MoravitaMagazine2010

3

Inhoudsopgave

Cover: Siglavy Allegra M, stud of Moravita, picture by Nikki de Kerf.

Special appreciation to our sponsors, volunteers, the Moravita team who have made this event possible. Your hard work, commitment, and expertise has made our time together very meaningful

and we hope you will be a part of our Baroque Event in 2011.- Ton & Aletta Duivenvoorden

4 Equilibres & Moravita

5 Celebrating the Art of Classical Dressage

7 Elite Andalusians

8 10 Ein Traumpferd...

11 Die Pferdetänzer von Bückeburg

14 Handelscentrum Soeting

15 The Moravita Experience

16 Hof Honesta

17 Akasha Rijkunst

18 Programma

19 Galavoorstelling Hofreitschule Bückeburg

20 Classical Breeding and Training Centre Moravita

23 Dag van het barokke paard

25 Spaans bloed

26 Belgium Baroque meets Moravita

27 Vervolg Spaans bloed

32 Enkele dekhengsten van Moravita

33 Dromen van...

34 Over hoeven en autobanden

Nikki de Kerf

Nikki de Kerf

3

EquiLibres & MoravitaKompetenz in Bewegung

Opleiding- en therapiecentrum voor Osteopathie en Fysiotherapie voor paarden

„Fysiotherapie en Osteopathie voor paarden gecombineerd met de klassieke rijkunst, het gezonde resultaat voor paard en ruiter“ - Esther Weber-Voigt

In januari 2010 besloot Esther Weber-Voigt het opleiding- en therapiecentrum EquiLibres op te richten. EquiLibres heeft als doelstelling toekomstige paardenfysiotherapeuten een professionele en verantwoordingsbewuste opleiding aan te bieden. In deze opleiding komen de volgende onderwerpen aan bod: anatomie, fysiologie, bewegingsleer, klassieke rijkunst, gedragsleer, blessures aan het bewegingsapparaat, hoefkunde, zadelkunde, tandheelkunde, afnemen van een anamnese en het maken van een onderzoek- en behandelplan. Deze vaardigheden worden in 12 weekenden in 1 jaar geleerd. De opleiding wordt met een intern examen afgesloten. Tijdens het laatste deel van de opleiding wordt er een scriptie geschreven onder begeleiding van een docent, dit om het zelfstandig werken te bevorderen. EquiLibres pleit voor het samenwerken in teamverband met andere therapeuten zoals dierenartsen, zadelmakers, hoefs-meden en anderen. Na de initiële opleiding blijven de studenten intensief begeleid. Er worden door het jaar heen vele bi-jscholingen en cursussen aangeboden.

Na zeer succesvolle jaren als therapeute en docente aan gerenom- meerde opleidingsinstituten in Duitsland, is EquiLibres ook in

dressuuracademie staat onder leiding van internationaal jurylid en Olympische Chef d’equipe Carlos M. Lopes. Hieruit is een samenwerking ontstaan en vanaf november 2010 zal de oplei- ding tot paardenfysiotherapeut dan ook in Portugal aangeboden worden.

Esther, Ton en Aletta kennen elkaar al meerdere jaren en werken vanuit dezelfde klassieke insteek. Vele gesprekken op de door hen gezamenlijk bezochte Europese beurzen leidden tot een goede band met groot wederzijds respect. Ook in Nederland besta-at er een grote vraag naar goed opgeleide mensen en dus naar een gedegen opleiding (waarbij niet de opleiding tot humaan fysiotherapeut verplicht is). Na gezamenlijk overleg tussen Esther van EquiLibres (Duitsland), Carlos Lopes (Portugal) en Ton en Aletta Duivenvoorden (Nederland) is er besloten om een samenwerking met elkaar aan te gaan. Drie landen, drie partijen, heel veel kennis, en een unieke opleiding creëren in onze ogen een fantastische opleiding. Vanaf mei 2011 zal dan ook Classical Breeding and Training Centre Moravita de EquiLibres opleiding tot paardenfysiotherapeut aanbieden. Ervaren, kundige docenten hebben op de prachtige accommodatie alle ruimte met vanzelfsprekend voldoende praktijkmo-gelijkheden en lesmateriaal.

Voor meer informatie kunt u ten alle tijden terecht op de website www.equilibres.de en uiteraard bij Ton en Aletta Duivenvoorden van Moravita www.moravita.com

4

Privé foto

4

Celebrating the Art of Classical Dressage

Baroque Event Moravita 2010, Coevorden, Holland.

Dear Friends, With great privilege we extend the hospitality of Moravita to like-minded people from around the world, who share our

tion on our past personal achievements in being true to the intent of the classical tradition. This event will also create an opportunity for all of us to celebrate the special bond we enjoy with our horses. May this be a time for sharing our

Sincerely,Ton and Aletta Duivenvoorden

ColofonMoravita Magazine is een speciale uitgave van Moravita Classical Breeding and Trainingcentre t.b.v. het Baroque Event 2010. Verschijnt 1 maal per jaar, alleen in de losse verkoop

Oplage: 500 st. Hoofdredacteur: Aletta DuivenvoordenPrijs €5,- Lay-out: Nadia NietRedactieadres: Moravita Classical Breeding and Trainingcentre Drukker: Van Liere Media, Emmen Europaweg 38 Informatie advertenties: 7742 PR Coevorden, Holland Aletta DuivenvoordenEmail: info@moravita.com tel. 0031(0)612498972

5

Dhr. NijssenNikki de Kerf

5

Moravita werkt samen met Ninon Schutte van

Zadelatelier aan een Moravita-zadel voor de

klassieke (wedstrijd)ruiter.

66

Elite Andalusians“Elite Andalusians” was founded at the end of 2008. Originally it was designated for the sale of a small selected number of Spanish horses. The company is now directed to anyone with a love or interest in the Pure bred Spanish horse and Classical riding. It enables many to experience a very important part of Spanish history still surviving strongly in southern Spain. The main aspect is the promotion of this versatile breed. Its bloodlines dating back hundreds of years and lines which have enabled other important breeds of horse to evolve from Worldwide.

Originally based in Seville, “Elite Andalusians” is moving to Jerez de la Frontera as a permanent base. The heart of the horse world in Spain itself.

blood of all Andalusian people. In Jerez, Elite Andalusians offers a stud farm with bloodlines from established lines, lessons on skilled horses trained for Classical dressage and connections to the ancient World of PRE horses for those looking to buy a horse for life.

Elite Andalusian’s is run by Sarah-Jane Clarke dedicated to promoting this very special breed and her gentle but effective style of riding is one in which all riders can adapt to and use in what every discipline they are involved in with their own horses. After starting riding at a young age and having the

abroad, Sarah-Jane’s methods of teaching and training have been self-taught from many years of working with horses and riders at all levels and from all walks of life. All lessons are adapted to the individual and their aspirations. The lessons hugely focus on training the horse correctly for the stage in which the horse is at or able. Subtle and effective riding equals longevity to the horse.

Along with teaching abroad in many countries “Elite An-dalusians” work alongside renowned local studs and riders both for the promotion of the breed and Classical riding itself. After many years of studying the bloodlines of the Purebred Spanish horse “Elite Andalusians will only sell horses that are correct for the breed and within type and

Andalusia.

Sarah-Jane’s love for Andalusian life and its traditions will give all visitors an insight to how important this

ebration which all visitors will be made part of giving a life time memory.

77

Equifirst Tekst en foto’s: Monique Wenmeekers, EquiFirst® paardenvoeders

Vele eeuwen terug voedde het paard zich uitsluitend met grassen en wilde planten, welke groeiden over de uitgestrekte steppes waar paarden onbeperkt konden rondlopen. De gedomesticeerde paarden van tegenwoordig, welke topprestaties moeten leveren, worden voorzien van een door de mens voorgeschoteld, energierijk dieet. Dit dieet bestaat uit een mix van

paarden zich zo goed voelen en hun vacht zo begint te glanzen met de inname van een gezonde hoeveelheid voorjaargras of

Paarden aten vroeger bijna enkel granen van het land van de boer. Commerciële voeders van nu bevatten nog altijd dezelfde energierijke onbewerkte en bewerkte granen. Het aandeel van deze granen in deze krachtvoeders is echter afgenomen en heeft plaats gemaakt voor meer vezels en vetten in de formule: krachtvoeders kunnen tegenwoordig standaard gemakkelijk vetpercentages hebben van minimaal 6 procent tegenover de oude gebruikelijke standaard van 3 procent. Vele onder-zoeken hebben namelijk al bewezen dat het lichaam van een paard veel meer in balans is op vezel- en vetrijke rantsoenen dan op suiker-rijke rantsoenen. Prestaties van paarden worden bijgevolg veel beter… en dat blijft niet onbemerkt. Vetten geven ook twee à drie maal meer energie en meer uit-houdingsvermogen aan sportpaarden dan de explo-sieve energie uit zetmeel en suikers. Daar komt nog bij, dat vetten een veel veiligere energiebron zijn voor paard. Het paard kan namelijk heel goed en veel beter vetten verteren dan suikers. Dit in tegenstelling met de mens. Na al menig onderzoek op gebied van soorten vetten en bijhorende vetzuurpatronen is gebleken dat de bron van vet een zeer grote invloed kan hebben op de metabole activiteiten van het paard. De mogelijke obesitas bij overvloedig gebruik van vetten uiteraard buiten beschouwing gelaten. Er is een groot verschil in de aard van bijdrage op de algemene gezondheid van het paard binnen de verschillende soorten oliën en vetsupplementen.

