HBF NewMedia.indb 1 3/2/2555 14:37:21 · การศ กษา การสร างเคร...

HBF_NewMedia.indb 1 3/2/2555 14:37:21

ผสนบสนนการพมพ:

โปรแกรมสอเพอประชาธไตย (Media for Democracy Program)

มลนธไฮนรค เบลล สำานกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

75 ซอยสขมวท 50 (ไปด-มาด) แขวงคลองตนเหนอ

เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110

โทรศพท: 02 662 5960 - 2

โทรสาร: 02 662 7576

อเมล: [email protected]

เวบไซต: http://www.boell-southeastasia.org

ผรบผดชอบโครงการ: โสภดา วรกลเทวญ

บนทกการเสวนาในเวทอภปรายสาธารณะ

“ความทาทายของสอใหมกบการเมองไทยชวงกอนและหลงการเลอกตง” เมอวนท16 มถนายน 2554

ณ หอง 201 อาคารมหตลาธเบศร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

จดโดยมลนธไฮนรค เบลล และคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

พมพครงท 1: มกราคม 2555

เลขมาตรฐานสากลประจำาหนงสอ (ISBN): 978-974-7533-27-9

สอใหมก บ ก า ร เ ค ล อ น ไ ห ว ท า ง ก า ร เ ม อ ง


บรรณาธการเลม (ยกเวน “บทสรปยอการอภปราย”): กานต ทศนภกด

กองบรรณาธการ:

สรลกษณ ศรประสทธ โสภดา วรกลเทวญ

วรวรรณ วรรณลกษณ มทนา นนตา

ธญญธร สายปญญา เอรค มรามอน (ภาษาองกฤษ)

ออกแบบปกและรปเลม: กานต ทศนภกด

ถายภาพ: คม ประชาไท และวรวรรณ วรรณลกษณ

ภาพประกอบจาก Power Point: ดร. โสรจจ หงศลดารมภ และ ดร. พรงรอง รามสต รณะนนทน

พมพท: ศภนตยการพมพ เชยงใหม โทรศพท/โทรสาร 053 276 496

ก บ ก า ร เ ค ล อ น ไ ห ว ท า ง ก า ร เ ม อ ง

หมายเหต: การเผยแพรภาพประกอบจากสอใหมและสอออนไลนตามทปรากฏในหนงสอ

เลมนเปนไปเพอการอภปรายและการศกษาเทานน


4


มลนธไฮนรค เบลล เปนสวนหนงของพฒนาการขบวนการเคลอนไหว

ทางการเมองสเขยวซงมอยทวโลก โดยเปนกลมกระแสทางเลอกทมตอระบบ

การเมองเดมแนวสงคมนยม เสรนยมและอนรกษนยมโดยมส�านกงานใหญ

ตงอยในกรงเบอรลน ประเทศเยอรมน และมการด�าเนนงานในระดบนานาชาต

ทงในมตเชงอดมการณและการปฏบตงานในพนท ผานส�านกงาน 28 แหง

ทวโลก

ชอของมลนธฯ มาจากชอของนกเขยนรางวลโนเบล คอ ไฮรค เบลล

(Heinrich Böll) ซงเปนบคคลททรงคณคาในฐานะตวแทนของแนวคดท

มลนธฯ ยดถอเปนหลก ไดแก การปกปองเสรภาพ ความเขมแขงของพลเมอง

ความอดทนอดกลน การเปดกวางทางความคด การถกเถยงทางสงคมแบบ

ประชาธปไตย และการใหคณคากบศลปวฒนธรรม ซงเปนปรมณฑลทเปน

อสระของความคดและการปฏบต

มลนธไฮนรค เบลลส�านกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

5


6 ไฮนรค เบลล (Heinrich Böll) นกเขยนรางวลโนเบล


มลนธไฮนรค เบลล ส�านกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ปจจบน

ตงอยทกรงเทพมหานคร และด�าเนนโครงการทงในประเทศไทยและประเทศ

พมา/เมยนมาร

โครงการสอเพอประชาธปไตยโครงการสอเพอประชาธปไตยมเปาหมายเพอการสงเสรมสทธ

เสรภาพในการแสดงความคดเหนผานสอรปแบบตางๆ รวมถงวทยชมชน

และอนเทอรเนต

โครงการนโยบายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและพลงงานโครงการนโยบายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและพลงงาน

สงเสรมการด�าเนนนโยบายดานพลงงานอยางยงยน บนพนฐานความเทาเทยม

ทางสงคมและความเทาเทยมทางเพศ รวมถงความรบผดชอบรวมกนตอ

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

โครงการในประเทศพมา/เมยนมารโครงการในประเทศพมา/เมยนมาร ใหความส�าคญกบการใหทน

การศกษา การสรางเครอขายศษยเกาและความรวมมอกบศลปนพมา

7


โครงการสอเพอประชาธปไตยของมลนธไฮนรค เบลล มเปาหมาย

เพอการสงเสรมสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหนผานสอรปแบบตางๆ

รวมถงวทยชมชนและอนเทอรเนต

โครงการนมงหวงทจะสนบสนนกระบวนการทางกฎหมายและนโยบาย

ทเกยวของกบการท�างานดานสอ เพอม งแกปญหาการเลอกปฏบตและ

สงเสรมประชาธปไตยระหวางเพศโดยเนนการสงเสรมการด�าเนนนโยบาย

สอสาธารณะและการประสานความรวมมอระหวางเครอขายวทยชมชน และ

เครอขายผใชอนเทอรเนต ใหเกดความเชอมตอดานการท�างานระหวางกน

มากขน

ลกษณะกจกรรมของโครงการจงประกอบดวยโครงการศกษาวจย,

การอบรมเชงปฏบตการ, เวทสาธารณะและโครงการการแลกเปลยนรวมกบ

โครงการสอเพอประชาธปไตย

8


องคกรระดบนานาชาต โดยมความรวมมอกบกลมรณรงคดานเสรภาพสอ

นกวชาการทางดานกฎหมาย และนกวชาการทางดานสอสารมวลชนในการ

ศกษาและตดตามนโยบาย และกฎหมายดานการสอสารมวลชนทเกยวของ

และสงผลกระทบตอสทธเสรภาพในการแสดงออก อนจะน�าไปส สงคม

แหงประชาธปไตย

สอกระแสหลกสอสาธารณะและปรากฏการณสอทางเลอกไดเตบโต

ขนอยางมนยส�าคญในสงคมไทย และมบทบาทในการขยายระนาบของการ

สอสารขอมลตางๆ ในลกษณะแนวราบและเปนประชาธปไตยมากขน

โดยเฉพาะวทยชมชนและอนเทอรเนตไดเปนพนทส�าคญดานการสอสารท

รวมการมสวนรวมของทกภาคสวนอยางแทจรง

9


โครงการนโยบายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และพลงงาน

มลนธไฮนรค เบลล สงเสรมนโยบายพลงงานทยงยนบนพนฐาน

ความเทาเทยมทางสงคม ความเทาเทยมทางเพศและความรบผดชอบรวมกน

ในการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอน�าไปสสงคมทนาอย

ส�าหรบคนรนตอไปในอนาคต

มลนธฯ เนนแนวทางการประสานในกรอบพหภาคทเชอมโยงทง

ผเกยวของหลก และนโยบายตางๆ เพอสงเสรมพลงงานหมนเวยนซงเปน

แหลงพลงงานส�าคญของประเทศไทยและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตใน

อนาคต

มลนธไฮนรค เบลล สนบสนนการปฏรปเชงสถาบน และสงเสรมให

เกดความโปรงใสในภาคพลงงานทมการผกขาด อกทงใหความส�าคญกบ

การสงเสรมความคดเชงนวตกรรมจากผเกยวของหลายภาคสวน เพอปรบปรง

ใหเกดการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ และการสนบสนนใหเกดการ

10


เพมสดสวนพลงงานหมนเวยนในโครงสรางพลงงานของประเทศ

ทผานมา องคกรพนธมตรหลกของมลนธฯ ไดรวมมอกนผลกดนให

เกดการเปลยนแปลงเชงนโยบายขนท�าใหขอเสนอตางๆ ไดมการบรณาการ

เขาไปในแผนนโยบายของประเทศ และทเปนรปธรรมคอ นโยบายการสงเสรม

กรอบกฎหมาย และแนวทางสนบสนนผผลตไฟฟาขนาดเลกและขนาดยอม

ใหสามารถขายไฟฟาเขาสสายสงได เปนตน

นอกเหนอจากน มลนธไฮนรค เบลล ไดมสวนรวมในการตดตาม

การเจรจาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศระดบนานาชาตอยางใกลชด

เพอรบรองวาเสยงของประชาชนในระดบทองถนและระดบชาตจะไดรบการ

สะทอนในขอตกลงเหลานน รวมถงการค�านงถงและการเคารพสทธทองถนใน

แนวทางการด�าเนนการเพอจดการกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

11


โครงการในประเทศพมา/เมยนมาร

โครงการทด�าเนนการในประเทศพมา/เมยนมารของมลนธไฮนรค เบลล

สนบสนนและสงเสรมประชาธปไตยและการพฒนาเพอสรางสงคมแบบพหนยม

ในประเทศพมา โดยสรางความเขมแขงใหกบกจกรรมของภาคประชาสงคมองคกร

ตางๆ ภายในประเทศ บนพนฐานกรอบคดและบรบทการด�าเนนงานจากภายในประเทศ

เนองจากบรบทดานการเมอง สงคม และมนษยธรรมททาทายในพมา และ

ขอจ�ากดในการด�าเนนงานรวมกบรฐบาลและภาคประชาสงคม ทางมลนธไฮนรค เบลล

จงไดพยายามใชมาตรการทางออมเพอมงใหเกดการเปลยนแปลงไปสประชาธปไตย

ในประเทศ โดยมโครงการหลก ไดแก:

โครงการทนการศกษา

เปนกจกรรมหลกและเปนกจกรรมทประสบความส�าเรจอยางมากในระยะหกป

ทผานมา

โครงการทนการศกษามงสงเสรมการพฒนาความสามารถทางวชาการของ

ภาคประชาสงคมในพมาทก�าลงเตบโตขนมลนธฯ มงหวงทจะสงเสรมใหนกวชาการ

รนเยาวสามารถประยกตใชทกษะและความรในการท�างานดานสอสารมวลชนและ

12


กจกรรมดานสงคม หลงจากกลบประเทศพมาเพอแกปญหาภาวะการขาดแคลน

นกวชาการ ทอาจเปนอปสรรคส�าคญตอการพฒนาประเทศพมา/เมยรมารในอนาคต

โครงการแลกเปลยนศลปน

สนบสนนการแลกเปลยนระหวางศลปน และกลมสอสรางสรรคจากประเทศ

พมากบศลปนนอกประเทศพมาโดยเฉพาะกลมประเทศอาเซยน โดยมเปาหมาย

เพอเปดพนทส�าหรบการแลกเปลยนทางความคดและการอภปรายทสรางสรรคใน

ประเทศพมา และในระดบนานาชาต โครงการนสงเสรมการน�าเสนอดานศลปะและ

วฒนธรรมสมยใหมของพมาในเวทโลกเพอสะทอนถงประเดนปญหาและสถานการณ

ปจจบนตางๆ ในประเทศพมารวมถงการเสรมสรางศกยภาพของศลปนพมา

เนองจากสถานการณในพมา มการแบงขวทางความคดในประเทศและในเวท

สากลวาดวยสถานการณการเมองในประเทศ มลนธไฮนรค เบลล จงมเปาหมายใน

การสงเสรมการอภปรายแลกเปลยนทางความคดเพอน�าไปสกระบวนการปรองดอง

และกระบวนการสรางความเปนประชาธปไตยเพอทสามารถแลกเปลยนทศนะและ

ความเหนทแตกตางกนได

13


14

ค�ำน�ำ


15

หนงสอ “สอใหมกบการเคลอนไหวทางการเมอง”

เปน หนงในกจกรรมภายใตโปรแกรมสอเพอประชาธปไตย

มลนธไฮนรค เบลล ส�านกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

เนอหาในหนงสอเลมนเปนผลจากการเสวนาเวทอภปราย

สาธารณะ เรอง ความทาทายของสอใหมกบการเมองไทย

ชวงกอนและหลงการเลอกตง ซงจดขนเมอวนท 16 มถนายน

2554 การสมมนาดงกลาวเปนความรวมมอระหวางมลนธ

ไฮนรค เบลล และคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ในชวงกอนการเลอกตงทวไป เมอวนท 3 กรกฎาคม 2554

ค�าวา “สอใหม” ทกลาวถงในทน ไมไดหมายถง

เฉพาะสอในโลกออนไลนเทานน หากแตรวมถง สออนๆ ท

ถอก�าเนดขนมาใหมในชวงหลงการปฏรปสอตามเจตนารมณ

ทสอดคลองกบรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 จนถงปจจบน พบ

วา มสอทใชชองทางของวทยชมชนมากกวา 6,000 สถาน

รวมถงโทรทศนดาวเทยม และเคเบลทว อกจ�านวนมาก สอ

แตละประเภทถกมองวาเปนชองทางในการเปดพนทการ

ถกเถยงตอประเดนทางการเมองและประเดนสาธารณะอนๆ


16

อนเปนสทธเสรภาพขนพนฐานทส�าคญทสดภายใตสงคม

ประชาธปไตย ขณะเดยวกนกมขอกงขาตอการผลตเนอหา

ทอาจสงผลกระทบตอวธคด และการด�ารงชวตของพลเมอง

ในทางลบผานโฆษณาตรงและแอบแฝงตางๆ เวทสมมนา

ครงนนมผรวมอภปรายจ�านวน 20 คน ทงจากนกการเมอง

นกเคลอนไหวดานสทธเสรภาพ ผผลตสอแขนงตางๆ ตลอดจน

นกวชาการ และตวแทนจากภาครฐทเกยวของ การอภปราย

ไดหยบยกประเดนส�าคญทสงคมไทยอยระหวางการถกเถยง

เรยนร เชน พรมแดนระหวาง free speech และ hate speech,

บทบาทของสอออนไลน ตลอดจนบทบาทของวทยชมชน

กบการเคลอนไหวทางการเมอง นอกจากน ยงไดน�าเสนอ

ประสบการณการใชสอออนไลนในการเคลอนไหวทางการเมอง

ของสงคมเยอรมน ผานบทสมภาษณของนกการเมองและ

นกเคลอนไหวดานสทธเสรภาพในโลกออนไลน

โปรแกรมสอฯ หวงเปนอยางยงวา หนงสอ “สอใหม

กบการเคลอนไหวทางการเมอง” จะเปนขอมลพนฐานส�าหรบ

การถกเถยงเรยนรเพอน�าไปสการสรางความเขมแขงดานสทธ

เสรภาพในการสอสารในสงคมไทยตอไป

สดทายน ขอขอบคณความรวมมอจากทกฝายทรวมกน

ผลกดนใหเกดหนงสอเลมน


17

โปรแกรมสอเพอประชาธปไตย

มลนธไฮนรค เบลล

ส�านกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต


18

เกยวกบมลนธไฮนรค เบลล

ค�าน�า

บทสรปยอการอภปราย (ภาษาไทย)บทสรปยอการอภปราย (English)

ค�ากลาวเปดงาน โดย ศ. ดร. ศภชย ยาวะประภาษ คณบดคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ค�ากลาวเปดงาน โดย คณโยสต พาชาล (Mr. Jost Pachaly)ผอ�านวยการมลนธไฮนรค เบลล ประจ�าส�านกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

4

14

2060

104

106


สำรบญ

19

บนทกการอภปรายในหวขอ: “พรมแดนของ free speech และ hate speech ในการแสดง ความเหนทางการเมอง”

บนทกการอภปรายในหวขอ: “สอออนไลนกบขอบเขตการแสดงความเหนและการหาเสยงทางการเมอง”

บนทกการอภปรายในหวขอ: “ความทาทายของสอทวดาวเทยม-เคเบล – วทยชมชน และวทยทองถนกบการเคลอนไหวทางการเมองชวงกอนและหลงเลอกตง”

รายชอผรวมอภปราย

114

140

168

214


20 สอใหมกบการเคลอนไหวทางการเมอง


หมายเหต: คดจากรายงานบทสรปจากเวทอภปรายสาธารณะ

“ความทาทายของสอใหมกบการเมองไทยชวงการเลอกตงทวไป 2554”

เรยบเรยงโดย: สรลกษณ ศรประสทธ

บรรณาธการภาษาไทย: สรลกษณ ศรประสทธ

โสภดา วรกลเทวญ

และวรวรรณ วรรณลกษณ

บรรณาธการภาษาองกฤษ: เอรค มรามอน

บทสรปยอการอภปราย


21บทสรปยอการอภปราย

ก บ ก า ร เ ค ล อ น ไ ห ว ท า ง ก า ร เ ม อ ง เวทอภปรายสาธารณะน จดขนภายใตโครงการสอ

เพอประชาธปไตย เปนหนงในโครงการของมลนธไฮนรค เบลล

ส�านกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มวตถประสงคเพอ

สงเสรมสนบสนนใหประชาชนในประเทศประชาธปไตย มโอกาส

เลอกรบขอมลขาวสารทมความหลากหลายและรอบดาน ภายใต

กฎหมายและนโยบายของสากล ทค�านงถงสทธเสรภาพในการ

แสดงความคดเหนดวยความรบผดชอบ และความเปนธรรม

ภายใตสถานการณความขดแยงทางการเมองในชวง

หลายปทผานมา สอใหมอยางสอออนไลน เคเบลทว-ทว

ดาวเทยม วทยชมชน และวทยทองถน มบทบาทส�าคญใน

การน�าเสนอขอมลขาวสารและความคดเหนทางการเมองอยาง

กวางขวางและหลากหลาย ขณะทหนวยงานรฐหลายแหงตาง

มองการเตบโตของสอใหมเหลานวาอาจเปนตวการส�าคญใน

การขยายความแตกแยกทางความคดในสงคมไทย ความกงวล

ดงกลาวสงผลใหหนวยงานความมนคงของรฐมนโยบายใน

การจบตาความเคลอนไหวของสอใหมอยางเขมขนรวมไปถง

ในชวงทผานมามการสงปดการด�าเนนการของสอใหมหลาย

แหง ชวงสถานการณกอนและหลงการเลอกตงทจดขนเมอวนท

3 กรกฎาคม 2554 สอใหมในรปแบบตางๆ เหลานยงคงเปนพนท



การสอสารทส�าคญททงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และ

กลมทางการเมองตางๆ ใชสอใหมเพอเปาประสงคทางการเมอง

ทแตกตางกนไป

เปาหมายของการอภปรายในครงน คอเพอใหเกดการ

แลกเปลยนความคดเหนระหวางตวแทนจากหนวยงานรฐ นก

วชาการ นกขาวนกวชาชพ และภาคประชาสงคม ทท�าหนาท

ในการน�าเสนอขาวสารและความคดเหนทางการเมองตอ 3

ประเดนหลก คอ

(1) พรมแดนของ ‘free speech’ และ ‘hate speech’ ใน

การแสดงความเหนทางการเมอง (2) สอออนไลน กบขอบเขต

การแสดงความคดเหนและการหาเสยงทางการเมอง (3) ความ

ทาทายของสอทวดาวเทยมเคเบล วทยชมชนและวทยทองถน

กบ การเคลอนไหวทางการเมองชวงกอนและหลงเลอกตง



ในสงคมประชาธปไตย สทธเสรภาพทางความคดและ

การแสดงความเหนใดๆ ยอมไดรบความคมครองตามกฎหมาย

เพราะถอวาเปนสทธส�าคญขนพนฐานของมนษย ทกคน ทงน

สงคมใดทเปดโอกาสใหประชาชนไดคด และแสดงความคดเหน

อยางเสรตอการเมอง เศรษฐกจ สงคม ยอมท�าใหสงคม

เตมไปดวยขอมลความร ขาวสารใหมๆ ทไหลเวยนในสงคม โดย

ผานการน�าเสนอของทงสอกระแสหลกและสอทางเลอก ท�าให

ประชาชนไดรบขอมลขาวสารทหลากหลายในการคดวเคราะห

เกดพลเมองทมสวนรวมทางสงคม-การเมอง มากขน ตลอดจน

สามารถตรวจสอบการท�างานของรฐไดอยางมประสทธภาพ

สดทายยอมสงผลใหรฐบาลตดสนใจทางนโยบายทเปน

ประโยชนตอประชาชนโดยรวมไดมากขน และยอมท�าใหสงคม

พฒนายงขนดวย ทวา การแสดงความคดเหนอยางเสร หรอ

‘free speech’ นนยอมกระท�าไดภายใตกฎหมาย และหลกการ

ความเคารพตอสทธเสรภาพของผอนในสงคมเชนกน

แมสงคมประชาธปไตยจะใหความส�าคญกบ ‘free

speech’ หรอการแสดงความคดเหนอยางเสรตอประเดนทาง

สงคมตางๆ ผคนยงตงค�าถามตอ ‘hate speech’ ซงหมายถง

วาจา การแสดงออก หรอรปภาพ ทมงสรางความเกลยดชงตอ

Free Speech และ Hate Speech กบการแสดงความคดเหนทางการเมองในสงคมไทย



ปจเจกบคคลหรอกลมคน เหยยดหยามศกดศรความเปนมนษย

โดยมฐานจากอคตเกยวกบ เชอชาต ศาสนา เพศสภาพ ความ

ฝกใฝทางเพศ สถานทเกด หรอลกษณะใดๆ อนเปนการแบงแยก

วาควรไดรบการกลนกรอง ปดกนหรอไมควรน�าเสนอในสอใหม

นกวชาการไทยมความเหนตอประเดนนเชนกน โดย ดร.

โสรจจ หงศลดารมภ อาจารยคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ไดตงค�าถามตอวา หากจะออกกฎบงคบควบคม

‘hate speech’ สงคมตองมการพดคยแลกเปลยนถกเถยงให

ชดเจนวาอะไรคอ ‘hate speech’ หากมการบญญตกฎหมาย

ตองมการก�าหนดนยามของ ‘hate speech’ อยางชดเจน เพราะ

เปนการก�ากบสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญและหลกการสากล

ซงตองมเหตผลรองรบ ดร. โสรจจ กลาวตอวา กรณบรบทใน

ประเทศ ตะวนตก อาท สหรฐอเมรกา หรอประเทศในยโรป

กลาวถงประเดนนชดเจน คอ เรอง สผวและการฆาลางเผาพนธ

ในขณะทปญหาใหญของสงคมไทยทบางกลมเรยกรองใหมการ

ดร. โสรจจ หงศลดารมภ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย



ปดกนหรอด�าเนนคดทางกฎหมาย สวนใหญเปนเรองกฎหมาย

หมนพระบรมเดชานภาพ ซงแทจรงแลวไมเขาขายเปน ‘hate

speech’ โดยตรง ดร. โสรจจเหนวา ประเดนนตองเปดในมการ

ถกเถยงอยางกวางขวาง เพอหาทางออกรวมกน แทนทจะเขาไป

ควบคมสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหนของประชาชน

อยางเบดเสรจโดยการค�านงถงประเดนดงกลาวแตเพยง

อยางเดยว

ดร. พรสนต เลยงบญเลศชย อาจารยคณะนตศาสตร

มหาวทยาลยอสสมชญ กลาวเสรมวา ในทางกฎหมาย การ

แสดงออกทเขาขาย ‘hate speech’ นนจะตองไดรบการพสจน

เรองของเจตนา และตองพสจนใหไดวาค�าพดทเปลงออกมาม

ผลโดยตรงกอใหเกดความเสยหายจรงหรอไม ซงเปนระบบท

กฎหมายใหการรบรองและ ความคมครองสทธเสรภาพในการ

แสดงความคดเหนของประชาชนอยางแทจรง ซงมาตรฐาน

ในเมองไทยคดวายงไมมสงตางๆ เหลาน ทงน โดยหลกการ

“บรบทในประเทศตะวนตก อาท สหรฐอเมรกา หรอประเทศในยโรป

กลาวถงประเดนนชดเจน คอเรองสผว และการฆาลางเผาพนธ

ในขณะทปญหาใหญของสงคมไทยทบางกลมเรยกรองใหมการปดกน

หรอด�าเนนคดทางกฎหมาย

สวนใหญเปนเรองกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ

ซงแทจรงแลวไมเขาขายเปน hate speech”



ประชาธปไตยแลว หากประเทศไทยยดหลกน รฐตองรบรอง

สทธเสรภาพของประชาชนทกคน จะเขาไปจ�ากดหรอแทรกแซง

สทธเสรภาพในการแสดงออกตามกฎหมายไมได

ดร.พรสนต กลาวเพมเตมวา อยางไรกตาม ในทาง

กฎหมายกมขอยกเวน สทธเสรภาพทจ�ากดดวยกฎหมาย แบง

ออกเปนสองประเภทใหญๆ คอ หนง สทธเสรภาพอยางสมบรณ

เชน เสรภาพในการนบถอศาสนาซงรฐจะเขาไปแทรกแซง

บงคบไมได สองคอ เสรภาพแบบสมพทธ เขาไปจ�ากดได

แตตองอยภายใตหลกนตรฐหรอรฐธรรมนญและมเงอนไข เชน

ตองอธบายวาเปนไปเพอความมนคงของประเทศ แตความ

มนคงของประเทศนนมปญหาบางประการวาอะไรคอความ

มนคง อะไรคอตวชใหเหนถงความมนคงนน อะไรคอความ

สงบเรยบรอย ซงตองมการวพากษวจารณกน เงอนไขอกอยาง

ทจะไปจ�ากดสทธเสรภาพของประชาชนตองบงคบใชเปนการ

ทวไป ไมเปนสองมาตรฐาน ใชกบทกคนเทาเทยมกน

นอกจากน นกวชาการตางเหนตรงกนวา ยงมกฎหมาย

สากลหลายฉบบทใหความคมครอง และสถาปนาสทธเสรภาพ

ในการแสดงออกดวย อาท ปฎญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

(The Universal Declaration of Human Rights - UDHR),

กฎบตรวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (International

Covenant on Civil and Political Rights - ICCPR), องคกรสทธ

มนษยชนอาเซยน หรอ ไอชา (ASEAN Intergovernmental

Commission on Human Rights - AICHR) อยางไรกตาม ดร.

พรงรอง รามสต รณะนนทน อาจารยคณะนเทศศาสตร จฬา-

ลงกรณมหาวทยาลย กลาววา แมสงคมประชาธปไตยมหลกการ



รบรองและคมครองเรองของ ‘free speech’ และบางกลมมอง

วาสงคมยงขาดการจดการกบ ‘hate speech’ ดวยกฎหมาย

อยางเทาทน แตเรากลบพบวามการใชกลไกทางสงคมออนไลน

จดการ กดดน ขมข วารายอยางรนแรงกบใครกตามทเขยนหรอ

แสดงความคดเหน เขาขายหมนสถาบนเบองสงอยางรนแรง

และยงไมมองคกรใดใชกฎหมายเขาไปดแลคมครองคนเหลาน

และการใช ‘hate speech’ เพอโตตอบกบสงทถกกลาวหาวา

เปน ‘hate speech’ ในสงคมไทยเชนกน

ดาน รศ. สมชาย ปรชาศลปกล จากคณะนตศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม กลาววา สวนหนงของความรนแรงดาน

ภาษาวาจาทปรากฎในสอออนไลนทมคอนขางมากนน เปนภาพ

สะทอนของความขดแยงทอยในสงคมไทย ซงไมสามารถทจะ

แยกความขดแยงทเกดในสอใหมไมวาชนดใดออกจากปญหา

ความขดแยงทางการเมองของไทยได ประเดน ‘hate speech’

หรอการโตตอบกนอยางดเดอดในเวบไซตนน เปนเพราะกตกา

พนฐานในสงคมเองยงไมมขอบเขตทชดเจนวาแทจรงแลวสงคม

ก�าลงด�ารงอยใน ระบบการเมองแบบไหนอยางไร ดงนนเมอ

ถกเถยงกนเรองสอใหมจงไมใชการจดการสอใหมใหมความ

สภาพ แตควรจะพดคยถงการรบรองคมครองสทธเสรภาพใน

การแสดงออก และควรถกเถยงโตแยงกนดวยขอมลความร

ไมใชการโจมตดวยอารมณความรสก หรอไปลดทอนความเปน

มนษยของผอน จะเหนไดวา สอใหมถกใชเปนเครองมอในการ

ประกาศจดยนเพยงอยางเดยว มากกวาการแสดงขอมล หรอ

ถกเถยงกนดวยความร

รศ. สมชาย กลาวย�าตอวา ฉะนนคนในชมชน สอออนไลน


“สวนหนงของความรนแรงดานภาษาวาจา

ทปรากฎในสอออนไลนทมคอนขางมากนน

เปนภาพสะทอนของความขดแยงทอยในสงคมไทย

ซงไมสามารถทจะแยกความขดแยงทเกดในสอใหมไมวาชนดใด

ออกจากปญหาความขดแยงทางการเมองของประเทศไทยได”


ตองรวมกนคดวาจะท�าอยางไรใหบทสนทนาในสอออนไลน

เปนไปอยางสรางสรรค ทกคนตองรวมกนสรางวฒนธรรมการ

วพากษวจารณทเขมแขงมากขน ไมวาแตละคนจะเหนตางกน

เปนเสอเหลองเสอแดง ฯลฯ ทกคนตองเคารพซงกนและกน

และพดคยแลกเปลยนกนอยางสรางสรรค หนงในผรวมงาน

อภปรายครงน ยงเสรมวา การทสอกระแสหลกน�าเสนอประเดน

เรอง ‘hate speech’ ในการสอสารของโลกออนไลนเปนหลก

นน อาจท�าใหสงคมยดตดหรอวตกกงวลกบตรงจดนมากเกนไป

ซงอาจกอใหเกดการน�าเสนอกลบเกลอนปญหาตางๆ ทอาจเปน

รากของปญหาจรงๆ ในสงคมไทยไดเชนกน

ผศ. ดร. ปนแกว เหลองอรามศร คณะสงคมศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม กลาวเสรมในประเดนนดวยวา สงทนา

เปนกงวลมากกวา ‘hate speech’ คอ Loving But Manipulative


รศ. สมชาย ปรชาศลปกล คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม


Speech นนคอถอยค�าทเนนความรกความสามคคของคน

ในชาต ศลธรรมวฒนธรรมอนดทควรรกษา แตละเลยทจะ

วเคราะหและถกเถยงถงปญหาทแทจรงในสงคม สงนควรถก

ตงค�าถามเพราะมนน�าไปสความรนแรงในสงคมได

ดานความคดเหนตอประเดนนจากองคกรรฐ ชลรช

จตไนธรรม ตวแทนจากคณะกรรมการการเลอกตง (กกต.) เหนวา

โดยพนฐานการแสดงความคดเหนใดๆ อยางเสรในสอใหม

สามารถท�าไดอยางสรางสรรค แต ขอใหยดหลกการตาม

รฐธรรมนญเปนส�าคญ ทงนอางตามรฐธรรมนญแหงราช-

อาณาจกรไทยป 2550 มาตรา 45 บคคลยอมมเสรภาพในการ

แสดงความคดเหน การพด การเขยน การพมพ การโฆษณา

และการสอความหมายโดยวธอน การจ�ากด เสรภาพตาม

วรรคหนงจะกระท�ามได เวนแตโดยอาศยอ�านาจตามบทบญญต



แหงกฎหมาย เฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ เพอคมครอง

สทธ เสรภาพ เกยรตยศชอเสยง สทธในครอบครวหรอความเปน

อยสวนตวของบคคลอน เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศล

ธรรมอนดของประชาชน นอกจากน ตวแทนจาก กกต. ยงย�าวา

นอกจากสทธเสรภาพในการแสดงความเหนแลว ประชาชนยงม

สทธทจะรบรขอมลขาวสารตางๆ จากหนวยงานของรฐอกดวย

สอใหมเองกไดเขามามบทบาทตรงน กลาวคอท�าใหประชาชน

สามารถเขาถงขอมลขาวสารจากรฐไดรวดเรวขนดวย

ดานตวแทนจากนกการเมอง บญยอด สขถนไทย

รองโฆษกพรรคประชาธปตย เหนวาแมถอยค�าทเหนวาเปน

การเหยยดหยาม หรอแสดงความเกลยดชงตอคนกล มใด

กลมหนงในสงคม หากเปนขอเทจจรง ไมควรถกจดรวมให

เปน ‘hate speech’ ทวากตองมการพสจนตามแตละกรณ

เพราะทงนตองยอมรบวา สอใหมเปนเทคโนโลยใหม ทเนอหา

คลปเสยง คลปวดโอสามารถถกตดตอหรอแกไขได สงเหลานตอง

ไดรบการตรวจสอบ หากมการกลาวหาและละเมดสทธผอน

กตองมกระบวนการฟองรองขอหาหมนประมาท

อยางไรกด รองโฆษกพรรคประชาธปตย เหนวาการ

แสดงความคดเหนอยางเสรนนท�าได แตทกคนตองมความ

ตระหนกไมดาทอผอนอยางหยาบคาย ควรมความละอายแกใจ

โดยเฉพาะอยางยงการแสดงความคดเหนตอสถาบนหลก-

สถาบนเบองสงของคนไทย ทกหนวยงานของรฐตองใหความร

แกประชาชน และเขามาดแลเรองนอยางจรงจงดวย

โดยเฉพาะอยางยง ในชวงการหาเสยงเลอกตง ซงม



บรรยากาศของการแขงขนสงระหวางสองพรรคการเมองใหญ

กอปรกบสถานการณทางการเมองหลงการปฏวตรฐประหาร

ในป 2549 และการสลายการชมนมของกล มคนเสอแดง

ในป 2553 เปนตนมา ผเขารวมอภปรายตางกตงค�าถาม

อยางเขมขนตอการเลอกตงทวไปครงใหญในป 2554 นวา

ภายใตรฐธรรมนญฉบบป 2550 ซงเกดขนในชวงรฐบาล

ทหาร พ.ร.บ. วาดวยการกระท�าความผดทางคอมพวเตอร พ.ศ.

2550 และ พ.ร.ก. การบรหารราชการภายใตสถานการณฉกเฉน

พ.ศ. 2548 ซงว าดวยการทรฐสามารถเขามาหามมให

กระท�าการใดๆ หรอหามแสดงออกใดๆ กตาม และรฐสามารถ

สงการใหกระท�าการใดๆ กไดเพอรกษาความสงบเรยบรอย

ของสงคม นนอาจไปลดรอนสทธเสรภาพของประชาชนในการ

แสดงความคดเหนดวย

อกทงการประกาศสถานการณฉกเฉนในประเทศไทยยง

ไมสามารถตรวจสอบไดวาฉกเฉนจรงหรอ ไมดวย ในขณะทใน

บางประเทศทพฒนาแลวสามารถท�าได นอกจากนยงพบวาม

เวบไซตจ�านวนมากถกปด เหนชดวา กฎหมายเหลานลวนสงผล

โดยตรงและโดยออมตอ การแสดงความคดเหนของประชาชน

ในโลกออนไลน และการน�าเสนอขอมลขาวสารของสอมวลชน

อยางยงวาการเลอกตงครงนจะเปนไปอยางเสร และเปนธรรม

หรอไม อยางไร?



สอออนไลน นบไดวาเปนสอใหมทสามารถเอาชนะขอ

จ�ากดของสอดงเดมได ไมวาจะเปนหนงสอพมพ วทย โทรทศน

เพราะสอหลกเหลานถกควบคม ก�ากบดแล และถกแทรกแซง

จากรฐไดโดยงาย อกทงขอมลขาวสาร ทถกผลตขนหรอน�า

เสนอโดยสอน ยงผานการคดกรองจากกองบรรณาธการดวย

ในขณะทสงคมมองสอใหม ซงไดแก อนเทอรเนต เคเบลทว

วทยชมชน วาเปนสอทผใชไมจ�าเปนตองแสดงตวตนทแทจรง

ในการแสดงความคดเหนตางๆ จงไมตองรบผดชอบกบการ

กระท�าและความเหนนนๆ โดยเฉพาะอยางยงในโลกออนไลน

ดานชลรช จตไนธรรม ตวแทนจากคณะกรรมการการ

เลอกตง (กกต.) กลาววา กกต. เองกน�าสอใหมอยางอนเทอรเนต

มาใชในการท�างานเชนกน มการจดท�าเวบไซต เวบบลอก เพอ

ใหความรดานกฎหมายเลอกตง กฎหมายระเบยบตางๆ วาดวย

พรรคการเมอง รวมถง เนอหาของ พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยว

กบคอมพวเตอร ทาง กกต. ยงขอความรวมมอและท�างานรวม

กบกระทรวงไอซทดวย เพอรวมกนตดตาม หาขอมล หากม

กรณรองเรยนการกระท�าทจรตใดๆ ซงเปนภยตอความมนคง

ของชาตอกดวย ทงน ชลรชไดกลาวยกตวอยางวา หากม

คนเขยนขอความในทวตเตอรและผทโพสตซ�าขอความเทจ

สอออนไลน กบ ขอบเขตการแสดงความคดเหนและการหาเสยงทางการเมอง



นน กจะถกด�าเนนคดดวย แตหากไมมบนทกอเลกทรอนกส

หรอหลกฐานไฟลใดๆ กคงไมสามารถด�าเนนการสอบสวนได

สวนเหตทมการโพสตขอความทมผลตอความมนคงของชาต

ในตางประเทศ กถอวาอยนอกอธปไตยของรฐไทย ซง กกต. ไม

สามารถเขาไปด�าเนนการ

ตวแทนจาก กกต. ยงมองวาสอใหมอยางอนเทอรเนต

ไดเขามบทบาทอยางมากในการหาเสยงเลอกตงของผสมคร

พรรคตางๆ และท�าใหการเคลอนไหวทางการเมองในสงคมไทย

เปลยนแปลงไป และสอนกยากแกการควบคม ดงนน กกต.

