Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/July/HT-16-07-2019.pdf · -Input: Sawmvel Zate Medical...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 thlahmur (July) 16, 2019 thawleni (tuesday) Hmasawnna Thar Vol - 34/269 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Kim Joe Gas Booking: 1st. June to 12th.July, 2019 delivery :16-07-2019 (tUe) Time :10AM -ll stock stOCK : Limited @ Rs. 759 19KG&FTL 5kg available Agency : SAS Booking :23rd. June., 2019 to 19th July, 2019 delivery :16-07-2019 (tUe) Time : 9:00AM ll stock stOCK :280 @rate:Rs. 759/- VANGSEI INDANE K. Salbung Booking: 01-07-2019 to 03-07-2019 delivery :16-07-2019 (tUe) Time :10AM -12 noon stOCK :576 Commercial refill available Sangbiaklal Indane Booking 10 June to 10 July. Time 10am- 1pm. BPL gas connecon available BUNGMUAL INDANE GV Booking: 5 July Delivery: 16/7/2019 Time: 10am - 12pm Stock: 280 19Kg Available BdO a inthawk dy. CeO a inkaisangtir an nih dispur: Panchayat and Rural Development (B) De- partment, Govt. of Assam hnuoia Block Development Officer (BDOs) sin thaw lai Pu Thil John Robert |hiek (Tuolor) le Pu Man- thang Parate hai chu Deputy Chief Executive Officer din- ga inkaisangtir an nih. Pu Thil John Robert hi Golaghat-a Gabharu Dev. Block -a BDO sin thaw lai a ni a, inkaisangtir a ni hnung hi Sivasagar Zilla Parishad-ah Dy. CEO sin chel a tih. Pu Manthang Parate hi Haranggajao ITDP, Dima Hasao a BDO sin chel lai a ni a, inkaisangtir a ni hnung hin Hailakandi Zilla Pari- shad-ah Dy. CEO sin a chel ding a nih. Anni ruol hin midang 7 hai khawm BDO a inthawk Dy. CEO a inkaisangtir an ni a, an kaisangna Order hi June 26, 2019 a kha Assam Governor hminga Dr J.B. Ekka, IAS, Principal Secre- tary to the Govt. of Assam, Panchayat & RD Dept. in an suo a ni a, sienkhawm zani hmasa laia kha insuo chau a nih. John Thil Robert |hiek hi N.C. Hills, Assam a Chief Executive Mem- ber (CEM) hmasa tak Pu Chawnhau a tupa a nih. An kaisangna hi ei chanchinbu chun a lawmpui hle. -Input: Sawmvel Zate Medical Assesment a duty ding CCpur: July 18, 2019, 11AM a inthawk YPA Hall, Hebron Veng, N. Lamka, CCPur-a Block Coordina- tor, SSA, CCPur huoihawt- naa piengphunga ruolbanlo hai ta dinga Medical As- sessment nei huna doctor duty ding ruot an ni a. Chu- onghai chu Dr. H. Ginthian- mung, Opthalmologist, Dr. Alex Thangjalet, PMR, Dr. Seikholet, ENT Surgeon le Dr. Chinggouman, Phychi- atrist-hai an nih. Governor in sawr thlak chau ni loa sin petu ni tum dingin an fui tawl imphal: Nagaland & Manipur Governor P.B. Acharya chun July 14, 2019 khan Manipur Bha- van, Sardar Patel Marg, Chanakyapui hmunah Manipur a inthawk stu- dent unions le Organisa- tion tum tum \huoituhai inpawlpuina a nei. Governor chun state puotienga lekha inchuk student hai chu state palai an ni thu hrilin, fak hmuna dinga profession ngei ngei a pawimaw a sienkhawm social work chu profession a ngai ding a ni nawh tiin a hril. Research thawtu students hai chu topic th- lang mei mei loa an state le inzawma research thaw dingin an fui. State le ram sukhratna dinga sin thaw ding le, University/Colleges in- chuk zo hnungah sawr thlak (employable) chau ni tum loa sin petu ni tum dingin an fui bawk. North East chu natural re- source hausa takel a ni a, a ni ding ang taka hmang thiem chun state le ram economy siem\hatu an ni thei thu Governor chun a hril bawk. Meeting-a hin Ngath- ingshim, MCS, Dy. Resi- dent Commissioner, Ma- nipur Bhavan, New Delhi khawm a \hang. Women Helpline number imphal: G. Ravi Shar- ma, Manager, Women Helpline, Manipur chun, landline-a 24x6 helpline number “181” chu techni- cal thil leiin hmang thei a ninaw leiin harsatna a um nawna dingin helpline biepaw nuom han mobile number # 700 577 6144 ah bie/call lem dingin July 15, 2019 a inhriettirna a siem. Lok Sabha-ah NIA Amendment Bill passed NIA hmangsuol ninaw nih, Terrorism sukbona ding a nih: HM new delhi: Parliament session fe mekah Lok Sabha-a chun Thaw\anni khan Opposition parties hai dodalna karah Nation- al Investigation Agency (Amendment) Bill, 2019 passed a nih. Hriltlangna hunah Congress \hangin Opposi- tion parties hai chun Bill hi India ram Police state-a siem tumna a nih tiin Lok Sabha hmuna hriltlangna hunah nasa takin an selkal a. Sienkhawm, BJP chu majority an ni leiin vote lak a ni hunah a thlawp zawngin members 278 han vote pein awlsam takin Bill hi passed a nih. Narendra Modi sawrkarin NIA hi hmang- suol naw ni a, Terrorist hai rawtram le sukbona dinga siem a nih tiin Home Min- ister Amit Shah chun bill chungchanga selkalna hai le inzawma a dawnletnaah a hril a. NIA chun terror case an sui hunah sakhuo ang zawnga enin sin an thaw ngainaw a, a thaw ngai bawknaw ding thu a tiem bawk. NIA in inrang lema case an suizui le rel theina dinga NIA thuneina insang lem pekna a nih tiin a hril. Prevention of Terror- ism Act (POTA) anga Bill hi hmangsuol thei ding a nih tia intumna um chun- gchanga chun, POTA lakkir a nina san chu vote bank sanhimna ding a ni a, POTA kha ram sunga terrorist hai tukdawl- naah a \angkai hle tia hrilin, POTA um tanaw leia ram sunga terrorism sukbona dinga NIA bill hi hung siem a nih tiin Amit Shah chun a hril. PRS Legislature Re- search in a hril danin, National Investigation Agency (NIA) Act of 2018 siem\hatna Bill thar a hin amendments lien tham pathum a um a, Act hmasa hmang lai zinga hin Atomic Energy Act, 1962 le Unlawful Activities Pre- vention Act, 1967 hnuoia hai an sui (investigate) thei. Tuta Amendments a ni hnung hin NIA chun hu- man trafficking (mihriema sumdawngna); Pawisa lema sumdawngna, dan kala ralthuom siemna, cy- ber-terrorism le Explosives Substances Act, 1908 hnu- oia suolna cases hai an sui- zui sa thei ding a nih. Amendment pahninaa chu NIA jurisdiction thu a ni a, NIA Officers han India ram khawlai hmuna khawm Police Officers dang hai ang bawkin thu- neina (power) an nei ding a nih. Hi thil hi NIA Officers han India ram le ram puo- tienga India interest cases hai khawm an suizui thei ding tina a nih. Pathumna chu, special trials courts thu a ni a. Tuta case hmang lai meka chun Centre in a hranin NIA ta >>sunzawmna phek 2-ah A thisan hmu a nih imphal: July 13, 2019 zan dar 9 vela an in suoksan, in inlawi ta lo le a umna chin hriet lova um, Thokchom Babythoi (13) of Phakhung Awang Leikai chu zani sun dar 12 vel khan Iril Vadung, Khurai, Imphal East hmuna a thisanin tui chungah in- langa hmu a nih. Police han mithiruong hi an va lak a, postmortem thaw dingin JNIMS morgue-ah an va sie. Security escort in an fe imphal: Ni 12 lai zet Oil Tankers han an sin an chawlsan hnungin petrol, diesel, LPG le khawnvar- tui phur dingin Oil Tank- ers ruok \hanhnemtawk tak chu security escort (CRPF escort) in zanikhan Imphal-Jiribam Road-ah an fe \an nawk tah. Oil Tanker tam lem chu zani zan khan Jiribam an tlung tawl tah. Chun, Khatkhati a in- tang Oil Tankers 200 vel hai khawmin zani zantieng khan Khatkhati suoksanin Silchar an hung pan a, Silchar-a inthawk Jiribam hung pan an ta, Jiribam a inthawk Imphal an hung pan ding a nih tiin IOCLs Imphal Divisional Sales Office thusuok chun a hril. Pasal 3 kani 4.6Kgs leh man an nih imphal: Zani 11:05 vel khan Thoubal District Police Commando han Kakching Lamkhai Oil Pump bulah pasal 3 hai chu kani 4.6 kgs le an chuongna Maruti Van (Silver Colour) leh an man a, Kakching Police Station-ah an peklut. Kani le mana um hai chu, Kanshouwa Morangphun (37), s/o K.Modun of Machi Mathak Part-I, Medarshang Angmun (40), s/o (L) Me- darshang Angphun of Machi Mathak Part-I le Dangsha Manglem (39), s/o Dangsha Mothil hai an nih. Maruti Van Number hi MN01W8891 niin Police chun an hril. Sawrkar \ha le hratna dinga Media hai sinthaw CM in an pak imphal: CM Biren chun, sawrkar \ha taka a function theina ding le sawrkar scheme um hai pholangna kawnga me- dia han role play chu a pawimaw in inpakum a ti thu zanita Chief Ministers Secretariat-a Meeyamgi Numit le Hill Leader’s Day a ruola hmangna thu a hril- naah a hril. Chief Minister chun, media house hai sinthaw le an inrimna, khawtlang le ram mipui tadinga an thaw- na hai po po chu inpakum a ti thu hrilin, state sunga sawrkar hmalakna kawnga development a um theina dingin media hai chu an ser- vice \ha taka sunzawm pei dingin a ditsak thu a hril. Hi huna hin minister chun tulai hnai el a ‘War against Drugs’ campaign \an a ni thu chu a hrillang a, Narcotics and Affairs of Border (NAB) le state po- lice hai \hangruolin Brown sugar factory an mandaw- kna le international market- ah drugs 100 crore manhu laizet man a ni thu a hril. Hieng danin a phallo hai mandawktuhai NAB le Po- lice personnel hai chu Inde- pendence Day 2019 hmang hunah chawimawina inhlan an ni ding thu a hril a. An service le inzawmin Chief Minister Commendation Award inhlan ning an ta, an team chu sawrkarin nuoi 10 lawmman pe bawk a tih tiin a hril. Khaw in\hal leia beidawng taka um lai ruo a hung sur ta chun lo neitu- hai lungril a sukhadam thu hrilin, sawrkar chun state sunga lo neituhai ta dingin irrigation facility \ha takel pekdawk tumin \hang a lak zing thu le Loneituhai ta dinga pump set sem a ni ta thu hai a hril a. Various River Lift Irrigation (RLI) scheme hai khawm a func- tion \an ta thu le Lo zau tui harsatna hmun haiah tui pump lut pei a ni theina dingin sawrkar chun pump a la sem belsa tum thu a hril bawk. Tengnoupal district a border pillar buoina chun- gthu indawnna chu dawnin, buoina le inhrietthiemnaw- na a um hun ah rambung pahni haia inthawk palai siemin joint survey nei pei a ni ding thu a hril. >>sunzawmna phek 2-ah Pame in CCPur-ah SAI Extension um theina dinga hma a lak ding thu a hril CCpur: CCPur Dist. Sports Association huoi- hawtnaa Public Ground, CCPur-a 1st Niangzen Tro- phy final le closing Cer- emony July 15, 2019 khan hmang a nih. Hi huna Chief Guest Amstrong Pame, IAS, Di- rector, Youth Affairs & Sports, Govt. of Manipur in thu a hrilnaah, CCPur district mipui hai football tiengpang an inhnikna chu ropui a ti thu a hril a. CCPur-ah SAI Extension a um theina dinga hma a lak ding thu a hril bakah Public Ground, CCPur chu Sports Authority of India in Artificial grass an hung pha ding thu hrilin, DC, CCPur a inthawk certificate um hun hunah process \an a ni ding thu a hril. A hril peinaah Mani- pur sawrkar hnuoiah tuhin category tum tuma dingin Sports Academy ah stu- dents 250 vel an um a, sienkhawm hill district a inthawk academy a um an tlawm thu le duthusam >>sunzawmna phek 4-ah Thla 5 sunga mi bufai pek an ninaw chun Strike thaw an tum imphal: Khurai Assem- bly Constituency sunga pawl tum tum 6 hai chun July 16, 2019 chenah thla 5 sunga mi bufai an dawng ding pek lo (pending) a um hai sem a ninaw chun July 17, 2019 zing dar 6 a in- thawk tiemchin um loin General strike an thaw ding thu an puong. Pawl 6 hai chu Khu- rai Sajor leikai a bomb puokna le inzawma JAC, Khurai Kendra Develop- ment Committee, Islamic Development Association, Khomidok Social Develop- ment Club le Khomidok Development Association Meira Paibi hai an nih. Fair Price Shop (FPS) Committee, Khurai President Md. Basiruddin chun, mipui han National Food Security Act. (NFSA) hnuoia thla 5 sunga mi bufai an chan ding pek a ngen a nih tiin zanita Khurai hmuna press confer- ence hunah a hril. July 11, 2019 khan bieltu MLA L.Susindro chun thla 5 sunga mi bu- fai man Rs. 25,32,825 chu CAF and PD, Imphal East a concern official hai kutah a pek ta thu a hril a. Hi ni hin Official hai chun a zingah sem dingin an inhril a nih. >>sunzawmna phek 2-ah protest a \hang mi 9 man leiin boruok sosang imphal: Inter village road Khumbong – Nambol siem dinga ngenna thaw a nuorna nei mi 9 zanikhan police han an \huoi leiin boruok a sosang hle. Report in a hril dan chun hun iemani chen liemtah a inthawk khan Khumbong – Nambol lampui chu siem dingin an lo ngen ta hlak a, amiruokchu, siem loin a la um ran a nih. Chu ngenna chu zanikhan sunzawm niin local clubs le meira paibi haiin protest thawin inter village road chu an dang a, an dang el chau ni loin JCB hmangin lam lailung lai tak an inhuot khur tir a nih. Hi thil tlung le inzawm hin police hai chu a hmuna fe nghal in JCB le a neitu chu an man a, a hnungin a JCB le a neitu chu insuo nawk nghal an nih a, chuong lai zing chun protest a \hang mi dang 9 haiin manin po- lice custody ah an sie a nih. Police hai chet dan chunga lungawi lo chun Khumbong le a sevel a mipui hai chu inhawrkhaw- min an pungkhawm a, zani zingkar inhma tak a inthawk protest an nei nawk a nih. Public meeting chun Khumbong – Nambol inter village road an rang thei anga a siem naw a ni chun hi lai bieltu MLA an boycott ding thu an hril bawk a nih. AB-PMJAY 3000 chuong siem CCpur: Ayushman Bharat- Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana (AB- PMJAY) le CMHT a dinga July 8-12, 2019 inkar sung Aron and Sasha Building, Damkam Bazar le July 13-15, 2019 inkar sung District Hospital-a Mass Enrolment camp nei a ni sungin AB-PMJAY 3000 chuong siem a ni a, CMHT Health Card peksuok ta po 88 a ni a, midang 500 chu- ong DC process dinga sie a nih. Imphal-Moreh bandh suspended a nih imphal: Mithiruong le a kuong (coffin) inruk hmangnaa lukhaitu tak ni dinga ringhla Police han an man lei le SP, Teng- noupal ngenna dungzuiin Lamkang Chiefs’ Asso- ciation (LCA), Chandel in Imphal-Moreh Road-a hun tiemchin um lova bandh an thaw chu zanita inthawk khan an inthlazal (sus- pended) ta a, sienkhawm mithiruong hmukir a ni hmakhat chu a dodalnaa lampui sira \hungbumna chu la sunzawm pei ning a tih tiin LCA spokesperson Peter Lamkang chun a hril. Challong Village sattu le Challong Village Lal lo ni hlak D.Thamnok Lam- kang chu kum 90 mi niin May 18, 2019 khan Riv- erlane Village, Chandel District-ah a thi a, May 20, 2019 zantieng khan a ruong hi Challong Village thlanmuolah vui a nih. A nuhmei Sk. Shomlun chu June 15, 2019 khan a pasal thlan enin a fe a, sienkhawm a pasal thlan chu cho le a ruong chu a kuong pumin lakhmangin a lo um ti a va hmu a, chu taka inthawka chu mithiru- ong le a kuong inhmangna le inzawmin buoina a hung um \an niin ei thu dawngna chun a hril. Helpawl 3 an man imphal: July 14, 2019 khan Moreh Police Commando han Moreh town huop sunga hmun pahnia helpawl 3 an man. July 14, 2019 5:30PM vel khan Moreh Police Com- mando le 43 Assam Rifles \hangruol han Dalpati Area, Moreh ah KCP (Nayon) cad- res 2 Irom Raju Singh @ Kiyamba (19), s/o Irom Rob- indro Singh of Chandrakhong, Thoubal District le Ningth- oujam Mahesh @ Pibathoi (20), s/o Ningthoujam Dinesh Singh of Yairipok Bishnu- naha, Thoubal District hai chu an man a, Moreh Police Station-ah an peklut. Chun, July 14, 2019 zan dar 7 vel khan Moreh Po- lice Commando le 43 Assam Rifles \hangruolhai bawkin Haolenphai Village, Moreh ah UNLF cadre Asem Anil Kumar @ Silngamba (25), s/o Asem Jiten of Wangkhei Houbam Lampak, Imphal East District chu an man nawk a, Moreh Police Station-ah bawk an peklut. Anti Repression Day hmang; AFSPA hnuoia Army hai nunrawngna hril imphal: July 15, 2019 khan Lamyanba Sanglen ah Manipur chun Anti Re- pression day an hmang. Hi ni hi Manipur state a secu- rity force hai nunrawngna dodalnaa July 15, 2004 a nupui 12 haiin sipai hai hma ah saruok a Kangla gate a protest an neina ni kha a ni a. Observation committee on Anti-Repression Day, 2019 huoihawtnaa hi ni hi hmang a nih. Kha \um a nuhmei huoisen tak tak hai khan Indian Army hai mi suollui inla mi that ro, Manoram a nu hai kan nih tiin an silfen >>sunzawmna phek 2-ah

