PREi - vol.4 Juni 2013

vol. 04 · juni 2013

Ókeypis magasin til øll í Føroyum

Hjúklið um íverksetararMarjun Reinert Cole, USA

Panikk aldurin

myta ella fakta

Óndskapur á arbeiðs- plássinum

Sálarfrøðiligi fakfestivalurin

vatn til fólkið Erling Eidesgaard

26síður

preium

It’s not really summer.It’s just winter with less snow.

rátt & ristað®

Áarvegur 3 100 Tórshavn Tel 319 319

Opið er:Mánadag-leygardag 11.00-22.00Sunnudag 17.00-22.00

Atgongumerki fáast til keyps á www.ebillett.fo, Vodafone í SMS og í Kunningarstovuni í Havn. Kostnaður vaksin í forsølu: 435,-. Við dyrnar: 495,- (avmarkað nøgd)

Forsøla børn 5 ár til og við 13 ár: 100,-. Við dyrnar 150,- (avmarkað nøgd)18-25

(DK)

(UK)

LEGENDS FROM IRON MAIDENBLAZE BAYLEY & PAUL Di'ANNO

2013

Karl Martin Samuelsen • Terji Rasmussen • Eyðun Nolsøe • Georg eystan Á • Edmund JacobsenArnfríð Lützen • Páll Oddur Rubeksen • Pól Arni Holm • Signar í Homrum • Lizzie • Kim Hansen

James Olsen • Ólavur Øster • Pauli Magnussen

VOXBOTN ALLSTARS 200EIVØR SWANGAH DANGAH

(DK)

(FO)(FO)

(FO) (FO)

+ fleiri onnur kend nøvn

WAAG & Co. Pf. Hoyvíksvegur 63 110 Tórshavn Tel: 31 36 66 www.waagbilar.fo

Nú er hann her...Tann nýggi Mercedes CLAPrísur úr 348.000,-

Mercedes-Benz CLA fæst úr 348.000 kr. Prísurin er vegleiðandi. Vísti bilurin hevur eykaútgerð.

Fá tær tvey ymisk gjaldskort við, tá tú fert uttanlands at ferðast.

Kort nummar tvey kann tryggja tær, at upplivingin gerst góð.

Í Eik hava vit fleiri sløg av gjaldskortum. Tí kunnu vit altíð finna júst rætta kortið til tín.

Tvey gera munin

Eik Banki P/FTel. 348000

www.eik.fo

FAROE FITNESS:

- Tað besta tú kanst bjóða tær sjálvum

Djóna í Geilsgøta 5100 TórshavnTel. 317100 Fart.517100 og [email protected] – www.faroefitness.fo

Jana Thomasen (t.h) og Guðrun við Rættará starvast í Faroe Fitness og undirvísa í fitness, persónligari venjing, sirkulvenjing, Jungle-sport og veita kostráðgeving v.m.

Í FaroeFitness eru starvsfólkini lærd innan kost og venjing og altíð klár til at hjálpa tær, so tú fært eina góða tænastu og eitt gott upplivilsi.

Vit bjóða m.a.: Styrkivenjing Sirkulvenjing Persónliga venjing Kostráðgeving Feittmáting Klænkiskeið Detoxskeið Jungle Sport / TRX Nýmótans útgerð frá Technogym Nutramino kostískoyti Better Bodies Fitnessklæðir Pure Lime Fitnessklæðir

Ring ella støkk inn á gólvið og hoyr nærri ella royn ein ókeypis royndartíma

Opið er: Mánadag til Hósdag: 06.30 – 21.00 Fríggjadagur 06.30 – 19.00 Leygardagur 09.00 – 15.00 Sunnudagur 14.00 – 18.00

inniHalD & koloFon

taÐ Fasta 20Toymið 29Skriviborðið / Gudny Langgaard100Tendarar og køvir130Film, tónleikur og bøkur

HesaFerÐ 88 Jungle Sport 66 Røð / Jógvan Zachariassen 74 Íbúðarbygningar 56 Hjúkli um íverksetarar124Kappast á jøvnum føti 78 Panikkaldurin – myta ella fakta? 90 Benjamin fann rockin

prei 24 Stólar 60 Gongutúrar 26 Prei etur á Hafnia114Matur / Oddvør Skarðhamar 36 Skógvar

Vakurleiki og mÓti105Vatn til fólkið /Mótarøð 48 Stílur / Niels Arge Galán

vol. 04 · juni 2013

90

56

114

48

94 78

áByRGdARiJóhanna Andreasen

RiTSTJóRiÓla Jákup Rólantsson

HøVuNdARÓla Jákup RólantssonJógvan ZachariassenEydna Skaale

MyNdATøKuRMureldur / Sunva Eysturoy Lassen

Tróndur DalsgarðAnne BreiehagenEirikur Meitilberg

SAMSKiPAN OG LÝSiNGARPetrina Berg á LagT: 566333E: [email protected]

GRAFiSK FRAMLEiÐSLA1xpetur

PRENTSAMSKiPANTrykNet

ÚTGEVARiTórsmiðilPostboks 3080110 Tórshavn

Prei er eitt ókeypis lívstíls– og lýsingarblað, sum verður prentað í 18.000 eintøkum. Prísirnir í blaðnum eru vegleiðandi.

ForsíÐumynD: erling eiDesgaarDMyndatøka: Mureldur

18 PREIJuNi 2013

Hesin er við í prísinum í trý ár..!

Gullpakkin við keypi av nýggjum bili

Tá tú keypir nýggjan bil frá Auto Service, fylgir Gullpakkin við, sum ger at tú sleppur undan at hugsa um útreiðslur til viðlíkahald og eftirlit av bilinum næstu trý árini.

Heðin Weihe, verkstaðsleiðari

Visti tú av, at tú eigur, sambært framleiðaranum av bilinum, í minsta lagi einaferð

um árið til eftirlit við bilinum fyri at varveita garantiið ?

Somuleiðis mást tú skifta olju í mun til, hvussu nógv tú koyrir, perur fara,

sprinklaraveska skal fyllast á so hvørt, og so alt annað, so sum bremsur, útstoyt

og stoytdoyvarar kunnu fara.

Alt hetta kann gerast til heilt fitt av peningi. Men við Gullpakkanum, sum fylgir

við, fært tú alt hetta fyri einki..! Ja, í veruleikanum fært tú ein mekanikara við

eykalutum í 3 ár ella til tú hevur koyrt 90.000 km, við í prísinum, tá tú keypir

nýggjan bil frá okkum.

Vælkomin til eitt gott bilakeyp.

Undir Krákugjógv 19 - Postboks 3168 - 100 Tórshavn - Tel 34 54 00 - [email protected]

Í Gullpakkanum fært tú:

• Eftirliti og viðlíkahald av bilinum og harafturat allar neyðugar umvælingar

• Arbeiðsløn, eykalutir sum t.d. perur, viskarabløð og neyðugar veskur og viðlíkahalds- og umvælingararbeiði.

• Tað vil siga: Ongar viðlíkahalds- útreiðslur komandi trý árini!

Sí treytir á www.autoservice.fo

vol. 04 PREI19

?vol. 04 · juni 2013 toy miÐ

ritstjÓriÓla Jákup Rólantsson

samskipariPetrina Berg á Lag

áByrgDariJóhanna Andreasen

mynDir / HugskotSunva Eysturoy Lassen

sniÐgeVingPetur Slyne

sniÐgeVingGuðrið Syderbø

toymiÐ

At tað skal loysa seg at arbeiða hevur verið stavn hald hjá mongum politikkara. Ymiskt er, hvussu tað hevur hepnast. Ymiskt er eisini, hvussu tað hevur hepnast hjá samfelagnum at hjúkla um skapandi kreftirnar, at dugna teimum, sum skapa arbeiði til onn ur enn til sín sjálvs.

Í løtuni eru fjølmiðlarnir sum kókibøkur – á tremur við uppskriftum. Hesaferð um hvussu vit steðga fráflyting og økja talið á teimum, ið flyta heimaftur. Kanska eitt sindur góðan morgun øksaskaft. Tí trupulleikin er ikki nýggjur. Vit hava altíð havt frá flyting, okkara útbúnu eru ongantíð øll komin aftur og okkum hevur altíð manglað

konufólk í burðardyggum aldri.Í blaðnum hesaferð eru tvær greinar,

sum snúgva seg um hesi evni á ein øðrvísi hátt. Marjun Reinert Cole greiðir frá, í hvussu stóran mun ameri kanska samfelagið premierar tey, ið skapa arbeiðspláss. Hon kundi ikki havt skapt tað í Føroyum, hon hevur megnað í USA. Tí vit leggja fótonglar fyri skapandi fólk, heldur enn at rudda teimum gøtuna.

Í hini greinini vísir ársins privati leiðari á, at fleiri hundrað teirra, sum starvast uttanlands í løtuni, arbeiða í norsku frálandavinnuni. Tey gera sær dælt av eini laga ligari skattaskipan og starvsavtalum, vit bara

kunnu droyma um. Hvat hendir, tá ein møgu lig føroysk frálandavinna fær tørv á hes um fólkum?

Tilflyting og at fáa fólk at støðast snýr seg ikki bara um útbúgvingar og bústaðarmøguleikar, men í nógv størri mun um skatta skipanir, um lagaliga etablering, um lægri skatt og avgjøld, um starvsavtalur á hædd við tær bestu í frálandavinnuni, og mest av øllum um at broyta tann hugburð, har vit revsa heldur enn premiera tey, ið skapa arbeiðs plássini. Og hetta er galdandi fyri øll starvsøki.

ójr

Tilflyting TILHVAT

20 PREIJuNi 2013

B O R Ð B Í L E G G I N G T E L 3 0 8 0 0 0 / Á A R V E G U R 4 - 1 0 / T Ó R S H A V N / W W W . H A F N I A . F O

Í døgunum 12.-17. august 2013 verður skipað fyri spennandi ungdómsfestivali á Sandoynni. Fyriskipararnir vænta, at nýggi ungdómsfestivalurin verður eitt spennandi tilboð til ung í endanum av summarferiuni.

Connect er nakað nýtt í Føroyum fyri aldursbólkin 17-28 ár, har spennandi avbjóðingar, trúgv og kreativitetur verður sett á breddan. Fleiri ungdómsbólkar um allar Føroyar standa saman um at skipa fyri Connect, sum væntandi verður ársins hápunkt. Eitt av slagorðunum er:

- Tað verður stórt, tað verður intenst, og tað verður mega gevandi. Tað verður CONNECT – bæði horisontalt og vertikalt.

Endamálið við ungdómsfestivalinum Connect er at skipa fyri spennandi, rúsfríum og kreativum átaki, har ungdómurin í stóran mun sjálvur setur sín dám á tiltakið.

Gist verður á Meginskúlanum á Sandi, og nýggja høllin á Sandi verður eisini brúkt í festivaldøgunum. Depilin í Skálavík er

høvuðskarmur um Connect í samband við seminar, stórmøtir, cafékvøld, konsertir og annað.

Visiónin við Connect er:

A) at skapa eitt "pláss", har ungdómar í aldrinum 17-28 ár uppliva spennandi og avbjóðandi dagar, har trúgvin á Jesus verður ment og styrkt.

B) at skapa eitt «pláss» fyri ungdóms-leiðslum at netverka, fáa íblástur og soleiðis gerast enn betri at byggja lívsgevandi og vaksandi ungdómsbólkar.

Ætlanin er at fyriskipa Connect við stórsamlingum, kreativum og skapandi linjubólkum, uttandura avbjóðingum (adventure) og sjálvandi góða tíð til samveru, konsertir, undirhald og hugna. Connect verður fyriskipað í tøttum samstarvi við lokalar myndugleikar, skúla, bygdarhúsini á oynni, ferðavinnuaktørar og vinnuna annars.

Skráin fyri Connect er tvídeild:

A) 12.-14. august Connect Leadership: serligir dagar eru fyri ungdómsleiðslur at fáa íblástur, leiðaravenjing og deila vitan sínámillum.

B) 14.-17. august Connect Festival: Festivalur við 4-500 ungdómum.

Skráin verður bæði fjølbroytt og spennandi frá kl. 8 um morgunin og út á náttina við seminarum, stórmøtum, konsertum, café og inni- og útipalli.

Bólkalinjurnar, ið luttakararnir velja seg inn á, verða tónleikur, miðlar, ítróttur, preacher, adventure og skapandi list. Tríggir seinnapartar verða settir av hjá luttakarunum at dyrka síni áhugamál.

Ætlanin er, at luttakararnir gjalda festivalgjald fyri at dekka útreiðslurnar. Men møguligt er hjá einkultpersónum og fyritøkum at "spæla við" á Connect og stuðla tiltakinum.

Tilmelding og meiri kunning er á www.connect.fo.

CONNECT

SpENNANdi uNgdómSfESTiVAlur á SANdOyNNi

UNGDÒMSFESTIVALUR

22 PREIJuNi 2013

Borg l Runavík, tel. 477272 l Klaksvík, tel. 455149 l www.borg.fo

framúr tilboð Keyp ein hágóðsku køk ella baðirúm og spar MVG´ið. Í Borg fært tú alla neyðuga ráðgeving umframt møguleika fyri at síggja tín nýggja køk ella baðirúm í 3D. Vitja okkara deildir í Runavík ella Klaksvík og fá íblástur og kunning um tilboðið.

Keyp KøK ella baðirúm í borG Spar mVG´ið íroknað borðplátu og vask

Borg l Runavík, tel 477272 l Klaksvík, 455149 l www.borg.fo

prei stólar

1

4

2

5

3

6

1. Visu MUUTO2.150 kr. 2. dar EAMEs3.050 kr. 3. y-stólur WEgnER4.300 kr 4. PP 701 WEgnER4.900 kr. 5. 3298 TrinidadnannaDitzels3.740 kr.6. CHAT649 kr.

24 PREIJuNi 2013

prei stólar

1

4

2

5

3

6

1. Nerd MUUTO2.740 kr. 2. J77 stólur HAY1.049 kr. 3. in Between &TRADITIOn2.795 kr 4. A56 TOLIx2.500 kr. 5. 7'arin ARnEJACObsEn2.699 kr.6. Tivoli VernerPanton3.668 kr.

vol. 04 PREI25

Royndirnar eru ómetaliga fjølbroyttar og drúgv søga liggur aftanfyri, tá tú setir teg við borðið á fyrstu hædd á Hotel Hafnia og hyggur út yvir gomlu høvuðs gøtuna í høvuðsstaðnum. Ein part ur av søgu er altíð ein partur av menyini.

Her á Hafnia kom globaliseringin tíð liga, her eru tey von við eitt krevjandi al tjóða publikum, ið setir høg og sera ymisk krøv. Tí tosa vit sjálvandi um tað, tey kalla altjóða "cuisinu", men í alt størri mun verður hon kryddað

við serligum føroyskum rávørum og rætt um, sum kokkarnir á Hafnia eru ser frøðingar í at seta saman.

Ruben er køksleiðari. Hann dugir sera væl at seta saman rættir og at fáa allan starvshópin í køkinum við upp á hugskotini. Her er sambært starvs fólkunum sera stuttligt og inspirerandi at vera til arbeiðis, nakað, sum sæst aftur í, hvussu ómetaliga kreativ úrs litini eru, sum floyma úr køkinum út á borðini hjá vælnøgdu gestunum.

Hotel Hafnia:

FøROYsk&ALTJóðACUIsInA

prei etur í Hafnia myndir Mureldur

26 PREIJuNi 2013

Tað, sum starvsfólkini á Prei hava roynt, er vanliga a la carte tilboðið, sum er galdandi mánakvøld til leygar kvøld, millum kl 18 og 21.30. Henda menyen er sera fjøl broytt og tað snilda er, at tú kanst bíleggja ein høvuðs rætt, ella tú kanst bíleggja fleiri rættir og seta saman, sum tú vilt. Soleiðis kanst tú royna alt møgu ligt ymiskt av somu meny, uttan at eta tað sama, sjálvt um tú hevði etið á Hafnia hvørja viku.

Hetta er ein einastandandi meny til teirra, sum eta nógv úti, men sum vilja hava fjølbroytni. Fleiri høvuðs rætt ir eru at velja ímillum, samansetingin kann vera ymisk orsakað av sesongvøru, og øll

tilboðini á mat korti num verða skift út 3. hvønn mánað. Í Føroyum er van ligt at brúka nógvar rótfruktir um veturin, meðan garni tyr an verður meira løtt og frísk um summarið, tá nógv frískt grønmeti er til taks.

Fyri starvsfólkið á Prei var hetta eitt einastandandi kvøld. Matur og tænasta á høgum altjóða støði. Og lesar in eigur at leggja til merkis, at her var "bara" talan um eitt heilt "vanligt" kvøld á Hafnia…

Bon apetit!

Eitt heilt "vanligt" kvøld á Hafnia er eitt kvøld við tilboðum á altjóða støði

Hetta er ein einastandandi meny til teirra,

sum eta nógv úti, men sum vilja

hava fjølbroytni

prei etur í Hafnia myndir Mureldur

vol. 04 PREI27

www.connect.fo www.facebook.com/connectforoyar.

Connect er nakað nýtt í Føroyum fyri aldursbólkin 17-28 ár, har spenningur, trúgv og kreativitetur verður sett á breddan. Fleiri ungdómsbólkar um allar Føroyar standa saman um at skipa fyri Connect, sum væntandi verður ársins hápunkt.

Tilmelding á www.tilmelding.fo.

prei skriviborðið hjá Gudny Langgaard TeksTur Óla Jákup Rólantsson mynd Mureldur

Varrastiftin

fakta— Gudny Langgard hevur

starvast á Vodafone síðan desember 2009

— Hon hevur verið stjóri síðan august 2011

— Hon býr í Lorvík og koyrir hvønn dag til Havnar til arbeiðis

Gudny Langgaard, stjóri á Vodafone, er traditionell og ruddilig og fangar betur feilir á prenti enn á teldu.

Skriviborðið er sera ruddiligt. Annars trívist hon ikki. Størsti luturin er ein stór HPtelda. Hesa má hon hava, tí tøknin í húsi num krevur tað. Farteldan er ein wannabeMac, ein PC, sum hon hevur við sær til hús hvønn dag. Tað er á tí teldu ni, tey flestu hugskotini liggja, og har mesta arbeiðið verður skipað.

Telefonin var ein Samsung Galaxy, sum nú er skift út við eina Blackberry 10. Úr pennahaldaranum stingur ein ”highlightari” upp, sum er eitt tað mest brúkta amboðið á skriviborðinum. Gudny lesir tað mesta á pappíri og ”highlightar” alt, sum hevur nakran týdning. Tað er eisini tí, hon hevur eina hønu á borðinum – Gudny er traditionell, tað, sum hevur nakran týdning, skal út á prent og skal hekt ast saman. – Eg fangi betur feilirnar á prenti, sigur Gudny!

Á borðinum liggur eitt reytt Vodafoneum slag. Tað var mest til pynt, lá bara har, tí Gudny hevði lisið brunareglurnar akkurát henda dagin. Men gløggi lesarin sær, at einir Toyotalyklar eisini liggja á borðinum. Gudny koyrir langt hvønn dag, og til tess skal mann hava ein ordiligan bil. So eisini har velir hon praktisku loysnina hon koyrir Toyota Avensis Stationcar.

Nakað, sum als ikki liggur á borðinum til dagligt, er varrastiftin. – Hon plagar at liggja í skuffuni og er bara til at taka, um nú onkur skuldi komið inn at tikið eina mynd av mær, flennir Gudny, sum ikki fær savnað seg um arbeiðið, um tað ikki er ruddiligt á borðinum.

er bara til pynt!

Skriviborðið á næstu síðu

vol. 04 PREI29

PREIskRIVIbORðgUDnYLAnggAARD

Sunva og Petrina


Sunva og Petrina

prei skriviborðið hjá Gudny Langgaard mynd Mureldur

30 PREIJuNi 2013


Sunva og Petrina


Sunva og Petrina

prei skriviborðið hjá Gudny Langgaard mynd Mureldur

vol. 04 PREI31

™™

NEW CID Í FØROYUM

MakeUp sum heldur særHugsanin við NewCID er at geva kvinnum eitt slag av make-up, sum bæði er lætt at halda skil á, lætt at brúka og sum heldur sær leingi. Kom og royn vælumtóktu NewCID røðina hjá okkum.

Dj. í Geils gøta 18 100 Tórshavn Tel 31 95 00 www.salongviviann.com

Viviann Hárfríðkan er umboð fyri NEW Cid í Føroyum

2 vaksinog 2 børn

gisting í 3 nætureinans 4.900,-

all inclusive tilboð– ferðast í egnum landi

sól & summar á sandoynni

G i s t i n G M at s t o va s k e i ð v i r k s e M i r á ð s t e v n u r v e i t s l u r l e G u r H át í ða r H a l d

bílegg á [email protected]

ella ring á530 530

kostnaður ein vaksin ................................. 2.400 krtvey vaksin ..............................3.900 krtvey vaksin og tvey børn ........4.900 kreykað barn 3-6 ár ....................... 500 kreykað barn 7-14 ár ...................... 800 kreykað vaksin .............................1.500 kr

skráin1. dagur

kl. 14.00 og frameftir: Innritankl. 15.00 Drekkamunnurkl. 18.00 Buffét v/ omaná kl. 19.00 Minibiografur og hugnakurvkl. 21.00 ábit

2. og 3. dagurkl. 9-11.00 morgunmatur og »Smyr matpakka til útferðina«kl. 15.00 Drekkamunnurkl. 18.00 Buffét v/omanákl. 19.00 Minibiografur og hugnakurvkl. 21.00 ábit

4. dagurKl. 9-11 Morgunmatur

íroknaðVið »All Inclusive« kanst tú njóta tað til fulnar – alt hetta er íroknað

Gisting Allar máltíðir Hugnakurv Hoppiborgir Mini-biograf

Uttandura hitapottur Spøl Ítriv Ísar Tráur, gummibátar

...og mangt annað.

Kom til Skálavíkar og fá íblástur!

depilin í skálavík bjóðar tær og familjuni til innihaldsríkar “all inclusive” dagar

www.depil.fo

Nú kunnu øll í Føroyum vitja vælumtøkta Depilin og uppliva Sandoynna í summarskrúð

PETRInU’sAyndis

Alexander veit hvat hann ger m.a. við hesum fantastisku skóm

alexander Wang

prei Petrina Berg á Lag

Uppliv waoweffektina saman við Pernille Aalelund og Gitte Koldtoft. Tú finnur

bókina í bókahandlum

Kenzo ger eitt comeback við millum annað hesari blusuni, sum er sera væl dámd

kenzo

Hesa taskunaynski eg mær

balenciaga

HunkydoryHunkydory

Nú tað líður móti sumri og tað gerst heitari, so renna ljósu litirnir fram fyri meg. Hesaferð kom tað hvíta upp at venda. Hvítt er so deiliga reint, einfalt og stílreint, og so er tað bæði fínt og smart at vera í einum hvítum klædnasetti

Enska Fiona Paxton er serfrøðingur í framleiðslu av smúkkum, sum skapa áhuga

millum fólk, og hendan hálsketan er sanniliga onki undantak

Fiona Paxton

34 PREIJuNi 2013

Kongagøta 6 tel. 31 99 00

prei stólarprei skógvar

Skogvar til hennara

1. kEnzO4.800 kr. 2. gIAnnObARbADO5.000 kr. 3. IsAbELMARAnT3.999 kr. 4. ACnE2.800 kr. 5. DEbbIE2.399 kr. 6. nUDE1.000 kr. 7. gARDEnIA 1.649 kr.8. zARA 329 kr. 9. TOgAPULLA 2.800 kr.

1

4

7

2

5

8

3

6

9

36 PREIJuNi 2013

prei stólarprei skógvar

Skogvar til hansara

1. CEsAREPATCIOTTI4.100 kr. 2. bIkkEMbERgs1.399 kr. 3. DIEMMAWILsOn2.700 kr 4. ALExAnDERHOTTO5.299 kr. 5. kRIsVAnAssCHE2.745 kr.6. ECCO1.000 kr. 7. ECCO 900 kr. 8. nEWbALAnCE 799 kr. 9. CHRIsTOPHELEMAIRE 1.939 kr.

1

4

7

2

5

8

3

6

9

vol. 04 PREI37

prei sandálur

Sandalur til hennara

1. CARLAF599 kr. 2. ECCO900 kr. 3. ECCO850 kr 4. nInFA2.400 kr. 5. ECCO950 kr. 6. zARA1.299 kr. 7. A-PAIR 1.999 kr.8. A-PAIR 1.999 kr.

