REPUBLIKA SRBIJA · 2017-05-08 · U tabelama, prognozirane vrednosti su istaknute u odnosu na...

REPUBLIKA SRBIJAREPUBLI^KI ZAVOD ZA STATISTIKU

REPUBLIC OF SERBIAREPUBLIC STATISTICAL OFFICE

www.stat.gov.rs ISSN 1820-1148

TRENDOVITRENDS

MART MARCHBEOGRAD 2009 BELGRADE

Izdava~: Republi~ki zavod za statistiku, The publisher: Republic Statistical Office,Beograd, Milana Raki}a 5 Beograd, Milana Raki}a 5

Za izdava~a: dr Dragan Vukmirovi}, For the publisher: Dragan Vukmirivi}, PhDdirektor Director

Redakcija:dr Miladin Kova~evi} - rukovodilac mr Predrag ânovi}mr Milena Radanov-Radi~evmr Nada \eri}Nikola Draga{Svetlana Dimitrijevi}

Editorial board:

Miladin Kova~evi}, PhD - Editorial Chief Predrag ânovi}, M.Sc.Milena Radanov-Radi~ev, M.Sc.Nada \eri}, M.Sc.Nikola Draga{ Svetlana Dimitrijevi}

Analiza podataka i grafikona: mr Nada \eri} Analysis of data and graphs:: Nada \eri}, M.Sc.Baza podataka: mr Nada \eri} Data base: Nada \eri}, M.Sc.Unos podataka i programirawe: mr Nada \eri},

Milena Milovanovi}, Nikola Draga{,mr Milena Radanov-Radi~ev

Grafikoni i tabele: Nikola Draga{

Data entry and programming: Nada \eri}, M.Sc., Milena Milovanovi}, Nikola Draga{,

Milena Radanov-Radi~ev, M.Sc.Graphs and tables: Nikola Draga{

Metodologija: mr Nada \eri},mr Milena Radanov-Radi~ev

Ure|ivawe tematskih priloga:mr Milena Radanov-Radi~ev,

mr Nada \eri}

Methodology: Nada \eri}, M.Sc.,Milena Radanov-Radi~ev, M.Sc.

Editing subject matter issues:Milena Radanov-Radi~ev, M.Sc.,

Nada \eri}, M.Sc.

Lektura: Svetlana Dimitrijevi}

Prevod: mr Milena Radanov-Radi~ev,mr Nada \eri}

Internet tehnologija: mr Nada \eri},Rozalija Hajduk

Proof-reading: Svetlana Dimitrijevi}

Translating: Milena Radanov-Radi~ev, M.Sc.,Nada \eri}, M.Sc.

Internet technology: Nada \eri}, M.Sc.,Rozalija Hajduk

Dizajn korica: mr Milena Radanov-Radi~ev

Izrada korica: Jovan \eri}

Design of covers: Milena Radanov-Radi~ev, M.Sc.

Covers made by: Jovan \eri}

Tematski prilozi i komentariizraàvaju mi{qewa autora i, prematome, ne predstavqaju zvani~nestavove mati~ne institucije.

Subject matter issues and comments express the opinions and the attitudes of the authors, therefore they should not be taken as official attitudes of the home office.

Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009

RE^ REDAKCIJE EDITORIAL

Martovski broj TRENDOVA, donosizaokruènu prethodnu kalendarsku godinu,2008, kao i raspoloìve podatke za meseceprvog kvartala teku}e, 2009. godine. Prirodno,sve serije baznih indeksa su prera~unate nanovu baznu godinu (Ø2008=100).

Napomiwemo da mese~ne serije sadrè podatke zakqu~no sa februarom, izuzev serije cene namalo - ukupno i serije tro{kovi ìvota - ukupno,koje sadrè podatke za sva tri meseca ove godine.Kvartalne serije (statistike saobra}aja igra|evinarstva) sadrè podatke zakqu~no sa IVkvartalom 2008. godine, ali i ove serije suprera~unate na novu baznu godinu.

Nastavqamo praksu objavqivawa prognoza zaserije industrijska proizvodwa - ukupno iindustrijska proizvodwa - prera|iva~kaindustrija, za tri meseca unapred. U tabelama,prognozirane vrednosti su istaknute u odnosu napodatke o realizovanim vrednostima.

Od januara 2009. godine izvr{ene sumetodolo{ke izmene mese~nog istraìvawa ozaradama zaposlenih, koje se odnose napro{irewe obuhvata jedinica posmatrawa.

Detaqnije informacije o svim serijama,kojima raspolaèmo, mogu se na}i u deluTRENDOVA: Baze vremenskih serijaRepubli~kog zavoda za statistiku (uvodnenapomene).

TEMA ovog broja je: Cikli~na analizaekonomske aktivnosti Srbije - mogu}nosti iperspektive. Ovaj rad predstavqa deodoktorskog istraìvawa dr Jelene Radovi} -Stojanovi}: Primena vode}ih indikatora uanalizi i predvi|awu ekonomske aktivnostiSrbije. Jelena Radovi} - Stojanovi} jepredava~ na Kriminalisti~ko - policijskojakademiji u Beogradu, saradnik Nau~nogdru{tva ekonomista Srbije i ~lan CIRET-a(Centre for Internacional Research on EconomicTendency Surveys) u okviru {vajcarskoginstituta za istraìvawe privrednih ciklusaiz Ciriha.

O~ekujemo da ovim podstaknemo iinspiri{emo istraìva~e i analiti~are i izoblasti statistike da prezentuju svojaistraìvawa.

The March 2009 issue of TRENDS publication has the common, appropriate concept whenever a wholeyear is over and the yearly data are available. Thestandard data series are presented, but the series ofbase indices are recalculated on the basis of a newbase year (Ø2008=100).

There are available data are for the monthly series,until February this year. The exception relates to theretail price series - total and consumer price - total seriesare longer (there are available data for three months in2009). The quarterly time series (construction andtransport statistics) contain data until the IV quarter2008, but these series are also recalculated on the basisof 2008.

We continue the forecasting practice for the seriesIndustrial production - total, and Industrial production -manufacturing in standing three months. The one lastvalue in the text tables is forecasts and they are bolded to differ from the realized series values.

From January 2009, methodological changes ofmonthly survey on salaries and wages of the employedhave been introduced, referring to broader coverage of the observation units.

More detailed information on all the seriesavailable in statistics can be found in the standardsubject matter issue: Time Series Data Bases inStatistical Office of the Republic of Serbia(introductory notes).

The special TOPIC of this issue is: Cyclical Analysisof Economic Activity in Serbia - Possibilities andPerspectives. The paper contributed represents the part of doctoral research of Jelena Radovic - Stojanovic, PhD:The Use of Leading Indicators in Analysing andForecasting Economic Activity in Serbia. Jelena Radovic - Stojanovic is a Lecturer at the Academy of Criminalistic and Police Studies, Belgrade, Serbia, an Associate of theSerbian Scientific Association of Economists and themember of the Centre for Internacional Research onEconomic Tendency Surveys - CIRET within the SwissInstitute for Business Cycle Research, Zurich.

We do expect to intrigue and inspire researchersand analysts from statistics fields to contribute andpresent their research results.

S a d r ` a j Strana

Page

C o n t e n t s

Cikli~na analiza ekonomske aktivnostiSrbije - mogu}nosti i perspektive

i Cyclical Analysis of Economic Activity inSerbia - Possibilities and Perspectives

Baze vremenskih serije Republi~kog zavoda za statistiku Srbije

xiii Time series Data Bases in Statistical Office of the Republic of Serbia

Aktivnosti 1 Activities

Finalna tra`wa 7 Final demand

Spoqna trgovina 13 External trade

Zaposlenost 21 Employment

Raspodela 27 Distribution

Cene 31 Prices

Monetarni sektor 37 Monetary sector

Metodolo{ka obja{wewa 41 Methodological explanations

Cikli~na analiza ekonomske aktivnosti Cyclical Analysis of Economic Activity inSrbije - mogu}nosti i perspektive Serbia - Possibilities and Perspectives

Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009i

CIKLI^NA ANALIZA EKONOMSKE AKTIVNOSTI SRBIJE - MOGU]NOSTI I PERSPEKTIVE

CYCLICAL ANALYSIS OF ECONOMIC ACTIVITY IN SERBIA - POSSIBILITIES AND PERSPECTIVES

Dr Jelena Radovi} - Stojanovi}Kriminalisti~ko - policijska akademija, Beograd, Srbija

SA@ETAKEkonomska aktivnost Srbije nije analizirana u

cikli~nom kontekstu od po~etka tranzicije. Niti sustatisti~ki zahtevi za cikli~nu analizu koji se ti~uduìne i kvaliteta vremenskih serija sve do skorobili ispuweni, niti su osnovne teorijske pretpostavke i koncepti koje se ti~u vrste ekonomskog sistema iprirode kratkoro~nih fluktuacija u ekonomskojaktivnosti mogle biti primewene na Srbiju. U tokuzadwe dekade pro{log veka, ekonomska aktivnost jebila prekidana ratovima, hiperinflacijom ime|unarodnom izolacijom i nije bilo zna~ajnijegprivrednog rasta, tako da cikli~na analiza nije nibila interesantna za Srbiju.

Danas, nakon devet godina tranzicije i reformi,~ini se da je cikli~na analiza kona~no mogu}a,teorijski relevantna i da su statisti~ki zahtevikona~no ispuweni. U radu su predstavqeni rezultatiprimene cikli~ne analize na Srbiju za ovaj period, od2001. do 2009. godine. Cikli~na analiza je izvr{ena po ugledu na statisti~ki, deskriptivni pristupOrganizacije za ekonomsku saradwu i razvoj(Organisation for Economic Co-operation and Development-OECD), ~iji je rad u analizi privrednih ciklusa icikli~nih indikatora relevantan za evropskeekonomije. Pristup OECD - a je pogodan za Srbiju u ovoj fazi preliminarnih istraìvawa jer ne insistira nainterpretaciji rezultata empirijskih istraìvawaciklusa u kontekstu teorije privrednih ciklusa, aomogu}ava da se predstave i analiziraju prvi rezultati istraìvawa.

U analizi cikli~nih fluktuacija ekonomskeaktivnosti Srbije primewen je pristup “ciklusarasta” koji zastupa OECD. Kao referentna serija zacikli~nu analizu kori{}en je mese~ni bruto doma}iproizvod. Mese~ni bruto doma}i proizvod je dobijenpolaze}i od raspoloìvih kvartalnih podataka zabruto doma}i proizvod i koriste}i Boot, Feibes andLisman-ov (BFL) metod vremenske dezagregacije. Zaidentifikaciju trenda kori{}en je Hodrick-Presscott- ov(HP) filter. Eliminisawem trenda iz serije mese~nogbruto doma}eg proizvoda dobijeni su prvi ciklusirasta i datirane su prve prelomne ta~ke ciklusa zaSrbiju, {to je omogu}ilo cikli~nu analizu ekonomskeaktivnosti.

Cikli~na analiza ekonomske aktivnosti trebalobi, u perspektivi, da omogu}i nove aspektemakroekonomske analize za Srbiju kao {to su:ispitivawe karakteristika cikli~nog kretawaekonomske aktivnosti, formirawe “stilizovanih~iwenica” o ciklusima i prva tuma~ewa u kontekstuteorije privrednih ciklusa.

Jelena Radovi} - Stojanovi}, PhDAcademy of Criminalistic and Police Studies,

Belgrade, Serbia

SUMMURYEconomic activity in Serbia hasn’t been analysed within the

cyclical framework since the beginning of the transition. Neither the statistical requirements for cyclical analysis concerning thelength and quality of time series have been fulfilled untilrecently, nor the basic theoretical assumptions related tocyclical analysis concerning the type of economic system andthe nature of short term fluctuation in economic activity couldbe applied on Serbia. Instead, during the decade of 1990s theeconomic activity in Serbia was interrupted by wars,hyperinflation and international isolation. There was nosignificant economic growth and there hasn’t been any interestin cyclical analysis.

Nowadays, after nine years of the transition and reforms, itseams that the cyclical analysis is finally possible, theoreticallyrelevant, and that statistical requirements concerning the length and quality of time series are fulfilled. So the paper presents the results of the application of cyclical analysis on economicactivity in Serbia for the period 2001-2008. The cyclicalanalysis is performed according to the OECD’s (Organisationfor Economic Co–operation and Development–OECD)descriptive, statistical approach to the cyclical analysis, whosework in business cycles analysis and cyclical indicators isrelevant for the European economies. The OECD’s approach isappropriate for Serbia at this stage of preliminary researchbecause it doesn’t insist on the interpretations of the results ofempirical research within the context of business cyclestheories. Yet, this approach allows presenting and analysing the first results of the research.

In analysing the cyclical fluctuations of the economicactivity in Serbia, the “growth cycles” approach adopted by the OECD has been applied. The monthly GDP is used as thereference series for the cyclical analysis. The monthly GDP isinterpolated starting with available quarterly data for the GDPand using Boot, Feibes and Lisman (BFL) method of temporaldisaggregation. The trend is estimated using Hodric-Presscott(HP) filter. By eliminating the trend, the first growth cycles areobtained, and the turning points in growth cycles are dated,which enables the cyclical analysis of economic activity inSerbia.

The cyclical analysis should provide some new aspects ofmacroeconomic analysis for Serbia such as: examination of thecaracteristics of cyclical fluctuation in economic activity,definition of „stylised facts“ of cycles for Serbia, and firstinterpretations within the context of business cycles theory.


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009ii

Cikli~na analiza omogu}ila bi uvo|ewe novihanaliti~kih instrumenata makroekonomske analizekao {to su cikli~ni indikatori, i razvoj metodamakroekonomskog predvi|awa zasnovanih na ovimindikatorima (vode}i indikatori i kompozitnivode}i indikatori). Najzad, cikli~na analizaomogu}ila bi me|unarodna pore|ewa ciklusa i analizu efekata internacionalne cikli~ne nestabilnosti naSrbiju. Jedno takvo pore|ewe sa ciklusima zemaqaEvropske monetarne unije prikazano je u radu.

Cyclical analysis would enable introducing some newanalytical instruments of macroeconomic analysis, such ascyclical indicators, and provide development of some methods of macroeconomic forecasting based on those indicators (leadingindicators, composite leading indicators). Finally, cyclicalanalysis would provide international comparisons withcountries and groups of countries with which Serbia has thehighest foreign trade established, in order to examine the effects of the international cyclical instability on Serbia. One suchcomparasion with the cycles for The Euro Area economies ispresented in the paper.

********************

1. UVOD

Cikli~na analiza ekonomske aktivnostiSrbije nije izvr{ena od po~etka tranzicije,niti je ova vrsta analize do skoro bila mogu}a. îtavu deceniju pro{log veka, ekonomskisistem Srbije bio je izloèn posledicamaraspada SFRJ i hiperinflacije, ratovima ime|unarodnoj izolaciji. Sa statisti~ke ta~kegledi{ta ovi doga|aji manifestovali su se kao strukturni lomovi i diskonuiteti uekonomskim vremenskim serijama, tako dastatisti~ki zahtevi, koji se ti~u duìne ikvaliteta vremenskih serija neophodnih zacikli~nu analizu, nisu bili ispuweni. Poredtoga, teorijski posmatrano, cikli~na analiza u ovom periodu nije bila relevantna za Srbijuzbog karakteristika ekonomskog sistema.Privreda Srbije u ovom periodu predstavqalaje me{avinu planske i trì{ne, povremenoratne ekonomije, dok cikli~na analiza, onakokako je u teoriji postavqena, podrazumevatrì{nu privredu i oscilacije ekonomskeaktivnosti pod uticajem trì{nih uzroka izakonitosti.

U prvim godinama nakon reformi i(su{tinskog) otpo~iwawa procesa tranzicije2001. godine, pa`wa nau~ne i stru~ne javnosti u Srbiji bila je usmerena na teku}e ekonomskeprobleme inflacije, nezaposlenosti,spoqnotrgovinskog deficita i privrednograsta, dok su napori zvani~ne statistike,odnosno Republi~kog zavoda za statistiku,bili usmereni na unapre|ewe funkcionisawastatisti~kog sistema, usagla{avawe same|unarodnim standardima i na promene uSistemu nacionalnih ra~una Srbije. Cikli~naanaliza i daqe nije bila prioritet, niti jecikli~nu analizu u novim, trì{nim uslovima privre|ivawa bilo mogu}e izvr{iti sve dokstatisti~ki zahtevi u pogledu duìne ikvaliteta vremenskih serija ne budu u dovoqnoj

meri ispuweni da bi se ova analiza moglaprimeniti, tako da se prvi ciklusi moguuo~iti.

Statisti~ki zahtevi u pogledu duìne ikvaliteta vremenskih serija za cikli~nuanalizu odnose se na poèqne karakteristikevremenskih serija. Neke od ovihkarakteristika bile bi: potrebna duìnaserija, odsustvo ~estih revizija, odsustvoekstremnih vrednosti u serijama i „glatkost”serija (nizak udeo iregularne komponente),koja bi omogu}ila lak{a razlikovawecikli~nih od iregularnih oscilacija. Danas,nakon devet godina tranzicije i reformi, ~ini se da bi ovi zahtevi kona~no mogli bitiispuweni za ekonomske vremenske serije uSrbiji i da su se stekli uslovi da se pristupicikli~noj analizi. I teorijski posmatrano,ve} duè vreme ekonomija Srbije pokazujekarakteristike male otvorene trì{neekonomije, tako da mnogi teorijski ianaliti~ki koncepti, me|u wima i cikli~naanaliza, polako postaju teorijski relevantni.[ta vi{e, primena ovih koncepata postajenuàn preduslov za analizu ekonomskeaktivnosti, vo|ewe ekonomske politike,saradwu sa me|unarodnim organizacijama iinstitucijama i me|unarodna pore|ewa. Razvojtrì{ta i ponovno uspostavqawe saradwe same|unarodnim organizacijama i finansijskiminstitucijama, postavili su zahteve da se ovikoncepti i teorije primene i da se na taj na~in makroekonomska analiza u Srbiji unapredi pougledu na razvijene trì{ne ekonomije.

U radu su istraène mogu}nosti za cikli~nu analizu ekonomske aktivnosti Srbije zaperiod 2001-2008. godine. U drugom delu radapredstavqena su dva pristupa cikli~nojanalizi ekonomske aktivosti u teoriji ipraksi empirijskih istraìvawa privrednih


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009iii

ciklusa. U tre}em delu rada obrazloèn jeizbor odgovaraju}eg pristupa za Srbiju icikli~na analiza je primewena u meri i uaspektima u kojima je to bilo mogu}e zaizabrani period istraìvawa. U ~etvrtom

delu rada ukazano je na budu}e pravceistraìvawa. U zakqu~ku su sumiranirezultati i jo{ jednom podvu~ene mogu}nosti iperspektive cikli~ne analize ekonomskeaktivnosti Srbije.

2. DVA PRISTUPA CIKLI^NOJ ANALIZI

Cikli~ne fluktuacije ekonomskeaktivnosti mogu se posmatrati kaofluktuacije u nivou ekonomske aktivnosti,odnosno ekonomskih vremenskih serija, ili kao fluktuacije u odstupawu od trenda.Tradicionalno, privredni ciklusi se shvatajukao fluktuacije u nivou ekonomske aktivnostiodnosno ekonomskih vremenskih serija ipredstavqaju naizmeni~no smewivawe periodau kojima ekonomska aktivnost raste i opada uapsolutnom iznosu. Ovo je “klasi~an pristup“privrednim ciklusima (“classical approach” ili“business cycles approach”), na kome su utemeqena istraìvawa privrednih ciklusa za razvijenetrì{ne ekonomije. Na ovom pristupuzasnovan je rad ameri~kog Nacionalnog biroaza ekonomska istraìvawa (National Bureau ofEconomic Research-NBER) i wegovih teoreti~ara i osniva~a cikli~ne analize (Mitchell, Burns,1946).

Alternativni pristup posmatra cikli~nefluktuacije ekonomske aktivnosti u odnosu natrend. U pitawu je takozvani “deviation - from -trend approach” odnosno pristup “odstupawa odtrenda”. Ovaj pristup se ~e{}e naziva i “growthcycles approach” odnosno pristup “ciklusarasta”. U ovom pristupu, privredni ciklusi seposmatraju kao odstupawa od dugoro~nogtrenda. Cikli~ne fluktuacije ekonomskeaktivnosti oko dugoro~nog trenda nazivaju se“ciklusi rasta” (“growth cycles”) i predstavqaju periode ubrzawa i usporavawa ekonomskeaktivnosti u kojima ekonomska aktivnostperiodi~no odstupa od trenda navi{e inaniè. Za razliku od klasi~nih ciklusa,ciklusi rasta oslikavaju kako promene u nivou, tako i promene u stopama rasta ekonomskeaktivnosti. Ove promene u stopama rastamanifestuju se u serijama odstupawa od trendakao naizmeni~no udaqavawe i pribliàvaweliniji trenda. Na nivou ekonomije u celiniovo su periodi naizmeni~nog ubrzavawa iusporavawa ekonomske aktivnosti, primetni umnogim segmentima ekonomije, odnosnoekonomskim vremenskim serijama.

Pristup ciklusa rasta nametnuo se uanalizi trì{nih ekonomija koje su u perioduposle Drugog svetskog rata beleìle snaànrastu}i trend bez klasi~ne recesije u duèmperiodu, pa nije bilo mogu}e primenitiklasi~an pristup privrednim ciklusima.Klasi~ne recesije su i danas relativno retkapojava, pa pristup ciklusa rasta preovladava uanalizama, mada se oba pristupa neprestanokompariraju u teoriji i praksi. Teorijske imetodolo{ke osnove oba pristupa, kao iistorijat istraìvawa u dva pristupa,izloèni su na vi{e mesta u bogatojliteraturi posve}enoj privrednim ciklusima(Zarnowitz, 1992).

Analiza u pristupu ciklusa rasta zahtevaeliminisawe trenda i izdvajawe cikli~nekomponente iz vremenskih serija, a ciklusirasta definisani su na serijama odstupawa odtrenda. Za identifikaciju trendaistraìva~ima su na raspolagawu razli~itemetode. NBER je svojevremeno razvio sopstveni originalan metod, takozvani Phase AverageTrend (PAT) metod, koji se zasniva nakombinaciji identifikacije prelomnih ta~aka i izravnawa. Organizacija za ekonomskusaradwu i razvoj (Organisation for Economic Co-operation and Development-OECD) kaoorganizacija ~iji je rad u oblasti cikli~neanalize i cikli~nih indikatora referentan za evropske zemqe i kompatibilan sa radomEUROSTAT-a, dugo je u svojim istraìvawimakoristila ovaj metod, da bi se u skorije vremepreorjentisala na kori{}ewe Hodrick-Presscott-ovog (HP) filtera. HP filter je verovatno inaj~e{}e kori{}eni metod za identifikacijutrenda u empirijskim istraìvawima.

Ciklusi rasta dobijaju se deqewem podataka serija vrednostima trenda, ukoliko jestruktura serija multiplikativna (podacivremenskih serija prethodno se desezoniraju).Ukoliko je struktura serija aditivna, ciklusirasta dobijaju se oduzimawem trenda. Naizdvojenoj cikli~noj komponenti odre|uju seprelomne ta~ke ciklusa (turning points - ta~ke


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009iv

zaokreta) kao vrhovi i dna ciklusa rasta, ifaze ciklusa rasta, koje predstavqaju periodenaizmeni~ne ekspanzije i usporavawaekonomske aktivnosti. U klasi~nom pristupu,me|utim, dekompozicija vremenskih serijazaustavqa se na otklawawu sezonskekomponente a “klasi~ni ciklusi” ekonomskihvremenskih serija - prelomne ta~ke i fazeciklusa - definisani su na trend-cikluskomponenti.

Na slede}im grafikonima prikazani suklasi~ni ciklusi i ciklusi rasta za zemqe~lanice Evropske monetarne unije (Euro Area)

za period 1980-2008. godine, kako bi seilustrovala razlika izme|u dva pristupa.1

Cikli~no kretawe ekonomske aktivnostianalizirano je na osnovu kretawa industrijskeproizvodwe (metodologija OECD-a). Agregatnuekonomsku aktivnost predstavqa Indeksindustrijske proizvodwe (IIP):

1 Podaci vremenskih serija preuzeti su iz Business Cycle Analysis Database OECD-a. Bazi podataka mo`e sepristupiti preko: http://www.oecd.org/std/cli.