Transcript of Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/July/HT-16-07-2019.pdf · -Input: Sawmvel Zate Medical...

Page 1: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/July/HT-16-07-2019.pdf · -Input: Sawmvel Zate Medical Assesment a duty ding CCpur: July 18, 2019, 11AM a inthawk YPA Hall, Hebron Veng, N. Lamka,

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

thlahmur (July) 16, 2019 thawleni (tuesday)

Hmasawnna Thar Vol - 34/269 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWSKim Joe GasBooking: 1st. June to 12th.July, 2019delivery :16-07-2019 (tUe) Time :10AM-tillstockstOCK : Limited @ Rs. 759 19KG&FTL 5kg available

Agency : SASBooking :23rd. June., 2019 to 19th July, 2019delivery :16-07-2019 (tUe)Time : 9:00AM till stockstOCK :280 @rate:Rs. 759/-

VANGSEI INDANEK. SalbungBooking:01-07-2019 to 03-07-2019delivery :16-07-2019 (tUe) Time :10AM -12 noonstOCK :576Commercial refill available

Sangbiaklal IndaneBooking10Juneto 10July.Time 10am- 1pm. BPLgasconnectionavailable

BUNGMUAL INDANE GVBooking:5JulyDelivery:16/7/2019Time: 10am - 12pmStock:28019KgAvailable

BdO a inthawk dy. CeO a inkaisangtir an nihdispur: Panchayat and Rural Development (B) De-partment, Govt. of Assam hnuoia Block Development Officer (BDOs) sin thaw lai Pu Thil John Robert |hiek (Tuolor) le Pu Man-thang Parate hai chu Deputy Chief Executive Officer din-ga inkaisangtir an nih. Pu Thil John Robert hi Golaghat-a Gabharu Dev. Block -a BDO sin thaw lai a ni a, inkaisangtir a ni hnung hi Sivasagar Zilla

Parishad-ah Dy. CEO sin chel a tih. Pu Manthang Parate hi Haranggajao ITDP, Dima Hasao a BDO sin chel lai a ni a, inkaisangtir a ni hnung hin Hailakandi Zilla Pari-shad-ah Dy. CEO sin a chel ding a nih. Anni ruol hin midang 7 hai khawm BDO a inthawk Dy. CEO a inkaisangtir an ni a, an kaisangna Order hi June 26, 2019 a kha Assam Governor hminga Dr J.B.

Ekka, IAS, Principal Secre-tary to the Govt. of Assam, Panchayat & RD Dept. in an suo a ni a, sienkhawm zani hmasa laia kha insuo chau a nih. John Thil Robert |hiek hi N.C. Hills, Assam a Chief Executive Mem-ber (CEM) hmasa tak Pu Chawnhau a tupa a nih. An kaisangna hi ei chanchinbu chun a lawmpui hle.

-Input: Sawmvel Zate

Medical Assesment a duty ding

CCpur: July 18, 2019, 11AM a inthawk YPA Hall, Hebron Veng, N. Lamka, CCPur-a Block Coordina-tor, SSA, CCPur huoihawt-naa piengphunga ruolbanlo hai ta dinga Medical As-sessment nei huna doctor duty ding ruot an ni a. Chu-onghai chu Dr. H. Ginthian-mung, Opthalmologist, Dr. Alex Thangjalet, PMR, Dr. Seikholet, ENT Surgeon le Dr. Chinggouman, Phychi-atrist-hai an nih.

Governor in sawr thlak chau ni loa sin petu ni tum dingin an fui tawlimphal: Nagaland & Manipur Governor P.B. Acharya chun July 14, 2019 khan Manipur Bha-van, Sardar Patel Marg, Chanakyapui hmunah Manipur a inthawk stu-dent unions le Organisa-tion tum tum \huoituhai inpawlpuina a nei. Governor chun state puotienga lekha inchuk student hai chu state palai an ni thu hrilin, fak hmuna

dinga profession ngei ngei a pawimaw a sienkhawm social work chu profession a ngai ding a ni nawh tiin a hril. Research thawtu students hai chu topic th-lang mei mei loa an state le inzawma research thaw dingin an fui. State le ram sukhratna dinga sin thaw ding le, University/Colleges in-chuk zo hnungah sawr thlak (employable) chau

ni tum loa sin petu ni tum dingin an fui bawk. North East chu natural re-source hausa takel a ni a, a ni ding ang taka hmang thiem chun state le ram economy siem\hatu an ni thei thu Governor chun a hril bawk. Meeting-a hin Ngath-ingshim, MCS, Dy. Resi-dent Commissioner, Ma-nipur Bhavan, New Delhi khawm a \hang.

Women Helpline numberimphal: G. Ravi Shar-ma, Manager, Women Helpline, Manipur chun, landline-a 24x6 helpline number “181” chu techni-cal thil leiin hmang thei a ninaw leiin harsatna a um nawna dingin helpline biepaw nuom han mobile number # 700 577 6144 ah bie/call lem dingin July 15, 2019 a inhriettirna a siem.

Lok Sabha-ah NIA Amendment Bill passed

NIA hmangsuol ninaw nih, Terrorism sukbona ding a nih: HMnew delhi: Parliament session fe mekah Lok Sabha-a chun Thaw\anni khan Opposition parties hai dodalna karah Nation-al Investigation Agency (Amendment) Bill, 2019 passed a nih. Hriltlangna hunah Congress \hangin Opposi-tion parties hai chun Bill hi India ram Police state-a siem tumna a nih tiin Lok Sabha hmuna hriltlangna hunah nasa takin an selkal a. Sienkhawm, BJP chu majority an ni leiin vote lak a ni hunah a thlawp zawngin members 278 han vote pein awlsam takin Bill hi passed a nih. Narendra Modi sawrkarin NIA hi hmang-suol naw ni a, Terrorist hai rawtram le sukbona dinga siem a nih tiin Home Min-ister Amit Shah chun bill chungchanga selkalna hai le inzawma a dawnletnaah a hril a. NIA chun terror

case an sui hunah sakhuo ang zawnga enin sin an thaw ngainaw a, a thaw ngai bawknaw ding thu a tiem bawk. NIA in inrang lema case an suizui le rel theina dinga NIA thuneina insang lem pekna a nih tiin a hril. Prevention of Terror-ism Act (POTA) anga Bill hi hmangsuol thei ding a nih tia intumna um chun-gchanga chun, POTA lakkir a nina san chu vote bank sanhimna ding a ni a, POTA kha ram sunga

terrorist hai tukdawl-naah a \angkai hle tia hrilin, POTA um tanaw leia ram sunga terrorism sukbona dinga NIA bill hi hung siem a nih tiin Amit Shah chun a hril. PRS Legislature Re-search in a hril danin, National Investigation Agency (NIA) Act of 2018 siem\hatna Bill thar a hin amendments lien tham pathum a um a, Act hmasa hmang lai zinga hin Atomic Energy Act, 1962

le Unlawful Activities Pre-vention Act, 1967 hnuoia hai an sui (investigate) thei. Tuta Amendments a ni hnung hin NIA chun hu-man trafficking (mihriema sumdawngna); Pawisa lema sumdawngna, dan kala ralthuom siemna, cy-ber-terrorism le Explosives Substances Act, 1908 hnu-oia suolna cases hai an sui-zui sa thei ding a nih. Amendment pahninaa chu NIA jurisdiction thu a ni a, NIA Officers han India ram khawlai hmuna khawm Police Officers dang hai ang bawkin thu-neina (power) an nei ding a nih. Hi thil hi NIA Officers han India ram le ram puo-tienga India interest cases hai khawm an suizui thei ding tina a nih. Pathumna chu, special trials courts thu a ni a. Tuta case hmang lai meka chun Centre in a hranin NIA ta >>sunzawmna phek 2-ah

A thisan hmu a nihimphal: July 13, 2019 zan dar 9 vela an in suoksan, in inlawi ta lo le a umna chin hriet lova um, Thokchom Babythoi (13) of Phakhung Awang Leikai chu zani sun dar 12 vel khan Iril Vadung, Khurai, Imphal East hmuna a thisanin tui chungah in-langa hmu a nih. Police han mithiruong hi an va lak a, postmortem thaw dingin JNIMS morgue-ah an va sie.

