LL

LEXICONCAESARIANUM

CONFECIT

,0'

h: m e u s e l

VOLUJVIEN II

/

f/./

PJPIKOT.INIW. WEBEHMDCCCXCIII

LEXICONCAESAEIANUM

CONFECIT

H. MEUSEL

VOLUMEN II

PARS 1

(iaceo- Puleio)

BEROTvINTW. WEBERMDCCCXCIII

P II A E F A T I O.lis, qiiae in prioriH uoluminis ijraefatione dixi, jjauca uidentur adilenda Iiire a quibus-

dam uiris doctis, qui de priuio huius lexici uolumine iudicium fecerunt, reprelieusum est, quodnon seuere secundum litterarum ordinem uoces digesserim In duobus sane uocabulorum ge-neribus pauluni ab illo ordine discessi: nam et aduerbia seuiper adiectiuis, a quibus ducta sunt,

subiunxi, et participia, etiam si adiectiuorum munere funguntur, constanter ea uerba, a quibus

originem ducunt, subsequi uohii. Qua quidem ratione paucis quibusdam locis aliquid incommodiortum est. Sed in altero uolumine huic malo ita mederi conatus sum

,ut suo loco indicarem,

qua in pagina eius modi uoces iauenirentur. Vt in hac re constantia, ita in alia re iucon.stantiauituperatione digna est. Nam cum primo certis quibusdam uocibus, maxime noniiuibus propriis,ut acies (p. 8G), Aduatuca, Aduatuci, Alesia, antesignanus, addidissem, quibus inlibris de his ipsis rebus, locis, populis accuratiua esset disputatum, aliquamdiu, quod quammanca necessario es.set haec librorum euumeratio intellegebam, hoc iudicare omisi Postea tamen,

cum non pauci uiri docti hanc ipsam operae meae partem uehemeuter probarent, deuuo ea, quaecongesseram, adscribere constitui. Ea, quae in lexico ipso suo loco desiderantur quaeque sero

inueni, in Addendis adiunxi. Sed cum multa ex iis, quae collegeram, duobus libris, qui eodemfere tempore atque lexicon meum in Francogallia in lucem prodierunt, contineri animaduertcrem,omnia, quae ipse conquisieram , cum iis contuli, quae in duobus illis libris enumerata sunt, etquaecumque ibi reperiuntur ipse praetermisi. Illorum librorum alter inscriptus est: Bibliograpliieijeniralc des Oaulcs. Ecpertoire sysUinaliqiic et alphabiiiqtie des oiivrayes, memoires et nutices coii-cernant 1'histoire, la topograpliie , la rciigion, lcs antiquitcs et le langagc de la Gaulc Jnsqii'(i la

l'm dii V" siccle, par Ch.-Kmile liuelle. Paris 1880S(1; alter inscribitur: Bibliographie destravaii.r historiques et arcliiologiqucs puhlies par les Sociitcs savantes de la Fraiiee, drcs.sis . . .

par liohert de Lasteyric et Kuyinc Lcftvre-PoHtalis. Paris 1885 sqq. Eius quem secundo lococommemoraui libri uix dimidiam partem absolutam esse, cum singulari quadam cura atcpie dili-gentia confectus sit, ualde dolui. Horum librorum in Addendis demum rationem habcre potui.-

- In reliquis rebus eandem quam priore uolumine rationem institui, nisi quod inde a littcra LiMterposita littora {o} significaui, in uerlxirum ordine discrepare libros manu scrii^to.s, cum aiitea(liiaiiilibet libroruni dissonsionein iiidicassom litLora {e). Praotoroa iii altero uoluiiiiiio roligiosius

etiam ijuam in priore codioum sori])turam rospoxi ac pliirimos looos dciiuo exaiiiiiiiuii, iio quierror Hiibreperet iii codicum diHcrcpautia iiidicanda, yuac autem codicum loctionos adforuntiir,eas Hoinper fere ad unum illud uocabulum, quod antecedit, pertinere moneo, nisi si locus ipseRatis dcolarat ad plura ucrba eas esse referendas. Orationum Caosaris curum taiitum me du-xisse rationcni, qiias a Caesare scriptas esse cimstat, neino prudciis iniprobabit. Itaquo cousultoea, quae a Suctonio (1). lul. (id) Caosari tribuiiiitiir, quani(iiiani ct a Rlorguelio et a Meugio re-copta Huiit, sjiiciii, praOKOrtini cuni oratio ijwa olaiiiot ('aosaris illa uorba iioii csse.

Ciiieiii ad iikkIuiii iii jiriiiii iioluiiiiiiis i^raoliitioiio poUioiliiH siini , talmhim ooiiioctiiniruiiiliiiic iioliniiiiii ndioci. Vniiiorsani iioro melioruui odiliouum uariolatoiii, qiiaiiuiiiam colloolaiiiliabeo, tnmou, ne duplicaretur huius tabulae ambltus, nddoro nolui. Ac pliiriiiia ex iis, i|iiaoIiraotorniisi, nulliiiH iiioiuoiiti HUiit; (|iiiio iitilia sunt, cn oiiiiiia in taluilaiii illaiii rooopi.

II

Continentur igitur hoc libro hoininum doctorum coniecturae, quibus Caesaris commentariorumuerba, qualia uetustissimis libris manu scriptis memoriae sunt tradita, emendare conati sunt. Quasut colligerem, tredecim annorum spatio plus tria milia uoluminum perscrutatus sum : editiones etCaesaris et multorum scriptorum Graecorum Romanorumque , acta litteraria commentationesqueacademiarum, dissertationes inaugurales, libellos gymnasiorum, annales, ephemerides, miscellanea,symbolas litterarias, bibliothecas criticas, animaduersiones , obseruationes , analecta, opuscula,multa alia, quae quidem usque ad exitum anni 1891 publici iuris facta sunt. Quamquam exmaxima horum librorum libellorumquc parte, quos inspexi et uolutaui, aut nullum aut admodumesiguum fructum percepi. Ex ueteribus Caesaris commentariorum editionibus diligenter contulieditionem principem , Aldinam (1513) , Parisinas Vascosani et Rob. Stephani, ex recentioribusSchneideri, Nipperdei, Frigellii , Diibneri , Dinteri priorem , Holderi editioues. Inspexi praetereaeditiones Beroaldi, Pauli Manutii, Lipsii, Scaligeri omnibus iis locis, quibus, cum mendura esseuideatur in codicibus manu scriptis, inter se discrepant editores. Sed ex ingenti coniecturarumnumero non recepi eas, quae idcirco a uiris doctis factae sunt, quod meliorum librorum manuscriptorura lectionem ignorabant, neque eas

,

quae prorsus absurdae sunt. Saepe sane haesitaui,utrum commemorarera certas quasdam coniecturas an silentio praetermitterem. Praestare tamenuisum est quam maxime esse in hac re facilem , liberalem, indulgentem. Itaque non raro men-tionem feci coniecturarum, quae aperte falsae sunt longissimeque a uero abhorrent, si aut pluri-bus hominibus doctis dignae uisae sunt commemoratione aut locus ille, quem sanare conau-tur, prorsus est desperatus. Recentiores codices, quippe qui originem ducant omnes ex uetustiori-bus, qui etiam nunc exstant, in Bello Gallico plane neglexi; sed alia instituenda fuit ratio inBelli Ciuilis commentariis. In ueteribus enim editionibus satis multae exstant lectiones, quaequamquam ex recentioribus tantum codicibus adhuc cognitae sunt, tamen aut uerae aut certenon plane reiciendae uidentur. Ex his non paucas ex uetustis libris mauu scriptis fluxissedocuit me codicis Ashburnhamiani et partis cuiusdam antiquissimi codicis Laurentiani (pl. 68, 8)collatio. Itaque quaecumque ueterum editionum lectiones in commentariis de Bello Ciuili a codici-bus (= aflil) discrepantes aut bonae aut certe nou improbandae uisae sunt, etiamsi ex librismscr. petitae sunt, eas omnes in hanc tabulam recipiendas existimaui. Consulto in toto opereomisi leuiores quasdam res, uelut discrepantiam in uocibus etatque, neeneque, tieu tmie,(OHtinnasseeonfirmauisse, iihi, quaeque aut ad orthographiam quam dicunt pertinent aut aduerborum conlocationem.

Cum maxime breuitati esset studendum, certis quibusdam signis notisque constanter usus sum.Stellula hominum quorundam doctorum nominibus adposita (*Paiil, *]VXitsehe, *PHarre,*BKiihIer, *Frig.) indicaui, hos uiros aut praesentes aut per litteras ea, quae adferuntur, mecumcomniunicasse. Biuis stellulis significaui, coniecturae auctorem arbitrari unam uocem interisse,ut 3,64,1 **cohortes Forchh."; ternis stellulis indicatur plura uerba intercidisse, ut 1,18,3se deiecerunt.*** Attius Paul" idem ualet quod PauI censet inter uoces deiecerunt etAttius plura a librariis esse omissa." Vncorum tria (uel quattuor) adhibui genera: BG. 11,1aliam] alteram Aimoin., Ilotm." significare, in libris et scriptis et editis exstare aliam eamqueuocem ah Aimoino et Hotmano mutari in uocem alteram, uix est quod commemorem; .ab aliis [quaerit] ii;js., Scal." (11S,2) signiticat in codicibus esse uerba ab aliis quaerit, seduerbum quaerit a Lipsio et Scaligero deleri;

meo quod meruerat del. Apiix, Vielh.; defend. Di., AHomer" idem est quod uerba eo quodmeruerat delenda censent Apitz et Vielliaber, eadem uerba a Caesare scripta esse demonstrareconantur Dinter et AHorner." Contra prohandi et improbandi uerba semper pertinent ad con-iecturas, uelut VI 7, 6 uerbis in consilio dcl. Paul; prob. li.Schn." indicaui Rudolfuni Schnei-derum probare Guileimi Paul coniecturam, qui uerba illa deienda censet. (Probari autem coniec-turam ab aliis saepe eonsuito non commemoraui.) Haec fere sunt, quae explicatione uiden-tur egere.

Reliquum est, ut addam ipsum me eas, quas commemoraui, coniecturas ex editionibus, an-naUbus aliisque libria libellisue bausisse, aliorum uerbis me fidem non habuisse. Si qua coniectura-rum

,

quas ipse non inueneram , ab aliis facta erat mentio , eos libros, in quibus prolata dice-batur illa coniectura, ipse euolui; si aliorum uerba discrepabant ab iis, quae ego exscripseram,denuo eius modi locos inspexi aut conatus sum (uam uiginti fere locis non licuit) inspicere.Qua in re cum unum meum, jjermultos aliorum deprebenderim errores, sperare licet nonadmodum magnum fore eorum locorum numerum, quo errauerim. Nihilo minus non nulla ame praetermissa, non nuUa non recte aUata esse ueri simUe est; de quibus qui me admonueritgratissimura mUii fecerit.

Vnde singula petierim et quibus notis uaus sim, ex eo quem subieci indice c^gnoscetur.Acltaintre = Caius Julius Caesar ad codices Parisinos recensitus cum . . . eruditorum notis,

quibus suas adiecerunt N. L. Achaiutre et N. E. Lemaire. Vol. I. II. Paris. 1819. 20(raro inspexi).

l4i^tjvaioy, avyyQa^i^ta ueQtodixov. l^O^/^vi^atv (1872)1882.Aicardus. Quae adferuntur, ea hausta sunt ex Oudendorpii editione. Cf. Oud. praefat. fol.

**3 uers.Aim. = Aimoinus, De gestis Francorum, praefat. (Commemoraui pauca ex us, quae ab Oud. et

Nipp. proferuntur.)Ald. = Caesaris commentar. Venetiis in aedibus Aldi, et Andreae soceri 1513 mense Aprili.Atd. nep. = SchoUa Aldi Manutii PauUi F. Aldi N. (Vsus sum editioue Jungermanni, nou

numquam ipsius Aldi editionem a. 1588 inspexi.)d'Anville = Jean Baptiste d^AuWile, Notice de l'ancienne Gaule. Paris 1760. 4.Apitx = C. I. Caesaris commentarii de Bello Gallico. Emendauit . . . loannes Apitzius. Bero-

lini 1837. Apit'. (SchCr.) = Schedae criticae in C. I. Caesaris comm. de B. Gall. ScripsitI. Apitzius. Lips. 1835. C. 1. Caesaris comm. de Bello CiuiU. Emend. I. Apitzius.Berolini 1837.

H. d'Arbois de JubainviUe, Les noms gaulois chez C4sar et Hirtius de B. Gall. Paris 1891.Antonim Augustinus commemoratur ab Ursino.Arch. f. Lex. = Archiv fur lateinische Lexikographie uud Grammatik, hggb. v. Ed. Wijltiliii.

Leipz. 188490.Seebodes Archiv u. Seebode.Basiner = O. Basiner, De bello ciuiU Caesariano. Mosquae 1883 (Ipse hunc iibrum non uidi.)BB. = Blatter fur das bayerische Gymuasia!schul\ve.sen Bd. 1. Bamberg 18t;5; Bd. 27. Miinchen

1891.

Bcntl. = Caii Julii Caesaris . . . commentarii. Notas et Animaduersiones addidit Tho. Bentleius.Accessere Conjecturae et Emendationes Jacobi Jurini. Londini 1742.

liBentl. = Richardus Bentleius. (Lucani Pharsalla c. notis Hugonis Grotii et Kich. Bentleu.Strawberry-Hill. 17()0. 4".)

Ber. = Commentarii Caesaris recogniti per Philippuni Beroaldum. 1512. 8".Beri/k (khcinl.) = Thcod. Bergk, Zur (ieschichto unti Topographie der Eheinlamle in romischer

Zeit. I.ieipzig 1882.

Krit. Bibl. = Kritische BibUothek fur das Schul- und Uuterrichtswesen. Hildesheim.Bipont. = C. lulii Caesaris opera ad optimas editiones coUata studiis societatis Bipuutiuae.

2 uoU. Biponti 1782 (raro inspexi).LBos {Anim.) Lambcrtus Bos, Animaduersiones ad scriptores quosduui Graecos. Accedit

Biiecimen aninuuIucrH. Latiiiar. l'"runckenie 1715.Brant. = loan. Braulu (Autvcrpiani) ud CueMariH comm. uotae criticae (huiutae ex Junger-

maimi ed.)

