;a&;rl0g'ESifh pDrHudef;a&;qGJrI? vlYpGrf;tm;t&if;tjrpfqkdif

&m pDrHcefYcGJrI? vkyfief;pGrf;aqmif&nf tuJjzwfrIrsm;? bwf*sufa&;qGJrI? apmifhMunfhMuyfrwf

rI? rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;tm; tuJjzwfrIESifh jyKjyifa&;vkyfaqmifrIwkdYtay: vTrf;rkd;onfh

pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom vkyfief;vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;

orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd aygif;pyfxnfhoGif;jcif;/

l pHowfrSwfcsufrsm;? wefzkd;xm;rIrsm;ESifh tawG;tac: pdwfoabmxm;rsm;ukd tajccHusus

toGifajymif;vJapNyD; p½kduftjyKtrl ajymif;vJapjcif;tm;jzifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

ESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tav;xm;onfh ,Ofaus;rI"avhxkH;pHwpf&yfjzpf

xGef;vmap&ef aqmif&Gufjcif;/

l usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m pGrf;aqmif&nf

jr§ifhwifay;jcif;? tb,faMumifhqkdaomf tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;? tzGJUtpnf;qkdif&m

0efxrf;rsm;ESifh a'ocHvlrItzGJUtpnf;rsm;onf usm;? r a&;&m todynm&SdNyD; todw&m;Ekd;

Mum;onfhwkdif¤if;wkdYwGifusm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;rsm;\tcGifhta&;qkdif

&m tjrifoabmxm;wkdYukd vufawGUusifhokH;&mrSm ynm&yfqkdif&m uRrf;usifolrsm;\

taxmuftul vkdtyfjcif;aMumifh jzpfonf/

l rl0g'qkdif&m OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ESifh taumiftxnfazmfaqmifrIrsm;rSm usm;? r

a&;&m ½IaxmifhrS MoZmoufa&mufrI &Sdap&eftwGuf vlrItzGJUtpnf;\ e,fy,fwkdif;?

tqifhwkdif;ü qkH;jzwfcsufcsrSwfrIESifh BuD;MuyfrI ,EÅ&m;wkdYwGif todynmESifh twwfynmjrifh

rm;aom trsKd;orD;xkwpf&yftaejzifh tjynfht0ESifh wef;wlnDrQaom yg0ifvkyfaqmifcGifhukd

aocsmatmif aqmif&Gufjcif;tm;jzifh OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;? tusKd;aus;Zl;cHpm;rI tcGifh

ta&;rsm;ESifh vkyfykdifcGifhrsm;ukd usifhokH;&mrSm trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf; &Sdvmapjcif;/ vlrI

tzGJUtpnf;twGif;&Sd todtjrif<u,f0aom rJqE´&Sif trsKd;om;? trsKd;orD;? jynfolvlxk\

a&G;aumufwifajr§mufcH&onfh ukd,fpm;vS,ftrsKd;orD;rsm;onf jyKjyifajymif;vJa&;twGuf

zdtm;ay;awmif;qkdykdifcGifhrsm; &&Sd&ygrnf/ trsKd;orD;rsm;\ toHudk ukd,fpm;jyKum orkdif;

aMumif;tpOftquf usm;? r rnDrQrI\ tusKd;qufaMumifh trsKd;orD;xk\ epfemrIrsm;tay:

o

Page 33: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

xnfhoGif;pOf;pm;um trsKd;orD;rsm;twGuf ,m,Dtxl;jyK vkyfaqmifrIrsm; jy|mef;jcif;tm;

jzifhvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm; wef;wlnDrQ usifhokH;vIyf&Sm;cGifh&Sdaom

tajctae0ef;usifukd zefwD;ay;jcif;jzifhvnf;aumif;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIukd

t&Sdeft[kefjzifh vkyfaqmifjcif;jzifhvnf;aumif; pwifaqmif&GufEkdifygonf/ okdY&mwGif

,m,Dtxl;vkyfaqmifrIrsm;ESifhtwl tjcm;vkyfaqmifcsufrsm; jzpfaom usm;? r a&;&m

tav;xm;½Ijrifaom vkyfykdifcGifhrsm;? trdefYaMunmcsufrsm;? pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom vkyfief;

vkyfxkH;vkyfenf;rsm;? pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIwkdYukd wpfNydKifwnf; aygif;pyfvkyfukdif&yg

rnf/ NydKifqkdifrIrsm;onfh EkdifiHa&;ESifh pD;yGm;a&;aps;uGufrsm;wGif trsKd;orD;rsm;taejzifh a&G;

cs,frItcGifhtvrf;rsm; ykdrkd&vmjcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;ukd jr§ifh

wifEkdifaMumif; om"ujyoEkdifrnf jzpfygonf/

trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; taumiftxnf azmfaqmifrItwGuf tBuHjyK csufrsm;

tcef; 2/ qif;&JrIavQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;l pD;yGm;a&;u@ü vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;ESifh usm;? r a&;&m tajccHaom

pm&if;tif;rsm;udk txl;ojzifh pkdufysKd;a&;u@qkdif&m vlOD;a&pm&if;? tdrfaxmifpkpm&if;?

vkyfom;tiftm;ESifh tcsdeftokH;jyKrIqkdif&m ppfwrf;wkdYukd tm½kHpkdufvsuf wdk;wufvkyfaqmif

&ef/

l pD;yGm;a&;rl0g'ESifh tzGJUtpnf;qkdif&m zGJUpnf;rIykHpHrsm;tm;vkH;ü vkyfykdifcGifhtrdefYaMunmcsuf

rsm;ESifh vkyfief;,EÅ&m;qkdif&m vkyfxkH;vkyfenf;rsm;wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI? trsKd;

orD;rsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;wkdY ukd

aygif;pyfxnfhoGif;&ef/

l rufc½kdtBuD;pm;pD;yGm;a&;u@ü ukefoG,frI? &if;ESD;jr§KyfESHrI? aiGa&;aMu;a&;ESifh b@ma&;

rl0g'rsm;? tBuD;pm;? tvwfpm;ESifh tao;pm;tqifh pD;yGm;a&;rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;\

usm;? r a&;&m tusKd;oufa&mufrIrsm;tay: tuJjzwf&ef/

l ¤if;rl0g'rsm;ESifh r[mAsL[mrsm;onf pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrIESifh trsKd;orD;rsm;twGuf

aumif;rGefckdifrmaom tvkyftukdif zefwD;rIwkdYtay: tav;ay;aMumif; aocsmap&ef?

qif;&JEGrf;yg;aom trsKd;orD;rsm; tvkyfvkyfukdifonfh u@rsm;okdY (Oyrm-pkdufysKd;a&;u@?

w&m;0if ykHrSefr[kwfaom tvkyftukdifu@ ponf) vnf;aumif;? qif;&JEGrf;yg;aom

trsKd;orD;rsm; aexkdifonfh zGHUNzdK;rIedrfhusaom jynfe,frsm;ESifh wkdif;a'oBuD;rsm;okdYvnf;

aumif;?¤if;trsKd;orD;rsm;ykdifqkdifonfhukefxkwfvkyfrI\tajccHu@rsm;okdY (uRrf;usifrI

edrfhusaomvkyfom;tiftm;)vnf;aumif;?¤if;trsKd;orD;rsm;pm;okH;aomukefypönf;trsKd;

tpm;rsm;okdY (tpm;tpm)vnf;aumif;? t&if;tjrpfrsm;ukd cGJa0ay;&ef? tvm;tvmaumif;

aom w&m;0ifr[kwfaom? ykHrSefr[kwfaom ukefxkwfvkyfrIvkyfief;rsm;ukd tm;ay;jr§ifhwif&ef/

l v,f,majrvkyfykdifcGifh? tarGqufcHcGifh? w&m;0ifr[kwfaom u@rsm;ESifh a&TUajymif;tvkyf

V

Page 34: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

orm;rsm; tygt0if vkyftm;ESifh vlrIa&;qkdif&m tumtuG,fay;a&;? aiGa&;aMu;a&;qkdif

&m tusKH;0ifrI? trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;pGefYOD;wDxGifvkyfief;rsm;ukd jr§ifhwifa&;? aps;uGuf

vufvSrf;rDa&;wkdYESifh qufET,faom pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;orD;rsm;\ w&m;Oya'qkdif&m

tcGifhta&;rsm;ukd jr§ifhwif&ef/

l trsm;jynfolqkdif&m tajccHtaqmufttkHrsm;? txl;ojzifh aus;vufa'o vQyfppf"mwftm;

okH;pGJa&;? a&? rdv’mESifh oefY&Sif;jcif;? csufjyKwf&eftwGuf avmifpmESifh tdrfwGif;okH;pGJ&ef pGrf;

tifvkdtyfcsuf? tcsdefukefoufomaom tdrfwGif;rI tokH;taqmifypönf;rsm;? vrf;rsm;?

o,f,lykdYaqmifa&;rsm;wGif&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;jyKvkyf&ef/¤if;&if;ESD;jr§KyfESHrIaMumifhtdrfwGif;rI

vkyfief;wGif tcsdefukefoufomum 0ifaiGwkd;vkyfief;twGuf tcsdefykdrkd&&SdNyD; aps;uGufvuf

vSrf;rDjcif;vnf; wkd;wufvmrnf jzpfygonf/

l tvkyftukdifqkdif&m aqG;aEG;tBuHay;jcif;? jynfytvkyftukdif tygt0if tvkyftukdif &Sm

azGrIqkdif&m ulnDyHhykd;jcif;? trsKd;orD; a&TUajymif;tvkyform;rsm; tygt0if trsKd;orD;rsm;tm;

uRrf;usifrIoifwef;rsm; ay;jcif;? tvkyftukdifcefYxm;a&;ESifh pD;yGm;a&;vkyfief; vkyfEkdifpGrf;&Sd

vmapjcif;qkdif&m ta&;,laqmif&GufrItaejzifh trsm;jynfolqkdif&m tajccHtaqmufttkH

u@wGif vkyfief;uRrf;usifrI rGrf;rHoifwef;? pDrHcefYcGJrIESifh xdef;odrf;rIoifwef;rsm; ay;jcif;wkdY

ukd yHhykd;&ef/

l ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm; tygt0if pD;yGm;a&;qkdif&m qkH;jzwfcsuf csrSwfaom tqifh?

wkdif;ESifh e,fy,fwkdif;wGif trsKd;orD;rsm;tm; xnfhoGif;pOf;pm;rI? trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyf

aqmifrI? trsKd;orD;rsm;\ acgif;aqmifrI aocsmatmif vkyfaqmif&ef/

tcef; 3/ ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;u@wkdYü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; rsm;\ tcGifhta&;rsm;l ynma&;qkdif&m vdifcGJjcm;azmfjyaom tcsuftvufrsm;? usm;? r a&;&mqkdif&mrsm; azmfjy

aom tcsuftvufrsm; aumuf,ljcif;rsm; xda&mufrItwGuf oufqkdif&m tzGJUtpnf;\

rl0g'a&;qGJrI? taumiftxnfazmfaqmifrIESifh tpOfwpkduf apmifhMunfhMuyfrwfrIwkdYwGif

jznfhqnf;aqmif&Gufjcif;ukd aocsmpGm aqmif&Guf&ef/

l bufpkHynma&;u@ jyKjyifajymif;vJa&; (CESR) tajcjyKaom oif½kd;ñTef;wrf;ukd usm;? r

a&;&m oabmxm;tjrifjzifh jyefvnfokH;oyf&efESifh jyifqifjy|mef;&ef/

l usm;? r a&;&m tajccHaom a&S;OD;uav;oli,fapmifha&Smufa&;ESifh zGHUNzdK;a&;wkdYtwGuf

&if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyf&ef/

l oifMum;a&;ESifh q&m? q&mr rsm;\ vufawGUusifhokH;rIrsm; wkd;wufap&eftwGuf q&mjzpf

oifwef;rsm; ay;&mwGif usm;? r a&;&m wef;wltav;xm;½IjrifrI &Sdap&ef/

l wef;wlnDrQrIjyóemomru ynma&;u@ü rl0g'a&;qGJolrsm;tm; usm;? r a&;&m wef;wl

nDrQrIqkdif&m pGrf;aqmif&nfwnfaqmufay;&ef/

l q&m? q&mrrsm;ESifh ausmif;om;? ausmif;olrsm;twGuf vkHNcHKpdwfcs&aom? usm;? r a&;&m

wef;wltav;xm;½Ijrifaom vkyfief;cGifESifh avhusifhoifMum;a&;ywf0ef;usif jzpfapa&;ukd

rjzpfrae aqmif&Guf&ef/

l enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;rI twwfynmoifwef;rsm;tm; usm;? r a&;&m avh

t

Page 35: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

vmqef;ppfrIjyKvkyf&ef? rdef;uav;i,fi,f&G,f&G,frsm;twGuf tpOftvmxkH;pHESifh roifh

avsmf[k owfrSwfxm;aomfvnf; vkyfom;aps;uGuf\ vkdtyfcsufESifh vkdufavsmnDaxG&Sdonfh

toufarG;0rf;ausmif; twwfynmoifwef;rsm; ykdrkdwkd;yGm;vmapa&;ukd rjzpfrae aqmif

&Guf&ef/

l t&nftaoG;&Sdaom? vkyfom;aps;uGufESifh vkdufavsmnDaxG&Sdaom tv,fwef;? txufwef;

ESifh tqifhjrifhynma&;tqifhrsm;ukd wkd;jr§ifhjcif;? vkyfief;cGif0if&eftwGuf tqifoifhjzpfae

ap&ef jyifqifay;jcif;wkdYjzifh rdef;uav;? a,musfm;av;rsm;\ ynma&;NyD;ajrmufrIEIef; jrifh

rm;vmap&ef aqmif&Gufjcif;? xdkrSwpfqifh rdom;pkqif;&JrI tygt0if qif;&JrIrsm; avQmhcs

a&;? usm;? r a&;&m tajccHaom vkyfcvpm uGm[csuf avQmhcsa&;? tpOftvmxkH;pHr[kwf

aom tvkyftukdifrsm;ü trsKd;orD;rsm;\ a&G;cs,fcGifh rsm;jym;vmNyD; ,if;tvkyftukdifrsm;

wGif trsKd;orD;rsm;\ uRrf;usifrIESifh ukefxkwfvkyfrI wkd;wufapa&; aocsmatmif vkyf

aqmif&ef/

l a&TUajymif;tvkyform;trsKd;om;rsm;ESifhtrsKd;orD;rsm;(¤if;wkdYtm;rSDckdolrsm;)onfjrefrm

EkdifiHtwGif; jyefvnf0ifa&mufvmNyD; ynma&;u@ESifh vkyfom;tiftm;u@ü jyefvnf

0ifqHh&ef BudK;yrf;&mrSm ¤if;wkdY\ vdktyfcsufrsm;udk ynma&;u@u ukdifwG,fajz&Sif;a&;

aocsmatmif vkyfaqmif&ef/

l ynma&;qkdif&m pDrHcefYcGJrIrsm;wGif vlrItzGJUtpnf; yg0ifaqmif&GufEkdifa&;ukd rvGJraoGaqmif

&Guf&ef/

tcef; 4/ usef;rma&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; rsm;\ tcGifhta&;rsm;l trsKd;orD;rsm;\ taxGaxGusef;rma&;? usef;rma&;ESifh oufqkdifonfh trltusihfESifh &v'f

rsm;? b0wpfoufwmjzpfpOfrsm;tay: avhvmokH;oyfvsuf ,if;wkdYtay: tusKd;ouf

a&mufrI&Sdonfh (ul;pufa&m*g umuG,fa&;qkdif&m tcsuftvufrsm;ESifh roufqkdifaom)

usm;? r a&;&m tajccHaom todynmpGrf;&nfrsm; wnfaqmufjcif;? wkdufwGef;vIHYaqmfpnf;½kH;

jcif;ESifh tcsuftvufaumuf,ljcif;wkdYrS wpfqifh em;vnfoabmaygufrI wkd;jr§ifh&ef/

l wkdifyifaqG;aEG;jcif;enf;vrf;rsm;udk tokH;jyKvsuf 0efaqmifrIvkyfief;rsm;qkdif&m tm;enf;ae

aom a'orsm;&Sd z,fMuOfcH&olrsm;\ usef;rma&;qkdif&m vdktyfcsufrsm;ukd OD;wnfvkyf

aqmif&ef/

l q,fausmfouft&G,f rdef;uav;rsm;ESifh a,musfm;av;rsm;? t&G,fa&mufNyD; trsKd;om;rsm;

ESifh trsKd;orD;rsm;\ vdifykdif;qkdif&m usef;rma&;? rsKd;qufyGm;usef;rma&;? usm;? r a&;&m

tajccHaom cGJjcm;qufqHrIESifh usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrIwkdYESifh pyfvsOf;aom

todzGifhrI jr§ifhwifa&;ESifh 0efaqmifrIvkyfief;rsm;ukd OD;wnfvkyfaqmif&ef/

l tdwfcsftkdifADGa&m*gykd; tajctaeukd rdrdqEtavsmuf ppfaq;rIcH,ljcif;? aqG;aEG;ESpfodrfhjcif;

wkdYukd wkd;csJUvkyfaqmif&ef? vdifrIESifh vdifykdif;qkdif&m trltusifhwkdYESifh pyfvsOf;í usef;rma&;

apmifha&SmufrI uRrf;usifolrsm;tm; oifwef;ay;&efESifh vdifrIESifh vdifykdif;qkdif&m trltusifh

rsm;ESifh pyfvsOf;NyD; (txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;? q,fausmfoufrsm;ESifh) aqG;aEG;rIrsm; jyK vkyf&ef/

l usef;rma&;ynmtjrif xnfhoGif;vsuf a&ESifh rdv’mpepfuJhokdYaom trsm;jynfolqkdif&m 0ef

u-u

Page 36: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

aqmifrIvkyfief;rsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; wkd;jr§ifh&ef? pm;okH;ol? okH;pGJolrsm;\ tajccHvkdtyf

csufrsm;jynfhrD&efESifhykdrkdaumif;rGefaomjyKjyifxdef;odrf;rIaocsmap&ef¤if;wkdY\pDrHudef;

a&;qGJrIESifh taumiftxnfazmfaqmifrIwkdYwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifrIudk rvGJ

raoGaqmif&Guf&ef/

l usef;rma&;apmifha&SmufrI vufvSrf;rrDrIrsm;ukd avsmhenf;ap&ef usef;rma&;jr§ifhwifa&;&efykH

aiGudk tusKd;&SdpGm tokH;csapaom usef;rma&;tmrcHESifh pDrHcsufrsm;udk tpkd;&rS axmufyHhrI

ay;&ef (Oyrm-o,f,lykdYaqmifa&;p&dwf ulyGefrsm;)

tcef; 5/ tMurf;zufrIykHpH tm;vkH;rS uif;a0;a&;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; rsm;\ tcGifhta&;rsm;l usm;? r a&;&m wef;wlrIudk tav;xm;½Ijrifaom rl0g'a&;qGJrIESifh taumiftxnfazmfaqmif

rIwkdYtwGuf wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm us,fjyefYaom tcsuftvufrsm;&&Sda&; tygt0if

vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;ESifh tjcm;uGJjym;jcm;em;csufrsm; (touf? vlrsKd;?

bmomponf) ukd aumuf,l&efESifh tokH;jyK&ef/

l pDa'goabmwlnDrIpmcsKyfESifh vdkufavsmnDaxGaom trsdK;om;tqifh Oya'udk

tajccHaom trsKd;orD;tay: tMurf;zufrIwm;qD;umuG,fa&; Oya'ukd

pwifusifhokH;taumiftxnfazmf&ef/

l trsKd;orD;rsm;udk tMurf;zufjcif;rS umuG,f&eftwGuf oufqkdif&mu@aygif;pkH yl;aygif;vkyf

aqmifonfh trsKd;om;tqifh vkyfief;pDrHcsuf okdYr[kwf enf;AsL[mukd a&;qGJtaumiftxnf

azmf&ef/

l tMurf;zufcH&olrsm;taejzifhw&m;pGJ&efrBudK;yrf;onfhwkdif¤if;wkdYvkdtyfonfh0efaqmifrI

rsm;tm; vufvSrf;rDapa&;ukd jr§ifhwifjcif;tm;jzifhvnf;aumif;? tMurf;zufrIukd xda&mufpGm

wm;qD;umuG,f&efESifh wHkYjyefaqmif&Guf&ef &JwyfzGJUrsm;? w&m;a&;Xmersm;\ 0efaqmifrI

vkyfief;rsm;wGif wm0efrxrf;aqmifrDjzpfap? wm0efxrf;aqmifaepOfjzpfap ¤if;wkdY\

pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIukd jr§ifhwifyHhykd;jcif;tm;jzifhvnf;aumif;? &JwyfzGJUrsm;? w&m;a&;

Xmersm;ESifh a&SUwef;0efaqmifrIvkyfief;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifcGifhukd jr§ifhwif

jcif;tm;jzifhvnf;aumif;? tMurf;zufrIwkdufzsufa&;Oya'rsm;tm; xda&mufpGmazmfaqmifrI

aocsmap&ef tzGJUtpnf;rsm;ESifh Xmersm;twGif; apmifhMunfhMuyfrwfrI ,EÅ&m;w&m;rsm;?

n§dEIdif;rIrsm;ESifh ñTef;ykdYrIvkyfxkH;vkyfenf;rsm;udk tckdiftrmcsrSwfjcif;tm;jzifhvnf;aumif;?

tMurf;zufrIjzpfyGm;onfh tajctaerS vGwfajrmufvmol trsKd;orD;rsm;tm; tumtuG,f

ay;a&;ESifh zrf;qD;rdefYrsm;? epfemaMu;qkdif&m vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh toufarG;0rf;ausmif;

rI tpDtpOfrsm; tygt0iftmPmoufa&mufrI&Sdaom Oya'rsm;ESifh vlrIa&;ESifh tjcm;ulnD

yHhykd;a&;0efaqmifrIrsm;udk aocsmatmif vkyfaqmifjcif;tm;jzifhvnf;aumif;? w&m;pGJrIrl0g'

rsm;onf tMurf;zufrIrS vGwfajrmufvmolrsm; 0efaqmifrIrsm;tm; vkHNcHKtEÅ&m,fuif;pGm

vufvSrf;rDapa&;? w&m;pGJjcif;aMumifh ¤if;wkdYtm; aemufqufwGJ tMurf;zufrItEÅ&m,f

&ifqkdifaprIrsm; ray:aygufapa&;wkdYukd aocsmatmif vkyfaqmifapjcif;jzifhvnf;aumif;?

w&m;pD&ifa&;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrItjrifukd tajccHaom pDrHcefYcGJrItm; jr§ifhwif

vkyfaqmifjcif;jzifhvnf;aumif; vkyfaqmif&ef/

u-c

Page 37: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

l r[mAsL[mqkdif&m yg0ifywfoufolrsm;ESifhtwl trsm;jynfolqkdif&m tjrifzGifh vIyf&Sm;rIrsm;

wkd;jr§ifhvkyfaqmifjcif;tm;jzifh wkdifMum;jcif;? w&m;pGJjcif;rsm; wkd;wufrsm;jym;vmap&ef/

w&m;Oya'qkdif&m todynmay;a&;? trsKd;orD;rsm;\ w&m;Oya'qkdif&m vufvSrf;rDa&;wkdY

ukd ulnDyHhykd;jcif;tm;jzifhvnf;aumif;? ynma&;qkdif&m tzGJUtpnf;rsm;\ pDrHcefYcGJolrsm;?

q&m? q&mrrsm;? 0efxrf;rsm;? rdbrsm;? uav;oli,ftcGifhta&; awmif;qkdvIyf&Sm;olrsm;?

ausmif;om;? ausmif;olrsm;? vli,frsm; (ausmif;rsm;? &yf&Gmftokdif;t0kdif;rsm;twGif;rS) wkdY

onf trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;tm; tMurf;zufrIrS aocsmpGm wm;qD;umuG,fjcif;

ESifh tumtuG,fay;jcif; jyKEkdifap&ef ausmif;ynma&;ESifh ausmif;jyifyynma&;pepfrsm;wGif

aqmif&Gufjcif;tm;jzifhvnf;aumif;? tMurf;zufrIyaysmufa&;ESifh usm;? r a&;&m wef;wl

nDrQ jr§ifhwif&mwGif rdwfzufrsm;taejzifh vli,ftrsKd;om;rsm;? a'oqkdif&m acgif;aqmifrsm;?

trsKd;om;pHjyyk*¾dKvfrsm;\ todw&m;ESifh pdwftm;xufoefrIukd jr§ifhwifjcif;tm;jzifhvnf;

aumif; umuG,fwm;qD;a&;ukd tm;ay;vkyfaqmif&ef/

tcef; 6/ EkdifiHa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifcGifhESifh tkyfcsKyfrIu@wkdYü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; rsm;\ tcGifh ta&;rsm;l zGJUpnf;ykHtajccHOya'ü pDa'gaumfrwD\ jy|mef;csufrsm;jzpfaom wef;wlnDrQrI? cGJjcm;qufqH

rI yaysmufa&;ESifh ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufwkdYudk aygif;pyfxnhfoGif;&ef/ pDa'gü azmfjyxm;

aom cGJjcm;qufqHrIqkdif&m tcsufrsm;udk yaysmufatmif aqmif&Gufay;&ef/

l vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;? a&G;aumufwifajr§mufcH vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;?

a&G;cs,fwifajr§mufcH okdYr[kwf cefYtyfxm;jcif;cH&aom t&m&Sdrsm;? EkdifiHa&;ESifh tkyfcsKyfa&;

tqifhwkdif;rS t&m&Sdrsm;? rJqE´&Sifrsm;ESifh pyfvsOf;ívnf;aumif;? EkdifiHa&;ygwDrsm;? ygwD

Oya'rsm;ESifh pDrHcefYcGJaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ü trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@rsm;? &mxl;

ae&mrsm;ESifh pyfvsOf;ívnf;aumif;? vdifESifh tjcm;uGJjym;jcm;em;rIqkdif&m tcsuftvuf

rsm;? usm;? r a&;&m tajccHaom pm&if;tif;rsm;ukd aumuf,l&efESifh tokH;jyK&ef/

l trsm;jynfolESifhoufqkdifonfh ½kH;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI wkd;wufap&efESifh

usm;? r a&;&m tajccHaom vkyfief;pOfrsm;ukd ckdifrmpGm taxmuftuljyK&eftwGuf EkdifiH

a&;ygwDrsm;rS acgif;aqmifrsm;? tzGJU0ifrsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tm; pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrI

vkyfaqmif&efESifh wkdufwGef;EId;aqmf&ef/

l EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfrIü trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifcGifhudk t&Sdeft[kefjzifh

vkyfaqmifEkdifonfh ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;uJhokdYaom a&G;aumufyGJqkdif&mpepfrsm;

ESifh rl0g'jyKjyifajymif;vJrIrsm;udk jr§ifhwifaqmif&Guf&ef/

l usm;? r a&;&m wef;wltav;xm;½Ijrifaom ygwD\ vkyfief;rlabmifrsm;ESifh rl0g'aMunm

pmwrf;rsm;? trsKd;orD;tzGJU0ifrsm;ESifh trsKd;orD;acgif;aqmifta&twGuf wkd;jr§ifha&;ukd

OD;wnfaqmif&GufrIrsm;ESifh ygwDukd,fpm;vS,f tcsKd;uspepffrsm; usifhokH;jcif;ukd tm;ay;jr§ifh

wif&ef/

l usm;? r a&;&m jyóemrsm; okdYr[kwf BuD;rm;aom EkdifiHa&;jyóemrsm;tay: usm;? r

a&;&m tusKd;oufa&mufrIrsm;ESifh pyfvsOf;í EkdifiHa&;qkdif&m tajctwifaqG;aEG;yGJrsm; wkd;

jr§ifhjyKvkyfjcif;tm;jzifh ygwDwGif; trsKd;orD;tkyfpkrsm;ESifh vli,ftkyfpkrsm;ukd tiftm;wkd;jr§ifh

u-*

Page 38: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

ay;&ef? trsKd;orD;tzGJU0ifrsm;ukd pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifjcif;? trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,f

avmif;rsm;twGuf &efykHaiG&SmazGaom vIyf&Sm;rIrsm; vkyfaqmifjcif;? rnfonfhygwDtzGJU0ifESifh

ukd,fpm;vS,favmif;ukd jzpfap tMurf;zufjcif;udk qefYusifjcif;tm;jzifh EkdifiHa&;ygwDrsm;

twGif; usm;? r a&;&m wef;wl tav;xm;½Ijrifaom jyKjyifajymif;vJa&;ukd jr§ifhwif&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI? MoZmvTrf;rkd;rI? usm;? r a&;&m tajcjyKaom vkyfief;pOf

rsm;ukd aocsmapaom usm;? r a&;&m wef;wltav;xm;½Ijrifaom vTwfawmftwGif; ,Of

aus;rI"avhxkH;pHwpf&yfjzpfay;a&; rvGJraoG wnfaqmufaqmif&Guf&ef/ (Oyrm-trsKd;orD;

rsm;ESifh vkdufavsmnDaxG&Sdaom tcsdefZ,m;? trsKd;orD; oD;oefYtpnf;ta0;? vTwfawmf

ukd,fpm;vS,frsm;? 0efxrf;rsm;tm; usm;? r a&;&m qkdif&m pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrI

ponf)

l wpfEkdifiHvkH;ESifh a'oqkdif&m tkyfcsKyfa&;wGif trsKd;orD;rsm;\ta&; OD;pm;ay;vkyfaqmifonfh

,EÅ&m;rsm;ESifh usm;? r a&;&m azmfaqmifonfh Xmersm;? ,lepfrsm; wnfaxmifjcif;jzifhvnf;

aumif;? t&if;tjrpfrsm;? vkyfykdifcGifhrsm; yHhykd;ay;jcif;jzifhvnf;aumif; tpkd;&twGif; usm;? r

a&;&m wef;wlnDrQrI vkyfief;pOfrsm; xda&mufrI&Sdapa&; aocsmatmif vkyfaqmif&ef/

l jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD; a&G;aumufyGJaumfr&SiftzGJU

cGJrsm;wGif usm;? r a&;&m wef;wlrIukd tav;xm;½Ijrifaom jyKjyifajymif;vJrIrsm;tm; wkd;jr§ifh

vkyfaqmif&ef/¤if;jr§ifhwifa&;üjynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifhaumfr&SiftzGJUcGJrsm;

wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESifh pyfvsOf;í tcsuftvufrsm; aumuf,ljcif;?

jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&Sif\ vkyfykdifcGifhtmPmrsm;? rl0g'rsm;ESifh vkyfxkH;vkyfenf;

rsm;wGif usm;? ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk jyefvnfavhvm

okH;oyfjcif;? aygif;pyfxnfhoGif;jcif;? jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh aumfr&SiftzGJUcGJ

rsm;? tqifhjrifh pDrHcefYcGJrIt&m&Sdrsm;? twGif;a&;rSL;½kH;tzGJUESifh rJ½kH0efxrf;rsm;wGif trsKd;orD;

aumfr&SiftzGJU0if ta&twGuf tcsKd;tpm;wkd;jr§ifhjcif;? a&G;aumufyGJqkdif&m vkyfief;pOftqifh

qifhwGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifjcif;? vkyfaqmifjcif;wkdYudk twm;tqD;jyKaaom t&mrsm;ESifh

pyfvsOf;NyD; todtjrif&Sdap&ef a&G;aumufyGJ0efxrf;rsm;tm; tjrifzGifhay;jcif;ESifh pGrf;aqmif

&nf wnfaqmufjcif;? a&G;aumufyGJBuD;MuyfrItwGuf usm;? r a&;&m wef;wltav;xm;

½Ijrifaom oifwef;rsm;ay;jcif;ESifh txl;ojzifh trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;

yg0ifaomrJqE´e,frsm;wGif¤if;wkdYa&G;aumufwifajr§mufcH&rIaocsmatmifvkyfaqmif&ef/

l trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpörsm;ESifh tkyfcsKyfrIu@wkdYü vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;\

yg0ifvkyfaqmifcGifh tckdiftrm&&Sdapa&; taxmuftuljyKonfh rl0g'ESifh w&m;Oya'rlabmif

wkdYudk pwifazmfaqmif&ef/

tcef; 7/ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; rsm;\ tcGifh ta&;rsm;l EkdifiHawmftpkd;&ESifh tpkd;&r[kwfonfh tzGJUtpnf;rsm;? txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;tm; tod

ynmay;pGrf;&nf jr§ifhwifjcif;tm;jzifh y#dyu©umuG,fjcif;ESifh ajz&Sif;rIrsm;? ta&;ay:tajc

taeqkdif&m vlrItaxmuftuljyK tpDtpOfrsm;? Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufjcif;? Nidrf;csrf;a&;

u-C

Page 39: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI tusOf;csKyf

jr§ifhwifjcif;ESifh y#dyu©tNyD; tpDtpOfcsrSwfjcif;qkdif&m tzGJUtpnf;rsm;wnfaxmifjcif;wkdY

wGif trsKd;orD;rsm; t"dyÜm,f&SdpGm ykdrkdyg0ifvma&;ESifh yg0ifvmNyD; Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\

½Iaxmifhaygif;pkHwGif ukd,fpm;jyKqkH;jzwfvmEkdifapa&;? EkdifiHawmfESifh a'oqkdif&m tkyfcsKyfrI

u@rsm;wGif EkdifiHom; a&G;aumufcHukd,fpm;vS,frsm;? qkH;jzwfcsufcsrSwfolrsm;tjzpf yg0if

jcif;? vkHNcHKa&;ESifh w&m;Oya'pkd;rkd;a&;qkdif&m tzGJUtpnf;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvmap

a&; aqmif&Guf&ef/

l y#dyu©rsm;? usm;? r a&;&m tajcjyKcGJjcm;qufqHjcif;ESifh tMurf;zufjcif;rsm;ukd umuG,f&ef

twGuf (u) zGJUpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'? rl0g'rsm;? Oya'rsm;? pDrHcsufrsm;? Nidrf;csrf;a&;ESifh

vkHNcHKa&;wkdYtay:wGif BudKwifowday;pepf? typftcwf&yfpJa&; oabmwlcsuf? y#dyu©

umuG,fa&; ,EÅ&m;ESifh qufpyfaeaom tzGJUtpnf;rsm; (txl;ojzifh w&m;pD&ifa&;ESifh

vkHNcHKa&;u@ESifh ¤if;wkdY\ jyKjyifajymif;vJrIrsm;)\ jy|mef;csufrsm;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,frsm;\ vkdtyfcsufOD;pm;ay;rIrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;jcif;? usm;? r a&;&m

tajccHaom Nidrf;csrf;a&;ukd ausmif;rsm;? tzGJUtpnf;rsm;ESifh vlxktMum;wGif jr§ifhwifay;jcif;

(c) txufygtpysKd;rIrsm;ESifh ywfoufNyD; usm;? r a&;&m tav;xm;aom vkyfaqmifrIESifh

wm0efcH? wm0ef,lwwfrIqkdif&m pepfrsm;ay:wGif EkdifiHawmf\ pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifjcif;?

taumiftxnfazmfjcif;wkdYtwGuf yHhykd;ay;jcif;wkdY vkyfaqmif&ef/

l trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,fi,f&G,f&G,frsm;tay; enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIESifh tMurf;zufrI

tm; umuG,f&eftwGuf (u) vkHNcHKa&;ESifh w&m;Oya'pkd;rkd;a&;u@? vkyfxkH;vkyfenf;ESifh

wm0efcHrIpepfrsm;wGif rl0g'rsm;? Oya'rsm;? pDrHudef;rsm;udk aygif;pyfxnfhoGif;jcif;tm;jzifh

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;\ vlrIpD;yGm;qkdif&m tcGifhta&;rsm; (ajr? ykdifqkdifrI? ynm

a&;? pmwwfajrmufrI? pD;yGm;a&;? vkHNcHKrI&SdrI? tajccHusef;rma&;apmifha&SmufrI ponfwkdY)

tygt0if trsKd;orD;ESifh rdef;uav;i,fi,f&G,f&G,frsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;qufqHcH&

jcif;ESifh tMurf;zufcH&jcif;rS umuG,f&ef (c) xkdazmfjyygvkyfief;rsm; vkyfaqmifEkdif&ef

usm;? r tajcjyKvkyfief;aqmif&GufrIESifh wm0efcHrIpepf wnfaqmufay:xGef;vmapa&;ESifh

taumiftxnfazmfa&;wkdYtwGuf pGrf;aqmif&nfukd jr§ifhwifay;&ef/

l y#dyu©ESifh oufqkdifonfh jyefvnfwnfaxmifjcif;rl0g'ESifh pDrHcsufwkdYwGif trsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,frsm;\ OD;pm;ay;rIrsm; xnfhoGif;pOf;pm;jcif;? aygif;pyfjcif;wkdY jyK&eftwGuf

(u) trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,frsm; (txl;ojzifh a&TUajymif;cH&olrsm;? vdifrIqkdif&m

tMurf;zufcH&olrsm;ESifh usm;? r a&;&m tMurf;zufjcif;cH&olrsm;? trsKd;orD;ppfonfawmf

a[mif;rsm;? 'ku©onfrsm;/ ae&yfjyefvmolrsm;)\ vdktyfcsufrsm;? OD;pm;ay;rIrsm;ukd y#dyu©

tvGef tpDtpOfrsm; (trsm;jynfol0efaqmifrIrsm;wGif tvkyftukdif &&Sdapa&;? jyefvnf

wnfaxmifa&;? axmufyHhaMu;ay;jcif;? vufeufpGefYjcif;ESifh jyefvnfaygif;pnf;a&;)wGif

xnfhoGif;pOf;pm;vkyfaqmif&ef (c) xkdazmfjyygvkyfief;rsm; vkyfaqmifEkdif&ef usm;? r tajcjyK

vkyfief;aqmif&GufrIESifh wm0ef,lrI? wm0efcHrIpepf wnfaqmufa&;qkdif&m EkdifiHawmftqifh

pGrf;aqmif&nfrsm;ukd wnfaqmuf? taumiftxnfazmfum wkd;wufrIudk rsufjcnfrjywf

apmifhMunfh&ef/

u-i

Page 40: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

rwlnDaom tkyfpkrsm;Mum; y#dyu©rsm;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;udk ajz&Sif;&mwGif trsKd;orD;rsm; ESifh ¤if;wkdY\ OD;pm;ay;rIrsm; yg0ifa&;l usm;? r a&;&m tav;xm;rI½IaxmifhrS &ckdifjynfe,f&Sd jynfoljynfom;tm;vkH;twGuf vlrI

pD;yGm;zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m vkyfaqmifrIrsm; OD;pm;ay;a&;qGJ&ef/

l trsKd;orD;rsm;? rdef;uav;rsm; tygt0if &ckdifjynfe,f&Sd jynfoljynfom;tm;vkH;twGuf

t&yfbufESifh EkdifiHa&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd tmrcHcsuf ay;&ef/

l ,kHMunfrIwnfaqmufjcif; wkd;jr§ifhvmapa&;? bmomwlrsm;tMum;ESifh bmomuGJrsm;tMum;

awGUqkHaqG;aEG;yGJrsm; jzpfay:vmapa&; wkd;jr§ifhvkyfaqmifjcif;? ,if;vkyfaqmifrIrsm;wGif

trsKd;orD;rsm; yg0ifapjcif;jzifh vlrIaygif;pnf;a&; wkd;jr§ifhjzpfay:vmap&ef/

l a&TUajymif;'ku©onfpcef;rsm;&Sd trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,frsm;\ vkdtyfcsufrsm;ukd

jznfhqnf;ay;&eftwGuf EkdifiHwum ta&;ay:tajctaeqkdif&m taxmuftyHhrsm; ay;

tyf&ef/

l a&TUajymif;'ku©onfpcef;rsm;&Sd trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,frsm; tygt0if trsKd;orD;rsm;

awGUBuHKae&onfh usm;? r tajcjyK tMurf;zufrIrsm;udk wkHYjyef&efESifh umuG,f&efwkdY tyg

t0if trsKd;orD;rsm;\ txl;vkdtyfcsufukd xnfhoGif;pOf;pm;ajz&Sif;Ekdif&ef tpkd;&ESifh a'o&Sd

tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;\ pGrf;&nf jr§ifwifay;&ef/

u-p

Page 41: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 1jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

ed'gef; 1

UN

FPA

Page 42: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 2

AD

B

1-1/ jrefrmEkdifiH\ vlrIpD;yGm;ESifh EkdifiHa&;aemufcHtajctae

ta&SUawmiftm&Sa'otwGif; vGwfvyfaom tcsKyftjcmtmPmykdifEkdifiHwpfckjzpfonfh

jynfaxmifpkor®w jrefrmEkdifiHonf vlOD;a& oef; 51.4? trsKd;orD; 26.6 oef;? trsKd;om;

24.8 oef;cefYjzifh vlrIpD;yGm;a&;ESifh EkdifiHa&;jyKjyifajymif;vJrIukd t&Sdeft[kefjzifh BudK;yrf;aqmif

&Gufvsuf&Sdygonf/1 ta&SUawmiftm&Sa'owGif 'kwd,tBuD;qkH; EkdifiHwpfckjzpfonfh jrefrmEkdifiH

onf obm0o,HZmw t&if;tjrpf<u,f0jcif;? v,f,mpkdufysKd;a&;ukdvnf; vkyfukdifMuyg

onf/2 xkdif;EkdifiH? w½kwfEkdifiHESifh tdE´d,EkdifiHwkdY\tMum;wGif r[mAsL[muspGm wnf&Sdojzifh

ul;oef;a&mif;0,fa&;ukd jr§ifhwiftm;ay;onfh pD;yGm;a&;tcGifhtvrf;rsm; &Sdygonf/ yifv,fa&

eufqdyfurf; zGHUNzdK;wkd;wuf&ef tcGifhtvrf;rsm; &SdNyD; touft&G,ftajcjyK vlOD;a&pm&if;t&

vli,f vlOD;a&&mckdifEIef; jrifhrm;ygonf/

okdY&mwGif 2014 ckESpf vlrIpD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufrIrSwfwrf; (Human Development

Index) wGif EkdifiHaygif; 185 EkdifiH&Sdonfhteuf trSwfpOf 150 jzpfygonf/3 xkdtcsufxJwGif

ESpfaygif; 50 ausmf oD;jcm;wnf&Sdaejcif;? 1997 ckESpfrS 2012 ckESpftwGif; taemuftkyfpk\

pD;yGm;a&;ydwfqkdYrIrsm;? A[kdOD;pD;csKyfukdifaom pD;yGm;a&;pepfukd usifhokH;jcif;? t&if;tjrpfykdifqkdifcGifh

rnDrQrIr&Sdjcif;? &if;ESD;jr§KyfESHrItusKd; cHpm;rIjzefYa0&mwGif nDrQrI r&Sdjcif;? pD;yGm;a&;u@ukd vTrf;

rkd;xm;onfh EkdifiHykdifpD;yGm;a&;vkyfief;rsm;\ xda&mufrIr&Sdaom aqmif&Gufcsufrsm;? xda&mufrI

r&Sdonfh qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;aqmif&Gufcsufrsm;ESifh vlrIb0zlvkHrI umuG,fapmifha&Smufa&;

aqmif&GufrIrsm;ponfwkdYonf¤if;\zGHUNzdK;wkd;wufrIudkwm;qD;aeonfht[efYtwm;rsm;wGif

yg0ifygonf/4 jrefrmEkdifiH\ pD;yGm;a&;u@ csJUxGifrIonf a&mfbm? qDtkef;paom pkdufysKd;a&;NcH

1 2014 ckESpf jrefrmEdkifiH vlOD;a&ESifh tdk;tdrf oef;acgifpm&if;? t"du&v'frsm;udk tom;ay;azmfjyrIrsm;? oef;acgifpm&if;

tpD&ifcHcsuf twGJ- 2at? jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmf? jynfolYtiftm;Xme? vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh jynfolY

tiftm;0efBuD;Xme? 2015 wGif &cdkif? ucsifESifh u&ifjynfe,frsm;&Sd ae&mrsm;wGif oef;acgifpm&if;aumufcH&mü xnfhoGif;wG

ufcsufxm;jcif;r&Sdaom cefYrSef;ajc vlOD;a& 1ç206ç353 yg0ifonf/

2 ,if;wkdYwGif aumufyJoD;ESH jzpfxGef;atmifjrifaom ajr? awmrsm;? wGif;xGufrsm;? ausmufrsuf&wemrsm;? obm0

"mwfaiGU? a&csKdESifh yifv,ft&if;tjrpfrsm; yg0ifonf/

3 United Nations Development Program (UNDP). 2014. Human Development Report. New York. www.hdr.undp.org/en/content/human-development-report-2014

4 qif;&JEGrf;yg;olrsm;u bmoma&;? &yf&GmESifh rdom;pktultnDudk rsm;pGmtm;udk;cJh&onf/ taMumif;rSm vlrIumuG,fa&;

y½dk*&rftenf;i,fomvQif tuefYtowf&Sdaom vTrf;NcHKrIESifh tusKd;aus;Zl;rsm; ay;EdkifaomaMumifhjzpfonf/ Oyrm-

w&m;0if u@tvkyform;rsm;twGuf vlrIvHkNcHKa&;tpDtpOfwpfckudk 1950 jynfhESpfrsm;tv,fuwnf;u aqmif &GufcJhNyD;

vlOD;a&\ wpf&mcdkifEIef;cefYudk tajccHaxmufyHhrIrsm;ay;vsuf&SdNyD; qif;&JEGrf;yg;aom tdrfaxmifpkrsm;rS rdom;pkBuD;rsm;ESifh

ausmif;om;rsm;uJhodkYaom EGrf;yg;onfhtkyfpkrsm;udk &nf&G,fonfh oufqkdif&m0efBuD;Xmersm;u taumiftxnfazmf

aqmif&Gufaeaom vlrIulnDa&; axmufyHhrItenf;i,fudk taumiftxnfazmf aqmif&Guf cJhonf/ EdkifiHa&;tajctaeaMumifh

wdk;wufzGHUNzdK;a&; tusKd;wlyl;aygif;aqmif&Gufolrsm;rSm axmufyHhrItenf;i,fom ay;Edkifonf/ pDrHudef;rsm;rSm

t&G,ftpm;ao;i,fum n§dEdIif;aqmif&GufrI? vkyfEkdifpGrf;ESifh a&&Snftajrmftjrif r&Sdjzpf vsuf&Sdonf/ (tD;pD-2007/ tD;pD-

jrefrm^jrefrmr[mAsL[mpmwrf; (2007-2013)/ Oa&myaumfr&Sif http://eeas.europa.eu/myanmar/csp/07_13_en.pdf

ed'gef;

Page 43: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 3

vkyfief;rsm;? wGif;xGufypönf;ESifh tzkd;wefowåKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;? topf&SmazGawGU&Sdaom

obm0"mwfaiGUokdufrsm; ponfh wl;azmfxkwfvkyfa&;vkyfief;ESifh pkdufysKd;a&;xGuf ukefxkwfvkyf

ief;rsm;wGif tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;\ &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;tay: tajccHNyD; tajccHtaqmufttkH

wnfaqmufa&;vkyfief;rsm;ESifh tjcm;aiGvkH;aiG&if;jzifh tBuD;pm;&if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;rsm; ryg

0ifbJ u@trsKd;tpm; enf;yg;ao;onf/5

jrefrmEkdifiHonf ESpf 60 umv wkdif;&if;om;y#dyu©orkdif;ESifhtwl obm0ab;tEÅ&m,f

usa&mufrIrsm;uvnf; qif;&JEGrf;yg;rIESifh vlaerItqifhtwef; edrfhusrIukd ykdrkdqkd;&Gm;apNyD;

jynfyokdY a&TUajymif;tajccsrIukd wGef;tm;ay;ygonf/6rnfokdYjzpfapjrefrmEkdifiH\¤if;EkdifiHa&;

jrifuGif;onf tpkd;&\ jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOfrsm;ESifhtwl wpfpwpfp (tqifhqifh)

ajymif;vJvmNyD jzpfygonf/

1-2/ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf

1988 ckESpfrS 2011 ckESpftxd wyfrawmftpkd;&tkyfcsKyfcJh&m tpOD;wGif EkdifiHawmfNidrf0yf

ydjym;rIwnfaqmufa&;tzGJU (The State Law and Order Restoration Council, 1988-1997) tjzpf

1988 ckESpfrS 1997 ckESpftxd tkyfcsKyfcJhNyD; 1997 ckESpfwGif EkdifiHawmfat;csrf;om,ma&;ESifh

zGHUNzdK;a&;aumifpD (The State Peace and Development Council) [k tpkd;&tzGJUtm; trnfajymif;

í 2011 ckESpftxd qufvuftkyfcsKyfvsuf EkdifiHawmftmPmukd a&T;aumufwifajr§mufcH

t&yfom;tpkd;&xH vTJajymif;&ef 2003 ckESpfwGif tqifhckepfqifhyg EkdifiHa&;vrf;jyajrykHukd

a&;qGJcJhygonf/7 jrefrmEkdifiH\ zGJUpnf;ykHtajccHOya'opfukd 2008 ckESpf? arvwGif jynfolYqE´

cH,lyGJusif;yum twnfjyKcJhNyD; 2010 ckESpf? Ekd0ifbmvwGif taxGaxGa&G;aumufyGJudk usif;y

um yxrqkH; vTwfawmfESifhtwl 2011 ckESpf? rwfv 31 &ufaeYwGif tmPmouf0ifcJhygonf/8

¤if;a&G;aumufyGJonf tESpfESpfq,ftwGif; yxrqkH;tBudrfjzpfNyD; 2011 ckESpf? rwfvwGif

t&yfom;trsm;pkyg0ifonfh tpkd;&ukd zGJUpnf;EkdifcJhygonf/

5 J. Ghosh. 2012. Nothing is Simple in Burma’s Great Gold Rush. The Guardian. 9 April.6 txufygtwkdif;/ Y. Nishino and G. Koehler. 2011. Social Protection in Myanmar: Making the Case for Holistic

Policy Reform. Institute for Development Studies Working Paper No. 386, CSP Working Paper No. 004. Brighton, UK: Institute of Development Studies and the Center for Social Protection. wGifvnf; Munfhyg/

7 tqifh 7 qifh yg0ifonf/ (1) 1996 ckESpfuwnf;u a&TUqdkif;xm;aom trsKd;om; nDvmcHudk jyefvnfusif;y cif; (2)

trsKd;om;nDvmcHukd atmifjrifpGm usif;yNyD;onfhaemuf ppfrSefNyD; pnf;urf;useaom 'Drdkua&pDpepf xGufay: vma&;twGuf

vdkktyfaom vkyfief;pOfudk wpfqifhcsif; taumiftxnfazmfaqmif&Gufjcif; (3) trsKd;om;nDvmcHu csrSwfaom tajccHrlrsm;ESifh

tao;pdwf tajccHrl0g'rsm;ESifhtnD zGJUpnf;yHktajccHOya'opfwpf&yf a&;qGJjcif; (4) jynfvHk;uRwfqE´cH,lyGJrSwpfqifh

tqdkygzGJUpnf;yHktajccHOya'udk jy|mef;jcif; (5) zGJUpnf;yHk tajccHOya'opfESifhtnD jynfolYvTwfawmftwGuf vGwfvyfNyD;

w&m;rQwaom a&G;aumufyGJ usif;yjcif; (6) zGJUpnf;yHktajccHOya'opfESifh tnD vTwfawmftrwfrsm;wufa&mufaom

vTwfawmftpnf;ta0;rsm; usif;yjcif; (7) vTwfawmfu a&G;aumuf wifajr§mufaom jynfe,facgif;aqmifrsm;ESifh vTwfawmfu

zGJUpnf;aom tpdk;&ESifh tjcm; A[dktzGJUtpnf;rsm;jzifh acwfrDzGHUNzdK;wdk;wufaom 'Drdkua&pDEdkifiH wnfaxmifjcif;? ,ltifef'DyD 2012?

jrefrmEdkifiHwGif 'Drdkua&pDenf;vrf;jzifh tkyfcsKyfyHk? yPmrtajctaecGJjcrf;pdwfjzmjcif;? Zlvdkifv? pmrsufESm 4/

8 1948 ckESpf jrefrmEdkifiH vGwfvyfa&;&&SdonfhtcsdefupNyD; wwd,ajrmuf zGJUpnf;yHktajccH Oya'jzpfonf/ xdkYaemuf 1962 ckESpfwGif

ppfwyfu tmPmodrf;NyD;aemuf oufwrf;&SnfMumvSaom ppfwyftkyfcsKyfrI&SdcJhonf/

ed'gef;

Page 44: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 4

or®wOD;odef;pdef\ or®wtjzpf uwdopömqkdonfh tzGifhrdefYcGef;ESifh jynfolrsm;xHokdY

ajymMum;onfh rdefYcGef;rsm;wGif acwfrD zGHUNzdK;wkd;wufaom 'Drkdua&pDEkdifiHawmftwGuf &nfrSef;

csufrsm; ajymMum;avh&Sdygonf/ xkdYaMumifh jrefrmEkdifiHonf 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;ESifh w&m;

Oya'pdk;rkd;a&;? EkdifiHa&;ygwDrsm;? wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;ESifhtwl aqG;aEG;

n§dEIdif;jcif;tm;jzifh trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;? aps;uGufpD;yGm;a&;pepf jyKjyif

ajymif;vJa&;? tm;vkH;yg0ifaom zGHUNzdK;wkd;wufa&;? atmufajctqifhrS txufokdY wifjyonfh

pepf pDrHcefYcGJrIESifh A[kdcsKyfukdifrIavQmhcsa&;? tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;\ pDrHcefYcGJrIwkd;wufa&;?

EkdifiHwumtokdif;t0kdif;ESifh jynfyEkdifiHrsm;wGif tESHYtjym; tajccsaexkdifaeMuonfh jrefrmEkdifiH

om;rsm;ta&; ykdrkdyGifhvif;jrifompGmESifh yl;aygif;aqmif&Gufa&;? owif;ESifh rD'D,mjyKjyifajymif;vJ

a&;wkdYukd &nf&G,faom jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOfrsm;ukd pwifaqmif&GufaeNyD jzpfygonf/9

tkyfcsKyfa&; jyKjyifajymif;vJrIrsm;

jrefrmEkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya'ü10 tajccH tcGifhta&;rsm;ESifh w&m;Oya'pkd;rkd;a&;?

ygwDpkH'Drkdua&pDpepf? EkdifiHawmftmPmukd u@cGJjcm;pDrHtkyfcsKyfrI? vGwfvyfaom w&m;pD&if

a&;? zGJUpnf;ykHtajccHOya'jyifqifa&;Oya'ESifh enf;Oya'jy|mef;jcif;? Oya'rsm;ESifh tcGifhta&;

rsm;\ tusKd;oufa&mufrIqkdif&m Oya'vkyfxkH;vkyfenf;rsm; jy|mef;jcif;? Oya'jyKa&;vkyfief;pOf

rsm;ESifh wm0efcHrIrsm;qkdif&m tao;pdwf&Sif;vif;csufrsm;? tjynfjynfqkdif&m oabmwlpmcsKyfrsm;

tygt0if jynfaxmifpktpkd;&\ vkyfykdifcGifhqkdif&m jy|mef;csufrsm;? jynfaxmifpkESifh jynfe,fESifh

wkdif;a'oBuD; 14 cktMum; A[kdcsKyfukdifrI avQmhcsa&;? A[kdrS tmPmukd vufatmufcHtzGJUtpnf;

rsm;okdY cGJa0tyfESif;jcif; ponfh 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;pepfokdY ul;ajymif;&mwGif tvGefta&;BuD;

aom w&m;Oya'a&;&m &nfñTef;csufrsm; jzpfonfh ta&;ygaom tajccHrl0g'rsm;ESifh jy|mef;

csuf ajrmufjrm;pGm yg0ifygonf/11

zGJUpnf;ykHtajccHOya' jy|mef;csuft& wyfrawmfonf ta&;ygaom tcef;u@rS

yg0ifygonf/ wyfrawmf umuG,fa&; OD;pD;csKyftm; xkH;pHtm;jzifh or®wu cefYtyf wm0efay;&

aomfvnf;12 wyfrawmf umuG,fa&; OD;pD;csKyfonf vufeufukdifwyfzGJU tm;vkH;\ tBuD;tuJjzpf

NyD; wyfrawmfonf wyfykdif;qkdif&m udpötm;vkH;ukd vGwfvyfpGm pDrHcefYcGJpD&ifaqmif&GufykdifcGifh

9 or®wtzGifhrdefYcGef; ajymMum;NyD;csdefrSpí EdkifiHa&;ESifh 'Drdkua&pD jyKjyifajymif;vJrIrsm;? vlrIa&;ESifh pD;yGm;a&;jyKjyif ajymif;vJrIrsm;?

tkyfcsKyfrIESifh pDrHcefYcGJrI jyKjyifajymif;vJrIrsm;ESifh yk*¾vduu@ zGHUNzdK;wdk;wufrIESifhtwl EdkifiH\ ('Drdk ua&pD) toGiful;ajymif;rIrSm

wkd;wufcJhonf/ jynfaxmifpk0efBuD;rsm;? wdkif;a'oBuD;^jynfe,f 0efBuD;csKyfrsm;ESifh 'kwd,0efBuD;rsm;udk ajymMum;cJhaom or®w

OD;odef;pdef\ rdefYcGef;udk Munfh&ef (2013 ckESpf? Mo*kwfv 9 &uf? aejynfawmfwGif ajymcJhonf) http://www.president---office.gov.mm/en/?q=briefing---room/speeches---and---remarks/2013/08/11/id---2536.

10 0efBuD;rsm;u zGJUpnf;yHktajccHOya'ESifh EdkifiHwum vlYtcGifhta&;pHEIef;rsm; (,ltifef'DyD 2012? jrefrmEdkifiHwGif 'Drdk

ua&pDenf;vrf;jzifhtkyfcsKyfyHk? yPmrtajctaecGJjcrf;pdwfjzmjcif;? Zlvdkif pmrsufESm 9 wGif udk;um;azmfjyxm;onf) ESifh udkuf

nDatmifjyKvkyfjyifqifxm;aom Oya'rlMurf;rsm;udk oHk;oyfppfaq;&ef a&SUaecsKyftm; zGJUpnf;yHktajccHOya'u tcGifhtmPm

ay;xm;onf/

11 zGJUpnf;yHktajccHOya'u or®wtm; ESpfpOf EdkifiHwum? a'oqkdif&m odkYr[kwf ESpfEdkifiH oabmwlpmcsKyfrsm; twnfjyKcGifh odkYr[kwf

jynfolYvTwfawmf\ BudKwif odkYr[kwf aESmif;umv twnfjyKrIjzifh ,if;wkdYudk jiif;y,fcGifh tmPmay;xm;onf/ ,ltifef'DyD 2012?

jrefrmEdkifiH 'Drdku&ufwpftkyfcsKyfrI? yPmrtajctaecGJjcrf;pdwfjzmrI? Zlvdkifv? pmrsufESm 9/

12 tydk'fcGJ 342? ]or®wu EdkifiHawmf umuG,fa&;ESifh vHkNcHKa&;aumifpD\ tqdkjyKcsufESifh axmufcHrIwkdYjzifh umuG,f a&;OD;pD;csKyfudk

cefYtyf&rnf} aumifpD0if 11 OD;yg0ifNyD; (tufOya'-204) tenf;qHk; 6 OD;rSm ppfwyfxJrS jzpf&rnf/

Page 45: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 5

&Sdojzifh wyfrawmfonf t&yfom;rsm;\ BuD;MuyfrIESifh pDrHcefYcGJrIatmufrSm ryg0ifyg/13 wyfr

awmfonf EkdifiHawmfzGJUpnf;ykHtajccHOya'ukd umuG,fapmifha&Smuf&ef wm0ef&Sdygonf/ jynfolY

vTwfawmfESifh trsKd;om;vTwfawmfwkdYwGif wyfrawmfom;vTwfawmfukd,fpm;vS,f 25 &mckdifEIef;?

wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,fvTwfawmftoD;oD;wGif wyfrawmfom;vTwfawmfukd,fpm;vS,f 25

&mckdifEIef;ukd wyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyfu trnfpm&if;wifoGif;Ekdifygonf/ jynfaxmifpk?

wkdif;a'oBuD;? jynfaxmifpke,fajr? ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh& pD&ifpkESifh c½kdiftkyfcsKyfa&;wkdYwGif um

uG,fa&;? vkHNcHKa&;? e,fpyftkyfcsKyfa&; ponfh wm0efrsm; xrf;aqmif&ef wyfrawmfumuG,fa&;

OD;pD;csKyfu trnfpm&if;wifoGif;onfh wyfrawmfom;rsm; yg0ifygonf (ykd'f-17)/ umuG,fa&;?

jynfxJa&;ESifh e,fpyfa&;&m jynfaxmifpk0efBuD;tm; wyfrawmft&m&Sdukd cefYtyf&ygrnf/

wyfrawmfonf wyfykdif;qkdif&m udpötm;vkH;ukd vGwfvyfpGm pDrHcefYcGJ pD&ifaqmif&GufykdifcGifh&Sdyg

onf/14

tkyfcsKyfrIu@ jyKjyifajymif;vJrIrsm;\ wkd;wufrI vu©Pm&yfrsm;

2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya'? 2010 ckESpf taxGaxGa&G;aumufyGJ (a0zefrIrsm;pGm

BuHKawGUae&aomfvnf;) ESifh vTwfawmftpnf;ta0;wkdYonf 'Drkdua&pDvkyfief;pOf tajccH

oabmw&m;rsm;twGufvnf;aumif;? tpkd;&\ wm0efcHrIaocsmatmif aqmif&Guf&eftwGuf

vnf;aumif; tajctaeopfrsm; jyifqifay;jcif;jzpfygonf/ vTwfawmftpnf;ta0;rsm;onf

EkdifiHom;rsm;ESifh tpkd;&tMum; w&m;0ifqufoG,frIjzpfygonf/ ¤if;wkdYonf rl0g'rsm;?

Oya'rsm;? pDrHcsufrsm;? tpkd;&\ b@maiGrsm;ukd okH;oyftwnfjyKNyD; EkdifiHom;rsm;\

vlrIa&;? pD;yGm;a&;? jynfolESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;rsm;ukd tpkd;&taejzifh xda&mufpGm

ajz&Sif;Ekdif&ef aqmif&Gufay; NyD; t&if;tjrpfrsm;ukd xda&mufpGm okH;pGJ&mwGif t"du wm0efcH

aqmif&Gufygonf/ jrefrmEkdifiH\ 'Drkdua&pDtkyfcsKyfrIpepfokdY OD;wnf&mwGif wkd;wufajymif;vJrI

tñTef;udef;ü EkdifiHa&;tusOf; om;rsm; tygt0if tusOf;om;rsm;ukd vTwfay;jcif;? 2012

ckESpfESifh 2015 ckESpfwdkYwGif vGwfvyfNyD; w&m;rQwaom Mum;jzwfa&G;aumufyGJESifhtaxGaxG

a&G;aumufyGJ usif;yEkdifjcif;? wwfodem;vnfolrsm;\ Oya'jyKrIrsm; wkd;wufvmjcif;? 2011

ckESpfrS 2015 ckESpf? rwfvtwGif; Oya' 151 ckukd vTwfawmfrS jy|mef;twnfjyKEkdifjcif;?

Oya' ckepfckrSm jyKjyifa&;qGJqJjzpfjcif;?15 vlYtcGifhta&;rsm;ESifhywfoufNyD; ykdrkdyGifhvif;jrifomrI

&Sdvmjcif;? uwdu0wfjyKxm;aom tajccHusaom vlYtcGifhta&;ukd zGJUpnf;ykHtajccHOya't&

t"du vkyfukdifEkdif&ef jrefrmEkdifiH trsKd;om;vlYtcGifhta&;aumfr&SifuJhokdYaom tzGJUtpnf;rsm;

ay:aygufvmjcif;? bufaygif;pkHaom rD'D,mrsm; &Sdvmjcif;? pmaypdppfa&;pepf y,fzsufjcif;ESifh

tifwmeufjzwfawmufrIrsm;udk y,fzsufjcif;wkdY yg0ifygonf/16

13 ppfwyfrSmvnf; zGJUpnf;yHktajccHESifh Oya'twGif;&Sd&rnf[k umuG,fa&;OD;pD;csKyfu tBudrfBudrfajymaomfvnf; jynf

axmifpkvTwfawmfu ppfwyftwGuf bwf*sufukefusp&dwfudk csxm;&mwGif rqHk;jzwf&ay/ jynfaxmifpkvTwfawmf pmrsufESm

10 \ wwd,u@twGif; rMumao;rDujyKvkyfqJjzpfaom bwf*sufjyifqifrIwGif ppfwyftoHk;p&dwfudk ododomom

avQmhcsxm;onf/

14 UNDP. 2012. Democratic Governance in Myanmar: Preliminary Situational Analysis. July. p. 10.15 jynfaxmifpkvTwfawmf0ufbfqkd'f www.myanmarparliament.gov.mm/page_id.1342916 2011 ckESpf Zefe0g&DvwGif Universal Period Review (UPR) üjrefrmEdkifiHudk oHk;oyfxm;NyD; tBuHjyKcsuf 190 &&SdcJhNyD;

ed'gef;

Page 46: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 6

xkdYjyif a&wkdumv (2012-2015) ESifh a&&Snfumv (2011-2030)twGuf jrefrm

EkdifiH\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm; xnfhoGif;a&;qGJxm;onfh tpkd;&\ vlrIa&;qkdif&mESifh pD;yGm;

a&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; tajccHvkyfief;rlabmif (The Government Framework of Social

and Economic Reform) rSm aumif;rGefaom tpkd;&ESifh oefY&Sif;aomtkyfcsKyfrI\ ta&;BuD;jcif;ukd

tav;ay;ygonf/17

¤if;onfjynfolA[kdjyKpDrHcefYcGJrI?owif;ESifhtcsuftvufvufvSrf;rDa&;ESifhyGifhvif;

jrifomrI&Sda&;? vmbfay;vmbf,lrI xdef;csKyfa&;? w&m;Oya'pkd;rkd;a&;? yg0ifvkyfaqmifa&;ESifh

n§dEIdif;aqG;aEG;a&;wkdYukdtav;ay;ygonf/¤if;udpö&yfESifhpyfvsOf;ítpkd;&onftzGJUtpnf;rsm;

\ A[kdcsKyfukdifrIpepf\ vkyfykdifcGifhtmPmESifh wm0efwkdYukd jyKjyifajymif;vJí tmPm cGJa0

usifhokH;ap&efESifh A[kdrS csKyfukdifrI avQmhcsapa&ef taxmuftuljyKonfh w&m;Oya'ESifh

pnf;rsOf;pnf;urf;tajccHrlabmifrsm;ukda&;qGJaeygonf/¤if;wGiftrsm;ykdifu@ESifhyk*¾vdu

ykdifu@wkdYrS t*wdvkdufpm;rIwGif yg0ifywfoufolrsm;tm; pkHprf;ppfaq;&efESifh jyif;xefpGm

ta&;,ltjypf'PfpD&ifcsrSwf&ef r[mAsL[menf;vrf;rsm; wduspGm yg0ifygonf/ Oya'tmPm

tusKd;oufa&mufap&ef vkdtyfcsuft& vmbfay;vmbf,lrI yaysmufa&;aumfr&Sifukd 2013

ckESpf? Mo*kwfvwGif zGJUpnf;cJhygonf/18

,if;wkdYxJrS wpf0ufudk todtrSwfjyKcJhonf/ tpdk;&u todtrSwfjyKaom tBuHjyKcsufrsm;xJwGif ]tajccHtcGifhta&;rsm;ESifh

vdkufavsmnDaxGjzpfap&ef jynfwGif;Oya'rsm;udk jyKjyif&ef}? ]A[dkvlYtcGifhta&; oabm wlpmcsKyfrsm;udk vufrSwfxdk;jcif;?

w&m;0ifvufcHjcif;? twnfjyKjcif;ESifh taumiftxnfazmf&Gufjcif;} ESifh ]yJ&pf pnf;rsOf;rsm;ESifhtnD trsKd;om;vlYtcGifhta&;

tzGJUtpnf;wpfckudk wnfaxmifjcif;} wkdY yg0ifonf/ tpdk;&u vlY tcGifhta&;aumifpDwGif ]jrefrmEkdifiHu vlYtcGifhta&;udk

jr§ifhwifjcif;ESifh umuG,fjcif;wkdY jyKvkyfoGm;rnf}qkdonfESifh jrefrmEdkifiH zGJUpnf;yHktajccHOya'\ tcef; 7 wGif yg&Sdaom

tajccHtcGifhta&;rsm;udk xdef;odrf;oGm;rnf[k ajymcJh onf/

17 Government of Myanmar. 2013. Framework for Economic and Social Reforms: Policy Priorities for 2012–2015 Towards the Long-Term Goals of the National Comprehensive Development Plan. Nay Pyi Taw.

18 txufygtwkdif;/ Radio Free Asia. 2013. jrefrmygvDrefu Battle Graft twGuf aumfr&Sif cefYxm; jcif; Mo*kwfv 16

&ufwGifvnf; Munfhyg/ http://www.rfa.org/english/news/myanmar/commission-02252014181203.html

UN

FPA

Page 47: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 7

tkyfcsKyfrIu@ jyKjyifajymif;vJrIrsm;wGif qufvuf&Sdom pdefac:rIrsm;

pdefac:rIrsm;ESifh raocsmrIrsm;rSm qufvuf&SdaeqJjzpfygonf/ yxrtaejzifh vlYtcGifh

ta&;ESifh 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;pepf tjrpfwG,f jzpfxGef;vmap&ef tcsdeftwkdif;twmwpfck

vkdtyfygonf/

'kwd,taejzifh vuf&Sd &Sdaeaom Oya'rsm;ukd okH;oyfjcif;? jyKjyifajymif;vJjcif;onf

a&&Snfvkyfaqmif&rnfjzpfNyD; pGrf;&nfrsm;ESifh EkdifiHa&;tjrif&Sd&ef vkdtyfygonf/ ¤if;onf

½IyfaxG;NyD; jrefrmEkdifiH\ Oya'aygif;pkH usifhokH;aompepfukd todtrSwfjyK&efESifh n§dEIdif;ay;&ef

vkdtyfygonf/¤if;onfjy|mef;xm;aomOya'rsm;ukdvufcHay;NyD;usifhokH;aomOya'pepf

onf ukdvkdeDacwfu usifhokH;cJhaom Oya'rsm;ESifh ½kd;&m"avhxkH;pH Oya'rsm;ukd aygif;pyfusifhokH;

aeaomaMumifh jzpfygonf/ ½kd;&m"avhxkH;pHOya'rsm;wGif jrefrmAk'¨bmomOya'? [dE´Lbmom

Oya'?tpövmrfOya'rsm;yg0ifNyD;¤if;wkdYonf1898ckESpfjrefrmEdkifiHtufOya'rSoufa&muf

ygonf/ xkdYtjyif tufOya'wGif ryg0ifaom xyfrHuefYowfcsufrsm;ESifh bmoma&;qkdif&m

Oya'rsm;vnf; yg0ifygonf/19 wcsKdUaom wkdif;&if;om;a'orsm;onf jrefrmEkdifiH\ tkyfcsKyfrIrS

oD;jcm;wnf&SdaeNyD; ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'orsm;tjzpf wnf&Sd&m ½kd;&m"avhqkdif&m usifhxkH;

Oya'rsm;ukd qufvufokH;pGJaeMuygonf/ &ckdifawmifwef;a'o tkyfcsKyfrI Oya'pnf;rsOf;?

ucsifawmifwef;vlrsKd;pkOya'? csif;awmifwef;pnf;rsOf;rsm; paom oD;jcm;pnf;rsOf;rsm; &SdaeMu

ygonf/20 xkdokdY ½IyfaxG;aom jzpfpOfrsm;aMumifh yl;aygif;aqmif&Guf&ef vkdtyfcsufrsm;tjyif

tjynfjynfqkdif&m vlYtcGifhta&; pHcsdefpHñTef;rsm;? tjcm;pD;yGm;a&;ESifh rl0g'ajymif;vJrIrsm;ESifh

ukdufnDrI&Sdaom Oya'jyKjyifajymif;vJrIrsm; jyKvkyf&ef vkdyfaeaMumif; rD;armif;xkd;jyygonf/

wwd,tcsuftaejzifh zuf'&,ftpkd;&pepfESifh ywfoufNyD; tawGUtBuHKenf;yg;jcif;?

tpkd;&\ tkyfcsKyfrItqifhqifhtMum; EkdifiHa&;? tkyfcsKyfa&;? aiGaMu;okH;pGJrI tcGifhtmPm cGJa0rI

wkdYwGif aphpyfn§dEIdif;ay;ae&jcif;? ¤if;wkdYtm;vkH;wGif a'oESifhvlrsKd;pk½Iaxmifhtjrifrsm;udkvkH

avmufpGmcsdefn§day;&NyD;¤if;onfpdefac:rIrsm;ESifhjynfhESufaeygonf/

pwkw¬taejzifh 2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya'jyifqifa&;onf jyKjyifajymif;vJa&;

jzpfpOfwGif ta&;BuD;onfh udpöwpf&yftaejzifh qufvuf&Sdaernf jzpfonf/

yÍörtaejzifh 2015 a&G;aumufyGJ tvm;tvmrsm;ESifh ywfoufNyD; aqG;aEG;rIrsm; &Sdae

ygonf/ xkdaqG;aEG;jcif;rsm;ukd vuf&Sd a&G;aumufyGJpepfESifh rJqE´e,frsm; pDpOfrI? a&G;aumufyGJ

wGif yGifhvif;jrifomrI&Sda&;ESifh a&G;aumufyGJaemufykdif; tkyfcsKyfrIepepfwkdYESifh ywfoufNyD; tajc

twifaqG;aEG;rIrsm;tjzpf rSwfom;&ygonf/

q|rtaejzifh tpkd;&ESifh wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUwkdYtMum; Nidrf;csrf;a&;vkyfief;

pOf tiftm;aumif;vma&;ESifh EkdifiHwGif jzpfyGm;aeaom tkyfpkrsm;tMum; wif;rmrIukd xda&muf

pGm ukdifwG,fajz&Sif;onfh EkdifiHawmftpkd;&\ jyKjyifajymif;vJrIESifh vkyfaqmifEkdifrIjzpfonf/

19 1898 ckESpf jrefrmtufOya'? tydk'fcGJ 13/

20 M. Crouch ]jrefrmEdkifiHwGif Oya'zGHUNzdK;a&; tvTmrsm;} Melissa Crouch and Tim Lindsey (eds) Oya'? jrefrmEdkifiHwGif

vlYtzGJUtpnf;ESifh toGiful;ajymif;jcif; (2014)/ Oxford: Hart Publishing 1898 jrefrm tufOya'? tykd'f 11 (&Srf;jynfe,fwGif

jy|mef;rnfh tqkdyg OyrmrSm "avhxHk;pHESifhavsmfnDaom Oya'jzpfNyD; tjypf'Pfudk azmfjyygtwkdif; csrSwfrnfjzpfonf/ odkYr[kwf

usef&Sdonfh NAdwdoQtdE´d,&Sd Oya'\ tESpfom&ESifh vdkuf avsmnDaxGrI&Sdonfh enf;vrf;jzifh usifhoHk;&ef cGifhjyKonf) [k jrefrmESifh

jrefrmrdom;pk[kwGif; Oya'ESifh tavhtx? armifarmif (1963) xJwGif udk;um;xm;onf/

ed'gef;

Page 48: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 8

aemufqkH;taejzifh rD'D,musifh0wfESifhtnD a&;om;aom tpD&ifcHpmrsm;? wkdif;&if;om;

rsm;ESifh qkdifaom tpD&ifcHpmrsm;? ukd,fykdifpnf;rsOf;rsm;? y#dyu©ESifh usm;? r a&;&mtjrifjzifh

a&;om;aom tpD&ifcHpmrsm;? a&G;aumufyGJESifhywfoufaom tpD&ifcHpmrsm; a&;om;rIwGif

vkdtyfaom rD'D,mrsm;\ pGrf;&nfukd jr§ifhwifay;&ef vkdtyfygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf

jrefrmEkdifiHonf wkdif;&if;om;tkyfpk rwluGJjym;jcm;em;rI trsm;qkH;EkdifiHrsm;teuf EkdifiH

wpfEkdifiHjzpfygonf/ wkdif;&if;om;vlrsKd;pk 135 rsKd; &Sdonf[k w&m;0ifxkwfjyefxm;ygonf/

Armbmompum;ajymonfh Ak'¨bmom0if ArmrSm trsm;pkjzpfNyD; Armr[kwfaom tjcm;wkdif;&if;

om;vlrsKd;rsm;onf wpfEkdifiHvkH; vlOD;a&\ 40 &mckdifEIef; jzpfygonf/ jrefrmEkdifiHtwGif;

EkdifiHa&;ESifh wkdif;&if;om;vlrsKd;ta&; y#dyu©rsm;onf EkdifiHvGwfvyfa&;r&rD umvuwnf;u

pwifcJhygonf/ xkdpOfu wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;\ &nfrSef;csufrsm;vnf;

trsKd;rsKd;uGJjym;vsuf oD;jcm;cGJxGufa&;awmif;qkdrIrSonf ykdrkdckdifrmaom zuf'&,f 'Drkdua&pDEkdifiH

wpfEkdifiH\ vlrIa&;? pD;yGm;a&;? ,Ofaus;rI? EkdifiHom;ta&;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;rsm;twGuf

awmif;qkdrIrsm;txd us,fjyefYcJhygonf/21 vuf&SdtajctaewGif ppfrSefaom zuf'&,f'Drkdua&pD

jynfaxmifpktjzpf zGJUpnf;wnfaxmifa&;onf ckdifrmaom OD;wnfcsufjzpfvmum cGJxGufa&;

awmif;qkdjcif; r&Sdawmhay/ 1947 ckESpf yifvkHoabmwlpmcsKyfu zuf'&,fjynfaxmifpk

wnfaxmif&efESifh wkdif;&if;om;rsm;twGuf ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&&ef tmrcHNyD; yifvkH oabm

wlnDrI tvGefumv 1947 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya' jy|mef;csufrsm;u wkdif;&if;om;rsm;\

21 Human Rights Watch. 2012. “Untold Miseries”. Wartime Abuses and Forced Displacement in Burma’s Kachin State. New York. pp. 22–23.

UN

FPA

Page 49: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 9

awmif; qkdcsuftcsKdUukd jynfhrDapygonf/22okdY&mwGif¤if;oabmwlnDcsufrsm;\tESpfom&ESifh

yg0ifaom uwdu0wfrsm;ukd vufcHvkdufem&ef ysufuGufjcif;aMumifh tusKd;quftaejzifh

wkdif;&if;om; vufeufukdiftkyfpkrsm;ESifh vGwfvyfcgp jrefrmEkdifiH tpkd;&wkdY tMum; jynfwGif;

y#dyu©rsm; jzpfyGm;cJh&ygonf/ ,if;y#dyu©rsm;onf q,fpkESpfajcmufckausmf Mum&SnfcJhNyD;

vlwkdY\ touf? b0? ykdifqkdifrI? pD;yGm;a&;qkwf,kwfrI? vlrIb0 zlvkHa&;csKdUwJhrI? umv&SnfMum

rvkHNcHKrIESifh rwnf NidrfrI ponfh qkH;½IH;rIrsm;ukd BuHKawGUcJhMuygonf/

jrefrmEkdifiHonf NAdwdoQxHrS vGwfvyfa&;&&SdNyD;csdefrS pí e,fpyfa'orsm;wGif vIyf&Sm;

aeonfh vufeufukdiftzGJUtpnf; 50 ausmf &SdcJhygonf/ okdY&mwGif 1989 ckESpfrS 2010

ckESpftwGif; tzGJUtpnf; 30 ausmfonf ,ciftpkd;&xH vufeufcsjcif;? okdYr[kwf typftcwf

&yfpJa&;oabmwlnDcsuf vufrSwfa&;xkd;jcif;wkdYudk jyKvkyfcJhMuygonf/ tzGJUtpnf;rsm;pGmu

tpkd;&urf;vSrf;onfh e,fjcm;apmifhwyf (Border Guard Force) tjzpfaomfvnf;aumif;? toGif

ajymif; jynfolYppf (People's Militia Force) tjzpfaomfvnf;aumif; ajymif;vJzGJUpnf;&ef oabm

wlvufcHcJhMuygonf/okdY&mwGiftzGJU21zGJUESifh¤if;wkdYteuftzGJUtrsm;pkonfvuf&Sdtpkd;&ESifh

Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif yg0ifjcif; r&SdcJhyg/23 trsm;pkrSm wkdif;&if;om; vufeufukdifrsm;

jzpfMuygonf/

Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;aqG;aEG;rI vkyfief;pOf wkd;wufrI vu©Pm&yfrsm;

2011 ckESpf? Mo*kwfvwGif vufeufukdifwkdif;&if;om;tzGJUrsm;jzifh Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;aqG;

aEG;rIvkyfief;pOfukd jyefvnfwnfaqmufrI\ t"duusaom vkyfief;pOfwpf&yftjzpf tpkd;&rS

aMunmcJhygonf/ or®w\ tqifhokH;qifhyg vrf;ñTefcsufwGif (1) typftcwf&yfpJ&ef (2) pD;

yGm;a&; zGHUNzdK;rIESifh a'otqifh EkdifiHa&;pum;0kdif;rsm; jyKvkyf&efESifh (3) EkdifiHawmftqifh EkdifiHa&;

aqG;aEG;yGJrsm; jyKvkyf&ef yg0ifygonf/ wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh Nidrf;csrf;a&;oabmwlnDcsuf

&&ef BudK;yrf;rIrsm;wGif wkd;wufrI tvm;tvmrsm;ukd awGUjrif&ygonf/

2012 ckESpf? arvwGif Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;aqG;aEG;rI vkyfief;pOfukd Nidrf;csrf;a&;

wnfaqmufrI enf;vrf;opfukd a&;qGJum xdxda&mufa&muf aqmif&GufcJhygonf/ (ykH-

1.1)24 ,if; ykHpHopfwGif tpkd;&? wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;? EkdifiHwum

22 yifvHkpmcsKyfudk 1947 ckESpf? azazmf0g&Dv 12 &ufwGif jrefrmEdkifiHtpdk;ESifh &Srf;? ucsif ESifh csif;vlrsKd;wkdY\ udk,fpm;vS,f rsm;u

vufrSwfa&;xdk;cJhMuonf/ wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm; aumifpD? yifvHkoabmwlpmcsKyf 1947/ http://www.encburma.net/index.php/agreements/43

23 2014 ckESpf? rwfv 30 &ufwGif tkyfpk 14 pku typftcwf&yfqJa&; oabmwlpmcsKyfrsm;udk vufrSwfxdk;cJhonf/

,if;tkyfpkrsm;rSm (1) jrefrmausmif;om;wpf&yfvHk;\ 'Drdku&ufwpfwyfOD; (2) &ckdifvGwfajrmufa&;ygwD^wyfzGJU (1968

ckESpfwGifzGJUpnf;) (3) csif;trsKd;om;wyfOD; (1988 ckESpfwGifzGJUpnf;) (4) 'Drdku&ufwpf u,ef;tusKd;jyKwyfzGJU (uvdkxl;abm)

(2010 jynfhESpfwGif zGJUpnf;) (5) u&iftrsKd;om;jynfaxmifpk^ u,ef; trsKd;om;vGwfajrmufa&; wyfzGJU (1947 ckESpfwGif zGJUpnf;)

(6) u&ifeDtrsKd;om;wkd;wufa&; ygwD (1957 ckESpfwGif zGJUpnf;) (7)u,ef; trsKd;om;jynfaxmifpk (Nidrf;csrf;a&;aumifpD) (2007

ckESpfwGifzGJUpnf;) (8) em*ajr-uufyfvef trsKd;om; qkd&S,fvpfaumifpD (9) rGefjynfe,fygwDopf (1958 ckESpfwGif zGJUpnf;) (10) ytdkY0f

trsKd;om;vGwfajrmufa&;tzGJU tpnf; (1949 ckESpfwGif zGJUpnf;) (11) &Srf;jynfe,f jyefvnfrGef;rHjcif;aumifpD^ &Srf;jynfe,fwyfzGJU-

awmifydkif; (1964 ckESpfwGif zGJUpnf;) (12) &Srf;jynfe,fwdk;wufa&;ygwD^ &Srf;jynfe,fwyfzGJU-ajrmufydkif; (1964 ckESpfwGif zGJUpnf;)

(13) 0jynfe,f jynfaxmifpkwyfzGJU (1964 ckESpfwGif zGJUpnf;) (14) rGef*vm (&SmvGrfazmifa';&Sif;? rl0g'? vufaxmuf'g½dkufwm

aemifa&mZlcefu 2014 ckESpf? rwfvwGif jrefrmNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf aemufqHk;tajctaeESifh ywfoufNyD; yg0gydGKifh jyo)

24 þAdokumyHkpHrSm ajymif;vJzdkY&nf&G,faMumif; rSwf,lyg/

ed'gef;

Page 50: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 10

vlrItokdif;t0kdif;ESifh jrefrmEkdifiHtwGif;rS a'ocHtzGJUtpnf;rsm;jzifh us,fjyefYpGm yg0ifygonf/

tpkd;&\ tjrifhrm;qkH; vkyfaqmifcsufwpf&yfrSm or®wu Ouú|tjzpf OD;aqmifNyD; tzGJU0if

11 OD;yg0ifonfh jynfaxmif pkNidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;A[kdaumfrwD (Union Peacemaking

Central Committee) ukd zGJUpnf; jcif; jzpfygonf/25 ¤if;\ vufatmufwGif jynfaxmif

pkNidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;vkyfief;aumf rwD (Union Peacemaking Working Comittee) ukd

zGJUpnf;xm;ygonf/ ¤if;vkyfief;aumfrwDonf wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;ESifh

vwfwavm n§dEIdif;aqG;aEG;rIrsm;ukd aqmif&Guf aeonfh tzGJUtpnf;wpfckjzpfNyD; 'kwd,or®w

a'gufwmpkdif;armufcrf;u Ouú|jzpfNyD; 'kwd, Ouú| okH;OD;jzifh zGJUpnf;xm;ygonf/26¤if;tzGJUrSm

tzGJU0if 52 OD;jzifh zGJUpnf;xm;NyD; jynfaxmifpk? jynfe,f? wkdif;a'oBuD; 0efBuD;rsm;? wyfrawmf

vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; yg0ifygonf/27 jynf axmifpkvTwfawmf\ vTwfawmfESpf&yfjzpfaom

trsKd;om;vTwfawmfESifh jynfolYvTwfawmfwkdYwGif Nidrf;csrf;a&;ESifh wkdif;&if;om;a&;&mvTwfawmf

aumfrwDrsm;ukd zGJUpnf;xm;ygonf/28¤if;wGifjynfaxmifpk0efBuD;OD;atmifrif;acgif;aqmifaom

tzGJUESifh jynfolYvTwfawmfukd,fpm;vS,f OD;odef;aZmfOD;aqmifaom tzGJU[lí jynfaxmifpk

Nidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&; vkyfief;aumfrwD n§dEIdif;aqG;aEG;a&; tzGJUESpfzGJU&Sdygonf/

2012 ckESpf? Ekd0ifbmvwGif jrefrmEkdifiH Nidrf;csrf;a&; jyefvnfxlaxmifa&; vkyfief;A[kd

Xme (Myanmar Peace Center) ukd or®w\ trdefYjzifh or®w½kH;\ vufatmufwGif zGJUpnf;xm;

&SdcJhygonf/29 tqkdygXmeonf Nidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;vkyfief;pOfrsm;ukd xda&mufjrefqefpGm

taumiftxnfazmfEkdif&ef jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&; A[kdaumfrwDESifh jynfaxmif

pkNidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&; vkyfief;aumfrwDwkdYtm; vkdtyfaom pDrHcefYcGJrIudpöt00ESifh tjcm;

vkdtyfaom udpörsm;ukd yHhykd;ulnD&efjzpfNyD; EkdifiHa&;aqG;aEG;rIrsm;ESifh Nidrf;csrf;a&;a&&SnfwnfwHh

a&;qkdif&m taxGaxGudpö&yfrsm;ukd yHhykd;ulnD&ef zGJUpnf;cJhjcif;jzpfygonf/ ,if;A[kdXmewGif

ajrjr§Kyfrkdif;rsm;qkdif&m udpö&yfrsm;? Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrI? typftcwf&yfpJa&;? uGif;qif;

taxmuftuljyK aqmif&GufrI? EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJwkdYukd txl;tav;ay;aqmif&Guf&efvnf;

aumif;? Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrI BudK;yrf;rIrsm;tm; ulnDyHhykd;ay;rnfh EkdifiHwum &efykHaiG

t&if;tjrpfrsm;ukd pDrHcefYcGJ&efvnf;aumif;? EkdifiHwum rdwfzufrsm;? a'ocHvlxktajcjyK tzGJU

tpnf;rsm;ESifh¤if;A[kdXmetMum;awGUqkHaqG;aEG;rIESifhtawGUtBuHKzvS,frIrsm;jyKvkyf&efvnf;

25 ,if;wGif or®w? 'kwd,or®wESpfOD;ESifh trsKd;om;ESifh jynfolYvTwfawmfOuú|rsm;? umuG,fa&;OD;pD;csKyf? jynfxJa&; 0efBuD;rsm;?

e,fpyfta&;ESifh umuG,fa&;? jynfaxmifpka&SUaecsKyfESifh ñTefMum;a&;rSL;wdkY yg0ifaMumif; or®w½Hk;u 2012 ckESpf? arv 2

&ufwGif e,l;vkdufcfatmhzfjrefrmu aMunmcJhonf/

26 jynfaxmifpk0efBuD; OD;atmifrif;? 'kwd,AdkvfcsKyfBuD; pdk;0if;? 'kwd,umuG,fa&;OD;pD;csKyf? ygvDreftrwf (BuHUckdifa&;ESifh zGHUNzdK;a&;ygwD)

OD;odef;aZmf/

27 obmywdtjyif 'kwd,obmywd 3 OD;ESifh ½Hk;jynfaxmifpktpdk;&rS twGif;a&;rSL;? tpdk;&½Hk;? ,if;wGif jynfaxmifpk0efBuD; 7 OD;?

'kwd,0efBuD; 2 OD;ESifh wkdif;a'oBuD;0efBuD; 3 OD;? jynfe,f0efBuD; 7 OD;? ppfwdkif;rSL; 10 OD;? trsKd;om;vTwfawmfrS ygvDref tzGJU0if

9 OD;? jynfolYvTwfawmfrS ygvDreftzGJU0if 9 OD; (&SmvGrfazmifa';&Sif;? rl0g'? vufaxmuf'g½dkufwm aemifa&mZlcefu 2014 ckESpf?

rwfvwGif jrefrmNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf aemufqHk;tajctae ESifh ywfoufNyD; yg0gydGKifhjyo)

28 trsKd;om;vTwfawmfwGif wkdif;&if;om;ta&;aumfrwDESifh Nidrf;csrf;a&;ESifh y#dyu©avQmhcsa&; aumfrwD&SdNyD; jynfholYvTwf

awmfwGif wkdif;&if;om;a&;&m? aus;vufa&;&mESifh tifwme,f Nidrf;csrf;a&;aumfrwDwdkY&Sdonf/ (&SmvGrfazmifa';&Sif;? rl0g'?

vufaxmuf'g½dkufwm aemifa&mZlcefu 2014 ckESpf? rwfvwGif jrefrmNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf aemufqHk;tajc taeESifh ywfoufNyD;

yg0gydGKifhjyo)

29 trfyDpDu jrefrmNidrf;csrf;a&;axmufyHhrI ueOD;aqmif&GufrIrsm; (trfyDtufpf)? tjcm;aom tjyifrS axmufyHhrIrsm;ESifh

Nidrf;csrf;a&;twGuf vlrItzGJUtpnf;zkd&rfwpfckrS axmufyHhrIudk tqufrjywf&&Sdaeonf/

Page 51: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 11

aumif; XmecGJrsm; &Sdygonf/30

EkdifiHwum vlrItokduft0ef;wGif EkdifiHwum tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;?

jrefrmEkdifiHtpkd;&ESifh wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;\ Nidrf;csrf;a&;BudK;yrf;rIukd

EkdifiHa&;t&ESifh vufawGUusaom ulnDyHhykd;rIwkdYjzifh taxmuftuljyKaeonfh Nidrf;csrf;a&;

taxmuftuljyK tvSL&SiftzGJUtpnf;rsm; (Peace Donor Support Group)31 yg0ifygonf/

EkdifiHwumNidrf;csrf;a&;taxmuftuljyKtzGJU (International Peace Support Group-IPSG) wGif

EkdifiHwumtpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm; yg0ifNyD; w&m;rQwrIESifh wef;wlnDrQrI&Sdaom

Nidrf;csrf;a&; n§dEIdif;aqG;aEG;rIrsm; jyKvkyfEkdif&ef wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;tm;

taxmuftuljyKonfhtaeESifh pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrI vkyfief;pOfrsm;wGif yg0ifaqmif

&Gufygonf/32 eDyGefazmifa';&Sif;ESifh w½kwfEkdifiHtpkd;&wkdYtm; Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif

avhvmolrsm;tjzpf 2013 ckESpf tapmykdif;u zdwfac:cJhygonf/33

t&yfbufvlrItzGJUtpnf;rsm; Nidrf;csrf;a&;zkd&rf? a'ocHtpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;

rsm;? 88 rsKd;quf Nidrf;csrf;a&;ESifh yGifhvif;vlYtzGJUtpnf;? e,fpyftajcjyK tpkd;&r[kwfaom

tzGJUtpnf;rsm;? Nidrf;csrf;a&;taxmuftuljyK t&yfbufuGef&ufrsm; yg0ifonfh Nidrf;csrf;a&;

tzGJUtpnf;rsm;ESifh wkdif;&if;om;vlrsKd;pk t&yfbuf vlrItzGJUtpnf;rsm;jzifh zGJUpnf;xm;aom

a'ocHvlrItzGJUtpnf;rsm;onf tpkd;&ESifh wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;ukd wkduf

wGef;EId;aqmfjcif;? wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;tm; enf;ynmqkdif&m taxmuf

tulay;jcif;? jynfwGif;ESifh EkdifiHwum vlrItzGJUtpnf;rsm;twGif; Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfqkdif&m

todynmjr§ifhwifjcif;? y#dyu©\ ab;'ku©cHpm;&aom vlrItzGJUtpnf;rsm;tm; xda&mufaom

ulnDyHhykd;rIrsm;ay;jcif;wkdYukd aqmif&Gufvsuf&Sdygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf wkd;wufrIvu©Pmrsm;taejzifh wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJU

tpnf; 21 zGJU &Sdonfhteuf 14 zGJUESifh typftcwf&yfpJa&;oabmwlnDrI tBudKn§dEIdif;aqG;aEG;rI

jyKvkyfEkdifjcif;? 2013 ckESpf? arvwGif tpkd;&ESifh ucsifvGwfajrmufa&;tzGJU (Kachin Indepen-

dence Organization-KIO) wkdYtMum; oabmwlnDcsuf ckepfcsufukd xkwfjyefEkdifcJhjcif;? wkdif;&if;

om;vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;ESifh tpkd;&wkdYtMum; jzpfyGm;onfh y#dyu©toD;oD;\ tajccH

30 R. Htin. 2013. Efforts to Address Women’s Concerns in the Peace Process in Myanmar: Gains, Gaps and the Way Forward. pm&Gufpmwrf;rsm;udk Nidrf;csrf;a&;twGuf trsKd;orD;rsm; wifjyrI (jrefrmEkdifiHwGif

Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrIü trsKd;orD;rsm; yg0ifaqmif&GufrIwdk;yGm;apjcif;) [k trnf&aom trsKd;orD;rsm;?

Nidrf;csrf;a&;ESifh vHkNcHKa&;ESifh ywfoufaom txdrf;trSwfaeY wifqufxm;onf/ ,if;yGJudk vlrIzlvHka&;? u,fq,fa&;ESifh

jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme? jrefrmtrsKd;orD;a&;&mESifh ,ltifefwdkY yl;aygif;um 2013 ckESpf? atmufwkdbmv 31

&ufwGif jyKvkyfcJhonf/

31 tvSL&Siftodkif;t0dkif;ESifh jrefrmtpdk;&Mum;wGif tjyeftvSefaqG;aEG;&eftwGuf yvufazmif;wpfck? ae&mtESHYwGif

EdkifiHwumtodkif;t0dkif;\ Nidrf;csrf;a&;qkdif&m ydkrdkaumif;rGefaom yl;aygifaqmif&GufrI BudK;yrf;rIrsm;ESifh y#dyu© 'PfcHpm; ae&aom

ae&mrsm;wGif tultnDrsm; yHhydk;jcif;ESifh t&yfbuf tzGJUtpnf;ESifh aqG;aEG;jcif;wkdYudk aqmif&Gufay;&eftwGuf or®w OD;odef;pdef\

awmif;qkdrIjzifh aemfa0tpdk;&u 2012 ckESpf ZGefvwGif yD'Dtufpf*sDudk yxrqHk; usif;ycJhonf/

32 tzGJU0if 20 ygaom uGef&ufwpfckjzpfonfh tdkifyDtufpf*sDu befaumufwGif nd§EIdif;aqmif&Gufa&; tpnf;ta0;udk

wpfvwpfcg usif;yonf/ ,if;uGef&ufwGif EdkifiHwum tusyftwnf;tkyfpk (tdkifpD*sD)? vlom;csif;pmemaxmufxm; rIqkdif&m

aqG;aEG;nd§EIdif;a&;pifwm (tdwf'Dpifwm) Oa&my-jrefrm½Hk; (tD;bDtdk) ESifh w&m;rQwrI EdkifiHwumtzGJUwkdY yg0ifonf/

33 &SmvGrfazmifa';&Sif;? vufaxmuf'g½dkufwm (rl0g') aemifa&mZlcefu 2014 ckESpf? rwfvwGif jrefrmhNidrf;csrf;a&;vkyf ief;pOf vuf&Sd

ajctaeESifh ywfoufNyD; yg0gydGKifhjyo/ NrefrmhNidrf;csrf;a&;taxmuftyHhtpDtpOf (MPSI) onf typftcwf&yfpJa&;twGuf vlom;csif;

pmemNcif;ESifhzGHYNzdK;rItaxmuftyHhrSwpfqifh aemfa0;EldifiHOD;aqmifonfh MudK;yrf;rIwpf&yfNzpfcJhaomfvnf;qufvufvkyfaqmifNcif;rawGY&Sd

yg/

ed'gef;

Page 52: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 12

taMumif;&if;rsm;ESifh pyfvsOf;aom us,fjyefYpGm aqG;aEG;EkdifcJhjcif;wkdY jzpfygonf/34 ,cifu

wpf BudrfwpfcgrQ jyKvkyfzl;jcif; r&Sdao;onfh wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUtpnf; 17 zGJUrS ukd,fpm;

vS,f 102 OD; wufa&mufonfh nDvmcHwpf&yfukd ucsifvGwfajrmufa&;tzGJUu uruxjyKum

2013 ckESpf? Ekd0ifbmvwGif usif;ycJhygonf/ tqkdygnDvmcHokdY typftcwf&yfpJrI oabmwl

vufrSwfa&;xkd;aom tzGJUtpnf;rsm;? typftcwf&yfpJrI oabmwlvufrSwfa&;xkd;jcif;r&Sd

aom tzGJUtpnf;rsm;? nDñGwfaom wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm; zuf'&,faumifpDtzGJU0if tzGJUtpnf;

rsm;?¤if;tzGJU0ifr[kwfaomtzGJUtpnf;rsm;rSukd,fpm;vS,frsm;wufa&mufcJhygonf/35 ,if;

nDvmcH y#dyu©rsm;ukd EkdifiHa&;t& aqG;aEG;tajz&Sm&ef BudK;yrf;cJhNyD; 2012 ckESpfwGif wkdif;&if;

om;vlrsKd;rsm;qkdif&m n§dEIdif;aqG;aEG;a&;vkyfief;tzGJU (Working Group for Ethnic Co-ordination-

WGEC) u rlMurf;a&;qGJcJhonfh EkdifiHa&;awGUqkHaqG;aEG;a&;qkdif&m rlabmifrsm;ESifh EkdifiHa&;vkyf

ief;pOf ajcmufcsufukd vufcHoabmwlcJhNyD; wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm typftcwf&yfpJa&;

34 vufeufudkiftzGJUtpnf;ta&twGufrSm tpdk;& odkYr[kwf wdkif;&if;om;tkyfpkrsm;u a&wGufonfh ta&twGufvm;

odkYr[kwf tpdk;&u a&wGufonfh ta&twGufvm;qkdonfhtay: rlwnfonf/ tpdk;&u 16 tkyfpk[k rSwf,lxm;pOf wGif

wkdif;&if;om;tkyfpkrsm;u pkpkaygif; 21 tkyfpkausmfonf[k qdkxm;onf/

35 ,if;wGif typftcwf&yfpJa&; oabmwlnDcsuf&&SdNyD;ESifh r&&Sdao;aom tkyfpkrsm;rS udk,fpm;vS,frsm;ESifh ukvor*¾A[dkaumifpD

(,ltifeftufzfpD) tzGJUtpnf;rsm;rS tzGJU0ifrsm;ESifh r[kwfolrsm;wdkY yg0ifonf/ ,ltifef tufzfpDu vufeufudkiftkyfpk 11

pkESifh r[mrdwfjzpfNyD; tqkdygvufeufudkiftzGJUrsm;u 'AvsL*sD;tD;pDwGif yg0if awmhrnfr[kwfaMumif; 2013 ckESpf? ZGefvwGif

aMunmcJhonf/ udk;um;- Oa&my-jrefrm½Hk; (2013)? wkdif;&if;om;vuf eufudkiftzGJUtpnf;rsm;nDvmcH? vdkifZm? ucsifjynfe,f/

atmufwkdbm 30 &ufrS Edk0ifbm 2 &ufaeY? 2013 ckESpf? tpnf;ta0;pm&Gufpmwrf;? atmufwdkbm/

yHk -1.1 jrefrmekdifiH\jidrf;csrf;a&;wnfaqmufrSkjzpfpOf

Union Peace-making Central Committee

Union Peace-making

Working Committee

Ethnic ArmedGroups

Myanmar PeaceCenter

NBF’s PeaceCommittee

INGOs

DASSK

G88

Peace Structure in progress (Not mapping)

1) People’s Assembly2) Nationalities Assembly

Ethnic armed groups Parliamentary

committees on peace &

ethnic a�airs:

Insider community

CSFoP

WGEC/NOCT

LocalNGOs

Community-based peace

support networks

Border-based NGOs

IPSG

MPSINorway

UnitedNationalities

Federal Council

International community

PDSG

pmudk; - Power point presentation, "Looking at the current Peace Process in Myanmar through a Gender Lens", Salai Isaac Khen and Muk Yin Haung Nyoi, Gender and Development Initiative, Myanmar, March 8, 2014, Myanmar Peace Center, Yangon.

Page 53: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 13

oabmwlvufrSwfa&;xkd;&ef aqG;aEG;cJhMuygonf/ ,if;aqG;aEG;yGJu bkHoabmwlnDcsuf 11

csufukd oabmwlvufcHcJhNyD;36 tpkd;&ESifh wpfEkdifiHvkH; typftcwf&yfpJa&;urf;vSrf;csufukd aqG;

aEG;&efESifh ,if;tcsuf 11 csufukd taumiftxnfazmfaqmif&Guf&eftwGuf wkdif;&if;om;vuf

eufukdiftzGJUtpnf;rsm;ESifh tjcm;tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm; yg0ifonfh wpfEkdifiHvkH;

typftcwf&yfpJa&;qkdif&m n§dEIdif;a&;tzGJU zGJUpnf;&ef oabmwlcJhygonf/37 vwfwavmumvwGif wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUtpnf; 16 zGJU yg0ifzGJUpnf;xm;

onfh wpfEkdifiHvkH; typftcwf&yfpJa&;qkdif&m n§dEIdif;a&;tzGJU (2014 ckESpf? rwfvtxd) ESifh

tpkd;&wkdYonf tm;vkH;oabmwlnDEkdifaom wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&; oabmwl

nDcsufrlMurf;wpfckwnf;ukd yl;wGJa&;qGJ&ef oabmwlnDcJhMuygonf/38

azazmf0g&Dv 12 &uf jynfaxmifpkaeYwGif vufrSwfa&;xkd; uwdu0wfjyKxm;cJhjcif;ukd

OD;wnfNyD; wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&; oabmwlpmcsKyf csKyfqkd&eftwGuf pdefac:

rIrsm; &Sdaeygonf/ Nidrf;csrf;a&;wnfwHhrIukd BudK;yrf;&ef uwdjyKonfhtaejzifh vufrSwfa&;xkd;

rnfholrsm;onf 'Drkdua&pDESifh zuf'&,frl0g'rsm;tay: tajccHNyD; vGwfvyfrI? rQwrI? w&m;

rQwrI? EkdifiHom;rsm;\ ukd,fykdifqkH;jzwfykdifcGifwkdYukd OD;wnfNyD; yifvkHpdwf"mwfjzifh EkdifiHa&;

aqG;aEG;yGJ&v'frsm;ESifhtwl jynfaxmifpkwnfaqmufa&;qkdonfh uwdu0wfukd twnfjyKMuyg

onf/39 xkdt&monf ,kHMunfrIwnfaqmuf&m a&mufNyD; wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJ

a&; oabmwlpmcsKyfcsKyfqkda&;twGuf t&Sdeft[kefukd aumif;apygonf/ xkdYtjyif EkdifiHa&;

aqG;aEG;rIrsm;\ rlMurf;a&;qGJa&; aqG;aEG;yGJrsm;ukd jzpfay:apygonf/

2015 ckESpf? rwfv 31 &ufaeYwGif EkdifiHawmfNidrf;csrf;a&;azmfaqmifrI vkyfief;aumfrwD

(UPWC) ESifh wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&; n§dEIdif;a&;tzGJU (NCCT) wkdYonf wpfEkdifiH

vkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&; oabmwlpmcsKyf rlMurf;ukd twnfjyKMuygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfESifh ywfoufNyD; qufvuf&Sdaeaom pdefac:rIrsm;

xkdajymif;vJrIonf rSwfom;zG,fjzpfaomfvnf; ae&ma'otESHYwGif wkdufyGJrsm; quf

vufjzpfyGm;vsuf &Sdygonf/ wkd;wufrIESifh wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUtm;vkH;ESifh typf

36 Oa&my-jrefrm½Hk;? 2013? wkdif;&if;om;vufeufudkif tzGJUtpnf;rsm;nDvmcH? vdkifZm? ucsifjynfe,f/ atmufwkdbm 30 &ufrS

Edk0ifbm 2 &ufaeY? 2013 ckESpf? tpnf;ta0;pm&Gufpmwrf;? atmufwdkbm/

37 atmufajcrSwfpk 36/

38 tifefpDpDwDwGif azmfjyxm;aom tkyfpk 16 pkrSm (1) &ckdifvGwfajrmufa&;ygwD^wyfzGJU (1968 ckESpfwGifzGJUpnf;)?

(2) csif;trsKd;om;wyfOD; (1988 ckESpfwGifzGJUpnf;)? (3) 'Drdku&ufwpf u,ef;tusKd;jyKwyfzGJU (uvdkxl;abm) (2010

jynfhESpfwGif zGJUpnf;) (4) u&iftrsKd;om;jynfaxmifpk^ u&iftrsKd;om;vGwfajrmufa&;wyfzGJU (1947 ckESpfwGif zGJUpnf;) (5)

u&ifeDtrsKd;om;wkd;wufa&;ygwD (1957 ckESpfwGif zGJUpnf;) (6) &Srf;jynfe,fwdk;wufa&;ygwD^ &Srf;jynf e,fwyfzGJU-ajrmufydkif;

(1964 ckESpfwGif zGJUpnf;) (7) u&iftrsKd;om;jynfaxmifpk^ u&iftrsKd;om;vGwfajrmufa&; wyfzGJU (1947 ckESpfwGif zGJUpnf;) (8)

u&iftrsKd;om;jynfaxmifpk (Nidrf;csrf;a&;aumifpD) (2007 ckESpfwGif zGJUpnf;) (9) ytdkY0ftrsKd;om;vGwfajrmufa&;tzGJUtpnf; (1949

ckESpfwGif zGJUpnf;) (10) ucsifvGwfvyfa&;tzGJUpnf;^ ucsifvGwfvyfa&;wyfzGJU (11) wtmef;trsKd;om;vGwfajrmufa&;wyfzGJU (1992

ckESpfwGif zGJUpnf;) (12) &ckdif wyfzGJU (2008 ckESpfwGif zGJUpnf;) (13) &ckdiftrsKd;om;aumifpD (14) vm[l'Drdku&ufwpfjynfaxmifpk

(15) 0trsKd;om;tzGJU tpnf;ESifh (16) udk;uefY wdkYjzpfonf/

39 vufrSwfxdk;olrsm;wGif or®w? jynfaxmifpk0efBuD;rsm;? wdkif;&if;om;a&;&m0efBuD;rsm;? EdkifiHa&;ygwDacgif;aqmifrsm;?

ygvDreftzGJU0ifrsm;? wyfrawmfudk,fpm;vS,frsm;ESifh wkdif;&if;om;vufeufudkiftzGJUrsm;jzpfaom autifef,l? au tifeft,fvfyDatpD?

'DaubDat? tm&fpDtufpftufpfwkdY yg0ifonf/

ed'gef;

Page 54: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 14

tcwf &yfpJa&;rSonf a&&SnfNidrf;csrf;a&;wkdYukd wnfaqmufa&;wkdYonf jrefrmhEkdifiHa&;toGif

ajymif;vJjcif; atmifjrifrI\ ta&;ygaom tcsufjzpfygonf/ xkdt&monf ,kHMunfrIESifh Nidrf;

csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;rS tzGJUtpnf;wGif yg0ifMuolrsm;\ pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifrIwkdYukd aygif;

pyf&ef vkdtyfygonf/ xkdYtjyif EkdifiHa&;t& xd&SvG,fNyD; tajccHusaom udpö&yfrsm;tay:

tm;vkH;\ oabmwlnDrI wnfaqmuf&ef vkdNyD; xkdtcsufonf wkdif;&if;om;tzGJUrsm;\ wpf

EkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&; oabmwlpmcsKyf csKyfqkdEkdif&ef? wpfEkdifiHvkH;qkdif&m EkdifiHa&;

aqG;aEG;yGJ? a&&SnfNidrf;csrf;a&;ESifh zGHUNzdK;a&;wkdY jzpfay:vma&;ESifh EkdifiHawmfwnfaqmufa&;wkdY

twGuf tm;ay;ygonf/ xkdYtjyif xkdudpö&yfrsm;ukd ajz&Sif;&ef pGrf;aqmif&nf jr§ifhwif&ef vkdtyf

ygonf/40

vlrItzGJUtpnf;rsm;tMum; wif;rmrIrsm;

wkdif;&if;om;vlrsKd;y#dyu©rsm;omru jrefrmEkdifiHwGif vlrItzGJUtpnf;rsm; tMum; y#d

yu©rsm;aMumifh ay:aygufvmonfh ½IyfaxG;aom tajctaersm;vnf; &Sdygonf/ 2012 ckESpfrS

pwifNyD; EkdifiH\ ae&ma'orsm;wGif jzpfyGm;cJhonfh tqkdyg y#dyu©onf vlrItzGJUtpnf;rsm;tMum;

umvMum&Snf pGJNrJaecJhaom emMunf;rIrsm;ESifh wif;rmrIukd tajccHum ,if;jzpfpOfrsm;u EkdifiH

awmfwnfNidrfrIukd Ncdrf;ajcmufrIrsm;? tkyfcsKyfrIESifh pDrHcefYcGJrItm;enf;csufrsm;udk jzpfay:aponf/

2013 ckESpf? rwfvrS atmufwkdbmvtwGif;ESifh 2014 ckESpf? Zefe0g&Dvv,ftwGif; jzpfyGm;cJh

aom tMurf;zufrIyg0ifaom tkyfpkrsm;Mum; y#dyu©rsm;aMumifh vlESpf&mcefY toufqkH;½IH;jcif;?

tkd;tdrfykdifqkdifrIrsm;ESifh toufarG;0rf;ausmif;rI vkyfief;rsm; ysufpD;jcif;? trsKd;orD;rsm; vdifykdif;

qkdif&m tMurf;zufcH&jcif;? EkdifiHtwGif; ae&mtESHYtjym;okdY tMurf;zufrIjzpfyGm;&m ae&mrsm;rS

vlaygif; wpfodef;av;aomif;cefY tdrf&mpGefYcGm a&TUajymif;jcif; ponfh tusKd;qufrsm; jzpfay:cJh

ygonf/ ¤if;\ tusKd;quftjzpf rdrdtouftkd;tdrfvkHNcHKa&;twGuf tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;qDokdY

vkHNcHKpdwfcs&rIr&Sdaom avSrsm;jzifh tEÅ&m,fukd &ifqkdifum a&TUajymif;Muojzifh ¤if;wkdYonf

vlYtcGifhta&; csKd;azmufcH&rIrsm;ESifh vlukeful;cH&rIrsm;ukd qufvuf&ifqkdifMu&jyefygonf/

'ku©onfpcef;rsm;okdY vlom;csif;pmemaxmufxm;rIqkdif&m ulnDyHhykd;rIrsm; vufvSrf;rD

a&;tcuftcJrsm;? a'otcsKdUwGif vlom;csif;pmemaxmufxm;rIqkdif&m 0efxrf;rsm;tm;

Ncdrf; ajcmufrIrsm;? 'ku©onfpcef;rsm;wGif vlYtcGifhta&; umuG,fapmifha&Smufa&;ESifh vGwfvyfpGm

vIyf&Sm;oGm;vma&;? w&m;Oya'pkd;rkd;a&;? yGifhvif;jrifomrIESifh wm0ef,lrI? wm0efcHrIwkdYonf

tav;xm;aqmif&Guf&ef vkdtyfaeqJjzpfygonf/ ,kHMunfrIwnfaqmuf&ef vkdtyfjcif;? vlrIpD;

yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufrI csKdUwJhjcif;? tEÅ&m,fusa&muf&ef vG,fulaom jynfolrsm;\ vlrIa&;qkdif

&m? pD;yGm;a&;qkdif&m? ,Ofaus;rI"avhxkH;pHqkdif&m? t&yfbufESifh EkdifiHa&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;

ukd EkdifiHa&;t& ukdifwG,fvkdaom qE´&Sd&ef vkdtyfjcif;wkdYonf 'Drkdua&pDusifhokH;a&;ESifh a&&Snf

wnfwHhckdifNrJaom Nidrf;csrf;a&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;wkdYukd Ncdrf;ajcmufaeqJjzpfygonf/41

40 Aung Naing OO. 2015. The Peace Process, Post-Conflict Peacebuilding and Rehabilitation. Paper presented by Myanmar Peace Center at Myanmar Development Co-operation Forum, 7–8 February.

41 T.O. Quintana. 2014. Report of the Special Rapporteur on the Situation of Human Rights in Myanmar (A/HRC/25/64) 12 March.

Page 55: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 15

pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&; jyKjyifajymif;vJrIrsm;

jrefrmEkdifiHonf tmqD,HEkdifiHrsm;tMum; pD;yGm;a&;zGHUNzdK;rI tedrfhusqkH;EkdifiHrsm;teuf

wpfEkdifiHjzpfygonf/ okdY&mwGif 1991 ckESpfrS pwifí jrefrmEkdifiHonf t&Sdeft[kefjzifh pD;yGm;a&;

zGHUNzdK;wkd;wufvmjcif;ESifh tv,ftvwf0ifaiG&Sd EdkifiHtqifhokdY wufvSrf;&ef tm;,laeNyDjzpfyg

onf/

tqkdyg &nfrSef;csufatmifjrifa&;twGuf tpkd;&onf aps;uGufpD;yGm;a&;pepfokdY OD;

wnfaom EkdifiHom;tm;vkH; yg0ifEkdifaom zGHUNzdK;wkd;wufa&;? atmufajcrS txufokdY pDrHcefYcGJaom

A[kdcsKyfukdifrI avQmhcsa&; pDrHudef;wkdYtay: txl;tav;ay;onfh jyKjyifajymif;vJa&; pDrHcsuf

rsm;ukd pwifazmfaqmifaeNyD jzpfygonf/ ¤if;jyKjyifajymif;vJa&; pDrHcsufrsm;udk 2012-2015

ckESpf umv OD;pm;ay;owfrSwfaom tajccHrl0g'rsm;? 2030 ckESpfwGif jrefrmEkdifiHtm; acwfrD

zGHUNzdK;wkd;wufaom 'Drdkua&pDEkdifiHawmfopftjzpf jyefvnfykHazmfrnfh a&&SnfpDrHudef;rsm;jzpfonfh

pD;yGm;a&;qkdif&mESifh vlrIa&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; tajccHrlabmif (Framework for Econo-

mic and Social Reforms) wGif xif&Sm;pGm azmfjyxm;ygonf (abmif 1 wGif Munfh½I&ef)/ EkdifiH

awmfor®w OD;odef;pdefu qif;&JEGrf;yg;rIEIef;ESifh pm;eyf&du©m &Sm;yg;rIEIef;ukd 2015 ckESpfwGif wpf

0uftxd avQmhcsEkdifrnf[kvnf;aumif;? jrefrmEkdifiHtm; rMumao;rDu cGifhjyKcJhonfh a<u;NrD

avsmfay;rIaMumifh qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? ausmif;rsm;? aq;½kHrsm;ESifh pGrf;tifjzefYjzL;rIqkdif&m

wnfaqmufrIwkdYtwGuf tar&duefa':vm ajcmufbDvD,H ykdrkdtokH;jyKEkdifrnf[kvnf;aumif;

jynfolokdY ajymMum;onfh rdefYcGef;wGif xnfhoGif;ajymMum;cJhygonf/42

tcsuf&Spfcsufyg0ifaom aus;vufa'o zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcs

a&; yPmrvkyfaqmifrI (2011-2015) (Rural Development and Poverty Alleviation

Initiative 2011-2015)? trsKd;om;bufpkHzGHUNzdK;wkd;wufa&;pDrHudef; (2011-2030) (National

Comprehensive Development Plan 2011-2030) t& usef;rma&;apmifha&SmufrIESifh ynma&;

bufpkHjyKjyifajymif;vJa&;wkdYtm; txl;tav;ay;vkyfaqmifa&;? qif;&JEGrf;yg;rI? vlrIa&;t&

z,fMuOfcH&rIESifh ta&;ay:tajctaewkdYukd ukdifwG,f&ef vlrIa&;qkdif&m bufpkHumuG,fapmifh

a&Smufa&;pepfwpf&yf a&;qGJcsrSwfa&;wkdYonf zGHUNzdK;wkd;wufa&; &nfrSef;csufrsm;tm; EkdifiHa&;

qkdif&m vkyfief;pOf taMumif;t&mwGif OD;pm;ay;owfrSwfum xnfhoGif;oifhaMumif; ñTefjyvsuf

&Sdygonf/43

&nfrSef;csufrsm; atmifjrifa&;twGuf txl;tav;ay; aqmif&GufrIrsm;wGif atmufyg

vkyfaqmifrIrsm; yg0ifygonf/44

l tm;vkH;yg0ifaom zGHUNzdK;wkd;wufrI aocsmap&ef aus;vufa'o zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh qif;&J

EGrf;yg;rI avQmhcsa&;twGuf txl;pDrHcsufrsm;udk trsKd;om;pDrHudef;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufrI 0efBuD;

XmeuOD;aqmifa&;qGJygonf/¤if;onf(1)v,f,mpkdufysKd;a&;xGufukefrsm;wkd;wufrI(2)

arG;jrLa&;ESifh ig;vkyfief; (3) aus;vufa'o ukefxkwfvkyfrI (4) tao;pm;aiGacs;vkyfief;

42 T.O. Quintana. 2013. Report of the Special Rapporteur on the Situation of Human Rights in Myanmar (A/HRC/22/58) 6 March. p. 8.

43 Government of Myanmar. 2013. Draft Millennium Development Goals Report. Nay Pyi Taw.44 atmufajcrSwfpk 42/

ed'gef;

Page 56: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 16

(abmif-1)jrefrmedkifiHtpdk;&\ pD;yGm;a&;qdkif&mESifh vlrIa&;qdkif&mjyKjyifjaymif;vJa&; tajccHvkyfief;rlabmif - vlrSkzGHU NzdK;wdk; wufrI OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;

2011 ckESpf? rwfv 31 &ufwGif or®wOD;odef;pdefonf or®w&mxl;vufcHonfh

tzGifhrdefYcGef;ü rdrdEkdifiH\ qif;&JEGrf;yg;rI? tvkyfvufrJhEIef; jrifhrm;rIwkdYukd vufcHtodtrSwf

jyKcJhNyD; aumif;rGefaom tkyfcsKyfa&;ESifh oefY&Sif;aomtpkd;& jzpfap&rnf[k uwdu0wfjyK

ajymMum;cJhygonf/ jynfolA[kdjyK zGHUNzdK;wkd;wufrI? jynfolyg0ifvkyfaqmifrI? vlom;t&if;

tjrpf zGHUNzdK;wkd;wufrI? xda&mufaom? yGifhvif;jrifomaom trsm;ykdifb@ma&;t&if;tjrpf

rsm; tokH;jyKrI? a&&SnfwnfwHhckdifNrJaom a'oEÅ& zGHUNzdK;wkd;wufrI? A[kdcsKyfukdifrI avQmhcsrI?

a'oEÅ&tpkd;&rsm;tm; ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh ykdrkday;tyfjcif;? qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsrIqkdif&m

rl0g'rsm;ESifh jyKjyifajymif;vJa&; r[mAsL[mrsm;onf ta&;ygaMumif; or®wu rD;armif;

xkd; ajymMum;cJhygonf/

pD;yGm;a&;qkdif&mESifh vlrIa&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; tajccH vkyfief;rlabmif?

jrefrmEkdifiH\ a&wkdESifh a&&Snf&nfrSef;csufrsm;qkdif&m azmfjycsuf/ vkdtyfcsufrsm;rSm...

l 2015 ckESpf? tmqD,HpD;yGm;a&; tokduft0ef; tpDtpOfrsm;ESifh nDñGwfap&eftwGuf

tmqD,HtzGJUESifh pD;yGm;a&;qkdif&m yl;aygif;aqmif&GufrIukd tjynfht0 taumiftxnf

azmfaqmif&ef/

l 2015 ckESpfwGif ukvor*¾ axmifpkESpf &nfrSef;csufrsm;ESifh tjcm;vlrIzGHUNzdK;wkd;wufa&;

&nfrSef;csufrsm; atmifjrif&ef/

l urÇmhtqif;&JqkH;EkdifiHrsm; pm&if;0if tqifhtwef;rS wjznf;jznf; vGwfajrmufum

wkd;wufap&efESifh 2020 ckESpfwGif twwfynmtajccHaom pD;yGm;a&;tqifhokdY ul;

ajymif;ap&ef/

jrefrmEkdifiHtpkd;&onf wpfrsKd;om;vkH;\ jynfwGif;tom;wif xkwfvkyfrIESifh 0ef

aqmifrIwefzkd; wkd;wufa&;? qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? tjcm;pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&; buf

pkHzGHUNzdK;wkd;wufa&;wkdYtwGuf atmufyg&nfrSef;csufrsm; csrSwfxm;ygonf/

l 2011 ckESpftwGif; wpfrsKd;om;vkH;\ jynfwGif;tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwef

zkd; vmrnfh ig;ESpfwmumvwGif ysrf;rQ wpfESpfvQif 7.7 &mckdifEIef; wkd;wuf&ef/

l wpfrsKd;om;vkH;\ jynfwGif;tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd;wGif 0efaqmifrI

u@ü yg0ifrItcsKd; jr§ifhwifjcif;? vwfwavm jrifhrm;aom v,f,mu@\ yg0ifrI

tcsKd;ukd avQmhcsjcif;ESifhtwl ukefxkwfvkyfrIu@\ yg0ifrItcsKd; 26 &mckdifEIef;rS 32

&mckdifEIef;txd wkd;wuf&ef/

l 2010 ckESpfrS tpjyKí wpfrsKd;om;vkH;\ tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd;

onf ESpfpOf 30 &mckdifEIef;rS 40 &mckdifEIef;txd wkd;wuf&ef/ ¤if;wkd;wufrIonf

ukvor*¾axmifpkESpf zGHUNzdK;wkd;wufrI &nfrSef;csufrsm;\ yxr&nfrSef;csufjzpfonfh

2000 jynfhESpfrS 2015 ckESpf umvtwGif; qif;&JEGrf;yg;rIEIef; wpf0ufavQmhcsa&;ukd

Page 57: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 17

(5) aus;vufor0g,rtoif;tzGJUrsm; (6) vlrIpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufa&; (usef;rma&;?

ynma&;? tm;upm;? vlrIzlvkHa&;) (7) aus;vufa'oxGuf pGrf;tifESifh (8) obm0ywf0ef;

usifwkdYtay: tav;ay;ygonf/

l vmrnfh b@ma&;ESpf twGuf &okH;cefYrSef;ajc aiGpm&if;tm; ESpfqwkd;jr§ifhjcif;ESifhtwl usef;rma&;

jyKpkapmifha&Smufa&;ESifh ynma&;bufpkHzGHUNzdK;wkd;wufa&;wkdYukd txl;tm½kHpkdufygonf/

¤if;wGifaus;vufa'otajccHusef;rma&;jyKpkapmifha&Smufa&;?ul;pufa&m*gwm;qD;um

uG,fa&;? rdcifESifh uav; usef;rma&;wkdY yg0ifygonf/ usef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm;

wkd;wufap&ef txl;vkdtyfjcif;aMumifhvnf;aumif;? usef;rma&;jyKpkapmifha&SmufrI vufvSrf;

rDa&;wGif aiGa&;aMu;a&;qkdif&m t[efYtwm;rsm;ukd ukdifwG,f&efESifh jynfolpkdufxkwf&onfh

usef;rma&;ukefusp&dwf avQmhcs&eftwGuf urÇmvkH;qkdif&m usef;rma&;apmifha&SmufrIwGif

tusKH;0ifapa&;ukd taMumif;jyKívnf;aumif; aqmif&Gufjcif;jzpfygonf/

l tajccHynma&;pepfwGif twef;q,fhwpfwef;rS q,fhESpfwef;okdY wkd;csJUjcif;/ (1) uav;A[kd

jyK oifMum;a&;enf;pepf (2) q&mtwwfoifausmif;rsm;ESifh tajccHynma&; t&nftaoG;

ukd wkd;jr§ifhaom oif½kd;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; (3) q&m? q&mrrsm;\ vcrsm; wkd;jr§ifhjcif;

taxmuftuljyKygrnf/

pD;yGm;a&;qkdif&mESifh vlrIa&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; tajccHvkyfief;rlabmifwGif

rl0g't& OD;pm;ay;owfrSwfaom e,fy,fav;ckukd atmufygtwkdif; azmfxkwfxm;ygonf/

l v,f,mpkdufysKd;a&;u@ jyKjyifajymif;vJa&;ukd t&Sdeft[kefjzifh aqmif&Gufjcif;? qif;&J

EGrf;yg;rI avQmhcsa&;ESifh aus;vufa'o zGHUNzdK;wkd;wufa&; BudK;yrf;aqmif&Gufjcif;wkdY

ESifhtwl urÇmvkH;qkdif&m pD;yGm;a&;u@ESifhtnD vkdufrDap&eftwGuf pufrIESifh ukef

xkwfvkyfrI u@ zGHUNzdK;wkd;wufrI a&&SnfwnfwHhckdifNrJ&ef/

l a'otvkduf zGHUNzdK;wkd;wufa&;twGuf EkdifiHjcm;ESifh jynfwGif; &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; ukd

jr§ifhwif aqmif&GufaepOf tawmtwGif; wkdif;a'oBuD;rsm;ESifh jynfe,frsm;tMum;rS

b@m aiGt&tokH;ESifh jynfyulnDyHhykd;rI ESpfrsKd;pvkH;rS t&if;tjrpfrsm;\ tcsKd;ukd

rQwpGm cGJa0&ef/

l ynma&;? usef;rma&;ESifh vlaerItqifhtwef; zGHUNzdK;wkd;wufa&;twGuf &yf&GmvlrItzGJU

tpnf;rsm;rS OD;aqmifaom jynfoltm;vkH; yl;aygif;yg0ifvkyfaqmifaom enf;vrf;rsm;

tm;jzifh jynfolYA[kdjyK zGHUNzdK;wkd;wufa&;ukd xdxda&mufa&muf taumiftxnfazmf

aqmif&ef/

l trsm;jynfolqkdif&m rl0g' qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;wGif ykdrkdwdusjynfhpkHaom owif;

tcsuftvufrsm; jznfhqnf;&eftwGuf ,kHMunftm;xm;Ekdifaom wdusrSefuefaom

pm&if;tif;qkdif&m tcsuftvufrsm;udk aumuf,lpkaqmif;&ef/

pmukd;- "Framework for Economic and Social reforms: Policy Priorities for 2012-2015 towards the Long-Term Goals of the National Comprehensive Development Plan," Government of Myanmar, January 2013

ed'gef;

Page 58: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 18

ESifh ynma&;u@qkdif&m b@ma&;udpö&yfrsm;ukd wkd;csJUjcif; (4) ynma&;qkdif&m pGrf;aqmif

&nftuJjzwfrIESifh vkyfief;azmfaqmifrIwkdYtwGuf wdusaocsmaom pepfwpf&yf jyKpkjcif;

(5) rdbrsm; wuf<upGm yl;aygif;vkyfaqmifrI yg0ifaom tajccHynma&; pDrHcefYcGJrI jyKjyif

ajymif;vJa&; jyKpkjcif;wkdYukd txl;tav;ay; aqmif&Gufjcif;/

l v,form;rsm;?pkdufysKd;a&;tvkyform;rsm;ESifh¤if;wkdYukdrSDckdolrsm;\vlrIb0zlvkHa&;ESifh

0ifaiGwkd;wufapa&; ulnDyHhykd;&ef &nf&G,fonhf jyKjyifajymif;vJa&;ESifh zGHUNzdK;a&;qkdif&m

tusKd;cHpm;cGifhrsm;ukd &&SdapEkdifrnfh zGHUNzdK;wkd;wufa&; r[mAsL[mrsm;tm;jzifh wpfEkdifiHvkH;

twkdif;twm pm;eyf&du©m zlvkHrI atmifjrifap&ef/

l ajr,mrJh tdrfaxmifpkta&twGufrsm;? qif;&JEGrf;yg;rIEIef; jrifhrm;aom a'orsm;wGif txl;

jyKvsuf vrf;? wHwm;? ausmif;? aq;½kHponfh jynfolYaqmufvkyfa&;vkyfief;rsm;wGif tvkyf

tukdif&&Sda&; tmrcHaom pepf (Employment Guarantee Scheme for Public Works)

ukd pwifazmfaqmifjcif; tygt0if qif;&JEGrf;yg;rI? vlrIa&;qkdif&m z,fMuOfrIESifh ta&;

ay:tajctaersm;ukd ukdifwG,fajz&Sif;&ef bufpkHvlrIa&;qkdif&m umuG,fapmifha&SmufrI

pepfwpfckukda&;qGJcsrSwf&ef/¤if;onftEÅ&m,fusa&muf&efvG,fulaomtm;enf;onfh

rdom;pkrsm;tm; vkHNcHKrIESifh zlvkHrIay;aom tpDtpOfwpfckjzpfonfhtjyif a'oqkdif&m tajccH

taqmufttkHESifh obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;rIukdvnf; zGHUNzdK;wkd;wufaprnfjzpfygonf/

l obm0ywf0ef;usifukdxdef;odrf;&mwGifwdusaocsmaomOya'a&;qGJjy|mef;NyD;vQif¤if;

Oya'ukd xdxda&mufa&muf taumiftxnfazmfaqmifEkdif&ef Oya'vkyfxkH;vkyfenf;rsm;

xyfqifhxkwfjyefay;&rnf jzpfygonf/

2010 ckESpf? Ekd0ifbmvrS pwifí EkdifiHjcm;aiGvJvS,fEIef;ESifh aiGa&;aMu;a&;qkdif&m

rl0g'wkdY tygt0if rufc½kdtBuD;pm; pD;yGm;a&;jyKjyifajymif;vJrIrsm;ukd pwifazmfaqmifcJhNyD jzpf

ygonf/ ,if;okdY azmfaqmif&mwGif aiGazmif;yGrIEIef;udk EIef;&Sifpepfjzifh tpm;xkd;ajymif;vJjcif;?

EkdifiHjcm;aiGvJvS,fEIEf; wnDwñGwfwnf; jzpfapjcif;? jrefrmEkdifiH A[kdbPfukd ukd,fykdifqkH;jzwfcGifh

tmPmay;tyf&ef Oya'Murf;a&;qGJjcif;? ykdrkdí ajymif;vG,f? jyifvG,f&Sdaom bPftyfaiGwkd;

EIef;? acs;aiGqkdif&m pDrHcefYcGJrI tMuyftwnf;rsm;ukd ajzavQmhay;jcif;? 2012-2013 ckESpftwGuf

&okH;cefYrSef;ajc aiGpm&if;twnfjyK&ef vTwfawmfwGif tjyeftvSef aqG;aEG;jcif;? v,f,mu@

wkd;csJUa&;ESifh pD;yGm;a&;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; vG,fulacsmarGUa&;twGuf Oya'rsm; jy|mef;jcif;

ponfwkdY yg0ifygonf/45

a'owGif;ESifh awmifykdif;a'orsm; yl;aygif;aqmif&GufrI

a'owGif;ESifh awmifykdif;a'orsm; yl;aygif;aqmif&GufrIu jrefrmEkdifiHtm; tvGefxl;jcm;

aom tcGifhtvrf;rsm;ukd jznfhqnf;ay;aeygonf/ jrefrmEdkifiH\ t&Sdeft[kefjzifh BudK;yrf;vkyf

aqmifaeaom pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;onf a'ocGJtwGif;? a'otwGif;ESifh urÇmvkH;qkdif&m pD;yGm;

a&;vkyfief;rsm;twGif;okdY xdxda&mufa&muf yl;aygif;yg0ifvm&ef ta&;BuD;NyD; tmqD,Honf

45 International Monetary Fund. 2013. Myanmar: Staff-Monitored Program. IMF Country Report No. 13/13. Yangon.

Page 59: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 19

¤if;twGuf ta&;ygaom yxrtqifhwpfqifh jzpfygonf/ jrefrmEdkifiHonf rMumao;rDu

tmqD,HtzGJU\Ouú|wm0efudkvufcHcJhNyD;¤if;tajctaeonfjrefrmEkdifiHtaeESifhpD;yGm;a&;

zGHUNzdK;wkd;wufvmaom xGef;opfp EkdifiHwpfcktjzpf rdrdukd,frdrd ae&may;&ef tcGifhtvrf;wpfck

jzpfygonf/46 jrefrmEkdifiHonf r[mrJacgifa'ocGJ pD;yGm;a&; yl;aygif;aqmif&GufrIpDrHudef;

(Greater Mekong Sub-region Economic Cooperation Programme)? bif;rfpwuftzGJU (Bay

of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation-BIMSTEC)ESifh

{&m0wD-ausmufzk&m;-rJacgifpD;yGm;a&; yl;aygif;aqmif&GufrI r[mAsL[m (Ayeyarwaddy-Chao

Phraya- Mekong Economic Cooperation Strategy) wkdYwGifvnf; tzGJU0iftjzpf yg0ifaqmif&Guf

ygonf/ r[mrJacgifa'ocGJ pD;yGm;a&;yl;aygif;aqmif&GufrI pDrHudef;\ r[mAsL[mvkyfief;rl

abmifrSm pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrI vsifjrefa&;ESifh qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;twGuf jznfhqnf;

ay;Ekdifrnfh o,f,lykdYaqmifa&;? qufoG,fa&;csdwfqufrI? t"du pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; xl

axmifrIwkdYukd wkd;csJUaqmif&Guf&ef pDrHcsufrsm; yg0ifygonf/47 ta&SUawmiftm&SESifh awmiftm&S

a'oESpfckpvkH;&Sd ¤if;\ tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;ESifh ukef;wGif;ykdYaqmifa&;vrf;aMumif;rsm;onf

jrefrmEkdifiHtm; a'owGif; ukefoG,frIESifh ukefxkwfvkyfrI t"duA[kdcsufwpfck jzpfvmap&ef

tcGifhtvrf;wpf&yfjzpfygonf/

vlrIpDyGm;a&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa& ; vkyfief;pOf\ wkd;wufrIvu©Pmrsm;

,if;jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;onf vufiif;tusKd;&v'ftcsKdUukd xGufay:apcJhygonf/

2012-13 ckESpfwGif jrefrmEkdifiH\ pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrIEIef;onf t"duarmif;ESiftm;jzpf

aom obm0"mwfaiGUxkwfvkyfrI wkd;wufvmojzifh 0efaqmifrI? aqmufvkyfrI? EkdifiHjcm;wkduf½kduf

&if;ESD;jr§KyfESHrIESifh vlokH;ukefypönf; jynfywifykdYrIonf 6.5 &mckdifEIef; wkd;wufcJhygonf/ obm0

46 atmufajcrSwfpk 43/

47 atmufajcrSwfpk 45/

AD

B

ed'gef;

Page 60: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 20

"mwfaiGU xkwfvkyfrI? ukefoG,frI? v,f,mpkdufysKd;a&;u@ zGHUNzdK;rIwkdYjzifh 2013-14 ckESpfwGif

6.8 &mckdifEIef;ESifh qufvufí ESpfv,fumvwGif 6.9 &mckdifEIef; wkd;wuf&ef pDrHudef;csrSwf

xm;ygonf/48 qif;&JEGrf;yg;rIESifh ukvor*¾axmifpkESpfzGHUNzdK;wkd;wufa&; &nfrSef;csufrsm;qkdif&m

ñTef;udef;rsm; tygt0if rufc½kd tBuD;pm;pD;yGm;a&;qkdif&m owif;tcsuftvufrsm;uvnf;

aqG;aEG;rIrsm;pGm\ tajzt& 2005-2010 ckESpftwGif; wkd;wufrI&Sdrnf[k azmfñTef;ygonf/49

2005-2010 ckESpftwGif; wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh qif;&JEGrf;yg;rIEIef; 32 &mckdifEIef;rS 26

&mckdifEIef;txd usqif;cJhNyD;50 usef;rma&;qkdif&m ñTef;udef;rsm;u wkd;wufrI&SdaMumif; jyovsuf51

t&nftaoG;aumif;rGefaom aomufokH;a&ESifh rdv’mpepf vufvSrf;rDokH;pGJEkdifrIonf 69 &mcdkif

EIef;ESifh 79 &mckdifEIef; toD;oD;jzpfum tajccHrlvwef;ynma&;ausmif;0ifEIef;onf 84.6

&mckdifEIef; wkd;wufcJhygonf/52

tpkd;&onf aus;vufa'o acs;aiG0efaqmifrIukd vuform;rsm; vufvSrf;rDa&;

wkd;jr§ifhaqmif&GufEkdif&ef yl;aygif;aqmif&GufrI jyKvkyfcJhygonf/ 2011-12 ckESpfwGif pkpkaygif;

usyf 359 bDvD,Hausmftxd acs;aiG xkwfay;cJhygonf/53 xkdYjyif or0g,r0 efBuD;Xmeu v,f

orm;rsm;tm; acs;aiG0efaqmifrIESifh aus;vufor0g,rtoif;rsm;rSwpfqifh t&if;tESD;xkwf

ay;ygonf/ jynfxJa&;0efBuD;Xme? aqmufvkyfa&;0efBuD;Xme? e,fpyfa&;&m 0efBuD;Xme? v,f

,mpkdufysKd;a&;ESifh qnfajrmif;0efBuD;XmewkdYu aus;vufvrf;rsm;? v,f,mvrf;rsm;? qnfrsm;?

a&avSmifuefrsm;? wl;ajrmif;rsm;? a&Ekwfajrmif;rsm; ponfh tajccHtaqmufttkHrsm;tay:

txl;OD;pm;ay; aqmif&GufvmNyDjzpfygonf/ ¤if;tcsufu ukefoG,frI ykdrkdaumif;rGefvmjcif;?

v,form;rsm;\ o,f,lykdYaqmifa&;p&dwf avsmhenf;vmjcif;? aumufyJoD;ESH xkwfvkyfrIESifh

t&nftaoG; ykdrkdwkd;wufaumif;rGefvmjcif;? rkd;acgifrI\ qkd;&Gm;aom tusKd;qufrsm;avsmhenf;

vmjcif;? oD;xyfoD;n§yfpkdufysKd;rI wkd;jrifhvmjcif;? a'otwGif; obm0ywf0ef;usif pdrf;vef;pkdjynf

vmjcif; ponfh tusKd;aus;Zl;rsm;udk jznfhqnf;ay;ygonf/54 tvkyform;? tvkyftukdifESifh

vlrIzlvkHa&;0efBuD;Xmeonf EkdifiHwpf0ef;rSm tvkyftukdif&SmazGa&;Xme 77 ckukd zGifhvSpfum

vli,frsm;ESifh tvkyfvufrJhrsm;tm; jynfwGif;ESifh jynfy tvkyftukdifaps;uGufokdY vufvSrf;rD

48 World Bank Group. 2013. Myanmar Economic Monitor. October. Yangon. p. 1.49 Asian Development Bank (ADB). 2012. Key Indicators for Asia and the Pacific 2012. 43rd edition. Manila.50 Ministry of National Planning and Economic Development with the Swedish International Development

Cooperation Agency (SIDA), UNICEF and United Nations Development Program (UNDP). 2011. Integrated Household Living Conditions Survey in Myanmar (2009–2010) MDG Data Report. Yangon: MNPED and United Nations Development Program. Cited in UN Women. 2013. Resilience for All? Towards Gender-responsive Social Protection in Southeast Asia. Appendix 5: Gender and Social Protection in Myanmar. p. 79.

51 Ministry of National Planning and Economic Development, Ministry of Health and UNICEF. 2011. Myanmar Multiple Indicator Cluster Survey 2009–2010: Final Report. Nay Pyi Taw. Cited in UN Women. 2013. Resilience for All? Towards Gender-responsive Social Protection in Southeast Asia. Appendix 5: Gender and Social Protection in Myanmar. p. 80.

52 atmufajcrSwfpk 50/

53 Information from Foreign Economic Relations Department, 2013, cited in Government of Myanmar. 2013. Draft Millennium Development Goals Report. Nay Pyi Taw. p. 27.

54 atmufajcrSwfpk 43? pmrsufESm 28/

Page 61: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 21

ap&ef aqmif&Gufay;cJhygonf/ tqkdyg0efBuD;Xmeonf tvkyform;rsm;\ vlrIzlvkHa&;twGuf

vnf; BudK;yrf;vkyfaqmifNyD; tvkyform;ESifh tvkyf&SiftMum; vkdtyfaom 0efaqmifrIrsm;ukd jznfh

qnf;ay;ygonf/¤if;0efBuD;XmeonfurÇmhtvkyform;tzGJU (ILO)? rdwfzufoifwef;ausmif;

wpfausmif;wkdYESifh twlyl;aygif;vsuf vkyfom;tiftm; ppfwrf;erlem (Labor Force Sample

Survey) wpfck jyKpk&ef wm0ef,laqmif&Gufvsuf&Sdygonf/55

vlrIa&;qkdif&mESifh pD;yGm;a&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOfwGif qufvuf&ifqkdif&qJ pdefac:rIrsm;

rnfokdYjzpfap jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOfrSm ¤if;vkyfief;pOf\ t&Sdeft[kefjzifh

ajymif;vJaeaom tajctaeESifh vuf&SdpGrf;aqmif&nft& vufcHvkyfaqmifEkdifpGrf;wkdYtMum;

tcuftcJ tusyftwnf;rsm; tygt0if pdefac:rIrsm;ESifhtwdjzpfygonf/ NrdKUjyA[kdzGHUNzdK;wkd;wuf

rIukd tav;ay;aqmif&GufrIrsm;onf wpfEkdifiHvkH;qkdif&m tjyKoabmaqmifonfh wkd;wufrI

tcsKd;rnDrQrIukd jzpfaponf/ e,fpyfa'orsm;ESifh a0;vHaoma'orsm;onf wnfae&m yx0D

taetxm;t& 0efaqmifrIrsm;udk vufvSrf;rrDjcif;? y#dyu©rsm;aMumifh tdrf&mpGefYcGma&TU

ajymif;Mu&jcif;? toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;tjzpf bdef;pkdufysKd;xkwfvkyfjcif;rS tjcm;0ifaiG

wkd;vkyfief;rsm; tpm;xkd;vkyfukdifMu&jcif; ponfh taMumif;&if;rsm;aMumifh zGHUNzdK;rI\ tusKd;

cHpm;rI tvGefenf;yg;vSygonf/56 om"utm;jzifh csif;jynfe,fESifh &ckdifjynfe,fwkdYwGif qif;&J

EGrf;yg;rIEIef;onf 73 &mckdifEIef;ESifh 44 &mckdifEIef; toD;oD;jzpfMuNyD; NrdKUjya'o\ qif;&JEGrf;yg;

rIEIef;onf 16 &mckdifEIef;&SdNyD; 29 &mckdifEIef;&Sdonfh aus;vufa'oESifh qefYusifvsuf qif;&J

EGrf;yg;olta&twGuf\ 84 &mckdifEIef;onf aus;vufa'orsm;wGif aexkdifvsuf&Sdygonf/57

v,f,mpkdufysKd;a&;vkyfief;onf jrefrmEdkifiH\ t"du rSDckdtm;xm;onfh pD;yGm;a&;vkyfief;jzpfNyD;

tvkyform;tiftm;pkpkaygif;\ 63 &mckdifEIef; vkyfukdifvsuf&SdNyD; trsm;pkrSm ajr,mrJhrsm; okdY

r[kwf usyef;tvkyform;rsm; jzpfMuygonf/58

xkdYjyif a'ocHjynfolrsm;onf opfawmajrykdifqkdifcGifh tvGefenf;yg;ygonf/ odkYr[kwf

ykdifqkdifcGifhr&Sdyg/ a'ocHrsm;onf tzGJUtpkykdif opfawmrsm;tjzpf a'oqkdif&m opfawmXmeESifh

yl;aygif;um cGifhjyKonfh ykdifeufwGif vkyfykdifcGifh&Sdygonf/ tjcm;opfawmvkyfief;trsKd;tpm;rsm;

jzpfaom NcHpkdufysKd;jcif;? tpkd;&\ pDrHtkyfcsKyfrIatmufrS opfawmvkyfief;? opfckwfcGifh? uRef;tyg

t0ifopfrmyifrsm; tpm;xkd;pkdufysKd;jcif;wkdYtwGuf jrefrmEkdifiH\ trsKd;om;tqifh Oya'rsm;ESifh

55 atmufajcrSwfpk 43? pmrsufESm 29/

56 World Food Programme. 2012. WFP in Myanmar: Looking forward 2013–2017. Rome. Cited in UN Women. 2013. Resilience for All? Towards Gender-responsive Social Protection in Southeast Asia. Appendix 5: Gender and Social Protection in Myanmar. p. 80.

57 atmufajcrSwfpk 50? pmrsufESm 79/

58 atmufajcrSwfpk 56/

ed'gef;

Page 62: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 22

rl0g'rsm;t& a'ocHrsm;onf ajr,mykdifqkdifcGifh okdYr[kwf t&if;tjrpftokH;jyKcGifh r&&Sdyg/59

tvkyftukdifESifh vkyfom;t&nftaoG; rukdufnDrI wkd;jrifhvmjcif;onf &moDtvkduf

vkyfukdifMuonfh tvkyform;rsm;\ 37 &mckdifEIef;udk xdckdufrI&Sdygonf/60 pm;eyf&du©m&Sm;yg;rIEIef;

onf 2005 ckESpfwGif 10 &mckdifEIef; &Sd&mrS 2010 ckESpfwGif 5 &mckdifEIef;txd usqif;cJhaomfvnf;

cefYrSef;ajcvlOD;a& okH;oef;onf pm;eyf&du©m&Sm;yg;aom tajctaewGif &SdqJjzpfNyD; a'otvkduf

uGm[csuf BuD;rm;vmygonf/61 2005 ckESpfrS 2010 ckESpftwGif; toufig;ESpfatmuf uav;

oli,ftm[m&csKdUwJhrIEIef;onf 34.3 &mckdifEIef;rS 32 &mckdifEIef;okdY usqif;cJhaomfvnf; uav;

oli,ftm;vkH;\ 50 &mckdifEIef;txuf tm[m&csKdUwJhaeaom &ckdifjynfe,fuJhokdYaom jynfe,f

rsm;ESifh aus;vufa'orsm;wGif &mckdifEIef; ykdrkdjrifhwufvsuf&Sdygonf/62

rufc½kdtBuD;pm;pD;yGm;a&;u@ü rl0g'rsm;\ txl;OD;pm;ay; owfrSwfcsufrsm;ukdvnf;

aumif;? tm;vkH;yg0ifaom zGHUNzdK;wkd;wufrI r[mAsL[m\ t"dutcsuftvufrsm;ukdvnf;

aumif;ykdrkdtav;ay;qifjcifokH;oyf&efvkdtyfjcif;rSm¤if;tcsuftvufwkdYonfqif;&JEGrf;yg;

rIukd trSefwu,favQmhcsEkdifrnf? tvkyftukdiftcGifhtvrf;opfrsm;ukd &&Sdaprnf? tvkyftukdif

rsm; a&&SnfwnfwHhaprnf? vlaerItqifhtwef;ukd bufpkHjrifhrm;aprnfjzpfaom aMumifh

jzpfygonf/ vwfwavm pD;yGm;a&;qkdif&m xdef;csKyfrIrsm; avQmhayghay;jcif;tjyif obm0

t&if;tjrpfrsm; tvkH;t&if;jzifh a&mif;csjcif;rsm;? ajr,mESifh taqmufttkHtygt0if

tpkd;&ykdifqkdifrIrsm;ukd yk*¾vduykdiftjzpf vTJajymif;jcif;? EkdifiHjcm;wkduf½kduf&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; ESifh

pGefYpm;&if;ESD;jr§KyfESHaom t&if;tESD;rsm; pD;0ifvmjcif;wkdYukd awGUEkdifonf/63 ¤if;tajctaeukd

ajr,mtokH;jyKcGifh vTJajymif;rItay:ESifh EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrItay: xdef;csKyfrIrsm;udk avQmhaygh

apaom Oya'opfu taxmuftuljyKNyD; aiGa&;aMu;a&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJrIESifh taemuf

EkdifiHrsm;\pD;yGm;a&;ydwfqkdYrIrsm;½kyfodrf;vkdufjcif;wkdYuvnf;taxmuftuljyKygonf/¤if;uJh

okdY EkdifiH\ pD;yGm;a&;tem*wftvm;tvmukd jr§ifhwifrnfh urÇmwpf0ef;rS &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; ½kwf

w&uftvkH;t&if;jzifh pD;0ifvmjcif;tm;jzifh tcsKdUukdom <u,f0csrf;omapNyD;vQif vuf&Sd&ifqkdif

ae&onfh wef;wlnDrQrI r&Sdjcif;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufrI [efcsufnDrQrI r&Sdjcif;wkdYukd ykdrkdqkd;&Gm;apEkdif

jcif;? aumif;rGefckdifrmaom tvkyftukdif? tcGifhtvrf;opfrsm;ukd vkHavmufpGm zefwD;ay;Ekdif

jcif; r&Sdao;ojzifh toufarG;0rf;ausmif;rIrsm; ysufpD;Ekdifjcif;? wnfNidrfrIysufjym;jcif;? y#dyu©rsm;

jzpfyGm;Ekdifjcif;? obm0ywf0ef;usif ysufpD;Ekdifjcif; ponfh tEÅ&m,frsm;udk awGU&SdEkdifygonf/64

&if;ESD;jr§KyfESHrIBuD;rm;aom pDrHudef;rsm;ESifhtwl rvkdvm;tyfaom obm0ywf0ef;usifqkdif

&m qefYusifbuftusKd;oufa&mufrIrsm;twGuf txl;pkd;&drfylyefrIrsm; &Sdygonf/ Oyrm-ppfukdif;

59 K. Woods. 2013. Timber Trade Flows and Actors in Myanmar: The Political Economy of Myanmar’s Timber Trade. Forest Trends Report Series: Forest Trade and Finance: Forest Trends and UK Aid. November. p. 5.

60 atmufajcrSwfpk 50/

61 atmufajcrSwfpk 50/

62 atmufajcrSwfpk 51/

63 EkdifiHjcm;wdkuf½dkuf&if;ESD;jr§KyfESHrIrSm 2011-12 wGif tar&duefa':vm 1 'or 9 oef; &Sd&mrS 2012-13 wGif tar&duefa':vm

2 'or 7 oef;txd wkd;wufvmcJhonf/ tqdkyg &if;ESD;jr§KyfESHrItrsm;pku pGrf;tifu@? txnf csKyfu@? owif;enf;ynmESifh

tpm;tpmESifh tazsmf,rumu@wdkYwGif jzpfonf/ urÇmhbPftkyfpk? jrefrmpD;yGm;a&; apmifhMunfhrI? atmufwkdbmv 2013?

pmrsufESm 2/

64 J. Ghosh. 2012. Inclusive Growth Strategies for Myanmar. Paper Presented at Conference on Development Policy Options in Myanmar, 13–15 February, Nay Pyi Taw.

Page 63: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 23

wkdif;a'oBuD;? rkH&GmNrdKUe,ftwGif;&Sd vufyHawmif;awmif aMu;eDpDrHudef;uJhokdYaom aMu;eDwl;

azmfa&;vkyfief;rsm;aMumifh t"r®ae&ma&TUajymif;jcif;? toufarG;0rf;ausmif;rIrsm; ysufpD;jcif;

(txl;ojzifh v,form;rsm; rsKd;½kd;tpOftquf vkyfukdifcJhonfh v,f,majrrsm; aysmufqkH;ukef

jcif;)? pDrHudef;ESifh uyfvsufwnf&Sdaom aus;&Gmrsm;wGif usef;rma&;jyóemjzpfyGm;jcif;ponfh

tusKd;qufrsm;udk awGU&SdEkdifygonf/65 wdusaocsmaom owif;tcsuftvufrsm; r&Sdaomfvnf;

2012 ckESpftwGif; ajr,modrf;qnf;cH&rIowif;rsm; ykdrkdrsm;jym;vmygonf/66 txl;ojzifh

tajccHtaqmuftOD pDrHudef;rsm;ESifh obm0o,HZmw wl;azmfxkwfvkyfa&;a'orsm;wGif xif

&Sm;pGm awGU&SdEkdifygonf/ 2014 ckESpf? azazmf0g&Dv 21 &ufaeYwGif jrefrmtpkd;&xkwf owif;pm

jzpfonfh jrefrmhtvif;owif;pmrS v,f,majrodrf;,ljcif;trI 745 rIukd todtrSwfjyKcJhNyD;

,if;trIrsm; ukd,fpm;jyK v,f,majr{u pkpkaygif; ig;odef;onf vGefcJhaom ESpf 50 twGif;

wyfrawmfrS odrf;,lxm;cJhaom v,frsm; jzpfygonf/ xkdtxJrSm 688 trIukd ajz&Sif;cJhaMumif;

od&Sd&ygonf/67okdYaomfvnf;¤if;aeYwGifyif'Drkdu&ufwpfjrefrmhtoHrStpD&ifcH&mwGifvTwf

awmfaumfr&SifrSodrf;,lonfhtrIaygif;8ç478rI&SdNyD;¤if;txJrS423rI (5&mckdifEIef;)ukd

ajz&Sif;NyD; jzpfygaMumif; tpD&ifcHcJhygonf/68 vkyfief;tao;pm;v,form;rsm;tm; Oya't&

v,fajrrS z,f&Sm;jcif;ESifht"r®ae&ma&TUajymif;jcif;qkdif&mtpD&ifcHpmrsm; &Sdojzifh ¤if;onf

,if;v,form;rsm; wpfOD;pD\ tdrf&m? usef;rma&;? ynma&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh vkHNcHK

a&;wkdYtay: tEkwfoabmaqmifaom tusKd;oufa&mufrIrsm;ukd jzpfapygonf/69 tjcm;

a,bk,spdefac:rIrsm;rSm qif;&JEGrf;yg;olrsm;ESifh z,fMuOfcHtkyfpkrsm;tm; tav;ay;aom vlrI

pD;yGm;a&;qkdif&m rl0g'rsm;? Oya'ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;qkdif&m vkyfief;rlabmifrsm;? pDrHudef;rsm;

a&;qGJ&efESifh taumiftxnfazmfaqmif&eftwGuf tzGJUtpnf;qkdif&m pGrf;aqmif&nf jr§ifhwif

jcif;? BuD;rm;us,fjyefYaom tpkd;&ykdifvkyfief;rsm;\ xda&mufrI jr§ifhwifjcif;? pD;yGm;a&;ESifh aiGa&;

aMu;a&;u@ tajccHtaqmuftODrsm; jr§ifhwifjcif;? qif;&JEGrf;yg;olrsm;ESifh z,fMuOfcH&olrsm;

tm; txl;ojzifh tav;ay;aom? xda&mufaom? yGifhvif;jrifomaom? wef;wl&nfwljzpfaom

tpkd;&aiGa&;aMu;a&;qkdif&m pDrHcefYcGJrIpepf jr§ifhwif&ef vdktyfaejcif; ponfh pdefac:rIrsm; yg0if

ygonf/ rnfokdYjzpfap jrefrmEkdifiHonf vwfwavmumvtwGif; EITI (Extractive Industries

Transparency Initiative) tzGJU0ifEkdifiHjzpfa&;twGuf jyifqifaqmif&Guf&mwGif aumif;pGmwkd;

wufrI&Sdygonf/ tzGJU0ifEkdifiHrsm;taejzifh obm0t&if;tjrpfrsm;rS &&Sdaom tcGefb@mrsm;ukd

pDrHcefYcGJ&mwGif yGifhvif;jrifomrIESifh ,kHMunftm;xm;rI wkd;wufa&;wkdYtwGuf taxmuftul

ay;ygvdrfhrnf/70

pdefac:rIrsm; &Sdvifhupm; a,bk,stm;jzifh jrefrmEkdifiHtpkd;&\ jyKjyifajymif;vJa&; BudK;

yrf;rIrsm;onf rQwaom taumif;jrifoabmxm;ukd jzpfapNyD; tajymif;tvJwpfcktwGuf jzpf

65 atmufajcrSwfpk 41/

66 atmufajcrSwfpk 42/ See also The Carter Center, Electoral Reform International Services, and Democracy Reporting International. 2013. Myanmar Needs Assessment Report. Yangon, Atlanta, London, and Berlin. June. pp. 7–8.

67 New Light of Myanmar. 2014. 745 land grabbing cases happened in 5 decades as successive governments implemented projects in interests of country and people in accordance with rules, regulations. 21 February.

68 Democratic Voice of Burma. 2014. Govt urged to settle land grab claims by September. 21 February.69 atmufajcrSwfpk 41/

70 atmufajcrSwfpk 41/

ed'gef;

Page 64: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 24

aumif;jzpfEkdifygonf/ rMumao;rDESpfrsm;twGif; EkdifiH\ pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrI&Sdvifhupm;

jrefrmEkdifiH\ vlrIa&;qkdif&mESifh pD;yGm;a&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;

rsm; wef;wlnDrQ tusKd;cHpm;cGifh &&Sda&; aocsmap&eftwGuf ykdrkdBuD;rm;aom &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;

vkdtyfvsuf&Sdygonf/

1.3/ jrefrmEkdifiH\ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&; NcHKikHokH;oyfcsuf

tpkd;&\ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf\ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

tpdk;&\ t&Sdeft[kefjzifh BudK;yrf;vkyfaqmifaeonfh jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf okH;

&yf - pD;yGm;a&;? EkdifiHa&;? trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;wkdYrSm a,bk,staejzifhom &Sdaeyg

onf/ pD;yGm;a&;ESifh EkdifiHa&;jyKjyifajymif;vJrI rlabmifESifhbufpkHyg0ifaom EkdifiHawmfzGHUNzdK;a&;vkyf

ief; pDrHcsuf (2011-2030)wGif trsKd;orD;rsm;udk oD;jcm;tkyfpktjzpf azmfjyygonf/ Oyrmtm;

jzifh pD;yGm;a&;ESifh EkdifiHa&;jyKjyifajymif;vJrI rlabmifonf trsKd;orD;rsm;ukd tMurf;zufjcif;ESifh

vlukeful;rIwkdYtay: wkHYjyefvkyfaqmif&ef OD;wnfaqmif&GufNyD; ukd,f0efaqmifrsm;ESifh uav;

i,frsm;\ usef;rma&;apmifha&SmufrI? ckdukd;&mrJh rdcifrsm;? ukd,f0efaqmifrsm;? uav;i,frsm;\

usef;rma&;wkdYukd ykdrkdvkyfaqmifEkdif&eftwGuf ajypmpepfjyKvkyfEkdif&ef usef;rma&;tokH;p&dwf

wkd;jr§ifhxm;ygonf/71 okdYaomfvnf; xkdtcsufonf usm;? r wef;wlnDrQ&Sdjcif;ESifh trsKd;orD;tcGifh

ta&;wkdYtwGuf u@tm;vkH;? tvTmtm;vkH; yg0ifatmif axmifhpkH jynfhpkHatmif xnfhoGif;xm;

jcif;r&Sdyg/ vufawGUb0wGif trsKd;om;? trsKd;orD;? a,musfm;av;? rdef;uav;wkdYtMum; usm;?

r wef;wlnDrQrIr&Sdjcif;ukdvnf;aumif;? jyKjyifajymif;vJa&; rl0g'ESifh pDrHcsufrsm;\ trsKd;om;?

trsKd;orD;rsm;tay: rwlnDpGm oufa&mufrIrsm;ukdvnf;aumif; xnfhoGif;pOf;pm;jcif;tm;jzifh

xda&mufpGm wkHYjyef&ygrnf/ Oyrm-usm;? r wef;wlnDrQa&;udk xnfhoGif;xm;aom pD;yGm;a&;ESifh

qif;&JrIwkdufzsufa&;qkdif&m wkd;wufajymif;vJrI vkyfaqmifcsufrsm;wGif usm;? r wef;wlnDrQrI

qkdif&m vkyfaqmifcsufESifh trsKd;orD;rsm;\ pGrf;&nfjr§ifhwifay;&ef tcGifhtvrf;rsm; ay;xm;yg

onf/ rufc½kdtBuD;pm;pD;yGm;a&;qkdif&m rl0g'rsm;ESifh AsL[mrsm;onf ,ckvuf&Sd pD;yGm;a&;vkyf

ief;rsm;ü usm;? r wef;wl nDrQrI r&Sdjcif;ESifh ,if;tusKd;quftjzpf tjcm;qufpyfaeaom

vlrI qkdif&mu@rsm;wGifvnf; xdckdufrI&Sdjcif;wkdYudk xnfhoGif;pOf;pm;um trsKd;orD;rsm;twGuf

aumif;rGefaom? wnfNidrfaom tvkyftukdifwkd;wufrIqkdif&m rl0g'? enf;AsL[mrsm; csrSwfvkyf

aqmifrIrsm; ryg&Sdygu xda&mufaomatmifjrifrIukd r&&SdEkdifyg/ rufc½kdtBuD;pm;pD;yGm;a&;vkyf

ief;qkdif&m rl0g'ESifh enf;AsL[mrsm;onf trsKd;orD;rsm; tvkyfvkyfukdifaeMuaom u@rsm;

(Oyrm-pkdufysKd;a&;ESifh wpfEkdifwpfykdifvkyfief;u@rsm; ponf)wGif t&if;tjrpfrsm; jr§KyfESHay;&ef?

qif;&JEGrf;yg;aom trsKd;orD;rsm; aexkdifonfh zGHUNzdK;wkd;wufrIedrfhusaom wkdif;a'oBuD;? jynf

e,frsm;ukd OD;wnfcsufxm;&ef? trsKd;orD;rsm; tvkyfvkyfukdifaeaom tvTmrsm; (uRrf;usifrI

edrfhaom vkyfom;rsm;tvTm)ESifh trsKd;orD;rsm; pm;okH;aom ukefypönf;rsm; ponfhtcsufrsm;udk

xnfhoGif;pOf;pm;&efESifh w&m;0ifr[kwfaom? ykHrSefr[kwfaom ukefxkwfvkyfrI tcef;u@\

71 Government of Myanmar. 2013. Framework for Economic and Social Reform. Nay Pyi Taw.

Page 65: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 25

tvm;tvmukd jr§ifhwifay;&efwkdY vkdtyfygonf/72

vlrIumuG,fapmifha&Smufa&;rl0g'rsm;wGif trsKd;orD;rsm;tm; t"du tusKd;cHpm;olrsm;

tjzpf azmfjyaomfvnf; vlrIa&;umuG,fapmifha&Smufa&;vkyfaqmifrIrsm;ukd pepfwus azmf

aqmif&eftwGuf usm;? r a&;&m tav;xm;aom ½IaxmifhrS azmfjyjcif; rawGU&Sd&ao;yg/73

2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya'wGif trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; wef;wlnDrQrIukd jy|mef;

xm;aomfvnf2008ckESpfpDa'gtBuHjyKcsuft&¤if;wGifa&SUaemufnDñGwfjcif;r&Sdaomjy|mef;

csufrsm;ESifh ta&;ygaom uGm[csufrsm;u usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIukd zsufqD;apaMumif;

axmufjyxm;ygonf/74 usef;rma&;? ynma&;qkdif&m rl0g'rsm;wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

ESifh trsKd;orD;tcGifhta&;wkdYukd tjcm;u@rsm;xuf xnfhoGif;pOf;pm; a&;qGJxm;um wpfEkdifiH

vkH;twkdif;twmESifh a'otvkduf twkdif;twmjzifh tzGJUtpnf;vkyfief; ,EÅ&m;rsm;ukd zGJUpnf;

EkdifcJhygonf/¤if;\tusKd;quftjzpftrsKd;orD;rsm;\b0wGiftxl;ojzifhusef;rma&;e,fy,f

ESifh ynma&;e,fy,fwkdYwGif wkd;wufrItcsKdUukd awGUjrifEkdifNyDjzpfygonf/ okdY&mwGif þtcef;\

aemufykdif;rSm tus,fazmfjyxm;ouJhokdY pdefac:rIrsm; &SdqJjzpfygonf/

2013 ckESpf? atmufwkdbmvwGif vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;

a&;0efBuD;XmerS trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;

(2013-2022) ukd xkwfjyefaMunmcJhNyD; ,if;onf tpkd;&\ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfü

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;rsm;ukd vkyfaqmif&ef r[mAsL[majrmuf

aomtcGifhtvrf;wpfckukd jznfhqnf;ygonf/¤if;r[mAsL[monfabusif;vkyfief;vrf;ñTef

wGif azmfjyxm;onfh trsKd;orD;rsm;\ b0e,fy,f 12 &yfukd tajccHNyD; tpkd;&0efBuD;Xmersm;ESifh

OD;pD;Xmersm; us,fus,fjyefYjyefY yg0ifaqmif&GufrIudk azmfjyxm;onf/ trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;

wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;udk xdxda&mufa&muf taumiftxnfazmf

aqmifjcif;onf tpkd;&0efBuD;XmetoD;oD;wGif tcef;u@tvkduf rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;ESifh

pDrHcsufrsm;wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrItjrifukd vkyfief;aqmif&GufrIwkdif;wGif xnfh

oGif;pOf;pm;vsuf aocsmatmif aqmif&Gufjcif;tm;jzifh tpkd;&\ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf

wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;wkdYonf ckdifckdifrmrm tjrpfwG,f

vmrnf jzpfygonf/ ,if;ukd trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; uGefAif;

&Sif;jyefvnfokH;oyfrI tpD&ifcHpmwGif tpkd;&\ yg0ifvkyfaqmifjcif;tm;jzifhvnf;aumif;? pDa'g

aumfrwD\ ed*kH;csKyftBuHjyKcsufrsm;ESifhtnD trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;

tqifh r[mAsL[mpDrHudef;ukd jrefrmEkdifiHvkH;qkdif&m trsKd;orD;a&;&maumfrwDrS wpfqifh 0efBuD;

Xmersm;twGif;¤if;wkdY\Xmeqkdif&mtpDtpOfrsm;wGifxnfhoGif;taumiftxnfazmfjcif;tm;

jzifhvnf;aumif; jr§ifhwiftm;ay;&ma&mufygonf/

72 atmufajcrSwfpk 41/

73 UN Women. 2013. Resilience for All? Towards Gender-responsive Social Protection in Southeast Asia. Appendix 5: Gender and Social Protection in Myanmar. p. 88.

74 ¤if;wkdYudkþu@wGifaemufydkif;ütao;pdwf&Sif;vif;xm;onf/

ed'gef;

Page 66: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 26

jrefrmEkdifiHü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;wkd;wufrI vrf;ñTefcsufrsm;

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;qkdif&m zGJUpnf;ykHtajccHOya'yg uwdu0wfrsm;ESifh tjynfjynfqkdif&m vlYtcGifhta&;aMunmpmwrf;yg uwdu0wfrsm;

jrefrmEkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya' tykd'f 347 wGif EkdifiHawmfonf rnfolYukdrqkd Oya'

t&mwGif wef;wlnDrQ tcGifhta&;&&Sdap&rnf/ xkdYjyif Oya'\ tumtuG,fukdvnf; wef;wl

nDrQpGm &,lykdifcGifh ay;&rnf[k tmrcHNyD; tykd'f 348 ü EkdifiHawmfonf jynfaxmifpkor®w

jrefrmEkdifiHawmf\ rnfonfhEkdifiHom;ukdrQ tjcm;taMumif;t&mrsm;ESifhtwl ]trsKd;om;? trsKd;

orD;wkdYukd taMumif;jyKí cGJjcm;rI r&Sdap&}[k jy|mef;xm;ygonf/75 jrefrmEkdifiHtpkd;&onf 1979

ckESpf trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;qufqHrIyaysmufa&; uGefAif;&Sif; (Conven-

tion the Elimination of all forms of Discrimination against Women, 1979)? 1989 ckESpf

uav;oli,f tcGifhta&;oabmwlpmcsKyf (Convention on the Rights of the Child,1989) ESifh

2000 jynfhESpf vlukeful;rIumuG,fwm;qD;a&;? ESdrfeif;a&;ESifh ta&;,ltjypfay;a&; y#dnmOf

(txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;) (Protocol to Prevent, Suppress and Punish

Trafficking in Persons, especially Women and Children, 2000) wkdYukd 1991 ckESpf? 1997 ckESpf

ESifh 2004 ckESpfwkdYwGif oabmwlvufrSwfa&;xkd;cJhonfh uwdu0wfjyKxm;onfh EkdifiHwpfEkdifiH

jzpfygonf/76 jrefrmEkdifiHtpkd;&onf abusif;vkyfief;vrf;ñTef 1995 (Beijing Declaration and

Platform for Action, 1995)? tjynfjynfqkdif&m vlOD;a&ESifh zGHUNzdK;wkd;wufrIvkyfief;pDrHcsuf 1994

(Interna tional Conference on Population and Development Program of Action, 1994) ESifh

axmifpkESpfaMunmcsufESifh &nfrSef;csufrsm; 2000 (Millennium Declaration and Goals, 2000)

ukdvnf; oabmwlvufrSwfa&;xkd;cJhygonf/ jrefrmEkdifiHonf tmqD,HtrsKd;orD;a&;&maumf

rwD (ASEAN Committee on Women) ESifh trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm; tcGifhta&;um

uG,fa&;ESifh jr§ifhwifa&; tmqD,Haumfr&Sif 2010 (ASEAN Commission on Protection and

Promotion of the Rights of Women and Children, 2010) wkdYwGif wuf<uaom tzGJU0ifwpfEkdifiH

jzpfygonf/

usm;? r a&;&mukd aqmif&GufrIwkdif;wGif xnfhoGif;jcif;twGuf tzGJUtpnf;qkdif&m vkyfxkH;vkyfenf; ,EÅ&m;rsm;

jrefrmEkdifiHonf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; pGrf;aqmif&nf&Sdvmap

75 wifjyxm;onfh wlnDrIESifh {&d,mrsm;qkdif&m tjcm;owfrSwfcsufrsm;udk þtcef;ESifh vmrnfhtcef;rsm;wGif wpfydkif; csif;pD

&Sif;vif;oGm;vdrhfrnf/

76 w&m;0ifvufcHrIrSm oufqdkif&m oabmwlpmcsKyf\ pnf;urf;csufrsm;ESifh w&m;0if vufcH&eftwGuf EkdifiHwpfEkdifiHu

oabmwlaMumif;jyorI jzpfonf/ twnfjyK vufrSwfxdk;jcif;ESifh Oya'aMumif;t& oufa&mufrItwlwljzpfonf/ odkYaomf

,if;rSm vufrSwfxdk;jcif;jzifh pwifjyKvkyf&onfr[kwfay/ w&m;0ifvufcHrItwGuf enf;vrf;wus vkyf aqmifcsufrsm;rSm EkdifiH\

Oya'vdktyfcsufrsm;udkvdkufí trsKd;rsKd;uGJjym;onf/ vlYtcGifhta&;oabmwlpmcsKyfwpfck udk vufcH&eftwGuf EkdifiH\ oifhavsmfaom

EkdifiHqkdif&m ,EÅ&m;- ygvDref? Oya'jyKtxufvTwfawmf? tkyfcsKyfonfhrif;? EdkifiHacgif;aqmif odkYr[kwf tpdk;&? odkYr[kwf ,if;wkdYudk

aygif;pyfxm;jcif;/ t&ifqHk; jynfwGif;axmufcHrI vkyfief;pOfudk vkyfaqmif&rnfjzpfNyD; oabmwlpmcsKyfwGif yg0if&eftwGuf

w&m;0if qHk;jzwfcsufcsrSwf&rnf/ xdkYaemuf w&m; 0ifvufcHrI pmcsKyfpmwrf;jzpfaom EdkifiH\ wm0ef&Sd tmPmydkifu qHk;jzwfNyD;

vufrSwfxm;xm;onfh pepfwus ydwfxm;onfh pmudk jyifqifum e,l;a,mhcf&Sd ukvor*¾twGif;a&;rSL;csKyfxH tyfESH&onf/

Page 67: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 27

jcif;qkdif&m uwdu0wfrsm;ukd taumiftxnfazmfaqmif&mwGif taxmuftuljyK&ef tzGJU

tpnf;qkdif&m vkyfxkH;vkyfenf; ,EÅ&m;rsm; csrSwfxm;NyD; jzpfygonf/ vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;

ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;Xme\ OD;aqmifrIatmufwGif vlrI0efxrf;OD;pD;Xmeonf

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;ESifh pyfvsOf;í OD;aqmiftqifh tpkd;&Xme

tjzpf aqmif&Gufygonf/

jrefrmEkdifiH trsKd;orD;a&;&maumfrwD (MNCWA) ukd jynfaxmifpk0efBuD;? vlrI0efxrf;?

u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme\ OD;aqmifvrf;ñTefrIjzifh 1996 ckESpfwGif

zGJUpnf;wnfaxmifcJhygonf/77 ,if;aumfrwDonf oufqkdif&m0efBuD;Xmersm;tMum; trsKd;orD;

rsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; uGefAif;&Sif;ESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTefwkdYukd

taumiftxnfazmfaqmif&mwGif rl0g'ESifh qkH;jzwfcsufcs&ef &nf&G,fí jrefrmEkdifiHtpkd;&\

wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm trsKd;orD;a&;&m ,EÅ&m; (The Government's National Women's

Machinery) tjzpf zGJUpnf;cJhygonf/78 vlrI0efxrf;OD;pD;Xme? vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyef

vnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xmeonf EkdifiHawmftpkd;&\ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;

orD;tcGifhta&;rsm; azmfaqmif&mwGif t"dutcef;urS wm0ef,lxm;onfh Xmejzpfygonf/

EkdifiHawmftpkd;&rS tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;tjzpf todtrSwfjyKxm;onfh jrefrmEkdifiH

trsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyf (MWAF) ukd 2003 ckESpfwGif wnfaxmifcJhonf/ jrefrmEkdifiH trsKd;orD;

77 pDa'gESifhabusif;vkyfief;tpDtpOfwkdYudk taumiftxnfazmfaqmif&Guf&ef NrefrmEldifiHtrsKd;orD;a&;&maumfrwD (MNCWA)udk 1996 ckESpfwGif vlrIzlvHka&;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme (trftufpf'AvsLtm&ftm&f)u pwif

wnfaxmifcJhonf/ tpdk;&opfvufatmuf 2012 ckESpfwGif jyefvnfwnfaxmifcJhonf/

78 vlrIzlvHka&;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme (trftufpf'AvsLtm&ftm&f) 0efBuD;u obmywd tjzpf

aqmif&Gufaom trftefpD'AvsLatu t"du0efBuD;Xmersm;rS tzGJU0ifrsm;ESifh ('kwd,0efBuD;tqifh)? trsKd;orD;rsm;\

tifef*sDtdkrsm;ESifh jrefrmtrsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyf (trf'AvsLattufzf) wdkYjzihf yg0ifaqmif&Gufol aygif;pHkyg0ifaaom aumfrwDwpfck

jzpfonf/

UN

FPA

ed'gef;

Page 68: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 28

a&;&mtzGJUcsKyf\ wm0efrSm trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; uGefAif;&Sif;

ESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTefwkdYESifhtnD usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; pGrf;

aqmif&nf&Sdvmapjcif; vkyfief;pOfukd wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh taumiftxnfazmfaqmif

&mwGif jrefrmEkdifiHtrsKd;orD;a&;&m aumfrwDukd ulnDyHhykd;&ef jzpfygonf/ ¤if;vkyfief;pOfukd

taumiftxnfazmfaqmif&mwGif jynfe,f? wkdif;a'oBuD;? NrdKUe,ftrsKd;orD;a&;&m vkyfief;

aumfrwDrsm;ESifh aqG;aEG;n§dEIdif;vsuf jynfe,f? wkdif;a'oBuD;tqifhrS pD&ifpkESifh NrdKUe,ftqifh

txd tkyfcsKyfa&;tqifhqifhwGif tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;ESifh EkdifiHwum tzGJUtpnf;

uGef&ufrsm;ESifh yl;aygif;aqmif&GufMuygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; pGrf;aqmif&nf &Sdvmapjcif;vkyfief;pOf

ukd wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh taumiftxnfazmfaqmif&mwGif jrefrmEkdifiH trsKd;orD;a&;&m

aumfrwD\ aumfrwD0ifrsm;tjzpf ulnDyHhykd;aeaom tzGJUtcsKdUrSm...

l jrefrmEkdifiH rdcifESifh uav;apmifha&Smufa&;toif;ukd 1991 ckESpfwGif zGJUpnf;NyD; usef;rma&;

apmifha&SmufrI vufvSrf;rDjcif;r&Sdaom a0;vHaom aus;&Gmrsm;ESifh &yfuGufrsm;ukd txl;

tav;ay;vsuf rdcifrsm;ESifh uav;oli,frsm;\ usef;rma&;ESifh vlrIzlvkHa&;ukd jr§ifhwif&ef

jzpfygonf/

l 2012 ckESpfwGif wnfaxmifcJhaom trsKd;orD;ESifh uav;oli,frsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;tzGJU onf

trsKd;orD;ESifh uav;rsm;tm; toufarG;rI? usef;rma&;? ynma&;? ta&;ay:tajctaeESifh

qkH;jzwfcsufcsrIqkdif&m e,fy,fwkdYwGif wkd;wuf&ef vkyfaqmifaeonfh tzGJUtpnf;wpfckjzpfyg

onf/

l jrefrmEkdifiH ukefonfBuD;rsm;toif;\ tzGJU0ifjzpfaom jrefrmtrsKd;orD;rsm; pGrf;aqmif&Sifrsm;

toif;ukd 1995 wGif wnfaxmifcJhNyD; ,if;onf tpkd;&r[kwfaom? tusKd;tjrwfr,laom

EkdifiHa&;uif;&Sif;onfh tzGJUtpnf;wpfckjzpfonf/ tzGJU0ifrsm;wGif trsKd;orD;vkyfief;&Sifrsm;?

refae*smrsm;ESifh ynm&Sifrsm; yg0ifonf/ tqkdygtzGJUonf trsKd;orD;i,fi,f&G,f&G,frsm;tm;

ynmoifqkay;jcif;ESifh txl;acs;aiG yHhykd;jcif;tpDtpOfrSwpfqifh trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;

vkyfaqmifrI? pGefYOD;wDxGifrIESifh OD;aqmifrI t&nftcsif;rsm;ukd jr§ifhwifjcif;ukd yHhykd;vsuf&Sd

onf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;ESifh pyfvsOf;aom pD;yGm;a&;qkdif&mESifh vlrIa&;qkdif&m tqifhtwef; ñTef;udef;rsm;\ wkd;wufrIESifh qufvufwnf&SdqJ uGm[csufrsm;

vGefcJhaom q,fpkacwftwGif; jrefrmEkdifiHtrsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&mESifh vlrIa&;

qkdif&m tqifhtwef;ñTef;udef;rsm;ü wkd;wufrIrsm;pGm &Sdygonf/ wkd;wufrIrsm;rSm txl;ojzifh

tvkyform;tiftm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifrI?79 v,f,mpkdufysKd;a&;rSty jzpfaom vkyfc

79 CEDAW Committee. 2007. Consideration of Reports Submitted by States Parties Under Article 18 of the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women Combined Second and Third Periodic Reports of States Parties (CEDAW/C/MMR/3). Yangon.

Page 69: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 29

tvkyftukdifrsm;?80 acs;aiG0efaqmifrI vufvSrf;rDrI?81 pmwwfajrmufrIEIef;?82 tajccHynm

rlvwef;ESifh tv,fwef;ynma&;?83 arG;rdcifaoqkH;rIEIef; ponfwkdYjzpfygonf/84

,if;azmfjyyg wkd;wufrIrsm;onf jrefrmEkdifiHwGif trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;onf

wef;wlnDrQrI&Sdaom tajctae tqifhtwef;wGif &SdaeMuNyD[laom ,lqcsufukd jrefrmvlrItzGJU

tpnf;\ xl;jcm;aom vu©Pmwpf&yf85 tjzpf cH,lMuum jrefrmtrsKd;orD;rsm;onf

om,mcsrf;ajrUaom b0ESifh tcGifhta&;86 rsm;udk tjynfht0 cHpm;Mu&onfjzpfojzifh EkdifiH

awmfOya'jyKa&;wGif trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;qufqHrItm; w&m;Oya't& t"dyÜm,fzGifhqkd

jy|mef;&ef rvkdtyf[laom t,ltqukd vlrItzGJUtpnf; ywf0ef;usiftwGif; wpfpxuf

wpfp pdrfh0ifysHUESHY,kHMunfap&ef tm;ay;ygonf/87 rnfokdYjzpfap pDa'gaumfrwDonf zGJUpnf;ykH

tajccHOya'ü trsKd;orD;rsm;tm; rltm;jzifh rdciftjzpf tzefzef&nfñTef;jcif;tay: pkd;&drf

ylyefjcif;jzpfaMumif; xkwfazmfajymMum;xm;ygonf/ ¤if;tcsufonf trsKd;orD;rsm;onf pHjyK

tyfaom rdcifrsm; jzpfMuonf/ trsKd;orD;rsm;tm; umuG,fapmifha&Smuf&ef vkdtyfonfqkdaom

usm;? r a&;&m tcef;u@qkdif&m w&m;aotjrifukd wpfenf;tm;jzifh tm;ay;axmufcHjcif;

jzpfonf[k pDa'gaumfrwDu okH;oyfygonf/88

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI &&Sd&eftwGuf ],m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;}twGuf

jy|mef;csufwpfckrSm zGJUpnf;ykHtajccHOya'ESifh rdom;pkqkdif&m Oya'wkdYwGif ryg0ifaMumif;ukdvnf;

aumif;? vlrsKd;pkqkdif&m Oya'tcsKdUESifh "avhxkH;pHtcsKdUonf ]wkdif;&if;om;vlrsKd;jzpfjcif;

taMumif;jyKvsuf jzpfap? wkdif;&if;om;vlrsKdtkyfpkrsm;twGif;jzpfap} trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;rI

rsm; qufvufwnfwHhaeqJjzpfaMumif;ukdvnf;aumif; pDa'gaumfrwDu azmfjyxm;ygonf/89

xkdYjyif wpfurÇmvkH;qkdif&mESifh a'oqkdif&m tñTef;udef;rsm;ESifh EkdifiHtqifh owif;

tcsuftvufrsm;uvnf; vlrIb0\ u@tm;vkH;ü trsKd;orD;rsm;\ vufawGUtouf&Sifae

xkdifrIwGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI r&Sdjcif;rsm; qufvufwnfwHhaeqJjzpfaMumif; axmuf

80 atmufajcrSwfpk 50/

81 atmufaNcrSwfpk 79 ESifh pDa'gaumfrwD 2011/ aumfrwD\tESpfcsKyfokH;oyfcsuftay:tcsuftvufrsm;yHhykd;Ncif;/ 2008 ckESpf

Eld0ifbmv 3 &ufwGifwifoGif;aom NrefrmEldifiH\ 'kwd,ESifhwwd, ESpfckaygif;tpD&ifcHpmtm;aumfrwD\tESpfcsKyfokH;oyfcsuf

tay:NrefrmrS wkHYNyefcsuf (CEDAW/C/MMR/CO/3/Add 3) &efukef/

82 UNDP. 2011. Human Development Initiative 2010. Yangon. Cited in UN Women. 2013. Resilience for All? Towards Gender-Responsive Social Protection in Southeast Asia. Appendix 5: Gender and Social Protection in Myanmar. p. 81.

83 atmufajcrSwfpk 82/

84 World Health Organization (WHO) et al. 2012. Trends in Maternal Mortality: 1990 to 2010. Geneva.85 CEDAW Committee. 2011. Information Provided in Follow Up to the Concluding Observations of the

Committee: Response by Myanmar to the Recommendations Contained in the Concluding Observations of the Committee Following the Examination of the Combined Second and Third Periodic Report of Myanmar on 3 November 2008 (CEDAW/C/MMR/CO/3/Add 3). p. 11.

86 atmufajcrSwfpk 79/

87 atmufajcrSwfpk 79?/

88 Committee on the Elimination of Discrimination Against Women (CEDAW). 2008. Concluding Observations of the Committee on the Elimination of Discrimination Against Women: Myanmar (CEDAW/C/MMR/CO/3). p. 3.

89 atmufajcrSwfpk 88/

ed'gef;

Page 70: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 30

jyvsuf&Sdygonf/ 2013 ckESpf usm;? r a&;&m rnDrQrIpm&if;Z,m; (2013 Gender Inequality

Index)90 ü jrefrmEkdifiHonf tzGJU0if 187 EkdifiHteuf trSwfpOf 83 jzpfNyD; 2012 ckESpf vlrIa&;

tzGJUtpnf;rsm;ESifh usm;? r a&;&m pm&if;Z,m; (2012 Social Institutions and Gender Index

-SIGI) ü jrefrmEkdifiHonf 86 EkdifiHwGif trSwfpOf 44? ta&SUawmiftm&SESifh ypdzdwfa'otwGif;

EkdifiH ukd;EkdifiHwGif trSwfpOf 8 jzpfygonf/91

trsKd;orD;rsm;onf vkyfom;tiftm;wGif yg0ifrI jrifhrm;vmonf[k qkdaomfvnf; vkHNcHK

rIuif;rJhonfh? Oya'jzifh tumtuG,fay;rxm;onfh ykHrSefw&m;0ifr[kwfaom u@rsm;wGif

tvkyfvkyfoltrsKd;orD; tajrmuftjrm;&Sdaejcif;? trsKd;om;rsm;u tdrfaxmifOD;pD;jzpfaomfvnf;

trsKd;orD;rsm;onf 0ifaiG&&Sdaom tvkyftukdifukdomru vkyfcaMu;aiGr&&Sdaom tdrfaxmifrI

tvkyfrsm;ukdvnf; xrf;&GufaeMuonf/92 trsKd;orD;rsm;\ pmwwfajrmufrIonf pD;yGm;a&;tajc

tae? wnfae&ma'oESifh NrdKUjy? aus;vufpaom tajctaewkdYudk tajccHNyD; uGJjym;jcm;em;pGm

tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/ 2008 ckESpf pDa'gaumfrwD\ okH;oyfcsuftpD&ifcHpmwGif txl;

ojzifh qif;&JrItjrifhqkH; jynfe,frsm;wGif bmoma&;vlenf;pk trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;

i,fi,f&G,f&G,frsm;tm; uefYowfxdef;csKyfrIrsm;ESifh cGJjcm;qufqHrIrsm; &SdaeaMumif;?93 vufeuf

ukdif y#dyu©rsm;ESifh vlrItzGJUtpnf;rsm;tMum; y#dyu©rsm;twGif; trsKd;orD;rsm;tay: vdifykdif;

qkdif&m tMurf;zufrIrsm;ESifh tdrfwGif;tMurf;zufrIrsm; ae&mtESHYtjym; jzpfyGm;vsuf&SdaMumif; 94

tpD&ifcHrIrsm;aMumifh pDa'gaumfrwDonf txl;ojzifh pkd;&drfylyefrI&SdaMumif; azmfjyyg&Sdygonf/

qufvufazmfjyrnfh tcef;rsm;wGif azmfjyygOD;rnf/

trsKd;orD;rsm; zGHU NzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022)? xl;jcm;aom orkdif;rSwfwkdif wpfck

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;qkdif&m uwd

u0wfukd azmfaqmif&mrSm jrefrmEkdifiHtpkd;&\ txl;ojzifh vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh

jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;Xme\ xl;jcm;aom rSwfwkdifwpfckonf ]trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;

wufa&; trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022)} 10 ESpfpDrHudef;jzpfygonf/ 2010

ckESpfwGif ¤if;pDrHudef; jyKpka&;qGJ&mü vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;

0efBuD;Xme? vlrI0efxrf;OD;pD;XmeESifhtwl ukvor*¾ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU (UN

Gender Theme Group -UNGTG) ESifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIvkyfief;uGef&uf (Gender

Equality Network-GEN) wkdYu ulnDyHhykd;cJhygonf/ ]trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;

om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;}onf 2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya'? trsKd;orD;rsm;tay:

enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rI yaysmufa&;oabmwlpmcsKyfESifh 1995 ckESpf abusif;vkyfief;vrf;ñTef\

OD;pm;ay;e,fy,f 12 ckwkdYudk tajccHygonf/ ,if;pDrHudef;\ yef;wkdifESifh &nfrSef;csufrsm;rSm

90 www.hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index wGif Munfhyg/

91 Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). 2012. Social Institutions and Gender Index: Understanding the Drivers of Gender Inequality. Paris: OECD Development Centre.