Grafikon 1. Klasi~ni ciklusi u industrijskoj proizvodwi (IIP) - Euro Area, 1980-2008. *

60

70

80

90

100

110

120

80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 00 02 04 06 08

* Originalni, desezonirani IIP

Grafikon 2. Ciklusi rasta u industrijskoj proizvodwi (IIP) - Euro Area, 1980-2008. *

92

94

96

98

100

102

104

80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 00 02 04 06 08

* Odnos originalnih podataka i trenda


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009v

Ciklusi rasta kre}u se oko vrednosti 100koja predstavqa liniju trenda. U odnosu naklasi~ne privredne cikluse, ciklusi rasta suizraèniji, a faze ciklusa uo~qivije. Ciklusi rasta su brojniji nego klasi~ni privredniciklusi, jer registruju kako apsolutne tako irelativne promene ekonomske aktivnosti,odnosno beleè svako odstupawe od prose~nograsta (boqe re~eno, wegovog potencijalnognivoa) predstavqenog trendom. Ovo odstupawesvakako }e zavisiti od veli~ine promena univou serije, pri ~emu smer apsolutnih irelativnih promena ne mora uvek biti isti. Na primer, opadawe stope rasta (usporavawerasta) ne zna~i i apsolutnu promenu u nivouserije na niè, tj. recesiju u klasi~nom smislu, ali predstavqa promenu u seriji odstupawa odtrenda i weno pribliàvawe liniji trenda.Kako su kolebawa u stopama rasta - relativnim promenama, ~e{}a nego u nivou serije, tako su i ciklusi rasta brojniji.

Kriterijumi koji su istorijski kori{}eniza odre|ivawe prelomnih ta~aka i trajawafaza ciklusa u klasi~nom pristupu poznati suu literaturi i naj~e{}e podrazumevaju trajaweciklusa od najmawe 18 meseci i 6-9 meseci zajednu fazu. Faze klasi~nih ciklusa definisane su kao: recesija, dno, oìvqavawe ikowukturni bum. U pristupu ciklusa rastadefinisani su vrhovi i dna ciklusa rasta.Vrhovi ciklusa rasta (growth cycle peaks)ozna~avaju ta~ke lokalnog maksimuma u kojimaje ekonomska aktivnost najdaqe iznad linijetrenda. Dna ciklusa rasta (growth cycle troughs),ta~ke lokalnog minimuma, ozna~avaju kraj faza usporavawa ekonomske aktivnosti, odnosnorecesije u smislu ciklusa rasta, u kojima je

ekonomska aktivnost najniè ispod linijetrenda.2 Kao i u klasi~nom pristupu, i upristupu ciklusa rasta defini{u sekriterijumi pomo}u kojih se identifikujuprelomne ta~ke i faze ciklusa. Na primer,prelomne ta~ke i faze ciklusa u metodologijiOECD-a identifikuju se na osnovu u Bry-Boschankriterijuma za identifikaciju prelomnihta~aka, koji su ugra|eni u PAT metod i kojipredvi|aju trajawe faze ciklusa od najmawepet meseci i 15 meseci za ceo ciklus (OECD,2008).

Prelomne ta~ke i faze ciklusa ekonomskeaktivnosti datiraju se na tzv. referentnojseriji, seriji koja predstavqa agregatnuekonomsku aktivnost i koja na najboqi na~inoslikava weno cikli~no kretawe.3 Kaoreferentna serija naj~e{}e se koristi indeksindustrijske proizvodwe ili bruto doma}iproizvod. Cikli~na analiza zatim sepro{iruje analizom cikli~nog kretawa idrugih ekonomskih vremenskih serija.

2 Videti na: www.oecd.org/std/cli, Glossary: Turning Points.

3 Osim u metodologiji NBER - a, ~iji sistem datirawaprelomnih ta~aka za ameri~ku ekonomiju jeunekoliko specifi~an i zasniva se na pra}ewu~etiri najva`nije makroekonomske serije:proizvodwa, zaposlenost, realni dohodak i promet uprera|iva~koj industriji i trgovini na veliko.Postupak datirawa privrednih ciklusa, referentnahronologija i saop{tewa NBER-a u vezi saprivrednim ciklusima mogu se na}i na adresi:http://www.nber.org/cycles/recessions.html#faq

3. CIKLI^NA ANALIZA EKONOMSKEAKTIVNOSTI SRBIJE 2001-2008.

Cikli~no kretawe privrede Srbije prviput je sveobuhvatno analizirano u okvirimaSocijalisti~ke Federativne RepublikeJugoslavije (SFRJ), u delu Branka Horvata“Privredni ciklusi u Jugoslaviji” iz 1969.godine. U analizi cikli~nog kretawajugoslovenske privrede primewen je klasi~anpristup privrednim ciklusima. Cikli~nokretawe ekonomske aktivnosti u Srbijizatim je vi{e puta analizirano u uxbeni~koj literaturi (reprezentativna statisti~kaanaliza moè se na}i u: Kova~i}, 1998, str.

236-237, na primeru indeksa industrijeproizvodwe). Jo{ jedna vredna cikli~naanaliza koju treba pomenuti, izvr{ena je uokviru magistarskog rada Milojka Arsi}a“Prethode}i ekonomski indikatori” iz 1995.godine, za period 1970-1994, i to je jedan odposledwih radova u Srbiji, na ovu temu.Ekonomska aktivnost Srbije nije vi{e u novije vreme analizirana u cikli~nom kontekstu,niti su, kao {to je ve} re~eno, za to postojaliuslovi. Me|utim, nastavilo se sa akademskom


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009vi

analizom privrednih ciklusa i prou~avawemteorije privrednih ciklusa (Pra{~evi}, 2008).

Cikli~na analiza ekonomske aktivnostiSrbije ovde je izvr{ena za period od prvogkvartala 2001. zakqu~no sa tre}im kvartalom2008. godine. Ciq istraìvawa je bio da seispitaju mogu}nosti za primenu cikli~neanalize na Srbiju u ovom periodu s obzirom nato da je duìna uzorka skromna u pore|ewu sarazvijenim trì{nim, pa i mnogim nastaju}im(emerging) i ekonomijama u razvoju (developing economies), koje su cikli~nu analizu izvr{ile na znatno duìm uzorcima. Kao referentnaserija u istraìvawu kori{}en je mese~nibruto doma}i proizvod. Po{to Republi~kizavod za statistiku izra~unava i publikujejedino kvartalni bruto doma}i proizvod,mese~ni podaci su dobijeni postupkomvremenske dezagregacije kvartalnih na mese~ne podatke. Naime, cikli~na svojstva indeksaindustrijske proizvodwe za Srbiju jo{ uveknisu ispitana, niti je utvr|ena wegovareprezentativnost za cikli~no kretaweagregatne ekonomske aktivnosti Srbije, da bi

se indeks industrijske proizvodwe mogaokoristiti kao referentna serija.4 Kako je ciqistraìvawa bio mese~no datirawe prelomnihta~aka ciklusa, re{ewe je potraèno uvremenskoj dezagregaciji raspoloìvihkvartalnih podataka za bruto doma}i proizvodna mese~ne podatke.

U periodu 2001-2008. godine nije biloopadawa ekonomske aktivnosti u apsolutnomiznosu, tako da je cikli~na analiza ekonomskeaktivnosti Srbije mogu}a jedino u pristupuciklusa rasta. [ta vi{e, od 2001. godineekonomska aktivnost merena realnim brutodoma}im proizvodom pokazuje trend navi{e,{to se moè videti na slede}em grafikonu:

4Indeks industrijske proizvodwe nekada je smatran za reprezentativan pokazateq agregatne ekonomskeaktivnosti Srbije i cikli~no kretawe privredeanalizirano je na primeru kretawa ovog indeksa.Danas bi ovu reprezentativnost trebalo emprijskiverifikovati jer udeo industrije u bruto doma}emproizvodu od 2001. opada i 2008. iznosio je 17%.

Grafikon 3. Dezagregirani mese~ni bruto doma}i proizvod Srbije, 2001-2008. (u mil. din)

70000

80000

90000

100000

110000

120000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Monthly Gross Domestic ProductSeasonally adjusted monthly Gross Domestic Product


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009vii

Na prethodnom grafikonu, prikazana jeserija mese~nog bruto doma}eg proizvoda.Polaze}i od raspoloìvih kvartalnihpodataka za bruto doma}i proizvod (u stalnimcenama 2002. godine, u milionima dinara)5,mese~ni bruto doma}i proizvod dobijen je naosnovu Boot, Feibes i Lisma-ovog (BFL) metodavremenske dezagregacije (Boot, Feibes, Lisman,1967). U postupku vremenske dezagregacijekori{}en je ECOTRIM softver za vremenskudezagregaciju vremenskih serija.6 Kvartalnipodaci najpre su dezagregirani, a zatimdesezonirani.7

U periodu 2001-2008. godine prose~na stopa rastarealnog bruto doma}eg proizvoda bila je 5,4%godi{we. Najnià stopa rasta zabeleèna je u 2003.godini (2,4%), a najvi{a u 2004. godini (8,3%). U istovreme, visoke stope rasta manifestovale su se umnogim makroekonomskim vremenskim serijama.Istraìvawa pokazuju da ve}ina najzna~ajnijihmakroekonomskih vremenskih serija za Srbiju nakon2001. godine pokazuje izraèn deterministi~ki ilistohasti~ki trend (Mladenovi}, Nojkovi}, 2005).Uprkos svetskoj ekonomskoj krizi, u Srbiji se neo~ekuje pad ekonomske aktivnosti u apsolutnomiznosu, tako da bi pristup ciklusa rasta mogao biti

5 Izvor: Republi~ki zavod za Statistiku Srbije.6

Zahvaqujemo se gospodinu Robertu Barselanu (RobertoBarcellan, EUROPEAN COMMISION, STATISTICALOFFICE B2, LUXEMBOURG), koji je obezbedioECOTRIM softver. ECOTRIM softver razvili suEvropska komisija i EUROSTAT. Ovaj softver sadrìset matemati~kih i statisti~kih tehnika zavremensku dezagregaciju vremenskih serija. Osoftveru i metodama vremenske dezagregacije videtiu: Barcellan, (2003), str. 79 -95.

7 Dezagregirani mese~ni podaci desezonirani sukori{}ewem kompjuterskog paketa X11-ARIMA,metodom X11.

relevantan i u narednom vi{egodi{wem periodu.Analiti~ke mogu}nosti pristupa ciklusa rasta bilebi od koristi da se ispita varijabilitet rasta iidentifikuju cikli~ne fluktuacije u serijama koje uslu~aju Srbije, kao {to je ve} re~eno, nije mogu}eidentifikovati na osnovu klasi~nog pristupa.

U postupku identifikacije prelomnihta~aka i ciklusa rasta, najpre je iz referentne serije - mese~nog bruto doma}eg proizvodaeliminisan trend. Za identifikaciju trendakori{}en je HP filter ( 14400=λ ). Serija

odstupawa od trenda dobijena je deqewem satrendom i mnoèwem sa 100. Zatim, u serijiodstupawa od trenda, ispitane su kratoro~nefluktuacije oko linije trenda kako bi seustanovilo da li se mogu identifikovatiprelomne ta~ke i ciklusi rasta u skladu sa Bry-Boschan kriterijumima u metodologiji OECD-a(OECD, 2001):

- trajawe ciklusa (ili od vrha do vrha ili od dna do dna) mora biti najmawe 15 meseci;

- trajawe faze (od vrha do dna ili od dna dovrha) mora biti najmawe pet meseci;

- u slu~aju “ravnih” zona prelomnih ta~akaili dvostrukog vrha ili dna u zoni prelomneta~ke, skorija vrednost se odre|uje kaoprelomna ta~ka;

- ekstremne vrednosti se ignori{u ukolikoje wihov efekat kratak i reverzibilan.

Prve prelomne ta~ke i ciklusi rasta zaSrbiju predstavqeni su na slede}emgrafikonu.


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009viii

Grafikon 4. Prelomne ta~ke i ciklusi rasta u seriji mese~nog bruto doma}eg proizvoda Srbije,2001-2008.

96

98

100

102

104

106

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

2001M03P

2003M10T

2004M11P

2006M03T

2008M02P

Kao {to se o~ekivalo, broj prelomnihta~aka i ciklusa rasta je mali. Za period odprvog kvartala 2001. do tre}eg kvartala 2008.godine tri vrha (na grafikonu ozna~eni sa P) i dva dna (na grafikonu ozna~eni sa T) suidentifikovani. Mereno od vrha do vrha, moguse identifikovati dva cela ciklusa, krajciklusa koji je po~eo pre 2001. godine i fazausporavawa ~etvrtog ciklusa koji je po~eo2008. godine.

Cikli~na analiza ekonomske aktivnostiSrbije ovde je izvr{ena po ugledu nastatisti~ki, ~isto deskriptivni pristupOECD-a analizi cikli~nih fluktuacija u komese ispituju karakteristike ciklusa rasta:datumi prelomnih ta~aka, trajawe faza iciklusa, amplituda faza. Tako|e, analizira sereferentna serija (Indeks industrijskeproizvodwe) kroz pore|ewe sa prelomnimta~kama i ciklusima u seriji kvartalnog brutodoma}eg proizvoda. Deskriptivni pristupcikli~noj analizi OECD-a pogodan je za Srbijuu ovoj preliminarnoj fazi istraìvawa, jer neobavezuje na tuma~ewa u kontekstu teorije

privrednih ciklusa, za {ta je jo{ uvek rano a,opet, omogu}ava da se prikaù i analizirajuprvi rezultati istraìvawa.8

Karakteristike ciklusa rasta: datumiprelomnih ta~aka, trajawe faza i ciklusa iamplituda faze ekspanzije (ozna~ena sa +) ifaze usporavawa (ozna~ene sa -), predstavqenisu u slede}oj tabeli: (amplituda faze jeizra~unata kao zbir procentualnog odstupawaod trenda od vrha i procentualnog odstupawado dna u prelomnim ta~kama za fazuusporavawa, i obrnuto za fazu ekspanzije).

8U narednim koracima u metodologiji OECD-a poredese karakteristike cikli~nog kretawa i drugihekonomskih vremenskih serija sa kretawemreferentne serije (tajming prelomnih ta~aka, brojnedostaju}ih i dodatnih ciklusa, koeficijent kroskorelacije) i na taj na~in identifikuju cikli~niindikatori.


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009ix

Tabela 1. Karakteristike ciklusa rasta u seriji mese~nog bruto doma}eg proizvoda Srbije, 2001-2008.

Prelomne ta~ke(datumi)

Trajawe(meseci)

Amplituda(faze)Faza /

Ciklusivrh (P) dno (T) vrh (P) faza ciklus % od trenda

Usporavawe - - -Ekspanzija - mart 2001 -

Ciklus br. 1 -Usporavawe mart 2001 oktobar 2003 31 -9,1Ekspanzija oktobar 2003 novembar 2004 13 +8,5

Ciklus br. 2 44Usporavawe novembar 2004 mart 2006 16 -7Eskpanzija mart 2006 februar 2008 23 +5,2

Ciklus br. 3 39Usporavawe februar 2008 - -Eskpanzija - - -

Ciklus br. 4 -

Kako je broj prelomnih ta~aka i ciklusamali, ne mogu se jo{ uvek uo~iti pravilnosti u pogledu izgleda i trajawa ciklusa i fazaciklusa. O tuma~ewu u kontekstu teorijeprivrednih ciklusa tek ne moè biti govora,ali se za po~etak mogu utvrditi statisti~kekarakteristike prvih ciklusa, duìnapojedinih faza i ciklusa i amplitudacikli~nih fluktuacija. Prime}uje se da seamplituda faza postepeno smawuje i, mada jejo{ uvek rano za velike zakqu~ke, prvirezultati cikli~ne analize govore u prilogpostepenom stabilizovawu kratkoro~nihfluktuacija eknomske aktivnosti i postizawu

makroekonomske stabilnosti u prethodnomosmogodi{wem periodu tranzicije i reformi.

Faze ciklusa rasta prepoznaju se u stopamarasta bruto doma}eg proizvoda i pojedinihaktivnosti prikazanim u narednoj tabeli. Ufazama usporavawa godi{wi rast brutodoma}eg proizvoda je ispod prose~nog od 5,4%,dok godine iznad prose~nog rasta pripadajufazama ekspanzije ciklusa rasta. Pa`qivijomanalizom moè se uo~iti doprinos pojedinihaktivnosti ostvarenoj ekspanziji iliusporavawu ekonomske aktivnosti:

Tabela 2. Stope rasta bruto doma}eg proizvoda u Srbiji 2002-2008. (u stalnim cenama 2002.)promene prema prethodnoj godini, u %

Delatnosti 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008*2002-2008

Poqoprivreda, lov i {umarstvo; ribarstvo -3,2 -7,0 19,0 -4,9 -0,2 -7,8 9,1 0,7Va|ewe ruda i kamena -0,2 5,1 1,3 3,4 4,9 -0,2 4,3 2,7Prera|iva~ka industrija -2,9 -6,0 8,7 -0,1 5,6 4,8 1,3 1,6Proizvodwa elektri~ne energije, gasa i vode -1,6 3,1 -0,1 5,3 2,1 2,3 1,5 1,8Gra|evinarstvo -7,4 10,8 3,5 2,0 7,7 10,8 1,7 4,1Trgovina na veliko i malo, opravke 14,9 11,6 17,0 22,0 10,3 19,9 7,1 14,7Hoteli i restorani 0,6 -1,8 -0,6 -2,8 -8,1 7,3 2,6 -0,4Saobra}aj, skladi{tewe i veze 2,3 9,5 15,8 23,4 29,3 20,1 12,9 16,2Finansijsko posredovawe -2,7 -3,1 7,4 11,9 12,2 15,6 10,2 7,4Poslovi s nekretninama, iznajmqivawe 1,8 2,5 1,4 3,5 4,2 2,4 4,6 2,9Ostale usluge 1,7 1,5 1,7 0,5 -2,8 0,5 2,0 0,7

Bruto doma}i proizvod 3,9 2,4 8,3 5,6 5,2 6,9 5,4 5,4* Procena

Izvor: Republi~ki zavod za statistiku Srbije


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009x

Pro{logodi{wi rast je na nivou prose~nogza period 2002-2008. od 5,4% a posledwaprelomna ta~ka ciklusa - vrh ciklusa rastadatirana je na februar 2008. godine. U toku2008. stope rasta u Srbiji opadaju kaoposledica svetske ekonomske krize. Pomiwe sei korekcija nani`e projektovane stope rastabruto doma}eg proizvoda od 3,5% za 2009.godinu. Kolika }e zaista biti stopa rasta i dali }e uop{te bilo kakav rast u ovoj godinibiti mogu}, ako je suditi po prvim rezultatima

me|unarodnih pore|ewa, zavisi}e upravo odefekata svetske ekonomske krize. Ovi efektise mogu posmatrati kao posledice dejstvainternacionalne cikli~ne nestabilnosti naSrbiju i analizirati u pristupu ciklusa rastakroz pore|ewa sa ciklusima rasta zemaqa igrupa zemaqa od interesa.

U slede}em delu rada bi}e prikazanopore|ewe ciklusa rasta za Srbiju sa ciklusima zemaqa Evropske monetarne unije (Euro Area).

4. BUDU]I PRAVCI ISTRA@IVAWA

Uvo|ewe cikli~ne analize otvorilo bimnoge nove mogu}nosti za makroekonomskuanalizu ekonomske aktivnosti Srbije.Najzna~ajnije od wih su: ispitivawekarakteristika cikli~nog kretawa ekonomskeaktivnosti, formirawe “stilizovanih~iwenica” o ciklusima za Srbiju i prvatuma~ewa u kontekstu teorije privrednihciklusa. Cikli~na analiza omogu}ila biuvo|ewe novih analiti~kih instrumenatamakroekonomske analize kao {to su cikli~niindikatori i razvoj metoda makroekonomskogpredvi|awa zasnovanih na ovim indikatorima(vode}i indikatori i kompozitni vode}iindikatori). Najzad, cikli~na analizaomogu}ila bi me|unarodna pore|ewa ciklusa ianalizu efekata internacionalne cikli~nenestabilnosti na Srbiju. Sve su ovo noviaspekti makroekonomske analize koji za Srbiju do sada nisu bili mogu}i.

Posebno bi mogla biti interesantnaanaliza efekata internacionalne cikli~nenestabilnosti na Srbiju. U pristupu ciklusarasta, nakon {to su odre|ene prve prelomneta~ke i ciklusi rasta za Srbiju, ova analizapostaje mogu}a kroz pore|ewe prelomnihta~aka i faza ciklusa rasta sa zemqama igrupama zemaqa sa kojima Srbija ima najve}uspoqnotrgovinsku razmenu i sa zemqamanajve}im investitorima u Srbiju.

Na slede}em grafikonu je prikazana jereferentna serija - Indeks industrijskeproizvodwe za zemqe ~lanice Evropskemonetarne unije - zone evra (Euro Area)9 zajednosa ciklusima rasta u mese~nom bruto doma}emproizvodu za Srbiju za period 2000-2008. godine (uzorak je pro{iren podacima za 2000. godinu ukojoj je zabele`en pretposledwi vrh za zonuevra). Ve}a kolebawa u seriji mese~nog brutodoma}eg proizvoda Srbije u odnosu na Indeksindustrijske proizvodwe mogu se objasniti{irim obuhvatom serije i ve}im brojemfaktora koji uti~u na kretawe bruto doma}egproizvoda Srbije, tako|e i kvartalnomdinamikom bruto doma}eg proizvoda ipojedinih aktivnosti. Uprkos razlikamaizme|u dve serije u obuhvatu ekonomskeaktivnosti, one su na ovom mestu uporedive pojednom kriterijumu, a to je odstupawe odprose~nog rasta:

9 Izvor: Business Cycle Analysis Database OECD–a.


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009xi

Grafikon 5. Ciklusi rasta za zonu evra i za Srbiju, 2000-2008.

96

98

100

102

104

106

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

IIP Euro AreaMonthly Gross Domestic Product Serbia

Prelomne ta~ke u ciklusima rastareferentne serije za zemqe Evropskemonetarne unije datirane su na novembar 2000-vrh, jul 2003-dno i oktobar 2007-posledwi vrh.Prvi vrh prethodi ~etiri meseca u odnosu navrh za Srbiju iz marta 2001. godine, dno iz jula2003. prethodi tri meseca u odnosu na dno zaSrbiju iz oktobra 2003. godine, dok vrh uoktobru 2007. prethodi ~etiri meseca u odnosuna vrh iz februara 2008. godine za Srbiju. Imada u okviru uzorka posmatrano, na osnovunavedenih kriterijuma za identifikacijuciklusa Srbija ima jedan ciklus vi{e, ovirezultati bi mogli da nagoveste izvesnukonzistentnost u pretho|ewu cikli~nog

kretawa ekonomske aktivnosti u zemqama zoneevra u odnosu na Srbiju. Kao {to je ve} re~eno, rano je za definitivne zakqu~ke, ali ovakvi isli~ni rezultati, koji bi se u perspektividobili ne osnovu me|unarodnih pore|ewa,mogli bi da ukaù na potrebu za pra}ewem ianalizom cikli~nog kretawa ekonomskeaktivnosti u zemqama sa kojima Srbija imanajve}u spoqnotrgovinsku razmenu i u zemqama najve}im investitorima u Srbiju, i naneophodnost korigovawa i uskla|ivawaanaliza i prognoza za Srbiju u skladu sacikli~nim kretawem ekonomske aktivnosti uovim zemqama.

5. ZAKQUÂK

Istraìvawe je pokazalo da primenacikli~ne analize na Srbiju za period2001-2008. nije bila bez osnova i da se moguidentifikovati prve prelomne ta~ke iciklusi rasta. Mereno od vrha do vrha, ~etiriciklusa rasta su opaèna, od kojih se dva mogu u potpunosti identifikovati i izmeriti.