Verschillende soorten vettenVetten bestaan uit lange ketens vetzuren. Één vetzuurketen is opgebouwd uit koolstofatomen (C-atomen) die met elkaar verbonden zijn door een ‘enkele’ of ‘dubbele’ chemische verbinding. Deze binding bepaalt of een vet respectievelijke ‘verza-digd’ of ‘onverzadigd’ is. Verzadigde vetten zijn hoofdzakelijk afkomstig van dierlijke weefsels of melkprodukten. Onver-zadigde vetten zijn hoofdzakelijk afkomstig uit plantenrijk. Deze laatste kunnen weer opgedeeld worden in ‘enkelvoudige’ of ‘meervoudige’ onverzadigde vetzuren. Hoe meer dubbele bindingen, hoe gevoeliger voor oxidatie, welke de werking van de vetzuren vermindert. Een omega-vetzurencomplex moet daarom voorzien worden van extra antioxidanten, meer

functie als antioxidant in het lichaam van het paard.

88

Een lichaam zoekt altijd naar zijn balans tussen de twee families van onverzadigde vetzuren: de essentiële omega-3-vet-zuren (Alfa-linoleenzuur, C18:3) en omega-6-vetzuren (LA (linolzuur, C18:2).

Ruwvoeders bevatten ondanks hun lage gehalte aan ruw vet (2-3%) veel omega-3-vetzuren: tussen de 12-35% van het totale vetgehalte. De ruwe vetten van granen bestaan voor minimaal 50% uit omega-6-vetzuren en bevatten zeer weinig omega-3-vetzuren. Er zijn tegenwoordige als maar meer vetrijke supplementen op de markt gekomen. De vetten die hier-voor gebruikt worden, zijn vaak goedkope en omega-6-vetzuurrijke oliën, zoals maïs-, soja- en zonnebloemolie. Deze overmaat aan omega-6-vetzuren, gekoppeld aan een tekort aan omega-3-vetzuren, zorgt ervoor dat er op verschillende lichaamsniveaus veel vaker ontstekingen ontstaan en lichaamsfuncties verstoord worden. Er kan dus gezegd worden dat omega-3-vetzuren de ‘positieve’ vetzuren zijn en omega-6-vetzuren de ‘negatieve’. Beiden zijn echter ‘essentieel’ en moeten dus door het paard worden opgenomen, maar uiteraard in de juiste verhouding. Net zoals bij de mens. De bijgevoegde tabel geeft de grote verschillen aan tussen de vetzuurpatronen van de verschillende oliën. Lijnzaad leunt qua vetzuurpatroon het dichts aan bij weidegras.

De optimale verhouding tussen de omega-3- en omega-6-vetzuren voor paarden zou volgens de meest recente onderzoeken liggen tussen respectievelijk 2 tot 4:1.

Onbehandeld lijnzaad of afgeleide produkten zoals lijnzaadolie of lijnzaadschilfers zijn voor paarden een welkome oploss-ing, maar hebben een paar kleine onvolmaaktheden:

Een produkt dat al deze goede eigenschappen van lijnzaad wel bezit is Linamix® van EquiFirst® paardenvoeders. Het is een geëxtrudeerde brok op basis van lijnzaad, waarin blauwzuur deels is geneutraliseerd, de olie

bevat. De toegevoegde chicoreivezels (bron van inuline), welke rijk zijn aanFOS (fructooligosacchariden), hebben een probiotische werking hebben en

vitamine E/organisch selenium, ondersteunt Linamix® het spierstelsel en paarden die gevoelig zijn voor overbelasting van de spieren.

Kortom: Zoals de ‘oude wijsheid’ ons al geleerd had, doen lijnzaad en voorjaarsgras het paard blinken in hun vacht. Wetenschappelijk wordt dit verklaard door de ontrafeling van het vetzuurpatroon met daarin een hoge dosis omega-3 onverzadigde vetzuren in lijnzaad en voorjaarsgras.

99

Liebe Reiterinnen und Reiter, liebe Gäste dieses Turnieres –Sie haben sich sicher auf ein schönes Wochenende mit guter Dressur gefreut, und überlegen beim Anblick der Fotos „ ent-

Linie ein Dressurpferd. Aber es ist eben ein Lusitano dem schnell langweilig wird und der beschäftigt werden will, weil er im Kopf meistens viel schneller ist, als ich.

Champion of Champions in Deutschland.Wir sind zusammen im Springen platziert, haben viele Platzierungen und Siege im 1-spännigen Fahren und sind erfol-greich bis Klasse S im Dressursport. Das diese „Vielseitigkeit“ meines Pferdes auch mal nachteilig sein kann, zeigte ein Turnierwochenende Ende August.Die Prüfungen wurden auf einem gesandeten Wiesenboden geritten, der durch mehrere Regengüsse teilweise unter Wasser stand.Nun sollte der Hengst in der Diagonale „starken Trab“ zeigen. Die gerade Linie zwischen A und C bestand jedoch aus einem Wassergraben.

Der Trab funktionierte immer nur bis X und dann sprang mein Dressurpferd elegant über seinen Graben – wie man das als Springpferd eben so macht. Die Zuschauer fanden es toll, die Richter weniger. Nachdem der „Rest“ der Prüfung wohl ganz ordentlich war, reichte es am Ende doch zum 2. Platz. Ein wundervolles Wochenende mit vielen schönen Ritten

Herzliche Grüße Patrizia

Ein Traumpferd…

v o o r p a a r d e n

mr Marieke A.J. Jansen | advocaat en mediator

Bruins & partners advocaten

Weteringschans 130-1, 1017 XV AmsterdamT 020 4287306, F 020 4895527, E jansen@bruinsadvocaten.nl

www.advocaatvoorpaarden.nl

1010

Die Pferdetänzer von Bückeburg

ihrer Blütezeit erlebt die „Kunst sich zu Pferde zu tummeln“ eine Renaissance. An Deutschlands einziger Hofreitschule

Marstall. Erregtes Wiehern schallt über das fürstliche Areal. 18 Hengste warten in schlafzimmergroßen Luxus-Boxen auf ihren Auftritt. Nicht irgendwelche Hengste: Es sind die Stars der Hofreitschule – feurige Berber und Andalusier, mutige Lusitanos und edle Lipizzaner, königliche Knabstrupper und majestätische Frederiksborger.

In einer Stunde beginnt die Vorstellung, da muss jeder Handgriff sitzen. Flinke Hände striegeln fürstliche Pferde, polieren Sättel blank, befreien Trensen und Zügel von letzten Staubkörnern. Erste Oberbereiterin Christin Krischke hat sich einen rüschenbesetzten Reiterrock aus goldfarbenem Samt übergeworfen. In Stulpenstiefeln auf einem Tritt balancierend, takelt sie einen Rappschimmel auf. Noch ein paar Strähnen, dann hat sich die Mähne ihres Prinzen in einen französischen Zopf verwandelt. Der Prachtbursche schnaubt. Majestätisch wölbt er seinen Hals: Raisulih el Hadi, 14 Jahre alt, Welt-Champion der Berber-Hengste. „Es gibt nichts, was dieses Pferd nicht kann, außer Stricken und Steno.“

Bückeburg, eine kleine Fürstenmetropole am Nordfuß des Weserberglands: 20 000 Einwohner, viel Fachwerk und Neogo-tisches, wenig Lärm, viele Touristen, ein alles beherrschendes Schloss-Ensemble. Hier, am Stammsitz der Fürsten zu Schaumburg-Lippe, hat sich ein einzigartiges Reitertrüppchen niedergelassen.

Kollektion, die jährlich Zehntausende Besucher verzaubert. Die berühmten Reit-Akademien von Wien, Jerez de la Fron-tera (Spanien) und Queluz (Portugal) leisten sich jeweils nur eine Rasse.

Heute wächst die Nachfrage nach Pferderassen, die für diese Hohe Schule geeignet sind. Spanische und portugiesische Pferdetrainer geben Gastseminare in deutschen Reitställen.

streuen und ausmisten, Futter geben, die vergoldeten Kronen der blauen Marstall-Säulen putzen. Danach wird trainiert.

Andalusier-Hengst Canastero dahin. Stolz und selbstbewusst tanzt der Rappschimmel zwischen den Beinen des Reiters, als seien es die königlichen Schenkel des Sonnenkönigs persönlich.

Niels Stappenbeck

1111

barockes Reiterbildnis von Rembrandt und Valezquez. Es ist die Zeit der Reifröcke und Puderperücken. Schusswaffen haben die Schlachtrösser verdrängt, Reitgerten die Waffen. Königliche Reitlehrer genießen höheres Ansehen als Hofka-

zieht sich auf Kommandoposten am Rande der Schlachtfelder zurück. Durchlaucht brilliert zu Pferde, repräsentiert und imponiert. Auf der Jagd, bei Paraden, in der Manege.

gen, aber auch aus Prestigegründen: Macht und Ansehen stiegen mit der Zahl der Rösser. Mehr als 5000 Hengste tanz-ten vor 300 Jahren am Hof des Sonnenkönigs Ludwig XIV. in Versailles. In der „Manège royale“ sprangen nur Hengste

Lebensfreude ausstrahlten. Kein Herrscher, der etwas auf sich hielt, mochte auf die stolzen Andalusier und Berber, Lipiz-zaner und Fredriksborger verzichten.

Bis zu 250 iberische Zuchthengste gaben am Bückeburger Hof für die Reitkunst alles. Wo heute bei barocker Musik jährlich Zehntausende Besucher dem Zauber des Pferdeballetts erliegen, mischten in der Epoche der hüpfenden Fürsten Edelrösser ihre Gene für die herrschaftlichen Manegen Europas. Besonders Hengste mit ausgefallenen Farbschlägen entzückten die Herzen der barocken Herrscher: Getupfte und Ges-checkte, Getigerte, Goldene und Perlfarbene. Sie verkörperten Lebenslust, sie strahlten Pomp aus. Als Juwele galten die seltenen „Weißgeborenen“. Keine Rasse war kostbarer, kein Stamm begehrter. In der Mantel- und Degen-Zeit wäre der Bückeburger Weißgeborene Pares mit 500 Kilo Dukaten-Gold aufgewogen worden. Er hätte wom-öglich Kaiser und Königinnen zu Krönungen getragen und im Achtspänner-Verband die goldenen Karossen der Zaren gezogen.