92 Government of Myanmar. 2006. Myanmar Millennium Development Goals Report 2006. Nay Pyi Taw.93 atmufajcrSwfpk 88/

94 atmufajcrSwfpk 88/

Page 71: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 31

jrefrmEkdifiHrS trsKd;orD;rsm;onf jynfaxmifpkor®w jrefrmEkdifiHawmftpkd;&\ ulnDyHhykd;rIjzifh

pGrf;aqmif&nfrsm; jrifhwufvmjcif;ESifh tcGifhta&;rsm;udk tjynfht0 tusKd;cHpm;Mu&rnf[k

vnf;aumif;? tqkdygpDrHudef;onf trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQ

rIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd vufcHtwnfjyK usifhokH;jcif;? azmfaqmifjcif;wkdYukd

taxmuftuljyKonfh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;? zGJUpnf;wnfaqmufrIrsm;? tavhtusifhrsm;ukd

jyKpk&mü tm;ay;jr§ifhwifoGm;rnf[kvnf;aumif; jzpfygonf/

¤if;pDrHudef;onf1995ckESpfabusif;vkyfief;vrf;ñTef(abmif2)\OD;pm;ay;e,fy,f

12 ckrS trsKd;orD;rsm;\ zGHUNzdK;wkd;wufa&;r[mAsL[m &nfrSef;csufrsm;ukd tajccHvsuf tpkd;&\

vkyfief;u@trsKd;rsKd;ESifh XmetrsKd;rsKd;? trsKd;orD;rsm;\ b0e,fy,ftrsKd;rsKd;wGif pGrf;aqmif&nf

wnfaqmufrI? rl0g'ESifh pDrHcsufa&;qGJrIESifh taumiftxnfazmfaqmifrIwkdYtwGuf tajccHpepf

ukd jznfhqnf;ygonf/ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;

orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk aumif;rGefpGm ukdifwG,fusifhokH;Ekdif&ef tvGefckdifrmaom tvm;

tvmrsm;ukd¤if;pDrHudef;wGifawGUjrifEkdifygonf/

trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[m pDrHudef;\

OD;pm; ay;e,fy,ftoD;oD;rSm owif;tcsuftvuf aumuf,ljcif;ESifh okawoejyKjcif;wkdYESifh

qufpyfaom vIyf&Sm;rIrsm; yg0ifygonf/95

(1) usm;? r a&;&mukd xnfhoGif;a&;qGJaom rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;ESifh pDrHcsufrsm;tm; xdxd a&mufa&muf

a&;qGJjcif;? taumiftxnfazmfaqmifjcif;? apmifhMunfhMuyfrwfjcif;ESifh tuJjzwfjcif;jyKEkdif&ef

wm0ef&Sdolrsm;tm; todynmA[kokw jr§ifhwifjcif;ESifh pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifjcif;/

(2)¤if;pDrHudef;wGiftpkd;&ESifhtwlwuf<upGmvkyfukdifEkdif&efESifhtpkd;&tm;taxmuftuljyK

Ekdif&ef trsKd;orD;toif;tzGJUrsm;tm; pGrf;aqmif&nf wnfaqmufay;jcif;/

(3) rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;twGuf b@maiGcGJa0jcif;/

(4)¤if;udpö&yfrsm;tm;apmifhMunfhMuyfrwfjcif;ESifhtuJjzwfjcif;tygt0ifrl0g'ESifhpDrHudef;a&;

qGJjcif; ueOD;vkyfaqmifrIrsm;onfvnf; OD;pm;ay;e,fy,fwGif yg0ifygonf/ ,if;pDrHudef;

wGif OD;pm;ay;e,fy,ftoD;oD;\ tusKd;&v'frsm;ukd a,bk,s BudKwifcefYrSef;csufrsm; yg&Sd

ygonf/¤if;wkdYrSm...

l 0efBuD;Xmersm;? tkyfcsKyfa&;Xmersm;? rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;ESifh tqifhtoD;oD;&Sd 0efxrf;rsm;

\ aqmif&GufrIwkdif;wGif usm;? r a&;&mukd xnfhoGif;pOf;pm;jcif; tygt0if usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrI oabmw&m;qkdif&m todtjrifESifh usifhokH;rIwkdYudk jr§ifhwif&ef/

l vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;ESifh usm;? r a&;&m tajccHaom pm&if;tif;rsm;udk

aumuf,ljcif;? avhvmqef;ppfjcif;? jzefYjzL;jcif;ESifh tokH;jyKjcif;/

l pDrHudef;ESifh qufET,faom Oya'rsm;? rl0g'rsm;? vkyfief;pOfrsm;ESifh usifhokH;rIrsm;wGif trsKd;

orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rI yaysmufa&;uGefAif;&Sif;? abusif;vkyfief;vrf;ñTef?

axmifpkESpf &nfrSef;csufqkdif&m tajccHoabmw&m;rsm;ESifh pHcsdefpHñTef;rsm;ukd tjrpfwG,fap

95 trsKd;orD;rsm;\ b0aexkdifrIrsm;ESifh qif;&JrGJawrIavQmhcsjcif;wdkYwGif trsKd;orD;rsm;? ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;?

trsKd;orD;rsm;ESifh usef;rma&;? trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI? trsKd;orD;ESifh ta&;ay:tajctaersm;? trsKd; orD;rsm;ESifh

pD;yGm;a&;? trsKd;orD;rsm;ESifh qHk;jzwfcsufcsjcif;? trsKd;orD;rsm;wdk;wufa&;twGuf toif;tzGJUqkdif&m enf;vrf;rsm;?

trsKd;orD;rsm;ESifh vlYtcGifhta&;? trsKd;orD;rsm;ESifh rD'D,m? trsKd;orD;rsm;ESifh ywf0ef;usif? trsdK;orD; i,f&G,frsm;wdkY

yg0ifonf/

ed'gef;

Page 72: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 32

jcif;ESifh touf0ifapjcif;/

l pDrHudef;\ e,fy,ftoD;oD;wGif trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tumtuG,fay;jcif;/

l rl0g'rsm;ESifh pDrHudef;rsm; a&;qGJrI? taumiftxnfazmfaqmifrI? apmifhMunfhMuyfrwfrIESifh

tuJjzwfrIwkdYwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifjcif;ukd tm;ay;jr§ifhwifjcif;/

(abmif-2)trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022- OD;pm;ay; e,fy,f 12 &yf

(1) trsKd;orD;rsm;\ toufarG;0rf;ausmif;rIrsm;ukd wkd;wufjr§ifhwif&efESifh qif;&JEGrf;yg;rI

avQmhcs&ef/

(2) trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;onf ausmif;ynma&;ESifh ausmif;jyify

ynma&; ukd wef;wlnDrQ vufvSrf;rDa&; aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

(3) trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ vdifykdif;qkdif&m usef;rma&;ESifh rsKd;qufyGm;

usef;rma&;tygt0if t&nftaoG;jynfhrDaom? p&dwfrQwaom usef;rma&;jyKpkapmifh

a&SmufrIqkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd tumtuG,fay;&ef? jr§ifhwif&efESifh jznfhqnf;&ef/

(4) trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrI yaysmufa&;

vkyfaqmif&efESifh¤if;wkdYtay:tMurf;zufrIukdwkHYjyefta&;,laqmif&Guf&ef/

(5) ta&;ay:tajctae umuG,fapmifha&SmufrItwGuf trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;ukd

aocsmatmifaqmif&Guf&ef? ta&;ay:tajctae BudKwifjyifqifrIESifh

wkHYjyefaqmif&GufrIwkdYwGif¤if;wkdYyg0ifvkyfaqmifcGifhaocsmatmifaqmif&Guf&ef?

obm0ab;tEÅ&m,f ESifh y#dyu©tEÅ&m,favQmhcsa&; aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

(6) tvkyftukdifcefYtyfjcif;? acs;aiG? t&if;tjrpfrsm;? ykdifqkdifrIrsm;ESifh pD;yGm;a&;qkdif&m

tusKd;cHpm;cGifhrsm; vufvSrf;rDrIwkdYESifh pyfvsOf;í trsKd;orD;rsm;onf w&m;rQwrIESifh

wef;wlnDrQ tcGifhta&;&&Sda&; aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

(7) vlrItzGJUtpnf;twGif; tqifhtm;vkH;wGif qkH;jzwfcsufcsrSwfrIESifh acgif;aqmifrIwkdYwGif

trsKd;orD;rsm; wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifcGifh aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

(8) trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m tzGJUtpnf;qkdif&m ,EÅ&m;ukd xlaxmif&efESifh

wkd;csJU&ef? trsKd;om;tqifh zGHUNzdK;wkd;wufa&; r[mAsL[mESifh qkH;jzwfcsufcsrSwfaom

vkyfief;pOfwkdYwGif trsKd;orD;rsm;onf wef;wlnDrQ rdwfzufrsm;tjzpf

yg0ifvkyfaqmifEkdif a&; aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

(9) trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m? vlrIa&;qkdif&m? ,Ofaus;rI

qkdif&m? EkdifiHom;jzpfrIqkdif&mESifh EkdifiHa&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd tumtuG,fay;rI?

jr§ifhwifrIESifh jznfhqnf;rIwkdYukd aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

(10) trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ukd owif;rD'D,mu@u jr§ifhwifjcif;ESifh

trsKd;orD;rsm; \ tcGifhta&;rsm;ESifh vlrItzGJUtpnf;rsm;okdY trsKd;orD;\

Page 73: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 33

l a&G;aumufyGJ0if ukd,fpm;vS,favmif; trsKd;orD;ta&twGuf wkd;wufjcif;ESifh qkH;jzwfcsuf

csrSwfjcif;wGif xdxda&mufa&muf yg0ifvkyfaqmifjcif;/

l usm;? r a&;&mukd aqmif&GufrIwkdif;wGif xnfhoGif;pOf;pm;&efvnf;aumif;? usm;? r a&;&mESifh

qufET,faom rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm; jyKpka&;qGJjcif;ESifh taumiftxnfazmfaqmif&mwGif

vnf;aumif;? 0efBuD;Xmersm;okdY jzpfap? 0efBuD;Xmersm;twGif;wGif jzpfap t&if;tjrpfrsm;

cGJa0owfrSwfrI wkd;jr§ifhjcif;/

2015-2016ckESpfwGifjrefrmEkdifiHonf¤if;\jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfwkd;wufrI

ukdvnf;aumif;? EkdifiHom;rsm;\ vlYtcGifhta&; txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd

rnfokdY tmrcHjy|mef;xm;onfukdvnf;aumif; tuJjzwf&ef tcGifhtvrf;rsm; &Sdygonf/ axmif

pkESpf &nfrSef;csufrsm; jyefvnfokH;oyfcsuf 2015 (Millennium Development Goals Review,

2015)? tjynfjynfqkdif&m vlYtcGifhta&;aumifpD\ ykHrSefjyefvnfokH;oyfcsuf 2015 (Human

Rights Council Universal Periodic Review, 2015)? abusif;vkyfief;vrf;ñTef+20? jyefvnfokH;

oyfcsufvkyfief;pOf (Beijing Platform For Action +20 Review Process) ESifh pDa'gjyefvnfokH;oyf

csuf (CEDAW Review) wkdYonf ,if;twGuf tuJjzwf&mü ta&;ygaom pHrsm; jzpfygonf/

1-4/ þpmwrf;\ &nf&G,fcsuf

]jrefrmEkdifiH\ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;tajc

tae} avhvmqef;ppfrItrnf&Sd þpmwrf;ukd ukvor*¾Xmae n§dEIdif;a&;rSL;\ vrf;ñTefrI? vlrI

0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;XmeESifh tjcm;yg0ifywfoufolrsm;\

teD;uyfyl;aygif;aqmif&GufrIwkdYjzifh ukvor*¾ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU (UNGTG) 96 ESifh tm&SzGHUNzdK;a&;bPf (ADB) wkdYu jyKpkxm;ygonf/ þpmwrf;ukd jrefrmEkdifiHwGif usm;? r

a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m tajctaersm;udk tpkd;&? zGHUNzdK;

96 wuf<upGmyg0ifaom tzGJUrsm;rSm UN Women ? UNFPA ? UNDP ESifh tm&SzGHUNzdK;a&;bPf (ADB) wkdYjzpfonf/ UN AIDS ? UN Habitat ? UNICEF ? UNODC ? WHO wkdYudk owif;tcsuftvufrsm; yHhydk;ay;onfhtwGuf

aus;Zl;wifpGmtodtrSwfjyKygonf/

yHhykd; aqmif&GufrIwkdYudk owif; rD'D,mu@rsm;u jynfoltrsm;tm;

todtjrifzGifhjcif;rsm; aocsmatmifaqmif&Guf&ef

(11) obm0o,HZmw t&if;tjrpfrsm;ukd pDrHcefYcGJrIESifh xdef;odrf;a pmifha&SmufrI?

obm0 ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;? &moDOwk ajymif;vJrIESifh vkdufavsmnDaxG

jyifqifrIwkdYwGif trsKd;orD;rsm;onf xdxda&mufa&muf yg0if vkyfaqmifcGifh

aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

(12) uav;oli,f (rdef;uav;)rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd jr§ifhwif&ef?

tumtuG,fay;&ef ESifh jznfhqnf;ay;&ef/

Source: National Strategic Plan for the Advancement of Women (2013-2022); Myanmar National Committee for Women's Affairs, Ministry of Social Welfare, Relief and Resettlement and Department of Social Welfare

ed'gef;

Page 74: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 34

a&;rdwfquftzGJUtpnf;rsm;ESifh tjcm;yg0ifywfoufolrsm; ykdrkdem;vnfEkdifap&efESifh &Sif;vif;

wifjy&ef vkdtyfaMumif; xif&Sm;ojzifh aqmif&Gufjcif;jzpfygonf/ okdY&mwGif tcsuftvufrsm;

jynfhpkHrI r&SdcJhyg/ þpmwrf;onf vwfwavm jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf tygt0if usm;? r

wef;wl tav;xm; ½Ijrifaom rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;ESifh pDrHcsufrsm;tm; nDñGwfpGm a&;qGJ&efESifh

taumiftxnfazmfaqmif&ef vrf;ñTefrIay;xm;ojzifh ,if;tcsuftvufrsm;ESifh avhvm

qef;ppfrIwkdYudk tokH;jyK&ef jzpfygonf/ oufaotaxmuftxm;rsm; tajccHvsuf usm;? r

wef;wlrIudk tav;xm;½Ijrifaom rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;udk a&;qGJjcif;ESifh taumiftxnf

azmfaqmifjcif;wGif 'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm;ESifh vGwfvyfa&;wkdYukd azmfxkwfcGifh&onfh yifukd

obm0wefzkd;&SdNyD; trsKd;orD;rsm;taejzifh tusKd;aus;Zl; cHpm;Mu&rnf jzpfygonf/ xkdYjyif

jrefrmEkdifiH\ tkyfcsKyfa&;? Nidrf;csrf;a&;ESifh pD;yGm;a&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&;wGif xda&mufrI&Sd

a&;twGufvnf;aumif;? zGHUNzdK;wkd;wufrI a&&SnfwnfwHhckdifNrJa&;ukd aocsmapa&;twGufvnf;

aumif; t"duusygonf/

ykdrkdwdwdususqkd&vQif þpmwrf;onf zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh vlom;csif; pmemaxmuf

xm;rIqkdif&m ulnDaxmufyHhrIavmuESifh pyfvsOf;í tpkd;&? vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;ESifh

zGHUNzdK;wkd;wufa&; rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;\ atmufazmfjyyg vkdtyfcsufrsm;udk ukdifwG,f&ef

&nf&G,fygonf/

l EkdifiHawmf\ toifh&SdNyD; tcsuftvufrsm;? ukvor*¾ESifh vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;rS

rwlnDaom e,fy,ftrsKd;rsKd;twGuf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdif

pGrf;&Sdvmapjcif;ESifhywfoufNyD; &&Sdonfh ta&twGufqkdif&mESifh t&nftaoG;qkdif&m

tcsuftvufrsm;ukd aygif;pyfí a&;qGJjcif;tm;jzifh jrefrmEkdifiH\ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQ

rIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;tay: cGJjcrf;pdwfjzmavhvmcsufwpfckukd jznfhqnf; &ef/

l usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;tjrifrsm;jzifh tpkd;&\ tkyfcsKyfa&;rl0g'?

pDrHudef;ESifh pDrHcsuf jyKpka&;qGJjcif;? taumiftxnfazmfaqmifjcif;? apmifhMunfhMuyfrwfjcif;?

tuJjzwfjcif;qkdif&m todtjrif jznfhqnf;&ef/

l usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m udpö&yfrsm;ukd

tpkd;&ESifhtwl tm;ay;jr§ifhwif&mrSm ukvor*¾ESifh vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;\ r[m

AsL[mrl0g'rsm;tay: vrf;ñTefrIay;rnfh us,fjyefYaom taxmuftxm; tajccHwpf&yf

jznfhqnf;&ef/

l todw&m;Ekd;Mum;rI jr§ifhwif&mESifh pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifrI aqmif&Guf&mü tpkd;&? vlxk

tajcjyK? tzGJUtpnf;rsm;ESifh EkdifiHwum tzGJUtpnf;rsm;tm; tcsuftvufrsm;ESifh avhvm

qef;ppfrIukd yHhykd;jznfhqnf;&ef/

l ta&;ay:rl0g'ESifh pDrHudef;ESifh nDñGwfaom wkHYjyefaqmif&GufrIrsm;qkdif&m vkdtyfonfh

ta&;BuD;aom udpö&yfrsm;ukd cGJjcm;azmfxkwf&ef/ a&SUqufvufjyKpkrnfh okawoeESifh rl0g'

qkdif&m wkHYjyefaqmif&GufrIwkdYtwGuf tcGifhtvrf;rsm;udk jznfhqnf;rnfh owif;tcsuftvuf

rsm;ESifh avhvmqef;ppfrIwkdYrS uGm[csufrsm;ukd cGJjcm;azmfxkwf&ef/

Page 75: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 35

qef;ppfcsufaumuf,lrIenf;vrf;

enf;vrf;qdkif&mrlabmif

trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum; wef;wlnDrQrIukd 1948 ckESpf tjynfjynfqkdif&m

vlYtcGifhta&;aMunmpmwrf;ESifh ukvor*¾ESifh urÇmhtvkyform;tzGJUwkdY\ t"duusaom

pmcsKyfpmwrf;rsm;ESifh y#dnmOfrsm;wGif twdtus xnfhoGif;jy|mef;xm;ygonf/ þpmwrf;ukd

trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;? pDa'goabmwl

pmcsKyfESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTefwkdY\ tajccHvkyfief;rlabmif? tcGifhta&;? ]tcGifhtvrf;

wef;wl? &v'fwljzpfaom t"dyÜm,fjynfh0onfh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI} 97 tajccHoabm

97 pDa'gu w&m;0if (Oya'wGif tcGifhtvrf;wlnDa&;udk xdef;odrf;xm;onf) ESifh xda&mufaom usm;? r tcGifhta&;wlnDrI

(tcGifhtvrf;ESifh tusKd;aus;Zl;rsm;udk av;pm;rIESifhtwl xda&mufaom omwlnDrQrI&Sdjcif;) ESpfck udk cGJjcm;jyouJhodkY

qufpyfrIrsm;udkvnf; taotcsmajymonf/ xda&mufaom usm;? r tcGifhta&;wlnDrItwGuf pDa'g \ csOf;uyfrIu

ZD0qkdif&m uGmjcm;rIrsm;ESifh zefwD;xm;aom cGJjcm;qufqHrIMum; uGJjcm;rIESifh tajctaetrsm;pkwGif trsKd;om;rsm;ESifh

a,mufsm;av;rsm;xuf trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;u tqifh twef;ESifh ae&m ydkrdkedrfhusonfhae&mrSm&Sdjcif;qdkonfht

csufESifhtwltrsKd;om;ESifhtrsKd;orD;Mum;rwlnDrIwdkYudktodtrSwfjyKvufcHxm;onf/¤if;u(u)cGJjcm;qufqHjcif;u@

rsm;wGif þrQwrIr&Sdjcif;u aemufcHtaMumif; &if;jzpfNyD; trsKd;om;ESifh trsKd;orD;twGuf oifhawmfonf[k

vlYtzGJUtpnf;u ,lqonfh oabmxm;rsm;ESifh tjyKtrlESifh ae&mwdkif;wGif ½kyfydkif;qkdif&mESifh ½kyfydkif;qkdif&mr[kwfonfh

t&if;tjrpfrsm;udk &&SdrIwGif trsKd;om; rsm;ESifh a,mufsm;av;rsm;xuf trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;udk ab;z,fxm;jcif;

(c) usm;rcGJNcm;rIuoD;oefYowfowfwnf&SdaeaomtaMumif;t&mu wpfck wnf;aomtaMumif;t&m r[kwfbJ

pD;yGm;a&;tajctae? rsKd;½dk;? EdkifiHom;? vlrsKd;paom vlrIpD;yGm;a&;qkdif&m tjcm;t&mrsm;wGifvnf; wHkYjyefrI&SdaMumif; (*) usm;?

ruGJjym;rIudktajccHaom cGJjcm;qufqHrIESifh rrQwrIu vlrIa&; t& wnfaqmufNyD; jzpfaeNyD; ,if;wkdYudk Oya'ESifh vufawGU

aqmif&GufrIt& ajymif;vJEkdifonf odkYr[kwf trsKd;om;ESifh trsKd;orD;? a,mufsm;av;ESifh rdef;uav;Mum; xda&mufaom

wlnDrI&&SdEdkifonfqkdonfudk todtrSwfjyKxm;onf/ ,if;udk þtcsufrsm;jzifh jyKvkyfonf/ (u) trsKd;om;rsm;ESifh

trsKd;orD;rsm;tm; tcGifhta&; wef;wlay;onfh rl0g'ESifh Oya'udk jr§ifhwifjcif;? (c) tcGifhtvrf;ESifh tusKd;aus;Zl;rsm;

&&Sd&mwGif av;pm;rIESifhtwl wlnDaom tcGifhta&;&ap&eftwGuf trsKd;orD;rsm;&ifqkdifae&onfh rsm;jym;vSaom

qkd;usKd;rsm;udk azmfjy&eftwGuf ,m,D txl;aqmif&Gufcsufrsm;tygt0if tzGJUtpnf;ESifh vlrIa&;qkdif&m ywf0ef;usifrsm;

vkyfaqmifjcif;udk jr§ifhwifjcif;/ (*) tcGifhta&;ESifh cHpm;ydkifcGifhrsm;udk trSefwu,fcHpm;&eftwGuf wpfOD;csif;ESifh pkaygif;

vkyfydkifcGifhtmPm jr§ifhwif jcif;/ pDa'gu xda&mufaom wef;wltcGifhta&;&rIudk OD;wnfaom ueOD;aqmif&Gufcsufrsm;

UN

FPA

ed'gef;

Page 76: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 36

w&m;? cGJjcm;rIrS uif;a0;rI?98 tpkd;&\ wm0ef&SdrIESifh trsKd;orD;rsm; pGrf;aqmif&nfwkd;jr§ifhjcif; wkdY

ESifhtnD jyKpkxm;ygonf/99

txl;tav;ay;aom e,fy,frsm;

þpmwrf;onf trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[m

pDrHudef;\OD;wnfe,fy,fav;ckukdtxl;tav;ay;ygonf/¤if;wkdYonfpD;yGm;a&;u@üusm;?

r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;? ynma&;qkdif&m? usef;rma&;

qkdif&m? EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifh tkyfcsKyfrIu@rsm;? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf ESifh

y#dyu©tajctaersm;wGif trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ESifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQ rI?

enf;rsKd;pkHjzifhtMurf;zufrIrsm;uif;a0;a&;wkdY jzpfygonf/¤if;txl;tav;ay;aome,fy,f

rsm;ukd owfrSwf&mwGif tpkd;&? t&yfbufvlrItzGJUtpnf;rsm;ESifh wkdifyifaqG;aEG;rIjyKvkyfNyD;

jyKvkyfjcif;jzifh trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;Mum; tqifhnD&ef ulnDay;onf/ ,if;xJwGif tcGifhtvrf;? tcGifh ta&;wlnDpGm

&&SdrI? &v'fwlnDrIESifh tusKd;aus;Zl;rsm; yg0ifonf/ (UN Women 2005 Claim and Celebrate Women Migrant Worker’s Human Rights through CEDAW, New York))

98 ]trsKd;orD;rsm;tay: cGJjcm;qufqHjcif;} a0g[m&u usm;? rjzpfwnfrIudk tajccHjyK vkyfxm;aom rnfodkYaom cGJjcm;rI?

csefvSyfxm;rI odkYr[kwf uefYowfxm;rIudkrqkd qkdvdkonf/ EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;? ,Ofaus;rI? t&yfbuf odkYr[kwf tjcm;

rnfonfhe,fy,fwGifrqdk vlYtcGifhta&;ESifh tajccHvGwfvyfcGifh\ trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; wef;wlnDrIudk tajccHum

¤if;wkdYwGiftdrfaxmif&Sdonfjzpfapr&Sdonfjzpfap,if;odkYcGJjcm;rIutrsKd;orD;rsm;\aysmf&TifrIodkYr[kwfpGrf;aqmifrIudk

todtrSwfjyKrIwGif taESmifht,Sufay;rI\ oufa&mufrI odkYr[kwf taMumif;tcsufjzpfonf/ (tydk'f 1? pDa'g) cGJjcm;qufqHrI

t"dyÜm,fzGifhqkdcsufwGif (1) wkduf½dkuf odkYr[kwf oG,f0dkufí (&nf&G,fNyD; odkYr[kwf r&nf&G,fbJ) cGJjcm;qufqHjcif; (2) Oya't&

odkYr[kwf usifhoHk;rIt& cGJjcm;qufqHjcif; (3) ypöKyÜef? twdwf odkYr[kwf zGJUpnf;wnfaqmufxm;aom cGJjcm;qufqHrI (4) vlrIa&;?

t&yfbuf? pD;yGm;a&;ESifh EdkifiHa&; tcGifhta&;rsm;udk jcHKiHkvsuf vlrIa&;? EkdifiHa&;ESifh pD;yGm;a&; cGJjcm;qufqHrI (5) usm;? rcGJjcm;rI

oufouf wnf;&Sdaejcif;r[kwfbJ tqifhtwef;? vlrsKd;t& cGJjcm;qufqHjcif; paom cGJjcm;qufqHrIrsm;\ tjcm;vlrIa&; twef;t

pm;rsm;ESifhyHkpHrsm;ESifh qufpyfrdaom aygif;pHkrI? Oyrm- zGHUNzdK;qJEkdifiHwpfckrS qif;&Jaom vlrsKd;cGJjcm;cHxm;&aom trsKd;orD;rsm;tay:

cGJjcm;qufqHrI (Chiongson, R, pDtD;'Dat'AvsLnDvmcH? tkdif'AvsLtm&f at'AvsL- tm&Sypdzdwf? udk;um;- ,ltifeftrsKd;orD;rsm;?

pDa'g2005 rSwpfqifh trsKd;orD;a&TUajymif; tvkyform;rsm;\ vlYtcGifhta&;udk awmif;qdk yg0ifqifETJjcif;)

99 pDa'gwGif EdkifiHwm0ef0wå&m;twGuf us,fjyefYaom azmfjyrI&Sdonf/ pDa'g2005udk vufrSwfxdk;jcif;jzifh EdkifiHrsm;u

cGJjcm;qufqHjcif;ESifhwef;wltcGifhta&;r&Sdjcif;udkod&Sdxm;NyD;EdkifiH\aqmif&GufrIvdktyfaMumif;ajymMum;vsuf¤if;wkdYudk,fwkdif

oabmwlnDcsuf\ 0wú&m;rsm;tm;taumiftxnfazmfaqmif&Guf&ef wm0ef&SdaMumif;? vkyfaqmifrnfNzpfaMumif; w&m;0ifuwdNyK

vkdufNcif;Nzpfonf/f/ oabmwlnDcsuft& EkdifiHwm0ef0wå&m;rsm;wGif...

(u) jynfolydkifESifh yk*¾vduydkif e,fy,frsm;wGif cGJjcm;qufqHrIr&Sdjcif;ed,mrudk tajccHvsuf vlrIa&;? pD;yGm;a&;

jynfolYa&;&mESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;tm;vHk;udk ay;NyD; oabmwlpmcsKyf\ tydk'f 6 rS 16 wpfavQmuf azmfjyxm;

csufrsm;wifruay/

(c) zGJUpnf;yHktajccHOya'ESifh Oya'jy|mef;rIwGif wef;wltcGifhta&; tajccHoabmw&m;udk taumiftxnfazmfjcif;/

(*) wef;wltcGifhta&;tajccHoabmw&m;udk vufawGUem;vnfoabmaygufapjcif;/

(C) trsKd;orD;rsm;tay: cGJjcm;qufqHjcif;udk umuG,fwm;jrpfjcif;/

(i) trsKd;orD;rsm;twGuf Oya't& tumtuG,fay;jcif;

(p) cGJjcm;qufqHjcif;rS a&SmifMuOfjcif;/

(q) rnfonfh vlyk*¾dKvf? tzGJUtpnf; odkYr[kwf vkyfief;wdkYrSrqkd cGJjcm;qufqHjcif;udk z,f&Sm;jcif;/

(Z) cGJjcm;qufqHjcif; tjyKtrlrsm;tay: ta&;,ljcif;ESifh w&m;ojzifh jzpfapjcif;/

(ps) cGJjcm;qufqHjcif;yg0ifaom Oya'rsm;? pnf;rsOf;rsm;? "avhxHk;pHrsm;ESifh tavhtxrsm;udk jyKjyifjcif; odkYr[kwf

z,f&Sm;jcif;/

(n) cGJjcm;qufqHum jypf'Pfay;rIjy|mef;csufrsm;udk ½kyfodrf;jcif;/

(#) ,m,Dtxl;aqmif&Gufcsufrsm; pwifjyKvkyfjcif;jzifh vufawGU wef;wltcGifhta&;&&SdrIudk jr§ifhwif&ef/ (International Wom-

en’s Rights Action Watch Asia Pacific, 2001. trsdK;orD;rsm;\wef;wlnDrSsrItwGuf tpkd;&\wm0efrsm;Nznfhqnf;aqmif&GufrI?

pDa'goifwef;? uGmvmvrfyl)

Page 77: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 37

¤if;wkdYonf trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,fb0rsm;\ t"duusaom e,fy,frsm;ukd

ukd,fpm;jyKaMumif; qkH;jzwfcJhMuygonf/

tcsuftvufaumuf,laom enf;vrf;rsm;ESifh tuefYtowfrsm;þpmwrf;onf jynfaxmifpktqifhESifh a'oEÅ&mtqifhwkdYrS w&m;0ifxkwfjyefxm;aom

pm&if;tif;rsm;? ukvor*¾vufatmufcH tzGJUtpnf;rsm;ESifh zGHUNzdK;a&;rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;

\ wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm ukd,fpm;jyKaom ppfwrf;rsm;? erlemppfwrf;rsm;? ukvor*¾ vuf

atmufcH tzGJUtpnf;rsm;? zGHUNzdK;a&; rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;ESifh vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;\

ta&twGufqkdif&mESifh t&nftaoG;qkdif&m okawoersm; tusOf;? tpkd;&? vlxktajcjyK tzGJU

tpnf;rsm;? ukvor*¾ESifh zGHUNzdK;a&;rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;\ ta&twGufqkdif&mESifh t&nf

taoG;qkdif&m rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm; tuJjzwfrI? pDrHudef;twGif;rS yg0ifywfoufolrsm;

avhvmawGU&Sdonfh oifcef;pmrsm;tay: cGJjcrf;pdwfjzm okH;oyfxm;onfh tpD&ifcHpmrsm;ukd

tajccHtm;jzifh rSDjirf;jyKpkygonf/

þpmwrf;ukd a&;om;&mwGif tcsuftvuf&&SdrI tcuftcJrsm;ESifh okawoejyKvkyfEkdif

rI uefYowfcsufrsm; &SdcJhygonf/ Oyrm-wpfEkdifiHvkH;qkdif&m vlOD;a&pm&if;tif;onf 1983 ckESpf

aemufykdif;rS pNyD; 2014 ckESpf? arv 29 &uf jrefrmEkdifiH vlOD;a&ESifh oef;acgifpm&if;aumuf,l

rIrSm t"duawGU&Sdcsufrsm; awGU&Sd&csdeftxd xyfrHaumufcHcJhjcif; r&Sdyg/ tvkyftiftm; yg0ifrI

ppfwrf;onfvnf; 1993 ckESpfaemufykdif;wGif xyfrHaumuf,ljcif; r&SdcJhyg/ xkdYtjyif pDa'gaumf

rwD\ wkdufwGef;tBuHjyKcsufrsm;ukdvnf; ae&mrsm;pGmwGif ñTef;qkdtokH;jyKxm;ygonf/ pDa'g

aumfrwD\ tBuHjyKcsufrsm;ukd 2008 ckESpfwGif aemufqkH;&&SdcJhNyD; 2016 ckESpf? ZlvkdifwGif

pDa'gaumfrwD\ vmrnfhtpD&ifcHtay: tBuHjyKcsufrsm; &&Sdrnf jzpfygonf/ tpkd;&\

tcsuftvufrsm;onf vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; ryg0ifoavmuf jzpfygonf/

xkdYjyif tpkd;&u xkwfjyefonfh tcsuftvufrsm;onf Multi Indicator Cluster (MICS)? Inte-

grated Household Living Conditions Survey? urÇmhbPfESifh tm&SzGHUNzdK;rIbPf (ADB) rsm;\

tcsuftvufrsm;tMum;rSm uGJjym;rItrsKd;rsKd; &Sdygonf/100 tcsuftvufr&Sdaom? r&&SdEkdifaom

aMumifh vkHavmufpGm oufaojyrIr&Sdaom tcsdefrsm;wGif þpmwrf;onf wjcm;EkdifiHrsm;rS oif

cef;pmrsm;udk avhvmum jrefrmEkdifiH\ tajctaeukd xkwf,la&;om;xm;ygonf/

pmwrf;jyKpka&;vkyfief;pOf

þpmwrf;xkwfa0a&;twGuf BudKwifjyifqif&ef yJhukdifaumfrwDukd vlrI0efxrf;OD;pD;Xme?

'kwd,ñTefMum;a&;rSL;csKyfESifh ukvor*¾ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU (UN Gender

Theme Group) \ Ouú|wkdYu yl;wGJOuú|tjzpf wm0ef,lzGJUpnf;xm;ygonf/ yJhukdifaumfrwDtzGJU

0ifrsm;rSm oufqkdif&m0efBuD;Xmersm; (ynma&;0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;Xme ponf)

rS ukd,fpm;vS,frsm;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIvkyfief;uGef&uf (GEN)? ukvor*¾ usm;?

100 Oyrm-vuf&Sd oef;acgifpm&if;tcsuftvuf xkwfjyefjcif;rwkdifcifu vuf&SdvlOD;a& cefYrSef;rIrSm tcsuftvuf rsm;wGif

uGJjym;aeonf/ 2008-2009 ckESpfwGif jyKvkyfaom A[dkpm&if;tif;tzGJU\

tcsuftvuft& 58 'or 38 oef; pm&if;&SdNyD; at'DbDESifh urÇmhbPfu 2011 ckESpfwGif 60 'or 62 oef;ESifh 43 'or

84 oef; [lí toD;oD;cefYrSef;cJhMuonf/

ed'gef;

Page 78: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 38

r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU (UN GTG)? tm&SzGHUNzdK;a&;bPf? urÇmhbPfwkdYrS tzGJU0ifrsm;jzifh

yg0ifygonf/ xkdYjyif pmwrf;udk a&;om;&eftwGuf EkdifiHwumtwkdifyifcH ynm&Sifukd oabmwl

pmcsKyfjzifh cefYtyfygonf/

EkdifiHwum twkdifyifcHynm&Sifonf &&SdorQ tcsuftvufrsm;udk aumuf,l&efESifh

avhvmqef;ppf&ef jynfwGif;okawoeynm&Sif ig;OD; yg0ifaom tzGJUESifhtwl yl;aygif;vkyfaqmif

ygonf/ pmwrf;jyKpkxkwfa0a&;twkdif;twmESifh enf;vrf;wkdYukd aqG;aEG;&ef 2012 ckESpf?

atmufwkdbmvwGif aejynfawmfü pDrHudef;ESifh OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;qkdif&m tvkyf½kHaqG;

aEG;yGJ (Planning and Priorities Workshop) ukd usif;ycJhygonf/ pmwrf;a&;om;a&;tzGJUwGif

ukvor*¾ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU (UN GTG) rS a&G;cs,fxm;olrsm;ESifh twkdifyifcH

ynm&SifwkdYrS yg0ifa&;om;Muygonf/ ppfwrf;\ rlMurf;ukd tpkd;&? ukvor*¾ usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQa&;tzGJU? tm&SzGHUNzdK;a&;bPf? urÇmhbPf? ukvor*¾tzGJU (jrefrmEkdifiH)ESifh usm;? r

a&;&m wef;wlnDrQa&;uGef&ufwkdYrS avhvmNyD; okH;oyfcsufrsm; jyefvnfay;ykdYMuygonf/ pmwrf;

a&;om;aom tzGJUu pmwrf;ukd tNyD;owfjyKpkjcif;ESifh ykHESdyfxkwfa0jcif;rjyKrD vlrI0efxrf;OD;pD;

XmeESifh ukvor*¾ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU (UN GTG) wkdYu obmywdtjzpf

wm0ef,lvsuf jyefvnfay;ykdYonfh okH;oyfcsufrsm; jyifqifjcif;rsm;tay: aqG;aEG;twnfjyK

onfh tvkyf½kHaqG;aEG;yGJ (Multi-Stake Holder Validation Workshop) ukd usif;ycJhygonf/

ykHESdyfxkwfa0a&;vkyfief;zGJUpnf;rI

trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;yg OD;pm; ay;

e,fy,frsm;xJrS av;cktm; þpmwrf;ü oD;jcm;tcef;rsm;jzifh txl;tav;ay; azmfjyygonf/

tcef; 2/ pD;yGm;a&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;

&nfrsm; &Sdvmapjcif;wGif trsKd;orD;rsm;\ qif;&JEGrf;yg;rI? trsKd;orD;rsm;\ jyKpkapmifha&SmufrI

tygt0if vkyfcaMu;aiG r&&Sdaom tvkyftukdif? aus;vufa'oESifh NrdKUjya'orsm;&Sd pD;yGm;a&;

u@ü w&m;0ifykHrSefr[kwfaom u@ESifh w&m;0ifu@rS trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdif

ponfh trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdifwpf&yfvkH;ukd txl;tav;ay;ygonf/

tcef; 3/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh ynma&;qkdif&m trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;

i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;wGif tajccHynm rlvwef;? txufwef;ESifh tqifhjrifhynma&;?

enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynmoifwef;? ausmif;jyifyynma&;wkdYwGifvnf;aumif;?

xkdenf;wl ynma&;\ wef;n§dtpDtpOfESifh t&nftaoG;tmrcHrIwkdYwGifvnf;auif; vufvSrf;

rDa&;twGuf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrItay:wGifvnf;aumif; txl;tav;ay;ygonf/

tcef; 4/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI? trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\

usef;rma&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;qkdif&m trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ tajccH

usef;rma&;? tm[m&jynfh0rI? arG;rdcifaoqkH;rI? vdifykdif;qkdif&m usef;rma&;? rsKd;qufyGm;usef;rm

a&;? tdwfcsftkdifADwkdYukd azmfjyygonf/

tcef; 5/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI? enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrS uif;a0;a&;qkdif&m

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m trsm;ydkife,fy,fESifh yk*¾vdu

Page 79: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 39

ykdife,fy,fwkdYwGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrIykHpHtrsKd;rsKd; uGJ

jym;jcm;em;rIukd tav;ay;azmfjyygonf/

tcef; 6/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;vkyfief;pOfESifh

tkyfcsKyfa&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ü jynfaxmifpk? wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,fvTwfawmfrsm;?

tpkd;&0efBuD;Xmersm;? EkdifiHa&;ygwDrsm;? jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh wkdif;a'oBuD;^

jynfe,faumfr&Sifrsm;? vkHNcHKa&;ESifh w&m;Oya'u@wkdYwGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKyg0ifrI

ukd avhvmazmfjyygonf/

tcef; 7/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü trsKd;orD;rsm;\

tcGifhta&;rsm;ü y#dyu© wm;qD;umuG,fa&;? y#dyu©ajz&Sif;a&;? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf apmifh

MunfhMuyfrwfrIESifh a&&SnfwnfwHhaom Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrIwkdYwGif trsKd;orD;rsm; yg0if

vkyfaqmifcGifhESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukdavhvmygonf/

tcef; 8/ wGif vkyfief;vrf;ñTeftBuHjyKcsufrsm;tm; aumufcsufcsjcif;ESifh tusOf;csKyf

a&;om;jcif; jyKvkyfygonf/

tcef;toD;oD;onf pDa'goabmwlnDrIpmcsKyf? abusif;vkyfief;vrf;ñTefESifh trsKd;orD;

rsm;zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;wkdY\ vkyfief;rlabmiftay:

wGif tajccHNyD; oufqkdif&me,fy,ftoD;oD;wGif trsKd;om;rsm; (a,musfm;av;i,f&G,frsm;)

ESifhtwl trsKd;orD;rsm; (rdef;uav;i,f&G,frsm;) wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifcGifh\ tusKd;ouf

a&mufrIukd txl;tav;ay;azmfjyjcif;jzifh pwifygonf/ tcef;u@rsm; toD;oD;ü trsKd;orD;

rsm;\ trSefwu,f touf&SifaexkdifMu&ykHukdvnf;aumif;? t"du OD;wnfaom e,fy,fESifh

pyfvsOf;í usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m uwdu0wf

Women participation in helping to distribute census materials nationwide, Yangon.

UN

FPA

ed'gef;

Page 80: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 40

vkdufemusifhokH;rIonf pHcsdefpHñTef;rsm; jynfhrDrItajctaeukdvnf;aumif; ta&;ygaom tcsuf

rsm;udk xkwfazmfwifjyygonf/ rl0g'udpö&yftygt0if oufqkdif&me,fy,fwGif trsKd;orD;rsm;

yg0ifvkyfaqmifcGifhukd taxmuftuljyKrIrsm;ESifh wnfwHhqJ t[efYtwm;rsm;udk tcef;toD;oD;

rSm avhvmqef;ppfxm;ygonf/ tqifhtwef;? touft&G,f? wkdif;&if;om;vlrsKd;? a'ouGJjym;

jcm;em;rIt& cGJjcm;aumuf,lonfh tcsuftvufrsm;udk jzpfEkdiforQ tav;ay;azmfjyygonf/

oufqkdif&me,fy,fü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIukd tav;ay;xnfhoGif;pOf;pm;onfh rl0g'

qkdif&m? vkyfief;pOfqkdif&m uwdu0wfrsm; ausyGef&ef qkH;jzwfcsufcsrSwfolrsm;udk taxmuftul

jyKonfh tcsufrsm;udk tav;ay;azmfjyygonf/ þenf;tm;jzifh tcef;toD;oD;onf jrefrmEkdifiH

ESifh urÇmwpf0ef;vkH;rS EkdifiHrsm;\ aumif;rGefaom usifhokH;rIrsm;ukd ukd;um;jcif;jzifh vkyfief;

vrf;ñTefrsm;udk ed*kH;csKyf tBuHjyKwifjyxm;ygonf/

Page 81: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh

pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ

yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

2

UN

FPA

Page 82: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 42

AD

B

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif

tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

"tpkd;&rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; wef;wlnDrQrIukd tajccHvsuf wlnD

aom vlYtcGifhta&;rsm;udk tmrcHEkdif&ef tvkyftukdif vkyfief;e,fy,frsm;wGif

trsKd;orD;rsm; tm; cGJjcm;qufqHrI yaysmufa&;twGuf oifhjrwfaom

enf;vrf;rsm;jzifh aqmif&Guf&ygrnf/ txl;ojzifh...

(u) vlom;tm;vkH;\ rlykdiftcGifhta&;jzpfonfh tvkyftukdifvkyfukdifcGifh

(c) tvkyftukdifcefYxm;&mwGif a&G;cs,fa&;twGuf wlnDaom pH?

owfrSwfcsuftygt0if tvkyftukdiftcGifhtvrf;rsm; wef;wlnDrQ&&SdcGifh

(*) toufarG;0rf;ausmif;rIynmESifh tvkyftukdif vGwfvyfpGm a&G;cs,fcGifh?

&mxl;wkd;jr§ifhcHpm;cGifh? tvkyftukdiftmrcHcsuf &&SdcGifhESifh vkyfief;0efaqmifrI\

tusKd;aus;Zl;cHpm;cGifhtm;vkH;ESifh cGifhjyKcsuftm;vkH; &&SdcHpm;cGifh?

tvkyfoifoifwef;rsm;? toufarG;0rf;ausmif;ynm tqifh jrifhoifwef;rsm;ESifh

pOfqufrjywf ykdYcsaom oifwef;rsm; tygt0if toufarG;0rf;ausmif;

ynmoifwef;rsm;ESifh rGrf;rHoifwef;rsm; avhusifhoif,lcGifh

(C) tusKd;cHpm;cGifhrsm; tygt0if vkyfcaMu;aiG wef;wlnDrQcGifh? wlnDaom

tvkyftwGuf wl nDaom tcGifhta&;ESifh vkyfief;t&nftaoG; tuJjzwf&mwGif

wlnDpGm cHpm;cGifh

(i) vlrIzlvkHa&;cHpm;cGifh (txl;ojzifh tNidrf;pm;,lcsdefwGif) tvkyfvufrJh jzpfjcif;?

rusef;rmjcif;? roefpGrf;jzpfjcif;? touft&G,fBuD;&ifhjcif;ESifh vkyfukdifEkdifpGrf;r&Sdonfh

tajctaewkdYwGif vlrIzlvkHa&; cHpm;cGifhESifh txl;vpmjynfh cGifhcHpm;cGifh

(p) rsKd;qufyGm; usef;rma&;apmifha&SmufrI tygt0if vkyfief;cGiftwGif;

usef;rma&;ESifh ab; uif;vkHNcHKa&;umuG,fapmifha&SmufrI cHpm;cGifh ponfh

enf;vrf;rsm; jzpfygonf/" trsKd;orD; rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; uGefAif;&Sif;? tykd'f-11

"tpkd;&rsm;onf aus;vufa'orS trsKd;orD;rsm; &ifqkdifawGUBuHK&onfh

oD;jcm;jyóemrsm;ESifhpD;yGm;a&;wGifvkyfcaMu;aiGr&&Sdonfh¤if;wkdY\

tvkyftukdifrsm;tygt0if¤if;wkdYrdom;pk\pD;yGm;a&;?b0&Sifoefa&;twGuf

vkyfaqmifae&onfh aiGaMu;r&&Sdaom tcef;u@rsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;NyD;

aus;vufa'o&Sd trsKd;orD;rsm;twGuf vuf&SdoabmwlnDcsufyg jy|mef;csufrsm;

usifhokH;a&; aocsmap&ef avsmfuefoifhjrwfaom enf;vrf;rsm; tokH;jyK aqmif

&Guf&ygrnf/" trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; uGefAif;&Sif;? tykd'f-14

Page 83: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 43

"tpkd;&rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum; wef;wlnDrQrIukd

tajccHvsuf aus;vufa'ozGHUNzdK;rIwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifaqmif&GufcGifhESifh

tusKd;cHpm;cGifh aocsmap&ef tvkdYiSm aus;vuftrsKd;orD;rsm;tm;

enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&;twGuf oifhavsmfaom enf;vrf;rsm;udk

usifhokH;aqmif&Guf&ygrnf/" trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmuf a&; uGefAif;&Sif;? tykd'f-14

"abusif;vkyfief;vrf;ñTef (Beijing Platform for Action)? tjynfjynfqkdif&m

vkyfief;rl abmifrsm;ESifh tjynfjynfqkdif&m tvkyform;tzGJUcsKyf (International

Labour Organization - ILO) oabmwlnDcsufrsm; tygt0if tjynfjynfqkdif&m

vkyfief;rlabmifrsm;u pD;yGm;a&;wGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\

tcGifhta&;rsm;ukdaxmufcHtwnfjyKNyD;jzpfygonf/xkdYtjyif¤if;onf

zGHUNzdK;wkd;wufa&;\ t"du&nfrSef;csufjzpfonf[k azmfjyNyD; trsKd;orD;rsm;

pD;yGm;a&;aqmif&GufykdifcGifh ykdrkd&&Sd&ef rl0g'rsm;ESifh tpDtrHrsm; vkdtyfaerIukdvnf;

tav;xm; azmfjyygonf/

2008 ckESpf jrefrmEkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya'yk'fr 349 ü EkdifiHom;rsm;onf

atmufyg vkyfief;rsm;ukd vkyfukdifaqmif&Guf&mwGif wlnDaom tcGifhtvrf;

&&Sdap&rnf/¤if;wkdYrSm...(u)jynfolY0efxrf;tjzpfwm0efxrf;aqmifrI(c)

tvkyfvkyfukdifrI (*) ul;oef;a&mif;0,frI (C) pD;yGm;a&;vkyfief;vkyfukdifrI

(i) twwfynmESifh toufarG;0rf;ausmif;rI (p) 0dZÆmynm? odyÜHynmESifh

enf;ynm&yfrsm; pl;prf;avhvmrIwkdY jzpfonf/

xkdYtjyif yk'fr 350 ü trsKd;orD;rsm;onf wlnDaom tvkyftwGuf

trsKd;om;rsm;enf; wl tcGifhta&;ESifh vpmwkdY cHpm;cGifh&Sdonf[k jy|mef;xm;ygonf/

yk'fr 352 ü EkdifiHawmfonf tvkyftukdifcefYxm;&mwGif jzpfap? EkdifiHh0efxrf;

a&G;cs,fwm0efay;&mwGif jzpfap owfrSwfaom t&nftcsif;ESifh jynfhpkHygu

jynfaxmifpkor®w jrefrmEkdifiHawmf\ rnfonfhEkdifiHom;ukdrQ vlrsKd;? Zmwd?

ukd;uG,f&mbmom? trsKd;om;? trsKd;orD;[lí cGJjcm;qufqHjcif; rjyK&ef jy|mef;xm;

ygonf/ okdY&mwGif trsKd;om;rsm;ESifhom avsmfuef oifhjrwfonfh &mxl;wm0efrsm;

twGuf trsKd;om;rsm;tm; a&G;cs,fcefYxm;jcif;ukd þyk'frt& t[efYtwm;

rjzpfap&/" 2008 ckESpf jrefrm EkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya'

"trsKd;orD;rsm;\ toufarG;0rf;ausmif;rIrsm;ukd jr§ifhwifí qif;&JEGrf;yg;rIrsm;ukd

avsmh yg;aponfh pepfrsm;? tavhtusifhrsm;udk wkd;wufjrifhrm;ap&ef

&nfrSef;ygonf/ ,if;wkdYtm; wkd;wufjrifhrm;ap&ef aqmif&Gufjcif;jzifh trsKd;orD;rsm;

toufarG;0rf;ausmif;rI wkd;wufvmNyD; qif;&JrIavsmhusum tvkyftukdif?

acs;aiG? t&if;tjrpfrsm;? t&if;tESD;rsm;? pD;yGm;a&; tusKd; aus;Zl;rsm;ESifh

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 84: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 44

qufpyfonfhwef;wltcGifhta&;rsm;ESifhrQwrIukdckdifrmaocsmapygonf/¤if;

r[mAsL[m&nfrSef;csuf atmifjrifap&ef rl0g'a&;qGJí taumiftxnfazmf

aqmif&Gufrnf jzpfonf/ rl0g' a&;qGJtaumiftxnfazmf aqmif&Guf&mwGif

udef;*Pef;tcsuftvufaumuf ,ljcif;? okawoejyKjcif;? ynmay;vIHYaqmfjcif;?

tpkd;&tzGJUtpnf;ESifh tpkd;&tzGJUtpnf;r[kwf aom tusKd;pD;yGm;oufqkdifolrsm;tm;

vkH; tusKH;0ifonfh pGrf;aqmif&nfwnfaqmufjcif;ESifh t&if;tjrpfcGJa0jcif; ponfwkdY

yg0ifygonf/" jrefrmEkdifiH trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; 2013-2022

2-1/ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; tjynfht0ESifh wef;wl yg0ifaqmif&GufcGifh\ ta&;ygrI

jrefrmEkdifiHwGif tjcm;a'orsm;uJhokdYyif trsKd;orD;rsm;u pD;yGm;a&;ukd rsm;pGm yHhykd;jznfh

qnf;ay;vsuf&Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;onf v,folrrsm;tjzpfaomfvnf;aumif;? pD;yGm;a&;

vkyfief;&Sifrsm;tjzpfaomfvnf;aumif; pGefYOD;wDxGifolrsm;tjzpfaomfvnf;aumif;? refae*sm

rsm;tjzpfaomfvnf;aumif;? tkyfcsKyfa&;0efxrf;rsm;tjzpfaomfvnf;aumif; okdYr[kwf vkyfc&

tvkyform; okdYr[kwf &yf&GmtzGJUtpnf;ESifh tdrfaxmifpkrsm;twGif; vkyfcr&onfh tvkyform;

tjzpfaomfvnf;aumif; tvkyfvkyfí pD;yGm;a&;ukd yHhykd;jznfhqnf;vsuf&Sdygonf/ toufarG;0rf;

ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif trsKd;orD;rsm; tjynfht0ESifh wef;wlyg0ifaqmif&GufcGifh&jcif;rSm

usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;ESifhywfoufí jrefrmEkdifiH\ uwdu0wf

rsm;ESifh ukdufnDaom azmfjyrIwpf&yfjzpfygonf/

rsm;jym;vmaom om"ursm;u azmfjyonfrSm usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;

pD;yGm;a&;aqmif&GufykdifcGifh ykdrkd&&Sda&;wkdYwGif &if;ESD;jr§KyfESHjcif;onf trsKd;orD;rsm;xHrS razmfxkwf

&ao;aom uRrf;usifrIrsm;ESifh tpGrf;tprsm;udk azmfxkwfay;jcif;jzpfí tjcm;zGHUNzdK;rI&v'frsm;ukd

vnf; wkd;wufapum tusKd;oufa&mufrIukdvnf; jr§ifhwifay;ygonf/101 okdYjzpfygí NydKifqkdifrIwkd;

wufjrifhrm;NyD; qufpyfvTrf;NcHKajymif;vJaeaom þurÇmwGif ,if;uJhokdYaom &if;ESD;jr§KyfESHrIonf

txl;yif ta&;BuD;ygonf/ usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd

aocsmap&ef tmrcHcsufay;xm;jcif;onf ykdrkdyg0ifaqmif&Gufvmonfh tzGJUtpnf;rsm;wGif

rsKd;qufrsm;tMum; tjyKoabmaqmifonfh oufa&mufrIrsm;ESifh zGHUNzdK;a&;&v'frsm; &&Sdapyg

onf/ ¤if;tjyif zGHUNzdK;rI&v'frsm;onf aumif;rGefonfh rl0g'a&G;cs,frIrsm;tay:vnf; tjyK

101trsKd;orD;rsm;\pD;yGm;a&;vkyfydkifcGifhudk]trsKd;orD;rsm;\pGrf;&nfwkd;wufjcif;rSm¤if;wkdY\wdk;wufvmaompD;yGm;

a&;vkyfEkdifpGrf;rsm;ESifh at*sifpDrsm;\ &v'fwpfcktjzpf wefzdk;&Sdaom tusKd;&v'frsm;jzpfay:aponfh ajymif;vJrIudk

,laqmifay;&ef}[ktus,fw0ifht"dyÜm,fowfrSwfMuonf/Oyrm-pD;yGm;a&;wGifxdxda&mufa&muftoHk;0ifaom¤if;wkdY\

pGrf;&nf- tvkyform;ESifh xkwfukefaps;uGufwGif wlnDaom pnf;urf;csufrsm;ESifh yg0ifaqmif&Guf&ef? tvkyform; usm;? r

e,fy,fudk owfrSef&ef? t&nftcsif;&Sdolrsm; pkaqmif;&ef? aps;uGufrsm;ESifh EkdifiHtMum; qufqHa&;udk yHkazmf&efESifh zGHUNzdK;rIESifh

ododomom wkd;wufaumif;rGefvmrIudk owfrSwf&eftwGuf tzGJUtpnf;rsm;ESifh vkyfief;pOfrsm;udk vTrf;rdk;&ef/ trsKd;orD;rsm;\

pGrf;aqmif&nfrsm;ESifh aqmifMuOf;ay;rIrsm;udk wkd;wufap&mwGif BudKwifowfrSwfcsufwpfckjzpfaom tMurf;zufrIuif;onfh

taxmuftulay;onfh ywf0ef;usifwpfckwGif aexkdif toufarG;&rnfh trsKd;orD;rsm;tcGifhta&;udk oabmaygufem;vnf&ef

vdktyfonf/ UN Women (2012)? trsKd;orD;rsm; pD;yGm;a&;vkyfEdkifpGrf;&nf oabmw&m;rSwfpk? &efukef/

Page 85: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 45

oabmaqmifonfh oufa&mufrIrsm; &SdaMumif; qufpyfonfh tajctaetrsKd;rsKd;rS tcsuf

tvufrsm;u xif[yfazmfjyvsuf&Sdygonf/ Oyrm-trsKd;orD;v,folrrsm;onf trsKd;om;v,f

orm;rsm;ESifh wef;wl ajrMoZmESifh tjcm;pkdufysKd;a&;vkyfief;oGif;tm;pkrsm; &&Sdygu ajymif;txGuf

EIef;wkd;wufrIonf rmvm0DwGif 11 &mckdifEIef;rS 16 &mckdifEIef;txd? *gemwGif 17 &mckdifEIef; ykdrkd

jrifhrm;cJhygonf/102 bmuDemzmqkdwGif xyfaqmif;ay;aom t&if;tjrpf ryg0ifbJ trsKd;om;rsm;

xHrS trsKd;orD;rsm;xHokdY t&if;tjrpfrsm; (ajrMoZmESifh vkyftm;)ukd jyefvnfcGJa0ay;½kHrQjzifh

trsKd;orD;rsm;\ ykdifqkdifcGifh wkd;wufapum rdom;pkpkdufysKd;xkwfvkyfrI 6 &mckdifEIef;cefY wkd;wufcJh

ygonf/103 trsKd;om;v,form;rsm;ESifh trsKd;orD;v,folrrsm;tMum; pkdufysKd;a&;xGufukefrsm;

wkd;wufapaom ukefxkwfvkyfrI t&if;tjrpfrsm; wef;wl vufvSrf;rD&&Sdjcif;onf zGHUNzdK;qJEkdifiH

rsm;ü v,f,mu@xkwfvkyfrIrsm;ukd 2.5 &mckdifEIef;rS 4 &mckdifEIef;txd jrifhrm;apEkdifaMumif;

urÇmhpm;eyf&du©mESifh pkdufysKd;a&;tzGJU (FAO) u cefYrSef;ygonf/104

usm;? r wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;aqmif&GufykdifcGifh &&Sda&;wGif

&if;ESD;jr§KyfESHjcif;onf uav;oli,frsm;ESifh pD;yGm;a&;wkd;wufrItay:wGif tjyKoabmaqmif

onfh zGHUNzdK;a&;tusKd;oufa&mufrIrsm; &SdaMumif; owdjyKrdygonf/ b*Fvm;a'h&Sf? b&mZD;? tkdif

A&DukdYpf? ruúqDukd? awmiftmz&duESifh ,lEkdufwufuif;'rf;wkdYuJhokdY EkdifiHrsm;rS udef;*Pef;tcsuf

tvufrsm;u azmfjyonfrSm trsKd;orD;rsm;\ ukd,fykdif0ifaiGjzpfap? vTJajymif;ay;vmaom aiG

jzpfap ponfh pkpkaygif;tdrfaxmifpk0ifaiGteuf trsKd;orD;rsm; pDrHykdifcGifh&Sdonfh a0pktcsKd; wkd;

wufrsm;jym;vmjcif;aMumifh tdrfaxmifpktokH;p&dwf okH;pGJrIykHpH ajymif;vJvmNyD; uav;oli,frsm;

ukd tusKd;jzpfapygonf/105 *gemEkdifiHwGif ukefxkwfvkyfrI t&if;tESD;rsm;ESifh ajr,mrsm;ukd trsKd;

orD;rsm; wef;wlnDrQ ykdifqkdifcGifh&&Sdjcif;ESifh vufvSrf;rDjcif;onf pm;eyf&du©mtwGuf tokH;p&dwf

ykdrkdokH;pGJEkdifjcif;ESifh ckdifrmpGm qufpyfvsuf&Sdygonf/106 tdE´d,EkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;\ 0ifaiG

jrifhrm;jcif;aMumifh¤if;wkdY\om;orD;rsm;ausmif;aeEkdifonfhESpfrsm;ykdrkdwkd;wufvmygonf/107

trsKd;orD;rsm;tm; pDrHcefYcGJrI &mxl;? Xmersm;rS z,fMuOfxm;vQif pDrHcefYcGJolrsm;\

ysrf;rQpGrf;aqmif&nf usqif;vmNyD; topfwDxGifrIESifh enf;ynm&,ltokH;jyKrIvnf; usqif;vm

rnfjzpfygonf/108

jrefrmEkdifiHonf tm;vkH;tusKH;0ifaom pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrI? qif;&JEGrf;yg;rI avsmh

yg;a&;? pkdufysKd;a&;? aus;vufa'ozGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh xyfqifhwkd;wefzkd;jrifh ukefypönf;xkwf

vkyfonfh tqifhjrifhu@rsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrItwGuf tajctaersm;ukd zefwD;ay;&ef

102 R. Gilbert et al. 2002. Gender Analysis of a Nationwide Cropping System Trial Survey in Malawi. African Studies Quarterly 6 (1). See also R. Vargas Hill and M. Vigneri. 2009. Mainstreaming Gender Sensitivity in Cash Crop Markets’ Supply Chains. Washington, D.C.: International Food Policy Research Institute.

103 C. Udry. 1996. Gender, Agricultural Production, and Theory of the Household. Journal of Political Economy 104 (5). pp. 1010–1046.

104 Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). 2011. The State of Food and Agriculture: Women and Agriculture, Changing the Gender Gap for Development. Rome.

105 World Bank. 2012. Gender and Development: World Development Report. Washington, D.C.106 C.R. Doss. 2006. The Effects of Intra-Household Property Ownership on Expenditure Patterns in Ghana.

Journal of African Economies 15 (1). pp. 149–180.107 N. Luke, and M. Kaivan. 2011. Women as Agents of Change: Female Income and Mobility in India. Journal of

Development Economics 94 (1). pp. 1–17.108 atmufajcrSwfpk 105/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 86: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 46

pD;yGm;a&; jyKjyifajymif;vJrIukd pwifaeNyD jzpfojzifh þtcef;onf jyóem okH;&yfukd avhvm pl;prf;

ygrnf/

(1) trsKd;om;rsm;ESifhtwl pD;yGm;a&;wGif yg0ifaqmif&GufcGifhESifh toufarG;0rf;ausmif;rI ckdifrm

ap&ef jrefrmEkdifiHonf trsKd;orD;rsm; (txl;ojzifh z,fMuOfcH&qkH; trsKd;orD;rsm;)\ tjynfh

t0ESifhwef;wltcGifhta&;ukdtmrcHonfh¤if;\usm;?rwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;tcGifh

ta&;qkdif&m uwdu0wfrsm;udk rnfuJhokdY jznfhqnf;ay;oenf;/

(2) pD;yGm;a&;wGif trsKd;orD;rsm; tjynfht0 yg0ifaqmif&GufEkdifa&;tm; [efYwm;onfht&mrsm;

rSm rnfonfht&mrsm; jzpfoenf;/

(3) pD;yGm;a&;vkyfief;pOfrsm;wGif trsKd;om;rsm;ESifhtwl yg0ifaqmif&GufcGifhESifh toufarG;0rf;

ausmif;rIudk ckdifrmap&ef trsKd;orD;rsm;\ wef;wltcGifhta&;rsm;ukd tmrcHonfh uwd

u0wfrsm;ESifh usm;? r wef;wlnDrQrIukd ta&;xm;onfh pD;yGm;a&;rl0g'tpDtpOftay:

tuJjzwfEkdif&ef qkH;jzwfcsufcsrSwfonfh tqifhrsm;rS trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tm;

rnfonfht&mrsm;u taxmuftulay;oenf;/

2-2/ qif;&JEGrf;yg;rI? toufarG;0rf;ausmif; ckdifrmpdwfcs&rIESifh pD;yGm;a&;wGif yg0ifvkyfaqmif rIwkdYESifh ywfoufonfh usm;? r tajcjyK tvm;tvmrsm;

jrefrmEkdifiH&Sd qif;&JEGrf;yg;rI

vGefcJhaom ESpftenf;i,ftwGif; jrefrmEkdifiHwGif ykHrSefpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrI&SdaMumif;

awGU&Sd&aomfvnf; EkdifiHvlOD;a&\ BuD;rm;aomyrmPonf qif;&JEGrf;yg;rIjyrsOf;\ atmufrSm

&SdaeqJjzpfygonf/ 2005 ckESpfrwkdifrD tajctaeESifh pyfvsOf;í ,kHMunftm;xm;Ekdifaom

owif;tcsuftvufrsm; r&&SdEkdifaomfvnf; 2004-2005 ckESpfESifh 2009-2010 jynfhESpf

umvrsm;twGuf udef;*Pef;tcsuftvufrsm;ukd tdrfaxmifpkpm;0wfaea&; tajctaebufpkH

avhvmrIppfwrf; (Integrated Household Living Condition Assessment Survey-IHLCA) rS

&&SdEkdifygonf/ (Z,m; 2.1)/ Z,m;u azmfjyonfrSm qif;&JEGrf;yg;rIonf 2005 ckESpfwGif 32.1

&mckdifEIef;rS 2010 jynfhESpfwGif 25.6 &mckdifEIef;txd usqif;cJhygonf/109 okdY&mwGif 2013

ckESpf UNDP \ tpD&ifcHpmrSm qif;&JEGrf;yg;rIjzpfjcif;onf ¤if;umvtwGif; 29.6 &mckdifEIef;rS

22.7 &mckdifEIef;txd ESpfpOf 5.2 &mckdifEIef; usqif;onf[kqkdygonf/110 xkduJhokdY udef;*Pef;

tcsuftvufrsm; uGJjym;jcm;em;rI&Sdaomfvnf; jrefrmEkdifiHtwGif; vlav;a,muf okdYr[kwf

ig;a,mufwGif wpfa,mufonf trsKd;om;tqifh qif;&JEGrf;yg;rIjyrsOf;atmufrSm &SdaeqJjzpfygonf/

109 Ministry of National Planning and Economic Development (MNPED), Swedish International Development Cooperation (SIDA), United Nations Children’s Fund (UNICEF) and United Nations Development Program (UNDP). 2011. Integrated Household Living Conditions Survey in Myanmar (2009–2010): MDG Data Report. Yangon.

110 UNDP. 2013. A Regional Perspective on Poverty in Myanmar: Empowered Lives, Resilient Nations. Yangon.

Page 87: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 47

Z,m; 2.1/ jrefrmEkdifiHtrsKd;om;tqifh qif;&JEGrf;yg;jzpfay:rI (2005-2010)2005 2010 % ajymif;vJrI

NrdKUjy 21.5 15.7 -27

aus;vuf 35.8 29.2 -18

pkpkaygif; 32.1 25.6 -20

Zmpfjrpf - IHLC Survey reports, cited in UN Country Team. 2013. Millennium Development Goals Report 2013. Yangon.

trsKd;om;tqifh qif;&JEGrf;yg;rIjyrsOf;atmuf&Sd tvkyfvkyfukdifonfh vlOD;a& okdYr[kwf

]tvkyfvkyfukdifvsuf qif;&JEGrf;yg;ol}tcsKd;qkdonfrSm ]qif;&JEGrf;yg;aom rdom;pk[k owfrSwf

xm;onfh tdrfaxmifpktwGif; aexkdifonfh tvkyfvkyfudkifaom vlOD;a&tcsKd;} jzpfygonf/

jrefrmEkdifiHü¤if;qif;&JEGrf;yg;rItcsKd;onf2005ckESpfrS2010ckESpftwGif;32.1&mckdifEIef;rS

25.5&mckdifEIef;okdYusqif;cJhygonf/(Z,m;-2.2)aus;vufa'orsm;wGif¤if;tcsKd;ykdrkdjrifhrm;

vmygonf/ usqif;rIEIef;wGif trsKd;om;rsm;xuf trsKd;orD;rsm;u ykdrkdygonf/

Z,m; 2.2/ jrefrmEkdifiHtrsKd;om;tqifh qif;&JEGrf;yg;rIjyrsOf;atmuf&Sd tvkyfvkyfukdifonfh vlOD;a&tcsKd; (2004-2005 ESifh 2009-2010) 2004–2005 2009–2010 % ajymif;vJrI

NrdKUjy 21.0 15.2 -27.8

aus;vuf 35.8 28.6 -19.9

trsdK;om; 31.7 25.9 -18.2

trsdK;orD; 33.2 24.8 -25.3

pkpkaygif; 32.3 25.5 -21.2

Zmpfjrpf - IHLC Surveys

xkdYjyif tdrfaxmifpkpm;0wfaea&; tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; (Integrated

Household Living Conditions Assessment Survey-IHLCA) u ta&;ygaom a'otvkduf jzpf

ay:rItvm;tvmtcsKdUukd azmfjyxm;ygonf/111 yxrtcsufrSm qif;&JEGrf;yg;rIEIef;onf aus;

vufa'orsm;rSmxuf NrdKUjya'orsm;rSm ykdrkdvsifjrefpGm usqif;oGm;jcif;jzpfonf/ jrefrmEkdifiHwGif

aus;vufa'o qif;&JEGrf;yg;rIonf odompGm wkd;wufaeNyD; aus;vufqif;&JrIonf pkpkaygif;

qif;&JrI\ 84 &mckdifEIef; jzpfygonf/ 'kwd,tcsufrSm jynfe,f? wkdif;a'oBuD;rsm;\ qif;&JEGrf;

yg;rIEIef;onf odomxif&Sm;pGm uGJjym;jcm;em;Mujcif;jzpfonf/ axmifpkESpfzGHUNzdK;rIyef;wkdif tcsuf

tvuftpD&ifcHpm 2013 ckESpfwGif azmfjycsuft& EkdifiH\ qif;&JEGrf;yg;aom vlOD;a&\ wpf

0ufonf jynfe,f? wkdif;a'oBuD;ig;ckwGif aexkdifMuygonf/112 qif;&JEGrf;yg;aom vlOD;a&\

okH;ykHwpfykHausmfonf wkdif;a'oBuD;ESpfckjzpfaom {&m0wDwkdif;a'oBuD; (19 &mckdifEIef;) ESifh

rEÅav;wkdif;a'oBuD; (17 &mckdifEIef;)wkdYwGif aexkdifMuNyD; av;ykHwpfykHausmfrSm &ckdifjynfe,f

(13 &mckdifEIef;)ESifh &Srf;jynfe,f (13 &mckdifEIef;)wkdYwGif aexkdifMuygonf/ (ykH-2.1)

111 axmifpkESpfzGHUNzdK;a&;yef;wkdifrsm;tpD&ifcHpm? 2013 ESifh tjcm; tpD&ifcHpmrsm;wGif aqG;aEG;xm;onf/

112 atmufajcrSwfpk 43/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 88: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 48

xkdYjyif 2005 ckESpfESifh 2010 jynfhESpftwGif; jynfe,f? wkdif;a'oBuD; av;ckrSwpfyg;

tjcm;jynfe,f? wkdif;a'oBuD;rsm;wGif qif;&JEGrf;yg;rIEIef; usqif;cJhygonf/ &ckdifjynfe,f (38

&mckdifEIef;rS 44 &mckdifEIef;)? u&ifjynfe,f (12 &mckdifEIef;rS 17 &mckdifEIef;)? {&m0wDwkdif;a'oBuD;

(29 &mckdifEIef;rS 32 &mckdifEIef;)? &efukefwkdif;a'oBuD; (15 &mckdifEIef;rS 16 &mckdifEIef;) wkdYwGif

toD;oD;jrifhwufcJhygonf/ qif;&JEGrf;yg;rIavsmhusrI tjrifhrm;qkH;ukd u,m;jynfe,f? yJcl;wkdif;

a'oBuD; (taemuf)? ppfukdif;wkdif;a'oBuD;? &Srf;jynfe,f(awmif)? yJcl;wkdif;a'oBuD; (ta&SU)

ESifh ucsifjynfe,fwkdYwGif awGU&Sd&ygonf/ (ykH-2.2)113

113 atmufajcrSwfpk 43/

ykH-2.1/ jrefrmedkifiH jynfe,f? wkdif;a'oBuD; qif;&JEGrf;yg;jzpfay:rI (2010)%

csif;

&cdkif

weoFm&D

ucsif

rauG;

yJcl; (ta&SU)

&efukef

yJcl; (taemuf)

u,m;

0 20 40 60 80

Zmpfjrpf - IHLCA (2011)

Page 89: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 49

ykH-2.2/ jrefrmedkifiH trsKd;om;tqifh qif;&JEGrf;yg;rIa0pk? 2009-2010 (%)

Zmpfjrpf - IHLCA(2011)

wwd,tcsufrSm qif;&JEGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd;114 onf 2005 ckESpfwGif 0.064 rS

2010 jynfhESpfwGif 0.041 okdY usqif;cJhjcif;jzpfygonf/115 qif;&JEGrf;yg;rIjzpfjcif;ESifhtwl qif;&J

EGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd;onf NrdKUjya'orsm;xuf aus;vufa'orsm;rSm ykdí odompGm jrifh

wufNyD; NrdKUjya'orsm;wGif aus;vufa'orsm;rSmxuf uGm[csuf usqif;rIEIef; jrefqefygonf/

Z,m; 2.3/ jrefrmEkdifiH qif;&JEGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd; (2004-2005 ESifh 2009-2010)2005 2010 % ajymif;vJrI

NrdKUjy 0.042 0.023 -44

aus;vuf 0.071 0.047 -34

pkpkaygif; 0.064 0.041 -35

Zmpfjrpf - IHLCA (2006 ESifh 2011)

qif;&JEGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd; tjrifhrm;qkH;rSm csif;jynfe,f (0.167) jzpfNyD; ¤if;

aemufwGif &ckdifjynfe,f (0.076)? weoFm&Dwkdif;a'oBuD; (0.066)ESifh &Srf;jynfe,f (0.06)

wkdY jzpfygonf/ >cif;csuftjzpf u&ifjynfe,fESifh &ckdifjynfe,frSmwpfyg; jynfe,f? wkdif;a'oBuD;

114 qif;&JEGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd;/ ,if;u qif;&JEGrf;yg;rI\ euf½dIif;rIESifh jzpfyGm;rI yrmPESpfckpvHk;udk ]qif;&JEGrf;yg;rI

jzpfyGm;rIyrmPaMumifh wkd;yGm;vmaom tajccHpm;0wfaea&;twGuf tenf;qHk;vdktyfaom 0ifaiGrS qif;&J EGrf;yg;olrsm;\

ysrf;rQvdkaiGjyrI}udk xif[yfaponf/

115 atmufajcrSwfpk 43/

Kachin Kayah Kayin Chin Sagaing

3% 0% 1% 3%

4%

5%

3%1%

8%

17%

3%13%

7%

5%

6%

2%

19%

Tanintharyi

Mon Rakhine

Yangon Shan (South) Shan (North) Shan (East) Ayeyarwady

Bago (East) Bago (West) Magway Mandalay

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 90: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 50

tm;vkH;wGif qif;&JEGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd; usqif;cJhygonf/

pwkw¬tcsufrSm pkpkaygif;pm;okH;rIwGif tqif;&JqkH; ig;pdwfwpfpdwfyg0ifrI tcsKd;onf

2005 ckESpfwGif 11.1 &mckdifEIef;rS 2010 ckESpfwGif 12.0 &mckdifEIef;okdY tenf;i,f jrifhwufcJh

ygonf/ (Z,m;-2.4)116

Z,m; 2.4/ jrefrmEkdifiH pkpkaygif;pm;okH;rIwGif tqif;&JqkH; ig;pdwfwpfpdwf yg0ifrItcsKd;(2004-2005 ESifh 2009-2010)2004–2005 2009–2010 % ajymif;vJrI

NrdKUjy 10.0 11.1 10

aus;vuf 11.8 12.6 7

pkpkaygif; 11.1 12.0 8

Zmpfjrpf - IHLCA (2006 ESifh 2011)

jynfe,f? wkdif;a'oBuD;wkdif;wGif jrifhwufvmonfh tvm;tvm awGU&Sd&NyD; jynfe,f?

wkdif;a'oBuD;rsm;tMum;wGif¤if;ñTef;udef;tqifhtenf;i,fuGJjym;ygonf/

qif;&JEGrf;yg;rItwkdif;twmukd usm;? r a&;&m ½IaxmifhrS okH;oyfjcif;

jrefrmEkdifiH\ qif;&JEGrf;yg;rIESifh pyfvsOf;í usm;? r cGJjcm;azmfjyonfh udef;*Pef;tcsuf

tvufrsm;rSm vGefpGm uefYowfcsuf&Sdygonf/ xkdYaMumifh þtcef;onf jcm;em;aomtajctae

\ qif;&JEGrf;yg;rI udef;*Pef;tcsuftvufrsm;udk a,bk,s qef;ppfavhvm&ef uefYowfrI

&Sdygojzifh xkdtcsufrsm;udk aemifwGif qufvufjyKvkyfrnfh jrefrmEkdifiH\ trsKd;orD;rsm;ESifh

qif;&JEGrf;yg;rIqkdif&m okawoejyKrIrsm;wGif xnfhoGif;pOf;pm;oGm;rnfjzpfonf/

OD;pGm trsKd;orD;rsm;? rdef;uav;rsm;ESifh tcGifhtvrf;csKdUwJhaom tkyfpkrsm;\ qif;&JEGrf;

yg;rIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;tay: qif;&JEGrf;yg;rI\ tusKd;oufa&mufrIudk azmf

xkwf&efESifh ajz&Sif;&eftwGuf ñTef;udef;rsm;ukd azmfjy&mwGif trsKd;om;? trsKd;orD;? touf

t&G,fESifh tjcm;qufET,fonfh tcsuftvuftrsKd;tpm;rsm; vkdtyfygonf/ qif;&JEGrf;yg;aom

tkyfpkrsm;ukd cGJjcm;azmfjyonfh trsKd;om;? trsKd;orD;ESifh tjcm;tcsuftvufrsm;udk pkpkaygif;

azmfjy½kHomru qef;ppfrItqifhwkdif;rSmvnf; oD;jcm;azmfjy&ygrnf/ wpfOD;csif;0ifaiGESifh tokH;

p&dwf qif;&JEGrf;yg;rIukd wkdif;wmwGufcsuf&ef cufcJojzifh qufpyfonfh tajctaetm;vkH;wGif

qif;&JEGrf;yg;rIukd tdrfaxmifpkwpfpkcsif;om wGufcsufcefYrSef;ygonf/ wpfOD;csif;0ifaiGqkdif&m

qif;&JEGrf;yg;rIESifhywfoufí wdusjywfom;aom t"dyÜm,f&Sif;vif;jcif; r&Sdyg/ xkdYtwl udef;

*Pef; tcsuftvufvnf; r&Sdyg/ 0ifaiG&&Sdoltjzpf trsKd;om;? trsKd;orD; cGJjcm;azmfjyEkdifaomf

vnf; 0ifaiG&&Sdolwkdif; 0ifaiGukd pDrHcefYcGJEkdifonf r[kwfyg/ Oyrm-trsKd;orD;rsm; &SmazG&&Sdonfh

0ifaiGudk trsKd;om;rsm;u pDrHcefYcGJEkdifygonf/117

116 EdkifiH\ pm;oHk;rIwGif qif;&JEGrf;yg;qHk;tkyfpk? ]EIdif;,SOf rrQwrI}\ ta&;ygaom ñTefjycsufwpfckjzpfonf/ vlwkdif;\

pm;oHk;rIwkd;wufvmjcif;rsm; odkYr[kwf usqif;vmjcif;rsm;u wlnDaomEIef;jzifh &Sdaeojzifh ,if;u udef;aojzpf aevdrfhrnf/

117 L. Corner. 2008. Making the MDGs Work for All: Gender-Responsive Rights-Based Approaches to the MDGs. New York: UNIFEM (now part of UN Women).

Page 91: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 51

Z,m; 2.5/ vlrIpD;yGm;a&;qkdif&m yifukdvu©Pmrsm;t& usm;? r rnDrQrI

0ifaiGedrfhusaom EkdifiHrsm;wGif tdrfaxmifpktokH;p&dwfonf ykdrkdwdusrSefuefojzifh

qif;&JEGrf;yg;rI wGufcsufwkdif;wm&mwGif ¤if;udef;*Pef;tcsuftvufrsm;ukd tokH;jyKygonf/

¤if;udef;*Pef;rsm;rSmtokH;p&dwfrsm;ukduscHol(okdYr[kwf)tokH;p&dwfrsm;rStusKd;aus;Zl;cHpm;

olonf trsKd;orD; okdYr[kwf trsKd;om;jzpfaMumif; cGJjcm;azmfjyjcif; r&Sdyg/ tb,faMumifhqkdaomf

tokH;p&dwfuscH&ef qkH;jzwfolESifh tokH;p&dwfrsm;rS tusKd;aus;Zl;cHpm;ol rnfoljzpfonfukd

cGJjcm;azmfxkwf&ef ½IyfaxG;aomaMumifhjzpfonf/ xkH;pHtm;jzifh trsKd;orD;rsm;onf tdrfaxmifpk

twGif; aeYpOf tao;okH;p&dwftay: qkH;jzwfí wm0ef,lokH;pGJavh&Sdaomfvnf; trsKd;om;rsm;u

BuD;rm;onfh toHk;p&dwfukd pDrHcefYcGJavh&Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;onf rdom;pk\ vdktyfcsufjynfh

rD&eftwGuftokH;p&dwfukdykdrkdrsm;jym;pGmokH;avh&SdNyD;¤if;wkdY\vkdtyfcsuftwGufrlaemufqkH;

OD;pm;ay;avh&Sdaomfvnf;trsKd;om;rsm;onf¤if;wkdY\ukd,fa&;ukd,fwmtwGuftokH;p&dwfukd

ykdrkdrsm;jym;pGm okH;avh&Sdonf/ xkdYaMumifh trsKd;orD;rsm;onf tokH;p&dwfukd pDrHcefYcGJcGifh &&SdvQif

xl;jcm;aom vu©Pmrsm;? ñTef;udef;rsm; (2010)&mcdkifEIef;

usm; r

pkdufysKd;arG;jrLa&;? trJvkdufESifh opfawmvkyfief;&Sd vlOD;a&tcsKd; 52.3 47.4

usyef;vkyfom;tjzpf tvkyfvkyfol OD;a&tcsKd; 19.0 16.6

vkyfief;&Siftjzpf tvkyfvkyfol OD;a&tcsKd; 6.4 4.1

acs;aiGvufvSrf;rDaom awmifolv,form; tdrfaxmifpkOD;a&tcsKd; 33.2 32.0

acs;aiGvufvSrf;rDaom pkdufysKd;arG;jrLa&;vkyfief;rSty tjcm;tdrfaxmifpkrsm;

OD;a&tcsKd;11.0 11.4

vGefcJhaom ajcmufvtwGif; vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef; (15 ESpfESifhtxuf)

vlOD;a&ESifh tdrftaMumif;t&m oef;acgifpm&if;pm&if; 201481.7 47.1

vGefcJhaom ckepf&uftwGif; wpf0ufwysuf tvkyfvufrJhEIef; (15 ESpfESifhtxuf) 1.5 1.9

emrusef;jzpfaMumif; ukd,fwkdifajymMum;onfh vlOD;a&tcsKd; 34.9 41.0

tm[m&rjynfh0aom ig;ESpfatmuf uav;oli,ftcsKd; (ukd,ftav;csdef

okdYr[kwf touf)4.9 5.9

0ufoufa&m*g umuG,faq;xkd;NyD;ol wpfESpft&G,f uav;oli,f tcsKd; 31.7 32.3

bDpD*sD (BCG) umuG,faq;xkd;NyD;ol wpfESpft&G,fuav;oli,ftcsKd; 81.5 83.0

'DwDyDumuG,faq;okH;Budrfxkd;NyD;ol wpfESpft&G,fuav;oli,ftcsKd; 86.8 87.5

oufBuD;pmwwfajrmufrIEIef; 72.9 76.5

rlvwef;tqifh tom;wifausmif;0ifEIef; 95.6 89.3

tv,fwef;ESifh txufwef;tqifh tom;wifausmif;0ifEIef; 87.8 87.6

rSwfcsuf - DPT qkdonfrSm vlwpfOD;rS wpfOD;okdY ul;pufwwfaom a&m*gokH;rsKd;jzpfonfh 0rf;ysuf0rf;avQma&m*g?

Muufn§macsmif;qkd;ESifh 0ufoufwkdYukd umuG,fonfh aygif;pyfumuG,f aq;jzpfygonf/

Zmpfjrpf - IHLCA (2009-2010)? B.N. Twari, S.Rahman. and K.Tun. Poverty, Food Innsecurity and Vulnerability: Issues and Strategies (Myanmar). Background Paper for Development Policy Option. Yangon. For census, see Department of Population. 2015. Myanmar Census 2014. Nay Pyi Taw, Ministry of Immigration and Population

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 92: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 52

vnf;¤if;wkdYonftdrfaxmifpktwGif;tqif;&JqkH;rdom;pk0ifrsm;jzpfaeqJjzpfonf/118

twef;ynmcsKdUwJhrI? pmrwwfajrmufrI? tm[m&rjynfh0rIESifh usef;rma&;qkd;&Gm;jcif;wkdY

uJhokdYaom qif;&JEGrf;yg;rI\ &v'fñTef;udef;rsm;u EkdifiHrsm;pGmwGif trsKd;orD;rsm;onf

trsKd;om; rsm;xuf ykdrkdqif;&JEGrf;yg;aMumif; ñTefjyvsuf&Sdonf/ okdY&mwGif ¤if;tcsufukd

azmfjy&eftwGuf wkduf½kdufqif;&JEGrf;yg;rIqkdif&m wkdif;wmcefYrSef;csufrsm; r&Sdyg/119 jrefrmEkdifiH

\ tdrfaxmifpkpm;0wfaea&; tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; IHLCA(2010) tay: avh

vmqef;ppfcsuf (2011 ckESpf) (Tiwari Rahman Tun) wGif¤if;uJhokdYaomñTef;udef;rsm;twGuf

usm;? r cGJjcm;qef;ppfrItcsKdUukd azmfjyygonf/

Oyrm-umuG,faq;xkd;jcif; vTrf;NcHKrIwGif rdef;uav;i,frsm; (toufwpfESpfatmuf)

u a,musfm;uav;i,frsm;xuf ykdrkdjrifhrm;NyD; tm[m&rjynfh0aom toufig;ESpfatmuf

rdef;uav;i,frsm;\tcsKd;onf a,musfm;av;rsm;xuf tenf;i,f ykdrkdjrifhrm;ygonf/ (Z,m;-

2.5)

okdY&mwGif tdrfaxmifpkpm;0wfaea&; tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA) \

xyfrHjyKvkyfaom usm;? r tajccH wkdif;wmqef;ppfcsufu azmfjyonfrSm ynma&;ESifh pyfvsOf;yg

u t&G,fa&mufaom trsKd;om;rsm; r&Sdonfh trsKd;orD; OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;onf

t&G,fa&mufaom trsKd;om;rsm;&Sdonfh trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;xuf ausmif;

0ifEIef;10&mckdifEIef;edrfhusNyD;¤if;tdrfaxmifpkrsm;twGif;trsKd;om;rsm;\ausmif;0ifEIef;onf

trsKd;orD;rsm;\ ausmif;0ifEIef;xuf tawmftwef jrifhrm;ygonf/120

ppfwrf;\ t&G,ftpm;t& cGJjcm;azmfjyxm;onfh owif;tcsuftvufrsm;onf

uefYowfrI &Sdygaomfvnf; ¤if;wkdYudk t&nftaoG;qkdif&m udef;*Pef;tcsuftvufrsm;jzifh

jznfhpGuftaxmuftuljyKaomf qif;&JEGrf;yg;oltcsKd;ESifh qif;&JEGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd;wkdYukd

trsKd;om;? trsKd;orD;tvkdufESifh tjcm;tcsuftvuf trsKd;tpm;tvkduf cGJjcm;azmfjy&ef jzpfEkdif

ygonf/ azmfjyygtcsKd;wkdY&Sd uefYowfcsufrsm;ukd todtrSwfjyK&efvnf; ta&;BuD;ygonf/

qif;&JEGrf;yg;oltcsKd;onf qif;&JEGrf;yg;rItwkdif;twm okdYr[kwf qif;&JEGrf;yg;olrsm;tMum;

qif;&JEGrf;yg;rIjyefYcsufukd rdrd&&razmfjyEkdifyg/ xkdYtjyif qif;&JEGrf;yg;rI uGm[csuftcsKd;onf

qif;&JEGrf;yg;jcif;\ euf½Idif;rIukd wkdif;wmcefYrSef;Ekdifaomfvnf; qif;&JEGrf;yg;olrsm;tMum; 0if

aiGcGJa0rIudk razmfjyEkdifyg/121

qif;&JEGrf;yg;rIukd tcsdeftokH;csrIjzifhvnf;aumif;? tcsdefcGJa0rIjzifhvnf;aumif;

wkdif; wmcefYrSef;Ekdifygonf/ tcsdefonf tdrfaxmifpktwGif; vlwpfOD;csif;\ qif;&JEGrf;yg;rIukd wkduf

½kduf wkdif;wmcefYrSef;Ekdifaom t&mwpfckjzpfygonf/ tcsdefjzifh trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;

tMum; EIdif;,SOfcsufrsm; jyKvkyfí trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;\ tvkyfyrmPESifh tvkyf

trsKd;tpm;ay: tajccHNyD; uGJjym;jcm;em;rIukd azmfjyEkdifygonf/ trsKd;orD;rsm;onf vkyfcr&&Sd

onfhtdrfrIudpövkyfief;rsm;ESifhjyKpkapmifha&SmufrIvkyfief;rsm;wGif¤if;wkdY\tcsdefyrmPtrsm;

qkH;ukd tokH;jyKMuaomfvnf; trsKd;om;rsm;u vkyfc&&Sdonfh vkyfief;wGifom ykdrkdvkyfukdifavh&Sd

118 atmufajcrSwfpk 117/

119 atmufajcrSwfpk 117/

120 J. Desai. 2013. The Gender Dimensions of Living Conditions in Myanmar. Yangon. þtpD&ifcHpmu

jrefrmEdkifiH wGifjyKvkyfaom EkdifiHhtdrfaxmifpkrsm;avhvmqef;ppfcsufESpfck\ usm;? r uGJjym;rI cGJjcrf;pdwfjzmjcif;wpf&yfjzpfonf/

2004-2005 ESifh 2009-2010 wGif bufpHkaygif;pnf;xm;aom tdrfaxmifpkaexkdifrI tajctae tuJjzwfqef;ppf csufrsm;/

121 atmufajcrSwfpk 117/

Page 93: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 53

ygonf/ trsKd;om;rsm;onf trsKd;orD;rsm;xuf tem;,lcsdefESifh tm;vyfcsdefvnf; ykdrkd&&Sdavh&Sdyg

onf/ rdrdukd,fykdiftcsdef csKdUwJhrIaMumifh trsKd;orD;rsm;onf ynma&;? avhusifhoif,la&;? owif;

tcsuftvufrsm; &&Sda&;? usef;rma&;ESifh tjcm;0efaqmifrIrsm;? tvkyftukdifESifh tjcm;0ifaiG

&&Sdonfh tcGifhtvrf;rsm;tm; vufvSrf;rrDjzpfum b0rsufESmpmtoD;oD;wGif pGrf;aqmif&nf

rsm; csKdUiJh&ygonf/

trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh qif;&JEGrf;yg;rI

tdrfaxmifOD;pD;rIESifh qif;&JEGrf;yg;rItMum; qufET,frIonf ½IyfaxG;ygonf/ tdrfaxmif

OD;pD;rIESifhywfoufí tdrfaxmifpk pm;0wfaea&; tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA

2004-2005 ESifh 2009-2010) \ usm;? r a&;&m avhvmqef;ppfrIt& jrefrmEkdifiHwGif tdrf

axmifpkrsm;\ 80 &mckdifEIef;onf trsKd;om;tdrfaxmifOD;pD;rsm;jzpfí 20 &mckdifEIef;onf trsKd;

orD;tdrfaxmifOD;pD;rsm; jzpfygonf/ ¤if;trsKd;orD;tdrfaxmifOD;pD;rsm;\ 72 &mckdifEIef;onf

rkqkd;rrsm; jzpfygonf/ trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;\ 13 &mckdifEIef;wGif t&G,f

a&mufaoma,musfm;rsm;yg0ifNyD;¤if;tdrfaxmifpkrsm;\tdrfaxmifpkt&G,ftpm;?zGJUpnf;rI?

t&if;tjrpfrsm;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufrIonf trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh wlnDyg

onf/ okdYaomf t&G,fa&mufaom trsKd;om;rsm; r&Sdonfh trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpk

rsm; (trsKd;orD;tdrfaxmifOD;pD;\ 7 &mckdifEIef;) onf tenf;i,faom t&if;tjrpfrsm;ESifh uGJ

jym;onfh 0ifaiGZmpfjrpfrsm;om &Sdojzifh trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh rwljcm;em;

ygonf/122 rnfokdYqkdap tdrfaxmifpk pm;0wfaea&;tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA)

\ udef;*Pef;tcsuftvufrsm;u ñTefjyonfrSm jrefrmEkdifiHwGif a'otvkduf uGJjym;jcm;em;rI

rsm;\ taMumif;&if;rSm tcsKdUaom jynfe,frsm;rS xGufcGmajymif;a&TUonfh trsKd;om;vkyfom;rsm;

ykdrkdrsm;jym;vmjcif;ESifh jynfwGif; rNidrfoufrI jrifhrm;jcif;taMumif;aMumifh jzpfygonf/ jynfwGif;

rNidrfoufrIu trsKd;om;rsm;ukd rdrdaetdrfrsm;tm; rvGJruif;om pGefYcGmapygonf/123

qif;&JEGrf;yg;aom trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;azmfxkwf&mwGif tdrfaxmifOD;pD;rIESifh

pyfvsOf;aom udef;*Pef;tcsuftvufrsm;ukd tokH;jyKEkdifaomfvnf; tajctaet&yf&yfwkdif;

wGif trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpk&mckdifEIef;jzifh qif;&JEGrf;yg;aom trsKd;orD;rsm;\

taetxm;ukd wkdif;wmcefYrSef;í r&Ekdifyg/ trsKd;orD;tdrfaxmifOD;pD;rItm; t"dyÜm,fzGifhqkd&ef

cufcJNyD; EkdifiHtvkduf t"dyÜm,fzGifhqkdcsufrsm; uGJjym;ygonf/ EkdifiHrsm;pGmwGif trsKd;orD;tdrfaxmif

OD;pD;rIrSm rdrdbmom t"dyÜm,fzGifqkdaMunmonfh trsKd;tpm;jzpfNyD; þt"dyÜm,fzGifhqkdcsufonf

tdrfaxmifpkwGif t&G,fa&mufaom trsKd;om; &Sdonf? r&SdonfESifh roufqkdifyg/ EkdifiHtcsKdUrSm

tu,fí tdrfaxmifpktwGif; t&G,fa&mufaom trsKd;om;wpfa,muf&SdvQif okdYr[kwf trsKd;

om;xGufcGma&TUajymif;olwpfOD; &SdaevQif trsKd;orD;wpfOD;tm; tdrfaxmifOD;pD;tjzpf owfrSwf

&ef oabmrwlMuyg/124

EkdifiHrsm;pGmrSm trsKd;orD;rsm; OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;onf trsKd;om;OD;aqmif

122 atmufajcrSwfpk 117/

123 004-2005 ESifh 2009-2010 wGif bufpHkaygif;pnf;xm;aom tdrfaxmifpkaexkdifrI tajctae tuJjzwfqef;ppf csufrsm;/

124 atmufajcrSwfpk 117/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 94: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 54

aom tdrfaxmifpkrsm;xuf ysrf;rQtm;jzifh ykdrkdqif;&JEGrf;yg;jcif; r&Sdyg/ okdY&mwGif ysrf;rQoabm

onf tpGef;ESpfzuf0ifaiGjyefYcsufukd zkH;uG,fxm;ygonf/ 0ifaiGjyefYcsuf jrifhrm;aom wpfzuf

wGif qE´tavsmuf trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm; &Sdygonf/ wpfzufwGif tdrfaxmif

OD;pD; trsKd;orD;onf aumif;pGm ynmwwfí aumif;rGefaom tvkyftukdif&&Sdum wpfukd,fa&

wpfum,vnf; jzpfavh&Sdygonf/ xkdYtjyif þtdrfaxmifpkrsm;onf rSDckdoltenf;i,f okdYr[kwf

rSDckdolr&Sd jzpfavh&Sdonf/ okdYr[kwf þtdrfaxmifpkrsm;tm; pD;yGm;a&;t& OD;aqmifonfh trsKd;

orD;rsm; OD;aqmifaerIrSmvnf; vifr,m;uGm&Sif;jywfpJjcif;? oD;jcm;cGJjcm;aexkdifjcif;ESifh rkqkd;r

b0\ tusKd;&v'fjzpfygonf/ 0ifaiGjyefYcsuf edrfhusaom tjcm;wpfzufwGifrl trsKd;orD;tdrf

axmifOD;pD;rIonf pGefYypfcH&jcif;? vifr,m;jywfpJjcif;ESifh oD;jcm;cGJcGmaexkdifjcif;wkdY\ tusKd;

&v'fjzpfygonf/ þtdrfaxmifpkrsm;onf tdrfaxmifOD;pD; trsKd;orD;rsm;rSm ynma&;tqifh

twef; edrfhusavh&SdNyD; toufarG;0rf;ausmif;rI tmrcHcsufr&SdbJ rSDckdolta&twGuf rsm;jym;avh

&Sdonf/ trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;tm;vkH;tm; ysrf;rQoabm tav;xm;í avh

vmqef;ppfrIjyKygu¤if;qif;&JaomtrsKd;orD;OD;pD;onfhtdrfaxmifpkrsm;tm;rjrifbJvspfvsL

½IouJhokdY jzpfEkdifygonf/125

ysrf;rQ trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmif

pkrsm;ukd rMumcPEIdif;,SOfavh&Sdaomfvnf; þEIdif;,SOfrIrSm t"dyÜm,fr&SdvSyg/ tb,faMumifhqkd

aomf tdrfaxmifpkrsm; zGJUpnf;rI uGJjym;jcm;em;aomaMumifh jzpfonf/ 0ifaiGtqifhESifh tdrfaxmif

OD;pD;rItvkduf tdrfaxmifpk udef;*Pef;tcsuftvufrsm;ukd cGJjcm;azmfjyjcif;onf tokH;0ifyg

onf/ þuJhokdY cGJjcm;azmfjyjcif;jzifh tqif;&JqkH; trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ukd

azmfxkwfEkdifrnfjzpfNyD;¤if;wkdYtajctaeukdavhvmqef;ppfrIjyKEkdifrnfjzpfygonf/þavhvm

qef;ppfrIu tcsKdUtrsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;wGif txl;ojzifh t&G,fa&mufaom

trsKd;om;rsm; ryg0ifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh oufBuD;&G,ftkd trsKd;orD;csnf;om&Sdaom tdrf

axmifpkrsm;rSm tqif;&JqkH; tdrfaxmifpkrsm;wGif yg0ifaMumif;ESifh ¤if;wkdYukd txl;*½kjyK&ef

vkdtyfaMumif; azmfjyxm;ygonf/ trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;&Sd trsKd;orD;rsm;pGm

onfvnf;qif;&JEGrf;yg;Muygonf/tb,faMumifhqkdaomf¤if;wkdYrSmvkyfykdifcGifhuif;rJhjcif;ESifh

vkyfief;? ae&mtoD;oD;wGif pGrf;aqmifcGifh r&&Sdjcif;wkdYaMumifh jzpfygonf/ trSefpifppf tqif;&J

qkH; trsKd;orD;tcsKdUonf trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh trsKd;om;OD;aqmifonfh

rqif;&Jaomtdrfaxmifpkrsm;wGifyif&SdaeEkdifNyD;txl;ojzifh¤if;wkdYrSmtouft&G,ftkdrif;í

aomfvnf;aumif;? roefpGrf;aomaMumifhvnf;aumif; tdrfwGif;tMurf;zufrIukd cHpm;ae&olrsm;

jzpfygonf/ xkdYaMumifh tppftrSefjyóemrSm trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpk okdYr[kwf

trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpku ykdrkdqif;&Jonfqkdonfh tcsufrQom r[kwfbJ rnfonfh

tdrfaxmifpkuiwfrGwfrIESifhqif;&JEGrf;yg;rIukdBuHKawGUae&oenf;ESifh¤if;wkdY\yifukdvu©Pm

rsm;ESifhywfoufí rnfonfht&mrsm; avhvmod&SdEkdifoenf;wkdYrSm vufawGUusaom jyóemrsm;

jzpfygonf/¤if;tjyifqif;&JEGrf;yg;rIukdajz&Sif;&efusm;?ra&;&mukdxnfhoGif;pOf;pm;xm;aom

qif;&JrIavQmhcsa&;qkdif&m rl0g'ESifh tpDtpOfrsm; a&;qGJ&efwkdYtwGuf EkdifiHwpfEkdifiHtwGif;

uGJjym;aom &yf&GmtzGJUtpnf;rsm;&Sd pD;yGm;a&;tvTmtoD;oD;rS tdrfaxmifpktqifh&Sd usm;? r

125 atmufajcrSwfpk 117/

Page 95: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 55

a&;&mqkdif&m qufqHa&;ukd em;vnfod&Sd&efrSmvnf; ppfrSefaom jyóemwpf&yfukd ukdifwG,f

ajz&Sif;jcif;jzpfygonf/126

jrefrmEkdifiH&Sd vkyfom;aps;uGufrsm;ESifh tvkyftukdifwkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

þtcef;u vkyfom;aps;uGufESifh trsKd;orD;rsm; qufET,frIukd tuJjzwfjcif;ESifh

trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;twGuf tvkyfvkyfukdifrI &v'frsm; EIdif;,SOfcsufukd tav;xm;

azmfjyygonf/ xkdYtjyif jzpfEkdiforQ taumif;qkH; vkyfom;aps;uGuf ñTef;udef;rsm;jzifh vkyfief;cGif

e,fy,f&Sd t"duusaom usm;? r qkdif&m jyóemrsm;ukdvnf; tav;xm;azmfjyygonf/127

vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef;

pD;yGm;a&;tcGifhtvrf;rsm; vufvSrf;rDrIwGif usm;? r rwlnDMubJ uGJjym;aerIrSm vkyf

om;aps;uGufyg0ifrIwGif uGJjym;jcm;em;rIESifh qufpyfwnf&Sdaeygonf/ tjcm;avhvmqef;ppfrIrsm;

enf;wl jrefrmEkdifiHtwGif; vkyfom;tiftm;\ a&GUvsm;ajymif;vJrItm; od&SdEkdifonfh udef;*Pef;

tcsuftvufrsm;rSm vGefpGm uefYowfcsuf&Sdygonf/ aemufqkH; vkyfom;tiftm; ppfwrf;

aumuf,lcJhonfrSm 1990ESpfrsm; apmapmykdif;wGif jzpfNyD; ¤if;ppfwrf;\aemufykdif;&&Sdaom

tcsuftvufrsm;rSm t"dutm;jzifh cefYrSef;csufrsm; jzpfygonf/ tdrfaxmifpk pm;0wfaea&;

tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA) uJhokdY vwfwavmaumuf,lonfh ppfwrf;rsm;onf

jrefrmEkdifiH jynfolvlxk\ aexkdifvkyfukdifonfh b0rsm;\ vQyfwpfjyufykH&dyfukd jznfhqnf;ay;

aomfvnf; NyD;jynfhpkHonfh vkyfom;tiftm; ppfwrf;udef;*Pef;rsm; uif;rJhjcif;onf pD;yGm;a&;wGif

trsKd;orD;rsm; tvkyftukdif&&SdrIESifh rnfonfhtqifhrsm;wGif tvkyfvkyfukdifaeonfukd tuJjzwf

&ef vGefpGmcufcJygonf/

tdrfaxmifpkpm;0wfaea&;tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; 2010 (IHLCA-2010) 128 t&u@tm;vkH;üvkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef;onf67&mckdifEIef;jzpfNyD;¤if;wkdYrSmtouf

15 ESpfESifhtxuf vlOD;a&\ okH;ykHESpfykHjzpfygonf/129 NrdKUjya'oESifh aus;vufa'o\ vkyfom;

126 atmufajcrSwfpk 117/

127 tkdift,fvftdku jyKvkyfaom tvkyform;aps;uGuf\ tñTef;rsm;pm&if;tjynfhtpHk/ tvkyform;aps;uGuftwGuf tdkift,fvftdk

t"dutñTef;rsm; (autdkift,fvftrf) tcsuftvufrsm;u tvkyform;aps;uGuf owif;tcsuf tvufrsm;\ us,fjyefYaom

pkpnf;rIwpfckjzpfNyD; ,if;u ]tvkyform;aps;uGuf\ vkyfief;vnfywfrIESifh qufET,faom tusKH;0ifjyóemrsm;pGmudk

apmifhMunfhjcif;ESifh tuJjzwfjcif;wGif ud&d,mwpftcktjzpf jyKvkyfay;Ekdifonf}/ tvkyform;aps;uGufwGif jzpfwwfaomjyóemrSm

wef;wlqufqHrIjzpfonf/ KILM udk xkwf vkyfolrsm;u oifhawmfaomtvkyfudk&&Sd&eftwGuf trsKd;orD;rsm; &ifqkdifae&aom

t"dupdefac:rIrsm;udk ]KILM udk em;vnfap&efvrf;ñTef} wGif todtrSwfjyKxm;onf/ þu@twGuf cGJjcrf;pdwfjzmrIudk

toHk;jyKEkdifaom KILM tñTef;rsm;wGif toHk;jyKxm;onf/ tkdiftifeftdk-tvkyform;aps;uGuf\ t"dutñTef;rsm; (KILM) owårtBudrf yHkESdyfxkwfa0jcif; (2013) wGif Munfhyg/ http://www.ilo.org/empelm/what/WCMS_114240/lang--en/index.htm wGif Munfhyg/ 2014 ckESpf? azazmf0g&Dv 2 &ufwGif xnfhoGif;xm;onf/

128 atmufajcrSwfpk 109/

129 tvkyform;tiftm;yg0ifrIudk owfrSwfxm;aom touft&G,ftkyfpktwGuf tvkyfvkyfaeaom odkYr[kwf

tvkyfvkyfudkifEdkifolrsm;tjzpf owfrSwfxm;onf/ ,if;xJwGif atmufygvltkyfpkrsm; ryg0ifyg/ usef;rma&; tajctaeaMumifh

tvkyfrvkyfEkdifolrsm;? aiGaMu;r&&Sdaom tdrftultvkyfudk tcsdefvkyfae&olrsm;? tcsdef jynfhausmif;om;rsm;?

tcsdefjynfhbmoma&;trIxrf;rsm;? ½kyfydkif;qdkif&mt& odkYr[kwf zGHUNzdK;rIaES;auG;NyD; tvkyfrvkyfEkdif olrsm;? yifpifpm;rsm; odkYr[kwf

tNidrf;pm;rsm;ESifh tvkyf&SmazGaejcif;r&Sdaom tjcm;olrsm;jzpfonf/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 96: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 56

tiftm;yg0ifrIEIef;rSm uGmjcm;NyD; 60 &mckdifEIef;ESifh 70 &mckdifEIef; toD;oD;&Sdygonf/ (Z,m;-

2.6)130

jrefrmEkdifiHtwGif; vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;

tMum; odomaom uGm[csuf&Sdygonf/ trsKd;orD;vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef;rSm 54 &mckdif

EIef;ESifh trsKd;om;vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef;rSm 82 &mckdifEIef;jzpfygonf/131 Z,m;-2.6 &&Sdaom

udef;*Pef;tcsuftvufrsm;t& vGefcJhaom ig;ESpftwGif; trsKd;orD;rsm;\ vkyfom;tiftm;

yg0ifrIEIef;rSm wkd;wufcJhygonf/ 2005 ckESpfESifh 2010 jynfhESpftMum; trsKd;orD;vkyfom;tiftm;

yg0ifrIEIef; (6.7 &mckdifEIef; wkd;wufrI) onf trsKd;om;vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef; (3 &mckdif

EIef; wkd;wufrI) xuf ESpfqwkd;cJhygonf/

Z,m; 2.6/ vGefcJhaomajcmufvtwGif; vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef; (%) (touf 15 ESpfESifhtxuf)tvTm usm; r

pkpkaygif; (%)NrdKUjy

(%)

aus;vuf

(%)

usm;

(%)

r

(%)

jynfaxmifpk 2005 56.1 67.5 79.7 50.5* 64.3

jynfaxmifpk 2010 59.9 69.9 82.1 53.9 67.1

Zmpfjrpf - IHLCA (2005 ESifh 2010)

trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef;rsm; (Z,m;-2.6) tMum;

jcm;em;rIBuD;rm;aeonfh tajctaewGif wpf0ufwysuf tvkyfvufrJhEIef;rSm trsKd;om;rsm; (35

&mckdifEIef;)xuf trsKd;orD;rsm; (41 &mckdifEIef;) wGif ykdrkdysHUEHSYvsuf&Sdygonf/ rlvwef;? tv,f

wef;? txufwef;tqifh tom;wifausmif;0ifEIef;wGif usm;? r wef;wlnDrQrI&Sdjcif;ESifh tqifh

jrifhynma&;wGif trsKd;orD;rsm;\ &mckdifEIef; ykdrkdjrifhrm;jcif;ukd pOf;pm;jcif;tm;jzifh trsKd;orD;?

trsKd;om; vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef;rsm; jcm;em;jcif;ESifh trsKd;orD;rsm;\ wpf0ufwysuf

tvkyfvufrJhjzpfjcif;wkdYrSm pkd;&drfp&mjzpfygonf/ ,if;tajctaeonf trsKd;orD;rsm;\ ynm

a&;ESifh tvkyfvkyfukdifrItMum; uGm[csufukd avhvmqef;ppfrI ykdrkdvkyfaqmif&ef awmif;qkdae

ouJhokdY trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; jynfhpkHpGm r&&Sdjcif;ESifh pOfqufrjywf vlYpGrf;tm; zGHUNzdK;

wkd;wufrItwGuf trsKd;orD;rsm;\ pGrf;aqmif&nfukd taumif;qkH; tokH;rjyKEkdifjcif;wkdYukdvnf;

ñTefjyvsuf&Sdygonf/

130 Department of Population. 2015. Myanmar Census 2014. Nay Pyi Taw: Ministry of Immigration and Population. touf 15 ESpfESifhtxuftwGuf tvkyform;tiftm;yg0ifrIu 63 'or 4 &mckdifEIef;- 81 'or 7

&mckdifEIef;ESifh 47 'or 1 &mckdifEIef;jzpfNyD; 15 ESpfrS 64 twGuf 67 &mckdifEIef;&Sdum trsKd;om;rsm;twGuf 85 'or

2 &mckdifEIef;ESifh trsK;dorD;rsm;twGuf 50 'or 5 &mckdifEIef;&Sdonf/ pkpkaygif; tvkyform;tiftm;yg0ifrIEIef;rSm

&ckdifjynfe,fwGif tenf;qHk;jzpfum 58 'or 8 &mckdifEIef;&SdNyD; trsKd;om;rsm;twGuf 83 'or 2 &mckdifEIef;&Sdum

trsKd;orD;rsm;twGuf 38 'or 1 &mckdifEIef;&Sdonf/ (jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;tm;vHk;wGif trsKd;orD;rsm;twGuf

tenf;qHk;jzpfonf) pmrsufESm 29/

131 trsKd;orD;tvkyform;tiftm;yg0ifrIrSm a'owGif;&Sd tjcm;EdkifiHrsm;twGuf tMurf;zsif; wlnDonf/ vmtdkwGif 50 'or 2

&mckdifEIef;? uarÇm'D;,m;wGif 43 'or 5 &mckdifEIef;ESifh AD,uferfwGif 40 'or 4 &mckdifEIef;&SdaMumif; jrefrm taMumif;t&mtvkduf

cGJjcrf;pdwfjzmrI 2011 wGif yg0ifaom 2011? axmifpkESpfzGHUNzdK;a&;yef;wkdifrsm; atmifjrifjcif;/ pmrsufESm 23/

Page 97: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 57

tvkyftukdif&SdolESifh vlOD;a&tcsKd;

tvkyftukdif&&SdolESifh vlOD;a&tcsKd;rSm tvkyfvkyfukdifEkdifaom t&G,f vlOD;a&teuf

tvkyf&SdoltcsKd;jzpfNyD; 2005 ckESpfrS 2010 ckESpf jynfhESpftwGif; 54.3 &mckdifEIef;rS 57.1

&mckdifEIef;okdY wkd;wufcJhygonf/132 ¤if;tcsKd;onf (Z,m;-2.7) aus;vufa'orsm;wGif NrdKUjy

a'orsm;xuf ykdrkdjrifhrm;aomfvnf; umvwpfavQmuf wkd;wufrIEIef;wGif NrdKUjya'oonf

aus;vufa'oxuf ykdrkdjrifhrm;ygonf/ trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdiftcsKd;rSm rsm;pGm edrfhus

aomfvnf; wkd;wufrIEIef;wGif trsKd;om;rsm;xuf trsKd;orD;rsm;u ESpfqjrifhrm;ygonf/133

Z,m; 2.7/ jrefrmEkdifiH\ tvkyftukdif&SdolESifh vlOD;a&tcsKd; (2004-2005 ESifh 2009-2010) (%)2004–2005 2009–2010 % ajymif;vJrI

NrdKUjy 46.3 49.7 7.2

aus;vuf 57.3 59.8 4.4

trsdK;om; 66.6 69.0 3.6

trsdK;orD; 43.1 46.3 7.3

pkpkaygif; 54.3 57.1 5.1

Zmpfjrpf - tpD&ifcHpm (2005 ESifh 2010)

þñTef;udef;\ tedrfhqkH;wefzkd;rsm;udk &ckdifjynfe,f (46.2 &mckdifEIef;)? &efukefwkdif;a'o

BuD; (47.9 &mckdifEIef;)? ucsifjynfe,f (49.1 &mckdifEIef;)ESifh weoFm&Dwkdif;a'oBuD; (51.1

&mckdifEIef;)wkdYwGif avhvmawGU&Sd&ygonf/134

trsKd;om;tqifhqifh qif;&JEGrf;yg;rIjyrsOf;atmuf&Sd tvkyfvkyfukdifol tcsKd; okdYr[kwf

tvkyfvkyfvsuf qif;&Jolrsm;\ tcsKd;rSm qif;&JEGrf;yg;ol[k owfrSwfcH&aom tdrfaxmifpk0if

tvkyftukdif&Sdolrsm;\tcsKd;jzpfygonf/ jrefrmEkdifiHwGif¤if;tcsKd;onf2005ckESpfrS2010

jynfhESpftwGif; 32.3 &mckdifEIef;rS 25.5 &mckdifEIef;okdY usqif;cJhygonf/ aus;vufa'orsm;wGif

¤if;tcsKd;ykdrkdjrifhrm;aMumif;avhvmawGU&Sd&ítrsKd;om;rsm;xuftrsKd;orD;rsm;wGif¤if;tcsKd;

usqif;rIEIef; ykdrkdrsm;jym;ygonf/ qif;&JEGrf;yg;jzpfay:rIt& csif;jynfe,fonf tvkyfvkyfvsuf

qif;&JoltcsKd;tjrifhrm;qkH;jzpfNyD; ¤if;\aemufrSm &ckdifjynfe,f? &Srf;jynfe,f?weoFm&Dwkdif;

a'oBuD;ESifh {&m0wDwkdif;a'oBuD;wkdY jzpfygonf/135

132 tvkyfvkyfudkifrI-vlOD;a&tcsKd;udk EdkifiH\ tvkyfvkyfudkifaeaom tvkyfvkyfudkifEkdifaom touft&G,fvlOD;a&tcsKd; tjzpf

t"dyÜm,fowfrSwfonf/ (vli,f tvkyfvkyfudkifrI- vlOD;a&tcsKd;rSm vli,fvlOD;a&\ tpdwftydkif;jzpfonf/ yHkrSeftm;jzifh

tvkyfvkyfudkifaeaom touf 15 ESpfrS 24 ESpftwGif; vli,frsm;udk owfrSwfonf) ILO2013 wGif Munfhyg/

133 jrefrmoef;acgifpm&if; 2014? vl0ifrIBuD;Muyfa&;Xme? vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh jynfolYtiftm;0efBuD;Xme/ arv ? 2015 ckESpf/ touf

15 ESpfrS 64 ESpftwGif; tvkyform;tiftm;yg0ifrIudk pkpkaygif; tvkyform;tiftm;tjzpf owfrSwfum tvkyfvkyfudkifEdkifaom

t&G,f vlOD;a&rSm 64 'or 4 &mckdifEIef;&Sdum trsKd;om;rsm;twGuf 81 'or 9 &mckdifEIef;ESifh trsK;dorD;rsm;twGuf 48 'or 4

&mckdifEIef;&Sdonf/ pkpkaygif; tvkyform;tiftm;yg0ifrIEIef; (touf 15 ESpfrS 64 ESpf) rSm &ckdifjynfe,fwGif tenf;qHk;jzpfum 52

'or 6 &mckdifEIef;&SdNyD; trsKd;orD;rsm;twGuf 33 &mckdifEIef;&Sdonf/ (jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;tm;vHk;wGif trsKd;orD;rsm;twGuf

tenf;qHk;jzpfonf) pmrsufESm 29/

134 atmufajcrSwfpk 43/

135 atmufajcrSwfpk 43/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 98: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 58

usm;? r wef;wlnDrQrI? aumif;rGefckdifrmrI&Sdaom? odu©m&Sdaom tvkyftukdifrsm;qkdif&m trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;

vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef;ESifh tvkyftukdif&SdolESifh vlOD;a&tcsKd;onf ta&;ygaom

ñTef;udef;jzpfaomfvnf; ¤if;wkdYonfvkyfom;aps;uGufwGiftrsKd;orD;rsm;ESifhtrsKd;om;rsm;\

awGUBuHKae&onfhjzpf&yfwpfpdwfwpfykdif;ukdomazmfjyygonf/¤if;tcsufrsm;tjyifvkyfief;cGif

tajctaersm;ESifh t&nftaoG;wGif usm;? r tajccHjcm;em;csufrsm;udkvnf; Munfh½I&ef ta&;

BuD;ygonf/ trsKd;orD;vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef; wjznf;jznf; wkd;wufvmaomfvnf; uGJjym;

onfh u@ESifh tvkyftukdiftrsKd;rsKd;&Sd ukefxkwfpGrf;&nfESifh 0ifaiG&&SdrIwkdYwGif usm;? r a&;&m

tajccHjcm;em;csufrsm;rSm qufvufwnf&SdqJjzpfygonf/ urÇmwpf0ef;wGif trsKd;orD;rsm;rSm

ukefxkwfpGrf;&nfedrfhusaom tvkyfrsm;wGifom trsm;tjym; vkyfukdifaeMu&NyD; tao;pm;

v,f,mvkyfief;rsm;ukd vkyfukdifaqmif&Gufvsuf &SdMuonf/ xkdYjyif vkyfcr&aom rdom;pkvkyf

om;tjzpfESifh ykHrSeftwnfrusrjzpfaom tvkyfu@wkdYwGifvnf; trsm;tjym; pkykHvkyfukdifvsuf

&Sdygonf/ vkyfom;aps;uGufwGif trsKd;orD;rsm;onf tcGifhtmPm&Sdaom &mxl;Xmersm;okdY wkd;

wufvkyfukdif&jcif;rSm tvGef&Sm;yg;vSygonf/

atmufazmfjyyg Z,m;-2.8 wGif pD;yGm;a&;t& tvkyfvkyfukdifol vlOD;a&\ t"du

tvkyftukdiftrsKd;tpm;rsm;ukd wifjyxm;ygonf/ jrefrmEkdifiHwGif tvkyform;rsm;twGuf

tvkyftukdiftqifhtwef;t&nftaoG;rSmqkd;&Gm;qJjzpfygonf/¤if;tcsufukdudk,fykdiftvkyf?

ukd,fwkdifvkyfolrsm;ESifh rdom;pkvkyfief;wGif taxmuftuljyKolrsm; (0g) ckdifrmrIr&Sdaom tvkyf

tukdifrsm; tcsKd;jrifhrm;jcif;u xif[yfazmfjyvsuf&Sdygonf/ 2009-2010 jynfhESpf tdrfaxmifpk

pm;0wfaea&; bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA) \ avhvmawGU&Sdcsufrsm;t& NrdKUjy\ tvkyf

tukdif 46.4 &mckdifEIef;ESifh aus;vuf\ tvkyftukdif 57.5 &mckdifEIef;onf azmfjyyg vkyfief;

trsKd;tpm;rsm; jzpfMuNyD; 2004-2005 ckESpf IHLCA ppfwrf;\ awGU&Sdcsufrsm;xuf tenf;i,f

jrifhwufcJhygonf/ ¤if;tvkyftukdiftrsKd;tpm;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; 58.3 &mckdifEIef;onf

trsKd;om;rsm; 52.4 &mckdifEIef;xuf ykdrkdyg0ifvkyfukdifvsuf&SdNyD; txl;ojzifh vkyfcr&aom

rdom;pkvkyfief;wGifyg0ifvkyfukdifolrsm;jzpfMuygonf/¤if;ñTef;udef;rsm;\tjrifhqkH;wefzkd;rsm;

ukd &Srf;jynfe,f 74.2 &mckdifEIef;? csif;jynfe,f 71.5 &mckdifEIef;ESifh u&ifjynfe,f 64.9 &mckdif

EIef;wkdYwGif avhvmawGU&Sd&ygonf/136

Z,m; 2.8/ pD;yGm;a&;t& tvkyfvkyfukdifol vlOD;a&\ tvkyftukdiftrsKd;tpm; (&mckdifEIef;)? 2010

tvkyftukdiftrsKd;tpm;

tvTm 2006 tvTm 2010 usm;?r 2010

NrdKUjy aus;vuf NrdKUjy aus;v usm; r

tvkyf&Sif 8.9 9.1 6.4 5.1 6.4 4.1

udk,fydkiftvkyfudk,fwdkifvkyfol 32.3 37.8 37.0 41.5 40.9 39.8

tcpm;vkyfom; 34.9 11.9 36.2 12.9 18.7 18.3

ukefxkwfor0g,rtzGJU0if 0.2 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0

rdom;pktvkyfyg0ifvkyfudkifol 11.5 18.7 9.4 16.1 11.5 18.5

usyef;tvkyform; 7.7 18.6 7.7 21.2 19.0 16.6

136 atmufajcrSwfpk 43/

Page 99: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 59

trsKd;tpm;cGJjcm;r&aom

tvkyform;4.4 3.7 3.2 3.2 3.5 2.7

pkpkaygif; 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

Zmpfjrpf- qif;&JEGrf;yg;rItajctae? IHLCA ppfwrf;? 2011 Poverty Profile, IHLCA Survey 2011

u@tvkduf tvkyfvkyfukdifrI

Z,m;-2.9 onf 2000 jynfhESpftwGuf u@tvkduf tvkyfvkyfukdifrIqkdif&m usm;? r

tajccHudef;*Pef;tcsuftvufrsm;udk azmfjyay;ygonf/ v,f,mu@onf tBuD;rm;qkH;

vkyfief;cGifjzpfítrsKd;orD;wpf0ufausmfonf¤if;u@wGifvkyfukdifvsuf&SdNyD;0efaqmifrIESifh

ukefacsmxkwfvkyfonfh vkyfief;rsm;rSm v,f,mu@NyD;aemuf trsKd;orD;rsm; trsm;qkH; vkyfukdif

aom vkyfief;rsm;jzpfonf/ v,f,mu@rSty tjcm;u@rsm;teuf vufvDvufum;a&mif;

0,fjcif;? armfawmf,mOfESifh armfawmfqkdifu,fjyKjyifjcif;? vlokH;tdrfokH;ukefypönf;rsm; jyKjyifjcif;

(14 &mckdifEIef;)? tdrf? NcH? ajr iSm;&rf;jcif;ESifh a&mif;0,fjcif; (11 &mckdifEIef;)? yk*¾vdu tdrfaxmifpk

ukd,fykdiftvkyf ukd,fwkdifvkyfjcif;ESifh tjcm; trsKd;tpm; cGJjcm;r&aom ukefxkwfvkyfjcif; (9

&mckdifEIef;)ESifh ukefacsmxkwfvkyfjcif; (7 &mckdifEIef;) ponfh vkyfief;rsm;wGifvnf; trsKd;orD;rsm;

vkyfukdifMuygonf/

Z,m; 2.9/ pD;yGm;a&;t& tvkyfvkyfukdifol vlOD;a&\ vkyfief;trsKd;tpm;cGJjcm;rI 2010 (&mckdifEIef;)vkyfief;trsKd;tpm;rsm; trsdK;om; trsdK;orD;

pkdufysKd;arG;jrLa&;? trJvkdufESifh opfawmvkyfief; 52.3 47.4

ig;zrf;jcif; 3.2 0.7

"mwfowåK? a&T? aiG? ausmufrsuf&wem wl;azmfjcif;ESifh &SmazGjcif; 2.2 0.7

ukefacsmypönf;xkwfvkyfjcif; 5.0 7.2

vQyfppf"mwfaiGUESifh a&&&Sda&;vkyfief; 0.7 0.2

aqmufvkyfa&; 6.1 1.1

vufvDvufum; a&mif;0,fjcif;? armfawmf,mOf? armfawmfqkdifu,f?

vlokH;ESifh tdrfokH;ypönf;? ukefypönf;rsm; jyKjyifjcif;

8.0 13.9

[kdw,fESifh pm;aomufqkdif&mvkyfief;rsm; 1.3 1.4

o,f,lykdYaqmifjcif;? okdavSmifykdYaqmifjcif;ESifh vrf;yef; qufoG,fa&;

vkyfief;rsm;

6.1 0.7

b@ma&;qkdif&m Mum;cHtzGJUtpnf;ESifh tvm;wl vkyfaqmifolrsm; 0.1 0.3

tdrf? NcH? ajr iSm;&rf;jcif;ESifh a&mif;0,fjcif;vkyfief; 4.4 10.8

jynfolYtkyfcsKyfa&;? umuG,fa&;ESifh vlrIzlvkHa&; 1.5 1.1

ynma&; 1.0 4.9

usef;rma&;ESifh vlrIa&;qkdif&m vkyfaqmifrIrsm; 0.6 0.8

tjcm;aom yk*¾vdu tdrfaxmifpk? ukd,fykdifukd,fwkdifvkyfonfh

vkyfief;ESifh taxGaxG ukefxkwfvkyfief;vkyfaqmifrIrsm;

7.3 8.7

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 100: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 60

EkdifiHwum tzGJUtpnf;ESifh vufatmufcH tzGJUtpnf;rsm; 0.1 0.1

pkpkaygif; 100 100

Zmpfjrpf- qif;&JEGrf;yg;rItajctae? IHLCA ppfwrf;? 2011 Poverty Profile, IHLCA Survey 2011

,kHMunfpdwfcsí tm;ukd;tm;xm;jyKEkdifaom udef;*Pef;tcsuftvufrsm; r&Sdjcif;

aMumifh u@toD;oD;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifaqmif&GufrIESifh pyfvsOf;í ykdrkdus,fjyefYaom

tvm;tvmrsm;udk aocsmpGm avhvmod&Sd&ef cufcJygonf/ okdY&mwGif MDG tpD&ifcHpm (2013

ckESpf) ü v,f,mu@rSty tjcm;u@rsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ vkyfc& tvkyfvkyfukdifrI

tcsKd;onf 41.3 &mckdifEIef;rS 44.7 &mckdifEIef;okdY jrifhwufvmaMumif; azmfjyxm;ygonf/137 xkdY

tjyif ppfwrf;awGU&Sdcsufrsm;u ñTefjyonfrSm v,f,mu@rSty jcm;u@rsm;ü trsKd;orD;rsm;

yg0ifaqmif&GufrItcsKd;wGif rqif;&Jol 46.7 &mckdifEIef;u qif;&Jol 40.3 &mckdifEIef;xuf

jrifhrm;NyD; aus;vufa'o 44.9 &mckdifEIef;xuf NrdKUjya'o 44 &mckdifEIef;u tenf;i,f edrfhusyg

onf/ þñTef;udef;\ tedrfhqkH;jynfe,ftqifhwefzkd;ukd uGm[csufBuD;rm;pGmjzifh csif;jynfe,f

wGif awGU&Sd&NyD; 21.7 &mckdifEIef; &Sdygonf/ ykdrkdjynfhpkHaom u@tvkduf avhvmqef;ppfrIukd

a&SUtcef;wGif wifjyygrnf/

tvkyftukdiftrsKd;tpm;tvkduf tvkyfvkyfukdifrI

tvkyftukdiftrsKd;tpm;tvkduf tvkyfvkyfukdifrIqkdif&m usm;? r cGJjcm;azmfjyonfh udef;

*Pef;tcsuftvufrsm; r&&Sdyg/ okdYaomf >cif;csuftaejzifh tpkd;&Xmersm;twGuf tcsKdUaom

udef;*Pef;tcsuftvufrsm; &&SdEkdifygonf/ ¤if;udef;*Pef;tcsuftvufrsm;rSm vkyfief;

aqmif&Guf&ef ykdrkdvkdtyfonfh a'orsm;twGufom jzpfygonf/

2004-2005 ckESpfrS pwifí tpkd;&Xme tzGJUtpnf;rsm;ESifh jynfolYtkyfcsKyfa&;Xmersm;

wGif trsKd;orD;0efxrf;OD;a& wjznf;jznf;ESifh ykHrSefwkd;wufvmygonf/ pkpkaygif; 0efxrf;OD;a&

tcsKd;taejzifhaomfvnf;aumif;? tv,ftvwf tkyfcsKyfa&;0efxrf;OD;a& tcsKd;taejzifhaomf

vnf;aumif; &mckdifEIef;rsm; wkd;wufvmygonf/ 2011 ckESpfwGif tpkd;&0efBuD;Xme 31 \ 0ef

xrf;pkpkaygif; ysrf;rQ 52.4 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/ þ&mckdifEIef;rSm 2009-

2010 jynfhESpf\ 51.6 &mckdifEIef;ESifh 2008-2009 ckESpf\ 51.4 &mckdifEIef;wkdYxuf wkd;wuf

vmjcif;jzpfonf/ 2009-2010 ckESpfwGif 0efBuD;Xme 31 ck\ pDrHcefYcGJrItqifh ('kwd,ñTefMum;

a&;rSL;ESifh txuftqifh&mxl;rsm;)138 ü 37 &mckdifEIef;aom 0efxrf;rsm;rSm trsKd;orD;rsm;

jzpfNyD; 2007-2008 ckESpf\ 32.5 &mckdifEIef;ESifh 2008-2009 jynfhESpf\ 36 &mckdifEIef;wkdYxuf

wkd;wufvmjcif;jzpfonf/139

u@tvkduf azmfjy&ygu trsKd;orD;0efxrf;rsm;\ tjrifhqkH;aom tcsKd;ukd odyÜHESifh

enf;ynm0efBuD;XmewGif awGU&Sd&NyD; 0efxrf;pkpkaygif;\ 74 &mckdifEIef;ESifh pDrHcefYcGJrItqifh&Sd 0ef

xrf; ('kwd,ñTefMum;a&;rSL;ESifhtxuftqifh&mxl;)pkpkaygif;\65&mckdifEIef;&Sdygonf/ ¤if;

137 atmufajcrSwfpk 109/

138 þavhvmrIu vufaxmufñTefMum;a&;rItqifhESifh ,if;tqifhESifhnDaom tv,ftvwftkyfcsKyfrItqifhrsm;udk

xnfhoGif;pOf;pm;onf/

139 A[dkpm&if;tif;tzGJUtpnf; 2012? aejynfawmf/

Page 101: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 61

tcsufonf odyÜHESifh enf;ynmbmom&yf &&Sdolrsm;wGif trsKd;orD;tcsKd;u trsKd;om;tcsKd;xuf

jrifhrm;jcif;ukd xif[yfazmfjyygonf/140

ckdifrmrIr&Sdaom? w&m;0ifr[kwfaom? ykHrSefr[kwfaom pD;yGm;a&;wGif tvkyfvkyfukdifrI

,cif Z,m; 2.9 aqG;aEG;wifjyouJhokdY jrefrmEkdifiHwGif tvkyfvkyfukdifonfh trsKd;orD;

rsm;\ jrifhrm;aomtcsKd;onf ckdifrmrIr&Sdaom? w&m;0ifykHrSefr[kwfaom u@wGifom ukd,fykdif

tvkyf ukd,fwkdifvkyfaom tvkyform;rsm;tjzpf trsm;tjym; vkyfukdifMuygonf/ aus;vuf

a'orS trsKd;orD;rsm;onf NrdKUjya'orS trsKd;orD;rsm;xuf ukd,fykdiftvkyf ukd,fwkdifvkyfavh&Sd

ygonf/141 v,f,mxkwfukefESifh wkduf½kdufqufpyfaom ukefypönf;rsm;ukd a&mif;csjcif; okdYr[kwf

tpm;tpmrsm; jyifqifjcif;? jyKvkyfjcif;? &ufuef;&ufjcif;? v,f,mab;xGufrS xkwfvkyfaom

ukefypönf;rsm; a&mif;csjcif;? tjcm;&yf&GmtzGJUtpnf;0ifrsm; vkdtyfonfh 0efaqmifrIrsm;

(txnfcsKyfvkyfief;? acgif;&GufAsufxkd;a&mif;0,fjcif;? pufypönf;jyKjyifjcif; ponfh 0efaqmifrI

rsm;)ukd aqmif&Gufay;jcif; ponfjzifh 0ifaiG&SmazG&&Sdygonf/

þpD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;onf rdom;pk0ifrsm;\ vkyftm;udk tm;jznfh&ef tjcm;

vkyfom;rsm;ukdvnf; iSm;&rf;aqmif&Gufygonf/ ukd,fykdiftvkyf ukd,fwkdifvkyfol rdom;pkvkyfief;

wGif 0ifa&mufvkyfukdifol ponfh trsKd;orD;rsm;\ BuD;rm;aom &mckdifEIef;ta&twGufrSm

ckdifrm rIr&Sdaom tvkyftukdiftajctaersm;wGif &SdaeMuygonf/ rckdifrmaom tvkyftukdif

140 atmufajcrSwfpk 139/

141 jrefrm usm;?r a&;&m pmwrf;/ pmrsufESm 46? 52? ukvor*¾usm;rwef;wlnDrSsa&;tzGJY? 2000 jynfhESpf pufwifbmv 15 &uf/

2014 ckESpf jrefrmoef;acgifpm&if;? vl0ifrIBuD;Muyfa&;Xme? vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh jynfolY tiftm;0efBuD;Xme? 2015 ckESpf? arvt&

touf 15 ESpfrS 64 ESpftwGif; tvkyfvufrJhvlOD;a&rSm 4 &mckdifEIef;&SdNyD; jynfaxmifpktqifhwGif trsKd;om;u 3 'or 9 &mckdifEIef;?

trsKd;orD;u 4 'or 1 &mckdifEIef;&Sdum &ckdifjynfe,fwGif tedrfhqHk;jzpfNyD; 10 'or 4 jzpfum trsKd;om;rsm;twGuf 9 'or 1

&mckdifEIef;ESifh trsKd;orD;rsm;twGuf 12 'or 8 &mckdifEIef; (jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;Mum; trsKd;orD;rsm;twGuf trsm;qHk;jzpfonf)

pmrsufESm 29/

Karin

Grim

m/U

N W

omen

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 102: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 62

(Vulnerable Employment) \ yifukdvu©PmrSm 0ifaiGrvkHavmufjcif;? vlrIumuG,fa&;uif;rJh

jcif;/ ukefxkwfpGrf;tm;edrfhusjcif;ESifh cufcJaom vkyfief;cGiftajctaersm; &Sdjcif;wkdY jzpfygonf/

tvkyfvufrJh jzpfrI

Z,m;-2.10 wGif azmfjyouJhokdY udef;*Pef;tcsuftvuf&&Sdonfh vGefcJhaom ESpfrsm;

twGif; trsKd;om;rsm;ESifh EIdif;,SOfvQif trsKd;orD;rsm;\ tvkyfvufrJhEIef;onf tenf;i,fjrifhrm;

ygonf/142 wifjyvmaom tvkyfvufrJhEIef;rsm;rSm jynfe,f? wkdif;a'oBuD;rsm;tMum;ESifh

touftkyfpkrsm;tMum;wGif odomuGJjym;jcm;em;rIrsm; &Sdygonf/ (Z,m;-10 ESifh Z,m;

11) Oyrm - &ckdifjynfe,fwGif trsKd;orD;rsm;\ tvkyfvufrJhEIef;rSm ykdrkdjrifhrm;NyD; 12.8

&mckdifEIef;&Sdygonf/143 2010 ckESpf IHLCA \ qif;&JrIppfwrf;t& 6.7 &mckdifEIef;[k cefYrSef;xm;yg

onf/taMumif;&if;rSm¤if;a'otwGif;aexkdifMuonfhrsKd;EG,fpktcsKdUrStrsKd;orD;rsm;\oGm;

vmrIukd tvGeftrif;uefYowfxm;aomaMumifh jzpfEkdifygonf/ tjcm;aom jynfe,f? wkdif;

a'oBuD;rsm;ESifh EIdif;,SOfvQif &efukefwkdif;a'oBuD;wGifvnf; ¤if;&mckdifEIef; jrifhrm;um 4.4

&mckdifEIef; &Sdygonf/

trsKd;om;rsm;ESifh EIdif;,SOfvQif trsKd;orD;rsm;\ tvkyfvufrhJhEIef; ykdrkdjrifhrm;jcif;onf

tvkyftukdif&SmazGaom trsKd;orD;rsm;\ ta&twGufu trsKd;om;ta&twGufxuf ykdrkdrsm;

jym;onf[k t"dyÜm,foufa&mufygonf/144 tvkyform;OD;pD;Xmepm&if;t& 1999-2000 jynfh

ESpfrS 2008-2009 ckESpftwGuf wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh tvkyform;rSwfykHwif½kH;rsm;rS

142 2014 ckESpf jrefrmoef;acgifpm&if; ? vl0ifrIBuD;Muyfa&;Xme? vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh jynfolYtiftm;0efBuD;Xme? 2015 ckESpf?

arv t& touf 15 ESpfrS 64 ESpftwGif; tvkyfvufrJhvlOD;a&rSm 4 &mckdifEIef;&SdNyD; jynfaxmifpktqifhwGif trsKd;om;u

3 'or 9 &mckdifEIef;? trsKd;orD;u 4 'or 3 &mckdifEIef;&Sdum &ckdifjynfe,fwGif tedrfhqHk;jzpfNyD; 10 'or 4 jzpfum

trsKd;om;rsm;twGuf 9 'or 1 &mckdifEIef;ESifh trsKd;orD;rsm;twGuf 13 'or 8 &mckdifEIef; (jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;Mum;

trsKd;orD;rsm;twGuf trsm;qHk;jzpfonf) pmrsufESm 29/

143 2014 ckESpf jrefrmoef;acgifpm&if; ? vl0ifrIBuD;Muyfa&;Xme? vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh jynfolYtiftm;0efBuD;Xme?

144 A[kdpm&if;tif;tzJGU? 2010? NrefrmEldifiHtrsdK;orD;ESifhuav;oli,frsm;pm&if;tif;tcsuftvufrsm;? aeNynfawmf?

tvkyform;a&;&mXme/

UN

FPA

Page 103: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 63

wpfqifh tvkyftukdif&SmazGol ta&twGufwGif trsKd;orD;ta&twGufu ykdrkdrsm;jym;ygonf/

txl;ojzifh tpkd;&Xme&mxl;rsm;okdY avQmufxm;&mwGif jzpfygonf/ (Oyrm-EkdifiHjcm;a&;0efBuD;

Xme 2012 ckESpf\ vpfvyfaom &mxl;ae&m 50 twGuf) avQmufvTmwifoGif;olpkpkaygif;

2ç400 teuf 2ç000 onf trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/145 ¤if;&mxl;ae&mrsm;wGiftrsKd;orD;ta&

twGufrnfrQcefYxm;aMumif;ESifhywfoufíowif;tcsuftvufrsm;r&&Sdyg/¤if;tcsufrsm;u

trsKd;orD;rsm;twGuf (ta&twGuftm;jzifh) ykdrkdrsm;jym;aom (t&nftaoG;tm;jzifh) aumif;

rGefodu©m&Sdaom tvkyftukdifrsm;ukd zefwD;ay;rnfh rl0g'rsm;ESifh tpDtpOfrsm; vkdtyfaMumif;

ñTefjyvsuf&Sdonf/

Z,m; 2.10/ jrefrmEkdifiH\ tvkyfvufrJhrIEIef; (%)

Zmpfjrpf- tvkyform;OD;pD;Xme? A[kdpm&if;tif;tzGJU? 2009 ckESpf jrefrmEkdifiH\

uav;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ pm&if;tcsuftvuf tajctae? 2009? pmrsufESm 25/

Z,m; 2.11/ tvkyfvufrJhEIef; (touf 15 ESpfESifhtxuf)? 2010 (%)

jynfe,f^wkdif;a'oBuD; jynfaxmifpk

2010

tvTm usm;?rpkpkaygif;

NrdKUjy aus;vuf usm; r

ucsif 3.2 2.0 2.5 2.0 2.3

u,m; 0.7 0.4 0.6 0.4 0.5

u&if 1.9 1.0 1.5 0.6 1.1

csif; 2.3 0.6 0.7 1.4 1.0

ppfudkif; 1.7 0.4 0.4 0.7 0.6

weoFm&D 2.7 2.4 1.7 3.5 2.4

yJcl; 1.5 0.8 0.8 1.1 0.9

yJcl; (ta&SU) 1.8 1.5 1.3 1.8 1.5

yJcl; (taemuf) 1.0 0.1 0.1 0.2 0.2

rauG; 3.1 0.3 0.5 0.7 0.6

rEÅav; 2.1 0.6 0.8 1.2 1.0

rGef 2.4 1.6 1.0 2.8 1.7

&cdkif 7.2 6.5 5.1 9.5 6.7

145 atmufaNcrSwfpk 14/

ESpf trsdK;om; trsdK;orD; pkpkaygif;

2008 3.7 4.6 4.0

2009 3.7 4.6 4.0

2010 3.7 4.6 4.0

2011 3.7 4.6 4.0

2012 3.7 4.6 4.0

2013 3.7 4.6 4.0

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 104: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 64

jynfe,f^wkdif;a'oBuD; jynfaxmifpk

2010

tvTm usm;?rpkpkaygif;

NrdKUjy aus;vuf usm; r

&efukef 5.3 2.1 4.5 4.4 4.4

&Srf; 2.7 0.5 1.0 1.0 1.0

&Srf; (awmif) 3.5 0.6 1.1 1.7 1.4

&Srf; (ajrmuf) 2.0 0.4 0.8 0.4 0.6

&Srf; (ta&SU) 1.5 0.6 0.8 0.9 0.8

{&m0wD 1.5 0.4 0.5 0.8 0.6

jynfaxmifpk2010 3.5 1.1 1.5 1.9 1.7

2010? touf15 -24 9.8 2.4 3.3 4.1 3.6

2010? touf25 - 59 2.3 0.6 1.0 1.1 1.0

Zmpfjrpf - IHLCA ppfwrf;? ZGef? 2010? qif;&JEGrf;yg;rItajctae? Z,m; 2.8? pmrsufESm 54/

vkyfcuGmjcm;rIrsm;

ysrf;rQtm;jzifh vkyfief;wGif trsKd;om;rsm;ESifh EIdif;,SOfí trsKd;orD;rsm;\ wpfem&Dvkyfc

tcsKd;rSm tcsdefumvwpfavQmuf usqif;vmaomfvnf; (Z,m;-12) 90 &mckdifEIef;jzifh jrifhrm;

aeqJjzpfonf/ vkyfief;tvkdufESifh tvkyftukdiftvkduf usm;? r cGJjcm;rI? vlYt&if;tESD; odkYr[kwf

ukefxkwfpGrf;&nf jcm;em;csufrsm;onf tjiif;yGm;zG,f vkyfcjcm;em;&&SdrIukd jzpfaponfhtaMumif;

tcsufrsm;jzpfonf/

Z,m; 2.12/ vkyfief;wGif trsKd;om;rsm;ESifh EIdif;,SOfí trsKd;orD; ykHrSefvkyfom;rsm;\ wpfem&DvkyfctcsKd; (2000-2008)2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

"mwfowåK? a&T? aiG ESifh

ausmufrsuf&wem

wl;azmfjcif;vkyfief;

117.6 96.8 103.2 103.1 98.3 97.8 96.0 106.3 107.8

ukefacsmypönf;xkwfvkyfjcif; 153.9 91.9 93.9 88.9 90.9 88.9 96.4 87.6 87.8

aqmufvkyfa&; 113.1 118.4 119.2 119.3 107.6 103.8 95.5 92.3 94.7

o,f,lykdYaqmifjcif;?

okdavSmifykdYaqmifjcif;ESifh

vrf;yef;qufoG,fa&;

136.5 89.5 88.3 99.2 104.6 99.6 99.0 95.0 88.5

Zmpfjrpf- ILO LABORSTA \ vkyfom;tajccHpm&if; (vkyfom;qkdif&mvkyfief;? Xmeppfwrf;) (Labour Related Establishment

Survey) rS &&Sdonfh tcsuftvufrsm;rS wGufcsufrIrsm;tay: tajccHygonf/

Page 105: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 65

v,f,m? pufrI? ukefacsmxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIu@wkdYwGif trsKd;orD;rsm;\ tvkyfESifh ywfoufí usm;? r tajccH qef;ppfrI

v,f,mESifh aus;vuf toufarG;0rf;ausmif;rIrsm;

v,f,mu@onf jrefrmhpD;yGm;a&;\ t"dutpdwftykdif;jzpfí oD;ESHpkdufysKd;jcif;?

wd&pämefarG;jrLjcif;? opfESifh opfawmxGufypönf; xkwfvkyfjcif;ESifh a&vkyfief;vkyfukdifjcif;wkdY

yg0ifygonf/ aus;vufjynfolrsm;onf v,f,mrSty tjcm;vkyfief;rsm;wGifvnf; 0ifa&muf

vkyfukdifaeMuygonf/¤if;u@rsm;teufu@wpfckcsif;wGiftrsKd;orD;rsm;onfta&;ygaom

tcef;rSm yg0ifygonf/146 jrefrmEkdifiHwGif toufarG;0rf;ausmif;rItwGuf jrifhrm;aom tdrf

xmifpkOD;a&tcsKd;rSm v,f,mpkdufysKd;a&;ukd rSDckdae&ygonf/ v,f,mpkdufysKd;a&;ukd rSDckdaeonfh

aus;vufa'o&Sd vlOD;a&onf cefYrSef;ajc 25.72 oef; &Sdygonf/147 2010 ckESpfwGif pkaygif;

azmfjyonfh udef;*Pef;t& awmifolv,form;OD;a&\ t"duusaom tpdwftykdif;rSm trsKd;

orD;rsm;jzpfNyD; &mckdifEIef;tm;jzifh 51 &mckdifEIef;&Sdygonf/148 v,f,majr rykdifonfh tdrf

axmifpk pkpkaygif; 5.4 oef;teuf tdrfaxmifpk 816ç000 okdYr[kwf 15.06 &mckdifEIef;rSm

trsKd;orD;rsm; OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm; jzpfí tdrfaxmifpkav;oef; okdYr[kwf 84.95

&mckdifEIef;onf trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm; jzpfMuygonf/149

wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh aumuf,l&&Sdonfh tcsuftvufrsm;u ñTefjyonf

rSmv,f,mvkyfom;tiftm;pkpkaygif;\92&mckdifEIef;onf¤if;wkdYykdifqkdifaomv,f,majr

rsm;wGif pkdufysKd;vkyfukdifMuNyD; 20 &mckdifEIef;cefYonf tjcm;olrsm;ykdifonfh ajr,may:wGif

vkyfukdifMuygonf/150 ysrf;rQajrykdifqkdifrIonf 4.4 {u jzpfygonf/151 2010 ckESpfwGif wpf

EkdifiHvkH;&Sd qif;&JEGrf;yg;aom tdrfaxmifpkrsm;\ 61 &mckdifEIef;onf v,f,mpkdufysKd;a&;wGif

tvkyfvkyfukdifMuNyD; ¤if;tdrfaxmifpkrsm;\ 67 &mckdifEIef;onf wm&Snfqif;&JEGrf;yg;aom

146 2012 ckESpfwGif xkwfvkyfrIta&twGuft& EdkifiH\ trsm;qHk;pm;aom pm;aomufukef 10 ckwGif EdkifiH\ t"du pm;ukefjzpfaom

qefrSm 28 wef&SdNyD; trsm;qHk;pdkufysKd;aom oD;ESHjzpfonf/ qefrSm pdkufysKd;a&;xkwfukefrsm;wGif trsm;qHk;wifydkYaom

vlokH;ukefvnf; jzpfonf/ 'kwd,ESifh wwd,trsm;qHk; xkwfvkyfonfht&mrsm;rSm BuHESifh [if;oD;[if;&GufjzpfNyD; 9 'or

69 wefESifh 3.97 wef toD;oD;&SdMuonf/ tjcm;pm;aomufukefrsm;wGif yJrsm;? oD;ESHrsm;? ajymif;zl;? ajryJ? vwfqwfaom

EGm;EdkY? MuufoGefeDESifh Muufom;wkdY yg0ifonf/ trftifefyDtD;'D\ vpOf pD;yGm;a&;tñTef;rsm;t& ajymif;zl;ESifh rwfyJ? yJwDpdrf;?

yJpOf;iHkpaom yJrsm;tjyif ESrf;? MuufoGefeDESifh refusnf;oD;rSm EkdifiHjcm;odkYwifydkYaom xdyfwef; pdkufysKd;a&;xkwfukef 10

rsKd;wGif yg0ifonf/ tpm;tpmwifydkYrIu 2012-2013 vloHk;ukefukefoG,fa&;\ 22 &mcdkifEIef;cefY&Sdonf/ http://faostat.fao.org/CountryProfiles/Country_Profile/Direct.aspx?lang=en&area=28 ESifh Z,m; 7/ EkdifiHjcm;ukefoG,frI\

t"duu vloHk;ukefukefrsm; wifydkYrI ]]a&G;cs,fxm;aom vpOf pD;yGm;a&;tnTef;rsm;}} https://www.mnped.gov.mm/index.php?option=com_content&view=article&id=95&Itemid=112&lang

147 Ministry of Agriculture and Irrigation. 2010. Myanmar Census of Agriculture of 2010 Supplementary Module SLRD. Nay Pyi Taw.

148 atmufajcrSwfpk 147/

149 atmufajcrSwfpk 147/

150 atmufajcrSwfpk 147/

151atmufajcrSwfpk147/tdrfaxmifpkv,f,mtvkyfwGifpdkufysKd;a&;acgif;aqmifrsm;ESifh¤if;wkdY\rdom;pk0ifrsm;

(trsKd;om;ESifhtrsKd;orD;?10ESpfESifhtxuf)\vkyftm;yg0ifonf/¤if;wkdYupdkufysKd;a&;xkwfukefrsm;ESifhqufpyfvkyfaqmifrIrsm;

yg0ifonf/ trsKd;om;a&m trsKd;orD;yg tdrfaxmifpk v,f,mtvkyftay:tm;xm;aom tdrfaxmifpkrsm;udk OD;aqmifMuonf/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 106: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 66

tajctaewGif aexkdifMuygonf/152¤if;qif;&JEGrf;yg;aomtdrfaxmifpkrsm;\33&mckdifEIef;

onf ajr,mrJhrsm;jzpfygonf/153 jrefrmEkdifiHwpf0ef; ajr,mrJhrIonf a'otvkduf odomxif

&Sm;pGm uGJjym;jcm;em;ygonf/ awmifwef;a'owGif tdrfaxmifpkrsm;\ av;ykHwpfykH 26

&mckdifEIef;onf ajr,mvufvSrf;rrDonfh ajr,mrJhrsm; jzpfygonf/ jrpf0uRef;ay:a'o?

urf;½kd;wef;a'orsm;wGif ajr,mrJhrIrSm 72 &mckdifEIef; &Sdygonf/ *D&drkefwkdif;'PfcH&onfh

a'orsm;wGif erlemppfwrf;t& ajr,mrJh tdrfaxmifpktcsKd;rSm 68 &mckdifEIef;txd jrifhrm;

ygonf/154 ajr,mrJhtdrfaxmifpkrsm;onf b0&Sifoefa&;twGuf usyef;tvkyftukdifrsm;?

v,f,mpkdufysKd;a&;rSty tjcm;tvkyftukdifrsm; (okdYr[kwf) tjcm;0ifaiG&&Sdonfh tvkyftukdif

rsm;ukd rSDckdtm;xm;avh&Sdygonf/155

ajr,mvufvSrf;rDrIESifh ajr,mykdifqkdifrI

ajr,monf v,f,mpkdufysKd;a&;wGif ta&;BuD;qkH;aom ukefxkwft&if;tESD;jzpfNyD;

ajr,mvufvSrf;rDrI? pDrHcefYcGJcGifhESifh ykdifqkdifcGifhuif;rJhjcif;onf trsKd;orD; v,folrrsm;twGuf

t"dut[efYtwm;wpf&yfjzpfygonf/ 2010 ckESpf v,f,moef;acgifpm&if;aumufjcif;

rjyKrD ESpftwGif; tvkyfvkyfaom tdrfaxmifpk0ifOD;a&pkpkaygif;rSm 18.09 &mckdifEIef; jzpfyg

onf/ ¤if;pkpkaygif;ta&twGuf\ 49.95 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm; jzpfNyD; 50.05

&mckdifEIef;onf trsKd;om;rsm; jzpfygonf/ xkdYtjyif tvkyform; 18.1 oef;\ 86.50

&mckdifEIef;onf trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;rS jzpfNyD; usefta&twGufonf

trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;rS jzpfygonf/156 ukd,fykdifajr,mwGif vkyfukdifonfh

152 UNDP. 2011. IHLCA in Myanmar: Poverty Dynamics Report. Yangon.153 atmufajcrSwfpk 152/

154 Livelihoods and Food Security Trust Fund. 2012. Baseline Survey Results. Yangon.155 atmufajcrSwfpk 154/

156 atmufajcrSwfpk 147/

UN

FPA

Page 107: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 67

vlOD;a&tcsKd;rSm trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrf

axmifpkrsm;twGuf 92.8 &mckdifEIef; (1.5 oef;cefY)ESifh 92.8 &mckdifEIef; (2.3 oef;cefY)

toD;oD;jzpfojzifh wlnDeD;yg;&Sdygonf/157 tjcm;olykdifqkdifaom ajr,mwGif vkyfukdifonfh

tdrfaxmifpk0if OD;a&tcsKd;wGifvnf; trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpk0ifrsm;ESifh trsKd;orD;

OD;aqmifaom tdrfaxmifpk0iftcsKd;rsm; wlnDvkeD;yg;jzpfNyD; 19.3 &mckdifEIef; (3 oef;)ESifh 19.3

&mckdifEIef; (3.5 oef;cefY) toD;oD; &SdMuygonf/158

wpfbuf pmrsufESmyg Z,m; 2.13 u azmfjyonfrSm wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh

awmifol v,form; tdrfaxmifpk 10 pkwGif 9 pkonf ajr,m vufvSrf;rDygonf/

¤if;awmifolv,form; tdrf axmifpkrsm;\ 90 &mckdifEIef;onf trsKd;om;OD;aqmifaom

tdrfaxmifpkrsm; jzpfNyD; 10 &mckdif EIef;onf trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm; jzpfygonf/

trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrf axmifpkrsm;\ 98 &mckdifEIef;onf ajr,mvufvSrf;rDNyD;

trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpk rsm;wGifrl 61 &mckdifEIef;om ajr,mvufvSrf;rDygonf/

Z,m; 2.13/ tdrfaxmifpktrsKd;tpm;tvkduf oD;ESHpkdufysKd;ajrykdifqkdifonfh tdrfaxmifpktrsKd;tpm;? 2010

tdrfaxmifpk

trsdK;tpm;

pkpkaygif;

ta&twGuf

oD;ESHpkdufysKd;ajr

ykdifqkdifonfh tdrfaxmifpk

ta&twGuf

&mckdifEIef;

trsKd;om;

OD;aqmifaom

tdrfaxmifpk

4,604,072 4,489,986 97.5

trsKd;orD;

OD;aqmifaom

tdrfaxmifpk

815,685 496,701 60.9

tdrfaxmifpk pkpkaygif; 5,419,757 4,986,687 92.0

Zmpfjrpf- v,f,mpkdufysKd;a&;ESifh qnfajrmif;0efBuD;Xme? MOAI, SLRD 2010 aemufqufwGJtykdif; \ jrefrmv,f,moef;acgifpm&if;

(Ministry of Agriculture Myanmar Census of Agriculture of 2010 Supplemently Module SLRD, MOAI)

xkdYjyif ajr,mykdifqkdifrI t&G,ftpm;wGif trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;tMum; nDrQrI r&Sdyg/

trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkwpfpk ysrf;rQykdifqkdifonfh ajr,mwpfuGufonf 6.5

{u jzpfNyD; trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkwpfpk ysrf;rQykdifqkdifonfh ajr,mwpfuGuf

t&G,ftpm;rSm 5.3 {ujzpfygonf/ xkdYtjyif trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkwpfpkvQif

ysrf;rQ pkdufysKd;ajruGuf 3.7 uGuf ykdifqkdifí trsKd;om;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkwpfpkrSm 4.2

uGuf ykdifqkdifygonf/ ajr,mykdifqkdifonfh t&G,ftpm;BuD;rm;vmonfESifhtrQ trsKd;om;ESifh

trsKd;orD;tMum; ajr,mykdifqkdifrItcsKd; uGm[csufvnf; BuD;rm;vmygonf/

trsKd;orD;rsm;\ ajr,mvufvSrf;rDrIESifh ajr,mykdifqkdifcGifhrsm;rSm vGefpGm tmrcHcsuf

uif;rJhvmygonf/159

157 atmufajcrSwfpk 147/

158 atmufajcrSwfpk 147/

159 United States Agency for International Development (USAID). Undated. Country Profile: Property Right and Resource Governance -- Burma. http://usaidlandtenure.net/sites/default/files/country-profiles/full-reports/USAID_Land_Tenure_Burma_Profile.pdf

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 108: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 68

Oya'ykdif;qkdif&m pkd;&drfzG,f&mrsm;vnf; rsm;jym;pGm &Sdygonf/ 2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccH

Oya't& trsKd;orD;rsm;onf ajr,moD;pm;csxm;cGifhESifh ypönf;Opöm pDrHcefYcGJcGifhwGifom wlnDrI

tcGifhta&;rsm; &&Sdaomfvnf; vifr,m;uGm&Sif;jywfpJonfhtcg okdYr[kwf cifyGef;? a,musfm;rsm;

uG,fvGefonfhtcgwGif trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk rnfokdY umuG,fEkdifonfqkdaom

vrf;ñTefcsuf ,cktcsdefwGif r&Sdao;yg/ xkdYtjyif toD;oD; xdef;odrf;vkdufem&eftwGuf qufcH

cGifh? tarGcHpm;cGifhESifh vufxyfxdrf;jrm;jcif;qkdif&m udpö&yfrsm;udk Muyfrwfonfh bmoma&;qkdif&m

"avhxkH;wrf;Oya'rsm;rSmvnf; trsKd;orD;rsm;tm; ajr,mwef;wl vufvSrf;rD&efESifh pDrH

cefYcGJEkdifap&eftwGufaqmif&Gufray;Ekdifyg/rsm;aomtm;jzifh¤if;"avhxkH;wrf;rsm;onftrsKd;

om;rsm;tm; pD;yGm;a&;aqmif&GufcGifhESifh tdrfwGif;a&;udpö&yfrsm;wGif om;a,musfm;av;rsm;ukdom

ypönf;Opöm tarGqufcHykdifcGifhukd &&Sdapygonf/ xkdYtjyif ajr,mOya'topfjzpfonfh v,f,m

ajrESifh ajrvGwf? ajrvyfrsm;ESifh ajr½kdif;rsm;? pDrHcefYcGJa&;Oya' 2013 wGif ajrvGwf? ajrvyfrsm;

ESifh ajr½kdif;rsm;? VFV tokH;jyKcGifhESifh ajr,mtarGqufcHcGifh &&Sd&ef trsKd;orD;rsm;\ wef;wlnDrQ

tcGifhta&;udk &Sif;vif;pGm todtrSwfjyKay;jcif;xuf v,f,majrrSwfykHwifjcif;ESifh v,f,majr

vkyfykdifcGifh avQmufxm;&mwGif tdrfaxmifOD;pD;\ emrnfjzifhom rSwfykHwif½kdufrnf[k jy|mef;xm;

ygonf/ ,ckvuf&Sd Oya'rlabmifwGif cifyGef;? a,musfm;rsm;ESifh ZeD;r,m;rsm;tMum; ypönf;

Opöm yll;wGJykdifqkdifrItwGuf vkyfxkH;vkyfenf;r&Sdyg/

v,f,mpkdufysKd;a&;wGif tvkyfwm0ef cGJa0rI

oD;ESHpkdufysKd;rIwGifusm;?rtajccHaomtvkyfwm0efcGJa0rI&Sdygonf/¤if;cGJa0rIrSm

oD;ESHpkdufysKd;rI ykHpHt&ESifh jynfe,f? wkdif;a'oBuD;tvkduf uGJjym;Ekdifygonf/ oD;ESHpkdufysKd;rIESifh

qufpyfonfh trsm;qkH;aom tvkyfrsm;ukd trsKd;orD;rsm;u vkyfukdif&ygonf/ þtvkyfwGif

omreftm;jzifh ysKd;axmifjcif;? jyKpkapmifha&Smufjcif;? aygif;oifjcif;? aumufpkdufjcif;? &dwfodrf;cl;

qGwfjcif;? &dwfodrf;a>cavSYjcif;? &dwfodrf;vGefvkyfief;rsm; aqmif&Gufjcif;ESifh a&mif;csjcif;wkdY

yg0ifygonf/ ¤if;pkdufysKd;a&;vkyfief;tcsKdUukdtrsKd;om;rsm;vnf;vkyfukdifMuaomfvnf;trsKd;

orD;rsm;u ykdrkdwm0ef,l vkyfukdifavh&Sdonf/ xkdYtjyif trsKd;orD;rsm;onf tdrfrItvkyfESifh jyKpk

apmifha&Smufonfhtvkyfrsm;twGuft"duwm0ef,lNyD;¤if;tvkyfrsm;wGiftcsdefrsm;pGmtokH;

jyKygonf/¤if;tvkyfrsm;rSmxif;ESifhavmifpmypönf;&SmazGjcif;?aomufokH;a&cyfjcif;?tpm;

tpmcsufjyKwfjcif;? uav;oli,frsm;ESifh tjcm;tdrfaxmifpk0ifrsm;tm; jyKpkapmifha&Smufjcif;wkdY

jzpfygonf/ xkH;pHtm;jzifh trsKd;om;rsm;onf v,fxGefjcif;? v,f,mjyKjyifjcif;? ysKd;cif;jyifjcif;?

uefoif;zkdYjcif;ESifh NcHpnf;½kd;cwfjcif;wkdYukd vkyfukdifMuygonf/

a':tufpfrm*sD; (1995)u ukef;jrifh v,f,m pkdufysKd;a&; tokduft0ef;rsm; tMum;

usm;?r tajccHaom tvkyf wm0efcGJa0rIudk qef;ppf&m trsKd;om;rsm;onf pkdufysKd;a&;twGuf

opf awmajrukd &Sif;vif;NyD;onfhtcg trsKd;orD;rsm;u vufukdifa*:jym;? ief;jym;rsm;jzifh ajrBuD;ukd

xGef,ufygonf/ tcsdef,lvkyfukdif&onfh pkdufysKd;jcif;ESifh aygif;oifjcif;wkdYuJhokdY vkyfief;rsm;ukd

vnf; trsKd;orD;rsm; vkyfukdifMu&ygonf/ tylykdif;Zkefrsm;rS om"urSm trsKd;orD;rsm;onf pkduf

ysKd;csdefESifh &dwfodrf;csdefwGif aygif;oifjcif;? ykd;rTm;ESdrfeif;jcif;ponfh pkdufysKd;a&;ESifh qufpyfaom

Page 109: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 69

usyef;tvkyfrsm;? tjcm;vkyfaqmifcsufrsm; (ajrjyKjyifjcif;ESifh x,fa&;0ifjcif;)ukdvnf; vkyfukdif

&ygonf/ toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pm;eyf&du©m zlvkHrI&efykHaiGtzGJU (LIFT) \ vkyfief;pDrHudef;

tajccHtcsuftvufppfwrf;u azmfxkwfonfrSm jrpf0uRef;ay:ESifh urf;½kd;wef;a'orsm;\

*D&dqkdifuvkef;rkefwkdif; (2010? atmufwkdbm) 'PfcH&aom a'orsm;wGif trsKd;orD;rsm;onf

ukef;jrifha'oESifh tylykdif;a'orsm;ESifh EIdif;,SOfygu usyef;tvkyfukd ykdrkdavsmhenf;vkyfukdifMuyg

onf/ a,bk,stm;jzifh pkdufysKd;csdefwGif trsKd;orD;rsm;onf aygif;oifjcif;ESifh tjcm;tvkyfrsm;ukd

trsKd;om;rsm;xuf ykdrkdvkyfukdifMuaomfvnf; ajr,mjyKjyifjcif;ESifh xGefa&;0ifjcif;wkdYukdrl trsKd;

om;rsm;xuf avsmhenf;vkyfukdifMuygonf/160

jrefrmEkdifiHrS trsKd;orD;rsm;onf ukefxkwfvkyfjcif;ESifh rsKd;qufyGm; xdef;odrf;apmifha&Smuf

jcif;tvkyfrsm; yg0ifaom vkyfief;BuD;\ 0efxkyf0efykd;ukd rQa0,l&ygonf/ a'otvkduf uGJjym;

jcm;em;rIrsm; &Sdaomfvnf; aus;vuf&Sd jynfoltrsm;pkonf 0rf;pmtwGuf pkdufysKd;a&;wGif

twkdif;twmwpfcktxd yg0ifvkyfukdifMuygonf/ okdYaomf rdrdpm;okH;&eftwGuf xkwfvkyfrIrSm

trsm;tm;jzifh rnfa&GUrnfrQ&Sdonf wGufcsufcefYrSef;jcif; r&SdMuyg/ trsKd;orD;rsm;onf O,smOfNcH

pkdufysKd;a&;? wd&pämefarG;jrLa&;? pkdufysKd;a&;ESifh BudwfcGJxkwfvkyfonfh tvkyfrsm;wGif vkyfukdif&

ouJhokdY tdrfrIudpövkyfief;rsm;ukdvnf; wpfNydKifwnf; vkyfukdifMuygonf/161 tjcm;wpfzufwGif

rsKd;qufyGm;ESifh xdef;odrf;apmifha&Smufjcif;vkyfief;rsm;wGif trsKd;om;rsm; ulnDyHhykd;vkyfukdifonfh

tcsdefrSm tvGefenf;ygonf/ jrefrmEkdifiHwGif tcsdeftokH;jyKrIppfwrf;udk EkdifiHtqifh? a'otqifh

wGif aumuf,lxm;jcif; r&Sdyg/

Z,m; 2.14/ vkyfcr&aom tdrfrIudpö vkyftm;yrmP (wpfaeYwm vkyftm;em&Drsm;)

taMumif;t&m

aus;&Gm

tif;om; ytdkkY0f "Ek awmif&dk;

usm; r usm; r usm; r usm; r

ukefxkwfvkyfief; 8.1 6.4 10.8 8.3 7.3 7.0 10.2 8.8

rsKd;qufyGm;ESifh xdef;odrf;

apmifha&Smufjcif; vkyfief;

1.0 5.5 0.8 4.3 1.8 4.7 1.5 4.0

&yf&Gm tzGJUtpnf; vkyfief; 1.5 1.4 1.3 1.0 3.0 1.5 1.8 1.0

em;aecsdef 5.2 2.9 3.8 3.0 5.3 3.5 3.0 2.3

tdyfpufcsdef 8.4 7.9 7.7 7.5 6.5 7.3 7.3 8.0

Zmpfjrpf- UNDP ? 2010 jynfhESpf tif;av;uef0ef;usif&Gmrsm;wGif usm;? r tajccH qef;ppfavhvm csuf (vkyfief;pDrHudef;tuJjzwfrI

tpdwftykdif;tjzpf tao;pm;erlemppfwrf;aumuf,l)

,ltif'DyD (2012)u tif;av;uefwpf0kduf aumuf,lcJhonfh erlemawGU&Sdcsufrsm;u

azmfjyonfrSm trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;xuf rsKd;qufyGm;ESifh xdef;odrf;apmifha&Smufjcif;

okdYr[kwf tdrfrIudpötvkyfrsm;wGif a,bk,stm;jzifh wpf&ufvQif tcsdef av;q okdYr[kwf

ig;q ykdrkdvkyfukdif&ygonf/ (Z,m;-2.14)

jrefrmEdkifiH ta&SUykdif; &Srf;jynfe,f? usKdif;wkHNrdKUrS wmcsDvdwfvrf;wpfavQmuf&Sd aus;&Gm

rsm;wGif 2009 ckESpfü jyKvkyfonfh uGif;qif;okawoewpfcku trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;

160 atmufajcrSwfpk 154/

161 P. Alexander. 2012. Assessment of Gender for UNDP Myanmar Programme, 2013–2015. Yangon: UNDP. p. 15.

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 110: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 70

tMum; tcsdeftokH;jyKrI? uGJjym;jcm;em;rIrsm; &SdaMumif; azmfjyygonf/ e,fpyfaus;&Gmrsm;rS trsKd;

orD;rsm;onf rsKd;qufyGm;qkdif&mESifh xdef;odrf;apmifha&Smufjcif;wm0efrsm; (wpfaeYvQif ysrf;rQ

5.4 em&D) ESifh ukefxkwfvkyfief;rsm; (6.8 em&D)wGif trsKd;om;rsm;onf (txufygvkyfief;rsm;

twGuf wpfaeYvQif ysrf;rQ 0.4 em&DESifh 5.4 em&D toD;oD; tcsdefudk tokH;jyKygonf/ tusKd;

qufrSm trsKd;orD;rsm;onf em;aecsdef (4.3 em&D)ESifh tdyfpufcsdef (7.0 em&D)wGif trsKd;om;rsm;

xuf 8.1 em&DESifh 7.4 em&D avsmhenf;ygonf/162 tjcm;avhvmcsufrsm;t& ,if;a'orsm;wGif

trsKd;orD;rsm;tMum; vkHNcHKrIuif;rJhonfh cHpm;csufjzpfNyD; tjcm;v,f,mpkdufysKd;a&;tajccH aus;

&Gmrsm;&SdtrsKd;orD;rsm;ESifhpmvQif,if;cHpm;csufuþa'o&SdtrsKd;orD;rsm;tm;¤if;wkdY\tdrf

wGif;üom aexkdifapNyD; rsKd;qufyGm;ESifh tdrfwGif; xdef;odrf;apmifha&Smufjcif;ukdom vkyfukdifapyg

onf/163

vkyfc& tvkyftukdif

rsm;pGmaom ppfwrf;rsm;t& trsKd;om;rsm;onf trsKd;orD;rsm;xuf usyef;tvkyfwGif

ykdrkdtcsdefay;vkyfukdifygonf/164 okdYaomfvnf; þjcm;em;rIrSm jynfe,f? wkdif;a'oBuD;trsm;pkwGif

tenf;i,frQom&SdNyD; touftkyfpkrsm;tMum; uGJjym;jcm;em;ygonf/ Oyrmtm;jzifh tdrfaxmifpk

pm;0wfaea&; tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA) u azmfjyonfrSm toufi,f&G,fol

trsKd;om;? trsKd;orD; tvkyform;rsm;onf ysrf;rQtm;jzifh toufBuD;olrsm;xuf vkyfctvkyf

tukdif ykdrkd&&Sdavh&Sdygonf/165 odomaom uGJjym;jcm;em;csufrsm;onf a'orsm;tMum; pkdufysKd;

a&;&moDrsm;tMum; tvkyftukdif trsKd;tpm;rsm;tMum;wGif &Sdygonf/

2009-2010 ckESpf tdrfaxmifpk pm;0wfaea&;tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf;

(IHLCA) u azmfjyonfrSm &ckdifjynfe,f? weoFm&Dwkdif;a'oBuD;ESifh csif;jynfe,frsm;wGif trsKd;

om;rsm;u trsKd;orD;rsm;xuf ykdrkdí vkyfc& tvkyftukdif &&Sdavh&Sdonf/ taMumif;rSm xkdjynf

e,fESifh wkdif;a'oBuD;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ oGm;vmrIukd uefYowfxm;aomaMumifhjzpfonf/ 166 xkdYtjyif e,fpyf&Sd aus;&Gmrsm;wGif trsKd;orD;rsm;xuf trsKd;om;rsm;u ykdrkdí 0ifaiG&&Sdonfh

tcGifhtvrf;rsm; &&Sdygonf/167

162 UNDP. 2012. Gender Analysis of Villages Around Inle Lake. Yangon. Unpublished.163 e,fpyfaus;&Gmrsm;wGifaexkdifolrsm;rSm ckd;rI? rl;,pfaq;rsm;? ajry#dyu©rsm;? vHkNcHKa&;ESifh tEÅ&m,fuif;&Sif;a&; jyóemrsm;?

opfawmjyKef;wD;rI? vrf;zGHUNzdK;rIaMumifh awGUBuHK&aom vlrIa&;jyóemrsm;aMumifh ywf0ef;usifysufpD;rIwkdY jzpfay:aeaMumif;

oabmxm;avhvmoHk;oyfcsufu azmfjyaeonf/ aus;&Gmrsm;rSm jrefrmEdkifiHudk jzwfoGm;aom attdwfcsfwl;

tm&Sta0;ajy;vrf;aMumif;ay:wGif &SdaeNyD; wpf&uftwGif; e,fpyf(wmcsDvdwf) udk toGm;tjyef vkyfEkdifum jynfolYo,f,l

ydkYaqmifa&;rS wpfqifh qufoG,fa&;aumif;rGefvmonf/ 0if;rsKd;ol (2012 ckESpf) wGif Munfhyg/ K. Kusakabe, ed. Gender, Roads, and Mobility in Asia. Bourton on Dunsmore, Rugby, UK: Practical Action Publishing.

164 atmufajcrSwfpk 120/

165 atmufajcrSwfpk 120/

166 atmufajcrSwfpk 120/

167 Win Myo Thu. 2012. Impact of Cross-Border Road Construction on the Livelihoods of Women and Men in Kyaing Tong-Tachilek, Myanmar. In K. Kusakabe, ed. Gender, Roads, and Mobility in Asia. Bourton on Dunsmore, Rugby, UK: Practical Action Publishing. pp. 96–108.

Page 111: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 71

vkyfcuGm[csufrsm;

wlnDaom wefzkd;&Sdonfh tvkyftwGuf wlnDaom vkyfcvpmukd tmrcHonfh tpkd;&\

uwdu0wfrsm; &Sdvifhupm; v,f,m pkdufysKd;a&;wGif trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; &&Sdaom

vkyfcrsm; uGJjym;jcm;em;ygonf/168 tvkyf\obm0ESifh e,fajra'otay:rlwnfí trsKd;

om;rsm;rSm trsm;tm;jzifh wpfaeYvQif usyf 1500 (US $ 1.5) ESifh usyf 3000 (US $ 3.00) tMum;

vkyfc&&SdNyD; trsKd;orD;rsm;rSm wpfaeYvQif usyf 1000 (US $ 1.00) ESifh usyf 2500 (US $ 2.5)

tMum; vkyfc&&Sdygonf/169 tif;av;a'oteD; aus;&Gmrsm;wGif rMumrDu aumuf,lcJhonfh

UNDP 2012 ckESpf\ ppfwrf;u azmfjyonfrSm v,f,mpkdufysKd;a&;ESifh qufpyfonfh toufarG;

0rf;ausmif;vkyfief;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;u t"dutcef;ü yg0ifvkyfaqmifaeaomfvnf;

wlnDaomtvkyftwGuf trsKd;om;rsm;xuf vkyfcavsmhenf;&&Sdygonf/170

168 zGJUpnf;yHktajccHOya' tydk'fcGJ 350/

169 atmufajcrSwfpk 154/

170 UNDP. 2012. Gender Analysis of Villages Around Inle Lake. Yangon. Unpublished.

tuGuf3/ aus;vuftoufarG;0rf;ausmif;rIrsm;ESifh 0ifaiGrsm; jr§ifhwifjcif;/

þvkyfief;pDrHudef; (2013-2017) tm; {&m0wDjrpf0uRef;ay:a'o? tv,fykdif;

a'o? tylykdif;Zkef (rauG;ESifh rEÅav;wkdif;a'oBuD;rsm;)? weoFm&Dwkdif;a'oBuD;ESifh &Srf;

jynfe,ftwGif; v,f,mukefxkwfpGrf;&nfESifh toufarG;0rf;ausmif;rIrsm; jr§ifhwif&ef

a&;qGJxm;ygonf/ þvkyfief;pDrHudef;u OD;pm;ay;vkdtyfcsufrsm; owfrSwfazmfxkwfjcif;?

pDrHudef;a&;qGJjcif;ESifh aus;&GmzGHUNzdK;rIpDrHudef;rsm; a&;qGJjcif;wkdYwGif &yf&GmtzGJUtpnf;rsm;

yg0ifaqmif&GufrIukd taxmuftuljyKygonf/

tenf;qkH; qif;&Jaom tdrfaxmifpkrsm;\ 50 &mckdifEIef;onf tpnf;ta0;rsm;ESifh

ESD;aESmwkdifyifaqG;aEG;yGJrsm;wGif yg0if&ef &nfrSef;ygonf/ trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifrI

aocsmap&ef atmufygaqmif&Gufcsufrsm; xnfhoGif;xm;ygonf/

(1) qkH;jzwfcsufcsrSwfonfh vkyfief;&yfrsm;ESifh tpnf;ta0;rsm;wGif trsKd;orD; 40 &mckdif

EIef; yg0ifapjcif;/

(2) aus;&GmzGHUNzdK;a&;taxmuftuljyK aumfrwDrsm;wGif trsKd;orD;tzGJU0if 50 &mckdifEIef;

yg0ifapjcif;/

(3) oD;ESHtxGufwkd;a&;? ig;ESifh ykpGefxkwfvkyfrI wkd;wufa&;ponfh toufarG;0rf;ausmif;rI

qkdif&m uRrf;usifrIoifwef;rsm; wufcGifh&í tusKd;cHpm;cGifh&oltm;vkH;wGif trsKd;orD;

40 &mckdifEIef; yg0ifapjcif;/

(4) trsKd;orD;rsm; OD;pm;ay;onfh vlrIa&;tajccH taqmuftODvkyfief;pDrHudef;rsm;\

tenf;qkH; 80 &mckdifEIef;ukd wnfaqmufay;jcif;/

Zmpfjrpf- ADB. 2013 ? aus;vufa'o&Sd pm;0wfaea&;ESifh 0ifaiGjr§ifhwifjcif;? reDvm

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 112: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 72

wkd;csJY0efaqmifrIrsm;ESifh toufarG;0rf;ausmif;qkdif&m oifwef; vufvSrf;rDrI

wkd;csJU0efaqmifrIESifh toufarG;0rf;ausmif;qkdif&m oifwef;vufvSrf;rDrIwGif trsKd;

orD;rsm;twGuf uefYowfrIrsm; &Sdygonf/ toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pm;eyf&du©mzlvkHrI&efykH

aiGtzGJU (LIFT) \ 2013 ckESpf tajccHppfwrf;t& tdrfaxmifpkrsm;\ 11 &mckdifEIef;om touf

arG;0rf;ausmif;oifwef;rsm; okdYr[kwf wkd;csJUoifwef;rsm; wufcGifh&ygonf/ oD;ESHpkdufysKd;xkwfvkyf

jcif;? wd&pämefESifh Muuf? iSuf arG;jrLxdef;ausmif;jcif;? a&vkyfief;? tjcm;vkyfief;rsm;ESifh qufpyf

aom oifwef;trsm;pkrSm jrpf0uRef;ay:a'oESifh urf;½kd;wef;a'orsm;wGif pkpnf;jyKvkyfNyD; oif

wef;ta&twGuftrsm;qkH;rSm oD;ESHpkdufysKd;a&;oifwef;jzpfygonf/ tm;vkH; NcHKikH&ygu trsKd;

orD;tdrfaxmifpk0ifrsm;xuf trsKd;om;tdrfaxmifpk0ifrsm;u oifwef;wufcGifh ykdrkdwufcGifh&Sdyg

onf/171 wkd;csJU0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDrIwGifvnf; jcm;em;rI&Sdí EIdif;,SOfygu v,form;rsm;

\ 24 &mckdifEIef;ESifh v,folrrsm;\ 22 &mckdifEIef; vufvSrf;rDygonf/172

vlrIapmifha&Smufa&;ESifh tao;pm; acs;aiG0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDrI

2013 ckESpf vlrIzlvkHa&;Oya'wGif trsKd;orD;rsm;twGuf vlrIapmifha&Smufa&; 0ef

aqmifrIrsm;wGif rD;zGm;cGifh? rdcifuav;apmifha&SmufcGifhrsm;? uav;rsm; wpfESpft&G,ftxd usef;

rma&;apmifha&SmufrI arG;rdciftwGuf abmufcsmpepf? uav;okH;a,mufESifhtxuf rdcifrsm;

twGuf aiGaMu;axmufyHhrI? ynmoifaxmufyHhaMu;rsm;? ynmoifqkrsm; ay;jcif;? ausmif;

tm[m& wkdufauR;a&;pDrHudef;rsm;? tpmtm[m&axmufyHhjcif; pDrHudef;rsm;ESifh vlukeful;cH&rIrS

vGwfajrmufvmolrsm;twGuf 0efaqmifrIrsm; ponfwkdY yg0ifonf/

171 atmufajcrSwfpk 154/

172 atmufajcrSwfpk 120/

Laur

en D

eCic

ca/U

N W

omen

Page 113: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 73

xkdYtjyif trsKd;orD;rsm;onf uRrf;usifrIoifwef;rsm;? tao;pm;acs;aiG&&SdrI? pD;yGm;a&;

pGrf;aqmif&Sifrsm;toif;? aiGpkaiGacs;tzGJUrsm;\ vkyfief;acs;aiGrsm;rS tusKd;aus;Zl;rsm; &&SdMuyg

onf/ 2010 ckESpfwGif wpfzGJUvQif trsKd;orD; 10-15 a,muf yg0ifaom ukd,fhtm;ukd,fukd;

pdwfwlukd,fwl trsKd;orD;tzGJU 5ç100 &Sdygonf/

jrefrmEkdifiHwGif w&m;0ifykHrSefbPfvkyfief;ESifh aiGa&;aMu;a&;u@onf zGHUNzdK;wkd;wuf

cgptajctaewGif &Sdygonf/ okdYjzpfjcif;aMumifh EkdifiHwpf0ef;wGif acs;aiGvufvSrf;rDrIonf uefY

owfcsuf&SdNyD; ,if;onf v,f,mpkdufysKd;a&; zGHUNzdK;rIukd t[efYtwm;jzpfapygonf/ 2009-

2010 tdrfaxmifpkpm;0wfaea&; tajctae bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA) \ udef;*Pef;

rsm;t& EIdif;,SOfygu rqif;&Jol (36 &mckdifEIef;)u qif;&Jol (30 &mckdifEIef;)xuf ykdrkdí

acs;aiG vufvSrf;rDygonf/ trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum;wGif v,f,mpkdufysKd;a&;ESifh

v,f,m pkdufysKd;a&;r[kwfaom pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf acs;aiGvufvSrf;rDrIrSm tenf;

i,fjcm;em;rI&Sdonf/173 tao;pm;ukefxkwfvkyfolrsm;twGuf aiGaMu;t&if;tjrpf &&SdEkdifonfh

tjcm;ZmpfjrpfrSm rdom;pk0if a&TUajymif;tvkyform;xHrS [Gef'Dpepfrsm;rSwpfqifh aiGvTJykdYjcif;rsm;

jzpfonf/

bPfrsm;? or0g,rtoif;rsm? tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;ESifh w&m;0ifr[kwf

aomaiGacs;pm;olponfhvkyfief;&Sifrsm;utao;pm;acs;aiGvkyfief;ukdyHhykd;ay;vsuf&SdNyD;¤if;

rSm qif;&JEGrf;yg;ol? txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;twGuf ta&;BuD;aom aiGaMu;t&if;tjrpfjzpfyg

onf/ tao;pm;acs;aiGvkyfief;onf vlOD;a& 2.8 oef;tm; aiGxkwfacs;NyD;jzpfonf/ txl;

ojzifh UNDP, PACT Global Microfinance Fund vkyfief;pDrHudef; (2012 ckESpfwGif pwifonf)

\ acs;aiGyrmPonf tar&duefa':vm 70 oef;cefY &Sdygonf/ (jrefrmEkdifiHwGif tpkd;&r[kwf

aom tzGJUtpnf;rsm;rSwpfqifh vnfywfaeaom acs;aiG\ 84 &mckdifEIef;ausmfukd PACT rS

pDrHcefYcGJaeygonf) 1997 ckESpfrSpí aiGacs;&efqufoG,fol wpfOD;csif;taejzifh 670ç000

OD;ausmf&SdNyD; ,if;wkdY\ 98 &mckdifEIef;rSm aus;&GmckepfaxmifrS trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/174

tao;pm;acs;aiGvkyfief;onf trsKd;orD;rsm;\ edrfhusaom aiGaMu;vufvSrf;rDrIukd

wpfpdwfwpfykdif;tm;jzifh jznfhqnf;ay;ygonf/ okdYaomf vkHavmufrIr&Sdyg/ ti,fpm;ESifh

tao;pm;ukefxkwfvkyfrIrsm;\ trSefwu,f 0ifaiG&&SdrIenf;yg;jcif;ESifh 0ifaiG&&SdEkdifonfh

tvm;tvm enf;yg;onf[k ,lqjcif;aMumifh w&m;0ifvuf&Sd tao;pm;acs;aiG0efaqmifrI

vkyf ief;rsm;onf tao;pm;ukefxkwfvkyfief;rsm; acs;,lEkdifonfh aiGyrmPtay: uefYowfxm;yg

onf/¤if;tcsufutao;pm;ukefxkwfvkyfief;rsm;ykdrkdBuD;rm;vmatmifwkd;csJUrnfhjzpfEkdifajc

rsm;ukd xdef;csKyfxm;ygonf/ þppfwrf;rS okawoetzGJUESifh awGUqkHaqG;aEG;&mwGif trsKd;orD;

pGefYOD;wDxGifolrsm;u ajymMum;onfh t"du OD;pm;ay;onfhtcsufrSm acs;aiGowfrSwfcsufukd

wkd;jr§ifhay;&efjzpfygonf/ i½kwfoD;? MuufoGefjzLESifh z&JoD;uJhokdY aps;EIef;jrifhaom aps;uGuf0ifoD;

ESHrsm;udk pkdufysKd;xkwfvkyfonfh trsKd;orD;rsm;onf wpf{uvQif acs;aiG okH;odef;usyf acs;,lEkdifyg

onf/¤if;oD;ESHrsm;twGfuoGif;tm;pkwefzkd;rSmtrSefwu,ftm;jzifhacs;aiG\okH;qokdYr[kwf

av;qcefY&Sdygonf/&&SdEkdifonfhacs;aiGowfrSwfcsufaMumifh¤if;wkdYonft&nftaoG;aumif;

onfh txGufwkd;rsKd;aphrsm;? "mwfajrMoZmrsm;ESifh ykd;owfaq;rsm; ponfh oGif;tm;pkrsm;ukd

173 atmufajcrSwfpk 109/

174 www.pactworld.org/sites/default/files/PGMF%202%20pager.pdf. wGif Munfhyg/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 114: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 74

r0,f,lEkdifMuyg/ xkdYaMumifh ¤if;wkdYajr,m\ pkdufysKd;xkwfvkyfrIpGrf;&nf jr§ifhwifa&;twGuf

twm;tqD;jzpfaeygonf/ trsKd;orD;rsm;\ ti,fpm;ESifh tao;pm; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;

zGHUNzdK;vmonfESifhtrQ¤if;wkdYonfuefYowfcsuf&Sdaomtao;pm;acs;aiGvkyfief;udkausmfvGefí

b@ma&;qkdif&m aqmif&Gufay;rIrsm;ESifh 0efaqmifrIrsm;udk vkdtyfvsuf&Sdygonf/

txufwGif azmfjyouJhokdY w&m;0ifykHrSef aiGa&;aMu;a&;u@rSm zGHUNzdK;rIr&Sdao;yg/

t"duaiGa&;aMu;a&; &&Sdonfh? aiGaMu;vkdtyfcsufukd jznfhqnf;Ekdifonfh ZmpfjrpfrSm owfrSwf

xm;onfh taygifypönf; vkdtyfaom umvwkdacs;aiGvkyfief;rsm;rS jzpf&m txl;ojzifh trsKd;orD;

rsm;onfaygifESHp&mOpömypönf;?ajr,mykdifqkdifrIrsm;r&Sdjcif;aMumifh¤if;vkdtyfcsufrsm;ukdrjznfh

qnf;EkdifMuyg/

arG;jrLa&;vkyfief;

jrefrmEkdifiHwGif awmifolv,form; tdrfaxmifpkrsm;pGmonf arG;jrLa&;vkyfief;ukd

ta&;BuD;aom 0ifaiG? ZmpfjrpfwpfcktjzpfESifh rdom;pk tpmtm[m& &&Sdonfhvkyfief;tjzpf rSDckd

tm;xm;Muygonf/ 2010 jynfhESpf udef;*Pef;tcsuftvufrsm;t& tdrfaxmifpk 4.3 oef;

onf wd&pämefESifh Muuf? iSuf arG;jrLxdef;ausmif;jcif;vkyfief;ukd vkyfukdifMuygonf/ oD;ESHpkdufysKd;

xkwfvkyfolrsm;uJhokdYyif arG;jrLa&;vkyfief; vkyfukdifolwkdYwGif 77 &mckdifEIef;onf touftkyfpk

45ESpfrS59ESpftwGif;jzpfítrsKd;om;rsm;onf¤if;wkdY\vkyfazmfukdifzuftrsKd;orD;rsm;xuf

toufig;ESpfi,fNyD; trsKd;orD;rsm;\ ysrf;rQtoufrSm 51 ESpf&Sdí trsKd;om;rsm;\ toufrSm

46 ESpfjzpfygonf/175

trsKd;orD;rsm;u Muuf? qdwfESifh 0uf ponfh wd&pämefi,frsm; arG;jrLa&;ukd wm0ef,lMu

í trsKd;om;rsm;u uRJ? EGm;ESifh jrif;ponfh wd&pämefrsm; arG;jrLa&;wGif wm0ef,lMuygonf/

okdY&mwGif uRJ? EGm;? xdef;ausmif;&mwGif trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifhtwl yl;aygif;vkyf

ukdifavh&Sdonf/ v,form;trsm;pkonf ajr,mxGef,uf&mwGif uRJESifh EGm;wkdYukd tokH;jyKMuqJ

jzpfonf/ trsKd;orD;rsm;u tpmtm[m&ESifh a&mif;cs&ef Zmpfjrpftjzpf wd&pämefi,frsm;ukd

tokH;jyKí a&mif;cs&mwGif wd&pämefxGufypönf;rsm;vnf; yg0ifonf/

opfawmvkyfief;

opfawmrsm;onf v,f,mpkdufysKd;a&; tokduft0ef;rsm;twGuf ta&;ygaom pD;yGm;

a&;t&if;tjrpfwpfckjzpfNyD; 0ifaiGESifh aexkdif&ef tdrf&m? tdrfaxmifpkpD;yGm;a&;ESifh pm;eyf&du©m

zlvkHpdwfcs&rItwGuf t&if;tjrpfrsm;udk yHhykd;ay;ygonf/ opfawmvkyfief;onf v,f,mu@&Sd

tdrfaxmifpkrsm;\ wwd,trsm;qkH; vkyfaqmifaom pD;yGm;a&;vkyfief;jzpfygonf/ trsKd;om;OD;

aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;\ 13.1 &mckdifEIef;ESifh trsKd;orD;OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;\

11.3 &mckdifEIef;onf opfawmESifh qufpyfaom tvkyftukdifrsm;ukd vkyfukdifMuygonf/

tpOftvmtm;jzifh trsKd;orD;rsm;onf opfawmwGif xif;acGjcif;rQomru rIdtrsKd;rsKd;?