Imaju}i u vidu duìnu uzorka, ovirezultati mogu biti tretirani samo kaopreliminarni. Ipak, oni mogu da predstavqaju

osnovu za sva ona istraìvawa ciklusa koja }eu perspektivi za Srbiju uslediti, i prvineposredni pravci istraìvawa ve} se name}u.Kao prvo, trebalo bi pro{iriti uzorakukqu~ivawem novih opservacija za brutodoma}i proizvod u analizu. Cikli~nekarakteristike i drugih ekonomskihvremenskih serija treba da budu ispitane. Kroz ispitivawe cikli~nog kretawamakroekonomskih vremenskih serija trebaproveriti da li su se serije stabilizovale i da


Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009xii

li su pogodne za cikli~nu analizu, a zatim, dali se u serijama prepoznaju prelomne ta~ke iciklusi rasta koji odgovaraju onima ureferentnoj seriji, i da li serije pokazujuodre|enu konzistentnost u svom kretawu uodnosu na referentnu seriju, ~ime bi seutvrdila wihova svojstva kao cikli~nihindikatora i omogu}io razvoj novih metodamakroekonomskog predvi|awa kao {to suvode}i indikatori i kompozitni vode}iindikatori. Kroz analizu cikli~nihkarakteristika uo~ile bi se odre|enepravilnosti u kretawu makroekonomskihvremenskih serija i na~ini na koje se cikli~na nestabilnost manifestuje i prenosi krozekonomiju, {to bi predstavqalo osnovu zaformirawe stilizovanih ~iwenica ociklusima za Srbiju i omogu}ilo prvatuma~ewa u kontekstu teorije privrednihciklusa.

[to se ti~e me|unarodnih pore|ewa,rezultati koji su ovde prikazani nagove{tavaju zavisnost cikli~nog kretawa ekonomskeaktivnosti Srbije u odnosu na zemqe Evropskeunije, {to je i o~ekivano, s obzirom na to da sevi{e od polovine spoqnotrgovinske razmeneodvija sa ovim zemqama. Tako su

identifikacijom prelomnih ta~aka i ciklusarasta u ekonomskoj aktivnosti Srbije otvorene mogu}nosti za ispitivawe posledicainternacionalne cikli~ne nestabilnosti krozcikli~nu analizu i pore|ewe ciklusa rasta uekonomskoj aktivnosti Srbije sa zemqama igrupama zemaqa zna~ajnim spoqnotrgovinskimpartnerima i investitorima. Kroz pore|ewekarakteristika ciklusa: datuma prelomnihta~aka, broja dodatnih ili nedostaju}ihciklusa, trajawa i amplitude faza i ciklusa,mo`e se ustanoviti da li postoje sli~nosti saciklusima nekih od ovih zemaqa ili grupazemaqa, da li se i kako ciklusi razlikuju i ukojoj meri su sinhronizovani. Slede}i korak uanalizi mogao bi biti predvi|awe efekatainternacionalne cikli~ne nestabilnosti iprelomnih ta~aka ciklusa za Srbiju krozuvo|ewe inostranih vode}ih indikatora ikompozitnih vode}ih indikatora u analizu ipredvi|awe ekonomske aktivnosti.10

10Serije inostranih vode}ih indikatora za zemqe~lanice i grupe zemaqa OECD-a tako|e suraspolo`ive u Business Cycle Analysis DatabaseOECD-a.

Literatura:

1. Mitchell W. C., Burns A. F. (1946), Measuring Business Cycles, NBER, New York.

2. Zarnowitz V., (1992), Business Cycles Theory, History, Indicators, and Forecasting, The UniversityChicago Press.

3. OECD (2008), “OECD, System of Composite Leading Indicators”, Methodology and Analyses.http://stats.oecd.org/mei/default.asp?rev=2.

4. Horvat B., (1969), Privredni ciklusi u Jugoslaviji, Institut ekonomskih nauka, Beograd.

5. Kova~i} Z., (1998), Analiza vremenskih serija, Ekonomski fakultet, Beograd.

6. Arsi} M., (1995), Prethode}i ekonomski indikatori, Magistarski rad, Ekonomskifakultet, Beograd.

7. Pra{~evi} A., (2008), Poslovni ciklusi u makroekonomskoj teoriji i politici,Ekonomski fakultet, Beograd.

8. Boot, J.C., G., W. Feibes and J.H.C. Lisman (1967), Further Methods of Derivation of QuarterlyFigures from Annual Data, Applied Statistics, 16, p. 65 - 75.

9. Barcellan R., (2003), “Ecotrim: A program for temporal disaggregation of time series”, Workshop onQuarterly National Accounts, Eurostat.

10. Mladenovi} Z., Nojkovi} A., (2005), Analiza vremenskih serija: Primeri iz srpskeprivrede, Centar za izdava~ku delatnost Ekonomskog fakulteta u Beogradu.

11. OECD, (2001), “Composite leading indicators - a tool for short - therm analysis”, OECD StatisticsDirectorate.

Baze vremenskih serija Time Series Data Bases in Republi~kog zavoda za statistiku Srbije Statistical Office of the Republic of Serbia

Trendovi - mart 2009. Trends - March, 2009xiii

BAZE VREMENSKIH SERIJA REPUBLI^KOG ZAVODA ZA STATISTIKU

S R B I J E

TIME SERIES DATA BASES INSTATISTICAL OFFICE OF THE REPUBLIC

OF S E R B I A

ODSEK ZA VREMENSKE SERIJE I STATISTI^KE ANALIZE

DEPARTMENT OF TIME SERIES AND STATISTICAL ANALY SIS

Mr Milena Radanov-Radi~evMr Nada \eri}

Milena Radanov-Radi~ev, M.Sc.Nada \eri}, M.Sc.

UVODNE NAPOMENE:

Respektuju}i interes na{ih korisnika, i daqe }emo objavqivati tekst o bazi vremenskih serijau RZS i wihov spisak iz prethodnih brojevaTRENDOVA (od marta 2004. do decembra 2008.) sa metodolo{kim izmenama koje su u me|uvremenunastupile (izmene u nazivu, ili uvo|ewe noveserije).

Nove serije, dodate u teku}oj godini, suozna~ene tako {to su {ifre takvih serijapodvu~ene. Ova oznaka se uobi~ajeno ponavqa udva uzastopna broja TRENDOVA.

U odnosu na prvi broj, u spisku serija je svakiput aùrirana informacija o ukupnom brojuserija po pojedinim aktivnostima i duìnamaserija u vremenu.

U prethodnom broju TRENDOVA (decembar2008. godine) dodate su tri serije (u realnomizrazu) iz oblasti finalne tra`we: brutonaplata javnih prihoda, prihodi i primawabuxeta i prihodi socijalnog osigurawa.

U ovom broju TRENDOVA dodate su tri serijeiz oblasti Raspodele (prose~na zarada - ukupno,prose~na zarada u privredi - ukupno i prose~nazarada u vanprivredi - ukupno).

Duì niz godina, u dràvnoj statistici (SFRJugoslavije, SR Jugoslavije, Srbije i Crne Gore, i sada Republike Srbije) postojala je i odràvalase baza vremenskih serija nastala iz podatakazvani~ne statistike i preuzetih podataka drugihdràvnih institucija.

Sve serije u bazi vremenskih serija, su serijeekonomskih pokazateqa. Promene u metodologijamapojedinih oblasti primewene su prera~unavawempostoje}ih vremenskih ta~aka u seriji premanovim pravilima, ili skra}ivawem serija, ili na neki drugi na~in. U svakom slu~aju, uvek senastojalo da se o~uva skup pokazateqa uporedivih u vremenu.

Od januara 2004. godine, postoji bazavremenskih serija za Republiku Srbiju (koja jemetodolo{ki i sadràjno nastavak prethodnih).

INTRODUCTORY NOTES:

Respecting interest of our readers, the following textand the list of series from the data base of StatisticalOffice of the Republic of Serbia is being repeated from the previous issues of this publication (March 2004 toDecember 2008). Some methodological changes havebeen made in the meantime (names of some series havebeen changed or some new ones have been added).

New series are marked by underlining the code ofeach one in the list added in current year. Thisassignment is usually repeated in two successive issuesof TRENDS.

Information concerning the series’ length and thetotal number of series for the specific group of economicactivities are always accurate.

In previous (December 2008) issue, a new series (inreal terms) has been included, referring final demandsector: collection of public revenues, revenues andreceipts of budget and revenues of social securityorganizations.

In this issue of TRENDS, three series have beenadded referring Distribution sector. Those are: averagewage - total, average wage in economic activities - total and average wage in non-economic activities - total.

During certain number of years, time series data base was established and maintained by state statistics (of SFRYugoslavia, SR Yugoslavia, Serbia and Montenegro, andnow by statistic of Republic of Serbia). The base wasobtained from data collected by official statistics and data provided by other public institutions.

All the established series are the economic ones. Anymethodological change that appeared was applied byeither recalculating previous data according to new rules or by cutting the series, or in some other, appropriateway. In any case, there was always the intention tomaintain the data comparability in time.

Since January 2004, the time series data base forRepublic of Serbia has been established, being thecontinuation of the previous bases from methodologicaland contents point of view.


Trendovi - mart 2009. xiv Trends - March, 2009

Istovremeno su se stekli uslovi za jednukrucijalnu izmenu u metodologiji evaluacijevremenskih serija. Serije odgovaraju}ihoblasti prikazuju se prema Klasifikacijidelatnosti (KD) koja se primewuje od januara2001. godine, a u znatnoj meri se razlikuje odJedinstvene klasifikacije delatnosti (JKD)koja je bila u primeni vi{e od 20 godina. Deopodataka po KD, statistika prikupqa odjanuara 2004, dok su podaci za prethodne mesece dobijeni kompilacijom starih podataka iz JKDu KD.

U TRENDOVIMA, se daje kompletan sadr`ajbaze vremenskih serija (TRENDAGREGAT iTRENDINDEKS), to jest spisak svih serija kojese prate, od kojih je samo odre|en brojprezentovan u publikaciji. Serije su prikazanepo grupama prema oblasti ekonomskeaktivnosti kojoj pripadaju.

Sve serije su podeqene fizi~ki ifunkcionalno u dve paralelne baze:TRENDAGREGAT - TAGR baza vremenskihserija apsolutnih vrednosti pra}ene pojave, iTRENDINDEKS - TIND - baza vremenskihserija koje se prate iskazano u baznim ililan~anim indeksima.

[estocifrena {ifra svake serije naposledwem, {estom mestu ima {ifru:

*0* - oznaka da je serija indeksna, ili

*1* - oznaka da je serija agregatna.

Serije statistike industrije, koje se odnosena proizvodwu i na zalihe, i serije statistikecena su samo indeksne.

VREMENSKE SERIJE U STATISTICI

EKONOMSKE AKTIVNOSTI

AKTIVNOSTIFINALNA TRA@WASPOQNA TRGOVINA ZAPOSLENOSTRASPODELACENEMONETARNI SEKTOR

At the same time, the crucial change inmethodology of time series evaluating could be applied as the new circumstances in statistics were appeared.Time series data (for appropriate sectors) arepresented in terms of Classification of Activities (CA),which has been applied since January 2001.There arequite differences between CA and UniformClassification of Activities (UCA), which had been inuse for over twenty years. Statistics has been collecting data by CA methodology for some of the sectors sinceJanuary 2004, while data for previous months havebeen obtained by compiling data collected by UCAmethodology.

In TRENDS publication the full content of timeseries data bases (TRENDAGGREGATE andTRENDINDEX) is listed, but only the part of them ischosen to be presented in the publication. The way ofgrouping series is due to the sector of economicactivity they belong to.

All the series provided by statistics are divided intotwo parallel data bases:

TRENDAGGREGATE - TAGR time series database covering data in terms of absolute values, and

TRENDINDEX - TIND - time series data basecovering data in terms of base or chain indices.

The six digit code is added to each of the series.The last, the sixth digit defines the type of series data:

*0* - for index data, and

*1* - for absolute values data.

The series of industry statistics, referring toproduction and stocks, as well as the series of pricesdo not have aggregates.

TIME SERIES IN STATISTICS

ECONOMIC ACTIVITIES

ACTIVITIESFINAL DEMANDEXTERNAL TRADEEMPLOYMENTDISTRIBUTIONPRICESMONETARY SECTOR


Trendovi - mart 2009. xv Trends - March, 2009

AKTIVNOSTI (Ukupan broj serija: 47)

Duìna serija: januar 2001 - februar 2009.010000 Industrijska proizvodwa - ukupno010010 Energija010020 Intermedijarni proizvodi, osim

energije010030 Kapitalni proizvodi010040 Trajni proizvodi za {iroku potro{wu010050 Netrajni proizvodi za {iroku

potro{wu

013000 Va|ewe ruda i kamena013100 Va|ewe i briketirawe ugqa013110 Va|ewe sirove nafte i gasa, usluge013120 Va|ewe ruda urana i torijuma, (-)013130 Va|ewe ruda metala013140 Va|ewe ostalih ruda i kamena

014000 Prera|iva~ka industrija014150 Proizvodwa prehrambenih proizvoda

i pi}a014160 Proizvodwa duvanskih proizvoda014170 Proizvodwa tekstilnih prediva i

tkanina014180 Proizvodwa odevnih predmeta i krzna014190 Proizvodwa koè i predmeta od koè,

obu}e

ACTIVITIES (Total number of series: 47)

Series’ length: January 2001 - February 2009

010000 Industrial production - total010010 Energy010020 Intermediary products, except energy

010030 Capital products010040 Durable products for consumption010050 Non-durable products for consumption

013000 Mining and quarrying013100 Mining of coal013110 Extractions of crude petroleum and gas,

service activities013120 Mining of uranium and thorium ores, (-)013130 Mining of metal ores013140 Other mining and quarrying

014000 Manufacturing014150 Manufacture of food products and beverages

014160 Manufacture of tobacco products014170 Manufacture of textile yarns and textiles

014180 Manufacture of wearing apparel and fur014190 Manufacture of leather and leader products,

footwear

014200 Prerada i proizvodi od drveta i plute

014210 Proizvodwa celuloze, papira i prerada papira

014220 Izdavawe, {tampawe i reprodukcija014230 Proizvodwa koksa i derivata nafte

014240 Proizvodwa hemikalija i hemijskih proizvoda

014250 Proizvodwa proizvoda od gume i plastike

014260 Proizvodwa proizvoda od ostalih minerala

014270 Proizvodwa osnovnih metala014280 Proizvodwa metalnih proizvoda, osim

ma{ina014290 Proizvodwa ostalih ma{ina i ure|aja

014300 Proizvodwa kancelarijskih i ra~un-skih ma{ina, januar 2004-februar 2009.

014310 Proizvodwa drugih elektri~nih ma{ina i aparata

014320 Proizvodwa radio, TV i komunikacione opreme

014330 Proizvodwa preciznih i opti~kihinstrumenata

014340 Proizvodwa motornih vozila iprikolica

014200 Manufacture of wood and products of wood and cork

014210 Manufacture of pulp paper and paper products

014220 Publishing, printing and reproduction014230 Manufacture of coke and refined petroleum

products014240 Manufacture of chemicals and chemical

products014250 Manufacture of rubber and plastic products

014260 Manufacture of other mineral products

014270 Manufacture of basic metal014280 Manufacture of metal products, except

machinery

014290 Manufacture of other machinery and equipment

014300 Manufacture of office machinery and computers, January 2004 - February 2009

014310 Manufacture of other electrical machinery and apparatus

014320 Manufacture of radio, television and communication equipment

014330 Manufacture of precision and optical instruments

014340 Manufacture of motor vehicles and trailers


Trendovi - mart 2009. xvi Trends - March, 2009

014350 Proizvodwa ostalih saobra}ajnih sredstava

014360 Proizvodwa name{taja i sli~nih proizvoda

014370 Reciklaà

014350 Manufacture of other transport equipment

014360 Manufacture of furniture and related products

014370 Recycling

015000 Proizvodwa i distribucija elektri~neenergije, gasa i vode

015400 Proizvodwa elektri~ne energije, gasa i tople vode januar 2004-februar 2009.

015410 Pre~i{}avawe i distribucija vode

OSTALE OBLASTI AKTIVNOSTI:

Duìna serije: januar 1994 - decembar 2008.010301 âsovi rada na gradili{tima -

preduze}a - mese~na - procena010311 âsovi rada na gradili{tima -

preduze}a - kvartalnaDuìna serije: januar 2000 - februar 2009.

010561 Prodaja i otkup proizvoda poqoprivrede,{umarstva i ribarstva - ukupno

Duìna serija: januar 1997 - decembar 2008.010401 Obim usluga u saobra}aju - ukupno010471 Obim usluga u putni~kom saobra}aju

- ukupno010541 Obim usluga u teretnom saobra}aju

- ukupnoDuìna serija: januar 2000 - februar 2009.

010701 No}ewa turista - ukupno010711 No}ewa turista - doma}i 010721 No}ewa turista - strani

015000 Electricity, gas and water supply

015400 Electricity, gas and hot water supplyJanuary 2004 - February 2009

015410 Purification and distribution of water

OTHER SECTORS OF ACTIVITIES:

Series’ length: January 1994 - December 2008

010301 Hours of work on construction sites- Enterprises - montly - estimate

010311 Hours of work on construction sites - Enterprises - quarterly

Series’ length: January 2000 - February 2009010561 Sales and purchase of agricultural, forestry

and fishing products - totalSeries’ length: January 1997 - December 2008

010401 Volume of transport services - total010471 Volume of services in passengers’ transport

- total010541 Volume of services in freights’ transport

- totalSeries’ length: January 2000 - February 2009

010701 Tourist nights - total010711 Tourist nights - domestic010721 Tourist nights - foreign

FINALNA TRA@WA (Ukupan broj serija: 46)

Duìna serija: januar 2001 - februar 2009.ZALIHE GOTOVIH PROIZVODA:

020000 Industrijska proizvodwa - ukupno020010 Energija020020 Intermedijarni proizvodi, osim

energije020030 Kapitalni proizvodi020040 Trajni proizvodi za {iroku potro{wu020050 Netrajni proizvodi za {iroku

potro{wu023000 Va|ewe ruda i kamena023100 Va|ewe i briketirawe ugqa023110 Va|ewe sirove nafte i gasa, usluge

023120 Va|ewe ruda urana i torijuma, (-)023130 Va|ewe ruda metala023140 Va|ewe ostalih ruda i kamena

FINAL DEMAND (Total number of series: 46)Series’ length: January 2001 - February 2009

STOCKS IN MANUFACTURED GOODS:

020000 Industrial production - total020010 Energy020020 Intermediary products, except energy

020030 Capital products020040 Durable products for consumption020050 Non-durable products for consumption

023000 Mining and quarrying023100 Mining of coal023110 Extractions of crude petroleum and gas,

service activities023120 Mining of uranium and thorium ores, (-)023130 Mining of metal ores023140 Other mining and quarrying

024000 Prera|iva~ka industrija024150 Proizvodwa prehrambenih proizvoda

i pi}a024160 Proizvodwa duvanskih proizvoda024170 Proizvodwa tekstilnih prediva i

tkanina024180 Proizvodwa odevnih predmeta i krzna

024000 Manufacturing024150 Manufacture of food products and beverages

024160 Manufacture of tobacco products024170 Manufacture of textile yarns and textiles

024180 Manufacture of wearing apparel and fur


Trendovi - mart 2009. xvii Trends - March, 2009

024190 Proizvodwa koè i predmeta od koè, obu}e

024200 Prerada i proizvodi od drveta i plute024210 Proizvodwa celuloze, papira i

prerada papira024220 Izdavawe, {tampawe i reprodukcija024230 Proizvodwa koksa i derivata nafte

024240 Proizvodwa hemikalija i hemijskih proizvoda

024250 Proizvodwa proizvoda od gume i plastike

024260 Proizvodwa proizvoda od ostalih minerala

024270 Proizvodwa osnovnih metala024280 Proizvodwa metalnih proizvoda, osim

ma{ina024290 Proizvodwa ostalih ma{ina i ure|aja024300 Proizvodwa kancelarijskih i ra~un-

skih ma{ina, januar 2004 - febr. 2009.024310 Proizvodwa drugih elektri~nih

ma{ina i aparata024320 Proizvodwa radio, TV i

komunikacione opreme024330 Proizvodwa preciznih i opti~kih

instrumenata

024190 Manufacture of leather and leader products, footwear

024200 Manufacture of wood and products of wood and cork

024210 Manufacture of pulp paper and paper products

024220 Publishing, printing and reproduction024230 Manufacture of coke and refined petroleum

products024240 Manufacture of chemicals and chemical products024250 Manufacture of rubber and plastic products

024260 Manufacture of rubber and plastic products

024270 Manufacture of basic metal024280 Manufacture of metal products, except

machinery024290 Manufacture of other machinery and equipment024300 Manufacture of office machinery and

computers, January 2004 - February 2009024310 Manufacture of other electrical machinery

and apparatus024320 Manufacture of radio, television and

communication equipment024330 Manufacture of precision and optical

instruments

024340 Proizvodwa motornih vozila i prikolica

024350 Proizvodwa ostalih saobra}ajnih sredstava

024360 Proizvodwa name{taja i sli~nih proizvoda

024370 Reciklaà025000 Proizvodwa i distribucija elektri~ne

energije, gasa i vode, (-)025400 Proizvodwa elektri~ne energije, gasa

i tople vode, (-)025410 Pre~i{}avawe i distribucija vode, (-)OSTALE OBLASTI TRA@WE:

Duìna serija: januar 2001 - februar 2009.031201 Nominalna li~na tra`wa - ukupno031220 Realna li~na tra`wa - ukupno040201 Promet robe u trgovini na malo u

preduze}ima, u teku}im cenama - ukupno010500 Promet robe u trgovini na malo u

preduze}ima, u stalnim cenama - ukupnoDuìna serija: januar 1997 - februar 2009.

090101 Bruto naplata javnih prihoda - nominalno090090 Bruto naplata javnih prihoda - realno090111 Prihodi i primawa buxeta - nominalno090120 Prihodi i primawa buxeta - realno100101 Prihodi organizacija socijalnog

osigurawa - nominalno100110 Prihodi organizacija socijalnog

osigurawa - realno

024340 Manufacture of motor vehicles and trailers

024350 Manufacture of other transport equipment

024360 Manufacture of furniture and related products

024370 Recycling

025000 Electricity, gas and water supply, (-)

025400 Electricity, gas and hot water supply, (-)

025410 Purification and distribution of water, (-)OTHER DEMAND SECTORS:

Series’ length: January 2001 - February 2009031201 Nominal personal demand - total031220 Real personal demand - total040201 Turnover of goods retail trade in enterprises,

in current prices - total010500 Turnover of goods in retail trade in

enterprises, in constant prices - totalSeries’ length: January 1997 - February 2009

090101 Collection of public revenues - total090090 Collection of public revenues - real terms090111 Revenues and receipts of budget - total090110 Revenues and receipts of budget - real terms100101 Revenues of social security organization

- nominal terms - total100110 Revenues of social security organizations

- real terms.


Trendovi - mart 2009. xviii Trends - March, 2009

SPOQNA TRGOVINA (Broj serija: 242) EXTERNAL TRADE (Total number of series: 242)

Duìna serija: januar 1996 - februar 2009.050301 Izvoz roba - ukupno (USD)050331 Izvoz roba - sredstva rada050341 Izvoz roba - materijal za reprodukciju050351 Izvoz roba - roba za li~nu potro{wu050401 Uvoz roba - ukupno (USD)050431 Uvoz roba - sredstva rada 050441 Uvoz roba - materijal za reprodukciju050451 Uvoz roba - roba za li~nu potro{wu050501 Trgovinski saldo - (uvoz - izvoz) (USD)

Duìna serija: januar 2004 - februar 2009.050011 Izvoz - Energija050021 Izvoz - Intermedijarni proizvodi,

osim energije050031 Izvoz - Kapitalni proizvodi050041 Izvoz - Trajni proizvodi za {iroku

potro{wu050051 Izvoz - Netrajni proizvodi za {iroku

potro{wu050061 Izvoz - Ostalo (poqoprivredni proizvodi)050071 Uvoz - Energija050081 Uvoz - Intermedijarni proizvodi, osim

energije050091 Uvoz - Kapitalni proizvodi050101 Uvoz - Trajni proizvodi za {iroku

potro{wu050111 Uvoz - Netrajni proizvodi za {iroku

potro{wu050121 Uvoz - Ostalo (poqoprivredni proizvodi)

Duìna serija: januar 2003 - februar 2009.

