JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ......

87
Republic of Namibia MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR SECONDARY PHASE 2008 OTJIHERERO FIRST LANGUAGE SYLLABUS GRADES 8 – 10

Transcript of JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ......

Page 1: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Republic of Namibia

MINISTRY OF EDUCATION

JUNIOR SECONDARY PHASE

2008

OTJIHERERO FIRST LANGUAGE

SYLLABUS

GRADES 8 – 10

Page 2: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 2 

Ministry of Education National Institute for Educational Development (NIED) Private Bag 2034 Okahandja Namibia © Copyright NIED, Ministry of Education, 2008 Otjiherero First Language Syllabus Grade 8-10 ISBN: 0-86976-923-5 Printed by NIED Website: http://www.nied.edu.na Publication date: December 2008

Page 3: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 3 

ONDETO YOMURYA

1. Ombutiro………………………………………………………………………………………………………….4

2. Omakahururiro nozondando ................................................................................... 4

3. Oviundjirwako nounongo mbwa zu momerihongero ................................................. 5

4. Oviuṋe tjiva vyotjirihongwa kondondo ndji .............................................................. 6

5. Oviuṋe vyoukaze nourume ..................................................................................... 6

6. Omurya nongaro yorukondwa ................................................................................ 7

7. Omahovekero ku nomapu wovirihonga vyarwe mondyero yovirihongwa .................... 7

8. Omuano wokuhonga nokurihonga ........................................................................ 15

9. Omboronganisiro yomurya omurihongwa .............................................................. 16

10. Omurya wovirihongwa ......................................................................................... 18

11. Omatarero wonḓengu yondjiviro ........................................................................... 61

Ovihohwa

Otjihohwa A: Omuhapo wOmuano wOmatarero (Ozombwanekero)……………………………83

Otjihohwa B: Omuhapo wOmuano wOmatarero (Ovitjangwa Ovisupi)………………………..84

Otjihohwa C: Omatarero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana:Ozondondo 8 & 9......85

Otjihohwa D: Omatarero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana:Ondondo 10…………….86

Page 4: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 4 

1. OMBUTIRO

Osirambesa ndji mai handjaura omerihongero nomatarero wonḓengu nga tanderwa omerihongero weraka etenga pOndondo 8-10. Ozondando zomerihongero oozongunḓe ku kwa zikamena osirambesa ndji otja kOkarikurema Ombaranga, ozo nḓa sokutandaura omakohororero nounongo womuhongwa meraka re etenga poo eraka raina. Opo mape heye:

• okuhara otjivepo otjiwa keraka re etenga;

• okutjita kutja ovahongwa ve yenene okuwanena nawa meraka ravo etenga

momahungi wokotjinyo nowomomatjangwa;

• okutjitisa kutja ovahongwa ave ha ivaiva momaungurisiro weraka ravo etenga momerihongero womosikore na mehupo ropevapayuva

Momerihongero weraka nomamemwatjangwa mu na okuhara ondjiviro nomekurisiro wounongo womaungurisiro omasemba weraka, tjimuna mokupuratena, okuhungira, okuresa nokutjanga otja mongaro eraka mu ri ungurisiwa mehupo pevapayuva na mongaramuinyo ovahongwa ku ve toorera ondjiviro nounongo movirihongwa na motupa pekepeke na mokuryamisa omerihongero weraka komurungu, tji tji ri otjiṋa otjinanḓengu momatandauriro wounongo nomekurisiro wavo mongaro yehupo rapamwe na varwe motjiwaṋa.

2. OMAKAHURURIRO NOZONDANDO

Mombepo youyara noyousemba woundu otja tji wa handjaurwa mezeva 21 rOngunḓeveta, Ongunḓeveta ya yandja omasa komuture wa Namibia okukara norupa orupame mondungiro yomahongero novirihongwa mokutya kutja Ovanamibia mave rihongo ye nu mave rihongo vi. Omahongero mOnamibia ku nao otji ya rumbwa kehi yotjihungiriro tji tji ha yanda, ape kaendisiwa omakonḓononeno nomarundururiro mongondjero yokupwisa omahongero kokutja ye rire omawamawa kovature va Namibia.

Mombepo ndji osirambesa yeraka etenga ndji opu ya zokuyarukirwa nokurundururwa, kokutja i ungurisiwe nondando yokuyera onḓengu yomahongero otja tji pa tyewa i Oministiri yOmahngero. Ovitjitwa mbi vi kaendisiwa momuano womatyasaneno nomaunguriro wakumwe nga rumbwa pokati kovahongwa nozomiṱiri. Osirambesa ndji i tunduuza omayerurukiro wounongo mbu tjitisa kutja ovahongwa ve sore okuryama komeho mEraka Etenga otjotjirihongwa. Monduurungiro yozondondo nḓa, ovo mave pewa ondjiviro nounongo mbu ri ounahepero mehupo rapamwe motjiwaṋa tjomaraka nozombazu pekepeke.

Omihunga vyOkarikurema yOtjiwaṋa tja Namibia vya tanderwa kutja pe: • zemburukwe kutja okurihonga kwa varangwa mumwe nomatandauriro wonḓengu

notjivepo na wina ondjiviro nounongo; • tunduuziwe omeritjiviro nomayovero wotjivepo, onḓengu nongamburiro yavarwe

otjouṋepo wotjiwaṋa tjomaraka nozombazu pekepeke; • tunduuza ondengero kokousemba wovandu nouyara wokuhungira; • yandjwe ondjiviro kovikendeke ovizeu mbi zunḓarisa ongaro nounanḓengu wehupo

tjimuna: omatambukiro wEhinga nOndwi yaro, Omapupyarero wouye, Omazunḓarero

Page 5: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 5 

wozondendera, Ouhasemba momahaṋeno woutumbe wehi, omahandjaukiro wokuhazuvasana, Omerihongero wOusemba nOuyara wOvandu, Omaraukiro woviungurisiwa vyakandino nomeriweziro wovihakaenise.

Osirambesa yeraka etenga i tunduuza ozondando nḓa otja kmuhunga wondyero yovirihongwa:

• okuhohiza ovahongwa okuwana nawa mokuhungira na mokutjanga;

• okuhohiza ovahongwa okuzuva, okupaka nokuzira nawa ohunga na mbi va rese na mbi va zuu na mbi ve rimwina oveni;

• okutunduuza ovahongwa kutja ve tjaterwe nokuyandja ondangu kozondya pekepeke zomaraka nge hungirwa motjiwana;

• okupamisa ounongo nondjiviro yovahongwa nokuviungurisa nawa motupa twarwe (tj. okupanguṋuna, okukotora kumwe, okuhaveha onḓengu, okutarera ko, okutetera omapu, okuyandja oumune nokuyova ongarera).

• okutunduuza nokuhohiza ongaro yokuripura oukoto, okuhengurisa, okumema nokukuna ongaroa nokutjiwa omemwahungi wombazu mokati kotjiwana tjaNamibia;

• okuzuva, okupaka nokutjaterwa i ouhungi poo omatjangwa pekepeke;

• okuhohiza nokutandaura omaungurisiro omasemba weraka movahongwa tji mave hungire nokutjanga;

• okuhohiza ovahongwa okuritjiwa oveni nokutja ve pake nokuzuva otjivepo, onḓengu nongamburiro yovakwao otjauṋepo wotjiwana otjinamaraka nozombazu pekepeke

• okutandaura ondjiviro yozondungiro zomaraka na wina okuryamisa ounongo wokuungurisa omatjangero omasemba otja komutjangahingo (omuyakurwa).

3. OVIUNDJIRWAKO NOUNONGO MBWA ZU MOMERIHONGERO

Pomautiro wondondo yomahongero ndji yOsekondere yOkehi, ovahongwa avehe mave sokukara nounongo pamwe nondjiviro yokuungurisa eraka etenga nawa momahakaeneneo ku novandu varwe, momerikurisiro wavo oveni na momapaturukiro wozondunge zavo. Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene mbwa sere okukara na ngamwa omuhongwa pomaandero/ omamaneno wangamwa ondondo yOsekondere yOkehi. Opo kape na okuheya kutja ondjiviro nounongo womiṱiri novahongwa ngavi handerwe poharive, nungwari ozomiṱiri mave hohiziwa okutandaura ounongo wovahongwa okukapita etota nda zikamisiwa.

Ovahongwa tjiva mave toora ondjiviro nounongo wokehi, nu mave sokupewa omahongero omaweziwa okutuurungira momiano vyomahongero vyapeke novihongerwako vyapeke ovivatere vyokuhonga pamwe nokuvaterwa i ovahongwa ovakwao.

Page 6: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 6 

Komaandero wondondo ndji yOsekondere yOkehi, kovahongwa avehe maku undjirwa okuhakaena nawa momahungiriro, momaresero na momahandjauriro nomahengurisiro womatjangwa omihoko pekepeke.

Otjivaro otjiṱiṱi tjovahongwa mape ya atji kara noruhepo rwomahongero wapeke omaweziwa ngu maye hepa ombango onene yomuhongwa kourike we poo ozomburo zomerihongero zapeke. Tjiva mave yenene okukara nourema mbu hi na okuvetjaera kokurihonga nokukura mounongo nozondunge, (tjimuna oupoṱu, ouworo, nourema woviṋepo). Ovahongwa mbe nourema womerizemburuka mave yenene okusembamisirwa oviundjirwako vyapeke. Omahongero, oviungurisiwa nomatarero wondjiviro yavo mavi yenene okuungurwa momuano wapeke mbwa pwire vo oveni nandarire kutja ovo ve ri momatuwo womahongero waavehe.

4. OVIUṊE TJIVA VYOTJIRIHONGWA KONDONDO NDJI Okutuurungira mondjiviro nomaungurisiro weraka omasemba, ovahongwa mave yenene okutjiwa omaungurisiro omasemba wondungiro yeraka. Ounongo weraka auhe u sokuhovekwa momahongero nomerihongero mondando yomekurisiro weraka otja pu mape sorwa. Eraka etenga ri kaenda onduurungu mondyero yovirihongwa/ mokarikurema: ouhungi mbu mau reserwa nokupuratenwa i ovahongwa, omapu ovahongwa ku mave hungirire, ounyando ousenginine mbu mave nyanda, avihe mbi mavi hovekwa nokukara norupe ku nomapu katjingewo okuza movirihongwa vyarwe tjimuna, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wEhinga nOndwi yaro, ousemba nouyara wovandu, ousemba wovanatje, onḓengu na vyarwe. Ovo maeve rihongo okuzuva nokupaka oviuṋe nonḓengu yoviṋa mbi mave rese, okuhungirira ko nokutjanga ohunga na vyo.

Otjingi tjoviundjirwako/ omayeneneno wokehi nge ri mosirambesa/ mondyero yotjirihongwa pondodno yoOsekondere yOkehi owo nga ngu va yeneneka rukuru pondondo yOpirimere yOkehi. Epu rokuyarukira wo rukwao pondondo yOsekondere yOkehi pa tjitirwa okuraisira omiṱiri ounanḓengu wokuyerurura nokuryamisa omurya wounongo komeho otja kozondondo pekepeke. Otja komayerurukiro nomaryameno wokomeho wozondondo, mape undjirwa kovahongwa okuyenda omave kara nounongo oupaturuke.

5. OVIUṊE VYOUKAZE NOURUME Ozomiṱiri maze sokuyerekera kutja ovanatje imba ovakazona tjinene tjapo ve hakahaka okukura okuzapo nokutjiwa eraka hakahana pu imba ovazandu, nu wina otjinga ape ri kutja ovakazendu novarumendu ve nomiano pekepeke vyomaungurisiro weraka. Ombangu ndjo omburo ombwa ndja sere okuungurisiwa momuano wokurunga ovimbumba vyovazandu novakazona mumwe moruveze ndwi rwomerihongero weraka. Ovirihongwa imbi vomaraka ombi yandja oruveze ndwa yenene okutara kounanḓengu wovitjitwa tjiva tjimuna imbi omeritjiviro, omerimwino, ozonḓero, okupambaukasana/ okupombora na komapuriro kaaṋi. Ozomiṱiri wina ngaze tare nawa kovitjitwa vyovavarumendu novakazendu mokati kotjiwaṋa, ngunda amave yandja ombango tjinene kozongendo nomauzeu nge etwa po i ovitjitwa kaaṋi vyovarumendu novakazendu motjiwaṋa.

Ozomiṱiri ngaze yenene okunyandisa ouhore ousenginine wongaro ndji kaenda pokati kovakazendu novarumendu, ndja horera/ kakatera kekuru na wina okuvehonga

Page 7: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 7 

okupanguṋuna kutja ovirihongerwako nomatjangwa ku ve hongerwa vya petuka poo vya kakatera kongaro tjingeyo.

Omaraka onge ri ovirihongwa oruveze oruingi mu mu sokuhongerwa oviuṋe vyounanḓengu. Ozongaro ozengi pekepeke zomeripura wovarumendu novakazendu ze sokuungurisiwa momuano wokuyandja ohambwarakaṋa komanyonyonasaneno. Oviungurisiwa vyokuhongera ko novyokurihongera ko mavi sokupanguṋunwa momuano omuyete wonḓekasaneno pokati kovarumemndu novakazendu.

6. OMURYA NONGARO YORUKONDWA Mosikore eraka etenga wina ri notjiungura otjinanḓengu tji tji puparisa omerihngero weraka oritjavari, tjimuna ihi Otjiingirisa otjeraka mu mu tuurungira omahongero. Ovahongwa tje ri kutja va ṱakama nawa momaungurisiro nourekoto weraka ravo nokutjiwa onḓengu yombazu yavo, mave yenene okurihonga Otjiingirisa nawa pamwe nondjiviro youye ndji matji yeta, nokuhina okutonda poo okuimbirahi eraka nombazu yavo. Ku nao ounanḓengu womahongero womurya otja kongaro mu mu ungurisiwa eraka kau sokuṋeṋunwa, okuhendekwa nokupengurwa.

7. OMAHOVEKERO KU NOMAPU WOVIRIHONGA VYARWE MONDYERO YOVIRIHONGWA

Momahovekero womapu wovirihongwa pekepeke tjimuna Omerihongero wOkuti nOzondendara; Omerihongero wEhinga nOndwi yaro, Omerihongro wOtjiwaṋa, Omerihongero wOusemba nOuyara wOvandu nOmerihongero wOmatjivisiro nOmahakaenisiro ya twirwa po kutja omiṱiri tji mai hongo otjirihongwa tjimwe wina i ṱune komapu wovirihongwa vyarwe tjinga atjihe atji novikaṋena vyovipo nomatokero pekepeke kotjiwaṋa tja Namibia. Okutja ovahongwa vetu avehe otji ve hepa:

• okutjiwa ovikaṋena vyovipo nomatokero motjiwaṋa; • okutjiwa ouvi nouwa mbu mau yetwa i ovikaṋena vyovipo nomatokero motjiwaṋa,

konḓengu yehupo rovandu nai na moruyaveze; • okutjiwa kutja ovikaṋena vyovipo nomatokero nga mavi ṱunwa vi pondondo

yotjiwaṋa tjehi orini notjouye; • okutjiwa kutja omuhongwa auhe ma yenene vi okukara norupa momaḓunino

wovikaṋena vyovipo nomatokero nga posikore na motjiwaṋa tjavo.

Ovipo nomatokero omamenenenene nge munika owo nga: • Ovipo nomatokero mbi tu muna tji tu ha kengezere momaungurisiro nomatjeverero

wozomburo zetu; • Ovipo nomatokero mbi yetwa i Ehinga nOndwi yaro; • Ovipo nomatokero kouveruke wetu mbi yetwa i omaṱundakarero nondjaya pamwe

noviungurisiwa ovihakohoke; • Ovipo nomatokero kouyara nonḓikameno yehupo retu mbi yetwa i ouhendi

monḓekasaneno mokuhina ko natja nokupengura ousemba nomerizirira wovandu;

Page 8: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 8 

• Ovipo nomatokero mbye tu hungama motjimbe tjombwaneno yovature vouye. Omapu omananḓengu ya hovekwa okutuurunga mozondondo azehe zokarikurema/ ondyero yotjirihongwa, nu owo onge ri Omerihongero wOtjiwaṋa, Omerihongero wEhinga nOndwi yaro, Ousemba nOuyara wOvandu nOndjiviro yOngengezero kOkuti nOzondendera. Oviuṋe mbi mozosirambesa ozengi vya hovekwa nokuvarangwa mumwe. Mena roumba womatambukiro wEhinga nOndwi yaro, otje ri otjiṋa otjinanḓengu okuungurisa omahongwa wEraka Etenga kutja ovahongwa ve sore okuyarisa ondjiviro noumune wavo ohunga nEhinga nOndwi yaro, nonyoneno ndji ri yeta komundu kourike we na kotjiwaṋa. Ovahongwa ve sokurihonga okuhungirira ku vyo ouparuruke poo nokuhina okutira na wina nokukuna omerivarero nongamburiro mu vo oveni, kokutja ounongo wavo womahakaeneno u kongomoke nokutandauka nokutja wina ve yandje ohauzeu ku imba mba vera na mba verisa nokutja ovo ve rire ovandu mba pyukira okupirura omiano pekepeke vyotutjero nondatumisire.

Orupe rwoviuṋe mbi kaenda onduurungu mosirambesa ndji: Motambera ndji mai kongorere mba mu na ovihorra mbya tanderwa okuyandja omuhunga kozomiṱri okuhoveka omapu momahongwa ayehe womahongero weraka. Ozomiṱiri maze yenene okuweza ko omapu novitjitwa otja korutjato rwovahongwa.

Page 9: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 9 

OMAHOVE-KERO

EPU OVITJITWA VYOUNONGO OKUPURATENA OKUHUNGIRA OKURESA OMATJANGER

O Omahungame & Omahapokasana)

OMERIHO-NGERO WOKUTI NOZONDE-NDERA

• Oumba mbu yetwa i ongaro yovandu kozondendera

• Ovirwa pokati kovandu novipuka

• Omaturiro • Ondjeverero

• Okupuratena koradio, kotiivii, kovahungire, komaimburiro, kouhungi, koumuimbo, kozongundiro novihungiriro ohunga nokuti nozondendera (tj. ondjeverero, omaturiro) amave yamukurire komavitjitwa pekepeke monuano wokuserekarera okahungi nvk.