IV

Bruson = BBrisson, De formulis et sollemnibus populi Rom. uerbis. Francofurt. 1592. Fol.JBritxelmayr = Kritische Bemerkungen zu Stellen in . . Caesar. Progr. Landshut 1868.Brut. = lo. Michaelis Bruti libellus uariarum lection. ^Vsus sum Jungermanni edit.)Camei-arius loachimi Camerarii (Pabepergensis) aunotationes (liaustae ex Jungerm.)Cant. (NL.) = Guil. Canteri Nouarum lection. libri VII. Basil. 1581. (Antverp. 1571.)CcUar. = C. lulii Caesaris commentarii . . . Christoph. Cellarius recensuit. (Vsus sum ed. Lips.

1767, sed raro.) Eiusdem Curae posteriores. Jenae 1687.JM. Centr. = Literarisches Centralblatt, hggb. v. F. Zarnclfe. Iveipz.Cicfcc. = Petri Ciacconii Toletani in Caesaris comment. notae (petitae ex Jungerm. edit.)Clark. = Caesaris commentar. Accesserunt annotat. Sam. Clarlce. Loud. (1712) 1720. (Clarliii

coniecturas hausi ex Oudendorpii edit.)Class. Rev. u. Rev.

JClericm = J. Clerici Ars critica. Amstelod. 1697.Cluver = Phil. Cluveri Germaniae antiquae libri III. Lugd. Bat. 1616 Fol. Eiusdem Italia

antiqua. LB. 1624. Fol.Cornelissen = Aduersaria critica, scripsit JJCornelissen , in Mnemosyne, Noua Series, uol. 17

p. 44-49.WCorr. = Correspondenzblatt fiir die Gelebrten- und Realscliulen Wiirttembergs. Tiibingen.Orusius (Prob. crit.) = Chr. Crusius, Probabilia critica. Lips. 1753.Ouiacius. Eius coniecturae commemorantur ab Oud. et Madv.Daehne = C. lulii Caesaris comment. Annotat. critic. adiecit lo. Christoph. Daehne. Lips. 1825.D'Anville u. Anville.Dav. = C. Julii Caesaris Quae exstant Omnia. Ex recens. Joaunis Davisii. Cantabrig.

1706. 4". Dav.'^ = ed. altera additis curis secundis Davisii. Lond. 1727. (Davisiiconiecturas hausi ex Oudendorp. edit.

;paucis locis ipsius Davisii edit. priorem adii.)

Db. [Diibn.) = C. Julii Caesaris comment. Aunotat. crit. instruxit F. Dubner. 2 tomi. Paris.1867. 4; Db. 1858 = C. Julii Caesaris commentarii. Texte revu . . . par Fr. Diibner.Paris 1858.

Dederich (5, . . .) = ADederich, Kritische uud exegetische Bemerkungen zu Caes. B. Civile in:Zeitschr. fiir die Alterthumswissenschaft, 3. Jahrg. 1836.

Dint. u. Dt.

Dittenb. = C. lulii Caesaris comm. de B. Gall. Erkliirt von Fr. Kraner. 15. Aufl. v. WDitten-berger. Berlin 1890. Kritischer Anhang (p. 393 sqq.)

Doering = Mauritius Guil. Doering, Obseruationes criticae in aliquot lulii Caesaris loca. (Pr.)Fribergae (1821).

Dt. [Dint.) = C. luli Caesaris commentar. recogn. B. Dinter. Lips. Teubn. 1864( 83).1870(-87); Dt."- = altera editio eiusdem libri. Lips. 1884; BC. 1888. Dt. [prf.) =Caes. comm. recogn. B. Dinter. Vol. I. Comm. de B. Gall. Lips. 1864 p. XIIILII.Vol. II. Comm. de B. Ciuili. Lips. 1870 p. VLXXVI. Dt. {(Ju.) = Quaestiones Cae-sarianae. Scrips. B. Diuter. Grimae 1876 (GP. Grimma 1876). Dt.-Dob. = Caes.conim. de B. Ciiiili. Erkliirt von A. Doberenz. 5. Aufl. besorgt v. G. B. Dinter. Leipz. 1884.

Donatus [ad Liu.). Eius coniecturas sumpsi ex Drakenborchii edit. Amstel. 1738.Diibn. u. Db.

Jac. Durantii Casellii Variae lectiones in Grut. Lamp. III.edd. = editiones; uett. edd. = editio princeps, Aldina a. 1513, Vascosani, Roberti Stephani.ed. ine. = Caes. comm. de B. Gall. 1473 Fol. s. 1.ed. j)r. = editio princeps. Rome, iii domo Petri de Maximis. 1469. Fol.Elberl. (Obs.) = C. G. Elberling , Obseruationes criticae ad Caii lulii Caesaris comm. de B.

Ciuili. Havniae 1828.EUebodius u. Nicas.Endl. = J. P. Endler, Quaestionum Caesarianarum specimen. Norimbergae 1859. (GP.

Niirnberg 1859.)Eos = Eos. Siiddeutsche Zeitschrift fiir Philologie und Gymnasialwosen. 1. 2. Wiirzburg

1864. 66.

iKussn. iJB.) = Adam EuKsner in: Jahresbericht iiber die Fortschritte der classischen Alterthiims-wissenschaft. Berlin. Calvary.

PFaber (Semesir.) = Peiri Fabri Semestria. Lib. I et II Geneuae 1660; Lib. III Lugd. 1595. 4.Faern. =. Gabr. Faernus. Eius coniecturae passim commeinorantur ab Ursino, Aldo Manutio

aliisque in Jungermanni editione.Flade = Ghrist. Gottlob Flade, Obseruationes ad loca quaedam lulii CaesariB. Fribergae

1813. (GP.)CFleischer {Festschr.) = Curt H. Fleischer, Kritisches und Exegetisches zum Bellum Gallicum.

Festschrift. Meiasen 1879.Flod. = Flodoardus, Historia ecclesiae Remensis.Forchh. = J. N. G. Forchhammer, Quaestiones criticae de uera commentar. de Bell. Ciuili . . .

emendandi ratione. Hauniae 1852.Fr. u. Frig.

Freinsh. (Curt Flor.) = Q. Curtius Kufus, cum suppl., commentariis et ind. Jo. Freinshemii.Argentorati 1670; L. Annaeus Florus, ed. Jo. Freinshemiug. Argentor. 1669.

Friff. = C. lulii Caesaris de B. Gall. libri. Recens. Andr. Frigell. Vol. I (B. Gall. IVIII);Vol. II. P. 1 (coUatio librorum); Vol. III. P. I. (de mendis codicum Caesaris) Upsaliae 1861.

FFrdhlich = Franz Frohlich, Das Kriegswesen Casars. Zurich 1889. 90.Qeorges {[^xic.) = Ausfiihrliches latein.-deutsches Handworterbuch ausgearbeitet v. Karl Ernst

Georges. 7. Aufl. Leipz. 1879. 80.

(eyer (.JB.) = P. Geyer, Jahresberichte des philologischen Vereins zu Berlin (in ZG.)Oitlb. = C. lulii Caesaris comm. de B. Gall. Recens. Michael Gitlbauer. Friburgi Brisg. 1884.

85. (Raro inspexi.)Qland. = Joannis Glandorpii annotationes in Caes. (haustae ex Jungermanni editione.)Qlar. = In Caesaris comment. Henrici Glareani annotationes (haustae ex Jungermanni edit.)Qliiclc = Christian Wilh. Gliick, l)ie bei Caius Julius Caesar vorkommenden keltischen Namen.

Miinchen l^bl.vOiJl. = August von Goler. Quae pertinent ad B. Gall. IVI, ea sumpta sunt ex libro, qui

inHcribitur: Casar'8 Galiischer Krieg iu den Jahren 5853 v. Chr. Stuttgart 1858; quaepertinent ad BG. VII, inueniuntur in: Cii8ar's Gallischer Krieg i. d. J. 52 v. Chr. Karls-ruhe 1859; B. Ciuil. lib. I. tractatur ab eodem in h. 1. : Burgerkrieg zwischen Ciisarund Pompeius i. J, 50/49 v. Chr. Heidelberg 1861 (= vOol., Burgerkr.); B. Ciuil. lib.III in libro: Die Kampfe bei Dyrrhachium und Pharsalus i. J. 48 v. Chr. Karlsruhe 1854(= vQiil., Dyrrh.) vQiJi* = Caesars (iallischer Krieg und Theile seines Biirgerkriegs v.Freih. Aug. v. Goler. Zweite Aufl. hggb. v. Freih. E. A. v. (joler. (I. Theii = B. Gall.;II. Th. = B. Ciuile.) Freiburg u. Tiibingen 1880.

JOoerlilx. = Joannes Goerlitz, Emendationes lulianae. GP. Wittenberg 1827.QP. = Gymnasial-Programm.Oraev. = C. lulius Caesar. Ex Musaeo J. G. Graevii. Lugd. Bat. 1713. (Raro iuspexi.)Oron. (Obs.) = Joh. Fred. Gronovii Obseruationum libri quatuor. (Vsus Bum edit. Platneriana

Llps. 1755.)Qroase = Bemerkungen iiber einige Stellen in Jul. Cii8ar's Biichern vom Gall. Kriege, von Prediger

Gro&e 2. GP. Stendal 1827.Qrut. = Janus Gruterus. Eius coniecturas petiui ex Oudcndorpii edit. Qrut. Lavip. =

Lampas artium liberalium seu Fax critica. Ed. J. Gruterus. T. 17. Francof. 160234.Qryph. = Seb. Gryphius. Quae commemorantur, hausta sunt ex Oud. ed.Ouischardyt) (Mciii. iiiilit.) = Charles Guischardt, M^moires militaires sur lcs Grecs et les

Bomains. Haye 1758. 4; (JMfm. crit.} = Ch. Guischard, nomme Quintus Icilius,Mdmoires critiqucs et liiHtoriques sur i>lusieurs points d'antiquitcs niilitaires. Beriin 1774. 4.

ilaiid ('Dirs.) = Ferdinandi llaudii TurHcllinus. Vol. I IV. Lips. 1H29 45.hllait\ (AdiKit.) = H. Hartz, Adnotationum ad CJaesaris de H. Ciuili libros rasriculus. ()P.

Ziillichau 1864. HIIartK (Conicct.) = Coniectanea Caesariaua scripsit llcnricus Harlz.Altonauiae 1886. (GP. Altona 1886)

Recker = WAAHecker, Quaestiones do commentariis Caesaris do B. Gallico. (Diss. inaug.)

VI

Groningae (1888). (Hunc libellum cum absoluto demum meo libro et partim typis expressocognouerim, partem tantum coniecturarum recipere potui.)

Heim. uel NEeins. (Aduers.) Nicol. Heinsius, Aduersariorum libri IV. Harlingae 1742. 4. Reliquae Heinsii coniecturae ex Oudendorpii edit. petitae sunt.

Held = Caji Julii Caesaris comment. de B. Gall. Mit Anmerkungen von J. C. Held. 4. Aufl.Sulzbach 1851; Caes. comm. de B. Ciuili. Mit Anm. v. J. C. Held. 3. Aufl. Sukbach1834.

Hell. (JB.) = Heinrich Justus Heller, Jahresbericht uber die Fortschritte der class. Alter-thumswissenscb. Berlin, Calvary 1891; Hell. (Pli. Suppl. 5) = HJHeUer, Kritischeund exegetische Bemerkungen zu Caesars Commentarien. 5. Supplementband zum Philologus.(1885.)

Helhvig = Paul Hellwig, tjber den Pleonasmus bei Casar. Pr. Berlin, Sophien-Gymnas. 1889.Herm. = Hermes. Zeitschrift fiir classische Philologie. Berlin. Bd. 1. 1866; Bd. 26. 1891.HJ. = Heidelberger Jahrbiicher fur Literatur. Jahrg. 165. Heidelberg 1808-72.Hist. Ztschr. u. Ztschr.

HM u. M.EHoffm.'^ = C. lulii Caesaris comment. Kecogn. Emanuel Hoffmann. Vol. II. Vindobonae 1857.

Praefatio p. IVLXXVI; EHoffm.'' = Caesaris comm. Iterum recogn. Eman. Hoifmann.Vindobonae 1890. Vol. I p. IXXXV; uol. II p. IIIXLVIII; EHoffm. {Stttd.)z= Em. Hoffmann, Studien auf dem Gebiete der lateinischen Syntax. Wien 1884.

FHofm. = C. lulii Caesaris comm. de B. Ciuili. Erkliirt von Fr. Kraner. (Dritte)zehnteAufl. von Friedrich Hofmann. Berlin (1864

)1890. Vsus sum editt. quarta, octaua, decima

;

FHofm. (OBC.) = Friderici Hofmanni de origine belli ciuilis Caesariani commentarius.Berolmi 1857.

Hold. = C. luli Caesaris B. Gall. libri VII. Recens. Alfred Holder. Freiburg i. B. undTubingen 1882.

AHorner (I. //.) = Beitrage zu Casar. Von Anton Horner. Pr. des Gymnas. zu Wr.-Neustadt.(/ = Wiener-Xeustadt 1878; // = Wr.-Neust. 1879.)

Hotm. (s. Hot&m.) = Francisci Hotmani J. C. in Caesaris comm. notae renouatae (haustae exJungermanni edit.).

Hug (JB.) = Arnold Hug, Jahresbericht iiber die Fortschritte der class. Alterthumswissensch.Berlin, Calvary.

Hxg = C. Julii Caesaris commentariorum de B. Gall. libri VIII. Erklart von Christian GottlobHerzog. 2. Aufl. Leipz. 1831 ; C. Julii Caesaris comm. de B. Ciuili libri III. Erkl. v.Chr. G. Herzog. Leipz. 1834.

D. .Jannoctii coniecturae non numquam commemorantur a Jo. Mich. Bruto.JJ. (= Jahns Jahrbiicher) = (Neue) Jahrbucher fiir Philologie und Piidagogik. Leipzig,

(Teubner) 18261891; JJ., Suppl. = Supplementband (117) zu den Jahrbuchem furclassische Philologie. Leipz. (Teubner) 185590.