050361 Izvoz - Va|ewe ruda i kamena050461 Uvoz - Va|ewe ruda i kamena050371 Izvoz - Prera|iva~ka industrija050471 Uvoz - Prera|iva~ka industrija050381 Izvoz - Proizvodwa elektri~ne

energije, gasa i vode 050481 Uvoz - Proizvodwa elektri~ne energije,

gasa i vode 050391 Ivoz roba - Industrijski proizvodi050491 Uvoz roba - Industrijski proizvodi051011 Izvoz - Va|ewe ugqa051021 Izvoz - Va|ewe sirove nafte i gasa,

usluge051031 Izvoz - Va|ewe ruda urana i torijuma,(-)051041 Izvoz - Va|ewe ruda metala051051 Izvoz - Va|ewe ostalih ruda i kamena051061 Izvoz - Proizvodwa prehrambenih

proizvoda i pi}a051071 Izvoz - Proizvodwa duvanskih proizvoda051081 Izvoz - Proizvodwa tekstilnih

prediva i tkanina051091 Izvoz - Proizvodwa odevnih predmeta i

krzna


050301 Exports of goods - total (USD)050331 Exports of goods - capital goods (USD)050341 Exports of goods - intermediate goods (USD)050351 Exports of goods - consumer goods (USD)050401 Imports of goods - total (USD)050431 Imports of goods - capital goods (USD)050441 Imports of goods - intermediate goods (USD)050451 Imports of goods - consumer goods (USD)050501 Commercial balance - (Import - Export (USD)

Series’ length: January 2004 - February 2009050011 Exports - Energy050021 Exports - Intermediary products, except

energy050031 Exports - Capital products050041 Exports - Durable products for consumption

050051 Exports - Non-durable products for consumption

050061 Exports - Others (Agricultural products)050071 Imports - Energy050081 Imports - Intermediary products, except

energy050091 Imports - Capital products050101 Imports - Durable products for consumption

050111 Imports - Non-durable products for consumption

050121 Imports - Others (Agricultural products)


050361 Exports - Mining and quarrying050461 Imports - Mining and quarrying050371 Exports - Manufacturing050471 Imports - Manufacturing050381 Exports - Electricity, gas and water supply

050481 Imports - Electricity, gas and water supply

050391 Exports of goods - Industrial productions050491 Imports of goods - Industrial productions

051011 Exports - Mining of coal051021 Exports - Extractions of crude petroleum and

gas, service activities051031 Exports - Mining of uranium and thorium ores,(-)051041 Exports - Mining of metal ores051051 Exports - Other mining and quarrying051061 Exports - Manufactures of food products and

beverages051071 Exports - Manufacture of tobacco products051081 Exports - Manufactures of textile yarns and

textiles051091 Exports - Manufactures of wearing apparel

and fur


Trendovi - mart 2009. xix Trends - March, 2009

051101 Izvoz - Proizvodwa koè i predmeta od koè, obu}e

051111 Izvoz - Prerada i proizvodi od drveta i plute

051121 Izvoz - Proizvodwa celuloze, papira i prerada papira

051131 Izvoz - Izdavawe, {tampawe i reprodukcija

051101 Exports - Manufacture of leather and leatherproducts, footwear

051111 Exports - Manufactures of wood and products of wood and cork

051121 Exports - Manufactures of pulp, paper and paper and paper - products

051131 Exports - Publishing, printing and reproduction

051141 Izvoz - Proizvodwa koksa i derivatanafte

051151 Izvoz - Proizvodwa hemikalija i hemijskih proizvoda

051161 Izvoz - Proizvodwa proizvoda od gume i plastike

051171 Izvoz - Proizvodwa proizvoda od ostalih minerala

051181 Izvoz - Proizvodwa osnovnih metala 051191 Izvoz - Proizvodwa metalnih

proizvoda, osim ma{ina 051201 Izvoz - Proizvodwa ostalih ma{ina i

ure|aja051211 Izvoz - Proizvodwa kancelarijskih i

ra~unskih ma{ina051221 Izvoz - Proizvodwa drugih

elektri~nih ma{ina i aparata051231 Izvoz - Proizvodwa radio, TV i

komunikacione opreme051241 Izvoz - Proizvodwa preciznih i

opti~kih instrumenata051251 Izvoz - Proizvodwa motornih vozila i

prikolica051261 Izvoz - Proizvodwa ostalih

saobra}ajnih sredstava051271 Izvoz - Proizvodwa name{taja i

sli~nih proizvoda051281 Izvoz - Reciklaà051291 Izvoz - Proizvodwa elektri~ne

energije, gasa i tople vode051301 Izvoz - Pre~i{}avawe i distribucija

vode

051141 Exports - Manufacture of coke and refined petroleum products

051151 Exports - Manufacture of chemicals and chemical products

051161 Exports - Manufacture of rubber and plastic products

051171 Exports - Manufacture of other mineralproducts

051181 Exports - Manufacture of basic metal051191 Exports - Manufacture of metal products,

except machinery051201 Exports - Manufacture of other machinery and

equipment051211 Exports - Manufacture of office machinery

and computers051221 Exports - Manufacture of other electrical

machinery and apparatus051231 Exports - Manufacture of radio, television and

communication equipment051241 Exports - Manufacture of precision and

optical instruments051251 Exports - Manufacture of motor vehicles and

trailers051261 Exports - Manufacture of other transport

equipment051271 Exports - Manufacture of furniture and

related products051281 Exports - Recycling051291 Exports - Electricity, gas and hot water supply

051301 Exports - Purification and distribution of water

052001 Izvoz - zemqe - ukupno 052001 Exports - countries - total052011 Izvoz - zemqe Evrope - ukupno052021 Izvoz - Evropska unija (EU)052031 Izvoz - Ostale evropske zemqe052041 Izvoz - zemqe Afrike - ukupno052051 Izvoz - Severna Afrika052061 Izvoz - Ostale afri~ke zemqe052071 Izvoz - zemqe Amerike - ukupno052081 Izvoz - Severna Amerika052091 Izvoz - Centralna Amerika, Karibi052101 Izvoz - Ju`na Amerika052111 Izvoz - zemqe Azije - ukupno052121 Izvoz - Zemqe Bliskog, Sredweg istoka

052011 Exports - Europe - total052021 Exports - European Union (EU)052031 Exports - Other countries052041 Exports - Africa - total052051 Exports - North Africa052061 Exports - Other countries052071 Exports - America - total052081 Exports - North America052091 Exports - Central America052101 Exports - South America 052111 Exports - Asia - total052121 Exports - Near and Mile East Countries


Trendovi - mart 2009. xx Trends - March, 2009

052131 Izvoz - Ostale azijske zemqe052141 Izvoz - Okeanija i Polarni region -

ukupno052151 Izvoz - Australija, Novi Zeland052161 Izvoz - Ostale zemqe Okeanije

052131 Exports - Other countries052141 Exports - Oceania and Polar region - total

052151 Exports - Australia, New Zeeland052161 Exports - Other countries

053001 Izvoz - po robnim sektorima - ukupno 053001 Exports - by merchandise sections - total 053361 Izvoz - Hrana i ìve ìvotiwe053371 Izvoz - Pi}e i duvan 053381 Izvoz - Sirove materije, osim goriva053391 Izvoz - Mineralna goriva i maziva 053401 Izvoz - @ivotiwska i biqna uqa i

masti053411 Izvoz - Hemijski proizvodi053421 Izvoz - Prera|eni proizvodi053431 Izvoz - Ma{ine i transportni ure|aji053441 Izvoz - Razni gotovi proizvodi053451 Izvoz - Proizvodi i transakcije nigde

nepomenuti

053361 Exports - Food and live animals053371 Exports - Beverages and tobacco053381 Exports - Crude materials except fuels053391 Exports - Mineral fuels and lubricants053401 Exports - Animal and vegetable fats

053411 Exports - Chemical products053421 Exports - Manufactured goods053431 Exports - Machinery and transport equipment053441 Exports - Miscellaneous manufactured goods053451 Exports - Merchandise not elsewhere specified

053461 Izvoz - industrijske zemqe - Hrana i ìve ìvotiwe

053471 Izvoz - industrijske zemqe - Pi}e i duvan

053481 Izvoz - industrijske zemqe - Sirovematerije, osim goriva

053491 Izvoz - industrijske zemqe -Mineralna goriva i maziva

053501 Izvoz - industrijske zemqe - @ivoti-wska i biqna uqa i masti

053511 Izvoz - industrijske zemqe - Hemijski proizvodi

053521 Izvoz - industrijske zemqe -Prera|eni proizvodi

053531 Izvoz - industrijske zemqe - Ma{ine i transportni ure|aji

053541 Izvoz - industrijske zemqe - Razni gotovi proizvodi

053551 Izvoz - industrijske zemqe - Proizvodii transakcije nigde nepomenuti

053561 Izvoz - zemqe u razvoju - Hrana i ìve ìvotiwe

053571 Izvoz - zemqe u razvoju - Pi}e i duvan

053581 Izvoz - zemqe u razvoju - Sirove materije, osim goriva

053461 Exports - industrial countries - Food and live animals

053471 Exports - industrial countries - Beverages and tobacco

053481 Exports - industrial countries - Crude materials except fuels

053491 Exports - industrial countries - Mineral fuels and lubricants

053501 Exports - industrial countries - Animal and vegetable fats

053511 Exports - industrial countries - Chemical products

053521 Exports - industrial countries - Manufactured goods

053531 Exports - industrial countries - Machinery and transport equipment

053541 Exports - industrial countries - Miscellaneous manufactured goods

053551 Exports - industrial countries - Merchandisenot elsewhere specified

053561 Exports - developing countries - Food and live animals

053571 Exports - developing countries - Beverages and tobacco

053581 Exports - developing countries - Crude materials except fuels

053591 Izvoz - zemqe u razvoju - Mineralnagoriva i maziva

053601 Izvoz - zemqe u razvoju - @ivotiwska i biqna uqa i masti

053611 Izvoz - zemqe u razvoju - Hemijski proizvodi

053591 Exports - developing countries - Mineral fuels and lubricants

053601 Exports - developing countries - Animal and vegetable fats

053611 Exports - developing countries - Chemical products

053621 Izvoz - zemqe u razvoju - Prera|eni proizvodi

053631 Izvoz - zemqe u razvoju - Ma{ine i transportni ure|aji

053621 Exports - developing countries -Manufactured goods

053631 Exports - developing countries - Machineryand transport equipment


Trendovi - mart 2009. xxi Trends - March, 2009

053641 Izvoz - zemqe u razvoju - Razni gotovi proizvodi

053651 Izvoz - zemqe u razvoju - Proizvodi i transakcije nigde nepomenuti

053641 Exports - developing countries -Miscellaneous manufactured goods

053651 Exports - developing countries - Merchandise not elsewhere specified

054661 Izvoz - zemqe EFTA054671 Izvoz - zemqe ACP054681 Izvoz - zemqe OPEC054691 Izvoz - zemqe MEDA054701 Izvoz - zemqe ASEAN054711 Izvoz - zemqe SAARC054721 Izvoz - zemqe Evropske unije054731 Izvoz - zemqe CEEC054741 Izvoz - zemqe NAFTA054751 Izvoz - zemqe MERCOSUR054761 Izvoz - zemqe NICS054771 Izvoz - zemqe APEC054781 Izvoz - zemqe CIS054791 Izvoz - zemqe OECD, ostalo054801 Izvoz - zemqe - nerazvrstano

054661 Exports - EFTA countries054671 Exports - ACP countries054681 Exports - OPEC countries054691 Exports - MEDA countries054701 Exports - ASEAN countries054711 Exports - SAARC countries054721 Exports - European Union countries054731 Exports - CEEC countries054741 Exports - NAFTA countries054751 Exports - MERCOSUR countries054761 Exports - NICS countries054771 Exports - APEC countries054781 Exports - CIS countries054791 Exports - OECD054801 Exports - Other countries

055011 Uvoz - Va|ewe ugqa055021 Uvoz - Va|ewe sirove nafte i gasa,

usluge055031 Uvoz - Va|ewe ruda urana i torijuma,(-)055041 Uvoz - Va|ewe ruda metala055051 Uvoz - Va|ewe ostalih ruda i kamena055061 Uvoz - Proizvodwa prehrambenih

proizvoda i pi}a055071 Uvoz - Proizvodwa duvanskih proizvoda

055011 Imports - Mining of coal055021 Imports - Extractions of crude petroleum and

gas, service activities055031 Imports - Mining of uran and thorium ores, (-)055041 Imports - Mining of metal ores055051 Imports - Other mining and quarrying055061 Imports - Manufactures of food products and

beverages055071 Imports - Manufacture of tobacco products

055081 Uvoz - Proizvodwa tekstilnih prediva i tkanina

055091 Uvoz - Proizvodwa odevnih predmeta i krzna

055101 Uvoz - Proizvodi ko`e i predmeta od ko`e, obu}e

055111 Uvoz - Prerada i proizvodi od drveta i plute

055121 Uvoz - Proizvodwa celuloze, papira i prerada papira

055081 Imports - Manufactures of textile yarns and textiles

055091 Imports - Manufactures of wearing apparel and fur

055101 Imports - Manufacture of leather and leather products, footwear

055111 Imports - Manufactures of wood and products of wood and cork

055121 Imports - Manufactures of pulp, paper andpaper and paper-products

055131 Uvoz - Izdavawe, {tampawe i reprodukcija

055141 Uvoz - Proizvodwa koksa i derivatanafte

055151 Uvoz - Proizvodwa hemikalija i hemijskih proizvoda

055161 Uvoz - Proizvodwa proizvoda od gume i plastike

055171 Uvoz - Proizvodwa proizvoda od ostalih minerala

055181 Uvoz - Proizvodwa osnovnih metala055191 Uvoz - Proizvodwa metalnih proizvoda,

osim ma{ina

055131 Imports - Publishing, printing and reproduction

055141 Imports - Manufacture of coke and refined petroleum products

055151 Imports - Manufacture of chemicals and chemical products

055161 Imports - Manufacture of rubber and plastic products

055171 Imports - Manufacture of other mineral products

055181 Imports - Manufacture of basic metal055191 Imports - Manufacture of metal products, except

machinery055201 Uvoz - Proizvodwa ostalih ma{ina i

ure|aja055201 Imports - Manufacture of other machinery and

equipment


Trendovi - mart 2009. xxii Trends - March, 2009

055211 Uvoz - Proizvodwa kancelarijskih i ra~unskih ma{ina

055221 Uvoz - Proizvodwa drugih elektri~nihma{ina i aparata

055231 Uvoz - Proizvodwa radio, TV i komunikacione opreme

055241 Uvoz - Proizvodwa preciznih i opti~kih instrumenata

055251 Uvoz - Proizvodwa motornih vozila i prikolica

055261 Uvoz - Proizvodwa ostalih saobra}ajnih sredstava

055271 Uvoz - Proizvodwa name{taja i sli~nihproizvoda

055281 Uvoz - Reciklaà

055211 Imports - Manufacture of office machinery and computers

055221 Imports - Manufacture of other electrical machinery and apparatus

055231 Imports - Manufacture of radio, television and communication equipment

055241 Imports - Manufacture of precision and optical instruments

055251 Imports - Manufacture of motor vehicles and trailers

055261 Imports - Manufacture of other transport equipment

055271 Imports - Manufacture of related products

055281 Imports - Recycling055291 Uvoz - Proizvodwa el. energije, gasa i

tople vode055301 Uvoz - Pre~i{}avawe i distribucija

vode056001 Uvoz - zemqe - ukupno056011 Uvoz - zemqe Evrope - ukupno056021 Uvoz - Evropska unija (EU)056031 Uvoz - Ostale evropske zemqe056041 Uvoz - zemqe Afrike - ukupno056051 Uvoz - Severna Afrika056061 Uvoz - Ostale afri~ke zemqe056071 Uvoz - zemqe Amerike - ukupno056081 Uvoz - Severna Amerika 056091 Uvoz - Centralna Amerika, Karibi056101 Uvoz - Ju`na Amerika056111 Uvoz - zemqe Azije - ukupno056121 Uvoz - Zemqe Bliskog, Sredweg istoka056131 Uvoz - Ostale azijske zemqe056141 Uvoz - Okeanija i Polarni region -

ukupno056151 Uvoz - Australija, Novi Zeland056161 Uvoz - Ostale zemqe Okeanije

055291 Imports - Electricity, gas and hot water supply

055301 Imports - Purification and distribution of water

056001 Imports - countries - total056011 Imports - Europe - total056021 Imports - European Union (EU)056031 Imports - Other countries056041 Imports - Africa - total056051 Imports - North Africa056061 Imports - Other countries056071 Imports - America - total 056081 Imports - North America056091 Imports - Central America056101 Imports - South America 056111 Imports - Asia - total056121 Imports - Near and Middle East Countries 056131 Imports - Other countries056141 Imports - Oceania and Polar region - total

056151 Imports - Australia, New Zeeland056161 Imports - Other countries

057001 Uvoz - po robnim sektorima - ukupno 057001 Imports - by merchandise sections - total

057361 Uvoz - Hrana i ìve ìvotiwe057371 Uvoz - Pi}e i duvan057381 Uvoz - Sirove materije, osim goriva057391 Uvoz - Mineralna goriva i maziva057401 Uvoz - @ivotiwska i biqna uqa i

masti057411 Uvoz - Hemijski proizvodi057421 Uvoz - Prera|eni proizvodi057431 Uvoz - Ma{ine i transportni ure|aji057441 Uvoz - Razni gotovi proizvodi057451 Uvoz - Proizvodi i transakcije nigde

nepomenuti

057361 Imports - Food and live animals057371 Imports - Beverages and tobacco 057381 Imports - Crude materials except fuels057391 Imports - Mineral fuels and lubricants057501 Imports - Animal and vegetable fats

057411 Imports - Chemical products057421 Imports - Manufactured goods 057431 Imports - Machinery and transport equipment057441 Imports - Miscellaneous manufactured goods 057451 Imports - Merchandise not elsewhere specified

057461 Uvoz - industrijske zemqe - Hrana i ìve ìvotiwe

057471 Uvoz - industrijske zemqe - Pi}e i duvan

057461 Imports - industrial countries - Food and live animals

057471 Imports - industrial countries - Beverages and tobacco


Trendovi - mart 2009. xxiii Trends - March, 2009

057481 Uvoz - industrijske zemqe - Sirovematerije, osim goriva

057491 Uvoz - industrijske zemqe - Mineralna goriva i maziva

057501 Uvoz - industrijske zemqe - @ivotiw-ska i biqna uqa i masti

057511 Uvoz - industrijske zemqe - Hemijski proizvodi

057521 Uvoz - industrijske zemqe - Prera|eni proizvodi

057531 Uvoz - industrijske zemqe - Ma{ine i transportni ure|aji

057541 Uvoz - industrijske zemqe - Razni gotovi proizvodi

057481 Imports - industrial countries - Crude materials except fuels

057491 Imports - industrial countries - Mineral fuels and lubricants

057501 Imports - industrial countries - Animal and vegetable fats

057511 Imports - industrial countries - Chemical products

057521 Imports - industrial countries - Manufactured goods

057531 Imports - industrial countries - Machinery and transport equipment

057541 Imports - industrial countries - Miscellaneous manufactured goods

057551 Uvoz - industrijske zemqe - Proizvodi i transakcije nigde nepomenuti

057551 Imports - development countries -Merchandise not elsewhere specified

057561 Uvoz - zemqe u razvoju - Hrana i `ive `ivotiwe

057571 Uvoz - zemqe u razvoju - Pi}e i duvan

057581 Uvoz - zemqe u razvoju - Sirove materije, osim goriva

057591 Uvoz - zemqe u razvoju - Mineralnagoriva i maziva

057601 Uvoz - zemqe u razvoju - @ivotiwska i biqna uqa i masti

057611 Uvoz - zemqe u razvoju - Hemijski proizvodi

057621 Uvoz - zemqe u razvoju - Prera|eni proizvodi

057561 Imports - developing countries - Food and live animals

057571 Imports - developing countries - Beverages and tobacco

057581 Imports - developing countries - Crude materials except fuels

057591 Imports - developing countries - Mineral fuels and lubricants

057601 Imports - developing countries - Animal and vegetable fats

057611 Imports - developing countries - Chemical products

057621 Imports - developing countries -Manufactured goods

057631 Uvoz - zemqe u razvoju - Ma{ine i transportni ure|aji

057641 Uvoz - zemqe u razvoju - Razni gotovi proizvodi

057651 Uvoz - zemqe u razvoju - Proizvodi i transakcije nigde nepomenuti

057661 Uvoz - zemqe EFTA057671 Uvoz - zemqe ACP057681 Uvoz - zemqe OPEC057691 Uvoz - zemqe MEDA057701 Uvoz - zemqe ASEAN057711 Uvoz - zemqe SAARC057721 Uvoz - zemqe Evropske unije057731 Uvoz - zemqe CEEC057741 Uvoz - zemqe NAFTA057751 Uvoz - zemqe MERCOSUR057761 Uvoz - zemqe NICS057771 Uvoz - zemqe APEC057781 Uvoz - zemqe CIS057791 Uvoz - zemqe OECD, ostalo057801 Uvoz - zemqe - nerazvrstan

057631 Imports - developing countries - Machineryand transport equipment

057641 Imports - developing countries -Miscellaneous manufactured goods

057651 Imports - developing countries - Merchandisenot elsewhere specified

057661 Imports - EFTA countries057671 Imports - ACP countries057681 Imports - OPEC countries057691 Imports - MEDA countries057701 Imports - ASEAN countries057711 Imports - SAARC countries057721 Imports - European Union countries057731 Imports - CEEC countries057741 Imports - NAFTA countries057751 Imports - MERCOSUR countries057761 Imports - NICS countries057771 Imports - APEC countries057781 Imports - CIS countries057791 Imports - OECD057801 Imports - other countries

058001 Uvoz prema nameni sa Jedinstvene carinske isprave (JCI)

058011 Uvoz prema nameni - oprema

058001 Imports by purpose of Uniform Customs Document (UCD)

058011 Imports by purpose - equipment


Trendovi - mart 2009. xxiv Trends - March, 2009

058021 Uvoz prema nameni - reprodukcija i sirovine

058031 Uvoz prema nameni - {iroka potro{wa058041 Uvoz prema nameni - rezervni delovi058051 Uvoz prema nameni - hemikalije i

reagensi

058021 Imports by purpose - reproduction and row materials

058031 Imports by purpose - consumer goods058041 Imports by purpose - spore parts058051 Imports by purpose - hemicals and reagenses


033001 Izvoz roba - ukupno (EUR)033071 Izvoz roba - sredstva rada (EUR)030081 Izvoz roba - materijal za

reprodukciju(EUR)030091 Izvoz roba - roba za li~nu

potro{wu(EUR)034001 Uvoz roba - ukupno (EUR)034071 Uvoz roba - sredstva rada (EUR)034081 Uvoz roba - materijal za reprodukciju

(EUR)034091 Uvoz roba - roba za li~nu potro{wu

(EUR)035001 Trgovinski saldo - (uvoz-izvoz) (EUR)


033011 Izvoz - Energija (EUR)033021 Izvoz - Intermedijarni proizvodi,

osim energije (EUR)033031 Izvoz - Kapitalni proizvodi033041 Izvoz - Trajni proizvodi za {iroku

potro{wu (EUR)

033051 Izvoz - Netrajni proizvodi za {iroku potro{wu (EUR)

033061 Izvoz - Ostalo (poqoprivredni proizvodi)(EUR)

034011 Uvoz - Energija (EUR)034021 Uvoz - Intermedijarni proizvodi, osim

energije (EUR)034031 Uvoz - Kapitalni proizvodi (EUR)034041 Uvoz - Trajni proizvodi za {iroku

potro{wu (EUR)034051 Uvoz - Netrajni proizvodi za {iroku

potro{wu (EUR)034061 Uvoz - Ostalo (poqoprivredni proizvodi)

(EUR)


033001 Exports of goods - total (EUR)033071 Exports of goods - capital goods (EUR)033081 Exports of goods - intermediate goods (EUR)

033091 Exports of goods - consumer goods (EUR)

034001 Imports of goods - total (EUR)034071 Imports of goods - capital goods (EUR)034081 Imports of goods - intermediate goods (EUR)

034091 Imports of goods - consumer goods (EUR)

035001 Commercial balance - (Import-Export) (EUR)Series’ length: January 2001 - February 2009

033011 Exports - Energy (EUR)033021 Exports - Intermediary products, except

energy (EUR)033031 Exports - Capital products (EUR)033041 Exports - Durable products for consumption

(EUR)033051 Exports - Non-durable products for

consumption (EUR)033061 Exports - Others (Agricultural products)

(EUR)034011 Imports – Energy (EUR)034021 Imports - Intermediary products, except

energy (EUR)034031 Imports - Capital products (EUR)034041 Imports - Durable products for consumption

(EUR)034051 Imports - Non-durable products for

consumption (EUR)034061 Imports - Others (Agricultural products)

(EUR)

ZAPOSLENOST (Ukupan broj serija: 13)

Du`ina serija: januar 1995 - februar 2009.070001 Zaposleni - ukupno jan. 2001-febr. 2009.

