Een Reisgids door het Kerstverhaal van Charles Dickens

The Hero’s Journey van Ebenezer Scrooge

Camilla HendriksDesigner of The Hero’s Journey

Peter de KusterFounder of The Hero’s Journey

“Merry Christmas, uncle.”

“Bah! Humbug! What right do you have to be merry? You’re poor enough.”

“What right do you have to be so dismal? You’re rich enough.”

“Bah!” said Scrooge again. “Humbug!”

– A Christmas Carol –

Voorwoord 4

Introductie 5

H1 Tragische Verhalen 8 Verborgen Verhalen

H2 Geldverhalen 14 Overtuiging achter Gedrag

H3 Marley’s Geest 19 Ontkenning en Interventie

H4 De Eerste van de Drie Geesten 26 Het Verleden Exploreren H5 De Tweede van de Drie Geesten 33 Het Heden Begrijpen

H6 De Laatste van de Drie Geesten 41 De Toekomst Zien

H7 Het Einde van het Verhaal 56 Transformatie en Actie

Inhoudsopgave

‘A Christmas Carol’ biedt mij het perfecte verhaal om uit te leggen wat

de macht is van jouw verhaal dat jij jezelf vertelt, over de rol van geld

in jouw leven. Door dit verhaal te herschrijven en met jou te delen, kun

jij meer geluk creëren voor jezelf en jouw dierbaren – zowel privé als

zakelijk.

Met veel enthousiasme ben ik gaan bedenken hoe ik dit klassieke ver-

haal kon vertalen naar een reisgids, zodanig dat het lezers op een edu-

catieve en amusante verrijkt en inspireert.

Aan de hand van ‘The Hero’s Journey van Ebenezer Scrooge’, wil ik je

laten ontdekken wat je eigen verborgen overtuigingen, verhalen en

scripts over geld zijn. Deze verborgen verhalen zorgen ervoor dat veel

mensen niet de juiste keuzes maken. De bedoeling van Charles Dickens

was om lezers mee te nemen op een reis van verandering, die hen in

staat stelt om, net als Scrooge, te beginnen met het transformeren van

hun eigen levens.

Deze reisgids is een opwindende vertolking van mijn eigen droom en

reis, die jaren geleden begon. Ik had een aantal pijnlijke gebeurtenissen

ervaren inzake geld en besloot om erachter te komen wat mijn eigen

verantwoordelijkheid hierin was. Mijn conclusie: “Er is iets zeer ver-

keerd gegaan met mijn verhaal, met name wat nou de rol van geld in

mijn leven is.” Ik wilde ontdekken.

Het idee om de kerstvertelling van Charles Dickens te gebruiken, als lei-

draad voor het delen van mijn ontdekkingen, is niet zo vreemd wanneer

je weet dat ik als klein kind al zielsveel van de grote verhalen hield – zo-

wel van boeken als van films. Het verhaal van Ebenezer Scrooge was bij

uitstek mijn favoriet.

Voorwoord

“Scrooge was een vrek.

Daarover bestaat geen enkele twijfel.”

Niemand zal zo’n uitspraak over het karakter van deze hoofdpersoon

betwisten. Zelfs niet diegenen die slechts vaag bekend zijn met deze

klassieker van Charles Dickens. ‘A Christmas Carol’, beschrijft het ver-

haald van de centenneuker ‘Ebenezer Scrooge’.

Scrooge was een miserabele man, die schijnbaar genoeg geld had om

zeer comfortabel te leven. Toch maakte hij zijn eigen kaarsen, hield hij

zijn kleine appartement koud en donker, gaf niets om het welbevinden

van anderen en maakte zich eindeloos zorgen dat iemand hem en zijn

rijkdom zou benadelen.

Dickens beschrijft hem als een man, wiens hart zo koud was, dat hij

zelfs door het weer niet beïnvloed werd.

“No warmth could warm, no wintry weather chill him.

No wind that blew was bitterer than he, no falling snow was

more intent upon its purpose, no pelting rain less open to entreaty.”

Tijdens dit verhaal vertoont Scrooge diepgaande veranderingen in zijn

verhaal en gedrag. In het laatste hoofdstuk is hij getransformeerd in

een gelukkige en genereuze man met compassie voor anderen.

Introduction

Vervolgens staat de ‘Kerstgeest van het Heden’ model voor de daad-werkelijke overvloed, die zo ontbreekt in het leven van Scrooge. Hij toont hem de realiteit van de wereld en hoe hij hierin staat.

Tot slot laat de ‘Kerstgeest van de Toekomst’ hem zien wat de conse-quenties zijn wanneer hij zijn verhaal, over de rol van geld in zijn leven, niet verandert.

Door zijn verleden te bezoeken, het heden helder te zien en de gevol-gen voor de toekomst te begrijpen, brengt Scrooge zijn leven in balans. Het belangrijkste van allemaal, hij wordt gelukkig. In vrede met zichzelf en de wereld.

Wat er gebeurd is? Scrooge werd een nieuwe man, omdat hij een ‘Reis

van de Held’ maakte. Het was echter geen reis die hij vrijwillig maak-

te. Naarmate de nacht vorderde, werd hij meer en meer gedreven om

de levensveranderende lessen die de geesten hem wilden leren, toe te

gaan passen.

De verlichting van Scrooge begint met een interventie, een bezoek van

de geest van zijn oude zakenpartner, Jacob Marley. Daarna krijgt hij de

wijze begeleiding van de ‘Kerstgeest van het Verleden’. Scrooge ziet

hoe de gebeurtenissen uit zijn kindertijd een verhaal over geld creëren.

Een geldverhaal dat zijn leven verwoestte, hem spiritueel en emotio-

neel arm hielden, ondanks zijn enorme rijkdom.

De geesten gebruiken doeltreffende technieken om Scrooge te helpen

met zijn reis van misère naar verlichting. Deze technieken worden nu

nog gebruikt door moderne coaches.

Terwijl het verhaal van ‘A Christmas Carol’ zich ontvouwt, leert Scrooge

vijf principes, die zijn verhaal over de rol van geld in zijn leven herschrij-

ven en leiden tot financiële wijsheid. In deze reisgids zullen we die wijs-

heid met je delen. Denk vooral niet dat deze principes alleen voor de

rijken werken. Je zult snel merken dat de hoeveelheid geld niet relevant

is. Het gaat niet om het geld. Het gaat om het verhaal over geld dat jij

jezelf vertelt.

Door jouw verhaal over geld te herschrijven, kun je transformeren van

ontkenning naar bewustzijn, van destructief gedrag naar productief

gedrag en zelfs van misère naar geluk. Je kunt een nieuw persoon wor-

den door jezelf opnieuw uit te vinden.

Scrooge veranderde zijn verhaal over geld … en dat kun jij ook!

Zolang je leeft is het mogelijk om te veranderen. Dat is de kern van dit

verhaal. Het is nooit te laat. Scrooge vindt uiteindelijk vrede en geluk.

De oorzaak voor het miserabele bestaan van Scrooge was een onge-

zond verhaal over geld. Ondanks zijn rijkdom, waren het zijn overtui-

gingen over geld – gecreëerd, gevoed en verankerd in zijn lang verge-

ten verleden – die hem arm van geest hielden. Ook Bob Cratchit, zijn

loyale werknemer, heeft ongezonde verhalen over geld die bijdragen

aan zijn armoede. Zo zitten veel mensen gevangen in hun eigen geld-

verhaal. Hier zijn ze zich vaak niet van bewust. Ze blijven zich destruc-

tief gedragen en zijn niet in staat om zich hiervan vrij te maken of te

erkennen hoe zij hiermee hun eigen doelen en dromen saboteren.

Het klassieke verhaal over hoe een man zijn werkelijke pad in het le-

ven vindt, biedt een krachtig model waar we vandaag de dag nog van

kunnen leren. Dickens was niet alleen een meester in het vertellen van

verhalen, maar hij had ook inzicht in het menselijk gedrag en hoe dit te

veranderen – hij liep hiermee ver voor op zijn tijd.

Verborgen VerhalenTragische Verhalen

Hoofdstuk 1

1De meeste mensen zullen zich Ebenezer Scrooge herinneren als venij-

nig, koud, kwaadaardig, ongevoelig, wreed, eenzaam en geobsedeerd

door geld. Niemand zou er vrijwillig voor kiezen om zo’n zielige man te

zijn. Zelfs Scrooge heeft hier niet bewust voor gekozen. Zoals velen nu,

leidde Scrooge een pijnlijk leven, veroorzaakt door verschillende ver-

borgen verhalen over geld die hem niet op de juist manier dienden.

