Mulnivasi Times, Telugu, Jan 2013

1eT÷ Ÿìyêd” f…ÆyéT‡ »qe] 2013QQ QQ

ø±s¡÷ºHé .............................................. 2

m&çÀ]j·T˝Ÿ eT÷˝Ÿìyêd” eTH√uÛ≤e+ .......... 3

eT÷˝Ÿìyêd” ø£$‘·\T .............................. 4

&ç.¬ø.KbÕπs¶ kÕôV≤uŸ ù|õ

Áu≤Vü≤àD sê»ø°j·T+ ................................ 5

Äq+<äø±\+ ` Árø£e÷+&éyÓT+Ÿ‡ ............... 7

ªd”µ]j·T˝Ÿ ` uÛ≤s¡‘·<˚X¯ #·]Á‘· ..................... 8

kÕe÷õø±+X+ ................................... 11

sê»ø°j·÷+X+ .................................... 16

#·s¡Ã˙j·÷+X+ .................................... 28

»q#Ó’‘·q´+ ` ãVüQ»q X¯Á‘·T >±+BÛ .......... 34

e÷ ]ø£<∏ä ` <ä>±|ü&É¶ ã‘·T≈£î\T ............. 37

MTø√dü+ ........................................... 39

|ü⁄düÔø£ düMTø£å ` dü∫Á‘·|òüP Ò Jeq+ ........... 40

Printed & Published by :BAMCEF

(Backward and Minority CommunitiesEmployees Federation)

NEW DELHIOn behalf of D.K. Khaparde Memorial Trust

Ringna Bodi, Nagpur

Address for CommunicationB.R. Phuley Ambedkar Nilayam

10-7-8, Rangreezpet, RAJAHMUNDRY - 533 101East Godavari Dist., Andhra Pradesh.

e-mail : [email protected]@gmail.com

website : www.bamcef.org

á |üÁ‹ø£ À Á|ü#·T]+∫q n_ÛÁbÕj·÷\ìï

s¡#·sTT‘· y˚>±ì, m&ç≥sY$ ø±eì >∑eTì+#·>∑\s¡T

eT÷ Ÿìyêd” f…ÆyéT‡$<˚o Äs¡´Áu≤Vü≤àD X¯≈£îÔ\ qT+&ç e÷‘·è<˚X¯ $eTTøÏÔ ø=s¡≈£î uÛÑ÷$T|ü⁄Á‘·T\ |æ\T|ü⁄

Vol.4 December - 2012 No.2Á|ü<Ûëq dü\Vü‰<ës¡T\T

Mn. <=y˚TàÏ dü‘· Hêïsêj·TD, uÀ~Û

m&ç≥sY ÇHé N|òt

Mn. q˝≤¢ Äq+<é, B.Tech., MBA

dü+bÕ<ä≈£î\T

Mn. ã≥Tº $X‚«X¯«s¡sêe⁄, Commit.,

&ç.¬ø. KbÕπs¶ yÓTyÓ÷]j·T Ÿ Á≥dtº ` Á≥d”º

Mn. j·THé.>∑+>±<ÛäsY, B.Tech. Ele.

düVü‰j·T dü+bÕ<ä≈£î\T

Mn. ãÁπs Äq+<é ≈£îe÷sY, B.E.,

Mn. j·T\¢$T*¢ sê+J dü‘ê´Jsêe⁄, M.E., Ph.D.,

Mn. ø±øÏ ÒÏ ‹\ø˘ ≈£îe÷sY, B.Tech., B.L.,

Mn. eT~] $»j·T≈£îe÷sY, B.Sc., B.Ed.,

Mn. q˝≤¢ >∑+>±<ÛäsY, B.Tech., Ele.

Mn. &Üˆˆ <ësê X‚wü–] sêe⁄, MBBS, Anesth.

Mn. &Üˆˆ >∑÷≥+ kÕ«$T, M.A., M.Phil, Ph.D.,

Mn. >=+~ qMHé, B.A.,

Mn. Ä‘·à≈£L] #Óqïj·T´, FL Writer

&çC…’qsY‡

Mn. &Üˆˆ Äq+<é yÓ÷s¡Ô, MBBS, Anesth.

Mn. |ü]$T s¡+>±, Artist

ø±s¡÷ºìdtº

Mn. e+>∑\ X‚KsY, M.A, B.Ed.,

yÓuŸ m&ç≥sY

Mn. yÓqTeT\ sê»X‚KsY, B.Tech.

ô|ò’HêHé‡ yTH»sY\T

Mn. sêe÷e‘·T\ lìyêdüT, IRS

Mn. qø£ÿ|ü*¢ XÊeT÷´ Ÿ, B.Tech.,

düs¡Tÿ´ ÒwüHé yTH»sY

Mn. qj·THê\ ÁøÏcÕísêe⁄, Sr. PAist.,

m&É«sYºÌCŸyÓT+Ÿ yTH»sY

Mn. ø±øÏ ÒÏ ‹\ø˘ ≈£îe÷sY, B.Tech., B.L.,

Á|ü‹ : s¡÷.20/`

ø±|”\T : 1000

dü+e‘·‡s¡+ : s¡÷.240/`

5 dü+e‘·‡s¡+ : s¡÷.1000/`

J$‘·#·+<ë : s¡÷.2000

>ös¡e dü\Vü‰<ës¡T\T

Mn. eTT<ë›&É s¡$#·+Á<ä, IAS

dü\Vü‰<ës¡T\T

Mn. n|æŒø£≥¢ uÛÑs¡‘YuÛÑ÷wüDY, IRTS

Mn. &Üˆˆ ø£‹Ô |ü<ëàsêe⁄, ‘·‘·«y˚‘·Ô

Mn. jÓT+&É÷¢] düT<Ûëø£sY, M.A., Ph.D, M.Phil, Ph.D.

C…’ ;ÛyéT ! C…’ eT÷ Ÿìyêd” !! C…’ uÛ≤s¡‘Y !!!

U U


ì»+ ø±s¡÷ºHé


2013e dü+e‘·‡s¡+˝À eT÷ Ÿìyêd”\ ◊ø£ ‘· eT]+‘· ã\|ü&É≤ìøÏ |òüP Ò n+uÒ&ÉÿØj·TT\T >± #Ó|ü≈£î+≥Tqï

eTq+ #ê˝≤ ∫‘·ÔX¯ó~∆‘√ |üì#˚j·Te\dæ ñ+~. Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eTT \ø£å kÕ<Ûäq ø=s¡≈£î ≤¬sZŸ\qT ìπs›•+#·T≈£î+≥÷,

yêÏì #˚s¡T≈£îH˚ Áø£eT+˝À |üì#˚düT≈£î+≥÷ eTT+<äT≈£î yÓfi¢&ÉeTH˚~ kÕe÷q´ ø±s¡ ø£s¡Ô yÓTT<ä\T, ìã<ä∆‘· ø£*–q Á|ü‹

ÁøÏj·÷o\ düuÛÑT´ì u≤<Ûä ‘·. á dü+e‘·‡s¡+˝À ≈£L&Ü eTq+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü me]øÏ yês¡T dü«j·T+>± yê]yê] (e´øÏÔ>∑‘·)

≤¬sZŸ\qT ìs¡ísTT+#·T≈£îì |üì#j·Te\dæ nedüs¡+ ñ+~. eTq \ø£å + #ê˝≤ ô|<ä›~. #ê˝≤ ñqï‘·yÓTÆq~. nìïÏø£+fÒ

$T+∫ n‘· +‘· ø£]ƒqyÓTÆq~. ø£wüºkÕ<Ûä yÓTÆq~. á \øå±´ìï eTq+ ìs¡ísTT+#·Tø√ Ò<äT. eTq >=|üŒ Hêj·T≈£î …’q |òüP Ò

n+uÒ&ÉÿsY\#˚ ìπs›•+#·ã&çq~, ìs¡ísTT+|üã&çq~. n~ ªªkÕe÷õø£ e÷s¡TŒµµ nH˚ $wüj·T+ eTq+<ä]ø° ‘Ó*dæq<˚!

kÕe÷õø£ e÷s¡TŒ nH˚ \ø£å +, #˚s¡Tø√e&ÜìøÏ |òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY\T ‘·eT J$‘· n+‘·+ es¡≈£L |üì#˚kÕs¡T. |üì#˚dæq

‘·eT $X‚wü nqTuÛÑe+‘√ á \ø£å kÕ<Ûäq ø=s¡≈£î eTq≈£î ø=ìï dæ<ë∆+‘· ÁbÕ‹|ü~ø£ ø£*–q Ä<˚•‘· dü÷Á‘ê\qT

n+~+∫ $ÁX$T+#ês¡T. kÕe÷õø£ $|ü¢yêìøÏ (kÕe÷õø£ e÷s¡TŒøÏ) ø±e\dæq dæ<ë∆+‘· uÛÑ÷$Tø£qT eTq≈£î n+~+∫q

Ä<˚•‘· dü÷Á‘ê\‘√ n‘· +‘· eTTKýÓTÆq~ e÷qe eqs¡T\qT düèwæº+#·Tø√e&É+. e÷qe eqs¡T\T (Cadre) Ò≈£î+&Ü,

@ ñ<ä eTyÓTÆHê ‘ê]ÿø£ eTT–+|ü⁄ (Logical End) qT bı+<ä Ò<äT. Á|ü|ü+#· yÓTT<äÏ kÕe÷õø£ $|ü¢eø±s¡T&Ó’q ãT<äT›&ÉT

ˇø£ |òüP Ò, ˇø£ n+uÒ&ÉÿsY nH˚ >=|üŒ $|ü¢eø±s¡T\ì á <˚XÊìøÏ n+~ùdÔ, á |òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY\T, ñ<ä eT+|ü≥¢

n‘· +‘· $XÊ«dü+, ìã<ä∆‘· ø£*–q ø£ KbÕπs¶, ø£ ø± ¸sêyéT\qT á düe÷C≤ìøÏ n+~+#ês¡T. á eTôVAbÕ<Ûë´j·TT\

dü÷Œ¤]Ô‘√ eTqeT+<äs¡eT÷ ‘·j·÷s¡T ø±>∑*>±+. eT] eTqeT+<äs¡+ e÷qe eqs¡T\qT (Human Resources i.e.

Cadre) ‘·j·÷s¡T#˚j·TT≥˝À m+‘·es¡≈£L ÁX¯$TdüTÔHêïeTH˚ $wüj·÷ìï d”«j·T|ü]o\q (Self Analization) #˚düTø√e\dæ

ñ+~. e÷qe eqs¡T\T düèwæº+#·Tø√>∑*–‘˚, Ä]∆ø£ eqs¡T\T yê≥+‘·≥ ny˚ düèwæº+#·ã&É‘êsTT. e÷qe eqs¡T\qT

düèwæº+#·&ÜìøÏ ˇø£ ì]∆wüºyÓTÆq Á|üD≤[ø£‘√ á dü+e‘·‡s¡+ eTqeT+<äs¡+ eTT+<äT≈£î yÓfi¯fle\dæq ÄeX¯ ø£‘· e⁄+~.

düeTj·÷ìï Á|üD≤[ø±ã<ä›+>± $ìjÓ÷–+ #·T≥˝ÀH˚ e÷qe eqs¡T\ düèwæº Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+~. nH˚ø£kÕs¡T¢ eTq

#·s¡Ã˝˝À $X‚¢wæ+#·T≈£îqï e÷~]>±H˚, ˇø£s√E˝À ñ+&˚ 24 >∑+≥\˝À, 16 >∑+≥\qT |üìøÏ G $ÁXÊ+‹øÏ (8

>∑+ˆˆ\T G 8 >∑+ˆˆ\T) πø≤sTT+#·>±, $T–*q 8 >∑+ˆˆ\˝À <Ó’q+~ø£ eT]j·TT ≈£î≥T+ã eéVü‰sê\≈£î 5 qT+&ç 6

>∑+ˆˆ\T $TqVü‰sTTùdÔ $T–*q 2 >∑+ˆˆ\T e÷qe eqs¡T\qT düèwæº+#·&ÜìøÏ eT]j·TT ñ<äéT |ü]yê´|æÔøÏ

$ìjÓ÷–+#·e\dæ ñ+~. düŒwüº‘·>±, ìã<ä›‘·>±, $XÊ«dü+>± Ä 2 >∑+ˆˆ\ düeTj·÷ìï $ìjÓ÷–+#·e\dæ ñ+~. 2

>∑+ˆˆ\T $ìjÓ÷–+#· ÒeTT nì nqT≈£î+fÒ, ˇø£s√E˝À 1 >∑+≥ nsTTHê πø≤sTT+#·>∑\>±*. 1 >∑+≥ ≈£L&Ü

≈£î<äs¡≥+ Ò<äT nì uÛ≤$ùdÔ, yê]ì ìã<ä›‘· ø£*–q ø±´&ÉsY>± |ü]>∑DÏ+#·>∑\e÷ ? yê]ì \ø£å kÕ<Ûäqø√dü+ |üì#˚ùd

ñ<ä eTø±s¡Tì>± m+#·>∑\e÷? 1 >∑+≥ ≈£L&Ü M\Tø±ø£b˛‘˚ ø£s√E˝À ø£ ns¡>∑+≥ Ò<ë ø£ bÕe⁄>∑+f…ÆHê ø£

eTìwæ‘√ e÷≤¢&ç n‘·ìì ø£HÓ«Hé‡ #˚j·T≤ìøÏ, |òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY ñ<ä e÷ìøÏ #˚s¡Te ø±e&ÜìøÏ ùdŒsY #˚j·T Òe÷?

á$<Ûä+>± s√EøÏ ˇø£ bÕe⁄>∑+≥ #=|üq ˇø£ HÓ\ n+‘ê 30 bÕe⁄>∑+≥\T (@&ÉTqïs¡ >∑+≥\T) #=|üq eTq+

M\T ø£*–+#·T≈£î+fÒ ˇø£ e´øÏÔì (Human Resourceful Person) ‘·j·÷s¡T #˚j·T>∑\+.

#ê˝≤eT+~ nqT≈£î+≥Tqï≥Tº>±, ñ<ä eT+ >∑T]+∫ ˇø£]‘√ ˇø£s¡T e÷≤¢&ÉTø√e≥+, #·]Ã+#·Tø√e≥+ ñ

<ä eT+ ø±<äT. ñ<ä e÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü⁄düÔø±\qT, *≥πs#·sY\qT #·<äTe⁄ ø√e&Éy˚T ñ<ä eT+ ø±<äT. ñ<ä eT

MTÏ+>∑T\≈£î Vü‰»¬s’, s¡ø£s¡ø±\ s¡T¢ ‹s¡>∑≥yT ñ<ä eT+ ø±<äT. ñ<ä eTeT+fÒ e÷qe eqs¡T\qT (Cadre) düèwæº+#·&É+

ñ<ä eTeT+fÒ ø£ ø£å dæ~∆ø√dü+ ìã<ä›‘· ø£*–q ø±s¡ ø£s¡Ô\qT ‘·j·÷s¡T #j·T>∑\ >∑≥+. ñ<ä eTeT+fÒ #·~$q<ëìï,

#·]Ã+#·T≈£îqï <ëìï Ä#·s¡D s¡÷|ü+˝À ô|≥º>∑\>∑≥y˚T ñ<ä eTeT+fÒ !

s√EøÏ bÕe⁄>∑+≥, HÓ\≈£î 8 >∑+ˆˆ\T, πøe\+ e÷qe eqs¡T\qT ‘·j·÷s¡T#˚j·T≤ìøÏ πø≤sTTùdÔ ø£ ìã<ä∆‘·

ø£*–q ø±´&ÉsY, eT]jÓTTø£ ø±´&ÉsYqT ‘·j·÷s¡T #˚j·Te#·TÃ. á Áø=‘·Ô dü+e‘·‡s¡+˝À Á|ü‹HÓ ≤ á$<Ûä+>± Á|üj·T‹ï+∫,

&çôd+ãs¡T HÓ ≤Ks¡T≈£î Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ 12 eT+~ ø±´&ÉsYqT ‘·j·÷s¡T#˚j·T>∑*–‘˚ n<˚ ì»yÓTÆq Happy New Year.` NÛ|òt m&ç≥sY

eT÷ Ÿìyêd” eTH√uÛ≤e+ eT÷ Ÿìyêd” f…ÆyéT‡$<˚o Äs¡´Áu≤Vü≤àD X¯≈£îÔ\ qT+&ç e÷‘·è<˚X¯ $eTTøÏÔ ø=s¡≈£î uÛÑ÷$T |ü⁄Á‘·T\ |æ\T|ü⁄


ÄyÓT nã\\ bÕ*≥ es¡+

u≤ÁVü≤àDÏ»+ <ëw”ºø£+ qT+∫

eT÷ Ÿìyêd”\qT s¡øÏå+∫q π>düTúsê\T

uÛÑs¡Ô <ä>∑Zs¡ #·<äTe⁄ H˚s¡TÃø=ì

Äj·Tq n&ÉT>∑TC≤&É À q&ÉTdüTÔ

kÕe÷õø±_Ûeè~∆øÏ bÕ≥T|ü&É¶ dü+düÿs¡Ô .. !

eTVæ≤fi¯\≈£î #·<äTyÓ+<äTø£qï yê]øÏ ãT~›#Ó|æŒ

#·<äTe⁄ H˚]Œq dü+düÿs¡D≤_Û ≤wæ ... !

eTT]øÏ ≈£LbÕ˝À¢ eT>∑TZ‘·÷

e÷qdæø£ y˚<äq‘√ ø£è+>∑T‘·÷

düe÷»+ ô|fÒº Ä+ø£å À¢ ∫≈£îÿ‘·÷

~≈£îÿ‘√#·ì ã&ÉT>∑T Je⁄\≈£î

ÄyÓT n+&Ü .. <ä+&Ü .. !

ù|<ä\ bÕ*≥ ô|ìï<ëyÓT ...

s√>∑T\ bÕ*≥ düìï~Û ÄyÓT ... !

es¡í e´edüúô|’ ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚dæ

$|ü¢e X¯+K+ |üP]+∫q HêØ eTDÏB|ü+ ... !

` >∑÷≥+ kÕ«$T

#·<äTe⁄\eTàeT÷ Ÿìyêd” ø£$‘·\T

eTqTe⁄ ô|Ïºq Ä+ø£å\qT |ü≤|ü+#·\T #˚dæ

u≤ÁVü≤àDT\≈£î dæ+Vü≤dü«|üïyÓTÆq BÛs¡ eì‘· .. !

yÓTT≥ºyÓTT<äÏ eTVæ≤fi≤ ñbÕ<Ûë sTTì>±

u≤ÁVü≤àD düe÷»+ ‘ê≤≈£î #·|üfi¯fl≈£î yÓs¡eø£

ìs¡“¤j·T+>± #·<äTe⁄\T #Ó|æŒq #·<äTe⁄\eTà ... !

˝À≈£î\ nC≤„HêìøÏ C≤*|ü&ç

yê]‘·|ü\qT ø£å$T+∫q ñ‘·ÔeTTsê\T ... !

eT÷&ÛÉqeTàø±\ô|’q ns¡∆+ Òì Ä#êsê\ô|’q

‘·T<äø£+≥÷ b˛sê&çq ø±s¡ kÕ<Ûä≈£îsê\T ... !

ne÷à ... kÕ$‹Áu≤sTT ... !

|üP Ò n&ÉT>∑TC≤&É À q&É∫q |ü⁄D≤´‘·Tàsê˝≤ ... !

C≤‹ mqïÏøÏ $TeTTà eTs¡Te<äT ... !

|üP Ò n+uÒ&ÉÿsY yês¡düT\T $TeTTà $&ÉTes¡T ... !

m|üŒÏøÏ ...

˙yês¡düT …’q eT÷ Ÿìyêd”\T

MT uÛ≤eC≤\+ yÓ÷düT≈£îb˛jÓT sêj·Tu≤s¡T\T ... !

(»qe] 3q kÕ$‹Áu≤sTT |üP Ò »j·T+‹ dü+<äs¡“¤+>±)

»qe] 26, 1950 :

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ ÄyÓ÷<ä+ bı+~+~ ` >∑D‘·+Á‘· sêC´+ yÓ*dæ+~

≈£î˝≤\‘√, eT‘ê\‘√, esêí\‘√, esêZ\‘√, yÓ’wüe÷´\‘√, ndüe÷q‘·\‘√

ø=≥Tº$T≤º&ÉT‘·Tqï uÛ≤s¡‘Y≈£î u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY#˚ ã+>±s¡T uÛÑ$wü ‘Y

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ <ë«sê n+~+#·ã&ç+~.


e÷q´ &ç.¬ø.KbÕπs¶ kÕôV≤uŸ ø£\+ / >∑fi¯+ qT+&ç C≤\Tyê]q ÄDÏeTT‘ê´\T

Áu≤Vü≤àD sê»ø°j·T+(>∑‘· dü+∫ø£ ‘·s¡TyêsTT uÛ≤>∑+)

ñ‘· Ôs ¡ Á| ü< ˚X Ÿ˝À

düe÷CŸyê~ bÕØº

(SP) eT]j·T T

ãVüQ»q düe÷CŸ

bÕØº (BSP)\ eT<Ûä ˇø£kÕ] ˇ|üŒ+<ä+ (Allow-

ance) »]–q $wüj·T+ #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*dæ ñ+

&Éø£b˛e#·TÃ. nsTT‘˚ á $wüj·T+˝À yÓTT<äÏ

kÕ]>± eTT˝≤j·T+dæ+>¥ j·÷<äyé eT]j·TT e÷q´

ø±˙¸sêyéT\T ø£\dæ ˇø£ ˇ|üŒ+<ëìøÏ sêe&É+

»]–+~. mìïø£\˝À ø£\dæ yês¡T b˛sê&Üs¡T.

e÷q´ ø±˙¸sêyéT mìïø£\ ˇ|üŒ+<ëìøÏ πøe\+

¬s+&ÉTkÕs¡T¢ e÷Á‘·y˚T e#êÃs¡H˚ $wüj·÷ìï eTq+

Çø£ÿ&É >∑eTì+#·e\dæ ñ+~. ø£kÕ] düe÷CŸyê~

bÕØº‘√qT, ¬s+&ÉekÕ] ø±+Á¬>düT‘√Ï #˚j·T&É+

»]–+~. n+‘>±ì Äj·Tq ys=ø£bÕØº‘√ m|ü⁄&É÷

≈£L&Ü m≥Te+Ï ˇ|üŒ+<ëìï @s¡Œs¡T#·Tø√ Ò<äT.

nsTT‘˚ Á|üdüTÔ‘·+ e÷Á‘·+ Á|üuÛÑT‘·«+ @s¡Œs¡#ê\H˚

ñ<˚›X¯´+‘√, _C…|æ‘√ e÷Á‘·+ ˇø£ sê»ø°j·T

ne>±Vü≤q≈£î (Political understanding) sêe≥+

»]–+~. n+‘>±ì _C…|æ‘√ mìïø£\ |üŒ+<ëìøÏ

Äj·Tq m|ü⁄&É÷ yÓfi¯¢˝Ò<äT. ªªÁ|üuÛÑT‘·«+ @sêŒ≥T

#˚j·T≥+ ø=s¡≈£î »]π> sê»ø°j·T ne>±Vü≤q≈£î,

mìïø£\ b˛sê≤ìøÏ »]π> mìïø£\ ˇ|üŒ+<ëìøÏ

eT<Ûä #ê˝≤ ‘˚&Ü e⁄+~. ø±ãÏº e÷q´ ø±˙¸sêyéT

>∑‘·+˝À ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ nôd+;¢ mìïø£\|ü⁄&ÉT

eTT˝≤j·T+dæ+>¥ j·÷<äyé eT]j·TT _mdt|æ bÕØº\

ø£\sTTø£‘√ mìïø£\ ã]˝ÀøÏ ~>∑≥+ »]–+~.

|üP]Ô yÓTC≤Øºì kÕ~Û+∫, dü«+‘·+>± Á|üuÛÑT‘ê«ìï

Ms¡T @s¡Œs¡#·≥+ »]–+~. mìïø£\ ˇ|üŒ+<ä+

‘·s¡Tyê‘·, y˚TeTT>±ì n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ eùdÔ, ñ‘·Ôs¡

Á|ü<XŸ eTTKéT+Á‹>± eTT˝≤j·T+dæ+>¥ j·÷<äyéì

#kÕÔeTì e÷q´ ø±˙¸sêyéT Á|üø£Ï+#·&É+ »]–+~.

<ëìø£qT>∑TD+>±H˚ eTT˝≤j·T+dæ+>¥ j·÷<äyéì

eTTKéT+Á‹ì #˚kÕs¡T. ø±ãÏº BììãÏº eTq+

‘Ó\TdüTø√e\dæq~>± @$T≥+fÒ, e÷q´ ø±˙¸sêyéT

ì]∆wüºyÓTÆq Ä˝À#·q‘√, ˇø£ ì]∆wüºyÓTÆq n_ÛÁbÕ

j·T+‘√ mìïø£\ ã]˝ÀìøÏ ~>±s¡ì ‘Ó\TdüT

ø√e\dæ ñ+~.

H˚qT á $wüj·÷ìï m+<äT≈£î MT≈£î #Ó|üŒ

e\dæ e∫Ã+<ä+fÒ, e÷q´ ø±˙¸sêyéT, eTT˝≤j·T+

dæ+>¥ j·÷<äyé‘√ #düT≈£îqï |üŒ+<ä+ #ê˝≤ |üø±ÿ>±

#˚düT≈£îHêïs¡T. m+‘√ Ä˝À∫+∫ |üø£&É“+B>±

#˚düT≈£îHêïs¡T. n+‘· |üÏwüº+>± @s¡Œs¡T#·T≈£îqï

ˇ|üŒ+<ä+ ≈£L&Ü yÓ+≥H˚, n+fÒ πøe\+ 6 HÓ\\

eé~Û˝ÀH˚ ≈£î|üŒ≈£L*b˛sTT+~. BìøÏ #ê˝≤

ø±s¡D≤\T ñ+&Ée#·TÃ. nsTT‘˚ á ˇ|üŒ+<ä+

HêX¯q+ ne&ÜìøÏ ¬s+&ÉT n+XÊ\T ø±s¡DuÛÑ÷‘·

yÓTÆq$. yÓTT<äÏ n+X¯+ e÷]ÿdüTº yêfi¯ó¢ n+fÒ

ø£eT÷´ìdüTº dæ|æ◊ (myéT) yêfi¯ó¢ nsTT‘˚, ¬s+&Ée

ø±s¡D+, nÁ>∑ ≈£î˝≤\≈£î #Ó+~q eTTd”¢+\T. nÁ>∑≈£î\

eTTd”¢+\T nH˚~ ˇø£ Á|ü‘˚ ø£yÓTÆq n+X¯+. <ëìì


eTs=ø£ dü+<äs¡“¤+˝À #·]Ã+#·T≈£î+<ë+!

á ¬s+&ÉT Á|ü‘˚´ø£ n+XÊ\˝À ≈£L&Ü

Áu≤Vü≤àD‘·«+ <ë– ñ+~. <ëì>∑T]+∫ H˚qT

e÷≤¢&ÉuÀ‘·THêïqT. dæ|æ◊ (m+)˝À ñqï

Áu≤Vü≤àDT\T e÷q´ ø±˙¸sêyéT≈£î e´‹πsø£+>±

eTT˝≤j·T+dæ+>¥qT Áù|πs|æ+∫, ∫es¡≈£î Ç<ä›s¡÷

$&çb˛j˚T˝≤ #˚kÕs¡T. ‘·eT eT<Ûä ñqï ã+<Ûëìï

‘Ó+#·T≈£îì, ˇ|üŒ+<ëìøÏ #·s¡eT^‘·+ bÕ&˚düT≈£î

Hêïs¡T. BììãÏº eTq≈£î ns¡∆+ ne⁄‘·Tqï~

@$T≥+fÒ, dæ|æ◊ e÷]ÿdüTºyêfió¢, e÷q´ ø±˙¸sêyéT

eT]j·TT eTT˝≤j·T+dæ+>¥ j·÷<äyé\ ˇ|üŒ+<ä+

efi¯¢ ø£*π> Á|üe÷<ëìï >∑T]Ô+#·>∑*>±s¡T. eT]

n≥Te+≥|ü⁄&ÉT Ä Á|üe÷<ä+ @yÓTÆ ñ+≥T+~.

|òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY dæ<ë∆+‘êìï yÓqTø£ã&çq

≈£î˝≤\˝À, ˝Ò<ë yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ Á|ü»\≈£î

uÀ~Û+#·eTì H˚qT, u≤yéTôd|òt ø±s¡´ø£s¡ Ô\≈£î,

u≤yéTôd|òt ÁX‚jÓ÷_Û˝≤wüß\≈£î |ü<˚|ü<˚ #ÓãT‘·÷

ñ+≤qT. Ä$<Û ä+>± #Ó|üŒ&ÜìøÏ ø±s¡D+

@$T≥+fÒ, yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ Á|ü»\T>±ì

Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤˝≤ìøÏ e´‹πsø£+>± |üì#˚ùd≥≥T¢

eTq+ yê]ì ‘·j·÷s¡T#˚j·Tø£b˛‘˚, Áu≤Vü≤àD

uÛ≤eC≤˝≤ìï HêXq+ #j·T ÒeTT, Áu≤Vü≤àD‘·‘ê«ìï

‘·T&ç∫ô|≥º ÒeTT. H˚qT düŒwüº+>± ˇø£ $wüj·÷ìï

#Ó|üŒ<ä\#·T ≈£îHêïqT. ôw&É÷´˝Ÿ¶ ≈£î˝≤\ Á|ü»\T

Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤˝≤ìï |üP]ÔkÕúsTT˝À e´‹πsøÏkÕÔs¡T.

<$, <e‘·\qT yês¡T |üPõ+#·s¡T, nqTdü]+#·s¡T.

<X+ yÓTT‘·Ô+˝À |ü]dæú‹ m˝≤ñHêï, Ç~ ø£ dü+ ñ

‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ˝Àq÷, eTVü‰sêh˝Àì mdt.dæ. Á|ü»\T

á$<Ûä+>±H˚ Á|üe]ÔkÕÔs¡T. eTVü‰sêh˝À m≥Te+Ï

<e⁄fi¢qT, <e‘·\qT |üPõ+#·s¡T. ì»+ #ÓbÕŒ\+fÒ

yêÏì <˚wækÕÔeTT.

m+‘· |òüP˝Ò n+uÒ&ÉÿØj·TT\eTì #Ó|ü

≈£îHêï, dæ<ë∆+‘êìï ne>±Vü≤q #˚düT≈£îqï

e´≈£îÔ\T>± eTq+ m+‘·>± >=|üŒ\T b˛sTTHê,

Áu≤Vü≤àDÏC≤ìï HêX¯q+ #˚j·T>∑*π> kÕeTs¡∆´+

ôw&É÷´ Ÿ¶ ≈£î˝≤\ Á|ü»\≈£î Ò<äH $wüj·÷ìï eTq+

J]í+#·Tø√e\dæq nedüs¡+ ñ+~. Áu≤Vü≤àDÏC≤ìï

HêX¯q+ #˚j·T>∑*–q X¯øÏÔ, kÕeTsê∆ \˙ï ≈£L&Ü

yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\˝ÀH˚ ñHêïsTT.

n+<äTe\qH˚ ø£eT÷´ìdüTº Áu≤Vü≤àDT\T,

düHê‘·q Áu≤Vü≤àDT\T, Á|ü>∑‹o\ Áu≤Vü≤àDT\T,

e÷]ÿdüTº Áu≤Vü≤àDT\T n+<äs¡÷ @ø£yÓTÆ, bÕØº\‘√

dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü, eT‘·+‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü

n+<äs¡÷ ˇø£ Á‘êÏMT<ä≈£î e∫Ã mdt.dæ, _.dæ.\

sê»ø°j·T @ø°ø£s¡D≈£î $|òü÷‘·+ ø£*Œ+#·≥+˝À

dü|òü©ø£è‘·T\j·÷´s¡T. Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤˝≤ìï

‘·T‘·TÔìj·T\T #˚j·T>∑*–q kÕeTs¡∆´+ ø£*–q

ˇ_dæ\T >±ì, Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤\+‘√ yÓTT<ä≥

qT+&ç j·TT<ä›+ #˚düTÔqï mdt.dæ\‘√ ø£*ùdÔ e#˚Ã

Á|üe÷<ä+, yê] ñìøÏπø uÛÑ+>∑+ ø£qTø£ Áu≤Vü≤àD

sê»ø°j·÷ìï eTs√kÕ] eTq≈£î s¡T∫ #·÷|æ+#ês¡T.