JRh. = Jahrbiicher des Vereins von Alterthumsfreunden im Rheinlande. Heft 189. Borm18421890.

de .Jubainville u. d'Arbois.

.Jungerm. = C. Julii Caesaris quae exstant. Editio adomata opera et studio Gothofredi Junger-mani. Francofurti 1606. (Vsus sum editione altera, quae prodiit Francof. 1669, sed nonraro priorem illam consului.)

ed. Juni. = editio Florent. (ex officina Philippi de Giunta) 1514. (Ipse hanc edit. non uidi.)Jur. uel Jurin. u. Bentl.; Jur. [Addeiul.) = Bentl. p. 567571.

AKayssler = De rebus a C. lulio Caesare apud Ilerdam in Hispania gestis, v. Kayssler. GP.Oppeln 1862.

Kindsch. (Em.) = Franc. Kindscher, Emendationes Caesarianae. Servestae 1860. (GP. Zerbst1860.) Kindsch. (Qu.) = Franc. Kindscheri Quaestiones Caesarianae. GP. Zerbst 1864.

Kdchly = Gaius Julius Casar's Memoiren iiber den Gallischen Krieg. Deutsch von H. Kochlyund W. Riistow. 3. Aufl. Stuttg. 1866; Gaius Julius Casar^s Memoiren iiber denBttrger-Krieg. Deutsch von H. Kochly. Stuttg. 1868; Kochly (kl. phil. Schr.) = Herm.Kochly, opuscula philolog. Vol. II. Lips. 1882.

VII

Kohl = Franc. Theod. Kohlii Comnientationes criticae. Hamburgi et Kiloni 1727.Kraff. uel Kraff. (Beitr.) = Hermann Kraffer!, Beitriige zur Kritik und Erklarung lateinischer

Autoren. GP. Aurich 1881 et 1882.Krati. = C. lulii Caesaris commentarii. Ed. Fridericus Kraner. Lips. (B. Tauchnitz) 1861;

Kran.^ = C. lulii Caesaria comment. de B. Ciuili. Erkliirt von Fr. Kraner. 2. Aufi.

Berlin (Weidmann) 1860; (cf. FUofm.;) Kran. [Obs.) = Frid. Kraneri Obseruationesin aliquot Caesaris locos de interpolatione suspectos. Misenae. (GP. Meissen 1852.)

Kreyssig = 0. lulii Caesaris comm. Adnotat. critic. adiecit Joa. Theoph. Kreyssig. Lips. 1826.

(Hac editione uti mihi non licuit; quae commemorantur Kreyssigii coniecturae, eae erDaebnii, Nipperdei aliorumque editionibus haustae sunt.)

Krit. Bibl. u. Bibl.

Kiihnast [lAv. Synt.) = Ludwig Kiihuast, Die Hauptpunkte der Livianiscbeu Syntax. 2. Aufi.BerUn 1872.

JKrilala [ap. Fr.) u. Pramm.; eae coniecturae, quibus additur Listy filoL, commemorantur inPhW. 3, 1137.

Laehm. (ad Lucr.) = Caroli Lachmanni in T. Lucretii Cari de rerum natura libros commen-tarius. (* Berolini 1882.)

Lambin. [ad Comel.) = Cornel. Nepos c. commentar. Diouys. Lambini, G. Longolii, H. Magii.Francof. 1608. Fol.

Landyraf ( Unters.) = Gustav Landgraf, Untersucbungen zu Caesar und seinen Fortsetzern. Er-langen 1888.

I.atinus iMtinitis commemoratur a Ciacc.JCLaurer = Zur Kritik und Erklarung von Caesars Buchcrn iiber den Gall. Krieg. Beitriige von

J. C. Laurer. Progr. Schwabacb; Laurer (/) = Schwabach 1883; Laurer (U) = Schwa-bach 1884.

Lemaire u. Aehaintre.FLLentx, = Variae Lectiones. GP. Konigsberg, Kneiphof. Gymnas. 1852.Leodius u. Thmnas.Lippert = C. Julii Caesaris commentarii de B. Gallico, erliiutert v. J. G. Lippert. Leipz. 1835.

(Raro inspexi.)Lips. = C. Julii Caesaria commentarii de B. Gall. et ciuili etc. Oninia nunc opera uiri docti

emendata et edita. Antverp. (Plantin.) 1586; Lips. (Pol.) = Justi Lipsi Poliorceticonlibri V; Lips. (Mit. R.) = 3. Lipsi de militia Romana libri V; Lips. (Anat.) J. L. Analecta siue obseruationes reliquae ad niilitiam ; Lips. (El.) = J. L. Electorumlibri II; Lips. (Saturn.) = J. L. Saturnalium sermonum libr. II.

Lit. Ceiitr. u. Centr.

Lochier = G. W. C. Locbuer, Obseruationes ad Caesaris comment. locos quosdam. Norimbergae1828.

UM = H. Meusel; UM (LC.) = Lexicon Caesarianura confecit H. Meusel. i. Berolini 1887;//. Berol. 1893; UM (JB.) HM in: Jalircsberichte des philol. Vereins zu BerUn (Zeitscbr.f. d. Gymnasialvvesen 1885. 86).

MadiK uel Madv. (AC. //) = Jo. Nic. Madvigii Aducrsaria critica ad scriptores Latuios. Hauuiae1873 p. 247280; Madv. (op. ac.) = Madv. opuscula academica (altera). Hauuiae1842; Madv. (I

vni

B. Gall. herausgegeb. v. R. Menge. Gotha 1885; RMcj {Qu.) = Quaestiones Caesarianae.Scrips. R. Menge. GP. Eisenach 1883; RMy {Rel.) R. Menge, tjber das Relativumin der Sprache Casars. GP. Halle a. S. (Lateinische Hauptschule) 1889.

MMiller = Max Miller, Kritische und exegetische Beitrage zu Caesar. Pr. Aschaffenburg 1874.Mn. (Mrifm.) =r Mnemosyne. Tijdschrift voor classieke litteratur. Deel 111. Leyden 185262;

Nova series. Vol. 1-19. Lugd. Bat. 187391. {M?iem. = 1852-62; Mn. = Nova series1873-91.)

{Tli)Momms. {CIL) = Theodor Mommsen, Corpus Inscriptionum Latinarum; Momms. {RO.) Th. Mommsen, Romische Geschichte. Berlin, Weidmann. (Vsus sum editione quinta1868. 69); - Momms {RSt.) = ThM., Romisches Staatsrecht. Leipz. 187187; n876. ^887. (Paucae Mommseni coniecturae commemorantur in Kraneri edit. Weidmanniana.)

Mmitan. = C. lulii Caesaris quae exstant, opera et studio Arnoldi Montani. Amstelod. 1661.(Raro inspexi.)

Mor. {Morus) = C. lulii Caesaris comment. Curauit editionem Sam. Fr. Nathan. Morus. Lips.1780. (Plerumque u.fus sum editione Oberliniana, ipsius Mori editionem nonnumquam inspexi.)

Morstadt Robert Adolf Morstadt, Abhandlung, worin vier Bruchstiicke anderer Werke,die sich in Casar's Biicher vom Biirgerkriege eingeschlichen haben, nachgewiesen werden. GP.Schafifhausen 1850.

BMilller = Bemhard Miiller, Zur Kritik und Erkliirung von Caesars gallischem Kriege. Pr.Kaiserslautern 1877.

H.JMiiller (Symb.) = Hermann Johannes Miiller, Symbolae ad emendandos scriptores Latinos.Partic. II, in: Festschrift zu der 2. Siicularfeier des Friedrichs-Werderschen Gymnasiums.Berlin 1881.

(IwMiHler = Iwan Miiller, tn : Eos, Siiddeutsche Zeitschr. f. Philol. u. Gymnasialwesen. I. Wiirz-burg 1864, p. 65 sqq.)

RMiiller {JB.) = Richard Miiller, in: Jahresberichte des phil. Vereins zu Berlin. (ZG. 1875.1878.)

Muret. ( V. L.) = M. Antonii Mureti Variarum Lectionum libri XIX. (Vsus sum edit. Ruhnken.Lugd. Bat. 1789)

Musemi = Le Musi^on. Revue internationale. Tome 110. Louvain 188291.Napol. = (NapoI(5on III.) Histoire de Jules C6sai. Tome II. Paris 1866.Nicas. = Nicasius EUebodius Casletanus. Eius coniecturae commemorantur in editione Junger-

mann. (ab Aido Manutio, Ciacc. aliueis.)Nipp. uel Np. = C. lulii Caesaris commentarii. Carolus Nipperdeius recensuit, optimorum

codicum auctoritates annotauit, quaestiones criticas praemisit. Lips. 1847.Oberl. = C. Julii Caesaris comment. Post Cellarium et Morum denuo curauit ler. lac. Ober-

linus. Lips. 1805.

Oeld. = C. lulii Caesaris comment. Recogn. Franciscus Oehler. Lips. 1850.

OZ. = Zeitschrift fiir die osterreichischen Gymnasien. Jahrg. 142. Wien 185091.Oud. = C. Julii Caesaris . . . comment. c. integris notis Dionysii Vossii, Joannis Davisii, et

Samuelis Clarkii. Cura et studio Francisci Oudendorpii. Lugd. Bat. et Rotterodami 1737.4. (2 uoll.)

(Octauii) Pantagathi et Passeratii coniecturae inueniuntur ap. Oud.Paul C. lulii Caesaris comment. de Bello Ciuili. Edid. Guilelm. Theod. Paul. Editio maior.

Vindobonae, Pragae, Lipsiae 1889. (Quae lunulis ( ) inclusa sunt, ea aut du-bitanter proposuit P. aut nnnc improbat.)

Perixonii coniecturas petii ex Oud. edit.Petavius (ad Themist.) = Themistius cum commentario. D. Petavii. Paris. 1618. 4.

SPetitus (Obseru.) = Sam. Petiti Obseruationum libri III. Paris. 1642. 4.Ph, = Philologus. Zeitschrift fur das klassische Alterthum. Jahrg. 149. (Stolbcrg) Gottingen

1846-91. (Sttppl. 5 = Fiinfter Supplementband 1885.)PhA. = Philologischer Anzeiger. Hggb. v. E. v. Leutsch. Band 117. Gottmgen 186987.PJ^i. = (Neue) Philologische Rundschau. Hggb. v. C. Wagener u. E. Ludwig. Bremen 188185;' Gotha 1886-91.PhW. = Berliner Philologische Wochenschrift. Jahrg. 111. Berlin, Calvary 1881-91.

IX

Pighii mentio fit ap. D. Voss.Pluyg. = Guil. Georg. Pluygere, Ad Caeearem, in: Mnemosyne, noua ser. uol. IX (1881) p.

1-12.Pr. = Programm.Pramm. C. lulii Caesaris comm. de Bello Gali. edid. Ignatius Prammer. Pragae, Lipsiae

1883 p. VXX; Pr.^ = edit. altera Lips. 1887 p. XXI. XXII; Pr. (Lexikogr.) Ignaz Prammer, Zur Lexiliograpiiie von Caesar de B. Gall. Pr. des Staatsgymnas. im VIII.Bezir)e Wiens. Wien 1884.

Procksch [CT.) = A. Proclsscli, Die consecutio temporum bei Ciisar. Pr. Eisenberg 1874.(Leipz., Teubner 1874.)

Queck = C. lulii Caesaris comment. de BeUo Ciuili 1. 111. Erklart von Gustav Queclc. Jena1853.

PB. = Eevue de l'instruction publique en Belgique.RC. = Eevue critique d'histoire et de litt^rature. 1. 25. annee. Paris 186691.Rev. celt. = Kevue celtique (fondee par H. Gaidoz. 187085.) Publi^e sous la direction

de H. d'Arbois de Jubainville. Paris.Class. Eev. = Tlie Ciassical Ee\iew. Vol. 15. London 188791.Rhellic. = Joh. Rliellicani (^Tigurini) iu Caesaris comm. annotationes (liaustae ex Jungermanni

edit.)

B. Rhenan. = Beati Rlienani Eerum Germanicarum libri III. Basil. 1551. Fol.RhM. = Kheinisches Museum fiir Philologie. Neue Folge. Frankf. 184291. (Jahrg. 146.)Barth. Rieius commemoratur ab Oudendorpio.Riv. di Fil. = Eivista di Filologia e d'Istruzione classica. Torino, Loescher.

Robortellm = Fr. Eobortelli annotationes , in Gruteri Lampade, tom. II. Francof. 1604.RPh. = Eevue de philologie, de litterature et d'histoue anciennes. Tome 115. Paris 187791.Riib. uel Kubenins [El.) = Phil. Rubenii Electorum libri II. Antverp. 1608. 4.Riistow = W. Rustow, Heerwesen und Kjiegfiihrung C. Julius Ciisars. 2. Aufl. Nordhausen 1862.JRuigers. = Jani Eutgersii Variarum Lectionum libri VI. Lugd. Bat. 1618. 4.A. H. de Sallengre, Nouus Thesaurus autiquitatum Rouianar. Venet. 1735. Fol.Sambue. = J. Sambuci in comm. J. Caesaris lectiones et spicilegia quaedam (petit. ex Jimgerm-

edit.).

Scal. = C. lulii Caesaris quae extant. Ex emendatione los. Scaligeri. (Vsus sum plerumqueeditione Elzeviriana, quae prodiit Amstelod. 1061,' aliquamdiu edit. Elzevir. anni 1635; ubiuigum est, inspexi edit. Janssonianam, Amsterodami 1628.)

OSchambach (Reit.) = Schambach, Die Reiterci bei Caesar. GP. Miihlhausen in Thiiringen 1881.Jo. Scheffer, De militia uauali ueterum libri IV. Ubsaliae 1654. 4.Schelius (ad llygin.) = Hygini Gromatici . . . quae exstant c. not. R- H. S. (= Ratboldi

Hermanni Schelii.) Amstelod. 1660. 4.Schleussinger (Rhcinbr.) = August Schleussinger, Studie zu Caesars Kheinbriicke. Miinchen 1884.

(Separat- Abdruck aus d. Bliittern f. d. bayer. Gymuasialschulwesen.)Schn. = Commentarii de beliis C. lulii Caesaris. Recens. et UIuHtr. Car. Em. Christ. Schneider.

