mivusamzimrot shemodgomas...

82
1 daTo barbaqaZe mivusamZimroT Semodgomas (leqsebi, 1984-1990) gamomcemloba “alternatiuli xelovnebis centri” Tbilisi, 1991

Transcript of mivusamzimrot shemodgomas...

1

DdaTo barbaqaZe

mivusamZimroT Semodgomas

(leqsebi, 1984-1990)

gamomcemloba “alternatiuli xelovnebis centri”

Tbilisi, 1991

2

Zvirfaso mkiTxvelo! Cemi Semoqmedebis bejiTi analizi mafiqrebin-

ebs, rom igi axal gzebs kvalavs XX saukunis qarTul poeziaSi. ni-

Wieri literaturuli axalTaoba SeZlebs am leqsebis organul aT-

visebas sakuTari, yvelasgan gamorCeuli xmis damkvidrebis gzaze.

avtori

redaqtori beqa barqaia

3

dedaCems mokrZalebiT vuZRvni am wigns

avtori

sviringi

iTvlian sunTqvis nabijebi gulisa da Tvalis nabijebs;

asdevnebian maT nakvalevs udabnoSi,

sadac mkvdar qviSas qariSxali ver aacekvebs,

sadac sivrceSi gatyorcnili bumerangebi

miliardjer ubrundebaT monadireebs;

undili kvirti wyals moelis, mZime zaTqiT rom gadaixsnas,

Semoamtvrios mzes xviJiri, aradyofnis gulisfeTqvas miayurados.

rogor gavWimo siberisgan xerxemalSi modrekili kiTxva euli?!

me waval, xeebs gavuwvebi naklulad qmnili!

Semivrdomeben Secodebebs,

mZlavr sunTqvaSi didsulovnad Seifareben,

qari da wvima ar sWirdebaT maT musikis aRmosaTqmelad:

TviTve ukraven TavianT Tavs da sivrceebSi

feradovan eqoebad ganiRvrebian;

Tund mxolod smena rodi nebavT mgloviarTa moTqmis da zaris...

isini rxevas maswavlian, -

rogor unda amoiTqvas tanjvisa da sibrZnis musika.

ase, nel-nela, gavizrdebi, imsimaRle koSki meqneba,

Cemi sikvdilis furclobamde didi xniT adre

vnaxav, viT ZaluZs SuawelSi gadamtydar muxas,

wylian sxeulze ucnauri sibejiTiT amozardos Savi vardebi,

da diaxac rom mirCevnia SiSs siyvaruli,

diaxac rom lamazia beberi cxeni,

Semodgomis gamxmar velze rodesac kvdeba;

mas, bolo RamiT naTelxilviT ganmartoebuls,

mTvare hgonia is sarkmeli, romliTac SeZlebs

sicivis sadgoms daexsnas da maradiul sinaTleSi daidos bina...

xolo me waval!

diadia Zalisxmeva periodul sisruleSi Semaval xeTa, -

maT Zala SeswevT gaswvdnen yvela xorcsavse foTols;

maT Zala SeswevT mondomebiT daiferTxon

adreuli qarebisgan mogvrili mtveri.

da me viswrafvi, RaRadisi mainc movaswro,

xma mainc SemrCes sakuTari, da amovityvi:

“RmerTo, frinvelis cnobiswadils vin Camisaxlebs,

frTebs vin Semasxams, rom SeviZlo afrena da Zirs danarcxeba!”

xolo kacTaTvis RmerTis wyurvils gaamJRavneben

Savi xeebi, gaJRenTilni ganTiadis feradi sisxliT;

maTi siSiSvle siamayiT SeyuJvia gayuCebul usasrulobas,

da ibruneben wyvdiadebSi moqanave Zaxilisken gatyorcnil totebs,

sivrcis sxeulSi netarebiT iJonebian...

da mxolod sikvdils TuRa ZaluZs gaarRvios ukedlebo aqvariumi

da niJarebis yru simRera gaitanos samyaros gareT,

amZuvnebul tans maradiuli myviralobis samoseli Semoaxios.

magram arsobis yovlismZlevel-yovliTZleul Tesls

eboZa niWi martooden usasrulod gardacvalebis,

da gviyris sakvebs mbrZanebeli, Cveni sicocxliT –

Cvensave sulSi Caxveuli idumalis gamoSignvis mZafri wyurviliT,

mtkiced icavs Tavis sicocxles,

da mec gavrbivar, gaSlili da galaRebuli

4

vgrZnob viT qviTinebs dedamiwa Cems ferxTa qveSe,

Tvalis gugebSi mzis naTeli momimwyvdevia!

ukve uwyoda bedisweram, ras Cavidendi,

winaswar iyo gansazRvruli Cemi qmedeba,

da swored ase: mwuxris velze gamomsxltari

me gavrbodi Rrublebidan azneqil mzisken,

SiSvel gul-mkerdze madneboda atexili feradovneba,

da fexisgulebs mzeSTanTqmuli dedamiwis oxSivari gamimagrebda,

da ucnaurad Cafrenili sufTa tilos, funjs da palitras,

Semzaravad vxmovanebdi: “damixateT usasruloba!”

o, es ar iyo mexTatexa yovlis wamleki,

ar Sobda locvas anda qviTins uilajos,

arc godebis ar iyo es xma.

igi sxva iyo, bevrad ucxo da bevrad didi,

me viTxovdi: “damixateT usasruloba!”

da vis SeeZlo CemTvis eTqva, Tund oden krZalviT,

rom verasodes avisxletdi mzeras mzis gulSi,

xeTa SeaRsvlas akvnis bavSvis daZaxilSi verasodes SevisunTqavdi;

verc qaraSotiT gzaabneul sulTa srbola SemaZrwunebda,

erTurTs beCavad mimoxlilni rudunebiT rom eZeben Tav-Tavis saflavs;

Cems glovis xmaze mocimcime varskvlavebi arasodes ganiSlebodnen;

rom me SemeZlo meTvalTvala martooden maRal verxvTaTvis,

viT ganibandnen wminda totebs sasaflaos ukun RameSi.

wavida is dro, wavida da Caefara civ galaqtikebs...

he, rodis iyo garindeba ukanaskneli,

mTeli samyaro odes gankiTxvis molodinSi Cems mxrebze iwva,

odes mesmoda yvela taZris mogugune zarTa zeimi

da xSiri sunTqva CvilTa xeTa, TrTolvaSemjdarni

netari SiSiT rom xvdebodnen gazafxulis jiSian Zaxils;

ar gamoscemda odnav Cqamsac Cemi sxeuli,

ToTo gulis TiToeul amoZaxils itacebda usasruloba,

da Tu ram Zala SemrCenoda,

netarebiT qancmixdili vayuradebdi:

Cems ZarRvebSi – kacis ZarRvebSi –

iwriteboda dedamiwis mcxrali daisi

da Sig danTqmuli damSeuli nadiriviT mimovidoda;

TxemiT terfamde moxazuli sikvdil-sicocxle

erT samyofelSi livlivebda, erT naTelSi ganibneoda,

da kidev raRac Soreuli, raRac mesame,

maT Semdeg iwva, orlesulad eRimeboda;

da me ar meyo ZalisZala ZonZebisgan Sekrul yulfSi Tavis gayofis,

o, ver gavbede Canafiqris aRsruleba da Semovbrundi,

sakuTari arseboba SeSliliviT mimovisinje,

da mkacr brZanebas gulubryvilod minebebuli

Cemiv brWyalebiT gamokvalTul kiTxvis niSanSi

Cavesaxle pirvelad da ukanasknelad,

da davibade xelmeored, TmaganZrcvilma yiameTSi gamoviRviZe,

da amis mere aqamomde erTgulad vfeTqav;

ar darCenila ganTiadi Cemi Sobidan,

wkvaramis sulSi gavlebuli

uspetakes rZis naRebad ar Semrgebodes,

da samyaroSi arsebuli yvela mamlis mZlavri yivili

Cems SeZaxilze erT simRerad ar qceuliyos;

didia Zala simartovis da yiameTis, -

mxolod maT ZaluZT marad iSvan da marad Sobon,

da veluria martooba da Jini Cemi,

da mSvidi sunTqviT gadavcqeri ferad sicocxles, -

myofTa fiqrebis Casasxmelad amogebul uZiro fiWas,

da odnav Relavs suli Cemi,

5

odes miwis WuWyiT savse, aburdul TmebSi

moJRarune siberis eJvans

RimiliT axSobs imav miwis damSeuli mkerdis Sriali.

mere zamTari momilocavs: “aRar gyavs deda!”

da TvalTa fskeri kidev ufro darbildeba,

mzera ufro daiwmindeba,

da gaRvivdeba mxolod vneba: obol samyofels

Camovafaro yru fardebi, gavide gzaze,

mZlavrad aRvmarTo xelebi da, rogorc sarkmels gamoRebuls,

martoobas Sevagebo didi imedi, Semazrzeni siCume Sevqmna...

ram ver miagno Cems ZarRvebSi sakuTar budes:

siyvarulma, zizRma, sicivem,

sisxlis SimSilma, siRaribem,

gvirilebis Taigulma Tavis qalaSi...

da axla waval,

waval Cumad,

susti,

euli...

diaxac maxsovs, bediswera rogor gadaskda,

viT CamiTesa ToTo sulSi sunTqvam Cemma deda mSobeli,

Tbili saSo rogor ganwvala...

da imis mere rudunebiT vaRvivebdi, vunanavebdi,

da ganifesva, aRmocenda mze, - narinjis msxemi yvavili,

da ZarRviani misi Rero, umwvanesi da uwmindesi,

bans aZlevda da nazi rxeviT iynosavda Cems gulisfeTqvas;

da ase, erTad, Tanxmierad, SemovragveT Cveniv samyofi,

xolo bunebam molodini mogviboZa raoden mkrTali,

ra mocaxcaxed SeyuJuli kiTxvis niSnis qveS...

“aRar gyavs deda!”

da Cemi saSo mozeimed ganyvavildeba,

Cems sabrZanisSi Camoyrili Savi lodebi

maRal borcvze Segrovdebian,

da me avageb, daTminebiT avaSeneb

dedis Rimils da dedis Tvalebs...

magram xeebi? frTamaRali Cveni Citebi?

yvela foToli Citi iyo Cvens xeivanSi

da Semodgomis mklavebisken aswrafebulni

miwis siTbos mxolod maSin uyuCdebodnen,

maT frTebs dro rom aRazevebda;

isini Zalas ugalobdnen, arCevanis uflebis Zalas, -

rom maT SeeZloT miwis zurgze mxolod erTxel dacemuliyvnen...

“aRar gyavs deda!”

da moiZieb dros gaqceuls, nacartutad qmnils,

da cera TiTiT cas miafSvni sakuTar sxeuls...

vin amogixsnis, ra simZimiT Caiwoneba

gaognebidan siyvarulSi veluris mzera?

mze... mTvare... mdedri... varskvlavebi... xe... yvavili...

varskvlavebi... xe... miwa... mdedri...

sakvebi... mTvare... iaraRi... gamoqvabuli...

xe... miwa... mdedri... yvavilebi... qaris Sriali...

varskvlavebi... iaraRi... sizmari... sisxli...

mze... miwa... mdedri... iaraRi... xeebi... sisxli...

da ukve aq xar, ukve yvela saukunem CamogiSora;

yvela triumfiT gaZevebda, yovelive griyavda da Sen ukve aq xar!

ukve damZimda martooba, rogorc Cvili axalSobili;

Sen ukve aq xar, RmerTo Cemo, rogori mSvidi!

o, axlac, axlac, rom SegeZlos,

Sen weroebs gaatandi Tbil qveynebSi

6

galeuli bavSvobis xsovnas,

didi xnis mere mobrunebulT

momakvdavis gul-mkerdze rom gardmoefinaT;

Seni Rimilis simartoves Sebjenil xeebs,

rZes, - Semodgomis fesvebidan gadmodenils, -

yovelives Tbil qveynebSi gaamgzavrebdi...

magram damZimdi, ganapirdi. dumili. mwuxri.

mTa mTas ar Sexvda, ar SeZrulan piramidebi,

yvelgan Waobi irweoda blanti da uSno,

yvelgan yinva da yvelgan Tovli...

xolo roca kvirti daCnda, gamogeRviZa

da axla dvrita sakuTari gevedreba rogori ZaliT,

moaSuSo siyvaruli Cawixluli, gadajegili.

rogor SeiZleb? gaixsene mrisxane Jami,

roca Sens irgvliv yovelive uxmaurod ingreoda da qviTinebda;

roca qariSxlis avobisas piraSkmulni imsxvreodnen susti minebi;

roca Sens Tvalebs, viT qvafenils, moxucebi uwuwunod enarcxebodnen;

roca fiqrobdi, rom yoveli SeniT xdeboda,

SenSi sufevda uzarmazar yvirilis Zala

da SemogTxovda dedamiwa, amogeSva,

kacTa xvedri Segbraleboda;

dedamiwa muxlmoyriT idga!

da Sen iyvire... da yvirodi iseTi sunTqviT,

yvirilis Zala micvalebuls saflavidan erekeboda,

gumbaTs arRvevda; ingreodnen umtkicesi nagebobebi;

TavSesafars daeZebda kaci da utyvi...

xolo samyaro gaocebiT uRimoda Sens Tavganwirvas, -

moZraobas civsa da uxmos...

Semoikribe, rac SeiZlo! yvelas gvergo es mcire niWi;

Semoikribe, moaswari, Torem iq... iq... uuu...

ras gavixsenebT gardacvlilni? vin uwyis naTlad,

goneba Cveni ras gaitans sizmridan cxadSi?

iq yovelives daviwyebis wyvdiadi danTqavs,

dedamiwidan ganZarcvulni gavemgzavrebiT

da carieli arseboba SegvrCeba mxolod,

xelmeored amosavsebi...*

da SiSi mipyrobs, rom vixseneb winare yofas,

romlis sunTqvamac yovelive amoSala Cemi xsovnidan

garda rwmenisa, rom vcxovrobdi odesRac sadRac

da ros bolomde amovavse kanonis CarCo,

dedamiwam damisakuTra...

Semoikribe, aRadgine, da Sen SeiZleb,

o, Sen SeiZleb, Zalze frTxilad Semowmindo balazini

mSobeli dedis uTxeles da unazes furclebs,

sxeuli misi wminda sanTlad Camoqna da

locva-krulvad aRuvlino RvTis naTel sunTqvas;

ixilo wami, WeSmariti arseboba roca iynose!

1984 weli

* es striqonebi mkiTxvels uTuod gaaxsenebs rilkes mecxre duinuri elegiis motivs. unda aRvniSno,

rom msgavseba, arsebiTad, formiseulia (rac ver davZlie maSin, roca “sviringi” iwereboda; xolo

Semdeg, garkveuli mosazrebiT, aseve davtove) da ara – Sinaarsoblivi. rac Seexeba Cems leqsSi

gacxadebul pozicias, igi diametralurad sapirispiroa rilkes msoflmxedvelobisa.

7

Tamarisadmi

... da vici, moxval meored da ukanasknelad!..

Sen ar mogiyvans bedisweris ZirZveli Zala;

Sen ar mogiyvans Cemi locva, - umweobis xorkliani sagalobeli;

arc ram ganzraxva, amozrdili siamayis Sav-TeTr ferebad;

arc Surisgeba, - Caqolili qarebis sevda,

an horizontze anTebuli sikvdilis macnis,

cas SerTuli droSis Sriali;

arc simartove ar mogiyvans

da arc Suris dafSvnili sarke;

Sen ar mogiyvans siZulvili

an martivi Tanalmobis mZafri wyurvili...

o, ar mogiyvans es arcerTi,

Sen Tavad moxval!

Sen moxval maSin,

roca xeebi, ugumbaTo eklesiebs mimsgavsebulni,

sivrcis winaSe iswavlian usityvod dgomas;

roca maT fesvebs miwis siTbo daewafeba,

xolo mewamul haereTSi Semorkalavs yru, daxSul qviTins;

roca ucxo xmad gawelili yoveli koJri

baci RimiliT yurs miugdebs sios gulisTqmas...

ukve livlivebs CemSi Jami damzral totebis, -

roca daisi Savad moTxvris

dasavleTis yru WiSkarTan wamxobil miwas;

roca xeebi mdinareSi Securdebian

da mzis simwifes xarbi sunTqviT dawafebulebs

aRar CaesmiT upatrono ZaRlebis yefa;

ukve saaTebs, TvlemamogvrilT,

sacodavad ewritebaT dacinvis Zala;

ukve kacebic formaSesxmul,

qaris mier gamoZerwil ZarRvian purs emsgavsebian;

ukve yvirilic suls Rafavs da uxmod kvdeba

RmerTisaken mowyalebis misaRebad gawvdil xelebSi;

frTxilad adnebaT gamxmar TiTebs moTbo Crdilebi

da ucnaurad msxemi sityva – “meox meyav, dido ufalo!” –

Sveulqmnili da martosulad gamoTlili,

mSrali cisken miemarTeba;

ukve mindorSi gvirilebic samudamod uxeSdebian

da mgloviare Wirisuflebad isxamen Citebs...

da am Citebis WikWikic rom locvis niWad gaRvivdeba,

Sen moxval maSin...

ukve livlivebs CemSi Jami damzral totebis,

ukve livlivebs Seni mosvlis mrisxane Jami...

magram es Jami o, jer kidev ise Sorsaa...

gaxidulia mbrZanebloba uTvalav wamis...

1985 weli

8

mxolod Seni xma

diax, me vici, gazafxulis vardisfer caSi

rogor kvdebian beberi da mSrali Citebi,

pirvel qariSxals, - mzrunvel mSobels, -

mkerdze rogor exutebian,

rogor cdiloben SeimSralon

Tvalis gugebs SerCenili

blanti lorwo Surisgebisa;

sicivis nemsiT eCxvlitebaT rbili niskarti,

sisxli pawia gulisaken locvasaviT miizniqeba...

isini sivrces akldebodnen... o, maTi bedi!..

da me, bavSvurad gulubryvilo da gulmarTali,

Cumad vumzerdi balaxis da gvirilebis amo sunTan

ziarebul Sens wminda saxes,

Sens mdidar sunTqvas, romelsac surda

beRurebad gamoeWra yvela Rrubeli...

da Seni sunTqvis simSvideSi moyvavile gvirilebi

mokrZalebiT gadaixarnen

da gza uties sameufod amomarTul xmas,

amomzevebuls dumilis da feradebis ufskrulebidan...

mere sxva xmebic arialdnen, - uCumesi da bneli xmebi;

vis SeuZlia maTi xilva? RmerTmani, arvis!

Cven mxolod maTi uCveulo caxcaxi gvesmis

weroTa frTebiT Semoweril, daRlil sivrceSi...

mxolod Seni xma, rogorc deda, mouxmobs am xmebs

da rogorc morCil, gamoucdel mowafeebs,

aswavlis locvas...

1985 weli

9

xeebi

... maT maxsovrobas erTi qari atokebda, romlis Sesaxeb

niadag bWobdnen CvenTvis ucnob, ucxo enaze;

mxolod CurCuli Cagvesmoda, mxolod CurCuli,

da am CurCulsac Zala hqonda rogori, RmerTo!..

igi movida erTi RamiT, sul erTi RamiT,

da Segviyvara, siyvarulis niWi gviboZa;

ganTiadze ki yvelam erTad gamovxseniT Cven-Cveni kari,

misiT savseni, madlierni davcqerodiT, rogor kvdeboda...

da gmiri iwva JamsSeCveul yvela am xeSi,

da es xeebi berdebodnen gmirebis nacvlad...

maT ise mSvidad ezniqebaT sicocxlis RerZi,

iseTi siRrmiT Seimecnes, risi codnac evalebodaT...

da dganan axla, gmirTa sunTqviT gamTbar sxeulebs

sivrceebi euflebian;

da roca sityvebs, - tkivilebad amboxebul adamianebs, -

aRar ZaluZT sizmrebis axsna,

isev qarebi kisruloben urTules saqmes, -

xels aSveleben ciskengzaze CamoRlil sityvebs

da frTxilad gahyavT gamTeniis samSvidoboze...

1985 weli

10

sonata maTTvis, vinc Sorsaa

rom viyo RmerTi, bedisweras Semovragavdi, -

Sen verasodes SeaRwevdi mis saufloSi!

gulamde atans mzis yvirili, iarebidan

drois peSvebSi daleqili codvebi Cndeba,

da gazafxulis wyaldidoba uxmod maaxlebs

didTovlobaSi CaCumqrul da SiSvel baldaxins, -

CemTa imedTa ziarebac ver movaxerxe,

sad ar veZebe guli Cemi, sad ar veZebe,

da suldaleuls iq mivagen, sadac sul ar meguleboda, -

Cemive mkerdqveS...

da axla vnatrob, sul mcire xniT mamyofa ase,

miwis gulze yurmidebuli;

o, sul mcire xniT mamzerina, qaris Srialze

nekerCxlis toti rogor malavs siCumisgan wamaxul saxes...

da Senc aq iyo!..

TvalTa samared, - ubeebad lagdeba sivrce;

bindis taZarSi beRurebis bednier JivJivs

xrinwian locvad Camoemxo codvilTa glova;

Tbili kurcxali goraxebSi kiviliT Cawva

da qarma frTxilad miatova merxevi toti...

Sors, tramalebSi, anjamebma gaiWriala...

erT dros es saxli, bedisweris Rame-saTave,

urCeulesma meomrebma dainawiles...

da axla sadRac Tav-TavianT deduleTSi, ZvelisZveli jariskacebi

kbilebiT RrRnian sakuTar xorcs,

xelisgulebze qvis koJrebsac kbilebiT RrRnian,

rom SorsdarCenil, triumfalur brZolebis mere

Takara mzeze gaitanon sisxli, romelic

odesme sadme maT kiserze gadmowurula;

beris samosiT irTvebian ZvelisZveli jariskacebi,

sikvdilis karTan midevnili umweo mzera

ukandarCenil saxlisaken gaiyureba...

aRsrulda qaric, - erTaderTi sizmari saxlis;

is, uxilavi, sadRac didxans ikargeboda

da ukuqceuls amayad da mZimed mohqonda

Tivisa da balaxis suni...

da gvian, roca saxlis karTan usulod egdo,

modioda iaraRSi Camjdari xalxi

da, meramdened, mondomebiT axrCobda cxedars,

mere zeimiT gamohqonda Sua moedanze,

da ase urCs da ukanonos sajarod wvavda...

da amis mere Ramurebic kraven iraos;

iolad cnoben varskvlavebi codvilTa Tvalebs;

aq yvela varskvlavs sakuTari samare aTbobs,

da ukve vxvdebi, TavSesafars an Tundac moyvass

ratom arasdros eZieben qariT devnilni;

sxva sisxliTaa agebuli tkivilis xmebi, -

TxemiT terfamde, mTeli Cveni warsul-momavliT,

gvisrutaven es uxmo xmebi...

unda menaxe, usikvdilod unda menaxe!

rodi mimZimda Cemi xvedri, is mxolod mRlida:

o, rom SegeZlos, ucodveli Cemi sizmrebi

Sens did SimSilSi daitiro da daiTmino!

me mxolod vWvretdi da vlocavdi mokvdavis wesiT

11

da misxal-misxal vagrovebdi sakuTar sxeuls,

piramidebis mduRare suls gadawuruli

me vnaxe saxe milioni da miliardi;

vnaxe fesvebi broweulis, damSrali da gamoSaSruli,

vnaxe daisi, - wagebuli brZolis samxili

da sisxliani saflavebis Cumi amboxi...

da kviparosTa rwevis Zala... da varskvlavebi...

xeTa totebze Crdilebianad dakidebul mamakacebs arwevda qari,

da mwifdebodnen savse nayofiT daxunZluli codvis xeebi

da Semodgomis berw dReebSi Tavs inaxavdnen, -

xorciT, ZvliTa da msuye CrdiliT ikvebebodnen...

vnaxe CanCqeric, davardnili civad da mdored...

sxvac uamravi...

damamaxsovrda Zalze bevri,

Zalze cota davimaxsovre!

da axla mRviZavs, Senma sunTqvam gamomaRviZa,

axla movdivar, Zvirfas cremlebs Zvel gzebze vabnev,

slukun-slukuniT sakuTari saxlisaken moveSurebi...

o, ukve mRviZavs... Seni sunTqva... imRere rame!..

me mogismen da zurgs Segaqcev oriod wuTiT,

cremli Cemi rom ar ixilo...

rodi mrcxvenia, saamisod susti var ukve...

me vmalav cremlebs... momiteve... o, maTi bedi...

Sen xom ar ici, sad da rodis azavTdnen zRvebi,

rodis daiZrnen usaSvelod mowyurebulni,

vidodnen rogor!

da sisxlis fasad vayuradeb aTasobiT Soreul eqos...

isini frTxilad cocxldebodnen, vidodnen rogor!

gzad gamosulebs gza ar hqondaT, mxolod tkivili

da dagdebuli samyofidan maradi biZgi maT warmarTavda;

viT movaleni, TavianT Tavs urigebdnen damxvedr ufskrulebs,

cis siRrmeebSi orTqldebodnen, tramalebze ganibneodnen;

nTqavdnen jebirebs, tbebs amRvrevdnen, avsebdnen Waobs,

da klde-Rreebze vardebodnen, vidodnen rogor!

maT daRlilebma moaRwies, da eyoT Zala,

mTeli siCumiT, mTeli simwriT amoesunTqaT,

SeekraT cremlad sunTqva igi, da mlaSe cremlebs

TvalTa naTelSi wminda locvad gamoeJonaT...

da ai, mRviZavs... ai, ukve Cemeul cxadSi

ToTo bavSvebad moaruli Zveli xeebi

nazad arweven uferobas miwevnil daiss;

samoss ixdis da vnebiT savse Ramdeba sivrce;

preistoriul xanaTagan daZruli sunTqva

Cemi dumilis asavsebad moemarTeba;

yurTamde Riad darCenilan fexmZime xmebi,

CemTa TvalTagan dadenil Txramls krZalviT lokaven;

ukve Sobil da jer arSobil saukuneTa

ufaqizesi locvebisgan Sekrul Taiguls

cecxlis enebi yrud loSnian sakurTxevelze,

mRvried naTdeba kvnesisa da godebis fons akruli xavsi...

da ukve mRviZavs, Senma sunTqvam gamomaRviZa...

me vmalav cremlebs... momiteve... o, maTi bedi...

1985 weli, maisi-ivnisi;

1987 weli, ivnisi

12

reqviemi

adamianebi

yovel saRamos kargaven mzes

da roca grZeldeba maTi Crdilebi...

- - - - - - - - - - - - - - - - - - -

gadian mindorSi

da Camaval mzes

ZeglebiviT udgamen zvinebs...

lia sturua

sadac ar iyav, Sen yovelTvis iq gsurda yofna...

akaurebi cis siRrmeSi xvdebian sikvdils,

cas ubruneben yvela fiqrs da idumal mizans,

da mere kidev didxans ismis maTi yivili,

isini mere kidev didxans ar mZimdebian...

Cven sxva bedi gvaqvs, -

Semcivnul da damzral mxrebisTvis

yovladwyvdiadi, uxiagi Ramec Ramea

da farnebiT da varskvlavebiT ganaTebulic;

dedis locvisken eSureba yvela gza Cveni,

misiT naTlulma imedebma

meramdene aRsasruli moilogines...

erT mSvenier dRes iRviZeben Cveni sizmrebi,

Tvalebs ifSvneten, iRimian, swavloben dgomas,

iq ki, maT ukan, Zalian Sors, jer isev Tbila...

norCi cacxvebis xeivanSi sulebis sicils

farasaviT Semoreks Rame,

ZvelisZveli skivrebiviT ixsnebian saflavis qvebi.

maT Crdilebs, rogorc Taflis sanTlebs, Seiwovs Rame

da mTvaris fiqrebs mxolod wamiT Tvals aaridebs.