Toch had Scrooge ook positieve kwaliteiten. Hij was ambitieus, zelf-

zeker en goed in zaken. Daarnaast was hij intelligent, gedisciplineerd,

vaardig, eerlijk en volhardend. En toch, wanneer we Scrooge voor het

eerst ontmoeten, is hij een miserabel menselijk wezen.

Tragische Verhalen

De Verhalen van Scrooge en Cratchit Bestaan Vandaag de DagEr zijn miljoenen mensen die, net als Scrooge en Cratchit, gevangen zit-

ten in zelfvernietigende verhalen over geld. We hoeven niet ver te zoe-

ken om ze te vinden. Weinigen hebben de vaardigheden om werkelijk

hun basis geldgedrag te veranderen, zelfs niet wanneer zij weten dat

hun geldgewoontes beperkend zijn of zelfs hun levens beschadigen.

De Scrooges van onze moderne tijd, ondanks hun rijkdom, vinden ma-

nieren om onbewust hun levens te saboteren. We zien hen vaak in ons

werk:

• Workaholics, die vervreemd raken van hun gezinnen of schei-

den, omdat hun geldverhalen gaan over wat geld hen wèl en

niet kan bieden.

• Mensen die blijven werken in jobs die zij haten, met de hoop

dat het geld dat zij verdienen of accumuleren, hen eventueel

geluk zal brengen of enige betekenis zal geven.

• Ontvangers van financiële erfenissen, die ontdekken dat rijk-

dom nieuwe problemen brengt, meer dan de vrede en het

comfort die zij verwachtten.

• Diegenen die zo bang zijn om geld te verliezen, waardoor zij

niet een moment kunnen stoppen om echt van het leven te

genieten.

• Rijke individuen, die schuldgevoelens hebben over geld.

De Verhalen van Scrooge zijn de Basis van zijn Misère

Scrooge is niet het enige personage in ‘A Christmas Carol’, wiens verbor-

gen verhalen over geld hem niet goed dienden. Bob Cratchit, de klerk

van Scrooge en de vader van Tiny Tim, leefde in net zo veel misère. Ter-

wijl Cratchit ook positieve eigenschappen had – loyaal, zorgzaam, ver-

gevensgezind, vriendelijk, spiritueel en een goede vader – leed hij ook

aan zelfdestructieve overtuigingen over geld. Hij miste de vaardigheid

om te bedenken wat hij anders kon doen, om zijn lijden te veranderen.

Scrooge betaalde hem te weinig en deed geen moeite om hem een be-

tere werkgever te vinden. Hij gaf te veel geld uit aan het Kerstdiner,

waaronder ruim een weekloon voor de kalkoen.

Zelfs wanneer je rekening houdt met een sociaal economische omge-

ving, die een verandering in werkgelegenheid erg moeilijk zou hebben

gemaakt, lijkt het fair om te zeggen dat zijn zelfvernietigende verhalen

en gedragingen over geld hem een gevangene van zijn situatie hielden,

met een levenslange straf van misère.

De Cratchits van deze wereld – breed gedefinieerd als diegenen die er-

voor kiezen om ondermaats te presteren – kunnen niet leven binnen

hun beschikbare middelen en/of falen om zich voor te bereiden op hun

toekomst. Wij herkennen hen omdat zij:

• omkomen in de schulden.

• de schade van een faillissement ervaren.

• het onmogelijk vinden om geld te sparen.

• pensioneren met onvoldoende middelen.

• hun inkomen uitgeven aan luxe zaken in plaats van noodzake-

lijkheden.

• hun primaire relaties bedreigen met constante onenigheden

over geld.

• door hun angst voor financieel verlies, geen beleggingen doen.

In plaats daarvan laten zij hun geld op spaarrekeningen staan

met lage rentes. Op die manier zorgen de inflatie en belastingen

ervoor dat hun geld niet rendeert.

Jouw verhaal, zelfs wanneer jij je daar niet bewust van bent, drijft jouw

gedrag. Wanneer je iets weet en nog steeds geen blijvende veranderin-

gen in jouw gedrag kunt maken, dan is dat omdat jouw verborgen ver-

halen in feite de controle hebben over jouw gedrag. Het handelen ,in

tegenstrijd met deze verborgen verhalen, is niet comfortabel voor je.

Deze waarheid begrijpen en bereid zijn om deze verborgen verhalen

bloot te leggen en te herschrijven, is fundamenteel voor de ‘Reis van de

Held’, om je van ongewenste gedragingen te bevrijden.

Veel mensen zijn zelfdestructief, wanneer het om geld gaat. Net als

Scrooge en Cratchit denken ze dat geld het probleem is. Dat is het niet.

Begrijp me niet verkeerd, geld is wel degelijk belangrijk. De waarheid

is echter, dat mensen van alle socio-economische niveaus, door geld

gevangen zitten in zelfdestructief gedrag dat voor hen goed voelt. On-

geacht of zij zich hiervan bewust zijn of niet. Ze hebben verandering

nodig, maar ze zijn niet in staat om dit te doen.

Wat is Jouw Verhaal?1. Zowel Scrooge als Cratchit leefden miserabele levens, en hun

onbewuste verhalen over geld lagen ten grondslag aan hun misère. Met

welke aspecten van jouw leven ben jij minder gelukkig? Hoe kunnen

jouw verhalen over geld deze beïnvloeden?

2. Denk eens na over een kwestie in jouw leven, waarin geld uitge-

ven, een gebrek aan sparen, geheimen hebben over geld of een ander

geldgedrag, jou oncomfortabel laat voelen. Denk hierbij niet dat deze

oncomfortabele gevoelens om geld gaan, maar wat zou nou de werke-

lijke de kern ervan kunnen zijn.

3. Hoe zou jij de volgende zin afmaken: “Geld is…..?” Schrijf zoveel

mogelijk dingen op die jou te binnen schieten.

Het Voorbeeld van Scrooge Het verhaal van Ebenezer Scrooge gaat over de reis naar een leven vrij

van destructieve gedragingen over geld. Vandaag de dag fungeert het

als een krachtige reisgids voor jouw eigen reis.

1. Marley’s Geest Ontkenning en interventie

2. De Eerste van de Drie Geesten Het Verleden Exploreren

3. De Tweede van de Drie Geesten Het Heden Begrijpen

4. De Laatste van de Geesten De Toekomst Overdenken

5. Het Einde van het Verhaal Transformatie en Actie

Deze reis stelde Scrooge in staat om te transformeren van een misera-

bele vrek naar een gelukkige man met compassie.

Overtuiging achter GedragGeldverhalen

Hoofdstuk 2

2Ondanks zijn grote rijkdom, koos Ebenezer Scrooge er onbewust voor

om arm te zijn. Uiteraard niet wanneer de definitie van ‘arm zijn’ wordt

bepaald door het saldo van zijn bankrekening. Dan zou dit zeker niet

voor Scrooge gelden. Anderzijds, wanneer je ‘arm zijn’ definieert als

een maatstaf voor de kwaliteit van iemands fysieke omgeving, emotio-

nele gezondheid, relatie en levensstijl, dan zou Scrooge zich zeker kwa-

lificeren alszijnde ‘arm’. Het excessief spaargedrag van Scrooge creër-

de een verarming, dat net zo echt en voelbaar was als dat van iemand

waarbij financiële stress de oorzaak zou zijn geweest. Ironisch gezien

creërden de geldverhalen van Scrooge dezelfde armoede en isolatie,

die de jonge Scrooge zo wanhopig had willen vermijden.

• Als pupil van Fezziwig moest de jonge Scrooge onder een toon-

bank in het warenhuis slapen. Als volwassene leeft Scrooge in

een triest en oud appartement, dat zo koud en klein was als een

schoenendoos.

• Als kind spendeerde Scrooge zijn vakanties alleen in het waren-

huis. Als volwassene bracht Scrooge de vakanties alleen door in

zijn kamers.

• Als kind was Scrooge arm. Als volwassene leefde Scrooge een

mager bestaan, at weinig en voorzag zijn kleine ruimte nauwe-

lijks van warmte en licht.

Geldverhalen

Scrooge leefde in een armoede, die hij door zijn verhalen over geld en

door zijn eigen gedrag, gecreëerd had. Wanneer we de gedragingen

van Scrooge nader bekijken, dan beginnen we de geldverhalen te zien

die hem dreven. Hier zijn enkele geldverhalen van Scrooge:

• Je kunt niemand jouw geld toevertrouwen.

• Mensen hebben alleen interesse in jou vanwege je geld.