• Omahungiriro womovimbumba nokovevavari, ozombata, ounyando ousenginine, ozongundiro mbi ri momuhunga wokuti nozondendera

• Okuresa outjangwa tj. ouhungi, ouimburiro, ovikarata/ ovipape vyokekuma, ombuze yovirandwa nounyando mbi ri momuhunga wokuti nozondendera nokuzira omapuriro pekepeke nge norupe na vyo

• Okutjanga oumuimbo, ouimburiro, ovikarata/ ovipape vyokekuma, omaworongero nounyando ohunga nokuti nozondendera

• Otjiungura nomiano vyokutjevera okuti nozondendera

OMERIHO-NGERO WOTJIWA ṊA

• Ousyona nomekuriro wotjiwa ṋa

• Okutjindira kozombanda na kovihuro

Okupuratena komaheya na komaningira womiano vyomananeno nomekuriro woviwaṋa momahi pekepeke ((tj.Namibia, India) nokuzirira komapuriro pekepeke

• Okuhungirira kozongaro zousyona nḓe yetwa po i omayerurukiro wwotjivaro tjovature noktwa po omiano nomazengururiro woharive

• Okuresa okahungi ohunga nondjeverero yomayerurukiro wotjiwaṋa mOtjina nokuzira omapuriro ngu

mave purwa

• Okutjanga omaningira omasupi ohunga nomiano vyokutjurura omayerurukiro wotjivaro tjotjiwaṋa otjiture tja Namibia

Page 10: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 10 

OMAHOVE-KERO

EPU OVITJITWA VYOUNONGO OKUPURATENA OKUHUNGIRA OKURESA OMATJANGER

O Omahungame & Omahapokasana)

• Okupuratena kouhungi ohunga nousyona, ovihandura, omatjindiro wokotukondwa twokozombanda notwovihuro, nokuhungirira ko ngunda amave tjiti ovitjitwa pekepeke

• Ombata: Omatjindiro wokotukondwa twovihuro na ihwi twokozombanda ye nounawa poo ouvi watjike

• Okuhungirira kokutja omayerurukiro wotjivaro tjovature ye na orungerupe kuna omaturiro ovihandura/ woupereke

• Okuresa ouhungi ohunga nousyona

• Okuresa ouhungi ohunga nomatjndiro wokotukondwa twokozombanda notwovihuro, ovataure novature vomoupereke

• Okutjanga ombwanekero ohunga nomiano vyomayandekero wousyona motjiwana poo mehi ravo

• Okutjanga ombwanekero ohunga nomuinyo mozokamba zovataure

• Okuhungirira kokutja oove ṋe mbe sokutjinda omerizirira wovandu imba ovahepauke novanatje imba ovahangauke

• Okuresa okatjangwa ohunga nomaturiro ovihandura/ woupereke mOnamibia nokuworongera okahungi ngo

• Movimbumba mave perende ozondungiro pekepeke zozondjuwo inḓa ovihandura/ oupereke nokutjanga ouwa nouvi wokutura mu aihe yazo

OUNONGO WONDJIVI-SIRO

• Omahakaenisiro nounongo mbu kaenda otja komarundurukiro wouye wakandino

• Ouwa/ ounahepero worungovi

• Okupuratena kouhungi/ outjangwa mbwa pitisiwa momirari vyondjivisiro vyounongo wakandino nokuzira omapuriro, nokuurisa ovitambera na vyarwe

• Ombata notjihungiriro tjokutja ounongo wondjivisiro wakandino u zunḓarisa vi omakarero wapamwe wovandu

• Okuresa outjangwa pekepeke nokutjita ovitjitwa pekepeke tj. okunana mo

omapu woharive

• Okupangura pokati komapu

noumune nokuzira omapuriro

• Okutjanga omatjangwa omahapokasana tj. Okutjanga ohunga nokutja ounongo wondjivisiro wakandino u na ouwa watjike kotjiwaṋa

Page 11: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 11 

OMAHOVE-KERO

EPU OVITJITWA VYOUNONGO OKUPURATENA OKUHUNGIRA OKURESA OMATJANGER

O Omahungame & Omahapokasana)

EHINGA NONDWI YARO

• Omiano vymahwangero, ovikaṋena nondjururiro yEhinga nOndwi yaro kovanene, komitanda, kotjiwaṋa na kouye auhe mouparanga wawo

• Okupuratena kokaimburiro ohunga nEhinga nOndwi yaro, okuurisa otjitambera poo okuzira omapuriro

• Okupuratena kokahungi ohunga nEhinga nOndwi yaro nokuzira komapuriro no-ii poo kako

• Okuhungirira komapu pekepeke, tj. ohambwaraka ṋa yovahongwa kokutjurura onyengo nomahumbiro wovavere vEhinga nOndwi yaro

• Okuzuvasana omiano omisemba vyongaro yousuko nouzandu indu tji pe ya pokutokwa nokuṋiṋikizirwa ko

• Okuhungirira komeritjindiro omasemba wovazandu novasuko mongaro yoruhuro

• Okuresa omahungi otuwondja nokuzira omapuriro pekepeke

• Omaindjambo ohunga nEhinga nOndwi yaro

• Omiatanda mavi yenene okuritje vera vi komutjise mbwi

• Oumuimbo ohunga nEhinga nOndwi yaro

• Ouhungi mokati kawo mu mu na mbwa zu mozotjaitonga nozomangasina

• Okutjanga omatjangwa omahapokasana tjimuna: Ombwanekero: Ouzeu noumba mbu yetwa i Ehinga nOndwi yaro (tj. ohunga nomukazona poo omuzandu worive ngwa ramangwa i nEhinga nOndwi yaro) Ombapira

kepanga: Okuraeresana omapu omananyuṋe ngu ve tjiwa ohunga nomutjise mbwi pamwe nomiano omisemba vyokurakiza poo okuhuhumi ṋa)

Okarukondwa: Okuuka inga omaandero wokahungi

Okamuimbo: Okutjanga oumuimbo wavo oveni mbwa isirwa kehungi rorive

Page 12: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 12 

OMAHOVE-KERO

EPU OVITJITWA VYOUNONGO OKUPURATENA OKUHUNGIRA OKURESA OMATJANGER

O Omahungame & Omahapokasana)

OUSEMBA NOUYARA WOVANDU

• Ohange novita (ozongaro pekepeke zohange novita/ ombambauzire amape tarewa kounanḓengu wavyo, omumenga/ oviyetise norunakwi rwavyo)

• Okupuratena kozongaro zakatjotjiri zovita/ ombambauzire nḓe kaenda moviwaṋa nokuzira omapuriro (Opokati kave ṋe? Ovo ve muna ko vi?)

• Omahungi nge rirongerisiwa: Ouhunga na ongonḓononeno, ouhungi womozotjaitonga nozomangasina mbi mavi kaenda ohunga novita, amave yandja ko oumune nomiano vyokuzengurura vyo

• Okunyanda ounyando ousenginine ohunga nomuretima mehi mosikore

• Okuresa okahungi nokuzira omapuriro ng ri momuhunga mbwo, tjimuna okupaha ovihorera nomakarimbo womiano vyokuṱiza/ okuroorisa ohange momahi pekepeke

• Okutjanga omatjangwa omahapokasana tjimuna,. ozombwanekero ohunga noviyetise/ omumenga wovita nokutja mavi yenene okuzengururwa vi

• Okuperenda oviperendero pekepeke (neke)

• Ozombazu (okuyozika ounanḓengu wombazu yavo nozovandu varwe)

• Okupuratena nokuhungirira komahungi nge ri motjiṱo tjomaraka, oviriwa, omizaro, ovirangera, nv.

• Okunyanda ounyando ousenginine wozombazu pekepeke (tjimuna. ohunga novitjitwa vyotjivetero, omeripatukosiro na vyarwe

• Okuserekarera omaserekarerwa novihambarere vyotjiwaṋa ho

• Okuresa ouhungi pekepeke na ngamwa vyarwe (otjouperendero, oukarata, nvk) amave nana mo ondjivisiro ombwe

• Okutjanga omatjangwa omahapokasana, pekepeke tj. okunana okarenda kovitjitwa vyombazu, ekuruhungi novitjitwa vyarwe mOnamibia

Page 13: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 13 

OMAHOVE-KERO

EPU OVITJITWA VYOUNONGO OKUPURATENA OKUHUNGIRA OKURESA OMATJANGER

O Omahungame & Omahapokasana)

• Onḓekasaneno, okuhinambangu, ouyara, ovitjitise/ omumenga norunakwi; oviungura nomerizirira wavo

• Okupuratena kovihera vyombangu, ouyara nokuzira omapuriro

• Okupuratena komahungi ohunga novature ovanamerizirira nokuzira omapuriro no-ii poo kako nomaziriro aayo omare

• Okunyanda ounyando ousenginine, okuhungira kumure ohunga nozondjemeno motjiwana nde yetwa i ozongamburiro, ozombazu na vyarwe

• Okuhungirira kozondjemeno zomahakanisiro nde yetwa i omahungiriro womaraka peke

• Okuhugirira korupa rwovahongwa mozondyero pekepeke na mokuurika ovanane votjiwaṋa

• Okuresa ouhungi pekepeke tj. mozongorama- mbo ohunga nouyara, ombangu nokuhina ond

• Okuresa ouhungi pekepeke tj. mozotjaitonga ohunga nouyara, ombangu okuhaṱekasana nokuzira omapuriro omarore womazuviro

• Okutjanga omatjangwa omahapokasana, tj. ondeto yomazeva wosikore omapamise wonḓekasaneno nomatjurure nombangu

• Okutjanga orutuu rwozondjemeno ohunga nomiano omihasemba vyomatoororero wovanane vetuwo romahongero

• Onḓekasaneno, okuhinambangu, ouyara, ovitjitise/ omumenga norunakwi; oviungura nomerizirira wavo (maku ryama)

• Okupuratena komahungi ngu va zuva/ tjiva nga zu mozotjaitonga-ohunga nomundu kaaṋi wousemba mbwa tombwa amave zikamisire po omiano vyokutjurura omatombero wosaneno ndjo

• Okukonḓonona oviperendero mbi mavi yarisa omatombero wousemba wovandu, amave hungirire kokutja wa tombwa vi, nu onavi vi nokutja ondjito ombi ndjo mai yenene okuṱunwa vi

• Okuresa outjangwa mbu mau tja: Ousemba mau sokutjeverwa - nu ve zire omapuriro ovizovizo/ pekepeke omatoororwa

• Okutjanga omatjangwa omahapokasanaotjombwanekero ondjandjamapu ndji mai tara mokutja: Matu yenene okutjita vi tjinangara ousemba wovandu wa tombwa

Page 14: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 14 

Omaraka maye yandja ounongo kovahongwa wokuhungira ohunga nongaro, oumune nomerimwino nokupamisa ounongo womahakaeno, mbu mau yerurura ondjiviro yavo pondondo yomerihongero ndji. Ouhungi mbu mau hungirire koviuṋe mbi mau sokuungurisiwa momuano otjingewo omiṱiri mbu mai ungurisa oviungurisiwa vyokuhongera ko okuza momambo indu tji mai tye oviungura otja imbi:

• Eroramazuviro • Omapuriro womaziriro omasupi • Omapuriro ohunga noviuṋe vyeraka • Ounyando ousenginine • Eroramazuviro epuratenwa • Omatjangero omahapokasana

Page 15: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 15 

8. OMUANO WOKUHONGA NOKURIHONGA

Omuano wokuhonga nokurihonga u sokukaendisiwa ongondoroka nomuhongwa. Omuano mbwi u kwizika onḓengu yomerihongero yokombanda indu omirari mbi tji vya ungurisiwa:.

Ondando oyokuzuva mbi mave rihongo nokuyerurura ounongo nozongaro nḓu maze yandja ohambwarakaṋa kondungiro yotjiwaṋa. Epu rokurondera ko oro ndi rokutja omuhongwa u yeterera ondjiviro onyingi kosikore; ndja toora motjiwaṋa, peṱunḓu ravo na mouye ongondoroka nu ndji ri ombutiro yokuhonga nokurihonga. Omerihongero womosikore ye sokutungira ko, naye parangisa nokutoka ondjiviro omuhongwa ndja vazewa na yo rukuru.

Ovahongwa ve rihonga nawa indu ovo tji ve norupa orupame motjiungura amave yandja ohambwarakaṋa nokuungura. Moruveze tjinge rwo pe sokutjiukwa kutja omuhongwa auhe omundu ku ye omuini ngu noruhepo rwe, ngu toora tjimanga/ongono momuano we omuini, ngu nondjiviro kaaṋi nomasorero. Omiṱiri i sokuyova oruhepo rwovahongwa, ovikaṋena vyoviṋa mbi sokurihongwa, nokupetera ko ondjiviro ovahongwa ndji va vazewa na yo komeho. Omiano vyokuhonga vi sokuyenena okurundururwa otja komahongwa nga tuwa mongongorasaneno, nu tjinene aye ri ongondoroka nomapu ngu maye hondjo ovirihongwa pekepeke kumwe.

Ihi tji ri komiṱiri okutya, amai tara kozondando zomerihongero na wina omayeneneno mu mu sokutoṋwa, kutja oruṋe eye tje sokuvehonga ohomonena, oruṋe tje sokuyandjera ovahongwa okurimwina poo okurihorera ondjivisiro oveni; oruṋe tji mave hepa okurihonga kehi yomuhunga mbwe ve pe; oruṋe tji mave hepa okuzeuparisiwa nokupamenenwa momerihongero; oruṋe tji mave raisa okuryama omukambo komeho mounongo poo ondjivisiro kaaṋi ndji mai hepwa, poo oruṋe ovahongwa tji ve sokuyandjerwa okurikera ondjira oveni mepu poo orupa rworive ndwo.

Okuungura moumbumba, kovevarivevari/ momapanda, kourike, poo mouparanga wetuwo romahongero pe sokuza ku ihi otjiungura tji matji ungurwa. Okuungura kumwe nokupasana ondjiviro vi sokuhohiziwa momerihongero otja tji mape yenene. Tji mape sokuungurwa nao okutja oviungura vi sokutandwa momuano wokutja vi hepe okuungurwa momapanda poo movimbumba okuvimana, kutja ovahongwa ve mune ohepero yokuungura pamwe. Otja punga ovahongwa mondondo ndji ava kongomoka mounongo wavo otjovandu mehupo rapamwe rotjiwaṋa na momahakaeneno, ve sokupewa omerizirira wokukara norupa mondyero nomatarero woviungura vyavo, kehi yeho romiṱiri.

Ovahongwa ku nai eraka ravo etenga va kahurura ngunda ave ri mozondondo zOmangero inga wOpirimere, nokutja otjiungura tjomerihongero weraka etenga mOzondondo inḓa zosekondere yOkehi otjokuserura nokuryamisa omakongomokisiro womahungiriro omakahu nomaheze. Otjirihongwa hi tji sokutungirwa ku imbi ovahongwa mbi mave tjiwa rukuru nu mbi mave yenene okuungura, okuurikira ovahongwa omuhunga womaungurisiro omasemba womihapo vyeraka omipwe, nokutjita kutja ovo ve yenene okuungurisa eraka momiano omizeu/ mbya kaha. Tjimwe tjoviungura ovinahepero vyotjirihongwa hi pondondo ndji okutandaura orutumbo rwomambo ovahongwa ndu va vazewa na rwo kokutja indino ovo ve zuve omahero omakoto.

Momahongero weraka etenga ngape kare omahakaeneno nomaunguriro wakumwe ku nonganda notjiwaṋa tjomozondendera nḓo. Otja kondjeverero nomatunduuziro worupe,

Page 16: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 16 

omahongero womaraka wa Afrika ye sokuyandja ohambwarakaṋa onene komaungurisiro wondjiviro yotjiwaṋa nokuzemburukira po omiano vyohungiriro tjiva mbya uta okuzembwa. Onganda notjiwaṋa mavi yenene okuungurisiwa otjomburo yokukurisa nokuparangisa eraka romuhongwa.

Omahongero womaraka wa Afrika, otja inga womaraka warwe, ye sokuyeneneka omarundurukiro nge kawondja po mouye nambano. Motukondwa swi twovihuro mu mwa wanena ovandu vomaraka pekepeke, omitanda vya yaruka okuriutira ozondya zeraka ravo oveni ndi he ri eyakurwa ku imbi ‘ovikutirwaombe’. Omahongero weraka etenga ye sokukuna outjiwe wokutja pe neraka nda yakurwa otjekurusu momatjangwa na movitjitwa vyomahungiriro wokotjiveta, nangarire kutja eraka mokuhungirwa ri nomiano omingi pekepeke mbi he ri kutja ozondya zotukondwa, nungwari wina ndi ungurisiwa momahungiriro wokotjiveta na mozongaro ozombwa/zondengero omundu tji mo ri sasaneke neraka rakauriri nomiano poo eraka ndi hungirwa ondjimbirahi i okakukumba kovandu kaaṋi mbo.

Etuwo romahongero ri sokurira etumbe meraka, ka mokuhungira eraka etenga porwa ko, nungwari momatjangwa wina. Ngamwa etuwo romahongero ngari sokukara nokakoyo kokuresa pu pe nomambo omaresewa, ouhungi wotjiwaṋa, omiimbo nomahungi/ omaserekarerwa nga tjangwa pamwe nohambwarakaṋa yotjiwaṋa, oviungura ovimemena vyovahongwa oveni novipape mbya ungurwa i ovahongwa oveni navi kakaterisiwa kekuma. Otuwondja twoviungurisiwa ovivatere mbi mavi yenene okupendura otjihungiriro vi sokuungurisiwa: ounyando ouyauze, outjangwa oumewa, oupitisiwa womoratiyo, oviperendero mbi hi nomatjangwa, oviuṋe vyouimburiro nomizumbi vyombazu poo vyopopa nomamemwatjangwa wovanatje tjimuna oviritje na vyare.

Kutja ozosikore ozonḓiṱi motjivaro onḓe nozokombiuta kovahongwa, ozomiṱiri ze sokuhandjaura ondjiviro younongo oupe kovahongwa vondondo ndji yOsekondere yOkombanda. Ondjiviro younongo oupe mai yenene okuzeuparisiwa indu tji mape hungirirwa kokutja ozokombiuta ve ze muna pi ongondoroka na vo, nokutja ze ungurisiwa ku tjike na wina okuveresera ouhungi ohunga nounongo oupe mbwi. Imba mbe nouyara wokuungurisa ozokombiuta ve sokuhohiziwa kutja ondjivisiro ndji va toora/ nu mo ve i yandje/ vasise kovakwao.

9. OMBORONGANISIRO YOMURYA OMURIHONGWA

Ounongo ounahepero mbu sokutoorwa/sokunuwa i ovahongwa avehe u ri moviṱo mbi:

• Okuhungira nOkupuratena • Okuresa nOkutjanga • Ombungurisiro yEraka • Omamemwatjangwa

Otjitambera tji tji ri kehi mba, matji raisa otupa twounongo weraka ourihongwa mbu ve sokurihonga okukohorora.

Ounongo mbwi nandarire kutja wa haṋewa peke kokutja u kahuke nu pe yandje oupupu mondyero, u sokuhongerwa kumwe, kau sokuhongwa okarupa akehe kourike wako. Motjimbe tjokutja mombungurisiro yopevapayuva, ounongo auhe weraka kau ungurisiwa moundondi, monao otji wa sere okuhongwa moumbumbumbwa/ moumbomba wawo.

Page 17: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 17 

Orupa rwOunongo

Orupa rwOkurihonga/rwOvitjitwa

Okuhungira nOkupuratena Okukongomokisa ounongo wokupuratena; okupuratena nokunyamukurira kondjivisiro ndja zuvaka; okuzemburuka omarakiza nomihunga, okumuna/ okuyova omerimwino, ozonḓero, otjimbi nozongaro zovahungire; okutunga ondjiviro yomihapo vyeraka norutumbo rwomambo. Okukongomoka mombungurisiro osemba yomihapo vyeraka; okuwana osemba meraka amave ungurisa orutumbo rwomambo orupwe noruzuvise rwanawa mozongaro pekepeke amave keve nawa kondando novevepuratene.

Okuresa nOkutjanga Okunyomona ounongo wokuresa ongumumu nokuravaera; okuresera okuzuva nonyuṋe/ okuharukwa mo; okunana ondjivisiro mozomburo/ omatjangwa pekepeke nokuungurisa ozondjivisiro ozondjarisiwa/ ozombwikwa. Okutjanga omatjangwa pekepeke, amave raisa ongengezero kondando novatjangerwa nokuungurisa omihapo vyomihewo, ondjangero osemba noviraise vyokuresa mbi ri moutukondwa mbwa tyewa nawa.

Ombungurisiro yEraka Okuyeruruka mounongo wondjangero osemba, ombungurisiro yoviraise vyokuresa nozomburo ozombwikwa/ ozondjarisiwa, amave ungurisa orutumbo rwomambo orupwe, omiano vyaTjipangandjara nomihapo vyohungiriro motuwondja twomihewo ominamihapo pekepeke.