Sen mainc sxva xar, Sens ocnebebs sul sxva feri aqvT;

Seniv finjnidan mosvi sisxli, romelSic uwin

gazafxulis yvavilebi ibadebodnen

da wvimis mere sokoebad sunTqavda miwa.

am faifurze arasodes ielveben mWaxe bzarebi;

sxva xmiT wuwunebs Tebervali,

tkivilebic sxva xmiT akvnesdnen...

rom dagvibrunos ukve uZlurT, didi xnis mere,

erTbaSad mogvces, rasac erT dros garSemo vRvridiT

erTmaneTiT gulmicemulni,

moyivnul ferebs goja-goja itacebs qari.

diax, ra iyo gasakviri, erTad videqiT;

ukeT rom gvegrZno erTmaneTi gverdigverd mdgomebs,

muWSi vwuravdiT erTmaneTis xmebsa da cremlebs.

mere gvcioda,

mze yovelTvis iq iyo, sadac

Cven ar viyaviT.

arada ukve Sindisferi saxuravebi

mtredebs mwyemsavdnen,

Cvens TvalebSi sxdebodnen frTebi

da saukunod gvabrmavebdnen da gvaoblebdnen.

diax, SegveZlo, miwis mkerdsac movSorebodiT,

magram erTurTis Svelis Zala ar gvqonda ukve;

xelis cecebiT da tuCebis frTxili cmacuniT

gavumJRavnebdiT naTelxilvas sakuTar sulebs, -

13

rom caa mxolod, visac ar surs sadme wavides,

rom cas arc erTi ar vWirdebiT,

is yvelganaa...

iq ki, maT ukan, Zalian Sors, jer isev Tbila...

isini mere Cvens sunTqvaSi gauCinardnen

da ai, axla navsadguri savsea xalxiT,

napirma tanze bediswera moisxa TiTqos;

sevda-warsuli, - uJangavi basri foladi, -

qviSis sarkeze uxmod kawravs mravalwertilebs...

Savi muSaa yvela kaci...

tvirTaven gemebs...

xolo drodadro napirs zantad Sordeba droSa,

erTi, meore, meaTase...

maT xels uqnevs uricxvi xalxi,

Tvalis gugebze zRvis silurje yru talRebs RvarWnis,

milioni da miliardi mkvdari simRera

dasaxrCobad Sordeba napirs,

maTi xsovna ki Cvens ZarRvebze koJrebad sxdeba

da msubuq mxrebze gazafxulis wvimebad dagvdis...

me ar miyvars Seni warsuli!

iq alublebi uyvavilod ibadebian;

iq Sav langarze erTad yria vaSli da fuli;

mze roca kvdeba Taroebze, Tixis WurWlebSi,

horizontze rom yru ferebi momZlavrdebian,

qoTnebs kawkawi rom gaudiT mijriT miwyobilT,

iq, tyis siRrmidan, Semzaravi kivili ismis, -

kabis kalTebiT xmebs agrovebs SeSlili qali

iq, bnel xevebSi,

sadac nadirmac kargad icis, vin aris igi,

da frinvelebic mokrZalebiT egebebian;

sadac mZvinvared aborgebul mis xmovanebas

ver uZleben qvewarmavlebi;

qoxis zRurblze ki bavSvi elis sayvarel dedas,

romelic mova, dabrundeba... male... sul male...

mova, amoTqvams simRerebSi mogudul sityvebs,

da wisqvilis qva ise mZimed hkidia mkerdze,

rom araferi, araferi ar axsovs ukve;

is mxolod xedavs bavSvs, qoxis zRurbls da qoxis sarkmels,

da Tbil Rawvebze vardisferi cremlebi dasdis...

am qvaSi xsovna caxcaxebda,

am alublis yvavilebic masSive iwvnen;

xmeli bigiT da boxCiT mxarze,

Soreuli mgzavrobidan dabrunebuli,

aq inaxavda sagaloblebs mrisxane Rame.

romel idumal qveynebidan mohqonda suli?

vis umJRavnebda gulistkivils, sad ras tovebda?

vis muxlze edo, an – vis mklavze, daRlili Tavi?

is modioda yvelasaTvis dafaruli, bneli xmebidan,

momavlis gavliT awmyosa da warsulisaken

is modioda da TvalebSi samyaro edga;

zRvebi Relavdnen,

da ordesRac CaZiruli mZime gemebi

talRebSi kveTdnen yvela tkivils, yvela gansacdels,

da kidev – Rimils, - ganSorebis mSvenier saxes;

napirs ar nTqavdnen damxrCvali zRvebi,

odnavadac ar mCatdebodnen,

maTi haeri gvamebs Soris nawildeboda...

svel qviSaze ki lamaz kenWebs agrovebda lamazi wyvili;

maT Secodebebs Tavis Tavze iRebda viRac,

14

cxare cremliT inaniebda...

vinc Cven ar gvicnobs, xom ufrore saimedo gvgonia xSirad,

Cvens magivradac is itirebs, mxolod sjerodes,

misgan sul axlos, yurisZirSi, balaxoben Cveni sulebi.

ra iyo guSin,

rom scodnodaT, ra iyo guSin...

zRvam yovelive gamoixmo maTi xsovnidan,

da brma xmauri saTnod xvewda wyvilis ocnebebs,

mxolod sazRaurs moiTxovda maTgan buneba, -

siyvaruliT asuldgmulebda...

isini dganan da kenWebze iTvlian ferebs...

ZaRlis ymuiliT dawyebuli SemoRamebis

kedlebze suro micocavs frTxilad.

ra darCa Sengan?

Seniv sunTqviT biZgmicemuli

Sens winaaRmdeg moirkala mTeli samyaro;

viRac yovelTvis mbrZaneblobda Sens gulisfeTqvas,

viRac yovelTvis karnaxobda ritmsa da reJims.

moswavle merxTan daWyetili TvalebiT ijda

da erTaderTi, rac ukvirda Tavis garSemo, -

es iyo mxolod: yovelive iTxovda rwmenas.

visac mouxme, -

xes, varskvlavebs, momakvdav cxenebs,

avdarSi – mercxlebs, wvimis mere – Wiamaiebs,

yvelam iynosa Seni yofis mcire nawili;

rom Segekriba siyvaruli,

sakuTar Tavs arigebdi mTeli sicocxle.

marto xar ukve,

mondomebiT emalebi yovel mwuxris Jams,

aRar kiTxulob, ratom tiris moyvasi Seni,

ar ekiTxebi sakuTar Tavs, sad xar da vin xar,

WiriT mosruli frinveliviT ecema irgvliv

uTvalavi uformo sxivi,

yovel maTganSi dedamiwis simRera cekvavs,

yovel maTganSi dedamiwis Rimili iwvis...

aq ise civa, RmerTo Cemo, aq ise civa!

aq ar arsebobs gadamtydari welSi xeebi,

aq ar arsebobs zamTris susxi, qari da wvima,

aq yvavilebi arasodes kvdebian da ibadebian,

ar waritacebs aq qalis Tmas grili niavi,

arc fanjris mina wkarunebs da arc koconi gaiyineba,

aq mxolod civa!

roca vmTavrdebiT, bedisweris garduvaloba

aRar gvaSfoTebs, diaxac rom aravis gvikvirs...

isini ase kidev didxans igalobeben;

saxlis kuTxesTan kidev didxans iwrialebs beberi Zukna,

dakargul lekvebs Cumi oxvriT moisaklisebs...

da radgan aq xar,

Senze ukeT arvin icis, iq ra xdeboda.

gwyuria rogor dabruneba aq, sadac ar xar!

aResrule. gaTavdi. gaqri.

miayurade siTbos, romelsac

SeniT gamTbari lodi gibrunebs,

uZlevelia swored axla siCumis Zala...

sunTqviT mouxme zamTrispiris tanZlier xeebs,

maTi fesvebiT sazrdoobda Seni sulis mze;

totebic maTi, sikvdili rom bolomde gegrZno,

fesvebad isxdnen cis siRrmeSi

15

da iqidan gawvdidnen sakvebs.

o, WeSmaritad ubiwoa miwis simRera!

o, ra simdidriT SegisunTqavs didi sicocxle!

magram ras ityvi, erT sityvasac Tu ar badebs Rameuli ca?

Tu martooden bus kivili akrTobs varskvlavebs?

mere bus kivils mglis ymuili Seenacvleba,

ymuils – knavili, knavils – yefa... ase, niadag...

da romc iyviro, ar aisxlets haeri sityvas,

ise Sorsaa axla Sengan... ise Sorsaa...

magram rad hqvia Sobis Rame swored am Rames?

is ukve gaCnda! sityva gaCnda!

vardisferi kabiT mosili

mxolod Senia, Sen gekuTvnis, da romc ganagdo,

sxvaTa sasmenad an samzerad arasodes daibadeba;

mxolod man uwyis is adgili, sadac viwyebiT

TiToeuli saTiTaod da yvela erTad;

mxolod man uwyis, rodis unda dalios suli, -

is jer ganicdis da mere grZnobs aRsasrulis wams,

uxilavia dabadebac, sikvdilic misi.

RameSi Sobils amitomac ver ityvi Sen mas!

magram is feTqavs! sityva feTqavs! is ukve gaCnda!

SenSi gamskdari Sensken modis,

kabis SrialiT,

iasamnebiT orTav xelSi,

mxolod Sensken moeSureba...

1987 weli, agvisto

16

yrma uSobeli

sulimorwmune msxverplSewirvas amTavrebs ukve

da guliscemas veRar uZlebs daRlili Rame...

Seminde, RmerTo! isev SiSi aizniqa Cemi mkerdidan,

umweod vumzer Semodgomis yvela foTolSi

mwvane bgerebis istorias Casaxvis dRemde...

is TviT sityvaze Zlieria... da arc irjeba,

ise ecema momakvdavi locva-zvaraki

da tovebs anderZs mlocvelTaTvis ucnob enaze.

ukanasknelad roca xuWavs mowurul Tvalebs,

ar moiniSnavs misi mzera kvals samermisos,

TiTs ar gaiSvers, rogorc grZel gzas, romelime mimarTulebiT...

Tundac varskvlavi Soreuli... roca aRsrulda,

rogor moirgo misi sxivi tanze samyarom!

yovel CvenganSi dabolovda misi simRera;

iseTi JiniT gvTavazobda Tavis Tavs mdedri,

sad gvqonda Zala, RmerTo Cemo, rom ar migveRo.

moTqvamda sisxli, uSurvelad mitovebuli,

dazamTrebuli ocnebebiT moragvul samyofs;

roca gamJRavnda Canafiqri mZunavi mdedris,

fesvebi ukve veRar grZnobdnen darweul saSos;

umzerdnen saTnod naRalatev micvalebulebs, -

maT yvavilebi lodebiviT esvenaT mkerdze.

da SebRaodnen kvals bedniers da samwuxaros...

ase iwyebda Cvens mzeraSi sicocxles sxivi;

Zalian didxans ar vicodiT, ra iyo xsovna.

yvelam Cvens saxlSi moiZia TavSesafari,

Cvens sicocxleSi bina udevs vin uwyis ramden

araCveneul simartoves, codvas, simarTles;

vin gaanaTos yomralidan amomavali

xma idumali, jerarSobilT rom mianiSnebs

kacTa samyofis arsebobas mravalJamiers?

samyaro, albaT, Tavad itevs CvenSi amden fers,

Torem agrerig umweoebs vin mogvca Zala,

CavisaTuToT gulisgulSi yvela sicocxle...

o, albaT, isic didxans idga daxurul karTan

da Cvilis pirvel amoZaxils brmad dadevnebul,

dauwereli bedisweris niSans eloda...

Cems samisnoSi, Cemi sunTqvis urqvel samarxSi,

misi asaval-dasavali sad moviZio?

miriad foTols misxal-misxal ixsenebs guli;

nagramis mkerdSi Cawolili ubeebidan

simRerebiviT amodian Savi totebi,

xis mkacr sxeulSi zamTrispiris uZluri siTxe

emSvidobeba sakuTar Tavs, aoblebs sivrces,

da dedamiwa amonasunTqs ukan ibrunebs;

cis SiSvel mklavze foTlovanis naxmevi kvdeba

da kenwerodan kenweromde mozomavs manZils...

da yvavTa locviT bolovdeba yvela kenwero....

da WeSmaritad grZeli gzaa miwisZiramde...

mSieri mkerdiT Rames yefen quCis ZaRlebi;

gvian, zamTrispirs, roca Tavi qudSi aqvs mersiss,

mizeziani yrmis wuwuniT gvibrundebian

odesRac Cvengan zar-zeimiT gasuli gzebi.

maT didxans ukvirT TavianTi bedis saTave:

rasac amden xans rogorc mkvdar tvirTs, ise fantavdnen,

17

mimoabnevdnen, rogorc tkbil da ucodvel sizmrebs,

aq grovdeboda yovelive, Turme mermisi

Tavis kalTaSi agrovebda yveladroismwuxrs;

Turme sikvdilic SegvZlebia, da mere rogor!

odnavi qari, sul odnavi... frTxilad aSalos

sarkeze mtveri... RmerTo Cemo, is mainc cocxlobs...

asea Turme... mieteoT gawvdili xeli...

uZlurTa xvedric ufskrulia, - Rimili ufrTo...

gasakiTxavi rodi nebavs yvela maTxovars,

ar daanayrebs lukma-puri bevris mSier kuWs;

sicarieliT amovsebul mraval boxCaSi

imedi rodi enacvleba sasowarkveTas.

arc siWabukes moisTvlian xis gamxmar koJrSi,

dakargul bedzec ar ician moTqma da urva,

zurgSi Cacemul maxvilsac ki ver grZnoben xSirad, -

sxeuli Tavad moiSuSebs yvela Wrilobas,

rogorc ZaxiliT ganwvaluli haeri velad.

isini, Cvengan mokveTili mamakacebi,

CamoRvenTili sanTlebiviT dganan grZel gzebze,

da mowyalebas roca gvTxoven da pirjvars gvweren,

Sendobas roca moelian Cveni gulidan,

o, swored am dros, maTi mzera butbutiT eZebs

isev Soreul mermisis kvals, moRimars TiTqos

ara ZonZebad Camoqceul maT samoselze,

an mwuxarebiT damZimebul-CamoRlil xelze,

an bavSvze, romlis mogudul xmas simRera axSobs,

aramed mraval ugzo-ukvlod wasul codvaTa

dasabruneblad uangarod damaSvral kacze,

romelic, albaT, mxolod maSin, roca binddeba,

uRvTod daRlili mokrZalebiT inatrebs kedels.

mainc gaJona natiralma mwvane samosSi,

Cvens samyofamde moacila warsulma Cvili;

Savad mogarsul procesias TavdaRweuli

pirvel daZaxils Camoemxo sikvdilis Crdili;

misi gaCeniT, ra Tqma unda, iq viRac mokvda.

umanko Civils, momavlidan amomzevebuls,

iq, im samyofSi, daebeda wyurvilic, fiqric...

da natvrac... albaT, monatrebac – brma nostalgia...

mere vixsenebT im simReras mTeli sicocxle,

iq rom dairwa, viT akvani-Zilispiruli.

naTelxilvasac hqonda zRvari, rogorc im saSos;

ejarvis sunTqvas galeuli sizmris xrotini

da ZaRlis ynosviT veZebT mermiss, Cvengan gaparuls.

TiTqos xeebic, wuTisoflis Rrmadmomkvidreni,

wvarTaven Rames, momwyemsaven velad gafantuls...

qars Setovebul, SiSvel gzebze gamodevnilni,

fexiT modian varskvlavebi Cvilis saxlisken;

maT moaqvT sunTqva, - samZimari erT dros aryofnis,

da namusrevi samareTa, - warsulis tvirTi...

mSobeli dedis, - kacis sulSi, - grovdeba Rame;

iRviZebs sisxli, meramdened mxrebiT swevs saSos,

da aRar yviris dazafruli: sicocxle ecno;

cnobiswadilma mokla fiqri Surisgebaze,

yrmis daRlil Tvalebs SeaorTqla drom yvela codva,

da xmebi, ase upatronod Tavawyvetili,

uZlurma mkerdma uxifaTod gadaitara;

gazafxuli damTavrda mzeSi!

isev simRera! glovis zari umisamarTo!

xeTa totebi uJangavi, basri xmlebiviT

18

kveTen sakuTar bedisweras, mzeramoTeuls;

amonasunTqTa erTaderTi Sesakrebeli,

xe, rogorc saxli saimedo, ganaCens iTxovs.

Cven, Sengan ZleulT, RmerTo Cemo, vin mogvca Zala?

rogor gveswavla siyvaruli, Tu dRemde, RmerTo,

zurgs Sexorcebul yvela tvirTs da tkivils Cveneuls

mze ase urcxvad, usindisod gvimsubuqebda?

isev mermisi gvmfarvelobdes, man ukeT icis,

miwamiyrili siyvaruli Tvals rodis axels;

Cvens usicocxla RameebSi krZalviT SemoaqvT

kabis kalTebis SariSuri mwuxare qarebs;

isev iSleba xsovnis fskerze warsulis saxe.

Semonaxuli saboloo ZalisxmevisTvis

es mainc SegvrCes xelapyrobilT gamqrali xmisken:

bediskengzaze dromorWmuli wiTeli guli!

mis yru cargvalze mze-simRera tanT ixdis Rames

da Cvilis mkerdSi, rogorc taZris kedlis bzarebSi,

frinvelebi daibudeben...

bevri amTavrebs iq sicocxles mogudul Ramed,

da mere bzarebs usasrulo namzevi avsebs...

da mere isev Svelas iTxovs yvela samare...

me isev qarebs mivendobi mTeli arsebiT,

locvadawyevlaerTiguliT maT Semaswavlon.

sxva vin moZebnis amden codvas sakuTar bedSi,

rom mere, rogorc qalis torsi, mzisgulze dadges

da mxari odnav daumZimos balaxis sunma;

odnav dasustdes, roca vneba aCqrolebul sisxls

fesvebisken Cadevnis uxmod,

roca sul wamiT gaaRviZebs micvalebulebs,

romelTa gvrini albaT didxans naTlavda warsuls...

da amis mere, rogorc Tovli TeTri da sando,

angelozebi modian da eZeben bavSvebs,

romlebic ukve aRar arian...

dedamiwidan amonaber haers sunTqaven

jerarSobilnic, sicocxles rom eSurebian,

da CvenTan erTad dazrdilni da gamravlebulni

Cvenive xvedris mowileni arian mxolod.

xolo bavSvebis saxilvelad, Cven rom dagvtoves,

gvWirdeba mxolod movardisfro-saTuTi mzera,

da is daitevs swored im wams, roca Cven vcocxlobT,

roca mzesaviT amodian cis saxilvelad

bnelSi Sobili balaxebi, jerverZleulni,

da brmad mocinarT gamZle zurgiT amoaqvT miwa,

mwvane ZarRvebSi meramdened aCqrolebuli;

da saidumlo, - codvis zRurblze mdgari qalwuli, -

samyaros Rimils avgarozad ubrwyinavs mkerdze.

midi, estumre... bediswera Tavisas ityvis...

roca simReris mdumareba cas uerTdeba,

imav siRrmidan da imav dros dabadebuli

wiTeli sisxli miwisaken kaciviT midis...

midi, estumre, daarwyule oboli mdedri...

sakuTar siRrmes saaTiviT gars uvlis bedi

da molodinad qceuli codvis modrekili sagaloblebi

napirebze umweod vyrivarT...

talRebis bRavils yurs ugdeben Cveni saxlebi

da sarkmlebidan ferwasuli imedi Jonavs.

zRvam ukeT icis Tavisi saqme,

viT mebadurma

19

an margalitis maZiebelma;

misi goneba mZimed sunTqavs, rogorc samreklo, -

miwisa da cis Suakaci;

yovelwamsbavSvi mware sazrdos viT Seeleva,

viT miatovebs ToTo suli umanko samyofs...

da sakuTari mkerdis siRrmes ZuZus swovs bavSvi

da Semdeg mimwuxrs mcire RelviT miarTmevs zRvaurs.

xom iqneboda umjobesi, ar mqondes rwmena...

zRvam ukeT icis Tavisi saqme!

da gvisamZimrebs yru qviTiniT da CvenTan erTad

ubeduri kaciviT iglovs.

misma tkivilma daitia yvela ufskruli;

Cven rom vabnevdiT da vkargavdiT, is dinjad krebda

da yovel maTgans aswavlida urTules anbans...

ase movida Semodgomac... da ai, midis:

sulimorwmune msxverplSewirvas amTavrebs ukve,

sarkmlebic isev gaxsnilia sivrcis xmebisken...

1987 weli, noemberi;

1988 weli, ianvari

20

saSobao sagaloblebi

I

ar berdebian frinvelebi Cveni xmebiviT

da maTi xsovnac Cvens saSoze bevrad mtkicea;

SobisTanave iferfleba maTSi imedi

da sakuTari mkerdis Zalas yurmigdebulni

fiqrebiviT Zerwaven sivrces;

mzes dadevnebulT uxiagi bediswerisken

yoveli bgera cargvaliviT eRvrebaT frTebze,

magram ar SerCaT Tanalmobis mciredi niWic

da kubos Tavze miwisa da qvebis bragabrugs

hgavs maTi Cumi foriaqi, - gabmuli mzera.

varskvlavTa warsuls Tvalebidan roca gvwmends deda

da qari gvingrevs vnebaTa da JinTa Jriamuls,

isini uxmod miiltvian Cveni saxlidan, -

samyaros sisxlSi ukanonod gaRviZebuli

maT miaqvT zari xmaCaxleCil sagalobelTa

da xmamaRali Rameebis usaxo sevda.

da iq imdeni bilikia mitovebuli,

imdeni locva ikargeba, imdeni wyevla...

ra moioxebs, RmerTo Cemo, amden yru Civils?!

ra moioxebs amden gzawvrils, amden maTxovars?!

davmTavrdiT ukve, Segvawminda warsulma xeli,

mindvris yvavilSic samxils eZebs codvilTa rwmena...

da mere ukve frTxilad wveTavs sarkeze bedi,

umanko Cvilis uwmindesi simRerebiviT

gvwyuria sunTqva, gazafxuli, vinmesgan zrunva,

naTliT Zleulni isev naTels uxmoben brmebi...

da mere ukve uCinarni TxemiT terfamde,

ZuZunawovni usasood lamaz codvaTa,

zamTris mklavebSi gamozrdili frinvelebiviT

Cveni saxlidan sanadirod gadian zRvebi...

II

da verc viqnebiT bednierni, ar Sedga Rame!

ar Seikedla Tavisive saxli-nagrami!

iq, wyalgamyofTan, didxans bWobdnen Cvilis Tvalebi, -

didxans marxavdnen mgloviarni yrudxanmoTeul,

isev maTSive mimofantul uSobel warsuls,

rom meaTased asuliyvnen saflavis borcvze

da isev sunTqvis gulisfeTqva exilaT irgvliv,

emziraT isev sakuTari bediswerisTvis

da ar scodnodaT arasodes, ra iyo guSin.

isini ase maRldebodnen, radgan jer kidev

miwiskidis ar Canda kvali.

axalSobilis Wipsisxlian amoZaxilSi

isev mSobelma izeima, - cbierma Ramem;

isev daiZrnen zRvis maSvrali mZime gemebi

misi ubidan kacTa sisxlis mosvrili mzisken;

sakuTar warsuls xsovnis jvarTan moioxebda, -

didxans daxuWul Secodebebs axelda Cvili...

oRond, wmindao, gagvimxile sisxliTjiutebs,

ase Cumad da uangarod ra grjida dRemde?

ratom vgrZnobT mxolod wasulTagan datirebulni,

21

rom erT dros Cvenad nagulvebi arc erTi saxli

da arc samaris mZime lodi Cveni ar aris?

dagvisaxele Semodgoma jeraryofili,

jerardaZruli xe, yvavili an qaliSvili;

mxolod xumrobiT gagvimxile, egebis gvemcnos, -

wamiT vixiloT moRimari samSoblo-qvrivi,

ukuqceulma simRerebma saTaves vuxmoT...

magram ar gvyofnis Zalisxmeva,

dedamiwa mcirea erTob.

albaT yvela zRvam ukeT icis Tavisi saqme

da Cveni sunTqvac sxva ra aris, Tu ara natvra, -

erTi gabmuli nostalgia warsulis gamo,

romelic iyo da romelmac mermisi ixsna.

ratom gvikvirdes Cvens Tvalebze Cvenive mxrebi

an gazafxuli momakvdavi xeebiT xelSi?

berwi dReebi aRzevebas roca iwyebdnen,

meZavebsac ki, RmerTo Cemo, sasTumlad edoT

himnTa wignidan amoWrili sagaloblebi, -

ZilispiruliT arwyulebdnen momakvdav sxeuls.

III

saydrebi velad xeebiviT icxroben vnebebs

da Tavdaxrilni agroveben yvela saTxovars...

mainc moveliT... dagviobla sikvdilma Rame...

isev cremlebi CurCuleben odindel Rimils,

maTi fesvebiT daxlarTula mermisis saSo;

ver gvixsna miwam, aRsasruli vicxovreT bedSi,

dro ukve xarbad Seeqceva Cvens gulisfeTqvas...

xom ar vicodiT, mkvdari zeca ras imRerebda,

ras gvauwyebdnen usaTuod mobrunebuli,

pirveli qariT Carecxili samareebi...

maTxovaric ki moTminebiT eloda saSvels

da ukve Relavs, - mamris geSma surneli igrZno,

moixvalia usasrulod veragi mzera.

ra surdaT eTqvaT mis bageebs, mitovebulni

odnav xmaurzec niadag rom ifurclebodnen?

ras upirebdnen sivrceebi vercxlisfer mtredebs,

mondomebiT rom aisxletdnen frinvelTa Zaxils?

Tujis sxeulSic nayofs cnobda cocxalTa sisxli,

fxvieri Zala SiSiT TrToda moragvul samyofs,

da xmebs, qarebiT gamJRavnebul urTules anbans,

yvela Cvengani mtkivneulad imaxsovrebda...

is ukve Relavs, miwam fexi frTxilad daudo,

bzarSi gveliviT gasrialda Sav-TeTri vneba.

mas aRarafers aniSnebda gawvdili xeli, -

nasazrdoebi saflaviviT mware samxili –

samsxverplos dumils Sewiruli ucnobi deda.

is kvdeba am xmebs, safexurebs RimiliT iTvlis

da imeds didi siyvaruliT umarglavs xedvas.

maTxovars jerac gulSi udevs gvimris Sriali.

dekembris susxi saSobaod amzadebs codvils, -

erTaderT anderZs, aRsarebas, miugneb bgeras;

misTvis nacnobi da ucnobi yvela warsuli,

rogorc odesRac darbeuli nadirTa xrova,

frTxilad grovdeba nakvalevTa gzaSesayarze,

da Soriaxlos, rogorc sunTqvas mklaviT moweuls,

ewafeba wyaros wyals mziri.

22

IV

me mas davarqmev cisartyelas... is ise kvdeba...

mainc vizrdebiT... iqneb viciT, erT mSvenier dRes

Cveniv nabijTa xarbad mkrefni sad wavemxobiT,

mkacri sxeulis orkestridan rodis gagvdevnis

gulisfeTqva, - cocxali puri.

kvlavsasikvdilo sarecelze Tvlemamogvrilni

veZiebT pirvel amoZaxils ToTo mkerdidan,

rom sabolood CaviguboT imedi sisxlSi;

wyalsmicemuli sizmrebiTRa gavesityvebiT

xeebqveS gangeb miviwyebul odindel Rimils...

TiTqos niadag mxrebs Slis miwac da mZimed dgeba,

fesvebs siRrmidan usasrulo mzeriT awveba,

zesknelisken midevnis wyvdiads.

iq ukve caa; frinvelebiT danawevrebuls

daxuWuli aqvs Cvens sacnobad mzes yvela Tvali;

is ayuradebs godebis xmebs sadRac Cvens qvemoT

da Cvens cremlebSi sunTqva ekvriT Cvensave fesvebs,

da mere, roca saboloo mZafri xrialiT,

wvimebiT savse sxeulebSi Cabudebuli,

winaparT survils mondomebiT amtkicebs Rame,

yviriliT mihyavT varskvlavebi uxilav Svilebs

da WrilobebSi rCeba mxolod civi mermisi, -

gazafxuli uweliwado;

iq rCeba mxolod tkbili Zili, Cumad mRelvare,

rogoricaa naCqarevi, mTrTolavi xeliT

samaxsovro warwera wignze.