• Je moet hard werken voor geld.

• Je kunt nooit genoeg geld hebben.

• Spendeer geen geld aan jezelf of anderen.

• Geld zal je leven betekenis geven.

• Hoe meer geld je hebt, hoe gelukkiger je zult zijn.

• Je kunt nooit gelukkig zijn wanneer je arm bent.

• Geven aan armen moedigt luiheid aan.

• Wanneer je meer geld hebt, dan zou alles beter zijn.

Scrooge leefde in harmonie met de waarheid zoals hij die geloofde. He-

laas waren de meeste geldverhalen van hem verdraaide en halve waar-

heden. Als gevolg hiervan leefde hij een leven vol pijn en eenzaamheid,

verstoken van liefde.

De Overtuigingen achter het Gedrag Hoe overdreven het gedrag van Scrooge ook leek, zijn acties waren

volstrekt logisch wanneer ze bekeken worden vanuit zijn verhaal over

geld. Verschillende verborgen verhalen over geld liggen ten grondslag

aan de misère van Scrooge. Hij geloofde bijvoorbeeld: “Je kunt niemand

vertrouwen met jouw geld”. Hij vertrouwde zelfs zijn loyale klerk, Bob

Cratchit, niet. Dit komt duidelijk naar voren in het eerste hoofdstuk van

‘A Christmas Carol’.

‘The door of Scrooge’s counting-house was open that he might

keep his eye upon his clerk, who in a dismal little cell beyond,

a sort of tank, was copying letters.”

Scrooge geloofde ook: “Don’t spend money on yourself or others.”

Hij leefde, tot in het extreme, volgens deze overtuiging. Hij verwarm-

de nauwelijks zijn kantoor en verlichtte zijn kleine appartement met

slechts een enkele kaars.

“Darkness is cheap, and Scrooge liked it.”

Deze en andere vergelijkbare overtuigingen en gedragingen lijken ern-

stig, maar niet wanneer je kijkt naar zijn verhaal over de wereld. In het

kader van deze achterliggende en veelal onbewuste verhalen, waren de

acties van Scrooge volkomen logisch. Tenminste, vanuit zijn perspec-

tief.

Jouw geldverhalen zouden de reden kunnen zijn dat jij in de schulden

zit, bankroet raakt of in armoede leeft. Jouw geldverhalen zullen jouw

‘Reis van de Held’ saboteren in het verdienen van geld met je passie, op

een gelukkige en financieel zekere manier. Zelfs wanneer je significante

rijkdom hebt zullen jouw geldverhalen je gemoedsrust, relaties, geluk

en het gevoel van voldoening vernietigen.

Cratchit Koos Ervoor om Arm te Zijn Men zou kunnen zeggen dat Bob Cratchit een slachtoffer van om-

standigheden was. Hij zat gevangen in een sociaal-economisch sys-

teem dat de minder bedeelden geen kansen gaf om zich te verbete-

ren. Anderzijds kunnen we zeggen dat het geldverhaal van Cratchit

onbewust heeft bijgedragen aan zijn armoede. Hij waardeerde zijn

eigen talenten en vaardigheden niet. Hij verkocht zich niet goed ge-

noeg. Hij gaf impulsief zijn geld, in de tijd dat hij het zich kon veroor-

loven om medicijnen te kopen voor zijn zoon. Hij wist niet welke stap-

pen te nemen om te plannen voor zijn eigen toekomst. In feite is het

mogelijk dat Cratchit een onbewuste beslissing nam om arm te zijn.

Cratchit bleef bij Scrooge werken, tegen een minimuloon, terwijl hij el-

ders beter werk had kunnen vinden. Onbewust van zijn keuzes, bleef

hij vastzitten in zijn situatie, zonder na te denken over hij dit kon ver-

beteren. Cratchit bleef trouw aan Scrooge en zelfs wanneer zijn gezin

neerbuigend over hem praatte, verdedigde en beschermde hij hem.

Cratchit aanvaardde zijn miserabel bestaan als zijn lot.

Laten we de volgende mogelijke geldverhalen van Bob Cratichit eens

bekijken:

• Er zal nooit genoeg geld zijn.

• Geld is er om uit te geven, niet om te sparen.

• Je zult betaald krijgen wat je waard bent.

• Je kunt nooit gelukkig zijn wanneer je rijk bent.

• Wanneer je goed bent, dan zal het universum voor je zorgen.

• Je verdient geen geld.

Het is duidelijk dat Cratchit door bovenstaande geldverhalen de rol van

slachtofffer aan bleef nemen en dus gevangen zat in armoede. Zijn ge-

zin ondersteunde zijn verhaal door te versterken dat Scrooge het pro-

bleem was, niet Bob.

De Geldverhalen van Cratchit Bob Cratchit wordt vaak gekarakteriseerd als de eeuwige optimist, die

altijd een gouden randje ziet in een slechte situatie. Zorgvuldige analy-

se van zijn gedrag onthult echter dat er veel meer te zeggen is over zijn

persoonlijkheid.

Cratchit had ook zijn deel aan geldverhalen. Hoewel Dickens ons nooit

de aard van de ziekte van Tiny Tim vertelt, weten we dat het te behan-

delen was. Toch besteed Cratchit zijn geld aan een gans voor het kerst-

diner, in plaats van medicijnen te kopen voor Tiny Tim – een klassiek

voorbeeld van aankopen om te ontsnappen.

Ontkenning en InterventieMarley’s Geest

Hoofdstuk 3

3“You don’t believe in me!”, observed the Ghost.

“I don’t.”, said Scrooge.

Ontkenning houdt destructieve geldverhalen op hun plek. Ontkenning

is een constant thema in ‘A Christmas Carol’.

Bij aanvang van zijn verhaal had Scrooge geen idee dat er iets mis was

met zijn gedrag. Zijn gedrag klopte met zijn verhalen en alles leek goed

in zijn wereld – hoewel hij weinig goed vond aan de manier waarop an-

dere mensen hun levens leidden. Hij was niet in staat om de onvolledig-

heid van zijn verhaal te zien ten opzichte van hoe de rest van de wereld

werkt en waarom dit zo belangrijk is.

Marley’s Geest

De eerste uitdaging kwam van zijn neef Fred, die Scrooge een ‘Merry

Christmas’ toewenste. Scrooge beantwoordde hem met de fameuze

woorden: “Bah! Humbug!”

Vervolgens werd Scrooge door twee mensen van de kerk benaderd voor

een donatie om de armen te helpen. “Are there no prisons?” Scrooge

stelde deze vraag om hen voor de gek te houden. Dickens’ vader kwam

twee keer terecht in de debtor’s prison. De jonge Dickens had hierdoor

enorm geleden en was zich dus goed bewust van de wreedheid van de

response van Scrooge. Emotioneel kon zijn personage Scrooge het zich

niet veroorloven om zijn hart of portemonnee te openen voor de pijn

van de armen.

Tenslotte zong iemand een kerstliedje, “God bless ye, merry gentle-

men.” Wederom een symbolische referentie naar Scrooge, die geze-

gend zou zijn wanneer hij zijn gedrag veranderde. Scrooge joeg de zan-

ger weg met een stok.

Ontkenning voorkomt VeranderingDe ontkenning van Scrooge ontstond doordat hij zich niet bewust was

van hoe de geldverhalen uit zijn jeugd, gevolgen hadden voor de kwali-

teit van zijn leven als volwassene. Elk ongemak dat hij voelde versterkte

zijn geldverhaal: “Als ik meer geld zou hebben, dan zou alles beter zijn.”

Zelfs vóór het bezoek van Marley’s geest, kreeg Scrooge drie uitdagin-

gen voor zijn ontkenning en drie kansen om zijn gedrag te veranderen.

Elke uitdaging levert op z’n eigen manier een belofte van een beter

leven voor hem, en voor anderen. Scrooge diende hiervoor enkel zijn

gedrag te veranderen. Scrooge veranderde echter niet. Hij wees alle

uitdagingen en kansen af. Hierdoor ondervond hij de overweldigende

kracht van zijn geldverhalen.

Kerstliedjes zijn, per definitie en traditie, leuke liedjes van dankbaar-

heid. Kerstliedjes vertegenwoordigen de anti-thesis van Scrooge’s per-

soonlijkheid bij aanvang van dit verhaal. Op het moment dat Scrooge

de zanger wegjoeg, wees hij de ware geest van Kerstmis af; het ge-

nieten, de vreugde, het bedanken en het geven.