Omamemwatjangwa Okuhara ondjiviro nomazuviro omasemba womamemwatjangwa omihoko pekepeke, okuhengurisa nokuyauza omatjangwa osemba, okutunga nokutwa po oumune wavo oveni ohunga noviuṋe kaaṋi vyomamemwatjangwa pekepeke.

Page 18: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 18 

10. OMURYA WOVIRIHONGWA 10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA Ounongo wokunyamukurira/ okuzirira ku mbya puratenwa mau yenene okuhaveherwa kehungi rokotjinyo noromomatjanga. Omahungi nomapuriro poo ovitjitwa/ oviungura mavi kara nouzeu noupupu mbwa panguka otja kozondondo zomahongero ovahongwa mu ve ri. Komuano ovahongwa mbu mave hungirire kehungi oku maku munikirwa omuano mbu ve ri zuu na mbu mave nyetwa mo nokuyandja ko ondangu.

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1. Okupuratena nawa

tjaterwa nokuyandja ondangu komahungi wozosaneno pekepeke, (tj. (omahungi, ovimbaharere, omiimbo, omaimburiro, ouyandjwahungi, ozohongonono, ozongundasaneno, omazerire po wouṋingandu, omahuhumi ṋino, nvk.)

• puratena nawa kutja ve sore okunyamukurira osemba komahungi wozosaneno pekepeke ngu va zuu

• puratena nawa kutja ve sore okunyakura osemba komahungi wozosaneno pekepeke ngu va zuu

• puratena nawa kutja ve sore okunyamukura osemba komahungi wozosaneno pekepeke ngu va zuu

• panguṋuna omahero omakoto wehungi ndi va zuu

• hungira osemba ohunga na mbi va zuu

• panguṋuna omahero omakoto wehungi ndi va zuu

• hungira osemba ohunga na mbi va zuu

• panguṋuna omahero omakoto wehungi ndi va zuu nave raisa ondando yomuserekarere

• hungira osemba ohunga na mbi va zuu

Page 19: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 19 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1.Okupuratena nawa (maku ryama)

tjaterwa nokuyandja ondangu komahungi wozosaneno pekepeke, (tj. (omahungi, ovimbaharere, omiimbo, omaimburiro, ouyandjwahungi, ozohongonono/ omahepu, ozongundasaneno, omazerire po wouṋingandu, omahuhumi ṋino, nvk.) (maku ryama)

• yova ongongorerasaneno • ungurisa ondjivisiro ndji va

munu • panguṋuna osaneno

nombangu, ouwa nouvi • uka ondjendo nondjandero

yehungi • tjangurura ovikoro vyehungi

ndi va zuu • sosonona, sasanenka nave

yandja oumune kondjivisiro ndji va munu

• yova ongongorerasaneno nomumenga

• ungurisa ondjivisiro ndji va munu

• panguṋuna osaneno nombangu, ouwa nouvi

• uka ondjendo nondjandero yehungi

• tjangurura ovikoro vyehungi ndi va zuu

• sosonona, sasanenka nave yandja oumune kondjivisiro ndji va munu

• yova ongongorerasaneno, omumenga nomaetisiro

• ungurisa ondjivisiro ndji va munu kokutja ve mane otjitjitwa, tj. ohongonono, omaraa / omamwino

• zuvisa nokunyaturura ondjivisiro, osaneno nombangu, ouwa nouvi

• tanda ondjendo nondjandero yehungi

• tjangurura ovikoro vyehungi ndi va zuu

• sosonona, sasanenka nave yandja oumune kondjivisiro ndji va munu

Page 20: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 20 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2. Omazuviro nomapakero

zuu nokupaka omerimwino, ondando, otjimbi notjivepo tjovahungire

• puratena kondjivisiro nokuizuva

• puratena kondjivisiro nokuizuva

• puratena kondjivisiro ndji mai ngara ongoto nokuizuva

• zuu nokuhungirira kondando notjivepo tjovahungire

• zuu/paka nokuhungirira kondando notjivepo tjovahungire

• zuu/paka nokuhungirira kondando notjivepo tjovahungire

• ziri omapuriro momuano omupaturuke nomusasaneke

• ziri omapuriro momuano omupaturuke nomusasaneke

• ziri omapuriro momuano omupaturuke nomusasaneke nu mbu mau hepa ondjivisiro ombweziwa

• muna kutja omuhungire ma he tjike/ vi

• muna kutja omuhungire ma he tjike/ vi

• muna kutja omuhungire ma he tjike/ vi nave yandja oumune wavo

• toorera ondyero ku mbi va zuu

haveha nokupangura

• pangura ombuze

ounanḓengu nohinanḓengu mehungi ndi va zuu

• pangura ombuze ounanḓengu nohinanḓengu mehungi ndi va zuu

• pangura ombuze ounanḓengu nohinanḓengu mehungi ndi va zuu

Page 21: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 21 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Omazuviro nomapakero (maye ryama)

haveha nokupangura (maku ryama)

• hungirira kondjivisiro ndja zuvaka mongundiro, omahungi woratiyo noTV, ovimbaharere nomahungi warwe

• yandja oumune oupaturuke nousasaneke

• hungirira kondjivisiro ndja zuvaka momakundiro, omahungi woratiyo noTV, ovimbaharere nomahungi warwe

• yandja oumune oupaturuke nousasaneke

• hungirira kondjivisiro ndja zuvaka momakundiro, omahungi woratiyo noTV, ovimbaharere nomahungi warwe na wina okutjivisasana ozondjiviro zavo ondoororwa

• yandja oumune oupaturuke nousasaneke poo nouhavehe

• zemburuka ondando, otjivepo, omuano wondjitiro nondimwa

puratena nokuzuva omaraa nomihunga

• zemburuka nokukahurura/ nokuzuvisa omaraa nomihunga momuano omuraise wokutja ve vi zuu nawa (tj. okukahurura, okutamuna, okuhaṋa, okusasaneka nokuhandajura)

• zemburura nokukahurura/ nokuzuvisa omaraa nomihunga momuano omuraise wokutja ve vi zuu nawa (tj. okukahurura, okutamuna, okuhaṋa, okusasaneka nokuhandajura)

• zemburura nokukahurura/ nokuzuvisa omaraa nomihunga momuano omuraise wokutja ve vi zuu nawa (tj. okukahurura, okutamuna, okuhaṋa, okusasaneka nokuhandajura

Page 22: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 22 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENO ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Omazuviro nomapakero (maye ryama)

pangura omapu ozongunḓe ounonongo mbu va nu movihungiriro

• toorora omapu omasemba • toorora omapu omasemba • toorora omapu omasemba • kahurura kokuraisira po

omazuviro omakahu • kahurura kokuraisira po

omazuviro omakahu • kahurura kokuraisira po

omazuviro omakahu 3.Omahakaeneno

yandja ondjivisiro nondunge

• yandja ondjivisiro, ondunge nomapu nave raisa omerimwino

• yandja ondjivisiro, ondunge nomapu nave raisa omerimwino

• yandja ondjivisiro, ondunge nomapu oukahu nave raisa omerimwino

• riṱizira pehungi/ pombori nawa

• riṱizira pehungi/ pombori nawa

• riṱizira pehungi/ pombori ongurusu nawa

• tandaura ondunge • tandaura ondunge • tandaura ondunge momuano omukahuke

• pirura nokuyandja nondunge momuano omuraise womazuviro/ womapakero

• pirura nokuyandja nondunge momuano omuraise womazuviro/ womapakero

• pirura nokuyandja nondunge momuano omuraise womazuviro/ womapakero

• zemburuka nokuserekarera ovitjitwa vyehungi ndi va zuu

• zemburuka nokuserekarera ovitjitwa vyehungi ndi va zuu

• zemburuka nokuserekarera ovitjitwa vyehungi ndi va zuu

kara norupa movitjitwa vyomoumbumba mu mave raisire ouripura, ounongo nomerimwino nokuyandja omapu nave

• wana momuano omunamaheya nomuhengurise, amave ungurisa eraka ememe nepwe povitjitwa

• wana momuano omunamaheya nomuhengurise, amave ungurisa eraka ememe nepwe povitjitwa

• wana momuano omunamaheya nomuhengurise, amave ungurisa eraka ememe nepwe povitjitwa

Page 23: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 23 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENO ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3.Omahakaeneno (maye ryama)

tjiti omaningiriro kaaṋi vyotjiwaṋa, vyombazu nonvyotjitamba tjomahongero otja imbi vyometuwo romahongero amave keve keraka nda pwire otjimbumba tjovapuratene

vyotjiwaṋa, vyombazu nonvyotjitamba tjomahongero otja imbi vyometuwo romahongero amave keve keraka nda pwire otjimbumba tjovapuratene

vyotjiwaṋa, vyombazu nonvyotjitamba tjomahongero otja imbi vyometuwo romahongero amave keve keraka nda pwire otjimbumba tjovapuratene

4.Okunyamukura ko osemba

nyamukurire kozongaro pekepeke osemba

• raisa oukutuke mokuhungirira komapu ozohongora omape

• raisa oukutuke mokuhungirira komapu ozohongora omape demonstrate

• raisa oukutuke mokuhungirira komapu ozohongora omape

• pura omapuriro nge ri wo • pura omapuriro nge ri wo • pura omapuriro nge ri wo kokukahurura mbya puratenwa/ zuvaka

• ungurisa ondungiro yeraka norutumbo rwomambo ovisemba

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe

kokuhandjaura epu kaaṋi

• ungurisa ondungiro yeraka norutumbo rwomambo ovisemba

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe

kokuhandjaura epu kaaṋi

• ungurisa ondungiro yeraka norutumbo rwomambo ovisemba

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe

kokuhandjaura epu kaaṋi

oukoto

Page 24: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 24 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa ve soku-:

5.Omayandjero wehungi

kongomoka mounongo wokuyandja ehungi rokotjinyo amave raisa ongengezero kovapuratene

• yandja ehungi rokotjinyo ohunga nepu kaaṋi ehungirirwa nda tuwa po tjimuna Ehinga nOndwi yEhinga, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wOvature nOusemba nOuyara wOvandu

• yandja ehungi rokotjinyo ohunga nepu kaaṋi ehungirirwa nda tuwa po tjimuna Ehinga nOndwi yEhinga, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wOvature nOusemba nOuyara wOvandu

• yandja ehungi rokotjinyo ohunga nepu kaaṋi ehungirirwa nda tuwa po tjimuna Ehinga nOndwi yEhinga, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wOvature nOusemba nOuyara wOvandu

• yandja omapu, ondunge nounongo

• yandja omapu, ondunge nounongo

• tetera nokuyandja omapu, ondunge nounongo osemba

6.Omatamunino, omaworero wombosiro nomazeuparisiro

tjivisa ondjiviro yavo ondoorwa oukahu amave raisire po omerimwino nomerisenginino wavo

• tamuna ozombosiro zomambo momuano mbu hi nakutera kokutja omaheyero wawo ye zuvake oukahu

• tamuna ozombosiro zomambo momuano mbu hi nakutera kokutja omaheyero wawo ye zuvake oukahu

• tamuna ozombosiro zomambo momuano mbu hi nakutera kokutja omaheyero wawo ye zuvake oukahu

Page 25: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 25 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa ve soku-:

6.Omatamunino, omaworero wombosiro nomazeuparisiro (maye ryama)

• raisa ongaramuinyo kaaṋi amave tuurungire momaungurisiro womaworero wombosiro omasemba

• raisa ongaramuinyo kaaṋi amave tuurungire momaungurisiro womaworero wombosiro omasemba

• raisa ongaramuinyo kaaṋi amave tuurungire momaungurisiro womaworero wombosiro nomazeuparisiro womambo osemba

hungire oukahu na wina nongamburiro mu vo oveni

• hungire oukahu na wina nongamburiro mu vo oveni amave wora ozombosiro osemba

• hungire oukahu na wina nongamburiro mu vo oveni amave wora ozombosiro osemba

• twa po nokuṋunisa oumune wavo

• hungire oukahu na wina nongamburiro mu vo oveni amave wora ozombosiro nokuzeuparisa omambo osemba

• etwa po nokuṋunisa oumune wavo amave yandja ondengero koumune wavarwe

• twa po nokuṋunisa oumune wavo

Page 26: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 26 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa ve soku-:

6.Omatamunino, omaworero wombosiro nomazeuparisiro (maye ryama)

hungire oukahu na wina nongamburiro mu vo oveni (maku ryama)

• pirura oumune worive • yandja omazengururiro

kozondjemeno poo komauzeu

• pirura/pataṋisa

momuano omunamapu povitjitwa vyozombata, ouyandjwahungi, ombori na pomatyasaneno wokakoti kozondjiwe

• pirura oumune worive • yandja omazengururiro

kozondjemeno poo komauzeu

• pirura/pataṋisa

momuano omunamapu povitjitwa vyozombata, ouyandjwahungi, ombori na pomatyasaneno wokakoti kozondjiwe

• pirura oumune worive amave hoha ko oumune warwe

• tara komazengururiro pekepeke wozondjemeno zakatjiri nozosenginina

• pirura/pataṋisa

momuano omunamapu povitjitwa vyozombata, ouyandjwahungi, ombori na pomatyasaneno wokakoti kozondjiwe

Page 27: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 27 

10.1 EPU: OKUHUNGIRA NOKUPURATENA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa ve soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa ve soku-:

6.Omatamunino, omaworero wombosiro nomazeuparisiro (maye ryama)

hungire oukahu na wina nongamburiro mu vo oveni (maku ryama)

• pirura/ pataṋisa nokuhungirira koviuṋe mbi ri momuhunga wEhinga nOndwi yEhinga, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wOvature nOmerihongero wOusemba nOuyara wOvandu

• pirura/ pataṋisa nokuhungirira koviuṋe mbi ri momuhunga wEhinga nOndwi yEhinga, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wOvature nOmerihongero wOusemba nOuyara wOvandu

• pirura/ pataṋisa nokuhungirira koviuṋe mbi ri momuhunga wEhinga nOndwi yEhinga, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wOvature nOmerihongero wOusemba nOuyara wOvandu

7.Omatorokero hiti momuano pekepeke vyomatorokero

• toroka okuza mOtjiingirisa okukotora meraka re Etenga ouyandjwahungi oupupu, outukondwa ousupi noupupu

• toroka okuza mOtjiingirisa okukotora meraka re Etenga ouyandjwahungi oupupu noutukondwa ousupi noupupu

• toroka okuza mOtjiingirisa okukotora meraka re Etenga ouyandjwahungi oupupu noutukondwa ousupi noupupu, ondyasaneno yomoumbumba, ozombongarero nozombanguriro ozosenginina

Page 28: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 28 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

Omahungi ngu maye ungurisiwa maye panguka moure nouzeu otja kozondondo zomahongero ovahongwa mu ve ri nu wina amaye pendura ombango yovahongwa. Mape hohiziwa tjinene omaungurisiro womahungi warwe nge ri ongondoroka nomapu onduurungu mondyero yomahongero/ mokarikura otja inga: Ehinga nOndwi yEhinga, Omerihongero wOkuti nOzondendera, Omerihongero wOvature nOmerihongero wOusemba nOuyara wOvandu. Okutjaterwa nokuyandja ko ondangu komahungi omatjangwa mavi teza komuano ovahongwa mbu mave rese nokuzuva omatjangwa pekepeke. Otja imba ovahongwa pu mave ryama komeho opu va sere okuhara ounongo mbwa tongo momiano vyokuresa ongumumu/ kumwi.

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

A: Ohamure 1 Okuzuva

nokukaendera komaraa

• rese nokuzuvisa omaraa kokutja ve sore okuungurira osemba komambo oviuru/ ozongunḓe tjimuna (zemburuka, handjaura, tamuna, kahurura, haveha, na warwe)

• ungurira komaraa nge ri momatjangwa

• ungurira komaraa nge ri momatjangwa

• ungurira komaraa nge ri momatjangwa osemba

• ungurisa ondjivisiro ndji va rese

• ungurisa ondjivisiro ndji va rese

• ungurisa ondjivisiro ndji va rese okumana otjitjitwa kaa ṋi, tj. ohongonono/ orapota

• zikamisa ombangu nosaneno, ouwa nouvi

• zikamisa ombangu nosaneno, ouwa nouvi

• zikamisa ombangu nosaneno, ouwa nouvi

• uka omaandero wetjangwa • uka omaandero wetjangwa • uka omaandero wetjangwa

2. Omazuviro omakoto

yovo omaheero womatjangwa pekepepe moumbomba wawo

• yova omaheero wetjangwa moumbomba waro

• zuvisa nokuwaneka ondjivisiro

• yova omaheero wetjangwa moumbomba waro

• zuvisa nokukotora kumwe ondjivisiro

• yova omaheero wetjangwa moumbomba waro nomapu omazeuparise

• zuvisa nokukotora kumwe ondjivisiro yoharive

Page 29: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 29 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Omazuviro omakoto (maye ryama)

zemburuka omapu ozongunḓe momatjangwa pekepeke zemburuka omapu ozongunḓe momatjangwa pekepeke (maku ryama)

• toorora omapu ozongunḓe nge ri wo

• woronga nokuhaveha omapu kaaṋi momatjangwa

• raisa omaandero amave i kumwe poo amave pitasana moumune kaaṋi

• raisa omasorero wokunana ondjivisiro yorive movitjangwa (tj. mouhepuravapira, ozohongonono, ozomangasina, omareparahungi, nvk.)

• toorora omapu ozongunḓe nge ri wo

• woronga nokuhaveha omapu kaaṋi momatjangwa

• raisa omaandero amave ṋunisa/ zeuparisa oumune kaaṋi

• raisa omasorero wokunana ondjivisiro yorive movitjangwa (tj. mouhepuravapira, ozohongonono, ozomangasina, omareparahungi, nvk.)

• pangura otjivepo tjorive tjomutjange

• raisa omasorero wokunana ondjivisiro yorive movitjangwa (tj. mouhepuravapira, ozohongonono, ozomangasina, omareparahungi, nvk.)

• toorora omapu ozongunḓe nge ri wo

• woronga nokuhaveha omapu kaaṋi momatjangwa

• raisa omaandero amave ṋunisa/ zeuparisa oumune kaaṋi

• raisa omasorero wokunana ondjivisiro yorive movitjangwa (tj. mouhepuravapira, ozohongonono, ozomangasina, omareparahungi, nvk.)

• pangura otjivepo tjorive tjomutjange

• raisa omasorero wokunana ondjivisiro yorive movitjangwa (tj. mouhepuravapira, ozohongonono, ozomangasina, omareparahungi, nvk.)

Page 30: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 30 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3. Omiano vyokuresa omipetuke nohakahana yomaresero

ungurisa oruwondja rwounongo wokuresa kotuwondja twoviresewa mbye ve pwire

• resa okuzuvaka nu ouheze na wina mondja kokuraisira omazuviro wavo woviresewa vyozosaneno pekepeke otjomareparahungi, ozonḓarama, omiimbo, ondjivisiro yomotjiṱo tjomahongero, nvk.)

• resa okuzuvaka nu ouheze na wina mondja kokuraisira omazuviro wavo woviresewa vyozosaneno pekepeke otjomareparahungi, ozonḓarama, omiimbo, ondjivisiro yomotjiṱo tjomahongero, nvk).

• resa okuzuvaka nu ouheze na wina mondja kokuraisira omazuviro wavo woviresewa vyozosaneno pekepeke otjomareparahungi, ozonḓarama, omiimbo, ondjivisiro yomotjiṱo tjomahongero, nvk.)