Wirisuflebi Cvens xsovnasac Cuqnian erTurTs;

Tvalis gugebze mware qavils roca igrZnoben,

isini yvela saflavis qvas moioxeben;

cac kvlav daiTmens xis totebSi – fesvebSi - siTxes...

mere Tendeba... meramdened... vin ar iRleba...

martvilT xeliviT gauwvdiaT RmerTisken mzera,

magram maTxovrebs verasodes emsgavsebian...

vin ar iRleba umwifari locvebiT mkerdSi...

Cvenc isev gvikvirs ufskrulebi Cvenive fexqveS;

saflavebs Soris sakuTar Tavs agrovebs miwa:

morkalul zurgze mSvidad udevs naamagari

da roca Sublze aberdeba aTasi sivrce,

Cvens yvela survils ugumbaTo mzeraSi imwyvdevs.

V

an rogor unda davaRwioT im dilegs Tavi?..

gisosebic ki Tbili iyo; mzis Sexebaze

qvis mZime kedlebs Jruanteli uvlidan tanSi

da sakuTar Tavs awydeboda daxSuli sxivi...

iqneb diaxac Cven vanTebdiT nestian samyofs...

magram iq mainc dumili da locva sufevda,

da merec, yovel fexis xmaze, nerwyvmoreuli,

yulfsdaRweul yels maRla swevda amayi xsovna.

aravis vetyviT samadlobels; kargad vicodiT,

mxolod Tavis Tavs uRimoda nacadi mdedri;

idga waxrili, gasazuTxi teqstis gareSe,

rogorc nazvrevSi zamTrispiri, - sikvdili uxmo,

da Cveni locvis guliswadils ugulod hyidda.

da gvsurda rogor, araferi efiqraT irgvliv, -

arCevani xom Tixis niRabs badebs niadag.

23

gvsurda, scodnodaT musikosebs, rom mxolod vsunTqavT,

rom yovelive mxolod aris, da Cvenc mxolod varT!

sxva araferi... magram jer xom suls vulRobT Rames

da sneulebebs Tavs afarebs codvilTa kvnesa,

da cocxalT Soris Suakaci miwaa mxolod.

rogor gavideT am sivrcidan? rZedaleuli

dedis TvalebSi akvaniviT irweva miwa...

da verc gamovTqvamT gabedulad: “aq unda davrCeT!”

da mxolod vsunTqavT... xolo roca erT mSvenier dRes

vSobT dedamiwas da aq vtovebT, rom upatronos

sulebis xsovnas, winwasuli sityvis samsjavros,

TviT saSo swavlobs erTgulebas Tavisi tvirTiT

da molodini isev iwyebs mwuxris simReras;

xeebs SemoWril totebsa da kenweroebSi

TvaldaxuWuli isev xarobs cisferi guli,

da bolomdec rom amogvxapon Cveniv mkerdidan

da iq Cafinon daviwyebis damSrali xavsi,

imdeni siTbo Seunaxavs uCumrad miwas,

mis xmovanebas ver damalavs verc erTi xvadi;

cxovelis tyaviT Semosili veluri Jini

aRar iymuvlebs sacodavad yvela sarkmlidan;

da mxolod urCi RimiliTac rom gagvistumros

an, didi-didi, Zili nebis gvisurvos sisxlma,

Cven mainc vityviT sagalobels, Tundac xrinwians,

Cven mainc SevZlebT, RmerTo Cemo, Sendami locvas!

1988 weli, ianvari-Tebervali

24

ganwyobilebebi

ganwyobileba #1

miyvarxar da swored amitom gagyide simarTleze ocdacxra vercxlad;

miyvarxar da CagCurCuleb sikvdils da saflavebs,

Seni sulis misadgomebTan vagroveb gawbilebebs

da mTeli sunTqviT amoTqmul uTvalav wyevlas;

miyvarxar da kidev erTxel agixsni zurgisSeqcevas

da SefurTxebulis saxidan mowmendas;

miyvarxar da Seginaxav, ar gamogaCen,

rogorc mkerdze nakbens ar gamoaCens normaluri qali

an rogorc kaci ar ityvis vinmesTan

da mTeli sicocxle cdilobs daiviwyos,

rogor iZia Suri misi sayvarlis qmarma;

miyvarxar da megobrebidan xalxamde aravis ecodineba,

rom arasodes vwolilvarT erTad,

rameTu yovelTvis, roca kadrSi moveqceviT,

Segxedav, rogorc naCuqar cxens,

romelsac kbili ar gaesinjeba;

miyvarxar da yovelTvis ise iqneba, rogorc guSin da dRes:

mirCevnia Seni mkvrivi ZuZuebi mekavos xelebSi

da maT roca vealersebi, Seni iRliebis cqeriT davtkbe,

vidre xeli mtacos Senma mzeram da guli gulSi gamiyaros,

rogorc veragni uyrian danas Tavisze ZlierT;

miyvarxar da yoveli danayrebis Jams RimiliT CagCurCuleb

qvewarmavlebs da cxovelebs da maxinj frinvelebs,

rogorc uxilav sindiss,

bambis CaquCiviT amarTuls Cvens Tavs zeviT

Cvens qvemoT myofTa mier;

miyvarxar da Cemi neknisgan jams Sevqmni uZiros,

romelSic Sens sisxls Cavasxam da Cagaxedeb,

raTa sawamlavi samomavlo saqmeebisTvis TavisiT Semzaddes;

miyvarxar da Sen Tu metyvi, araTu SenTan,

martomyofic ki ar gaviRimeb mTeli sicocxle,

radgan Sen giyvars Cemi Rimili,

rogorc quCaSi upatrono ZaRlebis yefa

an avtobusSi sufTa da moxdenili qurdobis mere atexili ayal-mayali;

miyvarxar da mogmarTav yvela saxeliT,

qalis iqneba Tu mamakacis,

oRond arasodes imiT, romelic dagarqves mSoblebma

Sens gaCenamde didi xniT adre

da romliTac mogmarTavda da mogmarTavs yvela,

visac Tund odnav swyurebixar an odnav swyurixar,

da axla swored am usaxelo sxeuls vicav

daniT xelSi sakuTari Tavis winaSe;

miyvarxar da maTxovris vnebiT atanili RmerTs SevRaRadeb,

miwyalobos imdeni vercxli,

rom SevZlo qarsmicemuli ocdacxra vercxlis gamoxsna

da misiT Seni dabruneba,

da simarTliT vercxlis gayidvac.

ganwyobileba #2

ai, sul male mombezrdeba cisqveSeTi,

25

gulis jibeSi Cavideb Savi dRisTvis gadanaxul fuls

da Sens saxlSi davekargebi moyvasTa Rimils;

mere erT taxtze CamovsxdebiT

da moTminebiT davelodebiT uwyinar cnobas,

rom momZebnes da ukan damabrunes keTilismsurvelebma,

da rom eqimebi loculoben da mkiTxaoben

Cems momaval warmatebebze

da rom oxxx, rarig marto var TiTqos...

xom gamomiwvdi damZimebul mklavebs

da xom davikargebiT zeciT gadaxurul cisqveSeTSi,

oRond diaxac Zalian Sors Seni saxlidan,

gnebavs, sulac xalxSi an CamoSlil saydarSi;

ra Tqma unda, cal fexze usaTuod Toki gveqneba gamobmuli,

ise, yoveli SemTxvevisTvis, -

vis ar aRmouCenia mas mere amerika,

rac erTxel ukve aRmoaCines...

ganwyobileba #3

gaviyideT, gaviyideT, adam!

ra uCinrad waiRes Cveni saxlidan violino da roiali!

Cven ki mainc TavdaviwyebiT vukravdiT

da simRerebs vuZRvnidiT erTmaneTs,

sanam erT-erTma ar iyvira, simRera sadRaa, sadRaa, sadRRRaao,

da yvela sakuTar boxCas CaaSterda.

am ambidan didma drom ganvlo,

dagvaviwyda kidec wyalgamyofi da Cveni iq dgoma,

da iqamde rac iyo, isic frTxilad da mokrZalebiT dagvaviwyda

da mxolod xvalzegmazeg CaxleCili xmebi gvaxsovs

da – sircxvili, sircxvili Cveni! – iqidan vezidebiT

Zvirfas mkvdrebsa da Zvirfas cocxlebs,

umosavlo Semodgomebs da siyvarulis erTferovan kombinaciebs

da gacveTil samkaulebs da vaai, droze unda movaswroT:

SevpirdeT yvelas yvelaferi da xeli davibanoT, Torem

mTavari xom mxolod Seni codva iyo, adam!

mere yvela mamis saqmes erTgulebda da ara RmerTisas,

mere yvela mReroda da violinos xmazec yvela netarebda

da roialis Tayvanismcemelnic mravlad iyvnen

da yvela mReroda da mReroda da mReroda, adam!

codva codvad darCa, dekoraciebi ki daixvewa da ise gamdidrda,

ukve aRarc gvjera, Tu SeiZleba aq sadme codva arsebobdes

da cekvavdes da moilxendes da ase usindisod gvCagravdes,

rameTu daviwyebis gvjera da siyvarulis gvjera, -

gana qviSac ki iqneba maSindeli?!

yofila da mere ramdeni da vai, vai,

adami ibrunebs violinoebs da roialebs

da maTze Sesrulebul daviwyebebs da niRbebs da eSmakebs

da gadidda, gadidda Tvali Cveni da yuri Cveni da cxviri Cveni

da TiTqmis mzad varT iq dasabruneblad, saidanac movsulvarT

da sadac odesRac vxedavdiT da vismendiT da vsunTqavdiT RvTis xmas,

rogorc pirvelni pirvelTa Soris

da ukanasknelTa Soris pirvelni, adam!

yvelaferi gazides, rac Cveni ar iyo da rac aravisi ar iyo

da mainc naqurdali iyo

da naqurdals qurdaven da saSoSive gvlocaven

da Sors horizonti moCans, adam!

da axla mainc SegveZlos Cvenis gamorCeva-gamocalkeveba,

raTa Tavad mivceT misacemi

26

drosac da Sens uRmerTo patiosnebasac,

gaviyideT, adam!

ganwyobileba #4

mova meTqi, mova!

amis mere Rames yovelTvis is moitans Seni sizmrebis sabrZanebelSi

da romansebs da sxva amisTana mieT-moeTebsac aRar gimRerebs

da morCa, wavid-wamovidnen fiqrebiT tuCebdamtverili mavanni da mavanni,

gamoCndameTqi Seni cxadi, daircxvinameTqi bedma,

RmerTi aRar ukadrisobs Sens saqmeebSi xelis faTurs,

ohhh, daRlilxar da rogor gSvenis gazeTSi gaxveuli idumali nivTebi

da qilebi mawvnisTvisrZisTvisTusulacarafrisTvis

da notebis rveulebi da darcxvenili Rimili

da ydebSemocrecili “tom soieris da heklberi finis Tavgadasavali”

da aTasjerdaaTiaTasjer marTali xar,

Cven xom diaxac “es ra dagvmarTnia, RmerTooo!”

da qvemoT kaciSvili aRar darCenila,

samsxverplo cecxlze dasadebad

yvela Tavisi simRerebis da Semodgomebis herbariums moarbeninebs

da yvelas anketebi da analizis qaRaldebi aqvs gulSi Caxutebuli

da kidev daobebul purSi damwyvdeuli cekvebi

da madisaRmZvreli simRerebi da raRa dagvrCenia,

Rawvebi davixokoT da Tmebi CamoviSaloT da vgodebdeT

da TavSi xelebi daiSine, imedo!

yvelas Calis fasad uSovia sakuTari biografia da cxvirze aufarebia

da rogor ar gvyvarebia da rogor ar gviyvars moyvasi Cveni,

sawolqveS ase uCumrad rom Semogvparvia

da sadacaa wilsac mogvTxovs,

arada – hm! – guSinwindaguSindasulacdRes Cveni ynosvis Tvalsawierze

saerTodac ar Canda TiTqos da rogor ar gviyvars,

TiTqmis ise, rom SevRuRunebT da vetrfiT da SevnatriT

da hoiii, godoli auSenebiaT, - Subidamaxvilidabunagi xvalis!

daisvenon, xom uTuod Rirs dasvenebad aseTi Sroma

da awi raRa gviWirs, viRacas gaaxsenda,

fexs fexze gadaidebs xval-zeg sikvdili da mosawevs SevTavazebT,

yovel SemTxvevaSi ase iyo sizmarSio, aba gvixarodes,

aq davagrovoT Cven-Cveni simdidre da winaparTa Zvlebi da valebi,

gavWraT miwa da davmarxoT samxili da hoiii,

yvelaferi rigzea axla,

da Senc sadme Soriaxlos Camojeqi,

moilxine am gauTavebeli da erTferovani melanqoliiT,

iSimSile da moigone da gaiRime da iocnebe

da igalobe, igalobe CvenTan erTad Zilispiruli.

ganwyobileba #5

gaixsene, yvelaferi gaixsene, rac odesRac da rodesme dagikargavs,

gaiaredairbinedadajeqi da yvelaferi gaixsene,

rac guSiniyodResarisdaxvaliqneba:

Rameebi erTguleben yvela Sens ganzraxvas,

xeebi Segnatrian da TavianT Tavs SegaZleven,

erTmaneTs veRar cnoben naTlul-naTliebi

da droze gaixsene, ra moxdeba saroskipoSi,

vin vis gamoSignavs da Tbil RviZls rogor daadebs loyas Senxela kaci

da cremli daiRvara!

27

gaixsene, rogor airia erTmaneTSi sizmar-cxadi,

Sen ki mainc gamoZveri am gaugonari xmauridan

da sikvdilebma devnilis daRiT Segifares

milionobiT da miliardobiT TavSesafarSi.

gaixsene, balaxis Reros Semoxveuli

rogor miemarTebodi sibnelidan sinaTlisken

da rogor gagaSiSvla ciskengzaze miwam

da rom mainc is xar, - erTgulidaurwmunodagaumaZRari

da rom iq raRac darCa, rasac ra xania glovob

da aravinaa momsmeneli, araTu gamgoni an Semwynarebeli.

gaixsene yvela xali odesRacTvalisgugebze

da is foTolic gaixsene, erTaderTi rom ar amoxeTqavs kvirts

da dedamiwaze Sens garda aravis ecodineba misi arseboba,

oRond Sen mainc gaixsene, rogori iqneba, sibneleSi Tu ar Sebrunda,

mze Tu ar Seiyvana gamoucdelma Tavis saxlSi erTaderTi kariT,

romliTac mxolod Sedian da samudamod iq rCebian

da rasac maspinZels aravin apatiebs

da TviT dedamiwac gaixsene, rogori iyo igi sizmarSi,

xval rom ixilav da mere aRarasodes gecodineba, ra naxe sizmrad

da rom – beCaaa! – rogor gafiTrebula sacodavi am mosaxvevTan,

romelic mxolod sakuTar Tavs xedavs da iqneb Semdgom mosaxvevsac,

Cven ki, brmani da urwmunoni, yviriliT viklebT qveynierebas

da RmerTamde marTlebi vCanvarT vin uwyis saidan

da gaixsene, erTbaSad gaaxile yvela saxe da uSvele momxdars;

Sen xom arasodes gSinebia da xom ar daixev ukan,

roca erT mSvenier dRes bavSvoba ixevda ukan da gekrZalvoda,

rogorc ufskrulebi da xeebi ekrZalvian qarebs,

rogorc eqimi ekrZalvis ganwiruli avadmyofis Tvalebs

da kedlis fonze sakuTari samosis siTeTres;

xom gqonda xeli samaTxovrod gawvdili moyvasisken,

Tu Sens samaresTan im erTaderTs Caatareben,

sicocxle rom mogiswrafa da axla guli feradi sizmrebiT aqvs savse

da natvrisqvebiTac aqvs savse da veRar uZlebs da uSvele!

ai, es mtredebi ra xania bWoben saxlis saxuravze

da droze gaixsene, ratomac grcxvenia maTi,

ratomac cdiloben aseTi JiniT saxedvelni Senni

am erTi bewo safiqral-sazrunavis daurvebas

da Soreul velebze mis gaWenebas

da ase uazrod gawirvas da sadaa damnaSave?

an ubralod, gmiri? an kidev ufro ubralod,

kaci igi Tu dedakaci igi Tu eSmaki igi?

gaixsene, erTxel da sabolood rodis gawvimdeba,

oh, rogor modidebula es dRe!

kari gauRe da gaaRwios, kalapoti gauWeri da daiRvaros,

oh, rogori amayi da saimedoa da gulqva!

da ai, ase, roca yvelas daaviwydi,

roca aRar gjera, rom bednierni arian fexmZime qalebi

da rom dangreuli saxlebic bednierni arian

da rom ugrZnobni da uxiagnic bednierni arian

da rom cecxli da kvamli da daqceva saTuTia,

maSin daweqi, xelebi TavqveS amoide, Wers miaSterdi

da imRere da gaixsene, rodis mokvdebi.

ganwyobileba #6

rac iyo, iyo! iqneb sulac ara iyo ra!

xval xom iseTi gamatebiT aqrobda qari yvela varskvlavs,

SenTvis veravin moicala da aravin gaisarja da bedniero!

28

irgvliv jaria wignebis da maTi daRlili Sinaarsebis

da gaurecxavi TeTreulis da maTze dagdebuli wvimis,

irgvliv SimSilia, kriWas ver gauxsni damSeulT

da xoragi savsea da nTqavendanTqavendagaZRnen

da mozide sixaruli, ideqi didxans, mondomebiT da dabejiTebiT,

Rameebi SenivTdes, xavsma iyvavilos, mkvdrebma izeimon,

yvela codvili da ucodveli erTad daiwuros da suni geces

da xom aravis SeuZlia sakuTari Tavi miatovos,

Cven xom iseTi sustebi varT da erTgulebi da ideqi ase!

ideqi, ideqi ase, mzera Tavad monaxavs niSans,

saTqmelic Tavad Camorigdeba gawvdil peSvebSi,

mxolod sunTqavde da iRimode!

is uwveruli berikacic xom amasve girCevda

da diaxac mogsravda cxadi,

rom ara amdeni da amdeni Senze damiznebuli SemTxveviToba

da kedelze gakruli msoflios ruqa, saidanac wyali iRvreboda

da oTaxi gaivseba da ar SegeSindes,

mainc igrZnob nuSis yvavilobas, mainc gaerevi sivrces,

katebi mRerian, mkerdi isev aiyris balaxs da yvavilebs,

futkrebi da krazanebi da frinvelebic mofrindebian,

momakvdavi peplis aRsarebasac moismen, Seni misamarTiT Tqmuls,

danac gaielvebs gauval tevrSi

da sadRac bednieri kivilic aRmoxdaT da ai, ase,

moTminebiT, moTminebiT, kidev miliardjer moTminebiT,

Rrmad isunTqe sakuTari Tavi,

es jerac uTqmeli da mouqneli sityva

da mainc nurasodes imarCieleb, mkvdari xar Tu cocxali

da nurc is gikvirs, imedi Seni rogor bedavs amodena sixaruls,

misi xma xom irgvlivmyofTa uTvalavidauTvalavgvari qmedebiTaa daZarRvuli,

iq xom uzarmazari da ugrZesi xidebi da gadaZaxilebi klaven siZulvils

da miwidan isrutaven fesvebad da xavsad qceul adamianebs

da ende mas swored iseTs, rogoric aris,

ZleulsdauZlevels, daviwyebulsdagamoCxrekilsdaxelaxlaSobils,

Sexede, rarig ubraloa da moziduli,

yvela daRlil cecxls amoitans Seni sulis amRvreuli maxsovrobidan

da anTebuli sanTeli SeaSvela.

aSlil mdinares jebirebad udganan sisxlis niaRvrebi

da sivrces aqezeben, agulianeben gasaCenad daZrul varskvlavebs

da warmarTis wesi mkacrad aRasrule, - pirjvari daiwere

da Jamni kankaleben da eSmakebic angelozebTan erTad cviodnen

da ukve damTavrebula foTolcvena

da rarig Cveulebrivi yofilxar da kargi!

ganwyobileba #7

Sen kaci gqvia da ra dagRlis RmerTiskengzaze?!

xom arasodes gifiqria, es gauvali yiameTi sad migiyvans

an roca mixval, xom ver gaigeb verasodes, sad mixvedi da kaco, kaco!

odesRac ise mZlavrad aiqnia tani Senma mzeram

da erTbaSad imdeni ram miitaca cisqveSeTSi,

mere mTeli Seni sicocxle arigebdi, gascemdi da asaCuqrebdi

da msxverpls swiravdi da qurdobdi da avazakobdi da ra dagRlis, kaco!

odesRac ise damZimda Seni Rame,

veRar gabede RamisTeva da waxvedi ZalianZalian Sors

da samSvidobodan uxmobdi moyvass,

romelic – icodi – arasodes gamoCndeboda, rameTu ar gamoCnda,

roca zecaSi wmindanad Seracxuli mavani da mavani

Sens himnebs kiTxulobda

29

da ar gamoCnda, roca lxini iyo da sufris bolo suliers moiTxovda

da ar gamoCnda maSinac ki, roca xorci moikveTe

da ZaRls gadaugde imis dasturad,

rom myefari mRaRadeblis xorcs arasodes SeWams,

ragind damSeulic unda iyos da kidev erTxel kaco!

Sen xom odesRac yvela kars erTmaneTis miyolebiT xsnidi

da sivrces eZebdi, romelic mtkiced momuWul marcxenaSi mogemwyvdia

da Sen araferi icodi amis Sesaxeb,

vidre sivrce igi oflad daRvrili miwas ar Seeria

da RvarZlad da sarevelad da wyevla-krulvad ar aRmocenda

da fexisgulebi ar dagixeTqa, rogorc gvalva azrobs miwas

da roca simSvide Camodgeba da darbildebi Sensave samisnoSi,

diaxac aRmogxdeba odesRac CaZiruli qalaqebi

da gabmuli yvirilebi da moTqma-zari moxucTa da bavSvTa,

romlebic erTmaneTs ucvlidnen sikvdilebs

da varskvlavTa mier miTiTebuli misamarTiT garbodnen

da codvilma Seundo da ucodvelma ar Seundo morCilT

da iRblianebi, ra xania, aryofnas zeimoben, kaco!

da, ra xania, eSmakebi artaxebs wyveten da akvnebidan Cumad dgebian

da maT adgils bavSvebi ikaveben da vnebiT irwevian

da gadiddadagadiddadagaiweladagaizniqa Ramis karibWe

da SesasvlelTan lomebs eSinodaT gamomsvlelTa

da ra jmuxi yofilxar da rogori dakunTuli,

ra koxtad da moxdenilad mogqonda zurgiTdaSubliTdamkerdiT

amdeni sagnis usaxelo saxelwodebebi da mkvdari saxeebi

da yvela gzadagza cocxldebodadaiRviZebdadagimxedrdeboda,

sakuTar cecxlSi awrTobda folads da daxril TavTan erTad giwvdida

da gazuluqebula tani Seni, svel bambad qceula mkerdi Seni

da hoi, da hoi, kaco, da kidev erTxel, kaco!

da ar dagikargavs arc erTi imaTgani,

mzera Seni yvelaSi xelaxla iRviZebda

da sakuTar Tavs naTlavda martosuli

rameTu swamda, asec RmerTis saqmes erTgulebda,

gulmkerds ifaravda momxdurTagan da imaTac ifaravda:

usasrulo tramalebs da pawia kaliebs

da tyis binadrebs da Soreul nislovanebs

da mzeo, roca ganvikurnebi da aRar viqnebi momakvdavi,

momapyar yuri Seni,

xolo jer Sorsa xar da mzeo da avahme da hoi!

ganwyobileba #8

araa saWiro mkvdarTa moZieba, araa da araa saWiro!

isini xom imden mignebas gadaurCnen, imden sixaruls gadaurCnen,

imden bednier Rimils gadaurCnen

da miliardjer daviwyebulT erTxel kidev nu gavixsenebT,

ukan gamovixmoT odesRac aRvlenili locvebi da movspoT!

oh, rogor Secvlilan sabraloni!

xval-zeg gaCenili moxucebi sakuTar Tvalebs veRar cnoben

da mousavleTSi garbian hgoniaT da Tavze saxlebi acvivaT hgoniaT

da Turme sikvdils gaurbodnen mxolod...

raRa darCeniaT amdeni WirisufliT garemoculT:

niadags moarRveven da xeebs glejen da saqonels iTreven

da cerebze Semdgarni vamxnevebT da sagvareulo droSebs vafrialebT

da aq varT yvelani da ar mogerios nostalgia

da Senad dagvigule isev da mSvidobiT!

erTi xar asi da erTi xar aTasi da uricxvi!

sakuTar xmebs uxmoben saTaveni

30

da xom sul ar gikvirs, ratom TanavugrZnobT,

roca dagvtoves da frTxilad gagvecalnen

da Sors anZebi midian cisken

da RmerTi gvmfarvelobdes iarebs dadevnebulT da Tavad iarebs

da ucodvelTac RmerTi mfarvelobdes, -

maTi xvedri arSemdgari iarebia da mZimea erTob!

da rodis Cagvixerges TaflobisTve

an rodis ganwvales samxili da sneuleba Cveni

da mkurnaloba ganvaaxloT mxolod...

ganwyobileba #9

diax, me Seni pirveli da ukanaskneli kanonieri memkvidre var

da ufleba maqvs, arasodes dagtovo marto!

me ar girwevdi Rameebs da pativaxdil saidumloebs?

me ar vuxmobdi ciskidezeCamavalyvavebs,

roca sicocxle kidurebidan wveT-wveTad gdioda

da veRar amTavrebdi sikvdils?

diax da diax, dReSi aTasjer gamomyavxar Seniv sisxlidan

da ganbanils gabrunebdi im sizmrebis sabrZanebelSi,

sadac Seni aTvlis wertilia veluris brWyaliT moniSnuli

da ufskrulidan lurj gumbaTSi TavganwirviT vardeba wyali;

Seni Cqamic ki gamoqvabulebs aRbeWdavda Cems yru sxeulze,

saidanac varskvlavni da vnebiani kvnesani moedinebodnen

da veRar vitevdi da maTve vubrunebdi, -

Jindaumcxral-uiRblo mSoblebs,

diax, me Seni erTaderTi kanonieri memkvidre var,

me, visac siberidan Tan sdevda zeTSiSemwvarikartofilis siyvaruli

da qvewarmavlebisadmi da mRrRnelebisadmi umizezodaumizno zizRi

da gabaxebulTa Secodebis niWi da maT bedze fiqri da wavidadagaqra,

me, vinc yovelTvis RimiliT fiqrobda,

rom adamianebi verasodes iswavlian erTmaneTis kiserze rigianad jdomas

da rom misTvis cxeli SanTebi didi veraferi SeRavaTia,

rameTu Tvalebi qviSiT aRara aqvs savse

da arc wurbelebi swoven sxeulSi moWarbebul zafxuls,

diax da diax, me var erTaderTi, visac Senze yvela ufleba ayrili aqvs,

vinc ukve Sorsaa ZleulTagan

da araferi aqvs dasakargi sakuTari, araTu sxvisi,

visac saxelmwifos ar andobs kaci, araTu or bats,

vinc, jibeebSi xelebCawyobili, mcireoden imedsac ki Rameebs uTevs

da kidev erTxel dabejiTebiT amtkicebda dedamiwis daRlil egoizms

da mTeli Tavisi uxamsi cxovreba

zeTSiSemwvarikartofilis Wamas da roskipTa sibraluls

da vertikaluri wreebis xazvas moandoma

da nuTu SeZlebia?! vinaa darbazSi?

taSi Tu ar emeteba, daustvinos mainc

da yvela aq iyo, - scenaze, da yvela taSs iTxovda.

rokavdadarokavdadarokavda yvela

da isic rokavda da isic daRlila da

mgzavrobiT qancgawyvetili xeebic TvaldaxuWulni daiRvrebian

da fexqveS miwa uxmebodaT da Senc Cagesmoda wyevis xmebi,

cremlmoreulma deda inatra da zeTSiSemwvarikartofili SesTavazes

da SiSi didia da damTavrda dRenaTeli,

Sors, cis mijnaze mexma isikvdila

da dRenaTeli damTavrda, damTavrda dRenaTeli

da aseTi kargi ratom unda uareyo vinmes?

liandagze dgoma isurve da ymuilis niWi isurve da sawoli isurve da qali

da dRenaTeli damTavrda da dRenaTeli damTavrda

31

da me Seni pirveli da ukanaskneli kanonieri memkvidre var,

me Seni erTaderTi kanonieri memkvidre var, mende!

ganwyobileba #10

aseTi kargia gazafxuli?

iloce, arasodes movides, marad Tovli da yinva itacebdes Sens xmas.

rogor gyvarebia es umweo da ususuri gogo!

maS arasodes ikiTxo, rahqviadasadcxovrobsdarassaqmianobs,

arasodes gaixseno misi mzera da siaruli da dakarge

da ra keTili da uTvistomo Rimili da fiqri hqonda, RmerTo!

nuTu marTla ar gemeteba gasayidad Seni meomari suli?

maS mwiri boxCa gamokari, gamodi gareT da eSmakiskengzas daadeqi,

iqneb daaklde da mogagnos da gixmos

da nacnobi garigeba SemogTavazos

da mTavaria saxedvelma misma dumili da moTmineba aireklos Seni

da Seniv meomar sulTan erTad ukanve gesrolos

da nuTu marTla ase Zlier gebraleba martosulni?

maS erT dRes maTi mZime xvedric gaiziare

da vinc Sens garSemo mozRvavdeba,

yvelas siCumiT da molodiniT aRavsebde da sicocxles aiZulebde

da vin daiwyebs rkinis kvnetas?

nuTu marTla ase gzaraven moSurnenidaborotnidaavsaqmosanni?

maS Sens mkerds guli gabedulad amoacale,

gaamSrale, dasvi frTxilad trial mindorze,

asjeraTasjermilionjermiliardjer Semouare

da roca didi garjis fasad kars ver upovi,

amoisunTqe Zalian Rrmad da guli igi Tavis adgils daubrune

da giyvardes siyvaruli Seni,

xolo roca erT mSvenier dRes daRlili cxadi damTavrdeba

da Tvals gaaxel da irgvliv yvelaferi ucxoa da muqi,

nu ityvi, rom Zalian didxans gZinebia

da rom es ra grZeli gza yofila sizmramde

da rom bednieri xar da mokvdavi da nu ganizraxav keTil saqmes,

ubralod Tvali moifSvnite, sawolidan gadmodi, dila gamoaRe

da xmamaRla da gulamoskvniT itire cxadi.