Pares, wie Pippi Langstrumpfs „Kleiner Onkel“ auch ein Knabstrupper-Hengst, scheint um sein blaues Blut zu wissen. So edel, so dynamisch und mühelos setzt das schneeweiße Kraftpaketim Renaissance-Reithaus zur Kapriole an. Die spektakulärste aller Lektionen ist

Aus dem Stand heraus springt das Pferd in die Luft. Am höchsten Punkt keilt es blitzschnellnach hinten aus – so befreiten sich in frühzeitlichen Schlachten Ross und Reiter

„Pares ist unser Jahrhundertspringer“, sagt Christin Krischke. Bevor die Pferdetänzer ihre ersten Beifallstürme ernten können, wartet auf sie eine achtjährige Ausbildung. Die Talente seiner Prinzen entdeckt Hofreitmeister Wolfgang Krischke beim Spielen und Toben auf der fürstlichen Kop-

Trab mit einer verlängerten Schwebephase, die Piaffe ist der Trab auf der Stelle. Liebt der Hengst den Galopp, kann er sogar die Schulen über der Erde erreichen – und Kapriolen ausstreichen. Bis zu 60 Kommandos verstehen die vierbeinigen Stars von Bückeburg, wenn sie mit etwa 12 bis 14 Jahren zu Professo-ren auf vier Hufen aufgestiegen sind.

Niels Stappenbeck

1212

Christin Krischke schürzt ihre Lippen zu zarten Schmat-zlauten. Schon tänzelt ihr Andalusier Canastero schräg durch den Reitpalast. Tochter und Oberbereiterin Diana Krischke schnalzt mit der Zunge – umgehend hebt der weiße Geneten-Hengst Bonmot du Roi die Vorderbeine wie im Storchengang. Im Spanischen Schritt trägt er seine Reiterin über die Reitbahn.

Hofreitmeister der französischen Könige, der Dresdner Kurfürsten und der Herzoge von Braunschweig revolutio-nierten die Pferdehaltung. Die Lichtgestalten der Hohen Schule waren die ersten, die sich von den martialischen Aus-bildungsmethoden lossagten. Dem Manegenchef des Son-nenkönigs, Antoine de Pluvinel, war jede Gewaltanwendung zuwider: „Mit der Anmut der Pferde verhält es sich wie mit dem Duft der Blüten: Einmal geknickt, kehren beide nie zurück.“ Die Hofreiter von Schaumburg-Lippe eifern ihren legendären Vorbildern nach: Eleganz und Anmut statt Me-daillen und Rekorde, viel Lob, kein Kadavergehorsam. Die Reitkünstler verstehen sich als Anwälte der Pferde: „Wir versuchen, den Menschen, die hierher kommen, klarzum-achen, dass es noch etwas anderes gibt als sportlichen Drill und militärische Wurzeln.“ Stets gilt es, den Rössern zu schmeicheln: „In der Kunst darf man nichts erzwingen. Der Reiter ist nur dann ein guter Reiter, wenn er nicht mehr stört.“

Alexander Fürst zu Schaumburg Lippe, ein Fan vieler PS und kein Reiter, ist stolz auf die Wiederbelebung der alten Familien-Tradition: „Hier ist ein einzigartiges Gesamtkunstwerk barocker Kulturgeschichte entstanden. Die wenigen Hofreitschulen im Ausland werden staatlich gefördert. Nur hier geschieht das auf ganz private Initiative.“

sich die Zahl der Besucher versiebenfacht – von anfangs 8000 auf angepeilte 60 000 dieses Jahr. Im Galopp durchmisst eine ständige Ausstellung im Pferdemuseum die Geschichte des barocken Reitens. Bis in die neunziger Jahre stand es um rein gezogene Berberhengste wie Bückeburgs Welt-Champion Raisulih schlecht. Nur noch 20 dieser nordafrikanischen Rassepferde trabten über deutsche Weiden. Die Krischkes importierten die fürst-lichen Pferde nach Deutschland und gründeten einen eigenen Zuchtverband. Mittlerweile stehen wieder 300 Berber in deutschen Ställen. Ende der Vorstellung. Raisulih el Hadi schüttelt seine Mähne. Mit erhobenem Haupt badet der Prachthengst im Ap-

Niels Stappenbeck

1313

Handelscentrum SoetingAl sinds jaren is Handelscentrum Soeting Joure werkzaam op het gebied van bouw en tuinmaterialen. Zij handelen in de materialen, maar ook maken zij de mooiste dingen op maat en naar wens van de klant. Het is een bedrijf met tien medewerkers, en door relatief klein te blijven kunnen zij met alle ervaring, kennis en know-how een passend plan maken

komt het voor dat Soeting gebruikte staalcontructies en hallen opkoopt, demonteert, verhandelt, aanpast, maakt en weer compleet neerzet. Door de veelzijdigheid van het bedrijf is Soeting in staat een sleutelklaar object ook voor u neer te

en het verantwoord aanpassen van constructies naar de gewenste afmetingen is uw wens, geheel tegen relatief betaalbare prijzen te realiseren. Hierin is Soeting een zeer betrouwbare en deskundige partner. Ook op het gebied van tuinhuisjes, garages, en houtbouw is Soeting zeer uitgebreid en veelzijdig, Bezoek eens onze website www.soeting.nl waar u ook alle materialen online kunt bestellen. Met vriendelijke groet, G. SoetingHandelscentrum Soeting JoureGeert-knolweg 568501 ZN Joure

1414

By Judy E. Smith

Being at Moravita Classical Breeding and Training Center offers an extraordinary opportunity, as an American, to expe-rience classical dressage. Dressage has a rich European history, with many long standing traditions and practices which drastically differ from other equine riding disciplines. Classical dressage is realized at Moravita by seeing philosophy and theory in action and interacting with rare and special horse breeds.

Experiencing Classical Philosophy and Theory in ActionAt Moravita, a person can gain a strong sense of the artistic value of dressage through seeing classical principles in mo-

The dance between the horse and rider in dressage is certainly a beautiful creative activity to behold. Likewise, the har-mony, balance, and discipline required to produce such movement is very thought-provoking. In this setting, a person can

Movavita houses a nice library of classical literature from the great equine masters which provides students with a wonderful resource for understanding theory and for increasing their knowledge of classical horsemanship. In addition, a person visiting here can expect to enjoy interesting conversations on the philosophy and theory of dressage and work through a personalized educational program suited to his or her interest. Furthermore, ground work, lunging, and working in hand lessons illustrate the relevance of classical principles through both demonstration and practice of these skills. All of these learning experiences provide for a rich appreciation for the art of classical dressage.

Experiencing Rare and Special Classical Horse BreedsWhile at Moravita, a person has the opportunity to interact with a wide variety of Baroque horses. A “Baroque horse” is a term used to describe the type of horse which was preferred for classical riding in the 17th century. These horses include

and are characterized by powerful hindquarters and muscular, arched necks with thick manes. Baroque horses are well-suited for the haute ecole or “high school” movements of dressage and include the modern breeds of Andalusian, Lipizzaner, Frederiksborger, Lusitano, among others. At Moravita, a person can expect to enjoy nearly all of the different Baroque breeds at various ages and stages of training.

The Baroque horses at Moravita clearly illustrate the beauty of classical dressage. First of all, daily interaction with mares, foals, and stallions helps a person develop a comprehensive understanding of each unique breed both in conforma-

animals in action, during training sessions, illustrates how hundreds of years of consistent breeding for correct movement

Here at Moravita, dressage can once again be enjoyed as an art, not just a type of riding, for the modern person. A stay here provides for a wonderful chance to step back in time and experience how Moravita is endeavoring to preserve the art of horsemanship through the breeding of Baroque horses and teaching classical philosophy and theory.

The Moravita Experience

1515

König Frederik II befahl dem Königlichen Gestüt in Frederiks-borg (Danmark) die Zucht eines besonderen Pferdes. Es sollte elegant aber robust, sowohl als Reitpferd und als Kutschpferd geeignet sein. Eine großartige Pferderasse ist geboren und damit einige Jahrhundert später auch unsere Liebe für dieses Pferd.

Bei den Frederiksborgern handelt es sich um eine sehr intelligente, lernwillige und lebhafte Rasse. Sie haben ein gutes Temperament, welche nicht al zu schwer zu zügeln ist. Sie haben energische und raumgreifende Grundgangarten. Frederiksborger sind elegante Reit- und Dressurpferde, die auch gut Kutsche fahren können. Deswegen ist der Frederiksborger ein sehr geeignetes Pferd für die ganze Familie und sind wir auf Grund unseren Erfahrung davon überzeugt, das wir diese Rasse weiterempfehlen müssen. Wir möchten gerne ein Pferd züchten womit die ganze Familie spaß haben kann. Dressur, Springen, Kutsche, Turnier und Freizeit,

Möchten Sie unsere Freude teilen und diese einzigartige Rasse

Art heißen wir jeden willkommen.

Hof Honesta, Paul und Petra de WitNordallee 649777 Groß Berßen (Niedersachsen).0049 (0) 5965-949313www.hofhonesta.com

Hof HonestaHof Honesta: Spaß mit ihrem Pferd.