Security escort in an feimphal: Ni 12 lai zet Oil Tankers han an sin an chawlsan hnungin petrol, diesel, LPG le khawnvar-tui phur dingin Oil Tank-ers ruok \hanhnemtawk tak chu security escort (CRPF escort) in zanikhan Imphal-Jiribam Road-ah an fe \an nawk tah. Oil Tanker tam lem chu zani zan khan Jiribam an tlung tawl tah. Chun, Khatkhati a in-tang Oil Tankers 200 vel hai khawmin zani zantieng khan Khatkhati suoksanin Silchar an hung pan a, Silchar-a inthawk Jiribam hung pan an ta, Jiribam a inthawk Imphal an hung pan ding a nih tiin IOCLs Imphal Divisional Sales Office thusuok chun a hril.

Pasal 3 kani 4.6Kgs leh man an nih

imphal: Zani 11:05 vel khan Thoubal District Police Commando han Kakching Lamkhai Oil Pump bulah pasal 3 hai chu kani 4.6 kgs le an chuongna Maruti Van (Silver Colour) leh an man a, Kakching Police Station-ah an peklut. Kani le mana um hai chu, Kanshouwa Morangphun (37), s/o K.Modun of Machi Mathak Part-I, Medarshang Angmun (40), s/o (L) Me-darshang Angphun of Machi Mathak Part-I le Dangsha Manglem (39), s/o Dangsha Mothil hai an nih. Maruti Van Number hi MN01W8891 niin Police chun an hril.

Sawrkar \ha le hratna dinga Media hai sinthaw CM in an pak

imphal: CM Biren chun, sawrkar \ha taka a function theina ding le sawrkar scheme um hai pholangna kawnga me-dia han role play chu a pawimaw in inpakum a ti thu zanita Chief Ministers Secretariat-a Meeyamgi Numit le Hill Leader’s Day a ruola hmangna thu a hril-naah a hril. Chief Minister chun, media house hai sinthaw le an inrimna, khawtlang le ram mipui tadinga an thaw-na hai po po chu inpakum a ti thu hrilin, state sunga sawrkar hmalakna kawnga development a um theina dingin media hai chu an ser-vice \ha taka sunzawm pei dingin a ditsak thu a hril. Hi huna hin minister chun tulai hnai el a ‘War against Drugs’ campaign \an a ni thu chu a hrillang a, Narcotics and Affairs of Border (NAB) le state po-

lice hai \hangruolin Brown sugar factory an mandaw-kna le international market-ah drugs 100 crore manhu laizet man a ni thu a hril. Hieng danin a phallo hai mandawktuhai NAB le Po-lice personnel hai chu Inde-pendence Day 2019 hmang hunah chawimawina inhlan an ni ding thu a hril a. An service le inzawmin Chief Minister Commendation Award inhlan ning an ta, an team chu sawrkarin nuoi 10

lawmman pe bawk a tih tiin a hril. Khaw in\hal leia beidawng taka um lai ruo a hung sur ta chun lo neitu-hai lungril a sukhadam thu hrilin, sawrkar chun state sunga lo neituhai ta dingin irrigation facility \ha takel pekdawk tumin \hang a lak zing thu le Loneituhai ta dinga pump set sem a ni ta thu hai a hril a. Various River Lift Irrigation (RLI) scheme hai khawm a func-

tion \an ta thu le Lo zau tui harsatna hmun haiah tui pump lut pei a ni theina dingin sawrkar chun pump a la sem belsa tum thu a hril bawk. Tengnoupal district a border pillar buoina chun-gthu indawnna chu dawnin, buoina le inhrietthiemnaw-na a um hun ah rambung pahni haia inthawk palai siemin joint survey nei pei a ni ding thu a hril.>>sunzawmna phek 2-ah

Pame in ccPur-ah SAI Extension um theina dinga hma a lak ding thu a hril

CCpur: CCPur Dist. Sports Association huoi-hawtnaa Public Ground, CCPur-a 1st Niangzen Tro-phy final le closing Cer-

emony July 15, 2019 khan hmang a nih. Hi huna Chief Guest Amstrong Pame, IAS, Di-rector, Youth Affairs &

Sports, Govt. of Manipur in thu a hrilnaah, CCPur district mipui hai football tiengpang an inhnikna chu ropui a ti thu a hril a.

CCPur-ah SAI Extension a um theina dinga hma a lak ding thu a hril bakah Public Ground, CCPur chu Sports Authority of India in Artificial grass an hung pha ding thu hrilin, DC, CCPur a inthawk certificate um hun hunah process \an a ni ding thu a hril. A hril peinaah Mani-pur sawrkar hnuoiah tuhin category tum tuma dingin Sports Academy ah stu-dents 250 vel an um a, sienkhawm hill district a inthawk academy a um an tlawm thu le duthusam >>sunzawmna phek 4-ah

Thla 5 sunga mi bufai pek an ninaw chun Strike thaw an tum

imphal: Khurai Assem-bly Constituency sunga pawl tum tum 6 hai chun July 16, 2019 chenah thla 5 sunga mi bufai an dawng ding pek lo (pending) a um hai sem a ninaw chun July 17, 2019 zing dar 6 a in-thawk tiemchin um loin General strike an thaw ding

thu an puong. Pawl 6 hai chu Khu-rai Sajor leikai a bomb puokna le inzawma JAC, Khurai Kendra Develop-ment Committee, Islamic Development Association, Khomidok Social Develop-ment Club le Khomidok Development Association

Meira Paibi hai an nih. Fair Price Shop (FPS) Committee, Khurai President Md. Basiruddin chun, mipui han National Food Security Act. (NFSA) hnuoia thla 5 sunga mi bufai an chan ding pek a ngen a nih tiin zanita Khurai hmuna press confer-ence hunah a hril. July 11, 2019 khan bieltu MLA L.Susindro chun thla 5 sunga mi bu-fai man Rs. 25,32,825 chu CAF and PD, Imphal East a concern official hai kutah a pek ta thu a hril a. Hi ni hin Official hai chun a zingah sem dingin an inhril a nih. >>sunzawmna phek 2-ah

protest a \hang mi 9 man leiin boruok sosangimphal: Inter village road Khumbong – Nambol siem dinga ngenna thaw a nuorna nei mi 9 zanikhan police han an \huoi leiin boruok a sosang hle. Report in a hril dan chun hun iemani chen liemtah a inthawk khan Khumbong – Nambol lampui chu siem dingin an lo ngen ta hlak a, amiruokchu, siem loin a la um ran a nih. Chu ngenna chu zanikhan sunzawm niin

local clubs le meira paibi haiin protest thawin inter village road chu an dang a, an dang el chau ni loin JCB hmangin lam lailung lai tak an inhuot khur tir a nih. Hi thil tlung le inzawm hin police hai chu a hmuna fe nghal in JCB le a neitu chu an man a, a hnungin a JCB le a neitu chu insuo nawk nghal an nih a, chuong lai zing chun protest a \hang mi dang 9 haiin manin po-

lice custody ah an sie a nih. Police hai chet dan chunga lungawi lo chun Khumbong le a sevel a mipui hai chu inhawrkhaw-min an pungkhawm a, zani zingkar inhma tak a inthawk protest an nei nawk a nih. Public meeting chun Khumbong – Nambol inter village road an rang thei anga a siem naw a ni chun hi lai bieltu MLA an boycott ding thu an hril bawk a nih.

AB-PMJAY 3000 chuong siem

CCpur: Ayushman Bharat- Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana (AB-PMJAY) le CMHT a dinga July 8-12, 2019 inkar sung Aron and Sasha Building, Damkam Bazar le July 13-15, 2019 inkar sung

District Hospital-a Mass Enrolment camp nei a ni sungin AB-PMJAY 3000 chuong siem a ni a, CMHT Health Card peksuok ta po 88 a ni a, midang 500 chu-ong DC process dinga sie a nih.

Imphal-Moreh bandh suspended a nihimphal: Mithiruong le a kuong (coffin) inruk hmangnaa lukhaitu tak ni dinga ringhla Police han an man lei le SP, Teng-noupal ngenna dungzuiin Lamkang Chiefs’ Asso-ciation (LCA), Chandel in Imphal-Moreh Road-a hun tiemchin um lova bandh an thaw chu zanita inthawk khan an inthlazal (sus-pended) ta a, sienkhawm mithiruong hmukir a ni hmakhat chu a dodalnaa lampui sira \hungbumna chu la sunzawm pei ning a tih tiin LCA spokesperson Peter Lamkang chun a hril. Challong Village sattu le Challong Village Lal lo

ni hlak D.Thamnok Lam-kang chu kum 90 mi niin May 18, 2019 khan Riv-erlane Village, Chandel District-ah a thi a, May 20, 2019 zantieng khan a ruong hi Challong Village thlanmuolah vui a nih. A nuhmei Sk. Shomlun chu June 15, 2019 khan

a pasal thlan enin a fe a, sienkhawm a pasal thlan chu cho le a ruong chu a kuong pumin lakhmangin a lo um ti a va hmu a, chu taka inthawka chu mithiru-ong le a kuong inhmangna le inzawmin buoina a hung um \an niin ei thu dawngna chun a hril.

Helpawl 3 an manimphal: July 14, 2019 khan Moreh Police Commando han Moreh town huop sunga hmun pahnia helpawl 3 an man. July 14, 2019 5:30PM vel khan Moreh Police Com-mando le 43 Assam Rifles \hangruol han Dalpati Area, Moreh ah KCP (Nayon) cad-res 2 Irom Raju Singh @ Kiyamba (19), s/o Irom Rob-indro Singh of Chandrakhong, Thoubal District le Ningth-oujam Mahesh @ Pibathoi (20), s/o Ningthoujam Dinesh Singh of Yairipok Bishnu-naha, Thoubal District hai chu an man a, Moreh Police Station-ah an peklut. Chun, July 14, 2019 zan dar 7 vel khan Moreh Po-lice Commando le 43 Assam Rifles \hangruolhai bawkin Haolenphai Village, Moreh ah UNLF cadre Asem Anil Kumar @ Silngamba (25), s/o Asem Jiten of Wangkhei Houbam Lampak, Imphal East District chu an man nawk a, Moreh Police Station-ah bawk an peklut.

Anti Repression Day hmang; AFSPA hnuoia Army hai nunrawngna hrilimphal: July 15, 2019 khan Lamyanba Sanglen ah Manipur chun Anti Re-pression day an hmang. Hi ni hi Manipur state a secu-rity force hai nunrawngna dodalnaa July 15, 2004 a nupui 12 haiin sipai hai hma ah saruok a Kangla gate a protest an neina ni kha a ni a. Observation committee on Anti-Repression Day, 2019 huoihawtnaa hi ni hi hmang a nih.

Kha \um a nuhmei huoisen tak tak hai khan Indian Army hai mi suollui inla mi

that ro, Manoram a nu hai kan nih tiin an silfen >>sunzawmna phek 2-ah

Page 2: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/July/HT-16-07-2019.pdf · -Input: Sawmvel Zate Medical Assesment a duty ding CCpur: July 18, 2019, 11AM a inthawk YPA Hall, Hebron Veng, N. Lamka,

Hmasawnna Thar2 thlahmur (July) 16, 2019thawleni (tuesday) artiCle/health & emplOyment news

Editorial Boardlalmalsawm sellate:Editor&Publisherroding l. sellate: Jt.Editor : Co-Editor Joshua l. Amo: Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

SUNZAWMNAVAWISUN THUPUIA hmawl hlatu chun a naupa a theida a, Ama hmangaitu ruok chun taimatakin a thunun hlak.