1

3

6 78

4

5

2

38 PREIJuNi 2013

2013

Atgongumerki fáast til keyps á www.ebillett.fo, Vodafone í SMS og í Kunningarstovuni í Havn. Kostnaður vaksin í forsølu: 435,-. Við dyrnar: 495,- (avmarkað nøgd)

Forsøla børn 5 ár til og við 13 ár: 100,-. Við dyrnar 150,- (avmarkað nøgd)

18-25

STÓRT BARNALANDHOPPIBORGIR • BILAR • KLINTRIVEGGIR o.m.a.

lukta og Hugsa teg til minni matarlystTá tú kennir eina brennandi trongd eftir kips, kola ella sjokulátu, royn so og hugsa um ein lukt ella ein anga, sum als onki hevur við mat at gera. Set til dømis nøsina niður í títt nýggja vistfrøðiliga dagkrem við rósubersanga. Avstralskir gransk ar ar siga, at tað hjálpar at brúka okkara sans ingar evni øðrvísi. Pástandurin er, at megnar tú til dømis at ímynda tær ein vakran ælaboga og allar litirnar í honum, so kanst tú fáa trongdina til ein stóran burgara at hvørva.

SMÍLEin vinalig persónmenska fær tey, ið eru kring teg, at halda teg vera vakran. Sálarliga frágreiðingin er hon, at vit uttan at hugsa um tað javnmeta sosiala atferð og likamligan vakurleika

Betri maki upp á

3 sek.

Být merki fittu gerðirnar, makin ger.Ein kanning frá University of Kalifornia

vísur at parlagið verður sterkari fyri hvørja lítla gerð, ein er takksamur fyri

hjá hvørjum øðrum

elska tín aldur. Finn útav, hvørjir fyrimunir eru við akkurát tí aldrinum, tú ert í beint nú. Gloym alt um rukkur og fegnast heldur um, at tú ongar bumsar hevur.

gakk í trappunum. Meira tú brúkar kroppin hvønn dag, glaðari verður tú fyri hann og longri heldur hann.

fá íblástur av at lesa. Les eina góða bók, sum kveikir okkurt gott í tær, okkurt sum er gott fyri ímyndingarevni tíni.

sov væl. Fá nóg mikið av svøvni, tí hann er avgerandi fyri tína mentalu javnvág og dagliga huglagið. Svøvnloysi í bara eina til tvær vikur kann føra til depressión.

legg ikki í vektina. Blaka baðivektina út, gloym alt um idealvekt og ven teg við at kenna á tær, hvussu tín deiligi kroppur hevur tað hvønn dag.

ger okkurt ørt. Ímynda tær at tú ikki altíð ert so væluppdrigin, ger okkurt garvilt av og á.

prei tú í miðdeplinum Petrina Berg á Lag

Tú ímiðdeplinum

Hevur tú minst til at vera góð/ur við teg og tín kropp í dag? Her eru nøkur góð ráð, hvussu tú lætt og skjótt kanst blíva eitt sindur betri við teg sjálva/n

Elska tegá ein nýggjan Hátt

40 PREIJuNi 2013

Nøgdsemi í 20 ár Onki kemur av ongum. Heldur ikki okkara

viðskiftafólk. Hvønn dag seta vit persónligu tænastuna fremst og geva altíð okkurt lítið eyka. Vit halda altíð meira enn vit lova. Og júst hetta er orsøkin til at okkara viðskiftafólk koma aftur og aftur – og aftur.

Liss og Jóhan í Niðristovu eiga Kaffi húsið. Hugskotið var at skapa eitt umhvørvi, sum hvørki var barr ella mat stova. Restin kom av sær sjálv um. Kaffi húsið gjørdist staðið, har fólk hitt ast, har fólk avtala at hitt ast, ístaðin fyri at bjóða fólki heim til sín sjálvs. Hetta er ein lívsstílur, sum ser liga verandi og fyrrverandi úti set ar hava havt við sær. Staðið hevur sál, her er hugnaligt, her er sjáldsama veðurgott – alt árið!

Kaffihúsið hevur skonkiloyvi. Men í veru leikanum verður tað oftast til ein Irish Coffe, Baileys ella ein Cognac, hóast tað ber til at bíleggja vín ella ella øl. Matur in er sjáldsamur og fram úr góð ur og spennandi. Men Liss dylir ikki fyri, at fólk ferð eftir ferð hava spurt eftir heimabakaðari køku. Og nú gomlu hølini hjá Uttan ríkisráðnum gjørdust tøk, so smekk aðu tey til og fingu Lív Seier Hansen, kondittara, í starv.

Nýggja kondittaríið hevur onki við gamla Kondittaríið á Glade Hjørn at gera. Uttan tað, at tey eisini selja somu góðu gomlu heimagjørdu lag køku na. Og sjálvandi ger Lív eisini Othello, umframt nakrar av teimum mest ótrúligu kreasjónunum – men hon bakar avgjørt ikki wienarbreyð! Fyrstu dagarnar var ógjørligt at nøkta eftir spurningin.

Nýggju hølini hava eisini pláss til ymsa sølu. Her er steintoy, koppar og espresso kannur. Her er ein onnur deild við ymiskum til húðrøkt, her eru lekrar mat oljur og edikkur og eitt stórt úrval av kaffi og te. Og so er eisini eitt stórt út boð av føroyskari framleiðslu, heimaarbeiði, klæðir, taskur, myndir, smúkk ur og leir framleiðsla. Vert er at nevna, at um summar ið eru um helming urin av teim um vitjandi ferða fólk.

kaffiHúsið – nú við kondittaríiThe place to be. Kaffihúsið í Vágsbotni er bara 'staðið'. Tað lat upp í 2009 og gjørdist rættiliga skjótt fundar staðið hjá øllum yuppi’unum í Havnini. Og flestu øðrum eisini. Og tað, sum Liss í Niðristovu ætlaði skuldi verða ein lítil kaffistova, hon skuldi hugna sær við til pensjónsárini, vaks beinanvegin langt upp um høvdið á henni. Nú er hon 'bara' stjóri, meðan ofta upp til sjey fólk arbeiða í skiftivaktum

kaffihúsið hev ur egna heimasíðu og til ber at fylgja neyvt við hvat hendir á face book

cAFéLÍV

42 PREIJuNi 2013

visti tú?Kaffihúsið hevur tvær hæddir

til fundar høli. Á ovastu hædd eru skjóti veggir og her ber til at halda

veitslur við upp til 70 fólkum. Fundarhølini á aðru hædd verða

nógv brúkt til bæði fundir og skeiðvirksemi

vol. 04 PREI43

prei brillur

1

3

5

2

4

6

1. Nine skILLIng3.198 kr. 2. Nine skILLIng3.198 kr. 3. italia independent skILLIng1.866 kr 4. italia independent skILLIng2.166 kr.5. inface skILLIng1.396 kr. . 6. italia independent skILLIng2.098 kr.

Brillur frá Skilling

44 PREIJuNi 2013

STRAIGHTENER BACKSTAGESET

STJØRNURNARELSKA TAÐ. TÚ

FERT AT ELSKA TAÐ.Nýggja stylingjarnið

frá Balmain fæsthjá Royal

“ Tá bara tað besta er nóg gott

Tel. 282 282 · www.royal.fo

prei brillur

1

3

5

2

4

6

1. Etina Barcelona skILLIng1.866 kr. 2. Etina Barcelona skILLIng1.866 kr. 3. Etina Barcelona skILLIng1.866 kr. 4. Etina Barcelona skILLIng1.866 kr.5. Etina Barcelona skILLIng1.866 kr. . 6. Etina skILLIng1.425 kr.

Brillur frá Skilling

46 PREIJuNi 2013

saint Tropez, numph, Gustav, in Wear, By malene Birger, mos mosh, pBo, rutzou, Vadum, apair, By Burin, ilse Jacobsen, sofie s. og maria Black. Til heystar fáa vit eisini day, plus Fine, Bitte Kai rand og Jeffrey campbell. · Tel. 31 87 87

niels arge galán

prei stílurin mynd Mureldur

Ur diesel

Gittar Fender

TelecasTer, 1978

Brillur inFace

Gittarin hjá Niels minnir

nógv um hendan, men

manglar tó eitt Miðflokkurin

666 klistrimerki

Hvussu lýsur tú tín stíl?Eg haldi ikki at eg havi nakran. Tað er aldeilis ótilvitað. So tað má onkur annar svara uppá. Eg veit einki um stíl, men eg veit, hvat mær dámar. Eg haldi annars at eg eri altíð í tí sama.

Hevur tú nakað serligt í huganum, tá tú letur teg í?Nei. Ikki annað enn, hvussu veðrið er, og um tað er vátt, so má eg velja mínar minst holutu skógvar.

Hvørji eru tíni yndisplagg/ting?Eg keypi sera sjáldan klæðir. Men tá eg geri tað, so endi eg við at gerast góður við tey og slíti tey upp. Tað minnir meg á, at eg má fáa nøkur pør av buksum lappað.

48 PREIJuNi 2013

niels arge galán

prei stílurin mynd Mureldur

Plektarin er altíð í lummanun

Klokka GeorGe nelson

Hálsband sum Niels fekk frá Rasmusi Rasmussen fyri

10 árum síðani

Oldschool iPhone Cover

Hvørji klæðnamerki dámar tær best?Eg eri ikki ordiliga nakar fjeppari av nøkrum. Og tá eg absolutt skal keypa okkurt, so eri eg dovin. Og tá vísir tað seg ofta, at Diesel, GStar og Puma fella í smag. Har er oftast okkurt, um onkursvegna passar til mín. Har kemur dovinskapurin inn. Annars ræður tilvildin – og mítt kræsni.

Hevur tú nakrar avísar yndishandlar at shoppa í?Nei. Har var ein í Runavík, men hann er deyður, so nú havi eg ongan.

Hvat verður títt næsta keyp?Allir yndisskógvarnir hava hol, so tað eru kanska skógvar, sum eru á skránni. Veldst um hvussu nógv tað fer at regna.

Hvat er tín yndisduftur?Út frá samanhanginum gangi eg út frá, at her meinast við luktilsi. Tað havi eg hvørki skil fyri ella nakra meining um.

Er tað nakar serligur lutur ella klæðnaplagg, sum hevur serligt virði fyri teg og fylgir tær?Ikki sum so. Eg eigi so fá klæðir at eg eri mestsum góður við øll. Annars kanska bilurin. Gamli Fritz, sum eg royni at halda lív í.

Hvat er títt yndis accessory?Endiliga ein lættur spurningur! Brillurnar, tí so síggi eg betur. Og so eigi eg eittans pynt. Eitt hálsprýði, sum eg fekk frá Rasmusi Rasmussen fyri 10 árum síðan. Eg eri altíð í tí. Har stendur Punk Rock øðrumegin og Fuck hinumegin.

Hvør er tín stílIkon – ella hevur tu nakran?Hevur nakar eitt stílikon?

"Allir yndisskógvarnir hava hol, so tað eru kanska skógvar, sum eru á skránni. Veldst um hvussu nógv tað fer at regna"

nielS arge galán

niels arge galán— 36 ár— Búgvi í Smærugøtu

í Havn— Í parlagi— 3 børn + 1 ávegis— Kreativur stjóri á

Sendistovuni (og gittarspælari og sangari í 200)

— Sera smæðin (men lati sum um eg ikki eri tað)

vol. 04 PREI49

Páskirnar vóru júst farnar afturum, og vit á Prei høvdu avtalað við skiparan á Tornado, at hann skuldi seta ein tíma av at vísa okkum, hvør dugur er í Tornado. Fleiri okkara høvdu ikki roynt hendan rasarabátin fyrr, men tá vit komu í land aftur, var lagið í topp. Hetta skuldi ið hvussu er roynast aftur!

Skiparin á Tornado, Sig mund, tók ímóti okkum í Vágsbotni. Har var ongin sling ur í valsi num viðvíkjandi trygdini. Vit skuldu øll í flóti drakt ir og bjargingarvest og fingu vegleiðing um, hvussu vit skuldu sita í bátinum. Setið tykkum væl og haldið tykkum fast, vóru boðini.

Tá Tornado so fór duffandi fram við Tinga nesi, sigldu vit fram við nøkrum kapp róðrar bát um. Teir tóktust at ganga sera væl, ja, kanska skjótari enn Torando. Men so setti Sigmund ferðina upp, og ein

minutt seinni var hann í bátahylinum á Argjum, har hann skuldi eitt ørindi.

Tá vit so eisini høvdu verið eitt ørindi í Ála keri, settu vit kós ímóti Borðuni. Smyril var akkurát farin grøvandi avstað, men ímóti Tornado hevði hann ongan kjans. Vit fingu skjótt Smyril aftur, og tá vit fóru framvið, veitt raðu vit sigurssæl til ferðafólkini umborð.

Veðrið var gott, men kuldi var í luftini. Oyruni kølnaðu skjótt, og fingrar nir høvdu hug at frysta, men stundir vóru ikki til at hugsa um hetta, tí øll vóru vit so sera hugtikin av ferðini.

Brátt lógu vit so og damlaðu við Borðuna. Sigmund sigldi okkum varliga inn undir bergið, har riturnar dølskliga eygleiddu okkum, og har tað áhaldandi físti úr hol inum, tey rópa Físikonan. Grovmælt kona,

vildi ein skemtari vera við, tá luftin murrandi trýsti sjósprænin upp úr holinum.

Eystur um Borðuna fóru vit eisini og ætlaðu okkum runt um oynna, men heldur gjálvut var í sjónum, so leiðin varð løgd vesturum aftur. Komin vesturum fóru vit nakað út frá landi fyri ikki at órógva fuglalívið, og so setti Tornado fulla ferð á, og vit nærum flugu fram við Nólsoynni.Brádliga letur í kvinnu, sum tigandi hev ur eygleitt oynna úr hesum ediliga skjóttgangandi farinum: “Hetta er betri enn Tivoli!” So flenti hon og andaði djúpt inn. Ferðin varð síðan tikin av, og vit sigldu spakuliga inn í bátahylin í Nólsoy.

Tivoli er eitt avmarkað øki mitt í einum stórbýi við spennandi rusju banum, hjólum og flúgvandi tepp um at royna. Tú stendur leingi og bíðar, til tú sleppur framat, og tá

Mong droyma um at sleppa ein rusjutúr í Tivoli, men eitt uppaftur betri sús kanst tú fáa í Føroyum. Við

rasarabátinum Tornado hjá RIB62 kanst tú drøna úr Havn til Nólsoyar upp á tríggjar minuttir, har tú síðan kanst njóta

vøkru náttúruna í fullkomnari friðsælu

BETRI ENN TIVOLI

prei á ferð myndir Torkil Djurhuus

50 PREIJuNi 2013

tú so slepp ur framat, vara túrarnir í nakrar fáar minuttir. Upplivingin er góð, men stutt og kostnaðarmikil.

Við Tornado er heilt øðrvísi. Túrur in varar 12 tímar, hann er fjølbroytt ur og skiftir millum skjótan spenn ing, tí ferð in er so nógv, og friðsæluna, tá Tornado ljóðleyst smýg ur sær tætt fram við landi, har tú kanst njóta berg tak an di náttúruna og ríka djóra lívið. Alt hetta fært tú fyri ein rími ligan penga. Tí kann ein túr ur við Tornado av gjørt viðmælast.

Úr Nólsoy settu vit kós ímóti Kúrbergi, har vit líka svingaðu runt um Hoyvíks hólm, áðrenn vit gjørdu eitt

rend inn í vøkru Hoyvíkina. Kom in út úr Hoyvíkini settu vit fulla ferð á aftur til Havnar, og tá vit komu fram við Molanum, var kós in sett móti Sanda gerði, har Sigmund gjørdi nøk ur hond bremsusving við Tornado.

Júst hesar krøppu vendingarnar á vánni vóru sum keyptar úr Formul 1. Báturin legði seg nógv á liðina, og umráðandi var at halda sær fast, men upplivingin var frálík – sum í rusjubana í Tivoli, men festligari, tí vit vóru á sjónum í egnum landi við ein um dugnaligum skipara.

prei á ferð myndir Torkil Djurhuus

Summarhálvuna bjóðar RIB62 dag ligar túrar runt um Nólsoynna, út í Hest og út í Koltur og ymsar pakka loysnir. Eisini ber til hjá øllum á hugað um at leiga bátin til ymsar túrar og tiltøk. RIB62 ferðast kring alt landið við Tornado til festi valar, stevnur og onnur tiltøk.

Sum brúkari hjá RIB62 hevur tú ikki annað at hugsa um enn at møta upp og hava góða lagið við tær. RIB62 hev ur flótidraktir, vestar og hjálmar til øll ferðandi.

les meira um alt hetta á heima síðuni www.rib62.com

vol. 04 PREI51

Bílegg leigubilin beinleiðis á www.atlantic.foTað er lætt at keypa flogferðina á www.atlantic.fo, men

visti tú, at tú eisini kanst bíleggja bilin bíliga

beinleiðis á okkara heimasíðu?

Keyp flogferð og bílegg leigubil á netinum. Vit hava

samstarv við felagið CarTrawler, ið tryggjar tær rætta

leigubilin til tín tørv - á øllum okkara ferðamálum.

Dømi: Leiga ein bíligan bil í eina viku:

FLÚGV OG KOYR

1. 1 6 2 ,-

Við atgongd til meira enn 800 billeigustøð, tryggjar Atlantic Airways tær lægsta prísin á leigubilum.

BillundBilleiga 1 vika úr

9 2 4 ,-

BarcelonaBilleiga 1 vika úr

1. 2 5 9 ,-

MilanoBilleiga 1 vika úr

6 6 5 ,-

LondonBilleiga 1 vika úr

2. 4 2 0 ,-

BergenBilleiga 1 vika úr

3. 3 5 4 ,-

ReykjavíkBilleiga 1 vika úr

1. 1 6 2 ,-

KeypmannahavnBilleiga 1 vika úr

1. 2 5 1 ,-

AalborgBilleiga 1 vika úr

Tel. 34 10 10 www.atlantic.fo

Víðari út í heim úr London?

Hotell í London

BEINLEIÐIS TIL LONDON Hálvanannan tíma úr Vágum og tú stendur í London - evropeiska miðstaðnum fyri mentan, móta, mat, sangleikum, býarlívi og shopping. Hvør tú enn ert, og hvat tær enn dámar, so finnur tú tað í London.Í 2013 er síðsta fráferð til London úr Vágum mánadagin 9. september, og síðsta ferðin úr London til Vágar er hósdagin 12. september

Tel. 34 10 10 www.atlantic.fo

Milano - Barcelona - LONDON - Reykjavík - Bergen - Billund - Aalborg - Keypmannahavn

Vit flúgva til Gatwick flogvøllin aftur í ár.

Hann liggur einans 30 minuttir í toki frá

miðbýnum í London. Nógv flogfeløg við

lágum prísum flúgva úr Gatwick út í heim,

so tínir møguleikar at finna bíligar ferðir til fjarskotnari støð

eru stórir.

Finn júst tað hotellið, tykkum lystir.

Á atlantic.fo kanst tú bóka hotell beinleiðis

Har eru í løtuni 1.426 ymisk hotell at velja

ímillum - bara í London.

Dømi: Búgv á St. Giles í West End. Haðani er stutt til Oxford

Street, Covent Garden, British Museum, National Gallery

og matstovur í hópatali. Bíleggið sjálvi á www.atlantic.fo

Leiga bil í London Vilt tú útum London ein túr? So er ikki er

langt at koyra til søguligar býir sum Oxford

ella Canterbury. Á www.atlantic.fo kanst

tú leiga bil beinleiðis.

Dømi: Leiga ein bil eftir egnum ynski fyri lagaligar prísir.

Bíleggið sjálvi á www.atlantic.fo

Hjúkliðum íVerk-setarar!– Í USA verði eg premierað fyri at vera íverksetari og sjálvstøðug. Men við føroyska avgjalds og kostnaðar støðinum hevði eg aldri kunnað bygt tað upp, sum eg havi gjørt í USA, sigur Marjun Reinert Cole, sum seinastu 22 árini hevur búð í og upparbeitt egna fyritøku í Shakopee í Minnesota í USA

TeksTur ó.J.RóLAnTssOn myndir MURELDUR

uTTANLANdS

56 PREIJuNi 2013

Marjun Reinert Cole, sjálvstøðug

vinnurekandi í USA

vol. 04 PREI57

ára gamla Marjun Reinert er dóttir Alvildu og Jacob Reinert, í Havn oftast kallaður KalvaJakke! Hon vaks upp í Eiriksgøtu úti í Grønlandi og lærdi til frisør úti á Landavegnum hjá Sólvu Ludvig. Hon byrjaði í 1979 og arbeiddi har líka til í 1991, tá hon flutti til USA.

Í USA arbeiddi hon í nøkur ár sum frisør, til hon keypti egna frisørsalong, Saks Salon í Shakopee í Minnesota. Shakopee hevur umleið 35 túsund íbúgvar og liggur hálvan tíma uttanfyri stórbýin Minneapolis. Uttanfyri Shakopee liggur eisini størsta

handilsmiðstøð í USA, Mall of America.Á Saks Salon arbeiða 6 frisørar, umframt

onnur starvsfólk, bara kvinnur. Marjun sigur, at nakrar arbeiða hjá henni, og nakrar leiga seg inn á salongina. Marjun hevur ikki lærlingar, tí í USA ganga tey í skúla at læra til frisør, og eftir eitt ára skúla sleppa tey út at arbeiða hjá vandum frisørum. Millum annað tí heldur Marjun, at støðið í Føroyum er munandi hægri enn í USA, tí føroysku frisørarnir eru munandi betur útbúnir.

Minnesota er ein sjáldsamur statur. Niður setufólkini, sum komu hagar, vóru tey flestu av norskum ella norður lendskum uppruna. Ótal av fólki hava abbar og ommur, sum eru norsk, svensk ella donsk. Veganøvn og bygdanøvn eru í stóran mun norðurlendsk og nógvir norðurlendskir stovnar og fyritøkur eru har. Landslagið minnir um fjalla lendini í Noregi og Svøríki. Veðurlagið minnir um tað norska – heitir sumrar og sera kaldir vetrar.

MUnURásAMFELøgUM– Nú havi eg búð í USA í 22 ár, men kenslan at koma aftur til Føroya er tann sama. Føroyar eru í mun til onnur støð eitt sera

framkomið, modernað og smart samfelag. Hinvegin hava føroyingar varðveitt tað hugnaliga, og køkan og drekkamunnurin er vísur, óansæð hvagar mann kemur. Einasta broyting, eg veruliga hugsi um er, at øll eldast, sigur Marjun smílandi.

– Professionelt kann eg siga, at nógv er broytt. Frisørarnir í Føroyum eru sera framkomnir og støðið er avbera høgt. Her eru øll líka smart og ongin við virðing fyri sær sjálvum fer í SMS at shoppa í joggingbuksum ella uttan at gera sær hárið pent

framman undan. Og ein stórur munur millum USA og Føroyar er, at her eru allar tær eldru konurnar líka smartar og fiksar um hárið, tá tær fara út.

– Men ein sera stórur munur millum hesi bæði sam feløg ini er, at í USA verður tú premi eraður fyri at arbeiða og at skapa eitt gott arbeiðs pláss. Prísstøðið er umleið 50% av tí føroyska og eg skal ikki gjalda meir virðis gjald og onnur avgjøld av útgerð og goymslu.

– Eg hevði aldri sum støk kunnað skapt tað í Føroyum, sum eg havi gjørt í USA. Eg hevði ikki einsamøll kunnað upp arbeitt eitt so stórt arbeiðspláss, samstundis sum eg átti egin hús, egnan bil og hevði tvey

børn. Fíggjarliga hevði tað als ikki borið til í Føroyum. Eg haldi at tey sjálvstøðugu verða rætti liga hart revsað í Føroyum, meðan skipanin í USA hinvegin er sera motiverandi fyri tey, ið vilja skapa nakað.

– Hetta hevði verið størsti munurin, um eg nakran tíð skuldi flutt heim til Føroya, sigur Marjun Reinert Cole, ið hin vegin als ikki ætlar sær at flyta heimaftur, men tvørtur ímóti fyrsta dagin fer undir at byggja nýggj sethús í Shakopee saman við sjeiki num, sum hon hevur livað saman við seinastu tvey árini.

Føroyar eru í mun til onnur støð eitt sera framkomið, modernað og smart samfelag

49uTTANLANdS

58 PREIJuNi 2013

FLYTIIkkIHEIMAFTUR– Eg havi ongar ætlanir um at flyta heimaftur. Foreld ur míni eru vorðin 84 og 91, so eg royni at vitja tey, so ofta eg kann. Tveir beiggjar havi eg, ein í Føroyum og ein í Danmark. Mær dámar væl at vitja, og tí betur dámar sjeikurin hjá mær sera væl at koma til Føroyar.