16

Petra de Wit

16

Een prikkelende titel, het belooft nogal wat. Is dit boek een aanklacht tegen de gevestigde orde of een werkelijk pleidooi voor een meer paardwaardige sport en geeft het

Anne Muller (auteur) en Renée Meijerink (vormgeving) maakten samen al eerder ’Akasha Rijkunst, wat beweegt

beschrijft op een heel persoonlijke wijze de loop van de gebeurtenissen sinds het uitkomen van het eerste boek, maar ook de inzichten die steeds aanleiding gaven tot het uitgeven van diverse publicaties en artikelen. In chronolo-gische volgorde (van 2004 tot in 2010) kijken we door de ogen van een bevlogen instructrice naar gebeurtenissen en voorvallen in een paardenwereld waarin niets meer zeker is. Klassieke richtlijnen maar ook nieuwerwetse bevind-ingen en biomechanische wetten liggen aan dit hippisch pleidooi ten grondslag. ‘Akasha Rijkunst, wat beweegt de ruiter’, ging vooral over de basisruiter en wat (er aan) hem of haar beweegt. Lichamelijke maar ook emotionele factoren spelen hand in hand een rol. De ruiter die er voor openstaat leert in de letterlijke zin meer betekenisvol te zijn voor zijn paard. Aan het basisidee ‘werken met universele richtlijnen’ is niets veranderd. Het blijft: loodrecht en waterpas, maar we komen steeds verder…

Akasha Rijkunst

‘Duurzame Dressuur’ gaat binnen dit kader veel dieper in op de fysieke interactie van de combinatie, de samenwerking. Het beschrijft oorzaak, gevolg en mogelijke oplossingen vooral met het oog op de gezonde (wedstrijd)sport, ook op het ho-gere niveau. We gaan ‘tot op het bot’ en ‘skyhigh’, het boek is vooral bedoeld voor ruiters die meer en beter willen weten. Langzaam maar zeker zien we het bewustzijn in de paardenwereld groeien. Technische vragen, normen en waarden maar ook heel menselijke gevoelens passeren de revue. Op zeer eigen en openhartige wijze verhaalt de auteur over levens-lessen en gebeurtenissen die hebben geleid tot afwegingen, uitspraken en keuzes. Ethische vraagstukken komen aan bod,

inzicht en het creatief omgaan met de laatste stand van zaken in de wetenschap leiden tot een praktisch plan van aan-

Duurzame Dressuur is de theoretische onderbouwing van de praktische ideeën die we aandragen. Het pleit uiteindelijk voor (slechts) een aanvulling op het huidige hippisch onderwijs. Het pleit voor een meer planmatige en gefaseerde aanpak in de basis. Zodat we eerst de ruiters en dan pas de paarden op de proef stellen. Zodat de paarden langer gezond blijven en zodat ook onze kindskinderen oog in oog kunnen staan met dit prachtige dier. Mijn paard, mijn leraar... mijn vriend.

www.akasha-rijkunst.nl

ISBN 978-90-814637-2-0

Duurzame Dressuur, pleidooi van een instructeur -Anne Muller

1717

Vrijdag KNHS Sponsor: Impex en demooistemeubelen.nl Eremetaal en linten sponsor: B dressuur: Con Todo Mi CorazonL1 dressuur Fuite Veevoeders

Ontvangst “meet en greet” aanvang 19.30 uurWij nodigen alle liefhebbers, bezoekers, deelnemers, stand-houders en natuurlijk ook onze sponsoren en vrijwilligers uit voor een gezellige, informele start van het Baroque Event Moravita.

Zaterdag KNHS Hoofdsponsor: EquiFirst paardenvoeders Eremetaal en linten sponsor: B starters/B dressuur: Akasha L1/L2 dressuur: Love&Grace - Peter Wiegman M1/M2 dressuur: Paard&Spul Z1/Z2 dressuur: Heijmans administratiekantoor

Zaterdag kür Hoofdsponsor: Kiela Ruitersport Emmen Eremetaal en linten sponsor: K1 kür: Terra Salva K2 kür: Specsavers Hardenberg K3 kür: Clairmont Stables K4 kür: Mr. Marieke A.J.Jansen advocaat en mediator

Zondag KNHSHoofdsponsor: EquiFirst paardenvoeders Eremetaal en linten sponsor: B starters/B dressuur: Akasha L1/L2 dressuur: Praktijk de Kapschuur, Suzan Hordijk M1/M2 dressuur: Manege de Ripse Ruiters Z1/Z2 dressuur: Heijmans administratiekantoor

Zondag kür Hoofdsponsor: Kiela Ruitersport Emmen Eremetaal en linten sponsor: K1 kür: Shetan Fashion K2 kür: EquiLibres Duitsland K3 kür: Casa Lusitana K4 kür: Mr. Marieke A.J.Jansen advocaat en mediator

Programma

Beste combinatie KNHS zaterdag en zondagExcursie naar de EquiFirst fabriek in België met uitgebreide rondleiding en voederadvies

Stimuleringsprijs voor de meest harmonieuze, klassiek geschoolde combinatie wordt beschikbaar gesteld door Kiela ruitersport, fantastisch paar De Niro rijlaarzen Hoogste score zaterdag en zondag in de kür op muziekVier daagse training bij Sarah Jane Clarke van Elite Andalusians

RoFlexs Mobiele Paddocks: dagprijs zaterdag en zondag van de KNHS wedstrijdenEen extra jurylid zal plaatsnemen en de ruiters en amazones beoordelen op houding en zit. Zowel voor de ruiter als het paard is het van enorm groot belang dat de ruiter correct zit en ook correct inwerkt. Meer over het hoe en wat van een goede zit en heel veel meer over duurzame dressuur kunt u vinden in het nieuwste boek van Anne Muller; Duurzame dressuur... pleidooi van een instructeur. Dit boek zal ook tijdens het Baroque Event te verkrijgen zijn en is een must voor elke ruiter.

18

Nikki de Kerf

18

s

d Service is our driving force

Voor al u paardentransporten naar iedere gewenste bestemming T +31 (0) 36 - 522 61 21 F +31 (0) 36 - 522 09 93 info@paardentransporten.nl

Horse Service

Zaterdagavond, aanvang 19.30 uurHoofdsponsor BSS Paardentransporten

Een van de laatst overgebleven hoge hofrijscholen in Europa is die van Bückeburg in Duitsland. Vaak denkt men direct aan de Spaanse rijschool te Wenen, maar ook Jerez de la Frontera en Lissabon kennen hun hofrijscholen. In Bückeburg worden bijna dagelijks voorstellingen gegeven aan geïnteresseerden die werkelijk overal vandaan komen.

Familie Krischke, die beheerder is van het erfgoed Bückeburg zal op Moravita met tien hengsten

barokke rassen werken. Zij streven ernaar om alle in leven zijnde barokke rassen in hun Slot te huisvesten en te trainen. Schitterende paarden, adembenemende kostuums en natuurlijk prachtige muziek maken dit een avond om niet snel te vergeten.

Galavoorstelling

1919

Moravita Classical Breeding & Training Centre

Een zeldzame aanblik; Koninklijke Lipizzaners en majestueuze Frederiksborgers die gezamenlijk over de weiden galop-peren. Bij Moravita in Drenthe heeft men de gelegenheid de mooiste Lipizzaners uit het noorden van Europa tijdens het spelen met hun veulens te bekijken. Bij de aanblik van de trotse Frederiksborgers kan men zich deze paarden tijdens de veldslagen en oorlogen in de 18de eeuw onder hun ridders en koningen zo voorstellen. De keuze voor deze paarden is geen

ste zorg en aandacht. De liefde en passie voor de oorspronkelijke, barokke paarden ziet men terug in de prachtige paarden die op Moravita, Classical breeding and Training Centre, te zien zijn.

Moravita staat voor kwaliteitspaarden, goede bloed-lijnen en uiteraard een eerste klas accommodatie. De klassieke trainingsstal staat voor de klassieke opleiding van ruiter en paard waarbij het paard zich zowel fysiek als mentaal optimaal kan ontwikkelen. Kennis, rust en wederzijds begrip zorgen voor een bewustere begeleiding van de ruiter en zijn paard, zowel in de omgang als tijdens de training. Deze begeleiding geldt uiteraard voor alle rassen, vele disciplines (springen, dressuur, eventing etc) en een ieder, op welk niveau dan ook, die zich verder wil ontwikkelen.

Classical Breeding & Training Centre Moravita: Gezamenlijk creëren zij een perfect paar. Fokkerij, opfok en training van fantastische paarden die zich in hun opleiding tot zelfbewuste paarden kunnen ontwikkelen en met plezier en vertrouwen met de mens samenwerken. Ton en Aletta Duivenvoorden, eigenaren van Moravita, uiten hun liefde en passie voor de paarden ook in de inrichting van hun prachtige accommodatie.

De standaard ligt bij Moravita hoog en de resultaten zijn dan ook van dien aard. Reeds vele gepassioneerde mensen uit binnen- en buitenland hebben de weg naar Moravita weten te vinden. Hier, in een omgeving die rust, ruimte en respect ademt, kan men zich in vele facetten verder ontwikkelen. De door Moravita op geleide stablemanagers vinden hun weg over de hele wereld en worden geroemd om hun kennis, professionaliteit maar vooral hun inzicht in en liefde voor het paard. Ook voor kortere stages zijn er op Moravita vele mogelijkheden. De vaste medewerkers vormen samen met het gezin Duivenvoorden een hecht team waarin een ieder zich welkom voelt.