จงเสนอวา สอมวลชนและสอใหมเองตองท�างานอยางม

จตวญญาณและอดมการณ ทน�าเสนอและสะทอนปญหาใน

สงคม หรอความเปนไปทางการเมองอยางตรงไปตรงมา สอ

ทถกจดตงขนโดยกล มผลประโยชนกล มหนงกล มใด เพอ

วตถประสงคอยางใดอยางหนง ถอเปนสอเทยม สงคมควร

แบงแยกใหชดเจนวาสอใดเปนสอแทสอเทยม

อยางไรกตาม ผเขารวมอภปรายหลายคน ตางเหนวา

สงคมควรรวมกนสรางและมการบงคบใชมาตรฐาน บรรทดฐาน

หรอมจรยธรรมแบบเดยวกนในการควบคมก�ากบสอดงเดม

น�ามาใชกบสอใหมดวย นอกจากนในชวงการเลอกตงทวไปของ

ไทย สอใหมไดเขามามบทบาทในทางการเมอง และการหาเสยง

เลอกตงของพรรคการเมองเปนอยางมาก จนมการตงขอสงเกต

เกยวกบบทบาทของสอใหมกบการเลอกตง การแสดงความเหน

ทางการเมอง และการก�าหนดขอบเขตเพอควบคมสอใหมน

แมวาสอออนไลนจะมสวนชวยหนนเสรมใหมการเผยแพร



และแลกเปลยนขอมลขาวสารไดอยางรวดเรวฉบไวมากยงขน

แตสถาบนและองคกรทางการเมอง และการปกครองของรฐ

กลบเหนวาสอใหมอาจเปนภยและเปนอนตรายตอความมนคง

ของชาต สรางความแตกแยกและความรนแรงในสงคม

ตอประเดนน จรนช เปรมชยพร ผอ�านวยการเวบไซต

ประชาไท แสดงความเหนวา สงคมมกพดถงการควบคมจ�ากด

ขอบเขตของสอออนไลน มากกวาการหนนเสรมเพอขยาย

ขอบเขตของสอนออกไปใหกวางขวางมากขน หรอจะใช

ประโยชนจากสอนใหมากทสดไดอยางไร รฐมกวตกกงวลและ

คดวาตองจ�ากดขอบเขตและควบคมสอน เพราะเกรงวาจะม

ผลกระทบตอการการเลอกตง ทงๆ ทสอใหมยงไมเตบโตมาก

นกในสงคมไทย แตรฐกลบมงทจะควบคมใหสอนหยดการเจรญ

เตบโตเสยแลว

บญยอด สขถนไทยรองโฆษกพรรคประชาธปตย




จรนชกลาวตอวา หากท�าความเขาใจการใชสอออนไลน

ในสงคมไทยแลว พบวาสอนยงไมถกน�ามาใชอยางแทจรง

และเตมศกยภาพ ยงไมมพรรคการเมองใดใชสอออนไลน

ไดอยางมประสทธภาพอยางแทจรง นนอาจเปนเพราะวา

ตวเลขประชากรทใชสอใหมอยางอนเทอรเนตยงไมมนยยะ

ส�าคญมากนก ประเทศไทยมประชากร 60 กวาลานคน แตคน

ทมสทธออกเสยงเลอกตง 40 ลานคน คนทเขาถงอนเทอรเนต

ม 21 ลานคน และคนเหลานนใช social media อาท เฟสบค

ทวตเตอรและอนๆ มเพยง 10 ลานคน และในจ�านวนนผใช

ประมาณ 8 ลานคนอยในกรงเทพฯ เหนไดชดวา คนทเขาถง

สอใหมยงคงกระจกตวอยมากในเมองใหญ ไมใชคนสวนใหญ

ทวไปของทงประเทศ อยางไรกตาม สอออนไลนมบทบาท

ส�าคญอยางยงในการชวยขยายพนทในการถกเถยงแลกเปลยน

“ตองยอมรบวาสอใหมเปนเทคโนโลยใหม

ทเนอหา คลปเสยง คลปวดโอสามารถถกตดตอหรอแกไขได

สงเหลานตองไดรบการตรวจสอบ

หากมการกลาวหาและละเมดสทธผอน

กตองมกระบวนการฟองรองขอหาหมนประมาท”



สรางววาทะทางสงคมการเมองไดอยางกวางขวางมากขน

อกทงยงมการเชอมโยงกบสอกระแสหลก เชน ทว หนงสอพมพ

ดวย

จรนช เปรมชยพร กลาวตอวา สอใหมมประโยชน

แตสงคมตกใจวามนมประสทธภาพมากแลวนกไปถงการ

ควบคมแทนจะทจะคดถงการใชมนอยางสรางสรรค สอออนไลน

เปดโอกาสใหคนเขามาถกเถยงจบตา พลงประชาชนเปนกลไก

หรอเครองมอในการตรวจสอบของสงคม ชวงการเลอกตง

สอนสามารถใชเปนเครองมออยางมประสทธภาพในการ

จบตาทงในแงพฤตกรรมสวนบคคลหรอในสาธารณะ หลาย

เวบไซตมการรวบรวมนโยบาย รวมไปถงผลงานตางๆ ของ

พรรคการเมอง และชวยเชอมโยงขอมลจากทตางๆ เชอมโยง

ประชาชนในหลากหลายพนท ซงสามารถชวยคณะกรรมการ

ชลรช จตไนธรรม คณะกรรมการการเลอกตง (กกต.)



การเลอกตง (กกต.) ตดตามตรวจสอบกระบวนการหาเสยงได

สงเหลานคอสงทพลเมองในพนทตางๆ ท�าได แทจรงแลว

สอออนไลนชวยท�าใหเกดการสอสารและไหลเวยนของขอมล

ขาวสารอยางไรพรมแดน ไมเพยงเทานน สอออนไลนยงชวย

ตงค�าถามกบการท�าหนาทของสอกระแสหลก และองคกร

สถาบนตางๆ ในสงคมดวย

ดานปราปต บนปาน ตวแทนจากเวบไซตมตชนออนไลน

อธบายวา สอออนไลนนนมบทบาทอยางมากในการน�าเสนอ

ประเดนขาวสารขอมลทผลตซ�า หรอตอยอดเพมเตมจากขอมล

ทน�าเสนอโดยโทรทศน-หนงสอพมพ ฉะนนสอกระแสหลก-

สอออนไลน ไมไดมบทบาททแยกออกจากกนเลยทเดยว แต

บางครงท�างานรวมกน หรอท�าหนาทตรวจสอบ และสรางสมดล

ในการน�าเสนอขาวสารตางๆ ตอสงคม อยางไรกด สงคมมก

“สอใหมอยางอนเทอรเนต ไดเขามบทบาทอยางมาก

ในการหาเสยงเลอกตงของผสมครพรรคตางๆ

และท�าใหการเคลอนไหวทางการเมองในสงคมไทยเปลยนแปลงไป

และสอนกยากแกการควบคม ดงนนจงเสนอวา

สอมวลชนและสอใหมเองตองท�างานอยางมจตวญญาณ

และอดมการณ ทน�าเสนอและสะทอนปญหาในสงคม

หรอความเปนไปทางการเมองอยางตรงไปตรงมา”



พดถงสอใหมอยางเตมไปดวยความหวง แตในบรบทของสงคม

ไทยกมขอจ�ากดหรอขอบเขตหลายอยางดวยตวบทกฎหมาย

ตางๆ อกดานหนงคอ คนทเขาถงคอมพวเตอรและอนเทอรเนต

กไมใชคนสวนใหญของประเทศ และคนเมองเทานนทเปนเสยง

กระแสหลกของประเทศ

ปราปตยงกลาวเพมเตมวา ครงหนงสอออนไลน เคย

เปนพนทแสดงความเหนทกวางขวางหลากหลายได แตพนท

ดงกลาวหดหายไปมาก นบแตมการประกาศสถานการณฉกเฉน

มเวบไซตจ�านวนมากถกปดไป คนทแสดงความคดเหนใน

เฟสบคอยางเสรกลบถกด�าเนนคดจ�านวนไมนอย อกทงยง

ถกบรรทดฐานทางสงคมจดการคนทเหนตาง-มความเชอท

แตกตางจากความคดกระแสหลก อยางทเรยกวา ‘การลาแมมด’

สงนไดกลายเปนความลมเหลวของสอใหมในสงคมไทยใน

“รฐมกวตกกงวลและคดวาตองจ�ากดขอบเขตและควบคมสอน

เพราะเกรงวาจะมผลกระทบตอการการเลอกตง

ทงๆ ทสอใหมยงไมเตบโตมากนกในสงคมไทย

แตรฐกลบมงทจะควบคมใหสอนหยดการเจรญเตบโตเสยแลว”



ชวง 4-5 ปทผานมา

และถงแมวามผใชเฟสบคและทวตเตอรจ�านวนมากขน

แตการพดคยวพากษวจารณในประเดนตางๆ ทางสงคมและ

การเมองกลบมลดนอยลง สงคมมองสอใหมเปนจดทขยาย

ความเกลยดชงทางการเมองระหวางคนไทยมากขน สอใหม

ถกมองวาเปนปญหาสงคม ซงแทจรงแลว สงคมไทยมปญหา

อนๆ อยแลว นนคอปญหาเชงคณคา เชน สงคมไมตนตวและ

ไมตระหนกถงสทธเสรภาพในการแสดงออก หรอหลกการพน

ฐานของการปกครองโดยระบอบประชาธปไตยของไทย “ความ

ขดแยงในสอใหมจงเปนตวสะทอนปญหาความเขาใจและคณคา

ในสงคมไทย โดยตวมนเอง สอใหมไมใชปญหาสงคม”

อาทตย สรยะวงศกล ตวแทนจากเครอขายพลเมองเนต

ย�าวาแทจรงแลวสงคมภายนอกหรอภายในโลกออนไลนไมได

จรนช เปรมชยพรเวบไซตประชาไท



แยกขาดออกจากกน ยงคงเปนสงคมเดม และหลกการสทธ

ขนพนฐานทบญญตไวในรฐธรรมนญของไทย ทรฐและสงคม

ตองเคารพสทธของพลเมอง-สทธทางการเมองของคนทอย

ในสงคมรวมกน สงเหลานเปนหลกการทตองยดถอเปนสากล

อยางเทาเทยม ทงในสงคมของมนษยทปฏสมพนธกน ตวตอ

ตว และสงคมในโลกออนไลนดวย

ผเขารวมอภปรายหลายคนยงเหนตรงกนวา ในชวง

การเลอกตงน หนาทของ กกต. ไมใชเพยงแคตรวจสอบการ

ทจรต หรอการซอเสยงขายเสยงเทานน แตตองคมครองสทธ

ของประชาชนในเรองการเลอกตงดวย ตองท�าใหประชาชน

ไดรบขอมลขาวสารอยางเตมทเพอใชเปนขอมลในการตดสนใจ

เพอเลอกตงอยางมเหตมผลดวย และหากมการปดเวบไซต

ตางๆ กกต. ตองมการแสดงหลกฐานและมการตรวจสอบ ตดสน

“สอใหมถกมองวาเปนปญหาสงคม

ซงแทจรงแลวสงคมไทยมปญหาอนๆ อยแลว นนคอปญหาเชงคณคา

สงคมไมตนตวและไมตระหนกถงสทธเสรภาพในการแสดงออก

หรอหลกการพนฐานของการปกครองโดยระบอบประชาธปไตยของไทย

ความขดแยงในสอใหมจงเปนตวสะทอนปญหาความเขาใจ

และคณคาในสงคมไทย โดยตวมนเองสอใหมไมใชปญหาสงคม”



อยางโปรงใสตรงไปตรงมา มความเทยงธรรม และเปดโอกาส

ใหประชาชนมสวนรวมดวย อกทง กกต. ไมจ�าเปนตองเขาไป

ควบคม เพราะสอออนไลนเปนโลกเสรตองไดรบความคมครอง

วาดวยสทธเสรภาพดานความคดและการแสดงออก อนเปน

ผลดตอการพฒนาคน สงคมและประเทศชาต

ตอประเดน พ.ร.บ. วาดวยการกระท�าความผดทาง

คอมพวเตอร ทละเมดสทธขนพนฐานในการแสดงความคดเหน

อยางเสรของประชาชน ตวแทนจากเครอขายพลเมองเนต

ตงค�าถามตอนกการเมองวา จะมบทบาทในการแกไข พ.ร.บ.

ดงกลาวนหรอไม อยางไร

ดานนกการเมอง บญยอด สขถนไทย ตวแทนพรรค

ประชาธปตย กลาววา สงคมตองรวมกนถกเถยงและหา

ค�าจ�ากดความทยอมรบตรงกนใหได วาสงใดคอความมนคง

ปราปต บนปานเวบไซตมตชนออนไลน



ของชาตทประชาชนไมควรละเมด สถาบนพระมหากษตรยถอ

เปนสถาบนหลก เรยกไดวาเปนความมนคง ไมควรละเมด

สวนเวบไซตใดๆ ทถกปดไปดวยขอหาละเมดน ตองพจารณา

เปนรายไปวาละเมดจรงหรอไม มากนอยอยางไร

ดานจราย หวงทรพย ตวแทนพรรคเพอไทย แมวา

จะกลาวไมเหนดวยกบการปดเวบไซตตางๆ ของรฐ เพราะ

เหนวาทามกลางเวบไซตทมมากมายยอมมทงทดและไมด

หากมเวบไซตใดทน�าเสนอขอความทเขาขายผดกฎหมาย

หมนสถาบนฯ กใหมการตรวจสอบจบกมอยางโปรงใสชดเจน

ยอมจะสงผลใหผอนไมกระท�าเชนเดยวกนนน

นอกจากน สมชย สวรรณบรรณ กรรมการไทยพบเอส

ใหความเหนผานเทปบนทกการสมภาษณวา หลงจากการยด

อ�านาจหรอการรฐประหารในป 2549 เปนตนมา เหตการณ

ดงกลาวไดสรางบรรยากาศแหงแตกแยก ความเกลยดชง เกด

จากการยยงและใหขาวดานเดยวของสอกระแสหลก และสอใหม

บางกลม อกทงเนองจากสอสวนใหญอยภายใตการควบคมของ

โดยรฐ และกลมเอกชนทมอ�านาจมาอยางยาวนาน

สมชยกลาวตอวา รฐใชอ�านาจควบคมปดกนการ

น�าเสนอขอมลขาวสารของทงสอหลกและสอใหมมากยงขน

ซงสงผลใหเกดแรงกดดนสอเหลานไมใหแสดงความคดเหน

อยางเสร จงเกดการปะทของขอมลขาวสาร ความคดเหนและ

กระแสโตกลบขาวสารดานเดยวอยางเขมขน จนมการเกดขน

ของเผาพนธ ใหมทางความคดและอดมการณทางการเมอง

ในปจจบน และสรางความเปนใหญของฝายตนโดยใชสอใหม



เขามาชวย อยางไรกตาม กรรมการไทยพบเอสเหนวาสอ

ออนไลนหรอเวบไซต กยงถอเปนสอทยงพอจะมเสรภาพ

ทจะน�าเสนอขอมลขาวสารอกดานหนงได

“ฉะนน สอใหมกตองมมาตรฐานในการท�างานสอดวย

นอกจากตรวจสอบการท�างานของสอกระแสหลกแลว ยงตอง

มความเปนธรรมในการน�าเสนอขอมลขาวสาร และเปนพนท

ในการแลกเปลยนของหลายๆ ฝายอยางแทจรง แมวาสอเอง

อาจจะนยมชนชอบพรรคการเมองใดกตาม จ�าเปนตองเปด

พนทใหฝายอนๆ ไดแสดงความเหนหรอน�าเสนอขอมลดวย

สอทกสอตองพยายามสรางความสมดลในการท�างานขาว

พรอมทงมความเคารพตอผทคดเหนตางกนดวย ไมเพยง

เทานน ประชาชนยงตองตระหนกในเรองสทธเสรภาพของตน

ดวย ในการแสดงความคดเหนและการเขาถงขาวสารขอมล

ของรฐ เมอพลเมองเขมแขง กจะเปนสวนส�าคญในการ

สรางสรรคสงคมภายนอกและสงคมออนไลนใหพฒนายงขน”

กรรมการไทยพบเอส กลาว



สอทวดาวเทยม - เคเบลทว

สนธญาณ ชนฤทยในธรรม กรรมการผอ�านวยการทนวส

กลาวถงการท�างานดานสอและขาวสารขอมลในยคปจจบนน

วา ไดมการผลตสออยางเชอมโยงกนทงในรปแบบของสถาน

โทรทศนดาวเทยม วทยชมชนทองถน และเวบไซต รวมถง

การสงขาว SMS ไปยงโทรศพทมอถอ ทงน จากสถานการณ

ปจจบนท�าใหพบวา ไมมค�าจ�ากดความส�าหรบสอทแนนอน

ตายตวอกตอไปเนองจากการเขามามบทบาทของสอใหม ท

นอกเหนอจากหนงสอพมพ วทย โทรทศน ในขณะนชาวบาน

ประชาชนทวไปสามารถผลตสอ ผลตขาวสารและน�าเสนอเองได

ไมมใครสามารถปดกนใครได หากมการปดเวบไซตกสามารถ

เปดใหมได ปจจบนประชาชนสามารถฟงวทย ดขาวสารทว

บนอนเทอรเนตไดแลว ฉะนนความทาทายของสอหลกสอรอง

จงอย ทจะท�างานขาว หรอผลตสอเพอน�าเสนอขอเทจจรง

ขอมลทถกตองเทยงตรง ดวยเทคโนโลยใหม แตใหอยภายใต

กฎหมาย จรยธรรม และเพอความเปนระเบยบเรยบรอย สงบสข

ของสงคม

ดานฉตรชย ตะวนธรงค ผอ�านวยการสถานโทรทศน

ดาวเทยมสปรงนวสกลาววา แมวาสอโทรทศนในประเทศไทย

ความทาทายของ ‘สอใหม’ กบการเคลอนไหวทางการเมองชวงกอนและหลงเลอกตง



จะเปลยนผานมาหลายยคหลายสมยจากจอด�าสการท�าขาวแบบ

สบคน และยคเลาขาว สงทไมเคยเปลยนแปลงคออสรภาพ

ของคนท�าสอยงคอนขางถกจ�ากดบนคลนออกอากาศทอย

ภายใตอ�านาจของรฐ แตในชวง 4-5 ปมาน การผลบานของ

จานดาวเทยม น�าไปสการผลตขาวสารผานโทรทศนเคเบล

มากขน การเกดขนของสปรงนวสกเพราะตองการใหสงคมม

สอทไมใชของรฐเทานน อกทงในชวงทมการสลายการชมนม

ในป 2553 ถอเปนจดเปดตวของสปรงนวสในการเขามาเปน

สอกลางและน�าเสนอขาวสารจากทกฝายอยางเปนธรรม

ท�าหนาทเปนพนทใหทกฝายไดแสดงความเหน

ทงน ฉตรชยกลาวเสรมวา ในฐานะสอใหมการผลต

รายการเสนอนน ทางสปรงนวสจะน�าเสนอขาวสารอยาง

รบผดชอบตอสงคม ไมผลกภาระใหคนด ฉะนนบนจอทวจะไมม

ค�าวาให ‘ผชมโปรดใชวญจารณญาณในการรบชม’ เดดขาด

กองบรรณาธการจะคดครองขาวสารกอนน�าเสนอ แตกมงมน

น�าเสนอขอเทจจรง ไมบดเบอน เพราะเชอวาคนดสามารถคด

วเคราะหเองได ในการเลอกตงครงน บทบาททส�าคญของ

สอใหมอยางสปรงนวสคอ รณรงคใหประชาชนออกไปเลอกตง

และน�าเสนอแนวนโยบายของพรรคการเมองตางๆ สมภาษณ

นกการเมองจากหลากหลายพรรค เพอเปนขอมลในการ

ตดสนใจของประชาชน

ตอประเดนการกอตวและความทาทายของสอใหมน

วรษฐ ลมทองกล ตวแทนจากเครอผจดการ ใหความเหนวา

สอใหมรปแบบแรกทเตบโตในประเทศไทยคอ อนเทอรเนต



ตอมาภายหลงจงมวทยชมชน และเคเบลทวตามมาเปนล�าดบ

และดวยเทคโนโลยทเกดขนใหมเหลานเอง ไดเขามามบทบาท

อยางยงในชวงการเปลยนผานทางสงคมและการเมองของไทย

ทงกอนและหลงชวง 19 กนยายน 2549 ทมการปฏวต

รฐประหาร นอกจากน สอใหมท�าใหประชาชนมทางเลอก

มากขนในการบรโภคขอมลขาวสาร ไมวาจะเปนการฟงวทย

ชมชนทางอนเทอรเนต การรบขาวทางโทรศพทมอถอ การ

อานขอมลจากเวบไซตตางๆ การรบสารจากเฟสบ คและ

ทวตเตอรซงมความฉบไว รวดเรว ทนตอสถานการณทเกดขน

มากกวาสอดงเดม คนสามารถเลอกรบสารเฉพาะทตวเอง

ตองการได ตวแทนจากเครอผจดการ ยงกลาวอกดวยวาเวบ

บลอก ยทบ ไดเขามาลดบทบาทและความส�าคญของสอหลก

ลงเรอยๆ ประชาชนสามารถผลตและน�าเสนอขอมลตางๆ ได

สนธญาณ ชนฤทยในธรรม ทนวส



ดวยตนเอง โดยไมตองพงพาสอเดม เชอวาอกไมกปขางหนา

สถานวทยชมชนตางๆ กจะถกเชอมโยงมาอยบนเครอขาย

อนเทอรเนตทงหมดดวย อยางไรกตามแมวาสอใหมจะพนจาก

การถกจ�ากดและควบคมโดยรฐ แตกอาจจะถกควบคมโดย

กล มทน เพราะองคกรสอใหมทขยายตวขนกตองการทน

สนบสนนการด�าเนนงานเชนกน ความทาทายของสอใหมจง

อยทวาจะท�าอยางไรใหสามารถอยรอด ท�างาน และสราง

รายไดเลยงตวเองดวย ความทาทายอกอยางคอ กฎหมายท

ควบคมสอใหมอย หากคนท�าสอละเมดกฎหมายจรง กตองถก

ด�าเนนคดไปตามนน

วรษฐกลาวทงทายวา อยางไรกด การควบคมสอของ

รฐกไมใชหลกประกนวาจะไมเกดความรนแรงขนในสงคม

เนองจากการปดกนสอ และขอมลขาวสารถอเปนปจจยส�าคญ

หนงทน�าไปสขบวนการเคลอนไหว ทางการเมอง ซงขบเคลอน

“ปจจบนท�าใหพบวาไมมค�าจ�ากดความส�าหรบสอ

ทแนนอนตายตวอกตอไป

เนองจากการเขามามบทบาทของสอใหม

ทนอกเหนอจากหนงสอพมพ วทย โทรทศน

ในขณะนชาวบานประชาชนทวไปสามารถผลตสอ

และผลตขาวสารน�าเสนอเองได ไมมใครสามารถปดกนใครได

หากมการปดเวบไซตกสามารถเปดใหมได”



ไปดวยอดมการณ ความเชอตางๆ การททงรฐและทนเขามา

ควบคม และครอบง�าสอ กยงจะกอใหเกดความรนแรง

วทยชมชน-วทยทองถน

นอกจากสอออนไลนแลว สอใหมยงหมายรวมถงสอ

ทวดาวเทยม เคเบลทว วทยชมชนและวทยทองถนอกดวย

ตอเรองน ผศ. ดร. ปนแกว เหลองอรามศร จากคณะสงคมศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม กลาววา วทยชมชนถอไดวาเปนสอ

ภาคประชาชน และในชวงกงทศวรรษทผานมา วทยชมชน

ไดถกน�ามาใชในการเคลอนไหวทางการเมอง และขยาย

แนวความคดเรองประชาธปไตยในสงคมไทย อาจกลาวไดวา

สอในโลกน สวนใหญลวนเปนกลมสอทยดโยงกบสถาบนทาง

อ�านาจในสงคม ปรากฎการณสอวทยชมชนทางการเมองใน

ประเทศไทยถอไดวาเปนสอทไมไดยดโยงกบสถาบนทางอ�านาจ

“การควบคมสอของรฐกไมใชหลกประกนวา

จะไมเกดความรนแรงขนในสงคม

เนองจากการปดกนสอและขอมลขาวสารถอเปนปจจยส�าคญหนง

ทน�าไปสขบวนการเคลอนไหวทางการเมอง

ซงขบเคลอนไปดวยอดมการณ ความเชอตางๆ

การททงรฐและทนเขามาควบคม และครอบง�าสอ

กยงจะกอใหเกดความรนแรง”



ทางสงคมแบบเดมๆ อกตอไป

ผศ. ดร. ปนแกว กลาวตอวา วทยชมชน ท�าหนาทเปน

สอในการเคลอนไหวเรองสทธความเปนธรรมประชาธปไตย

กลมวทยชมชนจ�านวนหนงผนตวเองขนมาน�าเสนอเนอหา

โดยเกาะประเดนเรองสทธ ความเปนธรรม ประชาธปไตย สอ

เหลานตกเปนเปาการถกควบคม อยางหนกจากรฐ วทยชมชน

เหลานกอตงโดยประชาชนเพอสอสารกบสมาชกในกล มท

ถกกดขจากรฐ และผมอ�านาจมกจะใชอ�านาจเพอไปควบคม

สอเหลาน การเกดขนของวทยชมชนในไทยในชวงหลายป

ทผานมาท�าหนาทขบเคลอนเพอการตอสทางชนชน

นอกจากน ผศ. ดร. ปนแกว ยงไดกลาวเสรมวา เนองดวย

ภมทศนทางการเมองของสงคมไทยเกดการเปลยนแปลง

โดยเฉพาะอยางยงในภาคชนบท ชาวชนบทปจจบนไมใชชาวนา

ชาวไรทรบขอมลขาวสารจากรฐสวนกลางและสอกระแสหลก

วรษฐ ลมทองกลเครอผจดการ



เพยงอยางเดยวอกตอไป นบแตเกดการรฐประหารป 2549

สงผลใหประชาชนในภาคชนบทตนตวทางการเมองอยางรนแรง

และอยางทไมเคยมมากอน ในขณะทรฐบาลยนดปรดากบการ

ทมอ�านาจนอกระบบหนนใหขนมาครองอ�านาจ ชาวชนบท

กลบตงค�าถามกบกตกาและหลกการของประชาธปไตย ถอวา

เปนสภาวการณโตกลบการรฐประหารผานการใชสอใหม

ดานกฤษณพงศ พรมบงร�า ตวแทนจากสถานวทยชมชน

คลนคนรกเชยงใหม - วทยชมชนคนเสอแดง กลาววา วทยชมชน

คนเสอแดงหลายแหงเกดขนมากอนการยดอ�านาจรฐประหาร

แตไมไดเนนกจกรรมทางการเมองมากนก สวนใหญด�าเนน

การทเนนความบนเทงเปนหลก ภายหลงเกดการรฐประหาร

มคนจ�านวนไมนอยทไมเหนดวยกบการยดอ�านาจของทหาร

สอหลกไมน�าเสนอความคดทแตกตางน วทยชมชนเชงพาณชย

หรอเพอความบนเทงเปลยนแปลงตวเองมาเปนวทยเพอ

ผศ. ดร. ปนแกว เหลองอรามศรคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

“วทยชมชนจ�านวนหนงผนตวเองขนมาน�าเสนอเนอหา

โดยเกาะประเดนเรองสทธ ความเปนธรรม ประชาธปไตย...

วทยชมชนเหลานกอตงโดยประชาชน

เพอสอสารกบสมาชกในกลมทถกกดขจากรฐ

และผมอ�านาจมกจะใชอ�านาจเพอไปควบคมสอเหลาน

การเกดขนของวทยชมชนในไทยในชวงหลายปทผานมา

ท�าหนาทขบเคลอนเพอการตอสทางชนชน”



การเมอง เนนตอตานรฐประหารโดยตรง กลายเปนกระบอกเสยง

ทส�าคญของประชาชนในชมชนทองถน ในเกอบทกจงหวด

ในประเทศไทย จงหวดละ 3-4 คลนสถาน

ส วนบทบาทของวทยชมชน ในชวงการเลอกตง

กฤษณพงศ พรมบงร�า กลาววา วทยชมชนกท�าหนาทเปน

กระบอกเสยงใหประชาชนในทองถนรองเรยนตอ กกต. ซง

ไมไดประชาสมพนธหรอใหขอมลอยางเพยงพอเกยวกบการ

เลอกตงตอประชาชน ไมวาดวยการประชาสมพนธผานสอ

อเลกทรอนกสหรอสงพมพ คนท�าวทยชมชนจงตองชวยกน

หาขอมลเพอมาบอกตอแกคนในทองถนของตน นอกจากน

ยงประกาศเจตนารมณชดเจนสนบสนนประชาธปไตยใหคนใน

ทองถนออกไปใชสทธเลอกตงกนใหมาก ทงน วทยชมชนทองถน

มไดยนอย เคยงขางพรรคเพอไทยเทานน แตจะตอส เพอ

ประชาธปไตยและยดหยดอยกบพรรคการเมองใดกตามทม

“วทยชมชนจ�านวนหนงผนตวเองขนมาน�าเสนอเนอหา

โดยเกาะประเดนเรองสทธ ความเปนธรรม ประชาธปไตย...

วทยชมชนเหลานกอตงโดยประชาชน

เพอสอสารกบสมาชกในกลมทถกกดขจากรฐ

และผมอ�านาจมกจะใชอ�านาจเพอไปควบคมสอเหลาน

การเกดขนของวทยชมชนในไทยในชวงหลายปทผานมา

ท�าหนาทขบเคลอนเพอการตอสทางชนชน”



อดมการณน และหากมอ�านาจทหารเขามาแทรกแซงการเมอง

ไทยอก วทยชมชนกจะท�าหนาทในการใหความร สรางความ

เขาใจ บอกเลาขอมลขาวสารใหประชาชนในทองถนไดรบร และ

ตระหนกถงสทธของตนในระบอบประชาธปไตยเชนเคย

จากงานวจยของ ผศ. ดร. ปนแกว พบวา ชาวชนบท

ทองถนลกขนมาใชสอทางเลอก สออนนอกเหนอจากการ

รบสารจากโทรทศนกระแสหลก เพราะวาทวกระแสหลกมกน�า

เสนอขาวสารดานเดยว ผกขาดความคด และเปนไปในทศทาง

เดยวกน คนทองถนเรมตดตงจานดาวเทยม และเปดรบขอมล

ขาวสารจากเคเบลทวมากขน ทงนเพอทจะใชเปรยบเทยบกบ

ขาวสารกระแสหลก และเปดรบขอมลทหลากหลายมากยงขน

อกทงไดลกขนมาผลตสอเพอใชแลกเปลยนขอมลขาวสาร

ภายในชมชนทองถน อาจกลาวไดวา วทยชมชน หรอสอเสอแดง

ทงหลายในภาคชนบทเปนการปฏวตดานสอทส�าคญ นนคอ

“วทยชมชนทองถน มไดยนอยเคยงขางพรรคเพอไทยเทานน

แตจะตอสเพอประชาธปไตย

และยดหยดอยกบพรรคการเมองใดกตามทมอดมการณน

และหากมอ�านาจทหารเขามาแทรกแซงการเมองไทยอก

วทยชมชนจะท�าหนาทในการใหความร สรางความเขาใจ

บอกเลาขอมลขาวสารใหประชาชนในทองถนไดรบร

ตระหนกถงสทธของตนในระบอบประชาธปไตยเชนเคย”



การผนผรบสอมาเปนผใชสอและแสวงหาขาวสารทางเลอก

บรโภคขาวสารอยางหลากหลายมากขน และการมสอท

หลากหลายน ท�าใหเกดการเชอมโยงของสอหลายประเภท

เขาดวยกน สรางเครอขายขอมลขาวสารทตดขามเสนแบง

ระหวางเมองและชนบท

“จากทศนะเดมทมองวาคนในเมองเปนผใกลชดแหลง

ขอมลขาวสารมากทสด เมองเปนศนยกลางขาวสารกบชนบท

บานนอกทลาหลง ขาวสารเขาไมถง มาวนนชาวบานทองถน

ไมเพยงบรโภคขาวสารจากหลากแหลงแลว ยงกอตงสถาน

วทยชมชนและมการใชเวบไซตในการถายทอดวทยของชมชน

ดวย ถอเปนการเปดศกราชของสอใหมโดยคนชนบททม

ความรความเขาใจทางการเมองทดเทยมหรออาจมากกวาคน

ในเมอง ซงตรงนเปนจดเปลยนทส�าคญ” ผศ. ดร. ปนแกวกลาว

ผศ. ดร. ปนแกวไดกลาวตอวา นอกจากน วทยชมชน

กฤษณพงศ พรมบงร�า สถานวทยชมชนคลนคนรกเชยงใหม



จ�านวนมากไดรบเงนสนบสนนหลกจากคนในชมชน ม

อาสาสมครมาท�าหนาทเปนผด�าเนนรายการ บางสถานอาจจะ

มนายทนจดตง ทวาจดหลกส�าคญคอวทยชมชนมรากฐานหลก

จากความตองการของชมชน จงด�าเนนการเพอตอบสนองและ

รบผดชอบตอชมชนนนๆ อกทงวทยชมชนเปนสอสองทาง

เชอมโยงและมแลกเปลยนความคดเหนระหวางผจดรายการ

และผฟง มวทยชมชนจ�านวนมากท�าหนาท ประชาสมพนธ

อานขาว วเคราะหขาวตางๆ น�าขาวจากหนงสอพมพมาเลา

หรออานดวยภาษาทเขาใจงายใหกบคนในชมชนฟง และ

งานวจยยงพบวา หากวทยชมชนทางการเมองใดทเนนความ

รนแรง สดทายคนในชมชนไมเขารวมสนบสนนดวยกจะปดตว

ไปเอง

ผศ. ดร. ปนแกวกลาวสรปวา ตามหลกการประชา-

ธปไตย ปรากฎการณวทยชมชนการเมองสะทอนใหเหนวา

สเทพ วไลเลศ คณะกรรมการรณรงคเพอการปฏรปสอ



ประชาชนไมไดเปนผรบสออยางเดยวแตสามารถใชสอไดดวย

และยงมผลตอความเขาใจตอความเปนคนท�างานสอมออาชพ

กบมอสมครเลนดวย เพราะ ณ เวลาน การชวดวาใครเปนสอ

มออาชพหรอไมนนไมสามารถมาใชวดคณคาของขาวสาร

ขอมลทสงคมและประชาชนตองการได เนองจากสอและ

ขาวสารมหลากหลายมากยงขน และประชาชนไดลกขนมา

ผลตสอ ขาวสารดวยตวเอง โดยไมพงสอหรอนกขาวมออาชพ

อกตอไป เพราะสอหลกไมไดท�างานตอบสนองหรอสะทอน

ปญหา ความตองการ และการเปลยนแปลงของชนบทอยาง

ทวถงและลกซงเพยงพอ คนในเมองหรอชนชนกลางอาจใช

เฟสบคหรอทวตเตอรในการแสดงความเหนของตน คนใน

ชนบทเองกใชวทยชมชนท�าหนาทจดน ในชวงหลายปมานวทย

ชมชนไดกลายเปนสถาบนชมชนทางการเมองประเภทใหม ท

มบทบาทมากขน นอกเหนอไปจากบาน วด โรงเรยนไปแลว

“สอใดๆ กควรมบทบาทในการเผยแพรความคดทเปนประชาธปไตย

สอนาจะสามารถแสดงจดยนในการสนบสนนนโยบาย

ของพรรคการเมองใดนนยอมได

แตจ�าเปนตองน�าเสนอขอมลขาวสารอยางตรงไปตรงมา

และไมละเลยน�าเสนอความคดหรอนโยบายของพรรคการเมองอนๆ ดวย

ทงนบทบาทของวทยชมชน คอการเปดพนท

ใหเกดการถกเถยงแแลกเปลยนความคด”



สเทพ วไลเลศ คณะกรรมการรณรงคเพอการปฏรปสอ

กลาววา แมวาจะมกฎหมายออกมารองรบดานสอ คอ พ.ร.บ.

ประกอบกจการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน พ.ศ. 2551

และ พ.ร.บ. การจดสรรคลนความถ พ.ศ. 2553 ออกมากตาม

แตกไมสามารถใหเสรภาพของประชาชนหรอผประกอบธรกจ

รายยอยของทองถนใหสามารถด�าเนนการจดท�าทวหรอ

วทยทองถนได สเทพกลาวเสรมวา ดานคณะกรรมการกจการ

กระจายเสยงกจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต

(กสทช.) ซงเปนองคกรก�ากบดแลเรองกจการโทรคมนาคม

ทเขามาท�าหนาทชวคราวในการออกใบอนญาต ตลอดระยะ

เวลาสองปทผานมาวทยขนาดเลกหกพนกวาแหงทขนทะเบยน



กลบพบวามเพยงสถานเดยวทเพงไดรบใบอนญาต ไมเพยง

เทานน เกดการจบกมสถานทงวทยชมชนทองถน ไมวาจะเปน

วทยธรกจหรอวทยชมชนการเมองกด โดยเฉพาะอยางยงใน

ชวงทมการประกาศสถานการณฉกเฉน ตงแตวนท 7 เมษายน

พ.ศ. 2553 สงเหลานสงผลตอการพฒนาอยางมเสถยรภาพ

ของวทยชมชนอยางยง อยางไรกตาม สอใดๆ กควรมบทบาท

ในการเผยแพรความคดทเปนประชาธปไตย สอนาจะสามารถ

แสดงจดยนในการสนบสนนพรรคการเมองใด หรอนโยบาย

ของพรรคการเมองใดนนยอมได แตจ�าเปนตองน�าเสนอขอมล

ขาวสารอยางตรงไปตรงมา และไมละเลยน�าเสนอความคดหรอ

นโยบายของพรรคการเมองอนๆ ดวย ทงนบทบาท ของวทย



ชมชน คอการเปดพนทใหเกดการถกเถยงแแลกเปลยนความคด

ขอมลขาวสารตอประเดนตางๆ ไมวาจะเปนเชงนโยบายหรอ

ผลกระทบจากโครงการของรฐทเกดขนในพนท สเทพเสนอวา ท

ผานมา มขาวปรากฏในหนาหนงสอพมพวา หนวยงานรฐจบกม

วทยชมชนเสอแดงซงน�าเสนอเนอหาหมนสถาบนเบองสง หรอ

ปลกระดม สรางความขดแยง และขยายความรนแรงตางๆ นน

แตในขนตอนของการด�าเนนคดในการปดสถาน ความผด

กลบเปนกรณทเกยวกบเครองสงสญญาณทไมเปนตามระเบยบ

ขอบงคบของการมวทยชมชน

ฉะนน สเทพเหนวา กตกาในสงคมจงตองมการทบทวน

นบตงแตคณภาพและวฒภาวะในการน�าเสนอขาวของสอ

ตลอดจนเหตผลในการปดสถานวทยชมชน รวมถงเวบไซต



จ�านวนมากโดยปราศจากระบบการตรวจสอบ และการด�าเนนคด

ตามกฎหมายทชดเจน หลายคดไมปรากฏหลกฐานทแนชด

วามฐานความผดอยางไร ประเดนเหลาน หากสงคมไมไดถก

เถยงถงกรอบกตกาทชดเจน จะเปนเงอนไขน�าไปสปญหาความ

ขดแยงทางการเมองททวความรนแรงมากยงขน

สดทาย หนงในผเขารวมการอภปรายในครงนกลาววา

ประชาชนนนมความเทาทน และฉลาดเลอกรบขอมลขาวสาร

ตางๆ อยแลว รฐไมจ�าเปนตองเขามาควบคม แทรกแซง ปดกน

การท�างานของสอ รฐตองดแลคมครองประชาชน รฐตอง

ไมละเมด และปกปองไมใหผ ใดละเมดสทธเสรภาพในการ

เขาถงขอมล (Right to Information) และสทธเสรภาพในการ

แสดงความคดเหน (Freedom of Expression) ของประชาชน

อกทงทกสอควรเปดพนทใหคนในสงคมสามารถสอสารประเดน

ตางๆ ทงทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง อยางเทาเทยมและ

เปนธรรมใหมากทสด “สอเองกจะเกดการพฒนา ประชาชน

กไดรบขอมลความร และเกดการถกเถยงแลกเปลยน คนและ

สงคมกจะพฒนา คนและสอกจะววฒน สงคมประชาธปไตยก

จะเกดขน”



This public discussion forum was sponsored by the

Heinrich Böll Stiftung Southeast Asia Regional Office. The

goals of the forum were as follows: (1) promote the rights

of access to information and freedom of expression; (2)

to encourage citizens to be aware of such rights; and, (3)

to discuss international and domestic policies pertaining

to such rights.

Due to political conflicts in Thailand over the last few

years, new media (e.g. online media, cable TV, satellite

TV, community radio) have been widely used as tools

in public discussion surrounding political issues. Due to

governmental censorship in the recent past - as evidenced

by the blocking and closing of websites, shutting down

of community radio stations and arrests of webmasters,

New Mediaa n d P o l i t i c a l M o b i l i z a t i o n



academics and other citizens - questions have been

raised about the provision and protection of freedom of

expression and access to information.

The goal of this forum was to stimulate discussion

between representatives of government agencies,

academics, professional journalists and members of civil

society groups. The three main issues discussed were: (1)

the borders of free speech and hate speech in expressing

political opinions; (2) the use and scope of online media

in enabling political campaigns; and, (3) the challenges of

online media, cable TV and community radio in political

movements in the period leading up to the July 3, 2011

election.



In a democratic society, freedom of expression - the

right to think, speak and write freely - is protected by law.

It is considered to be a fundamental right which applies

to every member of society. If citizens are able to freely

express their views on economic, political, and social

issues, there will be an abundance of information, both

in the mainstream and alternative media spheres, from

which the public can evaluate what is best for themselves

and society.

Thus, the public can participate in a country’s

social, political, and economic development meaningfully

as well as monitor the efficiency of state administration.

As a result, the government is accountable to the people,

public policies will reflect the demands of the people and

the country will develop positively. One area of inquiry

regarding freedom of expression is the issue of ‘hate

speech’ or, verbal expression aimed at creating hatred

against individuals or groups while insulting other people’s

dignity. ‘Hate speech’ also includes verbal expressions

Free Speech Vs. Hate SpeechAnd The Political Expression In Thai Society



of prejudice against race, religion, gender, or sexual

preference.

Soraj Hongladarom Ph.D., Faculty of Arts at

Chulalongkorn University, stated that if a society censors

‘hate speech’ then the public must define what constitutes

‘hate speech’ before legislation against it can be passed

into law. If ‘hate speech’ is censored, Dr. Soraj maintains,

it requires a clear definition because censorship of any

speech jeopardizes the right of freedom of expression.

In Western countries, such as the United States and

countries in Europe, ‘hate speech’ is defined as a verbal

attack targeting someone because of their race, gender,

religion, or sexual orientation. In Thailand, however, most

‘hate speech’ expressions over which certain groups call

for censorship and legal action are actually on the grounds

of lese majeste law, which, Dr. Soraj claimed, is not related

to ‘hate speech’ as such. Dr. Soraj emphasized that the

distinction between lese majeste law and ‘hate speech’

needs to be debated thoroughly in Thai society.

Pornsan Liangbunlertchai Ph.D., Faculty of Law

- Assumption University (ABAC) added that any legal

action on the grounds of ‘hate speech’ must be proved

by intention and whether any damage had been inflicted.

According to the democratic ideal, freedom of expression


Soraj Hongladarom, Ph.D.Faculty of Arts at Chulalongkorn University


cannot be taken away by the state - but the legal framework

in Thailand does not contain such a provision.

In a democratic country, Dr.Pornsan continued, the

state shall guarantee the right of freedom of expression

for all people and the state cannot interfere or restrict the

freedom of expression. However, the law has an exception.

Freedom is limited by laws which are divided into two

categories: (1) absolute rights, such as the freedom to

choose religion, in which the state cannot intervene; and,

(2) relative rights, which are limited by the rule of law

and are legislated into existence through the democratic

process. Both aim at creating security for individuals and

the country, but this concept of ‘security’ must also be

clearly defined. For Thailand, the definitions of these terms


“In Western countries, such as the United States and countries in Europe, ‘hate speech’ is defined as

a verbal attack targeting someone because of their race, gender, religion, or sexual orientation.

In Thailand, however, most ‘hate speech’ expressions overwhich certain groups call for censorship and legal action are

actually on the grounds of lese majeste law, which is not related to ‘hate speech’ as such.”


need to be discussed because ‘national security’ has been

conditionally used to restrict freedom of expression of the

public. There cannot be a double standard; these rights

must apply to everyone equally.

In addition, the attending scholars acknowledged

that international laws have been established to protect

freedom of expression, such as the Universal Declaration

of Human Rights (UDHR), the International Covenant

on Civil and Political Rights (ICCPR) and the ASEAN

Intergovernmental Commission on Human Rights (AICHR),

but that the provisions contained in these laws are

selectively applied in Thailand.

Pirongrong Ramasoota Rananand Ph.D, Asst.

Prof., Faculty of Communication Arts - Chulalongkorn



University said that although there are protections for

freedom of expression, there is a growing public sentiment

that the laws do not adequately restrict ‘hate speech’

as evidenced by many cases in which social sanctions

of online media have infringed upon individuals’ right to

freedom of expression. For instance, mechanisms of social

pressure and sanctions have been violently used against

people who write or comment on the Thai monarchy.

Presently, there are no organizations or laws to protect

these people. Ironically, Dr. Pirongrong claims, people

who condemn free expressions as ‘hate speech’ also use

‘hate speech’ against those individuals whom they accuse

of ‘hate speech’ in the first place.

“There seems to be a lot of verbal violence in the language

appearing in online media which is a reflection of ongoing

political and social conflicts in Thai society.

That the appearance of ‘hate speech’ and fierce conversation

in online media happen because people are confused

as to exactly what kind of political system exists in Thailand.”



Somchai Preechasilapakul, Asso. Prof., Faculty

of Law, Chiang Mai University, said that there seems to

be a lot of verbal violence in the language appearing in

online media which is a reflection of ongoing political and

social conflicts in Thai society. Somchai maintained that

the appearance of ‘hate speech’ and fierce conversation

in online media exist because people are confused as to

exactly what kind of political system exists in Thailand.

Therefore, Somchai continued, the debate about

these issues should not be about how to manage the

‘politeness’ factor of online exchanges over political

views; the debate should be centered on the protection of

civil rights and freedom of expression. Also, participants

Somchai Preechasilapakul, Asso. Prof.Faculty of Law, Chiang Mai University



in online media discussions should argue their points

with information and logic rather than humiliating other

participants.

It seems, Somchai continued, that online media

has been used to announce one’s point of view or to

promote an ideology instead of being used to present

meaningful information. Members of the online community

must work together to create a constructive debate and

must work to educate a stronger culture of critics. Every

person is different; Somchai maintained, no matter if one

is a Yellowshirt, Redshirt or anything else. Everyone must

respect each other and discuss these issues in a productive

and civil manner. One topic that has been discussed in

this forum is that the mainstream media focuses on the

‘hate speech’ aspects of the discussion and, as a result,

the public focuses too much on the ‘hate speech’ while

neglecting real issues that affect Thai people.

Pinkaew Laungaramsri Ph.D., Asst. Prof., Faculty

of Social Sciences - Chiang Mai University added that

besides the issue of ‘hate speech’ the people should be

equally concerned about ‘loving but manipulative speech’

which is also dangerous. Dr. Pinkaew claimed that ‘love

and unity of the nation’ phrases, which are designed

to inculcate and preserve a ‘high moral culture’ in Thai



society, are strongly debated, leaving the real problems

that face Thai people not adequately discussed. As a

result, Pinkaew said, such phrases can actually lead to

civil unrest and violence.

Chonrat Chitnaitham, a representative from the

Office of The Election Commission of Thailand, commented

further on this issue. Chonrat argued that expression in

new media can be done freely and creatively, but the

principles of the Constitution must be regarded. The

claim under the Constitution of Thailand in 2007, Section

45, which states that ‘a person shall have freedom of

opinion, speech, writing, printing and advertising’ should

be protected, but not at the expense of the security of the

state. Moreover, Chonrat added, the protection of these

rights as well as one’s reputation, honor, freedom, family

or privacy is necessary to maintain public order and good

morals in the people of the Kingdom. Additionally, Chonrat

emphasized, besides freedom of expression, people also

have a right to access information - including information

from government agencies - and new media plays an

important role in this respect. Because of new media,

Chonrat concluded, information can be shared with the

public quickly and efficiently.

Boonyod Sukthinthai, Deputy Spokesman of the



Democrat Party, noted that allegations of ‘hate speech’

must be proved on a case by case basis. Furthermore,

Boonyod added, if what is alleged to be ‘hate speech’ is

actually fact, then it should not be labeled ‘hate speech’.

Boonyod admitted that new technology allows for content

to be distorted or manipulated, and that careful examination

of the content for validity must be conducted.

Moreover, Boonyod said, if the manipulated content

accuses or insults others, there is a defamation charge

to deal with such a transgression. The Democrat party

spokesman also cautioned that while people have the right

to speak freely, people must be careful not to savagely

curse others; in particular, comments regarding the main


Boonyod SukthinthaiDeputy Spokesman Democrat Party



institutions in Thai society, such as the monarchy, should

be avoided. Boonyod concluded that government agencies

and educational institutions need to educate the public to

take this kind of ‘hate speech’ seriously.

During the election campaign in 2011, the political

atmosphere between the two major political parties - the

Democrat party and the Puea Thai party - was intensely

competitive. The 2006 coup had divided Thai society and

resulted in the gathering of large groups of Redshirts in the

years since the coup. After the brutal crackdown on the

streets of Bangkok in 2010, emotions had run high among

members on both sides and the tension over the political

situation in Thailand was the highest it had ever been.

“New technology allows for content to be distorted

or manipulated and careful examination of the content for

validity must be conducted. If the manipulated content accuses

or insults others, there is a defamation charge to deal

with such a transgression.”



Participants in the forum discussed whether the

election could take place fairly or freely in the wake of the

Computer Crime Act of 2007 and the Emergency Decree

of 2005, both of which allow the state to intervene in any

action in order to maintain the peace, order, and national

security. This means that in no uncertain terms, the state

can censor citizens’ free expression at its discretion.

Moreover, it was noted by several panelists that it is

unclear whether the declaration of emergency in Thailand

was warranted. At the time of the forum, there were

many websites and community radio stations which had

been shut down. The public is therefore directly affected

by these laws and the question of fairness in the July 3

election remained.



Online media can overcome many of the limitations

of traditional media (e.g. print newspapers, radio and

television), most notably in the area of low-cost circulation,

but also in an editorial sense: where traditional media can

be state-regulated and filtered by editorial bodies, online

media is easily created and circulated without editorial

consent and, often, anonymously. In the online world,

users are only responsible for their actions and opinions

to the degree their identity is known.

Chonrat Chitnaitham, Office of the Election

Commission of Thailand said his organization applies

the usefulness of online media in their work as well. For

example, the Office of the Election Commission publicizes

information about elections, laws and regulations, political

campaigns and contents of the Computer Crime Act.

According to Chonrat, the Office of the Election Commission

also seeks partnerships with other agencies - such as the

Ministry of Information and Communications Technology -

to jointly pursue filed complaints of election fraud, as well

Online Media: The Use And The Scope In Enabling Political Point Of Views And Campaigns



as any ‘national security’ threats.

Chonrat expressed that new media has tremendous

influence on the election campaigns of political candidates.

On the other hand, it is difficult to control new media content

due to its borderless nature. For instance, if someone in

Thailand wrote a message on Twitter containing false

information, the person who tweeted (and whoever re-

tweeted the message, as well) could be prosecuted. The

problem, Chonrat explained, is that online media content

which violates Thai law - but which is created outside the

jurisdiction of the Thai authorities - cannot be investigated

according to Thai law. Of course, Chonrat said, where the

Thai authorities cannot intervene, it is up to the public to

Chonrat ChitnaithamOffice of the Election Commission of Thailand



distinguish which groups are telling the truth.

Many participants in the forum agreed that the

ethical standards which apply to traditional media should

be extended to new media as well. Because new media

allows for people to exchange information quickly and

more freely across national borders, political institutions

and other organizations perceive the tool of new media as

a potential threat to national security, as it can be used to

divide society and incite violence.

Chiranuch Premchaiporn, director of Prachatai.

com online newspaper, commented that the government,

instead of expanding support and broadening the use of

new media for public discourse, tends either to limit or take

“New media has tremendous influence on the election

campaigns of political candidates. On one hand, it is difficult

to control new media content due to its borderless nature.

(...) where the Thai authorities cannot intervene, it is up to

the public to distinguish which groups are telling the truth.”



advantage of its influence. The government, Chiranuch

claimed, seeks to control new media - as well as curb its

growth - because it fears that new media, left unchecked,

will negatively affect society.

Chiranuch said that new media has not yet reached

its full potential and that none of the political parties have

used it as effectively as they could in their campaigns.

This is because, Chiranuch claimed, the number of people

using the internet in Thailand is only a small percentage

of the voting population. Thailand has a population of 60

million people - of which only 40 million people are eligible

to vote - and approximately 21 million Thais have access

to internet. Of those 21 million internet users, nearly 10

“ [Thai]Government, instead of expanding support and

broadening the use of new media for public discourse,

tends to either limit or take advantage of its influence.

They seek to control new media - as well as curb

its growth - because it fears that new media,

left unchecked, will negatively affect society.”



million use social media, such as Facebook and Twitter.

To emphasize the relatively low internet penetration

rate, Chiranuch added the fact that nearly eight million

people live in Bangkok, which is not even one-eighth of

the population of Thailand. Moreover, Chiranuch added,

access to internet is concentrated in large cities, not in

rural areas - where most of the Thai population resides.

Chiranuch stated that new media is helpful but

some groups claim that it may need to be controlled. New

media is a useful tool, Chiranuch stressed, as evidenced

by people being able to access information and watch

debates regarding the July 3, 2011 election, and if any

decision should be made about how to control it, that

Chiranuch PremchaipornDirector, Prachatai.com



responsibility should rest with the public. There are many

websites, like that of the Election Commission, which

inform the public about political campaigns and events.

Chiranuch maintained that information can also flow the

other direction - from the public - as new media can be

used to present local events and share information among

members of the public as well as monitor the actions of

the politicians and state-run media.

Prab Boonpan, editor of Matichon online newspaper,

explained that online media plays an important role in

presenting and reproducing information, as well as creating

a forum for discussion among the public over what is

presented in traditional media. Hence, Prab claimed,

“Free expression on new media is seen as a social problem.

Critics also maintain that Thais do not recognize the value of

free expression or the importance of access to information,

both of which are made possible by the existence of new media.

The debate over new media should be about understanding

the importance of democratic values in Thai society,

not the tool of social media itself.”



mainstream media and new media are not separate from

each other; instead, they are complimentary, particularly in

the sense that new media enables the public to verify and

supplement information presented in mainstream media.

While the rhetoric about new media is filled with hope for

new potential, the reality in Thailand is that there are many

restrictions and limitations imposed on free expression in

new media.

Prab added that most internet users reside in

large cities and while they are not representative of the

majority of the Thai population, they tend to represent

mainstream sentiments. Prab continued the online media

was once a broad, open arena for people to voice their

Prap BoonpanEditor, Matichon.co.th



opinions and post information. Recently, the ‘openness’

of online media has shrunk dramatically in the wake of

an emergency decree and political conflicts. Many sites

have been shut down and many Facebook users were

arrested or faced social sanctions by their peers. The social

ethos in Thailand is such that people who think differently

from the mainstream are ostracized and, to be precise,

are targeted in what can only be called a ‘witch-hunt’

because of their non-mainstream beliefs. Because of this,

Prab said, over the last 4-5 years, online media has failed

as a venue for civilized public discussion.

Although the number of Facebook and Twitter

users in Thailand is growing, significant social and political

issues are not largely discussed in these social networks.

Some critics maintain that sensitive issues are not

discussed because the discussion alienates Thais from

each other.

Thus, free expression on new media is seen as

a social problem. Critics also maintain that Thais do not

recognize the value of free expression or the importance of

access to information, both of which are made possible by

the existence of new media. Thus, fundamental democratic

rights seem to be ignored by Thais. The debate over new

media, Prab concluded, should be about understanding



the importance of democratic values in Thai society, not

the tool of social media itself.

Arthit Suriyawongkul of Thai Netizen Network,

emphasized the fact that the real world and the online

world are not separated from each other. Both are a part

of the same society in which the fundamental rights and

principles laid down in the Constitution of Thailand exist,

and such rights and principles must apply to online media

as they do in the real world.

Many participants who attended the forum agreed

that the role of the election commission is not only to

detect instances of voting fraud, but to protect the rights of

citizens during the election. People need to have enough

information to make informed voting decisions. If websites

are censored or shut down, the Election Commission of

Thailand needs to prosecute any such cases transparently

and straightforwardly, with justice and fairness. Moreover,

participants generally agreed that new media has provided

opportunities for public participation in the political process,

which should not be controlled because the online world

needs to be regarded and protected as an area for free

expression. It was noted by a few panelists that, ultimately,

the free flow of information will benefit the development

of society.



Arthit raised a question to politicians about the

implementation of the Computer Crime Act, which violates

an individual’s right to freedom of expression - and

whether the law should be reformed. In response, Boonyod

Sukthinthai, Deputy Spokesman Democrat Party, replied

that members of Thai society need to agree upon a clear

definition of ‘national security’ and, once that definition is

clear, people should not violate it. Boonyod stated that

all Thais know the monarchy is the highest institution and

for security of the nation, Thais should not make negative

comments about the monarchy. As for websites being shut

down or blocked, he said, each case should be evaluated

on an individual basis.

Jirayu Huangsup, Deputy Spokesman Pheu Thai

Party, said that he disagreed with the censorship of

websites and that to be fair to the public, any investigation

into sites which allegedly violate or insult the highest

institution [Thai monarchy] on the grounds of lese majeste

law must be transparent and proof of such violation must

be made available to the public so people can learn what

not to post online.

In addition, Somchai Suwannaban, Board Committee

Member of Thai Public Broadcasting Service (TPBS), was

interviewed off-site and the video of his interview was

shown to the forum attendees. In his interview, Somchai

stated that the coup in 2006 intensified the atmosphere

of disharmony and hatred in an already divided society.



Somchai alleged that the mainstream media was partially

responsible for the widespread discontent due to its one-

sided news coverage of pertinent issues in Thailand. The

bias is understandable, Somchai continued, because

the mainstream media is under control of the state and

influential private groups. Somchai noted that the state

continuously seeks to control information in both the

mainstream media and new media and the result of this

pressure is widespread self-censorship. The explosion

of non-mainstream information and opinions seen in

new media, Somchai clarified, is a response to the lack

of adequate coverage from the mainstream media. As a

result, there is an emergence of a ‘new species’ of political

thought in Thai society which has used new media to

empower itself.

While new media has the potential to be a check

against the bias of the mainstream media, Somchai

continued, those who participate in the creation and

dissemination of information must present information

from multiple points of view and if, for example, a media

company is aligned with a particular political party or

interest group, the media company should be open to

opinions counter to theirs. Also, insofar as new media acts

as venue for free expression for members of the public,

the presentation of such information should be done with

respect to those who hold different points of view. In terms

of expressing opinions and access to public information,



people need to be aware of their civil and political rights

that they are able to do so. Active citizens are of vital

importance, Somchai concluded, for the creation of a

desirable society both in the real world and in the online

community.



Satellite TV/Media - Cable TV.

Sonthiyarn Chuenrutainaitham, managing director

of T-News , noted that there are many forms of media at

the present time - satellite TV, community radio stations,

websites, and news organizations, etc. - and these media

are in the process of merging. For example, a news

organization can send updates via SMS to subscribers’

smartphones. The definition of ‘traditional media’ is

changing due to the emergence of new media, particularly

because people can easily create their own media. This

fact mitigates the once dominant influence of traditional

media and the censorship ability of the state. Currently, if

a government shuts down a website, mirror sites can be

set up again and again. People have access to the radio,

cable TV and streaming TV news on the internet. The

challenge to both traditional and new media, Sonthiyarn

said, is to work responsibly, use the new technology to

present accurate information and do so according to the

ethics, laws and customs of society.

Challenges Of Online Media, Cable TV And Community Radio In Political Movements During The Election



Chatchai Tawantharong from Spring News said

that over the past decades television news stations

changed from ‘black screen’ [during coups or periods of

military censorship] to investigative news and finally to

today’s ‘talk show’ news programs, but one thing has never

changed: the stations are state-owned and controlled.

However, during the last 4-5 years, the bloom of satellite

and cable channels has led to more non-state-owned

cable television news productions. Spring News was born

because of the emergence of social media which was no

longer state-owned. Also, the redshirt protests in 2010

and the crackdown in the same year triggered the official

launch of Spring News as an independent media source

which presents news from all sides and serves as a space

Sonthiyarn ChuenrutainaithamManaging Director, T-News



for everyone to express their opinions.

In the name of new media, Chatchai continued,

Spring News offers socially responsible news. The staff at

Spring News believes that people can think for themselves

and the editorial board works hard to present accurate facts

and a range of opinions from many different sectors of

society. In the 2011 election, new media was instrumental

in helping Spring News campaign for voting awareness

and participation. Spring News used new media, Chatchai

concluded, to inform the public about voting guidelines,

political campaigns and interviews with politicians to give

the public the information necessary for them to make

informed voting decisions.

Warit Limthongkun from Manager Daily online

The definition of ‘traditional media’ is changing due to

the emergence of new media, particularly because

people can easily create their own media.

This fact mitigates the once dominant influence of traditional

media and the censorship ability of the state.”



newspaper mentioned that the emergence of new media

- beginning with the internet, supplemented by a boom

of community radio and cable TV stations - has played

a significant role in the social and political transition

in Thailand. Before the 2006 coup, new media was a

burgeoning communication tool for the sharing of political

information; after the coup, new media has become even

more prevalent as advanced technologies and networks

emerge. For example, news updates are available in real-

time through internet radio, mobile phones, Facebook,

Twitter, etc. New media, Warit noted, is more responsive

to the individual in the sense that it allows for efficient,

on-demand communication of new information.

Additionally, Warit continued, Youtube and blogs

“(...)But when the government censors, for example,

a website used for organizing a rally, the censorship of

the website may lead to more violence in society.

There are many instances of media censorship by the state

being a key factor in causing social unrest in Thailand.

If the trend of censorship continues,

more violence can be expected to occur.”



have reduced the prevalence of mainstream media in Thai

society because people are able to create and publish

information on their own without relying on traditional

media outlets. Within the next few years, all community

radio stations will be networked together on the internet.

Even though new media is largely not censored by the

state, private entities may exert control over new media

outlets because they require financial support (donations,

sponsors, etc.) to maintain their operations. This presents

a challenge for new media; namely, to remain unbiased

while becoming financially self-reliant.

Warit concluded that new media also faces

challenges regarding laws and regulations. If a media

organization violates the law, they will be subject to legal

Warit Limthongkun,Manager.co.th



action. But when the government censors, for example, a

website used for organizing a rally, the censorship of the

website may lead to more violence in society. There are

many instances, Warit said, of media censorship by the

state being a key factor in causing social unrest in Thailand

and if the trend of censorship continues, more violence can

be expected to occur.

Local Community Radio

Pinkaew Laungaramsri Ph.D, Asst. Prof., Faculty

of Social Sciences at Chiang Mai University, said that in

addition to online media, community radio stations must

also be considered new media. For the past half-decade,

community radio stations have been employed in political

Pinkaew Laungaramsri, Asst. Prof. Ph.DFaculty of Social Sciences Chiang Mai University

“For the past half-decade, community radio has been employed

in political activism campaigns and helped to promote political

ideals (especially democratic ideals) in Thai society. (...)

Community radio acts as a communication medium for

democratic movements - especially in rural areas - and most

stations have been established by local residents.”



activism campaigns and helped to promote political ideals

(especially democratic ideals) in Thai society. It can be

said that most mass media outlets are associated with

and controlled by powerful institutions in Thailand. The

rise of community radio stations has occurred because

of a disinclination to be affiliated with such ‘traditional

institutions’ who have historically wielded so much power

and influence.

Community radio stations, Pinkaew continued,

act as a communication venue for democratic movements

- especially in rural areas - and most stations have

been established by local residents. These media are

heavily censored by the state and many community

radio organizations network with other organizations

“For the past half-decade, community radio has been employed

in political activism campaigns and helped to promote political

ideals (especially democratic ideals) in Thai society. (...)

Community radio acts as a communication medium for

democratic movements - especially in rural areas - and most

stations have been established by local residents.”



also oppressed by the state. Thus, Pinkaew claimed,

community radio stations are a valuable tool for the people

to keep fighting for their rights and is the reason for their

emergence in Thailand several years ago.

Pinkaew concluded that the political landscape in

Thailand has changed, specifically in rural areas. Rural

farmers, for example, no longer receive information from

the state-run mainstream media. Since the 2006 coup, the

people in rural areas have become more aware of what is

going on in Thailand and are active in politics, both of which

are unprecedented. The Democrat administration being

aligned with the military (viewed as an ‘undemocratic’

power) after the coup caused many rural people to

question whether they were living in a democratic society.

“Redshirt radio stations do not only stand for the Pheu Thai

party, but also stand for any group which struggles for

democracy. If the military intervenes in politics again,

community radio will serve to educate local people

to be aware of their democratic rights.”



The ‘anti-military government’ sentiment spread like a

wave over the countryside through the use of community

radio by rural farmers.

Krisanapong Prombuerum, from Community Radio

‘Kon Ruk Chiang Mai’, said that the Redshirt-community

radio was already in existence before the 2006 coup, but

was focused mainly on entertainment content and not

political activities. After the coup, many Thais disagreed

with the military seizing power over the country. Because

the mainstream media concentrated on presenting

information that did not reflect the thoughts and feelings

of many people, community radio stations, which once

focused on entertainment, evolved into outlets which

presented alternative news and political views. Currently,

Krisanapong PrombuerumCommunity Radio ‘Kon Ruk Chiang Mai’



almost every province has 3-4 Redshirt radio stations.

During the election, Krisanapong continued,

community radio served as a voice for local people and

widespread complaints emerged regarding the fact that

the mainstream media had not satisfactorily informed the

public about the election. People wanted more information

before they could make a voting decision. Community

radio helped the people find such information. Community

radio networks have the intention to provide information

about democratic elections and to encourage local people

to vote. An important point, Krisanapong added, is that

Redshirt radio stations do not only stand for the Pheu

Thai party, but also stand for any group which struggles

for democracy. If the military intervenes in politics again,

community radio will serve to educate local people to be

aware of their democratic rights.

Research conducted by Dr. Pinkaew found that

rural residents began to use new media as an alternative

to receiving messages from the state-run mainstream

media because the messages in the mainstream reflected

the interests of the government and not the interests of the

people. Residents in rural areas set up satellite equipment

and tuned in to alternative news sources. They exchanged

this information with their friends and neighbors which gave

rise to new media being instrumental in a social revolution

in rural Thailand. To be specific, rural people sought out

new information, became receivers and senders of such



news and produced new content. Rural residents also

linked multiple media types to each other (through radio,

satellite TV and the internet) which helped to bridge the gap

between rural and urban areas. “In the past, people in cities

were close to the center of information and rural areas were

underdeveloped and not well connected. In the present

day, local villagers are not just consuming information from

various sources - they have also established community

radio stations and websites and are producing new

information. This is a new era in which rural people have

a better understanding of the political environment and the

larger society. This is exactly the point of a key change in

Thai society,” said Dr. Pinkaew.

Many community radio stations, Dr. Pinkaew

continued, are primarily funded by members of the

community and have many volunteers working for them.

Some stations may be private ventures. The goal of

community radio is to serve the needs of villagers.

Radio is a two way communication medium which

allows the exchange of ideas between the organizers

and the audience. Most community radio stations

analyze mainstream news and convey the information in

language that is easily understandable to everyone in the

community. Pinkaew’s research also found that if there is

any community radio which focuses on promoting political

violence, the community members usually do not want to

participate and the radio station will be shut down.



Dr. Pinkaew concluded that the political radio

phenomenon in Thailand is indicative of the fact that the

public not only consumes information from media sources,

but that the public is capable of producing media as well.

The definitions of ‘media’ and ‘professional reporter’ have

been redefined in the advent of new media, largely because

many people have determined that the mainstream media

has failed to report the thoughts and opinions of the people.

Urban and middle class people use Facebook and Twitter

to express their opinions. Rural people use community



radio to voice their opinions. Over the past several years,

community radios have become a key institution alongside

traditional institutions like community centers, temples and

schools.

Suthep Wilailert, Campaign for Popular Media

Reform Thailand, said that although there are broadcasting

laws to accommodate the public, such laws do not allow

individual citizens or local businesses to broadcast their

own TV or radio signals without a license. The Office

of The National Broadcasting and Telecommunications



Commission is the main telecommunications regulatory

body and issues temporary licenses to community radio

stations. Suthep continued, in the last two years, over six

thousand radio stations applied for registration and only

one station has been granted a license. Local radio stations

which operated without a license - whether politically or

commercially oriented - were shut down and many people

who operated them were arrested. Suthep concluded

that the arrests have occurred more frequently since the

emergency degree on April 7, 2010. The destabilization

of community radio institutions is a major obstacle for

new media.



Suthep continued that media should play a role

in promoting the idea of democracy. Media outlets may

support a particular political party or policy, but they need

to present the information openly and include different

opinions from others as well. The focus of community

radio stations is to open up the political debate in Thailand

through the process of sharing information about policies

or projects which affect the people.

Suthep argued that in the past, reports in mainstream

newspapers alleged that Redshirt radio stations had been

shut down and the staff had been arrested because the

community radio station had violated lese majeste law.

Such accusations fueled conflicts and divided communities

across Thailand. A closer look at these cases shows that

the legal action taken was on the grounds of ‘technical’

aspects of regulations pertaining to the radio station

licensing requirements. Therefore, Suthep claimed, the

ethics of journalism need to be reviewed. The mainstream

media must take more responsibility in reporting the news

accurately. The reports of shutting down community radio

stations must be verified and the media must present

accurate facts - including cases in which the government

shut down the radio stations without any inspection. If there

aren’t clearly defined rules and regulations agreed upon

by consensus, Suthep warned, the situation will likely lead

to more conflicts in society.

At the end of the forum, one participant noted



that people are fully capable of handling information and discerning

what is best for their own lives. Furthermore, people do not require any

intervention from any party to censor the media. The state must protect

citizens instead of infringing their rights. The state has a duty to protect

the individual’s right to information and the right to free expression. The

media should share the views of every group in society and communicate

the full spectrum of political, economic and social issues as equally and

fairly as possible. Society will flourish when people have access to many

kinds of information and are able to freely discuss in a civil manner, what

is best for the society. The openness of media is a prerequisite to the

development of a truly democratic society.