Toch is het gedrag van Scrooge goed te begrijpen. Een positief respons

in elk van deze situaties, zou op zijn minst een van zijn geldverhalen

schenden. Aangezien deze verhalen zo diep liggen en emotioneel ge-

laden zijn, is Scrooge niet in staat om enig conflicterend bewijs te ac-

cepteren, dat een meer realistisch en gebalanceerd verhaal zou kunnen

suggereren.

Wanneer onze kernverhalen onze geldverhalen niet in staat stellen om

goede adviezen over geldmanagement te internaliseren, dan zullen wij

ze net als Scrooge negeren en zo verder gaan met onze levens. Soms

helpen alledaagse gebeurtenissen ons, om onze geldverhalen te veran-

deren. Hiervoor zijn vaak meer dramatische gebeurtenissen nodig. Om

Scrooge zijn ontkenning te laten doorbreken en zijn verhaal te laten

herschrijven, was de interventie van Marley’s geest nodig.

Maar Scrooge was niet in staat om dit in te zien. Dit is nog een voor-

beeld van de ontkenning die Scrooge ervan weerhield om de realiteit

van zijn situatie onder ogen te komen.

Ondanks de verschijning en de waarschuwingen van deze geest, hield

Scrooge wanhopig vast aan zijn ineenstortende ontkenning. Hij maak-

te grappen over de verschijning van Marley en dat dit meer gerelateerd

zou zijn aan hallucinaties veroorzaakt door een slechte maaltijd, dan

aan een werkelijke ervaring.

“This is more of gravy than of the grave about you.”

Marley’s geest, gedoemd om over de aarde te zwerven en het lijden van

anderen te voelen en niet in staat zijn om in te grijpen. Hij waarschuw-

de Scrooge dat hem ditzelfde vreselijke lot wacht. Hij voorspelde dat

Scrooge bezoek zou krijgen van drie geesten. Scrooge protesteerde en

Marley’s geest gaf hem dit vooruitziende antwoord:

“Without their visits, you cannot hope to shurn the path I tread.”

Marley’s geest bood het dramatische event dat nodig was om Scrooge

los te schudden van zijn diep gewortelde geldverhalen. Geesten heb-

ben een lange historie in de Engelse literatuur. Shakespeare maakte in

zijn verhalen vaak gebruik van geesten. Als student van Shakespeare

realiseerde Dickens zich duidelijk hoe geesten goed gebruikt konden

worden, om het plot vooruit te helpen, in zijn verhalen. Wanneer Mar-

ley op Kerstdag verschijnt, ziet Scrooge een glimp van zijn eigen toe-

komst in het lot van zijn overleden zakenpartner.

Marley’s geest sleepte een ketting mee van geldkisten en andere geld-

vallen. Voor de lezer is het overduidelijk dat de kettingen die Marley

draagt, symbool staan voor de bagage uit zijn verleden. Zij vertegen-

woordigen de verhalen en gedragingen die Scrooge nog steeds met

zich meedraagt en hanteert in zijn leven – dingen die Scrooge verdoe-

men tot een vergelijkbaar leven na de dood als hij niet verandert. Mar-

ley bevestigde aan Scrooge dat de ketting die hem wacht al lang was.

Dat deze bleef groeien en dat Scrooge hem al meesleepte.

De Interventie van Marley’s Geest

Drie Condities Noodzakelijk om te Veranderen.

1. Er moet een verhaal bestaan waarin verandering noodzakelijk

is. Met andere woorden, er moet voldoende pijn of ongemak

aanwezig zijn, om te realiseren dat wat we aan het doen zijn

niet werkt.

2. Om te veranderen moeten we enigszins weten wat onze be-

hoefte is. Vervolgens moet we erop vertrouwen dat we dat voor

elkaar krijgen.

3. Om te veranderen moeten we er klaar voor zijn. Alleen dan zul-

len we daadwerkelijk bereid zijn om ervoor te doen wat nodig is.

Scrooge keek met veel angst uit naar het bezoek van de geesten.

‘I think I’d rather not.”

Marley had een afschrikwekkende preview gegeven van wat het leven

zou zijn, als Scrooge niet veranderde. Toch bleef Scrooge zich verzet-

ten. Waarom?

Hoewel Scrooge nu sterke redenen had om te veranderen, was hij nog

niet echt klaar. Geldverhalen gaan namelijk vaak gepaard met intense

emoties. Het zijn deze machtige en onbewuste emoties die mensen

vasthouden in disfunctionele verhalen, zelfs wanneer hun eigen logica

hen vertelt dat ze zouden moeten veranderen.

Okay, Okay, Ik zal Veranderen… Maar Doe het Snel!

Op het moment dat Marley verscheen, bevond Scrooge zich nog in to-

tale ontkenning, wat betreft zijn behoefte om te veranderen. Tegen het

einde van Marley’s bezoek, begon hij zich te realiseren dat de manier

waarop hij zijn leven leidde niet werkte voor hem. Scrooge werd bang

voor de gevolgen hiervan en hij wist dat de geesten hem nog kwamen

bezoeken. Scrooge wilde het zo snel en pijnloos mogelijk achter de rug

hebben. (Zoals velen van ons dat zouden hebben, wanneer men zich re-

aliseert dat verandering noodzakelijk is.) Wanneer Marley hem vertelde

dat deze drie geesten hem zullen bezoeken countert Scrooge.

“Couldn’t I take ‘em all at once and have it over with?!”

Was het maar zo simpel. Hoewel Scrooge zijn houding een beetje ver-

beterde, was hij nog steeds niet klaar om helemaal te veranderen. Men

zou kunnen speculeren dat hij er misschien niet in geloofde dat hij zijn

gedrag kon veranderen, niet in deze late fase van zijn leven. Hij hoopte

op een redding dat hem op een gemakkelijke, zachte en subtiele ma-

nier liet veranderen.

De eerste stap, op de reis van Ebenezer Scrooge naar een nieuwe toe-

komst, start met een bezoek aan zijn verleden.

Het Verleden ExplorerenDe Eerste van de Drie Geesten

Hoofdstuk 4

4“Who and what are you!”, asked Scrooge.

“I am the Ghost of Christmas Past.”

“Long past!”, said Scrooge.

“No. Your Past.”

De ‘Kerstgeest van het Verleden’ is een angstaanjagende verschijning.

“... being now a thing with one arm, now with one leg, now with 20

legs, now a pair of legs without a head, now a head without a body.”

Ondanks de angstaanjagende verschijning, was Scrooge het meest on-

der de indruk van de heldere lichtstraal dat vanuit het hoofd van de

geest scheen, als duidelijk symbool voor illuminatie van het verleden.

Scrooge smeekte de geest om het licht te bedekken. De geest weiger-

de.

“Would you soon put out the light I give?

Is it not enough that you….forced me through years

to wear this cap, to hide the light, low upon my brow?!”

De Eerste van de Drie Geesten

“Bear but a touch of my hand on your heart,” said the spirit, and you

shall be upheld in more than this!”

Toen de ‘Kerstgeest van het Verleden’ Scrooge door het verleden leid-

de, veroordeelde hij niet, was hij niet beschamend en had compassie.

De geest bezocht elke scène net lang genoeg om Scrooge in contact te

brengen met de lang verdrongen gevoelens. Wanneer eenmaal de les

geleerd was en de lang verdrongen gevoelens tot uitdrukking mochten

komen, zorgde de geest ervoor dat Scrooge doorging naar het volgen-

de event, zelfs wanneer Scrooge hem smeekte om langer te mogen

blijven.

Gedreven door zijn Verleden De eerste plek waar de geest Scrooge mee naartoe nam, was het huis

waar hij als kind opgroeide. De herinneringen hieraan brachten over-

weldigende gevoelens bij hem naar boven.

“He was conscious of a thousand odeurs floating in the air, each one

connected with a thousand thoughts, and hopes, and joys, and cares

long, long, forgotten!”

De schijnbaar irrationele angst voor het licht, symboliseert zijn onbe-

wuste angst voor de waarheid, die opgesloten zit in zijn verleden, met

de bijbehorende emoties die hij zo voorzichtig had opgeborgen.

.

Het Onderzoeken van het Verhaal van het Verleden

De geest nam hem zachtjes bij zijn arm en bewoog richting het raam.

Op dat moment slaat Scrooge doodsangsten uit.

‘I am mortal,” Scrooge objected, “and likely to fall.”

Ondanks het tegenspartelen van Scrooge ging hij op reis met de ‘Kerst-

geest van het Verleden’, die hem terugbracht naar de eerste scènes

van zijn kinder- en tienerjaren. Bij het aanschouwen van de eerste pijn-

lijke gebeurtenissen in zijn leven, zou hij moeilijke gevoelens beginnen

te ervaren.