1988 weli, maisi-ivnisi

32

Jami malvisa da mitevebis anu damarcxebulTa aRsareba

xeebma qari mkerdze mogvabjines da kvlav dedis mklavTa xiznebi varT,

da maTSi Cakargva gviweria, Tavbeds viwyevliT da vnanobT;

brmaTa glovis zari cas miswvda da qalebs sisxli ewviT mxolod, -

Rames eZeben da wyvdiads pouloben,

saxlebs toveben da vnebaamRvreulni RmerTTan Ralatoben kacebs;

cidan locvani da wyevlani cvivian,

qalwulobadakarguli kerpebi cvivian,

da cao, rarig Sori xar da rarig Cveni xar da vnanobT;

tyuils mainc hqondes mokle fexi, saqme mainc gawvimdes Cveni,

ar varT mSiSrebi da ar varT da ar varT da “sustni xarT mxolod!” da

sustni vyofilvarT da kargad gvaxsovdes da

gmadlobT, didia niWi Seni, RmerTo!

oh, miyvarda da ra vicodi, rarig cbieri yofila da

rarig jiuti yofila da zurgiT Rimili Znelia da

Tqvi, Tqvi, xom asea, RmerTo?

oh, Tvali Tvals rom moSordeba da guli gadasxvaferdeba,

Tvali iseTi xarbia da xorci iseTi umweoa,

yvelas erTurTi gvwadia da uuuh, mere rogor gvwadia da

“ufalo, ufalo! mogviteve, rameTu ar viciT, rasa viqmT da

neba Senia!” da Tqvi, Tqvi, xom asea, RmerTo?

sisxlis sauflo vrcelia da yvela uomrad dasaxlda da

xafi bRaviliT da mZafri suniT vuxmobT erTurTs

da caze bavSvebi xeebs xataven da

xeebs zanzalaki hkidiaT uricxvi da

qari sakuTar Tavs eZebs da vnanobT;

Sexede, isinic am mitovebuli saydrisken moeSurebian,

Sexede, qmari Seni da coli Cemi da movlen!

aba, gaviZurwoT, saxli mzad daxvdeT da

Tivac mzadmyofi da SemarTuli;

Rame maTicaa, Suri iZion da kidec ilocon da

buzebi veRar axerxebdnen maT tanze mosvenebas

da saydridan vergaRweulma wmindanebmac daitiron:

Rame maTicaa, Suri iZion da mere Cven viZioT Suri!

xolo jer malvis Jamia da yvela da yvelaferi daoTxili garbis

da camac zurgi gvaqcia da Rrublebic urcxvad garbian da

Sexede, brmebic garbian da

Zvirfasi mkvdrebic garbian da

Wirisuflebic garbian da

gaqceul caze RmerTi gamosula, tkbilad gviRimis da gvaTbobs.

1988 weli, ivlisi

33

xmebi

sadRac daRamda da cxenebis Wixvins da zRvis gabmul simRerebs

gulSi ikraven da ar iviwyeben da dumils mieltvian,

gzebze gadian da qvebze sxdebian da mzeebs fiqroben da mere suls RafaZen,

sikvdils da sizmrebs da mSoblebs mouxmoben xmebi;

da Seni tarigic isev mxrebze midevs, isev vapureb da isev iRimis da

viRac Cems zurgsukan mSier saflavebs Txris, mkvdrebs aTavisuflebs

da wyevliT locavs da jer kidev uCinarT jiutad midevnis cisken;

sisxli sustia da RmrTisgan ltolvili da miwas Sexiznuli

ukve damZimda da ukve mdinarebs da rom ara saSo da rom ara mermisi,

ase ucodvels da ase upatronos vin daaimedebs, sityvao Cemo?!

uxmo sinanuli Tvals CaeRvreba da miwas aiyris da wvimas Seereva,

mzera adiddeba frTxilad da saTuTad da nuTu damTavrda cxadi?!

sanTels Camovqni da Ramis yru mdevari SiSiT davuyvebi Rrma sunTqvis napirebs

da aRar CaesmiT odesme gasaCen Cems obol winaprebs RvTis xma

da jerac dasamxobs nu mimcem naTels da Rame damibrune, sityvao Cemo,

da rom moviqcevi, msxverpli miiRe da marad getrfodes da marad gmsaxurebdes

didi imedi da didi simSvide da didi SimSili da didi gazafxuli:

didi molodini, sityvao Cemo!

1988 weli, ivlisi

34

intermeco

irmas

Casaxvis dRidan

yvela CvenganSi dReniadag fexze dgas viRac

da miwaSi Cabrunebul norC balaxs tkepnis;

Casaxvis dRidan

viRac Jami-Jam inaniebs Cvens daRlil codvebs

da SiSiT da sibrZniT savses gvibrunebs ukan;

Casaxvis dRidan

viRac jiutad migviTiTebs sakuTari samyofisken

da Cveneul sifxizles icavs;

Cvens brma mermisSi saimedod gamkvrivebuli

roca usazRvrod bednieri gvegulvis Rame,

viRac RimiliT ayuradebs meored mosvlas

da marcval-marcval CagvCurCulebs,

rom Cvens sisxlSi erT mSvenier dRes

aRar iqneba imedi da momavali da moTmineba,

aRar iqneba “miyvarxar” da “mSvidobiT, Cemo!..”

rom yvela kari gaiReba erT mSvenier dRes

da am umdidres saflavTa Tu samarxTa nacvlad

ukidegano mdumareba imRerebs mxolod,

Cvenive locva gvierTgulebs mxolod da mxolod,

da gzas gvaswavlis aryofnisken, raTa moviqceT,

isev kuTvnili ZuZu vwovoT, - uZRebi awmyo...

xolo jer bnela, Rameebi devnian rCeulT,

da WrilobebSi sityvebs rgaven gamocdili mebaReebi,

Tavs evlebian sakuTar beds obolni da arasmeqonni...

xolo jer bnela,

bnelSi viRac sakuTar xmas apurebs isev

da yrud CurCulebs, dRenaTeli rodis aRsrulda,

rodis aRsruldnen wmindanni da naTelmxilvelni,

da dReniadag Segvaxsenebs,

ra iqneba xval an sulac miliardi saukunis win –

roca sikvdili uangarod daiTmens da daitirebs yvela martokacs,

roca sikvdili sakuTari mzeridan wava

da yvela mokvdavs uanderZebs WeSmarit sikvdils:

urwmunobas da udroobas...

xolo jer bnela, Cvens TvalTagan cremli sdis Rames

da roca isev mondomebiT mogvixmobs viRac,

kacT sizmrebSi jerverZleuli,

roca samxili uamravi mkvdari warsulis

veRar krebs risxvas veRarafris verdamkargavTa,

roca, RmerTmani, aRar gvyofnis sxeulSi Rame

da TavganwirviT vexiznebiT Cvensave sunTqvas,

maSin rwmenaa Cveni vneba da aRsareba,

rwmena gvibrunebs sasikvdilod ganwirul Crdilebs,

da erTmaneTis xilvis JiniT gzaabneulni

saxlebs vtovebT da fexisgulebs vawovebT miwas.

1988 weli, agvisto

35

RmerTi keTilia

ineba RmerTma da imis gamo, rom Cven gviyvars zRva da balaxi,

davisajeT maradiuliT da warmavliT da sisxliT CvenSi;

ineba RmerTma da imis gamo, rom Surisgeba SegviZlia,

davisajeT sizmrebiT da RalatiT da sikvdiliT CvenSi;

ineba RmerTma da imis gamo, rom mzera Cveni usazRvroa,

davisajeT cvalebadi ruqebiT da usasrulo aRmoCenebiT;

ineba RmerTma da imis gamo, rom Tavs ver viReT guSindelis dasamareba,

davisajeT mermisiT da jvriT da imediT;

ineba RmerTma da imis gamo, rom gvzaravs da rwmenas gvixSobs amoucnobi,

davisajeT simReriT da sindisis kerpiT;

ineba RmerTma da imis gamo, rom Cven viciT maxinjis da uZRebis fasi,

davisajeT eSmakiT da borotiT CvenSi;

ineba RmerTma da imis gamo, rom Cven viciT droisa da tkivilis fasi,

davisajeT sruli sunTqvis verSemZleobiT

da erTmaneTis vergageba-gagebis niWiT;

ineba RmerTma da Segviyvara imis gamo,

rom, RmerTmani, Tumc guliT gvsurda,

mainc verasdros SeviyvareT da verasdros vixileT igi.

1988 weli, agvisto

36

nostalgia

Camoisvene dedaCemo

Cemi xelisguli mxolod Seni siyvaruliT aRivseba

Cemi xelisguli mxolod Seni siZulviliT aRivseba

Cemi xelisguli mxolod Seni siamayiT aRivseba

Camoisvene dedaCemo

Cemi xelisguli mxolod Seni sizmar-cxadiT aRivseba

Cemi xelisguli mxolod Seni moTqma-zariT aRivseba

Cemi xelisguli mxolod Seni aRsarebiT aRivseba

Camoisvene dedaCemo

samefo Seni Cems xelisgulze moixile

samefo Seni Cems xelisgulze aRamaRle

samefo Seni Cems xelisgulze aRasrule

Camoisvene dedaCemo

Cems xelisgulze sisxli icvalos yvela nivTma

xilulma da uxilavma usulom da sulierma mcirem da didma

sisxli icvalos yvela nivTma romelsac Sen igalobeb

romelic swored aq da axla Sens mzeraSi daibadeba

Tqvi rom uTuod Rirebula moxilvad da daviwyebad dumili Cemi

Tqvi rom uTuod Rirebula moxilvad da daviwyebad simRera Cemi

irwmune Rame samare da mware samxili

irwmune Rame samSoblodan devnili mamri

frTxili RimiliT momiteve urwmunobis da ndobis niWi

frTxili RimiliT momiteve mermisidan gaqcevis niWi

da mere wadi dedaCemo

daRlili da bednieri daubrundi im sivrceebs

saidanac Cems saSvelad mosulxar wamiT

1988 weli, agvisto

37

Ramis mgzavruli

paul celans, vinac, didebamorWmulma,

sicocxle TviTmkvlelobiT daasrula

Rameo Rameo dedav da sisxlo da vai da avah

civia sityva da saxe da Tvali da mSvidoba Seni

civia xsovna da Zili da locva da pirjvari Seni

gZebne da gpove da Savi da frTxili xar

miwamde tkbili xar dedav da Rameo sisxlo

Cumia igi da tlanqi da veragi

da yrud momziralni kvlav SenSi vcviviT da

kvlav xorci gvcviva da gvcviva da gvcviva da

oh rogor gamcvdarxar oh rogor gviRimi

kefiT da terfiT da simwifiT SeniT da

saSoSi daRlilni kiviliT vCndebiT da

vCndebiT da vCndebiT da vCndebiT da gavrbivarT

Cven viciT gaqceva codvilTa simRera

da naTliT Zleulni vkvdebiT da gavrbivarT

Cven viciT locva da wyevla da anderZi

da Ramis xiznebi saSoTa xsovnaSi veZiebT Svelas da

Rameo Rameo Zilia sicocxlis pirveli simRera

da isev umiznod vsunTqavT da vsunTqavT da

sisxlia kvali da oh rogor kvdebi da oh rogor daRlilxar

suls vRafavT SenSi da xels gviwvdis saSo da

bneli da ucxoa Rame guSindeli

da aRar gvaxsovs da xsovnaSi danTqmulan

saSo da jvari da mermisi Cveni da

Ramea zeca da Ramea bedi da

buRi dgas locvis da wyevlis da simReris

da ar gamoscado ufali Seni da

wyvdiadi wasula Cvengan da Sengan da zecas Tu wasula

sisxlia yoveli sisxlia yoveli Ramea sisxli da

Rameo Rameo dedav da sisxlo da vai da avah

1988 weli, agvisto

38

serafitas aRsasruli

morCa, kidev erTxel davmTavrdi da Turme uJamoa aRsasruli;

ai, moviZie Cemgan devnili dRenaTlis caSi Tvali Seni

da Cems sunTqvas saukuno codna SevZine:

RamearasodesyofiladaarcarisdaarcodesmeiqnebamSvenieri

da is gswavlobda da Sens umizno sxeulze SeSliliviT mimodioda

da hoi, cxadi dairRva da Rame Catyda da CaiSala

da erTurTs mteri vusurvoT da Rame glovisaa Turme da mSvidobiT!

ai, SevsulvarT, sadac jer ars da mklavebi movrkaleT uSnod da saTuTad

da magiuri mosasxamidan galobasaviT ismoda xmebi

dawiokebul RamuraTadamoxucTadayrmaTadaroskipTa

da magiuri mosasxamidan momakvdavi deda iRvreboda

da maxsovrobas, rogorc ZuZus da rogorc mzeras,

vxvrepdiTdavxvrepdiT da aivso peSvi da aivso sisxli da

hoi, RmerTebs Soris yvelaze urCo da yvelaze Zliero,

miwas Sexiznulo sisxlo!

varskvlavs xom ymuilSi kacic ver ajobebs,

araTu mnaTobTa rokviT mzerasavse mgeli

da Seni mkerdis ufskrulebSi zamTari cviva da

mwifea Tovli da iq xom iseTi qarebia,

davZebnoT sizmrebi da viSiSvloT sizmrebi da

viswrafoT, viswrafoT, xmalamowvdilebo,

Senganve Sobilni zurgSi gavtexoT da movspoT,

locva davamxoT da kerpi davamxoT da vneba davamxoT da

erTurTis Zvlebze mrokavno da erTurTis sulze mozareno,

Cveni piridan ra xania pirvelyofili sityvis nacvlad

Tixa ifrqveva da cxadi ifrqveva da ra ar ifrqveva da

devnidadadevnidadadevnida wyvdiads

da cocxalTac da gardacvlilTac yovelTvis mSvidad imarjvebda

da bolos mainc vacduneT da damarcxebulebs SevuerTeT

da man sisxli Rvara avai, ramdeni

da man cremli Rvara avai, ramdeni

da mze iloca da mTvare iloca da

ukve meramdened gardaicvala da

ai, mogveaxla Jami naTelxilvis,

rom fskerni tortmaneben uZirobis gancdisgan,

rom miwis SimSili codnam daanayra da CveniT brunvas eurCeba

da ukve kacnic gangvanaTla msgavsad

frinvelTadanadirTadaqvewarmavalTa

da miriadebs Seyolili dReniadag mondomebiT grovdeba masSi

da sxva ra gza maqvs Cemiv mzeras minebebuls da zurgiT morkinals,

yovel ciskris Jams Cemi saxlidan, rogorc zRapruli gamoqvabulidan,

gamomaqvs gardacvlili Rameebi da yvelas Tvalwin vasaflaveb

da flass viZarcvav da vcekvav da vcekvav da

xalxi ganixvna da deda vixile da mama vixile da

yvela Tvalxilulma gamikidegana

da ai, morigi msxverplis molodinSi

flasSemoZarcvuli vcekvav da vcekvav da

vcekvavdavcekvavdavcekvavdavcekvav da

Zevax, sicocxleo Cemo!

1988 weli, oqtomberi

39

gamofxizlebulTa himni

“...nu CuenTÂs, ufalo, nu CuenTÂs,

aramed saxelsa Sensa ec didebaÁ...

nu sada Tquan warmarTTa: sada ars

RmerTi igi maTi?..”

fsalmuni, 113

hoi, sulo Cemo, gazafxuls upyrixar, uxmod miende da mihyev!

beCavT hyvarebiaT mfarvelTa sisxli da daewafebian,

qviSiT SeiSroben daxeTqil tuCebs da mihyev, sulo Cemo,

dedebs mieteoT Soba uSobelTa da mas Rame hqvia

da Sen ici igi da manac gicis da “diax” da mihyev da

yvela moxaruli miixure da neba miec Sensav Rimils

uricxvi lxinis Semusvris da uricxvi brZolis Semusvris da

locvad da zeimad yeli SevmarToT da RmerTi Cvenia da

vbrZanoT, gvepatios yvela sikvdili da zurgi gvaqcios da

esmas ucodvelTa sagalobeli da krZalviT dagvlocos da

kacTa sadideblad miwa iSiSvlos da sisxliviT Savia Rvino!

morCa, aRar fqvaven qaris wisqvilebi, hoi, sulo Cemo,

da Sens saxilvelad modinar mzvaobarT moTqmiT dauxvdi da

cxadi Seirge da “wadi” aRamaRle, “modi”-c aRamaRle,

vaglax, codvilo, da vaSa!

gacvda sikvdili da gacvdnen wmidanni da

moZme mwyuria da sisxli mwyuria da

mokvdavi miCvenos ufalma Cemma da

vinc Cems siyvaruls ver daiTmens,

mkerdi balaxiT amoivsos,

Torem sikvdilia ukuqceulTa da

glova-sinanulis vnebiT SepyrobilTa xvedri;

Jami medroSeTa gavamartivoT da erTurTi mZlavrad vafrialoT,

vxocoT da vmarxoT da vTxaroT da “vaSa!” da

dediSobila bavSvebiviT vimReroT erTurTi,

Sen xar moyvasi da me mZuls siyvaruli Cemi,

Sen xar moyvasi da me mZuls siZulvili Cemi,

ai, mzadmyofia, mzeo, guli Cemi Cemda!

dedani galoben, dedani Cvenni, da mtlad romc ar dagvedon,

dedao, dedao, romeli xar caTa Sina da qveyanasa zeda,

marad mSobiare urcxvad hkiode da

SenSi varT Zeni da asulni Senni da

gankveTe ltolvis niWi Cveni da iyavn!

vis cremlze vmsxdarvarT da vis sizmrebs vkvnesodiT

da yurs vis vugdebdiT da gemos misas vin aRmoicoxnida

da friad davkvirdiT kvlavkeTilqmnilni da

odesme mosasvlel Rirseul metoqis imedad darCenilT

Tavs gvaRamdebian Cvenive sityvebi da ukve mosrula cxadi,

mkvdrebiRa gvlocaven maTken miswrafebulT

da balaxze da yvavilze da xis fesvebze amxedrebulan

da vin Seakavebs brmobilTa srbolas da

uricxvi yofila bedi gardmocvlilTa,

uricxvi yofila bedi gardacvlilTa,

bina mivuCinoT maTsave sizmrebSi,

muxli davukocnoT, Tvali davurbiloT da namyo avloSnoT maTi da

RmerTisgan naswavli ar daviviwyoT da

vwafoT erTurTi da mereRa gavwvimdeT,

xvedri TavmdabalTa diadia!

40

xvedri TavmdabalTa diadia, magram erTxel mainc gangvecxados,

visi wyevliT gvidgas suli,

vin naTlavs aRsasruls ai, am patara adamianisas,

romelmac pirvelad ixila usazRvrocavarskvlaviani

da xelebgawvdili xmamaRla CurCulebs:

“ramdeniburTiadamecmaqvsaseTidamemxoloderTimaqvs” da

meore sunTqvis momlodineT morig aRsasruls mogvarTmeven

da fardebidasarkmlebidadarabebi

veRar akaveben Cvens ZarRvebSi atexil Rames da

is mainc Semovidoda da

Cayolas CaTreva gverCivna da

ukve gviania TiTze kbena

da Cvens mzeraSi – gulisfeTqvaTamiriadebTan damarcxebul meomarSi –

uwyinari fifqiviT cviva miriadi TanamebrZoli

da kvnesa maTi da anderZi maTi da

aRsareba da kbilis kbilze daWera maTi

da xmani kbilTa msxvrevisa da sisxlis ruTa da nakadulTa,

da daiclebian saxedvelni Cvenni

da Rame mkerdis gavliT Semova oTaxSi

da he, istoria daibada

gadaqcevisgan da iatakze danarcxebisgan mermisSi devnili mamris

da asjer aTasi da miliardi viyo,

aRar mSurxar da aRar gnatrob,

visTvismogicliavisTvismogicliavisTvismogiclia, dRenaTelo,

Cven ukve vwvimvarT da me mainc aq var da miwa merTgulebs da

“ugalobdiT ufalsa, rameTu ganZlierda Cuen zeda wyalobaÁ misi” da

aba, mivixuroT yvela ubedo da yvela ukvdavi da yvela mzvaobari,

vaSa da miliardjer vaSa!”

1988 weli, noemberi

41

uCinarTadmi

... modinarno erTmaneTis sagaloblebiT da RalatebiT zurgze,

erTmaneTis cekvebiT da sizmrebiT da gancxromebiT zurgze,

Cemsken modinarno,

Tqvens kanSi aRar eteviT da TavzemoT Zala ara gaqvT da osana imRereT,

modgma diadia Tqveni da suls Semogragnili xorcic diadia Tqveni,

eZiebT miwisguls, rwmenas eZiebT da

Tqvensave mzeraSi kirTebs eZiebT da

sasaklaos eZiebT Tqvensave sisxlSi da ara sasaflaos,

yvela rigiTi ukvdavi da rigiTi brma valSia TqvenTan,

hobi Tqveni erT adgilze yofnaa da

vneba Tqveni dayovnebis gaZleba da axladgancdaa,

Tqvenive mxrebia cargvali Tqveni, da maTze anTebuli xsovna

ai, am sityvaTa: “wuTieri dumiliT pativi vceT iesos amaRlebas!”

da Taobebi alokaven nakvalevs Tqvensas da jamSi salafavi ulevia,

droSebs SeRebaven qoniT datvirTuli Tqveni sisxliT

da Tqveni kaniT uamravi Tbili qurqi Seikereba

da Tqveni kaniT uamravi xelTaTmani Seikereba

da ganixarebdeT, Cemsken modinarno,

kacni erTurTisTvis Sobilan da

kacni TviT RmrTisTvisac Sobilan da

osana imRereT, nagrami Tqveni Tqvenive bedia,

saSo Tqveni xeluxlebia da kvlavdabadebamde wabilwuli,

samadlobeli, Tqvendami Tqmuli, yrua da mzeraberwi,

Tqven siyvarulni da siZulvilni da gzani gmeufeben

da erTmaneTSi irevian Tqveni bediT urCadqmnilni, da

osana imRereT, Cemsken modinarno, osana imRereT...

1988 weli, dekemberi

42

modiliani anu bednieri mamris agonia

amadeo modiliani

daibada livornoSi 12 ivliss, 1884 wels.

gardaicvala parizSi 24 ianvars, 1920 wels.

didebis karTan wamoewia sikvdili.

Jana ebiuterni

daibada parizSi 6 aprils, 1898 wels.

gardaicvala parizSi 25 ianvars, 1920 wels.

amadeo modilianis erTguli Tanamgzavri,

vinc sikvdili arCia masTan ganSorebis tanjvas.

warwera saflavis qvaze

1.

... es Tovli Cemi asulia...

vin ar Targmnida mis siyvaruls gardacvlilTa fxizel enaze...

mis uwyinar da Cvil Rameebs ZaRlebi da maTxovrebi asamarebdnen...

2.

suni mcems varskvlavTa da preistoriul saqmeTa maTTa da

CemTvis nacnobia cocxladyofamdeli erTdrosarseboba maTi...

suni mcems JamTa miRma taatiT daZirul amay fexsadgilTa...

bageni sivrces morkalaven da frinvelTa guliscemaSi

mokrZalebiT ganimqrevian;

bageni, SubiT aRWurvilni, gasaqcevad amxedrebulan,

da roca sisxli zurgs uCvenebs Jindaumcxral dedaTa rokvas,

silueti ikveTeba janmrTeli mamris;

is Tanaxmaa, mRamiobTa mimZlavrebis Jams,

yrmaTa RimilSi uSurvelad gacvalos cecxli damTavrebul cTomilTa da

gulisfeTqva jerardaZrul piramidaTa,

jerardawyebul, brma rZeTa da

ubedobas dadevnebul, Zvalmagar qalTa;

is Tanaxmaa, mRamiobTa mimZlavrebis Jams,

mTvare iyos erTdroulad erTic da asic...

3.

... cam piri ganaxvna, rogorc roskipi Slis fexebs saroskipod,

da saSo ZReba da Tbilia saSo da ganwmendilT naTeli aRar surT da

Wips ganixsnian da aTasi wlis mere gasaCen moyvasTa mzes ificebian

da erTob tkbilia SurisZiebis da mlaSe sisxlis miRma suli;

miwa dagvkargvia Cvensav mzerasa da Cvensave peSvebSi,

iZulebiTia frTa da dRenaTeli Cveni;

foTolTa siRrmidan gulisgamawvrilebeli simSvidiT cvivian damSrali xeebi;

xorcis suni udiT qarebSi gawaful wignebs da balaxebs...

me sxva xes mogiTxrobT:

sanagve urnaSi gazrdils da Senaxuls,

da me is miyvars da

friad sikvdilis da

friad sizmrisaa igi...

43

da amaRldebian saydarni Cvenni da

vnebiT datoveben amRvreul Tvalebs da

cas Seerwymian da ra udaburia, RmerTo, nasaxlari maTi!..

4.

... qvebiT dawewkvili kudebidan

miwa mowveTavs da ar daiRvreba da

Tvali adamis Zis miwis cargvalia, xorci sakania sisxlis,

Cemo bedniero aborigeno da Cemo bedniero loTo!..

5.

... SevyaroT erTad yvavilebi da varskvlavebi,

barakebi da taZrebi da yurisZirSi mimdebare galaqtikebi,

da marcvleuli Semodgomis, da Tavad miwa;

maxsovrobis grZneul burusSi

mzesaviT Cadis

sisxlis fasad moxiluli yvela martoxe...

6.

... es Tovli Cemi asulia... Tqven giyvarT igi!..

7.

... mogrovdiT, kunTmagari mkerdi momiloceT!

rogor davafasoT erToblivi Rvawli frinvelTa da kacTa?!

mruSi mandils eZebs, sunTqva Sewyvetila misken mimarTuli

mravalTa saTnonTa mandilosanTa da SvilebSi Sewyvetil dedaTa da

saxedaCexil moxucTa da mermiss Setovebul xmaTa;

erTgulebamde orgulno Cemno da CemiT bednierno,

miyvars usasrulo sisuste da frTxili siWabuke Tqveni;

Tqvens meti me ra damrCenia!

locvani Cemni sulTmobrZavTaTvis dagirigebiaT,

gangiZarcvavT siSiSvle Cemi...

ai, gulisguli:

matli yoveli da xvliki yoveli da kaci yoveli, da

suni mcems daumarxav cocxalTa da viwro samalavTa maTTa...