• resa kumwi omambo oviresewa mbya tyerwa vo na ngamwa vyarwe mbi ri po kokusembamisira po omiano vyavo vyokuresa kumwi otja imbi vyokupahapaha nokutaratara

• resa kumwi omambo oviresewa mbya tyerwa vo na ngamwa vyarwe mbi ri po kokuraisira po omiano omisembame vyokuresa kumwi otja imbi vyokupahapaha nokutaratara

• resa kumwi omambo oviresewa mbya tyerwa vo na ngamwa vyarwe mbi ri po kokuraisira po omiano omisembame vyokuresa kumwi otja imbi vyokupahapaha nokutaratara

• ungurisa oviresewa oviyarukwa mbi ri po

• ungurisa oviresewa pekepeke oviyarukwa mbi ri po

• ungurisa oviresewa pekepeke oviyarukwa a mbi ri po

Page 31: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 31 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

4. Omaresero omakoto

rese nokuzuva nawa ovitjangwa vyomihoko pekepeke nondando yokunwa mo ounongo, okunyetwa mo nokuyandja ko ondangu

• resa nokuyandja ondangu kotuwondja twoviresewa otjomareparahungi, ozomangasina, ozohongonono/ ozorapota, ouyandjwahungi, ousupihungi, omiimbo, ozonḓarama nomahungi warwe.

• resa nokuyandja ondangu kotuwondja twoviresewa otjomareparahungi, ozomangasina, ozohongonono/ ozorapota, ouyandjwahungi, ousupihungi, omiimbo, ozonḓarama nomahungi warwe.

• resa nokuyandja ondangu kotuwondja twoviresewa otjomareparahungi, ozomangasina, ozohongonono/ ozorapota, ouyandjwahungi, ousupihungi, omiimbo, ozonḓarama nomahungi warwe.

• hongonona mbi va rese okuraisira po kutja ve vi zuu nawa nu mave yandja ondjivisiro ndji ri yo

• tetera, okutwapo omapu nokuyandja ondunge

• resa kokutja ve ise mo ondjivisiro, ounongo na wina okunyetwa/okuhurukwa mo

• zemburuka ombangu

nosaneno yoviuṋe

vyombazu

• hongonona mbi va rese okuraisira po kutja ve vi zuu nawa nu mave yandja ondjivisiro ndji ri yo

• tetera, okutwapo omapu nokuyandja ondunge

• resa kokutja ve ise mo ondjivisiro, ounongo na wina okunyetwa/okuhurukwa mo

• zemburuka ombangu

nosaneno yoviuṋe

vyombazu

• hongonona mbi va rese okuraisira po kutja ve vi zuu nawa nu mave yandja ondjivisiro ndji ri yo

• tetera, okutwapo omapu nokuyandja ondunge noumune

• resa kokutja ve ise mo ondjivisiro, ounongo na wina okunyetwa/okuhurukwa mo

• zemburuka nokupanguṋuna

ombangu nosaneno yoviuṋe

vyombazu

Page 32: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 32 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

5.Okuresa nohengu

rese nokuhengurisa oviresewa mbya zu mozomburo pekepeke

• pangura pokati komapu wakatjotjiri nehungi esenginina

• pangura pokati komapu wakatjotjiri nehungi esenginina

• pangura pokati komapu, wakatjotjiri ehungi esenginina nondunge

• zemburuka ondando notjivepo tjomutjange nu ve zikamisire ko oumune wavo

• zemburuka ondando notjivepo tjomutjange nu ve zikamisire ko oumune wavo

• zemburuka nokuzuva nawa ondando notjivepo tjomutjange nu ve zikamisire ko oumune wavo

• handjaura omuano mbwe ungurisa eraka kokutja ma toṋe

• handjaura omuano mbwe ungurisa eraka kokutja ma toṋe

• handjaura omuano mbwe ungurisa eraka kokutja ma toṋe

• pangu ṋuna otjiresewa nohengu amave yandja omapu ku kwa zikamene/ ṱaṱere ohengu yavo

• sosonona otjiresewa nohengu amave yandja omapu omatunge ku kwa zikamene/ ṱaṱere ohengu yavo

• sosonona otjiresewa nohengu amave yandja omapu omatunge nomanangeṋena ku kwa zikamene/ ṱaṱere ohengu yavo

• tunga ondunge nokuraisa otjivepo tjavo

• tunga ondunge nokuraisa otjivepo tjavo

• tunga nokuzeuparisa ondunge yavo onamaheya amave raisire po otjivepo tjavo

Page 33: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 33 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

6. Omaworongero

hara ondjiro yomiano vyomaworongero wehungi

• resa, toorora nokusembamisa ondjivisiro ndja pu pondando yorive nave yandja yo momuhapo kaaṋi

• resa, toorora nokusembamisa ondjivisiro ndja pu pondando yorive nave yandja yo momuhapo ka ṋi

• resa, toorora nokusembamisa ondjivisiro ndja pu pondando yorive nave yandja yo momuano omunamaheya

• isira ko, haveha nokusasaneka ondjivisiro ndja zu momatjangwa

• isira ko, haveha, sasaneka nokusosonona ondjivisiro ndja zu momatjangwa

• isira ko, haveha, sasaneka, sosonona nokuyarura ko ondjivisiro ndja zu momatjangwa

7. Okutjanga ovitjangwa mbya tuwa po oukahu nokuhodjasana nawa

tjiwa, tungu nokusembamisa ondunge yavo momihewo, outukondwa novitjangwa ovikahu

• tjanga outukondwa mbu na omihewo ozongunḓe mi na oviuṋe handumba ovizeuparise vyoumune woharive

• ungurisa ozondondo zomuano womatjangero otjondyero poo omerirongerisiro, omahaekero, omatjangero ongurusu (ombutiro, orutu, omapatero) nomasembamisiro wokutja pe zuvake osemba

• tjanga outukondwa mbu na omihewo ozongunḓe mi na oviuṋe handumba ovizeuparise vyoumune woharive

• ungurisa ozondondo zomuano womatjangero otjondyero poo omerirongerisiro, omahaekero, omatjangero ongurusu (ombutiro, orutu, omapatero) nomasembamisiro wokutja pe zuvake osemba

• tjanga outukondwa mbu na omihewo ozongunḓe mi na oviuṋe handumba ovizeuparise vyoumune woharive

• ungurisa ozondondo zomuano womatjangero otjondyero poo omerirongerisiro, omahaekero, omatjangero ongurusu (ombutiro, orutu, omapatero) nomasembamisiro wokutja pe zuvake osemba

Page 34: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 34 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

7.Okutjanga ovitjangwa mbya tuwa po oukahu nokuhondjasana nawa (maku ryama)

tjiwa, tungu nokusembamisa ondunge yavo momihewo, otukondwa novitjangwa ovikahu (maku ryama)

• ungurisa ozondondo zomuano womatjangero otjondyero poo omerirongerisiro, omahaekero, omatjangero ongurusu (ombutiro, orutu, omapatero) nomasembamisiro wokutja pe zuvake osemba

• ungurisa ozondondo zomuano womatjangero otjondyero poo omerirongerisiro, omahaekero, omatjangero ongurusu (ombutiro, orutu, omapatero) nomasembamisiro wokutja pe zuvake osemba

• ungurisa ozondondo zomuano womatjangero otjondyero poo omerirongerisiro, omahaekero, omatjangero ongurusu (ombutiro, orutu, omapatero) nomasembamisiro wokutja pe zuvake osemba

nyotoroka amave tara mombangu ndji ri pokati komiano vyokuwanena mokuhungira na mokutjanga nyotoroka amave tara mombangu ndji ri pokati komiano vyokuwanena mokuhungira na mokutjanga

• nyotorora ounahepero womazengisiro wombosiro mokungira na mokutjanga

• ungurisa omahungiriro omahungame nomahahungama

• nyotorora ounahepero womazengisiro wombosiro mokungira na mokutjanga

• ungurisa omahungiriro omahungame nomahahungama osemba

• nyotorora ounahepero womazengisiro wombosiro mokungira na mokutjanga

• ungurisa omahungiriro omahungame nomahahungama osembasemba

Page 35: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 35 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

7.Okutjanga ovitjangwa mbya tuwa po oukahu nokuhondjasana nawa (maku ryama)

nyotoroka amave tara mombangu ndji ri pokati komiano vyokuwanena mokuhungira na mokutjanga nyotoroka amave tara mombangu ndji ri pokati komiano vyokuwanena mokuhungira na mokutjanga (maku ryama)

• keva komiano omihaṱakama vyovimbumba/ ozotjuha zoharive

• keva komiano omihaṱakama vyovimbumba/ ozotjuha zoharive

• keva komatyero womiano/ wovimbumba/ozotjuha zorive

• keve kombungurisiro omiha ṱakama mbi hungirwa ondjimbirahi

tjanga oukahu nondando yokutjivisa, yokunyaṋukisa nokuzuvisa

• ungurisa omihapo vyohungiriro osemba otja imbi okaheho, omituvirira, an vyarwe ave nondando yokutjivisa, yokunyaṋukisa nokuzuvisa

• ungurisa omihapo vyohungiriro osemba otja imbi okaheho, omituvirira, an vyarwe ave nondando yokutjivisa, yokunyaṋukisa nokuzuvisa

• ungurisa omihapo vyohungiriro osemba otja imbi okaheho, omituvirira, an vyarwe ave nondando yokutjivisa, yokunyaṋukisa nokuzuvisa

• tjanga oviuru vyomambo poo vyomahungi

• tjanga oviuru vymahungi poo oviuru vyombuze

• tjanga oviuru vyomahungi poo oviuru vyombuze

Page 36: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 36 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

7.Okutjanga ovitjangwa mbya tuwa po oukahu nokuhodjasana nawa (maku ryama)

ritwa po oukahu nu mondja

• havera komerizuvisiro waindi epu kokutja ve mwine po omuhunga mu mave tjanga

• havera komerizuvisiro waindi epu kokutja ve mwine po omuhunga mu mave tjanga

• havera komerizuvisiro waindi epu kokutja ve mwine po omuhunga mu mave tjanga

• yandja ondjivisiro onamapu • yandja ondjivisiro onamapu • yandja ondjivisiro onamapu • karera oukukutu kondunge

ndji ri mouyandjwahungi womomatjangwa na kombata yometuwo romahongero

• ungurisa ounongo wokupanguṋuna indu tji mave nyamukurire kotjitjangwa

• karera oukukutu kondunge ndji ri mouyandjwahungi womomatjangwa na kombata yometuwo romahongero

• ungurisa ounongo wokupanguṋuna indu tji mave nyamukurire kotjitjangwa nokurizuvisa tjo

• karera oukukutu kondunge ndji ri mouyandjwahungi womomatjangwa na kombata yometuwo romahongero

• ungurisa ounongo wokupanguṋuna indu tji mave nyamukurire kotjitjangwa nokurizuvisa tjo

Page 37: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 37 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

7.Okutjanga ovitjangwa mbya tuwa po oukahu nokuhodjasana nawa (maku ryama)

ritwa po oukahu nu mondja (maku ryama)

• tjanga ohunga na mbi mave isire kondjiviro yavo ondoororwa nomerimwino wavo kaaṋi notjimbumba tjovarese/tjovapuratene amave ungurisa orutumbo rwomambo orupwe

• tjanga ohunga na mbi mave isire kondjiviro yavo ondoororwa nomerimwino wavo kaaṋi notjimbumba tjovarese/tjovapuratene amave ungurisa orutumbo rwomambo orupwe

• tjanga ohunga na mbi mave isire kondjiviro yavo ondoororwa nomerimwino wavo kaaṋi notjimbumba tjovarese/tjovapuratene amave ungurisa orutumbo rwomambo orupwe

• twa po nawa omerimwino nomerisenginino wavo

• twa po nawa omerimwino nomerisenginino wavo

• twa po nawa omerimwino nomerisenginino wavo

ziri omapuriro omaroramazuviro osemba

• zuva omapuriro nawa • nyamukurira komatjangwa

ngu va pewa osemba

• zuva omapuriro nawa • nyamukurira komatjangwa

ngu va pewa osemba

• zuva omapuriro nawa • nyamukurira komatjangwa

ngu va pewa osemba

Page 38: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 38 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

7.Okutjanga ovitjangwa mbya tuwa po oukahu nokuhodjasana nawa (maku ryama)

raisa omazuviro/ omapakero indu tji mave nyamukurire kotjitjangwa tjorive momiano pekepeke

• tjanga omborongero, ohongonono, okayandjwahungi, ongundasaneno, ombori, okahungi koratiyo, okahambarere poo omaryamisiro wokomeho wondunge ndja isirwa kotjitjangwa

• tjanga omborongero, ohongonono, okayandjwahungi, ongundasaneno, ombori, okahungi koratiyo, okahambarere poo omaryamisiro wokomeho wondunge ndja isirwa kotjitjangwa

• tjanga omborongero ondoororwa yanawa, ohongonono, okayandjwahungi, ongundasaneno, ombori, okahungi koratiyo, okahambarere poo omaryamisiro wokomeho wondunge ndja isirwa kotjitjangwa

• nana ombuze ndji va isire kovitjangwa nave i sasaneke

• nana ombuze ndji va isire kovitjangwa nave i sasaneke, sosonona/ panguṋuna

• nana ombuze ndji va isire kovitjangwa nave i haveha, sasaneke, sosonona/ panguṋuna nokuiwaneka rukwao

Page 39: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 39 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO

OMAYENENENOONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

B.Omatjangero Omahungame

tjanga ovitjangwa pekepeke nondando yoharive amave kara nongengezero kovevirese, omuano womatwire po na komuhapo amave tara kozongaro ozonaumba nomatokero mbi munika moviuṋe mbi tuvakaṋa onduurungu mokarikurema (p 5) pu mave yandja ombango yapeke komapakero/ komazuviro nomakevero wokozongaro ozonaumba nomatokero mbi yetisiwa i oviuṋe mbya zu nokutamunwa komuatje omuini kotjiwaṋa otjiture votjirongo tjavo, tjehi ravo notjouye

tjanga:• ozombapira pekepeke • ouhungi wozongoramambo

nozomangasina zozosikore • ozohongonono/omahepu

kouhonapare, ohunga nomaumba woharive, otjitandi, omahepuriro wouhatoi novitjitwa vyovyoro vyavo

• ozongundasaneno poo ozombori

• embo rovyeyuva (ondaeri) • ozohindwambuze • ombuze yovirandwa

kovipape nouperendero womiṱuka/ oupopae

• okutjanga mozosoroma

tjanga: • ozombapira pekepeke • ouhungi wozongoramambo nozomangasina zozosikore • ozohongonono/omahepu

kouhonapare, ohunga nomaumba woharive, otjitandi, omahepuriro wouhatoi novitjitwa

vyovyoro vyavo • ozongundasaneno poo

ozombori • ouyandjwahungi • embo rovyeyuva (ondaeri) • ozohindwambuze • ombuze yovirandwa

kovipape nouperendero womiṱuka/ oupopae

• okutjanga mozosoroma

tjanga:• ozombapira pekepeke • ouhungi wozongoramambo

nozomangasina zozosikore • ozohongonono/ omahepu

kouhonapare, ohunga nomaumba, woharive, otjitandi, omaraerero/ omahepuriro wouhatoi novitjitwa vyovioro vyavo

• ozongundasaneno poo ozombori

• ouyandjwahungi • embo rovyeyuva (ondaeri) • ozohindwambuze • ozo CV nozoindaviu • ombuze yovirandwa kovipape

nouperendero womiṱuka/ oupopae

• okutjanga mozosoroma

Page 40: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 40 

10.2 EPU: OKURESA NOKUTJANGA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

C. Omatjangero Omahapokasana

tjanga ozombapira omihoko pekepeke

• tjanga ozombapira zoutjiwasane nozokotjiveta

• tjanga ozombapira zoutjiwasane nozokotjiveta

• tjanga ozombapira zoutjiwasane nozokotjiveta

Tjanga ozombwanekero ozomemena mokati kazo mu mu na nḓu maze tara kozongaro ozonaumba nomatokero otja komapu onduurungu wokarikurema (pomukuma 5)

• raisa ongendo/ ondaveho kovatjangerwa/ kovarese otja kozongaro zoutjiwasane nozokotjiveta

• raisa/ ondaveho ongendo kovatjangerwa/ kovarese otja kozongaro zoutjiwasane nozokotjiveta

• raisa ongendo/ ondaveho kovatjangerwa/ kovarese otja kozongaro, omiano nomihapo vyozombapira zoutjiwasane nozokotjiveta

• tjanga ozombwanekero pekepeke ozosenginine, ozoserekarere, ozombusure, ozohandjaure nozombataṋise

• tjanga ozombwanekero pekepeke ozosenginine, ozoserekarere, ozombusure, ozohandjaure, ozongahurure nozombataṋise

• tjanga ozombwanekero pekepeke ozosenginine, ozoserekarere, ozombusure, ozohandjaure, ozongahurure nozombataṋise

• mema ousupihungi ousenginine, omiimbo, oungundasaneno wokutuwa mozomangasina nozondjuunara zosikore, mozotjaitonga na mouzuvarisavapira

• mema ousupihungi ousenginine, omiimbo, oungundasaneno wokutuwa mozomangasina nozondjuunara zosikore, mozotjaitonga na mouzuvarisavapira

• mema ousupihungi ousenginine, omiimbo, oungundasaneno wokutuwa mozomangasina nozondjuunara zosikore, mozotjaitonga na mouzuvarisavapira

Page 41: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 41 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

Ovahongwa otja pu mave ryama kozondondo zokombanda, opu va sere okuraisa ondjiviro ombaturuke yondjangerosemba nongaramatika / ondungiro yeraka.