Marjun fór til USA, tí hon giftist manni frá Shakopee. Marjun átti ein son – Jákup – frammanundan, sum nú er 30 ára gamal, og saman fingu hon og maður in eina dóttir – Anniku – sum nú er 17 ára gom ul. Tað løgna hendi, at eftir at hon og maðurin fóru frá hvørjum øðrum, varð Marjun búgvandi í Shakopee við børnunum, meðan hann búsettist í Føroyum! So tey býttu um land. Marjun er eisini vorð in amerikanskur statsborgari.

– Eg trívist sera væl í Shakopee. Børnini trívast væl og eg havi tíbetur høvið at vitja rættiliga regluliga í Føroyum. Og eg elski at koma hendavegin at vitja. Alt er so gamaltkent, hóast tað mesta er so nógv broytt og blivið so sera modernað, sigur Marjun, sum tekur sjeikin við, tá hon kemur aftur í heyst.

– Eitt, sum eg haldi er stuttligt, og sum er fullkomi liga broytt, síðan eg fór úr Føroyum er, at føroy ingar eru vorðnir so ótrúliga aktivir. Alt gongur og renn ur og øll venja. Tað var ikki gamalt og tað minn ist eg onki til, flennir Marjun, meðan hon svølgir tað seinasta av einum rundstykki, meðan vit sita og práta í Kaffihúsinum.

– Og eitt kann eg lova tær. Aftaná allar hesar drekka munnarnar og kakuna heima í Føroyum skal verða gott at koma heimaftur at liva sunt. For dómarnir um burgaraetandi og coladrekkandi amerikan ararnar kunnu tit gott gloyma – soleiðis liva vit av gjørt ikki, staðfestir Marjun at enda og minnir á, at munur in millum statirnar í USA er minst líka stórur sum millum londini í Evropa.

Eg haldi at tey sjálvstøðugu verða rætti liga hart revsað í Føroyum,

meðan skipanin í USA hinvegin er sera motiverandi fyri tey, ið vilja

skapa nakað

vol. 04 PREI59

gongutúrarí tórsHavn

faldararGongutúrur í

Hoyvík, Miðbýnum og Flatnahagi kunnu heintast í Snarskivuni

og takast niður á www.torshavn.fo

gongutúrarí tórsHavn

Gongutúrurí miðbýnum og nærindis

1 VagliðVaglið er mitt í býnum. Her í umhvørvi num eru hús og bygningar úr seinnu helvt av 19. øld. Løgtingshúsið er bygt í 1854, men er tó broytt fleiri ferðir. Tað grótlaðaða Ráðhúsið – ella Gamli Kommunuskúlin, er bygd ur í 1894, Meinigheitshúsið, nú býráðs salur, er bygt í 1897. Á Tinghús vøllinum er ein bringumynd eftir Anne Marie Carl Nielsen av skaldi num og tjóðskaparmanninum R.C. Effersøe (1933). Eyðkenda kiosk in á Vaglinum læt upp í 1935.

2 Áarvegur og KongabrúgvinÁ veg oman á Eystaruvág sæst niðan í Amtmans brekkuna og embætisumhvørvið hjá danska ríkinum – hábærs ligu amtmansborgina, og dóm ara og fútahúsini, bygd í 188090árunum, við vøkrum urtagørðum. Høgrumegin síggjast gomlu handils gøturnar Bringsnagøta og Gongin, sum var høvuðsgøtan í gomlu Havnini.

3 Skansin og KrákusteinurVið tað sprongda bergið er Havnar Skansi, sum Magnus Heinason bygdi í 1580. Frammanundan var skansi á Tinga nesi. Gott útsýni er út á fjørðin og niður á Eystaru bryggju. Skansin er friðaður. Nærindis eru standmynd irnar eftir Hans Paula Olsen, 'Fríða, fría' (2004).

4 Býlingurin undir Ryggi og Glaðsheyggjur

Býlingurin Abbatrøð er frá 1920–30árunum, og farið verður om an eftir sniðgøtuni til áðurnevnda

bý ling in undir Ryggi. Her hava fólk kanska búð síðan í 1600talinum. Gam alt og nýtt rennur saman, men bý ling urin er sermerktur við smáum, gomlum húsum.

5 Kongaminnið og HálsatjørnAv Glaðsheyggi hómast ein obeliskur á Gripsheyggi – Kongaminni, til minn is um fyrstu kongsvitjanina í 1874. Kongaminni varð reist í 1882. Her er gott útsýni yvir býin. Úti aft ur á Hoyvíksvegnum verður far ið niðan á Gripsvegin og inn á Egholms trøð, haðani tvørtur um R.C. Effersøes gøtu, yvir í Janstovugøtu, sum gong ur í Tinghús vegin. Ovari á Tinghús vegnum er sølumiðstøðin SMS á Trapputrøðni.

7 GundadalurFrá Norðurlandahúsinum slepst eftir gøtum gjøgnum eina vegs mogu undir Ringvegnum oman í Gunda dal. Komin í Heinagøtu slepst á Gunda dals vegin. Við stadionøkið er stand myndin 'Ítróttur' (2005) eftir Hans Paula Olsen. Við Tórsvøll og Ítróttar høllina á Hálsi er Svimjihøllin, har stand mynd eftir Hans Paula Olsen, 'Svimjigentan' (2004), stendur í túni num. Fyrsti fótbóltsvøllurin kom í Gundadali í 1911.

8 NorðurlandahúsiðNorðurlandahúsið, ið arkitekturin Ola Steen hevur teknað. Húsið stóð liðugt í 1983.

9 ViðarlundinVið Viðarlundina er Listasavn Føroya. Tann elsti parturin av listaskálanum

er bygdur í 1970, meðan tann nýggi parturin er bygdur í 1993. Uttanfyri eru standmyndir eftir Hans Paula Olsen, m.a.'Skuggin' (1987) og 'Spegilsmynd' (199091). Inni í Viðar lundini er minnisvarði reistur til minnis um teir sjómenn, ið lótu lív und ir seinna heimskríggi.

10 Skt. Frans skúliÍ nánd av álvagentuni stendur eitt høvuðs verk hjá H.C.W. Tórgarð, arki tekti, gamla katólska kirkjan og Skt. Frans skúli, ella Nunnuskúlin, frá 1933. Oman eftir Villumsgøtu, til høgru og niðan í Sjúrðargøtu, er bý ling urin Rabarbukvarterið frá 192030árunum. Í tí brøttu brekkuni verð ur á vinstru síðu leitað eftir Brekku gøtu.

11 Kirkjugarðurin á SvínaryggiStutt frá tí grøna parkerings plássinum við J. Paturssonar gøtu liggur gamli kirkjugarður á Svínaryggi, eisini nevndur Gamli Kirkjugarður, niðast á Dalavegnum. Kirkjugarðurin varð vígdur í 1782. Sambært søgn er dóttir Skælingssystkini, sum vórðu avrættað í 1706, grivin her. Kirkju garðurin er ein hugnalig lund í býnum.

12 Debesartrøð og FrælsiðVið kirkjugarðsportrið verður farið til høgru og tvørtur um J.C. Svabos gøtu, fram við Ellisheiminum í V.U. Hammershaimbs gøtu til mentanar og granskingarstovnarnar á Debesar trøð. Gamla Lands bókasavnið úr gróti, bygt í 1931 og teknað av H.C.W. Tórgarð, tekur seg væl út.

Her eru træ og plantuvøkstur og til ber at ganga út til Vinnuháskúlan og Fiski rannsóknar stovuna.

15 SjósavniðÚti á Argjum er eitt gamalt hús úr gróti, Íshúsið, sum í dag er Sjósavn

16 HornabøurHeiman fyri Landssjúkrahúsið við J.C. Svabos gøtu standa bóndahúsini í Hornabø beint við vegin. Bóndahúsi ni stóðu upprunaliga niðri í Álakeri, og seinni er bóndin fl uttur niðan í Hornabø. Húsini eru friðað.

17 RættaráLongri heima við Skipasmiðjuna er gang andi eftir Skiparagøtu fram við Gamla Hospitali, bygt í 1829. Bý lingurin Rættará er spennandi við bygn ingum frá slupptíðini, m.a. Müllers pakk húsi, bygt uml. 1900, Skeiva pakk hús hjá Lützen, bygt miðskeiðis í 1920árunum og fyrsta verksmiðjan í landi num, fabrikkin hjá Öström, bygd í 1887.

18 VágsbotnurTeir reyðu bygningarnir eru frá Rybergs tíðini í seinnu helvt av 1700talinum. Frammanfyri er stand myndin eftir Hans Paula Olsen, "Nólsoyar Páll" (1995), og út eftir Bryggjubakka standa eyð kendu handilshúsini, bygd uml. 1930. Í Vágsbotni og Tórsgøtu eru matstovur, og har verður skipað fyri mentanar tiltøkum. Umhvørvinum er við at gerast hjartað í høvuðsstaðnum.

Túruráuml.8,9km

Síggj rutu á næstu síðu

Brot úr teksti í faldara vol. 04 PREI61

Gon

gutú

rur

í mið

býn

um

o

g n

ær

ind

isS

íggj

frág

reið

ing

á un

danf

arnu

síð

uTúru

ráu

ml.

8,9

km

© Tórshavnar Kommuna62 PREIJuNi 2013

Gongutúrur

í Hoyvík1 BoðanesgjógvHoydalsá rennur út á sjógv í Boðanes gjógv. Tað ræður um at ansa sær her, tí skorin klettur er niðurfyri, og gjógv in er djúp. Jarðfrøðiliga er Boða nes gjógv áhugaverd, tí hon held ur á inn í lendið sum ein gong við tvør grýti. Hon kann týði liga fylgjast niðan gjøgnum Boð anes hamarin niðan móti Óðinshædd, og so sæst hon aftur í Brúnni og frá Brúnni og niðan á Húsareyn sum eitt gil.

2 HoydalsáHoydalsá er mark millum Hoyvíkshaga og Húsa haga, og har um framt er áin mark millum markatalsbygdirnar Hoyvík og Tórshavn.

3 Rock AllRock All er ein stórur steinur í áarbakka num í Niðastu Hoydølum. Her er ein stórur hylur í ánni, og fyrr, tá ið áin var reinari, var vanligt at svimja her.

4 SvínagarðurinSvínagarðurin er tilgrógvin, og tað sæst bert farvegurin eftir hann. Hann er Niðri á Ryggi, inni á Bóndatrøð (Nýggjutrøð). Garðurin gongur niðan frá Hoydalsá og tvørur inn á garð in um Bóndatrøð og út á bakkan. Hetta er ein partur av einum bak að um garði, ið helst hevur verið lað að ur um eitt øki, har ið svín hava gingið.

5 Uttan fyri Garðar ella GarðatrøðinSímun Joensen (Símun traðarmaður) setti seg niður uttan fyri bøgarðarnar í 1830árunum, og hann

velti trøðna her. Hetta var fyrsta bú set ing, ið kom uttan fyri gomlu bø garðar nar, og tí kom navnið Uttan fyri Garðar. Her eru staðarnøvn, ið benda á gamlan lívshátt, t.d. Barkhellan og Torvlutastaðurin. Sjálv trøð in varð eisini rópt Garðatrøðin.

6 RoykheyggjurRoykheyggjur er stutt niðan frá fjøru ni. Her er gamalt glaðingar pláss. Fyrr varð glaðað haðan til Nóls oyar fyri grindaboðum. Seinni tók Argir á seg hesa skyldu. Møgu liga hevur eisini verið glaðað av Royk heyggi fyri aðrari boðsending til Nólsoyar.

7 VáðasteinurHetta er ein stórur steinur, ið stendur á helluni sunnan fyri Urðina. Her tøvdu tey vaðmal í gomlum døg um við at gera tað fast í steinin og lata tað liggja í sjónum og tøv ast í súginum. Navnið kemur av kvennkyns orðinum váð, ið merkir vovið, ullint klæði.

8 Heima á GarðiHetta er elsti býlingur í Hoyvík. Upprunaliga var hann bóndagarður við øllum teimum úthúsum, ið vanliga hoyrdu til eini vala bóndahús. Nú er úti savn her. Fleiri av hesum húsum eru nú endurreist, t.d. fjósið, tarva fjósið, eplahúsið, svalhúsið, kjøt hjall urin og myllan, sum stendur niðast í Kýrdali.

9 HeljareygaHetta er eitt hol niðri við sjóvar málan ytst í helluni á eystara armi á Víkini. Tað er opið útundir, so sjógv

ur in í eyganum sýgur samstundis við alduni.

10 KýrbergKýrberg hevur fingið navn av dal i num vestanfyri, Kýrdali. Fólk hava havt lyndi til at seta Kýrdal í sam band við at kúra. Í Tróndarkvæði eftir Jóan Petur uppi í Trøð stendur: "Kúrin sá á Kúrbergi, læt boð til Havna fara...". Her ímyndir yrkjarin sær ein kúr, sum hevur sitið á varðhaldi her.

11 Inni á BóliHer hevur ból verið, og tað hevur økið her norðan fyri Kýrberg fingið navn eftir. Her varð glaðað fyri grinda boðum inn á Nes, tá ið grind var vestan fyri, í Hestfirði ella í Vágum.

12 Uppi á RættHenda rættin stendur við bø garðarnar vestan fyri Geilina. Grótið í henni er frá einum gróthúsi, ið stóð her framm an undan. Royndarstøðin rætt aði Hoydalsgonguna her til fyrst í 1980árunum. Fyrr rættaði bóndin Ytstu Ovastu og Hoydalsseyðin her. Longri síðan varð Norðasta eisini rætt að her um heystið. Nú verður rættin ikki nýtt longur.

13 TútakannutjørnTútakannutjørn hevur fingið hetta navn, tí hon upprunaliga hevði skap sum ein tútakanna. Nú er tjørnin nakað broytt, tí Hoyvíkar kirkja er reist her á staðnum, og tað, ið er eft ir av tjørnini, liggur nú sum partur av kirkjuøkinum.

14 HoydalarHoydalar eru í trimum: Ovastu Hoy dalar, Miðhoydalar og Hoydalar. Í 1908 var Sanatoriið bygt her, og hag ar komu tuberklasmittað fólk úr øll um Føroyum. Sanatoriitrøðin varð løgd inn 1912. Hon rakk frá Hvítasandi og niðan til Hvítanesvegin, og hon fevndi eisini um Starabrekkuna. Á hesum øki skuldu sjúklingarnir vera.

15 MiðhoydalarHetta er miðparturin av Hoydølum, t.e. vestan fyri Miðhoydalsryggin. Gróður støðin hevur virkað her síðan 1978. Hon var upprunaliga ein part ur av virk seminum hjá Skógrøkt Land sins.

17 SvartifossurHesin vakri fossur er í Hoydalsá vest an fyri Ovastu Hoydalar. Hann kann vera stórsligin, tá ið áar føri er, men tá ið turkur er um summ ar ið, rennur lítið vatn í ánni og fossinum. Tá er grótið í ánni svart á liti, og hevur hetta óivað givið fossi num navn.

18 TernuryggurTernuryggur er nú eitt stórt bygt øki, men tað fyrsta, ið varð útstykkjað her, vóru smá urtagarðsstykki. Tey vóru uml. 130 í tali. Fólk, ið høvdu á huga fyri urtagørðum og grøn metisgørðum, leigaðu hesi stykki at velta í. Tey tóku seg í 1938 saman í eitt felag – Urtagarðsfelagið Ternuryggur. Hetta felag virkaði í mong ár við lóg og reglugerð, sum enn eru til skjals.

Túruráuml.9,6km

Síggj rutu á næstu síðu

Brot úr teksti í faldara vol. 04 PREI63

Gongutúrur

í Hoyvík

Túruráuml.9,6km

Síggj frágreiðing á undanfarnu síðu

© Tórshavnar Kommuna64 PREIJuNi 2013

Túruráuml.9,6km

469,-

Kulu fjallastivlarnir eru so lekr ir at vera í. Harafturat rigga teir sera væl til rokaligu festi val-klæð ini og sjálvandi eisini, tá tú spákar í býnum saman við vin kon unum ella stríðir teg nið-an á ein fjallatind. Stivlarnir eru serliga framleiddir til før oyska veðurlagið og føroysku nátt-úr una. Botnurin er gjørdur so leiðis, at tú ikki glíður, hóast tað er bæði bratt og vátt. Og tað besta er, at teir kosta bara 469 kr.

sans

ir.fo

fjalla-stivlarnirFøroysku

Hesir selja fjallastivlan: tórshavn: Jógvan Weihe, Skpshandilin, Andreas í Vágsbotn, MBM, Bygma Balslev. runavík : Berglon Klaksvík: Berglon Miðvágur: Frítíðarklæðir sandur: Hjá Rólant tvøroyri: Alval

sannir elskarar

HÁSONGURINTEKSTUR JÓGVAN ZACHARIASSEN

MYNDIR MURELDUR

TRIðI partur

66 PREIJuNi 2013

"Vit hava ongantíð skeldast," segði eitt par við meg einaferð, sum um tað var nakað, tey ongantíð fóru at gera. Men eg segði teimum, at gerandis dagurin er veruligur í lívi num hjá okkum øllum, og eingi pør sleppa undan ósemjum, konfliktum og at skeldast um ymiskt. So segði eg, at spurningurin er, um tey duga at skeldast rætt! Og munur er á pørum!

vol. 04 PREI67

góð pør hava reinan og góðan tvídrátt. Ring pør hava skitnan og niðurbrótandi tvídrátt. Góð pør stevna móti ein loysn á tvídráttinum. Ring pør stevna eftir at sigra yvir

hvørjum øðrum í tvídráttinum. Góð pør vísa búnaskap í tvídrátti. Ring pør vísa óbúnaskap í tvídrátti. Góð pør kanna vápnini, at tey ikki eru deyðilig. Ring pør hvessa vápnini fyri at særa hvørt annað.

Tey pør, ið duga best at handfara sínar trupulleikar, arbeiða saman sum eitt toymi og ikki hvør ímóti øðrum. Hjá teimum er eingin vinnari ella tapari. Nei, bæði eru vinnarar! Og gjøgnum hesa tilgongdina fara tey ikki bert at búnast, men parlag teirra verður inniligari enn áður.

At búnAst sAmAn – KAnn tAð verA gott At sKeldAst? (5:2–6:13)

Hásongurin lærir pør at skeldast væl og at handfara tvídrátt og konfliktir rætt. Parið í Hásonginum, Sulamit og Sálomon, sum vit hava sæð, hava ógvuliga djúpan intimitet. Men djúpur intimitetur útilokar ikki misskiljingum, konfliktum og tvídrátti. Spurningurin er bara, hvussu tey handfara støðuna.

Parlagið kann samanberast við ein dans. Fyri at dansurin skal ganga væl, so má parið finna eitt gott stev. Tá tey hava funnið eitt gott stev saman, verður dansurin ein frøi fyri tey bæði.

Í hesum partinum fara vit at síggja fýra stev, sum Sálomon og Sulamit við sínum dansi læra okkum. Hesi stev vísa fýra mátar at loysa tvídrátt. Síðani fara vit at síggja fýra úrslit, sum koma, tá ið vit handfara tvídrátt væl og skeldast rætt. Fyri hvørt stev er eitt úrslit.

UmstøðUrnArPallurin í hesum partinum av Hásonginum er ein heilt vanligur gerandisdagur, og Sulamit er farin til songar. Sálomon hevur havt ein langan arbeiðsdag og gleðir seg at koma heim til sína elskaðu. Men seint er, og hon bíðar ikki uppi eftir honum. Tá ið hann tekur í lásið á kamarshurðini, er hurðin stongd. Og tá ið hann bankar á hurðina fyri at sleppa inn, svarar hon: "Lat meg fáa frið! Eg leggi einki í, hvar tú hevur verið, ella hvat tú hevur gjørt í dag. Eg tími ikki í kvøld. Eg havi høvuðpínu!" Hann hevði glett seg at koma heim og luta sínar likamligu, sálarligu og andaligu tørvir við hana, men hon vil onki hava við hann at gera. Og nú hava tey tvídrátt! Konflikt er komin inn, og vandin fyri trupulleikum er stórur. Spurningurin er: Hvat ger hann? Hvussu reagerar hann? Her kemur fyrsta stev:

stev 1 svArið iKKi AftUr (5:2–4a)

Tá ið hin særir, svara so ikki aftur á sama hátt. Ikki mótreagera. Ikki geva aftur av somu skuffu. Ikki hevna. Sálomon trýsti ikki hurðina inn. Hann nýtti ikki ljót orð. Ístaðin gav hann henni eina gávu. Hann smurdi rennandi myrru á lásið á hurðini! Við øðrum orðum, hann gav henni nakað, sum hann visti, henni dámdi. Hetta var besti mátin at siga við hana: "Eg elski teg." Lásið, sum helt honum úti, og hurðina, sum skilti tey sundur, smurdi hann inn við kærleika heldur enn hevnd.

Í tvÍdráttiTá vit uppliva tvídrátt og skeldast, hava vit tá loyvi at føla øði og irritatión? Ja! Hava vit loyvi at siga frá, hvat vit hugsa og føla? Ja! Hava vit loyvi at vera ósamd? Ja!

EVNi PArlAg / JóGVAN ZAcHARiASSEN

parlagið kann samanberast við ein dans. Fyri at dansurin skal ganga væl, so má parið finna eitt gott stev. tá tey

hava funnið eitt gott stev saman, verður dansurin ein frøi fyri tey bæði

68 PREIJuNi 2013

Men vit gera tað upp á tann mátan, sum Sálomon gjørdi. Eitt tað fyrsta, sum eg má læra í parlagnum er, at eg kann ikki broyta hin. Tað, sum hendir, tá vit royna at broyta hvørt annað, er, at vit byrja at manipulera og bróta niður. Fer hetta at hava eydnuna við sær? Nei, als ikki!

Tess meiri stormurin leikar á úti, tess fastari binda vit jakkan um okkum. Og tað er júst tað, sum hendir í einum manipulerandi parlagi. Tað hevur við sær enn meiri einsemi, beiskleika og klandur. Tað ger, at pør fara longur og longur frá hvørjum øðrum, til tey koma har til, at tey siga: "Vit eru vaksin frá hvørjum øðrum!" Í flestu førum minnast tey ikki, hvar tað byrjaði, men so við og við eru tey komin so langt út, at tað følist, sum eingin vegur er aftur.

Í parlagnum svara vit ikki aftur og endurtaka ikki tað skeiva, sum hin ger. Ístaðin smyrja vit tvídráttin við kærleika og gera rúm fyri náði og vísa eymleika í parlagnum. Og hvat er úrslitið:

úrslit 1: longsUlin At verA sAmAn veKsUr (5:4B–6)

Fór Sálomon at angra tað góða, sum hann gjørdi? Fór hann at líða órætt? Legg merki til, hvat hendir. Longsulin eftir honum vaks enn meir. Tá ið Sulamit hoyrdi, at hann var farin, skundaði hon sær úr songini at lata honum upp. Og tá ið hon sá, at hann ikki var har, fór hon út at leita eftir honum. Hevði Sálomon mótreagerað og givið aftur av somu skuffu, so hevði hon havt alla grund til ikki at latið honum upp. Men av tí at hann svaraði henni aftur við kærleika og náði, vaks longsul og tráan hennara eftir honum.

Hetta er tað, sum hendir í einum góðum parlagi. Um vit vísa hvørjum øðrum kærleika, tá ið vit uppliva tvídrátt, so fer tráanin og longsulin eftir hvørjum øðrum at vaksa heldur enn at minka!

stev 2tAK ábyrgd fyri tær sjálvUm (5:7–9)

Eitt tað torførasta í lívinum er at taka ábyrgd av egnum feilum. Men ein og hvør, sum ynskir at búnast og broytast, má taka ábyrgd av sær sjálvum. Tað ger Sulamit, og tað broytir hennara hugburð til seg sjálva og til hann.„Vaktararnir,“ sum eru umtalaðir her, eru myndatala um disiplin og tykt. Í kapitul 3 vers 2 hjálptu teir henni, men nú tykta teir hana. Hetta lærir okkum, at skulu vit læra av okkara egnu feilum, mugu vit fyrst vera villig at taka avleiðingarnar. Tá vit eru í røttum samfelagi við hvørt annað, gongur okkum væl. Men tá ið vit bróta intimitetin og byrja at vera sjálvsøkin, verða avleiðingarnar einsemi, skomm og pína. Hetta var tað, sum hon upplivdi. Hugsa vit bert um okkum sjálv, fer tað at kosta. Men taka vit fulla ábyrgd av okkara gerðum, so broytist alt, og vit búnast. Hvat verður úrslitið:

úrslit 2: virðingin veKsUr (5:10–16)Virðingin veksur! Hvussu ber tað til? Jú, tá ið eg taki fulla ábyrgd av mínum gerðum – bæði góðum og ringum – so veksur mítt sjálvsvirði. Og tá mítt egna sjálvsvirði veksur, so veksur virði, sum eg síggi í øðrum, eisini.

