msk Mansaka primer 2, 1955 · nang kalabaw agd1pag. 5. kayan k1n1ta nang nat1 nang kalabaw yang...

41

Transcript of msk Mansaka primer 2, 1955 · nang kalabaw agd1pag. 5. kayan k1n1ta nang nat1 nang kalabaw yang...

  • ,;. PRIMER

    MAWS AKA

    Gordon Svelmoe Summer Institute of Linguistics

    University of North·Dakot~

    published by The Summer Institute of Linguistics

    in cooperation with The Bureau of Public Schools

    · and The Institute of National Language

    of The Department of Education

    Manila, Philippines 1955

  • PREFACE

    This booklet is the second of a group of pri-mers, in the Mansaka dialect of southeast Davao, which was developed for the purpose of introducing reading skills to adult Mansakas. This primer in-troduces only two additional phonemes, 1 andy; ~~ k, g, !, h, 1, and~ were introduced in the first primer. "Sight words" with additional phonemes are occasionally introduced to make the sentences idi-omatic.

    The Mansaka alphabet is symbolized as follows: ~~ .Q, k, .9:, ~. g, i~ !, ~.,.nl .ng, lb §, 1, y, !:£, ~. _ (short vowel signJ, and_ \final glottal catch sign). The symbols have the values of their coun-terparts in the National Language except that ~ is a high central vowel, and 1 in medial position is pronounced as ~ ,after ~. ~~ y, and~ in Mansaka word bases, and _ marks a short vowel instead of stress. There is a glottal catch before words writ-ten with an initial vowel, between vowel clusters, and after final vowels written under ~. Primary stress is usually on the second last syllable of the '"ord and is not marked.

    Mr. Melania Dupla, Cadunan, Mabini, Davao~ helped in checkine; the Mansaka sentences in this primer. Illustrations were done by Miss Rosemary Rodda of the Summer Institute of Line;,,;,·. tlos. The __ )aper was a gift of the United States Inforr:tation --~ er\ :I.e e c

    October, 1955 c. 350

  • kaisa na pyagaanadan

    tna 1 ' yang na

    yang anak a nak

    yang nati na ti

    yang 1t1k 1 tik

    yang anag a nag

    yang antik an tik

    yang atay a tay

    ga ga ni gag ani

    ga a nag gaanag

    ka ni n1 kan1n1

    k1 ki ta ktktta

    ga ka gat ~akagat

    a a tag aatag

    ya ka an yakaan

    1

  • lm yan1 yang atay.

    2. kan1n1 yang atay?

    3. yang atay nang nati ni ' ina.

    4. aatag ni ' ina yang atay sang anak.

    5. kayan kyaan nang kanaan anak

    yang atay.

    ~-------·

    kayan l yani n1 ka L~a yan l

    '

    kana an kyaan

    ka na an kya an -- -------------~--

    2

  • 1. yan1 yang ant1k.

    2. yakan1 yang anak n1 ina.

    3. wa nang anak 1k1taa yang ant1k.

    4. kyakagat nang ant1k yang anak.

    5. kayan k1n1ta

    naan yang ant1k.

    yakani

    ya ka n1

    r------------·--····------

    kyakagat

    kya ka gat

    kin ita

    ki n1 ta

    3

  • 1. yan1 yang nat1 nang kalabaw.

    2. kan1n1 yang nat1 nang kalabaw?

    3. aatag n1 ' ina yang nat1 sang

    anak naano

    4o wa nang anak 1k1taa yang nat!

    nang kalabawo

    5o wa n1 ina 1k1taa yang nat!

    nang kalabaw.

    ...-----------.

    naan

    \ I

    . na an 1 I ____________ --------·--- --·--

    [·-·----------·--·.----,

    ! 1k1taa :

    !

    ' i 1 k1 ta a • ________________________________ !

    4

  • lo ~atanak yang nat1 nang kalabaw

    nang anak n1 ina.

    2. yang nat! nang kalabaw agd1pag.

    3. kayan k1n1ta n1 ' ina yang nat!

    nang kalabaw agd1pag.

    4. kayan k1n1ta nang anak yang nat!

    nang kalabaw agd1pag.

    5. kayan k1n1ta nang nat1 nang kalabaw

    ' yang ina.

    yarnatanak agd1pag

    ya rna ta nak ag d1 pag

    5

  • 1. kayan k1n1ta nang nat! nang kalabaw

    yang anak n1 ina.

    2. 1t1g11n n1 \ ina ag11n yang taytayan.

    3. 1t1g11n nang anak ag11nn yang

    taytayan.

    4. 1t1g11n n1 1na ag11n yang tayta,an

    kay yang nat! ag~pag.