070051 Zaposleni - privatni preduzetnici izaposleni kod wih: jan. 2001-febr. 2009.

070101 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama i organizacijama - ukupno

070111 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama i organizacijama - privreda

070121 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama i organizacijama - vanprivreda

070201 Lica koja tra`e zaposlewe - ukupno

EMPLOYMENT (Total number of series: 13)


070001 Employees - total January 2001 - February 2009

070051 Employees - Private entrepreneurs and theiremployees: January 2001- February 2009

070101 Employees in enterprises, institutions and organizations - total

070111 Employees in enterprises, institutions and organizations - economic activities

070121 Employees in enterprises, institutions and organizations - non-economic activities

070201 Persons seeking work - total


Trendovi - mart 2009. xxv Trends - March, 2009

Duìna serije: januar 2003 - februar 2009.070211 Nezaposlena lica: jul 2004 - febr. 2009.070221 Slobodna radna mesta - ponuda rada070231 Zapo{qavwe - evidencija Nacionalne

slu`be za zapo{qavawe070241 Zaposleni sa evidencije070251 Zaposleni iz radnog odnosa i ostali070261 Zaposleni pripravnici070271 Prestanci radnog odnosa

Series’ length: January 2003-February 2009

070211 Unemployed persons July 2004-Febr. 2009.070221 Job vacancies - The labour supply070231 Employment - evidence of National

Employment Service070241 Employment - from the evidence070251 Full - time employees and other070261 Employed trainees070271 Employment terminations

RASPODELA (Ukupan broj serija: 24)Duìna serija: januar 1999 - februar 2009.

070501 Prose~na zarada - ukupno070511 Prose~na zarada - privredne delatnosti070521 Prose~na zarada - vanprivredne delat.070301 Prose~na zarada bez poreza i

doprinosa - ukupno070311 Prose~na zarada bez poreza i

doprinosa - privredne delatnosti070321 Prose~na zarada bez poreza i

doprinosa - vanprivredne delatnostiDuìna serije: jun 2001 - februar 2009.070331 Prose~na neto zarada - javni sektor070361 Prose~na neto zarada - privatni sektor070341 Prose~na neto masa zarada - ukupno070351 Prose~na neto masa zarada - javni sektor070371 Prose~na neto masa zarada - privatni sektor

Duìna serija: januar 1999 - februar 2009.070401 Realna prose~na zarada bez poreza i

doprinosa - ukupno070411 Realna prose~na zarada bez poreza i doprinosa - privredne delatnosti070421 Realna prose~na zarada bez poreza i doprinosa - vanprivredne delatnosti

Duìna serije: jun 2001 - februar 2009.070431 Realna prose~na zarada bez poreza i

doprinosa - javni sektor070461 Realna prose~na neto zarada - privatni

sektor070441 Realna prose~na neto masa zarada -

ukupno070451 Realna prose~na neto masa zarada - javni

sektor070471 Realna prose~na neto masa zarada -

privatni sektor071040 Indeks produktivnosti rada - industrija

Duìna serija: junuar 1997 - februar 2009.090221 Prihodi buxeta - raspore|eni buxetu

republike090231 Prihodi buxeta - raspore|eni buxetima op{tina i gradova

Duìna serija: januar 1997 - mart 2003.(prekid: april 2003.)

090211 Prihodi buxeta - raspore|eni buxetuFederacije

090241 Ustupqeni i neraspore|eni prihodibuxeta

DISTRIBUTION (Total number of series: 24)Series’ length: January 1999 - February 2009

070501 Average wage - total070511 Average wage - economic activities070521 Average wage - non-economic activities070301 Average wage without taxes and contributions - total070311 Average wage without taxes and

contributions - economic activities070321 Average wage without taxes and

contributions - non-economic activitiesSeries’ length: June 2001 - February 2009

070331 Average net wage - Publich Secto070361 Average net wage - Private Sector070341 Average net mass wage - total070351 Average net mass wage - Publich Sector070371 Average net mass wage - Private Sector

Series’ length: January 1999 - February 2009070401 Real average wage without taxes and

contributions - total070411 Real average net wage without taxes and

contributions - economic activities070421 Real average net wage without taxes and

contributions - non-economic activitiesSeries’ length: June 2001 - February 2009

070431 Real average wage without taxes and contributions - Publich Sector

070461 Real average net wage - Private Sector

070441 Real average net wage - total

070451 Real average net mass wage - Publich Sector

070471 Real average net mass wage - Private Sector

071040 Index of work productivity - IndustrySeries’ length: January 1997 - February 2009090221 Revenue of the budget - distributed to

republic090231 Revenue of the budget - distributed to communes and towns

Series’ length: January 1997 - March 2003(interruption: April 2003)

090211 Revenue of the budget - distributed to Federation090241 Renounced and undistributed revenue of the

budgets


Trendovi - mart 2009. xxvi Trends - March, 2009

CENE (Ukupan broj serija: 14)Duìna serija: januar 1995 - februar 2009.

060100 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - ukupno

PRICES (Total number of series: 14)Series’ length: January 1995 - February 2009

060100 Producers' prices of manufactured goods- total

Duìna serija: januar 1996 - decembar 2004.(prekid: januar 2005.)

060110 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - sredstva rada

060120 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - materijal za reprodukciju

060130 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - roba za li~nu potro{wu

Duìna serija: januar 2005 - februar 2009.060140 Cene proizvo|a~a industrijskih

proizvoda - energija060150 Cene proizvo|a~a industrijskih

proizvoda - intermedijarni proizvodi, osim energije

060160 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - kapitalni proizvodi

060170 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - trajni proizvodi za {iroku potro{wu

060180 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - netrajni proizvodi za {iroku potro{wu

Duìna serija: januar 1995 - februar 2009.060200 Cene proizvo|a~a industrijskih

proizvoda - ukupno (bazni indeksi)Duìna serija: januar 1996 - mart 2009.060400 Cene na malo - ukupno (lan~ani indeksi)060600 Tro{kovi ìvota-ukupno (lan~ani indeksi)

Duìna serija: januar 1999 - mart 2009.031210 Cene na malo bez struje

(bazni indeksi): januar 2001 - mart 2009.060490 Cene na malo - ukupno (bazni indeksi)060790 Tro{kovi ìvota - ukupno (bazni indeksi)

Series’ length: January 1996 - December 2004(interruption: January 2005)

060110 Producers' prices of manufactured goods- capital goods

060120 Producers' prices of manufactured goods- intermediary

060130 Prices of manufactured goods- consumer goods


060140 Producers' prices of manufactured goods - energy

060150 Producers' prices of manufactured goods- intermediary products, except energy

060160 Producers' prices of manufactured goods- capital products

060170 Producers' prices of manufactured goods- durable products for consumption

060180 Producers' prices of manufactured goods- non - durable products for consumption


060200 Producers' prices of manufactured goods - total (base indices)

Series’ length: January 1996 - Marchr 2009060400 Retail prices - total (chain indices)060600 Consumer prices - total (chain indices)

Series’ length: January 1999 - March 2009061210 Retail prices except electricity

(base indices): January 2001 - March 2009060490 Retail prices - total (base indices)060790 Consumer prices - total (base indices)

MONETARNI SEKTOR (Ukupan broj serija: 12)

Duìna serija: januar 1999 - februar 2009.130901 Nov~ana masa M1 - nominalno134900 Nov~ana masa M1 - realno134911 Gotov novac u opticaju - nominalno134910 Gotov novac u opticaju - realno133921 Depoziti po vi|ewu - nominalno135920 Depoziti po vi|ewu - realno130921 Nov~ana masa M2 - nominalno134920 Nov~ana masa M2 - realno131101 Nov~ana masa M3 - nominalno134100 Nov~ana masa M3 - realno

MONETARY SECTOR (Total number of series: 12)


130901 Cash in circulation - nominally134900 Cash in circulation - real terms130911 M1 Money supply - nominally134910 M1 Money supply - real terms133921 Sight deposits - nominally135920 Sight deposits - real terms130921 M2 Money supply - nominally134920 M2 Money supply - real terms 131101 M3 Money supply - nominally134100 M3 Money supply - real terms

Duìna serija: januar 1997 - februar 2009.132101 Kamatne stope pravnih lica na depozite

na teku}im i ìro ra~unima132201 Kamatne stope pravnih lica na oro~ene

depozite do jednog meseca

Series’ length: January 1997 - February 2009132101 Interest rates of legal entities for deposits on current and gyro accounts132201 Interest rates of legal entities for time

deposits up to one month

AktivnostiActivities

Serije baznih indeksa (prosek 2008=100)Base indices series (average 2008=100)

[ifra NazivCode Title

01000 Industrijska proizvodwa - ukupno /sa prognozom za tri meseca/Industrial production - total /with 3 months ahead forecast/

01001 Industrijska proizvodwa - energijaIndustrial production - energy

01002 Industrijska proizvodwa - intermedijarni proizvodi, osim energijeIndustrial production - intermediary products, except energy

01003 Industrijska proizvodwa - kapitalni proizvodiIndustrial production - capital products

01004 Industrijska proizvodwa - trajni proizvodi za {iroku potro{wuIndustrial production - durable products for consumption

01005 Industrijska proizvodwa - netrajni proizvodi za {iroku potro{wuIndustrial production - non-durable products for consumption

01300 Industrijska proizvodwa - va|ewe ruda i kamenaIndustrial production - mining and quarrying

01400 Industrijska proizvodwa - prera|iva~ka industrija /sa prognozom za tri meseca/Industrial production - manufacturing /with 3 months ahead forecast/

01500 Industrijska proizvodwa - proizvodwa i distribucija elektri~ne energije, gasa i vodeIndustrial production - electricity, gas and water

01031 ^asovi rada na gradili{tima - preduze}a (kvartalna serija)Hours of work on construction sities - enterprises (quarterly series)

01040 Obim usluga u saobra}aju - ukupnoVolume of transport services - total

01047 Obim usluga u putni~kom saobra}aju - ukupnoVolume of services in passengers' transport - total

01054 Obim usluga u teretnom saobra}aju - ukupnoVolume of services in freights' transport - total

01070 No}ewa turista - ukupnoTourist nights - total

01071 No}ewa turista - doma}iTourist nights - domestic

01072 No}ewa turista - straniTourist nights - foreign

Trendovi - mart 2009. 1 Trends - March, 2009

Aktivnosti Activities


AKTIVNOSTI ACTIVITIESUkupna industrijska proizvodwa je u 2008.

ve}a za 1,1% u odnosu na 2007. godinu. U januaru2009. do{lo je do sezonskog i kalendarskogpada proizvodwe zbog uticaja svetskeekonomske krize, za 25,1% u odnosu nadecembar 2008. godine. Proizvodwa u februaru ove godine ve}a je za 4,8% u odnosu naprethodni mesec, ali je za 19,7% mawa u odnosu na isti mesec pro{le godine. Industrijskaproizvodwa u prva dva meseca 2009. mawa je za23,7% od prose~ne proizvodwe iz 2008, dok jeza 18,7% mawa u odnosu na isti periodprethodne godine.

Posmatrano po sektorima, u 2008. u odnosuna 2007. godinu ostvarena je stopa rasta uprera|iva~koj industriji od 0,8%, u sektoruva|ewe rude i kamena od 3,6% i u proizvodwi i distribuciji elektri~ne energije, gasa i vodeod 1,7%.

Unutar grupacija proizvoda (poklasifikaciji EU) u 2008. u odnosu na 2007.godinu, proizvodwa je rasla po stopama: uprizvodwi energije 1,5%, intermedijarnihproizvoda, osim energije 0,1%, kapitalnihproizvoda 5,5%, trajnih proizvoda za {irokupotro{wu -3,3% i netrajnih proizvoda za{iroku potro{wu 1,6%.

Gra|evinska aktivnost, merena ~asovimarada na gradili{tima preduze}a, u 2008. jemawa je za 0,1% u odnosu na 2007. godinu. U~etvrtom kvartalu 2008. ve}a je za 5,1% odproseka 2008. godine, a mawa za 2,8% odefektivnih ~asova u ~etvrtom kvartalu 2007.godine.

Obim ukupne saobra}ajne aktivnosti u 2008.je za 0,4% ve}i je u odnosu na aktivnost iz 2007.godine. U ~etvrtom kvartalu 2008. godine tajobim je mawi za 10,4% od proseka 2008, a za4,8% mawi od ukupno ostvarenih usluga u~etvrtom kvartalu 2007. godine.

Turisti~ka aktivnost, merena ukupnimbrojem no}ewa turista, u 2008. godini ve}a je za0,05% u odnosu na 2007. godinu. Broj no}ewadoma}ih turista u 2008. je ve}i za 1,4%, dok suno}ewa stranih turista mawa za 5,2% u odnosuna no}ewa u 2007. godini. U odnosu na prva dvameseca (januar-februar) 2008. ukupna no}ewa uperiodu januar-februar 2009. godine mawa su za7,6%, dok su no}ewa doma}ih turista mawa za6,3%, odnosno stranih za 13,2%. Ukupnano}ewa, no}ewa doma}ih turista i no}ewastranih turista u januaru 2009. godine, padajupo godi{wim stopama od 5,4%, 3,2% i 15,8%,dok u februaru godi{we stope iznose -9,9%,-9,8% i -10,4%, respektivno.

Total Industrial production, in 2008, recorded 1.1%increase with the respect to 2007. In January 2009, withthe respect to December 2008, the recorded decreaseof 25.1% was due to the seasonal and calendar factorsand due to general economic crises. Industrialproduction in February 2008 was 4.8% above the level recorded in the previous month, but it decreased by19.7% compared with February of the previous year.Industrial production in the first two months of 2009was 23.7% below the average in 2008, and it recordeda decrease of 18.7% in comparison to the same period last year.

Observed by sectors, industrial production in 2008,comparing to 2007 recorded rates: in manufacturing0.8%, in mining and quarrying sector 3.6% and inelectricity, gas and water supply 1.7%.

Comparing by economic use (EU classification),with respect to 2007, the realized growth rates in 2008were: in production of energy 1.5%, in intermediaryproduction, except energy 0.1%, in production ofcapital goods 5.5%, in production of durable products for consumption -3.3% and in production of non-durable products for consumption 1.6%.

The volume of construction activity, expressed byhours of work on construction sites in enterprises,decreased by 0.1% in 2008, with the comparison to2007. In the fourth quarter of 2008, it was 5.1% abovethe average in 2008, and by 2.8% below the valueattained in the fourth quarter in 2007.

The volume of transport activities in 2008increased by 0.4% with the comparison to the previous year. In the fourth quarter of 2008 it was 10.4% belowthe average in 2008. This activity decreased by 4.8%in comparison to the fourth quarter of the previousyear.

Tourist activity, measured by total number oftourist nights, in 2008 was 0.05% above the valuerealized in 2007. The number of domestic touristnights in 2008 increased by 1.4%, while the numberof foreign tourist nights decreased by 5.2% comparedto the number of tourist nights in 2007. In January-February 2009, total number of tourist nights, thenumber of domestic tourist nights and the number offoreign tourist night decreased by 7.6%, by 6.3% and13.2%, respectively, comparing to the same period ofthe previous year. In January 2009, compared to thesame month in 2008, total tourist nights, domestictourist nights, and foreign tourist nights decreased atannual rates of 5.4% and 3.2% and 15.8%. InFebruary, compared to the same month previous year,the total tourist nights, the domestic tourist nights andforeign tourist night realized the changing rates:-9.9%, -9.8% and -10.4%, respectively.


01000 Industrijska proizvodwa - ukupno 01001 Industrijska proizvodwa -sa prognozom za tri meseca energijaIndustrial production - total Industrial production -3 months ahead forecast energy

O 2008=100/

___ trend - ciklus komponenta /trend - cycle component...... originalna serija /original series

Serija God. I II III IV V VI VII VIII IX X XI XIISeries Year Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec

01000 2007 86.6 86.3 99.8 95.5 99.0 100.3 97.1 98.7 98.6 111.3 104.5 109.201000 2008 90.4 97.3 102.5 98.5 101.1 102.2 102.6 94.7 101.7 107.9 101.6 99.501000 2009 74.5 78.1 98.2 83.6 85.4

01001 2007 112.1 94.0 95.5 90.0 89.1 88.1 93.3 91.0 91.5 108.7 108.9 120.101001 2008 119.0 108.3 104.8 90.2 85.4 86.5 96.6 92.1 93.6 106.7 108.4 108.401001 2009 118.3 99.7

Napomena: Indeks za mart, april i maj 2009. za seriju 01000 su prognozirani.Footnote: Indice for March, April and May 2009 for series 01000 are predicated values.01002 Industrijska proizvodwa - 01003 Industrijska proizvodwa -

intermedijarni proizvodi, osim energije kapitalni proizvodiIndustrial production - Industriary production -intermediary products, except energy capital products

O 2008=100/



01002 2007 79.4 85.9 106.1 105.1 109.6 105.4 104.6 107.1 99.2 107.0 94.0 95.401002 2008 81.9 96.2 110.8 112.9 116.7 111.8 110.7 100.9 99.0 94.1 85.4 79.601002 2009 49.0 64.4

01003 2007 70.4 86.9 98.3 84.6 91.8 99.2 99.3 93.3 103.3 105.8 97.7 106.601003 2008 72.8 97.5 101.3 104.5 107.8 115.2 112.0 97.4 104.4 100.9 94.2 92.001003 2009 53.0 62.5



01004 Industrijska proizvodwa - 01005 Industrijska proizvodwa -trajni proizvodi za {iroku potro{wu netrajni proizvodi za {iroku potro{wuIndustrial production - Industrial production -durable products for consumption non-durable products for consumption

O 2008=100/



01004 2007 81.0 87.9 120.4 96.0 97.7 107.4 115.1 101.3 120.5 122.4 99.6 92.101004 2008 70.3 84.7 89.2 89.2 90.9 99.1 99.5 104.3 125.5 128.8 113.0 105.501004 2009 58.6 55.5

01005 2007 76.3 79.9 95.4 92.8 98.8 104.8 91.1 97.8 100.4 116.7 112.1 114.901005 2008 80.7 90.8 94.8 91.9 99.3 104.0 98.6 89.5 107.5 120.3 111.2 111.401005 2009 68.3 78.7

01300 Industrijska proizvodwa - 01400 Industrijska proizvodwa -va|ewe ruda i kamena prera|iva~ka indust. sa prognozom za 3 mesecaIndustrial production - Industrial production -mining and quarryng manufacturing /with 3 months ahead forecast/

O 2008=100/



01300 2007 97.8 87.1 96.6 92.4 87.1 90.4 100.9 96.6 99.8 106.2 100.5 102.601300 2008 98.5 96.0 103.9 96.3 88.9 90.2 104.7 99.2 103.9 113.4 101.4 103.601300 2009 90.8 85.6

01400 2007 78.9 84.3 101.0 97.5 102.7 103.2 98.7 101.4 101.0 112.2 103.4 106.301400 2008 81.5 93.8 102.0 101.4 105.9 107.4 104.5 95.4 104.4 107.8 99.4 96.501400 2009 60.9 71.6 82.8 80.9 84.8

Napomena: Indeks za mart, april i maj 2009. za seriju 01400 su prognozirani.Footnote: Indice for March, April and May 2009 for series 01400 are predicated values.



01500 Industrijska proizvodwa - 01031 ^asovi rada na gradili{tima -proiz. i distr. el. energije, gasa i vode preduze}a (kvartalna serija)Industrial production - Hours of work on construction sities -electricity, gas and water enterprises (qua

O 2008=100/



01500 2007 114.7 93.6 95.6 87.6 88.0 91.7 89.3 88.1 88.2 108.8 110.2 122.901500 2008 124.5 111.9 103.9 86.8 85.4 84.7 94.0 90.1 90.3 106.5 110.9 110.901500 2009 124.9 102.3

I II III IV01031 2007 83.8 100.4 108.0 108.201031 2008 84.3 104.2 106.4 105.101031 2009 ... ...

01040 Obim usluga u saobra}aju - 01047 Obim usluga u putni~kom saobra}aju -ukupno ukupnoVolume of transport services - Volume of services in passengers' transport -total total

O 2008=100/



01040 2007 87.0 78.5 88.5 93.2 96.6 105.5 124.8 127.5 111.2 98.8 90.3 93.401040 2008 84.3 78.7 90.9 95.9 102.7 110.5 129.2 128.3 110.6 99.1 84.5 85.301040 2009 ... ...

01047 2007 81.4 71.5 82.4 89.0 93.3 106.2 132.1 134.9 115.0 95.4 85.3 88.001047 2008 81.7 74.3 84.1 91.6 103.4 112.7 137.2 138.1 115.4 96.7 81.2 83.601047 2009 ... ...

Napomena: Indeksi usluga u saobra}aju - ukupno su bez po{tanskih aktivnosti i telekomunikacija.Footnote: Indices of services - total without post activities and telecommunications.



01054 Obim usluga u teretnom saobra}aju - 01070 No}ewa turista -ukupno ukupnoVolume of services in freights' transport - Tourist nights -total total

O 2008=100/



01054 2007 104.4 100.3 107.4 106.3 106.5 103.5 102.1 104.2 99.5 109.2 105.8 110.201054 2008 92.2 92.4 111.9 109.4 100.4 103.9 104.5 97.8 95.8 106.4 94.8 90.501054 2009 ... ...

01070 2007 88.2 77.0 83.2 90.7 115.1 113.5 137.3 137.0 101.1 106.1 73.0 77.101070 2008 92.5 83.2 83.1 88.2 122.4 114.1 123.7 134.6 106.2 107.0 72.5 72.601070 2009 87.5 75.0

01071 No}ewa turista - 01072 No}ewa turista -doma}i straniTourist nights - Tourist nights -domestic foreign

O 2008=100/



01071 2007 90.4 78.4 81.5 90.7 116.6 115.1 131.4 139.1 94.4 102.3 68.7 75.001071 2008 93.8 85.0 86.6 90.9 121.6 115.8 121.9 135.7 100.1 107.8 69.9 71.001071 2009 90.8 76.6

01072 2007 78.7 71.0 90.5 90.9 108.8 106.6 162.4 128.1 129.6 122.0 91.1 86.201072 2008 87.1 75.8 68.4 76.8 125.9 106.8 130.9 129.9 132.1 103.7 83.4 79.101072 2009 73.4 67.9


Finalna tra`waFinal demand



02000 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi - ukupnoStocks of manufactured goods in industrial production - total

02001 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi - energijaStocks of manufactured goods in industrial production - energy

02002 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi- intermedijarni proizvodi, osim energijeStocks of manufactured goods in industrial production - intermediary goods, except energy

02003 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi - kapitalni proizvodiStocks of manufactured goods in industrial - capital goods

02004 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi- trajni proizvodi za {iroku potro{wuStocks of manufactured goods in industrial - durable goods for consumption

02005 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi- netrajni proizvodi za {iroku potro{wuStocks of manufactured goods in industrial - non-durable goods for consumption

02300 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi - va|ewe ruda i kamenaStocks of manufactured goods in industrial - mining and quarrying

02400 Zalihe gotovih proizvoda u industrijskoj proizvodwi - prera|iva~ka industrijaStocks of manufactured goods in industrial - manufacturing

04020 Promet robe u trgovini na malo u preduze}ima, u teku}im cenama - ukupnoTurnover of goods in retail trade in enerprises, in current prices - total

01050 Promet robe u trgovini na malo u preduze}ima, u stalnim cenama - ukupnoTurnover of goods in retail trade in enterprises, in constant prices - total

09010 Bruto naplata javnih prihoda - ukupnoCollection of public revenues - total

09011 Prihodi i primawa buxeta - ukupnoRevenues and receipts of budget - total

10010 Prihodi organizacija socijalnog osigurawa - ukupnoRevenues of social security organizations - total


Finalna tra`wa Final demand


FINALNA TRA@WA FINAL DEMAND

Ukupne zalihe gotovih industrijskihproizvoda u 2008. ve}e su za 3,1% od zaliha u2007. godini. U januaru 2009. opadaju pomese~noj stopi od 6,1%, a u februaru rastu pomese~noj stopi od 2,5%. U 2009. u odnosu naiste mesece prethodne godine, zalihe opadajupo stopi od 4,9% u januaru i po stopi od 1,6% u februaru. Ukupne zalihe industrijskihproizvoda u prva dva meseca 2009. mawe su za3,2% u odnosu na isti period prethodne, a za0,2% od proseka 2008. godine.