-THUVARHAI 13: 24

Mihriemhai hi a hawna khawsa tlang dinga Pathien mi siem ei ni a, mani khat chauva khawsa thei ei um nawh. Midang zara khawsa thei, midang mamaw seng ei ni a, midang mamaw lo ei um nawh. Chul-eiin midang le inrem thei thei le midang le \hangruol thiem thiem hai chu mi vangnei, mi ngirsuok ding an hung ni ding a nih. Mimalah, sungkuoah, khawt-langah, ram le hnamah hai khawm an rem thei le a \hangruol thei hai chu a hmasawn ding, a changkang ding le a hung ngirsuok ding an nih. A hawna khawsa dinga induong ei ni angin sung-kuoa inthawk nun bul ei \an a, chu khelah chun \henum khawveng a um a, chuongang peiin khuo le veng a um a, ram leilung pieng dan le sawrkar inrel-bawlna izirin area hran hran a um nawk a, chu zova ram le hnam a hung um nawk pei a nih. Hieng po po hi an inrem le an \hangruol a \ul hlak. An rem naw le a \hangruol thei naw hai chu an hung in\he dar a, umzie an nei thei ngai nawh. An rem le a \hangruol thei hai ruok chu an hung ngirsuok a, mi inhnar le ngaisangin an hung um hlak. Khawvela thil inzak um le muolpho thlak tak pakhat chu sungkuo inrem lo le sungkuo kawidar hi a nih. Ienganga hausa le lekhathiem khawm nihai sienla, mi hmusit, mi endawng le mi nuisaw sungkuo an hung ni hlak. Sungkuo \ha le inrem hai ruok chu mihai inza, mihai ngaisang, mihai rawn le mihai bel bakah mi han nuhmei ding le pasal ding khawmin an dit bik hlak. Sungkuo \haa inthawk hin thil \ha iengkim hi an \an a ni leiin ei khawvel hin sungkuo \ha a mamaw bek bek el a nih. Manipur-ah hnam (tribe) chi hran hran 30 chung zet ei khawsa tlang a. Tu lem hin chu a hnam lien le a mihriem tam tak Meitei-hai khawma tribe ni ve an hung nuom ve tah. Tribe ni tumin tuhin nasa takin tribe-a inziek lut dingin an bei mek a nih. Manipur-ah tribe hieng zozai hi ei um a, an rem le a \hangruol thei ruok chu ei um tawl naw niin an lang. Tribe pak-hat sungah khawm pawl hran hran ei um tawl a, ei ngaidan le ei dit dan hai an persan tawl hle, An dik lem le a \ha lem ei inchu seng a, an khawttawkin ei inkhik inkhal a, a hmasawn thei tak tak um lovin beiseinain a mi \huoi tawl a ni deu tak. Ram inchu lei dam, thuneina (Power) inchu lei dam le inhmelmak leia rambung le rambung, hnam le hnam dam an indo a, an inthattuo dam hi chu thukhat tak a la nih. Chuongang ni lo, tum inang le dit inang, unau le laibung, sungkhat laina, ro lan hluo thei ding hai, ei ram le ei hnamin ram hran, state hran, UT hran a neina ding khawm ni lova mani mi le sa hai that ei ching hi chu a \ha naw a, bansan hmak chi a nih. Mihriem hringna hi a hlu a, inlak pek mei mei chi a ni nawh. Thina tuokhai chun hmangaitu le lainatu sungkhat le laina el bakah ruol\ha an lo nei hlak leiin a nghawng hi a \ha ngai nawh. A nghawng \ha lo \henkhat chu, lungsenna, inhmelmakna, intheidana, inremnawna, inthuruolnawna, damsunga theinghil thei ta lo lungawinawna le tuornatna hai an nih. Manipur a hnam (tribe) chi hran hran hai hin kum 40 vel liem taa inthawka tulai chen hin mani mi le mani hnampui that ei ching a, a pawi bek bek el a nih. Ei thil thaw dan hi ei hang en a, tulai tak lem hin chu meitei in an Meitei chanpui an that a, hiengang pei hin Naga in an Naga chanpui, Kuki in an Kuki chanpui, Hmar in an Hmar chanpui, Paite in an Paite chanpui, Zou in an Zou chanpui, Vaiphei in an Vai-phei chanpui hai an that a ni deu tak. Ei hang ngaituo chet chet a, thil invet thlak takel a ni bakah a mawl thlak hle a nih. Hnam var le ropui han hiengang hin an thaw ngai nawh. Mani hnam chanpuihai that ei ching sung hin chu inremna, inthuruolna le inpumkhatna um thei ngai naw tawp a tih. Inrem, inthuruol le inpumkhat nekin ei invuok dar deu deu ding a nih. Ei kawl le kienga um hnam danghai hin iengtin tak am an mi ngai ding chu maw? Invet le mawl an mi ti tawl hle ring a um. Manipur a hnam tum tum hai hi ei inennawn a, ei thil thaw \ha naw takel, mani mi le sa thatna hi ei bansan hmak a \ul a nih. Chun, Manipur a cheng hnam hran hran ehai hi mani hnam chanpui that hnam ei ni am? ti hi hik taka ei ngaituo chet chet a \ul. Mani hnam chanpui that hnam ei ni chun, hnam hmasawn, hnam changkang, ram changkang le hmasawn ni ngai nawng ei tih.

Mani hnam chanpui hai that hnam ei ni am?

Zoram Khawvel diary – iV

-david Buhril

november 4. 2018. tahan: Sawt taka inthawka beiseina khamhruia an lo intŭl le inthênpui; a ni taktak di’m ti-a an lo nghakchăr nipui chu an her suok ta ngei a. A \hen a takchang zo ding khawma ring phak ta lo; Zirtir Thoma tuhai ni awm tak, Pu L. Keivom hmua an chibai zet hnung khawma awi harsa ti em ema meng phawk pawl karah thu le hla ruoi \he ding chun kan inpuocha \an a. Evangelical Free Church of Myanmar (Tahan) hai hall chu zingkar dar kuo hma daia inthawkin an lo sip hman ta a. Mipui nawlpui fiel chun hau intakpui ding tam tak thil a um leiin fiel bik um zawngin an huoihawta chu patling zasari neka tamin hall chu an hluo sip a. Pu B.A. Thang bawkin hril sien chu, kohran Upa khawm zaruol an \hang ti ngei ding a na. An \hang hrim! Damna mak tak zawnga hung an ni ve thung. Pathien bo chun muolphona puonthuo amawn tel leh nisa khawm tlakpui hman loa hun kan hmang thei ding a nih ti hrein Pathien ka ko a. A sandamhai a nghil nawh ti ka chieng. Nenevi khuoa tlan bahrik puma Jona khawsak ang kha chu mel za tamin kan indangpui ve tlat niin ka hriet. Keivom ti hi chawl ni mang si lo, sienkhawm khawsak Myanmara Zohnathlakhai inruipui le invetchil thil tak a lo nih ti chu mita sun tluka chiengin ka hmu a. Zu hlak a lo ni bik bawk si nawh. Khang zawng kher khan hem a ni phat leh ngaidanhai hih pielral khela an hril dil lumah thlak zung zung hi ei ching tawp ngai naw a. Keivomin Burmaah revival a \huoi ti inla hlak a kuong lo ding nawra ramthim le a sunhang chen khawm hla loa nawr thleng ang ela ngainuom pawl khawm um thei ei ni bawk. Ei kim ve taluo ta a, inveng seng zozai ding khawm ei ni ta naw chu an tah. A’n veng nasa taluo luotin an arpui intui lai khawm a hlap hlum an ti ngei. Keivom chu tu am a na ti naw ruol ding an nawh. A \henin Burma ramin harsatna a tawng laia Pathien kut suklangtu le phursuoktu niin an hriet. Raltlan (Refugee) ngirhmun hi awlsam taka tuok thei a ni lai zingin, sawrkar hrietpuia “refugee-a” inziek lut ruok hi chu thil awlsam lo tak a ni karah Burma’n a ram pheka harsatna a tawng laiin ‘ethnic communities’ (tlangmi) hai, abik takin Zohnathlakhai khawvel sawrkar hrietpui le pawm thei dinga lo ziek lutpui a, an mang khawma an mang phak lo rama hai ngirhmun tha lem nei thei dinga lo induong rutu kha a lo ni tlat. A \hen chun Zoram Khawvel ziektu niin an hriet. |henkhatin Zoram Khawvel indinna dinga hmathlirtu niin an hril. A \hen nawk thungin a keikhawmtu niin an hriet bawk. A \hen dang ruok chun India palai niin an hriet thung. Miin iengtin am an mi tia ti zawngin ngaiven ve sienla, a ieng tak khi’m a lung dampui ding ti ruok chu ngaituo tham a nih. Nurse Dari pasal a nih ti ringawta khawvel hmang liem nuom el chi hlak chu a ni awm si nawh. Pu Selkai Hrangchalin, “…Ka bawngnene dawn hlak chu hre nuom lo cheu…” a ti ang deuin, Myanmara Zohnathlak hai nawk thung chun Pu Keivom Baibul inlet chu an lo hriet ve der nawh. Hmar \awnga article a ziek tamzie hai khawm an hriet thawi bawk nawh. Hmar hla kungpui pawimaw tak laia mi a nizie khawm an hriet chuong nawh. Keivom umzie le a hung suok dan khawm an hriet naw bawk. Zoram Khawvel hin a mi lo kei mat lem chauh a lo nih. Hi prokram hmang dinga fieltu le mi lo mikhuoltu, Tahan Literary Circle hai hlak chu a bu ang thlap ei ti anga felfai khan ruohmangna an induong thiem a. Burmaa hun le India hun darkar khatin a lo inthlau hlau a. Indian Standard Time chu a ral hriet khawmin an hriet naw niin ka hriet. Sipai rorelna hnuoia an um lei a nih ti chu eini rawi inhrilhlip thiem tumna \awngbau a lo ni ve ringawt a nih. Hun vong dik chu an kalchar a lo ni ve daih tah si a. Pu Bawllianin kan dawntlang chu keihruoiin ‘seminar on mizo identity’ chu kan hmang \an a. Assam thingpui huona sinthawhai zat khawm ei ni hnaisai naw lai le utawk dil del anga ei khawvel awp chîn tak karah ngaituona dai kil-le-kap kei mar le kap dar a \ulzie harsuokpui ding khawpin Pu Keivomin thu mu a khe a. Zohnathlakhai hi hnam naupang tak ei la ni lai zingin, ei khuolzinna lampuiin ramri dang dangah

a mi lo khal lut tawl a. Unau hmelhai thawin “nangni” “keini” inti a, inkhiksawna dai zum insak khumna kawngah mi mi hnawt phak lo ding khawpin ei lo intlansiek zing a. Lawmman ding um lo karah lawmna ding lem chu mai dawk ding a um nawh. Um ngai naw nih. Um thei naw nih. A mei inzum zawnga inlak hran ei thiem tawl karah Zophaia unau Huolngo le Lushei hai khawmin chinlĕm nei loin hi inruolsiekna hi an lo zawm ve a, Mizo huom sunga khawm insie an lo tum ve ta nawh. Chin hlak inti nuom bawk lo; Myanmar sawrkar ta ding chun Assam ram thingpui huona hnam chekhnawkhai nek khawmin an nep lem awm. Inpui bawl zai rel loa inpindanna dai zum insakkhum tieng hma ei sawnna ra \hat nawzie chu sakhuona rama pawl/kohran el bakah hnung le hmaa them phak elah chawipawl an um hin a hril fie. A \ha ei ti der nawh. Sawrkar lem chun Zohnathlak hnam sungah chawipawl hai inbiekpui dan ding le inbiekpui tlak ding khawm a hmu naw a ni tak. Pheikhawk thar a’n chawk chu a bun a, darthlalang hmaa an ensin a; a pheikhawk bun en ta lo reng rengin a hmai tlang ringot a buoipui ang deu ei nih. Eini le eini khawm ei inhmu ta nawh. Chu zoa chun, an en sawt deu deu a, atawpah, “Thlatu suol lei vawng a nih” a ti nawk ang lawi bawk si. Zoram Khawvel a dam nawh. Chuleichun Pu Keivom hmathlir a dam naw ni loin, eini ei damnaw a ni lem. Hi lei taka hmathlir a nei khawm ni ngei a tih. Tuta ei kalchawi le ei lamlawn dan hi zui pei inla, nakie chu |HIEK intihai ngei khawmin \awng dang le kalchar dang kan nei hung ti veng an ta, hmasawnna sawna lampui zumzik hrawa bo thei a nih. Chuong ang char chun, ei unau dang hai khawmin hung thaw ve ngei an tih. Ei suopuihai lem chun an mi maksan vawng lem an tah. Sawrkarpa le hnampui inti hai lawmkimna a ni nawk pei si a. Tahan seminar-ah chuonghai le ram tin chungchang kan ngaituo hnunga lungdam taka in tlung insawna ka lo hadam tum chu, hripui invawi ei nizie hriet thar ka thaw a. Pathien thu a um. A hring zing. Amiruokchu khawvel mi le sa ka nina, hnama member ka ni ve na, pasal ka ni ve naah derthawngna nel um lo tak chu liengkoa an nghat a lo ni zing. Pathien thuin chu chu kraws-a a sansuok sa a nih ti chu ka chiengpui si a. Zoram Khawvel Diary ka zieknaah ka testimony ka lo hril suok hman nawk ta a. Blackboard le chalk ei hmang ta ngai nawa chu, chu ram chu pulpit hmurtlorhai kei zawm remchang ding zawng khawm ni chuong kher naw nih. Ruolpa Duata’n , “Ka ramthim an nawh”, a ti ang kha ni ngei a tih. Hnam thlang ei ni nawa chu thlang eini vena kawnga ruok chu ka chieng. Chu khel tieng ram hluo ve dinga lawn le inthuok ve niin ei insie seng si a; identity a lo pawimaw ta tlat. Pu Chungthang hai lekha inchuk chawl fe, khawsung naupang sap\awng inruolsiekna anga “The sun rise in the east”, “Akbar is a great king”, an tia kut an ben dur dur ang hun hlak ei pel ta ngang bawk si. Hun thar, khawvel tharah ei pakai ve naah hnam khat le lungril hmunkhat puta ei intawl ruol naw chun ei chanchin hril ding um ngai naw nih. Ei khawtlangah khuong le dar ri tam de hlak sien khawm, thlarau sandamna chauh ei khekpui chun Pathien mi sandam famkimna chu chang famkim ngai naw mei nih. Taksa ram khawpna ding am, thlarau ram khawpna lem ding ti kâr thĕ harsa khawpin hun kan hmang a. Chuong kara chun, “Pu Lal Thanhawla, Pu Zoramthanga le Pu Laduhawma hai Tahanah an hung inzin taa chu tu khawmin, tu pawl/kohran khawmin ruoi kan la siem pek ngai nawh. Pathien zarin Pu Keivom ta ding ruok chun ruoipui kan lo siem”, an mi tipek a. Thuthlung hlui le thar inthlakthleng lai vel khan tuin am ruoi nawng, a chuong a liem khawnbawm chawiin, nu le nau tiem sa si loin an tiem hlak ti chu a ziek ei hmu nawa chu Tahana khawm Ama zarin fak seng lo ruoi hnienghnar chu kan fena taphawtah kan \he ve ie. Hmarnu inti meu Lalenkawli Pautu’n hla ruoi a \he zing bawk. Hartharna mak tak kan dawng seng. Zophaiah Zoram Khawvel an fuol thla ie.