    5. 1t1g11n nang anak ag11n yang taytayan

    kay yang nat! agd1pag.

    1t1g11n

    1 t1 . g1 1n

    ag11n taytayan

    a g1 in tay ta yan

    6

  • 1. yaagi la ni ina yang taytayan.

    2. yaag i la nang .,anak n i ina yang

    taytayan.

    3. yakani yang nati sang

    4. - yaatag ni ina yapg nati sang

    anak naan.

    • .~

  • kadwa na pyagaanadan

    a 1 u -an: 1n

    ka k1 ku

    kay kug

    ~ ~ ga &! kut gan ~

    gang

    gat

    na n1

    nak

    nag

    nang

    sang

    ta t1 tag ttk tan

    tay ~

    "'.Va yan :{8., yang

    8

  • 1. ·nan1n1?

    2o yan1 yang kuku. --3 .. kan1n1 yang kuku?

    40 yaan kanak kukllo

    5o aku yang anak n1 1m3. o

    nan1n1

    na n1 n1

    ' kuku yaan

    ku ku ya an

    kanak aku

    ka nak a ku

    9

  • 1. 11na~ ' nan an~ nang kuku?

    2. ktktta· naan yang kanaan 1kug.

    3. 1t1g11n naan kagaten yang kanaan 1kug.

    4. wa naan akagata yang kanaan 1kug.

    5. wa aku 1k1taa nang kanak kukU.

    nanang 11nang

    na nang 1 1 nang

    r~·~ .. --------.

    1lrug akagata

    a ka ga L 1 kug 1 --- ---- ··---·---·- ·--·· --·-~ _______ __.-J ta 10

  • 1o nanaan? ----

    2. yakan1 yang kagang.

    3. wa nang kukU 1k1taa yang kagang.

    4. ktkita nang kagang yang ikug

    nang kuku.

    5. 1t1g11n nang kagang kagaten yang

    1kug ' nang kuku.

    nanaan Ragang

    na na an ka gang

    11

  • 1. kyakagat nang kagang yang 1kug nang

    ' kuku.

    2. k1k1ta nang kuku yang kagang.

    3. ' 1t1g11n nang kukU kagaten yang kagang kay kyakagat yang 1kug naan.

    4. kayan yagkutkut yang kagang.

    5. ' kayan yagtagu yang kagang.

    yagkutkut yagtagu

    kut kut yag yag ta ' gu

    12

  • 1. nanaan?

    2. yaan yang kutkut nang kagango

    3 0 yang kagang gakutkut d.1 saan 0

    4. kayan kyukutkutan nang kukU yang

    kagang.

    W kuku' a nang 1k1taa yang kagango

    kutkut kyukutkutan

    ~---k_u_t_ kyu kut ku 13

    tan

  • 10 l:, iki ta ku yang kutkut nang kagang.

    2o yagakutkut aku sang kagang.

    30 kikita ku yang kagang.

    4. yanagan ku yang kagang.

    5. yakaan aku sang kagang.

    l yanagan lya na gan -·------- --

    yakaan

    ya ka an '--------~.-~.,

    wada~

    14

  • katlu na pyagaanadan

    a 1 u

    kay in un

    kya ku

    gan kug

    gang kut

    gya kyu

    g1 gu

    tan tu

    yag ty~

    yan yug,

    15

  • 1. nanang iinang nang ina?

    la yang \ ina sang umay disaan.

    3. nanang 1inang nang anak ni ina?

    4. yaggan1 la yang. anak ni ina sang

    umay disaano

    5. gyagani nang \ ina aw nang anak

    yang umayo

    yaggani

    yag ga ni

    .. ,._ .................. ------.. ----,

    umay J1 u __ ---···_may __

    gyagan1

    gya ga n1 ....... --- .... ------

    16

  • agd1pago

    aun

    a l.ill '--------~---- ·-.

    1t1k asaan

    1 tik a sa an

    17

  • lo yang kanak 1t1k 7 wadao

    2~ yaanagan n1 ina yang 1t1k na

    tyutula"

    3o akaanen ku yang 1t1k na tyutula.

    4.. laung nang ·ina, "kaana yang 1t1k

    na tyutula .. "

    5" yakaan da nang anak yang 1 t1k

    na tyutulao

    tyutula

    tyu tu la

    akaanen kaana

    a ka a nen ka a na

    18

  • lo kyakaan ku yang kanak 1t1ko

    2o yakaan da ku yang 1yugo

    3o yakaan da naan yang 1yugo

    4o kyakaan ku yang 1yugo

    50 kyakaan naan yang i yug 0

    ~ kyakaan I i kya ka an L.-..... ---·-

    i

    19

    iyug

    yug

  • 1. yakaan da ku yang kanen.