8.

... da warRvnamdelni Caxergaven

aRsasrulisken aCqarebul yvela himns da

movaleni mevaleebs Seiyvareben...

da me dedamiwa ganvizraxe

da Cemi sikvdili safrTxeSia!..

1998 weli, dekemberi;

1989 weli, ianvari

44

mivusamZimroT Semodgomas

hoi, wmidanno, Cvens TvalebSi yovlisamxsneli RimiliT rom mimoikargeT

da Cven ki ara, sizmrebi da kerpni Cvenni uxmoben erTurTs!

xrwnamorevnili Semodgomis mwife nayofis –

Cveni gulis – mzeradqceul, uCumes sxeuls

xmaliviT scems sasaflaos civi haeri,

da aRsrulebulan ufskrulni Cvenni da Cveniv xelisgulze gamovudevnivarT,

kvamliviT mZimea Cveni Rimili da erTob umankoa brmaTa sixaruli,

WabukTa Soris uWabukesno da eulTa Soris ueulesno da

he, TviT sulTa Soris xeno!

eSurebian Cvensken xvedrni frinvelTa da cxovelTa da SeSlilTa modgmis:

diad TavTagan uSurvelad gadmodenil Saravandeds rixiT gankveTen

da Cveni sisxlis saWurveli maT fexebTan gaiRebs JRrials;

sityvaTa miRma qalwulis mkerdze gamavali xeivani maradaa sagulvebeli,

Torem rani varT umermisod, xorcs rom gvifaravs

da erTurTisgan gamogvarCevs, RvTis monagars gvaZovebs miwas?!

ra eliT bavSvebs, Cven rom ase uangarod mimovabnieT?

RmerTiskengzazekideverTxelmoklulmaxmebma

wminda samreklos yru kedlebi maTi frTebiT amoaSenes;

Cven isev ZleulT miveltvodeT, romelTa saSo

erT dros jiutad moiTxovda jerardaZrul varskvlavTa nayofs

da, Ramis yomrals Sexiznuli,

maxsovrobis bind-bundidan gamosxletil yvela codvas

sisxlis fasad moiZiebda;

gadaufaravs TviT dumili am daZaxils, xSirad yofila;

ase, niadag mtkivneulni, or nawilad ganviwvalebiT:

erTi, Tavxedi, cis siRrmeebs dawafebia,

meore miwas Cakidula, warsulTagan jerverZleuli;

xolo ZuZumte umweobiT daRlili sulis –

mzeradavsili xekeTili – isev mdinarebs,

isev isxamen nayofebad Cvens morCil Tvalebs

sivrceebSi gafantuli misi totebi,

da roca droni, Semodgomis sisxlis wiaRs gamonaskvulebs,

yelsmowolili mzeebiviT gvwiTldebian, da

ise dasdeven TavianT RmerTs Cvens mkerdze mkvdrebi,

rogorc Cven davdevT am Tvaluwvdenel sasaflaoze gardasuli codvebis eqos,

da gvmRerian da gvcekvaven da kvlav aravis vamaxsovrdebiT,

igi, frTxili da RvTaebrivi, krZalviT irxeva

da msubuq sunTqvas Cvens saSoSi mimoatarebs.

1989 weli, Tebervali

45

zari

1.

... xolo sikvdili yvela kacSi amoityvis aRsarebas da damTavrdeba,

rogorc wyali mzis xelisgulze dadgmul jamSi: isev miwa da samduravi...

moirkaleba aTaswleulTa siblantidan amowvdili bolo marcxi:

yviTeli da yru Semodgoma...

2.

me vxedav yorans, romlis frTebi,

Tavfaravnelis moqnili da fiqriani sisxlis simRera,

ciskenmomwydar yvela frTaSi gamoirCeva...

3.

miusamZimre dabadeba micvalebulebs,

gawvarTe vneba fafaraSlil cTomilTa da wartyvevnil SublTa;

Rame, romelic ganasrule, moiZie mZarcvelTa da avazakTa sinanuliT savse mzeraSi;

Rame, romelic ganasrule, moiZie TvaldavsilTa ukanono amoZaxilSi;

amoisunTqe yvela xvadi, vinc odesRac Sens samarTals daemorCila

da bilikebi moiniSna Seni saxlisken,

da siCumemde Semzaravi moTqma-zariT gamoixme

sizmris naTels SerCenili uZiro awmyo.

4.

Seni saSo navTsayudelia

edems moSriale zeTisxilTa da preistoriul galobaTa

da zurgSi daWril moyvasTa da mravalTa da mravalTa RmerTTa;

isini frTxilad mimodian ucxo miwaze da sakuTar arsebobas ganimtkiceben

am mosawyen provinciaSi, romelsac hqvia galaqtika

da romelic xarkia da Wabukia Tavfaravneli;

mogenatreba babiloni, brZolad SemarTula

pirSisisxldagubebuli Rimili fiqrTa

da sinaTlis labirinTebiT miikvalavs gzas wyvdiadisken

da sizmrad devnili veZieb sikvdils da

“hop!” da viskupe da movirkale

da ratom ar mikvirs sxeuli Cemi da samisno misi da mrevli uasako,

moususurebul qalTa sinanuli, romelTa gvirgvini siqalwulea da

Jami xvalindeli mogenatreba da mogenatreba babiloni;

vai da vai, Sen verasodes gaacocxleb Sengan moklul kacs

da naadrevi gazafxulis nawvimari xeebi da balaxebi

Sens daRlil xorcs Semodgomis nakadebad daeRvrebian;

ha dRes da ha xval mzis xelisgulze yvela kenWi mtkivneulad amomwifdeba;

milioni saukunis win wvalebiT skdeba yvela guli, romelsac dRes vklavT...

5.

deda! deda!

46

6.

“xSirad gvsmenia alisferi zoli, nisliT garemoculi,

Cveni Tvalebis simSvideSi daumTavrebel, norC RameTa:

irmis naxtomi, - miwadyofnis molodini da ara miwa...

Sen, - gulisgulTan usasrulo gamoTxoveba monatrebuli simRerisken,

dedamiwad rom unda iTqvas, -

emSvidobebi Sens deduleTs, Senive guls tkepni niadag

da moJamuli mdinareebi asdevnebian sakuTar Tavs damtverili tramalebisken;

o, gulwrfelia yvela mamri, sakuTari mzeris eqos romelic aRwers

da SiSi TiTqmis dedamde da winaparTa Zvlebamde atans,

xolo arcodna arcodvaa da saZovridan dabrunebul, damSeul naxirs

mze moaqvs zurgiT Cveni mkerdisken;

ganTiadis ucodvel siyrmes

yvela feri ubrundeba,

Cveni gulis xelisgulze romelic Caqra.

7.

sad ar yofilan es qalebi, maTi ynosva romel soros ar miswvdomia,

saSo maTi vis Tesls aRar dawafebia,

da xangrZlivia uxilavisken samSvidobod gawvdili mzera,

da TiTqmis xidi;

aRivsebian sinanuliT Cveni saxlebi,

moiryevian bageebi CvenTa sizmarTa,

da davkrefT uricxv Semodgomas, vityviT locvas da

Cveniv nagramTan Sesaxvedrad gavemzadebiT...

1989 weli, marti

47

aRdgomis Rame

vuZRvni 1989 wlis 9 aprils daRupul

qarTvels, romelsac dabadeba ar eRirsa,

man saqarTvelos TavisuflebisTvis brZolas

Seswira Tavi

1.

esaa Cemi winapris mze da rom ar Caqres,

mravalJamier naTels unda SevukeTebde!

2.

sikvdilis Jami saTuTia da ufro frTxili,

vidre sicocxlis siyvaruli... da rogorc pirjvars,

me isev Rames gadaviwer, da warmarTis qafiani sisxlis biliki

Tvals gamoarRvevs da mZevlebad waridevnis miliard da miliard sizmars...

3.

vnebiT vgrovdebi, da gonebis mkrTali lampari

Cemi dumilis ciskididan amomaval simRerebs mifrTxobs,

da idumali foriaqi dedamiwas miapyrobs sityvas;

erTob mwiria samalavi darbeul spaTa,

da, albaT, ukve – Taigulic, da gvesmis igi,

rogorc RiRini dedis saSosken miqceuli amayi Cvilis

an sulac merxi an magida an bibliiT TavSemkuli, morCili mrevli;

rogorc aprili horizontze an sulac fiqri

sasikvdilod gawafuli gladiatoris;

erTob gvamia es simRera da sixaruli aRmaval da daRmaval xeTa;

bednieria dedamiwa, dReniadag aRsasruliT romelic ZReba.

4.

rom damsxltomoda,

mzera Cemi usasrulod usasrulo gzebze ivlida;

naxavda miwas, sadac, ukve meramdene saukunea,

yovel ciskris Jams idumali zar-zeimiT egebeba adamiani,

kars gamoaRebs, krZalviT gamoaqvs bunagidan mxrColavi Rame,

xelebs aRapyrobs, ityvis locvas

da sakuTari sulisfeTqvisken mimaval biliks Seuyveba adamiani;

sadac, RmerTmani, mze diaxac kasrze mcirea

da sadac gulze miwis nacvlad cas ayrian adamianebs...

magram vai, rom varskvlaveTiT damTavrda zeca...

mTeli samyaro wyals gvisxamda moSlil wisqvilze;

qvisqveSsunTqvaze Rameebi tovebdnen niSans, -

RmerTiskengzaze rudunebiT Senaxul Zaxils,

da Cvens TvalebSi amRvreuli qalwulis Rame

dedamiwiT ivsebda peSvebs...

48

5.

...igi sul wamiT gamofxizlda,

roca Rawvebze Tavisive cremlebi igrZno...

6.

... isev Tvalebma Seinaxon im Ramis xsovna,

isev sizmrebma upatronon yvela uSobels;

isev Citebma iWikWikon mere xeebze,

da momsmenelSi naTelxilvis mimqral imedebs

kvlav waeSvelos zurgis qari wminda xmebisken...

is daibada, man sikvdili iyvira, RmerTo!

idges morwmune, saTno saxes uyuros mTvarem,

morwmunis Crdili lampionma ar gaawvalos...

da mwyemse, RmerTo, sufTa iyos mis irgvliv miwa;

velur mzeraSi, ZuZu-mkerdSi, gawvdil mklavebSi,

Seiyvane cxovreba frTxilad...

7.

sulebiviT dganan xeebi;

ofls Cvens saxeze mtvris qarebi amSraleben,

momavlidan zRvebs gamoaqvT Cveni Rimili;

moasveneben saqarTvelos Cveni sisxlisken,

ganizraxaven siWabukes brmaTa Tvalebi

da Semogzavnil mzeTa mimarT aRapyroben guSindel da guSinwindel dRes,

da mojarulan bilikebi Cvens gulebSi Semosasvlelad

da isev yvavni gvigaloben, Rameebi TavianT Tavs uTeven miwas...

8.

...da mkerdi Cemi Zalisxmevis, rogorc sityva moragvuli sivrceTa mier,

mtrad moxiznuli Semodgomis fesvebidan mdumarebad amomZimdeba

da Cemi sisxli muxls mouyris mouxeSav mkvdarTa nakvalevs...

9.

xsovnis morevSi uxsovrobis naxmevebi CaiZireba...

1989 weli, aprili-maisi

49

Sendami

Sen gifiqria Cems Sesaxeb: Seni simRera

miliardobiT mzis weliwads daiTmens da damibrundeba,

rogorc sikvdilis, siyvarulis, sibrZnis SiSiT daRlili qali;

Seni simRera uankares siRrmeebs amRvrevs,

Cems gulisguls rom moawydes da

Svas balaxi, saxli, Citi, qvewarmavali,

zurgi aqcios RvTiskengzaze aCqarebul mokvdavTa mizans,

icodes vneba uTvalavi mkvlelis da msxverplis...

vai, Sen, erTob Raribo da mandilosano,

erTob galobad da TviT sityvad ganwirulo,

da msurxar da msurxar rogor da aravin gamikiTxavda;

ai, siCume, Sens bageebTan Sesaxvedrad gawvrTnili da galaRebuli;

ai, adgilis dedani da Svilni maTni,

sisxliani TvalebiT rom mogixelTeben;

ai, marTalni, sityvis saTqmelad gaxsnil pirSi

simRerebs rom CasCridnen da

Ramis wyvdiads maTiv mkvdrebiT Cauqolavdnen...

o, uricxvia maTi bedi... mimoagrove

sizmarTa kvalad kacTa awmyo,

kidev erTxel uSvele rCeulT:

gaemetoqe ganTiadis xmobasa Tu yefa-ymuilSi,

isev ZleulTa gulebisken aswavle saSo,

sisxli iyos maTi mfarveli!

1989 weli, maisi

50

ganmarteba

erT mSvenier dRes Cveni mklavebidan Tavdaxsnilma sikvdilma

Suri iZia da samudamod miefara sizmris saTaves; mas mere Cveni

yoveli moZraoba kvlavs maradiuls CvenSi; cis sibnelidan Cvensken

moedinebian Cvenive saxlebi...

avtori

1.

hoi, sikvdilo!

hoi, uricxvo winaparo, bageze rom CamomeRvenTe!

2.

ai, me vfiqrob, viRimi da vkvdebi da mciva,

da rom vfiqrob da viRimi da vkvdebi da mciva,

esaa mtredi da Ramura da Zera caSi

da morieli da kurdReli da gvelxokera;

esaa deda avadmyofi, Svils rom ukvdeba

da gareT Tovs da usaSvelod lurjia miwa

da yvavebi saxls galobiT gadaufrenen;

esaa, albaT, samZimari, asi wlis win romelic iTqva,

da esaa Tvali urCxulis,

brma mefanduris locvis xmaze cremlad daRvrili

sikeTes rom aRmoiwyevlis;

Rameebs sul sxva feri udiT,

Cems samiznes sizmrebisken gaidevnis dedaTa mzera

da esaa fiqri Cemi da sizmari da gvelxokera...

3.

Cemi samisno: ukvdavTa da urwmunoTa TavSesafari;

vnebad gantotvil varskvlavebad irwevian Soreuli galaqtikebi

da, mdidari da idumali, Cemiv sisxlis amonasunTqs davewafebi,

sityvas movikreb im miwisken, dRenaTels rom damisazRvravda,

da ai, krZalviT mimoval da da vfiqrob da miyvars

da esaa Sors, mcxunvare madagaskarze, moyvavile uricxvi kenWi,

me rom arasdros minaxavs da erTob vnatrob da erTob mRviZavs;

esaa Sveli, romelic mokles 1100 wels aRmosavleT saqarTveloSi,

da esaa “miSveleT!” da daisi marsze;

es is Camqrali koconia,

ukanasknelma velurma rom datova da

“nostalgiav da bedniero!”;

esaa wyali, mzis ZarRvebSi rom dagubda da dedamiwad amoiRvara;

esaa Rvino...

4.

nadirTa sunTqvis Tbil nakvalevs

TvalSi nerwyviT avedevnebi:

ai, kedelTa mTeli rigi; xolo es me var,

51

kedelTa miRma fiqrSexsnili gazafxuli

meZvelmane kaciviT rom daiZurweba...

mokidebia ukve xavsi CamoRlil yvrimals...

5.

“... xolo SecTomils Cemiv xorci mwyuroda da

Tvals moyvrisken mokrZalebiT gavaparebdi...”

6.

momejarvian gulmosuli xeebi da damsxvreuli frinvelebi,

nislmoSlili zmanebani,

xelisgulni Jindakargul sisxlTa da mzeTa,

micvalebulTa sizmrebi da gaoflili meZavebi,

sveneb-svenebiT, nawil-nawil, momejarvian;

gaivakeben Cems fiqrebad, ukurnebel sens

mwvane molze mimoyrian davrdomili galaqtikebi

da, Cveniv bedis brma stumrebi, isev erTurTs mivapyrobT mzeras;

isev sinanuls amovityviT, - Sorswasul mizans;

sarkmels aRvavlenT da mSvidobis angelozebs gavesityvebiT,

da esaa fiqri Cveni da ciskari da gvelxokera...

7.

isev da isev

dedaa Cveni sinanuli

da msxverplSewirva

uTvalavi ltolvili mamis;

sad sufevs RmerTi maT sxeulSi, sad moiZios

mwerma da tilma usafrTxo da uangaro ZvalTSesalagi?

ufskrulTa wiaR mofusfuseT sad da rodis aRunTebdnen

Zlevisa da didebis himnebs?

8.

hoi, sikvdilo!

hoi, uricxvo winaparo, bageze rom CamomeRvenTe!

da vsxedvar Cemiv naterfalze

da uflis Tanamzraxveli var

da mifrTxode da Semxarode!

1989 weli, ivnisi

52

dabadeba

... mas ar unaxavs bavSvis dasvril safenebTan da konservis qilebTan erTad

sanagveze gadayrili simRera da zedmosxmulicisniaRvari;

mas ar unaxavs kaci sisxlad davardnili da meamboxe,

mzisTvis godebiT morkinali kvlav ojaxSi rom aTevs Rames

da mondomebiT cxovrobs Svilebs, msubuq vaxSams,

cols, aivans, aTasgvar wamals da windawin axdenil sizmrebs;

mas ar unaxavs martosulis oTaxSi virTxa,

romelic moTqvams damSeuli rZis gemos da verSobis tkivils,

xolo oTaxSi kaci kvdeba da sarecels galobs dumili

da kacikvdebakacikvdebakacikvdeba da rom gabeda

da arcerTiaarcmeorearcmeaTearcmeasearcmeaTase

da rom ukvdeba gazafxulis tyis peizaJs da sisleis reproduqciebs

da rom gabeda da ukvdeba Werskedlebssarkmels

da magidas da magidazemezoblis wignebs,

mis sikvdils virTxa amoityvis yvelaze uwin

da gayinul gvams yurs miugdebs da sciva ukve;

mas ar unaxavs movaglaxe deda, romelsac arasodes hyolia Svili

da, RmerTmani, is iyo deda!

mas ar unaxavs da arasdros gahkvirvebia

naRalatevi qalis Tvali, samyaros rom guliviT feTqavs

da rom erCivna am erTaderTierTaderTierTaderTi kacisgan Ralats,

ZaRls eRalata uerTguless an sulac – katas...

mas ar unaxavs sxva aTasi da milioni, da ar icis,

rogorebi arian isini: adamianebi, romlebic,

imis nacvlad, rom erTimeores gauswordnen, dedamiwas uswordebian

da gmirobaa TviTmkvleloba da rCeulTa xvedria mxolod;

rogorebi arian isini: adamianebi, romlebic,

imis nacvlad, rom haeri da wyali isunTqon,

sunTqaven erTurTs da dakluli moyvasis Rrials

da sigiJemde uyvarT kaci, romelic sZulT da hoi, ssssssiyvarulo!

rogorebi arian isini: adamianebi, romlebic,

imis nacvlad, rom angelozebi ifiqron da ifiqron RmerTi,

fiqroben mtvers da daJinebiT fiqroben miwas,

da am miwaze WipmoWrilma ukve icis puris fasi da sisxlis gemo;

rogorebi arian isini: adamianebi, romlebic,

imis nacvlad, rom WeSmariti codna Sobon, aCenen Svilebs

da sanam pirSi suli udgaT, moZRvraven, rom

eZiondaeZiondaeZiondasacnaurhyon WeSmariteba

da araa saSveli, RmerTo!

mas ar unaxavs Rame, romelic xSirad iseTi usazRvro da uZiroa,

rom jibeSi CaiZvrens kaci;

mas ar unaxavs da ar icis, ras niSnavs vefxvi,

romelic svanma monadirem mokla da mere

ai, ase daitira:

“Sen ar momekal da Sens magivrad Svili momekla;

Sen ar momekal da Sens magivrad saxli damewva;

Sen ar momekal da Sens magivrad deda momekla;

Sen ar momekal da Sens magivrad Tavi momekla”.

mas ar unaxavs sxva aTasi da milioni,

magram man naxa dedis saSo, da ukve icis:

xeebi dumils moarRveven misi sityvis gadasarCenad;

icis: sikvdili uricxvia, xolo is – erTi:

icis: sizmarTa naSierni, meZavebi da sayvarlebi,

maTxovrebi da oblebi da meomrebi, vis uxmoben manaTobel mzed;

man Soba deda da, RmerTmani,

usikvdilod daibadeba!

53

oTxi fragmenti fiqrebidan

1.

... damisazRvreT, Cemive sunTqva damisazRvreT,

puri da wyali da deda da nana da

iyo damisazRvreT,

Cemi moZmeebiT dasaxlebuli da Cemze mofiqrali

galaqtikebi damisazRvreT,

da, mwams, arasodes movkvdebi da

arasodes gardavicvlebi!..

2.

... xangrZlivia winapari da sisxli Cemi!

qvaTa da mtverTa da frinvelTa sityva yoveli

Wirisufals saukuniT Camoitovebs

da Cemi locvis Tvalsawiers mokrZalebiT Seekedleba;

jiSiani Cemi xeebi

miliardobis sizmrisa da sinanulis gzagasayarze

wamxdar totebs cekva-cekviT Semoimsxvreven,

da Tav-Tavis Semodgomas Seuyveba sityva yoveli,

saqme yoveli frinvelTa da mtverTa da qvaTa...

roca, ngrevis Jams, ugzoukvloddabadebuli,

ciskris xmobamde morkinali, Jins icxrobs Cvili,

myviralobis mwuxrs Cveni xma Tu miwad gaigebs,

sulTa ferxulSi egeb brmebic gamoerion

da napirebze gamoriyon mkvdari talRebi,

sityvaTa da saqmeTa miRma

erTgulebis blagvi xmlebi mimoiZion;

xolo xeebi, jiSiani Cemi xeebi,

sxvaTa xsovnaSi arasodes gaxiznaven dakargul mizans;

Cems yru RimilSi gamozrdili qaris beltebi

gulisgulTa samzeoze arasodes daeyrebian;

Cems sagaloblebs dawafebuli cxedrebi da Rameebi

usikvdilod mierTguleben

da vnebiani maTi sunTqva varskvlavebisken

isev miwis cxel oxSivars daemgzavreba...

3.

... vficav, SeqspirTabeThovenTaticianTa modgmisaa

es kedeli, es Txunela, es qorwili, es fexsadgili;

morig saqmeze mware fiqriT SublSekruli mekobrea

es mistika, es avangardi;

odisevsia es mokrive, es – amirani:

riTaa savse maTi kuWi da maTi mkerdi?

ai, am kacis moWrili frCxili

ulamazesi naturmortis umTavresi atributia;

upatrono bavSvTa saxlis am aRsazrdels

dRes, XX saukuneSi,

moTqmiT eZiebs

ager-ager xuTasi wlis win

qarTvelis mier osmaloze gayiduli qarTveli deda;

ai, am saxlis maspinZeli

guSindeli stumaria da “gaumarjos!”;

54

odesRac mWidrod dasaxlebul am mecxre cidan

axla oden angelozTa CurCuli ismis;

usaxelo brmaa es Rame:

Tu gsurs gulidan moirecxo SesaZlo sevda,

aCuqe fuli da dagwyevlis da gangarisxebs;

Camqvleulia yvela sityva,

Cvens yvirilTan SeuRleba romelsac surda;

tyved wasxmulia yvela fiqri,

mwirTaTvis da yaribTaTvis

noyieri xelisguli romelsac surda;

xolo simRera sxeulia, Cven rom mogvtexa

da ise mogvkla, erTxelac ar dagvarwyula

da gmadlobT, RmerTo!

erT mSvenier dRes mondomebiT movkvdebiT dedas,

aTasobiT sikvdilis win romelic vSobeT,

da dadumebul sisxlTa miRma Tavs mivcemT wyvdiads...

4.

...Jamidan-Jamad

Tqven, adamianebad da gzebad daRvrilo RvTismSobelo,

Tqven, cekvebad da himnebad da saTamaSoebad devnilo RvTismSobelo,

Tqven, zurgebad da terfebad da kefebad da ukanalebad gamoWrilo RvTismSobelo,

sinaTleebiT da sikeTeebiT da mSvenierebebiT daRlils,

mokrZalebebiT da gmirobebiT da qvelmoqmedebebiT daRlils,

amaRlebulebiT da wamebulebiT da amdeni humanuri JestiT daRlils,

momenatrebiTdamomenatrebiTdamomenatrebiTdamomenatrebiT da

Tavs zemoT Zala ara maqvs da sxva ra gaewyoba,

gnatrobT!..

1989 weli, agvisto

55

baxi

1.

siRrme - siRrmeTa mwyalobeli: Tvali Cemi da sasTumali:

xidi umecar moZRvarsa da amouxsnel survilTa Soris:

“avahme”, - ltolva vnebaTa da uSvil-Ziro cekva-simReris!

siTxed mowurvil mnaTobs gulSi davivakeb da vvedri wyvdiads,

ukuSobilT mfarvelobdes sisxlTaRrevamde.

zari mozares daurCeba,

samreklos daiss gadaxvewil mowafeTa dumili ityvis,

da mgloviarTa guliswadils, Jamidan Jamad,

ymadyofilTa safiqrali aumxedrdeba;

ZuZuTa Soris arxeinad asxepen wyvdiads

brmadSobilis basri Tvalebi;

naRalatevi arasodes inatrebs sityvas;

mxolod, mrisxaned SublSekruli, marad da marad,

wiTlad Rviodes dasavleTi,

da bednierTa jereTumtkici gulebisken waremarTos

zamTrispiri, - verTqmuli deda.

2.

RmerTi ver xarobs Cvens mzeraSi,

verc yvav-yoranTa amoZaxili Semoikrebs sasimRerod

Cvens mfrTxal ganTiads!

vin igalobos mzisgulidan mkvdradSobilTa mokrZalebiT gadmonafiqri?

oroli becTa namsxvrevebad visma sunTqvam mimoabnios?

sad momixelTon: Tvalma Cemma da xmam Cemma da xorcma Cemma?

ukurnebeli saTqmeli var, unapiro sisxli-frinveli,

xolo samyaro, - miriadi mzis niaRvari, -

tanze madneba; da, SiSveli da uCinari,

sxvas veras SevZleb: xeTa kvalad,

Cemiv sikvdils moviCrdileb da sizmrebad gavnapirdebi;

sivrce, romelsac daamdablebs mogvTa Rimili,

xelSeuvlebTa saufloSi saSobao melodiad miiwureba

da guSindel dRes siymawviled moisurvilebs;

Cvils, - uwmindurTa gansawmendels da gansakiTxavs, -

isev kivili waruZRveba gamTeniis gulisgulisken;

berwTa satkivars Serevnil da miuval mTiebs

brma iymuvlebs da iSimSilebs isev da isev...

3.

ciskengzebze – xe-SlagbaumTa legioni:

nabij-nabij ganSladi sivrce:

varskvlavTaTvis samyofi da mrokavTaTvis sityvaZunwi:

yvela juris gardmocvlilTa TavSesafari;

kuTvnili gvamis ZaZiT mosil-daxSul bageze

xels aifarebs pirveli qalis arsaidan mosuli mzera;

kvdeba idumali da kvdeba Cumi da

Semodgoma gazafxulis sunTqvaa mxolod da – saberveli mozareTa,

da foTlebad daZarRvul mzeSi mimoiqceva Cemi sevda,

rogorc qalSi rZe, - maradiuli sarkmeli mkerdis;

rogorc gzis Crdili, Crdili mTvaris,

nislovanTa cocxali Crdili,

56

da oazisi, - namoqmedar-naxelavi xasaTa CvenTa,

da xe, - samoseli Cemi;

xolo codvaTa arcodvebad Semotevis Jams

Rame bilikia umwifar gulTa da daxvewil rxevaTa

da xorcs gadayolil frialo kldeTa da

daosebul mklavTa Rimilisken;

Rame bilikia, morcxvad damarTuli, warmarTTa fiqrisken, -

mzes rom miuZRveba saiT da arsaiT,

da Sen CurCuli xar Cemi!