175 atmufajcrSwfpk 147/

Page 115: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 75

tavhusopfoD;rsm;? tcGHrmtoD;rsm;? tavhus[if;oD;[if;&Gufrsm;ESifh aq;zuf0if tyifrsm;

uJhokdY opfawmypönf;rsm;ukdvnf; &SmazGcl;qGwfMuygonf/ trsKd;om;rsm;u opfawmrsm;wGif

trJvkdufjcif;? opfckwfjcif;? 0g;ckwfjcif; vkyfukdifMuygonf/ uRef;opfuJhokdYaom opfrsm;ukd

a&mif;csjcif;ESifh jynfyokdY wifykdYjcif;onf opfawmu@ESifh qufpyfonfh pD;yGm;a&;twGuf

t"duyHhykd;rIjzpfygonf/ opfxkwfvkyfa&;vkyfief;tm; trsKd;om;rsm;u BuD;pkd;xm;ygonf/ okdY

aomf trsKd;orD;rsm;onf 0g;? Budrfxnfypönf;? rIdtrsKd;rsKd;? tcGHrmoD;ESifh aq;zuf0iftyifrsm;

ponfh opfESifh roufqkdifaom opfawmxGufypönf;rsm;ukd pkaqmif;olrsm;? xkwfvkyfolrsm;?

tokH;jyKolrsm;tjzpf þu@wGif yg0ifygonf/ jrefrmEkdifiHonf opfESifh roufqkdifaom opf

awmxGufypönf;rsm; <u,f0ygonf/176

a&vkyfief;

jrefrmedkifiHonf a&xGufypönf;rsm;tvQHy,f<u,f0ygonf/ ¤if;wGif jrpfrsm;ESifh jrpf

vufwufrsm;? a&avSmifuefrsm;? a&uefrsm;ESifh v,fuGif;rsm; yg0ifygonf/ ig;zrf;vkyfief;wGif

urf;½kd;wef;ESifh urf;vGefyifv,fig;zrf;vkyfief;? ukef;wGif;ig;zrf;vkyfief;ESifh ig;arG;jrLa&;vkyfief;

wkdY yg0ifygonf/ ig;zrf;vkyfief;onf awmifolv,form; tdrfaxmifpkrsm;\ pm;eyf&du©mESifh

toufarG;0rf;ausmif;rItwGuf ta&;ygaom vkyfief;wpfckjzpfygonf/ 2010 jynfhESpftwGif;

awmifolv,form; tdrfaxmifpk pkpkaygif;\ 5.1 &mckdifEIef;eD;yg;onf ig;zrf;vkyfief;wGif

0ifa&mufvkyfukdifMuaMumif; od&Sd&ygonf/ tdrfaxmifpkrsm;\ 80 &mckdifEIef;ausmfonf rdom;pk

pm;okH;&eftwGuf ig;zrf;MuNyD; usefolrsm;u ¤if;wkdYukd xkwfukefypönf;rsm;tjzpf a&mif;Muyg

onf/177

jrefrmEkdifiHonf tjcm;ukefypönf;rsm;ESifhtwl ig;trsKd;rsKd;? a&xGufypönf;rsm;? ykpGeftpkd?

ykpGefajcmufESifh uPef;rsm;ukd xkwfvkyfNyD; jynfyokdY wifykdYygonf/178¤if;vkyfief;wGiftxl;ojzifh

yifv,furf;vGefESifh tBuD;pm;pD;yGm;jzpf ig;zrf;vkyfief;rsm;rSm trsKd;om;rsm;u BuD;pkd;xm;

aomf vnf; ukef;wGif; ig;zrf;vkyfief;? ig;arG;jrLa&;ESifh tao;pm; ig;zrf; vkyfief;rsm;wGif

trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifMuygonf/179

pufrIvufrIvkyfief;

pufrIvufrIvkyfief;onf pD;yGm;a&;u@\ 'kwd,ta&;ygaom r@dKifwpf&yfjzpfyg

onf/ rsm;rMumrD ESpfrsm;twGif; jrefrmEkdifiHonf a&&SnfpufrIzGHUNzdK;a&; pDrHudef; (2000-2030)

wpfckukd taumiftxnfazmfaqmifNyD; pkdufysKd;a&;tajccH pufrIvkyfief;rsm;ukd pwifBudK;yrf;

176 Oyrm - http://www.ntfpuppermm.com/ udk Munfhyg/

177 atmufajcrSwfpk 147/

178 Z,m; 7/ t"du vloHk;ukefwifydkYrI? a&G;cs,fxm;aom vpOfpD;yGm;a&;tñTef;wGif EdkifiHjcm;ukefoG,frI? trftifefyD tD;'D/ https://www.mnped.gov.mm/index.php?option=com_content&view=article&id=95&Itemid=112&lang=en

179 ukef;wGif;ydkif; ig;zrf;jcif;ESifh a&vkyfief;wGif trsKd;orD;ESifh trsKd;om;ESpf&yfpvHk; yg0ifMuNyD; &Srf;jynfe,f? tif;av;uef0ef;usifwGif

wpfEdkifwpfydkif ig;zrf;orm;rsm;tcsKdYrSm trsKd;orD;rsm;ESifh ig;a&mif;csolrsm;rSm t"du trsKd;orD;rsm;jzpfonf/ jrefrma&vkyfief;ESifh

ukef;wGif;ydkif; ig;zrf;vkyfief;? befaumuf? tm&SESifh ypdzdwfa'otwGuf tufzfattdka'oqkdif&m½Hk;? tufzfattdk (2003) udk

Munfhyg/ http://www.fao.org/docrep/004/ad497e/ad497e00.htm#Contents

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 116: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 76

aqmif&GufaeNyDjzpfygonf/ tpkd;&pnf tBuD;pm;? tvwfpm;? tao;pm; pufrIvufrIvkyfief;rsm;

yg0ifaom pufrIvufrIu@BuD;ukd ckdifrmap&ef Oya'rsm; jy|mef;cJhygonf/ jrefrmEkdifiHwGif

pufrIvufrIu@BuD;\ t"duusaom tpdwftykdif;rsm;rSm owåKESifh wGif;xGufypönf;? pGrf;tif?

aqmufvkyfa&;ESifh pufrIukefacsmxkwfvkyfonfh vkyfief;rsm;jzpfygonf/ w&m;0ifxkwfjyefonfh

pm&if;tif;rsm;t& wpfrsKd;om;vkH;\ jynfwGif;tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd;

(GDP) wGif pufrIvufrIu@BuD;\ yg0ifrItcsKd;onf 1990 ESpfrsm;wGif ysrf;rQ 15 &mckdifEIef;

&SdcJh&m 2010-2011 ckESpfwGif 19 &mckdifEIef;okdY wkd;wufcJhygonf/180 xkdYtjyif pkpkaygif; pufrI

vufrIu@BuD;wGif pufrIukefacsmxkwfvkyfrI\ yg0ifrItcsKd;onf 1990-1991 ckESpfwGif 69

&mckdifEIef; &SdcJh&mrS 2010-2011 ckESpfwGif 77 &mckdifEIef;okdY wkd;wufcJhygonf/181

owåKESifh wGif;xGufypönf;vkyfief;rsm;

owåKESifh wGif;xGufypönf;vkyfief;rsm;onf rMumrDESpfrsm;umvtwGif; jrefrmEkdifiH\

pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufrItwGufodompGmtaxmuftulay;ygonf/¤if;vkyfief;rsm;aMumifh

a0;vHaoma'orsm;wGif pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsuf wkd;wufjrifhrm;vmjcif;rSm tcGeftcrsm;ESifh

vkdifpifaMu;rsm; &&Sdjcif;? tvkyftukdif tcGifhtvrf;rsm; wkd;yGm;vmjcif;ESifh tjcm;oG,f0kdufaom

tusKd;aus;Zl;rsm; &&Sdjcif; (vufvDukefoG,frI? 0efaqmifrIrsm;? [kdw,fvkyfief;ESifh tpm;tpm

auR;arG;a&mif;csrIrsm;) ponfwkdYaMumifh jzpfygonf/ jrefrmEkdifiH&Sd tcsKdUaom t&yfa'orsm;wGif

BuHKawGUae&ouJhokdY ,if;vkyfief;rsm;aMumifh obm0ywf0ef;usifqkdif&m ysufpD;rIESifh vlrIa&;

qkdif&m rwnfNidrfrIrsm; jzpfay:vmygrl ,if;azmfjyyg aumif;usKd;rsm;ukd ysufpD;rIqkdif&m

qkd;usKd;rsm;u acszsufvkdufrnf jzpfygonf/

Z,m; 2.15 wGif azmfjyxm;ouJhokdY 2010-2011 ckESpfwGif wefzkd;t& xdyfqkH;jynfy

ykdYukef ESpfrsKd;rSm owåKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;rS jzpfNyD; pkpkaygif;jynfyykdYukefwefzkd;\ wpf0ufausmf

&Sdygonf/182

180 Aung Min and K. Kudo. 2012. New Government’s Initiatives for Industrial Development in Myanmar. In H. Lim and Y. Yamada, eds. 2012. Economic Reforms in Myanmar: Pathways and Prospects. BRC Research Report No. 10. Bangkok: Bangkok Research Centre, IDE-JETRO.

181 atmufajcrSwfpk 180/

182 obm0"mwfaiGUrSm trsm;qHk;wifydkY&aom wifydkYukefjzpfum EkdifiHwifydkYrI\ 35 &mckdifEIef;&Sdonf/ jrefrmEdkifiHrSm ausmufpdrf;ESifh

ywåjrm;wkdYuJhodkY ausmufrsuf&wemrsm;aMumifhvnf; emrnfBuD;um ,if;wkdYrSm pkpkaygif; wifydkYrI\ 18 &mckdifEIef;&Sdonf/ a&eHESifh

oHjzL? caemufpdrf;? oGyf? aMu;eD? tNzdKufeuf? cJ? ausmufrD;aoG;paom wGif;xGufypönf;ponfh tjcm;t&if;tjrpfrsm;vnf;&Sdonf/

BuD;rm;NyD; acwfrDaom obm0xGufaiGUESifh a&eHxkwfvkyfrI vkyfief;pOfrsm;rSm tvkyform;rsm;pGm rvdktyfay/ at'DbD (2012) wGif

Munfhyg/ ADB. 2012. Myanmar in Transition: Opportunities and Challenges. Manila.

Page 117: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 77

Z,m; 2.15/ 2010-2011 ckESpf ysrf;rQwefzkd;ukd tajccHxm;aom t"du jynfyykdYukefrsm;

xkwfukef

qdyfurf;ta&muf

wefzkd;

(f.o.b $

oef;aygif;)

wpfEkdifiHvkH;

pkpkaygif;\

(%)

wpfurÇmvkH;

pkpkaygif;\

(%)

obm0"mwfaiGU? t&nf (okdY) tjcm; 3,148 35.2 1.25

ykvJ? wefzkd;jrifhESifh tjcm;wefzkd; &Sdaom

ausmufrsuf&wem1,613 18.0 1.10

[if;oD;[if;&GufESifh [if;oD;[if;&Guf xkwfukefrsm; 898 10.0 1.49

opftMurf;xnf(okdY) opfcGJom; 753 8.4 5.27

obm0 a&mfbm? a&mfbmap;ESifh aumfap; 192 2.1 0.60

trsKd;om;t0wftxnf? vuf&ufxnf 188 2.1 0.29

a&cJpdrf ig;t&Sif 183 2.0 0.33

uPef;? c½k? ausmufykpGef 174 1.9 0.59

t0wftpm;trsKd;rsKd; 156 1.7 0.12

qef 125 1.4 0.57

tjcm; 1,515 16.9 --

pkpkaygif; 8,949 100.0 0.05

rSwfcsuf/ / ukefypönf;rsm;rSm SITC jyefvnfjyifqifjcif; 3 jzpfonf/ (*Pef;oHk;vHk;txd) Products are SITC Revision 3 (3 dizit-Level)

Zmpfjrpf- ukefypönf;t& ykdYukefzGJUpnf;rI- UNCTAD (2012) UNCTAD pm&if;tif;vufpGJpmtkyf P-186.

Z,m; 9 wGif azmfjyouJhokdY tvkyfvkyfukdifMuonfh trsKd;om;pkpkaygif;\ 2.2 &mckdif

EIef;ESifh trsKd;orD;pkpkaygif;\ 0.7 &mckdifEIef;onf owåKESifh wGif;xGufypönf;vkyfief;wGif vkyf

ukdifMuygonf/ pufud&d,mwkd;wuftokH;jyKvmojzifh vltenf;i,fom tvkyfcefYxm;&ef vdk

tyfvmygonf/ tvkyftukdifrsm; zefwD;ay;aomfvnf; ¤if;tvkyfrsm;rSm yifyef;cufcJaom

tvkyfrsm;jzpfonf[k xifjrifEkdifojzifh zefwD;aomtvkyfrsm;rSm trsKd;om;rsm;twGufom

jzpfygonf/¤if;tcsufuEkdifiHrsm;pGmwGifowåKwl;azmfa&;vkyfief;rsKd;ESifh¤if;ESifhqufpyfonfh

uRrf;usifrIoifwef;rsm;ESifh tqifhjrifhynma&;wkdYwGif trsKd;orD;ta&twGuf tvGefenf;yg;vm

&onfh taMumif;&if;ukd azmfñTef;ygonf/ xkdYtjyif owåKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;onf a0;vH

aoma'orsm;wGif wnf&Sdojzifh rdom;pk\ tdrfrIudpöwm0ef,l&aom trsKd;orD;rsm;tm; þ

u@wGif yg0ifvkyfaqmifEkdif&ef uefYowfxm;ygonf/ trsKd;orD;rsm;onf owåKwl;azmfonfh

ae&mwGif&Sdaom ½kH;vkyfief;tajccHtkyfcsKyfa&;ESifh pDrHcefYcGJa&;tvkyfrsm;ukdom wm0ef,lvkyfukdif

&avh&Sdonf/

owåKwl;azmfa&;tajctaeESifh ywfoufygu aMu;eD? ausmufrD;aoG;ESifh tjcm;owåK

ypönf;rsm; wl;azmfonfh vkyfief;wGif BuD;rm;acwfrDaom puf,EÅ&m;rsm; &Sdojzifh wkdif;&if;om;

vlenf;pkrsm;tygt0if aus;vufa'orS vltrsm;rSm pufypönf;tokH;rjyKbJ vltm;? vkyftm;

jzifh wl;azmfonfh tao;pm; owåKwl;azmfonfh vkyfief;rsm;ukdom vkyfukdifMuygonf/ ausmuf

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 118: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 78

rsufwl;azmfonfh vkyfief;rsm;rSmvnf; txufazmfjyyg vltm;? vkyftm;jzifh wl;azmfonfhvkyfief;

rsm;om jzpfygonf/ vkyftm;jzifh wl;azmfonfh tao;pm;wl;azmfa&;vkyfief;rsm;onf w&m;0if

ykHrSefvkyfief;rsm; r[kwfbJ vkyfief;cGiftEÅ&m,f&Sdaom vkyfief;rsm; jzpfonf/ þuJhokdY vkyfukdif

&aom tajctaersm;tm; usm;? r cGJjcm;okH;oyfonfh tjrifrS MunfhvQif xyfqifhpkd;&drfzG,f

tcsufwpf&yfjzpfygonf/ w&m;0if ykHrSef owåKwl;azmfa&;u@wGif tpOftvmt& trsKd;om;

rsm;BuD;pkd;aomfvnf; tao;pm;owåKwl;azmfa&; vkyfief;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;rSm pkpkaygif;

owåKwGif;vkyfom;tiftm;\ wpf0uftxd &Sdygonf/183 rdcifrsm;ESifhtwl vkdufygvmaom

uav;oli,frsm;rSmvnf; vkyfief;cGifwGif tvkyfvkyfukdif&if; tcsdefukefqkH;&ygonf/

r,kHEkdifp&mtcsufu ñTefjyonfrSm wl;azmfa&;vkyfief;rsm;\ tEÅ&m,f&Sdonfh tajc

taewGif¤if;wkdY rdom;pk0ifrsm;ESifhtwltvkyfvkyfukdifaeaomtrsKd;orD;rsm;onfvkyfc0if

aiG enf;yg;pGm &&Sdjcif;jzpfonf/ omreftm;jzifh trsKd;orD;rsm;onf owåKwl;azmfa&;ESifh

qufpyfaom yifyef;cufcJonfh tvkyfMurf;rsm;ukd vkyfukdifjcif;r&Sdaomfvnf; olwkdYonf

BuD;rm;&SnfMumonfh usef;rma&;tEÅ&m,frsm;udk &ifqkdifMu&avh&Sdonf/ trsKd;orD;rsm;onf

trsm;tm;jzifh oH½kdif;rsm; o,f,lykdYaqmifjcif;? "mwkaA'aq;rsm;jzifh aq;aMumjcif;? jyKjyifjcif;ESifh

aomufokH;a&o,f,ljcif;? t0wfavQmfjcif;ESifh csufjyKwfjcif;wkdYukd vkyfukdifMuygonf/ tusKd;

quftm;jzifh trsKd;orD;rsm;onf tqdyfoifh "mwkypönf;rsm;ESifh ykdrkdxdawGUae&NyD; tcsdefumv

&SnfMumpGmvnf; xdawGUae&ygonf/184

oD;jcm;tpD&ifcHpmrsm;u ñTefjyonfrSm owåKwll;azmfa&;vkyfief;rsm;wGif 0ifa&mufvkyf

ukdifaeMuonfh trsKd;orD;rsm;rSm ½kyfykdif;ESifh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrItEÅ&m,frsm; wkd;jrifh

vmjcif;jzpfonf/185

þvkyfief;u@wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifaqmif&GufrIudk jr§ifhwifay;aom r[mAsL[m

rsm;tm; oD;oefYazmfjyonfh tjcm;EkdifiHrsm;rS Oyrmrsm;vnf; &Sdygonf/ Oyrmtm;jzifh tcsKdU

tBuD;pm; owåKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;onf þvkyfief;u@wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifaqmif

&GufrI &mckdifEIef;ukd jr§ifhwif&ef a&SUajy;prf;oyfonfhtpDtpOfrsm; jyKvkyfcJhygonf/ ¤if;wkdYrSm

ausmif;rsm;okdY oGm;a&mufum &&SdEkdifonfh tvkyftukdiftrsKd;tpm;ESifh pyfvsOf;aom owif;

atcsuftvufrsm;udk jzefYa0ay;jcif;?186 trsKd;orD;rsm;ESifhom oifhavsmfonf[k tpOftvmt&

,lqvufcHxm;aom tvkyftukdifqkdif&m cH,lcsufukd wkHYjyef&ef trsm;jynfol odjrifEkd;Mum;a&;

vIyf&Sm;rIrsm; jyKvkyfjcif;ESifh &mxl;wkd;jr§ifha&;wGif trsKd;orD;rsm; ,SOfNydKifajzqkdvmap&ef trsKd;

orD;rsm;ukd tm;ay;jr§ifhwifwkdufwGef;aom pDrHa&;&m tawGUtBuHK&Sdolrsm;u enf;vrf;jy aqG;

aEG;ykdYcsay;jcif; ponfh tpDtpOfwkdY jzpfygonf/ trsKd;orD;rsm;ESifh o[Zmwjzpfonfh vkyfief;cGif

ywf0ef;usifrsm; zefwD;jcif;? tavhtxrsm; usifhokH;apjcif;rsm;ukdvnf; ykdrkdBudK;yrf;vkyfaqmif

ay;ygonf/

xkdYtjyif þu@wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifaqmif&GufrIESifh ywfoufí pkd;&drfylyefrIrsm;

183 ILO. 2003. Facts on Small-Scale Mining. www.ilo.org/global/resources/WCMS_067582/lang--en/index.htm.

184 http://www.earthrights.org/publication/mining-gender-and-environment-burma185 atmufajcrSwfpk 184/

186 Centre for Women in Politics and Public Leadership. 2012. The Pathway Forward: Creating Gender Inclusive Leadership in Mining and Resources. Ottawa: Carleton University.

Page 119: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 79

&Sdonfhtjyif owåKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;\ vlrIa&;tusKd;oufa&mufrIrsm;tay:wGifvnf;

tvGeftrif;pkd;&drfrIrsm; &Sdygonf/ urÇmwpf0ef; owåKESifh wGif;xGufypönf;rsm; wl;azmfa&;vkyfief;

\ &v'fjzpfaom obm0ywf0ef;usif xdckdufysufpD;rIESifh vlrIa&; rwnfNidrfrI twkdif;twm

tay: us,fjyefYaom avhvmrIrsm; &Sdygonf/ jrefrmEkdifiH\ pD;yGm;a&;wkd;wufrItwGuf owåK

wl;azmfa&;onfta&;BuD;aomyHhykd;ay;onfhu@jzpfonfESifhtnDEkdifiHawmftpkd;&onf¤if;

u@\ qkd;usKd;rsm;ukd jzpfEkdiforQ twkdif;twmtxd avsmhyg;oufomap&ef vkdtyfonfh vkyf

ief;pOfrsm; aqmif&Gufay;&ef ta&;BuD;ygonf/

pGrf;tifESifh aomufokH;a& jzefYa0rI

jrefrmEkdifiHonf [kduf'½kd? ZD0j'yfxk? avESifh qkdvmaea&mifjcnfpGrf;tif ponfh tpm;

xkd;pGrf;tifrsm; tygt0if pGrf;tift&if;tjrpfrsm; ajrmufjrm;pGm ykdifqkdifygonf/187¤if;pGrf;tif

u@ zGHUNzdK;jcif;onf EkdifiH\ tem*wfzGHUNzdK;rIukd tm;jr§ifh&mwGif t"duusygonf/188

jrefrmEkdifiHonf pGrf;tift&if;tjrpf <u,f0aom EkdifiHwpfEkdifiH jzpfaomfvnf; jrefrm

jynfolrsm;\ BuD;rm;aom vlOD;a&tcsKd;rSm vQyfppf"mwftm;ukd vufvSrf;rrDMuyg/ vufawGUwGif

jrefrmEkdifiHonf tm&Sypdzdwfa'otwGif;&Sd EkdifiHrsm;wGif pGrf;tif&&SdrI tqifhtedrfhqkH;jzpfNyD;

tmz&duqm[m& atmufykdif;EkdifiHrsm;xufvnf; &mckdifEIef;edrfhusygonf/189 jrefrmEkdifiH\

vlOD;a&av;ykHwpfykHomvQif vQyfppf"mwftm; ykHrSefjzefYjzL;rIukd vufvSrf;rDonf[k cefYrSef;&yg

onf/190 w&m;0if owif;t&if;tjrpfrsm;u vQyfppf"mwftm;udk vlOD;a& 13 &mckdifEIef;

&&Sdonfqkdaomfvnf; tjcm; owif;t&if;tjrpfrsm;u azmfjyonfrSm wpf&mckdifEIef;atmuf

vlOD;a&omvQif rjywfawmufonfh vQyfppf"mwftm;udk vufvSrf;rDygonf/ aus;vufa'owGif

187 a&tm;vQyfppfu EdkifiHwGif t"du pGrf;tift&if;tjrpfjzpfonf/ a&tm;vQyfppf puf½Hkrsm;rS vQyfppfxkwf,lrIrSm EkdifiHwGif;ü

vnfywfaeaompkpkaygif;vQyfppf"mwftm;\70&mckdifEIef;&SdNyD;¤if;\aemufwGifobm0"mwfaiGUu22&mckdifEIef;ESifh

ausmufrD;aoG;u 8 &mckdifEIef;&Sdonf/ a&tm;vQyfppfrSm vQyfppf"mwftm;xkwfvkyfrI\ av;yHkoHk;yHk &Sdaomfvnf; vuf&SdwGif

topfvJvS,fEkdifaom a&t&if;tjrpftoHk;jyKrIrSm 5 &mckdifEIef;cefYom &Sdao;onf/ xkdYaMumifh jrefrmEdkifiH\ a&tm;vQyfppf

xkwfvkyfrItvm;tvmrSm toHk;rjyK&ao;onfrsm; tawmftwefusef&SdaeNyD; ,if;wkdY udk zGHUNzdK;wdk;wufatmif jyKvkyfvdkufvQif

EkdifiHjcm;wifydkY&efomru qnfa&ay;jcif;twGufyg toHk;jyKEkdifonf/ auyD trf*sD 2012 wGif Munfhyg/ jrefrmEkdifiH

tajccHtaqmuftOD? www.kpmg.com/MM/en/.../Documents/Infrastructure-in-Myanmar.pdf wGif &&SdEkdifonf/

188 urÇmhpD;yGm;a&;zkd&rf 2013 ckESpf? pGrf;tifwnfaqmufrItopf? jrefrm/ Accenture ESifh Asian Development Bank wkdYESifh

yl;aygif;aqmif&Guf&mwGif jyifqifjcif;/ http://www.weforum.org/reports/new-energyarchitecture-myanmar wGif

&&SdEkdifonf/

189 NyD;cJhonfh 10 ESpftwGif;ü jrefrmEkdifiHwGif vQyfppftoHk;jyKrIrSm 2000jynfhESpfwGif 3ç303 r*¾g0yf&Sd&mrS 2010 wGif 6ç093

r*¾g0yfodkYa&muf&Sdvmum ESpfqeD;yg; jrifhwufoGm;onf/ odkYaomf jrefrmEdkifiH\ vlwpfOD;csif;pD\ vQyfppf oHk;pGJrIrSm tmqD,H

10 EdkifiHMum;wGif tedrfhqHk;taejzifh wnf&Sdaeao;onf/ wpfOD;csif;toHk;jyKrIrSm 2010 jynfhESpfwGif jrefrmEdkifiHü 100

uDvdk0yf&SdNyD; tif'dkeD;&Sm;wGif 600 uDvdk0yf&Sdum xkdif;EkdifiHwGif 2ç000 uDvdk0yfausmf &Sdonf/ tao;pdwfMunfh½I&eftwGuf

EkdifiHwumpGrf;tifat*sifpD? tm;vHk;twGuf pGrf;tif? qif;&JEGrf;yg;olrsm;twGuf b@ma&;tcGifhtvrf; (yJ&pf-

tdktD;pD'D^tdkiftD;at? 2011 ckESpf atmufwkdbmv)

190 EdkifiH\ysrf;rQ vlwpfOD;csif;pD\ vQyfppf"mwftm; oHk;pGJrIenf;yg;jcif;rSm vQyfppf"mwftm; jzefYa0rIedrfhusjciff;? pufrI zGHUNzdK;rI

edrfhusjcif;ESifh &if;ESD;jr§KyfESHrIenf;yg;jcif;aMumifh jzpfonf/ tdkiftdwfcsft,fvfpDat avhvmqef;ppfcsuf tcsuf tvufrsm;t&

vQyfppf"mwftm;&&Sdonfh tdrfaxmifpkrSm 38 &mckdifEIef;om&SdNyD; NrdKUjy (81 'or 3 &mckdifEIef;) ESifh aus;vufa'orsm; (22 'or 4

&mckdifEIef;om) Mum;wGif rsm;pGm jcm;em;csuf&Sdonf/ vQyfppf"mwftm;&&SdrI tenf;qHk;rSm csif;jynfe,f (15 &mckdifEIef;)? yJcl;taemuf

(13 &mckdifEIef;)? yJcl;ta&SU( 20 &mckdifEIef;) ESifh &ckdifjynfe,f (23 &mckdifEIef;) wkdYjzpfonf/ tdkiftdwfcsft,fvfpDat (2009-2010)?

qif;&JEGrf;yg;rIavhvmcsuf? pmrsufESm 87 udk Munfhyg/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 120: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 80

wpfEkdifiHvkH;&Sd aus;&Gmaygif; 65ç000 teuf aus;&Gm 4ç550 (ckepf&mckdifEIef;)om trsKd;om

yifr"mwftm;vkdif;uGef&ufwGif tusKH;0ifygonf/191 xkdYjyif tdrfaxmifpk pkpkaygif;\ okH;ykHESpfykH

(70 &mckdifEIef;)onf rD;tvif;a&mif twGuf 'DZ,f? rD;cGuf? bufx&DESifh za,mif;wkdifwkdYukd

t"du tokH;jyKMuNyD; tdrfaxmifpk pkpk aygif;\ 88 &mckdifEIef;onf csufjyKwf&efESifh tyl"mwf&&ef

xif;ESifh pyg;cGHuJhokdY tpkdiftcJavmif pmrsm;udk rSDckd&ygonf/192

okdYaomfvnf; oef;acgifpm&if;qkdif&m tcsuftvufrsm;t& jrefrmEkdifiH\ tdrfaxmifpk

tcsKd; trsm;pk (32.4 &mckdifEIef;)onf vQyfppfrD;udk tvif;a&mif&&Sd&ef t"dutjzpf okH;pGJMuNyD;

za,mif;wkdifokH;pGJol (20.7 &mckdifEIef;) &Sdygonf/ rD;tvif;a&miftwGuf vQyfppf"mwftm;ukd

okH;pGJMu&mwGif aus;vuf (14.9 &mckdifEIef;)ESifh NrdKUjy (77.5 &mckdifEIef;)tMum; tvGefuGmjcm;

csuf&Sdaeygonf/ bufx&Dtkd;? rD;puf? qkdvmjym;wkdYukd t"dupGrf;tift&if;tjrpftjzpf okH;pGJ

aom tdrfaxmifpktcsKd;onfvnf; twkdif;twmwpfcktxd &Sdygonf/ rdom;pkig;pkwGif av;pk

rSm csufjyKwf&mwGif xif;? rD;aoG;ukd tokH;jyKvsuf&Sdygonf/ aus;vufa'orsm;wGif 80 &mckdif

EIef;onf xif;? rD;aoG;ukd tokH;jyKNyD; csufjyKwfMuygonf/ NcHKikHMunfhvQif tdrfaxmifpk 17

&mckdifEIef;om csufjyKwf&eftwGuf vQyfppfESifh "mwfaiGU&nfukd tokH;jyKMuygonf/ tcsKd;onf

NrdKUjywGif 46 &mckdifEIef;&SdNyD; aus;vuf 6 &mckdifEIef;xuf ykdrkdrsm;jym;ygonf/193

¤if;pGrf;tifuefYowfcsufrsm;u tdrfaxmifpkwpfckvkH;tay:wGif qkd;&Gm;pGm xdckdufrI

r&Sdaomfvnf; txl;ojzifh tdrfaxmifpktwGuf tpm;taomufcsufjyKwf&onfh trsKd;orD;rsm;

ukd 'ku©a&mufapygonf/ vufvSrf;rrDojzifh csufjyKwf&efESifh tyl"mwf&&eftwGuf xif;&Sm&m

wGif xkH;pHtm;jzifh trsKd;orD;rsm;onf ,if;twGuf tcsdefrsm;pGm rjzpfrae tokH;jyK&ygonf/

tcsKdUaom cefYrSef;csufrsm;t& xif;&Smjcif;ESifh aomufokH;a&o,f,ljcif;twGuf trsKd;orD;rsm;

onf trsKd;om;rsm;xuf tcsdefyrmP okH;q ykdrkdtokH;jyK&ygonf/194 xkdYaMumifh ,if;tajctae

wGif trsKd;orD;rsm;\ tcGifhtvrf;twGuf t&if;tESD;onf ykdrkdjrifhrm;vmygonf/

jrefrmEkdifiHwGifvnf; trsKd;orD;trsm;pk? txl;ojzifh aus;vufa'orsm;rS trsKd;orD;

rsm;onf xif;&SmazGpkaqmif;&mwGif tcsdefrsm;pGm tokH;jyKMu&ygonf/ tcsKdUpmwrf;wGif ,if;

tcsdefonf wpfESpfvQif 233 em&D (wpfvvQif 20 em&D) &Sdonf[k qkdygonf/ csufjyKwf&efESifh

tyl"mwf&&eftwGuf xif;? ZD0avmifpmrsm;ukd rD;½IdU&mwGif trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;

rSm tdrfwGif; avxknpfnrf;rI tEÅ&m,fukd tpOfxdawGUae&NyD; qkd;&Gm;onfh tqkwfa&m*gESifh

rsufpda&m*g cHpm;&ygonf/195

pGrf;tifqkdif&m 0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDa&;ukd tajccHvlYtcGifhta&;tjzpf owfrSwf

&ef wkd;jr§ifhBudK;yrf;rIrsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm;\ zGHUNzdK;rItwGuf oefY&Sif;í a&&SnfwnfwHhaom

pGrf;tifqkdif&m 0efaqmifrIrsm;ESifh enf;ynmrsm;\ ta&;ygrIonf,cktcg urÇmwpf0ef;wGif

191 G.R. Shrestha. 2012. UNDP Programming for Rural Energy and Environmental Conservation in Myanmar, 2013- 2015 (Challenges and Opportunities). Yangon.

192 MercyCorps. 2011. Myanmar Energy Poverty Survey. Yangon.193 atmufajcrSwfpk 144/

194 International Union for Conservation of Nature (IUCN). Undated. Gender and Bioenergy. http://sitemason.vanderbilt.edu/files/k0ESGY/IUCN percent20BioEnergy percent20Factsheet.pdf.

195 WHO. 2011. Indoor Air Pollution and Health. www.who.int/mediacentre/factsheets/fs292/en/.

Page 121: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 81

tajcckdifaeNyDjzpfonf/196 xdckdufvG,faom tdrfaxmifpkrsm;tm; pGrf;tifyHhykd;ay;jcif;onf b0

t&nftaoG; jrifhrm;rIESifh yifyef;NyD; NiD;aiGUzG,ftvkyfrsm; avsmhenf;aprIwkdYESifh wpfom;wnf;

cGJjcm;r&atmif qufET,fonfomru toufarG;0rf;ausmif;rIvkyfief;rsm; azmfxkwfrIESifh

wpfrsKd;om;vkH;\ jynfwGif; tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd; (GDP) tm; wkd;wuf

yHhykd;ay; rIwkdYESifhvnf; qufET,fygonf/

acwfrDavmifpmrsm;? pufpGrf;tifESifh vQyfppf"mwftm;wkdYwGif &if;ESD;jr§KyfESHjcif;tm;jzifh

pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&; zGHUNzdK;wkd;wufrItwGuf tcGifhtvrf;rsm; &&Sdapygonf/ txl;ojzifh trsKd;

orD;rsm; &&SdEkdifygonf/ Oyrmtm;jzifh acwfrDaom rD;zkdrsm;ukd vufvSrf;rDjcif;onf tpOftvm

xif;rD;zkdrS xGuf&Sdonfh rD;ckd;xdawGUcHpm;&rIukd avsmhenf;apum trsKd;orD;rsm;twGuf ykdrkdaumif;

rGefaom usef;rma&;tusKd;aus;Zl;rsm; &&SdEkdifygonf/

trSefpifppf vQyfppf"mwftm;onf trsKd;orD;rsm;\ b0rsm;udk tvif;a&mifay;jcif;jzpf

ygonf/ tvif;a&mifay;&mwGif acwfrDaom rD;zkdrsm;ESifh avmifpmrsm;ukd tokH;jyKjcif;? tpm;

tpmcsufjyKwfjyifqif&mwGif trIefYBudwfpufrsm;uJhokdYaom enf;ynmrsm;ukd tokH;jyKjcif;?

tvkyfyrmP avsmhenf;&ef a&pkyfpuftokH;jyKjcif;? vrf;rsm;wGif vQyfppftvif;a&mifrsm; &&Sd

ojzifh trsKd;orD;rsm; ntcgwGif vkHNcHKpGm oGm;vmEkdifjcif;? ½kyfjrifoHMum;pufuJhokdYaom rD'D,m

ypönf;rsm;rS owif;tcsuftvufESifh todynm&&SdEkdifjcif;wkdYjzifh trsKd;orD;rsm;ukd b0tvif;

a&mifay;ygonf/¤if;tusKd;&v'frsm;utrsKd;orD;rsm;\b0ukdykdrkdtqifajyvG,fulaponfh

tjyif tdrfaxmifpkESifh &yf&Gmtokduft0ef;twGuf tvkyfvkyf&onfh tcsdefyrmP avsmhenf;

vmum pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ESifh tem;,ltyef;ajzrItwGuf ukd,fykdiftcsdefrsm; &&Sdvmrnfjzpf

onf/¤if;tcsuftm;vkH;onftrsKd;orD;rsm;\pD;yGm;a&;qkdif&maqmif&GufykdifcGifh?pGrf;aqmif

EkdifcGifhukd taxmuftyHhjyKNyD; trsKd;orD;rsm;\ vlrIb0 jynfhpkHom,mrIESifh b0t&nftaoG;ukd

196 A.J. Bradbrook, and J.G. Gardam. 2006. Placing Access to Energy Services within a Human Rights Framework. Human Rights Quarterly 28. pp. 389–415.

AD

B

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 122: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 82

jrifhrm;apygonf/197

pGrf;tift&if;tjrpfrsm;ukd wkd;wufvufvSrf;rDrItjyif trsKd;orD;rsm;ukd a'oESifh EkdifiH

awmftqifh pGrf;tifrl0g'ESifh pDrHudef;a&;qGJjcif;wkdYwGif acgif;aqmifrsm;tjzpf todtrSwfjyKí

yg0ifap&rnf/198 trsKd;orD;rsm;udk pGrf;tifvkyfief; pDrHudef;rsm;wGif tusKd;pD;yGm;oufqkdifolrsm;

tjzpf todtrSwfjyKjcif;ESifh qkH;jzwfcsufcsrSwfonfh tqifhwkdif;wGif ykdrkdyg0ifvmapjcif;onf

pGrf;tifrl0g'\ usm;? r qkdif&m xnfhoGif;vkyfaqmifrIESifh owdjyKcsOf;uyfrI jr§ifhwifa&;vkyfaqmif

csuftwGuf t"duusygonf/ xkdYtjyif tm;vkH;tusKd;rsm;rnfh ykdrkdoefYpifí ykdrkdxda&mufaom

pGrf;tifpepf wkd;jrifhvkyfaqmifjcif;twGufvnf; ,if;uJhokdY trsKd;orD;rm; yg0ifvmjcif;onf

t"duusygonf/ vQyfppfrD;ESifh pGrf;tifqkdif&m tpDtpOfrsm; a&;qGJ&mwGif usm;? r tajccHtjrif

ESifh okH;oyfonfh us,fjyefY? tao;pdwfonfh vkdtyfrI tuJjzwfcsuf yg0if&rnf/ tdrfaxmifpk\

avmifpmESifh pGrf;tifukd rnfolu rnfonfh&nf&G,fcsuftwGuf okH;pGJonfukd rod&Sdygu

pGrf;tif xkwfvkyf jzefYjzL;ay;onfhbufrS wkHYjyefrIrsm;rSm jynfhpkHEkdifrnf r[kwfyg/

vQyfppfrD;vif;ay;jcif;ESifh xda&mufaom pGrf;tifpDrHudef;rsm; a&;qGJay;jcif;jzifh trsKd;

orD;rsm;\ pGrf;tifvufvSrf;rDrI (txl;ojzifh aus;vufa'orsm;) ukd OD;pm;ay; aqmif&Gufjcif;?

enf;ynm&yfwGif &if;ESD;jr§KyfESHjcif;? pGrf;tifvkyfief;pDrHudef;rsm;tm; usm;? r a&;&m tajccHtjrif

jzifh avhvmokH;oyf qef;ppfjcif;ESifh pm&if;ppfjcif;wkdYonf trsKd;orD;rsm;\ b0t&nftaoG;ESifh

toufarG;0rf;ausmif; a&G;cs,frIrsm;tm; wkd;wufjrifhrm;aponfh r[mAsL[mrsm; jzpfygonf/

,if;r[mAsL[mrsm;jzifh owif;tcsuftvuf vufvSrf;rDrItm; wkd;jr§ifhcsJUxGifjcif;ESifh tcsdef

csKdUwJhrIukd avsmhenf;apjcif;jzifh trsKd;orD;rsm;twGuf tvkyftukdif tcGifhtvrf;opfrsm; ay:

xGufvmaponf/

aomufokH;a&ESifh tnpftaMu; oefY&Sif;a&;pepf

2010 ckESpf? IHLCA ppfwrf; awGU&Sdcsufrsm;t& tdrfaxmifpktrsm;pktwGuf aomufokH;

a&t"du t&if;tjrpfrsm;rSm a&bkHykdif? t0DpdwGif;? tzkH;yg a&wGif;? a&oefYbl;ESifh a&oefYpufwkdY

jzpfMuNyD; wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmt& 69.5 &mckdifEIef;&Sdygonf/ xkdaomufokH;a& t&if;tjrpf

rsm;ukd NrdKUjya'owGif 86.7 &mckdifEIef;ESifh aus;vuf 62.8 &mckdifEIef;xuf ykdrkdokH;pGJMuygonf/

xkdt&if;tjrpfrsm;ukd aumif;rGefaom a&rsm;tjzpf tqifhowfrSwfMuygonf/ jynfe,fESifh

wkdif;a'oBuD;rsm;wGif aejynfawmf (88 &mckdifEIef;)? rEÅav;wkdif; (86 &mckdifEIef;)ESifh ppfukdif;

wkdif; (81 &mckdifEIef;)wkdYrS tdrfaxmifpktrsm;pkonf a&aumif;a&oefY okH;pGJae&aMumif; awGU&Sd&

ygonf/199

oef;acgifpm&if;tcsuftvufrsm;t& tdrfaxmifpk 74.3 &mckdifEIef;onf a&avmif;

tdrfom?a&qGJtdrfomrsm;ukdokH;pGJaeMuNyD;¤if;tdrfomrsm;ukdoefY&Sif;aumif;rGefaomtdrfom

rsm;tjzpf owfrSwfMuygonf/ useftdrfaxmifpkrsm;rSm rd½kd;zvmusif;tdrfomrsm;? Zvm;tdrfom

rsm;? wjcm;tdrfomykHpHrsm; okH;pGJNyD; tdrfomr&Sdaom tdrfaxmifpkrsm;vnf; yg0ifygonf/ &efukef

197 ADB. 2011. SeaGen Waves. 5 (2). Manila.198 atmufajcrSwfpk 188/

199atmufajcrSwfpk 144/

Page 123: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 83

tuGuf 4/ a'oqkdif&m vQyfppfrD;vif;a&; vkyfief;pDrHudef; Oyrmrsm;/

oD&dvuFmEkdifiH/ / qif;&JEGrf;yg;olrsm;twGuf pGrf;tifqkdif&m &efykHaiG/

¤if;pDrHudef;(2004-2008)ukdADB u axmufyhHNyD; oD&dvuFm&Sd trsKd;orD;OD;aqmif

aom tdrfaxmifpkrsm;tygt0if qif;&JEGrf;yg;í z,fMuOfcH&onfh tdrfaxmifpkrsm;tm;

vQyfppf"mwftm;0efaqmifrIrsm;ukd taotcsmvufvSrf;rDap&ef aqmif&Gufay;ygonf/

¤if;pDrHudef;onf pOfqufrjywfonfh tao;pm;acs;aiGvnfywfonfh

&efykHaiGvkyfief;wpf&yf ukd a&SUajy;prf;oyfaqmif&Gufaeygonf/ ¤if;&efykHaiGjzifh

tdrfaxmifpkrsm;wGif vQyfppf"mwf tm; qufoG,fwyfqif&ef rçwnfp&dwftwGuf t&pfus

usoifhaiGrsm;ukd BudKwifay;oGif;Ekdifrnfjzpfonf/¤if;pDrHudef;\tusKd;oufa&mufrIrSm

ppfwrf;aumuf,lonfh &efykHaiGtusKd; cHpm;&aom tdrfaxmifpk 50 &mckdifEIef;ausmf\

"mwftm;crsm; avsmhusapjcif;jzpfonf/ rD;ylESifh trIefYBudwfpufwkdYuJhokdY rdrdtwGuf

tokH;0ifonfh vQyfppfenf;ynmrsm; tokH;jyKjcif; jzifh trsKd;orD;rsm;\ tvkyfcsdefyrmP

avsmhenf;apygonf/ vQyfppf"mwftm; tokH;jyKonfh tao;pm;vkyfief;opfrsm;aMumifh

0ifaiGwkd;apygonf/ tdrfaxmifpkrsm;wGif vQyfppfrD;&&Sdjcif; aMumifh uav;oli,frsm;onf

ausmif;oifcef;pm avhvmcsdef rdrdtdrfwGif ykdrkd&&Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;twGuf t"du

xif&Sm;onfh tusKd;aus;Zl;rSm ½kyfjrifoHMum;rSwpfqifh owif; tcsuftvufrsm;ESifh

azsmfajza&;tpDtpOfrsm;ukd vufvSrf;rDvmjcif;jzpfonf/

Zmpfjrpf - ADB ? 2014 ckESpf? oD&dvuFmEkdifiHokdY qif;&Jolrsm;twGuf? "mwftm;&efykHaiGtwGuf tqkdjyKaxmufcHNyD;

tultnD? reDvm (ADB.2004 Proposed Grant Assistance to Sri Lanka for the Power Fund for the Poor. Manila)

AD,uferfEkdifiH/ / a0;vHaom bkHvlaerIu@twGuf jyefvnftokH;cspGrf;tif zGHUNzdK;a&;

uGef&uf wkd;csJUrIESifh jyefvnfxlaxmifrI/

¤if;pDrHudef; (2009-2016) u axmufyHhNyD; aus;vufvQyfppfrD;vif;a&;ukd

a0;vH aom awmifay:a'o &yf&GmtzGJUtpnf;rsm;okdY wkd;csJUay;ygonf/

tao;pm;jynfhNzdK;NrJpGrf;tif pepfukd aqmif&Gufay;jcif;onf qif;&JEGrf;yg;aom

vlenf;pkwkdif;&if;om; trsKd;orD;rsm;\ vQyfppf"mwftm; vufvSrf;rDrIukd

us,fjyefYvmapygonf/ þpDrHudef;u &nfrSef;onfrSm trsKd;orD;rsm; OD;aqmifaom

tdrfaxmifpk 75 &mckdifEIef;onf 2016 ckESpfwGif vQyfppf"mwf tm; &&Sdrnfjzpfonf/

(105ç500 tdrfaxmifpkrsm;)/ þpDrHudef;wGif t"du usm;? r tajccH aqmif&Gufcsufrsm;

yg0ifygonf/

(1) trsKd;orD;rsm; OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;ESifh qif;&JEGrf;yg;aom wkdif;&if;om; vl

enf;pktdrfaxmifpkrsm;twGuf axmufyHhuscHaom yifr"mwftm;vkdif;csdwfqufrI/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 124: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 84

wkdif;a'oBuD;onf tnpftaMu;oefY&Sif;a&;qkdif&m taxmuftuljyKypönf;rsm; okH;pGJol tdrf

axmifpktrsm;qkH; 91.1 &mckdifEIef;jzpfNyD; u,m;jynfe,fonf 'kwd,trsm;qkH;jzpfum 88.5

&mckdifEIef;&Sdygonf/ &ckdifjynfe,fonf tnpftaMu;oefY&Sif;a&;qkdif&m taxmuftuljyKypönf;

rsm; okH;pGJrI tenf;qkH;jzpfum 31.8 &mckdifEIef;om &Sdygonf/200

"mwftm;ay;puf½kHrsm;? "mwftm;vkdif;rsm;? qnfajrmif;pepfESifh tnpftaMu;oefY&Sif;a&;

taxmuftulypönf;rsm;ukd pDrHcefYcGJ&efESifh xdef;odrf;jyKjyif&efvkdtyfaom vlYpGrf;tm;t&if;tjrpf

rsm; tawmftwefenf;yg;ygonf/ xkdYtjyif þu@wkd;csJUrIrS tvkyftukdif&&SdrIrSmvnf; rjzpf

pavmufjzpfygonf/ usm;? r a&;&m tajccHtjrifrS MunfhvQif þu@\ zGHUNzdK;rIrSm ta&;BuD;

ygonf/ taMumif;rl þu@zGHUNzdK;rIonf vkyfief;t&nftaoG;tay:? txl;ojzifh trsKd;orD;

rsm;\ vkyfief;t&nftaoG;tay: wkduf½kduftusKd;oufa&mufrI&SdaomaMumifh jzpfygonf/

aumif;rGefaom aomufokH;a&ESifh tnpftaMu;oefY&Sif;a&;pepftm; vufvSrf;rDrIrSm t"du

tm;jzifhusef;rma&;qkdif&mñTef;udef;[kjrifavh&Sdaomfvnf;¤if;\tusKd;aus;Zl;rsm;rSmxkdrQ

200 atmufajcrSwfpk 144/

(2) vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm; a&;qGJ&ef? taumiftxnfazmf&efESifh apmifhMunfhavhvm&ef

&yf&GmtzGJUtpnf; pDrHcefYcGJa&;tzGJUwGif trsKd;orD;ukd,fpm;vS,frsm; yg0ifrI/

(3) vQyfppf"mwftm; ab;uif;pGm tokH;jyKrIqkdif&m todynmay;a&; vIyf&Sm;rIwGif

trsKd; orD;tzGJUrsm;\ pkpnf;yg0ifrI

(4) vkdtyfcsuftuJjzwfrIukd tajccHí trsKd;orD;rsm;\ tao;pm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;

ESifh tao;pm;acs;aiGvkyfief;rsm;twGuf uRrf;usifrI? oifwef;ay;jcif;wkdYjzpfygonf/

Zmpfjrpf- ADB ? 2009? 'g½kdufwmtzGJUokdY or®w\axmufcHcsufESifh tpD&ifcHpm? AD,uferf qkd&S,fvpfor®wEkdifiHokdY

tqkdjyKonfh acs;aiGESifh enf;ynmtultnD axmufyHhrI? a0;vHaom vlaerIu@pDrHudef;twGuf jynfhNzdK;NrJpGrf;tifzGHUNzdK;rIuG

ef&uf wkd;csJUjcif;ESifh jyefvnfxlaxmifjcif;/ reDvm

UN

FPA

Page 125: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 85

ru ausmfvGefygonf/ ¤if;onf trsKd;orD;rsm;\ tcsdefenf;yg;csKdUwJhrIESifh jyKpkapmifha&SmufrI

qkdif&m tvkyfrsm;ukd oufomvmapjcif; ponfh odomxif&Sm;aom tusKd;oufa&mufrI

&&Sd½kHrQru trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;tusKd;&v'frsm;ukd jrifhrm;apum xkwfvkyfrIqkdif&m

BudK;yrf;aqmif &GufrIrsm;twGuf tcsdefykdrkd&&Sdapygonf/

MICS 2009-2010 ckESpf awGU&Sdcsuft& cefYrSef;ajc ysrf;rQtm;jzifh 72 &mckdifEIef;aom

tdrfaxmifpkrsm;rS trsKd;orD;rsm;onf aomufokH;a& o,f,l&ef wm0ef,lMu&qJjzpfygonf/

a'otvkduf odomxif&Sm;aom uGJjym;jcm;em;rIrsm; &Sdygonf/ csif;jynfe,f? &ckdifjynfe,f? &Srf;

jynfe,fajrmufykdif;ESifh ppfukdif;wkdif;a'oBuD;wkdYwGif 80 &mckdifEIef;aom tdrfaxmifpkrsm;rS trsKd;

orD;rsm;onf aomufokH;a& o,f,la&;twGuf vkH;0 wm0ef,lMu&ygonf/201 aus;vufa'o

rsm;wGif ab;uif;aom aomufokH;a& t&if;tjrpfokdY oGm;&onfhtcsdefrSm ysrf;rQ 10

rdepfMumaomf vnf; csif;jynfe,fuJhokdY jynfe,ftcsKdUwGif 16.8 rdepftxd Mumjrifhygonf/202

MICS ppfwrf;onf a&o,fonfh c&D;wpfacguftwGufom tcsdefrSwfom;aumuf,ljcif;

aMumifh txufazmfjycsufonf avQmhayghcefYrSef;ajc jzpfEkdifygonf/ tdrfaxmifpktrsm;rSm tdrf

axmifpkwpfckvkH;twGuf aomufokH;a&vkHavmufrI pdwfcsaocsmap&ef wpfaeYvQif tBudrf

aygif;rsm;pGm a&o,f,lMu&ygonf/ xkdYaMumifh a&o,f,ljcif;twGuf tokH;jyK&aom tcsdefrSm

odompGm jrifhrm;ygonf/

201 atmufajcrSwfpk 54/

202 atmufajcrSwfpk 51/

tuGuf 5/ qif;&Jom;rdom;pkukd OD;wnfaom vlrItajccHtaqmuftODESifh 0efaqmifrIrsm;qkdif&m pDrHudef;

¤if;pDrHudef;(2014-2015)ukdADB rS yHhykd;NyD; rEÅav;ESifh &efukefwkdif;a'oBuD;rsm;

twGif; 0ifaiGenf;yg;aom NrdKUpGef0ef;usif&yf&GmtzGJUtpnf;rsm;twGuf aumif;rGefaom

aomufokH;a&ESifh tnpftaMu;oefY&Sif;a&;pepfqkdif&m tajccHtaqmuftODESifh tajccH

0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rD&ef &nf&G,fygonf/ ¤if;tdrfaxmifpk taxGaxGokH;ESifh

aomufokH;&ef ykHrSefab;uif;aom aomufokH;a& jzefYa0jcif;? tnpftaMu;? tpkdiftcJESifh

pGefYypfa&rsm; z,f&Sm;jcif;? a&Ekwfajrmif;rsm;ESifh a&vQHrI umuG,fjcif;wkdYtwGuf tajccH

taqmufttkHrsm; a&G;cs,fjcif;ESifh OD;pm;ay;jcif;wkdYwGif &yf&GmtzGJUtpnf;rsm;tm; yHhykd;yg

onf/ tajccHtaqmuftODrsm; vkyfief;vnfywf&efESifh xdef;odrf;jyKjyif&ef pDrHcefYcGJa&;

twGuf &yf&GmzGHUNzdK;a&;aumfrwDrsm; (CDCS) zGJUpnf;rItm; taxmuftulay;ygonf/

trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIukd taxmuftyHhjyKonfh aqmif&Gufcsufrsm;rSm &yf&Gm

tajcjyK zGHUNzdK;a&;aumfrwDrsm;\ pDrHcefYcGJa&;aumfrwDrsm;wGif trsKd;orD;tzGJU0if 40

&mckdifEIef;yg0ifjcif;? vkyfief;pDrHudef; n§dEIdif;a&;qGJa&;ESifh taumiftxnfazmfa&;tzGJUrsm;

wGif trsKd;orD;tzGJU0if 50 &mckdifEIef; yg0ifjcif;wkdYjzpfonf/

Zmpfjrpf- ADB 2014 jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf? qif;&Jom;rdom;pkrsm;tm; OD;wnfaom

vlrItajccHtaqmuftODESifh 0efaqmifrIrsm;? reDvm/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 126: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 86

aqmufvkyfrI

aqmufvkyfrIu@rSm pkpkaygif; pD;yGm;a&;\ ig;&mckdifEIef; &Sdygonf/ (Z,m; 2.16)

jrefrmEkdifiHwGif txl;pD;yGm;a&Zkefrsm; zGifhvSpfNyD; vrf;yef;qufoG,fa&;? [kdw,fvkyfief;ESifh

tjcm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ü &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; wkd;csJUojzifh aqmufvkyfrIu@onf t&Sdeft[kef

jzifh zGHUNzdK;cJhygonf/ 2010 jynfhESpfwGif tajccHtaqmufttkHrsm; aqmufvkyfrIESifh vkyfief;rsm;

u wpfrsKd;om;vkH; tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd; (GDP) twGuf cefYrSef;ajc tar

&duefa':vm 10.5 bDvD,H jznfhqnf;NyD; tvkyform; ig;odef;tm; tvkyftukdifay;EkdifcJhyg

onf/ 2030 jynfhESpfwGif wpfrsKd;om;vkH; tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd; (GDP)

twGuf tar&duefa':vm 48.8 bDvD,H jznfhqnf;EkdifNyD; tvkyftukdif 2.3 oef; cefYxm;Ekdif

rnf[k cefYrSef;ygonf/203

¤if;u@wGif tvkyfvkyfukdifonfh trsKd;om;rsm;\ tcsKd;onf trsKd;orD;rsm;xuf

rsm;pGm jrifhrm;ygonf/ 2010 jynfhESpfwGif þu@wGif 0ifa&mufvkyfukdifMuonfh trsKd;om;rsm;

rSm pkpkaygif;vkyfom;tiftm;\ ajcmuf&mckdifEIef;jzpfNyD; trsKd;orD;rsm;rSm wpf&mckdifEIef;om &Sdyg

onf/ (Z,m; 2.9)?

(Z,m; 2.16) {NyDv 1 &ufwGif pwifonfh b@mESpftwGuf ESpftvkdufaps;EIef; (usyfbDvD,H) t& trsKd;om;tqifhpm&if;rsm;

2000 2005 2010 2012

wefzdk; % wefzdk; % wefzdk; % wefzdk; %

v,f,m 1,461.2 57.2 5,736.4 46.7 14,659.0 36.9 15,752.9 30.5

owåK 15.0 0.6 89.5 0.7 366.4 0.9 3,158.4 6.1

pufrIvufrI 182.9 7.2 1,572.9 12.8 7,900.5 19.9 10,301.3 19.9

vQyfppf? obm0"mwfaiGUESifh a& 3.4 0.1 27.7 0.2 421.9 1.1 611.1 1.2

aqmufvkyfrI 46.0 1.8 461.7 3.8 1,839.3 4.6 2,515.9 4.9

ukefoG,frI 613.7 24.0 2,667.2 21.7 7,71.2 20.0 10,010.0 19.4

ykdYaqmifa&;ESifhqufoG,fa&; 153.4 6.0 1,412.2 11.5 4,926.6 12.4 6,887.3 13.3

aiGa&;aMu;a&; 2.6 0.1 10.2 0.1 37.7 0.1 84.6 0.2

pDrHcefYcGJa&; 39.4 1.5 112.6 0.9 915.7 2.3 1,327.3 2.6

tjcm; 35.1 1.4 196.5 1.6 738.5 1.9 1,078.5 2.1

tom;wifxkwfvkyfrIESifh

0efaqmifrIwefzkd; (GDP)2,552.7 100.0 12,286.9 100.0 39,776.8 100.0 51,727.3 100.0

Zmpfjrpf- ADB 2013 ? tm&SESifh ypdzdwfa'otwGuf t"duñTef;udef;rsm;-jrefrm

pdwf0ifpm;zG,faumif;aom tcsufrSm NrdKUjytif*sifeD,m tvkyftukdifuJhokdY trsKd;om;

rsm; BuD;pkd;aom toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;wGif i,f&G,fol trsKd;orD;rsm; ykdrkd0ifa&muf

vkyfukdifvmjcif;jzpfonf/ rMumao;rDu jyKpkonfh pmwrf;wpfckt& &efukefenf;ynmwuúokdvf

203 Heang Chhor et al. 2013. Myanmar’s Moment: Unique Opportunities, Major Challenges. McKinsey Global Institute. www.mckinsey.com/insights/asia-pacific/myanmars_moment.

Page 127: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 87

rS NrdKUjytif*sifeD,m ausmif;om;? ausmif;ol 285 a,mufwGif 90 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm;

jzpfMuygonf/204¤if;wuúokdvfrSmyif Adokumbmom&yft"duausmif;om;? ausmif;olta&

twGufwGif trsKd;orD;rsm; (ausmif;ol)u trsKd;om;rsm; (ausmif;om;)xuf av;qcefY ykdrkdrsm;

jym;onf/

pufrIvufrI ukefxkwfvkyfjcif;

pufrIvufrIu@atmuf&Sd u@cGJi,f vkyfief;tcsKdUonf tpOftvmtm;jzifh trsKd;

orD;OD;pm;ay;aom u@rsm;[k od&SdMuygonf/ Oyrmtm;jzifh pufrIvufrIu@\ t"duvkyf

ief;jzpfonfh txnfcsKyfvkyfief;wGif vkyfom;tiftm;trsm;pkrSm trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/

(pufrIoD;ESH)pkdufcif;rsm;rSmvnf; vkyfom;tiftm;\ 70 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm; jzpfyg

onf/205 tjcm;wpfzufwGif tif*sifeD,mtwwfynmrSm orkdif;aMumif;t& trsKd;om;rsm; BuD;pkd;

vsuf&Sdygonf/ tjcm;EkdifiHrsm;\ tawGUtBuHKrsm;u jyoonfrSm pufud&d,mwyfqiftokH;jyKrI

wGifus,fvmonfESifhtrQ trsKd;orD;rsm;ESifh oifhavsmfaom? roifhavsmfaom tvkyftukdif

t,ltqonf arS;rSdefvmygonf/ Oyrmtm;jzifh EkdifiHtrsm;tjym;wGif armfawmf,mOfwyfqif

wnfaqmufonfh vkyfief;rsm;wGif tvkyfvkyfukdifonfh trsKd;orD;ta&twGuf wjznf;jznf;wkd;

wufvmygonf/206

pufrIvufrIu@ jr§ifhwif&eftwGuf jrefrmEkdifiH\ t"ducsrSwfxm;aom r[mAsL[mrSm

txl;pD;yGm;a&Zkefrsm; azmfxkwfjcif; (SEZs) jzpfonf/ ,if;udk tcGifhtvrf;wpf&yftjzpf odjrif

vsuf tajccHtaqmufOD; tusyftwnf;rsm;tm; ausmfvTm;&ef? EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrI (FDI)

tm; qGJaqmif&efESifh jynfyykdYukefwifykdYrItm; wkd;jr§ifh&efwkdYtwGuf ,cktcg EkdifiHtwGif; txl;

pD;yGm;a&;Zkefrsm; wnfaqmufvsuf&Sdygonf/ txl;pD;yGm;a&Zkefrsm;onf wnfaqmufqJ a&wkd

umvESifh ukefacsmxkwfvkyfjcif;? wpfenf;tm;jzifh 0efaqmifrIrsm; yHhykd;ay;onfh a&&Snfumv

ESpfckpvkH;twGuf tvkyftukdiftcGifhtvrf;rsm; wkd;wufrsm;jym;vmap&ef arQmfrSef;&onf jzpf

ygonf/ jrefrmEkdifiH\ wnfae&monf obm0t&if;tjrpfrsm;ukd jyKjyifxkwfvkyfNyD; tdrfeD;csif;

aps;uGufrsm;okdY ykdYaqmifa&mif;csí zGHUNzdK;wkd;wufvmapEkdifrnfh aumif;rGefaom wnfae&mqkdif

&m tcGifhtvrf;udk ykdifqkdifxm;ygonf/

EkdifiHjcm;wkduf½kduf&if;ESD;jr§KyfESHrI (FDI) onf jrefrmEkdifiHwGif wkd;wufvmygonf/ tpkd;&\

udef;*Pef;tcsuftvufrsm;u azmfjyonfrSm a&eH? obm0"mwfaiGUESifh pGrf;tifu@rsm;wGif

EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; pD;0ifvsuf&Sdonf/ 2011 b@mESpftwGif; v,f,mpkdufysKd;a&;u@?

aqmufvkyfa&;u@? pufrIZkef? tdrfNcHajrvkyfief;ESifh tjcm;0efaqmifrIu@wkdYwGif EkdifiHjcm;wkduf

½kduf&if;ESD;jr§KyfESHrI r&Sdjcif;onf pdwf0ifpm;zG,fjzpfygonf/207 EkdifiHtwGif; EkdifiHjcm;wkduf½kduf

&if;ESD;jr§KyfESHrI jrifhwufjcif;ESifhtwl u@opfrsm;wGifomru wnf&SdqJ vkyfief;u@rsm;wGif

204 K. Suga. 2013. In Myanmar, Women Build the Country. Nikkei Asian Review. 19 December. http://asia.nikkei.com/magazine/20131219-Power-play/Business/In-Myanmar-women-build-the-country.

205 Myanmar Comprehensive Education Sector Review (CESR) Phase 1: Rapid Assessment, 2012 –2014.206 S. Seguino. 1997. Gender Wage Inequality and Export-Led Growth in South Korea. The Journal of Development

Studies. 34 (2).207 atmufajcrSwfpk 206/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 128: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 88

vnf; tvkyftukdiftcGifhtvrf;rsm; ay:aygufvmygonf/ tjcm;EkdifiHrsm;\ tawGUtBuHKrsm;

t& þzGHUNzdK;rIykHpHonf vkyftm;c&&Sdaom vkyfief;rsm;okdY trsKd;orD;vkyftm; ta&twGufyrmP

BuD;rm;pGm 0ifa&mufvmap&ef tm;ay;aMumif; jyoaeygonf/

okdY&mwGif wpfzufrS Munfhygu tjcm;pkd;&drfzG,f&mrsm;rSm jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;

tvkyform;ta&twGuf yrmPBuD;rm;pGm &&SdEkdifjcif;onf vkyfcESifh vkyfom;tajctaersm;tm;

edrfhusap&ef wGef;ykdYay;Ekdifygonf/ jrefrmEkdifiHtwGif; jynfyukrÜPDrsm; 0ifa&mufvmjcif;\

t"duaemufuG,ftaMumif;&if;rSm vkyfcEIef; edrfhusjcif;? txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;\ vkyfcedrfh

usjcif;jzpfaMumif; aqG;aEG;cJhNyD; jzpfygonf/ Oyrm-tjcm;EkdifiHrsm;wGif toifh0wf txnfcsKyf

vkyfief;rsm; wpfpxufwpfp zGHUNzdK;vmjcif;onf vkyfcoufomonfh trsKd;orD;vkyfom;tiftm;

rsm;,if;vkyfief;wGifyg0ifvmjcif;ukdjzpfapygonf/txl;ojzifh¤if;wkdYrSmaus;vufa'orsm;rS

ajymif;a&TUvmolrsm;jzpfí uRrf;usifrIr&Sdolrsm; okdYr[kwf tenf;i,fuRrf;usifolrsm; jzpfyg

onf/ þuJhokdY tvkyform;pD;0ifrIonf trsKd;orD;rsm; n§dEIdif;Ekdifaom vkyftm;cukd edrfhusapí

vkyfief;cGiftajctaersm;ukd tvGeftrif;qkd;&Gm;apygonf/ trsKd;orD;rsm;onf tvkyftukdif

r&rDESifhtvkyftukdif&NyD;umvwGif¤if;wkdY\uRrf;usifrIedrfhusonfhtvkyfqkdif&mpGrf;&nfrsm;

ukd rjr§ifhwifEkdifygu þu@rsm;&Sd uRrf;usifrIedrfhusonfh tvkyfrsm;rS omí ½kef;rxGufEkdifbJ

&Sdrnfjzpfonf/ trsKd;orD;rsm;twGuf tvkyftukdifaps;uGufrS tusKd;aus;Zl;rsm; trsm;qkH;cHpm;

Ekdif&ef¤if;wkdY\uRrf;usifrIzGHUNzdK;a&;ESifhuRrf;usifrIqkdif&mjr§ifhwifa&;wkdYwGif&if;ESD;jr§KyfESHrIonf

rjzpfrae vkdtyfygonf/ þokdYjzifh EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIrS &&Sdonfh 0ifaiGwkd;wufEkdifrI tvm;

tvmvnf; taumiftxnfay:aygufvmrnfjzpfonf/

2013 ckESpfwGif tvkyftukdifESifh uRrf;usifrI jr§ifhwifa&;Oya'ukd jynfaxmifpkvTwf

awmfrS twnfjyKNyD; jzpfygonf/ þu@twGif; tvkyform; pHcsdefpHñTef;rsm; xda&mufpGm

usifhokH;rIukd apmifhMunfhavhvm&ef ,EÅ&m;rsm; &Sdaea&;rSmvnf; tvm;wl ta&;BuD;ygonf/

xkdYjyif tjcm;½IaxmifhwpfckrSm txl;pufrIZkefrsm; azmfxkwf&efae&mwGif wnf&Sdaeaom

&yf&GmvlrItzGJUtpnf;rsm;tm;ajymif;a&TUjcif;ESifh¤if;ajymif;a&TUrIaMumifhjzpfay:vmonfhusm;?

ra&;&mtajccHonfhrwlnDaomtusKd;oufa&mufrIrsm;ukd½IjrifokH;oyfjcif;jzpfygonf/¤if;

ajymif;a&TUrIaMumifh trsKd;orD;rsm;onf tvkyfrsm;ukd tm;csdefr&Sdavmufatmif vkyfukdifMu&

aMumif; us,fjyefYaom taxmuftxm;rsm; &Sdygonf/ tdrfrIudpörsm;ukd t"duwm0ef,lMu&

onfh trsKd;orD;rsm;onf ajymif;a&TUaexkdif&jcif;aMumifh aomufokH;a&ESifh xif;ponfh tjcm;

aom vdktyfcsuf t&if;tjrpfrsm;udk rjzpfrae &SmazG&ygonf/ xkdYjyif ajymif;a&TUcH&jcif;aMumifh

xdckdufepfemaom &yf&GmtzGJUtpnf;rsm;tm; avsmfaMu;ay;&ef pDpOf&mwGif trsKd;orD;rsm;\

wpfOD;csif;vkdtyfcsufrsm;ESifh ajr,mykdifqkdifcGifh vufvSrf;rDcGifhrsm;ukd vspfvsL½IcH&Ekdifygonf/

0efaqmifrIjrefrmEkdifiH0efaqmifrIu@\ t"dutpdwftykdif;rsm;rSm ukefoG,frI? ykdYaqmifa&;ESifh

qufoG,fa&;? [kdw,fESifh c&D;oGm;vma&;? b@ma&;? jynfolYtkyfcsKyfa&; ponfh vkyfief;rsm;

jzpfygonf/ 0efaqmifrIu@\ wpfrsKd;om;vkH; tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd;

(GDP) wGif yg0ifrItcsKd;rSm (33%-37%) &Sdygonf/

Page 129: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 89

ukefoG,frI

0efaqmifrIu@wGif ukefoG,frI (vufvDukefoG,frI? vufum;ukefoG,frI) onf pD;yGm;

a&;u@twGuf tBuD;rm;qkH; jznfhqnf;onfh u@jzpfygonf/ vGefcJhaom q,fpkESpftwGif;

pD;yGm;a&;u@wGif ukefoG,frIyg0ifaom &mckdifEIef;rSm 20 &mckdifEIef; jzpfygonf/ (Z,m; 16)

2012ckESpfwGif pm&if;t&¤if;u@\wpfrsKd;om;vkH;tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrI

wefzkd;wGifyg0ifrItcsKd;rSm19.4&mckdifEIef; jzpfygonf/¤if;aemufwGifykdYaqmifa&;ESifhquf

oG,fa&;u@ GDP \ 13.3 &mckdifEIef; jzpfygonf/ ukefoG,frIu@onfvnf; tvkyftukdif

tcGifhtvrf;rsm; ½IaxmifhrS MunfhvQif ta&;ygygonf/ pkpkaygif; trsKd;orD;vkyfom;\ 14

&mckdifEIef;eD;yg;ESifhtrsKd;om;vkyfom;8&mckdifEIef;eD;ygonf¤if;u@wGiftvkyfvkyfukdifvsuf

&Sdygonf/ (Z,m; 9) tjcm;EkdifiHrsm;uJhokdY w&m;0ifykHrSefr[kwfaom ukefoG,frIvkyfief;rsm;wGif

trsKd;orD;ESifh trsKd;om;rsm; rsm;jym;pGm vkyfukdifvsuf&Sdygonf/

ucsifjynfe,f\ NrdKUawmf jrpfBuD;em;wGif w&m;0ifykHrSefr[kwfaom tao;pm;e,fpyf

jzwfausmfukefoG,fa&;vkyfief;tm; avhvmqef;ppfonfh ppfwrf; 2012 ckESpfu jrefrm? w½kwf

e,fpyfa'o&Sd w&m;0ifykHrSefr[kwfaom ukefoG,fa&;vkyfief;rsm;wGif usm;? r tajccH vkyftm;

cGJa0rIESifh pyfvsOf;í pdwf0ifpm;zG,ftjrifwcsKdUukd azmfxkwfxm;ygonf/ trsKd;orD;rsm;onf

v,f,mxGufukefESifh pm;okH;ukefypönf; ukefoG,fa&;vkyfief;rsm;ukd ykdrkdvkyfukdifMuNyD; trsKd;om;

rsm;u vlokH;ukefypönf;? pufESifh pufud&d,mypönf;ESifh aqmufvkyfa&;ypönf; ukefoG,fa&;vkyfief;

rsm;ukd vkyfukdifMuygonf/208 trsKd;orD;rsm;onf ¤if;ukefoG,fa&;vkyfief;rsm;wGifom pkpnf;

vkyfukdifMujcif;rSm t&if;tESD;tenf;i,fom vkdtyfjcif;aMumifh jzpfonf/ okdYaomfvnf; tjrwf

tpGef;rSm jrwf½kHom&Sdí enf;yg;ygonf/ txl;ojzifh v,f,mxGufukefypönf;rsm;wGif tjrwf

tpGef;enf;yg;ygonf/

cifESif;jzL\ 2012 ckESpf pmwrf;u 1960 ckESpfrsm; apmapmykdif;umvrS pwifaom

vufeufukdify#dyu©rsm; jzpfyGm;aecJhonfh q,fpkESpfokH;pktwGif; trsKd;orD;rsm;\ oGm;vmvIyf

&Sm;rIrsm;ukd uefYowfjcif;r&Sdojzifh tao;pm;ukefoG,fa&;vkyfief;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; BuD;pkd;

onf[k tckdiftrmwifjyxm;ygonf/ jrpfBuD;em;NrdKUrS e,fpyfESifh vkdifZmukd,foG,fa&;ZkefokdY

vrf;opfrsm; azmufvkyfjcif;? vrf;rsm; tqifhjr§ifhjcif;ESifhtwl trsKd;om;rsm;onf e,fpyf jzwfausmf

ukefoG,fa&;vkyfief;? txl;ojzifh armfawmfqkdifu,fuJhokdY tjrwftpGef;BuD;aom ukefoG,f

a&;vkyfief;okdY 0ifa&mufvmygonf/ xkdYjyif 2008 ckESpfwGif jrefrmEkdifiH? jrpfBuD;em;NrdKUrS w½kwf

EkdifiH? wefacsmifNrdKUokdY w&m;0ifta0;ajy;vrf;rBuD;wpfck azmufvkyfjcif;ESifh 2009 ckESpfwGif

uefykdufwD;e,fpyf*dwfwGif taumufcGefXme zGifhvSpfjcif;onf MumjrifhpGm wnf&SdcJhaom jrpfBuD;

em;vkdifZmukefoG,frIvrf;aMumif;onf ykHrSefr[kwfaom Oya'jyifyvrf;aMumif;wpfcktjzpfokdY

ajymif;vJoGm;apygonf/ xkdrQru jrefrmtpkd;&\ vlokH;ukefypönf;tcsKdUtay; wm;jrpfjcif;? uefY

owfjcif;ESifhtwl ukefypönf;rsm; odrf;,ljcif;ESifh zrf;qD;&ef Ncdrf;ajcmufjcif;wkdYrSm ukefonfrsm;

twGuf qxufxrf;ykd;rsm;jym;cJhygonf/ ,SOfNydKifrIrsm;ESifh tpkd;&\ zdtm;ydkrkdrsm;jym;vmvifhupm;

208 Khin Hnin Phyu. 2012. Negotiating the Trade Route at the Border: A Case Study of Women Small-Scale Cross-Border Traders in Myitkyina, Myanmar. In K. Kusakabe, ed. Gender, Roads, and Mobility in Asia. Bourton on Dunsmore, Rugby,UK: Practical Action Publishing. pp. 121–134.

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 130: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 90

trsKd;orD;rsm;onf typftcwf&yfpJxm;aom tzGJUtpnf;rsm;? jrefrmEkdifiHESifh w½kwfEkdifiH

tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;tm;w&m;0ifr[kwfaomaiGaMu;rsm;ay;jcif;jzifh ¤if;wkdY\pD;yGm;

a&;vkyfief;rsm;ukdqufvufvkyfukdifMuygonf/okdY&mwGif¤if;wkdY\o,f,lykdYaqmifp&dwfonf

odompGm jrifhwufvmNyD; tjrwftpGef;vnf; edrfhusoGm;ygonf/ txl;ojzifh ukefoG,fa&;vkyf

ief;wGiftawGUtBuHKtm;jzifhajcmufESpfatmuf&SdonfhtrsKd;orD;ukefonfrsm;u¤if;wkdY\0if

aiGusqif;vmaMumif; ajymMum;Muygonf/ tjcm;wpfzufwGifrl trsKd;om;rsm;\ ukefoG,fa&;

vkyfief;rsm;rSmusqif;jcif;r&Sdyg/¤if;wkdY\vkyfazmfukdifzuftrsKd;orD;rsm;uJhokdYr[kwfbJtrsKd;

om;ukefonfrsm;\ oGm;vmvIyf&Sm;rIrsm;tm; uefYowfxdef;csKyfjcif; r&Sdyg/ jrefrmEkdifiHtwGif;okdY

ukefypönf;rsm; jyefvnfo,fydkY&mwGif awmvrf;c&D;udk tokH;jyKjcif;? "m;jy&efrS a&Smif&Sm;&ef

tkyfpkvkduf c&D;oGm;jcif; pojzifh pGefYpm;vkyfukdifMuygonf/

o,f,lykdYaqmifa&;

jrefrmEkdifiH\ o,f,lykdYaqmifa&;u@onf EkdifiH\ tus,ft0ef;? vlOD;a&tvm;tvm

wkdYESifh EIdif;pmvQif zGHUNzdK;rIr&Sdao;onfrSm odomxif&Sm;ygonf/209 okdYaomf vGefcJhaom ESpftenf;

i,ftwGif; vrf;azmufvkyfrIESifh tjcm;o,f,lykdYaqmifa&;qkdif&m vkyfief;rsm;wGif EkdifiHwum zGHU

NzdK;a&;vkyfief;rdwfzufrsm;ESifh yk*¾vduu@wkdY\ ulnDyHhykd;rIESifhtwl tpkd;&\ &if;ESD;jr§KyfESHrIonf

vsifjrefpGm jrifhwufvmcJhygonf/ ,cktcgwGif EkdifiHawmftpkd;&onf trsKd;om;tqifh o,f,l

ykdYaqmifa&; zGHUNzdK;rI (National Transport Development) ESifh &efukefNrdKUawmf NrdKUjyykdYaqmifa&;

r[mpDrHudef; (Yangon UrbanTransport Master Plan) ukd a&;qGJaeNyDjzpfygonf/ þpDrHudef;rsm;

a&;qGJrIESifh taumiftxnfazmfrIwkdYonf jrefrmEkdifiHtwGif; NrdKUjya'oESifh aus;vufa'orsm;

wGif o,f,lykdYaqmifa&;qkdif&m tajccHtaqmufttkHrsm;ESifh 0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDa&;

twGuf tcGifhtvrf;wpf&yfukd yHhykd;ay;ygonf/

,cktcsdefwGif EkdifiHawmftpkd;&\ &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;onf t"duvrf;rBuD;rsm; ykdrkd

aumif;rGefa&;? wnfqJtajccHtaqmufttkHrsm; wkd;wufaumif;rGefa&;? ta0;ajy;ukefpnf

ykdYaqmifa&;wkdYukdom tm½kHpkduf tav;ay;vsuf&Sdygonf/ vuf&SdtajctaewGif aus;vufa'o

o,f,lykdYaqmifa&;onf tvGefqdk;&Gm;ygonf/ okawoeu azmfjyonfrSm t"duvrf;rBuD;rsm;

ESifh pBuøvrf;rBuD;rsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;onf trsKd;om;rsm;tm; ykdrkdtusKd;&Sdapygonf/

tb,faMumifhqkdaomf trsKd;om;rsm;onf tBuD;pm;pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;? ukefonfrsm; jzpf

aomaMumifhjzpfonf/ trsm;qkH;awGU&Sd&onfh usm;? r tajccH pHEIef;rsm;t& trsKd;om;rsm;onf

pBuøvrf;rBuD;rsm;wpfavQmuf NrdKUawmfrsm;? NrdKUBuD;rsm;okdY c&D;oGm;&ef vkdtyfonfh pD;yGm;a&;vkyf

ief;rsm;wGif yg0ifvkyfukdifavh&SdNyD; tvkyftukdifrsm;vnf; oGm;a&muf&SmazGavh&Sdygonf/ trsKd;

orD;rsm;rSm rdrdaexkdif&ma'orsm; okdYr[kwf pBuøvrf;rBuD; rjzwfoGm;aom a'orsm;wGifom

tvkyfvkyfukdifavh&Sdygonf/210

aus;vufa'orsm;ü trsKd;orD;rsm;onf rdrdaetdrf? &yf&GmtzGJUtpnf;ESifh v,f,majr

209 KPMG. 2012. Infrastructure in Myanmar. Yangon. www.kpmg.com/MM/en/.../Documents/Infrastructure-in-Myanmar.

210 ADB. 2013. Gender Toolkit: Transport – Maximizing the Benefits of Improved Mobility for All. Manila.

Page 131: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 91

teD;0ef;usifwGifom t"du ajcusifc&D;oGm;Muygonf/ trsKd;orD;rsm;onf aomufokH;a&?

xif;ESifh v,f,mxGufukefponfh av;vHaomt&mrsm;ukd yckH;jzifh xrf;íjzpfap? acgif;rSm &Guf

íjzpfap? ausmrSm ykd;íjzpfap cGeftm;jzifh o,f,lMuygonf/211 aus;vufa'orS trsKd;orD;rsm;\

oGm;vma&;vG,ful aumif;rGefap&eftwGuf aus;vufa'ovrf;rsm;? txl;ojzifh ajcusifoGm;

vrf;uav;rsm;? vlul;wHwm;uav;rsm;? &GmeD;csKyfpyfoGm;vmonfh vrf;uav;rsm;ESifh vrf;rsm;?

vrf;jzwful;onfhae&mwGif ab;uif;rIESifh aus;vufvrf;rD;rsm; vQyfppfrD;vif;a&; ponfwkdY

wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIukd txl;tav;ay;pOf;pm;&ef vkdtyfygonf/ trsKd;orD;rsm;onf pufwyf

,mOfr[kwfonfh ykdYaqmifa&;ESifh Mum;cHykdYaqmifa&;,mOfrsKd;jzpfonfh pufbD;ESifh jrif;? EGm;vSnf;

ponfwkdYukdom ykdrkdrSDckdtm;xm;Muygonf/ aus;vufa'ovrf;rsm; tqifhjr§ifhwifjcif; okdYr[kwf

wnfaqmufrnfqkdygu pufwyf,mOfr[kwfaom ykdYaqmifa&;ESifh Mum;cHykdYaqmifa&;,mOfwkdY

twGuf us,fjyefYaom vrf;yckH;ESifh rmausmonfh vrf;rsufESmjyif&Sdap&ef vrf;'DZkdif;ukd pOf;pm;

211 atmufajcrSwfpk 210 /

tuGuf 6/ o,f,lykdYaqmifa&; tajccHaom usm;? r qkdif&m jcm;em;rIrsm; o,f,lykdYaqmifa&; tokH;jyKjcif;\ av;eufrI

aeYpOftokH;jyKaom o,f,lykdYaqmifa&;enf;vrf;wpfrsKd;\ ykdYaqmifrItBudrfta&

twGufESifh tcsdefrSefrIrSm o,f,lykdYaqmifa&; tokH;jyKjcif;\ av;eufrIESifh qufpyfonfh

avhvm&rnfh tajctaejzpfygonf/ orkdif;aMumif;t& trsKd;orD;rsm;ESifh qufET,fonfh

vkyfaqmifcsufrsm;\ oabmobm0rSm ½IyfaxG;uGJjym;ojzifh ¤if;wkdY\ ykdYaqmifa&;0ef

aqmifrItm; vufvSrf;rDrI\ av;eufrIrSmvnf; BuD;rm;ygonf/

c&D;oGm;&nf&G,fcsuf/ / trsKd;om;rsm; c&D;oGm;jcif;\ &nf&G,fcsufrSm tajccHtm;jzifh pD;

yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;twGuf jzpfNyD; trsKd;orD;rsm;\ &nf&G,fcsufrSm pD;yGm;a&;tcef;

u@ukd ausmfvGefum rdom;pk? &yf&GmtzGJUtpnf;? vlrIa&;qkdif&mESifh xdef;odrf;jyKjyifa&;

vkyfief;wm0efrsm; aqmif&Guf&efjzpfygonf/ tpOftvmt& tao;pm;ukefxkwfvkyfukdif

EkdifpGrf;&Sdolrsm;tjzpfowfrSwfcH&aomtrsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdY\xkwfukefrsm;ukdaus;

&GmBuD;rsm;ESifh aus;&Gm0ef;usif&Sd NrdKUi,frsm;xHokdY a&muf&Sdap&ef vrf;rsm;ESifh ukef;vrf;ykdY

aqmifa&;ukd ykdrkdus,fjyefYpGm tokH;jyKygonf/

c&D;oGm;ykHoGm;enf;rsm;/ / c&D;oGm;ykHoGm;enf;rsm;wGif trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; xif

&Sm;pGm uGJjym;jcm;em;ygonf/ trsKd;orD;rsm;\ c&D;oGm;ykHoGm;enf;rsm;rSm tvGef½IyfaxG;yg

onf/ tb,faMumifhqkdaomf pD;yGm;a&;tjyif pD;yGm;a&;tcef;u@ukd ausmfvGefonfh

yg0ifvkyfaqmifrIESifhvlrItzGJUtpnf;twGif;¤if;wkdYaqmif&Gufonfhtcef;u@rsm;aMumifh

jzpfonf/ trsKd;orD;rsm;onf toGm;tvm&Sif;aom tcsdefrsm;wGif ykdrkdc&D;oGm;avh&SdMuNyD;

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 132: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 92

tumv ntcg c&D;oGm;vmjcif; enf;yg;ygonf/

c&D;vrf;tuGmta0;/ / c&D;vrf;tuGmta0;onf trsm;qkH;aqG;aEG;ajymqkdMuonfh

taMumif;t&mwpfck[k ,lqEkdifygonf/ txl;ojzifh vrf;yef;qufoG,fa&;

tajccH taqmuftODvufvSrf;rDrIwGif usm;? r tajccH uGJjym;jcm;em;rIrsm;ukd

azmfxkwf&mwGif jzpfygonf/ tajccHobm0t& trsKd;orD;rsm;onf c&D;wkdukdom

oGm;vmEkdifavh&Sdaomfvnf; c&D;oGm;vmrIESifh ywfoufonfh ,if;tcsufrSm trsKd;om;rsm;

twGuf uefYowfcsufrjzpfyg/ tjcm;aom Oyrmrsm;wGif azmfjyonfhtwkdif;

trsm;jynfolae&mrsm; oGm;a&muf&efESifh oGm;vmrIe,fy,f us,fjyefY&ef BudK;yrf;rItay:

vlrItzGJUtpnf;qkdif&m csKyfcs,fwm;jrpfjcif;u trsKd;orD;rsm;\ c&D;oGm;vmrI

tuGmta0;ukd uefYowfxm;ygonf/

c&D;oGm;vmrIBudrfEIef;/ / pD;yGm;a&;wGifomru tdrfaxmifpkESifh &yf&GmtzGJUtpnf;tqifh&Sd

trsKd;orD;rsm;\rsm;jym;aomtcef;u@rsm;onf¤if;wkdY\c&D;oGm;vmrIBudrfEIef;tay:

tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/ c&D;oGm;vmrIBudrfEIef;qef;ppfcsufonf yg0ifvkyfaqmifcGifh

qkH;jzwfcsufESifh yg0ifvkyfaqmifcGifht& c&D;oGm;vmrIBudrfEIef; qkH;jzwfcsufwkdYtMum; jcm;

em;uGJjym;rIukdrjzpfraexnfhoGif;&rnf/¤if;tcsufonfo,f,lykdYaqmifa&;qkdif&mqkH;

jzwfcsufcsrSwf&mwGif trsKd;orD;rsm; pDrHEkdifcGifhtqifhESifhvnf; qufET,frI&Sdygonf/

c&D;oGm;vmrIenf;vrf;ykHpH/ / trsm;tm;jzifh tokH;jyKaeonfh o,f,lykdYaqmifa&;qkdif&m

enf;vrf;ykHpHESifhywfoufí usm;? r uGJjym;jcm;em;rIrsm; &Sdonfudk us,fjyefYpGm vufcHxm;yg

onf/ tdrfaxmifpktqifhwGif usm;? r tajccHcGJjcm;rIrsm; &Sdjcif;aMumifh trsKd;orD;rsm;

vufvSrf;rDEkdifaom o,f,lykdYaqmifa&;enf;vrf;ykHpHrSmvnf; ½IyfaxG;rIenf;í

½kd;pif;yg onf/ ¤if;wkdY\ tokH;jyKaomtcsdeftm; wefzdk;jzwfrIrSm ¤if;wkdYvkyftm;\

tcGifhtvrf;p&dwf tm; wefzkd;jzwfrIukd xif[yfygonf/ tusKd;quftaejzifh

trsKd;orD;rsm;onf vkdvm;onf jzpfap? rvkdvm;onfjzpfap c&D;oGm;vma&;\

tajccHtusqkH;aom enf;vrf;ykHpHrsm;ukdom ykdrkdESpfoufygonf/ ¤if;tcsufu

trsKd;orD;rsm;\ vIyf&Sm;oGm;vmrItm; cE¨mukd,f½kyfykdif;ESifh vlrItzGJUtpnf;\

owfrSwfcsuft& uefYowfxm;ygonf/

vIyf&Sm;oGm;vmrItay: uefYowfay;rI/ / trsKd;orD;rsm;\ vIyf&Sm;oGm;vmrItm; pD;yGm;

a&;ESifh pD;yGm;a&;xufausmfvGefaom taMumif;tcsufrsm;u tqifhwkdif;wGif uefYowfay;

xm;ygonf/ ¤if;tcsufrsm;onf u@rsm;\ rsm;jym;onfhtvTmrsm;ESifh u@cGJrsm;ukd

xdawGUaomtcsufrsm; jzpfygonf/ ynma&;twGuf tv,fwef;ESifh txufwef;ynm

ausmif;wuf&ef aus;&GmjyifyokdY c&D;oGm;&jcif;? usef;rma&;ESifhywfoufí aq;½kH? aq;cef;

wGif rD;zGm;&ef c&D;oGm;&jcif;? toufarG;0rf;ausmif; tcGifhtvrf;rsm; jr§ifhwif&ef c&D;oGm;

Page 133: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 93

oifhonf/ trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;xuf trsm;jynfolo,f,lykdYaqmifa&;pepfukd ykdrkd

tokH;jyKavh&Sdaomfvnf; aus;vuf&Sd trsm;jynfolykdYaqmifa&; 0efaqmifrIvkyfief;rsm;rSm ykdY

aqmifajy;qGJonfh BudrfEIef;enf;í tm;xm;jcif; rjyKEkdifyg/ xkdYjyif trsm;jynfolykdYaqmifa&;,mOf

rsm; tokH;jyK&ef tcsdefMumjrifhpGm apmifhqkdif;&ef vkdygonf/ okdYr[kwf ,mOftwuftqif;twGuf

,mOfrSwfwkdifokdYa&muf&ef c&D;a0;vrf;avQmuf&ygonf/ xkdYaMumifh aus;vufa'orsm;wGif

vrf;azmufvkyfay;½kHjzifh jynfhpkHrIr&Sdyg/ o,f,lykdYaqmifa&; 0efaqmifrIvkyfief;rsm;udk ukdifwG,f

ajz&Sif;&efESifh pufwyf,mOfESifh pufwyf,mOfr[kwfaom ykdYaqmifa&;? Mum;cHykdYaqmifa&;,mOfwkdY

tMum; csdwfqufay;rIukdvnf; ukdifwG,fajz&Sif;ay;&ef vkdygonf/212

NrdKUjya'orsm;wGif trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;xuf ajcusif ykdrkdoGm;vmMuaomf

vnf;¤if;wkdY\tdrfwGif;rIESifhukefxkwfvkyfrIwm0eftrsKd;rsKd;twGuftrsm;jynfolo,f,lykdYaqmif

a&;ukd rSDckdtm;xm;Muygonf/ rMumcP trsKd;orD;rsm;onf c&D;wpfaMumif;wnf;wGif wm0ef

trsm;tjym; aygif;pyfvkyfaqmifMuygonf/ okdYr[kwf eD;aom c&D;tuGmta0;tm; tBudrfBudrf

oGm;vmMuygonf/Oyrm-¤if;wkdY\vkyfief;cGifokdYoGm;onfhtcg¤if;wkdY\om;orD;i,frsm;ukd

ausmif;okdY ykdY&ef wpfygwnf;ac:aqmifoGm;jcif;ESifh tdrfokdY tjyefvrf;wGif aps;okdY0ifjcif;tavh

&SdMuygonf/ tjcm;wpfzufwGif trsKd;om;rsm;url vltoGm;tvm pnfum;½IyfaxG;csdefü

212 atmufajcrSwfpk 210 /

&jcif;? aeYpOf tjcm;wpfae&mokdY xGufcGmoGm;vm&jcif;? aus;&Gm0ef;usifukd ausmfvGefí

avmifpmESifh xif;o,f,l&ef c&D;oGm;&jcif;wkdY jzpfNyD; pm&if;rSm &Snfvsm;ygonf/

Zmpfjrpf - UN Women 2012 Pradhan Mantri Gram Sadak Yojamn (0efBuD;csKyf\ aus;vuf vrf;qufoG,frI)

aus;vufvrf;qufoG,frIwGif usm;? r tajccHrItm; xif&Sm;apjcif;/

AD

B

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 134: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 94

vkyfief;okdY oGm;&m? jyef&mwGif tBudrfenf;enf;jzifh wkduf½kdufoGm;avh? jyefavh&Sdygonf/213 xkdY

aMumifh NrdKUjya'orsm;twGif; trsKd;orD;rsm;\ oGm;vmvIyf&Sm;rIonf 0efaqmifrI\ tm;xm;

pdwfcs&rI? toGm;tvm&Sif;onfhtcsdefwGif tcsdef;tcsufjyKrI? 0efaqmifrItm; &&SdEkdifrIESifh trsm;

jynfolykdYaqmifa&;\ ½kyfykdif;ESifh vlyk*¾dKvfykdif;qkdif&m ab;uif;rIwkdYtay:wGif wnfrSDygonf/

trsm;jynfolykdYaqmifa&;\ qkd;&Gm;aom vkdtyfcsufrsm;? epfemrIrsm;ukd trsKd;orD;rsm;onf rrQ

rwcHpm;&ygonf/ trsm;jynfolykdYaqmifa&;pepftm; ,kHMunftm;xm;jcif; rjyKEkdifonfhtcgESifh

p&dwfpu rwwfEkdifonfhtcgwGif trsKd;orD;rsm;onf tdrfrS a0;uGmaomt&yf&Sd tvkyftukdif

tcGifhtvrf;rsm;udk jiif;y,fNyD; rdrdt&yf&Sd vkyfcedrfhusaom tvkyftukdiftcGifhtvrf;rsm;ukdom

OD;pm;ay;a&G;cs,f&ygonf/214 usm;? r a&;&mrsm; yg0ifaom NrdKUjy\ trsm;jynfolykdYaqmifa&;0ef

aqmifrIpDrHudef;a&;qGJ&mwGif ab;uif;rI? vkHNcHKrI? oifhavsmfonfh ½kyf0w¬KykHpH'DZkdif;? uscHEkdifaom

ukefusp&dwfwkdYrSm t"duusonfh pOf;pm;&rnfh tcsufrsm; jzpfygonf/ Oyrm-rD;tvif;a&mif

aumif;pGm&aom ajratmuf&xm;blwm½kHESifh armfawmf,mOfpcef;rsm;? trsKd;orD;oD;oefYwGJrsm;?

c&D;wkdtrsKd;rsKd;twGuf vufrSwfa&mif;pepf? toGm;tvmenf;csdefwGif ,mOfcavQmhcsrIponfwkdY

onf trsKd;orD;rsm;twGuf trsm;jynfolykdYaqmifa&;pepfukd ykdrkdtokH;jyKEkdifapa&; jr§ifhwifay;

jcif; jzpfonf/

trsKd;orD;rsm;udk o,f,lykdYaqmifa&;tokH;jyKolrsm;tjzpfomru jrefrmEkdifiH\ aus;

vufa'orsm;wGif aqmufvkyfa&;vkyfief;&Sd trsKd;orD;rsm;udk ruRrf;usifaom vkyfom;rsm;tjzpf

trsm;tm;jzifh jrifavh&Sdygonf/ txl;ojzifh 0ifaiG&&Sdonfh vkyfief;a&G;cs,fcGifh enf;yg;aom

a'orsm;wGif aqmufvkyfa&;vkyfief;rSm trsKd;orD;rsm;twGuf 0ifaiGvkdtyfcsufukd jznfhqnf;

ay;ygonf/ aqmufvkyfa&;vkyfief;tjyif twwfynm&Sifrsm;? tif*sifeD,mrsm;? BuD;Muyfa&;rSL;

rsm;uJhokdY o,f,lykdYaqmifa&;u@ tqifhjrifhtvkyftukdifrsm;udk trsKd;orD;rsm; wkd;wufvkyfukdif

Ekdif&ef tcGifhtvrf;rsm; yHhykd;ay;oifhygonf/ EkdifiHrsm;pGmwGif NrdKUjyo,f,lykdYaqmifa&;pepfrsm;

tm; trsKd;orD;rsm; tvkyftukdiftrsKd;tpm;opfrsm; (,mOf&yfem;pcef;0efxrf;rsm;? BuD;Muyfol

rsm;? vufrSwfa&mif;0efxrf;rsm;ESifh ,mOfarmif;olrsm;)wGif vkyfukdifEkdif&ef ykdrkdtokH;jyKaeMuNyD;

trsKd;orD;rsm;tm; rjzpfraevkdtyfonfh vkyfief;cGifoifwef;rsm; ykdYcsay;aeygonf/ ¤if;jyif

o,f,lykdYaqmifa&;u@twGuf uRrf;usifvkyfom; jznfhqnf;ay;onfh twwfynmESifh

toufarG;0rf;ausmif;oifwef;rsm;\ csdwfqufrIrsm;ukd r[mAsL[mtjzpf azmfaqmifum o,f

,lykdYaqmifu@wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESifh aqmif&Gufonfh tqifh ykdrkdwkd;wuf

jrifhrm;vmaprnfjzpfonf/ usm;? r a&;&m tajccHaom a'oqkdif&m o,f,lykdYaqmifa&;pDrHudef;

rsm;\ OyrmtcsKdUukd tuGuf (7)wGif azmfjyxm;ygonf/

tajccHtaqmufttkH'DZkdif;a&;qGJ&mwGif trsKd;orD;rsm;\ vkdtyfcsufESifh vkdvm;ESpf

oufrIrsm;ukdoifhavsmfpGmpOf;pm;ay;NyD;¤if;0efaqmifrIrsm;tm;tokH;jyKEkdif&eftrsKd;orD;rsm;\

pGrf;&nfukd yHhykd;taxmuftulay;ygu topfjzpfaom okdYr[kwf aumif;rGefaom o,f,lykdYaqmif

a&; tajccHtaqmufttkHESifh 0efaqmifrIrsm; xGufay:vmrnfjzpfNyD; tvkyftukdifaps;uGufrsm;?

ynma&;ESifh usef;rma&;0efaqmifrIrsm;ukd trsKd;orD;rsm;vufvSrf;rDNyD; tusKd;aus;Zl;rsm; aqmif

213 atmufajcrSwfpk 210 /

214 atmufajcrSwfpk 210/

Page 135: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 95

&GufykdifcGifhrsm; ykdrkd&&Sdapygonf/ trsKd;orD;rsm; oGm;vm&onfh tcsdef 0efydrIukd avsmhenf;ap

jcif;onfukefxkwfvkyfrIESifh 0ifaiG&&Sdonfhvkyfief;wm0efrsm;twGuf ¤if;wkdYtcsdefykdrkd&&SdEkdif

ouJhokdY tem;,lcsdef? tyef;ajzcsdefESifh vlrIa&;aqmif&Guf&ef tcsdefrsm;vnf; ykdrkd&&Sdvmyg

onf/215

xkdYaMumifh aus;vufESifh NrdKUjya'orsm;wGif o,f,lykdYaqmifa&;vufvSrf;rDrIESifh tokH;jyK

215 atmufajcrSwfpk 210/

tuGuf 7/ þa'otwGif; usm;? r tav;xm;aom o,f,lykdYaqmifa&; pDrHudef;qkdif&m Oyrmrsm;

uarÇm'D;,m;EkdifiH/ / aus;vufa'ovrf;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufrI pDrHudef;

¤if;pDrHudef;(2010-2015)ukdADB rS yHhykd;NyD; uarÇm'D;,m;EkdifiH\ c½kdifckepfcktwGif;

t&Snf 505 uDvkdrDwm &Snfaom aus;vufvrf;rsm;ukd jyefvnfxlaxmif&ef

&nf&G,fygonf/ pDrHudef;wGif vkyfom;ESifh usm;? r tajccHvkyfief;pDrHcsuf (LGAP)

yg0ifygonf/ LGAP \ t"dutcsufrsm;wGif atmufygtcsufrsm; yg0ifygonf/

l ruRrf;usifaom aqmufvkyfa&;vkyfom;tjzpf trsKd;orD; 40 &mckdifEIef;tm;

&nfrSef;jcif;/

l vrf;jyKjyifxdef;odrf;a&;vkyfom;rsm;tjzpf trsKd;orD; 50 &mckdifEIef;tm; &nfrSef;jcif;ESifh

uefx½kdufwmrsm;twGuf vkyfom;tajcjyK oifhavsmfonfh enf;ynmESifh usm;? r

qkdif&m oifwef;rsm; ykdYcs&ef &nfrSef;jcif;/

l vrf;vkHNcHKab;uif;a&;? &yf&Gmpnf;½kH;olrsm;tjzpf trsKd;orD; 50 &mckdifEIef;tm; &nfrSef;

jcif;/

aus;vufa'orsm;rSm trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,frsm; aomufokH;a&

o,f,l &mwGif 0efayghap&ef wGef;vSnf;rsm; oGm;vmEkdifa&;twGuf rmausmaom

vrf;rsufESmjyif&Sd onfh vrf;yckH;rsm; pDpOfazmufvkyfygonf/ trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdif

&nfrSef;csufrsm;rSm þvkyfief;pDrHudef;rS aus;vuftrsKd;orD;rsm; 0ifaiG&&Sd&ef

vufvSrf;rDrIudk tmrcHygonf/

,ckumvtxd &&Sdonfh &v'frsm;u udef;*Pef;&nfrSef;csufrsm; atmifjrifrI &&Sd

aMumif; azmfjyygonf/ jzpfvmEkdifonfh tqkd;oabmaqmifaom tusKd;oufa&mufrIrsm;ukd

ukdifwG,fajz&Sif;&ef ¤if;pDrHudef;wGif aqmufvkyfa&;vkyfief;umvESifh

vkyfief;vGefumvtwGif; tdwfcsftkdifAD^athpfa&m*gESifh vlukeful;rI wm;qD;umuG,fa&;

tpDtpOfrsm; yg0ifygonf/

xdckdufvG,fonfh e,fy,ftajcjy ajrykHa&;qGJrI? ta&;ay:tajctae pDrHcefYcGJrI?

&moDOwkajymif;vJrIESifh vkdufavsmnDaxGaqmif&Gufcsufrsm;rSm trsKd;orD;rsm;tm;

opfyifpkduf jcif;ESifh vrf;ab;opfyifjyKpkjcif;wkdYwGifomru pDrHudef;a&;qGJjcif;ESifh

vkyfief;taumiftxnf azmfjcif;wkdYwGifvnf; yg0ifapygonf/

Zmpfjrpf - ADB.2010, Cambodia: Rural Roads Improvement Project Manila

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 136: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 96

rIü trsKd;orD;rsm;\ vdktyfcsufrsm;ESifh ylyefrIrsm;ukd xda&mufpGm pOf;pm;ay;jcif;onf trsKd;

orD;rsm;twGuf tusKd;aus;Zl;trsm;qkH; &&SdapEkdifNyD; usa&mufEkdifaom tEÅ&m,frsm;ukdvnf;

avsmhyg;apygonf/

c&D;oGm;vma&;vkyfief;ESifh {nfh0wfjyKpka&;vkyfief;

jrefrmEkdifiHonf us,fjyefYrsm;jym;onfh ,Ofaus;rI? obm0ESifh orkdif;qkdif&m ypönf;tarG

tESpfrsm;&Sdaomfvnf;rMumrDaomtcsdefrSmyif¤if;\ BuD;rm;aomc&D;oGm;vma&;tvm;

tvmukd zGHUNzdK;&ef pwifaqmif&GufcJhygonf/ urÇmvSnfhc&D;onf vma&mufrIrSm 2008 ckESpfwGif

731ç230 OD; &Sdí wpfpwpfp wkd;wufvm&m 2012 ckESpfwGif c&D;onfOD;a& wpfoef;txd jrifh

wufcJhNyD; 2011 ckESpfxuf 30 &mckdifEIef; ykdrkdwkd;wufcJhygonf/216 c&D;oGm;vkyfief; yifrtpDtpOf

t& arQmfrSef; urÇmvSnfhc&D;onfrSm 2015 ckESpfwGif okH;oef;jzpfNyD; 2020 ckESpfwGif 7.5 oef;

216 Ministry of Hotels and Tourism. 2012. Myanmar Tourism Statistics 2012. http://www.myanmartourism.org/tourismstatistics.htm

tuGuf 7/ þa'otwGif; usm;? r tav;xm;aom o,f,lykdYaqmifa&; pDrHudef;qkdif&m Oyrmrsm;

AD,uferfEkdifiH/ /[kdcsDrif;NrdKUawmf NrdKUjyvltrsm; tjrefykdYaqmifa&; vkdif;trSwf 2

&if;ESD;jr§KyfESHrI tpDtpOf

ADB rS yHhykd;aom¤if;tpDtpOf (2011-2014)ukdtrsKd;orD;rsm;vkHNcHKpdwfcspGm

oGm; vmEkdifa&; jr§ifhwif&ef? trsKd;orD;rsm;tm; ykdrkdaumif;rGefaom 0ifaiG? tvkyftukdif?

tcGifh tvrf;rsm; jznfhqnf;ay;&efESifh trsKd;orD;rsm;onf tdrfrIudpörsm;ESifh

uav;jyKpkapmifha&Smuf a&;wm0efrsm;ukd aumif;rGefpGm pDrHaqmif&GufEkdif&eftwGuf

jyKpka&;qGJxm;ygonf/ usm;? r tajccHtpDtpOf 'DZkdif;ykHpHü trsKd;orD;rsm;twGuf

aqmufvkyfa&;vkyfief;\ 20 &mckdifEIef;ESifh blwm½kHvkyfief;rsm;\ 30 &mckdifEIef;aom

tvkyftukdifrsm;? vloGm;pBuørsm;ay:wGif trsKd; orD;rsm; oD;oefYapmifhqkdif;&ef ae&mrsm;?

trsKd;orD; pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;twGuf qkdifcef; ae&mrsm;? uav;rsm;twGuf

xkdif&efESifh vufwGef;vSnf;xm;&ef ae&myg0ifonfh trsKd;orD; oD;oefY &xm;wGJrsm;?

blwm½kH0ef;usif vrf;rD;rsm; xGef;vif;ay;jcif;? twuftqif;ae&mrsm; tm;

vG,fulpGm vufvSrf;rDjcif;? c&D;vrf;aMumif;trsKd;rsKd;? ykdYaqmifa&;ykHpHtokH;jyKrIESifh vkduf

avsmnDaxG&Sdaom vufrSwfa&mif;pepfrsm;ESifh &xm;c&D;pOfrsm;? trsKd;orD;rsm;tm; ajr

atmuf&xm;okH;pGJolrsm;tjzpf aps;uGufqefqef pnf;½kH;jcif;? vkyfief;pDrHudef;0efxrf;rsm;

twGuf usm;? r tajccHpGrf;aqmif&nf wnfaqmufjcif;? jyefvnfae&mcsxm;NyD;aemuf

toufarG;0rf;ausmif;rI jyefvnfxlaxmifa&; yHhykd;ay;&mwGif trsKd;orD;OD;aqmifaom

tdrf axmifpkrsm;tm; tav;ay;jcif;wkdY yg0ifygonf/

Zmpfjrpf - ADB.2011.Vietnam: Ho chi Minh City Urban Mass Rapid Transit Line2 Investment Program). Manila

Page 137: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 97

jzpfygonf/ c&D;oGm;vkyfief;rS &&Sdonfh 0ifaiGrSm 2012 ckESpfwGif tar&duefa':vm 534 oef;

&SdcJh&mrS 2020 ckESpfwGif 10 bDvD,Htxd wkd;wufvsmxm;ygonf/ urÇmvSnfhc&D;onfrsm;ESifh

pD;yGm;a&;vkyfief;twGuf vma&mufolrsm;ESifhtwl [kdw,fESifh pm;aomufqkdifvkyfief;uJhokdY

aom {nfh0wfjyKpka&;vkyfief;u@onf 2020 ckESpfwGif tvkyftukdif 293ç700 rS 1.5 oef;

ukd jznfhqnf;ay;Ekdifrnf jzpfonf/217

EkdifiHawmftpkd;&onf ¤if;\ pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;jyKjyifajymif;vJrI vkyfief;rlabmif

(Framework For Economic and Social Reforms) ü c&D;oGm;vkyfief;zGHUNzdK;rIukd OD;pm;ay;owfrSwf

NyD; 2012 ckESpfwGif jrefrmEkdifiH\ wm0ef&Sdonfh c&D;oGm;vkyfief;rl0g' (Myanmar Responsible

Tourism Policy) ukd csrSwfcJhygonf/ 2013 ckESpfwGif jrefrmhc&D;oGm;vkyfief; yifrpDrHudef;udk a&;

qGJcJhygonf/ pDrHudef;&nfrSef;csufyef;wkdifrSm wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh tvkyftukdifESifh 0if

aiG&&Sda&;twGuf yHhykd;ay;&ef? c&D;oGm;vkyfief;rS &&Sdonfh vlrIa&;ESifh pD;yGm;a&; tusKd;tjrwfrsm;

rQwpGm cGJa0a&; aocsmap&efjzpfonf/ usm;? r wef;wlnDrQrIonf xdawGUqufpyfaeaom

t"dutpDtpOfckepf&yfwGif yg0ifygonf/ c&D;oGm;vkyfief;qkdif&m rl0g'rsm;ESifh zGHUNzdK;rIpDrHudef;

a&;qGJrIwGif usm;? r tajccHavhvmqef;ppfrI yg0ifap&efESifh trsKd;om;ESifh trsKd;orD;rsm;onf

pD;yGm;a&;qkdif&m tcGifhtvrf;rsm;? uRrf;usifrIoifwef;? tvkyftukdif t&if;tjrpfrsm;ESifh

qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;wkdYtm; wef;wlvufvSrf;rDap&ef tav;ay;azmfjyygonf/

vwfwavmumvwGif EkdifiHawmftpkd;&onf ta&SUESifh taemuf pD;yGm;a&;pBuøwGif

trsKd;orD;OD;aqmifaom ti,fpm; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ukd jr§ifhwif&ef vkyfief;pDrHudef;wpfckukd

a&;qGJaeygonf/¤if;pDrHudef;onfjrefrmEkdifiHtwGif;ta&SUESifhtaemufpD;yGm;a&;pBuø\aus;

vufa'orsm;wGif aexkdifMuonfh trsKd;orD;rsm;twGuf vkyfcaumif;rGEfaom tvkyftukdifrsm;

zefwD;ay;&ef &nfrSef;ygonf/ cefYrSef;ajc trsKd;orD; pGefYOD;wDxGifpD;yGm;a&;vkyfief;&Sif 600 ESifh

¤if;wkdY\tdrfaxmifpkrsm;tm;pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufa&;0efaqmifrIrsm;ESifhuRrf;usifrIoifwef;

rsm;rStusKd;aus;Zl;rsm;ukd&&Sdap&efarQmfrSef;ygonf/¤if;jyif&&SdEkdifaomacs;aiGpepfESifhaps;

uGufrsm; vufvSrf;rDrI wkd;wufaumif;rGefvmrnf/ tao;pm;tajccHtaqmuftODrsm; wkd;

wufrnf/ oifhavsmfaom enf;ynmrsm; vTJajymif;&&Sdrnf/ vkyfief;aqmif&GufEkdifonfh 0ef;usif

wkd;wufaumif;rGef&ef tzGJUtpnf;qkdif&m tpDtpOfrsm; ponfwkdY\ tusKd;aus;Zl;rsm;ukdvnf;

cHpm;&rnf[k arQmfrSef;ygonf/

trsKd;orD; a&TUajymif;vkyfom;rsm;\ tvm;tvmrsm;? jynfwGif;ESifh jynfy

tvkyftukdifyrmP? tvkyfvkyfukdifonfh u@rsm;? tvkyfvkyfukdifonfh EkdifiHrsm;ESifh vl0ifrI cGifhjyKonfh tajctae

tvkyform;? tvkyftukdifESifh vlrIzlvkHa&; 0efBuD;Xme\ tcsuftvufrsm;218 t&

1990 ckESpfESifh 2012 ckESpfrsm;twGif; 15 EkdifiHwGif pm&Gufpmwrf;jzifh w&m;0iftvkyfvkyfukdifonfh

tvkyform;pkpkaygif;rSm 136ç480 OD; jzpfygonf/219¤if;EkdifiHrsm;teufrav;&Sm;ESifhxkdif;EkdifiHwkdY

217 Ministry of Hotels and Tourism. 2013. Myanmar Tourism Master Plan, 2013–2020, Final Draft Report 2013. Nay Pyi Taw.

218 2013 ckESpf? Zefe0g&Dv 14 &ufwGif MoLESS ESifh awGUqHkjcif;/

219 pifumyl? rav;&Sm;? udk&D;,m;? vpfAsm;? xdkif;? uarÇm'D;,m;? *syef? qGpfZmvef? b½lEkdif;? ,lattD;? tar&duef jynfaxmifpk? jyifopf?

*smreD? umwmESifh ul0dwf/ MoLESS/ &ufpGJ? 2013 ckESpf? Zefe0g&Dv 14 &uf/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 138: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 98

wGif puf½kH? tvkyf½kHrsm;? txl;ojzifh toifhtxnfcsKyfpuf½kHrsm;? w,fvDzkef;tpdwftykdif;wyf

qifpuf½kHrsm;? vQyfppfypönf;puf½kHrsm;? a&xGufypönf;vkyfief; ponfh vkyfief;rsm;wGif trsKd;orD;

rsm;trsm;qkH;vkyfukdifMuygonf/¤if;udef;*Pef;tcsuftvufrsm;rSmcefYrSef;ajcrsm;omjzpfyg

onf/ ¤if;EkdifiHrsm;onf w&m;0ifr[kwfaom a&TUajymif;tvkyform;rsm;ukdvnf; tajrmuf

tjrm; vufcHxm;Mujcif;ukd owdjyK&ef ta&;BuD;ygonf/ xkdif;EkdifiHwpfckwnf;wGif a&TUajymif;

tvkyform;OD;a& wpfoef;rS ESpfoef;txd cefYrSef;NyD; ¤if;vlOD;a&\ BuD;rm;aomtcsKd;rSm

trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/220 tvkyform;? tvkyftukdifESifh vlrIzlvkHa&;0efBuD;Xme (MoLES)?

a&TUajymif;tvkyform;XmecGJrS od&SdonfrSm pifumylEkdifiH&Sd jrefrma&TUajymif;tvkyform;rsm;\

56 &mckdifEIef;onf tdrfrI0efaqmifonfh vkyfom;rsm; jzpfNyD; trsm;pkrSm 2012 ckESpf jynfy

tvkyftukdifOya't& w&m;0ifcGifhjyKcsuf &rxm;aom trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/221

2011 ckESpf xkdif;EkdifiH\ a&TUajymif;aexkdifrI tpD&ifcHpmt& xkdif;EkdifiHwGif w&m;0if

rSwfykHwifaom jrefrma&TUajymif;tvkyform;rsm;onf 2009 ckESpf? 'DZifbmvwGif 1.078 oef;

&SdNyD; 45 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm;jzpfaMumif; azmfjyygonf/222 a&TUajymif;tvkyform;rsm;\

trsm;qkH;ta&twGufonf pkdufysKd;a&;vkyfief;? aqmufvkyfa&;vkyfief;? yifv,ftpm;tpm jyK

jyifxkwfvkyfonfhvkyfief;ESifh tdrfrI0efaqmifvkyfief;rsm;wGif vkyfukdifMuygonf/ (Z,m;-2.17

&nfñTef;)/¤if;u@av;ckwGiftrsKd;orD;a&TUajymif;vkyfom;rsm;\59&mckdifEIef;tvkyfvkyfukdif

ygonf/

220 w&m;0ifr[kwfaom a&TUajymif;tvkyform;rsm;udkyg xnfhoGif;wGufcsufygu þta&twGufrSm rsm;pGm jrifhrm; oGm;vdrhfrnf/

2 oef;rS 4 oef;avmuftxdyif rsm;jym;Ekdifonf/ 2013 ckESpf? arv 30 &ufü The Economist wGif azmfjyxm;onf/ http://www.economist.com/blogs/banyan/2013/05/myanmars-remittances

221 tvkyform;? tvkyftukdifESifh vlrIzlvkHa&;0efMuD;XmerS tcsuftvuf/

222 J.W. Huguet, and A. Chamratrithirong, eds. Thailand Migration Report 2011. Bangkok: International Organization for Migration. www.migrationcenter.mahidol.ac.th/download/TMR-2011.pdf.

Karin

Grim

m/U

N W

omen

Page 139: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 99

Z,m; 2.17/ xkdif;EkdifiHwGif tvkyftukdiftrsKd;tpm;? EkdifiHom;ESifh usm;? r tvkduf rSwfykHwifxm;onfh uarÇm'D;,m;? vmtkdESifh jrefrmEkdifiHwkdYrS a&TUajymif;tvkyform;rsm; ('DZifbm? 2009)

tvkyftudkif

trsdK;tpm;

okH;EkdifiHrS

EkdifiHom;

rsm; pkpkaygif;

EdkifiHom;

uarÇm'D;,m; vmtdk jrefrm

aygiff; usm; r aygif; usm; r aygif; usm; r

pkpkaygif; 1,314,382 124,761 78,945 45,816 110,854 52,980 57,874 1,078,767 591,370 487,397ig;zrf;jcif; 56,578 14,969 13,208 1,761 1,800 1,153 647 39,809 34,496 5,313yifv,f tpm;tpm

jyKjyif xkwfvkyfjcif;136,973 6,020 3,044 2,976 1,180 629 551 129,773 60,477 69,296

oD;ESHpkdufysKd;jcif; 221,703 24,085 15,141 8,944 18,035 11,355 6,680 179,583 110,441 69,142aqmufvkyfa&; 220,236 32,465 21,502 10,963 12,635 8,469 4,166 175,136 112,204 62,932v,f,m xGufukef

jyKjyifxkwfvkyfjcif;65,305 6,635 3,930 2,705 3,677 2,209 1,468 54,993 35,408 19,585

tom; jyKjyif

xkwfvkyfjcif;8,852 442 296 146 792 478 314 7,618 4,877 2,741

pGefYypfypönf; jyefvnf

jyKjyifxkwfvkyfjcif;13,172 2,215 1,365 850 1,360 906 454 9,597 6,007 3,590

owåKESifh

wGif;xGufypönf;

wl;azmfxkwfvkyfjcif;

1,843 61 40 21 35 20 15 1,747 1,210 537

owåKypönf;a&mif;csjcif; 12,556 995 738 257 2,191 1,479 712 9,370 6,617 2,753tpm;tpma&mif;csjcif; 54,225 4,483 2,262 2,221 13,074 4,833 8,241 36,668 19,378 17,290ajra&mif;0,fjcif; 5,879 689 432 257 322 212 110 4,868 2,871 1,997aqmufvkyfa&;ypönf; 11,441 1,003 673 330 1,296 871 425 9,142 6,337 2,805ausmufrsuf

jyKjyifxkwfvkyfjcif;3,543 229 153 76 263 188 75 3,051 2,021 1,030

t0wftxnf

xkwfvkyf a&mif;csjcif;49,501 1,739 673 1,066 6,121 2,738 3,383 41,641 16,993 24,648

yvwfpwpf xkwfvkyf

a&mif;csjcif;16,954 1,341 782 559 2,673 1,534 1,139 12,940 8,064 4,876

puúL xkwfvkyf

a&mif;csjcif;2,569 139 81 58 399 239 160 2,031 1,256 775

vQyfppfypönf; 2,595 152 93 59 342 198 144 2,101 1,358 743

ykdYaqmifa&; 9,596 2,502 1,726 776 601 393 208 6,493 4,431 2,062ukefoG,fa&; 42,814 4,778 2,895 1,883 7,565 3,994 3,571 30,471 18,604 11,867armfawmf,mOf

jyKjyifxdef;odrf;jcif;5,631 376 261 115 1,276 865 411 3,979 2,839 1,140

avmifpmqDESifh

"mwfaiGU3,439 281 170 111 777 518 259 2,381 1,554 827

ynma&; azmifa';&Sif;

tzGJUtpnf;837 36 20 16 67 26 41 734 320 414

tdrfaxmifpk0efaqmifrI 129,790 6,578 1,422 5,156 21,267 3,227 18,040 101,945 16,977 84,968tjcm; 238,350 12,548 8,038 4,510 13,106 6,446 6,660 212,696 116,630 96,066

Zmpfjrpf- EkdifiH&yfjcm;vkyfom;rsm; tkyfcsKyfa&;½kH;? tvkyftukdifXme? tvkyform;0efBuD;Xme? 2009 ckESpftwGif; tvkyfvkyfcGifhvufrSwf&

EkdifiHjcm;om;rsm;qkdif&m pm&if;tif; (befaumuf? tvkyform;0efBuD;Xme? 2010)

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 140: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 100

a&TUajymif;rI\ tajccHtaMumif;&if;ESifh a&muf&Sdonfh a'orsm;wGif vkyfukdif&rI tajctae

jrefrmEkdifiHtwGif; aus;vuftajctaerSm tvkyftukdif tcGifhtvrf;uefYowfcsufrsm;

&Sdí v,f,mpkdufysKd;xkwfvkyfrIrSwpfyg; tjcm;vkyfief;rsm;rS 0ifaiGwkd;wuf&&SdEkdifrIrSm edrfhusyg

onf/¤if;ESifhqufpyfpOf;pm;&eftajctaewGifa&TUajymif;oGm;vmrI(jynfwGif;?jynfyESpfrsKd;

pvkH;)onf rdom;pkb0 &Sifoefa&;twGuf ajz&Sif;onfh r[mAsL[mwpf&yfjzpfNyD; vTJajymif;ay;ykdY

aom aiGonf v,f,mvkyfief;rSwpfyg; t"duusaom 0ifaiGjzpfygonf/ y#dyu©umvrsm;

twGif;jzpfap? obm0ab;tEÅ&m,faMumifhjzpfap? pD;yGm;a&;qkdif&m okdYr[kwf wyfrawmfqkdif&m

&nf&G,fcsufjzifh ajr,modrf;qnf;cH&jcif;aMumifhjzpfap? vltrsm;tjym;onf rjzpfrae a&TU

ajymif;Mu&ygonf/ &moDtvkduf vkyfukdifaom vkyfom;rsm;? wpfcgwpf&H rdom;pkwpfpkvkH;onf

oD;ESHtxGufnHhNyD;v,f,mvkyfief;r&SdonfhtcgwGif¤if;wkdY\aus;&Gmrsm;rSxGufcGma&TUajymif;

avh&Sdygonf/

txufrSm aqG;aEG;wifjyouJhokdY jrefrmtrsKd;orD; a&TUajymif;vkyfom;rsm;\ ta&

twGufrsm;pGmonf a&TUajymif;a&muf&Sdonfh EkdifiHwGif pkdufysKd;a&;vkyfief;rsm;? puf½kHtvkyf½kHrsm;

ESifh 0efaqmifrIvkyfief;rsm;\ uRrf;usifrItqifhedrfhaom? umuG,fapmifha&SmufrI tqifhedrfhaom

w&m;0ifykHrSefr[kwfaomu@rsm;wGifomtajrmuftjrm;pkpnf;vkyfukdifvsuf&SdMuNyD;¤if;vkyf

ief;cGifrsm;twGif;wGif tajccHvlYtcGifhta&;rsm;ESifh tvkyform;tcGifhta&;rsm;udk rw&m;csKd;

azmufjcif;cHMu&ygonf/¤if;csKd;azmufrIrsm;rSmtaxmuftxm;jzifhrSwfwrf;wifxm;jcif;r&Sd

yg/ þuJhokdYjzpf&jcif;rSm trsKd;orD; a&TUajymif;vkyfom;rsm;tm; jyifyokdY xGufcGmvkyfukdifjcif;tay:

ydwfyifuefYowfjcif;ESifh vkyfom;&SmazGa&; at*sifpDrsm;\ rw&m;tjrwfxkwfjcif;\ &v'frsm;

jzpfonf/¤if;tjyifa&muf&SdaomEkdifiHrsm;\uefYowfcsKyfcs,faomvl0ifrIBuD;Muyfa&;rl0g'rsm;

ESifh rw&m;usifhokH;rIukd umuG,fay;onfh wif;usyfaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm;jzifh vkyfom;&SmazG

a&;at*sifpDrsm;ukd rxdef;csKyfaomaMumifh jzpfonf/

trsKd;orD; a&TUajymif;vkyfom;rsm;qkdif&m tpkd;&\ rl0g'

2011 ckESpfwGif tvkyform;? tvkyftukdifESifh vlrIzlvkHa&;0efBuD;Xmeonf jrefrmtvkyf

orm;ig;a,mufESifhtxuf tvkyfvkyfukdifaeonfh puf½kHrsm;okdYom oGm;a&mufvkyfukdif&ef

trsKd;orD;rsm;tm; jynfyxGufcGmcGifhjyKNyD; tdrfrI0efaqmifa&;vkyfief;? azsmfajza&;vkyfief;ESifh

oefY&Sif;a&;vkyfief;rsm;twGuf cGifhrjyKyg/223

aiGvTJajymif;ay;ykdYrIrsm;

jrefrmEkdifiH\ wpfEkdifiHvkH; tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd; (GDP) wGif aiG

vTJajymif;ay;ykdYrIwefzkd; yg0ifrIrSm tjcm;EkdifiHrsm;ESifh EIdif;,SOfvQif edrfhusygonf/ okdY&mwGif aiG

223 3/27/DLA (Work-3) 2012 (001), issued on 1 January 2012; and 3/27/DLA(Work-3) 2011 (12124), issued 28 December 2011. Cited in A. Hall. 2013. Migration and Myanmar: Exploratory Research on Recruitment Channels. Bangkok. February.

Page 141: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 101

vTJajymif;ay;rIrSm 1990 ckESpfwGif wpfOD;csif;0ifaiG (vuf&Sd tar&duefa':vmaygufaps;t&)

tar&duefa':vm 0.15 rS 2010 ckESpfwGif 2.77 txd wkd;wufcJh&m 2002-2012 ckESpf

twGif; aiGvTJajymif;ay;ykdYrIwefzkd;rSm ESpfpOf ysrf;rQ 3 &mckdifEIef; wkd;wufcJhygonf/224 xkdif;EdkifiH&Sd

jrefrmrsm;onf trsm;tm;jzifh vkyfcedrfhusasom tvkyftukdifrsm;ukdom vkyfukdifMuaomfvnf;

xkdif;EkdifiHrS aiGvTJajymif;ay;ykdYrIyrmP BuD;rm;jcif;rSm odomxif&Sm;ygonf/ 2012 ckESpfwGif

xkdif;EkdifiHrSvTJajymif;ay;ykdYaiGrSmtar&duefa':vm55.6oef;jzpfNyD;¤if;aemufrSmjrefrmuRrf;

usiftvkyform;trsm;qkH; vkyfukdifonfh tar&duefjynfaxmifpkrS a':vm 48.6 oef;jzpfyg

onf/225

yD,mqefESifh ulqmumab; (Pearson and Kusakabe) wkdY\ 2012 ckESpfppfwrf;ü xkdif;

EkdifiH&Sd jrefrmtrsKd;orD;rsm;onf vkyfcedrfhuspGm &&SdMuaomfvnf; ¤if;wkdY\ vkyfazmfukdifzuf

224 United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD). 2012. The Least Developed Countries Report 2012: Harnessing Remittances and Diaspora Knowledge to Build Productive Capacities. Geneva. p. 51. http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/ldc2012_en.pdf.

225 atmufajcrSwfpk 224/

tuGuf 8/ vkyfcr&aom tvkyf\ 0efxkyf0efykd; - xkdif;EkdifiH&Sd trsKd;orD;rsm; a&TUajymif;vkyfom;ppfwrf;

a&TUajymif;vkyfom;rsm;tjzpfyifvQif rsKd;qufyGm;qkdif&m apmifha&SmufrIrSm trsKd;orD;

rsm;twGuf 0efxkyf0efykd;tjzpf qufvuf&Sdaeygonf/ xkdif;EkdifiH e,fpyfykdYukefvkyfief;rsm;&Sd

jrefrma&TUajymif;vkyfom;rsm;tm; avhvmcsufu tvkyfESifh uav;oli,f jyKpkapmifha&Smuf

jcif; ESpfck[efcsufnD&ef trsKd;orD;rsm;\ ½kef;uef&rIudk azmfjyygonf/ 2007 ckESpfESifh

2010 ckESpftwGif; wyfc½kdif rJaqmufNrdKU0ef;usif uefcsembl&dc½kdif pefcvbl&d'dpBwdwf

bk&m;okH; qlvrf;? befaumufNrdKUteD; prGwfy&muefc½kdif z&my&m'ef'dpBwdwfwkdYwGif

ppfwrf;aumuf ,l&mrSm ¤if;okawoee,fajrokH;cktwGif; uGJjym;jcm;em;aom

enf;vrf;trsKd;rsKd;jzifh jrefrm trsKd;orD;rsm;onf ¤if;wkdY\ uav;oli,frsm;udk

jyKpkapmifha&SmufMuaMumif; azmfjyygonf/ bk&m;okH;qlvrf;rSm tvkyform;rsm;onf

e,fpyftjcm;wpfzufrS aeYpOf oGm;vmEkdifojzifh uav;oli,frsm;ukd apmifha&Smuf&ef

jrefrmEkdifiH tjcm;a'orS rdom;pk0ifrsm;udk e,fpyfteD; okdY aexkdif&ef ac:vmMuygonf/

bk&m;okH;qlvrf;rS vkyfief;cGifpnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onf wif;usyfrIr&Sdojzifh

trsKd;orD;tvkyform;rsm;onf ¤if;wkdY\ EkdYpkdYuav;rsm;ESifh uav; oli,frsm;ukd

vkyfief;cGifokdY rMumcP ac:vmMuavh&Sdygonf/ rJaqmufNrdKU&Sd trsKd;orD;rsm; onf

¤if;wkdY\ om;orD;rsm;udk xkdif;EkdifiHtwGif; ukd,fwkdifjyKpkapmifha&SmufMuNyD; jrefrmEkdifiH

okdY jyefykdYMuygonf/okdYr[kwf ¤if;wkdY\ rdbrsm;ukdygxkdif;EkdifiHokdY ac:,lavh&Sdygonf/

ppfwrf;ajzqkdolrsm;\9&mckdifEIef;onfxkdif;EkdifiHtwGif;¤if;wkdY\om;orD;i,frsm;ukd

jyKpk apmifha&Smuf&ef uav;xdef;tm; vkyfcay;í iSm;&rf;Muygonf/ EIdif;,SOfrIt&

xkdif;EkdifiHESifh jrefrmEkdifiHESpfzufpvkH;\ e,fpyfNrdKUrsm;rSm uav;jyKpkapmifha&SmufrI

t&if;tjrpfrsm; &&Sd&ef vG,fulygonf/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 142: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 102

trsKd;orD;rsm; ykdYaom aiGyrmPeD;yg; rsm;jym;pGm vTJajymif;ay;ykdYEkdifaMumif; azmfjyygonf/ xkdif;

EkdifiH&Sd tvkyftukdifrsm;ESifh a&TUajymif;vkyfom;rsm;\ 0ifaiGwkdYukd xdckdufonfh urÇmhpD;yGm;a&;

tusyftwnf;aemufykdif; ppfwrf;aumuf,lonfh trsKd;orD;rsm;\ 30 &mckdifEIef;u jrefrmEkdifiH

&Sd¤if;wkdY\rdom;pkrsm;xHokdY2010ckESpfwGif2007ckESpfxufykdrkdaiGvTJajymif;ay;ykdYEkdifcJhonf[k

ajymqkdygonf/ trsKd;om;rsm;\ 47 &mckdifEIef;ESifh EIdif;,SOfvQif trsKd;orD;rsm;\ 36 &mckdifEIef;om

¤if;wkdY\ aiGvTJajymif;ay;ykdYrI avsmhusaMumif; ajymqkdygonf/ tenf;qkH; jrefrmtrsKd;orD;

a&TUajymif;vkyfom;rsm;\ wpf0ufonf ¤if;wkdY\ om;orD;rsm;udk jyKpkapmifha&Smuf&eftwGuf

¤if;wkdY\rdom;pktay:rSDckdMu&ygonf/xkdYaMumifhjrefrmtrsKd;orD;rsm;rSaiGvTJajymif;ay;ykdYaom

BuD;rm;onfh aiGyrmPtm; rdom;pkjyKpkapmifha&Smufjcif;ESifh aetdrf&Sd rdbrsm;ESifh aqGrsKd;om;csif;

rsm;tm; axmufyHhjcif;twGuf tokH;jyKygonf/226

jynfwGif;a&TUajymif;rItajctae2013 ckESpf avhvmqef;ppfrIwpfckt& jrefrmEkdifiHü jynfwGif;a&TUajymif;oGm;vmrI

onf vGefcJhaom q,fpkESpfrsm;twGif; jrifhrm;vmNyD; 1991 ckESpfwGif vl 100 vQif 10 OD;

ajymif;a&TUoGm;vmjcif;ESifh EIdif;,SOfaomf 2007 ckESpfwGif vl 100 vQif 14 a,mufonf jynfe,f?

226 R. Pearson, and K. Kusakabe. 2012. Burmese Migrant Women Factory Workers. Thailand’s Hidden Workforce, Asian Arguments. London and New York: Zed Books.

tuGuf 8/ vkyfcr&aom tvkyf\ 0efxkyf0efykd; - xkdif;EkdifiH&Sd trsKd;orD;rsm; a&TUajymif;vkyfom;ppfwrf;

tjcm;wpfzufwGif befaumufNrdKUteD; t&yfa'orsm;ü rdcifrsm;twGuf wpfck

wnf;aom a&G;cs,fEkdifrIrSm uav;oli,frsm;udk ukd,fwkdifjyKpkapmifha&Smuf&efjzpfonf/ okdY

r[kwf vkyfcay;uav;xdef;tm; cefYxm;&efjzpfonf/ ESpfrsKd;pvkH; ukefusp&dwf BuD;rm;yg

onf/aemufqkH;wGifrdciftvkyform;rsm;onf¤if;wkdY\uav;oli,frsm;tm;jyKpkapmifh

a&Smuf&ef rdom;pkrsm;&Sd&m jrefrmEkdifiHokdYom jyefykdYMu&ygonf/ trsKd;orD;tajrmuftjrm;rSm

jrefrma&TUajymif;trsKd;om;vkyfom;rsm;ESifh tdrfaxmifjyKMuaomfvnf; ukefusp&dwf

BuD;rm; aomaMumifh jrefrmEkdifiHokdY jyefí w&m;0if xkH;pHvufxyfxdrf;jrm;jcif;

rjyKMuaMumif;ukd vnf; ppfwrf;u ñTefjyxm;ygonf/ ¤if;wkdY\ aexkdif&mt&yfrS

a0;uGmjcif;aMumifh xkH;wrf; pOfvm xdrf;jrm;rIESifh rdbjzpf&jcif;qkdif&m vlrIa&;zdtm;rsm;

avsmhenf;vmygonf/ aqmuf vkyfa&;vkyfief;rsm;ESifh pkdufysKd;a&;vkyfief;rsm;wGif

vkyfudkifMuonfh trsKd;om;a&TUajymif;vkyf om;rsm;onf vkyfief;cGifrsm; wpfckrS wpfckokdY

rMumcP ajymif;Muygonf/ xkdif;EkdifiHtwGif; ¤if;wkdY\ ae&mXme twnfwus

r&Sdjcif;aMumifh wnfNidrfaom tdrfaxmifa&;qufqHrI xdef;odrf;&ef tcuftcJESifh

pdwfzdpD;rIrsm; jzpfapygonf/ ppfwrf;aumuf,laom trsKd;orD; tajrmuftjrm;rsm;yif

uav;arG;zGm;NyD; okdYr[kwf uav;rarG;zGm;rDuwnf;uyif cifyGef; r&Sdonfh

tdrfaxmifonf wpfukd,fwnf;b0tjzpf tcsdefukefvGef&ygonf/

Page 143: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 103

wkdif;a'oBuD;rsm;wGif a&TUajymif;oGm;vmygonf/227 tpOftvmt& a&TUajymif;oGm;vmolrsm;

tMum;wGif trsKd;om;rsm;u vTrf;rkd;onf[k rSwf,lMuygonf/ okdY&mwGif 2007 ckESpftwGif;

jynfwGif;a&TUajymif;oGm;vmolrsm;\ 54 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/ a,bk,stm;

jzifh a&TUajymif;oGm;vmrI a&pD;aMumif;wGif aus;vufrS aus;vufokdY a&TUajymif;rIESifh NrdKUjyrS NrdKU

jyokdYa&TUajymif;rIESpfrsKd;pvkH;\tcsKd;onfwkd;wufvmcJhNyD;¤if;a&pD;aMumif;rsm;wGiftrsKd;orD;

a&TUajymif;olrsm;\ tcsKd;onfvnf; wkd;wufcJhygonf/ usm;? r tajccHqef;ppfrI? ynmwwf

ajrmufrI? tvkyftukdifESifh rdom;pktajctaersm;u azmfjyonfrSm trsKd;om;rsm;onf ykdrkd

aumif;rGefaom tvkyftukdiftwGuf a&TUajymif;MuNyD; trsKd;orD;rsm;onf pkdufysKd;a&;u@rSm

tvkyfvkyfukdif&ef okdYr[kwf rdom;pk? tdrfaxmifzufwkdYESifh yl;aygif;aexkdif&ef okdYr[kwf vuf

xyf&ef a&TUajymif;Muygonf/ rnfokYdjzpfap trsKd;orD;rsm;onf rdrdukd,fwkdif okdYr[kwf tdrf

axmifpkrsm;\ OD;aqmifolrsm;tjzpf wkd;wufrsm;jym;pGm ajymif;a&TUaexkdifMuygonf/ a&TUajymif;

oGm;vmolrsm;\ ynma&;tqifhtwef;onfvnf; txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;wGif tcsdefumv

wpfavQmuf wkd;wufjrifhrm;vmygonf/

tcsKdU qef;ppfolrsm;u jiif;csufxkwfonfrSm ododomom a&TUajymif;rIukd tm;ay;onfh

NrdKUjy pufrIvufrI tajccH vkyfief;BuD;\ odrf;oGif; ac:,lEkdifpGrf;tm;rSm tuefYtowf&SdqJ

jzpfonf/228 vuf&Sd jynfwGif;a&TUajymif;aexkdifrI\ BuD;rm;aom tcsKd;rSm aus;&Gma'orsm;tMum;

&moDtvkduf ajymif;a&TUaexkdifrIrsm; jzpfonf/ jrefrmEkdifiHtv,fykdif;\ tylykdif;Zkefonf jynf

wGif;a&TUajymif;rI\ t"du&if;jrpfjzpfygonf/ a&TUajymif;onfh t"du c&D;yef;wkdifrSm jrefrmEkdifiH

ta&SUawmifykdif;jzpfum aus;vuftajccHvkyfief;rsm;jzpfonfh Muufaygifap;pkdufcif;rsm;? owåK

wl;azmfa&;vkyfief;rsm;? ig;zrf;jcif;vkyfief;rsm;? tkwfzkwfjcif;vkyfief;rsm;ESifh pkdufysKd;a&;vkyfief;

rsm;wGif vkyfukdifMuygonf/ trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,folrsm;\ a&TUajymif;rI wkd;wuf

rsm;jym;vmjcif;onf (txnfcsKyfpuf½kHrsm;uJhokdY) puf½kH? tvkyf½kHrsm;\ tvkyform;vkdtyfcsuf

aMumifhvnf;aumif;? xkdenf;wl aus;&Gma'orsm;\ vlaerItqifhtwef; edrfhusvmjcif;ESifh

qufpyfaom taMumif;&if;rsm;\ wGef;tm;ay;rIaMumifhvnf;aumif; jzpfEkdifonf[k tcsKdUu

,lqMuygonf/229 ukd;um;Ekdifaom tcsuftvufrsm; csKdUwJhjcif;aMumifh a&TUajymif;rIpD;qif;jcif;ukd

cefYrSef;&ef rjzpfEkdifyg/ okdY&mwGif trsKd;om;tqifh vlOD;a&oef;acgifpm&if;ESifh rMumao;rDu

jyKpkonfh vkyfom;tiftm; ppfwrf;wkdY\ tcsuftvufrsm; &&Sdvmonfhtcg a&TUajymif;rIykHpHtrsKd;

rsKd;\ a&GUvsm;ajymif;vJrIukd aumif;pGm em;vnfEkdifrnfjzpfonf/

pD;yGm;a&;qkdif&m qkH;jzwfcsuf csrSwfjcif;jrefrmhpD;yGm;a&;vkyfief;trsm;pkrSm trsKd;om;rsm;onf ukrÜPD\ OD;aqmifol (Managing

Director) taejzifh rSwfykHwifavh&SdNyD; trsKd;orD;rsm;onf ñTefMum;a&;rSL; (Director) rsm;om

227 Nyi Nyi. 2013. Levels, Trends and Patterns of Internal Migration in Myanmar. Nay Pyi Taw: Ministry of Immigration and Population and UNFPA.

228 I. Okomoto. 2009. Issues Affecting Movement of Rural Labour in Myanmar: Rakhine Case Study. IDE Discussion Papers #206. Yangon.

229 Chaw Chaw. 2003. Rural Women Migrating to Urban Garment Factories in Myanmar. In M. Kaosaard, and J. Dore, eds. Social Challenges for the Mekong Region. Chiang Mai, Thailand: Social Research Institute, Chiang Mai University. pp. 203–224.

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 144: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 104

jzpfygonf/ Oyrmtm;jzifh trsKd;orD;rsm;onf ukrÜPD\ b@ma&;tao;pdwfpm&if;rsm;ukd

aqmif&GufEkdifpGrf;&Sdí b@ma&;qkdif&m udpö&yfrsm; qkH;jzwfcsufcsrSwf&ef taetxm;aumif;rGef

onf[koabmaygufMuygonf/okdY&mwGifjrefrmtrsKd;orD;pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;u¤if;wkdY

onf pD;yGm;a&;vkyfief; jr§ifhwifa&;ESifh aps;uGufESifh oufqkdifaom vkyfief;tcGifhtvrf;rsm;

vufvSrf;rDa&;ü uefYowfxdef;csKyfjcif;cHMu&onf[k ,kHMunfMuygonf/ trsKd;om;rsm;onf

ukrÜPDtxuftqifhrSatmuftqifhtxd¤if;wkdY\&mxl;BuD;i,ftvkdufjy|mef;onfhtwkdif;

vkyfykdifcGifhtmPm&SdMuNyD; pD;yGm;a&;vkyfief;\ t"du qkH;jzwfcsufrsm;rSty MoZmvTrf;rkd;rI &SdMu

onf[k trsKd;orD; pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;u rsm;aomtm;jzifh ,lqMuygonf/

vuf&Sd pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;tcsKdUonf ¤if;wkdY\tzGJU0ifuGef&ufrsm;rSwpfqifhtrsKd;

orD;rsm;tm; pD;yGm;a&;vkyfief;OD;aqmifolrsm;tjzpf jr§ifhwifay;Ekdifonfh taetxm;&SdMuyg

onf/ 1995 ckESpfwGif jrefrmtrsKd;orD;pD;yGm;a&;pGrf;aqmif&Sifrsm;toif; (MWEA) ukd tpkd;&

uruxjyKaomvlxktajcjyKtzGJUtpnf;wpfcktjzpfzGJUpnf;cJhygonf/¤if;wkdY\&nfrSef;csuf

wpf&yfrSm EkdifiHawmf\ pD;yGm;a&;ESifh vlrIzGHUNzdK;wkd;wufa&;ü wuf<upGm yg0ifaqmif&Gufa&;

twGuf trsKd;orD;pGrf;aqmif&Sifrsm;toif;\ acgif;aqmifrItcef;u@ukd wnfaqmuf&ef jzpf

NyD; ¤if;onftrsKd;orD;pD;yGm;a&;pGefYOD;wDxGifvkyfief;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;tm;uefYowfonfh

twm;tqD;rsm;ukd pl;prf;avhvm&ef r[mAsL[majrmufaom taetxm;wGif &Sdaernfjzpfonf/

ta&;ygaom tjcm;pD;yGm;a&;vkyfief;qkdif&m tzGJUtpnf;wpfckrSm jynfaxmifpkjrefrm

EkdifiH ukefonfrsm;ESifh pufrIvufrIvkyfief;&Sifrsm;toif;csKyf (UMFCCI) jzpfygonf/ ¤if;tzGJU

onfEkdifiHawmftpkd;&ESifh¤if;tzGJU0ifrsm;tMum;qufqHa&;aygif;ul;tjzpfaqmif&Gufjcif;jzifh

yk*¾vduu@\ tusKd;pD;yGm;ukd ukd,fpm;jyKygonf/ EkdifiHwpf0ef; jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH ukef

onfrsm;ESifh pufrIvufrIvkyfief;&Sifrsm;toif;csKyf\ tzGJU0iftzGJUtpnf;rsm;ESifh toif;rsm;\

vkyfief;uGef&ufrsm;jzifh¤if;\tcef;u@ukdazmfaqmifEkdifygonf/tzGJU0ifrsm;wkd;wufrsm;jym;

vmonfESifhtrQ jrefrmEkdifiH pufrIvufrIESifh ukefonfrsm;toif;onf {NyD? 2015 pm&if;t&

tzGJU0if 30ç673 a,mufESifhtwl jrefrmEkdifiHtwGif; pD;yGm;a&;tokduft0ef;tm; ykdrkdukd,fpm;jyK

onfh tzGJUtpnf;jzpfvmygonf/230 ukrÜPDrsm;? pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;? or0g,rtoif;rsm;ESifh

toif;tzGJUrsm;onf¤if;wkdYtzGJUtpnf;rsm;\OD;pD;OD;aqmifjyolrsm;\emrnfrsm;jzifhomrSwfykH

wifMuojzifh¤if;\tzGJU0iftrsm;pkonftrsKd;om;rsm;omjzpfygonf/

txufrSm wifjycJhouJhokdYyif w&m;0ifykHrSefr[kwfaom u@rSm tvkyfvkyfukdifMuonfh

trsKd;orD;rsm;\ tcsKd;ESifh pyfvsOf;í owif;ESifh tcsuftvufrsm; r&Sdyg/ EkdifiHrsm;pGmuJhokdYyif

trsKd;orD;rsm;onf 0ifaiG&&Sd&ef tao;pm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;\ ukd,fykdiftvkyf ukd,fwkdifvkyf

ol vkyfief;&Sifrsm;tjzpf vkyfukdifavh&Sdonf/ txl;ojzifh pm;aomufukef? tpm;tpm jyKjyifxkwf

vkyfonfhvkyfief;? t0wftxnfcsKyfvkyfief;ESifh vufvDa&mif;0,fa&;vkyfief;rsm;wGif vkyfukdif

Muygonf/ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; zGHUNzdK;vmvQif trsKd;orD;rsm; pDrHcefYcGJcGifh qkH;½IH;onfukd jzpfpOf

rsm;? tvm;tvmrsm;t& od&ygonf/ trsKd;orD;rsm;onf w&m;0ifykHrSefr[kwfaom u@rSm

tvkyfvkyfukdifygurnfonfhae&m?rnfonfhvkyfief;wGifvkyfukdifoenf;ESifh¤if;wkdY\vkyfief;

230 Union of Myanmar Federation of Chambers of Commerce and Industry. 2012. The Role of Republic of the Union of Myanmar Federation of Chambers of Commerce and Industry in Myanmar Business. Brochure. For members, see www.umfcci.com.mm/wp-content/uploads/2013/09/April-2015.pdf.

Page 145: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 105

qkdif&maiGESifht&if;tESD;rsm;tay:pDrHxdef;csKyfEkdif&efESifh¤if;wkdY\ukefxkwfpGrf;&nftjrifhrm;

qkH; jr§ifhwif&eftwGuf rnfuJhokdY yHhykd;&ef vkdtyfoenf; ponfwkdYESifh ywfoufí avhvmaqmif

&Guf&ef ta&;BuD;ygonf/

2-3/ pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;om;rsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm;\ tjynfht0ESifh wef;wl yg0ifvkyfaqmifrItm; taxmuf tulay;jcif;ESifh [efYwm;jcif;rsm;

pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;orD;rsm;\ vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef;ESifh v,f,mvkyfief;

r[kwfaom tjcm;vkyfief;rsm;ü trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdif vkyfukdifrIEIef; wkd;wufjrifhrm;

vmaomfvnf; jrefrmEdkifiHrS trsKd;orD;rsm;onf pD;yGm;a&;u@wGif tjynfht0ESifh wef;wlnDrQ

yg0ifvkyfaqmifrItwGuf pdefac:rI trsm;tjym; &ifqkdifaeMu&qJjzpfygonf/ þtcef;rSm

pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;om;rsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm;\ tjynfht0ESifh wef;wlnDrQ yg0ifvkyf

aqmifjcif;tm; taxmuftulay;jcif;ESifh [efYwm;jcif;rsm;ukd pl;prf;avhvmygrnf/ þokdY

aqmif&Gufjcif;jzifh jrefrmEkdifiHrS aumif;rGefaom usihfokH;rIrsm;ukdvnf;aumif;? jrefrmEkdifiHtwGuf

ukdufnDNyD; jr§ifhwiftokH;jyKEkdifonfh tjcm;tajctaersm;ukdvnf;aumif; od&SdEkdifygonf/

rl0g'ESifh Oya'jyKjcif;onf pD;yGm;a&;u@ü trsKd;om;rsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm;\

tjynfht0ESifh wef;wl yg0ifvkyfaqmifrI tcGifhtvrf;rsm; aocsmap&efESifh tcGifhta&;ESifh

&ykdifcGifhrsm;ukd Oya'jzpfvmap&eftwGuf ta&;BuD;onfhtcsufrsm; jzpfygonf/ jrefrmEkdifiHü

trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;qufqHrI yaysmufa&; (CEDAW) aumfrwD\ tqkdt& zGJUpnf;ykHtajccH

Oya'onf jynfolY0efxrf;cefYxm;&mwGif cGJjcm;rIr&Sdap&[k tmrcHaomfvnf; yk'fr 352 onf

us,fjyefYaom rloabmukd azmufzsufonf[k ,lqEkdifygonf/231

¤if;yk'fru ]EkdifiHawmfonftvkyftukdifcefYxm;&mwGifjzpfap? EkdifiHh0efxrf; a&G;cs,f

wm0efay;&mwGifjzpfap owfrSwfaom t&nftcsif;ESifh jynfhpkHygu jynfaxmifpkor®w jrefrm

EkdifiHawmf\ rnfonfhEkdifiHom;ukdrQ vlrsKd;? Zmwd? ukd;uG,f&mbmom? trsKd;om;? trsKd;orD;ukd

taMumif;jyKvsuf &mxl;a&G;cs,fcefYxm;jcif;ukd cGJjcm;rIrjyK&}[k qkdxm;onf/ okdY&mwGif ]trsKd;

om;rsm;ESifhom avsmfuefoifhjrwfaom &mxl;wm0efrsm;twGuf trsKd;om;rsm;tm; a&G;cs,fcefY

xm;jcif;ukd þyk'frt& t[efYtwm; rjzpfap&}[k jy|mef;xm;ygonf/ jynfolY0efxrf;tzGJUu

&mxl;tcsKdUtm; trsKd;om;rsm;twGufom oifhavsmfonf[k cGJjcm;owfrSwfqJjzpfygonf/ xkdY

aMumifh ¤if;&mxl;rsm;twGuf trsKd;orD;rsm;\ avQmufvTmwifoGif;rIukd ydwfyifEkdifygonf/

tzGJU0ifig;OD;jzifh zGJUpnf;xm;onfh jynfolY0efxrf; a&G;cs,favhusifha&;tzGJU (UCSB) onf tpkd;&

jyefwrf;0ift&m&Sdrsm;\tedrfhqkH;tqifhrSpwifía&G;cs,fcefYxm;jcif;ESifh ¤if;t&m&Sdrsm;tm;

oifwef;ay;jcif;wkdYtwGuf wm0ef&Sdygonf/ EkdifiHh0efxrf;tvkyftukdif cefYxm;jcif;wGif cGJjcm;rI

rjyK&[k zGJUpnf;ykHtajccHOya'ü tmrcHaomfvnf; vpfvyfaom &mxl;ae&mrsm;wGif trsKd;om;

rsm;twGufomqkdaom &mxl;pm&if; yg0ifygonf/232

231 atmufajcrSwfpk 88?/

232 atmufajcrSwfpk 14?/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 146: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 106

jrefrmEkdifiHü tjcm;EkdifiHrsm;\ rufc½kdpD;yGm;a&;rl0g'uJhokdYyif ukefoG,frI? &if;ESD;jr§KyfESHrI?

aiGaMu;ESifh b@ma&;qkdif&m rl0g'rsm;rSm "r®"d|mefusaomfvnf; usm;? r tajccHudpö&yfrsm;

twGuf omrefoabmrQom &Sdygonf/ okdYaomf usm;? r tajccH tusKd;oufa&mufrIrsm;ukd

em;rvnfvQif? ukdifwG,frajz&Sif;vQif trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;qkdif&m tcGifhta&;

rsm;ESifh vlrIzlvkHrIrsm;ukd ,kwfavsmhaprnfjzpfygonf/

ajr,mjyKjyifajymif;vJa&; jr§ifhwif&ef 2012 ckESpf? rwfvwGif twnfjyKonfh ajrvGwf?

ajrvyfrsm;ESifh ajr½kdif;rsm; pDrHcefYcGJa&;tufOya'ESifh v,f,majrOya'wkdYonfvnf; Oya'jyK

&ef*½kjyK&rnfhvkdtyfcsuftpdwftykdif;wpf&yfjzpfygonf/¤if;Oya'onfajrykdif&Sifuav;rsm;

ESifh qif;&JEGrf;yg;aom v,form;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tjynfht0 tumtuG,fay;a&;

twGufn§dEIdif;jyifqif&efvkdtyfygyonf/¤if;v,f,majrOya'opfESifhpyfvsOf;íajr,mjyKjyif

ajymif;vJa&;qkdif&m uRrf;usifolrsm;\ aumufcsufrsm;ü ukef;jrifha'orsm;ESifh opfawmzkH;vTrf;

aoma'orsm;wGif "avhxkH;wrf;t& usifhokH;qJjzpfonfh wkdif;&if;om;tkyfpktcsKdU\ bkHv,f,m

ajrpepfuJhokdYaom uGJjym;jcm;em;aom rd½kd;zvmtpOftvm v,f,majrtokH;jyKrIykHpHrsm;ukd

txl;ojzifhtodtrSwfjyKvufcHjcif;r&SdaMumif; rSwfcsufay;ygonf/xkdYjyif ¤if;Oya'rsm;ü

ajrvGwf? ajrvyfESifh ajr½kdif;rsm;ESifh pyfvsOf;í trsKd;orD;rsm;twGuf wpfoD;yk*¾vtaejzifh

rdrdukd,fwkdif ajrtokH;csrI cGifhjyKcsuf&&Sda&;? rSwfykHwifcGifhESifh tarGqufcHykdifcGifh &&Sda&;wkdYwGif

wef;wlnDrQ tcGifhta&;ESifh ywfoufí &Sif;vif;pGm jy|mef;xm;jcif;r&Sdyg/233

pD;yGm;a&;u@wGif usm;? r cGJjcm;azmfjyonfh udef;*Pef;tcsuftvufrsm;ESifh usm;?

r a&;&m tajccHpm&if;rsm;ESifh okawoejyKrIrsm;onf pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;orD;rsm;\

pD;yGm;a&;qkdif&m ta&;ygaom yg0ifjznfhqnf;rIrsm;ESifh usm;? r qkdif&m tajccHuGm[rIrsm;ukd

233 Food Security Working Group’s Land Core Group. 2012. Legal Review of Recently Enacted Farmland Law and Vacant, Fallow and Virgin Lands Management Law: Improving the Legal and Policy Frameworks Relating to Land Management in Myanmar. Yangon

UN

FPA

Page 147: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 107

todtrSwfjyKEkdif&eftaxmuftuljyKygonf/ ¤if;pm&if;tif;tcsuftvufrsm;u¤if;uGm[

csufrsm;ukd ukdifwG,fajz&Sif;Ekdif&ef usm;? r tajccHwkHYjyefaqmif&GufrIrsm;ukd a&;qGJtaumif

txnfazmf&mwGifvnf; taxmuftuljyKygonf/ rnfokdYjzpfap 1982 ckESpfESifh 1993 ckESpfrS

pwifNyD; trsKd;om;vlOD;a&oef;acgifpm&if;ESifh vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef; ppfwrf;aumuf,ljcif;

r&Sdawmhyg/ tpkd;&\ tcsuftvufrsm;onf usm;? r cGJjcm;azmfjyjcif; r&Sdoavmuf &Sm;yg;

onf/ usm;? r cGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; &SdvQifvnf; rMumao;rDu jzpfí tajc

taersm;ESifh tvm;tvmrsm;ukd avhvmqef;ppf&ef cufcJygonf/ okdYr[kwf rjzpfEkdifyg/ xkdYjyif

A[kñTef;udef;qkdif&m tpkvkdufppfwrf;rsm; (MICS) ESifh tdrfaxmifpkpm;0wfaea&; tajctae

bufpkHavhvmrIppfwrf; (IHLCA) ESifh bPfrsm;u jyKpkonfh ppfwrf;rsm;rS &&Sdonfh tpkd;&rS

xkwfa0aom udef;*Pef;rS tcsuftvufrsm;tMum;wGifvnf; uGJjym;jcm;em;csufrsm; &Sdygonf/

pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;orD;rsm;ukd pD;yGm;a&;vkyfief;ykdif&Sifrsm;? pGefYOD;wDxGif pD;yGm;a&;

vkyfief;&Sifrsm;? pDrHcefYcGJol refae*smrsm;? NrD&Sifrsm;? v,form;rsm;ESifh tvkyform;rsm;tjzpf

trsKd;orD;rsm;\ ta&;ygaom yg0ifjznfhqnf;rIESifh pyfvsOf;aom tcsuftvufrsm;ESifh rl0g'

qkdif&m aqG;aEG;rIrsm;ukd jywfom;pGm todtrSwfjyK&ef vkdtyfygonf/ vwfwavm aqG;aEG;rI

jzpfaom ]v,form;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;}ukd Munfhygu trsKd;orD;rsm;ESifh v,form;ukd vkH;0

uJGjym;aom trsKd;tpm;rsm;tjzpf azmfjyaqG;aEG;xm;onfukd awGU&rnfjzpfNyD; trsKd;orD;rsm;\

pD;yGm;a&;u@wGif yg0ifrIESifh ta&;ygrIwkdYukd xkdxufykdí ausmfvGefNyD; MunfhjrifokH;oyf&rnfjzpf

ygonf/

usm;? r a&;&m tav;xm;onfh tzGJUtpnf;qkdif&m vkyfykdifcGifhrsm;? pHrDaom vkyfief;pOf

rsm;ESifh usifhokH;rIxkH;pHrsm;onf pD;yGm;a&;u@wGif trsKd;orD;rsm;\ tjynfht0ESifh wef;wlnDrQ

yg0ifvkyfaqmifrIukd vG,fulapygonf/ okdY&mwGif wpfzufü aps;uGuftcsKdUwGif trsKd;orD;rsm;\

yg0ifvkyfaqmifcGifhudk uefYowfjcif;onf todynmtwGuf t[efYtwm;jzpfapNyD; tjcm;wpf

zufwGifvnf; vkyfief;? tzGJUtpnf;rsm;\ zGJUpnf;rIykHpHESifh aqmuf&GufrIwkdYonf (&nf&G,fvsuf

jzpfap? r&nf&G,fbJjzpfap) vuf&Sd rrQwrIrsm;ukd qufvufwnfwHhapjcif;jzifh trsKd;orD;rsm;

tay: cGJjcm;qufqHrIrsm; jzpfapEkdifygonf/234

t,ltqrsm;? wefzkd;rsm;? pHEIef;rsm;? tavhtusifhrsm; ponfh oabmw&m;onf pD;yGm;

a&;u@wGif trsKd;orD;rsm;\ jznfhqnf;rIESifh yg0ifaom tcef;u@twGuf ta&;ygaom

tqkH;tjzwfay;onfht&mwpfckjzpfonf/ ¤if;jyiftvm;wl rl0g'tm;tuJjzwfjcif;?tod

trSwfjyKjcif;ESifh pD;yGm;a&;ESifh vlrItzGJUtpnf;e,fy,ftoD;oD;ESifh tqifhqifhrsm;wGifvnf;

wpfOD;csif;ESifh tzGJUtpnf;qkdif&m usifhokH;rIrsm;twGufvnf; ta&;ygaom tqkH;tjzwfay;onfh

t&mwpfckjzpfygonf/

jrefrmEkdifiHü tjcm;ae&mrsm;rSmuJhokdY a,bk,stm;jzifh trsKd;om;rsm;tm; tdrfaxmifOD;

pD;rsm;? aiG&Smolrsm;? acgif;aqmifrsm;? trsm;av;pm;cH&ol? wDxGifolrsm;ESifh xkwfvkyfolrsm;tjzpf

ykHazmfavh&SdNyD; trsKd;orD;rsm;ukdrl ZeD;rsm;? rdcifrsm;ESifh bmoma&;tqkH;tr emcHolrsm;tjzpf

½Ijrifavh&SdMuygonf/ tu,fí trsKd;orD;rsm;twGuf oifhjrwfonf[k vlrItzGJUtpnf;u

,lqonfh pHjyKxm;aom tusifhp½kdufrsm;ukd csKd;azmufygu ¤if;trsKd;orD;tm; ]rdef;r½Iyfrsm;?

234 http://www.empowerwomen.org/~/documents/2013/08/30/21/52/world-developmentreport-2012-gender-equality-and-development#sthash.L2ng9abD.dpuf wGif xyfrHMunfh½Iyg/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 148: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 108

rdef;rayghrsm;}[k orkwfac:a0:avh&Sdygonf/ xkdYjyif trsKd;om;rsm;onf oefpGrf;onf? &J&ifhonf?

ukefxkwfvkyfrI tm;aumif;onf? tusKd;taMumif; qifjcifEkdifpGrf;&Sdonf? ÓPf&nfÓPfpGrf;&Sd

onf[k jrifMuNyD; trsKd;orD;rsm;ukdrl tm;EGJUonf? odrfarGUonf? pdwftajymif;tvJvG,fonf?

tusKd;taMumif; qifjcifpGrf; uif;rJhonf? xkwfvkyfpGrf;tm;avsmhenf;onf? "r®wmumv roefY

rpifjzpfonf? oGufvufonf? aphpyfonf[k ½IjrifMuygonf/

xkdYjyif vGwfvyfaom Neoliberal pD;yGm;a&; t,ltqtopft& ]tvkyftukdifqkdonfrSm

vkyfaqmifcsufwpf&yfjzpfNyD; vufqkyfvufukdifjyEkdifaom ypönf;wpfckckukd xkwfvkyfjcif;? 0ef

aqmifrIwpfckckay;jcif;? 0ifaiG&&Sdjcif;wkdYukd jzpfapNyD; wpfEkdifiHvkH;\ pkpkaygif; jynfwGif;tom;wif

xkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd;wGif pm&if;0ifygonf/ ZeD;wpfa,mufu jzpfap? rdom;pk0if

wpfa,mufujzpfap aqmif&Gufonfh jyKpkapmifha&SmufrItm; ]arwåmvkyftm;}[k ½Ijrifygonf/

vkyfcaMu;aiG r&&Sdyg/ wpfEdkifiHvkH; tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd;ü pm&if;r0ifyg/

tvkyftukdifwpfck[lívnf; r½Ijrifyg/

pD;yGm;a&;t,ltq\ usm;? r tajccH tcef;u@? ykHpHus ykHaovu©Pm? usm;? r

tajccHbufvkdufrIwkdYonf wpfcsdefESifh wpfcsdef rodomaomfvnf; umv&SnfMumvmonfESifhtrQ

trsKd;orD;rsm;tay: atmufygqkd;&Gm;aom oufa&mufrIrsm; jzpfay:apygonf/

l trsKd;orD;rsm;\ vkyftm;c&&Sdonfh tvkyfvkyfukdifrIukd t<uif;rJh t[efYtwm;jyKygonf/

txl;ojzifh jrefrmEkdifiH\ tcsKdU&yf&GmtzGJUtpnf;rsm;wGif [efwm;jcif;rSm jyif;xefygonf/

¤if;&yf&GmtzGJUtpnf;rsm;wGif trsKd;om;? trsKd;orD; cGJjcm;qufqHrI&SdNyD; trsKd;orD;rsm;\

oGm;vmrIukd uefYowfcsLyfcs,fNyD; trsKd;om;rsm;ESifh qufqHajymqkdrI uefYowfxm;um

trsm;jynfolvkyfief;e,fy,fwGif vkyftm;c& tvkyftukdifwGif yg0ifvkyfukdifEkdifrIukdvnf;

ydwfyifxm;ygonf/

l tu,fí trsKd;orD;rsm;onf vkyftm;c&aom tvkyfvkyfukdifcGifh &&Sdyguvnf;

tcsdefykdif; tvkyf okdYr[kwf trsKd;orD;rsm;ESifh oifhavsmfonf[k ,lqxm;onfh u@rsm;?

tvkyftukdifrsm;ESifhvkyfief;rsm;üom0ifa&mufvkyfukdif&ygonf/¤if;tvkyftukdifrsm;wGif

]trsKd;orD;rsm; \ arG;&mygwm0ef[k rSwf,lxm;onfh jyKpkapmifha&Smufjcif;}ukd tm;ay;aom

pmoifMum;jcif;? q&mrESifh jyKpkapmifha&Smufjcif;uJhokdYaom 0efaqmifrItvkyftukdifrsm;?

vkyfief;tqifhqifhwGif tedrfhqkH;jzpfonfh tao;pm;a&mif;0,fa&;vkyfief;rsm; yg0ifygonf/

Oyrm-jrefrmEkdifiHü ]trsKd;orD;oD;oefYu@}[k trnfwGifonfh ynma&;u@wGif ausmif;

q&mrrsm;? wuúokdvfygarmu©rsm;tjzpf trsKd;orD;rsm; vTrf;rkd;aeaomfvnf; trsKd;om;rsm;

tm; obm0ay;aom acgif;aqmifrsm;tjzpf ½IjrifaomaMumifh ]trsKd;orD;oD;oefYu@}wGif

trsKd;orD;wuúokdvfygarmu©csKyf tvGefenf;yg;ygonf/ &JpGrf;owådESifhjynfhpkHaom trsKd;om;

rsm;rSm ppfwyftwGif; acgif;aqmifrIESifh wkdufckdufa&;tcef;wGif wm0efxrf;aqmifMuNyD;

trsKd;orD;rsm;rSm aq;wyf0efxrf;tjzpf okdYr[kwf tkyfcsKyfa&;qkdif&m 0efxrf;tjzpf wm0ef

xrf;aqmifMu&ygonf/ jrefrmEkdifiHtygt0if zGHUNzdK;qJEkdifiHtrsm;pkwGif uRJ? EGm;rsm;ESifh v,f

xGefjcif;ESifhx,fxkd;jcif;vkyfief;rsm;onf cGeftm;vkdtyfaomvkyfief;rsm;[k,lqNyD; ¤if;

vkyfief;rsm;wGif trsKd;om;rsm;om vTrf;rkd;ygonf/

l trsKd;orD;rsm;\ tdrfrItvkyftm; tdrfaxmifpk? &yf&GmtzGJUtpnf;ESifh pD;yGm;a&;u@wkdY

Page 149: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 109

twGuf yHhykd;onfh tvkyftukdif[k r,lqbJ ]arwåmjzifh vkyfukdifaom arwåmvkyftm;}tjzpf

rSwf,líwefzkd;rxm;okdYr[kwfwefzkd;ESdrfavh&Sdygonf/trsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdY\vkyf

tm;c r&onfh jyKpkapmifha&SmufrIvkyfief;\ edrfhusaom wefzkd;xm;rItm; trsKd;orD;oD;oefY

u@rsm;rS vkyftm;c&&Sdaom tvkyftukdifrsm;wGifvnf; qufvufBuHKawGU&ygonf/

l pD;yGm;a&;wGif trsKd;orD;ESifhywfoufonfh udef;*Pef;tcsuftvufaumuf,ljcif;ESifh tpD

&ifcHjcif;wkdYtm; vkd&mqGJí rrSefruefazmfjyavh&Sdygonf/ pm&if;aumuf,lolrsm;ESifh ajzqkd

olrsm;onf cH,lxm;onfh usm;? r tcef;u@ESifh ykHpHus ykHaovu©Pmrsm;ukd wdrf;ñTwfavh

&Sdonf/ rnfolu rnfolYukd ar;jref;NyD; rnfokdY[efESifh ykHpHus pDpOfar;jref;jcif;onf wkHYjyefajz

Mum;rIukd tqkH;tjzwfay;ygonf/ Oyrm-ar;jref;ol trsKd;om;u rdom;pk0if trsKd;orD;rsm;

ukd,fpm; trsKd;om;wpfa,mufu ajzMum;Ekdifonf[k ,lqNyD; tdrfaxmifOD;pD;trsKd;om;ukd

]]cifAsm;&JUtdrfaxmifpkrSm tvkyfvkyfukdifwJh vl b,fESa,muf&SdygovJ}}qkdaom ar;cGef;ukd

ar;jref;vQif¤if;trsKd;om;onftrsKd;orD;rsm;tm;tvkyform;rsm;[krjrifojzifhtrsKd;orD;

tvkyftukdifaomfvnf;aumif;? trsKd;orD;vkyfom;rsm;ukd csefvSyfum ajzqkdrnfjzpfygonf/

þokdYjzifh trsKd;orD;rsm;\ vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef;ESifh ywfoufonfh udef;*Pef;tcsuf

tvufrsm;rSm rrSefruefjzpfvmygonf/

l trsKd;orD;rsm;ukd v,form;rsm;[k rjrifojzifh ajr,m? acs;aiG? enf;ynm? ypönf;ud&d,m?

ynma&;? oifwef;ESifh wkd;csJU0efaqmifrIvkyfief;rsm; ponfh xkwfvkyfrIt&if;tESD;rsm;ESifh

tusKd;aus;Zl;rsm;ukd trsKd;orD;rsm; vufvSrf;rDa&;rSm ta&;rygawmhyg/

vkyfief;tvkyftukdift& usm;? r cGJjcm;rI? 0w¬Kypönf;t&if;tESD;ESifh ½kyf0w¬Kr[kwfaom

t&if;tjrpfrsm; (ynma&;)wkdYrS z,fMuOfcH&jcif;aMumifh vlt&if;tESD; okdYr[kwf ukefxkwfpGrf;&nf

jcm;em;rIwkdYonf trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum;wGif vkyfcjcm;em;rIukd jzpfay:aponfh

taMumif;tcsuftcsKdUjzpfonf/ trsKd;orD;jzpfjcif;aMumifh wlnDaom tvkyf okdYr[kwf wefzkd;wl

nDaom tvkyftwGfu trsKd;orD;rsm;tm; edrfhusaom vkyfcay;jcif;jzifh wkduf½kdufcGJjcm;qufqH

jcif;rS vkyfcjcm;em;rIrsm; ay:aygufvm&jcif;jzpfonf/

xkwfvkyfrIt&if;tESD;rsm;ESifh tusKd;aus;Zl;rsm;udk ykdifqkdifrI? pDrHcefYcGJrIESifh vufvSrf;rDrI

wkdYonf ukefxkwfpGrf;&nf wkd;wufap&ef taxmuftuljyKygonf/ txufrSm aqG;aEG;cJhouJhokdY

urÇmhpm;eyf&du©mESifh pkdufysKd;a&;tzGJU (FAO) u xkwfvkyfrIt&if;tESD;rsm;tm; vufvSrf;rDrIwGif

trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; wef;wlnDrQ&Sdapjcif;onf zGHUNzdK;qJEkdifiHrsm;wGif v,f,mu@

xkwfvkyfrIukd 2.5%-4% cefY wkd;wufapaMumif; ajymqkdygonf/ okdY&mwGif jrefrmEkdifiHrS

trsKd;orD;rsm;onf tjcm;qufpyfaeonfh tajctaersm;uJhokdYyif ajr,muJhokdY t"duusaom

xkwfvkyfrI t&if;tESD;rsm;ESifh tjcm;trsKd;rsKd;aom &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; vufvSrf;rDa&; jiif;y,fcH&yg

onf/ þokdYjzifh xkwfvkyfrI ukefxkwfpGrf;&nf usqif;&ygonf/ xkdYjyif ajr,mykdifqkdifcGifhESifh ajr

,mvkyfykdifcGifh jiif;y,fcH&jcif;onf tjcm;t&if;tjrpfrsm;tm; jiif;y,fcH&rIukd *,uf½kdufcwf

apygonf/ tb,faMumifhqkdaomf ajr,monf t"du tmrcHtaygifypönf;jzpfNyD; ajr,mykdif

qkdifcGifhr&Sdjcif; okdYr[kwf w&m;0if ajr,mtokH;jyKoltcGifhta&;rsm; r&Sdjcif;onf trsKd;orD;rsm;

onf v,form;rsm;r[kwfqkdaom ykHaoowfrSwfrIukdvnf; ykdrkdckdifrmaponf/

¤if;ukefxkwfoGif;tm;pkrsm;vufvSrf;rDa&;cGJjcm;rIrSmajr,mESifhacs;aiGaps;uGufrsm;wGif

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 150: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 110

cGJjcm;qufqHjcif;ESifh aps;EIef;owfrSwfrI cGJjcm;jcif; ponfh aps;uGufvufvSrf;rDa&; t[efYtwm;

rsm;ESifh ajr,mqkdif&m tcGifhta&;rsm;ESifh b@ma&;pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; tygt0if tzGJU

tpnf;qkdif&m uefYowfrIrsm;rS &&Sdaom tusKd;qufrsm; jzpfygonf/ tcsKdUEkdifiHrsm;wGif ¤if;

tcsufrsm;rSm ukefxkwfvkyfrI t&if;tjrpfrsm; cGJa0&mwGif trsKd;om;rsm;udk OD;pm;ay;avh&Sdonfh

tdrfaxmifpktwGif; cGJjcm;qufqHa&;\ xif[yfrIjzpfygonf/

xkdrQru trsKd;orD;rsm;onf tdrfaxmifOD;pD;rsm;ESifh ajr,mvkyfykdifcGifh&Sdolrsm;jzpfonfh

wkdif¤if;onftrnfcHrQomjzpfNyD;tvm;wl&&Sdonfh0ifaiGukdvnf;tdrfaxmifpktwGif;trsKd;

om;rsm;u okH;pGJMuygonf/ wpfenf;tm;jzifh v,f,mvkyfief;rSty &&Sdaom trsKd;orD;rsm;\

0ifaiGrsm;ukdvnf; cifyGef;jzpfap okdYr[kwf aqGrsKd;om;csif;trsKd;om;wkdYu jzpfap pDrHcefYcGJaMumif;

od&Sd&ygonf/

vdifykdif;qkdif&mESifh usm;? r tajccH tMurf;zufrIrS uif;a0;jcif;onf trsKd;orD;rsm;\

vkyfief;cGif0ifa&mufrI? ukefxkwfpGrf;&nfESifh b0at;csrf;om,mrIukd wkd;wufaumif;rGefapyg

onf/ ¤if;onf trsm;jynfolvkyfief;e,fy,fü trsKd;orD;rsm;tm; vkyftm;c&aom tvkyf

tukdifvkyfukdifEkdifa&;ESifh aMumufvefYrIESifh ajcmufvSefYrIuif;pGm ynmoif,la&;wkdYukd taxmuf

tuljyKygonf/urÇmwpf0ef;rStcsuftvufrsm;uvnf;¤if;tcsufukdtwnfjyKygonf/okdY

&mwGif jrefrmEkdifiHtwGuf udef;*Pef;tcsuftvufrsm; r&&Sdaomfvnf; rSef;qajymqkdonfh

tcsuftvufrsm;u twnfjyKonfrSm yk*¾vduESifh trsm;jynfolvkyfief;e,fy,fwGif vdifykdif;

qkdif&mESifh usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrIrsm;onf trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;twGuf

jznfhqnf;ay;rIukd t[efYtwm;jzpfapygonf/

jyKpkapmifha&SmufrIvkyfief;\ 0efydrIukd avQmhcs&ef tpkd;&? trsm;jynfolESifh yk*¾vduyl;

aygif;jcif; okdYr[kwf rdom;pk? &yf&GmtzGJUtpnf;wkdY\ yl;aygif;pDpOfaqmif&GufrIrsm;onf pD;yGm;a&;

ü trsKd;orD;rsm; ykdrkdyg0ifjznfhqnf;Ekdif&efESifh vkyftm;c& tvkyftukdifrsm;ukd trsKd;orD;rsm;vkyf

AD

B

Page 151: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 111

ukdifEkdif&ef taxmuftuljyKygonf/ jrefrmEkdifiHrS trsKd;orD;rsm;onf vkyftm;c&vkyfom;tif

tm;ü yg0ifvmaomfvnf; t"dujyKpkapmifha&SmufrI tcef;u@? ukefxkwfvkyfrItcef;u@

rsm;ESifh &yf&GmtzGJUtpnf;qkdif&m tcef;u@rsm;\ 0efxkyf0efykd;rsm;ukd xrf;aqmif&qJjzpfojzifh

¤if;wkdY\ tvkyfyrmPukd ykdrkdBuD;av;apygonf/ tpkd;&axmufyHhonfh jyKpkapmifha&SmufrIESifh

trsm;jynfolESifh yk*¾vduwkdY\ jyKpkapmifha&SmufrI r&SdvQifjzpfap? tdrfaxmifpktwGif; tdrfrIvkyf

ief;rsm;ukd trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; cGJa0wm0ef,lonfh "avhxkH;pHr&SdvQifjzpfap? trsKd;

orD;rsm;onf tdrfrItultnDvkyfom;iSm;&ef p&dwfrwwfEkdifvQifjzpfap? ,if;uJhokdY 0efxkyf0efykd;

rsm; ydavh&Sdygonf/ tdrfrIvkyfief;rsm;ESifh uav;i,frsm; jyKpkapmifha&SmufrIwkdYukd rdbESifh aqGrsKd;

om;csif;rsm;u ulnDvkyfukdif&ef jzpfEkdifaomfvnf; trsKd;orD;rsm;tm; tvkyftukdifpGefYvTwf&ef?

tcsdefykdif;tvkyfvkyfukdif&ef? &Hzef&Hcg tvkyfvkyfukdif&efESifh tvkyftukdifESifh qufpyfaom

oifwef;rsm; rwuf&ef zdtm;ay;rIrsm; wpfpwpfp jrifhrm;vmygonf/ tb,faMumifhqkdaomf

vkyftm;c& tvkyftukdifrsm;onf txl;ojzifh owfrSwftcsdefZ,m;ESifh tenf;qkH; vkdtyfaom

tvkyfcsdefjzifh twdtus vkyfukdifaqmif&Guf&ygonf/ tu,fí trsKd;orD;wpfa,mufonf

EkdifiHh0efxrf;wpfa,mufjzpfygu tvkyftukdiftvm;tvmrsm;? 0ifaiGrsm;? pkaiGrsm;ESifh tNidrf;

pm;vpmaiGcHpm;rIwkdYtay: txufygtcsufrsm;u qkd;usKd;oufa&mufrI &Sdygonf/

pD;yGm;a&;wGif usm;? r tajccH todw&m;ESifh trsKd;orD;rsm; acgif;aqmifrIjyKjcif;onf

pD;yGm;a&;rl0g'ESifh tpDtpOfa&;qGJ&mü usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;vkyf

ief;pOfrsm;tm; aocsmap&ef ta&;ygygonf/ jrefrmEkdifiHü jrefrmtrsKd;orD;pGrf;aqmif&Sifrsm;

toif; &SdNyD; tpkd;&tzGJUtwGif; trsKd;orD;tcsKdUrSm OD;aqmifrI&mxl;rsm;wGif tpOftvmr[kwf

aom Xmevufukdif&mxl;rsm; &&SdMuygonf/ ¤if;aqmif&Gufcsufukd csJUxGif&efvkdtyfNyD; ckdifrm

aom pGrf;aqmif&nfrsm;jzifh ykdrkdjynfhpkHapum pD;yGm;a&;wGif usm;? r tajccHtpDtpOf wkd;wuf

vm&efjzpfonf/

a'oqkdif&m pD;yGm;a&;yl;aygif;aqmif&GufrI tajctaewGif a'oqkdif&m vkyfaqmifrI

rsm;onf a'otwGif; trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;t& yg0ifvkyfaqmifrIukd taxmuftuljyKyg

onf/ jynfaxmifpkvTwfawmfü aqG;aEG;onfh tvkyftukdifESifh uRrf;usifrIzGHUNzdK;wkd;wufa&;

Oya' (The Employment and Skill Development Law) wGif 2015 ckESpf tmqD,H bkHvkyfom;

aps;uGuftwGuf jrefrmEkdifiH\ jyifqif&eftcsufrsm; xnfhoGif;xm;ygonf/235 ,if;onf tmqD,H

pHcsdefpHñTef;rsm;ESifh nDñGwfaom uRrf;usifrIqkdif&m trsKd;om;tqifh pHcsdefpHñTef;pepfwpfckudk

azmfaqmifapNyD; jrefrmEkdifiHwGif uRrf;usifrIrsm;\ ajymif;a&TUtokH;jyKa&;ukd pifppftm;jzifh wkd;

wufvmapygonf/

tvkyftukdif t&nftcsif; pHcsdefpHñTef; jyKpka&;aumfrwDrsm; (Occupation Competency

Standard Development Committees) ukd ,aeYtxd pD;yGm;a&;u@trsKd;rsKd;rS OD;pm;ay;tvkyf

tukdif 173 rsKd;twGuf zGJUpnf;NyD;jzpfygonf/236¤if;ütxnfcsKyfpufuRrf;usifpGmukdifwG,frI?

txnfn§yfuRrf;usifrI? tqifhjrifh txnfcsKyfuRrf;usifrI? tqifhykHpHa&;qGJuRrf;usifrI ponfh

xkH;pHtm;jzifh trsKd;orD;tvkyform;rsm;ESifh qufET,faom tvkyftukdifrsm; yg0ifygonf/ pHcsdef

235 þvkyfief;pOfudk Singapore Polytechnic tzGJUtpnf;u yHhydk;ay;xm;onf/

236 t&nftcsif; tqifhtwef;rsm;wGif tvkyftudkif azmfjycsuf? vdktyfaom uRrf;usifrIrsm;? vdktyfaom uRrf;usifrItqifh?

tvkyftudkifESifh qufpyfaeaom tajctaersm;? pGrf;aqmif&nf pHowfrSwfcsufESifh t&nftcsif; taxmuftxm;wkdY yg0ifonf/

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 152: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 112

pHñTef;owfrSwfjcif;vkyfief; pwifNyDjzpfaomfvnf; pdefac:rIrsm;&SdaeqJjzpfygonf/ ¤if;wkdYrSm

oifwef;taxmuftulypönf;rsm; jr§ifhwifjcif;? oifwef;q&mjzpf oifwef;ay;jcif;? tuJjzwfol

rsm;tm; oifwef;ay;jcif;? uRrf;usifaom vlYpGrf;tm;t&if;tjrpfrsm;\ vkdtyfcsufESifh jznfh

qnf;ay;rIukd qef;ppfjcif;? zGHUNzdK;a&;&efykHaiG rwnfjcif; ponfwkdY yg0ifygonf/ tvkyform;?

tvkyftukdifESifh vlrIzlvkHa&; 0efBuD;Xme 0efxrf;rsm;\ tqkdt& pHcsdefpHñTef;owfrSwfjcif; vkyf

ief;pOftwGuf usm;? r a&;&m tajccHqef;ppfrIudk ,ckwkdif rjyKvkyf&ao;yg/

2-4/ ta&;,laqmif&Guf&ef aumufcsufcsrIrsm;ESifh axmufcHtBuHjyKcsufrsm;

rMumao;rD ESpfrsm; twGif; wkd;wufrI&SdNyD jzpfaomfvnf; jrefrmEkdifiHü usm;? r wef;wlnDrQ

rI xGef;um;vm&efESifh trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m aqmif&GufykdifcGifh &&Sdapjcif;ukd

taxmuftulay;&ef rl0g'ESifh tzGJUtpnf;qkdif&m vkyfief;rlabmifwkd;csJUa&;twGuf qufvuf

BudK;yrf;vkyfaqmifrIrsm;vkdtyfygonf/¤if;ESifhqufpyfítrsKd;orD;rsm;twGufaumif;rGefckdif

rmrI&Sdaom? odu©m&Sdaom tvkyftukdifrsm; zefwD;ay;&ef txl;tav;ay; aqmif&Guf&ygrnf/

txl;ojzifh w&m;0ifykHrSefr[kwfaom pD;yGm;a&;u@wGif tvkyfvkyfukdifaeonfh tEÅ&m,fus

a&mufvG,faom trsKd;orD;rsm;? tdrfwGif;tajcjyK pD;yGm;a&;vkyfief; vkyfukdifolrsm;? tdrfrI0ef

aqmifrIay;olrsm;ESifh a&TUajymif;vkyfom;rsm;twGuf OD;pm;ay;vkyfaqmif&efjzpfygonf/ tcsKyf

wGif trsKd;orD;rsm;tm; trsKd;om;rsm;ESifh wef;wl pD;yGm;a&;u@ü yg0ifvkyfaqmifcGifhudk aocsm

ap&ef atmufygenf;vrf;rsm;udk tBuHjyKygonf/

trsKd;orD;rsm;tm; pD;yGm;a&;u@ü yg0ifvkyfaqmifcGifh wkd;jr§ifhjcif;

l rufc½kdpD;yGm;a&;ESifh rufc½kdu@qkdif&m rl0g'rsm;ESifh pDrHudef;rsm; (Macro-economic and

Macro- sect oral policies and plans) \ usm;? r a&;&m tajccHtusKd;oufa&mufrIrsm;ukd

tuJjzwf&efESifh ukdifwG,fajz&Sif;&ef/

l tdrfaxmifpkESifh vlaerItqifhtwef;ppfwrf;? vkyfom;tiftm;ppfwrf;? tcsdeftokH;jyKrI ppf

wrf;rsm; ponfwkdYuJhokdY udef;*Pef;tcsuftvuf aumuf,ljcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;\

pD;yGm;a&;aqmif&GufykdifcGifhESifhywfoufí trsKd;om;? trsKd;orD; cGJjcm;azmfjyonfh udef;*Pef;

ESifh usm;? r a&;&m tajccHpm&if;tif;rsm;ukd jyKpk&efESifh tokH;jyK&ef/

l tajccHtaqmufttkHrsm;ESifh trsm;jynfolokH; ukefpnfESifh 0efaqmifrIrsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESH

jcif;jzifhvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;ESifh o[Zmwjzpfonfh tcsdefukefoufomaom tdrfwGif;

okH;ypönf;ud&d,mrsm; tokH;jyKjcif;jzifhvnf;aumif;? xkdYjyif tdrfaxmifpktwGif; trsKd;orD;rsm;

ESifh trsKd;om;tMum; tdrfrIvkyfief;wm0efrsm;ukd cGJa0aqmif&Gufa&; odjrifEkd;Mum;rItm; jr§ifh

wifay;jcif;jzifhvnf;aumif; vkyftm;cr&aom tvkyfrsm;\ 0efydrIukd avQmhcs&ef/

l vkyfom;aps;uGufwGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifaqmif&GufrItay: wm;qD;[efYwm;rIrsm;tm;

z,f&Sm;&ef? tzGJUtpnf;rsm; ckdifrmvmap&efESifh aumif;rGefckdifrmrI&Sdaom? odu©m&Sdaom

tvkyftukdifrsm;twGuf vkyfief;cGiftajctaersm; tmrcH&ef? vkdtyfaom jyKjyifajymif;vJrI

Page 153: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 113

rsm;ukd jy|mef;&ef/

l pGefYOD;wDxGifrI zGHUNzdK;a&;twGuf trsKd;orD;rsm;\ oD;oefYvkdtyfcsufrsm;ukd ajz&Sif;ay;&ef/

l ykHrSefw&m;0ifr[kwfaom vkyfief;rsm;tm; ykHrSefw&m;0ifjzpfap&eftwGuf tajctaeaumif;

rsm;zefwD;ay;&efESifh¤if;wkdYwGif½kd;pif;vG,fulaomrSwfykHwifvkyfief;pOfESifhtqifhtvkduf

wkd;jr§ifhaumufcHonfh rSwfykHwifaMu;ESifh ypönf;ykdifqkdifcGifhtm; Oya'aMumif;t& todtrSwf

jyKrIqkdif&m enf;vrf;rsm; yg0if&rnf/

l pD;yGm;a&;qkdif&m OD;aqmifrItwGuf trsKd;orD;rsm;\ pGrf;aqmif&nfrsm;ukd ckdifrmap&efESifh

tpkd;&tzGJU\ tqifhwkdif;&Sd oufqkdif&m 0efBuD;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m

OD;aqmifrIukd aocsmckdifrmap&ef? ukefoG,fa&;aqG;aEG;yGJrsm;ESifh ukefoG,fa&;oabmwlnD

csufrsm;? yk*¾vduu@ESifh tvkyform;ESifh tvkyf&Siftpnf;t½kH;rsm;wGifvnf; trsKd;orD;rsm;

\ OD;aqmifrIukd aocsmckdifrmap&ef/

l pD;yGm;a&;rl0g'rsm;? pDrHcsufa&;qGJrI? taumiftxnfazmfrI? apmifhMunfhavhvmrIESifh tuJ

jzwfrIwkdYwGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifaqmif&GufrItm; aocsmckdifrmap&ef/

pkdufysKd;a&;ESifh aus;vuf toufarG;0rf;ausmif;rIrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ yHhykd;rI wkd;wufapa&;

l qif;&JEGrf;yg;rI\ usm;? r a&;&m tajccHtwkdif;twmrsm;? usm;? r wef;wlnDrQrIESifh v,f,m

vkyfief;rSty tjcm;toufarG;0rf;ausmif; &if;jrpfrsm; (oD;ESHpkdufysKd;a&;? arG;jrLa&;? opf

awmESifh ig;zrf;vkyfief; ponf)wGif trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;? trsKd;orD;rsm;\ vkyf

tm;crJh tvkyftukdifwefzkd;rsm;ESifh usm;? r tajccHaom tvkyftukdifcGJa0rI? 0ifaiGtay:

pDrHcefYcGJtokH;jyKEkdifrIuJhokdYaom tdrfaxmifpktwGif; ajymif;vJvIyf&Sm;aerIrsm;tay: okaw

oejyK&ef/

l trsKd;orD;rsm;twGuf Oya'ykdif;qkdif&m tumtuG,fay;jcif; ckdifrmap&eftwGuf ajr,m

Oya'rsm;? arG;jrLa&;? ig;zrf;jcif;ESifh opfawmvkyfief;ESifh pkdufysKd;a&;tajccH pD;yGm;a&;vkyfief;

rsm;ESifh qufET,faom Oya'rsm;udk usm;? r a&;&m tajccHaomtjrifjzifh jyefvnfokH;oyf

&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ aiGa&;aMu;a&;u@wGif yg0ifEkdifrIukd okawoejyKNyD; ti,fpm;ESifh tao;

pm; pGefYOD;wDxGifvkyfief;&Sifrsm; tygt0if trsKd;orD;rsm;twGuf b@ma&;qkdif&m 0efaqmif

rIrsm; vufvSrf;rDa&;ukd tmrcHrnfh bPfvkyfief; jyKjyifajymif;vJa&;ukd aocsmap&ef? 0ef

aqmifrIvkyfief;opfrsm;wGif Oyrmtm;jzifh aus;vuftajcjyK aiGa&;aMu;a&;0efaqmifrIvkyf

ief;rsm;? ]jywif;aygufrsm;}[k ac:wGifonfh a&GUvsm;e,fvSnfhbPf0efaqmifrIrsm;? tv,f

tvwfumvwkdESifhumv&Snfacs;aiGtmrcHtaygifypönf;twGufykHpHopfrsm;?¤if;wkdYwGif

ypönf;ud&d,m? aiGpD;qif;rI ta&mif;rSwfwrf;rsm;? tzGJUvkduf pkaiGESifh acs;aiG ponfwkdY yg0if

onf/ tvm;wl tao;pm;acs;aiGvkyfief;rS aiGacs;olrsm;tjzpfrS ykHrSef bPfvkyfief;rS aiG

acs;olrsm;tjzpfokdY ul;ajymif;&mwGif vG,fulap&ef csdwfquf qufoG,fay;onfh 0efaqmifrI

rsm;vnf; yg0ifap&ef/

l pD;yGm;a&;vkyfief; zGHUNzdK;a&;0efaqmifrIrsm; (Oyrm-aiGa&;aMu;a&;bmom&yfqkdif&m ynmay;

oifwef;? pD;yGm;a&;vkyfief;qkdif&m pDrHudef;a&;qGJjcif;? zGHUNzdK;rIESifh pDrHcefYcGJrI? aiGpm&if;jyKpkjcif;?