    2o yakaan da n1 ina yang kaneno

    3 0 kyakaan ku yang kan en o

    4o kyakaan n1 ina yang kaneno

    50 .!S..Y.:aan da ku yang 1 t 1k 1 aw yang

    iyug 1 aw yang kanen.

    kanen kyaan

    ka nen kya an -------···---------.J.

    20

  • tneteggteng aw beke

    lo yang atay nang nati n1 ina. (2)

    2o wa nang antik akagata yang anako (3)

    30 aatag nang anak yang nat1 sang ina

    naano ( 4)

    40 yamatanak yang nat1 nanr; ka1abaw

    anak n1 ' (5) nang ina.

    5. kyakagat nang kuku yang kanaan ikug. (10)

    6. wa nang kagang aka~ata yang 1kug

    ' (12) nang kuku.

    7. wa ku 1kitaa yang kutkut nang kagang. ( ll

    8. yanagan ku yang kagang. (14)

    9. kyakaan ku yang kagango (14)

    1Qo yang kanak 1t1k, wada. (18)

    11o wa nang anak akaana yang it1k na

    tyutu1a. ( 1·9)

    12. kyaan da ku yang 1t1k, aw yang

    iyug, aw yang kanen. (20)

    wada.

    21

  • kaupat na pyagaanadan

    a 1 u

    kay in un

    kya ~

    gan ku

    gang kug

    ~ kut

    gya kyu

    la_g gi gu

    lan 11 lu

    ~ lug

    tak tu

    tan tyn

    yag yug

    yan

    22

  • 1. nanaan disaan?

    2. yang ulu nang anak ni · ina. -

    3. nanang 11nang naan?

    4. yang anak yatulug da.

    5. wala ni ' ina 1k1taa yang anak naan.

    ulu

    u lu

    yatulug wala

    r ya tu wa la

    ~·"'·-~··-··-, ... ·····-···j 23

  • ·1. \ kagayna yagatagu yang anak antak

    d1 kitaen nang ina naan.

    ' yagatagu yang anak asang 11kud

    nang kauy.

    3. kayan yagkulang yang anak n1 ina.

    4. yang anak n1 ina yatulug da.

    5. yakan1 yang ina nang anak.

    lkagayna I ! ka gay

    kauy

    ka uy

    na

    antak

    an tak

    ------------·

    yagkulang

    yag ku lang

    '--------------·--··-·~------ .. ·-··-----

    24

  • 1. yatulug pa yang anak naan.

    2. yang anak naan asang 11kud nang kauy.

    3. kikita n1 ina yang ulu nang anak

    naan.

    4. kikita naan yang ulu nang anak naan

    asang likud nang kauy.

    5g alag kikita ni ' \ ina yang kukuo

    ------·-- -----. likud a lag

    11 a lag

    25

  • 1 kuku' a ag yang asang likud nang kauyo

    a lag yagakulang ~ yang kukuo

    3o alag yatulug da yang kuku.

    4o yagakulang yang kuku asang 11kud

    nang anak n1 1nao

    5. alag pa yatulug disaan yang kuku~

    asang 11kud nang anak n1 ina.

    a sang disaan

    a sang d1 sa an -----

    26

  • 1. kagayna alag yang nat! nang

    kalabaw asang 11kud nang kauy.

    2. yagakulang disan yang nat1 nang

    kalabaw.

    3. kagayna yagakulang yang nat! asang

    likud nang kauy.

    4. alag yatulug ~ yang nat1 nang kalabaw.

    5. aduum yatulug ~ yang nat1 nang kalabaw.

    kalabaw dapa

    ka la baw da

    l-----··· .. ---··-···-~

    27

  • l. yatulug yang nat! nang kalabaw

    asang l1kud nang kauy.

    2., wala anak n1 "' 1k1taa nang tna

    nat! nang kalabaw.

    3·0 kaliku nilan a sang likud nang

    4. kaliku yagakulang a sang 11kud

    nang kauy.

    5. kaliku yatulug pa asang likud

    nang kauy.

    i ' kaliku

    \ n11an

    ' !

    ka 11 kU \ ·--·-·-··· -----····-····-- _I l nt lan -----·------------------~--

    ' ..

    wada.

    28

    yang

    .

    kauy.

  • ka11ma na pyagaanadan

    a 1 u

    kay tn un < ,_

    kya ung -gan uy

    gang ku

    gay kug

    gya kut

    la kyu

    lag gt gu

    lan lt lu

    lang 11n lug

    tak tu

    tan tyu

    yag yug

    yan

    29

  • 1. aduun aun ulan aw 11nt1.