Posmatrano po sektorima, u 2008. u odnosuna 2007. godinu, zabele`ena je stopa rasta uprera|iva~koj industriji od 2,7% a u sektoruva|ewe rude i kamena stopa rasta od 11,8%.

U periodu januar-februar 2009, u odnosu naisti period 2008, zalihe trajnih proizvoda za{iroku potro{wu pove}ane su za 9,4%, dok suzalihe energije, zalihe intermedijarnihproizvoda, osim energije, zalihe kapitalnihproizvoda i zalihe netrajnih proizvoda za{iroku potro{wu mawe za 8,2%, za 0,2%, te za 18,3%, odnosno za 5,3%.

Promet robe u trgovini na malo upreduze}ima u teku}im cenama je u 2008. ve}i za19,7%, a u stalnim za 6,3% u odnosu na prometostvaren u 2008. godini. U januaru 2009. promet na malo u teku}im cenama mawi je za 24,5%, a u stalnim cenama za 31,7%, tako|e je u februaruu teku}im cenama mawi za 3,2%, a u stalnimcenama za 5,3%, u odnosu na promet ostvaren uprethodnom mesecu. U periodu januar-februar2009, u odnosu na isti period 2008. godine,promet robe u trgovini na malo mawi je uteku}im cenama za 5%, a u stalnim cenama jemawi za 11,3%.

Ukupna naplata javnih prihoda zafinansirawe javne potro{we je u 2008. ve}a za13,7% (realno mawa za 0,1%) u odnosu na 2007.godinu. U 2008. godini prihodi i primawabuxeta i drugih korisnika ve}i su za 12,8%(realno mawa za 0,9%) i sporije su rasli odprihoda organizacija socijalnog osigurawakoji su pove}ani za 16,2% (realno za 2,2%), uodnosu na isti period 2007. godine.

U prva dva meseca 2009. godine, u odnosu naisti period pro{le godine, ukupna brutonaplata je ve}a svega za 0,6% (realno mawa za8,5%), buxeti mawi za 0,6% (realno za 9,7%) iprihodi organizacija socijalnog osigurawamawi za 4,4% (realno za 5,1%).

Total stocks of manufactured industrial productsin 2008 increased by 3.1% with the respect to 2007. InJanuary this year, the stocks decreased by 6.1%, but inFebruary they increased by 2.5% (monthly rate). Withrespect to the same months last year, those rates were-4.9% in January and -1.6% in February. Total stocksof industrial products in the first two months of 2009decreased by 3.2% comparing to the same period in2008, and by 0.2% comparing to the average in 2008.

Observed by sectors, industrial production in 2008,comparing to 2007, recorded rates: in manufacturingreleased the growth of 2.7%, and in mining andquarrying sector the growth of 11.8%.

In the period January-February 2009, compared to the same period in 2008, stocks of durable consumergoods recorded an increase of 9.4%, while stocks ofenergy, stocks of intermediary goods except energy,stocks of capital goods and stocks of non-durableconsumer goods decreased by 8.2%, 0.2%, and by18.3% and 5.3%, respectively.

Turnover of goods in retail trade in enterprisesincreased (current prices) in 2008 by 19.7%, and by6.3% (constant prices) comparing to the previousyear. In January 2009, it decreased by 24.5% (currentprices), and by 31.7% (constant prices), and inFebruary it also decreased by 3.2% (current prices),and by 2.5% (constant prices), comparing to theprevious month. In the period January-February 2009,turnover of goods in retail trade in enterprisesdecreased by 5% (current prices), and by 11.2%(constant prices), comparing to the same period of the previous year.

Collection of gross public revenues for financingpublic consumption increased nominally by 13.7% (inreal terms by -0.1%) in the 2008, comparing to the2007. In 2008, budget and other users’ revenuesincreased nominally by 12.8%, (in real terms by-0.9%), and the growth they had recorded was slowerthan the growth of social security organizationsrevenues who recorded 16.2% nominal increase, and2.2% the real one, with the respect to the same periodof 2007.

In the first two months of this year, collection ofgross public revenues increased only by 0.6% (realvalue -8.5%), budget and other users’ revenuesdecreased by 0.6% (in real terms by -9.7%) and socialsecurity organizations revenues decreased by 4.4%(real value -5.1%) compared to the same period lastyear.


02000 Zalihe gotovih proizvoda 02001 Zalihe gotovih proizvodau industrijskoj proizvodwi - ukupno u industrijskoj proizvodwi - energijaStocks of manufactured goods in Stocks of manufactured goods inindustrial production - total industrial production - energy

O 2008=100/



02000 2007 100.8 99.4 99.5 98.8 96.9 95.4 91.6 87.0 90.4 98.0 102.6 103.602000 2008 103.7 102.6 101.4 100.2 99.3 98.4 95.9 93.0 95.8 99.2 105.6 105.002000 2009 98.6 101.0

02001 2007 115.2 120.5 103.8 109.3 112.7 91.8 100.6 91.4 97.3 94.8 98.6 98.802001 2008 103.9 97.2 100.9 102.3 102.0 100.9 98.9 100.0 106.7 98.4 98.1 90.702001 2009 88.2 96.4

02002 Zalihe gotovih proizv. u industr. 02003 Zalihe gotovih proizv. u industrijskojproizv. - intermed. proizv., osim energije proizvodwi - kapitalni proizvodiStocks of manufactured goods in ind. Stocks of manufactured goods inproduction - intermediary goods, except energy industrial production - capital goods

O 2008=100/



02002 2007 103.9 102.7 101.3 103.9 101.5 101.0 102.2 100.1 100.6 101.5 101.9 106.102002 2008 99.8 101.0 99.5 100.2 100.9 99.4 98.4 99.7 98.5 95.2 101.7 105.702002 2009 98.3 102.0

02003 2007 104.0 106.9 108.3 111.9 105.0 106.2 106.5 104.0 105.8 104.0 107.1 100.302003 2008 103.3 105.2 103.3 102.5 99.9 101.8 99.9 98.9 99.1 101.2 96.6 88.302003 2009 83.5 86.9



02004 Zalihe gotovih proizvoda 02005 Zalihe gotovih proizvodau industrijskoj proizvodwi - trajni u industrijskoj proizvodwi - netrajniproizvodi za {iroku potro{wu proizvodi za {iroku potro{wuStocks of manufactured goods in ind. Stocks of manufactured goods in industrialproduction - durable goods for consumption production - non-durable goods for consumption

O 2008=100/



02004 2007 68.2 70.2 77.4 77.8 81.5 82.3 79.3 73.2 77.4 78.9 84.8 85.002004 2008 92.1 96.8 98.7 101.8 99.6 100.1 101.4 99.9 99.6 103.0 103.5 103.502004 2009 103.2 103.5

02005 2007 101.7 97.6 100.7 95.5 92.2 93.0 82.0 76.6 81.8 99.0 107.4 106.802005 2008 109.4 106.0 103.4 99.1 97.3 96.3 91.7 83.9 90.2 101.4 111.7 109.502005 2009 101.7 102.2

02300 Zalihe gotov. proizv. u industr. 02400 Zalihe gotovih proizv. u industrijskojproizvodwi - va|ewe ruda i kamena proizvodwi - prera|iva~ka industrijaStocks of manufactured goods in Stocks of manufactured goods inindustrial production - mining and quarrying industrial production - manufacturing

O 2008=100/



02300 2007 81.1 82.7 88.7 93.5 86.9 88.9 91.7 90.8 91.7 93.7 90.6 92.702300 2008 90.0 95.1 95.7 97.8 98.0 103.6 107.2 110.5 110.6 98.3 95.8 97.602300 2009 99.6 100.1

02400 2007 101.4 100.0 99.9 99.0 97.3 95.6 91.6 86.9 90.4 98.1 103.1 104.002400 2008 104.1 102.8 101.6 100.3 99.3 98.2 95.6 92.4 95.3 99.2 105.9 105.202400 2009 98.6 101.0



04020 Promet robe u trgovini na malo u 01050 Promet robe u trgovini na malopreduze}ima, u teku}im cenama - ukupno u preduze}ima, u stalnim cenama - ukupnoTurnover in retail trade enterprises, Turnover in retail trade inin current prices - total enterprises, in constant prices - total

O 2008=100/



04020 2007 63.1 65.3 79.9 82.8 82.6 83.6 83.2 87.6 87.3 94.7 90.6 101.504020 2008 79.9 85.3 99.9 100.2 103.6 100.4 108.0 102.7 105.1 108.8 100.3 105.704020 2009 79.8 77.2

01050 2007 73.1 76.4 92.7 94.8 94.5 94.8 93.9 97.2 95.7 103.0 97.0 106.601050 2008 82.0 86.8 100.3 99.3 101.1 96.7 103.9 100.1 102.2 107.7 97.6 112.601050 2009 77.0 72.9

09010 Bruto naplata javnih prihoda - 09011 Prihodi i primawa buxeta -ukupno ukupnoCollection of public revenues - Revenues and receipts of budget -total total

O 2008=100/



09010 2007 79.5 74.2 87.2 88.6 83.5 83.5 92.9 88.3 81.5 97.7 95.3 103.509010 2008 86.9 95.5 99.0 106.2 94.6 101.4 107.1 88.8 99.1 103.0 92.5 125.709010 2009 82.2 101.4

09011 2007 83.4 73.7 89.9 90.7 84.7 82.7 95.8 87.4 81.0 100.1 96.3 98.209011 2008 89.7 95.8 101.1 107.8 95.1 102.8 108.5 85.5 98.6 101.6 90.6 122.809011 2009 81.3 103.0



10010 Prihodi organizacija socijalnog osigurawa -ukupnoRevenues of social security organizations -total

O 2008=100/



10010 2007 68.7 75.6 79.6 82.8 80.4 85.6 84.8 90.6 82.8 90.9 92.6 118.210010 2008 79.2 94.7 93.4 101.7 93.4 97.6 103.2 98.0 100.5 107.1 97.8 133.710010 2009 84.6 96.9


Spoqna trgovinaExternal trade



05030 Izvoz roba - ukupno (USD)Exports of goods - total (USD)

05033 Izvoz roba - sredstva rada (USD)Exports of goods - capital goods (USD)

05034 Izvoz roba - materijal za reprodukciju (USD)Exports of goods - intermediates (USD)

05035 Izvoz roba - roba za li~nu potro{wu (USD)Exports of goods - consumer goods (USD)

05001 Izvoz - energija (USD)Exports - energy (USD)

05002 Izvoz - intermedijarni proizvodi, osim energije (USD)Exports - intermediary products, except energy (USD)

05003 Izvoz - kapitalni proizvodi (USD)Exports - capital products (USD)

05004 Izvoz - trajni proizvodi za {iroku potro{wu (USD)Exports - durable products for consumption (USD)

05005 Izvoz - netrajni proizvodi za {iroku potro{wu (USD)Exports - non-durable products for consumption (USD)

05040 Uvoz roba - ukupno (USD)Imports of goods - total (USD)

05043 Uvoz roba - sredstva rada (USD)Imports of goods - capital goods (USD)

05044 Uvoz roba - materijal za reprodukciju (USD)Imports of goods - intermediates (USD)

05045 Uvoz roba - roba za li~nu potro{wu (USD)Imports of goods - consumer goods (USD)

05007 Uvoz - energija (USD)Imports - energy (USD)

05008 Uvoz - intermedijarni proizvodi, osim energije (USD)Imports - intermediary products, except energy (USD)

05009 Uvoz - kapitalni proizvodi (USD)Imports - capital products (USD)

05010 Uvoz - trajni proizvodi za {iroku potro{wu (USD)Imports - durable products for consumption (USD)

05011 Uvoz - netrajni proizvodi za {iroku potro{wu (USD)Imports - non-durable products for consumption (USD)


Spoqna trgovina External trade


SPOQNA TRGOVINA EXTERNAL TRADE

U 2008. godini ukupan izvoz je ve}i za 23%, aukupan uvoz za 23,8% u odnosu na ukupan izvoz,odnosno ukupan uvoz u 2007. godini.

Izvoz roba u prva dva meseca 2009. godineiznosio je 910 miliona USD, i bio je mawi za34,9% u odnosu na isti period prethodne godinei za 43,6% mawi od prose~nog izvoza 2008.godine. U istom periodu realizovan je uvoz uiznosu od 2,085 milijardi USD, {to je za 36,4%mawe u odnosu na isti period prethodne, i za45,1% mawe u odnosu na prose~an uvoz 2008.godine.

Ukupan spoqnotrgovinski deficit roba u2008. godini iznosio je 13,111 milijardi USD, ive}i je 24,3% od deficita 2007. godine, a 1,3puta (35,4%) je ve}i od ukupnog izvoza u 2008.godini. Deficit spoqne trgovine u periodujanuar-februar 2009. godine iznosi 1,176milijarde USD i mawi je za 37,4% od deficitaistog perioda pro{le godine i ve}i za 6,4% odukupnog izvoza u tom periodu.

U januaru 2009. izvoz je iznosio 437 milionaUSD {to je mawe u odnosu na decembar 2008.godine za 31,6%, dok je u februaru (472 milionaUSD) pove}an za 8,1% u odnosu na januar. Uodnosu na pro{li januar i pro{li februarizvoz je mawi za 31,1%, odnosno za 38,2%. Uodnosu na prosek 2008. stope rasta izvoza zajanuar i februar iznose -45,8% i -41,5%. Uvoz(975 miliona USD) u januaru 2009. opada za 39,1%u odnosu na uvoz u decembru 2008, dok je uvoz ufebruaru ove godine za 13,8% ve}i u odnosu nauvoz u januaru.

Trgovinski deficit u 2008. i 2009. godini- hiq. USD -

20092008

Januar-februar

Januar Februar

Deficit -13111333 -1175518 -537999 -637519

Izvoz 9685572 909691 437217 472474

Uvoz 22796905 2085209 975216 1109993

U strukturi izvoza u februaru 2009. dominirajuproizvodi za reprodukciju (295 miliona USD), koji suza 9,7% ve}i, i proizvodi za li~nu potro{wu (132miliona USD), koji su za 2,5% mawi u odnosu na januar2009.

I u strukturi uvoza prema ekonomskoj nameniproizvoda u februaru 2009. godine dominiraju tako|eproizvodi za reprodukciju u iznosu od 620 miliona USD,{to je 0,5% vi{e uvezene robe u odnosu na januar, i proizvodi za li~nu potro{wu (301 miliona USD),koji su za 33,4% ve}i u odnosu na januar 2009.

In 2008, an increase of 23% in total exports and anincrease of 23.8% in total imports were recorded,comparing to the total export and the total import in theprevious year.

Export of goods in the first two months of 2009amounted to 910 million USD and it was 34.9% belowthe level reached in the same period last year, and43.6% under the average exports in 2008. In the sameperiod, the total imports realized the value of 2.085billion USD, which was a 36.4% decrease, comparingto the same period last year, and 45.1% decrease with the respect to the average imports in 2008.

Total external trade deficit of goods in 2008amounted to 13.111 billion USD, which represented24.3% increase in comparison to the deficit recordedin 2007. It is 1.3 times (35.4%) greater than the totalexports in 2008. The external trade deficit in the period January-February in 2009 amounted 1.176 billionUSD, and it was 37.4% lesser than the deficit in thesame period last year. It was 6.4% greater then thetotal exports in that period.

In January 2009, exports amounted to 437 millionUSD, representing a decrease of 31.6% with therespect to December 2008, while an increase of 8.1%of exports activity was recorded (472 million) inFebruary, with the respect to January. With respect toJanuary and February the previous year, exportsannual rate amounted to -31.1% and -38.2%. Withrespect to the average in 2008, export growth rates inJanuary and February were -45.8% and -41.5%,respectively. The imports (975 million USD) inJanuary 2009 decreased by 39.1% with respect toDecember 2008, while in February it increased by13.8% with respect to January this year.

Trade deficit in 2008 and 2009- thousands USD -

20092008 January -

FebruaryJanuary February

Deficit -13111333 -1175518 -537999 -637519

Exports 9685572 909691 437217 472474

Imports 22796905 2085209 975216 1109993

In the structure of exports in February in 2009, the dominant products were intermediate goods (295million USD), representing an increase of 9.7% withrespect to January, and consumer goods (132 millionUSD), representing 2.5% decrease with respect toJanuary.

In the structure of imports, according to economicuse of products, in February 2009, the dominantproducts were intermediate goods (620 million USD)and consumer goods (301 million USD), being 0.5%and 33.4% above the level recorded in January,respectively.


05030 Izvoz roba - 05033 Izvoz roba -ukupno (USD) sredstva rada (USD)Exports of goods - Exports of goods -total (USD) capital goods (USD)

O 2008=100/



05030 2007 62.7 63.8 80.0 74.0 78.3 83.8 91.7 82.9 87.2 90.1 91.9 89.405030 2008 78.6 94.6 104.8 106.1 112.7 111.6 123.5 106.0 107.0 99.3 76.5 79.205030 2009 54.2 58.5

05033 2007 26.8 40.9 58.1 71.3 59.5 53.5 53.1 61.2 64.0 73.8 86.0 134.205033 2008 62.6 98.1 106.4 101.3 93.6 113.1 121.2 99.8 106.6 95.5 76.9 125.005033 2009 45.8 63.3

05034 Izvoz roba - 05035 Izvoz roba -materijal za reprodukciju (USD) roba za li~nu potro{wu (USD)Exports of goods - Exports of goods -intermediates (USD) consumer goods (USD)

O 2008=100/



05034 2007 68.3 67.0 85.1 76.6 81.5 83.8 98.1 84.0 87.4 91.9 90.4 80.805034 2008 83.1 96.1 107.1 110.7 118.0 113.5 125.4 109.6 106.7 95.2 71.5 63.305034 2009 49.9 54.7

05035 2007 60.3 63.2 73.7 67.7 76.3 94.7 88.3 87.7 95.2 91.0 98.1 96.805035 2008 72.1 89.2 98.1 95.0 105.4 105.7 119.2 98.1 108.0 112.2 90.4 106.505035 2009 69.1 67.4



05001 Izvoz - 05002 Izvoz - intermedijarnienergija (USD) proizvodi osim energije (USD)Exports - Exports - intermedijaryenergy (USD) products, except energy (USD)

O 2008=100/



05001 2007 8.3 18.2 29.6 37.2 57.5 59.5 97.0 81.1 75.3 48.1 88.0 95.505001 2008 92.4 75.0 74.3 92.8 122.9 65.4 121.5 127.3 113.8 153.6 95.0 65.905001 2009 15.7 22.8

05002 2007 71.7 68.9 86.1 82.5 88.1 88.5 94.2 85.0 93.0 94.2 88.0 80.805002 2008 86.2 99.4 111.4 117.8 124.8 123.3 128.7 111.2 106.1 81.6 58.0 51.405002 2009 43.0 49.1

05003 Izvoz - 05004 Izvoz - trajni proizvodikapitalni proizvodi (USD) za {iroku potro{wu (USD)Exports - Exports -capital products (USD) durable products for consumption (USD)

O 2008=100/



05003 2007 41.9 50.1 67.3 67.9 62.0 60.0 62.8 65.7 67.2 83.9 88.4 111.305003 2008 66.7 91.9 102.3 102.1 105.9 113.7 119.9 96.5 106.9 103.5 83.2 107.305003 2009 57.0 71.2

05004 2007 37.4 47.4 67.5 61.1 60.6 73.6 69.8 65.0 83.7 97.9 96.8 77.705004 2008 64.4 83.2 93.9 101.6 113.6 98.3 100.6 104.6 133.2 129.3 100.2 77.005004 2009 56.1 69.7



05005 Izvoz - netrajni proizvodi -za {iroku potro{wuExports - non-durable products for -consumption

O 2008=100/



05005 2007 64.5 67.9 79.0 67.5 75.2 83.7 89.1 91.1 96.2 94.3 109.0 100.705005 2008 77.7 94.2 99.6 93.7 101.5 96.7 116.1 98.7 106.9 111.8 93.3 109.705005 2009 75.8 69.8



05040 Uvoz roba - 05043 Uvoz roba -ukupno (USD) sredstva rada (USD)Imports of goods - Imports of goods -total (USD) capital goods (USD)

O 2008=100/



05040 2007 58.6 61.0 84.3 74.3 77.0 77.6 84.0 77.6 82.8 97.6 95.2 99.605040 2008 77.7 94.7 108.9 112.3 110.7 111.1 124.0 96.7 105.1 101.0 73.6 84.205040 2009 51.3 58.4

05043 2007 54.2 62.8 83.8 75.0 80.9 81.3 89.7 82.9 93.8 101.6 94.2 112.105043 2008 63.6 91.8 108.2 116.2 118.2 126.5 127.1 89.6 97.9 97.0 73.9 90.105043 2009 41.1 58.6

05044 Uvoz roba - 05045 Uvoz roba -materijal za reprodukciju (USD) roba za li~nu potro{wu (USD)Imports of goods - Imports of goods -intermediates (USD) consumer goods (USD)

O 2008=100/



05044 2007 63.1 59.5 86.4 74.8 76.5 79.6 86.2 76.4 80.9 94.4 93.0 96.105044 2008 83.3 92.7 106.8 110.8 108.8 110.3 127.6 101.1 108.6 99.8 70.1 80.005044 2009 53.6 53.8

05045 2007 49.7 63.7 79.1 72.7 75.2 69.5 73.9 76.9 79.4 103.3 101.7 99.505045 2008 73.3 102.3 115.0 113.7 110.0 101.9 111.7 90.2 100.8 107.2 82.6 91.405045 2009 53.0 70.7



05007 Uvoz - 05008 Uvoz - intermedijarni proizvodi,energija (USD) osim energije (USD)Imports - Imports - intermediary products,energy (USD) except energy (USD)

O 2008=100/



05007 2007 75.5 43.8 85.8 63.0 50.6 61.1 71.7 49.0 66.9 79.9 89.4 91.905007 2008 104.3 92.8 99.7 102.9 103.2 101.3 137.2 94.3 114.5 93.7 68.2 87.905007 2009 68.8 47.1

05008 2007 56.4 66.1 84.8 79.7 89.0 87.8 92.7 92.4 88.1 99.1 91.9 94.905008 2008 72.3 91.1 108.6 114.6 111.8 114.3 123.8 106.6 107.7 105.8 70.0 73.505008 2009 44.8 56.1

05009 Uvoz - 05010 Uvoz - trajni proizvodi zakapitalni proizvodi (USD) {iroku potro{wu (USD)Imports - Imports - durable productscapital products (USD) for consumption (USD)

O 2008=100/



05009 2007 53.4 64.1 81.8 76.4 81.4 82.4 89.6 84.3 90.7 105.1 98.4 108.905009 2008 66.3 94.2 111.9 116.6 120.3 125.7 128.4 91.2 96.9 94.5 71.1 82.705009 2009 38.7 60.9

05010 2007 51.1 57.7 75.9 70.4 74.4 74.9 84.2 79.8 80.6 104.8 107.0 111.205010 2008 71.6 96.9 108.5 115.6 107.5 111.1 113.7 82.5 102.1 104.7 86.2 99.705010 2009 54.9 57.7



05011 Uvoz - netrajni proizvodi -za {iroku potro{wuImports - non-durable products for -consumption

O 2008=100/



05011 2007 49.4 64.7 83.7 72.7 78.0 71.7 75.2 74.4 81.8 107.7 102.7 99.505011 2008 72.1 101.7 112.5 112.3 103.6 96.0 109.8 93.7 104.9 110.4 87.9 95.105011 2009 58.3 72.5



ZaposlenostEmployment



07000 Zaposleni - ukupnoEmployees - total

07005 Zaposleni - privatni preduzetnici i zaposleni kod wihEmployees - private entrepreneurs and their employees

07010 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama i organizacijama - ukupnoEmployees in enterprises, institutions and organizations - total

07011 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama i organizacijama - privredaEmployees in enterprises, institutions and organizations - economic activities

07012 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama i organizacijama - vanprivredaEmployees in enterprises, institutions and organizations - non-economic activities

07020 Lica koja tra`e zaposlewePersons seeking work

07021 Nezaposlena licaUneployed

07022 Slobodna radna mesta - ponuda radaJob vacanices - the labor supply

07023 Zapo{qavawe - evidencija Nacionalne slu`be za zapo{qavaweEmployment - evidence of National Employment Service


Zaposlenost Employment


ZAPOSLENOST EMPLOYMENTUkupna zaposlenost u preduze}ima, ustanovama i

organizacijama u 2008. godini je za 0,01% mawa od ukupnezaposlenosti 2007. godine. U ~etvrtom kvartalu 2008.zaposlenost je za 0,4% ispod prose~ne zaposlenosti u tojgodini i mawa je za 0,1% u pore|ewu sa ~etvrtimkvartalom 2007. godine. Za prva dva meseca 2009. godineukupna zaposlenost je za 1,1% mawa od prose~ne iz 2008.godine i tako|e za 0,5% od ukupne zaposlenosti za dvameseca pro{le godine. Zaposlenost privatnihpreduzetnika i zaposlenih kod wih padaju za 0,5% u 2008.za odnosu na 2007. godinu. Tako|e, beleè pad od 0,9% u~etvrtom 2008. u odnosu na isti kvartal 2007. godine.