Dit gevoel vanuit rust zich te kunnen ontwikkelen ziet men ook terug bij het werken met de vele trainingspaarden die op Moravita hun box hebben. Klanten uit binnen- en buitenland brengen vol vertrouwen hun edele viervoeter naar dit bedrijf dat in zijn oorsprong vindt in het principe van de Klassieke rijkunst. Balans, kracht, concentratie en souplesse zijn de sleutelwoorden van het trainingssysteem. Ook hier valt weer het grote respect op waarmee paard en trainer met elkaar werken.

20

Nikki de Kerf

Nikki de Kerf

20

Door de fokkerij en de vele contacten in binnen- en buitenland zijn er bij Moravita regelmatig paarden te koop. Van veulen tot volwassen, groen en hoger opgeleid en uiteraard vele verschillende rassen. Belan-grijk om hierbij te weten is dat Ton en Aletta uitgaan van een echte match. De juiste begeleiding en kennis bij de aanschaf van een paard is van essentieel belang. Dankzij hun unieke aanpak hebben al vele klanten over de wereld vol vertrouwen hun paard bij Moravita gevon-den.

De kennis en passie van Ton en Aletta Duivenvoorden maken Moravita tot dat wat het nu is. Een bloeiend bedrijf dat wereldwijd werkt. Dankzij clinics, trainingen en de verkoop van kwaliteit-spaarden worden zij gewaardeerd om hun horsemanship, persoonlijke aandacht en betrouwbaarheid.

Voor meer informatie, een persoonlijk advies of een bezoek bent u uiteraard altijd van harte welkom.

Ton en Aletta DuivenvoordenClassical Breeding and Training Centre Moravitawww.moravita.com

For sale Sita Z, Lipizzaner mare.Nikki de Kerf

Nikki de Kerf

2121

EquiFirst, sinds jaar en dag sponsor van Moravita. Tijdens het Baroque Event Moravita 2010 zijn zij

hoofdsponsor van de KNHS proeven op zaterdag en zondag. In hun stand geven zij u graag een persoonlijk

advies met betrekking tot de voeding van uw paard.

Zadelpasservice aan huis door heel Nederland.Informatie bij de stand op het Baroque Event Moravita.

Marcel Sneek Tel. 0031 (0)653638277

marcel@trekkingsaddles.comwww.trekkingsaddles.com

2222

Dag van het barokke paardStichting “Dag van het Barokke Paard” stimuleert barokke dressuur.

In een oude map vond ik laatst een akte van oprichting bij de Kamer van Koophandel uit 1996; een stichting werd opgeri-cht, de Stichting “Dag van het Barokke Paard”. Het bestuur telde maar liefst drie leden; Oprichtster en voorzitter Saskia

Barokke dag welgeteld 543,60 gulden in het kasboek mocht bijschrijven. In 1998 ben ik zelf ook tot het bestuur toeget-reden. Ik had toen zelf al twee lusitano hengsten, en een ding was overduidelijk…..voor dit wonderschone Portugese ras

gedachte om meer bekendheid te geven aan de barokke paarden in Nederland.

Onze intentie was om jaarlijks een groot barok festijn te organiseren om zodoende stamboeken en andere kenners/bezitters van barokke paarden de kans te geven

de toen al duidelijk groeiende groep liefhebbers een zo afwisselend mogelijk programma bedacht waarin alle mogelijke disciplines aan bod kwamen en ik moet zeggen dat wij in 1999 in deze opzet in Midden Beemster buitengewoon goed geslaagd zijn. Het was met de huur van het terrein, stallen, het afsluiten van een verzekering, advertenties plaatsen en boekjes drukken een dure aan-

en met mijn eerst cruzado lusitano al Z2 startte, ben ik toen met het idee gekomen om bij wijze van experiment, in het ochtend programma van de dag in Noord Holland, reguliere KNHS proeven uit te schrijven. Ik heb het geweten;

dat ik voor deze groep ruiters iets voort moest zetten; er moesten meer start mogelijkheden komen en ik ben meer gestruc-tureerd te werk gegaan met het organiseren van dressuur dagen uitsluitend voor barokke paarden. Binnen het bestuur was dit mijn taak, en het groeide al snel uit tot een mooie doch relatief onbekende tak van sport- de barokke dressuur …maar dan zonder kunstjes.

Al snel bleek er een probleem te zijn bij het uitbrengen van hengsten als een ruiter/amazone in het verleden geen L2 met winst geklasseerd was geweest. De KNHS vond het veel te riskant om deze onervaren mensen met hun hengsten toe te laten tot de wedstrijd ‘scene’. Samen met Gert Naber van de KNHS hebben wij toen de zogenaamde startersklasse in het leven geroepen, een unieke rubriek die ik mag uitschrijven op ‘mijn ‘ wedstrijden waarin bovengenoemde combinaties mogen uitkomen om hun punten bijeen te rijden voor de uiteindelijk zo felbegeerde startkaart. Vereiste is dat de proeven

doorstomen van combinaties die dan eindelijk hun startkaart hadden weten te bemachtigen, en die dan weer opnieuw in de klasse B moesten beginnen. Hier heb ik veel werk aan gehad, maar het is nu gelukkig zo dat men bij de KNHS het verzoek kan indienen om ingeschaald te worden in de L1 (na het behalen van de benodigde 11 winstpunten) zodat men het wedstrijd traject in deze klasse ook meteen kan voortzetten.

23

Privé foto

23

Inmiddels is het stichting bestuur ontbonden en draag ik de dressuur tak van de Stichting vrijwel geheel alleen. Een maandelijkse wedstrijd in het mooie buitenseizoen is niet meer mogelijk. Wel zijn de dagen die nog georganiseerd wor-den uniek van sfeer en omvang. Dit komt mede door het feit dat het zoveel meer is dan ‘punten rijden’. De prachtige locaties die vaak het toneel vormen van de dressuur dagen dragen hier duidelijk een steentje aan bij. Hierbij gaan mijn gedachten meteen uit naar Landgoed Maarsbergen, de honderd jaar oude Zuid Hollandsche Jacht Vereniging, en nu dan naar Moravita te Coevorden,waar tijdens het groots opgezette Çlassical Event ook de nodige ruimte in het programma

en dier staan bij mij hoog in het vaandel. Ik hoop dat er steeds meer mensen hun weg zullen vinden naar de wedstrijden van de Stichting, want van een ding ben ik heilig overtuigd, onze barokke paarden kunnen uitstekend meedraaien in de

Gaby Vegelin van Claerbergen – Stichting “Dag van het Barokke Paard”.

Shetan Fashion möchte Ihnen individuelle Jacken und Schabracken anbieten, die Sie sich nach unseren Designs aussuchen oder aber farblich selber zusammenstellen können, um Ihren eigenen Stil zu verwirklichen.Die Idee kam mir, Tanja Dreinhöfner, als ich 2003 mit meinem holländisch gezogenen Friesen auf einem Stoppelfeld gallopierte. Ich dachte es müsse mal eine Mode geben, wo wir Barockpferdereiter uns mit identifizieren können.Der Markenname Shetan Fashion ist daher durch meinen Friesen Shetan enstanden.So entwickelte sich ab 2004 stetig unser Sortiment. Sehr viele Ideen, für die verschiedensten Sättel wurden nach und nach geboren und entwickelt.Mittlerweile kleiden wir nicht nur die Showreiter ein, sondern haben uns speziell auch den normalen Freizeitreitern gewidmet. Warum nicht jeden Tag mit einem schicken Schabrackendesign reiten und Spaß haben?Hier stellen wir Ihnen eine kleine Auswahl an Möglichkeiten vor:Bitte fragen Sie immer gerne per Email nach unseren NEWS!!

www.shetan-fashion.com 2424

Spaans bloedDe levensader van alle barokke paardenrassen.

In de enorme diversiteit aan paarden in de wereld zijn aan het begin van de 21ste eeuw de oude Europese barokke

De stand van zaken anno 2010.

Eén gezamenlijk feit staat: alle wegen van de barokke paardenrassen leiden uiteindelijk naar het zuiden van Spanje: An-dalusië. Maar niet alleen paarden uit Spanje zelf die we tegenwoordig kennen als PRE, Pura Rasa Espanola, maar ook de Lusitano, de Lipizzaner, de Kladruber, de Knabstrupper, de Frederiksborger en onze eigen Fries rekenen we tot deze bijzondere rassen. Ook de noordafrikaanse Berber is inmiddels liefdevol in deze groep opgenomen, evenals de Italiaanse Murgese. En diverse Midden- en Zuidamerikaanse rassen melden zich voor deze eregalerij der paardenfokkerij. Laten we de alom bekende verhalen eens tegen het licht houden. Deze verhalen zijn door de eeuwen heen door velen – vakkundig of niet - gekopieerd en hergebruikt. Vaak klakkeloos, zonder gezond verstand of historisch inzicht. Deze ‘waarheden’ zijn echter ook vaak gekleurd door patriottische invloeden. De barokke paardenrassen zijn in ieder afzonderlijk oorsprongsland vaak nationale trots en cultureel erfgoed. Deze status doet vaak de visie op nuchtere feiten vertroebelen.