Pars L Halis 1840. Pars II. Halis 1849-1855.ESchn. = Henricus Schneider, Loci Caesaris de Bello Ciuili commentariorum nonnulli explicati

et emendati. Dissert. inaug. Vrntislauiae 1869.ItSchn. (JB.) = Kudolf Sibncider, Jahresberichte des pliilol. Vereina zu Berlin (ZG. 18851891);

RSchn. (llerila) = Kud. Schneider, llerda. Eiu Beitrag zur romischeu Kriegsgeschichte.Berlin 1886.

Schnell = J. R. Scbnell, Specimen obseruntionum iii Caesaris comment. Basileae 1789. 4.Schweix. Anx. = Anzeiger fiir Hchwelzer. Geschichte und Altertumskunde.Seebode'a At^hiv = Archiv liir Philologie und Piidagogik. Leipz., Teubner 183253.St. = C. lulii Caesaris rerum ab se gestarum commeutarli. Lutetiae. Ex ofdcina Rob. Stephaui.

1544.

Achillis Statii coniecturae profcruntur a Ciacc. et Hotm. et Dav.Steuchm Eugubiuun commemoratur ab Hutmauo.

XStoephasim Caesarls comm. ed. Joa. Chr. Stoephasius Magdeburg. (1815.) 1819. (Quae com-memorantur, hausta sunt ex Daehnii edit.)

Stoffel = Stoffel, Histoire de Jules C&ar. Guerre civile. 2 Vol. Paris 1887.Wiener Studien, Zeitsciirift fur classische Pliilologie. Wien 187991.Taylor, Lectiones Lysiacae in : Lysias ed. Taylor. Londini 1739 (et Oratores Graeci ed. Reiske VI

p. 219 sqq. Lips. 1772).lerpstra = D. Terpstra, Obseruationes Criticae in Caesaris Commentarium de Bello Ciuili.

(Miacellanea phUoIoga. Ediderunt gymnasiorum Batauorum doctores societate coniuncti. Ul-traiecti 1854. p. 36-75.)

Thoiiiann = Konr. Thomann, Der franzosische Atlas zu Casars gallischem Kriege. Progr. derKantonsschule in Ziirich; Thomami (/) = Ziirich 1868; // = 1871; /// = 1874.

Hubertus Thomas Leodius, De Tungris et Eburonibus. Argentorati 1541.Tidskr. = Tidskrift for Philologi og Piidagogik. 1-10. Kjobenhavn 1860-73.Rob. Titius [Cmitroners.) = Robert. Titius, Locorum controuersorum libri X. Florent. 1584. 4.

Turneh. (Adiiers.) = Adriani Turnebi aduersariorum tomi III. Argentinae 1599. Fol.Ukert [Oeogr.) = Fr. Aug. Ukert, Geographie der Griechen und Romer. Weimar 181646.Urs. uel Ursin. = Fuluii Ursini (Romani) notae in Caesaris comment. (haustae ex Junger-

manni editione.)Valesius = Hadriani Valesii Notitia Galliarum. Paris. 1675. Fol.Vasc. = C. lulii Caesaris rerum ab se gestarum commentarii. Parisiis. Ex ofiicina JlichaeUs

Vascosani 1543; iiig. Vasc. = margo editionis Vascos.utt. edd. u. edd.

PVict. uel Victor. = Petri Victorii Variarum et antiquarum lectionum libri XXXVIII. Argent.1609.

Vielh. (Beitr.) = Leop. VieLbaber, Beitrage zur Kritik des Casarianischen bellum ciuile etc.Progr. d. Theres. Akad. Wien 1864; Vielh. (Spec. ememl.) = L. Vielhaber, Specimen emen-dationum (der 18. Philologen-Versammlung gewidmet). Wien 1858. (Hunc libellum inspicerenon potui.)

Voss. = Dionysii Vossii animaduersiones in Caesaris comment. (Eas hausi ex Oudendorpiiedit. , non numquam Davisii et Graevii edit. mspexi.)

Walther = C. lulii Caesaris de bello GalUco comment. Recens. H. Walther. Paderbornae etMonasterii 1887; Waltlwr (Pr.) = H. Walther, De Caesaris codicibus interpolatis. Pr.Griinberg i. Schl. 1885.

Wasse = SaUust. recens. Jos. Wasse. Cantabrig. 1710.

WCorr. u. Corr.AWeidner (Pr. FrWO.) = AWeidner, Criticarum scriptionum specimen. Pr. Koln, Friedr.-

Wilh.-Gymn. 1864.Whitte = Gaji Julu Caesaris de bello GalUco comm. Recens. loannes Kofod Whitte. Havniae

1844 p. IIIXXXI; Whitte^ = ed. tertia. Hauniae 1877.Wiener Studien u. Studien.WklPh. = Wochenschrift fiir klassische Philologie. Jahrg. 18. BerUn 188491.

Wolff. = Henricus WoIiJel, Emendationes ad Caesaris Ubros de beUo ciuiU. Norimbergae. (GP.Niirnberg.) / = 1865; // = 1866.

Th Wopkens (Lect. Ttdl.) = Thomae Wopkens Lectionum TuIUanarum libri III. Iterum edid. F.Handius. Jenae 1829.

Wsbg= Alb. Sadolinus Wesenberg, Emendat. Ciceronis epistolarum. Dissert. inaug. Hauniae 1840.Zander ( V. VI.) = C. L. E. Zander, Andeutungen zur Geschichte des Romischen Kriegsweaens.

Fiinfte (sechste) Fortsetzung. Pr. Ratzeburg 1859. 1864.ZAW. = Zeitschrift fiir die Alterthumswissenschaft. 1834 Giessen; 1835-42 Darmstadt; 1843

Marburg; 184454 Cassel.ZO. = Zeitschrift fiir das Gymnasialwesen. Jahrg. 145. Berlin, Weidmann 184791.Histor. Ztschr. = Historische Zeitschrift. Hggb. v. H. v. Sybel. Miinchen (und Leipzig) 185991.

Reliqua suo loco accuratius indicantur.

Codicum notae.

A = Bongarsianus I. 8. Amstelodain.Ashb. = AshburnhamenBis

B = Parisinus I.C = Vossianus I.D = EgmondanusE = Vratislauiensis I.H = Gottorpiensis s. Hauniensis II.M Vaticanus 3864N = PetauianusO = Dresdensis I.(J = Moysiacensis

X = AQBMah\a = AQBM \ in B. Gall.(i = ah(tl) )

a = Parisinus II. s. Thuaneua

h = Leidensis I.

c = Scaligeranus

d = Cuiacianuse = Hauniensis I.

f = Vindobonensis I.

h = Vrsinianusi = Andinusk = Oxoniensis; = Kiccardianus s. Florentinus

X = archetypuB codicum afhl (in B. Ciuili)

rec. = cod. quidam recensreve. = codices non nuUi recentes

Ilaceo: ut, cum priiui eorum (hostium) ce-cidissent, proximi iacentibus insisterent atqueex eorum corporibus pugnarent: II 27,3; exani-niatus . . concidit. hunc ex proximis unusiacentem transgressus eodem illo munere funge-batur: VII 25, 3.

lenibus atque utinam scriptis adiuncta foretuis, . . . neue (c) hac despectus parte iaceres!ap. Suet. uit. Terent. 5.

lacetani : Oscenses . . . sese . . impe-rata factunis poUicentur. hos Tarraconenses etlacetani et Ausetani et . . . lUurgauonenses, quitiumen Hiberum attiugimt, insequuntur {ansequuntur?): 1,60,2; cf. 3.iacio. A. = ^uXkeiv: quae tamen (naues)

ancoris iactis cum fiuctibus complerentur:IV 28, 3; ^ (Aduatuci) armorum magnamultitudine de muro in fossam . . . iacta . . .pace sunt usi: 1132,4; ^ alii faces atquearidam matcriem (materiam [i) de niuro inaggerem eminus iaciebant: VII 24, 4; ^septimo oppugnationis die maximo coorto uentoferuentes fusiles (c) ex argilla glandes fundis(oOT. [i) et feruefacta iacula (iac. feru. p) incasas . . . iacere coeperunt (Neruii) : V 43, 1

;

1 antecedebat testudo . . . conuoluta (c) omni-bus rebus, quibus ignis iactus et lapides (la-pidis Ciacc.) defendi possent (posset Ciacc.):2,2,4; ut ab igni, qui ex muro iaceretur, (mu-sculus) tutus esset: 2,10,5; f ubi circum-iecta nuiltitudine hominum

. . . undique inmurum lapidcs iaci coepti sunt: 116,2; 2,2,4 u. igiiis; % materiem: VII 24, 4 n.faces; t ui ultitudinem : 1132,4 it. arma;' cx hoc (genere radiois) edbctos panes, cumin conloquiis Pompciani fanieni nostris obiec-tarent, uulgo in eos iaciebant: 3,48,2; 1

iactns iam

sent (possit(?) Ctaec.}: 2,2,4; t utessent ab ictu (iactu Cobet) telortim remigestuti: 2,4,2.)iavnlnni: feruentes . . . glandes fuudis et

feruefacta iacula (iac. feruef. fJ) in casas . . .iacere coeperunt: V 43, 1

;

1 has (litteras)ille in (om. fl) iaculo (sagulo Kramr) in-ligatas effert (c): V45, 4.iani. I. ad tempus pertinet; 1. uoii addit.

Megatioiie; A. = /y'^/^; a) c. ucrl)is; a) nonseqiiitui* c u ni iu apodosi ; tza) iudicat. n) piaes.

:

frustra, inquit, meae uitae .subuenire conamini,quem iam sanguis uiresque deficiunt (deficiantFr.): VII 50, 6.6) perf. : 3, 83, 1 u. S)).c) Impf. : iam Caesar a (c) Gergouia disces-

sisse audiebatur, iam de Haeduorum defec-tione

. . . rumores adferebantur Gallique . . .Caesarem

. . . in prouinciam contendisse con-firmabant. Bellouaci autem . . . coeperunt. tum(cum a) Labienus . . . intellegebat : Vn59, 1;itaque de deditione omnes (in adil. ;. ; iam Voss.,Dt.; om. 0) palam loquebantur et cum P.Attio agebant, ne . . . perturbari uellet.haec cum agerentur . . .: 2,36,2; nuntiabanturhaec eadem Curioni . .

.

; iamque Caesaris inHispania res secundae in Africam nuntiis ac(c) litteris perferebantur. quibus omnibus rebus. . .: 2,37,2; iamque frumenta maturescere in-cipiebant, atque ipsa spes inopiam sustentabat. .

. ; crebraeque uoces militum . . . audieban-tur: 3,49,1; iamque Pompeiani magna caedenostrorum castris Marcellini adpropinquabant. . . et (cum Kellerbauer) M. Antonius . . .cum cohortibus XII descendens ex loco supe-riore cernebatur. cuius aduentus . . .: 3,65,1.2; spes uictoriae augetur, adeo ut . . . dice-rent. iamque inter se palam de praeraiis (CC)ac de (c) sacerdotiis contendebant in annos-que consulatum definiebant, alii . . . petebant;magna . . . fiiit controuersia : 3,82,4; magna. . . laetitia omnium discessum est; ac iam (acetiam /') animo uictoriam praecipiebant

,quod

. . . uidebatur : 3, 87, 7 ; etsi totius diei conti-nenti labore erant confeoti (milites) noxque iam.suberat, tamen munitione flumen a monte se-clusit: 3, 97, 4; iamque de Cacsaris aduentufama ad ciuitates perferebatur. quibus cognitisrebus Pompeius . . . peruenit: 3,102,8.

b) ppf. : cum . . . id frater, qui iam proelioexcesserat, procul auimaduertisset: IV 12, 6; eocum uenisset, maiores iam {om. [i) undique ineum locum copiae Britannorum conueneraut:Vll,8; copias cogere . . . coepit. ac tantamsibi iam his rebus in Gallia (c) auctoritatem

comparauer.at, ut: V55, 4; constiibat inter om-nes, quod iam ipse Caesar per exploratorescognouerat,

. . .: VII 44, 3; Caesar continuatodiem noctemque opere . . . huc iam *deduxe-rat rem, ut: 1,62,1; tertio die magna iam parsoperis Caesaris {CC) processerat. illi . . . edu-cunt: 1,82,1; cuius (salis) magna uis iam exprosimis erat salinis eo congesta: 2,37,5; sedeo fama iam praecurrerat (c), quam supra do-cuimus .... itaque: 3, 80, 2;"iam de sacerdotioCaesaris Domitius, Scipio Spintherque (c) Len-tulus cotidianis contentionibus ad grauissimasuerborum contumelias palam descenderunt(-erant Voss. recte, ni /aWo-) : 3, 83, 1 ; haecconstabant ex Gabinianis militibus, qui iam inconsuetudinem Alexandrinae uitae ac licentiaeuenerant et . . . dedidicerant (c) uxoresqueduxerant : 3, 110, 2.

c) impf. et ppf.: Heluetii iam per angustias. . . suas copias traduxerant et in Haeduorumfines peruenerant eorumque agros populabantur.Haedui

. . .: 111,1; his tanicn omnibus *rebusannona creuit; iamque ad denarios (c) L insingulos modios annoua peruenerat et militumuires inopia frumenti deminuerat atque incom-moda in dies augebantur: 1,52,2.

f) impf. et i)f. (praes. J): iamque hiems ad-propinquabat et tantis detrimeutis acceptis (c)Octauius

. . . Dyrrachium sese ad Pompeiumrecepit (01; edd.; recipit afli): 3,9,8.

pp) coni,; a) praes.: (VII 50, 6 u. aa) n).)6) iiupf.: Sabinus . . . castris sese (e) tene-

bat . ..

, ut iam non solum hostibus in con-temptionem Sabinus ueniret, sed etiam uostro-rum militum uocibus non nihil carperetur: III17,5; quo in consilio (c), cum tantum rt-pentini periculi . . . accidisset ao iam omniafere superiora loca multitudine armatorum com-pleta conspicerentur neque . .