Í hesum tekstinum rósar hon manni sínum frá høvur til fót. Tey læra okkum, at virðingin fyri hvørjum øðrum veksur samstundis við, at vit fáa eyguni upp fyri og duga at seta orð á eginleikarnar hjá hinum. Vit koma at síggja ein persón, sum leiðir væl, er rættvísur, sterkur og sum er til signing. Vit koma at síggja ein persón, sum ikki broytist sinnisliga, ikki loypur framav, ikki er óstabilur, men er nærverandi, støðugur og fangandi í síni framferð. Orðini, sum koma út úr munninum, eru ikki særandi, men bera brá av mildleika, fyrigeving og góðsku. Harðskapur finst ikki móti hvørjum Ð

4 ikki tosa harðligaella rópa

4 ikki trætast

4 ikki niðurgera

4 ikki bróta hin av

4 ikki nýta óhøviskt likamsmál

4 ikki tala at alment

4 ikki tala at framman fyri børnunum

4 sig ikki:"tú…ongantíð…" ella "tú… altíð…"

4 ikki taka gamlar misgerðir fram

4 ikki blanda familjuna upp í

4 ikki vinna, tí tú kanst vinna eitt kjak, men missa ein vin!

Ítvídrátti

vol. 04 PREI69

øðrum, men heldur eru tey mild og góð hvørt við annað. Motivini eru rein og motivasjónin er ikki tengd at umstøðunum. Mildleiki, kærleiki og opinleiki eyðkennir parlagið.

Hvør kvinna ynskir ikki ein slíkan mann, og hvør maður ynskir ikki eina slíka konu!

stev 3 verið oPin fyri ærligUm sAmsKifti (6:1–3)

Sulamit leitar ikki leingi, til hon finnur Sálomon. Hon veit, hvar hann er, tí hon veit, hvør hann er. Hann er trúgvur og stingur ikki av, tá tvídráttur kemur inn. Tey eru bæði álítandi og trúgv, og tey eru opin fyri góðum og ærligum samskifti.

Samskifti er altumráðandi í parlagnum. Pør, sum ikki duga at tosa saman og lurta eftir hvørjum øðrum, koma at hava stórar avbjóðingar. Nógv pør sita inni á skrivstovu míni og siga: "Hann skilir meg ikki…", "Hon setir ikki prís upp á tað, sum eg sigi…", "Hon tulkar meg altíð negativt…", “Hann letur meg ongantíð gera meg lidna at tosa…", "Hann skal altíð koma við loysnini…tað er ikki tað, sum eg vil. Eg vil bara hava, at hann skal lurta eftir, hvussu eg havi tað, og hvussu eg føli.", o.s.fr.

Samskifti krevur tríggjar eindir: (1) ein boðskap, (2) tann, sum ber boðskapin, og (3) tann, sum móttekur boðskapin. Samskifti virkar, tá allir hesir partar eru í samljóði. Eitt gott parlag verður bygt, tá ið bæði luta sínar royndir, kenslur, hugsanir og ynski við hvørt annað. Tíverri luta nógv pør ikki sínar innastu hugsanir og kenslur, tí tað krevur stórt dirvi. Tað tekur eisini langa tíð at læra at samskifta inniliga og ærliga.

úrslit 3: vinAbAndið veKsUr (6:3)

Sum Sulamit og Sálomon sita og tosa inniliga saman, er bert eitt hjá teimum at siga: "Eg tilhoyri vini mínum, og vinur mín tilhoyrir mær." Eitt parlag, sum eisini er gott vinalag, hevur bjartar vónir fyri framtíðina.Ein vinur er ein, sum stuðlar, lurtar og vísir virðing fyri tínum meiningum, dreymum, gleði, sorgum og niðurløgum. Kanningar vísa, at tað, sum í størstan mun avger, um pør eru nøgd við parlagið, er, hvussu nógva gleði og stuttleika, tey hava saman. Somu kanningar vísa, at tað, sum í størstan mun avger,


TOSA

Vit hava tvey oyru og ein munn. Tí áttu vit at lurta tvær ferðir so nógv, sum vit tosa. Í parlagnum eru ósemjur langt frá so vandamiklar, sum tá pør krógva ella fjala ymiskt fyri hvørjum øðrum. Loyndardómar elva til misálit.

Setið tykkum fyri at tosa saman og vera opin fyri hvørjum øðrum. Tosið um nógv ymisk evni. Havið áhuga í tí, sum hin hevur áhuga í.

Lærið at geva tykkum stundir at tosa saman, tá tit dagliga sita saman við borðið og eta. Tosið ikki bara um evnir og lutir. Tosið eisini um kenslur og dreymar. Veljið røttu tíðina og rætta staðið at tosa saman. Lær teg sjálvan at tosa. Lær at brúka gott orðaval. Les bøkur um samskifti.

Nakrir tankar um at lurtaAt lurta er eitt gloymt

kynstur. Av tí at vit ikki duga at lurta, geva vit okkum sjálvum mangan nógvar óneyðugar trupulleikar: misskiljingar, særdar kenslur, misskiltar upplýsingar, mistar týdningarmiklar sannleikar, skomm og ørkymlan.

At lurta er aktivt – ikki passivt. At lurta er at hoyra, hvat verður sagt, og hvussu tað verður sagt.

At lurta er at hoyra orð og tað, sum er millum orðini.

At lurta er at hoyra orð og at hoyra, við hvørjum tóna og undirtóna orðini verða søgd.

At lurta er at hoyra orð og við hvørjum andlitsbragdi, tey verða søgd.

At lurta er at hoyra orð og við hvørjum likamsbragdi, tey verða søgd.

Kanningar vísa, at uml. 80% av samskiftinum millum fólk er orðaleyst – uttan orð. Andlitsbrá, útsjónd og útstráling, tónalag og likamsmál eru størsti parturin av samskiftinum.

Eitt hoyrandi oyra hevur grøðandi megi og kann bjarga einum kølnandi parlagi, forða fyri oyðiløgdum samfelagi millum foreldur og børn og kann forða fyri misskiljingum millum vinir. Tað kann grøða brotin hjørtu, vónleysar sálir og ørkymlað sinni.

70 PREIMAi 2013

um pør eru villig at binda seg til parlagið, er, hvussu nógva gleði og stuttleika, tey hava saman. Einki annað gevur pørum størri kenslu av vinskapi enn tað at kunna byggja á somu lívsvirðir, at gleðast um felags áhugamál og at hava inniligt samskifti.

forðingAr fyri vinAlAgi Í PArlAgnUmTíð, børn, húsligt arbeiði og arbeiðslív forðar ofta fyri góðum vinalagi millum pør. Tað leiðir tíverri til, at nógv hava kensluna av, at fyrr vóru tey vinir, men nú eru tey gift, og tí gevast tey at liva sum hvørs annars bestu vinir. Prátið í parlagnum er mest um evni sum arbeiðsbýti í heiminum, trupulleikar við børnunum, trupulleikar við pengum, viðlíkahald av húsum og bili, familjutrupulleikar í víðkaðu familjuni og hundin ella kettuna hjá grannanum. Pør finna sær ofta vinir uttan fyri parlagið at tosa um felags áhugamál á ein

slíkan hátt, at báðir partar hava gleði av hesum. Og um pør ikki ansa eftir, so er prátið í parlagnum um trupulleikar, stúran, ónøgd, gremjan og sjáldan um áskoðanir og áhugamál.

Men endamálið við parlagnum er, at vit gerast hvørs annars bestu vinir. Og tí má vinalagið røkjast. Tað gera vit við at seta tíð av til hvørt annað, at seta tíð av til samveru, har vit ikki tosa um ósemjur og trupulleikar, men heldur njóta samveruna við hvørt annað. Tí tá alt kemur til alt, so er ein vinur ein, sum er glaður fyri at síggja teg, og sum ikki hevur ætlanir um at broyta teg. Vinalag er kjarnan í einum støðugum og góðum parlagi. Vit verða glað og nøgd, um vit hava eitt gott vinalag, og eitt gott vinalag hongur neyvt saman við, at vit vita, hvussu vit hava tað hugnaligt og stuttligt saman.

Minnist til, at Sálomon og Sulamit lærdu at brúka tíð saman og at samskifta inniliga, áðrenn tey vórðu gift! Mynstrið, sum vit leggja, tá vit ganga saman, kemur at mynda árini frameftir.

stev 4 fyrigev og endUrreis (6:4–12)

Líka mikið, hvat kemur á lívsleiðina, so hevur eitt par, sum eru bestu vinir, altíð viljan at fyrigeva hvørjum øðrum og endurreisa forholdið, tá ið tað er neyðugt. Uttan viljan at fyrigeva og endurreisa, eru lítlar vónir fyri góðum parlagi. Nógv parløg verða oyðiløgd vegna samansavnað agg og vantandi fyrigeving gjøgnum nógv ár. Fyrigeving gevur pørum møguleika at geva bæði sær sjálvum og hvørjum øðrum eina nýggja byrjan og nýggjar møguleikar í lívinum.

Fyrigeving kann síggjast sum strikað skuld, ið ein

hevur valt at lata hinum eftir. Tí er fyrigeving ikki bert at siga "Gloym tað", men at velja ikki at minnast. Tað er sum ein segði: "Eg minnist heilt greitt, at hatta havi eg gloymt!" Fyrigeving hevur tó ikki við sær, at pínan fer burtur. Men pínan missir sín brodd, tá ið ein fyrigevur. Ein fær ikki ilt longur at tosa um arrini. Tess meiri opin eg eri fyri pínuni, tess djúpari verður fyrigevingin, og tess betri verður samfelagið. Skommin minkar og verður í nógvum førum burturbeind.

Fyrigeving tekur heldur ikki burtur ábyrgdina hjá hinum fyri niðurbrótandi atferð. Tann, sum særir, eigur altíð ábyrgdina at biðja um fyrigeving og at gera sítt til fyri at broytast. Tí er fyrigeving ikki ein sjálvvirkandi semja, har trupulleikar verða loystir við at tiga og goyma burtur. Nei, tað er at taka fulla ábyrgd av og seta orð á tað skeiva, ið er gjørt. Tí er fyrigeving ein tilgongd, sum í nógvum førum kann taka langa tíð. Ð

Vit hava tvey oyru og ein munn. tí áttu vit at lurta tvær ferðir so nógv, sum vit tosa

vol. 04 PREI71


NæSTU ferð

PrAKtisK stig Í fyrigevingArtilgongdini:4Avtalið eina tíð at tosa saman um trupulleikan.

Ikki útseta!4Semjist um, hvat tit skulu tosa um – hendingar,

mynstur og fjald evni4Tosið saman um sannroyndir og kenslur hjá

báðum4Tann, sum hevur sært, biður um fyrigeving4Tann, sum er særdur, velur at fyrigeva4Kanska er neyðugt við nøkrum broytingum

Fremjið broytingarnar, ikki útseta!4Fyrigeving kann taka tíð. Verið tolin og

umberandi

úrslitið Av fyrigeving4Fyrigeving er ein sigur fyri bæði4Fyrigeving gevur tryggleika4Fyrigeving endurreisir4Fyrigeving setur í frælsi4Fyrigeving er ongantíð uppiborin – upplivingin av

náði og miskunn4Fyrigeving er ikki at gloyma, men at velja ikki at

minnast, og ístaðin at gera gott4Fyrigeving skapir búnaskap4Fyrigeving gevur vón fyri framtíðini

úrslit 4: tey finnA stevið sAmAn (6:13)

Úrslitið av øllum er, at tey dansa saman! Tey finna stev ið saman! Ikki bert tað, men tey dansa saman við Gudi. Tey dansa sum í „Mahanajim.“ Tað var staðið, har Gud opinberaði seg fyri Jákupi og gav honum nýtt navn – nýggjan samleika. Myndatalan er, at tá ið tví dráttur og konflikt verða rætt handfarin, fer hetta at leiða eitt par til at „dansa í Guds nærveru.“ Gud sign ar tey gjøgnum truplar tíðir og gevur teim um nýggj an samleika. Hetta er ein guddómlig gleðisveitsla, har tey dansa saman. Tey ferðast í gleði og ganga fram við felags stevi! Tvídrátturin endar í fyri geving, endurreisn, kærleika, gleði, dansi og eini nýggj ari brúðarnátt. Kærleikin er ikki kólnaður, men er vaksandi. Intimiteturin er ikki minkaður, men vorðin djúpari.

Tá vit gera av ikki at svara illa aftur, tá hin særir, taka fulla ábyrgd av okkum sjálvum, eru opin fyri ærlig um samskifti og velja at fyrigeva og endurreisa, so verð ur hvør dagur ein nýggjur møguleiki at skapa eitt gott og sunt parlag.

í næsta og síðsta parti í

røðini fara vit at síggja, hvussu árini ganga, og sulamit og sálomon

gerast gomul saman. men spurningurin

er: klára tey at halda intimitetin

vaksandi, forholdið livandi

og vónirnar bjartari, sum tey

eldast?

72 PREIJuNi 2013

TEL. 54 25 00

NÝTTÍ VØRU-HÚSINUMVit umboða nú vælumtóktamerkið MUUTO. Nógvarspennandi vørur

www.muuto.com Vørurnar eru bert at fáa í møbladeildini hjá Vøruhúsinum á Hjalla

Heiðagarður er ein nýggj íbúðarbygging í Runavík. Her millum náttúru og útsýni fer fólk at bú leikast. Umstøðurnar verða framúr við tí maka leysa útsýninum yvir Skálafjørðin og Tofta vatn, sum hevur verið karmur um mangar góð ar løtur. Og spákar tú oman eftir gøtuni, ert tú í sjálvum hjartanum í Runavík við handlum og tænast um.

Miðað verður eftir at skapa eitt

umhvørvi, ið gevur fólki frið og tryggleika, samstundis sum tað verður góður karmur um felagslívið hjá grannalagnum. Við sínum vøkru bygningum, hugnaliga øki og gøtum og sínum nær lagda og skipaða arkitekturi, verður bygg ing in eisini ein hugvekjandi partur av bý num. Uttanum húsini verður felags øki, har grannalagið hevur høvi at skipa fyri felags tiltøkum. Her eru gróðursettir

runnar, ið geva lívd og nærleika til hugna og spæl við snøggum gøtum ímillum, sum binda økini saman.

Tað er byggifelagið Articon, sum stend ur fyri byggingini, saman við Selmar Nielsen Arkitekti. Byggingin fevnir um tríggjar bygning ar við tilsamans 23 íbúðum. Íbúðarstøddirnar verða millum 66 fermetrar og 134 fermetrar.

Heiðagarður

íbúðarbygging í runavík

ARKiTEKTuRuR

74 PREIMAi 2013

"MIðAð VERðUR EFTIR AT SKAPA

EITT UMHVøRVI, Ið GEVUR FÓLKI FRIð OG TRYGGLEIKA"

útsýnið

grøn orkaÍbúðirnar verða hitaðar

við grønari jarðarhitaorku. Hetta saman við eini væl bjálvaðari bygging, ger at íbúðin verður sera

orkuvinarlig

vol. 03 PREI75

ARKiTEKTuRuR

Íbúðirnar eru gjørdar úr góð um tilfari. Gólvhiti er í øll um rúmum. Gólvini í baði rúminum og dur i num eru løgd við flísum. Í øðr um rúmum eru gólvi ni løgd við eikiparket.

Køkar, garderobur og hvít vørður eru úr góð ari góðsku. íbúðin er útgjørd við køli/frysti skápi, induk tións kóki plátu, eymhettu, inn bygdum bakar ovni og inn bygdari uppvaski ma skinu. Í baði rúminum er vaski maskina og turki trumla.

Til hvørja íbúð er eitt 4 m² stórt goymslu rúm, sum liggur á 1. hædd.

Allar íbúðirnar hava at gongd til felags elevator, sum hevur samband við parkerings plássið á eystur síðuni.

um íbúðirnar

Byggifelagið Articon stend ur fyri byggingini, saman við Selmar Nielsen Arkitekti. Skyn selir íbúðirnar

www.sna.fo

www.articon.fo

www.skyn.fo

23 íbúðirÍbúðarstøddirnar verða millum 66 fermetrar og 134

fermetrar

76 PREIMAi 2013

TÍ TIT IKKI ERULÍKASÆL

295.000 kr.

TANN SPILDURNÝGGI VOLVO V40

Vísta modellið er útgjørt við eykaútgerð. Brennievnisnýtsla 27,8 km/l. Prísurin er uttan leveringskostna. Tilboðið er galdandi so leingi sum bilurin er á goymslu.

WENZELP/F Wenzel | Akranesgøta 5 | 100 Tórshavn | tel. 354500 | [email protected] | www.wenzel.fo

KOSIN SUM ÁRSINS VINNUBILUR 2013 VOLVO V40 PRÍSUR ÚR

Panikkaldurin myta ella fakta

EYDNA SKAALE [email protected]

TEMA

78 PREIJuNi 2013

Komin í 40'ini. Lívið ekur á skinnarum, alt sær út til at fungera væl – tað er nú, tað ber til at lena seg afturá og heysta

tað, tú sáddi í 20'unum og 30'unum. Men brádliga kemur rastleysheitin sníkjandi og køvir idyllin. Tað gerst lívsneyðugt at venja sum eitt ørt, keypa eina motorsúkklu, skifta klædnastíl ella at skifta konuna út við 20 ára gomlu kontórdamuna. Hvat er tað, sum hendir? »Panikkaldurin«, svara vit sum við ein munn og

rista við høvdinum. Men er hetta við obligatoriska panikkinum í 40'unum faktuelt? Ella byggir tað á mytur og ógrundaðar

pástandir? Hvussu umfatandi er tað?Og hvat við konufólkunum?

Á komandi temasíðunum fara vit djúpri niður í evnið

vol. 03 PREI79

40’ini ávirka okkum øll

suni poulsen, sálarfrøð ingur uM paniKKaldur

TEMA

80 PREIMAi 2013

– Grundleggjandi snýr tað seg um, at tú knapp liga fatar, at lívið helst er komið meiri enn í helvt, og tú hevur styttri tíð frammanfyri tær, enn tú hevur aftanfyri teg, sigur Suni Poulsen, sálarfrøðingur.

– Panikkaldurin er heilt avgjørt ein veru leiki. Suni Poulsen er avgjørdur á málinum og

let ur ongan iva vera um, at talan greitt er um fakta heldur enn eina mytu.

Tað er eitt sindur ymiskt, hvussu vit reagera, og hvussu tað kemur til sjóndar. Men vit skulu øll ígjøgnum hesa tíðina – bæði kvinn ur og menn. Tú kanst kalla tað 40árakrepp u na, panikkaldurin, mitt lívskreppuna, tann næsta pubertetin, ja, tað eru nógv heiti.

long fortíð – stutt fraMtiðSuni greiðir frá, at tá vit náa ein ávísan ald ur onku staðni millum 35 og 50 ár, koma vit í eitt eksistentialistiskt vakuum, har vit ger ast reflektiv. Hetta fellur ofta samstundis við, at vit koma í yvirgangsaldurin, og vit eru ikki eins vital, og vit vóru.

– Tá vit varnast, at vit hava longri for tíð enn framtíð, ávirkar tað okkum onkurs vegna. Vit evaluera lívið, og vit samanbera okkara støðu við okkara dreymar. Brádliga skilja vit, at tað er ov seint at gerast pro fess ion ellur fótbóltsspælari, víðagitin tón leikari ella yvirlækni, sum vit annars al tíð droymdu um. Og tað kann vera ringt at síggja í eyguni, at okkara dreymar aldri kunnu realiserast. Tað kann elva til eina trongd eftir at skifta til dømis yrkisleið, frí tíðar ítrív, arbeiðstíð, parlag, útsjónd alt í ein um, tí vit hugsa, at um tað skal vera, so skal tað vera nú.

Harumframt er tað ofta í hesum tíðarskeið num, at vit missa foreldur okkara, ella at leik lutirnir skiftast um, soleiðis, at tey nú hava størri tørv á okkara hjálp, enn vit hava á teirra. Hetta er somuleiðis við til at markera eitt týðiligt skifti á lívsleiðini, og tað kann skapa trupulleikar fyri summi, vísir Suni á.

Hann greiðir frá, at í tannárunum snýr tað seg um at finna útav, hvørji vit eru; í 20'unum snýr tað seg um útbúgving og at finna ein maka, meðan vit í 30'unum fáa fa mil ju og stríðast við karrieru. Tað gongur við rúk andi ferð, og vit hava kanska ikki tíð og um støður at steðga á og reflektera yvir tað, sum hendir.

tey panisKu 40'ini– Men tá vit so koma í 40'ini, eru vit líkasum komin uppá slætt. Karrieran er komin uppá pláss, vit eru fíggjarliga omaná, og børnini eru við at gerast vaksin og krevja tí ikki eins nógv av okkara tíð.

– Nú fáa vit alt í einum tíð til at evaluera okk ara lív. Fyri summi er niðurstøðan, at lívið er heilt okey. Fyri onnur koma spurningar sum »var hetta veruliga tað?«. Og tað er her, at vaksin skilafólk brádliga kunnu fara í pa nikk, greiðir Suni frá.

Hann vísir á, at tað eru elegantir mátar at klára hetta skiftið uppá, og tað eru sanni liga eisini óelegantir mátar. Men felags fyri okkum øll er, at vit gera okkum nakrar tankar um tað skiftið, sum hendir frá 30'unum til 40'ini.

Tey, sum fara í panikk – og sum vit kanska leggja best merki til – eru ofta tey, ið gera kollveltandi broytingar.

– Vit kenna dømini um mannin, sum vil skiljast, leigar eina íbúð í Danmark, keyp ir sær ein kassaguitara og eina Harley Davidson og byrjar at jakstra smágentur. Ella um konuna, sum gongur fitnessamokk, skiftir klædnaskápið út við seinasta skríggj til tannáringar, byrjar at dyrka vampýrar nar frá Twilight og hongur út í Sirkus,

fyri at fjeppast uppi í ungu sjeikunum har, reksar Suni upp.

– Onkursvegna royna tey desperat at liva lívið einaferð afturat.

Hvussu ávirKar tað?Suni metir, at tað sum heild er munur á, hvussu mann fólk takla hetta skiftið saman borið við konufólk, tó at tað eisini er sera ymiskt, hvussu vit reagera sum einstaklingar.

– Summi fáa bara nakrar nýggjar og øðrvísi tankar og kenslur. Onnur fara í panikk í orðsins sanna týdningi, tí tað er við at vera seinasti møguleiki at realisera onkrar dreym ar ella at gera grundleggjandi broyting ar við tað, tey eru misnøgd við. Og so eru tað eisini eini 10%, sum koma í eina djúpa ek si stenti ella kreppu og mugu hava hjálp, greið ir Suni frá.

Hjá summum er reak tiónin vend úteftir, og hon sæst við, at tey handla og gera eina rúgvu av sjónligum og materiellum broyt ingum. Onnur reagera meiri inneftir, skifta hugsunar hátt, fáa onnur virði – og kunnu fáa sálarligarligar trupulleikar so sum ang ist ella tunglyndi.

Men hóast tað eru dømi um fjáltur stungnar menn og paniskar konur, so er tað tó eisini nógvar mytur knýttar at 40'unum.

– Hetta er eitt tíðarskeið, sum er eyðmerkt av endurskoðan, meting og eftirmet ing. Tað eru tey allarfægstu, sum fara púr asta í panikk, men tey, sum gera, eru sera sjónlig.

Suni vísir á, at kreppan mitt í lívinum serliga er eitt fyribrigdi í londum, har ung dómur er hevjaður til eitt ideal. Í øðrum mentanum, til dømis í Japan og India, letur ikki til, at 40'ini eru knýtt at panikki og kreppu.

Men vit verða tó øll onkursvegna merkt av, at eitt skifti fer fram, og at lívið er meiri enn hálvrunnið.

