Licht in en om de plant - WUR
Transcript of Licht in en om de plant - WUR
Licht in en om de plant
Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw
Lezing Anthura, 15 januari 2008
Wat is licht?
Canadese noorderlicht
Inhoud
� Licht: zonlicht, groeilicht, stuurlicht
� Licht meten
� Licht en planten: groeilicht
� Diffuus licht
� Berekening benodigde lichthoeveelheid
� Belichting tomaat; potanthurium; bladbreken
� Licht en planten: stuurlicht
� Lichtkleur
� LEDs
Gebruikte afkortingen
PAR = Photosynthetic Active Radiation
� energie inhoud licht tussen 400 en 700 nm (W m42)
PPFD = Photosynthetic photon flux density
� aantal fotonen tussen 400 en 700 nm (8mol m42 s41)
� nm = nanometer = 1 miljardste meter (1049 m)
� 1 mol = vast aantal deeltjes (6*1023)
� 8mol = micromol = 1miljoenste mol (1046 mol)
Zonlichtspectrum
Ver infrarood VIR3.0004100.000 nmIR4C
1.40043.000 nmIR4BNabij infrarood NIR
78041.400 nmIR4A
Paars, blauw, groen, geel, oranje, rood
3804780 nmVIS
3154380 nmUV4A
<300 nm komt niet aan op aarde280 4 315 nmUV4B
Komt niet aan op aarde<< 290 nmUV4C
OpmerkingGolflengteStraling
Welk deel van het licht wordt door planten gebruikt?
� Voor de fotosynthese: groeilicht
� 400 4 700 nm = PAR licht
� Voor de fotomorfogenese: stuurlicht
� 300 4 450 nm = uv, violet, blauw
� 600 4 700 nm = rood
� 700 4 800 nm = verrood
Welke golflengtes ‘ziet’ een plant?
Gemiddelde plantgevoeligheid (McCree, 1972)
PAR
rood
verrood
blauw
Welke golflengtes ziet u en ik?
Lichthinder?
Piet Mondriaan gebruikte dit gegeven!
Licht meten: voor welke doel!
� Pyranometers/solarimeters (W m42)
� Lichtcel/Luxmeters (Lux)
� Licor: 3504780 nm, Wittich: 40041100 nm
� Quantumcel/PAR4meters (8mol m42 s41)
� Alleen tussen 4004700 nm
� Pyrgeometers (W m42)
� (Uitgaande) IR straling: warmteverliezen
IJKING ZEER BELANGRIJK
Lichtspectrum en lichtmeting (1)
� Solarimeter: eenheid W m42 (en J cm42)
� Meet totale stralingsenergie 300 4 2800 nm
� Globale Straling(som)
� Van belang voor klimaatbeheersing en verdamping
� Blauw licht bevat meer energie en wordt door de solarimeter hoger gewaardeerd dan door de plant
� ~45% van de Globale Straling is fotosynthetisch actieve straling (PAR, 4004700 nm) uitgedrukt als W m42 PAR
� = ongeveer 45% bruikbaar licht, 50% warmte en 5% UVB
Lichtspectrum en lichtmeting (2)
� Quantummeter of PAR4meter, eenheid 8mol m42 s41
� Meet fotosynthetisch actieve gebied 4004700 nm
� Fotonenstroom (Photosynthetic Photon Flux Density): aantal (8mol) energiepakketjes dat per seconde een bepaald oppervlak treft• 1 8mol fotonen activeert 1 8mol chlorofylmoleculen: 1% meer licht =1% meer groei
� Groeilicht: PPFD (8mol m42 s41) enige betrouwbare grootheid
Lichtspectrum en lichtmeting (3)Zonnespectrum in diverse eenheden
0.00
0.02
0.04
0.06
0.08
0.10
0.12
300 400 500 600 700 800 900
Golflengte (nm)
Wat
t/m2
of µ
mol
/m2/
sec
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
kLux
Watt/m2 µmol/m2/sec kLux
lux
8mol
lumen lux
Licht meten: welke eenheden?
