Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

193

UDK: 004 Stručni rad

PRIMER RAZVOJA INFORMACIONOG PODSISTEMA ZA NAPLATU PORUDŽBINA U RESTORANU

EXAMPLE OF DEVELOPMENT OF INFORMATION

SUBSYSTEM FOR BILLING OF ORDERS IN A RESTAURANT

Miloš Papić1, Ljiljana Stanojević2, Bogdan Mandić3

1,3Fakultet tehničkih nauka u Čačku, Univerzitet u Kragujevcu 2Fakultet za Geoekonomiju, Univerzitet Dzon Nezbit

1milos.papic@ftn.kg.ac.rs, 2ljstanojevic@gmail.com,3tween.jr@hotmail.com Rezime: U ovom radu je prikazan primer informacionog podsistema za naplatu porudžbina u jednom restoranu koji je razvijen putem konvencionalne metodologije. Metodologija koja je korišćena se u velikoj meri oslanja na modelovanje kao osnovu razvoja informacionog sistema pri čemu samo modelovanje ima uporište u standardima i to IDEF0 i IE standardima tj. grafičkim jezicima. Pomenuti standardi se realizuju kroz CASE (Computer Aided Software Engineering) alate ERwin Process Modeler i ERwin

Data Modeler. Kao ciljni sistem za upravljanje bazama podataka je korišćen MS Access

koji je poslužio i kao platforma za razvoj korisničke aplikacije.

Ključne reči: razvoj informacionog sistema, funkcionalno modelovanje, informaciono

modelovanje, aplikativno modelovanje, implementacija.

Abstract: This paper shows an example of an information subsystem for billing of orders

in a restaurant that has been developed through conventional methodology. The

methodology that was used relies on modeling as a basis for the development of the

information system whereby the modeling is supported by the IDEF0 and IE standards

i.e. graphic languages. These standards are implemented by CASE (Computer Aided

Software Engineering) tools ERwin Process Modeler and ERwin Data Modeler. As a

target database management system we used MS Access, which served also as a

platform for the development of user application.

Key words: development of information system, functional modeling, information

modeling, applicative modeling.

1. UVOD Razvojem informacionog sistema (IS) treba definisati što objektivniju sliku realnog sveta, njegovih bivših i sadašnjih stanja, kao podlogu za procenu budućeg ponašanja i naravno, podlogu za dalji razvoj i primenu informatičke tehnologije [1].

Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

194

U današnje vreme postoji veliki broj metodologija koje se upotrebljavaju prilikom razvoja informacionih sistema. Neke od njih su [2]:

· AD/Cycle (Application Development Cycle), · BSP (Business System Planning), · CASE Method, · IEM (Information Engineering Methodology, Martin), · JSD/JSP (Jackson System Development/ Jackson System Programming), · SA/SD (Structured Analysis / Structured Design), · SASS (Structured Analysis and System Specification), · SSM/M (Soft Systems Method / Multiview), · SSA (Structured System Analysis), · SSADM (Structured System Analysis and Design Method), · Yourdon (Yourdon Structured Method), itd.

Postupak razvoja informacionog podsistema koji se obrađuje u ovom radu se zasniva na korišćenju IDEF0 [3] i IE [4] standarda koji podržavaju modelovanje, a koji su realizovani kroz CASE alate ERwin Process Modeler [5] i ERwin Data Modeler [6]. Imajući u vidu postavke vezane za IDEF0 i IE standarde, razvoj informacionog sistema, se preme metodologiji postavljenoj u [1, 7] izvodi kroz četiri faze prikazne na sledećoj slici:

Slika 1. Faze razvoja informacionog sistema

Uz pomenute CASE alata čija se upotreba prepliće u prve tri faze, u fazi aplikativnog modelovanja smo koristili Microsoft Access i kao sistem za upravljanje bazom podataka (SUBP) i kao programsko okruženje za razvoj aplikacije. Razlozi za to su njegova široka

Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

195

rasprostranjenost, lakoća savladavanja u odnosu na profesionalne alate tog tipa, dostupnost i detaljnost tehničke podrške i kontejnerska osobenost. Polazni dokument (obrazac) koji je uz intervju sa zaposlenima poslužio da se u ovom radu prikaže preslikavanje nekog realnog sistema u automatizovani informacioni sistem (u ovom slučaju podsistem za naplatu porudžbina) je prikazan na slici 2. U daljem tekstu ćemo pomenuti informacioni podsistem za naplatu porudžbina u restoranu nazivati „NaplatIS“.