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 154: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 114

aps;uGuftuJjzwfrIESifh vufvSrf;rDrI? wkd;wufzGHUNzdK;rIESifh enf;ynmrsm; tokH;jyKrIponf)ESifh

aiGacs;olrsm; tqifajyaprnfh aiGa&;aMu;a&;qkdif&m 0efaqmifay;rIrsm; (Oyrm-aus;vuf

tajccH0efaqmifay;rIrsm;ESifh a&GUvsm;e,fvSnfh bPfvkyfief; ]jywif;aygufrsm;})yHhykd;ay;&ef/

pufrIvufrI? ukefacsmxkwfvkyfjcif; u@wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifrI wkd;jr§ifhjcif;

l okawoejyK&mwGif pufrIvufrIu@ESifh ukefacsmxkwfvkyfjcif;vkyfief;&Sd vkyfief;ykdif&Sifrsm;?

pGefYOD;wDxGifolrsm;? refae*smrsm;ESifh tvkyform;rsm;tjzpf trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@ESifh

aqmif&GufrItqifhtwef;ukd usm;? r a&;&m tajccH½IaxmifhrS okawoejyK&efESifh okaw

oejyK&mwGif txl;ojzifh owåKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;? pGrf;tifu@ (tdrfrIudpörsm;ESifh

ukefxkwfvkyfa&;wkdYwGif trsKd;orD;ESifh trsKd;om;\ pGrf;tif vkdtyfrIqkdif&m jcm;em;csufrsm;)?

jynfolYaqmufvkyfa&;vkyfief;rsm;ESifh aqmufvkyfa&;? a&ESifh tnpftaMu;qkdif&m oefY&Sif;

a&;vkyfief;pDrHudef;rsm;? txnfcsKyfuJhokdY ukefacsmxkwfvkyfonfh u@rsm;wGif okawoejyK

&ef jzpfonf/ ,if;uJhokdY okawoejyK qef;ppfrIonf rl0g'ESifh tpDtpOfrsm; a&;qGJjcif;tm;

yHhykd;taxmuftuljyKa&;twGuf aocsmap&ef? Oyrm-pGrf;tifu@ü pGrf;tm;0efaqmifrI

rsm;ukd trsKd;orD;rsm; vufvSrf;rDrIESifh tokH;jyKrI jrifhwufap&eftwGuf wefzkd;enf;pGrf;tif

enf;ynmjr§ifhwif&ef? qif;&JEGrf;yg;í 0ifaiGenf;yg;aom tzGJUtpnf;rsm;? txl;ojzifh aus;

vufa'o&Sd tzGJUtpnf;rsm; pGrf;tifvufvSrf;rDrI us,fjyefYvmap&eftwGuf yifr"mwftm;

vkdif; uGef&ufwkd;csJU&ef enf;vrf;rsm;zefwD;&ef? tdrfokH;vQyfppf"mwftm;qufoG,fa&;BudK

wifay;acs&aom p&dwftwGuf acs;aiG&,lcGifh okdYr[kwf tcrJh cGifhjyKay;&ef? qif;&JEGrf;yg;

aom trsKd;orD;rsm;\ 0ifaiGtqifhukd xif[yfonfh "mwftm;cEIef; owfrSwf&ef? tNrJwrf;

uscHokH;pGJEkdifonfh ykHao"mwftm;cEIef;? acs;aiGvnfywf&ef &efykHaiG tcsdefqkdif;í ay;acsEkdif

aom pepfwkdYuJhokdYaom aiGay;acsonfh pepfopfrsm; xnfhoGif;&ef? okdYr[kwf Oyrm-a&ESifh

Shob

hna

Dec

loitr

e/U

ND

P

Page 155: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 115

tnpftaMu; oefY&Sif;a&; tajccHtaqmufttkH wkd;wufa&;twGuf aqmif&Guf&mwGif

vuf&Sd trsKd;orD;rsm;\ tcsdefukef 0efydrIukd xnfhoGif;pOf;pm;&efwkdY jzpfygonf/ ukefusp&dwf

ESifh tusKd;tjrwf qef;ppfrIrsm;onf usef;rma&;tusKd;aus;Zl;rsm;ukd ausmfvGefí trsKd;orD;

rsm;tokH;jyKrIESifh¤if;wkdY\tcsdeftokH;jyKrItay:aumif;rGefaomtusKd;oufa&mufEkdifonfh

tvm;tvmukd okH;oyf&ef/

l pufrIvufrIESifh ukefacsmxkwfvkyfrIqkdif&m Oya'rsm;? tvkyform;Oya'rsm;? tedrfhqkH;vkyfc

aMu;aiGtufOya'rsm;ESifh tvkyftukdifqkdif&m tjcm;vlrIumuG,fapmifha&Smufa&;Oya'

rsm;onf trsKd;orD;rsm;\ tajctaeukd xnfhoGif;pOf;pm;í ¤if;wkdY\ tcGifhta&;rsm;

tumtuG,fay;a&;ukd aocsmap&ef/

l pufrIvufrIESifh ukefacsmxkwfvkyfrIvkyfief;rsm;? txl;ojzifh txufwGif azmfjycJhaom

orm;½kd;usr[kwfaom u@rsm;wGif rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;ESifh tpDtpOfrsm; a&;qGJjcif;?

taumiftxnfazmfjcif;? apmifhMunfhavhvmjcif;ESifh tuJjzwfjcif;wkdYwGif trsKd;orD;rsm;

yg0ifaqmif&GufrIukd jr§ifhwif&ef? rl0g'a&;qGJjcif;? EkdifiHtrsm;tjym;\ tawGUtBuHKrsm;u

azmfjyonfrSm tpDtpOfa&;qGJjcif;? taumiftxnfazmfjcif;ESifh apmifhMunfhppfaq;jcif;wkdY

wGif tokH;jyKolrsm; wkduf½kdufyg0ifvkyfaqmifjcif;onf rwnf&if;ESD;jr§KyfESHrIukd tusKd;t&SdqkH;

tokH;jyKEkdifjcif;jzpfaMumif; awGU&ygonf/

l orm;½kd;usr[kwfaom owåKESifh owåKwl;azmfa&;vkyfief;rsm;? pGrf;tifu@? jynfolYvkyfief; ESifh

aqmufvkyfa&;u@uJhokdYaom u@rsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdif&&Sda&;twGuf

&nfrSef;csufrsm; vsmxm;ay;&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ uRrf;usifrIzGHUNzdK;a&;ukd jr§ifhwifay;&ef? ,if;okdY jr§ifhwifay;jcif;jzifh jynfhNzdK;NrJ

pGrf;tifpepfrsm; wyfqifrI? twwfynm&Sifrsm;? atmfya&wmrsm;? rDwmzwfolrsm; pojzifh

orm;½kd;usr[kwfaom e,fy,fu@rsm; tygt0if uGJjym;jcm;em;aom u@rsm;&Sd jcm;em;

aomtqifhrsm;wGif ykdrkdaumif;rGefaom tvkyftukdif tcGifhtvrf;rsm;ukd trsKd;orD;rsm;

vufvSrf;rDEkdif&ef/

l txnfcsKyfvkyfief;tygt0if ukefacsmxkwfvkyfonfh vkyfief;wGif rw&m;ckdif;aponfh tajc

taersm;rS uif;vGwf&ef tvkyform;rsm;twGuf tvkyfESifh ab;uif;vkHNcHKrItajctaersm;ukd

apmifhMunfhavhvm&ef/

l vkyfief;\ OD;aqmifrIae&mrsm; tygt0if pufrIvufrIESifh ukefacsmxkwfvkyfonfhvkyfief;&Sd

tvkyform;rsm;ESifh tvkyf&Sifrsm; toif;tzGJUtpnf;? tokH;jyKoltzGJUrsm;? &yf&GmapmifhMunfh

avhvmonfh tzGJUrsm;wGif trsKd;orD;rsm; ukd,fpm;jyKyg0ifcGifhukd aocsmckdifrmap&ef/

0efaqmifrIrsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifrI wkd;jr§ifhjcif;

l ukefoG,fa&;? o,f,lykdYaqmifa&;? c&D;oGm;vma&;ESifh {nfh0wfjyKpka&;tygt0if 0efaqmifrI

u@e,fy,ftoD;oD;wGifusm;?ra&;&mtajccHavhvmqef;ppfrIjyKvkyf&efESifh¤if;avhvm

qef;ppfrIonf rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;ESifh tpDtpOfrsm; a&;qGJa&;wGif tcsufvufrsm; yHhykd;

today;Ekdifa&;ukd aocsmap&ef/ (Oyrm-o,f,lykdYaqmifa&;u@ESifh pyfvsOf;í trsKd;orD;

vkdtyfcsufrsm;ukd jznfhqnf;rnfh ½kyfykdif;qkdif&m 'DZkdif;ykHpHrsm; xnfhoGif;&ef? Oyrmtm;jzifh

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 156: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 116

ta0;ajy;vrf;rBuD;ESifh qufoG,faom vrf;rsm;? aus;vufESifh NrdKUe,f? c½kdif vrf;rsm;? vrf;

cGJrsm;wGif ajcusifvrf;rsm;ESifh ESpfbD;wyf,mOfvrf;rsm;ukd xnfhoGif;vkyfaqmif&ef? vlpnf

um;aom e,fajrrsm;wGif vloGm;vrf;rsm;? vlul;&ef ae&mrsm;ESifh t&Sdefxdef;vrf;t[efY

twm;rsm; xm;&Sdjcif; ponf) xkdYjyif trsKd;orD;tokH;jyKolrsm;\ vkdtyfcsufrsm;ukd wkHYjyef&ef

twGuf trsm;jynfol ykdYaqmifa&;tpDtpOfESifh ykdYaqmifcowfrSwfonfh pepfrsm;ukd csrSwf

&efESifh¤if;tpDtpOfwGifc&D;toGm;tvmyg;onfhtcsdefwwfEkdifonfhykdYaqmifcHokdYavQmhcs

jcif;ESifh acgufa&trsm;pD;Ekdifonfh vufrSwfpepfxm;&Sdjcif;wkdY yg0if&ef/

l tvkyform;Oya'? tedrfhqkH;vkyfcOya'ESifh tvkyftukdifqkdif&m tjcm;vlrIumuG,fapmifh

a&Smufa&;Oya'rsm; yg0ifonfh 0efaqmifrIu@e,fy,frsm;qkdif&m Oya'rsm;wGif trsKd;orD;

rsm;\vkdtyfcsuf?tajctaeukdxnfhoGif;pOf;pm;jcif;ESifh¤if;wkdY\tcGifhta&;rsm;ukdum

uG,fay;jcif; aocsmap&ef/

l ukefoG,frIu@? o,f,lykdYaqmifa&;u@ tygt0if 0efaqmifrIu@\ e,fy,ftoD;oD;

wGif trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdif&nfrSef;csufrsm; xnfhoGif;vsmxm;&ef (Oyrm-vrf;*dwf

aMu;aumuf,lonfh 0efxrf;? blwm½kHESifh armfawmf,mOfpcef;0efxrf;? vufrSwfodrf;olESifh

ppfaq;ol ponfrsm; ponfh jynfolYaqmufvkyfa&;vkyfief;rsm;&Sd trsKd;orD;OD;a&tcsKd;)

l trsKd;orD;rsm;\ oD;oefYvkdtyfcsufrsm;ukd epfemaMu;? avsmfaMu;tpDtpOfrsm;ESifh tjcm;vlrI

zlvkHa&;pDrHudef;rsm;wGif aygif;pyfxnfhoGif;a&; aocsmap&eftwGuf jyefvnfae&mcsxm;a&;

ESifh tusKd;oufa&mufrI tuJjzwfa&;a'oqkdif&m tzGJUtpnf;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0if

aqmif&Gufa&;ukd aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

l 0efaqmifrIu@? txl;ojzifh orm;½kd;usr[kwfaom e,fy,frsm;jzpfonfh tqifhjrifhukefypönf;

a&mif;0,fa&;? ykdYaqmifa&;vkyfief;e,fy,ftrsKd;rsKd;? tqifhtrsKd;rsKd;wGif ykdrkdaumif;rGefaom

tvkyftukdiftcGifhtvrf;rsm; vufvSrf;rDEkdifap&eftwGuf trsKd;orD;rsm;\ pGrf;aqmif&nf

wnfaqmufrI jr§ifhwif&ef/

l 0efaqmifrIu@wGif qkH;jzwfcsufcsrSwfaom ae&mrsm;ESifh OD;aqmifrI&mxl;rsm; tygt0if

tvkyform;ESifh tvkyf&Siftpnf;t½kH;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrItm; aocsmap

&ef/

trsKd;orD;rsm;twGuf vlrIa&;qkdif&m umuG,fapmifha&SmufrI wkd;jr§ifhjcif;

l vlrIzlvkHa&;Oya'ESifh vuf&Sd vlrIumuG,fa&;tpDtpOfrsm;ukd usm;? r a&;&m tajccHqef;ppf

rIjyK&efESifhjyKvkyf&mwGif¤if;onftvkyftukdiftay:y"merxm;bJavhvmqef;ppf&efESifh

avhvmawGU&Sdcsufrsm;ukd rl0g'rsm;ESifh tpDtpOfrsm;tm; jyefvnfokH;oyfjcif;twGuf tcsuf

tvufrsm; yHhykd;today;a&; aocsmap&ef/

l tcGifhta&;ESifh tusKd;aus;Zl;rsm;ukd tusKH;0ifonfh trsKd;orD;rsm;tm;vkH; &&Sda&; aocsmap

&eftwGuf topfjzpfaom vlrIzlvkHa&;Oya'\ taumiftxnfazmfaqmif&GufrI &v'frsm;

ukd apmifhMunfhavhvm&ef/

l tvkyf&Sifrsm;ESifh trsKd;orD;vkyfom;rsm;tMum; topfOya'jy|mef;csufrsm;ESifh pyfvsOf;í

Page 157: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 117

odjrifEkd;Mum;rIukd jr§ifhwifay;&ef/

vkHNcHKpdwfcs&aom a&TUajymif;aexkdifrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;tm; vlukeful;cH&rIrS umuG,fjcif;

l 1990 jynfhESpf?tm;vkH;aoma&TUajymif;vkyfom;rsm;ESifh¤if;wkdY\rdom;pk0ifrsm;tm;um

uG,fay;rIqkdif&m EkdifiHwumoabmwlnDcsuf (International Convention on the Protection

of the Rights of All Migrant Workers and Mambers of their Families, 1990) twnfjyKa&;

ukd pOf;pm;ay;&ef/

l tvkyftukdiftwGuf jynfwGif;? jynfy a&TUajymif;aexkdifrItay: usm;? r a&;&mtajccHaom

½Iaxmifhrsm;rS okawoejyK&ef? þuJhokdY okawoejyK&mwGif usm;? r jcm;em;jzpfpOfrsm;\

tvm;tvmrsm;? taMumif;&if;rsm;? ae&yf&if;rS rxGufcGmrD tajctae? ul;ajymif;pOfumv?

a&muf&Sdvkyfukdif&onfh tajctaeESifh trsKd;om;? trsKd;orD; a&TUajymif;vkyfom;rsm;\

ae&yfjyefykdYcH&rIqkdif&m pkd;&drfaomursm;ukd em;vnf&eftwGuf okawoejyK&ef? þavhvm

qef;ppfcsufonf trsKd;orD;a&TUajymif;olrsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd ckdifrmap&ef a&;qGJaom

rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;ESifh tpDtpOfrsm;twGuf tcsufvufrsm; yHhykd;today;a&; aocsmap

&ef/

l vuf&Sda&;qGJaeqJ a&TUajymif;aexkdifrIqkdif&m Oya'rlMurf;wGif trsKd;orD;rsm; a&TUajymif;ae

xkdifrItm; wm;jrpfrIrsm;ESifh uefYowfxdef;csKyfrIrsm;tm; y,fzsufjcif;ESifh a&TUajymif;rI tqifh

wkdif;wGif trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tumtuG,fay;jcif; tygt0if usm;? r

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;qkdif&m ½Ijrifcsufukd Oya'wGif aygif;pyfxnfh

oGif;a&; aocsmap&ef/

l aqmif&Guf&efrSm (u) a&TUajymif;aexkdifrIESifh vlukeful;cH&rI tEÅ&m,ftay: &yf&GmtzGJUtpnf;

rsm;\ odjrifEkd;Mum;rI jr§ifhwif&efESifh owif;tcsuftvufrsm; jzefYa0&eftpDtpOfrsm; &Sd&

rnf/ odjrifEdk;Mum;rIESifh owif;tcsuftvufrsm;wGif rnfuJhokdY ab;uif;pGm w&m;0ifa&TU

ajymif;EkdifonfESifh jynfwGif;? jynfy tvkyftukdif tcGifhtvrf;rsm;qkdif&m owif;tcsuf

tvufrsm; yg0if&ef (c) pkaiGrsm; pkaqmif;a&;enf;vrf;tygt0if a&TUajymif;aexkdifonfh

tqifhwkdif;wGif tvkyform;rsm;\ tcGihfta&;rsm;ukd umuG,fa&;tm; tav;xm;onfh

oifwef;tpDtpOfrsm;udk ae&yfrS rxGufcGmrD jyKvkyfay;&ef (*) vkyfom;aps;uGuf\ vkdtyf

csufESifh ukdufnDaom uRrf;usifrIqkdif&m oifwef;rsm; xm;&Sd&ef (C) xda&mufaom aiGvTJykdY

pepftwGuf aqmif&Gufcsufrsm; xm;&Sd&ef (i) ae&yf&if;odkY jyefvmonfh trsKd;orD; a&TU

ajymif;aexkdifolrsm;? txl;ojzifh t"r®tEkdifusifhrI? vlukeful;rItEÅ&m,fMum;rS vGwfajrmuf

vmol trsKd;orD; a&TUajymif;aexkdifolrsm;twGuf us,fjyefYonfh? jyefvnfaygif;pnf;a&;

tpDtpOfrsm;xm;&Sd&ef?¤if;tpDtpOfrsm;wGifpdwf'Pf&ma0'emaqG;aEG;ESpfodrfhrItygt0if

aqG;aEG;ESpfodrfhrItpDtpOfrsm;? ray;aom vkyftm;crsm; awmif;qkd&eftwGuf Oya'aMumif;

t& ulnDrI okdYr[kwf acgif;ykHjzwfjcif;twGuf w&m;pGJrI? vTJajymif;aiGrsm;\ &if;ESD;jr§KyfESHrI?

uRrf;usifrIqkdif&m oifwef;rsm;? b@ma&;0efaqmifrIqkdif&m owif;tcsuftvuf jzefYa0

ay;rIESifh pGrf;&nfwnfaqmufay;rI? tvkyftukdif&SmazGa&; ulnDyHhykd;ay;rIESifh pD;yGm;a&;vkyf

ief; wkd;wufBuD;yGm;vm&eftwGuf tawGUtBuHK&Sdolrsm;\ aqG;aEG;ykdYcsrIESifh taxmuftul

qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pD;yGm;a&;wGif tjynfht0ESifh wef;wlndrQ yg0ifaqmif&Gufa&;wkdYwGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 158: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 118

ay;rIwkdY yg0if&ef/

l trsKd;orD;a&TUajymif;vkyfom;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tumtuG,fay;&eftwGuf jrefrm

EkdifiHESifh tvkyftukdifcefYxm;onfh EkdifiHrsm;tMum; em;vnfrIpmcRefvTmrsm; (MoU) ESifh ESpf

EkdifiHoabmwlpmcsKyfrsm; a&;qGJrIESifh taumiftxnfazmfaqmif&GufrIwkdYukd axmufcHtm;

ay;&efESifh aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

l tdrfrI0efaqmifvkyfom;rsm;twGuf w&m;Oya't&ESifh vlrIa&;t& tumtuG,fay;rI

tygt0if trsKd;orD;a&TUajymif;vkyfom;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd umuG,fay;onfh tvkyf

orm;ESifh a&TUajymif;aexkdifrIqkdif&m rl0g'rsm;ESifh tpDtpOfrsm;udk pwifaqmif&Guf&efESifh

taumiftxnfazmf&eftwGuf tvkyftukdifcefYxm;onfh EkdifiHrsm;ESifhtwl wkdufwGef;

axmufcHtm;ay;&ef/

l trsKd;orD; a&TUajymif;vkyfom;rsm;ukd tumtuG,fay;a&;tygt0if tvkyform;&SmazGa&;

at*sifpDrsm;tm; xdef;csKyfonfh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;ukd pwifusifhokH;&efESifh xda&mufpGm

taumiftxnfazmf aqmif&Guf&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ a&TUajymif;aexkdifrI? trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;tm; vlukeful;rIESifh

pyfvsOf;í ykdrkdav;eufxda&mufpGm wifjy&eftwGuf owif;ESifh rD'D,mvkyfief;rsm;tm;

todynmay;&ef? tjzpftysuftawGUtBuHKrsm;ESifh owif;yHhykd;ay;&ef/

Page 159: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

AD

B

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh

trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;3

Page 160: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 120

"trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&;ukvor*¾ uGefAif;&Sif;yk'fr

yk'fr 10 wGif tpkd;&onf ynma&;e,fy,fwGif trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifh

tcGifhta&;wef; wlnDrQa&; aocsmap&ef? txl;ojzifh trsKd;om;rsm;ESifh

trsKd;orD;rsm; wef;wlnDrQa&;tajccHrl jzifh tmrcHap&eftvkdYiSm trsKd;orD;rsm;tay:

cGJjcm;rIyaysmufa&;twGuf oifhavsmfaom ta&;,laqmif&GufrIrsm; jyKvkyfMu&rnf/

(u) tvkyftukdifESifh toufarG;0rf;ausmif;rIqkdif&m yHhykd;rIvufvSrf;rDa&;?

avhvmoif,lrI vufvSrf;rDa&;? NrdKUjya'orSma&m aus;vufa'orSmyg

zGJUpnf;wnfaxmifxm;onfh ynm a&;XmetrsKd;tpm;tm;vkH;wGif

atmifvufrSwf&onftxd atmifjrifa&;wkdYtwGuf wef; wlnDrQ&Sda&;

tmrcH&rnf/¤if;wef;wlnDrQrIonfrlBudKynma&;?tajccHynma&;?enf;ynmESifh

oufarG;ynma&;? tqifhjrifhenf;ynm ynma&;ESifh toufarG;0rf;ausmif;rI avh

usifhoifMum;a&;tm;vkH;wGif tmrcH&rnf/

(c) oif½kd;ñTef;wrf;rsm;? pmar;yGJppfaq;rIrsm;? t&nftcsif; tqifhtwef;wlnDaom

q&m? q&mrrsm;? t&nftaoG;wlnDaom ausmif;taqmufttkHrsm;ESifh

oifMum;a&;taxmuf tulypönf;rsm;ukd wpfajy;nD tcGifhta&;&Sd&ef tmrcH&rnf/

(*) ynma&;tqifhwkdif;ESifh ynma&;e,fy,fwkdif;wGif trsKd;om;rsm;ESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcef; u@rsm;ESifh pyfvsOf;aom rnfonfhykHaoum;csyf

w&m;aotjrifrqkd yaysmufap&eftvkdY iSm usm;? r wef;wl oifMum;aom

ynma&;ESifh¤if;&nfrSef;csufukdtaxmuftuljyKaomtjcm;ynma&;enf;vrf;rs

m;udkvnf;aumif;? txl;ojzifh jy|mef;pmtkyfrsm;ESifh oifMum;a&; tpDtpOfrsm;ukd

jyefvnfjyifqifjyKpkjcif;? oifMum;a&;enf;vrf;rsm;ukd vkdufavsmnDaxG &Sdatmif jyif

qifjyKpkjcif;wkdYukdvnf;aumif; jr§ifhwifaqmif&Guf&ygrnf/

(C) ynmoifqkrsm;ESifh ynmoifaxmufyHhaMu;rsm; cHpm;cGifhudk

tcGifhtvrf;wef;wlnDrQ &&Sdap &rnf/

(i) trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum; ynma&;qkdif&m rnfonfhuGm[csufrqkd

jzpfEkdiforQ aqmvsifpGm avQmhcs&ef &nf&G,fonfh t&G,fa&mufNyD;olrsm; yg0ifonfh

pOfqufrjywf ynma&;tpDtpOfrsm;? tokH;vkH; pmwwfajrmufa&;tpDtpOfrsm;ukd

tcGifhtvrf;wef;wl nDrQ &&Sdap&rnf/

(p) ausmif;xGufEIef; avQmhcsa&;ESifh t&G,fra&mufrD ausmif;xGufaom

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\

ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

UN

ICEF

Mya

nmar

/201

3/Ky

aw K

yaw

Win

Page 161: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 121

rdef;uav;i,f&G,frsm; ESifh trsKd;orD;rsm;twGuf pDrHcsufrsm; jyifqifa&;qGJ&rnf/

(q) tm;upm;ESifh um,ynm ynma&;wGif wuf<upGm yg0ifvkyfaqmifrI

tcGifhtvrf;rsm; wef;wlnDrQ &&Sdap&rnf/

(Z) rdom;pkpDrHudef; (om;qufjcm;usef;rma&;)qkdif&m owif;tcsuftvufESifh

vrf;ñTefrIrsm; tygt0if rdom;pkusef;rma&;ESifh vlrIzlvkHa&;jr§ifhwifa&;

taxmuftuljyKonfh oD;jcm; ynma&;qkdif&m owif;tcsuftvufrsm;

vufvSrf;rD&&Sdap&rnf/"trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&;qkdif&m ukvor*¾uGefAif;&Sif; tykd'f 10

"2008 ckESpf? jrefrmEkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya' yk'fr 28 wGif EkdifiHawmfonf...

(u) jynfolrsm;\ ynma&;ESifh usef;rma&;wkd;wufapa&;wkdYtwGuf

tav;xm;aqmif&Guf& rnf/

(c) jynfolrsm;\ ynma&;ESifh usef;rma&;wkdYwGif jynfolrsm; yg0ifaqmif&GufEkdif&ef

vkdtyfrnfh Oya' jy|mef;aqmif&Guf&rnf/

(*) tcrJh roifrae& rlvwef;ynma&;pepf azmfaqmif&rnf/

(C) bufpkHtawG;tac: t,ltq rSefuefí tusifhpm&dwå aumif;rGefNyD;

EkdifiHawmfwnfaqmuf a&;twGuf tusKd;jyKrnfh acwfrDynma&;pepf

azmfaqmif&rnf[k jy|mef;xm;ygonf/"2008 ckESpf? jrefrmEkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya' yk'fr 28

"jrefrmEkdifiH trsKd;orD;zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[m

pDrHudef; (2013-2022)\ ynma&;qkdif&m (toufarG;0rf;ausmif;a&;

tygt0if) &nfrSef;csufrsm;ESifh &v'frsm;onf abusif;vkyfief;vrf;ñTef

uwdu0wfrsm;udk ukd,fpm;jyKygonf/ t"du&nfrSef; csufrSm trsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; t&nftaoG;jynfh0aom ausmif;ynma&;?

ausmif;jyify ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&; tcGifhtvrf;rsm; wef;wlnDrQ&&Sda&;

aocsmap &eftwGuf tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;? tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;

yg0ifvkyfaqmifonfh tcsuftvufaumuf,ljcif;? okawoejyKjcif;?

todynmay;jcif;? pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifjcif; ponfh vIyf&Sm;rIrsm;ESifh t&if;tjrpf

cGJa0owfrSwfjcif;tygt0if rl0g'a&;qGJjcif;ESifh taumif txnfazmf

aqmif&Gufjcif;wkdYtm;jzifh enf;pepfrsm;? zGJUpnf;wnfaqmufykHrsm;ESifh tavhtx

rsm;ukd wkd;csJUaqmif&Guf&efjzpfygonf/"jrefrmEkdifiH trsKd;orD; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh

r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022)\ ynma&;qkdif&m (toufarG;0rf;ausmif;tygt0if)

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 162: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 122

3-1/ t&nftaoG;jynfh0aom ynma&;ukd trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm; wef;wlnDrQ tcGifhtvrf;&&SdrI? ta&;ygrI

trsKd;orD;rsm;ESifhtrsKd;orD;i,f&G,frsm;twGufynma&;onf¤if;wkdY\vkyfukdifEkdifpGrf;

&nf &Sdvmap&efESifh b0jrifhrm;vmap&ef txl;jznfhqnf;ay;onf/ t&nftaoG;jynfh0aom

ynma&;onftrsKd;orD;wpfOD;csif;pDukdtusKd;jyK½kHomru¤if;wkdY\rdom;pk0ifrsm;ESifhrsKd;quf

rsm;ukdvnf; tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/

zGHUNzdK;a&;&nfrSef;csufrsm; atmifjrifa&;ü trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;orD;i,f&G,frsm;\

ynma&;onf ta&;BuD;aMumif;udk tjcm;EkdifiHrS owif;tcsuftvufrsm;t&vnf; rSefuef

aMumif; jyoygonf/ 0ifaiGedrfhusaom EkdifiHrsm;rS ausmif;ol? ausmif;om;rsm;onf tajccH

pmzwfuRrf;usifrI &&SdcJhygu urÇmhtqif;&JqkH; vlOD;a&\ 12 &mckdifEIef;jzpfonfh vl 171 oef;

tm; qif;&JEGrf;yg;rIrS u,fwifEkdifrnf[k tcsuftvufrsm;u ñTefjyygonf/237 ynmoifESpfwpf

ESpf ykdwkd;ygu trsKd;orD;wpfa,muf\ 0ifaiGonf 10 &mckdifEIef;rS 20 &mckdifEIef;txd ykdrkdwkd;

wufvmEkdifygonf/ ynmwwftrsKd;orD;rsm;onf aumif;rGefckdifrmrI&Sdaom? odu©m&Sdaom

tvkyftukdifrsm; ykdrkd&&SdEkdifajcrsm;í apmpD;i,f&G,fpOf ukd,f0efraqmifjcif;? tMurf;zufrIukd

ckcHumuG,fEkdifjcif;ESifh EkdifiHa&;qkdif&mvkyfief;rsm;wGifvnf; yg0ifaqmif&GufEkdifMuonf/238 trsKd;

orD;rsm;\ ynma&;ESifhusef;rma&;onfwkduf½kdufqufET,frI&SdNyD; ¤if;qufET,frIonftrsKd;

orD;rsm;omru¤if;wkdYuav;rsm;\vlrIb0&Sifoefa&;tay:wGifygvkH;vkH;vsm;vsm;tusKd;

oufa&mufrI&Sdygonf/239 tdwfcsftkdifADumuG,fwm;qD;a&; ynmay;&mrSm rlvwef;vGefynma&;

tqifh&Sdaom trsKd;orD;rsm;onf pmrwwfaom trsKd;orD;rsm;xuf ig;q ykdí todynmvuf

cHEkdifajc&Sdygonf/ tmz&du qm[m&a'ocGJwGif tu,fí rdcifrsm;onf tenf;qkH; tajccH

ynmtxufwef;txd ynmoifcJhygu cefYrSef;ajcuav;oli,f 1.8 oef;\ toufukd u,f

wifEkdifrnfjzpfygonf/ (2008 ckESpf tcsuftvufrsm;tm; tajccHygonf/) 1970 ckESpfESifh

2009 ckESpftMum; cefYrSef;csuft& t&G,fa&mufNyD;aom trsKd;orD;rsm;\ ynma&;wkd;wufrI

aMumifh uav;oli,fav;oef;tm; toufig;ESpfatmuft&G,f uav;oli,faoqkH;rItEÅ&m,f

rS u,fq,fEkdifcJhygonf/240

jrefrmEkdifiH\ qef;ppfrIwkdYwGif tvm;wl awGU&Sdcsufrsm;udk awGU&onf/ rdcif\ ynma&;

tqifhtwef;tay: rlwnfí qif;&JEGrf;yg;jcif;ESifh usef;rma&;ñTef;udef;rsm; trsKd;rsKd; uGJjym;

jcm;em;&jcif;jzpfaMumif;ukd tdrfaxmifpk pm;0wfaea&; tajctaebufpkHavhvmrIppfwrf;

(Integrated Household Living Condition Assessment Survey (IHLCA))? MICS ESifh tjcm;

okawoetcsuftvufwkdYu oufaojycJhygonf/ Oyrm-rdcif\ ynmoif,lonfh umvykd

237 United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). 2011. Education for All Global Monitoring Report 2011. Geneva. www.efareport.unesco.org. See also: www.unesco.org/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/ED/GMR/pdf/gmr2010/MDG2010_Facts_and_Figures_EN.pdf.

238 atmufajcrSwfpk 237/

239 atmufajcrSwfpk 237/

240 E. Gakidou et al. 2010. Increased Education Attainment and Its Effects on Child Mortality in 175 Countries Between 1970 and 2009: A Systematic Analysis. The Lancet. 376. pp. 959–974. http://globalhealthcenter.umn.edu/documents/educationalattainment-lancet2010.pdf.

Page 163: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 123

Mum&Snfav? om;orD;\ usef;rma&;qkdif&m ñTef;udef;rsm; ykdrkdaumif;rGefavjzpfNyD; rsKd;qufyGm;

usef;rma&;qkdif&m ñTef;udef;rsm;ukdvnf; tvm;wl tusKd;oufa&mufygonf/ okdY&mwGif ykdrkd

tajccHusaom avhvmqef;ppfrIu rdcifESifh zcifESpfOD;pvkH;\ ynma&;ESifh tqifhtwef;onf

¤if;wkdYom;orD;rsm;\pOfqufrjywfynma&;tay:a,bk,stm;jzifhtusKd;oufa&mufrI&Sdyg

onf/ ,if;wGif usm;? r a&;&m tajccHaom cGJjcm;rIukdvnf; xnfhoGif;pOf;pm;&rnfjzpfygonf/

Oyrm-jrefrmEkdifiH\ bupkHynma&;u@ jyefvnfokH;oyfrI (Myanmar's Comprehensive

Education Sector Review-CESR) 241 jzpfaom 2009-2010 IHLCA yPmravhvmqef;ppfrIu

touf 10 ESpfrS 15 ESpftwGif; i,f&G,faom a,musfm;av;wpfOD;\ tajccHrlvwef;ynma&;

NyD;qkH;rItay: rdcifESifh zcifESpfOD;pvkH;\ ynma&;u wlnDaom (tjyKoabmaqmifaom)

tusKd;oufa&mufrI&Sdaomfvnf; trsKd;orD;i,f&G,fwpfa,muf tajccHynmrlvwef;NyD;qkH;rI

tay: rdcif\ ynma&;u ykdrkdtusKd;oufa&mufrI&SdaMumif; azmfjyxm;ygonf/242 xkdYaMumifh

ynma&;onf aemufrsKd;qufrsm;tay:okdY tusKd;oufa&mufrI? yJhwif½kdufcwfrI&Sdygonf/

vwfwavmumvwGif *½kjyKaqmif&Guf&rnfh t"dutcsufrsm;rSm trsKd;orD;i,f&G,f

rsm;ESifh trsKd;om;i,f&G,frsm;onf ESpfOD;pvkH;twGuf ynma&;vufvSrf;rD wkd;wufrIESifh quf

pyfaom &nfrSef;csufrsm; atmifjrifa&;ukd tav;ay;jcif;jzpfygonf/ ta&;BuD;onfrSm trsKd;

orD;i,f&G,frsm;ESifh trsKd;om;i,f&G,frsm; twef;wkdif;wGif ausmif;tyfESHEkdif½kHomru ausmif;

om;wkdif;onf oif,lcJhonfh ynmaMumifh yk*¾vdub0ESifh tvkyftukdifb0wGif ukd,fpGrf;? ÓPf

pGrf;rsm; wkd;yGm;um tvkyform;aps;uGuf\ vkdtyfcsufESifh ukdufnDtokH;csEkdif&ygrnf/ trsKd;

241 pDtD;tufpftm&fudk tpdk;&rsm;pGmESifh zGHUNzdK;a&;tusKd;wlyl;aygif;onfh at*sifpDrsm;xHrS &&Sdaom tcsuftvufrsm;ESifh

nd§EIdif;vsuf ynma&;0efBuD;Xmeu OD;aqmifonf/ pDtD;tufpftmf&f tqifh 1 (½kwfjcnf;tuJjzwfrI) udk aqmif&Guf

NyD;pD;cJhNyD; euf½dIif;pGm cGJjcrf;pdwfjzmrI? tqifh 2 udk ,ckvkyfaqmifvsuf&Sdonf/ Australian Aid ESifh ,leDqufzfwdkYu u@\

yl;wGJacgif;aqmifrsm; tjzpfjyKvkyfNyD; ynma&;u@tm; zGHUNzdK;a&; ygwemtultnD [efcsufnDap&eftwGuf 0efBuD;Xme\

tvHk;pHk yl;aygif;aqmif&GufrIudk axmufyHhay;onf/

242 ,if;u EdkifiHrsm;pGmawG avhvmcJhaom tvm;wlawGU&Sdcsufrsm;ESifh qifwlonf/

UN

FPA

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 164: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 124

orD;rsm;\ pGrf;tm;wkd;wufvmap&ef wpfckwnf;aom ta&;BuD;qkH; taMumif;&if;rSm ynm

a&;jzpfaomfvnf;ynma&;onf¤if;wkdY\b0ESifhvnf;aumif;?vkyfief;rsm;wGifuRrf;usifpGm

jyefvnftokH;csa&;ESifhvnf;aumif; qufpyfrI&Sdoifhonf[k trsm;u qkdygonf/

trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;\ tjynfht0 ynmoif,ljcif;ukd t[efYtwm;jzpfap

aom tcsufrsm;onf EkdifiHzGHUNzdK;wkd;wufrItwGuf twm;tqD;rsm;jzpfayonf/ ukvor*¾\

tm&SESifh ypdzdwfa'oEkdifiHrsm;qkdif&m tpD&ifcHpmt& trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdiftcGifhtvrf;

ukd wm;qD;rIaMumifh ESpfpOf tar&duefa':vm 42 bDvD,HrS 46 bDvD,Htxd qkH;½IH;rI&Sd aMumif; azmf

jyxm;ygonf/ 243 tvkyftukdiftcGifhtvrf; uefYowfwm;qD;rIudk jzpfap onfh t"dutaMumif;

&if;wpfckrSm ynma&;uefYowfwm;qD;rIjzpfygonf/ ukvor*¾ taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyfu

vnf; ynma&;\ tusKd;oufa&mufrIrSonf zGHUNzdK;wkd;wufa&;okdY qkdaom t,ltqukd tod

trSwfjyKNyD; urÇmhynma&;twGuf tpysKd;yxraqmif&Gufjcif;qkdonfh pDrHcsufukd csrSwfcJhyg

onf/¤if;pDrHcsufESifhoufqkdifaomxkwfjyefcsufwGiftaxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyfuazmfjyxm;

ygonf/

]vlom;zGHUNzdK;wkd;wufa&;twGuf ynma&;onf t"duwGef;tm;ay;aom tiftm;wpf

&yfjzpfygonf/¤if;onftvkyftukdifaps;uGufukdvGwfvyfpGmvnfywfapygonf/

rrQwrIukd wkdufzsufygonf/ ukd,f0efaqmifrdcifusef;rma&;ukd jr§ifhwifygonf/

uav;aoEIef;ukd avQmhcs ygonf/ pnf;vkH;nDñGwfrIukd tm;ay;ygonf/

obm0ywf0ef;usifqkdif&m pDrHtkyfcsKyfrIukd jr§ifh wifygonf/ ynma&;onf

vlom;wkdYtm;ykdrkdom,m0ajymaomurÇmBuD;wnfaqmuf&mwGif¤if;wkdYvkdtyfaom

todynmuRrf;usifrIESifh wefzkd;xm;rIpHEIef;wkdYukd jznfhqnf;ay;ygonf}244

EkdifiHwumrS taxmuftxm;rsm;t& tapmykdif;ESpfrsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHjcif;onf

rnfonfhynma&;puf0ef;wGifrqkd tusKd;&v'ftjrifhqkH; &&Sdonfukd awGUjrif&ygonf/ Nobel

Laureate J. Heckman u tapmykdif;umvwGif roefpGrf;aom uav;oli,frsm;twGuf

taumiftxnfazmfaqmif&Gufjcif;onf ykdrkdrsm;jym;aom tusKd;rsm;ukd jyefvnf&&Sdrnfjzpf

aMumif; awGU&SdcJhygonf/245 uav;oli,ft&G,fwGif rQwrIr&Sdaom tawGUtBuHKESifh oif,lavhvm

&rIrsm;aMumifh pGrf;aqmifEkdif&nf? atmifjrifrI? usef;rma&;? t&G,fa&mufvmcsdef atmifjrifrIrsm;

wGif rrQwrIrsm; jzpfyGm;onfukdvnf; avhvmawGU&SdcJh&ygonf/ touf&SpfESpftxd a&S;OD;

uav;oli,ft&G,fonf uav;i,f\ todÓPf? vlrIa&;? pdwfcHpm;rIESifh ½kyfykdif;qkdif&m

zGHUNzdK;rIwkdYtwGuf ta&;ygaom umvwpfckjzpfNyD; ,if;onf uav;\ usef;rma&;ESifh vlrIa&;

tusKd;qufrsm;wGif a&&Snfoufa&mufrI&SdNyD; vlYpGrf;tm;t&if;tjrpftwGuf tajccHtkwfjrpf

vnf; jzpfygonf/246 t&nftaoG;jynfh0aom a&S;OD; uav;oli,f zGHUNzdK;wkd;wufrItpDtpOfonf

243 R. Hausmann, L. Tyson, and S. Zahidi. 2008. The Global Gender Gap Report 2008. Geneva: World Economic Forum. p.22. Cited at www.ey.com/GL/en/Industries/Government---Public-Sector/Women-in-the-workplace---Unleashingthe-power-of-women-entrepreneurs.

244 ,ltifeftwGif;a&;rSL;csKyf\ urÇmhynma&;yxrqHk;ajcvSrf;u &nfrSef;csuffrsm; atmifjrif&eftwGuf uwdjyKMuaom urÇmwpf0ef;&Sd

ygwemrsm;xHrS axmufyHhrIudk xdef;csKyftoHk;csonf/ tqkdyg ueOD;ajcvSrf;udk pwif&eftwGuf ukrÜPD'gZifaygif;rsm;pGmESifh

yk*¾vdu azmifa';&Sif;rsm;u uwdjyKcJhMuNyD; uav;ESifh vli,frsm;tm;vHk; t&nf taoG;rDaom xdkufoifhaom? ajymif;vJaom

ynma&;&&Sd&eftwGuf a':vm 1 'or 5 bDvD,Hausmf yg0ifcJhonf/ www.globaleducationfirst.org/commitments.html#sthash.ckC96Kwi.dpuf. wGif Munfhyg/

245 J.J. Heckman. 2006. Skill Formation and the Economics of Investing in Disadvantaged Children. Science. 312 (5782) pp.1900–1902.

246 tapmydkif;uav;b0zGHUNzdK;wdk;wufrI www.unicef.org/lac/Inequities_in_Early_Childhood_Development_LoRes_

Page 165: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 125

rdef;uav;i,frsm;tm; taumif;qkH;jzpfEkdifajc&Sdaom tpysKd;rIrsm;udk ay;jcif;? ausmif;aet&G,f

a&mufygu ausmif;wufEkdifap&ef tqifoifhjzpfatmif jr§ifhwifay;jcif;ESifh rlvwef;ausmif;wGif

atmifjrifpGm oifMum;apjcif;tm;jzifh usm;? r wef;wlnDrQrItwGuf ta&;ygaom rl0g'wpf&yf

ukd wkd;jr§ifhjcif;jzpfouJhokdY aumif;rGefaom pD;yGm;a&;a&G;cs,frIwpfckvnf; jzpfygonf/

t"duusaom qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;ESifh pD;yGm;a&;qkdif&m ñTef;udef;rsm; wkd;wuf

apa&;ü trsKd;orD;rsm;ESifh i,f&G,faom rdef;uav;rsm;\ ynma&;onf ta&;BuD;ouJhokdY

ynma&;atmifjrifrIonf tvkyform;aps;uGuf\ vkdtyfcsufESifh ukdufnDrIr&SdvQif pD;yGm;a&;

zGHUNzdK;wkd;wufrIukd uefYowfwm;qD;jcif;udk axmuf½Ijcif;tm;jzifh jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf

ukd azmfaqmifaeonfh jrefrmEkdifiHtwGuf atmufygar;cGef;rsm;ukd wifjyvkdufygonf/

(1) jrefrmEkdifiHonf ausmif;ynma&;ESifh ausmif;jyifyynma&;wkdYwGif trsKd;om;rsm;? trsKd;om;

i,f&G,frsm;ESifh wef;wlnDrQpGm trsKd;orD;rsm;? trsKd;orD;i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;owfrSwf

csufrsm;tm; (txl;ojzifh z,fMuOfcH&olrsm;)ukd xnfhoGif;pOf;pm;&eftwGuf usm;? r

a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&mESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m uwdu0wfrsm;

ausyGefap&ef rnfokdY vkdufemusifhokH;ygovJ/

(2) ynma&;tqifhwkdif;wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

aocsmatmifaqmif&Guf&mwGif txl;ojzifh jrefrmEkdiiH\ vlrIa&;ESifh pD;yGm;a&; jyKjyifajymif;

vJrIESifh tvkyftukdiftcGifhtvrf;opfrsm;wGif qufpyfpOf;pm;&ef vkdonfh t[efYtwm;

rsm;rSm rnfonfwkdY jzpfygovJ/

(3) t&nftaoG;jynfh0aom ausmif;ynma&;? ausmif;jyifyynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;wkdY

wGif trsKd;om;rsm;? trsKd;om;i,f&G,frsm;enf;wl trsKd;orD;rsm;? trsKd;orD;i,f&G,frsm;\

tcGifhta&;rsm; wef;wlnDrQpGm &&Sdap&ef usm;? r a&;&mukd xnfhoGif;pOf;pm;aom rl0g'vkyf

ief;pOfukd azmfaqmif&mwGif rnfonfht&mrsm;u taxmuftuljyKygovJ/

3-2/usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;qdkif&m tajctaersm;ESifh tvm;tvmrsm;

t&nftaoG;jynfh0aom ausmif;ynma&;? ausmif;jyifyynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;wkdYudk trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;orD;i,f&G,frsm; vufvSrf;rDa&; tajctaersm;ESifh tvm; tvmrsm;

tpkd;&\ 2012 ckESpf pD;yGm;a&;qkdif&mESifh vlrIa&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; tajccH

rlabmif FESR rSwfwrf;wGif jrefrmEkdifiH\ ynma&;pepfonf txl;ojzifh tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;

ESifh EIdif;,SOfvQif edrfhusaeaMumif; azmfjyygonf/ ,ck q,fpkESpfrsm;twGif; wpfrsKd;om;vkH;\

jynfwGif; tom;wifxkwfvkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd;wGif jrefrmEkdifiH\ ynma&;u@tay:

&if;ESD;jr§KyfESHrI yg0ifrItcsKd;rsm;tm; EIdif;,SOfygu tenf;qkH; ynma&;&if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfaom EkdifiH

rsm;wGif yg0ifonf/247 vwfwavmumvwGif tpkd;&\ ynma&;tokH;p&dwfonf odomwkd;wuf

rI&Sdvifhupm; bufaygif;pkH zGHUNzdK;wkd;wufa&;wGif ta&;ygaom ynma&;u@xlaxmifrI atmif

PDF_EN_02082012(1).pdf247 Framework for Economic and Social Reforms draft (English), 2012, p. 28.

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 166: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 126

jrifa&;twGufvnf;aumif;? om;orD;rsm;\ ynma&;wGif rdbrsm; yg0ifa&;ukd jr§ifhwifaom

ynma&;pepf pDrHcefYcGJrIukd xda&mufpGm jyKjyifajymif;vJa&;twGufvnf;aumif;/ tpkd;&\

b@maiG &if;ESD;jr§KyfESHrItcsKd;tpm;ukd wkd;jr§ifh&ef vkdtyfaMumif; jrefrmEkdifiHtpkd;&u vufcHyg

onf/ xkdYtjyif ynma&;u@wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; wkd;rsm;vmap&ef vdktyfouJhokdY &efykHaiG

&&Sdvmjcif;onf avhvmoif,ljcif;qkdif&m tcef;u@tm; wkd;wufrIjzpfap&efukdvnf; apmifh

MuyfMunfh½I&ef vkdonf/

jrefrmEkdifiH&Sd EkdifiHvkH;qkdif&m ukvor*¾tzGJU (United Nations Country Team) \ 2011

ckESpf axmifpkESpf zGHUNzdK;wkd;wufrI &nfrSef;csufrsm;qkdif&m tpD&ifcHpmt& 2000 ckESpfrS 2010

ckESpftwGif; tajccHynma&;&nfrSef;csuf atmifjrifrIrsm;wGif atmufygwkdY yg0ifygonf/

(u) ausmif;aet&G,fuav;tm;vkH; tajccHynmrlvwef;ausmif;0ifcGifh &&Sda&;

(c) rlvwef;ESifh tv,fwef;tqifh ausmif;0ifEIef;wGif usm;? r yg0ifrItcsKd; nDrQa&;? tqifhjrifh

ynma&;wGif ausmif;olrsm;\ &mckdifEIef; ykdrkdjrifhrm;a&;

(*) tajccHynmtv,fwef;tqifh oif,lcGifh&&Sda&;tm; wkd;jr§ifha&;

EkdifiHvkH;qkdif&m ukvor*¾tzGJU\ axmifpkESpf zGHUNzdK;wkd;wufrI &nfrSef;csufrsm;\ wkd;

wufrItay: avhvmqef;ppfrI 2011 ckESpf tpD&ifcHpmwGif ynma&;u@ESifh pyfvsOf;aom usm;?

r cGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; &&Sd&ef cufcJygonf[k azmfjyygonf/248 tcsuftvuf

rsm; vkdtyfcsufukd taMumif;jyKvsuf 2012 ckESpf? atmufwkdbmvu jrefrmEkdifiHwGif pwif

aqmif&GufcJhonfh bufpkHynma&;u@ jyKjyifajymif;vJa&; avhvmokH;oyfonfh aqG;aEG;yGJonf

(Comprehensive Education Sector Review-CESR) xif&Sm;aom? tajccHusaom wkd;wufrIwpf

ckjzpfygonf/249 þ usm;? r a&;&m avhvmqef;ppfrIrSm bufpkHynma&;u@ jyefvnfokH;oyfrI

tqifh 1 rS aumufEkwfawGU&Sdcsufrsm;ESifhtwl tpkd;&\ t&if;tjrpfrsm;udk xnfhoGif;xm;yg

onf/ tpkd;&\ owif;t&if;tjrpfrsm;wGif ynma&;pDrHcefYcGJrIynma&;qkdif&m owif;tcsuf

tvufpepf (Education Management Information System – EMIS) IHLCA ? MICS ESifh axmif

pkESpf zGHYNzdK;wkd;wufrI&nfrSef;csufrsm; (MDG) tpD&ifcHpmrsm; yg0ifygonf/ CESR tqifh 2 avh

vmqef;ppfjcif;ukd qufvufaqmif&Gufrnfjzpfygonf/

a&S;OD;t&G,f uav;oli,f jyKpkapmifha&Smufa&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;? rlvwef;? tv,fwef;ESifh txufwef;ynma&;\ tajctaeESifh tvm;tvmrsm;? ynma&;ukd vufvSrf;rDa&;

vufvSrf;rDa&;

2014 ckESpfwGif vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme

onf jrefrmEkdifiH\ a&S;OD;t&G,f uav;oli,fapmifha&Smufa&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;ay:vpDudk

248 United Nations Country Team. 2011. Achieving the Millennium Development Goals in Myanmar Thematic Analysis. Yangon. p. 19.

249 ynma&;0efBuD;Xmeu OD;aqmifNyD; 0efBuD;XmetcsKdUyg0ifum zGHUNzdK;a&;ygwemrsm;\ pDpOfay;rIrS taxmuftyHh&&Sd/ pDtD;

tufpftm&fu q,fpkESpfESpfpktwGif; u@wpfckvHk;\ yxrqHk; tvHk;pHktuJjzwfrIjzpfonf/ tqifh 1 wGif ½kwfjcnf;tuJjzwf

rIjyKvkyfNyD;aemuf pDtD;tufpftm&f\ tqifh 2 atmufwGif eufeuf½dIif;½dIif;tuJjzwfrIudk aqmif&Gufvsuf&Sd onf/ ,if;xJwGif

vuf&Sdynma&; tajctae? pdefac:rIrsm;ESifh rl0g'rsm;? jyKjyifajymif;vJa&;rsm;ESifh u@&if;ESD;jr§KyfESH rIrsm;\ OD;pm;ay;rsm;tm;

taotcsm wef;wlnDrIudk owdxm;aom cGJjcrf;pdwfjzmrIyg0ifonf/ tm;aumif;aom þudk;um;csufudktajccHum pDtD;tufptm&f

tqifh 3 (2015 ESpf0ufwGif NyD;pD;rnf[k arQmfvifh&onf) u tpdk;&ESifh zGHUNzdK;a&; ygwemrsm;u jyKvkyfaom u@wpfavQmuf

tpDtpOfuseNyD; OD;pm;ay;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udk vrf;jy&ef aiGaMu;tukeftusrsm;aom trsKd;om;ynma&;u@tpDtpOf

(tifeftD;tufpfyD) wGif tpdk;&aazmfxkwfrIudk axmufyHhvdrhfrnf/

Page 167: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 127

a&S;OD;t&G,f uav;oli,fjyKpkapmifha&Smufa&;qkdif&m arQmfrSef;csuf AsL[m 10 &yf csrSwfum

t&nftaoG;? tkyfcsKyfrI? vufvSrf;rDrIrsm; ykdrkdtm;aumif;&ef aqmif&GufcJhygonf/ 2016 ckESpf

ynmoifESpfrS pNyD; toufig;ESpft&G,f rlBudKukd tajccHynma&;\ tpdwftykdif;wpfcktjzpf

jyefvnfzGJUpnf;apjcif;onf tpkd;&\ tapmykdif;ESpfrsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyfrnf[laom

uwdu0wfukd xif[yfapygonf/

jrefrmEdkifiHtaejzifh a&S;OD;t&G,f uav;oli,fapmifha&Smufa&;ESifh zGHUYNzdK;wkd;wufa&;

tpDtpOf (ECCD) ukd vufvSrf;rDEkdifrIrSm tjcm;EkdifiHrsm;ESifh EIdif;,SOfvkdufygu tvGefedrfhusaeyg

ao;onf/ 2012 ckESpfwGif okH;? av;ESpft&G,f uav;rsm;\ ,if;tpDtpOfukd vufvSrf;rDrIonf

tmqD,Ha'owGif 57 &mckdifEIef; &Sdaomfvnf; jrefrmEkdifiHwGif 22 &mckdifEIef;om &Sdygonf/ rdef;

uav;rsm;\ ausmif;0ifrIonf a,musfm;av;rsm;xuf enf;yg;NyD; NrdKUjy? aus;vuf? a0;vHa'o

tvkduf uGmjcm;rIrsm;pGm&Sdaeygonf/ jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;rsm;tMum; uGmjcm;rIrSm tvGef

odomxif&Sm;ygonf/ jynfe,frsm;wGif u&ifjynfe,fonf ausmif;0ifEIef; tjrifhqkH;jzpfNyD;

60.7 &mckdifEIef;&Sdum &ckdifjynfe,fonf tedrfqkH;jzpfNyD; 5.4 &mckdifEIef;om &Sdygonf/ 250

a&S;OD;t&G,f uav;oli,fapmifha&Smufa&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;tpDtpOfukd roefpGrf;uav;

i,ftcsKdUom vufvSrf;rDEkdifaMumif;ukd uav;i,frsm;u azmfjycJhMuygonf/251

Z,m; 3.1/ ynma&;tqifhtrsKd;rsKd;rS ausmif;ol (trsKd;orD;) &mckdifEIef; (2009)ynma&;tqifh ausmif;ol&mckdifEIef;

tajccHynmrlvwef; (*&dwf 1-5) 49.4

tajccHynmtv,fwef; (*&dwf 6-9) 49.8

tajccHynmtxufwef; (*&dwf 10-11)* 51.8

pmudk; - Handbook on Human Resources, Development Indicators 2009, Department of Labour

vuf&SdumvwGif jrefrmEkdifiH rlvwef;ynma&;\ t"duusaom atmifjrifrIwpfckrSm

ausmif;0ifEIef;wGif usm;? r yg0ifrItcsKd; nDrQjcif;jzpfygonf/ Z,m; 3.1 wGif ynma&;tqifh

wkdif;wGif trsKd;orD;yg0ifEIef;ukd azmfjyxm;onf/ bufpkHynma&;u@ jyefvnfokH;oyfrI CESR

wGif ynma&;u@\ ta&;ygaom ½Iaxmifhrsm;wGif usm;? r cGJjcm;azmfjyxm;aom okH;oyfcsuf

rsm;ukd &&SdcJhygonf/ okdY&mwGif txl;ojzifh ausmif;om;rsm;\ ynma&;NyD;ajrmufrIESifh ynma&;

\ t&nftaoG;ponfh tcsuftvufrsm; &&SdEkdifajc tvGefenf;ygonf/

Z,m; 3.2/ tom;wifausmif;0ifEIef;ESifh ausmif;xGufaom uav;oli,f touftkyfpkESifh vdiftvkdufyg0ifrItcsKd;touftkyfpk tqifh

(tpkd;&\ pH)

wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm NrdKUjy aus;vuf

pkpkaygif; usm; r usm; r usm; r

(1) rlBudKtouftkyfpk (2-4)

250Ministry of National Planning and Economic Development and UNICEF. 2012. Situation Analysis of Women and Children in Myanmar. Yangon. p. 186.

251 Ministry of Social Welfare, Relief and Resettlement. 2014. Myanmar Policy for Early Childhood Care and Development. Nay Pyi Taw. p. 29.

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 168: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 128

tom;wif

ausmif;0ifEIef;? 0.17 0.16 0.17 0.30 0.34 0.12 0.13

ausmif;0ifrI r&Sd 83% 84% 83% 70% 66% 88% 87%

(2) rlvwef;t&G,f (5-9)

tom;wif

ausmif;0ifEIef;? 0.88 0.88 0.88 0.92 0.91 0.87 0.87

ausmif;0ifrI r&Sd 11% 11% 11% 7% 8% 12% 12%

(3) tv,fwef;t&G,f (10-13)

tom;wif

ausmif;0ifEIef;? 0.51 0.50 0.52 0.68 0.74 0.45 0.46

ausmif;0ifrI r&Sd 18% 17% 18% 10% 8% 19% 21%

(4) txufwef;t&G,f (14-15)

tom;wif

ausmif;0ifEIef;? 0.26 0.25 0.27 0.48 0.50 0.19 0.20

ausmif;0ifrI r&Sd 43% 42% 44% 20% 18% 47% 52%

(5) txufwef;tvGef t&G,f

(5 - 1) 16 rS 19 twGif;

tom;wif

ausmif;0ifEIef;? 0.12 0.10 0.13 0.23 0.29 0.07 0.08

ausmif;0ifrI r&Sd 71% 71% 70% 51% 47% 77% 77%

(5 - 2) 18 rS 21 twGif;

tom;wif

ausmif;0ifEIef;? 0.12 0.10 0.13 0.23 0.27 0.07 0.09

ausmif;0ifrI r&Sd 83% 84% 81% 69% 65% 88% 87%

pmudk;-ADB staff estimates generated from 2009/2010 IHLC Survey data. Note/ / cefYrSef;csufrsm;onfh udef;*Pef; pm&if;Z,m;raocsmrIESifh roufqkdifyg/ (txl; ojzifh cGJjcm;azmfjy&aom tqifhrsm;wGif)

¤if;wkdYonfcefYrSef;tjzpfomxm;oifhygonf/

Z,m; 3.2 wGif azmfjyxm;ouJhokdY IHCLA \ 2009-2010 tcsuftvufrsm;ukd

CESR \ okH;oyfrIrsm;t& tom;wifausmif;0ifEIef;tay; usm;? r ESifh touft&G,ftkyfpk

cGJjcm;NyD; okH;oyfcsufrsm;udk &&SdcJhygonf/ Z,m;yg tcsufrsm;t& ausmif;wGif;ynma&;? tom;

wifausmif;0ifEIef;ESifh ausmif;xGufMuonfh touft&G,fukd usm;? r tvkduf aus;vuf? NrdKUjy

uGmjcm;rItvkduf odEkdifygonf/ xkdZ,m;rS usm;? r cGJjcm;xm;aom tom;wifausmif;0ifEIef;ukd

vnf; jyoygonf/252 tajccHrlvwef;tqifh tom;wifausmif;0ifEIef;onf ausmif;om; (88

252 tifeftD;tm&f (tom;wifpm&if;oGif;jcif;EIef;) rSm owfrSwfxm;aom ynma&;tqifhESifh udkufnDonfh w&m;0if

touft&G,ftkyfpk&Sdaom uav;i,frsm;ESifh vli,frsm;\ ynma&; owfrSwfcsuftqifhudk vTrf;NcHKEdkifaom yrmP

jzpfonf/ tjcm;wpfzufwGifvnf; pkpkaygif; pm&if;oGif;jcif;EIef; (*sDtD;tm&f) wGif touft&G,fudk vspfvsL½Ivsuf

owfrSwfxm;aom ynma&;tqifhwGifh pm&if;oGif;aompkpkaygif;ta&twGufyg0ifonf/ þae&mwGif pmar;yGJusí

aemufwpfESpfjyefwuf&olrsm;vnf; yg0ifonf/

Page 169: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 129

&mckdifEIef;)ESifh ausmif;ol (88 &mckdifEIef;)? tajccHynmtv,fwef;ESifh txufwef;wGif ausmif;

om; (52 &mckdifEIef;)ESifh ausmif;ol (53 &mckdifEIef;) &Sdygonf/ trsKd;orD;i,f&G,ftwGuf

ynma&;vufvSrf;rDrIonf wkd;wufrI&Sdojzifh a&&SnfwGif pmwwfajrmufrIEIef; wdk;jr§ifhjcif;ukd

taxmuftuljyKrnf[k arQmfvifhEkdifygonf/ 2011-2012 ckESpf IHCLA tpD&ifcHpmt&

pmwwfajrmufrIEIef;rSm trsKd;om; 96 &mckdifEIef;ESifh trsKd;orD; 89 &mckdifEIef;wkdY jzpfygonf/

okdY&mwGif Z,m; 3.2 wGif azmfjycsuft& tajccHynmtv,fwef;tqifh\ ausmif;

0ifEIef;rSm usm;? r tcsKd; rnDrQrIonfvnf;aumif;? tom;wifausmif;0ifrIEIef;onfvnf; aumif;

a,musfm;av;? rdef;uav;wkdYtay: ta&;BuD;aom tusKd;oufa&mufrIrsm; &Sdygonf/ 253

tao;pdwfazmfjy&vQif IHCLA ppfwrf; avhvmqef;ppfrI\ tcsuftvufrsm;t& tajccHynm

tv,fwef;tqifh 2009-2010 ckESpf (touf 10-13 ESpfMum;&Sd *&dwf 6-9) ausmif;0ifEIef;

(51 &mckdifEIef;) &SdNyD; txufwef;tqifh (touf 14-15 ESpfMum;&Sd *&dwf 10-11) tom;wif

ausmif;0ifEIef;rSm (26 &mckdifEIef;) atmufokdY usqif;oGm;aMumif; awGU&ygonf/ ,if;tcsuf

onf tv,fwef;tqifhwGif ausmif;rtyfawmhaom? ausmif;xGufMuonf[k ,lqEkdifaom

ausmif;ol? ausmif;om;ta&twGuf yrmP jrifhrm;aMumif;jyoonf/ Oyrm-2009-2010

ckESpf tcsuftvufrsm;t& touf 14-15 ESpftwGif; a,musfm;av; (42 &mckdifEIef;)ESifh rdef;

uav; (44 &mckdifEIef;) ausmif;xGufMuonfukd Munfhygu rdef;uav;rsm;onf txufwef;

tqifh ausmif;0ifEIef;ESifh txufwef;ynmNyD;qkH;rIwGif ykdrkd&SdaeaMumif; ,lq&ygonf/ 254

NrdKUjywGif touf 14-15 ESpf a,musfm;av;rsm;\ ausmif;xGufEIef; 20 &mckdifEIef;onf rdef;

uav;rsm;xuf 18 &mckdifEIef; tenf;i,fjrifhrm;aeaMumif; awGU&onf/

txufZ,m; 3.2 rSm azmfjyxm;onfh udef;*Pef;rsm;onf cefYrSef;rsm;jzpfaomfvnf;

,if;Z,m;t& NrdKUjya'orSuav;trsm;pkonf¤if;wkdYtouft&G,fwGif&Sdoifhonfhtwef;

tqifhwGif ausmif;ynma&;oif,laeMuNyD; rlvwef;ynma&;ESifh EIdif;,SOfvQif tv,fwef;ESifh

txufwef;tqifhwGif vkdtyfcsufrsm;? uGm[csufrsm;ukd ykdrkdawGUvm&ygonf/ NcHKikHMunfhygu

usm;? r yg0ifrItcsKd; wlnDrI&Sdvifhupm; usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI? ae&ma'oESifh tjcm;½I

axmifhwkdYMum;wGiftjyeftvSeftusKd;oufa&mufrI&SdaMumif;¤if;wkdYuaxmufjyygonf/¤if;

tcsufukd 2009-2010 ckESpfwGif jyKvkyfaom MICS rS awGU&Sdcsufrsm;jzpfaom &efukefNrdKUrS

touf 10-15 ESpf a,musfm;av;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;\ ysrf;rQ 82 &mckdifEIef;onf (tajccH

ynmrlvwef;ausmif;tygt0if)usqif;aeMuaomfvnf; &ckdifjynfe,frS ¤if;touftkyfpk\

wpf0ufausmfausmf rdef;uav;rsm;\ 57 &mckdifEIef;ESifh a,musfm;av;rsm;\ 49 &mckdifEIef;onf

ausmif;xGufMuygonf/ rdef;uav;rsm;\ ausmif;xGufEIef;rSm a,musfm;av;rsm;xuf 8

&mckdifEIef; rsm;aeaMumif; awGU&ygonf/ tcsKdU wkdif;a'oBuD;? jynfe,fwkdYwGif touf 10-15

ESpf a,musfm;av;rsm;\ ausmif;xGufEIef;u rdef;uav;rsm;xuf odompGm jrifhrm;ygonf/ 255

xkdYjyif NrdKUjya'owGif rdef;uav;rsm;\ tajctaerSm tv,fwef;ESifh txufwef;tqifhwGif

(Oyrm- tom;wifausmif;0ifEIef; ykdrkdjrifhrm;jcif; okdYr[kwf ausmif;xGufEIef;tcsKd; edrfhusjcif;)

253 CESR, ADB, and Australian Aid. 2013. CESR Phase 1 Technical Appendix on the Secondary Education Subsector. Yangon.

254 Ministry of National Planning and Economic Development, Ministry of Health, and UNICEF. 2012. Situation Analysis of Children in Myanmar. Yangon. pp. 82–83.

255 atmufajcrSwfpk 253/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 170: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 130

ykdrkdaumif;rGefaMumif; IHLCS ppfwrf;rStcsuftvufrsm;uñTef;jyygonf/¤if;a,bk,stajc

taeonf aus;vufa'orsm;wGif ykdrkdodrfarGUygonf/ tom;wifausmif;0ifEIef;wGif rdef;uav;

rsm;u ykdrkdjrifhrm;aomfvnf; ausmif;xGufEIef;wGifvnf; rdef;uav;rsm;onf a,musfm;av;rsm;

xuftenf;i,fykdrkdjrifhrm;ygonf/¤if;tcsufonfa&SUaemufrnDñGwfjcif;r[kwfaomfvnf;

i,f&G,faom rdef;uav;rsm;onf twef;tqifh aemufususefavhr&SdaMumif; ñTefjyvsuf&Sdyg

onf/ tvm;wlaumufcsufukd MICS yg owif;tcsuftvufrsm;u azmfjyygonf/256

ausmif;xGufEIef;ESifh tajccHynm rlvwef;? tv,fwef;ESifh txufwef;ynma&;tqifh NyD;ajrmufrIEIef;

ausmif;0ifrIEIef;onf ynma&;qkdif&m taMumif;t&mwpfckvkH;\ tpdwftykdif;rQukdom

azmfjyygonf/ CESR avhvmqef;ppfrIonf ynma&;pDrHcefYcGJrIESifh ynma&;qkdif&m owif;tcsuf

tvufpepf (Education Management Information System-EMIS) ESifh IHLC ukd tajccHaom

tcsuftvufrsm;udk tajccHNyD; ausmif;ynma&;tqifhtm;vkH;twGuf ynma&;NyD;ajrmufrIEIef;?

uav;rsm; ausmif;rS xGufonfh taMumif;&if;rsm;ESifh rnfonfhtcsdefwGif ausmif;xGufonfwkdYukd

avhvm&efjzpfygonf/ IHLCA ESifh EMIS ppfwrf;ESpfckpvkH;u azmfjyonfrSm vwfwavmESpfrsm;

twGif; ynma&;tqifh NyD;ajrmufrIEIef; toifhtwifhwkd;wufrI&Sdaomfvnf; tajccHynmrlvwef;

ynma&;NyD;ajrmufol ig;OD;wGif wpfOD;onf tv,fwef;tqifhynma&;okdY qufvufwuf

a&mufjcif;r&SdbJ tv,fwef;ESifh txufwef;tqifh ynma&;wGifvnf; odomaom ausmif;

xGufolOD;a&&Sdonfukd awGU&ygonf/

IHLC avhvmqef;ppfrI owif;tcsuftvufrsm;t& tBuHjyKonfrSm...

(u) rMumao;rDESpftykdif;tjcm;twGif; ausmif;ae&G,fuav;tkyfpk\ 96 &mckdifEIef;ausmfonf

tedrfhqkH;tajccHynmrlvwef; *&dwf 1 tqifh NyD;ajrmufMuygonf/

(c)¤if;*&dwf1tqifhNyD;ajrmufolrsm;teuf*&dwf3tqifhtxdausmif;xGufoltvGefenf;

yg;NyD; (ykHjyZ,m;rSm tvsm;vkduf wpfajy;nDeDyg; tajctae)? EMIStcsuftvufrsm;ESifh

EIdif;,SOfvQif *&dwftqifh 1 wGif pmoifESpfwpfESpfru oif,l&olEIef; ykdrkdjrifhrm;onf[k

,lqygonf/

(*) EMIS ukd tajccHaom cefYrSef;csufrsm;enf;wl *&dwf 5 tqifh NyD;ajrmufNyD;aemuf ausmif;rS

EkwfxGufMujcif;ukd odompGm awGUjrif&ygonf/257

ykdrkdtao;pdwfaom CESR tqifh 2 avhvmqef;ppfcsufukd qufvufjyKvkyfvsuf&SdNyD;

,if;wkdYudk usm;? r? NrdKUjy? aus;vufukd tajccH cGJjcm;xm;rIrsm;? vlrIpD;yGm;tqifhrsm;t& cGJjcm;

azmfjycsufrsm; &&Sdygrnf/ ykH 3.1 wGif ynma&;NyD;ajrmufrIqkdif&m taMumif;t&mrsm;ukd azmfjy

xm;ygonf/258

ykH-3.1 t& NrdKUjyaeuav;rsm;ESifh qif;&Jaomrdom;pk&Sd uav;rsm;twGif; BuD;rm;aom

256 atmufajcrSwfpk 253/

257 atmufajcrSwfcsuf 253/

258 þae&mwGif azmfjyxm;aom cGJjcrf;pdwfjzmrItwGuf enf;ynmESifh yHk 3.1 udk pDtD;tufpftm&f? at'DbDESifh Australian Aid. (2013) tqifh 1? tv,fwef;ynma&; u@cGJqkdif&m enf;ynm aemufqufwGJ? &efukefwGif tao;pdwf&Sif;vif;xm;onf/

ydkrdktao;pdwfusaom awGU&Sdcsufrsm;udk vmrnfh pDtD;tufpftm&f tqifh 2 aemuf qufwGJwGif wifjyay;vdrhfrnf/

Page 171: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 131

uGm[csufudk awGU&onf/ usm;? r a&;&m rnDrQrIqkdif&m qufoG,fcsufrsm;onf vlrIpD;yGm;a&;

tajctaeESifh qufpyfvsuf&SdaMumif; awGU&onf/ ykH-1 wGif awGU&Sdcsuft& 2009-2010 ckESpf

twGif; NrdKUjy&Sd vli,ftkyfpkrsm;teuf tMurf;tm;jzifh 93 &mckdifEIef;ESifh 80 &mckdifEIef;onf

rlvwef;ESifh tv,fwef;ynm NyD;qkH;MuNyD; usm;? r Mum; uGm[rItenf;i,fom awGU&Sd&ygonf/

okdY&mwGif txufwef;ynm oif,lonfhtqifhwGif rdef;uav;OD;a&onf a,musfm;av;OD;a&

xuf odompGm jrifhrm;aMumif;awGU&onf/ rwljcm;em;pGm qif;&Jaomrdom;pk&Sd rdef;uav;rsm;

onf a,musfm;av;rsm;ESifh EIdif;,SOfygu rlvwef;tqifh NyD;ajrmufrIwGif tenf;i,frQom

uGm[rI&Sdonf/ (rdef;uav; 71 &mckdifEIef;wGif qif;&Jaoma,musfm;av; 77 &mckdifEIef;)/

qif;&Jaom rdef;uav;tenf;i,frQom tv,fwef;tqifh wufa&mufMuojzifh (rdef;uav;

64 &mckdifEIef;wGif qif;&Jaoma,musfm;av; 69 &mckdifEIef;) uGm[csuf BuD;rm;vmaMumif;

awGU&Sd&onf/ okdY&mwGif txufwef;ynm oif,lrItqifhwGif rdef;uav;OD;a&rSm a,musfm;av;

OD;a&xuf ykdrsm;onfukd awGU&onf/ tqkdyg uGm[csufrsm;ESifhywfoufí CESR qef;ppfavhvm

rIawGU&Sdcsufrsm;ukd aemufykdif;wGif qufvufazmfjyoGm;ygrnf/

ykH-3.1/ twef;ynmNyD;ajrmufrI

Source: ADB staff estimates in cooperation with the CESR Team, using 2009/2010 IHLCS data.

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 172: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 132

ynma&;\ t&nftaoG;

t&nftaoG;jrifh ynma&;ESifh ynma&;NyD;ajrmufrIwkdYwGif jyóemtenf;i,f&Sdygonf/

2012 ckESpfwGif jyKvkyfaom avhvmcsufwpf&yft& 15 NrdKUe,f&Sd ausmif;tajcjyK a&S;

OD;t&G,f uav;oli,fjyKpkapmifha&Smufa&; 181 ausmif;wGif ESpf&mckdifEIef;om t&nftaoG;

ñTef;udef;ESifh ukdufnDrI&SdNyD; 54 &mckdifEIef;onf tav;xm;vkyfaqmif&ef vkdtyfaeaMumif;?

oifMum;aom q&mrrsm;\ 24 &mckdifEIef;onf oifwef;wufa&mufxm;jcif; r&SdaMumif;?

ausmif;rsm;\ okH;ykHwpfykHcefYom oifaxmufulypönf;rsm; jynfhpkHrI&SdaMumif; awGU&onf/ uav;

oli,frsm;\ pOfqufrjywf zGHUNzdK;wkd;wufrIukdvnf; rSwfwrf;wifxm;jcif; r&Sdyg/ wpf0ufaom

ausmif;rsm;onfom &yf&GmESifh yl;aygif;aqmif&GufrI&SdaMumif; rSwfwrf;wifxm;ygonf/ rlvwef;

BudKausmif;q&mrrsm;ESifhrdbynmay;oltrsm;pkrSmtrsKd;orD;rsm;jzpfMuNyD;¤if;wkdYtwGufoif

wef;wufa&muf&ef tcGifhtvrf;rsm;rSm tuefYtowf&Sdaeao;aMumif; awGU&Sd&onf/ (tvkyf

r0ifcifESifh tvkyf0ifNyD; ESpfrsKd;pvkH;twGuf)259

tajccHynmtv,fwef;ESifh txufwef;ausmif;rsm;wGif t&nftaoG;atmifjrifrIqkdif

&m jyóemrsm;ukd awGUjrifEkdifygonf/ wdusaom tcsdefESifhwpfajy;nDjzpfaom owif;tcsuf

tvufrsm; r&Sdjcif;? tajccHynmtxufwef;onf txufwef;ynm NyD;ajrmufrIukd ppfaq;onf

omru wuúokdvf0ifwef;atmifjrifrI t&nftcsif;ppf pmar;yGJvnf; jzpfygaomfvnf; owif;

tcsuftvufrsm;rSm ausmif;om;\ oif,lwwfajrmufrIukd ta&twGuftm;jzifhom jyoEkdif

jcif;wkdY jzpfygonf/260

atmufazmfjyyg Z,m; 3.3 rSm vGefcJhaomig;ESpf 2008-2012 ckESpftwGif; wuúokdvf

0ifwef;pmar;yGJukd ajzqkdol ausmif;ol? ausmif;om;rsm;\ okH;ykHwpfykHcefYom atmifjrifaMumif;

azmfjyxm;ygonf/ CESR rS okH;oyfcsuft& rMumao;rDESpftwGif; ESpfpOf wuúokdvf0ifcGifh

pmar;yGJajzqkdol ausmif;om;? ausmif;ol ig;odef;cefYteuf okH;odef;ausmfonf *&dwf 11 wGif

wufaeolrsm;jzpfonf/ qkdvkdonfrSm tMurf;zsif; ig;ykHESpfykHrQaom wuúokdvf0ifwef;pmar;yGJukd

ajzqkdolrsm;onf ESpfusNyD; jyefajzolrsm; jzpfygonf/ (ta&SUawmiftm&SEkdifiHtrsm;pkwGif ,if;

ukd awGUEkdifygonf)

Z,m; 3.3 t& wuúokdvf0ifwef;pmar;yGJ atmifjrifrIEIef;onf 2008 ckESpfrSpwifí

wkd;wufrI usqif;aMumif; awGU&SdEkdifygonf/ ausmif;olrsm;\ atmifjrifrIEIef;rSm ausmif;om;rsm;

xuf tenf;i,fjrifhrm;NyD; wuúokdvft"dubmom&yf trsKd;rsKd;twGuf 0ifcGifh&&Sd&ef vkdtyf

aom pmar;yGJtrSwfpm&if;rSmvnf; a,musfm;av;ESifh rdef;uav;rsm;twGuf rwlnDyg/261

259 jrefrmEkdifiH\ tapmydkif;uav;b0apmifha&SmufrIESifh zGHUNzdK;a&;rl0g'? vlrIzlvHka&;? u,fq,fa&;ESifh jyeffvnfae&mcs xm;a&;

2014? pmrsufESm 42? pmrsufESm 46 udk udk;um;xm;onf/

260 jyóemrsm;Mum;wGif tcsKdUjzpfpOfrsm;u wuúodkvf0ifcGifhpmar;yGJu txufwef;ausmif; oif½dk;ñTef;wrf;ESifh quf pyfrIr&SdbJ

wuúodkvf0ifcGifhtwGuf ydkrdktm½Hkpdkufxm;onf[k apm'u wufMuonf/ ydkrdka,bk,suspGmqkd&vQif pDtD;tufpftm&favmuf&Sd

tjyeftvSefaqG;aEG;rIu vuf&Sdwuúodkvf0ifcGifhpmar;yGJudk jyKjyifajymif;vJ&ef aqmif&Guf csufrsm; jyKvkyfaeNyD; vuf&Sdjzpfaeaom

u@ESpfckudk jzKwfypfzG,f&Sdonf/

261 www.irrawaddy.org/contributor/burmas-sexist-school-requirements-hurt-women-society.html

Page 173: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 133

atmifrSwfjrifhrm;pGm &&Sdonfh rdef;uav;rsm;taejzifh aq;ynmuJhokdYaom bmom&yf

e,fy,fwGif usm;? r yg0ifrItcsKd; nDrQap&ef a,musfm;av;ukd rdef;uav; wuúokdvf0ifcGifhtrSwf

xuf edrfhaomtrSwfjzifh 0ifcGifhjyKxm;ygonf/ a,musfm;av;rsm;ESifhom oufqkdifNyD; oif,lcGifh

&&SdEkdifonf[k vufcH,lqxm;aom ynm&yfe,fy,frsm;wGifvnf; rdef;uav;rsm; 0ifcGifh&&Sdap

&ef tvm;wlaqmif&GufrIrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;oifhygonf/

Z,m; 3.3/ 2008-2012 ckESpf wuúokdvf0ifwef;pmar;yGJ ajzqkdolESifh atmifjrifolta&twGuf

ESpf

pmar;yGJ ajzqdkol pmar;yGJ atmifjrifol

usm; r r % pkpkaygif; usm; r r % atmifjrif

ol %

2008 271,763 296,618 52 568,381 73,376 95,052 56 29.6%

2009 229,187 258,546 53 487,733 64,165 83,946 56 30.3%

2010 245,249 281,609 53 526,858 78,054 105,935 58 34.9%

2011 214,168 255,684 54 469,852 69,612 95,395 57 35.1%

2012 209,148 258,701 55 467,849 66,668 94,110 58 34.3%

pmudk; - bufpkHynma&;u@ jyefvnfokH;oyfrI (CESR) tqifh (1) (XmewGif; tokH;jyK&ef)

bufpkHvTrf;NcHKEkdifaom ynma&;u@ avhvmokH;oyfrI (CESR) tqifh 1 \ avhvmqef;

ppfrIwGif ausmif;om;rsm;ESifh ausmif;olrsm;tay: tusKd;oufa&mufonfh (tvGwfusuf

rSwfjcif;ukd tajccHaom pepf&SdaeqJ) oifMum;a&;pepfESifh oif,lrI&v'frsm;\ pdefac:rIrsm;ukd

tMurf;zsif;azmfjyygonf/ NcHKikHMunfhygu tajccHynmrlvwef;wGif pmar;yGJusaomaMumifh

*&dwftqifhwpfqifhwGif wpfBudrfruoif,ljcif; tawmftwefenf;yg;aomfvnf; tajccHynm

tv,fwef;tjrifhqkH;tqifh (*&dwf 9)wGif pmar;yGJus½IH;rI &mckdifEIef;rSm jrifhrm;aMumif;awGU&Sd&yg

onf/ txl;ojzifh tajccHynmtxufwef; (*&dwf 10-11)tqifhwGif wpfBudrfru oif,lrIEIef;

jrifhNyD; ausmif;olrsm;xuf ausmif;om;rsm;u ESpfus ykdrsm;aMumif; awGU&Sdygonf/262

ausmif;jyify ynma&;ESifh bkef;awmfBuD;oifynma&;\ tajctaeESifh tvm;tvmrsm;

1948 ckESpf vGwfvyfa&;&onfhtcsdefrS pwifí jrefrmEkdifiH a'otESHYtjym;wGif

yk*¾vduausmif;rsm;ukdwpfpwpfpwkd;csJUzGifhvSpfcJhygonf/¤if;tcsdeftxdynma&;\BuD;rm;aom

tpdwftykdif;ukd Ak'¨bmombkef;awmfBuD;oif ynma&;ausmif;rsm;u wm0ef,lvkyfaqmif

cJhygonf/ A[kdpm&if;tif;tzGJU (CSO) \ 2010 ckESpf ESpfcsKyfpm&if;tay: tajccHaom tcsuf

tvufrsm;t& ,cktcg ausmif;om;? ausmif;olrsm;\ okH;&mckdifEIef;om bkef;awmfBuD;oif

ynma&;ausmif;rsm;wGif ynmoif,lMuygonf/ 2009-2010 ckESpf IHLCS tay: tajccHaom

cefYrSef;csufrsm;u tajccHynmrlvwef;tqifhwGif ausmif;om;? ausmif;olrsm;\ wpf&mckdifEIef;

ausmfausmfESifh tajccHynmtv,fwef;ESifh txufwef;tqifhwkdYwGif ausmif;om;? ausmif;ol

rsm;\ ta&twGufwpf0ufonf bkef;awmfBuD;oifynma&;ausmif;wGif wufa&mufaeNyD;

262 atmufajcrSwfpk 253/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 174: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 134

a,musfm;av;OD;a&rSm rdef;uav;OD;a&xuf tenf;i,fykdrsm;aMumif; awGU&onf/263¤if;bkef;

awmfBuD;oifynma&;ausmif;rsm;tm;vkH;onf omoema&;0efBuD;XmewGif rSwfykHwifxm;onf

r[kwfbJ¤if;ausmif;om;?ausmif;olta&twGufonfA[kdpm&if;tif;tzGJU(CSO) wGif tpD&if

cHonfxuf ykdrkdrsm;jym;Ekdifygonf/ bkef;awmfBuD;oifynma&;ausmif; trsm;pkonf tajccHynm

oif½kd;ñTef;wrf;tay: tajccHvsuf tajccHynmrlvwef;tqifhukd oifMum;ay;NyD; tykdbmom

&yftaeESifh Ak'¨bmom,Ofaus;rIESifh "avhxkH;pHrsm;ukd oifMum;ay;ygonf/ bkef;awmfBuD;oif

ausmif;tcsKdUwGif tajccHynmtv,fwef;ESifh txufwef;tqifhrsm;ukdvnf; xnfhoGif;oif

Mum;ygonf/

a,bk,stm;jzifh bkef;awmfBuD;oifynma&;ausmif;rsm;wGif ynmoif,lMuonfh

ausmif;om;? ausmif;olrsm;onf qif;&JEGrf;yg;aom tdrfaxmifpkrsm;rS uav;oli,frsm;ESifh

rdbrJhuav;oli,frsm;jzpfMuygonf/¤if;ausmif;rsm;onfynmoifMum;a&;ukdomrutpm;

taomufauR;arG;NyD; ausmif;okH;pmtkyfrsm;ESifh pmoifcef;tokH;taqmifrsm;\ ukefusp&dwfrsm;

twGuf&yf&Gmtokdif;t0kdif;\tvSLaiGrsm;ukdtokH;jyKygonf/¤if;jznfhqnf;rIonfqif;&JEGrf;

yg;aom tdrfaxmifpkrsm;twGuf odompGm tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/ ausmif;tkyfq&m?

q&mrrsm;onfausmif;om;?ausmif;olrsm;\arG;pm&if;ukdawmif;,lavhr&Sdjcif;aMumifh¤if;

pm&Gufpmwrf;rsm; r&Sdonfh rdom;pkrsm;twGuf tqifajyapygonf/ xkdYjyif aEG&moDausmif;ydwf

&ufrsm;wGif tykdbmom&yfrsm;taeESifh wkdif;&if;om;bmompum;ESifh pmayukdvnf; oifMum;

ygonf/

ausmif;rS xGufxm;&aom uav;rsm;ESifh t&G,fa&mufvli,frsm;twGuf ausmif;jyify

ynma&;wGif a&G;cs,fp&mvrf; tvGefenf;yg;ygonf/ 264 tajccHynm qkH;cef;wkdifatmif roif&bJ

ausmif;jyifya&mufaeaom uav;i,ftrsm;pktwGuf ta&;wBuD;xnhfoGif;pOf;pm;&ef vkdtyf

ygonf/ EkdifiHawmftpkd;&rS ausmif;jyifyynma&;ukd t&Sdeft[kefjzifh aqmif&Gufa&;twGuf

vuf&Sdausmif;ynma&;\ vkdtyfcsufrsm;udk jznfhqnf;&ef rl0g'rsm;? taumiftxnfazmfrI pDrH

csufrsm; a&;qGJvsuf&Sdygonf/ xkdtpDtpOfrsm;xJwGif ausmif;wpfcgrQ raezl;aom trsKd;orD;

rsm;twGuf tajccHynmoifMum;Ekdif&efESifh pmwwfajrmufrI wkd;wufap&ef? txl;ojzifh

wkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;rS trsKd;orD;rsm;? oGm;vm&efcufcJaom zGHUNzdK;rIaemufusonfh a'orsm;

rS trsKd;orD;rsm;ukd t"duxm;onfh tpDtrHrsm; yg0ifoifhygonf/

ausmif;jyifyynma&;tpDtpOfonf ausmif;rS xGufxm;&aom touf 10-14 ESpfrsm;

twGufESpfESpftpDtpOfjzpfNyD;¤if;tpDtpOfukduav;i,f11ç000twGuf86 NrdKUe,fwGif

taumiftxnfazmfaqmif&Gufvsuf&Sdygonf/¤if;xJrS43&mckdifEIef;onfrdef;uav;rsm;jzpf

Muygonf/265 xkdtpDtpOfudk atmifjrifNyD;ajrmufaom uav;i,frsm;onf ausmif;ynma&;ykHrSef

twef;rsm;wGif jyefvnfwufa&mufoifMum;Ekdifygonf/ rdef;uav;i,f&G,frsm; ausmif;0ifrIEIef;

enf;aejcif;wGif tdrftvkyfrsm;ukd 0kdif;ul&jcif;onf tcsufwpfckjzpfEkdifaomfvnf; ,if;ukd

263 atmufajcrSwfpk 253/

264 atmufaNcrSwfpk 120/

265 Through the Quality Basic Education Programme (QBPEP), supported by Australia, Denmark, DFIID, Euro-pean Union, Norway, UNICEF.

Page 175: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 135

aocsmpGm em;vnfoabmaygufEkdif&ef tcsuftvufrsm; xyfrHvkdtyfygonf/ xkdYaMumifh

rdef;uav;rsm;\ oD;oefYtxl;vdktyfcsufrsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;jznfhqnf;ay;Ekdif&eftwGuf

qDavsmfoifhawmfonfh ynmoifMum;enf;pepfukd vkdtyfaMumif; awGU&Sd&ygonf/ ykHrSef EXCEL

oifMum;rItpDtpOfonf touf 10-17 ESpf&Sdaom uav;i,frsm;twGuf &nf&G,fNyD; b0wpf

oufwmuRrf;usifrIrsm;ukd tajccHta&;? tzwf? *Pef;ocsFmwkdYESifhtwl oifMum;ay;ygonf/266

xkdtpDtpOfonf 2014 ckESpfwGif 17 NrdKUe,frS uav;i,f 9ç260 OD; yg0ifvsuf&SdNyD; xkdtxJwGif

rdef;uav;yg0ifrI 55 &mckdifEIef; &Sdygonf/267 xkdtpDtpOfwGif usm;? r a&;&m qDavsmfoifh

awmfonfh oifMum;enf;pepfrsm;ukd zefwD;ay;EkdifonfESifhtrQ rdef;uav;i,frsm;twGuf

tvGeftusKd;&Sdonfukd awGU&Sd&ygonf/ okdYaomfvnf; xkdYxufjynfhpkHvkHavmufaom owif;

tcsuftvufrsm; vkdtyfvsuf&Sdaeygonf/ ausmif;jyify tv,fwef;tqifhynma&;pDrHudef;

wpfckukd ynma&;0efBuD;XmerS taumiftxnfazmfvsuf&Sdygonf/

a&TUajymif;tajccsolrsm;? txl;ojzifh rdrdae&yfokdY jyefvnfa&mufvmaom a&TUajymif;

tajccsolrsm;onf ausmif;jyifyynma&;u@wGif xyfrHxnfhoGif;pOf;pm;&rnfh OD;wnftkyfpk

wpfckjzpfygonf/ynma&;qkdif&mvkdtyfcsufESifh pyfvsOf;í¤if;u@ukd avhvmjcif;tvGef

enf;yg;ygonf/ xkdif;EdkifiH&Sd jrefrmEkdifiHrS a&TUajymif;tajccsolrsm;twGuf aqmif&Gufaeonfh

tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;wpfckjzpfonfh (The BEAM Education Foundation) onf a&TU

ajymif;tajccsolrsm;\ ynma&;ESifh pyfvsOf;aom owif;tcsuftvufrsm;udk jznfhqnf;ay;yg

onf/268¤if;tzGJU\rMumao;rDujyKpkonfhxkdif;EkdifiHtwGif;a&TUajymif;tajccsolrsm;\tajc

taepmwrf;ü a&TUajymif;tajccsolrsm;ESifh ¤if;wkdY\om;orD;?uav;oli,frsm;onf &yf&Gm

266 EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xme? jrefrmt&nftaoG;tajccHynma&;y½dk*&rf;? ESpfywfvnftpD&ifcHpm? aejynfawmf/

267 EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xme? jrefrmt&nftaoG;tajccHynma&;y½dk*&rf;? ESpfywfvnftpD&ifcHpm? aejynfawmf/

268 The BEAM EDUCATION FOUNDATION udk 'DZifbmv 2009 &ufwGif zGJUpnf;cJhonf/ &nf&G,fcsufrSm ydkrdktqifhjrifhrm;

aom aumvdyftwGuf jyifqifrIenf;vrf;rsm;ESifh tqifhjrifh toufarG;rIqkdif&m uRrf;usifrIoifwef;wdkYtwGuf BudK;yrf;vsuf

jrefrmEkdifiHrS a&TUajymif;ausmif;rsm;\ rjynfhpHkao;aom vkdtyfcsufrsm;udk axmufyHhay;&ef jzpfonf/ ,if;azmifa';&Sif;udk

EkdifiHwumtzGJUtpnf;rsm;\axmufyHhrIjzifh aiGaMu;rwnfxm;onf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

UN

FPA

Page 176: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 136

tajcjyKausmif;rsm;ESifh tzGJUtpnf;rsm;wGif ynmoif,lMu&onf[k azmfjyxm;ygonf/ vwf

wavmumvwGif a&TUajymif;tajccsol ausmif;om;? ausmif;olrsm;onf tajccHynma&;ESifh

toufarG;0rf;ausmif;ynma&; ESpfrsKd;pvkH;udk ausmif;jyifyynma&;tpDtpOfjzifh oif,lEkdifMuyg

onf/ okdYr[kwf xkdif;EkdifiH\ ausmif;rsm;wGifvnf; oif,lEkdifMuygonf/

¤if;a&TUajymif;tajccsolrdbtrsm;pktaejzifhausmif;ynma&;ESifhxkdif;EkdifiH\ynm

a&;ESpfrsKd;pvkH;ukd oifhavsmfonfh a&G;cs,frI[k rjrifonfrSm jrefrmEkdifiHokdY jyefvnfa&TUajymif;&ef

twGuf avhusifhjyifqifay;jcif; r&SdaomaMumifhjzpfygonf/ þtpDtpOfatmufwGif ausmif;ol?

ausmif;om;rsm;onf xkdif;bmompum;ukd oifMum;Mu&ygonf/ xkdYtjyif xkdif;EkdifiH okdYr[kwf

jrefrmEdkifiHrS ynma&;qkdif&m tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;u ¤if;ausmif;jyifyynma&;ausmif;

rsm;\ ynma&;tqifh atmifjrifrIukd w&m;0if todtrSwfjyKjcif;r&Sdyg/269

tqifhjrifhynma&;\ tajctaeESifh tvm;tvmrsm;

urÇmvkH;qkdif&m pD;yGm;a&;e,fy,f\ tajymif;tvJrsm;ESifh vkdufavsmnDaxGjzpfaom

todynmtajccHaom vkyfom;tiftm;udk jyKpkysKd;axmif&eftwGuf EkdifiHwumtqifhrD t&nf

taoG;jynfh0aom tqifhjrifhynma&;pepfwpf&yf r&Sdrjzpf vkdtyfygonf/ avhvmqef;ppfrI

pmwrf;rsm;\ azmfjycsuft&vnf;aumif;? pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&;

tajccHvkyfief;rlabmifwGif tpkd;&\ azmfjycsuft&vnf;aumif;? jrefrmEkdifiH\ tqifhjrifhynm

a&;Xmersm;onf t&nftaoG;edrfhusNyD; okawoevkyfjcif; tenf;tusOf;rQom&Sdygonf/

rMumao;rD q,fpkESpftwGif; wuúokdvfrsm;\ axmufyHh&efykHaiG rvkHavmufjcif;rSm tajctae

tvGefqkd;&Gm;aeNyD; txl;jyKbmom&yfwuúokdvfrsm;tm; oufqkdif&m0efBuD;Xmersm;\ pDrH

tkyfcsKyfrIvufatmufokdY vTJajymif;xm;&m ynma&;tajctae ysufpD;oGm;ygonf/270 xkdYjyif

EkdifiHa&;wnfNidrfa&;twGuf wuúokdvfESifh aumvdyfrsm;tm; vlaepnfum;aom tcsuftcsm

ae&mrsm;rS tvSrf;a0;&mwGif ae&mcswnfaqmufxm;ygonf/ bGJU&tvkyfvufrJh? vkyftm;ESifh

tvkyftukdif rrQwrI? a&TUajymif;tvkyform; jyóemrsm;onf 'D*&DbGJUoifwef;tpDtpOfrsm;

ESifh acwfrDwdk;wufaom tvkyftukdifaps;uGufwkdYtMum; o[Zmwrjzpfjcif;ESifh qufET,frI&SdNyD;

t&nftaoG;qkdif&m wef;n§drIedrfhusaom ynma&;pepf\ vu©Pm&yfrsm; jzpfygonf/271

jrefrmEkdifiH tqifhjrifhynma&;u@\ tHhMop&maumif;aom tajctaeESifh tvm;

tvmwpf&yfrSm ausmif;ol? ausmif;om;rsm;tMum; usm;? r yg0ifrIEIef; rnDrQrI wkd;jrifhvmjcif;

jzpfygonf/ 2012 ckESpf tqifhjrifhynma&;tm;vkH;wGif ausmif;ol? ausmif;om;pkpkaygif;\ 60

&mckdifEIef;ESifh ynma&;0efxrf;pkpkaygif;\ 82.6 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm; jzpfMuygonf/

269 BEAM Education. 2012. Statement: Migrant Education System, Thailand and Myanmar. www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/discussion2012/SubmissionsDGDMigration/BEAMEducationFoundation.pdf.

270 2012 ckESpfwGif umuG,fa&;0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;Xme? odyÜHESifh enf;ynm0efBuD;Xme ponfwdkY tygt0if 0efBuD;Xme

13 ckwGif ydkrdk jrifhrm;aom ynma&; tzGJUtpnf;rsm; xm;&Sd&ef twGuf pDrHcefYcGJrI wm0ef&SdcJhMuonf/ tpdk;&tzGJUwGif yg0ifaom

0efBuD;Xmersm;u jyKvkyfonfh A[dkaumifpDu tqdkyg tzGJUtpnf;rsm;twGuf ynma&;ESifh pDrHcefYcGJa&; qkH;jzwfcsufrsm;udk

csrSwfonf/urÇmhtESHY&Sdwuúodkvfausmif;trsm;pkrSmynma&;tzGJUtpnf;rsm;twGif;wGif¤if;wdkYbmomqkH;jzwfcsuf

csMuonf/ atmufajcrSwfpk 254 udkvnf; Munfh/ /

271 atmufajcrSwfpk 253/

Page 177: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 137

atmufazmfjyyg Z,m; 16 ESifh 17 wGif Munfh½I&ef/

Z,m; 3.4/ tqifhjrifhynma&;tqifhrsm;rS ausmif;ol? ausmif;om;rsm;\ &mckdifEIef; 2012 ckESpf

oifwef;rsm; usm; r

ausmif;om;?

ausmif;ol

pkpkaygif;\

&mckdifEIef;

pkpkaygif;

bGJUr&ao; 201762 296725 59 498487

r[m0dZÆm^odyÜH (t&nftcsif;ppf) 156 915 87 1041

bGJUvGef'Dyvkdrm 473 1309 73 1782

r[m 1315 5473 80 6788

r[m-okawoe 69 407 85 476

yg&*l 429 1858 81 2287

pkpkaygif; 204204 306687 60 510,891

pmudk; - DEPT, Education Development in Myanmar, May 2012

tMurf;tm;jzifh 0efBuD;Xme 12 ckcefYonf enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;

ESifh avhusifhoifMum;a&;wuúokdvfrsm;[k owfrSwfxm;onfh tqifhjrifhynma&;wuúokdvfrsm;

ESifh oifwef;tpDtpOfrsm;ukd pDrHcefYcGJvsuf&SdNyD; (toufarG;0rf;ausmif;ynm&yfwuúokdvfrsm;

tqifhrSm) owif;tcsuftvuftrsKd;rsKd; uGJjym;aeygonf/ tjyeftvSefEIdif;,SOfrIjyK&ef IHLCS

2009-2010 ckESpf ppfwrf;tcsuftvufrsm;ukd tokH;jyKxm;onfh tajccHtxufwef;ynma&;

vGeftqifhwGif yg0ifrI&mckdifEIef; cefYrSef;csufukd CESR tqifh 2 t& vli,frsm; tqifhjrifhynm

a&;wGif ausmif;0ifEIef;ukd usm;? r? touf? NrdKUjy? aus;vufjzifh Z,m; 3.5 wGif azmfjyxm;yg

onf/

Z,m; 3.5/ tqifhjrifhynma&;ESifh oifwef;rsm;wGif yg0ifrIESifh pyfvsOf;í IHLCS tajccHaom cefYrSef;csufrsm;tkyfpk trsKd;tpm; touf 16-19 touf 20-25 touf 26-30

usm;+r pkpkaygif;tqifhjrifhynma&;

uRrf;usifrIoifwef;

11.6%

1.7%

7.1%

1.6%

2.4%

0.8%

usm;tqifhjrifhynma&;

uRrf;usifrIoifwef;

10.3%

1.3%

7.5%

1.4%

3.5%

0.6%

rtqifhjrifhynma&;

uRrf;usifrIoifwef;

12.7%

2.1%

6.7%

1.8%

1.4%

1.0%

usm; (NrdKUjy)tqifhjrifhynma&;

uRrf;usifrIoifwef;

23.5%

3.5%

14.3%

3.8%

5.9%

1.3%

r (NrdKUjy)tqifhjrifhynma&;

uRrf;usifrIoifwef;

28.8%

6.7%

11.4%

3.7%

3.2%

2.1%

usm; (aus;vuf)tqifhjrifhynma&;

uRrf;usifrIoifwef;

6.5%

0.7%

5.4%

0.7%

2.6%

0.4%

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 178: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 138

tkyfpk trsKd;tpm; touf 16-19 touf 20-25 touf 26-30

r (aus;vuf)tqifhjrifhynma&;

uRrf;usifrIoifwef;

8.0%

0.7%

5.1%

1.1%

0.7%

0.5%

pmudk; - ADB staff estimates generated from 2009/2010 IHLCS data.rSwfcsuf - cefYrSef;csufrsm;onfh udef;*Pef;pm&if;Z,m; raocsmrIESifh roufqkdifyg/ (txl;ojzifh cGJjcm;azmfjy&aom tqifhrsm;wGif)

¤if;wkdYonfcefYrSef;tjzpfomxm;oifhygonf/

¤if;Z,m;3.5utqifhjrifhynma&;wGiftrsKd;orD;rsm;\ausmif;0ifEIef;ykdrkdjrifhrm;

aMumif; pDrHtkyfcsKyfa&;qkdif&m tcsuftvufrsm;\ tqkdjyKcsufukd twnfjyKay;ygonf/ okdY&m

wGif¤if;tcsuftvufrsm;udktajccHaomyrmPonfþpmwrf;\a&SUykdif;rSazmfjyxm;onfh

Z,m;rsm;wGif &nfñTef;azmfjycsufrsm;xuf rqkdpavmuf enf;ygonf/ a,bk,stm;jzifh trsKd;

orD;rsm;onf touf 16 ESpfwGif tcsdefrD wuúokdvfwufa&mufEkdifNyD; ysrf;rQtm;jzifh trsKd;om;

rsm;xuf trsKd;orD;rsm;onf apmapmykdif;touft&G,fwGif wuúokdvfokdY wufa&mufEkdifaMumif;

awGU&Sd&ygonf/ jzpfEkdifajc&SdonfrSm trsKd;orD;rsm;\ wuúokdvf0ifcGifhpmar;yGJatmifjrifEIef; ykdrkd

jrifhrm;jcif;aMumifh jzpfygonf/ NrdKUjyESifh aus;vuf&Sd tdrfaxmifpkrsm;tMum;wGif uGJjym;rIrsm;

&SdaMumif; awGU&Sd&ygonf/ Oyrm-2009-2010 ckESpf owif;tcsuftvuft& NrdKUjywGif (16-

19 ESpf) touft&G,f&Sd trsKd;orD;rsm;\ 29 &mckdifEIef;onf tqifhjrifhynmoif&ef pm&if;oGif;

MuNyD; aus;vufwGif 9 &mckdifEIef;om&SdaMumif; awGU&ygonf/ aus;vufqif;&Jom;rdom;pkrsm;rS

vli,fta&twGufrSmvnf; 5 &mckdifEIef;atmuf jzpfojzifh tvGefenf;yg;aeygao;onf/

ynma&;atmifjrifrIuGm[csufrsm;udk ta&SUwGif aqG;aEG;xm;onfhenf;wl tqifhjrifh

ynma&;wGif ausmif;tyfEIef;edrfhusjcif;onf tv,fwef;ESifh txufwef;ynma&;wGif pmar;yGJ

atmifjrifrIEIef; edrfhusaomaMumifh jzpfzG,f&Sdygonf/ tajccHynmrlvwef;? txl;ojzifh

tv,fwef;ESifh txufwef;wGif ausmif;xGufEIef; jrifhrm;jcif;ESifh rlvwef;rS tv,fwef;okdY

qufrwufEkdifjcif;wkdYudk aus;vufa'owGif odomxif&Sm;pGm awGU&ygonf/ tqifhjrifhynma&;

wuúokdvfrsm;okdY 0ifcGifhukd wuúokdvf0ifwef;pmar;yGJatmifjrifonfh trSwfpm&if;jzifh qkH;jzwfNyD;

wuúodkvf0ifwef;pmar;yGJ ajzqkdolrsm;\ okH;ykHESpfykHrSm ESpfpOfus½IH;Muygonf/ (tcsKdUonf

aemufESpfrsm;wGif jyefvnfajzqkd atmifjrifavh&SdMuygonf/) ,if;us½IH;olrsm;uJhokdY rsm;jym;

aom tkyfpkukd z,fMuOfxm;jcif;onf zGJUpnf;ykHtajccHOya'yg ynma&;qkdif&m jy|mef;csufrsm;u

ay;xm;aom tcGifhta&;rsm;udk uefYowfjcif;a&mufonfomru odomxif&Sm;aom pD;yGm;a&;

csKdUwJhrIukdvnf; jzpfapygonf/ ,if;onf rsm;jym;aom vli,frsm;\ yifukdt&nftcsif; tpGrf;

tprsm;udk tjynfht0razmfxkwfEkdif? tokH;rjyKEkdifbJ pD;yGm;a&;qkdif&m zGHUNzdK;wkd;wufrIwGif yg0if

rIukdvnf; uefYowf&ma&mufygonf/

yk*¾vdu tqifhjrifhynma&; tzGJUtpnf;rsm; wnfaxmifxm;NyD;jzpfaomfvnf; wnfqJ

Oya'rsm;t& w&m;0ifcGifhjyKcsuf r&&Sdao;yg/ ausmif;vcESifh ausmif;0ifaMu;rSm jrifhrm;NyD;

t&nftaoG;tmrcHrI ay;rxm;yg/ tjrwf,laom tzGJUtpnf;ESifh tjrwfudk y"merxm;aom

tqifhjrifhynma&;tzGJUtpnf;rsm; wnfaxmifvnfywfEdkifa&;qkdif&m Oya'rsm; jyKpkaeqJjzpf

ygonf/ yk*¾vdu tqifhjrifhynma&; tzGJUtpnf;rsm; wkd;jr§ifhwnfaxmifa&;onf trsKd;rsKd;aom

ynma&;pDrHudef;rsm;? aiGaMu;qkdif&m &if;ESD;rIrsm;twGuf ta&;ygonfh tcef;u@rS yg0ifyg

onf/ okdY&mwGif t&nftaoG;aumif;xdef;csKyfa&; oifhavsmfaom tpDtpOfrsm;jyKvkyf&efvnf;

Page 179: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 139

ta&;BuD;ygonf/ ausmif;0ifEIef; tcsuftvufrsm; &&SdEkdifrIqkdif&m okawoetenf;tusOf;om

&Sdygonf/ okdY&mwGif CESR tqifh 2 acgif;pOfatmufrS avhvmqef;ppfrIü trsKd;orD;rsm;onf

q&mtwwfoifynma&;uJhokdY e,fy,frsm;wGif tajrmuftjrm; 0ifcGifh&&SdMuNyD; opfawmynm

ESifh tif*sifeD,mtwwfynmqkdif&m oifwef;tpDtpOfrsm;? umuG,fa&;0efBuD;Xmevufatmuf

rS wuúokdvfESifh aumvdyfrsm;okdY trsKd;om;rsm; tajrmuftjrm; 0ifcGifh&&SdMuygonf/272 tqifhjrifh

ynma&;wuúokdvfrsm;okdY trsKd;orD;rsm;\ ausmif;0ifEIef;ukd okH;oyfaomtcg trsKd;orD;tvkyf

vufrJhEIef;onf trsKd;om;rsm;xuf jrifhrm;vsuf&SdaMumif; xnfhoGif;pOf;pm;&rnfjzpfygonf/

,if;tcsufonf ynma&;u@wGif trsKd;orD;rsm; tokH;jyKcJhaom &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh tvkyform;

aps;uGufrS jyefvnf&&Sdaom tusKd;tjrwftMum; uGm[rIwnfwHhaeqJjzpfygonf/

enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh oifwef;rsm;\ tajctaeESifh tvm;tvmrsm;

odyÜHESifh enf;ynm0efBuD;Xme273onf tenf;qkH;0efBuD;Xme 11 cku pDrHtkyfcsKyfonfh

enf;ynm? toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;ESifhpyfvsOf;aom tpDtpOf

twGuf OD;aqmifvrf;ñTefygonf/274 wpfzufwGif jrefrmEkdifiHrSm enf;ynm? toufarG;0rf;ausmif;

ynma&;ESifh avhusifhoifhMum;a&;acgif;pOfatmufü tqifhjrifhynma&;ykHpH tav;ay;aom

tpDtpOfrsm;pGm&SdNyD; OyrmtaeESifh r[mbGJUtpDtpOfrsm; jzpfygonf/ ¤if;tpDtpOfrsm;ukd

ppfwrf;rsm;pGmu tqifhjrifhynma&;tpDtpOfrsm;[k ac:qkdygonf/275 tjcm;wpfzufwGifvnf;

tqifhedrfhaom enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh oifwef;tpDtpOfrsm; &SdNyD;

,if;ukd jrefrmEkdifiHwGif ausmif;jyifyenf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh oifwef;

rsm;[k ac:qkdygonf/ ausmif;raeawmhaom q,fausmfouf&G,frsm;ESifh t&G,fa&mufolrsm;

twGuf tvkyform;aps;uGuf BudKwifjyifqif&ef ,if;tpDtpOfrsm;onf vkdtyfcsufrsm;?

vkyfaqmifEdkifpGrf; uefYowfrIrsm; &Sdaeygonf/ xkdtcsufonf toufarG;0rf;ausmif;oifwef;rsm;

ukd vufvSrf;rDEkdifrI? BuD;xGm;vmaom aps;uGufvkyfom;vkdtyfcsufrsm;ukd jynfhrDapEkdifrIwkdYtay:

tusKd;oufa&mufaponfh ta&;BuD;aomtcsufjzpfygonf/276

toufarG;0rf;ausmif;oifwef;rsm;rS &&Sdaomtcsuftvufrsm;wGif usm;? r cGJjcm;xm;

jcif;rsm;? toufarG;0rf;ausmif;e,fy,f cGJjcm;xm;aom tcsuftvufrsm; r&&SdaomaMumifh

usm;? r a&;&m½IaxmifhrS vufvSrf;rDrI? atmifjrifrIrsm;tm; okH;oyf&ef cufcJygonf/ okdYaomff

CESR u IHLCS \ 2009-2010 ckESpf tcsuftvufrsm;ukd tajccHNyD; qef;ppfrIjyKxm;rIrsm;u

rsm;pGmtaxmuftuljyKygonf/ Z,m; 3.6 wGif usm;? r yg0ifrItcsKd; uGJjym;rIrsm;t& txl;

272 atmufajcrSwfpk 253/

273 txl;ojzifh MoST XmeESpfcku ydkrdkjrifhrm;aomynma&; ESifh^ odkYr[kwf wDADGtD;wD (t"dyÜm,fjyefqkdrIay:rlwnfonf)

udk BuD;MuyfuGyfuJonf/ (1) tqifhjrifh odyÜHESifh enf;ynm Xme ESifh (2) enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;Xme/

txufygtrSwfpOfudkMunfhyg/

274 atmufajcrSwfpk 253/

275 EkdifiHwumawG;ac:arQmfjrifrItrsm;pkt& (tay:wGifwifjycJhaom tdkiftdwfcsft,fvfpDtufpf tajccHwGufcsufrIrsm; t&vnf;)

tqifhjrifhy½dk*&rfrsm;udk ydkrkdjrifhrm;aom ynma&;twGuf pOf;pm;vdrhfrnfjzpfonf/

276 atmufajcrSwfpk 253/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 180: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 140

ojzifh uRrf;usifrIoifwef;rsm;wGif trsKd;om;rsm;yg0ifrI tvGefenf;aejcif;ESifh trsKd;orD;rsm;\

yg0ifrIonf txl;ojzifh aus;vufa'orS trsKd;orD;rsm;\ yg0ifrItcsKd;onf oifwef;trsKd;

tpm;tm;vkH;wGif enf;yg;aejcif;jzpfygonf/ ay:xGufvmrnfh CESR tqifh 2 qef;ppfrIrsm;t&

trsKd;orD;onf bmompum;oifwef;uJhokdY e,fy,frsm;wGif tajrmuftjrm;oif,laeMuNyD;

acwfrDwkd;wufaom pD;yGm;a&;u@\ awmif;qkdvkdtyfcsufjzpfaom tjcm;uRrf;usifrIe,fy,f

rsm; (Oyrm-vQyfppfpufrItwwfynm? owif;rD'D,menf;ynmponf)wGifrl vkdtyfonfxuf

tvGefavsmhenf;aMumif;aumufcsufcsxm;ygonf/¤if;e,fy,fonftcsuftvufaumuf,l

jcif;ESifh avhvmqef;ppfrIrsm;ukd wkd;wufaqmif&Guf&ef vkdtyfaom e,fy,fwpf&yfjzpfNyD; rwl

nDaom tvkyf&Sifrsm;\ vkdtyfcsufrsm;ESifh ukdufnDrItay: avhvmqef;ppf&ef vkdtyfygonf/

oifwef;rsm;\ t&nftaoG;? vkdtyfcsufESifh ukdufnDrIwkdYukdvnf; tuJjzwf&ef vkdtyfygonf/

CESR \ OD;aqmifrIatmufwGif ADB, GIZ, ILO, SDC ESifh UNESCO tygt0if zGHUNzdK;a&;rdwfzuf

tzGJUtpnf;rsm;onf oufqkdif&m ulnDyHhykd;rIrsm;ukd jznfhqnf;ay;ygonf/

txufyg Z,m; 3.6 wGif azmfjyxm;aom touft&G,ftkyfpktm;vkH;wGif uRrf;usifrI

oifwef;rsm;ü wufa&mufrIenf;yg;aMumif; awGU&Sd&NyD; txl;ojzifh aus;vufa'orsm;rSjzpfyg

onf/ IHLC ppfwrf;ukd tokH;jyKxm;aom CESR tqifh 2 qef;ppfrIrsm;t& NrdKUjya'orsm;wGif

uGefysLwmoifwef;ESifh bmompum;oifwef;rsm;ukd wufa&mufMurI rsm;jym;aMumif; awGU&yg

onf/277

usm;? r a&;&m OD;pm;ay;tpDtpOfrsm;t& vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&m

csxm;a&;0efBuD;Xmeatmuf&Sd vlrI0efxrf;OD;pD;Xmeonf NrdKUBuD;rsm;&Sd trsKd;orD; zGHUNzdK;a&;pifwm

rsm;ESifh toufarG;0rf;ausmif;oifwef;rsm;wGif toufarG;0rf;ausmif;ynmrsm; ykdYcsay;vsuf

&Sdygonf/ 2012 ckESpfwGif trsKd;orD; 3035 OD; wufa&mufcJhMuygonf/ (ausmif;xGuf&aom

vli,frsm;ESifh tvkyfvufrJh trsKd;orD;rsm;\ awmif;qkdcsuf? vkdtyfcsufESifh EIdif;pmvQifrl tvGe

enf;yg;aeygao;onf) oifwef;rsm;onf rdef;rtvkyfrsm;tjzpf "avhxkH;pHt& owfrSwfxm;

aom pufcsKyf? pkdufysKd;a&;? t0wfavQmfjcif; ponfwkdYjzpfygonf/

ynma&;rS tvkyftukdifokdY

aemufxyf t"duar;cGef;wpfckrSm ynma&;ukd (ausmif;wGif;ynma&;ESifh oufarG;

ausmif;rsm; tygt0if) rnfuJhokdY ynma&;rS tvkyftukdiftoGifajymif;rnfenf;qkdonfh ar;cGef;

jzpfygonf/ Z,m; 3.6 wGif IHLCA 2009-2010 ckESpf\ tcsuftvufrsm;rS trsKd;om;rsm;

ESifh trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdiftrsKd;tpm;rsm;ukd azmfjyxm;ygonf/ tdrfwGif;tvkyform;

tjzpf vkyfukdifolrsm;onf trsKd;orD; (21 &mckdifEIef;)? trsKd;om; (12 &mckdifEIef;)[k azmfjyyg

onf/ þpmwrf;\ tjcm;tcef;rsm;wGif aqG;aEG;wifjycJhonfhtwkdif; tdrfaxmifpk\ teD;ywf

0ef;usifwGiftvkyfvkyfukdif&eftrsKd;orD;rsm;\a&G;cs,frIonf¤if;wkdY\ynma&;wGiftvkyf

orm;tiftm;twGuf BudKwifjyifqif avhusifhoifMum;rI tm;enf;jcif;aMumifhvnf;aumif;?

wm0efBuD;av;aom tdrfwGif;rIvkyfief;ukd vkyfukdif&jcif;aMumifhvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;tm;

uefYowfxdef;csKyfrI\ zdtm;aMumifhvnf;aumif;? vkyfcaMu;aiG &&Sdaom tvkyftukdifrsm;udk

277 atmufajcrSwfpk 253/

Page 181: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 141

a&G;cs,fcGifhr&Sdjcif;aMumifhvnf;aumif;jzpfygonf/¤if;jzpfpOf\yrmPukdazmfxkwf&efta&;

BuD;ygonf/ tvkyftukdif&SmazG&mwGif trsKd;orD;rsm;ESifh oifhavsmfaom tvkyftukdiftjzpf

tcGifhtvrf;uefYowfrIonfvnf; trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdif&SmazGrIukd t[efYtwm;jyKyg

onf/ tvkyform;tiftm;ü trsKd;orD;rsm;\ ynma&;ukd tjynfht0 tokH;rjyKjcif;onf

pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufa&;twGuf tvm;tvmaumif;rsm; qkH;½IH;jcif;jzpfaMumif; aocsmygonf/

Z,m; 3.6/ pD;yGm;a&;u@rSm tvkyfvkyfukdifEkdifaom vlOD;a&(%) ESifh tvkyftukdiftrsKd;tpm; 2009-2010tvkyftukdiftrsKd;tpm; trsKd;om; trsKd;orD;

vkyfief;&Sif 5.9 2.9

udk,fydkifvkyfief;^udk,fwdkiftvkyform; 40.0 38.5

tvkyform; 20.8 19.6

ukefxkwfvkyfrI tpkpyfvkyfief; tpk0if 0.0 0.1

tdrfwGif;rIvkyfief; 12.4 21.1

usyef;tvkyform; 17.6 15.4

cGJjcm;azmfjyjcif;rjyKEkdifaom tvkyftudkif 3.3 2.5

pmudk; - IHLCA, 2011 issue

3-3/ trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ t&nftaoG;jynfh0aom ynma&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;tm; jr§ifhwif rIrsm;ESifh t[efYtwm;rsm;

ECCD tajccHynmrlvwef;ynma&;? tv,fwef;ynma&;wkdY\ aumif;rGefaom vTrf;NcHKrIrsm;

ECCD \ vTrf;NcHKEkdifjcif;tm;enf;rIonf t"dutwm;tqD;wpfck jzpfaeygonf/ vlrI

0efxrf;OD;pD;Xmeonf uav;i,f 350 wufa&mufEkdifaom rlBudKausmif;aygif; 20 ESifh uav;

i,f 100 wufa&mufEkdifaom rlBudKaygif; 46 ausmif;ukd wkduf½kdufaxmufyHhvsuf&Sdygonf/

vlrItzGJUtpnf;rsm;? tpkd;&r[kwfaom &yf&GmtajcjyKtzGJUtpnf;rsm;ESifh bmoma&;tajcjyK

tzGJUtpnf;rsm;rS apwemrlBudKausmif; 6ç477 ausmif;jzifh tm;jznfhvsuf&SdNyD; 850 ausmif;rSm

tpkd;&taxmuftyHhrsm;ukd &&Sdygonf/278 umvwkdvkyfief;cGiftBudKESifh vkyfief;cGifoifwef;rsm;

&Sdaomfvnf; pepfwus avhusifhoifwef;ay;xm;aom uRrf;usifq&mr&Sdjcif;? vuf&SdwGif

vkyfief;r0ifrD ECCD q&mjzpfoifwef;rsm; r&&Sdjcif;wkdYaMumifh vkyfief;csJUxGifrIrsm;ukd t[efY

twm;jzpfapygonf/ ECCD vkyfief;rsm;twGuf b@maiGyHhykd;rIrSmvnf; enf;vGef;ygonf/

&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;rSm 0efBuD;XmetoD;oD;rS jyKvkyfaeMujcif;jzpfaomaMumifh wdusaom tcsuf

tvufrsm; &&Sd&ef cufcJygonf/

ynma&;twGuf wkduf½kdufukefusp&dwf? pdwf0ifpm;rI? ausmif;om;? ausmif;olrsm;\ tcGifhtvrf; ukefusp&dwfwkdYonf vufvSrf;rDrIESifh xdef;odrf;xm;EkdifrIwkdYtay: oufa&mufonfh ta&;ygaomtcsufrsm; jzpfygonf/

278 vlrI0efxrf;u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme\ tapmydkif;uav;b0 apmifha&SmufrIESifhzGHUNzdK;a&;twGuf

jrefrmEdkifiHrl0g'/2014/pmrsufESm42-53 wGif azmfjyxm;onf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 182: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 142

vwfwavmESpfrsm;twGif; tom;wifausmif;0ifEIef;wkd;wufrI&Sdaomfvnf; UNICEF

\ 2012 ckESpf uav;oli,frsm;\ tajctae avhvmqef;ppfrI (Situation Analysis of

Children) wGif azmfjyxm;onfh MICS \ avhvmrIt& txl;ojzifh aus;vufa'orsm;wGif

tajccHynmrlvwef;ausmif;rsm;wGif t&G,fvGefausmif;ol? ausmif;om;rsm;\jrifhrm;rI? tv,f

wef;ausmif;wGif ausmif;0ifEIef;ESifh atmifcsufedrfhusrIwkdY&SdaMumif; azmfjyxm;ygonf/279

tpD&ifcHpmrS qufvufazmfjyonfrSm ,if;uJhokdY jzpf&jcif;onf ausmif;ol?

ausmif;om;rsm;onf tdrfaxmifpktwGif; tjcm;wm0efrsm; vkyfaqmif&jcif;aMumifh

ynm roif,lEkdifjcif;? vQyfppfrD;r&Sdjcif;aMumifh nbufrSm ravhvmrusufrSwfEkdifjcif;?

a0;vHacgifoDaom a'orsm;wGif oifMum;rIt&nftaoG; edrfhusjcif;wkdY\ xif[yfrIrsm;

jzpfEkdifygonf/ ausmif;xGufjcif;ESifh tajccHynmtv,fwef;ausmif;okdY ul;ajymif;oif,lrI

rjyKEkdifjcif;wkdYonf usm;? r a&;&m tajccHaom jyóemrsm;ESifhvnf; qufET,fEkdifygonf/

qif;&JEGrf;yg;aom tdrfaxmifpkrsm;wGif vlBuD;? rdb rsm; vkyfief;cGifokdY oGm;a&mufcsdefwGif

i,f&G,faom rdef;uav;rsm;onf tdrfwGif;rIvkyfief;rsm;ukd vkyfukdif&ef tdrfwGifaeMu&ef

zdtm;ay;cH&Ekdifygonf/ tv,fwef;ausmif;onf aus;&GmESifh a0;vHygu ausmif;oGm;?

ausmif;jyefc&D;twGif; vkHNcHKa&;jyóemonfvnf; tysKdazmf0ifp rdef; uav;rsm;

qufvufynmoif,l&ef t[efYtwm;jzpfapEkdifygonf/ okdY&mwGif usm;? r a&;&m ukd tajccHNyD;

cGJjcm;rItaMumif;&if;rsm;onf rSef;qjcif;omjzpfNyD; avhvmqef;ppfrIukd quf vufjyKvkyf&ef

vdktyfygonf/

a&ESifh ywf0ef;usifoefY&Sif;a&;qkdif&m tokH;taqmifrsm;

a&ESifh ywf0ef;usifoefY&Sif;a&;tokH;taqmifrsm; r&Sdjcif;onfvnf; ausmif;ae&ef

pdwf0ifpm;rIukd tm;enf;apygonf/ 2010 ckESpf UNICEF \ ausmif; 418 ausmif;ukd avhvm

xm;rIt& ausmif;rsm;\ 60 &mckdifEIef;wGif aomufokH;a&ESifh tdrfomrsm; vkHavmufrIr&SdaMumif;

awGU&Sd&ygonf/ jrefrmEkdifiHwGif a&ESifh ywf0ef;usifoefY&Sif;a&;? wpfukd,fa&oefY&Sif;rI\ ausmif;

xGufEIef;tay: oufa&mufrIqkdif&m oD;jcm;tcsuftvufrsm; r&Sdaomfvnf; EkdifiHtoD;oD;&Sd

avhvmcsufrsm;t& qufpyfrI&SdaMumif; awGU&Sd&ygonf/ a&ESifh ywf0ef;usif oefY&Sif;a&;?

wpfukd,fa& oefY&Sif;a&;qkdif&m yHhykd;rIrsm; r&Sdjcif;? r&Ekdifjcif;onf tysKdazmf0ifp rdef;uav;rsm; tm;

usm;? r tajccHaom tMurf;zufrI BuHKawGUEkdifajc jrifhrm;apNyD; &moDvmcsdef wpfukd,fa&oefY

&Sif;a&;qkdif&m xdef;odrf;apmifha&SmufrIwGif tcuftcJawGU&ygonf/

ynma&;qkdif&m t&nftaoG;? pD;yGm;a&;tcGifhtvrf; oufqkdifrIESifh qufvufxdef;odrf;xm;EdkifpGrf;ESifh qufpyfaeonfh tjcm;tcsufrsm;

ADB yHhykd;rIjzifh EkdifiHESifht0ef; tv,fwef;ausmif; 800 eD;yg;ukd okawoejyKcsufESifh

279 atmufajcrSwfpk 254/

Page 183: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 143

2009-2010 ckESpf IHLCS \ okH;oyfcsufrsm;t& rdef;uav;? a,musfm;av;rsm;\ ausmif;xGuf

EIef; (ausmif;xGufjcif;? aemufwpfwef;okdY qufrwufjcif;)onf wkduf½kdufESifh oG,f0kdufukefus

p&dwfrsm;ESifh pdwfr0ifpm;awmhí paom ]ausmif;xGuf&ef wGef;tm;ay;aeaom tcsufrsm;}ESifh

tcsKdUa'orsm;wGif ausmif;rsm;tcsif;csif; uGef&ufcsdwfqufwnfaqmufrIwGif tm;enf;csuf

&Sdjcif;? ynma&;\ t&nftaoG;tay:? ynma&;ESifh pD;yGm;a&;tcGifhtvrf;rsm;\ csdwfqufrI

tay: ar;cGef;rsm;&Sdaejcif;paom ]jznfhqnf;rIqkdif&m ausmif;wuf&ef rqGJaqmifEkdifaom

tcsufrsm;}[lí rsm;jym;aom taMumif;&if;cHrsm;u xif[yfvsuf&Sdygonf/280

IHCLC qef;ppfrI\ ueOD;awGU&SdcsufrSm atmufygtwkdif;jzpfygonf/ Z,m; 3.7 rS

azmfjyonfrSm ausmif;aejcif;ESifhqkdifonfh ]wkduf½kdufukefusp&dwf}onf ausmif;xGufjcif;\

t"dutcsufjzpfonfukd EkdifiHtrsm;pkwGif awGU&Sd&ygonf/ tHhzG,f&myif ]pdwf0ifpm;rIr&Sdjcif;}

onf ausmif;xGufjcif;\ 'kwd,ta&;ygqkH;aom tcsufjzpfaMumif; awGU&ygonf/ t"du

tcsufjzpfaom ]ynma&;p&dwfay;&efESifh pdwf0ifpm;rIr&SdaomaMumifh} ausmif;xGufrIESifh

tv,fwef;ESifhtxufwef;ynmrNyD;qkH;jcif;wkdYudkBuHKawGU&ygonf/jrefrmEkdifiHwGif¤if;tcsuf

rsm;tay: eufeJpGm avhvmqef;ppf&ef vkdtyfygao;onf/ zdvpfykdifEkdifiH\ wlnDaom tajc

taet& ]pdwf0ifpm;rI r&Sdjcif;}onf ]ausmif;xGuf&ef wGef;tm;ay;aeaom tcsufrsm;} (Oyrm-

ynma&;\ wefzdk;ukd ESdrfhcs½Ijrifjcif;)ESifh ]t&nftaoG;qkdif&m jyóemrsm;}ESifhvnf; qufpyfrI

&Sdygonf/ jrefrmEkdifiHwGif jzpf&yftaxmuftxm;rsm;u azmfjyaom rdbrsm;\ oabmxm;

tjrifrSm ,ckvuf&Sd oif½kd;ñTef;wrf;rsm;? tvGwfusufpepfESifh ynm&nfqef;ppfrIrsm;? pmar;yGJ

rsm;onf acwfaemufusaeNyD; tvkyftukdifvkdtyfcsuf? vlrIa&;vkdtyfcsufwkdYESifh qufpyfrI

tm;enf;aeaMumif; axmufjyMuygonf/ xkdYaMumifh oif½kd;ñTef;wrf;rsm;ukd jyKjyifajymif;vJ&ef

onf tvGef ta&;wBuD; vkyfaqmif&rnfh vkdtyfcsufjzpfygonf/ pdwf0ifpm;rI r&SdaomaMumifh[k

280 ueOD;awGU&Sdcsufrsm;udkpDtD;tufpftm&f? at'DbDESifh Australian Aid wdkY\ 2013wGifxkwfjyefaompDtD;tufpftm&ftqifh1

?tv,fwef;ynma&;u@cGJqdkif&menf;ynmaemufqufwGJ?&efukefwGif wifjyxm;onf/ ydkrdktao;pdwftcsuftvufrsm;udk pD

tD;tufpftm&ftqifh2wGifwifjyrnf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

UN

FPA

Page 184: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 144

uav;rsm;u (txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;u) ajzqkdvkdufjcif;onf tEkdifusifhcH&jcif;? usm;? r

qkdif&m tMurf;zufjcif;rsm;? &moDay:jcif;paom tjcm;xdckdufvG,faom? ajym&cufaom

taMumif;jycsufrsm;tm; zkH;uG,f&ef tvG,fwul ajzqkdvkdufjcif;jzpfEkdifygonf/

IHLCS tpD&ifcHpmt& ajzqkdolrsm;xJrS oufBuD;&G,ftkdtkyfpkrS ajzqkd&mwGif ausmif;

xGuf&jcif;\ wwd,tcsufrSm ]ausmif;aerI\ tcGifhtvrf;p&dwf}jzpfaMumif; azmfjyMuygonf/

qkdvkdonfrSm ausmif;aeaomtcsdefwGif tdrftvkyfESifh rdom;pk0ifaiGukd taxmuftuljyK&ef

tdrfpD;yGm;a&;ESifh 0ifaiG&tvkyfrsm;udk 0ifulvkyfí r&Ekdifyg/ xkdYaMumifh ajzqkdoltenf;i,fu

om ausmif;ESifh a0;jcif;? q&m r&Sdjcif;ponfh jznfhqnf;rIqkdif&m tcsufrsm;ukd ausmif;xGuf&jcif;

taMumif;jycsuftjzpf ajzqkdcJhMuygonf/

Z,m; 3.7/ tqifhtoD;oD;wGif a,musfm;av;? rdef;uav;rsm;\ ausmif;xGuf&jcif;taMumif;&if;rsm;IHLCS2-based Estimates for Exit at Different Stages and Reasons, for Cohort of Youth Born From Late 1987–1989

Boys Girls

No primary

(1)

Primary drop-

out (2)

Non-transi-tion to MS (3)

MS drop-

out (4)

Non-transi-tion to HS (5)

Incom-plete or

failed HS (6)

No primary

(1)

Primary drop-

out (2)

Non-transi-tion to MS (3)

MS drop-

out (4)

Non-transi-tion to HS (5)

Incom-plete or

failed HS (6)

Share of cohort 3.4% 10.9% 19.0% 18.0% 7.9% 16.6% 4.3% 14.5% 20.1% 13.6% 4.4% 13.6%Cumulative share of cohort 3.4% 14.3% 33.2% 51.3% 59.2% 75.9% 4.3% 18.7% 38.9% 52.4% 56.8% 70.4%Share of completers not transitioning 22.1% 16.3% 24.8% 9.2%Reasons for nonentry, dropping out or exit:

Costs not affordable 45.3% 38.0% 32.5% 21.8% 28.9% 14.8% 51.9% 44.6% 32.6% 28.2% 20.9% 19.3%Personal illness 4.6% 1.9% 1.9% 1.6% 0.0% 1.8% 10.2% 2.3% 1.7% 2.2% 1.1% 2.5%Lack of interest 30.1% 27.6% 21.7% 33.7% 36.4% 51.4% 22.5% 26.0% 22.8% 32.5% 33.2% 46.1%Married or pregnant 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 2.1% 0.0% 0.7% 3.5% 1.0% 2.9% 4.1%Care for family 4.0% 7.1% 7.8% 7.4% 8.7% 4.5% 7.6% 11.6% 14.0% 15.0% 10.7% 9.5%Agricultural work 10.5% 15.9% 24.3% 21.2% 15.8% 13.0% 3.7% 7.1% 15.5% 11.8% 17.4% 6.7%Other (non-ag.) work 0.0% 6.4% 8.4% 10.9% 8.2% 11.2% 0.2% 6.6% 4.1% 6.0% 8.0% 7.9%School too far 2.1% 1.6% 3.1% 1.7% 1.7% 0.6% 1.1% 0.4% 4.1% 2.5% 5.7% 2.2%No teacher 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%No school supplies 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.6% 0.0% 0.0% 0.0%No clothing/shoes 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%Bad weather 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%Other reasons/not reported 3.4% 1.5% 0.4% 1.6% 0.3% 0.7% 2.7% 0.7% 1.2% 1.0% 0.0% 1.8%

Number of observations 121 318 517 493 220 459 132 373 512 392 136 378

Zmpfjrpf- ADB ESifh CESR yl;aygif;jyKpkaom IHLCS rS owif;tcsuftvufrsm;

Page 185: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 145

¤if;azmfjyygtaMumif;&if;rsm;tay;ppfwrf;yg0ifajzqkdolrsm;\touftkyfpktvkduf?

ynma&;NyD;ajrmufrItvkduf? ajzqkdaomtcsuftvufrsm;rSmvnf; trsKd;rsKd;uGJjym;ovkd odrfarGU

aom qufpyfrIrsm;vnf; &Sdaeygonf/ OyrmtaeESifh ADB yHhykd;rIjzifh jyKvkyfaeaom CESR

tqifh 2 okH;oyfcsuft& ausmif;xGufEIef;rsm;jcif;onf pdwf0ifpm;rIr&Sdjcif;tjyif wkduf½kdufukef

usp&dwftay: t&nftaoG;qkdif&m jyóemrsm;\ oufa&mufrIaMumifhvnf; jzpfygonf/

txufwef;ausmif;om;&Sdaom rdom;pk\ ukefusp&dwfonf usL&Sifp&dwfBuD;rm;rIaMumifh

wjcm;twef;rsm;xuf (wuúokdvftygt0if) BuD;rm;aeonfukd awGU&ygonf/ tjcm;okawoe

rsm;\ awGU&Sdcsuft& azmfjyonfrSm t&G,fa&mufaom trsKd;om;r&Sdaom? trsKd;orD;OD;aqmif

aom tdrfaxmifpkrsm;wGif tv,fwef;tqifhynma&;wGif ausmif;0ifrIEIef;onf t&G,fa&muf

trsKd;om;&Sdaom trsKd;orD;OD;aqmifonfh tdrfaxmifpkrsm;ESifh trsKd;om;OD;aqmifaom tdrf

axmifpkrsm;xuf edrfhusaMumif; awGU&ygonf/281 ,if;awGU&Sdcsuft& xkdtdrfaxmifpkrsm;wGif

a,musfm;av;rsm;\ vkyftm;ukd awmif;cHvmonfhtcg a,musfm;av;rsm;udk ausmif;xGufap

&efjzpfapNyD; rdom;pk\ vkyfom;vdktyfcsufudk jznfhqnf;ay;&ygonf/

roefpGrf;rIonfvnf; ausmif;ae&ef t"dutwm;tqD;wpfckjzpfygonf/ jrefrmEkdifiH\

roefpGrf;olrsm;tm; 2010 ckESpf yxrqkH;tBudrf ppfwrf;aumuf,lrIt& wpfEkdifiHvkH; ysrf;rQ

ausmif;aerI 84 &mckdifEIef; &Sdaomfvnf; roefpGrf;olrsm;\ xuf0ufcefYonf wpfcgrQ ausmif;

raezl;aMumif; awGU&Sd&NyD; roefpGrf;olrsm;\ 2.2 &mckdifEIef;uomvQif bGJU&&SdMuygonf/282 ,if;

onf oefpGrf;olrsm;\ 12 &mckdifEIef; bGJU&&SdMuonfh tcsufESifh EIdif;,SOfMunfhEkdifygonf/ tpD&if

cHpmu azmfjyonfrSm roefpGrf;olrsm;onf tqifhjrifhynma&;ukd wufa&mufEkdifMuaomfvnf;

aumvdyf? wuúokdvfwufa&mufEkdif&ef vuf&Sd vkyfxkH;vkyfenf;? pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onf

roefpGrf;rsm; ynmoifMum;EkdifrIukd uefYowfvsuf&Sdygonf/ q&mrsm;ukd yHhykd;onfh oifwef;rsm;

tenf;i,fom &Sdygonf/ ynma&;0efBuD;Xme\ tcsuftvufrsm;t& 2010 ckESpfwGif jyKvkyf aom

avhvmqef;ppfrIwGif roefpGrf;uav; 800 onf twef;ausmif;rsm;wGif ausmif;0if

pm&if;oGif;MuNyD; 1ç450 a,mufonf qGHUtem;rMum;ausmif;uJhokdY txl;ausmif;rsm;wGif

pm&if;oGif;Muum 36 a,mufrSm tqifhjrifhynmukd oifMum;vsuf&Sdygonf/ ykdrkdtao;pdwf

avhvmEkdif&ef roefpGrf;ausmif;ol? ausmif;om;rsm;wGif usm;? r cGJjcm;xm;aom tcsuftvuf

rsm; vkdtyfygonf/ roefpGrf;uav;i,ftrsm;pkonf ynma&;wGif yg0ifjcif;r&SdMuao;yg/

roefpGrf;uav;i,frsm;\ ynma&;vufvSrf;rDrI? NyD;pD;rIESifh t&nftaoG;jynfh0aom ynma&;

wGif ynmoifMum;EkdifrIwkdYtay: a&G;cs,fEkdifrIukd csdwfqufvsuf&Sdaom ½IaxmifhtrsKd;rsKd;rS

okH;oyfEkdif&ef usm;? r a&;&mqkdif&m tcsuftvufrsm; vkdtyfygonf/

jrefrmEkdifiHwGif ausmif;ESifh qufpyfaom usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrI

qkdif&m udpörsm;twGuf okawoersm;pGm vkdtyfygonf/ xkdtcsufonf tm&Sypdzdwfa'owGif

uav;i,frsm;ukd xdckdufaeaom t"dutcsufwpfckjzpfygonf/ xkda'orsm;wGif rdef;uav;?

a,musfm;av;? vdifpdwfcH,lrI uGJjym;olrsm;ukd t"duOD;wnfcsufxm;um usL;vGefaeMujcif;jzpf

281 atmufajcrSwfpk 120/

282 vlrI0efxrf;?u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;XmeESifhtemBuD;a&m*grpf&Siftifwmae&Sife,f? jrefrmEdkifiHqdkif&mr

oefpGrf;rI? avhvmqef;ppfcsuf?2010? aejynfawmf/ jrefrmEdkifiHuav;i,frsm;tajctaecGJjcrf;pdwfjzmrI (2012)?trsdK;om;pDrH

udef;ESifhpD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrI0efBuD;Xme ESifh ,leDqufzf (2012)?pmrsufESm37wGifudk;um;xm;onf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 186: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 146

NyD; vlrItokdif;t0kdif;\ ½IHUcsuJh&JUrnfukd aMumuf&GHUjcif;aMumifh rwkdifMum;? owif;rykdYaom

tMurf;zufrIrsm; &SdMuygonf/ vdifykdif;ESifh usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrI\ tusKd;

qufjzpfaom ½kyfykdif;qkdif&m? pdwfykdif;qkdif&m epfemxdckdufrIrsm;onf ynma&;vufvSrf;rDrIudk

t"du twm;tqD;jzpfapNyD; rvkHNcHKaom ynmoifMum;rIywf0ef;usifukdvnf; jzpfapygonf/

xkdtMurf;zufrIaMumifh ausmif;xGufrI? ausmif;wufrrSefrI? ynm&nfnHhjcif;? rdrdukd,frdrd ,kHMu

nfrIavsmhenf;jcif;rsm;ukdvnf; jzpfapygonf/ i,f&G,fpOfrSm BuHKawGUcJh&aom usm;? r tajccH

tMurf;zufcH&rIonf toufBuD;onftxd tusKd;qufoufa&mufrIukd jzpfapygonf/ aemuf

qufwGJrsm;tjzpf ynma&;wGif yg0ifrIedrfhusjcif;? atmifjrifrI? qufvufoif,lvkdrI tm;enf;

vmjcif;? usef;rma&;? vlrIom,m0ajyma&;ESifh pdwfykdif;qkdif&mwkdYwGif raumif;aom oufa&muf

rIrsm; &SdMuygonf/

bmompum;onfvnf; ynma&;atmifjrifjcif;\ t"dutaMumif;tcsufwpfck jzpf

ygonf/ rl0g'qkdif&majymif;vJrIrsm;&Sdaomfvnf; ½kH;okH;bmompum;rSm Armpum;jzpfaeNyD;

¤if;tcsufonf uGJjym;aom vlrsKd;pkbmompum;&Sdol uav;i,frsm;\ ynmoifMum;rIukd

t[efYtwm;jzpfapNyD; ausmif;xGufrIrsm;ukd OD;wnfygonf/283

ta&;ay:tajctaersm;ESifh y#dyu©BuHKawGUae&aom ae&mrsm;wGif ynma&;vufvSrf;

rDrIonf txl;ojzifh rdef;uav;rsm;twGuf pdefac:rIwpf&yfjzpfaeygonf/ ausmif;xGufrIrsm;

&SdvmNyD; usm;? r tajccHtMurf;zufrI BuHKawGUEkdifzG,f&SdrI? vlukeful;rIESifh tjcm;enf;vrf;jzifh

acgif;ykHjzwfcH&Ekdifajcrsm;aMumifh tysKdazmf0ifp trsKd;orD;i,frsm; ausmif;rS xGufMujcif;ESifh

awGUBuHKEkdifygonf/ ynma&;t&nftaoG;ESifh ynma&;qDavsmfrI&Sdjcif;wkdYonf oif,lavhvm

jcif;\ aumif;aom&v'frsm;ukd &&Sdapygonf/ ,ciftcef;rsm;wGif rSwfom;&ouJhokdY wuúokdvf

0ifwef;pmar;yGJwGif xyfcgwvJvJ ajzqkd&EIef;ESifh us½IH;EIef;rsm;onf a,musfm;av;rsm;wGif rdef;

uav;rsm;xuf rsm;aMumif; awGU&Sd&ygonf/ xyfcgwvJvJ ajzqkd&rIrsm;aMumifh ausmif;om;\

283 atmufajcrSwfpk 254? pm 86-87/

UN

FPA

Page 187: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 147

bmom&yftaMumif;t&mtay: xdwfvefYapjcif;ukd jzpfapygonf/284 qkdif;iHhjzpfaeaom oif

½kd;ñTef;wrf; jyKjyifajymif;vJa&;onf ynma&;&v'fwkd;wufjcif;ESifh ynma&;t&nftaoG;wkd;

wufjcif;twGuf ta&;BuD;aom jyKjyifajymif;vJa&;wpf&yfjzpfNyD; jrefrmEkdifiH\ vuf&Sdajymif;vJ

aeaom vlrIpD;yGm;a&;tajctaersm;ESifh qDavsmfrI&Sdap&ef t"duusaom tcsufwpfckjzpfyg

onf/ okdYaomfvnf; ausmif;om;ESifh ausmif;olrsm;\ rwlnDaom oifMum;a&;qkdif&m vdktyf

csufrsm;ukd jznfhqnf;ay;Ekdif&efvnf; wpfNydKifwnf; wkHYjyefaqmif&GufoGm;&rnf jzpfygonf/

trsKd;om;ynma&;u@pDrHcsuf\ tpdwftykdif;tjzpf tpkd;&onf tv,fwef;ESifh

txufwef;ynmjyKjyifajymif;vJa&;u@cGJudk tpysKd;&ef tpDtpOfa&;qGJaeygonf/ xdkrSwpfzef

txufwef;ynma&;ukd 12 wef;txd qufvufcsJUxGif aqmif&GufoGm;rnfjzpfygonf/ xkdpDrH

csufwGif oif½kd;ñTef;wrf;rsm;? oifMum;enf;pepfrsm;? rlvwef;? tv,fwef;? txufwef;tqifh

rsm;ukd qef;ppfonfh pepfrsm;udk tqifhjr§ifhwifjcif;rsm; yg0ifygonf/ txl;ojzifh tv,fwef;

ynmtqifhtwGuf ykdrkdaumif;rGefaom oif½kd;rsm;? oifMum;enf;pepfrsm; vkdtyfNyD; xkdpepfrsm;

onf vkyfom;vkdtyfcsufESifh EkdifiH\ ajymif;vJaeaom vlrIpD;yGm;jyKjyifajymif;vJrIrsm;tMum;

qDavsmfrI&Sdap&ef ta&;BuD;ygonf/ tv,fwef;ynmtqifhonf toufarG;0rf;ausmif;oif

wef;rsm;? txufwef;ynmoif,lrIwkdYESifh csdwfquf qufpyfay;Ekdif&ef vkdtyfygonf/ tv,f

wef;ynmtqifhukd jr§ifhwifjcif;tm;jzifh vkyfief;cGif0ifrnfh vli,ftrsm;pkukd aps;uGufvkdtyfcsuf

ESifh ukdufnDatmifjyKvkyf&ef? vkdtyfaom enf;ynm? owif;tcsuftvuf? A[kokwrsm;ukd

usm;? r ae&ma'orcGJbJ ausmif;om;rsm;\ vdktyfcsufESifhtnD yHhykd;&ef vkdtyfygonf/ ,if;

oif½kd;ñTef;wrf; ajymif;vJjcif;aMumifh tm;vkH;ukd vTrf;NcHKyg0ifapaom vlrIaygif;pnf;a&;? trsKd;

orD;rsm;\ tcGifhta&;? vlYtcGifhta&;\ ta&;BuD;ykHukd aZmif;ay;Ekdifapjcif;? usm;? r a&;&m

oabmw&m;yg0ifaom rmwdumukd a&;qGJEkdifjcif;wkdYudk &&SdEkdifygonf/

tqifhjrifhynma&; taxmuftyHhrsm;ESifh t[efYtwm;rsm;

tqifhjrifhynma&; oif,lrIwGif ausmif;0ifrIenf;apaom t"dutcsufrSm tv,fwef;ESifh txufwef;a tmifjrifrI enf;jcif;aMumifh jzpfygonf/

txufwGif azmfjycJhaom Z,m; 3.1 t& uav;ajcmufa,mufwGif ig;a,mufonf

(&Sdoifhonfht&G,fxuf wpfcgwpf&H ykdBuD;aeaomfvnf;) rlvwef;ynmukd NyD;qkH;MucsdefwGif

ausmif;om;av;a,mufwGif wpfa,mufxufenf;pGm txufwef;ynmukd atmifjrifMuaMumif;

rMumao;rDESpfrsm;&Sd owif;tcsuftvufrsm;t& awGU&Sd&ygonf/ wuúokdvf0ifwef;pmar;yGJ

onf tqifhjrifhynma&;ESifh toufarG;0rf;ausmif;ynmrsm; oifMum;Ekdifa&;twGuf tqkH;

tjzwfay;Ekdifaomae&mtjzpf ta&;ygygonf/

284 atmufajcrSwfpk 253/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 188: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 148

ynma&;p&dwf? tvkyform;aps;uGufqkdif&m tcGifhtvrf;? ,Ofaus;rI"avhxkH;pHwkdYonf tqifhjrifhynma&; vufvSrf; rDa&;ESifh ynma&;NyD;ajrmufrI tay: ta&;ygaom tcef;u@rS tqkH;tjzwfay;ygonf/

tqifhjrifhynma&;udk wef;wlnDrQ&&Sda&; wkd;jrifhapEkdifrIukd [efYwm;xm;onfh tjcm;pdef

ac:rIrsm;vnf; &Sdygonf/285 ½kyfykdif;qkdif&m vufvSrf;rrDjcif;onf tcsKdUaom ausmif;ol? ausmif;

om;rsm;tzkdY jyóemwpf&yfjzpfygonf/ rsm;aomtm;jzifh wkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm; aexkdifaom

a0;vHaoma'orsm;wGif tqifhjrifhynmoifMum;aom wuúokdvfrsm; tvGefenf;yg;ygonf/

aus;vufrS qif;&Jom;rdom;pktwGuf rdom;pk0ifwpfa,muftm; tqifhjrifhynma&; &&Sd&ef

(abmf'gausmif;xm;&efjzpfap) ukefusp&dwfonf t[efYtwm;jzpfapygonf/ ausmif;om;rsm;\

ukefusp&dwfukd umrd&ef vkdtyfcsufay: tajccHNyD; ynmoifaxmufyHhaMu;ay;aom okdYr[kwf

ausmif;om;rsm;udk aiGxkwfacs;&ef us,fus,fjyefYjyefY aqmif&Gufaeaom tpDtpOfrsm; r&Sdyg/

xkdtcsufrsm;onf qif;&Jom;rdom;pkrS ausmif;om;rsm;twGuf ynmoifMum;&ef t[efYtwm;

jzpfapygonf/

wjcm;tcsufrsm;wGif wdusaom usm;? r a&;&m oufa&mufrIrsm; &Sdygonf/

Oyrm-txufwef;ynmtqifhwGif a,musfm;av;rsm;\ ausmif;0ifrIEIef;enf;onfh

tcsufu a,musfm;av;rsm;onf rdef;uav;rsm;xuf apmpGm tvkyftukdifvkyfudkifMu&

aMumif;? rdef;uav;rsm;onf q&mrtjzpf toufarG;Ekdifajc ykdrsm;NyD; xkdrStqifhjrifhynma&;okdY

wufvSrf;MuaMumif; azmfjyaeygonf/ ½kd;&m"avhrsm;uvnf; ,if;jzpfpOfwkdYtay:wGif vTrf;rkd;rI

&Sdaeygonf/ q&mtvkyfESifh ygarmu©tvkyfrsm;onf vpmenf;yg;jcif;aMumifh trsKd;om;rsm;

vkyfukdifvkdrIenf;yg;Muygonf/ jzpfEkdifonfrSm trsKd;om;rsm;onf rdom;pkukd t"du &SmazGauR;

arG;ae&olrsm; jzpfaomaMumifh xkd0ifaiGenf;tvkyfrsm;udk rvkyfukdifvkdMujcif;jzpfum vlrI

tokdif;t0kdif;\ zdtm;ukd tvkdr&SdMuay/ ,if;tpm; trsKd;om;rsm;onf ynmaumif;pGm wwf

ajrmufrIr&SdbJ rvkdtyfbJ 0ifaiGykdrkd&&Sdonfh pD;yGm;a&;ukdom vkyfMuygonf/

EkdifiH\ tqifhjrifhynma&; jyKjyifajymif;vJjcif;tpDtpOfrsm;ESifh EkdifiHjcm;rS rdwfzufvkyf

ief;aqmif&Gufolrsm;\ pdwf0ifpm;rIaMumifh usm;? r yg0ifrI tcsKd;rrQwrIrsm;udk (tqifhjrifhynm

a&;wGif ausmif;olOD;a&tcsKd;? a,musfm;av;rsm;\ ausmif;0ifrIEIef; avsmhusjcif;taMumif;&if;

rsm;ponf) ykdrkdem;vnfvmMuygonf/ xkdYtjyif tqifhjrifhynma&;wGif usm;? r tcsKd; rnDrQrI

onf aps;uGufvkyfom;vkdtyfcsuf qef;ppfrIESifh twefi,fqufpyfaeygonf/ trsKd;orD;tvkyf

vufrJhEIef;onf trsKd;om;rsm;xuf rsm;aeNyD; trsKd;orD;rsm;onf tqifhjrifhynmrsm; wwf

ajrmufxm;Muaomfvnf; tvkyfcGifxJwGif pepfwus cGJjcm;qufqHrIcHae&aomaMumifh jzpf

aMumif; ,if;&v'fu jyoaeygonf/

enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&; txl;jyKtcsufrsm;

285 atmufaNcrSwfpk 253/

Page 189: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 149

enf;ynmESifh toufarG;0rf; ausmif; rsm;udk vufvSrf;rDrIwGif trsKd;orD;? trsKd;om; ESpfrsKd; pvkH; enf;yg;ygonf/

wjznf;jznf;wkd;wufrIrsm; &Sdaomfvnf; enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;

wGif trsKd;orD;ESifh trsKd;om;rsm;twGuf nDrQaom&v'frsm; &ap&ef txl;ojzifh aus;vufa'o

&Sd qif;&Jaomvli,frsm;ESifh uRrf;usifrIedrfhusaom tvkyform;rsm;onf tajccH&if;ESD;jr§KyfESH&

rnfholrsm; jzpfygonf/

usm;? r a&;&m w&m;aotjrifonf enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;tay: MoZmvTrf;rkd;rI&Sdygonf/

&Ekdifaomtcsuftvufrsm; tuefYtowf&Sdaomfvnf; enf;ynm? pkdufysKd;a&;ESifh

toufarG;0rf;ausmif;ynma&;oifwef;rsm;wGif ausmif;olESifh ausmif;om;rsm;tMum; usm;? r

a&;&m cGJjcm;qufqHrIukd odomxif&Sm;pGm awGUjrifEkdifygonf/ vkdtyfcsufjrifhrm;aom uRrf;usif

rItcsKdUonf trsKd;orD;rsm;vnf; vG,fulpGm oif,lEkdifaomfvnf; rdef;uav;i,f&G,frsm;ESifh

trsKd;orD;rsm;onf rd½kd;zvm tpOftvmOD;pm;ay;rItm;jzifh usm;? r a&;&m w&m;aoowfrSwf

xm;aom vkyfief;e,fy,frsm;rS oifwef;rsm;ukdom a&G;cs,fjcif;onf ykHaownfwHhpGJNrJvsuf&Sdyg

onf/ Oyrm-*a[aqmfjcif;uJhokdY tvkyfrsKd;wGif trsKd;orD;tenf;i,fom tvkyfvkyfaeMuNyD;

Murf;wrf;aom vkyfief;cGifwGif av;yifaom tkwfrsm;ukd o,fykd;aeonfh trsKd;orD;trsm;tjym;

ukdrl awGUEkdifygonf/286 ¤if;pdwfoabmxm;?t,ltqrsm;onf,Ofaus;rI"avhxkH;pHrsm;jzifh

jyKrlaexkdifonfh vlrIywf0ef;usifwGif pdrfh0ifysHUESHYvsuf&SdNyD; trsKd;orD;rsm;taejzifh rd½kd;zvmtpOf

tvmr[kwfaom tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm;udk BudK;yrf;&mrSm trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;quf

qHonfh t,ltqusifhokH;rItjzpf wnf&Sdaeygonf/ ,if;tajctaeonf trsKd;om;rsm;ESifhom

oifhawmfonf[k ,lqxm;onfh qkH;jzwfcsufcsrSwfonfh &mxl;Xmersm;ü trsKd;orD;rsm; wm0ef

,l&mwGif tvm;wl vlrIa&;pHowfrSwfcsufrsm;aMumifh rnfokdYtcuftcJjzpf&ykHukd trsKd;orD;

tcsKdUu xkwfazmfajymqkdygonf/

tqifhjrifhynma&;wuúokdvfrsm;? enf;ynm? toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh oif

wef;rsm;ü trsKd;orD;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tvkyftukdiftrsKd;tpm;tcsKdUtwGuf avh

usifhoifMum;vrf;aMumif;ay;&ef &nf&G,faomtpDtpOfrsm;u vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh

jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme? vlrI0efxrf;OD;pD;Xme\ vrf;ñTefrIjzifh &Sif;vif;pGm azmfjy

xm;ygonf/ oifwef;rsm;rSm rsm;aomtm;jzifh rd½kd;zvmtpOftvmt& trsKd;orD;rsm;twGuf

oifhawmfaom tvkyftukdifrsm;[k ,lqonfh tyfcsKyfynm? O,smOfNcHpkdufysKd;a&;? t0wfavQmf

vkyfief;ponfh trsKd;tpm;rsm; jzpfygonf/ oifwef;tpDtpOfrsm;onf uRrf;usifrI okdYr[kwf

286 at'DbDaxmufyHhrIESifhodyÜESifhenf;ynm0efBuD;XmeESifhpufrI0efBuD;XmewdkYu,cktcgt&nftcsif;tajccHaom

armf*sL;oifwef;wdkrsm;\ykHpHopfudk a&SUajy;prf;oyf&ef ûyvkyf jyfiqifvsuf&SdNyD;trsdK;orD;rsm;udktaotcsmavhusifhay;um

"avhxkH;pHt&trsdK;om;rsm;BuD;pdk;aomußGrf;usif{&d,mrsm;wGif atmifjrifhpGmvkyfaqmifEdkif&eftvdkYiSmtm;ay;onfhtaejzifh

wdusaomjypfrSwfrsm;csxm;onf/ADB. 2014. Technical Assistance to Myanmar on Skills Development for Inclusive Growth. Manila wGif Munfhyg/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 190: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 150

vufawGUvkyfief;wGif aygif;pyfvkyfukdifEkdifaom uRrf;usifrI oD;oefYvkdtyfcsufrsm;ukd wkHYjyef

aqmif&Guf&ef vdktyfygonf/ 0ifaiGwkd;vkyfief;twGuf tcGifhtvrf;opfrsm; ay:aygufvmNyD

jzpfygonf/ Oyrmtm;jzifh jrefrmEkdifiHwGif c&D;oGm;vkyfief;rsm; wkd;csJUae&m EkdifiHwumc&D;onf

rsm;tm; xl;jcm;pGm qGJaqmifEkdifonfh ae&mrsm; wnf&Sdonfh a0;vHaoma'orsm;ESifh aus;vuf

a'orsm;rSqif;&JEGrf;yg;aomtrsKd;orD;rsm;ukdOD;wnfNyD;¤if;tcGifhtvrf;rsm;ukdvufvSrf;rDap

&ef BudKwifavhusifhjyifqifay;onfh oifwef;rsm; pDpOfvsuf&Sdygonf/

tuGuf-9/ y½kd*&rfa&;aom rdef;uav;rsm;onf urÇmukd ajymif;vJEkdifrnf

ukvor*¾taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf\ urÇmvkH;qkdif&m ynma&;ueOD;aqmif

&GufrItjzpf y½kd*&rfa&;aom rdef;uav;rsm;onf urÇmukd ajymif;vJEkdifonf[laom tpkd;&

r[kwfaom tzGJUtpnf;wpfckjzpfonfh tzGJUtpnf;u uGefysLwmynm&yfe,fy,fwGif

usm;? r tcsKd;nDrQpGm yg0ifapa&; tm;ay;&ef wDxGifrItm;aumif;aom enf;vrf;wpfckukd

jr§ifh wifaqmif&Gufjcif;jzpfygonf/ rMumao;rDu awGUqkHaqG;aEG;rIwpfckwGif

¤if;tzGJUtpnf; wnfaxmifol &uf&Srm;ql*smeDu uGefysLwmynm&yfwGif

pdwf0ifpm;olrsm;onf a,musfm; av;i,f&G,frsm;omjzpfonf[laom t,ltqukd

tav;ay; aqG;aEG;cJhygonf/ ¤if;pdwfae pdwfxm;ukd ajymif;vJ&eftwGuf olr\

tzGJUtpnf;onf t"duOD;wnfcsufokH;&yfjzifh tvkyfvkyfaeygonf/ OD;wnfcsufokH;&yfrSm

rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; uGefysLwmodyÜHynm avhusifhoifMum;jcif;ESifh

uGefysLwmodyÜHynm pGrf;aqmif&nfwnfaqmufjcif;? rdef;uav; i,f&G,frsm;tm;

acwfrDwkd;wufaom enf;ynmqkdif&m ukrÜPDrsm;rS tawGUtBuHK&&Sdapjcif; ESifh

rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; ynm&yfe,ftwGif;rS OD;aqmifvrf;ñTefolrsm;ESifh rdwfquf

&if;ESD;apjcif;wkdY jzpfygonf/ ]]uRefrwkdY&JU yef;wkdifu ESpfq,fhwpf&mpkacwfrSm uGefysLwmenf;

ynmeJY y½kd*&rfa&;wm[m rdef;uav;awGtwGuf vkH;0vkdtyfwJh pGrf;&nfwpfckqkdwm olwkdY

em;vnfvufcHzkdYygyJ}}/ tzGJUtpnf;rS ,kHMunfonfrSm rdef;uav;rsm; zefwD;onfh xkwfvkyf

rIonf oabmobm0tm;jzifh uGJjym;jcm;em;onf? vlrItzGJUtpnf;\ vdktyfrIudk ykdrkdtm½kH

pkdufrI&Sdonf/ aq;ynme,fy,f? zuf&Sife,fy,f? Oya'e,fy,fESifh wjcm;e,fy,frsm;wGif

olwkdY&Sdaeap&rnf[líjzpfonf/¤if;,kHMunfrIrSefuefaMumif;¤if;wkdY\tvkyfrSoufao

taxmuftxm; jyoygonf/ pmwrf;tusOf;csKyfwGif rpöql*smeDu rdef;uav;i,f&G,frsm;

&ifqkdifae&onfh pdefac:rIwcsKdUonf urÇmESifhwpf0ef;jzpfNyD; w½kwfEkdifiH? tdE´d,EkdifiHESifh

AD,uferfEkdifiHuJhokdYaom EkdifiHrsm;ESifh yl;aygif;aqmif&Guf&ef tcGifhtvrf;rsm;pGm&Sdonf/

¤if;EkdifiHtm;vkH;wGifuGefysLwmodyÜHynm&yfwGifusm;?rtcsKd;nDrQa&;ukd &nf&G,fvsuf

uGm[rIyaysmufa&; BudK;yrf;rIrsm; vkyfaqmifcJhonf[k ñTefjycJhygonf/

UN Secretary-General Global Education First Initiative www.glabaleducationfirst.org/ 3135.htm#sthash.CurRaE96.dpuf

Page 191: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 151

3-4/ aumufcsufrsm;eSifh tBuHjyKcsufrsm;

jrefrmEkdifiHü ausmif;0ifEIef;rSm usm;? r tcsKd;nDrQrI&Sdjcif;onf xl;jcm;aom atmifjrifrI

wpfckjzpfygonf/ okdY&mwGif ¤if;tajctaexuf omvGefvkyfaqmif&ef vkdtyfygao;onf/

usm;? r tcsKd;nDrQrI&Sdjcif; ñTef;udef;onf ykdrdktao;pdwfus odrfarGUaom ½Iaxmifhrsm;ukd

zkH;uG,foGm;apygonf/ Oyrmtm;jzifh tcsKdUrdef;uav;tkyfpkrsm; ausmif;raeMujcif;? okdYr[kwf

wpfBudrfom ausmif;aezl;jcif;? twef;xJwGif rdef;uav;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI edrfhusjcif;ESifh

tcsKdUtxl;jyKbmom&yfrsm;wGif trsKd;orD;rsm; wufa&mufoifMum;rI enf;yg;aejcif;wkdY

jzpfygonf/ rnfonfhtwGufaMumifh trsKd;orD;ESifh trsKd;om;tkyfpktcsKdUMum; rwlnDaom

tuGuf 10/ trsKd;orD;rsm; tusKd;&Sdap&ef &yf&GmtajcjyK c&D;oGm;vkyfief;qkdif&m uRrf;usifrIoifwef;rsm;

vmtkdjynfolY'Drkdu&ufwpf or®wEkdifiHwGif tm&SzGHUNzdK;a&;bPfonf vlxktajcjyK

c&D;oGm;vkyfief;twGuf uRrf;usifrIoifwef;pDrHudef;rsm;udk ulnDyHhykd;cJhygonf/ pkdufysKd;a&;

vkyfief; atmifjrifrIr&Sdojzifh ¤if;wkdY\ tdrfaxmifpkrsm; aiGa&;aMu;a&;rvkHavmufrI

&ifqkdif&aom tcgwGif wkd;jrifhvmaom c&D;oGm;vkyfief; tcGifhtvrf;onf

ajrmufjrm;pGmaom trsKd;orD;rsm;ukd wpfenf;wpfvrf;tm;jzifh 0ifaiG&SmazGay;ygonf/

tcsKdUtrsKd;orD;rsm;onf pkdufysKd;a&;vkyfief;rS ½kd;&mvufrIynmvuf&mrsm;ESifh

vuf0wf&wemrsm; a&mif;aomvkyfief; okdY ajymif;vJvkyfukdifaomtcg wpfnvQif

tar&duefa':vm 7 a':vmrS 15 a':vm txd &SmazGEkdifMuNyD; ,if;aiGaMu;onf

pkdufysKd;a&;vkyfief;rS¤if;wkdY&SmazGEkdifonfxufykdygonf/naps;wGifaps;a&mif;jcif;jzifh

trsKd;orD;rsm;onf rdrdukd,frdrd ,kHMunfrI? ynmA[k okwESifh vlrIa&;tqifhtwef;wpfck

&&Sdvmygonf/ þpDrHudef;onf &yf&GmtajcjyK c&D; oGm;vkyfief;ESifh tdrfwGif;

vufrIvkyfief;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufrIukd axmufyHhonfhenf;wl trsKd; orD;rsm;\

vuf&SdpGrf;&nfrsm;ukd olwkdY\ xkwfNrJ ½kd;&mxkwfukefrsm; xkwfvkyfrIrS aps;uGuf vkdtyfcsufESifh

ykdrkdukdufnDaom aps;uGuf0if pD;yGm;jzpf xkwfvkyfrIrsm; vkyfukdifvmEkdif&ef twGuf

vkdtyfaom pGrf;&nfrsm; wnfaqmufcsJUxGifEkdif&ef yHhykd;tultnDay;jcif;jzpfygonf/

xkwfvkyfrIenf;ynmESifh 'DZkdif;ykHpHxkwfvkyfrI wkd;wufjcif;? aps;uGufwif

a&mif;csjcif;qkdif&m tajccHtaxmuftulyHhykd;jcif;? ypönf;ud&d,m yHhykd;jcif;? aps;qkdifrsm;ESifh

aps;a&mif;yGJawmfrsm; pDpOfvkyfaqmifay;jcif;wkdYtm;jzifh trsKd;orD;rsm;onf ¤if;wkdY\

0ifaiGrsm; vkHavmufatmif wkd;jrifhvmonfukd awGU&SdvmMuygonf/

]]tck uRefrukd vlawGu ykdNyD; av;av;pm;pm; qufqHvmMuygw,f/ uRefr

a,musfm;wif r[kwfygbl;/ uRefr&JU acR;rawGuyg av;pm;vmMuw,fav}}[k befYzef;

aus;&GmrS trsKd;orD;&ufuef;vkyfom;wpfa,mufu ajymygonf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 192: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 152

&v'fESifh atmifjrifrIrsm; uGJjym;&onfwkdYukd ykdrkdaumif;pGmem;vnf&ef vkdtyfygonf/287 ynm

a&;½IaxmifhrS usm;? r a&;&m oabmw&m;ukd ykdrkdem;vnf&eftwGuf CESR u yHhykd;aomfvnf;

qufvufOD;pm; ay;vkyfaqmif&efESifh avhvmqef;ppf&ef vkdtyfygonf/

ausmif;om;? ausmif;oltm;vkH;\ b0wpfoufwmwpfavQmufwGifvnf;aumif;?

ausmif;rsm;wGifvnf;aumif; usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI &&Sdap&ef tbufbufrS jynfhpkHaom

csOf;uyfaqmif&GufrI vkdtyfygonf/ xkdokdY csOf;uyfaqmif&Guf&mwGif yg0ifonfh tajccHoabm

w&m;rsm;rSm...

l vufvSrf;rDa&; wef;wlnDrQrI - jrefrmEkdifiHü wkd;wufrIt&SdqkH;ae&m

l tcGifhtvrf;wef;wlnDrQrI - oifhwifhavsmufywfaom oif,lrI

l tusKd;&v'fwef;wlnDrQrI - txl;ojzifh ynma&;tqifh NyD;ajrmufNyD;aemuf vkyfief;cGifokdY

0ifa&muf&mwGif vwfwavm tvkyform;tiftm;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI

EIef; edrfhusjcif;ESifh trsKd;orD;rsm;\ tvkyfvufrJhEIef;u trsKd;om;rsm;xuf ykdrkdjrifhrm;jcif;udk

taxmuftxm;jzifh xif&Sm;pGm awGUjrifEkdifygonf/

ausmif;0ifEIef;wGif usm;? r tcsKd;nDrQrI&Sdjcif;xuf ausmfvGefaom? ynma&;onf trsKd;

orD;ESifh rdef;uav;rsm;tm; vlrItzGJUtpnf;ESifh tvkyform;aps;uGufwGif yg0ifrIukd uefYowf

xm;aom? bufvkdufrI&Sdaom vlrItzGJUtpnf;\ pHowfrSwfcsufrsm;ukd qufvuftm;ay;rI

r&Sdapa&; aocsmap&eftwGuf ynma&;0efBuD;Xme twGuf omru tpkd;&twGufyg

rl0g'azmfaqmif rIrsm; &Sdygonf/ rnfonfh ynma&;pepfwGifrqkd ausmif;om;? ausmif;olrsm;\

b0wpfouf wmtwGuf BudKwifavhusifhoif,lEkdif&ef ynma&;\ t&nftaoG;ESifh

xda&mufrIrsm;tay: vTrf;rkd;rI&Sdonfh tcsufrsm;pGm &Sdygonf/ ,if;tcsufwpfcsufpDtwGuf

usm;? r a&;&m½IaxmifhrS avhvmqef;ppf&efESifh xnfhoGif;pOf;pm;&ef? jyKjyifajymif;vJa&;twGuf

pDrHudef;a&;qGJ&efESifh taumiftxnfazmfaqmif&ef vkdtyfygonf/ OyrmtaeESifh usm;? r

a&;&mtjrifjzifh okH;oyf aom pkd;&drfylyefrIrsm;rSm...

l a,musfm;av;ESifh rdef;uav;rsm; ausmif;aejcif;aMumifh ukefusrIrsm; - rdom;pkpm;0wfaea&;

twGuf vkdtyfaom tdrfaxmifpktwGif; vkyfcrJh vkyftm;rsm; qkH;½IH;ouJhokdY uav;oli,f

tm; ausmif;ykdYausmif;BudK jyKvkyfay;&onfh rdbrsm;rSmvnf; vkyftm;crsm; qkH;½IH;rI&SdEkdifonf/

287 Canadian International Development Agency.2010. Education and Gender Equality Tip Sheet. Ottawa. Government Canada. P.2.

jzpf&yftcsKdUrSm0ifaiG&SmazGEkdifonfht&nftcsif;aMumifhtrsKd;orD;rsm;onf¤if;

wkdY\ tdrfaxmifpktwGif; tdrfaxmifpkt&if;tjrpfrsm;tay: pDrHcefYcGJrI vkyfaqmifEkdifaom

tajctae&&SdvmMuNyD;¤if;wkdY\cifyGef;ESifhtjcm;rdom;pk0ifrsm;uykdrkdav;av;pm;pm;

qufqHvmMujcif;tm;jzifh tdrfaxmifpktwGif; usm;? r a&;&m tajccHaom qufqHa&;wGif

r[mAsL[majrmufaom tajymif;tvJ jzpfay:vmcJhygonf/

Source: ADB. 2012. Gender and Development News. SeaGen Waves e-newsletter. pp. 9–11.