    2. aduun yang anak wapa akatulug.

    3.- aduun yang kuku wapa akatulug.

    4 •. aduun yang nat1 nang kalabaw

    wapa -akatulug.

    5. aduun kaliku wapa akatulug.

    ulan 11ntl

    u lan lin tl

    30

  • I .' I I . I I ,

    1. kal1lru -wapa akatulug kay aun ulan aw lint~.

    2. yakan1 yang anak kay aun ulan_

    aw lint~.

    3. yakan1 \ yang kuku kay aun ulan

    aw lint~.

    4.

    5.

    wala akan1 yang nat1 nang kalabaw.

    ' ' aduun k1k1ta nang anak yang ina

    naano

    akatulug akan1

    a ka tu lug a ka n1

    31

  • ya

    laung nang anak sang ina naan,

    "yagatagu aku asang likud nang kauy.

    wala ku 1k1taa yang nat! nang kalabaw

    asang 11kud nang kauy. yagkulang da

    aw katulug da yang nat!."

    alag laung nang anak sang ina

    naan, "wala aku 1k1taa kay \ yagatagu

    aku. yagaiDllang aku kayan yatulug

    asang 11kud nang kauy."

    " yagatagu yagaiD11ang

    ga ta \ gu ~ya_. __ g_~--=ku.:.:...___......:l:.:a::;;:n~g--'

    32

  • alag laung nang anak; "yakan1

    aku aduun kay aun ulan aw 11ntlo"

    kayan laung n1 ina, "kaana aduun

    _yang kanen. alag kaana yang 1yug aw

    yang 1t1k na tyutula."

    aduun kyakaan nang anak yang

    kaneno alag kyakaan nang anak yang

    1t1k na tyutula aw yang 1yugo alag

    yakaan yang ina sang kanen aw sang

    iyug a1.JV sang 1 t 1k na tyl.lt,Jla 0

    ! --····1 i laung 1

    1_ 1~-- ---·----· .. ung~1 I I

    i a du un l ____________ .

    aduun

    33

  • kayan yakan1

    11kud nang anak.

    \ yang kuku asang

    laung nang anak sang kanaan

    kuku "kaana." ,

    alag yakaan yang \ kuku. yang

    kuku yakaan asang 11kud nang anak

    34

  • yang ~lkU yakaan sang kanen. alag

    yakaan yang kuk,J. sang 1 t1k na tyutula.

    kayan yatagan nang ' ina yang anak

    naan nang atay. alag yakaan yang anak

    naan sang atayo

    aduun laung nang anak "d1 '

    da aku,

    kay rnagakulang aku, yabiyag da aku. ''

    -.-----·~

    yatagan 1 atay

    ya ta gan a tay

    wadao

    35

  • APPENDIX

    Words, syllables, and phonemes as introduced in the second primer:

    lesson ~ phoneme syllable word meaninr;

    1 2 yani this yan kay an then kya kyaan has eaten

    kana an his,hers, him, her

    3 kani come naan he, she, his,

    hers 6 gi,in itigiin will try

    agi pass taytayan small bridge

    kay kay because 2 9 nanini What is this?

    uc ku kuku cat yaan he, she, him,

    her kanak my, mine, me aku I, me

    10 nanang What? plus article

    iinang do kug ikug tail

    11 nan a an What is that? gang kagang crab

    12 yag,kut yagkutkut has dug gu tagu hide

    13 kutkut hole,dig kyu,tan kyukutkutan dug

    14 ku I I my, mine gan yanagan seasoned

    food

  • lesson ~ phoneme syllable word meaning

    3 16 gya gyagani harvested 17 un aun there is 18 na ligature

    tyu,tu tyutula method of cooking

    19 yug iyug coconut 4 23 1 u,lu ulu head

    lug tulug sleep 24 gay kagayna a while ago

    tak antak so that uy kauy tree lang kulang lie down

    25 lag a lag also 28 li kalikU all

    lan nilan they, their theirs

    5 30 ulan rain lin lintl. lightning

    32 la~ung laung say

    Sight words intr~duced to make sentences idiomatic:

    akaanen aduun agdipar; asaan asang

    aw

    meaning

    will eat now across river there there, in plus article

    and, if

  • word -kagaten kalabaw kanen kit a en d~ d1 disaan likud ma.gakulang pa umay wala w-ap~

    yabi.yag

    yamat""nak

    '

    meaning

    to bite carabao dooked rice· to see

    ·already negative~ dislike over there baok will lie down still, yet unhusked rice negative not yet satisfied with

    food lost (accidentally)