(düe÷|üÔ+)

»qe] 3, 1831 :

yÓTT<äÏ uÛ≤s¡rj·T ñbÕ<Ûë´j·TTsê\T, kÕe÷õø£ ñ<ä eTø±]DÏ,

Áø±+‹CÀ´‹ e÷‘ê kÕ$Á‹u≤sTT |òüP Ò »qq+


Ár ø£e÷+&éyÓT+Ÿ‡Äq+<äø±\+

(Äq+<äø±\+ ‘·s¡TyêsTT uÛ≤>∑+)

2) Ç+ø± ªb˛sê≥+µ n+fÒ $.Ï.sê»X‚Ks¡

XËÏº Ç˝≤ #Ó|üŒ&É+ »]–+~. ªªb˛sê≥+, yÓTT<ä≥

eTìwæ eTqdüT‡˝ÀH˚ |æ] b˛düT≈£î+≥T+~. e⁄

n+uÒ&ÉÿØj·TTì>± e÷]q eTs¡Tø£ åDy˚T ˙

eTqdüT‡˝À ªs¡– Ò Á|üÁøÏj·Tµ ˇø£Ï ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄

‘·T+~. á eTqdæ‡ø£ $ÁX$T+#·<äT. Ç~ »«*dü÷ÔH

ñ+≥T+~. Á|ü‹ $|ü¢e+ Á|üÁ|ü<ÛäeT+>± eTìwæ

eTqdüT‡˝ÀH ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘·T+~. Ä ‘·sê«‘· n‘·ì

Ç\¢+‘ê $düÔ]düTÔ+~. nø£ÿ&ÉqT+&ç M~ÛM~ÛøÏ

ÁbÕ≈£î‘·T+~. á düT$XÊ\ <˚X ¯eT+‘·Ïø °

yê´|ædüTÔ+~. n+<äT#˚‘· Á|ü‹ b˛sê≥+/ñ<ä eT+/

$|ü¢e+ yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ ÁbÕs¡+uÛÑeTj˚T´~ eTìwæ

eTqdüT‡˝ÀH. b˛sê≥eT+fÒ ø£ s¡ø£+>± e÷qdæø£

$|ü¢ey˚Tµµ Ç+ø± Ç˝≤ #Ó|üŒ&É+ »]–+~. á

e÷qdæø£ $|ü¢yêìøÏ Hê+~ |ü\Tø£≈£î+&ÜH˚ »q

düMTø£s¡DqT #˚|üÏº b˛sê≥ uÛÒØì ÁyÓ÷–ùdÔ á

b˛sê≥+˝À ‘·\<ä÷]Ãq yêπs Bì Hêj·T≈£îDÏï

‘·T<äeTTÏº+# Á|üe÷<ä+ ñ+~. ;Vü‰s¡T˝À ø£s¡÷ŒsY

sƒê≈£LsY uÀ~Û+#·T nH˚ ø±s¡ Áø£e÷ìï #˚|ü≥º≈£î+&Ü

_dæ\ ]»πs«wüq¢ ø√dü+ ñ<ä eT+ ÁbÕs¡+_Û+∫ |ü<äM

ÁuÛ Ñw üß º& Ó ’Hê&ÉT. ø£sêï≥ø£˝À <˚esê» Äs¡T‡

b˛sê≤ìøÏ eTT+<äT>± _dæ\≈£î uÀ~Û+∫

s¡+>∑düú ≤ìï dæ<ä›|üs¡∫ $»j·÷ìï kÕ~Û+#ê&ÉTµµ.

yÓTT<äÏ ñ<ëVü≤s ¡D uÀ~Û+#·≈ £î+&Ü

(uÀ~Û+#·T) ñ<ä eT+ #ùdÔ @$<Ûä+>± <Óã“‹+≤yÓ÷

#Ó|üŒ&É+ »]–+~. n+‘˚ø±˙ á ñ<ëVü≤s¡D

e÷qdæø£ (b˛sê≥+) $|ü¢yêìøÏ Hê+~ |ü\Tø£≈£î+&Ü

»q düMTø£s¡DqT #|ü&ç‘ ø£*π> Á|üe÷<ëìï >∑T]+∫

#Óù|Œ~ ø±<äT.

¬s+&Ée ñ<ëVü≤s¡D˝À _dæ\≈£î uÀ~Û+∫,

b˛sê≥+ #˚j·T&É+ e\q <˚esêCŸ ÄsY‡ $»j·T+

kÕ~Û+#ê&ÉT nì $.Ï.sê»X‚KsYXËÏº #Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT.

Çø£ÿ&É b˛sê≥+ n+fÒ ]»πs«wüq¢ø√dü+ #˚ùd ñ

<ä´eT+ nì ns¡∆+ edüTÔ+~. ø±˙ eTT+<äT

b˛sê≥eT+fÒ e÷qdæø£ $|ü¢e+ nì #Ó|üŒ&É+

»]–+~. ` (düX‚wü+)

»qe] 1, 1818 :

;Ûe÷ø√πs>±+ Á>±eT+˝À (|üPH˚) |”XÊ« Áu≤Vü≤àDT\‘√ b˛sê&ç

¬>*∫q uÛ≤s¡rj·T ôd’ì≈£î\ (eTVü≤sY) $CjÓ÷‘·‡e ~q+

&Üˆˆ u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY á $»j·Tdü÷ú|ü+ e<ä› ìyêfi¯ó\T

n]Œ+#˚yês¡T. ãVüQ»q #·]Á‘·˝À Äs√EqT ªªÁø±+‹

$CjÓ÷‘·‡e ~q+µµ>± |æ\TkÕÔs¡T


(&çôd+ãs¡T dü+∫ø£ ‘·s¡TyêsTT uÛ≤>∑+)

á Hê>∑]ø£‘ê ;C≤\T Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>±

nH˚ø£#√≥¢ ø£ì|æ+∫q|üŒÏø°, yêÏ˝À n‹

eTTKýÓTÆq$. áõ|ü⁄º, ô|s¡T, yÓTk˛ nyÓT]ø±,

yÓTkıbıÀ$Tj·÷, u≤_˝≤Hé, Ç+&Édt, $TH√Hé,

#Ó’Hê Hê>∑]ø£‘·\T. Ädæj·÷ K+&É+˝Àì uÛ≤s¡‘·

<˚XÊìï |ü]>∑D˝ÀìøÏ rdüT≈£î+fÒ Çø£ÿ&É Hê>∑]ø£‘·

@s¡Œ&É≤ìøÏ eTT+<äT, e÷qe⁄ì Ä$sê“¤e

<äXqT+&ç Hê>∑]ø£ Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ n&ÉT–& eTT+<äT

es¡≈£L »]–q |ü]D≤eTÁø£e÷ìï |ü]o*+#·e\dæ

ñ+~.

Á|ü|ü+#·+˝Àì e÷qe⁄ì ªªìs¡+‘·s¡ dü+#ês¡µµ

Jeq$<Ûëq+ e÷~]>±H˚ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ≈£L&Ü

e÷qe⁄&ÉT Åf…ÆuŸ‡ (‘Ó>∑\T)>±H˚ Jeq Á|üj·÷D+

yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT. qB|ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘ê\T,

q<äT\T, bÕj·T\T Ò<ë ˙s¡T mø£ÿ&É \uÛÑ eTe⁄‘·÷

ñ+&˚<√ nø£ÿ&É Ò<ë <ëì |ü]düs¡ ÁbÕ+‘ê\˝À

ìe•dü÷Ô ñ+&˚yê&ÉT. e÷qe eédüú (Human

Society)ì ì]à+#·T≈£îH˚ Áø£eT+˝À eTT+<äT>±

dü+#ês¡ J$‘êìøÏ ‘Ós¡ ~+#·T‘·÷, >∑T+|ü⁄\T

>∑T+|ü⁄\T>± J$+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT. á

$<ÛäyÓTÆq >∑T+|ü⁄ J$‘·+˝À e÷qe⁄&ÉT ‘·|üŒìdü]

|ü]dæú‘·T\˝À ˇø£ eéd”úø£è‘· $<ÛëHêìï @s¡Œs¡#·T

ø√e\dæ e∫Ã+~. >∑T+|ü⁄ J$‘·+ yÓTT<ä Ö‘·Tqï

Áø£eT+˝À Áø£eTÁø£eT+>± dæús¡ìyêkÕìøÏ ø±e\dæq

@sêŒ≥¢qT #düTø√e\dæ e∫Ã+~. <ëìì dæúØø£è‘·+

#˚düTø√e&ÜìøÏ ˇø£ eédüúqT s¡÷bı+~+#·T

uÛ≤s¡‘·<˚X¯ #·]Á‘·d” ªª]j·T Ÿµµ` Mn. >∑+>±<ÛäsY

ø√e≥+ »]–+~.

á eédüúqT s¡÷bı+~+#·Tø√e≥+ Ò<ë

@s¡Œs¡#·Tø√e≥+ @$<Ûä+>± »]–+<ä+fÒ, ÁbÕNq

ø±\+˝À Ä~e÷qe⁄&ÉT ˇø£]‘√ eTs=ø£]øÏ

dü+ã+<Û ä+ ˝Ò≈ £î+&Ü Jeq+ >∑&ç ù|yês¡T.

n+‘˚ø±≈£î+&Ü yê]eT<Ûä´ @ $<ÛäyÓTÆq≥Te+Ï

ã+<Ûä+ ≈£L&Ü ñ+&~ø±<äT. ã+<Ûä+ n+fÒ, mes¡÷

≈£L&Ü n‘·qT Hê‘·+Á&ç, Ç‘·qT Hê nqï, áyÓT Hê

#Ó*¢ Ò<ë ÄyÓT Hê‘·*¢ á$<Ûä+>± |æ*∫, >∑T]Ô+#˚

eéVü‰s¡XË’* ñ+&~ø±<äT. »+‘·Te⁄\≈£î @$<Ûä+>±

dü+ã+<Ûä u≤+<Ûäyê´\T ñ+&Éy√, n<˚$<Ûä+>±

Ä~e÷qe⁄ìøÏ ≈£L&Ü n≥Te+Ï |ü]dæú‘˚ ÁbÕNq

ø±\+˝À ñ+&~. >∑T+|ü⁄\T, >∑T+|ü⁄\T>± @s¡Œ&Ü¶s¡T.

á Á|üÁøÏj·T @$<Ûä+>± yÓTT<ä\sTT´+<ä+fÒ, m|ü⁄&Ó’‘

e÷qe⁄&ÉT ˇø£]ø=ø£s¡T dü+ã+<Ûä+ Òì $<Ûä+>±

J$+#·&É+ nkÕ<Ûä´+, ø£wüº‘·s¡eTì >∑T]Ô+#·&É+

yÓTT<ä\Tô|≤º&√, n|üŒÏqT+&ç >∑T+|ü⁄\T,

>∑T+|ü⁄\T>± @s¡Œ&É≥+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<X+˝À m|ü⁄&Ó’‘ á Á|üÁøÏj·T yÓTT<ä\

sTT´+<√, Ä >∑T+|ü⁄ ‘·eTø√dü+ ø=ìï ìj·Te÷\T,

yês¡T @$<Ûä+>± Á|üe]Ô+#ê˝À <ëìø=s¡≈£î ø=ìï

ìã+<Ûäq\T @s¡Œs¡#·T≈£îHêïs¡T. >∑T+|ü⁄ ìj·TeT+

@$<Ûä+>± ñ+&˚<ä+fÒ, ñ<ëVü≤s¡DøÏ >∑T+|ü⁄˝À

me]‘√qT >=&Ée|ü&É≈£L&É<äT. Ä >∑T+|ü⁄˝À mes¡÷,

Ç‘·s¡T\qT #·+|ü≈£L&É<äT. Ä >∑T+|ü⁄˝Àì yê]‘√H˚

ø=ìï kÕe÷õø£ dü+ã+<Ûë \qT @s¡Œs¡#·Tø=H˚

$<Ûä+>± dü÷Árø£]+#·T ≈£îHêïs¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î


Ä >∑T+|ü⁄˝Àì Åd”Ôì ‘·eT dü«+‘· Åd”Ô>± >∑T]Ô+#·&É+

»]–+~. Ä Åd”Ô‘√ ‘·|ü>± Á|üe]Ô+#·≈£L&É<äT,

>ös¡e+>± #·÷düTø√yê* nì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡T.

n+fÒ yÓTT<äÀ¢ Ä >∑T+|ü⁄˝Àì Åd” Ôì ‘·eT

≈£L‘·Ts¡T>±H√, #Ó*¢>±H√, á$<Ûä+>± >∑T]Ô+#·&É+

»]–+~. ø±ãÏº Ä >∑T+|ü⁄ì ìs¡«Væ≤+#·Tø√e≥+

ø√d ü+ yês ¡ T ø=ìï eTÚ*ø £ d ü÷ Á‘ê\qT

@s¡Œs¡#·T≈£îHêïs¡T. kÕe÷õø£ XÊgy˚‘·Ô\T, eédüú,

e÷qe eédüú (VüAéTHé kıôd’°) @$<Ûä+>±

s¡÷bı+~+#·ã&ç+<√ eTqøÏ #Ó|üŒ&É+ »]–+~.

Á|ü|ü+#·+˝À kÕe÷õø£ eédüú @$<Ûä+>±

s¡÷bı+~+#·ã&ç+~ ? e÷qe⁄&ÉT düe÷»+˝À

J$+# nedüsês¡∆+, >∑T+|ü⁄ eédüúqT s¡÷bı+~+#·T

ø=H˚ nedüsês¡∆+ á kÕe÷õø£ eédüú s¡÷|ü⁄~<äT›

ø√e&É+ »]–+~. kÕe÷õø£ eédüú n+fÒ ñ

qï‘·yÓTÆq<äì, Ä düe÷»+˝Àì yê]ì ñ‘ê‡Vü≤

|ü]#<äì ns¡∆+. Á|ü|ü+#·+˝Àì kÕe÷õø£ eédüú\T

<ìøÏ >∑Ts¡TÔ>± ñ+≤j·T+fÒ, e÷qe⁄\qT ñqï‘·dæú‹

˝ÀøÏ rdüT≈£îyÓfi‚¢ $<Ûä+>±q÷, e÷qe n_Ûeè~∆

ø√dü+, e÷qe⁄ì eTT+<äT≈£î q&çù|$<Ûä+>±qT

ñ+≤sTT.

e÷qe⁄ì kÕe÷õø£ eédüú s¡÷|ü⁄~<äT›ø√ø£

eTT+<äT, nHø£ e÷s¡TŒ\T #Ó+<äT‘·÷ nHø£ <äX\qT,

~X¯\qT <ë≥T≈£î+≥÷ á dæú‹øÏ eTq+ #˚s¡T≈£î

Hêï+. XË’X¯e <äX¯qT+&ç nHê>∑]ø£ <äX¯≈£î, Ä≥$ø£

<äX¯, nHê>∑]ø£ <äX¯ eT]j·TT nHê>∑]ø£ <äX¯qT+&ç

ÄVü‰s¡+ dü+bÕ~+#·Tø=q≥+ es¡≈£î kÕ–q

e÷qeC≤‹ |ü]D≤eT+˝À JeH√bÕ~Û, ÄVü‰s¡+,

uÛ≤wü #ê˝≤ ø°\ø£bÕÁ‘· eVæ≤+#êsTT. uÛ≤wüqT

ì]à+#·Tø√e≥+˝À @ø£|ü<äuÛ≤wü, @ø±ø£ås¡ uÛ≤wü\T

#Ó ≤eTDÏ nj˚T´$. nHê>∑]ø£ <äX¯ À e÷qe⁄&ÉT

»+‘·Te⁄*ï eT∫Ãø£ #˚düTø√e&É+, ÄVü‰sêìï

d ü+bÕ~+# · Tø√e& Éy ˚ T Jeq $< Û ëq+>±

ø=qkÕ–+|üã&ç+~. Ä ø±\+˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀH˚

ø±<äT Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+˝À e÷qeC≤‹ n_Ûeè~∆

#Ó+~q |ü]D≤eTÁø£eT+ ø£<äX es¡≈£î πø$<Ûä+>±

»]–+~. nsTT‘˚ e÷qe⁄&ÉT Á|üø£è‹ì, »+‘·T

C≤˝≤ìï nqTø£]+#˚ Áø£eT+˝ÀH˚ uÛ≤wüøÏ Je+

»]–+<äì nH˚ø£eT+~ kÕe÷õø£ XÊgy˚‘·Ô\

n_ÛÁbÕj·T+. <ëìì ã\|üs¡Tdü÷ÔH @ø£|ü<äuÛ≤wü Ò<ë

@ø±ø£ås¡ uÛ≤wü\T yÓTT<äÀ¢ e∫Ã ‘·s¡Tyê‘·, ªªnqT‘·s¡µµ

Áø£eT+˝À kÕe÷õø£, uÛÖ>√[ø£ eT]j·TT yê‘êes¡D

|ü]dæú‘·T\ø£qT>∑TD+>± nH˚ø£ e+<ä\ uÛ≤wü\T

Á|ü|ü+#· #·]Á‘· À eTT+<äT≈£î e#êÃsTT.

uÛ≤s¡‘·<X+ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ, eTq uÛÖ>√[ø£

|ü]dæú‘·T\T Ç‘·s¡ <XÊ\øÏ |üP]Ô _Ûqï+>± e⁄+≤sTT

ø±ãÏº Çø£ÿ&É ìedæ+#˚ e÷qeC≤‹ ø=+&É\T,

˝Àj·T\T, qB|ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+˝À ø=ìïy˚\

dü+e‘·‡sê\bÕ≥T ‘Ó>∑\T>±, >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>±,

J$dü÷Ô ˇø£ ‘Ó>∑‘√ Ç+ø=ø£ ‘Ó>∑≈£î uÛÖ>√[ø£

|ü]dæú‘·T\ ø£qT>∑TD+>±, ˇø£]ø=ø£s¡T dü+ã+<Ûä+

Ò≈£î+&ÜH Jeqj·÷q+ ø=qkÕ–+#ês¡T. n|üŒÏøÏ

uÛ≤wüqT ñ|üj·TTø£ Ô+ #˚düTø√ì düeTj·T+˝À,

»+‘·Te⁄\qT eT∫Ãø£ #˚düTø√e≥+, Á|üø£è‹ì

Äsê~Û+#·&É+ <ë«sê ‘·q |ü⁄s√_Ûeè~∆øÏ ‘·q≈£î

‘Ó*j·T≈ £î+&ÜH˚ ;C≤\T y˚kÕ&ÉT. ì|üì

Äsê~Û+#·&É+‘√ u≤≥T <ëìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+

≈£L&Ü Hs¡TÃ≈£îì Á|ü|ü+#· #·]Á‘· ÀH yÓTT≥ºyÓTT<ä≥>±

‘Ó>∑\ Jeq$<ÛëHêìï düTKe+‘·+ #˚düT≈£îHêï&ÉT.

Ädæj·÷ K+&É+˝Àì $T–*q #√≥¢ø£+fÒ


eTT+<äT>± uÛ≤s¡‘·<X+˝À á ¬s+&ÉT <äX\T <ëÏq

‘·s¡Tyê‘· e÷qe⁄&ÉT dæús¡ìyêdü+ yÓ’|ü⁄ yÓTT>∑TZ

#·÷bÕ&ÉT. ì|üì kı+‘·+ #düTø=ì ñ|üjÓ÷–+∫q

$<Ûä+>±H˚, sêsTTì ≈£L&Ü dæús¡ìyêkÕìøÏ ñ

|üø£s¡D+>±, ÄuÛÑs¡D+>± eT\#·Tø=ì Hê>∑]ø£‘·≈£î

‘=*;C≤\T Hê≤&ÉT. dæús¡ìyêdü+ <ë«sê Çfi¯flqT

ì]à+#·Tø√e≥+ yÓTT<ä\e≥+‘√, ÄVü‰sêìï

‘·j·÷s¡T#˚j·T≥+ø√dü+ ô|<ä›m‘·TÔq uÛÑ÷$Tì kÕ>∑T

#˚j·T≥+, uÛÑ÷$Tì <äTqï&É+, uÛÑ÷$Tì dü+bÕ~+

#·≥+, uÛÑ÷$Tì ‘·eTøÏ nqTe⁄>± eT\#·Tø√e≥+,

eT∫Ãø£ #˚dæq »+‘·Te⁄\qT ‘·q nedüsês¡∆+ ñ

|üjÓ÷–+#·Tø√e≥+‘√ Hê>∑]ø£‘· |üs¡efi¯ófl

Á‘=≈£îÿ‘·÷ nqTø√ì Ø‹˝À e÷qe⁄ì n_Ûeè~∆

|ü⁄s√>∑$T+∫+~.

m|ü&Ó ’‘˚ eékÕj·TuÛ Ñ÷$Tì kı+‘·+

#˚düTø=ì, ÄVü‰s¡ dü+|ü<äqT kı+‘·+ #˚düTø=ì,

dæús¡ìyêdü+ @s¡Œs¡#·T≈£îHêï&√ ‘·<ë«sê Á>±eTeédüú

s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+~. eékÕj·T+ eT÷\+>± Á>±eT+

@s¡Œ&É≥+, Á>±eT+˝Àì Á|ü»\T ìyêdüjÓ÷>±´ìøÏ

nqTyÓ’q Ç‘·s¡ kÕe÷Á–ì, yêÏ ‘·j·÷s¡Tø=s¡≈£î,

edüTÔ nedüsês¡∆ |üqT\qT ø£*Œ+#·ã&É≥+ »]–+~.

Ä$<Ûä+>± Á>±eT+ s¡÷bı+~q ‘·s¡Tyê‘· yÓTT≥ºyÓTT<ä

ÏkÕ]>± e÷qe eédüú≈£î (VüAéTHé kıôd’°)

n+≈£îsês¡ŒD ø=ìï dü+e‘·‡sê\ ‘·s¡Tyê‘·

»]–+~.

á eédüú≈£î ø=ìï ìj·TeT dü÷Á‘ê\T,

ìã+<Ûäq\T, |üØø£ å\T @s¡Œs¡#·T≈£îì, Á>±eT

ø£≥Tºu≤≥T¢>± ô|≥Tºø=ì, >∑T+|ü⁄ eédüúqT+&ç

ãj·T≥|ü&ç, Á|üuÛÑT‘·«+, b˛°‘·‘·«+, kÕ+düÿèrø£s¡D

yÓTT<ä\>∑Tq$ ø±˝≤+‘·s¡+˝À #√≥T #˚düTø√e≥+

yÓTT<ä˝… ’+~. Çy˚ Ä ø±\+˝À »q|ü<ë\T>±

|æ\Teã&˚$.

uÛ≤s¡‘· uÛÖ>√[ø£ |ü]dæú‘·T\ eT÷\+>±

nH˚ø£#√≥¢ nH˚ø£ ‘Ó>∑\T>± e⁄qï Á|ü»\T, »q

|ü<ë\T>± me]øÏ yêπs @s¡Œ&çq ‘·s¡Tyê‘·, uÛ≤s¡rj·T

>∑D eédüú M≥ìï+Ï nqTdü+<Ûëq+ #dü÷Ô, nHø£

‘Ó>∑\T>± $&ç>± J$dü÷Ôe⁄qï Ms¡+<ä]˙ ø£*|æ

J$+#·>∑*π> |ü]dæú‹øÏ rdüT≈£îe∫Ã+~. ø£*dæ

e⁄+&É≥+, ø£\dæ düVü≤Jeq+ #˚j·T≥+, k˛<äs¡

uÛ≤e+, kÂÁuÛ≤‘·è‘·«+, düe÷q Ä˝À#·q, Vü≤è<äj·÷+

‘·s¡ uÛ≤eq\≈£î #√≥T ø£*Z e⁄+&É≥+ e+Ï

|ü]dæú‘·T\≈£î >∑Deédüú rdüT≈£î sê>∑*–+~.

(Ç≥Te+Ï eédüúqT s¡÷bı+~+#·≥+ ø√düy˚T

eTq sêC≤´+>∑ ìsêà‘·\T n|üŒÏes¡≈£L e⁄qï

(1950) kÕe÷õø£ eédüúkÕúH˚, q÷‘·q eédüú>±

ø=ìïy˚\ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ s¡÷bı+~+#·ã&çq

>∑Deédü úH ˚ ‹]– 26, »qe] 1950q

sêC≤´+>∑+˝À bı+<äT|üs¡#·≥+ »]–+~).

(düX‚wü+)

»qe] 1, 1843 :

eT÷˝Ÿìyêd” ãVüQ»qT\≈£î, Åd”Ô\ $<ë´_Ûeè~∆ø√dü+ sêh|æ‘·

CÀ‹uÛ≤ |òüP˝Ò yÓTT<äÏ bÕsƒ¡XÊ\qT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.


` Mn. B.D.uÀs¡ÿsY, C≤rj·T n<Ûä ≈£åî\T, eT÷ Ÿìyêd” dü+|òtT

≈£î\+ IDENTITYøÏ Á|ü‘êé÷ïj·T+

eT÷ Ÿìyêd” IDENTITY e÷Á‘·yTkÕe÷õø±+X¯+

kÕe÷õø £ ñ< ä ´

e÷\T q&ÉT|ü⁄‘·Tqï

Äs¡ZHÓ’CÒwüHé\T, sêh

dü<ädüT‡\T m+<äT≈£î

»s ¡ T| ü ⁄ ø√e\d æ

edüTÔ+<√ $e]dü÷Ô,

Mn. _.&ç. uÀs¡ÿsY

u≤yéTôd|òt 15e sêh dü<ädüT‡ dü+<äs¡“+>± +>√\T

˝À »]–q ÁbÕs¡+uÛÑ dü<ädüT‡≈£î n<Ûä ø£å‘· eVæ≤dü÷Ô

á$<Ûä+>± Á|üdü+–+#ês¡T.

#ê˝≤eT+~øÏ sêh dü<ädüT‡\T Ò<ë C≤rj·T

dü<ädüT‡\T m+<äT≈£î »s¡T|ü⁄≈£î+≤s√ ‘Ó*dæq|üŒÏø°,

H˚qT eTq ñ<äéTø√D+˝À m+<äT≈£î »s¡T|ü⁄

ø√e\dæ edüTÔ+<√ $e]+#·<ä*#êqT. Á|ü<Ûëq+>±

eTq düeTdü \T @$TÏ ? Ä düeTdü \T düèwæº+∫q~

mes¡T ? Ä düeTdü \≈£î |ü]cÕÿs¡+ @$TÏ ? Ä

|ü]cÕÿs¡ e÷sêZ\qT eTq+ @$<Ûä+>± neT\T

#j·÷*, Ä$<Ûä+>± yêÏì neT\T#j·T≥+ <ë«sê

∫es¡≈£î eTq düeTdü´\T eTq+ |ü]wüÿ]+#·Tø√

>∑\>∑≥+. Bì‘√ u≤≥T>±, eTq ø±s¡´ø£s¡Ô\qT

düe÷j·T‘·Ô |üs¡#·&É+, yê]ì #Ó’‘·q´|üs¡#·&É+, yê]

Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìï n_Ûeè~∆|üs¡#·&É+ <ë«sê ø£

ì]í‘·yÓTÆq \ø£å +yÓ’|ü⁄ yê]ì rdüT≈£îsêe&É+ ø=s¡≈£î

á dü<ädüT‡\T ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. á$<Ûä+>±

düT•øÏå‘·T …’q ø±s¡ ≈£s¡Ô\T düe÷»+˝ÀøÏ yÓ[¢ eTq+

<˚ìø√dü+ |üì#˚j·TuÀ‘·THêïyÓ÷, düeTdü´\qT

@$<Ûä+>± m<äTs√ÿyê˝À Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T

>∑\T>∑T‘ês¡T.

u≤yéTôd|òtyês¡T ÄVü‰«ìùdÔH˚ MTs¡T á

dü<ädüT‡≈£î e#êÃs¡ì H˚qT nqTø√e&É+˝Ò<äT.

m+<äTø£+fÒ u≤yéTôd|òt Äs¡ZHÓ’CÒwüHé á dü<ädüT‡

dü+<äs¡“¤+>± ø=ìï e+<ä\eT+~øÏ dü«j·T+>±qT,

eT]ø=+‘· eT+~øÏ |üs√ø£å+>± ø£s¡|üÁ‘ê\qT #s¡ydæ

ñ+≥T+~. ø±ì n+<äs¡÷ sê≈£î+&Ü, MTs¡T e÷Á‘·yT

e#êÃs¡+fÒ, u≤yéTôd|òt ÄVü‰«ì+∫q+<äTπø MTs¡T

sê Ò<äT. MTs¡T ≈£L&Ü düe÷»+˝À m+‘√ ø=+‘·

|üì#˚j·÷\ì, |üì#˚düT Ôqï yês¡T>± eT]ìï

$wüj·÷\qT ‘Ó\TdüTø√yê\H˚ õC≤„dü‘√, eT]j·TT

MT≈£îqï ìã<ä∆‘·‘√ MTs¡T ≈£L&Ü düe÷C≤ìøÏ m+‘√

ø=+‘· ùde #˚j·÷\H˚ <äèø£Œ<Ûä+‘√ Çø£ÿ&É≈£î

e#êÃs¡ì H˚qT uÛ≤$düTÔHêïqT.

kÕ<Ûës¡D+>± sêh Ò<ë C≤rj·T kÕúsTT˝À

düeTdü \T e∫Ãq|ü⁄&ÉT, yêÏì ø√s¡Tº |ü]wüÿ]+#·

e\dæ ñ+≥T+~. eTq düe÷»+ nH˚ø£ düeTdü \T

m<äTs=ÿ+≥T+~. Ä düeTdü \≈£î |ü]cÕÿs¡ e÷sêZ

\qT ø£qT>=qe\dæ ñ+~. mes¡T á |ü]cÕÿsê\qT

ø£qT>=+≤s¡T? MÏøÏ |ü]cÕÿs¡ e÷sêZ\T

ø£qT>=qø£b˛‘ düe÷»+ n‘· ≤≈£î‘·\ eTe⁄‘·T+~.