.possent, prope

iam desperata salute . . . sententiae dicebantur,ut: 1113,2; magno spatio . . . confecto, cumiam pecus atque extrema impediraenta abnostris tenerentur, ipsi densiores siluas pe-

terent, eius modi sunt tempestates ic) con-secutiie, uti: 11129,2; iis aliquantum itinerisprogressis, cum iam extremi essent iu pro-spectu, equites a Q. Atrio . . . uenerunt: V10,2; his rebus . . . Caesari nuntiatis, cum iamille urbanas res . . . commodiorem in statumperuenisse intellegeret, . . . profectus est: VII6, 1 ; his quam longissime possent progredi (c)iussis , cum iam ex diei (c) tempore coniectu-ram caperet (fJ; Schn.; ceperat BM; edd.; coe-perit A; ceperit Q) in castra peruentum, . . .poutem reficere coepit : VII 35, 4 ; cum iam uie-

6ridies (c) adpropinquare uideretur, ad ea ca-stra . . . conteiKirt: VII 83, 8; una (naui.s) prae-mlssa Massiliam huius nuntii perferendi gratia

cum iam adpropinquaret urbi, omnis se.se mui-titudo efludit (c): 2,7,3; proiiide. sibi ac reipublicae parcerent, quom (Np.: cum D/i., Dt.

;

oiii. codd.) quantum in beUo fortuna posset iamipsi incommodis suis satis essent documento:3,10,6; cum graui uulnere esset adfectus aqui-

lifer et a

8opere illi de deditione . . . agere coeperunt (c)

:

3, 97, 5 ;) cum . . . properarem atque essem in

itinere praemissis iam legionibus, praeteriretamen non potui, quin: ap. Cie. ad Att. IX 6 A;ne quo progredereris proclinata (e) iam re, quointegra etiam progrediendum tibi non existi-masses: ap. Cic. ad Att. X 8 jB, 1.

^) iii apodosi secxnitur cnm u. cxaea.p. 774c) (2 (3) loc).

b) c. adiect. etnumeral.; a)adieet.: (com-plures: 2,11,4. a) a) Sd) 6);) 1i quae(uictoria) iam esset sibi atque omnibus Gallisexplorata: VII 20,7; 1 propter linguaeGallicae scientiam

,

qua multa iam Ariouistuslonginqua consuetudine utebatur (qua multumAr. longa iam consu. uteb. Ciacc; quorumamicitia iam ariouistus (ariou. iam a) longin-qua (longa h) consu. uteb. fi); 147,4; (V 25,3 : 1,14,1.

V. = tandeui: iamque eum (i. e. Ariouistum)ad sanitatem reuerti arbitrabatur, cum . . . pol-liceretur: 142,2; proLnde ad praedam, ad glo-riam properate, ut iam de praemiis uestris etde referenda gratia cogitare incipiamus: 2,39, 3.

D. = tum: eodem fere tempore ponsin Hi-bero prope eflectus nuntiabatur et in Sicori

uadiun reperiebatur. iam uero eo magis illi ma-turandum iter existimabant: 1, 63, 1; quae ciunnauibus nostris adpropinquassent (c), nostri . . .

refugiebant, iUi . . . incautius sequebantur. iam(nam dett., prob. Clark. et Oud.; tum Voss.)ex onmibus partibus subito Antonianae scaphae. . . se in hostes incitauerunt : 3, 24, 3.

2. add. uegat. (oixiTi): refr.ictis portis, cumiam defenderet nemo: 1133,6; ; postquamomnes Belgarum copias . . . ad se uenire uidit

neque iam longe abesse . . . cognouit: 115,4; hoc facto proelio Caesar neque iam sibi le-

gatos audiendos neque condiciones accipiendas

ibi 10

arbitrabatux: IV13, 1; simili omnein exercituminopia premi, nec iam uires suiificere cuiusquamnec ferre operis laborem posse: VII 20, 11

;

uehementer huic illos (c) loco timere nec iamaliter seutire, . . . quin (e) paeue circumuallati. . . uiderentur : VII 44, 4 ; tum cumalii (c) fossas complerent, alii multis telisconiectis defensores . . . depellerent, auxiliares-

que . . . lapidibus telisque subministrandis et

. . . caespitibus comportandis speciem . . . pu-gnantium praeberent, cum item ab hostibusconstanter . . . pugnaretur tlaque . . . missauon frustra acciderent \c), equites circiunitishostium castris Orasso renuutiauerunt : III25, 1. 2; 1 qua proximum iter iuulteriorem Galliam per Alpes erat, ... irecouteudit. ibi Ceutrones et Graioceli (c) etCaturiges locis superioribus occupatis itinere

exercilum prohibere conantur: 110,4; 119,4 II. reperire; *, i^alonas peruenit. ibi cou-

citatis Didmatis reliquisque barbaris Iss;\m(c) a Caesaiis amicitia auertit: 3,9,1; \ipsi idoneum locuni iiacti reliquam noctis par-tem ibi coufecerunt: 3,28,6; ^ con-firmare: 2,4, 5 ". expedire; ', occupato-que oppido ibi praesidium conlocat: 138,7;ad e.xtrcmas fossas castella coustituit ibique

tormenta coiilocaiiit: 118,4; inde profectusGorgobinani, lioioruiii oppidum, qiios ibi ^quodsibi a

;quo sibi // ; qiios ibi .U^o^ lieluetico

proelio iiictos (c> Caesar coulocauorat . . ., op-

pugnare iiistituit: VII 9, 6; deiirto prne.iidiopotitus loco duas ibi legiones conlociuiit: VII

36,7; idoiieuiii lociiiii iiactus ibi ^sibi uf) co-

11 ibi 12

pias conlocauit: 3,30,5; Pompeius neque amari Dyrracliioque discedere uolebat, quodomiiem apparatum belli . . . ibi conlocauerat

:

3, 44, 1

;

t intra hanc fbssam legiones re-ducit atque ibi sub annis proxima nocte con-quiescit: 1,41,6; 1 ipse in Italiam . . .contendit duasque ibi legiones conscribit: I10,3; neque enim sex legiones alia de causamissas In Hispaniam septimamque ibi con-scriptam: 1,85,6; f plerosque Belgasesse ortos a

13 ibi 14

duxit ibique liiemauit: 1116,5; L. Plancumcum legione . . . in Carnutes proficisci iubet

ibique biemare: V25, 4; 3,13,5 u. ex.spectare;

t imperare: VII 16,2 ii. cognoscere; tin finibus Aruemorum audita sunt .... similiratione ibi (ubi A) VercingetorLx . . . conuo-catis suis clientibus facile incendit (facere in-lcndit P): VII4, 1 ; illi sub murum se recipiunt

[ ibique musculum . . . incendunt: 2,14,4; \(instituere: VII 1, 1 u. cognoscere; 1,11,4u. habere;) t (intendere: VII 4,1 n. in-cendere;) t tum uero suo more uictoriamconclamant . . . impetuque in nostros factoordines perturbant. ibi L. Cotta pugnans inter-ficitur cura maxima parte militum: V37, 4;ultimas oppidi partes . . . petiuerunt parsqueibi . . . a militibus, pars iam egressa portis abequitibus est interfecta: VII 28, 3; in castel-him

. . . inruperunt el quod eo pulsa legio sesereceperat, non nullos ibi (sibi 01) repugnantesuiterfeceruut: 3, 67, 6 ; nauiculam paruulam con-scendit cum paucis suis; ibi (et ibi iV; om. 0)ab Achilla et Septimio interficitur: 3,104,3;t inuenire: 153,2 u. contendere; (V5,2.cognoscere;) Capuam peruenit ibique consulesPompeiumque inuenit, postulata Caesaris re-nuntiat: 1,10,1; T qui cum ad flumenLigcrim uenissent, . . . paucos dies ibi morati. . . reuertuntur: VII 5,4; recepto Firmo {CC). . . iubet; ipse unum diem ibi rei frumen-tariae causa moratus Coriinium contendit. eo. . .: 1, IG, 1; ad Ilerdam profici.scitur etsub castris Afranii constitit (consistit?) etibi j)aulisper sub armis moratus facit aequoloco pugnandi potestatem: 1,41,2; \montem excelsum capiunt ibique una (?)fronte contra hostem castra muniunt: 1,80, 2; M. Faucmium (c) ad flumen Aliac-monem . . . praesidio impedimentis legionum(c) reliquit castellumque ibi muniri iussit: 3,3G,3; t Viennam peruenit. ibi (inde [hk)nactus (c) receutem equitatum . . . in Lin-goncs contendit, ubi . . . liiemabant : VII 9, 4;(Jaesar Auarici (c) complurcs dies commoratusHunimauHiue ibi copiam friimcnti ct rcliqninnj albiini iii ujcditerraneis regioni-liiiH

,in muritimiH fcrrum : V12, 5; 11 oc-

cupure: 110,4 u. c(mari; \ opprimcre:

IV 15,2 M. perire; t (pnrore: 153,2 u.contendere;) 1| reliqui ho iii llumon prao-i'i|iilniiciiinl at(|Uo ilii timoiT, laHHitudino, iiilliiiiiiuis opprcHsi pori(!ruiil: IV 15,2; 1ItrilaiJiiiiic

.. . iiiaiitijiijj piiiH ali iin (iiiciililiji),

qui . . . ex Belgio transienmt (c) . . . et belloinlato ibi permanserunt (remansenmt fJ)atque agros colere coeperunt : V 12, 2

;

^

Volusenus perspectis regionibus omnibus, quan-tum ei facultatis dari potuit, qui naui (c)egredi . . . non auderet, . . . reuertjtur quae-que ibi perspexisset renuntiat: IV 21, 9;t flumen Axonam . . . exercitum traducerematurauit atque ibi castra posuit: 115,4; ineo flumine pons erat. ibi praesidium ponit: II5,6; cum ad oppidum accessisset castraque ibiponeret: II 13, 3 ; illi eum tumuiimi . . . muniue-runt prae.sidiuinque ibi posuerunt: 1,47,4; adAsparagium Dyrrachinorum peruenit aique ibiidoneo loco castra ponit : 3, 30, 7 ; flumen trans-iit (c) atque in eandem partem, ex qua uene-rat, rediit (c) ibique prope flumen edito naturaloco castra posuit: 3, 37, 4; Dyrrachium uenit . .

.

atque il)i castra posuit: 3,41,5; Pharum (c)prehendit atque ibi praesidium posuit: 3,112,5; \ praebere: 11125,1 u. complcre;t Caesar . . . Apolloniam proficiscitur. eius (e)aduentu audito L. Staberius (c), qui ibi (lu-biKindsch.) praeerat, aquam comportare inarcem . . . coepit: 3,12,1; 1[ prohibore:I 10,4 u. conari; 1[ clamore ab ea pjirte mu-nitionis (c> sublato, cum . . . milites concurrissentuehementerque ibi pugnatum esset . . .: III22,4; 25,1 u. complere; f (reficere:VII 32, 1 u. nancisci;) t munitiscastris duas ibi legiones (leg. ibi /() reliquit:149,5; Crassum Samarobriuae praeficit legio-nemque ei (c) attribuit, quod ibi impedimentaexercitus . . . relinquebat: V47,2; explicitius(c) uidebatur Ilerdam reuerti, quod ibi paulumfrumenti reliquerant. ibi se reliquum consiliumexjilicaturos confidebant: 1,78,3; quibus rebusconfectis Caesar magis eos (Massilicuses) pronomine et uotustate quam pro meritis in seciuitatis couseruans duas ibi legiones praosidiorelinquit (c) : 2,22,0; ad flumen Bagradamperucnit. ibi C. Caninium Kebilum legatunicum legionibuB reliquit : 2, 24, 2 ; D ex Gabinia-nis Alexandria, Gallos Gormanosque, quos ibiA. Gabinius praesidii causa apud regem Pto-lomacuni reliciucrat: 3,4,4; erat ad Buthrotum.. . . ibi (iibi af) certior . . . factus do postii-latis . . . liibiili legiououi rolinquit: 3,1(1,2;cuHlra a coliortibus

,

quae ibi praosidio oraiitrelictao, indu.strie defendebantur : 3,95,2; \romauoro: V12,2 u. pormanoro; noquo cor-liiiii inuoiiiri potcrat, obtinondino Brundisiicausa ilii roniaiisissol

. . . au iiiopia naiiiuiii

ibi roHtitissot : 1,25,3; f reuuutiaro:11125,2 . coiiii>loio; 1,1,10,1 n. iiiuoiiiiv;) "|

15 ibi idem 16

reperire: 153,2 u. contendere; ad fiumenAxonam contenderunt . . . . ibi iiadis repertispsirtem suarum copiarum traducere conati sunt:II 9, 4 ; hostes . . . sese . . alia ex parte oppidieiecerunt; magnus ibi numerus pecoris reper-tus, multique in fuga sunt comprehensi atqueinterfecti: V21,6; \ repugnare: 3,67,6 u. interficere; \ resistere: 1,25,3 ti.remanere; \ traducere: 119,4 u. repe-rire; t tranare, tranatare: 153,2 u.contendere ; *[ in primis a te peto

,

quoniamconfido me celeriter ad urbem uenturum, ut teibi uideam: ap. Cic. ad Att. IX 6 A.

b) = apud (inter) eos: quem (Commium)ipse Atrebatibus superatis regem ibi consti-tuerat: IV 21, 7; grauissimumque ei rei sup-pliciiuu (grauissimumque ibi ('. e. apud Gallos)suppl. liorum delictonun p) cum cruciatu con-stitutum est: VI17,5; f 114,3?. a)ediscere; \ (1116,5; V25, 4 /b. hie-mare;) \ 2,22,6 ib. relinquere.B. i)ertinet ad ea, quae auimo obnersau-

tnr: quod propter crebras commutationes aestu-lun minus magnos ibi ( in illis maribus) fiuc-tus

17 idem 18

II. Coiilooatio. Pronomm idem semper a('(lemre a/iie subs/. ponttur.

III. ^ii^nif. ; 1. pcrtiiirt ad ea, qnae ante-cediint; A. iioii addidir alitid proii. (uel adieet.);a) adiectiiiu est subst. ; a) unum; aa) ap-pellat.: nacti austrum naues soluunt . . . . etcuin . . . remissiore uento adpropinquasset (c),idem auster increbuit {() nostrisque prae-sidio fuit: 3,26,2; *' quosdam de exer-cilu nacti (c) captiuos ab liis docebantur ....falces testudinesque, quas idem captiui do-cuerant, parare . . . coeperuut: V42, 5; 1j)lerique nouas sibi ex loco religiones finguntCott.aeque et Titurii calamitateni, qiii iu codemocciderint (cousederint J'aiil} castello (in eocastello occiderint p) , ante oculos ponuut: VI37,8; T^ ut . . ., si quid liis per uim ac-cidat, aut eundem casum una ferant aut: III22, 2 ;