(Bethel Chimbuk, June 28, 2019 Friday)

nda road scheme hai hi ka idea a nih: yashwant sinhanew delhi: NDA sawrkar hmalakna hnuoia project - Na-tional Highway Development Project (NHDP) le Pradhan Mantri Gram Sadak Yojna (PMGSY) hai chu ka idea an nih tiin former Union minister Yashwant Sinha chun hi thil hi an ni ngaituo dawk anga in-diklo taka an hrilna thua chun chieng takin a hril. Diplomat a inthawk poli-tics a lut tah, former prime minister Atal Bihari Vajpayee

hun 1998-2004 laia finance & external affairs portfolio lo chel ta a nih. Former prime minister Chandra Shekhar 1990-91 hun khawm khan finance minister central ah Sinha hin a lo chel ta bawk a nih. National Highway proj-ect hi ka idea lieu lieu a ni a. Ka ta ding chun (NHDP) chu ngaituona thar a ni nawh. 1970 hun laia German a post ka ni laia hnesaw taka ka lo

hriet a ni tah. Germany hi a lamlien National highway \ha tak tak hai leia hrietlar hlaw a nih tiin Sinha in tulai hnaia a ziek a autobiogra-phy “Relentless” a chun a zieklang. Khang hun lai dei khan hun ka nei a ni chun hi thil hi India a la lut dingin ka lungril ah thutlukna ka lo nei tah tiin a hril. Kum 1998 a \an, NHDP chun India rama highway puitling deu hai chu standard insang lema siem

chu a thiltum tak a nih tiin a hril. Kum liemtah a BJP lo tawpsan tah Sinha hin PMG-SY khawm chu ama ngaitu-ona (idea) lieu lieu a ni thu a hril a. A chanchin ziekna a lekhabu a chun tlangram lampui siemna ding le fund hai siem pek na dinga scheme thar siem dinga an meeting na hmasataka hi thu (PMGSY) a hril thu chu a zuk kokir a tiin a ziek a nih.

meeting le training inkawpCCpur: District ASHA Coordinator, CCPur hmal-aknain July 15, 2019 khan CMO Complex-ah CC-Pur district sunga block iemanizat haia ASHA Fa-cilitators hai meeting le training inkawp nei a ni a, Lalramzaua, Assistant Ma-laria Officer le Ginzahau, Male Health Worker, DMO

Clinic hai resource person in an \hang. Hi huna hin fur ruotui hung tla mek le inzawma Thokang a inthawk natna chi tum tum hung um thei hai laka inveng dan ding le ASHA Workers hai maw-phurna hai bakah slide le testing kit fedan hai hrilhri-etna nei an nih.

pals training an va \hangCCpur: July 15, 2019, 9:30AM khan Manipur state AIDS Control Soci-ety huoihawtna le NACO sponsored-nain NIELIT Akampat, Imphal-ah Train-ing on PLHIV-ART Link-age System (PALS) nei a ni a, hi huna hin CCPur

a inthawk T. Benjamin, District Supervisor, ICTC le staff hai an va \hang. Srilatha Sivalenka, Public Health Specialist CDS le K Laxman DAS, Program Specialist Information System, VHS-CDC hai re-source person in an \hang.

Hi huna hin CM chun Kakching district mi lo neitu Mayengbam Shyamchandra Meitei kuoma loan cheque Rs. 7 lakh an hlan a, cheque hi Manipur State Co-opera-tive Bank haiin an pek a nih. CM hin zing dar 9 a inthawk zantieng 2:30PM chen khan a mimal takin complaint 400 a dawngdawng a, mi-hriem 1200 an hmupui. Principal Secretary (Health) le Nodal Officer of Meey-amgi Numit Shri Vumlunmang Vualnam, Commissioner (Planning) le OSD to CM Shri Sumant Singh, Secretary to CM Shri N. Geoffrey, IG (Adm) Shri I.K. Muivah le senior Officials han CM hi an \hangpui.

Sawrkar \ha le hratna dinga

dingin special courts siem a phal a. Bill thar a ruok hin chu hieng case hai ngaituona dingin Central sawrkarin session Courts hai Special courts in a ruot/hmang thei ding a nih. NIA hi kum 2009 a Mumbai hmuna Terrorist hai chetna leia mi 166 zetin thina an tuok pha hnunga UPA sawrkarin a lo indin a nih. Bill thar hmang a ni huna chun CBI ang ni loin NIA chun state sawrkar hai phalna la kher loin zalen takin case an sui thei ding a nih. Lok Sabha-ah passed nita sienkhawm Rajya Sabha in a la pass ve a \ul bakah a taka hmang a hung ni theina dingin President Ram Nath Kovin in a pawmpui a hming a ziekhnan a la \ul ding a nih. Zanikhan Lok Sabha-ah Road Transport and High-ways for 2019-20 hnuoia demands for grants chungchang khawm hriltlang a nih.

Lok Sabha-ah NIA Amendment Bill

Hi thua hin official han an sem naw chun concern minister le department in mawphur a tih tiin bieltu MLA chun a lo hril a nih. July 12, 2019 khan thla khata mi sem tum a ni a, sienkhawm mipui han an lak nuom naw a nih.

Thla 5 sunga mi bufai pek an

hai hlipin an khek a, Indian army haiin Th. Manorama kha suolluiin an that a nih. Hunser hmangna a Convener, Observation Committee P. Sobita in thu a hrilna a chun, colonial era zoa Mani-pur history chu hrilin, Manipur chu sovereign nation, mani khata inawp dan nei le India le pumkhat a hung um na thu hai a hril. Sobita chun sipai dan \ium tak el Armed Forces Spe-cial Power Act 195, khawvel hmun tum tum a hmuna rights organisation haiin an sawisel le ditnaw le hlip dinga an hril Manipur a sie lut a ni thu hai a hril a. 1980 hnung, hi dan rorum tak hnuoia hin mi a sang tel chu that an nih a, suollui, an pum hai sukbohmang an nih tiin a hril. 1500 neka tam fake encounter case trial fe mek a ni thu a hril. Resource person Alert Babloo Loitangbam, Execu-tive Director of Human Rights chun, nuhmei huoisen 12 hai thilthaw chu inpakum a ti thu a hril a. Dan \ium tak sawrkarin a hung sie dodalna kawnga hin nu hai chun hmun pawimaw tak el hluoin a hma tlar ah an mi la \huoi a nih tiin a hril.

Anti Repression Day hmang

KCP –MC in CSM Finance Sangakpham an banimphal: KCP-MC helpawl hai chun private bank haiin mi pasie hai an fak nasa ti le mi hausa hai sum indiklo taka sie khawl-naa an hmang ti complaint a tam leiin tuta inthawk pri-vate bank hai suina an \an ding thu an hril. Hi pawl hin Credit Soci-ety Micro Finance Sangak-pham chu interest khawn le loan lak kir a thaw hai chu a khap pek phawt thu an suo. Tukhawma hi bank a hin loan thungna dinga interest pe ta lo dingin mipui an hri-ettir a, hi bank a loan a ding

interest pe an la um ti hriet an ni chun hi pawl hin ditth-langna dang nei loin an pek zat char lak chu a thaw ve ding a nih tiin an statement ah an hril. An pawl in pawisa khawn an tawpsan ta leiin iengkhawm pawisa ngenna hi bank chunga hin an nein aw thu an hril a. Amiruok-chu, hi bank director hin kan pawl hming sietna ding le a hmel suksietna dingin khel le thu phuokfawm hmangin thu a thedar tiin an intum a. Hi office hin kan pawl hi a mi cho hlak a nih

tiin an hril a nih. KCP –MC chun Ma-nipur a private bank hai tukhawm a la biek ngai naw thu le lekha khawm an la thawn ngai naw thu a hril a. Hi ban hi Director of the Credit Society Micro Finance Sangakpham ta ding thukhel phuokfawm le kan pawl hming suksie tum a thu indiko a thedarna kawnga ama ta dinga zirtir-na a nih tiin an hril. Hi bank chunga hieng khapna a fe lai zingin Di-rector hin kan pawl hming a suksiet nasan ah an hril-

fie hne naw a ni chun bank staff hai po po inban ngai a tih tiin an statement chun a hrilsa. Private bank hin kan pawl hi a cho a cho ta leiin tuhin state pumpui sunga private bank hai investiga-tion thaw hun a tlung an tah tiin statement chun a hril. KCP MC in a hril dan chun Lamjingba Finance - Lamjingba group hai chu investigate hmasatak a ta, amiruokchu, an function dan detail taka suksuok din-gin kar khat hun an pek thu an hril.

Graduation an hmangCCpur: CCPur Chris-tian Women Fellowship (CCWF), CCPur huoi-hawtnaa nuhmei hai ta dinga Women Empower-ing Equipping and Send-ing WEES fethlenga nuh-mei 18 puon\hui \hanging an pek chu July 15, 2019

khan zo niin, zani zan-tieng 2PM khan TCYA Hall, Gouchinkhup Veng, N. Lamka-ah Graduation –cum- Thanksgiving service of WEES nei a nih. Hi huna hin training zo mi 18 hai kuomah Certifi-cates inhlan an nih.

hp a building chimin a del hlum mi 14, thi hai lai tlangmi pahni an \hangshimla: Pathienni-a Solan district, Himachal Pradesh-a building chim leia mihriem thina tuok kha 14 an tling ta a, mithi hai laia 13 hai chu sipai (Army personnel) an an ni a. Hilai hin tlangmi pahni an \hang. Tlangmi sipai pahni thi

hai chu- Sub-Lalson Vai-phei le Sub Henkhomang hai an nih. Building chim huna khan Army personnel 17 le civil mi 11, an rengin 28 hai chu dama sansuok an nih tiin Solan DC KC Chaman chun a hril.

UP MLA naunu le a pasal Dalit mi hai innei na chu valid a nih - Allahabad Hc

prayagraJ: Allahabad High Court chun Thaw\anni khan BJP MLA Rajesh Misra naunu Sakshi Misra le Ajitesh Kumar hai inneina chu a valid a nih tiin a puong. Chu ruol ruol chun court chun hieng nupa hai pahni hi an pawimaw le huntawk veng-himna pe dingin state sawrkar chu thu a pek. Nupa tuok thar hai lawyer in a hril dan chun Sakshi le a pasal Ajitesh Kumar hai chu court room ah mi \henkhat kawrchung dum hak hai chun an attack hman meta, chu zo phing chun Judge chun nupa tuok thar hai chu court room sunga la um dingin a hril a nih. Judge chun police official hai chu nupa hai venghim dingin thu a pek a. Chuong lai zing chun SSP Prayagraj Atul

Sharma chun nupa hai sawisak an ni ti thu chu a hniel. Justice Siddhartha Verma chun BJP MLA Rajesh Misra a naunu le a makpa hai chu puitling an ni tah a, an kawp-pui ding hai thlangna chu an ni chanvo le indikna a nih tiin a hril pek. Sakshi le Ajitesh hai hi July 3, 2019 khan an ina in-thawk an tlanhmang a, July 4 khan Prayagraj hmuna temple ah kut an insui a nih. Hi zo hin nupa tuok thar hai chu a nuhmei sunghaiin nasataka dang tuma an zawng leiin an tlanhmang ta char char a, July 9 khan Misra le Ajitesh chun video siemin an pa BJP MLA Rajesh Misra a inthawk that dinga vauna an dawng thu video an siem an thawndar naa chun an hrillang a nih.