ก บ ก า ร เ ค ล อ น ไ ห ว ท า ง ก า ร เ ม อ ง



บนทกการเสวนาในเวทอภปรายสาธารณะ

“ความทาทายของสอใหมกบการเมองไทยชวงกอนและหลงการเลอกตง” วนท 16 มถนายน 2554

ณ อาคารมหตลาธเบศร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

จดโดยมลนธไฮนรค เบลล และคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


ค�ำกลำวเปดงำน โดย ศ. ดร. ศภชย ยาวะประภาษ

คณบดคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย



105สอใหมกบการเคลอนไหวทางการเมอง

การจดเวทอภปรายเรอง “ความทาทายของสอใหมกบการเมองไทย

ชวงกอนและหลงการเลอกตง” โดยนกวชาการทสนใจตดตามประเดนน ตวแทน

สอมวลชน นกการเมอง นกเคลอนไหว และ กกต. นบเปนชองทางส�าคญท

ผ เกยวของจะไดอภปรายแลกเปลยนความคดเหนและแสวงหาบทบาท

อนเหมาะสมตอการพฒนาประชาธปไตยของไทยในอนาคตตอไป

คณะรฐศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยร สกยนดและเปนเกยรตท

ไดเปนเจาภาพรวมกบมลนธไฮนรค เบลล และขอขอบคณ ดร. พชญ พงศสวสด

ตลอดจนทมงานผรบผดชอบการจดกจกรรมเวทอภปรายสาธารณะในครงน

รวมทงทานผรวมอภปรายทกคน



ค�ำกลำวเปดงำน โดย คณโยสต พาชาล (Mr. Jost Pachaly)

ผอ�านวยการมลนธไฮนรค เบลล ประจ�าส�านกงานภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต



ในนามของมลนธไฮนรค เบลล ขอขอบคณ

ทกทานทมารวมงานในวนน ซงผเขารวมงานจ�านวน

มากเชนนย อมสะทอนถงความสนใจตอประเดน

ของเวท

ปจจบน มลนธไฮนรค เบลล ด�าเนนงานใน

เมองไทยมาเปนเวลาสบปแลว โดยเรมจากส�านกงาน

ทเชยงใหมกอนจะยายมายงกรงเทพฯ งานสวนหลกๆ

ททางมลนธฯ ด�าเนนการไดแก นโยบายดานพลงงาน

และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงเหนไดชด

วาเปนประเดนสงแวดลอมหรอทเรยกกนวาเรอง

กรน (green) อยางไรกตาม ประเดนสอใหม1 กนบวา

เปนเรองกรนเชนกน นอกจากน มลนธฯ ยงท�างานใน

พมา รวมทงไดรวมมอกบจฬาลงกรณมหาวทยาลย

โดยมอบทนการศกษาหลกสตรปรญญาโทภาคภาษา

องกฤษ คณะรฐศาสตร แกนกศกษาพมา สวนงานเวท

อภปรายสาธารณะในวนน กเป นอกงานหนงท

มลนธฯ และคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ไดรวมกนจดขน

มลนธฯ มโครงการเกยวกบสอเพอประชา-

ธปไตย โดยใหความสนใจประเดนเรองบทบาทของ

สอใหมและสอทางเลอก เพราะเชอวาการรายงานขาว

และการแลกเปลยนความคดเหนทเปนอสระนน

1 “สอใหม” หรอ “นวมเดย”

(new media) ในทน ไมไดหมายถง

เฉพาะสออนเทอรเนตเทานน แต

หมายรวมไปถงสอตางๆ ทถอก�าเนดขน

ในยคใหมของการสอสาร โดยเฉพาะ

ภายหลงการปฏรปสอตามเจตนารมณ

ทสอดคลองกบรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540

จนถงปจจบน - กองบรรณาธการ



มความส�าคญตอสงคมประชาธปไตย ในป 2553 มลนธฯ ไดรวมสนบสนน

โครงการวจยเรอง “ผลกระทบจากพระราชบญญตวาดวยการกระท�าความผด

เกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 และนโยบายของรฐกบสทธเสรภาพในการ

แสดงความคดเหน” ซงด�าเนนงานโดยโครงการอนเทอรเนตเพอกฎหมาย

ประชาชน (iLaw) นอกจากน มลนธฯ ยงไดสนบสนนการจดพมพหนงสอ

วาดวยวกฤตการเมองทเกยวกบประเดนสอใหม ชอ Born To Be Democracy

โดยเวบไซตประชาไท (www.prachatai.com) ซงทานทสนใจหนงสอเลม

ดงกลาวนสามารถตดตอไดทเวบไซตประชาไท

ความคดทน�ามาสการจดเวทอภปรายฯ ในวนน คอความตองการ

จะทราบถงบทบาทของสอใหมในชวงกอนและหลงการเลอกตง ดงททราบ

กนดวาสอ เชน สอในเวบไซตและเคเบลทวตางๆ มบทบาทอยางมาก

ในสถานการณวกฤตทางการเมองซงรวมทงการสลายการชมนมเมอปทแลว

จนมการปดเวบไซตเปนจ�านวนมาก นอกจากนยงปรากฏในขาวเมอเรวๆ น

วา ผบ.ทบ. ไดออกมาใหความเหนตอสอใหมตางๆ

จดประสงคของการจดงานครงน คอการเปดพนทส�าหรบการแลกเปลยน

ความคดเหนเกยวกบบทบาทของสอใหมในสถานการณปจจบน ซงเปนชวง

เวลาทส�าคญอยางยงของประเทศไทย เรามความตองการและพยายามให

ทกฝายเขามารวมแสดงความคดเหน แมจะไมสามารถกลาวไดวาความ

พยายามนประสบความส�าเรจทงหมด แตหลายฝายกไดแสดงความสนใจ และ

มการน�าเสนอความเหนจากหลายฝาย ทงฝายการเมอง ฝายนกวชาการ ฝาย

นกกจกรรมดานสอ (Media activists) ทเขามาตอสรณรงคเรองสอ ซง

พวกเขาเชอวาความหลากหลายทางความคดจะท�าใหเกดระบอบประชาธปไตย

ทใชการไดจรง

กอนทเราจะเรมอภปรายครงน มลนธฯ ใครขอน�าเสนอคลปวดโอ

(video clip) บทสมภาษณสนๆ จากเยอรมน ซงเปนการสมภาษณคณมารลเธอ



สปตซ กรรมการบรหารพรรคกรนในเยอรมน โดยเนอหาของบทสมภาษณน

ไดพดถงบทบาทของสอใหมในบรบทของสงคมเยอรมน

ชาวเยอรมนรอยละ 75 สามารถเขาถงอนเทอรเนต (ขณะทกรณ

ประเทศไทย มประชาชนเพยงรอย 21 เทานนทสามารถเขาถงอนเทอรเนต)

และมการใชอนเทอรเนตกนอยางแพรหลายในหมพรรคการเมอง องคกร

พฒนาเอกชนและกลมการเมองตางๆ เพอพดคยเกยวกบประเดนสาธารณะ

อยางไรกตาม แมจะมการเขาถงอนเทอรเนตแตกมปญหาเรองการใช ซง

ขอถกเถยงบางประเดนกคลายกบทเมองไทย ประเดนส�าคญคอขอถกเถยง

เรองการจ�ากดเสรภาพในอนเทอรเนตเหมอนกนในหลายๆ เรอง ในเยอรมน

มการจ�ากดและหามใน 2 ประเดนใหญ ประเดนแรกคอสอลามกทเกยวของ

กบเดก ประเดนทสองคอการประกาศจดยนของอดมการณฟาสซสตและการ

ปฏเสธการสงหารหมชาวยว สาระส�าคญของการถกเถยงคอจะปองกนอยางไร

ไมใหเรองเหลานเขาไปปรากฎในอนเทอรเนต โดยขณะเดยวกนกตองไมให

กระทบตอเสรภาพการแสดงความคดเหนของประชาชน นอกจากสองประเดน

ขางตนแลว ยงมอกหนงประเดนใหญคอการเกบรกษาขอมลของรฐ เรอง

การตอตานการกอการราย และกฎหมายหรอขอบงคบในระดบ EU ซงถอวา

ใหญกวากฎหมายของประเทศ แตศาลในประเทศมความเหนวากฎหมาย EU

บางมาตรานนขดตอรฐธรรมนญของเยอรมน

สดทายน ขอขอบพระคณทกทาน ทงผจดงาน ผรวมงาน และหวง

วาการอภปรายในวนนจะชวยใหเราไดรบความรในเรองตางๆ



หมายเหต: ในล�าดบถดจากการกลาวเปดงาน ไดมการเปดคลปวดโอวาดวย

เสรภาพของสอออนไลนกบการเคลอนไหวทางการเมอง ซงเปนการสมภาษณ

คณมาลเธอ สปตซ สมาชกคณะกรรมการกลางพรรคกรนประจ�าสหพนธรฐ

เยอรมน โดยคณสปตซไดแสดงความเหนตอบทบาทของสอใหมกบการ

เปลยนแปลงภมทศนดานสอในสงคมเยอรมนวา ในชวงไมกปทผานมา สอ

มความหลากหลายมากขน เนองจากคนเรมมโอกาสแสดงความเหนหรอจดยน

ของตนเองไปยงกลมคนทกวางขวางขนผานสออนเทอรเนต จากทแตเดม

พวกเขาไมเคยมโอกาสเชนนมากอน โดยสออนเทอรเนตดงกลาวหมายถง

บลอก ทวตเตอร และอน ๆ ทผคนมากมายใชเปนชองทางแสดงความคดเหน

คณสปตซยงเหนวาการแลกเปลยนความคดเหนบนโลกออนไลนนนได

สรางความแตกตางในเชงคณภาพอกดวย เพราะสอออนไลนท�าใหแตละคน

สามารถตงค�าถามหรอน�าเสนอปญหาทเฉพาะและมรายละเอยดไดมากขน

ซงถอเปนความเปลยนแปลงเมอเปรยบเทยบกบเมอ 20 ปกอนหนา กลาวคอ

ในอดตภมทศนดานสอ ไดถกจ�าแนกอยางชดเจนออกเปนสอของรฐสอเอกชน

สวนสอกลมปจเจกบคคลเกอบจะไมปรากฏใหเหน ขณะททกวนน ปจเจก

แตละคนสามารถสรางเวท (forum) และชมชนของตนเองบนสอออนไลนและ

น�าเสนอประเดนเรองทพวกเขาหวงใยท�าใหเนอหามความหลากหลายและ

กวางขวางมากขน



ส�าหรบประเดนการเมองในโลกออนไลนในชวงหลายปทผานมา

การเมองซงคณสปตซหมายถง ส.ส. ส.ว. พรรคการเมองและหนวยงานของ

รฐ คนกลมนเขาใจวาอนเทอรเนตไมไดเปนเพยงสอกลางส�าหรบการสอสารและ

แลกเปลยนขอมลเทานน แตสงทส�าคญไปกวานน อนเทอรเนตยงเปนสอท

ท�าหนาทตรวจสอบใหเกดความโปรงใสและสามารถสรางการมสวนรวมทาง

การเมองอกดวย ความโปรงใสทวาอาจหมายถงการน�าขอมลขาวสารท

เกยวของกบการบรหารงานสาธารณะ หรอการวางแผนโครงการสาธารณะตางๆ

ไปเปดเผยในโลกออนไลน ซงท�าใหพลเมองสามารถเขามาแสดงความเหน

และวพากษวจารณได ยกตวอยางเชน พรรคกรนไดเผยแพรบางสวนท

เกยวของกบหลกการพนฐานในการเลอกตงเมอป 2005 ลงในวกออนไลน

เพอประกาศวา “มารวมสรางการเมองดวยกนเถอะ!” ซงเปนพนททจะกาวไป

ไดไกลมากในอก 2 -3 ปขางหนา ขณะเดยวกนในประเทศเยอรมนกมการ

เคลอนไหวทเขมแขงเกยวกบการเปดเผยขอมลสาธารณะ เชน มลพษดาน

สงแวดลอม โครงการกอสรางขนาดใหญของรฐ ผลกระทบจากสภาพภมอากาศ

ขอมลตางๆ ทรฐเปนผรวบรวม ซงควรเปดเผยใหเขาถงไดทางเวบไซต รวมทง

จดเกบในรปแบบทสามารถใชคอมพวเตอรอานได

สวนบทบาทของภาคประชาชน คณสปตซไดกลาวถงวฒนธรรมการใช

อนเทอรเนตเพอขบเคลอนประเดนสาธารณะ วาไดเปดกวางและมการพฒนา



มากขน โดยเหนไดชดในกลมองคกรพฒนาเอกชน เวบไซต ‘Campact!’

เปนตวอยางหนง ทเกดขนในโลกออนไลนส�าหรบเปนเวทของประชาชนใน

การเคลอนไหวทางการเมอง เวบไซตนเปนความรวมมอของเอนจโอทท�างาน

ในประเดนตางๆ และน�าประเดนสาธารณะเหลานนมาเคลอนไหวในโลกออนไลน

ไปพรอมๆ กน สวนใหญเปนกจกรรมการรณรงครวบรวมรายชอในประเดน

ตางๆ ซงกจกรรมลกษณะนไดรบความนยมอยางมาก และบางประเดนกมผ

เขารวมมากกวาหนงแสนคน มกจกรรมรณรงคจากกลมสหภาพแรงงานหรอ

กลมทเคลอนไหวเรองสทธพลเมอง รวมถงองคกรเลกๆ อนๆ เชน กจกรรมของ

โบสถ กจกรรมเหลานลวนตระหนกถงความส�าคญของการใชอนเทอรเนตใน

ชวตประจ�าวน และแนนอนวาการเคลอนไหวนขนอยกบความสามารถในการ

ใชอนเทอรเนตและงบประมาณของแตละองคกร แตกมหลายๆ โครงการท

สามารถใหขอมลประชาชนอยางโปรงใสและเปดโอกาสใหคนมสวนรวมอยาง

แขงขน โดยทไมตองลงทนอะไรมากนก ซงนบวาวธนเปนยทธศาสตรทใชไดผล

และเอนจโอจ�านวนหนงกสามารถใชอนเทอรเนตเปนเวทส�าหรบการเคลอนไหว

อยางจรงจงและประสบความส�าเรจเปนอยางมากดวย ตวอยางเชน ในป 2009

มการพดถงการสรางระบบการปดกนขอมลทางอนเทอรเนต และมประชาชน

กวาหนงแสนสามหมนคนรวมลงชอคดคานโครงการน นเปนรปแบบหนง

ของการแสดงความคดเหนผานสอออนไลน



สวนเรอง ‘hate speech’ นน ในประเทศเยอรมนยงไมมขอความ

ในกฎหมายทระบวาอะไรคอ ‘hate speech’ อยางชดเจน แตอาจจะม

บางเนอหาทเขาขาย ‘hate speech’ ตวอยางเชน การปลกปนประชาชน

การเหยยดผวหรอเชอชาต หรอแนวคดขวาสดขว และการปฏเสธการฆา

ลางเผาพนธชาวยว ซงการแสดงความคดเหนในประเดนขางตนเปนเรอง

ตองหามและตองไดรบการควบคม ดงนน การควบคมการแสดงความเหน

ตองเปนประเดนทเฉพาะและชดเจน นบวาโชคดทยงไมคอยมนกการเมอง

พยายามขยายขอบเขตการควบคมใหกวางขน สวนใหญอยากใหควบคม

ในประเดนทเฉพาะและชดเจนเชนเดยวกบ 20 ปทผานมา

และในทายทสด คณมาลเธอ สปตซไดกลาววา ปจจบนเมอผคน

สามารถเขาถงเนอหาตางๆ ไดจากทกมมโลก กเกดความเหนทซบซอนและ

แตกตางกนอยางหลากหลายขนวาอะไรคอสงทเรยกวา “‘hate speech’ เชน

เนอหาหนงๆ ทปรากฏในสอออนไลนอาจจะชอบดวยกฎหมายในเยอรมน

แตขณะเดยวกนเนอหาเดยวกนนอาจจะผดกฎหมายไทยกได



ผรวมอภปราย: ดร. พรสนต เลยงบญเลศชย

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยอสสมชญ

ดร. พรงรอง รามสต รณะนนทน

คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ดร. โสรจจ หงศลดารมภ

คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ด�าเนนรายการโดย: ดร. พชญ พงษสวสด

รองคณบด คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย



ดร.โสรจจ หงศลดารมภ:

ทง ‘free speech’และ ‘hate speech’ ยงไมมค�าแปลภาษาไทยท

ยอมรบกน ‘free speech’ หากจะแปลวาค�าพดทมเสรภาพกยาวเกนไป ‘hate

speech’ ยงไปกนใหญเพราะไมมค�าใดทเหมาะสม ทผมตดใจเรองนเพราะมา

จากคณะอกษรศาสตร ตองท�างานเกยวกบภาษาแตกยงคดไมออกวาควรเรยก

สองค�านในภาษาไทยวาอยางไร และขอขอบคณผทรวมกนจดงานนขนมา

สองอยางนคออะไรกนแน ค�าถามหลกของเราคอจะก�าหนดเสนแบง

ระหวางสองเรองนอยางไร ซงการก�าหนดเสนแบงอาจไมเหมอนกนในทก

ประเทศ เราไดยนของเยอรมนไปแลวและกมประเทศอนทไมเหนดวยกบ

เยอรมน ซงเปนเรองธรรมดาเพราะวาเรากมบรบทของเรา คนไทยทวไปอาจ

จะเหนพองกนวาเสนแบงของเราเปนอกแบบ กอนอนควรพดเรอง ‘free

speech’ กอน เสรภาพในการพดและแสดงความคดเหนเปนสงจ�าเปนใน

ระบอบประชาธปไตย เสรภาพนอาจมความเปนนามธรรมมากกวาเสรภาพ

ดานอนๆ หรอสทธอนๆ ทมการประกาศกนในสงคมประชาธปไตย เราพดถง

เสรภาพในการรวมตวเปนสมาคม หรอเสรภาพในการเคลอนท คนไทยจะไป

อยในจงหวดไหนกได ไมมการจ�ากดเหมอนบางประเทศทจ�ากดใหอยเฉพาะ

จงหวดนนจงหวดน เสรภาพในการก�าหนดทอยอาศยของตนเอง อาจจะยง



หลงเหลอในบางประเทศ แมไมทราบแนชดแตในทางปฏบตอาจมการจ�ากด

เสรภาพอยางรนแรงมาก แมเสรภาพในการพดการแสดงความคดเหนนน

จะไมเปนรปธรรมชดเจนเหมอนการหามยายจงหวดหรอยายบาน แตถาเรา

ค�านงถงการมประชาธปไตยทใชการได เรากจ�าเปนจะตองมเสรภาพลกษณะน

ในรปแบบทมขอจ�ากดนอยทสด การใหเสรภาพตองไมนอยไปกวาน และตอง

มหลกประกนคอ ทใดกตามทเปนประชาธปไตยจะตองมเสรภาพน เพราะ

หากไมกจะเกดการบงคบขเขญใหทกคนคดและเชอแบบเดยวกน เชน ฉาก

ในภาพยนตร Star trek มมนษยตางดาวประเภทหนงทเปนเหมอนหนยนต

ทกคนพดคดแบบเดยวกนหมดเพราะมตวละครทเปนนางพญาผงสงการ พอ

นางพญาผงคดอยางไรพวกผงกคดตาม หนยนตนกเหมอนกน ไมมความคด

เปนของตวเอง ซงมนขดแยงกบอดมการณประชาธปไตยอยางชดเจน เมอ

ยอนกลบไปดเสรภาพในการพดแสดงความคดเหนมนไมไดจ�ากดอยเฉพาะ

ค�าพดทเปนภาษา เชน ภาษาไทย ภาษาองกฤษ แตวารวมไปถงการแสดงออก

ในดานอนๆ ดวย เชน การรายร�า การแสดงดนตร การเสนองานทางศลปะ ภาพถาย

ภาพวาด รวมอยในนหมด เหตผลทตองมเสรภาพในการพดแสดงความเหน

กคอเพอเปดโอกาสใหแนวคดตางๆเกดขนและไหลเวยนใหกบสอ ซงเปน

สงส�าคญมากๆ ของการปกครองระบอบประชาธปไตย เราอาจมแนวคดดๆ

ส�าหรบแกปญหาไดอยางด แตถาเราปดกนการแสดงความคดเหนสงคมกไมม

โอกาสรบรแนวคดเหลานน นคอเหตหลกๆวาท�าไมตองมเสรภาพในการแสดง

ความคดเหน ซงค�าพดและการแสดงออกทมเสรภาพทวาน เราเรยกกนสนๆ

วา ‘free speech’

แลว ‘hate speech’ คออะไร นกวชาการชาวเยอรมนไดพดไปบาง

แลว คณโยสต (Mr. Jost Pachaly) กพดไปบางแลว อาจเรยกสนๆ วา ค�าพด

ทเหยยดหยามศกดศรความเปนมนษย ในโลกตะวนตกถอวาเปนเรองใหญ

มาก ในสงคมไทยกถอวาเปนเรองใหญไมแพกนเพราะสงผลใหเกดการ

แตกหก ตวอยาง ค�าพดทวา “All niggers are idiots whose nature is to be

ruled by white people.” เปนประโยคภาษาองกฤษทพดถงคนผวสในสหรฐฯ



โดยบอกวาคนผวด�าเปนคนปญญาออนและมธรรมชาตทตองถกปกครอง

โดยคนทอยเหนอกวาเทานน ซงถอเปน hate speech เพราะเปนการตขลม

คนทงกลม อกประโยคหนงในบรบทของสหรฐอเมรกา “Asian women are

sluts.” พดถงผหญงเอเชยผวเหลองผมด�าวาชอบผชาย นกเปนการตขลม

และเปนแบบเดยวกนคอเปน ‘hate speech’ อกตวอยางหนง “Kill all the

faggot.” ประโยคนชดเจนเลย ประโยคอนๆ ทยกตวอยางมาอาจมการถกเถยง

วาไมใชการเหยยดหยาม หรอเปนการหยอกลอ แตประโยคหลงสดนไมใชเลย

faggot มนแปลวาเปนรกรวมเพศ เปนผชายรกรวมเพศ ไมไดหมายถงผหญง

เราอยาไปพดค�านเพราะเปนค�าหยาบ ประโยคนหมายความวาใหฆาคนพวกน

ใหตายหมด มนเปน ‘hate speech’ อยางตรงไปตรงมาชดเจน เพราะวาม

นยยะของการขฆา อาฆาตมาดราย ดหมนเหยยดหยามรวมเขาไป ในขณะท

สองประโยคแรกไมชดเทา

สงคมไทยกมการใชค�าหยาบกนมากมายซงเขาขาย ‘hate speech’

ถารวมการอาฆาตมาดราย ขฆา ขท�ารายรางกาย หรอตวอยางเชน “คนท

เลอกพรรคเพอไทยเปนคนโง” กเขาขายแบบเดยวกนคอตขลมคนกลมหนงวา

เปนแบบหนง นยามลาสดจาก วกพเดย (Wikipedia) สรปสนๆ ไดวา ‘hate

speech’ คอค�าพดทมงอาฆาตมาดรายคนอน การพดทดหมนเหยยดหยาม

บคคลหรอกลมบคคลตามลกษณะของบคคลอนหรอบคคลนนๆ เชน เชอชาต

เพศ ดงตวอยางทพดถงหญงเอเชย หรอกลมชาตพนธ เชน คนไทย คนลาว

และทเราพดถงคนอสานวาเปนแบบนแบบนนกเขาขาย ‘hate speech’ หรอ

พดถงคนจนวาเจก ซงสมยกอนมมากแตสมยนนอยลง ในเรองศาสนา เชน

การพดถงคนมสลม คนครสต เรองความชอบ เชน ชอบเพศเดยวกน ชอบเพศ

ตรงขาม ตวอยางในสหรฐฯทเขาขายชดเจนคอ “Kill Terrorist Bomb Their

House Kill Bush Bomb His F---in House” ประเทศไทยนนผดกฎหมายถา

ท�าแบบน “bomb his house” หมายถงวางระเบดบาน George Bush ซงเปน

hate speech เพราะมนแสดงความโกรธความเกลยด ทส�าคญคอขจะฆา จะ

ท�าราย ปาระเบดใส อกตวอยางหนงคอพวกเกยรกรวมเพศ “Turn or Burn”



และ “God Hates Fags” คอพระเจาเกลยดพวกน และแสดงวาเราสามารถ

ท�าอะไรพวกนกได สวนประโยคกอนน คอ “Turn or Burn” แปลวาจงกลบใจ

เปนคนปกต หรอมฉะนนกจะถกเผาอยในนรก

ปญหาทเปนเรองใหญคอ เราม ‘free speech’ เปนการประกนวาเรา

มสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน มกลมคนทใชเสรภาพนสราง ‘hate

speech’ นคอปญหาของทกสงคม เยอรมน ไทย จน มหมด แตจนนอยหนอย

เพราะมการควบคมเขมงวด

ขอกลาวถงถงมตของ ‘hate speech’ และ ‘free speech’ ในทาง

การเมอง โดยขอละเรองศาสนาและการนยมชมชอบในเรองเพศเพราะอาจ

ท�าใหประเดนกระจดกระจาย เฉพาะเรองการเมอง ‘free speech’ มขอบเขต

อยแลววาอะไรทเปนการพดการแสดงความคดเหน เพยงแตรฐธรรมนญตอง

ครอบคลมประเดนทวไป ค�าถามคอสวนถกยกเวนนนมแคไหน ตวอยางจาก

เฟสบคนนเขาขาย ‘hate speech’ ไหม (ภาพประกอบ 1)1 มนมลกษณะเหมอน

กาวขาขางหนงเขาประตไปแลวแตขาอกขางยงไมเขา มนเขาขายกงหนง จาก

รปเราเหนสนข เหนควาย แลน ฯลฯ ไมรวาเปนใครเปนนกการเมองพรรคไหน

เปนการแสดงทศนคตตอนกการเมองทมาตามวถการเลอกตงโดยรวมทวไป

ไมเจาะจง

1การเผยแพรภาพประกอบจากสอใหมและสอออนไลนตามทปรากฏในหนงสอเลมนเปนไปเพอ

การอภปรายและการศกษาเทานน - กองบรรณาธการ

(ภาพประกอบ 1)



ถามกฏหมาย ‘hate speech’ ในประเทศเราแลวตองขนศาลกคงตอง

เถยงกนพอสมควร ตวอยางทสองกมาจากเฟสบค (ภาพประกอบ 2) เชนกน

ดงทบอกไปแลววาไมจ�าเปนตองเปนค�าพด เปนภาพกได ตวอยางนเปนรปภาพ

ทสอถงหลายประเดน ตวจรงของยงลกษณคอใคร เหมอนมการปลอมตวให

ดดเปนผหญงแตหมายถงทกษณ สวนภาพน มาจากกลม vote no แตไมมการ

อาฆาตมาดราย ซงผมเหนวาเปน free speech เปนการแสดงความคดเหน

ทางการเมอง ทไมมการขท�าราย





สวนภาพน (ภาพประกอบ 3) เปนอกตวอยางหนงทผมเหนวายง

ไมเขาขาย hate speech กอนทคณยงลกษณจะเขาสการเมอง ถามใครพด

แบบนกบคณยงลกษณอาจมประเดนทางกฎหมายเรองหมนประมาทกนได

แตเมอนกการเมองเปนบคคลสาธารณะแลวกจะเจอการลอเลยน

ส�าหรบตวอยางน (ภาพประกอบ 4) “ขาพเจาคอทรราช” อนนกเกอบ

เขาขาย แตประเดนส�าคญคอการขอาฆาตมาดราย อกตวอยาง (ภาพประกอบ 5)

บอกวาคณอภสทธใชอ�านาจหนาทท�าใหมคนตาย ไมวาจะควรหรอไมควรกยง

เถยงกนอย ซงเปนตวอยางมาจากกลมเสอแดง

อะไรคอพรมแดนของ ‘hate speech’ กบ ‘free speech’ ทเปน ‘hate

speech’ เรามความชอบธรรมทจะเขาไปจดการไดไหม ตวอยางจากเฟสบค

เสนอภาพคณอภสทธอกแบบหนง แบบคณหนทท�าอะไรไมคอยประสบความ

ส�าเรจเพราะไมคอยมพลก�าลง มาจากกลม vote no ซงเขามสทธเสรภาพใน

การแสดงความคดเหน กอตงเปนกลมและรณรงค

การออกกฎบงคบ ‘hate speech’ นนอยทวาอะไรคอ hate speech

ถาเราจะบญญตกฎหมายตองชดเจนเพราะเปนการก�ากบสทธเสรภาพตาม

รฐธรรมนญซงตองมเหตผลรองรบทชดเจน บรบททท�าใหประเทศตะวนตก

บอกวาอะไรเปน ‘hate speech’ นนไมชด อยางในสหรฐฯ เรองสผว-ผวด�า



เปนเรองใหญ ไทยเรองสผว-ผวด�าเปนเรองธรรมดาในสงคมไทย ปญหาใหญ

ของไทยคอเรองกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ ซงไมตรงประเดนกบเรอง

‘hate speech’ โดยตรง การอภปรายครงนเราพดเรอง ‘hate speech’ เพราะ

ฉะนนเรากพดเฉพาะเรองน

เมอกอนอะไรทเหนตางไปจากกระแสของคนสวนใหญมากๆ มอะไรท

เสนอแลวคนสวนใหญไมเหนดวยเลย อยขอบๆ อยพกหนงแลวคนกไมสนใจ

ความเหนเหลานนกจะตายโดยธรรมชาต ดงนน การควบคมโดยเฉพาะการม

กฎหมายลงโทษคนทท�าแบบนมากเกนไปกอาจจะท�าใหเกดกระแสโตกลบ

ท�าใหคนมาสนใจมากขน และคนกอาจจะทาทายขนมา ซงท�าใหวตถประสงค

ของกฎหมายนนๆเกดขนในทางตรงขาม





ดร. พชญ พงษสวสด:

ฟงรากฐานทางปรชญาจาก ดร. โสรจจแลว มประเดนนาสนใจเรอง

การเมองและการหมนประมาท อกประเดนคอความอาฆาตมาดรายในการแบง

กลมความคด ซงนาจะเปนเรองหนงทส�าคญในแงการเปนตวชวดส�าคญของ

คณภาพประชาธปไตยวาเปนอยางไรกนแน เพราะวาในสงคม ถาบงคบมาก

เกนไปกจะยงไปกนใหญ ถาไมบงคบเลย ปลอยใหตายไป บางครงมนกเหมอน

เชอโรคทไมตาย ดงนนกอนทจะเขาไปควบคมสทธเสรภาพในการแสดงความ

คดเหน ค�าจ�ากดความเปนเรองส�าคญวาเขาใจตรงกนหรอเปลา

ดร. พรงรอง รามสต รณนนท:

เนอหาการบรรยายของดร.โสรจจคลายกบสงทตงใจจะพด ขอเพมเตม

ประเดนส�าคญจากมมมองดานสอมวลชน นวมเดยซงถาตความแคบๆ กคอ

สอออนไลน แตอนทจรงเปนเรองสอใหมซงไมเคยมมากอนการปฏรปสอ

การปฏรปสอเกดเมอ 2540 ในสมยกอนพฤษภาทมฬเกดสอใหมๆ ซงเปน

ผลจากการปฏรปสอ เชน เคเบลทว ทวดาวเทยม วทยชมชนตางๆ ซงสอ

เหลานนบวาเปนสอใหมในสงคมไทย

ขอแบงประเดนตางๆ ทจะกลาวถง ดงน

• ‘hate speech’ มประเดนอะไรทเกยวของกบสอใหม

ในสงคมออนไลนบาง สทธเสรภาพในการพดและการแสดงออก

(Free speech doctrine)

• การสอสารทแสดงและสรางความเกลยดชง (hate speech)

• อนเทอรเนตกบ ‘hate speech’

• การก�ากบดแล ‘hate speech’ ออนไลน (Regulating

online hate speech)

• ‘political speech’, ‘free speech’ และ ‘hate speech’

• การปกปอง ‘free speech’ และ กดกน ‘hate speech’

ไปพรอมๆ กน ท�าไดจรงหรอ?



‘free speech’ เปนคอนเซปท (concept) เปนลทธ หรอแนวคด

การสอสารทไมมการปดกนในเชงเซนเซอรหรอการจ�ากดใดๆ ทงนตองยอมรบ

วาเปนลทธหรอคานยมแนวคดทอยในสงคมเสรประชาธปไตย ซงคนทอยใน

อ�านาจนยมกคงล�าบาก มกฏหมายสากลหลายฉบบทใหความคมครองและ

สถาปนาเสรภาพในการแสดงออก ตงแตปฎญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

(UDHR) ซงไมมผลบงคบ สวนทสองคอกฎบตรวาดวยสทธพลเมองและสทธ

ทางการเมอง (ICCPR) บงคบใชกวา 150 ประเทศทลงนาม สวนในสามตวหลง

คอ European Convention on Human Rights, Article 13 of the American

Convention on Human Rights และ Article 9 of the African Charter on

Human and People’s Rights จะเหนวาในระดบภมภาค ยโรป อเมรกา แอฟรกา

มศาลสทธมนษยชนทมกฎหมายหรอ convention และกลไกระหวางประเทศ

ในรปแบบของศาลรวมกนของสทธมนษยชน ซงหนงในนนคอสทธเสรภาพ

ในการแสดงออก แตภมภาคเดยวในโลกทไมมคอเอเชย พดงายๆ คอหากม

คดสทธมนษยชนซงไดรบการตดสนในระดบประเทศแลว แตผเสยหายหรอ

ผฟองรสกวาคดยงไมสนสดกสามารถยนฟองตอศาลระดบภมภาคได ซงใน

อาเซยนกมหนวยงานในลกษณะแนวนคอองคกรสทธมนษยชนอาเซยนหรอ

ไอชา (ASEAN Intergovernmental Commission on Human right - AICHR)

ซงเปนแค charter เลกนอยไมถงขนเปนศาล นาสนใจวาบทบญญต (article)

ในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (UDHR) ซงเรมลงนามกนตงแตป

ค.ศ.1947 นนสามารถมองการณไกล อกทงยงสามารถสอออกไปไดโดย

ไมจ�ากดประเภทสอและไมจ�ากดพรมแดน แสดงใหเหนวาเขามองเหนการณ

ไกลวาอนาคตมนจะครอบคลม

จากนน ดร. พรงรองไดน�าเสนอภาพเกยวกบ Holocaust

(ภาพประกอบ 6) เพออธบายถงทมาของปฏญญาสากลวาดวย

สทธมนษยชน วามทมาจากความโหดรายของ Holocaust และ

มความเกยวของกน



เสรภาพในการแสดงออกของนาซเยอรมน สามารถท�าใหคนคดวา

ทกอยางทฮตเลอร (Adolf Hitler) พดนนเปนความจรง แมวาหลายเรองจะเปน

‘hate speech’ แตคนกเชอวานนเปนเรองจรง ดงนนผคนจงไมคดวาสงท

ฮตเลอรพดนนเปน ‘hate speech’ อกกฎหมายหนงเกยวกบ ‘free speech’

ทนาสนใจ คอบทบญญตแกไขครงทหนงของรฐธรรมนญสหรฐอเมรกา สงท

ส�าคญทสดคอสภาคองเกรสจะไมออกกฎหมายทขดตอสทธเสรภาพในการ

แสดงออก ซงเปนผลใหกฎหมายจ�านวนไมนอยของอเมรกาทออกมาม

ผลบงคบใชแลวแตตองตกไปเพราะมคนฟองรองและศาลฎกาตดสนวาขดตอ

สทธเสรภาพใน first amendment

เรองการปกปองเสรภาพในการแสดงออก การพด การเขยน การพมพ




หรอแมกระทงรปวาด การแสดงออกในรปแบบใดกตามโดยปจเจกบคคลหรอ

กลมเปนสงทไดรบการคมครองสงมาก แต ‘free speech’ ของสหรฐฯ กม

ขอยกเวนอย 3 เรอง เรองแรกคอ child pornography2 รวมทงภาพโปเปลอย

ยกตวอยางเชน กรณทเจเนต แจคสน พสาวของไมเคล แจคสน ลกขนมารองเพลง

ทซเปอรโบวล (super bowl) กบจสตน ทมเบอรเลค ซงมฉากทเสอหลด

และท�าใหเอฟซซ (The Federal Communications Commission -FCC)

ซงเปนองคกรทท�าหนาทก�ากบดแลของสหรฐฯ ถกดามากมายวาปลอยฉากน

ออกมาไดอยางไรโดยไมมการเซนเซอรกลางอากาศ ซงตอนแรกบอกวาไมได

ตงใจใหหลด แตภายหลงกบอกวาตงใจใหหลดเพราะมเนอเพลงทระบวาตงใจท�า

ตวอยางนสะทอนวา obscenity หรอความอจาด โป เปลอย นนผดหลกการ

ของ ‘free speech’ เรองทสองคอการหมนประมาทและการท�าใหเสอมเสย

ชอเสยง (defamation and libel) ‘defamation’ คอการดหมนในลกษณะท

ท�าใหเสอมเสยชอเสยงแบงเปน ‘libel’ กบ ‘slander’ ซง ‘slander’ เปนสงท

นกการเมองเจอกนเยอะ เพราะ ‘slander’ เปนการท�าใหเสอมเสยชอเสยงใน

รปแบบของถอยค�าทางวาจา สวน ‘libel’ เปนลายลกษณอกษรมการบนทกไว

ชดเจน เรองทสามคอ ‘fighting word’ ซงนาสนใจมากวาสหรฐอเมรกาให

เสรภาพทกอยาง แตมขอจ�ากดตอ ‘fighting word’ คอใหใชไมได ความหมาย

ของค�าวา ‘fighting word’ จากค�าพพากษาคอ “ค�าพดทเพยงเอยออกมา

กท�าใหสรางความเจบปวดหรอเสยหาย หรอมงยยงใหเกดการกระท�าทท�าลาย

ความสงบเรยบรอย ค�าพดเหลานมคณคาทางสงคมต�ามาก แมจะสามารถ

น�าไปสการพสจนความจรงใดๆ หรอประโยชนใดๆ แตกสามารถถกคว�าได

โดยงายดวยประโยชนตอสงคมในเรองความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนด”

คอแมสงทคณพดจะเปนเรองจรงแตกท�าใหเกดความเดอดรอน ท�าใหคน

ลกขนมาฆาฟน อาฆาตมาดราย น�ามาสการสญเสยทางศลธรรมและกายภาพ

ฉะนนถาอะไรกตามทถกตความวาสามารถน�าไปสกรณตางๆ ทบอกไปนน

กถอวาเปน ‘fighting word’ 2

สอลามกทเกยวของกบเดก - กองบรรณาธการ



ในสหรฐอเมรกา ‘hate speech’ ในโลกออนไลนโดยทวไปไมนบวา

เปน ‘fighting word’ ซงขอเสนอนยาม ‘hate speech’ ตามต�าราของ Laws

Reviews แหงหนง โดยอธบายวา ‘hate speech’ คอ วาจาหรอการแสดงออก

ทม งสรางความเกลยดชงตอปจเจกบคคล หรอกลม โดยมฐานจากอคต

เกยวกบเชอชาต ศาสนา เพศสภาพ ความฝกใฝทางเพศ สถานทเกด หรอ

ลกษณะใดๆ อนเปนการแบงแยกได อะไรกตามหรอลกษณะอนใดกตามท

แบงคณกบผม เขากบเรา หรอลกษณะทแบงเขาแบงเราได เพราะฉะนน หากมอง

ในแงนกอาจรวมถงอดมการณทางการเมองทมลกษณะแบงเขากบเรา ม

ลกษณะท classify3 คนดวย

สวนใหญ ‘hate speech’ จะปรากฏในเรองของเชอชาต เชน การ

ลอเลยนเชอชาตอะไรตางๆ ในลกษณะทไมเปนผลด มลกษณะการแบงเขา

แบงเรา มการใชคตรงขามเชน ด-เลว ขาว-ด�า เปนตน และรปแบบของการ

ปรากฏในเรองของการเปรยบเทยบ การตงชอ ตงสมญานาม การเสยดส

การตดสนดวยอคต การแบงชนชน การบรภาษ ซงความนากลวของ ‘hate

speech’ สามารถน�าไปสความขดแยงทรนแรงมากขนในสงคมทมความ

ขดแยงรนแรง และ ‘hate speech’ จะไมเกดขนในสงคมทไมมความขดแยง

พดงายๆ คอในสงคมทมความขดแยง จะมากหรอนอยกตาม ‘hate speech’

จะท�าใหเกดความขดแยงมากขน ไมวาจะเปนความขดแยงระหวางเชอชาต

ศาสนา เพศสภาพ สผว หรออะไรกตาม ซงถาทกๆ อยางราบรนกจะไมเกด

‘hate speech’ ขน และสงทรนแรงกคอ ‘hate speech’ สามารถน�าไปสการ

ปฏเสธการอยรวมกนได

ตวอยางหนงซงน�ามาจากกรณของกล มรกร วมเพศทมลกษณะ

ประชดประชน “Jesus love you and has a wonderful plan for your life:

Hell”4 ซงเปนการพดประชดวาพระเจาไมรกพวกรกรวมเพศ และสถานท

ส�าหรบกลมรกรวมเพศคอนรก ตวอยางตอมาคอ ประโยค “Homo-sexual

3 จ�าแนก - กองบรรณาธการ

4 “พระเจาทรงรกและมแผนการอนเยยมยอดส�าหรบชวตคณ: นรก” - กองบรรณาธการ



is threat to national security”5 ทใหความส�าคญตอความมนคงในชาต

ประเดนหนงทส�าคญมากใน ‘hate speech’ คอ ‘hate speech’ มความสมพนธ

อยางไรกบ ‘hate crime’ กคอหากเปนเพยงการดากนเรองกจบ แตถาดาแลว

ลกขนมาฆากน กคอการน�าไปสการใชความรนแรง อนนเปนปญหาสงคม นก

วจยมกบอกวาม ‘direct relationship’6 ระหวาง ‘hate speech’ กบ ‘hate crime’

หรออาชญากรรมทมพนฐานมาจากความเกลยดชง กรณทถกยกมาบอยๆ

คอนาซเยอรมนนทม ‘hate propaganda’7 ของฮตเลอร น�าไปส genocide

หรอการฆาลางเผาพนธท Auschwitz หรอในกรณของสหรฐอเมรกาทม

การ lynch หรอการรมขงฆา รมท�ารายคนผวด�า มการรวมตวกน ม speech

rally8 ซงพอหวหนาปลกใจคนถงระดบหนง คนทอยในนนกลกขนไปควา

คนด�าทเจอคนแรกแลวเอามารมขงฆา นคอรปแบบของ ‘hate speech’ ท

น�าไปส ‘hate crime’ ในรปแบบทท�าใหคนหวาดกลว

ในสหรฐอเมรกามการอธบายถงคลนสามลกของการโฆษณาชวนเชอ

ใหเกลยดชง ซง Alvin Toffler ไดพดถงคลนสามลกของของ ‘hate speech’