Brádliga sKilja vit, at tað er ov seint at gerast pro fess ion ellur fótBóltsspælari, víðagitin tónleiKari ella yvirlæKni, suM vit

annars al tíð droyMdu uM

vol. 04 PREI81

– Menn reagera meiri úteftir, enn kvinnur gera. Tað er ofta meiri sjónligt, tí teir fara ógvusligari til verka, tá teir gerast rastleysir av aldrinum. Tað er nú, motorsúkklan skal keypast, starvsleiðin

broytast, kroppurin venjast ella konan skiftast út. Men hetta skapar ikki altíð eydnusemi og frið, vísir Suni Poulsen á

Tað eru hjá monnum nakrir høvuðsbólkar, har panikkurin serliga sæst aftur

menn í panikkaldrinum

r

TEMA

82 PREIJuNi 2013

Materiell tingKnappliga er ein Harley Davidson motor súkkla tað einasta, sum hann ynskir sær. Nú hevur hann eisini bæði ráð at keypa hana og tíð at koyra við henni. Hann fer allan vegin og keypir sær eisini motorsúkkluleðurklæðini, sum hann heldur vera sera tjekkað, men sum bara fáa hann at síggja fjákutan út. Hann droymir um tann langa koyritúrin gjøgnum Afrika, har hann kann fáa luft und ir veingirnar, merkja lívið og útliva dreymin – uttan konuna og børnini.

nýtt parforHoldKnappliga tykist tann 20–30 ára gamla kontórdaman, pedagog hjálpar in í barna garðinum hjá tí yngsta barninum ella kanska frisør daman sera áhugaverd, fitt og inspi rerandi. So ung og full av lívi. Hon sær upp til hansara og eggjar hansara trá. Kanska átti hann at satsað uppá eitt tílíkt for hold. Har finst uttan iva størri eydnusemi enn hjá konuni, sum er eitt gamalt grenj. Hann sær ikki, at hann nú nærkast marki num, har miðaldrandi menn

blíva stemplað ir sum »gamlir grísar«.

nýtt starvKnappliga gerst grannskoðarin kedd ur av sínum starvi. Hetta var ongan tíð tað, hann droymdi um – og hvat hendi við hansara dreymi um at liva av tónleikinum? Uttan stórvegis rannsakan sigur hann starvið upp, keypir ein kassa guitara og fer at koyra taxa fyri at hava ráð at liva, meðan hann dyrk ar sítt guitarspæl. Um heim urin hevur ilt við at skilja hann, og tað kann serliga ganga har útyvir par forholdið.

nýtt frítíðarítrivKnappliga gerst tað týdningar mikið at ansa eftir kroppinum og hugsa um heilsuna. Búk urin, sum seinastu árini sníkjandi er vaksin, skal nú av aftur! Hann fer at renna og verður púra bitin av tí. Skjótt nýtir hann nógva tíð til venjing og til dømis at renna marathon.

at fylgjast við teiMuM unguKnappliga heldur hann, at G! festival urin er tað feitasta í verðini, og hann gleðir seg at

koma í sam band við øll tey ungu, frísku fólk i ni har. Hann fyrireikar seg og keyp ir supersmart klæðir, sum hann tó er umleið 20 ár for gamal til. Men heldur enn at varnast hans ara nýfunna kulsemi, so síggja fólk hann, sum tað hann er: desperat ur, paniskur og miðaldrandi.

sofan og sjónvarpiðTað eru tó ikki allir, ið fara í panikk um, at freistin er um at renna út fyri dreymunum. Summir fara nevniliga heilt í hina veitina, gerast apatiskir og stagnera. Sofan er teirra trúfasti vinur, og sjónvarpið er altíð tendrað, óansæð hvat tað vísir. Eins og kvinnur nar fara menn eisini ígjøgnum eina krops liga skiftistíð. Hon serliga merkt av, at testosteronið fellur. Tað er verri at halda vektini niðri, berir blettir síggjast á høvdinum og vitaliteturin er farin. Ofta er tað nú hann, sum nýtir høvuðpínu sum undanførsu, tá konan byrjar at nálgast – bæði tí hann ikki hevur hug, og tí potensurin er vorðin svikaligur.

paniKKur ella iKKi?– Broytingar, sum menn í 40’unum ofta føra út í lívið, kunnu bæði rigga væl – men tær kunnu eisini tykjast púra malplaseraðar og ótrúverdigar, heldur Suni Poulsen.

Hann vísir á, at fleiri átaka sær ein leiklut, sum als ikki hóskar til teirra, og tað er ofta tá, at teir enda við at verða bólkaðir sum paniskir.

Men er tað ikki ektað, sum tú gert, so hevnir tað seg aftur. Um tú í panikki hevur keypt eina flotta motorsúkklu, er skjótt til, at hon endar við at standa í garaguni til onga nyttu. Tað sama ger seg galdandi, um tú hevur skift konuna út við eina 20 ára gamla, uttan at hugsa teg stórvegis um. Tá gongur ofta ikki long tíð, fyrr enn tú heldur ikki orkar tað forholdið.

– Tann miðaldrandi maðurin hevur ikki nógv í felag við ta ungu gentuna, og tað endar ofta við, at hon heldur hann vera gamaldags, tá hann ikki orkar ella tímir at fylgja við henni, og hann heldur hana vera fjákuta og fávitskuta.

Suni vísir á, at tann veruligi niðurtúrurin kann koma, tá eydnan seinni als ikki vísir seg vera í tí, maðurin í panikki gjørdi ella keypti. Trupulleikarnir stava jú innan úr honum sjálvum, og ikki frá tí umhvørvinum, hann hevur roynt at broyta.

tær væl uMHugsaðu Broytingarnar– Hinvegin er tað eisini ein sannroynd, at vit hava betri umstøður at nýta tíð til okkum sjálvi í hesum aldri num. Summir menn gera broytingar, sum veru liga tykj ast autentiskar. Um tað gevur meining, sum teir gera, ja, so er tað trúverdigt hjá umheiminum eisini.

– Tað kann vera, at teir nústani kenna, at teir kunnu geara niður á arbeiðnum og tilláta sær at nýta nógva tíð til venjing. Tað kann eisini vera, at tað nústani nú er fíggjarligt yvirskot til motorsúkkluna, sum altíð hevur stað ið á ynskilistanum, vísir Suni á.

Somuleiðis kann parforholdið hava skinklað í fleiri ár, men nústani nú, tá børnini eru størri, kennist tað for svarligt at enda tað. Broytingarnar kunnu eisini heilt einfalt skyldast huginum at mennast, royna nýggj ar avjóðingar og taka av møguleikum, sum vísa seg.

So hóast stórar broytingar ofta henda um júst hetta mundið, so er tað ikki panikkaldurin, sum er orsøkin til tær allar, hóast vit ofta hava lyndi at halda tað, slær Suni fast.

menn í panikkaldrinum

tað eru Hjá MonnuM naKrir HøvuðsBólKar, Har paniKKurin

serliga sæst aftur

vol. 04 PREI83

kvinnur í panikkaldrinum

– Kvinnur reagera í stóran mun inneftir. Tær eru meiri kenslubornar og hugsandi, og panikkurin kemur serliga til

sjóndar í stríðnum fyri at halda útsjóndini við líka. Men tað eru alsamt fleiri, sum gera stórar broytingar hetta tíðarskeiðið

eisini, sigur Suni Poulsen

Eisini hjá kvinnunum sæst panikkurin aftur í nøkrum høvuðsbólkum

TEMA

84 PREIJuNi 2013

KropsdyrKanVenjingin fer brádliga at fylla sera nógv, tí kroppur in skal hald ast við líka, so leiðis at ávirkanin av tíðar innar tonn skal síggjast sum minst. Slappir og hang andi yvirarmar og appelsinhúð á løru num skulu hald ast burtur, fyri at varð veita illusjónina um ung dóm. At kroppurin kem ur í yvirgangs aldurin ger, at kvinn an hevur minni østro gen. Harvið tyng ist hon lætt ari, og tað er verri at klænka aft ur. Tískil kostar tað nógvar tímar í fitnesshølunum. Og so er tað ofta nú, at dreym urin um eina tato vering verður reali seraður.

vaKur leiKarøKtHeldur enn bara at fáa eina andlits við gerð og eina masku av og á, verður sterk ari lútur nú nýtt ur fyri at vaska aldur tekinini burtur. Tað verður bæði sogið og sproytað, skor ið og strammað. Restylane, botox, sili kone, tannbleiking og feittsúgvingar eru millum amboðini.

KlædnaKreppaHvussu skal man klæða seg, tá man fer um tey 40, men fram vegis kennir seg sum 25? Nógvar kvinn ur lata seg í nýggj asta skríggið við ung dommiligum klæðum, sum á ong an hátt klæða teirra aldrandi kroppi. Hóast tær sjálvar halda seg rigga væl, so er tað, sum verður tut lað í krókunum, tá tær ganga framvið, ikki neyðvendigvís rós andi orð.

tunglyndiAt síggja foreldrini eld ast og møgu liga doyggja, kann skapa ein deyðs ótta, sum elvir til sálarligar trupul leikar og tung lyndi. Dupult so nógvar kvinn ur sum menn líða av tunglyndi, og ein introvert reak sjón uppá skifti sárini og mitt lívs kreppuna kunnu møgu liga vera ein av orsøku num til hetta. Onk rir granskarar meta eisini, at klimak teri'ið, tá hormon balansan í kroppi num broytist, og kvinn an ikki long ur er burðarfør, fær ov stóran part av skyldini fyri kenslu ligu rutsjitúrarnar. Mittlívskreppan spæl ir nokk eisini inn, verður mett.

yngri MannAt finna sær ein yngri maka er ikki longur nakað, sum menninir hava patent uppá. Hjá kvinnu num hevur fyri brigdið enntá fingið eitt heitið. At vera ein »cougar« ella ein puma, merkir at vera ein kvinna yvir 40, sum finnur ein nógv yngri sjeik, og tað hevur verið ein vaksandi tendensur.

Betri sjálvsálitMen ikki allar kvinnur heingja seg desperat í útsjóndina. Fleiri fáa betri sjálvsálit og duga nú betur at á seta sítt egna virði, enn tær nakrantíð áður hava gjørt. Tær halda seg ikki longur vera verri fyri enn menn i nir, tær bjóða seg fram og uppsøkja leiðslu størv, politikk og avbjóðingar. Børn ini klára seg sjálvi í størri mun, og tað gevur teimum eina fríheit, sum tær ikki hava havt í ára vís. Nógvar kvinn ur blóma veru liga í 40'unum og tykjast harvið sterk ari enn tann trilv andi, for virraði og panikk rakti maðurin.

tær vøKru fáa størri trupulleiKar– Hetta er ikki vísindaliga prógvað, men tað kann væl hugsast, at tær kvinnur, sum altíð hava verið vakrar, og sum hava fingið stórt uppmerksemi og goodwill orsakað av teirra útsjónd, hava verri við at takla 40'ini, heldur Suni.

– Vakurleikin fánar, men tær hava ilt við at skilja, hvat tað er, sum hendir, og tær kenna, at tær mugu kapp ast við yngru ættarliðini. Tað er greitt, at tað krevur støðugt meiri arbeiði at berjast móti aldursteknunum.

Suni vísir á, at hendan tíðin sum heild er merkt av eini sterkari nøktan av teirra ego. Men tað kann tó skjótt enda við at verða bæði smápatetiskt og beinleiðis pínligt at síggja, tá kvinnur í 40'unum royna at skapa eina ímynd av, at tær framvegis eru ungar.

yvirsKot ella paniKKur?Eisini kvinnur nýta 40'ini til at endurskoða og reflektera yvir lívið. Niðurstøðan kann vera, at lívið er júst sum tær ynskja sær tað. Men hon kann eisini vera, at tær keða seg í dagliga trummirumminum, og at tær hava størri potentiali, enn tær higartil hava út foldað. Tær hava kanska tikið tunga takið har heima, meðan maðurin hevur dyrkað sína karrieru, og nú kenna tær seg brádliga fastlæstar í heimligu rutinunum. Maðurin heima á sofuni er teimum ein kleppur um beinið, og tí verður hann sparkaður út.

Hóast tað kanska kann tykjast, sum panikkur er komin í, tá kvinnur í fjørutunum gera stórar broyt ingar, sum at skifta makan út, skifta starv ella fara uppí politikk, so kann talan tó eins og hjá monnunum vera um, at tær endiliga hava møguleikan.

– Hetta tíðarskeiðið verður eisini nevnt yvirskotsaldurin, tí vit nú hava ráð, tíð og eginleikar sum gera, at vit kunnu realisera okkara dreymar. Og tá vit endi liga fáa møguleikan er tað býtt, um vit ikki taka av.

Suni vísir somuleiðis á, at tað er ein ovurhondsstórur ídnaður, sum vendir sær til fólk í aldrinum frá seinast í 30'unum til síðst í 50'unum. Tað eru bæði tilboð viðvíkjandi útsjónd, lívsstíli, ferðum, yoga – ja, til boðini eru óendalig. Orsøkin, metir Suni, er ikki bert tað, at hetta er ein lættur málbólkur í panikki, men kanska eins nógv, at hetta er ein resursusterkur mál bólkur, sum veit, hvat hann vil, og sum hevur ráðini, tíðina og eitt drive til at mennast og gera okkurt nýtt.

eisini Hjá KvinnunuM sæst paniKKurin aftur í nøKruM

HøvuðsBólKuM

vol. 04 PREI85

Tað ber til at loysa

trupulleikan!Hóast øll skulu ígjøgnum reflekterandi aldurin, so er ikki

neyðugt at fara í panikk. Tað eru nevniliga vegleiðandi uppskriftir til, hvussu vit kunnu koma ígjøgnum hendan partin av lívinum á virðiligan og mennandi hátt. Loysnin

liggur í ósjálvsøkni og at leita eftir djúpri virðum

TEMA

86 PREIMAi 2013

Hóast tað eru mong dømi um, at skiftið fra 30'unum til 40'ini ikki hepnast serliga væl, tí fólk bæði gerast panisk, desperat og fáa sálarligar trupulleikar av tí, so eru tað sanniliga eisini dømi um tað øvugta.

eriKson og ósjálvsøKniSuni Poulsen, sálarfrøðingur, nevnir amerikanska psykoanalytikaran, Erik Erikson, sum hevur býtt sosialu menningina upp í átta ymsar fasur, sum kunnu gera tað lættari at skilja, júst hvat tað er, sum hendir í panikk aldrinum.

– Erikson lýsir psykososialu menningina, sum menniskjan fer ígjøgnum frá føðing til deyða. Hann kemur somuleiðis inn á tær sosialu avbjóðingarnar, sum vit møta á okk ara ferð gjøgn um lívið.

Sambært Erikson snúg va tær fyrstu seks fasur nar seg um barndóm, ungdómstíð og tað spírandi vaksna lívið.

– Sætta fasan snýr seg um fyrsta partin av vaksna lívi num, tá vit framleiða. Tað hevur týdning at leggja orku í arbeiðslívið og at byggja eina karrieru. Somu leiðis skulu vit finna rætta makan, fáa børn og taka okkum av teim um. Hetta er ein ferðmikil tíð, har vit hava ilt við at reflektera.

Sjeynda fasan er seinni parturin av vaksna lívinum og er merkt av, at vit antin duga at finna nøgdsemi í tí, vit hava uppnátt ella, at vit hinvegin hava eina kenslu av, at lívið er farið, uttan at vit náddu tað, vit ætlaðu. Úr slitið er tí antin ein kensla av integriteti ella av ørkymlan – kanska panikki.

– Tá vit koma í 40'ini spyrja vit okkum

sjálvi, um okkara lív ger nakran mun. Um vit hava nakað at siga í tí stóru myndini. Um okk ara lív ikki samsvarar við dreymin, vit høvdu, er skjótt til at missa fornuftin, greiðir Suni frá.

Tey, ið kenna seg ørkymlað, hava lyndi til at leita aftur til undanfarnar fasur, sum hoyra 20'unum og 30'unum til. Tá fara tey aft ur at leita eftir einum ungum maka, gera eina nýggja familju og møguliga skapa eina nýggja karri eru – hesuferð bara við meiri vit an. Tey byrja sostatt av nýggjum við vón um, at tey kunnu gera tað betri aðru ferð.

– Hetta nøktar tó sjáldan tørvin og sissar ikki rast loysið. Hinvegin kann tað tykjast inn

an tómt og í grundini skapa enn størri rastloysi og fleiri frustratiónir, greiðir Suni frá.

loysninTá spurningar sum: »Ger mítt lív ein mun?« ella »Havi eg nakað at siga«, treingja seg á, snýr tað seg um, at vit skulu halda uppat bara at dyrka okkara ego.

– Rætti mátin at sleppa undan at fara í panikk er veruliga at byrja at gera ein mun og engagera okkum í menniskju, umheimin og alheimin, vísir Suni á.

– Tú hevur ikki longur tørv á at arbeiða fyri at tjena fleiri pengar, tí tú ert komin uppundan. Men hvat gert tú so við títt yvir

skot av tíð, orku og peningi? Jú, tað, sum kann bjarga tær, er at gera meiningsfult og frí villigt arbeiði. At leggja orkuna í at gera heimin betri.

– Heldur enn at stagnera ella at leita aftur í tíðina fyri desperat at liva lívið um aft ur, so hjálpir tað at innvolvera teg.

– Tað snýr seg um at elska, uttan at tað bara handlar um sex, um at stuðla børnunum í at menna seg sum ábyrgdarfull vaksin, uttan at vit tó yvirverja tey. Tað snýr seg um at skifta leiklut og byrja at taka sær av gomlu foreldrunum, at nýta tíðina kreativt og at gera okkurt fyri samfelagið.

djúpa Meiningin – Tá vit eru yngri, tosa vit ofta nógv um ideal ismu. Tað verður tó sjáldan til meiri enn prát, tí orkan er ikki til at føra hana út í lívið. Men nú lívið er hálvrunnið, hava vit um støð ur at liva idealistiskt – og vit hava gott av at gera tað, vísir Suni á.

Hann greiðir frá, at ígjøgnum lívið hevur tað í stóran mun snúð seg um at positionera okk um bæði sexuelt, men eisini tá tað kemur til vald, image og pengar.

– Tá tú ert komin um helvtina av lívinum, kanst tú relatera til fólk, uttan at tað snýr seg um nakað av omanfyrinevndu. Og tað er, tá man sleppir tí, at lívið verður meinings fult, tí vit gera góðar gerðir uttan at vænta nakað afturfyri. Tað kann geva okk ara lív ið djúpa meining aftur og bjarga okk um und an panikkinum.

Tá kunnu vit jú sannførandi svara altavgerandi spurninginum við svarinum »jú, mítt lív ger ein mun!«

tá vit KoMa í 40'ini spyrja vit oKKuM sjálvi, uM oKKara

lív ger naKran Mun. uM vit Hava naKað at siga

í tí stóru Myndini

vol. 04 PREI87

Jungle sports / TRX

HEiLSA

"Mátin er góður at venja allar vøddarnar, tað veikasta liðið verður sterkari, tann fyrimunin fær man ikki av venjing í maskinum og leysum vektum..."

Eg taki eitt fast tak í reimarnar, beinini eru i lættari gleivstøðu og kroppurin er paralellur við gólvið. Armboyggingar í reimum, tað kann ikki vera so nógv øðrvísi! Eg fari stillisliga niður ímóti gólvinum og mínir armar rista, eg má stríðast fyri at halda javnvágini, bringan, armar, ryggur og búkur arbeiða harðari enn vanligt. Hettar er tungt, men við konsentratión klári eg at halda hendurnar róligar, eg haldi fram og kenni, hvussu hart musklarnir arbeiða. Aftaná 7 reps eri eg útkoyrd, klári ikki eina afturat.

HVATkAnnJUngLEsPORT/TRxgERAFYRIMEg?Jungle sports/TRX er so nógv øðrvísi. Tú kanst blíva sterk ari, skjótari, smidligari, fáa betri javnvág og fyribyrgja skaða. Tú kanst eisini blíva enn betur í øllum øðr um ítrótti, líka frá svimjing til golf.

Vælkomin til ein venjingarhátt, sum øll kunnu vera við til, uttan mun til aldur, likamsstøðu, vekt og hædd. Jungle sports/TRX er ein avbjóðing, ikki bara fyri musklar nar, men eisini fyri góða javnvág.

TRX, Jungle Sports, tað er ymiskt, hvat tey kalla

88 PREIJuNi 2013

hesa venjing, men tað sum hon í tí stóra og heila snýr seg um er, at tú venur í reim um, og tú brúkar tína egnu vekt sum mótstøðu. Mátin er góður at venja all ar vødd arnar, tað veikasta liðið verður sterk ari, tann fyrimunin fær man ikki av venj ing í maskinum og leysum vektum, tí at ó stabiliteturin við at hanga í reimunum styrk ir stuðulsmuskulaturin og minkar møgu leikan fyri, at tú fært skaða. Tú verð ur heilt víst sterkari.

Hesin mátin er fleiri túsund ára gamal. Tað vóru grikkar, sum byrjaðu, og hesin venj ingar háttur bleiv eisini tá sum nú brúkt ur av herinum. Seinnu árini hevur venj ingar hátturin vundið alsamt meiri upp á seg, nógvir fysioterapeutar nýta TRX at byggja upp og styrkja fólk aftur eftir skaða av ymsum slag.

Faroe Fitness byrjaði hesa venjing fyrst í 2012. Hetta er sera væl umtóktur máti at venja. Tey sum venja hjá okkum hava veruliga kent ein mun, og tað hava vit tikið til eftirtektar. Vit hava júst verið í Dan mark á skeið aftur, soleiðis at vit nú fara at hava liðvenjing í TRX ella Jungle Sport, sum vit kalla tað. So kom og jungla!

vol. 04 PREI89

– Eg havi musikalsk foreldur. Pápi spælir nógv til dans og mamma syngur í kóri. So eg havi og havi altíð havt tón leik rundan um meg, sigur Benjamin, sum 4 ára gamal byrjaði at spæla violin, men so uppdagaði hann rock’n’roll, legði violinina frá sær og fór at spæla guitar sum 6–7 ára gamal.

– Tað hevur ongantíð verið nakar ivi um, hvat eg vil. Eg havi langt síðan selt mína sál til tónleikin, sigur Benjamin.

Áhugin var tó ikki beinanvegin fyri gittaranum. Benjamin byrjaði við violinini, men fór so at byrja at róta í plátu savninum hjá fostur pápanum. Har byrjaði hann at lurta eftir Rolling Stones, Beatles og eitt nú Black Sabbath. Eftir tað var ongin ivi – valið fall á gittaran!

– Í dag havi eg eitt sera gott team. Mín barndómsvinur Jan Rúni Poulsen spælir trummur, og Mikael Blak spælir bass og ljómborð – og tað er samstundis hann, sum heldur øllum tí saman, sum vit gera.

– Og so er tað ikki at gloyma gubban, Petur Pólson, ið eg skrivi allar mínar tekstir saman við, sigur Benjamin.

plátusáttmáli– Eg havi fyri stuttum fingið plátusáttmála í Týsklandi. Plátan “Ghost With Skin” kom út í Týsklandi nú í januar. So eg eri júst komin aftur av eini langari evropaferð, har eg havi marknaðarført utgávuna. Eg komi eisini at brúka tað mesta av næsta ári í Týsklandi, Eysturríki og í Sveis. Men tað er altíð deiligt at koma heim at spæla.

– “Ghost With Skin” er fyrsta plátan, har eg royni meg sum sangara og frontfigur. Eg havi frammanundan altíð spælt guitar við teim bestu føroysku tónleikarum, Hanus G. Eivør, Petur Pólson og Guðrið Hansdóttir.

– Men tað byrjaði ein kensla at vaksa í mær, sum eg mátti loyva út. Tí bygdi eg mær eitt team upp við mínum bestu vinum og koyrdi so avstað. Og eg eri sera takksamur fyri, at eg eri endaður, har eg eri í dag, sigur Benjamin í stuttum práti við Prei.