� In Watts (of J s41)
� In Lux
� In micromol per m2 per seconde (8mol m42 s41)
Greenpower 400W
0.00
1.00
2.00
3.00
4.00
5.00
6.00
7.00
350 400 450 500 550 600 650 700 750
Golflengte
Pla
ntge
voel
ighe
id (
µm
ol/W
att)
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
10.0
Lam
pstr
alin
g (W
/nm
)
µmol/Watt Watt/nm
Lichtspectrum en lichtmeting (4)� Hoe ziet een plant (lamp)licht? � Als een verzameling energiepakketjes
Eenheden voor lichtmeting: samenvatting
� Watt per m2 = energie van de totale straling
� Klimaatbeheersing, energiebalans, verdamping
� Lux = hoeveelheid licht voor menselijk oog
� Fotografie, huis4 en straatverlichting
� Micromol per m2 per seconde = Groeilicht
� = aantal energiepakketjes voor fotosynthese
� = (8mol m42 s41)
Berekeningsfactoren voor PAR4gebied
505.00Gloeilamp
744.59TL koel4wit
764.67TL warm4wit
844.52Kwik
714.59Halogeen
824.95HD natrium
524.24Heldere lucht
544.57Daglicht diffuus
4004700 nm4004700 nmLichtbron
Lux per 8mol m42 s418mol m42 s41 per W m42
W m 2 ���� (mol m 2 s 1 ���� Lux
Maar alleen door te meten kom je het precies te weten!
Boodschap:
� Meet groeilicht in micromolen PAR!
� 8mol m42 s41
� Is een maat voor het aantal bruikbare lichtdeeltjes(fotonen) dat een plant ontvangt
� Voordeel:
� Je weet waar de plant aan toe is
� Je kunt licht van verschillende lichtbronnen berekenen en optellen
Diffuus licht – benutten van natuurlijk licht
Winter: 80% diffuus licht
Zomer: 60% diffuus licht
Voordelen:
Gelijkmatig licht (geen slagschaduw)
� Beter lichtdoordringing in het gewas
� Minder kans op lichtverzadiging
� Milder micro4klimaat
Theorie
PAR Fotosynthese
(MJ m 2) (g CO2 m 2)
Komkommer Winterteelt
Winterteelt Gewasfotosynthese: +1.5% bij diffuus licht. Jaar productie +3.0% (+0.7 kg m42).
Natuurlijk Licht Diffuus Licht
PAR Fotosynthese
(MJ m 2) (g CO2 m 2)
281
70
48
35
114
203
869
365
208
69
650
1152
281
73
50
37
117
206
849
386
224
75
672
1158
Diffuus Licht – hoe ziet dat eruit?
50% 0%Haze
Bepaalde kasdekmaterialen kunnen licht verstrooien, waardoor direct licht omgezet wordt in diffuus licht
Materials – haze and light transmission
0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00
Standaardtuindersglas 4mm
ETFE film
ETFE film diffuse
EVA film
EVA film diffuse
haze [-]
0.50 0.55 0.60 0.65 0.70 0.75 0.80 0.85 0.90 0.95 1.00
Standaardtuindersglas 4mm
ETFE film
ETFE film diffuse
EVA film
EVA film diffuse
hemispherical transmission [-]
Materials
Wees voorzichtig met lichtverlies bij hoge mate van diffusiteit
y = 0.1003x + 0.0653R2 = 0.902
0.00
0.02
0.04
0.06
0.08
0.10
0.12
0.14
0.16
0.18
0.20
0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00
Haze [-]
∆τ∆τ ∆τ∆τdi
r-ττ ττ d
if
Diffuus licht en komkommer
Diffuus licht – productie bij komkommer
0
10
20
30
40
50
60
70
80
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Week nr
Vru
chtg
ewic
ht (k
g m-2
)
Direct
Diffuus
Diffuus +6% (bij 4% minder licht)
Berekend bij gelijk lichtintensiteit +8%
Diffuus licht – wat weten we ervan?
Lichtonderschepping:
� Meer middenin het gewas
� Meer in ochtend/middag dan vroeg/laat op de dag
Fotosynthese:
� Meer bij normale (zomerse) lichtomstandigheden
Vermoedelijk:
� Betere micro4klimaat in het gewas
PAR licht en belichting
� Berekening van lichtsom (zonlicht, belichting)
� Belichtingduur vs belichtingintensiteit
Belichten van planten: lamptypen
� Kunstlicht
� Hogedruk Natrium lampen (SON4T)
� Metaalhalogeen (HPI)
� Fluorescentie (TL)
� Gloeilampen (Flowerpower)
� LEDs
� Maar de zon gaat nog steeds voor niets op
Omrekenen van en naar 8mol PAR
� Heldere, zonnige dag; buiten 450 W m42. Hoeveel PAR?