Page 193: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 153

l rdef;uav;rsm;ESifh a,musfm;av;rsm; ESpfOD;pvkH; tvkyfvkyf&ef tcGifhtvrf;r&&Sdawmhjcif;-

jrefrmEkdifiHwGif a,musfm;av;rsm;onf aeYpm;tvkyform;rsm;tjzpf 0ifaiG&SmazGEkdifaom

aMumifh¤if;wkdYonftajccHynmtv,fwef;?txufwef;ynma&;okdYul;ajymif;o,f,ljcif;

r&Sdawmh[k aumufcsufcsavh&Sdygonf/ okdY&mwGif rnfonfhtwGufaMumifh rdef;uav;rsm;

onf tqifhjrifhynma&;wGif wufa&mufrI rsm;jym;ygaomfvnf; tvkyform;tiftm;ü

trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIEIef; edrfhusae&oenf;qkdonfh tcsufukd aumif;pGmem;

vnfrI r&Sdao;yg/trsKd;orD;rsm;onf ¤if;wkdY\ ynma&;ukd pD;yGm;a&;u@wGifqufpyf

tokH;rcsEkdifjcif;? xkdYaMumifh wnfNidrfrIr&Sdaom w&m;0ifykHrSefr[kwfonfh tvkyfcGifrsm;wGif

om tvkyfvkyfae&jcif;? tdrfwGif;rIvkyfief;wGif rdom;pkvkyfom;rsm;tjzpf vkyfukdifae&jcif;

aMumifh ynma&;atmifjrifrIukd r&&SdEkdifjcif;qkdonfh aumufcsufrsm;udk rSef? rrSef aocsmrod

Ekdifyg/

l c&D;tvSrf;a0;jcif; - vGefcJhaom q,fpkESpftwGif; ausmif;rsm;pGm zGifhvSpfcJhaomfvnf;

ausmif;om;? ausmif;olrsm;twGuf tajccHynmtv,fwef;ESifh txufwef;ausmif;rsm;okdY

ul;ajymif;&mwGif tcsKdUa'orsm;&Sd teD;qkH;rSmwnf&Sdaom ausmif;rsm;onfyif tvSrf;a0;ae

jcif;aMumifh rdef;uav;rsm; tysKdt&G,f0ifa&mufvmygu ausmif;vTwf&onfrSm olwkdY\

vkHNcHKpdwfcs&rItwGuf pkd;&drfp&mjzpfonf[laom taMumif;jyjcif;jzpfygonf/

l ausmif;rsm;wGif oifhawmfaom a&aumif;a&oefY? oefY&Sif;a&;ESifhoufqkdifaom tajccH

taqmufttkH csKdUwJhjcif; - 2011 ckESpf ppfwrf;rS awGU&SdonfrSm 61 &mckdifEIef;aom tdrfom

rsm;om aumif;pGm tokH;jyKEkdifNyD; 23 &mckdifEIef;aom ausmif;rsm;om EkdifiHwumpHEIef;jzpf

aom ausmif;om; 25 a,muftwGuf tdrfomwpfvkH;[laom pHcsdefudk jynfhrDygonf/

ausmif;rsm;\ 51 &mckdifEIef;onf ausmif;om;ta,muf 50 twGuf tdrfomwpfvkH;[laom

jrefrmEkdifiHwGif; pHEIef; jynfhrDygonf/ usm;? r cGJjcm;xm;aom trsKd;orD;twGuf oD;oefYtdrf

omrsm;ukd ae&mtEHSY awGUEkdifaomfvnf; tdrfomtwGif; tMurf;zufrI jzpfEkdifajcrsm; avsmh

AD

B

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 194: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 154

us&ef ykHpH'DZkdif;xkwfxm;jcif;? trsKd;orD;ESifh tysKdazmf0ifrsm;twGuf &moDaoG;vmpOf tokH;

jyKonfh tokH;taqmifrsm; xm;&Sday;jcif; ponfwkdY vkyfaqmifay;&ef vkdtyfygonf/

l usm;? r a&;&mtjrif xnfhoGif;xm;aom oif½kd;ñTef;wrf;r&Sdjcif; - txufwGif azmfjyxm;

ouJhokdY qkdif;iHhjzpfaeaom oif½kd;ñTef;wrf;jyKjyifajymif;vJa&;wGif usm;? r a&;&m tjrif

xnfhoGif;jcif;ukd tajccHrSpí xnfhoGif;a&;qGJrnf[k arQmfvifhygonf/

l vkHNcHKaom ausmif;ywf0ef;usiftajctae r&Sdjcif; - ausmif;\ ywf0ef;usiftajctae? pkd;

&drfp&mjyóemrsm;wGif 0efxrf;rsm; okdYr[kwf ausmif;om;? ausmif;olrsm;tMum; vdifykdif;

qkdif&m xdyg;apmfum;rIESifh roifhavsmfaom tjyKtrlrsm;ESifh pyfvsOf;í ay:vpD? rl0g'rsm;

r&Sdjcif;? pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; tmPmoufa&mufrI tm;enf;jcif;jzpfygonf/

l usm;? r a&;&mtjrifukd xnfhoGif;pOf;pm;xm;aom pmoifcef;ywf0ef;usif tajctaejzpf&ef

vkdtyfjcif; - Oyrmtm;jzifh ausmif;zwfpmtkyfrsm;? oifaxmufulypönf;rsm;wGif trsKd;orD;

rsm;ukd w&m;ao? rd½kd;zvmtjrift& ay;xm;aom usm;? r cGJjcm;owfrSwfxm;onfh rdef;

uav;rsm;\ tqifhtwef;om ukd,fpm;jyKxm;aom ykH&dyfrsm;? a,bk,sokH;oyfcsufrsm;?

tjrifrsm;ukd z,f&Sm;ypfjcif;? rdef;uav;? a,musfm;av;ESpfOD;pvkH;\ vdktyfcsufrsm;ukd xnfh

oGif;pOf;pm;xm;aom oifMum;rIenf;pepfrsm;ukd tokH;jyKjcif;? pmoifcef;wGif rdef;uav;ESifh

a,musfm;av;ukd wef;wltcsdefay;jcif;? csD;ajr§mufjcif;? tm;ay;jcif;? *½kpkdufjcif;wkdY vkyf

aqmifjcif;tm;jzifh pmoifcef;rSonf vlrItzGJUtpnf;? vkyfief;cGiftxd trsKd;orD;tay:

wef;wlnDrQrI&Sdaom tavhtusifhudk arG;jrLysKd;axmifay;&efjzpfygonf/

l ynma&;\ t&nftaoG;tay: tjrif? ynma&;tay: pdwf0ifpm;rItm;enf;jcif; - rdb

rsm;onf ynma&;ukefusp&dwfrsm;taMumif; pOf;pm;aomtcg uav;oli,frsm;tm;

ausmif;xm;jcif;twGuf vwfwavmukefusp&dwfxuf omvGefonfh a&&SnfcHpm;&rnfh

tusKd;aus;Zl;rsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;jcif; &Sdygovm;/ ,if;uJhokdY pOf;pm;&mwGif a,musfm;

av;ESifh rdef;uav;rsm;tMum; rwlnDpGm pOf;pm;ygovm;/

ynma&;pepfonf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI? rdef;uav;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; pGrf;

aqmif&nfykdrkdwkd;wufvmap&ef aqmif&Gufay;&mwGif vkdtyfaom t"due,fy,f jzpfygonf/

vuf&Sdvkyfaqmifvsuf&Sdaom CESR tqifh 2 wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh ynma&;

qkdif&m awGU&Sdcsufrsm;? qufpyfaeaomtcsufrsm;? jyóemrsm;ESifh a&G;cs,fp&mrsm;ukd xnfhoGif;

qef;ppfvsuf&Sdygonf/ vlwkdif; ynma&;wkd;wufjrifhrm;ap&eftwGuf CESR rS qef;ppfavhvmrI

rsm;aMumifh awGU&Sdvmonfh usm;? r qkdif&m jyóemrsm;ukd trsKd;om;tqifh ynma&;bufpkH

zGHUNzdK;a&;tpDtpOfESifh ynma&;jyKjyifajymif;vJrIjzpfpOfatmufrS BuD;Muyfaqmif&Guf&ef vkdtyfyg

onf/ atmufwGifazmfjyxm;onfhtwkdif; trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;

tqifh r[mAsL[mpDrHudef;\ &nfrSef;csufrsm;ESifh tjcm;pmwrf;rsm;rS okH;oyfcsufrsm;&Sd trsKd;

orD;rsm;\ ynma&;ukd tav;ay;vkyfaqmif&ef tjrifrsm;ukd wifjyxm;ygonf/

usm;? r a&;&m tajccHaom pm&if;tif;ESifh tcsuftvufrsm;

l usm;? r cGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;yg0ifaom ynma&;qkdif&m pm&if;tif;rsm;ESifh

Page 195: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 155

pDrHcefYcGJrIqkdif&m owif;tcsuftvufpepfrsm; (MIS) \ tcsuftvufaumuf,ljcif;ukd

wkd;jr§ifhaqmif&Guf&efESifh &efykHaiGrçwnf&ef vkdtyfygonf/ qufvufaqmif&Guf&rnfh BuD;

MuyfrI,EÅ&m;ESifhtwl rl0g'a&;qGJjcif;ESifh taumiftxnfazmfaqmif&Gufjcif;wkdYwGif tcsuf

tvufavhvmqef;ppfrI\ awGU&Sdcsufrsm;tm; ykdrkdaqmif&Gufaocsmap&ef? vkdtyfonfh

enf;ynmqkdif&m uRrf;usifolrsm;twGuf &if;ESD;jr§KyfESHjcif;jyK&ef vkdtyfaMumif;rsm;ukd tcsuf

tvufaumuf,lrI&v'frsm;rSwpfqifh awGU&Sd&ygonf/ roefpGrf;uav;rsm;ESifh ausmif;

tajcjyK usm;? r tajccHaom tMurf;zufrIrsm;qkdif&m owif;tcsuftvufaumuf,lrI

enf;vrf;rsm; a&;qGJ&ef vkdygonf/

rl0g'csrSwfolrsm;twGuf pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrI

l rl0g'csrSwfolrsm;twGuf usm;? r a&;&mtjrifzGifhoifwef;onf ausmif;0ifEIef;ü usm;? r

tcsKd;nDrQ&ef[lonfh &nfrSef;csufxuf ausmfvGef½kHomru rdef;uav;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;

twGuf pGrf;aqmif&nf&Sdvmap&ef[lonfh ykdrkdus,fjyefYaom &nfrSef;csufxm;&Sd&ef vkdtyfyg

onf/

l ynma&;0efBuD;XmetwGif; usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;vkyfaqmifrItwGuf t"duwm0ef

ay;tyfxm;olrsm;uGef&uf wnfaxmifjcif;jzifh XmetqifhtoD;oD;wGif usm;? r wef;wlnDrQ

a&; wkd;jr§ifhvkyfaqmif&efvkdygonf/

uav;oli,f zGHUNzdK;a&;qkdif&m vkyfief;rsm; wkd;jr§ifhaqmif&Gufjcif;

l vlom;t&if;tjrpf rsKd;qufopfvli,frsm; jzpfxGef;vmapa&;twGuf t&nftaoG;jynfhrD

aom usm;? r a&;&m xnfhoGif;pOf;pm;aom a&S;OD;uav;oli,fapmifha&SmufrI pDrHudef;rsm;

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

UN

FPA

Page 196: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 156

ukd trsKd;om;tqifh uav;oli,frsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;rl0g'ESifhtnD aqmif&Guf&ef

vkdyg onf/ oifhavsmfaom aiGaMu;axmufyHhrI cGJa0rIaocsmapjcif;ESifh Xmersm;tMum;?

u@rsm; tMum; yl;aygif;aqmif&GufEkdif&ef XmewGif; jyKjyifajymif;vJrIrsm; vkyfaqmif&ef

vkdtyfyg onf/

rdef;uav;rsm;twGuf vkHNcHKpdwfcs&aom oifMum;rIqkdif&m 0ef;usifaumif; zefwD;jcif;

l q&mrsm;? ausmif;om;rsm;twGuf txl;ojzifh ta&;ay:tajctaeESifh y#dyu©tajctae

rsKd;wGif abmf'gausmif;rsm; pDpOfay;jcif; tygt0if vkHNcHKpdwfcs&aom? usm;? r a&;&m vkdtyf

csufukd xnfhoGif;xm;aom oifMum;rIqkdif&m 0ef;usifaumif;rsm; zefwD;ay;&ef vdktyfyg

onf/ a&aumif;a&oefYtygt0if tnpftaMu;oefY&Sif;a&;qkdif&m 0efaqmifrIrsm;onf

usm;? r cGJjcm;xm;&ef vkdtyfNyD; rdef;uav;rsm;\ yk*¾vduvkHNcHKa&;ESifh *kPfodu©mukd apmifh

a&Smuf&efESifh &moDaoG;vmcsdefwGif usef;rma&;qkdif&m vdktyfcsufrsm;ukd cGifhjyK&efwkdY vkdtyf

ygonf/

l rdef;uav;rsm;tm; ausmif;twGif;üjzpfap?

vm&mvrf;üjzpfap jzpfyGm;Ekdifaom

usm;? r tajccHaom tMurf;zufrIrsm;rS

umuG,fwm;qD;rIrsm; vkyfaqmif&ef

usef;rma&;u@rS wpfqifh ay:vpD?

rl0g'? pDrHudef;ESifh vkyfaqmifcsufrsm;jzifh

wkHYjyefaqmif&Guf&ef vkdtyfyg onf/

l vkHNcHKpdwfcs&um

tm;udk;tm;xm;jyKEkdifaom

owif;ykdYjcif;ESifh

wkHYjyefaqmif&Gufjcif;,EÅ&m;

wnfaqmufjcif;jzifh

ausmif;wGif;tMurf;zufrIukd

owif;ykdYwkdifMum;aom

uav;oli,frsm;\ tEÅ&m,fukd avsmhusapjcif;? rl0g'rsm;? tpDtpOfrsm; csrSwf&mwGif

r&Sdrjzpf vkdtyfaom oufaorsm;ESifh owif;tcsuftvufrsm; aumuf,ljcif;? tpD&ifcH

owif;ykdYrI enf;vrf;rsm; pGmukd tokH;jyK&efvkdtyfonf/

l usm;? r tajccH tMurf;zufrIqkdif&m oif½kd;ñTef;wrf;tygt0if usm;? r a&;&m xnfhoGif;

xm;onfh ta&;ay:tajctaeavQmhcsa&;ESifh &moDaoG;usef;rmrIqkdif&m xdef;odrf;apmifh

a&SmufrIrsm; yg0ifaom b0wpfoufpm uRrf;usifoifwef;udk rdef;uav;ESifh a,musfm;av;

rsm;tm; vkdtyfygu oD;oefYwef;cGJrsm;jzifh ykdYcsoifMum;&ef vkdtyfygonf/

UN

ICEF

/Mya

nmar

/201

0/M

yo T

ham

e

Page 197: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 157

q&mtwwfynma&; wkd;csJU aqmif&Gufjcif;

l usm;? r a&;&m oabmw&m;rsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;aom csOf;uyfrIenf;vrf;rsm;tm; oif

Mum;a&;wGif aygif;pyfxnfhoGif;&ef q&mtwwfynma&; oifwef;rsm;ukd csJUxGifaqmif&Guf

jcif;? Oyrm-q&mrsm;tm; trsKd;orD;rsm;udk wkdufwGef;tm;ay;&ef? acgif;aqmifrIt&nftaoG;

jr§ifhwif&ef? pD;yGm;a&;u@wGif ynma&;qkdif&m uRrf;usifolrsm;tjzpf trsKd;orD;rsm;\ yg0if

aqmif&GufEkdifrIukd owdrjyKbJ rd½kd;zvmtpOftvmt& trsKd;orD;rsm;tm; rdcifrsm;tjzpf

&nfñTef;ajymqkdrnfhtpm; trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;tay: xm;&Sdonfh oabmxm;

rsm;ukd ajymif;vJ&ef q&m? q&mrrsm;ukd wkdufwGef;tm;ay;&rnf/

l q&mrrsm;tm; xdyg;apmfum;rIESifh tjcm;vkHNcHKa&;qkdif&m jyóemrsm; r&Sdapa&;twGuf

q&m? q&mrrsm;\ vkyfief;cGifywf0ef;usifukdvnf; ppfaq;&ef vkdtyfygonf/

usm;? r a&;&m tav;xm;½Ijrifaom oif½kd;ñTef;wrf;

l oif½kd;ñTef;wrf;ukd jyefvnfokH;oyf jyifqifa&;qGJ&mwGif usm;? r a&;&mtjrifrS jyefvnfa&;

qGJjcif;onf CESR rS yHhykd;aeaomtvkyfukd taxmuftyHhjzpfygonf/ oif½kd;ñTef;wrf;onf

wkdif;jynf\ wefzkd;xm;rIrsm;ESifh ,kHMunfcsuf? tawG;tac:wkdYESifh ywfoufNyD; oifMum;rnfh

taMumif;t&mESifh enf;vrf;ukd xnfhoGif;xm;&ygrnf/ oif½kd;ñTef;wrf;jyKjyifajymif;vJa&;

onf zwfpmtkyftopfrsm;ESifh oifwef;q&mvufpGJrsm;wGif usm;? r tajcjyKaom bufvkduf

rIrsm; okdYr[kwf tjcm;aombufvkdufrIrsm; yg0ifrIr&Sd&efESifh qufvuftoufoGif;aejcif;rsm;

r&Sdap&ef ta&;BuD;ygonf/ Oyrm-oifMum;a&;ypönf;rsm;ESifh oifaxmufulypönf;rsm;onf

(wkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;rS a,musfm;av;ESifh rdef;uav;rsm;tygt0if) rdef;uav;ESifh

a,musfm;av;rsm;\ rwlnDaom oifMum;rIqkdif&m vkdtyfcsufrsm;ukd todtrSwfjyK&ef vkd

tyfonf/

l a,musfm;av;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;tMum; qufqHa&;rsm;ESifhywfoufí tjyKoabm

aqmifonfh oifMum;csufrsm; jzpf&efvkdtyfNyD; usm;? r a&;&m ykHaoum;csyf,lqcsufukd

qufvuftoufoGif;aejcif;ukd a&Smif&Sm;&efvdkonf/

l q&mrsm;twGuf oifMum;a&;vrf;ñTefcsufonf usm;? r a&;&mtjrifukd jr§ifhwifjcif;jzpf&ef

vkdtyfNyD; oifMum;a&;csOf;uyfrIenf;vrf;rsm;onf a,musfm;av;ESifh rdef;uav;rsm;\ rwl

nDaom vkdtyfcsufrsm;udk jznfhqnf;&ef vdktyfygonf/ xkdYtwGuf oifMum;a&;csOf;uyfrI

enf;vrf;rsm;ESifh pyfvsOf;í q&m? q&mrrsm;twGuf vrf;ñTefrI &Sd? r&Sd? oifMum;ydkYcs&mrSm

ajymif;vG,f? jyifvG,f&Sdjcif;ukd cGifhjyK? rjyK? vlYtcGifhta&;oifMum;rI\ tpdwftykdif;tjzpf

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tm;ay;jr§ifhwifjcif; &Sd? r&Sd/ jrefrm

EkdifiHonf vlrIpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrI tul;tajymif;ukd t&Sdeft[kefjzifh BudK;yrf;aqmif

&GufaecsdefwGif tv,fwef;ESifh txufwef;ynma&;tqifh oif½kd;ñTef;wrf;onf a,musfm;

av;ESifh rdef;uav;rsm; tqifhjrifhynma&;? enf;ynm? toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh

oifwef;rsm; okdYr[kwf wkduf½kdufvkyfief;cGifrsm;okdY ul;ajymif;&eftwGuf tb,frQavmuf

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 198: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 158

avhusifhjyifqifxm;jcif; ponfwkdY &Sd? r&Sd qef;ppf&ef vkdtyfygonf/

t&nftaoG;jynfh0aom? tokH;csEkdifaom ynma&;wkd;wufrItwGuf ykdrkdus,fjyefYaom jyKjyif ajymif;vJa&;rsm; pwifjcif;

l vkyfom;tiftm;aps;uGuf\ vkdtyfcsufESifh ukdufnDaom tv,fwef;? txufwef;ESifh

tqifhjrifhynma&;wkdY\ t&nftaoG;wkd;wuf&ef vkyfaqmif&ygrnf/ xkdokdYvkyfaqmif&mwGif

trsKd;om;ESifh trsKd;orD; ausmif;ynmNyD;ajrmufrIEIef; jrifhrm;&ef? ynma&;tusKd;&v'frsm;

yDjyif&ef? vkyfief;cGif0if&ef vkdtyfaom t&nftcsif;rsm; toifhjzpfap&efESifh ,if;wkdYonf

qif;&JrIavQmhcsrI (ESifh rdom;pkqif;&JrI avQmhcsa&;tygt0if) ukd taxmuftuljyK&ef usm;?

r tajcjyK vkyfcuGm[csufukd avQmhcs&ef? trsKd;orD;rsm;\ ukefxkwfvkyfrIukd wkd;jr§ifh&efESifh

trsKd;orD;rsm; tvkyftukdifa&G;cs,frI rsm;jym;vmap&ef (trsKd;orD;rsm;twGuf tpOftvm

r[kwfaom tvkyftukdifrsm; tygt0if) &nf&G,fygonf/ vmrnfh tajccHynmtv,fwef;

ESifh txufwef;tqifh oif½kd;ñTef;wrf; jyKjyifajymif;vJrIrsm;? oifMum;ykHenf;vrf;rsm;ESifh

tuJjzwfjcif; (tvGwfusufajzonfh ykHpHrS qef;ppfawG;ac:jcif;ESifh tjcm;t&nftaoG;rsm

zGHUNzdK;rIukd tajccHaom ausmif;om;A[kdjyK oif,lrIykHpHokdY ajymif;vJrItm; yHhykd;jcif;)wkdY yg0if

&ef txl;ta&;wBuD; vkdtyfygonf/ taMumif;rSm jrefrmEkdifiHtaejzifh vsifjrefaom t&Sdef

t[kefjzifh vlrIpD;yGm;a&;toGif ul;ajymif;rIwGif a,musfm;av;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;ukd

tqifhjrifhynma&;ESifh toufarG;0rf;ausmif;okdY ul;ajymif;oif,la&; okdYr[kwf vkyfief;cGif

okdY wkduf½kduf0ifa&mufa&;twGuf vkdtyfaom jyifqifrIrsm; jyKvkyfay;jcif;jzifh yHhykd;ay;Ekdifrnf

jzpfaomaMumifh jzpfonf/

ausmif;jyify ynma&;qkdif&m enf;vrf;rsm;ukd tjcm;aom enf;pepfrsm;jzifh jznfhqnf;yHhykd;jcif;

l trsKd;orD;rsm;¤if;wkdY\tdrfaxmifrIqkdif&mtvkyfwm0efrsm;Mum;rSynmoif,lEkdifap&ef

ajymif;vG,f? jyifvG,f&Sdaom ykdYcsenf;ykHpHopf? oif½kd;ñTef;wrf;topfrsm; a&;qGJjcif;? ausmif;

jyify ynma&;ukd ausmif;wGif;ynma&;ESifh wef;n§dEkdifaom tajccHynma&;pDrHudef;ukd wkd;

jr§ifhvkyfaqmifjcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm; ynma&;wGif ykdrkdyg0ifvmap&ef vkyfaqmif&ef vkd

tyfygonf/

ynma&;ESifh tvkyform;aps;uGuf\ vkdtyfcsufrsm; vkdufavsmnDaxGjzpfrI

l tv,fwef;ESifh txufwef;ynma&;? toufarG;0rf;ausmif;rI oifwef;ausmif;rsm;ESifh

tqifhjrifhynma&; jyKjyifajymif;vJrIrsm; jyKvkyf&mwGif ausmif;rsm;onf ausmif;om;rsm;tm;

ajymif;vJaeaom vkyfom;aps;uGuf\ vkdtyfcsufESifhtnD rnfokdYjyifqifay;rnfqkdonfh

tcsufukdvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdifa&G;cs,frItm; uefYowfrIjzpfEkdifonfh

tcsufrsm;ukdvnf;aumif;xnfhoGif;pOf;pm;&efvkdonf/¤if;twGuftao;pdwfusm;?r

cGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; aumuf,l&efESifh okawoersm; xyfrHjyKvkyf&ef vkdtyf

Page 199: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 159

ygonf/ okdYrSom bGJU&a,musfm;av;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;\ uRrf;usifrIrsm;ESifh tvkyf

tukdif\ awmif;qkdrItMum; csdwfqufaerIESifh pyfvsOf;í ykdrkdem;vnfvmrnfjzpfygonf/

a&TUajymif;tajccsolrsm;\ ynma&;vkdtyfcsufrsm;

l ynma&;jyKjyifajymif;vJa&;wGifa&TUajymif;tajccsolrsm;\(¤if;wkdYukd,fwkdifjzpfap?¤if;wkdY

tm; rSDckdolrsm;jzpfap) oD;oefYvkdtyfcsufrsm;ESifh t[efYtwm;rsm;ukd xnfhoGif;aqmif&Guf&ef

vdktyfonf/okdYrSom¤if;wkdYtaejzifh jrefrmEkdifiH\ynma&;ESifhtvkyform;tiftm;pkwkdY

wGif jyefvnf0ifqHh&ef BudK;yrf;Ekdifrnfjzpfonf/ ¤if;OD;wnftkyfpktwGif; trsKd;om;rsm;ESifh

trsKd;orD;rsm;\ OD;a&ESifh pyfvsOf;aom tcsuftvufrsm;? okdYr[kwf ¤if;ausmif;om;?

ausmif;olrsm;\ rwlnDaom arQmfvifhcsufrsm;? &ifqkdifMu&aom pdefac:rIrsm;ESifh pyfvsOf;í

usm;? r cGJjcm;azmfjyxm;aom tcsuftvufrsm; r&Sdao;yg/

enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;tay: usm;? r a&;&m avhvmqef;ppfrI? rdef; uav;rsm;twGuf tvkyftukdif ESifh aps;uGufvkdtyfcsuf

l vkyfcaMu;aiGjrifhaom tvkyftukdifrsm;ukd vufvSrf;rDa&;twGuf rdef;uav;rsm;ESifh trsKd;

orD;rsm; avhusifhoif,lEkdifonfh oufqkdif&muRrf;usifrI vkyfief;trsKd;tpm;rsm;tm; txl;

ojzifh okawoejyKvkyf&ef vkdtyfygonf/

l enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&; oifwef;tpDtpOfrsm; aqmif&Guf&mwGif ay:

aygufvmonfh tvkyform;aps;uGuf vkdtyfcsufrsm;ESifh trsKd;orD;rsm; avhusifhoif,lonfh

uRrf;usifrIrsm;ESifh vkdufavsmnDaxG&Sdap&efvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;twGuf a&G;cs,f&ef

tvkyftukdiftrsKd;tpm;? vkyfcaMu;aiG oifhawmfaom tvkyftukdifrsm; ykdrkdwkd;yGm;ap&ef

AD

B

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 200: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 160

vnf;aumif; vkdtyfygonf/ trsKd;orD;rsm;ESifh oifhawmfaom tvkyftukdiftrsKd;tpm;ESifh

pyfvsOf;aom rd½kd;zvmtpOftvm oabmxm;rsm;ukd ajymif;vJ&eftwGuf oifwef;aqmif

&GufrIrsm;tm; toufarG;0rf;ausmif;ynma&;qkdif&m avhusifhoifMum;a&;tzGJUu wkd;csJU

aqmif&Guf&ef vkdtyfygonf/

l tpOftvmr[kwfaom e,fy,frsm;ESifhoufqkdifaom oifwef;rsm;ukd pDpOf&mwGif trsKd;om;

rsm; vTrf;rkd;aom vkyfief;cGif\ tcuftcJrsm;udk trsKd;orD;rsm; rnfokdY &ifqkdifajz&Sif;&rnf

ukdvnf; xnfhoGif;pOf;pm;oifhygonf/ xkdYjyif tpOftvmtm;jzifh trsKd;orD;rsm; vkyfukdif

aom tvkyftukdifrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ xkwfvkyfrI wkd;wufap&efESifh tvkyform;aps;

uGuf vkdtyfcsufrsm;ESifh ukdufnDap&ef uRrf;usifrIjr§ifhwifonfh oifwef;rsm; vkdtyfygonf/

l tpOftvmtm;jzifh trsKd;om;rsm;BuD;pkd;onfh vkyfief;cGifrsm;wGif bGJU&ynmwwf trsKd;orD;

rsm;tm; ae&may; tvkyfcefY&eftwGuf vkyfief;&Sifrsm;ukd tm;ay;wkdufwGef;aom AsL[mrsm;

a&;qGJ&efESifh¤if;r[mAsL[mrsm;onfusm;?rukdtajccHaomvkyfcaMu;aiGuGm[csufukd

avQmhcsay;onfhtjyif rdom;pk\ qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;wGif trsKd;orD;rsm;uyg

taxmuftuljyKEkdifNyD; pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufa&;vnf; ykdrkdxda&mufpGm yg0ifjznfhqnf;ay;

Ekdifrnfjzpfygonf/

ynma&;pDrHcefYcGJrIü &yf&Gmrsm;\ yl;aygif;yg0ifrI

l ausmif;\ pDrHcefYcGJrIESifh atmifjrifrIwkdYESifh pyfvsOf;aom qkH;jzwfcsufcsrSwf&mü &yf&Gmrsm;

taejzifh tuefYtowfjzifh yg0ifaerItm; jyefvnfokH;oyfvkyfaqmifjcif;ukd txl;OD;pm;ay;

vkyfaqmif&ef vkdtyfonf/ rdbjynfolrsm;ESifh vlrItzGJUtpnf;wkdYonf ynma&;atmifjrifrI

wkd;wufapa&;twGuf ynma&;pepfESifhpyfvsOf;í tBuHÓPfrsm;? vkdvm;csufrsm; wifjy&ef

vkdtyfygonf/ynma&;\t&nftaoG;ykdrkdwkd;wufvmygurdbrsm;onf¤if;wkdY\uav;

oli,frsm;ukd ausmif;rsm;wGif ykdrkd qufvufynmoif,laprnfjzpfNyD; uav;oli,fwkdif;\

ynmoif,lrItcGifhta&;ukd jznfhqnf;ay;&ma&mufygonf/

l trsKd;orD;rsm; &yf&GmtwGif; qkH;jzwfcsufcsrIwGif wuf<upGm yg0ifrItm; aocsmap&ef vkyf

aqmifrIrsm;ukd xm;&Sdvkyfaqmif&ef vkdtyfygonf/

l trsKd;orD;rsm;\ yg0ifaqmif&GufrIukd jr§ifhwif&ef ynma&;aumfrwDrsm;ü trsKd;orD;rsm;

tcsKd;us ukd,fpm;jyKyg0if&ef vkdtyfygonf/ tqkdygaumfrwDrsm; xda&mufpGm yl;aygif;yg0ifrI

tm; aocsmap&ef pGrf;&nfjr§ifhwifrIrsm; jyKvkyf&ef vkdtyfygonf/

Page 201: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

UN

FPA

usef;rma&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;4

Page 202: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 162

UN

FPA

usef;rma&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

"tpkd;&onf trsKd;om;? trsKd;orD;rsm;tMum; wef;wlnDrQrI&Sda&;? rdom;pkpDrHcsufrsm;

tygt0if usef;rma&;apmifha&Smufjcif;qkdif&m 0efaqmifrIrsm;ukd vufvSrf;rDapa&;ukd

aocsm ap&eftwGfu usef;rma&;apmifha&SmufrIu@wGif trsKd;orD;rsm;tm;

cGJjcm;rIr&Sdap&atmif oifh awmfonfh aqmif&Gufcsufrsm;ukd vkyfaqmif&ygrnf/

tpkd;&onf trsKd;orD;rsm;tm; ukd,f0efaqmifpOf tcsdef?

uav;arG;zGm;pOfESifh uav; arG;zGm;NyD;csdefwkdYwGif oifhavsmfaom 0efaqmifrIrsm;

&&SdEkdifa&; aqmif&Gufay;&rnfhtjyif vkdtyf ygu tcrJh 0efaqmifrIudk &&SdEkdif&ef

aqmif&Gufay;&ygrnf/ xkdYtjyif ukd,f0efaqmifpOfESifh EkdY wkdufumvwGif

vkHavmufaom tm[m&ukd &&Sda&;wkdYukdvnf; aqmif&Gufay;&ygrnf/" trsKd;orD;rsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;qufqHrI yaysmufa&;qkdif&m uGefAif;&Sif; tykd'f 12

"trsKd;orD;rsm;wGif tjrifhqkH;½kyfykdif;qkdif&m? pdwfykdif;qkdif&m usef;rma&;pHowfrSwfcsuf

rsm;ukd &&SdNyD; aysmf&TifEkdifaom tcGifhta&; &Sd&ygrnf/ þtcGifhta&;ukd

usifhokH;Ekdifjcif;onf b0wGif aumif;rGefpGm &Sifoefaexkdif&ef? olr\ ukd,fykdifb0ESifh

qufpyfaeaom trsm;jynfol u@qkdif&m b0wkdYwGif yg0ifEkdifpGrf;&Sd&efwkdYtwGuf

tvGefta&;BuD;ygonf/ usef;rmjcif;qkdonf rSm a&m*gr&Sd½kHrQukd qkdvkdjcif;r[kwfbJ

trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;onf olwkdY\ pdwfcHpm;rI? vlrIESifh ½kyfykdif;qkdif&m

aumif;rGefpGm zGHUNzdK;rI? aexkdif&rIwkdYESifh qufpyfaeNyD; tusKd;quftjzpf

olr\ vlrIa&;? EkdifiHa&;? pD;yGm;a&;ESifh trsKd;orD;qkdif&m ZD0aA'wkdYtay:

oufa&mufrI&Sdyg onf/ okdYaomfvnf; trsKd;orD;trsm;pkonf usef;rma&;ESifh

aumif;rGefpGm &Sifoefaexkdif&rIwkdY ukd r&&SdMuyg/ trsKd;orD;rsm;taejzifh tjrifhqkH;

usef;rma&;pHowfrSwfcsufukd r&&SdEkdifaom t"dutwm;tqD;rSm trsKd;om;ESifh

trsKd;orD;Mum; wef;wlnDrQrIr&Sdjcif;? rwlnDaom a'o? vlrItqifhtwef;? wkdif;

&if;om;rsKd;EG,fpktoD;oD;&Sd trsKd;orD;rsm;tMum; wef;wlnDrQrIr&Sdjcif;wkdY aMumifh

jzpfygonf/" abusif;vkyfief;vrf;ñTef tykd'f 89

"EkdifiHom;wkdif;onf EkdifiHawmfrS csrSwfxm;aom usef;rma&;rl0g't& usef;rma&;

apmifha&SmufrIukd cHpm;ykdifcGifh&Sdygonf/" jrefrmEkdifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya' tykd'f 367

Page 203: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 163

"abusif;vkyfief;vrf;ñTef\ trsKd;orD;usef;rma&;qkdif&m NyD;jynfhpkHaom

csOf;uyfrIukd OD;wnfum trsKd;orD;rsm;? rdef;uav;rsm;\ tcGifhta&;ukd

umuG,f&ef? jr§ifhwif&efESifh jynfh0 ap&eftwGuf pepfrsm;? zGJUpnf;ykHrsm;?

usifhokH;rIrsm; wkd;wufaumif;rGefap&ef &nf&G,fNyD; trsKd; orD;rsm;

zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022) ukd

a&; qGJcJhygonf/ xkdpDrHudef;onf tpkd;&ESifh tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;

yg0ifNyD; trsKd;orD;rsm;? rdef;uav;i,frsm;\ vdifESifh rsKd;qufyGm;usef;rma&;

tygt0if usef;rma&;apmifha&SmufrIqkdif&m tcGifhta&;rsm; &&Sda&;wGif

wef;wlnDrQrI&Sda&;twGuf owif;tcsuftvufrsm; aumuf,ljcif;?

okawoejyKvkyfjcif;? todynmay;jcif;? pGrf;&nfjr§ifhwifjcif;? wkdufwGef;

EId;aqmfjcif;wkdYtjyif usef;rma&;ESifhoufqkdifaom qkH;jzwfcsufrsm; csrSwf&mESifh

t&if;tjrpf cGJa0ae&mcsxm;a&;wkdY wGif trsKd;orD;rsm; tjynfht0ESifh

wef;wlnDrQrI&SdpGm yg0ifEkdifapa&;twGuf &nf&G,fygonf/" trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHcsuf 2013-2022

4-1/ trsKd;orD;rsm;? rdef;uav;i,f&G,frsm;\ usef;rma&; apmifha&Smuf 0efaqmifrIrsm; wef;wl nDrQpGm vufvSrf;rDapa&; ESifh tusKd;quftjzpf ¤if;wkdY\ taxGax Gusef;rma&;ESifh vlrIb0 om,ma&; twGuf ta&;ygjcif;

abusif;vkyfief;vrf;ñTefü azmfjyxm;onfhtwkdif; vlwkdif;twGuf usef;rma&;ESifh vlrI

b0om,ma&;wkdYonf jynfh0aom zGHUNzdK;wkd;wufrI &&Sd&eftwGuf ta&;BuD;onfh tcef;u@

rsm;tjzpf yg0ifvsuf&Sdygonf/ okdYjzpfygí vlwkdif;onf t&G,fa&mufoljzpfap? uav;oli,fjzpf

ap? trsKd;om;jzpfap? trsKd;orD;jzpfap? rnfonfhwkdif;&if;om;vlrsKd;rqkd oifhawmfaom usef;rm

a&;apmifha&SmufrIrsm;ukd vufvSrf;rDap&ef ta&;BuD;ygonf/

xkdYjyif trsKd;orD;rsm; trsKd;om;rsm;enf;wl usef;rma&;qkdif&m tcGifhta&;wef;wlnDrQ

&&Sdapa&;u@wGif &if;ESD;jr§KyfESHjcif;onf xda&mufaom tusKd;oufa&mufrIukd &&Sdap½kHrQru

usef;rmjcif;wnf;[laom qkvmbfaMumifh qifhuJ tusKd;jzpfxGef;rIrsm;ukdvnf; &&SdcHpm;&rnfjzpf

ygonf/

l trsKd;orD;rsm;onf rsKd;qufyGm;usef;rma&;qkdif&m aemufqufwGJjyóemrsm;ukd cHpm;Mu&yg

onf/ tu,fí rdcifwpfOD;onf uav;arG;zGm;pOf vkdtyfaom ta&;ay: om;zGm;jyKpk

apmifha&SmufrIrsm;udk vufvSrf;rrDygu rdcif\ usef;rma&;ukd xdckdufrI&SdEkdifonfhtjyif rdcif

\ aemufxyf ukd,f0efaqmifrIjzpfpOftwGufvnf;aumif;? arG;zGm;vmrnfh uav;\ b0

wpfavQmufvkH;twGufvnf;aumif; raumif;aom a&&SnftusKd;oufa&mufrIrsm; &SdEkdifrnf

jzpfygonf/ ¤if;usef;rma&;jyóemonf rdcifomru uav;ESifh rdom;pk0if trsKd;om;

tay:üvnf; tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 204: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 164

l jrefrmEkdifiHwGif uav;oli,ftajccH jyKpkapmifha&SmufrI? tdrfaxmifpktwGif; tjcm;rdom;pk

0ifrsm; rusef;rmvQifjzpfap? oufBuD;&G,ftkdrsm; tkdrif;rpGrf;jzpfvQifjzpfap jyKpkapmifha&SmufrI

rSm trsKd;orD;rsm;\ wm0efjzpfonf[k owfrSwf,lqxm;ygonf/ tu,fí trsKd;orD;onf

vkdtyfaom usef;rma&;apmifha&SmufrIukd vufvSrf;rrDygu olr\ aeYpOfvkyfief;wm0efrsm;?

0ifaiG&aom vkyfief;wm0efrsm;ukd qufvufrvkyfaqmifEkdifawmhaom tajctaeokdY

a&mufEkdifNyD;tusKd;quftjzpfrdcifjzpfol¤if;ukd,fwkdifESifhtjcm;rdom;pk0ifrsm;\vlrIb0

om,ma&;tay:okdY tusKd;oufa&mufrnfjzpfygonf/ xkdolwkdY rusef;rmygu trsKd;orD;rsm;

tcsdefykdokH;&NyD; zdpD;rIrsm;apygonf/

l ynma&;wkd;wufjcif;ESifh usef;rma&;aumif;rGefjcif;onf qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;ESifh zGHUNzdK;

wkd;wufrI a&&SnfwnfwHhckdifNrJa&;twGuf tajccHusaom vkdtyfonfh pGrf;aqmif&nfrsm;

jzpfygonf/ usef;rmaom? ynmwwfaom tvkyform;pk\ tiftm;ryg0ifbJ jrefrmEkdifiH\

vuf&Sdvkyfief;rsm;ukd xda&mufatmifjrifatmif taumiftxnfazmfEkdifrnf r[kwfyg/ xkd

tvkyform;tiftm;pkwGif tdrfwGif;rIvkyfief;rsm;\ BuD;av;aom wm0efukd xrf;aqmifae&

onfh trsKd;orD;rsm;vnf; yg0ifygonf/ trsKd;orD;rsm;onf tdrfwGif;wm0efrsm;omru

wkdif;jynf\ ukefxkwfvkyfrIvkyfief;rsm;? vlrItzGJUtpnf;twGif;&Sd vlxktajcjyKvIyf&Sm;rIrsm;

wGif yg0ifvkyfaqmifaeMuygonf/

l usef;rma&;ESifh vlrIb0om,ma&;onf vlom;rsKd;qufESifh rsKd;qufopfrsm;twGuf vlrI0ef;

usif\ tjyeftvSefqufET,faeaom pGrf;aqmif&nfrsm; jzpfMuygonf/ rdcifrsm;onf

uav;rsm;tm; wpfudk,fa&oefY&Sif;a&;tygt0if rdrdukd,fukd,fESifh rdrdywf0ef;usifukd oefY

&Sif;atmif rnfokdY xdef;odrf;jyKpkapmifha&Smuf&rnf[laom todynmrsm;ukd tqifhqifh

vufqifhurf;oifMum;ay;Muolrsm; jzpfygonf/ rusef;rmaom rdcifrsm;xuf usef;rmaom

rdcifrsm;uom usef;rmxGm;usKdif;aom uav;rsm;ukd arG;zGm;avh&Sdygonf/ usef;rmaom

uav;onf aumif;rGefaom&v'fjzifh b0pwifEkdifNyD; ukd,fcHtm;aumif;rGefjcif; aMumifh

temtzsm;uif;a0;jcif;? ÓPf&nfaumif;rGefjcif;? avhvmoif,lEkdifjcif; ponfh tusKd;

aus;Zl;rsm;ukd cHpm;&rnfjzpfygonf/ usef;rmaom rdef;uav;i,frsm;twGufrl txufyg

tusKd;aus;Zl;omru usef;rmoefpGrf;aom trsKd;aumif;orD; jzpfvma&;twGuf tajccH

aumif;rsm;udk tpjyKjcif;vnf; jzpfygonf/ odyÜHenf;us avhvmawGU&Sdcsufrsm;t& rdcif\

tm[m&csKdUwJhrI? pdwfzdpD;rIESifh tjcm;tcsuftvufrsm;onf uav;\ usef;rma&;tay:okdY

a&&SnftusKd;oufa&mufrI&SdaMumif; awGU&Sd&ygonf/

l usef;rma&;apmifha&SmufrIqkdif&m 0efaqmifrIrsm;ay;jcif;onf vltrsm;\ tajccHvkdtyfcsuf

rsm;ukd jznfhqnf;&mwGif tvGefxda&mufta&;ygaMumif; EkdifiHtoD;oD;rS tawGUtBuHKrsm;u

oufaojyaeygonf/ usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;ukd rnfokdY taumiftxnfazmf&rnf?

rnfonfh 0efaqmifrItrsKd;tpm;rsm;ukd rnfonfhtwGufaMumifh OD;pm;ay;aqmif&Guf&rnfESifh

rnfuJhokdY &efykHaiG rwnf&rnf ponfh qkH;jzwfcsufrsm;ukd csrSwf&rnfjzpfNyD; qkH;jzwfcsufcsrSwf

&mü vlrItzGJUtpnf;u@toD;oD;rS ukd,fpm;vS,frsm; yg0ifEkdifatmif aqmif&Guf&ef

vkdtyfygonf/ ,ckacwf aq;ynmwkd;wufvmjcif;ESifhtwl vlemrsm;wGif usef;rma&;apmifh

a&SmufrIqkdif&m 0efaqmifrIrsm;tm; a&G;cs,fEkdifaom todynm&Sdxm;jcif;onf aumif;rGef

Page 205: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 165

aom usef;rma&;&v'fukd aocsmapaMumif; vufcHvmMuNyDjzpfonf/ xkdYtwl usef;rma&;

apmifha&Smufay;olrsm;onf vlemrsm;tm; 0efaqmifrIrsm;ESifhpyfvsOf;í aumif;pGm &Sif;vif;

ajymMum;&ef wm0ef&SdNyD; usm;? r cGJjcm;xm;onfh ckdifrmwdusaom owif;tcsuftvufrsm;

aumuf,ljcif;ESifh avhvmqef;ppfrIrsm;ukd jyKvkyf&ygrnf/ jrefrmEkdifiHwGif t&nftaoG;jynfh0

aom usef;rma&;qkdif&m 0efaqmifrIrsm;ESifh aumif;rGefxda&mufaom tusKd;&v'frsm; &&Sdap

&eftwGuf (arQmfrSef;vlYoufwrf;? ul;pufwwfaom a&m*grsm;ESifh rul;pufEkdifaom a&m*g

rsm; pojzifh) vuf&Sd usef;rma&;u@\ vkdtyfcsufrsm;? uGm[csufrsm;udk em;vnf&ef

vkdtyfygonf/ usm;? r a&;&m tajccHaom tjrifrsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;xm;aom avhvm

qef;ppfrIrsm;ukd tajccHNyD; qufvufaqmif&GufrIrsm;ukd jyKvkyfoGm;&ygrnf/ azmfjyyg &nf

rSef;csufrsm;twGuf þtcef;ü atmufygar;cGef;rsm;udk tajccHNyD; avhvmqef;ppfxm;yg

onf/

(1) usef;rma&;ESifhoufqkdifaom qkH;jzwfcsuf csrSwfjcif;? OD;pm;ay;tpDtpOf csrSwfjcif; (txl;

ojzifh z,fMuOfcH&aom trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;qkdif&m OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;)

wkdY ukd vkyfaqmif&mwGif trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifhwef;wl yg0ifcGifh&Sda&;twGuf

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&m uwdu0wfrsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif

&m uwdu0wfrsm;ukd jrefrmEkdifiHtpkd;&onf rnfokdY ausyGefatmif aqmif&Gufxm;oenf;/

(2) usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;qkdif&m tcGifhta&;rsm; ao

csmckdifrmap&ef aqmif&Guf&mwGif rnfonfht&mrsm;u t[efYtwm;jyKaeoenf;/

(3) usef;rma&;ESifhoufqkdifaom qkH;jzwfcsuf csrSwfjcif;wGifvnf;aumif;? usm;? r a&;&mukd

tav;ay;xnfhoGif;pOf;pm;aom usef;rma&;qkdif&m rl0g'rsm; csrSwftaumiftxnfazmf

aqmifjcif;wGifvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;tm; trsKd;om;rsm;ESifhwef;wlnDrQpGm xnfhoGif;ap

&ef trsKd;orD;acgif;aqmifrsm;ESifh trsKd;om;acgif;aqmifrsm;tm; rnfonfht&mrsm;u wGef;

tm;ay;aeoenf;/

4-2/ jrefrmEkdifiHü trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;tajctaeESifh tvm;tvmrsm;

taxGaxGusef;rma&;

t"duusaom tñTef;udef;rsm;\ wkd;wufrIrsm;t& jrefrmEkdifiH\ a,bk,susef;rma&;

tajctaeukd em;vnfapEkdifygonf/ 2014 ckESpf vlOD;a&ESifh oef;acgifpm&if; udef;*Pef;rsm;

t& arQmfrSef;vlYoufwrf;ü trsKd;orD;rsm;onf 69.9 ESpfjzpfNyD; 2012 ckESpfwGif 67.9 ESpftxd

wkd;wufvmygonf/288 urÇmwpf0ef; ZD0aA'qkdif&m pHowfrSwfcsuft& trsKd;om;rsm;\

arQmfrSef; vlYoufwrf;onf 63.9 ESpfjzpfojzifh EIdif;,SOfygu jrefrmEkdifiHrS trsKd;orD;rsm;xuf

edrfhygonf/ ¤if;tñTef;udef;rsm;u jrefrmEkdifiHonf urÇmhEkdifiHrsm;wGif trSwfpOf 134

tqifh&SdaMumif; ouf aojyovsuf a,bk,stm;jzifh ,if;onf zGHUNzdK;wkd;wufrIedrfhusjcif;

ESifh vwfwavm q,fpkESpfrsm; twGif; usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;twGuf yHhykd;&ef &if;ESD;

288 atmufajcrSwfpk 143/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 206: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 166

jr§KyfESHrIenf;yg;jcif;wkdYudk xif[yf azmfjyaeygonf/ jrefrmEkdifiHwGif arG;rdcifaoqkH;rIEIef;onf

ta&SUawmiftm&Sa'otwGif;&Sd ysrf;rQEIef;xuf jrifhrm;vsuf&Sdygao;onf/ iSufzsm;uJhokdYaom

ul;pufa&m*grsm; cHpm;&onfh vlOD;a&yrmPrSmvnf; &mckdifEIef; jrifhrm;ygonf/ (þa'otwGif;

iSufzsm;a&m*g cHpm;&ol ysrf;rQvlOD;a&wpfodef;wGif 1ç773 a,mufESifh EIdif;,SOfvQif jrefrmEkdifiHrSm

ysrf;rQ 3ç180 a,muf jzpfaeygonf)289

jrefrmEkdifiHwGif trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ taxGaxGusef;rma&;tqifhtwef;

ESifhpyfvsOf;í tcsuftvufrsm;? EIdif;,SOfavhvmaom okawoepmwrf;rsm; tenf;tusOf;om

&Sdygonf/ urÇmhusef;rma&;tzGJU (WHO) \ jrefrmEdkifiHqkdif&m usef;rma&;tpD&ifcHpmwGif wpf

EkdifiHvkH;twkdif;twmESifh usm;? r EIdif;,SOfazmfjyxm;aom tcsuftvuftcsKdUukd awGU&SdEkdifyg

onf/ Oyrm-trsKd;orD;rsm;wGif aq;vdyf? aq;&GufBuD;okH;pGJjcif;ESifh qufpyfaom ul;pufa&m*g

rsm;? t&ufaomufokH;jcif;ESifh qufpyfaom a&m*grsm;aMumifh aoqkH;rIjzpfEkdifajc&mckdifEIef;

onf trsKd;om;rsm;xuf edrfhusygonf/ aeYpOf aq;vdyfaomufjcif;tavhtxwGif trsKd;om;

rsm;onf 31.6 &mckdifEIef;? trsKd;orD;rsm;onf 10.1 &mckdifEIef;[k tpD&ifcHpmu azmfjyxm;yg

onf/ aoG;wkd;a&m*ga0'em cHpm;&rI &mckdifEIef;wGif trsKd;orD;rsm;onf 36.7 &mckdifEIef;? trsKd;

om;rsm;onf 40.7 &mckdifEIef; jzpfojzifh trsKd;om;rsm;u &mckdifEIef; ykdrkdjrifhrm;ygonf/ t0vGef

a&m*gqkdif&m tpD&ifcHcsufwGifrl owfrSwfpHxuf tav;csdefykdaom trsKd;orD;rsm;onf 23.4

&mckdifEIef;jzpfNyD; trsKd;om;rsm;wGif 13.3 &mckdifEIef; jzpfojzifh trsKd;orD;rsm;wGif ykdrkdtEÅ&m,f

jzpfapEkdifaom taMumif;&if;wpfckjzpfygonf/ trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifh EIdif;,SOfvQif

ukdvufpxa&mtcsKd;tpm; jrifhrm;aeonf[k qkdvkdygonf/ jrefrmEkdifiH&Sd vuf&Sdpmwrf;rsm;?

okawoersm;? owif;tcsuftvufrsm;wGif xkduJhokdY usm;? r tMum; rwlnDaom awGU&Sdcsuf

rsm;\ a,bk,s taMumif;&if;rsm;ESifh tb,faMumifjhzpf&onfukd &Sif;vif;azmfjyEkdifjcif;

r&SdonfhtwGuf oufqkdif&mu@tvkduf okawoersm; qufvufvkyf&ef vkdtyfvsuf&Sdygonf/

289 WHO. 2013. General Statistical Profile, Myanmar. www.who.int/gho/countries/mmr/country_profiles/en/index.html.

UN

FPA

Page 207: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 167

okdYrSom jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;tMum; tEÅ&m,fjzpfapaom taMumif;

&if;rsm;tm; ykdrkdem;vnfvmNyD; rnfokdY wkHYjyefaqmif&Guf&rnfukd wdusjywfom;pGm od&Sdaqmif

&GufEkdifrnfjzpfygonf/

ywf0ef;usifoefY&Sif;a&;ESifh oefY&Sif;aom aomufokH;a&&Sda&;ukd vufvSrf;rDapjcif;jzifh

vGefcJhaom q,fpkESpftwGif; uav;oli,frsm;ESifh rdom;pk0ifrsm;\ taxGaxGusef;rma&;

tqifhtwef;ukd jr§ifhwifEkdifcJhygonf/ arG;uif;puav;aoqkH;rIqkdif&m tñTef;udef;rsm;onf

1990 ckESpfwGif t&SifarG; 1ç000 wGif 112 a,mufEIef;&SdNyD; 2009-2010 ckESpfwGif 72 a,muf

okdY odomxif&Sm;pGm usqif;vmcJhygonf/290 þokdY usqif;vmjcif;onf tjcm;tajccHtaMumif;

&if;rsm;ESifh qufpyfaomfvnf; ywf0ef;usifoefY&Sif;a&;ESifh oefY&Sif;aom aomufokH;a&&&Sda&;

vufvSrf;rDjcif;onf ta&;ygaom tcef;u@rS yg0ifygonf/ wpfESpfatmufESifh ig;ESpfatmuf

t&G,f uav;rsm;wGif rdef;uav;rsm;ESifh a,musfm;av;rsm;tMum; uGJjym;jcm;em;rIr&SdaMumif;

avhvmawGU&Sdcsuft& twnfjyKEkdifygonf/ xkdenf;wl tm[m&csKdUwJhrI twkdif;twmrsm;rSm

vnf; uGJjym;jcm;em;rI r&Sdyg/ okdY&mwGif t"duusaom tcsKdUtñTef;udef;rsm;wGif rwlnDaom

a'orsm;tMum;ESifh rwlnDaom wkdif;&if;om;vlrsKd;tkyfpkrsm;tMum; odomxif&Sm;aom uGJjym;

jcm;em;rIrsm; &Sdygonf/ Oyrm-2009-2010 ckESpfwGif ukd,ftav;csdefrjynfhaom uav;rsm;\

&mckdifEIef;onf NrdKUjya'orsm;wGif 25 &mckdifEIef; jzpfaomfvnf; &ckdifjynfe,fwGif 53 &mckdifEIef;

jzpfaeygonf/¤if;uGJjym;jcm;em;rIrsm;onfqif;&JEGrf;yg;jcif;?tajccHusef;rma&;apmifha&SmufrI

rsm;tm; vufvSrf;rrDjcif;ESifh qufET,frI&Sdygonf/

vwfwavmjyKpkonfh okawoersm;uvnf; trsKd;orD;rsm;\ ynma&;tqifhtwef;ESifh

usef;rma&;A[kokw&SdrIwkdYonf uav;oli,f\ usef;rma&;wkd;wufrIwGif ta&;ygaMumif;ukd

oufaojyoaeygonf/ 2009-2010 ckESpfwGif t&SifarG; 1ç000 wGif arG;uif;puav;aoqkH;

EIef;ukd Munfhygu tajccHynmrlvwef;ynma&;tqifh NyD;ajrmufxm;onfh rdcifrsm;\ uav;

43 a,mufaoqkH;csdefwGif tajccHynmtxufwef;ausmif; wufcJhzl;onfh rdcifrsm;\ uav;

27 a,mufom aoqkH;aMumif; awGU&ygonf/ atmufazmfjyyg Z,m; 4.1 wGif qif;&JEGrf;yg;rI?

rdcifrsm;\ ynma&;tqifhtwef;uJhokdYaom tajccHtaMumif;&if;rsm;onf axmifpkESpf zGHUNzdK;

wkd;wufrI&nfrSef;csufrsm;\ usef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm;ESifh tjyeftvSef qufET,frI&Sdae

aMumif;udk azmfjyxm;ygonf/

ul;pufa&m*gtcsKdUukd ckcHEkdifrItm;enf;aom tajctaerS wkd;wufap&ef aqmif&Guf&m

wGif xda&mufrI aES;auG;vsuf&Sdygonf/ (Oyrm-iSufzsm;a&m*g) EkdifiHtcsKdUwGif trsKd;orD;rsm;

onf iSufzsm;a&m*gul;pufrI ab;tEÅ&m,fukd ykdrkdcHEkdif&nf&Sdolrsm;[k azmfjyMuygonf/

taMumif;rSm v,fuGif;rsm;twGif; tvkyfvkyfukdifMu&onfh? NrdKUjya'ookdY a&TUajymif;tvkyfvkyf

ukdifMu&onfh trsKd;om;rsm;xuf trsKd;orD;rsm;onf tdrftwGif;rSm usef&pfaomaMumifh

iSufzsm;a&m*gykd;o,faqmifaom ykd;rTm; (jcif)\ tEÅ&m,fukd ykdrkdcH&jcif;jzpfygonf/ jrefrmEkdifiH

wGif tEÅ&m,fjzpfapaom taMumif;&if;rsm;tay: usm;? r a&;&m txl;jyK cGJjcm;azmfjyonfh

okawoersm; jyKvkyfxm;jcif; r&Sdao;yg/ xkduJhokdYaom usm;? r txl;jyK okawoeESifh awGU&Sd

csufrsm;u jynfolYusef;rma&;pDrHudef;rsm;ESifh trltusifhajymif;vJa&; vkyfaqmifcsufrsm;\

OD;wnfcsufukd ykdrkdwdusapjcif;jzifh wkd;wufapEkdifygonf/

290 atmufajcrSwfpk 109/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 208: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 168

Z,m; 4.1/ usef;rma&;qkdif&m &v'frsm;tay: MoZmvTrf;rkd;aom tajccHtaMumif;&if;rsm;jzifh cGJjcm;azmfjyxm; onfh t"duusef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm;

MDG tñTef;udef;rsm;rdcifynma&;

tqifh

NrdKUjy? aus;vuf

EIdif;,SOfrI

qif;&JEGrf;yg;rI

tqifh

wkdif;&if;om;tkyfpk^

vlrsKd;pk

rD;zGm;rdcifaoEIef;

319^arG; 100ç000

National Average

cGJjcm;azmfjyonfh

tcsuftvufr&Sd

NrdKU 140

aus; 363

&Srf;jynfe,f 500

u,m;? &cdkif

jynfe,f rD;zGm;rdcif

aoEIef;jrifh

om;qufjcm;enf;vrf;

okH;pGJrIEIef;**

40%

National Average

ynma&;r&Sd 31%

rlvwef; 44%

txufwef; 52%

NrdKU 46%

aus; 37%

qif;&J 32%

rqif;&J 41%

csif;jynfe,f 3%

udk,f0efaqmif

apmifha&SmufrIEIef;

53%

National Average

ynma&;r&Sd 65%

rlvwef; 78%

txufwef; 92%

NrdKU 70%

aus; 48%

qif;&J 33%

rqif;&J 57%

&cdkifjynfe,f 32%

csif;jynfe,f 64%

&Srf;jynfe,f 45%

uRrf;usifaom usef;rma&;

0efxrf;ESifh arG;zGm;rIEIef;

arG;zGm;rIaygif;\ %

78%

National Average

ynma&;r&Sd 47%

rlvwef; 62%

txufwef; 85%

NrdKU 92%

aus; 74%

qif;&J 69%

rqif;&J 81%

&cdkifjynfe,f 55%

csif;jynfe,f 61%

toufig;ESpfatmuf

aoEIef; **

46^1ç000

National Average

rlvwef; 51%

txufwef; 33%

NrdKU 29%

aus; 53%

qif;&J 62%

rqif;&J 27%

arG;uif;paoEIef;**

37^1ç000

National Average

rlvwef; 43%

txufwef; 27%

NrdKU 24%

aus; 43%

qif;&J 49%

rqif;&J 23%

tm[m&rjynfh0rI**

udk,ftav;csdefrjynfh %

32%

National Average

rlvwef; 24%

txufwef; 17%

NrdKU 25%

aus; 34%

qif;&J 33%

rqif;&J 16%

&cdkifjynfe,f 53%

csif;jynfe,f 33%

MMR = maternal mortality rate. SD = Standard Deviation usrf;udk;- *Department of Health and UNICEF, Nationwide Cause Specific Maternal Mortality Survey 2004-2005 ** MICS report 2009-2010 *** IHLCA 2009-2010

rsKd;qufyGm;usef;rma&;

rsKd;qufyGm;usef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm;t& trsKd;orD;rsm;\ rsKd;qufyGm;usef;rm

a&;onf wkd;wufrI&SdcJhygonf/ rsKd;qufyGm;usef;rma&;0efaqmifrI vufvSrf;rDa&;onf rD;zGm;pOf

arG;rdcifaoqkH;rIEIef;ukd avsmhusapEkdifonfomru trsKd;orD;rsm;\ rsKd;qufyGm;usef;rma&;ESifh

b0tqifhtwef;ukdrdcifb0ra&mufrDtygt0if¤if;\b0wpfavQmufvkH;twGufwkd;wuf

apEkdifaomaMumifh trsKd;orD;rsm;\ rsKd;qufyGm;usef;rma&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd tjynfht0

umuG,fapmifha&Smuf&ef vkdtyfonf/ om;qufjcm;pDrHudef;rsm;ukd vufvSrf;rDapjcif;? oufqkdif

aom usef;rma&;qkdif&m todynm? A[kokwrsm;ESifh a&G;cs,fcGifhrsm;ukd jznfhqnf;ay;jcif;ponfh

Page 209: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 169

0efaqmifrIrsm;onf trsKd;orD;rsm;tm; tdwfcsftkdifADGuJhokdYaom vdifqufqHrIrSwpfqifh ul;puf

wwfaom a&m*grsm;rS xda&mufaom BudKwifumuG,frIukd &&SdapEkdifrnfjzpfygonf/ ¤if;0ef

aqmifrIrsm;onftrsKd;orD;rsm;tm;¤if;wkdY\cifyGef;okdYr[kwf¤if;wkdY\twlaevufwGJazmf

ESifhtwl vdifykdif;qkdif&m usifhokH;aexkdifrI? rdom;pkpDrHudef; csrSwfpDrHrIwkdYESifh oufqkdifaom qkH;

jzwfcsufrsm;ukd csrSwf&mwGif twlwuG yl;aygif;yg0ifqkH;jzwfcGifh &Sdapa&;? qkH;jzwfapa&;wkdYukd

wkd;jr§ifhvmapygonf/

aemufqufwGJ 1? Z,m; A2 rSm azmfjyxm;ouJhokdY axmifpkESpf zGHUNzdK;wkd;wufrI &nfrSef;

csufyg usef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm;ukd rlwnfvsuf tcsKdUu@rsm;onf wkd;wufrI&Sd

aMumif; taxmuftxm; jyoEkdifaomfvnf; 2015 ckESpfwGif arQmfrSef;&nfrSef;csuftm;vkH;

jynfhrDEkdifonf r[kwfyg/ rD;zGm;pOf arG;rdcifaoqkH;rIEIef;onf 1990 ckESpfwGif arG;zGm;rI wpfodef;

wGif aoqkH;rI 520 &SdcJhNyD; 2013 ckESpfwGif aoqkH;rI ESpf&mtxd usqif;jcif;aMumifh wkd;wufrI

&Sdygonf/291 (MDG &nfrSef;csuft& 2015 ckESpfwGif 178)/ arG;zGm;&mwGif uRrf;usifaom

usef;rm a&;0efxrf;jzifh rD;zGm;EIef;onf 1997 ckESpfwGif ysrf;rQ 56 &mckdifEIef;rS 2010 ckESpfwGif

78 &m ckdifEIef;txd wkd;wufcJhygonf/ ¤if;wkd;wufrIonf MDG &nfrSef;csufjzpfaom 80

&mckdifEIef;okdY jynfhrDvkeD;yg;jzpfygonf/292okdY&mwGif¤if;tñTef;udef;rsm;onf NrdKUjya'orsm;ESifh

aus;vufa'orsm;tMum; rwlnDaom wkdif;&if;om;tkyfpkrsm;tMum;? rwlnDaom wkdif;ESifh

jynfe,frsm;tMum;wGifrlodompGmuGmjcm;vsuf&Sdygonf/¤if;aus;vufa'orsm;ESifhvlOD;a&

&mckdifEIef;jrifhrm;aom wkdif;&if;om;a'orsm;tMum;wGif usef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm;\

wkd;wufrIrSm enf;yg;NyD; vlaerItqifhtwef; edrfhusqJjzpfaMumif; jyoygonf/ ¤if;tñTef;

udef;rsm;rS ñTef;qkdaom uGJjym;jcm;em;jcif;\ taMumif;&if;rsm;tay: tajccHaom avhvmqef;

ppfcsufrsm; r&Sdao;yg/

jrefrmEkdifiHwGif rD;zGm;pOf rdcifaoqkH;rI &mckdifEIef;jrifhrm;jcif;rSm a,bk,stm;jzifh

ukd,f0efaqmifcsdefESifh rD;zGm;csdefwGif jzpfay:aom a&m*grsm;\ tusKd;qufrsm;jzpfojzifh BudKwif

umuG,frI jyKEkdifaom jyóemrsm; jzpfygonf/ rD;zGm;pOf rdcifaoqkH;rI taMumif;&if;rsm;rSm

om;zGm; ynm&yfESifh wkduf½kdufoufqkdifaom rD;zGm;NyD;csdef aoG;oGefjcif; (31 &mckdifEIef;)?

ukd,f0efaqmif csdef aoG;wdk;jcif; (11 &mckdifEIef;) jzpfygonf/ ukd,f0efzsufjcif;ESifh qufpyfaom

taMumif;&if; aMumifh rdcifaoqkH;rIrSm 10 &mckdifEIef;jzpfygonf/ rdcifaoqkH;rI\ oG,f0kdufaom

taMumif;&if; rsm;rSm ESvkH;a&m*g (45 &mckdifEIef;)? iSufzsm;a&m*g (36 &mckdifEIef;)? wDbDa&m*g

(9 &mckdifEIef;)? touf½SLvrf;aMumif; ydwfqkdYrIqkdif&ma&m*g (9 &mckdifEIef;)wkdY jzpfygonf/293

aoG;tm;enf;jcif; aMumifh[k ,lq&aom a&m*gvu©Pmrsm;ukdvnf; awGUjrif&avh&Sdygonf/

291 jrefrmEdkifiHwGifrdcifaoqkH;rItcsdK;rsm;rSmrsm;pGmuGJjym;jcm;aeonf/rwlnDaompm&if;aumuf,lrIenf;vrf;rsm;ESifhtpdk;&

tcsuftvufrsm;uEdkifiHwumat*sifpDrsm;\pm&if;aumufcHrIrsm;ESifhEIdif;,SOf&efrvG,fuljcif;aMumifhjzpfonf/þae&mwGif

tokH;jyKxm;aomtcsuftvufrsm;rSm,leDqufzftcsuftvufrsm;udk&,lxm;jcif;jzpfonf/ http://www.unicef.org/infobycountry/myanmar_statistics.html#120

292 at'DbD? jrefrmEdkifiHtul;tajymif;umv?tcGifhtvrf;rsm;ESifhpdefac:rIrsm;?reDvmNrdKU? tm&SzGHUNzdK;a&;bPf?2012ckESpf/pmrsufESm9/

MNPED, SIDA, UNICEF and UNDP.2011. Integrated Household Living Conditions Survey in Myanmar (2009-2010): MDG Report. Yangon udkudk;um;xm;onf/

293 usef;rma&;0efBuD;Xme 2009-2013 rsdK;qufyGm;usef;rma&; 5 ESpf r[mAsL[mtpDtrH/ United Nations Population Fund (UNFPA). 2010. Report on Situation of Population and Development Reproductive Health and Gender in Myanmar. Yangon. P.93 udk udk;um;xm;onf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 210: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 170

tdwfcsftkdifAD^at tkdif'Dtufpfa&m*gonfvnf; ukd,f0efaqmif aemufqufwGJa&m*grsm;

jzpfyGm;ap&ef taMumif; &if;tajctaewpf&yfjzpfNyD; ukd,f0efaqmifaemufqufwGJa&m*grsm;

\ tajctaeukd ykdrkdqkd;&Gm; apygonf/ ukd,f0efaqmifpOf? arG;zGm;pOfESifh arG;NyD;umvrsm;wGif

vkdtyfaom uRrf;usif0efxrf; rsm;\ apmifha&SmufrI&&Sdjcif; tygt0if usef;rma&;qkdif&m

0efaqmifrIESifh yHhykd;rIrsm;ukd vufvSrf; rDap&ef aqmif&Gufjcif;? aq;0g;ESifh usef;rma&;qkdif&m

ukefusp&dwfrsm;onf rdciftm;vkH;wwf Ekdifaom ukefusp&dwfjzpfapjcif;wkdYonf rdcifaoqkH;rI

taMumif;&if;rsm;ukd avsmhenf;apEkdif ojzifh txl;*½kjyKvkyfaqmif&ef vkdtyfygonf/

tysKdazmf0ifcsdef trsKd;orD;rsm;onf vdifrIqkdif&mudpö&yfrsm;? ukd,f0efaqmifrIESifh quf

ET,faom jyóemrsm;aMumifh tEÅ&m,fjzpfvG,f? jzpfEkdifMuygonf/ taMumif;rSm rsKd;qufyGm;

usef;rma&;0efaqmifrIvkyfief;rsm;onf tysKdazmf0if trsKd;orD;rsm;\ vkdtyfrIrsm;ukd tav;

xm;pOf;pm;avhr&SdaomaMumifh jzpfygonf/ Oyrm-tdrfaxmifr&Sdaom trsKd;orD;rsm;onf om;

qufjcm;enf;vrf;rsm;ukd vufvSrf;rD&ef tcuftcJ&SdMuaMumif; tpD&ifcHpmrsm;rS azmfjyMuNyD;

¤if;wkdYonfvdifrSwpfqifhul;pufaoma&m*grsm;ESifhqufET,faomtEÅ&m,frsm;taMumif;qkdif

&m ynmA[kokwrsm; ykdrkdenf;yg;MuaMumif; awGU&Sd&ygonf/ usef;rma&;0efxrf;rsm;onf rdef;

uav;i,f&G,frsm;ESifhtdrfaxmifr&SdaomtrsKd;orD;rsm;tm;¤if;wkdY\vdifykdif;qkdif&mtjyKtrl?

tavhtxrsm;ESifh pyfvsOf;í pkHprf;aqG;aEG;&ef 0efav;wwfMuygonf/

om;qufjcm;apmifha&SmufrIvkyfief;ESifh om;qufjcm;enf;vrf; okH;pGJrIqkdif&m 0efaqmifrI

rsm; wkd;jrifhjcif;aMumifh uav;arG;zGm;EIef;onf wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh ykHrSefusqif;vm

aomfvnf; rwlnDaoma'orsm;tMum; om;qufjcm;enf;vrf; vufvSrf;rDtokH;jyKrI odom

xif&Sm;pGmuGJjym;jcm;em;jcif;u¤if;0efaqmifrIrsm;ukdwkd;wufvkyfaqmif&efvkdtyfaMumif;ukd

oufaojyovsuf&Sdygonf/ IHLCS \ aemufqkH;avhvmqef;ppfrIt& wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm

jzifh om;qufjcm;enf;vrf; okH;pGJrIEIef;onf 2010 ckESpfwGif 40 &mckdifEIef; jzpfygonf/ okdY&mwGif

csif;jynfe,fwGif¤if;EIef;onf3&mckdifEIef;rQomjzpfNyD;NrdKUjya'orsm;okH;pGJrIEIef;70&mckdifEIef;

wGif aus;vufa'orsm; 48 &mckdifEIef;om jzpfojzifh uGJjym;jcm;em;rIukd odomxif&Sm;pGm awGU

jrifEkdifygonf/294

vkdtyfcsufjynfhrDjcif;r&Sdaom om;qufjcm;0efaqmifrIrsm;aMumifh trsKd;orD;rsm;onf

tusKd;qufrsm;tjzpf r&nf&G,faom ukd,f0ef&jcif;? aemufqufwGJtjzpf ukd,f0efzsufcsjcif;ukd

trsm;tjym;awGUjrifEkdifygonf/ jrefrmEdkifiHwGif ukd,f0efzsufcsjcif;ukd Oya't& wm;jrpfxm;NyD;

trsKd;orD;tm; toufu,fwif&efrSwpfyg; ukd,f0efzsufcGifh rjyKyg/ xkdYaMumifh trsm;pkonf

tEÅ&m,fruif;aom tajctaewGif ukd,f0efzsufcsjcif;rsm; jyKvkyfMuNyD; aemufqufwGJtjzpf

a&m*g0ifjcif;? rD;zGm;rIESifhqufET,faom a&m*grsm; cHpm;&jcif;? rdcifaoqkH;jcif;ponfh tajc

taersm;ESifh awGUBuHK&um t&nftaoG;jynfh0aom usef;rma&;apmifha&SmufrI cH,l&ef aESmifh

aES;jcif;aMumifhvnf; ykdrkdqkd;&Gm;aom tajctaersm;ESifh &ifqkdifaeMu&ygonf/295

2007 ckESpf uav;arG;zGm;rIEIef;ESifh rsKd;qufyGm;usef;rma&;ppfwrf; (Fertility and

294 atmufajcrSwfpk 104/

295 WHO.2012. Myanmar and Birth Spacing: An Overview, 2005. New Delhi. trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;

wdk;wufa&;0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;XmeESifh ,leDqufzf? 2012/ Situations Analysis of Children in Myanmar. Yangon. P. 44 udk udk;um;xm;onf/

Page 211: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 171

Reproductive Health Survey-FRHS) t& ukd,f0efaqmifrItm;vkH;\ 4.7 &mckdifEIef;onf

ukd,f0efzsufcsMuaMumif;awGU&Sd&ygonf/¤if;tcsKd;tpm;onf NrdKUYjya'orStrsKd;orD;rsm;wGif

7 &mckdifEIef;? aus;vufa'orS trsKd;orD;rsm;wGif 4 &mckdifEIef; jzpfojzifh NrdKUjya'o\ &mckdifEIef;

ykdrkdjrifhrm;NyD; i,f&G,faom trsKd;orD;rsm; ukd,f0efaqmifrI&mckdifEIef;onfvnf; ykdrkdjrifhrm;yg

onf/296 ukd,f0efzsufcsrI &mckdifEIef;tjrifhrm;qkH;rSm touf 15 ESpfrS 19 ESpftwGif;jzpfNyD; tdrf

axmifr&Sdaom trsKd;orD;rsm;twGuf om;qufjcm;enf;vrf;rsm;ESifh tjcm;rsKd;qufyGm; usef;rm

a&;0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDrI enf;yg;jcif;\ tusKd;qufjzpfygonf/

2004-2005 ckESpf wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm ppfwrf;t& rD;zGm;pOf rdcifaoqkH;rIrsm;\

9.9 &mckdifEIef;onf tEÅ&m,f&Sdaom ukd,f0efzsufcsrI\ aemufqufwGJa&m*grsm; cHpm;&jcif;

aMumifhjzpfygonf/297 ukd,f0efzsufcsrIESifh qufET,faom aemufqufwGJa&m*grsm;aMumifh aoqkH;rI

tcsKd;tpm;onf aus;vufa'otcsKdUwGif ykdrkdjrifhrm;ygonf/ Oyrm-yifv,furf;ajca'orsm;

(rGefjynfe,f? &ckdifjynfe,fESifh weoFm&Dwkdif;a'oBuD;)wGif 15.4 &mckdifEIef;jzpfNyD; {&m0wDjrpf

0uRef;ay:a'owGif 23.8 &mckdifEIef;txd jrifhrm;ygonf/ tjcm;avhvmrIrsm;t& NrdKUjyqifajc

zkH;&yfuGuf trsm;pk&Sdaom &efukefNrdKU? ajrmufOuúvmyNrdKUe,faq;½kHBuD;rS rD;zGm;pOf rdcifaoqkH;rI

avhvmrIrsm;u pkd;&drfzG,fazmfjyonfrSm rD;zGm;pOf rdcifaoqkH;rItm;vkH;\ 53 &mckdifEIef;onf

ukd,f0efzsufcs&mrS ykd;0ifjcif;aMumifhjzpfygonf/298

296 vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifhjynfolUtiftm;0efBuD;Xme? jynfolUtiftm;OD;pD;Xme ESifh ,ltifeftufzfyDat? 2009/ Country Report on 2007 Fertility and Reproductive Health Survey. Nay Pyi Taw. P. 69, Table 4.9 udk udk;um;xm;onf/

297 usef;rma&;0efBuD;Xme ESifh ,leDqufzf? 2006/ Nationwide Cause Specific Maternal Mortality Survey, 2004-2005. ,ltifeftufzfyDat? 2010/ Report on Situation of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myanmar. P. 99 udk udk;um;xm;onf/

298 0if;0if;jr? 201/ Causes of Maternal Death, North Okkalapa General Hospital (1992-1998). ,ltifeftufzfyDat?

2010/ Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myamar. Yangon. P. 99 udk udk;um;xm;onf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

UN

FPA

Page 212: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 172

usef;rma&;apmifha&SmufrI cH,ljcif; tavhtx? trltusifhrsm;

usef;rma&;apmifha&SmufrIcH,ljcif; tavhtx? trltusifhrsm;ESifh pyfvsOf;í trsKd;om;

rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum; EIdif;,SOfavhvmaom okawoersm; enf;yg;ygonf/ EkdifiHtcsKdUwGif

trsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdY\uav;rsm;ESifhtwlaq;cef;okdYrMumcPoGm;avh&SdNyD;¤if;wkdYukd,f

wkdif usef;rma&;jyóemrsm;ukd aqG;aEG;avh&Sdaomfvnf; trsKd;om;rsm;onf tjyif;txef ae

raumif;rjzpfrcsif; usef;rma&;qkdif&m ynm&Sifrsm;ESifh awGUqkHaqG;aEG;aom tavhtxenf;yg;

aMumif; awGU&ygonf/ okdY&mwGif vlrIa&;? ,Ofaus;rItajccHaom taMumif;t&mrsm;onf

trsKd;orD;rsm;\ rsKd;qufyGm;usef;rma&;jyóemrsm;ukd tao;pdwf? yGifhyGifhvif;vif;aqG;aEG;&m

wGif twm;tqD;jzpfojzifh trsKd;orD;taejzifh xkdtajctaersKd;wGif oufaomifhoufom&Sdap

&ef vdktyfygonf/ trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm; ESpfOD;pvkH;\ usef;rma&;tqifhtwef;ESifh

pyfvsOf;aom trltusifhqkdif&m taMumif;&if;rsm;ukd em;vnfEkdif&ef owif;tcsuftvufrsm;

xyfrH&&Sd&ef vkdtyfygonf/

tdwfcsftkdifAD^attkdif'Dtufpf ul;pufjyefYyGm;rI tajctaeESifh tvm;tvm

touf 15 ESpftxuf t&G,fa&mufNyD;olrsm;twGif; tdwfcsftkdifADa&m*gykd; ul;pufysHUESHY

rIonf2003ckESpfwGif¤if;vlOD;a&\cefYrSef;ajc&mckdifEIef;tjrifhrm;qkH;0.7&mckdifEIef;jzpfcJhNyD;

2013 ckESpfwGif 0.5 &mckdifEIef;okdY usqif;oGm;ygonf/299 ,if;onf 2003 ckESpf tjrifhqkH;jzpfonfh

&mckdifEIef;ESifh EIdif;,SOfvQif wkd;wufrI&SdvmaMumif; ñTefjyygonf/ 2014 ckESpfwGif tdwfcsftkdifAD

a&m*gykd;&Sdol ta&twGufonf cefYrSef;ajc 188ç602 a,muf &Sdygonf/ jrefrmEkdifiHwGif tdwfcsf

tkdifADa&m*g ul;pufrIEIef;onf tm&SESifh ypdzdwfa'owGif;EkdifiHrsm;wGif pwkw¬tjrifhqkH;jzpfNyD;

2008 ckESpfwGif ysrf;rQ&mckdifEIef; 0.3 &mckdifEIef;&Sdonfh ta&SUawmiftm&Sa'owGif; tjcm;EkdifiH

rsm;ESifh EIdif;,SOfyguvnf; a&m*gul;pufEIef; ykdrkdjrifhrm;aMumif; xif&Sm;pGm jyoygonf/300

t"du ul;pufcH&EkdifzG,f&Sdaom tkyfpkrsm;wGif a&m*gul;pufrIEIef;rSm (2013 ckESpfwGif)

rl;,pfaq;xkd; tyfrSwpfqifh ul;pufrIEIef; 18.7 &mckdifEIef;? trsKd;orD;vdifvkyfom;rsm; 8.1

&mckdifEIef;ESifh vdifwlcspfolrsm; 10.4 &mckdifEIef;jzpfygonf/301 jrefrmEkdifiH trsKd;om;tqifh at

tkdif'Dtufpfa&m*g wkHYjyefrIpDrHudef;\ 2010-2011 tpD&ifcHpm (National AIDS Programme

of Myanmar, in its 2010-2011 Global AIDS Response Report) t& vdifvkyfom;rsm;ESifh

¤if;wkdYESifh ykHrSefqufET,frI&Sdonfh tkyfpkrsm;twGif; a&m*gul;pufjyefYyGm;rIEIef;onf odompGm

usqif;vmaMumif; awGU&Sd&ygonf/ okdY&mwGif vdifwlcspfolrsm;twGif; ul;pufrIEIef; usqif;

vmrIudkrl odomxif&Sm;pGm rawGU &yg/ tdwfcsftdkifADa&m*gtopful;pucH&rIwGif roefY&Sif;aom

299 ,ltifefath'fpfESifhtrsdK;om;ckcHtm;usqif;rIwdkufzsufa&;tpDtpOf? 2015/ HIV Estimates and Projections, Asian Epidemiological Model (Spectrum 5.30 spreadsheet). Yangon/

300 ,ltifefath'fpfESifh urÇmhusef;rma&;tzGJU? 2009/ AIDS Epidemic Update/ Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myamar. Yangon. P. 191 udk

udk;um;xm;onf/

301 trsdK;om;ckcHtm;usqif;rIwdkufzsufa&;tpDtpOf? usef;rma&;OD;pD;Xme? 2014/ HIV Sentinel Sero-surveillance Survey Report? aejynfawmf usef;rma&;0efBuD;Xme? jrefrm/

Page 213: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 173

aq;xkd;tyfrsm;? ud&d,mrsm;rS wpfqifh ul;pufcH&rIrSm ykdrkdrsm;jym;vmonfukd awGU&ygonf/302

jrefrmEkdifiHwGif tdwfcsftdkifADa&m*gtopf jzpfyGm;rI\ trsKd;orD;ESifh trsKd;om; tcsKd;

tpm;usqif;vmonfukd awGU&ygonf/ 1994 ckESpfwGif trsKd;om;ul;pufcH&ol topf&Spf

a,mufwGif trsKd;orD;ul;pufcH&ol topfwpfa,muf awGU&aomfvnf; 2008 ckESpfwGifrl

trsKd;om;ESifh trsKd;orD;tcsKd;tpm; 1.9 ; 1 txd usqif;vmygonf/303 2013 ckESpfwGif tdwfcsf

tdkifADa&m*gykd;&Sdaom trsKd;orD;rsm;\ ta&twGufonf cefYrSef;ajc 69ç489 a,muf&SdNyD;

a&m*gykd;&Sdaomolrsm;tm;vkH;\ 34 &mckdifEIef; jzpfygonf/304 tEÅ&m,f&Sdaom tjyKtrlenf;yg;

tkyfpkwGif &Sdaom trsKd;orD;rsm;onfvnf; ¤if;wkdY\ cifyGef; okdYr[kwf twlaetazmfrS

(vdiftaysmftyg;vkdufpm;ol? vdifqufqHzuf wpfOD;xufru&Sdol? vdifwlcspfolxm;ol ponf

wkdYrSwpfqifh ul;pufMuygonf/ tEÅ&m,f&Sdaom tjyKtrlenf;yg;tkyfpkwGif;&Sd trsKd;orD;rsm;wGif

a&m*gul;pufrIEIef;ukd ukd,f0efonftrsKd;orD;rsm; ukd,f0efaqmifpOf tdwfcsftdkifADa&m*gykd; ppf

aq;jcif;rS wpfqifh od&SdEkdifNyD; cefYrSef;ñTef;udef;rsm;t& 2011 ckESpfwGif a&m*gul;pufrIEIef;

0.9 &mckdifEIef; &Sdygonf/305

NyD;cJhaomESpfrsm;twGif; ARV aq;aomufokH;aeolOD;a&onf 2014 ckESpfwGif

25ç000 OD;rS 74ç774 OD;okdY okH;qcefYjrifhwufvmNyD; ,if;wGif trsKd;orD;aomufokH;olOD;a&rSm

34ç282 OD; jzpfygonf/ 2014 ckESpf? ZGefvwGif ukd,f0efaqmifrdcif usef;rma&;apmifha&SmufrIXmeü

ukd,f0efonftrsKd;orD;OD;a& 598ç 400 OD;ukd ukd,f0efaqmifrdcifrSwpfqifh oaE¨om;okdY a&m*g

ul;pufrIumuG,fwm;qD;&eftwGuf ESpfodrfhaqG;aEG;cJhMu&m ,if;teuf 508ç640 OD;ukd tdwfcsf

tkdifADa&m*gykd; &Sd? r&Sd ppfaq;EkdifcJhygonf/ rdcifrS uav;okdY tdwfcsftdkifADa&m*gykd; ul;pufrI

umuG,fwm;qD;rItaejzifh 2012 ckESpfwGif rdcifESifh uav;twGJpkpkaygif; 2ç890 okdY 0efaqmif

rIay;cJhNyD; 801 OD;aom rdcifrsm;ukd ART aq; qufvufay;EkdifcJhygonf/306 okdYygaomfvnf; ukd,f

0efaqmiftrsKd;orD;rsm;tm; ART aq; &&Sdap&ef ulnDyHhykd;onfh aqmif&GufrIrsm; vkdtyfaeyg

ao;onf/ Oyrm-ukd,f0efaqmiftrsKd;orD;rsm;onf ART aq;ukd ukd,f0efaqmifusef;rma&;

apmifha&Smufa&; aq;ay;cef;rsm;rSmom &&SdEkdifNyD; a'orsm;pGmokdY ysHUESHYjcif;r&Sdyg/ oaE¨wm;aq;^

ud&d,mrsm; tokH;jyKjcif; tvGefenf;yg;aom a'orsm;vnf; &Sdygonf/ ykHrSefqufqHa&;rsKd;wGif

uGef'kH;tokH;jyKjcif; &mckdifEIef;onf rajymyavmufyg/307

trsKd;orD;ESifh rdef;uav;rsm; tygt0if tdwfcsftdkifADa&m*gydk;&Sdolrsm;tm; emrnfysuf

owfrSwfjcif;ESifh cGJjcm;qufqHjcif;onf xda&mufaom umuG,fjcif;? wm;qD;jcif;ESifh oufqkdif

&m0efaqmifrIrsm; &,ljcif;wkdYtwGuf t"dutwm;tqD;rsm; jzpfygonf/ usm;? r a&;&m cGJjcm;

qufqHrI r&Sdjcif;ESifh wef;wlnDrQrI&Sdjcif;onf tdwfcsftdkifADa&m*gtm; xda&mufpGm wkHYjyefjcif;ESifh

txl;qufET,fvsuf&Sdygonf/ EkdifiHawmftqifh tdwfcsftdkifADumuG,fwm;qD;a&;qkdif&m usm;?

302 atmufajcrSwfpk 21/

303 trsdK;om;ckcHtm;usqif;rIwdkufzsufa&;tpDtpOf? 2010/ UNGASS Country Progress Report. aejynfawmf

usef;rma&;0efBuD;Xme

304 atmufajcrSwfpk 299/

305 jrefrm? trsdK;om;ckcHtm;usqif;rIwdkufzsufa&;tpDtpOf? usef;rma&;OD;pD;Xme ESifh usef;rma&;0efBuD; Xme? 2012/ Report of the HIV Sentinel Sero-Surveillance Survey 2011/ aejynfawmf? pm 9? Z,m; 3/

306 ,ltifefath'fpf? 2012/ Progress Report 2012 (National Strategic Plan for HIV/AIDS in Myanmar). Yangon. P. 56/307 atmufajcrSwfpk 296/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 214: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 174

6r a&;&mppfwrf; (2014 ckESpf)wGif tdwfcsftdkifADuGef&uftzGJU0ifrsm;\ ajymMum;csufrsm;t&

aq;½kHrsm;wGif tdwfcsftdkifADa&m*gykd;&Sdaom ukd,f0efaqmiftrsKd;orD;rsm;ukd oD;jcm;taqmifwGif

xm;&Sdjcif;? trsm;okH;tdrfomrsm;teD; okdYr[kwf vloGm;vrf;rsm;wGif ae&may;jcif;? arG;zGm;&mwGif

yif oD;jcm;xm;jcif; pojzifh cGJjcm;qufqHrIrsm;ukd awGUBuHKMu&ygonf/ a&m*gykd;ul;pufrIBudKwif

umuG,fjcif;ESifh pyfvsOf;í ynmA[kokw&&Sd&eftwGuf vlxktwGif; todynmay;jcif;? a&m*g

ykd;&Sdoltcsif;csif;tMum; todynmay;jcif;ESifh tdwfcsftdkifADa&m*gykd;&Sdaom trsKd;orD;rsm;tae

jzifh todynmay;rIrsm;? 0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDapjcif;wkdYukd us,fus,fjyefYjyefY vkyfaqmif&ef

vkdtyfygonf/308

tysKdazmf0ift&G,frsm;tMum;wGif a&m*gykd;ul;pufrI BudKwifumuG,fjcif;ESifh pyfvsOf;í

ynmA[kokw&&Sd&eftwGuf uefYowfrIrsm;&Sdonf[k ,lqEkdifygonf/ Behavioral Surveillance

Survey 2008 ckESpft& tdwfcsftdkifADa&m*gykd; vdifrSwpfqifh ul;pufjcif;ukd BudKwifumuG,f&ef

enf;vrf;rsm;udk &Sif;jyEkdifonfh vli,f&mckdifEIef;onf 38 &mckdifEIef;? tdwfcsftdkifADa&m*gykd; ul;

pufrIESifh pyfvsOf;í vGJrSm;aom t,ltqrsm;ukd rSm;aMumif;odjrifvmonfh vli,f&mckdifEIef;

47 &mckdifEIef; jzpfygonf/ i,f&G,faom trsKd;orD;rsm;onf i,f&G,faom trsKd;om;rsm;avmuf

tdwfcsftdkifADa&m*gykd; ul;pufrIESifh pyfvsOf;onfh ynmA[kokwukd aphaphpyfpyf jynfhjynfhpkHpkH

rod&SdMuyg/309 xkdenf;wl tdwfcsftdkifADa&m*gykd;&Sdolrsm;ESifh ywfoufí vli,frsm;tMum;rSm emrnf

ysufowfrSwfjcif;ESifh cGJjcm;qufqHjcif;rsm; &SdaeqJjzpfygonf/ vli,frsm;\ 41 &mckdifEIef;uom

tdwfcsftdkifADa&m*gykd;&Sdaom aps;onfrsm;xHrS tpm;taomufrsm;udk 0,fvkdpdwf&SdNyD; 69 &mckdif

EIef;uom tdwfcsftdkifADa&m*gykd;&Sdolrsm;ESifh twlwuG pm;aomufvkdpdwf&Sdygonf/310

tdwfcsftdkifAD^attkdif'Dtufpf umuG,fwm;qD;a&; trsKd;om;tqifh r[mAsL[m

pDrHudef; (2011-2016)onf vlrItzGJUtpnf;twGif; vlrsKd;? bmom? vdif? touft&G,f

ra&G; vlrsm;tm;vkH; tdwfcsftdkifADul;pufrIrjzpfyGm;apa&; &nf&G,fygonf/ xkdr[mAsL[mpDrH

udef;onf tdwfcsftdkifADa&m*gykd;&Sdaom trsKd;orD;rsm;\ 80 &mckdifEIef;ukd ARV &&Sdapjcif;jzifh

rdcifrS uav;okdY ul;pufEkdifajcukd avQmhcs&efjzpfonf/311 2013 ckESpfwGif jyKvkyfaom

ESpfv,fqef;ppfrI tBuHjyKcsuft& tdwfcsftdkifADa&m*gydk;&Sdolrsm;taejzifh umuG,fa&;ESifh

ukorIqkdif&m0efaqmifrIrsm;ukd vufvSrf;rD&&SdrIwGif awGUBuHKae&onfh tcuftcJ? twm;

tqD;rsm;ukd ykdrkdem;vnfap&ef usm;? r a&;&m qef;ppfrIukd jyKvkyfcJhygonf/ usm;? r

a&;&mqef;ppfrI awGU&Sdcsufrsm;t& jrefrmEkdifiHwGif owif;tcsuftvuf&&SdrI? usef;rm

a&;0efaqmifrI? tvkyftukdif tcGifhtvrf;&&SdrIqkdif&mwkdYwGif (txl;ojzifh) tdwfcsf

tdkifADa&m*gydk;&Sdolrsm;ESifh t"dua&m*gul;pufcH&aom tkyfpkrsm;udk ESdrfhcscGJjcm;jcif;rSuif;a0;

308 ,ltifefath'fpf? 2014/ Gender Assessment of the National HIV Response in Myanmar. Yangon. P. 29/309 at;jrwfpdk;? a':at;at;pdefESifh cifOr®mpef;? 2007/ Behavioural Surveillance Survey 2007. aejynfawmf trsdK;om; ckcHtm;

usqif;rIwdkufzsufa&;tpDtpOf? usef;rma&;OD;pD;XmeESifh usef;rma&;0efBuD; Xme/ Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myamar. Yangon. P. 127 udk udk;um;xm;onf/

310 ,ltifeftufzfyDat? 2010 Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myamar. Yangon. National AIDS Programme’sBehavioural surveillance survey 2008 (out-of-school youth), cited in UNFPA. 2010. Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myanmar. Yangon.National AIDS Programme’sBehavioural surveillance survey 2008 (out-of-school youth), cited in UNFPA. 2010. Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myanmar. Yangon.

311 ckcHtm; usqif;rIa&m*g wdkufzsufa&; qdkif&m trsdK;om;r[mAsL[mpDrHudef; (2011 - 2015)? tusOf;pmwrf;? pm 11/

Page 215: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 175

&ef Oya'jyKNyD; umuG,fay;xm;rIr&Sdyg/312 xkd usm;? r a&;&m qef;ppfcsufonf trsKd;om;

tqifh tdwfcsftdkifADqkdif&m rl0g'rsm;? pDrHcsufrsm;wGif usm;? r wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;

tcGifhta&;qkdif&m oabmw&m;rsm;ukd tav;xm; xnfhoGif;usifhokH;jcif;? b@maiG owfrSwf

jcif;jzifh csrSwfvkyfukdifEkdif&ef wGef;tm;ay; wkdufwGef;xm;ygonf/ txl;ojzifh Myanmar Health

Sector Coordination Committee (MHSCC) atmufwG if &Sdaom enf;pepfykdif;qkdif&m yHhykd; onfh

ynm&Sifrsm;tzGJU HIV Technical Stragtegy Group (TSG) vufatmufwGif vlYtcGifhta&; ESifh

usm;? r wef;wlnDrQa&;qkdif&m tvkyftrIaqmiftzGJU zGJUpnf;jcif;onf ¤if;qef;ppfcsuf\

t"du&v'fwpfckjzpfygonf/ ,if;tvkyftrIaqmiftzGJUonf trsKd;orD;rsm; a&m*gul;pufrIrS

umuG,fjcif;qkdif&m pdefac:rIrsm;ukd tav;xm;ajz&Sif;um a&m*gykd;&Sdol trsKd;orD;rsm;udk

axmufyHhulnDoGm;rnfjzpfygonf/

jrefrmEkdifiHwGif tdwfcsftkdifADa&m*gykd;&Sdol ukd,fxlukd,fxtoif;tzGJUrsm; wdk;yGm;vmyg

onf/ tdwfcsftkdifADa&m*gykd;&Sdolrsm;onf tdwfcsftkdifADa&m*gykd;ul;pufrI wkdufzsufa&;vIyf&Sm;rI

rsm;wGifvnf; tqifhwkdif;rSm us,fjyefYpGm yg0ifvkyfaqmifMuygonf/ EkdifiHawmftqifh r[m

AsL[m pDrHudef;a&;qGJ&mwGif tdwfcsftkdifADa&m*gykd;&Sdolrsm;onf tjynfht0yg0ifcJhMuNyD; MHSCC

ESifh tdwfcsftkdifADESifh athpfa&m*gqkdif&m ynm&Sifrsm;tzGJU (TSG) wkdYwGifvnf; wuf<upGm yg0if

vkyfaqmifMuygonf/ okdY&mwGif tdwfcsftdkifADa&m*gydk;&Sdolrsm; vkyfief;uGef&ufonf ay:vpD?

rl0g'qkdif&m tcuftcJrsm;? emrnfysufowfrSwfcH&jcif;? cGJjcm;qufqHjcif;ESifh vlYtcGifhta&;

csKd;azmufcH&jcif; ponfwkdYukd wkHYjyefrIrsmwGif pdefac:rIrsm;pGmukd &ifqkdifaeMu&ygonf/

4-3/ trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ usef;rma&;ESifh vlrIb0 &Sifoefom,ma&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;tm; jr§ifhwifrIrsm;ESifh t[efYtwm;rsm;

usef;rma&;qkdif&m tajctae? tvm;tvmrsm;ESifhpyfvsOf;aom owif;tcsuftvuf

rsm;onf usef;rma&;qkdif&m 0efaqmifrIrsm;tm; vufvSrf;rDapa&;wGifjzpfap? rdrdcE¨mukd,fukd

312 atmufajcrSwfpk 296/

UN

FPA

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 216: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 176

rdrdykdifpkd;rIwGifjzpfap trsKd;orD;rsm; &ifqkdifaeMu&aom t[efYtwm;rsm;ukd azmfjyygonf/

trsKd;orD;rsm;? txl;ojzifh aus;vufa'orS trsKd;orD;rsm;wGif usef;rma&;apmifha&SmufrIt&nf

taoG;edrfhusjcif;ESifh owif;tcsuftvuf0efaqmifrI vufvSrf;rDrI enf;yg;jcif;onf taMumif;

&if;rsm;pGmESifh qufET,frI&Sdygonf/ vlrIpD;yGm;qkdif&m tqifhtwef;rnDrQrIonf trsKd;orD;rsm;

0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDapa&;ü tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/ xkdYjyif ul;pufa&m*g jyefYyGm;

jcif;? umuG,fjcif;ESifh rqkdifonfh tjcm;qufET,faeonfh taMumif;&if;rsm;? txl;ojzifh usm;?

r a&;&m uGJjym;rIukd tajccHaom cGJjcm;cH&rIonf 0efaqmifrI vufvSrf;rDrItay: rnfokdY tusKd;

oufa&mufrI&Sdonf ponfwkdYESifh oufqkdifaom okawoersm; jyKpkjcif; tenf;tusOf;om &Sd

ygonf/

txufazmfjyygZ,m;4.1üusef;rma&;tñTef;udef;rsm;ESifh¤if;tñTef;udef;rsm;ukd

vTrf;rkd;qufpyfrI&Sdaom tajccHtaMumif;&if;rsm; tcsif;csif; tjyeftvSefqufET,frIukd azmfjy

xm;ygonf/¤if;Z,m;wGiftrsKd;rsKd;aomvkdtyfcsufrsm;?uGJjym;jcm;em;rIrsm;udkawGU&rnfjzpf

NyD; ,if;onf usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;\ OD;wnfcsufrsm;taejzifh vdktyfaom tñTef;udef;

rsm; tedrfhqkH;tqifhjynfhrDap&eftwGuf usef;rma&;qkdif&m rl0g'rsm; &SdoifhaMumif; oufao

om"uyifjzpfygonf/ aq;ynmqkdif&m tajccHtaMumif;&if;rsm;omru vlrIpD;yGm;a&;? usm;?

ra&;&mwkdYESifhoufqkdifaomtaMumif;&if;rsm;ukdMunfh½Iqifjcif&efvnf;vkdtyfygonf/¤if;

onf a0;vHaoma'orsm;ESifh awmifwef;a'orsm;wGif aexkdifMuonfh vlYtzGJUtpnf;rsm;&Sdaom

EkdifiHwpfck &ifqkdif&onfh pdefac:rIwpfckjzpfaomfvnf; t&nftaoG;jynfh0aom usef;rma&;

apmifha&SmufrIrsm;tm; trsKd;orD;rsm; vufvSrf;rrDrIonf c&D;uGma0;jcif;? oGm;vmcufcJjcif;wkdY

aMumifhomr[kwfbJ tjcm;taMumif;&if;rsm;pGm&SdaMumif;ukd xif&Sm;pGm awGU&ygonf/

tpkd;&\ pDrHcsufrsm;rS b@maiGESifh tdrfaxmifpkrsm;rS ukd,fwkdifpkdufxkwfokH;pGJ&aom

ukefusp&dwftygt0if usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;twGuf okH;pGJ&aom aiGaMu;aMumifh

usef;rma&;qkdif&m t"duñTef;udef;rsm;? usm;? r a&;&mqkdif&m ñTef;udef;rsm;ü xda&mufaom

wkd;wufrItenf;tusOf;rQom &Sdygonf/

xda&mufrI&Sdaom jynfolYtokH;p&dwfrsm; wkd;jrifhvmrIESifh aumif;rGefaom usef;rma&;pDrHcefYcGJrIpepfonf trsKd;orD;rsm; twGuf ykdrkdaumif;rGefaom usef;rma&;qkdif&m tusKd;&v'frsm;ukd jznfhqnf;ay;Ekdifygonf/

usef;rma&;tokH;p&dwfukd 1998 ckESpfwGif wpfrsKd;om;vkH;\ jynfwGif;tom;wifxkwf

vkyfrIESifh 0efaqmifrIwefzkd; (GDP) \ 1.8 &mckdifEIef;rS 2007 ckESpfwGif ESpf&mckdifEIef;txd

wkd;jr§ifhcJhygonf/313 xkdokdY wkd;jr§ihfcJhaomfvnf; vlxkvlwef;pm;toD;oD;\ tusKd;ukd &&Sdap&ef

tmrcHEkdifaom twkdif;twmokdY a&muf&SdEkdifjcif; r&Sdao;yg/ tdE´d,u,f&mvmjynfe,f? rav;

&Sm;EkdifiH? oD&dvuFmEkdifiHwkdYwGif tajccHtedrfhqkH; owfrSwfxm;onfh jynfolYusef;rma&; tokH;

p&dwfukdom tokH;jyKaomfvnf; tpkd;&onf aumif;rGefpGm 'DZkdif;qGJxm;aom usef;rma&;pepfrsm;

csrSwfvkdufjcif;tm;jzifh ukd,f0efaqmifrdcif? arG;uif;puav;ESifh uav;oli,fwkdY\ usef;rma&;

313 usef;rma&;0efBuD;Xme? 2010/ Myanmar Health Statistics/ trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufa&;0efBuD;X

me? usef;rma&;0efBuD;Xme? ESifh ,leDqufzf? 2012/ Situations Analysis of Children in Myanmar. Yangon. P. 46 udk

udk;um;xm;onf/

Page 217: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 177

tusKd;&v'frsm;odomxif&Sm;pGmwkd;wufoGm;aMumif; awGU&Sd&ygonf/okdY&mwGif ¤if;tawGU

tBuHKrsm;tay: avhvmqef;ppfrIrsm;t& jynfolYtokH;p&dwfokH;pGJrIonf tedrfhqkH;&Sd&rnfh

yrmPxuf ykdrkdedrfhusvmygu zGHUNzdK;wkd;wufrI &yfqkdif;oGm;EkdifaMumif; ñTefjyygonf/

usef;rma&;pepf\ xda&mufrIr&Sdjcif;qkdonfrSm usef;rma&;twGuf tokH;p&dwfukd

enf;EkdiforQ enf;enf;okH;jcif;ESifh jynfolvlxkonf tjrifhqkH;usef;rma&;qkdif&m tusKd;&v'fukd

r&jcif; okdYr[kwf okH;vkdufaom tokH;p&dwfaiGESifh xkdufwefonfh &v'fukdyif jyefr&jcif;ukd qkd

vkdygonf/ touf½SLvrf;aMumif;qkdif&m ul;pufa&m*gtwGuf urÇmvkH;qkdif&m wkduf½kdufaxmuf

yHhulnDrIonf5&mckdifEIef;cefYom&Sdaomfvnf;¤if;a&m*gaMumifhuav;aoqkH;rIonf19&m

ckdifEIef;ausmfausmf&Sdygonf/ wpfcsdefwnf;rSmyif tjcm;wpfzufwGifrl tjcm;aom a&m*grsm;

twGuf&&Sdaeaom&efykHaiGyrmPonf¤if;a&m*grsm;aMumifhcHpm;aeMu&onfxufykdrkdrsm;jym;

aeygonf/314 yPmrusef;rma&;ppfaq;rI okdYr[kwf ueOD;usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;

(Primary or Secondary) wGif tokH;jyKonfh t&if;tjrpfxuf ykdrkdenf;yg;aom t&if;tjrpfukd

ta&;BuD;onfh tqifhjrifhtao;pdwf usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm; (High-end Tertiary

Services) wGif okH;pGJaejcif;onf usef;rma&;u@wGif xda&mufrIr&Sdjcif;ukd jzpfapygonf/ xkdYjyif

yPmrppfaq;rIESifh ueOD;usef;rma&;apmifha&SmufrIukd aus;vufa'orsm;ESifh NrdKUjya'o\

qif;&JEGrf;yg;aomae&mrsm;rS jynfolvlxkrsm;rS vufvSrf;rDapjcif;jzifh wef;wlnDrQrI\

tvm;tvmukd ykdrkd aumif;rGefapygonf/ xkdenf;wl a&m*gukd BudKwifumuG,fjcif;xuf

ukojcif;ukdom tm½kHpkdufaqmif&GufrIrsm;aMumifh xda&mufaom wkd;wufrIrsm; r&&SdapEkdifyg/

2011 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHü tpkd;&usef;rma&;tokH;p&dwf\ 29 &mckdifEIef;onf ukoa&;ESifh

jyefvnfxlaxmifa&;twGuf okH;pGJNyD; BudKwifumuG,fa&;ESifh ueOD;jynfolYusef;rma&;apmifh

a&SmufrIvkyfief;rsm;wGif 9 &mckdifEIef;rQom okH;pGJcJhygonf/315

314 X. Schiffman. 2006/ trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdKUwdk;wufa&;0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;XmeESifh ,leDqufzf?

2012/ Situations Analysis of Children in Myanmar. Yangon. P. 47 udk udk;um;xm;onf/

315 jrefrmEdkifiHtrsdK;om;tqifh usef;rma&;qdkif&m tcsuftvufrsm;? 1998-2001/ trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufa&;

UN

FPA

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 218: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 178

EkdifiHawmftpkd;&rS wm0ef,laqmif&Gufaom vlwkdif; vufvSrf;rD vTrf;NcHKEkdifrnfh usef;rm a&;apmifha&SmufrIonf trsKd;orD; rsm; usef;rma&; vufvSrf;rDapa&;twGuf ta&;BuD;aom tcsufwpfck jzpfygonf/

jrefrmEkdifiHwGif usef;rma&;tokH;p&dwftm;vkH;\ cefYrSef;ajc 87 &mckdifEIef;rSm tdrfaxmif

pkrsm;rS rdrdwkdYukd,fwkdif pkdufxkwfokH;pGJ&aom ukefusp&dwf (Out-of-Pocket Expenses) jzpfNyD;

ta&SUawmiftm&Sa'otwGif;wGif ukefusp&dwf tjrihfrm;qkH;jzpfygonf/316 pkdufxkwfokH;pGJ&onfh

ukefusp&dwfaiGonf enf;yg;aom yrmPyifjzpfapumrl qif;&JEGrf;yg;aom vlrsm;twGuf?

txl;ojzifh usef;rma&;tokH;p&dwfuscH&ef pDrHcefYcGJcGifh enf;yg;aom trsKd;orD;rsm;twGuf

usef;rma&;apmifha&SmufrIqkdif&m 0efaqmifrIrsm; &,l&mwGif t[efYtwm;wpfck jzpfapygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI r&Sdjcif;ESifh z,fMuOfcH&jcif;wkdYu ,if;t[efYtwm;ukd ykdrkdqkd;&Gm;

apygonf/ 2007 ckESpf avhvmcsuft& tdrfaxmifpkwpfckonf usef;rma&;tokH;p&dwfukd pm;

eyf&du©mtwGuf r[kwfaom ukefusp&dwf\ 40 &mckdifEIef;xuf ausmfvGefokH;pGJae&ygu ,if;

tdrfaxmifpkrsm;tm; usef;rma&;p&dwf uyfab;'ku© cHpm;Mu&onfh vlrsm;[k ,lqaMumif;

azmfjyxm;ygonf/ a,bk,stm;jzifh erlemaumuf,lonfh tdrfaxmifpk 476 pkwGif 136 (29

&mckdifEIef;)onf usef;rma&;p&dwfuyfab;'ku© cHpm;aeMu&ygonf/ usef;rma&;tokH;p&dwf

uscHapjcif;onf omwlnDrQrIr&Sdjcif;ESifh vlrIb0 pdwfcsvkHNcHKrIenf;yg;jcif;wkdY\ jy,k*fwpfckjzp

ygonf/ usef;rma&;qkdif&m vlrIzlvkHa&;tokH;p&dwfonf usef;rma&;b@maiG pkpkaygif;\

wpf&mckdifEIef;ausmfrQom jzpfygonf/317

wkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;? trsKd;orD;rsm;ESifh aus;vufa'orsm;wGif aexkdifaom trsKd;

orD;rsm;\ usef;rma&;0efaqmifrItay: vufvSrf;rDrIrsm; tuefYtowf&Sdaejcif;ESifh ,if;\

tusKd;qufrsm;udk avhvmxm;aom usm;? r a&;&m tajccHaom avhvmqef;ppfrIonfvnf;

aumif;? qkd;&Gm;aomtajctaewGif aexkdifMu&onfh z,fMuOfcHtrsKd;orD;rsm;\ tajctaetm;

avhvmxm;onfh tao;pm;avhvmqef;ppfrIav;rsm;onfvnf;aumif;? ,if;tajctaersm;

wGif trsKd;orD;rsm; &ifqkdifaeMu&onfrsm;ukd azmfxkwfñTefjyaom okawoersm; jzpfMuygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;uGef&ufrSvnf; ucsif'ku©onfpcef;rsm;&Sd trsKd;orD;rsm;\

tajctaetay: avhvmqef;ppfrIrSwpfqifh trsKd;orD;rsm; awGUBuHKae&onfh t"du usef;rm

a&;jyóemrsm;udk azmfxkwfcJhygonf/318

l trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;jyóemtrsm;pkonf vdifykdif;qkdif&m usef;rma&;? rsKd;qufyGm;

usef;rma&;ESifh qufET,fygonf/ u,fq,fa&;pcef;wpfckrS usef;rma&;0efxrf;rsm;\ cefY

rSef;csuft& trsKd;orD; 40 &mckdifEIef;onf om;tdrfacgif;ü ul;pufa&m*gykd;0ifjcif; a0'em

0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;Xme? ESifh ,leDqufzf? 2012/ Situations Analysis of Children in Myanmar. Yangon. P. 47 udk

udk;um;xm;onf/

316 Countdown 2015 and WHO National Health Account Series/ trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufa&;

0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;Xme? ESifh ,leDqufzf? 2012/ Situations Analysis of Children in Myanmar. Yangon. P. 47 udk

udk;um;xm;onf/

317 usef;rma&;0efBuD;Xme? usef;rma&;OD;pD;Xme ESifh urÇmhusef;rma&;tzGJU? 2008/ Health Care Financing Methods and Access to Health Care in Myanmar. Nay Pyi Taw/ trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdKUwdk;wufa&;0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;Xme?

ESifh ,leDqufzf? 2012/ Situations Analysis of Children in Myanmar. Yangon. P. 47 udk udk;um;xm;onf/ 318 ucsiftrsdK;orD; Nidrf;csrf;a&;uGef&ufESifh GEN? 2013/ Women’s Needs Assessment in IDP Camps in Kachin State.

Yangon/ Oyrmudk pm 10 -11 rS udk;um;xm;onf/

Page 219: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 179

cHpm;Mu&ygonf/

l vdifykdif;qkdif&musef;rma&;ESifh rsKd;qufyGm; usef;rma&;jyóem trsm;tjym;rSm om;qufjcm;

jcif;\ aemufqufwGJjyóemrsm;ukd tav;xm;rpOf;pm;Ekdifjcif;ESifh qufET,faeygonf/

(Oyrm-om;tdrfwGif;xnfhypönf; xnfhoGif;xm;&mrS jyefvnfrxkwf,lEkdifjcif; ponf)

l trsKd;orD;rsm;onf &moDvmcsdeftwGif; wpfukd,fa&oefY&Sif;a&;twGuf vkdtyfaomypönf;

rsm;r&&SdMuyg/qD;vrf;aMumif;ykd;0ifjcif;onfvnf;trsm;tjym;jzpfyGm;ygonf/¤if;jyóem

rsm;ukd ajymqkdwifjyjcif; rjyK&onfh taMumif;&if;rSm BuD;jyif;vm&aom ,Ofaus;rIaemufcH

"avhxkH;pHrsm;aMumifh jzpfygonf/ u,fq,fa&;pcef;rsm;okdY vSL'gef;onfhypönf;rsm;wGifvnf;

trsKd;orD;rsm;\ wpfukd,fa&usef;rma&;twGuf ryg0ifyg/

l aoG;wkd;a&m*gESifh tm[m&csKdUwJhrI\ tusKd;qufa&m*grsm;uJhokdYaom emwm&Snfa&m*grsm;

ukd apmifha&SmufrIay;&efESifh aq;0g;axmufyHhjcif;rsm; vkdtyfygonf/

l trsKd;om;rsm;ukd aqG;aEG;&mwGif trsKd;orD;rsm;onf txl;ojzifh vdifykdif;qkdif&mESifh rsKd;quf

yGm;qkdif&m usef;rma&;jyóemrsm;twGuf usef;rma&;apmifha&SmufrIay;olrsm;xHokdY oGm;Mu

avhr&SdaMumif;ajymMuygonf/¤if;jyóemrsm;onfta&;rBuD;yg[ktrsKd;orD;rsm;xifjrif

,lqjcif;aMumifh jzpfEkdifygonf/

l om;qufjcm;enf;vrf;rsm; &&SdEkdifonfh tajctae&Sdaomfvnf; ucsiftrsKd;om;vlOD;a&

enf;yg;apaomaMumifhuav;arG;zGm;rIukdt[efYtwm;jyKonfh¤if;enf;vrf;rsm;tokH;jyK

jcif;ukd &yfrd&yfztrsKd;om;rsm;rS wm;jrpfMuygonf/ usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;ukd &&SdEkdif

onfh tajctae&Sdaomfvnf; trsKd;orD;rsm;onf rdrdukd,frdrd qkH;jzwfcsufcscGifh r&SdaMumif;

ukd¤if;tcsufuom"ujyygonf/

UN

FPA

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 220: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 180

usef;rma&;apmifha&SmufrI vufvSrf;rDjcif;onf trsKd;orD;rsm; usef;rma&;apmifha&SmufrIukd wdk;wufapygonf/

arG;rdcifaoqkH;rIEIef;ESifh arG;uif;puav; aoqkH;rIEIef;wkdYonf ta&;ygonfh usef;rm

a&;qkdif&m tñTef;udef;rsm; jzpfygonf/ trsKd;orD;rsm; ukd,f0efaqmifpOfESifh rD;zGm;pOftwGif;

usef;rma&;0efaqmifrIrsm;ukd tcsdefrD&&Sdatmif? vufvSrf;rDatmif aqmif&GufEkdif&ef vkdtyfyg

onf/ taMumif;rSm trsKd;orD;trsm;pkonf uav;arG;zGm;Ekdifaom touft&G,fwpfavQmuf

usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;ukd pOfqufrjywf&&Sdaeap&ef vkdtyfaomaMumifhjzpfygonf/ xkdY

aMumifh EkdifiHwpfEkdifiH\ usef;rma&;apmifha&SmufrI tqifhtwef;? pGrf;aqmif&nfukd rsKd;qufyGm;

usef;rma&;tñTef;udef;rsm;rSwpfqifh xif[yfapygonf/ rsKd;qufyGm;usef;rma&;tñTef;udef;

rsm;rSwpfqifh EkdifiH\ usef;rma&;0efaqmifrIrsm;onf EkdifiHtwGif;&Sd a'otm;vkH;okdY vufvSrf;

rDrI? qif;&JEGrf;yg;aom tdrfaxmifpkrsm;? rwlnDaom wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm;ESifh rwlnDaom

a'orsm;rS rwlnDaom tkyfpkrsm;okdYwkdif vufvSrf;rDrI &Sd? r&SdwkdYukd oufaoom"uESifh od&SdEkdif

ygonf/ t&nftaoG;jynfh0aom usef;rma&;apmifha&SmufrIqkdif&m trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm; jynfhrDapa&;twGuf wm0ef&Sdolrsm;jzpfonfh tpdk;&\ wm0efcHrIqkdif&m vkyfxkH;vkyf

enf;rsm;ukdvnf; okH;oyftuJjzwf&ef vdktyfygonf/

rsKd;qufyGm;usef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm;onf jynfolvlxkrS trsKd;orD;rsm;\

usef;rma&;tcef;u@tay: rnfrQwefzkd;xm;oenf;? usef;rma&;0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rD

a&;twGuf vkdtyfaom t&if;tjrpfrsm;udk rnfrQyHhykd;aeoenf;[laom tcsufrsm;ukd qef;ppf

jcif;vnf; jzpfygonf/ 2010 ckESpf avhvmrIppfwrf;t& aq;½kHwGif ysrf;rQ uav;rD;zGm;p&dwf

rSm 95ç000 usyfcefYjzpfNyD; ,if;wGif t"dutm;jzifh usef;rma&;0efxrf;rsm;\ vkyfc 35ç000

usyfcefYESifh ysrf;rQ aq;0g;p&dwf 30ç000 usyfcefYwkdY yg0ifaMumif; azmfjyxm;ygonf/319 ,if;ppf

wrf;wGif trsKd;orD;tm;vkH;eD;yg;\ ajymMum;csuft& aq;0g;rsm;ukd vG,fulpGm &&SdEkdifaomfvnf;

aq;0g;ukefusp&dwf\ 12 &mckdifEIef;omvQif aq;½kHrS tcrJh &&Sdygonf/ ysrf;rQukefusp&dwfwGif

c&D;p&dwfvnf; yg0ifygonf/ trsKd;orD;rsm;ukd,fwkdif emrusef;jzpfum usef;rma&;jyKpkapmifh

a&SmufrIcH,lae&onfh tcsdefrsm;wGif uav;oli,frsm;ESifh rdom;pk0ifrsm;tm; jyKpkapmifha&Smuf&ef

aiGaMu;r[kwfaom tjcm;ulnDrIrsm;ukd tjcm;rdom;pk0ifrsm;ESifh &yf&Gmtokdif;t0kdif;wkdYxHrS &&Sd

onf[k ¤if;avhvmrIü wifjyxm;ygonf/ jrefrmEkdifiHwGif arG;rdcifaoqkH;rI\ trsm;pkonf

tdrfwGif uav;arG;zGm;ojzifh aoqkH;&jcif;jzpfNyD; &mckdifEIef;t& aoqkH;rItm;vkH;\ 62 &mckdifEIef;

jzpfygonf/ arG;zGm;NyD; aemufqufwGJusef;rma&;jyóem cHpm;Mu&aom trsKd;orD;rsm;\ 38

&mckdifEIef;ukdom aq;½kHokdYñTef;ykdYay;Ekdif&m ¤if;\ 24 &mckdifEIef;cefYom aq;½kHokdY a&muf&SdNyD;

aq;½kHwGif oifhawmfaom ukorIukd cH,lEkdifNyD; aq;½kHokdY ykdYaqmif&mwGif tcsdefaemufusjcif;?

rsm;aomtm;jzifh ykdYaqmifrIaESmifhaES;jcif;? c&D;uGma0;jcif;wkdYaMumifh vrf;c&D;wGif aoqkH;rIonf

14 &mckdifEIef; jzpfygonf/320 usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm; &&SdEkdifaomae&mokdY tcsdefrDoGm;a&muf

&efESifh vkdtyfaom aiGa&;aMu;a&;ESifh t&if;tjrpfrsm;ukd &,lokH;pGJEkdif&eftwGuf rdrd\ tdrf

319 usef;rma&; 0efBuD;XmeESifh ,leDqufzf? 2010/ Assessment of Emergency Obstetric Care in Myanmar. Nay Pyi Taw/ trsdK;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufa&;0efBuD;Xme? usef;rma&;0efBuD;Xme? ESifh ,leDqufzf? 2012/ Situations Analysis of Children in Myanmar. Yangon. P. 48 udk udk;um;xm;onf/

320 UNFPA. 2010. Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myanmar. Yangon. UNFPA. 2010. Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myanmar. Yangon.

Page 221: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 181

axmifpktwGif;ü rdrdukd,frdrd ,kHMunfrItjynfht0jzifh jyKrlajymqkdEkdifjcif;r&Sdaom trsKd;orD;rsm;

pGm &Sdaeygonf/

rdcifaoqkH;rIEIef; usqif;rIESifh uav;usef;rma&; wkd;wufrIwkdYtwGuf trsKd;orD;rsm;\ ynma&;onf t"dutajccH taMumif;&if;wpfckjzpfygonf/

rdcifonf tajccHynmrlvwef;tqifhrQ&SdvQifyif ¤if;ukd,fwkdifESifh uav;\ t"du

usef;rma&;ñTef;udef;rsm;onf odomxif&Sm;pGm wkd;wufvmaMumif;? rdcif\ ynma&; (tv,f

wef;? txufwef;ESifh tqifhjrifhynma&;tqifhrsm;)ESifh usef;rma&;qkdif&m ñTef;udef;rsm;\

tjyeftvSefqufoG,fvsuf&SdaMumif; awGU&SdEkdifygonf/ (Z,m; 4.1 wGif Munfh½I&ef) ynma&;

onftdrfaxmifpktwGif;ütrsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdYESifh¤if;wkdYuav;rsm;\usef;rma&;qkdif

&m apmifha&Smuf0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDapa&;twGuf vkdtyfaom t&if;tjrpfrsm;ukd

awmif;qkd&ef rdrdukd,frdrd ,kHMunfrI&Sdapjcif;ESifh t&nftcsif;jynfh0apjcif;wkdYukd wkd;wufjzpfay:

apygonf/

usef;rma&;ESifhnDñGwfaom tdrfywf0ef;usifESifh oefY&Sif;aom usef;rma&;tajctaersm;onf usef;rma&;aumif;rGefjcif; twGuf ta&;ygaom tajctaewpf&yfjzpfygonf/

uav;aoqkH;rIEIef;onf rdcif\ usef;rma&;0efaqmifrI vufvSrf;rDap&ef aqmif&Guf

EkdifrIomru tdrfaxmifpk\ vlaerItqifhtwef;ESifhyg qufpyfvsuf&Sdonf/ uav;\ tm[m&

&&SdrItajctaeonfvnf; uav;\ usef;rma&;tajctaeukd xif[yfjyoygonf/ uav;ol

i,frsm;onf pm;eyf&du©mzlvkHpGm &&Sdaomtcg rMumcPzsm;emjcif;rjzpfbJ touft&G,f

tvkduf usef;rmzGHUNzdK;Muygonf/ ywf0ef;usiftajctaeonfvnf; uav;oli,frsm;\

usef;rma&;twGuf tajccHtaMumif;&if;wpfckjzpf&m oefY&Sif;aom aomufokH;a& r&&Sdygu

uav;oli,frsm;onf a&rSwpfqifh ul;pufaom a&m*grsm;\ tEÅ&m,fusa&mufEkdifaom

tajctaeokdY a&muf&SdNyD; ywf0ef;usifESifh wpfukd,fa&oefY&Sif;rI r&Sdjcif;onf uav;oli,frsm;

zsm;em;jcif;tay:wGif odomxif&Sm;pGm tusKd;oufa&mufrI&Sdaom taMumif;&if;wpfck jzpfyg

onf/ okdYjzpf&m uav;aoqkH;rIEIef;onf qif;&JEGrf;yg;rIEIef;udk xif[yfvsuf&SdNyD; ,if;onf

jynfolvlxk\ touf&Sifoefa&;qkdif&m tajccHvkdtyfcsufrsm; rjynfhrDrIukd rnfodkYukdifwG,fajz

&Sif;&ef vkdtyfaMumif; owif;tcsuftvufrsm;udkvnf; &&Sdapygonf/

aus;vufa'o&Sd vQyfppf"mwftm;okH;pGJrItajctaeonfvnf; trsKd;orD;rsm;ESifh

uav;oli,frsm;\ usef;rma&;tay: tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/ avhvmawGU&Sdcsufrsm;t&

obm0ywf0ef;usiftajctaersm;onf trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;orD;i,f&G,frsm;\ zGHUNzdK;wkd;

wufrI &&SdaprIukd taxmuftuljyKaeaMumif; oufaoom"u jyoaeygonf/ trsKd;orD;rsm;

ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;onf csufjyKwf&mwGif xif;rD;aoG;ponfh rD;zkdrsm;rS rD;ckd;aiGUukd em&D

rsm;pGm ½SL½Iduf&jcif;tEÅ&m,frsm; enf;yg;vmygonf/ usef;rma&;qkdif&m owif;tcsuftvuf

rsm;ukd a&'D,dk? w,fvDaA;&Sif;wkdYrS ykdrkdxda&mufpGm xkwfvTifhay;Ekdifygonf/ trsKd;orD;rsm;onf

0ifaiGwkd;vkyfief;rsm;ukdrdrdwkdY\tdrfaxmifpktwGif;rSmyifvkyfaqmifEkdifajc&SdvmNyD;¤if;0ifaiG

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 222: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 182

rsm;ukd usef;rma&;apmifha&SmufrItwGuf cGJa0pkaqmif;xm;Ekdifygonf/ aq;ay;cef;rsm;wGif

vQyfppf"mwftm; okH;pGJvmjcif;tm;jzifh usef;rma&;apmifha&SmufrI t&nftaoG;rsm; wkd;wufvm

ygonf/

jrefrmEkdifiHwGif yx0Da'ownfae&mESifh wkdif;&if;om;vlrsKd; uGJjym;jcm;em;rItay: tajccHaom cGJjcm;rItygt0if cGJjcm;rIrsm; uif;a0;jcif;onf usef;rma&;tajctae aumif;rGefrI tay: tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/

wkdif;&if;om;rsm;ESifh vlrsKd;pkrsm;jym;pGm aexkdifMuonfh a'orsm;\ zGHUNzdK;rIqkdif&m ñTef;

udef;rsm;tm;vkH;onf tedrfhusqkH;jzpfygonf/ om;qufjcm;jcif; (uav;arG;zGm;EIef;)ESifh om;

qufjcm;enf;vrf;rsm; okH;pGJrIEIef;rsm;rSm rwlnDaom a'orsm;tMum; uGJjym;jcm;em;rI tvGef

AD

B

Page 223: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 183

jrifhrm;ygonf/ IHLCS \ tcsuftvufrsm;t& om;qufjcm;enf;vrf;rsm; okH;pGJrIEIef;onf

2009-2010 ckESpfwGif NrdKUjya'orsm;wGif 46 &mckdifEIef;jzpfaomfvnf; csif;jynfe,fwGif 3

&mckdifEIef;omjzpfygonf/¤if;vlrItzGJUtpnf;rsm;rStrsKd;orD;rsm;\ynma&;tqifhtwef;onf

edrfhusNyD; qif;&JEGrf;yg;rIEIef; jrifhrm;aomaMumifh vlaerItqifhtwef; edrfhusygonf/ a0;vHacgif

oDESifh e,fpyfa'orsm; tygt0if vufeufukdif jynfwGif;y#dyu©rsm;aMumifh tcsKdUa'orsm;tm;

(jrefrmEkdifiH\ NrdKUe,faygif; 325 teuf 82 NrdKUe,ftm;) tvGefa0;vHaoma'orsm;[k owf

rSwf&ygonf/ vkdtyfcsuft&if;tjrpf &&SdrIrsm; enf;yg;aom ,if;a'orsm;wGif OD;wnftkyfpkrsm;

ESifh ta&;BuD;aom tkyfpkrsm;\ rdcifuav;qkdif&m usef;rma&;apmifha&SmufrI? 0efaqmifrIwkdYukd

vufvSrf;rDEkdifap&ef? xda&mufpGmvTrf;NcHKEkdif&efwkdYudk tav;xm;aom usef;rma&;pepfrsm;jzifh

txl;jyKaqmif&GufEkdif&ef wkdufwGef;tm;ay;vsuf&Sdygonf/ ,if;uJhokdY usef;rma&;apmifha&SmufrI

aemufususefcJhaom? vkH;0r&&Sdao;aom a'orsm;pGm usef&Sdaeygonf/

zGHUNzdK;wdk;wufa&;qkdif&m tcGifhtvrf;rsm; enf;yg;jcif;tjyif (wjznf;jznf;ajymif;vJvm

NyD[k qkdaomfvnf;) vlrItzGJUtpnf;rsm;twGif; rd½kd;zvmtpOftvm vlrIa&;qkdif&m pHowfrSwf

csufrsm;t& trsKd;orD;rsm;tm; tdrfwGif;&Sd aiGaMu;? t&if;tjrpfrsm;tm; qkH;jzwfpDrHcefYcGJjcif;?

om;qufjcm;jcif; paom udpö&yfrsm;ü ¤if;wkdYukd,fwkdif qkH;jzwfEkdifaom t&nftcsif;rsm;udk

uefYowfxdef;csKyfjcif;onfvnf; taMumif;&if;wpf&yfjzpfygonf/ ,if;wkdYtwGuf 0efaqmifrI

rsm;ukd vufvSrf;rD &&Sdap&ygrnf/ tcsKdUa'orsm;wGif trsKd;orD;rsm;onf rd½kd;zvm uav;rD;zGm;

aom enf;vrf;rsm; usifhokH;aeqJ&Sdjcif;aMumifh qkd;usKd;rsm; &&Sdjcif;onf tjcm;a'orsm;xuf

tvGefa0;vHaoma'orsm;wGif ykdrkdjzpfyGm;vsuf&Sdygonf/ txufygtaMumif;&if;rsm; aygif;pyf

jcif;jzifh ,if;a'o&Sd trsKd;orD;rsm;onf jrefrmEkdifiHtwGif;&Sd tjcm;a'orsm;rS trsKd;orD;rsm;ESifh

EIdif;,SOfvQif txl;ojzifh usef;rma&;tqifh enf;yg;jcif;? rdcifaoqkH;rIEIef; jrifhrm;jcif;aMumifh

ykdrkdcufcJMurf;wrf;aom tajctaeokdY qkdufa&mufaeMu&ygonf/U

NFP

A

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 224: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 184

trsKd;orD;rsm;\ rdrdukd,fukd,f? rdrdb0ukd rdrd zefwD;Ekdifaom? xdef;ausmif;Ekdifaom

t&nftcsif;onf¤if;\vlrIb0om,ma&;ESifhtjcm;u@rsm;twGufvnf;ta&;ygygonf/

trsKd;orD;onf¤if;ukd,fwkdifqkH;jzwfcsufjzifha&G;cs,fonfhom;qufjcm;enf;vrf;ukdusifhokH;

jcif;tm;jzifh b,fESBudrf uav;arG;zGm;rnfESifh ,if;uav;arG;zGm;&mwGif awGUBuHK&rnfh pGefYpm;rI

rsm;?tcuftcJrsm;udk rnfokdYpDrHrnf pojzifh ¤if;ukd,fwkdifqkH;jzwfajz&Sif;Ekdifrnfjzpfygonf/

ukd,f0efaqmiftrsKd;orD;onf ukd,f0eftwGuf aiGa&;aMu;a&;ESifh tjcm;t&if;tjrpfrsm; vdk

tyfcsdefwkdif;wGif tdrfaxmifpk\ tvm;wl tjcm;aom OD;pm;ay;vkdtyfcsufrsm;ESifhtNydKif xkd&Sm;

yg;onfh? rvkHavmufonfh tdrfaxmifpk\ aiGaMu;ukd pDrHcefYcGJEkdif&ef vkdtyfygonf/ enf;yg;

aom t&if;tjrpfukd tjcm;OD;pm;ay;rIrsm;tMum;rS ukd,fwkdifpDrHcefYcGJum rdrd\ vdktyfcsufukd

jznfhqnf;&ef ukd,fpm;jyKvkyfykdifcGifhukd trsKd;orD;rsm;ukd,fwkdif usifhokH;vmEkdifjcif;onf arG;zGm;

vmrnfh uav;rsm;\ vlrIb0om,ma&;ukd zGHUNzdK;wkd;wufapaMumif; urÇmwpf0ef;taxmuf

txm;rsm;pGmu oufaojyvsuf&Sdygonf/

jrefrmEkdifiH\ rsKd;qufyGm; usef;rma&;0efaqmifrIrsm;onf trsKd;orD;rsm; rdrdukd,fukd,f

ykdifpkd;rIESifh ukd,fwkdifa&G;cs,fqkH;jzwfrIrsm;ukd jr§ifwif&ef &nf&G,faomfvnf; trsKd;om;rsm;\

wm0ef,lrIykdif;qkdif&m trltusifhrsm; (rvkdvm;bJ ukd,f0ef&&Sdjcif;rsKd; a&Smif&Sm;Ekdifap&ef

paom) wkd;jrifhvmap&ef tm;ay;vkyfaqmifjcif;ukdvnf; wef;wltav;xm; vkyfaqmif&rnf

jzpfygonf/ trsm;tm;jzifh om;qufjcm;jcif;qkdif&m 0efaqmifrIonf trsKd;om;rsm;ESifh tvSrf;

a0;ygonf/ (trsKd;om;rsm;taejzifh ¤if;tm; a&m*gykd;ul;pufEkdifajc ykdrsm;aom tdwfcsf

tkdifAD^attdkif'Dtufpfa&m*g umuG,fa&;qkdif&m 0efaqmifrIrsm;ukdom ykdrkdvufvSrf;rDMuyg

onf/ xkdYjyif om;qufjcm;jcif;ESifh qufET,faom jyóemrsm;twGuf rsm;aomtm;jzifh trsKd;

orD;rsm;uom wm0efcHMu&ygonf/ okdY&mwGif vlrItzGJUtpnf;onf trsKd;orD;rsm;\ £a`E´

xdef;odrf;rIukd tvGefwefzkd;xm;aomtcg trsKd;orD;rsm;tm; tdrfaxmifpktrsm;pktwGif; om;

qufjcm;jcif;qkdif&mrsm;? vdifrIqkdif&m jyóemrsm;ukd yg0ifajymqkdaqG;aEG;jcif;udk tm;ray;yg/

trsKd;om;rsm;onf uav;rsm;\ usef;rma&;ESifh vlrIb0om,ma&;twGuf ykdrkdwm0ef,lvkyf

aqmifEkdifygonf/xkdenf;wlpGm¤if;wkdY\tdrfaxmifpkrsm;twGif;ESifh&yf&Gmtokdif;t0kdif;twGif;

oefY&Sif;aom aomufokH;a&ESifh ywf0ef;usifoefY&Sif;a&; wkd;wuf&ef yg0ifvkyfaqmifjcif;üvnf;

trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum; tvkyfwm0efcGJa0vkyfaqmifMu&ygrnf/ rvkdvm;aom

ukd,f0ef&&Sdjcif;onf trsKd;orD;tm; w&m;r0if ukd,f0efzsufrIudk rjzpfrae vkyfaqmifap&ef

tusOf;tusyfxJ a&mufapNyD; ukd,f0efzsufcsjcif;\ aemufqufwGJa&m*ga0'emrsm;ESifh qkd;usKd;

rsm; cH&apygonf/ rdcifaoqkH;rIrsm;\ cefYrSef;ajc 10 &mckdifEIef;onf w&m;r0if ukd,f0efzsufcs

jcif;ESifh aemufqufwGJa&m*grsm;aMumifh jzpfaMumif; taxmuftxm;rsm; awGU&Sdygonf/ om;

qufjcm;enf;vrf;rsm; vufvSrf;rDrIenf;yg;jcif;onf odomxif&Sm;aom taMumif;&if;wpfck

jzpfaomfvnf; tysKdazmf0ifp i,f&G,ftrsKd;orD;rsm; tEÅ&m,f&Sdaom ukd,f0efzsufcsrIukd rjzpf

rae a&G;cs,frI jrifhrm;aejcif;u i,f&G,faom trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;twGuf vufrxyf

rD vdifqufqHrIESifhpyfvsOf;aom vlrIa&; pHowfrSwfcsufrsm;ESifh ywfoufí tav;xm;aqmif

&Guf&ef vkdtyfaMumif; ñTefjyaeygonf/

Page 225: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 185

ukvor*¾ vlOD;a&&efykHaiGtzGJU\ avhvmqef;ppfrIwpf&yfrS awGU&SdonfrSm r&nf&G,f

aom ukd,f0ef&&Sdjcif;ESifhpyfvsOf;í ajzqkd&mwGif vli,ftrsm;pku xkdjyóemudk ajz&Sif;&mrSm

ukd,f0efzsufjcif;ukdt"duxm;íra&G;cs,foifhaMumif;ESifh¤if;oufqkdifoltrsKd;om;ESifhtrsKd;

orD;ESpfOD;pvkH;onf twlwuG wm0ef,lNyD; tusKd;qufrsm;ukd rnfokdY&ifqkdif&ef twlwuG

aqG;aEG;qkH;jzwfoifhaMumif; ajzqkdMuonf[lí jzpfygonf/ ukvor*¾vlOD;a& &efykHaiGtzGJU\

vli,frsm;ukd avhvmqef;ppfcsuf 2010 ckESpfwGif awGUqkHaqG;aEG;olrsm;u ysKdazmf0ift&G,frsm;

\ vkdtyfcsufrsm;twGuf oD;oefY&nf&G,faom xda&mufrI&Sdaom vdifykdif;qkdif&m usef;rma&;ESifh

rsKd;qufyGm; usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;? 0efaqmifrIrsm; vkdtyfonf[k aumufcsufcsMu ygonf/321

trsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdY\ukd,fykdifb0ESifh¤if;wkdY\uav;rsm;\b0wkdYtm;rnfrQ

twkdif;twmtxd pDrHxdef;odrf;rIjyKEkdifjcif;tay: vlrIa&;pHowfrSwfcsufrsm;u odomxif&Sm;

pGm MoZmvTrf;rkd;rI&Sdygonf/ trltusifhajymif;vJrIqkdif&m aqmif&Gufcsufrsm;onf (txl;ojzifh

trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;ESpfOD;pvkH; vufvSrf;rDEkdifonfh aqmif&Gufcsufrsm;onf) trsKd;orD;

rsm;¤if;wkdY\usef;rma&;ESifhoufqkdifaoma&G;cs,frIrsm;qkH;jzwf&mwGiftaxmuftuljyKNyD;

jrefrmEkdifiH\ a'otcsKdUwGif ¤if;tpDtpOfrsm;udktaumiftxnfazmf aqmif&GufaeNyDjzpfyg

onf/trsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdY\vlrItzGJUtpnf;rsm;twGif;&Sdtoif;tzGJUrsm;rSwpfqifhvlrI

a&;pHowfrSwfcsufrsm;ü tjyKoabmaqmifaom tajymif;tvJrsm; jzpfay:a&;ukd tm;ay;

aqmif&GufMuygvQif vlxktwGif; todtjrifykdif;qkdif&m ykdrkdaumif;rGefajymif;vJEkdifaom tvm;

tvmonfvnf;aumif;? &&SdEkdifaom a&G;cs,frIrsm;udk xda&mufpGm wkHYjyefvkyfaqmifEkdifrnfh

t&nftcsif;onfvnf;aumif; ykdrkdwkd;wufjrifhrm;vmEkdifygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIonfvnf;aumif;? vlrIa&;ESifh ,Ofaus;rI"avhxkH;pHqkdif&m

pHowfrSwfcsufrsm;t& cGJjcm;qufqHrIESifh usifhokH;rIrsm;t& cGJjcm;rIrsm;rS uif;a0;jcif;onfvnf;

aumif;? trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;twGuf ykdrkdaumif;rGefaom usef;rma&;tusKd;

&v'frsm;udk jzpfay:ap&ef jznfhqnf;ay;ygonf/ om"uwpfckrSm tdwfcsftkdifAD^athpfa&m*g

jzpfygonf/ vlrIa&;qkdif&m taMumif;&if;rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;twGuf

trsKd;rsKd; uGJjym;jcm;em;ygonf/ a&m*gykd;ul;pufjcif;qkdif&m ynmA[kokw&&Sda&;ukd vufvSrf;rDrI

onf trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum;? tvm;wl ysKdazmf0ift&G,f a,mufsm;av;ESifh

rdef;uav;rsm;tMum; rwlnDMuyg/ uGef'kH;tokH;jyKjcif;tygt0if vdifykdif;qkdif&m tjyKtrlrsm;

ESifh pyfvsOf;ítrsKd;orD;rsm;onf ¤if;wkdY\ cifyGef;ESifhjzpfap? rdom;pkESifhjzpfapvdifrIqkdif&m

taMumif;t&mrsm;ukd yGifhvif;pGmajymqkdjcif;ukd trsKd;orD;rsm;tm; wif;usyfpGm wm;jrpfxm;NyD;

ajymqkdygu vlrItokdif;t0kdif;rS jyif;xefpGm txiftjrifao;rI&Sdygonf/ ,if;t,ltq\

us,fjyefYpGm oufa&mufrIonf rsKd;qufyGm;usef;rma&;qkdif&m ynmA[kokwrsm; &SmrSD;&eftvkdY

iSm usef;rma&;0efxrf;rsm;ESifh aqG;aEG;jcif;wGifyif wGefYqkwfrI&Sdapygonf/ usef;rma&;0efxrf;

trsm;pkonf vdifrIqkdif&m taMumif;t&mrsm;ukd usef;rma&;aqG;aEG;pOftwGif; rnfonfhenf;

vrf;jzifh xnfhoGif;aqG;aEG;oifhaMumif;ukd avhusifhoifMum;ay;xm;jcif; r&SdMuyg/ cifyGef;ESifh

ZeD;tMum; cGJjcm;xm;onfh vkyfykdifcGifhtmPmqkdif&m qufqHa&;onf vifr,m;Mum; uGef'kH;

tokH;jyKjcif;ESifh pyfvsOf;í awmif;qkd&mwGif trsKd;orD;trsm;pkukd tcuftcJjzpfapygonf/

321 atmufajcrSwfpk 320/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 226: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 186

tu,fí¤if;wkdY\cifyGef;rsm;onfvdifqufqHzufrsm;vQif jzpfap? jynfhwefqmrsm;ESifhvdif

qufqHrI&SdaevQifjzpfap? vdifwlcsif; qufqHrI&SdaevQifjzpfap ,if;tajctaersKd;yif trsKd;orD;

\ awmif;qkdrIonf rvG,fulyg/ wpfe,fwpfaus;okdY a&TUajymif;tvkyfvkyfol trsKd;om;rsm;\

ZeD;rsm;onfvnf; ¤if;wkdY\ cifyGef;rsm; tdrfokdYjyefvmpOftwGif; a&m*gul;puf&ef jzpfEkdifajc

tvGefrsm;aom tajctaerSm &Sdygonf/ xkdYjyif a&TUajymif;tvkyform; trsKd;orD;rsm;onf

¤if;wkdY\ vlrIa&;tokduft0ef;ESifh a0;uGm&mokdY a&mufaepOf txl;ojzifh vdifykdif;qkdif&m

acgif;ykHjzwftjrwfxkwfjcif;tEÅ&m,fukdckcHEkdifrItm;enf;aomtajctaejzpfNyD;¤if;wkdYonf

tEÅ&m,f&Sdaom vdifykdif;qkdif&m tjyKtrlukd rvTJra&Smifom jyKrl&vQif usef;rma&;0efaqmifrI

rsm;ESifh ynmA[kokw vufvSrf;rDa&; t[efYtwm;rsm; &Sdygonf/322

vdifvkyfief;ESifhtoufarG;aomtrsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdYtaeESifha&m*gul;pufcH&jcif;

tEÅ&m,favsmhenf;a&; BudK;yrf;vkyfaqmif&mwGif tMurf;zufrIrsm;? tusyfukdifrIrsm;ESifh &ifqkdif

&Ekdifajc tvGefrsm;aom tajctaewGif &Sdygonf/ ukvor*¾ vlOD;a&&efykHaiGtzGJU (UNFPA)

uGif;qif;tpD&ifcHpmrS awGU&Sdcsufrsm;t& vdifrIta&mif;t0,fjyKol trsKd;orD;rsm;onf uGef'kH;

tokH;jyKjcif;ESifh pyfvsOf;í todynmA[kokwrsm; odomxif&Sm;pGm wkd;wufvmaomfvnf;

tcsKdUrSm¤if;wkdY\azmufonfrsm;ESifhajymqdkn§dEIdif;ír&yg/txl;ojzifhpdwfukdajymif;vJap

aom rl;,pfaq;0g; okH;pGJxm;olrsm;? t&ufrl;aeolrsm;ESifh ajymqkdn§dEIdif;í r&yg[lí jzpfyg

onf/323

vdifvkyfief;jzifh toufarG;aom trsKd;orD;tawmfrsm;rsm;uyif uGef'kH;vu0,fawGU&Sd

rIjzifhtmPmykdiftzGJUtpnf;rSzrf;qD;rnfukdpkd;&drfylyefaMumif;?¤if;pkd;&drfrIaMumifhuGef'kH;rsm;ukd

,laqmifavhr&Sd[k ajymqkdaMumif; tpD&ifcHrIrsm; &&SdaeqJjzpfygonf/ uGef'kH;,laqmifvmjcif;

onf Oya'ukd rqefYusifaomfvnf; tpkd;&\ ñTefMum;csuf xkwfjyefxm;vifhupm; rMumcPyif

&Jrsm;onf trsKd;orD;wpfOD;tm; vdifvkyfief;jzifh toufarG;aMumif; (vdifvkyfief;onf Oya'ukd

qefYusifygonf) uGef'kH;ukd oufaocHypönf;tjzpf tokH;jyKum zrf;qD;NyD; Ncdrf;ajcmufaiGn§pfavh

&SdaMumif; trsKd;orD;vdifvkyfom;rsm;u ajymqkdygonf/ vdifvkyfief;ukd wpfOD;wnf;vkyfukdifol

trsKd;orD;rsm;ESifh vrf;ay:wGif vIyf&Sm;vkyfukdifol trsKd;orD;rsm;onf ,if;tEÅ&m,fukd ykdrkdBuHK

awGUEkdifum ckcHEkdifrI ykdrkdtm;enf;aom tajctaejzpfaMumif; Mum;od&ygonf/324

usef;rma&;0efaqmifrI 0efxrf;rsm;? rdom;pk0ifrsm;ESifh vlrItzGJUtpnf;wkdYü xm;&Sdonfh tm;vkH;yg0ifapaom? cGJjcm;qufqHrI uif;rJhaom tawG;tac: pdwfoabmxm;rsm;onf trsKd;orD;rsm; usef;rma&;apmifha&SmufrI ykdrkdaumif;rGefpGm vufvSrf;rD a&;ü ta&;ygaom tqkH;tjzwf jzpfygonf/

tdwfcsftdkifADa&m*gydk;&Sdolrsm;\ usef;rma&;apmifha&SmufrIqkdif&m tpDtpOfa&;qGJjcif;?

taumiftxnfazmfjcif;rsm;wGif yl;aygif;yg0ifvkyfaqmifrI ykdrkdjrifhrm;a&;ukd xda&mufpGm

322 tdkiftdktrfESifh ,ltifefath'fpf? 2005/ Assessment of Mobility and HIV Vulnerability Among Myanmar Migrant Sex Workers and Factory Workers in Mae Sot District, Tak Province, Thailand/,ltifeftufzfyDat? 2010/ Report on Situation Analysis of Population and Development, Reproductive Health and Gender in Myamar. Yangon udk udk;um;xm;onf/

323 atmufajcrSwfpk 322/

324 trsdK;om;ckcHtm;usqif;rIwdkufzsufa&;tpDtpOf? 2008/ National Behabioural Surveillance Survey 2007-08 Report Myanmar: Female Sex Workers and Injecting Drug Users/ J.Roberts. 2009. Gender Review of the Myanmar National Strategic Plan on HIV 2006-2010. Yangon. P. 17 udk udk;um;xm;onf/

Page 227: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 187

taumiftxnfazmf aqmif&Guf&mwGif qif;&JEGrf;yg;rI? usm;? r a&;&m rnDrQrI? txiftjrif

ao;rIESifh cGJjcm;qufqHrItygt0if vlrIa&;qkdif&m t[efYtwm; rsm;pGm&Sdygonf/ 2011 ckESpf

wGif UNAIDS \ People Living with HIV Stigma Index Report tpD&ifcHpmü jrefrmEkdifiHrS

tzGJUwpfzGJU yg0ifaom? ppfwrf;yg0ifajzqkdaom a'otwGif;rS tdwfcsftdkifADa&m*gydk;&Sdolrsm;u

xkwfazmfajymqkdaom txiftjrifao;rIykHpHrsm;ESifh cGJjcm;qufqHrIykHpHrsm;udk azmfjyxm;ygonf/

cGJjcm;qufqHrIrsm;ESifh txiftjrifao;rIrsm; jzpfwnf&mae&mrsm;rSm rdom;pkywf0ef;usif?

vlwpfOD;\ twGif;a&;ukd cGifhjyKcsufr&SdbJ xkwfazmfajymqkdavh&Sdaom vlrItzGJUtpnf;? vlrIa&;

t& z,fMuOfjcif;rSonf tdrfrS ESifjcif;txd wkHYjyefrItrsKd;rsKd;&Sdaom vlrItzGJUtpnf;? bmoma&;

tcrf;tem;rsm;wGif yg0ifaqmif&GufcGifhr&Sdaom vlrItzGJUtpnf;? ppfwrf;ajzqdkol 50 &mckdif

EIef;\ ajzqkdrIt& tvkyfrS EkwfxGufapaom? &mxl;wkd;jr§ifhrI&yfqkdif;aom? vkyfazmfukdifzufrsm;

u cGJjcm;qufqHaom tvkyftukdifywf0ef;usif? aq;ppfrItajzESifh usef;rma&;tajctaeukd

vQKdU0SuftaMumif;t&mtjzpf apmifhxdef;rIr&Sdaom usef;rma&;0efaqmifrIrsm;? aq;ppfrIrsm;

teuf trsm;pkrSm um,uH&Sif\ oabmwlnDcsuf &,ljcif;r&Sdonfh usef;rma&;0efaqmifrIrsm;?

ajzqkdolrsm;\ tqkdt& vdifykdif;qkdif&m usef;rma&;? om;qufjcm;pDrHudef;ESifh pyfvsOf;í jynfhpkH

aom twkdifyifcH aqG;aEG;rI r&&SdEkdifaom usef;rma&;0efaqmifrIrsm;? trsKd;orD;rsm;tm; t"r®

om;aMumjzwfjcif; vkyfaqmifaom usef;rma&;0efaqmifrIrsm; ponfwkdY yg0ifygonf/ tdwfcsf

tdkifADa&m*gydk;&Sdolrsm;tay: r&yfwnfEkdifavmufatmif txiftjrifao;rIrsm;ESifh cGJjcm;quf

qHrIrsm;aMumifh¤if;wkdY\b0u@rsm;pGmtay:xdckdufapaompdwf'Pf&mrsm;ukdjzpfyGm;apyg

onf/ppfwrf;t&¤if;wkdYonft&SufwuGJtusKd;enf;jzpf&jcif;rSoufomavsmhenf;ap&efusef;

rma&;apmifha&Smuf0efaqmifrIrsm;ukd rcH,lbJ a&SmifMuOfMujcif;onf pkd;&drfzG,f&mjzpfygonf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

UN

FPA

Page 228: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 188

4-4/ aumufEkwfcsufrsm;ESifh tBuHjyKcsufrsm;

ul;pufa&m*gjyefYyGm;jcif;ESifh umuG,fjcif;qkdif&m r[kwfaom tajccHtaMumif;&if;tcsKdU

onf usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm; vufvSrf;rDa&;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;

\ pGrf;aqmif&nftay: MoZmvTrf;rkd;jcif;&Sdonf[k ,lqEkdifygonf/ vlrIpD;yGm;a&;qkdif&mESifh

,Ofaus;rI"avhxkH;pHqkdi&m taMumif;&if;tpkpkonf trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\

usef;rma&;qkdif&m tusKd;oufa&mufrI&Sdaom tusKd;&v'frsm;tay: jyefvnfzGJUpnf;xnfhoGif;

Ekdifygonf/

l trsKd;orD;rsm;onfrdrdukd,fukd,frdrdykdifpkd;rIr&Sdjcif;?trsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdY\cifyGef;rsm;

\ qkH;jzwfcsufrsm;udk apm'uwufjcif;rjyK&[k vlrIa&;owfrSwfcsufrsm;u jy|mef;xm;yg

onf/¤if;cifyGef;rsm;\qkH;jzwfcsufrsm;wGifvdifykdif;qkdif&mtavhtxrsm;vnf;tusKH;0if

ygonf/om;qufjcm;&mwGif¤if;\cifyGef;tm;uGef'kH;tokH;jyKoifh?roifhn§dEIdif;&efjzpfap?

¤if;cifyGef;\tdrfjyifyvdifykdif;qkdif&mtrltusifhrsm;ESifhpyfvsOf;í aqG;aEG;&efjzpfapvlrI

a&;owfrSwfcsufrsm;onf trsKd;orD;rsm;\ n§dEIdif;rIukd MoZmvTrf;rkd;vsuf&Sdygonf/

l rdom;pkESifh vlrItzGJUtpnf;wkdYonf ukd,f0efaqmifpOfESifh arG;zGm;pOftwGif; trsKd;orD;rsm;tm;

apmifha&Smuf&efvkdtyfonfh aiGa&;aMu;a&;ESifh t&if;tjrpfrsm;udk oD;oefYpkaqmif;xm;avh

r&Sdyg/¤if;tcsufonftdrfwGifuav;arG;zGm;pOfrdcifaoqkH;rIEIef;ukdjrifhrm;apygonf/

l trsKd;orD;rsm;onf tajccHynmrlvwef;tqifhxuf ykdrkdoif,lcJhygu ¤if;ukd,fwkdifESifh

¤if;uav;wkdY\usef;rma&;tokH;p&dwfrsm;udktdrfaxmifpk\aiGa&;aMu;a&;ESifht&if;tjrpf

rsm;ukd pDrHcefYcGJjcif;tm;jzifh awmif;qkdEkdifrnfjzpfygonf/ tajccHynmrlvwef;tqifhom NyD;

ajrmufaom trsKd;orD;rsm; okdYr[kwf ynmvkH;0rwwfaom trsKd;orD;rsm;ESifh ynmwwf

trsKd;orD;rsm;tMum; ¤if;wkdYukd,fwkdifESifh ¤if;wkdYuav;rsm;\ usef;rma&;tajctaewkdYukd

EIdif;,SOfygu ynmykdwwfaom trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;qkdif&m tñTef;udef;rsm; ykdrdk

aumif;rGefaMumif; oufaoom"ujyoygonf/

l wkdif;&if;om;tkyfpk0if trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;qkdif&m tusKd;&v'frsm;onf odompGm

edrfhusvsuf&Sdygonf/ a0;vHaoma'orsm;wGif usef;rma&;apmifha&SmufrIqkdif&m taxmuf

tyHhenf;jcif;aMumifh rd½kd;zvm usef;rma&;apmifha&SmufrIenf;vrf;rsm; okH;pGJrIonf ykdrkdqkd;&Gm;

aom tajctaeokdY qkdufa&mufapygonf/ vlrIa&;tavhtxrsm; ajymif;vJrIaES;auG;aom

¤if;a'orsm;rSvlrItzGJUtpnf;rsm;ütdrfaxmifpktwGif;qkH;jzwfcsufcsrSwf&mwGif?pDrHcefYcGJ

rIjyK&mwGiftrsKd;orD;rsm;tay:uefYowfxdef;csKyfrI&Sdygonf/jrefrmEkdifiHwGif¤if;trsKd;orD;

rsm;onf ynma&;tqifhtwef; tedrfhusqkH;tkyfpkrsm;rS jzpfMuygonf/

l rdef;uav;i,f&G,frsm;ESifh trsKd;orD;rsm;onf vdifykdif;qkdif&m trltusifhESifhywfoufí

aumif;rGefaom ukd,fusifhw&m;jzifh aexkdifMu&rnf[k ,kHMunfrI&Sdjcif;ukd Munfh½Ijcif;tm;jzifh

¤if;rdom;pkrsm;ESifhvlrItzGJUtpnf;rsm;twGif;tdwfcsftkdifADa&m*gykd;&Sdaom rdef;uav;i,f

&G,frsm;ESifh trsKd;orD;rsm;onf ykdrkdjyif;xefaom txiftjrifao;½IwfcsrIESifh cGJjcm;qufqHrI

ukd &ifqkdif&rnfjzpfNyD; trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm; vufvSrf;rDa&;tay:

t[efYtwm;jzpfapygonf/

Page 229: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 189

l ywf0ef;usifoefY&Sif;a&;ESifh aomufokH;a& jzefYjzL;rI tajccHtaqmufttkHrsm;ü &if;ESD;jr§KyfESH

jcif;onf tdrfaxmifpkwpfckvkH;ESifh txl;ojzifh uav;oli,frsm;twGuf usef;rma&;qkdif&m

tusKd;&v'frsm;tay: tusKd;oufa&mufrI &Sdygonf/ xkdenf;wl vQyfppf"mwftm;okH;pGJjcif;

onf csufjyKwfjcif;rS jzpfay:onfh avxknpfnrf;rIukd avsmhenf;apjcif;omru tajccHusef;

rma&;apmifha&SmufrIrsm;ukdvnf;wkd;wufapygonf/¤if;&if;ESD;jr§KyfESHrIukdOD;pm;ay;owfrSwf

rItaejzifhtrsKd;orD;rsm;uazmfxkwfavh&Sdaomfvnf;vlrItzGJUtpnf;rS¤if;udpö&yfrsm;ESifh

oufqkdifaom qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;tay:wGifrl trsKd;orD;rsm;\ MoZmoufa&mufrI r&Sd

oavmufjzpfygonf/

usef;rma&;qkdif&m tusKd;&v'frsm;tay: MoZmoufa&mufrI&Sdaom usm;? r a&;&m

½IaxmifhrS tjrifrsm;ukd jrefrmEkdifiHwGif em;vnfrIenf;yg;vsuf &Sdaeygao;onf/ tpkd;&\ rl0g'

a&;qGJa&;ESifh taumiftxnfazmfaqmifa&;twGuf ykdrkdaphpyfus,fjyefYaom okawoejyKpk&ef

vkdtyfygao;onf/

b0wpfavQmuf tqifhqifhjzpfpOf½IaxmifhrS trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;ukd ukdifwG,f&ef

l rsKd;qufyGm;usef;rma&;tjyif trsKd;orD;rsm;\ tjcm;usef;rma&;qkdif&m udpö&yfrsm;ukd vspf

vsLjyKxm;cJhygonf/ rdcifaoqkH;rIEIef;ukd avQmhcsjcif;ESifh uav;oli,frsm;\ usef;rma&;wkd;

wufapjcif;wkdYukd OD;pm;ay;aqmif&GufaecsdefwGif trsKd;orD;rsm;\ uav;arG;zGm;jcif;qkdif&m

udpö&yfrsm;tjyif tjcm;usef;rma&;ESifh ESD;ET,faom udpö&yfrsm;vnf; &Sdygonf/ Oyrm-ul;

pufa&m*gr[kwfaom a&m*grsm;ESifh pyfvsOf;í trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum;rSm

tñTef;udef;rsm;onf uGJjym;jcm;em;rItcsKdU &Sdygonf/ usef;rma&;apmifha&SmufrI wkd;wufap

&eftwGuf¤if;uGJjym;jcm;em;rIrsm;\tajccHtaMumif;&if;rsm;ukdem;vnf&efvkdtyfygonf/

l xkdenf;wl usef;rma&;apmifha&SmufrIcH,l&ef trltusifhrsm;ESifh pyfvsOf;í jyKpkonfhokawoe

rsm;vnf; tenf;tusOf;om&Sdygonf/ urÇmwpf0ef; EkdifiHtrsm;pkwGif trsKd;om;rsm;ESifh

trsKd;orD;rsm;tMum; ¤if;trltusifhrSmtrsKd;rsKd;uGJjym;jcm;em;ygonf/ aq;vdyf? aq;&Guf

BuD; ravsmfokH;pGJjcif;ESifh t&ufpGJjcif;taMumif;rsm;udk aqG;aEG;&eftwGuf trsKd;om;rsm;tm;

aq;ay;cef;okdY vma&; pnf;½kH;qGJaqmifvsuf&Sdaeygonf/ taMumif;rSm ,if;trltusifhonf

trsKd;om;rsm;\ usef;rma&;tay:wGif trsKd;orD;rsm;xuf ykdNyD; xdckdufrI&SdaeaMumif; em;

vnfod&SdaomaMumifh jzpfygonf/

ysKdazmf0ift&G,frsm;\ vkdtyfcsufrsm;ukd oD;oefY&nf&G,faom rsKd;qufyGm;usef;rma&; apmifha&SmufrIykHpHrsm; csrSwfpDpOf&ef

l rsKd;qufyGm;usef;rma&;apmifha&SmufrIrsm;teuf tdrfaxmifr&Sdaom rdef;uav;i,f&G,frsm;/

ysKdazmf0ift&G,frsm;tay: om;qufjcm;enf;vrf;rsm; ulnDyHhykd;jcif;ESifh twkdifyifcH aqG;aEG;

jcif;wkdY tygt0if vkdtyfcsufrsm;ukd jznhfqnf;Ekdifjcif; r&Sdao;yg/ rMumcPyif usef;rma&;

0efxrf;rsm;onf vli,frsm;tay: ulnDrI r&SdMuonfhtjyif ysKdazmf0ifrsm;ESifh oufqkdifaom

ykHrSefoifwef;rsm; (txl;ojzifh) trsKd;orD;i,frsm;\ vkdtyfcsufESifhpyfvsOf;í avhusifhoif

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 230: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 190

Mum;xm;jcif; r&Sdao;aMumif;ukd awGU&Sd&ygonf/ vufrxyf&ao;aom trsKd;orD;rsm;ESifh

trsKd;orD;i,f&G,frsm;\ vdktyfcsufukd xnfhoGif;pOf;pm;aom 0efaqmifrIrsm; csrSwfvkyfukdif

&ef vkdtyfygonf/

usef;rma&;apmihfa&SmufrI vufvSrf;rrDao;aom a'orsm;rS trsKd;orD;rsm; tygt0if OD;wnf tkyfpkrsm;ESifh wkdifyifaqG;aEG;&ef

l usef;rma&;apmifha&SmufrI vufvSrf;rrDao;aom a'orsm;tm; xda&mufpGm apmifha&SmufrI

ay;&ef vkdtyfNyD; vkdtyfcsufrsm; jynfhrD&ygrnf/ pDrHudef;rsm; ra&;qGJrD oufqkdif&mvlxk\

vkdtyfcsufrsm;ESifh OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd aumif;pGm em;vnfap&eftwGuf trsKd;orD;

rsm; tygt0if oufqkdif&m vlrItzGJUtpnf;&Sd jynfolvlxkrsm;ESifh wkdifyifaqG;aEG;onfh vkyf

ief;pOfrsm;ukd t"duxm; aqmif&Guf&ef vkdtyfygonf/

l usef;rma&;apmifha&SmufrI vkdtyfovkd vkdtyfonfh ae&mrsm;okdY vufvSrf;rDa&muf&Sdapa&;

twGuf xda&mufrI &Sd? r&Sd pOfqufrjywf apmifhMuyfMunfh½Ijcif;ukd jr§ifhwifaqmif&Guf&ef vkd

tyfygonf/

tpkd;&taxmuftyHhjzifh usef;rma&;tmrcHvkyfief;tm; jznfhqnf;&ef

l usef;rma&;apmifha&SmufrI cH,lolrsm;? txl;ojzifh qif;&JEGrf;yg;olrsm;tay: ukefusp&dwf

0efxkyf0efykd; avsmhenf;ap&eftwGuf usef;rma&;tmrcHvkyfief;rsm; okdYr[kwf vlrIa&;qkdif&m

u,fq,fa&;pDrHcsufrsm;ukd xlaxmif&ef vkdtyfygonf/

l aiGa&;aMu;a&;r[kwfaom tjcm;yHhykd;rIrsm;udkvnf; trsKd;orD;rsm; aq;cef;okdY tBudrfykdrkdoGm;

Ekdif&efESifh ¤if;wkdY\uav;rsm;udk aq;cef;okdY ac:oGm;Ekdif&eftm;ay;onfhtaeESifhxnfh

oGif;pOf;pm;&ygrnf/ Oyrm-usef;rma&;aq;ay;cef;rsm;wGif uav;xdef;Xme zGifhvSpfyHhykd;jcif;?

tu,fí trsKd;orD;onf uav;wpfa,mufukd aq;cef;okdY vma&mufjyo&mwGif tdrfwGif

xm;cJhír&aom uav;i,f okdYr[kwf tBuD;wpfa,mufukd ac:vmcJh&ygu c&D;p&dwfouf

omap&eftwGuf c&D;p&dwfrsm; yHhykd;jcif; ponfwkdY jzpfygonf/

jynfolY0efaqmifrIvkyfief;rsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESH&ef

l vQyfppf"mwftm;okH;pGJrI? oefY&Sif;aom aomufokH;a&ESifh ywf0ef;usifoefY&Sif;a&;wGif &if;ESD;

jr§KyfESHrIukd txl;ojzifh qif;&JEGrf;yg;aom vlrItzGJUtpnf;rsm;twGif;wGif wkd;jr§ifhaqmif&Guf

jcif;onf a&rSwpfqifh ul;pufaom a&m*ga0'em cHpm;&onfh uav;oli,frsm;ESifh tdrf

axmifpk0ifrsm;ukd jyKpkapmifha&Smuf&onfh trsKd;orD;rsm;\ 0efxkyf0efykd;ukd oufomapygvdrfh

rnf/¤if;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;twGufpDrHudef;a&;qGJjcif;ESifhtaumiftxnfazmfaqmif&Gufjcif;

wkdYwGif trsKd;orD;rsm;ukd,fwkdif yg0ifvkyfaqmifygvQif tultnD? taxmuftyHhrsm;onf

t"duokH;pGJrnfholrsm;\ vdktyfcsufESifh jynfhrDrnfjzpfNyD; a&&SnfwnfwHhEdkifrnfjzpfygonf/

Page 231: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 191

wkdif;&if;om;trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;vdktyfcsufrsm;ukd ukdifwG,f&ef

l usef;rma&;apmifha&Smuf0efaqmifrIukd vufvSrf;rDapa&;wGif wkdif;&if;om;vlenf;pkrsm;ESifh

wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm;rS trsKd;orD;rsm; &ifqkdifMu&onfh oD;jcm;t[efYtwm;rsm;tm;

okawoejyKpkjcif;ukd wkd;jr§ifhaqmif&Guf&efvkdtyfygonf/ 0efaqmifrIrsm;ukd ¤if;vlrItzGJU

tpnf;rsm;twGufwkd;wufaqmif&GufEkdif&ef¤if;okawoeawGU&Sdcsufrsm;ukdtjcm;pDrHudef;

rsm; jyifqifa&;qGJ&mwGifvnf; aygif;pyfxnfhoGif; pOf;pm;oifhygonf/

ysKdazmf0if a,musfm;av;ESifh rdef;uav;rsm;tm; vdifykdif;qkdif&m? vdifrIESifh rsKd;qufyGm; usef;rma&;qkdif&mESifh usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrIqkdif&m todynmrsm; ay;&ef

l trsKd;orD;ESifh rdef;uav;rsm;twGuf tEÅ&m,fruif;aom ukd,f0efzsufcsrIrsm; avsmhenf;ap

&eftwGuf oifhawmfaom enf;vrf;rsm;? ,EÅ&m;rsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;&ef vdktyfygonf/

tajccHynmtxufwef;ausmif;rsm;wGif usef;rma&;oifcef;pmü rsKd;qufyGm;usef;rma&;qkdif

&m todynmrsm; xnfhoGif;jcif;? r&nf&G,faom ukd,f0ef&jcif;rS a&SmifMuOfa&;twGuf i,f

&G,faom trsKd;om;rsm;tm; todynmjr§ifhwifay;aom vlxktajcjyKvIyf&Sm;rIrsm;tm;

wGef;tm;ay;aqmif&Gufjcif;wkdY vkdtyfygonf/

l om;qufjcm;enf;vrf;rsm; &&SdEkdifapa&; wdk;jr§ifhaqmif&Guf&efESifh cifyGef;ESifh ZeD;tMum; om;

qufjcm;pDrHudef;ukd twlwuG cJGa0wm0ef,lrIqkdif&m tm;ay;jr§ifhwifjcif;wkdYtm; OD;pm;ay;

aqmif&Guf&ef vkdtyfygonf/

tdwfcsftkdifAD^athpfa&m*gtwGuf usm;? r a&;&m wef;wltav;ay;aom tjrif yg0ifaom 0efaqmifrIrsm; jznfhqnf;ay;&ef

l tdwfcsftkdifADa&m*gykd; &Sd? r&Sdukd rdrdqE´tavsmuf aq;ppfjcif;ESifh ESpfodrfhaqG;aEG;ay;jcif;rsm;

onf trsKd;om;rsm;enf;wl trsKd;orD;rsm;xHokdYvnf; xda&mufpGm vufvSrf;rDa&muf&Sd&ef

vkdtyfygonf/

l ¤if;aq;ay;cef;rsm;wGiftvkyfvkyfukdifonfhusef;rma&;qkdif&muRrf;usif0efxrf;rsm;tm;

vdifykdif;qkdif&m trltusifhrsm;? usifhokH;rIrsm;ESifh pyfvsOf;í twGif;a&;jyóemrsm;ukd wifjy

aqG;aEG;&ef 0efav;EIwfqGHUaom trsKd;orD;rsm;ESifh rnfokdY aqG;aEG;oifhonfukd oifwef;ay;

&ef vkdtyfygonf/

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\ ynma&;qdkif&m tcGifhta&;rsm;

Page 232: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 192

UN

FPA

Page 233: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

enf;rsdK;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS

uif;a0;a&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh?

trsdK;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,frsm;\

tcGifhta&;rsm;

5enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü

usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

5

Page 234: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 194

"tjynfjynfqkdif&m Oya't&jzpfap? tjynfjynfqkdif&m

vlYtcGifhta&;oabmwlpmcsKyf t&jzpfap &&Sdonfh trsKd;orD;rsm;\

vlYtcGifhta&;qkdif&m cHpm;cGifhrsm;ESifh tajccHvGwfvyfcGifh rsm;qkdif&m

cHpm;cGifhrsm;ukd t[efYtwm;jyKonfh okdYr[kwf tusKd;ysufjym;aponfh

usm;? r a&;&m tajcjyK tMurf;zufrIonf cGJjcm;qufqHrIjzpfygonf/

oabmwlpmcsKyfonf tpkd;&tmPmykdif tzGJUtpnf;rsm;u usL;vGefonfh

tMurf;zufrIrsm;tay:vnf; tusKd;oufa&mufrI&Sdonf/ pm csKyf0ifEkdifiHrsm;onf

tu,fí tcGifhta&;azmufzsufrIrsm;ukd wm;qD;umuG,f&ef jzpfap? tMurf;zufrI

usL;vGefrIrsm;ukd pkHprf;ppfaq;&efESifh ta&;,ltjypfay;&efjzpfap? epfemaMu;ay;

avsmf&efjzpfap avsmfuefoifhjrwfaom BudK;yrf;vkyfaqmifjcif; ysufuGufygu

yk*¾dKvfqkdif&musL;vGefrIrsm;twGuf¤if;tpkd;&onfvnf;wm0ef&Sdygonf/

pmcsKyf0ifEkdifiHrsm;onf trsm;jynf olqkdif&m usL;vGefrIjzpfap? yk*¾dKvfqkdif&m

usL;vGefrIjzpfap? usm;? r a&;&m tajcjyK tMurf;zuf rIrsm; enf;rsKd;pkHjzifh

usL;vGefjcif;ukd wkdufzsuf&ef avsmfuefoifhjrwfaom? xda&mufaom ta&;

,laqmif&GufrIrsm; vkyfaqmif&rnf/" taxGaxGtBuHjyKcsuftrSwf 19? usm;? r tajcjyK tMurf;zufrI?

trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; uGefAif;&Sif;

trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIonf trsKd;om;rsm;\ MoZmvTrf;rkd;rIESifh

cGJjcm;qufqH rIukdvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;\ tjynfht0 zGHUNzdK;wkd;wufrItm;

wm;qD;jcif;ukdvnf;aumif; jzpfay:aponfh trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;tMum;

orkdif;ESifh csDí wef;wlnDrQrIr&Sdaom vkyf ykdifcGifhtmPmqkdif&m qufqHa&;\

oufaoom"ujzpfonf/ trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI rS uif;a0;aom

rdom;pkrsm;? vlrItzGJUtpnf;rsm;ESifh EkdifiHrsm; wkd;wufjzpfay:apa&;twGuf

pdefac:aeaom wm0efrsm;ukd ukdifwG,f&ef tm;vkH;tusKH;0ifaom

taxGaxGpnf;rsOf;pnf;urf; rsm; yg0ifaom enf;vrf;wpf&yf a&;qGJcsrSwf&ef

vkdtyfonf/ atmifjrifatmif aqmif&Guf&ef vkdtyfonf/

abusif;vkyfief;vrf;ñTef tykd'f 118-119? pmrsufESm 49-50

jrefrmEkdifiH trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif& trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;

(2013-2022)\ &nfrSef;csufrSm trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm;

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufjcif;rsm; yaysmufa&;twGufvnf;aumif;? tMurf;zufrI

UN

FPA

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü

usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 235: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 195

usL;vGefcH&aom trsKd;orD; rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ vdktyfcsufrsm;ukd

wkHYjyefaqmif&Guf&efvnf;aumif; enf;pepf rsm;? zGJUpnf;wnfaqmufykHykHpHrsm;

ESifhtavhtxrsm;ukdwkd;csJUaqmif&Guf&efjzpfygonf/¤if;tm;tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;?

tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm; yg0ifonfh tcsuftvufaumuf,l jcif;?

okawoejyKjcif;? axmufcHyHhykd;jcif;? pGrf;aqmif&nfwnfaqmufjcif; ponfh

vIyf&Sm;rIrsm;ESifh t&if;tjrpf cGJa0owfrSwfjcif;tygt0if rl0g'a&;qGJjcif;ESifh

taumiftxnfazmfaqmifjcif;wkdY tm; aqmif&Guf&efjzpfygonf/

trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[m AsL[mpDrHudef; 2013-2022

5-1/ tMurf;zufrIrS uif;a0;pGm aexkdifcGifh&Sdapa&;twGuf trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;\ xl;jcm;aom tusKd;oufa&mufrI

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrIonf usm;? r a&;&m rnDrQ

rI\ om"uwpf&yfjzpfNyD; usm;? r rnDrQrI qufvufwnfwHhaeap&ef vufeufwpfckvnf; jzpf

ygonf/ rnfonfhtrsKd;orD;ESifh rdef;uav;i,f&G,frqkd tMurf;zufrIrSjzpfap? tMurf;zufrI

tEÅ&m,frSjzpfap uif;a0;a&;onf tajccHvlYtcGifhta&;wpf&yftjzpf cHpm;cGifh&Sdygonf/

tjynfjynfqkdif&m oabmwlpmcsKyfü vufrSwfa&;xkd;ol tpkd;&rsm;onf trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;

uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrIyaysmufa&;ukd vkdufemaqmif&Gufjcif;tm;jzifh trsKd;orD;

rsm;\ vlYtcGifhta&;udk tvGefqkd;&Gm;pGm csKd;azmufaerIrS wm;qD;umuG,f&efjzpfygonf/

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrIaMumifh trsKd;orD;wpfOD;csif;

jzpfap? rdom;pkrsm;jzpfap? vlrItzGJUtpnf;rsm;ESifh EkdifiHjzpfap? ½kyfykdif;qkdif&m? pdwfykdif;qkdif&m?

vlrIa&;qkdif&mESifh pD;yGm;a&;qkdif&m tvGefqkd;&Gm;aom tusKd;qufrsm;ESifh epfemqkH;½IH;rIrsm;

cHpm;Mu&ygonf/ 1993 ckESpf urÇmhEkdifiHtoD;oD;\ avhvmqef;ppfrIt& touf 15 ESpfrS 44

ESpftwGif;t&G,f trsKd;orD;rsm; roefpGrf;jzpfjcif;ESifh aoqkH;jcif;wkdY\ taMumif;&if; 10 csuf

teuf t"r®jyKusifhcH&rIESifh tdrfwGif;tMurf;zufrIwkdYaMumifh roefpGrf;jzpfrIESifh aoqkH;rIEIef;onf

uifqma&m*g? armfawmf,mOfrawmfwqxdckdufrI? ppfyGJESifh iSufzsm;a&m*gwkdYaMumifh jzpfyGm;onfh

EIef;xuf jrifhygonf/325 usKd;yJhjcif;ESifh aoG;vGefjcif;wkdYuJhokdY ta&;ay:xdckduf'Pf&mrsm;? ½kyfykdif;qkdif

&m emwm&Snfa&m*grsm; (Oyrm-tpmtdrfESifh tlvrf;aMumif;qkdif&m a&m*g? A[kdtm½kHaMumzGJU

pnf;rIpepf ysuf,Gif;aoma&m*g? tjcm;emwm&Snfa0'emrsm;)? pdwf"mwfusjcif;? aomuylyef

jcif;? ukd,fESifh pdwf'Pf&m&NyD;aemuf pdwfaomucHpm;&jcif;? rdrdukd,frdrd aoaMumif;BuHjcif;wkdYuJh

okdY pdwfykdif;qkdif&m a0'emrsm;? vdifrSwpfqifh ul;pufaoma&m*grsm; (tdwfcsftkdifAD^athpftyg

t0if)uJhokdY vdifykdif;qkdif&mESifh rsKd;qufyGm;qkdif&m usef;rma&;jyóemrsm;? vdift*Fgtpdwftykdif;

qkdif&m a&m*gjzpfjcif;? r&nf&G,faom ukd,f0ef&jcif;? tEÅ&m,f&Sdaom ukd,f0efzsufcsjcif;? om;

zGm;jcif;ESifh oaE¨om;qkdif&m usef;rma&;tEÅ&m,frsm; (txl;ojzifh ukd,f0efaqmifumvwGif

rawmfrw&m;jyKcH&jcif;)? rl;,pfaq;0g; tvGJokH;jcif; (t&uftygt0if)? vlrIa&;vkyfief;rsm;wGif

pGrf;aqmif&nfedrfhusjcif;? vlrIa&;t& txD;usefjcif;ESifh z,fMuOfcH&jcif;ponfwkdYonf trsKd;

325 urÇmhbPf? 1993/ World Development Report 1993. Washington, D.C/

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 236: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 196

orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrI\ ½kyfykdif;qkdif&mESifh usef;rma&;qkdif&m

tusKd;qufrsm;teuf tcsKdUjzpfygonf/326

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrIonf EkdifiHwpfEkdifiH\

qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;ukd t[efYtwm;jzpfap½kHomru tMurf;zufcH&rI\ tusKd;qufonf

rdom;pk? vlrItzGJUtpnf;tygt0if wkdif;jynf\ zGHUNzdK;wkd;wufrItay: qkd;&Gm;pGm tusKd;ouf

a&mufygonf/ trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;onf qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;ESifh zGHU

NzdK;wkd;wufrIatmifjrifa&;twGuf tokH;jyKEkdifrnfh vlYpGrf;tm;t&if;tjrpf\ xuf0uf&Sdaom

vlOD;a&jzpfygonf/ usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrIonf zGHUNzdK;rIaxmifpkESpf &nfrSef;

csufrsm; atmifjrifa&;twGuf t"duusaom vlYtcGifhta&;? vlrIwnfNidrfa&;ESifh vkHNcHKa&;?

jynfolYusef;rma&;? trsKd;orD;rsm;\ ynma&;ESifh usef;rma&;tcGifhtvrf;rsm;? uav;oli,frsm;

ESifh vlrItzGJUtpnf;\ vlrIb0om,ma&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&; tvm;tvmrsm;ukd tm;enf;

apygonf/ vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIonf rdef;uav;i,f&G,frsm;\ ynma&;qkdif&m tcGifh

ta&;rsm;udk ydwfyifygonf/ 1993 ckESpftwGif; awmiftmz&duwGif rdef;uav;i,f&G,frsm;tm;

t"r®jyKusifhrItwGuf wkdifMum;onfh trIrsm;\ 33 &mckdifEIef;rSm ausmif;q&mwpfOD;u usL;vGef

jcif;jzpfygonf/ rdef;uav;i,f&G,frsm;onf ¤if;tMurf;zufrIukd wkdifMum;NyD;aemuf ¤if;wkdY

tay: &efjyKcH&jcif;aMumifh ausmif;ajymif;oGm;Mu&jcif; okdYr[kwf ausmif;xGufoGm;Mu&jcif;wkdY

BuHKawGUMu&onfhtwGuf ,if;tusKd;quftqkH;wGif trsKd;orD;i,frsm;\ tvkyftukdif tcGifh

tvrf;rsm;tay: xdckdufrI&Sdrnfjzpfonf/327

tdE´d,EkdifiHrS avhvmrIwpfckt& trsKd;orD;wpfa,mufonf tdrfaxmifzufrS tMurf;

zufjcif;rsm;aMumifh tMurf;zufcH&rIwpfckwkdif;twGuf tenf;qkH; vkyfcaMu;aiG&&Sdonfh tvkyf

rS ig;&ufysrf;rQ ysufuGufcJhonf/ ,l*E¨mEkdifiHwGifrl tMurf;zufrI jzpf&yfrsm;\ 9 &mckdifEIef;

aMumifh trsKd;orD;rsm;onf vkyfcaMu;aiG&&Sdonfh tvkyfukd ysufuGufonfrSm wpfESpfvQif cefY

rSef;ajc 11 &uf&Sdygonf/328 2012 ckESpf avhvmrIwpfckt& AD,uferfEkdifiHwGif tMurf;zufrI

&ifqkdif&onfh trsKd;orD;rsm;onf tMurf;zufrI rcH&onfh trsKd;orD;rsm;xuf 0ifaiG&&SdrIIEIef;

35 &mckdifEIef; avsmhenf;um tMurf;zsif;ukefxkwfvkyfrI qkH;½IH;rIrSm *sD'DyD\ 1.8 &mckdifEIef;

jzpfygonf/329¤if;qkH;½IH;rIrsm;wGiftrsKd;orD;wpfOD;tMurf;zufcH&rIaMumifh¤if;trsKd;orD;twGuf

tokH;jyK&aom taqmufttkHESifh tokH;taqmifypönf;rsm;? t&if;tjrpfrsm; ulnDyHhykd;rIESifh

0efaqmifrIwkdYtwGuf ukefusp&dwfrsm; (rIcif;jzpfyGm;pOf ysufpD;qkH;½IH;rI? w&m;Oya'qkdif&m

p&dwf? usef;rma&;apmifha&SmufrIESifh aq;0g;ukorI0efaqmifrIrsm;? o,f,lykdYaqmifa&;p&dwf?

aexkdifrIp&dwfESifh 0ifaiGaxmufyHhrI ponf) tm;vkH; yg0ifygonf/ xkdenf;wl tMurf;zufrI\

tusKd;quftaejzifh tvkyfysufuGufrIEIef; jrifhwufvmjcif;? vkyfom;tiftm; yg0ifrIEIef; avsmh

326 UN Women. Undated. Virtual Knowledge Center to End Violence Against Women and Girls. www.endvawnow.org/en/articles/301-consequences-and-costs-html

327 South Africa Demographic and Health Survey:99. Medical Research Service and Measure DHS, Pretoria, cited in R. Jewkes and N.Abrahams. 2002. The Epidemiology of Rape and Sexual Coercion in South Africa: An Overview. Social Science and Medicine. 55, p. 1237; Amnesty International. 2008. Safe Schools: Every Girl’s Right. London. P. 31.

328 atmufajcrSwfpk 327/

329 ukvor*¾qdkif&m trsdK;orD;rsm;tzGJU? AD,uferf? 2012/ Estimating the Costs of Domestic Violence Against Women in Viet Nam. Ha Noi/

Page 237: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 197

usjcif;? tdrfaxmifrItokH;taqmifypönf;rsm; ysufpD;qkH;½IH;rItwGuf tpm;xdk;jznfhwif;&ef vkd

tyfjcif;wkdYvnf; yg0ifygonf/

tMurf;zufrIaMumifh cHpm;&aom tjcm;qkH;½IH;epfemrIrsm;rSm tMurf;zufrIcH&olESifh

¤if;\om;orD;uav;oli,frsm;cHpm;Mu&onfhvlrIa&;ESifhpdwfykdif;qkdif&memwm&Snfemusif

rI 'Pf&mrsm;ESifh a0'emrsm;? tMurf;zufcH&rIaMumifh tjcm;wkd;wufrIwGif aemufususefcJhjcif;?

ryg0ifEdkifjcif;? tem*wftvkyftukdif tcGifhtvrf;rsm;ESifh &mxl;wkd;jr§ifhrI tcGifhtvrf;rsm; qkH;

½IH;jcif;? b0aexkdifrI t&nftaoG;edrfhusjcif;? uav;oli,frsm;\ ynma&;edrfhusjcif;wkdY jzpfyg

onf/

MopaMw;vsEdkifiHüavhvmrIwpfckt&trsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\om;orD;uav;ol

i,frsm;tm; tMurf;zufrIaMumifh qkH;½IH;epfemrIrsm;onf 2009 ckESpf wpfESpfwnf;twGuf EdkifiH

awmfpD;yGm;a&;qkH;½IH;rI cefYrSef;ajc MopaMw;vsa':vm 13.6 bDvD,H&Sdygonf/330

trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI\ qkH;½IH;epfemrIrsm;ESifh tusKd;qufrsm;onf rsKd;quf

rsm;pGm tpOftquf cHpm;Mu&ygonf/ tdrfwGif;tMurf;zufrIukd ukd,fawGUrsufjrif &ifqkdifzl;

onfhuav;oli,frsm;onf¤if;wkdY\vlrIb0om,mrIESifhukd,f&nfukd,faoG;zGHUNzdK;rIwkdYtm;

xdckdufapaom jyóemrsm;teuf pdwfaomua0'em cHpm;&jcif;? pdwf"mwfusjcif;? rdrdukd,frdrd

,kHMunfrItm;enf;jcif;? ausmif;ynma&; avhvmoif,lrIpGrf;&nf edrfhusjcif;ponfwkdYudk ykdí

&ifqkdifMu&ygonf/331 eDum&m*GmEkdifiHwGif tMurf;zufcH&aom trsKd;orD;rsm;\ om;orD;uav;

oli,frsm;\ 63 &mckdifEIef;onf ausmif;ynma&;wGif pmar;yGJtBudrfBudrfus½IH;MuNyD; tjcm;

330 tMurf;zufrI avßSmYcsa&; trsdK;om;tqifhaumifpD? 2009/ The Cost of Violence Against Women and Their Children (Australia). Canberra/

331 ausmif;ysufuGufrIrsm;u,m,DodkYr[kwftNrJwrf;jzpfcJhonf/ R. Jewkes et al.Relationship Dynamics and Teenage Pregnancy in South Africa. Social Science and Medicine. 52. pp. 733–744; G.M. Wingood et al. 2001. Dating Violence and the Sexual Health of Black Adolescent Females. Pediatrics. 107 (5); C. Garcia-Moreno, and C.H. Watts. 2000. Violence against Women: Its Importance for HIV/AIDS Prevention. AIDS. 14 (Supplement 3). S253–S265; and Human Rights Watch. 2001. Scared at School: Sexual Violence against Girls in South African Schools. New York. P.S. Pinheiro. 2006. World Report on Violence against Children. New York: United Nations. p. 130.udk udk;um;xm;onf/

UN

FPA

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 238: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 198

uav;oli,frsm;xuf ysrf;rQ av;ESpfapmí ausmif;rS EkwfxGufMuygonf/332 usm;? r a&;&m

tajcjyK tMurf;zufrIukd ukd,fawGUrsufjrif &ifqkdifMuzl;onfh okdYr[kwf usL;vGefcHMu&zl;onfh

rdef;uav;i,f&G,frsm;ESifh a,musfm;av;i,f&G,frsm;onf ¤if;wkdYBuD;jyif;vmaomt&G,fwGif

tMurf;zufrIusL;vGefolrsm; okdYr[kwf usL;vGefcH&olrsm; jzpfvmwwfMuygonf/ Oyrm-aumf

pwm&DumEkdifiH? csufjynfolYor®wEkdifiH? zdvpfykdifEkdifiH? ykdvefEkdifiHESifh qGpfZmvefEkdifiHwkdYwGif

¤if;wkdY\ zcifrsm;u ¤if;wkdY\ rdcifrsm;tm; tMurf;zufrIusL;vGefonfukd awGUBuHKzl;onfh

a,musfm;av;i,f&G,frsm;onf¤if;wkdYBuD;jyif;vmaomt&G,fwGif¤if;wkdY\tdrfaxmifzufrsm;

okdYr[kwf¤if;wkdY\tazmfrsm;tm;tMurf;zufrIusL;vGefavh&Sdjcif;rSmtjcm;olrsm;xufoHk;q

ykdrkdaMumif; awGU&ygonf/333

5-2/ jrefrmEkdifiHü trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrI jyefYyGm;jcif;\ tajctae tvm;tvmrsm;ESifh tajccHtaMumif;&if;rsm;

owif;tcsuftvuf rjynfhpkHjcif;

trsKd;orD;rsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufjcif;ESifhpyfvsOf;í wpfEdkifiHvkH;twkdif;twm

jzifh owif;tcsuftvufrsm;udk vwfwavmrSm r&&SdEkdifyg/

tMurf;zufrIykHpHrsm;? pdwfoabmxm;rsm;? owif;ay;ykdYwkdifMum;rIykHpHrsm;? 0efaqmifrI rsm;

&if;ESD;uRrf;0ifvufwGJazmf okdYr[kwf tdrfaxmifzufrS tMurf;zufrI

jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIqkdif&m jzpfyGm;rIyrmPukd jzpfap? xl;

jcm;aom vu©Pmrsm;ukdjzpfap wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh jynfhpkHaom tcsuftvufrsm;

aumuf,l&ef pepfwusvkyfaqmifrIrsm; ,aeYwkdif r&Sdao;yg/ okdY&mwGif &if;ESD;uRrf;0ifolokdY

tdrfwGif;tMurf;zufrI jzpfyGm;rIESifhywfoufí avhvmrItao;pm;ESifh ppfwrf;rsm;tcsKdUonf

wefzkd;&Sdaom owif;vkdtyfcsuftcsKdUukd jznfhqnf;ay;vsuf&Sdygonf/ Oyrm-okawoewpfckrSm

&efukefNrdKUtwGif; NrdKUe,fig;ckrSm awGUqkHar;jref;rI ajcmuf&mESifh ppfwrf;rsm;aumuf,l&mwGif

yg0ifajzqkdoltrsKd;orD;rsm;\19&mckdifEIef;u¤if;wkdYukd,fwkdiftMurf;zufrIukd,fawGUcHpm;cJh

zl;onf[kvnf;aumif;? 53 &mckdifEIef;u aqGrsKd;om;csif;rsm; okdYr[kwf tdrfeD;csif;rsm;u trsKd;

orD;rsm;tay: tMurf;zufaejcif;ukd Mum;od&onf[kvnf;aumif; ajymMuygonf/ okdY&mwGif

ukd,fwkdiftMurf;zufcH&rIrsm;\ 40 &mckdifEIef;om oufqkdif&mokdY wkdifMum;ojzifh tMurf;zufrI

rsm;ukd wkdifMum;&ef 0efav;MuaMumif; awGU&SdEkdifygonf/ tMurf;zufcH&olrsm;tm; tumtuG,f

ay;rI? aqG;aEG;ESpfodrfhrIESifh jyKpkapmifha&SmufrItwGuf 0efaqmifrIrsm;ay;jcif; enf;yg;aeonfukd

vnf; ppfwrf;rSm awGU&Sd&ygonf/ (Oyrm-ukd,fpdwf'Pf&m temw& cHpm;&NyD;aemuf aqG;aEG;

ESpfodrfhrIay;jcif;? aq;0g;ukorI? aea&;xkdifa&;? pD;yGm;a&;qkdif&m ulnDyHhykd;rIESifh w&m;Oya'qkdif

332 S. Larraín, J. Vega, and I. Delgado. 1997. Relaciones familiares y maltrato infantíl. Santiago: UNICEF.333 atmufajcrSwfpk 332/

Page 239: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 199

&m 0efaqmifrIrsm;) xkdenf;wl trsKd;orD;rsm;pGmonf &JwyfzGJU0ifrsm;ESifh ywfoufvQifjzpfap?