Het oude liedjeEen opsomming van de alom bekende feiten die we overal kunnen lezen over debarokke paardenrassen. Alle rassen voeren direct of indirect terug op paarden van het Iberisch schiereiland, en op paarden uit het zuid-Spaanse Andalusië in hetbijzonder. Deze paarden bezaten volgens oude bronnen juist die uitzonderlijke kwaliteiten dat zij vanaf de 16e eeuw tot en met de 18e eeuw als het ideale type paard in Europa werden gezien. En daarmee een zegetocht door heel Europa en de nieuwe wereld (Amerika) begonnen, en alle lokale en nationale paarden-fokkerijen in die periode beïnvloedden. Bovenal waren het de paarden van de adel en gegoede burgerij, die zich deze bijzondere paarden en hun nazaten konden veroorloven. De origine van deze kwaliteitsvolle paarden in Spanje zou het inheemse Iberische paard zijn, dat tijdens de Moorse overheersing (van de 7e tot de 15e eeuw) door Berber-paarden uit Noordafrika en arabieren zou zijn verbeterd en verworden tot ‘Spaanse genetten’, Andalusiers” of hoe men ze maar noemde. De allerbesten kwamen van de fokkerij van de Kartuizer monniken in Jerez, de zogenaamde Cartujano, wier geschiedenis mythische vormen heeft aangenomen. Een soortgelijke ontwikkeling zou zich ook in Portu-gal hebben voorgedaan, waarbij in gezaghebbende literatuur het inheemse Sorraia-paard als préhistorische bron en levend voorbeeld van het “Iberische paard” wordt opgevoerd. Alle andere barokke paardenrassen ter wereld zouden vanaf de 16e eeuw uit deze Spaanse en Portugese paarden zijn voortgekomen of in nadrukkelijke mate zijn beïnvloed.

Nuchtere feitenBovenstaande feiten zijn in de loop der tijden als ‘de waarheid’ aangenomen en door algemene paardenboeken, rasbes-

één theorie is. Waar andere theorieën, gebaseerd op andere historische feiten, ontwikkelingen en recent wetenschappelijk onderzoek iets tegenin kunnen brengen. Of zelfs kunnen weerleggen.

2525

Ten Elsenhuyze

To give a form to every feelingexpression to every thought

reality to every dream

Creating environments where the pleasures of life are enjoyed in all their richness

Hilde Theunisinterior architecture & decoration

hildetheunis@skynet.be www.tenelsenhuyze.be

gsm 0032 (0) 494 652726 fax 0032 (0) 36443938

Belgium Baroque meets Moravita

2626

Maar met een beetje feitenkennis kom je ook al een heel eind om vraagtekens te zetten. Bijvoorbeeld: volgens de algemene theorie zouden de Moren vanaf de 8e eeuw met hun Berberpaarden en arabieren het Iberische paard hebben beïnvloed, verbeterd en tot ‘barok’ type hebben gemaakt. Maar hoe komt het dan dat ruim 800 jaar eerder de Romeinen al hun paradepaarden uit zuid-

in Rome (rond 200 n.C.) is daar het bekendste voorbeeld van. En hoe komt het dan dat de Moorse bezetter van Spanje in hun Arabischtalige literatuur de

valt die zogenaamde enorme invloed van Berber-paarden op de Spaanse paardenfokkerij te verklaren, terwijl bekend was dat de Moorse bezettings-macht grotendeels uit voetvolk bestond, en de slechts de enkele bevelvoerende

een Arabische achtergrond, en namen wellicht vanuit het Middenoosten een enkel Arabisch paard in de strijd om het Iberisch schiereiland. Kortom: dit bracht enkele jaren geleden enkele Spaanse auteurs op het idee om de theorieën eens om te draaien: zouden de originele Spaanse paarden het Noordafrikaanse Berberpaard niet beïnvloed of zelfs gevor-

Ook het bestaan van een algemeen oerpaard, het Iberische paard, waaruit de PRE/Andalusier en de Lusitano zou zijn ontstaan, wordt inmiddels door velen in twijfel getrokken. Ten eerste is Spanje een enorm groot land, waar lokale paar-dentypes onderling enorm verschillen. Een historisch feit is dat de paarden uit het zuiden (Andalusië) kwalitatief hoogsta-ander waren, en in alles aan de huidige PRE doet denken. Paarden uit het noorden van het Iberisch schiereiland waren echter eenvoudiger en minder “Spaans”, mede vanwege mogelijke invloeden van noordelijke paarden die uit Frankrijk kwamen. Ook in het westen (Portugal) zagen de inheemse paarden er weer anders uit dan in Andalusië. Een eenheid in type in de oorspronkelijke paardenpopulatie op het Iberisch schiereiland was er dus eigenlijk helemaal niet. Dit zou ook

Andere historische detailsMaar er zijn ook latere feiten die de algemene theorie over het ontstaan van het beroemde pure Spaanse paard in twijfel trekken. Als die Spaanse paarden zo geweldig waren dat zij vanaf 1500 in geheel Europa gevraagd waren, waarom klaagde keizer Karel V dan zo dat hij voor zijn kroning als koning van Spanje (1518) nauwelijks goede paarden in Spanje

beroemde Cartujano-klooster aldaar maar 4 paarden had, in plaats van die legendarische stallen vol met de edelste dieren

koning in een brief, nadat hij rond 1725 de keizerlijke hofstoeterij in Lipizza had bezocht: “Och, hadden wij maar zulke

En zo kunnen tientallen andere voorbeelden van historische feiten, oude briefwisselingen en kille gegevens uit archieven, modern wetenschappelijk onderzoek enzovoorts genoemd worden, die in tegenspraak zijn met de algemene bekende theorie over de ontstaansgeschiedenis van het Spaanse paard, haar verdere ontwikkeling en haar invloed op de bekende “barokke” paardenrassen. En zo kunnen tientallen andere voorbeelden van historische feiten, oude briefwisselingen en kille gegevens uit archieven, modern wetenschappelijk onderzoek enzovoorts genoemd worden, die in tegenspraak zijn met de algemene bekende theorie over de ontstaansgeschiedenis van het Spaanse paard, haar verdere ontwikkeling en haar invloed op de bekende “barokke” paardenrassen.

2727

SpanjeVan grote invloed op nieuwe zienswijzen en theorieën zijn de publicaties van enkele gezaghebbende Spaanse auteurs als Juan Llamas en Juan Carlos Altamirano. Met name de laatste heeft in een reeks van boeken, na uitgebreide research in Spaanse archieven aangetoond, dat menig feit uit de oude “waarheid” over de ontwikkeling van de “Pura Rasa Espanola”

basis vindt in de koninklijke hofstoeterij in Córdoba (Las Caballerizas Reales), die in 1567 op bevel van koning Filips II werd opgericht. In deze stoeterij verzamelde stalmeester Don Diego Lopez de Haro de allerbeste paarden uit Spanje die voldeden aan de wensen voor een sterk, trots, sierlijk en moedig paradepaard voor de allerhoogste adel van Europa. Niet alleen de eigen hofstoeterij in Aranjuez was een goede bron, maar ook diverse, veelal adellijke fokkers in geheel Spanje. Met deze paarden fokte deze stalmeester, die meer dan 30 jaar actief was, in grote aantallen de allerbeste paarden. En het waren deze paarden en hun nazaten die later elders bij grote fokkers in Andalusië gefokt werden, die niet alleen de kwaliteit van de paardenstapel in geheel Spanje beïnvloedde, maar ook de Europese vorstenhoven van de allerbeste paarden voorzag. De fokkerij van de Kartuizer (Cartujano) monniken in Jerez speelde pas vanaf de 18e eeuw haar rol. Veel meer bleken de Jezuïeten een vooraanstaande rol in de verspreiding van die kwaliteitsvolle koninklijke paarden uit Cordoba (Rasa de Cordoba) over heel Zuid Spanje gespeeld te hebben, nadat zij een grote hoeveelheid paarden na een brand in Córdoba in 1734 konden verwerven.

Lipizzaner De Spaanse koning Filips II was vooraanstaand lid van de Habsburgse dynastie die over grote delen van Europa regeerde, van de Nederlanden tot grote delen van het huidige Duitsland, Oostenrijk, Midden-Europa, Noord- en Zuid Italie. En bovendien de “Nieuwe Wereld: Amerika. Door uithuwelijking waren Habsburg- ers bovendien werkelijk overal in adellijk Europa vertegenwoordigd. De paarden van Filips II werden dus gemakkelijk onder de familie, neven, nichten, ooms en tantes, kinderen en bastaarden in geheel Europa, die allemaal een vooraanstaande rol in hun omgeving hadden, verspreid. Als bruidschat, als relatiegeschenk en door ruilen van fokmateriaal. Zo ook onder de keizerlijke familie die in Wenen resi- deerde. De oom van Filips II, keizer Ferdinand was zelf in Spanje opgegroeid en had al paarden vanuit zijn vaderland meegenomen. Maar ook diens zoon, aartshertog Karl van Stiermarken, die ook weer jarenlang aan het Spaanse hof verkeerde, startte net zoals zijn neef Filips II in Córdoba deed, een fokkerij van de allerbeste Spaanse paarden die hij te pakken kon krijgen. Hij begon deze fokkerij in een dorpje, dichtbij de Adriatische zee met dezelfde klimatologische omstandigheden als in Andalusië: Lipizza. Zijn fokkerij van Lipizzaner paarden in deze hofstoeterij ontwikkelde zich dus tegelijkertijd met die paarden die later de uiteindelijke basis van de huidige PRE bleek te zijn: de hofstoeterij in Cór-doba. De in latere literatuur gemelde aanname dat Karl ook met lokale “Karstpaarden” is gaan fokken, blijkt nergens in de archieven terug te vinden, en is ook uit sociaal-historisch perspectief welhaast ondenkbaar: het beste adellijke bloed uit Spanje vermengt men niet met lokale boerenpaarden. De paarden van Karl in Lipizza zijn dus vanaf het begin in 1580 net zo “Pura Rasa” als diezelfde paarden die bij neef Filips vanaf 1570 in Córdoba gefokt werden. De trotse Spaanse bewering dat de Lipizzaner uit de huidige PRE zou zijn ontstaan kan, gezien de historisch tijdlijn, niet kloppen. Beide rassen zijn dus náást elkaar ontstaan, waarbij slechts aangetekend kan worden, dat de eerste 120 jaar voor bloedververs-ing in Lipizza altijd paarden uit Cordoba of hun nazaten die zich inmiddels ook onder vooraanstaande fokkers in Anda-lusië hadden verspreid, werden gebruikt.