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1.Ondjangerosemba nombungurisro osemba yoviraise vyokuresa

tjanga nokuungurisa oviraise vyokuresa osemba amave raisa ondjiviro nomazuviro omasemba wondungiro yeraka (omazeva ozongunḓe weraka)

• ungurisa oviraise mbi osemba: - otjiraise tjomakondero(‘) - okahondje (–) - onḓe (.) - ondja (,) - ondjanḓe (;) - otjiraise tjondavaerero(!) - otjiraise tjokupura (?) - epanda rozonḓe (:) - ouraise oukotorise (“ …”) - okazemburukise (–) - oukovero ( )

• ungurisa oviraise mbi osemba: - otjiraise tjomakondero (‘) - okahondje (–) - onḓe (.) - ondja (,) - ondjanḓe (;) - otjiraise tjondavaerero (!) - otjiraise tjokupura (?) - epanda rozonḓe (:) - ouraise oukotorise (“ … ”) - okazemburukise (–) - oukovero ( )

• ungurisa oviraise mbi osemba: - otjiraise tjomakondero (‘) - okahondje (–) - onḓe (.) - ondja (,) - ondjanḓe (;) - otjiraise tjondavaerero (!) - otjiraise tjokupura (?) - epanda rozonḓe (:) - ouraise oukotorise (“ … ”) - okazemburukise (–) - oukovero ( )

Page 42: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 42 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1.Ondjangerosemba nombungurisro osemba yoviraise vyokuresa (mavi ryama)

tjanga nokuungurisa oviraise vyokuresa osemba amave raisa ondjiviro nomazuviro omasemba wondungiro yeraka (omazeva ozongunḓe weraka)

• ungurisa ozoreṱera oviuru

• ungurisa omasusuparisambo nomasusuparana

• ungurisa ozombosiro zeraka, ozondundo, omapose, omaposapamwe nomapose ovirunga; omazengisiro wombosiro nomatamunino womambo osemba

• ungurisa nawa omazeva wondjangerosemba nga zikamisiwa

• ungurisa omazeva wondjangerosemba nawa

• ungurisa ozoreṱera oviuru • ungurisa

omasusuparisambo nomasusuparana

• ungurisa ozombosiro zeraka, ozondundo, omapose, omaposapamwe nomapose ovirunga; omazengisiro wombosiro nomatamunino womambo osemba

• ungurisa nawa omazeva wondjangerosemba nga zikamisiwa

• ungurisa omazeva wondjangerosemba nawa

• ungurisa ozoreṱera oviuru • ungurisa

omasusuparisambo nomasusuparana

• ungurisa ozombosiro zeraka, ozondundo, omapose, omaposapamwe nomapose ovirunga; omazengisiro wombosiro nomatamunino womambo osemba

• ungurisa nawa omazeva wondjangerosemba nga zikamisiwa

• ungurisa omazeva wondjangerosemba nawa

Page 43: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 43 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Ombungurisiro yondungiro yeraka

ungurisa ondungiro yeraka osemba

• pangura nokuungurisa omihoko pekepeke vyomarukambo osemba: omerikuramenambo (omaṋuṋungwa nomahaṋuṋungwa) pamwe nomapingenambo (mourike, nouingi), omaṱiṱiparisambo, omihoko (ourume noukaze), omarukambo omatuwakumwe, omavarambo, omawongambo omaraisapoṋa, omaraisauini nomaraisambo

• pangura nokuungurisa omihoko pekepeke vyomarukambo osemba: omerikuramenambo (omaṋuṋungwa nomahaṋuṋungwa pamwe nomapingenambo (mourike, nouingi) omaṱiṱiparisambo, omihoko (ourume noukaze), omarukambo omatuwakumwe, omazakekwao, omavarambo, omasanekambo, omawongambo, omaraisapoṋa, omaraisauini nomaraisambo

• pangura nokuungurisa omihoko pekepeke vyomarukambo osemba: omerikuramenambo/ pekepeke omaṋuṋungwa nomahaṋuṋungwa pamwe nomapingenambo osemba (mourike, nouingi, omaṱiṱiparisambo, omihoko (ourume noukaze), omarukambo omatuwakumwe, omazakekwao, omavarambo, omasanekambo, omawongambo omaraisapoṋa, omaraisauini nomaraisambo

Page 44: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 44 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Ombungurisiro yondungiro yeraka

yeraka osemba (maku ryama)

• ungurisa etjitambo nomihapo vyaro pekepeke osemba: omutjitahapo nomutjitwahapo, omutjitisahapo, omutjitirahapo, , omutjitasanahapo, omukotorahapo nomuzeuparisahapo/ omuriyarukirahapo

• ungurisa etjitambo nomihapo vyaro pekepeke osemba: omutjitahapo nomutjitwahapo, omutjitisahapo, omutjitirahapo, omutjitasanahapo, omukotorahapo, omutanaukahapo nomuzeuparisahapo/ omuriyarukirahapo

• ungurisa etjitambo nomihapo vyaro pekepeke osemba: omutjitahapo nomutjitwahapo, omutjitisahapo, omutjitirahapo, omutjitasanahapo, omukotorahapo, omutanaukahapo nomuzeuparisahapo/ omuriyarukirahapo

• ungurisa omahandjaurambo osemba amave tara kondjendo yomambo, oviunda novituwako

• ungurisa omahandjaurambo osemba amave tara kondjendo yomambo, oviunda novituwako

• ungurisa omahandjaurambo osemba amave tara kondjendo yomambo, oviunda novituwako

• ungurisa otuveze osemba • ungurisa otuveze osemba • ungurisa otuveze osemba

Page 45: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 45 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Ombungurisiro yondungiro yeraka (mai ryama)

ungurisa ondungiro yeraka osemba (maku ryama)

• ungurisa omamangururambo:

• ropoṋa, roruveze noromuano

• ungurisa omamangururambo: ropoṋa, roruveze noromuano

• ungurisa omamangururambo: ropoṋa, roruveze noromuano

• ungurisa omahondjere: • ehondjere retjite netjitirwa,

ekotorise, reraisauini nenarupe

• ungurisa omahondjere: • ehondjere retjite netjitirwa,

ekotorise, reraisauini nenarupe

• ungurisa omahondjere: ehondjere retjite netjitirwa, ekotorise, reraisauini nenarupe

• ungurisa omaheyambo • ungurisa omaheyambo • ungurisa omaheyambo • ungurisa omaravaerambo • ungurisa omaravaerambo • ungurisa omaravaerambo

3.Ombungurisiro yorutumbo rwomambo

ungurisa orutumbo rwomambo orupwe, orusenginine nu oruparanga momiano na mozongaro pekepeke amave raisa omazuviro omasemba womaheero ongurusu nomasasneke nomiano vya Tjipangandjara

• ungurisa omaheya osemba: • omapirukire, omahatjimwe,

omahununambo/ omayazemambo, omasanakwao, omaworongambo, omaheero ongurusu nomasasaneke, omiano vyakauriri nomiano vya Tjipangandjara

• ungurisa omaheero womambo:

• omapirukire, omahatjimwe, omahununambo, omasanakwao, omazakumwe, omaworongambo, omaheero ongurusu nomasasaneke omiano vyakauriri nomiano vya Tjipangandjara

• ungurisa omaheero womambo:

• omapirukire, omahatjimwe, omahununambo, omasanakwao, omazakumwe, omaworongambo, omaheero ongurusu nomasasaneke omiano vyakauriri nomiano vya Tjipangandjara

Page 46: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 46 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3.Ombungurisiro yorutumbo rwomambo

ungurisa orutumbo rwomambo orupwe, orusenginine nu oruparanga momiano na mozongaro pekepeke amave raisa omazuviro omasemba womaheero ongurusu nomasasneke nomiano vya Tjipangandjara

• keva komambo omapambaukise

• keva komambo omapambaukise

• keva komambo omapambaukise

Page 47: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 47 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3.Ombungurisiro yOrutumbo rwOmambo (mai ryama)

ungurisa ozomburo pekepeke ozonongoparise momuano omukongomoke nu mbu hi na ozondataiziro

• ungurisa ondjitjineri na ngamwa omambo warwe nge ri po ku mave sembamisire ondjangerosemba, omaheero womambo nokupaha mo ngamwa ondjivisiro ombweziwa

• ungurisa ondjitjineri na ngamwa omambo warwe nge ri po ku mave sembamisire ondjangerosemba, omaheero womambo nokupaha mo ngamwa ondjivisiro ombweziwa

• ungurisa ondjitjineri na ngamwa omambo warwe nge ri po ku mave sembamisire ondjangerosemba, omaheero womambo nokupaha mo ngamwa ondjivisiro ombweziwa

• ungurisa ozomburo zoviungurisiwa vyorutjeno (tji ze ri po) okunana mo ondjivisiro

• ungurisa ozomburo zoviungurisiwa vyorutjeno (tji ze ri po) okunana mo ondjivisiro

• ungurisa ozomburo zoviungurisiwa vyorutjeno (tji ze ri po) okunana mo ondjivisiro

Page 48: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 48 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3.Ombungurisiro yOrutumbo rwOmambo (mai ryama)

ungurisa ozomburo pekepeke ozonongoparise momuano omukongomoke nu mbu hi na ozondataiziro (maku ryama)

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe okuyandeka otjahwanga tjomaraka warwe tji muna Otjiingirisa tji tji yetwa i ondjiririra nomaungurisiro wozonditjineri zapavari

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe kozongaro nomiano vyorive.

• tumbarisa norutumbo rwomambo moviṱo kaaṋi:

Omahongero wOviungurwa nOvimemwa vyaKandino, Ouveruke tjimuna mEhinga nOndwi yaro na Omauzeu wOmbwiko nOngorongova nOndjandekero yOusyona, Ouyara nOusemba wOvandu, na vyarwe

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe okuyandeka otjahwanga tjomaraka warwe tji muna Otjiingirisa tji tji yetwa i ondjiririra nomaungurisiro wozonditjineri zapavari

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe kozongaro nomiano vyorive.

• tumbarisa norutumbo rwomambo moviṱo kaaṋi:

Omahongero wOviungurwa nOvimemwa vyaKandino, Ouveruke tjimuna mEhinga nOndwi yaro na Omauzeu wOmbwiko nOngorongova nOndjandekero yOusyona, Ouyara nOusemba wOvandu, na vyarwe

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe okuyandeka otjahwanga tjomaraka warwe tji muna Otjiingirisa tji tji yetwa i ondjiririra nomaungurisiro wozonditjineri zapavari

• ungurisa orutumbo rwomambo orupwe kozongaro nomiano vyorive.

• tumbarisa norutumbo rwomambo moviṱo kaaṋi:

Omahongero wOviungurwa nOvimemwa vyaKandino, Ouveruke tjimuna mEhinga nOndwi yaro na Omauzeu wOmbwiko nOngorongova nOndjandekero yOusyona, Ouyara nOusemba wOvandu, na vyarwe

Page 49: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 49 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

4.Ombungurisiro yOmambo nOmihewo

tungu omambo nomihewo pekepeke nondoṋeno

• tunga omambo amave ungurisa otjiunda nomuze wembo pamwe novituwa komeho nokombunda novihitisiwa (oviṋeerwamo)

• tunga omambo amave ungurisa otjiunda nomuze wembo pamwe novituwa komeho nokombunda novihitisiwa (oviṋeerwamo)

• tunga omambo amave ungurisa otjiunda nomuze wembo pamwe novituwa komeho nokombunda novihitisiwa (oviṋeerwamo)

• tunga, ungurisa nokupangu ṋuna omihewo omihoko nomihapo pekepeke osemba: omipure, omitjivise/ omiyandjamaraa, omirakize, nomiravaere, pamwe nomirikehewo, omihewo omituwakumwe nomihandjaukahewo

• tunga, ungurisa nokupangu ṋuna omihewo omihoko nomihapo pekepeke osemba:

• omipure, omitjivise/ omiyandjamaraa, omirakize, nomiravaere, pamwe nomirikehewo, omihewo omituwakumwe nomihandjaukahewo

• tunga, ungurisa nokupangu ṋuna omihewo omihoko nomihapo pekepeke osemba:

• omipure, omitjivise/omiyandjamaraa, omirakize, nomiravaere, pamwe nomirikehewo, omihewo omituwakumwe nomihandjaukahewo

Page 50: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 50 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

4.Ombungurisiro yOmambo nOmihewo (mai ryama)

tungu omambo nomihewo pekepeke nondoṋeno (maku ryama)

• ungurisa omutjitahapo nomutjitwahapo, omahungiriro omahungame nomahahungama, omuhingo watjiperi nowatjipeheri

• ungurisa omihingo vyondjitiro:

• omuraisahingo, omuhatjitukahingo omuwezahingo, nomuhingo wohapo

• ungurisa omitimbuhewo nomiweziwahewo omihandjaure, omimangurure, ominarupe, vyetjite novyetjitwa

• ungurisa omutjitahapo nomutjitwahapo, omahungiriro omahungame nomahahungama, omuhingo watjiperi nowatjipeheri

• ungurisa omihingo vyondjitiro:

• omuraisahingo, omuhatjitukahingo omuwezahingo, nomuhingo wohapo

• ungurisa omitimbuhewo nomiweziwahewo omihandjaure, omimangurure, ominarupe, vyetjite novyetjitwa

• ungurisa omutjitahapo nomutjitwahapo, omahungiriro omahungame nomahahungama, omuhingo watjiperi nowatjipeheri

• ungurisa omihingo vyondjitiro:

• omuraisahingo, omuhatjitukahingo omuwezahingo, nomuhingo wohapo

• ungurisa omihingo vyondjitiro:

• omuraisahingo, omuhatjitukahingo omuwezahingo, nomuhingo wohapo

Page 51: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 51 

10.3 EPU: OMBUNGURISIRO YERAKA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

5.Omatanauriro nOmatorokero

tjiwa nokuungurisa omiano ozongunḓe vyomatanauriro nomatorokero

• toroka nokutanaura okuza kOtjiingirisa okuyarura mOtjiherero nokuza kOtjiherero okutwa mOtjiingirisa omahungi wosaneno ndji: ouyandjwahungi oupupu, omasupihungi, ovihungiriro vyotjimbumba novyokakoti kozondjiwe, ozombongarero novyombanguriro ovisenginina noutjangwa ousupi noupupu

• toroka nokutanaura okuza kOtjiingirisa okuyarura mOtjiherero nokuza mOtjiherero okutwa mOtjiingirisa omahungi wosaneno ndji: ouyandjwahungi oupupu, omasupihungi, ovihungiriro vyotjimbumba novyokakoti kozondjiwe, ozombongarero novyombanguriro ovisenginina noutjangwa oure noupupu kaṱiṱi

• toroka nokutanaura okuza kOtjiingirisa okuyarura mOtjiherero nokuza mOtjiherero okutwa mOtjiingirisa omahungi wosaneno ndji: ouyandjwahungi oupupu, omasupihungi, ovihungiriro vyotjimbumba novyokakoti kozondjiwe, ozombongarero novyombanguriro ovisenginina noutjangwa oure nouzeu kaṱiṱi nao

Page 52: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 52 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1. Ondjiviro onamazuviro: Okuhara ondjiviro onamazuviro momatjangwa wozosaneno pekepeke tj. Ereparahungi, Esupihungi nOnḓarama

hungirire komamemwatjangwa wokotjinyo nowomomatjangwa

• zemburuka nokuserekarera ovitjitwa vyomatjangwa ngu ve rihongo

• zemburuka nokuserekarera ovitjitwa vyomatjangwa ngu ve rihongo

• zemburuka nokuserekarera ovitjitwa vyomatjangwa ngu ve rihongo

• pangura pokati komapu nomahungi wakatjotjiri nowakavizeezee/ omasenginina/

• tetera nokuhaveha omapu wakatjotjiri nowakavizeezee/ omasenginina/

• tetera nokuhaveha omapu wakatjotjiri nowakavizeezee/ omasenginina/

tara kondunge yomutjange kombuze kaaṋi

• panguṋuna ondunge omapu ozongunḓe/ ozohongora nomazeuparise

• panguṋuna ondunge omapu ozongunḓe/ ozohongora nomazeuparise

• panguṋuna ondunge omapu ozongunḓe/ ozohongora nomazeuparise

• okutaratara nokupahapaha nondando yokumuna ondjivisiro yorive

• okutaratara nokupahapaha nondando yokuyandja oumune

• okutaratara nokupahapaha nondando yokuyandja oumune

• yandja ondunge noumune wavo komatjangwa ngu ve rihongo

• yandja ondunge noumune wavo komatjangwa ngu ve rihongo

• yandja ondunge noumune wavo komatjangwa ngu ve rihongo

• nana ombuze kaaṋi momatjangwa ngu ve rihongo

• nana ombuze kaaṋi momatjangwa ngu ve rihongo

Page 53: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 53 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1.Ondjiviro onamazuviro: Okuhara ondjiviro onamazuviro momatjangwa wozosaneno pekepeke tj. Ereparahungi, Esupihungi nOnḓarama (mai ryama)

raisa ondjiviro onamazuviro nokutangununa/ okuyandja ondangu komiimbo, ounyando, omareparahungi nomasupihungi

• zemburuka epu, woronga nokuserekarera rukwao

• zemburuka epu, woronga, kondja okutwapo oukahu nokuserekarera rukwao

• zemburuka epu, woronga, kondja okutwapo oukahu nokuserekarera rukwao

• zemburuka omaheero omaundikwa nomiano vya Tjipangandjara

• zemburuka omaheero omaundikwa nomiano vya Tjipangandjara momuano mbu mau raisa omazuviro omawa

• zemburuka omaheero omaundikwa nomiano vya Tjipangandjara momuano mbu mau raisa omazuviro omawa

zuu , pangura nokuungurisa omamemwatjangwa wakandino nowokondumbwa/ wombazu womihapo nozosaneno pekepeke

• pangura pokati komamemwatjangwa poo omatjangwa wakandino nowokondumbwa

• pangura pokati komamemwatjangwa poo omatjangwa wakandino nowokondumbwa

• pangura pokati komamemwatjangwa poo omatjangwa wakandino nowokondumbwa

zuu nokuzemburuka oviṋenge vyotjimbi notjivepo tjovanyande

• zemburuka oviṋenge vyotjimbi (omazenge, ondjoroka, emuma, nvk)

• zemburuka oviṋenge vyotjimbi (omazenge, ondjoroka, emuma, nvk)

• zemburuka oviṋenge vyotjimbi (omazenge, ondjoroka, emuma, nvk)

Page 54: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 54 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1.Ondjiviro onamazuviro: Okuhara ondjiviro onamazuviro momatjangwa wozosaneno pekepeke tj. Ereparahungi, Esupihungi nOnḓarama (mai ryama)

zemburuka nokuhungirira koviuṋe vyomamemwatjangwa poo omahungi nge ri momatjangwa

• zemburuka, hungirira ko nokukahurura oviuṋe vyomamemwatjangwa wakandino nowombazu (ovanyande, omaheero omakahu/ ondimwa, omapu ozohongora nomahohize/ omaweziwa, opo ṋa, oruveze rwovitjitwa nondomba)

• zemburuka, hungirira ko nokukahurura oviuṋe vyomamemwatjangwa wakandino nowombazu (ovanyande, omaheero omakahu/ ondimwa, omapu ozohongora nomahohize/ omaweziwa, omuano, opo ṋa, oruveze rwovitjitwa nondomba

• zemburuka, hungirira ko nokukahurura oviuṋe vyomamemwatjangwa wakandino nowombazu (ovanyande, omaheero omakahu/ ondimwa, ozongunḓe zomurya, omapu ozohongora nomahohize/ omaweziwa, omuano, opoṋa, oruveze rwovitjitwa nondomba)

zemburuka, zuu nokutangununa/ okuyandja ondangu yokutja omuano nombungurisiro yomaheero omahausuka nomiano vya Tjipangandjara mehungi vya toṋisa vi ozondando yomutjange

• toorora omurya mbwa kete kotjitjitwa tji va sokutjita

• toorora omurya mbwa kete kotjitjitwa tji va sokutjita nave nana/ homona osemba

• toorora omurya mbwa kete kotjitjitwa tji va sokutjita nave nana/ homona osemba

• zemburuka oviṋenge vyomihapo vyohungiriro (tj. omasasanekapopezu, omasasanekero, omaneneparisiro, omasengininaundu)

• zemburuka nokukahurura oviṋenge vyomihapo vyohungiriro (tj. omasasanekapopezu, omasasanekero, omaneneparisiro, omasengininaundu,

• zemburuka nokukahurura oviṋenge vyomihapo vyohungiriro (tj. omasasanekapopezu, omasasanekero, omaneneparisiro, omasengininaundu,

Page 55: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 55 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave:

Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

1.Ondjiviro onamazuviro: Okuhara ondjiviro onamazuviro momatjangwa wozosaneno pekepeke tj. Ereparahungi, Esupihungi nOnḓarama (mai ryama)

zemburuka, zuu nokutangununa/ okuyandja ondangu yokutja omuano nombungurisiro yomaheero omahausuka nomiano vyaTjipangandjara mehungi vya toṋisa vi ozondando yomutjange (maku ryama)

mbya ungurisiwa mehungi okaheho nonyekera) mbya ungurisiwa mehungi

okaheho, onyekera, nvk.) mbya ungurisiwa mehungi

2.Oumune ounahengu

tara nohengu komatjangwa ngunda amave sosonona omaheero wawo nokuyandja oumune wavo momatjangwa nave ripurire oukoto ku mbi va tjanga

• zemburuka ondimwa nepu

ku kwa memenwa ehungi ndi ve rihongo/ rese

• zemburuka ondimwa

nepu ku kwa memenwa ehungi ndi ve rihongo/ rese

• zemburuka ondimwa

nepu ku kwa memenwa ehungi ndi ve rihongo/ rese

Page 56: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 56 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Oumune ounahengu (mau ryama)

tungu nokutandaura ondunge noumune wavo koviuṋe vyomamemwatjangwa womihapo nozosaneno pekepeke

• pangura omapu pekepeke ohunga nomaumune kehungi ndi va rese

• pangura omapu pekepeke ohunga nomaumune kehungi ndi va rese

• hengurisa nokuyarukira ehungi ndi va rese

panguṋuna nohengu oviṋenge vyomatjangwa ngu va rese

• panguṋuna nohengu oruveze poṋa, na vyarwe.