Page 3: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/July/HT-16-07-2019.pdf · -Input: Sawmvel Zate Medical Assesment a duty ding CCpur: July 18, 2019, 11AM a inthawk YPA Hall, Hebron Veng, N. Lamka,

3thlahmur (July) 16, 2019thawleni (tuesday) natiOnal/internatiOnal & adVertisement Hmasawnna Thar

laKtawi

Death Penalty sukbo chu misuol hai ta dinga hnena a nih: SirisenaCOlOmBO: Sri Lanka President Maithripala Sirisena chun drugs a sum-dawngtu le misuol han a ram sunga naupang hai hmakhuo an suksiet a phal ngainaw ding thu hrilin, misuol le thil suksuoltu hai thi dinga an chungthu rel theina dan (capital punish-ment) sukbo chu misuol hai ta dinga hnena a ni ding a nih tiin ahril. Mr Sirisena chun tuta hma khan drugs

sumdawngtu le misuol hai sukhlum theina ding dan ah suoi a kei khum a, sienkhawm drugs a sumdawngtu thiemnaw inchangtir-a um pakhatin Sri Lanka Supreme Court-ah fundamental rights pe-tition a file leiin hi dan hi la hmang hri lo dingin la cheltang hri a nih. Misuol hai sukhlum theina ding dan hi kum 1978 a inthawk President lo ni ta han pawmpui lo

le suoi kei khum loa an lo sie a ni a. Chu laizing chun President Sirisena hin thla hmasa lai khan drugs sum-dawngtu mi 4 hai khai

hlumna dingin suoi a lo kei khum a nih. Mi 4 hai hi khaihlum an hung ni chun kum 43 liem-ta sunga Sri Lanka rama

misuol thiemnaw chang khaihlum hmasa tak an ni ding a nih. Sri Lanka Prime Minis-ter Ranil Wickremesinghe chun ama le a United Na-tions Party (UNP) chun capital punishment hi an thlawp naw thu a hril. Chu lai zingin Mr Sirisena chun, students hai kuomah zalen takin inruit-hei sem a ni a, chu thil chun ei nau hai hmakhuo nasa ta-kin a suksiet a, hi thil dang

theina ding lampui umsun chu Capital punishment \itna hi a nih tiin sawrkarin capital punishment khap dinga parliament in motion a siem hun hun chu ram ta ding national mourning day a ni ding a nih tiin a hril a. Drugs sumdawngna suk-bo a ni theina dingin death penalty sukpuitlingna din-ga a thutlukna a lakkir naw ding thu zani hmasaa north central province-a thu a hrilnaah a hril.

us in sanction a hlip hun hunah iran chu in-biek dingin an pei zing: hassan rouhani

tehran: Iran Presi-dent Hassan Rouhani chun, United States in Iran chunga economic sanction a hlip hun hunah Iran sawrkar chu US le inbiek dingin an pei zing tiin a official web-site fethlengin puong. “Iran sukdudana le sanction I hlip hun hunah

inbiekna nei dingin kan inpei” tiin Rouhani chun website fethlengin a hril. Trump Administration in Iran le khawvel ram sawrkar han nuclear thila deal an nei a suktawp pek hnungah Iran le US inkar inlaichinna hi hung sie a ni a, Hi baka hin khawvel

rambung han Tehran a in-thawk thautui an inchawk a lo khap bawk a, hi thil lei hin harsatna nasa tak an hung tuok a nih. Hi chau ni loin tuta hma khan Iran a inthawk Syria rama phurlut tum Oil tank-er Lawng man a lo ni bawk leiin Iran le US inlaichinna hi a hung sie zuol pei a nih. Hieng laizing hin Brit-ain chun, European sanc-tion a bawsietnaw ding thu a tiem phawt chun Iran thautui phurtu Tanker in-thlasuok a nei theina ding hma a lak ding thu zanikhan a hril.

pakistan Court in hafiz saeed pre-arrest bail a ngenna a phal peklahOre: Mumbai hmuna Terrorist hai chetnaa mawphurtu taka intum le Ja-maat-ud-Dawa (JuD) chief Hafiz Saeed le midang pathum hai chu Thaw\anni khan Lahore-a anti-terror-ism Court (ATC) in pre-arrest bail a phal pek. Saeed bakah interim bail phal pek dang pathum hai chu Hafiz Masood, Ameer Hamza le Malik Zafar hai an ni a, August 31, 2019 chena dingin surety bonds Pakistan rupees 50,000 sengin bail a phal pek niin Dawn report

chun a hril. Hafiz le JuD hai hi dan kala an seminary ding ram hluoa intumna leia case siemkhum a ni a. JuD chun dan kalin ram chite khawm an hluo naw thu hrilin bail an ngenna hi phal pek dingin Court an ngen a nih. Hieng laizing hin CTD

in sum le pai thila terror-ist hai \hangpuitu tia Saeed le a \hangruolpui mi 7 han petition an file chungthuah Lahore Court chun federal government, Punjab govern-ment le Counter – Terrorism Department (CTD) hai chu dawnna pe dingin an hriettir a. Hi thua dawnna chawlkar hni sung ape dingin member

2 umna Lahore Court chun an hriettir. July 3, 2019 khan Saeed le Naib Emir Abdul Rehman Makki hai \hagin JuD top leaders 13 hai chu Anti-Terrorism Act, 1997 hnu-oiah terrorist hai sum le paia \hangpui le indiklo taka sum hmangna cases dozen hni chuong siem khum an nih.

GOVernMent OF MAnIpUrdIreCtOrAte OF MInOrIty AFFAIrs1stFloor,SouthBlock,securedOfficeComplex,

A.T. – Lines, Imphal, Manipur

nOtIFICAtIOnImphal,the15thJuly,2019

no.A/1/2019-MA (nsp)/371: In pursuance of the D.O.letterfromSecretray,MinistryofMinorityAffairs(MoMA),Governmentof IndiaVideNo.8-3/2010-SSdatd5thJuly,2019,itisherebyinformedtoallthecon-cerned thatdue to repeatedattempts to subvert theNational Scholarship Portal (NSP) while implement-ing on-boarded scholarship schemes in the previousacademicyears,especiallyat theverificationstageofscholarship applications.Ministry ofMinority Affairs,Governmentof IndiaalongwiththeotherMinistries/Departments implementing scholarship scheme onNSP have unanimously decided to one-time cleaningofInstitutes/SchoolsdatabasetoremovetheinfimitiesdatabaseofInstitutes/SchoolsfromtheNSPSystem.

2.Inthisregard,thefollowingactionshavebeeniniti-ated/decided:- i. All Institutes/Schools that do not have validAISHE/DISECodeshavebeenderegistered.Aprovisionhasbeenmadefortheirre-registrationafterobtainingvalidAISHE/DISECode. ii.EmailIdsandmobilenumbersofall Institutes/Schools registered in NSP have been de-activated.District/StateNodalOfficers,as thecasemaybe,willverifycredentialsoftheInstitute/SchoolNodalOfficerandresethis/herpasswordthroughwelldefinedpro-cedure,wherein,theInstitute/ScholNodalOfficerwillfillupanonlineformontheportalandgettheprintoutauthenticatedinDuplicatewithhis/herHeadoftheIn-stitute/SchoolandsubmitittotheDistrict/StateNodalOfficer.Onverification,District/StateNodalOfficerwillactivatetheaccountoftheInstitute/SchoolonthePor-tal. iii. District/State Nodal Officerwill retain a copyofdulyauthenticatedonlineform,receivedfromInsti-tute/School,andreturnthesecondcopytotheInsti-tute/Schoolfortheirrespectiverecords.ItwillbetheresponsibilityoftheInstitute/SchooltoretainthecopyreceivedfromDistrict/StateNodalOfficerandproduceit to the appropriate authority on demand.

3.All Institutes/SchoolsNodalOfficersare, therefore,requestedtoinitiatetheprocedurementionedinPara(2)aboveto facilitatetimelyprocessinganddisbursalof Minority Scholarships to the applicants.

sd/- ng. Uttam singhDirector,MinorityAffairs,GovernmentofManipur.

Karnataka assembly July 18-ah bukin a um ding

Bengaluru: Karnataka state assembly opposition BJP chun Chief Minister H.D. Kumaraswamy in-rawi coalition sawrkar in majority a la command le command naw an entir naw chun state assembly an suk-buoi ding thu Thaw\anni khan an hril. Hieng laizing hin As-sembly Advisory Panel meeting chun July 18, 2019 ah Congress le JD(S) \hangruol sawrkar buk/trust

vote lak dingin an rel. Vote of confidence thu hriltlangna chu July 18, 2019, 11AM in \an ning a tih tiin Congress leader le Chief Minister hlui Siddara-maiah in zanikhan a puong. Kar hmasaa coalition sawrkara MLAs 16 han Speaker KR Ramesh Kumar kuoma inbanna an pek lei khan Coalition sawrkar chu minority ni thei ngirhmunah a hung um a. Hi le inzawm in Assembly Monsoon

session \an ni kar hmasa Zirtawpni khan Chief Min-ister Kumaraswamy chun trust vote lak a ni ding thu a lo hril ta a nih. Karnataka Assem-bly members 224 umnaah MLAs 16 han inbanna an pek hi Speaker in a lo pawm a ni chun Assembly-a member umzat hi 209 in a hung tlahnuoi ta ding a nih. Hieng a ni chun Con-gress-JD(S) coalition sawrkar fe mekin sawrkar-na an siem zing theina din-gin members 105 an ma-maw a, sienkhawm MLAs 16 hai inban lei hin tuhin members 101 chau an nei a, Opposition BJP chun tuta hma khan Independent MLAs 2 han an thlawp sa nawk leiin members 105 an nei mek a nih.

Indonesia simkhawlei inhning-ah mi 2 thi

JaKarta: Pathienni-a Indonesia rama richter scale 7.3 a hrat simkhawlei an hning lei khan mi 2 in thina an tuok a, in \hahn-emtawk tak a suksiet. In-donesia sawrkar chun zan-ikhan ni 7 sung emergency period in a puong.

PM-SYM-ah nuoi 30 inzieklut tah

new delhi: Thaw\anni a central sawrkar in report a siem dan dungzui chun July 10, 2019 chena Prad-han Mantri Shram Yogi Maandhan Scheme, PM-SYM a mihriem inzieklut chu 30,85,205 an tling ta niin an hril. Hi thu hi zanita Labour and Employment Minister Santosh Kumar Gangwar in Lok Sabha hmuna a hril a ni a, PM-SYM chu unor-ganized worker hai ta dinga pension scheme dinga tu-kum February a kha \an a ni thu a hril a. Hi scheme a in register ham\hatna dawng hai chun, kum 60 an khel a inthawk thla tin pension hlaw 3,000 dawng an ta. Minister in a hrilzawm dan chun sub-scriber hai chu contribution pek dinga an ti zat hai pein, central sawrkarin hi dung-zuiin hin contribution hai a sem ruol ding a nih tiin a hril.

india moon mission Chandrayaan 2 \hulsrihariKOta: Mihriem \hang lo India moon mis-sion pahnina Chandrayaan 2 chu July 15 (Pathienni zan sawt) zingkar inhma tak a kapsuok dinga ti, iengkim inpeifel vawng le kapsuok hun ding khawm hrillang ta sawng vawng a ni hnung, darkar khat khawm tling ta lo minute 56 a la bak chun Chandrayaan 2 chun iemani buoina a nei met leiin kap-suok \hul hri phawt a ni thu ISRO chun thusuok a siem ta bur el. Chandrayaan 2 mission \hul a nina san chu launch vehicle system ah techni-cal problem a um ti an hung hmusuok thut leia \hul a nih. Kapsuok na ding hun thar chu a hnunga hung hril ning a tih tiin Indian Space Re-search Organisation (ISRO) thusuok chun a hril.Hieng ang thil kapsuokna ding hin hun bik a um hlak

a, Chandrayaan 2 hin kap-suokna hun vawi 4 – July 15 le 16 le thla thar hun lai July 29 le 30 hun hai bituk a ni a. July 15 a launch win-dow, Thlapa a mihriem lawn hmasatak Neil Armstrong a lawnna 50th anniversary a zinga ni el ding chu Chan-drayaan hin a hlawsam ta a nih. ISRO thusuok in a hril dan chun tuta thla tawp hin kapsuok hman a ni el thei thu report in a hril. Hi mission hin sawn hlat a lo tuok ta hlak a, March 2018 a kha kapsuok tum

hmasatak a ni a, a design thlak nuomna lei ringawt khawma vawi 4 lai zet delay a lo ni tah. A um dan taka chu Russia Roscosmos hai chu Chandrayaan 2 lander siemtu dinga ti an nih a. Amiruokchu, Russia chun lander chu a hun taka a hung siem hman thei ta naw lei le Mars mission Phobos a hung hlawsam leiin Russia chu an hnukdawk tah a, chu chun Chandrayaan 2 mission po po chu India in a khat ngeia a thaw a hung \ul ta a nih.

AN-32 hmang tlak vawng an la nih - De-

fence Ministernew delhi: Defence Minister Rajnath Singh chun zanikhan, tulai hnaia siet tuoktu IAF hai vuong-na AN-32 vuongna hai chu hmang tlak vawng an la ni thu a hril. Rajya Sabha a zawna a dawnna a chun Mr. Singh chun, tu tak hin AN-32 air-craft 118 ei nei a, chuong hai chu hmang lai mek le hmang tlak vawng an nih tiin a hril. 118 laia 55 hai chu khawl upgrade a ni a, amiruokchu, chu thil chun upgrade loa la um hai hmang tlak ta lo an nih ti na a ni nawh tiin a hril. Hi hma met a Arunachal Pradesh hmuna AN-32 siet tuokna chungthu indawn a nina a chun, Defence Min-ister chun aircraft accident hai hrim hrim chu court of inquiry fethleng a sui le, a bat bat a thaw le hma lak hlak a ni thu hai a hril.

Police vaw hlumtu mi 4 man

Jaipur: Liemtah Inrinni a Rajasthan Rajsamand district a police constable vuo hlumtu ni a hriet mi 4, nuhmei pakhat \hangin Pa-thienni khan man an ni tah. Vuokhlum a um tah Head Constable Abdul Gani hi Bhim police sta-tion a posting lai mek a ni a, Hamela Ki Ber village a tuolbawm buoina case le inzawmin a va fe a. Bike hmanga a posting na hmun PS pana a hung kir tieng chun hmawl chawi mi 5/6 bawr vel hai chun lo dangin an vuokhlum der el a nih. Nuhmei pakhat Naina Devi, a naupa Nageshwar le a ruolhai Laxman le Muke-sh hai chu thu indawnna nei dinga hrentang phawt an ni thu Rajsamand Additional Superintendent of Police Rajesh Kumar Gupta chun a hril.