� 1 W m42 = 4.24 8mol m42 s41
� 450 W m42 is 450 x 4.24 = 1908 8mol m42 s41 PAR
� Hoeveel Lux is dit dan weer?
� Bij helder weer 1 8mol m42 s41 PAR = 52 Lux
� 1908 x 52 = 99216 Lux buitenstraling
� Stel: 8000 Lux HD natrium geïnstalleerd. Hoeveel PAR?
� 1 8mol m42 s41 = 82 Lux (ofwel 1 Lux = 1/82 8mol m42 s41)
� 8000 Lux = 8000/82 = 97.6 8mol m42 s41 PAR
Benodigde lichtsom bepaalt aantal lampen(type)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec
Gro
eilic
htso
m (
Mol
/dag
)Daglicht (Mol/dag) SON-T 100 µmol Totaal dagsom
Bijv.: minimaal benodigde lichtsom 10 Mol/dag
Lichtsom (totaal van ontvangen licht per dag)
4 eenheid: mol/m2/dag 4
� Hoe reken ik lichtintensiteit om in lichtsom?
� Stel: belichting met 50 8mol m42 s41, gedurende 18 uur
� Geen daglicht, bijv groeikamer
� Lichtsom per dag van belichting is =
� 50 x (18 uur x 60 min x 60 sec) 8mol m42 dag41
= 3.240.000 8mol m42 dag41
� (1.000.000 micromol = 1 mol)
� = 3.24 mol m42 dag41
als 5 mol m42 dag41 gewenst 4> bijbelichten
Belang van lamplicht in de winter
0
5
10
15
20
25
20/okt 9/nov 29/nov19/dec 8/jan 28/jan 17/feb 9/mrt 29/mrt
Lic
hts
om
PA
R (
mo
l m-2
da
g-1
)
Zonnestraling
Lamplicht
Totale lichtsom
Aandeellampen:
t/m wk 14: 55%
t/m wk 30: 25%
Lichtsom omrekenen in lichtintensiteit:
� Lichtsom = 15 mol per m2 per dag
� Bij 18 uur belichten:
� = 15/18 mol per m2 per uur
� = 15/(18*60*60) mol per m2 per seconde
� = 0.00023 mol per m2 per seconde
� 1 mol = 1.000.000 micromol �
� = 230 micromol per m2 per seconde = PPFD
Versie 7 (mei 2005)
Bepaling hoeveelheid groeilicht in de kas van dagli cht & bijbelichting.De groene cellen kunnen vrij worden ingevuld.Daglicht eenheid daglengte stralingssom
Huidige daglichtsom (globale straling): 173 J/cm2 per dag uren J/cm 2 per dagWaar wordt dit gemeten: 0.7 de kas januari 8.0 233Transmissie van het kasdek in deze periode: 70% februari 9.7 478Dit is hoeveelheid groeilicht in de kas: 2.60 mol/m2 per dag maart 11.8 827
april 13.8 1345Wat is de gewenste lichtsom (bijvoorbeeld van maart): 513.1 J/cm2 per dag mei 15.3 1748Deze waarde gaat uit van de situatie: buiten de kas juni 16.4 1808Transmissie van het kasdek in deze periode: 70% juli 16.2 1764
Dus gewenste hoeveelheid groeilicht in de kas: 7.72 mol/m2 per dag augustus 14.6 1541september 12.7 1025
Toevoegen groeilicht d.m.v. bijbelichting: 5.12 mol/m2 per dag oktober 10.7 603november 8.8 291
Hiervoor is een installatie nodig van: 79.0 µmol/m 2/s december 7.6 173
bij een belichtingsduur per dag van: 18 uur Gemiddelde daglengte en globale stralingssom in Nederland over de periode 1971-2000 (bron KNMI).