28

Favory Aquileja

28

Vanaf ongeveer 1700 heeft de Lipizzaner zich verder zelfstandig ontwikkeld, met metname veel gebruik van paarden uit een ander Habsburgs fokgebied: het koninkrijk Napels-Sicilië. Het barokke Neapolitaanse paard had zich daar, ook weer direct beïnvloed door de paarden van Filips II en hun nazaten, tot grote hoogte ontwikkeld. Omdat Spanje na 1713 niet meer Habsburgs was, en de kwaliteit van de paardenfokkerij in Spanje daarna ernstig terugliep, stagneerde de aanvoer van vers bloed uit Spanje. De Neapolitaner vulde dat gat voor de Oostenrijks-Hongaarse barokke paardenfokkerij.

KladruberVoor het Kladruber paard geldt eigenlijk een gelijksoortig verhaal als voor de Lipizzaner, met zelfs nog een stukje voorge-schiedenis. Een andere zoon van Ferdinand (en dus weer neef van Filips II in Spanje, en broer van Lipizza-Karl), Maxi-milaan, kreeg toen hij in 1565 keizer werd, een groot grondgebied in Bohemen (nu: Tsjechië) aan de Elbe cadeau. Hij ves-tigde daar, in het dorpje Kladrub een grote stoeterij met de paarden die hij na zijn opvoeding uit Spanje had meegebracht. Deze paarden kwamen dus uit dezelfde zuid-Spaanse populatie, als waaruit Filips II zijn paarden voor Córdoba liet uitzoeken. Maximiliaan’s zoon Rudolf bouwde dit na 1577 uit en haalde zelfs enkele stalmeesters en ruiters uit Spanje, die in Kladrub de fokkerij regelde, en in de Hofburg van Praag een hofrijschool stichtte om daar naar de nieuwste rijkunst paarden af te richten. In Kladrub werden ook al snel paarden van de Habsburgse hofstoeterijen in het koninkrijk Napels-Sicilié gebruikt: Neapolitaners (zie boven). Deze waren in hun bouw iets groter. Naast de lichtere barokke rijpaarden, ontwikkelde zich in de loop der tijden ook een wat zwaarder en groter type in Kladrub: die paarden die wij in onze tijden als de “Kladruber” zijn gaan kennen.

Super barok: Hamilton’s schilderijenDe Oostenrijkse Habsburgers hadden nog verschillende an-dere hofstoeterijen in de loop der tijden met paarden van Spaanse afkomst, zoals Koptschan, Enyed en Halbturn. Met name de barokke hengsten van deze laatste stoeterij zijn eigenlijk nog steeds wereldberoemd: keizer Karl VI (die ook weer in Spanje geboren was, en een enorme hoeveel-heid Spaanse paarden uit zijn geboorteland naar Oostenrijk meenam) gaf rond 1725 hofschilder Johann Georg Hamilton de opdracht om van alle dekhengsten in Halbturn een schil-derij te maken. Het zijn deze schilderijen die in alle he-dendaagse Spaanse, Portugese, Engelse en Duitse literatuur worden gebruikt als hét voorbeeld hoe het Spaanse paard er rond 1700, op het hoogtepunt van de barok, uitzag. De stamboeken van stoeterij Halbturn zijn allemaal bewaard gebleven. Bovendien zijn de meeste paarden aan hun brand-

direct uit Córdoba of Aranjuez. Andere weer van respecta-bele Spaanse fokkers. Maar diverse hengsten waren ook in Lipizza of Kladrub geboren. Qua type verschillen al deze hengsten niet zoveel en zijn allemaal schoolvoorbeelden van barokke paarden. Daarmee is het beste bewijs geleverd dat de “Pura Rasa” fokkerijen van de Spaanse en de Oostenri-jkse Habsburgers zich tot ongeveer 1730 volledig synchroon, naast elkaar ontwikkelden.

2929

PortugalDe vooraanstaande Portugese hippoloog Ruy d’Andrade beschreef ooit de herkomst van de Lusitano. Hij voerde het Iberische oerpaard op als gemeenschappelijke voorouder van het Spaanse en Portugese paard. Het lokale Portugese Sor-raia-paard zouden de laatste overgeblevene oerpaarden zijn. De Lusitano zou hiervan afstammen en net zoals de Spaanse paarden ernstig beïnvloed zijn door de Berbers die de Moorse bezetter meenamen. Inmiddels is uit modern DNA-onder-zoek gebleken dat de Sorraia’s niet zo verwant zijn aan de Lusitano’s als door d’Andrade was aangenomen. Archiefond-

Spaanse paarden van de Habsburgers een grote rol in de Portugese geschiedenis. Zo’n 150 jaar later, in 1748 stichtte de Portugese koning Joao V een eigen hofstoeterij in Alter do Chao. Hij liet hiervoor enkele honderden Spaanse paarden van de beste bloedlijnen uit de Spaanse koninklijke stoeterijen komen. Zijn echtgenote, koningin Maria Anna van Habsburg, was weer een dochter van de Oostenrijkse keizer Leopold I die een groot paardenkenner en ruiter was, en zijn hofstoeteri-jen in Lipizza en Kladrub tot grote hoogte bracht. Het waren de paarden van de stoeterij, de Alter Real, die een grote invloed hadden op de adellijke paardenfokkerij in Por-tugal, die we tegenwoordig als ‘Lusitano’ kennen. Ook andere invloedrijke fokkers, zoals Andrade, haalden hun paarden uit Andalusië. Ook de Lusitano is dus in ernstige mate beïnvloed en gevormd door het nobelste Spaanse bloed.

Rest van Europa Voor de andere hoge adel van Europa waren de Habsburgers in Spanje en Oostenrijk toonaangevend qua hofceremonieel en gebruiken. Het trotse Spaanse paard hoorde daar vanzelfsprekend bij. Bovendien waren de Habsburgers door uithuwelijking overal wel aan een koningshof vertegen-woordigd. De beste Spaanse paarden werden als bruidschat of als geschenk naar zo’n ander hof in Europa gestuurd. Of uitgewisseld met paarden uit eigen fokkerij. En zo verspreidde het Spaanse paard zich over geheel Europa. Deze koningen en hertogen startten bovendien met deze paarden eigen stoeterijen, om zelf altijd verzekerd te zijn van de beste paarden. Verschillende van deze hofstoeterijen werden tussen 1600 en 1800 bijzonder beroemd om hun barokke paardenfokkerij. De beroemdste was wel die van de Deense koningen bij slot Frederiksborg. Het hier gefokte paard van het Spaanse type was door geheel Europa hoogges-chat. Verschillende Frederiksborger hengsten vonden hun weg door Europa, ook bijvoorbeeld naar Lipizza en Kladrub. Zo stamt de Lipizzaner hengstenstam “Pluto” stamt uit Frederiksborg. Deze stoeterij was ook vanwege haar bijzondere kleurenfokkerij bekend, metname door de witgeboren paarden (geen schimmel dus) en de getijgerde paarden. Van de oude barokke grandeur van de Frederiksborger bleef in de 19e eeuw niet veel over, maar enkele lijnen hebben zich ook in onze tijd in het huidige Frederiksborger paard doorgezet, wat in hun exterieur en karakter goed merkbaar is. De nakomelingen van de barokke getijgerde (gevlekte) paarden gingen vanaf de 19e eeuw als Knabstrupper door het leven. Andere vermeldenswaardige barokke hofstoeterijen tussen 1600 en 1800, gefundeerd op het beste originele Spaanse bloed zijn die van Lippe-Bückeburg in Duitsland. En ook de hofstoeterij van de Oranje-Nassau’s in Dillenburg was in die tijden bekend om hun kwaliteitsvolle barokke “Dillenburger Ramsnase”. In Habsburg’s Oostenrijk-Hongarije waren de hofstoeterijen van de graven Liechtenstein, Dietrichstein, Colloredo, Esterhazy, Bethlen en Jankovic bekend om hun barokke fokkerij gebaseerd op Spaans bloed. In Napels-Sicilië hadden onder andere de graven Conversano, Acquaviva d’Aragon en Kaunitz,eigen barokke stoeterijen. In noordelijk Italië waren de hertogen van Mantua, Ferrara en Savoya en de graven Cavriani en Sacromoso toonaangevend. Tenslotte mag de barokke fokkerij van de Russische graaf Orlov niet onvermeld blijven.

3030

Spaanse invloeden: de FriesDoor geheel Europa verspreidde het Spaanse paard of de directe nakomelingen zich dus via de adelshoven. Maar ook de Spaanse troepen die in de 16e en 17e eeuw in opdracht van de Habsburgers in geheel Europa aanwezig waren, namen hun paarden mee. Deze cavaleriepaarden waren dan misschien niet direct uit de adellijke stoeterijen van Andalusië afkomstig, maar voerden wel geheel of gedeeltelijk het gewenste Spaanse bloed. Deze paarden beïnvloedden ook de lokale rassen in geheel Europa. Ook in onze omgeving werd zo het inlandse paard in die tijden enorm verbeterd en gemoderniseerd door deze Spaanse paarden. Het beste voorbeeld is daarbij natuurlijk het Friese paard. De Spaanse invloeden zijn ook tegenwoordig nog overduidelijk aanwezig, en laat de Fries onmiskenbaar deel uitmaken van de barokke paardenrassen. De Fries was overigens ook al vanaf de middeleeuwen (dus vóór de Spaanse invloeden) bij de Europese adel een graag gezien parade- en strijdpaard. Zo reed de Hongaarse (Habsburgse) koning Lajos in 1526 een Friese hengst in de slag bij Mohacs tegen de oprukkende Turkse legers. En ook de Deense koningen gebruikte graag Friezen, ook voor hun “Spaanse” stoeterij in Frederiksborg. Dat het Friese ras dus al veel adel had voordat het Spaanse bloed in de 16e en 17e eeuw werd toegevoegd, staat vast.