BAnK pAssBOOK lOstI have lost my Passbook bearing Account No. 33391786161 issued by State bank of India, Chura-chandpur Branch on the way between Hmarveng and Salem veng, CCPur on 10-07-2019. Finder(s) are re-quested to handover the same to the undersigned.

sd/- nancy l.pulamteC/o S.K.Pudaite

Near BOC, Hmarveng, CCPur.

marKsheet lOstI have lost my original Marksheet of Pre-University Ex-amination, 1998 (Arts) bearing Roll No. 12660 issued by Manipur University on the way between Zenhang Lamka and Churachandpur College on 08-07-2019. Finders are requested to handover the same to the un-dersigned.

sd/- Josephine lalnimawiZenhang Lamka

Contact No. 708643325

lOst OF BAnK pAssBOOKI have lost my Bank passbook bearing Account No. 916010038210883 issued by Axis Bank, Churachan-dpur Branch on the way between Hmarveng and New bazar, CCPur on 10-07-2019. Finder(s) are requested to handover the same to the undersigned.

sd/- nancy lalhrietzingC/o S.K.Pudaite,

Near BOC, Hmarveng.

HP Governor dingin Kalraj Mishra

shimla: Senior BJP leader Kalraj Mishra chu Thaw\anni khan Himachal Pradesh Governor thar din-ga ruot a nih. Mr Mishra hin Gujarat Governor din-ga sawn Acharya Devvrat a hung thlakthleng ding a nih. Mishra le Devvrat han charge an lak \an ni chu Governor an ni \an nia tiem \an ning a tih tiin zanita Rashtrapati Bhavan thu-suok chun a hril.

Mr Mishra (78) hi kum 2017 khan Narendra Modi sawrkarah Minister for Mi-cro, Small and Medium En-terprised a lo chel a, elect-ed post chel dingin BJP official age limit a tling ta leiin a lo inban a nih. Devvrat (60) hi kum 2015 a kha Himachal Pradesh Governor dinga ruot a lo ni a, zanita pen-sion tah Gujarat Governor OP Kohli hmun a hung hluo ding a nih.

hmun \henkhatah tui a lien laiin india in ruotui 12.5% in a tlasam

new delhi: Hung tlung ding ni 4-5 vel hi northern Indian states \henkhat chun ruo tui an la dawng ding a hril a ni lai zingin Mad-hya Pradesh, Chhattisgarh, Gujarat, Rajasthan, Maha-rashtra, Andhra Pradesh le Telangana tieng hai chu ruotui a tlawm nawk ta ding niin India Meteorological Department (IMD) chun Pathienni khan a hril. July 6 – 11 sung normal chunga ruotui tla record a ni lai zingin monsoon chu a tlahnuoi nawk nghal a hriet a ni a, agriculture sector a dingin thil ngaimaw um tak a nih tiin mithiem hai chun an hril. Tuta liemtah Pathienni chena India rama ruotui ei tlaksam na (overall) chu 12.5% a ni a, June thla a 33% ei tlaksamna a in-thawk chun a zie a um met a nih. Chuong lai zing chun northeastern India state a hai chun hung tlung ding ni 2/3 hai chu ruo nasataka la

sur dinga beisei a ni a, tu-ilien khawm hi neka nasa lem dinga beisei a la ni thu Mahesh Palawat, vice-president, climate change and meteorology, private forecaster Skymet Weather chun a hril. National Weather Fore-casting Centre (NWFC) a senior scientist RK Jen-amani chun July 17 a in-thawk India hmarsak biel a ruosur rawn chun kiem tieng a pan dinga beisei a ni tah a. Punjab le Haryana tieng a sur rawn ding a beisei a nih. Central India a ruo sur zawm nawk na ding chun hun la la met a tih tiin a hril. Fur ruotui tlak intak buoi lai zingin, thawk le khata ruo tui hung tla rawn nawk taluo chun agricul-ture sector a dingin buoina an tlun nawk a. Lo a thlai ching tam tak hai chu suks-iet \euin a hung um nawk a, tukum a ruotui um dan hi a \ha naw hle anih tiin Sky-met official Palawat chun a hril.

alcohol test a fail leiin pilot thla 3 sung inchawltir

new delhi: Liemtah Inrinni a Air India haiin pre-flight breathalyser (al-cohol test) an neinaa chun an pilot pakhat chu positive an hmu leiin thla 3 sung chawl dingin thu an pek Hi pilot hin Delhi-Bangaluru chen passenger anga vuong ve dingin a ngen a, passenger an full ta si leiin cockpit ah addi-tional crew member anga vuong ve dingin a la ngen a nih. Hieng ang thil hi emer-gency thil a hai chu phal hlak a ni a, sienkhawm test a fethleng naw lei chun

phal pek a ni naw nih Air India Pilot hai ta dinga DGCA in dan a siem ang dungzuiin pilot pa chu thla 3 sung inchawltir din-ga suspend a nih tiin Air India official chun a hril. Source in a hril dan chun pilot hi Airbus A320 senior pilot a nih a, vuong dan chungchanga dan le dun hai chu hre hne hle ding a ring a nih tiin a hril a. Pilot chu thla 3 sung a ding inchawltir a ni a, mihriem him theina ding kawnga hin inbiekremna a um thei nawh tiin source chun a hrilsa.

Ruo pum chelin tipui ah ni 5 sung umin a damsuokKOlKata: Bay of Ben-gal tuipui a tuifawn fawn nasatak leia a nga manna lawng inkhup a accident tuok nga mantu Rabindra-nath Das chun tuipui chun-gah ruo pum chau chelin, life jacket le fak le dawn khawm nei loin sansuoktu-haiin an hmu hma ni 5 sung hieng hin a damsuok a nih. Das hi Chittagong coast a Bangladesh lawng in a san-suok a, in enkawl dingin Kolkata hung thak tlung a nih. Das hin ruo a sur chan-gin ruo tui chau ringin a siet tuok ni July 6 a inthawk July 10 chen khan hieng hin a khawsa a nih. Das hi Kolkata state a Parganas district a kakdwip khuo a Narayanpur – South 24 mi a ni a, July 4 khan li thuk tieng pan dingin

nga mantu 14 dang hai le an intawl dawk a. Hienga siet an tuoka an lawng hai an let khup hin, mi 3 hai chu lawng sunga chun an intang a, a dang hai po chu tuia inhlieuin thil bur ruok le ruo pum hai chu an chel dingin an khit kawp a. A fe pui 11 dang hai chu a dawt dawtin ni tlawmte sung chun an tla pei a, amiruok-chu, Das in sel takin le mak danglam takin hi thil hi a tuormuolsuo a nih. Ka ngaituo kir thei

po chu kan lawng an let khup a, tui ah kan inhlieu a. Hieng huna hin ieng-khawm fak ka nei nawh, ruo sur le tuifawn nasa tak a um zing. Ruo a sur phat ruotui chu ka dawn hlak tiin Das chun Kolkata thak tlung a ni Pathienni khan a hril. Amiruokchu, a dam-suok a lawm lai zinga Das lungril sukna tu tak chu a u naupa (nephew) pakhat chu ama an hung sansuok hma charin a lo tla hlum hman a nih. Kan pahniin tuia kan inlang ve ve a, ama chun life jacket a nei. Amiruokchu, a \i em leiin ni tlawmte sung ka dara hin kan kawp tir a, sansuoktu lawng hai hin an mi hung sansuok hman hma deu hin tui ah a tla tah a nih tiin Das chun a hril.

Page 4: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/July/HT-16-07-2019.pdf · -Input: Sawmvel Zate Medical Assesment a duty ding CCpur: July 18, 2019, 11AM a inthawk YPA Hall, Hebron Veng, N. Lamka,

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlahmur (July) 16, 2019thawleni (tuesday)

sun ZAWMnA.......

Africa Cup of Nations:

Senegal le Algeria han final an inkhel dingCairO: Africa Cup of Nations khel mekah Pathi-enni zan khan Senegal chun Dylan Bronnn Own Goal hmanga Tunisia 1-0 a hnein final an lut bakah Algeria chun Nigeria 2-1 a hnein final an lut a. July 20, 2019, 12:30AM khin Senegal le Algeria chun Africa Cup of Nations finals inkhel an tih. Senegal le Tunisia inkhel huna hin hun pangn-gai chenah a tu tieng tieng khawm goal thun um loa an indraw leiin extra-time inkhel a ni a. Extra time minute 100 naah Dylan Bronn chun Senegal ta din-gin Own Goal (OG) a thun pek a, extra time inkhel zo chenah an thungkir tanaw

leiin Senegal chun Tunisia 1-0 a hnein final an lut ta a nih. Senegal le Tunisia hin goal thun theina ding chance \ha takel penalty an lost ve ve a, chu lai zingah Bronn hin a tum hram ni loin anni tieng goal a thun leiin Tuni-sia an hratnaw pha der a nih. Thaw\anni zingkar

(IST) ah Algeria le Ni-geria han final an inkhel hunah khawm minutes 40 naa William Troost-Ekong goal hmangin Algeria chun hma an \huoi a. Second-half minute 72 naah Nigeria chun penalty an hlawsuok a, Odion Ighalo in goala an changtir leiin 1-1 in an hung indraw a. Indraw thei

ngirhmuna an um lai injury time minutes 90+5 naah Riyad Mahrez chun Algeria ta dinga hratna goal a hung thun leiin Algeria chun Ni-geria hi 2-1 a hnein final an lut ta a nih. July 18, 2019, 12:30AM khin Tunisia le Nigeria chun Third Place inchung an tih.

Wimbledon:

Djokovic chun Federer hnein Wimbledon singles title a laklOndOn: Khawvela Tennis tour-nament upa tak le inlar tak Wimble-don men’s singles final chu Pathi-enni zan khan Novak Djokovic le Roger Federer han Centre Court-ah an inkhel a. Darkar 4 le minutes 57 sung zet an inkhel hnungin Djokov-ic chun Roger Federer hi 7-6 (7-5) 1-6 7-6 (7-4) 4-6 13-12 (7-3) a hnein Wimbledon men’s singles title a lak ta a nih. Serbia mi World number One ni lai Djokovic hi kum 71 liemta sunga match point a men’s singles title la hmasa tak a ni a, final set tiebreak-a a hrat lem decide hmasa takna a la ni bawk. Tuta \um hi Djokovic in Wim-bledon title a lak vawi 5-na le Grand Slam title vawi 16 a lakna a nih. A hneban Switzerland mi Fe-derer (37) hin Wimbledon singles

titles vawi 9 a lak tah a, Grand Slam a chun vawi 20 a lai zet a lak ta leiin

pasalah Grand Slam title la rawn tak a la nih. Grand Slam singles title lak rawn zawnga Federer dawttu chu Ra-fael Nadal niin vawi 18 a lak ta a, a dawtah Novak Djokovic hi a nih. Djokovic zoa hin Pete Sampras le Roy Emerson hai an um a, Grand Slam titles vawi 14 le vawi 12 an lo lak ve a nih. Tuta \um hin Federer in Wim-dledon title lo la sien chu Grand Slam champion hai laia upa tak a ni ding a ni a, sienkhawm, hi zawng hin record siem naw sienkhawm final inkhel sawt tak record a siem ta tho tho a nih. Chun, tuta \um hi Federer le Djokovic hai Wimbledon final-ah an inhmu vawithumna a ni a, kum 2014 le 2015 haia khawm khan Djokovic hin hratna a lo chang ve ve a nih.

Cricket World Cup:

England chun New Zealand hnein World Cup an laklOndOn: England le Wales hai mikhuolna hnuoia 2019 ICC Cricket World a vawi 12-na chu Pathienni zan khan inkhel zo a nita a. Final a hin England le New Zealand an inkhel a, England chun overs 50 ve veah runs 241 ve ve hmua an inang leiin Super Over inkhel a ni a, sienkhawm an lan ang nawk pei leiin \humvawr (toss) a ni a, chu hunah England chun hratna an chang ta a nih.

Men’s Cricket World Cup History a dingin Super Overs khel chena khawm hrat lem um loa indraw hmasa takna a nih. ICC Cricket World Cup, 2019 zo hlim a hin Man of the match (final) chu Ben Stokes inhlan a ni a, Player of the Tour-nament chu Kane Wil-liamson (578 runs) inhlan a nih.

Football Transfer news:

Maxi Gomez chun kum 2024 chena dingin Valencia-ah contract a ziekValenCia: Valencia chun Uruguayan inter-national Maxi Gomez (220 chu kum 2024 chena dingin Celta Vigo a inthawk con-tract an ziekpui niin Pathi-enni-a La Liga club Valen-cia thusuok chun a hril. Maxi Gomez chun Va-lencia zawm thei le Cham-pions League khel thei dinga hun \ha a nei thei chu a lawm hle thu hrilin, naupangte a ni laia inthawka a lo beisei hlak chu a takin a hung tlung tah a nih tiin a hril. Valencia thusuokin a hril danin Gomez kum 5 sunga ding contract an ziekpuinaa hin Celta Vigo kuomah release clause 140

million euro (dollar 158mil-lion) pek dingin contract an ziek niin a hril a, a hlaw ding ruok chu an puong-lang nawh. Gomez hin Celta Vi-go-ah season 2 sung umin games 75 a khel haiah goals 31 a thun a, Uruguay ram ta dingin vawi 12 a khel ta bawk. Tukum Copa

America a khawm khan national squad-ah a \hang a, sienkhawm a khel nawh. Hieng laizing hin Arse-nal in Scotland left back Ki-eran Tierney (22) contract ziekpui dinga a vawihnina dinga pound 25 million an offer chu Celtic in an hnawl nawk. Premier League club

Arsenal chun a hmasa takin pound 15 million an offer a, hnawl a ni hnungah pound 25 million an offer nawk a, sienkhawm Celtic chun a la hnawl nawk pei a nih. Amiruokchu Tierney hin Arsenal zawm a nuom leiin tuta kar sung hin an lan dawr zawm nawk pei ring a nih. Arsenal in Tierney manah pound 25 million chuong pea an lo laklut a ni chun Scottist football his-tory-ah player manto tak a ni ding a nih. August 2018 khan Celtic chun striker Moussa Dembeleman chu Lyon a inthawk pound 19.7 million an lo lak.