Realisatie van deze lichtinstallatie:Gebruikte lichtbron: Berekening a.d.v. bestaande lichtinstallatie:Aantal lampen per ha.: 731 stuks1) Gebruikte lichtbron:Geïnstalleerd vermogen per ha.3): 490 kWatt2)
Stroomverbruik per ha. per dag3): 8812 kWh2) Lichtniveau: 79Bij deze installatie komt het berekende groeilicht van: 79 µmol
ongeveer overeen met lichtniveau van: 6044 lux Belichtingsduur: 18 uur per dag1) N.B. uitgaande van een armatuurrendement van: 94% Lichtsom in groeilicht: 5.12 mol/m2 per dag2) uitgaande van nominale waarden; deze kunnen in de praktijk afwijken, afh. van Dit is vergelijkbaar, bij een kasdektransmissie van 70%armatuur en hoe deze wordt bedreven. 3)Dit is incl. filter in conventionele systemen! met globale daglichtsom van: 340.1 J/cm2 per dag
buiten
GreenPower 600W/400V
GreenPower 600W/400V
µmol
Belichting tomaat: belichtingduur vs. intensiteit
Behandelingen (tot week 14)
Nr Lichtduur Lichtintensiteit Lichtsom Licht aan
(uur) 8mol/m2/s lux mol/m2/dag (uur)
1 12 162 12.500 7.0 4:00416:00
2 15 162 12.500 8.8 1:00416:00
3 18 162 12.500 10.5 22:00416:00
4 18 135 10.400 8.8 22:00416:00
Fotosynthesecapaciteit bij start belichting
0
5
10
15
20
25
30
0:00 1:00 2:00 3:00tijdstip van de dag (uur:min)
Net
to fo
tosy
nthe
se (
µm
ol m
-2 s
-1)
lampen aan
Netto fotosynthesecapaciteit dec/jan/feb/juli
0
5
10
15
20
25
30
9:00 11:00 13:00 15:00 17:00tijdstip van de dag (uur:min)
Net
to fo
tosy
nthe
se (
µm
ol m
-2 s
-1)
12 H15 H18 H18 LLampen uit
Productie gerelateerd aan totale lichtsom (t/m wk 20)
20
21
22
23
24
25
26
27
28
2700 2800 2900 3000 3100 3200 3300Cumulatieve straling in de kas (mol PAR m-2)
Cum
ulat
ieve
vru
chtp
rodu
ctie
(kg
FW
m-2
)
2790
3018
3258
3006
12 H
15 H
18 H
18 L
20%
8%
Productie in relatie tot licht
80
100
120
140
80 100 120 140Licht (%)
Cum
ulat
ieve
pro
duct
ie t
omat
en (
%)
100
108.192116.798107.737
15 H
12 H
18 H
18 L
Energie efficiëntie: belichtingsperiode
80
90
100
110
120
130
80 90 100 110 120 130Energie input totaal (%)
Pro
duct
ie (
%)
100104.6104.393.8
12 hoog15 hoog18 hoog18 laag
9.4 g/MJ
10.7 g/MJ
10.3 g/MJ
11.2 g/MJ
Conclusies:
� Vooral dagelijkse lichtsom bepaalt resultaat
� Lichtkleur maakt niet uit voor de fotosynthese
Ook lagere lichtsommen voldoende?
� Bladaanleg
� Zijscheutvorming
� Bloei
� Teeltduur
� Plantlengte
� Kleur en gewicht
� Worden beter bij verhoging van de lichtsom
� Wel gebonden aan maximum!!
Praktijkvoorbeeld: Winterbloei potanthurium
� Vanaf juli 3 rassen in 17 cm pot.
� ‘Bonina’, ‘Champion’, ‘Orange Love’
� V.a. 4 september aanvullend belicht als Rout<150 W� ~100 8mol/m2/s (8000 lux ), max. 10 uur per dag
� ~100 8mol/m2/s, max. 14 uur per dag
� ~ 50 8mol/m2/s (4000 lux ), max. 14 uur per dag
� Controle: zonder belichting
� Per ras wekelijks ontwikkeling van 20 scheuten/ras scoren.