Wanneer Scrooge angstig werd over het nemen van de eerste stappen

in zijn verleden, stelde de geest hem gerust:

“Your lip is trembling.”, said the Ghost.

“And what is that upon your cheek?”

Terwijl de tranen over zijn wangen gleden, begon Scrooge aan zijn he-

lingsproces. Hij voelde het opkomen en liet uiteindelijk de hevige la-

ding, van de jarenlange rouw en droefheid die hij bij zich droeg, los.

Bij het bezoeken van elke herinnering bood Dickens aanwijzingen over

waarom Scrooge is zoals hij is.

De jonge Scrooge werd blijkbaar zo slecht behandeld door zijn vader,

dat hij bang was om de vakanties thuis te komen, waardoor hij alleen

op de kostschool bleef. Verlaten en onzeker. De jonge Scrooge leerde

om anderen te wantrouwen en had moeite met het maken van vrien-

den. Zijn zus, zoals te zien in ‘Kerst uit het Verleden’, vertelde de jonge

Scrooge dat het veilig was om thuis te komen.

“Come home! Father is so much kinder than he used to be.”

Zijn defensieve houding naar anderen en het wantrouwen in mensen,

zouden de basis geweest kunnen zijn van zijn geldverhaal.

“Don’t trust others with your money.”

De geest begeleidde Scrooge bij het onder ogen komen van zijn verle-

den. De geest bood geen interpreatie over wat Scrooge zag en ervaar-

de. Analyse en commentaar waren overbodig. Vanuit het perspectief

van een volwassene begon Scrooge te begrijpen hoe de gevoelens van

zijn kindertijd verbonden waren aan zijn huidig gedrag. Het herinneren

van lang vergeten gebeurtenissen kan soms andere pijnlijke herinne-

ringen en gevoelens triggeren. Wanneer Scrooge de traumatische ge-

beurtenissen uit zijn verleden herleeft, ervaarde hij accuut de pijn.

Wanneer we met Scrooge door zijn verleden reizen, ontdekken we dat

hij heel wat moeilijke ervaringen en herinneringen had. Geconfronteerd

worden met deze herinneringen en de emoties die hieraan verbonden

waren, was een grote stap in het openmaken van de gevangenisdeur

die zijn tragische geldverhalen creëerden.

Op het moment dat Scrooge de aandoenlijke scènes uit zijn kindertijd

zag, begon hij de treurigheid te voelen die hij decennia lang begraven

had. Zijn ogen vulden zich met tranen, bij het voelen van deze droef-

heid.

Scrooge koos ervoor om de liefde te verlaten, zo ook de liefde van zijn

leven. De volwassen Scrooge had slechts één vriend, zijn zakenpartner

Marley. Buiten een zakenrelatie hechtte hij weinig waarde aan vriend-

schap en geloofde dat ‘Geld’ betekenis zou geven aan zijn leven. Dit

geldverhaal zorgde ervoor dat Scrooge een van de grootste bronnen

van geluk miste: hechte en intieme relaties met andere mensen.

Veracht door zijn vader en zonder vrienden op school, groeide de jonge

Scrooge op met het geloof dat ‘Geld’ het antwoord was – hij kon er dan

ook niet genoeg van verdienen.

De volgende geldverhalen bezitten de kern van zijn vele destructieve

gedragingen en dreven Scrooge ertoe om elk dubbeltje om te draaien.

“Geld zal betekenis geven aan mijn leven.”

“Besteed geen geld aan jezelf of anderen.”

“Je kunt nooit genoeg geld hebben.”

“Wanneer ik meer geld had, zouden dingen beter gaan.”

Als kind had Scrooge niet de vaardigheid om zichzelf te verdedigen,

dus zag hij afstand creëren van anderen, als enige optie. Wanneer hij

anderen niet zou toelaten, zou hij niet gekwetst kunnen worden.

Hoewel deze houding hem als kind beschermde, heeft dit verdedi-

gingsmechanisme een diepgaand, negatief effect gehad op de volwas-

sen Scrooge. Hij groeide op met het verhaal dat relaties met anderen

weinig opleverden. Vertrouwen of liefhebben zou alleen maar tot meer

pijn leiden. De jonge Scrooge wees zijn jeugdliefde af, omdat zij uit een

arme familie kwam. De jonge Scrooge had het streven naar geld boven

liefde geplaatst. In deze ontroerende scene verlaat zijn verloofde hem,

omdat hij niets anders zag dan zijn geldverhaal.

“You fear the world too much.”, she answered gently. “I have seen

your nobler aspirations fall off, one by one, until the master passion

‘Gain’ engrosses you. Even if you were free today, can I ever believe

you would choose a dowerless girl? I release you with a full heart,

for the love of him you once were.”

Fezziwig’s Ball

Tot op dit punt in het verhaal gaan alle scènes uit het leven van Scrooge

in een vogelvlucht voorbij, maar niet voordat hij toegang krijgt tot een

rijkdom aan vergeten gevoelens. Wanneer Scrooge genoeg gezien en

gevoeld had, bewoog de geest snel voort.

Het Kerstbal van Fezziwig was voor Scrooge een uitzondering, in de reis

door het verleden. De jonge Scrooge was een leerling bij de rijke koop-

man Fezziwig, die elke Kerst een groot gala gaf. De vreugdevolle ge-

beurtenis werd in detail omschreven, evenals Fezziwig’s onmiskenbaar

enthousiasme. De ‘Kerstgeest van het Verleden’ gaf Scrooge amper tijd

om van dit gelukkige festival uit zijn verleden te genieten.

In plaats van het leven van Fezziwig te zien als een model voor genot,

feest, het delen van de eigen rijkdom en goed geluk, werd dit overscha-

duwd door de eerdere ervaringen van het verhaal van Scrooge. Ze zou-

den gebaseerd kunnen zijn op een foutief, maar krachtig geloof, dat

uiteindelijk het meest tragische geldverhaal werd van Scrooge.

“If I had more money, then things would be better.”

Na internalisering van deze overtuiging, werd de jonge Scrooge geob-

sedeerd met het vergaren van geld en angstig om ook maar een Shilling

uit te geven. Hij verloor het zicht op de werkelijke reden achter het rijk

willen zijn; het voelen van vreugde en geluk. Scrooge was zo gefocus-

sed op het vergaren van geld, waardoor hij nooit geleerd heeft om te

genieten van de vruchten van zijn werk.

De boodschap? Bewustwording, eenmaal verkregen, kan niet eenvou-

dig worden uitgewist. Naar het verleden gaan vereist moed, geloof,

doorzettingsvermogen, hulp en support. Het is geen reis voor diegenen

die een zwak hart hebben of voor diegenen die niet vastberaden zijn

om hun koers in het leven te willen veranderen. Het kan een uitputten-

de ervaring zijn.

De beloning kan echter spectaculair zijn. Wanneer het verleden niet

langer ons huidig leven beheerst, reizen we in het heden en zullen we

overvloed, authenticiteit en helderheid ervaren.

Voor Scrooge komt het heden in de vorm van de volgende doorzichtige

bezoeker – de ‘Kerstgeest van het Heden’.

De Reis van Scrooge was lastigDe vaardigheid om naar het verleden te kijken, varieert van individu tot

individu. Sommigen vinden het relatief eenvoudig om te doen. Ande-

ren benaderen het met dezelfde tegenzin als Scrooge. Zelfs met de on-

dersteuning van de geest werd Scrooge uiteindelijk overweldigd door

zijn traumatisch verleden. Hij smeekte de geest om de sessie te beëin-

digen.

‘Spirit!”, said Scrooge in a broken voice.

“Remove me from this place! I cannot bear it!”

De geest herinnert Scrooge eraan dat de scènes en gevoelens niet ge-

creëerd waren door de geest, maar dat deze in werkelijkheid deel uit-

maakten van zijn eigen leven.

“They are what they are.”

Scrooge kan uiteindelijk niet meer. Hij greep naar de kap van de geest

en trok het over zijn hoofd, totdat het hele lichaam van de geest bedekt

was.

“... but though Scrooge pressed it down with all his force, he could not

hide the light, which streamed from under it,

in an unbroken flood upon the ground.”

Het Heden BegrijpenDe Tweede van de Drie Geesten

Hoofdstuk 5

5Niet verrast, wachtte Scrooge met spanning af op de aankomst van de

‘Kerstgeest van het Heden’. Wanneer deze niet om klokslag 1 uur ver-

schijnt, wordt Scrooge overvallen door wanhoop. Hij wachtte nog een

kwartier, in angst. Hij trilde hevig en op dat moment scheen er fel licht

onder de deur.