Benjamin Petersen

Fann rockin í plátusavninum hjá Fosturpápanum

SøGan HJÁ BEnJaMin ER Ein SPEnnandi SøGa, ið GOnGuR fRÁ viOlinini Til GiTTaRan OG Ein alTJóða PlÁTuSÁTTMÁla – OG fullTÍðaR MaRknaðaRføRinG uTTanlandS SaMRøða petrina Berg

TóNLEiKARiN

90 PREIJuNi 2013

“so uppDagaÐi Hann rock’n’roll, legÐi Violinina Frá sær og FÓr at spæla guitar sum 6–7 ára gamal”

vol. 04 PREI91

KondittaríKrambúð við servørum

Føroyskt handverk

Vit hava víðkað um Kaffihúsið og um úrvalið av vørum

Kaffihúsið • Bryggjubakki 14 • Tel. 358787 • www.kaffihusid.fo

Kaffihúsið_lýsing_Prei.indd 2-3 29/05/13 14.47

02

01

04

05

03

08

06

tilBØrnini

94 PREIJuNi 2013

07

0914

18

19

15

17

20

16

21

11

13

10

12

01 Toydukka FInDUs 184 kr.02 Leikhúskuffert ECOLOgICALPAInt 599 kr.

03 PáFUgLURFRásCHLEICH 99,95 kr.04 og 05 Toydukkur IDA&EMIL 299,95 kr.

06 Bók bEsTUæVInTYRInIHJáAsbJøRn&MOE 240 kr.07 dreki sAFARILTD 99,95 kr.

08 SmølfarsCHLEICH 39,90 kr.09 Toydukka kARLsOnáTAkInUM 269 kr.

10 Ísbjarnamanna sCHLEICH 69,95 kr.11 Ísbjarnamatpakki sCHLEICH 99 kr.

12 Ísbjarnaungi sCHLEICH 34,95 kr.13 ÍsbjarnaVatnfløska sCHLEICH 99 kr.

14 Bók HAnnsJáLVUREMIL 120 kr.15 Fýlur sCHLEICH 149 kr.

16 Sólbrillur 49,90 kr.17 Glinskúlur 34,95 kr.

18 Tindasvín OkIEDOg 149,95 kr.19 Grísur MOsHIMOnsTER 79,95 kr.

20 Eksja við kúlum 79,95 kr.21 Roknispæl FInDUsOgPETsOn 149 kr.

16 Sólbrillur 49,90 kr.

vol. 04 PREI95

safari

01

02

03

0405

06

07

08

09

01 Skógvar WOnDERs 1.099 kr. 02 Blusa VILA 389 kr. 03 Ringur gLIMMUR 49 kr. 04 Ringur gLIMMUR 49 kr. 05 iPhone cover gLIMMUR 149 kr. 06 Brillur PIECEs 149 kr.07 Taska MAkEUPsTORE 250 kr. 08 Spa Sápa MAkEUPsTORE 95 kr. 09 Sminkupungur PIECEs 119 kr.

96 PREIJuNi 2013

sÓlskYn

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

13

14

12

11

01 Olja nUxEHUILEPRODIgIEUsE 419 kr. 02 Ringur gLIMMUR 49 kr. 03 Ringur gLIMMUR 49 kr. 04 Skógvar FLY 1.199 kr. 05 Armband gLIMMUR 149 kr.06 Neglalakk 001 Agnetha MAkEUPsTORE 140 kr. 07 Hálsketa gLIMMUR 149 kr. 08 Ringur gLIMMUR ?? kr. 09 Highlighter Moondust MAkEUPsTORE 175 kr.

10 Eygnaskuggi cypershadow MAkEUPsTORE175 kr. 11 Pungur MAkEUPsTORE 75 kr. 12 ur gAMMA 249 kr. 13 Pennsil MAkEUPsTORE 250 kr. 14 Hárelastik PIECEs 79 kr.

vol. 04 PREI97

gYlt

01

02

09

13

08

07

06

05

03

04

10

11

1214

15

01 Skógvur nIkE 749 kr. 02 Taska MAkEUPsTORE 300 kr. 03 Glittereyeliner MAkEUPsTORE 175 kr. 04 Neglalakk 101 MAkEUPsTORE 140 kr.05 Gullpungur MAkEUPsTORE 75 kr. 06 Ringur DYRbERgkERn 670 kr. 07 ur sOFTECH599 kr. 08 Kropsolja nUxEHUILEPRODIgIEUsE úr 419 kr. 09 Armband DYRbERgkERn 1.110 kr.

10 Gullsandalir DUFFY 379 kr. 11 Eygnaskuggar MAkEUPsTORE 145 kr. 12 Lipgloss 151 CHAnEL 259 kr. 13 Armband sTEnFORM 250 kr.14 Toyarmbond OLELYngAARD 1.550 kr. 15 Hálsketa PIECEs 179 kr.

98 PREIJuNi 2013

aPPelsinsligt

01

02

03

04

06

07

11 1213

1415

10

09

08

05

01 Gummistivli MADsnøRgAARD 849 kr. 02 Blusa OnLY 219 kr. 03 Skógvar VAgAbOnD 699 kr. 04 Neglalakk ROsIE 149 kr. 05 Ringur gLIMMUR 49 kr.06 Kinnareytt MAkEUPsTORE 175 kr. 07 Lip Gloss CLARIns 169 kr. 08 Putur CLARIns 419 kr. 09 Oyraringar gLIMMUR 79 kr. 10 Neglalakk MAkEUPsTORE 140 kr.

11 Hálsketa PIECEs 179 kr. 12 Mappa PIECEs 259 kr. 13 Ringur gLIMMUR 29 kr. 14 Ringur gLIMMUR49 kr. 15 Turriklæði ObJECT 159 kr.

vol. 04 PREI99

4 HVat tenDrar og HVat køVir 3

tenDrar4 láturEg elski at hoyra láturin frá konuni og børnunum. Tað er so lívsjáttandi – og so er látur besti heiligvágur!

4 tónleikurHvat kann eg siga … uttan tónleik, eingin Jens Tummas. Tað er so ein falt. Eg kann ikki fáa nóg mikið av góðum tónleiki. Mær dámar nærum allan stíl. Okkurt til eitthvørt høvi.

4 "tað eyka"…Eg kann ikki ordiliga seta orð á tað. Tað sum ger ta løtuna, tað staðið, ella gerðina – og ikki minst tann persónin – "tað eyka". Hatta tingið, sum ger, at vit blíva forelskað í einum persóni, og sum ger, at vit blíva við at vera forelskað í hesum persóni restina av lívinum. Eisini smátingini í gerandisdegnum kunnu vera "tað eyka". Ein hjálpandi hond yvirum vegin hjá einum eldri fólki. Eitt jaligt orð á leiðini. Ella tá mann kennir á sær, at tingini ganga upp í eina hægri eind og alt fellur uppá pláss. Fantastiskt!

køVir4 snobbaríMær dámar sera illa, tá fólk ikki tosa við ein í eygnahædd. Serliga havi eg lagt til merkis fólk, tíverri ofta føroyingar í útlegd, ið tosa niðrandi um okkum, ið elska Føroyar og tað at búgva her.

Jens Tummas

Næss

4 vánalig serviceEg eri í einari bransju, har service hevur alt/nógv at siga. Tað er tíverri ofta, at ein kemur inn í ein handil ella eina matstovu, har ið ekspeditienturin/verturin hava gloymt vanligan fólkaskikk og ikki minst smílið eftir heima.

4 smáligHeit og peditessumøsní gerandisdegnum

Fólk, ið ikki hava annað at gera, enn at gera lívið súrt fyri onnur, tí teirra egna tilvera ikki er nóg spennandi, øsa meg. Vit føroyingar fáa okk ara lætta lyndi og "mantaðikkifaraatganga"–mentalitet in inn við móðurmjølkini. Soleiðis eru vit og tað er ein sjarmerandi egin leiki. Vit finna altíð eina loysn. Tá tað blíva ov nógvar para graffir, ov nógv um siting og ov nógvir peikifingrar, so blívur alt so óføroyskt og stirvið.

100 PREIJuNi 2013

4 HVat tenDrar og HVat køVir 3

rigmordAm

tenDrar4 smílEitt smíl á vegnum er eydnan á degnum!

4 tónleikurNæsta tendringin er tónleikur. Kundi ikki ímyndað mær eitt lív uttan tónleik. Við Spotify havi eg atgongd til nærum allan tónleik og geri playlistar til eitthvørt høvi og humør. Teir umfata alt frá 'vaska gólv' til 'syng við', 'flipp', 'kular konur', 'flippa út', 'grát við' osv. Maðurin spælir bæði gittar og tangentar, og tað besta er at syngja og spæla saman.

4 vitanTað er stórt at læra nýtt. Elski at lurta eftir ella at samrøða við ein áhugaverdan persón, har farið verður í dýpdina.

køVir4 egoismaGrammleiki og egingirnd eru 'mega turn of'. Til dømis at brúka tíð og orku til at sleppa undan at rinda skatt, at yvirspekulera seg til ríkidømi, ella at gogga eftir tí størsta stykkinum á køkufatinum.

4 veik HeilsanFyrsta inntrykkið sigur alt. At heilsa við einum veikum lógvataki við ongum eygnasambandi er sera køvandi.

4 ómanslig mannfólkMannfólk, sum ikki hvíla í sínum maskuliniteti. Teir ræðast kvinnur, serliga sterkar, lærdar ella valdsmiklar kvinnur, og brúka tí orkuna til at kúga, happa ella buka konufólk. Tað er bara botnurin!

vol. 04 PREI101

kontrast

01 Skógvar gELLAn 799 kr. 02 Stearinljós við anga MALEnEbIRgER199 kr. 03 Hálsketa JUsTACCEs 399 kr. 04 Belti PIECEs 99 kr. 05 Buksir PIECEs 399 kr.06 Kaninpels Arband sTEnFORM 250 kr. 07 Silvurpungur PIECEs 259 kr. 08 Eygnaskuggar 008 CHRIsTIAnDIOR 579 kr. 09 Brillur PIECEs 10 Sokkar Tvey Pør PIECEs 49 kr. 11 Blusa

InWEAR 890 kr. 12 Sólbrillur POLICE 1.548 kr. 13 Fartelefontaska DIxIE 219 kr. 14 Neglalakk 101 MAkEUPsTORE 140 kr. 15 Armband STENFORM 895 kr. 16 Andlitskrem ultralift CHAnEL 999 kr. 17 Skógvar PIECEs 489 kr. 18 Armband sTEnTOnE285 kr.

01

02

06

0809

10

14

16

15

12

13

11

17

18

03

05

07

04

102 PREIJuNi 2013

01 Hálsketa MALEnEbIRgER 710 kr. 02 Oyraringar sUsAnnEFRIEsbJøRnER 955 kr. 03 Taska MAkEUPsTORE 368 kr. 04 Armband sUsAnnEFRIEsbJøRnER 2.534 kr.05 Eygnaskuggi 01 CLARIns 179 kr. 06 Skjúrta JUsTFEMALE 599 kr. 07 Oyraringar FRIIs&COMPAnY 199 kr. 08 Oyraringar sUsAnnEFRIEsbJøRnER 1.050 kr.

09 Ringur PIECEs 89 kr. 10 Hálsketa sECOnDFEMALE 399 kr.

krYstall

01

02

03

0405

07

09

1006

08

vol. 04 PREI103

Upplatingartíðir í SMSBaresso:Mánadag – hósdag: 09.00 – 18.30Fríggjadag: 09.00 – 19.30Leygardag: 09.00 – 18.30Sunnudag: 14.00 – 19.00

Burger King og Sunset:Mánadag – leygardag: 10.30 – 20.00Sunnudag: 14.00 – 20.00

Burger KingDrive-through:Mánadag – hósdag: 18.30 – 23.00Fríggjadag: 19.30 – 23.00Leygardag: 18.30 – 23.00Sunnudag: 14.00 – 23.00

MiklagarðurMánadag – hósdag: 09.00 – 18.00Fríggjadag: 09.00 – 19.00Leygardag: 09.00 – 18.00Sunnudag: Stogt

Hinir handlarnirMánadag – hósdag 10.00 – 18.00Fríggjadag: 10.00 – 19.00Leygardag: 10.00 – 18.00Sunnudag: Stogt

TEKSTUR Óla Jákup Rólantsson MYNDIR Mureldur STYLIST Petrina Berg á Lag HÁR Royal Intercoiffure SMYRSL Make Up Store MODELL Erling Eidesgaard

vatn til fólkið

Erling Eidesgaard er føddur og uppvaksin á Tvøroyri. Hann er 41 ára gamal, útbúgvin cand. polyt., sivilverkfrøðingur, er giftur javngamlari konu, sum er trý ár yngri, og tey eiga trý børn, sum eru 10, 12 og 13 ára gomul.

Familjan stórtrívist og frítíðarítrivið hjá allari familjuni er svimjing. Arbeiðið, familjan og svimjingin taka so nógva tíð, at Erling ikki hevur

tíð at lesa bøkur

Erling arbeiddi bara tvey ár sum desideraður verkfrøðingur. Hetta var á menningardeildini hjá B&O í Struer í Danmark. Mong kenna hann síðani gjøgnum fleiri ár sum stjóra á ReproZ, sum seinni bleiv til Sendistovuna, og sum stjóra á internetfyritøkuni EITT, sum

bleiv partur av Vodafone.Í 2008 stovnaði hann fyritøkuna Dism, sum í dag

fram leiðir Lívsins Vatn, Eldvatn, Havið og nú eisini eitt nýtt slag av ginni, sum kallast Baraldur.

Erling eigur fyritøkuna, er sjálvur stjóri og produktmennari og tekur sær av sølu og marknaðarføring.

Flest møguligar uppgávur eru útveiddar, eitt nú framleiðsla og goymsla.

Lívsins Vatn, ið er eitt milt akvavitt, er júst sloppið inn í tey 280 vínmonopolini í Noregi, eitt risastórt stig á leiði ni móti størri framleiðslu og sølu.

Brennivínið verður framleitt í Íslandi. Vatnið kemur úr Fransakelduni á Argjum og verður flutt í tang um til Íslands. Tað riggar væl, men so hvørt sum framleiðslan økist, økjast eisini sannlíkindini fyri at flyta fram leiðsluna heim til Føroya. Nýggj framleiðsla og víðari menning er altíð í kvittanum, men sølan av verandi vørum hevur tó hægri raðfesting.

vol. 04 PREI105

kLæ

Dn

Ing

UR sa

nd 4

999,

95s

kJú

RTA

eTo

n 99

9,95

bR

ILLU

R B

oss

oran

ge 1

.695

,

vol. 04 PREI107

JAk

kIBerToni 1.800,

bU

ks

UR

Boss 1.199,95T-s

HIR

TBlend 250, s

nEA

kER

ssixmix 859,

vol. 04 PREI109

T-s

HIR

Tlin

dBer

g 30

0,

Hú

gVA

kon

rad

199,

VáTD

RA

kT

orca

2.3

00,

vol. 04 PREI111

sk

JúR

TAe

Ton

1.1

99,9

5PA

nn

ATe

fal3

99,

112 PREIJuNi 2013

Oddvør í SUMMArHÝrI

Tíðin gongur, og hon gongur skjótt. Tað kennist sum tjøldrini komu í gjár. Men tað var jú á Grækarismessu, 12. mars, at tjøldrini komu - nøkur í hvussu er. Og nú hava vit longu summar. Við summarinum koma fleiri og fjálgari sólstrálur. Fólk fara í bø og haga við mangan góða summarhýrinum, og dreingir og menn fara á flot ella á seiðaberg. Tíðum er matpakkin við skerpikjøti, føroyskari rullupylsu og heitum drekka við.

Láturin frá spælandi børnum, tuffandi bátum, fuglasangi og tutlandi áarløkum er ein praktfullur blendingur - ein gevandi íblástur til alskyns skapanarevni. Tá er liviligt í Føroyum.

Oddvør´saSkapanarevni eru eisini góð at hava við sær inn í ævintýrliga matarheimin. Og nú er kókikonan við Velbastaðvegin, Oddvør Skarðhamar, eisini komin í summarhýr. Skopunargentan, sum vit best kenna frá Oddvør´sa kókibókum, spílar seg út við fleiri løttum og spennandi rættum.

Rættirnir hesa ferð eru:• Vatnmelón við feta og persillu• Pitsa við piparfrukt•Tvey sløg av tortilla-rullum• Køka við marengstoppi - prýdd við jarðberjum og sjokolátu• Laksur í laka við reyðleyki• Tapenadutríhyrningar

Hetta er alt matur, sum hóskar væl til lýggjaru tíðina komandi mánaðirnar.

Vælgagnist!

prei matur Oddvør Skarðhamar

114 PREIJuNi 2013

Sós:2 spsk. av olivinolju1 leykur, smátt skorin1 hvítleyksbátur, knústur1 dós av malnum tomatum1 spsk. av tomatpuré

Pitsadeiggj:275 g av hveitimjøli1⁄2 tsk. av salti25 g av ger11⁄2 dl av flógvum vatni2 spsk. av olivinolju

Fylla:1⁄2 reyð, 1⁄2 gul og 1⁄2 grøn piparfrukt, skornar í ringar150 g av mozzarella í flísum8 svartar olivin uttan steinar3 sólturkaðar tomatir í olju, smátt skornar1⁄2 tsk. av turkaðum oreganoOlivinoljaFrísk basilikumbløð at pynta við

Sósin: Oljan verður hitað í grýtu, leykur og hvítleykur verða koyrdir í. Lat smákóka í uml. 6 minuttir. Rør tomatir og tomatpuré í. Kóka í heitum hita í uml. 5 minuttir. Lat sósina kølna.

Deiggið: Rør gerina út í vatnið og koyr salt og olivinolju í. Koyr mjølið í - eitt sindur í senn.

Tak deiggið út á eitt borð stroytt við mjøli. Elt í 5-10 minuttir til tað er smidligt og mjúkt. Smyr ein pitsaform (30 cm). Rulla deiggið út til ein runding (25 cm í diametur), og lat kantin verða eitt sindur tjykkri, enn restina. Flyt deiggið yvir í formin. Smyr sósina á pitsuna og legg fylluna omaná. Dyppa við olju og legg eitt viskustykki oman á pitsuna. Lat standa í 30 minuttir.

Baka pitsuna í 25-30 minuttir á 220 stigum. Tak pitsuna úr ovninum og borðreið beinanvegin. Pynta við basilikum.

Pitsa við piparfrukt


vol. 04 PREI115

6 hveititortillas2 bikar av rómaosti, t.d. Philadelphia1 glas av pesto1 bakki av rukolasalati2 avokado100 g av parmaskinku100 g av royktum laksi

Rør rómaostin saman við pesto, smakka til við salti og pipari og sitrónsevju eftir vild.Vaska og turka rukolasalatið og sker avokado í tunnar flísar. Smyr ostablandið á tortillurnar og legg rukolasalat ogtunnar flísar av avokado á. Koyr síðani antin royktan laks ella parmaskinku á og rulla saman.Tað verða uml. 8 stykki úr hvørjari rullu.

2 sløg av tortillarullum

Prei! Tað er spennandi at

royna alt møguligt slag av fyllu í rullurnar.


116 PREIJuNi 2013

30 g av graskar kjarnum900 g av vatnmelón70 g av reyðleyki100 g av fetaosti2 nevar av breiðbløð kutari persillu11⁄2 spsk. av reyðvínsedikkiSalt og pipar

Snerk kjarnurnar á turrari, heitari pannu. Sker melónkjøtið í bitar. Sker leykin í tunnar ringar og ostin í tunnar flykrur.Vend øllumtilfarinum saman, uttan ostin og kjarnurnar.

Borðreið á einum fati við ostinum og kjarnunum ovast.

Vatnmelón við feta og persillu

4 PREI SEPTEMBER 2012


vol. 04 PREI117

Brellbiti til 4 fólk1 glas av tapenadu (malnum olivin)100 g av fetaosti2 spsk. av smátt hakkaðari persillu4 plátur av smørdeiggiSamanpískað egg

Rør tapenadu, molgraðan fetaost og persillu saman. Rulla smørdeiggjpláturnar eitt sindur út til ein fýrakant. Sker hvønn í 4 fýrakantar. Pensla við eggi og legg tapenadufylluna á deiggið. Legg deiggið saman um fylluna, so tað verður til smáar tríkantar. Kroyst kantarnar saman við einum gafli, pensla tríkantarnar við samanpískaða egginum. Baka teir á 200 stigum í uml. 20 minuttir mitt í ovninum.

Tapenadu-tríkantar

Prei! Stroy sesamfræ

omanyvir tríkantarnar, áðrenn teir verða

bakaðir

5 PREI SEPTEMBER 2012


118 PREIJuNi 2013

Botnur100 gr av smøri180 gr av sukri5 eggjareyðar120 gr av hveitimjøli2 tsk. av bakipulvuri1 dl av mjólk

Marengstoppur5 eggjahvítar270 gr av sukri

Tilhoyr5 dl av róma2 bk av jarðberum100 gr av pistasiunøtum (ella aðrar nøtur)

Smeltisjokuláta

Píska smør og sukur væl, koyr síðan eggjareyðarnar í - ein í senn, og píska væl.

Blanda hveitimjøl og bakipulvur, og rør í eggjablandið saman við mjólkini. Koyr deiggið í eina bakarovnskuffu, sum er klødd við bakipappíri.

Píska eggjahvítar og sukur væl, og koyr tað oman yvir køkuna. Set í heitan ovn, umleið 150 hitastig, og baka í umleið 1 tíma.

Píska róman og koyr hann oman á køkuna saman við jarðberum, nøtum ogsmeltaðari sjokuátu.

Køka við marengstoppi


vol. 04 PREI119

2-300 gr av laksaflaki uttan skræðu og beinSalt og nýmalið pipar1 smátt karvaður reyðleykur1 lítil gul piparfrukt2 spsk. av góðari olivinolju1 spsk. av kapers3-4 greinar av persillu1 sitrónbát

Legg laksin í frystiboksina í 1/2 tíma, áðrenn hann verður skorin út.Sker síðan laksin í heilt klænar flísar. Legg á borðiskar, og stroy við einum syndri av salti, pipari, smátt karvaðum leyki og piparfrukt.Dyppa við olivinolju omanyvir. Stroy við avdyppaðum kapers og smáttkarvaðari persillu. Hav sitrónbátar afturvið.

Laksur í laka við reyðleyki


120 PREIJuNi 2013

Um tú kemur við bili ella jollehjá okkum fæst altíð ein góður bolle!

Sjógøta 14 Tvøroyri Tel. 371080 / 210296vol. 04 PREI121

Smyrilsvegur 7 Tórshavn Tel. 319707 / 319929 www.br.fo Góða spælið byrjar í BR

Angry BirdFlick Stick

12995

Splat BlastVatnpistólur

11995Vanligur prísur 149,95

Water rangers StingrayVatnpistólur


SpæliborðTil vatn og sand


SPAR50,-

SPAR30,-

SPAR20,-

TRAMPOLINSterk, trygg og ógvuliga stuttligTrampolinin er av merkinum Outra Sport.Ramman er gjørd úv galvaniseraðum stáli. Dúkúrin er úr sterkum nylon og er spentur við 3,2-mm stálfjaðrum.

3.598,-Stødd 426 cm

3.198,Stødd 366 cm

Netfylgirvið

Smyrilsvegur 7 Tórshavn Tel. 319707 / 319929 www.br.fo Góða spælið byrjar í BR

Snjóhvíta24995Vanligur prísur 299,95

ATLANTA X-1 INLINERStødd 31–34 ella 35–38Vel millum ljósareyðar og bláar


VerjusettTil knø, albogar og skøvningarVel millum ljósareytt og blátt

12995fyri alt settið

SpidermanSólbrillur

6996

Hello KittySólbrillur

6996

Hjálmur19995

Tornarósa24995Vanligur prísur 299,95

Rapunzel24995Vanligur prísur 299,95

SPAR50,-

SPAR50,- SPAR

50,-

Taskafylgirvið

Verjhøvdið viðhesum kulahjálminum

SPAR50,-

kunnu bert kappast um góða fólkið á jøvnum føti– Vit kunnu ikki kappast móti útlendskum arbeiðsgevarum, sum við lagaligum skattgjøldum og frádráttum kunnu bjóða okkara handverkarum lutfalsliga dupult so nógv eftir um mánaðin, sigur ársins privati leiðari, sum rópar varskó, nú miljónirnar frá norsku frálandavinnuni at kalla óskattaðar floyma inn í føroyska samfelagið frá hundraðtals føroyingum í góðum størvum í Noregi

SAMRøÐA

TeksTur ó.J.RóLAnTssOn myndir MURELDUR

124 PREIJuNi 2013

Ólavur asafsson

olsenÁrsins privati

leiðari

vol. 04 PREI125

Ólavur hevur havt eitt rættiliga fjøl broytt arbeiðs lív. Hann byrjaði sum smiðju lærlingur á Skála Skipasmiðju fyrst í sjey tiárunum. Hann gjørdist maskinist og seinni maskin meistari og sigldi fyri fleiri reiðarí og arbeiddi eisini á landi uttanlands. Í 1997 byrjaði hann sum formaður hjá KJ, har hann í 2001 gjørdist stjóri. KJ byrjaði sum ein kjallara fyritøka, sum umvældi hydrauliskan útbúnað á serliga trolarum, men hevur síðan ment seg til at vera ein munandi partur av maskintekniska ídnaðinum í Føroyum og ein heildarveitara til vinnu na her heima og uttanlands.