Á|ü»\eT<Ûä nH˚ø£ >=&Ée\≈£î n~ <ë] rdüTÔ+~.

n+<äTe\qH˚ á düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+#·≥+

ø=s¡≈£î Hê´j·Teédüú @sêŒ≥T #˚j·Tã&çq~. ñ<ë

Vü≤s¡D≈£î @<Ó’Hê ˇø£ düeTdü ≈£î eT÷\uÛÑ÷‘·yÓTÆq

Çs¡TyÓ’|ü⁄\ yês¡T ø√s¡TºøÏ yÓ[¢ ‘·<ë«sê düeTdü ≈£î

|ü]cÕÿsêìï ø√s¡‘ês¡T. n|ü⁄&ÉT e÷ Vü≤≈£îÿ\T Ç$,


á$<Ûä+>± ñHêïsTT nì #Ó_‘˚ ø√s¡Tº, Ä<Ûës¡+

@~ ? nì n&ÉT>∑T‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î $<Ûä

e÷ Vü≤≈£îÿ nì eTq+ #Ó_‘˚, á Ädæúì ø£*–

ñ+&É≥+ Hê Vü≤≈£îÿ nì eTq+ yê~ùdÔ, ˝Òø£

ùd«#·Ã¤>± J$+#·&É+ Hê Vü≤≈£îÿ nì eTq+ n+fÒ,

ø=+‘·eT+~ Á|ü»\T <ëìì e´‹πsøÏkÕÔs¡T. n|ü⁄&ÉT

M≥ìï+Ïø° Ä<Ûësê\T @$T ñHêïj·Tì ø√s¡Tº

Á|ü•ïdüTÔ+~. n|ü⁄&ÉT eTq+ ø√s¡Tº≈£î #·<äTe⁄ø=H˚

Vü≤≈£îÿ e÷≈£î ñ+<äì, Ò<ë Ç‘·s¡Á‘ê $wüj·÷\˝À

eTq Vü≤≈£îÿ\ >∑T]+∫ ø√s¡TºøÏ Ä<Ûësê\qT #·÷|æ+#·

>∑\e÷ ? Çø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃqïyê]˝À me¬s’Hê

Ä<Ûësê\qT #·÷|æ+#·>∑\sê ? eTq≈£î ñqï @¬ø’ø£

Ä<Ûës¡+ ªªuÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+µµ. uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝À

á$<Ûä+>± *œ+#·ã&ç ñqï<äì eTq+ ø√s¡TºeTT+<äT

#·÷ô|&É‘ê+! n|ü⁄&ÉT ø√s¡Tº eTq Vü≤≈£îÿ\qT

e´‹πsøÏdüTÔqï yê]ì Á|ü•ïdü÷Ô, yês¡T Ä<Ûësê\qT

#·÷ô|&ÉT‘·THêïs¡T, eT] MTs¡T e´‹πsøÏdüTÔqï <ëìøÏ

Ä<Ûësê\qT #·÷|ü+&Éì n&ÉT>∑T‘·T+~. n|ü⁄&ÉT yês¡T

#·<äTe⁄ø=H˚ Vü≤≈£îÿ, ÄdæÔì dü+bÕ~+#·T≈£îH˚ Vü≤≈£îÿ,

ˇø£ bÂs¡Tì>± J$+#˚Vü≤≈£îÿ ˇø£ÿ _.dæ, mdt.dæ,

mdt.Ï.˝<˚ ø±<äT, n+<ä]B nì eTs¡˝≤

sêC≤´+>±ìï #·÷ô|&É‘ês¡T. n|ü⁄&ÉT ø√s¡Tº rs¡TŒ

@eTì #ÓãT‘·T+~ ? rs¡TŒ @eTì #ÓãT‘·T+<ä+fÒ,

|òü ≤q e´øÏÔ #ÓãT‘·Tqï~, &çe÷+&é #düTÔqï~ ì»yT

nsTTq|üŒÏø°, n$ ø=ìï dü+düú\ ìs¡íj·÷ìøÏ

ø£≥Tºã&ç ñ+&Ée\dæq<˚ nì rs¡TŒ #ÓãT‘·T+~. Ä

dü+düú\T @$T≥+fÒ, 1) #·≥ºdüuÛÑ\T, 2) |ü]bÕ\Hê

eédüú, 3) Hê´j·Teédüú. nsTT‘˚ á eT÷&ÉT

eédüú\T ≈£L&Ü Vü≤≈£îÿ\qT ø±bÕ&É Òì |ü]dæú‹˝À

>±ì ñ+fÒ, eTq+ @+ #˚j·÷* ? >∑‘· 62

dü+ˆˆ\T>± @ eédüú ≈£L&Ü Vü≤≈£îÿ\qT ìj·T+Á‹+#

dæú‹˝À >±ì, yêÏì ì»yÓTÆq dü÷Œ¤]Ô‘√ neT\T

#j·T>∑*π> dæú‹˝À >±ì Ò<äT. nsTT‘ Çø£ÿ&É eTq+

>∑eTì+#·e\dæq~ @$T≥+fÒ ô|’q #Ó|üŒã&çq

eT÷&ÉT eédüú\T ≈£L&Ü yêÏø£y˚ dü«j·T+>±

|üì#˚j·Te⁄. eT] @$ |üì#˚kÕÔsTT ? Á|ü»\T

|üì#˚j·÷* ! me¬s’‘˚ á dü+düú À |üì#˚dü÷Ô ñ+

≤s√, yês¡T sêC≤´+>∑+ qT+&ç á Vü≤≈£îÿ\qT

Á|ü»\≈£î #˚s¡y˚j·Te\dæq u≤<Ûä ‘·qT rdüTø√e\dæ

ñ+~. eT] >∑‘· 62 dü+ˆˆ\ qT+&ç Ä eédüú\˝À

ñ+≥Tqïyês¡T, nø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃqïyês¡T m+<äT≈£î

sêC≤´+>∑ Vü≤≈£îÿ\qT Á|ü»\≈£î #˚s¡ j·T≥+ Ò<äT?

m+<äT#‘·q+fÒ, 185 B.C.˝À s¡∫+∫q sêC≤´+>∑+

1950 A.D.˝À e÷]+~>±ì, sêC≤´+>±ìï

neT\T#˚ùd Hêj·T≈£î\T Ò<ë n~Ûø±s¡T\T e÷Á‘·+

e÷s¡˝Ò<äT. Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ n˝≤H˚ ñ+~.

eTqTXÊg+ neT\T #ùd≥|ü⁄&ÉT @$<Ûä+>± ñ+<√,

n<˚ Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ Á|üdüT Ô‘· sêC≤´+>∑

neT\T˝Àq÷ ñ+~. Ç|ü⁄&ÉT MTs¡T #Ó|üŒ+&ç, eT]

Bìì m˝≤ neT\T #˚j·÷*! eTq+ ˇø£ |ü⁄düÔø£+

<ë«sê ìj·T+Á‹+#· ã&É‘êe÷? Òø£ eTq Ä˝À#·Hê

$<Ûëq+‘√ ìj·T+Á‹+#·ã&É‘êe÷? ñ<ëˆˆ eTq

<Ó’q+~ø£ Je‘·+˝À, eTq Ä|ò”düT˝À, eTq ≈£î≥T+ã

eéV ü ‰sê\˝À eTq+ eTq Ä˝À# ·q≈ £ î

nqT>∑TD+>± Á|üe]ÔkÕÔe÷, Òø£ Á|ü‹kÕØ |ü⁄düÔø£+

Á|üø±s¡+ Á|üe]ÔkÕÔe÷? K∫Ã‘·+>± eTq Ä˝À#·q≈£î

nqT>∑TD+>±H Á|üe]ÔkÕÔeTT. ø±ãÏº $wüj·T+˝ÀøÏ

eùdÔ, Çø£ÿ&É sêC≤´+>∑+ e÷]+~>±ì, Ä˝À#·Hê

$<Ûëq+ (yÓTÆ+&éôdŸ) e÷s¡ Ò<äT. Ä˝À#·Hê $<Ûëq+

e÷s¡ Ò<äT ø±ãÏº, sêC≤´+>∑+ Vü≤≈£îÿ\T Çe«eTì


#ÓãT‘·THêï, Ä˝À#·q Çe«e<äT› nì #ÓãT‘·T+~.

Á>∑+<Ûä+ Çe⁄« nì #ÓãT‘·T+fÒ, yÓTÆ+&é Çe«e<äT›

nì #ÓãT‘·T+~. á ø±s¡D+#‘·H >∑‘· 62 dü+ˆˆ\

qT+&ç eTq Vü≤≈£îÿ\T neT\T≈£î H√#·Tø√˝Òø£

b˛‘·THêïsTT.

sêC≤´+>∑+˝Àì Vü≤≈£îÿ\qT Á|ü»\≈£î

#˚s¡y˚j·T&ÜìøÏ ø£ ìj·T+Á‘·D≤ eédüú ñ+~. Ä

ìj·T+Á‘·D≤ eT+&É* #·≥ºdüuÛÑ\T, m–®≈£L´Ïyé

eT]j·TT Hê´j·Tedü ú\‘√ ≈£L&ç≈£îqï~. á

ìj·T+Á‘·D eT+&É*˝À ñqï Hêj·T≈£î\T>±ì,

n~Ûø±s¡T\T>±ì sêC≤´+>∑+˝Àì Vü≤≈£îÿ\qT,

n~Ûø±sê\qT Á|ü»\ e<ä›≈£î #s¡yj·T&ÜìøÏ dæ<ä∆+>±

Òs¡T. eT] n≥Te+Ï |ü]dæú‘·T\˝À eTq+ @$T

#j·÷*? eTq+ @+ #j·T>∑\+? sêC≤´+>∑+˝Àì

Vü≤≈£îÿ\qT eTq+ bı+<ë\+fÒ K∫Ã‘·+>± á

ìj·T+Á‘ ·D eT+& É* <ë«sê e÷Á‘ ·y ˚ T

kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~ ‘·|üŒ eT]jÓTTø£ e÷s¡Z+ Ò<äT.

ˇ+>√\T #˚s¡&ÜìøÏ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT e÷sêZ\T ñ+

&Ée#·TÃ >±ì, eTq Vü≤≈£îÿ\T kÕ~Û+#·Tø√e&ÜìøÏ

e÷Á‘·+ K∫Ã‘·+>± ìj·T+Á‘·D eT+&É* nH˚

ˇø£ÿe÷s¡Z+ ‘·|üŒ y˚s=ø£ e÷s¡Z+ Ò<äT.

&Üˆˆ u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY ≈£î˝≤ìï

ìs¡÷à*+#ê\ì #ÓbÕŒs¡T. ≈£î\+ ‘·T&ÉT#·Tô|≥Tº≈£î

b˛yê*. ≈£î\+ HêX¯q+ #˚j·÷*. nsTT‘˚ mes¡T

Bìì HêX¯q+ #˚j·÷*. Áu≤Vü≤àDT\T ≈£î˝≤ìï

HêX¯q+ #˚kÕÔs¡ì eTq+ Væ≤+#·Tø√e#êÃ? mÏº

|ü]dæú‘·T\˝ÀqT Ç~ »s¡>∑<äT. m+<äTe\q+fÒ,

≈£î˝≤ìï yê] Á|üjÓ÷»Hê\ø£qT>∑TD+>± düèwæº+#·T

≈£îHêïs¡T. ø±ãÏº <ëìì yês¡T mÏº |ü]dæú‘·T\˝ÀqT

HêX¯q+ #˚j·Ts¡T, #˚j·T Òs¡T ≈£L&Ü! eTqy˚T Bìï

HêX¯q+ #˚j·Te\dæ ñ+~. eT] eTq+ m+<äT≈£î

HêX¯q+ #˚j·T≥+˝Ò<äT! ≈£î\|üs¡+>± eTq+

düMTø£]+|üã&ç‘˚ n~ m+‘·e÷Á‘·+ eTq≈£î ñ|ü

jÓ÷>∑ø£s¡+ ø±<äT. düe÷C≤ìï ≈£î\|üs¡+>±

düMTø£]+∫qf…¢Ì‘˚ n~ eTq ñ<äé÷ìøÏ ô|<ä›

n&É¶+øÏ>± ‘·j·÷s¡e⁄‘·T+~. n+<äTe\q eTq+

‘·|üŒìdü] |ü]dæú‘·T\˝À Á|ü‘êé÷ïj·T (alterna-

tive Identity) $<ÛëHêìï m+#·Tø√e\dæ ñ+~.

m+<äTe\q+fÒ Äs¡ZHÓ ’CÒwüHéqT ì]à+#·&É+˝À

◊&Ó+Ï° nH˚~ #ê˝≤ ø°\ø£yÓTÆq n+X¯+>±

|ü]D$TdüT Ô+~. Äs¡ ZH Ó ’C Òw üH é m+<äTø £+fÒ,

bÕs¡¢yÓT+≥T˝À >±ì, #·≥ºdüuÛÑ\˝À >±ì dü¬s’q

ÁbÕ‹ì<Ûä´+ ø=s¡≈£î ˇø£ ã\yÓTÆq Äs¡ZHÓ’CÒwüHé

nedüs¡‘· eTq≈£î ñ+~. ø±ì BìøÏ ≈£î\+ n&É¶+øÏ>±

‘·j·÷¬s’+~. ø±ãÏº eTq+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü ≈£î˝≤ìï

‘·èD°ø£]+#ê*. <ëìø£qT>∑TD+>± Á|ü‘êé÷ïj·T

>∑T]Ô+|ü⁄ì (alternative Identity) @s¡Œs¡T#·Tø√e\dæ

ñ+~. n+fÒ Bì ns¡∆+ @$TÏ ? <ëì ns¡∆+

@$T≥+fÒ, eTq #‘·T˝À¢ Äj·TT<Ûë\T ñ+&Ü\Hê?

eTq+ Äj·TT<Ûä+ <Ûä]+#˚ Vü≤≈£îÿqT ø£*–e⁄+&Ü*.

ÁbÕNqø±\+˝À eTq+ á Vü≤≈ £îÿ\ø√dü+

b˛sê&ÜeTT. <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ eTq+ z&çb˛j·÷+!

yêfi¯ó¢ $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡T. <ëì ‘·s¡Tyê‘·

yêfi¯ó¢ ø=ìï uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq |üqT\qT #˚kÕs¡T.

yÓTT<äÏ~ eTq+ #·<äTe⁄≈£îH Vü≤≈£îÿqT ìùw~Û+#ês¡T.

eTq+ ÄdæÔì ø£*– ñ+&É≤ìøÏ ìsêø£]+#ês¡T.

n<˚ $<Ûä+>± eTq+ Äj·TT<Ûë\qT ñ|üjÓ÷–+#·

≤ìï XÊX¯«‘·+>± ìùw~Û+#ês¡T. ìùw<ÛëìøÏ

>∑T]ø±ã&çq á eT÷&ÉT Vü≤≈£îÿ\T ≈£L&Ü e÷qe⁄ì


ø£˙dü nedüsê\≈£î dü+ã+~Û+∫q$. m+<äT≈£î

ìùw~Û+#ê s¡ì eTq+ $X‚¢wæ+#·T≈£î+fÒ, eTq+

m+‘√ >=|üŒ $<ëé+‘·T\eTì, C≤„qe+‘·T\eTì,

Á|ü|ü+#êìøÏ e÷qe Jeq $<ÛëHêìï dü÷∫+#˚

e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î\eTì ‘˚*+~. eTq+>±ì C≤®q

e+‘·T\eTT, $<ëé+‘·T\eTT ø±ø£b˛‘, eTq\qT

$<ä´qT+&ç <ä÷s¡+ #˚ùdyês¡Tø±<äT. Hê>∑]ø£‘·

ìsêà‘·\yÓTÆq eTq+ m+‘√ ñqï‘· kÕúsTT˝À ñ+

≥÷, <äs¡Œ+>± J$+#yês¡eTT. n+<äTø£H eTq\qT

ÄdæÔqT+&ç <ä÷s¡+ #˚kÕs¡T.

ˇø£ ìeTTwü+ eTq+ ø£fió¢ eT÷düT≈£îì, Hê≈£î

m≥Te+Ï $<ä Ò<äT, ÄdæÔ Ò<äT, qqTï HqT ø±bÕ&ÉT

ø√e&ÜìøÏ @$<ÛäyÓTÆq≥Te+Ï XøÏÔ Ò<äT nqT≈£î+fÒ,

eTq |ü]dæú‹ @$<Ûä+>± ñ+≥T+<√ Ä˝À∫+#·+&ç.

n|ü⁄&ÉT eTq |ü]dæú‹ »+‘·Te⁄ø£Hêï V”≤q+>±, |üXó

e⁄ø£Hêï ˙#·+>± ñ+≥T+<äì ns¡∆+ ne⁄‘·T+~.

m+<äT≈£î $TeTTà\qT ˇø£ m<äT›‘√, ˝Ò<ë ˇø£

<äTqïb˛‘·T‘√ b˛\Ãe\dæ e∫Ã+~. <äTqïb˛‘·TøÏ

ø£ dü+ ø=eTTà …’Hê ñHêïsTT. <ëìì n~ ø=+‘·

y˚Ts¡≈£î s¡øÏå+#·Tø√e&ÜìøÏ. eTqøÏ e÷Á‘·+ eTq*ï

eTq+ s¡øÏå+#·ø√e&ÜìøÏ @MT Òe⁄. ø±ãÏº eTq

|ü]dæú‹ <äTqïb˛‘·Tø£Hêï ˙#·+>± ñ+~. m+<äT≈£î

á$<Ûä+>± yês¡T #j·T&É+ »]–+<ä+fÒ, á eT÷&ÉT

Vü≤≈£îÿ\T>±ì eTq≈£î ñ+fÒ, eTq+ ‹]–

|ü⁄s√>∑$T+∫ eTq kÕúHêìï eTq+ dü+bÕ~+#·T

≈£î+≤eTì. Ç~ yês¡T #˚dæq yÓTT<äÏ m‘·TÔ>∑&É.

¬s+&Ée $wüj·T+ @$T≥+fÒ, eTq*ï

yÓTT‘·Ô+>± $&ÉBkÕs¡T. $&ÉBj·T≥+˝À XÊÅd”Ôj·T

|ü<ä ∆‹˝À $&ÉBkÕs¡T. <ëìH˚ u≤u≤kÕôV≤uŸ

yêø±´\˝À #ÓbÕŒ\+fÒ ªªÁπ>&Ó&é &ûÁπ>&wüHéµµ (Graded

degradation) #˚kÕs¡T. BìH˚ eTq*ï yês¡T

|ü]bÕ*+#˚ |ü<ä∆‹>± eT\#·T≈£îHêïs¡T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯

uÛÖ>√[ø£ dü]Vü≤<äT›\ ãj·T≥qT+&ç e∫Ãqyês¡T,

á <˚X¯+˝Àì Á|ü»\qT |ü]bÕ*+#˚ |ü]dæú‹øÏ

#˚s¡Tø√>∑*>±s¡T. ãj·T≥qT+&ç e∫Ãqyês¡T

düVü≤»+>±H dü+K´˝À m≈£îÿeeT+~ ñ+&És¡T. eT]

@$<Ûä+>± yês¡T $»j·T+ kÕ~Û+#·>∑*>±s¡T. eTq

yÓTÆ+&é À ˇø£ ã\yÓTÆq Ä˝À#·q yês¡T #=|æŒ+#·

>∑*>±s¡T. ≈£î\+ nH˚ ˇø£ uÛ≤eqqT eTq

yÓTÆ+&é\˝ÀøÏ #=|æŒ+#·>∑*>±s¡T. Ç~ @$<Ûä+>±

#j·T>∑*>±s¡T. yÓTÆ+&é ÀøÏ ø£ uÛ≤eqqT #=|æŒ+#·

>∑\>∑≥+ eTìwæjÓTTø£ÿ sensitive organs <ë«sê

≈£î<äTs¡T‘·T+~. eTìwæjÓTTø£ÿ yÓTÆ+&é˝ÀøÏ ≈£î\+

nH˚~ n‘·ì #Óe⁄\ <ë«sê <ä÷düT≈£îb˛sTT+~.

ø£qT\ <ë«sê yÓTÆ+&éì ‘=*∫y˚dæ+~. nH˚ø£

|ü⁄düÔø±\qT, Á>∑+<Ûë\qT #·<äe≥+ <ë«sê ≈£î\+

nH uÛ≤eq eTìwæ yÓTÆ+&é≈£î #s¡yj·Tã&ç+~. ø±ãÏº

≈£î\+ nH˚ uÛ≤eq e÷qe⁄ì sensitive organs

<ë«sê mind≈£î yÓ[¢+~ ø±ãÏº <ëìì eTq+

rdæyj·÷\+fÒ, ªªeT÷ Ÿìyêd”µµ nH Á|ü‘êé÷ïj·T

>∑T]Ô+|ü⁄ì ≈£î˝≤ìøÏ e´‹πsø£+>± yÓTÆ+&é e<ä›≈£î

eTq+ |ü+|æ+#·e\dæq nedüs¡+ ñ+~. á$<Ûä+>±

eTq+ |ü+|æ+#·&É+ e\q, eTqeT+<äs¡+ eT÷˝Ÿ

ìyêdüT\+ nH˚ dü+πø‘êìï Çe«>∑\>∑≥+ <ë«sê

Á|ü»\T eTq\qT Ä\øÏ+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|&É‘ês¡T.

n~ yê] yÓTÆ+&é\≈£î #˚s¡T‘·T+~. n~ m|ü⁄&Ó’‘˚

yÓTÆ+&é≈£î #˚s¡T‘·T+<√, ˝À|ü\ ˇø£ j·TT<ä ∆+

yÓTT<ä\e⁄‘·T+~. eT÷˝Ÿìyêd” nH˚ Á|ü‘êé÷ïj·T

>∑T]Ô+|ü⁄ yÓTÆ+&é˝À n+‘·sY j·TT<ë∆ìï ≈£î\+‘√


yÓTT<ä\Tô|ÏºdüTÔ+~. @ uÛ≤eq≈£î ã\yÓTÆq X¯øÏÔ ñ+

≥T+<√ n~ $»j·T+ kÕ~ÛdüTÔ+~. á$<Ûä+>±

eTq+ eT÷˝Ÿìyêd” nH˚ Á|ü‘êïe÷ïj·T >∑T]Ô+|ü⁄ì

eTìwæ yÓTÆ+&é ÀøÏ #=|æŒ+#·e\dæ ñ+~. ‘·<ë«sê

eT÷˝Ÿìyêd” >∑T]Ô+|ü⁄ì ÄyÓ÷<äjÓ÷>∑´yÓTÆq~>±

Á|ü»\ yÓTÆ+&é\˝À e÷s¡TŒ rdüT≈£îsêe\dæ ñ+~.

∫es¡>±, á<˚X¯+˝À me¬s’Hê 1000 ø√≥¢

ô|’ã&ç ô|≥Tºã&ç ô|≤º\+fÒ, á $wüj·÷ìï ø±´_HÓŸ

(eT+Á‹es¡Z+) eTT+<äT ô|≥ºe\dæq nedüs¡+

˝Ò≈£î+&Ü #˚kÕs¡T. <˚XÊìøÏ dü+ã+~Û+∫q @

$wüj·T+ô|’HÓ’Hê ìs¡íj·T+ rdüTø√e\dæ eùdÔ, n~

K∫Ã‘·+>± eT+Á‹es¡Z+ ìs¡íj·T+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+

≥T+~. nsTT‘˚ Çø£ÿ&É »s¡T>∑T‘·Tqï $wüj·T+

@$T≥+fÒ, Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ˝Ò<ë ˇø£s¡T, Ç<ä›s¡T

eTTK´yÓTÆq e´≈£îÔ\ n+^ø±s¡+ô|’ C≤rj·T ô|≥Tºã&ç

$<Ûëq+˝À yÓsTT´ø√≥¢ ô|’ã&çq ô|≥Tºã&ç ìs¡íj·T+

Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~>±ì, yÓTT‘·Ô+ eT+Á‹es¡Z

ìs¡íj·T+ô|’ ø±<äT. Ç~ #ê˝≤ ‘·|æŒ<äyÓTÆq $wüj·T+>±

eTq+ >∑T]Ô+#ê*. »j·T+‘Y q≥sê»Hé, πø+Á<ä

mì«sêHéyÓT+Ÿ XÊU≤ eT+Á‹ e÷Á‘·+ Bìì |üP]Ô>±

e´‹πsøÏ+∫+~. <XÊìøÏ dü+ã+~Û+∫q m≥Te+Ï

ìs¡íj·TyÓTÆHê n~ eT+Á‹es¡Z+ rdüTø√e\dæ ñ+~.

m+<äTe\q+fÒ, eT+Á‹es¡Z+, bÕs¡¢yÓT+≥T≈£î

»yêãT<ëØ>± ñ+≥T+~. n<$<Ûä+>± bÕs¡¢yÓT+≥T

Á|ü»\≈£î »yêãT<ëØ>± ñ+~. ø±ì Á|üdüTÔ‘·+

ìs¡ íj·÷~Ûø±sêìï ø=+‘·eT+~ #˚‘·T\˝ÀøÏ

rdüTø√yê\ì yês¡T #·÷düTÔHêïs¡T. Ç~ K∫Ã‘·+>±,

Á|üC≤kÕ«eT´ $\Te\qT HêX¯q+ #˚ùd #·s¡ >±H˚

eTq+ |ü]>∑DÏ+#·e\dæ ñ+~. ø±ãÏº Bìì eTq+

|üP]ÔkÕúsTT˝À e´‹πsøÏ+#·e\dæ ñ+~. eTq

bÕs¡¢yÓT+≥T düuÛÑT´\T>±ì nø£ÿ&É ñ+&ç ñ+fÒ,

ø£ dü+ á #·s¡ \qT e´‹πsøÏ+#˚yês¡T. ø±ì Bìì

H˚wüq˝Ÿ ÇHÓ«dtºyÓT+Ÿ ã÷´s√øÏ Çe«≥+ e\q,

eT÷˝Ÿìyêd” ãVüQ»q düe÷C≤ìøÏ e´‹πsø£+>±

|üì#j·T&ÜìøÏ ø±e\dæq+‘· ÄkÕÿs¡+ @s¡Œ&ç+~.

ø±ãÏº Bìì eTq+ e´‹πsøÏ+#· e\dæ ñ+~.

Bì‘√u≤≥T>± ˇ_dæ\≈£î Á|üyÓ÷wüq¢ À ]»πs«wüq¢

$wüj·TyÓTÆ ˇ_dæ, mdtdæ, mdtÏ\ bÕs¡¢yÓT+≥T

yÓT+ãs¡¢‘√ (myéT.|æ) u≤≥T>±, $$<Ûä sê»ø°j·T

bÕØ º\ n<Û ä ´≈ £ å î\qT ø £*dæ á$wüj·T+ô| ’

yÓTyÓ÷sê+&É+\T Çe«&É+ »]–+~. n<˚$<Ûä+>±

ª ª˝≤´+&é mø Ï«õwüH é µ µ $wüj·T+ô| ’ ≈ £L&Ü

ªªeT÷ Ÿìyêd” dü+|òtTµµ düŒ+~+#ê\ì ìs¡ísTT+#·&É+

»]–+~. á$<Ûä+>± eT÷˝Ÿìyêd” dü+|òtT <ë«sê

Á|üuÛÑT‘·«+ eT÷˝Ÿìyêd” ãVüQ»q düe÷C≤ìøÏ

e´‹ πsø £+>± # ˚ ùd | üqT\qT ôd ’<ë ∆+‹ø £

ÁbÕ‹|ü~ø£\‘√ ãj·T≥ô|Ïº Á|ü»\qT #Ó’‘·q´+

#˚j·T≥y˚T>±ø£ yê]ì b˛sê≥+yÓ’|ü⁄ q&ç|ækÕÔeTì

‘Ó*j·TCÒdü÷Ô eTT–+#·&É+ »]–+~.

»qe] 31, 1922 :

&Üˆˆ u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY ªªeT÷ø˘Hêj·Tø˘µµ |üÁ‹ø£

yÓTT<äÏ dü+∫ø£qT Á|ü#·T]+#ês¡T.


2012, nø√ºãs¡T 13, 14e ‘˚B\˝À ˇ+>√\T |ü≥ºDeTTq+<äT »]–q u≤yéTôd|òt 15e

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh dü<ädüT‡˝À #Ó’‘·q´|üP]‘· düe÷y˚X¯eTT`1˝À ô|’ n+XÊìï #·]Ã+#·&É+ »]–+~.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ neT\T˝ÀøÏ e∫Ã 50 dü+ˆˆ\T nsTTq ‘·s¡Tyê‘· sêC≤´+>∑+|ü≥¢ rÁeyÓTÆq #·s¡Ã≈£î

Áu≤Vü≤àDyê<äT\T ‘Ós¡rkÕs¡T. sêC≤´+>±ìï düMTøÏå+ #·e\dæq nedüs¡+ ñ+<äì ø£ À|ü uÛÑ÷sTTwüºyÓTÆq

yê<äqqT Á|ü»\˝ÀøÏ #=|æŒ+∫, @ø±_ÛÁbÕj·÷ìï düèwæº+∫ ‘·<ë«sê ‘·eT≈£î nqT≈£L\yÓTÆq sêC≤´+

>±ìï ‘·j·÷s¡T #˚j·÷\qT≈£îHêïs¡T. Ä ãVæ≤s¡+>∑ ≈£îÁ≥\qT u≤yéTôd|òt $»j·Te+‘·+>± ì\Te]+#·

>∑*–+~. Ç<ä+‘ê 1999`2000 dü+ˆˆ\˝À »]–q dü+|òüT≥q. <ëì ‘·s¡Tyê‘· dü+<äs¡“¤+ e∫Ãq|ü⁄&É ≤¢,

sêC≤´+>∑+|ü≥¢ @$<ÛäyÓTÆq >ös¡e+ #·÷|ü≈£î+&Ü ‘·eT ˙#·ãT~∆ì #·÷ô|&ÉT‘·÷H˚ ñHêïs¡T. yÓTTqïH˚

NCERT f…øº‡ãTø˘ $yê<ä+˝À, sêC≤´+>±ìï, <ëì ìsêà‘·qT #ê˝≤ #·T\ø£q #˚dæq $<ÛëHêìï eTq+

>∑eTì+#ê+. sêC≤´+>±ìøÏ ‘·s¡#·T>± »s¡T>∑T‘·Tqï á dü+|òüT≥q\|ü≥¢ eTq Á|ü»\T dü]>±

düŒ+~+#·≥+ Ò<äT. <ëìøÏ ø±s¡D+ ãVüQX¯ sêC≤´+>∑+|ü≥¢ |üP]Ô ne>±Vü≤q Òø£b˛e≥y˚Tqì y˚TeTT

uÛ≤$düTÔHêï+ ! eT÷˝Ÿìyêd” ãVüQ»q düe÷»+˝Àì Á|ü»\≈£î á ≈£îÁ≥\|ü≥¢ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&É+

ø=s¡≈£î sêh dü<ädüT‡˝À @sêŒ≥T #˚j·Tã&çq á #·s¡Ã˝À Mn.bÕÏã+&É¢ Äq+<äsêe⁄, Mn.Áø±+‹,

Mn.>∑+>∑j·T´ eT]j·TT Mn.lsêeTT\T bÕ˝§ZHêïs¡T. á #·s¡Ã≈£î u≤yéTôd|òt sêh n<Ûä ≈£åî\T Mn.yÓ’.ÄsY.

dü‘ê´Jsêe⁄ n<Ûä´ø£å‘· eVæ≤+#ês¡T.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+|ü≥¢ Áu≤Vü≤àD e´‹πsø£‘· m+<äT≈£î ?sê»ø°j·÷+X¯+

` Mn. bÕÏã+&É¢ Äq+<äsêe⁄Hê≥ø£ s¡#·sTT‘·, <äs¡Ù≈£î\T

sêhyê´|üÔ+>± nH˚ø£

Hê≥ø£ Á|ü<äs¡Ùq\T

Ç∫Ã, s¡#·sTT‘·>±,

<äs¡Ù≈£îì>± sêh Á|ü»

\≈£î düT|ü]∫‘·T …’q

Mn.bÕÏã+&É¢ Äq+<ä sêe⁄ >±s¡T á n+ X¯+ô|’

‘·q n_ÛÁbÕ j·÷\qT yÓ[¢ãT#êÃs¡T. &Üˆˆ

n+u Ò& É ÿs Y ô| ’ Hê≥ø±ìï s ¡∫+∫, <ëìø Ï

&Üˆˆn+uÒ&ÉÿsY sê»>∑èVü≤ Á|üy˚X¯+µµ nH˚ ù|s¡T‘√

sêh+ q\TeT÷\˝≤ nH˚ø£ Á|ü<äs¡Ùq \qT Ç∫Ã,

Áu≤Vü≤àDT&ÉT m+‘· e´‹πsøÏùdÔ, sêC≤´+>∑+

n+‘· >=|üŒ~ nì eTq+ uÛ≤$+#ê*

Á|ü»\˝À kÕ+düÿè‹ø£ C≤«\\qT s¡–*+∫q

Äq+<äsêe⁄ >±s¡T, ‘·q≈£î Á|üdü+>±\T #˚j·T≥+

‘Ó*j·T<ä+≥÷H˚, dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£yÓTÆq Á|üdü+>∑+‘√

#·s¡ÃqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ñ|üHê´kÕ\˝À 2 s¡ø±\T

ñ+≤sTT. ˇø£Ï Áù|ø£å≈£î\≈£î nedüs¡yÓTÆq~

#Ó|üŒ>∑*–qyês¡T. ¬s+&ÉT ‘·eT≈£î ‘Ó*dæq~

#Óù|Œyês¡T. Ç|ü⁄&ÉT eTq+ #·]Ã+#·e\dæq

$wüj·T+, uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+|ü≥¢ Áu≤Vü≤àD


e´‹πsø£‘·. Áu≤Vü≤àD e´‹πsø£‘· n+fÒ Væ≤+<ä÷ eT‘·+

e´‹πsø£‘· ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+<äì Hê n_ÛÁbÕj·T+.

Væ≤+<ä÷ eT‘êìøÏ, Áu≤Vü≤àD eT‘êìøÏ ø£fÒ ù|s¡T,

ˇø£fÒ Ä˝À#·qj·Tì Hê <äèø£Œ<Ûä+. ÄHêÏ C≤rj·T

ø±+Á¬>düTyê<äT\qT ≈£L&Ü Bì˝ÀH˚ ø£\|üe#·TÃ.

kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ |üPs¡«+ eTq*ï |ü]bÕ*+

∫q sêC≤´+>∑+ ø£Ï ñ+~. n~ eTqTdüàè‹ nì

n+<ä]ø° ‘Ó*dæ+<˚! ø=ìïy˚\ dü+ˆˆ\T>± sêE\T

mes¡THêï, @ eédüú ñHêï, »MT+<ëØ eédüú

ñHêï ˝Òø£ sê#·]ø£ eédüú ñHêï, eTqTdüàè‘˚

sêC≤´+>∑+. n< y<ä+>± ø=qkÕ–+~. eTqøÏ Áø=‘·Ô

sêC≤´+>∑+ e#˚Ães¡≈£î ≈£L&Ü n<˚ |ü]bÕ*dü÷Ô

e∫Ã+~. BìøÏ yÓTT≥ºyÓTT<ä≥>± n&ÉT ¶ø £≥º

y˚j·T≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+∫q yês¡T >ö‘·eTãT<äT›&ÉT.