4.

bage mzeraa, meufebadakarguli da verSobili,

im xmisken, sisxls rom daadevna,

da mxedrebi varskvlavebma Semogvinaxes;

roca naTeli aimRvreva,

Cemi mzera moicavs wyvdiads.

1990 weli, ianvari-Tebervali

57

me Sen bulbulis saamuri galoba meRvreba sulSi

teqsti

1..isambobsvaidavaimerekideverTxelvaidavaimeSensgulSidaviZirebisadacTovlisvardisferivardnacidanm

iwiskenmomwydarkacshgavsmizanierTi2.CvenyvelasgvinaxavserTxelmaincrogorkvdebasityvaanferianbgerama

gramaravisgvitiriaradganigimarTlakvdebanumomatyueb3.essizmariaescxadiaxolosamzareuloSiisevgemri

eladdamSvidadbardnisdagazafxulismolodinSimerompurzegagegzavnebiaisizmarcxadisusaxeloanaTali

dasinaTliskenTavganwirulidagabmulirRveva4.bolosdabolosgamovutydiTerTmaneTsromsiyvaruliarse

bobsdaigiaRmerTidaaTasobiTnamZinarevixilvagrovdebaCvenSidaCvengansaiTisaroSenivkudiskengawvdilo

xelo5.dagvReWavendaSegvWamendaSegvaxramunebendamererogoriJiniTdagveReWavendaSegvWamendaSegvaxramun

ebenrogorcqvaSeiZlebaiqcesqviSadanwignigazeTadansulacgazeTiliteraturulsaqarTveloddaicirogo

rivnebianiRimiliTdagvReWavendaSegvWamenddaSegvaxramunebennuityvnuityvi6.isarSeiZlebagaqresisyvavil

iayvavilsarasodesuCndebasurviliflobisisyvaviliadaarasodesuCndebasurviliflobissakuTariTavisa

ckiaraisyvaviliaisarSeiZlebagaqresTavisuflebayvavilia7.gancxadebasakanalizaciomilebiavariulmdgo

mareobaSiaxvalzegSeiZlebawarRvniTdaemuqronqalaqsmdinareebmasvlaSeanelesdamaTtvinSinaRmiviTdevs

fiqriukuqcevisadamianTasikeTisdasaTnoebisverdamTmenCrdiloeTsguliuTbebadasamduravebiTdasaCivreb

iTaasavsekaciskabinetiufrodidiwarRvnavidreadamianiwevediT8.merwmuneWinWSigamokruliesxurdafuliim

maTxovarmadakargaromelickargaxaniaaRarminaxavsamitommeamwmindafuliTvercjvarsSeviZendavercsanTe

lsvercromelimekeTilimRvdlisforsirebulfondSigadavricxavarasajarodganvacxadebmaTxovreboyvel

aqveynisaSeerTdiTdaTqviTvisekuTvnisaseTdaaseTWinWSigamokruliamdenidaamdenifuliisiniityviansimar

TlissaxeliTsimarTlesityvian9.ZerasesufskrulicamouvsiadaRmerTsmibarebiamoiSoresaxidanmtveri10.g

varebigvarebigvarebiusaSvelodgamWvirvaledasaZovarsSerCeniligvarebigzaSiangogirdisabanoSianmarma

rilosqvebzeanyovelornebismierasosSorisuzustesidauswrafesigvarebicentridanuliZaladaqrolviska

eSanirogorcusasrulomwkriviTvalisgulzearsebulwreSi11.SengalobdanaiseSevidamkerdSirogorcnaRa

lateviqaliscremlimiwaSiSengalobrogorcdamiznebuliiaraRirogorcCitiromelicverasodesSexvdebami

wasbgeraSidamwyvdeulisiCumedavali12.TqviromTovsiseTqvirogorcTovsdarogoricTavadTovliadaTqviT

ovlidamoTovsdahoirogoriTovebsdasxvagzaareqnebaoRondTqviromTovsdaaimiwaTovsdaTovssamyarodaT

ovengulebicisken13.meSenbulbulissaamurigalobameRvrebasulSidaZvirfasodaaseTiseTomeSenTvalisdau

xamxamebladwyalSigadavvardebidagavcivdebidaSeiZlebamovkvdemeSenmeramdenedvtacexelixanjalsdaganv

agdedaisevvtacedaisevganvagdemeSenmocartisgulisganmgmiravimusikambangavdadaviolinomomTqvamdadaTu

momklavisevSenmomklavdaTudamarCeniseTidamtoverogoricvarucxvirpirocecxlovanidaarafrismTqmeli

meSenmtredebidagvritebidaafroditemiloselidavardebidayoCivardebi14.vinarRalatobsyovelwamsvRala

tobTdavkvdebiTRalatobengnebavTZvirfasisaflavebidaxeebidabalaxebidasuloCemosuloCemonuityviRa

latsSensarqvelixarsamyaroSidasakuTarfrTasSexiznulifrinvelixardaSenxarsisxlimiwisgulSigadas

asxmeli15.dabejiTebiTimeorebsaiisinipoetebidaadamianebiaRebenqalaqsdaZlierdebaZaRlisyefamamlisyiv

iligamarjvebulispeSvzemorTxmulimzissaxilveladgamorbiandaRlilidadarcxvenilinafexurebi

komentari

1. is ambobs vai da vai mere kidev erTxel vai da vai me Sens gulSi daviZirebi sadac Tovlis

vardisferi vardna cidan miwisken momwydar kacs hgavs mizani erTia 2. Cven yvelas gvinaxavs erTxel

mainc rogor kvdeba sityva an feri an bgera magram aravis gvitiria radgan igi marTla kvdeba nu

momatyueb 3. es sizmaria es cxadia xolo samzareuloSi isev gemrielad da mSvidad bardnis da

gazafxulis molodinSi me rom purze gagegzavnebi ai sizmar-cxadis usaxelo anaTali da

sinaTlisken Tavganwiruli da gabmuli rRveva 4. bolos da bolos gamovutydiT erTmaneTs rom

siyvaruli arsebobs da igia RmerTi da aTasobiT namZinarevi xilva grovdeba CvenSi da Cvengan saiT

isaro Seniv kudisken gawvdilo xelo 5. dagvReWavendaSegvWamendaSegvaxramuneben da mere rogori

JiniT dagveReWavendaSegvWamendaSegvaxramuneben rogorc qva SeiZleba iqces qviSad an wigni gazeTad

an sulac gazeTi literaturul saqarTvelod da ici rogori vnebiani RimiliT

dagvReWavendaSegvWamenddaSegvaxramuneben nu ityvi nu ityvi 6. is ar SeiZleba gaqres is yvavilia

yvavils arasodes uCndeba survili flobis is yvavilia da arasodes uCndeba survili flobis

sakuTari Tavisac ki ara is yvavilia is ar SeiZleba gaqres Tavisufleba yvavilia 7. gancxadeba

58

sakanalizacio milebi avariul mdgomareobaSia xval-zeg SeiZleba warRvniT daemuqron qalaqs

mdinareebma svla Seaneles da maT tvinSi naRmiviT devs fiqri ukuqcevis adamianTa sikeTis da

saTnoebis verdamTmen CrdiloeTs guli uTbeba da samduravebiT da saCivrebiTaa savse kacis kabineti

ufro didi warRvna vidre adamiani wevediT 8. merwmune WinWSi gamokruli es xurda fuli im

maTxovarma dakarga romelic karga xania aRar minaxavs amitom me am wminda fuliT verc jvars SeviZen

da verc sanTels verc romelime keTili mRvdlis forsirebul fondSi gadavricxav ara sajarod

ganvacxadeb maTxovrebo yvela qveynisa SeerTdiT da TqviT vis ekuTvnis aseT da aseT WinWSi

gamokruli amdeni da amdeni fuli isini ityvian simarTlis saxeliT simarTles ityvian 9. Zeras es

ufskrulic amouvsia da RmerTs mibarebia moiSore saxidan mtveri 10. gvarebi gvarebi gvarebi

usaSvelod gamWvirvale da saZovars SerCenili gvarebi gzaSi an gogirdis abanoSi an marmarilos

qvebze an yovel or nebismier asos Soris uzustesi da uswrafesi gvarebi centridanuli Zala da

qrolvis kaeSani rogorc usasrulo mwkrivi Tvalisgulze arsebul wreSi 11. Sen galob dana ise

Sevida mkerdSi rogorc naRalatevi qalis cremli miwaSi Sen galob rogorc damiznebuli iaraRi

rogorc Citi romelic verasodes Sexvdeba miwas bgeraSi damwyvdeuli siCume da vali 12. Tqvi rom

Tovs ise Tqvi rogorc Tovs da rogoric Tavad Tovlia da Tqvi Tovli da moTovs da hoi rogor

iTovebs da sxva gza ar eqneba oRond Tqvi rom Tovs da ai miwa Tovs da Tovs samyaro da Toven

gulebi cisken 13. me Sen bulbulis saamuri galoba meRvreba sulSi da Zvirfaso da aseT-iseTo me Sen

Tvalis dauxamxameblad wyalSi gadavvardebi da gavcivdebi da SeiZleba movkvde me Sen meramdened

vtace xeli xanjals da ganvagde da isev vtace da isev ganvagde me Sen mocartis gulisganmgmiravi

musika mbangavda da violino momTqvamda da Tu momklav isev Sen momklav da Tu damarCen iseTi

damtove rogoric var ucxvir-piro cecxlovani da arafrismTqmeli me Sen mtredebi da gvritebi da

afrodite miloseli da vardebi da yoCivardebi 14. vin ar Ralatobs yovel wams vRalatobT da

vkvdebiT Ralatoben gnebavT Zvirfasi saflavebi da xeebi da balaxebi da sulo Cemo sulo Cemo nu

ityvi Ralats Sen sarqveli xar samyaroSi da sakuTar frTas Sexiznuli frinveli xar da Sen xar

sisxli miwis gulSi gadasasxmeli 15. dabejiTebiT imeorebs ai isini poetebi da adamianebi aReben

qalaqs da Zlierdeba ZaRlis yefa mamlis yivili gamarjvebulis peSvze morTxmuli mzis saxilvelad

gamorbian daRlili da darcxvenili nafexurebi

metateqsti

1. is ambobs: “vai da vai!” mere kidev erTxel – “vai da vai!” me Sens gulSi daviZirebi, sadac Tovlis

vardisferi vardna cidan miwisken momwydar kacs hgavs; mizani erTia!

2. Cven yvelas gvinaxavs, erTxel mainc, rogor kvdeba sityva an feri an bgera, magram aravis gvitiria,

radgan igi marTla kvdeba; nu momatyueb!

3. es sizmaria, es cxadia, xolo samzareuloSi isev gemrielad da mSvidad bardnis da gazafxulis

molodinSi me rom purze gagegzavnebi, ai, sizmar-cxadis usaxelo anaTali da sinaTlisken

Tavganwiruli da gabmuli rRveva;

4. bolos da bolos gamovutydiT erTmaneTs, rom siyvaruli arsebobs da igia RmerTi, da aTasobiT

namZinarevi xilva grovdeba CvenSi da Cvengan; saiT, isaro, Seniv kudisken gawvdilo xelo?

5. dagvReWavendaSegvWamendaSegvaxramuneben da mere rogori JiniT

dagveReWavendaSegvWamendaSegvaxramuneben! rogorc qva SeiZleba iqces qviSad, an wigni – gazeTad, an,

sulac, gazeTi – literaturul saqarTvelod... da, ici, rogori vnebiani RimiliT

dagvReWavendaSegvWamenddaSegvaxramuneben! nu ityvi, nu ityvi!

6. is ar SeiZleba gaqres! is yvavilia, yvavils arasodes uCndeba survili flobis; is yvavilia, da

arasodes uCndeba survili flobis, sakuTari Tavisac ki – ara! is yvavilia, is ar SeiZleba gaqres,

Tavisufleba yvavilia!

7. gancxadeba: “sakanalizacio milebi avariul mdgomareobaSia, xval-zeg SeiZleba warRvniT daemuqron

qalaqs; mdinareebma svla Seaneles da maT tvinSi naRmiviT devs fiqri ukuqcevis: adamianTa sikeTis da

saTnoebis verdamTmen CrdiloeTs guli uTbeba da samduravebiT da saCivrebiTaa savse kacis kabineti!”

ufro didi warRvna, vidre – adamiani? wevediT...

8. merwmune, WinWSi gamokruli es xurda fuli im maTxovarma dakarga, romelic karga xania aRar

minaxavs, amitom me am wminda fuliT verc jvars SeviZen da verc – sanTels, verc romelime keTili

mRvdlis forsirebul fondSi gadavricxav; ara, sajarod ganvacxadeb: “maTxovrebo yvela qveynisa,

SeerTdiT da TqviT, vis ekuTvnis aseT da aseT WinWSi gamokruli amdeni da amdeni fuli!” isini

ityvian, simarTlis saxeliT, simarTles ityvian!

9. Zeras es ufskrulic amouvsia da RmerTs mibarebia, moiSore saxidan mtveri!

59

10. gvarebi, gvarebi, gvarebi! usaSvelod gamWvirvale da saZovars SerCenili gvarebi... gzaSi an

gogirdis abanoSi an marmarilos qvebze an yovel or nebismier asos Soris, uzustesi da uswrafesi

gvarebi... centridanuli Zala da qrolvis kaeSani, rogorc usasrulo mwkrivi Tvalisgulze arsebul

wreSi...

11. Sen galob: “dana ise Sevida mkerdSi, rogorc naRalatevi qalis cremli – miwaSi”; Sen galob,

rogorc damiznebuli iaraRi; rogorc Citi, romelic verasodes Sexvdeba miwas; bgeraSi damwyvdeuli

siCume da vali...

12. Tqvi, rom Tovs; ise Tqvi, rogorc Tovs da rogoric Tavad Tovlia da Tqvi Tovli da moTovs da

hoi, rogor iTovebs da sxva gza ar eqneba, oRond Tqvi, rom Tovs, da, ai, miwa Tovs da Tovs samyaro

da Toven gulebi cisken...

13. me Sen bulbulis saamuri galoba meRvreba sulSi da Zvirfaso da aseT-iseTo! me Sen Tvalis

dauxamxameblad wyalSi gadavvardebi da gavcivdebi da SeiZleba movkvde! me Sen meramdened vtace

xeli xanjals da ganvagde da isev vtace da isev ganvagde! me Sen mocartis gulisganmgmiravi musika

mbangavda da violino momTqvamda, da Tu momklav, isev Sen momklav da Tu damarCen, iseTi damtove,

rogoric var: ucxvir-piro, cecxlovani da arafrismTqmeli! me Sen mtredebi da gvritebi da

afrodite miloseli da vardebi da yoCivardebi!

14. vin ar Ralatobs! yovel wams vRalatobT da vkvdebiT; Ralatoben gnebavT Zvirfasi saflavebi da

xeebi da balaxebi da, sulo Cemo, sulo Cemo, nu ityvi Ralats! Sen sarqveli xar samyaroSi, da

sakuTar frTas Sexiznuli frinveli xar da Sen xar sisxli, miwis gulSi gadasasxmeli!

15. dabejiTebiT imeorebs: “ai, isini: poetebi da adamianebi aReben qalaqs, da Zlierdeba ZaRlis yefa,

mamlis yivili; gamarjvebulis peSvze morTxmuli mzis saxilvelad gamorbian daRlili da

darcxvenili nafexurebi...”

1990 weli, marti

60

monatreba

vin xar Sen, xeo?

lukma xar mxolod,

qaris yelSi gaxiduli lukma xar mxolod,

da yoveli CvenTagani lukmaa mxolod!

qari xom erTob Zlieria saimisod, rom sikvdili umowyalod ar flangos, da

is gvqarobs, gvqarobs saukuno siymawviled da usasrulo israd, romelic

Tavadaa qari, - sakuTar sibrmaveSi devnili da usxeulo: aTasjer sisxli.

vin xar Sen, xeo?

lukma xar mxolod, qaris mier verdanTqmuli, sasuleSi vergadamcdari,

sikvdil-sicocxlis maradmedini zRurbli, da – kentad darCenili dabadebis dRe,

da cad ganZarRvul fesvTa rxevas da mruSTa da avazakTa Semorigebas

Cveni bavSvebis – pirobiTi angelozebis – yrudSobili yiJina erTvis;

ra Sors wasulan maTi Tvalebi!

vin xar Sen, xeo?

lukma xar mxolod, qarismieri bedisweriT Zleuli locva,

da – erTaderTi Rirseuli metoqe da asparezi Cveni simReris,

uSvil-Zirod darCenil qvrivTa ukanaskneli amosunTqva:

memiriade ukuqcevis simartoveSi gadadgmuli xangrZlivi fiqri.

vin xar Sen, xeo?

lukma xar mxolod, qaris codvebSi saimedod damrgvalebuli;

vdgebiT gverdi-gverd, saidumloTa namusrevSi gamovarCevT

daviwyebul zecebs da ficebs da Camuxlvebs yvavilTa da SambTa pirispir,

xolo is kvdeba, - Cveni vali, da fxvieri miwis sivrceSi dasanTqmelad

iltvian mkvdrebi, rogorc wvimebi; rogorc rkinis SiSveli fesvi.

vin xar Sen, xeo?

lukma xar mxolod, qaris nerwyvad qceuli cremliT verCarecxili;

ganmartebul sityvaTa miRma STenili xma xar,

xmovanTa da TanxmovanTa gareSe xma xar,

arasodes saTqmeli da amosagebi;

da roca deda akivldeba, mokluli da Semodgomad mimonTxeuli,

SoriT akvnebi dairwevian; RmerTs aras SevTxov;

cidan krZalviT Tu gamoismis Taflisferi nabijebi

Rimilian-sizmrian TvalTa.

vin xar Sen, xeo?

roca Sen imRer,

aRmosavluri tkbileuliviT qvedazidul trfobas umzadebs kacTa sevda

guSindel dRes: gasaCenad daZrul varskvlavebs, uTvistomo Seyvarebulebs,

gansafeTqeblad gamzadebul samyaroebs, nicSeebs da adam-da-evebs,

sveticxovlebs da tibetebs da zRvis moluskebs da ai, awmyo!

me Sen avai usasrulod guSin da xval da ai, awmyo!

vin xar Sen, xeo?

1990 weli, marti

61

is frTaa mzisken

moirkaleba qariSxali TviTSobis gancdad, -

pirvelqmnil vnebas frTxilad ubiZgebs

Rameebad aRmarTuli gulisfeTqvisken:

keTrovanTa da keTilSobil varskvlavTa fiqri!

TviT gasaCenad amonasunTq samyaroTa yefa-gniasi

kacTa mzeraSi ukanasknel amokvnesad aResruleba

da kidev erTi, sasimRerod ganwiruli, biliki waSlis

sakuTar Tavs RmerTis xsovnaSi;

samizneTa da msxverplTa miRma erTgul asuls xapavs wyvdiadi,

da yovel sityvadgardacvlilSi morig locvas asaTuTebs

aTasobiT sikvdilis da sinanulis gzaSesayari, -

usizmro da urgebi mkerdi.

1990 weli, marti

62

eskizi saymawvilo autotreningisTvis

axla)Tqvi)berwi)ara)ase)berwia)berwi)gaimeore)kidev)erTxel)berwia)berwi)ai)modian)Svebismomgvreli)cekv

ebi)da)orgiebi)berwia)berwi)ai)usisxlo)dakvlebi)da)vardnebi)da)Ralatebi)da)marsis)da)andromedas)gala

qtikis)mimarTulebiT)gasrolili)xelCaqnevebi)ukve)iwyeba)netarebis)nelTbili)sivrce)berwia)berwi)xeli

sgulebi)o)iseTi)mxurvalea)da)iseTi)ZarRviani)berwia)berwi)asjer)aTasjer)milionjer)berwia)berwi)visT

vis)Slis)mklavebs)aduRebuli)es)mdinare)visTvis)ixdis)ukanasknel)samoss)da)ai)vis)gauwva)fexvnebiani)o)m

isi)mkerdi)rogorc)sityva)miwidan)cisken)damarTuli)an)vakuumi)berwia)berwi)o)jiSiani)misi)Wipis)Semogar

eni)wyliT)moapkuli)lurji)xorci)da)mtradqceuli)xalxiT)savse)avanscena)berwia)berwi)o)jiSiani)misi)Wi

pis)Semogareni)wyliT)moapkuli)lurji)xorci)da)mtradqceuli)xalxiT)savse)avanscena)berwia)berwi)da)vi

n)imalvis)nuTu)wyvili)berwia)berwi)qrizanTemebis)surnelebiT)mosarkuli)Ramispiri)da)kurTxeuli)imedi

)da)bediswera)guSindeli)dRis)da)Sidsi)gulSi)rogorc)Sveba)damcxrali)ltolva)aRsrulebuli)anderZi)

da)yuradReba)horizontzea)kaTarzisi)berwia)berwi)ai)dro)igi)Casafrebis)dedaSvilobis)usaxo)msxverpli

)ai)kerZi)maradisobas)an)vin)miarTmevs)avadmyof)cas)tonobiT)wamals)erTjeradi)gamoyenebis)nemsis)uricxv

)raodenobas)tibetur)da)Cinur)saswauls)berwia)berwi)kidev)erTxel)berwia)berwi)vis)ar)daRlis)da)daabe

rebs)amdeni)xvela)wvimebad)da)setyvebad))da)Tovlebad)da)gadmonafurTxis)mizezobrivdehumanurqimiuri)S

emadgenloba)vis)ar)aRagznebs)saroskipod)SiSveli)RmerTi)da)me)ar)viyvi)Sen)ar)tyui)is)ar)tyuis)aravin)ty

uis)da)mxolod)wiiin)da)wiiin)da)kidev)erTxel)berwia)berwi)visia)neba)raa)neba)berwia)berwi)usaSveloa)es

)simRera)berwia)berwi)leqsia)igi)moJamuli)berwia)berwi)ra)moxda)moxda)araferi)berwia)berwi)raa)axali)a

raferi)berwia)berwi)ra)iyo)guSin)araferi)berwia)berwi)xval)ra)iqneba)araferi)berwia)berwi)vin)waiSleba

)vin)darCeba)berwia)berwi)gaimeore)kidev)erTxel)berwia)berwi)aTasjer)da)milionjer)berwia)berwi)usazR

vro)JiniT)da)mziT)savse)locva_SelocviT)gaimeore)miliardjer)berwia)berwi)Tu)gsurs)gadarCe)gaimeore)

uTvalavjer)berwia)berwi

1990 weli, ivnisi

63

gramatikis gakveTili

levan despotaSvilis xsovnas

1.

me vklav me vmruSob

Sen klav Sen mruSob

is klavs is mruSobs

Cven vklavT Cven vmruSobT

Tqven klavT Tqven mruSobT

isini klaven isini mruSoben

2.

tkivilTa Soris umtkicesi: sityva: da mkerdi:

simwifis zRvarze gamavali aRtaceba:

qaris xmaze darweuli kldeebi: da momJavo RviZli:

momlocvel brmaTa uasako Tvals SerCenili mkrTali sigluve;

mova deda, naTeli da erTsaxovani,

da mowyalebis mindvrebi da gvimris yanebi Seicvlian mimarTulebas;

daisi xea, ukanonod Sobili, da – sircxvilis xmali:

gaurkvevel figuraTa Zerwvis vnebiT xmamoRerili rituali:

miTiTebaTa mucladRebis klaknili zari;

mSobladqcevis didi zrunviT arasodes miocnebia,

magram vin Seqmna Cems xatad da naoxral Sromad

ai, es miwa, galaqtika, Ralati, SiSi, -

ararsebuli ufskrulisken devnili mzera?

nebieri da amayia qvaTaTvis da frinvelTaTvis uxilavi kedeli Cemi;

sinanulis aTad aTi sagalobeli; an, sulac:

Crdili – erTaderTi, oazisi – erTaderTi, meZavi – erTi,

wageba – erTi, awmyo – erTi, sarkmeli – erTi;

Jamidan Jamad aRaxveleben mtredisferi, umizno cisken

uwyinari Cemi sizmrebi,

da erTob gzaa idumali, - drod qmnili sibrtye...

3.

me viparav me vcruob

Sen iparav Sen cruob

is iparavs is cruobs

Cven viparavT Cven vcruobT

Tqven iparavT Tqven cruobT

isini iparaven isini cruoben

4.

saSo: Zleuli kacis muSti: moweseTa tevadi rxeva:

mura-Savmiwa niadagi: dakrefili xsovna da fici:

Selocva tyisken, sadac miriad adgilis dedas

asamarebs erTaderTi mekvlekaci: morCili mrevli:

naninanatri Jami mova:

mZevlebi wyvdiads amogvarTmeven da gagvibaxeben da dagviorsuleben,

saukunovani cacxviviT mtkicea maTi mowifuli yvirili da

zRvasaviT vnebaamtania simwriT monagari maTi cbiereba;

naninanatri Jami mova:

moswavleebi maswavleblebs saxlSi mxevlebad daisvamen,

64

daarwyuleben da daapureben da namuss moswmenden da vai madlobis mTqmels!

naninanatri Jami mova:

wvimebi welSi gawydebian Cveni gulebisken swrafviT

da Cvens umanko wyurvilebSi usasrulo tramalebad damkvidrdebian;

wagvetaneba siyrme, - waruval mtkicebaTa erTguli xvedri,

da, Rameuli sinanuliT moniSnuli, kacis saqmes usaxl-karo mxeciviT ityvis,

da Seiqms SiSi siyvaruls da

Jins daicxroben sanTlebi da

guli Cveni iswavlis sirbils!

5.

me unda gadavrCe me vcekvav

Sen unda gadarCe Sen cekvav

is unda gadarCes is cekvavs

Cven unda gadavrCeT Cven vcekvavT

Tqven unda gadarCeT Tqven cekvavT

isini unda gadarCnen isini cekvaven

6.

ai me vxedav alesili locva rogor laplapebs da umal rogor isvreba sisxliT

ai me vxedav frTebSekvecili angelozebi mewvel Zroxas CurCuleben mTeli xmiT cidan

me vxedav Cemiv gakvirvebas roca Citi xis guls eZebs da foTlebi TavganwirviT Srialeben

xolo kacni imReren da ixorctkbileben

me vxedav Cemiv gakvirvebas romelic garbis da romelic bevrad swrafia

vidre neba misi moxrCobis

ai me vxedav rogor kvdebian SaSvis galobas adevnebuli varskvlavebi

da bevrs iwonis Zalian bevrs maTi sisxli da maTi vneba

da ar iqneba sakmarisi araviTari oqro-vercxli Tval-margaliti

da megobroba da imedi da nostalgia

da xec ki ara zRvac ki ara cxenic ki ara

maT arasodes arasodes davaviwydebiT

deda-Svilobis da TviT rilkes fasadac ki ara da ara

amitom galobs es asuli: qaro oRond nu damunjdebi

da milionjer miliardjer gavimeoreb “dadeq Sen qaro”

qvrivo qalebo wlisTavamde SeinaxeT rogorme Tavi

da milionjer miliardjer gavimeoreb

“araviTari wlisTavi da ganagdeT flasi xsovnis jvari arafers iTxovs”

oRond nurasdros gamlaSdebiT mdinareebo

da milionjer miliardjer dagcinebT da dagitirebT

“zRva mlaSea da diadia”

ai me vxedav alesilma locvam Sva igi da vnatrob manve moakvdinos

da me vnatrob mindvrad mwife da lamaz yvavils

7.

netar arian glaxakni suliTa, vinaidan maTi araa caTa sasufeveli;

netar arian mgloviareni, vinaidan isini ar iqnebian nugeSiscemulni;

netar arian Tvinierni, vinaidan isini ar daimkvidreben miwas;

netar arian simarTlisTvis mSier-mwyurvalni, vinaidan isini ar gaZRebian;

netar arian mowyaleni, vinaidan isini ar iqnebian Sewyalebulni;

netar arian wmidani guliTa, vinaidan isini ar ixilaven RmerTs;

netar arian mSvidobis myofelni, vinaidan isini ar iwodebian RmrTis Zeebad;

netar arian simarTlisTvis devnilni, vinaidan maTi araa caTa sasufeveli.