วา คลนลกแรกเกดขนในทศวรรษ 1960 โดยม ‘hate propaganda’ ตอตาน

ชาวยวและคนผวด�า ตอมาในทศวรรษท 1970-1980 คนเรม enlighten9 เรม

ฉลาดขน กเรมมการจดการ เรมมกฎหมายและนโยบายทจะจดการกบ ‘hate

propaganda’ จนมาถงยคทสามคอ cyber hate10 ในตอนน เปนการใชสอ

ใหม เชน พวกสอออนไลนตางๆ ท�าใหเกดการแพรหลายของ cyber hate

แลวน�าไปส ‘hate crime’11 ซงยงเปนขอสนนษฐานหรอสมมตฐานทตองการ

การพสจนทางการวจยหรอโดยใชสถตวาจรงหรอไมท ‘hate speech’ น�าไปส

‘hate crime’

5 “รกรวมเพศคอสงคกคามความมนคงของชาต” - กองบรรณาธการ

6 ความสมพนธทางตรง - กองบรรณาธการ

7 การโฆษณาชวนเชอเพอสรางความเกลยดชง - กองบรรณาธการ

8 การปราศรยในทชมนม - กองบรรณาธการ9 การรแจง - กองบรรณาธการ

10 การสรางความเกลยดชงในโลกไซเบอร - กองบรรณาธการ

11 อาชญากรรมจากความเกลยดชง - กองบรรณาธการ



เมอพจารณาประเดนสออนเทอรเนต ซงเปนสอทเอาชนะขอจ�ากด

ของสอเดมๆ ขณะทในสมยกอน ‘hate speech’ สามารถถกก�ากบดแลไดโดย

งาย เนองจากสอเดมมลกษณะการรวมศนยสง ไมวาจะเปนวทย หนงสอพมพ

มศนยกลางคอยวเคราะหกอนน�าเสนอออกไป แตสออนเทอรเนตเปนสอ

ทมการกระจายศนยสงมาก มลกษณะขามชาต ขามพรมแดน มนไมม

jurisdiction หรอขอบเขตการบงคบใชกฎหมายทชดเจน ท�าใหกลมทตองการ

น�าเสนอ ‘hate speech’ สามารถใชอยางงายดายมากขน อกอนหนงท

ส�าคญคอ anonymity หรอความเปนนรนามบนอนเทอรเนต ท�าใหไมตอง

แสดงตววาเปนใครและไมตองรบผดชอบ รปแบบของ ‘hate speech’ ออนไลน

นนมมาก ซงเปนการเปดชองใหแกคนทเอาไปใช รวมทงพวก hate sites12

ตอกลมรกรวมเพศหรอสผวตางๆ hate e-mail ซงหากอยในฐานกลม news

group ตอตานอะไรสกอยางกจะไดรบอเมลประเภทน hate forum คอคน

ทมความคดเดยวกน เกลยดสงเดยวกนมารวมอยในฟอรมเดยวกน hate

profile ทอยใน social media และ social group และ hate clip ทมใหดในย

ทบ (youtube) หรอ video sharing unit เปนตน ประกอบดวยหลายรปแบบ

ตงแตทอยในเวบไซตจนไปถงเวบ 2.0 ซงมรปแบบ interact13 ระหวางผใชกน

มากขน

ขอยกตวอยางเวบไซตของกลม “Ku Klax Klan (KKK)” ในสหรฐอเมรกา

หรอเวบไซตของ neo-nazi หรอพวก skinhead หรอเวบทมคลปรมกระทบ

ซงมลกษณะทเปน ‘hate speech’ หรออาจเปน hate crime หรอความรนแรง

เฉยๆ กได มบางอนเหมอนกนทมลกษณะของการแบงแยก

การก�ากบดแลดานตางๆ ทเกยวกบ hate speech ในประเทศตางๆ นน

แตกตางกนไปตามปรชญาความคดและวฒนธรรมของแตละท ในกรณของ

อเมรกา ‘hate speech’ ไดรบการปกปองภายใต ‘free speech’ หมายความวา

‘hate speech’ คอ ‘free speech’ ถาพสจนไดวา hate speech คอ fighting

12 กลมเวบไซตทแสดงความเกลยดชง - กองบรรณาธการ

13 ปฏสมพนธ - กองบรรณาธการ



word กจะมการด�าเนนคด ขณะทในกรณของแคนาดาบอกวา ‘hate speech’

ผดกฎหมาย สวนในเยอรมนหรอออสเตรยกมการก�ากบดแล ‘hate speech’

ทเกยวกบนาซ เชน การบอกวา Holocaust14 ไมเคยเกดขน

ส�าหรบ self regulation15 ของผทท�างานดานเนอหาหรอใหบรการ

ดานเนอหามความแตกตางกน ขนอย กบมมมองของแตละประเทศตอ

แตละประเดนนวามความออนไหวเพยงใด ตวอยางสหรฐอเมรกาทฟรสไตล

เชน ผใหบรการ America online กบ Prodigy ซงเปนทงผใหบรการและเวบ

ทา (ISP and portal) ซงไมมการก�ากบดแลเลย ใครอยากน�าเสนออะไรกท�าได

ทกอยาง มลกษณะ laissez-faire คอไมมการก�ากบดแล สวนผใหบรการ

Prodigy กมการใชโปรแกรมทมการก�ากบเนอหาทจะปรากฏตอสาธารณะผาน

การใช filter หรอโปรแกรมกรองค�า เชน หากพบค�าอยาง Nazi หรอ black กจะ

ดกเอาไว ทงนเฉพาะเนอหาทปรากฏตอสาธารณะบนพนททเปนความ

รบผดชอบของเขาเทานน แตถาเปนสวนตวกไมสามารถท�าอะไรได หรอกรณ

มหาวทยาลยตางๆ กมขอหามชดเจนวาหามใชคอมพวเตอรเพอการขฆา

ละเมด หรอการใช ‘hate speech’ ในพนทไซเบอรของมหาวทยาลย หรอ

อกมาตรการหนงทตางประเทศใชคอการบลอกไปเลย โดยถอวาถาผดกฎหมาย

กมสทธและความชอบธรรมทจะบลอก สวนประเทศไทย ไมมประเดนการ

ปดกน ‘hate speech’ มแตกรณทเวบไซตทถกระงบเปนการชวคราว ท�าให

เขาไปดดวยวธปกตไมได

การพดถง ‘hate speech’ และ ‘free speech’ กอนและหลงการ

เลอกตงนนยากมาก เพราะกอนเลอกตงนกการเมองจะพยายามหลกเลยง

การพดไมด จงไมคอยเจออะไรทเปน ‘hate speech’ โดยตรงในออฟไลน

สวนในออนไลนและสออนๆ เชน ทวดาวเทยม เคเบลทวหรอวทยชมชนนน

กไมสามารถไปเกบขอมลได จงดจากรายงานของนสตปรญญาโทซงเปน

14 การสงหารหมชาวยวโดยกองทพนาซ - กองบรรณาธการ

15 การก�ากบดแลตนเอง - กองบรรณาธการ



media activist16 คนหนงทผนตวมาเปนนกวชาการ ซงพบวามการใช ‘hate

speech’ เปนกลวธส�าคญในการสรางความแตกแยกทางการเมอง ทงใน

เฟสบคกระทตามกระดานขาวออนไลนตางๆ หรอฟอรเวรดเมล (forward

mail) ทสงตอๆ กน ซงลกษณะทชดเจนคอการประกาศแบงแยกเปนเขา

กบเรา ไมใชคนไทย ไมใชมนษย ไมสามารถอยรวมกนได ควรแยกประเทศไป

บางทกเปนการอาฆาตมาดรายถงชวตผานทางภาษา สงเหลานปรากฏและ

เจอในออนไลนเทานน นอกจากนไดพยายามหาตวอยางทเกยวของกบการ

เลอกตง ใหค�าจ�ากดความส�าหรบ ‘hate speech’ วามลกษณะเปนการ label

หรอการตงชอ-ใหสมญานาม การตดปายวาเปนแบบนๆ ซงไมแนใจและ

คงตองใหอาจารยนตศาสตรชวยตดสนวามนยงอยในปรมณฑลของ ‘free

speech’ หรอเปลา เพราะมนคงก�ากงกนเลกนอย การตดปายวา เปนพวก

เผาบานเผาเมอง พวกดแตพด ซงดแตพดเปนวาทกรรมทเรารวาหมายถง

ใคร พวกเผาบานเผาเมองนเรากเขาใจวาหมายถงใคร ทงสองฝงเปนภาพ

ตวแทน ค�าถามคอสงเหลานเปน ‘hate speech’ ไหม หรอวาเปน ‘free

speech’ กนแน มนท�าใหเกดความรสกอยางใดอยางหนง ไมไดเกดความ

อาฆาตมาดรายแตกท�าใหเกดความรสกทไมด ถาบอกวาเปนการเหมารวมนน

อาจใช แตหากบอกวาเปน ‘hate speech’ นนกยงไมชดเจนนก การโตตอบ

กนในโลกออนไลนมทงกระทและกระทง กระทงกคอทคนเขามาตอบกระท

ซงการโตตอบมกจะเผดรอนและแรงขนเรอยๆ ตอนแรกกดากนไปมา ยงไมร

วาเปนใคร พวกไมใชสมอง สมนแมลงสาบ อกพวกกโตตอบวาพวกเผาบาน

เผาเมองโงกวาควาย ไรสมอง ซงคอนขางแรง กอนจะแรงไปถงขนการ

เปรยบเทยบ metaphor เปรยบเทยบวาสแดงเปนอยางน อนนเปนอยางน

หรอในยกตวอยางของ forward mail ทสะทอนคานยมความจงรกภกด

ตอสถาบนพระมหากษตรย พอสถาบนฯดเหมอนถกละเมดกมผเดอดรอน

ลกขนมาปกปอง ยงไปกวานน เคยมกรณของนองคนหนงทเขยนบนหนา

16

นกกจกรรมทางสงคมดานสอ - กองบรรณาธการ



เฟสบคของตนเอง แลวคนทเหนรสกวาขอความนนมในลกษณะทหมนสถาบน

จงเอาไปสงตอๆ กน และพยายามเอา identity ตวตนตางๆ ของนองคนนไป

แชรกน สดทายกมการอาฆาตมาดรายกนซงคอนขางแรง ประมาณวาอยาก

ใหไปลงนรก

ประเดนสดทายคอ นกกฎหมายตองพจารณา คอ ‘hate speech’

กบ ‘defamation’17 กรณขอเขยนของคณเปลว สเงน18 ทคอนขางแรง

และมการใชโวหารวาทศลปบนเนอหาทคอนขางเผดรอน ผทเดอดรอนใน

กรณนคอคณทกษณ ซงโดยสวนตวเหนวาสงนมนคอ hate speech หรอ

มนคอ defamation ทเกลยดชง ท�าใหเขาต�าลงและไมมศกดศร ถกดถก

ถกเกลยดชง ซง defamation มสามเรองคอ การท�าใหถกดถก ดเปน

ตวตลก ท�าใหถกเกลยดชง มนยากเหมอนกนวาจะบอกวาคออะไร ค�าถามคอ

‘hate speech’ ถาไดรบการพสจนวาเปน ‘free speech’ จะไดรบการคมครอง

หรอไม เราตองพสจนวามนมคณสมบตอะไรบางทเขาขาย ‘hate speech’

หรอวา ‘hate speech’ เปนอะไรทเราทนไมได ไมศวไลซ และสทธของเหยอ

นนจะต�ากวาเสรภาพในการแสดงออกไหม สดทายควรม anti hate speech

ไหม ถามควรเปนอยางไร ควรจะอดทนกบ ‘hate speech’ ไหม เคยม

ตวอยางการส�ารวจจาก www.helium.com ซง 60 % ตอบวาไมทน และราว 40 %

ตอบวาทนได

ดร. พรสนต เลยงบญเลศชย:

เรอง ‘free speech’ และ ‘hate speech’ เปนประเดนทนาสนใจ

เพราะเกยวของกบปฏญญาสากลตางๆ ซงเสรภาพในการพดแสดงออกม

การรบรองทงโดยกฎหมายระหวางประเทศและกฎหมายภายในประเทศ

17

การหยามหมน - กองบรรณาธการ18

บรรณาธการหนงสอพมพไทยโพสต - กองบรรณาธการ



กฎหมายระหวางประเทศมการรบรองสองฉบบหลกคอปฏญญาสากลวาดวย

สทธมนษยชน และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธ

ทางการเมอง ทงสองกฎหมายนรบรองไวในมาตรา 19 สวนกฎหมายภายใน

เปนเรองของรฐธรรมนญ ในแตละประเทศทวโลกจะรบรองเรองเสรภาพใน

การแสดงออกในความคดเหน เชน รฐธรรมนญสหรฐอเมรกาบทบญญต

แกไขครงท 1 และ the first amendment รฐธรรมนญของเยอรมนมาตราท 5

สวนรฐธรรมนญของไทยอยในมาตราท 45 ประเดนส�าคญคอทงในระดบ

ระหวางประเทศและระดบประเทศมการยกและรบรองเรองสทธเสรภาพในการ

แสดงออกวาเปนสทธขนพนฐาน หมายความวาเมอคณเปนมนษย คณกม

สทธนน ฉะนนสงเดยวทจะพรากสทธของคณไปไดคอความตาย ฉะนนเรองน

จงคอนขางส�าคญมาก

จากการตดตามขาวท�าใหไดทราบวามเจาหนาทของรฐหรอ กกต. สงให

เอาปาย “Vote No” ลง รวมถงเหตการณตางๆ ของประชาชนทสนบสนน

ประชาธปตยหรอเพอไทยทไปถอปายประทวง และสดทายกมเจาหนาทรฐ

พยายามกนใหเอาปายออก ทกอยางมนสะทอนใหเหนวาผทใชอ�านาจรฐนน

เปนผปดกนสทธเสรภาพเองหรอเปลา นคอค�าถามของนกนตศาสตรทส�าคญ

ทสด หากคณไปปดกนสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหนและการแสดงออก

สงนเปนเรองทรายแรงมากเพราะมนเกยวพนถงสทธเสรภาพอนๆ ดวย

โดยเรมตนจากการคดคอ freedom of thought คดเสรจกตองการแสดงออก

คอ freedom of expression ท�าไมถงตองการแสดงออก กเพราะตองการ

แสดงความคดเหนซงกคอ freedom of opinion ซงท�าไดหลายวธ เชน

การพด ซงหากมการปดกนการพด มนกจะกระทบตอเสรภาพอนๆ ดวย

เพราะมนมความเกยวของเชอมโยงกนอย ถาไปปดปากไมใหคนพดกถอวา

เปนการกระท�าตอเสรภาพในการคดและเสรภาพในการแสดงออก ฉะนน

มนจงเปนสญลกษณในการตอตานการคดของคนอนซงเปนประเดนส�าคญ

กอนทจะเนนไปทประเดน ‘hate speech’ ขออธบายเบองตนใหเหนภาพใน

มตทางกฎหมายกอน



โดยปกตแลวสทธเสรภาพทางวตถถกจ�ากดดวยไหม ในหลกนตรฐ

กบหลกรฐธรรมนญส�าคญมาก ถาประเทศใดไมยดหลกนตรฐหรอกฎหมาย

รฐธรรมนญกไมใชประชาธปไตย ถาอยากใหประเทศไทยเปนประชาธปไตย

ตองยดหลกตวน ซงกคอรฐจ�าตองรบรองรบรสทธเสรภาพของประชาชน

ทกคน จะเขาไปจ�ากดไมได จะเขาไปแทรกแซงสทธเสรภาพในการแสดงออก

ตามกฏหมายไมได อยางไรกตาม ในทางกฏหมายกมขอยกเวนอนถอวา

เปนการผอนคลายหลก คอหากปรากฏวาสทธเสรภาพตวนนเปนสทธเสรภาพ

ทจ�ากดไดดวยกฏหมาย ซงอธบายอยางสนไดวา สทธเสรภาพตามกฏหมาย

แบงเปนสองประเภทใหญคอ ประเภททหนงเรยกวาสทธเสรภาพแบบสมบรณ

เชน เสรภาพในการนบถอศาสนาซงเปน absolute right เปนสทธสมบรณ

ทรฐเขาไปแตะตองไมไดเลย สวนประเภททสองคอ relative right หรอสทธ

แบบสมพทธ หมายความวาเขาไปจ�ากดไดแตการจ�ากดตองอยภายใตหลก

นตรฐหรอรฐธรรมนญและมเงอนไข เชน ตองอธบายวาเปนไปเพอความ

มนคงของประเทศ แตความมนคงของประเทศนนกมปญหาบางประการวา

อะไรคอความมนคง อะไรคอสงทชใหเหนถงความมนคงนน อะไรคอความ

สงบเรยบรอย ซงตองมการวพากษวจารณกน เงอนไขอกอยางทสามารถ

ใชไปจ�ากดสทธเสรภาพของประชาชนคอจะตองบงคบใชเปนการทวไป พดงายๆ

กคอตองไมมการบงคบใชแบบสองมาตรฐานนนเอง อนนคอกฎหมายและ

นคอสงทส�าคญทสด แตทผานมาไมคอยเหนเจาหนาทรฐตระหนกมากนก

วาตองใชกฎหมายเมอจ�าเปนเทานน นคอหลกนตรฐทบญญตในรฐธรรมนญ

มาตรา 29 วาตองกระท�าเทาทจ�าเปน คอจ�ากดสทธของประชาชนใหนอย

ทสดเทาทจะนอยได นคอประเดนส�าคญ หลงจากนนเครองมอทจะจ�ากดสทธ

เสรภาพท�าไดดวยกฎหมายทผานสภาฯ เทานน แมวาจะมกฎหมายทไมตอง

ผานสภาฯ เชน พระราชกฤษฎกา ซงฝายบรหารสามารถผานไดเลยโดย

ไมตองผานสภาฯ แตการใชพระราชกฤษฎกาไปจ�ากดสทธเสรภาพนนขดกบ

รฐธรรมนญและถอวากระท�าไมได



กลาวโดยสรป หากถามวาเสรภาพในการพดท�าไดไหม เมอดจาก

มาตรา 45 กสามารถตอบวาท�าไดหมด แลวพยายามคดถงสงทยกมาตาม

หลกการ นนคอ มาตรา 45 วรรค 2 บอกวาการจ�ากดเสรภาพตามวรรค 1

หรอการละเมดเสรภาพในการแสดงออกนนกระท�าไมได แตกมขอยกเวนโดย

อาศยพระราชบญญตแหงกฏหมายเฉพาะคอกฎหมายทผานสภาฯ แลว ซงรฐ

ทจะออกกฏหมายมาจ�ากดกตองอธบายวาออกเพอวตถประสงคอะไร เชน

เพอรกษาความมนคง เปนตน

แลวอะไรคอพรมแดนระหวาง ‘hate speech’ กบ ‘free speech’ ซงเปน

ประเดนใหมมากส�าหรบเมองไทย เสรภาพในการพดนบวาเปนประเดนใหม

มาก ถงแมวาจะมการบญญตรบรองตงแตรฐธรรมนญฉบบท 2 ป พ.ศ. 2475

ซงหากจ�าไมผดคอมาตรา 14 ในรฐธรรมนญราชอาณาจกรสยาม แตกไมเคย

มหลกเกณฑทชดเจนวาเสรภาพในการแสดงออก-การแสดงความคดเหนคอ

อะไร ซงเมอลองพยายามน�าหลกการสากลมาจดวางในบรบทของสงคม

ไทยเพอใหเหนภาพมากทสด กจะอธบายไดวาค�าพดนนแบงเปนสองประเภท

หนงคอค�าพดทไดรบการรบรองและคมครองตามรฐธรรมนญ และสองคอ

ค�าพดทไมไดรบการรบรองและค มครองโดยรฐธรรมนญ ค�าพดทไดรบ

การรบรองตามรฐธรรมนญนนมกถกมองวาสรางสรรคคณคาในสงคมจงจะ

ไดรบการรบรอง หรอโดยอกนยยะหนงกคอ ค�าพดอะไรกไดทไมเขาขายค�าพด

ทไมไดรบการรบรอง เมอประมวลจากกฏหมายทเกยวของทงหมดมาเพอ

พจารณาวา ค�าพดทไมไดรบการรบรองนนมอะไรบาง กพบวา หนง ค�าพดท

กระทบตอความมนคงของรฐ เชน กอใหเกดการเปลยนแปลงของกฎหมาย

แผนดนหรอตวรฐบาล เชน การบอกใหแกรฐธรรมนญ เปลยนแปลงรฐบาล

โดยสภาพมนเขาขายแตตองพจารณาแยกกบการรบผด กลาวคอ อาจจะเขาขาย

ค�าพดทไมไดรบการรบรองฯ ซงเปนประเดนหนง สวนเรองความรบผด

กเปนอกประเดนหนงทตองแยกออกจากกน หรอค�าพดทกอใหเกดความ

กระดางกระเดอง กอใหเกดการละเมดกฎหมายแผนดน นคอ ‘hate speech’

ซงกอใหเกดการตอสการใชก�าลง และในทนกอาจใชเปนค�า fighting word ได



ประเดนคอ fighting word ในอเมรกามนคอนขางมการถกเถยงกนมากวา

คออะไร บางส�านกความคดบอกวามนคอ ‘hate speech’ ทไมตองพดหรอ

เขยนกได เรารคราวๆ กพอ สวนค�าพดทกระทบชอเสยงเกยรตยศผอนกเปน

‘hate speech’ เหมอนกน ท�าใหดถกเกลยดชง หมนประมาท ทงหมดแสดง

ใหเหนวาในสายตาของกฏหมายมนไมมคณคา ไมตองคมครองมน มนไม

สรางสรรค เพราะดากนอยางเดยว สรปวาผลของการแสดงความคดเหนทอย

นอกเหนอรฐธรรมนญคอสงทพดแลวถกจ�ากดได หากมใครฟองรองกอาจจะ

ตองรบผด เมอท�าใหเกดความเสยหายกตองรบโทษทางกฎหมาย เชน ประมวล

กฎหมายอาญา เปนตน

ขอตงขอสงเกตถง ‘hate speech’ แมวาโดยสภาพค�าพดมนจะเปน

ค�าพดเชงท�านองยยงปลกปนกอใหเกดความกระดางกระเดองกตามท แตใน

เรองของการรบผดนนเปนคนละเรอง ซงเราตองมองในเชงเนอหาดวย หาก

พจารณาแคตวค�าพดอาจเปนค�าหยาบคาย แตเรองการรบผดตองพสจน

ในเรองของเจตนาวาคนพดมเจตนากอใหเกดความรนแรงหรอความเสยหาย

อยางไร ศาลตองพจารณาพยานหลกฐานดวย โดย หนง ตองดทเจตนา สอง

ดพฤตกรรมตางๆ และสาม ซงเปนเรองส�าคญทสด คอตองพสจนใหไดวา

ค�าพดทเปลงออกมามผลโดยตรงกอใหเกดความเสยหายจรงหรอไม สงนคอ

ระบบทรบรองใหการคมครองเสรภาพในการแสดงความคดเหนของประชาชน

อยางแทจรง ซงมาตรฐานในเมองไทยคดวายงไมมสงตางๆเหลาน หรอยง

ไมชดเจน ดงนนหากคณจะฟองรองคนอนเขาวาใช ‘hate speech’ มนอาจ

อยนอกเหนอการรบรอง และเขาอาจบอกวาเปนการหมนประมาท ซงถา

ไมสามารถพสจนใหศาลเหนไดศาลกตองยกฟอง สงนเปนหลกทวไปคอ

หลก prove beyond the reasonable doubt19 ซงหากศาลไมเหนไดโดย

ชดแจงวาคณมเจตนา หรอกลาวโดยสจรต ศาลตองยกฟองและตองยก

ผลประโยชนใหแกจ�าเลย กลาวโดยสรปคอการพจารณา ‘hate speech’ และ

‘fighting word’ ตองดในเชงรปแบบและเนอหาในเชงเจตนาดวย 19

พสจนจนสนสงสย - กองบรรณาธการ



ในประเดนตอมา การใชกฎหมายแยกเปนสองชวง คอชวงเวลาปกตและ

ชวงเวลาสถานการณพเศษ ชวงเวลาปกตคอกฎหมายอาญา การวพากษทวไป

พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตง ส.ส. ส.ว. กฎหมายเหลานจะ

เกยวของเชอมโยงกบการหาเสยงเลอกตง สวนชวงเวลาสถานการณพเศษ เชน

ในภาวะสงคราม กจะเปนเรองเกยวกบความมนคงตางๆ โดยจะยกมาเฉพาะ

พ.ร.ก. ฉกเฉน ซงในชวงเวลาปกตประมวลกฏหมายอาญามาตรา 116 การยให

ประชาชนกระดางกระเดองจะพบนอยมากๆ แตโดยมากการแสดงความคดเหน

ทางการเมองจะเปนคดหมนประมาทตามมาตรา 326 และ 329 มาตรา 326

คอเมอคณไปฟองวาเขาหมนประมาท เขากใชมาตรา 329 อน 3 เปนขอตอส

แยงกนวาไมไดหมนประมาท เพราะฉะนนสองมาตรานมไวเผอไดใช มาตรา

326 คอใชในการไปฟองเขาวาหมนประมาทเรา สวนมาตรา 329 ใชคมครอง

เพอสในกรณทเราถกฟอง วาเราไมไดหมนประมาทเขา เรามเจตนาตชมดวย

ความชอบธรรม

ประเดนทตองการเนนคอ ในสงคมไทยไมมการท�าใหสมดลระหวาง

หมนประมาทและเสรภาพในการแสดงความคดเหน เมอพยายามไปด

ค�าวนจฉยศาลกปรากฏวาไมม โดยมากตดอยในกรอบกฎหมายอาญามาตรา

326 กบ 329 โดยทไมเคยไดยนศาลพดถงเสรภาพในการแสดงออกหรอ

การพดทบญญตรบรองไวในรฐธรรมนญเลย ซงหากศาลระบเรองเสรภาพใน

การแสดงความคดเหนและการแสดงออกไวกจะถอเปนบรรทดฐาน และท�าให

ประชาชนเชอมนวาในระบบกระบวนการยตธรรมนนรบรองสทธเสรภาพของ

ประชาชน เพราะปจจบนคนไมคอยรดงนนจงไมกลาพดไมกลาแสดงความคด

เหน และเปนการบนทอนประชาธปไตยในระยะยาว แตจะวาศาลอยางเดยว

คงไมได ฝงทนายความผถกกลาวหากไมเคยใชประเดนนไปแยงคนฟองวา

เราใชสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญซงรบรองเรองการใชสทธเสรภาพในการ

แสดงความคดเหน เพราะฉะนนเรองนจงสะทอนใหเหนความมดบอดในทาง

นตศาสตรทไมมการวางหลกการทชดเจน

ในชวงการเลอกตงม พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตง



ส.ส. ส.ว. มาตรา 53 เปนมาตราพระเอก เพราะมาตรา 53 อน 5 จะถกใช

มากในการเลอกตง ขอสงเกตตอนกการเมอง บทบญญตขางตนมนกวางมาก

และคลมเครอและยงไมเคยมการวางมาตรฐานใดๆ ทงสน หาก กกต. ออก

ระเบยบมาใหจ�ากดการหาเสยงท�านองน หามแสดงออก ซงอยากตงค�าถาม

ตอกระบวนการวาจะสามารถท�าใหเปนไปตามหลกการไดอยางไร เรองน

เกดขนจรง จากขาวมตชนออนไลน วนท 13 มถนายน 2554 เลขาฯ กกต. ได

หามไมใหมการแสดงออกคดคานการหาเสยงเลอกตงของหวหนาพรรค

ค�าถามคอการยกปายตางๆ เชนนท�าไดไหม เมอเชครฐธรรมนญมาตรา 27,

29 และ 45 วากนสนๆ คอเปนมาตรการทไปจ�ากดสทธเสรภาพประชาชน

เกนกวาเหต แลว กกต. ในฐานะองคกรอสระตามรฐธรรมนญมาตรา 27

ซงก�าหนดไวชดวามหนาทรบรองสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญของประชาชน

ดงนนจงหามไมไดเพราะอาจขดตอรฐธรรมนญ ตราบใดทเขายงไมสราง

ความรนแรงจะไปหามเขาไมได ในขณะทเราพยายามจะหามรฐ แตอกแงหนง

ประชาชนกถกตองหามดวยเชนการไปท�าลายปายหาเสยง เพราะมนแสดงวา

คณไมยอมรบใหอกฝายใชสทธเสรภาพในการแสดงออกเหมอนกน

ถามการประกาศสถานการณฉกเฉนโดยภาครฐ พ.ร.ก. การบรหาร

ราชการในสถานการณฉกเฉน มาตรา 9 อน 2 บอกวารฐสามารถเขามา

หามไมใหกระท�าการใดๆ หรอหามพดโนนพดน หามแสดงออก สวนอกกรณ

หนงคอในประกาศพรก.ฉกเฉน ตามมาตรา 11 กรณนคอกรณทมการประกาศ

สถานการณฉกเฉนแบบรายแรง อน 6 ตรงนกฎหมายบอกวารฐสามารถสงการ

ใหกระท�าหรอไมกระท�าการใดๆ อนนกไปลดรอนสทธเสรภาพของประชาชน

ในการแสดงความคดเหนดวย ซงปญหามนจะไมเกดขนถามนเกดสถานการณ

ฉกเฉนขนจรงๆ และจ�าเปนตองประกาศ ในกฏหมายบอกวาพงประกาศ

เพราะมอบอ�านาจใหฝายบรหารเพอควบคมสถานการณฉกเฉนใหกลบมาเปน

สถานการณปกต นคอหลกการของกฎหมาย แตส�าหรบสงคมไทยกลบกลาย

เปนการท�าใหเกดภาวะฉกเฉนเทยมหรอจอมปลอม ทผานมากเหนอยวาเปน

อยางไร หากรฐบาลใดๆ ประกาศแบบนนแลวอ�านาจรวบไปอยทรฐบาล



มนกเปนการละเมดสทธเสรภาพทนท ตามท ดร. พรงรองไดชใหเหนวาเวบไซต

ถกปดไปเปนจ�านวนมาก ไมสามารถโพสตความเหนในเฟสบค ท�าอะไรกไม

ได ซงหากมนเปนสถานการณฉกเฉนจรงๆ กจะไมเกดปญหา แตนมนเกดขน

ภายใตภาวะฉกเฉนปลอมๆ ในขณะทตางประเทศเขามการถวงดลการประกาศ

การเกดสภาวะฉกเฉน แตในประเทศไทยกลบไมม ซงขอเสนอวาตองมองคกร

ตรวจสอบ ตวอยางเชนประเทศฝรงเศส ประธานาธบดประกาศสถานการณ

ฉกเฉน ศาลปกครองกจะเขามาตรวจสอบวาฉกเฉนจรงหรอไม ถาฉกเฉนไมจรง

กจะถกยกเลกค�าสงสถานการณฉกเฉน แตหากเสนอประเดนนขนมาอาจ

มความกงวลประเดนเรองตลาภวฒนหรอเปลา เรากอาจแกไขโดยมงไป

ควบคมการตอระยะเวลาสถานการณฉกเฉนแทนกรณการควบคมกอนการ

ประกาศได ปจจบนเวลาจะตอระยะเวลาสถานการณฉกเฉนกจะมการพจารณา

โดยคณะรฐมนตร ซงเมองนอกไมท�าแบบนแตมการท�าใหสมดลโดยเอาเขา

สภาฯ และใหมการลงคะแนนเสยง เพราะสภาฯ เปนตวแทนของประชาชน ฉะนน

มความชอบธรรมมากทสด ขอสรปสนๆ ถงหลกการวา หากมเจตนาสจรต

ใหพดแสดงความเหนออกไปเลยเพราะมรฐธรรมนญรบรองอย และภาครฐเอง

กตองทองมาตรา 27 เอาไว ขอยกเวนอยาง ‘hate speech’ มนอยนอกการ

รบรองของรฐธรรมนญซงตองมการพสจนจากขอสงสย ซงไปฟองแลวรบผด

จากตรงนนได

การจ�ากดสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหนคอการลดรอนสทธ

เสรภาพของประชาชน ขดหลกการ รฐบาลตองคดวาภาคประชาชนนนม

หนาทในการตรวจสอบรฐบาลดวย ดงนนจงตองยดหลกสากลคอตองปลอยให

คนพดแลวแลกเปลยนความคดกน มนจะดขนเยอะ

สดทาย ขออางถงค�าวนจฉยศาลสงสดของสหรฐอเมรกาในคด

ทเกยวของกบสทธเสรภาพในการแสดงออกทางการเมองและศาลตดสนใน

ป 2004 “It is the duty of citizens to criticize the Government”20 ตรงน

20 “มนเปนหนาทของพลเมองทจะวพากษวจารณรฐบาล/การวพากษวจารณรฐบาลเปนหนาท

ของพลเมอง” - กองบรรณาธการ)



อาจดเหมอนขดแยงกน เพราะการแสดงออก-การแสดงความคดเหนเปน

เสรภาพ แตศาลบอกวาเปน duty คอเปนหนาทไมใชแคเฉพาะเสรภาพ แต

เปนหนาทของประชาชนทจะวพากษวจารณการท�างานของรฐบาล และนคอ

ระบอบประชาธปไตยและหลกนตรฐทแทจรง



ผรวมอภปราย: คณชลรช จตไนธรรม คณะกรรมการการเลอกตง (กกต.)

คณจรนช เปรมชยพร เวบไซตประชาไท

คณปราปต บนปาน เวปไซตมตชนออนไลน

คณบญยอด ถนไทย พรรคประชาธปตย

คณจราย หวงทรพย พรรคเพอไทย

คณอาทตย สรยะวงศกล เครอขายพลเมองเนต

ด�าเนนรายการโดย: ดร. พชญ พงษสวสด




คณชลรช จตไนธรรม:

หวขอนเปนเรองใหมมากส�าหรบ กกต. ในมมมองแรกๆ อาจมองในแง

ของกฏหมายการเลอกตง การเลอกตงเกยวของกบคนหลายฝาย ในสงคม

ประชาธปไตยมเสรภาพส�าคญ 4 ประการ คอ ตองมเสรภาพในการแสดง

ความคดเหน สอตองเสร ตองมกระบวนการยตธรรมทเทยงตรงเทยงธรรม ซง

หมายถงศาลยตธรรม ตองมการเลอกตงเปนกลไกหนงของสงคมประชาธไตย

และตองมประชาชนทกระตอรอรนในการแสดงความคดเหนทางการเมอง โดย

เฉพาะสอใหมอยางสอออนไลนเปนสอทชวยเออใหประชาชนสามารถมสทธ

เสรภาพในการแสดงความคดเหนได

ค�าถามคอ ท�าอยางไรการเลอกตงในสงคมประชาธปไตยจงจะให

ขอมลขาวสารแกผสมครและประชาชนอยางเพยงพอ ประชาชนตองรขอมล

พรรคการเมองกหาเสยงไป ดงนนควรมขนตอนตางๆ อยางไร ทงในสอดงเดม

เชน สอหนงสอพมพ และในพนทสอใหม เชน อนเทอรเนต ฯลฯ บคลากร

ของ กกต. สวนใหญเปนคนรนโบราณ อายเยอะ แตคนทใชสอใหมๆ มกจะเปน

คนรนอาย 30 เศษๆ หรอ 20 ตนๆ ในตางประเทศกมการใชสอใหม เชน



สหรฐอเมรกา สงคโปร เปนตน สอเหลานไปเปลยนการเลอกตงของเขา

ส�าหรบสอออนไลน กกต. ไมตองไปควบคม เพราะมนควบคมสอ

ออนไลนในโลกเสรไมได เพราะหนง เปนสทธเสรภาพดานความคด สองเปน

สงคมออนไลนทไรพรมแดน เพราะฉะนนการวางกฎกตกาจงยาก ในเรองน

จะเหนวามกฎหมายบางอยางทเกยวของกบสทธเสรภาพในการแสดงความ

คดเหนเกดขน และ กกต. เองกตระหนกรวาการเมองในทใดกตามทม social

media ซงเปนกลไกในการสอสารทหยดยงไมได การเมองนนกเปลยนแปลงไป

ปจจบน จ�านวนคนใชเฟสบคในเมองไทยมเกอบ 10 ลานคน ใชทวตเตอร

เกอบ 4 แสน บลอกตางๆ อกประมาณ 5-7 แสนคน แตจ�านวนทงหมดนจ�ากด

อยทคนทใชเทคโนโลยไดเทานน ไมใชคนทวไป การเลอกตงครงนของไทย

เปลยนจากการใชเวบไซตธรรมดามาใชเครองมอบนอนเทอรเนตมากขน

หลงจากรวมงานสมมนาในประเดนสอใหมท กกต. ไดมโอกาสไปรวมงาน กกต.