• panguṋuna nohengu oruveze poṋa, ovanyande na vyarwe.

• panguṋuna nohengu oruveze poṋa, ovanyande na vyarwe.

• pangura orupe rwovanyande noruveze rwovitjitwa na wina rwovanyande kumwe

• pangura orupe rwovanyande noruveze rwovitjitwa na wina rwovanyande kumwe

• pangura orupe rwovanyande noruveze rwovitjitwa na wina rwovanyande kumwe

• hiti mo nokupangu ṋuna kutja ombungurisiro yeraka ya weza vi komaheero wehungi

• hita mo nokupanguṋuna kutja ombungurisiro yeraka ya weza vi komaheero wehungi

• hita mo nokupanguṋuna kutja ombungurisiro yeraka ya weza vi komaheero wehungi

Page 57: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 57 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

ONDONDO 8 ONDONDO 9 ONDONDO 10

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

2.Oumune ounahengu (mau ryama)

panguṋuna nohengu oviṋenge vyomatjangwa ngu va rese

• hengurisa nokupanguṋuna oviṋenge vyomihapo vyohungiriro vyehungi ndi va rese: omasenginino, okaheho, onyekera, omasengininaundu, omasasanekero nomasasanekapopezu

• hita mo nokupanguṋuna oviuṋe vyonḓarama mbi: ongundasaneno, onyungunyungu, omasenginino, ovitjitwa nomanyandero

• hengurisa nokupanguṋuna oviṋenge vyomihapo vyohungiriro vyehungi ndi va rese: omasenginino, okaheho, onyekera, omasengininaundu, omasasanekero, omasasanekapopezu, ondjoroka nomaposatjimwe kotjikoro nopomautiro

• hita mo nokupanguṋuna oviuṋe vyonḓarama mbi: ongundasaneno, onyungunyungu, omasenginino, ovitjitwa nomanyandero

• hengurisa nokupanguṋuna oviṋenge vyomihapo vyohungiriro vyehungi ndi va rese: omasenginino, okaheho, onyekera, omasengininaundu, omasasanekero, omasasanekapopezu, ondjoroka nomaposatjimwe kotjikoro nopomautiro

• hita mo nokupanguṋuna oviuṋe vyonḓarama mbi: ongundasaneno, onyungunyungu, omasenginino, ovitjitwa nomanyandero

Page 58: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 58 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

OMAYENENENO OMAYENENENO OMAYENENENO

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3.Okupangura/ haṋa nokuyandja oumune we

hungirire kokatjangwa korive momiano pekepeke

• isira kondjivisiro, haveha, sasaneka, panguṋuna, nokuyarura ko/ waneka omatjangwa

• yandja oumune wavo wakauriri komatjangwa ngu va rese

• hungirira korupe nombwaneno (tj. vyondimwa, ovanyande, nvk.) vyehungi ndi va rese

• isira kondjivisiro, haveha, sasaneka, panguṋuna, nokuyarura ko/ waneka omatjangwa

• yandja oumune wavo wakauriri komatjangwa ngu va rese

• hungirira korupe nombwaneno (tj. vyondimwa, ovanyande, nvk.) vyehungi ndi va rese

• isira kondjivisiro, haveha, sasaneka, panguṋuna, nokuyarura ko/ waneka omatjangwa

• yandja oumune wavo wakauriri komatjangwa ngu va rese

• hungirira korupe nombwaneno (tj. vyondimwa, ovanyande, nvk.) vyehungi ndi va rese

Page 59: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 59 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

OMAYENENENO OMAYENENENO OMAYENENENO

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3.Okupangura/ haṋa nokuyandja oumune we (maku ryama)

hungirire kokatjangwa korive momiano pekepeke (maku ryama)

• hungirire kongamburiro, omerimwino notjivepo tjavo

• haveha kutja ozondimwa ze yenena vi okuungurisiwa kovitjitwa vyehupo (tj. Ehinga nOndwi yaro, Omahongero wOrukondwa nOzondendera, Ovitjitwa Ongondoroka nOurume nOukaze, Omerihongero wOtjiwa ṋa tjOvature, Ouyara nOusemba wOvandu, nvk)

• tamuna nokuhungirira kongamburiro, omerimwino notjivepo tjavo

• haveha kutja ozondimwa ze yenena vi okuungurisiwa kovitjitwa vyehupo (tj. Ehinga nOndwi yaro, Omahongero wOrukondwa nOzondendera, Ovitjitwa Ongondoroka nOurume nOukaze, Omerihongero wOtjiwa ṋa tjOvature, Ouyara nOusemba wOvandu, nvk)

• tamuna nokuhungirira kongamburiro, omerimwino notjivepo tjavo

• haveha kutja ozondimwa ze yenena vi okuungurisiwa kovitjitwa vyehupo (tj. Ehinga nOndwi yaro, Omahongero wOrukondwa nOzondendera, Ovitjitwa Ongondoroka nOurume nOukaze, Omerihongero wOtjiwa ṋa tjOvature, Ouyara nOusemba wOvandu, nvk)

Page 60: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 60 

10.4 EPU: OMAMEMWATJANGWA

OUNONGO

OZONDANDO OMAYENENENO

OMAYENENENO OMAYENENENO OMAYENENENO

Ovahongwa mave: Komaandero wOndondo 8 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 9 ovahongwa mave soku-:

Komaandero wOndondo 10 ovahongwa mave soku-:

3.Okupangura/ haṋa nokuyandja oumune (maku ryama)

hungirire kokatjangwa korive momiano pekepeke

• hungirire komauzeu nomatokero nge etisiwa ovitjitwa vyehupo mbya zu po komuatje omuini, kovature votjirongo tjavo, kotjiwaṋa tjehi ravo notjouye

• hungirira komauzeu nomatokero nge etisiwa ovitjitwa vyehupo mbya zu po komuatje omuini, kovature votjirongo tjavo, kotjiwaṋa tjehi ravo notjouye

• hungirira komauzeu nomatokero nge etisiwa ovitjitwa vyehupo mbya zu po komuatje omuini, kovature votjirongo tjavo, kotjiwaṋa tjehi ravo notjouye

• raisa omayeneneno wokuripura nokuzikamisa ondyero yavo oveni

• zemburuka ovatjangerwa vehungi ndi rese

• zemburuka kutja ehungi ndi rese ra tjangwa momungemuano nu ra tjangerwa veṋe

• zemburuka kutja ehungi ndi rese ra tjangwa momungemuano nu ra tjangerwa veṋe

• toorora nokuungurisa omatjangwa pekepeke nondando yokuharukw mo/ yokumuna mo onyuṋe, okunana mo ondjivisiro nokuyandja ko ondangu

• toorora nokuungurisa omatjangwa pekepeke nondando yokuharukwa mo/ yokumuna mo onyuṋe, okunana mo ondjivisiro nokuyandja ko ondangu

• toorora nokuungurisa omatjangwa pekepeke nondando yokuharukwa mo/ yokumuna mo onyuṋe, okunana mo ondjivisiro nokuyandja ko ondangu

Page 61: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 61 

11. OMAHAVEHERO (OMATARERO) WONDJIVIRO Mondyero yomahongero ndji ri ongondoroka nomuhongwa nomahongero nge ri ongondoroka nomuhongwa pe ungurisiwa ondjiviro nounongo ouhandjauke mbwa pwira otjiwaṋa tji tji kaendera kondjiviro. Omayeneneno wokehi mosirambesa ye raisa kutja omuhongwa u sokuraisa omazuviro nounongo uṋe motjimbe tjomahongero nomerihongero nga kara po nokutja omayeneneno yeṋe ku maku tarewa poo ngu maye havehwa. Nungwari ondando i ri pokutja ondyero yomahongero i ṱaṱera komerihongero nungwari ka komahavehero (omatarero) nomarorero. Omahavehero (omatarero) nomarorero ye ri mbo otjokuvatera omerihongero uriri. 11.1 Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omahapokasana Kutja ozondondo azehe zomayeneneno wovahongwa ze tjiukwe nawa, pe hepwa omiano pekepeke oovyokotjiveta novyakauriri vyomahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omahapokasana kutja pe munikwe okaperendero okakahu komaṱumbaṱumbiro womuhongwa na wina ozondoṋeno ze movirihongwa avihe. Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro ye sokurira omakahu, nu omapupu okuyekaendisa, nu owo ye sokuzikamena kozongurameno nomaunguriro womahongero nge ri ongondoroka nomuhongwa. Ozomiṱiri ze sokuwonga ondjivisiro onḓakame ohunga nomaunguriro womuhongwa mu inga omayeneneno wokehi. Ondjivisiro ndja wongwa ohunga nomaṱumbaṱumbiro nozondoṋeno zovahongwa i sokuungurisiwa okuyandja ohongonono ku imba ovahongwa kutja pu ve nomasa pe pi nu pu mave ṱenḓuna pe pi, kutja opi pu ve ungura nawa nu ongwaye, nu opi, ovi nu ongwaye tji ve sokuungura oukukutu moviṋa kaaṋi mbyo. Ovanene ve sokutjivisiwa aruhe ohunga nomaṱumbaṱumbiro wovanatje vavo movirihongwa avihe, ave hohiziwa okuyandja ozondjambi kozondoṋeno, nu ave pewa ondunge kutja ngave vatere vi ovanatje vavo motjiungura tjokurihonga. Omaṱumbaṱumbiro womuhongwa nozondoṋeno ze movirihongwa avihe vi sokutjivisiwa kovanene morapota yosikore. 11.2 Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omaṱune nomaworonge Pe nomiano vivari vyomahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro mbi ungurisiwa nu omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omahapokasana omaṱune nomahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omaworonge. Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omahapokasana omaṱune okangamwa omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro nge tjitwa mokati kombura nondando yokuṱuna nokupwisa omerihongero na wina okuvingurura omuhunga wotjiungura tjomahongero nomerihongero. Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omaṱune kovahongwa indu:

- owo tji maye ungurisiwa okuvepa omasa okuparangisa ounongo nondjiviro yavo, zikamisa ozongaro ozondjate nokunyomokisa omiano omiwa vyokurihonga

- oviungura vyomahavehero (vyomatarero) tji mavi vatere ovahongwa okuzengurura ouzeu momuano wozondunge amave ungurisa imbi ovo mbi ve rihongo

- omiṱiri tji mai ungurisa ondjivisiro okupwisa omiano vyokuhonga noviungurisiwa ovirihongerwa

Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omaworonge ye tjitwa komaandero wombura aya memenwa komaṱumbaṱumbiro nozondoṋeno omuhongwa nḓa pwika mombura aihe motjirihongwa kaaṋi ho pamwe noututja poo omarorero kangamwa nga tjangwa komaandero wombura. Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omaworonge ye zikamisa ongombe imwe yomatuurungiro komaandero wombura.

Page 62: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 62 

11.3 Omiano vyakauriri novyokotjiveta Omiṱiri i sokuhaveha (sokutara) nawa kutja omuhongwa auhe ma ungura vi momayeneneno wokehi nga handjaurwa mosirambesa nu a mwine ko otjiperendero otjimbomba tjomaṱumbaṱumbiro waingwi omuhongwa. Ihi tjinene tjapo tji yenena okutjitwa kehi yomiano vyakauriri otja imba ovahongwa pu mave raisa okukara norupa, omatarerero womaṱumbaṱumbiro womuhongwa auhe mozongaro zomerihongero nomaunguriro ngunda imba ovahongwa amave konḓonona oviṋa, amave kondjo okurizuvisa ondjivisiro, amave ungurisa ondjiviro, amave hungire kumwe nokuzikamisa onḓengu yaimbi ovo ku va tara. Omatarerero nga ye tandwa nawa nu aye kaendisiwa otja kondyero.

Tje ri ohepero okukawondjisa omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro momuano kaṱiṱi wokotjiveta, omiṱiri i sokukondja okuungurisa ozongaro ozondjiukwa nḓa sana ku inḓa nḓe kara po momerihongero nomaunguriro womuhongwa otja tji mape yenene okuhaveha (okutara) kutja omuhongwa ma yenene pu pe ṱa pi. Oututja oowokotjinyo noutjangwa u yenena okuhaveha (okutara) omayeneneno nge he ri omengi nu mena ranai otji ye ha sere okukambura oruveze oruingi. Oututja ousupi aruhe u sokukambura ohinga yoruveze rwehongwa nungwari arire movikando tjiva owo tji mau kambura oruveze rwehongwa arihe.

11.4 Omatarero Ondjivisiro ndja wongwa okuza momahavehero (omatarero) wonḓengu omahapokasana oowakauriri nowokotjiveta ye ungurisiwa i omiṱiri okuzikamisira ko kutja pe ri ohepero okuṱuna omiano noviungurisiwa vyomahongero nomerihongero pe pi kutja vi pwire omaṱumbaṱumbiro noruhepo rwomuhongwa auhe kourike we. Komaandero womutunda auhe wovihongwa na komaandero wekweze arihe, omiṱiri pamwe novahongwa ve sokutara pamwe ihi otjiungura atjihe mombii yondjiviro ndji va toora, okukara mo norupa kwavo, ovahongwa mbi ve rihonga, nokutja pe sokutjitwa tjike okupwisa ongaro yomaunguriro omawa nozondoṋeno metuwo romahongero. 11.5 Omayandjero wozongombe nga zikamisirwa kovikaṋena Ozongombe tji maze yandjwa momahavehero wonḓengu yondjiviro omahapokasana ohepero tjinene kutja ozo ze raise ondondo yondoṋeno yomuhongwa ndji ri yo mOmayeneneno wokehi, nungwari ai ha zikamisirwa kokutja ovahongwa varwe va ungura vi poo kourizemburuka wokuzikamisa otjivaro tjozoperesende kaaṋi zovahongwa mbe sokumuna Ongombe A, B, C na nao (ondondo kaaṋi onḓikame). Momahavehero (omatarero) wonḓengu nga zikamisirwa kovikaṋena (okuhavehera koviṋenge), kangamwa oreṱera i sokukara nomahandjauriro waimbi omuhongwa auhe mbye sokuraisa kutja ma pewe ongombe ndjo. Omahandjauriro wovikaṋena vyozongombe ye sokuungurwa motjirihongwa atjihe ombura aihe. Ohepero kutja ozomiṱiri morupa aruhe ze ungure kumwe kutja ze kare nomazuvasaneno kutja omahandjauriro wovikaṋena ayehe maye heye tjike nokutja mave ye ungurisa vi momahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omahapokasana kutja indino ozongombe nḓu maze yandjwa ze rire ozonḓikame movirihongwa avihe. Indu tji pa tjitwa nao inḓa ozongombe otji maze rire ozonḓakame.

Page 63: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 63 

11.6 Omahandjauriro wovikaṋena vyozongombe mOndondo yOsekondere yOpokati Mondondo yOsekondere yOpokati ozongombe okuza ko A-G no U (okuhamwine ongombe) maze ungura nai:

11.7 Okuhaveha (okutara) nokuhitisa ozongombe Omahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro ye sokutandwa nokurongerisiwa komautiro wombura nu aye rire omapupu nomazuvakwa otja tji mape yenene. Ozongombe nḓa yandjwa koviungura vyometuwo romerihongero, oviṋa oviungurwa, ozoporondjeka, oviungura oviyandjwa novikaungurwa vyokonganda nga koututja ousupi mavi yenene okutjangwa morutuu navi varwa otjomahavehero (omatarero) wonḓengu yondjiviro omahapokasana. 11.8 Ozondando zOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Otja komuano womahakaeneno omusemba mu mwa sere okuhongwa eraka, pe zerwa kutja eraka ri sokuhongwa moumbomba waro otja tji pu tu rihungira mongaro yetu yehupo. Ku nao omahongero weraka otji ye ha sere okuhongwa moutupatupa / moundondi.

Otjiraisiro Onḓengu Omahandjauriro wondondo yondoṋeno

A 80%+ Wa yenenisa omayeneneno wokehi ayehe nawa. Omuhongwa omunautoṋi moviṱo avihe nu ma raisa kutja wa yenena mu avihe mbi undjirwa ko.

B 70-79% Wa yenenisa omayeneneno wokehi nawa. Omuhongwa omunautoṋi moviṱo ovingi vyomayeneneno.

C 60-69% Wa yenenisa omayeneneno wokehi nawa. D 50-59% Wa yenenisa omayeneneno wokehi.

E 40-49% Wa yenenisa omayeneneno wokehi nga yenene okukapita inga omaṱiṱiṱiṱi nge undjirwa po.

F 30-39% Wa yenenisa omayeneneno wokehi omaṱiṱi opuwo kutja ma varwe otjomutoṋe. Omuhongwa ngwi ma hepa ombatero momerihongero.

G 20-29% Wa yenenisa omayeneneno wokehi omaṱiṱi opuwo kutja ma mune ongombe. Omuhongwa ngwi ma hepa ombatero momerihongero.

U 0-19% Ka yenenisire otjingi tjomayeneneno wokehi. Omuhongwa ngwi ma hepa ombatero momerihongero.

Page 64: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 64 

11.8.1 Okuhungira nOkupuratena Ovahongwa mave soku-: HP1 zuva omerimwino, ozondando nozongaro; HP2 zuva, okutwa mondeto/momuhunga nokuyandja omapu, ondunge noumune; HP3 hungirira osemba komarakiza nomihunga; HP4 haveha ondjivisiro nokutoorora mbi ri osemba otja konduri nondando kaaṋi; HP5 hungirira kondjiviro yavo ondoorwa nokuraisa omuano mbu mave rimunu; ripira

nokurisenginina; HP6 zemburuka/pangura omaheero omakahu notjivepo; HP7 hungira oukahu nu osemba wina; HP8 kongorera ombata, okuisira ko oumune ousenina/oupate wehungi; HP9 raisa ongengezero kovapuratene nokutara komuhapo; HP10 hita momiano omiuta/ vyombutiro vyomatorokero/ matanauriro wehungi meraka rarwe; HP11 hara ounongo wokuyandja ehungi; HP12 yandja ondjivisiro nondunge osemba nu oukahu; HP13 raisa oumune ounameheero nouhengurise, omapu, ondunge, omerimwino nomaningiriro; HP14 hungira oukahu nu nongamburiro mu vo oveni: 11.8.2 Okuresa nOkutjanga Ovahongwa mave soku-: RT1 zuva nokutwa kumwe ondjivisiro nomaheero; RT2 ziririra osemba komarakiza nomihunga momatjangwa; RT3 paha nokutoorora ondjivisiro osemba kokuungurisiwa kepu kaaṋi: RT4 zemburuka omaheero notjivepo otjikahu: RT5 isira omaheero komambo, outukondwa neraka romaheero

omahausuka/omasasaneke; RT6 kongorera epu romutjange, okunana ondjivisiro nokuya komamwino omasenina; RT7 zemburuka omuano omutjange mbwe ya kondoṋeno mepu re; RT8 tara omuano eraka, ondungiro nongaro mbi vya yandja ohamburakaṋa ketjangwa; RT9 twa momuhunga nokuyandja omapu noumune/ondunge; RT10 zirira osemba kondjivisiro, omapu, otjivepo nozongaro nḓa raisiwa metjangwa; RT11 raisira ondjiviro yavo ondoorwa momuano mbu mave rimunu; ripura

nokurisenginina; RT12 twa po ehungi oukahu nosemba otja kovapuratene mbu ra tanderwa; RT13 ṱuna nokuyandja ondjivisiro momuhapo kaaṋi amave ungurisa outukondwa

nomihewo pekepeke; RT14 sembaisa ondjangerosemba, oviraise vyokuresa na ngamwa ozongaro azehe

zongaramatika nomutjangahingo; RT15 tjanga momuano omumeme amave tuurungire movitjangwa pekepeke

ovinandando; RT16 raisa ondjiviro yomuhapo; RT17 tanaura/ toroka outjanga pekepeke meraka rarwe.