1990 weli, ivnisi

65

Sesavali

ar SeiZleba ar gcodnoda odesRac es xma!

ra erqva? iqneb – aRmafrena cidan miwisken?

xolo Sen gyofnis es samyaro, da gyofnis isic,

visac CurCuliT iviwyebdi im wuTad da im brma imedad,

siyrmis sunTqvas rom acocxlebda, - uxsovar warsuls,

da nayofiT xorcsavse xeebs guli erCodaT Sens tyuilSi amosasvlelad;

da iviwyebdi, Senve uwyi, ai, am kacad,

RamiT mosili mkerdis karTan morcxvad rom toveb

da netarebis mware biliks Seuyvebi, da – saiT, saiT,

roca tkivili dedasaviT usaSveloa?

da iviwyebdi im Ralatad, romelic iyo

da romelic arasodes aRar iqneba;

o, amoTqvi da aRasrule, sulo codvilo,

ymawvilqalobis uasako vali, da wadi;

gabedulia Seni mzera: damSeul wylad gawvdili safrTxe;

wamonakvTuli mogoneba im sizmrisken, Seni xsovna rom Seiyvara,

da saTuTia misi winaswarmetyveleba,

ukuqceuli misi bage - galoba-RvarZli,

romelic ar Sobs sicrues, da vin bedavs zamTars?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

amomzevdeba prestiJuli meuRle, xvadi,

romelsac, rogorc Zvirfas samkauls, savse mkerdze moirgebs qali...

1990 weli, ivnisi-ivlisi

66

me msurs gagaupatiuroT

(prozauli eqspromti leqsad)

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

qaliSvilo, SexedeT mTvares, ra lamaziaaa.. imden leqsad gamomiTqvams aseTi mTvare... gaviseirnoT,

Zalian gTxovT, Tqven – da, da me – Zma! ai, foTlebi: erT dros guls mtkenda maTi cvena: diax, ician,

rodis unda mowydnen da mainc bolo wamamde Srialeben, Srialeben gauTaveblad... Cven ki ar viciT...

an ra gqviaT, bolos da bolos? Cven ori wamiT gavCenilvarT, Cemi oridan erTs Tqven dagiTmobT! me

ar vxumrob, nu geRimebaT! Tqven iseTi keTili xarT, iseTi saTno! aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

momiteveT, qaliSvilo, Tqven giyvarT wvima? nuTu veRar mcnobT? wlebi, wlebi, wavida, gaqra! gaxsovT,

ramdeni gvimReria, dedaTqvens rom vemalebodiT? gaxsovT is baRi? sajinibo? momiteve, rodis

gaTxovdi? Cven, yvelani, qarTvelebi varT da ra iqneba, SeviyvaroT erTmaneTi, ha, ra iqneba? razea

damokidebuli Tqveni ganwyoba? mxolod – amindze? iqneb – Cemzec? an, vTqvaT, am ZaRlze? ra xma

hqonia am baritons! Cven imdeni gvimReria, ra daTvlis, kargo! me Sen yavaze dagpatiJeb! Seni meuRle?

eWviania? dRes, meoce saukuneSi? Cven xom erT dros erTmaneTi ise gviyvarda, rom ra vici... ra droa

axla? bolo mwams da fici makvirvebs! ai, ase, aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

gazafxuli CamrCenia gulis jibeSi! ai, SexedeT, SexedeT da amoisunTqeT... o, qaliSvilo, ai, mTebi, -

mJave sisxlis molodinad alesili da mzis gaswvriv Camavali gulqva eSvebi! hoi, qari aRmosavleTis!

hoi, dumili momlocvelTa da gulisfeTqva ai, am cis! ra aklia, ici, am miwas? musika, Cemo! mere

vqmniT, rom daviviwyoT... magram rodis daviviwyoT mocarti da listi da baxi? swored ise, rogorc xe

da gamyinvarebis diadi Jami daviviwyeT, rogorc mama adami da deda eva daviviwyeT... aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

diax, diax, swored is, vinc Sobs! Caxveleba locvis Jams da sikvdilis xsovniT amoRamebuli Tvalebi

da saSosken danawevrebuli aRsarebebi da siurrealisturi zraxvebi da TviT kubisturi sizmrebi da

madli, qaliSvilo, madli! yvelaferi, swored am qveynad: berikaci locavs siyvaruls da esaa

kompensacia; oboli bavSvi bulbulis xmiT ugalobs dedas da esaa kompensacia... magram sicocxle?

nuTu isic kompensacia yofila da ara sikvdili? o, ici, rogor daviRale? Seni Tvalebi! aba, daxuWe,

ai, ase! axla mismine: ar gezmaneba kunTmagari xeebi da kunTmagari mamakacebi? aki vTqvi ukve, saSo

meTqi! ai, isic, Cvili saSoSi, romelic loTobs! ai, isini, da erTmaneTs eZeben Cvilni! ai, isini, da

erTmaneTs arwyeven Cvilni! da, RmerTmani, o, isini, isini, Cvilni! modi, davxocoT es saTuTi da wminda

vneba, romelsac hqvia siyvaruli! aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

ai, qolga, rom ar dasveldeT! “diax” da “gTxovT” da “momiteveT” da “inebeT” da “qaliSvilo” da

qaliSvilo, me vicodi, rom moxvidodiT, me Tqven gelodiT da Rameebs badeebad visrodi caSi da

mtkiced naqsov mis xaxaSi varskvlavebi cviodnen da planetebi kargavdnen wonas, meteorebi

civdebodnen da... kidev ra vTqva... ho, Zlieri mklavi mqonda Tqvens molodinSi! mTeli cxovreba,

67

damijerebT? da gavrbodi da visvenebdi, gavrbodi da visvenebdi da gavrbodi da visvenebdi da, Turme,

Tqveni ocnebisken moviswrafodi! nuTu cxadia? nuTu marTla bednieri var? gazafxuls xeli

krZalviT udevs Cems daRlil mkerdze da ar mjera, aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

ase, erTad vifiqroT, kargi? siyvaruli da sikvdili xom erTia da jer sikvdilis vTqvaT: igi

TevziviT srialaa da – xorcsavse atamiviT sitkbouSveri, igi erTguli meZaviviT moqnili da Tovlis

fifqiviT msxvrevadia, sakuTar Tavs Semomwyrali droa igi da Sen xar igi! xolo ar mjera

gardacvlilTa mWevrmetyvelebis, maTi yovlad ucnauri mogonebebis; da ferfliT savse, vercxlovani

maTi urnebis; da samaxsovro nivTebis da iq gaCenili Svilebis da iq Seqmnili karieris da davardnil

sxeulTa da mopovebul jildoTa da Ralatis da TviT erTgulebis! o, misi sisxlis mimoqceva,

uTvalavi arteria, - gvelis sibrZniT gaklaknili erTaderTi umizno mzisken; misi simTvrale da

gineba da uTvalavi mandilosnis umkacresi sisaTuTiT mipatiJeba loginad, da – akvnis TavTan

uwyinari, ZuZusavse iavnana; xolo bavSvebi, dacinvis da zizRis niSnad, cidan fifqebs gadmoyrian da

aha, igi, - xval da guSin da maSin, roca is kvdeba erTxel, da Sen xar igi! xolo ra vTqvaT

siyvarulis, yvelaferi naTqvamia, da Sen xar igi! Tu RmerTi gwamT, erTi wuTiT, aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

ai, Cemi “mersedesi”, sikeTeSi moixmareT, me keTili var! saTofeze arasodes dagenaxvebiT! ra salonia!

ukanaskneli yvirili modis! hoi da, moda! me mwams sikeTis, rainduli SemarTebis, gaumarjos erTob

sikeTes! uyure da datkbi mxolod, - ra kargia, sikeTes rom moimoqmedeb; uyure mxolod: WiasaviT...

ara, Roris soliteriviT ireva xalxi, meramdened roca iRviZeb da CasTvlem da isev iRviZeb da Sen

xar fiqri amaTgani da isini icinian, Tojinebi icinian, da merwmuneT, ar uyvarT fiqri! fiqri xom

erTob sikeTea, xmalia fiqri, da albaT – keTilSobilebac, da isini ar arian keTilSobilni! isini

klaven da moTqvamen da netav – vis? Sen xom ara? gana Senc moTqvam? ras, Zvirfaso, rac ar gagaCnda?

ra iyo igi? mtveri iyo, wamali iyo! gana ar unda gaxsniliyo Saqari wyalSi? Cven xom Zalian kargad

gvesmis erTmaneTis: rac Sen ginda, mec is minda, ase ar aris? ai, me rom geubnebodi: ukanaskneli

bRavili modis, diax, erTob msoflio modis! xolo sawolze – alisferi atlasi da vardisferi

abreSumi: ai, komforti! Cveni stumari mxolod Cveni xom ar aris, igi RvTisaa! ra komfortia! ai, ase,

aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

qaliSvilo, ai, es ZaRli! lekvebi, erT dros tragikulad rom daeRupa – sadRac ase, aTasobiT

saukunis win – daitira, daasaflava, da mas mere mxolod yefs da mxolod ymuis, arafers ityvis!

daRupva rom simbolo iyo! ZaRlma es icis! simbolo iyo datirebac, ise, rogorc simboloa Cveni

saxlebi da omebi da kaciskvlebi da meZavTa saqmiani ieri da beladebi da mefeebi; simboloa sagani

da kaci yoveli; da TviT sikvdilic simboloa, da Cven masSi, roca dro dgeba, ise SevdivarT, rogorc

kinoSi an TeatrSi an bordelSi an tualetSi, xolo kars xSirad arc ki vxuravT, mogveteveba! da es

arayic simboloa, es nayinic da es namcxvaric! da mere rogor mogvixmoben, raTa vigemoT! da hoi,

gemo, hoi, gemo, aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

mavani getyviT:

gTxovT amixsnaT, qaliSvilo, es wvimebi saidan da ratom modian? erTob sufTa da dawmendili es

wvime;bi saidan da ratom modian? iqneb – isev Cveni gulidan? an viT SeiZles am miwaTa amorRveva an

zecisken rogor wviman aseTi sevdiT? xolo foTlebi Srialeben da kedlebi Tbebian da sayvarlebi

sarkmlebs cremlebs paraven da moyeviT, moyeviT, rogor wvimda! an sulac is TqviT, oflSi ganbanil

am simRerebs an am mTvares an am qalebs sad eCqarebaT? ai, simZime; ai, sisxli; ai, marjvena, sakuTar

Tavs lombardSi rom miarbeninebs! ganmimarteT, ratom uyvarT am sufTa wvimebs mainc da mainc

68

gardacvlilTa gulebSi dgoma? qancgawyvetilni ai, ukve meramdened CamoqveiTdnen; o, vnebiani maTi

sunTqva, vnebiani maTi mzera, vnebiani maTi gava da surneleba! an ras fiqroben es wvimebi? ras

ixseneben? ratom dganan ase xangrZlivad? an iq, caSi ra darCeniaT? o, saTnoebiT gaJRenTili Tqveni

saxe, Tqveni Tvalebi! uTuod gamcemT am kiTxvebze mewamul pasuxs da me locvad gavikrifebi da

usasrulod, usasrulod davdgebi da... aqeT mobrZandiT

ra mSvenieria samyaro, ara?

me msurs gagaupatiuroT da gTxovT damrToT neba!

xolo xval-zeg mova kaci, Cemze marTali,

da ase getyviT:

magaria samyaro, ara?

unda gixmaroT, qaliSvilo, gTxovT damrToT neba!

1990 weli, ivlisi

69

vardni hyvavian xolo vardni ras hyvavian aravin icis

(zeinklis Canawerebidan)

ai, samyaro! ai, varskvlavebi: uricxvi

saqalwule apki! ratom igvianebs pirveli “vai”?

vin moismens varskvlavTa skdomis damangrevel

xmebs? vis gadaeRvreba Tavze pirveli sisxli?

avtori (muSakaci q. Tbilisis erT-

erTi qarxnis 25-e saamqrodan)

1.

dakiTxul iqnes nebismieri CemTagani: vin aris gvalva,

Cemi gulidan sasimRerod gadaxvewili,

Cemi gulis sikvdilad rom SemomarTula?

2.

gazafxulia: cviva foToli da erTdRiani qarebi qrian.

daqalebulan Cemi sizmrebi.

me minda: am xes tye erqvas da cxvars – fara da Zroxas – naxiri;

me minda: irems arve erqvas da mgels – xrova da mercxals – gundi.

3.

raa SimSili? ocnebaa miuwvdomelze. gadmomiWers maTraxs da wava.

xolo sisxli cxvir-pirs Seikravs, da mere mTeli Seni cxovreba

naWrilobevs unda eZebde:

imogzauro unda mere gulidan Tmisken, Tmidan – xelisken,

xelidan – swori an Tormetgoja nawlavisken, kuWisken, fxisken...

an Rame raa? RvTis sacvali, romlis nakecSi

Tbilad sxedan nayrovani galaqtikebi, -

iavnanas imReren da ixorctkbileben.

4.

vardni hyvavian xolo vardni ras hyvavian aravin icis: ar hyvavian isini atmebs wigns droSas

Wogrits kombostos an gadamTiel sikeTis adepts qarebs da ciyvebs maradiul siWabukes da maRal

miZRvnebs;

wyvilebi tyveSi Serbian da ras Serbian aravin icis: ar Serbian siyvaruls da xorcsavse

vnebebs da venerebs da TviT atomur ganavlebs da prezervativebs da mokrZalebul gamoxedvebs da

vergagebebs da saSoebs da Teatrebs da Zvirfas samosels da laR sicils da gamowvevebs da

xalxmravlobebs da mayvlovans da serenadebs kalTaferad simorcxveebs an sulac ndobebs;

qarebi qrian da ras qrian aravin icis: jariskacTa da moweseTa ar qrian fiqrebs ar qrian

sarkmels gombeSos an virs an fexsacmels ar qrian qalaq-saroskipoebs (nimuSad: Tbiliss) da moqnil

da gawaful sizmrebs roca ixvi Cemi mkerdia ar qrian mamuls an Citis rZes an qariSxlebs an

qariSxliT Seyvarebulebs;

acekvdebian mkerdebi da ras cekvaven aravin icis: ar cekvaven isini yvavils moWril marjvenas

an mixrwnili meZavis qviTins da erTgulebebs da rqebdadgmul micvalebulebs da mamardaSvils da

martorqebs an sulac gvritebs Rameul moTqmebs da qoTnebSi dazrdil varskvlavebs;

mTeli simZimiT mivfrinavT da ras mivfrinavT aravin icis: Cven ar mivfrinavT magidebs da

frTaTeTr xeivnebs da arc Tolia livingstons da mefe belSaracs Cven ar mivfrinavT Carxebs da

qlibebs piramidebs daoblebul dedebs da cisken gasrolil imeds moklul mkvlelTa da saxiCarTa

xvalindel warsuls xavss qvaze CaSlil budeebs da daxocil yvavebs Cven ar mivfrinavT luds da

Zexvs da SiSvel kartofils

70

5.

moCvenebebi daxocilTa TeTri sulebi gadavidnen ukve modidan:

mSvidi iqneba nebismieri Seni Rame:

aRar curaven derefnebSi naRalatev qaliSvilTa umanko xmebi

da gabmuli da Zlivs gasagoni stvenebi da sisxliani yelsabami gamxmari fexi:

aRar patronobs ra xania am saxls adgilis keTili gveli:

Tavs arasodes Segaxsenebs ukve modidan gadasuli misi civi dumili-sibrZne:

gnebavs daTese gogirdis da zRarbis yanebi:

mSvidi iqneba da xorcsavse yoveli Rame:

inebe mxolod da mTvaresac da xeebsac da mwvane zRvebsac daimorCileb...

sanagve urnas gaumarjos!

igi arasodes gadava modidan

da arc modaSi Semova odesme!

6.

ca erTaderTia, visac SegiZlia endo.

is arasodes CaiSleba.

7.

misi daJinebuli siWarmage!

misi dabejiTebuli kvdoma!

misi usasrulo vneba cisken!

moyevi, moyevi, rogor wvimda!

8.

“me rom movkvdebi xval an guSin ar daijero

Cemi cxedaric rom ixilo da civ gvams xeli Seaxo da me ar SevinZre ar daijero

ar daijero Torem marTla movkvdebi da arasodes dagenaxvebi

Sen is erTi xar visac ZaluZs damicvas da ar mimces sikvdils

Sen gadamarCen varskvlavebi ras miSvelian

ras miSvelian Toliebi an es mtredebi

romlebic rogorc laJvardovan cabaRwalkotSi

mimofrenen Cems mkerdSi da me maTiT vsunTqav

ras miSvelian moJamuli galavnebi an es bavSvebi

erTaderTi Sen gadamarCen

xolo me ici rogor minda rom vicocxlo usaSvelod bevri da bevri

da sul giyuro ai ase giyuro bevri

Cems samareze miwa Seni xeliTac rom mimoabnio ar daijero

me ar movkvdebi Cemi sikvdili milionma kacmac rom naxos Sen Tu giyvarvar

qarebi movlen Sens muxlebTan atirdebian

xeebic movlen zRvebi da cxenebi da vardisferi mzeebi movlen

mogisamZimrebs Seniv mzera da Seniv xorci

sxvac mravali mogisamZimrebs

rodi tyuian maT xmebamde me Cemi xma ver mivitane

Sen mieaxle da giyuron da darwmundnen rom cocxali var

ideqi ase damimSvide es samyaro

me sul wamiT CamoviRale”

9.

...magaliTad:

muSa # 1 – Sen mxolod mze xar, moRerili Cemi gulisken!

muSa # 2 – kvalTa narCeno, daemgzavre Seniv aRsasruls da TviT sizmrad gaibilike!

muSa # 3 – umal kari-kar samaTxovrod ivlis es Rame, vidre Cems suls SeeSveleba!

71

muSa # 4 – qali rodia yavlgasuli madis saTave!

muSa # 5 – TavCakiduli fesvebidan dawurul siTbos

xeebi qarebs SeaZleven uSurvelad da usasyidlod!

muSa # 1 – saflavis qvaze daisvena Camavalma mzem: ar daeZinos!

muSa # 2 – cxadSi Ralati aTasjer sjobs sizmarSi Ralats!

muSa # 3 – ras hgavda Rame Cvens TvalebSi, ras hgavda, RmerTo!

muSa # 4 – gadamwyvet warsuls mondomebiT eloda msxverpli,

ayuradebda damSeuli sakuTar saSos!

muSa # 5 – foTlebi rtoebs moTqvamdnen da locavdnen nayofs,

dedis Wips rom jer ar momwydara!

muSa # 1 – gaumarjos uxorco kivils cisken!

muSa # 2 – mosasvlel sizmrebs erTgulebiT vuTevdi Rames!

muSa # 3 – sisxlis sakanSi damwyvdeuli sisxlia Rame!

muSa # 4 – dabrmavebuli Tvalebidan cremli sdiT qalebs!

muSa # 5 – arc ise Sors yofilan winaprebi, arc ise Sors!

10.

ai isini ai mwife qaliSvilebi

vin daucxrobs da dauamebs maT saTuT suls mTvariskentkivils

vai maT vai

qaliSvilebi mzis samsxverploze xelebs roca Seiwmenden

verasodes gaSlian afrebs siyvaruli rom gamoixmon

mxolod simRerebs Catoveben gadaSlil wignSi Sin mwuxris Jams moqceulebi

da sinanuls rogorc Rames Seerevian

qaliSvilebi yvelafers rom ixdidnen da falosamdgar xeebs axmobdnen

ver ixilaven cad areklil totebs da fesvebs

da Tav-Tavis niJaraSi gamomwyvdeul lokokinebs dauCoqeben

raTa iswavlon rogor unda danebdnen miwas

qaliSvilebi saukuneebs rom Tmobdnen da im erTaderT sizmars elodnen

romelic albaT usaTuod auxdebodaT

Tavadve iqcnen sizmrebad da arasodes ecodinebaT

yoveli dila vis sawolSi Seisvris maT sisxls

qaliSvilebi erTmaneTs rom mouTxrobdnen rZeTa Sesaxeb

maTi mkerdidan mindvrebad da balaxebad rom iRvreboda

isev dumiliT amoTqvamen sityvebs Soris CarCenil bavSvebs

rom ar ixilon ukuqceviT savse haeri – dedali virTxa

11.

ai, siSiSvle, romelSic Seval!

12.

miayurade, mzis sxivs, kaco!

ase ifiqreb: netarebiT Sardavs mavani.

13.

araa aucilebeli erTi sizmari vnaxoT erTi sareclis gamziareblebma

Cveni sizmrebi xval Tu ara asi wlis Semdeg

usaTuod Sexvdebian erTmaneTs da Tav-Tavis Tavs daitireben.

araa aucilebeli xangrZlivi ganSorebebi da moTqmebi da monatrebebi

rac SeiZleba bevri ram unda gadaSendes raRac rom darCes

Cven mas vumRerebT.

araa aucilebeli yvela Tevzi da yvela siRrme

romelic moyva didi xnis win Cvens mier nasrol am zRva-bades Cven gvekuTvnodes

mTavaria napirebi xelT mtkiced gvepyras.

72

araa aucilebeli zamTrispiris Wleqiani qaris mier Camoyrili yvela bafTa

ufskruls daenTqas an ar gayviTldes miwis zrunvas ar uerTgulos

gafskvnili bafTa ukve himnia arasdros Tqmuli

da ver waSlian Cvens ufskrulebs da Cvens galavnebs es Tavsxmebi da grigalebi

aucilebelia mxolod erTad gveSinodes ar davTmoT igi

samaradiso sikvdilic rom SemogvTavazon

siyvaruli da erTguleba erTad SiSia.

14.

ara, samare araa igi!

igi xaxaa micvalebulis,

romelic Tavis TavSi CauSves.

15.

me yvela xes da mraval martokacs vusvam Cems warsuls,

rogorc – kiTxvas;

de, mipasuxon!

16.

“sasicocxloa es Wriloba,

arasodes Sexorcdeba!” –

Tqva Cemma fiqrma.

17.

surnelovani Rame-bunkeri gaanaTebs Cems Soreul nafexurebs:

jer kidev rodis movbrunebulvar Cemi sunTqvis TavSesafrisken,

xolo gzebi kvlavac cocxloben;

me ise Sors var, verasodes damewevian Cemeuli nafexurebi,

romelTa kudSic mivCanCaleb; dro balaxia:

amoizrdeba miwidan da TavisTan erTad amodevnis Wrel cas, romelic

udasasrulod erTdRiani pepelaa da, iqneb, locvac:

frTxilia, frTxili, Rero balaxis,

rameTu droa erTaderTi, sakuTar Tavs rom ar Semowers:

dro Tavadaa mexsiereba, romelic cocxlobs, rogorc balaxi.

18.

me oboba var.

Cemi ojaxi obobaa.

Cemi samSoblo obobaa.

dedamiwa obobaa.

samyaro obobaa.

RmerTi obobaa.

me oboba var.

1990 weli, seqtember-oqtomberi

73

Cven gviyvars ludi

o megobaro samyaro friad xangrZlivia Cven gviyvars ludi

varskvlavebi da ganqsterebi arsebobas Cvens fexebTan daamTavreben

iq cxra mTas iqiT sicocxlea iq ar uyvarT wvima an Tovli

iq ar xedaven fiqrebi sizmrebs da sizmrebi rokva-rokviT ar Ralatoben

ganixvnebian alionze darabebi rogorc uZiro TeTri Tvalebi

an rogorc satrfo rogorc simRera da vigaloboT vigaloboT rom gviyvars ludi

rom qliavis da dabinduli xaxvis feria gazafxuli Cemi sarkmlidan

rom am qals kaba arafersac ar umalavs (ese igi TiTqmis yvelafers)

da man es icis da rokavs rokavs rom ganqsterebi da kaxpebi

arsebobas Cvens fexebTan daamTavreben

da Cven ar vityviT am Cems fexebs an am Sens fexebs

ki ar vCurCulebT ki ar vambobT Cven vamtkicebT rom gviyvars ludi

da es araa bakunini protesti fici

ar emuqreba aranair reJims walekviT

ar moiTxovs TavSesafars arafers Civis

is ar moiTxovs samsaxurs da arc imsaxurebs

is arc kacia da arc qudi hxurebia Tavze odesme

arc TaflobisTve hqonia da man ar icis ras niSnavs guSin

is ar moiTxovs TviT Txovnis fasad

an sakuTari Tavis fasad an mzis fasad filmSi rom naxa da mere mokvda

gaiRviZa rogorc mokvdavma o wvima wvima cremli cremli kvlav wvima wvima

da mere mokvda rogorc mokvdavi rigiTi da Cvenze Zlieri

an qalis fasad milionjer rom gadaSala da saWiro gverds ver miagno

da furcla furcla furcla furcla vin amoxia da kidev asjer milionjer

vin amoxia

kvintilionjer minus erTxel minus aTasjer wignjer falosjer magidajer

vin amoxia

is mtkicebaa rogorc uTo sxva araferi

is mtkicebaa rogorc ia sxva araferi

is mtkicebaa rogorc ciyvi me rom gakoce Sen ki mxolod kocna makoce

da mimorboda mama-Svili finaluri xeivani aTasi ciyvi

Cven gviyvars ludi rogorc niZlavi Seni karis mezobeli bozia Tu araa bozi

diaxac maSin roca ubanma erTaderTma

miuxedavad imisa rom erTaderTi Tvali aqvs saRi

yvelaferi friadze icis

Cven gviyvars ludi rogorc niZlavi visma asom moafuWa mavani qurdi

romelsac deda arasodes daviwyebia arasodes unatria is iyo qurdi

Cven gviyvars ludi rogorc niZlavi ramden gradusze duRdeba wyali

an samareSi micvalebuli ras iwonis asi wlis Semdeg

roca matlTa da miwaTa da WinWvelaTa Taobebi danayrdebian

roca wyalTa da miwisqveSa qarTa da CitTa Taobebi danayrdebian

oh es uZRebi adamiani

oh es uZRebi konkretuli adamiani

oh es uZRebi konkretuli gardacvlili adamiani

oh es uZRebi konkretuli gardacvlili adamiani asi wlis Semdeg

ai amitom vamtkicebT rom Cven gviyvars ludi gulisrevamde

da vetrfiT kaTxas romelSic igi Caisxmeba raTa iqidan

Cvens xaxaSi Camoisxas da Cven vetrfiT Cvenive xaxas da is kargia

is keTilia is saTnoa is amayia da morCilia da Cvenia da is kargia

Cven gviyvars ludi Cvens mucelSi romelic Cava

da mere vnebiT gavistumrebT

aserigad netaria damSvidobeba

aserigad aracremluri

aserigad aralurjadxaverdovancxvirsaxocuri

aserigad araxelis(xangrZliv-xangrZliv)CamorTmevuri

aserigad arabolojererTadwoluri an mesamezeerTadlocvuri

74

aserigad netaria damSvidobeba ludTan romelic gviwovia da Cven es viciT

ludTan romelic mzea Cveni mTvarea Cveni da wvril-wvrili varskvlavebia

o megobaro violino erTaderTxel arsebobs da isic maSin rodesac galobs

da cxra mTas iqiT mTebia da tramalebia

cxra mTas iqiT mglebs sicocxle arafrad uRirT

cxra mTas iqiT Tqven mavano mzeTunaxavo ise miyvarxarT

viT ludis kaTxa Cemi xaxa Cemi muceli

da viT ludi gulisrevamde

da Cven TiTs viSverT gametebiT im adgilisken

sadac kaxpebi ganqsterebi da varskvlavebi arsebobas daamTavreben

Tavs moiyrian qveynis Tvalis eqvsiv kuTxidan da gviRirs locva

da sanTlebi da taZrebi da sefiskverebi

da maTxovrebi sakurTxebi mandilosnad neba-neba gardasaxvebi

RvTis saZieblad gadmokarkluli Tvalebi da fexebqveS cebi

siarulebi sirbilebi siarulebi saqvelmoqmedo sirbilebi siarulebi

Sudrebi yvelgan sadac ase ar mRerian an ar amboben

und dain aug vohin Steht dain auge

dain aug Steht der mandel entgegen

dain aug dem nixts Stehts entgegen

es Steht cum konig

zo Steht es und Steht

Sudrebi yvelgan sadac ase ar mRerian an ar amboben

bete herr

bete cu uns

vir zind nah

Cven iq varT mxolod sadac Cveni Tavi gvegulvis

da Tavsac oden Cveni Tavis garSemo viyriT

ai adgili sadac isini damTavrdebian

rogorc vaSlebi CakbeCa rom ar RirsebiaT

da arc meored damwifebas apireben am qveyanaze

ai adgili anu kaci Sen rom gxmarobs swored axla luds rom mivirTmev

ai adgili anu leqsi romelsac is wers swored axla luds rom mivirTmev

ai adgili anu sizmari tkbilze tkbili mas rom estumra

swored axla luds rom mivirTmev

ai adgili anu Ralati romelic rogorc salafavi aTqvlifa vinme arxeinma

swored axla luds rom mivirTmev

ai adgili anu kaci saxelmwifos miTiTebiT fsiqiatriul klinikaSi

samudamo sacxovrisi rom miuCines

da saxelmwifos miTiTebiT mobrZandeba vinme avlipi (sazogado saxelia

da ara kerZo rameTu Sroma akeTilSobilebs adamians)