“…which, being only light, was more alarming than a dozen ghosts….”

Scrooge was meer angstig dan bij de verschijning van de eerste geest,

maar het voelde alsof hij dit keer een streepje voor had. Nieuwsgierig

stond Scrooge op en opende de deur. Zijn armzalige kamer was omge-

toverd in een duizelingwekkende vertoning van rijkdom. De ‘Kerstgeest

van het Heden’ zat op een met Kerst overgoten troon; kalkoenen, scha-

pen, taarten, wijn en nog veel meer. De geest hield een toorts vast, dat

de ruimte verlichtte. Het licht symboliseert de verlichting die Scrooge

binnenkort zou gaan ervaren.

De Tweede van de Drie Geesten

De angst en het schaamtegevoel van Scrooge was zo groot, dat hij de

‘Kerstgeest van het Heden’ niet kon aankijken. Hij liet zijn hoofd naar

beneden hangen, terwijl de geest hem aansprak. Dit kan verrassend

zijn voor veel mensen, die Scrooge trots en egoïstisch vinden. De oude

Scrooge was eerder ego-loos, hij had geen eigenwaarde. Ondanks zijn

rijkdom, was geld aan zichzelf uitgeven niet acceptabel. Deed hij dit

wel, dan zou hij zich schamen.

Doordat Scrooge middenin het proces zat van het elimineren van deze

schaamte, werd zijn eigenwaarde verhoogd. Eén van de voordelen van

de terugkeer naar zijn kindertijd was, dat hij in staat bleek te zijn de

kwetsbaarheid en onschuld van dat kleine jongetje te herkennen. De

schaamte en het gevoel van niet goed genoeg zijn begonnen te ver-

vagen en het gevoel van compassie met zichzelf kwam naar voren. Hij

had zijn verleden bezocht, zijn emotionele pijn opnieuw ervaren en de

moeilijke emoties losgelaten, die zijn meest diepgewortelde geldver-

halen op zijn plek hielden. Hij was begonnen met het wakker schudden

van zijn zintuigen.

Voorheen zou Scrooge bang geweest zijn voor deze verlichting. Hij had

zelfs geprobeerd het licht, dat uit het hoofd van de ‘Kerstgeest van het

Verleden’ scheen, te doven. Dit keer zocht Scrooge het licht op en had

geen intentie om het te doven. Hij was klaar voor de volgende stap in

zijn transformatie.

Voor Dickens vertegenwoordigt de ‘Kerstgeest van het Heden’ over-

vloed, authenticiteit en helderheid. Deze kwaliteiten zijn in scherp con-

trast met het leven zoals Scrooge het kende.

Overvloed

Ook al had Scrooge genoeg geld om in overvloed te kunnen leven, koos

hij voor een armoedig leven. Zijn geldverhaald ‘Besteed geen geld aan

jezelf of anderen’, was zo machtig dat Scrooge zich niet op zijn ge-

mak voelde, in de aanwezigheid van zo’n overvloed. De geest moest

Scrooge aanmoedigen om dichterbij te komen en hem aan te kijken.

“I am the Ghost of Christmas Present. Look upon me!”

met ons innerlijk, wanneer onze gedragingen matchen met onze diep-

ste waarden en aspiraties in het leven. De ‘Kerstgeest van het Heden’

was een rolmodel voor authenticiteit.

Dickens vertelt ons dat de geest op een sobere troon zit, in simpele kle-

dij en op zijn blote voeten, ondanks dat hij met overvloed omringd is.

De geest is niet geïnteresseerd in mode, schoenen of materiële bezit-

tingen. Het is dan ook een helder statement dat materiële dingen niet

van belang zijn. Zijn borst is ontbloot; een metafoor voor transparantie

en openheid.

“His breast was bare, as if disdaining to be warded,

or concealed by any artifice.”

Hij was nu klaar om verder te gaan, met de taak om het heden te begrij-

pen, om nieuwe informatie te verzamelen over wat het betekende om

zijn leven authentieker te maken en in meer overvloed te leven. Nede-

rig vroeg hij aan de geest:

“Conduct me where you will. I went forth last night on compulsion,

and I learnt a lesson which is working now. To-night, if you

have ought to teach me, let me profit by it.”

Authenticiteit

Authentiek zijn is wie wij echt zijn. Het is wanneer ons uiterlijk klopt

• De geest leeft in het heden; Scrooge heeft ouderwetse en on-

nodige overlevingsstrategieën gebruikt, die hij in zijn verleden

geleerd heeft. Daarnaast focust hij zich op een vaag, ongedefi-

nieerd gevoel van een toekomst, die zijn dagelijkse gedragin-

gen voortdrijft.

De pijn uit het verleden, die Scrooge zijn hele leven met zich meedroeg,

hield verborgen wie hij echt was. Niet alleen voor de mensen om zich

heen, maar nog belangrijker, voor hemzelf. Scrooge wist niets van au-

thenticiteit, overvloed of helderheid. Hij had zijn leven niet geleid in het

heden. De geest, die dit wist, vroeg Scrooge of hij ooit iemand zoals

hem had gezien. Het antwoord van Scrooge was duidelijk en kort:

“Never.”

Scrooge had geen idee hoe hij de wereld anders zou kunnen zien dan

hoe hij dat zelf altijd zag.

Om in het dagelijks leven onze kernwaarden, diepste verlangens en as-

piraties in het leven op één lijn te krijgen, is geen eenvoudige taak. Het

is continue ontdekken en herontdekken wie we zijn. Tot op ons diepste

niveau is vaak het moeilijkste, maar het meest belonende werk dat we

kunnen doen. Scrooge kreeg de gelegenheid om in één nacht een mo-

del voor authenticiteit te worden.

Helderheid

De ‘Kerstgeest van het Heden’ vroeg of hij binnen mocht komen.

Scrooge stemde toe en wendde zich tot de geest. Hiermee toonde

Scrooge zijn bereidwillendheid om de wereld te zien zoals die is. De

geest daagde Scrooge uit om het heden helder, accuraat en nuchter

te gaan bekijken. Hij kon hier enkel in slagen wanneer hij de informatie

en kennis wist te bemachtigen, die hij tot op heden miste om effectief

zijn geldverhalen te veranderen en te herschrijven.

Dickens beschrijft Scrooge en de ‘Kerstgeest van het Heden’ als tegen-

polen van elkaar. De geest vertegenwoordigt eigenlijk de persoon die

Scrooge zou kunnen zijn.

• De geest leeft in overvloed; Scrooge leeft in armoede.

• De geest is een rolmodel voor authenticiteit; Scrooge leeft zon-

der te weten wie hij echt is.

• De geest is helder en objectief; Scrooge heeft zichzelf voor de

gek gehouden en is veroordelend.

“I have no patience with him”, observed Scrooge’s niece.

The sisters of Scrooge’s niece, and all the other ladies,

expressed the same opinion.”

Au! Wie wil dit horen? Toch waren deze eerlijke uitingen net wat Scrooge

nodig had om te leren, te veranderen en te groeien. Naast het zien van

de vreugde om hem heen, stelde de helderheid van zijn werk in het ver-

leden, Scrooge in staat om de opmerkingen van anderen werkelijk te

horen – misschien wel voor de eerste keer. Een pijnlijke ervaring, maar

Scrooge zal deze informatie gebruiken om zichzelf te verbeteren, en

uiteindelijk ook zijn wereld.

De reis van Scrooge door het verleden had hem opengesteld voor het

heden, om deze helder te zien, zoals die echt is.

Scrooge Ziet de Wereld Anders Zodra Scrooge zijn woorden en acties ging zien voor wat ze waren, was

hij bereidt enkele gedragingen te veranderen. In alle rust zegt hij tegen

de geest:

“There was a boy at my door last night and he was singing a Christmas

Carol. I should like to have given him something, that’s all.”

De ‘Kerstgeest van het Heden’ liet Scrooge de vreugde om hem heen

zien. Daarnaast liet de hij hem ook zien hoe diegenen, die het dichtst bij

hem stonden, hem ervaarden:

“The Founder of the Feast indeed!”, cried Mrs. Cratchit, reddening.

“I wish I had him here. I’d give him a piece of my mind to feast upon,

and I hope he’d have a good appetite for it.”

“My dear”, said Bob, “the children! Christmas Day.”

“It should be Christmas Day, I am sure”, she said, “on which one drinks

the health of such an odious, stingy, hard,

unfeeling man as Mr. Scrooge.”