11.8.3 Ombungurisiro yEraka Ovahongwa mave soku: ME1 twa po ehungi osemba, ongarate nu oukahu;

Page 65: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 65 

ME2 ungurisa ozongaro azehe zondjangerosemba, oviraise vyokuresa nondungiro yeraka/ongaramatika osemba;

ME3 nyaturuka mombungurisiro yorutumbo rwomambo orupwe norusenginine pamwe nomiano vyaTjipangandjara na vyarwe vyohungiriro;

ME4 ungurisa ozomba zeraka ozongoto momihewo; ME5 ungurisa omihewo omihoko pekepeke; ME6 ungurisa omutjangahingo omuyakurwa osemba ME7 ungurisa ozondya zomambo notuveze (twomatjitambo) osemba ME8 rirora momiano omiuta vyokutanaura/ vyokutoroka ehungi

11.8.4 Omamemwatjangwa Ovahongwa mave soku: MT1 raisa omazuviro omasemba wouhungi womamemwatjangwa MT2 zemburuka omuano omutjange mbwa toṋa mokuungurisa eraka oukahu MT3 raisa omazuviro woviṋenge vyomamemwatjangwa MT4 hungirira kombungurisiro yozondya zeraka ozongoto amave tara komuano

womerisenginino, omindjenga/ omikenya nokaheho; MT5 ungurisa eraka nda pwire epu rotjirihongwa; MT6 hungirira ko nokuraisira oumune wavo oveni ounamapu/ ounandjinda; MT7 panguuṋuna omatjangwa wozondungiro nomihapo pekepeke

Page 66: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 66 

11.9 Omirari omikahu: Omahavehero wOnḓengu yOndjiviro Mozondondo nḓa oitja 8, 9 noitja 10 omahavehero wonḓengu yondjiviro maye rire Omahavehero wOnḓengu yOndjiviro oowakauriri nowokotjiveta.

11.9.1 Ondondo 8 no-9 11.9.1.1 Omahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana momaunongo pekepeke weraka

Okuhungira nokupuratena Omahavehero wovahongwa mokupuratena kotjiveta ye sokutjitwa rumwe mekweze. Kondando ndji omiṱiri i sokutwapo/okupura omarorero wokupuratena nge sokuzirwa momatjangwa. Ozongombe nḓa ze sohitisiwa morundjiri rwomahavehero wokupuratena nokuzuva ndu ri mOrutuu rwOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana. Ondjiviro yovahongwa mokuhungira ya sere okuhavehwa tuvari mekweze; otjitjitwa tjimwe ngarire ehungi erirongerisiwa nu ihi otjarwe arire ehungi ropevapayuva ndi mari kaendisiwa metuwo romahongero. Ozongombe nḓa wina za sere okuhitisiwa morundjiri ndwe ze pwire mOrutuu rwOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana.

Okuresa nOmatjangero Omahungame Okuresa okuravaera/okuzuvaka ku sokuhavehwa rumwe mekweze momuhingo wokuresaokatjangwa ku ke rirongerisiwa na rumwe ku ke he rirongerisirwe. Omarorero wosaneno ndji kotjiveta ye tjitwa moruveze ndwi rwomayauziro wOkuresa nOmatjangero Omahungame. Mekweze arihe ngape yandjwe ouresewa uvari ku maku purirwa omapuriro pekepeke nge ri motjiṱo tjokuresa nomatjangero omahungame. Omapuriro katjingewo wina ngarire mu mwa kara ngu maye roro/tara ondjiviro yomuhongwa mongaramatika/ondungiro yeraka. Ohepero okukwizika kutja ondjiviro yondungiro yeraka/yongaramatika i haveherwe ketjangwa rorive ndo. Omapuriro katjingewo wina onge sokuhaveha omazuviro nomiano vyomatanauriro/ omatorokero wehungi meraka rarwe.

Omatjangero Omahapokasana Oviungura avihe vyomatjangero omahapokasana vi sokutarewa. Ozongombe zombwanekero imwe noutjangwa uvari ousupi onḓu maze hitisiwa morundjiri rwazo mOrutuu rOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana mekweze arihe. Kovahongwa maku undjirwa ko okutjanga ozombwanekero zomurya womambo wotjivaro tjo-200-250 (mOndondo 8), no-250-300), (mOndondo 9) pamwe noutjangwa ousupi womambo nge ṱa pe-100-120 (mOndondo 8) ne-120-150 (Ondondo 9).

Omamemwatjangwa Omerihongero womamemwatjangwa ya zikama motupa tutatu: ereparahungi, onḓarama (ounḓarama wotjitjitwa tjimwe) nomiimbo. Otupa hwi atuyetatu matu sokuhavehwa kotjiveta momatjangwa. Mekweze arihe ngape yadjwe ourorero utatu ohunga nomamemwatjangwa ngu va pewa okurihonga nu inḓa ozongombe ngaze hitisiwe morundjiri wazo mOrutuu rwOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana.

Ehakutwaraka (ereparahungi poo ousupihungi). Omurya wa sere okurihongwa ouhaiya amape tarewa tjinene kovanyande, ondjendo yovitjitwa, ovikaṋena vyongavangava norunakwi rwavyo. Omupuriro ye sokupurirwa

Page 67: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 67 

nokuzirirwa ketjangwa. Ovahongwa mave sokuzira omupuriro ngo oveni amave zirire wo ketjangwa.

Onḓarama

Ovahongwa mave sokurihonga nokutjiwa ondjendo yovitjitwa novanyande. Omupuriro ye sokuzirwa okuza metjangwa.

Omiimbo Ovahongwa mave sokuhongwa kutja ve nyanunwe i omiimbo nokuyandja ondangu ku vyo. Okuyenenisa mbi ovahongwa ve sokuzuva nawa omaheero womiimbo. Omiimbo kavi sere okuriongwa motjiuru, pendje na tjiva vyombazu tjimuna omitandu nao. Ovahongwa tjinene va sere okuraisirwa ongaro osemba yomaresero omayandjanyune otjomiano vyokuwoza eraka nokuraisa otjimbi.

Oviresewa vyondondo aihe mombura:

Ondondo 8

omiimbo 8 (vyoṋiṋikizire)

+ ousupihungi 5 POO ereparahungi 1 ndi he ri ere tjinene

+ onḓarama 1

Ondondo 9

omiimbo 10 (vyoṋiṋikizire)

+ ousupihungi 6 POO ereparahungi 1 ndi he ri ere tjinene

+ onḓarama 1

Page 68: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 68 

11.9.1.2 Omboronganisiro yOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana wOndondo 8 & 9

Ounongo Ekweze 1

Ekweze 2

Ekweze 3

Kumwe

1. Okupuratena & Okuhungira Ozongombe

Ozongombe

Ozongombe

Ehungi Eherirongerisirwe (ropevapayuva) nEhungi Erirongerisiwa

10 10 10

Enyando Esenginine 10 10 10 Kumwe: 20 20 20 20

2. Okuresa & Omatjangero Omahungame

Otjiungura 1: Omapu kangamwa (omaroramazuviro, omaziriro omaraisaumune, omatorokero)

20 20 20

Otjiungura 2: Epu etjiukwa nepunde yekumunikira mbo

20 20 20

Kumwe: 40 ÷ 2 40 ÷ 2 40 ÷ 2 20 3. Omatjangero Omahapokasana

Ombwanekero (x 1) 40 40 40 Outjangwa ousupi (x 2) 20 20 20

Kumwe: 60 ÷ 2 60 ÷ 2 60 ÷ 2 30 4. Omamemwatjangwa

Omiimbo 10 10 10 Ereparahungi 10 10 10 Onḓarama 10 10 10

Kumwe: 30 30 30 30 Azehe kumwe 100

11.9.2 Ondondo 10 11.9.2.1 Omahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omhapokasana womaunongo pekepeke weraka

Okuhungira nokupuratena Omahavehero wovahongwa mokupuratena kotjiveta ye sokutjitwa rumwe mekweze. Kondando ndji omiṱiri i sokutwapo/okupura omarorero wokupuratena nge sokuzirwa momatjangwa. Ozongombe nḓa ze sohitisiwa morundjiri rwomahavehero wokupuratena nokuzuva ndu ri mOrutuu rwOmahavehero wonḓengu yondjiviro Omahapokasana. Omahavehero woukahu wovahongwa mokuhungira ya sere okutjitwa tuvari mekweze; rimwe ngari rire ehungi erirongerisiwa nu indi orarwe ri rire ehungi ropevapayuva ndi mari

Page 69: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 69 

kaendisiwa metuwo romahongero. Ozongombe nḓa wina za sere okuhitisiwa morundjiri ndwe ze pwire mOrutuu rwOmahavehero wonḓengu yondjiviro Omahapokasana.

Okuresa nOmatjangero Omahungame Mekweze arihe ngape yandjwe ouresewa uvari ku maku purirwa omapuriro pekepeke nge ri motjiṱo tjokuresa nomatjangero omahungame. Omapuriro katjngewo ngarire mu mwa kara ngu maye roro/tara ondjiviro yomuhongwa mongaramatika/ondungiro yeraka. Ohepero okutjiwa kutja omapuriro ngu maye roro ondjiviro yomuhongwa mondungiro yeraka ngaye purwe okuza mehungi rorive ndo. Omapuriro tjiva wina ngaye rore omuzura womazuviro/omapakero.

Omatjangero Omahapokasana Oviungura avihe vyomatjangero omahapokasana vi sokutarewa. Ozongombe zombwanekero imwe noutjangwa uvari ousupi onḓu maze hitisiwa morundjiri rwazo mOrutuu rOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana mekweze arihe. Ovahongwa mave undjirwa ko okutjanga ozombwanekero zomurya womambo wotjivaro tjo250-300 noutjangwa ousupi womambo nge ṱa pe150-200 mOndondo 10. Omamemwatjangwa Omerihongero womamemwatjangwa ya zikama motupa tutatu: ereparahungi, onḓarama nomiimbo. Otupa hwi atuyetatu matu sokuhavehwa kotjiveta momatjangwa. Mekweze arihe ngape yandjwe ourorero utatu ohunga nomamemwatjangwa ngu va pewa okurihonga nu inḓa ozongombe ngaze hitisiwe morundjiri rwazo mOrutuu rwOmahavehero wonḓengu yondjiviro Omahapokasana.

Ehakutwaraka (ereparahungi poo ousupihungi). Omurya wa sere okurihongwa ouhaiya amape tarewa tjinene kovanyande, ondjendo yovitjitwa, ongavangava norunakwi rwavyo. Omupuriro ye sokupurwa ohomonena okuzira ketjangwa. Ovahongwa mave sokuzira omupuriro ngo oveni amave zirire wo ketjangwa.

Onḓarama Ovahongwa mave sokurihonga nokutjiwa ondjendo yovitjitwa, onyungunyungu novanyande. Omupuriro ohunga nonḓarama ye sokupurwa ohomonena okuzira ketjangwa..

Omiimbo Ovahongwa mave sokuhongwa kutja ve nyaṋunwe i omiimbo nokuyandja ondangu ku vyo. Okuyenenisa mbi ovahongwa ve sokuzuva nawa omaheero womiimbo. Omiimbo kavi sere okurihongwa motjiuru. Ovahongwa tjinene va sere okuraisirwa ongaro osemba yomaresero omayandjanyuṋe otjomiano vyokuwoza eraka nokuraisa otjimbi. Omupuriro ohunga nomiimbo ye sokupurwa ohomonena okuzira ketjangwa.

Oviresewa mombura:

Ondondo 10

omiimbo 15 (vyoṋiṋikizire)

+ ousupihungi 6 POO ereparahungi 1 ndi he ri ere tjinene

+ onḓarama 1

Page 70: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 70 

11.9.2.2 Omboronganisiro yOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana wOndondo 10

Ounongo Ekweze 1 Ekweze 2 Kumwe1. Okupuratena & Okuhungira Ozongombe Ozongomb

e

Ehungi Eherirongerisirwe (ropevapayuva) nEhungi Erirongerisiwa

10 10

Enyando Esenginine 10 10 Kumwe: 20 20 20

2. Okuresa & Omatjangero Omahungame

Otjiungura 1: Omapu kangamwa (omaroramazuviro, omaziriro omaraisaumune, omatorokero)

20 20

Otjiungura 2: Epu etjiukwa nepunde yekumunikira mbo

20 20

Kumwe: 40 ÷ 2 40 ÷ 2 20 3. Omatjangero Omahapokasana

Ombwanekero (x 1) 40 40 Outjangwa ousupi (x 2) 20 20

Kumwe: 60 ÷ 2 60 ÷ 2 30 4. Omamemwatjangwa

Omiimbo 10 10 Ereparahungi 10 10 Onḓarama 10 10

Kumwe: 30 30 30 Azehe kumwe 100

11.9.2.3 Ozongombe zomaandero wekweze korapota Ozongombe zomahavehero (omatarero) wondjiviro omahapokasana mekweze rimwe maze rire 100. Ongombe ndji ondji mai ungurisiwa korapota komaandero wekweze 1 noritja 2. Kutja pe kunwe ombepo ombwa ohunga nomatjangero wozombwanekero, ozosikore ngaze ripakure komuano imbwi wokutjangisa ozombwanekero novitjangwa ovisupi vyomatjangero omahapokasana meyuva ndi esenina rosikore mongondjero yokuṱizira ovahongwa posikore. 11.10 Omirari omikahu: Omarorero wOmaandero wOmbura Komaandero wombura mape tjangwa omarorero ngu maye purwa posikore mOtjiherero kOndondo 8 noitja 9. Ondando yomarorero nga okutara kutja ovahongwa mave raisa vi omeripura wavo, ondjiviro yavo yomahakaeneno meraka nounongo wokuzengurura ouzeu otja kotukondwa twosirambesa tu tu ri otunahepero okukaenda komurungu nondondo ndji

Page 71: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 71 

mai teza ku indjo. Omerirongerisiro nomatjangisiro womarorero nga kaye sokukambura ovivike komeho wavivari kumwe komaandero wombura. 11.10.1 Ondondo 8 noitja 9 Omarorero womaandero wombura maye zikama mozombapira ndatu. Ovahongwa mave tjanga ombapira 1, 2 noitja 4.

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe

Ombapira 1 Okuresa nOmatjangero Omahungame

Ombapira ndji mai kara notupa tuvari. Ouresewa mbu mau ungurisiwa mombapira ndji mau sokurira ouserekarere, ekuruhungi romuinyo warive, ounamapu noutjivise. Otjivaro tjomambo wouresewa pouvari wawo matji sokurira omambo nge ṱeki po-800 kOndondo 8 ne-1000 kOndondo 9 na nao. ORUPA 1: Orupa ndwi maru kara novitjitwa vivari. Okaresewa ku make toororwa ngake rire okayandje komangaṋingaṋi/ okanyae. Kape nokuisakewa nozongombe kozondataiziro zondjerosemba, ongaramatika noviraise vyokuresa. Otjiungura 1 Otjitjitwa hi matji kara nomapuriro hamboumwe omananaziriro omatoororwa, arihe rawo ndi nomaziriro yane pu mape toororwa rimwe esemba. (omapuriro 6) Otjiungura 2 Otjitjitwa hi matji kara nomaziriro omasupi komapuriro wakamwaha, wouatjiri na kauatjiri poo omaketisiwa (omapuriro 4-6) Otjiungura 3 Otjitjitwa hi matji kara nomapuriro omatoke woumune nge nozongombe zotjivaro tjokuza mu 1-3 nao (omapuriro 3-4)

Ozoiri 2

6

6

8

[20]

Page 72: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 72 

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe

Ombapira 1 (mai ryama)

ORUPA 2: Ombapira ndji mai kara novitjitwa vivari, atjihe tjozongombe 20. Morupa ndwi mamu ungurisiwa okaresewa karwe okayandje komanga ṋ inga ṋ i/ okanyae. Otjiungura 1 Omapuriro maye rire omaroramazuviro nu ngu maye tara kozondjiviro pekepeke nḓu va pewa nu ngu maye kara nozongombe zotjivaro tjokuza ku 3-8. Kovarorwa maku undjirwa ko okuyandja omaziriro nga putaputisiwa nawa. Motjitjitwa hi mamu rorwa omazuvakero wokaresewa, ondjiviro yokuhengurisa, okupangura nokuyandja oumune wavo oveni. Mokutara omaziriro nga wina mape tarewa tjinene netweho komuhapo, ondjangerosemba nondungiro yeraka/ongaramatika. Otjiungura 2 Motjitjitwa hi kovarorwa maku undjirwa ko okuzira okaresewa nga momurya womambo 100-120 kOndondo 8 nomambo 120-150 kOndondo 9 nao, nu momiano kaaṋi pekepeke, tjimuna omaworongero, ombapira/ombirive (youtjiwasane poo yokotjiveta), ohongonono/ehepu, eyandjwahungi, omaryamisiro wehungi, omazuvisiro/ omakahururiro wongaendero yepu rorive mehungi, na vyarwe.

Ozori 2

[20]

[20]

Azehe: 60

Page 73: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 73 

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe

Ombapira 2 Omatjangero Omahapoka sana

Ombapira ndji mai kara notupa tuvari nu mu mamu ungurisiwa ouyandje womangaṋingaṋi/ounyae. Ounyae mbwi rumwe mau yenene okurira okahungi okasupi, otjiperendero, eyandjwahungi, omiano vyaTjipangandjara, ezeva romuimbo, ouperendero womiṱuka/oupopae, na vyarwe. ORUPA 1: Opo mape yandjwa omapu hamboumwe, omurorwa mu ma toorora rimwe ku ma tjangere ombwanekero yomambo 200-250 kOndondo 8 nomambo 250-300 kOndondo 9. Omapu ngo ya sere okutoka omurorwa kutja ma toore omuhunga wokuserekarera, okurisenginina, okupataṋisa poo okuhandjaura. ORUPA 2: Opo mape yandjwa omapu yane, omurorwa mu ma toorora rimwe ku ma tjangere otjitjangwa tjomambo 100-120 kOndondo 8 nomambo 120-150 kOndondo 9. Otjitjangwa ho matji yenene okurira ombapira/ombirive (youtjiwasane poo yokotjiveta), ohongonono/ehepu, eyandjwahungi, ongundasaneno poo ondaeri/embo rovitjitwa vyeyuva. Opo wina mape yenene okuungurisiwa ouresewa ouyandje womangaṋ ingaṋi/ ounyae, tj. otjiperendero, ouperendero womiṱuka/ oupopae, poo ombuze ondjinganise yovirandwa osupi.

Ozoiri 2

20

10

Azehe: 30 Ombapira 4 Omarorero omatjangwa womamemwetjangwa

Ombapira ndji mai purwa nokutarewa i omiṱiri oini posikore. Omapuriro maye purwa okuza moviṱo vyomamemwatjangwa poutatu wavyo: Omiimbo, Ereparahungi nOnḓarama. Omapuriro womiimbo maye zu momiimbo mbi 8 poo 10 mbi va ungura (mOndondo 8 no-9) nowo aye purwa otja tji pa raisiwa kehi mba. Motji ṱ o tjomaemwatjangwa atjihe mamu purwa omapuriro yevari ohomonena (okuza komurya wehungi). Omurorwa morupa aruhe ma toorora mo epuriro RIMWE ndi ma ziri.