Oya'a&;&m0efaqmifrIrsm;ESifh ywfoufvQifjzpfap ,kHMunfrIenf;yg;jcif;ukdvnf; awGU&Sd&yg

onf/334

rEÅav;NrdKU NrdKUe,fwpfcktwGif; tdrfaxmifonftrsKd;orD; 286 a,muftm; ppfwrf;

aumuf,lonfh2005ckESpfokawoewpfckü¤if;trsKd;orD;rsm;\69&mckdifEIef;onfvGefcJh

aom12vtwGif;¤if;wkdY\tdrfaxmifzufrsm;\tdrfwGif;tMurf;zufrIukdwpfBudrfodkYr[kwf

wpfBudrfruawGUBuHKcHpm;cJhMuzl;onf[kvnf;aumif;?¤if;trsKd;orD;teuf69&mckdifEIef;onf

pdwfykdif;qkdif&m rawmfrw&m;jyKusifhrI tenf;qkH; wpfBudrf? 27 &mckdifEIef;onf ½kyfydkif;qkdif&m

xdyg;aESmifh,SufrI tenf;qkH;wpfBudrf usL;vGefcHMuzl;onf[kvnf;aumif; ajzqkdygonf/335 jypfrI

usL;vGefcH&onfh trsKd;orD;rsm;\ 93 &mckdifEIef;onf tMurf;zufcH&rItwGuf w&m;0if ta&;

,l&eftwGuf rnfonfhaqmif&GufrIrsm;udkrQ BudK;yrf;vkyfaqmifrIr&SdcJhjcif;ukd Munfhjcif;tm;jzifh

,if;uJhokdY usL;vGefrIrsm;onf oufqkdif&mokdY wkdifMum;jcif;r&SdbJ tpOfwpkdufjzpfyGm;aeonfh

&mZ0wfrIwpfckjzpfaMumif; txift&Sm; awGU&SdEkdifygonf/336

jrefrmEkdifiHwGif tdrfwGif;tMurf;zufrIESifh pyfvsOf;í yGihfvif;pGm xkwfazmfaqG;aEG;jcif;

onf tvGeftuJqwfaom? vufrcHEkdifaom udpö&yfwpfck jzpfaeygao;onf/ tMurf;zufrIukd

wkdifMum;jcif;ESifh vlrItzGJUtpnf;twGif; emrnfysufowfrSwfjcif;ESifh cGJjcm;qufqHjcif;onf

tvGefqkd;&Gm;pGm qufET,faeygonf/ xkdYaMumifh trsKd;orD;rsm;onf tdrfaxmifa&;tqifajyonf

[k ywf0ef;usiftjrifukd OD;pm;ay;aom ½kd;&m"avhxkH;pHt&vnf;aumif;? tdrfaxmifpktwGif;

jyóemjzpfyGm;rItay: &Sufjcif;aMumifhvnf;aumif;? tdrfaxmifzufcsif; tMurf;zufrIjyóem

rsm;ukd zGifh[ajymqkd&ef 0efav;wwfMuygonf/337 2006 ckESpf okawoewpfckwGif awGUqkHar;jref;

olrsm;\av;ykHwpfykHu¤if;wkdY\tdrfaxmifpktwGif;tMurf;zufrIjzpf&yftenf;qkH;wpfBudrf

awGUBuHKzl;aMumif;ajzqkdNyD;ta&twGuftenf;i,fuom¤if;jzpf&yfrsm;tm;pkd;&drfzG,ftajc

taetjzpf ajymqkdygonf/ ajzqkdoltrsKd;orD;rsm;u tdrfwGif;tMurf;zufrIukd trsKd;orD;wpf

a,muftm; trsKd;om;wpfa,mufu xkd;Budwf½kdufESufjcif;jzpf&yf[k ajym&rnfhtpm; vlESpf

a,muf wpfa,mufESifh wpfa,muf tjyeftvSef &efjzpfaeonfh jzpf&yftaeESifhom ajymqkdMu

onfrSmvnf; trSefyifjzpfonf/338

wpfEdkifiHvkH;twdkif;twmjzifh touft&G,f? roefpGrf;ol? wkdif;&if;om;vlrsKd;pojzifh

cGJjcm;azmfjyonfh trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI\ yrmP? taMumif;&if;rsm;ESifh tusKd;quf

rsm;qkdif&m jynfhpkHaom tcsuftvufrsm; csKdUwJhjcif;ESifhtwl tdrfwGif;tMurf;zufrI\ obm0ESifh

tusKd;oufa&mufrIESifh pyfvsOf;í trsm;jynfol\ todw&m;Ekd;Mum;rIuvnf; edrfhusygonf/

tdrfwGif;tMurf;zufrIyaysmufa&;twGuf tBuD;rm;tcufcJqkH; wpfckwnf;aom t[efYtwm;

334 334 - wdwfqdwfrIudk ûzdcGif;jcif; pDrHudef;? 2013/ Gender-Based Violence in Five Yangon Townships: Research Report. Yangon.

335 N. Kyu etc al. 2005. Prevalence, Antecedent Causes and Consequences of Domestic Violence in Myanmar. Asian Journal of Social Psychology/

336 atmufajcrSwfpk 335/

337 R. Smith. 2006. A Hen is Crowing: A Gender Impact Study of Two UNDP Myanmar Community Development Programmes. Yangon. p. 17.

338 atmufajcrSwfpk 337/

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 240: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 200

rSm tdrfwGif;tMurf;zufrIonf ]rdom;pkjyóem}[k ,Ofaus;rI"avhxkH;pHt& vufcHxm;jcif;yif

jzpfonf/ tdrfwGif;tMurf;zufrIyaysmufa&; &nfrSef;csufatmifjrif&eftwGuf vwfwavm

Oya'jyKjyifajymif;vJrIvkyfief;pOfonf tdrfwGif;a&;[k ,lqonfh jyóemukd trsm;jynfolqkdif&m

ESifh rl0g'qkdif&me,fy,ftwGif;okdY ckdifrmpGm xnfhoGif;pOf;pm;&mrSm trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;?

tpkd;&Xmersm;? 0efaqmifrIay;olrsm;? &mZ0wfjypfrIqkdif&m w&m;pD&ifa&;tzGJU0ifrsm; ponfh

&nfrSef;csufwlnDaom tkyfpkrsm; us,fjyefYpGm ukd,fpm;jyKyg0if&efrSm ta&;ygaom tcef;u@

rSyg0ifvsuf&Sdygonf/¤if;vkyfief;pOfatmifjrifa&;tvkdYiSmus,fjyefYaombufpkHu@rsm;rS

ulnDyHhykd;rI&&Sda&;twGuf u@toD;oD;rS wm0ef&Sdolrsm;ESifh trSefwu,f pdwfyg0ifpm;NyD;

OD;aqmifajymif;vJvkdol trsKd;om;? trsKd;orD;rsm;\ twlwuG yg0ifvkyfaqmifrIrSm ta&;BuD;yg

onf/

jrefrmEkdifiHwGif tdrfaxmifzufrS trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIESifhywfoufí

t"dutm;jzifh ½kyfykdif;ESifh pdwfykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;ukdom tMurf;zufrItjzpf azmfjyae

csdefwGif urÇmvkH;qkdif&m tcsuftvufrsm;rSm tckdiftrmazmfjyaeonfrSm tdrfaxmifzuf okdY

r[kwf &if;ESD;uRrf;0ifol vufwGJazmfrS trsKd;orD;tay: vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIonfvnf;

trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIykHpHrsm;xJrS ykHpHwpfrsKd;jzpfonf[k azmfjyygonf/ Oyrm-rMum

ao;rDu jyKpkonfh EkdifiHwumavhvmrIwpf&yft& trsKd;om;rsm;\ tMurf;zufrI tjyKtrlESifh

pyfvsOf;aom okawoewpfckwGif ppfwrf;ajzqkdol trsKd;om;OD;a& wpfaomif;wGif av;ykHwpfykH

cefYu rdrd\ tdrfaxmifzuf okdYr[kwf rdrd\ &if;ESD;uRrf;0ifvufwGJazmfukd t"r®jyKusifhrIusL;vGef

zl;aMumif; ajzqkdoltm;vkH; 10 &mckdifEIef;rS 60 &mckdifEIef;eD;yg;rS ajzqkdcJhMuygonf/339

vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI

tdrfwGif;tMurf;zufrIuJhokdYyif vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrItrsm;pkukdvnf; wkdifMum;

jcif;rjyKMuyg/ t"dutaMumif;&if;rsm;rSm vkHNcHKrIr&Sdjcif;? vQKdU0Sufudpötjzpf xdef;odrf;rIr&Sdjcif;?

,kHMunfrIr&Sdjcif;? tMurf;zufcH&olukd ay;onfh 0efaqmifrIrsm; r&Sdjcif;? trsKd;orD;rsm;tay:

tMurf;zufrIESifh ywfoufNyD; vuf&Sdxda&mufaom Oya'r&Sdjcif;? vlxktokdif;t0kdif;\ txif

ao;jypfwifa0zefrI? emrnfysufjcif;ESifh cGJjcm;qufqHcH&jcif;ESifh vdifrIqkdif&m tMurf;zufrItm;

wkdifMum;jcif; okdYr[kwf ulnDyHhykd;rI&&ef BudK;yrf;jcif;twGuf tEÅ&m,fESifh &ifqkdif&jcif;wkdYjzpfyg

onf/ xkdYtjyif jrefrmEkdifiH &mZowfBuD;yk'fr 375 t& jrefrmEdkifiHwGif tdrfaxmifzufrS vdifrI

qkdif&m t"r®jyKusifhrIonf &mZ0wfjypfrI rajrmufyg/ vifESifh r,m;wkdYtMum; tvkdrwlbJ vdif

qufqH&mwGif r,m;jzpfolonf touf 13 ESpfausmfygu rk'drf;rI[k rrSwf,lyg/ jrefrmhvlrI

tzGJUtpnf;wGif t"r®jyKusifhrI usL;vGefolESifh tusL;vGefcH&olukd vufxyfap&ef tm;ay;wkduf

wGef;jcif;rsm;onf rMumcPawGU&aom usifhokH;rIrsm; jzpfygonf/

¤if;tajccHtaMumif;&if;tm;vkH; aygif;pyfjcif;tm;jzifh jypfrIusL;vGefjcif;twGuf a&ikH

EIwfydwfaeaom?jypf'Pfay;jcif;r&SdaomxkH;pHwpf&yfay:aygufvmNyD;¤if;usifhokH;rIxkH;pHrsm;t&

339 E. Fulu et al. 2013. Why Do Some Men Use Violence Against Women and How Can We Prevent It? Quantitative Findings from the United Nations Multi-Country Study on Men and Violence in Asia and the Pacific. UNDP, UNFPA, UN Women and United Nations Volunteer (UNV).

Page 241: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 201

tqkdyg tMurf;zufrItrsKd;tpm;rsm;onf vlrItokdif;t0kdif;wGif w&m;0ifcGifhjyKxm;aom

oabmaqmifNyD; jypfrIusL;vGefoltenf;i,frQukdom tjypfay;EkdifcJhygonf/ 2008 ckESpf pDa'g

aumfrwD\ tpD&ifcHpmt& jrefrmEdkifiHwGif tdrfwGif;tMurf;zufrIrsm;ESifh rk'drf;rItygt0if

vdiftMurf;zufrIrsm;rSm us,fus,fjyefYjyefY jzpfyGm;vsuf&SdaMumif; awGU&Sd&onf/ xkdudpötrsm;pk

rSm wkdifwef;rIenf;yg;aMumif;ukd awGU&NyD; wkdifwef;onfh udpörsm;ukdvnf; w&m;½kH;jyifywGif

ajz&Sif;MuaMumif; od&Sd&ygonf/340 xkdYtjyif vuf&SdOya'rsm;t& vdifrIqkdif&m tMurf;zufrI

usL;vGefcH&olrsm;onf usef;rma&;jyKpkapmifha&SmufrI &,ljcif;rwkdifrD trItcif;jzpfvQifjzpfcsif;

&JwyfzGJUokdY csufcsif;wkdifMum;&ef zdtm;ay;cH&ygonf/ þokdYaom tjcif;t&mrsm;\ tusKd;quf

taejzifh usL;vGefcH&olrsm;onf usef;rma&;apmifha&SmufrI? pdwfykdif;qkdif&m ulnDyHhykd;rIpaom

toufu,f0efaqmifrIrsm; &,ljcif;? w&m;pGJqkdjcif;tygt0if w&m;Oya'\ tumtuG,f&,l

jcif; ponfrsm;ukd &,l&ef BudK;pm;rIr&SdMuawmhonfhtay: pDa'gaumfrwDu pkd;&drfrI&SdaMumif;

tav;ay;azmfjycJhygonf/341

y#dyu©tajctaetwGif; vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI

y#dyu©tajctaersm;wGifjzpfap? ckcHEkdifpGrf;r&Sdaom tajctaersm;wGifjzpfap trsKd;

orD;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrItEÅ&m,f ykdrkdBuD;rm;onf/ vufeufukdify#dyu©

\ 'ku©cHpm;Mu&onfh trsKd;orD;rsm;tm; t"r®jyKusifhrIESifh tjcm;vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI

ykHpHrsm; usL;vGefMuaMumif; oufaorsm;&SdNyD; jrefrmEkdifiHwGifvnf; ¤if;tcsufrSefuefygonf/

pDa'gaumfrwD\ 2008 ckESpf ed*kH;csKyftpD&ifcHpmü aus;vufa'o&Sd wkdif;&if;om;trsKd;orD;rsm;

tay: vufeufukdiftzGJU0ifrsm;u t"r®jyKusifhrItygt0if vdifykdif;qkdif&mESifh tMurf;zufrI

usL;vGefrIrsm; jzpfyGm;rIEIef; jrifhrm;jcif;twGuf pkd;&drfaMumif; azmfjyyg&Sdonf/342 vGefcJhaom ESpf

tenf;i,fu y#dyu©rsm;ESifh ab;'ku©cHpm;aeMu&onfh wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm; aexdkif&m e,f

pyfa'orsm;&Sd trsKd;orD;rsm;tay: vdifykdif;qkdif&m xdyg;aESmifh,SufrIESifh vlYtcGifhta&;csKd;azmuf

rIrsm; usL;vGefMuaMumif; pGyfpGJrIrsmudk ukvor*¾tzGJU\ tpD&ifcHpmrsm;pGmwGif (txl;ojzifh

jrefrmEkdifiHqkdif&m ukvor*¾\ vlYtcGifhta&;txl;ukd,fpm;vS,f\ tpD&ifcHpmrsm;) awGU&Sd&yg

onf/¤if;wGifucsifjynfe,f?u&ifjynfe,f?&ckdifjynfe,fESifh&Srf;jynfe,fwkdYwGif jzpfyGm;ae

onfhtajctaersm;yg0ifygonf/¤if;tpD&ifcHpmrsm;wGiftpkd;&vufeufukdifwyfzGJU0ifrsm;ESifh

tpkd;&r[kwfaom vufeufukdifwyfzGJU0ifrsm; ESpfrsKd;pvkH;u tkyfpkzGJUt"r®jyKusifhrIrsm;ESifh tjcm;

vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIykHpHrsm; usL;vGefaMumif;ukd xnfhoGif;azmfjyyg&Sdonf/343

xkdYtjyif &ckdifjynfe,ftwGif; tkyfpkrsm;tMum; jzpfyGm;onfh y#dyu©rsm;wGif trsKd;orD;

rsm;tm; vdifykdif;qkdif&m rzG,fr&mjyKrIrsm;ESifh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm; usL;vGefaMumif;

tpD&ifcHrIrsm; &Sdygonf/

340 atmufajcrSwfpk 88/

341 atmufajcrSwfpk 88/

342 atmufajcrSwfpk 88/

343 Oyrmtjzpf T.O. Quintana. 2012 udkMunfhyg/ Progress Report of the Special Rapporteur on the Situation of Human Rights in Myanmar. 7 March (A/HRC/19/67);ESifhT.O. Quintana. 2013. Report of the Special Rapporteur on the situation of human rights in Myanmar (A/HRC/22/58) 6 March/

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 242: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 202

jrefrmEkdifiHenf;wl urÇmwpf0ef;rS oufaoom"ursm;uvnf; y#dyu©twGif;ESifh

y#dyu©tvGefwGif jzpfyGm;onfh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;onf vloef;aygif;rsm;pGmukd

xdckdufvsuf&SdNyD; txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm; cHpm;&onfh ,aeYacw

ab;'ku©jzpfygonf/ y#dyu©twGif;ESifh y#dyu©tvGefwGif jzpfyGm;onfh vdifykdif;qkdif&m tMurf;

zufrIrsm;onf tjcm;wpfzuftm; t&SufwuGJjzpfap&ef &nf&G,fvsuf rMumcPusL;vGefavh

&Sdonfh AsL[mwpf&yf jzpfvmaMumif;? vlrItzGJUtpnf;ukd wpfppDNzdKcGJjcif;ESifh rdom;pkrsm;ESifh vl

wpfOD;csif;\ b0rsm;ukd zsufqD;jcif;jzpfaMumif; oufaocHvsuf&Sdygonf/344 tqkdygudpö&yfrsm;ukd

ajz&Sif;&eftwGuf ukvor*¾vkHNcHKa&;aumifpDu qkH;jzwfcsuf trSwf 1820 ukd 2008 ckESpfwGif

xkwfjyefcJh&m vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIESifh tjynfjynfqkdif&m Nidrf;csrf;a&;ESifh vkHNcHKa&;xdef;

odrf;rIwkdY qufpyfrI&Sdjcif;udk azmfxkwfcJhNyD; y#dyu©ESifh oufqkdifaom tzGJUtpnf;rsm;tm;vkH;onf

rnfonfhvdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIykHpHukdrqkd &yfwefY&rnf[k awmif;qkdcJhonf/ ¤if;\

aemufqufwGJqkH;jzwfcsuf trSwf 1888? 1960? 2106 wkdYESifhtwl xkdtjynfjynfqkdif&m uwd

u0wfrsm;onf y#dyu©ESifh qufET,faom vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI rnfonfhykHpHukdrqkd

ta&;ay:udpöwpf&yftaejzifh umuG,fwm;qD;&efESifh wkHYjyefaqmif&Guf&ef &Sif;vif;aom Oya'

qkdif&m rlabmifukd jzpfay:apygonf/

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tay: y#dyu©ESifh qufET,faom tMurf;zufrI

ukd okH;oyf&mwGif twkdif;twmESifh tusKd;oufa&mufrIxuf ausmfvGefNyD; okH;oyf&ef vdktyf

onf/ jrefrmEkdifiHtwGif; a'orsm;tcsKdUwGif q,fpkESpfrsm;pGm Mum&SnfjzpfyGm;aecJhonfh vuf

eufukdify#dyu©rsm;aMumifh¤if;a'orsm;twGif;&SdvlrItzGJUtpnf;rsm;\b0onfppfrufy#dyu©

rsm;ESifhom MumjrifhpGm awmufavQmufusifvnfaecJhMu&NyD; qkH;jzwfcsufcsrSwfaom u@rsm;

wGif zkd0g'BuD;pdk;aom trsKd;om;uom OD;aqmifaom vlrItzGJUtpnf;ukd jzpfay:apNyD; ,if;

344 aemufxyf t&if;tjrpfrsm;ESifhtcsuftvufrsm;twGuf www.stoprapenow.org/about/ udk Munfhyg/

UN

FPA

Page 243: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 203

t,ltqusifhokH;rIonf wpfzef trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIjzpfEkdifajcukd ykdrkdrsm;jym;ap

&ef OD;wnfonfh tajctaeokdY a&mufapEkdifonf/ rsm;aomtm;jzifh trsKd;om;rsm; jzpfaom

vufeufukdifrsm; &yf&Gmtokdif;t0kdif;twGif;okdY jyefvnf0ifa&mufaexkdifaomtcg rdom;pkrsm;

ESifh vlrItzGJUtpnf;rsm;twGif; trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;tay: tMurf;zufrIwkd;yGm;

vmjcif;ukd owdjyK&ef vkdtyfygonf/345 y#dyu©ESifh qufET,faom vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI

twkdif;twm?¤if;\tusKd;qufjzpfonfhtMurf;zufrIusL;vGefcH&olrsm;ESifh¤if;wkdY\rdom;pk

rsm;\ ukd,fpdwf'Pf&ma0'emcHpm;rIESifh emrnfysufrIwkdYudk em;vnfod&Sdvsuf vufeuftyfESH

onfh umv? tul;tajymif;umv w&m;rQwrI? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf wkd;wufaqmif&GufpOf

umvtwGif; tqkdyg rw&m;csKd;azmufrIrsm;ukd vspfvsLrjyK&ef ta&;BuD;ygonf/346

vlukeful;rI

jrefrmEkdifiHonf trsKd;orD;rsm;? uav;oli,frsm;ESifh trsKd;om;rsm;ukd vlukeful;jcif;cH

ae&aom t"duEkdifiHwpfckjzpfygonf/ t"r®tvkyfapckdif;&ef (Oyrm-puf½kHtvkyf½kHrsm;? ig;zrf;

oabFmrsm;? uav;oli,frsm;tm; aps;qkdifrsm;wGif tvkyfckdif;&ef? vrf;ab;aps;a&mif;&efESifh

awmif;&rf;ckdif;&ef zrf;qD;xdef;odrf;xm;rIponf) twif;tusyfvufxyfap&ef? pD;yGm;a&;t&

vdifykdif;qkdif&m acgif;ykHjzwftjrwfxkwf&ef ponfwkdYtwGuf c&D;qkH; OD;wnfEkdifiHrsm;tjzpf

w½kwfEkdifiH? xkdif;EkdifiHESifh rav;&Sm;EkdifiHrsm;okdY t"duvlukeful;cHMu&ygonf/(Z,m;)347 jrefrm

EkdifiHwGif vlukeful;rI tajctaeESifh tvm;tvmrsm;onf okawoejyKpkqJ tajctaejzpfaomf

vnf; twnfrjyKEkdifao;aom oufaotaxmuftxm;rsm;u trsKd;orD; a&TUajymif;vkyfom;

rsm;onf tEÅ&m,fusa&muf&ef vG,fulaom tajctaeESifh acgif;ykHjzwf tjrwfxkwfrI tajc

taeukd &ifqkdifaeMu&aMumif; azmfjyygonf/

Z,m; 5.1/ e,fpyfqufqHa&;½kH;rsm;ESifh vlukeful;rIwm;qD;a&;vkyfief;tzGJUrsm;\ cGJjcm;azmfxkwfonfh vlukeful;cH& olrsm;eSifh vlukeful;cH&Ekdifolrsm;\ ta&twGuf

vdif 2006 2007 2008 2009

trsdK;om; 3 40 50 37

trsdK;orD; 197 231 153 265

pkpkaygif; 200 271 203 302

Zmpfjrpf - SIREN 2010 vlukeful;rIqkdif&m rJacgifa'oEkdifiH udef;*Pef;tcsuftvufrsm;? UNIAP befaumufpmrsufESm 18/

Z,m; 5.2/ ESpftvkdufESifh c&D;qkH; OD;wnfEkdfifiHrsm;tvkduf w&m;0ifjyefvnfvTJajymif;ykdYay;onfh vlukeful;cH&ol jrefrmrsm;EdkifiH 2006 2007 2008 2009

w&kwf 73 58 98 293

xdkif; 7 35 133 132

345 T. de Langis. 2013. Gender Analysis: Myanmar, UNCT PDCA. Yangon: UN Women. p. 8. 346 atmufajcrSwfpk 345/

347 jrefrmvlukeful;rIwdkufzsufa&;tzGJUt&2009ckESpfwGif&JwyfzGJUrSzrf;rdaomtrIrsm;xJrS85&mcdkifEIef;rSmw½kwfEdkifiHodkYvlukeful;jcif;jzpf

onf/odkYaomf'Dtufpf'AvsLrSudef;uPef;rsm;t&vlukeful;cH&olrsm;\ta&twGuftwdkif; jrefrmEdkifiHodkYvuf&Sdtpdk;&rStpdk;&jyefvnf

ydkYaqmifa&;vrf;aMumif;rsm;rSwpfqifhw½kwfESifhxdkif;EdkifiHrsm;rS jrefrmEdkifiHodkY jyefvnfydkYaqmifNyD;jzpfonfudkñTefjyaeonf/

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 244: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 204

EdkifiH 2006 2007 2008 2009

tjcm; - - 1 6

pkpkaygif; 80 93 232 431

Zmpfjrpf - SIREN 2010 vlukeful;rIqkdif&m rJacgifa'oEkdifiH udef;*Pef;tcsuftvufrsm;? UNIAP befaumufpmrsufESm 18/

jynfwGif;trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;tm; vlukeful;rIESifhywfoufonfh tpD&ifcHpm

rsm;&Sdygonf/txl;ojzifh¤if;vlukeful;rIrSmjrefrmEkdifiHtv,fykdif;\tylykdif;ZkefESifhjrpf0uRef;

ay:a'o\ aus;&Gmrsm;rS NrdKUjya'orsm;okdY vlukeful;jcif;jzpfygonf/ trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;

uav;rsm;tm; rsm;aomtm;jzifh pD;yGm;a&;tcsufcsmusaom NrdKUrsm;? ukefwifarmfawmf,mOf

pcef;rsm;? e,fpyfNrdKUrsm;ESifh owåKwl;azmfa&;e,fajrrsm;okdY t"r®vkyftm;apckdif;&ef jzpfap?

vdifykdif;qkdif&m acgif;ykHjzwfckdif;ap&efjzpfap vlukeful;Muygonf/

xdckdufapaom ½kd;&m"avh trltusifhrsm;

xdckdufapaom ½kd;&m"avhtrltusifhrsm;wGif ½kd;&m"avhrsm;? xkH;wrf;tpOftvmrsm;?

bmoma&;usifhokH;rIrsm;? bmoma&;qkdif&m "avhrsm;ESifh tjcm;usifhokH;rIrsm;yg0ifNyD; ,if;usifh

okH;rIaMumifh vlYtcGifhta&;ukd tjynfht0tokH;cscGifhESifh usef;rma&;qkdif&m? ½kyfykdif;qkdif&m? pdwf

ykdif;qkdif&mwkdYtay: xdckdufoufa&mufrIrsm;&Sdonf/ jrefrmEdkifiHwGif awGU&aom xdckdufapaom

½kd;&m"avhtrltusifhrsm;wGif rkqkd;r tarGqufcHykdifcGifh? rk'drf;rI usL;vGefolESifh usL;vGefcH&olukd

twif;tusyf vufxyfay;rI (ucsif? csif;? u,m;? rGef? &Srf;)u aus;&Gm^vlrsKd;pkokdY avsmfaMu;

ay;NyD; rk'drf;rIuJhokdYaom &mZ0wfrIusL;vGefrIukd y,fzsufaom "avh (ucsif? csif;? rGef? u,m;?

&Srf;)? om;a,musfm;av; ESpfoufrIESifh ,SOfwGJygvmonfh aemufqufwGJusifhokH;rIrsm;? trsKd;om;

ukdom tdrfaxmifOD;pD;t&m xm;Mu&onfh "avhESifh usifhokH;rIrsm;? owkdYorD;p&dwfay;&rI? trsKd;

orD; tarGqufcHykdifcGifh r&Sdjcif; (ucsif? csif;)ESifh qkH;jzwfcsufcsrSwf&mwGif trsKd;orD;rsm; yg0if

cGifhr&jcif;wkdY jzpfygonf/ xkdtavhtusifhrsm;onf usm;? r cGJjcm;qufqHjcif;udk jzpfapaom

½kd;&m,Ofaus;rI"avhukd jzpfapygonf/

rkqkd;rZeD;r,m; tarGqufcHcGifh

tcsKdUaom vlrsKd;pkusifhokH;rIrsm;wGif vifa,musfm;aoqkH;ygu "avhxkH;pHt& olr\

cJtkd? rwf okdYr[kwf a,mu©rtrsKd;om;u apmifha&Smufonfh tavhtx&Sdygonf/ rkqkd;rESifh

olr\ uav;rsm;tm; cifyGef;bufrS aqGrsKd;rsm;u Munfh½Iapmifha&Smufay;rIonf wefzkd;xm;zG,f

"avhjzpfNyD; xdef;odrf;oifhaomfvnf; vufawGUusifhokH;rIrsm;wGif rkqkd;rtrsKd;orD;\ vdifrIa&;&m

ukdyg ykdifqkdifrI (rkqkd;rtrsKd;orD;tm; cJtkd? rwf? a,mu©rtrsKd;om;ESifh vufxyfapjcif;)ESifh wGJ

vsuf&SdaeaomaMumifh ,if;½kd;&m"avhusifhokH;rIonf rkqkd;rtrsKd;orD;ESifh ol\ uav;rsm;tm;

trsKd;orD;\ vdifrIa&;&mvGwfvyfcGifhukd xdyg;vsuf&Sdygonf/ rkqkd;rwpfOD;tm; qufcH&,lonfh

tqkdygusifhokH;rIrsm;rSmrdef;rrsm;onf¤if;wkdYvifa,musfm;ESifhvifa,musfm;rdom;pkykdifqkdifaom

ypönf;[lonfh ,lqcsuftay: tajccHrIaMumifhjzpfonf/ xkdokdYaom tajctaeonf aoqkH;

Page 245: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 205

oGm;aom a,musfm;jzpfolu xkdrdef;rjzpfoltm; owkdYorD;aMu; tajrmuftjrm;ay;í wif

awmif;&onfhtcg ykdtjzpfrsm;onf/ trsKd;orD;wkdYtm; aoqkH;oGm;aom vifa,musfm;\

rdom;pkrsm;okdY jyefvnfay;tyf&onfh ypönf;tjzpf ½IjrifqufqHjcif; rjyKoifhay/348 rkqkd;rtm;

qufcH,lonfh tavhtxonf trsKd;orD;rsm;tm; ½kyfypönf;wpfcktjzpf ½IjrifcH&NyD; aoqkH;oGm;

onfh vifa,musfm;\ tarGqufcHykdifcGifh&Sdolr[kwfbJ (aoqkH;oGm;onfh vifa,musfm;rdom;pk

\) qufcH&,ljcif;ukdom cH&onfhtajctaejzpfaMumif; xif&Sm;onfh Oyrmwpf&yfjzpfonf/

pD;yGm;a&;tMurf;zufrI

EkdifiHrsm;pGmwGiftrsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdYvifa,musfm;rsm;ESifholrwkdY\rdom;pkt&if;

(olr\ rdbrsm;)xHrS tarGqufcHykdifcGifhukd jiif;y,fcHMu&onf/ trsKd;orD;rsm;tm; wef;wlnDrQ

tarGqufcHykdifcGifhray;jcif;onf tMurf;zufrIwpfckjzpfonf/

trsKd;om;rsm;tay: pD;yGm;a&;t& rSDckd&rIonf tawGUrsm;aom tMurf;zufrIykHpHwpf&yf

jzpf½kHomru¤if;onftrsKd;orD;rsm;tay:½kyfykdif;qkdif&mESifhpdwfykdif;qkdif&mtMurf;zufrIrsm;

tm; wkd;jr§ifhaponfh t"dutaMumif;&if;wpf&yfvnf; jzpfonf/349 trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;ESifh

Oya'a&;&mtcGifhta&;rsm;tm; ckdifrmatmif jyKvkyfjcif;ESifh ynma&;qkH;jzwfcsufcsrIjzpfpOfwkdY

wGif usm;? r rnDrQrIwkdYukd wkdufzsufjcif;wkdYonf trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIrS umuG,fa&;

twGuf tajccHaumif;rsm; jzpfay:apvdrfhrnfjzpfonf/ trsKd;om;a&m trsKd;orD;yg tarGquf

cH&,lcGifh tcGifhta&;ukd wef;wl&oifhNyD; Oya'rSvnf; trsKd;orD;wpfOD;onf olr\ vif

a,musfm;ESifh rdom;pk\ ydkifqkdifrIrS tnDtrQcGJa0&&Sdap&ef trsKd;orD;wkdY\ pD;yGm;a&;t& trSD

tckduif;rIukd aocsmap&ef aqmif&Gufay;&rnf/

rk'drf;rIusL;vGefolESifh twif;tusyf zdtm;ay; vufxyfapjcif;

,Ofaus;rItrsm;pkwGif rk'drf;rIESifh vdifykdif;qkdif&m apmfum;rIwkdYudk &Sufp&m[k rSwf,lxm;

Muygonf/ okdY&mwGif xkdt&Suf&rIESifh *kPfodu©musqif;rIwkdYonf usL;vGefolESifh ol\

rdom;pktokdif;t0kdif;rS cHpm;&jcif;r[kwfbJ usL;vGefcH&olESifh olr\ rdom;pktokdif;t0kdif;rS

cHpm;&jcif;jzpfonf/ xkdYtwGufaMumifh odu©musqif;rItm; tzwfq,f&eftwGuf usL;vGefolESifh

vufxyfay;jcif;ESifh usL;vGefcH&ol\ rdom;pkESifh tokdif;t0kdif;tm; avsmfaMu;ay;tyfjcif;[l

aom usifhokH;rIrsm; ay:aygufvmjcif;jzpfonf/

tBuD;pm;&mZ0wfrIwpfckjzpfaom rk'drf;rIESifh vdifykdif;qkdif&m apmfum;rIwkdYtm; Mum;0if

aphpyfaqG;aEG;ay;&efESifh n§dEIdif;ay;&ef oifhavsmfjcif;r&Sdyg/350 trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI

usL;vGefolrsm;tm; ta&;,ltjypfay;&efrSm wm0efcHrI&Sdaom tpkd;&wpf&yf\ t"duusaom

348 ukvor*¾vlUtcGifhta&;qdkif&maumfrwD? 2008/ General Comment: Protection of the Family, Right to Marriage and Equality of Spouses. (HRI/GEN/1/Rev.9) I. aumfrwDu t&yfom;ESifh EdkifiHa&; tcGifhta&;rsm;\ EdkifiHwum

uwdu0wfESifhtwl EdkifiH\ vdkufemrIudk apmifhMunfhonf/

349 Z. Abdul Aziz &J. Moussa. 2014. Due Diligence Framework: Framework on State Accountability for Eliminating Violence against Women. Washington, D.C.: International Human Rights Initiative. p. 18.

350 atmufajcrSwfpk 349/

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 246: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 206

vkdufem&rnfh usifh0wfjzpfonf/ þodkYjzifh trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIusL;vGefolrsm;tae

jzifh¤if;wkdY\usL;vGefrItwGuftjypfay;cH&rnf[laomckdifrmonfhtodukday;ygonf/351

usL;vGefcH&oltm; avsmfaMu;ay;tyfaom usifhokH;rIukd qufvufxm;oifhaomfvnf;

usL;vGefolESifh twif;tusyf zdtm;ay;vufxyfapjcif;jzifh usL;vGefoltm; w&m;pGJqkdjypf'Pf

uscH&jcif;rSuif;vGwfapjcif;rsKd;onf¤if;tm;oG,f0kdufaomenf;tm;jzifhtm;ay;&ma&mufap

aomaMumifh jzpfonf/

jrefrmEkdifiH\ trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI wm;qD;umuG,fa&;qkdif&m rl0g'rsm;ESifh Oya'rsm;

jrefrmEkdifiHtpkd;&onf trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIESifhpyfvsOf;í vkH;0vufrcHonfh

rl0g'ukd tm;ay;axmufcHvsuf&SdNyD; trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qdkif&m trsKd;om;tqifh

r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022)wGif ,if;ukd OD;pm;ay;e,fy,fwpfcktjzpf owfrSwfjcif;tm;

jzifh trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIyaysmufa&;twGuf Oya'rsm;? rl0g'rsm;ESifh vkyfxkH;vkyf

enf;rsm;udk a&;qGJ&ef uwdu0wfxm;&Sd vkyfaqmifaeNyDjzpfygonf/352 jrefrmEkdifiHonf trsKd;orD;

rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; (pDa'g)uGefAif;&Sif;ukd 1997 ckESpfwGif vufrSwfa&;

xkd;cJhNyD; abusif;vkyfief;vrf;ñTefukd vufrSwfa&;xkd;xm;onfh EdkifiHwpfEkdifiHjzpfNyD; 2005 ckESpf

wGif vlukeful;rIwkdufzsufa&;Oya'ukd jy|mef;cJhygonf/ tmqD,HtzGJU0ifEdkifiHwpfEkdifiHtaejzifh

jrefrmEkdifiHonf 2004 ckESpf tmqD,Ha'owGif; trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIyaysmufa&;

aMunmcsufESifh 2013 ckESpf tmqD,Ha'owGif; trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;tay:

tMurf;zufrIyaysmufa&; aMunmpmwrf;wkdYukd oabmwlvufrSwfa&;xkd;cJhygonf/

jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI umuG,fwm;qD;a&; Oya'Murf;ukd

vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xmeu OD;aqmifa&;qGJaeaomf

vnf;vuf&SdwGiftdrfwGif;tMurf;zufrIqkdif&moD;oefYOya'rsm;okdYr[kwf¤if;twGuf&nfñTef;

aom Oya'rsm; r&Sdao;yg/ jrefrmEkdifiHwGif vdifykdif;qkdif&mESifh usm;? r a&;&m tajcjyK jypfrI

qkdif&mtwGuf &mZowfBuD; (1860 ckESpf)wGif yk'frrsm; jy|mef;xm;jcif;&Sdygonf/353¤if;wGif

rk'drf;rIukdwm;jrpfonfhyk'fr375yg0ifygonf/(rk'drf;rIqkdonftrsKd;orD;wpfa,muftm;¤if;\

tvkdqE´ryg0ifbJjzpfap?¤if;\tvkdqE´ukdqefYusifvsufjzpfap?'Pf&mtemw&&&Sdap&ef

okdYr[kwf aoap&ef Ncdrf;ajcmufjcif;jzifh jzpfap? vdrfvnfvSnfhjzm;um umrukd &,ljcif;jzifh jzpf

ap?trsKd;orD;onftouf13ESpfrjynfhonfhZeD;r,m;jzpfvQifjzpfap?¤if;trsKd;om;ESifhvuf

xyfxdrf;jrm;xm;ol r[kwfbJ vdifqufqHrIjyKjcif;onf rk'drf;rIjzpfygonf/) yk'fr 493-498 wGif

vufxyfxdrf;jrm;jcif;? tdrfaxmifa&;azmufjyefjcif;ESifh vdifqufqHrIqkdif&m jypfrIrsm;twGuf

351tm&S-zpdzwfwGif,ltifef\avhvmqef;ppfcsuft&tMurf;zufolrsm;\72rS97&mcdkifEIef;u¤if;wdkYrSmwpfcgrßStjypfay;rcHcJh&zl;

aMumif;xGufqdkMuonf/trsdK;orD;rsm;tay:trsdK;om;rsm;urnfodkYtMurf;zufMuoenf;ESifh,if;udkrnfodkYumuG,f&rnfenf;?

,ltifef'DyD?,ltifeftufzfyDat?,ltifeftrsdK;orD;rsm;ESifh,ltifefAGD (2013ckESpfpufwifbmv) wGifMunfhyg/ http://asia-pacific.undp.org/content/dam/rbap/docs/Research%20&%20Publications/womens_empowerment/RBAP-Gender-2013-P4P-VAW-Report.pdf. wGif&,lEdkifonf/

352 jrefrmEdkifiHtpdk;&? 2007/ Combined Second and Third Periodic Report to the CEDAW Committee. aejynfawmf? http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N07/503/88/PDF/N0750388.pdf?OpenElement wGif

&Edkifygonf/

353 atmufajcrSwfpk 352/

Page 247: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 207

jy|mef;aom yk'frrsm;jzpfygonf/ yk'fr 354 wGif trsKd;orD;wpfa,muf\ um,£a`E´ukd ysuf

jym;ap&ef &nf&G,fvsuf xdyg;aESmifh,Sufjcif;onf &mZ0wfjypfrIajrmufonf[k jy|mef;xm;yg

onf/354 tdrfwGif;tMurf;zufrIonf 'Pf&mtemw& &&Sdap&ef wrif&nf&G,fvsuf jyKrljcif;

(yk'fr 319-338) ESifh xdyg;aESmifh,Sufjcif; (yk'fr 349-358)wkdYukd ukdifwG,fonfh yk'frrsm;t&

ta&;,ljypf'PfcsrSwfEkdifygonf/355

¤if;jy|mef;csufrsm;onftrsKd;orD;rsm;awGUBuHKMu&onfhtMurf;zufrIrsm;ukdukdifwG,f

&ef jynfhpkHvkHavmufrIr&Sd? jrefrmhvlYtzGJUtpnf;\ vuf&SdykHpHrsm;udk xif[yfrI r&Sd½kHomru pDa'g

oabmwlpmcsKyfESifhvnf; tjynfht0 nDñGwfjcif;r&Sdyg/356 yk'fr 375 rSm trsKd;orD;onf touf

13 ESpfjynfhNyD;oljzpfvQif tdrfaxmifzufrS rk'drf;rIusL;vGefjcif;tm; vGwfNidrf;cGifhay;xm;ygonf/357

tjcm;tm;enf;csufrsm;rSm rdom;pkOya'ü pDa'goabmwlnDrIqkdif&m uwdu0wfrsm;udk xnfh

oGif;jy|mef;&ef ysufuGufjcif;? zGJUpnf;ykHtajccHOya'ü wkduf½kdufcGJjcm;qufqHrIESifh oG,f0kdufcGJjcm;

qufqHrItm; t"dyÜm,fzGifhqdkrI yg0if&efESifh wm;jrpfrIyg0if&ef vkdtyfjcif;? w&m;pD&ifa&;t&

t"dyÜm,fazmfjyrIwGif vufcHxm;onfh acwfrrDawmhaom ukd;um;csufwpfckjzpfaom wduspGm

t"dyÜm,fazmfjyjcif;r&Sdaom trsKd;orD;\ um,£a`E´ukd xnfhoGif;xm;jcif;? wm;jrpftrdefYrsm;

twGuf w&m;Oya'vkyfxkH;vkyfenf;rsm; r&Sdjcif;wkdY yg0ifygonf/358¤if;tm;enf;csufrsm;ESifhtwl

vufxyfxdrf;jrm;jcif;? vifr,m; uGm&Sif;jywfpJjcif;wkdYESifh qufpyfaom rdom;pkOya'rsm;?

tvkyform;Oya'rsm;ESifh usef;rma&;Oya'rsm; pojzifh tjcm;u@rsm;pGmrS cGJjcm;qufqHaom

jy|mef;csufrsm; okdYr[kwf uefYowfaom jy|mef;csufrsm; qufpyfyg0ifaeygonf/

¤if;\ 2008 ckESpf ed*kH;csKyftpD&ifcHpmwGif pDa'gaumfrwDonftrsKd;orD;rsm;tay:

tMurf;zufrIqkdif&m owif;tcsuftvufrsm; r&Sdjcif;? touft&G,f? vlrsKd;ponfwkdYtvkduf

cGJjcm;xm;aom tcsuftvufrsm; r&Sdjcif;? tMurf;zufrsm;\ twkdif;twmyrmPESifh jzpfyGm;&

aom tajccHtaMumif;&if;rsm;tm; okawoejyKonfh avhvmqef;ppfrIrsm;ESifh ppfwrf;rsm; r&Sd

jcif;wkdYtay: pkd;&drfylyefrI&SdaMumif; azmfjyxm;ygonf/ pDa'gaumfrwDonf w&m;Oya't&

wkdifcsufzGifhjcif;? pkHprf;ppfaq;jcif;? jypfrIusL;vGefolrsm;ukd ta&;,lzrf;qD;ppfaq;pD&ifjcif;tyg

t0if jrefrmEkdifiHw&m;pD&ifa&;pepfukd ykdrkdtm;aumif;ap&ef pDa'gaumfrwDu tBuHjyKcJhygonf/

xkdYjyif qufvuftBuHjyKonfrSm owif;tcsuftvufrsm; xda&mufpGm vufvSrf;rDa&;qkdif&m

,EÅ&m;rsm;ESifh xdckdufepfemrIrsm;twGuf aq;0g;ukorIESifh tjcm;ukpm;rIrsm; &&Sdap&ef? usL;vGef

olrsm;tm; w&m;Oya't& ta&;,lEkdifrnfh vkyfaqmifcsufrsm; ykdrkdtm;aumif;ap&ef vkdtyf

aMumif;wkdY jzpfygonf/

jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrItm; ukdifwG,f&mwGif aumif;rGefaom usifhokH;rIrsm;ESifh atmifjrifrIrsm;

354 usm;-r omwlnDrßSrIa&;&muGef&uf? 2013/ Myanmar Laws and CEDAW: The Case for Anti-Violence Against Women Laws. Yangon/

355 atmufajcrSwfpk 354/

356 usm;-r omwlnDrßSrIa&;&muGef&uf? 2013/ Developing Anti-Violence Against Women Laws. Discussion Paper Part 1: Background Information, Yangon/

357 atmufajcrSwfpk 356/

358 atmufajcrSwfpk 356/

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 248: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 208

'Drkdua&pDjyKjyifajymif;vJa&; OD;wnfaqmif&GufrIrsm;ESifh vGwfvyfpGm vkyfaqmifcGifhrsm;

us,fjyefYvmjcif;wkdYu trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tay: tMurf;zufrItm; ukdif

wG,f&ef tcGifhtvrf;rsm; zefwD;ay;ygonf/ wkd;wufaqmif&GufrItaejzifh trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;

wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022) wGif jrefrmEdkifiHtwGif;

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrIjyóemukd OD;pm;ay;e,fy,fwpf&yf

tjzpf xnfhoGif;xm;ygonf/ tpkd;&rS OD;aqmifonfh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;

rsm; pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifjcif;qkdif&m vkyfief;aumfrwD (Gender Equality and Women's

Empowerment Sector Working Group GEWE-SWG) onf zGHUNzdK;a&;rdwfzufrsm;? vlxk

tajcjyKtzGJUtpnf;rsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&; trsKd;om;tqifh r[mAsL[m

pDrHudef; taumiftxnfazmfrItm; taxmuftuljyKrnf[k ,kHMunfxm;ygonf/

trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIrS umuG,fwm;qD;a&; Oya'rlMurf;a&;qGJjcif;onf

pDrHudef;tpDtpOfrsm;ukd trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIrS umuG,fa&;uwdu0wfrsm;tm;

vufawGUtaumiftxnfazmfaqmifa&;twGuf ajcvSrf;wpf&yfjzpfygonf/ Oya'Murf;a&;qGJrI

vkyfief;pOfukd vlrI0efxrf;OD;pD;Xmeu OD;aqmifvsuf Oya'rlMurf;a&;qGJa&;vkyfief;tzGJUESifh

twl ukvor*¾ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU UN Gender Theme Group (UN Women,

UNFPA, UNDP, UNODC ESifh tjcm;tzGJUtpnf;rsm;\ tcsuftvufjznfhqnf;rIESifhtwl) ESifh

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;uGef&uf Gender Equality Network (GEN) wkdY\ enf;ynmqkdif&m

ulnDyHhykd;rIjzifh pwifaqmif&GufaeNyDjzpfygonf/ trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI umuG,f

wm;qD;a&;Oya'rlMurf;a&;qGJa&; vkyfief;tzGJUwGif UN Gender Theme Group ESifh GEN wkdYonf

t"du yg0ifywfoufolrsm; jzpfMuonfh vlxktajcjyKtzGJUtpnf;rsm;? vTwfawmfukd,fpm;vS,f

rsm;? EkdifiHa&;ygwDrsm;ESifh aqG;aEG;n§dEIdif;rIvkyfief;pOftm; ulnDyHhykd;ygonf/ vlrI0efxrf;OD;pD;XmerS

OD;pD;í Oya'Murf;a&;qGJa&;aumfrwD tzGJU0ifrsm; jzpfMuaom oufqkdif&m0efBuD;Xmersm;rS

ukd,fpm;vS,frsm;? jrefrmEdkifiH trsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyf? jrefrmEkdifiH rdcifESifh uav;apmifha&Smuf

a&;toif;? trsKd;orD;tzGJUrsm; uGef&uf? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI vkyfief;uGef&uf? trsKd;

orD;rsm;tzGJUcsKyf jrefrmEkdifiHwkdYrS tzGJU0ifrsm;ESifh ukvor*¾ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;tzGJU

rS tzGJU0ifrsm;onf &yf&Gmtqifh vlxktoday;aqG;aEG;yGJrsm;ukd yl;aygif;vkyfaqmifMurnf jzpf

onf/

trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI umuG,fwm;qD;a&;Oya'opf a&;qGJjy|mef;jcif;onf

txl;ojzifh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI? tdrfwGif;tMurf;zufrIESifh pyfvsOf;í tqkdygjyóem

rsm;ukd xda&mufpGm ajz&Sif;&mwGif vuf&SdOya'\ vdktyfcsufrsm;? roifhavsmfawmhaom zdESdyf

xm;aom Oya'usifhokH;rIrsm;ukd vTrf;rkd;jznfhqnf;ay;Ekdifygvdrfhrnf/ txl;ojzifh tdrfwGif;

tMurf;zufrI usL;vGefcH&oltm; ulnDyHhykd;rIukdvnf;aumif;? ulnDyHhykd;rIrsm;ukd Oya'rsm;

tmPmroufa&mufonfhtcgrsKd;wGif 0efaqmifrIrsm;ukd rnfonfhtcsdefwGif rnfokdY&,lEkdifrnf

wkdYudk yHhykd;ay;rnfjzpfonf/ ukdifwG,fajz&Sif;onfh jy|mef;csufrsm; jznfhqnf;ay;ygvdrfhrnf/

,if;Oya'topfonf 2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya'yg0ifaom jy|mef;csufrsm;udk ykdrkdtm;

aumif;apEkdifNyD; pDa'goabmwlpmcsKyfESifh nDñGwfaom cGJjcm;qufqHrI zGifhqkdcsufukdvnf; xnfh

Page 249: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 209

oGif;Ekdifrnfjzpfonf/ trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI umuG,fwm;qD;a&;Oya'opf a&;qGJ

jy|mef;jcif;tm;jzifh Oya'tm; usifhokH;azmfaqmifaom t&m&Sdrsm;ESifh w&m;a&;tzGJU0ifrsm;tm;

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ vlYtcGifhta&;qkdif&m oifwef;rsm;ay;&ef

tcGifhtvrf;rsm; &&SdapEkdifNyD; Oya'taumiftxnfazmfrI apmifhMunfhMuyfrwfa&; vkyfxkH;vkyf

enf;rsm;udk a&;qGJjy|mef;&mrSm taxmuftuljyK&ef tcGifhtvrf;rsm;udk zefwD;ay;Ekdifygrnf/359

jrefrmEkdifiHtwGif; trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ukd ulnDyHhykd;&eftwGufvnf;aumif;?

trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;tm; tMurf;zufrI? vlukeful;rIESifh rawmfrw&m;jyKrIrsm;rS

tumtuG,fay;a&;twGufvnf;aumif;? 1996 ckESpfwGif jrefrmEkdifiHvkH;qkdif&m trsKd;orD;a&;

&maumfrwD (Myanmar National Committee for Women's Affairs) ukd zGJUpnf;cJhygonf/360 jrefrm

EkdifiH trsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyf (Mynamar Women's Affairs Federation) ukd 2003 ckESpfwGif

zGJUpnf;cJhNyD;¤if;\trsKd;orD;rsm;tm;tMurf;zufrIyaysmufa&;qyfaumfrwD(VAW Sub-Group)

\ vrf;ñTefrIjzifh rD'D,mrsm;? &yf&Gmtokdif;t0kdif;rsm;? ausmif;rsm;ESifh puf½kH? tvkyf½kHrsm;wGif

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; OD;wnfvsuf trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIqkdif

&m todynmay; aqG;aEG;yGJrsm;ukd pDpOfusif;yjcif;? trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIESifh pyfvsOf;

í wnfqJOya'rsm;qkdif&m todw&m;rsm;ukd jzefYjzL;jcif;? trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI

yaysmufa&;vIyf&Sm;rIukd wm0ef,lvkyfaqmifcJhygonf/ jrefrmEkdifiH trsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyfonf

NrdKUe,f 67 NrdKUe,fwGif aqG;aEG;ESpfodrfhrIpifwmrsm; zGifhvSpfay;cJhNyD; tMurf;zufrItEÅ&m,frS &Sif

oefolrsm;tm; w&m;Oya'qkdif&m ulnDyHhykd;rIrsm; ay;jcif;/ wkdifMum;trIzGifhonfh vkyfxkH;vkyf

enf;rsm; a&;qGJcsrSwfay;jcif; jyKvkyfcJhygonf/361 rnfokdYyifjzpfap trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&nf

&Sdvmapjcif; wkd;jr§ifhaqmif&Gufonfh tjcm;tzGJUtpnf;rsm;pGmenf;wl jrefrmEkdifiH trsKd;orD;a&;

&mtzGJUcsKyfonfvnf; usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIukd t[efYtwm;jyKaeaom tajccHzGJUpnf;rI

ykHpHqkdif&m twm;tqD;rsm;udk jyKjyifajymif;vJ&mrSm pGrf;aqmif&nfESifh t&if;tjrpfrsm; tm;

jznfh&ef vkdtyfygonf/

okdY&mwGif 2008 ckESpf pDa'gaumfrwD\ tpD&ifcHpmü jrefrmEkdifiHwGif tMurf;zuf

rIukd wkdifMum;trIzGifhjcif;? txl;ojzifh wkdif;&if;om;tkyfpkrsm;rS trsKd;orD;rsm;\ wkdifMum;trI

zGifhjcifukd vufcH&mwGif ykdrkdjynfhpkHaom? xda&mufaom w&m;Oya'pepf r&Sdao;onfhtwGuf

vnf;aumif;? jrefrmEkdifiH trsKd;orD;a&;&mtzGJUcsKyfrSwpfqifh wkdifMum;trIzGifhonfh trIrsm;ESifh

¤if;trIrsm;\ &v'frsm;ESifh pyfvsOf;aom tcsuftvufrsm;ESifh avhvmqef;ppfrIrsm;

r&Sdao;onfhtwGufvnf;aumif; pkd;&dr faMumif; xkwfazmfwifjycJhygonf/362

rMumao;rDuyif vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme

onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;uGef&ufESifh trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIqkdif&m

t&nftaoG;avhvmrIwpf&yfjzpfaom ]wdwfqdwfjcif;aemufuG,f}tm; xkwfa0rdwfqufcJhyg

onf/ 2012-2013 ckESpftwGif; jrefrmEdkifiHwGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm;

tMurf;zufrIjyóemukd udkifwG,fwkHYjyefaqmif&Guf&ef &nf&G,fNyD; vlxktajcjyK t&yfbuftzGJU

359 atmufajcrSwfpk 356/

360 urÇmhusef;rma&;tzGJU? &ufpGJryg&Sdyg/ *sDbDAGDwdkufzsufa&;twGufjrefrmEdkifiHqdkif&m rl0g'rsm;ESifhr[mAsL[mrsm; http://www.searo.who.int/entity/gender/data/myanmar.pdf/

361 a'gufwmcifEG,fxGef;? trf'AvsLattufzf\twGif;a&;rSL;udk auZuftifefu zkef;jzifhtifwmAsL;jcif;? azazmf0g&Dv?2014ckESpf/

362 pDa'gaumfrwD? 2008/ Concluding Observation, Article 14. Geneva. p. 4/

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 250: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 210

tpnf;rsm;ESifh vkyfief;uGef&ufrsm;u zdk&rftrsm;tjym; pDpOfusif;ycJhygonf/363¤if;zkd&rfrsm;\

aqG;aEG;awGU&Sdcsufrsm;ESifh tBuHjyKcsufrsm;u jrefrmEkdifiHwGif? txl;ojzifh y#dyu©jzpfyGm;aepOf

twGif;ESifh y#dyu©tvGef tajctaersm;wGif aqG;aEG;ESpfodrfhrIESifh vlrIa&;pdwfynmqkdif&m

ulnDyHhykd;rIrsm;tvGefcsKdUwJhaMumif;axmufjyygonf/¤if;zkd&rfrsm;uNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\

tqifhwkdif;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifrI? qkH;jzwfcsufcsrSwfrIrsm;wGif trsKd;orD;rsm;ukd,fpm;jyKrI

tvGefedrfhusjcif;tay:pkd;&drfaMumif;xkwfazmfcJhygonf/xkdYjyif¤if;zkd&rfrsm;uukvor*¾vkHNcHK

a&;aumifpD qkH;jzwfcsuftrSwf 1325 (UNSR 1325) qkdif&m EkdifiHawmfvkyfief;vrf;ñTef

(National Action Plan) wpf&yf a&;qGJcsrSwfa&;onf ta&;BuD;aom ta&;ay:udpöwpfckjzpf

aMumif; tav;ay;wifjycJhygonf/364

5-3/ aumufEkwfcsufrsm;ESifh tBuHjyKcsufrsm;

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; tMurf;zufrIukd ukdifwG,f&ef vkdvm;rI

&Sdvifhupm;taumiftxnfazmfaqmif&efpdefac:rIrsm;&Sdaeygao;onf/¤if;pdefac:rIrsm;rSm

tcsuftvufvkdtyfcsuf? y#dyu©ESifhqufpyfaom ykdrkdqkd;&Gm;vmonfh tajctaersm;? xda&muf

jynfhpkHrIr&Sdaom Oya'rsm;? a&S;½kd;pGJ tpOftvmpdwfoabmxm; cH,lcsufrsm;? vlYtcGifhta&;ukd

tav;xm;onfh rl0g'csrSwfjcif;? rl0g'azmfaqmifjcif;wkdYwGif tzGJUtpnf;qkdif&m pGrf;&nfrsm;

tm;enf;jcif;? wm0efcHrItm;enf;jcif;? vlxktm; vIHYaqmfrItm;enf;jcif;? trsKd;orD;tcGifhta&;

qkdif&m usifhokH;rI pGrf;aqmif&nfcsKdUwJhjcif;? u@aygif;pkH yl;aygif;csdwfqufaqmif&GufrI tm;enf;

jcif;wkdY yg0ifygonf/ xkdYaMumifh ,if;tm;enf;csufrsm;onf jyKjyifajymif;vJrIrsm; vkyfaqmif&ef

vkdtyfaMumif; jyovsuf&Sdygonf/ tBuHjyKvkdonfrsm;rSm...

tcsuftvuf&&SdrIESifh tcsuftvuf vufvSrf;rDrI jr§ifhwif&ef

l wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmtcsuftvufrsm; yg0ifonfh vdifESifh touft&G,f cGJjcm;azmfjy

onfhtcsuftvufrsm;ukdtrsKd;orD;rsm;tay:tMurf;zufrIykHpHrsm;?¤if;\taMumif;&if;?

363 2013ckESpf?pufwifbmv22&uf? jrefrmtrsdK;orD;rsm;zdk&rf?Women’s Organizations Network ESifh Women’s League of Burma upDpOfonf/2013ckESpf? atmufwdkbmv?31&uf? Open Day on Women, Peace and Security, 2013: Women Count for Peace: Advancing Women’s Contribution to Peacebuilding in Myanmar udkvlrI0efxrf;u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme? jrefrmtrsdK;orD;a&;&mtzGJUcsKyfESifhukvor*¾wdkYu UN Security Council Resolution 1325 on Women, Peace and Security (2000) txdrf;trSwf pDpOfonf/2013ckES

pfEdk0ifbmv9&ufrS14&uf? jrefrmEdkifiHtrsdK;orD;rsm; aqG;aEG;yGJ - Nidrf;csrf;a&;?vkHjcHKa&;ESifhzGHUNzdK;wdk;wufa&; udk Women’s Organizations Network usm;-rwef;wlnDrßSa&;uGef&ufESifh udkvHbD,m wuúodkvfjzifhyl;aygif;í Nidrf;csrf;a&;twGuf

t&yfbuftzGJUtpnf;zdk&rfwdkYu ,ltufpfath'fpf\ axmufyHhrIjzifh pDpOfonf/2013ckESpf?'DZifbmv?6-7&uf? jrefrmEdkifiHEdkifiHw

umtrsdK;orD;rsm;zdk&rf213&efukef - yGifhvif;vmaomvlUtzGJUtpnf;rS

trsdK;orD;rsm;-udk jyifopfoH½kH;ESifhpD;yGm;a&;ESifhvlUtzGJUtpnf;twGuftrsdK;orD;rsm;zdk&rfupDpOfNyD;vlrI0efxrf;?u,fq,fa&;ESifh

jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xmeuyl;aygif;aqmif½Gufonf/2013ckESpf?'DZifbmv?28&ufrS30&uf - jrefrmvlxkzdk&rf

udktpdk;&r[kwfaom jynfwGif;tzGJUtpnf;165zGJUESifhwpfoD;yk*¾v650OD;wufa&mufcJhNyD;vlUtcGifhta&;?zGHUNzdK;wdk;wufrI?Nidrf;csrf;a

&;ESifh

'Drdkua&pDpaomt"dutkyfpkav;ckatmufwGift"du axmufcHcsuf55ckESifhtwl aMunmcsufwpfapmifxkwfjyefcJhonf/

364 vlrI0efxrf;OD;pD;Xme? trsdK;orD;a&;&mtzGJUcsKyfESifh ukvor*¾wdkY\ &v'faMunmcsuf?2013ckESpf atmufwdkbmv31&uf? Open Day for Women’s Peace and Security, Myanmar/

Page 251: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 211

wpfOD;csif;? rdom;pkESifh vlrItokdif;t0kdif;tm; oufa&mufaom tusKd;qufrsm;ESifhpyfvsOf;í

avhvmaumuf,laqmif&Guf&ef/

l tdrfwGif;tMurf;zufrIrsm;ESifh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;tm; ta&;,laqmif&Gufjcif;

wkdYESifh pyfvsOf;í wdusrSefuefaom tcsuftvufrsm; aumuf,lEkdif&ef vkdtyfaom

pepfESifh vkyfxkH;vkyfenf;rsm;udk &JwyfzGJU? usef;rma&;? vlrIa&;ESifh tjcm;0efaqmifrIXmersm;

tygt0if oufqkdif&mwm0ef&Sdolrsm;ESifh wnfaqmuf taumiftxnfazmfaqmif&ef/

l trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIqkdif&m tcsuftvufESifh oufaotaxmuftxm;aumuf

,l&ef rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm; taumiftxnfazmfrIudk apmihfMunfhtuJjzwf&ef? yg0ifolrsm;

\ pGrf;aqmifrIwnfaqmufjcif;ESifh pnf;½kH;vIHYaqmfjcif;wkdY jyKvkyf&ef/

rl0g'rsm;ESifh Oya'rsm; jyKjyifajymif;vJ&ef

l trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI umuG,fwm;qD;a&;twGuf vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;

ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme? vlrI0efxrf;OD;pD;XmerS pDa'goabmwlpmcsKyfESifhtnD

a&;qGJaeaom Oya'tm; twnfjyKjy|mef;&ef/

l Oya'ukd taxmuftuljyKa&;twGuf enf;Oya'a&;qGJ&ef/

l trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIudk umuG,f&eftwGuf trsKd;om;vkyfief;pDrHcsuf a&;qGJ

taumiftxnfazmf&efESifh tqkdygpDrHcsufwGif usm;? r wef;wlnDrQrIqkdif&m pHcsdefpHñTef;rsm;?

OD;wnfcsufrsm; &Sdapa&;twGuf aocsmap&ef? t&if;tjrpfrsm;vkHavmufpGm yHhykd;ay;&ef/

w&m;pD&ifrIjr§ifhwif&efESifh 0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDrI jr§ifhwif&ef

l tMurf;zufrIcH&aomtajctaerS vGwfajrmufvmaom trsKd;orD;rsm;twGuf xda&mufrI

&Sdaom w&m;Oya'qkdif&m? vlrIa&;qkdif&m? pdwfykdif;qkdif&m 0efaqmifrIrsm;ESifh tjcm;0efaqmif

rIrsm; &&SdaprIrsm; aocsmap&eftwGuf rl0g'rsm; a&;qGJcsrSwfjcif;udk tckdiftrmaqmif&Guf

&ef?¤if;wGiftumtuG,fay;a&;trdefYrsm;?wm;jrpftrdefYrsm;?epfemaMu;awmif;qkd&efvkyf

xkH;vkyfenf;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapaom taxmuf

tuljyK pDrHcsufrsm;ukd xnfhoGif;&ef/

l tMurf;zufcH&olrsm;twGuf 0efaqmifrI (txl;ojzifh usef;rma&;ESifh pdwfynmqkdif&m ulnD

yHhykd;rI)qkdif&mtcGifhtvrf;rsm;vufvSrf;rDa&;BudK;yrf;&mwGif(w&m;pGJqkdjcif;rjyKbJ¤if;0ef

aqmifrIrsm; &&Sd&efom BudK;yrf;&mwGifjzpfap) ¤if;wkdY&ifqkdifawGUEkdifonfh twm;tqD;rsm;

tm; avQmhcs&ef/

l Oya'ukd usifhokH;azmfaqmifaom tzGJUtpnf;rsm;? w&m;a&;tzGJUtpnf;rsm;? tjcm;0efaqmif

rIqkdif&m tzGJUtpnf;rsm;ESifh 0efaqmifrIay;olrsm;twGuf pepfusaom pGrf;aqmif&nfwnf

aqmufrIulnDyHhykd;&ef?okdYrSom¤if;wkdYonftMurf;zufrIwkdifMum;csufrsm;ukdykdrkdxda&mufpGm

wkHYjyefaqmif&GufEkdifrnfjzpfNyD; tMurf;zufrI usL;vGefcH&olrsm;tm; usm;? r a&;&m tav;

xm;xnfhoGif;pOf;pm;aom taxmuftyHhrsm;ESifh tjcm;0efaqmifrIrsm;okdY ñTef;ykdYrIrsm;ukd

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIrsm;rS uif;a0;a&;ü usm;?ra&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ tcGifhta&;rsm;

Page 252: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 212

aumif;pGm yHhykd;ay;Ekdif&ef/

l Oya'tmPmazmfaqmifrIESifh w&m;pD&ifrIvkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI

ukd wkd;jr§ifh&ef? 0efaqmifrIvkyfief;pOfwGifvnf; ta&;ygaom a&SUwef;ae&mrsm;wGif yg0if

vkyfaqmifrI wkd;jr§ifh&ef/

l trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI? usm;? r a&;&mukd ukdifwG,f&ef Oya'tmPmazmfaqmifrI

xda&mufapa&;twGuf u@toD;oD;wGif apmifhMunfhMuyfrwfrI vkyfxkH;vkyfenf;rsm;? csdwf

qufaqmif&GufrI enf;vrf;rsm;ESifh ñTef;ykdYrIpepfrsm;ukd a&;qGJcsrSwf&ef/

umuG,fwm;qD;a&;twGuf todw&m;Ekd;Mum;a&;ESifh pnf;½kH;vIHYaqmfa&;vkyfief;rsm; jr§ifhwif&ef

l trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrItm; vkH;0vufrcHrIukd jr§ifhwif&ef? vlrIa&;pHowfrSwfcsuf

rsm;udk ajymif;vJ&eftwGuf owif;rD'D,mvkyfief;rsm;? rd½kd;zvmtpOftvmESifh bmoma&;

acgif;aqmifrsm;? ,Ofaus;rI"avhxkH;pHt& MoZmBuD;rm;olrsm;ESifh yl;aygif;aqmif&GufrIrsm;

tygt0if bufpkHcsdwfqufrIrsm; vkyfaqmif&ef/

l tMurf;zufrIrS uif;a0;pGm touf&Sifaexkdifa&; trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m

todynmay;a&;ESifh w&m;Oya'tumtuG,fay;rIqkdif&m todynmay;a&;wkdYukd &yf&Gm

tokdif;t0kdif;tqifh vIyf&Sm;rIrsm; jyKvkyf&ef? xkdtodynmay;rIrsm;onf tMurf;zufrIqkdif&m

wkdifMum;rIEIef; jrifhrm;apa&;taxmuftulay;&ef? tMurf;zufrI usL;vGefcH&olrsm; ulnDyHhykd;

rIrsm;ESifh 0efaqmifrIrsm; &&Sd&ef BudK;yrf;jcif;ukd wm;qD;aeonfh t[efYtwm;rsm; yaysmuf

ap&efjzpfonf/ jynfwGif;ESifh EkdifiHwumrS tMurf;zufrIqkdif&m w&m;Oya'rsm;? uwdu0wf

rsm;? vkyfaqmifrIrsm;ESifh pyfvsOf;aom owif;tcsuftvufrsm;ukd a'ocHbmompum;rsm;

jzifh ykHESdyfjzefYjzL;jcif; tygt0if w&m;Oya'qkdif&m wm;qD;umuG,frIrsm;udk vkyfaqmif&ef/

l vli,frsm;\ acgif;aqmifrI? todynmESifh uRrf;usifrIwkdYukd jr§ifhwifjcif;rSwpfqifh vli,frsm;

tm; usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh tav;xm;rI tajccHaom rQwonfh pdwfoabmxm;?

&ifhusufrIESifh qufqHrIwkdY jyKpkysKd;axmif&mrSm ulnDyHhykd;&ef? ynma&;pepfü xdckdufapaom

usm;? r a&;&m ykHaoum;csyf tjrifaysmufa&;twGuf oif½kd;ñTef;wrf;rsm; jyifqifjcif;ESifh

q&mjzpfoifwef;rsm;tm;jzifh ulnDyHhykd;&ef/

l uav;oli,frsm;tm; tMurf;zufrI awGUBuHKcHpm;&jcif;ESifh rsufjrifawGUBuHK&jcif;wkdYrS uif;

a0;apa&;twGuf rdbrsm;? q&m? q&mrrsm;ESifh uav;oli,ftcGifhta&;qkdif&m vHIYaqmf

vIyf&Sm;olrsm;ESifhtwl yl;aygif;aqmif&Guf&ef/

l tMurf;zufrIuif;pifa&; jr§ifhwifrIESifh w&m;rQwa,musfm;b0 jzpfwnfa&; jr§ifhwifrIqkdif&m

rdwfzufrsm;tjzpf vli,ftrsKd;om;rsm;? a'oqkdif&m acgif;aqmifrsm;ESifh pHjytrsKd;om;rsm;ESifh

twl yl;aygif;aqmif&Guf&ef/

Page 253: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh

trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

6

UN

FPA

Page 254: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 214

UN

FPA

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü

usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

"pmcsKyf0ifEkdifiHrsm;onf EkdifiHtwGif; EkdifiHa&;ESifh jynfolYb0e,fy,fwGif

trsKd;orD;rsm; tm; cGJjcm;rIyaysmuf&eftwGuf oifhavsmfonfh enf;vrf;rsKd;pkHjzifh

ta&;,laqmif&Guf&rnf/ txl;ojzifh trsKd;om;rsm;ESifh wef;wlnDrQpGm

trsKd;orD;rsm;taejzifh...

(u) a&G;aumufyGJrsm;ESifh jynfolYqE´cH,lyGJrsm;wGif qE´rJay;ykdifcGifh&Sda&;ESifh

owfrSwfaom t&nftcsif;ESifh jynfhpkHygu a&G;aumufwifajr§mufcHykdifcGifh&Sda&;/

(c)tpkd;&rl0g'csrSwfjcif;?¤if;ESifhoufqkdifaomtaumiftxnfazmfa

qmifjcif;wkdYwGif yg0if a&;? tpkd;&Xmersm;wGif wm0efxrf;aqmifa&;ESifh

tkyfcsKyfa&;tqifhwkdif;rS tpkd;&,EÅ&m; wGif yg0ifa&;/

(*) EkdifiHtwGif; jynfoltrsm;ESifh oufqkdifaomudpö&yfrsm;?

EkdifiHa&;qkdif&mudpö&yfrsm; ESifh qufpyfaom tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;ESifh

toif;tzGJUrsm;wGif yg0ifa&;twGuf oifhavsmfaom ta&;,laqmif&GufrIrsm;

jyKvkyf&ygrnf/" trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmufa&; ukvor*¾ uGefAif;&Sif; tykd'f 7

"pmcsKyf0ifEkdifiHrsm;onf trsKd;orD;rsm;tm; rnfonfhcGJjcm;qufqHrIrQ r&Sdap&bJ

trsKd; om;rsm;ESifh wef;wlnDrQpGm EkdifiHwumtqifhrSm rdrdEdkifiHtpkd;&udk

ukd,fpm;jyK&efESifh EkdifiHwum tzGJUtpnf;rsm;\ vkyfief;rsm;wGif yg0ifvkyfaqmif&ef

tcGifhta&;rsm; &&Sda&;twGuf oifhawmf aom ta&;,laqmif&GufrIrsm;

jyKvkyf&rnf/"trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rIyaysmuf a&; ukvor*¾uGefAif;&Sif; tykd'f 8

"EkdifiHom;wkdif;onf þzGJUpnf;ykHtajccHOya'ESifhjzpfap? oufqkdif&mOya'rsm;ESifh

jzpfap rqefYusifvQif jynfolYvTwfawmf? trsKd;om;vTwfawmf?

wkdif;a'oBuD;vTwfawmf okdYr[kwf jynf e,fvTwfawmfwpf&yf&yfwGif

a&G;aumufwifajr§mufcGifhESifh a&G;aumufwifajr§mufcHykdifcGifh&Sdonf [ktmrcHygonf/

¤if;tykd'fwGifyifoufqkdif&mrJqE´&Sifrsm;onfvTwfawmfwpf&yf&yfrSvTwf

awmfukd,fpm;vS,fukd Oya'ESifhtnD wm0efrS jyefvnf½kyfodrf;cGifh&Sdonf[k

tmrcHygonf/" jrefrmEkdifiH\ 2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya'? tykd'f 369

Page 255: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 215

"jrefrmEdkifiH trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh

r[mAsL[mpDrHudef; (2015-2022) u &nfrSef;onfrSm vlrItzGJUtpnf;&Sd

tqifhwkdif;\ qkH;jzwfcsufcsonfhae&mESifh acgif;aqmifrIae&mwkdYwGif

trsKd;orD;rsm;wef;wl yg0ifa&;twGuf tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;? tpkd;& r[kwfaom

tzGJUtpnf;rsm; yg0ifvkyfaqmifonfh tcsuftvufaumuf,ljcif;? okawoejyK

jcif;? axmufcHyHhykd;jcif;? pGrf;aqmif&nfwnfaqmufjcif; ponfh vIyf&Sm;rIrsm;ESifh

t&if;tjrpfcGJa0 owfrSwfjcif;tygt0if rl0g'a&;qGJjcif;ESifh taumiftxnfazmfa

qmifjcif;wkdYtm;jzifh enf;pepf rsm;? zGJUpnf;wnfaqmufrIykHpHrsm;ESifh tavhtxrsm;udk

wkd;csJUaqmif&Guf&efjzpfygonf/" jrefrm EkdifiHtrsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; 2013-2022

6-1/ EkdifiHa&;vkyfief;pOfESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; tcGifhta&;\ tusKd;oufa&mufrI

jrefrmEkdifiHwGifvnf; tjcm;EkdifiHrsm;rSmuJhokdYyif trsKd;orD;rsm;onf qE´rJay;ol? vTwf

awmfukd,fpm;vS,favmif;? a&G;aumufwifajr§mufcH vTwfawmfukd,fpm;vS,f? tpkd;&Xmersm;wGif

trIxrf;t&mxrf;rsm;tjzpfvnf;aumif;? Ekd;Mum;rI&Sdaom EkdifiHom;rsm;tjzpfvnf;aumif;

a'oqkdif&mtqifhESifh trsKd;om;tqifh EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wkdYwGif yg0ifvkyf

aqmifaeMuygonf/ tkyfcsKyfa&;u@\ tqifhwkdif;wGif trsKd;orD;rsm; tjynfht0yg0ifvkyf

aqmifcGifh? trsKd;om;rsm;ESifh wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifcGifhwkdYonf pHtjzpf owfrSwfxm;aom

rlvpHcsdefpHñTef;jzpfygonf/ ¤if;pHcsdefpHñTef;u vlOD;a&\wpf0uf&Sdaom trsKd;orD;xkESifh 'Drkd

ua&pDtcGifhta&;rsm;ESifh vGwfvyfrIrsm;udk vlwpfOD;csif;jzpfap? vltrsm;pkaygif;vsufjzpfap

usifhokH;aMumif;ukd jyoygonf/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif trsKd;om;rsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm;\

wef;wlnDrQyg0ifvkyfaqmifrIonf tusKd;rsm;rIukd OD;wnfaom vkyfief;pOfwpfckjzpfygonf/

trsKd;orD;\ wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifrIonf jynfoltrsm;ESifhoufqkdifaom qkH;jzwfcsuf

csrSwfjcif;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;vkdtyfcsufrsm;udk xnfhoGif;

jcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;\ xl;jcm;aomtjrifrsm;? tawGUtBuHKrsm;? ynmA[kokwrsm;? trsKd;

orD;vkyfief;uGef&ufrsm;? uRrf;usifrIrsm;ESifh t&nftcsif;rsm;tm; taumif;qkH;tokH;csjcif;ukd

jzpfapygonf/ trsKd;orD;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;onf trsKd;

om;rsm;ESifh a,musfm;av;i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ESifh uGJjym;jcm;em;avh&Sdyg

onf/ taMumif;rSm vlrItzGJUtpnf;trsm;pk\ e,fy,f? u@wkdif;ESifh tqifhwkdif;wGif trsKd;

om;rsm;? trsKd;orD;rsm;? a,musfm;av;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tMum; rwlnDaom? rnD

rQaom ae&m&&SdrI? tqifhtwef;? tcGifhtmPmqufoG,fcsufrsm; &Sdaejcif;aMumifhjzpfygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIonf pD;yGm;a&;tajctae tqifhtwef;? vlrsKd;? wkdif;&if;om;?

ae&ma'otygt0if tjcm;tcsufrsm;pGmwkdYESifh csdwfqufvsuf&Sdonfh tm;avsmfpGm tqkdyg

uGJjym;jcm;em;aom tajctaeESifh tkyfpkrsm;twGif;&Sd trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 256: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 216

(xkdenf;wl trsKd;om;rsm;ESifh a,musfm;av;i,f&G,frsm;\)rwlnDaom OD;pm;ay;vkdtyfcsufrsm;

onf tpkd;&rl0g'ESifh rl0g'azmfaqmifrIwkdYüvnf; aumif;pGmxif[yfrI&Sd&rnfjzpfygonf/

trsKd;orD;rsm;tm; auR;arG;jyKpkolrsm;ESifh jyKpkapmifha&Smufolrsm;tjzpf vufcHwefzkd;xm;

usifhokH;aeaom vlYtzGJUtpnf;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;onf pm;eyf&du©mzlvkHa&;? ynma&;? usef;

rma&;? aomufokH;a&ESifh rdv’mpepfponfh udpö? jyóemrsm;ukd ajz&Sif;&mwGif qkH;jzwfcsufcsrSwf

ol trsKd;om;rsm;xuf ykdrkdoifhavsmfaMumif; okawoersm;u jyoygon/ Oyrm-tdE´d,EkdifiH?

taemufb*Fvm;a'oESifh &m*smpoefa'owkdY&Sd aus;&Gmrsm;r yefcsm,wfaumifpD (tdE´d,EkdifiH?

a'oEÅ&tkyfcsKyfa&;ykHpH) rsm;tm; tuJjzwfrIü aomufokH;a&pDrHudef;wGif trsKd;orD;OD;aqmif

aom aumifpDrsm;\ pDrHudef;rsm;u trsKd;om;OD;aqmifaom aumifpDrsm;\ pDrHudef;rsm;xuf 60

&mckdifEIef;ausmf ykdrkdrsm;jym;aMumif; awGU&Sdygonf/365 aemfa0EkdifiHü EkdifiHa&;odyÜHynm&Sifrsm;\

okawoerSm 1970 ckESpfrsm;rS 1990 ckESpfrsm;twGif; trsKd;orD;OD;aqmifaom aemfa0NrdKUawmf

aumifpD\ a'oEÅ&tkyfcsKyfa&;onf trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm; apmifha&Smufa&;pDrH

csufrsm; tusKH;0ifaom aemfa0NrdKUawmfaumifpDrsm;\ Xmersm;? XmecGJrsm;tMum; wkduf½kdufquf

qHa&;pepfukd xlaxmifcJhaMumif; azmfjyygonf/366 ,if;aMumifh tokH;p&dwfrsm;udk tdrfaxmifpkrsm;

ESifh &yf&Gmtokdif;t0kdif;rsm;u wkduf½kduftusKd;aus;Zl;cHpm;Mu&ygonf/ vlom;rsKd;qufrsm;wpfck

ESifh wpfcktMum; tjyKoabmaqmifaom tjyeftvSef tusKd;oufa&mufrItm;jzifh vlpGrf;

aqmif&nfukd jr§ifhwifygonf/ xkdYjyif vlrIzGHUNzdK;wkd;wufrIESifh zGHUNzdK;rItm; cGJa0jzefYa0jcif;\ xd

a&mufrIukdvnf; vkyfief;zGJUpnf;rIqkdif&m taxmuftultjzpf yHhykd;ygonf/367

rnfokdYjzpfap EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh trsm;jynfolta&;udpörsm;qkdif&m pDrHcefYcGJrI

rsm;wGif trsKd;orD;xk\ yg0ifrIvkdtyfygonf/ ,if;onf EkdifiHa&;vkyfief;pOftay: r[mAsL[m

ajrmuf tusKd;oufa&mufrI&SdNyD; rwlnDaom trsKd;orD;tkyfpkrsm;ESifh trsKd;om;tkyfpkrsm;twGuf

ta&;ygygonf/xkdYjyif¤if;uJhokdYaomusm;?ra&;&mtodw&m;Ekd;Mum;aomtrsKd;orD;rsm;ESifh

trsKd;om;rsm;onf EdkifiHa&;ESifh tkyfcsKyfrIu@wkdYukd yGihfvif;jrifomrI? tm;vkH;tusKH;0ifrI? pdwf

tm;xufoefrI? wm0efcHrIponfh t&nftaoG;rsm;tm;jzifh aumif;rGefaom jyKjyifajymif;vJrIukd

jzpfapygonf/ trsm;jynfolESifhoufqkdifaom qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ü ajymif;vJrIukd azmfaqmif

aom trsKd;orD;rsm; (ESifh trsKd;om;rsm;)\ ukd,fpm;jyKrIonf EkdifiHa&;ESifh acgif;aqmifrI tcef;

u@rsm;wGif trsKd;orD;rsm;tay: vltrsm;\ rd½kd;zvmtpOftvm pdwfoabmxm;ESifh tjrif

rsm;ukdajymif;vJapEkdifygonf/¤if;onfvli,ftrsKd;orD;rsm;twGufpHjytjzpfvIHYaqmfEkdifNyD;

trsm;jynfolqkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifh trsm;jynfolta&;udpörsm;wGif ta&;ygaom

trsKd;orD;xk\ yg0ifrIukdvnf; jr§ifhwifEkdifygrnf/ 2013 ckESpf trsKd;orD;rsm;\ vlrItzGJUtpnf;

acgif;aqmifrItay: okawoejyK&m vlxktajcjyK tzGJUtpnf; 34 ck\ tvkyftrIaqmifaumf

rwDrsm;\wpf0ufausmfonftrsKd;orD;rsm;jzpfojzifh¤if;tcsufonfjrefrmEkdifiH\trsKd;orD;

365 R. Chattopadhyay and E. Duflo.2004. Women as Policy Makers:Evidence from a Randomized Policy experiment in India.” Econometrica 72(5). pp. 1409-1443.

366 K. Bratton&L. Ray.2002. Descriptive Representation, Policy Outcomes, and Municipal Day-Care Coverage in Norway. American Journal of Political Science.46(2). pp.648-657.

367 367 - N. Kabeer.1999. Resources, Agency, Achievements: Reflections on the Measurement of Women’s Empowerment. Development and Change. 30(3), July. pp. 435-464.

Page 257: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 217

vlrItzGJUtpnf;acgif;aqmifrsm;\ om"utjzpf awGUEkdifygonf/368

rJqE´ay;olrsm;taejzifh trsKd;orD;rsm;onf trsKd;orD;rsm;tjzpfjzifh jzpfap? oD;oefY

trsKd;orD;tkyfpkrsm;tjzpfjzifh jzpfap usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&m udpö&yfrsm;tygt0if

trsKd;orD;rsm;\ pdwf0ifpm;rIrsm;ukd jyoEkdifygonf/ Oyrm-1994 ckESpf taxGaxGa&G;aumufyGJ

twGufEkdifiHa&;ygwDrsm;u¤if;wkdY\a&G;aumufyGJaMunmpmwrf;rsm;a&;om;jzefYcsda[majym

aeMupOf trsKd;orD;tzGJUtpnf;wpfckjzpfaom Emang Basadi u 1993 ckESpfü abmhp0gemwGif

tmz&durSm yxrqkH;trsKd;orD;rsm;\ a&G;aumufyGJaMunmpmwrf;ukd jzefYcsdvkdufonf/ ¤if;

aMunmpmwrf;ukd trsKd;orD;rsm;onf EkdifiHa&;qkdif&m ynma&;tpDtpOfrsm;wGif tokH;jyKcJhMuNyD;

jynfoltrsm; em;vnfvufcHap&ef us,fus,fjyefYjyefY wifjycJhygonf/ ¤if;aMunmpmwrf;ukd

ueOD;twkduftcHjyKjcif;rsm; &SdcJhaomfvnf; 1997 ckESpfwGif ygwDtm;vkH;onf ¤if;wkdU a&G;

aumufyGJ\ y"meusaom tpDtpOfrsm;ukd ajymif;vJcJhMuNyD; vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;

rsm;ukd a&G;cs,f&mrSm ygwD0ifrsm;tm; ykdrkdus,fjyefYpGm yg0ifvkyfaqmifcGifhjyKum ,cifxuf

trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;rsm; 0ifa&muf,SOfNydKifcGifh &&Sdvmygonf/ EkdifiHa&;ygwDrsm;rS

trsKd;orD;tkyfpkrsm;onf¤if;wkdY\ygwDrsm;udk]trsKd;orD;rsm;\aMunmpmwrf;}ygawmif;qkdcsuf

rsm; jynfhrDatmif wkd;wufvkyfaqmifrI &Sd? r&Sd apmifhMunfhMuyfrwfrI jyKvkyfvmMuNyD; Emang

Basadi \ ESpfvnfnDvmcHrsm;okdY tpD&ifcHwifjyMuygonf/369

tcsKyftm;jzifhqkdaomf jynfoltrsm;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifh pDrHcefYcGJrItqifh

wkdif;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;yg0ifjcif;onfaumif;rGefaom

tkyfcsKyfa&;? a&&SnfwnfwHhaom Nidrf;csrf;a&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&; atmifjrifa&;twGuf t"du

jzpfygonf/

368 Oxfam? Action Aid ESifh Care International? 2013/ Women’s Participation in Public Life in Myanmar. Yangon/

369 A.M. Goetz, ed. Governing Women: Women’s Political Effectiveness in Contexts of Democratization and Governance Reform, New York: Routledge/

UN

FPA

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 258: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 218

jrefrmEkdifiHonf 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;ukd pwifusifhokH;aeNyDjzpfojzifh þtcef;rSm

atmufygjyóemrsm;udk avhvmygrnf/

(1) jrefrmEkdifiHonf EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif trsKd;orD;rsm; (txl;ojzifh z,f

MuOfcH&aomtrsKd;orD;rsm;)ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udkjynfh0pGm?trsKd;om;

rsm;ESifh wef;wlnDrQpGm xnfhoGif;&mrSm usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIukdvnf;aumif;? trsKd;

orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m uwdu0wfrsm;ukdvnf;aumif; rnfrQjynfhrDatmif

aqmif&Gufygoenf;/

(2) EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;

\ tcGifhta&;rsm;udk xnfhoGif;&mwGif rnfonfht&mrsm;u t[efYtwm;jyKygovJ/

(3) EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif usm;? r a&;&mukd tav;ay; xnfhoGif;pOf;pm;

aom EkdifiHa&;vkyfief;pOfukdvnfaumif;? trsKd;orD;rsm;\ wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifcGifhukd

aocsmapa&; uwdu0wfrsm;ukdvnf;aumif; taumiftxnfazmfaqmif&mrSm qkH;jzwf

csufcsrSwfaom &mxl;? Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;tm; rnfonfht&mrsm;

u taxmuftuljyKygoenf;/

¤if;jyóemrsm;ukd avhvmokH;oyf&mrSm jrefrmEkdifiHESifh EkdifiHwumrS oifhawmfaom

usifhokH;rItavhtxrsm;ukd tajccHtjzpf tokH;jyKygrnf/

6-2/ jrefrmEdkifiHü EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0if aqmif&GufrI tajctaeESifh tvm; tvmrsm;

jrefrmEdkifiH\ trsKd;orD;rsm; EkdifiHa&;wGif yg0ifrIqkdif&m oD;oefYvu©Pmtjzpf ukdvkdeD

acwfrSonf ,aeYacwftxd umv&Snfvsm;aom jrefrmhEdkifiHa&;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifrI

onf ukdvkdeDtkyfcsKyfa&;rS vGwfvyfa&;? 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;uJhokdYaom us,fjyefYaom EkdifiHa&;&nfrSef;csufrsm;twGuf

trsKd;orD;rsm;\ pnf;vkH;nDñGwfaom vIyf&Sm;rItjzpf xl;jcm;pGmwnf&Sdygonf/ okdY&mwGif w&m;

0ifEkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifh tkyfcsKyfa&;ü jrefrmtrsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

ESifh yg0ifrIwGifrl w&m;0ifukd,fpm;jyKrIESifh yg0ifrI r&Sd? uif;rJhaeaMumif;vnf; awGU&Sd&ygonf/

þtcef;rSm vTwfawmfrsm;? tkyfcsKyfa&;u@? vkHNcHKa&;ESifh w&m;a&;u@wkdYü ukd,fpm;

vS,favmif;rsm;? a&G;aumufwifajr§mufcH vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;? tpkd;&tzGJU0ifrsm; (a&G;

aumufwifajr§mufcH&oljzpfap? wkduf½kdufcefYtyfoljzpfap)tjzpf trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyf

aqmifrIukd &EkdiforQ tcsuftvufrsm;jzifh avhvmygrnf/ trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI

ukd rJqE´&Siftjzpfvnf;aumif;? Edk;Mum;aom EdkifiHom;tjzpfvnf;aumif; trsKd;orD;tzGJUtpnf;

rsm;ESifh vlxktajcjyKtzGJUtpnf;rsm;rSwpfqifh avhvmrnfjzpfygonf/

Page 259: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 219

jynfaxmifpk? wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,fvTwfawmfrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

vTwfawmfrsm;onf 'Drkdua&pDusifhokH;rIESifh aumif;rGefaom tkyfcsKyfrIu@wkdY\ A[kd

csufjzpfygonf/ ¤if;wdkYonf EkdifiHom;rsm;ESifh tpkd;&wkdYtMum;rSm Mum;cHqufoG,fa&;tjzpf

ukd,fpm;jyKygonf/¤if;wkdYonfrl0g'rsm;?Oya'rsm;?pDrHudef;rsm;?tpkd;&b@maiG&okH;cefYrSef;ajc

pm&if;rsm;ukd jyefvnfokH;oyfjcif;ESifh twnfjyKjcif;tm;jzifhvnf;aumif;? t&if;tjrpfrsm;udk xd

a&mufpGm tokH;jyKjcif;ü pD&ifqkH;jzwfcGifhtmPmjzifh wm0efcHjcif;tm;jzifhvnf;aumif; EkdifiHom;

rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk ukdifwG,f&mrSm tpkd;&\ xda&mufpGm taumiftxnfazmfaqmifrIukd

aocsmap&ef aqmif&Gufygonf/

2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya't& jrefrmEkdifiHü jynfaxmifpkvTwfawmf? wkdif;a'o

BuD;ESifh jynfe,fvTwfawmftqifh[lí vTwfawmfESpf&yf&Sdygonf/ wpfEdkifiHvkH;twkdif;twmtqifh

rSm vTwfawmfukd,fpm;vS,f 440 OD; yg0ifonfh jynfolYvTwfawmfESifh vTwfawmfukd,fpm;vS,f

224 OD; yg0ifonfh trsKd;om;vTwfawmf[lí vTwfawmfESpf&yfyg0ifonfh jynfaxmifpkvTwfawmf

jzpfygonf/ jynfolYvTwfawmfESifh trsKd;om;vTwfawmfwkdYonf a,bk,stm;jzifh tqifhwlnDyg

onf/zGJUpnf;ykHtajccHOya'ü¤if;vTwfawmfESpf&yfpvkH;wGifa&G;aumufwifajr§mufonfhvTwf

awmfukd,fpm;vS,f 75 &mckdifEIef;ESifh usefaom 25 &mckdifEIef;ukd wyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyf

u trnfpm&if;wifoGif;onfh wyfrawmfom;ukd,fpm;vS,frsm;jzifh zGJUpnf;&rnf[k jy|mef;xm;yg

onf/ cefYtyfxm;aom wyfrawmfom;ukd,fpm;vS,f 110 OD;teuf trsKd;orD;ESpfOD; yg0ifae

aMumif; awGU&Sd&onf/370 wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,ftqifhwGif zGJUpnf;ykHtajccHOya't& wkdif;

370 http://www.mizzima.com/mizzima-news/politics/item/10815-first-women-military-officers-appointed-to-parliament/10815-first-women-military-officers-appointed-to-parliament udkMunfhyg/ 'kwd,AdkvfrSL;BuD;rsm;&Sd

trsdK;orD;t&m&Sdrsm;udkyxrqkH;tBudrftjzpf2013 ckESpf Zefe0g&DvwGif usif;yaom jynfolUvTwfawmf&Sdppfwyfudk,fpm;vS,f

tzGJU wGifyg0if&efcefYxm;cJhonf/vTwfawmfonf 2010 a½G;aumufyGJNyD;uwnf;u tpnf;ta0;rsm; usif;yaecJhjcif;jzpfonf/

UN

FPA

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 260: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 220

a'oBuD;ckepfckwGif wkdif;a'oBuD;vTwfawmfwpf&yfpD? jynfe,fckepfjynfe,fwGif jynfe,fvTwf

awmfwpf&yfpDESifh pkpkaygif; vTwfawmf 14 &yf&Sdygonf/ wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,ftqifhwGif

vnf; wyfrawmfom;ukd,fpm;vS,f 25 &mckdifEIef;pD toD;oD; yg0ifygonf/371

¤if;\apmifhMunfhBuD;Muyfa&;tcef;u@rSaeívTwfawmfonfEkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;?

pDrHcsufrsm;? pDrHudef;rsm;ESifh b@ma&;u@rsm;wGif trsKd;orD;rsm;? txl;ojzifh z,fMuOftcH&qkH;

trsKd;orD;rsm;ESifh z,fMuOfcH&aom tjcm;tkyfpkrsm;\ OD;pm;ay;vkdtyfcsufrsm; yg0ifapa&;ukd

aocsmatmif aqmif&Guf&efvkdtyfygonf/ ¤if;ukdvTwfawmftqifhwkdif;wGiftrsKd;orD;rsm;

ukd,fpm;jyKrIESifh MoZmvTrf;rdk;rIwkdYu rsm;pGm taxmuftuljyKygonf/ 2010 ckESpf? Ekd0ifbmv

a&G;aumufyGJtqifhwkdif;wGif ,SOfNydKifa&G;aumufwifajr§mufcH&mrSm trsKd;orD;ukd,fpm;vS,f

avmif; pkpkaygif; 104 OD;teuf jynfaxmifpkvTwfawmf? wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,fvTwfawmf

wkdY\ vTwfawmfukd,fpm;vS,ftjzpf trsKd;orD; 45 OD; a&G;aumufwifajr§mufcH&ygonf/ 2011

ckESpf? Zefe0g&DvwGif yxrtBudrf usif;yonfh jrefrmEkdifiH vTwfawmfwGif trsKd;orD;rsm;onf

jynfolYvTwfawmfwGif 4.3 &mckdifEIef;? trsKd;om;vTwfawmfwGif 4.9 &mckdifEIef;ESifh wkdif;a'oBuD;

ESifh jynfe,fvTwfawmfrsm;wGif 3.8 &mckdifEIef; yg0ifygonf/ 2012 ckESpf? {NyDv Mum;jzwfa&G;

aumufyGJtNyD; jynfolYvTwfawmfwGif trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,ftopf 10 OD; xyfrHa&G;

aumufwifajr§mufcH&ojzifh ta&twGufwpf0uf wkd;jrifhvmygonf/ (Z,m; 6.1)

Z,m; 6.1/ trsKd;orD;rsm; jynfaxmifpkvTwfawmfESifh wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,fvTwfawmfrsm;wGif ukd,fpm;jyKrI (2013)

(u) rJqE´e,f^trnfpm&if;

wifoGif;ol pkpkaygif;

(c) a&G;aumuf

wifajr§muf

cH&ol pkpkaygif;

a&G;aumuf

wifajr§muf

cH&aom

trsKd;orD;

ukd,fpm;vS,f

pkpkaygif;

a&G;aumufwifajr§mufcH& aom

trsKd;orD;vTwfawmf

ukd,fpm;vS,f &mckdifEIef;

pkpkaygif;\

&mckdifEIef;

(aumfvH-u)

a&G;aumuf

wifajr§muf

cH&ol

&mckdifEIef;

(aumfvH-c)

jynfolYvTwfawmf • 440

• rJqE´e,f - 330

• wyfrawmfom;

ukd,fpm;vS,f - 110

• (trsKd;orD; 2 OD;)

322 24 5.5 7.5

trsKd;om;

vTwfawmf

• 224

• rJqE´e,f - 168

• wyfrawmfom;

ukd,fpm;vS,f - 56

168 4 1.8 2.4

jynfaxmifpk

vTwfawmf

• 664• rJqE´e,f - 498

• wyfrawmfom;

ukd,fpm;vS,f - 166

490 28 4.2 5.7

371 atmufajcrSwfpk 14/

Page 261: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 221

(u) rJqE´e,f^trnfpm&if;

wifoGif;ol pkpkaygif;

(c) a&G;aumuf

wifajr§muf

cH&ol pkpkaygif;

a&G;aumuf

wifajr§muf

cH&aom

trsKd;orD;

ukd,fpm;vS,f

pkpkaygif;

a&G;aumufwifajr§mufcH& aom

trsKd;orD;vTwfawmf

ukd,fpm;vS,f &mckdifEIef;

pkpkaygif;\

&mckdifEIef;

(aumfvH-u)

a&G;aumuf

wifajr§muf

cH&ol

&mckdifEIef;

(aumfvH-c)

jynfe,f^wkdif;

a'oBuD;

vTwfawmf

• 887• rJqE´e,f - 665

• wyfrawmfom;

ukd,fpm;vS,f - 222

663 25 2.8 3.8

pkpkaygif; 1,551 1,153 53 3.4 4.6

* zefwD;tdrfESifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;uGef&uf? atmufwkdbm? 2012/ (2013 wGif jyif qifazmfjyygonf)

** trsKd;orD;vTwfawmfudk,fpm;vS,fwpfOD;tm;2013ckESpfapmapmydkif;ü'kwd,0efBuD;cefYtyfjcif;aMumifh¤if;ta&twGufukd25

rS 24 [k jyefvnfjyifqif&ef/

*** txufenf;wl 29 rS 28 [k jyefvnfjyifqif&ef/

2013 ckESpf awGU&SdrIt& jrefrmEdkifiH jynfaxmifpktqifhvTwfawmfESifh jynfe,fESifh wkdif;

a'oBuD;vTwfawmf vTwfawmfESpf&yfpvkH;\ vTwfawmftqifhwkdif;wGif trsKd;orD;vTwfawmfukd,f

pm;vS,f 53 OD; (4.6 &mckdifEIef;) yg0ifonfhteuf jynfolYvTwfawmfwGif trsKd;orD;vTwfawmf

ukd,fpm;vS,f 24 OD; (7.5 &mckdifEIef;)? trsKd;om;vTwfawmfwGif trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,f

4 OD; (2.4 &mckdifEIef;)? jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;vTwfawmfwGif trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,f

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

UN

FPA

Page 262: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 222

25OD;(3.8&mckdifEIef;)jzpfygonf/¤if;ukd,fpm;jyKrIonfuarÇm'D;,m;EdkifiHatmufvTwfawmf

wGif 21.1 &mckdifEIef;? vmtkdjynfolY'Drkdu&ufwpfor®wEdkifiHwGif 25.2 &mckdifEIef;? AD,uferf

EkdifiHwGif 25.8 &mckdifEIef;wkdYESifh EIdif;,SOfvQif edrfhusygonf/372 Inter-Parliamentary Union (IPU)

tcsuftvufrsm;t& jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm; ukd,fpm;jyKrIonf atmufvTwfawmfwGif

urÇmhtqifh 144 teuf 132 tqifhwGif &SdNyD; txufvTwfawmfwGif yg0ifrIonf ,DrifEkdifiHuJh

okdY tenf;qHk;tqifhESifh eD;uyfpGm wnf&SdaeaMumif; awGU&onf/373 xkdYjyif jrefrmEdkifiHonf

trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrItwGuf EkdifiHwumpHEIef;jzpfonfh abusif;vkyfief;vrf;ñTefcsuf\

OD;wnfcsuf 30 &mckdifEIef; jynfhrD&efyif rsm;pGm vkdygao;onf/

rnfokdYjzpfap atmufygZ,m; 6.2 wGif azmfjyouJhokdYyif 1974-1985 ckESpf trsKd;om;

vTwfawmfESifhjzpfap? 1990 ckESpf ygwDpkH'Drkdua&pD a&G;aumufyGJESifhjzpfap? 1993? 2005-2008

ckESpf trsKd;om;nDvmcHESifhjzpfap EIdif;,SOfygu trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI vuf&Sdtajctae

onf wkd;wufrI&Sdygonf/

Z,m; 6.2/ vTwfawmfESifh trsKd;om;nDvmcH (1993? 2005-2008)wkdYwGif jrefrmtrsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

ESpf udk,fpm;jyKrI trsKd;tpm;trsKd;orD;rsm;

udk,fpm;jyKrI &mckdifEIef;

1974 yxrtBudrfvTwfawmf 1.9

1978 'kwd,tBudrfvTwfawmf 2.6

1981 wwd,tBudrfvTwfawmf 2.7

1985 pwkw¬tBudrfvTwfawmf 3.1

1990* ygwDpkH'Drkdua&pDa&G;aumufyGJ 2.7

1993 trsKd;om;nDvmcH 3.9

2005–2008 trsKd;om;nDvmcH 6.4

2011 jynfolYvTwfawmf 2.9

2012 jynfolYvTwfawmf 4.5

pmudk; - FES Gender Team: "Gender Profile: Myanmar", 2010 and Central Statistical Organization and Hluttaw Office

jynfaxmifpkvTwfawmf aumfrwDrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

zGJUpnf;ykHtajccHOya't& tmPmtyfESif;cH&aom aumfrwDrsm; okdYr[kwf tNrJwrf;

aumfrwDrsm;vTwfawmftoD;oD;rSm&Sdygonf/¤if;wkdYrSmOya'Murf;aumfrwD?jynfolYaiGpm&if;

aumfrwD? vTwfawmftcGifhta&;aumfrwD? tpkd;&\ tmrcHrsm;? uwdu0wfrsm;? wm0ef,lrIrsm;

pdppfa&;aumfrwD? umuG,fa&;ESifh vkHNcHKa&;aumfrwDwkdYjzpfNyD; taMumif;t&mtay:rlwnfí

tcsdefumvwpfcktwGuf jzpfygonf/ trsKd;om;vTwfawmfESifh jynfolYvTwfawmfwkdYonf vdktyf

ygu aumfrwDrsm;ukd xyfrHzGJUpnf;Ekdifygonf/ xkdYjyif wjcm;aumfrwDrsm;pGm trSefwu,fvkdtyf

ygonf/

372 UN Country Team in Myanmar. 2011. Thematic Analysis 2011: Achieving the Millennium Development Goals in Myanmar. Yangon. pp. 23-24.

373 Global Justice Center. 2013. The Gender Gap and Women’s Political Power in Myanmar/Burma. Yangon/

Page 263: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 223

&&SdEkdiforQ tcsuftvufrsm;t& tNrJwrf;aumfrwDrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;

jyKrIonf tvGefenf;yg;ygonf/ atmufygZ,m; 6.3 rSm azmfjyonfhtwkdif; 6.6 &mckdifEIef;rS

20 &mckdifEIef;txd yg0ifygonf/

Z,m; 6.3/ t"duusaom vTwfawmfaumfrwDrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI (2011 ckESpf)

trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

aumfrwDtrnftrsKd;orD;

ta&twGuf

tzGJU0if

pkpkaygif;

trsKd;orD;rsm;\

ukd,fpm;jyKrI (%)

Oya'Murf;aumfrwD 2 15 13.3

jynfolYvTwfawmf jynfolYaiGpm&if;aumfrwD 3 15 20.0

jynfolYvTwfawmf tcGifhta&;aumfrwD 2 15 13.3

tpkd;&\ tmrcHrsm;? uwdu0wfrsm;?

wm0efrsm; pdppfa&;aumfrwD2 15 13.3

trsKd;om;vTwfawmf Oya'Murf;aumfrwD 1 15 6.6

pmudk; - United Nations, CEDAW, "Response by Myanmar to the recommendations contained in the concluding observations of the Committee following the examination of the combined second and third periodic report of Myanmar", October 2011, page 2

tpkd;&tzGJU 0efBuD;Xmersm;ESifh tkyfcsKyfa&;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

jrefrmEkdifiHü (1) jynfaxmifpktqifh (2) jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;tqifh (3) c½kdif

tqifh? NrdKUe,ftqifhESifh (4) &yfuGufESifh aus;&Gmtkyfpktqifh[lí tkyfcsKyfa&;tqifh av;qifh

&Sdygonf/

jynfaxmifpktqifh

2011 ckESpfwGif tpkd;&tzGJUtopf pwifwm0ef,luwnf;u 0efBuD;tqifheSifh 'kwd,

0efBuD;tqifh &mxl;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;tm; cefYtyfonfh ta&twGuf wkd;jr§ifhcJhygonf/374

,cktcg jynfaxmifpktqifh 0efBuD;tzGJUtwGif; 0efBuD;&mxl;ü trsKd;orD; &SpfOD; wm0ef,lxm;

ygonf/¤if;rSmjynfaxmifpk0efBuD;&mxl;36ae&mteuftrsKd;orD;jynfaxmifpk0efBuD;ESpfOD;?

'kwd,0efBuD; trsKd;orD; ajcmufOD;jzpfygonf/ jynfaxmifpk0efBuD;ESpfOD;rSm vlrI0efxrf;? u,f

374 1948ckESpfü jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;&NyD;aemuftrsdK;orD;rsm;vnf;tpdk;&udk OD;pD; OD;aqmifûyolrsm;wGifyg0ifvmcJhonf/

u&ifjynfe,fu aemfbmarmifcsdef;rSm jrefrmEdkifiHwGifyxrqkH;ESifhwpfOD;wnf;aomtpdk;&tzGJU0if0efBuD;jzpfcJhonf/'Drdkua&pD

vIyf&Sm;rIacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\rdcif a':cifMunfrSmtdE´d,EdkifiHwGifoHwrefwpfOD;jzpfvmcJhNyD;yxrqkH;ESifhwpfOD;

wnf;aomtrsdK;orD;oHtrwfBuD;jzpfcJhonf/EdkifiHawmfNidrf0wfydjym;a&;aumifpDodkYr[kwfEdkifiHawmf at;csrf;om,ma&;ESifhzGHUNzd;

a&;aumifpDwGif acgif;aqmifydkif;ütrsdK;orD;wpfOD;rSr&SdcJhyg/EdkifiHawmfNidrf0wfydjym;a&;aumifpDatmufwGiftrsdK;orD;ñTefMum;a&;

rSL;csKyfwpfOD;&SdcJhonf/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 264: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 224

q,fa&;ESifhjyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xmejynfaxmifpk0efBuD;jzpfNyD;¤if;0efBuD;Xmeonf

trsKd;orD;a&;&mtwGuf OD;aqmif0efBuD;Xmejzpfygonf/ tjcm;0efBuD;wpfOD;rSm ynma&;0efBuD;

Xme jynfaxmifpk0efBuD;jzpfygonf/ 'kwd,0efBuD; ajcmufOD;rSm (1) vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;

ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme (2) usef;rma&;0efBuD;Xme (3) ,Ofaus;rI0efBuD;Xme

(4) obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifh opfawma&;&m0efBuD;Xme (5) trsKd;om;pDrHudef;ESifh

pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufa&; 0efBuD;Xme (6) tvkyform;? tvkyftukdifESifh vlrIzlvkHa&;0efBuD;Xme

wkdYrS yg0ifygonf/375

tpkd;&Xmersm;ESifh tkyfcsKyfa&;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrIonf enf;yg;

aomfvnf; atmufygZ,m; 6.1 rSm azmfjyonfhtwkdif; trIxrf;t&mxrf; &mckdifEIef;rSm

tqifhjrifh&mxl;tqifh ESpfrsKd;pvkH;wGif 2004-2005 ckESpfrS pwifí wpfpwpfp wkd;wufrIrsm;

&SdcJhygonf/ 2010-2011 ckESpfwGif tpkd;&tzGJU 0efBuD;Xme 31 ck\ trIxrf;t&mxrf; pkpkaygif;

teufysrf;rQ52.4&mckdifEIef;onftrsKd;orD;rsm;jzpfygonf/¤if;ta&twGufonf2008-

2009 ckESpfwGif 51.4 &mckdifEIef;rS 2009-2010 ckESpfwGif 51.6 &mckdifEIef;okdY wkd;wufvmyg

onf/0efBuD;Xme31ck\pDrHcefYcGJrItqifh('kwd,ñTefMum;a&;rSL;okdYr[kwf¤if;ESifhtqifhwl

okdYr[kwf¤if;txuf)376 rSm 2010-2011 ckESpfwGif trsKd;orD;rsm; 37 &mckdifEIef;jzpf&m 2009-

2010 ckESpfwGif 36 &mckdifEIef;ESifh 2008-2009 ckESpfwGif 32.6 &mckdifEIef;rSaeí wkd;wufcJhyg

onf/377

375 vlrI0efxrf;OD;pD;Xme tcsuftvuf? 2014/

376 þavhvmrIuvufaxmufñTefMum;a&;rItqifhESifh,if;tqifhESifhnDrßSaom&mxl;rsm;udk tv,ftvwf pDrHtkyfcsKyfrI&mxl;ae&mrsm;

tjzpfxnfhoGif;pOf;pm;xm;onf/

377 atmufajcrSwfpk 139/

2004–2005

Females employed out of total employees

2005–2006 2006–2007 2007–2008 2008–2009 2009–2010 2010–2011

60

50

40

30

20

10

0

46.7

31.0

49.6 49.7 50.4 51.4

32.6 36.4 36.9

51.7 52.4

35.4 34.1 34.7

Females employed at deputy director (or equal) level and above out of total employed at deputy director (or equal) level

Z,m; 6.1/ 2004-2005 ckESpfrS 2010-2011 ckESpftwGif; tpkd;&Xmersm;ESifh tkyfcsKyfa&;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI (%)

pmudk; - A[dkpm&if;tif;tzGJU? 2012? aejynfawmf/

Page 265: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 225

u@tvkduftaejzifh odyÜHESifh enf;ynm0efBuD;Xmeonf 0efxrf;pkpkaygi; 74 &mckdif

EIef;cefYrSmtrsKd;orD;0efxrf;jzpfNyD;pDrHcefYcGJrItqifh('kwd,ñTefMum;a&;rSL;okdYr[kwf¤if;tqifh

wlESifhtxuf)wGiftrsKd;orD;t&mxrf;65&mckdifEIef;yg0ifygonf/¤if;tcsufrSmodyÜHESifhenf;

ynmbmom&yfwGif trsKd;om;rsm;ESifh EIdif;,SOfvQif trsKd;orD;bGJU& &mckdifEIef; ykdrsm;rIaMumifh jzpf

aumif; jzpfEkdifygonf/378

jynfoltrsm;qkdif&m 0efaqmifrIvkyfief;rsm;wGif a,bk,stm;jzifh trsKd;orD;rsm;

0efxrf;tcsKd;tpm; jrifhrm;vifhupm; pkd;&drfzG,ftcsKdU&Sdygonf/

l 2012 ckESpfuwnf;u trsKd;orD;rsm; tvkyfvufrJhEIef;onf trsKd;om;rsm;ESifh EIdif;,SOfvQif

tenf;i,f ykdrkdjrifhrm;ygonf/379 xkdYaMumihf tvkyftukdif&SmazGaom trsKd;orD;ta&twGuf

onf trsKd;om;rsm;xuf ykdrkdrsm;jym;ygonf/ tvkyform;OD;pD;Xme\ tcsuftvufrsm;t&

tvkyform;rSwfykHwif½kH;wGif rSwfykHwifpm&if;oGif;onfh tvkyftukdif&SmazGolrsm;? txl;

ojzifh tpkd;&Xmetvkyftukdif&SmazGolrsm;ta&twGufrSm 1999-2000 ckESpfrS 2008-

2009 ckESpftwGif; trsKd;orD;rsm;\ &mckdifEIef;u trsKd;om;rsm;xuf ykdrkdjrifhrm;ygonf/ okdY

&mwGif UNDP u jyKpkonfh Preliminary Situation Analysis of Democratic Governmence in

Myanmar(2012) ü 2011 ckESpfwGif EkdifiHjcm;a&;0efBuD;Xme\ vpfvyfaom &mxl;ae&m 50

twGuf avQmufxm;ol 2ç400 a,mufteuf 2ç000 a,mufonf trsKd;orD;rsm;jzpfaMumif;

azmfjyygonf/380 (trsKd;orD;ta&twGuf rnfrQukd tvkyfcefYxm;aMumif; tcsuftvuf

r&&Sdyg)

l trsKd;orD;rsm;onf OD;aqmifñTefMum;a&;rSL;ESifh ñTefMum;a&;rSL;csKyfuJhokdYaom tqifhjrifh

t&yfbuft&mxrf;&mxl;rsm;\ 1.5 &mckdifEIef;cefYom cefYxm;jcif;cH&ygonf/ vuf&SdwGif

tpkd;&Xmersm;tm;vkH;wGif trsKd;orD; OD;aqmifñTefMum;a&;rSL;? ñTefMum;a&;rSL;csKyf okH;OD;om

&Sdygonf/¤if;wGifEkdifiHjcm;pD;yGm;a&;qufqHa&;(Foreign Economic Relations Department)

wGif wpfOD;? trsKd;om;pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufa&;Xme (National Planning and

Economic Development) wGif wpfOD;ESifh orkdif;okawoeOD;pD;Xme (Historical Research)

wGif wpfOD;wkdY jzpfygonf/381 trsKd;orD;rsm; 0efxrf;&mckdifEIef; tjrifhrm;qkH;jzpfaom odyÜHESifh

enf;ynm0efBuD;Xme\ tqifhjrifhqkH;jzwfcsufcsrSwfaom &mxl;rsm;wGifvnf; trsKd;orD;rsm;

ukd,fpm;jyKyg0ifrItcsKd;onf edrfhusygonf/382¤if;tcsufutqifhjrifh&mxl;rsm;udktrsKd;orD;

rsm; vufvSrf;rDa&;tm; uefYowfxm;aom cGJjcm;uefYowfrIESifh tjcm;t[efYtwm;rsm; &Sd

aMumif; ñTefjyvsuf&Sdygonf/

l EkdifiHjcm;a&;0efBuD;Xme\ 2012 ckESpf udef;*Pef;rsm;t& oHtrwfBuD;tqifhwGif trsKd;orD;

wpfOD;? ñTefMum;a&;rSL;csKyftqifh 11 OD;wGif trsKd;orD;wpfOD;? wwd,twGif;0ef&mxl;tqifh

wGif trsKd;orD; 36 OD;&Sdygonf/ 2013 ckESpf? Zefe0g&Dv pm&if;rsm;t& trsKd;orD;ñTefMum;

a&;rSL; wpfOD;? t&m&Sdt&mxrf; 41.6 &mckdifEIef;ESifh trsKd;orD;0efxrf;tiftm; 40.1

&mckdifEIef;&SdNyD; 2014? 'DZifbmvpm&if;t& trsKd;orD;t&m&Sdt&mxrf; 47.1 &mckdifEIef;ESifh

378 atmufajcrSwfpk 139/

379 atmufajcrSwfpk 144/

380 atmufajcrSwfpk 14/

381 atmufajcrSwfpk 139/

382 atmufajcrSwfpk 139/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 266: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 226

trsKd;orD;0efxrf;tiftm; 53.9 &mckdifEIef; toD;oD;&SdaMumif; awGU&onf/

l ukd,fpm;jyKrIta&twGuf wkd;wufvifhupm; trsKd;orD;rsm;tm; ESdrfhcsonfh usm;? r tajccH

jyK vkyfcaMu;aiGuGm[csufonfvnf; wnfwHhqJjzpfygonf/383

l Xmersm;wGif trsKd;om;rsm;ESifhomvQif avsmfuefoifhjrwfonf[k ,lqxm;onfh &mxl;wm0ef

owfrSwfcsufvnf;qufvufwnf&SdqJjzpfNyD;¤if;tcsufutrsKd;orD;rsm;tm;tvkyftukdif

avQmufxm;&mrSm twm;tqD;t[efYtwm;jzpfygonf/ tzGJU0iftrsKd;om;ig;a,mufESifh zGJU

pnf;xm;onfh jynfaxmifpk&mxl;0eftzGJUonf tpkd;&jyefwrf;0ift&m&Sdi,ftqifhrsm; a&G;

cs,fcefYxm;jcif;ESifh avhusifhoifMum;a&;twGuf wm0ef&Sdygonf/ tpdk;&tvkyftukdif cefY

xm;jcif;wGif cGJjcm;qufqHrIr&Sdap&[k zGJUpnf;ykHtajccHOya'u tmrcHaomfvnf; vpfvyf

aom &mxl;twGuf tvkyform;ac:,l&mrSm trsKd;om;rsm;twGufom[k xnfhoGif;aMunm

rIrsm; &Sdygonf/384 ¤if;\taMumif;&if;onfzGJUpnf;ykHtajccHOya'tykd'f352wGifazmfjyxm;

onfh ]okdY&mwGif trsKd;om;rsm;ESifhom avsmfuefoifhjrwfonfh &mxl;wm0efrsm;twGuf trsKd;

om;rsm;tm; a&G;cs,fcefYxm;jcif;ukd þyk'frt& t[efYtwm;rjzpfap&}[k xnfhoGif;jy|mef;

xm;jcif;aMumifh jzpfEkdifygonf/

l tpkd;&0efxrf;rsm;ESifh oufqkdifaom tcsuftvufrsm;ESifh okawoersm; jyKpk&mrSm jynf

axmifpk&mxl;0eftzGJUonfvnf; wm0ef&Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;onf tpkd;&Xmetm;vkH;

twkdif;twmjzifh 0efxrf;tiftm;taeESifh ukd,fpm;jyKrI a,bk,sjrifhrm;aomfvnf; trsKd;

orD;rsm;tm; &mxl;wkd;jr§ifhcefYxm;jcif;wGif edrfhusjcif;\ taMumif;&if;rsm;udk okawoejyKpk

&mrSm¤if;jynfaxmifpk&mxl;0eftzGJUonftcef;u@wpf&yftaeESifhyg0ifvkyfaqmifEkdifyg

onf/

jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;tqifh

jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;tqifhwGif 0efBuD;tqifh&mxl;wGif wm0ef,lxm;onfh pkpk

aygif;0efBuD;OD;a& 169 teuf trsKd;orD;0efBuD; av;OD;&SdaomaMumifh &mckdifEIef;tm;jzifh 2.37

&mckdifEIef;&Sdygonf/¤if;wkdYrSmucsifjynfe,f&Srf;vlrsKd;a&;&m0efBuD;?&efukefwkdif;a'oBuD;b@m

a&;ESifh tjrwfcGef0efBuD;ESifh {&m0wDwkdif;a'oBuD; vlrIa&;&m0efBuD;wkdY jzpfygonf/385

jynfe,ftkyfcsKyfa&;tzGJUtpnf;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;onf aumif;pGm ukd,fpm;jyKvkyf

aqmifEkdifaMumif; tcsuftvufrsm;u twnfjyKaomfvnf; trsKd;orD;rsm; trsm;qkH;wm0ef,l

Mu&onfrSm ti,fwef;tqifhrsm;om jzpfaeygonf/ 2010-2011 ckESpf tcsuftvufrsm;t&

jynfe,ftkyfcsKyfa&;tzGJUtpnf;rsm;\ 0efxrfpkpkaygif; 53 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm;jzpf

aMumif;awGU&SdEkdifygonf/okdY&mwGif¤if;tcsKd;tpm;onf'kwd,ñTefMum;a&;rSL;okdYr[kwf¤if;

txuftqifh pDrHcefYcGJrI&mxl;rsm;wGif 34 &mckdifEIef;txd odompGm usqif;oGm;ygonf/386

383 ,ltifef'DyD? 2009/ Human Development Report, Myanmar. Yangon/

384 atmufajcrSwfpk 14/

385 atmufajcrSwfpk 375/

386 atmufajcrSwfpk 139/

Page 267: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 227

NrdKUe,ftqifh

NrdKUe,ftkyfcsKyfa&;rSL; &mxl;tqifhwGif trsKd;orD;rsm; ukd,fpm;jyKrIr&Sdyg/ NrdKUe,ftkyfcsKyf

a&;rSL;rsm;onfNrdKUe,ftqifhwGift"duqkH;jzwfcsufcsonfhae&mwGif&SdNyD;¤if;tqifh&mxl;rsm;

rSm a&G;aumufcHukd,fpm;vS,frsm; r[kwfMubJ taxGaxGtkyfcsKyfa&;OD;pD;XmerS cefYtyfwm0ef

ay;ygonf/387

&yfuGufESifh aus;&Gmtkyfpktqifh

2012 ckESpf? 'DZifbmvwGif wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh tkyfcsKyfa&;\ atmufajc

tqifh &yfuGufESifh aus;&GmtkyfpktkyfcsKyfa&;twGuf oufqkdif&ma'otvkduf a&G;aumufyGJrsm;

ukd 2012 ckESpf? azazmf0g&Dv 24 &ufwGif twnfjyKonfh &yfuGufESifh aus;&Gmtkyfpk tkyfcsKyfa&;

Oya' (Ward and Village Tract Administration Law) t& jyKvkyfcJhygonf/ 2015 ckESpfwGif

xkwfjyefrnfjzpfaom UNDP jrefrm\ trsKd;orD;acgif;aqmifrItay: tjrif (Local Women

Leadership-Lives and Perspectives of Myanmar) tpD&ifcHpmwGif a&G;aumufcH&yfuGufESifh

aus;&Gmtkyfpk tkyfcsKyfa&;rSL; 16ç743 ae&mteuf trsKd;orD; 42 OD;yg0ifNyD; ukd,fpm;jyKrIrSm

0.25 &mckdifEIef;&Sdygonf/388

tpkd;&u A[kdcsKyfukdifrI avQmhcsrIjyKvkyfaejcif;ESifhtwl txl;ojzifh tkyfcsKyfa&;\

atmufajctqifhrsm;onft&if;tjrpfrsm;udktrSefwu,fvufvSrf;rDjcif;ESifh¤if;uJhokdYvuf

387 H. Nixon et al. 2013.State and Region Governments in Myanmar. Yangon: Myanmar Development Resource Institute – Centre for Economic and Social Development, and The Asia Foundation. p.9, 11, 13. P. Minoletti. 2014. Women’s Participation in Subnational Governance of Myanmar. Discussion Paper No.3. Yangon: Myanmar Development Resource Institute and The Asia Foundation/

388 ,ltifef'DyD/ rMumrDxkwfjyefrnf/ Local Women Leadership: Lives and Perspectives of Myanmar. Yangon/

AD

B

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 268: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 228

vSrf;rDjcif;\ tusKd;oufa&mufrIrsm; jzpfay:jcif;aMumifh qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif; tcef;u@rsm;

wGiftrsKd;orD;rsm;ykdrkdyg0ifvkyfaqmifjcif;onfta&;ygygonf/¤if;atmufajctqifhrsm;wGif

qkH;jzwfcsufrsm; ykdrkdcsrSwfMu&ygrnf/ aomufokH;a&ESifh rdv’mpepftygt0if oefY&Sif;a&;zGHUNzdK;wkd;

wufa&;twGuftajccHtaqmufttkHqkdif&mpDrHudef;a&;qGJaomtcg¤if;taxmuftyHhrsm;udk

tokH;jyKolESifh vdkufavsmnDaxG&Sdaom ykHpHESifh wnfae&mtaetxm;wkdYukd taotcsmaqmif

&Guf&ef vkdtyfygonf/ pDrHudef;a&;qGJjcif;ESifh pDrHcefYcGJjcif;wkdYwGif vufawGUtokH;jyKolrsm; yg0if

vkyfaqmifvQif taumif;qkH; a&&SnfwnfwHhatmifjrifaMumif; tajccHtaqmufttkHqkdif&m

&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;tay: ESpfrsm;pGm tuJjzwfrIrsm;u oufaojyygonf/ vrf;rsm;? vQyfppf"mwf

tm;okH;pGJrI? o,f,lykdYaqmifa&;uJhokdY tajccHtaqmufttkH zGHUNzdK;wkd;wufvmvQif trsKd;orD;rsm;

onf trsKd;om;rsm;xuf ykdrkdvsifjrefaom EIef;jzifh 0ifaiGESifh tvkyftukdifwkd;wufrIEIef; jrifhwuf

vmaMumif; tjcm;EkdifiHrsm;pGm\ tawGUtBuHK oufaoom"ursm;udk awGU&SdEkdifygonf/389 xkdY

aMumifh tusKd;aus;Zl;rsm; tjrifhqkH;&&Sdap&ef trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI vkdtyfygonf/

EkdifiHa&;ygwDwGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

2013 ckESpf? ZGefv tcsuftvuft& jrefrmEdkifiHwGif cefYrSef;ajcEkdifiHa&;ygwD 55 ck

&Sdygonf/390 (2010 ckESpf a&G;aumufyGJESifh 2012 ckESpf Mum;jzwfa&G;aumufyGJqkdif&m aemuf

qufwGJ 2 rSm Munfh½I&ef) tiftm;tBuD;qkH;ygwDESpfckrSm...

(1)or®wOD;odef;pdefOD;aqmifonfhjynfaxmifpkBuHUckdifa&;ESifhzGHUNzdK;a&;ygwDjzpfygonf/¤if;wGif

tBuD;wef;acgif;aqmifrsm;onf tNidrf;pm;wyfrawmfacgif;aqmifrsm;jzpfNyD; vTwfawmf

wGif ukd,fpm;vS,fae&m trsm;qkH; vTrf;rkd;&,lxm;um tqifhjrifhtpkd;&t&m&Sdrsm;onf

¤if;ygwD0ifrsm;tm;a&G;cs,fcefYxm;jcif;jzpfygonf/

(2) a':atmifqef;pkMunfOD;aqmifaom trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyf jzpfygonf/

trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifrItwGuf EkdifiHa&;ygwDrsm;onf

ta&;ygaom enf;vrf;wpfckjzpfygonf/ EkdifiHa&;ygwDrsm;onf trsKd;orD;rsm;\ EdkifiHa&;MoZm

&SdrIudk rJqE´ay;rItajccHtjzpf em;vnf&ef vdktyfNyD; trsKd;orD;rJqE´&Sifrsm;tm; pnf;½kH;&efjzpf

ap? trsKd;orD;ygwD0ifrsm; ykdrkdwkd;wufrsm;jym;ap&ef pnf;½Hk;jcif;tm;jzifh jzpfap EkdifiHa&;vrf;pOf

a&;qGJcsrSwfxm;&ef vdktyfygonf/

atmufazmfjyygu Z,m; 6.4 rSm azmfjyonfh EkdifiHa&;ygwDrsm;rS vTwfawmfukd,fpm;

vS,f trsKd;orD;rsm; tcsKd;tpm;u EkdifiHa&;ygwDrsm;twGif; acgif;aqmifrItcef;u@rsm;rSm

389 atmufajcrSwfpk 105/

390 jynfaxmifpka½G;aumufyGJaumfr&SifuygwDopfrsm;udkqufvufrSwfykHwifay; aeojzifhta&twGufrSm ajymif;vJaeOD;rnfjzpfonf/

t"duygwDESpfcktjyifygwDi,frsm;jzpfonfhtifeft,fvf'DrScGJxGufaomygwDjzpfaomtrsdK;om;'Drdku&ufwpfwyfOD; (tifef'Dtufzf)

ESifh'Drdku&ufwpfygwD ('DyD) wdkYu2010 a½G;aumufyGJwGif0ifa&muf,SOfûydifcJhonf/tqdkygygwDESpfckvkH;uygvDrefwGiftenf;i,f

yg0ifvsuf&Sdonf/2010 a½G;aumufyGJwGifwdkif;&if;om;ygwDtajrmuftjrm;0ifa&muf,SOfûydifcJhonf/BuD;xGm;vmaomtrsdK;om;

nDtpfudkzdk&rf (tifefbDyD) udkvnf;pkpkaygif;udk,fpm;vS,fOD;a&157OD;ESifhtwltwlwuGyg0ifum2010 a½G;aumufyGJwGif

tifef,fvf'DoydwfwGifyg0ifcJhMuaomwdkif;&if;om;ygwDrsm; (1990 jynfhESpfygwDrsm;[kvnf;ac:)u,cktcg jyefvnfrSwfykHwifvsuf&Sd

onf/1990 jynfhESpfOD;ae0if;acwf\ tarGjzpfaom wdkif;&if;om; pnf;vkH;nDñGwfa&; ygwD (tifef,lyD) ujynfaxmifpkvTwfawmfwGif

ae&m17 ae&m&&Sdxm;onf/ a'oqdkif&mrJqE´e,frsm;rSwdkif;&if;om;ygwDi,fav;rsm;odkYr[kwfygwDBuD;rsm;\&SJ'dk;ygwDrsm;vnf;

&Sdonf/The Carter Center, Electoral Reform International Services and Democracy Reporting International.2013. Needs Assessment Report. Yangon, Atlanta, London, and Berlin udkMunfhyg/

Page 269: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 229

trsKd;orD;rsm; ,ckxuf wkd;wufyg0ifvkyfaqmifcGifh &&Sd&ef vkdtyfaMumif; ñTefjyygonf/

taMumif;rSm ygwDvrf;pOfrsm;? vTwfawmfqkdif&m &yfwnfcsufrsm;ESifh qkH;jzwfcsufrsm;tm;

trsKd;orD;rsm;\ t,ltqrsm; xnfhoGif;ykHazmfEkdif&ef tvm;tvmaumif;rsm; &SdaomaMumifh

jzpfygonf/ vTwfawmft&yf&yfwGif a&G;aumufwifajr§mufcH&onfh ukd,fpm;vS,frsm;rSm EkdifiH

a&;ygwD 17 ck (ESifh wyfrawmfrS wkduf½kdufcefYtyfaom ukd,fpm;vS,frsm;)teuf (2012 ckESpf

tcsuftvuft&) ygwD 10 ckwGif trsKd;om;vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm; yg0ifygonf/ jynf

axmifpkvTwfawmfESifh jynfe,fESifhwkdif;a'oBuD;vTwfawmfrsm; yg0ifaom jrefrmEdkifiH vTwfawmf

t&yf&yfwGif trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,fpkpkaygif; 53 OD; (4.6 &mckdifEIef;) yg0ifygonf/

trsKd;om;vTwfawmfwGif trsKd;orD;av;OD; (2.4 &mckdifEIef;)? jynfolYvTwfawmfwGif trsKd;orD;

25 OD; (7.8 &mckdifEIef;)ESifh jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;vTwfawmfrsm;wGif trsKd;orD; 24 OD;

(3.6 &mckdifEIef;) toD;oD;jzpfygonf/

jrefrmEkdifiHwGif EkdifiHa&;ygwD 10 ckteuf jynfaxmifpkBuHUckdifa&;ESifh zGHUNzdK;a&;ygwDESifh

trsKd;om;'Drkdua&pDtiftm;pkygwDESpfckom jynfaxmifpkvTwfawmfESifh jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;

vTwfawmftqifhwkdif;rSm trsKd;orD;ukd,fpm;vS,frsm; yg0ifygonf/ jynfaxmifpkvTwfawmfESifh

jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD; vTwfawmf vTwfawmfESpf&yfpvkH; yg0ifonfh jrefrmEdkifiH vTwfawmf

tqifhtm;vkH;wGif trsKd;orD;ukd,fpm;vS,f 26 OD; (3.1 &mckdifEIef;)yg0if&m trsKd;om;vTwfawmf

wGif trsKd;orD;av;OD;? jynfolYvTwfawmfwGif ckepfOD;? jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;vTwfawmfwGif

15 OD; jzpfygonf/ EkdifiHa&;ygwD 10 ckteuf trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfESifh &Srf;trsKd;om;'Drkd

u&ufwpfygwDESpfckonf trsKd;om;vTwfawmfwGif trsKd;orD;ukd,fpm;vS,fyg0ifjcif; r&Sdaomf

vnf; jynfolYvTwfawmfESifh jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;vTwfawmfwkdYwGif pkpkaygif;trsKd;orD;ukd,f

pm;vS,f 20 OD; yg0ifygonf/ jynfolYvTwfawmfwGif 13 ae&mESifh jynfe,fESihf wkdif;a'oBuD;

vTwfawmfwGif ckepfae&mjzpfygonf/ jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;vTwfawmfwGif pkpkaygif; trsKd;

orD;udk,fpm;vS,fESpfOD; yg0if&mrSm 'Drkdu&ufwpfygwD(jrefrm)ygwDrS jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD;

vTwfawmfwGif pkpkaygif; trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,f ESpfOD;jzpfygonf/ tjcm;ygwDrsm;

taejzifh rGefa'ovkH;qkdif&m 'Drkdua&pDygwD? &ckdiftrsKd;om;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ygwD? ucsif

jynfe,f nDñGwfa&;ESifh 'Drkdua&pDygwD? zvkHpa0:'Drkdu&ufwpfygwD? csif;trsKd;om;ygwDponfh

ygwDig;ckwkdYrS trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,fwpfOD;pD toD;oD;yg0ifygonf/

Z,m; 6.2/ vTwfawmftwGif;&Sd EkdifiHa&;ygwDrsm;rS trsKd;orD;ukd,fpm;vS,frsm;pm&if;

pOf ygwD? wpfoD;yk*¾v? wyfrawmftrsKd;om;

vTwfawmf

jynfolY

vTwfawmf

jynfe,f^

wkdif;a'oBuD;

vTwfawmf

pkpkaygif;

1 jynfaxmifpkBuHUckdifa&;ESifh zGHUNzdK;a&;ygwD 3 6 14 23

2 trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyf – 12 1 13

3 &Srf;trsKd;om;rsm; 'Drkdua&pDygwD – 1 6 7

4 trsKd;om;'Drkdua&pDtiftm;pk 1 1 1 3

5 'Drkdu&ufwpfygwDjrefrm – – 2 2

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 270: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 230

6 rGefa'ovkH;qkdif&m 'Drkdua&pDygwD – 1 – 1

7 &ckdiftrsKd;om;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ygwD – 1 – 1

8 ucsifjynfe,fnDñGwfa&;ESifh 'Drkdua&pD ygwD – 1 – 1

9 zvkH-pa0:'Drkdu&ufwpfygwD – 1 – 1

10 csif;trsKd;om;ygwD – 1 – 1

11 csif;wkd;wufa&;ygwD – – – –

12 wpfoD;yk*¾v – – – –

13 tif;trsKd;om; zGHUNzdK;wkd;wufa&;ygwD – – – –

14 u&ifjynfolYygwD – – – –

15 wyfrawmf(cefYtyfonfh ukd,fpm;vS,f)* - 3 – –

16 wkdif;&if;om;pnf;vkH;nDñGwfa&;ygwD – – – –

17 watmif;(yavmif) trsKd;om;ygwD – – – –

18 ]0} 'Drdku&ufwpfygwD – – – –

pkpkaygif; 4 26 24 54

pmudk; - (New Light of Myanmar, 9 April, 2012) *http://www.mizzima.com/mizzima-news/politics/item/10815-first-women-military-officers-appointed-to-parliament/10815-first-women-military-officers-appointed-to- parliament

vTwfawmftwGif; ukd,fpm;jyKaom EkdifiHa&;ygwD 17 ck\ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

tpDtpOfESifh EkdifiHa&;ygwDrsm;rS trsKd;orD;rsm;ESifh pyfvsOf;aom ygwD\ aMunmpmwrf;rsm;?

,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;uJhokdY ygwDrl0g'rsm;? ygwD0iftrsKd;orD;rsm;\ ta&twGufponfh

tcsuftvufrsm;ukd &&Sd&ef cufcJygonf/ okdY&mwGif &efukefwkdif;a'oBuD;vTwfawmfrS ukd,fpm;

vS,f a'gufwmndKndKoif;\ tqkdt& 2012 ckESpf Mum;jzwfa&G;aumufyGJrSm trsKd;om;'Drkdua&pD

tzGJUcsKyfrSukd,fpm;vS,favmif;43a,mufteufokH;csKd;wpfcsKd;rSmtrsKd;orD;jzpfNyD;¤if;trsKd;

orD;ukd,fpm;vS,favmif;tm;vkH; a&G;aumufwifajr§mufcH&ygonf/ 2012 ckESpf Mum;jzwfa&G;

aumufyGJNyD;aemuf trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfu tem*wfumvwGif NrdKUe,faumfrwDrsm;\

ukd,fpm;vS,frsm;tjzpf vli,fwpfa,mufESifh trsKd;orD;wpfa,mufpD toD;oD; yg0ifa&G;aumuf

wifajr§mufcHap&rnf[k vrf;ñTefcsufxkwfjyefcJhygonf/ wkdif;&if;om;pnf;vkH;nDñGwfa&;ygwD

onf¤if;\ygwDvkyfief;pOfwGiftrsKd;orD;rsm;\udpö&yfrsm;udkxnfhoGif;csrSwfcJhygonf/trsKd;

om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfESifh wkdif;&if;om;pnf;vkH;nDñGwfa&;ygwDwkdYrSm trsKd;orD;tkyfpkrsm; yg0if

ygonf/ vIyf&Sm;rIrsm;wGif pnf;½kH;a&;vIyf&Sm;rIrsm;? {nfhcHBudKqkda&;? &efykHaiG&SmazGrI? trsKd;orD;

rsm; EkdifiHa&;wGif yg0ifvkyfaqmifa&;twGuf pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIwkdY yg0ifygonf/

wkdif;&if;om;pnf;vkH;nDñGwfa&;ygwD\ trsKd;orD;XmecGJuvnf; jrefrmEkdifiH\ EkdifiHa&;avmu

rS trsKd;orD;rsm;taMumif; pmtkyfwpftkyf xkwfa0cJhygonf/ jynfaxmifpkBuHUckdifa&;ESifh zGHUNzdK;

a&;ygwDrSm trsKd;orD;XmecGJ zGJUpnf;xm;jcif; r&Sdyg/

Page 271: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 231

jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,faumfr&SiftzGJUcGJrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

2010 ckESpf jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifOya't& a&G;aumufyGJrsm;ukd BuD;Muyf

&ef jynfaxmifpktqifh a&G;aumufyGJaumfr&SifESifh wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,faumfr&SiftzGJUcGJrsm;

ukd zGJUpnf;cJhygonf/ jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&Sifonf a&G;aumufyGJusif;yrnfh aeY a&G;

cs,fowfrSwfjcif;? EkdifiHa&;ygwDrsm;twGuf a&G;aumufyGJqkdif&m vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh ñTef

Mum;csufrsm;udk xkwfjyefjcif;? a&G;aumufyGJrsm;udk BuD;Muyfjcif;? rJpm&if;rsm;jyKpkjcif;ESifh jyifqif

jcif;? rJqE´e,frsm; owfrSwfjcif;? obm0ab;tEÅ&m,faMumifhaomfvnf;aumif;? e,fajrvkHNcHK

a&;tajctaet&aomfvnf;aumif; vGwfvyfNyD; w&m;rQwaom a&G;aumufyGJusif;yEkdifjcif;

r&Sdonfh rJqE´e,frsm;\ a&G;aumufyGJrsm;ukd a&TUqkdif;jcif;? a&G;aumufyGJqkdif&m tjiif;yGm;rIrsm;ukd

ppfaq;Ekdif&ef a&G;aumufyGJckHtzGJUrsm; zGJUpnf;jcif;wkdYtwGuf wm0ef&Sdygonf/

rJ½kH0efxrf;rsm;onf ynma&;0efBuD;XmerS q&mrtrsm;pkjzpfMuí trsKd;orD;rsm; yg0if

rI jrifhrm;aeaomfvnf; jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifwGif usm;? r tcsKd;nDrQrI r&Sdyg/

aumfr&SiftzGJU0if ckepfOD;wGif wpfOD;om trsKd;orD;jzpfygonf/ Ouú|½kH;tzGJU\ tqifhjrifh&mxl;

ae&mrsm;wGifaomfvnf;aumif;? twGif;a&;rSL;tzGJUtwGif; ñTefMum;a&;rSL;tqifhwGifaomf

vnf;aumif; trsKd;orD; yg0ifjcif;r&Sdyg/ 'kwd,ñTefMum;a&;rSL; 9 a,mufteuf ESpfa,mufom

trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/

jrefrmEkdifiHwGif a&G;aumufyGJaumfr&SiftzGJUcGJrsm;ukd odu©morm"dESifh jynfhpkHol 6 OD;ESifh

tpkd;&tzGJU\ ukd,fpm;vS,f 9 OD;wkdYjzifh zGJUpnf;ygonf/ aumfr&SiftzGJUcGJrsm;ukd wkdif;a'oBuD;ESifh

jynfe,f 14 ck? c½kdif 64 ck? txl;a'o 7 ck? NrdKUe,f 330 ckESifh aus;&Gmrsm;ESifh aus;&Gmtkyfpk

100 wGif zGJUpnf;xm;ygonf/ rnfokdYjzpfap aumfr&SiftzGJUcGJrsm;rS odu©morm"dESifh jynfhpkHol

ajcmufOD;onf rsm;aomtm;jzifh trsKd;om; tNidrf;pm; t&m&Sdrsm; jzpfjcif; awGU&SdEkdifygonf/

tu,fítrsKd;orD;tenf;tusOf;yg0ifyguvnf;¤if;wkdYonfOuú|rsm;r[kwfyg/wkdif;a'o

BuD;ESifh jynfe,faumfr&SiftzGJUcGJ 14 ck\ Ouú|rsm;tm;vkH;onf trsKd;om;rsm;jzpfNyD; c½kdifrsm;?

NrdKUe,frsm;? &yfuGufrsm;? aus;&Gmtkyfpkrsm;wGifvnf; tvm;wl awGU&ygonf/ jynfaxmifpka&G;

aumufyGJaumfr&Siftm; vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; aumuf,l&ef wkdufwGef;ygonf/

a&G;aumufyGJqkdif&m taxmuftuljyK aumfr&Sifrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

vuf&Sdtaetxm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIudk jr§ifhwif&ef qE´&SdaMumif; aumfr&Sif

tzGJUrsm;\ xkwfazmfajymqkdrIwkdYESifhtwl a&G;aumufyGJqkdif&m vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm;\

yg0ifrI jr§ifhwifa&; tvkyf½kHaqG;aEG;yGJrsm;? zGHUNzdK;a&;rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;ESifh aumfr&SiftzGJUcGJ

rsm;u ae&ma'otoD;oD;wGif pDpOfjyKvkyfvsuf&Sdygonf/ tqkdygtcsufrsm;u wkdif;a'oBuD;ESifh

jynfe,ftqifhaumfr&SifOuú|rsm;onf trsKd;orD;rsm;\ yg0ifrI jr§ifhwifa&;vkyfaqmifrIrsm;ukd

tm;ay;yHhykd;onf[k axmufcHaeygonf/ A[kdpm&if;tif;tzGJUrS tcsuftvufrsm;t& tvkyf½kH

aqG;aEG;yGJ yg0ifwufa&mufolrsm;\ 16 &mckdifEIef;onf trsKd;orD;rsm;jzpfygonf/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 272: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 232

vkHNcHKa&;u@ü trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

vkHNcHKa&;u@tm; trsKd;orD;rsm; tygt0if EkdifiHom;rsm;\ vkHNcHKa&;ESifh umuG,fa&;ukd

tmrcH&ef wm0eftyfESif;xm;ygonf/ vkHNcHKa&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wltav;xm;aom?

tcGifhta&; tav;ay;aom vkyfykdifcGifhtmPmrsm;? pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom vkyfief;tpDtpOfrsm;

ESifh pGrf;aqmif&nfjynfh0aom yk*¾dKvftrsKd;orD;rsm; (ESifh trsKd;om;rsm;)\ [efcsufnDvkyfaqmif

csufonf tqkdygwm0efcHrIudk aocsmapygvdrfhrnf/

jrefrmEkdifiH\ vkHNcHKa&;u@rSm &JwyfzGJU? wyfrawmf? tpkd;&r[kwfaom wkdif;&if;om;

vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;? tpkd;&zGJUpnf;onfh aus;&Gmtqifh vkHNcHKa&;tzGJUrsm; pojzifh

tzGJUtpnf;trsKd;rsKd; yg0ifygonf/

&JwyfzGJUwGif ukd,fpm;jyKrI

jrefrmEkdifiHü vuf&Sd cefYrSef;ajc &JwyfzGJU0if 72ç000 a,muf\ 3.4 &mckdifEIef;onf

trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/ trsKd;orD;rsm;onf tv,fqifh&mxl;rsm;rS tqifhjrifh&mxl;rsm;txd

(&JtkyfrStxuf) &mxl;ae&mpkpkaygif;\ ESpf&mckdifEIef;om yg0ifygonf/ tv,ftqifh&mxl;wGif

tjrifhqkH;tqifhjzpfaom 'kwd,&JrSL;BuD;\txuftqifh &mxl;rsm;wGif trsKd;orD; r&Sdyg/ &JrSL;

BuD;? 'kwd,&JcsKyf? &JcsKyf (&JwyfzGJUtBuD;tuJ) &mxl;ae&mrsm;wGif trsKd;orD;rsm;r&Sd[k t"dyÜm,f

oufa&mufygonf/

&JwyfzGJUrSm jrefrmEkdifiHuJhokdY b*Fvm;a'h&Sf (2.3 &mckdifEIef;)? tif'kdeD;&Sm; (3.5 &mckdif

EIef;)? tdE´d, (5.5 &mckdifEIef;)? xkdif; (6 &mckdifEIef;)? rav;&Sm; (12 &mckdifEIef;)ESifh w½kwf (15

&mckdifEIef;) ponfh tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;onfvnf; trsKd;om;trIxrf;\ tcsKd;tpm;xuf trsKd;

orD;trIxrf;u edrfhusaomfvnf; ,lEkdufwufuif;'rf;? MopaMw;vsESifh e,l;ZDvefEkdifiHwkdYwGif

trsKd;orD;&JwyfzGJU0if tcsKd;tpm;u 30 &mckdifEIef;cefY ykdrkdjrifhrm;ygonf/391

wyfrawmf (tpkd;&ppfwyf)? wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;ESifh tpkd;&zGJUpnf;onfh aus;&Gmtqifh vkHNcHKa&;wyfzGJU rsm; wGif ukd,fpm;jyKrI

tpOftvmusifhokH;rIt& wyfrawmf (0g) tpkd;&\ vufeufudkiftzGJUtpnf;rsm;ESifh

t&efvufeufukdifwyfzGJUrsm;wGif trsKd;orD;rsm;yg0ifrI r&Sdyg/ okdY&mwGif wyfrawmfaq;wyfzGJUwGif

jzpfap? pDrHcefYcGJa&;&mxl;ae&mrsm;rSm jzpfap trIxrf;cGifh jyKygonf/ okdY&mwGif t&nftcsif;owf

rSwfcsufrsm;rSm trsKd;om;rsm;xuf ykdrkdwif;usyfygonf/ wyfrawmftwGif; tqifhjrifhacgif;

aqmif&mxl;rsm;ESifh wkdufa&;ckdufa&;ae&mrsm;wGif trsKd;orD; ryg0ifyg/

þavhvmrItwGuf pm&if;tif;tcsuftvuf twdtusr&&Sdaomfvnf; wyfrawmf

twGif; trsKd;orD;q&m0efrsm;? trsKd;orD;olemjyKrsm;ESifh pDrHcefYcGJrI &mxl;ae&mtcsKdUwGif trsKd;

orD;rsm; &Sdygonf/ vwfwavmumvrSm trsKd;om;vTwfawmfwGif wyfrawmfukd,fpm;vS,ftjzpf

391 ,ltifeftdk'DpD? 2013/ The Myanmar Police Force: An Inventory and Overview Towards Informed Assistance. Unpublished/

Page 273: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 233

trsKd;orD;okH;OD;ukdwyfrawmfucefYtyfygonf/¤if;wGifwyfrawmfAkdvfrSL;BuD;&mxl;xufjrifh

aom tqifhwpfa,mufrQ ryg0ifyg/

okdY&mwGif wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;tcsKdUrSm wkdufa&;ckdufa&; avhusifhoif

,lxm;onfh trsKd;orD;ppfonfrsm; yg0ifygonf/ okdY&mwGif ta&twGuf twdtus r&&Sdyg/

Oxfam ESifh tjcm;tzGJUrsm;\ avhvmrIt& aus;&Gmtqifh vkHNcHKa&;wyfzGJUrsm; (nuif;?

a&uif;? rD;uif;) wGif trsKd;orD;rsm;tm; cefYxm;wm0efay;jcif;rS wm;jrpfaMumif; od&ygonf/392

w&m;pD&ifa&;? w&m;vTwfawmfrsm;ESifh Oya't& wnfaxmifaom tjcm;w&m;½kH;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ukd,fpm;jyKrI

w&m;pD&ifa&;u@wGif ukd,fpm;jyKrI

jrefrmEkdifiH\ w&m;pD&ifa&;pepfwGif jynfaxmifpkw&m;vTwfawmfcsKyfonf EkdifiHawmf

\ tjrifhqkH;w&m;½kH;jzpfNyD; aemufqkH; tNyD;tjywf t,lcH0if&m w&m;½kH;jzpfygonf/ jynfaxmifpk

w&m;vTwfawmfcsKyf\ BuD;MuyfrIatmufrSm jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD; w&m;vTwfawmf 14 ck?

c½kdifw&m;½kH;ESifh ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'o w&m;½kH; 67 ck? NrdKUe,fw&m;½kH; 324 ckESifh txl;

w&m;½kH;rsm; &Sdygonf/ 2011 ckESpf wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh w&m;olBuD; 1ç107 OD;teuf

wpf0ufausmfausmfonf trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/393 okdY&mwGif tqifhedrfh&mxl;ae&mrsm;rSm

trsKd;orD;rsm;ta&twGuf ykdrkdrsm;NyD; usm;? r tcsKd;tpm;tm;jzifh wpfzufapmifeif;jzpfvsuf&Sd

ygonf/ Oyrm-&Srf;jynfe,f? NrdKUe,fw&m;½kH;rsm;wGif trsKd;orD;w&m;olBuD; okH;csKd;ESpfcsKd;jzpfaomf

vnf; jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD; w&m;vTwfawmf 14 ckrS w&m;vTwfawmf w&m;olBuD;csKyfESifh

w&m;olBuD; 52 OD;teuf 16 OD;om trsKd;orD;rsm;jzpfygonf/ jynfaxmifpkw&m;vTwfawmfcsKyf?

w&m;olBuD;csKyfrsm;ESifh w&m;olBuD; 7 OD;wGif trsKd;orD;wpfa,mufrQ ryg0ifyg/394

rIcif;rsm;taeESifh jynfaxmifpkw&m;vTwfawmfcsKyf\ tcsuftvufrsm;t& 2011

ckESpfwGif cefYrSef;ajcrIcif; okH;odef;cefY w&m;pD&ifcJhygonf/ cefYrSef;ajcrIcif; ESpfodef;ig;aomif;cefY

onf &mZ0wfrIcif;rsm;jzpfNyD; rIcif; ig;aomif;om w&m;rrIjzpfygonf/ wkdifcsufzGifhaom rIcif;?

ppfaq;aomrIcif;? w&m;pGJaomrIcif;? w&m;pD&ifaom rIcif;? pD&ifcsufcsaom rIcif;wkdYESifhpyf

vsOf;í usm;? r a&;&m tajccHaom avhvmqef;ppfrIjyK&eftwGuf rIcif;trsKd;tpm;tvkduf

tao;pdwf cGJjcrf;pdwfjzmjyKpkxm;onfh tcsuftvufrsm; r&Sdyg/395

xkdYjyifjynfaxmifpka&SUaecsKyfESifh¤if;\tzGJUonfw&m;Oya'pkd;rkd;a&;ESifhqufpyfaom

u@trsKd;rsKd;twGuf wm0ef,lvkyfukdifvsuf&Sdygonf/396 jynfaxmifpka&SUaecsKyf½kH;wGif jynfe,f

392 atmufajcrSwfpk 368/

393 atmufajcrSwfpk 14/

394 atmufajcrSwfpk 14/

395 atmufajcrSwfpk 14

396 396 - a&SUaecsKyf\vkyfief;aqmifwmrsm;wGifor®w?vTwfawmfOuú|odkYr[kwfrnfonfh0efBuD;XmeudkrqdkOya&;tBuHOmPfay;&efygNyD;

EdkifiHwumOya'ESifhqufpyfaomtaMumif;t&mrsm;vnf;yg0ifonf/w&m;½kH;csKyfwGifEdkifiHawmfudk,fpm;ûyoGm;a&mufEdkifum

&m0wfrIrsm;udkw&m;pGJjcif;? jynfolUtrIrsm;wGifEdkifiHawmftm;udk,fpm;ûyjcif;ESifhtjcm;aomOya'qdkif&mwm0efrsm;yg0ifonf/wpfEdkifiH

vkH;&SdOya'½kH;tm;vkH;\Oya'ESifhtkyfcsKyfrIudpö&yftm;vkH;udkvnf;BuD;Muyf&onfh jynfaxmifpk a&SUaecsKyfwGifXmeav;ck&Sdonf/ (1)

Oya'rlMurf;a&;qGJa&;Xme?,if;XmeuOya'rlMurf;tm;vkH;ESifhywfoufNyD; aocsmppfaq;jcif;ESifhtBuHOmPfay;jcif;?trdefYay;jcif;ESifh

ñTefMum;jcif;tjyifOya'arsm;udkvnf; ajymif;vJ&onf/ (2) Oya'tBuHay;Xme?þXmeuEdkifiHwumoabmwlnDrIrsm;?trftdk,lESifh

&if;ESD; jr§KyfESHrIpmcsKyfrsm;qdkif&m jynfaxmifpktqifhtzGJUtpnf;rsm;udktBuHOmPfay;&onf/ (3) w&m;pGJqdka&;XmeESifh (4) tkyfcsKyfa&;

Xme?þXmeu0efxrf;a&;&m? avhusifha&;ESifhowif;tcsuftvufenf;ynm?bwf*sufESifhokawoewdkYudkuGyfuJ&onf/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 274: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 234

ESifhwkdif;a'oBuD;Oya'csKyf14a,muf(¤if;wkdYonfoufqkdif&mtpkd;&tzGJU0ifrsm;vnf;jzpfyg

onf)? c½kdifESifh NrdKUe,fOya't&m&Sdrsm;? ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'o ajcmufckwkdY\ txl;w&m;½kH;

rsm;rS Oya't&m&Sdrsm; yg0ifygonf/397 jynfaxmifpka&SUaecsKyf½kH;wGif tvkyfvkyfukdifonfh

trsKd;orD;&mckdifEIef;jrifhrm;aomfvnf;¤if;tcsufonfw&m;pD&ifa&;u@tm;usm;?ra&;&m

tjrifjzifh vkyfaqmifonf qkdjcif;xuf Oya'bGJU& trsKd;orD;OD;a& rsm;onfhtwGuf

jzpfykH&ygonf/ okdY &mwGif jynfaxmifpka&SUaecsKyf½kH;wGif trsKd;orD;a&SUaecsKyf? trsKd;orD;

'kwd,a&SUaecsKyf? trsKd; orD;ñTefMum;a&;rSL;csKyf[lí r&SdcJhzl;yg/

a'otwGif; tjcm;EkdifiHrsm;ESifh EIdif;,SOfvQif jrefrmEkdifiH\ w&m;pD&ifa&;pepfwGif

trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrIrSm tvm;tvmaumif;ykH&ygonf/ ukvor*¾trsKd;orD;rsm;tzGJU

(UN Women) tpD&ifcHpm urÇmhtrsKd;orD;rsm;\ wkd;wufrI (2011-2012)ü ta&SUtm&SESifh

ypdzdwf a'otwGif; w&m;olBuD;rsm;\ av;ykHwpfykHESifh Oya'0efxrf;rsm;\ ig;ykHwpfykHom trsKd;

orD;rsm; jzpfygonf/ awmiftm&Sa'owGif w&m;olBuD;rsm;\ ukd;&mckdifEIef;ESifh Oya'0efxrf;

rsm;\ av;&mckdifEIef;om trsKd;orD;rsm; yg0ifygonf/ okdY&mwGif jrefrmEkdifiHrS trsKd;orD;w&m;ol

BuD;rsm;\ &mckdifEIef;ukd usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI½IaxmifhrS w&m;pD&ifa&;qkdif&m tñTef;udef;

tjzpf pOf;pm;okH;oyfvQif owdjyK&efrSm t&nftaoG;jr§ifhwif&ef vkdtyfonfhtcsufESifh tvkyf

\ *kPfodu©m&SdrItay: oabmxm;onfh tcsufjzpfonf/

w&m;½kH;rsm;ESifh Oya't& wnfaxmifaom tjcm;w&m;½kH;rsm;wGif ukd,fpm;jyKrI

zGJUpnf;ykHtajccHOya't& EkdifiHawmfzGJUpnf;ykHtajccHOya'qkdif&m ckH½kH;ukd tzGJU0ifukd;OD;

jzifh zGJUpnf;ygonf/ ¤if;\ vkyfief;wm0efrsm;rSm zGJUpnf;ykHtajccHOya'yg jy|mef;csufrsm;ukd

teuft"dyÜm,fzGifhqkdjcif;? tkyfcsKyfrIqkdif&m tmPmykdifrsm;u jy|mef;onfh Oya'rsm;onf

zGJUpnf;ykHtajccHOya'ESifh nDñGwfjcif; &Sd? r&Sd pdppfjcif;? jynfaxmifpk? wkdif;a'oBuD;rsm;? jynfe,f

rsm;? ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh& pD&ifpkrsm; wpfckESifh wpfcktMum;jzpfap? tcsif;csif;tMum;jzpfap jzpf

ay:onfh zGJUpnf;ykHtajccHOya'qkdif&m tjiif;yGm;rIrsm;ukd qkH;jzwfjcif;? wkdif;a'oBuD;? jynfe,f

okdYr[kwf ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh& pD&ifpkwkdYu jynfaxmifpkOya'ukd taumiftxnfazmf aqmif

&Guf&mwGif ay:aygufonfh tjiif;yGm;rIrsm;ukd pdppfjcif;ESifh qkH;jzwfjcif;? EkdifiHawmfor®wu

taMumif;Mum;vmonfh udpö&yfrsm;ukd pdppfqkH;jzwfjcif;ESifh jynfaxmifpkvTwfawmfu jy|mef;

onfh Oya'rsm;ay;tyfonfh vkyfief;wm0efrsm;jzpfygonf/ (zGJUpnf;ykHtajccHOya' tykd'f

322)398 EkdifiHawmfzGJUpnf;ykH tajccHOya'qkdif&m ckH½kH;ukd w&m;½kH;csKyfrS tNidrf;pm;ñTefMum;a&;

rSL;csKyfwpfOD;u Ouú|tjzpf wm0ef,lNyD; zGJUpnf;ykHtajccHOya'qkdif&m ckH½kH;\ tzGJU0ifukd;OD;wGif

ESpfOD;onf trsKd;orD;rsm; jzpfygonf/399

397 zGJUpnf;ykHtajccHOya' (tydk'fcGJ266) ESifhtwl a&SUaecsKyfOya' (pmydk'f24) wdkYu“wdkif;a'oBuD; odkYr[kwf

jynfe,fA[dkw&m;½kH;a&SUaecsKyfu a&SUaecsKyfodkYr[kwfwdkif;a'oBuD;odkYr[kwf jynfe,f\oufqdkif&m0efBuD;csKyfwdkYtm;wm0efcH&

rnf [kowfrSwfxm;onf/odkYaomf ñTefMum;csufrsm;tcsif;csif; y#dKyu© jzpfvmvßSiftqdkygtpD&ifcHrIvkyfief;pOfrsm;udkrnfodkYjyK

vkyfrnfqdkonfrSm r&Sif;vif;yg/ 398 atmufajcrSwfpk 14/

399 or®w½kH;? 2013/ jynfaxmifpkzGJUpnf;ykHtajccHqdkif&mckH½kH;tzGJUobmywdESifhtzGJU0ifrsm;cefYxm;jcif;?(trdefYpmtrSwf12/2013)?

aejynfawmf? jrefrmEdkifiHtpdk;&? azazmf0g&Dv25&uf/

Page 275: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 235

2011 ckESpf? pufwifbmvwGif vlYtcGifhta&;aumfr&Sifukd or®w\ trdefYtmPmjzifh

zGJUpnf;cJhygonf/ vlYtcGifhta&;aumifpD (The Human Rights Commission) \ The Universal

Periodic Review aemufqufwGJrSm azmfjyxm;onfh wkdufwGef;csufrsm;uJhokdYaom tjynfjynfqkdif

&mrS wkdufwGef;csufrsm;ukd wkHYjyefaqmif&Guf&ef zGJUpnf;jcif;[k ,lqygonf/ tzGJU0if 15 OD;yg

vlYtcGifhta&;aumfr&SifrSm tNidrf;pm;oHtrwfBuD;ESifh tNidrf;pm; t&yfbuft&mxrf;rsm;pGm

yg0ifNyD; trsKd;orD;tzGJU0ifokH;OD; yg0ifygonf/400

2014 ckESpfwGif t*wdwkdufzsufa&;aumfr&Sifukd t*wdwkdufzsufa&;Oya' tcef; 7? 9

ESifh 10 t& vwfwavmzGJUpnf;cJhonf/ aumfr&Sifukd wyfrawmftNidrf;pm;t&m&Sd (trsKd;om;)

em,utjzpf OD;aqmifNyD; trsKd;orD; ESpfOD;tygt0if tzGJU0if 15 OD;jzifh zGJUpnf;xm;onf/401

jrefrmEkdifiHwGif Oya'pepf trsKd;rsKd;tusKH;0ifaom w&m;Oya'pepf&Sdygonf/ vuf&Sd

taetxm;wGif w&m;rQwrI r&Sdjcif;ESifh vlYtcGifhta&;csKd;azmufjcif; udpöwkdYtwGuf tpkd;&

r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;\ yHhykd;rItm;jzifh vlYtcGifhta&;qkdif&m tpD&ifcHaom ckdifrmonfh

tzGJUtpnf;&Sdaeaomfvnf; trsKd;orD;rsm;\ w&m;rQwrI vufvSrf;rDa&;ESifh pyfvsOf;aom

okawoetenf;tusOf;om &Sdygonf/ vdifuGJjym;jcm;em;rI? pD;yGm;a&;tqifhtwef;ESifh tjcm;

rwlnDaom tjcif;t&mtrsKd;rsKd;tay: tajccHum cGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufESifh avhvm

qef;ppfrIrsm;ukdvnf;aumif;? &mZ0wfjypfrI? w&m;rrIESifh rdom;pkjyóemrsm;ESifh oufqkdifaom

rwlnDaom w&m;Oya'pepfrsm; vufvSrf;rDa&;ESifh usifhokH;rItay: tajccHaom tcsuftvuf

ESifh avhvmqef;ppfrIrsm;ukdvnf;aumif;? txl;ojzifh ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&a'orsm;ESifh y#dyu©

umvMum&SnfjzpfyGm;onfh a'orsm;rS tcsuftvufESifh avhvmqef;ppfrIrsm;ukdvnf;aumif;

tvG,fwulr&&SdEkdifyg/ ukvor*¾ trsKd;orD;rsm;tzGJU UN Women (csif;? rGefESifh ucsifjynfe,f)

ESifh UNDP (rEÅav;? &Srf;ESifh {&m0wD)wkdYonf rdwfzufvlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;ESifh yl;aygif;

NyD; tpkd;&wkdYESifh csdwfqufum trsKd;orD;rsm;\ w&m;Oya'vufvSrf;rDa&;twGuf azmfjyyg

{&d,mrsm;wGif pwifaqmif&GufaeNyDjzpfygonf/

rJqE´&Sif trsKd;orD;rsm;

rJqE´&Sifrsm;onf EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifh EkdifiHa&;orm;rsm;\ vkyfaqmifcsufrsm;ukd ykdrkd

xda&mufrI&Sdaponf okdYr[kwf a&G;aumufyGJrsm;rSwpfqifh EkdifiHa&;tmPmukd ½kyfodrf;EkdifpGrf;&Sd

onf/ a&G;aumufyGJrsm;onf EkdifiHa&;t& ukd,fpm;jyKcGifh tcGifhtmPmukd ay;tyfNyD; jynfolrsm;?

a&G;aumufcHe,fajrrS jynfoljynfom;wkdY\ pdwf0ifpm;rIukd wkHYjyefjznfhqnf;&efjzpfonf/ trsKd;

orD;rsm; rJay;onfh tcsKd;tpm;ESifh ¤if;wkdY\ tiftm;ukd qef;ppfrIonf tvGefta&;BuD;NyD;

yxrOD;pGm vkyfoifhonf/ ,if;onf EkdifiHom;wkdY\ tcGifhta&;ESifh wuf<uaom EkdifiHom;rsm;

tjzpf tavhtusifh&SdrIukd jyo&mvnf; a&mufonf/ a'otawmfrsm;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;\

rJrsm;onf rJqE´e,f\ zGHUNzdK;rItajctaeukd ñTef;qkdonf/ okdY&mwGif þavhvmrIonf 2010

400 jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmfu xkwfjyefaom trdefYpm trSwf 34/2011/ New Light of Myanmar owif;pm?