'i quorum aduentu et Eemis . . .studium propugnandi accessit et hostibus eademde causa spes potiundi oppidi discessit: 117,2; ab liis fit initium retinendi Silii (c) atqueVclanii, quod per eos suos se obsides . . .rccui)eraturos e.xistimabaut. liorum auctoritatcfinitimi adducti . . . eadem de causa TrebiumTerrasidiumque retinent: III 8, 3; neque propteraltitudinem facile telum adigebatur (c) et eademdo causa minus commode copulis (c) contine-bantur: 11113,8; hos (Vbios) cum Suebi . . .expellere non potuissent , tamen . . . infirmiores. . . redcgerunt. in eadem causa fuerunt Vsipeteset Tencteri : IV 4, 1 ; his pontibus p.ibulatummittebat, quod ea, quae citra flumeu fucrant,superioribus diebus consumpserat. hoc idem fereatque eadem de causa Pompeiani exercitusduces faciebaut: 1,40,2; t incredibiliceleritate ad fiumen decucurrerunt .... eadenienim (c) celeritate . . . .id nostra castra . . .contenderunt: II 19,8; cquo citato Larisani con-tcudit. ncquc ibi constitit, sed cadem celcritatc. . . ad mare peruenit : 3, 96, 4 ; ^ primumpilum in legione X. duxerat .... cuui electimilites eirciter CXX uoluutarii (c) ciusdomcenturiae sunt i^rosrcuti: 3, 91,3; t soqucin dcditioneui ut rcci])iut i^ctunt. qua re ini-|Mtnita anna traderc iussi laciunt. . . . repulsus111 oppidum tamen uti cadcm deditionis con-ilicione uterctur . . . ini])ctrauit: 111(21,3;)J2, 4; ad easdein (u. 2, 12 et 13) deditionis con-dicioncs rccurrunt: 2,16,3; 1 lleluctii id,(|Uod constiluerant, faccrc conantur, ut e lini-bus KuiH cxeunt .... iiersuudcnl . . . (iiiiti-iiiiK (() , uti eodom usi consilio o]ipidis suisuiciHquc cxustiH uiia cum ijs proliciscaiitur: If), 4; eo fama iam i^raecuciirreiat (c) . . . dc

l.uxlti. CacHiii'. il.

proelio Dyrrachino .... Itaque Androsthenes. . . ciim se uictoriae Pompei comitem essemallet quam socium Caesaris in rebus aduer-sis, ... porlas . . praecludit .... Metro-

politae primo (e) eodem usi consilio isdempermoti rumoribus portas clauserunt: 3, (80, 2.

3 ;) 81, 1

;

t omnis Vari acies terga uertitseque in castra recepit . . . . ac non nulli pro-

tinus eodem cursu in oppidiun contenderunt:2, (34, 6 ;) 35, 4 ; ut . . . alii f dimissis equiseundem cursuin confugerent (u. C(J): 3,69,4;t sese subito proripiimt hora circiter sexta eius-dem diei (eiusd. die delend. censet Ciaec.):1,80,3; eodem die u. dies p. 899 yy)121,1; 48,1; IV36,1; V52,l; VI3,6; VII19,6; 1,23,5; 55,1; 3,11,3; 98,3; 105,3;

(post diem septimum sese reuersurum confirmat.. . . Labienum Trebouiumque hortiitur, . . . adeam (fi; eiun a; edd.; eundem Paul) diemreuertantur: VI33,5;) isdem diebus (Car-monensium ciuitas) . . . per se cohortes eiecit(e) portasque praeclusit: 2,19,5; *{ quodubi hostes uiderunt ea . . . refecta . . . eodem-que exemplo senliunt totam urbem . . . muroturribusque circumnmniri (c) posse . . ., adcasdem deditionis condiciones recurrunt: 2, 16,2; tabulae testamenti unae . . . Romam erantallatae, . . . alteiae eodem exemijlo relictaeatque obsignatae Alexaudri.ae profereb.antur: 3,108,4; \ hanc (aquilam) . . . et uiuus . . .magna diligentia dcfendi et nunc moriens eadenifide Caesari restituo: 3,64,3; *i circum-uenti omnes iuterfectique sunt. eandem for-tunam tulit Camulogenus: VII 62, 8; ut . . .non ita multo se reliquorum ciuium fatumantecedere existimarcnt, quibus urbe caiitucadem esset bclli fortuna patienda: 2, 6, 1; TjVbii, quoium fuit ciuitas . . . florens, ut eslcaptus Germanorum, et paulo [quamj suut eius-dem geueris [et] ccteris humaniores (u. CC):IV 3, 3; u. praelerea geiiiiH p. 13T3 e) eius-dcm generis (5 loc.); % omnes (naues) in-cendit codemque igno uautas doininoaquenauiuni intcrfccit: 3,8,3; H per mcdioshostcs iierriiniiiunt .... hos subsccuti culoncs

(e) cquitesque codcin impetu militum uirtuteseruantur : VI 40, 5 ; in proxima Octauii castrainrui^erunt. his expugnatis eodem impetu alterasuiit adorti: 3,9,7; infestisque signis taiita ui

in Poiniici cquitcs inipetuni fcccruiit, ut

codcni iniiictu coliortes sinistruni cornii . . .

circniiiicrunt cosiiuc u tcrgo sunt *udorlao: 3,

93,6; II iiiipedimeutn . . . Apolloniuiii

praemisil .... rcliquas (legiones) . . . eodcmitincre prnomisit: 3,75,2; 1 logioiiem

19 Idem 20

*X. eodem iugo (illo Qol.; luce Paul) mittit:VII 45, 5

;

1f princeps in haec uerba iuratipse; idem ius iurandum adigit Afranium:1,76,3; \ L. Fabius centurio . . . prae-cipita(n)tur (c). M. Petronius, eiusdem legio-nis centurio, . . . a (c) multitudine oppressus. . . inquit: VII 50, 4; quinque cohortes . . .castris praesidio relinquit; quinque eiusdemlegionis reliquas . . . proficisci imperat: VII60, 3

;

1f antesignanos . . . eum tumulumoccupare iubet. qua re coguita celeriter

. . .

Afranii cohortes . . . ad eimdem occupandumlocum mittuntur: 1,43,4; cohortes .. . crebrosubmittebantur .... hoc idem Caesar facerecogebatur, ut summissis in eundem locumcohortibus defessos reciperet: 1,45,8; fquod . . . duo magistratum gerant .... horumesse . . . alterum Cotuni . . ., cuius fraterValetiacus proximo anno eundem magistra-tum gesserit: VII 32, 4; 1f pedum XV fossamfieri iiissit . . . fossasque ad eandem magui-tudinem perfici iubet: 1,42,1; f eodem(in eodem fi) mendacio ( 2) de caede equi-tum et principum permouet (iV,- permonet X;permanet k; Ald.) : VII 38, 10; t tignabina sesquipedalia . . . dimensa ad altitudinemfluminis interuallo pedum duorum inter seiungebat. . . . his item contraria duo ad eundemmodum iuncta (c) . . . statuebat: IV 17, 5;IT aduersa nocte . . . continentem petierunt (c).eadem nocte accidit, ut esset luna plena: IV29,1; expositis militibus naues eadem nocteBrundisium a Caesare remittuntur : 3, 8, 1 ; T[DC (equites) Gallos Deiotarus adduxerat . .

.,

ad eundem numerum Cotys (c) ex Thraciadederat : 3, 4, 3

;

% ibi se rursus isdem(?. 1) oportunitatibus loci (loci oport. |i)defendebant: 11112,4; 1| T. Baluentio (c),qui . . . primum pilum duxerat (c), . . . utnim-que femur tragula traicitur; Q. Lucanius, eius-dem ordinis, . . . interficitur: V35,7; tquinque (cohortes) . . . aduerso flumine . . .proficisci imperat. couquirit etiam liutres ; has . .

.

in eandem partem mittit (mitt. in eand. part.p): VII 60, 4; nuntiatur . . . magnum ire agmenaduerso flumine sonitumque remorum in eademparte exaudiri (c): VII 61, 3; 'i ponteniinstituit (c) , biduo perficit. . . . equitum ma-gnam partem flumen traieit (c) .... incolumes-que cum magna praeda eodeni ponte in castrareuertuntur: 1,(54,4;) 55, (1.) 3; t in Mo-rinos proficiscitur

,

quod inde erat breuissimusin Britanniam traiectus .... quae (naues) . . .uento tenebantur, quo minus in eundem por-tum ueuire possent: IV (21, 3;) 22, 4; 1

scorpione ab latere dextro traiectus exanimatus-que concidit .... eadem ratione ictu scor-pionis exanimato altero (c) successit tertius

:

VII 25, 3 ; tributis quibusdam populis (c) pri-uatisque praemiis . . . proticiscitur .... eademratione priuatim ac publice quibusdam (c)ciuitatibus habitis honoribus Tarracone discedit:2,21,5; 1 res: (1,8,4 u. uerba;) muni-tiones enim a castris ad flumen perductae . . .Caesaris uictoriam interpellauerunt; eadem resceleritate insequentium tardata nostris salutemattulit : 3, 70, 2

;

\ hbenter Caesar . . .dat ueniam .... obsidibus imperatis centumhos Haeduis custodiendos tradit. eodem Car-nutes legatos obsidesque mittunt . . .; eademferunt responsa: VI 4, 5; t rumores:3,81,1 u. consilium; f L. Lentulus con-sul senatui leique publicae se non defutunmipollicetur, si . . . . in eandem sententiamloquitur Scipio : Pompeio esse in animo reipubhcae non deesse, si senatus sequatur: 1,1,4; T Labienus . . ., quo facilius hostibustimoris det (e) suspicionem, . . . castra moueriiubet .... Labienus . . . eadem usus simu-latione itineris placide progrediebatur : VI 8,2; 1[ Lentulus . . . spe exercitus ac pro-uinciarum . . . mouetur .... Scipionem eademspes prouinciae atque exercituum impelUt: 1,4,3; t isdem sublicis, quarum pars in-ferior integra remanebat, pontem reficere coe-pit: VII 35, 4; 1 secundo magnoque uentoignem operibus inferunt. . . . (postero die) eandemnacti tempestatem . . . ignem intulerunt:2, 14, 5

;

t Haedui . . . legatos ad Caesa-rem mittunt rogatum auxUium. . . . eodemtempore, quo (culd. edd. ttett.; Hold.; om. X;rell. edd.) Haedui (del. Ciaee.; Dt.; atqueHaedui Walther), Ambarri, necessarii et con-sanguinei Haeduorum, Caesarem certioremfaciunt: 111,4; eodem tempore equites nostri. . ., cum se in castra reciperent, aduersis ho-

stibus occurrebant: 1124,1; eodem tempore aP. Crasso . . . certior factus: II 34; eodem fere(om. p) tempore P. Crassus cum in Aquitaniamperuenisset, . . . intellegebat: 11120,1; eodemfere tempore Caesar (caes. temp. fi) . . . eo

exercitum adduxit (c): 11128,1; paulo antetertiam uigiliam est animaduersum fumareaggerem . . . eodemque tempore . . . eruptiofiebat: VII 24, 3; his rebus expositis signumdat (c) et ab (c) dextra (c) parte alio ascensueodem tempore Haeduos mittit: VII 45, 10;eodem tempore L. Fabius centurio quique imamurum ascenderant . . . de (e) muro prae-cipitantur (c): VII 50,3; eodem tempore cla-

21 idem 22

more exaudito dat tuba signum suis Vercinge-torix atque ex oppido educit: VII 81, 3; cumiam meridies (c) adpropinquare uideretur, adea castra . . . contendit ; eodemque tempore . .

.

reliquae copiae pro castris sesc ostendere coepe-

runt: VII 83,8; cuius operis maxima parteeffecta eodem fcre tempore missi ad (c) Pompe-ium(c)reuertuntur: 1,18,6; huc equitatum mittit. . . eodemque tempore his rebus subsidio DCequites Numidae ex oppido . . . mittuntur aVaro : 2, 25, 3 ; equites ex statione nuntiant

magna auxilia . . . Vticam uenire, eodemquetempore uis magna pulueris cernebatur, etuestigio temporis primum agmen erat in con-spectu: 2,26,2; eodemque tempore Domitius inMacedouiam uenit : 3, 36, 1 ; eodem temporeequitatus regis Cotyis (e) ad castra Cassii ad-uolauit: 3, 36, 4; nauem expugnauit eodem-que tempore ex altera parte molem tenuit natu-raiem obiectam (CC): 3,40,4; eodem temporeduobus praeterea locis pugnatum est: 3,52,1;eodem tempore equites ab sinistro Pom-pei cornu . . . uniuersi procucurrerunt omnis-que multitudo sagittariorum se profudit : 3, 93,3; eodem tempore tertiam aciem Caesar . . .procurrere (c) iussit : 3, 94, 1 ; eodem temporeD. Laelius cum classe ad Brundisium uenit:3, 100, 1 ; eodemque (que om. f) tcmpore pu-gnatum est ad portum: 3,111,2; isdemtemporibus C. Curio in Africam profectusex Sicilia . . . duas legiones . . . transportabatbiduoque . . . adpellit ad . . . : 2, 23, 1 ; isdemtemporibus M. Coelius Rufiis praetor causa de-bitorum suscepta .

. .tribunal suum iuxta C.

Trebonii, praetoris urbani, sellam conlocauit

et . . .: 3, 20, 1 ; isdem fere temporibus Cassiuscum classe Syrorum et Phoenicuni et Cilicuniin Siciliam uenit . . .: 3,101,1; t intestamento Ptolomaei patris heredes erautscripti .... haec uti fierent per omnes deos

. . . eodem testamento Ptolomaeus popuhimTWimanum obtestabatur: 3,108,3; \ (ad-

plicatisquc nostris ad terram nauibus (proptcrciindcm timorcm add. codd.; Nj)., Dh., Dt.;ilt'L K. Ho/fm.) pari .atque antca ratioiic [ege-imt. cassius] secundum nactus ucntum . . .