Antoine Griezmann in Barcelona-ah Jersey No. 17 a hak dingCamp nOu: Barcelona in Euro 120 million (£107m) zet senga Atletico Madrid a inthawk an lak thar France international Antoine Grez-mann (28) chu Pathienni khan Camp Nou stadium-ah official takin Barcelona player ni dinga laklut a ni-tah. Griezmann hin tuta hmaa Pedro, Mark van Bommel le Emmanuel Petit han Barcelona-a an um laia an lo hak Jersey No. 17 a hak ding a nih. Hi Jersey hak nuhnung tak chu sea-son nuhnung taka Valencia-a inthawk Barcelona-ah loan-a inkhel Jeison Murillo a nih. Barcelona player dinga laklutna huna hin Griez-mann chun Barcelona uni-form hakin a theina (skills) an entir. Griezmann chun Bar-celona zawm fel theia a umna thuah a lawm hle thu

hrilin, chona thar lien takel inkhang mek chu hmasawn dinga an pei thu a hril a. Barcelona captain le Ballon d’Or chawimawina vawi 5 zet lo dawng tah Lionel Messi le khel kawp kar a nghakhla ta hle thu hi huna

thu a hrilnaah a hril. A CV a la um lo La Liga, Copa del Rey le Champions League hai lak ngei chu a thiltum a ni thu Griezmann chun a hril. Griezmann hin kum 5 sunga dingin kar hmasa

khan Barcelona-ah con-tract a lo ziek a. Amiruok-chu, Griezmann lakna dinga buyout clause an pek hi sea-son nuhnung taka an inrem-na a nitanaw leiin Atletico Madrid chu Barcelona chun-ga hin a lungawi naw a nih. A hma khan Griezmann buy-out prize hi 200million euros a ni a, July thla khan a hung tlahnuoi a, chu lai taka Barca hin Griezmann lak-lutna dingin 120million euro an pek a ni a. Sienkhawm Atletico Madrid chun a man tlakhnuoi hmaa inremna siem an ni leiin Barca in an pek zata hin an lungawinaw a nih. Griezmann hin kum 2014 a kha Real Sociedad-a inthawk Atletico Madrid lo zawm a ni a, Atletico Madrid ah games 257 a khelna haiah goals 133 thun a, 2017-18 season a khan Atletico Madrid chu Europa League a lo lak pui a nih.

Football-ah india in hma nasalema a lak a \ul: rijijunew delhi: Union Minister of Youth Affairs and Sports Kiren Rijiju chun, In-dia rama football ngirhmun insanglema hlangkai a ni theina dingin sawrkarin nasa lema hma a lak a \ul tiin Pathienni khan a hril. Intercontinental Cup khel mekah In-dia in duthusam a tlungzonaw le inzawma hi thu hi a hril a nih. Rijiju chun Football hi khawvela inkhelna dang dang dang hai neka inlar le lien lem a ni a, insang tak phak theina

games a ni bawk leiin India in football-a a hmasawnna dinga nasa lema \hang a lak a \ul tiin a hril. Football hmasawnna dingin Sports Ministry chun a \ul le pawimaw anga fi-nancial thilah \hangpuina a pek ding thu Rijiju chun a hril bawk. Intercontinental Cup khel meka hin India team chun match hmasa takah khan Tajikistan in 4-2 in an hne bakah DPR Korea in 5-2 zetin an hneban bawk a nih.

Soulja Boy chu thla 3 sung jail an tang hnungin insuo a nitah

lOs angeles: Dan kala silai le a mu a kawl bakah Court in Community service thaw dinga a tir zo loa a um leia thla 8 sung jail intang dinga Los Angeles jail-a intangtir kum 28-a upa rapper Soulja Boy chu an tang sunga a nungchang \hat leiin jail an tang ding thla 5 la bakah Pathienni khan insuo a nitah. Soulja Boy hi thla 3 sung jail an tang hman a nih. Jail-a inthawk insuo a nita thu hi Los Angeles Sheriff’s Department chun a suk-chieng ta a, zingkar inhmatak khan insuo a nih tiin a hril. Soulja Boy hi February thla khan a ngaizawng hlui garage-ah khum le hren-tang-a intum a ni bawk a, sienkhawm hi intumna hi prosecutor chun June thla khan jail-a a um laiin case a lo suktawp a nih. Soulja hi a hming tak chu DeAndre-Way a ni a, March thla khan dan kala ralthuom kawl a intum le a ina inthawk

silai le silaimu man a ni bakah Commu-nity Service ni 225 sung thaw dinga ti a thawzonaw leia jail-a thun a nih.

Lakshana Lynch in Daniel Craig a hung thlakthleng dinglOndOn: Tuta James Bond or 007 changtu ni mek Daniel Craig thlaktu ding mi zawng mek le, tuin am a hung thlak ding tia mi tam takin an lo ngaiven zing laiin Marvel Captain star Lakshana Lynch (31) chu Daniel Craig hung thlaktu ni dinga hril a nih. British Spy film Bond 25 shooting nei mek hi Daniel Craig in 007 or M16 Agent an chang tawp-na tak ding a nitah a, hi lei hin ama thlaktu ding hi hun iemanichena inthawk khan zawng a lo nitah a nih. British actress Lynch hin Captain Marvel (2019) ah fighter pilot Maria Rambeau lem a chang a nih. Tuta Bond 25 inchang meka hin Bond’s iconic code number chu agent naupang lem kuomah

peksawng a ni ding a ni a, chu agent naupang lem chu Lynch hin an chang a nih. Lynch in Captain Marvel-a Air Force pilot Maria Rambeau lem an changna khan critics hai inpak a hlaw hle a nih. A hma khan Idris Elba chu Bond thar hung ni el

thei ring a ni a, sienkhawm Lynch chu Craig thlaktu dinga ti a hung nitah a nih. Mi ngo pasal ni lo Bond thar dinga hmang tumna hin inselna chu a suktam hle. Bond 25 inchang mek Cary Joji Fukunaga in a direct hi April, 2020 khin

release dinga riruong a nih. Bond thar dinga hril Lashana Lynch hi Ham-mersmith, West London mi a ni a, acting a \anna chu The Bill (2007) kha a ni a, sienkhawm movie/film-a an changna hmasa tak chu 2011 drama Fast Girls kha a nih. Fast Girls hi nuhmei sprinter pahni han World Championships tling tuma an beina chanchin a ni a, Lily James, Leora Crichlow le Noel Clarke hai khawm hi filma hin an inchang bawk. A film career hmasa tienga a lo inchangna hai chu Brotherhood, Crims, The 7.39 le Atlantis hai an ni a, Sky One’s Bulletproof a khawm an lang bawk. An chang thar tak chu Marvel blockbuster (2019) a figher pilot Maria Ram-beau lem an changna a nih.

hrithik roshan inchangna super 30 full movie online-ah a leaked

new delhi: Actor Hrithik Roshan in Patna-based Mathematician le teacher Anand Kumar lem an changna Super 30 film chu piracy website Tam-ilrocker in online-ah a suk leaked. Online-a full movie leaked hin iemanichen box office-ah a film in pawisa a huoilut ding a sukbuoi pha ring a nih. Tamilrockers hin tuta hma khawmin Article 15, Spider-Man Far From Home hai \hangin film release thar iemanizat a lo suk leaked tah anih. Super 30 film hi math-

ematician inlar, a special teaching program Super 30 hnuoia mi hnuoihnung lem hai IIT Entrance Ex-amination a dinga train-ing a pekna le an hung hlawtlingna chanchin a ni a, a film a hin Pankaj Tripathi, Mrunal Thakur,

Aditya Srivastava le Nandish Sandhu le midang dang an inchang bawk a nih. Super 30 Film hi re-lease a nia inthawk first weekend chena khan Rs. 50.76 crore box office-ah a hmusuok ta a nih.

Kum 11 mi a iphone chawi laia inthawk mei a suok

san FranCisCO: Apple company phone – iPhone 6, California a nuhmeite pak-hat kum 11 mi in a chawi laia mi chu mei in\ek a suok leiin a khum ah a deng thla a, a blanket hai a kang niin media report chun a hril. Kan \hung lai tak a nih a, ka kuta ka phone chu chawi-in chuong lai tak chun phone a mei hung in\ek chu ka hmu char chun blanket ah ka deng thla a. Ka hmu zinga phone a inthawk a mei suok chun ka blanket hai khawm hi a kang a nih tiin nuhmeite hin liem-tah Inrinni khan a hril. Nuhmeite nu Maria Adata chun Apple support hai chu phone in hi thu hi a hril nghal a, an ni chun a thlalak hung thawn a phone khawm chu retailer hai kuoma thawnkir dingin thu

an hung pek a nih. Ka naunu chu meiin kangin hi neka na lema um thei ani laia iengkhawm a ti naw chu ka lawm hle tiin a nu chun a hril.iPhone siemtu hai chun iPhone in mei a siem thei na ding san iemani zat a um thu an hril a, charging cable le charger original reng ni lo hai hmang lei khawma a tlung thei thu an hril. Hieng ang thil hi iPhone hmangtu hai laia a vawikhat tlungna a ni ta nawh. Kum 2 liemtah khan twitter a video viral pakhat a chun iPhone 7 plus a mei a suok lai an lang a. Ni-kum December khan Ohio a cheng mi pakhat chun iPhone XS Max a mansaa a pai lai chu mei suokin a puok tiin a hril bawk a nih.

a tlingzonaw thu a hril. Chanchinbu haiah advertisement insuo ni hlak sienkhawm tlangram biel haia inthawk naupang 68 \hang hai lai CCPur district-a inthawk pakhat khawm an \hangnaw leiin kum nawka inthawk chu nasa lema hma hung la dingin ngenna a siem. Trophy donor Vungzagin Valte, MLA, 56-Thanlon A/C & Chairman, MTDC chun, a nu hrietzingna dinga ramri nei lo football tournament huoihawt dinga ngaitu-ona a nei dungzuia Trophy a sponsore a ni thu hrilin. A chang le \awng le hnam thil leiin Sielmat leilak chu Kargil ang elin ei sie hlak a, inremna le muongna hung intlun nuomna leia tournament hi a hung buotsai a ni thu a hril. Functional president Lianminthang Tonsing, Jt. Direc-

Pame in CCPur-ah SAI Extension tor, SAI, Imphal, Manipur chun, \halai hai ta dinga hiengang hun \ha buotsaipektu donors hai inpakum a ti thu le tournament buotsai hlak tu CDSA hai inpakum a ti thu hrilin, tournament hung huoihawt pei dingin an fui. Inkhel huna certificate ei lak hai \ha taka kawlin sin zawng hunah nasa taka a \hangpui thei thu a hril bawk. Hun hmangnaa hin Guest of honours in K. Vanlal-lian, President, ZSF GHQ; L Haopu Haokip, President, KSO CCPur; Jeffrey Joute, President, HSA Jt.Hq.CCPur le Lalniropuia, President, MZP Manipur hai an \hang. FC Zotal le Koite Youth Union han final an khel hu-nah FC Zotal chun Koite Youth Union 1-0 a hnein cham-pion an nih. Champion FC Zotal chun Trophy le sumfai Rs. 1,50,000 an dawng a, runner-up Koite chun Rs. 80,000 an dawng a, semi final a kai Symropia le Konsham FC han Rs 10,000 ve ve an dawng a, quarter final kai clubs han Rs 5000 seng an dawng. Man of the Final Match chu KYU a inthawk Mangkho-len Kipgen in a dawng a, Khallai FC in Best Disciplined Team (CDSA Fair Play Award) ; Player-of-the-Tourna-ment chu FC Zotal a inthawk Sebastian Thangmuansang Zou in a dawng a, Symropia FC a inthawk match 5 a goal 10 thuntu Peter Seiminthang Haokip chun Top Scorer award a lak a, Koite Youth Union goalkeeper Lenjapao Kipgen in Best Goalkeeper (Safe Hand Award) bakah KYU a inthawk Lunjapao Doungel chun Emerging Play-er of the Tournament a dawng bawk.

meghayala-ah tuilien leiin mi nuoi 1 chuongin harsatna

tura: Meghalaya a chun ni 7 sung a zawna ruo a sur leiin West Garo Hills district-a vadung pahni hai nasa takin a luongliem a, mi nuoikhat chuong han harsatna an tuok mek tiin Thaw\anni-a official thu-

suok chun a hril. Tuilien hin Demdema block ah khuo 50 haia mi 57, 700 le Selsela block-ah khuo 104 haia mihriem 66,400 chuong in harsatna nasa tak an tuok mek tiin official thusuok chun a hril.