2011? jrefrmEdkifiH vlUtcGifhta&;qdkif&m aumfr&Sif zGJUpnf;jcif;? XIX (138)? pufwifbmv 6 &uf/

401 or®w½kH;? 2014/ vmbfpm;rIwdkufzsufa&; aumfr&Sif zGJUpnf;jcif;? (trdefYpmtrSwf6/2014)? aejynfawmf? jrefrmEdkifiHtpdk;&?

azazmf0g&Dv25&uf/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 276: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 236

ckESpf taxGaxGa&G;aumufyGJ okdYr[kwf 2012 ckESpf Mum;jzwfa&G;aumufyGJ okdYr[kwf rJqE´ay;

onfh trsKd;orD;rsm;\ &mckdifEIef;qkdif&mESifh pyfvsOf;íjzpfap rnfonfhtcsuftvufrQ vuf

vSrf;rrDyg/

trsKd;orD;rsm;\ pkaygif;vIyf&Sm;rI

vlxktajcjyKtzGJUtpnf;rsm;?þae&mwGiftrsKd;orD;tzGJUrsm;ESifh¤if;wkdY\r[mrdwf

tzGJUrsm;onfuGJjym;aomykHpHrsm;jzifhzGJUpnf;xm;Muaomfvnf;¤if;wdkYonfwlnDonfhpkd;&drfrI

rsm;? jyóemrsm;udk twlwuGazmfxkwfjcif;? vIHYaqmfjcif;jzifh yl;aygif;aqmif&GufMuygonf/

txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;\ toHrsm;? z,fMuOfcHxm;&olrsm;\ toHrsm;ESifh ¤if;wkdY\ qE´

oabmxm;rsm;ukd qkH;jzwfcsufcsrSwfolrsm;u xnfhoGif;pOf;pm;&eftwGuf ukd,fpm;jyK pkaygif;

BudK;yrf;jcif;tm;jzifh¤if;wkdY\EkdifiHa&;Ekd;Mum;rIukd jyMuygonf/vlxktajcjyKtzGJUtpnf;rsm;

onf aumif;rGefaom tkyfcsKyfrIu@twGuf tvGefta&;ygonf/

,aeY jrefrmEkdifiHtrsKd;orD;rsm;\ Ekd;Mum;wuf<uaom EkdifiHa&;vIyf&Sm;rIrsm;ukd 1919

ckESpfrSm zGJUpnf;cJhonfh yxrqkH; 0HomEktrsKd;orD;tzGJUtpnf;jzpfaom ukr®m&DtzGJUrS pwifajc&m

aumufEkdifygonf/¤if;aemufrSmtjcm;tzGJUtpnf;rsm;zGJUpnf;cJhygonf/402¤if;ESpfq,f&mpkacwf

apmapmykdif;EkdifiHa&;0g'rsm;rSm trsKd;om;a&;0g'? rsKd;cspf0g'ESifh ukdvkdeDpepf qefYusifa&;pdwf"mwf

ponfjzifh vIyf&Sm;Mu&m trsKd;orD;rsm;onf tpkta0;tvkduf tvkH;t&if;ESifh yg0ifvIyf&Sm;Mu

ygonf/ yxrurÇmppfrwkdifrD NAdwdoQtpkd;&\ [kr®½l; (Home Rule) (0g) jrefrmEkdifiH ukd,fykdiftkyf

csKyfa&;urf;vSrf;rIESifh ywfoufaom w&m;yGJrsm;? vIyf&Sm;rIrsm;wGif trsKd;orD;rsm; wuf<upGm

tifESifhtm;ESifh yg0ifcJhMuygonf/ 1922 ckESpfwGif NAdwdoQtpkd;&u trsKd;orD;rsm; rJay;cGifh

cGifhjyKvkduf&m trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;vIyf&Sm;olrsm;ESifhtwl vGwfvyfa&;vIyf&Sm;rIrsm;wGif

yg0ifcJhygonf/ okdY&mwGif Oya'jyKa&;rS xkwfy,fjcif;tygt0if usm;? r a&;&m tajccHaom cGJ

jcm;qufqHrIykHpHtrsKd;rsKd;ukd&ifqkdifcJhMu&NyD;¤if;wkdYukdpwifuefYuGufcJhMuygonf/403

xkdYjyif trsKd;orD;rsm;onf umvMum&SnfNyD; 'ku©twdNyD;aom 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;

twGuf qefYusifvIyf&Sm;rIrsm;? txl;ojzifh 1988 ckESpfrSpí jynfwGif;ESifh jynfy wkdufyGJ0iftkyfpk

rsm;wGif yg0ifvIyf&Sm;cJhMuygonf/ tpkd;&ESifh vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;\ qufqHa&;rSm ,kH

MunfrIr&Sdjcif; xif&Sm;um vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;tm; qefYusifbufEdkifiHa&;tzGJUtpnf;

rsm;tjzpftpkd;&uxifjrif,lqcJhygonf/¤if;qufqHa&;onftxl;ojzifhem*pfrkefwkdif;umv

aemufykdif;rSpí vrf;yGifhvmum wpfpwpfp ajymif;vJvmcJhNyD; trsKd;om;a&;OD;pm;ay;rI tajccH

vsuf tpkd;&ESifh tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;\ rdwfzufvkyfief;rsm;twGuf tcGifhtvrf;

rsm; ay;vmcJhygonf/

em*pfqkdifuvkef;rkefwkdif;aMumifh ysufpD;qkH;½IH;rIrsm;onf jrefrmtrsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;

om;rsm;tm;¤if;vlom;csif;pmemaxmufxm;rIqkdif&mab;'ku©rSjzpfEkdiforQenf;vrf;trsKd;rsKd;

402 ,if;wdkYxJutcsdKUrSm jrefrmtrsdK;orD;rsm;toif;? jrefrmtrsdK;orD;rsm;qdkif&m trsdK;om;tqifh aumifpD? jrefrmtrsdK;orD;rsm;tzGJUtp

nf;ESifh"r®okctzGJUtpnf;wdkYjzpfonf/ jrefrmtrsdK;orD;rsm;toif;ESifh jrefrmEdkifiH&SdEdkifiHa&;tusOf;om;rsm;twGuftultnDay;aomt

zGJUtpnf;? 2004? udk Munfhyg/ jrefrmEdkifiH&SdtrsdK;orD;EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;http://ww.aappb.net/joint_report.html403 a':jrpdefacgif;aqmifaomtrsdK;orD;tkyfpkuusm;-rcGJjcm;jcif;udkqefYusifcJhonf/

Page 277: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 237

jzifh wkHYjyefaqmif&Guf&ef wGef;tm;ay;rIwpfckjzpfcJhNyD; tpkd;&r[kwfaom vlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;

tajrmuftjrm;ukday:aygufvmapcJhygonf/¤if;obm0ab;'PfukdwkHYjyefaqmif&Guf&mwGif

vkyfief;tzGJUtkyfpkrsm;pGm\ uruxjyK aqmif&GufrIrsm;ESifhtwl ukvor*¾ESifh EkdifiHwum

tpkd;&r[kwfaom vlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;onf OD;aqmifrItcef;u@rS yg0ifvkyfaqmifcJhMuyg

onf/ jrefrmEkdifiHrS trsKd;orD;rsm;onfvnf; trsKd;orD;rsm; umuG,fapmifha&Smufa&;enf;ynm

qkdif&m vkyfief;tzGJUwpfzGJUukd umuG,fapmifha&Smufa&;tkyfpkrsm;\ ulnDyHhykd;rIjzifh vkdtyfcsufESifh

tnDxlaxmifcJhNyD;¤if;vkyfief;tzGJUonfem*pfrkefwkdif;ab;'PfcHpm;Mu&onfhumvtwGif;ESifh

¤if;tvGefumvtwGif;trsKd;orD;rsm;\vdktyfcsufrsm;ukdwkHYjyefaqmif&GufcJhygonf/¤if;u,f

q,fa&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&;tqifhrsm;aemufwGif ¤if;trsKd;orD;rsm;tm; umuG,fapmifh

a&Smufa&;enf;ynmqkdif&m vkyfief;tzGJUonf ykdrkdus,fjyefYaom? tiftm;aumif;aom tzGJUrsm;

tcsif;csif; tjyeftvSefqufET,frI&Sdonfh vkyfief;uGef&ufwpfckjzpfaom usm;? r a&;&m wef;wl

nDrQa&;uGef&uftzGJUtjzpf toGifajymif;vJ zGJUpnf;cJhNyD; ykdrkdus,fjyefYaom usm;? r a&;&mESifh zGHU

NzdK;wkd;wufa&;taMumif;t&mrsm;ukd ukdifwG,faqmif&GufaeMuygonf/

jrefrmEkdifiH owif;ESifh jyefMum;a&;pDrHcefYcGJrIXmecGJ \ pm&if;tif;t& 2012 ckESpf

aESmif;ykdif;wGif jrefrmEkdifiHü tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm; 102 zGJUcefY&Sd&m tMurf;zsif; 24

&mckdifEIef;onf umuG,fapmihfa&Smufa&;ESifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh qufET,faom

vIyf&Sm;rIrsm;wGif yg0ifvkyfaqmifaeMuaMumif; tpD&ifcHygonf/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;

uGef&ufonf trsKd;orD;rsm;\ tzGJUtpnf; 100 cefY yl;aygif;zGJUpnf;rIjzpfNyD; usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;qkdif&m taMumif;t&mtrsKd;rsKd;ukd

us,fus,fjyefYjyefY aqmif&Gufaeygonf/ trsKd;orD;rsm;tzGJUtpnf;vkyfief;uGef&uf Women

Organization (WON) onf tzGJUtpnf; 29 zGJUcefY? tifef*sDtkd*sJef'gtzGJU (NGO Gender Group)

onf tzGJUtpnf; 25 zGJUcefY yl;aygif;aqmif&GufaeMuaom vkyfief;uGef&ufrsm;jzpfNyD; usm;? r

UN

FPA

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 278: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 238

a&;&mwef;wlnDrQa&;uGef&ufESifhvnf;csdwfqufvkyfaqmifvsuf&Sdygonf/¤if;vkyfief;uGef&uf

rsm;ESifh ¤if;wkdY\ yl;aygif;aqmif&GufrIrsm;rS ukdifwG,fonfhudpö&yfrsm;rSm trsKd;orD;rsm;tm;

enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;zufrIyaysmufa&;? trsKd;orD;rsm; pD;yGm;a&;qkdif&m vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;

(toufarG;0rf;ausmif;rI? tvkyftukdiftcGifhtvrf; zefwD;ay;jcif;? ajr,mykdifqkdifcGifh? vkyfykdif

cGifh? pD;yGm;a&;u@rSm trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifa&;? tao;pm;acs;aiG 0efaqmifrIESifh aiG

a&;aMu;a&;qkdif&m 0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDa&;? aiGpkaiGacs;toif;tzGJUrsm;)? trsKd;orD;rsm;

ESifh obm0ywf0ef;usifESifh &moDOwktajymif;tvJ? tjynfjynfqkdif&m vlYtcGifhta&; pHcsdefpH

ñTef;rsm;? pDa'goabmwlpmcsKyf? ukvor*¾vkHNcHKa&;aumifpD aMunmcsuftrSwf 1325? acgif;

aqmifrIESifh qkH;jzwfcsufcsrSwfrIwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifa&;? trsKd;orD;rsm; Nidrf;csrf;

a&;ESifh vkHNcHKa&; (Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;aqG;aEG;yGJrsm;? Nidrf;csrf;a&;apmifhMunfhMuyfrwfa&;ESifh Nidrf;

csrf;a&;wnfaqmufa&;wkdYwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifcGifh)ponfh udpö&yfrsm; yg0ifyg

onf/

ukvor*¾ESifh tjcm;tjynfjynfqkdif&m zGHUNzdK;a&;rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;ESifh yl;aygif;

vkyfaqmifaeMuonfh trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;onf okawoevkyfief;? Oya'rsm;tm; jyef

vnfokH;oyfjcif;? rl0g'jyifqifa&;qGJrIukd taxmuftuljyKjcif;? 0efaqmifrIrsm; ulnDyHhykd;jcif;

(usef;rma&;ESifh tm[m&? aqG;aEG;ESpfodrfhrIay;jcif;? w&m;Oya'qkdif&m ulnDyHhykd;jcif;? u,fq,f

a&;pcef;rsm; ponfh 0efaqmifrIrsm;)? jynfolrsm; todtjrifzGifh vIyf&Sm;rIrsm;? rl0g'a&;qGJrIESifh

taumiftxnfazmfaqmifrIqkdif&m udpö&yfrsm;ukd ukdifwG,f&eftwGuf wm0ef&Sdolrsm;tm; pGrf;

aqmif&nfjr§ifhwifjcif;ESifh todzGifhjcif;ponfwkdYukd wm0ef,laqmif&GufMuygonf/ trsKd;orD;

rsm;onf ¤if;wkdY\ cHpm;ykdifcGifhrsm;ukd awmif;qkd&,l&ef ta&twGufyrmPBuD;rm;vSaom

trsKd;orD;rJqE´&Sifrsm;tm; pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifrIukdvnf; vkyfaqmifvsuf&Sdygonf/

usm;? r a&;&mESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tajccHaom tpkd;&r[kwfaom

tzGJUtpnf;rsm;tjyif¤if;wkdY\vkyfief;rsm;wGifusm;?ra&;&mtjrifaygif;pyfxnhfoGif;vkyfaqmif

onfh us,fjyefYaom zGHUNzdK;wkd;wufa&; tav;ay;onfh vlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;udk 2012 ckESpf

a'oqkdif&m t&if;tjrpfXmevrf;ñTefwGif pm&if;jyKpkxm;ygonf/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

t"dutav;ay;aom tpkd;&r[kwfaom vlrIa&;tzGJUtpnf;rsm; trsm;pkukd trsKd;orD;rsm;

OD;aqmifNyD; Local Resource Center u pm&if;jyKpkonfh vlrIa&;tzGJUtpnf; 50 teuf 10 zGJU rSm

tBuD;wef;OD;aqmifrI&mxl;ae&mrsm;wGif trsKd;orD;rsm;jzpfum a'ocHvlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;

118 zGJUteuf 31 zGJUukd trsKd;orD;rsm; OD;aqmifygonf/

jrefrmEkdifiHtwGif; 'Drkdua&pDusifhokH;rIvkyfykdifcGifhrsm; us,fjyefYvmaomfvnf; wkd;wufrI

onfwpfajy;nDr[kwfyg/¤if;ütjypftemtqmrsm;?twdwfumvrStarGrsm;?wcsKdUtajc

taerSm aemufaMumif;jyefvSnfhrIrsm; tjynfh jzpfygonf/ vwfwavm vlxktajcjyKtzGJUtpnf;

rsm;tm;vkH; &ifqkdif½kef;uefaeMu&onfh tcuftcJtwm;tqD;rSm ,ciftpdk;&tm; qefYusifvIyf

&Sm;onfh xif&Sm;aom tkH<urItNyD; xkwfjyefcJhonfh wif;usyfaom 1988 ckESpf rSwfykHwifOya'

t& rjzpfrae rSwfykHwif&jcif;jzpfygonf/ rSwfykHrwifonfh tzGJUtpnf;onf w&m;r0iftoif;

tzGJUtufOya't& BuD;av;aom jypf'Pfrsm; csrSwfcH&&ef tEÅ&m,f&Sdygonf/ tzGJUtpnf;

rSwfykHwif&mrSm A[kdpm&if;tif;tzGJUESifh oufqkdifaom aiGa&;aMu;a&;qkdif&m tcsuftvufrsm;

Page 279: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 239

ESifh BuD;MuyfuGyfuJrItzGJU0ifrsm;pm&if;? ¤if;tzGJU0ifrsm;tm;vkH; ygwDEkdifiHa&;uif;&Sif;aMumif;

wifjy&ef vkdtyfygonf/ vkyfief;u@wlnDaom tpkd;&0efBuD;Xme\ axmufcHcsufvnf;

vkdtyfygonf/ rSwfykHwifavQmufxm;vTmukd oufqkdif&m NrdKUe,ftkyfcsKyfa&;OD;pD;XmeokdY

wifoGif;&um¤if;XmewGifA[kdpm&if;tif;tzGJUvnf;wnf&Sdygonf/xkdYaemufrSwfykHwiftrIwGJ

ukd aejynfawmfokdY qufvufay;ykdYygonf/

tpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;tcsKdU\ tpD&ifcHrIukd vwfwavm 2012 ckESpf avhvm

rIt&¤if;rSwfykHwifavQmufxm;vTmukdaejynfawmfrSvufcH&efokH;vrSajcmufvtxdMumNyD;

aejynfawmfrSwfykHwifcGifhjyKcsuf &&Sd&ef &SpfvrS wpfESpftxd MumaMumif; awGU&Sdygonf/404¤if;uJh

okdY tcsdefMum&SnfpGm apmifhqkdif;&ygu zGHUNzdK;a&;rdwfzuftzGJUtpnf;rsm;xHrS &efykHaiGvufvSrf;rD

&&Sda&;twGuf t[efYtwm;jzpfygonf/ vlxktajcjyKtzGJUi,fav;rsm;taeESifh ¤if;wkdYonf

¤if;wkdYukd,fwkdif\vlrItzGJUtpnf;twGuf¤if;wkdYukd,fwkdifrwnfonfh&efykHaiGESifhvkyftm;ukd

tokH;jyK&jcif;aMumifh¤if;uJhokdYtcsdefMum&SnfaomrSwfykHwifjcif;vkyfief;pOfukdrjzwfoef;apbJ

cGifhjyKoifhaMumif; xifjrif,lqMuygonf/ xkdYjyif a0;vHaom a'orsm;rS vlxktajcjyK tzGJUi,f

av;rsm; rSwfykHwifcGifh wifoGif;aomtcg ¤if;oufqkdif&m NrdKUe,facgif;aqmifrsm;onf EkdifiH

twGif; tjcm;a'orsm;\ ajymif;vJrItwkdif;twmtajctaeukd em;vnfowdjyKrdjcif;r&SdbJ

¤if;tzGJUi,fav;rsm;\avQmufxm;vTmrsm;udkydwfyifwm;qD;wwfygonf/BuD;rm;aomtpkd;&

r[kwfaom vlrIa&;tzGJUtpnf;onf BuD;MuyfuGyfuJrI tzGJU0ifrsm;taeESifh EkdifiHa&;uif;&Sif;

aMumif; 0efcHcsufvkdtyfjcif;ukd y,fzsufjcif; rjyKao;onfhtwGuf pkd;&drfrI&SdMuygonf/

rnfokdYjzpfap rSwfykHwifjcif;\ tusKd;aus;Zl;taeESifh tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;ESifh qufqH

a&;wGifjzpfap?¤if;wkdY\pDrHudef;rsm;udktaumiftxnfazmfaqmif&mrSjzpfapvG,fulacsmarGU

jcif;ukd tjcm;tzGJUtpnf;rsm;u todtrSwfjyKMuygonf/ ,kHMunfukd;uG,frI tajcjyKtzGJU

tpnf;rsm;rS vlrIa&;0efaqmifrIrsm;ESifh vlom;csif;pmemaxmufxm;rIqkdif&m 0efaqmifrIrsm;

aqmif&Gufaomtkyfpkrsm;onfvnf;¤if;wkdY\bmoma&;vIyf&Sm;rIrsm;ESifhcGJjcm;umoD;jcm;vlrI

a&;0efaqmifrIrsm;twGuf rSwfykHwifcGifhjyKcsuf&&ef awmif;cHMu&ygonf/ pDrHudef;rsm;\ tusKd;

&v'frsm; a&&SnfwnfwHha&;twGuf vkdtyfaumif;vkdtyfrnfh taxmuftuljyKvkyfief;rsm;

twGufvnf; rSwfykHwif&ef vrf;zGifhay;xm;ygonf/

ukvor*¾ESifh t&yfbuftzGJUtpnf;rsm;u tpkd;&tm; toif;tzGJUrsm; rSwfykHwifjcif;

Oya'rlMurf;ESifhywfoufí enf;ynmtultnDESifh tBuHjyKcsufrsm; yHhykd;ay;ykdYcJhMuonf/ ukv

or*¾u 2013 wGif vTwfawmftm; Oya'rlMurf;ukd ykdrkdaumif;rGef&ef tBuHay;cJhonf/ toif;

tzGJUrsm; rSwfykHwifjcif;Oya'rlMurf;ukd vTwfawmfrS 2014 wGif twnfjyKjy|mef;cJhonf/ tqkdyg

Oya'wGif rSwfykHwifjcif;r&Sdaom toif;tzGJUrsm;tm; ta&;,lrnfh jy|mef;csuf ryg0ifay/405

404 zGHYNzdK;a&;r@dKiftzGJU? 2012/ A Review of the Operational Space and Opportunities for Civil Society Organizations in Myanmar. Yangon. p. 6/

405 {&m0wDowif;Xme? 2014/ Union Parliament Passed NGO Law. 1 July/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 280: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 240

6-3/ jrefrmEkdifiH\ jynfaxmifpkESifh a'oEÅ&tkyfcsKyfa&;? vkHNcHKa&;ESifh w&m;pD&ifa&; u@wkdYü trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm; jyKrI wkd;wufa&;twGuf jr§ifhwifrIrsm;ESifh t[efYtwm;rsm;

usm;? r wef;wlnDrQrIqkdif&m ,Ofaus;rIwpf&yfonf EdkifiHa&;? trsm;jynfolqkdif&m

ta&;udpörsm;ESifh tkyfcsKyfa&;vkyfief;pOfrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifrItm; jy|mef;ygonf/

jrefrmEdkifiHwGifvnf; trsKd;orD;rsm;onf tjcm;EkdifiHrsm;wGifuJhokdYyif a&G;aumufwifajr§mufcGifhESifh

a&G;aumufwifajr§mufcHcGifh tygt0if vlrIb0\ u@trsKd;rsKd;rSm trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;

rsm; wef;wlnDrQrI tcGifhta&;rsm;udk zGJUpnf;ykHtajccHOya't& tmrcHygonf/ okdY&mwGif trsm;

jynfolESifh oufqkdifaom e,fy,fjzpfonfh EkdifiHa&;udpörsm;ESifh trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpö

rsm;ukd trsKd;om;rsm;\ e,fy,f[kvnf;aumif;? tdrfwGif;rIudpörsm;jzifh ESdrfhcscHxm;&onfh trsKd;

orD;rsm;onf acgif;aqmifaumif;rsm; rjzpfEkdif[kvnf;aumif; ysHUESHYaeonfh oabmxm;cH,lrI

onf a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m Oya'rsm;ESifh vkyfief;pOfrsm;wGifvnf;aumif;? EkdifiHa&;

tzGJUtpnf;rsm;? rdom;pkrsm;? vlrItzGJUtpnf;rsm;ESifh owif;rD'D,mtygt0if toif;tzGJUrsm;\

tzGJUtpnf;qkdif&m "avhxkH;pHrsm;wGifvnf;aumif; tajccHxm;aom oabmxm;cH,lrI jzpfae

avh&Sdygonf/¤if;onfEkdifiHa&;ESifhtkyfcsKyfa&;wkdYwGiftrsKd;orD;rsm;yg0ifvkyfaqmifrItwGuf

wif;usyfaom t[efYtwm;rsm;ukd jzpfay:apygonf/ rd½kd;zvmtpOftvmt& trsKd;orD;rsm;

tm; ppfwyftwGif; a,musfm;yDoaom wkdufa&;ckdufa&;tcef;u@wGif ppfrIxrf;jcif;rS wm;

jrpfjcif;aMumifh¤if;wkdYonfEkdifiH\acgif;aqmifrI&mxl;rsm;wGifwm0ef,ljcif;ukdvufawGUtm;

jzifh wm;jrpfcH&ygonf/ jrefrmEdkifiHwGif trsKd;orD;rsm;taeESifh z,fMuOfcH&jcif;? usm;? r a&;&m

cGJjcm;aom ynma&; okdYr[kwf ausmif;ynma&;csKdUwJhjcif;? w&m;0ifEkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;

twGif;okdYtrsKd;om;rsm;xufaemufuspGm0ifa&mufvIyf&Sm;&jcif;ponfh¤if;orkdif;\tusKd;

qufrsm; &Sdjcif;aMumifh trsKd;orD;rsm;\ rdrdukd,frdrd ,kHMunfrIESifh pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrI

rsm;ukd ykdrkdvkyfaqmif&ef vkdtyfygonf/ ,if;uJhokdY pGrf;aqmif&nfjynfh0aom tajctaewGif

&Sdvifhupm; trsKd;orD;rsm;onf EkdifiHa&;qkdif&m vkyfief;rsm; vkyfaqmif&ef uav;apmifha&Smuf

xdef;odrf;a&;qkdif&m 0efaqmifrIcsKdUwJhjcif;? 0ifaiG&Sm&aom vkyfief;vkyfukdifaeMuaomfvnf;

wpfcsdefwnf;rSmyif tdrfrIudpöESifh tjcm;aom wm0efrsm;ukdyg vpf[if;rIr&Sdap&ef vkyfukdifae&

jcif;? jynfolYumuG,fapmifha&Smufa&;ESifh vkHNcHKa&;csKdUwJhjcif;ESifh tMurf;zufrI\ Ncdrf;ajcmufrIcHae

&jcif;wkdYonf trsKd;orD;rsm; EkdifiHa&;wGif yg0if&ef t[efYtwm;rsm; jzpfygonf/ aemufqkH;tae

ESifh awGU&Sd&onfrSm aiGa&;aMu;a&; &SmazGaomtcgrsm;wGif trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;

xuf ykdrkdaiGvkdtyfaeaom (0g) aiGvkHavmufpGm r&Sdaomolrsm;jzpfaMumif; awGU&ygonf/ a&G;

aumufwifajr§mufcH&aomtcg &&Sdaom vcaMu;aiGonfvnf; EkdifiHa&;vkyfief;pOfwGif tcsdef

jynfh tvkyfvkyf&eftwGuf vkHavmufrnfr[kwfyg/

þu@rSm jrefrmEkdifiHü EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh trsm;jynfolqkdif&m udpö&yfrsm;wGif

txufrSm txl;tav;ay; wifjycJhonfh trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrItwGuf jr§ifhwifrI

rsm;ESifh t[efYtwm;rsm;ukd vlrIpD;yGm;a&;qkdif&m z,fMuOfxm;rI½Iaxmifhrsm;rS avhvmokH;oyfyg

rnf/ jrefrmEkdifiHü trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpörsm;wGif trsKd;om;rsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm;

ukd ykdrkdwkd;wufpGmESifh wef;wlnDrQpGm yg0ifvkyfaqmifa&;tm; tBuHjyKEkdif&ef aumif;rGefaom

Page 281: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 241

tavhtusifhrsm;ESifh tm;ay;jr§ifhwifaom tavhtusifhrsm;ukd txl;tav;ay;wifjyygrnf/

a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&mpepfonf a&G;aumufwifajr§mufxm;aom ukd,fpm;vS,fwkdYjzifh zGJUpnf;tyfaom EkdifiHa&; vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm; tajrmuftjrm; yg0ifa&; aqmif&Guf&mrSm jyif;xefaom MoZmoufa&mufrI&Sdygonf/

jrefrmEkdifiHü qE´rJtrsm;qkH;&&SdolwpfOD;om a&G;aumufwifajr§mufcH&aom rJtrsm;pk

&&Sdol tEkdif&aompepfwGif vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;wpfOD;onf rJqE´e,fwpfe,fwGifom

a&G;aumufwifajr§mufcH&ef ,SOfNydKifcGifh&Sdygonf/ rJqE´e,fwpfe,fwGif wpfOD;om yg0if,SOfNydKif

cGifh&Sdonfh a&G;aumufyGJpepfwGif trsKd;orD;rsm;tm; EkdifiHa&;acgif;aqmiftjzpf vufcHrI tm;

enf;onfh ,Ofaus;rI&Sdaeonfh tcsufu EdkifiHa&;ygwDrsm;ukd trsKd;orD;rsm;tm; ygwD\ ukd,f

pm;vS,favmif;tjzpf trnfpm&if; wifoGif;yg0if,SOfNydKifap&ef tm;ay;vkyfaqmifjcif; enf;

yg;apygonf/

tjcm;wpfzufrSm tcsKd;usukd,fpm;jyKpepf (Proportrational Reprrsemessagy) onf

trsKd;orD;rsm; yg0if,SOfNydKif&efESifh tEkdif&&ef tajctaeukd ykdrkdvrf;zGifhay;ygonf/ taMumif;

rSma&G;aumufwifajr§mufcH&ef,SOfNydKifonfhygwDrsm;tm;vkH;twGuf¤if;wkdY&&Sdonfhysrf;rQrJqE´

ta&twGuftvkduf ukd,fpm;vS,fta&twGuf tcsKd;us cGJa0owfrSwfxm;jcif;aMumifh jzpfyg

onf/¤if;pepfonfEkdifiHa&;ygwDrsm;tm;¤if;wkdYygwD\ukd,fpm;vS,favmif;pm&if;wGiftrsKd;

orD;rsm;ukd xnfhoGif;ae&may;jcif;tay: pdwf0ifpm;rI ykdrkdwkd;wufapEkdifygonf/ ]eHygwfESpf

ae&mwkdif;onftrsKd;orD;twGuf}[laomOya'otwkdif;¤if;wkdYygwD\ukd,fpm;vS,fpm&if;

wGif trsKd;orD;rsm;tm; tcsKd;tpm;jzifh yg0ifap&rnf[k pnf;rsOf;csrSwfxm;onfh EkdifiHa&;ygwD

rsm;wGif trsKd;orD;rsm;twGuf tjyKoabmaqmifaom tusKd;&v'frsm;ukd odomxif&Sm;pGm

awGUjrifEkdifygonf/ EkdifiH 59 ckteuf 2011 ckESpf vTwfawmfukd,fpm;vS,fa&G;aumufyGJrsm;

wGif tcsKd;usukd,fpm;jyKpepf usifhokH;onfh EkdifiHrsm;wGif vTwfawmfukd,fpm;vS,fta&twGuf\

22.6 &mckdifEIef;rSm trsKd;orD;rsm; tEkdif&&SdNyD; qE´rJtrsm;qkH;&&Sdol tEkdif&aompepf usifhokH;

onfhEkdifiHrsm;wGif trsKd;orD;rsm; 18.1 &mckdifEIef; tEkdif&&SdNyD; pepfESpfrsKd; aygif;pyfusifhokH;onfh

EkdifiHrsm;wGif trsKd;orD;rsm; 19.1 &mckdifEIef; tEkdif&&Sdygonf/ 2011 ckESpfwGif vTwfawmfwpfck

rSm trsKd;orD;rsm;tm; ukd,fpm;vS,ftjzpf wkduf½kdufcefYtyf&mwGif trsKd;orD;rsm;\ tcsKd;tpm;

onf vTwfawmfukd,fpm;vS,fpkpkaygif;\ ysrf;rQ 15.2 &mckdifEIef;jzpfygonf/406 uarÇm'D;,m;

EkdifiHwGif a'oEÅ&tkyfcsKyfa&;aumifpDtzGJU0iftjzpf trsKd;orD;rsm;tm; tcsKd;tpm;jzifh a&G;

aumufwifajr§muf&mrSm 2002 ckESpfwGif 8 &mckdifEIef;rS 2007 ckESpfwGif 14.6 &mckdifEIef;txd

wkd;wufcJhygonf/¤if;tcsufonfygwD\pm&if;wGiftrsKd;orD;rsm;\tqifhwkd;wufvmjcif;\

BuD;rm;aom taMumif;&if;jzpfygonf/407

406 Inter Parliamentary Union. 2011. Women in Parliament in 2011: The Year in Perspective.Yangon. www.ipu.org/pdf/publications/wmnpersp11-e.pdf

407 urÇm'D;,m;tpdk;&? 2008/ A Fair Share for Women: Cambodia Gender Assessment, 2008. Phnom Penh. p. 146. UNIFEM (,ck UN Women)? 2009? Time for Action: Implementing CEDAW in Southeast Asia. Bangkok/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 282: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 242

zGJUpnf;ykHtajccHOya't& okdYr[kwf a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m Oya't& tcsKd;usukd,fpm;jyKrI

trsKd;orD;rsm; EkdifiHa&;wGif ukd,fpm;jyKrI yg0ifrI\ ta&;ygaom tpdwftykdif;wGif [ef

csufnDaom usm;? r tcsKd;nDpGm yg0ifaerIESifh usm;? r yg0ifrI tcsKd;nDaom vkyfaqmifrI okdY

r[kwf,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufwkdYyg0ifNyD;¤if;onfrnfonfhEkdifiHa&;pepfukdusifhokH;onfh

tcsufay:wGif tajcrcHyg/ zGJUpnf;ykHtajccHOya't&omru a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m

Oya't&yg trsKd;orD;rsm; tcsKd;usyg0ifrI (ukdwmpepf)ukd xnfhoGif;? usifhokH;jcif;r&Sdonfh

jrefrmEkdifiHuJhokdY EkdifiHrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;qkdif&m ukd,fpm;jyKrItqifh edrfhusavh&Sdyg

onf/ EkdifiHa&;pepfusifhokH;rIudk xnfhoGif;pOf;pm;jcif;rjyKbJ EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;wGif trsKd;

orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI wkd;wufapa&;twGuf xda&mufaom enf;vrf;wpf&yftjzpf ukdwm

pepf usifhokH;onfhEkdifiHrsm;ESifhrl qefYusifbufjzpfaeygonf/ ukdwmpepfukd t&nftcsif;

tajccHrluif;rJhjcif;aMumifhy,favh&Sdaomfvnf;t&nftcsif;ESifh,SOfNydKifrIwkdYonfyif¤if;wkdY\

yifukdobm0taeESifh vlrItzGJUtpnf;u ykHoGif;xm;aom tqifhtwef;rsm; jzpfNyD; ,if;onf

tcGifhtvrf;rsm; yHhykd;ay;rItay: rlwnfaeygonf/ trsKd;orD;rsm;onf EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwf

csufcsrSwfjcif;rS z,fMuOfcH&jcif;aMumifh trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;rsm;twGuf pGrf;aqmif

&nfwdk;jr§ifhjcif;ESifh aygif;pyfvsuf ukdwmpepfonf trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;acgif;aqmifrIudk

jr§ifhwif&eftwGufta&;ygaomvkyfaqmifrIjzpfygonf/¤if;vkyfaqmifrIrsm;onforkdif;pOfwpf

avQmuf trsKd;orD;rsm;\ epfemqkH;½IH;rIrsm;twGuf jyefvnfukpm;rI ay;EkdifrnfjzpfNyD; tcGifhta&;

wl? tcGifhtvrf;wl? &v'fwlaom wef;wlnDrQrIukd &&Sdaprnfjzpfonf/ atmufygtcsuftvuf

rsm;ukd Munfhyg/

2011 ckESpfwGif atmufvTwfawmf okdYr[kwf wpf&yfwnf;aom vTwfawmftwGuf a&G;

aumufyGJusif;yonfh EkdifiH 59 ckwGif 26 EkdifiHrSm ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm; taumif

txnfazmf aqmif&GufcJhygonf/ 2011 ckESpfwGif a&G;aumufyGJusif;yonfh EkdifiH 17 EkdifiHwGif

Oya'jy|mef;NyD; ukdwmpepfusifhokH;cJhygonf/ ¤if;EkdifiHrsm;wGif trsKd;orD;rsm;onf vTwfawmf

ukd,fpm;vS,fae&m27.4&mckdifEIef;&&SdcJhNyD;¤if;ESifhqefYusifvsufukdwmpepfrusifhokH;onfh

EkdifiHrsm;wGif trsKd;orD; 15.7 &mckdifEIef;om a&G;aumufwifajr§mufcH&ygonf/ EkdifiH ukd;EkdifiHü

EkdifiHygwDtcsKdUu rdrdqE´tavsmuf ukdwmpepfusifhokH;&m wpfEkdifiHvkH; twkdif;twmvTwfawmf

ukd,fpm;vS,fae&mtm;vkH;\ 17.2 &mckdifEIef;ukd trsKd;orD;rsm; &&SdcJhygonf/408 Oyrm-

aemfa0EkdifiHESifh pydefEkdifiHwkdYonf trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;ESpfOD;pvkH;ESifh oufqkdifaom

ukdwmpepfukd pwifusifhokH;cJhNyD; vTwfawmftwGif; trsKd;om; okdYr[kwf trsKd;orD;yg0ifrIukd

tjrifhqkH; 60 &mckdifEIef;txd toD;oD;&Sdap&ef &nf&G,fygonf/ ¤if;onf trsKd;orD;rsm;

EkdifiHa&;wGif ukd,fpm;jyKrIukd jr§ifhwifygonf/409

408 atmufajcrSwfpk 405/

409 Inter Parliamentary Union Database. Undated.Women in Parliaments. www.ipu.org/wmn-e/world.htm (accessed July 2008). IDEA Global Database of Quotas for Women.2008.http://www.quotaproject.org/ (accessed July 2008). A.M. Goetz et al. 2008. Progress of the World’s Women 2008/2009: Who Answers to Women? Gender and Accountability.New York: UN Women udk udk;um;xm;onf/

Page 283: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 243

EkdifiHa&;ygwDrsm;

EkdifiHa&;ygwDrsm;onf 'Drkdua&pDusifhokH;onfh EkdifiHrsm;wGif trsKd;orD;acgif;aqmifrIqkdif

&m oabmxm;rsm; ajymif;vJrItygt0if EkdifiHa&;wGif yg0ifjcif;ESifh trsKd;orD;rsm;tygt0if

oD;jcm;tkyfpkrsm;\ pdwf0ifpm;rIrsm;tm; ukd,fpm;jyKrItwGuf t"duvrf;aMumif;rsm; jzpfonf/

EkdifiHa&;ygwDrsm;wGif yg0ifonfh trsKd;orD;rsm;ESifh pyfvsOf;í wdusckdifvkHaom tcsuftvufrsm;

r&Sdaomfvnf; vTwfawmfrsm;ukd,fpm;vS,frsm;ESifh t&yfbuftzGJUtpnf;rsm;\ aqG;aEG;csufrsm;

ESifh avhvmokH;oyfjcif;tm;jzifh od&SdEkdifygonf/ urÇmwpf0ef; tjcm;a'orsm;pGmrSmuJhokdYyif

jrefrmEkdifiHrSmvnf; EkdifiHa&;ygwDrsm;onf trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifjcif;

ukd jr§ifhwif&ef aESmifhaES;Muygonf/ EkdifiHa&;ygwDrsm;onf trsKd;orD;rsm; a&G;aumufwifajr§mufcH

&ef yg0if,SOfNydKifa&;wGif pGJNrJckdifrm tjrpfwG,faeaom t[efYtwm;rsm;ukd aumif;pGm ukdifwG,f

&ef vkdygonf/ EkdifiHa&;acgif;aqmifrIukd wm0ef,l&ef pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifrI vkdtyfjcif;?

trsm;jynfole,fy,fwGif trsKd;om;rsm;ukdom arG;&mygacgif;aqmifrsm;tjzpf ½Ijrifjcif;?

trsKd;orD;rsm;tm; tdrfaxmifxdef;odrf;olrsm;tjzpfom jrifaom ,Ofaus;rI"avhxkH;pHqkdif&m

oabmxm;rsm;? trsKd;orD;rsm;tm; z,fMuOfaponfh vkyfenf;vkyf[efwpfckjzpfonfh EkdifiHa&;

,SOfNydKifrI\ &efvkdaom xdyfwkduf&ifqkdifrI? uav;apmifha&Smufa&; taxmuftulvkdtyfjcif;?

trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;rsm;twGuf EkdifiHa&;ygwDrsm;\ &if;ESD;jr§KyfESHrI vkHavmufrIr&Sdjcif;

ESifhqufET,faom¤if;trsKd;orD;rsm;\aiGa&;aMu;a&;vkdtyfcsufponfwkdYukdaumif;pGmukdifwG,f

&ef vkdtyfygonf/ vlxktMum;ausmfapmaom yk*¾dKvfrsm;? acgif;aqmifrsm;ESifh qkH;jzwfcsufcsrSwf

olrsm;onf trsKd;om;rsm;om jzpfonf[laom usm;? r a&;&m ykHaoum;csyftjrifonf EkdifiHa&;

ygwDrsm;twGif; trsKd;orD;rsm; yg0ifjcif;ESifh ae&m&&Sdjcif;wkdYtay: vTrf;rkd;rI&SdNyD; trsKd;orD;rsm;

onf yHhykd;rIay;&aom tcef;u@rsm;rSmom ykdrkdwm0ef,laqmif&GufMu&ygonf/

ukvor*¾ trsKd;orD;rsm;tzGJU (UN Women) onf trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;qkdif&m

yg0ifvkyfaqmifrItm; wm;qD;onfh (EkdifiHa&;ygwDrsm;twGif;) tqkdygt[efYtwm;ukd wkHYjyefaqmif

&GufykHenf;vrf;rsm;udk rSwfwrf;jyKpkcJhygonf/410 EkdifiHtcsKdUwGif a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif

&m Oya'? tjcm;Oya'rsm;? EkdifiHa&;ygwDOya'rsm;ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onf trsKd;orD;rsm;

twGuf ukdwmpepfukd ,SOfNydKiftEkdif&&ef tvm;tvmaumif;aom acgif;aqmifrIae&mrsm;wGif

jzpfap? ygwD0ifrsm;taeESifhjzpfap rdrdqE´tavsmuf okdYr[kwf rjzpfrae pwifvkyfaqmifMu&ef

taxmuftuljyKygonf/ zdvpfykdifEkdifiHwGif EkdifiHa&;ygwD trnfpm&if;wifoGif;aom pepfopf

wpfckudk pwifusifhokH;&ef a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m jyKjyifajymif;vJrIjzifh taxmuftul

jyKcJhygonf/¤if;pepfonftrsKd;orD;\ukd,fpm;jyKrIukdvnf;aumif;?Oya'jyKa&;üt"dutif

tm;BuD;rm;aom EkdifiHa&;ygwDrsm;\ ykHrSeftm;jzifh z,fMuOfcH&aom ty,fcHtkyfpkrsm;ukdvnf;

aumif; jr§ifhwifay;NyD; usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;qkdif&m

udpö&yfrsm;ukd tajccHaom Oya'jyKa&;vkyfief;pOfwpf&yfukd atmifjrifap&ef taxmuftxm;

410 A.M. Goetz et al. 2008.Progress of the World’s Women 2008/2009: Who Answers to Women? Gender and Accountability.New York: UN Women

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 284: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 244

jyKcJhygonf/411 awmiftmz&duEkdifiHwGif The Municipal Structures Act jrLeDpDy,fzGJUpnf;ykHOya'ü

EkdifiHa&;ygwDrsm;onf a'oEÅ&tqifh ukd,fpm;vS,favmif;rsm;\ 50 &mckdifEIef;rSm trsKd;orD;rsm;

jzpf&efaocsmatmifaqmif&GufMu&rnf[kjy|mef;xm;NyD;¤if;Oya'csKd;azmufjcif;twGufjypf

'Pfjy|mef;jcif; r&Sdyg/412 EkdifiHtcsKdUwGif EkdifiHa&;ygwDrsm;onf trsKd;orD;rsm;twGuf tcsKd;usukd,f

pm;jyKpepfukd pwifusifhokH;cJhNyDjzpfygonf/ tmz&duefae&Sife,fuGef*&uf (African National

Congress) wGif trsKd;orD;rsm;twGuf tcsKd;usukd,fpm;jyKae&m 30 &mckdifEIef;ESifh a'oEÅ&tqifh

EkdifiHa&;ygwDrsm;\ trnfpm&if;wGif trsKd;orD;rsm;twGuf tcsKd;usukd,fpm;jyKae&monf 50

&mckdifEIef;jzpfygonf/413 tjcm;EkdifiHrsm;wGif EkdifiHa&;ygwDrsm;onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

jyóemrsm;ukd ukdifwG,f&ef vkyfief;vrf;ñTefcsufrsm; csrSwfxm;ygonf/ tjcm;wnfNidrfrI&Sdaom

EkdifiHrsm;wGifrl trsKd;orD;ygwDrsm;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sd

vmapjcif; vkyfief;pOf xnfhoGif;xm;aom ygwDrsm;udk xlaxmifMuNyD; jzpfygonf/

EkdifiHom;tcGifhta&;ESifh &ykdifcGifhrsm;ukd trsKd;orD;rsm; (ESifh trsKd;om;rsm;) vufvSrf;rDrI

rJqE´&Sifrsm;? vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;? tpkd;&tzGJU0ifrsm;ESifh Edk;Mum;aom

EkdifiHom;rsm;tjzpf trsm;jynfolYa&;&mudpö&yfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif jynfolwkdY\ yg0ifvkyf

aqmifrIonf EkdifiHom;jzpfjcif;ukd oufaocHygonf/ EkdifiHom;pdppfa&;uwfjym;? EkdifiHom;ouf

aocHuwfjym; ykdifqkdifrIESifh EkdifiHom;jzpfrI tcGifhta&;rsm;u trsKd;orD;rsm; (ESifh trsKd;om;rsm;)

twGuf EkdifiHa&;qkdif&m tcGifhta&;rsm; usifhokH;a&;tay:? ta&;ygaom trsm;jynfolqdkif&m

0efaqmifrIrsm;ESifh tusKd;cHpm;rIrsm; vufvSrf;rDrI aocsma&;tay: oufa&mufrI tvGefBuD;rm;

ygonf/ urÇmwpf0ef;rS tjcm;a'orsm;rSmuJhokdYyif jrefrmEkdifiHwGifvnf; ¤if;tcGifhta&;ukd

jiif;y,fcHMu&&m trsKd;orD;rsm; (ESifh trsKd;om;rsm;)onf EkdifiHa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifcGifhtm;

wm;qD;jcif; cHMu&ygonf/

trsKd;orD;rsm;\ ynma&;tqifhtwef;? pGrf;aqmif&nf? ¤if;wkdY\ rsm;jym;aom tcef;u@rsm;? rdom;pkESifh &yf&GmvlrI tzGJUtpnf;\ taxmuftyHh

ynma&;ESifh taxmuftyHhwkdYonf EkdifiHa&;qkdif&m wm0ef,laqmif&GufrIwGif ta&;yg

aom tcsufrsm;jzpfygonf/ jrefrmEdkifiHwGif trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpö&yfrsm;wGif yg0ifvkyf

411411-1995ckESpfwGifygwDpm&if;pepfOya'udkjy|mef;vdkufNyD;trsdK;orD;rsm;?tvkyform;rsm;ESifhv,form;rsm;u¤if;wdkY

yg0ifEdkifrItwGuftqD;twm;tcsdKUudk ausmfvTm;EdkifcJhNyD;zdvpfydkifEdkifiH atmufvTwfawmf&Sd ae&m250 ae&mrS20&mcdkifEIef;

twGuf0ifa&muf,SOfûydif&efe,fajrygwDrsm;zGJUEdkifcJhonf/,if;Oya't&rJqE´&SifwpfOD;vßSifrJESpfrJay;&umwpfckrSmc½dkifudk,fpm;

vS,ftwGufjzpfNyD;aemufwpfOD;rSmpdwfêudufu@ygwDtwGufay;&onf/vTwfawmfwGifae&mwpfae&m&&eftwGufygwDwpfck

rSmwpfEdkifiHvkH;pkpkaygif;rJta&twGuf\ESpf&mcdkifEIef;&&Sd&rnfjzpfNyD; ygvDrefwGiftrsm;qkH; ae&mokH;ck&&SdEdkifonf/Commission on Elections, Republic of the Philippines udk Munfhyg/ www.comelec.gov.ph (30 July 2008); Congress of the Philippines, House of Representatives, and Gabriela Women’sParty. Undated.About Gabriela’s Women’s Party. http://gabrielawomensparty.net/about (accessed 30 July 2008).A.M. Goetz et al. 2008. Progress of the World’s Women 2008/2009: Who Answers to Women? Gender andAccountability. New York: UN Women udk udk;um;xm;onf/

412 atmufajcrSwfpk 410/

413 atmufajcrSwfpk 410/

Page 285: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 245

aqmif&ef trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;enf;wl ynma&;ukd wefzkd;xm;Muygonf/ ynma&;

onf rdrdukd,frdrd ,kHMunfrI? trSefw&m;ukd xkwfazmfajymqdkjcif;? trsm;jynfolqkdif&m qkH;jzwf

csufcsrSwfrIwGif tjyKoabmaqmifaom jznfhqnf;rIay;Ekdifaom todw&m;wkdYESifhvnf;

tvGefeD;uyfpGm qufET,fvsuf&Sdygonf/ jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;\ rsm;aomtm;jzifh

ynma&;tqifhtwef;edrfhusjcif;onf¤if;wkdY\yg0ifvkyfaqmifrItwGuft[efYtwm;jzpfap

onf[k trsKd;orD;rsm;ukd,fwkdifESifh trsKd;om;rsm;u jrifMuygonf/414

jrefrmEkdifiHwGif trsKd;orD;rsm;onf vlxkEkdifiHa&;vkyfief;pOfwGif tifwkduftm;wkduf

yg0ifaqmif&GufaeMuaomfvnf; us,fjyefYaom 'Drkdua&pD jyKjyifajymif;vJa&;wGif 'Drkdua&pD

tkyfcsKyfa&;ESifh oufqkdifonfh tawG;tjriftay: tajcwnfaom? enf;pepfESifh qufET,faom?

tzGJUtpnf;qkdif&m wnfaqmufrIudpö&yfrsm;ESifh qufET,faom pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIukd

txl;tav;ay;&efvnf; vkdtyfygonf/ EkdifiHa&;ESifh tkyfcsKyfa&;u@okdY aemufuspGm 0if

a&mufvmrIaMumifhvnf;trsKd;orD;rsm;twGuf ¤if;pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIonftxl;

ta&;BuD;ygonf/

tpkd;&tzGJU &mxl;rsm;ukd wm0ef,ljcif;ESifh oufqkdifaom tzGJUtpnf;qkdif&m uRrf;usifrI?

acgif;aqmifrIqkdif&m uRrf;usifrIESifh tjcm;ta&;ygaom uRrf;usifrIrsm;onf trsKd;orD;rsm;wGif

r&Sd[k xifjrifMuygonf/ ,if;wkdYrSm rl0g'a&;qGJjcif;? pDrHudef;a&;qGJjcif;? b@maiGa&;qGJjcif;ESifh

wifjyjcif;? vlxkMum;a[majymjcif;? r[mAsL[majrmuf tqkdjyKjcif;? trsm;jynfolqkdif&m pDrHcefY

cGJrI? trsm;jynfolqkdif&m n§dEIdif;aqG;aEG;jcif; ponfwkdYjzpfNyD; ¤if;uJhokdY t&nftcsif;r&Sd[k

pGJvrf;,kHMunfrIonf trsKd;orD;rsm;tm; z,fMuOfxm;jcif;? txl;ojzifh trsm;jynfolqkdif&m

ta&;udpörsm;wGif yg0ifvkyfaqmifjcif;rS trsKd;orD;rsm;tm; z,fMuOfxm;jcif;ESifh qufET,faeyg

onf/ trsKd;orD;rsm;tm; acgif;aqmifrIu@wGif 0ifqHhap&ef rdom;pkrsm;taejzifh vlrIykHoGif;&m

wGif (trsKd;om;tm; acgif;aqmifrIu@okdY rdom;pk\ vlrIykHoGif;jcif;ESifh rwlbJ) enf;yg;NyD;

trsKd;orD;rsm;taejzifh pHjytjzpf twk,lp&m enf;yg;ygonf/415 jrefrmEkdifiHwGif vlxktajcjyK

t&yfbuftzGJUtpnf;rsm;u avhusifhoifMum;cJhNyD; a'oEÅ&tkyfcsKyfa&;\ acgif;aqmifrItcef;

u@rsm;wGif wm0ef,laqmif&GufaeMuonfh trsKd;orD;rsm;uJhokdYaom ta&;ygonfh om"ursm;

vnf; &Sdygonf/416

trsKd;orD;rsm;twGuf pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifrI jznfhqnf;ay;Ekdifaom tajctaewGifyif

trsKd;orD;rsm;onf¤if;tcGifhtvrf;rsm;ukd&,lEkdifjcif;r&Sdonfvnf;&Sdygonf/trsKd;orD;rsm;

onf uav;jyKpkapmifha&Smufjcif;wm0ef? 0ifaiG&Smaom wm0efESifh vlrIa&;wm0efponfrsm;jzifh

tcsdefukdtvkt,uftokH;jyKae&jcif;onf¤if;tcGifhtvrf;rsm;tm;&,la&;wGift[efYtwm;

jzpfygonf/ Oxfam? Action Aid ESifh Care International wkdYrS 2013 ckESpfwGif yl;aygif;jyKpkonfh

&yf&Gmtokdif;t0kdif;tqifh avhvmrIü tu,fí vlrItzGJUtpnf;qkdif&m ta&;udpörsm;wGif

trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmif&ygu ¤if;wkdY\ tdrfwGif;rIwm0efrsm;ukd vpf[if;vdrfhrnf[k

pkd;&drfaMumif; trsKd;orD;ajzqkdolrsm;xuf trsKd;om;ajzqkdolrsm;u ajzqkdMuygonf/ vlrItzGJU

tpnf;qkdif&m ta&;udpörsm;wGif yg0ifvkyfaqmifMuonfh trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;tae

jzifh &yfa&;&Gma&;wm0efrsm;ESifh tdrfwGif;rIwm0efrsm;udk rnfokdY cGJa0xdef;n§dvkyfaqmifMujcif;

414 atmufajcrSwfpk 368/

415 atmufajcrSwfpk 368/

416 atmufajcrSwfpk 368/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 286: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 246

tay: aqG;aEG;aomtcg ppfwrf;ajzqkdoltm;vkH;u &yfa&;&Gma&;qkdif&m wm0efukd OD;pm;ay;Mu

aMumif;ajzqkdMuygonf/trsKd;om;rsm;onf¤if;wkdY\tvkyf0efxkyf0efykd;ukd¤if;wkdY\ZeD;wkdY

tm;vTJajymif;ay;avh&Sdygonf/trSefpifppftrsKd;orD;rsm;onf¤if;wkdY\tdrfaxmifzufrsm;ESifh

om;orD;rsm;u ulnDyHhykd;rI&Sdonf[k qkdonfhwkdif ¤if;wkdY\ tdrfwGif;rIwm0efrsm; ausyGef&ef

tcsdefMum&SnfpGm tvkyfvkyfMu&NyD; tdyfpufem;aecsdef avsmhenf;ygonf/ aumfrwDrsm;wGif

yg0ifvkyfaqmifMuonfh trsKd;orD;rsm;onf tpnf;ta0;rsm;ukd pOfqufrjywf wufa&muf&ef

tcuftcJ&ifqkdifMu&avh&Sdygonf/trsKd;orD;rsm;omyg0ifonfhtzGJUtpnf;rsm;wGif¤if;uJhokdY

ysufuGufolrsm;twGuf tjcm;tzGJU0ifrsm;u tpm;0ifa&mufvkyfaqmifjcif;tm;jzifh em;vnf

pmemrIESifhulnDyHhykd;rI&Sdygonf/okdY&mwGiftrsKd;om;rsm;pGmtwGufrl¤if;uJhokdYtrsKd;orD;rsm;

\ pOfqufrjywf wufa&mufrIr&Sdjcif;tay: pdwftaESmifht,SufjzpfvmMuNyD; trsm;jynfol

qkdif&mta&;udpörsm;wGiftrsKd;orD;rsm;yg0ifvkyfaqmifoifhjcif;ESifhpyfvsOf;í¤if;tcsufukd

taMumif;jyKí uefYuGufavh&SdMuygonf/417

rdom;pkESifh vlrItzGJUtpnf;\ ulnDyHhykd;rIuif;rJhjcif;onf uav;jyKpkapmifha&Smufonfh

ulnDyHhykd;rIvnf; uif;rJhaMumif; azmfjyvsuf&SdNyD; tdrfwGif;tMurf;zufrIESifh vlrItzGJUtpnf;twGif;

twif;tzsif;ajymjcif;? toa&zsufjcif;ESifh tMurf;zufrIponfh tcsuftvufrsm;onf trsKd;

orD;rsm;ukd EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifh trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpörsm;wGif

yg0ifvkyfaqmifjcif;tm; t[efYtwm;jzpfapygonf/ Oxfam ? Action Aid ESifh Care International

wkdYrS 2013 ckESpfwGif yl;aygif;jyKpkonfh avhvmrIü jrefrmtrsKd;orD;rsm;onf trsm;jynfole,f

y,fwGif yg0ifvkyfaqmif&eftwGuf ¤if;wkdY\ rdom;pk0iftrsKd;orD;rsm;\ cGifhjyKcsuf&&Sd&ef

vkdtyfaMumif;¤if;wkdYuajymqkdMuygonf/trsKd;orD;rsm;trsm;jynfolqkdif&mta&;udpörsm;

wGif yg0ifvkyfaqmifjcif;onf vlrIa&;pHrsm;udk csKd;zsufjcif;jzpfaMumif; trsKd;om;rsm;u ajymqkd

Muygonf/¤if;wkdYrSmtdrfwGif;rIvkyfief;wm0efrsm;ausyGefpGmrvkyfaqmifEkdifjcif;?tdrfwGif;rI

wm0efrsm;onf trsKd;orD;rsm;\ tvkyf[k trsKd;om;rsm;u ½Ijrifjcif;? trsm;jynfolqkdif&m

ta&;udpörsm;wGif yg0ifvkyfaqmifMu&ygu trsKd;orD;rsm;tay: xdef;csKyfEkdifrI vufvGwfqkH;½IH;

rnfhtwGuf pkd;&drfjcif;? *kPfodu©mxdef;odrf;rIvu©Pmwpf&yftjzpf oGm;vmvIyf&Sm;rIudk wm;jrpf

jcif;? trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpörsm;wGif yg0ifvkyfaqmif&onfh trsKd;orD;rsm;taejzifh

trsm;jynfol\ oabmxm;ukd ukdifwG,fajz&Sif;Ekdifjcif; t&nftaoG;tay: pkd;&drfrIrsm; &Sdjcif;?

tdrfaxmifOD;pD;\ yk*¾dKvfa&;vkyfykdifcGifhtmPmukd Ncdrf;ajcmufvmonfhtEÅ&m,fukd pkd;&drfjcif;?

rdom;pky#dyu©rsm;? ta&;ay:udpötwGuf trsKd;orD;rsm;tm; nOfhtcg jyifyrSm wm0efay;vQif

¤if;wkdYrSmvkHNcHKrIuif;rJhjcif; ponfwkdYjzpfygonf/trsKd;orD;rsm;\trsm;jynfolqkdif&mta&;

udpörsm;wGif yg0ifvkyfaqmifrItm; wm;qD;onfh t[efYtwm;rsm;onf w&m;rQwrI&SdaMumif;

bmoma&;tqkdtrdefYrsm;ukdvnf; ukd;um;avh&SdMuygonf/ trsKd;orD;rsm; trsm;jynfoltMum;

vlod&SifMum;oGm;vmvIyf&Sm;jcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;\ bkef;edrfhrnfhtaMumif; ppfwrf; yg0if

ajzqkdolrsm;u ajymMuygonf/418

xkdYjyif EkdifiHa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifrI? txl;ojzifh EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwf

jcif; tcef;u@rsm;wGif wm0ef,laqmif&Gufjcif;onf tcsdefjynfhvkyfief;jzpfNyD; vkHavmufaom

417 atmufajcrSwfpk 368/

418 atmufajcrSwfpk 368/

Page 287: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 247

0ifaiGvnf; r&&Sdyg/

trsKd;om;rJqE´&Sifrsm;ESifh trsKd;orD;rJqE´&Sifrsm;twGuf todtjrif<u,f0aom rJqE´

e,frsm;xlaxmif&efESifhtodtjrifzGifhrIvkdtyfygonf/okdYrSom¤if;trsKd;om;ESifhtrsKd;orD;

rJqE´&Sifrsm;onf rdom;pk\ MoZmvTrf;rkd;rIukdjzpfap? EkdifiHa&;qkdif&m MoZmvTrf;rkd;rIrS vGwfuif;

pGmjzifh EdkifiHa&;ygwDrsm;\ rl0g'ESifh rl0g'aMunmpmwrf;wkdYtay: tajccHvsuf vGwfvyfpGm

rJqE´ay;Ekdifrnfjzpfygonf/ xkdokdYaom rJqE´e,fwpfckonf trsKd;orD;rsm;\ acgif;aqmifrI?

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;qkdif&m tjrifrsm; &Sd&rnf

jzpfNyD;¤if;a&G;aumufwifajr§mufonfhacgif;aqmifrsm;onfvnf;usm;?ra&;&mwef;wlnDrQrI

ESifh aumif;rGefaom tkyfcsKyfrIu@wkdYudk xnfhoGif;pOf;pm;Mu&rnfjzpfygonf/

us,fjyefYaom EdkifiHa&;qkdif&mESifh vkHNcHKa&;qkdif&m tajctae

EkdifiHa&;ESifh vkHNcHKa&;qkdif&m tajctaeonf trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;ESifh trsm;jynfol

qkdif&m ta&;udpörsm;ü yg0ifvkyfaqmifrItay: av;eufpGm MoZmoufa&mufrI&Sdygonf/

jrefrmEkdifiHwGif tjcm;aemufcHtajctaersm;rSmuJhokdYyif ykHaoum;csyf ,Ofaus;rI"avhxkH;pH

t,ltqrsm;t& ppfwyf? t&efppfwyf? &JwyfzGJUwkdYtm; tEÅ&m,f&Sdaom ywf0ef;usifwGif vkyf

ukdifMu&onfh? pdwfwnfNidrfrI xdef;csKyfEkdifrIESifh trdefYemcHrI&Sd&ef vkdtyfonfh? a,musfm;yDorIESifh

oufqkdifonfh u@rsm;[k rSwf,lygonf/ tqkdyg ykHaoum;csyftjrifatmufwGif trsKd;orD;rsm;

twGuf ¤if;e,fy,frsm;wGif ae&mr&Sdyg/ jrefrmEdkifiHtwGif; y#dyu©ab;'ku© cHpm;Mu&onfh

a'orsm;wGif acgif;aqmifrItcef;u@rsm;onf trsKd;orD;rsm;ESifh avsmfuefoifhjrwfjcif;r&Sd[l

í vnf;aumif;? txl;ojzifh vkHNcHKa&;taMumif;jycsufjzifh tpkd;&\ tkyfcsKyfa&;ae&mrsm;onf

trsKd;orD;rsm;ESifhavsmfuefoifhjrwfjcif;r&Sd[lívnf;aumif;taMumif;jycsufrsm;jzifh¤if;orm;

½kd;us"avhxkH;pHt,ltqrsm;udk wpfenf;wpfzkH axmufcHtm;ay;um qufvuftoufoGif;Mu

jyefygonf/ trsKd;orD;rsm;tm; tm;enf;aomol? aMumuf&GHUwwfaomol? umuG,fapmifha&Smuf

&ef vkdtyfaomoltjzpf xifjrifrIESifh trsKd;om;rsm;tm; ol&owådjynfhpkHol? MoZmtmPmBuD;rm;

ol?pGrf;aqmifEkdifoltjzpfxifjrifrIonf¤if;ykHaoum;csyf,lqcsufukdw&m;rQwaMumif;jyo

&ef tukd;tum;jzpfygonf/ vlrItzGJUtpnf;ukd trsKd;om;rsm;uom tkyfcsKyfEkdifonf? tum

tuG,fay;Ekdifonf[laom tjrifonf trsKd;om;rsm;\ acgif;aqmifrItm; obm0u ay;aom

vkdtyfcsuftjzpf xifjrif,lqrIukd ckdifrmtjrpfwG,fapygonf/ Oxfam? Action Aid ESifh Care

International wkdYrS 2013 ckESpfwGif yl;aygif;jyKpkonfh avhvmrIü aus;&Gm zGHUNzdK;a&;aumfrwDrsm;

wGif trsKd;orD;rsm;tm; xnfhoGif;rIr&Sdjcif;rSm tpkd;&\ vrf;ñTefcsuf r&Sdjcif;aMumifhjzpfNyD; ,if;

onf rlv&Sd&if;pGJ taetxm;ukd pdefac:&ef qE´r&Sdjcif;ukd jzpfapaMumif; ppfwrf;yg0ifajzqkdol

tcsKdUu taMumif;&if;tjzpf axmufjyxm;ygonf/419

EkdifiHa&;\ y#dyu©toGifaqmifaom obm0

EkdifiHa&;qkdonfrSm trsKd;orD;rsm;tm; qefYusifrIrsm; tygt0if tajctwifaqG;aEG;yGJ

419 atmufajcrSwfpk 368/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 288: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 248

rsm;? yk*¾dKvfa&;wkdufckdufrIrsm;? tMurf;zufrIrsm;ESifh &efvkdrIrsm; yg0ifywfoufaevsuf ,if;wkdY

onf EkdifiHa&;vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifa&;ukd t[efYtwm;jyKonfh tcsuf

jzpfygonf/ Ncdrf;ajcmufrI? tMurf;zufcH&rIukd aMumuf&GHUjcif;ESifh trSefwu,f tMurf;zufrIcH&

jcif; tawGUtBuHKwkdYonf trsKd;orD;rsm;? vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif; trsKd;orD;rsm;? trsKd;

orD;wuf<uvIyf&Sm;olrsm;? rJqE´&SiftrsKd;orD;rsm; EkdifiHa&;wGif trsKd;om;rsm;enf;wl tjynfh

t0 wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifa&;twGuf urÇmhae&mtoD;oD;wGif trsKd;orD;rsm;awGU&aom

twm;tqD;rsm; jzpfygonf/¤if;tcsufonfEkdifiHa&;pepfwGifusm;?ra&;&mwef;wlnDrQrI

vkyfaqmif&mwGif trsKd;orD;rsm;\ xda&mufxufjrufrIudk uefYowf&ma&mufNyD; tkyfcsKyfrIa&;&m

twGufvnf; txl;pkd;&drfzG,fwpf&yfjzpfygonf/

þavhvmqef;ppfrIu trsKd;orD;rsm; EdkifiHa&;vkyfief;pOfwGif yg0ifywfoufjcif;tm;

wm;qD;&ef tMurf;zufrIusL;vGefjcif;twGuf ckdifvkHaom tcsuftvufr&&Sdyg/ rnfokdYjzpfap

&&SdorQ tcsuftvufrsm;u jrefrmEdkifiHü vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;? a&G;aumufwif

ajr§mufcH ukd,fpm;vS,frsm;? EkdifiHa&;vIyf&Sm;olrsm;ESifh rJqE´&Sifrsm;tjzpf trsKd;orD;rsm;ESifh

trsKd;om;rsm; &ifqkdifcJhMu&onfh tMurf;zufrIrsm;onf EkdifiHa&;vkyfief;pOfwGif tjynfht0ESifh

wufwuf<u<u yg0ifvkyfaqmifa&; tvm;tvmukd ydwfyifvsuf&Sdygonf/ jrefrmEkdifiHorkdif;\

tapmykdif;umvrsm;wGif trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIESifhpyfvsOf;í rSwfwrf;wifxm;onfh

jzpf&yfrsm;rSm trsKd;orD;rsm;tm; "m;pm;cHtjzpf tokH;jyKjcif;? a&G;aumufwifajr§mufcH&aom

trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;tm; t"r®EkwfxGufapjcif;? zrf;qD;csKyfaESmifjcif;? tusOf;csjcif;?

ESdyfpufn§Of;yef;jcif;rsm; jzpfonf[k qkdygonf/420

okdY&mwGif¤if;tcsufonfjrefrmEdkifiH\wpfrlxl;jcm;rIr[kwfyg/uifnmEkdifiH?tDauG

a'gEkdifiH? qGD'ifEkdifiH? tD&wfEkdifiH? ta&SUawmiftm&Sa'oESifh ta&SUawmifOa&mya'orS trsKd;

orD;rsm;tm; tMurf;zufrIrSwfwrf;ESifh awmiftm&Sa'orS tpD&ifcHpmrsm;t& tMurf;zufrIrsm;

rSm trsKd;orD;EkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;? trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;? vli,f

trsKd;orD; wuf<uvIyf&Sm;olrsm;tm; owfjzwfrI? ½kdufrI? tufqpfjzifh yufrI? t"r®jyKusifhrI?

vdifykdif;qkdif&m xdyg;apmfum;rI? avSmifajymifoa&mfrI? *kPfodu©mvkyfBuHzsufqD;rI? toa&zsuf

rI? wm0efxrf;aqmifjcif;tm; [efYwm;aESmifh,SufrI? EIwfydwfrI? tusyfukdifrIrsm;&SdaMumif; azmfjy

xm;ygonf/ tMurf;zufrIrsm;ukd usL;vGefolrsm;rSm trsKd;om;EdkifiHa&;orm;rsm;? NydKifbufygwDrS

ygwD0ifrsm;? rdrdygwDrS ygwD0ifrsm;? a&S;½kd;pGJ bmoma&;acgif;aqmifrsm;? &Jrsm;? trsKd;orD;rsm;\

rdom;pk0ifrsm;jzpfaMumif; od&Sd&ygonf/ tMurf;zuf&jcif;\ &nf&G,fcsufrsm;rSm aumif;rGefaom

acgif;aqmifrI usifhokH;aom trsKd;orD;EkdifiHa&;orm;rsm;tm; [efYwm;&ef? uvJhpm;acs&ef? EkdifiH

a&;&efNi§dK;&efa<u;qyf&ef? ygwD\ a&G;aumufyGJukd,fpm;vS,favmif;pm&if;oGif;jcif;rS trsKd;orD;

rsm;tm; [efYwm;&ef? trsKd;orD;rsm; a&G;aumufwifajr§mufcH&jcif;rS wm;qD;&ef? trsKd;orD;

rsm;\ EkdifiHa&;pnf;½kHrIukd xdef;csKyf&efjzpfygonf/421

420 jrefrmtrsdK;orD;rsm;toif;ESifh jrefrmEdkifiH&SdEdkifiHa&;tusOf;om;rsm;twGuftultnDay;aomtzGJUtpnf;? 2004/ Women Political Prisoners in Burma.Yangon. www.aappb.net/joint_report.htm l

421 iKNOW politics. 2007. E-discussion on Eliminating Violence against Women in Politics. 10–14 December 2007.www.iknowpolitics.org/files/Consolidated percent20replypercent20_violence percent20against percent20womenpercent20in percent20politics_.pdf; South Asia Partnership International. 2009. Thematic Report on ViolenceAgainst Women in Politics 2009. Report to the UN Committee on the Convention on the Elimination of all Forms ofDiscrimination Against Women (CEDAW), SAP International, with Collaboration

Page 289: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 249

pnf;½kH;a&;&efykHaiG axmufyHhrI

pnf;½kH;a&;&efykHaiGaxmufyHhrIonf a&G;aumufyGJ0ifa&muf,SOfNydKifonfh ukd,fpm;vS,f

rsm;twGuf ta&;BuD;ygonf/ trsKd;orD;rsm;\ csKdUwJhaom pnf;½kH;a&;&efykHaiGonf ¤if;wkdY\

EdkifiHa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifrIukd t[efYtwm;jyKygonf/ jrefrmtrsKd;orD;rsm;\ pnf;½kH;a&;

&efykHaiGaxmufyHhrIESifhpyfvsOf;í oD;jcm;tcsuftvufrsm; r&&Sdaomfvnf; trsKd;orD;vTwfawmf

ukd,fpm;vS,frsm;ESifhaqG;aEG;rIrsm;rSaeí¤if;uJhokdYaiGaMu;t&if;tjrpfrsm;&Sm;yg;rIukdod&Sd&yg

onf/ okdY&mwGif tjcm;EkdifiHrsm;rS oifhwifhavsmufywfaom oifcef;pmrsm;udk tajccHtokH;jyKEkdif

ygonf/ EkdifiHtcsKdUrSm pnf;½kH;a&;&efykHaiG axmufyHhrItay: uefYowfaom pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;

jy|mef;xm;ygonf/okdY&mwGif¤if;uefYowfxdef;csKyfrIukdtaumiftxnfazmfaqmifrIaESmifhaES;

av&m trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;xuf aiGa&;aMu;a&; tcGifhtvrf;enf;yg;jcif;jzifh

EkdifiHa&;qkdif&m ,SOfNydKifrItpjyKMu&aomaMumifh trsKd;orD;rsm;onf t½IH;ukd &ifqkdif&onfh

tajctaejzpfygonf/ tar&duefjynfaxmifpkuJhokdYaom EkdifiHtcsKdUrSm jynfolYb@maiGrSaeí

ukd,fpm;vS,favmif;trsKd;om;rsm;a&m trsKd;orD;rsm;udkyg wef;wlnDrQpGm axmufyHhNyD;vQif

¤if;wkdY\tokH;p&dwfrsm;ukduefYowfxdef;csKyfygonf/¤if;vkyfaqmifrIonfvTwfawmftwGif;

trsKd;orD;ta&twGuf wkd;wufapygonf/ EdkifiHtcsKdUrSm EkdifiHa&;ygwD\ trsKd;orD;ukd,fpm;vS,f

avmif;rsm;twGuf tcsKd;usukdwmpepf vkdufemusifhokH;rIESifh vlxkvIyf&Sm;rIjzifh b@maiG &SmazG

jcif;wkdYukd tcsdwftqufjyKjcif;tm;jzifh ¤if;pdefac:rIukd ukdifwG,fMuygonf/ rnfokdYjzpfap

jynfolYb@maiGonf trsKd;orD;rsm;\ pnf;½kH;a&;&efykHaiGvkdaiGukd vkHvkHavmufavmuf rjznfh

qnf;Ekdifyg/ trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;rsm; ykdrkdrsm;jym;pGm yg0ifta&G;cHap&eftwGuf EkdifiH

a&;ygwDrsm;tm; rufvkH;ay;&ef vkHvkHavmufavmuf rjznfhqnf;Ekdifyg/ EkdifiHtcsKdUrS trsKd;orD;

rsm;onf trsKd;orD;rsm;twGuf aiGa&;aMu;a&; t&if;tESD;&&Sda&; pnf;½kH;vIHYaqmfrIrsm;udk EkdifiH

wpf0ef; vIyf&Sm;aom enf;vrf;tm;jzifh pnf;½kH;a&&efykHaiG csKdUwJhjcif;ukd ajz&Sif;Muygonf/

Oyrm-tar&duefjynfaxmifpkwGif ygwD\ uGyfuJrIrS vGwfvyfaom tkyfpkwpfckjzpfonfh ]

tr®vD\ tkyfpk} (Emily's List) onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIukd axmufcHonfh 'Drkdu&uf

wpfukd,fpm;vS,favmif; trsKd;orD;rsm;tm; aiGa&;aMu;a&;ESifh pdwf"mwfa&;&m jznfhqnf;yg

onf/ 422

tzGJUtpnf;qkdif&mESifh orm;½kd;usr[kwfaom EkdifiHa&;qkdif&m enf;vrf;rsm;tm; EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsuf csrSwfjcif; wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI\ tajccHoabmw&m;rsm; ESifh aygif;pyfjcif;

usm;? r a&;&m tav;ay;xnfhoGif;pOf;pm;aom tpkd;&rl0g'ESifh t&if;tjrpfcGJa0rIykHpH

rsm; aocsmatmif aqmif&Guf&mrSm MoZmoufa&mufrI&Sdap&ef? pGrf;aqmif&nfwnfaqmuf&ef

todzGifh&ef vkdtyfygonf/ Oyrm-awmiftmz&duEkdifiHwGif vTwfawmfaumfrwDrsm; (Parliamen-

from Lawyers Collective Women’sRights Initiative. www.vawip.org/thematic-report-violence-against-women-politics-2009-0

422 EMILY onf “Early Money is Like Yeast” \twdkaumufjzpfonf/tar&duefEdkifiHa&;wGifrJqG,fpnf;½kH;a&;

b@ma&;\A[dkcsufudk&nfñTef;rIwpf&yfjzpfonf/See Emily’s List.Undated.Where We Come From. www.emilyslist.org/pages/entry/our-history (accessed 8August 2015)/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 290: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 250

tary Caucuses) ukdygwDtoD;oD;rSa&G;aumufcHukd,fpm;vS,frsm;jzifhzGJUpnf;ygonf/¤if;vkyf

aqmifrIonf trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;qkdif&m aygif;pnf;rI\ MoZmoufa&mufrIukd pkpnf;pGm

jr§ifhwifEkdifygonf/ vlxktajcjyK trsKd;orD;t&yfbuf tzGJUtpnf;rsm;ESifh tcsdwftqufwpfck

jzpfapygonf/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;tcGifhta&;qkdif&m vTwfawmfaumf

rwDrsm;onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIvkyfief;pOfukd vkyfaqmifEkdifygrnf/ uarÇm'D;,m;EkdifiH

uJhokdY wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh trsKd;orD;a&;&m ,EÅ&m;rsm;ESifh tzGJUtpnf;qkdif&m ,EÅ&m;

rsm;onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;vkyfief;pOf ukd

taumiftxnfazmfaqmifjcif;ESifh pyfvsOf;í rwlnDaom tpkd;&Xmersm;twGif; n§dEIdif;aqG;

aEG;rIukd vG,fulacsmarGUapEkdifygonf/ rnfokdYjzpfap vkyfykdifcGifh? tqifhtwef;? pGrf;aqmif&nfESifh

vltiftm;taejzifh vTwfawmfESifh tkyfcsKyfa&;tzGJUtpnf;rsm;twGif; trsKd;orD;rsm;udk rnfa&GU

rnfrQESifh rnfonfhu@rsm;wGif rnfokdY cefYtyfxm;jcif;onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;\ t&nftaoG;tay: MoZmoufa&mufrI&Sdygonf/

jrefrmEkdifiHwGif tusKd;wludpö&yfrsm;ESifhpyfvsOf;í aqG;aEG;&efESifh pDrHudef;a&;qGJ&ef

ykHrSefawGUqkHpnf;a0;onfh w&m;0ifñGefYaygif;ygwDrsm;jzpfap? trsKd;orD;rsm;\ ygwDwGif;oD;oefY

tzGJUrsm;jzpfap r&Sdyg/ okdY&mwGif wkdif;a'oBuD;vTwfawmfukd,fpm;vS,f trsKd;orD;wpfOD;\ pDpOf

rIjzifh jynfaxmifpkESifh wkdif;a'oBuD;tqifh trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;\ tvGwf

oabm tpnf;ta0;wpfckukd 2012 ckESpf? azazmf0g&DvtwGif;u &efukefNrdKUwGif usif;ycJhyg

onf/ jrefrmEkdifiHwGifvlrIa&;ESifh zGHUNzdK;a&;qkdif&mvTwfawmfaumfrwD&SdNyD; ¤if;aumfrwDonf

trsKd;orD;rsm;ESifhuav;oli,frsm;a&;&mukdukdifwG,fum¤if;vkyfief;rsm;ukdqufvufwkd;csJUEkdif

ygonf/ vTwfawmftwGif; trsKd;orD;rsm; tvGefenf;yg;onfhwkdif trsKd;orD;vTwfawmfukd,fpm;

vS,ftcsKdUonf xifay:ausmfMum;rItwGuf auseyfrI&SdaMumif;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m aqmif&GufrIukd jr§ifhwifEkdifaom tajctae&Sdaomfvnf;

tajctwifaqG;aEG;rIrsm;ESifh vTwfawmfvkyfief;pOfrsm;wGif MoZmvTrf;rkd;rIonf tcsKd;tpm;rQwrI

r&SdaMumif; vTwfawmfukd,fpm;vS,f tawmfrsm;rsm; (trsKd;om;rsm;a&m trsKd;orD;rsm;yg)u

axmufcHygonf/

vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;Xme\ vufatmufrS

usm;? r a&;&mqkdif&m OD;aqmifXmejzpfaom vlrI0efxrf;OD;pD;Xmeonf usm;? r a&;&m wef;wl

nDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;twGuf wm0efcHNyD;vQif trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wuf

a&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022) ukd pwifaqmif&GufaeNyD jzpfNyD;

taumiftxnfazmfaqmifrI pDrHudef;wpfckukd a&;qGJjcif;? trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;

tm; tMurf;zufrIrS umuG,fwm;qD;a&;ESifh umuG,fapmifha&Smufa&;qkdif&m Oya'rsm; a&;qGJ

vsuf&Sdygonf/ xkdYjyif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m

vkyfief;pOf taumiftxnfazmfaqmifrItwGuf 0efBuD;Xmersm;tcsif;csif; tjyeftvSefqufqH

rI,EÅ&m;wpf&yfvnf;&SdNyDjzpfygonf/okdY&mwGif¤if;tajymif;tvJtwGuft"duOD;aqmifaom

vlrI0efxrf;OD;pD;XmeESifhtwl tpkd;&tzGJUtpnf;taqmufttkHwpf&yfvkH;rS oufqkdif&m 0efBuD;

Xmersm;ESifh OD;pD;Xmersm;tm;vkH;onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrItaMumif;t&mtay: n§dEIdif;

aqG;aEG;rIwGif ta&;,laqmif&GufMu&ef vkdtyfygonf/ usm;? r a&;&mvkyfief;pOfwGif xda&muf

Page 291: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 251

aom wkd;wufrIwpfpkHwpf&m &Sdjcif;? r&Sdjcif;onf tvGefta&;BuD;ygonf/ wkd;wufrI&Sdapjcif;iSm

vlrI0efxrf;OD;pD;Xme\ ta&;ygrItaetxm;? pGrf;aqmif&nf? tajccHtaqmuftOD? vltif

tm;ESifh t&if;tjrpfrsm;ukd tjcm;oufqkdif&m 0efBuD;Xmersm;\ pGrf;aqmif&nfESifh t&if;tjrpf

rsm;twkdif; jr§ifhwif&ef vkdtyfygvdrfhrnf/

tjcm;a'orSmuJhokdYyif jrefrmEkdifiHrSmvnf; tpkd;&Xmersm;rS trsKd;orD;rsm;tm; qkH;jzwf

csufcsrSwfaomtqifhrsm;wGif vlrIa&;ESifhywfoufonfh rl0g'csrSwfaom &mxl;ae&mrsm;rSm

tajrmuftjrm; cefYxm;avh&Sdygonf/ ¤if;wkdYrSm jynfaxmifpkESifh wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,f

tqifhrsm;wGif vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESihf jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;Xme? ,Ofaus;rI0ef

BuD;XmeESifh usef;rma&;0efBuD;XmewkdY yg0ifN yD; pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufa&; 0efBuD;Xme?

obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;0efBuD;XmeESifh tvkyform;0efBuD;XmewkdYrSmrl 'kwd,0efBuD;

tqifh trsKd;orD;rsm; yg0ifygonf/ aemufqkH;azmfjyxm;onfh tvkyform;0efBuD;Xmeonf

orm;½kd;usr[kwfaom 0efBuD;Xmersm;wGif tBuD;wef;acgif;aqmifrIae&mrsm;wGif trsKd;orD;rsm;

wm0ef,lEkdifa&;twGuf wGef;tm;ay; taxmuftuljyKEkdifygonf/ vlrIa&;u@rsm;wGifom

trsKd;orD;rsm;tm; tpkvkduftNyHKvkdufcefYxm;jcif;onf ta&;BuD;aom qkH;jzwfcsufcsrSwfaom

e,fy,frsm;wGifjzpfap? trsKd;orD;rsm;\ b0rsm;? txl;ojzifh vkHNcHKa&;? b@ma&;? pD;yGm;a&;

zGHUNzdK;wkd;wufa&;ESifh EkdifiHjcm;a&;rl0g'wkdYESifh oufqkdifaom e,fy,frsm;wGifjzpfap trsKd;orD;rsm;

\ jznfhqnf;Ekdifonfh tvm;tvmrsm;ukd t[efYtwm;jzpfEkdifygonf/

6-4/ aumufcsufrsm;ESifh tBuHjyKcsufrsm;

txufygaqG;aEG;rIrsm;rS odomxif&Sm;aom tcsufrSm EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsuf

csrSwfrIwGif trsKd;orD;rsm; aumif;pGm ukd,fpm;jyKa&;jzpfap? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIvkyfief;

pOfwpf&yfwGif MoZmvTrf;rkd;rI&Sdap&ef trsKd;orD;rsm;tm; aumif;pGm pGrf;aqmif&nfwnfaqmuf

ay;a&;jzpfap aocsmatmif aqmif&Guf&ef vkdtyfjcif;jzpfygonf/ xyfwlxyfrQ ta&;ygaom

tcsufrSm w&m;Oya'qkdif&m vrf;ñTefrItjzpf usm;? r wef;wl tav;xm;½Ijrifaom Oya'qkdif

&mESifh tkyfcsKyfrIqkdif&m jyKjyifajymif;vJrIwkdYukd aocsmatmif aqmif&Gufjcif;jzifh trsKd;orD;rsm;

EkdifiHom;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;rsm; usifhokH;EkdifaprIukd aocsmap&rnf/ okdYjzifh trsKd;orD;

rsm;\ vdktyfcsufESifh pkd;&drfylyefrIrsm;udk Ekd;Mum;xda&mufpGm ukdifwG,f&ef trsm;jynfolqkdif&m

tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;wGif vkyfykdifcGifhrsm;? pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom vkyfief;vnfywfrI? pGrf;aqmif

&nfESifhtajccHtaqmufttkHrsm;csrSwfaqmif&GufvmEkdifap&efvkdtyfygonf/¤if;tcsufao

csmapa&;twGuf tBuHjyKcsufrsm;rSm...

zGJUpnf;ykHtajccHOya'yg tcGifhta&;rsm;jzpfaom rJqE´ay;ykdifcGifh? a&G;aumufwifajr§muf cHykdifcGifh? wef;wlnDrQ EkdifiHom; jzpfcGifhESifh vdifuGJjym;rIukd taMumif;jyKí enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;qufqHrIESifh uefYowfxdef;csKyfrIwkdY vkH;0 yaysmufapa&;wkdYudk tmrcH&efl jrefrmEkdifiH 2008ckESpf EkdifiHawmfzGJUpnf;ykHtajccHOya'wGif ¤if;taMumif;t&mudktod

trSwfjyKxm;NyDjzpfaomfvnf; trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;onf (txl;ojzifh rJqE´&Sif

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 292: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 252

rsm;taejzifh)¤if;tcGifhta&;rsm;udkem;vnfod&Sdjcif;aocsmap&eftwGufvkyfief;,EÅ&m;

rsm;csrSwf&efvkdtyfygonf/trsKd;orD;rsm;taejzifh¤if;wkdY\tcGifhta&;rsm;ukdtodtrSwf

jyKjcif; rcH&yg[k xifjrif,lqvQif rnfonfhenf;vrf;,EÅ&m;rsm;tm;jzifh rnfodkY awmif;qkd&

rnfukd vufvSrf;rD em;vnfod&Sd&ef vkdtyfygonf/423

vG,fvifhwul tokH;jyKEkdifaom tcsuftvufrsm;ESifh usm;? r a&;&mtjrif&Sd okawoersm;udk aumuf,l&ef? trsKd;tpm; owfrSwf&ef? avhvmqef;ppf&efESifh jzefYa0&ef vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;taeESifh jzpfap? cefYtyfjcif;cH&aom tpkd;&tzGJU0ifrsm;taeESifh jzpfap? tpkd;&0efxrf;taeESifh jzpfap? rJqE´&Sifrsm;taeESifh jzpfap EkdifiHa&;qkdif&mESifh tkyfcsKyfa&;qkdif&m tqifhwkdif;wGi f trsKd;orD;rsm; yg0ifrIqkdif&m okawoersm; aumuf,l&efl tcsuftvufaumuf,l&mwGif touft&G,f? pD;yGm;a&;tqifhtwef;? wkdif;&if;om;tkyfpk?

ynma&;tqifhtwef;? tdrfaxmifa&;tajctae? ,kHMunfukd;uG,faom bmom? yx0Da'o

wnfae&m ponfh tajctae? tqifhtwef;wkdYukd xnfhoGif;pOf;pm;&ef vdktyfygonf/

¤if;utpkd;&\qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifhtkyfcsKyfa&;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifhoufqkdifaom

usm;? r a&;&m tav;xm;½Ijrifaom rl0g'a&;qGJjcif;ESifh taumiftxnfazmfaqmifjcif;ukd

taxmuftuljyKygrnf/ þenf;tm;jzifh tjcm;aom tjyeftvSefqufET,faeaom

taxmuftxm;rsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;jyKpkNyD; jzpfygvdrfhrnf/

tpkd;&tzGJUtwGif; cefYtyfcH&aom? a&G;aumufwifajr§mufcH&aom trsKd;orD;rsm;\ ta&twGuf rsm;jym;vmapjcif;jzifh trsKd;orD;twGuf wm0efcHrIukd wkd;jr§ifh&efl vTwfawmfESifh tpkd;&tzGJUwkdY\ tqifhwkdif;wGif tvm;tvmaumif;aom trsKd;orD;ukd,fpm;

vS,favmif;rsm;ta&twGuf wkd;wufvmapa&; pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrI jr§ifhwif&ef/

l trsKd;orD;rsm;ukd a&G;aumufwifajr§mufcH&aom ukd,fpm;vS,favmif;rsm;? ukd,fpm;vS,frsm;

taejzifh avsmfuefoifhjrwfrI&Sdonf[k vufcHvmapa&;twGuf vlrItzGJUtpnf;\ vlrIa&;

qkdif&m pHrsm;udk pdefac:&eftwGuf ygwD0ifrsm;tMum; oabmxm;tjrifrsm;ukd ajymif;vJap

&ef avhusifhoifMum;a&;tpDtpOfrsm;ukd vkyfaqmif&ef/

l &yf&GmtzGJUtpnf;rsm;ESifh tmPmykdifrsm;ukd trsKd;orD;acgif;aqmifrsm; a&G;cs,fjcif; okdYr[kwf

cefYtyfjcif;\ ta&;ygykHESifh usm;? r wef;wlnDrQa&;ukd taxmuftuljyKap&eftwGuf

tjrifzGifhoifwef;rsm; jyKvkyf&ef/

a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m pepfjyKjyifajymif;vJrIudk jr§ifhwifjcif;tm;jzifh rJqE´&Sifrsm;tm; a&G;cs,f&ef tcGifhtvrf; trsKd;rsKd; &&SdapNyD; vTwfawmftwGif; trsKd;orD;ukd,fpm;jyKrIESifh OD;aqmifrIwkd;wufvmjcif;

,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;udk pwifaqmif&Guf&ef? tcsKd;usukd,fpm;jyKrI ukdwmpepfESifh oD;oefY ae&mcGJa0owfrSwfjcif;uJhokdYaom ,m,Dtxl;vkyfaqmif csufrsm;ukd pwifrdwfquf aqmif&Gufjcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;tm; trnfpm&if;wifoGif;jcif;ESifh Oya'jyKvTwfawmfwGif a&G;aumufwifajr§mufcH&jcif;wkdYtm; ykdrkdjrefqefap&efl tcsKd;usukd,fpm;jyKpepfukd pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifjcif;ESifh aygif;pyfjcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;

423 UNDP.2012.Gender Equality in Elected Office in Asia Pacific: Six Actions to Expand Women’s Empowerment. Bangkok. pp. 11-15/

Page 293: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 253

onf vTwfawmftwGuf avsmfuefoifhjrwfaom ukd,fpm;vS,favmif;rsm;tjzpf vufcHvmrI

t&Sdeft[kef jr§ifhwifEkdifrnfjzpfNyD; ,if;ukdvnf; trsKd;orD;rsm; vTwfawmftwGif; a&mufvQif

oufaojyEkdifrnfjzpfygonf/

vTwfawmftwGif; trsKd;orD;ukd,fpm;jyKrIESifh OD;aqmifrI jrifhrm;vmapjcif;jzifh usm;? r wef;wl nDrQrIESifh trsKd;orD; tcGifhta&;rsm;udk wkd;wufvmap&ef &nf&G,fum usm;? r a&;&m tav;xm;aom jyKjyifajymif;vJa&;ukd jr§ifhwifjcif;tm; jzifh EkdifiHa&;ygwDrsm;twGif; pDrHcefYcGJrIwGif 'Drkdua&pDusifhokH;Ekdifap&efl EdkifiHa&;ygwDrsm;twGif; trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@rsm;? tqifhtwef;ESifh ta&;ygrItajc

tae? ygwD\ Oya'pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;? vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh pyfvsOf;aom tcsuf

tvufrsm; aumuf,l&efESifh avhvmqef;ppf&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd tav;ay;xnfhoGif;pOf;pm;aom ygwD\ vkyfief;vrf;ñTef

rsm;ESifhaMunmpmwrf;rsm;a&;qGJcsrSwf&ef/¤if;onftrsKd;orD;rsm;\tcGifhta&;twGuf

wm0efcHrIukd oufaojyygonf/

l trsKd;orD;ygwD0if ykdrkdrsm;jym;vmapa&;ESifh tBuD;wef;acgif;aqmifrIae&mrsm;ukd trsKd;orD;

rsm; &,lEkdifcGifh&Sd&ef ygwDwGif trsKd;orD;rsm; tcsKd;usukd,fpm;jyK ukdwmpepfukd rdwfquf

aqmif&Guf&ef/¤if;onftrsKd;orD;rsm;\udpörsm;ukdygwD\vkyfief;vrf;ñTefrsm;ütajccH

tjzpf tckdiftrmxnfhoGif;csrSwfxm;aMumif;ESifh a&G;aumufwifajr§mufcH&eftwGuf ckdifrm

awmifhwif;aom trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;tkyfpk&SdaMumif; aocsmapygonf/

l EkdifiHa&;ygwDrsm;twGif; trsKd;orD;? vli,fqkdif&m oD;jcm;XmecGJrsm; tm;jznfhvkyfaqmif&ef

twGuf usm;? r a&;&m jyóemrsm;? us,fjyefYaom EkdifiHa&;qkdif&m jyóemrsm;? udpö&yfrsm;

tay: usm;? r a&;&m tusKd;oufa&mufrI tjrifrsm;ESifhpyfvsOf;í rl0g'qkdif&m tajctwif

aqG;aEG;yGJrsm;ESifh ygwD0iftrsKd;orD;rsm;twGuf pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifjcif;vIyf&Sm;rIrsm;ukd

tm;ay;vkyfaqmif&ef/¤if;onftrsKd;orD;i,frsm;tygt0iftrsKd;orD;acgif;aqmifrsm;ukd

pGrf;aqmif&nfjynfh0aom? todw&m;jynfh0aom trsKd;orD;tkyfpkrsm;tjzpf

jyKpkysKd;axmifjcif; ukd aocsmapNyD; vTwfawmftwGif; trsKd;orD;rsm; wkd;wufa&;ESifh usm;?r

a&;&m wef;wlnDrQrI taMumif;t&mrsm;tm; ukdifwG,frItm; taxmuftuljyKygrnf/

l trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;rsm;\ ckdifrmaom &efykHaiG rwnfa&;vIyf&Sm;rIrsm;ukd ulnD

yHhykd;&ef/

l ygwD0if trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;? ukd,fpm;vS,favmif; trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;

tay: rnfonfhtMurf;zufrIrsm;ukdrqkd ukdifwG,fajz&Sif;&ef/

trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI? trsKd;orD;rsm;\ MoZmESifh usm;? r a&;&m vkyfief;pOfwpf&yfukd jr§ifhwifonfh usm;? r wef;wl tav;xm;aom vTwfawmf,Ofaus;rIwpf&yf jzpfay:a&;ukd aocsmatmif aqmif&Guf&efl ¤if;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifhoifhwifhavsmufywfaomtpnf;ta0;tcsdefZ,m;rsm;?ygwDpkHrS

trsKd;orD;rsm;\ oD;oefYtpnf;ta0;rsm;? vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;ESifh vTwfawmf0efxrf;

rsm;twGuf usm;? r a&;&mqkdif&m pGrf;aqmif&nf wnfaqmufrIwkdY yg0ifygonf/

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 294: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 254

wpfEkdifiHvkH; twkdif;twm trsKd;orD;rsm;qkdif&m ,EÅ&m;rsm;ESifh a'oqkdif&m AsL½kdua&pD,EÅ&m; rsm;wGif usm;? r a&;&m tzGJUrsm;? ,lepfrsm;ukd tm;ay;jr§ifhwif&efl xkdokdYjzifh ,EÅ&m;rsm;ESifh tzGJUrsm;onf t&if;tjrpfrsm;? vkyfykdifcGifhrsm; &&Sdjcif;jzifh usm;? r

a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; pGrf;aqmif&nf jr§ihfwifjcif;ukd tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;

tm;vkH;wGif aqmif&GufEkdifaprnfjzpfonf/

jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,fa&G;aumufyGJaumfr&Sifrsm;twGif; usm;? r wef;wl tav;xm;aom jyKjyifajymif;vJa&; jr§ifhwif&efl jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh wpfEkdifiHvkH;&Sd aumfr&SiftzGJUcGJrsm;twGif; trsKd;orD;

rsm;\ yg0ifrItcef;u@ESifh vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; aumuf,l&ef? a&G;

aumufyGJpDrHcefYcGJrItzGJU\ vkyfykdifcGifhrsm;? rl0g'rsm;ESifh vkyfxkH;vkyfenf;rsm;tm; usm;? r a&;

&mukd tajccHaomtjrifjzifh jyefvnfokH;oyf&ef/

l jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh aumfr&SiftzGJUcGJrsm;? tBuD;wef;pDrHcefYcGJrI&mxl;rsm;?

twGif;a&;rSL; tzGJU0ifrsm;ESifh rJ½kH0efxrf;rsm;wGif trsKd;orD;aumfr&SiftzGJU0ifrsm;\ ta&

twGufESifh tcsKd;tpm;ukd jr§ifhwif&ef/

l a&G;aumufyGJjzpfpOfpuf0kdif;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESifh ukd,fpm;jyKrItm;

t[efYtwm;jyKonfhtaMumif;&if;rsm;ukdem;vnf&efaomfvnf;aumif;?¤if;t[efYtwm;

rsm;ukd ukdifwG,f&ef r[mAsL[mrsm; a&;qGJ&efvnf;aumif;? a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m

tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;ESifh tqifhwkdif;rS 0efxrf;rsm;tm;vkH;\ pGrf;aqmif&nfwnfaqmuf

jr§ifhwif&ef/¤if;wGif rJqE´&Sifpm&if;jyKpkonfhvkyfief;rsm;wGiftrsKd;orD;rsm;yg0ifapjcif;?

trsKd;orD;rsm;tm; OD;wnfaom (txl;ojzifh z,fMuOftcH&qkH; trsKd;orD;rsm;) rJqE´&Sifqkdif

&m todynmay;vIyf&Sm;rIrsm; jyKvkyfjcif;? rJqE´&Sifqkdif&m todynmay; jr§ifhwifjcif;? rJ

pm&if;rSwfykHwifjcif;ESifh rJ½kHrsm;wGif rJay;jcif;tcsdefrsm; owfrSwf&mwGif trsKd;orD;rsm;ESifh

oifhwifhavsmufywfaom tcsdefrsm; owfrSwfrIudk aocsmatmifaqmif&Gufjcif;? ukd,fpm;

vS,favmif;trsKd;orD;rsm;ESifh rJqE´&SiftrsKd;orD;rsm; tusyfukdifrIrsm;? tMurf;zufrIrsm;ESifh

tjcm;jyóemrsm; &ifqkdif&ygu xda&mufpGm ukdifwG,fEkdifrnfh trsKd;orD;rsm;ESifh oifhwifh

avsmufywfaom wkdifMum;rIqkdif&m ,EÅ&m;rsm;ukd aocsmatmif aqmif&Gufjcif;? EkdifiHa&;

ygwDrsm;ukd ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;ESifh tjcm;enf;vrf;rsm;tm;jzifh trsKd;orD;ukd,fpm;

vS,favmif;rsm;tm; jr§ifhwifa&;wGif tm;ay;ulnDjcif;ESifh usm;? r wef;wltav;xm;aom

a&G;aumufyGJapmifhMunfhMuyfrwfjcif; ponfwkdY yg0ifygonf/

vkHavmufaom a&G;aumufyGJapmifhMunfh Muyfrwfolrsm;ukd a&G;aumufyGJtay: usm;? r a&;&m tajccHaom ½IaxmifhrS okH;oyfjcif;tygt0if oifwef;rsm;ay;&efESifh oufqkdif&m rJqE´e,f rJ½kHrsm;ukd (txl;ojzifh trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif; rsm; yg0if,SOfNydKifonfh rJqE´e,frsm;) apmifhMuyfMunfh½Ijcif; aocsmap&ef avhusifhoifMum;xm;&ef

usm;? r a&;&m tav;xm;aom vkHNcHKa&;u@ (&JwyfzGJU? ppfwyf)ESifh w&m;pD&ifa&;u@qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&;

Page 295: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 255

OD;wnfcsuf? pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm; (usm;? r a&;&m udpö&yfrsm;tay: ukdifwG,frItm; tuJjzwfjcif; tygt0if) rufvkH;ay;aom enf;vrf;rsm;? pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifrI? t&if;tjrpfcGJa0owfrSwfjcif;? apmifhMunfhMuyfrwfjcif; ESifh tuJjzwfjcif;wkdYukd jyKjyifajymif;vJ&efl ¤if;jyKjyifajymif;vJrIrsm;wGiftBuD;wef;tqifhrsm;tygt0iftqifhwkdif;wGiftrsKd;orD;rsm;

tm;odomxif&Sm;aomta&twGufyrmPjzifhwm0efcefYtyfjcif;aocsmap&efESifh¤if;

u@u 0efaqmifrIay;onfh rJqE´e,frsm;twGif;ESifh trsKd;orD;rsm;\ vkdtyfcsufrsm;ukd

wkHYjyefaqmif&Gufjcif; aocsmap&efwkdY yg0ifygonf/

rl0g'ESifh Oya'rlabmifrsm;udk azmfaqmifjcif;jzifh trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm; tygt0if vlxktajcjyK t&yfbuf tzGJUtpnf; rsm;? trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpörsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif trsKd;orD;rsm; xda&mufpGm yg0ifaqmif&GufrIukd vGwfvyfpGm vkyfaqmifEkdifMuap&ef

EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;ra&;&m wef;wlnDrßSrIESifh trsdK;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;

Page 296: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol
Page 297: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiHNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü

usm;ra&;&mwef;wlnDrßSrIESifh

trsdK;orD;tcGifhta&;

7

AD

B

Page 298: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 258

"trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk tpOftNrJ umuG,fapmifha&Smuf&ef?

y#dyu©rwkdifrD? y#dyu©jzpfyGm;aepOfESifh y#dyu©tvGefumvrsm;wGif usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrI a&&SnfwnfwHh ckdifNrJapa&; yHhykd;&ef? trsKd;orD;rsm;\ uGJjym;jcm;em;aom

tawGUtBuHKtrsKd;rsKd;ukd Nidrf;csrf;a&; wnfaqmufrI? Nidrf;csrf;a&;azmfaqmifrIESifh

jyefvnfxlaxmifa&;vkyfief;pOfrsm;wGif tjynfht0 aygif;pyfxnfhoGif;a&;

tckdiftrmaqmif&Guf&efwkdYonf trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;rI

yaysmufa&;uGefAif;&Sif; (1979) (Convention of All Forms of Discrimination

against Women, 1979-CEDAW)\ ta&;ygaom &nfrSef;csufrsm;jzpfygonf/

pmcsKyf0ifEkdifiHrsm;onf y#dyu©umvtwGif;jzpfap? ta&;ay:umvtwGif; jzpfap?

EkdifiHom;rsm;ESifhEkdifiHom;r[kwfolrsm;tm;¤if;wkdY\ykdifeufe,fajrrSmjzpfap?

¤if;wkdYw&m;r0ifxdef;csKyfaome,fajrrSmjzpfap/tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;\

ykdifeufe,fajr\tyjzpfaom e,fajrrSmjzpfap cGJjcm;qufqHrIr&SdbJ pmcsKyfESifhtnD

vkdufemusifhokH;rIukd tpOfwpkdufusifhokH;&ef pDa'gaumfrwD (CEDAW) u tBudrf

Budrf xkwfazmfajymqkdcJhygonf/ y#dyu©\ usm;? r a&;&m tusKd;oufa&mufrIrsm;ESifh

trsKd;orD; rsm;tm; y#dyu©tumtuG,fay;a&;vkyfaqmifrIrsm;? y#dyu©tvGef

tul;tajymif;ESifh jyef vnfxlaxmifa&;vkyfief;pOfrsm;rS z,fMuOfrIrsm;?

¤if;tajctaersm;twGif;oabmwlpmcsKyfvkdufemusifhokH;rIrsm;ESifhpyfvsOf;aom

owif;tcsuftvufrsm;ukd tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;\ tpD&ifcHpmrsm;wGif

xdxda&mufa&muf jznfhqnf;Ekdifjcif;wkdYtay: pkd;&drfaMumif; pDa'gaumfrwD u

tBudrfBudrfxkwfazmfajymqkdcJhygonf/" Committee on the Elimination of Discrimination against Women; General

Recommendation No. 30; Women in Conflict Prevention, Conflict and Post-Conflict Situations

"rNidrfoufrIrsm;ESifh tMurf;zufrI pOfqufrjywf jzpfyGm;aeonfh

urÇmwGif Nidrf;csrf;a&;ESifh vkHNcHKa&;twGuf yl;aygif;ajz&Sif;rIrsm;ukd

taumiftxnfazmfaqmif&ef ta&;ay:vkdtyfaeyg onf/ vkyfykdifcGifhtmPm&Sdonfh

ae&m? tzGJUtpnf;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; wef;wlnDrQ vuf vSrf;rDa&;ESifh yg0

ifvkyfaqmifcGifhonfvnf;aumif;? y#dyu©rsm;tm; BudKwifumuG,fa&;ESifh ajz

&Sif;a&;BudK;yrf;rIrsm;wGif trsKd;orD;rsm; tjynfht0 yg0ifvkyfaqmifcGifhonfvnf;a

umif; Nidrf; csrf;a&;ESifh vkHNcHKa&; a&&SnfwnfwHhxdrf;odrf;a&;ESifh jr§ifhwifa&;twGuf

tvGefta&;ygygonf/" Beijing Declaration and Platform for Action

AD

B

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&; vkyfief;pOfü

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 299: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 259

"jrefrmEkdifiH trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh

r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022)ü ta&;ay:tajctaersm;wGif trsKd;orD;rsm;\

tcGifhta&;rsm;udk jr§ifhwiftm; ay;&eftwGuf enf;pepfrsm;?

zGJUpnf;wnfaqmufrIykHpHrsm;ESifh usifhokH;rItavhtxrsm;udk ykdrkd tm;aumif;&ef

rGrf;rHjcif;? ta&;ay:tajctae BudKwifjyifqifrI? wkHYjyefaqmif&GufrI? obm0

ab;tEÅ&m,frsm;ESifh y#dyu©ab;tEÅ&m,frsm; avQmhcsa&;vkyfief;pOfrsm;wGif

trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifrI jr§ifhwiftm;ay;jcif;wkdYonf t"du&nfrS

ef;csufwpf&yfjzpfygonf/¤if;pDrHudef;t&OD;aqmif0efBuD;Xmersm;tjzpf

wm0efay;tyfxm;onfh 0efBuD;Xmersm; vufawGUvkyfaqmif&mrSm...

(u) y#dyu©ESifh qufET,faom tajctaewGif vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIESifh

pyfvsOf;aom vkHNcHKa&;aumifpDaMunmcsufukd taumiftxnfazmfaqmifonfh

vkyfief;pDrHcsufESifh tvm;wl oifwef;ay;jcif;? enf;ynmqkdif&m

ulnDyHhykd;jcif;? trsKd;orD;rsm;tay: &Jrsm;? ppf om;rsm;? a'oqkdif&m

tmPmykdiftzGJU0ifrsm;? vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;ESifh tjcm; toif;tzGJUrsm;\

tMurf;zufjcif;trIrsm;udk ykdrkdwduspGm rSwfwrf;wifjcif;ESifh ukdifwG,fajz &Sif;jcif;

(c) obm0ab;tEÅ&m,fESifh y#dyu©tajctaersm;wGif trsKd;orD;rsm;onf

umuG,fapmifha&Smuf rI? tusKd;aus;Zl;cHpm;rI? 0efaqmifrIrsm;ukd wef;wlnDrQ

vufvSrf;rDjcif;

(*) BudKwifjyifqifrI? u,fq,fa&;? wkHYjyefaqmif&GufrI? jyefvnfae&mcsxm;a&;

vkyfief;pOfrsm; ESifh vlxktajcjyK vkyfief;aumfrwDrsm;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh

trsKd;om;rsm; wef;wlnDrQ ukd,fpm;jyKcGifh&Sdjcif;wkdYukd txl;tav;ay;Mu&ygrnf/"trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef;

7-1/ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;ü trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm; xnfh oGif;jcif;\ xda&mufrI

y#dyu©jzpfyGm;&m e,fedrdwfwpfavQmufrS trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ y#dyu©ESifh

Nidrf;csrf;a&;tay:½Iaxmifhtjrifrsm;?¤if;vkyfief;pOfrsm;wGif¤if;wkdYyg0ifonfhtcef;u@rsm;?

¤if;wkdYtay:y#dyu©\tusKd;oufa&mufrIrsm;uGJjym;jcm;em;rIudkusm;?ra&;&muykHazmfvTrf;

rkd;ygonf/ jrefrmEkdifiHwGif tjcm;EkdifiHrsm;rSmuJhokdYyif Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@trsKd;

rsKd;wGif trsKd;orD;rsm;onf Nidrf;csrf;a&;azmfaqmifolrsm;? Nidrf;csrf;a&;xdef;odrf;olrsm;ESifh Nidrf;

csrf;a&;wnfaqmufolrsm;tjzpf w&m;0ifvkyfief;pOfrsm;twGif; uefYowfrIrsm;&Sdaomfvnf;

yg0ifvsuf&SdMuygonf/424 trsKd;orD;rsm;onf y#dyu©e,fajrrsm;twGif; trsm;tm;jzifh rdom;pk

rsm;ESifh vlrItzGJUtpnf;rsm;wGif vlrIa&;qkdif&mESifh pD;yGm;a&;qkdif&m taxmuftuljyKaom

424 UN Women. 2013. Forging a New Path: Women at the Peace Tables in Myanmar. Report of trainings for women at the peace table undertaken by UN Women, Swiss Peace and Shalom from November 2012 to June 2013. Yangon.

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 300: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 260

tcef;u@rsm;ü yg0ifvkyfaqmifavh &SdMuaomfvnf; wkdufckdufa&;wGif yg0ifMuonfrsm;vnf;

&Sdygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd

xnfhoGif;jcif;tm;jzifh tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;onf y#d

yu©BudKwifumuG,fjcif;ESifh ajz&Sif;a&;? y#dyu©tvGefumv u,fq,fa&;ESifh jyefvnfxlaxmif

a&;wkdYü qkH;jzwfcsufcsrSwfonfh ae&mrsm; tygt0if tqifhwkdif;rSm yg0ifvkyfaqmif&ef wef;wl

nDrQtcGifhta&;&Sdygonf/¤if;wkdYawGUBuHKcHpm;Mu&onfhcsKd;azmufcH&rIrsm;ESifhysufqD;qkH;½IH;rI

rsm;twGuf vkyfaqmifay;&ef? jyefvnfxlaxmif&ef tcGifhta&;&Sdygonf/ y#dyu©BudKwifum

uG,fa&;? ajz&Sif;a&;? y#dyu©tvGef EkdifiHwnfaqmufa&;vkyfief;pOfrsm;wGif trsKd;orD;rsm;

ukd,fpm;jyKcGifhykdrkd&&Sdjcif;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukdxnfhoGif;vkyfaqmifjcif;rsm;

onf w&m;rQwaom? tm;vkH;yg0ifaqmif&GufEkdifaom vlrItzGJUtpnf;wpfck\ ta&;ygaom

0daoovu©Pmwpf&yfjzpfygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@wkdif;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifapjcif;onf vlrIa&;?

pD;yGm;a&;ESifh EkdifiHa&;qkdif&m aumif;rGefaom ½IjrifrIwpf&yfjzpfygonf/ y#dyu©umvtwGif;ESifh

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ tqifhwkdif;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\

tEÅ&m,fckcHEkdifrI tm;enf;jcif;ESifh pGrf;aqmif&nfwkdYonf trsKd;om;rsm;ESifh a,musfm;av;i,f&G,f

rsm;ESifh rwlbJ uGJjym;jcm;em;ygonf/ trsKd;orD;rsm;onf Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;aqG;aEG;rIrsm; ESifh

oabmwlnDrIrsm;wGif¤if;wkdYtay:tusKd;oufa&mufrIt&SdqkH;ESifhtpkd;&drfqkH; jyóemrsm;udk

taumif;qkH; wifjyEkdifygonf/ txufygtcsufukd Shalom Foundation azmifa';&Sif;\

oabmxm;ppfwrf;aumuf,lrIt& &efukefwkdif;a'oBuD;? yJcl;wkdif;a'oBuD;? {&m0wDwkdif;a'o

BuD;? ucsifjynfe,f? u&ifjynfe,f? csif;jynfe,f? rGefjynfe,fESifh &ckdifjynfe,fwkdYrS usm;? r a&;

&mESifh tjcm;vlxktajcjyK tzGJUtpnf;rsm;rS tqifhjrifhESifh tv,fqifh trsKd;orD;acgif;aqmif

86 a,muftm; &efukefNrdKUwGif jyKvkyfaom awGUqkHrIrS twnfjyKygonf/ oabmxm;ppfwrf;

ajzqkdolrsm;\ 71 &mckdifEIef;u y#dyu©twGif;rS trsKd;orD;rsm;\ vkdtyfcsufrsm;ESifh jyóem

rsm;ukd trsKd;om;rsm;onf tjynfht0 xkwfazmfajymqkdEkdifjcif; r&Sd[k ajzqkdygonf/ trsKd;orD;

rsm;onf ½kyfykdif;qkdif&m tEÅ&m,fuif;rIESifh vkHNcHKrI? vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrS tumtuG,f

ay;rI? ppfab;'ku©onf trsKd;orD;rsm;? uav;oli,frsm;ESifh oufqkdifaom jyóemrsm;? rkqkd;r

rsm;twGuf toufarG;0rf;ausmif;rI? trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; ppfom;pk

aqmif;rIponfwkdYtay;rsm;pGmykdrkdpkd;&drfylyefrI&SdMuNyD;¤if;jyóemrsm;tay:trsKd;om;rsm;u

tm½kHpkdufrI tvGefenf;avh&Sdygonf/425

trsKd;orD;rsm;onf jyKpkapmifha&Smufolrsm;? trsKd;orD;a&;&m vlrIa&;vkyfief;uGef&uf

0efxrf;rsm;? taxGaxGtvkyform;rsm;? tdrfaxmifpktwGif;ESifh vlrItzGJUtpnf;twGif; rwlnD

aom pdwf0ifpm;rIrsm;twGuf n§dEIdif;zsefajzolrsm;tjzpf vlrIb0u ykHpHoGif;onfh tcef;u@

rsm;wGif yg0ifaeMu&m trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;ESifhrwlnDaom ykHpHESifh enf;vrf;rsm;jzifh

¤if;wkdY\tvGefxl;jcm;aomtodtjrifrsm;?tawGUtBuHKrsm;?uRrf;usifrIrsm;?ynmA[kokwrsm;?

425 J.N. Lahtaw, and N. Raw. 2012. Myanmar’s Current Peace Process: A New Role for Women? Yangon: Centre for Humanitarian Dialogue.

Page 301: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 261

vkyfief;uGef&ufrsm;ukd Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@toD;oD;wGif tokH;cs&ef ,l

aqmifvmygonf/ trsKd;orD;rsm;tm; Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;rS z,fMuOfxm;jcif;onf

jynfolvlOD;a&wpf0uf\ y#dyu©tawGUtBuHKrsm;ESifh y#dyu©tvGefumv vkdtyfcsufrsm;tm;

vspfvsL½Ijcif; jzpfNyD; ,if;onf Nidrf;csrf;a&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufrI a&&SnwnfwHhckdifNrJa&;ukd rsuf

uG,fjyKxm;&m a&mufygonf/

xkdYtjyif Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\ u@wkdif;wGif trsKd;orD;rsm; ykdrkdí ukd,fpm;jyKyg0if

apjcif;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udkxnfhoGif;jcif;onfa&&Snfjyefvnfxlaxmif

a&;vkdtyfcsufrsm;udk vkyfaqmif&mwGif tvGefta&;ygygonf/ Nidrf;csrf;a&;oabmwlnDcsufrsm;

wGif trsKd;orD;rsm;\ jyóemrsm;ukd tpuwnf;uyif xnfhoGif;jcif;r&Sdygu aemiftcg

¤if;jyóemrsm;ukdukdifwG,f&efykdrkdcufcJygonf/426¤if;uJhokdYjzpf&jcif;\taMumif;rSmy#dyu©

tvGefumvü usm;? r a&;&m tajcjyK tokH;p&dwfrsm;\ yrmPukd wGufcsuf&mwGif ueOD;

okawoeESifh pDrHudef;a&;qGJ&mwGif xnfhoGif;azmfjyxm;onfh vkdtyfcsufESifh OD;pm;ay;tpDtpOf

rsm;twkdif; tqkH;tjzwfay;avh&SdaomaMumifh jzpfygonf/ y#dyu©tvGefumv vkdtyfcsufrsm;

tuJjzwfrI (okdYr[kwf) qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&; pDrHudef; (Post Conflict Needs Assessments

or Poverty Reduction Plans) \ b@ma&;vsmxm;csufukd avhvm&m trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;

uav;i,f&G,frsm;\ vdktyfcsufrsm;twGuf vsmxm;onfh yrmPonf pkpkaygif;b@ma&;vsm

xm;csuf\ okH;&mckdifEIef;xuf avsmhenf;aMumif; awGU&ygonf/427

Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrIvkyfief;pOfrsm;ESifh qif;&JrIavQmhcsa&;wkdYwGif (vlOD;a&\ wpf

0uf&Sdaom) trsKd;orD;rsm;tm; z,fMuOfxm;jcif;onf jyefvnfoifhjrwfa&;ESifh jyefvnfxlaxmif

a&;twGufokH;pGJaomt&if;tjrpfrsm;ukdtxda&mufqkH;tokH;csrIr&Sdjcif;yif jzpfonf/ ¤if;

tcsufonf jyefvnfxlaxmifa&;\ t&Sdefukd aESmifhaES;apEkdifNyD; Nidrf;csrf;a&;\ tusKd;aus;Zl;

tm; rQwpGm cHpm;apcGifhukdvnf; tm;enf;apEkdifygonf/

xkdYtjyif Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfrS z,fMuOfxm;cH&aom trsKd;orD;rsm;tygt0if vlxkonf

¤if;wkdY\OD;pm;ay;rsm;ukdxnfhoGif;xm;jcif;r&SdaomNidrf;csrf;a&;oabmwlnDcsufrsm;ukdvufcH

taumiftxnfazmf&ef tmrrcHyg/428 ¤if;onf a&&SnfwnfwHhaom Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfukd

Ncdrf;ajcmufygonf/

jrefrmEkdifiHonf 'Drkdua&pDpepf tkyfcsKyfa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrIvkyfief;pOf

rsm;ukd pwifaqmif&GufaeNyDjzpfojzifh þtcef;rSm jyóemokH;&yfukd avhvmygrnf/

(1)jrefrmEkdifiHonfNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owf

rSwfcsufrsm;ukd xnfhoGif;jcif;jzifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm;qkdif&m uwdu0wfrsm;ukd rnfrQ jynfhrDatmif aqmif&Gufygoenf;/

(2)¤if;vkyfief;pOftwGif;trsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukdxnfhoGif;&m

rSm rnfonfht&mrsm;u t[efYtwm;jzpfaeygovJ/

(3)trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\tjrif

426 C. Nicol. 2012. Women’s Participation in Peace Processes: A Critical Analysis. Quarterly Access. 14 (1). Summer. p. 3.

427 UN Women. 2012. Sourcebook on Women, Peace and Security: Overview of Contents. New York. p. 10.

428 atmufajcrSwfpk 426/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 302: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 262

½Iaxmifhtm;vkH;wGif xnfhoGif;&eftwGuf qkH;jzwfcsufcsrSwfaom &mxl;? ae&mrsm;wGif&Sd

trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;tm; rnfonfhtcsufrsm;u taxmuftuljyKygoenf;/

þtcef;ü jrefrmEkdifiHwGif jzpfyGm;aeaom tkyfpkrsm;tMum; y#dyu©tay: usm;? r

a&;&m½IaxmifhrStusOf;rQavhvmokH;oyfygrnf/¤if;jyóemrsm;ukdusm;?ra&;&mtjrifrS

azmfxkwfokH;oyf&mwGif jrefrmEkdifiHESifh wjcm;EkdifiHrsm;wGif usifhokH;aom tavhtxrsm;ukd

tajccHtjzpf tokH;jyKygrnf/

7-2/ y#dyu©ESifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\ u@wkdif;ü jrefrmEkdifiH&Sd trsKd;orD;rsm;\ tajctaeESifh tvm;tvmrsm;

y#dyu©ESifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m tajcjyK tEÅ&m,fckcHEkdifrIESifh pGrf;aqmifEkdifpGrf;&SdrI

jrefrmEdkifiHonf tjcm;EkdifiHrsm;uJhokdYyif y#dyu©ESifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOftqifhwkdif;rS

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ tEÅ&m,fckcHEkdifrI tm;enf;jcif;ESifh pGrf;aqmif&nf

&Sdjcif;onf trsKd;om;rsm;ESifh a,musfm;av;i,f&G,frsm;ESifh rwl uGJjym;jcm;em;ygonf/ vufeuf

ukdifwkdufckdufolrsm;ESifh qkH;jzwfcsufcsrSwfol trsm;pkrSm trsKd;om;rsm;jzpfygonf/ jrefrmEdkifiHrS

trsKd;orD;rsm;onfvnf; tjcm;EkdifiHrsm;rS trsKd;orD;rsm;uJhokdYyif vufeufukdifwkdufckdufonfh

u@wGif yg0ifjcif;rsKd; &Sdaomfvnf; ta&twGufrl tvGefenf;ygonf/ okdY&mwGif wdusaom

tcsuftvufrsm;ukd r&&SdEkdifyg/ trsKd;orD;trsm;pkonf ppfom;rsm;twGuf tpm;taomuf

&SmazGcsufjyKwfjcif;? usef;rma&;jyKpkapmifha&Smufjcif;? em;ckd&ef aqmufvkyfay;jcif;ESifh vufeuf

ukdify#dyu©'Pf &ifqkdifMu&onfh &yf&GmESifh rdom;pkrsm;\ aeYpOfvkdtyfcsufrsm;udk ajz&Sif;Mu&jcif;

pojzifh taxmuftyHhay;&onfh tcef;u@rsm;wGif aeYpOfyg0ifvkyfaqmifaeMuonf/ 429trsKd;orD;rsm;onf y#dyu©jzpfonfh tajctaewGif tMurf;zufrIcHMu&olrsm;?

tMurf;zufcH&rIrS vGwfajrmufvmMuolrsm; jzpfouJhokdYyif trsKd;orD;rsm;onf Nidrf;csrf;a&;ukd

aqmifMuOf;ay;ol rsm;vnf; jzpfygonf/ ¤if;yg0ifywfoufaeonfh u@ESpfckrSm wpfckESifh

wpfck o[Zmwjzpfjcif; r&SdMuyg/

jrefrmEdkifiHwGif jynfoltm;vkH;tay: y#dyu©\ zdpD;rI'Pfonf tvGefjyif;xefygonf/

okdY&mwGif trsKd;om;rsm;tay:ESifh trsKd;orD;rsm;tay: tusKd;oufa&mufrI uGJjym;jcm;em;ygonf/

jrefrmEdkifiHajrmufykdif; ucsifjynfe,ftwGif; 17 ESpfMum typftcwf&yfpJxm;NyD; 2011 ckESpf?

ZGefvwGif jyefvnfpwifjzpfyGm;cJhonfh y#dyu©qkdif&m tpD&ifcHpmrsm;t& aus;&Gmrsm;ukd 0if

a&mufwkdufckdufjcif;? tdrfrsm;ukd rD;½IdUjcif;? tMurf;zufvk,ufjcif;? ypönf;rsm;ukd t"r®odrf;,ljcif;?

tdrf&mrsm;ESifh v,f,m? qefpuf? armfawmf,mOf? Muuf? bJ? 0uf? uRJ? EGm;ponfh NcHarG;wd&pämef

rsm;? ½kd;&mt0wftxnfrsm;? rkdbkdif;vfzkef;? avmifpmqD ponfh ykdifqkdifrIrsm;ESifh ypönf;trsKd;rsKd;ukd

odrf;ykdufjcif;? t"r®tdrf&ma&TUajymif;jcif;? t&yfom;rsm;tm; cGJjcm;jcif;rjyKbJ vufeufi,frsm;?

armfwmrsm;jzifh ypfcwfjcif;aMumifh wuGJwjym; wdrf;a&SmifxGufajy;Mu&jcif;? t"r®xGufajy;ap

jcif;? n§Of;yef;ESdyfpufjcif;? y#dyu©e,fajrtwGif; t"r®tvkyfapckdif;jcif;? ajcvuft*FgESifh

429 atmufajcrSwfpk 425/

Page 303: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 263

toufqkH;½IH;apaom vlowfajrjr§Kyfrkdif; tokH;jyKjcif;wkdYukd azmfjyxm;ygonf/ tdrf&mESifh v,f

,mpGefYcGm xGufajy;apjcif;? v,f,mESifh aus;&Gmrsm;ukd zsufqD;jcif;wkdYonf aus;vufjynfol

vlxktrsm;pkonf aumufyJoD;ESHrsm;udk rpkdufysKd;Ekdifjcif;? pkdufysKd;Ekdifaom t&yfa'owGif &dwf

odrf;&efae&yfokdY rjyefEkdifjcif;? ae&yfokdY jyefaomtcg tdrfrsm;? v,f,mrsm;ESifh aumufyJoD;ESH

rsm;tm; t"r®odrf;ykdufxm;jcif;ukd &ifqkdifMu&jcif;wkdYaMumifh pm;eyf&du©mzlvkHrItwGuf a&&Snf

taejzifh qkd;usKd;oufa&mufygonf/430

y#dyu©twGif;ü trsKd;om;rsm;onf aoqkH;Ekdifjcif;? a0'emcHpm;&jcif;? okdYr[kwf roef

pGrf;b0 a&mufMu&jcif;wkdY jzpfMuygonf/ ¤if;onf ]rmefxufaom zkdobm0}tay:qkd;&Gm;

aom? tysufoabmaqmifaomfjim;vnf; trsKd;om;rsm;onf ,if;uJhokdY BuHKawGU&jcif;ukd

¤if;wkdY\ol&Jaumif;0g'?tmZmenfb0ESifhrsKd;cspfpdwf"mwfponfwkdYjzifhykHazmftpm;xkd;avh

&SdMuygonf/ uav;ppfom;rsm;onf tMurf;zufrIcH ½kyfykdif;qkdif&mESifh pdwfykdif;qkdif&m 'Pf&mwkdY

\a0'emrsm;cHpm;Mu&NyD;¤if;'Pf&mrsm;u¤if;wkdY\b0wpfavQmufvkH;rSm'Pf&m'Pfcsuf

tjzpf usef&pfEkdifygonf/ trsKd;orD;rsm;onf ¤if;wkdY cifyGef;rsm; okdYr[kwf aqGrsKd;om;csif;

trsKd;om;rsm;u y#dyu©twGif; tcsdefjynfh ppfrIxrf;vQif jzpfap? aoqkH;vQif jzpfap? ajcvuf

t*Fg qkH;½IH;vQifjzpfap? a&TUajymif;tajccsvQifjzpfap ponfh cufcJaom tajctaersm;wGif

tdrfaxmifhwm0efrsm;ukd xrf;aqmifMu&ygonf/ rdom;pk\ orm;½kd;us vkdtyfcsufrsm;ukd jznfh

qnf;&eftwGuf vlrIb0u ykHpHoGif;onfhtwkdif; vkyfaqmifMu&onfh trsKd;orD;rsm;onf

tEÅ&m,ftcuftcJMum;rS&Sifoefa&;ESifhvkHNcHKrIr&Sdaomywf0ef;usiftwGif;¤if;wkdY\rdom;pk

rsm; tEÅ&m,ftcuftcJMum;rS &Sifoefa&;twGuf toufarG;0rf;ausmif;rI? pm;eyf&du©m?

aomufokH;a&? aq;0g;? em;ckdp&m ,m,DwJtdrfaqmufjcif;wkdYukd BudK;yrf;aqmif&GufMuaomtcg

trsKd;orD;wkdY\ wm0efyrmPonf ykdrkdBuD;rm;vmygonf/ rnfokdYjzpfap trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;

uav;i,f&G,frsm;onf(rdef;uav;i,f&G,frsm;onfvnf;¤if;wm0efrsm;ukdulnDaqmif&GufMu

&onf/)¤if;wkdY\rdom;pkrsm;twGufjznfhqnf;&rnfjzpfaomfvnf;tqkdygt&if;tjrpfrsm;ukd

vufvSrf;rDjcif;r&Sd&m vlukeful;jcif;ESifh qkd;&Gm;aom vkyfief;cGifrsm;xJokdY usa&mufwwfavh&Sdyg

onf/

tdrfaxmifOD;pD;tjzpf wm0ef,l&jcif;aMumifh trsKd;orD;rsm;rSm pdwfykdif;qkdif&mESifh ½kyfykdif;

qkdif&mzdpD;rIykdrkdrsm;jym;vmaomfvnf;tjcm;wpfzufwGifrl¤if;wm0efaMumifhtrsKd;orD;rsm;

onf rd½kd;zvmtpOftvmr[kwfaom tcef;u@rsm;wGif yg0ifvkyfaqmifEkdifaom tcGifh

tvrf;rsm; &&SdEkdifygonf/ okdY&mwGif vlrItzGJUtpnf;taeESifh trsKd;orD;rsm;tm; ulnDaz;rrI

r&SdvQifjzpfap?¤if;tcef;u@opfrsm;tm;vlrItzGJUtpnf;twGif;usm;?ra&;&mqufoG,fcsuf

wkd;wufajymif;vJrItwGuf taxmuftuljyK&efESifh tajymif;tvJtm; a&&SnfwnfwHhap&ef

tokH;rcsEkdifygu¤if;tcef;u@opfrsm;\wm0efzdpD;rIutrsKd;orD;rsm;tay:ykdrkd0efydapyg

onf/ xkdtcGifhtvrf;ukd tajymif;tvJtjzpf zefwD;Ekdifjcif;r&Sdygu a&TUajymif;vkyfom; tdrf

axmifzuf trsKd;om;rsm; tdrfjyefvmaomtcg rd½kd;zvmtpOftvmwGif rlvtwkdif; jyefvnf

usifvnfouJhokdY usm;? r a&;&m tajcjyKtcef;u@rsm; wpfzefjyefvnfay:aygufvmOD;rnf

jzpfygonf/

430 atmufajcrSwfpk 21/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 304: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 264

tpkd;&\ tkyfcsKyfa&;e,fajrrsm;twGif;jzpfap? tpkd;&\ xdef;csKyfrItyjzpfaom e,fajr

rsm;twGif;jzpfap? txl;ojzifh aus;vufa'orS wkdif;&if;om;vlenf;pk trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;

uav;i,f&G,frsm;\ ½kyfykdif;qkdif&m vkHNcHKrIESifh ukd,fcE¨mESifhoufqkdifaom *kPfodu©mwkdYtay:

jyif;xefpGm xdckdufepfemrI&SdaMumif; vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI? rk'drf;rI? vdifuRefjyKrIESifh

vlukeful;rIqkdif&m tpD&ifcHcsufrsm; &Sdygonf/431 2012 ckESpfwGif vlYtcGifhta&;apmifhMunfhtzGJU

(Human Rights Watch) ESifh jrefrmEkdifiHqkdif&m ukvor*¾vlYtcGifhta&; txl;ukd,fpm;vS,fwkdYu

y#dyu©twGif; vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIESifh vdifykdif;qkdif&m acgif;ykHjzwftjrwfxkwfrIwkdYukd

n§Of;yef;ESdyfpufrIESifh vufeufozG,f tokH;jyKaMumif; tpD&ifcHygonf/ rsm;aomtm;jzifh t&yf

om;trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; vufeufukdifwyfzGJU0ifrsm;u tMurf;zufjcif;?

tdrf&mpGefYcGm a&TUajymif;&onfh e,fajrrsm;twGif; y#dyu©\ 'ku©cHMu&aom trsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,f&G,frsm;rSm vlukeful;rIESifh t"r®vufxyfapjcif;paom tEÅ&m,fwkdYukdvnf; &if

qkdifMu&ygonf/432 wkdif;&if;oltrsKd;orD;rsm;tm; vufeufukdifwyfzGJU0ifrsm;u vdifykdif;qkdif&m

tMurf;zufrI? rk'drf;rIESifh tjcm;tMurf;zufrIykHpHrsm; usL;vGefrI tvGeftuRHysHUESHYjzpfyGm;jcif;

tay: tvGefpkd;&drfaMumif; pDa'gaumfrwDu xkwfazmfajymqkdcJhygonf/ jypfrItenf;i,fukd

ta&;,l jypf'PfpD&ifjcif;&Sdaomfvnf; ¤if;tMurf;zufrIusL;vGefolrsm;tm; ta&;,ljcif;ESifh

tjypfay;jcif;rS uif;vGwfcGifh&aejcif;ESifh jypfrIusL;vGefcH&olrsm;tm; Ncdrf;ajcmufrIrsm;ESifh

jypf'Pfay;jcif;rsm;&SdaMumif; tpD&ifcHcsufrsm;tay:rSmvnf; pkd;&drfaMumif; pDa'gaumfrwDu

azmfjycJhygonf/ vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrI jypfrIusL;vGefcH&olrsm;twGuf w&m;Oya'

vkyfxkH;vkyfenf;qkdif&m ukpm;rIrsm;? jypfrIusL;vGefolrsm;tm; w&m;Oya't& ta&;,laqmif&Guf

rIrsm;ESifhpyfvsOf;aom owif;tcsuftvufrsm; r&&Sdjcif;? ,EÅ&m;rsm; r&Sdjcif;wkdYtwGuf pDa'g

aumfrwDu 0rf;enf;aMumif; azmfjyygonf/433

y#dyu©jzpfyGm;rIonf tdrf&m pGefYcGma&TUajymif;&jcif;ukd jzpfaponf/ ucsiftrsKd;orD;

Nidrf;csrf;a&;uGef&ufESifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI vkyfief;uGef&ufwkdYu jyKpkonfh ppfab;'ku©

onfpcefrsm;twGif;rS trsKd;orD;rsm;\ vkdtyfcsufrsm;tay: tuJjzwfrIwGif rjynfhrDao;aom

vdktyfcsufrsm;ESifh pkd;&drfrIrsm;udk azmfjyygonf/ ¤if;wkdYrSm toufESifh tkd;tdrfqkH;½IH;rIaMumifh

cHpm;&onfh txD;usefrIESifh pdwf'Pf&mcHpm;&rI? vdifykdif;qkdif&mESifh rsKd;qufyGm;qkdif&m usef;rm

a&;jyóemrsm;ESifh qufET,faom usef;rma&;jyóemrsm;? trsKd;orD;rsm;\ vdktyfcsufrsm;ESifh

pyfvsOf;í aqG;aEG;ESpfodrfhrI uif;rJhjcif;? rdom;pkNydKuGJjcif;? tdrfaxmifpktwGif; tusyftwnf;

zdpD;rIrsm;? tdrf&m pGefYcGm a&TUajymif;&jcif;aMumifh trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI ykdrkdqkd;&Gm;vm

jcif;? toufarG;0rf;ausmif;rIrsm;ESifh ykdifqkdifrIrsm; ysufpD;jcif;? trsKd;om;rsm;u rdrdwkdY\

a,musfm;yDorI rjyoEkdif[k xifjrif,lqjcif;ESifh trsKd;om;rsm;\ ukd,fykdifvu©Pm aysmufqkH;

jcif;wkdY yg0ifygonf/434

trsKd;orD;rsm;onf aqmufvkyfa&;tvkyfrsm;? csufjyKwfjcif;? pcef;oefY&Sif;a&;? pm;eyf

&du©mjzefYa0ay;jcif; ponfh vkyfcaMu;aiG r&&Sdonfh u,fq,fa&;pcef; vkyfief;rsm;rSpí 0ifaiG

431 atmufajcrSwfpk 21/

432 atmufajcrSwfpk 21/

433 atmufajcrSwfpk 88

434 atmufajcrSwfpk 318/

Page 305: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 265

tenf;tusOf;&Ekdifaom tvkyftukdifrsm;txd tvkyftukdiftrsKd;rsKd;ukd tqufrjywfvkyfMu&

ygonf/ 0ifaiGwkd;vkyfief;tcGifhtvrf;rsm;rSm vkyfctenf;i,fom&&Sdonfh (a'ocHtvkyform;

&&Sdonfh vkyfc\ wpf0uf) v,f,mtvkyform;tjzpf vkyfukdifjcif; yg0ifygonf/ e,fpyfESifh

eD;uyfaom u,fq,fa&;pcef;tcsKdUrS trsKd;orD;rsm;twGuf usyef;tvkyftukdif tcGifhtvrf;

rsm;rSm teD;tem; w½kwfEkdifiH? NrdKUtwGif;pm;aomufqkdifrsm;? aps;qkdifrsm;? avmif;upm;½kHrsm;ESifh

a*gufuGif;rsm;wGif tvkyfvkyfukdifjcif;jzpfygonf/ tpm;taomufcsufjyKwfum aps;qkdifzGifhí

a&mif;jcif;? 0ufarG;jrLjcif; ponfh tao;pm;vkyfief;rsm;onfvnf; tcGifhtvrf;rsm; jzpfygonf/

trsm;pkrSm 0ifaiGtcGifhtvrf;rsm; r&Sdyg[k tpD&ifcHygonf/435

tjcm;ta&;BuD;aom pkd;&drfrIrsm;rSm oefY&Sif;aom aomufokH;a&? vQyfppf"mwftm;?

tm[m&jynfh0aom tpm;tpm? t0wftxnf? trsKd;orD;vpOfokH;ypönf;? twGif;cH? vkHcsnf

ponfh wpfukd,fa&oefY&Sif;a&tokH;taqmifrsm;? taEG;xnf? vkHNcHKaom tdyfcef;? a&csKd;cef;

ESifh a&tdrfwkdY vufvSrf;rD&&Sda&;ESifh qufET,fygonf/ nHhzsif;aomykHpH? vkHNcHKrIr&Sdaom taqmuf

ttkH? zlvkHrIr&Sdaom a&? rdv’mpepfESifh usef;rma&;taxmuftulwkdYonf trsKd;orD;rsm;ESifh

rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; vdifykdif;qkdif&m rzG,fr&mjyKrIESifh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;

jzpfapaom taMumif;&if;rsm;tjzpf awGU&Sdygonf/ aemufqkH;taeESifh u,fq,fa&;pcef;\

pDrHcefYcGJrIwGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrIrSm enf;yg;ygonf/436

xkdYjyif trsKd;orD;rsm;onf usm;? r a&;&m tajccHaom cGJjcm;qufqHrIESifh tMurf;zufrI

wkdY\ om;aumif;rsm;rQom r[kwfyg/ trsKd;orD;rsm;wGif avmu"HcHEkdif&nf&Sdjcif;ESifh &JpGrf;owåd

&Sdjcif;vu©Pmrsm;ukd awGUEkdifygonf/ trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;onf bk&m;&Sdckd;

qkawmif;jcif;? bmoma&;acgif;aqmifrsm;? bkef;awmfBuD;rsm;\ tqkH;trMo0g'cH,ljcif;?

rauseyfrIrsm;ukd trsm;odMum;atmif zGifh[xkwfazmfjcif;? b0wltcsif;csif; ulnDyHhykd;rI&Sdap&ef

jyóemrsm;ukd rdwfaqGtcsif;csif; today;jcif;? tcsdeftoHk;csrIenf;vrf;taeESifh avhvmoif,l

jcif;ESifh tvkyfvkyfjcif;tay: tm½kHpkdufjcif; ponftm;jzifh tcuftcJrsm;ukd &ifqkdifajz&Sif;Mu

ygonf/

trsKd;orD;rsm;onf vlrIa&;t& wm0ef,l&aom jyKpkapmifha&SmufrI? aphpyfn§dEIdif;rI

tcef;u@rsm;rS &&Sdvmonfh xl;jcm;aom tawGUtBuHKrsm;? ynmA[kokwrsm;? uRrf;usifrIrsm;?

vkyfief;uGef&ufrsm;ESifh acgif;aqmifrIrsm;ukdvnf; Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@rsm;okdY ,l

aqmifvmMuygonf/ Oyrm-United Nations Nairobi Forward Looking Strategies u y#dyu©ESifh

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;twGif; trsKd;orD;rsm;\ tjrifrsm;ukd tajccHaom Nidrf;csrf;a&;tm;

¤if;wkdY\ tawGUtBuHKrsm;tay: tajcjyKNyD; t"dyÜm,fzGifhqkdonfrSm Nidrf;csrf;a&;qkdonfrSm

ppfyGJ? tMurf;zufrIESifh &efvkdrIuif;rJhjcif;rQom r[kwfbJ vlYtzGJUtpnf;twGif; pD;yGm;a&;qkdif&m

ESifh vlrIa&;qkdif&m w&m;rQwrI? wef;wlnDrQrI? vlYtcGifhta&;ESifh tajccHvGwfvyfrIwkdY\ tusKd;

aus;Zl;ukd cHpm;cGifhvnf; &Sd&rnf[lí jzpfygonf/437

Shalom azmifa';&Sif;\ oabmxm;ppfwrf;aumuf,lrIrS ajzqkdolrsm;\ 71 &mckdifEIef;

435 atmufajcrSwfpk 318/

436 atmufajcrSwfpk 318/

437 United Nations. 1993. The Nairobi Forward-looking Strategies for the Advancement of Women. (DP!/926-41761). New York.

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 306: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 266

u tqkdygt"dyÜm,fzGifhqkdcsufESifhywfoufNyD; ,lqcsufukd ar;jref;&m ]trsKd;orD;rsm;u a&&Snf

wnfwHhaom Nidrf;csrf;a&;ukd vkdvm;MuNyD; trsKd;om;rsm;url tmPmukd vkdvm;MuaMumif;} ajz

qkdMuygonf/ jyóemukdifwG,f&mrSm trsKd;orD;rsm;onf ykdrkdtm;aumif;jcif;? ykdrkdpmemrI&Sdjcif;?

ykdrkdus,fjyefYpGm vufcHEkdifjcif;? wpfukd,faumif;pdwf enf;yg;jcif;? *kPfodu©mukd ykdrkd*½kpkdufjcif;?

jyóemtajz&Sm&mrSm ESvkH;om;cHpm;rIESifh pOf;pm;qifjcifÓPf ESpfckpvkH; tokH;jyKjcif;jzifh

wDxGifBuHqrI ykdrkdtm;aumif;jcif; ponfh tavhtxrsm; &Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;onf y#dyu©

\ rwlnDaom tajctaeukd jrifEkdifavh&SdNyD; aqG;aEG;yGJpm;yGJ0kdif;wGif pkd;&drfylyerIrsm;ESifh wif;rm

rIrsm;udk ajzavQmhxdef;odrf;ay;Ekdifaom tusifhp½kduf&Sdygonf/438¤if;t&mrsm;onfNidrf;csrf;a&;

wnfaqmufa&;wGif trsKd;orD;rsm; ,laqmifvmonfh tvGefta&;ygaom vlrIa&;t& Mum;0if

aphpyfn§dEIdif;a&; t&nftcsif;rsm;ESifh uRrf;usifrIrsm; jzpfygonf/ xdkYtjyif trsKd;orD;rsm;\

a'oEÅ& A[kokwESifh tawGUtBuHKrsm;onf y#dyu©umuG,fwm;qD;a&;ESifh Nidrf;csrf;a&;xdef;

odrf;a&;wkdYtwGuf tvGefta&;ygonf/ ,if;wGif jzpfvmEkdifaom y#dyu©qkdif&m BudKwifowd

ay;csufESifhppfa&;t&wefzkd;&Sdaomowif;rsm;ESifhpyfvsOf;aom¤if;wkdY\a'oEÅ&A[kokw

ESifhwuG tawGUtBuHK? tjiif;yGm;rIrsm;udk xdef;odrf;Ekdifjcif;ESifh aphpyfn§dEIdif;Ekdifjcif;? ,kHMunfrI

wnfaqmufjcif;? vdifykdif;qkdif&mESifh usm;? r a&;&m tajcjyK tMurf;zufrIrsm;ukd ukdifwG,fjcif;

ESifh trsKd;orD;rsm;\ a&&SnfwnfwHhaom zGHUNzdK;wkd;wufrIwkdY yg0ifygonf/439

tpkd;&\ Nidrf;csrf;a&;ESifh qufET,faom tzGJUtpnf;rsm;ESifh vTwfawmfaumfrwDrsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifjcif;

jrefrmEkdifiH\ jyKjyifajymif;vJrIrwkdifrD Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;ukd wyfrawmfacgif;

aqmifrsm;u OD;aqmifNyD; aqG;aEG;n§dEIdif;rIrsm;ukd jynfolwkdY odcGifh r&SdcJhMuyg/ oabmwlnDrIrsm;

ukd wHcg;ydwfaqG;aEG;yGJrsm;jzifh jyKvkyfNyD; w&m;0ifxkwfjyefaMunmjcif; r&Sdyg/ trsKd;orD;rsm;tm;

Nidrf;csrf;a&;wGif yg0ifvkyfaqmifapjcif;onf y#dyu©jzpfyGm;aeonfh tzGJUtpnf;rsm;\ tav;

xm;vkyfaqmifaom taMumif;t&mrsm;wGif ryg0ifyg/ trsKd;orD;rsm;tm; tqkdyg Nidrf;csrf;a&;

vkyfief;pOfrsm;\ tpdwftykdif;tjzpf xnfhoGif;pOf;pm;jcif;yif rjyKyg/440

vwfwavmNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;url ykdrkdyGifhvif;rI&Sdvmonf[k xifjrifEkdifyg

onf/ owif;rD'D,mrsm;u Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;udk jynfolokdY xkwfjyefaMunmNyD; jynfolwkdY

taejzifh ¤if;jzpfpOfukd vufvSrf;rDvmygonf/ owif;rD'D,mrsm;onf oabmwlnDrI&&SdNyD;

aemuf jyKvkyfaom owif;pm&Sif;vif;yGJrsm;wGif ESpfzuftzGJUtpnf;rsm;ESifh awGUqkHaqG;aEG;cGifh

&SdNyD; oabmwlnDcsufrsm;ukd owif;xkwfjyefcJhMuygonf/ w&m;0ifaqG;aEG;yGJrsm;ukd EkdifiHykdif½kyf

jrifoHMum;rStjynfhtpkHxkwfvTifhay;ygonf/¤if;ajymif;vJrIrsm;?q,fpkESpfrsm;pGmMum&Snfaom

y#dyu©? y#dyu©ab;'PfcH&aom e,fajrrsm;rS wkdif;&if;om;trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;

tMum; yg0ifvkyfaqmifMuonfh tcef;u@rsm; ajymif;vJrIrsm;tygt0if trsKd;orD;rsm;? trsKd;

om;rsm;ESifh uav;oli,frsm;tay: y#dyu©\ tusKd;oufa&mufrIrsm; &Sdvifhupm; Nidrf;csrf;a&;

438 atmufajcrSwfpk 425/

439 UN Women. 2012. Sourcebook on Women, Peace and Security: Overview of Contents; October; p.6

440 atmufajcrSwfpk 425/

Page 307: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 267

vkyfief;pOfrsm;wGif yg0ifvkyfaqmifrItaeESifh trsKd;orD;rsm;onf tenf;pkrQ jzpfygao;onf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOftwGuf tpkd;&u OD;aqmifOD;&GufjyKí pepfwusjyKpkaom usm;? r a&;&m

avhvmqef;ppfrI r&Sdao;yg/441

txufwGifazmfjyxm;ouJhokdY jrefrmEkdifiHtpkd;&ESifh wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJU

tpnf;rsm;\ vuf&Sd Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf zGJUpnf;rIykHpHonf trsKd;om;rsm; t"duOD;aqmifaom

ykHpHjzpfygonf/ 2012 ckESpf? arvtwGif; Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;a&;vkyfief;pOfukd or®wOD;odef;pdef

Ouú|tjzpf wm0ef,laom jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&; A[kdaumfrwD (Union

Peacemaking Central Committee-UPCC) ESifh jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;vkyfief;

aumfrwD (Union Peacemaking Working Committee -UPWC) wkdY yl;aygif;vsuf xda&mufpGm

aqmif&GufcJhygonf/ jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&; vkyfief;aumfrwDonf wkdif;&if;

om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;ESifh vwfwavm Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;aqG;aEG;rIrsm;wGif vkyfief;

vnfywfa&;t"du tzGJUcGJwpfckjzpfNyD; 'kwd,or®w a'gufwmpkdif;armufcrf;onf Ouú|jzpfyg

onf/ ¤if;tzGJUwGif 'kwd,Ouú| okH;a,mufyg0ifNyD; tm;vkH; trsKd;om;rsm; jzpfygonf/442

or®wu Ouú|wm0ef,lum tzGJU0if 11 a,mufjzifh zGJUpnf;xm;onfh jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;

wnfaqmufa&; A[kdaumfrwDonf tm;vkH; trsKd;om;rsm; jzpfygonf/ jynfaxmifpk0efBuD;rsm;?

wkdif;a'oBuD; 0efBuD;rsm;? wyfrawmfukd,fpm;vS,frsm;? vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;jzifh zGJUpnf;

xm;onfh tzGJU0if 52 a,mufyg0ifaom jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;vkyfief;aumf

rwDrSm trsKd;orD; ESpfa,mufrQ yg0ifygonf/443 jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&; wnfaqmufa&;vkyfief;

aumfrwDwGif n§dEIdif;a&;tzGJU ESpfzGJU &Sdygonf/ wpfzGJUukd Nidrf;csrf;a&;0efBuD; OD;atmifrif; OD;aqmif

NyD; aemufwpfzGJUukd jynfolYvTwfawmftzGJU0if OD;odef;aZmfu OD;aqmifygonf/ tpkd;&\ n§dEIdif;

a&;tzGJUrsm;ukd tqifhjrifh tpkd;&t&m&Sdrsm;ESifh wyfrawmft&m&Sdrsm;jzifh zGJUpnf;avh&SdNyD; trsKd;

om;rsm;om jzpfavh&Sdygonf/444 okdY&mwGif ucsifjynfe,faqG;aEG;yGJrsm; (ar? 2013) twGif;

yxrqkH;tBudrftjzpf n§dEIdif;a&;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifygonf/ ucsifjynfe,frS vTwfawmf

ukd,fpm;vS,f a':'GJblonf tpkd;&tzGJUwGif yg0ifygonf/445 vuf&Sd wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typf

tcwf&yfpJa&; n§dEIdif;a&;wGif tpkd;&tzGJUrS trsKd;orD; vTwfawmf ukd,fpm;vS,fwpfOD; yg0if

ygonf/

jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&; A[kdaumfrwDESifh jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;

wnfaqmufa&;vkyfief;aumfrwDwkdYudk rzGJUpnf;rD 2011 ckESpf? Mo*kwfvwGif jynfolYvTwfawmfu

441 atmufajcrSwfpk 425/

442¤if;wkdYrSmOD;atmifrif;?AdkvfcsKyfBuD;a[mif;ESifhNidrf;csrf;a&;0efBuD;[kvnf;ac:?'kwd,umuG,fa&;OD;pD;csKyf'kwd,AkdvfcsKyfrSL;BuD;

pdk;0if;ESifh jynfolYvTwfawmf\ trsKd;om;vlrsKd;rsm;ta&;ESifh jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;aqmif&Gufa&;aumf rwDobmywd? AdkvfrSL;csKyfBuD;

OD;odef;aZmfwkdY jzpfMuonf/

443¤if;wkdYrSmjynfolYvTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzpfMuonf-ucsifjynfe,f?tifef*sef&efrSa':'dGKifblESifhrGefjynfe,fusKdufra&mrS

rd,ifacsmifwkdY jzpfonf/

444 tpdk;&nd§dEIdif;a&;tzGJUrsm;\ tzGJU0ifrsm;wGif trsm;tm;jzifh or®w½Hk;rS jynfaxmifpk0efBuD;rsm;? vl0ifrIBuD;Muyfa&;?

opfawmESifh obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; jynfaxmifpk0efBuD;? jynfe,f^wkdif;a'oBuD; toD;oD;rS 0efBuD;csKyfrsm;?

'kwd, jynfaxmifpka&SUaecsKyf? 'kwd, jynfxJa&;0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD;? e,fpyfESifh vHkNcHKa&;udpö&yfrsm; twGuf

jynfe,f^wkdif;a'oBuD; 0efBuD;rsm;/ a'oqkdif&m ppfbuf 'kwd,AdkvfrsL;BuD;rsm; pojzifh yg0ifonf/ Khen.,S.A and Nyoi,.M.Y.H. 2014/ usm;? r uGJjym;rI½Iaxmifhwpf&yfrS wpfqifh vuf&SdNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif Munfh½Ijcif;/ qGpfNidrf;csrf;a&;ESifh

usm;? ruGJjym;rIESifh zGHUNzdK;a&; ueOD;aqmif&Gufcsufrsm;/

445 atmufajcrSwfpk 424/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 308: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 268

jynfaxmifpkwkdif;&if;om;a&;&mESifh jynfwGif;Nidrf;csrf;a&; wnfaqmufa&;aumfrwD (National

Races Affairs and Internal Peacemaking Committee) ukd zGJUpnf;cJhNyD; 2011 ckESpf? pufwifbmv

wGif trsKd;om;vTwfawmfu jynfaxmifpkwkdif;&if;om;a&;&mESifh jynfwGif;a&;aumfrwD (Nation-

al Races Affairs and Domestic Committee) tm; wkdif;&if;om;jyóemESifh Nidrf;csrf;a&;jyóem

rsm;udk BuD;MuyfuGyfuJ&ef zGJUpnf;cJhygonf/ vTwfawmfaumfrwDESpfckpvkH;rSm trsKd;om;rsm;u

BuD;pkd;NyD; tzGJU0ifpkpkaygif; 15 a,mufwGif trsKd;orD;tzGJU0ifESpfa,muf yg0ifygonf/446

jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&; A[kdESifh vkyfief;aumfrwDwkdYtm; yHhykd;ay;&efESifh

EkdifiHa&;wnfNidrfrIESifh Nidrf;csrf;a&; a&&SnfwnfwHhckdifNrJa&; aqmif&GufrIrsm;udk taxmuftul

jyK&ef 2012 ckESpf? Ekd0ifbmvwGif jrefrmEkdifiH Nidrf;csrf;a&;A[kdXme (Myanmar Peace Center -MPC)

ukd or®w\ ½kH;tzGJUvufatmufwGif or®w\ trdefYjzifh xlaxmifcJhygonf/447¤if;XmeonfykH

rSefNidrf;csrf;a&;n§dEIdif;rIrsm;twGuf BudKwifjyifqif&efvnf;aumif;? Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;

vkyfief;rsm;udk taxmuftuljyK&eftwGuf EkdifiHwumrS tvSLaiGrsm;udk pDrHcefYcGJ&efvnf;

aumif;? awGUqkHaqG;aEG;a&;twGuf vkyfief;vrf;ñTefrIrsm; jznfhqnf;&efvnf;aumif;? EkdifiH

wumrdwfzuftzGJUtpnf;rsm;?a'ocHvlxktajcjyKtzGJUtpnf;rsm;ESifh¤if;ukd,fwkdiftMum;

tawGUtBuHKrQa0&efvnf;aumif;? ESpfzuftzGJUtpnf;rsm;rS enf;ynmqkdif&m tzGJUrsm;ESifh twl

yl;aygif;vkyfaqmifygonf/448 MPC onf tzGJUtwGif; trsKd;orD;rsm; vkHavmufpGm ryg0ifjcif;udk

owdrlrdNyD; trsKd;orD;rsm; ykdrkdyg0ifvkyfaqmif&ef vrf;zGifhay;ygonf/ 2014 ckESpftxd 0efxrf;

tzGJU0if50OD;&SdNyD;¤if;wkdYteuf12a,mufonftrsKd;orD;rsm;jzpfygonf/trsKd;orD;12

a,mufwGif wpfa,mufonf txl;twkdifyifcHynm&SifESifh tjcm;wpfa,mufonf wGJzufñTef

Mum;a&;rSL;tqifh jzpfcJhNyD; tjcm; ckepfa,mufonf pDrHcefYcGJrIESifh tkyfcsKyfa&;u@rsm;rSm

wm0ef ,laqmif&GufMuolrsm; jzpfygonf/449

wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;twGif; EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif; ü trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifrI

wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUrsm;\ EkdifiHa&;qkdif&m zGJUpnf;wnfaqmufrIwGif qkH;jzwf

csufcsrSwfaom tqifhjrifh&mxl;Xmersm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifrIrSm tvGefenf;yg;ygonf/

MPC \ 2013 ckESpf? Mo*kwfv 31 &uf rSwfwrf;t& wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;\

A[kdtvkyftrIaqmifaumfrwD okdYr[kwf OD;pD;tzGJUrsm;wGif trsKd;orD;tzGJU0ifrsm;tenf;i,f om

yg0ifygonf/ csif;trsKd;om;wyfOD; A[kdtvkyftrIaqmifaumfrwD okdYr[kwf OD;pD;tzGJU (Central

Executive Committee or Sumprime countil of the Chin National Front) wGif tzGJU0if pkpkaygif;

21 a,muf yg0ifNyD; 20 a,mufonf trsKd;om;rsm;jzpfum trsKd;orD;wpfOD; yg0ifyg onf/

446 S.A. Khen, and M.Y.H. Nyoi. 2014. Looking at the Current Peace Process in Myanmar Through a Gender Lens. Yangon: Swiss Peace and Gender and Development Initiative.

447 trfyDpDu jrefrmNidrf;csrf;a&;axmufyHhrI ueOD;aqmif&Gufcsufrsm; (trfyDtufpf) rS tqufrjywfaxmufyhHhrIudk &&Sdonf/

Nidrf;csrf;a&;twGuf jyifyrS 0ifa&mufajz&Sif;jcif;rsm;ESifh vlYtzGJUtpnf;zkd&rf/

448 R. Htin. 2013. Efforts to Address Women’s Concerns in the Peace Process in Myanmar: Gains, Gaps and the Way Forward. Paper presented at the Open Day on Women, Peace and Security entitled, Women Count for Peace: Advancing Women’s Contribution to Peace Building in Myanmar, organized by the Ministry of Social Welfare, Relief and Resettlement; Myanmar Women’s Affairs Federation; and the United Nations, 31 October 2013.

449 atmufajcrSwfpk 448/

Page 309: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 269

u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH; (Karen National Union) wGif tzGJU0if 11 a,mufjzifh zGJUpnf;&m

trsKd;om; 10 a,muf? trsKd;orD;wpfa,muf jzpfygonf/ rGefjynfopfygwD (New Mon State

Party) wGif tzGJU0if 7 a,muf? tm;vkH; trsKd;om;rsm; jzpfygonf/ csif;trsKd;om;wyfOD;\

A[kdaumfrwDtqifhrSm trsKd;orD;tzGJU0ifwpfOD; &Sdygonf/ okdY&mwGif A[kdaumfrwDtzGJU0if pkpk

aygif;ta&twGuf okdYr[kwf trsKd;om;rsm;\ ta&twGufESifh pyfvsOf;í tcsuftvuf r&&Sd

yg/ u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH;\ A[kdaumfrwDtqifhrSm tzGJU0if 45 a,mufteuf trsKd;om;

43 a,muf? trsKd;orD;ESpfa,muf yg0ifygonf/ rGefjynfopfygwDwGif A[kdtqifhtzGJU0ifpkpkaygif;

27 a,mufwGif trsKd;om; 26 a,muf? trsKd;orD;wpfa,muf jzpfygonf/ &Srf;jynf jyefvnfxl

axmifa&;aumifpD RCSS \ A[kdtvkyftrIaqmifaumfrwD okdYr[kwf A[kdaumfrwDESifh pyfvsOf;

í tcsuftvuf r&&Sdyg/450

Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;twGif; n§dEIdif; olrsm;? enf;ynmqkdif&m twkdifyifcH ynm&Sifrsm;? avhvmolrsm;tjzpf trsKd;orD;rsm; yg0ifrI

OD;aqmifn§dEIdif;aqG;aEG;olESifh n§dEIdif;a&;tzGJU0if trsKd;orD;rsm;

tpkd;&ESifh ESpfzuftypftcwf&yfpJa&; oabmwlnDcsuf &,lxm;onfh wkdif;&if;om;vuf

eufukdiftzGJUtpnf; 14 zGJUteuf okH;zGJUrS n§dEIdif;a&;tzGJUrsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifygonf/

¤if;wkdYrSmu&iftrsKd;om;tpnf;t½kH;(KNU)? rGefjynfopfygwD (NMSP)451 ESifh u&ifeD trsKd;om;

wkd;wufa&;ygwD (Karenni National Union-KNPP) wkdY jzpfygonf/452 2011-2012 ckESpf? 14

Budrfajrmuf nDvmcHumvwGif u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH;? typftcwf&yfpJa&;n§dEIdif;a&;

tzGJUrSm trsKd;orD;tzGJU0if tenf;qkH; okH;a,mufyg0ifygonf/453 okdY&mwGif ta&twGuf

enf;yg;aomfvnf;tem*wfumvtwGuftvm;tvmaumif;[k,lqygonf/¤if;trsKd;orD;

rsm;\ Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJwGifyg0ifvkyfaqmifrIonf¤if;wkdY\wkdif;&if;om;vufeufukdif

tzGJUtpnf; okH;zGJUtwGif; tqifhjrifhqkH;jzwfcsuf csrSwfaom &mxl;? Xmersm;ESifh qufET,fygonf/

wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;rS enf;ynmqkdif&m uRrf;usifol trsKd;orD;rsm;ESifh twkdifyifcHynm&Sif trsKd; orD;rsm;

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;ukd taumiftxnfazmfaqmif&mrSm trsKd;orD;rsm;onf

EkdifiHvkH;qkdif&m Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;ESifh vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;\ acgif;aqmifrsm;

tm; aqG;aEG;tBuHay;onfh ae&mrsm;wGif yg0ifvkyfaqmifvsuf&Sdonf/ tcsKdUrSm wpfEkdifiHvkH;

450 atmufajcrSwfpk 446/

451 tifeftrftufpfyDwGiftrsKd;orD;wpfOD;&Sdonf/nd§EIdif;a&;tzGJUrSrdqm'gjzpfonf/¤if;rSmA[dkaumfrwDtzGJU0ifESifh

ynma&;XmerSL;jzpfonf/odkYaomfvwfwavmaqG;aEG;yGJrsm;wGif¤if;yg0ifjcif;r&SdcJhyg/

452autifefyDyDwGiftrsKd;orD;tzGJU0ifwpfOD;&Sdonf/trnfrSmarmfOD;jr(a':a';a';ayg[kvnf;ac:onf)/¤if;rSm

u&ifeDtrsKd;om;wkd;wufa&;ygwD (autifefyDyD) \ bmoma&;ESifh ,Ofaus;rI0efBuD;jzpfonf/

453 aemfZDzdk;&mpdef? u&iftrsKd;om;jynfaxmifpk\ twGif;a&;rSL;csKyf? wpfcsdefwnf;rSmyJ aqG;aEG;nd§EIdif;a&;rSL;vnf; jzpfonf/

autifef,l\ ajyma&;qkdcGifh&Sdola[mif; aemfarOD;rlxa&mfESifh u&if'ku©onfaumfrwD\acgif;aqmif aemfbvGef;rD;EdkufZefwkdY

yg0ifonf/ odkYaomf aemfZpfay:&mpdefrSm autifef,l\ 'kwd,Ouú|tjzpf &mxl;wkd;cH&NyD; aqG;aEG;nd§EIdif;a&;tzGJUwGif ryg0ifawmhay/

tjcm;trsKd;orD;rsm;vnf; xkdYtwljzpfonf/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 310: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 270

twkdif;twm Nidrf;csrf;a&;pDrHudef;twGuf BudKwifjyifqif&ef vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;\

tpnf;ta0;rsm;wGif yg0ifvkyfaqmif taxmuftulay;vsuf&SdMuNyD; ¤if;wkdY\ bufrvkduf

rI? uRrf;usifrIESifh ynma&;tqifhtwef;rsm;aMumifh ,kHMunfjcif;ESifh av;pm;jcif;cHMu&ygonf/

¤if;trsKd;orD;rsm;\ta&;ygaomtwkdifyifcHtBuHay;tcef;u@\om"ursm;aMumifhNidrf;

csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ acgif;aqmifrItay: tjrifrsm;udk ajymif;vJapNyD;

trsKd;orD;rsm; yg0ifrIrsm;udk jr§ifhwifygonf/454 Oyrm-u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH;ESifh tpkd;&

tMum; (2011-2012)wGif n§dEIdif;aqG;aEG;yGJrsm;wGif trsKd;orD; Oya'ynm&Sif aemfarOD;onf

u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH; Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;a&;tzGJUwGif trsKd;orD;Oya'a&;&m tBuHay;

tjzpf yg0ifygonf/

Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif avhvmoltjzpf yg0ifaom trsKd;orD;rsm;

trsKd;orD;rsm;onf wpfOD;csif;taejzifhaomfvnf;aumif;? vlxktajcjyK trsKd;orD;tzGJU

tpnf;rsm;tjzpfjzifhaomfvnf;aumif;? Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif avhvmolrsm;tjzpf

yg0ifMuygonf/ okdY&mwGif avhvmol trsKd;om;ta&twGufu trsKd;orD;xuf ykdrkdrsm;jym;yg

onf/ tpkd;&ESifh wkdif;&if;om;vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm; ESpfOD;pvkH;u jynfwGif;ESifh tjynf

jynfqkdif&mrS avhvmolrsm; (wpfoD;yk*¾vrsm;? trsKd;orD;rsm;tygt0if vlxktajcjyKtzGJU

tpnf;rsm;rS ukd,fpm;vS,frsm;) ukd Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;okdY zdwfac:cJhjcif;rSm xl;jcm;ygonf/

tpkd;&ESifh vufeufukdiftzGJUtpnf;rsm;tMum; n§dEIdif;aqG;aEG;Muonfh jyóem&yfrsm;ESifhpyfvsOf;

í¤if;yk*¾dKvfrsm;ESifhtzGJUtpnf;rsm;onftodynmESifh jyKvG,fjyifvG,faomtjrif&Sdonf[k

¤if;wkdYu,lqaomaMumifhjzpfygonf/¤if;yk*¾dKvfrsm;ESifhtzGJUtpnf;rsm;onfpD;yGm;a&;qkdif&m

ESifh EkdifiHa&;qkdif&m ukd,fusKd;arQmfvifhcsufr&SdbJ bufvkdufrIuif;onf[kvnf; ,lqaomaMumifh

jzpfygonf/455

avhvmolrsm;tjzpf trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@onf Mum;emjcif;? avhvmjcif;ESifh

tpnf;ta0;tay: xifjrifcsufay;jcif;wkdYwGif uefYowfrI&Sdao;aomfvnf; trsKd;orD;rsm;tm;

aqG;aEG;rIESifh n§dEIdif;rIvkyfief;pOfrsm;ESifh pyfvsOf;í aumif;pGm todtjrifay;ygonf/ xkdYjyif

trsKd;orD;rsm;twGuf tpkd;&ESifhvnf;aumif;? qkH;jzwfcsufcsrSwfolrsm;ESifhvnf;aumif; qufqH

a&;vrf;aMumif;wpfckudk¤if;avhvmoltcef;u@rSaeí&&SdcJhygonf/

454 *seef;vaxmfESifh tifwmAsL;jcif;? xdkYaemuf&SvGefazmifa';&Sif;\'kwd,ñTefMum;a&;rSL;ESifhtifwmAsL;? &efukef/ 2013 ckESpf?

Edk0ifbmv/

455 atmufygtrsKd;orD;rsm;rSm Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif avhvmtuJcwfolrsm;tjzpf zdwfMum;jcif;cHcJh&onf/ Kristine Gould, tar&duefjynfaxmifpkrS ppfrufqkdif&m r[mAsL[mrSL;ESifh Emma Leslie ? a'oqkdif&m tifef*sDtdkwpfck\ 'g½dkufwmwkdYudk

autifef,lu¤if;\aqG;aEG;yGJrsm;odkYzdwfMum;cJhonf/jrefrmha&eH?obm0"mwfaiGUESifhowåKwGif;ukrÜPDwpfckjzpfaom

xm;0,frif;orD;ukrÜPDrS pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif trsKd;orD; wpfOD;rSmvnf; ,if;vkyfief;pOfudk avhvmtuJcwfoltjzpf wufa&muf&ef

tpdk;&nd§EIdif;a&;tzGJUu zdwfMum;cJh onf/ csif;Nidrf;csrf;a&;ESifh wnfNidrfat;csrf;a&;aumfrwD (pDyDwDpD) \ tzGJU0ifwpfOD;jzpfaom

rdkifcsif;csif;udk csif;trsKd;om;wyfOD;u zdwfMum;cJhonf/ rm*&ufwdkrdkudk autifefyDyDESifh aqG;aEG;&ef ,lyD'AvsLpDu zdwfMum;cJhonf/

a'gufwmtefemaraq;yg? jrefrmEkdifiH xm0&bk&m;ocifESifh bmoma&; ,HkkMunfrIqkdif&m avhvmrIynmausmif;\

ausmif;tkyfa[mmif;? aemfqlqefemvSvSpdk;? u&iftrsKd;orD;rsm; vkyfydkifcGifhtmPmtkyfpk 'g½dkufwmESifh eefYcifat;OD;?

u&ifa&;&maumfrwDtzGJU0ifwkdYudk autifef,lu zdwfMum;cJhonf/ rdcGefcsefEGef? rGef trsKd;orD;tzGJUtpnf;\ 'kwd,Ouú|udk

tifeftrftufpfyDu zdwfMum;cJhonf/ Khen.,S.A and Nyoi,.M.Y.H. 2014/ usm;ruGJjym;rI½Iaxmifhwpf&yfrS wpfqifh vuf&SdNidrf;csrf

;a&;vkyfief;pOfwGif Munfh½Ijcif;/ qGpfNidrf;csrf;a&;ESifh usm;? r uGJjym;rIESifh zGHUNzdK;a&; ueOD;aqmif&Gufcsufrsm;/

Page 311: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 271

y#dyu© apmifhMunfhMuyfrwfol trsKd;orD;rsm;

typftcwf&yfpJa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;apmifhMunfhMuyfrwfaom ,EÅ&m;onf Nidrf;csrf;a&;

vkyfief;pOfrsm; xda&mufrI&Sdap&eftwGuf ta&;ygygonf/ &&Sdaom tcsuftvufrsm;t&

w&m;0if zGJUpnf;xlaxmifNyD;jzpfonfh typftcwf&yfpJrI apmifhMunfhMuyfrwfa&;tzGJUrsm;ESifh Nidrf;

csrf;a&;apmifhMunfhMuyfrwfa&;tzGJUrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKyg0ifrI tvGefenf;yg;

ygonf[k ,lqygonf/

csif;trsKd;om;wyfOD;ESifh tpkd;&wkdYtMum; oabmwlnDrI\ tusKd;&v'ftjzpf xef

wvef? wD;wdef? rwlyDESifh yvuf0 NrdKUe,fav;NrdKUe,fwGif zGJUpnf;cJhonfh CPTC u ulnDyHhykd;onfh

typftcwf&yfpJa&; apmifhMunfhMuyfrwfa&;aumfrwDrsm;teuf wD;wdefNrdKUe,f aumfrwDESifh

yvuf0NrdKUe,faumfrwDwkdYwGifom trsKd;orD;tzGJU0if wpfOD;pD toD;oD;yg0ifygonf/ u&iftrsKd;

om;tpnf;t½kH;ESifh tpkd;&wkdY\ 'kwd,oabmwlnDcsufü Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf vG,fulacsm

arGUapa&;twGuf taxmuftuljyK&ef c½kdifESifh NrdKUe,fNidrf;csrf;a&; wnfaqmufa&;tzGJUrsm;wGif

trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifap&rnf[k csrSwfaomfvnf; trsKd;orD;rsm;onf rnfokdY rnfonfh

ae&mXmerS yg0ifaqmif&Guf&rnfukd wdusjywfom;pGm azmfjyjcif; r&Sdyg/ &Srf;jynfjyefvnf

xlaxmifa&;aumifpD (RCSS) ESifh tpkd;&wkdY\ oabmwlnDrI tusKd;&v'fwpfcktaeESifh Nidrf;csrf;

a&; apmifhMunfhMuyfrwfa&;aumfrwDukd tzGJU0if 19 a,mufjzifh zGJUpnf;cJhygonf/ &Srf;jynfjyef

vnfxlaxmifa&;aumifpD (RCSS) u uruxjyKonfh &Srf;jynfe,fynm&Sifrsm;\ tpnf;

ta0;tNyD; 2012 ckESpf? Mo*kwfvwGif ¤if;aumfrwDukd zGJUpnf;jcif;jzpfNyD; trsKd;orD;tzGJU0if

ESpfOD;yg0ifygonf/2013ckESpf?atmufwkdbmvwGifod&onfrSm¤if;aumfrwDtm;taumif

txnfazmfaqmifEkdifjcif; r&Sdao;yg/456

Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfwGif t&yfbuf trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;\ tcef;u@

jrefrmEkdifiHwGif t&yfbuf trsKd;orD; tzGJUtpnf;rsm;onf trsKd;orD; Nidrf;csrf;a&;ESifh

vkHNcHKa&; udpö&yfrsm;wGif wuf<upGm yg0ifvIyf&Sm; aqmif&GufaeMuaomfvnf; Nidrf;csrf;a&;vkyfief;

pOfwGif w&m;0if yg0ifjcif;rsKd; r[kwfyg/ Nidrf;azmifa';&Sif;\ ppfwrf;t& trsKd;orD;tzGJUtpnf;

rsm;onf vufeufukdiftzGJUtpnf ;rsm;? jynfaxmifpkESifh jynfe,f? wkdif;a'oBuD;tpkd;&tzGJUrsm;

tm;trsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;tpDtpOfrsm;ukdNidrf;csrf;a&;jzpfpOfwGifxnfhoGif;&ef

awmif;qkdwkdufwGef;vsuf&SdaMumif; od&ygonf/ wpfEkdifiHvkH;tqifh typftcwf&yfpJa&;twGuf

awmif;qkdjcif;rsm;tygt0if wdusaom tBuHjyKcsufrsm;udk pmay;ykdYjcif; vufrSwfa&;xkd;pkaqmif;

onfhurfydef;rsm;jyKvkyfjcif;ponfwkdYrSwpfqifhawmif;qkdMuygonf/¤if;wkdYonfNidrf;csrf;a&;

n§dEIdif;rIrsm;ESifhywfoufNyD; vlxktodtjrifEkd;Mum;vIyf&Sm;rIrsm;vnf; wuf<upGm vkyfaqmifMu

onf/457 tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;? EkdifiHwumtpkd;&r[kwfaom tzGJUtpnf;rsm;ESifh ukvor*¾ tzGJU

tpnf;rsm;\ okH;zufaygif;rdwfzuftzGJU (Oyrm-Nidrf;azmifa';&Sif;? at;csrf;jrefrm vlrIzGHUNzdK;a&;

toif;? qGpfZmvefNidrf;a&;ESifh UN Women)rS trsKd;orD;rsm;tm; oabmw&m;rsm;ESifh vufawGU

vkyfaqmifonfh t&nftcsif;rsm; jznfhqnf;ay;jcif;tm;jzifh Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfwGif uGJjym;jcm;

456 atmufajcrSwfpk 446/

457 atmufajcrSwfpk 425/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 312: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 272

em;aom tcef;u@rsm;wGif yg0ifvmap&ef vkyfaqmifay;cJhonf/

wkdif;&if;om;trsKd;orD;rsm;\ vkyfief;uGef&ufrsm;tygt0if jrefrmEkdifiH&Sd trsKd;orD;

tzGJUtpnf;rsm;onf trsKd;orD;rsm;\ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfukd wkd;wufBudK;yrf;aqmif&GufMu&ef

&nf&G,fvsufn§dEIdif;tpnf;ta0;rsm;udkpnf;½kH;aqmif&Gufvsuf&SdMuygonf/¤if;wkdYrSm&efukef

NrdKUü 2012 ckESpf? atmufwkdbmvESifh 2013 ckESpf? 2014 ckESpfwGif jyKvkyfonfh jrefrmtrsKd;orD;

rsm;\ trsKd;orD;rsm;? Nidrf;csrf;a&;ESifh vkHNcHKa&;zkd&rf (Myanmar Women's Forum on Women,

Peace and Security)? &efukefNrdKUü 2013 ckESpf? Ekd0ifbmvwGif jyKvkyfonfh jynfaxmifpktrsKd;orD;

rsm;\ Nidrf;csrf;a&;? vkHNcHKa&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;aqG;aEG;yGJ (National Women's Dialogue on

Peace, Security and Development) ESifh rGeftrsKd;orD;tzGJU? ucsifESifh csif;trsKd;orD;tzGJUtpnf;

rsm;ESifh tjcm;aom trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm; yg0ifygonf/ trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;uJhokdY aom

wkdif;&if;oltrsKd;orD;tzGJUrsm;u usif;yMuaom zkd&rfrsm;wkdYjzpfonf/ trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;

\ wuf<uvIyf&Sm;rIrsm;ESifhtwl ukvor*¾\ ulnDyHhykd;rIjzifh vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyef

vnfae&mcsxm;a&;0efBuD;XmeESifh jrefrmEkdifiH trsKd;orD;a&;&mrS BuD;rSL;um jrefrmEkdifiHorkdif;ü

yxrqkH;taeESifh 2013 ckESpf? atmufwkdbm 31 &ufwGif Open Consultation on Women,

Peace and Security ukdpDpOfusif;ycJhNyD;¤if;\tusKd;&v'frsm;rSmjrefrmEkdifiHtwGuftrsKd;orD;

rsm;\ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwpf&yfukd xGufay:apcJhygonf/

rsm;rMumrDu jrefrmEkdifiH\ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif usm;? r a&;&mtjrifrsm; xnfh

oGif;jcif;qkdif&m rdwfzuftzGJU (Alliance for Gender Inclusion in Peace Process in Myanmar)ukd

zGJUpnf;MuNyD; trsKd;orD;? Nidrf;csrf;a&;ESifh vkHNcHKa&;rsm;ukd n§dEIdif;aqmif&Guf&mwGif ykdrkdaumif;rGef

atmif aqmif&GufMuygonf/ xkdrdwfzuftzGJUrS trsKd;orD;Nidrf;csrf;a&;ESifh vkHNcHKa&;vkyfief; vkyf

aqmifrIrsm;udk vrf;jyajrykHa&;qGJMuNyD; xkdawGU&Sdcsufrsm;tay:wGif xda&mufaom vkyfief;pDrH

csufukd a&;qGJcJhMuygonf/

Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufol trsKd;orD;rsm;

Nidrf;csrf;a&;r&SdbJ zGHUNzdK;wkd;wufrI rjzpfEkdifouJhokdY zGHUNzdK;wkd;wufrIr&SdbJ Nidrf;csrf;a&;r&Sd

Ekdifyg/jrefrmEkdifiHütrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\tzGJUtpnf;rsm;onfa&SUrSmazmfjycJhonfhtwkdif;

Nidrf;csrf;a&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;twGuf yg0ifvkyfaqmif yHhykd;ay;vsuf&Sdygonf/ trsKd;orD;rsm;

onf ajr,m? tdrf&mtaqmufttkH? aumif;rGefaom tvkyftukdifwkdYtwGuf wef;wlnDrQaom

tcGifhta&;rsm;uJhokdYaom trsKd;orD;rsm;\ vlrIpD;yGm;a&;qkdif&mESifh EkdifiHa&;qkdif&m vkyfEkdifpGrf;

&Sdvmapjcif; udpö&yfrsm;? ynma&;? pmwwfajrmufa&;? aomufokH;a&? tajccHusef;rma&;? rdv’m?

obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; tygt0if jynfolY0efaqmifrIrsm;? qkH;jzwfcsufcsrSwfaom

tqifhwkdif;rSm trsKd;orD;rsm; ukd,fpm;jyKcGifhjyóemrsm;ESifh tMurf;zufrIuif;a0;pGm aexkdifEkdif

onfh vGwfvyfcGifhjyóemrsm;ESifh pyfvsOf;í wuf<upGm yg0ifaqmif&Gufvsuf&Sdygonf/458

trsKd;orD;tzGJUrsm;onf tqkdygudpö&yfrsm;ESifh ywfoufí usm;? r a&;&mtjrif xnfhoGif;xm;

aom tcsuftvufaumuf,ljcif;? okawoejyKvkyfjcif;? rl0g'jyKjyifajymif;vJa&;twGuf wkduf

wGef;jcif;? todtjrifzGifh ynmay;tpDtpOfrsm; vkyfaqmifjcif;? &yf&Gmtqifh pGrf;aqmif&nfwnf

458 Myanmar Information Management Unit, 2012.

Page 313: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 273

aqmufjcif;ESifh &yf&GmtajcjyKpDrHudef;rsm; taumiftxnfazmfjcif;wkdYukd vkyfaqmifcJhMuygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm;\ OD;pm;ay;tpDtpOfrsm;

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;tpDtpOfwGif yg0ifaom trsKd;orD;rsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;

wGiftrsKd;orD;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;tpDtpOfrsm;ukdNidrf;csrf;a&;BudK;yrf;rIwGifaygif;pyfxnfh

oGif;jcif;? BudKwifowday;jcif;ESifh y#dyu©apmifhMunfhMuyfrwfjcif;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfxl

axmifa&;? a&&Snf pD;yGm;a&;jyefvnfwnfaqmufa&;? y#dyu©tvGefumv tkyfcsKyfrI? vkHNcHKa&;

ESifh w&m;Oya'u@ jyKjyifajymif;vJa&;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifa&; ponfwkdYjzpfygonf/

OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;onf y#dyu©twGif;ESifh y#dyu©tvGef tajctaersm;wGif vdifykdif;

qkdif&m tMurf;zufrItygt0if usm;? r a&;&m tajccHjyK tMurf;zufrIrS BudKwifumuG,fa&;ESifh

wkHYjyefta&;,laqmif&Gufa&;wkdYvnf; yg0ifygonf/ trsKd;orD;rsm;\ OD;pm;ay;tpDtpOfrsm;onf

y#dyu©cHpm;ae&onfh trsKd;orD;rsm;ESifh ywfoufaom okawoeawGU&Sdcsufrsm;? wkdifyifaqG;aEG;

csufrsm;? tvkyf½kHaqG;aEG;yGJrsm;ESifh tpnf;ta0;rsm;rS aqG;aEG;tBuHjyKcsufrsm;tay: tajccHyg

onf/

okdY&mwGiftrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udkxnfhoGif;yg0ifap

jcif;onf tpkd;&ESifh wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;tMum; oabmwlnDrIrsm;\

t"duae&mwGif &Sdraeyg/ vwfwavmvkyfief;pOfrsm;wGif ta&;ygaom tcef;u@rS yg0if

onfh wdkif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;av;zGJUjzpfaom csif;trsKd;om;wyfOD; Chin National

Front (3 bilateral peace agreement)? u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH; Karen National Union(3)?

rGefjynfopfygwD New Mon State Party (2 bilateral peace agreement) ESifh &Srf;jynfjyefvnfxl

axmifa&;aumifpD Restoration of Shan State(3 bilateral peace agreement) wkdYESifh

tpkd;&tMum; obmwlnDcsuf pkpkaygif; 11 csuf459 ü tusKH;0ifaom udpö&yf 149 ck tay:

usm;?ra&;&mtajccHaomavhvmqef;ppfrIu¤if;tcsufukdaxmufcHygonf/460

csif;trsKd;om;wyfOD;ESifh tpkd;&wkdYtMum; oabmwlnDcsufokH;ckü tusKH;0ifaom udpö&yf

pkpkaygif; 51 ckteuf 'kwd,jynfaxmifpktqifh oabmwlnDrI tykd'f 24? ]EkdifiHh0efxrf;

a&G;cs,f wm0efay;tyf&mwGifjzpfap? &mxl; a&G;cs,fcefYxm;&mwGif jzpfap? wdkif;&if;om;vlrsKd;?

ukd;uG,f&m bmomomoem? trsKd;om;? trsKd;orD;udk taMumif;jyKvsuf cGJjcm;jcif;rjyK&} 461

459 ukvor*¾XmaeñSdEIdif;a&;rSL;\ qef;ppfokH;oyfcsuf/

460 atmufajcrSwfpk 446/

461 pDtifeftufzfu tpdk;& (,lyD'AvsLpD) ESifh pmcsKyfokH;ck csKyfqkdcJhonf/ yPmroabmwlnDcsufudk 2012 ckESpf Zefe0g&Dv 6

&ufwGif csKyfqkdcJhNyD; typftcwf &yfqJa&;oabmwlnDrIudk t"duudkifwG,frnfh tcsuf 9 csufyg0ifonf/ 'kwd,oabmwlpmcsKyf-

yxrqHk; jynfaxmifpktqifh oabmwlpmcsKyfvnf;jzpfonfh ,if;pmcsKyfudk typftcwf&yfpJa&;jyóemrsm;?

,m,DavhvmrItajccHrsm;pwifjcif;? qufqHa&;½Hk;rsm;\ tcGifhta&;ESifh wm0ef,lrIrsm;? EdkifiHa&;aqG;aEG;jcif;

tajccHoabmw&m;rsm;? EdkifiHwumoabmwlnDrIESifh pyfvsOf;aom udpö&yfrsm;? trsm;jynfolwkdifyifrI? vlom;csif; pmemaxmuf

xm;rItzGJUtpnf;rsm;ESifh ywfoufaom udpö&yfrsm;? vlom;t&if;tjrpfESifh aiGt&if;tESD; jr§ifhwifjcif;? w&m;r0ifrl;,pfaq;rsm;udk

tjrpfjzwfacsrIef;&ef yl;wGJBudK;yrf;rIrsm;? ADZmrsm;? csif;trsKd;om;aeY? pDtifeftufzfESifh csif;trsKd;om;wyf (pDtifefat)

ESifhywfoufaom udpö&yfrsm;? tajccHvlYtcGifhta&;rsm;? typftcwf&yfpJa&;apmifhMunfha&;tzGJUESifh Nidrf;csrf;a&;aqmif&Gufa&;

tzGJU\ tzGJUtpnf;? wwd, oabmwlnDpmcsKyf- jynfaxmifpktqifh 'kwd,oabmwlpmcsKyfvnf;jzpfonfh ,if;pmcsKyfudk

2012 ckESpf? 'DZifbmv? 9 &ufwGif vufrSwfa&;xkd;cJhNyD; &if;jrpfig;ck emrnftm;jzifh csif;trsKd;om;jyóemrsm;?

trsKd;om;jyefvnfaygif;pnf;a&;? vlYtcGifhta&;ESifh ywf0ef;usif? ppfwyf? zGHUNzdK;a&;ESifh vlrIa&;ESifh ,Ofaus;rIudpö &yfrsm;xJwGif tcsuf

27 csufu trsKd;tpm;cGJ xnfhoGif;onf/ jrefrmtusKd;wlyl;aygif;aqmif&GufrI? 2012 ckESpf? arv 7 &ufudkMunfhyg/ Khen.,S.A and

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 314: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 274

tykd'fwpfckwnf;rSm usm;? r a&;&mukd yg0ifonfqkd½kHrQ &nfñTef;azmfjyygonf/462

u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH;ESifh tpkd;&wkdYtMum; oabmwlnDcsufokH;ckü tusKH;0ifaom

jyóem 58 ckteuf 'kwd,oabmwlnDrI\ yÍörtcsufwGif ]Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm; vG,f

ulacsmarGUapa&; taxmuftuljyK&ef c½kdifESifh NrdKUe,fNidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;tzGJUrsm; ukd

xlaxmif&ygrnf/463 txl;ojzifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifap&ygrnf}

[lí a'oqkdif&m Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIudk

wdusjywfom;pGm &nfñTef;azmfjyxm;ygonf/ okdY&mwGif trsKd;orD;rsm; rnfokdY yg0ifvkyfaqmif

oihfaMumif; vrf;ñTefcsufrsm; wdusjywfom;pGm ryg0ifyg/464 typftcwf&yfpJa&;qkdif&m us

ifh0wfpnf;rsOf;pnf;urf;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;tm; tumtuG,fay;a&;twGuf tao;pdwf

tcsuftvufrsm;vnf; ryg&Sdyg/

rGefjynfopfygwDESifh tpkd;&tMum; oabmwlnDcsufESpf&yfwGif yg0ifaom udpö&yf ukd;ck

wGif wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh typftcwf&yfpJa&;? EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJ? usef;rma&;? ynm

a&;wkdYESifh oufqkdifaom udpö&yfrsm; yg0ifaomfvnf; usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;

orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ESifh oufqkdifaom udpö&yfrsm; ryg0ifyg/465 rGefjynfopfygwDonf

jrefrmEkdifiHNidrf;csrf;a&;taxmuftuljyK aqmif&GufrIudk yHhykd;onfhtaejzifh rGefvlxktajcjyK

tzGJUtpnf;rsm;? rGefjynfopfygwD\ XmecGJrsm;? Xmepdwfrsm;? tjcm;EkdifiHa&;ygwDrsm;ESifh yl;aygif;

um n§dEIdif;aqG;aEG;NyD; Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfqkdif&m tBuHjyKcsufrsm;ukd jyKpkaeygonf/ xif&Sm;

aomrGeftrsKd;orD;acgif;aqmifrduGrfcsef;EGrf\tqkdt&¤if;aqG;aEG;yGJrsm;wGifusm;?ra&;&m

jyóemrsm;udk ukdifwG,fjcif; r&Sdao;yg/466

oabmwlnDcsufokH;ckwGif yg0ifaom udpö&yf 31 ck467 tjyif &Srf;jynfjyefvnfxlaxmifa&;

Nyoi,.M.Y.H. 2014/ usm;? r uGJjym;rI½Iaxmifhwpf&yfrS wpfqifh vuf&SdNidrf;csrf; a&;vkyfief;pOfwGif Munfh½Ijcif;/ qGpfNidrf;csrf;a&;ESifh

usm;? r uGJjym;rIESifh zGHUNzdK;a&; ueOD;aqmif&Gufcsufrsm;/ pmrsuf ESm 28-29 wGif udk;um;xm;onf/

462 atmufajcrSwfpk 446/

463 u&iftrsKd;om;tzGJUu tpdk;&ESifh oabmwlpmcsKyf 3 ck csKyfqkdcJhonf/ yxroabmwl pmcsKyf-jynfe,f^ EkdifiHtqifhatmuf

tqifhoabmwlnDpmcsKyfudk 2012 ckESpf Zefe0g&Dv 12 &ufwGif vufrSwfa&;xdk;cJhonf/ ,if;wGif typftcwf&yfpJa&;

(jrefrmNidrf;csrf;a&; apmifhMunhfrI tifef'Dat) udk t"dutm½Hkxm;aom tcsuf 11 csufyg0ifonf/ 'kwd,oabmwlpmcsKyf-

yxrqHk;jynfaxmifpktqifh pmcsKyfjzpfNyD; tcsufoHk;csufygum 2012 ckESpf? {NyDv 7 &ufwGif vufrSwfa&;xdk;cJhonf/

(jrefrmtusKd;wlyl;aygif;jcif;? 2012 ckESpf {NyDv 7 &uf)/ typftcwf&yfpJa&;oabmwlpmcsKyf pnf;rsOf;pnf;urf; (pDtdkpD) udk 2012

ckESpf? pufwifbmv 3 &ufwGif vufrSwfa&;xdk;cJhonf/ (jrefrmowif;tifwmae&Sife,f? 2013 ckESpf? pmrsufESm 118) tcef; 11

cef;yg0ifNyD; tao;pdwftcsuftvuf 34 csuf yg0ifonf/ t&yfom;rsm;twGuf vHkNcHKa&;udpörsm;vnf; ygonf/ Khen.,S.A and Nyoi,.M.Y.H. 2014/ usm;? r uGJjym;rI½Iaxmifhwpf&yfrS wpfqifh vuf&SdNidrf;csrf;a&; vkyfief;pOfwGif Munfh½Ijcif;/ qGpfNidrf;csrf;a&;ESifh

usm;ruGJjym;rIESifh zGHUNzdK;a&; ueOD;aqmif&Gufcsufrsm;/ pmrsufESm 32-33 wGif udk;um;xm;onf/

464 atmufajcrSwfpk 446/

465 rGefjynfe,fygwDopfu tpdk;&ESifh oabmwlnDrIpmcsKyf ESpfck csKyfqkdcJhonf/ yxr oabmwlpmcsKyf-EkdifiHtqifh

oabmwlnDpmcsKyfjzpfNyD; typftcwf&yfpJa&;udk t"du tm½Hkxm;aom tcsufig;csufyg0ifNyD; armfvNrdKifwGif 2012

ckESpf? azazmf0g&Dv? 1 &ufwGif vufrSwfa&;xdk;cJhonf/ (Nidrf;csrf;a&;apmifhMunfhrI? tifef'DbD)? 'kwd, oabmwlpmcsKyfwGif

wpfEkdifiHvHk;typftcwf&yfqJa&;? EkdifiHa&;aqG;aEG;rI? ynma&;? usef;rma&;ESifh vlrIu@rsm;wGif wnfNidrfzGHUNzdK;a&;wkdYtwGuf

tpDtpOfrsm;yg0ifonf/ Khen.,S.A and Nyoi,.M.Y.H. 2014/ usm;? r uGJjym;rI ½Iaxmifhwpf&yfrS wpfqifh vuf&SdNidrf;csrf;a&

;vkyfief;pOfwGif Munfh½Ijcif;/ qGpfNidrf;csrf;a&;ESifh usm;? r uGJjym;rIESifh zGHUNzdK;a&; ueOD;aqmif&Gufcsufrsm;/ pmrsufESm 36-37 wGif

udk;um;xm;onf/

466 atmufajcrSwfpk 446/

467 &Srf;jynfe,f? jyefvnfrGrf;rHjcif;aumifpDu tpdk;&ESifh oabmwlpmcsKyf okH;ck csKyfqkdcJhonf/ yxroabmwlpmcsKyf-

tm&fpDtufpftufpfESifh tdpk;&Mum; yxrqHk; EdkifiHtqifh oabmwlpmcsKyfvnf;jzpfonf/ awmifBuD;NrdKU (Nidrf;csrf;a&; apmifhMunfhrI?

tifef'D'D) wGif 2011 ckESpf? 'DZifbmv 2 &ufwGif vufrSwfa&;xkd;cJhaom tqkdygpmcsKyfwGif tcsuf &Spfcsufyg0ifonf/

Page 315: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 275

aumifpD (RCSS)? tpkd;&ESifh ukvor*¾ rl;,pfaq;0g;ESifh jypfrIqkdif&m½kH; (UNODC) wkdYtMum;

rl;,pfaq;0g;wkdufzsufa&; okH;yGifhqkdifoabmwlnDcsufyg udpö&yf ukd;ckwkdYrSmvnf; Nidrf;csrf;a&;

vkyfief;pOf\ rnfonfhu@rSmrQ trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd

xnfhoGif;pOf;pm;&ef vkdtyfaMumif;udk azmfjyrxm;yg/468

Nidrf;csrf;a&;azmifa';&Sif;? Swiss Peace ? UN WomenESifh Nidrf;csrf;a&;jzpfpOf&Sd rdwfzuf

tzGJUtpnf;rsm;\ BudK;yrf;rIjzifh wpfEkdifiHvkH;qkdif&m typftcwf&yfpJa&; oabmwlpmcsKyfrlMurf;

a&;qGJ&mwGif usm;? r a&;&mESifh oufqkdifaom taMumif;t&m tenf;qkH; ESpfck yg0ifvmNyD;

,if;wkdYrSm vdifESifh usm;? r a&;&m tMurf;zufrIrsm;udk umuG,fjcif; (jynfolrsm;tm; umuG,f

jcif;qkdif&m tcef;atmufwGif)ESifh EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifvmjcif; (EkdifiH

a&;aqG;aEG;yGJtcef;atmufwGif) wkdY jzpfygonf/

Nidrf;csrf;a&;azmifa';&Sif; Swiss Peace, UN Women wkdYrS BuD;rSL;í wkdif;&if;om;trsKd;orD;

tzGJUtpnf;rsm;ESifh yl;aygif;usif;yaom n§dEIdif;aqG;aEG;yGJrsm;? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;wkdYwGif usm;? r

a&;&mtjrifjzifh xnfhoGif;xm;aom rdwfzuftzGJUrsm;tMum; aqG;aEG;yGJrsm;ukd 2014 ckESpfwGif

usif;ycJhygonf/ wpfEkdifiHvkH; typftcwf&yfpJa&;oabmwlnDcsufwGif trsKd;orD;rsm;\ ta&;

udpöukd xnfhoGif;&rnf[k aqG;aEG;yGJ&v'frsm;u azmfjyyg&Sdygonf/ ,if;wkdYwGif pDa'gESifh ab*sif;

aMunmcsufpmwrf;rSm usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;tcGifhta&;rsm;qkdif&m

tajccHrlrsm;ukd wpfEkdifiHvkH;typftcwf &yfpJa&;rS oabmwlnDcsuf\ tzGifhpmrsufESmwGif

azmfjyjcif;? vdifykdif;qkdif&mESifh usm;? r tajcjyK tMurf;zufrIukd BudKwifumuG,fjcif;? trsKd;orD;

ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tay: tMurf;zufrI usL;vGefolrsm;tm; w&m;pGJqkdjypf'PfcsrSwfjcif;

jzifh umuG,fjcif;? usm;? r a&;&m xnhfoGif;xm;aom ppfab;a&Smif'ku©onfrsm; em;ckdpcef;wGif;

&Sd trsKd;om;? trsKd;orD;? a,musfm;av;? rdef;uav;wkdY\ rwlnDaom vkdtyfcsufrsm; xnfhxm;

aom vlom;csif; pmemaxmufxm;onfh taxmuftyHhtpDtpOfrsm; ay;jcif;? trsKd;orD;ppfjyef

rsm;\tcef;u@ESifh¤if;wkdY\jyefvnfaygif;pnf;a&;qkdif&moabmxm;rsm;tm;todtrSwf

jyKjcif;? y#dyu©apmifhMunfha&;ESifh wpfEkdifiHvkH; typftcwf&yfpJa&; oabmwlnDrI taumif

txnfazmfaqmif&GufrItm; apmifhMunfha&;wkdYwGif trsKd;orD;ukd,fpm;jyKrI vkHavmufpGm &Sdap

jcif;ESifh EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJrlabmifwGif trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ OD;pm;ay;tpDtpOfrsm;ukd

xnfhoGif;a&;qGJjcif;wkdY yg0ifygonf/

7-3/ jrefrmEkdifiH\ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ OD;pm;ay; owfrSwfcsufrsm;ukd yg0ifapjcif; tm; jr§ifhwifrIrsm;ESifh t[efYtwm;rsm;

'kwd,oabmwlpmcsKyfrSmvnf; awmifBuD;NrdKU (Nidrf;csrf;a&;apmifhMunfhrI? tifef'DtD;) wGif 2012 ckESpf? Zefe0g&Dv 16 &ufwGif

vufrSwfa&;xkd;cJhNyD; tcsuf 11 csuf yg0ifonf/ wwd,oabmwlpmcsKyfrSmvnf; 'kwd,ajrmuf jynfaxmifpktqifhoabmwl

pmcsKyfjzpfum uefwef (Nidrf;csrf;a&;apmifhMunfhrI? tifef'Dtufzf) wGif 2012 ckESpf? arv? 19 &ufü vufrSwfa&;xdk;cJhonf/

Khen.,S.A and Nyoi,.M.Y.H. 2014/ usm;? r uGJjym;rI ½Iaxmifhwpf&yfrS wpfqifh vuf&SdNidrf;csrf;a&; vkyfief;pOfwGif Munfh½Ijcif;/

qGpfNidrf;csrf;a&;ESifh usm;? r uGJjym;rIESifh zGHUNzdK;a&; ueOD;aqmif&Gufcsufrsm;/ pmrsufESm 39 wGif udk;um;xm;onf/

468 atmufajcrSwfpk 446/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 316: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 276

jrefrmEkdifiHrSmvnf; tjcm;EkdifiHrsm;rSmuJhokdYyif Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\ tcef;u@

wkdif;rS trsKd;orD;rsm;tm; z,fMuOfapaom vlrIa&;qkdif&mESifh EkdifiHa&;qkdif&m tajccHtaMumif;

&if;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ csdwfquf,SufET,frI &Sdygonf/ z,fMuOfjcif;twGuftaMumif;jycsufu

rnfokdYyifjzpfap usm;? r a&;&m tcef;u@qkdif&m w&m;aotjrifrsm;aMumifh z,fMuOfrIonf

ykdrkdxif&Sm;vmavh&Sdygonf/¤if;w&m;aotjrifwkdYonfy#dyu©twGif;ykdrkdqkd;&Gm;ygonf/

usm;? r a&;&m tcef;u@rsm;tay: vTrf;rkd;aeaom vlrIa&;qkdif&m ajymqkda&;om;csuf

tjcm;EkdifiHrsm;pGmrSmuJhokdYyif jrefrmEkdifiHwGifvnf; trsKd;om;rsm;tm; acgif;aqmifrsm;ESifh

r[mAsL[mrSL;rsm;tjzpf trsm;ESifhqkdifaom e,fy,f? trsKd;orD;rsm;tm; tdrfaxmifxdef;odrf;ol

rsm;tjzpf ukd,fykdifb0e,fy,f ponfjzifh cGJjcm;jrifavh&Sdjcif;onf acgif;aqmifrItcef;u@

wGif trsKd;orD;rsm;tm; vufcHtodtrSwfjyK&ef ,kHMunfrIenf;yg;apygonf/ jrefrmEkdifiH\

jyKjyifajymif;vJa&;rwkdifrD w&m;0if EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;rS trsKd;orD;rsm; z,fxm;cH&jcif;ESifh

twl¤if;oabmxm;onfvwfwavmNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGifacgif;aqmifrItcef;u@

rsm;rS trsKd;orD;rsm;tm; xnfhoGif;jcif;rjyKjcif;\ taMumif;&if;wpf&yfjzpfygonf/

trsKd;orD;rsm; Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif yg0ifrItay: vTrf;rkd;aeaom vlrIa&;qkdif&m ajymqkda&;om;csuf

jrefrmEkdifiHwGifvnf; tjcm;EkdifiHrsm;rSmuJhokdYyif Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm;wGif trsKd;orD;

rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESifhywfoufí azmfxkwfajymqkdrIrsm;tm; usm;? r a&;&m tcef;u@

qkdif&m vTrf;rkd;MoZmoufa&mufrI &Sdygonf/ y#dyu©qkdonfrSm EkdifiHa&;tjrifxufjrufrI? ol&

owåd? ol&Jaumif;pdwf"mwfwkdYukd ykdifqkdifaom? yifukdobm0t& pGefYpm;rI? tEÅ&m,fESifh vkHNcHKrI

uif;rJhjcif;ukd &ifqkdifEkdifaom trsKd;om;ppfom;rsm; BuD;pkd;onfh e,fy,fwpfckjzpfonfqkdaom

usm;? r a&;&m ,lqcsuftjrif &Sdaeygonf/

jrefrmEkdifiH\ vuf&SdtajctaerSm typftcwf&yfpJa&;ESifh vwfwavmjzpfyGm;aeonfh

wkdufyGJrsm; &yfpJa&;tay: avmavmq,ftav;ay;aqmif&Gufaejcif;? ¤if;twGuf ESpfzuf

vufeufukdiftzGJUtpnf;tcsif;csif; n§dEIdif;aqG;aEG;aejcif;jzpfygonf/ tqkdygtaetxm;ESifh

,lqcsuftjrifrsm;aMumifh Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJü trsKd;orD;rsm;twGuf tcef;u@ r&Sdyg/469

xkdYtjyif typftcwf&yfpJa&;uJhokdY Murf;wrf;wif;rmaom udpö&yf n§dEIdif;aqG;aEG;yGJrsm;wGif trsKd;

orD;rsm;yg0ifygu¤if;wkdY\vkHNcHKa&;tm;aocsmatmifaqmif&Guf&efqkdaomtjiif;yGm;rIrsm;

onf trsKd;orD;rsm;tm; z,fMuOfjcif;twGuf taMumif;jycsuf jzpfavh&Sdygonf/470 trsKd;om;rsm;

ESifh a,musfm;av;i,f&G,f wkdufckdufa&;orm;rsm;\ ta&twGufxuf trsKd;orD;wkdufckdufa&;

orm;rsm;u tvGefenf;yg;jcif;? jrefrmEkdifiHtwGif; ppfykHpHoGwfoGif;xm;onfh ,Ofaus;rIonf

q,fpkESpfajcmufck Mum&SnfcJhNyDjzpfjcif;wkdYaMumifh r[mAsL[majrmuf acgif;aqmifrIESifh qkH;jzwf

csuf csrSwfrIwkdYwGif trsKd;orD;rsm;tm; z,fxkwfxm;&ef enf;vrf;rsm;pGm&SdNyD; ppfyGJqkdonfrSm

469 atmufajcrSwfpk 454/

470 atmufajcrSwfpk 446/

Page 317: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 277

trsKd;om;rsm;\ e,fy,f[laom tjrifukd wpfenf;wpfzkH axmufcHvsuf trsKd;orD;rsm;tm;

vuf&Sd Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\ ta&;rygaom tpdwftykdif;okdY a&mufapygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@wkdif;wGif trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@rsm;ESifh pkd;&drfrIrsm;ukd aumif;pGm em;vnfjcif;ESifh pkd;&drfrIrsm;tm; ukdifwG,f&ef jyif;jyaom EkdifiHa&;qE´&Sdjcif;

trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@ESifh pkd;&drfrIrsm;ukd aumif;pGmem;vnfjcif;onf Nidrf;csrf;a&;

jzpfpOfESifh jyif;jyaom EkdifiHa&;qE´&Sdjcif;onf trsKd;orD;rsm; yg0ifrIwkd;jr§ifha&;ESifh Nidrf;csrf;a&;

a&&SnfwnfwHha&;twGuf t"duusygonf/ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;tm; t"duwGef;tm;ay;

aqmif&Gufaeonfh? n§dEIdif;aqG;aEG;aeonfh EkdifiHa&;acgif;aqmif trsKd;om;rsm;onf trsKd;om;

rsm;? trsKd;orD;rsm;? a,musfm;av; i,f&G,frsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tay: y#dyu©\

tusKd;oufa&mufrIrwlnDjcif;ESifh¤if;wkdY\jyóemajz&Sif;ykHenf;vrf;rsm;rwlnDjcif;ukdowd

jyKrdavhr&Sdyg/¤if;wkdYonftrsKd;orD;rsm;\xl;uJaomtawGUtBuHKrsm;?uRrf;usifrIrsm;?ynm

A[kokwrsm;ESifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@wkdif;ukd tjyKoabmaqmifaom tod

tjrif? tcsuftvufrsm; jznfhqnf;ay;NyD; Nidrf;csrf;a&; a&&SnfwnfwHha&;ukd jr§ifhwifay;aom

uGef&ufrsm;ukdvnf; odjrifraeMuyg/

vdifcGJjcm;azmfjyxm;onfh tcsuftvufESifh usm;? r a&;&m aumif;rGefaom avhvmqef;ppfrI

tEÅ&m,fckcHEkdifrItm;enf;jcif;? pGrf;aqmif&nfrsm;? y#dyu©\ tusKd;qufrsm;tay:

vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufjynfhpkHpGm aumuf,ljcif;ESifh usm;? r a&;&m avhvmqef;ppfrI

wkdYonf Nidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&;? Nidrf;csrf;a&;xdef;odrf;a&;ESifh Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufa&;wkdYü

usm;? r a&;&mukd wef;wltav;ay;pOf;pm;aom rl0g'ESifh tavhtxwkdYtwGuf jznfhqnf;yg

onf/ jrefrmEkdifiHwGif y#dyu©jzpfyGm;onfh taMumif;&if;? tEÅ&m,fckcHEkdifrIESifh y#dyu©\ tusKd;

qufrsm;ESifhywfoufNyD; usm;? r a&;&m ½IaxmifhrS jyKpkaom tcsuftvufrsm;ESifh avhvmqef;

ppfrIrsm;tm;enf;aeNyD;¤if;\tusKd;quftjzpfOD;wnftkyfpkrsm;tm;todjr§ifhwifjcif;?usm;?r

a&;&m tajccHaom udpö&yfrsm;tay: em;vnfrI? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOftm; t"duvkyfaqmif

aeolrsm;ESifhtwl r[mAsL[majrmuf aqmif&GufrIESifh trsKd;om;? trsKd;orD;? a,musfm;av;?

rdef;uav;i,f&G,frsm;twGuf &nf&G,fvkyfaqmifrIrsm;udk t[efYtwm;jyKygonf/

trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ tzGJUtpnf;rsm; pGrf;aqmif&nf

trsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\tzGJUtpnf;rsm;pGrf;aqmif&nfonfNidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf

rsm;ü trsKd;orD;rsm;\ aqmif&GufrIrsm;twGuf ta&;ygaom tpdwftykdif;wpfck jzpfygonf/

jrefrmEkdifiHü trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;onf Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;ü trsKd;orD;rsm;\

tcef;u@rsm; ta&;ygrIukd txift&Sm;jyocJhNyD; jzpfygonf/ Nidrf;csrf;a&;aqmif&GufrIrsm;

wGif trsKd;orD;rsm;\ yl;aygif;aqmif&GufrIukdvnf; BudK;yrf;jr§ifhwifvsuf&Sdygonf/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 318: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 278

rnfokdYjzpfap jrefrmEkdifiHwGif rwlnDaom wkdif;&if;om;tkyfpkckepfpkrS trsKd;orD;acgif;

aqmifrsm;u ykdrkdjrifhrm;aom pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifjcif; vkdtyfaMumif; yGifhvif;pGm xkwfazmfajym

cJhygonf/ ,if;wkdYrSm tjynfjynfqkdif&mESifh jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;vkyfief;ykHpH? r[mAsL[majrmuf

aom n§dEIdif;aqG;aEG;rIESifh qufET,faom t&nftcsif;ESifh uRrf;usifrI? owif;rD'D,mESifh qufqH

a&;tygt0if axmufcHta&;qkdrIESifh qufqHa&;? Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;rIwGif trsKd;orD;rsm;qkdif&m

taMumif;t&mrsm; aygif;pyfxnfhoGif;rI? aphpyfaqG;aEG;ol? avhvmolESifh tBuHay;oltjzpf

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif aqmif&Guf&ef uRrf;usifrIESifh pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrI? tmPm

ykdiftzGJUtpnf;rsm;? 0efaqmifrIyHhykd;aom tzGJUtpnf;rsm;ESifh awGUqkHaqG;aEG;&ef tcGifhtvrf;

rsm; ponfwkdYjzpfMuonf/471 pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIvkdtyfaom tjcm;u@rsm;rSm

BudKwifowday;jcif;? Nidrf;csrf;a&;apmifhMunfhMuyfrwfa&;? Nidrf;csrf;a&;xdef;odrf;a&;ESifh a&&Snf

wnfwHhaom Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrIwkdY yg0ifygonf/ ¤if;uRrf;usifrIrsm; r&Sdjcif;onf

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü trsKd;orD;rsm;\ tjynfht0 xda&mufrI&Sdaom vkyfaqmifrIrsm;udk

t[efYtwm;jyKygonf/

xkdYjyiftrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\tzGJUtpnf;rsm;onftxl;ojzifhtcsKdUwkdif;&if;om;

trsKd;orD;rsm;\ vkyfief;uGef&ufrsm;u trsKd;orD;rsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udk Nidrf;csrf;

a&;vkyfief;pOfrsm;wGifxnfhoGif;ukdifwG,f&efvkdtyfaMumif;odEkdifaomfvnf;¤if;wkdYrSmtpdk;&

tzGJUtpnf;rsm;ESifh wkdif;&if;om;vufeufukdif tzGJUtpnf;acgif;aqmifrsm;tay: MoZmvTrf;rkd;rI

tckdiftrmr&Sd? vG,fulpGm awGUqkHaqG;aEG;cGifh r&Sd? xda&mufpGm pnf;½kH;Ekdifjcif;r&Sd[lí jzpfygonf/

xdckdufepfemrI&Sdaom jynfolrsm;tm; ukd,fpm;jyKrI

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ tcef;u@wkdif;wGif t"du xdckdufepfemrI&Sdaom jynfol

rsm;ESifh¤if;wkdY\udpö&yfrsm;ukdukd,fpm;jyKrIonfNidrf;csrf;a&;ESifhzGHUNzdK;wkd;wufa&;a&&Snfxdef;

odrf;a&;ukd tm;ay;ygonf/ rnfokdYjzpfap jrefrmEkdifiHwGifvnf; tjcm;EkdifiHrsm;rSmuJhokdYyif Nidrf;

csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;wGif yg0ifvkyfaqmifolrsm;ukd yg0if&ef oifh? roifhukd Nidrf;csrf;a&;jzpfpOf

tm; rnfrQ vsifjrefpGmNyD;pD;&ef vkdonfhtcsufay:rlwnfí qkH;jzwfMuonfjzpf&m NyD;ajrmuf

atmifjrifa&;twGuf vufawGUvkdtyfcsuf[k ,kHMunfaomt&mrsm;ESifh pHtjzpfowfrSwfxm;

aom t&mrsm;ESifhom qkH;jzwfMuygonf/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;wGif yg0ifaqmif&Gufol ykdrkdrsm;av? wifjyaom jyóemykdrkd

rsm;av? oabmwlnDcsufwpfck &&Sd&ef ykdrdkcufcJav[k aphpyfn§dEIdif;aqG;aEG;olrsm;u ,kHMunf

Muygonf/472 xkdYaMumifh taMumif;t&mudpö&yf enf;avav okdYr[kwf yg0ifol enf;avav

oabmwlnDcsuf&&ef BudK;yrf;csuf atmifjrifa&; tcGifhtvrf;rsm;avav[k ,lqygonf/ 473

tqkdygtaMumif;jycsuft& ueOD;oabmwlnDcsufrsm;wGif y#dyu©ESifh oufqkdifaom udpö&yf

rsm;ESifh t"du vlyk*¾dKvfESifh tzGJUtpnf;rsm;ukd OD;pm;ay;NyD; EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJ\ aemufykdif;tqifh

rsm;a&mufrStrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udkukdifwG,f&efqkH;jzwfcsuf

471 atmufajcrSwfpk 424/

472 atmufajcrSwfpk 454/

473 J.A. Wanis-St. 2008. Peace Processes, Secret Negotiations and Civil Society: Dynamics of Inclusion and Exclusion. International Negotiation. 13. p. 4.