I nicH. . . immisit: 3, 101, 5j) t animad-

h ilit. . . Scquanos . . . tristes . . . terram

iilueri .... niliil Scquani resj)ondcrc, .scd in' :m1ciii tristitia taciti pcrmaucrc (r):l;{2,3;Tl paiica ciusdcni goncris luldit cum excusalioucPomiici coniuncta. cadcm ferc atquc cisdemnerliis (Glarli.; rebus codd.; de robus Ald.)praelor Roscius agit cum Cacsarc .sihique Pom-lieium couimcmorasric dcmonslrat: 1,8,4; ^

saepe ex equis desiliunt ac pedibus proeliantur,

equosque eodem remanere uestigio adsuefece-runt (c) : IV 2, 3 ; re cognita tantus luctusexccpit, ut urbs ab hostibus capta eodemuestigio uideretur: 2,7,8.

[ifi) nom. propr. : hac oratione ab Diuiciacohabita onines . . . petere coeperunt .... cum

ab his . . . (nuUam) uocem exprimere posset,idem Diuiciacus Haeduus respondit: 132,3.

(i) phira: legiones eas transduxerat Curio,

quas . . . Corfinio receperat Caesar, adeo ut

paucis mutatis centurionibus idem ordinesmauipulique constarent: 2,28,1; in eademinopia, egestate patientiaque et eodemuictu et cultu: VI24,4 u. p. 25 a) P[i);postridie . . . eadem et perfidia et simu-latione usi Germani frequentes . . . ueuerunt(eadem simulat. et perf. germani usi fr. . . .uen. (i) : IV 13, 4.

1)) 11011 jvdlectuiii estsubst.; a) proii. idcnirererendum est ad certuin quoddani subst.;aa) uppellat. : Caesar . . . castra eo locoposuit. haec . . . contingebant neque longius

. . .aberant. . . . paucisque intermissis diebus

eadem (haec add. NOhl) Pompeius occupauerat

:

3,66,4; 1 III cohortes Orici oppidituendi causa reliquit isdemque custodiam na-uium longarum tradidit: 3,39,1; neque ueroCaesarem fefellit, quin ab iis cohortibus, quae

. . . in quarta acie conlocatae erant, initium

uictoriae oriretur (e) . . . . ab his enim primumequitatus est pulsus, ab isdem factae caedessagittariorum ac funditorum, ab isdem aciesPompeiana a sinistra parte [erat] circumitaatque initium fugae factum : 3, 94, 4

;

t iUi

(druides) rcbus diuiuis intersunt. . . . fere deomnibus controucrsiis . . . constituunt, ct siquod cst admissum facinus (c) , si caedes facta. . ., idem decernunt (c) , praemia poenasqueconstituunt: VI 13,5; t Ariouistum . . .ad occupandum Vesontionem . . . contendere.. .

. omnium rcrum . . . summa crat in eooppido facultas (c) idquc

23 idem 24

rionem.

..; eundem, cum Siciliam recepisset,

protinus in Africam traducere exercitum iubet:1,30,2; Varronem profiteri se *altero diead conloquium uenturum atque una (rodd.;eundem Np.; Db.,Dt.) uisurum, quem ad modum(sic Elberl.; uis utrumque admodum codcl.; u.CC) tuto legati uenire et quae uellent exponerepossent: 3,19,3; liunc (Vibullium) prosuis beneficiis Caesar idoneum iudicauerat, quemcum mandatis ad Cn. Pompeium mitteret, eun-demque apud Cn. Pompeium auctoritatem lia-bere intellegebat: 3,10,2; (Vibullius (c) . . .necessarium esse existimauit de repentino ad-uentu Caesaris Pompeium fieri certiorem . . .atque ideo (edd. iieU.; eidem codd.; idem Morus)continuato nocte ac die itinere . . . ad Pom-peium contendit: 3,11,1;) Rosciuscuni (c) Caesare Capuam peruenit ibiqueconsules Pompeiumque inuenit .... illi

. . .

scripta . . . mandata per eosdem (Hotom.; eosOfhl; Db.) remittunt (permittunt (oni. eos re-)Na; per eosdem om. Np.; Dt.): 1,10,1.

P) i>ion. idem iion ad certuni quoddamsubst. pertinet ; aa) masc: esse non nul-1 o s

,

quorum auctoritas apud plebem plurimumualeat .... hos . . . niultitudinem deterrere,ne frumentum conferant . . . . ab iisdemnostra consilia . . . tiostibus enuntiari: I17,5.

P[i) neutr. ; 9t) siug. ; o) subi. : (erat occasiobene gerendae rei. neque uero id (idem NOahl)Caesarem fugiebat, tanto sub ocubs acceptodetrimento perterritum esercitum sustinere nonposse: 1,71,1;) 1 ne bac parte neglectareliquae nationes sibi idem licere arbitraren-tur: 11110,2.

li) obiect. : persuadet Castico . .., ut regnum

in ciuitate sua occuparet .... itemque Dumno-rigi Haeduo . . . ut idem conaretur per-suadet: 13,5; 1 idem facere u. faciop. 1257 yy) (5 loc); I princeps in iiaecuerba iurat ipse; idem ius iurandum adigitAfranium; subsequuntur tribimi militura cen-tiuiouesque; centuriatim producti milites idemiurant: 1, 76,3; hoc idem reliqui iurant legati;tribuui (c) militum centurionesque sequuntur,atque idem omnis exercitus iurat: 3, 13, 4;iurauit se nisi mctorem in castra non reuer-surum reliquosque ut idem facerent hortatusest. hoc laudans Pompeius idem iurauit: 3,87,6.

85) pliu*. : agere, commemorare: 1,8,4u. p. 21 cxtr. uerba; 1 ipse autem con-simiptis omnibus . . . frumentis summis eratin angustiis. sed tamen haec singulari patientia

milites ferebant. recordabantur enim eadem(eandem Nahl) se superiore anno in Hispania(inopiam add. NP) perpessos . . . raaximumbellum confecisse: 3,47,6; 1 quaerit exsolo ea, quae in conuentu dixerat .... eademsecreto ab aliis quaerit: 118,2; f uequeuero Pompeius . . . moram uUam ad insequen-dum intulit, sed f eadem spectans, si *mitinere impeditos perterritos deprehendere pos-set, exercitum e castris eduxit: 3,75,3; tquorum . . . alter bello uicta Gallia eademtribuerit (uicta G. ead. trib. iladu.; lactasgalliae (gallias OM) adtribuerit codd.): 1,35,4.B. additur aliud pronom. ; a) idem liic,

hie ideni u. liic p. 1476 sq. (i) (11 (-[10) loc).b) idem illc: trabes . . . distantes inter se

binos pedes in solo conlocantur.. . . alius in-

super ordo additur, ut idem illud inter-uallum seruetur: VII 23,3; quidam . . .Gallus . . . seui ac picis traditas glebas ui ignem. . . proiciebat .... himc ex proximis unusiaceutem transgressus eodem illo munerefungebatur: VII 25, 3.eadem illa, quae: 1,6,1 u. 2. A. b) a).c) qui idem: cum . . . uostros . . . defati-

garent, quibus propter magnitudinem castro-rum perpetuo esset isdem in uallo permanen-dum: VII 41, 2.

2. pron. idem referenduni est ad ea, qu.ift'sequuntur (aut adduntur); A. idem uui;'a) nou additur aliud prouom.; a) idemc.subst. aa) uiio; 9() appeliat.: sed isdem decausis Caesar, quae supra sunt deraonstratae,proelio non lacessit: 1,81,2; sed eisdem *[de]causis, quae sunt coguitae, quo minus dimi-care uellet mouebatur: 1,82,3; T[ castris-que egregie munitis easdem copias, quas (quae[i) ante praesidio nauibus (fuerant add. [i) relii^-quit (c): Vll, 7; 1[ Antonius cum cohor- ;tibus et Attio eodem die, quo profectus erat,reuertitur : 1, 18, 3 ; eodem quo uenerat die . .

.

oppidum . . . expugnauit: 3,80,6; t eo. . . Caesar isdem ducibus usus, qui nuntiiab Iccio uenerant, Numidas . . . mittit: 117,1 ; ipsi Aduatucam contendunt usi eodem duce,cuius haec indicio cognouerant : VI 35, 10 ; f -ipse de quarta uigilia eodeni itinere, quoIiostes ierant, ad eos contendit: 121,3; ut .. .eruptioue facta isdem itineribus, quibus eo per-uenissent, ad salutem contendcrent: 1113,3;eodem quo uenerat itinere Jletiosedum (c) per-uenit: VII 58,2; t qui si iuuissent, se

eodem loco quo Heluetios habiturum: 126,6;productos eodcm loco, quo superioribus diebusconstiterat, in acie conlocat: 2,33,4; t

25 idem 26

qui omnes fere iis (his p; iisdem Paul) no-minibus ciuitatum appellantur, quibus ortiex ciuitatibus eo peruenerunt: V12, 2; ^de his eandem fere quam reliquae gentes habentopinionem: VI 17, 2; T^ in eandempartem, ex qua uenerat, rediit (c): 3,37,4;1 onerariae duae (naues) eosdem quos reliquae(c) portus (portus quos reliquae p) caperenon potuerunt: IV 36, 4; t eo conciliodimisso idem principes ciuitatum, qui antefuerant (uerba qui ante fuer. ahtmdare tiiden-lur Ciace.) , ad Caesarem reuertenmt: 131,1;t quod ... L. Pisonem legatum Tigurini eodemproelio quo Cassium interfecerant : 1 12, 7; teadem ratione qua pridie ab nostris (a nostr.ead. r. q. prid. p) resistitur; hoc idem reliquisdeinceps (c) fit diebus: V40, 4; D. Laelius . . .ad Brundisium uenit eademque ratione, qua fac-tum a Libone antea demonstrauimus , insulamobiectam portui Brundisino tenuit. similiter. . : 3, 100, 1

;

1 sinistro cornu milites . .

.

eodem quo uenerant receptu (Vascos.; re-ceptui codd.; impetu Wolff.) sibi consulebant:3,69,4; % eodem tempore qiio: 111,4u. p. 20 tempore; t praestate eandemnobis ducibus uirtutem, quam saepe numeroimperatori praestitistis: VI 8, 4.

SJ) nom. propr.: atque eundem Achillam,cuius supra meminimus, omnibus copiis prae-fecit (c): 3,108,2; Cicero data facultateGallum ab eodem Verticone (gallum eundemuerticonem fi), quem supra demonstrauimus,repetit (c): V49,2.

[i[i) hira: in eadem inopia, egestate,paliontia, qua ante {add. Helter; Hld., Dl.'

;

patientia atque Pluyg.; patientiaque Aldns; Np.,IH.'; patientia qua eorfd; Schn., Fr., Db.) Ger-mani permanent, eodem uictu et {om. p) cidtucorporis utuntur: VI 24,4; t non eademalacritate ac studio, quo in pedestribusuti proeliis consuerant, utebantur {i-): IV24,4.

[i) siiic subst.; aa) masc.: denique hos esseeosdem (gerraanos h; eosdem gerraanos li^a),quibuscum (cum quibus [i) saepe numcroJlohiolii congressi

. . . superarint (c): 140,7.[i[i) neu(r.; Sl) sinfr.: etsi idcm, quod siipe-

rioribus dielnis acciderat, forc uidel)at, ut(p) . . . edugerent: IV35, 1; 1 oinnibus iallis idom esse faciendum, quod Hel-ii'(ii lccerint, ut domo eniigrcnt: 131,14.

.!

27 idem (eodem) 28

uincias absens . . . obtineat: 1,85,8; t[equestris aiitem proelii ratio et cedentibuset insequentibns par atque idem peri-culum inferebat: V16, 3.]

E. ((ue: cadem est feminae niarisque natura(statura Paul), eadem forma magnitudoquecornuum : VI 26, 3.

F.

29 idem (eodem) Igilium 30

iit tridui mora interposita equites eorum . . .

reuerterentur: IV 11,4; % sed j eadem{eodd.; IH.; eodem F. Ilofm.} spectans, si "initinere impeditos perterritos deprehendere pos-set , exercilum e castris eduxit : 3, 75, 3.

[Falso: lii modo digressi (e) a Massiliensibusreceutem eorum {OhH'''; eodem x) pollicitatio-nem animis continebant: 1,57,4.]ideiitidcin: cum se illi identidem in sil-

uas ad suos reciperent ac rursus ex silua (e)in nostros impetum facerent: 1119,5; (illeautcm (enim A'; identidem //. Oilbert; u. CC)reuocatus rcsistere . . . coepit: V7,8.)ideo : Vibullius (o) . . . necessarium esso

existimauit de repentino aduentu Caesaris Pom-peium fieri certiorem atque ideo {edd. uett.:eidem codd.; idem Morm) continuato nocte acdie itinere ... ad Pompeium contendit, ut (c)adesse Caesarem nuntiaret (CC): 3,11,1.

[Palso: hoc adeo (dett.; ideo Ox) celeriterfecit, ut (() simul adesse (CC) et uenire nun-tiaretur: 3,30,3.]

idoiiens!). A. alisol.: defensores oppidoidonei deliguntur: VII 15, 6; 1 quod (c)minus idoneis equis utebantur: VII 65,5; ^idoncum quendam hominem et calliduni dc-legit: 11118,1; huic rei idoneos homines deli-gebat, quoruni quisque aut oratione subdolaaut aniicitia facillime capere (c) posset: VII31,2; 1 (tandem Germani ab dextro lateresummum (idoneum Oeyer; ii. CC) iugumnancti hostes loco depellunt: VII G7, 5;) 1Caesar idoneum locum nactus quid qua-que (c) in (e) parte geratur cognoscit: VII85, 1 ; Caesar . . . nactus idoueum locum fos-.sas . . . complures facere instituit: 1,01,1; ipsi(milites) idoueum locum nacti reliquam uoctispartem ibi confecerunt: 3,28,0; (Pompeius)idoneum locum nactus ibi copias conlocauit:3,30,5; ille (Cacsar) (rci gcreudae adil. \l'ijl/f.)idoneum locum in agris nactus . . . ibi aduen-lum exspectare Pompei . . . constituit: 3,81,3; ultra eum locum .