6000 dü+ˆˆ\ ÁøÏ‘·y˚T, |üPC≤Ø eédü ú≈£î,

eT<Ûäés¡TÔ\ <äfi≤Ø eédüú≈£î, ≈£î\$uÛÑ»q≈£î,

ndüŒèX¯´‘·≈£î, kÕe÷õø£ ndüe÷q‘·\ô|’q ˇø£

ndüe÷qýÓT Æq b˛sê≤ìï q&ç|æq≥Te+Ï

eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT >ö‘·eTãT<äT›&ÉT. 83 dü+ˆˆ\bÕ≥T

‘·q ñ<ä e÷ìï ø=qkÕ–+∫q >ö‘·eTT&ÉT, ‘·qqT

<˚e⁄ìï #˚j·Te<äT› nì #Óù|Œyês¡T. <˚e⁄&ÉT, eT‘·+

nH˚ |ü<ë\qT Äj·Tq n+^ø£]+#˚yês¡T ø±<äT.

Ç|ü⁄&ÉT ñqï eédüúø£+fÒ, _qïyÓTÆq eédüúqT,

e÷qMj·TyÓTÆq eédüúqT s¡÷bı+<ä&ÜìøÏ ø£ Áø=‘·Ô

e÷sêZìï MT≈£î #·÷ô|&É‘êqT nì #ÓbÕŒs¡T. q÷‘·q

eédüúqT ì]à+#ês¡T. <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ eTq+ Ä

Áø=‘·Ô eédüúqT ø±bÕ&ÉTø√ Òø£b˛j·÷eTT. <ëìøÏ

ˇø£ ø±s¡D+, ø£ $eTs¡Ù ≈£L&Ü ñ+~. Ç~ Çø£ÿ&É

Á|ükÕÔ$+#·&É+ nÁ|üdüTÔ‘·+ nì|æ+#·T≈£î+≥T+~.

15e X¯‘êã› ø±\+qT+&ç 19e X¯‘êã›+

eT<Ûä´ø±\+˝À eTqô|’ s¡T<ä›ã&çq sêC≤´+>∑+ô|’

b˛sê&çq ø±\+ ˇø£Ï e⁄+~. á b˛sê&çq

ø±˝≤ìøÏ eTT+<äT uÛ≤>±ìï ˇø£ Black period >±

eTq+ |ü]>∑DÏ+#·e#·TÃ. Bì ‘·s¡Tyê‘· 20e

X‘êã›+˝À CÀ‹u≤|üP Ò e∫Ã n|üŒÏ sêC≤´+>∑yÓTÆq

eTqTdüàè‹ô|’q, Áu≤Vü≤àDyê<ä+ô|’q b˛sê≥+

yÓTT<ä\Tô|fÒºes¡≈£L <ëì ‘·|ü\T m+∫qyêπs Òs¡T.

<ëì ‘·s¡Tyê‘· &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY eTVü≤<é #Ós¡Te⁄

b˛sê≥+˝À eTqTdüàè‹ì ‘·>∑T\u…≥º&É+ <ë«sê

Äj·Tq ‘·q \øå±´ìï Á|ü»\≈£î düŒwüº+>± ‘Ó*j·T

CÒj·T≥+ »]–+~. eTq<˚X¯ kÕ«‘·+Á‘· + e∫Ãq

‘·s¡Tyê‘· s¡∫+#·ã&çq Áø=‘·Ô sêC≤´+>∑+˝À ñqï

e÷~]>±H˚, Á|ü|ü+#· <˚XÊ\˝Àì sêC≤´+>±\˝À

≈£L&Ü ø=ìï ÁbÕ<Ûä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\T ñ+≤sTT.

n≥Te+Ï ÁbÕ<Ûä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\˝À yÓTT≥ºyÓTT<äÏ~

eT]j·TT eTTKýÓTÆq~ eTìwæ J$+# Vü≤≈£îÿ. n+fÒ

Right to live nqï~ Ç‘ ·s ¡ < ˚XÊ\˝Àì

sêC≤´+>±\˝À ñ+≥Tqï~. ø±ì <ëìøÏ _Ûqï+>±

&Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY eTq<˚X¯+˝À Right to equality

nH <ëìøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT Çe«≥+ »]–+~. n+fÒ

Right to live ø£+fÒ Right to equality nH <ëìøÏ

Äj·Tq #ê˝≤ ÁbÕeTTK´‘·qT Çe«&É+ »]–+~.

düe÷q‘·«+ ˝Òì J$‘·+ e´s¡∆+ nì Äj·Tq

‘·\#ês¡T. eTqTdüàè‹ kÕúq+˝À e÷qMj·T düàè‹ì

Áyêj·÷\H< Äj·Tq Á|ü<Ûëq \ø£å +. <ëì˝À Äj·Tq

dü|òü©ø£è‘·T&Ó’Hês¡T.

eTq düe÷»+˝Àì nH˚ø£ düeTdü´\≈£î

|ü]cÕÿs¡ e÷sêZ\qT sêC≤´+>∑+˝À #·÷ô|&ÉT‘·÷,

e÷≤¢&ÉTø√e&ÜìøÏ ùd«#·Ã¤, uÛ≤eùd«#·Ã¤, eT‘·ùd«#·Ã¤

e+ÏyêÏì düèõdü÷ÔH, ≈£î\ùd«#·Ã¤ >∑T]+∫ Äj·Tq

mø£ÿ&Ü Á|ükÕÔ$+#·˝Ò<äT. sêC≤´+>±ìï s¡∫+#˚


≥|ü⁄&ÉT n&ÉT>∑&ÉT>∑THê eTqTdüàè‹ì @$<Ûä+>±

<Ûä«+dü+ #˚j·T>∑\yÓ÷ Ä˝À∫dü÷ÔH˚ Äj·Tq s¡#·q

ø=qkÕ–+<äì eTq+ #Ó|üŒe#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î

Åd”Ô\ dü«‘·+Á‘·+ >∑T]+∫ Äj·Tq Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìï

eTq+ Á|ükÕÔ$+#·Tø√e#·TÃ. Áu≤Vü≤àDeT‘·+ Åd”Ô\qT

m+‘· n>ös¡e|ü]∫+<√, m+‘·>± ˙#·+>±

#·÷dæ+<√, m+‘·>± V”≤q+>± #·÷dæ+<√, ø£ <√|æ&û

edüTÔe⁄>± m+∫, ˇø£ ÄdæÔ>± #·÷dæ nee÷q

|ü]∫+<√ yêfió¢ s¡∫+∫q Á>±+<Ûë\ <ë«sê, s¡#·q\

<ë«sê eTq+<ä]ø° düT|ü]∫‘·y˚T! n+<äT πø

M≥ìï+Ï ‘·T&ç∫y˚j·T≥+ ø=s¡≈£î &Üˆˆ _.ÄsY.

n+uÒ&ÉÿsY Væ≤+<ä÷ ø√&é _\T¢qT rdüT≈£î sêe&ÜìøÏ

rÁeÁ|üj·Tï‘·+ #dæq|üŒÏø°, Áu≤Vü≤àD yê<äT\T ‘·eT

d üV ü≤»yÓT Æq ≈ £ î Á≥‘√ <ëìì dü| ò ü©ø £ è‘ ·+

ø±˙j·T Ò<äT. ø±ì uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝À uÛ≤s¡rj·T

Åd”ÔøÏ Äj·Tq Ç∫Ãq ùd«#·Ã¤, eTqTdüàè‹øÏ |üP]Ô

_ÛqïyÓTÆq~>± eTq+ #Ó|üŒe#·TÃ. Åd”Ô >∑T]+∫ eTqTe⁄

@$T #ÓbÕŒ&√, n$ n˙ï ‘·|ü nì K+&ç+∫,

<ëìøÏ |üP]Ô _ÛqïyÓTÆq sêC≤´+>±ìï eTq≈£î

n+~+#ês¡T.

eTqTdüàè‹˝À ≈£î\$eø£å‘· #·÷ô|&ç‘, uÛ≤s¡‘·

sêC≤´+>∑+˝À $eø£å‘· ñ+&É≈£L&É<äT nì dæ<ë∆+r

ø£]+#ês¡T. eTqTwüß\≈£î eTqTwüß\≈£î eT<Ûä $eø£å‘·

ñ+&É≈£L&É<äT nì nHêïs¡T. á$<Ûä+>± M≥ìï+Ï

sêC≤´+>∑+˝À bı+<äT|üs¡#·&É+ yÓqTø£ ñqï ã©j·T

ø±s¡D+ @$T≥+fÒ, uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì eT÷ ŸìyêdüT

\+<äs¡÷, ˝Ò<ë ã\V”≤q ÁX‚DT\+<äs¡÷ á

Áu≤Vü≤àD°j·T uÛ≤eC≤\+ ø±s¡D+>±, yÓqTø£ã&ç

b˛j·÷s¡T, ø£ dü+ yÓ÷s¡ (‘·\) ô|’øÏ m‹Ô J$+#· Òø£

b˛j·÷s¡T. ø±ãÏº n≥Te+Ïyê]˝À ø=+‘·eT+~

HÓ’Hê yÓ÷s¡ô|’øÏ m‹Ô J$+#˝≤ >ös¡e+>±, düe÷q+

>± J$+#˚ ≤ #˚j·T≥+ ø=s¡≈£î Äj·Tq rÁeyÓTÆq

ø£èwæ #˚kÕs¡T.

sê»ø°j·T ùd«#·Ã¤ ø±yê*, #·<äTe⁄ sêyê*,

#·<äTe⁄ø√yê\+fÒ ]»πs«wüqT¢ ø±yê*. ø±ãÏº

M≥ìï+Ïì sêC≤´+>∑+˝À bı+<äT|üs¡#·≥+ <ë«sê

eTq Á|ü»\˝À ø=+‘·eT+~HÓ’Hê ñqï‘· ≈£î˝≤\T>±

|æ\Teã&ÉT‘·Tqï yê]‘√ düe÷q+>±, Á|ü<Ûëq Jeq

Ádüe+‹˝À #˚s¡Ãe#·TÃqT nH˚ eT+∫ ÄX¯j·T+‘√

sêC≤´+>∑+˝À bı+<äT|üs¡#·&É+ »]–+~. n<˚

$<Ûä+>± eTqTdüàè‹˝À ñqï eT]jÓTTø£ Á|ü<ÛëqyÓTÆq

n+X¯+, ndüŒèX¯ ‘·, n+≥sêì‘·q+. n≥Te+Ï

n+XÊìï rÁe+>± |ü]>∑DÏ+∫, n~ bÕÏ+∫q

yê]ì •ø£å≈£î >∑T]#˚j·÷\ì sêC≤´+>∑ s¡#·q

#kÕs¡T. n‹ ø=~›eT+~ #‘·T\˝ÀH πø+ÁBø£è‘·yÓTÆq

ÄdæÔ nH˚ n+XÊìï ≈£L&Ü Äj·Tq ‘·|ü ã&ÉT‘·÷,

<ëìì rdæy˚j·T&ÜìøÏ rÁe Á|üj·T‘·ï+ #˚dæHê,

sêC≤´+>∑ düuÛÑ À »]–q #·s¡Ã\ nq+‘·s¡+, Bìì

ÁbÕ<Ûä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\˝À ø±≈£î+&Ü, Ä<˚•ø£ dü÷Á‘ê

\˝À #˚s¡Ã&É+ »]–+~. á$<Ûä+>± yÓTÆHêØº\

ø=s¡≈£î, ˇ_dæ\ ø=s¡≈£î, Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤\

u≤~Û‘·T\+<ä] kÂK´+ø√dü+, eTqTdüàè‹ u≤~Û‘·T …’q

n+<ä]ø√dü+ Äj·Tq sêC≤´+>±ìï s¡∫+#ês¡ì

eTq≈£î ns¡∆+ ne⁄‘·T+~.

ø±ãÏº eTqTdüàè‹ nH˚ ˇø£ ø£è≤s¡yÓTÆq

sêC≤´+>∑ kÕúq+˝À e÷qMj·TyÓT Æq uÛ≤s¡‘·

sêC≤´+>±ìï &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY eTq≈£î n+~+#ês¡T.

eT] n≥Te+Ï sêC≤´+>±ìï eTqTyê<äT\T

e´‹πsøÏ+#·≈£î+&Ü m+<äT≈£î ñ+≤s¡T? yês¡T

e´‹πsøÏ+#·ø£b˛‘, &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY s¡∫+∫q uÛ≤s¡‘·


sêC≤´+>±ìøÏ $\Te @$TÏ ? Áu≤Vü≤àDyê<äT\T,

Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤˝≤ìï ìs¡+‘·s¡+ uÛÑTC≤\ô|’ yÓ÷ùd

X¯≈ £î Ô\T n+uÒ&Éÿs Y s¡∫+∫q sêC≤´+>±ìï

e´‹πsøÏ+#·ø£b˛‘˚, Ä sêC≤´+>±ìøÏ $\Ty˚ Ò<äT.

yê&ÉT m+‘· e´‹πsøÏùdÔ, eTq sêC≤´+>∑+ n+‘·

>=|üŒ~ nì uÛ≤$+#ê*. yê&ÉT m|üŒÏø° e´‹πsøÏ

dü÷ÔH˚ ñ+&Ü*. Ç+ø± e´‹πsøÏdü÷ÔH˚ ñ+&Ü*.

nsTT‘˚ m+‘√eT+~ ñqï‹ø√dü+ eT¬s+‘√eT+~

nuÛÑT´qï‹ø√dü+ ‘·<ë«sê <XÊ_Ûeè~∆ø√dü+ s¡∫+#·

ã&çq uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>±ìï e´‹πsøÏ+#·&É+ #ê˝≤

<äTs¡<äèwüºø£s¡+. yêdüÔe+>± #ÓbÕŒ\+fÒ Ç~ <˚X¯

Á<√V ü≤+. Ç|ü ⁄& É T Ç+‘·>± e´‹ πsø Ïd ü T Ôqï

Áu≤Vü≤àDyê<äT\T eT] Äs√Eq m+<äT≈£î <ëìì

n+^ø£]+∫ ÄyÓ÷~+|ü#˚kÕs ¡T. Äs√Eq

sêC≤´+>∑ düuÛÑ Àì yê<äÁ|ü‹yê<äq˝˝À Á|ü‹yê<ä

uÛÑj·T+ø£s¡T&Ó’q &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY yê<äHê|üÏeT

eTT+<äT ì\ã&É Òø£, Á|ü»\ø√dü+ ˇ|ü≈£î+≥Tqï

≥Tº>± ô|<ä› bò E ô|Ïº |üø=ì, dü+<äs¡“¤+ #·÷dæ

Ç|ü⁄&ÉT e´‹πsøÏ+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. á

e´‹πsø£‘·qT eTq+ ì\Te]+#ê\+fÒ eTq≈£î

ø=+‘· zs¡TŒ ø±yê*. H˚s¡TŒ ø±yê*. <äø£å‘· ø£*–

ñ+&Ü*. ‘ê´>∑|üP]‘·yÓTÆq eTqdüú‘ê«ìï @s¡Œs¡T#·T

ø√yê*. BìøÏ ø=+‘· düeTj·T+ |ü&ÉT‘·T+~.

yÓT<ä&ÉT˝À ñqï Á|üdüTÔ‘· uÛ≤eC≤˝≤ìï ‘=\–+#·T

≈£îì, Áø=‘·Ô Á<äe+ b˛j·÷*. eTq≈£î düe÷+‘·s¡+>±

q&É|üã&ÉT‘·Tqï ÄsYmdtmdt dü+düúqT+&ç ≈£L&Ü ø=ìï

H˚s¡TÃø√yê*. yêfi¯¢ <äø£å‘·, ‘ê´>∑+e+Ï yêÏì

eTq+ n\es¡#·Tø√yê*. >∑‘· ø=ìïy\ dü+e‘·‡sê

\T>± yêfi¯ó¢ bı+<äT‘·Tqï sêsTTr\T b˛‘·T+fÒ,

m+<äT≈£î e´‹πsøÏ+#·≈£î+&Ü ñ+≤s¡T? nã<ë›\T

düèwæº+∫ Áyêdæq≥Te+Ï #·]Á‘·\T, Áyê‘·\T, <XuÛÑøÏÔ

nì, C≤rj·T‘· nì s¡ø£s¡ø±\ Áù|˝≤|üq\T düèwæºdü÷Ô

ˇø£ ñHêà<ëìï, ˇø£ ø±´&ÉsYqT ‘·j·÷s¡T#˚dæ ñÁ<˚

ø±\qT düèwæº+#˚ eT]j·TT $T\≥Øì ‘·\|æ+#˚

ˇø£ bò˛sY‡qT ‘·j·÷s¡T#˚dæ sêC≤´+>±ìï ≈£L&Ü

e´‹πsøÏ+#˚ kÕúsTTøÏ yêfi¯ó¢ m~–b˛j·÷s¡T. <ëìøÏ

‘ê´>∑+, <äø£å‘· nì ù|s¡T¢ ô|&ÉT‘·THêïs¡T. BìøÏ

_Ûqï+>± eTq+ ‘·j·÷s¡T ø±e\dæ ñ+~. eTq+

≈£L&Ü Ä X≈£îÔ\≈£î BÛ≥T>± ‘ê´>∑+, <äø£å‘·‘√ ≈£L&çq

ø±´&ÉsYqT ì]à+#·Tø√ >∑\>±*. n|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T

á Áu≤Vü≤àD°j·T X¯≈£îÔ\ Ä>∑&Ü\qT, yê] ‘·|ü&ÉT

Á|ü#êsê\qT ì\Te]+#· >∑*π> kÕúsTTøÏ #s¡Tø√>∑\+

nì ‘·q n_ÛÁbÕj·÷\qT ‘Ó*|æ eTT–+#ês¡T.

` Mn. Áø±+‹, V6 T.V. m&ç≥sY

sêC≤´+>±ìï dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£+>± neT\T #˚j·÷*!

eT÷˝Ÿìyêd” ãVüQ

»qT\ ø±s¡´Áø£e÷

\qT, yê]øÏ dü+ã+

~Û+∫q n+XÊ\qT

ìs¡+‘·s¡+ Á|ükÕs¡+ #˚ùd Ï.$. #Ûêq˝Ÿ>± Á|üU≤´‹

>±+∫q $6 #Ûêq Ÿ À ÇHé|òü⁄Ÿ Áb˛Á>±yéT m&ç≥sY>±

u≤<Ûä´‘·\qT ìs¡«Væ≤düTÔqï Mn.Áø±+‹ u≤yéTôd|òt

Äs¡ZHÓ’CÒwüHé≈£î ∫s¡ø±\+>± |ü]#·j·TdüTú&ÉT. nH˚ø£

#Ûêq˝Ÿ‡\˝À u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+∫q nqTuÛÑe+ ñ

qï Mn. Áø±+‹ uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ô|’ e÷≤¢&˚

ns¡Ω‘·>±ì, nqTuÛÑe+ >±ì ‘·q≈£î Ò<äì, ‘·q≈£îqï

»s¡ï*»+˝À 16 dü+ˆˆ\ nqTuÛÑe+‘√ $wüj·÷ìï


$X‚ ¢w æ+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔqì #Ó|æŒ ‘·q

Á|üdü+>±ìï ø=qkÕ–+#ês¡T.

&Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY »s¡ï*»+ô|’ #Ó|æŒq

e÷≥\qT ñ≥+øÏdü÷Ô, ªªuÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ˇø£|ü&ÉT

»s¡ï*»+ n+fÒ >ös¡e+ ñ+&˚~. Ç|ü⁄&ÉT <ëìøÏ

HÓ’‹ø£ $\Te\T Òe⁄. Á|üdüTÔ‘·+ n~ yê´bÕs¡yÓTÆ+~.

»s¡ï*»+ ≈£L&Ü düs¡T≈£î>± e÷]b˛sTT+~.

»s¡ï*»+ n≥º&ÉT> ∑T ≈ £î˝≤\ düeTdü´\qT

Á|ü‹_+_+|ü#j·T≥+˝À>±ì, yê]ì eTH√ yÓ’C≤„ìø£

$wüj·÷\˝À dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£Ø‹˝À ‘·j·÷s¡T

#˚j·T≥+˝À |üP]Ô>± $|òü\yÓTÆq~µµ nì #ÓbÕŒs¡T.

Áu≤Vü≤àDyê<ä+ düe÷»+˝Àì yê]ô|’ m+‘·>±

Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü⁄‘·T+~, eT]j·TT nÁ>∑≈£î˝≤\ yê]øÏ

n~ m+‘·>± e‘êÔdüT |ü\T≈£î‘·÷ e´eVü≤]düTÔ+<√

MT eTT+<äT ñ+#·<ä*#êqT.

&Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY sêC≤´+>∑ s¡#·q≈£î ñ|ü

Áø£$T+#eTT+<äT, s¡#·Hêø±\ düeTj·T+˝ÀqT, s¡#·q

eTT–dæq ‘·s¡Tyê‘· eT]j·TT <ëìì ÄyÓ÷~+|ü

#˚dæq|ü⁄&ÉT »]–q yê<ä Á|ü‹yê<äq düeTj·TeTT

\˝À nH˚ø£ Çã“+<äT\T eT]j·TT >=&Ée\T

m<äTs√ÿe\dæ e∫Ã+~. s¡#·qqT ÁbÕs¡+_Û+#˚

eTT+<äT ªªz+µµ nH nø£ås¡+‘√ yÓTT<ä\T ô|≥ºe\qH

dü÷#·qqT rÁe+>± K+&ç+∫, yÓTT<äÏqT+&ç

Äj·TqqT e´‹πsøÏdüTÔqï >±+BÛøÏ >±ì, Áu≤Vü≤àD°j·T

X¯≈£îÔ\≈£î >±ì ‘·q ì]∆wüºyÓTÆq n_ÛÁbÕj·÷ìï

‘Ó*j·TCÒj·T≥y˚T yÓTT<äÏ $»j·T+>± #Ó|üŒe#·TÃ.

uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì nìï ≈£î˝≤\ Á|ü»\≈£î, nìï eT‘ê\

Á|ü»\≈£î, nìï ÁbÕ+‘ê\ Á|ü»\≈£î dü+ã+~Û+∫q

ø£cÕº\qT, düeTdü \qT sêC≤´+>∑+ rs¡TÃ‘·T+<äH˚

<äè&ÛÉ n_ÛÁbÕj·T+‘√H˚ Äj·Tq s¡#·q kÕ–+#ês¡ì

‘·q |”]ƒø£ <ë«sê ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. uÛ≤s¡‘· sêC≤´+

>±ìï dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£Ø‹˝À neT\T#˚j·T≥+˝À

bÕ\ø£ ≈£î˝≤\T 10% ≈£L&Ü $»j·T+ kÕ~Û+#·ø£

b˛>±, <ëìì düe]+#ê\H√, düMTøÏå+#ê\H√, @<√

$<Ûä+>± #·s¡Ã≈£î rdüT≈£îsêe≥+ yê] ~yêfi≤ø√s¡T

$<ÛëHê\qT Á|ü‹_+_+|ü#˚düT Ô+~. uÛ≤s¡‘·

sêC≤´+>∑+ $|òü\yÓTÆq<äì #Óù|Œ yÓ÷dü|üP]‘·

Á|ü#êsê\qT eTq+ sêC≤´+>∑+ô|’ »s¡T|ü⁄‘·Tqï

≈£îÁ≥>± |ü]>∑DÏ+#·e\dæ ñ+~.

sêC≤´+>±ìï düe]+#ê\H√, düMTøÏå+#ê\H√

#˚düTÔqï &çe÷+&é\≈£î Á|ü‹>± sêC≤´+>±ìï dü÷Œ¤]Ô

<ëj·Tø£+>± neT\T#˚j·T+&Éì eTq+ &çe÷+&é

#˚j·Te\dæ ñ+~ nì #Ó|æŒ, »s¡ï*»+˝À ≈£L&Ü

Áu≤Vü≤àDÏ»+ m+‘· <ës¡TD+>± bÕ‘·T≈£îìb˛sTT

ÁøÏ+~ ≈£î˝≤\ yê]ì @e÷Á‘·+ m<ä>∑ j·T≈£î+&Ü

#˚düTÔqï $<ÛëHêìï k˛<ëVü≤s¡D+>± $e]dü÷Ô

eTT–+#ês¡T.

` Dr. Mn. >∑+>∑j·T´, Ábıô|òdüsY ` jÓ÷–y˚eTq j·T÷ìe]‡°

#·]Á‘· ‘Ó\TdüT≈£îì Á|ü»\qT #Ó’‘·q´|üs¡#ê*

jÓ÷–y˚eTq

j · T ÷ìe] ‡ ° ˝ À

Ábı|òüdüsY>± $<ÛäT\qT

ìs¡«Væ≤düT Ôqï &Üˆˆ

Mn. >∑+>∑j·T´ >±s¡T, &Üˆˆ ø£‹Ô |ü<ëàsêe⁄ >±s¡T

ø=ìï nìyês¡´ ø±s¡D≤\ e\q sê˝Òø£b˛sTT

q+<äTq, Ä kÕúq+˝À e÷≤¢&ÉeTì ø√]q yÓ+≥H˚

n+^ø£]+∫, dü_Û≈£î\qT, ø±s¡´ø£s¡Ô\qT ñ‘˚Ô»


|üs¡#·&É+ »]–+~.

&Üˆˆ >∑+>∑j·T´ >±s¡T n+X¯+ô|’ ‘·q Á|üdü+

>±ìï ÁbÕs¡+_Ûdü÷Ô Á|ü|ü+#· <˚XÊ\˝Àì sêC≤´+>±

\˝À yÓTT≥ºyÓTT<äÏ>± Ç+>±¢+&é <˚X¯ sêC≤´+>∑+

s¡÷bı+~+#·ã&çq<äì #ÓbÕŒs¡T. n~ *œ‘·|üPs¡«ø£

yÓTÆq sêC≤´+>∑+ ø±<äT. n~ πøe\+ n#·Ï Á|ü»\

Ä#ês¡ e´eVü‰sê\T, dü+düÿè‹, n\yê≥¢qT

ø=\e÷q+>± rdüT≈£îì s¡÷bı+~+#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘·

1589e dü+ˆˆ˝À nyÓT]ø± ‘·q sêC≤´+>∑+

ÁyêdüTø√e≥+ »]–+~. Áyêj·Tã&çq ˝Ò<ë

*œ+#·ã&çq sêC≤´+>±\˝À Á|ü|ü+#·+˝À BìH˚

yÓTT<äÏ sêC≤´+>∑+>± #Ó|üŒe#·TÃ. ø±ì Ç~ πøe\+

15 ù|J\ sêC≤´+>∑+. ‘·s¡Tyê‘· ÁbòÕqT‡ sêC≤´+>∑+

ÁyêkÕs¡T. Ç~ #ê˝≤kÕs¡T¢ e÷s¡TŒ #˚j·T&É+

»]–+~. uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ, bÕøÏkÕúHé≈£î Ç+#·T

$T+#·T ˇπøkÕ] kÕ«‘·+Á‘·´+ e#êÃsTT. ø±ì

bÕøÏkÕúHé sêC≤´+>±ìï mìïkÕs¡T¢ e÷s¡TŒøÏ >∑T¬s’q<√

eTq+ ne>±Vü≤q #˚düT≈£îqï≥T¢ nsTT‘˚, uÛ≤s¡‘·

sêC≤´+>∑+ m+‘· eTôVAqï‘·yÓTÆq<√ eTq≈£î ns¡∆+

ne⁄‘·T+~.

$wüj·T+˝ÀøÏ yÓ&ç‘˚, &Üˆˆ u≤u≤kÕôV≤uŸ

n+uÒ&ÉÿsYH˚ uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>±ìï m+<äT≈£î Áyêj·T

eTHêïs¡T? uÛ≤s¡‘·<X #·]Á‘· À >±ì, <äøÏåD uÛ≤s¡‘·<X

#·]Á‘· À>±ì, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ #·]Á‘· À >±ì, ÁøÏdæºj·THé

$TwüqØdt, kÕe÷õø£ b˛sê≤\T, Á_ÏwüsY‡

|ü]bÕ\q, &Üˆˆu≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY >∑T]+∫

ø£ dü+ Áyêj·Tã&É Ò<äT. @yÓTÆHê |ü]XÀ<ÛäHê |üÁ‘ê\T

Áô|C…+Ÿ #˚ùd≥|ü⁄&ÉT ‘·|üŒìdü]>± yêÏ Á|üø£ÿq

Ä<Ûësê\T #·÷|æ+#ê*. Òø£b˛‘˚ yêÏøÏ $\Te

ñ+&É<äT. ì»yÓTÆq #·]Á‘· @<Ó’Hê ø=+‘· ñ+~ n+fÒ,

n~ Á_Ïwt ø±\+˝À ñ+~ ø±ì, <ëì ‘·s¡Tyê‘·

Áu≤Vü≤àD°j·Tyê<äT\T, Áu≤Vü≤àDT\T <ëìì ‹s¡>∑

sêkÕs¡T. ø£qTø£ Ä #·]Á‘·qT eTs¡ ≤ ‹s¡>∑ Áyêj·T

e\dæq u≤<Ûä ‘· ≈£L&Ü eTq+<ä]ô|’Hê ñ+~.

Á_Ïwtyês¡T #˚dæq nH˚ø£ n_Ûeè~∆ ø±s¡´

Áø£e÷\ e\q eTq+ ás√E Ç+‘·eTT+<äT≈£î

sê>∑*>±eTì HqT qeTTà‘·THêïqT. yê] $<ÛëHê\

e\q ˇø£ CÀ‹u≤|òüP˝Ò, ˇø£ u≤u≤kÕôV≤uŸ

n+uÒ&ÉÿsY e+Ïyês¡T |ü⁄≥Tºø=#êÃs¡T. Òø£b˛‘ eTq+

eTq |ü]dæú‹ @$<Ûä+>± ñ+&˚<√ Væ≤+#·≤ìπø

uÛÑj·TyTdüTÔ+~. Á_Ïwtyês¡T sêø£eTT+<äT á<XÊìøÏ

¬s+&ÉT ø£+ô|˙\qT Ç+&çj·÷≈£î |ü+|æ+~. yÓTT<äÏ~

ádtº Ç+&çj·÷ ø£+ô|˙. πøe\+ yê´bÕs¡+

#˚düTø√e&ÜìøÏ e∫Ã uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï yÓTT‘· Ô+

ÄÁø£$T+#·Tø√e&É+ »]–+~. á ø£+ô|˙yêfi¯ó¢

Çwüº+ e∫Ãq≥Tº Á|üe]ÔdüTÔ+fÒ, yê]øÏ Á_Ïwtyêfi¯ó¢

ôV≤#·Ã]ø£ #˚j·T≥+ »]–+~. ‘·s¡Tyê‘· 1773˝À

¬s>∑T´ Ò≥Ø j·÷øº‘√ yÓTT<ä\Tô|Ïº 1784˝À |æŸ

Ç+&çj·÷ nH˚ #·≥º+ es¡≈£L ≈£L&Ü nH˚ø£ #·≤º\T

düèwæº+∫, ádtº Ç+&çj·÷ ø£+ô|˙ ≈£L&Ü nH˚ø£

nÁø£e÷\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·T+<äì nH˚ø£ ìj·TeT

ìã+<Ûäq\qT ô|≥º≥+ »]–+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

ñqï≥Te+Ï Á|ü»\+<äs¡÷ düe÷q+>± #·÷&Éã&Ü

\ì 1793˝À ˇø£ #·≥º+, n˝≤H 1883˝À á

#·≤ºìï eT]+‘· düe]+∫ Á|ü»\ u≤>√>∑T\qT

eT]+‘· |üÏwüº|ü]∫+~. 1858˝À ádtº Ç+&çj·÷

ø£+ô|˙ #˚düTÔqï Ä>∑&Ü\qT n&ÉT¶ø£≥ºy˚j·T≥+

ø=s¡≈£î <˚XÊìï yÓTT‘êÔìï ‘·q ÄBÛq+˝ÀìøÏ

rdüT≈£îì, yê]ì ‘·eT <˚XÊìøÏ ‹]– |ü+ù|kÕs¡T.