– Tit kunnu lesa tykkum til alment givnu or søkir nar til, at eg varð valdur ársins privati leiðari. Eg havi ikki hugsað so nóg um orsøk irnar sjálvur, men Várharra hevur hjálpt mær langt á leið, og eg havi einastand andi gott fólk rundanum meg, sum bakka meg upp, og sum samstundis eru mínir kamme rátar. Leiðsla er at náa úrslit saman við og ígjøgnum onnur, tað snýr seg um at fáa fólk at arbeiða og at skapa í felag. Og so haldi eg, at eg havi dugað at verið ein góður vinmaður, sum samstundis hevur hildið disiplin. Tí sum stjóri mást tú av og á siga tingini – men ikki ov ofta – og duga

at siga tingini við neyðugum myndugleika, tá tað er neyðugt. Á fyritøkuni hava vit altíð lagt stóran dent á trivnað, tó ikki nakað luksus lív á arbeiðsplássinum ella uttanfyri ar beiðs tíð, men góðan arbeiðstrivnað. Her má mann fylgja hvørjum einstøkum, og tí er, fyri at fylgja trivnaðargongdini týdningar mikið, at mann sum leiðari er við til at seta hvønn einstakan í starv.

Í takkarrøðu síni til hátíðarhaldið segði Ólavur, at um hann skuldi tosa um nakran ser ligan leiðslustíl, so hevur meginregla hans ara altíð verið, at hann einsamallur ongan kjans hevur.

– Men um eg havi starvsfólkini við mær, so klára vit alt – ella í øllum førum tað allar mesta! At lata leiðararnar, tú hev ur sett, leiða, og at blanda seg minst møgu ligt upp í smálutir, er eisini ein góð megin regla. Tá Kári, sum var alfa og omega í fyri tøkuni brád liga doyði í 2001, og eg fekk uppgávuna at koyra fyritøkuna víðari, kallaði eg lykla per sónarnar á fund, og saman stað festu vit, at ongin okkara einsamallur fór at megna hesa uppgávu, men saman fóru vit at klára tað. Næstan allir hesir lykla persónar eru í fyritøkuni enn – og 12 liðin ár prógva, at vit megnaðu tað.

– Eyðmjúkleiki eru ótrúliga týdningarmikil í tílíkum starvi. Ein leiðari yvirtekur t.d. ikki eitt hugskot frá einum starvsfólki, men stuðlar starvsfólkinum í at fremja hug skot ið. Á tann hátt fært tú motiverað starvs fólk. Yvirtekur leiðarin hugskotið verður tað ongan tíð meira enn hálvt, tí motivatiónin, spenn ing urin og nýfiknið fylgdi ikki við. Tað merkir tó ikki, at starvsfólk sleppa at ráða sær sjálvum, uttan at mann heldur í nakkan á teimum. Vit hava eitt sera gott toymi, ein leiðslu bólk, sum sæst dag liga, men heldur ein formell an fund um mánaðin, har øll mál verða vend. Tú kanst kalla tað ein fyrimun ella ein vansa – men í mun til almennu leiðararnar við hópin av fyrisitingarreglum taka vit nógv størri kjansir, tí vit hava onga "bók" at halda okkum til, sigur Ólavur Asafsson Olsen, stjóri á KJ, í práti við Prei.

FYRITøkAáFýRAsúLUM– Fyritøkan stendur á fýra súlum. Tær eru entreprenørvirksemið á landi, botntrolaravinnan, pelagiska vinnan og alivinnan. Pel ag iska vinnan og alivinnan eru væl fyri í løtu ni, hinar koma seg. Men hóast hetta er sjálvt grund støðið undir fyritøkuni, so Ð

SAMRøÐA

At lata leiðararnar, tú hevur sett, leiða, og at blanda seg

minst møgu ligt uppí smálutir, er eisini ein góð megin regla

126 PREIJuNi 2013

Spf. Synergi verður 10 ár í ár. Felagið varð stovnað 11. november 2003 av systrunum Anniku og Ásu Andreasen. Um framt 3 fólk í føstum starvi hjá Synergi er ein hópur av sera dugnaligum undirvísarum knýtt ir at felagnum, bæði føroysk ir og útlendskir undirvísarar. Mein ing in við Synergi er at geva føroyska samfelagnum meirvitan og íblást ur at menna seg. Soleiðis met ir Synergi vit fáa vit eitt betri sam felag, betri fyritøkur og glaða ri og enn meiri eldhugað starvs fólk.

Synergi skipar eisini fyri Árs ins Leiðara degi, har ársins leiðar ar innan tað almenna og pri vata vinnu lívið verða valdir eft ir inn stilling. Valdir hava verið ymsir leiðarar, líka frá banka og borgar stjórum til al mennar stovns leiðarar og leiðar ar fyri privat um vinnu lívsfyritøkum.

Ársins privati leiðari í 2013

gjørdist 58 ára gamli stjórin á KJ Hydrau lik á Kambsdali, Ólavur Asafs son Olsen. KJ er ein relativt stór fyri tøka, sum mennir, út vikl ar og veit ir hydrau liskar tænast ur og útgerð, selir diesel motorar, genera torar, trolspøl, trukkar, kranar, fram leiðir aliringar og bygg ir tvíkiljur og útvegar eyka lut ir innan sum uttanlands. Felag ið eigur eisini KJ NorðTrukk í Havn.

Í niður støðuni hjá Synergi um at velja Ólav sum ársins privata leiðara verður sagt, at "Ólavur tók við leiðsluni í KJ í 2001, tá ið um støðurnar í fyritøkuni brádliga kravdu tað. Avbjóðingin var stór, men Ólavur hevur megnað at menna fyrtøkuna ómetaliga nógv á verandi og nýggjum økjum bæði í Føroyum og ikki minst uttanlands."

Víðari verður sagt, at "Ólavur skapar góðan trivnað, vísir starvs fólki stórt álit og stuðlar

undir mennandi og skapandi evnini hjá øllum í fyritøkuni. Hóast bú skapar kreppu hev ur fyri tøkan ment seg fíggjar liga. Hetta grundað á væl um hugsaðar, vision erar og vágafúsar av gerðir hjá Ólavi."

Ólavur var leingi høgra hond hjá stovnaranum av fyritøkuni, Kára Johannesen, sum fyritøkan er uppkallað eftir. Ólavur byrjaði í fyritøkuni í 1997 og gjørdist stjóri eftir at Kári Johannesen alt ov ungur doyði av sjúku í 2001. Fyritøkan var stovnað í 1978 sum tænastuveitari innan mekanikk og hydraulikk til skipa flotan. Síðan er felagið fleiri ferðir útbygt og hevur tikið við øðr um tænastuveitingum. Í dag hevur felagið um sekstifimm verk frøðingar og mekanikarar í arbeiði, ein árligan umsetning upp á umleið 100 miljónir og eitt av lop áðrenn skatt uppá millum 5 og 10 miljónir.

fakta um ársins leiðara

vol. 04 PREI127

verður nógv gjørt burtur úr sølu og samvinnu uttan lands, í Íslandi og í Grønlandi, sum eru størstu mark naðir nir uttanfyri Føroyar, og í Dan mark, har vit eiga fyri tøkuna KJ Supply, sum selir bæði til reiðarí og til frálanda vinnuna. Í løtuni eru sam ráðing ar um at fáa nakað av virk semi sett ígongd í Chile. Í Letlandi er um fatandi samstarv um fram leiðslu av skrokkum til alibátar og av stál kon struktiónum. Umframt hetta er KJ fram vegis størsti kundi hjá rumensku fyri tøkuni, sum byrjaði sítt virk semi við maskin um, sum vórðu latnar av KJ, stutt fyri at Kári Johannesen alt ov tíðliga doyði av her vilig ari sjúku.

– Í Chile hava vit eisini samstarv við eina fyri tøku hjá Good Year um keyp av gummislangu num, sum brúktar verða m.a. til at pumpa fisk ígjøgnum. Her eru vit so heppin at vera agentar fyri alt norður atlantsøkið. Okk ara aðal mál er at koma so tætt at fram leiðara num sum møguligt fyri at sleppa undan øll um seinkandi og dýrkandi millum liðum. Hetta ger samstundis, at vit kunnu menna ymiskt saman við fram

leiðara num og kundum, eitt nú er makrelpump an, sum Varðin í Gøtu byrjaði við, eitt gott dømi um tað, sigur Ólavur.

skATTLIgIRFYRIMUnIRUTTAnLAnDsFøroyski marknaðurin er so viðkvæmur. Tí hugsa vit ikki so nógv um tær stóru framtíðar ætlaninar, men royna heldur at konso lidera okkara fyritøku, so vit megna at standa ímóti møguligum mót gangi. Vit ar beiða stutt sagt fulldrøn, hóast onkrar remb ingar kunnu vera á mark naði num. Men sjálv andi, kemur ein størri oljuvinna, so verða vit nátúr liga partur av henni – men vit satsa ikki enn, tí enn er hon ov lítil til tað her á landi.

– Men tann veruleiki, at hundraðtals miljónir frá norsku frálandavinnuni at kalla óskattaðar floyma inn í føroyska sam felagið frá hundraðtals føroying um í Noregi, átti at fingið okkara politikk arar at hugsa djúpt, serliga nú miðlarnir eru á trem ur av og bøkur koma út um or søk ir nar til, at fólk flyta úr Føroyum.

– Um ein handverkari kemur til mín

og sig ur, at hann fer til Klaksvíkar ella til Suður oyar at arbeiða, tí har fær hann 10 – 12 krónur meira um tíman, so kunnu vit gera nakað við tað. Tí tað er vanlig kapping og vit hava møguleika at ávirka lønina. Men um sami mað ur kemur inn og sigur, at hann flytir til Noregs at ar beiða, tí har fær hann at kalla ongan skatt, so kunnu vit onki gera við tað. Tí vit kunnu ikki broyta skatt in og kunnu ikki kappast longur, tá sami maður hev ur lut falsliga dupult so nógv eftir um mánað in í norska starvi num, sig ur Ólavur, sum saknar, at ser liga vinnu og fíggjar málaráðið rakna við og viðgera málið

SAMRøÐA

Í Chile hava vit eisini samstarv við eina fyritøku hjá Good Year um

keyp av gummislangunum, sum brúktar verða m.a. til at

pumpa fisk ígjøgnum

128 PREIJuNi 2013

BestSound™ Technology betrar ljóðupplivilsið við at justera ljóðið á eitt stig, ið kennist natúrligt hjá tær. So kanst tú njóta at hoyra uttan nakran ampa. Gott bæði til royndar brúkarar og teir, ið royna tað fyrstu ferð. So sama um tú ert á eini larmandi gøtu ella nýtur ein stillan seinnapart fyri tvey, kanst tú njóta lívsins ljóð við hoyritólum frá Siemens

Ace micon Pure micon Siemens Life micon

Njótlívsins ljóðvið teimum nýggju fantastiskumicon hoyritólunum frá Siemens

Fyri at geva tær ta mest natúrligu hoyrnina eru micon-apparat útgjørd við teirri nýggjastu versjónini av BestSound™ Technology

Telefon 321731 · www.hoyrnin.fo

Vit hoyra nærum hvønn dag fólk tosa um, hvussu strongd tey eru. Umstøður nar á arbeiðs plássinum eru strævnar, og so nógv er at gera, at fólk fáa stress. Frítíðarítrivini eru eisini so mong, at familjan fær stress, tí trupult er at fáa familju lívið at ganga upp. Strongd er vorðið eitt mótaorð.

Men at hava skund ella hava nógv um oyru ni er ikki tað sama sum at vera álvarsliga strongd ur. Kristian Eli Ander sen vísti í fyri lestri sínum á Hotel Føroyum á, at tú kanst hava sera nógv at gera, men als ikki kenna til strongd. Hinvegin kanst tú hava lítið at gera og kenna teg sera strongdan.

Mangt og hvat kann elva til, at vit verða strongd. Okkum kunnu verða sett so stór krøv, at vit orka ikki at uppfylla tey. Eitt vána ligt arbeiðs umhvørvi, stórt arbeiðs trýst, um fatandi broyt ing ar á arbeiðs plássinum og and sagnir mill um arbeiðsuppgávur og persón lig virðir kunnu eisini elva til strongd, vísti Kristian Eli Andersen á.

Tvístøður í parlagnum, trupul viður skifti í familju ni og deyði elva eisini ofta til strongd. Á sama hátt kunnu arbeiðs loysi, húsa keyp

og penga trupul leikar skunda undir, at vit detta í døkkar dalar. Hvussu er javn vágin mill um arbeiði og frítíð? Hvussu er javnvágin í familju ni? Kennist hon skeiv, kann tað elva til strongd.

Strongd vísir seg í stigum. Hon er á byrj unar stigi, um tú hevur hjarta bankan, sveitt ar nakað nógv og kennir tað, sum tú hev ur ein knút í bringuni ella maga num. Næsta stigið kann vera, at tú svev ur illa, al tíð kennir teg troyttan og hevur lætt við at gráta. Óró og á hald andi djúp hugsni kunnu eisini gera seg galdandi.

Triðja stigið kann vera, at tú fært út slett og pínu, sum ikki kunnu for klárast. Tú miss ir hugin at vera millum fólk, økir um nýtslu na av stimulansum og hevur trupulleikar við maganum. Eisi ni kanst tú vera trupul at vera saman við, tí tú øsir teg lætt. Nú blunka ávaringar ljósini av álvara, og tú mást steðga á.

Strongd er ein lívfrøðilig mekanisma, sum ger okkum før fyri at yvirliva. Vit reagera upp á vandar og hóttanir, so vit kunnu broyta okk ara atferð ella um støður. Men strongd in

sník ir seg líðandi inn á okkum, og tí varnast vit ikki altíð sympotini, áðrenn rætti liga seint er. Um ráðandi er tí at vera á varðhaldi.

Kristian Eli Andersen nevndi, at ein or søk til strongd kann vera eydnufellan. Fólk ótt ast at gerast strongd og stremba tí alla tíðina eftir at vera eydnu som, og eru vit ikki eydnu som, halda vit, at okkurt er galið við okkum. Fellan er sostatt, at jú meira vit stremba eftir eydnu, jú meira líða vit.

Ráðini at fyribyrgja strongd kunnu vera at leggja arbeiðið væl til rættis. Tú eigur at spyrja, nær tú skalt gera teg lidnan, hvat tú skalt gera fyrst, hvat kann bíða, hvat tú vilt offra, og um tú hev ur ein realistiskan møgu leika at loysa tær uppgávur, tær eru á lagd ar. Megn ar tú ikki at loysa tær, mást tú taka tað upp við leiðaran.

Sum eitt gott menniskja eigur tú eisini at vísa á huga fyri øðrum, viður kenna onnur, hava virð ing fyri, at onnur fáa sær ein steðg og geva gætur, um fólk rundan um teg broyta at ferð. Kon flikt ir mást tú loysa. Rørsla er eisi ni góð, og 15 minuttir av mindful ness um dag in kunnu viðmælast.

Øll kunnu fáa strongd

kristian eli andersen

sálarfrøð ingur

prei á sálarfrøðiligum fakfestivali 2013 samskipað Jóhanna Andreasen TeksTur Uni Argefy

ri

lest

ur

fyrilestrarhaldari

Strongd er ikki tekin um veikleika. Strongd kann raka øll, tá tey minst vænta tað, og elvir bæði til hjarta bank an, sveitta túrar, óró, óvissu og svøvn loysi. Strongd er ikki ein fólka sjúka, men avleiðingarnar av strongd er ein vaksandi fólka heilsu trupulleiki, segði Kristian Eli Andersen á sálarfrøðiliga fak festi valinum í mars

130 PREIJuNi 2013

rÓgvi thomsenKristian Eli Andersen gav okkum eitt ógvuliga gott yvirlit yvir strongd sum fyribrigdi. Vit skulu vera varin ikki at kalla alt strongd, tí tað er mestsum móti at kalla seg strongdan. Vanlig strongd, tá tú hevur eina stóra uppgávu fyri framman, er vanliga reaktiónin hjá kroppi num upp á avbjóðingar, og hana skulu vit ikki óttast. Varandi strongd, ið ikki heldur upp at, er tann vandamikla strongdin, sum kann elva til psy koso matiskar trupulleikar.

Eg arbeiði við børnum og ung um, ið ofta eru í stórum trupul leikum. Strongd sæst aftur hjá hesum børnum og ungum, ið hava vánalig livikor heima, á dagstovni ella í skúla. Eitt serstakt fyribrigdi er tann nógva happingin í skúlum okkara. Vit eru tað norðurland ið, har børn og ung happa mest, sam stundis sum vit gera minst við trupul leikan. Hetta er sera álvars ligt, tí happing hevur við sær ekstrema strongd. Happ að børn og ung kunnu verða skadd fyri lívið.

salua manaiVerkstovuna um strongd meldaði eg meg til, tí eg eins og nógv onnur havi havt varhugan av, at orðið strongd verður misnýtt. Skjótt gjørdist mær greitt, at soleiðis er veruleikin eisini. Fólk brúka orðið alt ov nógv. Sjálv andi er gott, at fólk seta orð á sína støðu og onkuntíð kalla seg strongd, men verður orð ið alt ov nógv brúkt, kann tað missa sín veruliga týdning.

Eg var eisini forvitin eftir at vita, hví fólk kenna seg strongd, sum hava nógv minni at gera enn onnur, og sum kanska heldur ikki hava so stórar trupul leikar í privatlívinum. Svarið hjá Kristian Eli Andersen var, at munurin ofta kann stand ast av, hvussu hvørt einstakt menniskja uppfatar ella handfer eina uppgávu og avbjóðingar. Hann vísti eisini á, at strongdin kemur sníkjandi inn á okkum. Ein góður háttur at leggja hetta til merkis er at vita, um lívs førslan er broytt, t.d. um songar tíðirnar eru broyttar, um vit arbeiða um náttina, um kost vanarnir eru vorðnir ó sunnari, og um kenslulívið er ó støðugari. Mín niðurstøða var, at vit mugu vera eyðmjúk og taka vanda teknini í álvara

okkara meining um fyrilesturin"...tú kanst hava sera nógv at gera, men als ikki kenna til strongd. hin-vegin kanst tú hava lítið at gera og kenna teg sera strongdan"Kristian eli andersen

"hetta er sera álvars ligt, tí happing hevur við sær ekstrema strongd. happ að børn og ung kunnu verða skadd fyri lívið"rógvi Thomsen

kristian eli andersen

sálarfrøð ingur

prei á sálarfrøðiligum fakfestivali 2013 samskipað Jóhanna Andreasen TeksTur Uni Arge

vol. 04 PREI131

Hevur tú nakrantíð stolið pappír frá arbeiðs plássinum? Hevur tú møtt seint til arbeiðis og er farin tíð liga til hús? Hevur tú baktalað leiðslu na og við vilja dovnast heilar dag ar fyri fulla løn? Um so er, ert tú ikki so nógv øðrvísi enn onnur fólk, tí kann ing ar vísa, at 80 prosent av øll um starvs fólkum stjala frá arbeiðs plássi num. Stuldurin umfatar alt frá at nápa av kassanum til at kopiera sang heftir til privat brúk.

Í fyri lestri á sálarfrøðiliga fak festivalinum á Hotel Føroyum í mars vísti Suni Poulsen, sálarfrøðingur, á, at illoyal atferð hjá starvsfólkum ofta hevur við sær, at fyritøkur fara á heysin. Kanningar í USA hava víst, at heili 20 prosent av húsagangunum í vinnulívinum standast av, at starvs fólki ni ikki gera tað arbeiðið, tey fáa løn fyri at gera, ella at tey tilvitað virka ímóti áhugamálunum hjá fyri tøkuni.

Hetta er ein andsøgn, tá havt verð ur í huga, hvussu stórur dent ur hevur verið lagdur á starvs fólka menning seinnu árini. Leiðslur hava lovprísað

starvs fólkum sum tað týdning ar mesta tilfeingið og framt mong trivnaðarátøk, og afturfyri væntaðu tær sær so loyalitet og virkis fýsni. Men veruleikin er, at fólk eru ikki bara til reiðar at gera tað góða. Tey kunnu eisini vera ónd, vísti Suni Poulsen á.

Í Danmark viðganga 38 prosent av øll um starvsfólkum, at tey av og á taka sær frídagar við at melda seg sjúk. Mong viðganga eisini, at tey møta seint og fara tíðliga. Óvanligt er held ur ikki, at starvsfólk arbeiða seint við vilja, tá tey so eru møtt, halda upp lýsingum aftur og baktala onnur. Á hendan hátt skapa tey eitt vána ligt arbeiðsumhvørvi. Summi kunnu enntá finna uppá at stjala innbúgv frá fyritøkuni.

Suni Poulsen segði, at leiðslur áttu at viðurkent, at fólk ikki altíð vilja gera tað góða, tí bara á tann hátt kann ruddast upp í rotin skapi num á arbeiðsplássinum. Hví so einvíst hevur verið tosað um ta góðu atferðina síðan 90'ini, visti hann ikki heilt, men kanska kemst hetta av, at leiðslur

eins og hippierørslan royna at skapa himmiríki á jørð við sínum idealistisku kjarnuvirðum og trivnaðar átøkum.

Hippierørslan megnaði als ikki at skapa himmiríki á jørð, tí fá koll ektiv virkaðu væl í meira enn 1–2 ár. Tá var sanna muran komin fram í fólkunum, ið høvdu droymt um tann fullkomna búfelagsskapin. Fólk lugu, stjólu, skulkaðu frá felags upp gávum, happaðu hvønn annan og vóru órímilig, tí soleiðis eru fólk bara. Utopia fór í ommu sína, og tað kunnu arbeiðspláss eisini fara.

Suni Poulsen mælti til, at leiðslur um hugsa væl, hvønn tey seta í starv, so slepp ast kann undan óhóskandi at ferð á arbeiðsplássinum. Hann mælti eisini til, at fólk fáa ávaringar, um tey virka ímóti áhugamálunum hjá fyri tøkuni. Taka tey ikki ávaring ar nar í álvara, mugu tey sigast upp. Á haldandi gremjan skulu leiðslur tó taka í álvara, tí ónøgd kann bera boð um, at fyritøkan verður ikki stýrd á rættan hátt.

Óndskapur á arbeiðs- plássinum

suni poulsen sálarfrøð ingur

"men veru-leikin er, at fólk eru ikki bara til reiðar at gera tað góða. tey kunnu eisini vera ónd"suni poulsen

prei á sálarfrøðiligum fakfestivali 2013fy

ri

lest

ur

fyrilestrarhaldari

Síðan 90'ini hava fyritøkur lagt stór an dent á at skapa tað full kom na arbeiðsplássið. Leiðslur hava staðfest, at starvsfólkini eru týdningar mesta tilfeingið, og at trivnað urin skal setast í hásæti. Men sera trupult er at skapa tað full komna arbeiðsplássið, tí starvsfólk bæði stjala, skulka, happa, lúgva og dovnast á arbeiðsplássium, vísa kanningar

132 PREIJuNi 2013

ingi rasmussenProvokerandi og tankavekjan di! Tað var fyrst og fremst hetta, sum eg stóð eftir við eftir fyri lesturin hjá Suna Poulsen um skaði ligu atferðina hjá starvs fólkum á arbeiðs pláss um. Sambært honum eru ar beiðspláss merkt av stuldri, skulki, happing, favori sering, vreiði, útifrysting og øðrum ó tespiligum. Einki er at ivast í, at ávís atferð forðar fyri ein um virknum og mennandi arbeiðs um hvørvi. Men kann tað passa, at 80 prosent av okk um stjala okkurt frá okk ara arbeiðs plássi, og at næst an 40 prosent taka sær frí dagar viðhvørt? Eg ivist og bleiv ikki heilt sannførdur.