Oiri 1:30

Page 74: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 74 

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe

ORUPA 1: Omapuriro yevari ohomonena ohunga nomiimbo omuhongrwa pu ma ziri RIMWE. ORUPA 2 Omapuriro yevari ohomonena ohunga non ḓ arama omuhongwa pu ma ziri RIMWE. ORUPA 3 Omapuriro 2 ohomonena ohunga nereparahungi omuhongwa pu ma ziri RIMWE.

10

10

10

Azehe: 30÷3=10

Page 75: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 75 

11.10.2 ONDONDO 10 Omarorero womaandero wombura maye zikama mozombapira ndatu. Ovahongwa voruveze okuura mave tjanga Ombapira 1, 2 no 4 ngunda imba oruveveze oruhinga a mave tjanga Ombapira 1, 2 no 4.

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe Ombapira 1 Okuresa nOmatjangero Omahungame

Ombapira ndji mai kara notupa tuvari. Ouresewa mbu mau ungurisiwa mombapira ndji mau sokurira ouserekarere, ekuruhungi romuinyo warive, ounamapu noutjivise na mbwa zu omamemwatjangwa/omiimbo. Owo mau sokukara notjivaro tjomambo nge ṱeki pe-1250 (okuronda nokuheruka ne-100 nao). ORUPA 1: Orupa ndwi maru kara novitjitwa vitatu. Okaresewa ku make toororwa ngake rire okayandje komangaṋingaṋi/ okanyae. Kape nokuisiwa ko ozongombe kozondataiziro zondjangerosemba, ongaramatika noviraise vyokuresa. Otjiungura 1 Otjitjitwa hi matji kara nomapuriro hamboumwe womaziriro omatoororwa, arihe rawo ndi nomaziriro yane pu mape toororwa rimwe esemba. (omapuriro 6) Otjiungura 2 Otjitjitwa hi matji kara nomapuriro womaziriro omasupi komapuriro wakamwaha, wouatjiri na kauatjiri poo omaketisiwa (omapuriro 4-6) Otjiungura 3 Otjitjitwa hi matji kara nomapuriro ngu maye ve toko okuyandja oumune wawo oveni, nge nozongombe zotjiivaro tjokuza mu 2-4 nao (omapuriro 3-4).

Ozoiri 2

6

6

8

[20]

Page 76: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 76 

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe Ombapira 1 (mai ryama)

ORUPA 2:Ombapira ndji mai kara novitjitwa vivari, atjihe tjozongombe 20. Morupa ndwi mamu ungurisiwa okaresewa karwe okayandje komangaṋingaṋi/ okanyae. Otjiungura 1 Omapuriro maye rire omaroramazuviro nu ngu maye tara kozondjiviro pekepeke nḓu va pewa nu ngu maye kara nozongombe zotjivaro tjokuza ku 3-8. Kovarorwa maku undjirwa ko okuyandja omaziriro nga putaputisiwa nawa. Motjitjitwa hi mamu rorwa omazuvakero wokaresewa, ondjiviro yokuhengurisa, okupangura nokuyandja oumune wavo oveni. Mokutara omaziriro nga wina mape tarewa tjinene netweho komuhapo, ondjangerosemba nondungiro yeraka/ongaramatika. Otjiungura 2 Motjitjitwa hi kovarorwa maku undjirwa ko okuzira okaresewa nga momurya womambo 150-200 nao nu momiano kaaṋi pekepeke, tjimuna omaworongero, ombapira/ombirive (youtjiwasane poo yokotjiveta), ohongonono/ehepu, eyandjwahungi, omaryamisiro wehungi, omazuvisiro/ omakahururiro wongaendero yepu rorive mehungi, na vyarwe.

[20]

[20]

Azehe: 60 Aze yarurwa

ko-50

Page 77: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 77 

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe Ombapira 2 Omatjangero Omahapokasana

Ombapira ndji mai kara notupa tuvari nu mamu ungurisiwa ouyandje womangaṋingaṋi/ounyae. Ounyae mbwi rumwe mau yenene okurira okahungi okasupi, otjiperendero, eyandjwahungi, omiano vyaTjipangandjara, ezeva romuimbo, ouperendero womiṱuka/oupopae, na vyarwe. ORUPA 1: Opo mape yandjwa omapu hamboumwe, omurorwa mu ma sokutoorora rimwe ku ma tjangere ombwanekero yomambo 300-350. Omapu ngo ya sere okutoka omurorwa kutja ma toore omuhunga wokuserekarera, okurisenginina, okupataṋisa poo okuhandjaura momuano omupwe na momuhapo omusemba. ORUPA 2: Opo mape yandjwa omapu yane, omurorwa mu ma toorora rimwe ku ma tjangere otjitjangwa tjomambo 150-200. Otjitjangwa ho matji yenene okurira ombapira/ombirirve (youtjiwasane poo yokotjiveta, ohongonono/ehepu, eyandjwahungi, ongundasaneno poo ondaeri/embo rovitjitwa vyeyuva, ouhungi wozongoramambo nozomangasina. Opo wina mape yenene okuungurisiwa ouresewa ouyandje womanga ṋ inga ṋ i/ ounyae, tj. otjijperendero, ouperendero womiṱuka/ oupopae, poo ombuze ondjinganise yovirandwa osupi.

Ozoiri: 2

[20]

[10]

Azehe: 30

Ombapira 4 Omamemwetjangwa (Kovahongwa voruveze oruhinga nokuura)

Ombapira ndji mai purwa pendje nuai tarewa i omiṱiri oini posikore. Ozongombe nḓa yandjwa zomaziriro wovahongwa maze hindwa koDNEA. Omapuriro maye purwa okuza moviṱo vyomamemwatjangwa poutatu wavyo: Omiimbo, Ereparahungi nOnḓarama. Omapuriro womiimbo maye zu momiimbo mbi 15 mbi va ungura nowo aye purwa otja

Ozoiri 2

Page 78: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 78 

Ombapira Omihoko vyomapuriro Oure Ozongombe

Ombapira 4 Omamemwetjangwa (Kovahongwa voruveze oruhinga nokuura) mai ryama

tji pa raisiwa kehi mba. Motji ṱo tjomamemwatjangwa atjihe mamu purwa omapuriro yevari ohomonena (okuza komurya). Omurorwa morupa aruhe ma toorora mo epuriro RIMWE ndi ma ziri. ORUPA 1: Omapuriro yevari ohomonena ohunga nomiimbo omurorwa pu ma ziri RIMWE. ORUPA 2: Omupuriro yevari ohomonena ohunga non ḓarama omurorwa pu ma ziri RIMWE. ORUPA 3: Omapuriro yevari ohomonena ohunga nereparahungi omurorwa pu ma ziri RIMWE.

[20]

[20]

[20]

Azehe: 60

Aze yaruwa ko 20

Okambo kokehi: Mombura ndjii 2009, ovahongwa voruveze oruhinga mave ungura Orupa 1 (Omiimbo) nOrupa 2 (Ereparahungi) porwe. Okuza mombura ndji 2010-2012 na komurungu, ovahongwa avehe (ooimba ovoruveze okuura na imba ovoruveze oruhinga) mave ungura oviṱo poutatu wavyo vyomamemwatjangwa (Omiimbo, Ereparahungi nOnḓarama).

Oiri 1:30

20 20

Azehe: 40 Aze yaruwa

ko 20

Page 79: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 79 

11.11 Ozongombe zokutuurunga 11.11.1 Ondondo 8 noitja 9 Mondondo 8 noitja 9 Omahavehero (omatarero) wOndjiviro Omahapokasana ye nohambwaraṋa yo 50% kozongombe inḓa ozosenina zombura nu omarorero womaandero wombura ngu maye purwa posikore ye nohambwarakaṋa 50%. [ozongombe 50 + ozongombe 50 = 100]. Pe sokuungurisiwa omapuriro omihoko pekepeke okurora oruwondja rwounongo ouparanga meraka.

ORUPA OMAHANDJAURIRO OZONGOMBE ONDJINDA

Omahavehero wOndjiviro Omahapokasana Ounongo Pekepeke mEraka

Okupuratena nokuhungira, Okuresa & Omatjangero Omahungame, Omatjangero Omahapokasana, Omamemwatjangwa

100 50%

Omarorero wOmomatjangwa

Ombapira 1 60 30% Ombapira 2 30 15%

Ombapira 4 10 5% Azehe kumwe 100%

Ozongombe zokutuurunga ze rekenwa nai:

Ozongombe zokutuurunga Ondondo 8 & 9 Ekweze 1 Ekweze 2 Ekweze 3 Azehe Kumwe

Ozongombe zEkweze 100 100 100 300Ozongombe zOmahavehero wOndjiviro Omahapokasana

(300÷6)

50

Ozongombe zOmarorero wOmaandero wombura

(100÷2)

50

Ozongombe zokutuurunga (50+50) 100

Page 80: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 80 

11.11.1 Ondondo 10 [Ovahongwa vomosikore novorurama] Mondondo 10 Omahavehero (omatarero) wOndjiviro Omahapokasana ye nohambwaraṋa yo 50% kozongombe inḓa ozosenina zombura nu omarorero womaandero wombura ngu maye purwa posikore ye nohambwarakaṋa 50%. [ozongombe 50 + ozongombe 50 = 100]. Pe sokuungurisiwa omapuriro omihoko pekepeke okurora oruwondja rwounongo ouparanga meraka.

ORUPA OMAHANDJAURIRO OZONGOMBE ONDJINDA

Omahavehero wOndjiviro Omahapokasana Ounongo Pekepeke mEraka

Okupuratena nokuhungira, Okuresa & Omatjangero Omahungame, Omatjangero Omahapokasana, Omamemwatjangwa

100 50%

Omarorero wOmomatjangwa

Ombapira 1 50 25% Ombapira 2 30 15%

Ombapira 4 20 10% Azehe kumwe 100%

Ozongombe zokutuurunga ze rekenwa nai:

Ozongombe zokutuurunga Ondondo 10 Ekweze 1 Ekweze 2 Azehe Kumwe

Ozongombe zEkweze 100 100 300 Ozongombe zOmahavehero wOndjiviro Omahapokasana

(200÷4)

50

Ozongombe zOmarorero wOmaandero wombura

(100÷2)

50

Ozongombe zokutuurunga (50+50) 100

Page 81: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 81 

11.12 OTJIURIKE OZONDANDO ZOMAHONGERO

OMBAPIRA 1

OMBAPIRA 2

OMBAPIRA 4

OZONDANDO ZOMAHONGERO

OMBAPIRA 1

OMBAPIRA 2

OMBAPIRA 4

HP1 TH1 √ √ √ HP2 TH2 √ √ √ HP3 TH3 √ √ √ HP4 TH4 √ √ √ HP5 TH5 √ √ √ HP6 TH6 √ √ √ HP7 TH7 √ √ √ HP8 TH8 √ √ √ HP9 TH9 √ √ √ HP10 HP11 ME1 √ √ √ HP12 √ ME2 √ √ √ HP13 ME3 √ √ √ HP14 ME4 √ √ √ HP15 ME5 √ √ √ HP16 ME6 √ √ √ HP17 ME7 √ √ √ ME8 √ √ √ R1 √ √ √ ME9 √ √ √ R2 √ √ √ R3 √ √ √ MT1 √ R4 √ √ √ MT2 √ R5 √ √ √ MT3 √ R6 √ √ √ MT4 √ R7 √ √ √ MT5 √ R8 √ √ √ MT6 √ MT7 √

Page 82: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 82 

Page 83: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 83 

OTJIHOHWA A: OMUHAPO WOMUANO WOMATARERO (OZOMBWANEKERO) Eraka + omuano

20 [10] Omurya nondungiro

1 2 3 4 5 Eraka mari raisa oviungura vyouripura ouwa, orutumbo rwomambo oruhandjauke nomuhapo womuano womatjangero omuwa nu mbu nomaheya. Ape kamu nozondataiziro.

Omaungurisiro weraka romitjazi nomihapo vyeraka ro kombanda omaheņa, imba na mbena mape munika omaungurisiro womiano, eraka romatjangero ri ri kombanda yomukoka, muna ozondataiziro ozondiţi.

Omuhapo womuano wokutjanga owakauriri, eraka ezuvakwa, ozondataiziro ozengi posiya kaze nokutomba omazuviro.

Eraka kahandjauke nu kari nomuhunga, omihapo nomiano vyokutjanga omitata, ozondataiziro ozengi tjinene.

Omiano omitata nu kavi nombatero kondungiro yombwanekero, kamu nomihapo omiwa vyomatjangero, ondungiro yomihewo ongundi tjinene, ozondataiziro ozengi tjinene nu maze tombo omazuviro.

1

Osenginine, omemena nonanyuņe. nonanyuņe.Ouripura mbwa tongo, omuhapo nombuniko vya putaputisiwa nokutunga ouumwe mepu.

9 - 10

8

7

6

5

17 - 20

15 - 16

13 - 14

11 - 12

9 - 10

2

Omurya u nonyuņe, omerisenginina omaheņa, ombuniko ombwa omakawondjero opu ye ri nu mai zuvisa.

8

7

6

5

4

15 - 16

3

Omurya wa yenene posiya kamu na omerisenginino. Omakawondjero opu ye ri, omuhapo omuwa u nombutiro nomapatero omayakurwa.

7

6

5

4

3

13 - 14

11 - 12

9 - 10

7 - 8

5 - 6

4

Omurya poo imba na mbena mau zuvakwa, ondimwa yepu opu i ri posiya omahandjauriro wayo omapoţu nu maye tuwa po ondorondomba.

6

5

4

3

2

11 - 12

9 - 10

7 - 8

5 - 6

3 - 4

5

Omuhapo omungundi mbu hi na omahohiziro nomananeno wombango yomurese.

5

4

3

2

1

9 - 10

7 - 8

5 - 6

3 - 4

1 - 2

Page 84: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 84 

OTJIHOHWA B: OMUHAPO WOMUANO WOMATARERO (OVITJANGWA OVISUPI) Eraka, omuhingo nokutwapo

20 [10]

Omurya nondungiro

1 2 3 4 5 Omuhingo ongongo. Eraka esemba nu nda pwire ihi otjiungura, orutumbo rwomambo oruhandjauke nu maru raisa ounongo outwe. Tji nonyuņe nu ape katji nozondataiziro.

Omuhingo omuwa. Eraka ra pu nu indwi orutumbo rwomambo oruhandjauke. Ozondataiziro

nḓe ri mo ovitovatova.

Omuhingo opuwo u ri nawa. Eraka ezuvakwa nu orutumbo rwomambo opurwo. Ozondataiziro kaze nokutomba omazuvakero.

Omuhingo mbwa ungurisiwa omutata, eraka mari ivaiva nu orutumbo rwomambo orwakaurivi nu karu handjauke. Ozondataiziro ozengi tjinene.

Tja kaiya omuhunga. Eraka mari putarisa otjiungura, orutumbo rwomambo orusyona. Ozondataiziro ze ura nga tji maze tombo omazuvakero.

1

Ondungiro mai tungu ouumwe nombwa katjotjiri, ehungi mari raisa kutja oromundu ngwa kaha, omuzuvakero wepu omawamawa.

9 - 10

8

7

6

5

17 - 20

15 - 16

13 - 14

11 - 12

9 - 10 2

Onḓuvakero yepu i ri nawa,

ondimwa ongahu, ondungiro ondja pwire po nu ombwa.

8

7

6

5

4

15 - 16

3

Pe nomazuvakero wepu, ondimwa ondorondomba, ondungiro ondjandje yohange nu omuhapo omuyakurwa.

7

6

5

4

3

13 - 14

11 - 12

9 - 10

7 - 8

5 - 6 4

Epu kakahu nawa, ondengu yau, ondimwa kangahu wina, muna oungundipare mondungiro nongongorasaneno.

6

5

4

3

2

11 - 12

9 - 10

7 - 8

5 - 6

3 - 4

5

Omurya kau na omaheya, ouripura kau twirwe po nawa, katji nomuhunga harive, otjihahirike, otjihendi nu ondungiro ongundi navi.

5

4

3

2

1

9 - 10

7 - 8

5 - 6

3 - 4

1 - 2

Page 85: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 85 

Otjihohwa C: Omatarero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana Ondondo 8 & 9 OTJIHERERO Orutuu rwOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Ondondo: ……… Otjimbumba: ........... Ombura: ………… OSIKORE: .......................................................................................... OMIṰIRI: ..............................................................................

ENA ROMUHONGWA

EKW

EZE

Okupuratena &

Okuhungira

Okuresa & Omatjangero Omahungame

Omamemwa tjangwa

Omatjangero Omahapokasana

ZEK

WEZ

E K

UM

WE

ZOM

AK

WEZ

E 3

KU

MW

E (E

1+E2

+E3

)

CA

ZO

MB

UR

A (

30

0 ÷

3)

ZOM

AR

OR

ERO

ZOK

UTU

UR

UN

GA

Ehe

riron

geris

irwe

nerir

onge

risiw

a

Enya

ndo

Esen

gini

ne

KU

MW

E

Otji

ungu

ra 1

Otji

ungu

ra 2

KU

MW

E (4

0 ÷

2)

Om

iimbo

Erep

arah

ungi

Onḓ

aram

a

KU

MW

E

Om

bwan

eker

o

Oka

tjang

. oka

supi

Oka

tjang

. oka

supi

KU

MW

E (6

0 ÷

2)

10 10 20 20 20 20 10 10 10 30 40 10 10 30 100 300 100 100 100

1

2 3

1 2 3

1 2 3

1 2 3

Page 86: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 86 

Otjihohwa D: Omatarero wOnḓengu yOndjiviro Omahapokasana Ondondo 10 OTJIHERERO Orutuu rwOmahavehero wOnḓengu yOndjiviro Ondondo: ……… Otjimbumba: ........... Ombura: ………… OSIKORE: .......................................................................................... OMIṰIRI: ..............................................................................

ENA ROMUHONGWA

Ekw

eze

Okupuratena & Okuhungira

Omamemwatjangwa

Okuresa & Omatjangero Omahungame

Omatjangero Omahapokasana

ZEK

WEZ

E K

UM

WE

AZEHE CA

Eher

irong

. nEr

irong

eris

iwa

Enya

ndo

Esen

gini

ne

KU

MW

E

Om

iimbo

Erep

arah

ungi

Onḓ

aram

a

KU

MW

E (

60 ÷

2)

Om

apu

Kang

amw

a

Oka

rese

wa

Oka

kuru

& O

kape

Oka

rese

wa

Oka

kuru

& O

kape

KU

MW

E (

40 ÷

2)

Om

bwan

eker

o O

katja

ngw

a O

kasu

pi 1

Oka

tjang

wa

Oka

supi

2

KU

MW

E (

60 ÷

2)

ZOM

AK

WEZ

E 2

KU

MW

E

(E1

+ E

2)

CA

ZO

MB

UR

A (

200

÷ 2

)

10 10 20 20 20 20 30 20 10 10 20 40 10 10 30 100 200 100

1 2

1 2

1 2

1 2

1 2

Page 87: JS Otjiherero Syllabus - nied.edu.na · Otjiherero First Language Syllabus Gr 8 10, ... Oviundjirwako mondyero yotjirihongwa ndji ombi ri oruta rwounongo ounahepero tjinene

Otjiherero First Language Syllabus Gr 8­10, NIED 2008  Page 87 

The National Institute for Educational Development P/Bag 2034 Okahandja NAMIBIA Telephone: +64 62 502446 Facsimile: + 64 62 502613 E-mail: [email protected] Website: http://www.nied.edu.na © NIED 2008