Ç<ä+‘ê m+<äT≈£î #Ó|üŒe\dæ edüTÔ+<ä+fÒ, Á_Ïwt

yê] >∑T]+∫ #ê˝≤ #·+>±, á Áu≤Vü≤àD #·]Á‘·ø±

s¡T\T düèwæº+∫ ì»yÓTÆq #·]Á‘·qT eTq≈£î n+<ä


≈£î+&Ü #kÕs¡T. á$<Ûä+>± Á_Ïwt Á|üuÛÑT‘·«+ e∫Ãq

‘·s¡Tyê‘· uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À nH˚ø£ $|ü¢yê‘·àø£ yÓTÆq

e÷s¡TŒ\T, kÕ+|òæTø£ dü+düÿs¡D\T, Áø=‘·Ô Áø=‘·Ô

#·≤º\T s¡÷bı+<ä≥+ yÓTT<ä\j·÷´sTT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì yÓTC≤Øº Á|ü»\T |üX¯óe⁄\

ø£Hêï V”≤q+>± #·÷&Éã&ÉT‘·Tqï $<ÛëHêìï

>∑eTì+∫, kÕe÷õø£ dü+düÿs¡D\˝À uÛ≤>∑+>±

ôd’eTHéqT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ |ü+|æùdÔ, ôd’eTHé >√ u≤´ø˘

n+≥÷ Vü≤&Ü$&ç #˚dæ dü+düÿs¡D\T Ä|ü&ÜìøÏ

Á|üj·T‹ï+#ês¡T. u≤u≤kÕôV≤uŸ ôd’eTHéqT ÄVü‰«ì+∫

uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Á|ü»\ Äs¡ÔHê<ë\T $ì|æ+#·&É+‘√

Äj·TqqT sö+&ÉT fÒãT˝Ÿ düe÷y˚XÊìøÏ ÄVü‰«ì+

#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· ø±\+˝À Ç+>±¢+&é À nHø£ &çÁ^\T

dü+bÕ~+#·T≈£îì, kÕ«e\+ãq #˚dæq n+uÒ&ÉÿsY,

\+&ÉHé eT÷´õj·TyéT …’ÁãØì yÓTT‘·Ô+ #·<äe≥+

»]–+~. Á|ü|ü+#·+˝À á$<Ûä+>± #dæq e´≈£îÔ\˝À

&Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY nÁ>∑>∑DT´\T ø±ãÏº, eTq<˚X¯

sêC≤´+>∑+ Áyêùd düeTj·T+ e#˚Ãdü]øÏ, uÛ≤s¡‘·

<X+˝À n+‘·yT<Ûë$ &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY ‘·|üŒ ys=ø£s¡T

Òø£, Ä ãèVü≤‘Y ø±sê´ìï Äj·Tqπø n|üŒ#Ó|üŒ≥+

»]–+~. á $wüj·÷\˙ï eTq+ m+<äT≈£î #·]Ã+#·

e\dæ e∫Ã+<ä+fÒ, uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ Áyêj·T&ÜìøÏ

eTT+<äT uÛ≤s¡‘·<˚X¯ |ü]dæú‘·T\ >∑T]+∫, #·]Á‘·qT

Áu≤Vü≤àDyê<äT\T e÷]Ãy˚dæq $<Ûëq+ >∑T]+∫

‘Ó\TdüTø√e\dæq nedüs¡+, dü+<äs¡“¤+ ñ+~ >∑qTø£

Çø£ÿ&É eTs¡ ≤ eTqq+ #˚j·T≥+ »]–+~.

sêC≤´+>±ìï s¡∫+#˚ y˚T<Ûëe⁄\T Áu≤Vü≤à

D°j·T X¯≈£îÔ\˝À Òø£b˛e≥+ e\qH˚ Ä neø±X¯+

eTqøÏ e∫Ã+~. ø±ãÏº <ëìì e÷]Ãy˚ùd ≈£îÁ≥˝À

uÛ≤>∑+>±H˚ ás√Eq nH˚ø£ $eTs¡Ù\T >∑T|æŒdüTÔ

Hêïs¡T. yêÏøÏ dü¬s’q düe÷<ÛëHê\T yê]øÏ #ÓbÕŒ

\Hêï, eTq Á|ü»\≈£î »]–q, »s¡>∑uÀe⁄ $wüj·÷

\qT ‘Ó*j·TCÒj·÷\Hêï, yÓTT‘·Ô+ #·]Á‘· >∑T]+∫

eTq+ ‘Ó\TdüTø√e\dæ ñ+~. uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ

Á_Ïwüs¡T¢ e∫Ãq|üŒÏqT+&ç, yÓ[¢b˛j˚T es¡≈£L

»]–q $wüj·÷\ìï+Ï˙ eTq+ ‘Ó\TdüT≈£îì

Á|ü»\qT #Ó’‘·q´+ #˚j·T>∑*–‘˚ yê] Áù|˝≤|üq\T

Ä–b˛‘êj·Tì ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô eTT–+#ês¡T.

` Mn. lsêeTT\T, m&ç≥sY ` ãVüQ»q ¬øs¡≤\T

>±+BÛ ñHêï&ÉT C≤Á>∑‘·Ô

ãVüQ»q ¬øs¡≤\T

e÷dü|üÁ‹ø£ m&ç≥sY

Mn. lsêeTT\T n+

X+ô|’ ‘·q düTBs¡È Á|üdü+>±ìï á$<Ûä+>± ø=qkÕ–+

#ês¡T. u≤yéTôd|òt düe÷yXÊ\˝À 1,2 kÕs¡T¢ bÕ˝§Zqï

$wüj·÷ìï ñ≥+øÏdü÷Ô, u≤yéTôd|òt \ø£å + Á|ü‘ê´

e÷ïj·T dæ<ë∆+‘· uÛ Ñ÷$Tø£qT Á|ü#ês¡+#˚dæ,

ãVüQ»qT\qT #Ó’‘·q´+ #˚j·T≥y˚Tj·Tì ‘·q

n_ÛÁbÕj·T+>± #ÓbÕŒs¡T. |üøÏåøÏ m>∑s¡&ÜìøÏ ¬sø£ÿ\T

m+‘· eTTK´yÓ÷, n<$<Ûä+>± ø£ ñ<ä eT+ $»j·T

e+‘·+ ø±yê\+fÒ, uÛ≤eC≤\ |ü]|ü⁄wæº Ò<ë dæ<ë∆+‘·

uÛÑ÷$Tø£ n+‘˚ eTTK´+ nì #ÓbÕŒs¡T. n≥Te+Ï

dæ<ë∆+‘· |ü≥T‘·«+ ø±s¡´ø£s¡Ô\˝ÀøÏ rdüT≈£îyÓfi‚¢

ãèVü≤‘·Ôs¡ ø±s¡ Áø£e÷ìï u≤yéTôd|òt rdüT≈£îqï+<äT≈£î

m+‘√ Äq+<ä+>± ñ+~ nì nHêïs¡T.

ás√Eq ñ<ä´e÷\T m+<äT≈£î yÓ’|òü\´+


#Ó+<äT‘·THêïsTT? Hêj·Tø£‘·« ˝À≥T m+<äT≈£î

ñ+ ~ ? Hêj·Tø£‘·« dü+øå√uÛ≤ìøÏ ø±s¡D+, u≤eC≤\

düŒwüº‘· Òø£b˛e≥y˚T! ˇø£ kÕ+düÿè‹ø£|üs¡yÓTÆq≥T

e+Ï dü+øå√uÛÑ+ eTq*ï yÓ+≤&ÉT‘·Tqï~. á

dü+øå√uÛ≤\ìï+Ïø° |ü]cÕÿsêìï ø£qTø√ÿe\dæq

düeTj·T+ ÄdüqïyÓTÆ+~. |òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY Ä˝À#·Hê

$<ÛëHêìï ñqï~ ñqï≥Tº>± #Ó|üŒ>∑*π> |ü]dæú‹

ás√Eq ˝Ò<äT. uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>±ìï #·÷dæ

Áu≤Vü≤àDyê<äT\T m+<äT≈£î uÛÑj·Tø£+|æ‘·T\e⁄

‘·THêïs¡T. m+<äT≈£î uÛÑj·T|ü&ÉT‘·THêïs¡+fÒ, 1927

&çôd+ãs¡T 25q &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY eTqTdüàè‹ì ‘·>∑\

u…&ÉT‘·÷ á$<Ûä+>± #Ó|ü⁄‘ês¡T. ªªHqT eTqTdüàè‹ì

m+<äT≈£î <ä>∑∆+ #˚düTÔHêïq+fÒ, Ç~ ùd«#·Ã¤≈£î,

düe÷q‘ê«ìøÏ, kÂÁuÛ≤‘·è‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+ ø±ãÏº

H˚qT ùd«#·Ã¤qT ø√s¡T≈£î+≥THêïqT. H˚qT düe÷q

‘ê«ìï ø√s¡T≈£î+≥THêïqT, H˚qT kÂÁuÛ≤‘·è‘ê«ìï

ø√s¡T≈£î+≥THêïqT. n+<äTe\q á <˚X¯+˝À

yÓTC≤Øº Á|ü» …’q X¯SÁ<äT\T, n‹X¯SÁ<äT …’q _dæ,

mdtdæ, mdtÏ yÓTÆHêØº Á|ü»\ Vü≤≈£îÿ\T á eTqTdüàè‹

ø±\sêdüTÔ+~ ø±ãÏº, n~Ûø±sêìøÏ, nø£åsêìøÏ,

dü+|ü<äøÏ <ä÷s¡+ #˚ùd~ ø±ãÏº, ùd«#·Ã¤qT, düe÷q

‘ê«ìï, kÂÁuÛ≤‘·è‘ê«ìï Ò≈£î+&Ü #˚ùd~ ø±ãÏº á

eTqTdüàè‹ì <ä>∑∆+ #˚düTÔHêïqT, ø£ Á|ü‘ê´e÷ïj·T

#·s¡´>± H˚qT Bìì ‘·>∑T\u…&ÉT ‘·THêïqTµµ nì

nHêïs¡T.

n+<äTe\qH u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY ‘êqT

s¡∫+∫q uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝À ùd«#·Ã¤≈£î, düe÷q

‘ê«ìøÏ, kÂÁuÛ≤‘·è‘ê«ìøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ø£*Œ+#ês¡T.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝À bı+<äT|üs¡∫q ùd«#·Ã¤,

düe÷q‘·«+, kÂÁuÛ≤‘·è‘·«+ nH˚ á eT÷&ÉT n+XÊ

\qT n+<äs¡÷ nqT≈£î+≥Tqï≥Tº>± H˚qT Áô|ò+#Y

$|ü ¢e+ qT+&ç rdüTø√˝Ò<äT. uÖ<ä ›+ qT+&ç

rdüT≈£îHêïqT nì #ÓbÕŒs¡T. ãT<äT›&ÉT uÀ~Û+∫q

düeT‘·, ø£s¡TD, Á|ü»„ nH eT÷&ÉT Á|üe#·Hê\ qT+&

ùd«#·Ã¤, düe÷q‘·«+, kÂÁuÛ≤‘·è‘·«+ nH$ $s¡∫+#·

ã&çq$ nì ñ<ëÈÏ+#ês¡T. á ùd«#·Ã¤ düe÷q‘·«+,

kÂÁuÛ≤‘·è‘·«+ nH˚ |ü⁄Hê<äT\ô|’H˚ á uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï

düs¡«dü‘êÔø£, Á|üC≤kÕ«eT´, ˝ÖøÏø£, >∑D‘·Á+‘·

sêC´+>± eT\#·&É+ ø=s¡≈£î á sêC≤´+>∑+˝À

ÁyêkÕqT nì &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY ù|s=ÿHêïs¡T.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ Áu≤Vü≤àDT\≈£î m+<äT≈£î

ø£+≥–+|ü⁄>± nsTT´+<ä+fÒ, á<˚X¯+˝À Áu≤Vü≤à

DT\ sêC≤´+>∑+ eTqTdüàè‹. Ä eTqTdüàè‹ ãVüQ

»qT\≈£î nø£ås¡C≤„q+ <ä÷s¡+ #˚dæ+~. uÛ≤s¡‘·

sêC≤´+>∑+ ãVüQ»qT\≈£î nø£ås¡ C≤„Hêìï n+~+

∫+~. eTqTdüàè‹ ãVüQ»qT\≈£î ÄdæÔ Ò≈£î+&Ü

#˚ùdÔ ªªeTqµµ düàè‹ eTq≈£î n~Ûø±sêìï, ÄdæÔì,

dü+|ü<äqT rdüT≈£îe∫Ã+~. eTq≈£î nø£åsêìï ÄdæÔì,

n~Ûø±sêìï <ä÷s¡+ #˚dæq Ä eTqTdüàè‹øÏ

eTs¡DXÊdüqy˚T eTq uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ nì

#Ó|üŒe#·TÃ.

nsTT‘˚ uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ yÓTT‘·Ô+ &Üˆˆ

n+uÒ&ÉÿsY ÄXj·÷\≈£î nqT>∑TD+>± s¡÷bı+~q~

ø±<äT. &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY s¡∫+∫q sêC≤´+

>∑+˝À eTqøÏ ]»πs«wüqT¢ ø£*Œ+#ês¡H√, eTqøÏ

Vü≤≈£îÿ\T ø£*Œ+#ês¡H√ Áu≤Vü≤àDT\≈£î ø£+≥–+|ü⁄>±

ñ+&Ée#·TÃH˚yÓ÷ >±ì, ndü\T uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+

jÓTTø£ÿ s¡#·H˚ ˇø£ ndüŒèX¯ó´&ÉT #˚kÕ&ÉH˚ @e–+|ü⁄

Áu≤Vü≤àDT\≈£î ñ+~>±ãfÒ º yêfi¯ó ¢ >∑T&ç ¶>±

e´‹πsøÏdüTÔHêïs¡T. uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑ ìsêà‘·>± &Üˆˆ

_.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY ù|s¡TqT ñ#·Ã]+#·&Üìπø yêfi¢øÏ

ø£+≥–+|ü⁄>± ñ+~ >±ãÏº, <˚«wüuÛ≤e+ ñ+~


>±ãÏº yêfi¯ó¢ e´‹πsøÏ+#·&ÜìøÏ ˇø£ ø±s¡D+>±

#Ó|üŒe#·TÃ. nsTT‘˚ uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑y˚T &Üˆˆ

_.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY ÁyêkÕs¡q&É+ ˇø£ nb˛Vü≤

e÷Á‘·yT! m+<äTø£+fÒ eTTK´+>± ÄdæÔ Vü≤≈£îÿ >∑T]+∫

&Üˆˆ _.ÄsY.n+uÒ&ÉÿsY #Ó|ü⁄‘·÷, Ä n~Ûø£s¡DqT

HqT Áyêj·T Ò<äT. n~ n+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ ndüVü≤´+

nì #ê˝≤ düŒwüº+>± #Ó|üŒ&É+ »]–+~. Äj·Tq

Áyêdæq sêC≤´+>∑+ Ç|üŒÏø° ≈£L&Ü ùdºŸ‡ n+&é

yÓTÆHê]° ù|s¡T‘√ ñ+~. á <˚X¯+˝À eékÕj·T+

Á|üuÛÑT‘·« j·÷»e÷q´+ ÁøÏ+<ä q&Éyê*. ø°\ø£yÓTÆq

|ü]ÁX¯eT\T Á|üuÛÑT‘·« j·÷»e÷q´+ ÁøÏ+<ä q&É|ü

ã&Ü*. ;e÷ dü+düú\˙ï ≈£L&Ü Á|üuÛÑT‘·« nBÛq+˝À

q&Éyê*. n<˚$<Ûä+>± $<ä´, yÓ’<ä´+, Á|ü»\≈£î

eTÚ[ø£ dü<äTbÕj·÷\+~+#˚ Á|ü‹ s¡+>∑+ ≈£L&Ü

Áô|’y≥T e´≈£îÔ\≈£î <Ûësê<ä‘·Ô+ ø±≈£L&É<äT. nÁ>∑≈£î\

ô|≥Tºã&ç<ës¡T\ #˚‹˝À Ä s¡+>±\T ñ+&É≤ìøÏ

M\T˝Ò<äT. n$ Á|üuÛÑT‘·« ÄBÛq+˝ÀH˚ ñ+&Ü*.

uÛÑ÷$T>±ì, eékÕj·T+ >±ì Ò<ë |ü]ÁX¯eT\T

>±ì, $<ë´, yÓ’<ä´ s¡+>±\˙ï ≈£L&Ü Á|üuÛÑT‘·«

ÄBÛq+˝À q&Éyê\ì &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY ‘·q sêC≤´+

>∑+˝À s¡∫+#ês¡T.

&Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä

e÷ìøÏ #ê˝≤ e´‹πsøÏ nì nH˚yês¡T. Äj·Tq

ˇø±H=ø£ dü+<äs¡“ ¤+˝À Ä]∆ø£|üs¡yÓT Æq ùdºŸ

k˛wü*C≤ìï Á|ü‹bÕ~dü÷Ô ªªHqT k˛$j·TŸ s¡cÕ´˝À

ñqï≥Te+Ï dü$Twæ º eékÕj·T πøåÁ‘ê\qT

ÄVü‰«ìdüTÔHêïqT nì #ÓbÕŒs¡T. n<$<Ûä+>± uÛ≤s¡‘·

<˚X¯+˝À |”&ç‘· Á|ü»\≈£î Á|ü<Ûëq X¯‘·èe⁄\T ¬s+&˚

¬s+&ÉT ñHêïsTT 1) ø±´|æ≥*»+, 2) Áu≤Vü≤àDÏ»+

nì #ÓbÕŒs¡T. á <˚X¯+˝À ø£eT÷´ìdüTº Ò ø±<äT

ø±´|æ≥*»+, n<˚$<Ûä+>± Áu≤Vü≤àDÏ»y˚T ø±<äT

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú ≈£L&Ü yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\≈£î

Á|ü<Ûëq X¯‘·èe⁄\ì Äj·Tq m\T¬>‹Ô #ê≤s¡T.

n+<äTπø n+≥sêì‘·qeTH˚~ ˇø£ kÕ+|òæTø£,

eT‘·|üs¡yÓTÆq düeTdü ø±<äT, Ç~ Ä]∆ø£ dü+ã+<ÛäyÓTÆq

düeTdü ≈£L&Ü nì $X‚¢wæ+#·&É+ »]–+~. á

<˚X¯+˝À e÷qe Vü≤≈£îÿ\ >∑T]+∫ >±ì, bÂs¡

Vü≤≈£îÿ\ >∑T]+∫ >±ì e÷≤¢&˚yês¡T Ò<ë b˛sê&˚

yês¡T me¬s’Hê>±ì yês¡T @ düe÷yX+ ô|≥Tº≈£îHêï

eTT+<äT>± &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY≈£î yÓ÷ø£]*¢ Á|üD≤eT+

#˚dæq ‘·s¡Tyê‘· e÷Á‘·y˚T e÷≤¢&Ü\ì ˝Ò<ë

düe÷y˚XÊ\T ìs¡«Væ≤+#·Tø√yê\ì H˚qT #ÓãT

‘·THêïqT. m+<äTø£+fÒ, á uÛ≤s¡‘·<X+˝À e÷qe⁄

\≈£î @ s¡ø£yÓTÆq Vü≤≈£îÿ\T dü+bÕ~+∫Hê, n$

Äj·Tq ø£*Œ+∫qÏºy˚ ø±ãÏº.

á <X+˝À mH√ï eTVæ≤fi≤ dü+|òü÷\THêïsTT.

á<˚X¯+˝À Åd”Ô\ »H√<ä∆s¡Dø√dü+, yê] Vü≤≈£îÿ\

ø√dü+ &Üˆˆ _.ÄsY.n+uÒ&ÉÿsY #˚dæq≥Te+Ï ø£èwæ

@ Hêj·T≈£î&ÉT ≈£L&Ü #˚j·T Ò<äì eTq+ >∑Ïº>±

#Ó|üŒe#·TÃ. ø±ì á<˚X¯+˝Àì nÁ>∑≈£îfi¯ eTVæ≤fi≤

dü+|òü÷\T, nuÛÑT´<äj·TuÛ≤e eTVæ≤fi≤dü+|òü÷\T @M

≈£L&Ü &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY #˚dæq ø£èwæì

>∑T]Ô+#·&ÜìøÏ eTqdüT sêe≥+ Ò<äT. Çø£ÿ&É ≈£î\+

nH~ Á|ü<Ûëq n+X+>± eTVæ≤fi≤ dü+|òü÷\≈£î n&ÉT¶

edüTÔ+~. Ç≥Te+Ï dü+|òü÷\ìï+Ï Áø√&ûø£]+

#·T≈£îìb˛‘˚, &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY á<˚X¯

Á|ü»\+<ä]ø°, eTTK´+>± nD>±]q Á|ü»\+<ä]ø°

@$<Ûä+>± sêC≤´+>∑+ <ë«sê e÷qe Vü≤≈£îÿ\T

kÕ~Û+∫ô|Ïº ˇø£ e÷s¡Z<ë‘·>± ‘·j·÷s¡j·÷´s¡H˚~

eTq≈£î ‘Ó\TdüTÔ+~.

&Üˆˆ _.ÄsY.n+uÒ&ÉÿsY nqT≈£îqï≥Te+Ï

\øå±´\T Ç+ø± HÓs¡y˚s¡≈£î+&Ü #ê˝≤ ñHêïsTT.


kÕe÷q´ Á|ü»\T kÕ<Ûës¡D+>± y˚T<Ûë$ ÁX‚DT\qT

nqTø£]dü÷Ô ñ+≤s¡ì Äj·Tq m|ü⁄&É÷ #ÓãT‘ês¡T.

nsTT‘˚ ˇø£ düe÷»+ Ä<äs¡Ùe+‘·yÓT Æq~>±

@s¡Œ&Ü\+fÒ, Á|ü»\T nqTdü]+# Hêj·T≈£î\T>±ì,

Ò<ë y˚T<Ûë$ÁX‚DT\T >±ì ˙‹eT+‘·T\T>± ñ+

&Ü*, ìC≤sTTr>± ñ+&Ü*, ìkÕ«s¡∆|üs¡T …’ ñ+

&Ü*, n+øÏ‘·uÛ≤e+ ø£*– ñ+&Ü*. n≥Te+≥

|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T ø£ Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq düeTdüe÷»+

@s¡Œ&ÉT‘·T+<äì &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY #ÓbÕŒs¡T.

Beware of >±+BÛ (>±+BÛ ñHêï&ÉT C≤Á>∑‘·Ô)

nqï &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY ñyê#·qT <äèwæº À

ô|≥Tº≈£îì, n+uÒ&ÉÿsY yês¡düT …’q $<ë´e+‘·T …’q

yT<Ûë$ÁX‚DÏ eTq Vü≤≈£îÿ\T kÕ~Û+∫ô|Ïºq sêC≤´+

>±ìï e´‹πsøÏdüTÔqï >±+BÛyês¡düT\≈£î dæ<ë∆+‘·

|üs¡yÓTÆq düe÷<ÛëHêìï, nedüs¡yÓTÆ‘˚ Ä#·s¡D

s¡÷|ü+˝À ô|fÒº ~X˝À |üj·Tì+#ê\ì ø√s¡T≈£î+≥÷

eTT–+#ês¡T.

` Mn. &Üˆˆ yÓ’.ÄsY.dü‘ê´Jsêe⁄, sêh n<Ûä ≈£åî\T, u≤yéTôd|òt

yÓT]Ÿ, yT<Ûë$‘·qeTH$ Áu≤Vü≤àDÏC≤ìøÏ e÷s¡Tù|s¡T¢

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+

|ü≥¢ Áu≤Vü≤àDyê<äT\

e´‹πsø£‘· m+<äT≈£î ?

m˝≤ ? nH˚ n+XÊ

ìøÏ n<Û ä´ø£ å‘· eVæ≤+∫q Mn. &Üˆˆ yÓ ’.ÄsY.

dü‘ê´Jsêe⁄, u≤yéTôd|òt sêh n<Ûä ≈£åî\T e÷≤¢

&ÉT‘·÷ ndü\T Áu≤Vü≤àDyê<äT\T n+fÒ mes¡T?

me¬s’‘˚ Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤˝≤ìï, Áu≤Vü≤àD‘·‘ê«ìï

düb˛s¡T º ˝Ò<ë eT<äT ›‘ ·T ìdüT ÔHêïs√ yê]ì

Áu≤Vü≤àDyê<äT\T n+≤eTT. eT] Áu≤Vü≤àDÏ»+

n+fÒ @$TÏ ? &Üˆˆ u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY

e÷≥˝À¢ #Ó|üø√yê\+fÒ, Áu≤Vü≤àDÏ»+ n+fÒ

“Brahmanism is a soial - religiious order, which

divides society into graded degradation”. Ç~

dæ<ë∆+‘·+. kÕe÷õø£+>± eT‘·|üs¡+>± ˇø£ Äs¡¶sY

ñ+~. n+fÒ n~ ˇø£ XÊdüq+. düe÷»+˝Àì

Á|ü»\T >±ì, eT‘·|üs¡+>± ñqï Á|ü»\T >±ì <ëì

n‘· +‘· >ös¡e+ ÇkÕÔs¡T, $\TeìkÕÔs¡T. n+fÒ

Áu≤Vü≤àD u≤eC≤˝≤ìøÏ Á|ü»\T, eT‘·+ n‘· +‘·

$\Te ìkÕÔsTT. n~ ˇø£ XÊdüq+>± >∑T]ÔkÕÔs¡T.

eT] n≥Te+Ï XÊdüq+ @$T #ÓãT‘·T+<ä+fÒ

düe÷C≤ìï $&ÉBj·TeTì #ÓãT‘·T+~. nB ≈£L&Ü

n+‘·s¡ <=+‘·s¡\ e÷~]>±, øÏ+#·|ü]#˚$<Ûä+>±,

˙#·+>± düe÷C≤ìï $&ÉBj·TeTì #ÓãT‘·T+~. n~

#·≥º+, ˇø£ XÊdüq+ nì #ÓãT‘·T+~. <ëìH˚

Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤\+ nì &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ&ÉÿsY

#ÓbÕŒs¡T.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑ dü÷Œ¤]Ô @eTì #ÓãT‘·T+~.

ÁbÕ‹ì<Ûä´+ ø£*–q Á|üC≤kÕ«eT´+ ø±yê\ì

#ÓãT‘·T+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À mH√ï s¡ø±˝… ’q

dü+düÿè‘·T\T, uÛ≤wü\T, ≈£î˝≤\T ñHêï>±ì n+<äs¡÷

ø£\dæyÓT*dæ ñ+≥THêïs¡T. Bìø£+‘·≥ø° ø±s¡D+

Væ≤+<ä÷Ç»+ (Áu≤Vü≤àDÏ»+) nì #ÓãT‘ês¡T.

Væ≤+<ä÷ ÇC≤ìøÏ (Áu≤Vü≤àDÏC≤ìøÏ) ø£\T|ü⁄≈£îb˛jT

> ∑TD+, <ä‘ · Ô‘ · # ˚d ü T≈ £ îH ˚ > ∑ TD+ ñ+<äì

#Ó|ü≈£î+≤s¡T. ø±ì ìC≤ìøÏ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

Çìïy˚\ ≈£î˝≤\T, eT‘ê\T, uÛ≤wü\T, dü+düÿè‘·T\T

ñqï|üŒÏø° n+<äs¡÷ ø£\dæ düVü≤Jeq+ #j·T&ÜìøÏ


>∑\ eTTK´ ø±s¡D+ ªªuÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+µµ.

“Salute above, kick below” n+fÒ ô|’yê&çøÏ

n_Ûyê<ä+ #˚sTT, ÁøÏ+<ä yê&çì Á‘=øÏÿy˚sTT. Ç~

eTq e÷≥˝À¢ #Ó|üø√yê\+fÒ ì#ÓÃqyÓT≥¢ eédüú.

Ç≥Te+Ï eédüú≈£î eT÷\+ Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤\+.

á uÛ≤eC≤\+˝À ñqï á <˚X¯ Á|ü»\T ìs¡+‘·s¡+

njÓ÷eTj·÷ìøÏ >∑T] ne⁄‘·÷, Áu≤Vü≤àDyê<äT\T

#Ó|æŒq~ qeTTà‘·÷ J$‘ê\qT >∑&çù|düTÔHêïs¡T.

me¬s’Hê z q\T>∑Ts¡T #˚], |æ#êÃbÕÏ e÷≤¢&ÉT

≈£î+≥÷ <˚X¯+ >∑T]+∫, <ëì n_Ûeè~∆ >∑T]+∫

#·s¡Ã eùdÔ, yÓ+≥H˚ nø£ÿ&É $<ä´ dü]>±˝Ò<äT,

|ü]bÕ\q dü]>±˝Ò<äT, n~ dü]>±˝Ò<äT, Ç~

dü]>±˝Ò<äT. @$T #˚<ë›eTHêï sêC≤´+>∑+ n&ÉT¶

edüTÔ+<äì sêC≤´+>±ìï $eT]Ù+#·&É+ yÓTT<ä\T

ô|&ç‘˚, eTq+ ≈£L&Ü <ëìì q$Tà yê]øÏ e‘êÔdüT

|ü*øÏ e÷≤¢&É‘êeTT. n˝≤H˚ ]»πs«wüq¢ >∑T]+∫

&çdüÿwüHé eùdÔ, <ëìøÏ ≈£L&Ü sêC≤´+>±H˚ï $eT]Ù

kÕÔs¡T. ]»πs«wüqT¢ n+fÒ @<√ <äj·÷<ëøÏåD≤´\MT<ä,

@<√ C≤*|ü&ç Ç∫Ãq$ø±e⁄. ]»πs«wüqT¢ nH˚$

ÁbÕ‹ì<Ûä + ø=s¡≈£î Ç∫Ãq$. u≤u≤kÕôV≤uŸ ñ<ä

e÷\T m|ü⁄&É÷ ≈£L&Ü ]Cπs«wüqT¢ Ä•+∫

#˚j·T˝Ò<äT. Äj·Tq düe÷»+˝À e÷s¡TŒø√dü+

ñ<äé÷\T #˚ùdÔ, Ä ñ<äé÷\˝À uÛ≤>∑+>±

e∫Ãq≥Te+Ïy˚ á ]»πs«wüqT¢.