“He’s a comical old fellow”, said Scrooge’s nephew, “that’s the truth:

and not so pleasant as he might be. However, his offences carry

their own punishment… His wealth is of no use to him.

He doesn’t do any good with it. He doesn’t make

himself comfortable with it.”

Wat is er veranderd in Scrooge? Zijn bezoek aan het verleden heeft hem

wakker geschud. Hij is nu in staat om zijn ontmoeting met de kerstzan-

ger in een ander perspectief te zien. Hij wenste nu dat hij anders gerea-

geerd had, nu hij in staat is om zijn interactie meer helder te zien.

De reis van Scrooge naar zijn verleden, heeft het pad voor hem vrijge-

maakt om nieuwe informatie binnen te krijgen, maar het voelen van

zijn emoties geeft hem geen nieuwe informatie. Dat is het werk van

de ‘Kerstgeest van het Heden’, om Scrooge nieuwe verhalen te geven

waarmee hij zijn destructieve geldverhalen kan herschrijven. Voor de

eerste keer in zijn leven begint Scrooge de realiteit te ervaren.

De geest neemt hem mee naar verschillende locaties, om hem te laten

zien hoe anderen in overvloed en authenticiteit leven, ongeacht hun

harde levensomstandigheden en hun gebrek aan geld. Scrooge leert

dat mensen gelukkig kunnen zijn, zonder geld en in iedere situatie. Hij

leert dat het wèl of niet hebben van geld, geen maatstaf is voor geluk of

misère. Wanneer deze ‘minder bevoorrechte’ zielen (zo zou Scrooge ze

voorheen hebben veroordeeld) het leven kunnen vieren, waarom zou

hij het dan niet kunnen?

Scrooge krijgt het volgende te zien:

• Een kerstviering.

• Zeelieden, die kerstliedjes zingen, terwijl ze in miserabel weer

vastzitten op hun schip.

• Een arme familie, die in een lemen hut woont maar vrolijk kerst-

liedjes zingen.

• De Cratchits, die van een feestelijk kerstdiner genieten.

• Zijn neef Fred, die een vrolijk Kerstfeestje organiseert, een

feestje waarvoor Scrooge was uitgenodigd maar hij beant-

woordde hem met zijn befaamde uitspraak:“Bah! Humbug!”

Op elke nieuwe plek zijn mensen aan het genieten, wordt er gelachen

en wordt er in het moment geleefd – Scrooge was vergeten hoe dat

moet. Hij dacht dat alleen geld dat kon creëeren.

De Motivatie om te Veranderen Net wanneer de ‘Kerstgeest van het Heden’ van plan was om te vertrek-

ken, opent hij zijn mantel en toont Scrooge een beeld van twee kleine

kinderen. De ene heet ‘Want’ en de ander ‘Ignorance’. De ‘Kerstgeest’

herinnert Scrooge eraan dat ‘Ignorance’ het grootste gevaar betekent

voor zijn welbevinden. Het is onwetendheid, dat ons pijn kan doen.

Na zijn bezoek van de ‘Kerstgeest van het Heden’ gelooft Scrooge ein-

delijk dat het belangrijk is om te veranderen en lijkt er vertrouwen in te

hebben dat hij kan veranderen. Maar is hij er klaar voor?

Er ontbreekt nog één belangrijke stap: een beeld van de consequenties

van zijn acties, wanneer hij zo doorgaat. Scrooge kan de consequenties

van zijn huidig levenspad nog niet zien. Hij heeft gehoord wat anderen

van hem denken. Hij kan eindelijk zien wat ‘normaal’ is en heeft spijt

van enige van zijn gedragingen uit het verleden. Toch heeft hij nog niet

het begrip dat hij nodig heeft om een betekenisvolle en permanente

verandering in zijn leven te maken.

De laatste bezoeker, de ‘Kerstgeest van de Toekomst’, komt hem hierbij

helpen. Deze geest schildert stilletjes een levendig verhaal van de toe-

komst, die Scrooge tegemoet zal gaan als hij niet verandert. Scrooge

zal de pijn ervaren die hem uiteindelijk tot zijn transformatie zal leiden.

Want & Igonrance

Voor de eerste keer in zijn leven overwoog Scrooge, dat het mogelijk

zou kunnen zijn dat je gelukkig kunt worden zonder geld. Dit is een

diepgaande verandering in zijn verhaal. Je herinnert je vast nog zijn

geldverhalen rondom geluk.

• Geld zal je betekenis geven in het leven.

• Hoe meer geld je hebt, hoe gelukkiger je zult zijn.

• Je kunt nooit gelukkig zijn wanneer je arm bent.

Hij heeft de ‘Kerstgeest van het Verleden’ en de ‘Kerstgeest van het

Heden’ ontmoet. Beiden hebben Scrooge geholpen om zijn verhalen

over geld te herschrijven. Scrooge was nu al in staat om te zien dat het

volgende waar is:

• Mensen kunnen rijk zijn, en gelukkig.

• Mensen kunnen arm zijn, en gelukkig.

• Mensen kunnen arm zijn, en miserabel.

• Mensen kunnen rijk zijn, en miserabel.

De Toekomst ZienDe Laatste van de Drie Geesten

Hoofdstuk 6

6“Lead on! Lead on! The night is waning fast,

and it is precious time to me. Lead on, Spirit.”

Ooit geloofden mensen dat geesten de toekomst konden voorspellen,

inclusief de dood. Voor Victoriaanse lezers was het dan ook geen ver-

rassing dat de ‘Kerstgeest van de Toekomst’ – met een zwarte kap over

het hoofd – de ‘Dood’ is. Uiteindelijk zal de geest Scrooge naar zijn ei-

gen graf leiden en de dood van ‘Tiny Tim’.

Scrooge had meer angst voor deze geest dan voor zijn twee vorige be-

zoekers. Toch wordt Scrooge op dit punt in het verhaal, erg opgewon-

den door de gedachte aan wat de ‘Kerstgeest van de Toekomst’ hem zal

laten zien. Zonder ook maar een woord gesproken te hebben, neemt

de ‘Kerstgeest’ hem mee naar het sterfbed van een man. Ze zien een

miserable man, waar niemand om gaf of ook maar om heeft gerouwd.

De schoonmaakster steelt zijn kleding en de gordijnen van zijn kamer.

Zelfs diegenen die hem geld schuldig waren, voelen een vreugde, door-

dat ze door zijn overlijden een paar extra dagen de tijd hadden om deze

te vereffenen.

De Laatste van de Drie Geesten

Met volle overtuiging van de mogelijkheid dat hij zijn toekomst kan

veranderen, wil Scrooge het vanaf nu ten alle tijde goed gaan doen,

waar hij ook maar kan.

“I will live in the Past, Present and Future!

The Spirits of all Three shall reside in me.”

Het is verbazingwekkend dat Scrooge zich niet realiseerde dat hij de

dode man is. Scrooge hoorde de gesprekken over het lijk. Hij zag een

dood lichaam in zijn eigen kamer, bedekt door een kleed. De geest be-

val hem dat hij het kleed moest wegtrekken, maar Scrooge weigerde.

Uiteindelijk werd Scrooge naar zijn lege graf geleid, om zijn naam op de

gedenksteen te lezen. Als een donderslag bij heldere hemel kwam het

inzicht binnen en verpletterde de laatste overblijfselen van Scrooge’s

ontkenning. De erfenis die hij achter zou laten beviel hem niet.

“Am I that man who lay upon the bed?” Scrooge cried, upon his knees.

“Spirit! Hear me! I am not the man I was. I will honor Christmas in my

heart and keep it all the year.”

Scrooge zou dit niet helder hebben kunnen zien, wanneer hij niet met

zijn toekomst begonnen was. Doordat Scrooge eerst zijn verleden en

vervolgens zijn heden had bezocht, was hij in staat en er klaar voor om

zijn toekomst te zien, evenals het gemotiveerd raken om te verande-

ren.

Dit is wat er met Scrooge gebeurde. Zodra hij de toekomst zag – dat wil

zeggen, op het moment hij de consequenties van zijn acties echt zag

– was hij compleet van de kaart. De toekomst was zo vreselijk dat hij

smeekte om een tweede kans. Met heel zijn hart verlangde hij ernaar

om te voorkomen dat de toekomst er zo uit zou gaan zien. Koste wat

kost.

Vanaf dat moment is het karakter, dat zo typerend is voor Scrooge – de

koudbloedige en miserabele vrek – verdwenen. In zekere zin is de oude

Scrooge metaforisch dood. Uit de as verrijst de nieuwe Scrooge.