Visuele resultaten van belichten
� Belichten geeft meer bloemen en minder overslag
6.3 ± 4.012.7 ± 3.01.2 ± 1.214 uur 8000 Lux
2.8 ± 2.812.4 ± 1.34.5 ± 4.510 uur 8000 Lux
1.3 ± 1.318.1 ± 8.80.014 uur 4000 Lux
13.4 ± 3.757.9 ± 19.08.7 ± 0.4Onbelicht
Orange LoveChampionBoninaBehandeling
Berekende overslagpercentages per ras
Champion, januari
Lengte bloem: 33.8 cm
Breedte bloem: 7.8 cm
Lengte bloem: 40.5 cm
Breedte bloem: 8.9 cm
Onbelicht Belicht
Champion, april
Onbelicht Belicht
Licht houdt groei in standChampion - Cyclusduur Bloemontwikkeling
49.5
48.5
53.5
44.5
125
50
57
51.5
56.5
66.5
56.5
52
56
42
0 30 60 90 120 150 180 210 240
Onbelicht
14 uur 4000 Lux
10 uur 8000 Lux
14 uur 8000 Lux
Aantal dagen (cumulatief)
1e 2e 3e 4e 5e
Potanthurium: relatie bloemaantal ~ lichtsom
4 mnd 10x8000 Onbelicht3 mnd
2 mnd
Winterbelichting potanthurium
� Over alle rassen 50 475% meer bloemen na belichten
� Verschil met onbelicht rasafhankelijk
5.2 b14.2 c14 uur 8000 Lux
5.1 b12.5 b10 uur 8000 Lux
5.2 b14.4 c14 uur 4000 Lux
3.9 a8.2 aOnbelicht
Aantal bloemscheutenAantal bloemenBehandeling
Gemiddelden na 7 maanden (alle rassen).
Relatie PAR som 4 aantal bloemen
R2 = 0.86
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200
PAR Som (Mol/m2)
Aan
tal B
loem
en
Onbelicht 14 u 4000 Lux 10 u 8000 Lux 14 u 8000 Lux
Licht en functionele bladplukken
Bladpluk paprika
� Minder licht onderin het gewas – minder fotosynthese, verdamping?
� Bladpluk tbv energiebesparing
� Bladbreken Anthurium
� Jong blad draagt niet bij aan fotosynthese
� Gaat ten koste van bloem kwaliteit
Bladpluk paprika 4 lichtonderschepping
juli
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0% 25% 50% 75% 100%
Gewashoogte, %
Lich
tdoo
rdrin
ging
(%
)
september
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0% 25% 50% 75% 100%
Gewashoogte, %Li
chtd
oord
ringi
ng (
%)
Fotosynthese op 5 niveau’s in het gewas
Fotosynthese, juli
-5
0
5
10
15
20
25
30
0 100 200 300
Lichtniveau PAR (W/m2)
Fot
osyn
thes
e (µ
mol
CO
2/m
2 /s)
5
4
3
2
1
Fotosynthese, september
-5
0
5
10
15
20
25
30
0 100 200 300
Lichtniveau PAR (W/m2)F
otos
ynth
ese
(µm
ol C
O2/
m2 /s
)
5
4
3
2
1
Gewasfotosynthese en 4verdampingFotosynthese op 5 bladniveaus, volgens
gemeten bladactiviteit sept.
-100
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
17/06 17/07 16/08 15/09 15/10 14/11 14/12Datum
mm
ol C
O2/
m2 bl
ad/d
ag
5
4
3
2
1
Verdamping op 5 bladniveaus, volgens gemeten bladactiviteit sept.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
17/06 17/07 16/08 15/09 15/10 14/11 14/12Datum
mol
H2O
/m2 bl
ad/d
ag
5
4
3
2
1
Geen effect op assimilatie / 10% minder verdamping
Bladbreken Anthurium
� Doel: assimilatenvraag bladeren te verlagen, meerassimilaten naar de bloem
� Verwijderen van jonge bladeren
� Wordt gedaan bij tomaat, ook bij Anthurium
� Onderzoek bij aardbei
Bij tomaat: vruchten krijgen :3 3
_____________ = 0.5 __________= 0.6(3+1+1+1) (3+1+1)
Gele cijfers = sink of ‘trekkracht’ aan de suikers
Proef in Bleiswijk
� 3 lichtinstellingen (4, 7, 12 mol/dag)
� 3 temperaturen (18, 22, 26°C)
� Planten op 3 bladeren, +/4 bladbreken
� Resultaten in het voorjaar
Respons op lichtkleur (fotomorfogenese)
� Lichtkleur stuurt belangrijke ontwikkelingsprocessen
� Effect op de vorm van de plant
� Waarnemen dag4nacht
� Seizoenen (daglengte)
� Actiespectrum?