Slika 2. Polazni obrazac

2. REALIZACIJA REŠENJA INFORMACIONOG PODSISTEMA PO FAZAMA 2.1. FUNKCIONALNO MODELOVANJE U ovoj fazi se vrši analiza poslova i tome se pristupa sa vrha naniže, odnosno metodom „odozgo na dole” (top-down), kako se u savremenoj literaturi najčešće naziva. Funlcionalna dekompozicija se u IDEF0 standardu grafički predstavlja putem skupa dijagrama od kojih svaki predstavlja ograničenu količinu detalja definisanih odgovarajućom sintaksom i semantikom. IDEF0 dijagrami su međusobno povezani tako da opisuju sistem, hijerarhijski, sa vrha naniže. Na slici 3 je prikazan dijagram konteksta koji inače predstavlja granicu modela koji se proučava.

Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

196

Slika 3. Dijagram konteksta za proces naplate porudžbina

Kao što smo naveli, cilj ovog rada je kreiranje informacionog podsistema za poslove naplate porudžbina u restoranu, pa je stablo aktivnosti za navedeni proces, prikazano na slici 4.

Slika 4. Stablo aktivnosti za proces naplate porudžbina

Horizontalne veze između navedenih aktivnosti su prikazane na dekompozicionom dijagramu (slika 5).

Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

197

Slika 5. Dekompozicioni dijagram

2.2. INFORMACIONO MODELOVANJE U ovoj fazi se vrši analiza relevantnih dokumenata, a to se vrši „odozdo na gore”. Na osnovu definisanog modela procesa i analiziranog obrasca, pristupilo se izradi modela podataka. Logički model podataka za posao naplate porudžbina je prikazan na slici 6.

Slika 6. Logički nivo modela podataka za proces naplate porudžbina

Na slici 7 je prikazan fizički nivo modela podataka sa definisanim tipovima podataka za ciljni SUBP a to je u našem slučaju Access.

Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

198

Slika 7. Fizički nivo modela podataka za proces naplate porudžbina

2.3. APLIKATIVNO MODELOVANJE Na osnovu fizičkog modela podataka, pristupilo se generisanju šeme baze podataka koja je prikazana na slici 8.

Slika 8. Šema baze podataka u Access-u

Gotov korisnički interfejs odnosno izgled forme za posao naplate porudžbina je prikazan na slici 9.

Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

199

Slika 9. Forma RAČUN

4. ZAKLJUČAK Informacioni podsistem kreiran u ovom radu (NaplatIS) se može implementirati na postojećim hardverskim i softverskim resursima (PC računar) bilo kog restorana ili kafića. Korišćenje je jednostano i lako, tako da ga mogu koristiti zaposleni koji nemaju nikakvo predznanje ni pređašnje iskustvo u radu sa računarom. LITERATURA

[1] Poliščuk, J. (2007). Projektovanje informacionih sistema, Podgorica [2] Veljović, A. (2008). Projektovanje informacionih sistema, Beograd: Kompjuter

biblioteka [3] Federal Information Processing Standards Publication 183, Integration Definition

for Function Modeling (IDEF0), National Institute of Standards and Technology, 1993.

[4] Federal Information Processing Standards Publication 184, Integration Definition for Information Modeling (IDEF1X), National Institute of Standards and Technology, 1993.

[5] Computer Associates International, Inc. (CA), AllFusion™ Proccess Modeler, Getting Started, 2002.

[6] 2005 Computer Associates International, Inc. (CA), AllFusion® ERwin® Data Modeler r7, What’s new in AllFusion ERwin Data Modeler Release 7

Informacione tehnologije, obrazovanje i preduzetništvo ITOP17

200

[7] Veljović, A., Zahorjanski, M. (2016). Modeliranje informacionih sistema, Beograd: Računarski fakultet i CET Veljović, A., Papić, M. (2015). Uvod u informacione sisteme, Čačak: Fakultet tehničkih nauka