Suni vísti okkum væl, at vit menn iskju eru skirvislig, og tað ein staka starvsfólkið ferðast mill um destruktiva atferð og baga tellir. Trupul leikin er, at vit hava so ilt við at taka tað upp. Fyri lesturin gjørdi meg meira sann førdan um, enn eg var, at tað er snilt at hava politikkir á yms um økjum á størri arbeiðs plássum. Ikki tí, at tað broytir atferðina, men tí tað er eitt gott amboð at fara undir ta truplu sam røðuna, sum als ikki er so trupul, um hon er partur av dag ligu mentanini.

bogi bendtsenSuni Poulsen kallaði ein spaka fyri ein spaka.Tað dámdi mær væl. Hann vísti sera væl á av leiðing arnar av nega tiva at burðinum hjá starvs fólkum mót vegis fyritøkuni og øðrum starvs fólkum. Eg helt tað var sera við komandi at síggja nega tiva atburðin umrøddan á henda hátt. Hetta kunnu vit brúka í gerandisdegnum og dag liga arbeiðinum. Nega tivi at burðurin skapar ein sirkul niður eftir, og vit fingu greitt at vita frá Suna, at um vit ikki taka hendan at burðin í álvara, kann hann ger ast sera skaðiligur fyri starvs fólk og fyritøku.

Eftir fyirlesturin hjá Suna Poulsen arbeiddu vit í bólkum. Hann spurdi okkum, hvar okk ara mark fyri negativum at burði gongur, hvørjir bólkar av skaðandi atferð fylla mest hjá okkum, og hvat vit longu nú gera fyri at handfara atferð, sum forðar fyri einum virknum arbeiðs umhvørvi. Mørkini hjá okk um vóru ymisk, og vit vóru samd um, at mentanin á arbeiðs plássinum ivaleyst er av gerandi fyri, hvør atferð verður loyvd.

gitte kleinEg helt tað var sera áhuga vert at síggja, hvussu kostnaðarmikið tað er fyri samfelagið, at summi starvsfólk fáa sær ein sjúkradag, hóast tey ikki eru sjúk. Hetta kostar arbeiðsgevaranum ómetaliga nógvar pengar, og haraftrat ger tað hini starvs fólkini ónøgd. Suni Poulsen legði stóran dent á at lýsa, hvussu eitt rotið epli kann oyði leggja allan pakkan. Her hugsi eg um tað negativa starvs fólkið, sum fær onnur við í sítt grenji kór. Ofta lata vit hesi starvs fólkini fáa alt ov stórt vald, tí vit venda ryggin til og ill neitast inn á tey heldur enn at tala at.

Suni Poulsen var sera bein rakin í sínum lýsing um av hesum starvs fólkunum, og hansara lýsing hevði við sær, at vit vórðu gjørd tilvitað um, hvussu um ráðandi tað er, at hesi starvs fólkini ikki sleppa at draga onnur við sær. Umráðandi er eisini, at leiðslan er greið, so starvsfólkini vita, hvat verður væntað av teimum. Leiðslan má eisini seta fólk í starv við umhugsni, so hon ikki set ir fólk, sum als ikki hava somu grundvirðir sum fyritøkan og hini starvsfólkini.

bergtÓra hØgnadÓttirMær dámdi sera væl allan fak festivalin, og Suni Poulsen dugdi framúr væl at bera fram eitt spennandi og øðrvísi evni, so eg mátti vera við har. Tá eg las brell bitan í skránni um verk stovuna, hugsaði eg, at evnið var sera øðrvísi og iva leyst fór at geva nógvan í blástur, og eg fór ikki skeiv. At ferð, sum forðar fyri einum virk num arbeiðsumhvørvi, er jú tabu, men Suni dugdi væl at fáa okkum at kjakast um evnið. Vit fingu hug at viðgera okkara skugga síður.

Verkstovan skapti ein veruligan tanka meldur í høvdinum á mær. Har var nógv, sum eg ikki visti, t.d. at 80 prosent av starvsfólkunum stjala. Nær stjala vit? Kann eg taka eitt av rit í kopirúminum, 10 avrit ella kopiera 200 sangheftir til eitt brúd leyp? Ella kann eg hava ein ringan dag og sníkja meg undan teimum mest krevjandi upp gávunum? Mørk okkara eru ivaleyst ymisk, og kanska vit ó tilvitað provokera hvønn annan, tí vit hava ymisk mørk. Týdningar mikið er at seta orð á hesi viðurskiftini, so vit hava felags fatan av teimum.

okkara meining um fyrilesturin

prei á sálarfrøðiligum fakfestivali 2013

vol. 04 PREI133

prei jan berg jørgensen ummælir

Tá Tú skalT vera mál- bólkurintHis is 40Netflix, iTunes og øðrum líknandi tænastum

Vit kenna tað øll: Onkuntíð er tað bara sum um hesin filmurin (ella sangurin, ella sjón leikurin) er gjørdur júst til tín. Eg gleddi meg ó metaligt til Robin Hood filmin í Glyvra Bio í 1978 (hevur helst verið tann við Errol Flynn frá 1938). Hann rakti seks ára gamla drong in so beint har hann skuldi. Eg var kjarnu málbólkurin. Sama hendi, tá eg sum ný klaktur tannáringur sá Zappa fyri fyrstu ferð í 1984. Eg var aftur kjarnumálbólkurin. Og í 1994, tá Pulp Fiction kom sum frískt films lot. Ella í 1997 tá eg intellektuelt leitandi og nakað studentikost fall fyri Hiroshima mon amour (frá 1959). Og vit kundu hildið á. Onkuntíð er ein filmur har, sum rakar teg. Og onkuntíð eru tað film ar, sum gera alt fyri at raka teg uttan heilt at raka plett. Hendan komersiella lista greinin ger, hvat hon kann fyri at finna sín mál bólk. Hvør árstíð hevur sínar barna og familju filmar, og um innihaldið ikki av sjálvum sær kann bera filmin, so hava vit altíð 3D og special effects at lokka við.

Sum málbólkur flyti eg meg við stórum fetum til eitt stað, har framleiðslurnar snikkað ar júst til mín fækka. Børn og tey undir 35 ár eru meira gevandi enn vit, sum júst eru farin um tey 40. Og tó. Onkur ynskir enn at raka. Eitt hitt feskasta dømið ger ikki stórt hóvasták úr at dylja tað. Heitið er This is 40. Longu áðrenn tú fert víðari veitst tú, at her verður neyvan nakað hetjulív portretterað. Heldur skal sannleikin leggj ast fram – tit eru fjøruti, feit og ferdig. Og hesum skulu vit so flenna at. Tey, sum kenna Judd Apatow, vita, hvat er í væntu: Ein komedia av teimum løttu – kanska fløtu.

Tað er hon, fløt altso. Og tað er so tað. øll, sum eru 40 ella har á leið eiga at kenna okkurt aftur í hesari komediuni – men um tey ikki flenna alla tíðina, er tað ikki neyðvendigvís tí tey ikki hava humor. Tað kann eisini vera filmurin. Maður, kona, tvey børn og so alt tað, sum fyllir gerandisdagin: par lag, børn, foreldur (sum eru skild og gift uppaftur og hava fingið nýggj børn), sex, børn, sex, parlag, sex, matpakkar, sex… Rættiliga skematiskt fer filmurin frá einari pínligari scenu til ta næstu (og oftast er 'maður við iPad á vesikummu' komiska ískoytið). Hetta góða par er komið til marka mót, har alt skal gerast upp og vendast – og helst broytast. Skulu tey vera saman? Kunnu tey liva við øllum feilunum hjá makanum?

Konan hevur ein lítlan klædnahandil, maður in eitt lítið plátufelag. Fíggjarliga hong ur ikki heilt saman; tað ger restin av lívi num heldur ikki – men filmurin hongur saman, tó rættiliga skematiskt.

Kropsliga forfallið hjá teimum 40ára gomlu ger, at girndin ikki longur er tann sama og hugurin má stimbrast við Viagra. Hjá konuni er tað eitt wakeup call at gerast 40, so nú skal alt broytast – og ser liga van ar nir hjá manni og børnum. Parið fer viku skiftis ferð, sum líkasum er eitt leik bráð frá øllum. Tey royna nýggjan rús og marglæta sær – og venda so aftur til veruleikan. Líka sum lív teirra (og okkara?) gongur film ur in móti avgerandi støðum. Tey dylja allar møguligar lastir hvør fyri øðrum (hon roykir, hann etur cupcakes og goymir seg á vesi num), og sum hyggjarar fáa vit alt at vita

– bæði tað pínliga, lygnirnar, lastirnar og ynski ni. Sum so vera øll vit um tey 40 rakt av og á – og við einum blandi av lágkomiskum vesileikmyndum og gerandiskegli rakar hann láturs streingirnar av og á. Alt er tikið eitt stig víðari og tí kenst filmurin nakað sum standup skemt – nakað sum ein ameri kanskur tannáringafilmur fyri okk um um tey 40. Heldur óbúgvið, um nakar skuldi ivast.

Trupulleikin hjá okkum monnum um tey 40 er, at vit kunnu gerast nakað groyggjutir yvir alt – og serliga slíkar filmar. Tað skema t iska irriterar: Frá 'point of no return' (eftir á leið 1 tími) til sannleikan um støðuna (1 tíma og 23 minuttir), til ásannanina av, at tað er hinum tað er galið við (1 tími og 38 minuttir) til væntaðu niðurstøðuna (2:04) at "alt var betri, sum tað var áðrenn vit royndu at broyta alt"; tað kennist sum ein hending a gongd, sum er løgd eftir einari talvu, sum 100tals aðrir filmar eru lagdir eftir. Tó so, sjálvt gomul groyggj flenna av og á. Her eru fleiri støður, sum raka rætt – sum tá dóttir in sigur við pápan, at røðin Mad Men bara er um menn sum roykja á arbeiðinum, ella tá parið í rúsi á hotellkamari siga, hvussu tey kundu hugsað sær at gjørt av við hvørt annað. Her er nakað av erlig heit, biti og skemtiligum eymleika. Lívið kann vera eirindaleyst – og tað gerst ikki lætt ari við tíðini. Hesin filmurin er lættur – men skal eg vera erligur má eg eisini vera nokk so eirinda leysur í dóminum: Vónandi kann eg vænta mær meira av lívinum eftir tey 40 enn av This is 40.

134 PREIJuNi 2013

prei petur háberg viðmælir

guðrun & bartal VÓNIN ERB Tilvitskuleinkjum, Brýr, Vinurin

Systir mín, Guðrun, og vinmaðurin, Bartal, hava júst givið út 'Vónin er', sum ikki kann kall ast annað enn eitt meistara verk. Eg veit, at hetta kemur undir nepo tis mu og in habilitet, men hvat tá; vit eru í Føroyum, so tað man ikki bila. Einki útvarps vinar ligt popp hitt er á, men harafturímóti tíggju óveruliga sterk løg, ið mynda eina av teimum bestu út gávum í Føroyum í áratíggjur – eftir míni meting!

sebastian lind MESSED UP HAPPY KID

B Lonely King (Part 2), Messed Up, Get You, Fake, Feel Happy

Hetta er so einfalt: Mann er evnaríkur, mann syngur væl, mann dugir væl at gera ordiliga góð løg og mann gevur út eina fantastiska fløgu. Skal ikki nógv meiri til. Eg eri í øllum førum seldur. Alt riggar á hesi útgávuni. Eitt danskt stjørnuskot, sum vónandi verður meiri enn tað.

Hooray for eartH TRUE LOVESB Last Minute, True Loves, Hotel, No Love, Black Trees

Tey, sum kenna meg vita, hvussu glaður eg eri fyri elektroniskan rock a lá Veto og Spleen United. Herfyri datt eg so um heldur ókendu Hooray For Earth (takk, Spotify), ið kunnu leggjast á nøkunlunda somu hill. Men í mun til áðurnevndu bólkarnar, so er hesin bólk ur in eitt sindur'glaðari'. Í stutt um sær rokni stykkið soleiðis út: 80'ara elektro poppsynth'ar + tungar og vælsvingandi rútmur + fangandi melodiir = Petur lurtar umaftur og umaftur!

Queen GREATEST HITS IIB I Want It All, Under Pressure, Radio Ga Ga, Who Wants To Live Forever, The Invisible Man, Hammer To Fall, One Vision osfr…

Hetta var fyrsta kasettubandið, eg keypti mær. Og tað varð eisini tráspælt, til tað slitnaði. So tá ið tú, mín góði vinur, verður tyngdur av støðinum, ið størsti parturin av nútímans tónleiki hálar teg niður á, so er at leita til hesa útgávuna. Byrja við ‘Who Wants To Live Forever’: ein av heimsins bestu sangar um nakrantíð syngur eitt av heimsins bestu løgum nakrantíð! Kann ikki ganga galið.

steso PROPER FUCKEDB Hákunargenta, How Much is the Ape, Ren meg, Ein Zwei Die

Hendan útgávan er totalt dottin niður ímill um allar út gávurnar, ið komu út í jóla mánaðinum í fjør. Hóast ógvusliga heitið, ið kundi leitt tankar nar til okkurt tung málmskent, so er talan um alt annað: tón leikurin er droymandi, atmosferiskur og melo diskur. Væl sungið, væl spælt og væl saman sett. Dygd. Ein útgáva, ið hevur fingið alt ov lítla umrøðu.

kári p. HINUMEGIN RINGVEGINB Villar Víddir, Hálvgum Mestsum Ov, Talað Við Gluggan, Triðja Dagin Eftir

Eg veit ikki hví, men Kári P. rakar bara beint inn á bein hjá mær. Singer/songwriter áðrenn tað varð 'in', um man kann siga tað soleiðis. Elski hesa útgávuna. Absolutt ikki besta rødd í heiminum, men eingin annar hevði kunnað sungið tað. Eitthvørt føroyskt húski við virðing fyri sær sjálvum eigur okkurt við Kára P.

FØROYSKT nú

úTlendskT núúTlendskT Tá

FØrOYskT Tá

vol. 04 PREI135

Ímynda tær hendan tilvildarliga valda føroy ingin: "Hanus er smæðin og innhugsin mað ur, sum altíð er hjálpsamur, men tím ir illa at vera saman við nógvum fólki og dámar ikki stórar veitslur. Stillur og ruddi ligur, sum hann er, ynskir hann sær væl skipaði viðurskifti og er sera á hugað ur í ítøkiligum staklutum." So er spurning urin: Er Hanus mest sannlíkt ein bóka savns vørður ella ein sjómaður?

Henda umskriving av fyrstu søguni í bók ini Thinking, Fast and Slow hjá Daniel Kahne man gevur okkum eina sinnismynd av einum bókasavnsvørði í einum støvutum bóka savni. Vit hava ilt við at ímynda okkum Hanus til sjós, tí vit gloyma at hugsa um hag frøðina. Hugsaði tú um, at tað eru á leið 500 sjó menn fyri hvønn bókavørð í Føroyum? Tá tað eru so nógv fleiri sjómenn enn bóka vørðar, er tað næstan heilt vist, at tað eru fleiri 'stillir og ruddiligir' menn til sjós enn til arbeiðis í føroyskum bók søvn um. Hanus er tí mest sannlíkt sjó maður.

Kanningarnar hjá Kahneman og øðrum sálar frøðingum vísa, at flest øll hugsað, eins og tú óiva hugsaði, at lýsingin ljóðar meira sum ein bókasavnsvørður enn sum ein sjó maður, tí er Hanus mest sannlíkt bóka savns vørður. Hetta er tað, sum Daniel Kahneman nevnir 'whatyouseeisallthereis' (WYSIATI)meginreglan, sum vit brúka, tá ið vit skulu taka støðu til eitthvørt. Vit fáa eina kunning um Hanus og gera okk um eina skjóta niðurstøðu: Hanus er bóka vørður. Tað, ið vit sóu, stuðlaði undir niður støðuna. Tað var bara ikki satt.

Bókin Thinking, Fast and Slow er ein hug takandi ferð inn í granskingarúrslit hjá Daniel Kahneman og øðrum. Kanningarnar, sum eru gjørdar tey síðstu 30–40 árini, vísa á undir haldandi hátt, at menniskja heilt grund leggjandi ikki er ein rationelt hugsan di vera. Hóast Daniel Kahneman onga

búskapar frøðiliga útbúgving hevur, vann hann í 2002 Nobelheiðurslønina í bú skapi. Í 2011 gav hann bókina Thinking, Fast and Slow út, og hon hevur fingið jaliga mót tøku um allan heim. New York Times skrivaði, at fólk eisini fara at tosa um hesi gransk ing arúrslitini um hundrað ár.

Mær dámdi serliga væl lýsingina av hugsan um okkara sum tvær skipanir: Skipan 1 (tann skjóta) og Skipan 2 (tann seina). Skiln aðurin er sjálvandi myndamál, men sum Kahneman skrivar, hava vit menn iskju brúk fyri myndamáli til at ítøkilig gera og skilja tílík abstrakt fyribrygdi. Sam spælið mill um tær báðar skipanirnar fer fram alla tíðina. Skipan 1 er tann við kvæma skipanin, sum tekur ímóti, fær var hugar frá um heiminum og kemur við einum skjótum upp skoti til svar ella atburð. Skipan 2 metir um og tekur støðu til hesi uppskot. Skipan 2 er okkara skynsama tilvitska, og Skipan 1 er okkara hugskygni, okkara intui tión. Og hóast Skipan 2 kann tykjast at vera stjór in, so er tað Skipan 1, sum er hetjan í søguni hjá Kahne man. Skipan 1 gav tær eitt skjótt og greitt boð upp á yrki hjá Hanusi, men skeiva niðurstøðan átti at verið fanga av tíni Skipan 2, ið dugir hagfrøði, men hon er dovin og tekur ofta kritikkleyst av upp skotunum frá Skipan 1.

Hygg at myndini við teimum báðum vatnrøttu linju num. Myndin tykist ikki ser liga á huga verd: Tvær vatnrættar linjur í ymiskum støddum við nøkrum ásettum pinn um, sum peika ymsar vegir. Tann niðara linjan er heilt greitt longri enn tann ovara. Tað síggja vit øll, og sjálvsagt trúgva vit tí, vit síggja. Hetta er tann sonevnda MüllerLyer hvør visjón in. Tak eina lineal, máta eftir og stað fest, at tær báðar vatnrøttu linjurnar eru í roynd og veru eins langar.

Hetta dømi vísir samspælið millum skipan ir nar. Nú tú hevur mált linjurnar upp, vilt

tú – tín Skipan 2 – hava eina nýggja trúgv: tú veitst, at linjurnar hava somu longd. Verður tú spurdur um longdina, vilt tú svara tað, sum tú nú veitst. Men tú sært fram vegis tí niðaru linjuna sum longri. Tú hev ur valt at trúgva uppmátingini, men tú kanst ikki steðga Skipan 1 í at gera sínar niður støður. Tú kanst ikki gera av at síggja linjur nar sum eins stórar, hóast tú veitst tað. Fyri at standa ímóti hvørvisjónini, mást tú læra teg ikki at hava álit á tíni meting av linju longdum, tá pinnar eru atknýttir. Megnar tú tað, verður tú ongantíð aftur dáraður av MüllerLyer hvørvisjónini.

Bókin kann viðmælast øllum, sum eru á hugað í, hvussu vit sum menniskju hugsa. Bókin gevur eitt boð upp á, hví kapitalistiska sam felagið hevur brúk fyri irrationellum í verk setarum, sum yvirmeta egin evni, og hví for søgnirnar hjá serfrøðingum ofta bert eru ein hvør visjón. Bókin hevur eisini løtt sjálv hjálparráð, eisini meira brúkilig enn tey at skilja, at føroyski Hanus mest sannlíkt er ein sjó maður.

prei johnny í grótinum viðmælir

ein bók um sinniÐdaniel kaHneman "THINKING, FAST AND SLOW", 2011

136 PREIJuNi 2013

Yndifitness Sundsvegur 6 Tel. 311 311 [email protected] yndi.fo

A+ B

ÚTGJALD

44.898 kr. (20%)

REST

2.946 kr. um mðr. í 6 ár

Kanst tú heldur ikki fáa nógmikið av hentleikum?FORD FOCUS EDITION Focus Edition er eitt serligt kampanjusnið við sera nógvari útgerð og hentleikum. Hann er øðrvísi bæði innan og uttan við 16" alufelgum, LED-koyriljósum og serliga fínari seturpólstring. EIsini er hugsað um praktiskar hentleikar, so sum Garmin GPS og snildar hurðakantsverjur, sum bara síggjast, tá hurðarnar eru opnar.

FORD FOCUS EDITION ÚR 224.490 KR.

Bilen er vist med ekstraudstyr. CO² 88-146 g/km, brændstoføkonomi 15,9-29,4 km/l –

WENZELP/F Wenzel | Akranesgøta 5 | 100 Tórshavn | tel. 354500 | [email protected] | www.wenzel.fo

andlit

eft ir Sunvu Eysturoy Lassen

Uni RamUssen, 44noRðRagøtaMaraton

aRnold VegghamaR, 75ViðaReiðiListamaður

KaRolina thostRUp, 49tóRshaVn

Útvarps og sjónvarpsdokumentar

vol. 04 · juni 2013 HanDilsyVirlit

aa-pair Margerita

Arne Jacobsen Nema

Acne pedestoffer.com

Alexander Wang notabene.dk

Alexander Hotto shop.apair.dk

BBarnasólbrillur BR Leikur

Bestu ævintýrini hjá Asbjørnsen og Moe H. N. Jacobsens Bókahandil

Boss Orange Profil Optik

Blend Kallkyn

Bertoni Kallkyn

Balenciaga balenciaga.com

Bikkembergs shop.apair.dk

cChristan Dior Matas

Chanel Matas

Clarins Matas

Chat idé Møblar

Carla F carla-f.dk

Cesare Paticiotti shop.apair.dk

Christophe Lemaire henrikvibskovboutique.com

dDixie Gellan

Dyrberg Kern Nomi Smúkkur og ur

Duffy demmus

Debbie marron.dk

eEcological Paint H. N. Jacobsens Bókahandil

Eames Nema

Eton Skálkur Man

Ecco Fótbúni

FFindus H. N. Jacobsens Bókahandil

Fly Trin27

Fionapaxton fionapaxton.com

GGewx Skóhornið

Gamma Glimmur

Gardenia brandos.dk

Gianno Barbado shop.apair.dk

HHann sjálvur Emil H. N. Jacobsens Bókahandil

Hay Vøruhúsið

Hunkydory Hvíthús

iIda og Emil H. N. Jacobsens Bókahandil

InWear Margerita

Isabel Marant Motil.com

ÍÍsbjarnamamma H. N. Jacobsens Bókahandil

Ísbjarnaungi H. N. Jacobsens Bókahandil

Ísbjarnamatpakki H. N. Jacobsens Bókahandil

Ísbjarnavatnfløska H. N. Jacobsens Bókahandil

JJust Acces Gellan

Just Female Gellan

KKúlur BR Leikur

Karlson á Takinum H. N. Jacobsens Bókahandil

Kenzo notabene.dk

Konrad Kallkyn

Kris Van Assche henrikvibskovboutique.com

Kenzo nuecph.com

lLindbergh Kallkyn

mMoshi Monster BR LEikur

Muuto Vøruhúsið

Make Up Store Make up store

Malene Birger Margerita

Mads Nørregaard Gellan

nNuxe Matas

Ninfa notebene.dk

Nude carla-f.dk

oOkiedog BR Leikur

Ole Lyngaard Nomi Smykkur og ur

Only Only

Object Vila

Orca wiggle.co.uk

pPieces Pieces

Police Skilling

rRosie Gellan

sSusanne Fries Bjørner Nomi Smykkur og ur

Second Female Gellan

Softech Gellan

Stenform Nomi Smykkur og ur

Schleich BR Leikur, Klávus

Safari LTD Klávus

Sand Skálkur Man

Sixmix demmus

TTolix colorama

Toga Pulla Notabene.dk

Trinidad Nema

Tefal Vøruhusid

VVerner Panton stólur Byggitilfar

Vagabond demmus

WWegner idé Møblar

Wonders demmus

Wonders demmus

ZZara notabene.dk

Zara zara.com

#&Tradition Vøruhúsið

146 PREIJuNi 2013

BARESSO

DE

MM

US

BURGER KING

EXPERTINSPIRATIÓN

SPORT

SPORTIGANRENNING

IGANGELLAN

VEROMODA

JACK &JONES

VODAFONE

PIECES

WILLIAMS CATERING

KLÁVUS

NOMI

ONLY

SKÁ

LKU

RNAMEIT

SUN

SET

THE

BO

DY

SHO

P

SKÁ

LKU

RM

AN

FÍPAN

MEGARIT & RÁK

NAVIA

MA

TA

STIGER SKILLING

VILAMARGERITA

FON

N FLO

G

EVENTS

SMS

á Trapputrøðni · Tórshavn · Tel. 34 19 00 · [email protected] · www.sms.fovol. 04 PREI147

Fá alt við - líkamikið hvar tú ert

PREi - vol.4 Juni 2013

Documents

Transcript of PREi - vol.4 Juni 2013