U 2008. godini zaposlenost u privrednimdelatnostima je za 1,3% ispod zaposlenostiprivrede u 2007. godini. U ~etvrtom kvartalu2008. godine, zaposlenost u privredi opada postopi od 1% u odnosu na prosek 2008, i opada postopi od 0,7% u odnosu na isti kvartal 2007.godine. U prva dva meseca 2009. zaposlenost uprivredi je mawa za 2,5% od proseka 2008, a za1,5% mawa od istog perioda pro{le godine.

U 2008. godini zaposlenost u vanprivrednimdelatnostima je za 2,4% ve}a od zaposlenosti uvanprivredi 2007. godine. U ~etvrtom kvartalu 2008.godine vanprivredna zaposlenost raste po stopi od 1,4% u odnosu na prosek 2008, a po stopi od 2,4% u odnosu na isti kvartal 2007. godine. U prva dva meseca ove godine,vanprivredna zaposlenost je za 1,1% mawa od proseka 2008,ive}aza5,6% od istog perioda pro{le godine.

U 2008. godini broj registrovanih lica kojatraè zaposlewe beleì pad, tre}i put posle2000. (prvi put u 2004. pad od 0,2% i drugi u 2008.godini pad od 7,7%) od 11,7% od brojaregistrovanih lica u 2007. godini. Ukupnanezaposlenost u ~etvrtom kvartalu 2008. mawa jeza 4,1% od prose~ne nezaposlenosti u 2008.godini, dok je za 8,7% mawa od nezaposlenosti u~etvrtom kvartalu 2007. godine. U prva dvameseca 2009, u odnosu na isti period 2008. godine,ukupna nezaposlenost je mawa za 1,1%, dok je odproseka iz 2008. godine mawa za 5,6%.

Broj registrovanih nezaposlenih lica u periodujanuar-februar 2009. mawi je za 1,7% od proseka iz2008, a za 6,4% od broja nezaposlenih lica u istomperiodu prethodne godine. Navedeni pokazateqinezaposlenosti ukazuju na pogor{awa u pore|ewu saistim periodom pro{le godine. Veliki raskorakizme|u visoke tra`we za radom (broj nezaposlenihlica) i niske ponude rada (broj registrovanihslobodnih radnih mesta) i daqe je izraèn. Brojslobodnih radnih mesta u periodu januar-februar2009. mawi je za 16,2% nego u istom periodu 2008.godine. Ukupna ponuda rada u periodu januar-februar(prose~no 53,6 hiqada) 13,9 je puta mawa od brojanezaposlenih lica, ili, ponuda rada u celom periodu~inila je tek 7,2% ukupne tra`we za radom. Podpretpostavkom uskla|ene kvalifikacione strukture ponude rada i tra`we za radom, 92,8% ponude radaostalo bi nepokriveno.

Total employment in enterprises, institutions andorganizations in 2008 decreased by 0.01%, comparing to the total employment in 2007. In the fourth quarter in2008, it was 0.4% below the average in 2008, and 0.1%below the level attained in the same quarter in 2007. Inthe first two months in 2009, the employment decreasedby 1.1%, comparing to the average in 2008, and by 0.5%,comparing to the same period last year, too. Employmentprivate entrepreneurs and their employees decreased in2008 by 0.5% with the respect to 2007, and decreased in the fourth quarter of 2008 by 0.9% with the respect to the same period last year.

In 2008, the employment in economics decreased by1.3%, comparing to 2007. In the fourth quarter of 2008,the employment in economics decreased by 1%comparing to the average in 2008, and decreased by0.7% with respect to the same quarter in 2007. In the firsttwo months in 2009, employment in economics decreasedby 2.5%, comparing to the average in 2008, anddecreased by 1.5% comparing to the same period lastyear.

In 2008, employment in non-economics increased by2.4% comparing to 2007. In the fourth quarter of 2008,the employment in non-economics increased by 1.4%comparing to the average of 2008, and by 2.4% withrespect to the same period in 2007. Employment in noneconomics decreased by 1.1% in the first two months ofthe current year, comparing to the average in 2008, andincreased by 5.6% comparing to the same period lastyear.

The number of persons seeking work in 2008decreased by 11.7%, comparing to 2007. It was the thirdtime after 2000, that the decrease was recorded for thenumber of persons seeking work. It happened in 2004, for the first time in this period, when the decrease was 0.2%and in 2008, for the second time in this period, whendecrease was 7.7%. The number of the total unemployedin the fourth quarter of 2008, decreased by 4.1% incomparison with the average unemployed in 2008, anddecreased by 8.7% comparing to the same period in 2007.The number of unemployed decreased by 1.1% in the first two months of 2009, comparing to same period in 2008,and comparing to the average of 2008, the decrease was5.6%.

The number of the unemployed persons in the periodJanuary-February 2009, decreased by 1.7% incomparison with the average in 2008, and by 6.4%comparing to the same period of the previous year.Considering these data, the unemployment situation isworse than it was in the same period last year. Aconsiderable discrepancy between the high labourdemand (the unemployed persons) and the low laboursupply (the number of job registered vacancies) was stillpronounced. The number of vacancies in period January-February 2009 decreased by 16.2% than the same periodof 2008. The total labour supply in period January-February (the average 53.6 thousand) was 13.9 timeslesser than the unemployed persons, representing just7.2% of total labour demand. This means that 92.8% of labour supply wouldn't be covered; assuming thatqualification structure of the labour supply matches the qualification structure of labour demand.


07000 Zaposleni - 07005 Zaposleni - privatni preduzetniciukupno i zaposleni kod wihEmployees - Employees - private entrepreneurstotal and their employees

O 2008=100/___ trend - ciklus komponenta /trend - cycle component...... originalna serija /original series


07000 2007 100.3 99.9 100.2 100.1 99.5 99.8 99.7 99.4 100.1 99.9 99.8 99.607000 2008 99.5 99.3 100.3 100.2 100.1 100.0 100.0 99.9 99.7 99.7 99.6 99.507000 2009 99.2 98.6

07005 2007 100.2 100.2 99.1 99.1 99.1 99.1 99.1 99.1 100.3 100.3 100.3 100.307005 2008 100.3 100.3 100.6 100.6 100.6 100.6 100.6 100.6 99.4 99.4 99.4 99.407005 2009 99.4 99.4

07010 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama 07011 Zaposleni u preduze}ima, ustanovamai organizacijama - ukupno i organizacijama - privredaEmployees in enterprises, institutions Employees in enterprises, institutionsand organizations - total and organizations - economic activities



07010 2007 100.3 99.8 100.7 100.5 100.3 100.0 99.9 99.5 99.9 99.7 99.5 99.307010 2008 99.1 98.9 100.2 100.1 100.0 99.8 99.7 99.6 99.8 99.8 99.7 99.607010 2009 99.1 98.2

07011 2007 101.5 100.7 102.0 101.8 101.4 101.0 100.8 100.4 100.7 100.2 99.7 99.307011 2008 99.1 98.8 100.4 100.2 99.9 99.6 99.6 99.5 99.6 99.3 99.0 98.807011 2009 98.0 96.9

Napomena: Kod serija 07010 i 07011 nisu obuhva}eni privatni preduzetnici, lica kojasamostalno obavqaju delatnost - profesiju i zaposleni kod wih.

Footnote: In the series 07010 and 07011 excluding private enterpreneurs, persons



07012 Zaposleni u preduze}ima, ustanovama 07020 Lica kojai organizacijama - vanprivreda tra`e zaposleweEmployees in enterprises, institutions Personsand organizations - non-economic activities seeking work



07012 2007 97.4 97.4 97.5 97.6 97.6 97.6 97.6 97.4 98.0 98.6 99.1 99.207012 2008 99.3 99.2 99.7 99.8 100.2 100.2 100.0 99.9 100.3 101.1 101.4 101.607012 2009 101.6 101.5

07020 2007 124.4 123.2 121.6 119.6 115.9 112.9 109.9 109.1 107.7 106.4 104.8 103.807020 2008 104.7 104.9 104.7 103.9 102.0 100.0 98.5 97.2 96.4 95.3 95.5 96.807020 2009 98.0 99.8

07021 Nezaposlena 07022 Slobodna radnalica mestaUnemployed Job vacancies -persons the labor supply



07021 2007 122.4 121.9 120.8 118.8 115.2 112.3 109.3 108.4 106.9 105.5 103.9 103.907021 2008 104.9 105.3 105.2 104.4 102.3 100.1 98.5 97.1 96.1 94.9 95.0 96.307021 2009 97.5 99.2

07022 2007 93.5 87.7 95.2 90.7 94.3 94.4 98.2 92.1 108.1 112.5 98.1 87.707022 2008 96.7 97.7 100.9 99.5 97.4 103.8 109.3 85.0 120.1 114.0 89.4 86.207022 2009 84.4 78.4

Napomena: Kod serije 07012 nisu obuhva}eni privatni preduzetnici, lica kojasamostalno obavqaju delatnost - profesiju i zaposleni kod wih.

Footnote: In the series 07012 excluding private enterpreneurs, personsperforming activities - occupation independently and their employees included.



07023 Zapo{qavawe - evidencijaNacionalne slu`be za zapo{qavaweEmployment - evidenceof National Employment Service

O 2008=100/



07023 2007 90.4 87.8 93.2 84.5 93.2 85.4 93.5 80.6 114.9 112.3 104.9 90.607023 2008 93.7 95.4 101.0 97.6 99.1 101.8 107.6 86.8 118.1 110.9 96.3 91.807023 2009 87.0 78.4


RaspodelaDistribution



07040 Realne prose~ne neto zarade bez poreza i doprinosa - ukupnoReal average net wages without taxes and contributions - total

07041 Realne prose~ne neto zarade bez poreza i doprinosa - privredne delatnostiReal average net wages without taxes and contributions - economic activities

07042 Realne prose~ne neto zarade bez poreza i doprinosa - vanprivredne delatnostiReal average net wages without taxes and contributions - non-economic activities

09022 Prihodi i primawa buxeta - raspore|eni buxetu republikeRevenues and receipts of the budget - distributed to republics

09023 Prihodi i primawa buxeta - raspore|eni buxetima op{tina i gradovaRevenues and receipts of the budget - distributed to communes and towns


Raspodela Distribution


RASPODELA DISTRIBUTION

Rast neto zarada, posmatrano na mese~nom igodi{wem nivou, uobi~ajeno raste u decembru,da bi zabele`io pad u januaru. Tempo kretawazarada u realnom iskazu je analogan, samone{to sporiji, ne samo zbog promenemetodologije.

Prose~no ispla}ena neto zarada bez porezai doprinosa u 2008. godini iznosila je 29160dinara, po novoj, dok je po staroj metodologijiiznosila 32746 dinara. U decembru 2008. godine,prose~no ispla}ena zarada bez poreza idoprinosa (po novoj metodologiji) ve}a jenominalno za 17,8%, a realno ve}a za 14,1%, uodnosu na prosek 2008. godine. Mese~ni rastneto zarada u decembru ve}i je za 17,4%(u privredi za 11,3%, u vanprivredi za 19,7%),dok realno mese~no pove}awe iznosi 15,7%(u privredi 12,3%, u vanprivredi 20,7%).Prose~na zarada bez poreza i doprinosaiznosila je u januaru ove godine 28877 dinara,{to je nominalno mawe za 15,9% a realnomawe za 17,9%, u odnosu na decembar 2008.godine. U februaru je prose~no ispla}enaneto zarada (31121 dinara) za 7,8% ve}a odzarade u januaru u nominalnom iznosu, dokrealno pove}awe iznosi 6,4%.

Od po~etka 2009. godine do kraja februara,prose~na nominalna neto zarada ve}a jenominalno za 2,9%, a realno mawa za 3,1%, odproseka 2008, dok je nominalno ve}a za 13,1% irealno za 2,8% od neto zarade iz istog perioda2008. godine. Godi{we stope rasta za ukupnenominalne neto zarade u januaru i februaruiznose 13,8% i 12,4%, a realne 3,8% i 1,8%,respektivno.

Kumulativno posmatrano, u 2008, u odnosu na 2007. godinu, prihodi buxeta raspore|enibuxetu Republike ve}i su nominalno za 11,2%(realno mawi za 2,2%) i sporije su rasli odprihoda buxeta raspore|enih op{tinama igradovima (nominalno 15,4% i realno za 1,4%)za posmatrani period.

Za prva dva meseca 2009. godine, u odnosu naisti period prethodne godine, prihodi buxetaraspore|eni buxetu Republike mawi su za 9,8%(realno za 17,9%) i br`e su rasli od prihodabuxeta raspore|enih op{tinama i gradovima(nominalno -21,8% i realno mawi za -28,9%) za posmatrani period.

The monthly and yearly growth of net wagesincreases in December and decreases in January,nominally, but in real terms, the dynamics is almost the same but slower, and not only because of methodologychanges.

Average net wages (salaries), without taxes andcontributions, disbursed in 2008, was by newmethodology 29160 Dinars, while it amounted 32746Dinars by older methodology. In December 2008, theaverage salary without taxes and contributions (by newmethodology) increased by 17.8% nominally and by14.1% in real terms, with respect to the average in 2008.In December, comparing to the previous month, netwages increased by 17.4% (11.3% in economy, and19.7% in non-economic activities) nominally, while thereal increase was 15.7% (12.3% in economy, and 20.7%in non-economic activities). The average salary inJanuary 2009 amounted to 28877 Dinars whatrepresents the total nominal decrease of 15.9% and inreal terms, total decrease of 17.9%, compared toDecember 2008. In February, comparing to January,average net wages (salary), without taxes andcontributions, disbursed (31121 Dinars) increased by7.8% nominally, and in real terms the increase was6.4%.

From the beginning of 2009 until February, theaverage net wages increased nominally by 2.9%, but itdecreased by 3.1% in real terms, according to theaverage in 2008. Comparing to the same period of theprevious year, they increased by 13.1% nominally and by 2.8% in real terms. Annual growth rates of net wages inJanuary and February amounted, nominally, to 13.8%and 12.4%, (3.8% and 1.8%, in real terms) respectively.

Cumulatively (period January-December), in 2008,comparing to 2007, the budget revenues distributed to republic budgets recorded an increase (11.2%nominally, and -2.2% the real value) and grew slowerthan the increase of budget revenues distributed tocommunes and towns (15.4% nominally and 1.4% the real value) in this period.

In period January-February 2009, comparing tothe same period 2008, the budget revenues distributed to republic budgets recorded an decrease (9.8%nominally, and 17.9% the real value) and grew quickerthan the increase of budget revenues distributed tocommunes and towns (-21.8% nominally and -28.9%the real value) in this period.


07040 Realne prose~ne neto zarade bez poreza 07041 Realne prose~ne neto zarade bez porezai doprinosa - ukupno i doprinosa - privredne delatnostiReal average net wages without taxes Real average net wages without taxesand contributions - total and contributions - economic activities

O 2008=100/



07040 2007 86.7 90.9 93.2 94.9 94.6 97.4 97.2 95.7 94.1 95.5 96.2 111.207040 2008 90.5 98.1 95.5 99.4 96.1 97.5 99.9 100.0 99.1 100.8 98.9 114.407040 2009 94.0 99.9

07041 2007 90.4 90.3 93.2 95.2 92.5 97.3 96.5 95.1 93.7 94.3 95.3 105.507041 2008 93.6 98.1 95.2 99.4 95.4 98.2 99.9 100.9 100.3 100.2 98.8 111.007041 2009 98.5 100.9

07042 Realne prose~ne neto zarade bez porezai doprinosa - vanprivredne delatnostiReal average net wages without taxes -and contributions - non-economic activities

O 2008=100/



07042 2007 81.2 92.8 94.1 95.2 99.0 98.2 99.1 97.3 95.4 98.0 98.0 120.807042 2008 85.4 98.2 96.7 99.3 97.7 96.1 99.7 98.7 97.1 101.8 98.9 119.407042 2009 85.3 96.6



09022 Prihodi i primawa buxeta - 09023 Prihodi i primawa buxeta -raspore|eni buxetu republike raspore|eni buxetima op{tina i gradovaRevenues and receipts of the budget - Revenues and receipts of budget -disrtibuted to republics distributed to communes and towns

O 2008=100/



09022 2007 86.5 66.5 93.2 97.5 86.8 85.4 99.2 84.1 82.1 104.5 94.3 99.009022 2008 93.7 91.8 104.1 102.5 94.0 107.7 113.4 80.1 101.2 105.0 87.9 118.509022 2009 85.3 82.2

09023 2007 74.1 77.3 82.5 76.5 81.7 79.3 84.8 93.2 88.4 89.1 103.7 109.609023 2008 84.9 100.9 89.3 104.4 98.7 94.5 98.2 101.7 98.2 97.1 98.0 134.009023 2009 78.5 66.7


CenePrices

Serije lan~anih i baznih indeksa (prosek 2008=100)Chain and base indices series (average 2008=100)


06010 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - ukupnoProducers' prices of manufactured goods - total

06014 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - energijaProducers' prices of manufactured goods - energy

06015 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - intermedijarni proizvodi, osim energijeProducers' prices of manufactured goods - intermediary products, except energy

06016 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - kapitalni proizvodiProducers' prices of manufactured goods - capital products

06017 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - trajni proizvodi za {iroku potro{wuProducers' prices of manufactured goods - durable products for consumption

06018 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - netrajni proizvodi za {iroku potro{wuProducers' prices of manufactured - total

06020 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda - ukupno - bazni indeksiProducers' prices of manufactured - total - base indices

06040 Cene na malo - ukupno - lan~ani indeksiRetail prices - total - chain indices

06060 Tro{kovi `ivota - ukupno - lan~ani indeksiConsumer prices - total - chain indices

06049 Cene na malo - ukupno - bazni indeksiRetail prices - total - base indices

06079 Tro{kovi `ivota - ukupno - bazni indeksiConsumer prices - total - base indices


Cene Prices


CENE PRICES

Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda- ukupno u januaru 2009. godine mawe su za 1,6%od cena iz decembra 2008. Cene u industrijskimsektorima va|ewe rude i kamena i uprera|iva~koj industriji su pale za 2,5%,odnosno 0,5%, dok su u proizvodwi elektri~neenergije, gasa i vode pale za 5,6%. U februaru2009. mese~na stopa rasta cena - ukupno jeporasla za 1,8%. Od po~etka godine do krajafebruara ostvaren je rast cena - ukupno (za0,2%), u sektoru va|ewe ruda i kamena (za 2%) isektoru prera|iva~ke industrije (za 1%), dok sucene u sektoru proizvodwa elektri~ne energije, gasa i vode pale za 4,3%, u odnosu na decembar2008.

Posmatrano po nameni EU, u januaru ifebruaru su najvi{e poskupeli netrajniproizvodi za {iroku potro{wu (za 4% u obameseca) i trajni proizvodi za {irokupotro{wu (za 3,5% u oba meseca), dok sukapitalni proizvodi poskupeli za 0,7% i za2,6%, a intermedijarni proizvodi, osimenergije za 0,1% i 0,2%. U januaru je energijapojeftinila za 5,3%, ali je u februaruposkupela za 5,3%.

Cene na malo su imale mese~nu stopu rasta ujanuaru, februaru i martu od 3%, 2,3% i 0,5%. U januaru, od roba su porasle cenepoqoprivrednih proizvoda (za 1%) i ceneindustrijskih (za 2,3%), dok su usluge poskupeleza 10,5%. U februaru su usluge porasle za 3,1%,a robe za 2%. U martu su poskupele vi{e usluge(0,5%) nego robe (0,4%), a od roba su najvi{eposkupeli poqoprivredni proizvodi (za 4,1%).U sva tri posmatrana meseca, na mese~nomnivou, nije bilo pojeftiwewa.

Tro{kovi ìvota su pratili dinamikukretawa cena na malo, tako da su mese~noporasli u januaru za 2,4%, a u februaru za1,3%, dok su u martu porasli za 0,4%. Ukupanindeks u januaru odre|en je poskupqewemtro{kova roba (za 2%) i usluga (za 4,4%). Ufebruaru su najve}i rast zabeleìli izdaci za saobra}ajna sredstva (4,9%), a pad izdaci zahigijenu i negu zdravqa 0,1%. U martudominira porast tro{kova za ishranu,izdataka za duvan i pi}e, za obrazovawe ikulturu (za 0,5%). Od po~etka godine do krajafebruara tro{kovi ìvota su pove}ani za3,7%, a od po~etka godine do kraja marta za4,2%.

Producers' prices of industrial goods - totaldecreased in January 2009 by 1.6%, with the respectto the December 2008. In the sectors of industry, oremining and stone quarrying and manufacturingindustry prices decreased by 2.5% and by 0.5%, and inelectric power industry and gas and water supply theydecreased by 5.6%. In February 2009, the monthlyrate of these prices - total increased by 1.8% compared to January 2008. From the beginning of the year toFebruary, increase was recorded for Total (0.2%) and for prices in the sector of ore mining and stonequarrying (by 2%), in processing industry (by 1%),while the prices of electricity, gas and water supplydecreased by 4.3%, with respect to December 2008.

Observed by use EU, the biggest growth recordedin January and in February was with the prices ofnon-durable products for consumption (by 4% in twomonths) and the prices of durable products forconsumption (by 3.5% in two months), while theprices of capital goods increased by 0.7% and by2.6%, comparing to the previous month. In Januaryand prices of intermediate goods expect energyincreased by 0.1% and by 0.2% in February. Theproducers' prices of energy decreased in January by5.3%, while it February they increased by 5.3%.

The retail prices recorded monthly increase of 3%in January, 2.3% in February and 0.5% in March, withthe respect to the previous month. In January, anincrease was recorded with prices of agriculturalproducts (1%), the prices of industrial products(2.3%), while the services increased by 10.5%. InFebruary services increased by 3.1%, and the goodsincreased by 2%. In March, bigger increase wasrecorded in the prices of services (by 0.5%) than theprices of goods (by 0.4%). The prices of agriculturalproducts recorded the biggest increase (by 4.1%)among the prices of goods. In these three months therewas no decrease in retail prices, on monthly level.

Consumer prices followed the dynamics of retailprices. Monthly increase of consumer prices inJanuary was 2.4%, in February it was 1.3%, and inMarch it was an increase of 0.4%. The total index inJanuary was influenced by the prices of goods (2%)and the prices of services (4.4%). In February, thebiggest growth was recorded with the prices ofexpenditure for transport and services (4.9%), but thebiggest decrease was recorded with the expenditure for hygiene (0.1%). In March, the growth for prices offood expenditure (0.5%), tobacco and drinksexpenditure (0.5%) and education and culture (0.5%)were dominant. From the beginning of the year untilFebruary, the consumer prices recorded an increase of 3.7%, and from the beginning of the year until Marchthey increased by 4.2%.