]»πs«wüq¢ >∑T]+∫ ‘·q nqTuÛÑyêìï #ÓãT‘·÷,

1986`90 eT<Ûä´ø±\+˝À H˚qT Ç+»˙]+>∑T

ø± ÒJ˝À #·<äTe⁄‘·Tqï|ü⁄&ÉT, ≈£î Ç+‘· ô|<ä› sê´+≈£î

e∫Ã+~, yÓT]Ÿ Ò<äT bÕ&ÉT Ò<äT, qTe⁄« ≈£L&Ü

Ç+»˙]+>∑T #˚ùddæ <˚XÊìï ñ<ä›]+#˚kÕÔyê! nì

m<›yê #ùdyês¡T. Ç|ü⁄&ÉT |ü]dæú‹ #·÷&É+&ç. me&Ó’Hê

yÓT]Ÿ >∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT‘·THêï&Ü? &ÉãT“\T ÇùdÔ

d”≥T e#˚ÃdüTÔ+~. n+fÒ, yÓT]Ÿ ˝Òø£b˛sTTHê,

e÷s¡Tÿ\T Òø£b˛sTTHê ô|’dü*ùdÔ ˙≈£î d”≥T e#˚Ã

düTÔ+~. Ç|ü⁄&ÉT d”qT n+‘ê e÷]b˛sTT+~. yÓT]Ÿ

>∑T]+∫ Ç|ü⁄&ÉT nedüs¡+ Ò<äT. ø±ãÏº yÓT]Ÿ,

y˚T<Ûë$‘·q+ nH˚ e÷≥\T Áu≤Vü≤àDÏ»+ ù|*Ãq

‘·÷≤\T. yêfi¢øÏ Çã“+~ ø£*–q|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T

Ç$ ù|\Tdü÷Ô ñ+≤s¡T.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>±ìï e´‹πsøÏ+#˚yês¡T,

K∫Ã‘·+>± Áu≤Vü≤àDyê<äT Ò ne⁄‘ês¡T yêfió¢ ø£s√,

q\T>∑Ts√ ≈£Ls¡TÃì e÷≤¢&ÉT≈£î+fÒ eTq+ ô|<ä›>±

|üÏº+#·Tø√qedüs¡+ Ò<äT. ø±ì Áu≤Vü≤àDyê<äT\T

$wüj·÷ìï, yês¡T #Ó|üŒ<ä\#·T≈£îqï<ëìì, eTq#‘·

eTq≈£î e´‹πsø£+>± #Ó|æŒkÕÔs¡T. $Hêj·T≈£î&ç

$Á>∑Vü≤+ bÕ\T Á‘ê>∑T‘·T+~ n+≥ nH˚ $wüj·T+

ãj·T≥øÏ e∫Ãq 5 ìˆˆ˝˝À <˚X¯eT+‘ê, ˝Ò<ë

Á|ü|ü+#·eT+‘ê Á|ü#ês¡yÓTÆb˛‘·T+~. BììãÏº

Áu≤Vü≤àD uÛ≤eC≤\+ m+‘· |üø£&É“+B HÓŸ e]ÿ+>¥‘√

|üì#˚düTÔ+<√ eTq+ >∑eTì+#·Tø√e\dæ ñ+~.

eTq $wüj·÷ìøÏ eùdÔ eT÷˝Ÿìyêd” ø±HÓ‡|tº

>∑T]+∫ ≈£L&Ü eTq+ <X+ n+‘ê Á|ü#ês¡+ njT´

$<Ûä+>± eTq+ #·÷&É>∑\>±*. eTq XÁ‘·Te⁄ ≈£î\+

nH˚ ◊&Ó+Ï°ì eTqøÏ Ç∫Ã, nH˚ø£ ø£<∏ä\T,

|ü⁄sêD≤\T Áyêdæ, Ä ø£<∏ä\˝À $\Hé≈£î eTq

≈£î˝≤\ù|s¡T¢ ô|Ïº eTq*ï øÏ+#·|ü]#ês¡T. ø±ãÏº

eTq X¯Á‘·Te⁄ Ç∫Ãq ◊&Ó+Ï°ì e~* eTq Áø=‘·Ô

◊&Ó+Ï° nsTTq eT÷˝Ÿìyêd”ì eTq+ $düÔè‘·

Á|ü#ês¡+ #˚j·Te\dæ ñ+~. ø£<∏ä\˝À $\HéøÏ

sêø£ådüT&ÉT nì ù|s¡T ô|&É‘ês¡T. ∫qï |æ\¢\qT

sêø£ådüT&ÉT m˝≤ ñ+≤&ÉT nì n&ç–‘˚, ¬s+&ÉT

ø=eTTà\T, ô|<ä› Hê*ø£ @y˚TyÓ÷ #ÓãT‘ê&ÉT. Ç~

n+‘ê Vü‰»ì‘·+. <ëìøÏ Á|üP|òt\T ñ+&Ée⁄.


n+<äs¡÷ Vü‰»ì‘·+>± #ÓãT‘·÷ e⁄+≤s¡T. Ç<˚

Áu≤Vü≤àDyê<ä+ n+fÒ. Bìì Á|ü#ês¡+ #˚ùdyêπs

Áu≤Vü≤àDyê<äT\T.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Åd”Ôì #ê˝≤ Wqï‘·´+>±

#·÷kÕÔs¡T, e÷‘·è<˚y√uÛÑe nì n+≤s¡T nì

#ÓãT‘ês¡T. eT] eTqT<Ûäs¡à XÊg+˝À Åd”Ôì X¯SÁ<äT

\‘√ düe÷q+>±#˚dæ, yê]øÏ nìï Vü≤≈£îÿ\T ≈£L&Ü

ø=ìïy˚\ dü+ˆˆ\T>± Vü≤]+#ês¡T. á $wüj·T+

e÷Á‘·+ ãj·T≥≈£î sê˙j·Ts¡T. BìH Áu≤Vü≤àDyê<ä+

nì n+≤s¡T. Ç~ ˇø£ n+≥Tyê´~Û ˝≤+Ï~.

á$<Ûä+>± #Ó|ü≈£î+≥÷b˛‘˚ nH˚ø£ $wüj·÷\T,

nH˚ø£ ñ<ëVü≤s¡D\T Áu≤Vü≤àDyê<ä+ >∑T]+∫

#Ó|üŒe#·TÃ.

Á|üdüTÔ‘·+ »s¡T>∑T‘·Tqï $wüj·÷\qT |ü]>∑D

˝ÀìøÏ rdüT≈£î+fÒ, ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ j·TT&çdæ ñ

<√´>∑+ yÓj·÷´\+fÒ, ˇø£ ø£$T° y˚kÕÔs¡T. <ëìøÏ

#ÛÓ’s¡àHé, düuÛÑT´\T, eTqyêfi¯¢qT ≈£L&Ü z Ç<ä›]ï

ô|&É‘ês¡T. Ç+≥s¡÷«´øÏ yÓfi≤¢+ø£<ë, nì |òü*‘·+

ø√dü+ ìØøÏådüTÔ+fÒ, #ÛÓ’s¡àHé …yÓ Ÿ˝À Ä ñ<√´>∑+

me]øÏyê«˝À eTT+<äT>±H˚ &çôd’&é nsTTb˛‘·T+~.

ø±ãÏº Ç$ ø£$T°\ ù|s¡T‘√ »s¡T>∑T‘·Tqï yÓ÷kÕ\T.

j·T÷ìe]‡°\˝À …’»Hé Ä|ò”düsY\ì ô|Ïº, eTq

ÇwüO´\qT #·]Ã+#·≥+ ø=s¡≈£î eTq˝ÀqT+&˚

dü+‘·ø£+ ô|≥º&É+ e∫Ãqyê&çì mìïø£#˚dæ yê&çì

˝…’»Hé Ä|ò”düsY nì ô|&É‘ês¡T. yê&çì m|ü⁄&É÷

|æ\es¡T, #·]Ã+#·s¡T. nìï nsTTq ‘·s¡Tyê‘·

dü+‘·ø£+ ô|≥ºeT+≤s¡T. á$<Ûä+>± Á|ü‹ XÊK

˝Àq÷, ø√s¡Tº\˝À, MT&çj·÷ e+Ï Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq

XÊK˝À ≈£L&Ü Mfi¯ó¢ ÇcÕºsê»´+>± e´eVü≤]dü÷Ô

‘·eT yê<äqì eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛‘·THêïs¡T.

j·T÷ìe]‡°\˝À ˇø£ Ábıô|òwüsYì ìj·÷eTø£+

#˚j·÷\+fÒ, ˇø£ Ád”ÿì+>¥ ø£$T° nì y˚düT≈£îì,

sêC≤´+>∑+ Á|üø±s¡+ yê]øÏ sêe\dæq d”≥T¢ yê]øÏ

Çe«≈£î+&Ü, Ä ø£$T° yêfi¢ ÇwüºÁ|üø±s¡+ #˚dæ, Not

found suitable nì Áyêdæ yπsyêfi¢øÏ Ç#ÃdüTÔHêïs¡T.

Ç$ nìï ≈£L&Ü Áu≤Vü≤àDyê<ëìï neT\T#˚ùd

©\\T. &ûyéT¶ j·T÷ìe]‡° Ä˝À#·q ≈£L&Ü,

Áu≤Vü≤àDyê<ëìï neT\T#˚ùd uÛ≤>∑+˝À e∫Ãq<˚ !

yÓT]Ÿ‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü, me]¬ø’‘˚ &ÉãT“\T

ñ+≤jÓ÷ yês¡+<äs ¡÷ ø£*dæ, ˇø£ &ûy éT ¶

j·T÷ìe]‡° ô|Ïº, ø£ mHéÄsY◊‘√ eTT&çô|≥º&É+,

sêC≤´+>∑+‘√ dü+ã+<Û ä+ ˝Ò≈£î+&Ü, d”≥T ¢

dü+bÕ~+#·T≈£îì yê] Ä˝À#·qqT neT\T

#˚düT≈£î+≥÷ b˛‘·THêïs¡T. M≥ìï+Ïø° ø±s¡D+

sêC≤´+>∑ dü÷Œ¤]Ôì dü¬s’q ø√D+˝À yês¡T rdüTø√ø£

b˛e≥y˚T! Ç$ nìï Hê≈£î ‘Ó*dæq ñ<ëVü≤s¡D\T

#Ó|ü⁄‘·THêïqT. n˝≤ mH√ï ñ<ëVü≤s¡D\T eTq+

#Ó|üø√e#·TÃ. Áu≤Vü≤àDyê<äT\T sêC≤´+>∑ dü÷Œ¤]Ôì

dü¬s’q ø√D+˝À ns¡∆+ #˚düTø√≈£î+&Ü, <˚X¯+ MT<ä

Áù|eT‘√, >ös¡e+‘√ ø±≈£î+&Ü kÕ«s¡∆|üP]‘·+>±

e´eVü≤]düTÔHêïs¡T. ‘·<ë«sê <˚XÊìï n<Û√>∑‹bÕ\T

#˚düTÔHêïs¡T.

eTq≈£î ‘Ó\TdüT, yês¡T sêC≤´+>±ìï @MT

#˚j·T˝Òs¡T. <ëìï e÷s¡Ã˝Òs¡T, <ëì dü«s¡÷bÕìï

≈£L&Ü ‘êø£ Òs¡T, düMTøÏå+#· Òs¡T. nsTTHê>±ì eTq+

Áu≤Vü≤àDÏ»+ #˚düTÔqï #˚wüº\qT #ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô>±

>∑eTìdü÷Ô ñ+&Ü*. yê] Ä˝À#·q n+‘ê

yê]jÓTTø£ÿ Á|üD≤[ø£qT neT\T#˚ùd $<Ûëq+ô|’H˚

yê]<äèwæº ñ+≥T+~. yê]<äèwæºMT<ä eTq <äèwæºì

ô|Ïº |òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY uÛ≤eC≤˝≤ìï Äj·TT<Ûä+>±

#˚düTø=ì Ç≥Te+Ï yê<äq\qT, yê<ëìï ‘·T&ç∫

ô|fÒº ~X¯ À |üì#˚j·÷\ì ø√s¡T‘·÷ eTT–+#ês¡T.


u≤yéTôd|òt 2e

õ˝≤ ¢ d ü< äd ü T ‡≈ £ î

eTTK´eø£Ô>± Vü‰»¬s’q

ø£~] ø£èwüí >±s¡T á

$<Û ä+>± ‘ ·q

n_ÛÁbÕj·÷ìï ‘Ó*j·T

#˚kÕs¡T.

ªªuÛ≤s¡‘·<X|ü⁄ u≤ìdü ≤sê, ã* #·Áø£es¡TÔ ≤sê

... MT ‘√Ï u≤ìdüHÓ’q HqT C…’;yéT, C…’ eT÷ Ÿìyêd”

‘Ó*j·T#˚düTÔHêïqT. eTT+<äT>± ndü\T eT÷˝Ÿ

ìyêdüT\T n+fÒ mes¡T ? eT÷˝ŸìyêdüT\T @+

#Ój·÷´*? nH˚ $wüj·T+ >∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT

≈£î+<ë+. eT÷˝ŸìyêdüT\+ n+fÒ sêE\+,

bÕ\≈£î\+, dü«‘·+Á‘·T\+. uÛ Ñ÷$T|ü⁄Á‘·T\+.

n+<äT≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± Áu≤Vü≤àDT&ÉT ô|[¢

#˚ ùd≥|ü&ÉT #·~y˚ XÀ¢ø±ìï eTq≈£î bÕ&ç

$ì|æ+#ês¡T.

ªªC≤+ãe+‘˚, »+ã÷ B«ù|

uÛÑs¡‘·e+X‚, uÛÑs¡‘· K+&˚Hêµµ nì eT+Á‘·+

#·<äTe⁄‘ê&ÉT. n+fÒ á <˚X¯+ ˇø£|ü&ÉT »+ã÷

B«|ü+. á <˚XÊìï |ü]o*+#˚yês¡T C≤+ãe⁄\T.

C≤+ãe⁄\T n+fÒ Ç|ü&ÉT |æ\eã&ÉT‘·Tqï mdtdæ/

mdtÏ/_.dæ ≈£î˝≤\yêfi¯ó¢.

»+ã÷ n+fÒ n\¢Hπs&ÉT |ü+&ÉT. n\¢Hπs&ÉT

|ü+&ÉT q\¢>± ñ+≥T+~. á <X eT÷\ìyêdüT …’q

Á|ü»\T ≈£L&Ü q\¢>± ñ+≤s¡T ø±ãÏº eTqøÏ

ÄHê&ÉT C≤+ãe⁄\T nqï ù|s¡T e∫Ã+~. ø±ãÏº

eTq+ sêE\y˚T, eT] yÓTT<ä≥ u≤ìdü\+ nì

yÓTT<ä\T ô|Ïº Ç|ü⁄&ÉT sêE\+ nì #ÓãT‘·THêïπs+Ï

nì Á|ü•ïùdÔ <ëìøÏ düe÷<Ûëq+ sêE\T>± ñqï

yêfi¢+ u≤ìdü\T>± m˝≤ e÷]b˛j·÷yÓ÷ Ç|ü⁄&ÉT

#ÓãT‘êqT. <ëìøÏ eTT+<äT ø£ ∫qïbÕ≥ $ì|æ+∫

eTq eT÷˝ŸìyêdüT\ >∑T]+∫ eTq ø±\Áø£eT+

>∑T]+∫ $e]kÕÔqT.

ªª‘=\T>∑T ‘=\T>∑+≤e⁄ qqTï ‘=\T>∑+≤e⁄

‘=\T>∑T ‘=\T>∑+≤e⁄ qqTï ‘=\T>∑+≤e⁄

H˚qT ‘=\>±\ Hê ø=&Éø√

Hê Ä‘·à ‘=\>±\sê ø=&Éø± .. !µµ

uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ ‘·‘·«XÊÅkÕÔìï uÀ~Û+∫qyê&ÉT,

y˚<äy˚<ä bÕs¡+>∑‘·T&Éì ù|s¡T>±+∫qyê&ÉT #ê˝≤

Á>∑+<Ûë\qT, y˚<ë\qT, XÊÅkÕÔ\qT #·~$q

Áu≤Vü≤àDT&ÉT Ä~X¯+ø£sê#ês¡T´&ÉT ˇø£s√E

‘Ó\¢yês¡TC≤eTTH >∑+>±q~˝À kÕïq+#dæ ãj·T≥≈£î

edüTÔqï|ü⁄&ÉT ø£ #Ó+&Ü\T&ÉT (Ç|ü&ÉT mdtdæ\T>±

|æ\Teã&ÉT‘·Tqïyês¡T) ¬s+&ÉT ≈£îø£ÿ\qT yÓ+≥

u…≥Tº≈£îì s√&ÉT¶øÏ m<äTs¡T>± edüTÔHêï&ÉT. n|ü⁄&ÉT

<ëìì#·÷∫ rÁeyÓTÆq ø√|ü+‘√ Ä~X¯+ø£sê

#ês¡T´&ÉT ªª#Ó+&Ü\T&Ü |üø£ÿ≈£î »s¡T>∑T. ˇø£ dü‘Y

Áu≤Vü≤àDT&ÉT edüTÔ+fÒ m<äTs¡T>± ekÕÔyê ‘=\T>∑T,

Á|üø£ÿ≈£î ‘=\T>∑T nHêï&ÉT. n|ü⁄&ÉT Ä #Ó+&Ü\T&ÉT

#Ó|æŒq e÷fÒ á ªª‘=\T>∑T ‘=\T>∑+≤e⁄ ...µµ

bÕ≥. Ä~X¯+ø£sê #ês¡T´&ÉT <Ó’«‘·+, n<ÛÓ’«‘·+

>∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT‘·÷ n<Ó’«‘êHï Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT.

n<Ó’«‘·+ n+fÒ <e⁄&ÉT` eTìwæ ø£fÒ. Á|ü‹ ø£ÿ]

#·s¡Ã˙j·÷+X¯+ á <X u≤ìdü ≤sê ... u≤ìdü‘ê«ìï M&É+&ç ...

` Mn. ø£~πs ø£èwüí, |òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY dæ<ë∆+‘· Á|ü#ês¡≈£î\T


˝Àq÷ <e⁄&ÉTHêï&ÉT. Á|ü‹ J$˝Àq÷ <e⁄&ÉTHêï&ÉT

nì #ÓbÕŒ&ÉT. n+fÒ á …ø£ÿq #Ó+&Ü\T&ç À ≈£L&Ü

<e⁄&ÉT ñ+&Ü* ø£<ë n+<äTπø #Ó+&Ü\T&ÉT ªª‘=\T>∑T

‘=\T>∑+≥T Hêïe⁄, qqTï ‘=\>∑eT+≤yê ...?

Hê˝À ñqï <˚e⁄&çì ‘=\T>∑eT+≤yêµµ nì

Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ä <Óã“øÏ Ä~X+ø£sê#ês¡T´&çøÏ ns¡∆yÓTÆ

# Ó+&Ü\T&ç>±, ‘·≈ £îÿe⁄>± nqT≈£îqï yêì

bÕ<ë\MT<ä |ü&Ü¶&ÉT. Ç~ dü«j·T+>± Ä~X¯+ø£sê

#ês¡T´&ÉT ‘·qT ÁyêdüT≈£îqï J$‘· #·]Á‘·˝À

ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. n˝≤+Ï ‘·‘·« uÛÑ÷$Tø£ qT+∫ e∫Ãq

yêfi¢+ eTq+. n˝≤+Ï ‘·‘·« |ü⁄Hê<äT\˝À+∫ e∫Ãq

C≤‹ eTq C≤‹. uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ ~XÊ, ìπs∆XÊìï,

#·]Á‘·qT, dü+düÿè‹ì Ç∫Ãq C≤‹ eTq C≤‹.

n+<äTπø eTqC≤‹ ãVüQ»qT\qT eT÷\

ìyêdüT\+ n+≥THêï+. eT÷\ìyêdüT\+ n+fÒ

Original inhabitants at this country. á uÛÑ÷$T

|ü⁄Á‘·T\+ nì ns¡∆+. Ç+ø± #ÓbÕŒ* n+fÒ Àø£ Ÿ

|”|ü⁄ Ÿ nì ns¡∆+. eTq+ Àø£ Ÿ |”|ü⁄ Ÿ n+≥THêïeTT

n+fÒ ãj·T≥ qT+∫ e∫Ãqyêfi¯ó¢ ≈£L&Ü ñ+&Ü*

ø£<ë. yêfi‚¢ Äs¡T´\T n+fÒ ‘Ó\¢ìyêfió¢. Ç~ C≤‘·T\

düeTdü . ø£yfi qqTï uÛ≤s¡‘·<X #·]Á‘· #Ó|üŒeT+fÒ

ªªuÛ≤s¡‘·<˚X¯ #·]Á‘· $|ü¢e Á|ü‹ $|ü¢yê\ düèwæºµµ nì

#ÓãT‘êqT.

Áø°.|üP. 2800 dü+ˆˆ˝À á uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

ˇø£ #ê]Á‘ê‘·àø£yÓTÆq dü+|òüT≥q »]–+~. Ä

düeTj·T+˝À |ü+C≤uŸ nH˚ ˇø£ ÁbÕ+‘·+˝ÀøÏ

(n|ü&ÉT Ä|üÈìkÕÔHé, bÕøÏkÕÔHé, ø±+<äVü‰sY es¡≈£L

eTq <˚X¯+˝À ø£*dæ ñ+&˚$) eT<Ûä´ Ädæj·÷

ÁbÕ+‘·+ qT+∫ (n+fÒ Ç|ü⁄&ÉTqï s¡cÕ´, j·T÷s¡|t

‘·~‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ qT+∫) bı&Ée⁄>±, m‘·TÔ>±,

ã+>±s¡T es¡í|ü⁄ XØs¡#êj·T ø£*–q ø=ìï y\eT+~

>∑T+|ü⁄\T, >∑T+|ü⁄\T>± eTq <˚XÊìøÏ e#êÃs¡T.

y\ |üXóe⁄\ >∑T+|ü⁄\‘√ eT+<ä ≤ e#êÃs¡T. >∑+>±

q~, Ç+&Édt q~ eT<Ûä ˝À ñqï yÓTÆ<ëHê\˝À >∑&ç¶

$kÕÔs¡+>± <=s¡T≈£î‘·T+<äì nø£ÿ&É eTø±+ y<ë›eTqT

≈£îHêïs¡T. ø±˙ eTq uÛÑ÷ÁbÕ+‘·+˝À ìyêdü

eTT+≥Tqï eTqC≤‹ eT÷\yêdüT\T ‹s¡>∑u&Ü¶s¡T.

j·TT<ë›\T #˚kÕs¡T, b˛sê≤\T »]>±sTT. Ä

b˛sê≤\T, j·TT<ë›\H e÷qe, <ëqe j·TT<ë›\ì

y˚<ë\˝À Áu≤Vü≤àDT\T ÁyêdüT≈£îHêïs¡T. Ä #·]Á‘·H˚

Ç|ü⁄&ÉT eTq+ #Ó|ü≈£î+≥THêï+. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ô|’øÏ

<ä+&Ó‹Ôø=∫Ãq Äs¡T´˝Ò á Áu≤Vü≤àD`yÓ’X¯´`

ø£åÁ‹j·TT\T. yêfi¯ó¢ #Ó|æŒq sêø£ådüT Ò eTqø√dü+,

eTq uÛÑ÷$Tø√dü+ b˛sê&çq eTq eT÷ ŸìyêdüT\T.

Áø°.|üP. 2800 dü+ˆˆ˝À Äs¡T´\T eTq

<˚XÊìøÏ e#êÃs¡ì m|ü⁄&ÉT ‘Ó*dæ+<ä+fÒ Áø°.X¯.

1921e dü+ˆˆ˝À düsYC≤Hé e÷s¡¸˝Ÿ n<Ûä´ø£å‘·q

Ç|ü⁄&ÉTqï bÕøÏkÕÔHé˝À ‘·e«ø±\T #˚|ü≤ºs¡T. Ä

‘·e«ø±˝À¢ ˇø£ eTVü‰ dü+düÿè‹ ãj·T≥|ü&ç+~.

eTVü‰ q>∑sê\T ãj·T≥|ü&Ü¶sTT. Vü≤s¡bÕŒ,

yÓTTVü≤+õ<ës√, À‘êHé ≤+Ï q>∑sê\≈£î q>∑sê Ò

Ä ‘·e«ø±\˝À ãj·T≥|ü&Ü¶sTT. áõ|tº q>∑sêìøÏ

b˛Ï|ü&˚ Hê>∑]ø£‘· ø£*–q |ü≥ºD≤\T nø£ÿ&É ñqï

≥Tº ãj·T≥|ü&ç+~. ø=ìïy˚\ X¯yê\T ˇπø#√≥

~ã“\T>± |ü&Éy˚dæq Äqyêfi¯ó¢ nø£ÿ&É ø£qã&Ü¶sTT.

n+<äTπø yêÏì eTè‘·T\ ~ã“\T>± |æ*#ês¡T. @+

»]–+<ë nì |ü]XÀ~ÛùdÔ Ä X¯yê\ ≈£î|üŒ\ìï

eTq C≤‹øÏ #Ó+~q q\¢yêfi¯¢$, á uÛÑ÷$T

|ü⁄Á‘·T\$. Áø°.|üP. 1450 dü+ˆˆ˝À Áu≤Vü≤àD

esêZ\≈£î #Ó+~q Äs¡T´\T eT÷≈£îeTà&ç>± eTq


uÛÑ÷ÁbÕ+‘ê\ô|’ <ë&ç#dæ ø£s¡ÿwü+>± #·+|æ Xyê\qT

≈£î|üŒ\T ≈£î|üŒ\T>± |ü&ÉykÕs¡T. yêfió¢ ì]à+#·T≈£îqï

uÛÑe+‘·T\ |ü⁄Hê<äT\ øÏ+<ä á Xyê\qT |üP&ÃkÕs¡T.

eTq<˚X¯+˝À sêh|æ‘· CÀ‹u≤|òüP˝Ò á

e÷s¡Dø±+&ÉqT dü$es¡+>± ‘Ó*j·T#˚kÕs¡T. á

Áu≤Vü≤àDT\T Äs¡T´˝Òqì, yês¡T ãj·T≥qT+∫

e∫Ãqyêπsqì Áu≤Vü≤àDT&Ó’q u≤\>∑+>±<ÛäsY ‹\ø˘

#ÓbÕŒ&ÉT. &ç.&ç. ø±XÊ+_ #ÓbÕŒ&ÉT. s=MT˝≤ <Ûë|üsY

#ÓbÕŒ&ÉT. uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ e∫Ãq Á|ü‹ #·]Á‘·ø±s¡T&ÉT

á ìC≤ìï #ÓbÕŒ&ÉT. Ä <ë&ÉT\T »]π> düeTj·T+˝À

uÛ≤s¡‘·<˚X¯ e´edüú yÓTT‘·Ô+ ndüÔe´düÔyÓTÆb˛sTT+~. Ä

‘·sê«‘· #ê˝≤ ‘Ó>∑\T uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e#êÃsTT. á

uÛ Ñ÷$T |ü⁄ Á‘·T\ô|’ eT÷≈£îeTà&ç <ë&ÉT\≈£î

‘Ó>∑ã&Ü¶sTT. n˝≤ ø£] ‘·sê«‘· ø£s¡T e∫Ã #dæq

e÷s¡DôVAe÷ìøÏ Á|ü‹ s¡÷bÕ Ò <äXÊe‘êsê\T.

ñ<ëVü≤s ¡DøÏ eT‘·‡e‘ês¡+ >∑T]+∫

e÷≤¢&ç‘˚ X¯+ø±düTs¡T&ÉT nH˚ sêE á uÛÑ÷$T

|ü⁄Á‘·T&ÉT. X¯+ø± n+fÒ nqTe÷q+. ìC≤ìøÏ

X¯+ø±düTs¡T&çøÏ eTs√ù|s¡T ñ+&ç ñ+≥T+~. ø±˙

Äs¡T´\T düeTTÁ< äe÷s¡ Z+>± eTq <˚XÊìøÏ

edüTÔqï|ü⁄&ÉT n|üŒÏπø düeTTÁ<ä rs¡ ÁbÕ+‘êìï

@\T‘·Tqï eTqsêE ø=‘·Ô>± e∫Ãqyêfi¢ì nH˚ø£

Á|üXï\T ykÕs¡T. MT¬ses¡T, mø£ÿ&ç qT+∫ e#êÃs¡T,

mø£ÿ&çøÏ b˛‘ês¡T n+≥÷ Äsê rkÕ&ÉT. n|ü&ÉT

X¯+ø±düTs¡T&çøÏ uÛÑj·T|ü&çq Ä Äs¡T´\T eT]+‘·

<ä+&ÉT ‘·eTøÏ ø£*ùdes¡≈£L ˙Ïô|’q ñ+&ç m≈£îÿe

eT+~ e∫Ãq ‘·sê«‘· eT÷≈£îeTà&ç>± <ë&ç#˚dæ

X+ø±düTs¡T&çì, ‹s¡>∑ã&çq eTq uÛÑ÷$T |ü⁄Á‘·T\qT

#·+|æ eTq ÁbÕ+‘êìï ÄÁø£$T+#ês¡T. #·ìb˛sTTq

eTqyê]ì sêø£ådüT\ì, #·+|æqyê&ç~ ne‘ês¡eTì,

˙Ïô|’ ñ+&ç b˛sê≥+ ø£qTø£ eT‘·‡´ ne‘ês¡eTì

Áu≤Vü≤àDT Ò #·]Á‘· ÁyêdüT≈£îHêïs¡T Ç˝≤ @s¡Œ&çqy˚

ne‘êsê\T.

eTs√ ñ<ëVü≤s¡D πøs¡fi¯ sêC≤´ìï |ü]bÕ*

düTÔqï #·Áø£e]Ô ã*#·Áø£e]Ô. Äj·Tqì #·+|ü&ÜìøÏ

|üìïq ≈£îÁ≥˝À uÛ≤>∑yT yêeTHêe‘ês¡+. yêeTqT&ÉT

n+fÒ bıÏºyê&ÉT. ã* #·Áø£e]Ô n+fÒ <ëq<Ûäsêà\T

#j·T&É+˝Àq÷, ‘·q sêC´+˝À Á|ü»\qT düT_Ûø£å+>±

ñ+#·&É+˝Àq÷ eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT ˝≤+Ïyê&ÉT.

n‘·&çì #·+|æ n‘·ì sêC≤´ìï ÄÁø£$T+#·Tø√yê*

nqT≈£îHêïs¡T Äs¡T´\T. ø±˙ yê]øÏ ã\+ #ê\fÒ¢<äT.

n|ü&ÉT ∫qï|æ\¢yê&ç s¡÷|ü+˝À ñqï yêeTqT&çì

|ü+|æ+#ês¡T. n‘·&ÉT yÓ[¢ ã*#·Áø£e]Ô‘√ ªªn+<ä]˝≤

Hê≈£î ≈£L&Ü <ëq+ ÇeTàìµµ n&ç>±&ÉT. @+ ø±yê˝À

ø√s¡Tø√eTHêï&ÉT ã* #·Áø£e]Ô. 3 n&ÉT>∑T\ H˚\

ø±yê\Hêï&ÉT. uÛÖ‹ø£+>± Ä˝À∫+∫ düπs nHêï&ÉT

ã* #·Áø£e]Ô. yÓ+≥H˚ yêeTqT&ç‘√ e∫Ãq

Áu≤Vü≤àDT\+‘ê _>∑Zs¡>± eT+Á‘ê\T #·<äe&É+

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. n+‘ê >∑+<äs¡>√fi¯+>±, yÓTT‘·Ô+

XÀ¢ø±\eTj·T+ nsTTb˛sTT+~. mes¡T @+

#˚düTÔHêïs√ ns¡∆+ ø±efÒ¢<äT. ø£ ø±\T uÛÑ÷$TMT<ä

ô|Ïº á uÛÑ÷eT+‘ê Hê<˚ nHêï&ÉT. n<˚ø±\Tì

Äø±X¯+yÓ’|ü⁄ #·÷ô|&ÉT‘·÷ Ä Äø±X¯+ ≈£L&Ü Hê<˚

nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ X¯S\+ ˝≤+Ï y˚T≈£î\‘√

‘·j·÷s¡T#˚dæq #Ó|ü\‘√ ã* #·Áø£e]Ô HÓ‹ÔMT<äøÏ

<ä÷øÏ Ä ÇqT|ü y˚T≈£î\ #Ó|üì ‘·\ô|’q ‘=øÏÿ

nHê´j·T+>± #·+ù|kÕ&ÉT. ÄHêÏ qT+∫ áHêÏ

es¡≈£L eTq*ï nHê´j·T+>± ã* #dü÷ÔH ñHêïs¡T.

n+<äTπø eTq*ï ne÷j·Tø£ #·Áø£es¡TÔ\Hêïs¡T.

ã*#·Áø£es¡TÔ\Hêïs¡T. ne‘êsê\T n+fÒ $|ü⁄\+>±

#Ó|ü ø√yê\+fÒ á <˚X¯ eT÷˝ŸìyêdüT\qT


#·+|ü&ÜìøÏ $<˚oj·TT …’q Äs¡T´\T |üìïq ≈£îÁ≤,

|üHêï>± Ò ne‘êsê\T. ne«e\dæq ne‘êsê\T

nsTTb˛j·÷sTT. eTs√kÕ] eTs√ ne‘ês¡+

$»è+_Û+#·≈£î+&Ü ñ+&Ü\+fÒ eTqC≤‹ »j·÷ìï

eTqeT+‘ê ø±+øÏå+#ê*.

n+<äTπø H˚q+≤qT. C…’ eT÷˝Ÿìyêd” nì.

eT÷˝Ÿìyêdæ n+fÒ yÓTT<äÏ qT+∫ Çø£ÿ&É

ìedæ+#˚yê&ÉT. C…’ eT÷˝Ÿìyêdæ n+fÒ eT÷˝Ÿ

ìyêdüT\eT+‘ê düyÓTÆK´+>± ñ+&Ü*. eTqøÏ

»j·T+ ø£\>±* nì. eT÷˝ŸìyêdüT\T>± eTq+

düyÓTÆø£ +>±, eTVü‰ dü+düÿè‹˝À Jeq+ kÕ–düTÔqï

ÄHê&ÉT eTqøÏ ≈£î\+ Ò<äT, es¡í+ Ò<äT, ndüe÷q‘·

Ò<äT. n+<äs¡÷ düe÷qyT, eTq*ï $&ÉBj·T&ÜìøÏ

Äs¡T´\T @s¡Œ]∫q ≈£îÁf Ò á ≈£î˝≤\T. ás√E

e÷\, e÷~>∑, ø£eTà], ≈£îeTà], #êø£*, eT+>∑[,

‘·~‘·s¡ ≈£î˝≤\T ù|s¡T¢ eTq ù|s¡T¢ øÏ+<ä ô|≥Tº≈£î+≥T

Hêïs¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªªø£~πs ø£èwüíµµ e÷\ ≈£î˝≤ìøÏ

#Ó+~qyê&çì, nì nqT≈£î+fÒ, ªªø£~πs ø£èwüíe÷\µµ

nì H˚qT |æ*|æ+#·T≈£î+fÒ, n~ >=|üŒ $wüj·T+

ø±<äT. e÷\ n+fÒH√, e÷~>∑ n+fÒH√, eTs=ø£Ï

n+fÒH√ n~ ôVA<ë≈£î ∫Vü≤ï+ ø±<äT. eTq+

n+≥sêìyêfi¢+ nì ‘Ó*j·T#Ó|üŒ&ÜìøÏ Áu≤Vü≤àDT\T

eTqøÏ ô|Ïºq ù|s¡T\T n$. <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ

yêfió¢ eTqøÏ ô|Ïºq ù|s¡T\ì eTq+ ‘·–*+#·Tø=ì

ªªø£~πs ø£èwüí n+≥sêìyê&ÉTµµ nì |üs√ø£å+>±

#Ó|ü≈£î ‹s¡T>∑T‘·THêï+.

ndü\T á ≈£î˝≤\T @s¡Œ&É&ÜìøÏ eT÷\

ø±s¡D+ Äs¡T´\T uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï ÄÁø£$T+#·T≈£îH˚

Áø£eT+˝À eTq C≤‹ Á|ü»*ï, á uÛÑ÷$T |ü⁄Á‘·T\ì

ø=ìïy˚\, \ø£å\ eT+~ì #·+ù|kÕs¡T. #êe>±

$T–*q yês¡T ˝§+–b˛j·÷s¡T. ø±˙ uÛÑ$wü ‘·TÔ À

≈£L&Ü á eT÷ Ÿìyêd”\T @ø£+ nsTT´ ‹s¡T>∑Tu≤≥T

#˚ùdÔ ‘·eT ñìøÏøÏ uÛ Ñ+>∑+ ø£\T>∑T‘·T+<äqï

Ä˝À#·q‘√ Äs¡T´\T #ê˝≤ n<Ûä´j·Tq+ #˚dæq

‘·s¡Tyê‘· m|üŒÏøÏ ˇø£]øÏ ˇø£s¡T ø£\e≈£î+&Ü

ã\yÓT Æq >√&É˝≤¢ ªª≈£î˝≤\qTµµ @s¡Œ]#ês¡T.