da sagangebo daniSnulebis nemss gamouwers

swored axla luds rom mivirTmev

ai adgili anu Traqlis oboli gogo

tboris pirs Zunwad SemorCenil Tavels mSvidad mimoagrovebs

swored axla luds rom mivirTmev

o megobaro samyaro friad xangrZlivia Cven gviyvars ludi

aiSlebian Sors svavebi rogorc nislebi

Cven gviyvars ludi gulisrevamde

da adgilia erTaderTi rac Cvengan rCeba

1990 weli, noemberi

75

violinoze ukraven brmebi

violinoze ukraven brmebi da Cven maT vixsniT

xolo sikvdilis molodini ramden sikvdils Seiwiravs aravin icis

danawevrdeba saxlebad da garaJebad skolebad da saTagurebad

amuris isrebs kisristexiT dadevnebul romanebad xangrZliv ndobebad

auqcionze mosasaqmeblad cema-tyepiT gamoyril da daRlil Sarvlebad

da Zvelmoduri kaxpebis mzerad da umanko abazanebad

kurkebis srolad gadamRerebul gitarebad Wipze vardebad

daviwyebul vnebebad da daviwyebul gaxsenebebad

qari iqneba ukanasknel darigebebs moelian mamakacebi

qari iqneba abjris JRrialiT egebebian ukanasknel darigebebs mamakacebi

da aRar ismis dedis rZis suni Cvilis bagidan

sakmeveli sakmevlad rCeba

am rva xelidan me rom masxia rvave SenTvis damiTmia Tu metyvi vin xar

fiqrebs iRwvian obobebi Tav-Tavis qsels rogorc buruss Seerevian

sakmeveli sakmevlad rCeba

aravin icis vin aagebs Cems kbilis tkivils

aravin icis ra hqvia atams an am alvebs an am saxlebs TaviT miwaSi

aravin icis Sen ra gqvia mtvriT dafoTlil pirisaxes xorcsavse Tvalebs

da didi xnis win ori wamiT gaRimebul umweobas

Cems sisxlSi rom aTvaliereb

aravin icis cremlad gakrefil am qalbatons dRes an guSin vin miiTvisebs

roca misi xma Sav sacvalTa Zaxils moucavs

xolo cis nacvlad sivrce bolavs da mova mova misi mkerdi visac daitevs

vin imeorebs qari iqneba xolo welsqvemoT lamazia Cemi qalaqi

ai welsqvemoT Cemi xelebi moxazaven aravisTvis Sesabamis traeqtorias

ai welsqvemoT Citebi da sarecxebi erTmaneTis gverdi-gverd frenen

welsqvemoTaa Cems qalaqSi yvela gza da yvela niSani

erTmaneTs yvela welsqvemoT natrobs erTmaneTs yvela welsqvemoT etrfis

erTmaneTs yvela welsqvemoT locavs erTmaneTs yvela welsqvemoT wyevlis

welsqvemoT yvelam yvelaferi ise icis rogorc Tavad Cemma qalaqma

welsqvemoT Cveni miriadi Tvalia da mainc ar gvyofnis

da SevupyrivarT amaRlebebs zevidan qveviT

wignTa da qvrivTa da araqvrivTa molocvebs da mosamZimrebebs

da cangala da gogona da taSi da taSi

tualetebi mSobliur da ZirZvel enaze iZlevian saWiro rCevebs

Tu kaci ar gyavT SegiZliaT gamoiyenoT xelovnuri saSualebebi

kitri stafilo sosisi Zexvi

xma mieciT mrgval magidas gamsaxurdias

xma mieciT saxalxo fronts nodar naTaZes

giyvardeT mxolod Tqveni sqesi ucxos erideT

prezervativi anaxevrebs gancxromis xarisxs

tualetebi mSobliur da ZirZvel enaze iZlevian saWiro rCevebs

xolo mTebi da balaxebi vis codvebad amoZirulan amas is ityvis

vinc aq ar aris roca erTob saTuTia Cemi qalaqi me igi miyvars

rameTu me var es qalaqi da es Tvalebi Rames rom klaven dabejiTebiT

qari iqneba ukanasknel damSvidobebebs egebebian abjrosani mamakacebi

fexakrefiT movlen Rrublebi da meSinia varskvlavebi ar damirbion

erTxel Tu ara asjer mainc xom miTqvams SenTvis me maT davicav

me maT davicav aravisgan sikvdilamde da TviT sizmramde xval rom vixile

lurji siTeTris karibWesTan atuzul dedad is cxvars mwyemsavda

xedav rogor wvaloben mkvdrebi

raTa dascinon gardacvlilebs maT rom moukvdaT

maTi sunTqva da daZaxili Tovlis fifqiviT mZimea da maradmedini

Wupri Wupris wil gazafxuli gazafxulis wil da Cven maT vixsniT

mze rom dadgeba mtredisferi es vaSledi yurs mohkravs Cvens fiqrs

da Tavis TavSi Tavmoyrili kvirtis simunjes puris xmisken daemgzavreba

76

Cven rodi vzrunavT Cvens TvalisCins es vardebi ufrTxildebian

rom gvkrefen gvkrefen usasrulod da arasdros ar Tendebian

ras hxedav roca RmerTi ar gwams Tu mipasuxeb

am rva xelidan rvave SenTvis miCuqebia

Cven mxolod vxedavT erTaderTi xea vinc hxedavs da Tqvi ras hxedav

roca xea Seni mijnuri roca cocxlebs aRsasruli dauRamdebaT

da vin CurCulebs upovaria sizmari da kaci yoveli erTurTisken aswrafebuli

Tu maT Soris xe ar dazamTrda vin CurCulebs qarebi movlen

vin CurCulebs damwifebul da vardnaSeparul nayofebad movlen qarebi

da madlieri varskvlavebi Tav-Tavisi mermisis xsovnas

nebismieri ucodvelis sarecelze moTqma-moTqmiT daasveneben

da cangala da gogona da taSi da taSi

vinaa suro vinaa da wiTelia taSi da taSi

vinaa lomis mZime tori vinaa da konvertia taSi da taSi

vinaa miwis amosunTqva kuTvnil sunTqvas danatrebuli

vinaa da vinaa da vinaarjer taSi da taSi

vinaa guSin me rom gavCndi xval rom gavCndebi

taSi da taSi romelma xom es yoveli zepirad icis

mwared moTqvamen Seni mklavebi cxovrebis da tualetis gautanlobas

mxolod mciredni ibruneben imas raic tualets miaqvs

mxolod mciredni ar acileben sevdiani mzeriT uricxv ganZs

maT Cvenze bevrad adre uwyian ras daarqvan akvani da gamocdileba

diaxac erTob saWiroa imaze dardi rac ukve iyo avai mermiss

avai mermiss romelic iyo da Carecxes mogonebis ujerma wylebma

violinoze ukraven brmebi da Cven maT vixsniT

Cemi qalaqis tualetebi STamomavlobas unaxaven

lapidaruli warwerebis ZirZvel nimuSebs

azrobrivad tevadsa da Tematurad mravalferovans

Cemi qalaqis tualetebi maimedeben rom piradad me arasodes gadavSendebi

da rom davicav Cems varskvlavebs da vixsni Cems brmebs

violinoze ukraven brmebi isini Cveni brmebi arian

1990 weli, noemberi

77

sad mSobiarobs mesame Tvali

cremlad gakrefil am qalbatonebs me ar vaklivar aserigad mtkivneulia molodini mesame Tvalis

romelic maTi mexsierebis yinulovan okeanes Sors gauriyavs Cemi mzera napirebad mimofantula

minelaoben talRa-talRa sarkmlebi da dafdafebi romelTa gulSi arasodes CauxedavT Cvens

nafexurebs

nebismieri SiSveli mkerdi roca mesame Tvalis ZaliT moiCxrikeba

vin gadaarCens gamarjvebuls da ukumzera Tavs vis fiqrebad gainaxevrebs

visi fesvebi Casxepen rva cas da mecxre zecis mkerdis surnels Seirgeben iq rZe TeTria

vin uerTgulebs Ralats da miwas Cvenskengzad rom amomarTula da mowilea samwuxaro Cveni imedis

unda vicodeT vin gvciodes usasrulod roca Ramdeba da Rame ar sCans kacTaganis Tvalsawierze

mtkivneulia molodini Znelia erTob ar uRalato RalatisTvis roca ar gklaven

da balaxebi zurgs ar gaqceven xeebi da varskvlavebi Tavis gziT vlian

yvelaferi imas amtkicebs rom umanko da cxovelia is rac ar xdeba rac moxdeba an ukve moxda

magram vin icis vis erTgulebs an vis Ralatobs roca miwa ukve caSia

nebismieri Cveni aso ukve himnia cis sakanSi gamomwyvdeuli

nebismieri atomi da galaqtika ukve himnia cis sakanSi gamomwyvdeuli

nebismieri cis sakani ukve himnia Tavis TavSi gamomwyvdeuli

rameTu Sedga nebismieri gzam vinc ixila

rameTu Sedga nebismieri mzem vinc ixila

rameTu Sedga nebismieri qvam qarma da zRvam vinc ixila

Cven ukve movxdiT da vidre aq varT kargad viciT xval vin mogvkla guSin vis movklavT

ratom ar vicvliT niadags da vis sizmrebSi CavesvenebiT

giurzebi da beRurebi mavanis xorcs ramden xanSi gadaseraven da erTmaneTs sad Sexvdebian

sarkmlebi da dafdafebi talRa-talRa minelaoben da ori Tvali mxolod mzeraa

mxolod sunTqvaa ori Tvali ori Tvali TvalTvalia xelovnebaa

da Ralatia erTaderTi rac ori Tvalic SegviZlia movimoqmedoT

da arseboba Ralatia dabadeba Ralatia qva Ralatia

gza Ralatia erTguleba Ralatia mze Ralatia

magram vin icis vis Ralatobs roca miwa ukve caSia da xeebi da varskvlavebi Tavis gziT vlian

da SevTxovT romels cas movwydeT da ufskruls davenTqaT raTa viswavloT maRla xedva da

erTguleba

raTa vicodeT rom vilocebT sad wava locva Semodgoma vis imedad dagvizamTrdeba

miwa erTia xolo ufskruli uamravi me erTi var xolo aso uamravi mwuxris nacvlad aRsasruli

damiRamdeba

xolo gza isev Ralatia mivirTvaT nesvi misi momzisfro surneleba momuStuli muqaraa

arafrisgan gaCenili rogorc samyaro an Surduli an Cveni guli

an meZavebi arasdros rom ar toveben kuTvnil sacxovriss maT ician tkivilis fasi

xolo gza isev Ralatia mec kvlav miyvarxar me Sen miyvarxar Tavo Cemo gulisrevamde

da raoden samwuxaroa rom ver giSvileb ver gaxdebi Cemi coli an megobari

rom ar xar Cemi da an Zma an deda an mama

rom verasodes mogesalmebi verasodes dagabezReb da verc dagicav

rom es yoveli ukve iyo da arasdros aRar iqneba Cvenc ar viqnebiT

sad mSobiarobs mesame Tvali roca cremlad gakrefilan qalbatonebi

sad mSobiarobs mesame Tvali roca me Tovli Semcivdeba da ai vxedav

yovel fifqs ise moiSorebs Tavidan zeca

rogorc xeebi Semodgomis gamxmar foTols an dampal nayofs

sad mSobiarobs mesame Tvali roca arc erTi Cemi aso me ar mekuTvnis

ise rogorc ar mekuTvnis arc erTi deda romelmac mSoba da romelic me unda vSobo

da Sen ver metyvi vis Ralatob roca Ralatob da mwared cekvav

da Sen ver metyvi mesame Tvalis bediswera sad ufro marjved sacnauria

sadac me var Tu sadac me ar var me erTi var xolo Cemi bediswera uamravia

da gekiTxebi vin ganisvenebs am gauqmebul fexsadgilSi saukunovan wignebTan da mwerebTan erTad

da gekiTxebi miwebi da cebi roca wavlen-wamovlen Sens dasasruls vis uanderZeb

da gekiTxebi vin ubrundeba mklavs romelic odesRac mosWres

Tavs vin momwyemsavs Sens saSoSi roca mwuxri fiqris ZaliT moirkaleba

da usasrulo asulebi orbitaze gamvlel-gamomvlels kometebs da meteorebs SesTavazeben

xolo miwa ukve caSia da nostalgia Cemze bevrad Zlieria bevrad swrafia

78

bevrad mTvarea bevrad mzea da wvril-wvrili varskvlavebia

da Seni sunTqva sazeimod ganixvneba rogorc kari nebismieri sacxovrisis sadac me vkvdebi

o Seni sunTqva sazeimod ganixvneba da faifuris Citebi da brolis ciyvebi

wkrialeben wkrialeben gauTaveblad me mqvia fici

xolo mzera xelT rom mipyria sikeTiT savse mzeTbil quCebSi gamodevnis surnelovan Sens Zils

da sacvlebs

Sens umweo da mkvriv sasTumals viT ar mjerodes meZavebma da jariskacebma kargad ician

tkivilis fasi

isini yvela dResaswauls motkbo Cais da kvlav Cais da kvlav Cais da molodins Seagebeben

aserigad mtkivneulia mesame Tvali Cvenma xmebma roca gvician vin xmovanebs vardbulbulians

vin garbis cisfers roca mesame Tvalis imedad hqrian da hqrian Tavawyvetili mdinareebi

hqrian da hqrian frinvelebi maT cali frTa aqvT xolo meores Ralati hqvia

hqrian da hqrian yvavilebi da ras hqrian Tu ara Ralats romelic caa

da Cven vizrdebiT xe izrdeba matli izrdeba

da Cven vmaRldebiT usasrulod ciskenRalatad

magram vin icis vis Ralatobs roca miwa ukve caSia da ukve movxdiT

da me var fici cremlad gakrefil am qalbatonebs me ar vaklivar

aserigad mtkivneulia molodini mesame Tvalis romelic erTob Cveni mzeraa

magram vinc marad CvenTanaa jer arasdros dabrunebula

da vinc Cagvesmis jer arasdros gagvigonia

1990 weli, noemberi

79

saSobao ganwyobileba

aravin iwyebs siyvaruliT xelisgulebze mze Sreba da mondomebiT gvaswavlian rogor unda

gvtkiodes SiSi

roca xeebi nebismier Cvens safiqral-amosasunTqs samSvidobo daZaxiliT egebebian

aravin iwyebs im erTaderTi didi sizmriT madlierma Cvenma mklavebma uZiro da usasrulo

gzebisken rom daaimedes

roca Ramis wylebs varskvlavmwife yvela toti SemoemtvrevaT

da ubeduri dedebi da martoqalebi rogorc sanTels aanTeben miriad akvans

aravin iwyebs dilas locviT sxeulebi neba-neba ibruneben uangarod gacemul ofls da Cven

gviyvars miwa

Cven gviyvars miwa rogorc ludi rogorc balaxi an rogorc mkerdi cxra mTas iqiT samRerlad da

saaSikod gadaxvewili

aravin iwyebs daviwyebiT ai isari niSniskengzaze ugzo-ukvlod danawilebuls

Tavdapirveli arseboba rom ar SerCa dasacemad da uxilavi kvlav kiviliT miapobs sivrces

romelmac Seqmna

vin ukuaqcevs aTasobiT iavnanas mondomebiT roca Tendeba

vai Cven masSi argardacvlilT mondomebiT roca Tendeba da simRer-simRer igalobebs Cvvenmieri

nakvTi yoveli

male amovlen xeebi da mtredebi da mwyemsebi da sxvebi da sxvebi mondomebiT roca Tendeba

male amovlen da mzes da cas da mTel samyaros gaanaTeben

male amovlen TvalebamdeusasruloddaRlilidaTeTriTvalebi da marcval-marcval daiTvlian

erT RameSi ramden asuls auges wesi

male amovlen kudiani cxenebi da kavboelebi da bavSvis xeliT imRereben aravisTvis saWiro dedas

kargad ician bavSvebma da mdinareebma aravin iwyebs siyvaruliT xolo am mklavebs siyvarulis ar

eSiniaT

xolo am mklavebs aravin zrunavs

xolo roca mkvdrebi kvdebian maT es mklavebi aswavlian damSvidobebis erTaderT da muxlmtkice

salams

bavSvis mklavebi CurCuleben movenatroT erTmaneTs deda

bavSvis mklavebi CurCuleben aq iqneba Tu cxra mTas iqiT Cven roca vCndebiT

ukve uwyian Cvenma sulebma ra SiaT da ra swyuriaT an rodis da ratom unda gardaicvalnon

bavSvis mklavebi CurCuleben vin mokvdeba Tu ar icis ras unda mokvdes

bavSvis mklavebi CurCuleben mwyemsebs cxvari hyavT

xolo Sen vin gyavs sacodavo adamiano rom upatrono da uerTgulo

rom gaTbe roca umowyalod SiSvldebian Svilebs mSoblebi da zamTrispiris saxlebi da xeebi

qrian

rom gaTbe roca yvela miwisZvra erT mSvenier dRes damSeuli falosiviT aimarTeba

da vin gvaswavlis saidan da rogor gvciodes

vin Seiwuxebs Tavs Cvenze sunTqviT roca aq caSi jer aravin momkvdara da jer aravin dabadebula

roca milions unda endo erTi rom gendos da arasdros gagiTavisos

iq saidanac ar mosulxar nu dabrundebi CurCuleben bavSvis mklavebi

aravin iwyebs siyvaruliT CurCuleben bavSvis mklavebi

aravin iwyebs im erTaderTi didi imediT Cven rom zRvad gveqca

hoi udrood gardacvlilTa peSvebidan daRvrilo da ugzo-ukvlod ltolvilo zRvebo

aravin iwyebs gazafxuliT CurCuleben bavSvis mklavebi

aravin iwyebs aniT da baniT CurCuleben bavSvis mklavebi

aravin iwyebs siyvaruliT CurCuleben bavSvis mklavebi

bavSvis mklavebi CurCuleben

siyvaruli Tavmoyraa

siyvaruli dasasrulia

1990 weli, dekemberi

80

avtoris bolosityva

es wigni, sul mcire, sam periods gamokveTs Cems SemoqmedbaSi. sawyisi etapi (“sviringidan”,

“saSobao sagaloblebis” CaTvliT) holderlinis da rilkes esTetikiTaa niSandebuli. es arc

epigonobaze miuTiTebs da arc ama Tu im konceptualuri sqemis brmad gadmoRebas gulisxmobs. saqme

exeba, mxolod da mxolod, azrovnebis im wesis aTvisebasa da Sesisxlxorcebas, romelic nebismieri

Tanamedrove filosofiuri leqsis safuZvelia. im periodSi Cemi ganzraxva formasa da Sinaarss

Soris apriorulad arsebuli dinamikis “marTvasa” da montaJis teqnikis saTanado dauflebas

moiTxovda. garda amisa, mxatvrulad unda gameformebina yvela problema, romelic Cemi fiqrisa da

wuxilis sagans warmoadgenda. es unda gamekeTebina ara mocemul problemaTa gadawyvetisTvis

mzadyofnis imediT, aramed sityvebad maTi gadaqceviT Cemi aforiaqebuli sulis damSvidebis mizniT:

unda davrwmunebuliyavi, rom diaxac SemeZlo nebismieri Cemi problemis transformireba kvlevis

obieqtad, da rom ufleba mqonda gacilebiT metze mezruna, - Cemi nebisamebr sistematizirebulmeyo

yvela mocemuli problema.

meore periodi “ganwyobilebebiT” iwyeba. swored am ciklSi vcade, TiToeul leqss mkacrad

gansazRvruli koncefcia dadeboda safuZvlad da, aqedan gamomdinare, maTematikuri struqtura mieRo.

es unda yofiliyo mkiTxvelisTvis uxilavi ukufena, magram leqsis aRqma swored am ukufenis

gavleniT unda momxdariyo. “ganwyobilebebis” SemTxvevaSi esaa nebismieri konkretuli ganwyobis

safuZvlad mdebare aTi uZiriTadesi ganwyobileba, rac, Tavis mxriv, araregionalur ganwyobaTa

urTules kompleqsze mianiSnebs. am meTodis gaRrmavebas da nabij-nabij gamravalferovnebas

vcdilobdi Semdgom leqsebSi (“baxis” CaTvliT), Tumca saTqmelis marTavisa da Sinaarsobliv doneze

varirebis teqnikas jerac ver vflobdi. magram arc is niSnavda cotas, rom ukve naTeli iyo

inteleqtis mizandasaxuli moqmedebis wona: igi SeuzRudavad aformebda saTqmels da Semoqmedis

pirvel periodSi daxvavebul problemebs Tav-Tavisi adgilisken miuTiTebda, yovel maTgans arsebobis

mxolod misTvis damaxasiaTebel wess aniWebda (unda aRvniSno, rom aman Tavidan amarida

racionalizaciis da mSrali deklamaciis safrTxe). da kidev, am periodSi sagangebod (TiTqmis

TviTmiznurobis mijnamde) vcade esTetizmis dacva, radgan vgrZnobdi: es esTetizmi – garda imisa, rom

usaxo da usistemo garemosgan mmijnavda da, paralelurad, Sor horizonts miqmnida – Cemi momavali

ostatobis da myari, muzebiT dausaxlebeli da ukacrieli, profesionalizmis sawindari unda

gamxdariyo; am midrekilebaSi, iribi gziT, filosofiurma ganaTlebamac iCina Tavi: ukve kargad

vgrZnobdi (da SeiZleba vicodi kidec), rogor ar unda mewera. amasTan, kidev erTi nabiji gadaidga

Cemi sanukvari miznisken – leqs-metaforisken. marTalia, es mizani CemTvis dResac idealis sferos

ganekuTvneba, magram iseTma leqsebma, rogorebicaa “modiliani”, “mivusamZimroT Semodgomas”, “zari”

da “baxi”, damaimedes, rom orientacia sworia da Sromam ar SeiZleba samomavlod saTanado Sedegi ar

momces.

rac Seexeba mesame periods (“me Sen bulbulis saamuri galoba meRvreba sulSi”-dan “saSobao

ganwyobilebis” CaTvliT), aq ukve ara mxolod poeturi, aramed abstraqtul-poeturi da metapoeturi

azrovnebis erTaderTi iaraRi metaforaa: swored is iRebs Tavis Tavze rogorc montaJisa da

enTimemuri meTodis gamarTlebis, ise – semantikuri sivrcis gegmazomieri gaSla-SekumSvis funqcias.

SeiZleba iTqvas, am periodSi ar Camitarebia arcerTi met-naklebad rTuli operacia ise, rom

metaforisTvis azri ar mekiTxos. samagierod, arc Sedegma daayovna: ara mxolod struqturul da

enobriv eqsperimentebze gadasvlis ufleba momeca, aramed – obieqtTa samyaros gafarToebisa da adre

sagangebod tabudadebul qveproblemaTa moxilva-moCxrekasac. igulisxmeboda, rom ukve sakmaod

magari Zvali mqonda da Cemi esTetizmi ar dazaraldeboda. ramdenime leqsiT formiseuli mTlianobis

(CemTvis aserigad mniSvnelovnis) morRveva da, am gziT Sinaarsoblivi mTlianobis ganmtkicebac vcade,

magram unda iTqvas, rom umTavres sazrunavs mainc lakonizacia warmoadgenda (cxadia, ara

formaluri an moculobiTi). am periodis bolo oTxi leqsi swored lakonizmiT gamoirCeva, rac

niSnavs Semdegs: am leqsTa nebismieri done usasrulod SekumSvad mTlianobas warmoadgens da amaSi

TiTqmis Tanabari roli miuZRviT ara mxolod zustad gamoyenebul poetur saSualebebsa da

saTanadod damuSavebul struqturul elementebs, aramed – TviT sakvlev masalas, romelic saxes ar

kargavs maSinac ki, roca samuSao Sesrulebulia. am periodis Semoqmedeba aRsaniSnavia imiTac, rom

aq ukve leqsebis umravlesoba Tavis Tavze axdens refleqsias, Tavis Tavs TviTve aqcevs kvlevis

obieqtad da am saqmes mTlianad Tavis Tavze iRebs, rac erTgvar avtodialeqtikas qmnis.

ai, Zalian mokled, is yvelaferi, rac winamdebare wignis meTodologiuri safuZvlebis Sesaxeb

SeiZleba iTqvas. axla, roca kidev erTxel, mTlianobaSi gadavavle Tvali Cemi Svidi wlis muSaobis

Sedegs, gamiCnda mxolod Cems mier dasaxuli miznis miRwevis realuri imedi. Cemi mizani

filosofiuri leqsia. es wigni, aRniSnuli miznisken saval gzaze, unda CaiTvalos mtkice safuZvlad

81

da ara umetesad; Catarebuli samuSaos rezultati ase SeiZleba ganisazRvros: is, rac am wigns

amTlianebs, sistemur saxes aZlevs, garkveul mizandasaxul ideas umorCilebs, aris metafizikuri

emocionalizmi. am cnebis SemotaniT imaze miniSnebac msurs, rom metafizikuri poezia iq iwyeba, sadac

miTologia da filosofia TavianT Tavs dasazRvraven; rom filosofiurileqsikiskengzaze leqsebiT

filosofosobis Tavidan asacileblad miTo-filosofiuri cnobierebis gamTlianeba, poetis

cnobierebaSi misi “moxsna-Senaxva” (hegeli) da realur da metafizikur gamocdilebaTa sabedniero

Sexvedra unda moxdes; rom mxolod asea SesaZlebeli filosofiuri, metafizikuri leqsi.

da kidev: am bolosityvis mkiTxvelma SeiZleba ifiqros, saqme poezias exeba Tu samecniero Sromebis

krebulso. saqme diaxac poezias exeba, xolo am mcire weriliT – romelic literaturis

kritikosebisTvisaa gaTvaliswinebuli – mxolod im farul plastebze miTiTeba msurs, ama Tu im

saxiT nebismieri poetis SemoqmedebaSi romaa sagulvebeli.

82

s a r C e v i

sviringi

Tamarisadmi

mxolod Seni xma

xeebi

sonata maTTvis, vinc Sorsaa

reqviemi

yrma uSobeli

saSobao sagaloblebi

ganwyobilebebi

Jami malvisa da mitevebis anu damarcxebulTa aRsareba

xmebi

intermeco

RmerTi keTilia

nostalgia

Ramis mgzavruli

serafitas aRsasruli

gamofxizlebulTa himni

uCinarTadmi

modiliani anu bednieri mamris agonia

mivusamZimroT Semodgomas

zari

aRdgomis Rame

Sendami

ganmarteba

dabadeba

oTxi fragmenti fiqrebidan

baxi

me Sen bulbulis saamuri galoba meRvreba sulSi

monatreba

is frTaa mzisken

eskizi saymawvilo autotreningisTvis

gramatikis gakveTili

Sesavali

me msurs gagaupatiuroT

vardni hyvavian xolo vardni ras hyvavian aravin icis

Cven gviyvars ludi

violinoze ukraven brmebi

sad mSobiarobs mesame Tvali

saSobao ganwyobileba

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------

mxatvari gia buRaZe

teqnikuri redaqtori l. baqraZe

koreqtori l. gagoSiZe

gamomSvebi l. ioseliani

Cabarda warmoebas 25.02.1991. xelmowerilia dasabeWdad 30.07.1991

tiraJi 5000 cali

fasi 3 maneTi

gamomcemloba “alternatiuli xelovnebis centri”

giboedovis q. 29

Tbilisi, 1991