Stuurlicht
� Tussen 3504450 nm en >660 nm
� Voor de fotosynthese ‘niet’ van belang
� Voor de plantvorm en bloeisturing wel van belang
� Rood/ver4rood verhouding: laag: →lange planten
� Hoeveelheid blauw licht: veel blauw →korte planten
� Rood/blauw verhouding
Lichtkleur en strekkingsgroei
� Rood/Verrood: langere planten bij R/VR < 1
� Blauw: langere planten naarmate aandeel blauw in groeilicht afneemt
� Blauw nodig voor reactie op R/VR: zonder blauw leidt ook R/VR > 1 tot overmatige strekking!
Minder verrood
� Minder strekking� Positief voor compact houden potplanten
� Positief voor uitgangsmateriaal
� Meer vertakking� Positief bij potplanten
� Negatief bij veel vruchtgroenten
� Bloeivertraging bij schaduwplanten (Saintpaulia)
� Minder vruchtzetting (tomaat)
Chrysant: kortere internodia bij afnemend verrood
Blauw licht
� Normale plantontwikkeling als:
� 6% van het groeilicht blauw is
� Minimaal 15 8mol/m2/s
� SON4T lampen bevatten 6% blauw licht
� Daglicht bevat 27% blauw
� Zelfs in de winter genoeg blauw licht in het daglicht!
Blauw licht
2Oranje
4Amber
18Wit
% blauwLampkleur
Blauw licht betrokken bij:
� Vorming bladgroen en bladgroenkorrels
� Opening van de huidmondjes
� Strekkingsgroei: meer blauw, minder strekking
� Positief voor potplanten
� Bladoppervlak: minder blauw, groter bladoppervlak
� Positief bij bladgroenten
Ultraviolet licht (300 – 400 nm)
� Strekking, afharden
� Bloemkleur
� Bladkleur
� Minder bladgroen
NB: insecten en schimmels gevoelig voor UV!
Intensievere kleuring door meer UV
Foto: onderzoek Beßler, LVG Ahlem
Lichtkleur en energie4inhoud
� Een rood foton heeft precies genoeg energie om bij te dragen aan de fotosynthese.
� Blauwe fotonen bevatten meer energie dan rode.
� De extra energie van een blauw foton moet worden weggesluisd.
� Toepassing mogelijk met LEDs
Voordelen van LEDs
� Processturing via verschillende emissie4spectra
� Belichting kan dichter bij de plant
� Minder lichthinder
� Intensteit regeling middels dimmers
� LEDs zijn klein en handelbaar (minder schaduw)
� Lange levensduur
� LEDs zijn veilig (geen glas, laag4spanning)
Fotosynthese oiv LEDs
Fotosynthese metingen bij sla
Hetzelfde niveau van fotosynthese . . .
. . . maar alleen bij dezelfde lichtintensiteit
Assimilatiebelichting mogelijk op gewasniveau?
LEDs in de kas
Misvattingen rond toepassingen van LEDs
� LEDs zijn efficienter dan SON4T
� LEDs produceren minder warmte
� Een deel van het (daglicht, SON4T) spectrum wordtniet gebruikt, waardoor LEDs efficienter zijn
� Pulserende LEDs zijn efficienter
Toepassing belichting in de praktijk
� Verhogen dagsom in winter werkt vrijwel altijd positief
� Benut natuurlijk licht!
� 1% licht is 0.5 tot 0.8 % productie
� Zorg voor optimale CO2,watergift, plantafstand etc.
� Gebruik van gekleurde folies voor sturing plantgroei en vorm
� Bijna altijd verlies van groeilicht!
� Afwegen voor4 en nadelen
Licht in de tuinbouw in de toekomst?
� Intelligent kasdek
� Hoge transmissie
� Kleur ‘op bestelling’
� Warmtestraling scheiden van PAR4straling ‘op bestelling’
� Intelligente assimilatiebelichting
� Optimalisatie PAR per kWh: kan zijn meer PPFD in
8mol m42 s41 maar minder Lux!
� Warmtestraling scheiden van PAR4straling ‘op bestelling’
� Toepassing van LED’s als assimilatiebelichting
Bedankt voor uw aandacht
© Wageningen UR