ªª$uÛÑõ+#·T`bÕ*+#·Tµµ ny˚ ìHê<ä+ Á_Ïwt yês¡T

rdüT≈£îe∫Ã+~ ø±<äT. n+‘·≈£î e+<ä\ dü+e‘·‡sê\

|üPs¡«y˚T Äs¡T´\T á ìHê<ä+‘√ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï

ÄÁø£$T+#ês¡T. eTqTdüàè‹˝À á $uÛÑ»qqT #ê˝≤

$|ü⁄\+>± $e]+#ês¡T.

ªXÀ¢ ˆˆ ˝Àø±Hê+ ‘·T $eè<ä∆´s¡∆+ eTTK u≤VüAs¡T bÕ<ä‘·:

Áu≤Vü≤àD+ ø£åÁ‹j·T+ yÓ’X¯´+ X¯SÁ<ä+.#· ìs¡es¡Ôj·T‘Yˆˆ

(ÁãVü≤àeTTK+ qT+∫ Áu≤Vü≤àDT\T, u≤VüQ

e⁄\ qT+∫ ø£åÁ‹j·TT\T, s¡Te⁄\ qT+∫ yÓ’X¯ó´

\T, bÕ<ë\ qT+∫ X¯SÁ<äT\T ñ‘·ŒqïeTj·÷´s¡T)

ªªXÀ¢ˆˆ ñ‘·ÔyÓTT+>√<ä“¤yê C…® ÌcÕ˜´Á<ä“Vü≤àDXËÃÌe <Ûës¡<ë‘Y ˆ

ÁãVü≤à •s¡düT‡ qT+∫ |ü⁄≤ºs¡T >∑qTø£

Áu≤Vü≤àDT\T ñ‘·ÔeTT\T, >=|üŒyês¡T |üPõ+|ü

<ä–qyê&ÉT nHêï&ÉT.

ÁãVü≤à u≤VüQe⁄\ qT+∫ |ü⁄Ï ºqyêfi¯ó¢

ø£åÁ‹j·TT\T, Mfi¯ó¢ Áu≤Vü≤àDT\ ‘·s¡Tyê‹

kÕ úq+˝À ñ+≥÷ á es¡ íe´edü úì,

ndüe÷q‘ê dæ<ë∆+‘êìï Áø£eTã<ä›+>± ñ+

#˚yêfi¯ó¢>± ñqïyêfi¯ó¢.

Áu≤Vü≤àD ø£åÁ‹j·TT\ ‘·s¡Tyê‘· yÓ’Xó´\T. Ms¡T

ÁãVü≤àñs¡Te⁄\ qT+∫ »ì+∫ Ä]∆ø£+>±

ã\|ü&ÉT‘·÷ yê´bÕsê\T #˚ùdyês¡T. á

ndüe÷q‘ê e´ed ü úqT Ä] ∆ø £+>±

ø±bÕ&É≤ìøÏ ìj·T$T+#·T≈£îqïyês¡T.


XÀ¢ˆˆ @ø£y˚Te ‘·T X¯SÁ<ädü´ Á|üuÛÑT: ø£s¡à düe÷~X¯‘Y ˆ

@˝ÒcÕ y˚Te esê›Hê+ X¯óÁVü≤cÕeTq dü÷j·Tj·÷ ˆˆ

(X¯SÁ<äT\T ÁãVü≤à bÕ<ë\ qT+∫ »ì+∫qyês¡T.

Ms¡T ô|’ eT÷&ÉT C≤‘·T …’q Áu≤Vü≤àD, ø£åÁ‹j·T,

yÓ’X¯ Á‹esêí\≈£î u≤ìdü>± ùde #˚j·T&Éy˚T

yê]øÏ $~Û+∫q <Ûäs¡à+).

á XSÁ<äT\+fÒ mes¡T ?! áHêÏ _.dæ.\T

M]ì u≤ìdü\T>±, ‘·eT ùde≈£î\T>± ñ+&Ü\ì

eTqTdüàè‹ ìπs∆•düTÔ+~. ø±˙ _.dæ.\˝À ñqï

yêfi¯ófl e÷ø£+fÒ #ê˝≤ ≈£î\\yêfi¯ófl ‘·≈£îÿe>±

ñHêïs¡ì dü+‘√wædüTÔ+fÒ Ä ô|’ ≈£î˝≤\yêfi¯ó¢ MTs¡T

e÷ bÕ<ë\ <ä>∑Zs¡ ñHêïs¡ì ùV≤fi¯q>± #·÷ùd $<Ûë

Hêìï ns¡∆+ #˚düTø√ Òø£b˛‘·THêïs¡T.

eT] mdt.dæ.\T mø£ÿ&çqT+∫ |ü⁄≤ºs¡T nqï

dü+<˚Vü≤+ MT≈£î e#˚Ã ñ+≥T+~. ndü\T á

mdtdæ\T (e÷\, e÷~>∑ ‘·~‘·s¡ ≈£î˝≤\yês¡T)

ndü\T <˚e⁄&çπø |ü⁄≥º˝Ò<ä+≥. Mfi¯ó¢ sêø£ådüT\≈£î

|ü⁄≤ºs¡+≥. sêeD≤düTs¡T&ÉT eTqyê&˚. >∑+>±

yÓTÆ<ëq+ ÁøÏ+<ä ÁbÕ+‘·+ eT<Ûä Á|ü<˚XŸ |ü]yêVü≤ø£

ÁbÕ+‘êìï n|ü&ÉT \+ø£ nì |æ*#˚yês¡T. Ä

ÁbÕ+‘·+ qT+∫ n+‘ê bÕ*+#˚yê&ÉT sêeD≤

düTs¡T&ÉT. ]kÕ‡ ÁbÕ+‘êìï bÕ*+#yê&ÉT eTVæ≤XÊ

düTs¡T&ÉT. eTVæ≤wü+ n+fÒ π><Ó. π><Ó q\¢>± ñ+

≥T+~. eTq s¡+>∑T q\¢>± ñ+≥T+~. n+<äTπø

n‘·ìøÏ Ä ù|s¡T ô|≤ºs¡T. n˝≤π> uÛÑ÷$T |ü⁄Á‘·T˝yÓTÆq

eTq*ï ndüTs¡T\T>±, sêø£ådüT\T>± ∫Árø£]+∫,

≈£îÁ≥\T #˚dæ, $uÛÑõ+∫, z&ç+∫, ás√E eTq*ï

n+≥sêìyê]>± #˚kÕs¡T. Ç˝≤ eT÷˝Ÿìyêdæ\qT

◊ø£ ‘·qT $uÛÑõ+∫ 6543 ≈£î˝≤\T>± eTTø£ÿ\T

eTTø£ÿ\T>± á düe÷C≤ìï ∫Á<ä+ #˚ùdkÕs¡T

Áu≤Vü≤àDT\T.

á ≈£î\eédüú ìs¡÷à*+|üã&Ü* nì ÄHê&ÉT

ãT<äT›&ÉT ø√s¡T≈£îHêïs¡T. sêh|æ‘· CÀ‹u≤ |òüP˝Ò

ø√s¡T≈£îHêïs¡T. ô|]j·÷sY, Hêsêj·TD >∑Ts¡T\T

ø√s¡T≈£îHêïs¡T. u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY ø√s¡T≈£î

Hêïs¡T. e÷q´l ø±˙‡sê+, e÷q´ &ç.¬ø. KbÕπs¶\T

ø√s¡T≈£îHêïs¡T. eTq ‘ê‘· á ≈£î\ eédüú˝ÀH˚

#·ìb˛j·÷&ÉT. eTq ‘·+Á&ç á ≈£î\ eédüú ÀH˚

#·ìb˛j·÷&ÉT. πs|ü⁄ eTq+ á ≈£î\ eédüú ÀH˚

#·ìb˛‘ê+. eTq ‘·sê«‘· eTq |æ\¢\T ≈£L&Ü n˝≤H

#·ìb˛‘ês¡T. n˝≤ »s¡>∑≈£L&É<äT. ndüe÷q‘·\

düe÷C≤ìï düeT‘ê, kÂÁuÛ≤‘·è‘ê«\‘√ ≈£L&çq

düe÷»+>± ≈£î\, eT‘·, es¡í, *+>∑ $eø£å‘·\T Òì

düe÷»+>± eTq düe÷»+ ñ+&Ü\ì ãT<äT›&ÉT

#ÓbÕŒs¡T.

ªªãVüQ»q Væ≤‘êj·T: ãVüQ»q düTU≤j·T:µµ

á e÷≥≈£î ns¡∆+ n<˚. Ç˝≤+Ï e÷≥\‘√

yÓTT<ä …’q $|ü¢e+ nXÀ≈£îì düeTj·÷ìøÏ m˝≤+Ï

≈£î\+ ˝Ò≈£î+&Ü düe÷+‘·s¡ düe÷»+ @sêŒ≥T

~X¯>± kÕ–+~. n+<äTπø H˚qHêïqT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯

#·]Á‘· yÓTT‘·Ô+ $|ü¢e Á|ü‹ $|ü¢yê\ düèwæº nì.

eTq<˚X¯+ Væ≤+<ä÷ <˚X¯+. Væ≤+<ä÷ n+fÒ

düsêdü] ns¡∆+ ≈£î\+, ≈£î\+ n+fÒ ndüe÷q‘·,

≈£î\+ n+fÒ nsê#·ø£‘·«+, ≈£î\+ n+fÒ ne÷q

Mj·T+, ≈£î\+ n+fÒ s¡ø£ÔbÕ‘·+, ≈£î\+ n+‘ Vü≤‘· ,

≈£î\+ n+fÒ n‘ê´#ês¡+. Çìï <ës¡TDyÓTÆq nsê∆\T

ø£*–q ≈£î˝≤ìï eTq+ $&ç∫ô|≤º*. ≈£î˝≤ìï

$&ç∫ô|&ç‘˚ eTq+ @eTÚ‘ê+. eT÷˝Ÿ ìyêdüT\

e⁄‘ê+. eTq+ Væ≤+<äTe⁄\+ ø±<äT uÛ≤s¡rj·TT\+.

Ç~ Væ≤+<ä÷ <˚X¯+ ø±<äT eTq<˚X¯+. ø=+‘·eT+~


#ÓãT‘ês¡T Væ≤+<ä÷sTT»+ ø±<äT ø£eT÷´ì»+

ne\+_+#ê* nì. yês¡T <Ûäìø£, ù|<ä nH ¬s+&ÉT

esêZ\T e÷Á‘·y˚T ñHêïj·T+≤s¡T. ø±˙ H˚qT

n&ÉT>∑T‘·THêïqT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ˇø£ ù|<ä

Áu≤Vü≤àDT&çì ø£ ù|<ä <ä[‘·T&çì düe÷q kÕúsTT˝À

düe÷»+ #·÷düTÔ+<ë? ˇø£ ∫qï ø£<∏ä #ÓãT‘êqT.

ˇø£ ]˝À ˇø£ ù|<ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT, ù|<ä

<ä[‘·T&ÉT ñHêïs¡T. Ä ]øÏ ø£s¡Te⁄ e∫Ã+~.

m˝≤+Ï |ü+≥\T ˝Òø£ Á|ü»\T #ê˝≤ Çã“+~

|ü&ÉT‘·THêïs¡T. eékÕj·T+ e~* yê´bÕs¡+

#<ë›eTqï Ä˝À#·q‘√ Áu≤Vü≤àDT&ÉT, <ä[‘·T&ÉT #Ós=ø£

π><ÓqT ø=Hêïs¡T. ¬s+&ÉT π><Ó\T #Ós√ 5 ©≥s¡¢ bÕ\T

Ç#êÃsTT. n$ _+<Ó˝À y˚düTø=ì Áu≤Vü≤àDT&ÉT

ˇø£yÓ’|ü⁄, <ä[‘·T&ÉT ø£yÓ’|ü⁄ bÕ\T neTà≤ìøÏ s√¢øÏ

yÓfi≤¢s¡T. kÕj·T+Á‘·+ ‹]– e#˚Ãdü]øÏ Áu≤Vü≤àDT&ç

_+<Ó À bÕ\#·Tø£ÿ Ò<äT. yÓTT‘·Ô+ bÕ\T neTTà&ÉsTT

b˛sTT CÒãTì+&Ü &ÉãT“\T e#êÃsTT. kÕj·T+Á‘ê

ìøÏ <ä[‘·T&ÉT Ç+ÏøÏ e#êÃ&ÉT. ø±˙ ˇø£ #·Tø£ÿ

bÕ\T ≈£L&Ü neTTà&ÉTø± Ò<äT. ø±s¡D+ <ä[‘·T&ÉT

bÕ\˝À¢ n+≥sêì‘·q+ ñ+~. <äTs¡<äèwüº eXÊ‘·TÔ

n+≥sêìyêfió¢ ≈£L&Ü Áu≤Vü≤àDT&ç bÕ\H ø=Hêïs¡T.

Áu≤Vü≤àDT&ÉT πøe\+ ù|<ä]ø£+ nH˚ e÷≥‘√

Ä–b˛‘˚ á <ä[‘·T&ÉT e÷Á‘·+ ne÷qTwüyÓTÆq,

ne÷qMj·TyÓTÆq ù|<ä]ø±ìï nqTuÛÑ$düTÔHêï&ÉT.

á ≈£î\+ ñqï‘·+ø±\+ á <Ísê“¤>∑´+

eTqøÏ n˝≤H˚ ñ+≥T+~. n+<äTπø u≤u≤kÕôV≤uŸ

n+uÒ&ÉÿsY @eTHêïs¡+fÒ ªª≈£î\+ |ü⁄Hê<äT\ MT<ä,

eT‘·+ |ü⁄Hê<äT\ MT<ä m˝≤+Ï C≤‹ì, m˝≤+Ï

<˚XÊìï ì]à+#·˝Ò+µµ. á ≈£î˝≤\T b˛yê\+fÒ

$|ü¢yê\T »s¡>±*. ãT<äT›&ÉT »]|æq $|ü¢e+‘√

düe÷q‘·« düe÷»+ @s¡Œ&ç+~. |ü⁄wü $TÁ‘·T&ç Á|ü‹

$|ü¢e+‘√ eT∞¢ Áø°.|üP. 185 dü+ˆˆìøÏ ≈£î\ eédüú

@s¡Œ&ç+~. n~ sêh|æ‘· CÀ‹u≤ |òüP Ò es¡≈£L

kÕ–+~. |òüP Ò á ≈£î\ eédüúqT m~]+#ês¡T.

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY á ≈£î\+ô|’ $|ü¢y√<ä eT+

#˚kÕs¡T. n+uÒ&ÉÿsY $|ü¢yêìøÏ >±+BÛ Á|ü‹ $|ü¢e+

#kÕ&ÉT. n+uÒ&ÉÿsY $|ü¢yêìï n+<äTø=ì eTT+<äT≈£î

q&ç|æ+#·e\dæq u≤<Ûä ‘· ñ<√´>∑düTÔ\T, $<ëé+‘·T

…’q eTqô|’Hê ñ+~. ô|]j·÷sY uÛ≤wü À #ÓbÕŒ\+fÒ

≈£î˝≤ìï <Ûä«+dü+ #˚j·Te\dæq u≤<Ûä ‘· eTqô|’H˚

ñ+~. u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY ªªu≤ìdü\ <ä>∑Z]øÏ

yÓ[¢ MTs¡T u≤ìdü‘·«+ nqTuÛÑ$düTÔHêïs¡ì #Ó|üŒ+&ç

‹s¡T>∑Tu≤≥T yê]qT+#˚ yÓTT<ä\e⁄‘·T+<äµµì

#ÓbÕŒs¡T. ø±ãÏº Hê C≤‹ u≤ìdü˝≤sê eTq+

u≤ìdü‘·«+ qT+∫ $eTTøÏÔ bı+<ë*. eTq+ dü«‘·+Á‘·

b˛sê≥+ #˚j·÷*. n˝≤+Ï dü«‘·+Á‘· b˛sê≤ìï

u≤yéTôd|òt q&ç|ædüTÔ+~. ø£*dæ q&ÉT<ë›+. eT÷ Ÿìyêd”

<˚XÊìï kÕ~Û+#·T≈£î+<ë+ ... ! nì C…’ ;ÛyéT ... C…’

eT÷˝Ÿìyêd”‘√ ‘·q Á|üdü+>±ìï eTT–+#ês¡T.

bÕsƒ¡≈£î\≈£î $»„|æÔ

ãVüQ»qT\ ◊ø£ ‘·ø√dü+, eT÷˝ŸìyêdüT\qT C≤>∑è‘·+ #˚j·T&É+ø√dü+ |ü]ÁX¯$TdüTÔqï eT÷˝Ÿìyêd”

f…ÆyéT‡ e÷dü|üÁ‹ø£qT #·<äe+&ç ! #·~$+#·+&ç !

Á|ü‹ : s¡÷.20/` dü+e‘·‡s¡+ : s¡÷.250/` 5 dü+e‘·‡s¡+ : s¡÷.1000/` J$‘·#·+<ë : s¡÷.2000

dü+Á|ü~+#·>∑\s¡T : m&ç≥sY ` _.$X‚«X¯«s¡sêe⁄, ôd Ÿ : 94403 72046.


ãVüQ»q X¯Á‘·T >±+BÛ»q#Ó’‘·q´+

(&çôd+ãsY dü+∫ø£ ‘·s¡TyêsTT uÛ≤>∑+)

á düMTø£å ì$T‘·Ôy˚T 10 dü+ˆˆ\ ‘·s¡Tyê‘·

n+fÒ 1919e dü+ˆˆs¡+ ‘·s¡Tyê‘· 1928e dü+ˆˆ˝À

Ä+π>¢j·TT\T ôd’eTHé ø£MTwüHéqT uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ

|ü+|æ+#·≥+ »]–+~. ø±ì n|üŒÏπø kÕVüQ

eTVü≤sêCŸ eTs¡DÏ+#ês¡T (1920e dü+ˆˆ˝À)

nsTTq|üŒÏø° u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY‘√bÕ≥T,

yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ yês¡T ≈£L&Ü ôd’eTHé ø£MTwüHé≈£î

kÕ«>∑‘·+ |ü*ø±s¡T. ø±ì >±+BÛ, n‘·ì nqT#·s¡T\T

ôd’eTHé ø£MTwüHéì ìs¡dædü÷Ô ªªôd’eTHé >√u≤´ø˘µµ

n+≥÷ ìq~+#ês¡T.

ôd’eTHé ø£MTwüHé uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e∫Ã,

1919˝À neT\T˝ÀøÏ e∫Ãq >∑es¡ïyÓT+≥T Ä|òt

Ç+&çj·÷ (|òüdtº Ç+&çj·÷ j·÷øº) @øº≈£î ˝Àã&ç

nD>±]q ≈£î˝≤\≈£î #·≥ºdüuÛÑ\˝À ÁbÕ‹ì<Ûä´+

ô|+#·eTì Á_Ïwt Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ mø£ÿ&É dæbòÕs¡düT

#˚düTÔ+<√qì dü+<˚Vü≤eTT‘√, uÛÑj·T+‘√ ôd’eTHé

>√u≤´ø˘ nì >=&Ée\T yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. ø±ì

>±+BÛô|’øÏ #Ó|æŒq ø±s¡D+ @$T≥+fÒ, ôd’eTHé

ø£MTwüHé À uÛ≤s¡rj·T ÁbÕ‹ì<Ûä + Òq+<äTq ‘·qT

ôd’eTHé ø£MTwüHéqT e´‹πsøÏdüTÔqï≥T¢ Á|üø£Ï+#ê&ÉT.

ø±ì Ç~ ø£ì|æ+#˚ @qT>∑T <ä+‘ê\ e+ÏkÕ≈£î

e÷Á‘·y˚T. ø±ì ìC≤ìøÏ @qT>∑T≈£î HÓeTs¡Ty˚ùd

<ä+‘ê\T À|ü\ #ê˝≤ ñqï ≥T¢>±H, >±+BÛøÏ ≈£L&Ü

˝À|ü\ eTq eT÷˝ŸìyêdüT\ Vü≤≈£îÿ\qT m˝≤

Vü≤]+#ê˝≤ nqï Ä˝À#·q\T #ê˝≤ ñHêïsTT.

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY >±+BÛ Ä˝À#·q\≈£î

e´‹πsø£+>± ôd’eTHé ø£MTwüHé≈£î kÕ«>∑‘·+ |ü*ø±s¡T,

ø±ãÏº >±+BÛ Ä<˚XÊqTkÕs¡+ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì

|üÁ‹ø£\˙ï n+uÒ&ÉÿsYqT <˚X¯Á<√Væ≤>± ∫Árø£]+

#êsTT. u≤u≤ kÕôV≤uŸ <ëìøÏ düe÷<Ûëq$Tdü÷Ô

ªªH˚qT @$TÀ, <˚X¯uÛÑøÏÔ|ü≥¢ Hê≈£î ñqï ìã<ä∆‘·

@$TÀ Hê≈£î u≤>± ‘Ó\TdüTµµ Hê≈£î MT˝≤+Ïyêfi¯fl

dü]º|òæ¬øŸ‡ @MT nedüs¡+ Ò<äì |òü÷≥T>± düŒ+~+

#·≥+ »]–+~. ø±ì ø£MTwüHé ]b˛s¡Tº‘√u≤≥T, Ä

]b˛s¡TºqT $eT]Ùdü÷Ô u≤u≤kÕôV≤uŸ $&ÉT<ä\#˚dæq

6 ù|J\ H√ŸqT #·~$q ‘·s¡Tyê‘· |üÁ‹ø£\˙ï

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY >=|üŒ <˚X¯uÛ Ñ≈£î Ô&Éì

n_Ûe]í+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|≤ºsTT. <ëìøÏ düe÷<Ûëq+

>± ªªMT]#˚Ã <˚X¯uÛÑ≈£îÔ&ÉH˚ dü]º|òæ¬øŸ ≈£L&Ü Hê≈£î

nedüs¡+ Ò<äT. Hê <ä>∑Zs¡ n+‘·ø£+fÒ m+‘√ $\TyÓ’q

dü]º|òæ¬ø≥T¢ mH√ï e⁄HêïsTT nì düŒ+~+#·&É+

»]–+~.

ôd’eTHé≈£î kÕ«>∑‘·+ nì ˇø£Á|üø£ÿ, ôd’eTHé

>√u≤´ø˘ nì eTs√Á|üø£ÿ »s¡T>∑T‘·Tqï $yê<ä+

rÁes¡÷|ü+ <ë*Ã+~. á $yê<ä+ m+‘· ñÁ>∑s¡÷|ü+

<ë*Ã+<ä+fÒ ø±+Á¬>düT Hêj·T≈£î&ÉT ªª˝≤˝≤\»|ü‹

sêjYTµµ <äTs¡às¡D+ #Ó+<ë&ÉT. #·≥ºdüuÛÑ\˝À eTq≈£î

ÁbÕ‹ì<Ûä + Ò≈£î+&Ü #˚j·T&ÜìøÏ ø±+Á¬>düT m+‘·

ìs¡düq ‘Ó*j·T#dæ+<√ á dü+|òüT≥q <ë«sê eTq≈£î

‘˚≥‘Ó\¢eTe⁄‘·T+~. mìï >=&Ée\T, mìï ìs¡düq

‘Ó*j·T#˚dæq|üŒÏø°, Á_Ïwt Á|üuÛÑT‘·«+ 1931e

dü+ˆˆ˝À ôd’eTHé ø£MTwüHé ]b˛s¡Tºô|’ #·]Ã+#·&É+

ø=s¡≈£î ªªyÓTT<äÏ sö+&ÉT fÒãT Ÿ düe÷yX+µµ @sêŒ≥T

#˚j·T&É+ »]–+~. á düe÷y˚XÊìøÏ ø±+Á¬>düT‘√

u≤≥T, <˚X¯+˝Àì nìï≈£î˝≤\ Á|ü‹ì<ÛäT\qT

ÄVü‰«ì+#ês¡T. ø±ì >±+BÛ, Ä düe÷y˚XÊìøÏ

Vü‰»s¡T ø± Ò<äT. >±+BÛ dü+Xj·T+ @$T≥+fÒ, ªªHqT

Ç+>∑¢+&é yÓ[¢ nø£ÿ&É Hê e´‹πsø£‘·qT ‘Ó*j·T


CÒj·T≥+˝À ns¡∆+ Ò<äT. Çø£ÿ&É mìï Hê≥ø±\T

y˚dæHê, »Hêìï eTuÛ Ñ´ ô|ÏºHê, Hê Ä≥\T

kÕ>∑T‘êsTT. nø£ÿ&É Hêe÷≥ $H˚yêfiËfles¡Tµµ?

Á_Ïwüs¡T¢ Hê≈£î ˇ‘êÔdüT |ü\Tø£s¡T ø£<ë ! >±+BÛ

$TqVü‰ ÄVü‰«ì‘· H˚‘·\+<äs¡÷ yÓfi≤¢s¡T. n+uÒ&ÉÿsY

≈£L&Ü yÓfi≤¢s¡T. düe÷y˚X¯+ $»j·Te+‘·+>±

eTT–dæ+~. Ä yÓTT<äÏ sö+&ÉT fÒãT Ÿ düe÷yX+˝À

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY 4 Á|ü‹bÕ<äq\T #j·T≥+

»]–+~.

1) »HêuÛ≤ ÁbÕ‹|ü~ø£q #·≥ºdüuÛÑ\˝À ÁbÕ‹ì<Ûä +

(Adequate Representation)

2) Á|ü‘˚ ø£ ìjÓ÷»ø£ esêZ\T (Separate

electorates)

n+≥sêìyês¡T ùd«#·Ã>± mìïø£\˝À bÕ˝§ZH

|ü]dæú‘·T\T ÄHêÏøÏ Òe⁄ ø£qTø£ yê] Á|ü‹ì<ÛäT\qT

yêπs mqTïø=ì #·≥ºdüuÛÑ\≈£î |ü+ù|$<Ûä+>± Á|ü‘˚ ø£

ìjÓ÷»ø£ esêZ\T.

3) ¬s+&ÉTe÷s¡T¢ z≥T Vü≤≈£îÿ (Duel Voting)

n+≥sêìyês¡T á <XyêdüT\T>±H e⁄Hêï,

á d üe÷»+˝À z $_ Ûqï n+> ∑+˝≤

|ü]>∑DÏ+|üã&ÉT‘·THêïs¡T. <ëìø£qT>∑TD+>±

¬s+&ÉTe÷s¡T¢ z≥Ty˚ùd Vü≤≈£îÿ ø£*Œ+#·ã&É≥+.

4) ejÓ÷»q z≥TVü≤≈£îÿ (Adult Franchaise)

$<ä´‘√qT, dü+|ü<ä‘√qT, kÕe÷õø£

kÕúsTT‘√qT m≥Te+Ï dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü Á|ü‹

ˇø£ÿ]ø° ejÓ÷»q z≥TVü≤≈£îÿ ø£*Œ+#·ã&É≥+.

á Hê\T>∑T Á|ü‹bÕ<äq\qT &Üˆˆ n+uÒ&ÉÿsY

yÓTT<äÏ sö+&ÉT fÒãT˝Ÿ düe÷y˚X¯+˝À Á_Ïwt

Á|üuÛÑT‘·«+ eTT+<äT≈£î rdüT≈£îe#êÃs¡T. yÓTT<äÏ

sö+&ÉT fÒãT˝Ÿ düe÷y˚X¯+ ‘·s¡Tyê‘·, düe÷y˚X¯

düMTø£å Á|ü#·T]+#ês¡T. <ëìì >±+BÛ #·~yê&ÉT.

á düe÷y˚X¯ düMTø£åô|’ #·]Ã+∫, ‘·T~ ìs¡íj·T+

rdüTø√e&ÜìøÏ 1932e dü+ˆˆ˝À Á_Ïwtyês¡T

¬s+&Ée sö+&ÉT fÒãT Ÿ düe÷yX+ @sêŒ≥T #kÕs¡T.

yÓTT<äÏ sö+&ÉT fÒãT Ÿ düe÷yXÊìøÏ me¬s’‘ Vü‰»s¡T

nj·÷´s√ yê]øÏ e÷Á‘·y˚T ¬s+&Ée sö+&ÉT fÒãT˝Ÿ

düe÷y˚XÊìøÏ ÄVü‰«q+ |ü*ø±s¡T. ø±+Á¬>dt≈£î

e÷Á‘·+ ‘·eT Á|ü‹ì<ÛäT\qT |ü+|üeTì ÄVü‰«q+

|ü+|æ+~ >±ì, >±+BÛøÏ Á|ü‘˚´ø£+>± ÄVü‰«q+

n+<ä˝Ò<äT. ø±+Á¬>düT≈£î |ü+|æq ÄVü‰«Hêìï

n&ÉT¶ô|≥Tºø=ì >±+BÛ ¬s+&Ée sö+&ÉTfÒãT˝Ÿ

düe÷y˚XÊìøÏ yÓfi≤¢&ÉT. yÓfi¯ ¢ø£b˛‘˚ n+uÒ&ÉÿsY

Á|ü‹bÕ~+∫q ø√¬sÿ\ìï+Ï˙ Á_Ïwt Á|üuÛÑT‘·«+

mø£ÿ&É ÄyÓ÷<ä+ ‘Ó\T|ü⁄‘·T+<√ nH˚ uÛÑj·T+‘√q÷,

n+uÒ&ÉÿsY ø√]q ø√¬sÿ\ìï+Ï e´‹πsøÏ+#·&É+

ø=s¡≈£î, Á|ü‘˚ ø£ ÄVü‰«q+ Òø£b˛sTTq|üŒÏø° >±+BÛ

¬s+&Ée sö+&ÉT fÒãT Ÿ düe÷yXÊìøÏ Vü‰»s¡j·÷´&ÉT.

n+‘˚ø±≈£î+&Ü n+uÒ&ÉÿsY ø√]q ø√¬sÿ\qT

n+^ø£]+#·&ÉeT+≥÷ »]–‘˚, á<˚X¯ Áu≤Vü≤àD

C≤‹ ‘·eT≈£î e÷Á‘·y˚T kÕ«‘·+Á‘· + e#˚Ã $<Ûä+>±

q&ÉT|ü⁄‘·Tqï kÕ«‘·+Á‘· b˛sê≥+ düs¡« »qT\≈£î

e]Ô+#˚ kÕ«‘·+Á‘·´+>± e÷πs neø±X¯+ e⁄+~

ø£qTø£, >±+BÛ Bìì e´‹πsøÏ+#· &ÜìøÏ ¬s+&Ée

sö+&ÉT fÒãT˝Ÿ düe÷y˚XÊìøÏ yÓfi¢≥+ »]–+~.