Page 319: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 279

csrSwfavh&Sdygonf/¤if;tcsufonfvuf&Sdn§dEIdif;aqG;aEG;yGJrsm;wGiftrsKd;orD;rsm;\vkdtyfcsuf

rsm;udk xkwfy,fjcif;? rsufuG,fjyKjcif;\ tajccHtaMumif;&if;jzpfNyD; ,if;uJhokdY trsKd;orD;rsm;\

a&wkdESifh a&&Snfvkdtyfcsufrsm;udk ab;z,fxm;jcif;onf tjcm;OD;pm;ay;rIrsm; aumif;pGm ukdif

wG,fajz&Sif; yHhykd;cHae&csdefwGif trsKd;orD;rsm;\ vkdtyfcsufrsm;rSm n§dEIdif;onfhtqifhokdYyif

ra&muf&Sdao;bJ acsmifxkd;cHae&onfh tajctaewpf&yfokdY qkdufa&mufapygonf/

usm;? r a&;&m tav;xm;½Ijrifaom tzGJUtpnf;qkdif&m &yfwnfcsuf? pHowfrSwfxm;aom vkyfief;vnfywfrI tpDtpOfESifh wm0efcHrI&Sdaom vkyfief;,EÅ&m;rsm;

jrefrmEkdifiH\ Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrI\u@wkdif;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\

OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd xnfhoGif;&efESifh ukdifwG,f&ef ta&;BuD;onf/ jrefrmEkdifiHrSmvnf;

tjcm;EkdifiHrsm;rSmuJhokdYyif Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;ü usm;? r a&;&m tav;xm;½Ijrifaom

tzGJUtpnf;qkdif&m &yfwnfcsuf? pHowfrSwfxm;aom vkyfief;vnfywfrItpDtpOfrsm; ESifh

wm0efcHrI&Sdaom vkyfief;,EÅ&m;rsm; r&Sdjcif;onf trsKd;orD;rsm;tm; z,fMuOfrI\ tajccH

taMumif;&if;rsm; jzpfonf/

wpforwfwnf;jzpfaom? wnDwñGwfwnf;jzpfaom jynfwGif;ESifh tjynfjynfqkdif&m axmufcHta&;qkdrI

trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;u Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\

OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udk xnfhoGif;&ef axmufcHta&;qkdMuaomfvnf; tqkdygudpö&yfrsm;ukd

,cktajctaexuf ykdrkdem;vnfod&Sd&ef vkdtyfNyD; wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh Nidrf;csrf;a&;

axmufcHta&;qkdolrsm;\ ykdrkdBuD;rm;aom yl;aygif;aqmif&GufrI vkdtyfygonf/ xkdYjyif Nidrf;csrf;

a&;n§dEIdif;rIrsm;pGm\ cufcJ½IyfaxG;rIrsm;ESifh wkdif;&if;om;tkyfpktoD;oD;\ xl;jcm;aom orkdif;

ESifh ,Ofaus;rIaemufcHtajctaersm;ukd axmufqjcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;\ yg0ifaqmif

&GufrItqifhonf wkdif;&if;om;tkyfpkwpfckESifh wpfck rwlnDEkdifyg/ wkdif;&if;om;trsKd;orD;

toif;tzGJUrsm;? trsKd;orD;toif;tzGJUrsm;ESifh tjcm;tzGJUtpnf;rsm; yl;aygif;aqmif&GufrIonf

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\u@wkdif;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wkdY\OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;

xnfhoGif;a&;ukd aocsmapNyD; ta&;ygygonf/

ajymif;vJaeaom EkdifiHa&;ywf0ef;usiftajctaewGif EkdifiHwumtokdif;t0kdif;onf

EkdifiH\ tul;tajymif;ukd teD;uyfapmifhMunfhaeNyD; ueOD;ajymif;vJrIvkyfief;pOfrsm;xuf ykdrkd

yGifhvif;jrifomrI&Sd&efESifh tm;vkH; tusKH;0ifap&ef wkdufwGef;Muygonf/ jrefrmEkdifiHwGif y#dyu©

ESifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\ u@wkdif;twGif; usm;? r a&;&m tajcjyKpkd;&drfrIrsm;ESifh ywfouf

í tBuHjyKwkdufwGef;rIrsm;onf ykdrkdí wpforwfwnf;jzpfoifhNyD; tm;vkH; yl;aygif;vkyfaqmifoifh

ygonf/ okdY&mwGif y#dyu©ESifhoufqkdifaom yk*¾dKvfrsm;ESifh tzGJUtpnf;rsm;twGif; tjcm; tyl

wjyif; jyóemrsm;aMumifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQjcif;twGuf pkd;&drfrIrsm;tm; csefvSyfxm;cH

&jcif;rsm; &Sdwwfygonf/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 320: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 280

7-4/ aumufcsufrsm;ESifh tBuHjyKcsufrsm;

trsKd;orD;? Nidrf;csrf;a&;ESifh vkHNcHKa&;udpö&yfrsm;onf jynfwGif;ESifh tjynfjynfqkdif&m

yg0ifyHhykd;olrsm;\ zGHUNzdK;a&;&efykHaiGrsm;ESifh tokH;p&dwfrsm; tygt0if aiGtm;? vltm; &if;ESD;jr§KyfESH

vkyfaqmifrIuwdu0wfvkdtyfygonf/¤if;wkdYrSm...

y#dyu©? usm;? r a&;&m tajcjyK tMurf;zufrIESifh cGJjcm;qufqHrIrS BudKwifumuG,f&ef

l trsKd;orD;rsm;tm; BudKwifowday;jcif;ESifh wkHYjyefaqmif&Gufjcif;wGif Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;olrsm;?

aphpyfolrsm;? y#dyu©apmifhMunfholrsm;tm; pGrf;&nfjr§ifhwifay;jcif;? Nidrf;csrf;a&;jr§ifhwifolrsm;

tjzpf pGrf;&nfjr§ifhwifay;&ef/

l tpkd;&Xmeqkdif&mrsm;? vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;? &JwyfzGJU? wyfrawmfESifh wkdif;&if;om;vuf

eufukdiftzGJUtpnf;rsm;twGif; Nidrf;csrf;a&;n§dEIdif;aqG;aEG;jcif;? aphpyfjcif;? y#dyu©apmifhMunfh

jcif;? BudKwifowday;jcif;? wkHYjyefaqmif&Gufjcif;ESifh Nidrf;csrf;a&;jr§ifhwifjcif;qkdif&m EkdifiHawmf

rl0g'rsm;?Oya'rsm;?tpDtpOfrsm;?,EÅ&m;rsm;?pDrHudef;rsm;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifh¤if;wdkY\

OD;pm;ay;tpDtpOfrsm;tm; xnfhoGif;jcif;ESifhywfoufaom todtjrifESifh pGrf;&nfwkd;jr§ifh&ef/

l txufazmfjyyg aqmif&GufrIrsm;ESifh qufET,faom usm;? r a&;&mudk tav;ay;pOf;pm;aom

vkyfief;vnfywfrI vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh wm0efcHrI&Sdaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm; a&;qGJ&ef?

taumiftxnfazmfaqmif&efESifh¤if;wkd;wufrIukdapmifhMunfhMuyfrwf&ef?EkdifiHawmftqifh

pGrf;aqmif&nfwnfaqmufa&; yHhykd;&ef/

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@wkdif;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESi fh ukd,fpm;jyKrI xnfhoGif;&ef

l wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh tpkd;&ESifh tpkd;&r[kwfaom vlyk*¾dKvfESifh tzGJUtpnf;rsm;tm;

wkdufwGef;EId;aqmf&efESifh pGrf;aqmif&nfwnfaqmufjcif;jzifh trsKd;orD;rsm;\ jynfh0aom

yg0ifrI wkd;jr§ifhvmapa&; aqmif&Guf&ef? pGrf;&nfwnfaqmufjcif;jzifh trsKd;orD;rsm; ykdrkdyg0if

vm&rnfh u@rsm;rSm ]y#dyu©BudKwifumuG,fa&;ESifh ajz&Sif;a&;? vlom;csif; pmemaxmuf

xm;aom pDrHcsufrsm;? Nidrf;csrf;a&;xdef;odrf;a&;ESifh Nidrf;csrf;a&; jr§ifhwifa&;? y#dyu©tvGef

umvpDrHudef;twGuf zGJUpnf;xlaxmifonfh tzGJUtpnf;rsm;ESifh taumiftxnfazmf

aqmif&GufrIrsm;? wpfEkdifiHvkH;tqifhESifh a'oqkdif&mtqifh tkyfcsKyfrIu@rsm;? txl;ojzifh

vkHNcHKa&;ESifh w&m;Oya'u@qkdif&m tzGJUtpnf;rsm; ponfwkdYwGif trsKd;orD;rsm;onf EkdifiH

om;? a&G;aumufcHrsm;? qkH;jzwfcsufcsolrsm;? tqifhjrifht&m&Sdrsm;taejzifh yg0ifvmap&ef/

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;qufqHrIESifh tMurf;zufrIrS umuG,f&ef

l EkdifiHawmfrl0g'rsm;ESifh pDrHudef;rsm;? vkHNcHKa&;ESifh w&m;pD&ifa&;u@? vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh

wm0efcHrIpepfrsm;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tay: enf;rsKd;pkHjzifh tMurf;

Page 321: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 281

zufumuG,fwm;qD;a&; jy|mef;csufrsm; xnfhoGif;&ef/ ,if;jy|mef;csufrsm;wGif vdifykdif;qkdif

&m usm;? r tajcjyK tMurf;zufrI\ t&if;cHtaMumif;w&m;rsm;tm; todynmay;jcif;?

tjyKtrlESifh oabmxm;rsm; ajymif;vJapjcif;rsm;? trsKd;orD;rsm;\ vlrIpD;yGm;a&;qkdif&m

tcGifhta&;rsm; (ajr,m? ykdifqkdifrI? ynma&;? usef;rma&; ponf) aocsmapjcif;jzifh tMurf;

zufcH&onfh tajctaerS vGwfajrmuf&ef? tumtuG,fay;a&; tygt0if tMurf;zufrI

usL;vGefolrsm;tm; w&m;pGJqkdjcif;? jypf'PfcsrSwfjcif;? epfemaMu;csrSwfjcif;jzifh tMurf;zufrI

ukd tqkH;owfap&ef 0efaqmifrIrsm;? usef;rma&;? pdwfvlrItaxmuftyHh? Oya'a&;&m0ef

aqmifrI ta&;ay:ESifh a&&Snfem;ckd&ef ae&m? tvkyftukdifwkdYukd &&Sdap&efwkdY yg0ifonf/

l txufazmfjyyg aqmif&GufrIrsm;ESifh qufET,faom usm;? r a&;&mudk tav;ay;pOf;pm;aom

vkyfief;vnfywfrI vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh wm0efcHrI&Sdaom pepfrsm; a&;qGJ&ef? taumif

txnfazmfaqmif&efESifh ¤if;wkd;wufrIudk apmifhMunfhMuyfrwf&eftwGuf EkdifiHawmftqifh

pGrf;aqmif&nfwnfaqmufa&; yHhykd;&ef/

y#dyu©ESifh oufqkdifaom u,fq,fa&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&; rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd ukdifwG,f&ef

l trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;? txl;ojzifh jynfwGif;

tdrf&mpGefYcGm a&TUajymif;tajccsolrsm;? vdifykdif;qkdif&mESifh usm;? r a&;&m tajcjyKtMurf;

zufrI tEÅ&m,ftcuftcJMum;rS &Sifoefolrsm;? trsKd;orD; ppfjyefrsm;? 'ku©onfrsm;? jyef

vnf0ifa&mufvmolrsm;\ OD;pm;ay;vkdtyfcsufrsm;ukd y#dyu©tvGefumv vkdtyfcsufrsm;

tuJjzwfrIrsm;? y#dyu©tvGefumv tokH;p&dwfqkdif&m &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;? tvkyftukdif&&Sda&;?

tajccH0efaqmifrIrsm; jznfhqnf;ay;a&;? ppfwyfrsm;ESifh ppfa&;vIyf&Sm;rIrsm; ½kyfodrf;jcif;?

ppfrIxrf;tjzpfrS EkwfxGufcGifhjyKjcif;? jyefvnf0ifqHha&;tpDtpOfrsm;wGif aygif;pyfxnfhoGif;

&ef/

l txufazmfjyyg aqmif&GufrIrsm;ESifh qufET,faom usm;? r a&;&mukd tav;ay;pOf;pm;aom

vkyfief;vnfywfrI vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh wm0efcHrI&Sdaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm; a&;qGJ&ef?

taumiftxnfazmfaqmif&efESifh¤if;wkd;wufrIukdapmifhMunfhMuyfrwf&efEkdifiHawmftqifh

pGrf;aqmif&nf wnfaqmufa&;yHhykd;&ef/

tkyfpkrsm;tMum; jzpfyGm;aom y#dyu©ESifh tMurf;zufrItay: usm;? r a&;&m tjrifrsm;

wkdif;&if;om;vufeufukdif y#dyu©onf jrefrmEkdifiH &ifqkdifaecJh&onfh y#dyu©wpfrsKd;

jzpfygonf/ xkdYjyif jrefrmEkdifiHwGif bmomrwlolrsm;tMum; y#dyu©rsm;vnf; jzpfyGm;vmcJhyg

onf/ 2012 ckESpf? ZGefvtwGif; &ckdifjynfe,frS pwifjzpfyGm;aom tMurf;zufrIy#dyu©onf

2013 ckESpftwGif; EdkifiH\ a'otcsKdUokdY ysHUESHYoGm;ygonf/ ¤if;y#dyu©aMumifhvlaygif;ESpf&m

toufqkH;½IH;cJhNyD; vlaygif; wpfodef;av;aomif;onf 'ku©onfpcef;rsm;wGif aexkdifMu&qJjzpf

um okH;aomif;ajcmufaxmifonf y#dyu©\ 'PfcHpm;&onfh &ckdifjynfe,f\ aus;&Gmrsm;wGif

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 322: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 282

aexkdifaeMuygonf/ y#dyu©twGif; trsKd;om;rsm;? trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;tm;

&ufpufpGm owfjzwfrIrsm;? trsKd;orD;rsm;tm; vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;? tdrf&mESifh

ypönf;Opömrsm;ukd vk,ufzsufqD;rIrsm;? rD;½IdUrIrsm;&SdaMumif; tpD&ifcHrIrsm;vnf; &Sdygonf/474

&ckdifjynfe,fonf jrefrmEkdifiHwGif tqif;&JqHk;jynfe,fwpfck jzpfonf/ 2014 ckESpfwGif

touf 16 ESpfrS 64 ESpftwGif; vkyfom;yg0ifrIEIef;onf jynfe,ftvkduf 58.8 &mckdifEIef;jzpf

NyD; trsKd;om;rsm;wGif 83.2 &mckdifEIef; &SdNyD; trsKd;orD;rsm;wGif tedrfhqkH; 38.1 &mckdifEIef; &Sdae

ygonf/ tvkyfvufrJhEIef;rSm 10.4 &mckdifEIef;txd tjrifhrm;qkH;jzpfNyD; trsKd;om; 9.1 &mckdif

EIef;ESifh trsKd;orD; 12.8 &mckdifEIef; toD;oD;jzpfonf/475

&ckdifjynfe,ftwGif; ,kHMunfrIwnfaqmufrI? vlrIpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrI?

toif;tzGJUrsm; vGwfvyfpGm vIyf&Sm;rIrsm;? vufxyfxdrf;jrm;rIESifh rdom;pkt&G,ftpm;? bmom

a&;qkdif&m vGwfvyfrIrsm;tygt0if t&yfbufqkdif&m? EkdifiHa&;qkdif&mESifh vlrIa&;qkdif&m tcGifh

ta&;rsm;twGuf tmrcHrIwkdY vdktyfvsuf&SdNyD; txl;ojzifh 'Drkdua&pDusifhokH;rI vkyfief;pOf?

Nidrf;csrf;a&; a&&SnfwnfwHha&;Eifh zGHUNzdK;wkd;wufa&;wkdYtm; Ncdrf;ajcmufrI&SdaeqJ jzpfygonf/476

u,fq,fa&;pcef;rsm;twGif;&Sd &ckdiftrsKd;orD;rsm;\ tajctaetm; a,bk,stuJ

jzwfjcif;477 rS atmufygwkdYukd awGU&Sdygonf/

l trsKd;orD;rsm;ESifhtwl OD;wnftkyfpkrsm; awGUqkHaqG;aEG;rIrsm;rS vdifykdif;qkdif&m xdyg;apmfum;rI?

vdifykdif;qdkif&m rzG,fr&mjyKrI? tdrfwGif;tMurf;zufrI ponfh usm;? r a&;&mtajcjyK

tMurf;zufrIykHpHtcsKdU jzpfyGm;aMumif;okdYr[kwf ¤if;wkdY&yf&GmwGifxkduJhokdYtrIrsm; jzpfyGm;

aMumif; Mum;od&onf[k wifjyygonf/

l u,fq,fa&;pcef;rsm;rS trsKd;orD;rsm;onf tpm;tpm? t0wftxnf? toufarG;0rf;ausmif;

rI tcGifhtvrf;rsm;ESifh ynma&;wkdYwGif vkdtyfrI&Sdygonf/

l y#dyu©ab;'ku© cHpm;Mu&aom vlrsm;tm;vkH;rS pdwfykdif;usef;rma&;ESifh pdwfykdif;qkdif&m

taxmuftyHhrsm; vkdtyfaMumif; awGU&onf/

l y#dyu©'Pf cHMu&onfh e,fajrrsm;wGif umuG,fapmifha&Smufa&;ESifh qufET,faom 0ef

aqmifrIrsm;? txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;twGuf vkHNcHKpdwfcs&aom ae&mxkdifcif;? umuG,f

apmifha&SmufrI? apmifhMunfhMuyfrwfrIESifh aqG;aEG;ESpfodrfhrIqkdif&m 0efaqmifrIrsm; tenf;

tusOf;rQom &Sdygonf/

l tcsKdUu,fq,fa&;pcef;rsm;wGif ,Ofaus;rI"avhxkH;pHrsm;t& trsKd;orD;rsm;\ oGm;vmvIyf

&Sm;rItay:uefYowfxdef;csKyfrIrsm;&SdNyD;trsKd;orD;rsm;pka0;í¤if;wkdYpkd;&drfaomjyóemrsm;

ESifhpyfvsOf;í aqG;aEG;&ef tcGifhtvrf;rsm;ukd uefYowfxdef;csKyfrI&Sdygonf/

l u,fq,fa&;pcef;rsm;?txl;ojzifhvlenf;pktkyfpkrsm;rSpcef;rsm;wGif¤if;wkdY\oGm;vmvIyf

&Sm;rIrsm;tay: uefYowfxdef;csKyfrIrsm;aMumifhvnf;aumif;? 0efaqmifrIrsm;tm; vufvSrf;rD

rI tcuftcJ? tjcm;a'orsm;okdY a&TUajymif;&rIESifh txD;usefrIwkdYaMumifhvnf;aumif;? rd½kd;

474 Office of the High Commissioner on Human Rights. 2014. Report of the Special Rapporteur on the Situation of Human Rights in Myanmar. Geneva.

475 atmufajcrSwfpk 143/

476 atmufajcrSwfpk 41/

477 UNFPA et al. 2013. Rapid Assessment Protection Situation of Women and Girls: Rakhine Humanitarian Response. Yangon.

Page 323: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 283

zvm tpOftvm umuG,fapmifha&SmufrIykHpHrsm; ysuf,Gif;NyD; tcuftcJrsm;ukd ukdifwG,f

ajz&Sif;onfh ,EÅ&m; ysufpD;um tEÅ&m,fckcHEkdifrIukd tvGeftm;enf;aponf/

l tEÅ&m,fESifh Ncdrf;ajcmufrIrsm; (txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;twGuf)rSm...

v tcsKdUu,fq,fa&;pcef;rsm;rSm a0;vHoDacgifonfh ae&mwGif &Sdjcif;

v a&ESifh oefY&Sif;a&;qkdif&m taxmuftyHh r&&Sdaom u,fq,fa&;pcef;rsm;rSm tdrfom

oGm;onfhtcg ntcsdef vkHNcHKpdwfcs&rI r&Sdjcif;aMumifh trsKd;orD;rsm;twGuf vdifykdif;qkdif

&m xdyg;aESmifh,SufrIESifh ½kyfykdif;qkdif&m tMurf;zufrI usL;vGefrItEÅ&m,f ykdrkdBuD;rm;apyg

onf/

v ywf0ef;usifaus;&Gmrsm;\ &efvkdjcif;cH&aom u,fq,fa&;pcef;rsm;? trsKd;orD;rsm;\

xif;acGjcif;? toufarG;0rf;ausmif;rI &SmazGjcif;ESifh 0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDa&;ukd

tuefYtowfjzpfaponf/

v toufarG;0rf;ausmif;rIESifh pm;eyf&du©mcsKdUwJhjcif;aMumifh tdrfaxmifpkrsm;twGif; quf

qHa&;wif;rmrIrsm; jrifhwufvmjcif;? tcsdefMumjrifhpGm tdrf&mpGefYcGm a&TUajymif;&aom

vuf&SdtajctaeaMumifh pkd;&drfylyefrIrsm; wkd;yGm;vmjcif;wkdY\ tusKd;qufrSm tdrfwGif;

tMurf;zufrIrsm; usL;vGefjcif;udk jzpfaponf/

v u,fq,fa&;pcef;rsm;ESifh tdrfaxmifpkrsm;twGif; vlOD;a& tqrwef rsm;jym;jcif;ESifh

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;twGuf oD;oefYae&mr&Sdjcif;onf vdifykdif;qkdif&mxdyg;

aESmifh,SufrIrsm;ESifh tjcm;aom usm;? r a&;&m tajcjyK tMurf;zufrIykHpHrsm; usL;vGef

apaom tajctaeokdY OD;wnfapygonf/

v trsKd;orD;rsm; OD;aqmifaom tdrfaxmifpkrsm;onf ykdí tEÅ&m,fusa&mufvG,fonf[k

owfrSwfxm;aomfvnf; taxmuftyHhrsm; cGJa0&eftwGuf usm;? r cGJjcm;azmfjyonfh

udef;*Pef;tcsuftvuf r&Sdyg/

l vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrItygt0if tjiif;yGm;rIrsm; ajz&Sif;&ef? vkHNcHKa&;wGif tumtuG,f

ay;a&;udpö&yfrsm; wifjy&eftwGuf u,fq,fa&;pcef;trsm;pkonf aus;&Gmu,fq,fa&;

pcef;? acgif;aqmifwm0efcHrsm;ESifh aumfrwDtay: rSDckdae&onf/ tqkdyg pDrHcefYcGJrI zGJUpnf;ykH

wkdYonf vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIjzpfyGm;jcif;ukd avsmhenf;aponf/

tkyfpkrsm;twGif; tMurf;zufrIrsm;tay: aumufcsufrsm;ESifh tBuHjyKcsufrsm;

txufazmfjyyg½IaxmifhrS tjrift& tvGefta&;BuD;aom tcsufrsm;rSm...

l tqif;&JqkH;jynfe,frsm;&Sd jynfoltm;vkH;twGuf usm;? r a&;&m wef;wltav;xm;½Ijrif

aom tjrifukd tajccHaom vlrIpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufa&; aqmif&GufrIrsm;ukd OD;pm;ay;

owfrSwf&ygrnf/

l trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm; tygt0if &ckdifjynfe,frS jynfoltm;vkH;\ EdkifiH

om;ESifh EkdifiHa&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd tmrcH&ygrnf/

l trsKd;orD;rsm;yg0ifaom ,kHMunfrIwnfaqmufa&;ESifh bmomrsm;twGif;ESifh bmomrsm;

tMum; awGUqkHaqG;aEG;yGJrsm; jyKvkyfí vlrIaygif;pnf;a&;ukd jr§ifhwif&ygrnf/

jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;

Page 324: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 284

l u,fq,fa&;pcef;rsm;twGif; usm;? r a&;&m tajcjyK tMurf;zufrIrsm;rS tumtuG,fay;

a&;ESifh¤if;tMurf;zufrIrsm;udkwkHYjyefta&;,laqmif&Gufa&;wkdYtygt0iftrsKd;orD;rsm;\

vkdtyfcsufrsm;ukd ukdifwG,f&eftvkdYiSm u,fq,fa&;pcef;rsm;rS trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;

i,f&G,frsm;\ vkdtyfcsufrsm;twGuf EkdifiHwum vlrItzGJUtpnf;rsm;\ vlom;csif;pmem

axmufxm;rIqkdif&m tcGifhtvrf;rsm;tm; vufvSrf;rDa&; jznfhqnf;ay;&efvnf;aumif;?

tpkd;&ESifh jynfwGif;vlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;rS vIyf&Sm;olrsm;\ pGrf;aqmif&nfjr§ifhwif&efvnf;

aumif; vkdtyfygonf/

Page 325: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm; 8

AD

B

Page 326: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 286

8-1/ jrefrmEkdifiH\ taxGaxGtjym;jym;jzpfaeaom usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; tcGifhta&;qkdif&m taMumif;t&mrsm;

jrefrmEkdifiHonf usm;? r wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;tcGifhta&;wkdYESifh ywfoufNyD;

ta&;ygaom wkd;wufajymif;vJrIrsm;udk aqmif&GufcJhygonf/ ¤if;wkdYxJrS odomxif&Sm;aom

tcsufrsm;rSm EkdifiHawmf\ zGJUpnf;ykHtajccHOya'wGif usm;? r wef;wlnDrQa&;twGuf tmrcH

csufrsm; xnfhoGif;xm;jcif;? vkyfief;cGifrsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifrI ykdrkdrsm;jym;vmjcif;?

pkdufysKd;a&;vkyfief;r[kwfaom vkyfief;cGifrsm;wGif trsKd;orD;rsm; ykdrkdaumif;rGefaom tvkyf

tukdifrsm; &&SdvmMujcif;? rlvwef;? tv,fwef;ESifh txufwef;wkdYwGif ausmif;om;? ausmif;ol

rsm;\ ausmif;0ifrIEIef;rSm usm;? r wef;wlnDrQrI&Sdaejcif;? arG;rdcifaoqkH;rIavsmhenf;jcif;ESifh

ukd,f0efaqmifusef;rma&;apmifha&SmufrIrsm; wkd;jrifhvmjcif;ESifh trsKd;orD;rsm;twGuf tcsKdUaom

vlrIzlvkHa&;tpDtpOfrsm; ay;vmjcif;wkdYjzpfygonf/ þt&monf jrefrmEkdifiHwGif a,musfm;?

rdef;r? a,musfm;av;? rdef;uav;wkdYonf wef;wlnDrQ&SdaeNyD; usm;? r wef;wlnDrQa&;udpö ponf

jrefrmEkdifiHESifh rsm;pGm oufqkdifrIr&Sd[laom tjrifrsm;udk jzpfapygonf/ 2013 ckESpf usm;? r

a&;&m rnDrQrI tñTef;udef;tqifht& jrefrmEkdifiHonf 187 EkdifiHxJwGif tqifh 83 &Sdaeyg

onf/478 2012 ckESpfwGif Social Institutions and Gender Index (SIGI) onf urÇmwpf0ef;

86 EkdifiHwGif tqifh 44 &SdNyD; ta&SUtm&SESifh ypdzdwfa'oEkdifiH ukd;EkdifiHwGif tqifh&Spf &SdaecJhyg

onf/479

a,bk,swkd;wufrIrsm;ESifh uGm[rIrsm;

rl0g'ESifh Oya'a&;&m wkd;wufrIrsm;ESifh uGm[csufrsm;

2008 ckESpf jrefrmEdkifiH zGJUpnf;ykHtajccHOya'onf usm;? r wef;wlnDrQrIukd tmrcHcsuf

ay;xm;ygonf/ jrefrmEkdifiHrS tcsuftvufjynfhpkHpGm yg0ifaom vlukeful;rIqkdif&m Oya'ukd

Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in ptersons Especially Women and

ChildrenESifh ukdufnDpGm txl;ojzifh 2000 ckESpf Transnational Organized Crimeukd OD;wnfvsuf

United Convention ukd tm;jznfhum jy|mef;cJhygonf/ vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae

&mcsxm;a&; 0efBuD;Xmeonf us,fjyefYvTrf;NcHKrI&Sdaom trsKd;orD;rsm;tay; tMurf;zufrI wm;

qD;umuG,fa&;Oya'ukd a&;qGJvsuf&SdNyD; xkdOya'onf vuf&Sd Oya'yk'frrsm;&Sd trsKd;orD;rsm;

478 www.hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index wGif Munfhyg/

479 atmufajcrSwfpk 91/

AD

B

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 327: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 287

b0ESifh qufpyfaeaom vufxyfjcif;qkdif&m twm;tqD;rsm;? vdifrIqkdif&m jypfrIrsm;? vlukeful;

cH&jcif; ponfwkdYwGif tpm;xkd;oGm;rnfjzpfNyD; acwfESifh qDavsmfrIr&Sdawmhonfh 1993 ckESpfwGif

jy|mef;cJhonfh uav;oli,fqkdif&m Oya'ukdvnf; uav;oli,ftcGifhta&;qkdif&m ukvor*¾

uGefAif;&Sif;ESifh qDavsmfpGm a&;qJGvsuf&Sdygonf/

okdYaomf rl0g'qkdif&m tm;enf;csuftcsKdUukd odomxif&Sm;pGm awGU&Sd&ygonf/ qkdvkdonf

rSm Oya'\ tajccHrlabmifü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;qkdif&m

t,ltqrsm; aygif;pyfyg0ifygonf/ jrefrmEdkifiHwGif jyifqifa&;qGJxm;aom okdYr[kwf vuf&Sd

jyifqif&ef pOf;pm;vsuf&Sdaom Oya' 151 tm;vkH;ukd rNcHKikHrdEkdifaomfjim;vnf; Oya'trsm;pkü

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;qkdif&m tjrifrsm; tajcckdif&eftwGufrl

eufeJpGm xnfhoGif;&ef vdktyfygao;onf/ xkdYtjyif jrefrmEkdifiHwGif vuf&SdusifhokH;aeaom

Oya'wGif "avhxkH;wrf;qkdif&m trltusifhrsm; aygif;pyfusifhokH;vsuf &Sdaeygonf/ xkdYaMumifh

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;wkdYwGif uGJjym;aom pHowfrSwfcsufrsm;

usifhokH;rIrsm;udk jzpfapygonf/

rl0g'usifhokH;rIqkdif&m uGm[csufrsm;

EkdifiHwkdif;rSmuJhokdYyif rl0g'usifhokH;rIqkdif&m uGm[csufrsm; &Sdygonf/ Oyrm-jrefrmEdkifiH

wGif Oya't& trsKd;orD;rsm;onf wlnDaomtvkyftwGuf trsKd;om;rsm; cHpm;cGifh&Sdaom

tcGifhta&;ESifh vpmwkdYudk cHpm;cGifh&Sdaomfvnf; usm;? r a&;&m tajccHaom vkyfcaMu;aiG

uGm[csuf&SdaeqJjzpfygonf/480 jrefrmEkdifiH\ 2008 ckESpf zGJUpnf;ykHtajccHOya'yk'fr 369 t&

EkdifiHom;wkdif;onf jynfolYvTwfawmf/ trsKd;om;vTwfawmf? wkdif;a'oBuD;vTwfawmf okdYr[kwf

jynfe,fvTwfawmfwpf&yf&yfwGif a&G;aumufwifajr§mufcGifhESifh a&G;aumufwifajr§mufcHykdifcGifh

&Sdonf[k tmrcHygonf/ okdY&mwGif vTwfawmftqifhqifhwGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI

4.6 &mckdifEIef; (2012) ESifh 12.9 &mckdifEIef; (2015) qkdonfrSm tvGefedrfhusNyD;

a'otwGif; tjcm;EkdifiHrsm;ESifh EIdif;,SOfvQifvnf; edrfhusvsuf tjynfjynfqkdif&m

pHcsdefpHñTef;jzpfaom trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI 30 &mckdifEIef; ESifh EIdif;,SOfvQif tvGef

tvSrf;uGma0;aeygao;onf/

u@wpfcktwGif; a&maxG;aeaom &v'frsm;

wwd,tcsuftaeESifh tcsKdUtñTef;udef;rsm;onf taumiftxnfazmfaqmif&GufrIwGif

odomaom wkd;wufajymif;vJrIrsm; &Sdaomfvnf; u@wpfckwnf;ü a&maxG;aeaom &v'frsm;

&Sdaeygonf/ Oyrm-jrefrmEdkifiHwGif rlvwef;ynmtwGuf ausmif;0ifrI wkd;wufcJhNyD; rlvwef;ESifh

tv,fwef;ynmtqifhwGif usm;? r yg0ifrI tcsKd;nDrQrI&SdcJhaomfvnf; txl;ojzifh tv,fwef;

tqifhwGifrl ausmif;qufvufaerI xdef;xm;EkdifEIef;ESifh ausmif;om;? ausmif;olrsm;\ ynm&nf

wkd;wufrIrsm;ESifh ywfoufNyD;vnf;aumif? ynma&;\ t&nftaoG; (oif½kd;ñTef;wrf;rsm;wGif

480 atmufajcrSwfpk 79/

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 328: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 288

usm;? r wef;wlnDrQrI yg0ifjcif;tygt0if)ESifh ywfoufNyD;vnf;aumif;? ausmif;olrsm;\ ]trsKd;

orD;rsm;tm; OD;wnfaom ynma&;pepf}tay: pdwf0ifpm;rI wkd;wufvmatmif aqmif&Gufjcif;

rsm;wkdYwGifvnf;aumif; tpOfwpkduf pkd;&drfrI&Sdygonf/ xkdYtjyif ynma&;u@wGif wkd;wuf

ajymif;vJrIrsm; &Sdaeaomfvnf; trsKd;orD;rsm;tMum; pD;yGm;a&;rnDrQrI? a'oqkdif&m rnDrQrI?

vlrsKd;pkqkdif&m rnDrQrIrsm; &Sdaeygonf/ Oyrm-trsKd;orD;pmwwfajrmufrIEIef; tedrfhqkH;ukd &Srf;

jynfe,fwGif awGU&Sd&NyD; 59.4 &mckdifEIef;jzpfonfukd awGU&Sd&ygonf/481 trsKd;orD;rsm;\ usef;rm

a&;? ukd,f0efaqmifusef;rma&;onf trsKd;om;usef;rma&;pDrHcsufwGif OD;pm;ay;wpfckjzpfNyD;

uRrf;usifaom ukd,f0efaqmifapmifha&SmufrI wkd;jr§ifhap&eftwGuf odomxif&Sm;aom BudK;yrf;

aqmif&GufrIrsm; &SdcJhygonf/ ukd,f0efaqmifrdcifaoqkH;EIef;onf 2005 ckESpftwGuf rdcif

wpfodef;wGif 230 a,muf aoqkH;cJh&mrS 2010 ckESpfü rdcif wpfodef;wGif 200 OD; avsmhenf;

aoqkH;cJhonfukd awGU&ygonf/482 okdYaomfvnf; ukd,f0efaqmifrdcif aoqkH;rItrsm;pkrS tdrfrsm;

wGif jzpfyGm;cJhNyD; 38 &mckdifEIef;om aq;½kHokdY ykdYaqmifEkdifaMumif; awGU&SdcJh&ygonf/ jrefrmEkdifiH

onf rsKd;qufyGm;Ekdifonfh touftkyfpk&Sd trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;u@ukd txl;tav;ay;

aqmif&Gufvsuf&Sdygaomfvnf; trsKd;orD;rsm;\ taxGaxGusef;rma&;jyóemrsm;? tMurf;zuf

rIESifh qufET,faom usef;rma&;jyóemrsm;? pD;yGm;a&;qkdif&m? wkdif;&if;om;vlrsKd;tkyfpkqkdif&m?

yx0Da'ownfae&mqkdif&m uGJjym;jcm;em;rIt& usef;rma&;apmifha&SmufrI tcGifhtvrf;rsm;

wef;wlnDrQr&&Sdjcif; jyóemrsm;ukdvnf; xnfhoGif;pOf;pm;&ef tvsiftjref tav;ay;aqmif

&Guf&ef vdktyfygao;onf/

u@rsm;twGif; wpfckESifh wpfck qefYusifbufjzpfaom tajctaersm;ESifh tvm;tvmrsm;

pwkw¬tcsuftaeESifh qufET,frI&Sdonfh u@toD;oD;twGif; wpfckESifhwpfck qefYusif

bufjzpfaom tajctaersm;ESifh tvm;tvmrsm; &Sdjcif;jzpfygonf/ Oyrm-trsKd;orD;rsm;\

ynma&;wkd;wufrI&Sdjcif; odomxif&Sm;NyD; tqifhjrifhynma&;u@wGif trsKd;om;rsm;ESifh

EIdif;,SOfvQif trsKd;orD;rsm;\ tcsKd;tpm; ykdrkdjrifhrm;ygonf/ okdY&mwGif twef;ynmNyD;ajrmufNyD;

tvkyfvkyfukdifrIwGifrl vkyfom;tiftm;ü trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifrIEIef; edrfhusaeonfukd

awGU&NyD; tvkyfvufrJhEIef;rSm trsKd;om;rsm;xuf trsKd;orD;rsm;u tenf;i,f ykdrkdjrifhrm;ygonf/

xkdYjyif pD;yGm;a&;ESifh EkdifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfaom tvGeftqifhjrifhaom &mxl;ESifh

tqifhjrifhaom &mxl;tqifhtrsm;pkwGif trsKd;orD;rsm;tm; ta&twGuftm;jzifh rsm;pGm a&G;

cs,fcefYxm;jcif; r&Sdyg/ Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfwGif w&m;0ifyg0ifvkyfaqmifcGifh tygt0if

trsKd;orD;rsm;\ EkdifiHa&;ESifh tkyfcsKyfa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifrI tajctaersm;ESifh tvm;

tvmrsm;rSm wkd;wufrI&Sd&ef trSefwu,f rsm;pGm vkdtyfrIrsm; &Sdao;aMumif; awGU&Sdygonf/

8-2/ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfESifh pDrHudef;a&;qGJa&; vkyfief;pOfwkdYü usm;? r wef;wl nDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; tcGifhta&;twGuf tcGifhtvrf;rsm;ESifh t[efYtwm;rsm;

481 atmufajcrSwfpk 143/

482 atmufajcrSwfpk 84/

Page 329: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 289

jrefrmEkdifiH\ t&Sdeft[kefjzifh vlrIa&;? pD;yGm;a&;ESifh EkdifiHa&; jyKjyifajymif;vJrIwkdYaMumifh

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;tcGifhta&;wkdYESifh pyfvsOf;aom tESpfom&usus

ajymif;vJrIrsm;ESifh wkd;wufrIrsm;twGuf tcGifhtvrf; &&Sdvmygonf/ þ usm;? r a&;&m tajc

tae avhvmqef;ppfrIu tav;teuf tpOfwpkduf axmufcHvkdonfrSm usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m jyóemrsm;ukd ukdifwG,fjcif;onf

pHowfrSwfcsufqkdif&m jyóemukd ukdifwG,fjcif;rQom r[kwfbJ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOf

xda&mufrI&Sda&;ESifh zGHUNzdK;wkd;wufrIrsm; ckdifrmpGm a&&SnfwnfwHha&;twGufvnf; ta&;BuD;aom

vkyfaqmifrIwpfckjzpfaMumif; jzpfygonf/ vlOD;a&pkpkaygif;\ 51.5 &mckdifEIef; &Sdaom trsKd;

orD;rsm;\ jyóemrsm;ESifh jznfhqnf;rIrsm;udk xkwfy,fxm;jcif;onf (48.5 &mckdifEIef;rSm

trsKd;om;rsm;jzpfNyD;) zGHUNzdK;wkd;wufa&;BudK;yrf;rIESifh &if;ESD;jr§KyfESHrIwkdYü tpGrf;&SdorQ tjynfht0

tokH;csrIr&Sdjcif;yif jzpfygonf/483

tul;tajymif;umvrsm;onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm;twGuf tjyKoabmaqmifaom tajymif;tvJumvrsm;jzpfaMumif; urÇmwpf0ef;rS

EkdifiHtrsm;tjym;\tawGUtBuHKrsm;uoufaocHaeaomaMumifh ¤if;tcGifhaumif;udk rdrd&&

tokH;cs&ef vdktyfygonf/ ]vuf&Sdjyóemrsm;ukd ajz&Sif;&ef ykdrkdtm½kHpkdufvkyfaqmif&rnf}

[laom t,ltqESifhtnD usm;? r a&;&m rnDrQrIrsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif &m

jyóemukdifwG,fjcif;ukd (tcsKdUu@rsm;wGif tqkdjyKouJhokdY) tul;tajymif;tvGefumvtxd

tcsdefrqGJoifhyg/ tul;tajymif;qkdif&m rl0g'aqG;aEG;yGJrsm;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\

OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd xkwfy,fxm;vQif pDrHudef;a&;qGJa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh bwf*sufcGJ

a0owfrSwfrIrsm;üvnf; ¤if;wkdYudk OD;pm;ay;xnfhoGif;vdrfhrnf r[kwf? tul;tajymif;tvGef

umvrSmvnf; ¤if;wkdYukd rsm;aomtm;jzifh ukdifwG,fvdrfhrnf r[kwfaMumif; urÇmwpf0ef;rS

taxmuftxm;rsm;u vkHavmufpGm oufaocHvsuf&Sdygonf/ xkdYjyif tajymif;tvJrsm;

a&&SnfwnfwHhckdifrma&; xdef;odrf;jcif;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm;ukd xdxda&mufa&mufaqmif&Gufjcif;wkdYonf pdefac:rIrsm; jzpfygonf/

yxrOyrmwpfcktaeESifh tpkd;&\ tvGefwm0efBuD;rm;aom jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;

pOfokH;&yfjzpfonfh pD;yGm;a&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&;? EkdifiHa&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&;ESifh

trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;rlabmifwGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\

tcGifhta&;rsm;ukd a,bk,srQ a&;qGJcsrSwfxm;ygonf/ pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;jyKjyifajymif;vJa&;

qkdif&mESifh trsKd;om;zGHUNzdK;a&;pDrHcsuf (FESR) (2011-2030) rlabmifwGif trsKd;orD;rsm;ukd oD;

oefYtcef;wGif azmfjycJhygonf/ FESR wGif Oyrmtm;jzifh trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufjcif;

ESifh vlukeful;rIqkdif&mwkdYukd ukdifwG,faqmif&GufNyD; rdcifESifh uav;usef;rma&;apmifha&SmufrI

twGuf ajypmpepf (abmufcsmpepf) xm;&SdEkdif&ef? roefpGrf;rdcifrsm;? ukd,f0efaqmifrsm;

uav;rsm;twGuf txl;&efykHaiGxm;&Sda&;wkdYtwGuf usef;rma&;tokH;p&dwf wkd;jr§ifh&&Sdap&ef

OD;wnfyg onf/484

okdY&mwGif FESR onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

483 www.countryeconomy.com/demography/population/Burma wGif Munfhyg/

484 Government of the Republic of the Union of Myanmar. 2013. Framework for Economic and Social Reform. Nay Pyi Taw.

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 330: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 290

ukd wduspGmESifh jynfhpkHpGmukdifwG,f&ef u@rsm;toD;oD;twGuf vrf;ñTefrIrsm; ryg0ifyg/ vuf

awGUtajctae&Sd trsKd;orD;? trsKd;om;? a,musfm;av;? rdef;uav;wkdY\ rnDrQrIrsm;udk rukdif

wG,fEkdifonfhenf;wl jyKjyifajymif;vJrI\ trsKd;orD;ESifh trsKd;om;tay: rwlnDpGm oufa&mufrI

rsm;ukdvnf; rwkHYjyefEkdifyg/

pD;yGm;a&;e,fy,fwGif qif;&JEGrf;yg;rI avQmhcsa&;? tm;vkH;yg0ifEkdifaom zGHUNzdK;wkd;wufa&;

wkdYtay: txl;tav;ay;aom pDrHcsuftopfrsm;rSm usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;

rsm; vkyfEkdifpGrf;&nf wkd;wufvmaprIwkdYudk ukdifwG,f&ef tcGifhtvrf;rsm;ukd jznfhqnf;ay;yg

onf/ okdY&mwGif tBuD;pm;pD;yGm;a&;u@ (rufc½kdabm*aA') ESifh tm;vkH;tusKH;0ifaom zGHUNzdK;

wkd;wufa&;rl0g'rsm;ESifh r[mAsL[mrsm; (ukefoG,frI? &if;ESD;jr§KyfESHrI? aiGa&;aMu;a&;u@ESifh

&okH;cefYrSef;aiGpm&if;rl0g'rsm;)onf pD;yGm;a&;zGHUNzdK;rIcsnf;oufoufukd OD;pm;ay;vkyfaqmifjcif;

ukdom OD;wnfcJhvQifjzpfap? qif;&JEGrf;yg;olrsm;twGuf aumif;rGefaom tvkyftukdiftcGifh

tvrf;opfrsm; zefwD;Ekdifjcif;r&SdvQifjzpfap? qif;&JEGrf;yg;olrsm;ESifh zJMuOfcHtkyfpkrsm;ukd xnfh

oGif;rpOf;pm;vQifjzpfapwkd;wufrItenf;tusOf;rQom&&SdEkdifygrnf/¤if;tcsufESifhpyfvsOf;í

a&TUajymif;tajccsol trsKd;orD;rsm;ESifh pD;yGm;a&;rzGHUNzdK;ao;aom ae&ma'orsm; tygt0if

z,fMuOfcH&onfh wkdif;&if;om;tkyfpkrsm;? bmoma&;tkyfpkrsm;? vlrsKd;tkyfpkrsm;rS trsKd;orD;rsm;?

pD;yGm;a&;tajctae csKdUiJhaom trsKd;orD;rsm; &ifqkdifMu&onfh jyóemrsm;ESifh t[efYtwm;rsm;

tm; xnfhoGif;pOf;pm;jcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;twGuf txl;tav;ay; vkyfaqmifjcif; vkd

tyfygonf/ tBuD;pm; pD;yGm;a&;u@ (rufc½kdabm*aA')? tm;vkH;tusKH;0ifaom zGHUNzdK;wkd;wuf

a&;rl0g'rsm;ESifh r[mAsL[mrsm;ü t&if;tjrpfrsm;udk pDrHcefYcGJ&mrSm trsKd;orD;rsm; tvkyfvkyf

ukdifonfh u@rsm; (Oyrm-pkdufysKd;a&;? w&m;0ifr[kwfaom u@)okdYvnf;aumif;? qif;&JEGrf;

yg;aom trsKd;orD;aexkdifMuonfh zGHUNzdK;rIedrfhusaom jynfe,frsm;ESifh wkdif;a'oBuD;rsm;okdYvnf;

aumif;?¤if;wkdYykdifqkdifonfhukefxkwfrI\tajccHrsm;(uRrf;usifrIedrfhusaomvkyftm;)okdYvnf;

aumif;?¤if;wkdYpm;okH;onfhukefypönf;trsKd;tpm;rsm; (Oyrm-tpm;taomuf)okdYvnf;aumif;

cGJa0csrSwfay;&ef vdktyfNyD; tvm;tvmaumif;aom w&m;0if ykHrSefr[kwfaom ukefxkwfvkyf

ief;rsm;ukd tm;ay;jr§ifhwif&efvnf; vkdtyfygonf/485

FESR pD;yGm;a&;qkdif&mESifh vlrIa&;qkdif&m jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;rlabmifonf

a&&SnfpDrHudef;jzpfaom trsKd;om;zGHUNzdK;wkd;wufa&; pDrHudef; (2012-2030)ESifh csdwfqufxm;

onfh ta&;BuD;onfh rl0g'jzpfNyD; u@toD;oD;tvkduf rl0g'rsm;onf tm;vkH;yg0ifrIESifh aqG;

aEG;taumiftxnfazmfa&;ukd ñTef;qkdxm;ygonf/ ,if;onf EkdifiHawmftpkd;&\ vkyfaqmif

vsuf&Sdaom jyKjyifajymif;vJa&;azmfaqmifrIrsm;wGif usm;? r wef;wlnDrQa&;ESifh trsKd;orD;rsm;

tcGifhta&;udk azmfaqmifEkdifrnfh ta&;ygaom tcGifhtvrf;aumif;vnf; jzpfygrnf/ Oyrm-

tBuD;pm;u@rl0g' (Macrosectoral Policies) rsm;? bufpkHynma&;u@ jyKjyifajymif;vJa&;

(CESR) ESifh ajr,mtokH;csrI rl0g'uJhokdYaom tpDtpOfrsm;wGif usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;

orD;rsm; tcGifhta&;rsm;ukd aygif;pyfxnfhoGif;vsuf&Sdonf/ ,if;vkyfaqmifrIonf t&yfbuf

tzGJUtpnf;rsm;? ukvor*¾tzGJUtpnf;rsm;ESifh tjynfjynfqkdif&m zGHUNzdK;rIrdwfzuftzGJUrsm;wkdY\

vIHYaqmfwkdufwGef;rIESifh enf;ynmyHhykd;rIrsm;jzifh EkdifiHawmftpkd;&u OD;aqmifaom aqG;aEG;rIrsm;rS

485 atmufajcrSwfpk 64/

Page 331: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 291

xGufay:aom &v'fjzpfonf/

tpkd;&\ EkdifiHa&;jyKjyifajymif;vJa&; BudK;yrf;rIrsm;jzpfMuaom trsKd;om;jyefvnfoifhjrwf

a&;? Nidrf;csrf;a&;ESifh vlrIaygif;pnf;nDñGwfa&; vkyfief;pOfwkdYü vkyfykdifcGifhrsm;? rl0g'rsm;? EkdifiH

a&;tzGJUtpnf;rsm;\ tpOftvmxkH;pHrsm;? Oya'rsm;? vkyfief;tqifhpHrsm;wGif trsKd;orD;rsm;

yg0ifrI? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&mwkdYukd xnfhoGif;

vkyfukdifaqmif&GufrIwkdYukd wduspGm tmrcHxm;jcif; r&Sdyg/ þusm;? r a&;&m tajctaeavhvm

qef;ppfrIü azmfxkwfwifjyxm;ouJhokdYyif EkdifiHa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;qkdif&m tkyfcsKyfrIu@\

zGJUpnf;wnfaqmufykHESifh vkyfief;pOfwkdYwGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\

tcGifhta&;rsm;qkdif&mwkdYukd xnfhoGif;vkyfukdifaqmif&GufrIwkdYukd wduspGm tmrcHxm;jcif; r&Sdyg/

þ usm;? r a&;&m tajctae avhvmqef;ppfrIü azmfxkwfwifjyxm;ouJhokdYyif EdkifiHa&;ESifh

Nidrf;csrf;a&;qkdif&m tkyfcsKyfrIu@\ zGJUpnf;wnfaqmufykHESifh vkyfief;pOfwkdYwGif usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m wkd;wufrItñTef;udef;rsm;onf ¤if;

tcsufukd oufaojyygonf/

jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfukd a,bk,sqefpGm rlabmifcsrSwfxm;onfhwkdif 1995

ckESpf abusif;vkyfief;vrf;ñTef\ e,fy,f 12 &yfESifh nDñGwfaom trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wuf

a&;qkdif&m trsKd;om;tqifh r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022)onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQ

rIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m vkyfief;pOfrsm;ukd ukdifwG,f&ef tcGifhtvrf;rsm;

tjzpf vrf;zGifhay;ygonf/ ,if;pDrHudef; taumiftxnfazmfaqmif&mrSm ulnDyHhykd;rIudk 0efBuD;

Xmersm;tcsif;csif; csdwfqufjcif;ESifh yl;aygif;aqmif&Gufjcif;tm;jzifhvnf;aumif;? t"du

0efBuD;Xmersm;twGif;wGif xda&mufpGm aygif;pyfxnfhoGif; aqmif&Gufjcif;tm;jzifhvnf;aumif;

vkyfaqmif&ygrnf/

jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm; ckdifrmpGm tjrpfwG,fap&ef aqmif&Guf&mwGif pdefac:csufrsm;rSm...

(1) jyKjyifajymif;vJrIvkyfief;tqifhqifh\ vsifjrefaom vkyfaqmifrIrsm;

(2) tzGJUtpnf;tqifhqifh\ em;vnfvufcHEkdifpGrf;tMum;rSm &Sdaeonfh uGm[csufrsm;

(3) pDa'goabmwlpmcsKyfESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTefwkdYESifh nDñGwfaom usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD; tcGifhta&;rsm; yg0ifonfh 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;tajccHpnf;

rsOf;pnf;urf;rsm;udk rl0g'qkdif&mESifh tzGJUtpnf;rsm;qkdif&mwGif xnfhoGif;tokH;jyKjcif;jzifh

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; ckdifrmatmif vkyfaqmifvkd

onfh pdwfqE´jyif;jyrIonf tzGJUtpnf;rsm;twGif; rwlnDMujcif;wkdY jzpfygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m uwdu0wfrsm;

twGuf wm0efcHvkyfaqmifrIwkdYudk pdwfqE´jyif;jypGmjzifh vkyfaqmifvkdrI? pGrf;&nfjynfh0rIESifh

oabmxm;pdwftajccH ajymif;vJrIrsm;ESifhomvQif wkd;wufrIudk &&SdEkdifygrnf/ xkdokdYvkyfaqmif&m

wGif tzGJUtpnf;qkdif&m vkyfykdifcGifhrsm;? rl0g'rsm; a&;qGJrIqkdif&m enf;ynmtaxmuftulrsm;?

taumiftxnfazmfaqmifrI? apmifhMunfhMuyfrwfrI? tuJjzwfrI? ½kyfykdif;qkdif&m tajccHtaqmuf

ttkHrsm;? vlYpGrf;tm;t&if;tjrpfrsm;? aiGa&;aMu;a&;wkdYESifh oufqkdifaom pHvkyfxkH;vkyfenf;

rsm;? a&&SnfwnfwHhckdifNrJaom rl0g'rsm;ESifh pDrHudef;rsm;? wm0efcHrI&Sdaom vkyfief;rlabmifrsm;)

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 332: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 292

vkdtyfonf/okdY&mwGifwpfNydKifwnf;rSmyif¤if;vkyfief;pOfonfEkdifiHa&;vkyfief;pOfwpfckjzpf&m

trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tMum;rSm wef;wlnDrQrI\ vufawGUtusKd;oufa&mufrIukd tm

rcH&eftwGuf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQa&; vkyfykdifcGifhrsm;tm; taumiftxnfazmfaqmif&m

rSm aocsmap&ef EkdifiHa&;t& vufoifhcHEkdifrI? wpfEkdifiHvkH;tqifh yg0ifywfoufoltm;vkH;\

oufqkdifrIESifh wm0ef&SdrI? EkdifiHa&;qkdif&m tm;ay;rIESifh vkyfykdifcGihfrsm; vkdtyfNyD; wm0efcHrI&Sdaom

vkyfief;rlabmifrsm;tm; tmPmouf0ifap&efESifh azmfaqmif&ef vkdtyfygonf/

8-3/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;tcGifhta&;rsm;qkdif&m pDa'goabmwlnDrIESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTef wkdY\ tajccHoabmw&m;rsm;ESifh nDñGwfaom ? wm0efcHrI&Sdaom vkyfief;rlabmifrsm; taumiftxnfazmfjcif;

þ usm;? r a&;&m tajctae avhvmqef;ppfrIwGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m pDa'guGefAif;&Sif;ESifh abusif;vkyfief;vrf;ñTefwkdY\

tajccHoabmw&m;rsm;ESifh nDñGwfaom? wm0efcHrI&dSaom vkyfief;rlabmif\ t"dutpdwf

tykdif;rsm;yg0ifygonf/¤if;wkdYrSm...

vlrItzGJUtpnf;\ tqifhwkdif;rSm w&m;0ifESifh w&m;0ifykHrSefr[kwfaom pD;yGm;a&;qkdif &m? EkdifiHa&;qkdif&m? vlrI,Ofaus;rI qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfrIESifh taumiftxnfazmfaqmifrI ,EÅ&m;rsm; BuD;MuyfrIwkdYwGif trsKd;orD;rsm;\ tjynfht0ESifh wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifcGifh

trsKd;orD;rsm;onf qkH;jzwfcsufcsrSwfrIwGif tjynfht0 yg0ifvkyfaqmifcGifh &Sd&rnf[k

vnf;aumif;? rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm; a&;qGJrI? taumiftxnfazmfaqmifrI? apmifhMunfhMuyf

rwfrI? tuJjzwfrI ponfh pD;yGm;a&;qkdif&m? EkdifiHa&;qkdif&mESifh vlrI,Ofaus;rIqkdif&m rl0g'vkyf

ief;pOftqifhwkdif;rSm yg0ifvkyfaqmifolrsm;tjzpf tjynfht0 yg0ifvkyfaqmifcGifh &Sd&rnf[k

vnf;aumif; qkdvkdygonf/ trsKd;orD;rsm;onf vlxkaqG;aEG;yGJrsm;ESifh a&G;aumufwifajr§mufrI?

wifajr§mufcHrI vkyfief;pOfrsm;wGif tjynfht0 yg0ifvkyfaqmifcGifh &Sd&ygrnf/ txl;ojzifh z,f

MuOfcHxm;onfh trsKd;orD;rsm;\ OD;pm;ay;rIrsm;ukd rl0g'ESifh pDrHudef;rsm;wGif xnfhoGif;&ygrnf/

xkdYjyif av;pm;vkdufemrIr&Sdjcif;twGuf ajz&Sif;csufawmif;qkdykdifcGifh? pnf;rsOf;pnf;urf;ESifh

nDñGwfpGm aqmif&Guf&ef awmif;qkdcGifhwkdYudk trsKd;orD;rsm; &&Sd&ygrnf/

,if;onf rl0g'qkH;jzwfcsufrsm;\ xdckdufoufa&mufrIukd trsm;qkH;cHpm;&rnfh trsKd;

orD;rsm;twGuf vkyfaqmifay;jcif;? pDa'gESifh abusif;pHrsm;udk jynfhrDapjcif;ESifh zGHUNzdK;a&;wGif

&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udk taumif;qkH;? txda&mufqkH; jzpfapygrnf/

rl0g'qkdif&mESifh tzGJUtpnf;qkdif&m ywf0ef;usifrsm;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&mESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh ta&;rsm;qkdif&m vkyfykdifcGifhrsm;

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk tpkd;&\ ta&;,l

Page 333: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 293

aqmif&Guf&ef &nfrSef;csufwpfcktaejzifh NrJNrHrIjzifh aqmif&Guf&rnfh pHcsdefpHñTef;owfrSwfcsufrsm;

wGif xnfhoGif;&ygrnf/ tzGJUtpnf;wpfck\ w&m;0ifvkyfykdifcGifhwGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

ESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;tm; av;pm;rI? umuG,fapmifha&SmufrIESifh jznfhqnf;rIwkdY

jy|mef;xm;vQif¤if;onfusm;?ra&;&mwef;wlnDrQrIESifhtrsKd;orD;rsm;\tcGifhta&;rsm;qkdif

&m vkyfief;pOfwkd;wufrItwGuf vkyfykdifcGifhtmPm&Sdolrsm;ESifh wm0ef&Sdolrms;tm; wm0efcHrI

&Sdap&efESifh trSefwu,f wef;wlnDrQrIukd tmrcHap&ef aqmif&Gufjcif;\ ta&;ygaom

oufaoom"uwpfck jzpfvmygvdrfhrnf/486

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; wkd;wufa&;twGuf pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom vkyfxkH; vkyfenf;rsm;

tzGJUtpnf;qkdif&m vkyfykdifcGifhrsm;onf usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\

tcGifhta&;rsm;udk ukdifwG,fykdifcGifh &SdEkdifaomfvnf; xda&mufaom usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

ukd tmrcH&eftwGuf pD;yGm;a&;qkdif&m? vlrIa&;qkdif&mESifh EkdifiHa&;qkdif&m tzGJUtpnf;rsm;\

tBuD;wef;? tvwfwef;ESifh ti,fwef;tqifhwkdif;wGif usm;? r a&;&m wef;wltav;xm;aom

oD;oefYOya'rsm;? pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;? vkyfxkH;vkyfenf;rsm;? vrf;ñTefcsufrsm;tjzpfokdY uwd

u0wfxkwfjyefcsufrsm;? vkyfykdifcGifhrsm;? ykdrkdus,fjyefYaom rl0g'rsm;ESifh Oya'rsm;udk ykdrkdtaumif

txnfazmfaqmif&ef vdktyfygonf/

Oyrm-oufaocHjcif;qkdif&m Oya't& t"r®jyKusifhcH&aom trsKd;orD;onf oufao

xGufqkd&ef wm0ef&Sdjcif;aMumifh w&m;½kH;twGif; trsm;jynfola&SUarSmufrSm w&m;vkdbufu

¤if;trsKd;orD;tm;vdifykdif;qkdif&m rIcif;&mZ0ifukd ppfaq;ar;jref;cGifh&Sd&m ¤if;trsKd;orD;onf

vdifqufqHrIjyK&ef oabmwloltjzpfokdY a&mufap&ef oufaojyoEkdifonftxd ppfaq;ar;

jref;Ekdifojzifh ¤if;Oya'onf trsKd;orD;rsm;tm; t"r®jyKusifhcH&rIukd wkdifMum;jcif;? ta&;,l

tjypf'Pfay;&ef awmif;qkdjcif;rsm;rS t[efYtwm;jyKvsuf&Sdygonf/ a&G;aumufyGJrsm;wGif

trsKd;orD;rJqE´ay;olrsm;\ vdktyfcsufrsm;ukd xnfhoGif;pOf;pm;jcif; r&Sdaom vkyfief;pOfvrf;ñTef

rIrsm;\ tusKd;quftjzpf rJ½kHrsm;onf trsKd;orD;rsm; aexkdif&mESifh a0;uGmpGm wnf&Sdjcif;?

rJay;&ef tcsdefowfrSwfcsufrsm;onf trsKd;orD;rsm;\ tvkyfcsdefESifh oifhwifhavsmufywfrI r&Sd

jcif;wkdY jzpfay:apjcif;tm;jzifh trsKd;orD;rsm;\ rJqE´ay;jcif;tcGifhta&;ukd t[efYtwm;jzpfap

ygonf/ a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;

ESifh tjcm;e,fy,frsm;&Sd rwlnDaom tcef;uu@rsm;wGif yg0ifvkyfaqmifcGifhESifhpyfvsOf;í

,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm; r&Sdjcif;aMumifh xda&mufrI&Sdaom wef;wlnDrQrItwGuf wkd;wuf

aqmif&Gufjcif;udk aESmifhaES;apygonf/

xkdYaMumifh oabmwlnDrIaMunmcsufrsm;? vkyfykdifcGifhrsm;? ykdrdkus,fjyefYaom rl0g'rsm;ESifh

Oya'rsm;tm; usm;? r wef;wl tav;xm;½Ijrifaom oD;oefYOya'rsm;? pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;?

vkyfxkH;vkyfenf;rsm;? vrf;ñTefcsufrsm;tjzpfokdY taumiftxnfazmfaqmif&ef ta&;BuD;ygonf/

¤if;wkdYonfatmufazmfjyygu@rsm;tay:tusKd;oufa&mufrI&Sdygonf/

486 atmufajcrSwfpk 410/

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 334: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 294

(u) vdifESifh tjcm; uGJjym;jcm;em;rIrsm;ukd cGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; aumuf,ljcif;?

trsKd;tpm; cGJjcm;owfrSwfjcif;? avhvmqef;ppfjcif;? tcsuftvufokH;Ekdifjcif;/

(c) vlYpGrf;tift&if;tjrpf? 0efxrf;a&G;cs,fcefYxm;jcif;? 0efxrf;rsm;tm; a&&Snfxdef;odrf;Ekdifjcif;?

tvkyftukdif\ tajctae (trSefwu,f tusKd;oufa&mufrI&Sdaom wef;wlnDrQrI tvsif

tjref&&Sda&;twGuf ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm; yg0if)? tzGJUtpnf;tqihfwkdif;wGif

pGrf;aqmif&nf pHcsdefpHñTef;owfrSwfcsuftaejzifh usm;? r wef;wl tav;xm;½IjrifrIukd

xnfhoGif;pOf;pm;onfh pGrf;aqmif&nftuJjzwfjcif;/

(*) usm;? r wef;wl tav;xm;½Ijrifaom ½kyfykdif;qkdif&m tajccHtaqmufttkH? usm;? r a&;&m

wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;wkdYtwGuf bwf*sufcGJa0csrSwfjcif;

wkdYudk xnfhoGif;pOf;pm;onfh zGHUNzdK;wkd;wufa&;rl0g'ESifh vkyfief;pDrHcsuf a&;qGJjcif;/

(C) apmifhMunfhMuyfrwfjcif;? tzGJUtpnf;qkdif&m rl0g'rsm;tm; tuJjzwfjcif; (xda&mufrIESih

vkyfief;vnfywfrI)? wnfhrwfjyKjyif&ef ta&;,laqmif&Gufjcif;/ usm;? r a&;&m wef;wlnDrQ

rIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ESifh pyfvsOf;aom tzGJUtpnf;qkdif&m tajctaersm;

ESifh rl0g'wkdYESifh oufqkdifaom 0wå&m;rsm; aocsmap&eftwGuf tzGJUtpnf;twGif;ESifh

tjyif ESpf&yfpvkH;\ vkyfief;pOfrsm;tm; BuD;MuyfrIü trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIudk

vG,fulacsmarGU&ef taxmuftulay;&ygrnf/ tjyKtrl tavhtx ajymif;vJrI jr§ifhwif&ef

twGuf¤if;ta&;,laqmif&GufrIrsm;?txl;ojzifhusm;?rwef;wltav;xm;½Ijrifaom

pGrf;aqmif&nf pHcsdefpHñTef;owfrSwfrIESifh jyKjyifwnfhrwfap&ef ta&;,laqmif&GufrIrsm;onf

ta&;ygaom enf;vrf;rsm; jzpfygonf/

usm;? r wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; usifhokH;aom ,Ofaus;rI"avhxkH;pH

tjyKtrltavhtxajymif;vJjcif;onfta&;BuD;aomfvnf;¤if;tajymif;tvJrsm;onf

vkyfief;cGiftwGif; qkay;? 'Pfay;pepfuJhokdY rufvkH;rsm;aMumifhom jzpfygu vkHavmufrIr&Sdyg/

av;eufaom wefzkd;xm;rIrsm;ESifh pdwfoabmxm;rsm; ajymif;vJjcif;uomvQif ppfrSefaom

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;twGuf tjyKtrltavhtx

ajymif;vJrIukd tckdiftrm tjrpfwG,faprnfjzpfNyD; ppfrSefaom toGiful;ajymif;a&;ukd jzpfxGef;

aprnf jzpfygonf/

rd½kd;zvmtpOftvm pdwfoabmxm;cH,lcsufrsm;onf trsKd;om;rsm;tm; tdrfaxmi

OD;pD;? rdom;pk0ifaiG&SmazGolrsm;? arG;&myg t&nftcsif;&Sdaom acgif;aqmifrsm;? ukefxkwfvkyfol

rsm;? ppfom;rsm;tjzpfvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;tm; ZeD;rsm;? rdcifrsm; okdYr[kwf vdifqufqHrI

r&Sdaom jA[®mp&d,usifholrsm;tjzpf rSwf,lonfh rd½kd;zvm tpOftvmtjrifrsm;ESifh wif;usyf

aom usm;? r a&;&m w&m;aotjrifrsm;udk tm;ay;ygonf/ trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\

usm;? r a&;&m tcef;u@qkdif&m w&m;aotjrifESifh qufET,faom yifukdt&nftcsif;rSwf,l

rIrsm;onf trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;twGuf rqef;aom jzpf½kd;jzpfpOf[k (obm0[k)

,lqapygonf/tu,fítrsKd;orD;rsm;onf¤if;trsKd;tpm;wpf&yf&yfwGifryg0ifvQifaomf

vnf;aumif;? pHowfrSwfxm;onfh ykHpHtqifhtwef;ukd csKd;azmufonf[k xifjrifvQifaomfvnf;

Page 335: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 295

aumif;? vlrItzGJUtpnf;u pHowfrSwfxm;onfh trsKd;orD;rsm;\ ykHpHukd csKd;azmufonf[k

xifjrifvQifaomfvnf;aumif;¤if;wkdYtm;ukd,fusifhw&m;ysufonf?½kdif;pkdif;onf?raumif;qkd;

0g;[k ,lqMuygonf/

þusm;?ra&;&mtajctaeavhvmqef;ppfrIütav;ay;wifjyxm;onfh¤if;usm;?

r a&;&m w&m;aotjrifrsm;onf trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;t&? vlrIa&;t&ESifh EkdifiHa&;t&

yg0ifvkyfaqmifcGifhudk trsKd;om;rsm;ESifh wef;wlnDrQESifh tjynfht0&&Sda&;tm; t[efYtwm;jyK

vsuf&Sdygonf/ Oyrm-trsKd;om;rsm;tm; tdrfaxmifOD;pD;rsm;? tdrfaxmifpk 0ifaiG&SmazGolrsm;

tjzpfvnf;aumif;? trsKd;om;rsm;onf trsKd;om;rsm;xuf ukefxkwfpGrf;tm; ykdrkdaumif;onf[k

vnf;aumif; xifjrif,lqjcif;aMumifh v,f,mpkdufysKd;a&;vkyfief;rS trsKd;orD;rsm;\ v,form;

tcef;u@ukdaysmufuG,fapNyD;¤if;wkdY\v,f,majrwef;wlnDrQykdifqkdifcGifhESifhukefxkwfvkyfrI

ypönf;rsm; vufvSrf;rDrIwkdYtwGuf t[efYtwm;rsm;? trsKd;orD;rsm;\ v,f,mukefxkwfvkyfrI

tay: tysufoabmaqmifaom tusKd;oufa&mufrIrsm;ESifh usm;? r a&;&m tajccHaom

vkyfcaMu;aiG uGm[rIrsm; jzpfay:apygonf/ trsKd;om;rsm;tm; arG;&myg t&nftcsif;&Sdaom

acgif;aqmifrsm;ESifh ppfom;rsm;tjzpf ,kHMunfrIonf pdrfh0ifysHUESHYaejcif;aMumifh Nidrf;csrf;a&;

vkyfief;pOf\ u@tm;vkH;tygt0if EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wkdYwGif trsKd;om;

rsm;ESifhtwl trsKd;orD;rsm;\ wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifcGifhESifh jznfhqnf;cGifhukd wm;jrpfxm;yg

onf/

vlYb0\ e,fy,fwkdif;rSmvnf;aumif;? &yf&Gmtokdif;t0kdif;rsm;ESifh tzGJUtpnf;rsm;\

tqifhwkdif;rSmvnf;aumif; vlrsm;\ ,Ofaus;rI"avhxkH;pHrsm;ESifh pdwfoabmxm;rsm;udk

ajymif;vJ&efvkdtyfygonf/¤if;tajymif;tvJtvkdYiSm rl0g'rsm;? pHcsdefpHñTef;jynfhrDaomvkyf

ief;pOfrsm;ukd xda&mufpGm taumiftxnfazmfaqmif&efvnf;aumif;? trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;

orD;rsm;? a,musfm;av;i,f&G,frsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tMum; ppfrSefaom wef;wlnDrQrI

twGufvnf;aumif; axmufcHtm;ay;jcif;ESifh todw&m;Edk;Mum;rI jr§ifhwifjcif;wkdYukd aqmif&Guf

&rnfjzpfygonf/

usm;? r a&;&m ;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ESifh pyfvsOf;í pGrf; aqmif&nfjr§ifhwifjcif;

tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;? tzGJUtpnf;ESifh Xmeqkdif&m 0efxrf;rsm;ESifh a'oqkdif&m

vlrItzGJUtpnf;rsm;onfusm;?ra&;&mtodw&m;Ekd;Mum;vmNyD;¤if;wkdY\ywf0ef;usiftwGif;

tajymif;tvJrsm;ukdtrSefwu,fvkdvm;vufcHvmonfhwkdif¤if;wkdYonfusm;?ra&;&mwef;

wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;ukd vufawGUusifhokH;&mrSm ynm&yfqkdif&m uRrf;

usifrI csKdUwJhMuygonf/ om"ujyop&mwpfcktaejzifh vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;

ESifh (tjcm;uGJjym;jcm;em;rI cGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;) aumuf,lrI? cGJjcm;owfrSwfrI?

avhvmqef;ppfrIESifh ykHESdyfjzefYa0rIwGifjzpfap? rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm; a&;qGJrI? azmfaqmifrI?

BuD;MuyfrIESifh tuJjzwfrIwkdYwGifjzpfap usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm;ukd tajccHaom tjrifjzifh vkyfaqmif&rnfh enf;vrf;rsm;jzpfygonf/ a&&SnfwnfwHh

xdef;odrf;a&;twGuf a'oqkdif&m csOf;uyfrIrsm;? yg0ifvkyfaqmifrIrsm;ESifh aqG;aEG;tBuHay;rIrsm;

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 336: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 296

tay: tajccHaom tzGJUtpnf;qkdif&m pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifrIü &if;ESD;jr§KyfESHrIjyKvkyf&ef vkdtyf

ygonf/

trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&nf &Sdvmapjcif;

rl0g'rsm;ESifh tzGJUtpnf;qkdif&m ywf0ef;usifrsm;rSm usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrI

tajc cHaom rl0g'rsm;ESifh usifhokH;rIrsm;udk tpysKd;rIESifh azmfaqmifrIjyKonfhwkdif vlrIa&;qkdif&m?

pD;yGm;a&;qkdif&mESifh EkdifiHa&;qkdif&mb0wkdYü trsKd;om;rsm;ESifhtwl wef;wlnDrQESifh tjynfht0

yg0ifvkyfaqmif&efjzpfap? a&G;cs,frIrsm;ESifh tcGifhta&;rsm;ukd usifhokH;&efjzpfap? ¤if;wkdY\

vkyfykdifcGifhrsm;ukd awmif;qkd&efjzpfap trsKd;orD;rsm;onf rdrdwkdY\ vkyfEkdifpGrf;&SdrIukd ,kHMunfrI

&SdEkdifrnfr[kwfyg/¤if;vkyfief;pOfrsm;onfrlvtajccHtm;jzifhqufpyfrI&Sdojzifhrl0g'qkdif&mESifh

tzGJUtpnf;qkdif&m tajymif;tvJrsm;ESifh wpfNydKifwnf;yif trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;

vkyfaqmif&rnfjzpfygonf/

trsKd;orD;rsm;onfvlom;rsm;jzpfjcif;aMumifh¤if;wkdYonftrsKd;om;rsm;ESifhwef;wl&nf

wl vlYtcGifhta&;rsm; &&Sdonf[k trsKd;orD;rsm;taeESifh odxm;&rnfjzpfygonf/ rnfonfhtajc

taerSm rnfolu rnfonfhtcGifhta&;rsm;ukd csKd;zsufaMumif; em;vnfod&Sdap&ef trsKd;orD;rsm;

\ todynmESifh todw&m;wkdYukd jr§ifhwif&ygrnf/ rnfonfh w&m;Oya'qkdif&m ulnDyHhykd;rIrsm;?

rnfonfhtzGJUtpnf;qkdif&m vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh rnfonfh0efaqmifrIrsm;onf trsKd;orD;rsm;

taejzifh tcGifhtvrf; vufvSrf;rD&ef? apmifhMunfhMuyfrwfrI usifhokH;Ekdif&efESifh epfemaMu;awmif;

qkdEkdif&eftwGufjzpfaMumif; em;vnfod&Sdap&ef trsKd;orD;rsm;tm; pGrf;aqmif&nfjr§ifhwif&yg

rnf/¤if;vkyfykdifcGifhrsm;ESifh&ykdifcGifhrsm;udkawmif;qkd&eftwGuftrsKd;orD;rsm;wpfa,mufcsif;ukd

jzpfap? tpktzGJUtvkdufukdjzpfap ulnDyHhykd;&ygrnf/ usm;? r wef;wl tav;xm;aom rl0g'rsm;

ESifh 0efaqmifrIrsm;udk a&;qGJjcif;? taumiftxnfazmfaqmifjcif;? apmifhMunfhMuyfrwfjcif;ESifh

tuJjzwfjcif;jyK&mrSm tpkd;&ESifhtwl tvkyfvkyfukdif&ef trsKd;orD;rsm;tm; pGrf;aqmif&nfwnf

aqmuf&ef wkdufwGef;&ygrnf/

wpfenf;tm;jzifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;onf vkyfief;pOfwpf&yfjzpfyg

onf/ b0\ e,fy,ftoD;oD;wGif ukd,fykdifa&G;cs,f qkH;jzwfrIjyK&efvnf;aumif;? Opömypönf;

t&if;tESD;rsm;ESifh tusKd;aus;Zl;rsm; (½kyfykdif;qkdif&m? pD;yGm;a&;qkdif&mESifh aiGa&;aMu;a&;qkdif&m)?

½kyf0w¬Kr[kwfaom t&if;tESD;rsm;ESifh tusKd;aus;Zl;rsm; (owif;tcsuftvuf? tcsdef ponf)

vufvSrf;rD&ef? pDrHcefYcGJcGifhESifh ykdifqkdifcGifh&&Sd&efvnf;aumif; txufygvkyfief;pOfü trsKd;orD;

rsm;onfwuf<uaomjyKvkyfolrsm;tjzpf¤if;wkdY\tcGifhta&;rsm;udkusifhokH;Muygonf/¤if;

vkyfief;pOftwGif; trsKd;orD;rsm;onf vlrItzGJUtpnf;\ e,fy,fwkdif;ESifh tqifhwkdif;rSm qkH;

jzwfcsufcsrSwfaom u@wGif odomxif&Sm;aom ta&twGufyrmPjzifh wkd;wufukd,fpm;jyKcGifh

&&SdNyD; rl0g'qkdif&m OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;tay: usm;? r a&;&mtjrifjzifh xda&mufpGm

MoZmvTrf;rkd;Ekdifygonf/ pD;yGm;a&;? tpkd;&tkyfcsKyfa&;ESifh vlrIa&;e,fy,fwkdYü tajcwnfaeonfh

usm;? r a&;&m tajccHaom w&m;aotjrifrsm;udkvnf;aumif;? trsKd;om;rsm;ESifhtwl trsKd;

orD;rsm;\ tjynfht0ESifh wef;wlnDrQ yg0ifvkyfaqmifrIukd wm;jrpfonfh usm;? r a&;&m tajccH

Page 337: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 297

aom w&m;aotjrifrsm;ukdvnf;aumif; trsKd;orD;rsm;onf tajymif;tvJjyKvkyfEkdifygonf/

trsKd;orD;rsm;onf ¤if;wkdY\ tEÅ&m,fuif;&Sif;a&;ESifh vkHNcHKa&;ukd Ncdrf;ajcmufcH&jcif;r&SdbJ

aMumuf&GHUxdwfvefYrIuif;pGm aexkdifEkdifygonf/ &Sif;vif;csufrsm;ESifh ajymif;vJrIrsm;ukd wpfOD;

csif;jzpfap? tpktzGJUtvkdufjzpfap awmif;qkd&ef apmifhMunfhMuyfrwfrI,EÅ&m;ü aumif;pGm

ukd,fpm;jyKEkdifygonf/

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m wm0ef,lrIESifh

wm0efcHrIwkdYudk atmufygvkyfaqmifrIwkdYtm;jzifh &,lEkdifygonf/ trsKd;orD;rsm;\ wpfOD;csif;jzpf

ap? tpktzGJUtvkdufjzpfap toH (0g) MoZmvTrf;rkd;rIukd jr§ifhwifjcif;ESifh tajymif;tvJtwGuf

axmufcHtm;ay;rIukd t&Sdeft[kefjzifh vkyfaqmifjcif;ESifh aps;uGufrsm;? EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ü

,SOfNydKifrIukd tm;ay;onfhtajctaewGif trsm;jynfolqkdif&m 0efaqmifrI yHhykd;olrsm;? a&G;

aumufyGJ0if EkdifiHa&;ygwDrsm;twGif; trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;onf a&G;cs,frIukd tavh

tusifhjyKvkyfMujcif;wkdY jzpfygonf/487

þ usm;? r a&;&mtajctae avhvmqef;ppfrIu txl;tav;ay; ñTefjyrIt&

trsKd;orD;rsm; toH(0g) MoZmvTrf;rkd;rIukd jr§ifhwifaom tiftm;\ tajccHtaMumif;&if;wkdYrSm...

(u) rl0g'qkdif&m OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ESifh taumiftxnfazmfaqmifrIrsm;tay: usm;?

r a&;&m tjrifjzifh xda&mufaom MoZmvTrf;rkd;Ekdif&ef vlrItzGJUtpnf;\ e,fy,fwkdif;ESifh

tqifhwkdif;rSm qkH;jzwfcsufcsrSwfrIESifh BuD;MuyfrIu@rsm;ü odomxif&Sm;aom yrmPjzifh

ukd,fpm;jyKrIjzpfaom trsKd;orD;rsm;\ todynmjynfh0aom vkyfaqmifrIrsm;/

(c) trsKd;orD;rsm;\ orkdif;ESifh csDí cHpm;cJh&aom aemufuscJhrIrsm;twGuf jyefvnfvkdufrD&ef

vnf;aumif;? ,SOfNydKifrIe,fy,fwGif trsKd;om;rsm;ESifh wef;wlnDrQ tcGifhta&;&&Sdap&efvnf;

aumif;? ppfrSefaom wef;wlnDrQrItwGuf t&Sdeft[kefjzifh jr§ifhwifa&;ukd yHhykd;&efvnf;aumif;

&nf&G,faom ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;/

¤if;,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;ukd a&G;aumufyGJqkdif&m EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;?

toif;tzGJUrsm;\ OD;pD;tzGJUrsm;? pDrHcefYcGJrI&mxl;Xmersm;? yk*¾vduu@rsm;? ynma&;u@rsm;?

rd½kd;zvm "avhxkH;pH w&m;pD&ifa&;rsm;wGif tpysKd;usifhokH;Ekdifygonf/

okdY&mwGif¤if;,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;onfqkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ütrsKd;orD;

rsm;\ MoZmvTrf;rkd;rIckdifrmap&efESifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm; xda&mufrI a&&SnfwnfwHhckdifrmap&eftwGuf vkHavmufjcif;r&Sdyg/ þ usm;? r a&;

&m tajctae avhvmqef;ppfrIü taxmuftxm;jyoxm;ouJhodkY qkH;jzwfcsufcsrSwfrIü

trsKd;orD;rsm;\ todynmjynfh0aom? MoZmvTrf;rkd;rI&Sdaom vkyfaqmifrIrsm;ESifh ,m,Dtxl;

vkyfaqmifcsufrsm;ukd tjcm;vkyfief;pOfrsm;? ta&;ygaom udpö&yfrsm;ESifhtwl wpfNydKifwnf;

aqmif&Guf&ef vkdtyfygonf/ wpfNydKifwnf;aqmif&Guf&rnfh tjcm;vkyfief;pOfrsm;rSm...

(u) qkH;jzwfcsufcsonfhae&mwGif &Sdaom rnfonfhe,fy,frS trsKd;orD;? trsKd;om;rqkd usm;?

r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&mudk xda&mufpGm ulnDyHhykd;

vmapa&; vkyfaqmif&rnf/

(c) ajymif;vJrIrsm;onf rl0g'ykdif;? tzGJUtpnf;qkdif&m ywf0ef;usifrsm;üyg ajymif;vJ&rnfjzpfNyD;

487 atmufajcrSwfpk 410/

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 338: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 298

,if;wGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&m vkyfykdifcGifhrsm;ukdvnf;aumif;? usm;? r wef;

wltav;xm;aom vkyfaqmifrItwGuf rufvkH;rsm;? t&if;tESD;yHhykd;rIrsm;ukdvnf;aumif;?

usm;? r wef;wl tav;xm;aom tzGJUtpnf;qkdif&m pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIrsm;?

"avhxkH;pHrsm;ESifh pdwfoabmxm; jyKjyifajymif;vJrIrsm;tygt0if pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom

vkyfief;pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;ukdvnf;aumif; txift&Sm; azmfjyyg&Sd&ygrnf/

(*) usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;onf jynfoltrsm;pk\

tusKd;pD;yGm;wGif yg0ifaMumif;ESifh usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIvkyfief;pOfonf rdom;pk

twGif; jzpfap? &yf&Gmtokdif;t0kdif;twGif;jzpfap? pD;yGm;a&;ESifh aygif;oif;qufqHa&;e,f

y,ftwGif;jzpfap? trsKd;om;rsm;? trsKd;orD;rsm;ESifh uav;oli,frsm;tay: tjyKoabm

aqmifaom tusKd;oufa&mufrI&SdaMumif; jynfoltrsm;pku vufcH,HkMunf&ef vkdtyfyg

onf/¤if;onfjrefrmEkdifiH\jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfESifhzGHUNzdK;wkd;wufrIa&&Snfwnf

wHhckdifNrJa&;twGuf trSefyif ta&;ygygonf/

(C) usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIudk axmufcHtm;ay;olrsm;onf qufpyfvsuf&Sdaom u@

rsm;toD;oD;rS tkyfpkrsm;tcsif;csif;? tjcm;axmufcHtm;ay;olrsm;? 'ku©cHpm;&aom tkyfpk

rsm;ESif ckdifrmpGm yl;aygif;aqmif&Gufjcif;jzifh tiftm;ykdrkdawmifhwif;ckdifrmap&ef yHhykd;Mu&yg

rnf/

jrefrmEkdifiHrSmvnf; tjcm;a'orsm;rSmuJhokdYyif jyKjyifajymif;vJa&;twGuf trsKd;orD;rsm;

\ toHonf ta&;ygaom jznfhqnf;rIjzpfygonf/

(u) OD;pGmyxr usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrItay: axmufcHtm;ay;rIrsm;onf 'Drkdua&pD

tkyfcsKyfa&;pepftwGuf tiftm;BuD;rm;aom pnf;½kH;vIHYaqmfrIwpfckjzpfygonf/

(c) 'kwd,? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;onf jynfolYvkyf

ief;rsm;ukd tuJjzwfonfh pHcsdefpHñTef;rsm;\ tpdwftykdif;wpf&yfjzpfygonf/ Oyrmrsm;tae

jzifh zGJUpnf;ykHtajccHjyKjyifajymif;vJa&;wGif usm;? r a&;&m tjrifrsm; xnfhoGif;&eftwGuf

axmufcHtqkdjyKrI? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOf\ u@wkdif;wGif trsKd;orD;rsm; yg0if&ef wkduf

wGef;rI? trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIrS tumtuG,fay;&ef wdusjynfhpkHaom Oya'a&;

qGJ&mrSm tpkd;&ESifh tjcm;qufpyftzGJUtpnf;rsm;tm; ynm&yfqkdif&m taxmuftulay;rI

rsm;ukd ukvor*¾ESifhtwl yl;aygif;vkyfaqmifrIESifh trsKd;orD;rsm;twGuf ykdrkdaumif;rGefckdifrm

aom tvkyftukdiftcGifhtvrf;rsm; ykdrkdrsm;jym;ap&eftwGuf rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;

csrSwfrIwkdY yg0ifygonf/

(*) wwd,? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&m axmufcHtqkdjyKrIrsm;onf tjynfjynfqkdif&m

pmcsKyfpmwrf;rsm;ESifh y#dnmOfrsm;? txl;vkyfxkH;vkyfenf;pepfrsm; (txl;ukd,fpm;vS,fap

vTwfjcif;)? a'owGif;ESifh EkdifiHwumtpkd;&rsm;twGif; yl;aygif;aqmif&GufrIrS xGufay:vm

aom rl0g'rsm;ponfwkdYukd tokH;jyKNyD; wkdif;&if;om;vufeufukdif y#dyu©rsm;twGif; jzpfyGm;

onfh vdifykdif;qkdif&m tMurf;zufrIrsm;ESifh rwlnDaom tkyfpkrsm;tMum; jzpfyGm;onfh y#d

yu©rsm;ukd wkHYjyefvkyfaqmifa&;uJhokdYaom jyóemrsm;udk ajz&Sif;ygonf/

(C) pwkw¬? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIqkdif&m axmufcHtqkdjyKrIrsm;onf EkdifiHa&;qkdif&m

qkH;jzwfcsufcsrSwfrIrS z,fMuOfxm;jcif;tay: tjyif;txef qefYusifvIyf&Sm;rI\ tpdwf

Page 339: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 299

tykdif;wpf&yfjzpfNyD; a&G;aumufyGJqkdif&m EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;ü ,m,Dtxl;jyK vkyfaqmif

csufrsm;ukd axmufcHtqkdjyKjcif;? wpfcsdefwnf;yif tjcm;wpfzufwGif txl;ojzifh a'o

wGif;qkdif&m trsKd;orD;rsm;tm; acgif;aqmifrIESifh qkH;jzwfcscsrSwfrI? pGrf;aqmif&nfwnf

aqmufjr§ifhwifrIrsm; jyKvkyfygonf/

8-4/ tBuHjyKcsufrsm; tESpfcsKyfazmfjycsuf

þaemufcHtajctaerSm þ ]usm;? r a&;&m tajctae avhvmqef;ppfrI}onf

atmufygoD;oefYtBuHjyKcsufrsm;udk ]trsKd;orD;rsm; zGHUNzdK;wkd;wufa&;qkdif&m trsKd;om;tqifh

r[mAsL[mpDrHudef; (2013-2022)} taumiftxnfazmfrIukd taxmuftuljyKap&ef wifjyyg

onf/¤if;wkdYrSmpD;yGm;a&;u@üvnf;aumif;?ynma&;u@?usef;rma&;u@ESifhtMurf;zuf

rIyaysmufa&;u@wkdY\ vlrIa&;qkdif&me,fy,frsm;wGifvnf;aumif;? EkdifiHa&;qkdif&mESifh tkyf

csKyfa&;qkdif&m yg0ifvkyfaqmifrIwGifvnf;aumif;? Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ tqifhwkdif;wGif

vnf;aumif;? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; aocsmatmif

vkyfaqmif&eftwGufjzpfygonf/

tcef; 2/ pD;yGm;a&;u@ü trsKd;orD;rsm;\ jynfh0aom yg0ifrI? toufarG;0rf;ausmif;rIESifh qif;&JrIavQmhcsa&;qkdif&m wkdYwGif usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; pD;yGm;a&;pGrf;aqmif&nf wkd;jr§ifhvmapjcif;? txl;ojzifh rl0g'qkdif&m ywf0ef; usifrsm;ESifh tzGJUtpnf;qkdif&m aemufcHtajctaersm;

l pD;yGm;a&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;onf

pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;\ tzGJUtpnf;qkdif&m tcGifhtmPmoufa&mufaom &nfrSef;csuf

yef;wkdifwpf&yftjzpfvnf;aumif;? pD;yGm;a&;qkdif&m rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;? tzGJUtpnf;qkdif

&m Oya'rsm;ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;\ tqifhwkdif;wGif wdwdususazmfjyxm;aom &nf

&G,fcsufwpf&yftjzpfvnf;aumif; aocsmap&ef/

l ¤if;rl0g'rsm;ESifhpDrHcsufrsm;wGifEkdifiHawmfrSvkHavmufxda&mufaomb@maiGaxmufyHhrI

rsm;? jynfyrS zGHUNzdK;a&;qkdif&m tultnDrsm; tygt0if arQmfrSef;&nfrSef;csufrsm; csrSwfxm;rI

aocsmap&ef (,if;wkdYonf Accra Agenda For Action? yJ&pfaMunmpmwrf;ESifh ulnDaxmufyHh

rI xda&mufapa&;vkyfief;pOfwdkYukd tajccH&ygrnf)

l tBuD;pm;pD;yGm;a&;vkyfief; rufc½kdabm*aA'rl0g'rsm; (ukefoG,frI? &if;ESD;jr§KyfESHrI? aiGa&;

aMu;a&;ESifh b@ma&;rl0g'rsm;)? tBuD;pm;u@tvkduf rl0g'rsm;? tvwfpm;ESifh tao;pm;

tqifh pD;yGm;a&;rl0g'rsm;\ usm;? r a&;&m tajccHaom tusKd;oufa&mufrIukd jr§ifhwif&ef/

trsKd;orD;rsm; pD;yGm;a&;pGrf;aqmif&nf &Sdvmapjcif;ESifh pyfvsOf;í vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuf tvufrsm;ESifh usm;? r a&;&m pm&if;tif;rsm; tokH;jyKjcif;rsm; wkd;wufvmap&ef

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 340: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 300

l tcsuftvufaumuf,lrIqkdif&m enf;ynmESifh enf;vrf;rsm; wkd;wufvmap&ef tm;jznfhvkyf

aqmif&ef? txl;ojzifh tdrfaxmifpkppfwrf;rsm;? vkyfom;tiftm;ppfwrf;rsm; aumuf,lrIukd

jr§ifhwif&ef/ usm;? r a&;&m tajccHaom jyóemrsm;ukd tjynfht0 xif[yfap&eftwGu

tcsdeftokH;csrI ppfwrf;rsm; jyKpk&ef/ tvkyfvkyfukdifrIESifh vkyfief;cGif? pGefYOD;wDxGif pD;yGm;a&;

vkyfief;tygt0if trsKd;orD;rsm; pD;yGm;a&;pGrf;aqmif&nfrsm; &Sdvmapjcif;qkdif&m owif;

tcsuftvufrsm; aumuf,l&ef/

pD;yGm;a&;u@ü trsKd;orD;rsm;\ Oya'ykdif;qkdif&m tqifhtwef;ESifh tcGifhta&;rsm;ukd jr§ifhwif &ef

l trsKd;orD;rsm;\ ajr,mykdifqkdifcGifh tqifhtwef;ESifhpyfvsOf;aom tajccHowif;tcsuftvuf

rsm; pkaqmif;xm;&Sd&ef? trsKd;orD;rsm;\ ajr,mykdifqkdifcGifh? ajr,mvkyfykdifcGifh? emrnfcHcGifhqkdif

&m tcGifhta&;rsm;ukd wkd;wufckdifrmaponfh ,EÅ&m;rsm; wnfaxmif&ef/

l tarGqufcHcGifh? ajr,mykdifqkdifcGifh? ajr,mvkyfykdifcGifh? ykdifqkdifrIqkdif&m trsKd;orD;rsm;\ tcGifh

ta&;rsm;tm; tmrcH&eftwGuf trsKd;om;tarGqufcHykdifcGifhESifh vTJajymif;cGifhOya'rsm;ukd

a&;qGJ&ef/

l trsKd;orD;rsm;? trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdifESifh trsKd;orD;rsm;\ pkd;&drfrIrsm;ukd tedrfhqkH;

vkyfcaMu;aiG Oya'Murf; jyKpka&;ü xnfhoGif;pOf;pm;a&;qGJjcif; aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

l vkyfcvpm ykHrSefr&aom w&m;0ifr[kwfonfh pD;yGm;a&;u@tygt0if trsKd;orD;rsm;\

tvkyform;tcGifhta&;rsm;ESifh vlrIa&;qkdif&m tumtuG,fay;a&;wkdYudk tmrcHaom

Oya'rsm; a&;qGJjy|mef;&efESifh tmPmoufa&mufap&ef/

l Oya'? vkyfxkH;vkyfenf;rsm;jzifh taotcsm ukdifwG,fajz&Sif;rIay;Ekdifjcif; &Sdraeaom pD;yGm;

a&;vkyfief;rsm;tm; w&m;0ifvkyfief;rsm;tjzpfokdY vkyfaqmifap&ef &Sif;vif;aom rSwfykHwif

jcif;vkyfief;pOfrsm;? t&pfusrSwfykHwifaMu;pepfrsm;? ykdifqkdifrIrlykdifcGifhudk w&m;Oya't&

UN

FPA

Page 341: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 301

todtrSwfjyKjcif; ponfh rufvkH;rsm; zefwD;&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ pGefYOD;wDxGif pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;udk jr§ifhwifonfh? trsKd;orD;rsm; aps;uGuf

rsm;udk vufvSrf;rDaponfh rl0g'rsm;ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rlabmifrsm;tm; csrSwfjcif;jzifh

taxmuftuljyKjcif; pwif&ef/

trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m tcGifhtvrf;rsm;udk csJUxGifay;&ef

l vkyfom;aps;uGuftwGif; trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIudk jr§ifhwif&ef? oufqkdif&m tzGJU

tpnf;rsm;udk tm;jznfh&ef? aumif;rGefckdifrmrI&Sdaom vkyfief;cGiftajctae aocsmap&ef

twGuf vkdtyfaom jyKjyifajymif;vJa&;qkdif&m Oya'rsm; csrSwf&ef? ,if;wGif trsKd;orD;

tvkyform;ta&twGuf wkd;jr§ifhcefYxm;jcif;? tvkyfNrJ&ef qGJaqmifrI? &mxl;wkd;jr§ifhrI? tedrfh

qkH;vkyfcaMu;aiG? vkyfcaMu;aiG wef;wlnDrQrI? vkyfief;cGifvkHNcHKa&;? vkyfief;cGiftwGif; ½kyfykdif;

qkdif&m tEÅ&m,fuif;&Sif;rIESifh vkHNcHKrI? tvkyftukdifESifh qufpyfaom uRrf;usifrIoifwef;?

rD;zGm;cGifhcHpm;cGifh? usef;rma&;tmrcHESifh tNidrf;pm;vpmwkdY yg0ifonf/

l t&if;tESD;rsm;ukd trsKd;orD;rsm; vufvSrf;rDrI jr§ifhwif&ef? trsKd;orD;rsm;? txl;ojzifh qif;&J

EGrf;yg;aom trsKd;orD;rsm;twGuf taygifypönf; (0g) tmrcHypönf;udpö&yfukd enf;vrf;opf

rsm; wDxGifí ajz&Sif;&ef tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;? bPfvkyfief;rsm;ESifh or0g,rtoif;rsm;

yg0ifaom trsKd;om;tqifh r[mAsL[m a&;qGJ&ef/

l aus;vufa'o vQyfppf"mwftm;okH;pGJrI? a&ESifh rdv’mpepf? csufjyKwf&ef oefYpifaom avmif

pm? tdrfaxmifpk\ pGrf;tifvkdtyfcsuf? tcsdefukefoufomaom tdrfwGif;rI tokH;taqmif

ypönf;ud&d,mrsm;? vrf;rsm;ESifh o,f,lykdYaqmifa&;rsm;tay: txl;tm½kHpkdufvsuf trsm;

jynfolqkdif&mtajccHtaqmufttkHrsm;ESifh0efaqmifrIrsm;ü&if;ESD;jr§KyfESH&ef/¤if;&if;ESD;jr§KyfESH

rIu tcsdefyrmPBuD;rm;pGm tokH;cs&aom tdrfwGif;rIvkyfief;rsm;\ BuD;av;aom wm0ef

xrf;Muonfh trsKd;orD;rsm;tm; wm0efayghyg;NyD; 0ifaiGwkd;vkyfief;rsm; vkyfukdif&efESifh aps;

uGufvufvSrf;rDa&; wkd;jr§ifh&ef ukd,fykdiftm;vyfcsdef ykdrkd&&Sdapygonf/

l tvkyftukdifESifh pD;yGm;a&;pGrf;aqmif&nf &Sdvmapjcif;qkdif&m ta&;,laqmif&Gufcsufwpfck

taejzifh trsm;jynfolqkdif&m tajccHtaqmufttkH (a&aumif;a&oefYESifh oefY&Sif;a&;u@

uJhokdYaom) pDrHudef;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;tm; tvkyform;? pDrHcefYcGJrI0efxrf;ESifh jyKjyifxdef;

odrf;a&;0efxrf;rsm;tjzpf tvkyfcefYxm;&efESifh avhusifhoifMum;&ef/

l trsKd;orD; pGefYOD;wDxGif pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;tm; pD;yGm;a&;tcGifhtvrf;rsm; yHhykd;ay;onfh

rl0g'rsm;ESifh pnf;rsOf;pnf;urf;rlabmifrsm; ponfh taxmuftulay;aom ywf0ef;usif

aumif;wpf&yf zefwD;&efESifh ,if;onf trsKd;orD; pGefYOD;wDxGifpD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;tm;

vlrItajccH0efaqmifrIrsm; (a&ESifh rdv’mpepfESifh a'oqkdif&m tajccHtaqmufttkHvkyfief;

rsm; ponf)twGuf a'oqkdif&m tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;ESifh tvkyfvkyfaqmifap&ef

tajccHywf0ef;usifaumif;ukd yHhykd;ygonf/

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 342: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 302

pD;yGm;a&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfrIü trsKd;orD;rsm; yg0ifrI? trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESifh OD;aqmifrIwkdYtwGuf tcGifhtvrf;rsm; wkd;jr§ifh&ef

l jynfolykdifpD;yGm;a&;u@qkdif&m pDrHcefYcGJrI? tmPmtyfESif;xm;aom OD;pD;tzGJUrsm;wGifvnf;

aumif;? trsKd;om;pD;yGm;a&;u@qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfrIwkdYwGifvnf;aumif; trsKd;orD;

rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI wkd;jr§ifhap&ef &nf&G,faom trsKd;orD;rsm;twGuf trSefwu,f

tcGifhtvrf;yGifhapaom vkyfaqmifcsufrsm;ESifh pGrf;&nfwnfaqmufrIwkdYukd tpysKd;vkyf

aqmif&ef/

l yk*¾vdupD;yGm;a&;u@\ tqifhjrifhqkH;jzwfcsufcsrSwfrI &mxl;rsm; (toif;\ OD;pD;tzGJUrsm;?

vkyfief;n§dEIdif; aqG;aEG;yGJrsm;? oabmwlnDrIvkyfief;pOfrsm;? &if;ESD;jr§KyfESHrI at*sifpDrsm;\

tqifhjrifhOD;aqmifolrsm;)wGif trsKd;orD;rsm;\ ukd,fpm;jyKrI aocsmatmif aqmif&Guf&ef

rl0g'rsm;ESifh ta&;,laqmif&GufrIrsm; (pGrf;&nfwnfaqmufrItygt0if) ukd tpysKd;vkyf

aqmif&ef ponfh trsKd;orD;rsm;\ vkyfief;uGef&ufrsm;ESifh pD;yGm;a&;qkdif&m toif;tzGJUrsm;ukd

tm;jznfhaom? taxmuftuljyKaom ulnDvrf;ñTefrIESifh uGef&ufzGJUpnf;rI xlaxmif&ef/

l pkdufysKd;a&;qkdif&m? pufrIu@qkdif&m? 0efaqmifrIvkyfief;qkdif&m tvkyform;rsm;ESifh 0efxrf;

rsm;\ tpnf;t½kH;rsm;wGif trsKd;orD;rsm;\ acgif;aqmifrIukd jr§ifhwif&efESifh ,if;okdY jr§ifhwif

&mwGif wkdufwGef;axmufcHtqkdjyKjcif;? ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm; vkyfaqmifjcif;ESifh

pGrf;&nfwnfaqmufjcif;rsm;tm;jzifh vkyfaqmif&ef/

l trsKd;orD; pGefYOD;wDxGif pD;yGm;a&;vkyfief;? ukefoG,frI? txl;pD;yGm;a&;qkdif&mESifh jynfyykdYukef

OD;pm;ay;vkyfief;qkdif&m Zkefrsm;? aiGa&;aMu;a&;yg0ifaom u@rsm;wGif &ifqkdifMu&onfh

pdefac:rIrsm;udk aqG;aEG;n§dEIdif;í ajz&Sif;&ef tqifhjrifhaqG;aEG;tBuHjyKrIrsm;qkdif&m tpnf;

ta0;rsm;udk usif;y&ef/ trsKd;orD; pGefYOD;wDxGifpD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;? ukefoG,frIu@rS

trsKd;orD;rsm;? jynfyykdYukef OD;pm;ay;vkyfief;Zkefrsm;rS trsKd;orD;tvkyform;rsm;\ tcef;

u@tm; jr§ifhwif&efESifh aiGa&;aMu;a&; vufvSrf;rD&ef r[mAsL[mrsm;ESifh pDrHcsufrsm; a&;

qGJcsrSwf&ef/

tcef; 3/ ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;ü usm;? r a&;&m ;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm; \ tcGifhta&;rsm;

vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;ESifh usm;? r a&;&m pm&if;tif;rsm; aumuf,lrIESifh vufvSrf;rDrI aocsmatmif aqmif&Guf&ef

l ynma&;u@? pDrHcefYcGJrIqkdif&m owif;ESifh jyefMum;a&;pepfrsm; (MIS) ESifh pyfvsOf;í vdifcGJ

jcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; aumuf,lrIukd wkd;csJUaqmif&Guf&efESifh &efykHaiG rwnf&ef/

qufvufaqmif&Gufrnfh apmifhMunfhMuyfrwfrI? rl0g'a&;qGJjcif;ESifh taumiftxnfazmf

aqmifjcif;wkdYü tcsuftvufrsm; aygif;pyfyg0ifrI aocsmap&ef/

Page 343: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 303

rl0g'csrSwfolrsm;ESifh q&m ? q&mrrsm;tm; usm;? r a&;&m oabmw&m;rsm; ? pGrf;&nfrsm; wnf aqmuf&efl rl0g'csrSwfolrsm;tm; usm;? r a&;&m qkdif&m oabmw&m;rsm;? pGrf;&nfrsm;wnfaqmuf&ef?

xkdokdY pGrf;&nfwnfaqmufjcif;tm;jzifh ausmif;0ifEIef;ü usm;? r ta&twGuf tcsKd;nDrQjcif;

xuf omvGefaom trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;twGuf ykdrkdus,fjyefYaom pGrf;

aqmif&nfrsm; jynfhrDvmapa&; aqmif&Guf&ef/

l q&mtwwfoifynma&;oifwef;rsm;wGif usm;? r a&;&m csOf;uyfrIenf;vrf;rsm;tm; oif

Mum;a&;ESifh q&m? q&mrrsm;\ yifukdtavhtxrsm;wGif aygif;pyfxnfhoGif;&eftwGuf

csJUxGiftm;jznfhaqmif&Guf&ef/

a&S;OD;t&G,f uav;oli,fjyKpkjcif;ESifh zGHUY NzdK;rI

l usm;? r a&;&mtjrif xnfhoGif;xm;aom t&nftcsif;jynfhrDonfh a&S;OD;t&G,f uav;ol

i,fpDrHudef;udk trsKd;om;tqifh a&S;OD;t&G,f uav;oli,f jyKpkysKd;axmifa&;rl0g'ESifhtnD

a&;qGJaqmif&Guf&ef/ ,if;twGuf oifhawmfaom b@maiG cGJa0okH;pGJa&;ESifh u@toD;oD;

tMum; csdwfqufaqmif&GufrIrsm; aocsmap&ef vkyfaqmif&ef/

l rdef;uav;i,f&G,frsm;ESifh q&mrsm;twGuf vkHNcHKpdwfcs&aom? usef;rmaom? umuG,fapmifh

a&SmufrIay;xm;aom ynmoifMum;Ekdifonfh 0ef;usifaumif;udk zefwD;xm;ay;&ef/ txl;

ojzifh y#dyu©jzpfyGm;aeaom a'orsm;ESifh ta&;ay: tajctaewGif aexkdif&aom rdef;

uav;i,f&G,frsm;tygt0if ausmif;aet&G,f uav;i,frsm;twGuf vkHNcHKpdwfcs&aom?

usef;rmaom? usm;? r a&;&mtjrif&Sdaom? umuG,fapmifha&SmufrIay;xm;aom ynmoif

Mum;Ekdifonfh 0ef;usifrsm; xm;&Sd&ef/ a&ESifh rdv’mtokH;jyKrIESifh usef;rma&;qkdif&m 0efaqmifrI

wkdYonf rdef;uav;i,f&G,frsm;\ vGwfvyfvkHNcHKrIukd umuG,faom? usm;? r oD;oefYjzpf

aom? &moDay:csdefwGif oefY&Sif;rIudk tav;xm;aom? usef;rma&;qkdif&m vkdtyfcsufukd pDrH

xm;aom 0ef;usifjzpf&ef/

l ausmif;rsm;wGif usm;? r tajcjyK tMurf;zufrIudpö&yfrsm;ukd em;vnfoabmaygufNyD; wm;

qD;umuG,f wkHYjyefaqmif&Gufonfh ,EÅ&m;rsm; wnfaxmifxm;&Sd&ef? rdef;uav;i,f&G,frsm;

ausmif;okdYoGm;onfh c&D;vrf;wpfavQmuf tMurf;zufrIuif;a0;ap&ef umuG,fapmifha&Smuf

jcif;rsm; tpDtrHxm;&SdrIwkdYudk rl0g'? pDrHudef;ESifh wkHYjyeftaumiftxnfazmfrIrsm; tygt0if

ynma&;u@wpfckvkH;wGif xnfhoGif;&ef/

l tMurf;zufrIukd owif;ykdYwkdifMum;aom uav;oli,f\ vkHNcHKa&;tEÅ&m,f&SdEkdifajc a&Smif&Sm;

Ekdifaom? vkHNcHKpdwfcs&aom owif;ykdYwkdifMum;pepfrsm; wnfaxmifxm;&Sd&ef/ tMurf;zufrI

qkdif&m taxmuftxm;ESifh tcsuftvufrsm; aumuf,ljcif;onf rl0g'ESifh tpDtpOfrsm;

csrSwfEkdif&eftwGuf r&Sdrjzpf vkdtyfcsufjzpfonf/ tpD&ifcHowif;ykdYrI enf;vrf;rsm;pGmukd

tokH;jyK&ef vkdtyfonf/ owif;ykdYwkdifMum;rIrsm; ykdrkdrsm;jym;vmjcif;onf tMurf;zufrIjzpf

yGm;onfh EIef; jrifhwufvmjcif;[lonfh aumufcsuftrSm;rsm; &&SdEkdifonfhtwGuf jzpfonf/

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 344: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 304

oif½kd;ñTef;wrf;ukd usm;? r a&;&mtjrifjzifh jyefvnfokH;oyf&efESifh jyKjyifjy|mef;&ef

l oif½kd;ñTef;wrf; jyefvnfjyifqifa&;qGJ&mwGif rdef;uav;ESifh trsKd;orD;rsm;tay: cGJjcm;quf

qHrIrsm;ukd wpfenf;enf;jzifh tm;jznfhay;jcif; &Sd? r&Sd cGJjcm;azmfxkwf&eftwGuf vuf&Sdoif

Mum;a&;tajccHtaMumif;t&mrsm;ukd tao;pdwf avhvmqef;ppf&ef? Oyrm-a,musfm;av;

rsm;ESifh rdef;uav;rsm;twGuf uGJjym;aom oif,la&;vkdtyfcsufrsm; okdYr[kwf wkdif;&if;om;

vlrsKd;rsm;twGuf uGJjym;aom oif,la&; vkdtyfcsufrsm;ukd oifMum;a&;tajccHtaMumif;

t&mrsm;wGif xnfhoGif;jcif; &Sd? r&Sd/ a,musfm;av;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;tMum; qufqHa&;

ESifh pyfvsOf;í tjyKoabmaqmifaom todtjrifay;jcif;? rvkdvm;tyfaom usm;? r

ykHaoum;csyft,ltqrsm;ukd qufvuftoufoGif;aejcif; &Sd? r&SdwkdYudk txl;owdjyK&ef/

usm;? r a&;&m tav;xm;aom tjrif jr§ifhwifaom oifMum;a&;csOf;uyfrI enf;vrf;rsm;?

a,musfm;av;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;\ rwlnDaom vkdtyfcsufrsm;twGuf oifMum;a&;csOf;

uyfrIenf;vrf;rsm;ESifhpyfvsOf;í q&m? q&mrrsm;twGuf vrf;ñTefrI &Sd? r&Sd/ oifMum;ydkYcs&m

rSm ajymif;vG,f? jyifvG,f&Sdjcif;ukd cGifhjyK? rjyK/ vlYtcGifhta&;oifMum;rI\ tpdwftykdif;tjzpf

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk tm;ay;jr§ifhwifjcif; &Sd? r&Sd/ jrefrmEkdifiH

onf vlrIpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufrI tul;tajymif;ukd t&Sdeft[kefjzifh BudK;yrf;aqmif&Gufae

csdefwGif tv,fwef;? txufwef;ynma&;tqifh oif½kd;ñTef;wrf;onf a,musfm;av;ESifh

rdef;uav;rsm; tqifhjrifhynma&;? enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynma&;ESifh oif

wef;rsm; okdYr[kwf wkduf½kdufvkyfief;cGifrsm;okdY ul;ajymif;&eftwGuf tb,frQavmuf avh

usifhjyifqifxm;jcif; &Sd? r&SdwkdYudk qef;ppf&ef/

l vdiftMurf;zufrIESifh trsKd;orD;rsm; "r®wm&moDaoG;ay: oefY&Sif;a&;qkdif&m pDrHaqmif&GufrI

rsm;qkdif&m oifcef;pmrsm;udk b0wpfoufwm odrSwfp&m oif½kd;ñTef;wrf;rsm;wGif xnfhoGif;

NyD; jzpfEkdifygu a,musfm;av;? rdef;uav;rsm;ukd oD;oefY twef;cGJNyD; oifMum;ay;&ef/

l rdef;uav;rsm;ESifh a,musFm;av;rsm;\ twef;NyD;qkH;rIEIef;? oifMum;rI qdkif&m

tusdK;&v'fESifh qif;&JrI avsmhcsjcif; vkyfief;rsm; (rdom;pk\ qif;&JrI)? usm;r vkyfc vpm

uGmjcm;rIwdkYudk ajz&Sif; aqmif½GufaeouJhodkY vkyfief;cGif 0ifa&muf&ef tqifoifhjzpfonfh

tajctaewdkYudk wdk;jr§ifhay;Edkif&eftwGuf t&nftaoG;ESifh tv,fwef;ESifh txufw

ef;ynma&;wdkYESifhqDavsmfaomvkyfom;aps;uGufwdkY jrifhwifay;&ef ESifh trsdK;orD;rsm;\

tvkyfvkyfudkifEdkifpGrf;ESifh a&S;tvm;tvm a½G;cs,fEdkifcGifh (or½dk;usr[kwfaomtvk

yftudkifrsm; tygt0if)wdkYudk jr§ifhwifay;&ef? tv,fwef;ynma&;\ oif½dk;ñTef;wrf;?

oifMum;rIenf;pepfrsm;? tuJcwf qef;ppfjcif;rsm; (tvGwfusufrSwfjcif;vrf;ñTefrIrS wuf<

uyg0ifrIodkYajymif;vJjcif;ESifh awG;ac:ajrmfjrifrIESifh tjcm;ußGrf;usifrIwdkYudkwnfaqmuf&mwG

if ausmif;olausmif;om;A[dkûy oifMum;rIpepfodkYajymif;vJjcif;rsm;wGif yHhydk;rIrsm;tygt0if)

wdkYudkajymif;vJjcif;wdkYonf a,musFm;uav;rsm;? rdef;uav;i,frsm;tm;txufwef;yn

ma&;? oufarG;0rf;ausmif; twwfynmoifwef;ausmif;rsm;wGif wufa&mufoifMum;Edkifa&;

ESifh jrefrmEfdkifonfh vlrIpD;yGm;vsifjrefpGmajymif;vJvma&;aqmif½GufaeaomaMumifh

Page 345: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 305

vkyfief;cGifodkY wdkuf½dkufa&muf&Sda&;wdkYtwGuf tvGefta&;BuD;ygonf/

rdef;uav;i,f&G,frsm;twGuf enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynm oifwef;rsm;ESifh tpOftvmr[kwfaom enf;ynm ESifh toufarG;0rf;ausmif;ynm oifwef;rsm;tm; usm;? r a&;&m avhvmqef;ppfrIjyKvkyf&efESifh uRrf;usifrIrsm;onf tvkyform;aps;uGuf\ vkdtyf csufESifh vkdufavsmnDaxG&Sda&; aocsmatmif aqmif&Guf&ef

l enf;ynmESifh toufarG;0rf;ausmif;ynm oifwef;rsm;ESifh xGef;opfvmonfh tvkyform;aps;

uGuf\ vkdtyfcsufrsm; nDñGwfap&eftvkdYiSm vwfwavmumv enf;ynmESifh toufarG;

0rf;ausmif;ynm yHhykd;rIrsm;? xGef;opfvmonfh tvkyform;aps;uGuf\ vkdtyfcsufrsm;? oif

wef;qif;a,musfm;av;i,f&G,frsm;ESifhrdef;uav;i,f&G,frsm;\uRrf;usifrIrsm;ESifh¤if;wkdY

&Ekdifaom tvkyftukdifrsm;tm; usm;? r a&;&m avhvmqef;ppfrIjyKvkyf&ef/ þenf;tm;jzifh

trsKd;orD;rsm;twGuf tvkyftukdifa&G;cs,frI tcGifhtvrf;rsm;pGmESifh aumif;rGefckdifrmaom

tvkyftukdifrsm;pGm wkd;yGm;ap&ef/

l toufarG;0rf;ausmif;ynm oifwef;ausmif;rsm;\ pGrf;aqmif&nfudk trsKd;orD;rsm;ESifhom

avsmfuefoifhjrwfaom tvkyftukdif[l ,lqxm;aom rd½kd;zvm tpOftvmoabmxm;rsm;

rS ajymif;vJawG;ac:apjcif;jzifh jr§ifhwifwnfaqmuf&ef/

l enf;ynmwkd;wufrIu ukefxkwfvkyfrIvkyfief;pOfrsm;ü um,tiftm;vkdtyfrIudk wpfpwpfp

z,f&Sm;vmNyDjzpfojzifh tpOftvmr[kwfaom tvkyftukdifrsm;udk trsKd;orD;rsm; ykdrkdvkyf

ukdifvmMuNyD; trsKd;om;rsm; BuD;pkd;onfh vkyfief;cGifrsm;twGif; tvkyfvkyf&jcif;\ tcuftcJ

zdpD;rIrsm;udk ajz&Sif;&eftwGuf trsKd;orD;rsm;tm; pGrf;aqmif&nfwnfaqmuf&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ xkwfvkyfrI wkd;wufap&efvnf;aumif;? tvkyform;aps;uGuf vkdtyfcsuf

rsm;ESifh oifwef;rsm; oifhwifhavsmufywfrI&Sdap&efvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;\ tpOf

tvmtvkyftukdifrsm;ESifhoufqkdifaomenf;ynmtqifhtwef;ukdjr§ifhwif&ef/¤if;r[m

AsL[mrsm;onf usm;? r a&;&m tajccHaom vkyfcaMu;aiG uGm[csufukd avQmhcsygrnf/

¤if;wkdY\tdrfaxmifpkqif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;rSmtrsKd;orD;rsm;tm;taxmuftuljyKyg

rnf/ tm;vkH; tusKH;0ifpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wkd;wufa&;wGif ykdrkdxda&mufpGm jznfhqnf;ygrnf/

l ajymif;vJvmaom vkyfom;tiftm;twGuf ausmif;om;? ausmif;olrsm;tm; BudKwifjyifqif

avhusifha&;udk tqifhjrifhynma&;u@ü xnfhoGif;pOf;pm;aom jyKjyifajymif;vJrIrsm;

aocsmatmif aqmif&Guf&ef? trsKd;orD;rsm;\ tvkyftukdif a&G;cs,fcGifhtay: uefYowfxdef;

csKyfEkdifrnfh cGJjcm;rIrsm;udk ukdifwG,fajz&Sif;rIrsm; aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

ykHrSefr[kwfaom csOf;uyfrIrsm;twGuf wjcm;vkyfaqmifEkdifaom pepfrsm;

l ausmif;jyify rlvwef;ynma&;ukd ausmif;wGif;ynma&;ESifh wef;n§dEIdif;rI tpDtpOfukd jr§ifh

wifay;&ef? oif½kd;rsm; jyKpk&efESifh tdrftvkyfrsm;ESifh ydaeaom rdef;uav;rsm;twGuf oif,l

&ef tcGifhtvrf;&aom vkdufavsmnDaxGjzpfaom oifMum;rIpepfwpfckukd jyKpk&ef/

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 346: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 306

a&TUajymif;tajccsolrsm;\ ynma&;vkdtyfcsufrsm;ukd ukdifwG,f&ef

l a&TUajymif;tajccsolrsm;onf jrefrmEkdifiHom; ausmif;ol? ausmif;om;avmutwGif;odkY jyef

vnf0ifqHh&ef BudK;yrf;aomtcgvnf;aumif;? jrefrmEkdifiHtwGif; tvkyform;tiftm;wGif

jyefvnf0ifqHh&ef BudK;yrf;aomtcgvnf;aumif; ¤if;wkdY (¤if;wkdYukd,fwkdifESifh ¤if;wkdYtm;

rSDckd olrsm;)\ oD;jcm;vkdtyfcsufrsm;ESifh ¤if;wkdY &ifqkdifMu&aom t[efYtwm;rsm;udk

ukdifwG,f&eftwGufynma&;jyKjyifajymif;vJrIaocsmatmifaqmif&Guf&ef/¤if;OD;wnftkyfpk

twGif; trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;\ tcsKd;tpm;ESifhpyfvsOf;aom tcsuftvufrsm;okdY

r[kwf¤if;ausmif;ol?ausmif;om;rsm;\arQmfvifhcsufrsm;?&ifqkdifMu&aompdefac:rIrsm;ESifh

pyfvsOf;í usm;? r a&;&m tcsuftvufrsm; aumuf,l&ef/

ynma&;u@ pDrHcefYcGJrIü vlrItzGJUtpnf;ESifh aygif;pnf;a&;udk aocsmatmif aqmif&Guf&ef

l ausmif;\ pDrHcefYcGJrIESifh pyfvsOf;aom qkH;jzwfcsufcsrSwfrIü vlrItzGJUtpnf;yg0ifvkyfaqmif

ap&ef/ okdYrSom ynma&;pepf wkd;wufa&;twGuf awmif;qkdrIrsm; jyKvkyfvmygrnf/ ynm

a&;\ t&nftaoG;aumif;rGefrIqkdonf pOfqufrjywf oif,lrIwkd;wuf&efESifh uav;ol

i,fwkdif;\ ynma&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd jznfhqnf;&efjzpfygonf/

l vlrItzGJUtpnf;wGif trsKd;orD;rsm; wuf<upGm yg0ifvkyfaqmifvmap&ef &nf&G,fNyD; rdef;

uav;rsm;tm; ausmif;pDrHcefYcGJrIaumfrwDtwGif; qkH;jzwfcsufcsonfh ae&mrsm;wGif oifh

awmfaom tcsKd;jzifh ukd,fpm;jyKyg0ifapa&; tpDtrHrsm; xm;&Sd&ef? ykdrkdxda&mufap&ef tqkd

ygtpDtrHrsm;tm; apmifhMunfhMuyfrwf avhusifhoifwef;ay;jcif;wkdYESifh wGJzufvkyfaqmif&ef/

tcef; 4/ usef;rma&;u@ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

usef;rma&;qkdif&m tusKd;&v'frsm;tay: ul;pufa&m*g jyefYyGm;jcif;ESifh umuG,fjcif;r[kwfaom tajccHtaMumif;&if;rsm;\ MoZmoufa&mufrIESifh pyfvsOf;aom usm;? r a&;&m ½IaxmifhrS tjrifrsm;ukd em;vnfjcif;ESifh b0wpfavQmuf tqifhqifh jzpfpOf½IaxmifhrS trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;ukd em;vnfjcif;wkdYudk jr§ifhwif&ef

l usef;rma&;qkdif&m tusKd;&v'frsm;tay; ul;pufa&m*gjyefYyGm;jcif;ESifh umuG,fjcif;r[kwfaom

tajccHtaMumif;&if;rsm;\ MoZmoufa&mufrIukd okawoejyKvkyf&ef/ tpkd;&\ rl0g'a&;

qGJa&;ESifhtaumiftxnfazmfaqmifa&;okdY¤if;okawoeawGU&SdrIrsm;udkjznfhqnf;ay;&ef/

l ul;pufa&m*grsm; tygt0if taxGaxGa&m*gESifh (a&m*gwpfrsKd;wnf;twGuf trsKd;om;rsm;

ESifh trsKd;orD;rsm;tMum; a&m*gjzpfyGm;&jcif; taMumif;&if;rsm; uGJjym;jcm;em;rIESifh)? usef;rm

a&;apmifha&SmufrI cH,l&ef BudK;yrf;aom trltusifhrsm;ESifh pyfvsOf;í usm;? r a&;&m½Iaxmifh

rS tjrifjzifh tcsuftvufrsm; aumuf,lrIESifh okawoersm; ykdrkdjyKvkyf&ef/

l ¤if;okawoeawGU&SdrIrsm;onf b0wpfavQmuf tqifhqifhjzpfpOf½IaxmifhrS ½Ijrifaom

trsKd;orD;rsm;\ taxGaxGusef;rma&;ESifhpyfvsOf;í usm;? r a&;&mtjrif xnfhoGif;xm;aom

Page 347: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 307

rl0g'a&;qGJrIESifh taumiftxnfazmfaqmifrIü jznfhqnf;ay;rI aocsmatmif aqmif&Guf

&ef/ ,if;onf vuf&Sd OD;pm;ay;aeaom arG;zGm;rdcifaoEIef; jrifhrm;aerI avQmhcsa&; aqmif

&Gufcsufrsm;xuf ykdrkdtusKd;oufa&mufrI&SdNyD; uav;arG;zGm;Ekdifaom t&G,fvGef trsKd;orD;

rsm; okdYr[kwf uav;arG;zGm;rIESifh oufqkdifrIr&Sdaom trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;ukd vspf

vsL½I&mvnf; ra&mufay/

wkdifyifaqG;aEG;jcif;enf;vrf; tokH;jyKjcif;jzifh 0efaqmifrIvkHavmufjcif; r&Sdao;aom a'orsm;rS jynfolrsm;? txl;ojzifh wkdif;&if;om;trsKd;orD;rsm; tygt0if trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&; vkdtyfcsufrsm;twGuf &nf&G,faqmif&Guf&efl pDrHcsufrsm;ukd ra&;qGJrD vkdtyfcsufrsm;ESifh OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udk aumif;pGmem;vnf

ap&eftwGuf 0efaqmifrIvkHavmufjcif; r&Sdao;aom a'orsm;rS (trsKd;orD; tcsKd;tpm;

BuD;rm;pGmyg0ifaom)vlrItzGJUtpnf;rsm;rS jynfolvlxkrsm;ESifh wnfqJ wkdifyifaqG;aEG;rIqkdif

&m vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ukd usifhokH;&ef okdYr[kwf csJUxGif&ef/

l usef;rma&;0efaqmifrIrsm;vufvSrf;rDa&;wGif¤if;wkdY\vlrItzGJUtpnf;rsm;twGif;wkdif;&if;

om; vlenf;pkrsm;ESifh vlrsKd;pki,frsm;rS trsKd;orD;rsm; &ifqkdifMu&onfh t[efYtwm;rsm;ukd

okawoejyKvkyf&ef/

l 0efaqmifrIvkHavmufjcif; r&Sdao;aom a'orsm;rS OD;wnftkyfpkrsm;\ vdktyfcsufrsm;tay:

avhvmtuJjzwfrI\ &v'frsm;? wkdif;&if;om;trsKd;orD;rsm;\ usef;rma&;vkdtyfcsufrsm;

tay: okawoejyKrI\ &v'frsm;onf rl0g'a&;qGJrIESifh taumiftxnfazmfaqmifrIwkdYukd

taxmuftuljyKrIaocsmatmifaqmif&Guf&ef/¤if;vlrItzGJUtpnf;rsm;twGuf0efaqmifrI

rsm;udkwkd;wufaqmif&Gufonfhtavsmuf¤if;okawoetm;tjcm;pDrHudef;a&;qGJrIqkdif&m

okH;oyfrIrsm;ü aygif;pyfxnfhoGif;&ef/

l &Sm;yg;aom t&if;tjrpfrsm; trSefwu,f tvkdtyfqkH;aomolrsm;xH vufvSrf;rDa&muf&Sdap

a&; aqmif&GufrIaocsmap&eftwGuf 0efaqmifrIrsm;\ xda&mufrIrsm;udk apmifhMunfhMuyfrwf

&ef/

ysKdazmf0if a,musfm;av;i,f&G,frsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; vdifykdif;qkdif&m? rsKd;qufyGm; usef;rma&;qkdif&mESifh usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrIqkdif&m todynmay;&ef/ t&G,fa&mufaom trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;vnf; yg0ifap&ef

l tdrfaxmifr&Sdaom rdef;uav;rsm;ESifh ysKdazmf0ift&G,frsm;udk oaE¨wm;jcif;ESifh oaE¨wm;jcif;

qkdif&m tBuHay;jcif;rsm; tygt0if rsKd;qufyGm;usef;rma&;0efaqmifrIrsm; pDpOfxm;&Sd&ef/

ysKdazmf0if&G,fESifh tdrfaxmifr&Sdaom rdef;uav;i,f&G,frsm;twGuf vdifykdif;qkdif&mESifh rsKd;

qufyGm; usef;rma&;qkdif&m 0efaqmifrIvkdtyfcsufrsm;udk em;vnf&efESifh todw&m;&Sd&Sd

wkHYjyefaqmif&Guf&eftwGuf usef;rma&;apmifha&SmufrI0efxrf;rsm;tm; pGrf;aqmif&nfwnf

aqmuf&ef/

l tajccHynmtxufwef;ausmif;rsm;ü usef;rma&;oifcef;pmwGif rsKd;qufyGm;usef;rma&;oif

cef;pmrsm; xnfhoGif;jcif;? r&nf&G,faom ukd,f0ef&jcif;ESifh tEÅ&m,f&Sdaom ukd,f0efzsufjcif;

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 348: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 308

\ tusKd;oufa&mufrIwkdYrS a&SmifMuOfa&;twGuf yg0ifwm0ef,l&efvnf;aumif;? trsKd;orD;

rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; av;pm;jcif;ESifh *kPfodu©mapmifhxdef;jcif;jzifh qufqH&ef

vnf;aumif;? i,f&G,faom trsKd;om;rsm;tm; todynmjr§ifhwifay;aom vlxktajcjyK

vIyf&Sm;rIrsm; jyKvkyfjcif; ponfh enf;vrf;trsKd;rsKd;jzifh ysKdazmf0if&G,f a,musfm;av;i,f&G,f

rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; vdifrIqkdif&m? vdifykdif;qkdif&mESifh rsKd;qufyGm;qkdif&m

usef;rma&;tcGifhta&;rsm;? usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrIwkdYESifh pyfvsOf;í

ynmay;&ef/

l oaE¨wm;aq;ESifh ud&d,mrsm; &&SdEkdifa&; wkd;wufaqmif&Guf&ef? cifyGef;ESifh ZeD;tMum;rSm

om;qufjcm;pDrHudef;twGuf twlwuG cGJa0wm0ef,lrIukd jr§ifhwif&ef/

tdwfcsftkdifAD^athpfa&m*gtwGuf usm;? r a&;&m todtjrif xnfhoGif;xm;aom 0efaqmifrIrsm; jznfhqnf;ay;&ef

l tdwfcsftkdifAD^athpfa&m*gtm; rdrdqE´tavsmuf aq;ppfjcif;ESifh aqG;aEG;ESpfodrfhrIay;jcif;

0efaqmifrIrsm;onf trsKd;om;rsm;enf;wl trsKd;orD;rsm;xHokdYvnf; xda&mufpGm vufvSrf;rD

a&muf&Sda&; wkd;csJU&ef/

l ¤if;aq;ay;cef;rsm;wGiftvkyfvkyfukdifonfhusef;rma&;qkdif&muRrf;usif0efxrf;rsm;tm;

vdifykdif;qkdif&m trltusifhrsm;ESifh usifhokH;rIrsm;ESifhpyfvsOf;í &Sufwwfaom? ¤if;wkdY\

twGif;a&;jyóemrsm;udk wifjy&ef 0efav;aom trsKd;orD;rsm;ESifh rnfokdY aqG;aEG;oifhjcif;ESifh

pyfvsOf;aom pGrf;aqmif&nf wnfaqmuf&ef/

usef;rma&;jr§ifhwifa&;tjrifjzifh jynfolY0efaqmifrIvkyfief;rsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESH&ef

l vQyfppf"mwftm;okH;pGJrI? oefY&Sif;aom aomufokH;a&ESifh acwfrDwkd;wufaom rdv’mpepf

zGHUNzdK;a&;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIukd? txl;ojzifh qif;&JEGrf;yg;aom vlrItzGJUtpnf;rsm;twGif;

jr§ifhwif&ef/ ¤if;&if;ESD;jr§KyfESHrIonf a&rSwpfqifh ul;pufaom a&m*ga0'emcHpm;&onfh

uav;oli,frsm;ESifh tdrfaxmifpk0ifrsm;ukd jyKpkapmifha&Smuf&onfh trsKd;orD;rsm;\ wm0ef

0efxkyf0efykd;ukd oufomapygvdrfhrnf/

l ¤if;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;twGuf pDrHudef;a&;qGJjcif;ESifh taumiftxnfazmfaqmifjcif;wkdYwGif

trsKd;orD;rsm; yg0ifvkyfaqmifrI aocsmatmif aqmif&Guf&ef/ okdYrSom taxmuftyHhrsm;

onf t"duokH;pGJolrsm;\ vkdtyfcsufESifh jynfhrDrnfjzpfNyD; aumif;pGm a&&Snfxdef;odrf;Ekdifrnf

jzpfygonf/

aiGa&;aMu;a&;ryg0ifaom yHhykd;rIrsm;twGuf tpkd;&taxmuftyHhcH usef;rma&;tmrcHESifh tjcm; ta&;,laqmif&GufrI rsm;jzifh yHhykd;&ef

l usef;rma&;apmifha&SmufrI0efaqmifrI tokH;jyKolrsm;? txl;ojzifh qif;&JEGrf;yg;olrsm;tay:

ukefusp&dwf 0efxkyf0efykd; avsmhenf;ap&eftwGuf usef;rma&;tmrcHvkyfief;rsm; okdYr[kwf

Page 349: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 309

vlrIzlvkHa&;pDrHcsufrsm;jzifh yHhykd;&ef/

l usef;rma&;aq;ay;cef;rsm;wGif uav;xdef;Xme zGihfvSpfjcif;uJhokdYaom ta&;,laqmif&GufrI

rsm; taumiftxnfazmfaqmif&ef/ tu,fí trsKd;orD;onf uav;wpfa,mufukd

aq;cef;okdY vmí jyo&mwGif tdrfrSm xm;cJhí r&aom tjcm;uav;ti,f okdYr[kwf

tBuD;wpfa,mufukd ac:vmcJh&ygu c&D;p&dwf oufomap&eftwGufESifh uav;rsm; usef;

rma&;0efaqmifrI vufvSrf;rDa&;twGuf c&D;p&dwfulyGefrsm; yHhykd;&ef/

tcef; 5/ tMurf;zufrIrS uif;a0;a&;ü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;? tcsuftvuf vufvSrf;rD tokH;jyKEkdifrIESifh &&SdrI jr§ifhwif&ef

l trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI oufaoom"ursm;ESifh tMurf;zufrIykHpHrsm;? ¤if;\

taMumif;&if;rsm;? tusKd;qufrsm;ESifh wpfOD;csif;? rdom;pkESifh &yf&Gmtay: oufa&mufrIrsm;

ESifh pyfvsOf;í wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm tusKH;0ifaom tcsuftvufrsm; yg0ifonfh vdif

ESifh touft&G,fcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm;udk pepfwus csdwfqufaumuf,l&ef/

l tdrfwGif;tMurf;zufrIrsm;ESifhvdifykdif;qkdif&mtMurf;zufrIrsm;?¤if;trIrsm;tm;oufqkdif&m

wm0ef&Sdolrsm;u rnfokdY ta&;,laqmif&Gufjcif;wkdYESifh pyfvsOf;í pDrHtkyfcsKyfrIqkdif&m

,kHMunftm;xm;Ekdifaom tcsuftvufrsm; pkHprf;&,lEkdif&eftwGuf &JwyfzGJU? usef;rma&;?

vlrIa&;ESifh tjcm;0efaqmifrIXmersm;\ vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ukdvnf;aumif;? wdusjynfhpkH

aom tcsuftvufaumuf,lrIpepfwpfckukdvnf;aumif; a&;qGJjy|mef;&efESifh taumif

txnfazmfaqmif&ef/

l rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;udk apmifhMunfhMuyfrwfrIESifh tuJjzwfrI xnfhoGif;vkyfaqmif&efvnf;

aumif;? trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrIqkdif&m tcsuftvufESifh oufaotaxmuftxm;

aumuf,l&efESifh tokH;jyK&efvnf;aumif; t"duusaom yg0ifywfoufolrsm;twGif; pGrf;

aqmifrIwnfaqmufjcif;ESifh pnf;½kH;vIHYaqmfjcif;wkdYukd ulnDyHhykd;&ef/

rl0g'rsm;ESifh Oya'rsm;ukd usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm; ½Iaxmifhtjrifjzifh jyKjyif ajymif;vJ&ef

l vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;XmerS OD;aqmifa&;qGJaeaom

pDa'goabmwlpmcsKyfESifh nDñGwfonfh trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrIwm;qD;umuG,fa&;

Oya' twnfjyKjy|mef;&ef/

l Oya'ukd vkdufemusifhokH;&ef? vkyfxkH;vkyfenf;rsm; a&;qGJ&ef/

l trsKd;orD;rsm;tay: tMurf;zufrI wm;qD;umuG,fa&;twGuf EkdifiHvkH;qkdif&m vkyfief;aqmif

&GufrItpDtpOfukd jyKpktaumiftxnfazmf&ef/

w&m;pD&ifa&;u@\ pDrHcefY cGJrI jr§ifwif&efESifh 0efaqmifrIrsm; vufvSrf;rDrI jr§ifhwif&ef

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 350: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 310

l tMurf;zufrIcH&aom tajctaerS vGwfajrmufvmaom trsKd;orD;rsm;twGuf xda&mufrI

&Sdaom w&m;Oya'qkdif&m? vlrIa&;qkdif&m 0efaqmifrIrsm;? tjcm;0efaqmifrIrsm;ESifh rl0g'

rsm;a&;qGJcsrSwfjcif;ukdtckdiftrmaqmif&Guf&ef/¤if;wGiftumtuG,fay;a&;trdefYrsm;?

wm;jrpftrdefYrsm;? ,EÅ&m;rsm;? trsKd;orD;rsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m vkyfEkdkifpGrf;&Sdvmapjcif;

taxmuftuljyK pDrHcsufrsm;udk xnfhoGif;&ef/

l 0efaqmifrIrsm; (txl;ojzifh usef;rma&;ESifh pdwfynmqkdif&m ulnDyHhykd;rI) vufvSrf;rDa&;

BudK;yrf;&mrSm¤if;wkdY&ifqkdifMu&Ekdifonfhtwm;tqD;rsm;tm;avQmhcs&ef/

l Oya'taumiftxnfazmfaqmifaom tzGJUtpnf;rsm;? w&m;a&;tzGJUtpnf;rsm;ESifh tjcm;

0efaqmifrI tzGJUtpnf;rsm;tm; 0efaqmifrIray;rDESifh 0efaqmifrIay;aepOftwGif; pepfus

aompGrf;aqmif&nfwnfaqmufrItwGufulnDyHhykd;&ef/okdYrSom¤if;wkdYonftMurf;zufrI

wkdifMum;csufrsm;udk ykdrkdxda&mufpGm wkHYjyefaqmif&GufEkdifrnfjzpfNyD; tMurf;zufrI usL;vGefcH&

olrsm;? tMurf;zufrItEÅ&m,fMum;rS &Sifoefolrsm;tm; avsmfuefoifhjrwfaom? usm;? r

a&;&m tav;xm; xnfhoGif;pOf;pm;aom taxmuftyHhrsm;udk yHhykd;ay;Ekdifrnfjzpfygonf/

l Oya'taumiftxnfazmfaqmifrIESifh w&m;pD&ifrI vkyfief;pOfwGif trsKd;orD;rsm;\ yg0if

vkyfaqmifrIudk wkd;jr§ifh&ef/ 0efaqmifrIvkyfief;pOfwGifvnf; ta&;ygaom a&SUwef;ae&mrsm;

wGif yg0ifvkyfaqmifrI wkd;jr§ifh&ef/

l trsKd;orD;rsm;tm; tMurf;zufrI? usm;? r a&;&mukd ukdifwG,f&ef Oya'taumiftxnfazmf

aqmifrI xda&mufaocsmapa&;twGuf u@toD;oD;wGif apmifhMunfhMuyfrwfrI vkyfxkH;vkyf

enf;rsm;? qufqHa&;enf;vrf;rsm;ESifh ñTef;ykdYrIpepfrsm;ukd a&;qGJcsrSwf&ef/

umuG,fwm;qD;a&;twGuf todw&m;Ekd;Mum;a&;ESifh pnf;½kH;vIHYaqmfa&;vkyfief;rsm; jr§ifhwif&ef

l trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tay; tMurf;zufrItm; qdwfNidrfaerIukd &yfwefY&ef

twGuf vlrIa&;pHowfrSwfcsufrsm;udk ajymif;vJ&ef owif;rD'D,mvkyfief;rsm;? ½kd;&mESifh

bmoma&;acgif;aqmifrsm;? ,Ofaus;rI"avhxkH;pHt& MoZmBuD;rm;olrsm;ESifh yl;aygif;aqmif

&GufrIrsm; tygt0if vlxkvIyf&Sm;rIrsm;ukd vkyfaqmif&ef/

l tMurf;zufrIrS uif;a0;pGm touf&Sifaexkdifa&;? trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;qkdif&m

todynmay;a&;ESifh w&m;Oya'qkdif&m todynmay;a&; &yf&Gmtqifh vIyf&Sm;rIrsm;ukd

ulnDyHhykd;&ef/ tMurf;zufrIqkdif&m wkdifMum;rIEIef; jrifhrm;apa&; taxmuftulay;onfhtae

jzifh w&m;Oya'qkdif&m tumtuG,fay;&ef/ tMurf;zufrI usL;vGefcH&olrsm;? tEÅ&m,frS

&Sifoefolrsm; ulnDyHhykd;rI &&Sd&ef BudK;yrf;jcif;ukd wm;qD;onfh t[efYtwm;rsm; yaysmufap&ef

twGuf jynfwGif;ESifh EkdifiHwumrS w&m;Oya'qkdif&m vkyfaqmifrIrsm;ESifh pyfvsOf;aom

owif;tcsuftvufrsm;udk a'ocHbmompum;rsm;jzifh ykHESdyfjzefYjzL;jcif;tygt0if w&m;

Oya'qkdif&m wm;qD;umuG,frIrsm;udk vkyfaqmif&ef/

l vli,frsm;\ acgif;aqmifrI? todynmESifh uRrf;usifrIwkdYudk jr§ifhwif&ef/ ynma&;pepfü

tEÅ&m,f&Sdaom usm;? r a&;&m ykHaoum;csyftjrifrsm; yaysmufa&;twGuf oif½kd;ñTef;wrf;

rsm;ESifh q&mjzpfoifwef;rsm;tm;jzifh ulnDyHhykd;aepOf? vli,frsm;tm; usm;? r a&;&m wef;wl

Page 351: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 311

nDrQrIESifh tav;xm;rI tajccHaom pdwfoabmxm; &ifhusufrIESifh qufqHrIwkdY jyKpkysKd;

axmif&mwGif ulnDyHhykd;&ef/

l uav;oli,frsm;tm; tMurf;zufrI awGUBuHKcHpm;&jcif;ESifh rsufjrifawGUBuHK&jcif;wkdYrS uif;

a0;apa&;twGuf rdbrsm;? q&m? q&mrrsm;ESifh uav;oli,f tcGifhta&;vIyf&Sm;olrsm;ESifh

twl yl;aygif;aqmif&Guf&ef/

l tMurf;zufrIuif;pifa&; jr§ihfwifrIESifh ]w&m;rQw a,musfm;b0} jzpfwnfa&; jr§ifhwifrIqkdif&m

rdwfzufrsm;tjzpf vli,ftrsKd;om;rsm;? a'oqkdif&m acgif;aqmifrsm;ESifh pHjytrsKd;om;rsm;

ESifhtwl yl;aygif;aqmif&Guf&ef/

tcef; 6/ EkdifiHa&;vkyfief;pOfrsm;rSm yg0ifvkyfaqmifrIESifh tkyfcsKyfa&;ü usm;? r a&;&m wef;wl nDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

zGJUpnf;ykHtajccHOya'yg tcGifhta&;rsm;udk tmrcH&ef

l rJqE´ay;ykdifcGifh? a&G;aumufwifajr§mufcHykdifcGifhwkdYtwGufjzpfap? wef;wlnDrQ EkdifiHom;jzpfjcif;

udk trsKd;om;? trsKd;orD;taMumif;jyKí enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;qufqHrIESifh uefYowfxdef;csKyfrI

wkdY t<uif;rJhyaysmufap&efjzpfap? zGJUpnf;ykHtajccHOya'yg tcGifhta&;rsm;udk tmrcH&ef/

jrefrmEdkifiH2008ckESpfEkdifiHawmfzGJUpnf;ykHtajccHOya'wGif¤if;taMumif;t&mukdukdifwG,f

xm;NyDjzpfaomfvnf;rJqE´&Sifrsm;?trsKd;om;rsm;ESifhtrsKd;orD;rsm;onf¤if;tcGifhta&;rsm;

ukdem;vnfod&Sdjcif;aocsmap&eftwGufenf;vrf;rsm;csrSwf&efvdktyfygonf/¤if;wkdY\

tcGifhta&;rsm;udk todtrSwfjyKjcif; rcH&yg[k xifjrif,lqvQif trsKd;orD;rsm;onf vuf

vSrf;rDaom enf;vrf;rsm;tm;jzifh rnfokdY awmif;qkd&rnfukd em;vnfod&Sd&ef vkdtyfygonf/488

EkdifiHa&;u@ESifh tkyfcsKyfa&;u@ü trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESifh pyfvsOf;í vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuf tvufrsm;ESifh usm;? r a&;&m pm&if;tif;rsm; aumuf,l&efESifh tokH;jyKEkdifap&ef

l EkdifiHa&;qkdif&mESifh tkyfcsKyfa&;qkdif&m tqifhwkdif;wGif vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;?

vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;? tpkd;&tzGJU0ifrsm;ESifh rJqE´&Sifrsm;tjzpf EkdifiHa&;ESifh tkyfcsKyfa&;

rSm trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIESifh pyfvsOf;í tokH;jyKol vG,fulaponfh tcsuf

tvufrsm;ESifh usm;? r wef;wl tav;xm;½Ijrifaom okawoersm;ukd aumuf,l&ef? trsKd;

tpm; owfrSwf&ef? avhvmqef;ppf&efESifh jzefYjzL;&ef

l EkdifiHa&;ygwDrsm;twGif; trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@rsm;? tqifhtwef;ESifh ta&;ygrItajc

tae? ygwD\ Oya'pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;? vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh pyfvsOf;aom tcsuf

tvufrsm; aumuf,l&efESifh avhvmqef;ppf&ef/

l tcsuftvufaumuf,l&mwGif touft&G,f? pD;yGm;a&;tqifhtwef;? wkdif;&if;om;tkyfpk?

ynma&;tqifhtwef;? tdrfaxmifa&;tajctae? ,kHMunfukd;uG,faombmom? yx0Da'o

488 UNDP. 2012. Gender Equality in Elected Office in Asia Pacific: Six Actions to Expand Women’s Empowerment. Bangkok. pp. 11–15.

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 352: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 312

wnfae&mponfh tajctae? tqifhtwef;wkdYukd xnfhoGif;pOf;pm;&ef vdktyfygonf/

¤if;utpkd;&\qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;ESifhtkyfcsKyfa&;wGiftrsKd;orD;rsm;ESifhoufqkdifaom

usm;? r wef;wl tav;xm;½Ijrifaom rl0g'a&;qGJjcif;ESifh taumiftxnfazmfaqmifjcif;ukd

taxmuftuljyKygrnf/ þenf;tm;jzifh tjcm;aom tjyeftvSef qufET,faeaom

taxmuftxm;rsm;udk pm&if;xnfhoGif;jyKpkNyD; jzpfygvdrfhrnf/

a&G;aumufwifajr§mufcH&aom trsKd;orD;rsm;ESifh tpkd;&tzGJUtwGif; cefYtyfcH&aom trsKd;orD;rsm;\ ta&twGuf wkd;jr§ifh&eftwGuf usm;? r a&;&m vkyfief;pOftm; taxmuftuljyKrI wkd;jr§ifh&eftwGuf pGrf;aqmif&nf wnfaqmuf&ef

l vTwfawmfESifh tpkd;&tzGJUwkdY\ tqifhwkdif;twGuf tvm;tvmaumif;aom ukd,fpm;vS,f

avmif;rsm;\ yrmPwkd;wufa&;twGuf trsKd;orD;rsm;tm; pGrf;aqmif&nfwnfaqmuf&ef/

l trsKd;orD;acgif;aqmifrsm;tm; a&G;aumufwifajr§mufap&efESifh wm0efcefYtyfap&eftwGuf

jzpfap? usm;? r a&;&m vkyfief;pOfrsm;ukd axmufcHap&eftwGufjzpfap EkdifiHa&;ygwDrsm;rS

trsKd;om;ygwD0ifrsm;? vlrItzGJUtpnf;rsm;ESifh a'oqkdif&m tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;twGuf

acgif;aqmifrIqkdif&m todzGifh vIyf&Sm;rIrsm; jyKvkyfay;&ef/

EdkifiHa&;qkdif&m qkH;jzwfcsufcsrSwfrIü trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrIudk t&Sdeft[kefjzifh jr§ifh wif&eftwGuf ,m,D txl;vkyfaqmifcsufrsm;uJhokdY a&G;aumufwifajr§mufjcif;pepfESifh rl0g' jyKjyifajymif;vJrIrsm;ukd jr§ifhwif&ef

l rJqE´&Sifrsm;tm; a&G;cs,f&eftwGuf tcGifhtvrf;trsKd;rsKd; &&Sdapjcif;jzifh vTwfawmftwGif;

trsKd;orD;ukd,fpm;jyKrIESifh ta&twGuf wkd;wufjcif; tusKd;&v'f&&Sdaprnfh a&G;aumufwif

ajr§mufjcif;qkdif&m pepfjyKjyifajymif;vJrIukd jr§ifhwif&ef/

l trsKd;orD;rsm;tm; trnfpm&if;wifoGif;jcif;ESifh Oya'jyKvTwfawmfwGif a&G;aumufwifajr§muf

cH&jcif;wkdYtm; pOfqufrjywf avhvm&mrSm xda&mufaom Oya't& tcsKd;usukd,fpm;jyKrI

ukdwmpepfESifh oD;oefYae&m cGJa0owfrSwfjcif;uJhokdaom ,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;ukd

pwifrdwfqufaqmif&Guf&ef/ pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifjcif;ESifh aygif;pyfvsuf trsKd;orD;rsm;

twGuf tcsKd;usukd,fpm;jyK ukdwmpepfonfvnf; trsKd;orD;rsm;tm; vTwfawmftwGuf

avsmfuefoifhjrwfaom ukd,fpm;vS,favmif;rsm;tjzpf tbufbufrS vufcHjcif;ukd jr§ifhwif

EkdifrnfjzpfNyD; trsKd;orD;rsm; vTwfawmftwGif; oufaojyEkdifygonf/ EdkifiHa&;ygwDrsm;twGif;

pDrHcefYcGJrIwGif 'Drkdua&pDusifhokH;&ef? a&G;aumufyGJrsm;wGif ,SOfNydKif&ef twGuf trsKd;orD;rsm;\

tcGifhtvrf;rsm;udk jr§ifhwif&ef? usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIjyóem udpö&yfrsm;ESifh

trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;twGuf wkHYjyefaqmif&Guf&ef EkdifiHa&;ygwDrsm; twGif;

usm;? r wef;wltav;xm;aom jyKjyifajymif;vJa&;ukd jr§ihfwif&ef/

l trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;udk tav;ay;xnfhoGif;pOf;pm;aom ygwD\ vkyfief;vrf;ñTef

rsm;ESifh aMunmpmwrf;rsm; a&;qGJcsrSwf&ef/ ¤if;onftrsKd;orD;rsm;twGufwm0efcHrIudk

oufaojyoygonf/

l ygwD\ tcsKd;usukd,fpm;jyKrI ukdwmpepfukdvnf;aumif;? trsKd;orD;rsm;tm; ygwD0ifrsm; jzpf

vmapa&; pnf;½kH;Ekdifonfh tBuD;wef;acgif;aqmifrIae&mrsm;udk pdwf0ifpm;apEkdifonfh ygwD

Page 353: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 313

\&nf&G,fcsufrsm;ukdvnf;aumif; pwifrdwfqufaqmif&Guf&ef/ ¤if;utrsKd;orD;rsm;\

jyóemrsm;ukd ygwD\ vkyfief;vrf;ñTefrsm;ü tajccHtjzpf tckdiftrm xnfhoGif;csrSwfxm;

aMumif;ESifh a&G;aumufwifajr§mufcH&eftwGuf pGrf;&nfjynfh trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;

tkyfpk&SdaMumif; aocsmapygonf/

l usm;? r a&;&m udpörsm;ESifhpyfvsOf;íjzpfap? us,fjyefYaom EkdifiHa&;qkdif&m jyóemrsm;tay:

usm;? r a&;&m tusKd;oufa&mufrIrsm;ESifh pyfvsOf;íjzpfap rl0g'qkdif&m tajctwifaqG;aEG;

yGJrsm; usif;yjcif;tm;jzifh EkdifiHa&;ygwDrsm;twGif; trsKd;orD;rsm;ESifh vli,frsm;\ oD;jcmtpk

tzGJUrsm;ukd wkd;csJU&ef/ ¤if;u vli,ftrsKd;orD;acgif;aqmifrsm; tygt0if pGrf;aqmif&nf

jynfh0aom? todw&m;jynfh0aom trsKd;orD;tkyfpkrsm;udk jyKpkysKd;axmifjcif;ukd aocsmapyg

rnf/¤if;uvTwfawmftwGif;trsKd;orD;rsm;wkd;wufa&;udktaxmuftuljyKygrnf/usm;?

r a&;&m wef;wlnDrQrI taMumif;t&mukd ukdifwG,f&mrSm EkdifiHa&;ygwDrsm;tm; taxmuf

tuljyKygrnf/

trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;rsm;\ ckdifrmaom &efykHaiG rwnfa&;vIyf&Sm;rIrsm;ukd ulnD yHhykd;&efl ygwD0iftrsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;? ukd,fpm;vS,favmif; trsKd;om;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;

tm; tMurf;zufrIrsm;ukd rnfonfhae&mrS tMurf;zufrIrsm;ukd rqkd ukdifwG,f&ef/

trsKd;orD;rsm;\ yg0ifvkyfaqmifrI? trsKd;orD;rsm;\ MoZmESifh usm;? r a&;&m vkyfief;pOfukd jr§ifhwifonfh usm;? r wef;wl tav;xm;aom vTwfawmfwGif; usifhokH;rIykHpHwpf&yf jzpfay:a&; aocsmatmif aqmif&Guf&ef

l trsKd;orD;rsm;ESifh oifhwifhavsmufywfaom tpnf;ta0;tcsdefZ,m;rsm;? ygwDpkHrS trsKd;orD;

rsm;\ oD;oefYtpnf;ta0;rsm;? vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;ESifh vTwfawmf0efxrf;rsm;twGuf

usm;? r a&;&m udpörsm;qkdif&m pGrf;aqmif&nfwnfaqmufrIwkdYukd tpysKd;&ef/

EkdifiHtqifh trsKd;orD;,EÅ&m;rsm;ESifh jynfaxmifpkESifh a'otqifh AsL½kdua&pD,EÅ&m;rsm;twGif;rS usm;? r a&;&m tzGJU rsm;tm; ae&may;a&; jr§ifhwif&ef

l ¤if;,EÅ&m;rsm;ESifhtzGJUrsm;twGuft&if;tjrpfrsm;?vkyfykdifcGifhrsm;?usm;?ra&;&mwef;wlnDrQ

rIESifh trsKd;orD;rsm; vkyfEkdifpGrf;&Sdvmapjcif;udk tpkd;&tzGJUtpnf;rsm;tm;vkH;twGif; xd

a&mufpGm pnf;½kH;aqmif&GufEkdifrnfh tzGJUtpnf;wnfae&mwkdY &&Sdapa&; aocsmatmif

aqmif&Guf&ef/

jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh wkdif;a'oBuD;ESifh jynfe,fa&G;aumufyGJaumfr&Sifrsm;twGif; usm;? r wef;wl tav;xm;aom jyKjyifajymif;vJa&; jr§ifhwif&ef

l jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh wpfEkdifiHvkH;twkdif;twm aumfr&SiftzGJUcGJrsm;twGif;

trsKd;orD;rsm;\ tcef;u@ESifhpyfvsOf;í vdifcGJjcm;azmfjyonfh tcsuftvufrsm; aumuf

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 354: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 314

,l&ef? a&G;aumufyGJ pDrHcefYcGJrItzGJU\ vkyfykdifcGifhrsm;? rl0g'rsm;ESifh vkyfxkH;vkyfenf;rsm;tm;

usm;? r a&;&m tajccHaom tjrifjzifh jyefvnfokH;oyf&ef/

l jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifESifh aumfr&SiftzGJUcGJrsm;? tBuD;wef;pDrHcefYcGJrI&mxl;rsm;?

twGif;a&;rSL;tzGJU0ifrsm;ESifh rJ½kH0efxrf;rsm;wGif trsKd;orD;aumfr&SiftzGJU0ifrsm;\ ta&

twGufESifh tcsKd;tpm;ukd jr§ifhwif&ef/

l a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m ,EÅ&m;\ tpdwftykdif;toD;oD;wGif trsKd;orD;rsm;\

yg0ifvkyfaqmifrIESifh ukd,fpm;jyKrItm; t[efYtwm;jyKonfh taMumif;&if;rsm;ukd em;vnf&ef

vnf;aumif;?¤if;t[efYtwm;rsm;ukdudkifwG,f&efr[mAsL[mrsm;a&;qGJ&efvnf;aumif;

a&G;aumufwifajr§mufjcif;qkdif&m tmPmykdiftzGJUtpnf;rsm;ESifh tqifhwkdif;rS 0efxrf;rsm;

tm;vkH;tm;pGrf;aqmif&nfwnfaqmuf&ef/¤if;wGifrJqE´&SifrSwfykHwifpm&if;jyKpkonfhvkyf

ief;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; yg0ifapjcif;? trsKd;orD;rsm;tm; &nf&G,faom? txl;ojzifh z,f

MuOftcH&qkH; trsKd;orD;rsm;tm; &nf&G,faom rJqE´&Sifqkdif&m todynmay; vIyf&Sm;rIrsm;

ukd jr§ifhwifjcif;? rSwfykHwifpm&if;oGif;jcif;? rJqE´ay;jcif;Xmersm; (0g) rJ½kHrsm;wGif trsKd;orD;

rsm;ESifh oifhwifhavsmufywfaom tcsdefowfrSwfcsufukd aocsmatmif aqmif&Gufjcif;?

tusyfukdifrIrsm;? tMurf;zufrIrsm;ESifh ukd,fpm;vS,favmif; trsKd;orD;rsm;ESifh rJqE´&Sif trsKd;

orD;rsm; &ifqkdif&onfh tjcm;jyóemrsm;udk xda&mufpGm ukdifwG,fEkdifrnfh trsKd;orD;rsm;ESifh

oifhwifhavsmufywfaom wkdifMum;rIqkdif&m ,EÅ&m;rsm;ukd aocsmatmif aqmif&Gufjcif;?

,m,Dtxl;vkyfaqmifcsufrsm;ESifh tjcm;enf;vrf;rsm;tm;jzifh trsKd;orD;ukd,fpm;vS,f

avmif;rsm;tm; jr§ifhwifa&;wGif EkdifiHa&;ygwDrsm;udk tm;ay;ulnDjcif;? usm;? r wef;wl

tav;xm;aom a&G;aumufyGJapmifhMunfhMuyfrwfjcif; ponfwkdY yg0ifygonf/

l a&G;aumufyGJrsm;tay: usm;? r a&;&m tajccHaom ½IaxmifhrS okH;oyfjcif;tygt0if oif

wef;rsm;pDpOfí a&G;aumufyGJapmifhMunfhMuyfrwfolrsm;\ vkHavmufaom ta&twGuftm;

avhusifhoifMum;&efESifh rJqE´e,frsm;? txl;ojzifh trsKd;orD;ukd,fpm;vS,favmif;rsm; yg0i

,SOfNydKifonfh rJqE´e,frsm;wGif ¤if;avhusifhoifMum;xm;onfh apmifhMuyfMuyfrwfolrsm;

yg0ifjcif; aocsmatmif aqmif&Guf&ef/

usm;? r tjrif xnfhoGif;xm;aom vkHNcHKa&;u@ jyKjyifajymif;vJa&; (&JwyfzGJU? ppfwyf)ESifh w&m;pD&ifa&;u@ jyKjyif ajymif;vJa&;wkdYudk pwifaqmif&Guf&ef

l usm;? r a&;&m tajccHaom udpö&yfrsm; udkifwG,frIqkdif&m tuJjzwfjcif;? rufvkH;ay;aom

enf;vrf;rsm;? pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifrI? t&if;tjrpf cGJa0owfrSwfjcif;? apmifhMunfhMuyfrwf

jcif;ESifh tuJjzwfjcif;wkdY tygt0if pHcsdefpHñTef;jynfhrDaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh usm;? r

wef;wltav;xm;aomvkyfykdifcGifhtmPmtyfESif;jcif;wkdYukdpwif&ef/¤if;jyKjyifajymif;vJrI

rsm;wGif tBuD;wef;tqifhrsm; tygt0if tqifhwkdif;wGif trsKd;orD;rsm;tm; odomxif&Sm;

aomyrmPjzifhwm0efcefYtyfjcif;aocsmap&efESifh¤if;u@u0efaqmifrIay;onfhrJqE´

e,frsm;twGif;ESifh¤if;u@twGif;rStrsKd;orD;rsm;\vdktyfcsufrsm;udkwkHYjyefaqmif&Gufjcif;

aocsmap&ef aqmif&Guf&ygrnf/

Page 355: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 315

vlxktajcjyKtzGJUtpnf;rsm; vIyf&Sm;&eftwGuf 'Drkdua&pD0g' tajccHaom ae&may;a&; aocsmatmif aqmif&Guf&ef

l trsm;jynfolqkdif&m ta&;udpörsm;ESifh tkyfcsKyfa&;wGif xda&mufpGm yg0ifaqmif&GufrIukd

taxmuftuljyKonfhtaeESifh trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm; tygt0if vlxktajcjyK t&yf

buftzGJUtpnf;rsm; vGwfvyfpGm vkyfaqmifEkdifMuap&ef jr§ifhwifonfh rl0g'ESifh w&m;Oya'

rlabmifrsm;ukd pwifazmfaqmif&ef/

tcef; 7/ jrefrmEdkifiH Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfESifh y#dyu©jzpfyGm;aeonfh tajctaeü usm;? r a&;&m wef;wlnDrQrIESifh trsKd;orD;rsm;\ tcGifhta&;rsm;

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;\ u@wkdif;wGif trsKd;orD;rsm;\ yg0ifrIESifh ukd,fpm;jyKrI xnfhoGif;&ef

l y#dyu©BudKwifumuG,fa&;ESifh ajz&Sif;a&;? vlom;csif;pmemaxmufxm;aom pDrHcsufrsm;?

Nidrf;csrf;a&;xdef;odrf;a&;ESifh Nidrf;csrf;a&;jr§ifhwifa&;wkdYwGifvnf;aumif;? y#dyu©tvGefumv

pDrHudef;twGuf zGJUpnf;xlaxmifonfh tzGJUtpnf;rsm;? zGJUpnf;wnfaqmufykHrsm;wGif

vnf; aumif;? EkdifiHom;rsm;? a&G;aumufcHudk,fpm;vS,frsm;ESifh qkH;jzwfcsufcsrSwfolrsm;tjzpf

yg0ifonfh wpfEkdifiHvkH;tqifhESifh a'oqkdif&m tqifh tkyfcsKyfa&;wGifvnf;aumif;? vkHNcHKa&;

ESifh w&m;Oya'u@ tzGJUtpnf;rsm;wGifvnf;aumif; wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh tpkd;&

ESifh tpkd;&r[kwfaom vlyk*¾dKvfESifh tzGJUtpnf;rsm;? txl;ojzifh trsKd;orD;rsm;ta&twGuf

rsm;jym;pGmESifh xda&mufpGm yg0ifvkyfaqmifrItwGuf axmufcHaqmif&Guf&efESifh pGrf;aqmif

&nfwnfaqmuf&ef/

trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;qufqHrIESifh tMurf;zufrIrS tumtuG,fay;&ef

l EkdifiHawmftqifhrl0g'rsm;? Oya'rsm;? pDrHudef;rsm;? pDrHcsufrsm;rS jy|mef;csufrsm;tm; trsKd;

orD;rsm;\ vlrIpD;yGm;a&;qkdif&m tcGifhta&;rsm; (ajr,m? tdrf&mtaqmufttkH? ynma&;?

pmwwfajrmufa&;? pD;yGm;a&;qkdif&m zlvkHa&;? tajccHusef;rma&; ponf)ukd tumtuG,f

ay;a&;? vdifrIESifh usm;? r a&;&m tajcjyKtMurf;zufrI\ t&if;cHtaMumif;rsm;ESifhywfouf

aom ynmay;tpDtpOfrsm; tygt0if trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;tm; usm;?

r a&;&m tajccHaom cGJjcm;qufqHrIESifh tMurf;zufrIrS tumtuG,fay;aom vkyfief;pOf

rsm;ESifh wm0efcHrI&Sdaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm;? vkHNcHKa&;ESifh w&m;Oya'u@ vkyfykdifcGifh

tmPmrsm;wGifvnf;aumif; aygif;pyfxnfhoGif;&ef/

l txufazmfjyyg aqmif&GufrIrsm;ESifh qufET,faom usm;? r a&;&mukd tav;ay;pOf;pm;aom

vkyfief;vnfywfrI vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh wm0efcHrI&Sdaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm; a&;qGJ&ef?

taumiftxnfazmfaqmif&efESifh¤if;wkd;wufrIudkapmifhMunfhMuyfrwf&efEkdifiHawmftqifh

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 356: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 316

pGrf;aqmif&nfwnfaqmufa&; yHhykd;&ef/

y#dyu©ESifh oufqkdifaom u,fq,fa&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&;rl0g'rsm;ESifh pDrHcsufrsm;wGif trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav; i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;udk ukdifwG,f&ef

l trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;? txl;ojzifh jynf

wGif;tdrf&mpGefYcGm a&TUajymif;tajccsolrsm;? vdifykdif;qkdif&mESifh usm;? r a&;&m tajccHaom

tMurf;zuftEÅ&m,f tcuftcJMum;rS &Sifoefolrsm;? trsKd;orD;ppfjyefrsm;? 'ku©onfrsm;?

jynfwGif;jyefvnf0ifa&mufvmolrsm;\ OD;pm;ay;owfrSwfcsufrsm;ukd y#dyu©tvGefumv

vkdtyfcsufrsm; tuJjzwfrIrsm;? y#dyu©tvGefumv tokH;p&dwfqkdif&m usm;? r

a&;&m bwf *sufavhvmqef;ppfrI? y#dyu©tvGefumv jyefvnfxlaxmifa&;twGuf

vrf;yef;qufoG,f a&;ponfh tajccHtaqmufttkHrsm;? aqmufvkyfa&;ESifh

usef;rma&;qkdif&m 0efaqmifrI tvkyftukdiftpDtpOfrsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;?

ppfavsmfaMu;rsm;? ppfwyfrsm;ESifh ppfa&; vIyf&Sm;rIrsm; ½kyfodrf;jcif;? ppfrIxrf;tjzpfrS

EkwfxGufcGifhjyKjcif;? jyefvnf0ifqHha&;tpDtpOf rsm;wGif aygif;pyfxnfhoGif;&ef/

l txufazmfjyyg aqmif&GufrIrsm;ESifh qufET,faom usm;? r a&;&mukd tav;ay;pOf;pm;aom

vkyfief;vnfywfrI vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh wm0efcHrI&Sdaom vkyfxkH;vkyfenf;rsm; a&;qGJ&ef?

taumiftxnfazmfaqmif&efESifh¤if;wkd;wufrIudkapmifhMunfhMuyfrwf&efEkdifiHawmftqifh

pGrf;aqmif&nfwnfaqmufa&; yHhykd;&ef/

rwlnDaomtkyfpkrsm;tMum; tMurf;zufrIukdifwG,fa&;ü trsKd;orD;rsm;ESifh ¤if;wkdY\ OD;pm;ay; owfrSwfcsufrsm;udk xnfhoGif;&ef

l &ckdifjynfe,ftwGif; jynfoltm;vkH;twGuf usm;? r a&;&m oabmw&m;xnfhoGif;½Ijrifaom

tjrifukd tajccHaom vlrIpD;yGm;a&; zGHUYNzdK;wkd;wufa&;aqmif&GufrIrsm;ukd OD;pm;ay;owfrSwf

&ef/

l trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm; tygt0if &ckdifjynfe,frS jynfoltm;vkH;\ t&yf

bufESifh EkdifiHa&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd tmrcH&ef

l vlrIpnf;vkH;nDñGwfa&;jr§ifhwif&eftwGuf trsKd;orD;rsm;yg0ifaom ,kHMunfrIwnfaqmufa&;

ESifh ,kHMunfrIrwlnDaom tkyfpkrsm;twGif;ESifh ,kHMunfrIwltkyfpkrsm;tcsif;csif;Mum; ,kHMunf

rIwnfaqmufa&; awGUqkHaqG;aEG;yGJrsm; jyKvkyf&ef/

l u,fq,fa&;pcef;rsm;rS trsKd;orD;rsm;ESifh rdef;uav;i,f&G,frsm;\ vkdtyfcsufrsm;twGuf

EkdifiHwumvlrItzGJUtpnf;rsm;\ vllom;csif;pmemaxmufxm;rIqkdif&m tcGifhtvrf;rsm;tm;

vufvSrf;rDa&;taxmuftulay;&ef/

l u,fq,fa&;pcef;rsm;twGif; usm;? r a&;&m tajccHaom tMurf;zufrIrsm;rS tumtuG,f

Page 357: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;qdkif&m tajctaeqef;ppfrI 317

ay;a&;ESifh¤if;tMurf;zufrsm;ukdwkHYjyefta&;,laqmif&Gufa&;wkdYtygt0iftrsKd;orD;rsm;

\ vkdtyfcsufrsm;udk ukdifwG,f&eftwGuf tpkd;&ESifh jynfwGif;vlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;rS vIyf

&Sm;olrsm;tm; pGrf;aqmif&nfjr§ifhwif&ef/

aumufcsufrsm;ESifh tMuHûycsufrsm;

Page 358: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

aemufqufwGJ 1/ usef;rma&;u@ESifh qufET,faom &nfrSef;csufrsm;ESifhtnD wkd;wufrIrsm;

tñTef;udef;2015

&nfrSef;csuf

tapmqkH;ESpf

&&SdEkdifrI

aemufqkH;ESpf

&&SdEkdifrI

trsKd;orD;oufwrf;- ESpf 60.8 69.9 (2014)

MDG (1) - tvGefqif;&JEGrf;yg;rIESifh iwfrGwfacgif;yg;rI wkdufzsufa&;

tav;csdefrjynfhaom ig;ESpfatmuf

uav;&mckdifEIef;28.8 (1990) 29.6 (2003)

MDG (4) - uav;aoqkH;rI EIef;avQmhcsa&;

ig;ESpfatmufuav;aoqkH;rIEIef;

(-^&SifarG; 1ç000)112 (1990) 72 (2014)

arG;uif;paoqkH;rIEIef;

(-^&SifarG; 1ç000)79 (1990) 62 (2014)

MDG (5) - ukd,f0efaqmifrdcif usef;rma&; jr§ifhwif&ef

rD;zGm;rdcifaoqkH;EIef;

(-^&SifarG; 100ç000)420 (1990) 200 (2010)

uRrf;usif0efxrf;jzifh rD;zGm;ol

&mckdifEIef;56 (1997) 78 (2010)

MDG (6) - tdwfcsftkdifAD^athpf^ iSufzsm;ESifh tjcm;ul;pufa&m*grsm; wkdufzsufa&;

tdwfcsftkdifADysHUESHYrIEIef;

(15-49 ESpftkyfpk\ %)0.2 (1990)

0.47 (2013)

iSufzsm;jzpfyGm;rI (-^100ç000) - 7943 (2008)

wDbDjzpfyGm;rI (-^100ç000) 393 (1990) 388 (2009)

wDbDysHUESHYrIEIef; (-^100ç000) 924 (1990) 597 (2009)

MDG (7) - obm0ywf0ef;usif a&&SnfwnfwHhrIckdifrma&;

oefY&Sif;aom aomufokH;a&

t&if;tjrpf &mckdifEIef;57 (1990) 69.5 (2014)

rdv’mpepf wkd;wufa&; yHhykd;rI &mckdifEIef; 49 (1995) 74.3 (2014)

pmukd; - ADB, Myanmar in transition: Opportunities and challenges. Philippines: Asian Development Bank, 2012. P 9 – data cited from IHLCS 2011

aemufqufwGJ

Page 359: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

319aemufqufwGJ (2)

vkyfom; tiftm;

yg0ifrI EIef;xm;

(touf 15 rS 64 twGif;)

tvkyf vufrJh EIef;xm;

(touf 15 rS 64 twGif;)

vlOD;a& tvdkuf

tvkyftudkif &&SdrI EIef;xm;

(touf 15 rS 64 twGif;)

pkpkaygif; usm; r pkpkaygif; usm; r pkpkaygif; usm; r

pkpkaygif; 67 85.2 50.5 4 3.9 4.1 64.4 81.9 48.4

NrdKUjy 62.6 80.5 46.8 4.8 4.9 4.7 59.6 76.4 44.6

aus;vuf 69.1 87.5 52.2 3.6 3.4 3.8 66.6 84.5 50.2

ucsif 67.2 85.7 45.9 3.7 3.5 4.3 64.6 82.6 44

u,m; 74.2 88.1 60.4 2.7 2.7 2.6 72.3 85.7 58.9

u&if 60.7 81.4 41.2 7.5 7.8 7.1 56.2 75.1 38.3

csif; 64.8 77.6 53.8 5.4 5.9 4.7 61.4 73 51.3

ppfudkif; 72.3 87.5 59.1 3.6 3.4 3.9 69.7 84.5 56.8

weoFm&D 64.2 86.3 42.3 4.6 4.3 5.2 61.3 82.7 40.1

yJcl; 62.4 85.4 42 5.1 4.7 5.8 59.2 81.4 39.5

rauG; 71.3 86.8 58.5 3.3 3.1 3.6 69 84.1 56.4

rEÅav; 67.9 85.4 52.4 3.1 3.1 3.2 65.7 82.8 50.7

rGef 61 81.2 43 6.2 6.1 6.4 57.2 76.2 40.3

&cdkif 58.8 83.2 38.1 10.4 9.1 12.8 52.6 75.6 33.2

&efukef 63.1 81.8 46.4 4.1 4.3 3.9 60.5 78.3 44.6

&Srf; 77.5 88.6 66.4 2 2.1 1.9 75.9 86.8 65.1

{&m0wD 63.8 85.6 43.5 3.4 3.2 3.8 61.6 82.9 41.8

aejynfawmf 69.8 87.1 53.7 2.9 2.9 2.9 67.8 84.5 52.1

aemufqufwGJ (2)/ jynfe,fESifh wdkif;tvdkuf vkyfom;tiftm;yg0ifrIEIef;xm;? tvkyfvufrJhEIef;xm;ESifh vlOD;a&tvdkuf tvkyftudkif &&SdrI EIef;xm; (&mcdkifEIef;)

pmudk; - Department of Immigration. 2015. Myanmar Census 2014. Nay Pyi Taw: Ministry of Immigration and Population. p. 29.

Page 360: tcGifhta&qdkif&m tajctae qef;ppfrI - Asian Development Bank · 2) at'DbD onf bm;rm;udk jrefrmEdkifiH tjzpfESifh awmifudk&D;,m;udk udk&D;,m; or®wEdkifiH tjzpf todtrSwfjyKonf/ pmzwfol

jrefrmEdkifiH\ usm;?ra&;&m wef;wlnDrßSjcif;ESifh trsdK;orD;rsm;\ tcGifhta&;tajctae qef;ppfrI

jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmfonf ordkif;0if jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief;pOfrsm;udk wdk;wuf aqmif½Gufvsuf&Sdaeonf/ vsifjrefaom

EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&;&m tul;tajymif;rsm;onf EdkifiH\ vlOD;a& 51.4 oef;udk OD;wnf&mopfodkY vrf;ñTefac:aqmifaeonf/

trsdK;orD;rsm;? trsdK;om;rsm;ESifh rdef;uav;i,frsm;?a,musfm;av;i,frsm;taejzifh jyKjyifajymif;vJrIrsm;\ toD;tyGifhrsm;udk nDwlpGm

cHpm;&&SdEdkifap&efrSm jrefrmEdkifiH\ pDrHtkyfcsKyfrI? rl0g'? pDrHaqmif½GufrIrsm;ESifh qkH;jzwfcsufcsrSwf&m vkyfief;rsm;wGif trsdK;orD;rsm;ESifh

,if;wdkY\ vdktyfcsufrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;&ef vdktyfonf/ jrefrmEdkifiH\ jyKjyifajymif;vJrI tpDtpOfESifh trsdK;orD;rsm;

zGHUNzdK;wdk;wufa&;qdkif&m trsdK;om;tqifh r[mAsL[m pDrHudef; tygt0if usm;?r wef;wlnDrßSa&; pOf;pm;aqmif½Gufonfh rl0g'ESifh

tpDtpOfrsm;udk vrf;ñTefrIjyKEdkif&ef trsdK;orD;rsm;\ b0a&;&mwGif ta&;ygaom u@t&yf&yftwGuf tcsuftvufaygif;csLyfudk

,cktpDt&ifcHpmu wifjyxm;onf/

tm&SzGHUNzdK;a&;bPftaMumif;

tm&SESifhypdzdwfa'owGif qif;&JEGrf;yg;rI yaysmufa&;rSm ADB \ arßSmfrSef;csufjzpfonf/ ADB u cH,lxm;aom wm0efrSm ,if;\

tzGJU0if zGHUNzdK;qJEdkifiHrsm;\ qif;&JEGrf;yg;rIudk avßSmYcsNyD; oufqdkif&m EdkifiHol/om;wdkY\ vlaerIb0 wdk;wufjrifhrm;a&;twGuf

taxmuftyHhjyK&efjzpfonf/ atmifjrifrI rsm;pGm&SdcJhaomfvnf; tm&S-ypdzdwfa'oonf urÇmhtqif;&JqkH;olrsm; trsm;tjym;&Sd&m

a'otjzpf qufvufwnf&Sdaeygao;onf/ ADB onf tm;vkH;twGuf tusdK;oufa&mufaprnfh pD;yGm;a&; zGHYNzdK;a&;?

ywf0ef;usifxdcdkufrIr&SdyJ a&&SnfwnfwHhaprnfh zGHUNzdK;a&;ESifh a'owGif; yl;aygif; aqmif½GufrI wdk;jrifhapa&;wdkYudk aqmif½Gufum

qif;&JEGrf;yg;rI avßSmYcsa&; twGuf OD;wnfcsufxm; vkyfief;rsm; taumiftxnfazmfvsuf&Sdygonf/ 1966 ckESpfwGif pwif

wnfaxmif cJhaom reDvm tajcpdkuf tm&SzGHUNzdK;a&;bPfudk tzGJU0if 67 EdkifiHu ydkifqdkifNyD; tzGJU0ifrsm; teuf 48 EdkifiHrSm tm&S?

ypdzdwf a'o wGif;rS jzpfygonf/ ADB onf ,if;\tzGJU0if zGHUNzdK;qJEdkifiHrsm;udk rl0g'a&;&m aqG;aEG;rI? acs;aiGrsm;? tmrcHpmcsKyf&if;ESD;

jrSyfESHrIrsm;? tmrcHuwdu0wfpmcsKyfrsm;? axmufyHhaiGrsm;ESifh enf;ynm taxmuftyHhrsm; ay;tyfNyD; tultnDjyKonf/

ukvor*¾taMumif;

ukoro*¾onf jrefrmEdkifiHudk ,if;vGwfvyfa&;&&SdcJhaom 1948 ckESpfuwnf;u pwifum zGHUNzdK;a&;ESifh vlom;csif; pmemaxmufxm;rI

tultnDrsm; tygt0if taxmuftyHhrsdK;rsdK;udk ay;tyfvsuf&Sdygonf/ vlom;csif;pmemrIESifh ta&;ay: tultnDtaxmuftyHhay;rIwGif

ordkif;rSwfwdkiftjzpfomru tcuftcJrsm;ygawGUMuHKcJh&aom 2008 ckESpf em*pfrkefwdkif;ESifh 2015 ckESpf udkrefrkefwdkif;wdkYaMumifh

xdcdkufrIrsm;twGuf ay;tyfaom tultnDtaxmuftyHhrsm;omru ynma&;? usef;rma&;? pDrHtkyfcsKyfrI? ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifh

usm;-r wef;wlnDrßSa&;twGufwdkufwGef;tm;ay;rI tygt0if u@rsm;pGmtwGuf zGHUNzdK;a&; taxmuftyHhrsm;udkvnf; ukoro*¾u

ay;tyfaeygonf/

pD;yGm;a&;ESifh EdkifiHa&; jyKjyifajymif;vJrIrsm;udk wdk;wuf aqmif½Gufaeonfh jrefrmEdkifiHtpdk;&ESifh jynfolvlxkudk ukoro*¾taejzifh

a&SUvmrnfhESpfrsm;pGmwGifvnf; qufvufí ulnDaxmufyHh oGm;&ef OD;wnf&nfrSef;xm;ygonf/ ukvor*¾onf ,if;\ at*sifpDrsm;?

&efykHaiGtzGJUrsm;ESifh tpDtpOftzGJUtpnf;rsm;rSwpfqifh vlrIpD;yGm;wdk;wufrI? Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufrI? vlom;csif;pmemaxmufxm;rI

vkyfief;pOfESifh jrefrmEdkifiHtaejzifh tjynfjynfqdkif&m pnf;rsOf; pnf;urf;rsm;udk xm;&Sdxm;aom uwdu0wfrsm;ESifhtnD usifhokH;EdkifrI

ponfh u@av;&yfudk OD;wnfum EdkifiH\ tajymif;tvJvkyfief;pOfudk ulnDaxmufyHhoGm;rnf jzpfygonf/

tm&SzGHYNzdK;a&;bPf

6 ADB &dyfomvrf;? ref'vla,mif;NrdKUawmf

1550 rufx½dk reDvm? zdvpfydkif

www.adb.org