. . castris idoneumI o c u m d e 1 e g i t : I 49, 1 ; exploratores cen-turiouesquo praemittit, qui locum idoneumcastris (castr. idon. [i) dcligaut: 1117,1; (V 9,1 ". I{. ii) a);) castris idoneum locum doligit:VI 10, 2; VII 35, 5. It. a)a); aciomque idonooloco constituit: VII 53, 1; acicque in locis ido-nois instriicta (c) . . . iubet: 1,43,3; ibi idoneoloco ciiMtra ponit: 3,30,7; loco (in loco N)idonco ot occulto omnem exercitum equitatum-i|uo coidocauit: 3,3H, 1; ipse idonois (idoneos"') locis fnndiloroH instruxit: 3,40,2; tip.se idoMcam tempeHtatem iiiuictus (c)

. . .

naues soluit: IV 30, 3; tandem idoneara nactus(nact. idon. (i) tempestatem miUtes equitesqueconscendere naues (c) iubet: V7,4; \nacti idoneum uentum ex portu exeunt: 2,4,5; nacti idoneum uentum ne occasionemnauigandi dimitterent: 3,25,4.

IJ. additiir a) ad qaam rem alqd sit ido-iieum; a) dal.: Caesar . . . loco castrisidoneo capto

. . . ad hostes contendit: V9,1 ; loco castris idoneo delecto reliquas copiasreuocauit: VII 35, 5; tum uero neque ad ex-plorandum idoneum locum castris neque adprogrediendum data facultate consistunt: 1,81,1; (149,1; 1117,1; VI 10, 2 it. A. locus.)

(i) ad alqd: nuUa ferramentorum copia,quae esset (essent Ciacc; sunt Ji) ad huncusum idonea: V42,3; t quos (homines) . .ex suis quisque ad hanc rem idoneos existima-bat: 3,103,1; T[ loco pro castris ad acieminstruendam natura oportuno atque idoneo . . .fossam obdusit (c) : 118,3; hunc ad egredien-dum (aggred. p) nequaquam idoneum locum(loc. neq. id. p) arbitratus: IV 23, 4; ^neque qui essent ad maiorum (maiorem E)nauium (c) multitudinem idonei portus re-perire (c) poterat : IV 20, 4; t; nactus ido-neam ad nauigandum tempestatem . . . sol-uit: IV 23,1.

ad haec cognoscenda, prius quam periclumfaceret, idoneum esse arbitratus C. Voluse-num cum naui longa (c) praemittit: IV21, 1.

y) idoueus, qui: tamen idoneos nactus ho-mines, per quos ea, quac iiellet, ad eum per-ferrentur, pctit ab utroque: 1,9,1; fhunc (VibuUium; pro suis beneficiis Caesaridoneum iudicauerat, quem cum mandatis adCn. Pompoium mitteret: 3,10,2.

b)

31 isritnr 3:>

ig^itnr. Cf. Ed. Wulfflin, Arcltiv f. latein.J.(Xcil:o;/rapl/. IH (1SI8G) p. 500 sq.

.accidisse igitur (r/. 13) his, qnod plerum-qiic honiinum nimia pertinacia atque arrngantiaaccidere soleat, uti . . .: 1,85,4.

iifni^. I. Fonna: Abl. sg. igni X (iiel Ox)I 4,1; 53,7; VI 44, 3; 2, (6,4;) 10,5 (sed igneapr.); 10,6; 16,1; igne (h 3,8,3; ignia, igne fl VI 19, 3; igne a, igni p VII 4, 10.HamJ scio an semper Caesar forma igni tisKssit.

n. Sis-iiif.; A. sing:. (= ^rvQi) a) subi.: nequid emineret, ubi ignis hostium adhaeresce-ret: 2,9,1; T ne quid ignis hostium no-cere posset: 2,9,3; t posse: VII24,4%i. 1)) excitare; 2,2,4 ib. iacere; 2,9,3 v. a)nocere; f cumque ignis (ignes j\') magni-tudine uenti Intius serperet (-rent i\7): 3,101 , (5.

b) ol)i.: comprehendere: V43,2 n. dif-ferre; f defendere: 2,2,4 u. iacere;t hae (casae) (haec p (stramenta?)) celeriterignem comprehenderunt et uenti magnitudinein omnem locum c.astrorum (c) distulerunt:V43, 2; hunc (ignem) sic distulit uentus, utiuno tempore agger, plutei, testudo, turris, tor-nienta flammam conciperent et prius haec om-nia consunierentur quam: 2,14,2; ^alii . . . picem reliquasque (c) res, quibusignis excitari potest, fundebant: VII 24, 4;*[ antecedebat testudo . . . conuoluta (p) omni-bus rebus, quibus ignis iactus et lapides (la-pidis Ciaee.) defendi possent (po.sset Ciacc.)

:

2,2,4; 2,10,5 u. e) ab

;

| crebris diurnisnoctiu-nisque eruptionibus aut aggeri ignem in-ferebant (G,alli) aut: VII 22, 4; hostcs . . .secundo magnoque uento ignem operibus in-ferunt : 2, 14, 1 ; eandem nacti tempestatem . . .ad .alteram turrim (e) aggeremque eruptionepuguauerunt multumque ignem intulerunt (Jlas-silienses): 2,14,5. {Cf 2,2,6 B. a).)

(e) g-enet. : ignis iactus : 2, 2, 4 . 1)) iacere.)d) abl.; a): coria .autem, ne rursus (coria

rursus, ne?) igni ac Lapidibus corrumpan-tur, centonibus conteguntur : 2,10,6; %damnatum poenam sequi oportebat, ut ignicremaretur: 14,1; % de uxoribus . . .quaestionem h.abent et, si compertum est, igni(c) atque omnibus tormentis excruciatasinterficiunt: VI 19, 3; omnes (n.aues) incen-dit eodemque igne (igni?) nautas dominosquenauium interfecit: 3,8,3; f utrum ignistatim necaretur an in aliud tempus reserua-retur: 153,7; maiore comniisso delicto igni (e)atque omuibus tormentis necat: VII4, 10; :

qua aut telis (e) militibus aut igni (-nis U)operibus noceri (-re 0) po.sset: 2,16,1.

[i): quibus cum aqua atque igni interdixis-set: \T44,3. |

e) c. praep.: ut (musculus) ab igni, qui ex "muro iaceretur, tutus esset : 2,10,5.

omniaque (c), quae uiuis cordi fuisse arbi-trantur, in ignem inferuut, etiam animalia,.ac paulo supra hanc memoriam serui et clien-tes

. . . una crem.abantur : VI 19, 4; ^ qui-dam

. . . Gallus . . . seui ac picis traditas gle-bas in ignem

. . . proiciebat: VII 25, 2.15. plnr.: a) = siiig'. {.ivq): per Albicos

eruptiones fiebant. . . iguesque aggeri et turri-

bus inferebantur; quae(quos Idet.; KiiHhch.)facile nostri milites repellebant: 2,2,6.

b) = ra .TiQU'. a) obi.: ignes facere (fiunt)u. facio p. 1252 (3 loc).

!i) abl.: quae castra, ut (ex add. p) fumo.atque ignibus significabatur, amplius niili-bus passuum octo in latitudiuem patebant: II7,4.

/') c. nraep.: cum animaduertissent exignibus nocte cohortes nostras ad munitionesexcubare: 3,50,1. (Cf fi).)

c) = jTvqgoi., (fQV/.Toi: celeriter . . . igni-

bus significatione facta ex proximis ca-stellis eo concursum est : II 33, 3.

[Falso: quae (nauis D. Bruti) ex insigni (U;igni Nx) facile agnosci poterat : 2, 6, 4.]ig:nobilis: ciuitatem ignobilem atque

humilem Eburonum sua sponte populo Eomanobellum facere ausam uix erat credendum: V28,_1.

ignoniinia. A. obi.: sic se compluresannos illo imper.ante meruisse, ut nullam igno-miniam acciperent, nusquam infecta (e) rediscederent: VII 17, 5; f neque corporelaborem (Ciaec; dolorem codd.; edd.) nequeanimo ignominiam (se) ferre posse: 1,84,4;milites . . . ignominiam non tulerunt , sed : 3,101, 6; t his ducibus repudiatis Corfiuieusemignominiam (c), Italiae fugam (c) ... sequi-mini! 2,32,13.

B. g^eii.r hoc se ignominiae laturos loco(loc.lat. Ji), si ineept.am oppugnationem reliquis-sent: VII 17,6; ^ utrosque et laudis cu-piditas et timor iguominiae ad uirtutcm exei-tabat (e): VII 80, 5.

C. abl.: neque . . . aut iguominia (-mini.amhl) amissarum nauium aut necessariarum reruminopia . . . expelli potuit: 3,100,4; tnon nullos signiferos ignominia notauit .acloco mouit: 3,74,1; ^ i"e ignominia etdolore permotus palam sc proficisci .ad Cae-

33 ignominia ilico 34

sarem simulauit: 3,21,4; unam ex liis *qua-driremibus cum remigibus defensoribusque suisceperunt , reliquas turpiter refugere coegerunt.

. . . qua necessitate et ignominia permotus Libodisccssit: 3,24,4.D. f. praep.: quod sit omnibus datum semper

imperatoribus, ut rebus feliciter gestis aut cunihonore aliquo aut certe sine ignomiuia do-nium reuertantur: 1,85,10.ignorantia: munitionem . . . cohortes

ignorantia loci sunt secutae, cum . ..arbitra-

rentur: 3,68,2.

ignoro. A. sequ. obiect. : a)subst.: Fom-peius enim primo igiiorans eius consilium ...existimabat: 3,41,4; ^ reuersus ille (Cae-sar) euentus belli non ignorans (ignarus J/*;pr. edd.) . . . iudicauit: VI42, 1; t quod. . . suam fugam aut occultari aut omninoignorari posse existimarent : 127,4; 1 quod(Caesar) loci naturam ignorabat: V9, 8.b) proii.: si ea, quae in longinquis nationi-

bus geruntur, ignoratis: VII 77, 16; ^liaec ad id tempus Caesar ignorabat: 3,79,3;\ q u a e ignorabant de L. Domitii fuga cogno-scunt (Marsi): 1,20,4.

B. sequ. interrog. obl.: (Caesar) non igno-rans, quanta ex dissensionibus incommoda oririconsuessent, . . . existimauit: VII 33, 1; nequese ignorare, quod esset officium legati, . . . quaeuires suae, quae uoluntas erga Caesarem totiusprouinciae (?/. CC) : 2, 17, 2 ; nostrae naues duae. . . cum ignorarent

,

quem locimi reliquae ce-pi.ssent,

. . . constiterunt: 3,28,1; (Caesar atquePompeius) quo essent [eae (naues)] delatae pri-mis dicbus ignorabant: 3,30,1.ignOHCo. A. 0. dnl.; n) ulci: belio supe-

ratos csse Aruernos ct Kutcnos . ..,

quibuspopulus Romaniis ignouisset neque iii prouin-ciam redcgisset: 145,2; cum legati .ad eumuenissent or.itum, ut sibi ignosceret suaequeuitae consuleret, . . . iubet: V1I12, 3.

b)iilcire!: festinationi meae breuitati-que litterarum ignosces: ap. Oic. ad Att.IX G j1; ^ Caesar questus, quod . . . bel-lum sine causa intulissent, ignoscere impru-dentiae dixit: IV 27, 5.

I(. oiiiiss. dut. : culpam in niultituiliiioin con-tulcrunt (c) et propter imprudeutiam iit igno-sccrotur potiuerunt: IV 27,4.imnotiiH: militibus aulcm ignotis locis,

impoditis manibus, . . . sinuil et de (r) nnuibusdesilioiuliini et . . . cuiu lio.stibus orat piignan-iluiu: IVlM,2.

Itt;uniui, Iguuiuni. Ox/i/. ; 1,12,1hnliciit tiguium ct tiguinorum; 1,12,2 tn

Lexlu. Cuoaar. J I.

hl exstat tiguum, in a/"tigium; in utro-qtie loco est tiginum; correxii Steuchus Eugu-binus.

certior factus Iguuium Thermum praeloremcohortibusV tenere, oppidum munire, omniumqueesse Iguuinorum optimam erga se uoluntatem,Curionem cum tribus cohortibus . . . mittit.cuius aduentu cognito diffisus municipii uolun-tati (e) Thermus . . . profugit .... Curiosumma omnium uoluntate Iguuium recipit: 1,12,1.2.

Ilerda. Cf. Ch. Guischard (QuiniusIciliits), Memoires eritiques et historiques. TomeI. II. (IJistoire detaillee de la Campagne deJiiles Cesar en Espagne eontre les Lieutenants

de Pompee.) Berlin 1774; Kayssler, De rebusa Caesare ad Ilerclam gestis. Pr. Oppeln 1S62;liud. Sehneider, Ilerda. Ein Beiirag xurromischen Kriegsgeschiehte. Berlin ISSG.

Petreius . . . ad Afranium peruenit, consti-tuuntque communi consilio bellum ad Ilerdam(adigerdam a; adgertam /(; ad ilertam /(*;adiertam /; ad ylerdam /"*, ad illerdam 0; adilerdam h^) propter ipsius loci oportunitatemgerere: 1,38,4; (Caesar) omnibus copiis tripliciinstructa acie ad Ilerdam proficiscitur . . . : 1,41,2; erat inter oppidum Ilerdam et proximumcollem {cod. Vrs.; Vaseos.; in oppido ilerda etproximo colle eodd.) . . . planitia (c) circiterpassuum CCC: 1,43,1; hostem . . . terga uer-tere seque ad oppidum Ilerdani recipere et submuro consistere cogit: 1,45,1; nonae legionis

milites . . . sub montem (c) , in quo er.it op-pidum positum Ilerda (ilerdam af), succedunt:1,45,2; (/. 5.7; 46,2; 47,3; Afranius paeneomne frumentum ante Caesaris aduentum Iler-dam conuexerat: 1,48,5; harum omnium rerumfacultates sine uUo periculo pons Ilerdae pr.ie-bebat: 1,49,2; dum haec ad llordam gerun-tur: 1,56,1; hoc priuium (proelium Paul) C.ie-sari ad Ilerdam nuntiatur: 1, 59, 1 ; duabusauxiliarilms cohortibus