¬s+&Ée sö+&ÉTfÒãT˝Ÿ düe÷y˚X¯+˝À

»s¡T>∑T‘·Tqï |ü]dæú‘·T\qT >∑eTì+∫q >±+BÛ,

˝À|ü\ ˇø£Ïô|≥Tºø=ì, ãj·T≥≈£î ˇø£Ï e÷≤¢&˚

|ü<ä∆‹ ≈£î<äs¡<äì Á>∑Væ≤+∫ ãVæ≤s¡+>∑+>± $eT]Ù+

#·&É+ yÓTT<ä\Tô|Ïº 1928˝À ôd’eTHé ø£MTwüHé À

uÛ≤s¡rj·T ÁbÕ‹ì<Ûä + Òq+<äTq ôd’eTHé >√u≤´ø˘

nqï ìHê<ä+, n≥Te+Ï ≈£î+≥TkÕ≈£î\T #Ó_‘˚

#Ó\¢<äì Á>∑Væ≤+∫ ªªu≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY


Á|ü‹bÕ~+∫q nìï Á|ü‹bÕ<äq\qT, ø√]q nìï

ø√¬sÿ\qT, H˚qT e´‹πsøÏdüTÔ+≤qT nì >±+BÛ

ãVæ≤s¡+>∑+>± Ä düe÷y˚X¯+˝À Á|üø£Ï+#ê&ÉT.

BìãÏº >±+BÛ eTqdüT˝À e⁄qï ≈£îfi¯ófl, ≈£î‹‡ø£+

(≈£î∫Ã¤‘·+) eTq≈£î #·≥ºdüuÛ Ñ\ ÁbÕ‹ì<Ûë´ìï

e´‹πsøÏ+#·&Éy˚Tqì düŒwüºeTÚ‘·T+~.

>±+BÛ ¬s+&Ée sö+&ÉT fÒãT Ÿ düe÷yX+˝À

‘Ó*|æq e´‹πsø£‘· n‘·ì dü«+‘· e÷≥\˝À

á$<Ûä+>± ñ+~. ªªeTTd”¢+\≈£î Á|ü‘˚ ø£ ìjÓ÷»ø£

esêZ\T Çyê«\qT≈£î+fÒ <ëìøÏ H˚qT $s√~Ûì

ø±qT. Ä+>√¢ Ç+&çj·THé‡≈£î Çyê«\qT ≈£î+fÒ <ëìø°

HqT e´‹πsøÏìø±qT. ÁøÏdæºj·THé≈£î Çyê«\qT≈£î+fÒ,

Hê≈£î m≥Te+Ï nuÛÑ´+‘·s¡eT÷˝Ò<äT. ∫es¡≈£î

dæ≈£îÿ\¬ø’Hê Á|ü‘˚ ø£ ìjÓ÷»ø£ esêZ\T Çe«&ÜìøÏ

Hê|üP]Ô eT<ä ∆‘ ·T ‘Ó\T|ü ⁄‘êqT. n+‘˚>±ì

n+≥sêìyê]øÏ Çe«&Üìï e÷Á‘·+ H˚qT |üP]Ô>±

e´‹πsøÏdüTÔHêïqTµµ. u≤u≤kÕôV≤uŸ Á|ü‹bÕ~+∫q

yêÏì MTs¡T ÄyÓ÷~ùdÔ, yêÏì e´‹πsøÏ+#·&ÜìøÏ

Hê ÁbÕD‘ê´>±ì¬ø’Hê dæ<ä∆y˚T! H˚qT Hê ÁbÕD≤ìï

ˇ&Ó¶ÌHê MÏì m<äTs√ÿ<ä*#êqT nì >±+BÛ nHêï&ÉT.

>±+BÛ m+‘· e´‹πsøÏ+∫Hê, Ä+π>¢j·TT\T

n‘·ì e÷≥*ï \ø£å´ô|≥º˝Ò<äT. u≤u≤kÕôV≤uŸ

n+uÒ&ÉÿsY Á|ü‹bÕ<äq\ìï+Ïø° n+^ø±s¡+

‘Ó\T|ü⁄‘·÷ 17 Ä>∑wüßº 1932q Ä+π>¢j·TT\T

ø£eT÷´q˝Ÿ nyês¡T¶ Á|üø£Ï+#·&É+ »]–+~. Ä

ø£eT÷´q˝Ÿ nyês¡T ¶qT #·<äTe⁄≈£îqï >±+BÛ

yÓqTyÓ+≥H˚ <ëìì e´‹πsøÏdü÷Ô 20`9`1932q

ÄeTs¡D ìsêVü‰s¡ Bø£åqT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. >±+BÛ

ÄeTs ¡D ìsêV ü ‰s ¡Bø £ å ÁbÕs ¡+_ Û+∫q

Hê\T>∑Ts√E\πø n+fÒ 24`09`1932q ªª|üPHê

ˇ&É+ã&çø£µµ »]–+~.

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY yÓTT<äÏ sö+&ÉT

fÒãT Ÿ düe÷yX+˝À ø√]q Hê\T>∑T Á|ü‹bÕ<äq\≈£î

n+^ø±s¡+ ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô Ç∫Ãq<˚ ªªø£eT÷´q˝Ÿ

nyês¡T¶µµ. Ä Hê\T>∑T Á|ü‹bÕ<äq\˝Àì+∫, ¬s+&ÉT

rdæy˚dü÷Ô ≈£î~]q |üŒ+<äy˚T ªª|üPHê &É+ã&çø£µµ

(|üPHê bÕ´ø˘º) Ä |üPq ˇ&É+ã&çø£ @$<Ûä+>±

»]–+<√ |ü]o*<ë›+!

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY |üPHê ˇ&É+ã&çø£

(ˇ|üŒ+<ä+) @$<ÛäyÓTÆq |ü]dæú‘·T\˝À »]–+<√

$e]dü÷Ô e∫Ãq dü+<äs¡“¤+ "The writings and

speeches of Dr. B.R.Ambedkar" Vol.No.

˝À #ê˝≤ düŒwüº+>± e⁄+~. "The Poona pact,

thus brought by a mischief & it was ac-

cepted because of the cohesive fast of Mr.

Gandhi nì #ÓbÕŒs¡T. m+<äT≈£î u≤u≤ kÕôV≤uŸ

Áyêdæq |ü⁄düÔø£+˝À qT+&ç #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq<ä+fÒ,

eTqyêfi¯ófl |ü⁄düÔø±\T #·<äes¡T. #·~$‘˚ nH˚ø£

$wüj·÷\T ‘Ó\TkÕÔsTT. ø±ì #·<äes¡T. Chohesive

fast n+fÒ ≈£îÁ≥\‘√ ≈£L&çø=ìe⁄qï ìsêVü‰s¡Bø£å

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY |üPHê ˇ&É+ã&çø£ô|’

dü+‘·ø£+ #˚kÕs¡+fÒ, n~ Äj·Tq Çwüº|ü&ç Ä

|üì#kÕsê ? Òø£ Äj·Tqô|’ ‹Ô&ç ‘Ó∫Ã, ‘·|üŒìdü]

|ü]dæú‘·T\T ø£*Œ+∫ ìdü‡Vü‰j·TT&çì #˚dæ dü+‘·ø£+

ô|Ïº+#êsê ? j·Tì eTq+ ‘Ó\TdüTø√yê*.

u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY Äs√E |üPHê &É+ã&çø£ô|’

dü+‘·ø£+ #˚j·Tø£b˛‘˚ Äj·TqqT #·+|æy˚ùdyês¡T.

á<X Áu≤Vü≤àDT\T Äj·Tq‘√bÕ≥T \ø£å ≤~eT+~

Äj·Tq nqTj·÷j·TT\qT #·+|ü&ÜìøÏ s¡+>∑+ dæ<ä∆+

#˚düT≈£îHêïs¡T. Bì‘√ rÁe ô|’XÊ∫ø£ ˇ‹Ô&çøÏ

>∑T]ø±ã&Ü¶s¡T ø±ãÏº, Ç~ @ø£|üø£å+>± »]–q

ˇ|üŒ+<ä+>± eTq+ Á>∑Væ≤+#·e#·TÃ.

(düX‚wü+)


n_Ûeè~∆ #Ó+~q q>∑s¡+˝À nD∫yj·Tã&ÉT

‘·Tqï ã‘·T≈£î\ Äy˚<äq‘√q÷, Äø£*‘√q÷ ì+&ç

ãj·T≥≈£î bıs¡T¢‘·Tqï 70 e÷~>∑ ≈£î≥T+u≤\

ø£ ïfi¯ó¢ á ªªe÷ ] ø£<∏äµµ˝Àì nø£åsê\T.

sê»eT+Á&ç e÷eT÷\T |ü≥ºD+ qT+∫ eTVü‰

q>∑s¡+>± m<ä>∑&ÜìøÏ sêfiËfl‹Ôq ≈£L©\T, ø±«Ø

ø±]à≈£î\T á 70 e÷~>∑ ≈£î≥T+u≤\T. s¡ø±Ôìï

#ÓeT≥>± e÷]Ã H˚\qT ‘=*∫, ã+&Ésêfi¯flqT

|ü>∑\>=Ïº ø±«Ø j·T»e÷qT\ <Ûäq <ëVü‰ìï

rsêÃs¡T. ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T >∑&ç∫+~. ø±«Ø\˝À

sêsTT nsTTb˛sTT+~. j· T»e÷qT\T

ø√°X«s¡T …’j·÷´s¡T. ø±]à≈£î\qT >±*øÏ e~ ÒkÕs¡T.

J$‘êìï <ës¡b˛dæq Ä<Ûës¡+ <ä÷s¡eTsTT´+~.

Äø£* ãs¡TesTT´+~. ~≈£îÿ‘√#·ì dæú‹˝À y˚πs

e÷s¡Z+ Òø£ sê»eT+Á&ç q>∑s¡+ yÓTT‘·Ô+ qT+∫ e#Ã

#Ó‘·Ô˝À bÕ¢dæºø˘ ø£esY\T @s¡T≈£îì neTTà≈£îH˚

|üìø√dü+ dæ<ä›|ü&Ü¶s¡T. nsê›ø£*‘√ n<˚ |üì˝À

Jeq+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. nÁ>∑es¡í <äfi≤Ø e´edüú Ä

#Ó‘·Ô˝ÀøÏ ≈£L&Ü ø±\TyÓ÷|æ+~. nÁ>∑es¡í ¬s&ç¶

≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~q ˇø£ eTVæ≤fi¯ Ä #Ó‘·ÔqT

ø=qT≈£îÿ+≤eTì eTT+<äT≈£î e∫Ã+~. n&Ü«qT‡\

ù|s¡T‘√ 5,000/`, 10,000/` #=|üq n+<ä]øÏ

|ü+∫ Ç#êÃs¡T. ˇø£ÿkÕ] n+‘· &ÉãT“ e#˚Ãdü]øÏ

Äq+<ä+˝À n+<äs¡÷ ‘Ó\¢ ø±–‘ê\ MT<ä dü+‘·

ø±\T #ùdkÕs¡T. #Ó‘·Ô ø=q&ÜìøÏ ø±≤ ì\ã&ç+~.

‘·÷ø£+ sêfi¯fl≈£î ã<äT\T ø£+ø£s¡ sêfi¯ófl yÓ*kÕsTT.

Nø£Ï |ü&Éø£eTT+<äT ø£+b˛düTº j·÷s¡T¶øÏ yÓ[¢,

Nø£Ï |ü&˚es¡≈£L #Ó‘·Ô @], ¬s&ç¶øÏ n$TàHê ø±≤øÏ

dü]|ü&ÉfÒ¢<äT. 100/` ≈£L&Ü sêefÒ¢<äT. Ä e+<ä ÀH

n|ü&Ó|ü&√ rdüT≈£îqï n|üøÏ e&û¶ ø£Ÿ nsTT

b˛‘·T+~. n<˚+À 3 dü+ˆˆ\ qT+∫ ø£&ÉT‘·Tqï

n|üøÏ e&û¶ ≈£L&Ü rs¡fÒ¢<äT. Ç˝≤ ≤uÛÑ+ Ò<äqTø=ì

n+<äT˝À+∫ ˇø£ eTVæ≤fi¯ yπs#√≥ eT∞¢ n|ü

rdüTø=ì ≈£Ls¡>±j·T\ ø=≥Tº ô|≥Tº≈£î+~. ¬s&ç¶øÏ

‘Ó*dæ+~. ø√|ü+ e∫Ã+~. eTqTwüß\qT rdüTø=ì

≈£Ls¡>±j·T\ ø=≥Tº MT<äøÏ yÓ[fl <Ís¡®q´+ #˚dæ+~.

≈£Ls¡>±j·T\ ø=≥Tº eT÷sTT+#˚dæ+~. 3, 4 @fi¢

ÁøÏ‘·+ rdüT≈£îqï 10,000 n|üøÏ 60,000/` e&û¶

…ø£ÿ #·÷|æ+∫, á n|ü m˝≤>∑÷ rs¡Ã Òs¡T. ø£qTø£

MT≈£î ì\Te ˙&É>± ñqï Ç+Ïì sêdæ Çe«+&ç

nì u…~]+∫+~. Ç˝≤ ne÷j·T≈£î …’q Ä e÷~>∑

ø±]à≈£î\ Çfi¯¢qT #ê˝≤es¡≈£L nHê´j·T+>±

sêsTT+#·T≈£î+~. Ç˝≤ ì\Te˙&É Ò<äT. nsê∆ø£*‘√

ø±\+ kÕ>∑fÒ¢<äT. @&˚fi¯ó¢ >∑&çb˛sTT+~.

#Ó‘· ÔqT ø=qTø√ÿe&ÜìøÏ eTs=ø£ e´øÏ Ô

e#êÃ&ÉT. ñ<äj·T+ qT+∫ kÕj·T+Á‘·+ es¡≈£î

b˛>∑T#˚dæ 100/` ny˚Tà Ä #Ó‘·ÔqT ‘·q≈£î n$Tà‘˚

‘êqT 400/` ÇkÕÔqHêï&ÉT. yÓTT‘·Ô+ n+<äs¡÷

Äs√E n‘·ì <ä>∑Zπs ne÷às¡T. m≈£îÿe &ÉãT“

e∫Ã+~. ≈£î≥T+ã+ n+‘ê ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ãTe«

‹Hêïs¡T. ø±˙ ¬s&ç¶øÏ eT∞¢ ø√|ü+ e∫Ã+~.

‘Ó\¢yêπsdü]øÏ ø£+b˛düTº j·÷s¡T¶øÏ eTqTwüß\ì

rdüTø=ì e∫Ã+~. n+<äs¡÷ ‘·eT <ä>∑Zπs #Ó‘·Ôì

yj·÷\ì u…~]+∫+~. n˝≤ ≈£î<äs¡<äT nqï yêfi¢ì

<ä>±|ü&É¶ ã‘·T≈£î\Te÷ ] ø£<∏ä

` Mn. ãÁπs Äq+<ä≈£îe÷sY


<=]¢+∫, <=]¢+∫ ø=Ïº+∫+~. ø£dæ rs¡ø£ ‘êq÷

ø=Ïº+~. ≈£îø£ÿ\‘√qT, |ü+<äT\‘√q÷ düVü≤yêdü+

#˚dü÷Ô #Ó‘·Ô À #Ó‘·ÔqT @s¡T≈£î+≥Tqï á nuÛ≤>∑T´\

J$‘ê\T yê Ïø £Hêï V ” ≤q+>± ñqï≥T º

ø£ì|æ+∫+~. Çø£ ¬s&ç¶ì m~]+#˚ <ÛÓ’s¡ + Òø£ 70

e÷~>∑ ≈£î≥T+u≤\T ø£*dæ ◊ø£ +>± Ä ÁbÕ+‘·+˝Àì

Hêj·T≈£î&ç <ä>∑ Zs¡≈£î yÓfi≤¢s¡T. ‘·eT >√&ÉTqT

yÓ*ãT#êÃs¡T. n+‘ê $qï ‘·sê«‘· Ä Hêj·T≈£î&ÉT

¬s&ç¶ì |æ*|æ+#ês¡T. e∫Ã ‘·q <Ûäq nVü≤+ø±sêìï

#·÷|æ nø£ÿ&çqT+∫ yÓ[¢b˛sTT+~. $wüj·T+ ns¡∆yÓTÆ

$esê\T sêã≥º&É+ø√dü+ ‘êVü≤•˝≤›s¡TøÏ |òæsê´<äT

#kÕs¡T. Äj·Tq ‘·q dæã“+~‘√ ¬s&ç¶ Ç+Ïì k˛<ë

#˚kÕs¡T. e+<ä\ dü+K´˝À πswüHé ø±s¡T¶\T, |ü<äT\

dü+K´˝À Çfi¢ |ü≤º\T nÁø£eT+>± y˚sTT+#·T≈£îqï

y˚*eTTÁ<ä\ H√≥T¢ ø£qã&Ü¶sTT. ãVüQ»qT\

uÛÑ÷eTT\qT, Çfi¢qT nÁø£eT+>± ≤π>düTø√e&É+‘√

bÕ≥T, yê]øÏ ø£˙dü nedüsê\qT rπsÃ πswüHé

düs¡T≈£î\qT ≈£L&Ü 100/`øÏ 50/`øÏ πswüHé ø±s¡T¶

‘êø £≥T º ô|≥T º≈ £ îì d ü+e‘·‡sê\ ‘ ·s ¡ã& ç

‘·s¡*+#·T≈£îb˛‘·T+<äqï $wüj·T+ s¡÷&ç nsTT´+~.

Ç|ü⁄&ÉT n~Ûø±s¡T\T ø√|üŒ&Ü¶s¡T. #·s¡ \T rÁe+>±

ñ+≤j·Tì ôV≤#·Ã]+#ês¡T. ø±ì @yÓTÆ+<√ @yÓ÷

Ä ‘·sê«‘· <ëì >=&Ée e~ ÒkÕs¡T.

eTs√|üø£ÿ dü+e‘·‡sê\ ‘·s¡ã&ç ìsê“¤>∑T´ …’q

e÷~>∑\ ÁX¯eTqT <√|æ&û #˚dü÷Ô ìs¡+≈£îX¯‘·«+>±

yê]ì XÊØs¡ø£+>± Væ≤+dædüTÔqï+<äT≈£î b˛©dt

ùdºwüHé À |òæsê´<äT #sTT+#ês¡T. Ç˝≤ nìï ø√D≤\

qT+∫ ‘·q≈£î Çã“+~ sêe&É+‘√ Hêj·T≈£î&çì

ø=Hê\ì Á|üj·T‹ï+∫+~, ≈£î<äs¡˝Ò<äT. e÷~>∑

≈£î≥T+u≤\ qT+#˚ ø=+‘·eT+~ì ˝≤>±\ì

Á|üj·T‹ï+∫+~. ø£&ÉT §+>±&ÉT. e÷\\ qT+∫

q\T>∑T]ì ˝≤–+∫ e÷\ e÷~>∑ >=&Ée>±

∫Árø£]+#·&ÜìøÏ Á| üj·T‹ï+∫+~. Çø£ÿ& É

Hêj·T≈£î&ÉT e÷\ kÕe÷õø£ esêZìøÏ #Ó+~qyê&ÉT

ø±e&É+‘√ Ä |üHêï>∑+ bÕs¡˝Ò<äT. b˛sê&˚~

e÷~>∑\ ø√dü+ ø±e&É+‘√ Ä >=&Ée nø£ÿ&ç‘√

dü<äT›eTDÏ–b˛sTT+~.

Çø£ b˛©düT ùdºwüHé À ô|Ïºq mdtdæ/mdtÏ

nÁ≤dæÏ πødüT q‘·Ôø£+fÒ HÓeTà~>± q&ÉTdüTÔ+~.

Çø£ÿ&É á e÷~>∑ ≈£î≥T+ã+ |üì Òø£ nø£*‘√

n\eTÏdüTÔHêïs¡T. Çø£ ˝≤uÛÑ+ Ò<äqTø=ì Ä 70

e÷~>∑ ≈£î≥T+u≤\‘√ düVü‰ Hêj·T≈£î&ÉT düuŸ ø£ …ø£ºsY

Ä|ò”düT eTT+<äT f…+Ÿ y˚sTT+#ês¡T. ªªe+≤`

yês¡TŒµµ nø£ÿ&˚ ñ+≥÷, nø£ÿ&˚ ‹+≥÷, nø£ÿ&˚

|ü&ÉT≈£î+≥÷ 15 s√E\T ì]«sêeT ñ<ä eT+

u≤~Û‘· ≈£î≥T+u≤\‘√ ø£\dæ#kÕs¡T. n~Ûø±s¡ >∑D+

ø£~*+~. Á|üuÛÑT‘·«+ ~–e∫Ã+~. nÁø£eT+>±

<ë∫q e+<ä\ πswüHé ø±s¡T¶\qT |ü+∫ Ç∫Ã+~.

uÛÑ÷eTT\qT ø=ìï+Ïì u≤~Û‘·T\≈£î n|üŒ–+∫+~.

eT]ø=ìï+Ïì Á|üuÛÑT‘·«+ nBÛq+˝ÀìøÏ rdüTø=+~.

mdtdæ, mdtÏ nÁ≤dæ° πødüTô|’ ¬s&ç¶ì n¬sdüTº #˚dæ

C…’\T˝À ô|Ïº+~. #Ó‘·ÔqT ‘·eT≈£î Çwüº+ e∫Ãqyê]øÏ

neTTà≈£îH˚ ≤ <ÛÓ’s¡ + Ç∫Ã+~. Bq‘·«+˝À qT+&ç

ø£è≤s¡‘·«+ b˛sTT+~. ùd«#êÃ¤ Bq‘·«+ $T–*+~.

á Áã‘·T≈£î\T ø=qkÕ>∑T‘·Tqï+‘· ø±\+ á ø£<∏ä

ø=qkÕ>∑T‘·÷ ñ+≥T+~. ø±ãÏº ã‘·T≈£î\T e÷πs˝≤

Á|üj·T‹ï+#ê*.

ZZZ


$<ë´s¡T›\, ìs¡T<√´>∑T\ düe÷#ês¡+MTø√dü+

1) Ç+&çj·THé ø√dtº >±sY¶ À Hê$ø˘\T : uÛ≤s¡‘· s¡ø£åD<äfi≤ìøÏ #Ó+~q Ç+&çj·THé ø√dtº >±sY¶ Hê$ø˘

(»qs¡ Ÿ &É÷´°)\ ìj·÷eTø±ìøÏ H√Ï|òæπøwüHé $&ÉT<ä\ #˚dæ+~. $<ë´s¡Ω‘· : y˚T<∏é‡, |òæõø˘‡

düu…®≈£îº À¢ ø£ dü+ 60 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\‘√ 10G2 ñrÔs¡Tí …’ ñ+&Ü*. ej·TdüT : 1 Ä>∑düTº 1991`31

p …’ 1995 eT<Ûä »ìà+∫ ñ+&Ü*. m+|æø£ : sê‘· |üØø£å, XÊØs¡ø£ kÕeTs¡∆ |üØø£å, Ç+≥s¡÷«´

<ë«sê <äs¡U≤düTÔ : 14 »qe] qT+∫ ÄHé˝…’Hé˝À ∫e]‘˚~ : 23 »qe]. yÓuŸôd’Ÿ :

www.joincoastguard.org

2) ád”◊m Ÿ À f…øÏïø£ Ÿ Ä|ò”düs¡T¢ : ôV’≤<äsêu≤<é Àì m\Åø±ºìø‡ ø±s=ŒπswüHé Ä|òt Ç+&çj·÷ *$Tf…&é

(ád”◊m˝Ÿ) ø±+Á≤≈£îº ÁbÕ‹|ü~ø£q øÏ+~ U≤∞\qT uÛÑØÔ #˚düTÔ+~. f…øÏïø£ Ÿ Ä|ò”düsY 2 : Á|ü<ÛäeT

ÁX‚DÏ À Ç+»˙]+>¥ (ád”á, m\ÅøÏºø£ Ÿ m\Åø±ºìø˘‡, m\Åø±ºìø˘‡ ÇqTÅdüTºyÓT+fÒwüHé)

ôd’+Ï|òæø˘ ndæôdº+≥`3 : Á|ü<ÛäeTÁX‚DÏ À Ç+»˙]+>¥ &çbı¢e÷ (m\Åø±ºìø˘‡ ø£eT÷´ìπøwüHé,

m\ÅøÏºø£ Ÿ m\Åø±ºìø˘‡, m\Åø±ºìø˘‡ ÇqTÅdüTºyÓT+fÒwüHé), pìj·TsY Ä]ºXÊHé 4 : ◊°

(m\Åø±ºìø˘ yÓTø±ìø˘, ÇqTÅdüTºyÓT+Ÿ yÓTø±ìø˘, ◊° m\Åø±ºìø˘ dædüºyéT‡) m+|æø£ : yêø˘ ÇHé

Ç+≥s¡÷«´\T Ä<Ûës¡+>± <äs¡U≤düTÔ : yÓuŸôd’Ÿ qT+∫ &ÍHé À&é #˚düTø√e#·TÃ. yêø˘ ÇHé ‘˚~ :

6 »qe], yÓuŸôd’Ÿ : www.ecil.co.in

3) á|”◊˝À ndæôdº+Ÿ y˚TH˚»s¡T¢ : Ç+»˙]+>¥ ÁbÕC…øº‡ Ç+&çj·÷ (q÷´&Ûç©¢) ndæôdº+Ÿ y˚TH˚»sY

U≤∞\qT uÛÑØÔ #˚düTÔ+~. U≤∞\T : 18 (dæ$˝Ÿ`10, ôV≤#YÄsY 5, ô|ò’HêHé‡`3), ns¡Ω‘· : dæ$˝Ÿ

ñ<√´>±\≈£î ø£ dü+ 55 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\‘√ dæ$˝Ÿ Ç+»˙]+>¥, ôV≤#YÄsY U≤∞\≈£î |üs¡‡q˝Ÿ

yTHCŸyÓT+Ÿ À &çbı¢e÷, ô|ò’HêHé‡ ñ<√´>±\≈£î d”m/◊d”&Éã÷¢ m Ò<ë m+_m (ô|ò’HêHé‡), ej·TdüT:

30 @fi¢ À|ü⁄, <äs¡U≤düTÔ : yÓuŸôd’Ÿ qT+∫ &ÍHé À&é #˚düTø√e#·TÃ, ∫e]‘˚~ : 14 »qe],

yÓuŸôd’Ÿ : www.engineeringprojects.com

4) d”d”m+;˝À ÁbÕC…øº ô|ò À : ôd+≥sY |òüsY ôd\T´˝≤sY n+&é e÷ …≈£î´˝≤sY ãj·÷\J (d”d”m+;)

ÁbÕC…≈£îº ô|ò À U≤∞ uÛÑØÔøÏ yêø`ÇHé Ç+≥s¡÷«´\qT ìs¡«Væ≤k Ô+~. ns¡Ω‘· : 55 XÊ‘·+ e÷s¡Tÿ\‘√

bòÕsêà˝À &çbı¢e÷ Ò<ë _.bòÕs¡àd”. ø£ dü+ @&Ü~ nqTuÛÑe+. <äs¡U≤düTÔ : d”d”m+; yÓuŸôd’Ÿ

<ë«sê, ∫e]‘˚~ : 31 »qe], Ç+≥s¡÷«´\T : 15 |òæÁãe],yÓuŸôd’Ÿ : www.ccmb.res.in

»qe] 15, 1929 :

nyÓT]ø± <˚X¯ q\¢C≤‹ Á|ü»\ u≤ìdü‘·« $eTTøÏÔÁ|ü<ë‘·

e÷]ºHé \÷<ÛäsY øÏ+>¥ »qà~q+


dü∫Á‘· |òüP Ò Jeq+|ü⁄düÔø£ düMTø£å

&Üˆˆ$eT Ÿ ø°]Ô >±]# Væ≤+B˝À s¡∫+|üã&ç,

Ä s¡#·q≈£î XÊ+‹ dü«s¡÷|t uÖ<ä› >±] <ë«sê ∫Á‘·

ÒKq+˝À n~›q eTVü‰‘êà |òüP Ò dü∫Á‘· Jeq+

Ä<ä +‘·+ ø£fi¯fl≈£î ø£Ïºq≥T¢ ø£ìŒdüTÔ+~. |ü⁄düÔø£+

#·<äTe⁄‘·Tqï+‘·ùd|ü⁄ Ä ø±˝≤ìøÏ eTq+ yÓ[¢ Ä

dü+|òüT≥q\qT eTq+ #·÷düTÔqï uÛ≤eq eTq≈£î

ø £\T> ∑ T‘ · T+~. Mn.j·TH é .> ∑+>±< Û äs Y >±]

dü+bÕ<äø£‘·«+˝À, Mn.<=yTàÏ dü‘· Hêsêj·TD uÀ~Û

>±] ‘Ó\T>∑T dü+øÏå|üÔ nqTdüs¡D‘√ u≤yéTôd|òt

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh 8e yê]¸ø£ dü<ädüT‡ dü+<äs¡“¤+>±

p …’ 2005 dü+ˆˆ˝À $&ÉT<ä\sTTq á |ü⁄düÔø£+

‘Ó\T>∑T bÕsƒ¡≈£î\ $C≤„HêìøÏ eT+∫ ÄVü‰s¡+

ø±>∑\<äì #Ó|üŒ&É+˝À n‹X¯jÓ÷øÏÔ Ò<äT.

uÛ≤s¡‘· düe÷»+˝Àì ndüe÷q‘·\ô|’

eTVü‰‘êà CÀ´‹u≤ |òüP˝Ò $X‚¢wüD, b˛sê≥+,

ãVüQ»q düe÷»+ø√dü+ ‘·|üq, ‘·~‘·s¡ n+XÊ\ô|’

kÕ–q s¡#·q, u§eTà\‘√ düVü‰ ø£ìŒ+#·&É+ dü]ø=‘·Ô

Ø‹˝À ø£ìŒdüTÔ+~. Á|ü‹ ø£ÿs¡T ‘·|üŒø£ #·<äee\dæq

|ü⁄düÔø£+>± nìŒdüTÔ+~.

dü∫Á‘· |òüP Ò Jeq+

s¡#·q : Væ≤+BeT÷˝Ÿ : Mn.&Üˆˆ $eT˝Ÿ ø°]Ô

∫Á‘· ÒKq+ : Mn.XÊ+‹dü«s¡÷|t uÖ<ä›

‘Ó\T>∑T dü+øÏ å|ü Ô nqTø£s¡D : Mn.<=y˚TàÏ

dü‘· Hêsêj·TD uÀ~Û

ù|J\T : 101

yÓ\ : s¡÷.25/`

Á|ü‘·T\≈£î : Mn._.$X‚«X¯«s¡sêe⁄

m&ç≥sY ` eT÷˝Ÿìyêd” f…ÆyéT‡

10`7`7, s¡+Á^Eù|≥, sê»eT+Á&ç.

ôd˝Ÿ : 94403 72046.

∫s¡TÁbÕj·T+˝ÀH˚ |òüP Ò n+uÒ&ÉÿsY Ä˝À#·q\≈£î

Äø£]¸‘·T&Ó’ eT÷˝Ÿìyêd” dü+|òtT ø±s¡ ø£ ≤bÕ\˝À

#·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§Z+≥÷ u≤yéTôd|òt ø±s¡ Áø£e÷\≈£î

düVü≤ø±sêìï n+~+∫q Mn.qø±ÿ Vü≤s¡ es¡∆Hé ≈£îe÷sY

nø±\ eTs¡D≤ìøÏ >∑Ts¡j·÷´&ÉT. Ç‘·ì eTs¡D+ ì»+>±

eT÷˝Ÿìyêd” dü+|òtT ø±s¡ ø£ ≤bÕ\≈£î ‘·÷s¡TŒ >√<ëe]

õ˝≤¢ À rÁe $|òü÷‘êìï ø£*ZkÕÔj·Tq&É+˝À dü+<˚Vü≤+

Ò<äT. ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢ eT÷˝Ÿìyêd” dü+|òtT õ˝≤¢

ø±s¡ es¡Z düuÛÑT´ì>± ñqï Mn.qø±ÿ Vü≤s¡ es¡∆Hé

≈£îe÷sY dü+düàs¡D≈£î ô|<ä› m‘·TÔq eT÷˝Ÿìyêd” dü+|òtT

u≤yéTôd|òt πø&ÉsY Vü‰»¬s’ ‘·eT ìyêfi¯ó\T n]Œ+#ês¡T.

»qq+ : 18`08`1991

eTs¡D+ : 22`10`2012

ZZZ

ZZZ

Mulnivasi Times, Telugu, Jan 2013

Documents

Transcript of Mulnivasi Times, Telugu, Jan 2013