ConclusiesHet bekende algemene verhaal over de ontstaansgeschiedenis dat je overal kunt lezen, moet dus eigenlijk worden herzien. Diverse feiten wijzen op een geheel andere ontwikkeling. Of de trotse Spanjaarden en Portugezen dat nu leuk vinden, of niet. De grootse invloed van de Berber of zelfs arabier op de paardenfokkerij van zuid-Spanje is hoogstwaarschijnlijk niet correct. Verder hebben de ‘Cartujano’, de mythische paarden van de Kartuizer monniken uit Jerez nooit zo’n grote leidende rol gespeeld als altijd beweerd werd. Het was juist de wereldmacht van de koningen en keizers van de adellijke familie Habsburg die de basis legde voor die paarden die wij nu de PRE, Pura Rasa Espanola noemen. De paarden van de koninklijke stoeterij van Cordoba vormden vanaf 1567 het kwaliteitsvolle begin van die beroemde pure Spaanse paarden. Deze paarden beïnvloedden de paardenfok-kerij in zuid-Spanje in zodanige mate, dat zij aan de basis stonden van een eeuwenlange zegetocht van “barokke paarden” in Europa. De Lipizzaner is echter als het ware een zusterras van de PRE. Gebaseerd op dezelfde kwaliteitsvolle zuid-Spaanse paarden als die in de hofstoeterij van Koning Filips II in Cordoba vanaf 1570, fokte zijn neef Karl vanaf 1580 dezelfde paarden in zijn eigen hofstoeterij in Lipizza. Na 1740 loopt de fokkerijgeschiedenis van beide echter volledig uiteen, zodat we nu van twee afzonderlijke rassen moeten spreken.

Atjan Hop ©Atjan Hop/Baroque Consult, 2010

31Atjan Hop & Neapolitano Elvira

31

Onze merken:

De Niro Boot, Sonnenreiter, Pikeur, Euro Star, Happy Valley, Ariat, Kingsland, Petrie, BR, QHP, Harrys Horse, Imperial Riding, Eskadron, enz.

Dekhengsten Moravita

Valentin Vejvad, FrederiksborgerGeboren: 1 april 2005, stokmaat: 1.66 m

Deze prachtige Frederiksborger hengst in een letterlijk gouden jas is sinds 2009 beschikbaar voor de dekdienst. Dit (net zoals alle andere hengsten bij Moravita) voor alle rassen. Valentin weet karakter met een prachtig barok exterieur, geweldige bewegingen en ook nog eens een hele bijzondere kleur te combineren. Rustico, LusitanoGeboren: 15 februari 1998

Rustico is in 2009 goedgekeurd voor de dekdienst. Zijn fantastische karakter werd extra geroemd door de Portug-ese jury.Zijn prachtige barokke uiterlijk in combinatie met zijn werkwillendheid maken het een feest om met hem te werken.

Voor meer dekhengsten en info zie www.moravita.com.

32

Nikki de Kerf

Nikki de Kerf

32

Dromen van… Goh wat houd ik van dromen, vol verwachting over wat komen gaat en je inleven. Vooral van die dromen die de natuurli-jke weg van wens naar werkelijkheid volgen.Opgegroeid op een boerderij in de Achterhoek en daarmee van jongs af aan tussen de dieren, voelde ik me met name aanget-rokken tot paarden. Of het nu die grote Belg voor de hooiwagen was of wat later mijn eigen New Forest pony. Het onge-lofelijke gevoel van vrijheid dat deze dieren me gaven, ben ik nooit vergeten. De wereld was van jou en lag aan je voeten.

Vrijheid in eenheid met de natuur of mijn omgeving heb ik op vele manieren leren kennen, zowel privé als in het werk. Het afgaan op mijn gevoel, mijn natuurlijke nieuwsgierig-heid en aanstekelijk enthousiasme maken dat wensen werkelijkheid worden. Vele projecten zijn gerealiseerd van verbouwingen, vakanties, nieuwe producten, promotionele bijeenkomsten tot open dagen variërend van 2 tot 25.000 mensen. Steeds weer blijken communicatie, vertrouwen en natuurlijk leiderschap de ingrediënten tot plezier en succes. Naarmate de jaren voorbijgingen, werd het verlangen naar paarden en buiten zijn steeds sterker.Inmiddels kan ik zeggen dat deze prachtige dieren al weer acht jaar in mijn leven zijn. Al die tijd stond 1 ding als een paal boven water, het smaakte naar meer. Zo groeide ik toe naar het uiten van 3 wensen afgelopen november: 1) Ik ga een eigen paard kopen, een Fries; 2) Ik wil door in de klassieke dressuur en 3) Ik wil andere mensen de harmonie tussen mens en paard laten beleven via paardenevents.

aanbiedingen van Friese paarden gingen de prullenbak in, het was gebeurd. En dan gaat het snel, eind januari was ik de trotse eigenaresse van Wera Z. De eerste tijd hebben we bij Moravita getraind om elkaar beter te leren kennen. De eerste wens gerealiseerd en de tweede in uitvoering. Maar zoals het vaak gaat, van het een komt het ander en alles tegelijk. In deze periode vertelde Aletta enthousiast over haar idee om een Baroque Event te organiseren. Het geheim van een droom realiseren is beginnen met lopen, stap voor stap toewerken naar het resultaat. Met passie, plezier en vertrouwen op weg

u van onze droom te genieten. Het Baroque Event Moravita is een feit.

Ik wens iedereen een droom die uitkomt op Baroque Event Moravita, Rikie Boevink

3333

Over hoeven en autobanden Over hoeven en autobanden, of: hoe leg ik een paardenleek uit wat er zoal gebeurt op stal.

Ongetwijfeld heeft u allen wel eens een moment gehad dat het in een gesprek over uw paard met een paardenleek voor de leek lastig bleek te begrijpen waarom wij “in de paarden” iets doen zoals we het doen. Wat wij zo vanzelfsprekend vinden blijkt dan plotseling totaal onvolgbaar voor de niet paardenmens, hetgeen door ons weer nauwelijks begrepen kan wor-den…

Hieronder volgt wellicht een tip om in dat soort situaties toch iets begrijpelijker te maken;Door schade en schande wijs geworden transleer ik tegenwoordig (met succes mag ik wel zeggen) paardenvaktaal naar au-tovaktaal, hetgeen een hoop misverstanden voorkomt.

Zo had mijn paard laatst een hoefzweer en werd me gevraagd of dat nou een ziek paard was dat nimmer goedgekeurd had

weg te halen en anderszijds voor eens en altijd duidelijk te maken dat deze topper verder natuurlijk alleen maar heel erg

zul je, alvorens je weer kunt rijden, die band moeten herstellen. Het feit dat de band lekt raakt zegt over het algemeen hele-maal niets over de kwaliteit van de auto, het is helaas gewoon domme pech dat je je band lek rijdt en als de band geplakt is, kan je ook gewoon weer verder waar je mee bezig bent, alhoewel je, afhankelijk van hoe lang je hebt stilgestaan, misschien even de accu moet opladen….

Nikki de Kerf

3434

35

Hierop verscheen plotseling een begripvol gezicht en gesteund door dit succes heb ik ook meteen maar even uitgelegd waar-om ik mijn jonge paard nog niet op wedstrijden wil uitbrengen maar eerst nog een tijdje verder (klassiek) wil opleiden: als je een auto wilt waarmee je op het circuit kan gaan racen kan je er voor kiezen een auto zelf geleidelijk (op) te bouwen met de benodigde onderdelen en elke keer voorzichtig te proberen waar het beter kan om de auto nog sneller, wendbaarder en mooier te maken om als het moment daar is dat je je op het circuit begeeft zo optimaal mogelijk te presteren. Dit moet dan in alle rust gebeuren zodat er geen onderdelen afvallen en/of onderdelen niet goed op elkaar afgestemd zijn met alle risico’s van dien. Al bouwende aan de ultieme race auto kan je er dan ook nog voor kiezen om intussen in een kant-en-klare, reeds bewezen geschikte, raceauto het circuit op te gaan in afwachting van het moment supreme met je eigen gebouwde race auto. Het doel is dan tweeledig: enerzijds haal je je racelicentie en doe je ervaring op, anderzijds schep je de gelegenheid om in alle rust je eigen ultieme raceauto te bouwen waarmee je tzt je droom kan verwezenlijken.

Sindsdien heb ik racetraining als ik me richting stal begeef, wordt me gevraagd of mijn paard wel voldoende benzine heeft en hoe het met de bandenspanning staat… Helaas is de prijs die ik betaal het feit dat ik dan vervolgens weer van een niet nader te noemen instructrice te horen krijg dat ik niet Niki Lauda ben (als ik in galop op een volte onvoldoende bergop-waarts rijd)… Het blijft dus uitkijken geblazen, maar mijn ervaring is dat deze vertaling toch wel duidelijkheid schept voor mensen die minder in het paardenwereldje zitten. Wellicht ook iets voor u? (uiteraard kan ook vertaling plaatsvinden naar golfen, boten of wat voor andere hobby dan ook)

Een Moravitaan

35

Moravita.comVlieghuis Europaweg 387742 PR Coevorden (Holland)Tel.: +31 (0)524-221287Mob.: +31 (0)6-12498972info@moravita.comwww.moravita.com © 2010www.moravita.com