Cene Prices

06010 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda 06014 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda- ukupno - energijaProducers' prices of manufactured goods Producers' prices of manufactured goods- total - energy

Lan~ani indeksi /Chain indices

___ originalna serija /original series


06010 2007 100.5 100.0 100.6 100.8 102.4 100.7 99.9 100.7 100.8 100.8 101.2 101.006010 2008 102.6 100.7 101.7 101.0 101.2 101.2 101.0 100.8 99.7 100.1 99.6 99.406010 2009 98.4 101.8

06014 2007 101.1 100.1 101.3 100.9 106.9 101.2 100.0 101.1 99.6 101.1 101.3 100.506014 2008 106.9 101.0 102.4 101.0 101.7 102.3 101.4 102.0 98.6 100.3 99.1 98.806014 2009 93.5 105.3

06015 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda 06016 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda- intermedijarni proiz., osim energije - kapitalni proizvodiProducers' prices of manufactured goods Producers' prices of manufactured goods- intermediary products, except energy - capital products




06015 2007 100.9 100.0 100.9 101.1 100.8 100.4 100.3 101.0 100.6 100.7 100.4 100.606015 2008 101.1 100.9 101.7 101.3 101.5 100.7 100.5 100.3 99.9 99.6 99.5 99.506015 2009 99.8 100.2

06016 2007 100.0 99.5 99.6 100.3 100.2 100.2 97.2 100.8 99.9 99.9 100.3 99.706016 2008 100.1 100.5 101.4 99.9 100.0 100.2 95.0 100.1 101.9 100.6 100.6 100.106016 2009 100.8 101.9


Cene Prices

06017 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda 06018 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda- trajni proizvodi za {iroku potro{wu - netrajni proizvodi za {iroku potro{wuProducers' prices of manufactured goods Producers' prices of manufactured goods- durable products for consumption - non-durable products for compsution




06017 2007 100.5 100.1 100.6 99.7 99.9 100.2 99.8 100.1 100.4 99.0 99.2 100.006017 2008 100.0 100.1 101.6 100.0 100.0 100.0 99.4 100.0 101.3 100.1 100.0 99.906017 2009 102.6 100.0

06018 2007 99.6 100.1 100.1 100.3 100.4 100.4 100.3 99.8 102.7 101.1 102.2 102.106018 2008 100.6 100.3 100.8 101.2 100.5 100.8 102.4 100.1 99.9 100.1 99.9 99.706018 2009 101.1 100.0

06020 Cene proizvo|a~a industrijskih proizvoda -ukupnoProducers' prices of manufactured-total

O 2008=100/



06020 2007 85.5 85.5 86.0 86.7 88.8 89.4 89.3 89.9 90.6 91.4 92.4 93.406020 2008 95.8 96.2 97.7 98.5 99.5 100.6 101.5 102.5 102.2 102.2 101.9 101.406020 2009 99.8 101.6


Cene Prices

06040 Cene na malo - 06060 Tro{kovi `ivota -ukupno ukupnoRetail prices - Consumer prices -total total




06040 2007 100.4 100.1 100.8 100.9 101.4 100.6 100.6 101.2 100.8 100.6 101.1 101.306040 2008 100.9 100.7 101.2 101.1 101.1 101.0 100.1 100.2 100.2 101.2 99.9 99.006040 2009 103.0 102.3 100.5

06060 2007 100.5 99.8 100.4 100.8 101.6 100.4 99.7 103.0 101.8 100.5 101.6 101.506060 2008 100.8 100.6 101.6 101.8 101.6 100.5 98.9 100.1 100.9 101.9 100.0 99.206060 2009 102.4 101.3 100.4

06049 Cene na malo - 06079 Tro{kovi `ivota -ukupno ukupnoRetail prices - Consumer prices -total total

O 2008=100/



06049 2007 86.7 86.8 87.4 88.2 89.4 90.0 90.5 91.6 92.3 92.8 93.8 95.106049 2008 96.4 97.1 98.2 99.2 100.3 101.4 101.5 101.7 101.9 103.1 103.0 101.906049 2009 105.0 107.4 107.9

06079 2007 85.0 84.8 85.1 85.7 87.1 87.4 87.2 89.8 91.4 91.8 93.3 94.706079 2008 96.2 96.8 98.3 100.0 101.6 102.1 101.0 101.0 101.9 103.8 103.8 103.006079 2009 105.4 106.8 107.2


Monetarni sektorMonetary sector

Serije baznih indeksa (prosek 2008=100) i kamatnih stopaBase indices series (average 2008=100) and interest rates


13090 Nov~ana masa M1 - ukupnoM1 Money supply - total

13091 Gotov novac u opticajuCash in circulation

13392 Depoziti po vi|ewuSight deposits



13210 Kamatne stope pravnih lica na depozitena teku}im i `iro ra~unimaInterest rates of legal entities for depositson current and giro accounts

13220 Kamatne stope pravnih lica naoro~ene depozite do jednog mesecaInterest rates of legal entities fortime deposits up to one month


Monetarni agregati i kamatne stope Monetary aggregates and interest rates


MONETARNI SEKTOR MONETARY SECTOR

U 2008. do{lo je do rasta nov~ane mase M1za 8,8% (realno za 28%) u odnosu na 2007.godinu. Krajem decembra nov~ana masa M1iznosila je 241 milijardu dinara, odnosnosmawena je za 3,1% (realno za 9,7%) u odnosu na isti mesec 2007. godine. U januaru 2009. jedo{lo do mese~nog smawewa za 12% (realno za14,6%), a u februaru do mese~nog rasta nov~ane mase za 7,1% (realno za 4,7%). U odnosu na istemesece 2008. godine, godi{we stope rasta M1 ujanuaru i februaru 2009. iznose -10,4%,odnosno -5,3% nominalno, a -17,7%, odnosno-14,4% realno.

U decembru 2008. godine do{lo je donominalnog rasta gotovog novca u opticaju za17%, a realnog za 9,1% u odnosu na decembar2007. godine. U isto vreme depozitni novac jenominalno smawen za 12,1% (realno za 18 %).U~e{}e gotovog novca u nov~anoj masi ujanuaru 2009. godine iznosi 38,6% a depozitnog61,4%. Gotov novac u opticaju (81,8 milijardidinara) u januaru 2009. bio je nominalno mawiza 9,2%, a realno za 11,9%, u odnosu nadecembar 2008. godine. Mese~na stopa rasta zafebruar, u odnosu na januar iznosi 0,6%(realno -1,6%). U januaru 2009, depozitninovac nominalno mese~no pada za 13,7%(realno za 16,2%), a u februaru rastenominalno za 11,1% (realno 8,6%).

Nominalni godi{wi rast nov~ane mase M2i nov~ane mase M3 u decembru 2008. u odnosu na decembar 2007. godine, iznosio je 1,3%,odnosno 2,4% a realni -5,6%, odnosno -2,4%. Ujanuaru 2009. je do{lo do nominalnog smawewanov~ane mase M2 za 6,8% (realno za 10,2%) ipove}awa nov~ane mase M3 za 1,3% (realno za-1,7%) u odnosu na decembar 2008. godine. Ufebruaru, u odnosu na januar ove godine, M2 jeporastao nominalno za 5,2% (realno za 2,9%),a M3 porastao za 2,1% (realno pao za 0,2%).

Kamatne stope pravnih lica na depozite nateku}im i `iro ra~unima, kao i na oro~enedepozite do jednog meseca, na mese~nom nivou, u nominalnom iznosu date su u tabelama naslede}oj strani. Realne vrednosti ovihkamatnih stopa prikazane su na grafikonima.Realne kamatne stope pravnih lica nadepozite na teku}im i `iro ra~unimanegativne su u svim mesecima 2006-2009. osim ujulu, septembru i oktobru 2006. i u novembru idecembru 2009. godine.

Kamatne stope pravnih lica na oro~enedepozite do jednog meseca (realno), delimi~nosu pozitivne ili negativne u periodu od 2006.do 2009. godine.

In 2008 an increase of money supply M1 wasrecorded: 8.8% nominally (real value 28%) comparedto 2007. At the end of December, the money supply M1 amounted to 241 billion Dinars, i.e. it decreased by3.1% (real 9.7%) with respect to December 2007. InJanuary 2009, the money supply decreased by 12%(real 14.6%) and it increased in February by 7.1%(real 4.7%), with the respect to the same months of the previous year. Yearly rates ware in January andFebruary -10.4% and -5.3% nominally (real -17.7%and -14.4%) respectively.

In December 2008, cash in circulation nominallyincreased by 17% (in real terms by 9.1%), with respect to December 2007. At the same time, deposit moneynominally decreased by 12.1% (real 18%). The shareof cash in circulation in money supply in January 2009was 38.6% and the share of deposit money was 61.4%.Cash in circulation (81.8 billion Dinars) decreasednominally by 9.2% in January 2009 (real -11.9%),with respect to December 2008. Monthly rate inFebruary amounted 0.6% (real by -1.6%) with respectto January. In January 2009 deposit money decreasednominally by 13.7% (real by 16.2%) and in February it increased by 11.1% (real 8.6%).

The nominal annual growth of money supply M2and money supply M3 in December 2008 was 1.3%and 2.4%, (the real growth was -5.6% and -2.4%), incomparison to 2007. In January 2009, the moneysupply M2 decreased nominally by 6.8% (real 10.2%)and the money supply M3 increased nominally by1.3% (real -1.7%) with respect to the December 2008.In February, with the respect to January this year,money supply M2 increased nominally by 5.2% (real2.9%) and money supply M3 increased nominally by2.1% (real value decreased by 0.2%).

Interest rates of legal entities for deposits oncurrent and giro accounts and on time deposits up toone month (on monthly level, in nominal terms) arepresented in the tables on the next page. Real values of these interest rates are presented on graphs. Realinterest rates of legal entities for deposits on currentand giro accounts follow the trend being negativeduring the whole period 2006-2009, except in July,September and October 2006, and in November andDecember 2009.

Interest rates of legal entities for time deposits upto one month were positive or negative partially (thereal values) in period from 2006 up to 2009.

Monetarni sektor Monetary sector

13090 Nov~ana masa M1 - ukupno 13091 Gotov novac u opticajuM1 Money supply - total Cash in circulation

O 2008=100/



13090 2007 79.5 81.5 85.0 86.8 91.8 90.5 93.0 96.9 96.1 94.5 98.1 109.513090 2008 104.1 105.6 100.0 99.4 101.5 99.2 94.0 96.1 97.7 98.1 98.3 106.113090 2009 93.3 100.0

13091 2007 75.8 76.4 78.4 81.0 80.0 87.0 85.1 86.2 87.4 82.4 86.0 103.013091 2008 98.8 104.3 94.0 96.8 99.1 92.9 92.5 94.3 95.7 103.4 107.8 120.413091 2009 109.3 110.0

13392 Depoziti po vi|ewu 13092 Nov~ana masa M2 - ukupnoSight deposits M2 money supply - total

O 2008=100/



13392 2007 81.3 84.0 88.2 89.7 97.6 92.2 96.9 102.1 100.4 100.4 104.1 112.713392 2008 106.8 106.2 102.9 100.6 102.6 102.3 94.7 97.0 98.7 95.4 93.7 99.113392 2009 85.5 95.0

13092 2007 67.3 70.1 73.2 74.1 76.7 76.6 80.9 85.9 86.7 87.5 90.3 103.813092 2008 101.4 101.0 97.7 98.1 100.8 97.2 94.5 99.6 101.0 101.8 101.9 105.113092 2009 98.0 103.1


Monetarni sektor Monetary sector


O 2008=100/



13110 2007 64.7 66.6 69.5 70.3 73.0 73.6 77.5 81.2 82.2 82.2 91.2 93.913110 2008 97.2 97.5 99.0 97.9 101.7 98.4 97.3 100.4 102.3 101.2 103.9 103.113110 2009 104.4 106.6

13210 Kamatne stope pravnih lica na depozite 13220 Kamatne stope pravnih lica na oro~enena teku}im i `iro ra~unima depozite do jednog mesecaInterest rates of legal entities for deposits Interest rates of legal entities foron current and giro accounts time deposits up to one month

...... realne kamatne stope /real interest rates___ nominalne kamatne stope /nominal interest rates


13210 2007 0.16 0.16 0.17 0.16 0.17 0.10 0.13 0.12 0.13 0.14 0.13 0.1213210 2008 0.13 0.14 0.13 0.14 0.17 0.16 0.17 0.20 0.16 0.16 0.17 0.1413210 2009 0.19 0.19

13220 2007 0.93 0.90 0.84 0.81 0.81 0.73 0.69 0.70 0.70 0.66 0.70 0.6713220 2008 0.68 0.71 0.85 0.91 1.03 1.02 1.04 1.04 1.02 1.06 1.00 1.1513220 2009 1.05 0.83


Metodolo{ka obja{wewa Methodological explanations


METODOLO[KA OBJA[WEWA

Publikacija TRENDOVI ima za ciq danosiocima ekonomske politike zemqe pruìaùrnu informaciju o teku}im kretawima uprivredi, kao i o wihovim dugoro~nim i/ilicikli~nim pona{awima. Zato je nagrafikonima prikazana i trend-cikluskomponenta, zajedno sa originalnim mese~nimpodacima, dok su u tabelama dati samooriginalni podaci - bazni ili lan~aniindeksi za teku}u i dve prethodne godine.

Baza indeksnih podataka koji se prezentujugodi{we se aùrira prera~unavawem indeksateku}e godine u odnosu na prethodnu godinu kaobaznu (=100).

Za svaku prezentovanu oblast ekonomskeaktivnosti daje se i tekstualna analizakretawa pra}enih pojava za period obra|en udatom broju publikacije.

Po~ev od prvog broja ove publikacije (mart2004), serije iz (odgovaraju}ih) oblasti seprikazuju prema Klasifikaciji delatnosti(KD) koja se primewuje od januara 2001. godine,a znatno se razlikuje od Jedinstveneklasifikacije delatnosti (JKD) koja je bila uprimeni vi{e od 20 godina. Deo podataka poKD statistika prikupqa od januara 2004, dok sepodaci za prethodne mesece dobijajukompilacijom starih podataka iz JKD u KD.

TRENDOVI, kao i baza podataka iza wih,zasnivaju se na podacima Republi~kog zavoda zastatistiku Srbije i Narodne banke Srbije, aod januara 2003. i na podacima Ministarstvafinansija i ekonomije - Uprava za javnapla}awa, Centrala, Beograd. Od januara 2003.poslove ZOP-a, o bruto naplati i raspodelijavnih prihoda, preuzele su Nacionalna{tedionica i Ministarstvo finansija -Uprava za trezor - Centrala Beograd, potrebnipodaci su raspoloìvi. Podatke o nov~animtokovima prikupqaju poslovne banke iprosle|uju ih Narodnoj banci Srbije.

Posebno napomiwemo da od drugog kvartala1999. godine serije ne sadrè podatke zaKosovo i Metohiju.

METHODOLOGICAL EXPLANATIONS

The ultimate aim of the TRENDS publication is toprovide accurate information on current economictrends to the economic policy makers, as well asinformation on their long-term and/or cyclicalbehavior. For this reason, the graphs present both, the original monthly data and the trend-cycle components, while the tables present only original data - base orchain indices for the current and two previous years.

Database of index data, which are presented in thepublication, is being made accurate by recalculatingindices according to the preceding year as the referent year (=100).

For each sector of economic activities covered bythe publication, there is a regular short analysis ofcurrent economic trends in the observed period.

Starting March 2004, when the first issue of thispublication was announced, data series (forappropriate sectors) are presented in terms ofClassification of Activities (CA), which has beenapplying since January 2001. There is quite adifference between CA and Uniform Classification ofActivities (UCA), which was in use for over twentyyears. Statistics has been collecting data by CAmethodology for some of the sectors since January2004, while data for previous months are obtained bycompiling data collected by UCA methodology.

TRENDS, as well as data base beyond, use datacollected by Statistical Office of the Republic of Serbia, by National Savings Bank and, since January 2003, by Ministry of Finances and Economy - Directorate forpublic payments in Belgrade (Also, since January2003, tasks of Clearing and Payment Serviceconcerning data collection for gross revenues anddistribution of public revenues, have been taken overby National Savings Bank and Ministry of Finances –Treasury Administration, Belgrade and these requisitedata are available. The data on monetary flows havebeen collected by commercial banks and passed toNational Bank of Serbia).

Specially remarked is the fact that starting thesecond quarter 1999, all the series do not include datafor Kosovo and Metohia.



Serije podataka o privrednim kretawimapokrivaju sled’}e oblasti:

(1) Aktivnosti,

(2) Finalna tra`wa,

(3) Spoqna trgovina,

(4) Zaposlenost,

(5) Raspodela,

(6) Cene i

(7) Monetarni sektor.

Baza podataka

U Republi~kom zavodu za statistiku sveserije u statistici su organizovane u bazupodataka (sa~iwenu iz dve analogne logi~keceline TRENDAGREGAT i TRENDINDEKS).Baza sadrì preko 600 serija.

U publikaciji: "Uputstvo za kori{}ewebaze indeksa Ekonomski trend - EKT serijaindeksa o privrednim kretawima" (MM br.384, SZS, 1999), obja{wena je procedura kojomse moè pristupiti bazama podataka. Sli~naprocedura }e biti primewena i na instalacijiRepubli~kog zavoda za statistiku i opisana uadekvatnoj, analognoj publikaciji.

Na sli~an na~in }e biti kompiliranemetodolo{ke publikacije u kojima je opisanakoncepcija izgradwe baza vremenskih serija :"Interna metodologija baze podataka - Serijeagregata i indeksa o privrednim kretawima-Ekotrend" (RD, god-VII, br. 7, SZS, 1993) i"Baza indeksa Ekonomski trend - EKT -Priprema i aùrirawe serija indeksa oprivrednim kretawima za SR Jugoslaviju"(MSRD br. 36, SZS, 1997).

Ostale metodolo{ke napomene

Trend - ciklus komponenta je ra~unatametodom X11, kompjuterskim paketomX11-ARIMA, koji je razvila kanadskastatistika.

Trends for economic indicators cover the followingareas:

(1) Activities,

(2) Final demand,

(3) External trade,

(4) Employment,

(5) Distribution,

(6) Prices,

(7) Monetary sector.

Data bases

There is time series data base available inStatistical Office of Republic of Serbia. The baseconsists of two analogue logical parts:TRENDAGREGATE and TRENDINDEX. There areover 600 time series in the base.

The publication titled "Instructions for Use of Index

Data Base Economic Trend - EKT Indices Series on

Economic Trends" (MM, No. 384, FSO, 1999), edited

by FSO of Yugoslavia, describes the procedure which

enables access to the bases. The similar procedure is

going to be applied in the Republic Statistic, and is

going to be described in the adequate publication

Another two methodological publications thatexplain the plan for building time series data bases are also going to be compiled: "Internal Methodology ofData Base - Series of Aggregates and Indices onEconomic Trends - Ekotrend", (RD, Year - VII, No. 7, FSO, 1993) and "Economic Trend Database - EKT-Creation and Updating of Index Series on EconomicTrends for FR Yugoslavia" (MSRD, No. 36, FSO,1997).

Other methodological remarks

The trend - cycle component is calculated by X11

method, by means of the X11-ARIMA program

package, developed by Statistics of Canada.



Serije indeksa industrijske proizvodwe(ukupno i po sektorima), kao i odgovaraju}eserije zaliha gotovih proizvoda uindustrijskoj proizvodwi, izvedene su izpodataka o fizi~kom obimu proizvodwe premastatisti~koj metodologiji ponderisawa iagregirawa podataka iz ove oblasti.

âsovi rada na gradili{tima obuhvatajustvarno odra|ene ~asove radnika angaòvanihna gradili{tima u redovnom radnom vremenu,kao i u prekovremenim satima, za sve radnikeu preduze}ima iz oblasti gra|evinarstva, kao i u jedinicama koje obavqaju gra|evinskudelatnost a nalaze se u sastavu negra|evinskihpreduze}a.

Prose~nu neto zaradu zaposlenih, bezporeza i doprinosa, prema metodologijiRepubli~kog zavoda za statistiku, ~iniprose~na bruto zarada umawena za poreze idoprinose. Bruto zaradu zaposlenih ~ine:zarade koje su zaposleni ostvarili za obavqenrad i vreme provedeno na radu, uve}ana zarada,naknada zarade i druga primawa.

Podaci o primawima i izdavawimastanovni{tva se ne}e nadaqe evaluirati, te seodgovaraju}e serije zavr{avaju sa decembrom2002. godine.

U skladu sa Zakonom o izmenama i dopunamaZakona o radnim odnosima ("Slu`beni glasnik RS" br. 28/2001), od 1.6.2001. godine zaradezaposlenih prate se po bruto obra~unu.

Nominalni monetarni agregat - nov~anamasa M1, iskazana je kao mese~no stawe idefinisana kao zbir gotovog novca u opticajui depozitnog novca.

Depozitni novac obuhvata sredstva na ìro, teku}im i drugim ra~unima vlasnika nov~anihsredstava, kao i nov~ana sredstva na ra~unimalokalne samouprave sa pla}awima bezograni~ewa.

Index series of industrial production (total and bysectors), as well as analogues index series of stocks ofmanufactured goods in industrial production, areobtained from data on volume of the production bymeans of statistical methodology for evaluation oftotals from weighted data..

Hours of work performed at construction sitesinclude working hours of workers engaged atconstruction sites during the regular working time andovertime work, for all the workers in enterprises fromthe field of construction, as well as in the units thatperfom construction activity and are in composition ofnon-construction enterprises.

Average net wages (salaries) of the employees’,without taxes and contributions (according to themethodology applied by Statistical Office of Serbia)are represented by wages (salaries) - gross, reducedfor taxes and contributions. Employees’ wages(salaries) - gross consist of: wages realized byemployees for work done and time spent at work,higher wages, remunerations and other incomes.

Data on receipts and expenditure of populationare not going to be evaluated anymore. Thus, series of these data end by December 2002.

According to the Law on Changes and Amendments to the Labor Relations ("Official Gazette of RS" No.28/2001.), of 1.6.2001 the salaries of the employeesare recorded on the gross calculation basis.

Nominal monetary aggregate - money supply M1is presented as a monthly balance and it is defined asthe sum of cash money in circulation and depositmoney.

Deposit money covers resources on gyro andcurrent accounts and resources of municipalitygovernment with unlimited payments.



Nominalni monetarni agregat - nov~anamasa M2, iskazana je kao mese~no stawe idefinisana kao zbir nov~ane mase M1 idinarskih depozita (kratkoro~nih idugoro~nih).

Nominalni monetarni agregat - nov~anamasa M3, iskazana je kao mese~no stawe idefinisana kao zbir nov~ane mase M2 ideviznih depozita (bez stare devizne {tedwe).

Kamatne stope su date na mese~nom nivou.

Svi podaci su dati na mese~nom nivou nabazi proseka prethodne godine (=100),ukqu~uju}i i tokove monetarnih agregata.Izuzetak ~ine serije o cenama koje supredstavqene i lan~anim indeksima(prethodni mesec = 100). Ovo je u~iweno da bise preglednije pratile mese~ne promene cena.

Pre kratke analize svake oblastiekonomske aktivnosti, dat je spisakprezentovanih serija.

Nominal monetary aggregate – money supply M2is presented as a monthly balance and it is defined as a sum of money supply M1 and Dinars deposits money(short-term and long-term).

Nominal monetary aggregate – money supply M3is presented as a monthly balance and it is defined as a sum of money supply M2 and devises deposits money(without old devises savings).

Interest rates are given on monthly level.

All data present monthly series based on the

preceding year average (= 100), including the trends

of monetary aggregates. The exception are the series

on prices represented by base indices as well as by the

chain monthly indices (preceding month = 100). This

has been done in order to obtain a better insight on

monthly changes of prices.

For each economic activity sector, before shortanalytic comments, there is a list of the presentedseries.

CIP – Katalogizacija u publikacijiNarodna biblioteka Srbije, Beograd

311

TRENDOVI = Trends / Republika Srbija.Republi~ki zavod za statistiku ; za izdava~aDragan Vukmirovi} . - 2004 (mart) - . -Beograd (Milana Raki}a 5) : Republi~ki zavod za statistiku , 2004- (Beograd :Republi~ki zavod za statistiku) . - 29 cm

ISSN 1820-1148 = Trendovi - Republika Srbija. Republi~ki zavod za statistikuCOBISS. SR-ID 114642700

[tampa:

Republika Srbija,

Republi~ki zavod za statistiku SrbijeBeograd, Milana Raki}a 5

Tira`: 20

Printed by:

Republic of Serbia,

Statistical Office of the Republic of SerbiaBelgrade, Milana Raki}a 5

Circulation: 20

REPUBLIKA SRBIJA · 2017-05-08 · U tabelama, prognozirane vrednosti su istaknute u odnosu na...

Documents

Transcript of REPUBLIKA SRBIJA · 2017-05-08 · U tabelama, prognozirane vrednosti su istaknute u odnosu na...