Door zijn ervaringen met de geesten was hij zich hier bewust van ge-

worden en was hij zijn lang onderdrukte gevoelens onder ogen geko-

men. De moeilijke gevoelens van angst, woede, wantrouwen en droef-

heid waren vervangen door lichtere gevoelens van vrede en geluk. Hij

had een gevoel van verlichting, die ver boven alles wat hij ooit ervaren

had, uitsteeg. Zijn buiten- en binnenkant waren in balans. Hij ervaarde,

wat ik noem, authenticiteit.

Scrooge zag overal de mogelijkheden van overvloed. Hij werd over-

weldigd door een gevoel van vreugde, ervan bewust dat de zwarte toe-

komst zoals hij die heeft kunnen zien, nog steeds kon voorkomen.

“I am happy as an angel, I am as merry as a schoolboy …..

Running to the window, he opened it and put out his head. No fog,

no mist; clear, bright, jovial, stirring; Golden sunlight; Heavenly sky;

sweet fresh air; merry bells. Oh, glorious. Glorious!”

Het is dezelfde wereld, zoals die de dag ervoor ook bestond; Scrooge

zag het nu alleen anders.

Na het verschrikkelijke vooruitzicht van de toekomst, werd Scrooge op

Kerstdag wakker in zijn eigen slaapkamer. Hij besefte dat de vreselijke

gebeurtenissen, die voorspeld waren door de ‘Kerstgeest van de Toe-

komst’, nog niet gebeurd waren. Hij had dus nog steeds tijd om dit lot

te keren.

In een golf van emotie realiseerde Scrooge zich, voor de eerste keer

sinds hij een klein kind was, dat zijn zintuigen volledig tot leven waren

gekomen.

3. Het Begrijpen van het Heden. Eens bewust van zijn verborgen

gevoelens en verlammende zintuigen, ziet Scrooge zijn heden helder,

dankzij de ‘Kerstgeest van het Heden’. Zodoende leert hij dat het loont

om in het heden te leven en dat leven in meer overvloed geen schande

is. Hij ontdekt zijn authenticiteit en ziet alles meer helder.

4. De Toekomst Zien. De ‘Kerstgeest van de Toekomst’ helpt

Scrooge om de gevolgen van zijn gedragingen te zien. Dit inzicht cre-

eert motivatie. Scrooge smeekt om een tweede kans, om te verande-

ren. Hij belooft plechtig: “I will honor Christmas in my heart, and try to

keep it all the year.”

5. Transformatie en Actie. Uiteindelijk verandert Scrooge zijn ge-

drag. Hij leert dat transformatie actie vereist en hij wordt ‘as good a

friend, as good a master, and as good a man as the good city knew’.

De Verlichting van Scrooge was Volledig Dickens schrijft:

“Scrooge was better than his word. He did it all and infititely more;

and to Tiny Tim, who did NOT die, he was a second father. He became

as good as a friend, as good as a master, and as good a man as the old

city knew, or any other good old city, town, or borough in the good old

world. Some people laughed to see the alteration in him; but his own

heart laughed, and that was quite enough for him.”

De reis van Scrooge doorliep enkele fases, todat hij compleet getrans-

formeerd was. In elk hoofdstuk van ‘A Christmas Carol’ komen deze fa-

ses aan bod.

1. Ontdekking en Interventie. Scrooge wijst drie kerstwensers af

met ‘Bah Humbug!” Hij leert dat zijn verhalen zijn gedragingen in stand

houden. Marley’s geest zorgt voor een interventie, helpt Scrooge door

het diepste dal heen en laat hem bewust worden van zijn behoefte om

te veranderen. Hij heeft angst voor het proces en probeert te onder-

handelen met de geest van Marley. Hij leert dat ontkenning verande-

ring blokkeert.

2. Het Exploreren van het Verleden. Scrooge verzet zich om in zijn

verleden te duiken. Hij ziet de traumatische gebeurtenissen, die zijn

verhalen over leven en geld vormden. Hij leert dat je dient te voelen om

te genezen. Hij voelt de onderdrukte gevoelens die geassocieerd zijn

met deze gebeurtenissen. Scrooge worstelt met de ‘Kerstgeest van het

Verleden’ omdat hij het verleden probeert te onderdrukken.

Transformatie en ActieHet Einde van het Verhaal

Hoofdstuk 7

7In het laatste deel van ‘A Christmas Carol’ maakt Dickens duidelijk dat

Scrooge actie ondernam en de kracht vond om te veranderen. Het was

geen tijdelijke verandering. Door een positieve houding was hij in staat

om een permanente verandering tot stand te brengen. Dit kon en deed

hij natuurlijk niet alleen. Scrooge werd op zijn reizen door het verleden,

het heden en naar de toekomst, ondersteund door zijn rolmodel Marley

en de drie Geesten van Kerst.

Het Einde van het Verhaal

• De volgende dag verhoogt hij het salaris van Bob Cratchit.

Herschreven geldverhaal: Ik heb genoeg geld.

• Hij biedt financiële hulp aan Cratchit, om Tiny Tim te helpen.

Herschreven geldverhaal: Geld is een enkel een tool dat beteke-

nis kan toevoegen aan mijn leven en anderen kan helpen.

• Hij vraagt de verbaasde Cratchit om nog een schep kolen in het

vuur te gooien, een helder teken dat Scrooge zijn vrekkige ma-

nieren heeft veranderd.

Herschreven geldverhaal: Het is ok om geld uit te geven aan je-

zelf en aan anderen.

• Hij wordt een tweede vader voor Tiny Tim.

Herschreven geldverhaal: relaties kunnen het leven betekenis

geven en zijn de investering van mijn tijd en geld waard.

Een traumatische kindertijd was de oorzaak dat Scrooge tragische ver-

halen had over geld. Deze geldverhalen brachten Scrooge significante

pijn, eenzaamheid en isolatie. Door zijn verleden opnieuw te bezoeken

ontdekte Scrooge dat deze verhalen enkel gedeeltelijke waarheden be-

zaten. Deze kennis gaf Scrooge de kans om zijn verhalen te herschrij-

ven en zijn gedrag te veranderen. Met nieuw inzicht ontdekte hij wie

hij werkelijk was en wie hij kon worden. Hij ontdekte – en we hopen dat

elke lezer van dit boek dit ontdekt – dat geld niet de èchte kwestie was.

Dat is het nooit geweest.

Het Nieuwe Gedrag van Scrooge Zodra Scrooge wakker werd, ging hij meteen aan de slag, om zijn oude

gedrag te veranderen. Zijn verbeterde gedrag toonde een nieuwe

Scrooge. Dit voelde ongetwijfeld vreemd voor hem. Hij leek net zo ver-

rast door zichzef als alle anderen. Hier zijn enkele voorbeelden van van

zijn nieuwe gedrag, samen met de herschreven geldverhalen, die deze

transformatie mogelijk maakten:

• Hij stuurt een kalkoen naar de Cratchit familie, voor het kerst-

diner.

Herschreven geldverhaal: “Het is ok om geld aan anderen uit te

geven.”

• Hij kleedt zich op zijn best. Hij gaat uit en wandelt over de stra-

ten. Hij groet iedereen die hij ziet met een glimlach.

Herschreven geldverhaal: Geluk gaat niet om het bezitten van

geld.

• Hij ontmoet de kerkmensen, die hem eerder gevraagd hadden

voor een donatie om het goede doel te steunen. Scrooge levert

een genereuze bijdrage.

Herschreven geldverhaal: Geven aan de armen moedigt niet

noodzakelijk luiheid aan.

• Hij bezoekt zijn neef Fred, voor het kerstdiner.

Herschreven geldverhaal: Sommige mensen hebben interesse

in jou om wie je bent, niet omdat je geld hebt.

Scrooge was getransformeerd. Er is geen twijfel daarover. Een verge-

lijkbare transformatie is mogelijk voor jou, en is misschien al begonnen.

In de woorden van Tiny Tim:

“God bless us all, every one.”

Hij Leefde Nog Lang en Gelukkig

Op deze manier hebben we het einde van de reis bereikt van de reis met

Scrooge. Zijn reis was moeilijk, en een reis waar hij aarzelde om aan te

beginnen. Hij leefde zijn leven exact zoals hij dacht dat hij moest, blind

voor de destructiviteit van zijn gedrag, tevreden in zijn misere. In het

begin was hij angstig om te kijken naar zijn verleden, daarna leerde hij

de lessen te omarmen die de geesten voor hem in petto hadden en hij

werd een nieuwe man.

Camilla HendriksMediaShapes