กกลบมาฟนฟปรบปรงหนาบลอกใหม ซง กกต. เองกมเวบไซตทใหความรดาน

กฏหมาย สวนใน social media เปนการใหขอมลตางๆรวมถงกฏหมายท

เกยวของ เชน กฎหมายเลอกตง เปนตน นอกจากนยงมกฎหมายพรรคการเมอง

และระเบยบตางๆ ทออกมา รวมทง พ.ร.บ. เกยวกบคอมพวเตอร อยางมาตรา 14

เพราะในอนเทอรเนตหากมขอมลเทจเขาไปและท�าเสยหายแกผอน กรณน

กกต. ไดขอความรวมมอกบ ICT โดยหาขอมลตางๆ ทถกรองเรยน เนองจาก

การกระท�าใดไมมการรองเรยนกไมมการสอบสวน แตหากมการรองเรยนก

ตองท�าการสอบสวนวาเปนขอมลทมผลตอความมนคง การกอการราย

และกฎหมายอาญาหรอไม นอกจากน เมอมคนน�าไปเผยแพรแลวมคน

รทวต (retweet) หรอเผยแพรซ�าขอมลเทจทคนอนพดตอๆ กนไป กถอวา

เกยวของดวย หากมคนรองเรยนมากตองมการด�าเนนการไปตามกฎหมาย

ถามไฟลกสอบสวนตามลอกไฟล (log-file) ไดแตถาไมมกสบสวนไมได และ

ทเลดลอดไปนอกอ�านาจอธปไตยหรอตางประเทศกด�าเนนการไมได



มาตรา 45 บอกวาบคคลยอมมเสรภาพในการพดเพราะเปนสงคม

ประชาธปไตย การจ�ากดสทธเสรภาพจะตองออกเปนกฎหมายผานรฐสภา การ

ใช social media เปนเสรของระบบประชาธปไตยแตตองอยบนพนฐานความ

รบผดชอบและเปนสงสรางสรรค ดงนน ‘free speech’ ไมควรเปน hate speech

ซงอาจมภาษาเฉพาะบางอยาง มกฏเกณฑกตกามารยาท เนองจากจตส�านก

ในสงคมไทยตองมสองอยางคอความรบผดชอบ ศลขอท 4 สมมาวาจา คดด

ท�าด วจารณสรางสรรค ไมท�ารายใคร ไมกอใหเกดความจงเกลยดจงชง ซง

นนเปนสงทรฐธรรมนญรบรองอยแลว นอกจากสทธเสรภาพในการแสดง

ความคดเหนแลว ประชาชนมสทธทจะรบทราบขอมลขาวสารจากหนวยงาน

ตางๆ ของรฐตางได ซงมกฎหมายออกมารองรบ ท�าใหสามารถเขาถงขอมล

ไดเรวขนกวาเดม

กกต. มมาตราส�าคญทเกยวของคอ มาตรา 99 อางถงหลกเกณฑของ

รฐซงใหมสถานทตดประกาศหาเสยงลกษณะแบบ hard ware โดยไมไดคดถง

สอออนไลน เชน พมพเอกสารของพรรคแลวจดสงใหตามบาน จดสรรให

ผสมครออกสอวทยประกาศซงผสมครไมสามารถเชาออกประกาศเองได แตก

ไมไดถกจ�ากดเพราะมสอออนไลน และ กกต. กจดสรรใหออกในชองทางสอรฐ

นอกจากนยงหามผ สมครพรรคการเมองและผ ใดตดประกาศแผนปายท

เกยวกบการเลอกตงในทสาธารณะและทเอกชน แตสาเหตทยงเหนปายตดอย

นนมาจากทองถนเปนผจดการ ถาเปนปายหาเสยงตดไดฟรแตปายโฆษณาตอง

เสยเงน อนนเปนขอยกเวนตาม พ.ร.บ. รกษาความสะอาดของทองถน หาม

โฆษณาหาเสยงตามวทยกระจายเสยงและโทรทศนท กกต. ไมไดหาให ซงไม

แนใจวาในอนาคต กกต. อาจจะท�าชองใน social media ใหหรอเปลา เพราะ

มนฟร นอกจากนยงมการหามปดประกาศแผนปาย ปกตแผนปายจะเปน

กระดาษ A3 แตปายโปสเตอรเปนไมอด ปายของพนธมตรทมสญลกษณพรรค

แมรณรงค vote no กเปนปายหาเสยง การรณรงค vote no ในกรณทมผสมคร



แคสองรายจะมผลมากแตหากมหลายรายนนไมมผลตามกฏหมาย สวนใน

มาตรา 150 อางถงความผดเกยวกบผใดเปดเผยเกยวกบการลงคะแนน ซง

การใช social media มนเรวมาก ดงนน 7 วนกอนการเลอกตง ตองระมดระวง

เรองโพล สวนขอหามอนๆ อยางเรองเอกสารกแจกจายได แตหามโปรยทง

ระหวางทาง อยางในตางประเทศ เชน บราซลมการโปรยไปทว หาก ส.ส. บาน

เราใชวธน เพอใหทนสมยกฎหมายใหมอาจจะออกโดย กกต. กอนญาตตามนน

ผสมครใชรถจดเวทหาเสยงเลอกตงไดนอกจากเวทของ กกต. ซงอนทจรงแลว

กกต.จดเวทกลางใหผสมครดวยแตคนไปนอยกวาเวททพรรคจด นอกจากนยง

มระเบยบเกยวกบปายหาเสยงทมรปถายซงหามท�าคลายบตรเลอกตง แตมน

มการสแกนจากตางประเทศแลวเผยแพรออนไลนไปแลว ตามตวอยางของ

เพอไทยซงมการแกไขในพระราชกจจานเบกษาของพรรคเมอป 2550 คนท

ออกแบบลมเรองโลโก (logo) ในบตรเลอกตง แตกอนมนไมมโลโกในบตร

เลอกตง มแตชอพรรคเพงมในการเลอกตงครงน ตวโลโกนมก�าหนดอยใน

ราชกจจานเบกษาของพรรคเพอไทยเอง

ส�าหรบการโฆษณาหาเสยงในเวบไซต เมอไปดค�าแปลของเวบไซตก

ตองไปดวารวมถง social network ตางๆ หรอเปลา กตองไปดวาเปนเวบเพจ

หลายๆ หนารวมกนหรอเปนไฮเปอรลงค (hyperlink) จดท�าขอมล แตพนทเกบ

ขอมลอยท URL คนเขาไปหาในอนเทอรเนตโดยใส address ไป คนกร เพราะ

ฉะนนยทบหรอทวตเตอร มนกเวบไซตประเภทหนงนนเอง สงทรจกกนทวไป

มสามสอยาง เชน เฟสบคหรอ ทวตเตอร ทเขาใชกน แตทเมองนอกมมาก

กวาน ตามท กกต. ไดตดตามดตอนนในเฟสบคพรรคเพอไทย มราว 70,000 คน

ประชาธปตยประมาณ 20,000 กวาคน พรรคคณชวทย เบอร 5 มประมาณ

500 กวาคน ไมแนใจวาเปนวาเมอคนเขาไปดแลวมนจะกระจายไปในทอนๆ

เหมอนในทฤษฎทมการสงตอเปนวงกวางหรอไม ครงแรก กกต. กยงงงๆ แต

หลงจากทมการตงหลกวา ถามอนเทอรเนตแลวใครๆ กสมครเปนสมาชกไดหมด



คาใชจายเปนรายเดอน 3 เดอน อยางไรกตาม พรรคการเมองตองรายงาน

คาใชจายในการนดวย เชน งานบางอยางไปจางเขาท�าหรอจางอาสาสมครท�า

ทส�าคญคอหามโฆษณาสงทเปนคณเปนโทษหลง 18.00 น. กอนวนเลอกตง

คอเยนวนท 2 กรกฎาคม 2554 ซงเปนเรองทนากงวลเพราะการระบวากอน

การเลอกตง 1 วนนนเขยนไวไมชด และตองระมดระวงหามไปหาเสยงใน

บรเวณเลอกตง

ในสอออนไลน ถาเกดละเมดขอหามหรอท�าไปแลวจะพสจนอยางไร

กตองไปสมพนธกบ ICT ทเกบไฟลไว แตทส�าคญคอตองมคนรองเรยนมากอน

ถงจะไปพสจนได การควบคมเนอหา การโพสตขอความอะไรนนเปน ‘free

speech’ แตวาตองเปนไปตามกฎหมายเลอกตง และกฎหมายอนเชนกฎหมาย

พรรคการเมอง กฎหมายอาญา มาตรา 236 หรอกฎหมายอนๆ ทเกยวของ

และทตองระวงคอการใชสอหลง 18.00 น. กอนการเลอกตง

คณบญยอด สขถนไทย:

ผมเคยท�างานดานโทรทศนมา 18 ปและมาท�างานดานการเมองได

สก 2 ป ซงวนนตองขอบคณวทยากรทานอนๆ ทใหความรเรอง ‘hate speech’

และ ’free speech’ ซงเปนเรองใหมมากและท�าใหเหนความชดเจนมากขน

นวมเดยเปนเรองนาสนใจ พรรคการเมองอยางประชาธปตยกน�ามาใช นอกจาก

จะมเพจของประชาธปตยแลวกจะมเพจของนกการเมองแตละคนดวย เชน

คณอภรกษ โกษะโยธน มแฟนเพจ 148,000 กวาคน คณกรณ จาตกวณช

ม 182,000 กวาคน และคณอภสทธ เวชชาชวะ มคนตดตาม 665,000 กวาคน

เพราะฉะนนมนเปนการสอสารถงประชาชนถงกลมแฟนไดเปนอยางดรวดเรว

และกวางมากยงขน เมอไมนานมาน ทางพรรคไดมการคยกนวานกการเมอง

ทกคนควรมเฟสบคแตกมนกการเมองทอายมากกวา 50 ปอยพอสมควร

ซงอาจไมเหมาะสม เพราะแมแตคนอายประมาณ 40 ตนๆ ยงตาม social



media ไมคอยทน และบางครงกท�าไมเปนจงตองใหทมงานหรอเลขาฯ ท�าให

สงทประชาธปตยใชนอกจากเรองแฟนเพจแลวยงเขาไปในเฟสบค Flicker หรอ

ท�า live streaming ในเฟสบคและกมการใสโฆษณาในชวงการเลอกตงโดยไป

ซอแบนเนอรและม application ส�าหรบคนใช ไอโฟนเราใชความหลากหลายใน

นวมเดยมากยงขนซงเราเชอวามผลตอการตดสนใจ ลาสดทผานมาคณอภสทธ

ไดเขยนเรองความในใจในเฟสบคของตนเองมา 3 ตอน และสอตางๆ กน�ามา

ขยายตอ อยางนอยทสดกมสอทเราสามารถพดตรงๆ และควบคมไดวาจะพด

อะไรบาง อกทงมการตอบโตตามมาซงเปนเรองธรรมชาต

เมอพจารณาเรอง ‘hate speech’ ในมมมองของนกการเมอง โดย

สวนตวไมเหนดวยกบนยาม ‘hate speech’ ของ ดร. โสรจจ ทวา ‘หากไมถง

กบขฆาอาฆาตมาดรายไมถอเปน ‘hate speech’’ แตเหนวา ‘hate speech’

คอการเหยยดหยาม ดหมน เกลยดชง ท�าใหเขาใจผด หรอพดความเทจไป

ในนนเพอโยงใหคนเกลยดชงหรอไมชนชอบ และทงหมดทเปนความเทจ

มนควรเปน ‘hate speech’ เพราะวาไมไดเกดขนจากเจตนาทบรสทธ นคอ

ประเดนแรก เรองทสองประเดนสดทายท ดร. พรงรองพดถงกรณทมการเขยน

วาใครเผาเมอง แลวระบชอบคคลบางคนนน ดร. พรงรองตงค�าถามวาเปน

‘hate speech’ หรอไม ซงโดยสวนตวมความเหนวา ถาเปนขอเทจจรงมนก

ไมใช ‘hate speech’ ซงตองไปพสจนกน สวนประเดนของ ดร. พรสนตจาก

คณะนตศาสตร เรองเสรภาพในการพดเปนสงทรฐธรรมนญรบรอง แต

เสรภาพในการพดแสดงความคดเหนนนตองไมรดรอนสทธเสรภาพของคนอน

ดวยเชนกน เชน การยกปายเมอมการหาเสยง ค�าถามคอเราไปยกไดหรอไม

กกต. มกฎกตกา การเขาขดขวางการหาเสยงนนท�าไมได กรณทคนสามสคน

ยกปายแลวตะโกนนนเปนการใชวธจดตงซงใครกท�าไดถาตงทมแบบนน

ประมาณ 20 ทม ทมละ 10 คนยกปายตดตามทกขบวนทอกฝายหนงไป เรอง

อยางนไมยตธรรม และตองมการควบคมเพราะเราตองใหเกดความเปนธรรม



ในการหาเสยงทสามารถเขาไปไดทกท สมยกอนป 2550 ผสมครไปไหนกได

เสอเบอร 10, 11, 12 ทใชหาเสยงในสมยนนเปนสแดง ตอนนนไมมใครตง

ค�าถามวาท�าไมตองใชสแดง แลวใชสแดงไดอยางไร ปนแมวาจะใสตวเกา

เบอร 10 ซงตรงกบเบอรพรรคแตเปนสแดงกมตงค�าถาม และเสอตวนนกลาย

เปนสญลกษณเชงสญญะบางอยางทเกดขนวา เบอร 10 สแดงแปลวาอะไร

ส�าหรบนวมเดยนนมเสรภาพมากกวาสอปกตไหม ผมมขอโตแยงวา

คงตองตงค�าถามอยางนกอนวา หากเรามความเหนวาสอทกสอควรมเสรภาพ

เทากน เรองไหนทลงในสอหลกไมไดกควรจะลงในนวมเดยไมได ตวอยาง

เชน กรณทมกรรมการสบสวนเรองการตดตอคลปเสยงของอภสทธซงสอปกต

ไมมใครลง แลวสอบางสอเอาไปลง กรรมาธการกลงดาบ แตมสอยกษใหญ

เอาไปลงทงทตดตอและไมตดตอ ค�าถามคอวาท�าไมสอบางแหงเอาไปลงได

แตอกสอลงไมได จงให ICT ตรวจสอบเรองนผานคณะกรรมาธการพฒนาการ

สอสารมวลชนและการมสวนรวมของประชาชน ขอตงค�าถามตอ ICT วาท�าไม

สออนเทอรเนตทเปนสอ big name จงเอาเรองนไปลงได ซง ICT กตอง

ด�าเนนการตามงานของเขา แตประเดนค�าถามคอ หาก new media มเสรภาพ

มากกวา ดาใครกได เมอเปนนกการเมองตองไดรบการวพากษวจารณ แต

อนทจรงแลวนกการเมองโดนดาไดจรงๆ หรอไม สปดาหทแลวไปเจอเพอน

ทโรงแรม ซงโตะขางๆ มสภาพบรษและสภาพสตรนงอย ผชายคนนนหนมา

ยกนวกลางให จงเดนไปถามวาพดค�าหยาบกบผมไดอยางไรเราไมรจกกน

เขาตอบวาถากเจอมงขางนอกกตบมงแลว ค�าถามคอนกการเมองทกคนถกดา

ไดในทสาธารณะดวยค�าหยาบคายอยางนนหรอ และการวพากษวจารณใน

สอสาธารณะจะท�าใหสทธเสรภาพของนกการเมองนนนอยลงไปหรอไม และ

เราคงตองตงค�าถามดวยวาท�าไมเราไมใหความเปนธรรมตอทกอาชพเชน

เดยวกน

ส�าหรบเรองของ ‘hate speech’ ตองชดเจน ไมมขอยกเวน และตองใช



กระบวนการฟองรองเรองการหมนประมาทตามไป แตนกการเมองระดบสง

หลายคนเขาไมฟองและถกดาฟร เมอเกดการดาฟรมากขน ๆ กมคาจางดวย

มหลายคนหลายเวบไซตทรบจางดาเพราะคนเหลานนไมฟองคนทท�า เพราะ

ทานอยในระดบทไมอยากลงมามปญหาหรอลงมาคดเลกคดนอย และถกดาฟร

ไปจนถงสถาบนฯ มเวบไซตไหนทเขยนขางๆ ค ๆ แปลค�าผวนบาง หรออะไร

ตางๆหรอเชงสญลกษณแลวแตะสถาบนฯ อยางรนแรงในแบบทไมเคยมมา

กอนในสงคมไทย เชอวาหลายทานคงเคยเหนเพราะตนเองกเคยไดรบฟอรเวรด

เมล แตไมไดเปด จงชวยแจง ICT และตองเตอนวาอยาฟอรเวรดอก เพราะจะ

กลายเปนแนวรวมดวย แมปดอเมลลตนฉบบไปเมอสองปทแลวแต ฟอรเวรด

เมลยงอย ควรมผทเขามาดแลเรองนทางเวบไซตและนวมเดยตางๆ รวมทง คณะ

กรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต

(กสทช.) ทจะตงขนตองดแลเรองนอยางชดเจนและใหความรกบประชาชน

เรองนไมมใครควบคมเราได เราตองควบคมตวเรา เราตองบอกวา

สงเหลานไมเปนธรรมทไปดาคนอนฟรๆ มนนาละอายทเราจะพด เขยนค�า

หยาบคายลงไป แมวารวมกนปกปดชอแตกตรวจสอบได หรอคดวาเปนการ

แสดงความเหนสวนตวแตเรากตองมความรบผดชอบดวย ซงตองเหนอ

กฏหมายไมใชแคตามกฎหมาย และสงคมไทยยงตองการดแลเรองกฏหมาย

ดวย

คณจราย หวงทรพย:

การตอบโตทางการเมองเชน “ดแตพด” หรอ “ใครเผาเมอง” คงไมจบ

สนโดยงาย จงขออภปรายในประเดนเรองสอใหมกบพรรคการเมองตามหวขอ

ตามทคณบญยอดพดถงเฟสบคของคณอภสทธ คณกรณ คณอภรกษ

กด คณบญยอดตงค�าถามถงการโตตอบบนจอวาเปนของจรงหรอเปลา

เนองจากการสอสารผานโลกไซเบอรเราไมเหนหนาตาชดเจนวาเปนใคร ยกเวน



ไปตรวจสอบ IP ในสวนของพรรคเพอไทยสวนใหญมกถกกลาวหาวาท�า

เพอไพร ซงมการใชค�านเยอะ สาเหตทคนกลาวถงแบบนเพราะพรรคเพอไทย

ใหประชากรทวไปเขาไปอยในปรามดอยปต คอเอาประชากรคนไทยทงประเทศ

ใสเขาไปกอนแลวเขยา คนกรงเทพฯ คนหวเมองตางจงหวดถกแบงแยกชดเจน

เหมอนท�า sampling1 ในการท�าวจย เพราะฉะนน จะเหนไดวานโยบายของ

เพอไทยเกาะกลมไปทคนทมรายไดนอย หรอรายไดกลางลงมาต�า ประชากร

เหลานมเกนครงหนงของประเทศ ดงนนนโยบายของเพอไทยจงไปทกลม

เหลานน เชน 30 บาทรกษาทกโรค กองทนหมบาน สวนคนรวยทางพรรค

เชอวาคนรวยเหลานนคงไมอยากใหใครจน ฉะนนนโยบายจงไปพรอมๆ กน

แบบอตราสวน 80:20 หมายความวา 80 คอคนรากหญา สวน 20 คอคนทพอจะ

มสตางคบาง เพราะฉะนนวธการสอสารกบประะชาชนจงแบงเปนกอนทหนง

คอ 60 เปอรเซนในเชงประจกษ คอประชาชนจะพดตอบอกตอไป นคอวธการ

ของพรรคเพอไทย ท�าไมเราตองประกนราคาขาว ท�าไมเราตองม 30 บาท

รกษาทกโรค ท�าไมเราตองสรางเมองใหมซงอนนจะบอกตอๆ กนไป แตวธการ

สอสารบนอนเทอรเนตเรากไมละทง เชน การทคณยงลกษณไปไถนา ปลก

ขาวแลวมการโพสในเฟสบคมนมมานานแลวตงแตสมยทไฮไฟว (Hi5) ดง แต

กลมเปาหมายของพรรคเพอไทยมทวประเทศ คณบญยอดบอกวาประชากร

ในเฟสบคมประมาณ 10 ลานคน ทานอภสทธได 100,000 คน หากเปนไป

ตามนน ประชากรทมเฟสบคเหลานคงมไอแพดหรอไอโฟนตดตวประมาณ

5 ลานคน ทเหลอกไปใชตามรานอนเทอรเนต และหากค�านวนแลวคง

ประมาณ 0.8% ของทงหมด สวนประชาชนทเขาไถนาหรอเยบปกถกรอยอย

เขาฟงวทยถง 15% และทเหลอเพอไทยสอสารผานสอหลก สวนทม

คนยกปาย “ดแตพด” ซงกไมรวาเปนเสอเหลองหรอเสอแดงนนกตองเปนไป

1 การจ�าแนกกลมตวอยาง - กองบรรณาธการ



ตามกระบวนการทางกฎหมาย แตถายกแลวไมมใครเหนกไมเกดการขยายความ

ของสอแนนอน เมอสอไมขยายความ หนงสอพมพไมลง คณสรยทธไมเอาไป

ขยายความในตอนเชา คณกตตไมขยายความตอ เชามากตองมการลอกนใน

เฟสบคซงไมนาแปลกใจและเปนเรองปกต เปนเรองทตองพจารณาสงเคราะห

โดยสวนตวเหนดวยกบสงทวทยากรในชวงกอนหนานทพดถงโลก

globalization2 ทขบเคลอนกนไป บางสอ เชน ทวตเตอร หลายทานยงไมรจก

แตบางคนทเขาเหนปายหาเสยงมาทงวน พอตกเยนกไปแสดงความคดเหน

ในโลกไซเบอร ทงน ไมวาความจรงจะมอะไรเกดขน การสงเคราะหสอของ

มนษยนนสามารถใชวจารณญาณสวนหนงได แตอกสวนหนงนนใชไมได เพราะ

ฉะนนพรรคการเมองเหมอนเราไปดหนง เราจองตวบายโมงแตไปดบายโมงครง

หรอบายสอง เรามกจะบอกวาพระเอกเลว นางเอกไมไหวเหมอนเราดเรยา

ท�าไมกลางเรองเขาเลวจง แตตนเรองและปลายเรองกมเหตผลของมน เพราะ

ฉะนนถาพดวาใครเผาบานเมองกตองดกนใหจบวาใครฆาคน ไปตบหวเดก

ตอยหวผใหญมนไมจบไมสน การสอสารบนโลกไซเบอรมนเกดจากกระแส

มคนไปโพสต

ผมเองลงสมคร ส.ส. แถวขอบขณฑสมาของกรงเทพฯ กตองคดวา

จะตองจดท�าอยางไร ภาพหาเสยงของผมคอผมขรถไถแลวคณยงลกษณนง

ขางๆ สอเสอเหลองกเอาไปดา สอเสอแดงกชมกระจาย สอสฟากอาจวา

เปนการสรางภาพ ซงกวากนไปตามแตละคน การเขาถงขอมลขาวสารอยาง

คอมพวเตอรยงมนอย อยางคอมพวเตอรกตองแยงกน เพอไทยยงใชการ

สอสารเชงประจกษกอน คอยๆ เพมปรมาณไปเรอยๆ ประเทศไทยม 77 จงหวด

เราตองดความเปนจรงวาหลายๆจงหวดยงเขาไมถงเฟสบคไมรหรอกวาแค

บคหรอหนงสอจะมหรอเปลา เพราะฉะนนเหตผลแรกๆ ทเพอไทยแบงเปน

2 โลกาภวตน - กองบรรณาธการ



3 สวน เรมจากโลกไซเบอรแลวบอกตอๆ กนวาท�าไดจรง อนนคอหลกการงายๆ

ความคดเรองสทธเสรภาพเรากเรยนมาตงแตรฐธรรมนญป 2540

หรอจะเปนมาตรา 40 สทธเสรภาพมนคออะไร และเปนหนาทของรฐ สวน

กระบวนการควบคมอยาง กกต. คณบญยอดมองวา กกต. กเหมอนกรรมการมวย

สแดงเอาเชอกมดแลวขนไปตอยกบเหลองแลวแพมนไมมประโยชน ควรทจะ

จดระบบใหด กระบวนการสงคมนนมอยแลวแตจะขบเคลอนดวยความบรสทธ

ยตธรรมหรอไม เทคโนโลยอาจพฒนาไปเรอยๆ แตการยอมรบความเปนจรง

เชงประจกษมากกวาทจะท�าใหเราขบเคลอนสงคมไทยไปได ขอมลในทวตเตอร

หรอในเฟสบคเปนขอมลประกอบ เหมอนในสมยหนงมนตยสาร “เธอกบฉน”

ทใชระบายความรสกดวยกลอน เอาไวหาแฟน บางครงโลกไซเบอรเปน

อยางนน ทะเลาะกบแฟนแลวไปเหนหนาคณอภสทธหรอคณยงลกษณกดา

สดทายเพอไทยตองเนนวาท�าไมถงใชนโยบายกลาง-ลาง เมอเขามเงนใชสอย

กจะขบเคลอนไปพรอมๆ กน

คณจรนช เปรมชยพร:

ความเปนมาของการใหความสนใจประเดนนเรมตนขนเมอหลายปกอน

ในยคทโทรศพทมอถอบม และเกดประเดนวาท�าอยางไรจงจะไมใหใครไป

ถายบตรเลอกตงใหหวคะแนนดเพอใหมนใจวาไมโกง ซงเปนเรองของการ

ซอเสยงและเปนเรองส�าคญ เหตการณดงกลาวเปนเรองแรกๆ ของเทคโนโลย

กบการเลอกตง ตอมากระแสทเรมฮอฮามากคอการ campaign3 หาเสยงให

บารก โอบามา (Barack Obama) ชนะการเลอกตง ซงเปนปรากฎการณ

ทท�าใหคนตนเตน ตระหนก พอมนเขามาในเอเซย มาเลเซยทพรรคอมโน

(UMNO) เคยมเสยงทงหมดในสภาฯ กเรมมการสนสะเทอนบลลงกในสภาฯ

3 การรณรงค - กองบรรณาธการ



มการวเคราะหวาเรมมทนงของฝายคานในสภาฯ มากขน เปนผลมาจากการ

ท�างานของสอออนไลนซงมเสรภาพมากกวาสอกระแสหลก และเมอเรว ๆ น

ในสงคโปรกท�าใหเราตนเตนกบสอใหมพอสมควร

พอพดถงสอออนไลนกมกมการพดถงเรองการขยายขอบเขตของ

สอนออกไป แตพอพดเรองการเลอกตงกบสอใหมกลบก�าลงพดเรองการจ�ากด

ขอบเขต เหมอนเราบอนไซตนไมตงแตยงไมโต ซงกระทบตอการใชสอใหม

ใหเปนประโยชน เชน กรณการจดการในตางประเทศไมวาจะเปนประสบการณ

การใชสอออนไลนเปนเครองมอเพอหาเสยง และดวยเทคโนโลยสอใหมน

เองท�าใหไดฟงการสมมนาวเคราะหเรองสอใหมในการเลอกตงเมอป 2008

ของ MIT ซงเขาพบวามการปฏบตตอสอในฐานะทเปนเครองมอ โดยคนท

ท�า campaign หาเสยงของโอบามาบอกวาเมอพดถงกใหนกถง Brand สาม

ชนดวาจะมอะไรบาง ซงคนนกถง Apple, Nike และอกอนหนงจ�าไมได

แตคนคดวามนดเจง ถานกถงจอหน แมคเคน (John Mccain) นกถง Brand

อะไร เขาเรมตนดวยโจทยและการใชสอใหมดวยการท�าเรอง branding4 และ

เขาเขาใจวาเขาคอใคร เขาใชสอเขาถงใคร ไมใชสอส�าหรบคนทวมลรฐแต

เขาถงเดกอาย 18 ขนไปถง 22 ซงเขาชดเจนเรองกลมเปาหมายมาก เพราะ

คนทมอายชวงดงกลาวเปนเสยงเงยบในอเมรกา แมจะเปน activists5 อะไร

กตาม แตเขากรสกวาการเลอกตงในภาพใหญไมไดเกยวของกบเขา นคอ

กลยทธของการท�าความเขาใจและใชสอใหมอยางมประสทธภาพ

ยอนกลบมาบานเรากยงไมเหนพรรคการเมองไหนใชสอใหมอยางม

ประสทธภาพ อาจเปนเพราะวาตวเลขประชากรทใชสอใหมอยางอนเทอรเนต

ยงไมมนยยะส�าคญ เรามประชากร 60 กวาลานคนแตคนทมสทธออกเสยง

เลอกตง 40 ลานคน คนทเขาถงอนเทอรเนต 21 ลานคน คนเหลานนใช

4 การสรางหรอท�าใหเปนเครองหมายการคา - กองบรรณาธการ

5 นกกจกรรมทางสงคม - กองบรรณาธการ



social media อยางเฟสบคม 10 ลานคน ราว 8 ลานอยในกรงเทพฯ ดงนน

โดยตวสถตเราอาจไมตองตนเตนกบเรองนมากนก แตทนาสงเกตหรอเปน

หมดหมายคอ สอใหมมนเปนตวกอเรองแลวขยายผล มนเปนตวกอใหเกด

การถกเถยงแลวขยายตวออกไปในพรรคการเมองไมกพรรค จากเจาหนาท

ทดแลเรองการหาเสยงแลวขยายวงออกไปทผสนบสนนแนวทางการลงคะแนน

เชน จะเลอกพรรคไหนหรอเลอก vote no สอใหมออนไลนมนขยายพนทการ

ถกเถยงววาทะออกไปกวางขวางมากขน สงเหลานจะเปนประเดนระดบชาต

หรอเปลานนขนอยกบวามนไดเชอมโยงกบสอใหญอยางทว หนงสอพมพ

วาเอาไปขยายผลตอหรอไม อยางไร กระแสทเกดในสอออนไลนอาจเปน

ภาพลวงตาทสะทอนถงคนกลมหนงในสงคมแตอาจไมใชเรองของคนสวนใหญ

กได อาจขนอยกบการใชสออนๆ สอใหมมประโยชนแตเรากลบไปตกใจวา

มนมประสทธภาพมากแลวนกไปถงการควบคมแทนทจะคดถงการใชมน

อยางสรางสรรค สออนเทอรเนต-สอออนไลนมนเปดโอกาสใหคนเขามา

ถกเถยงจบตา พลงประชาชนเปนกลไกหรอเครองมอในการตรวจสอบของสงคม

ชวงการเลอกตงสอแบบนสามารถใชเปนเครองมออยางมประสทธภาพใน

การจบตาทงในแงพฤตกรรมสวนบคคลหรอในทางสาธารณะ สงเหลานคอ

สงทพลเมองในพนทตางๆท�าได ตวอยางทเปนรปธรรมคอการเลอกตงใน

สหรฐอเมรกา เราอยเมองไทยกสามารถตดตามขอมลได กเกล (Google)

สรางเครองมอทกอยางทมใหพลเมองสามารถรายงานผลจากในพนท เสยดาย

ทเราไปสนใจอยท speech ซงเปนกระแสของการพดถงสอใหมโดยไมไดพด

ถงการจะใชงานสอเหลานไดอยางไร พลเมองจะมสวนในการตรวจสอบจบตา

อยางไร ทนาสนใจคอมหลายเวบไซตทสรางขนมาทงในชวงนและกอนหนาน

บางเวบไซตมการรวบรวมนโยบาย รวมไปถงผลงานตางๆ สงเหลานเกดใน

สงคมไทยแลวแตกยงไมรสกวาควรจะใชมนอยางไร ในตางประเทศอยางเคนยา

ซงคนไมไดเขาถงอนเทอรเนตมากอยางอเมรกากยงใชเครองมอเหลานในการ



เชอมตอ มเวบไซตในเคนยาทท�าหนาทตดตามการท�างานของ ส.ส. ในสภา วาม

แนวคดอะไร ลงคะแนนใหกบอะไร สอนท�าหนาทเชอมโยงกบประชาชนในพนท

ผานโทรศพทมอถอ เพยงแตวาบานเราไมมการใชเครองมอเหลาน

รสกดใจท กกต. เหนวายงไมควรควบคม เพราะคดวา กกต. ยงสามารถ

ท�างานรวมกบภาคพลเมองรวมตดตามตรวจสอบกระบวนการหาเสยง สวน

ประเดนสดทายขอแสดงความเหนตอเรองท ผบ.ทบ. ออกรายการโทรทศนซง

เปนชองของกองทพบกคอชอง 5 ชอง 7 ทนาสนใจคอสงททานพดเปนเนอหา

ทด แตไมไดบอกชดวาหมายถงใคร ท�าอะไร สงทมนเกดขนมาอยางตอเนอง

คอการมคนทมบทบาทในสงคมออกมาพดดๆ แตลอยๆ การพดลอยๆ ใน

ทางการเมองส�าหรบประเทศไทย ผเลนทางการเมองไมไดมเฉพาะพรรค

การเมอง แตยงมกองทพแมวาจะปฏเสธมาโดยตลอด ดงนน การออกมาพดของ

ผบ.ทบ. แปลวาอะไร เราไมควรฟงเฉยๆ แตควรตงค�าถามวา ผบ.ทบ. พดแบบน

คดแบบนหมายความวาอะไร เราควรมบทบาทในการเรยกรอง accountability6

จากคนทพดลอยๆ เชนน สอหลกสอพลเมองทวไปควรท�าแบบนมากขน

และทามกลางสอใหมเรากมสอของ กอ.รมน. เมอ 4 ปทแลวเราเลอกตงภายใต

กฎอยการศก ครงนเราเลอกตงภายใต กอ.รมน. ทมแผนการหลายอยาง

เชน การลงไปส�ารวจพนทหนวยหมบานไมวาจะไปส�ารวจดวยเหตผลอน

เชน ยาเสพตด เปนตน ท�าใหรสกวาการลงพนทของหนวยทหารในชวงเวลา

การเลอกตง มนเปนการใชรปแบบเกาๆ ของหนวยสบ หวงวาบทบาทใหม

ของสอออนไลน สอกระแสหลกในสงคมทกวนนจะชวยตรวจสอบและตดตาม

หาความจรงในประเดนดงกลาว

6 ภาระการรบผดชอบ - กองบรรณาธการ



คณปราปต บนปาน:

ในการอภปรายครงนจะพดถงสามประเดน ประเดนแรกนนสบเนอง

จากประเดนของคณจรนช และขออางถงบทความอาจารยนธทบอกวา

การเลอกตงทจะมในวนท 3 กรกฎาคม น เปนการเลอกตงเชงอดมการณ

ครงแรกของไทย พอไดฟงคณจรนชพดวาอาจเปนครงแรกทสอใหมมบทบาท

ส�าคญตอการเมองไทย กขอโยงไปถงเรองทคณจรนชบอกวาการใชสอใหม

กบการเลอกตงในครงแรกคอการใชมอถอไปถายบตรเลอกตงเพอเชคกบ

หวคะแนนซงปจจบนโทรศพทมอถอมนไมใชแคภาพนงแตเปนคลป จาก

ภาพนงทควบคมตวหวคะแนนในทองถน แตการใชคลปไมวาจะมการตดแตง

หรอไมนนเปนการแฉตวอ�านาจศนยกลางของเมองไทย ปรากฏการณนแสดง

ใหเหนวาสอใหมสามารถขบเคลอนการเมองอยางไร

อกสองประเดนคอ ในฐานะทเปนคนท�าขาวในเวบไซตซงองกบ

กระแสหลก แตกไมไดเปนสอกระแสรองเสยทเดยว เพราะเปนเวบไซตทมา

จากสอหนงสอพมพ เพราะฉะนนสงทท�าไดคอตอยอดและน�าเสนอประเดน

ตอเนองจากหนงสอพมพมากกวา ในการเลอกตงและสถานการณการเมอง

สามสปทผานมา ไดพยายามน�าเสนอความแตกตางของความคดทางการเมอง

ทมอย ถวงดลใหน�าเสนอขาวจากทงสองฝายในการเลอกตง เราตองแสดงให

เหนวามความคดทปะทะกนอยในสงคมไทยซงมนเหนชด เชน ในการเลอกตง

พรรคการเมองพรรคหนงเชอวามการเผาบานเผาเมอง อกพรรคเชอวามการ

สงหารประชาชน ความเชอของทงสองพรรคตางกนและสงผลตอความเชอมน

ตอผลการเลอกตง เพราะฉะนนสอกระแสหลกและสอในเวบไซตมนอาจไมใช

การเทไปอยทฝายใดฝายหนง แตควรน�าเสนอความคดเหนจากทงสองฝาย

ขณะเดยวกน มขอสงเกตระหวางสอกระแสหลกและสอออนไลนวาบทบาท

ของมนอาจไมไดแยกออกจากกนเสยทเดยว สดทายตองท�างานรวมกนและ

สะทอนกนกลบไปกลบมา บางประเดนสอออนไลนอาจเปนคนจดประเดนแลว



สอหลกกรบไป เชน คลป หรอเรองเฟสบคของนกการเมองกด สอหลกก

สะทอนความคดเหนทอยในสอออนไลน จงไมไดแยกขาดกนขนาดนน

อกประเดนหนง ทตอยอดมาจากคณบญยอด คอเฟสบคนกการเมอง

ซงสดทายมนเปนเฟสบคสาธารณะ ขณะเดยวกนนกการเมองกเปนบคคล

สาธารณะ ผมเหนเพจนกการเมองเปนเพจสาธารณะไมใชของสวนตว เมอ

นกการเมองเลอกน�าเสนอตวเองในสถานะทเปนบคคลสาธารณะ การหลกเลยง

ไมใหบทความหรอความเหนของนกการเมองทปรากฏในนนถกวพากษ

วจารณมนกท�าไดยาก แตระดบไหนทถอเปนการวพากษวจารณหรอการดาทอ

คดวาตวสอเองอาจไมมมาตรฐานหรอกฎเกณฑชดเจนตรงตว แตมนเปน

สงททกฝายควรรวมกนพดคย ซงรวมไปถงสงทคณบญยอดพดถงคลปเสยง

ของคณอภสทธซงมาจากมตชน เรากเขาไปตรวจสอบ ซงเรองนเราตอง

เรยนรกนไป

ในขณะเดยวกนเวลาเราพดถงสอใหมเราเตมไปดวยความหวง แตใน

บรบทของสงคมไทยมขอจ�ากดหรอขอบเขตหลายอยาง ในดานหนงตองม

การยอมรบวาคนทเขาถงคอมพวเตอรและอนเทอรเนตไมใชคนสวนใหญ เรา

ไมอาจอนมานและสรางกระแสวาความเหนสวนใหญในอนเทอรเนตเปนเสยง

สวนใหญของคนในประเทศหรอเปนกระแสสวนใหญ อกดานหนงคนทเปน

สอมวลชนทท�างานดานสอใหม มนมความลมเหลวอยางหนงซงในชวง

กอนหนานคดวาสอใหมสามารถกลายเปนพนทแสดงความเหนทกวางขวาง

หลากหลายได แตพนทดงกลาวมนหดหายไป กอนหนานเวบบอรดประชาไท

ไดปดตวไป หรออยางมตชนเมอกอนมการใหผอานแสดงความคดเหน แต

เมอมการทวงตงในชวงสถานการณฉกเฉนเรากปดไป พอเหลอกระดาน

แสดงความเหนเลกๆ เรากตองกลนกรองกนอก อยางเวบไซตพนธทพยท

เมอกอนเปนพนทใหญทมการแสดงความคดเหนมากพอสมควร สดทายกระท

ในโตะราชด�าเนนกถกลดทอนความเปนกระทลง คอตงกระทไดอยางเดยว



แตไมสามารถสนทนากนได นอกจากจะไปตงกระทขนมาใหมแลวอางถงอก

กระทหนงอกท ขณะเดยวกนเฟสบคซงตอนฮตใหมๆ หรอถกใชงานทาง

การเมองอยางมากในชวง เมษายน - พฤษภาคม 2553 คนอาจจะหวงวาเปน

พนทแสดงเสรภาพความคดเหนทางการเมอง ตอมาอก 15 ชวโมง คนทใช

เครองมอนกตระหนกวาความหวงมนไมไดสวยงามขนาดนน เฟสบคอาจกลาย

เปนพนทของนกการเมองได แตคนธรรมดาทจะแสดงความเหนทางการเมอง

กมขอจ�ากดหลายอยางเชนเรองกฎหมาย คนทแสดงความเหนในเฟสบค

ถกด�าเนนคด และอกจ�านวนไมนอยถกบรรทดฐานทางสงคมเลนงานอยาง

ทเราเรยกกนวา “ถกลาแมมด” ซงกลายเปนขอลมเหลวของสอใหมของ

ประเทศไทยในชวง 4-5 ปทผานมา ขณะทคนใชมากขน มเวบไซตตางๆ เชน

มขาวมากขน คนอานมมากขนเฟสบคทวตเตอรกมสมาชกมากขน แตในแง

ทจะเปนสนามพดคยกนในประเดนตางๆ ทางการเมองกลบลมเหลว ซงเรอง

นนาสนใจ เวลาเราพดถงนวมเดยเชนเวบไซตขาว หรอ social media เชน

เฟสบคกตาม บางครงเรามกโยงไปทขอบเขตปญหาทเกดจากอนน เปนจดท

ขยายความเกลยดชงทางการเมองระหวางคนไทยมากขนหรอเปลา เมอ

เรามองสอใหมในฐานะทเปนปญหา ซงไมแนใจวาเวบไซตหรอเครอขายใน

สงคมออนไลนเปนปญหาในตวของมนเองหรอสะทอนวาสงคมไทยมปญหา

อนๆ อย ซงเปนปญหาในเชงคณคา เชน สทธเสรภาพในการแสดงออก หรอ

ระบอบประชาธปไตยของไทยกด สอใหมอาจแสดงใหเหนความขดแยงใน

เรองคณคาซงมมากกวาหนงอยาง และบางทมนอาจไมใชปญหาในตวเองแต

สะทอนปญหาอนในสงคมไทย



คณอาทตย สรยะวงศกล:

ขอเลาถงประสบการณจากการเขารวมสมมนาการเปดนโยบายไอซท

(Information and Communication Technology - ICT) ของพรรคการเมอง

ทมตวแทนจากประชาธปตยและเพอไทยไปรวมดวย มอดตผอ�านวยการ

ซปา (ส�านกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาต/Software Industry

Promotion Agency - SIPA ) ดร. มน อรดดลเชษฐ ไดไปรวมในการเปด

นโยบายไอซท ทมหาวทยาลยศรปทม ซปาคอองคกรสงเสรมอตสาหกรรม

ซอฟทแวร ซงดแลนโยบายดานซอฟทแวรทเกยวของกบอตสาหกรรมของไทย

การสมมนานไดพดถงประเดนเรองความคดของศตวรรษท 20 และศตวรรษ

ท 21 ในขณะทเราก�าลงเขาสศตวรรษท 21 และยงตองเผชญกบปญหาของ

ศตวรรษท 20 สาเหตทเราแกปญหาไมไดเพราะเราใช mind set7 ของศตวรรษ

ท 20 หรอเปลา โดยสวนตวเหนวาประเดนนนาสนใจ จงน�าค�าถามจากเวท

สมมนานนมาประมวลวาอะไรคอ mind set ของศตวรรษท 20 สงทสะทอน

ออกมาดวยการเซนเซอร การปกปดขอมลขาวสาร การเชอวามความเชอ

เพยงหนงเดยวทาทายไมได แลว mind set ของศตวรรษท 21 คออะไร การคด

ตอเนองไปสทางออกคอการเปดเผยขอมลและการแบงปน ขณะทในศตวรรษ

ท 20 ม trade secret (ความลบทางการคา - กองบรรณาธการ) การปกปด

สตรวาเราท�าของอยางหนงอยางไร แตในศตวรรษท 21 การเปดเผยขอมล

อาจท�าใหผบรโภคมนใจวาของทจะซอนนท�าขนมาอยางไร มนเกยวเนองกบ

ขอมลขาวสารความโปรงใสซงเปน mind set ของศตวรรษท 21 รวมทงความ

เปนพหลกษณของภาษาและการยอมรบความแตกตางหลากหลาย

ลกษณะของอนเทอรเนตเปนโลกออนไลนทดเหมอนจะขาดจาก

โลกของเรา ไมมความเกยวของกบคนทเดนไปมาบนทองถนน แตอยางไร

7 รปแบบทางความคด - กองบรรณาธการ



กตาม โดยสวนตวเหนวาอนเทอรเนตไมไดแยกตางหาก มนยงคงเปนสงคมเดม

อยางทคณปราปตพดวาสงทเกดขนในสงคมออนไลนมนสะทอนความขดแยง

ในสงคมทมเลอดเนอจบตองได จรงๆ แลวอนเทอรเนต-ออนไลนเปนของท

เรายงไมรวาจะจดการอยางไรในสภาวะแวดลอมแบบนน อนเทอรเนตเปน

สภาพแวดลอมหนงทขยายไปจากทเรามเลอดเนออย ไมอยากใหมองแยก

เราจะจดการอยางไร หลกการในรฐธรรมนญ ประชาธปไตย การเคารพสทธ

พลเมอง สทธทางการเมอง สงเหลานเปนหลกการทควรยดและมหนงเดยว

ในโลกออนไลนตองคดถงเรองกาลเทศะเหมอนกบการใชสรรพนาม

เชน สรรพนามทใชกบเพอนและกบพอแมอาจตางกน หรอการแตงกาย การ

ปฏบตตวไมเหมอนกน อนเทอรเนตเปนสงทมอยจรง อาจมกาลเทศะอกอยาง

แมวาจะมหลกการยดถอสทธมนษยชนเหมอนกนแตในการปฏบต เชน การ

ควบคม การแสดงออก จ�าเปนไหมทเราจะมหลกทแตกตางจากสอแบบกอน

ตวอยางเชน การสอสารมวลชนซงเปนการสอสารทางเดยวจากฝายเดยว

แลวไปสการถายทอดออกไป และอนเทอรเนตท�าใหสามารถถายทอดแบบนน

ได และท�าไดมากกวานน มนเปนสอบคคลไดคอสามารถคยกบคนนน

คนน ค�าถามคอถาเปนการสอสารระหวางบคคล ในบรบทการเลอกตง กกต.

สามารถควบคมการสอสารระหวางบคคลไดหรอไม เวลาพดถงอนเทอรเนต

อยามองวาเปนพนททเหมอนกนหมด อยางการพดถงเฟสบคทคณปราปต

ไดยกตวอยางวาเฟสบคนกการเมองมอยสามประเภท คอ เพจ แฟนเพจ และ

โพรไฟล เมอพดถงเฟสบคอยาปฏบตราวกบวามนมกฎเกณฑเหมอนและ

เปนอยางเดยวกน พดถงเฟสบคแลวยงมอยางอนเชน ทวตเตอร ซงเปน social

media อยางยทบซงมลกษณะแบบ user generate contents8 และแตละอยาง

กมวธการปฏบตมกฎเกณฑแตกตางกน แตอยบนหลกการประชาธปไตย

เหมอนกน เรองนตองท�าใหมนชด 8 การสรางเนอหาขนโดยผใช - กองบรรณาธการ



ประเดนทเกยวกบการเลอกตงการหาเสยงหากมการละเมดจะท�าอยางไร

ซงโยงกบ พ.ร.บ. วาดวยการกระท�าความผดเกยวกบคอมพวเตอร ทเกยวกบ

การเมอง แตการเมองกมหลายอยาง เชน การเมองผานรฐสภาภาคประชาสงคม

ซงเกยวกบเสรภาพในการพดการแสดงความคดเหนและเสรภาพในการจดตง

สมาคมตางๆ เมอกอน พ.ร.บ. ทวานเกยวกบคอมพวเตอรมนจ�ากดเสรภาพใน

การพดการแสดงออกและการคดในโลกออนไลน แตกรณลาสด เมอกลางเดอน

พฤษภาคมทผานมา คณปรยนนท ลอเสรมวฒนา ทรณรงคเรองสทธผปวย เรอง

การรกษาทผดพลาด เธอถกแพทยพยาบาลกลมหนงใช พ.ร.บ. น ฟองวาเธอ

เผยแพรขอมลอนเปนเทจเนองจากเธอน�าสถตทเกยวของในประเดนนมา

เผยแพร ซงเปนสวนหนงของการรณรงคหรอการท�างาน แตถก พ.ร.บ. ทวานมา

จ�ากดสทธ บอกวาเธอท�าผด เผยแพรขอมลเทจ ซงตองพสจน แตสงทเกดขน

คอเธอตองเดนทางจากบานในกรงเทพฯ ไปรายงานตวท จ. สรนทร อกกรณหนง

คอกรณของสหภาพแรงงาน Thai Industrial Gas สมาชกคนหนงถกนายจาง

ฟองตาม พ.ร.บ. วาดวยการกระท�าความผดเกยวกบคอมพวเตอร ดวยขอหา

เดยวกน หลงจากไกลเกลยกนแลวนายจางและลกจางไมเอาความกน นายจาง

รบเขาท�างานแลวปรบสภาพการจางงาน แตเนองจาก พ.ร.บ. นเปนอาญา

แผนดน ยอมความไมได ท�าใหตองเขาสกระบวนการตอไป นเปนปญหาของ

พ.ร.บ. วาดวยการกระท�าความผดเกยวกบคอมพวเตอร ทมากไปกวาการแสดง

ความคดเหน แตมนรกล�าสทธเสรภาพในการรวมกลมการจดตงสหภาพดวย

โลกออนไลนไมไดมสภาพทเหมอนกน ถาเราเอาความคดในศตวรรษ

ทแลวมาใชกบสงน ค�าถามคอกฎดงกลาวยงใชไดและเหมาะสมกบสภาพ

ตอนนหรอไม ยกตวอยางสนามบนสวรรณภมจากชองตรวจคนเขาเมอง แถว

ตรวจหนงสอเดนทาง (passport) นนยาวมาก ท�างานไมทน ท�าไมไมใช

เครองตรวจ หรอพอตรวจจากเครองแลวกลบยงตองใหเจาหนาทประทบตรา

จงถามเจาหนาทวาท�าไมตองประทบตรา ทงๆ ทมการตรวจโดยใชเครอง



เจาหนาทตอบวาแมจะมเครองตรวจแตตามกฏหมายกตองมการประทบตราอย

มนจงชาอยอยางเดมเพราะใชกฎเกณฑแบบเกา อกตวอยางหนงคอ พ.ร.บ. ท

เกยวกบขอมลขาวสารราชการโดยส�านกนายกฯ เกยวกบระเบยนเอกสารตางๆ

วาตองเกบกปถงจะเอาไปท�าลายทงได ค�าถามคอกฎตางๆ มนตงในสมยท

ใชกระดาษและมราคาภาระทตองจายคาเกบรกษา ดงนนเกน 5 ป 10 ปกตอง

ท�าลายทง แตในปจจบนการเกบรกษาขอมลเหลานนมนไมจ�าเปนตองมตนทน

สงขนาดตองท�าลาย แตกฎกยงเปนแบบนนอย ควรจะท�าอยางไร

สดทายคอหนาทของ กกต. และกฎอะไรตางๆ ตองคดดวาถกสราง

ตอนไหน เจตนารมณของมนคออะไร แลวควรปรบใชอยางไรกบสงท

เกดขน หนาทของ กกต. ไมนาจะใชเพยงท�าหนาทแจกใบเหลองใบแดง แตตอง

คมครองสทธของประชาชนในเรองการเลอกตง ใหประชาชนไดรบขอมล

ขาวสารอยางเตมทเพอไปเลอกตงอยางมเหตมผลดวย ตวอยางเมอเดอน

ทแลว ทคณจรนชพดถงการเมองมาเลเซย เวบไซตการเมองของมาเลเซย

ทวจารณรฐบาลมากถกโจมตดวยวธการรมกระหน�าเขาไปดเปนแสนๆ ครง

ตอวนาทจนเวบไซตลม เวบไซตมาเลเซยนเปนเวบไซตทตดตามการเมอง

มาเลเซย การใชอ�านาจอยางนสมควรถกแทรกแซงไหม สงนเปนสงททาทาย

กกต. แทนทตองคดวาใครจะโพสตทวตเตอรหลงกโมงไมได แตคดวาท�าอยางไร

ทจะปกปองพนทเหลานใหเปนตลาดความคดจรงๆ ถามกรณอยางทเกด

ในมาเลเซย กกต. จะท�าอยางไรใหรกษาเจตนารมยการกอตงเวบไซตของมน

ใหประชาชนไดรบขอมลขาวสาร ใหประชาชนเลอกตงอยางมเหตมผล ไมใช

เนนเพยงเจตนารมยเรองใบเหลองใบแดง



ชวงถาม-ตอบและแสดงความคดเหนโดยผเขาฟงการอภปราย

ในชวงนไดมทงการเขยนค�าถามสงใหผรวมอภปรายบนเวทตอบ และ

การรวมแสดงความคดเหนโดยผเขาฟงการอภปราย

โดยค�าถามแรกผเขาฟงไดเขยนสงถงคณบญยอด สขถนไทย ตวแทน

จากพรรคประชาธปตย วา “คณบญยอดและพรรคประชาธปตยเคยสงสยและ

พยายามหาค�าตอบบางไหม วาป 2550 ไปหาเสยงทไหนกได แตปนมอปสรรค

ขดขวาง พวกทานเคยพจารณาบางไหม หรอมองแตขางนอกอยางเดยว ไม

นาแปลกใจหรอ”


ค�าถามนคงตอบยาว เราตองพจารณาตนเองและทานตองใหความ

เปนธรรมดวย ผมขอฝาก กกต. สองเรอง เรองแรกคอโพลไมสามารถออกได

ภายใน 7 วนเพราะอาจไปชน�าผลการเลอกตงได แตตอนนม SMS ในทก

รายการซงไมสามารถควบคมได แลว SMS แบบนถอวาชน�าไหม กกต. ควร

พจารณาหรอไม เรองทสองระหวางขบรถมาหาเสยงเหนปายสองขางทาง

เยอะมาก ในกรงเทพฯ นาจะตดใหปายเลกลง ตางจงหวดไมนาจะมปญหา เรอง

สดทาย เราตองถกเถยงวาสอในอนเทอรเนตเปนสอมวลชนไหม ถาเปนกตอง

ใชมาตรฐานเดยวกนคอจะปดไมได อนเทอรเนตกควรปดไมได อนเทอรเนต

และภาพยนตรยงมการถกเถยงวาเปนสอมวลชนหรอไม ถาเราคดวาทกคนเปน

สอมวลชน มนตองมจตวญญาณของสอมวลชนดวย สอมวลชนมทงสอแทและ

สอเทยม สอเทยมกเชนใบปลวไมใชหนงสอพมพ ถกท�าขนมาเพอวตถประสงค

ของผท�า ไมนบเปนสอมวลชน วทยและโทรทศนทจดท�าขนมาเหมอนใบปลว

อนเทอรเนตทมการจางขนมาไมสมควรเปนสอมวลชน

ขอยกค�ากลาวของศรบรพา กหลาบ สายประดษฐทเขยนไววา “ในเวลา



สงบทองฟาโปรง สวางจาดวยแสงตะวน ใครๆ กแลเหนวาเรายนอยทไหน

เวลาพายกลาฟาคะนอง ผงคลฟงตลบไปในอากาศ ไมเหนตว ตอใหพายสงบ

ฟาสวาง ใครๆกจะเหนวาเรายงอยทเดมและจะยนอยทนน” นคอจดยนของ

สอมวลชนทแทจรง

ค�าถามตอมาสงถงคณชลรช จตไนธรรม ตวแทนจาก กกต. ในประเดน

รายงานคาใชจาย

คณชลรช จตไนธรรม:

ปกตรายงานคาใชจายถาไมมคนมองเหนกไมเปนไร แตถามคนเหน

และรองเรยนขนมา ผลคอเพกถอนผลการเลอกตง การเลอกตงครงนจะพาเมอง

ไทยกาวขามวกฤตไป เราคนไทยตองรวมกนสรางใหประเทศกาวไปขางหนา

ได อยาฝากความหวงท กกต. อยางเดยว เราตองรบผดชอบประเทศนพรอมกน

ตอมาเปนค�าถามจากตวแทนเครอขายพลเมองเนต โดยถามพรรค

ประชาธปตยและพรรคเพอไทยวามนโยบายอยางไรในการแกไข พ.ร.บ. วา

ดวยการกระท�าความผดเกยวกบคอมพวเตอรทเปนปญหาละเมดสทธมนษยชน

ตอประชาชนในทกวนน โดยเฉพาะมาตรา 14 และ 15 ซงคกคามเสรภาพ

ตวกลางในอนเทอรเนต และคกคามเสรภาพของสอมวลชนอกดวย ขณะทมา

ตรา 20 ซงเปนเรองความไมโปรงใสในการเซนเซอรของเวบไซตตางๆ ถาจะ

แกไขนนจะเปนไปในแนวใด และจะใหประชาชนเขามามสวนรวมหรอไม


เรองการปดเวบไซตตางๆ สงทเราตองเขาใจกอนคอเรองของความ

มนคง การใหขอจ�ากดความเรองความมนคงนนทกคนใหค�าจ�ากดความไม



เหมอนกน เชอวาทสหรฐอเมรกาโดนระเบดทตกเวรลเทรด เขากเรยกวาความ

มนคง ดงนนจงออกกฎกตกาตางๆ มากมายเพอจดการเรองตางๆ เหลานน

สถาบนพระมหากษตรยของไทยเราเรยกวาความมนคง สถาบนกษตรย

ไมใชบคคลทวไป ถาหมนกไปฟองกน แตสถาบนฯ คอความมนคง ซงตอง

พจารณาวาเวบทถกบลอกหมนเรองสถาบนมากนอยแคไหน เกยวของกบ

เรองนใชหรอไม เขาปดเฉพาะเรองน เรองอนเจาหนาทไอทมไมพอ แต

ท�างานหนกทงเรองหมนสถาบนฯ และเรองโป หนวยงานทรฐเคยชวยเชน IT

Scout9 ทชวยตรวจสอบแลวสงกลบเขาไป และทมาจากตางประเทศยงหนก

และปดไมได ดงนนมนเปนสงทมองกนคนละขาง ยงปดมากกยงเปดมาก

เจาหนาทตองท�างานระมดระวง บางเวบกปด บางเวบทไมหนกมากกปลอย

ซงเราตองชวยกนตรวจสอบ


ไมเหนดวยกบการปดเวบไซตตางๆ ประเดนคอเราเชอวาถาบาน

หลงไหนมโจรแลวต�ารวจไปปดโดยทคนทเหลอในบานนนมหลายคนทเปน

คนด มนแปลก เวบไซตมนกเหมอนบานทมหลายคนทงคนด คนเลว และคน

ทมความเหนแตกตางกนเยอะ แตเหนควรวาควรตรวจสอบเวบไซตทหมน

สถาบนฯ หากมคนนอยกเพมคน ต�ารวจกเหนทยอยจบ จบแลวมตวอยางวา

ตดคกจรงกไมมใครกลาท�า

ตอมาผเขาฟงการเสวนาซงเปนตวแทนจากมลนธศกยภาพชมชน

ไดรวมอภปราย/แสดงความเหนในประเดนสอออนไลน พรอมทงไดใหขอมล

และตงค�าถามตอตวแทน กกต.

9 ลกเสอไซเบอร - กองบรรณาธการ



ตวแทนจากมลนธศกยภาพชมชน:

เรองบางอยางกตองมการควบคมอยางเชนเวบเพจ “ระดมคนกรงเทพฯ

ตอตานคนเสอแดงชว” ซงแอดมดของเพจโพสเมอสองชวโมงทแลววา “แจง

สมาชกเพจทราบ เพจเรามเจตนารมณแบบเดมคอตานเสอแดงและพวก

ลมสถาบนฯ ตอนนกเรองเลอกตงนดหนอย ขอแจงใหทราบวาทางแอดมน

ไดรบการรบรองจากหนวยงานราชการใหจดการพวกนขนเดดขาดทงเรอง

ลมสถาบนฯ และเรองเลอกตง” และคดวา กกต. ควรใช social network มองหา

เรองพวกนบางนอกเหนอจากการหาเสยงเลอกตงเพยงอยางเดยว พอ

สอบถามแอดมนของเพจวาหนวยงานราชการทอางถงนนคอใคร แอดมนตอบ

วา “มาหลอกใหบอกหนวยงาน มแดงแทรกแซงอยาหวงวากจะบอก และจะ

บอกใหวาหนวยงานนนไมมปญหา กรวามงอยากรวากองทพบกใชไหม ถาใช

แลวใครจะท�าไม” จงอยากให กกต. ชวยตรวจสอบเพจนและในประเดนน

ตอประเดนนคณชลรช จตไนธรรม ตวแทนจาก กกต. ชแจงวา กกต.

มศนยอ�านวยการส�ารวจและมเจาหนาทดแลอย

ค�าถามสดทายเปนประเดนเรองโพลส�ารวจความคดเหนทมลกษณะ

ชน�า วาถาหากไมมจะดกวาหรอไม ซงคณบญยอด สขถนไทย ตวแทนจาก

พรรคประชาธปตย และคณจราย หวงทรพย ตวแทนจากพรรคเพอไทย เปน

ผตอบค�าถามน


โพลตองมเพราะเปนเสรภาพทางวชาการ แตตองตรวจสอบความ

ถกตองเพราะใชการสมตวเลขทนอยเกนไป นกการเมองถาโพลชนะ-โพลน�า

กจะชอบ ถาโพลไมน�ากไมชอบ เพราะฉะนนโพลตองแยกความคดไวกอนวา



อะไรจรงไมจรง เพราะไมมทางเปนตวแทนความจรงได


เรองโพลเปนสทธเสรภาพ เพราะไมไดท�าโดยพรรคเพอไทยแตเปน

สถาบนตางๆ เปนสทธทเขาจะถามและหาค�าตอบแลวเผยแพร สทธสรภาพ

ในระบอบประชาธปไตยอยางแทจรงกตองเขาใจอยางรอบดานกอน เรอง

เวบไซตดไดวาคนกรงเทพฯยอนกระแสไมไดตามกระแส ไมสนใจยงลกษณ

กโวทใหอภสทธ แตกมคนโวทใหยงลกษณ มนเหมอน Cyber war10 การตอส

ระหวางคนสองคนทมการลาแมมด แลวกมการลาคนลาแมมดอกท มนเปน

เรองทตองกลนกรอง บางคนชอบคนหา มนเปนเรองของปญญา แตทตดใจ

คอเรองการปดเวบไซต เพราะคนเราคดไมเหมอนกน ไมใชทกคนทเลอก

เพอไทยทงประเทศ และไมใชทกคนทเลอกประชาธปตยเหมอนกน

10 สงครามบนโลกไซเบอร - กองบรรณาธการ



ผรวมอภปราย: คณวรษฐ ลมทองกล เครอผจดการ

คณฉตรชย ตะวนธรงค สปรงนวส (Spring News)

คณสนธญาณ ชนฤทยในธรรม ทนวส (T-News)

คณกฤษณพงษ พรมบงร�า สถานวทยชมชนคลนคนรกเชยงใหม

คณสเทพ วไลเลศ คณะกรรมการรณรงคเพอการปฏรปสอ

ผศ. ดร. ปนแกว เหลองอรามศร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

รศ. สมชาย ปรชาศลปกล คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

(พรอมดวยคลปวดโอสมภาษณคณสมชย สวรรณบรรณ ทวไทย)

ด�าเนนรายการโดย: คณกรรณการ กจตเวชกล



คณสมชย สวรรณบรรณ (คลปวดโอสมภาษณ):

หากเราถอยหลงไปดเหตการณกอนทจะเกดการยดอ�านาจ ในระหวาง

ยดอ�านาจมนเกดสอแปลกใหมขนเยอะแลวและเปนสอทเกดขนตามสภาวะ

แวดลอม หรอแรงกดดนหลายๆ อยาง แตวาพฒนาการของสอมนถงขนท

เรยกวาท�าใหมการสรางบรรยากาศแหงความเกลยดชง เกดจากการยยงและ

ใหกระแสขาวดานเดยว ท�าใหเกดความเกลยดชงในหมประชาชนคนไทยถงขน

ทจะตองใชความรนแรงเพอจะเอาชนะกนในเรองความคดเหน

สงทเหนชดๆ ในหลายกรณ ตงแตกอนและหลงเหตการณยดอ�านาจ

เปนตนมา คอจะมกลมคนทมความคดทชดเจนของตวเองแลวไมฟงความ

คดเหนอกดานหนง แลวกใชความคดนนเอาชนะกน ตวอยางเหตการณท

เชยงใหม เหตการณทถนนวภาวดรงสต หลายเหตการณทอดรธาน และอก

หลายๆ เหตการณ อนนเปนความเกลยดชงหรอความแปลกแยกในความคด

ของคนไทยทเกดขนเพราะสอดวยรเปลา สอมสวนในการรบผดชอบกบการ

เกดเหตการณน และผทประกอบวชาชพสอรรเปลาวาตวเองก�าลงท�าอะไรอย

ท�าไมจงเกดความเกลยดชงถงขนทจะตองตดสนปญหาโดยใชความรนแรงเพอ

ทจะเอาชนะอกขางหนง



มนมเหตการณทเกดขนในรวนดา ซงผมคดวาจะตองเขยนอะไร

ออกมาสกอยางเพอชประเดนวามนมปญหาเรองการใชสอ อทธพลของสอวา

คนท�าสอเราก�าลงท�าอะไรกนอย มนเปนปญหาทไมไดโทษใคร เพราะถาวากน

ตามจรงแลวเหตการณทมนเกดขน สอทมนเกดแตกออกมาเยอะๆ กเพราะวา

มการควบคมสอ มการกดดนสอไมใหแสดงความคดเหน มนกเลยแตกแขนง

มา แลวกมกระแสโตกลบ การโตกลบนความรนแรงกมากขน ตางคนตาง

ยดคายกน ถมความคดเขาไปแลวกสรางความเกลยดชง ถงขนทเกดเหตการณ

ความรนแรงอยางทเราเหนอย ทกวนนทนาเปนหวงกคอลกษณะเชนน มนก

เหมอนเปนการสรางเผาพนธขนมา เผาพนธไมใชเผาพนธเชอพนธ แตเปน

เผาพนธทางความคด ทางอดมการณทางการเมอง มไดหมายถงเชอชาตพนธ

อนนเปนจดเรมตนของเหตการณรวนดา ถาหากมองไปในพนทตางๆ ในบาง

ประเทศกมลกษณะทมการใชสอเพอจะสรางความเปนใหญในเผาพนธของ

ตนเองหรอในองคกรของตนเอง ถาเผอไดดการถายทอดเวทปราศรยกจะ

พบวามลกษณะคลายๆ กน พอผน�าความคดจะยกมอแลวทกคนกจะไปทาง

เดยวกนหมด มมาตงแตไหนแตไรแลว ทกรฐบาลท�ามา รฐบาลหลงสดทตอนน

เปนรฐบาลรกษาการณกท�าอย

สอภาครฐถอเปนสอกลมใหญทผมอ�านาจทางการเมองเขาไปเกาะกม

แลวกก�าหนดกลไก ทกคนกจะตองปฏบตตามนโยบายของรฐนน แบบนเรยกวา

เฉพาะกลมไดมย แตเปนกลมใหญทรฐบาลมอ�านาจ จงมความจ�าเปนท

จะตองมวธการหาสอทรฐบาลไมสามารถทจะเขาไปชนวบงการได และเปน

ตนก�าเนดใหเกดสถานไทยพบเอสขน คอพยายามทจะแยกอ�านาจรฐออกไป

และพยายามทจะไมใหการแทรกแซงจากอ�านาจรฐทางการเมองเขามาอยสอน

ซงแททจรงไมตองออกกฎหมายตงไทยพบเอสกได แตก�าหนดใหทกๆ สอใน

ประเทศไทยมลกษณะใชมาตรฐาน Editorial Standard อยางเดยวกนหมด

ใครจะเปดสอเปดเวบไซตอยางไรกแลวแตเปนสทธเสรภาพทจะท�าได แต



มนตองมมาตรฐานในการท�างานสอ ถาหากวาเราตงประเดนความคดเพยง

อยางเดยวหรอเปนเจาลทธเพยงอยางเดยว โดยทคนอนไมสามารถทจะมา

ขดแยงได แลวกอยในสอนนตลอด มนกจะเปนสอเฉพาะกจเลย ซงในกรณน

ไมคดวาเปนสออาชพ อยางไรกแลวแต ส�าหรบสออาชพมนจะตองมความ

เปนธรรม คณตองมความสมดล คณตองใหโอกาสคนทเหนไมตรงกบคณ

สามารถเขามาใชพนทเดยวกน ไมใชวาแบงเปนเขา-เราแลวกใหไปใชพนทอน

กรณเชนนคดวามนไมใชสอทแทจรง

คนทประกอบวชาชพสอควรจะตองคดถงเรองการใหความสมดล แฟร

กบทกฝาย ทมนเกดปญหาในปจจบนนจนถงขนตองลงไมลงมอกน เพราะวา

คนกจะฟงแตความคดชดเดยว อกชดเปนสงทผด ชดของตนเองเปนสงท

ถกหมด ไมมการสรางความสมดลในเนอหาของขาวสาร อนนเปนปญหาหลก

เลย แลวในปจจบนน ใครจะเปดเวบไซตหรอมแสดงความคดเหนกเขาไป

มนเปนสทธเสรภาพ แตถาหากการใชเสรภาพนนท�าหนาทชกจงใหคนไปใน

ทศทางเดยวกนหมด โดยไมเปดความคดเหนของทกฝาย ผมคดวามนไมใช

การท�าสอทถกตอง

‘hate speech’ มนมหลายเฉด มนถงขนถงรนแรง การแสดงความ

คดเหนคดคานอกฝายหนงถาถงขนสรางความยยงใหเกดความเกลยดชง

ถงขนไปลงไมลงมอกบคตอสอนนเปน ‘hate speech’ แลว ซงอนนถาปลอย

ใหมสอแบบนเยอะๆ สงคมไทยกจะเกดอยางทเราเหนมาตลอด คอผมไมได

ตอตาน คดวาการทเกดสอใหมๆ ขนมาเปนสงทด ผมกเหนวามนสรางความ

หลากหลาย และบางทมนกอาจท�าใหมาตรฐานของสอกระแสหลกดขนดวยซ�า

เพราะเราจะเหนสอบางสอทคอยตรวจสอบสอกระแสหลก ซงผมคดวามน

เปนการท�างานทถก เพราะฉะนนไมไดตองการใหปดกนคนทท�างานหรอสอ

เลกๆ เลกท�าไป ถงแมจะเหนวาการจะท�าสอใดๆ กตามมนควรมมาตรฐาน

คอยตธรรมและเทยงตรง ไมวาคณจะท�าสอเลกสอใหญ หรอแมกระทงคณจะ



นยมชมชอบพรรคการเมองใด ความคดนยมแบบใด ไมเปนไร แตในพนท

ของตวเองคณตองมพนทใหคนอนทขดแยงโดยตรงในทกประเดนทกทคณ

น�าเสนอไปไดแสดงความคดเหน ควรจะเปดพนท จงจะเกดความสมดล เพราะ

ถาหากวาผกขาดความถกตองอยางเดยวและประชาชนถกชกน�าไปในทศทาง

เดยว เขากไมมโอกาสไดตรวจสอบความคดทโตแยง ความคดทตางออกไป

หากพดถงวทยชมชน วทยชมชนเปนวทยเพอชมชน โดยชมชน แตถา

หากตองการแสดงความคดเหนทางดานการเมอง สนบสนนพรรคใดพรรคหนง

หรอกลมใดกลมหนงกนาจะเปนสออกประเภทหนงมากกวา ดงนนตองแยก

ใหชด ถาคณไมไดท�างานเพอชมชน แตคณจะท�างานระดบชาต ปญหาท

เกยวของกบเรองใหญๆ เรองกวางๆ ทมนเปนนโยบายส�าคญทจะตองใหสอ

ระดบชาตเขาไป คอไปโตแยงเรองสอระดบชาต การเอาวทยชมชนมาแก

ปญหาสอระดบชาตนนไมนาจะถกตอง มนมอ�านาจทชดเจนทางการเมอง

ทเราดวาเขาไปควบคมสอ ซงเหนไดชดเจนในสอของรฐและสอทฝายความ

มนคงทเขาไปจบกมเพอสกดกนกระแสอกดานหนง แตในขณะเดยวกนกม

สงทฝงอยในสงคมไทยทเปนวฒนธรรมอนหนงแลวกท�าตอๆ มา ซงหากเรา

ตองการจะท�าใหสงคมไทยเคลอนตวไป สงนกเปนค�าททาทายเหมอนกนวา

เราจะลกขนมาทาทายวฒนธรรมเกาๆ นนอยางไร คณท�าอยางนมนไมเปน

ไทย “ไทยๆ” มนไมท�าอยางนน ค�าถามคอวา “ไทยๆ” คออะไร เรามปญหา

วาตองท�าอะไรสกอยางเมอเกดปญหาเรองไทยๆ เพราะฉะนนกตองตงค�าถาม

กลบไปวาถาเราตองการจะท�าสอทมนมมาตรฐาน เรากตองมาประสบกบปญหา

วฒนธรรมแบบไทยๆ แลวเราจะทลายความคดนไดอยางไร หรอจะโตแยงเพอ

หาขอยตเกยวกบเรองวฒนธรรมแบบไทยๆ ไดอยางไร เรองนยงไมมค�าตอบ

ทชดเจนเพราะวาเรากอยในสงคมไทยและเรากเปนคนไทย แลวกถกครอบง�า

ดวยวฒนธรรมแบบไทยๆ

(จบคลปวดโอ)



คณกรรณการ กตตเวชกล:

ขอเปดประเดนใหแกผรวมอภปรายทกทานในฐานะทเปนนกวชาการ

และองคกรพฒนาเอกชนวาจะเหนดวยหรอเหนตางจากคลปสมภาษณของ

คณสมชย และเราจะมองสถานการณทงกอนและหลงการเลอกตงของความ

ทาทายอยางนอยางไร รวมถงประเดนส�าหรบผอภปรายทเปนสอมวลชน

คออยากใหมองวาสอททานสงกดเผชญความทาทายเหลานอยรเปลา เราก�าลง

อยในค�าถามวาตกลงเราเปนสอรเปลา หรอจรงๆ เราอยอกแบบหนงทไมใชสอ

มค�าถามถงสอแทสอเทยมไหม

ผศ. ดร. ปนแกว เหลองอรามศร:

สงทพดในวนนจะวางอยบนพนทฐานงานวจยทตนเองและคณะไดท�า

เปนการวจยเกยวกบขบวนการคนเสอแดงในจงหวดเชยงใหม และหวขอท

วจยคอเรองสอเสอแดงซงถกพาดพงถงแมจะไมไดระบชดเจนโดยคณสมชย

โดยเฉพาะอยางยงวทยชมชน

โดยสวนตวมความเหนวาวทยชมชนเปนสอทโดนวางเปาหรอถก target

ใหเปนสอภาคประชาชน ในฐานะทเปนเงอนไขกอใหเกดความขดแยงใน

สงคมไทย ตอกลมการเลอกขาง หรอวาชกน�ามวลชนใหไปสความรนแรง ซง

สงทคณสมชยพดไปในคลปกสะทอนทศนคตอนนชดเจน วาสวนใหญนนเปน

ทศนคตของคนกรงเทพ คนในเมอง ทมองเขาไปยงวทยชมชน ดงนนประเดน

ทจะน�าเสนอวนนจะแบงเปนสามเรอง เรองแรกคอท�าไมจงเกดวทยชมชน

โดยเฉพาะอยางยงวทยชมชนซงท�างาน เขาเรยกตวเองวาท�างานเพอจะขยาย

ความคดเรองประชาธปไตยในชวงไมกปทผานมา สองวทยชมชนสมพนธกบ

การเมองอยางไร และสามความรนแรง

แตกอนอน ขอแสดงทศนะตอคณสมชยในเรองรวนดา คอโดยสวนตว

เมอฟงคณสมชยเทยบเคยงกรณวทยชมชนในไทยกบรวนดาแลวเหนวา



เปนการเทยบเคยงทผดฝาผดตวอยางมาก สงทตองท�าความเขาใจคอ สอ

ในโลกนมนเปนสอทกลมนงยดโยงกบสถาบนทางอ�านาจในสงคม กบสอทไม

ไดยดโยงกบสถาบนทางอ�านาจทางสงคม สงทเกดขนในรวนดานนสอสอง

สอหลกคอวทย “เรดโอรวนดา” (Radio Rwanda) ซงเปนของรฐ กบ “อารทแอล

เอม” (Radio Télévision Libre des Mille Collines - RTLM) ซงเปนสอเอกชน

แตจรงๆ แลวกเปนสอทรฐตงขน รฐซงเปนชนเผาทมอ�านาจ ชนกลมใหญ

ในรวนดาคอชนเผาฮตใชสอเพอทจะสรางทศนคตทเปนลบตอชนกลมนอย

อกกลมหนง สอทงสองอนนไมเคยถกแทรกแซง ไมเคยถกควบคม ตรงขาม

กลบถกสนบสนนใหแผขยายไปทวชนบทในชวงป 1990 และในชวงทมน

ตงเครยด สอไดถกรฐใชเพอจะสรางความเกลยดชงและน�าไปสความรนแรง

ฆาลางเผาพนธคนเปนลานในชวงนน สอในรวนดาทเปนวทย หรอเรยกวา

เปน hegemonic press เปนสอทครอบอ�านาจโดยรฐสนบสนน ซงคลายๆ

สถานวทยยานเกราะบานเราในยคหนง แลวกคลายๆ กบทวบางชองในบานเรา

ท�า คอเปนสอทไดรบใบอนญาตใหเผยแพรความเกลยดชงหรออะไรกแลวแต

แตวทยชมชนไมใช การกอตวของวทยชมชนในบานเรา เปนคนละเรองกบ

บทบาทของสอ วทยในประเทศรวนดาผทสนใจขอใหไปอานงานของคณ

อดม ทอมสน ชอเรอง The Media and The Rwanda Genocide จะเขาใจ

ความซบซอนระหวางสอกบอ�านาจรฐ

วทยชมชนคออะไร ในไทยท�าหนาทเปนสอในการเคลอนไหวเรอง

สทธความเปนธรรมประชาธปไตย จรงๆ แลววทยชมชนท�าหลายอยาง ขายยา

ขายนนขายน เปนตน ในชวงทผานมามกล มวทยชมชนจ�านวนหนงซง

ผนตวเองขนมาเกาะเนอหาเรองสทธ ความเปนธรรม ประชาธปไตย สอเหลาน

ขอเรยกวาเปนสอทไรอ�านาจ ซงตรงขามกบ hegemonic press และขอเรยก

วาเปน subaltern press มนเปนสอทตกเปนเปาการถกควบคมอยางหนก

จากรฐ กอตงโดยประชาชนและสอสารกบสมาชกในกลมทถกกดขจากรฐ



และผมอ�านาจมกจะใชอ�านาจเพอไปควบคมสอเหลาน ซงถาจะเทยบเคยง

จรงๆแลว แนะน�าวาควรไปอานงานดานวทยชมชน (community radio) ท

ทวโลกเขามกน

ทใกลเคยงกบปรากฏการณของไทยทสดนาจะเปนประเทศโบลเวยร

ซงมสอของกรรมกรเหมองแรทเขมแขงมากในยคหนงราวป 2490 ภายใน

สบหาปกระจายไปทวอ�าเภอหนงซงมเหมองแรจ�านวนมาก กรรมกรเหลานน

รสกวาสอกระแสหลกในประเทศนนถกปดกนโดยรฐ และมแตวทยชมชน

เทานนทผลตสอเพอประชาชน โดยประชาชน ฝกคนในหมบานคนในอ�าเภอ

ขนมาท�าหนาทในการเสนอขาวสารทางเลอก คอในการปกปดวทยชมชนใน

โบลเวยร เขาเปนสอทวไป สอสารขอมลขาวสาร มงานเลยงมงานศพ มงาน

ประเพณตางๆ ในภาวะทการกดขในประเทศนน สอท�าหนาทในการโมบไลซ1

คนเพอทจะตอสทางชนชน ซงอนนสามารถเทยบเคยงไดกบการเกดขนของ

วทยชมชนในไทยในชวงหลายปทผานมา

ส�าหรบค�าถามแรก ทวาเหตใดจงเกดการขยายตวของวทยชมชน

เพอประชาธปไตยอยางมากในชวงหลายปทผานมา ซงหากจะเขาใจเรองน

กตองเขาใจการเปลยนแปลงของภมทศนการเมองไทยในภาคชนบทในชวง

หลายปทผานมาดวย ชาวชนบทปจจบนไมใชชาวนาชาวไรทตกเยนมากดแต

ละครน�าเนาอกตอไป รฐประหารป 2549 ไดกอใหเกดการตนตวในภาคชนบท

อยางรนแรงอยางทไมเคยมมากอน ขณะทรฐบาลยนดปรดากบการทอ�านาจ

นอกระบบขนมาครองอ�านาจ ชาวชนบทกลบตงค�าถามกบกตกาและหลกการ

ของประชาธปไตย จากงานวจยพบวามนมสภาวการณโตตอบรฐประหารอย

สองอยางทเกยวของกบสอ อนแรกคอ ชาวบานลกขนมาหาสอทางเลอก-สออน

นอกจากทวไมกชอง เพราะวาทวกระแสหลกเสนอขาวในทางเดยวกน แต

ขณะเดยวกนกพรอมใจกนไมเสนอหลายขาว ชาวบานเลยตดจานด�าเพอทจะ 1 mobilize ซงในทนหมายถงการระดม/รวบรวม - กองบรรณาธการ)



ดขาวเปรยบเทยบ และปฏเสธการผกขาดการของสอกระแสหลกดวยการผน

ตวเองมาเปนผผลตสอดวยตวเอง คอไมใชแครบสอแตใชสอ ซงตรงนคอทมา

ของวทยชมชน

วทยชมชนหรอวาสอเสอแดงทงหลายในภาคชนบทเปนการปฏวต

ดานสอทส�าคญ คอการผนตวจากผรบสอมาเปนผใชสอและแสวงหาสอทางเลอก

ขอไมลงรายละเอยดวาสอทคนเสอแดงดนนมอะไรบาง ในบานหลงหนงอาจจะ

มทวสองเครอง ในขณะทเรานอนดทว ตดทรวสชนซงมแตหนง ชาวบานเขา

เลอกดขาวจากหลายชองทางแลวกเปรยบเทยบกน จรงๆ แลวการใชสออยาง

หลากหลายนมนท�าใหเกดการเชอมโยงของสอหลายประเภทเขาดวยกน สราง

เครอขายขอมลขาวสารทตดขามเสนแบงระหวางเมองและชนบท คอระหวาง

เมองทถกมองวาเปนผทใกลชด-เปนศนยกลางของขาวสาร กบบานนอก-ชนบท

ซงลาหลงหรอเขาไมถง ซงเอาเขาจรงๆ แลวชาวบานกไมไดฟงวทยชมชน

อยางเดยว เขาฟงวทยชมชน ด Voice TV และกอนนมชอง DStation เขา

เขาถงเวบไซตเหลาน ตรงนมนเปนการเปดศกราชของสอทางเลอกทท�าให

คนชนบทมองวาตวเองมความรทางการเมองทดเทยมหรอบางทอาจมากกวา

คนกรงเทพฯ ซงตรงนเปนจดเปลยนส�าคญของชนบทกบการเมอง

ส�าหรบประเดนวทยชมชนกบการเมอง วทยชมชนแตละสถานม

จดก�าเนดทแตกตางกน แตกเหมอนวทยทโบลเวยร คอในยามปกตวทยชมชน

กท�าหนาทในการรบใชชมชน เพราะวาเงนกมาจากชาวบาน หลายสถานชาวบาน

บรจาคเงนกอตงสถานวทย ดเจเองกมาจากคนแถวนน ขณะทบางสถานอาจจะ

มนายทนตง แตวาสงทส�าคญกคอการทตววทยเองยดโยงอยบนชมชนและตอง

ม accountability2 ขณะเดยวกนตววทยชมชนมนไมใชสอทางเดยวเหมอนท

คนกรงเทพฯรบสอ มนเปนสอสองทาง มนมการท�าหนาทถวงดลขอมลขาวสาร

อยตรงทตววทยชมชนประชาสมพนธหรอวาวเคราะหขาวตางๆ และเสนอขาว 2 ภาระการรบผดชอบ - กองบรรณาธการ



ทางเลอก เชน เอาหนงสอพมพฉบบเดยวกนมาอาน แตวเคราะหคนละเรอง

กบคนทอยในทวกระแสหลก เพอเปดโอกาสใหชาวบานสามารถทจะเขาใจวา

จรงๆ แลวขาวเดยวกนคณสามารถจะมองมนไดจากกมม

ประเดนสดทายเรองความรนแรง หลายคนกวจารณในลกษณะเดยว

กบทคณสมชยพดวาเชยงใหมมความรนแรงเกดขนหลายกรณนนเกดจาก

ดเจวทยชมชนโมบไลซคน ซงถาเหนดวยกบหลกการนกเปนอนตกไป แต

โดยสวนตวเหนวาสอทไมไดยดโยงกบภาคประชาชน ประชาชนไมสามารถ

ตรวจสอบประชาชนได และไมม accountability กบประชาชนนนเปนสอ

ทมแนวโนมหรอกอใหเกดการเดนไปในเสนทางทกอใหเกดความรนแรงได

และสามารถทจะยวยใหเกดความรนแรงไดโดยไมมใครสามารถควบคม

ก�ากบ เพราะวาไมตองรบผดชอบอะไร วทยชมชนบางแหงในชวงหนงของ

ประวตศาสตร มแนวโนมในการใชความรนแรง ซงเราเรยกวาฮารดคอร

สดทายคนเขากไมเอาดวย วทยชมชนในเชยงใหมชวงทมการโมบไลซคน

และมการเลอกใชเทคนคบางประการ มวลชนกแยกตวออกมา ดเจจ�านวนมาก

ถอยออกมาเพราะไมเหนดวยกบแนวทางดงกลาว ซงพอถงทสดแลวแนวทาง

ดงกลาวกอยไมได หรออยไดไมนานอยไปกไมมผฟง ดงนนในแงหลกการ

อนนมนเปนหลกการประชาธปไตย ถาเรามองวาสอตองยดโยงกบประชาชน

และไมมองวาประชาชนเปนผรบสออยางเดยว สามารถใชสอไดดวย อนน

มนกคอการเปดใหคนมเสรภาพในการสรางผลตสอและ interact หรอม

ปฏสมพนธกบสอไดอยางหลากหลาย ไมใชการสรางใหมมาตรฐานเดยววา

มสอทเรยกวามออาชพกบสอทเรยกวามอไมอาชพ ดงนนสอมออาชพจง

ผลตขาวไดเทยงตรงกวา ซงโดยสวนตวเหนวาสงนเปนการขดเสนแบงในการ

มองสอ-คนฟงกบคนทรบสอแบบเกาและโบราณ ซงใชไมไดกบสถานการณ

บานเมองทมนเตบโตมาจนถงจดน ประชาชนปจจบนใชสอโดยไมไดพงพา

สออาชพอกตอไปแลว หนงสอพมพบางฉบบขายไมไดในชนบท ทวบางชอง



คนไมดแลว หากถามวาปฏกรยาอนนมนบอกอะไร มนบอกวาประชาชน

เขาเลกท�าหนาทในการ criticize3 สออาชพ

รศ. สมชาย ปรชาศลปกล:

ขอแบงหวขอเปนสเรองดวยกน เรองทหนง media landscape4 เรอง

ทสองธรรมชาตและขอจ�ากดของสอใหม เรองทสามสอใหมในสงคมไทย เรอง

ทสเราจะท�าอยางไรไดบาง

เรองทหนง ปจจบนนมการขยายตวของสอใหมในสงคมไทย

อยางกวางขวาง ทงอนเทอรเนต ทงวทยชมชน ซงทงหมดนเปลยนสงท

เรยกวา “สอ” ทอยในสงคมไทยอยางส�าคญ และหลายๆ คนอาจตามไมทน

การเปลยนแปลงน การเกดสอใหมท�าใหผบรโภคสอ ผลตสอ หรอทเรยกวา

สออาชพ-สอแท-สอเทยมนนระบไมไดในยคปจจบน เพราะสอใหมทเกดขน

มนทลายเสนแบงตรงน กรณทคณสมชยพดถงคอผผลตสอเกาแทๆ ทสะทอน

วา สอในชมชนควรพดเรองในชมชน พดเรองปลารากระปองผลตกกระปองด

แตถาเปนเรองการเมองระดบชาตเรองรฐธรรมนญอยาพดในหมบาน ค�าถาม

คอชาวบานพดเรองรฐธรรมนญไมไดหรอ? หรอวาชาวบานตองพดเรองเรา

จะผลตกลวยตากกหอดแลวเราจะขายยงไงดเทานน นคอตวแทนจากสอท

คดวาเปนสอสาธารณะซงเปนปญหาส�าคญ ภมทศนทางดานสอในสงคมไทย

เปลยนไปอยางส�าคญมาก เปลยนจนกระทงเราไมสามารถแยกหรอขดเสนอะไร

ตางๆ ทพดมาได การเปลยนแปลงแบบน ในแงหนงท�าใหคนบางกลมมอง

เหนดวงดาววาสอใหมนนสรางทางเลอก แตอกกลมหนงมองไปเหนโคลนตม

มองวาสอใหมโดยเฉพาะสอทชาวบานท�า สอพวกทไมจงรกภกดจะท�าใหเกด

ความวนวาย สอใหมน�ามาซงขอถกเถยงทางสงคม อนนคอการเปลยนแปลง

3 วพากษ - กองบรรณาธการ

4 ภมภศนดานสอ - กองบรรณาธการ



หวขอทสองทจะพดถง สอใหมมธรรมชาตและขอจ�ากด สอใหมคอ

พนทสาธารณะทเปนสวนตว แตในขณะเดยวกนมนกเปนพนทสวนตวทเปน

สาธารณะ หมายความวาในอดตสอทเคยเปนสอสาธารณะ มนตองพงพาอ�านาจ

รฐหรอพงพาตลาด เมอสอสาธารณะแบบเดมตองพงพาอ�านาจรฐหรอตลาด

สงทเกดขนคอหากตองพงอ�านาจรฐเรากจะไมคอยเหนการวจารณอ�านาจรฐ

แบบแรงๆ หรอเมอตองพงตลาดคณสดโตงไปในทางใดทางหนงไมได เพราะ

มนตองขายทกกลมท�าใหคณตองลดความแหลมคมลง เหมอนทหนงสอพมพ

หลายๆ ฉบบทกวนนท�า เชน หนาหนงดาอภสทธ หนาสองดาเพอไทย หนาสาม

ดาพนธมตร คอดาหมด แตดาแบบถอยทถอยอาศย ถาสดโตงไปมนหดแคบ

เพราะฉะนนเมอคณตองยนอยกบอ�านาจรฐหรอเมอคณตองยนอยกบตลาด

มนท�าใหสอในสงคมไทยเปนไดอยางมากสดคอกาวหนานดหนอยแตไม

radical5 แตเมอมสอใหมเกดขนโดยทพนทสาธารณะนนไมตองพงอ�านาจรฐ

และไมตองพงอ�านาจตลาด มนเปนของเรา โดยสวนตวในทนหมายความวามน

ไมจ�าเปนตองไปพงพงอ�านาจรฐ คออ�านาจรฐอาจสงปดได แตหากปดเรากเปด

ตรงนคอการเปลยนทส�าคญ

เมอพนทสาธารณะไดกลายมาเปนพนทสวนตว ค�าวาสวนตวในทน

ไมไดหมายความวาคนเพยงคนเดยวแตหมายถงกลมคนทมความเหนรวมๆ

กน อนนคอลกษณะแรก ลกษณะทสองคอพนทสวนตวทเปนสาธารณะ

หมายความวา สอใหมเปนสอทมประเดนเฉพาะกลม ประเดนเฉพาะเรอง เรา

จะเหนวาสอใหมมลกษณะเฉพาะมาก เชน เรองทางเพศ เรองเกยวกบสตว

เรองสงแวดลอม พอเปนพนทสอใหมมนกดงคอเดยวกนเขามา หรอดงคนท

สนใจเหมอนกนเขามารวมกน ลกษณะแบบนคลายๆ กบกลมนกศกษาทม

ชมรมตางๆ คนทเขาไปรวมกไปตามชมรมทตนเองสนใจ สอใหมท�าหนาท

แบบน ท�าหนาทเหมอนตวบคคล ความคดทสนใจใกลเคยงเขาไปอยในพนท5 ถงราก - กองบรรณาธการ



เดยวกน อนนเปนพนทสวนตว แตปญหาคอมนเปนพนทสวนตวทสาธารณะ

สามารถเขาถง เชน เราเปดเวบไซตเรองกระตาย กดงเอาคนทเหมอนกน

เขามา สาธารณะเขาถง ตราบทคนทเขามาเปนคนรกกระตายกโอเคแตถาคน

ทเขามาไมไดรกกระตาย สงทเกดขนคอการแสดงความเหนตางกจมดน ซง

ถามนเปนชมรมแบบเดมทเรานงคย มนไมมการพลดหลงเขามาหรอก แตวา

การเขามาในเวบมนงายมาก และไมนานกเผนไปไดแลว สอใหมมนจงมดาน

ทขดแยงกนเอง และท�าใหเกดปญหา คอแงหนงมนเปนพนทสาธารณะทเปน

สวนตว แตอกแงหนงกเปนพนทสวนตวทสาธารณะเขาถงได นเปนความ

ขดแยงทเปนพนฐาน

สวนหวขอทสามเรองสอใหมในสงคมไทย เวลาทพดกนเรองสอ เรา

พดกนมากเกยวกบการพยายามจะควบคมถอยค�าทท�าใหเกดความเกลยดชง

โดยสวนตวแลวเหนวาความรนแรงในสอใหมในสงคมไทยมคอนขางมากและ

จดนเปนภาพสะทอนของความขดแยงทอยในทางสงคม เราไมสามารถทจะ

แยกความขดแยงทเกดในสอใหมไมวาชนดใดออกจากความขดแยงทาง

การเมองได ท�าไมมนตอง ‘hate speech’ ถากตกาใหญทางการเมองเปนท

ยอมรบไดในระดบหนง ขอถกเถยงทเกดขนในสอใหมหรอสอตางๆ มนคง

ไมรนแรง แตทกวนนทเกดความรนแรงเพราะกตกาใหญยงไมสเปนทยอมรบ

อยางกวางขวาง จงไมแปลกทเวบหนงจะคดแบบหนง หรอเขามาโตกน

อยางดเดอด เพราะกตกาพนฐานทางสงคมมนยงไมมขอบเขตทชดเจนวา

ตกลงเราจะเอายงไงกบระบบการเมอง เวลาทเราคยกนเรองสอใหม ไมอยาก

ใหพ งเปาอยางเดยววาตองจดการสอใหสภาพ สอใหมเปนสวนหนงของ

สงคม มนตดออกจากบรรยากาศทางสงคมไมได เรองนเรองทเราอาจจะตอง

ท�าความเขาใจใหมาก

ส�าหรบสงคมไทยมอกเรองหนง ผมเองเปนบรรณาธการเวบไซต

มหาวทยาลยเทยงคน เดมเรามเวบบอรด และเปนทเวบบอรดคกคกมากดวย



การดากน สงคมไทยเปนสงคมทมพลงในการดา ตอนหลงนงอานกนแลวม

ความเหนรวมกนวาเวบบอรดในเมองไทยทแสดงความเหนกนนน มากกวา

80% เปนขยะ เราอาจจะคดวานนเปนเสรภาพในการแสดงความคดเหน แต

ปญหาคอคนทในสงคมไทยเราไมคอยเถยงกนดวยความร สวนใหญพนทใน

เวบบอรดคอการประกาศจดยนวาอยขางไหน การใชขอมลในการถกเถยง

แลกเปลยนมนไมคอยปรากฏขน เพราะฉะนนในแงหนงสงคมไทยคอมความ

ขดแยงทางการเมองสง และอกในแงหนงกดเหมอนวาการเกดขนในเวบบอรด

ในสงคมไทยนนชกน�าไปสการทจะท�าใหเกดการเถยงดวยความรสกลวนๆ และ

สอใหมในเมองไทยจ�านวนมากกเผชญปญหาแบบน

หวขอทส เราจะท�าอยางไรไดบาง คดวาม คอเราคงตองคดถงสอใหม

วามนไมใชเรองของการประกาศเจตนารมณเพยงอยางเดยว ตองท�าใหสอใหม

ไมใชเครองมอของการประกาศจดยนอยางเดยว อาจตองท�าใหมนเกดการ

สบสานใหได เพราะฉะนนเราอาจจะตองคดถงขอมลหรอความรมากกวาท�า

ใหเวบไซตของเราโดยเฉพาะอยางยงเวบบอรดกลายเปนทชมนมของขยะ

กองใหญ สงทอาจจะท�ารวมกนคอ เปนไปไดไหมวาหากกฎหมายยงไมม

เราจะรวมกนสรางหลกการพนฐานทเราจะไมควรละเมด ไมวาเราจะยนอยใน

จดยนใด เชน การใชพนทสอใหมในการลดทอนความเปนมนษยของสออนๆ

คอแมจะไมเหนพองกนในเรองเสอเหลองแดง รกตางเพศรกรวมเพศ ไมเปนไร

แตเราอยาขามเสนแบง อยาลดทอนความเปนมนษยของคนอนทตางจากเรา

ซงเราคงจะตองตามมาดวยขนตธรรม คอการอดทนฟงคนอนทคดตาง

ปจจยทท�าใหสอใหมในเมองไทยทวความรนแรงคอตวกฎหมายทมา

ควบคม ในแงหนงมนเปนตวบบซงท�าใหคนทถกละเมดเพมความรนแรงใน

การตอบโตกลบไป เวลาทเราคดถงสอใหม การมสอใหมไมใชล�าพงแคการ

เปดเวบแลวมองวาบดนเราไดสอสารกบสงคมแลว สงคมมสอทงดและ

ไมด สงทสงคมจะชวยท�าไดคอสอไหนทมนกาวขามเสนไปเยอะๆ หากเรา



สรางมาตรฐานและจรยธรรมในทางสงคมกจะท�าใหสอนนไมมใครบรโภคและ

ท�าใหสอนนตายไปดวยพลงของสงคม สอไหนทเราท�าใหมนตายไปดวยอ�านาจ

ทางกฎหมายมนกพรอมทจะเปดใหมได แตถาเราท�าใหมนตายไปดวยการท

สงคมไมสนใจมน เราจะกรองใหสอไหนอยไมอยและคดวาคนในสงคมมความ

ส�าคญอยางมาก อยาไปพงอ�านาจรฐ เราปลอยใหมนอยและสรางจรยธรรม

มาตรฐานตางๆ รวมกนไป

คณสเทพ วไลเลศ:

โจทยทมการอภปรายในหวขอแรกในเรองของสอใหม สอออนไลน จน

กระทงมาพดเรองทวดาวเทยม เคเบล และวทยชมชน ซงอนทจรงคงหมายถง

วทยขนาดเลกจ�านวน 7,000 - 8,000 สถานทอยในประเทศน ซงอยภายใตการ

ก�ากบดแลตามกฎหมายทมการประกาศมาแลวแตยงไปไมถง โดยวทยเหลาน

ถกแยกออกมาเปนวทยเชงพาณชยขนาดเลก และวทยชมชนทไมแสวงหา

ก�าไรในการโฆษณา ซงกตรงกบทอาจารยสมชายเสนอดวยวานนคอตวระบบ

กรรมสทธทอยในชมชนและจะลดการผกขาดจากสอในเชงพาณชย

สองประเดนใหญทอยากจะพดใหตรงกบหวขอทไดตงไว คอความ

ทาทายของสอดาวเทยม ทวเคเบล และวทยชมชนขนาดเลกกบสถานการณ

การเลอกตงทจะเกดขน การผกโยงสถานการณทางการเมองในชวงสหาปท

ผานมาคงเหนไดชดวาสอเปลยนโฉมหนาไปแลว ความทาทายทจะบอกวาเปน

สอแทหรอสอเทยมตางๆ ท�าใหเราตองหาค�าตอบวาคออะไรแน จนบางครง

กเปนทวพากษวจารณ อยางกรณการใหสมภาษณหรอขอเขยนของบางทาน

ประเดนแรกคอ สถานการณทผานมาในชวงปทแลวเรยกไดวาเปน

บรรยากาศของการควบคมสอใหมรวมทงสอออนไลนดวย เปนบรรยากาศการ

ควบคมโดยรฐบาลทมอ�านาจบรหารขณะนน กรณทบอกวาการควบคมถอยค�า

ซงจะไมสามารถเกดขนไดกบสอเกา แตกมการสงสญญาณและมการโทรศพท



ไปบอกโดยทไมปรากฏหลกฐาน อยางเชนชวงทมการประกาศสถานการณ

ฉกเฉนกเปลยนจากการปดลอมชมนมมาเปนกระชบพนท เราเหนชดเจน

ในสอหลก นนเพราะสอหลกเองกยอมทจะใชค�าพดเหลานนเพอสอสารกบ

ประชาชน แนนอนวาการสอสารเหลานน ค�ามนกใหความรสกหรอขอเทจ

จรงทเปลยนแปลงไปดวย สวนบรรยากาศการควบคมทเกดขนตองบอกวา

เชอมโยงไปสประเดนเรองฐานะทางกฎหมายของสอตางๆ สอใหมทเกดขน

ไมวาจะเปนเคเบลทว วทยขนาดเลก หรอทวดาวเทยม แมวาจะมกฎหมาย

ออกมารองรบ คอ กฎหมายประกอบกจการหรอกฎหมายจดสรรคลนความถ

กตาม แตกไมสามารถใหเสรภาพแกประชาชน ผประกอบธรกจรายยอยของ

ทองถนทจะท�าทวหรอวทยตรงน แมวาจะมกระบวนการออกมารองรบกจรงแต

กไมสามารถจะใหใบอนญาตหรอ license อยางทวานได

สองปทผานมาคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กทช.)

อาจจะเปนองคการทก�ากบดแลเรองกจการโทรคมนาคม แตเขามาท�าหนาท

ชวคราวในการออกใบอนญาต โดยชวงสองปทผานมานสถานวทยขนาดเลก

กวา 6,000 แหงทไปขนทะเบยนนนมเพยงสถานเดยวทเพงไดรบใบอนญาต

การจบกมสถานทงวทยชมชนหรอวทยธรกจทไมถกแบงแยกกนและถกเรยก

เหมารวมหมดวา “วทยชมชน” ในชวงสถานการณฉกเฉนตงแต 7 เมษายน

2554 ถงเดอนสงหาคม 2554 และมการปดไปเทาทมขอมลกคอ 49 สถาน

ซงแนนอนวาประมาณ 47-48 สถานเปนวทยของคนเสอแดงทงสน มกรณ

สถานซงหนงเปนวทยทเชยงใหมและอาจถกมองวาเปนกลมเสอเหลองก

ถกปดไปเชนเดยวกน แตไดมการใหสมภาษณชดเจนวาถาไมปดกจะถกมอง

วาเปนสองมาตรฐาน แตถาดเทยบรวมจากจ�านวนทงหมดกจะเหนวากลม

เปาหมายคอมาจากการน�าเสนอเนอหาทางการเมองทแตกตางจากรฐบาล

สวนในป 2554 ตงแตมกราคมถงเมษายน มอย 24 แหง สวนใหญจะถกจบ

ในกรงเทพฯ และปรมณฑล ไมวาจะเปนสายไหมหรอลาดพราว ทง 24 สถาน



เหลานกเปนของคนเสอแดงเชนเดยวกน ซงกอาจจะมการปดลอมแต

สดทายกตองยอมใหต�ารวจจบไป กรณทถกจบทงหมดนอยในภาวะสญญากาศ

ทไมสามารถออกใบอนญาตใหได แมวาจะไปลงทะเบยนไวกสามารถถกจบได

ตามกฎหมายวทยคมนาคม 2498 ซงเปนกฎหมายทออกมาเมอประมาณ 50

กวาปทแลว

กอนหนาทจะมการเลอกตงครงน จากการลงพนทเกบขอมล พบวา

พรรคการเมองมนโยบายชดเจนใหผสมครตองหาสถานวทยของตวเองโดยไม

ตองเปนเจาของกได แตตองมสถานเพอทจะหาเสยงในพนท เราอาจจะเหน

ขาวตามสอมวลชนทวไปวาวทยขนาดเลกหรอทเรยกวาวทยชมชนมอยราว

700 แหงทมการมาประชมรวมกนกบกองทพ กบ กอ.รมน. หรอมการจดโดย

บรษทเอกชน เรองนกเปนโจทยหนงเหมอนกนวาเปนการขยายขอบเขตหรอ

สาแหรกอ�านาจของกองทพในการทจะเขาไปควบคมสอทเกดขนใหมทจะมา

ประกอบการในเชงพาณชยดวยหรอไม

สวนประเดนในเรองความทาทายเหนวามโจทยส�าคญอย ประการ

เดยว คอคดวาสอใหมทก�าลงท�าหนาทแมจะไมมกฎหมายรองรบอยางชดเจน

สงทควรจะท�าและเปนการทาทายกคอการแสดงบทบาทใหเกดการยอมรบ

จากสาธารณะวามวฒภาวะทจะท�าหนาทในฐานะสอ ไมวาจะมองวาเปนสอ

กระแสหลก สอสารมวลชนหรอไมกตาม จะเปนสอทไมใชวชาชพกตาม หรอจะ

เรยกวาเปนการสนบสนนเสรมกระบวนการประชาธปไตยในทงระดบพนทหรอ

ระดบประเทศเองกตาม คดวามอยสามเรองทนาจะเปนกระบวนการทตองท�า

คอสอควรจะมบทบาทในการเผยแพรกระบวนการประชาธปไตย สามารถทจะ

แสดงจดยนวาชอบหรอรกพรรคการเมองใด หรอนโยบายของพรรคการเมอง

ใดกได แตแนนอนวากไมควรละเลยเสยงอนๆ ในชมชนซงเขาอาจจะชอบ

พรรคการเมองหรอนโยบายอนๆ ทตางไป นกคอการเปดพนทให

อกสวนหนงคอการเปดพนทใหถกเถยงประเดนตางๆ ไมวาจะเปน



เชงนโยบายหรอผลกระทบของโครงการทจะเกดในพนท การวพากษวจารณ

ขอเสนอของนโยบายตรงนกตองทบทวนเชนเดยวกบ พ.ร.บ. วาดวยการกระท�า

ความผดเกยวกบคอมพวเตอร ทมการเสนอวาตองปรบปรงแกไข โดยมการ

เสนอในเวททผานมาแตกไมไดรบค�าตอบทชดเจน แตกบสอวทยและโทรทศน

สงทตองถามกลบไปเพอเปนขอเสนอกคอวา พ.ร.บ. วทยคมนาคมถกน�ามาใช

ส�าหรบการจบกมเพราะมเครองสองเทานนหรอ ซงทผานมาการจบกมเครอง

สงของสถาน โดยเราอาจจะบอกวาคนเสอแดงหมนสถาบนฯ ยแยง ซงเหลาน

ถกกลาวอางบนหนาสอกระแสหลกทงสน แตเวลาไปจบกมจรงๆ กลบไปจบ

ดวยขอหามความผดเรองเครองสง ถาตดปญหานออกไปไดเราจะมาดกนวา

เนอหาทพดไปนนเปนความผดจรงๆ หรอไม เราดกนตามเนอหา ถาจะบอกวา

กฎหมายหมนฯ นนมอย เรากตองหยบมาดวาหมนอะไรบาง มความผดหรอไม

มากนอยขนาดไหน ตองวาตามตวบทกฎหมายทใชในมาตรฐานเดยวกน

สวนทสามคอเรองของการตรวจสอบการเลอกตง สวนนนาจะตองใช

รวมกบสอใหม เชน สอออนไลน เพราะการตรวจสอบสถานการณการเลอกตง

ทงกอนและหลงเราสามารถหยบสถานการณในพนทออกมาเปดเผยได แต

แนนอนวากรณแบบน ตองยอมรบวาทผานมาสถานวทยขนาดเลกจ�านวนมาก

ไดหยบยกขนมาพดนอยเพราะสงทถกควบคมกคอบรรยากาศทางการเมอง

ถกควบคมไมใหพดมการเรยกไปแจงไปลงทะเบยนไปแสดงตวกบในระดบ

ทองถน มหนวยงานตางๆ ซงถกก�าหนดหนาทมาชดเจนวาตองใหไปเขาฟง

ทงทจรงๆ แลวระหวางต�ารวจกบคนผลตรายการหรอเจาของสถานนนกเปน

ทรจกกนอยในทองถนอยแลวดวยซ�าไป กระบวนการตรวจสอบการเลอกตง

ควรท�าทงกอนหนาและทายเพอใหกระบวนการตรวจสอบมความโปรงใสมาก

ทสด ซงไมวาผลจะออกมาเปนอยางไรกควรจะตองใหเกดการยอมรบใหได ถา

เราจะกาวเดนตอไป ไมไดหมายความวาเราละเลยเสยงเหนตาง แมวาการเหน

ตางจะท�าใหพรรคทตวเองเชยรไมไดรบการเลอกตงกตาม แตโจทยส�าคญคอ



ตวนโยบายหรอกฎหมายตางๆ ทออกมาบงคบใชและควบคม ท�าอยางไร

โจทยนจงจะท�าใหประชาชนไดรบสทธเสรภาพในการสอสารรวมกน

คณกรรณการ กตตเวชกล:

ในขณะทมทงคนชนชม บางคนกมองดวยสายตาทไมไววางใจในสอ

แตละทานทสงกดอยคดอยางไร ในชวงกอนและหลงการเลอกตง โดยเฉพาะ

กอนและหลงการเลอกตงทหลายคนมองวา ยงไมมใครกลาไววางใจวาจะม

ความสงบเกดขน โดยเรมจากคณสนธญาณ ชนฤทยในธรรม กรรมการผ

อ�านวยการ T-News

คณสนธญาณ ชนฤทยในธรรม:

ผมมอาชพทอยไดดวยการท�ามาหากนจากการท�าสอ ชวตจะขนจะลง

มเงนมากนอยขนอย กบอาชพในการท�าสอ ท�าสอมาแลวสามสบปและ

ปจจบนกท�าสถานโทรทศนดาวเทยม “ทนวสทว” (T-News TV) เปนผเชอมโยง

เครอขายวทยชมชนทวประเทศ ซงขณะนมอยหารอยสถานทเชอมอย รวมถง

ท�าคลนวทย “รอยหนงอารอารวน” ท�ารายการ “เจาะขาวรอนลวงขาวลก”

ทางชอง11 ชวงสามทมถงสทมทกวนจนทร โดยมเปาหมายหลกคอโจมต

คนลมเจา ท�าขาว SMS ผานโทรศพทมอถอซงมลกคาอยสองแสนหาหมน

ราย ทล�าดบมายดยาวเพอตองการจะบอกวามอาชพคนท�าสอมาสามสบป

ไมเคยมค�าจ�ากดความวาเปาหมายของสอมวลชนคออะไร เพราะวาเรยนจบมา

ทางดานนตศาสตรแลวมาท�าขาว เวลาท�าอะไรไปกท�าไปตามความคดตาม

อ�าเภอใจ ทกวนทท�าอยไมมกรอบทางวชาการ ท�าตามความคด ซงหมายความวา

ความคดของตนเองเปนอดมการณ

ในสมยทประเทศไทยยงไมมวทยชมชน ผมเปนผสรางวทย “รวมดวย

ชวยกน” ขน หลกการงายๆ ของการท�าวทยรวมดวยชวยกนในกรงเทพมหานคร



กคอใหชาวบานมการประสานงานกน เชอมโยงกน มความทกขกชวยกนแก

มความทกขอะไรทเกยวของกบสวนราชการกชวยกนท�าชวยกนแก ไมรอให

ราชการเขามาชวยอยางเดยว ในระยะเวลาสองป รายการรวมดวยชวยกนก

ประสบความส�าเรจในฐานะทเปนธรกจ และอยยาวมาจนถงทกวนน วทย “รวม

ดวยชวยกน” กเปลยนเปนวทยจราจรเพอการพฒนาสงคม 99.5 ในปจจบน

ไมมโฆษณาเพราะส�านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยใหเงนสนบสนน

ทงหมด นนกคอการท�าวทย “รวมดวยชวยกน” และวนนกท�าเครอขายวทยชมชน

เชอมโยง 500 สถาน เมอเชญทง 500 สถานมาประชมรวมกน ค�าพดแรกๆ

ทผมกลาวกบทกคนคอ อยามาถามวาเราใสเสอสอะไร ใหพวกเราถามวาเรา

คดอะไร เพราะในวทย 500 สถาน มนกมผสมปนเปทงเสอแดง เสอเหลอง

วทย 500 สถานตางกรายงานขาวของตนเอง ท�าเรองทตนเองอยากท�า เราท�า

เวบไซตทงหารอยสถานให ใครรายงานเรองอะไรกจะปรากฏอยในหนาของ

เวบไซตทงหารอยสถาน มชวงหนงททกสถานจะเชอมโยงกน โดยหลกคอ

ทกคนจะพดเรองของปญหาในชมชนแลวกเขาจะเรยนรกนจากปญหาใน

ชมชน เชน โรงงานขยะไปตงในพนทและ อบต. ท�าไมถกตอง หรอโรงไฟฟา

ตางๆ เปนตน ตอนน SMS มลกคาอยสามแสนกวาราย มรายไดอยสามสลาน

บาท กเปนวธคดวาท�าสอโดยไมตองลงทนสอ ไมตองเปลองกระดาษไมตอง

ไปซอชองวทย ใชโทรศพทมอถอทมอยหาสบกวาลานเครองท�าขาว เมอทกคน

ยอมรบกมรายได

ส�าหรบผมนนไมมค�าจ�ากดความสอ เพราะตงแตท�างานมาในอดตจนถง

ปจจบน ค�าจ�ากดความทนกวชาการตงไวแตตนมนถกละลายหายไปหมด ดวย

เทคโนโลยทเกดขน ไมจ�าเปนตองเปนโทรทศน วทย ความหมายของผมคอ

สอหมายถงอะไรกไดทมนสอจากคนไปสคน การสอนนเปนภาวะปกต สงคม

ไหนคดยงไงมนกจะสอเปนอยางนน แตขอเสยคอคนทเขามาท�าสอมกจะ

เขาใจผดวาตนเองเปนเทวดา เนองจากส�าคญบทบาทของตนผดในฐานะ



คนกลางในอดตจากการท�าสอ เพราะแตแรกชาวบานไมมสอทจะสอสาร

ตองอาศยคนกลาง คนกลางใหญโตอลงการ เมอกอนวทยทศนไมม ถา

สบแปดอรหนตประชมกนสนบสนนพรรคการเมองพรรคใดพรรคนนกจะ

รงโรจน เบนเขมโจมตพรรคไหนพรรคนนกพง ทกคนจงคดวามความหมาย

ยกตวอยางกรณรฐบาลพรรคประชาธปตย มสตรอยวาถาใครปราบปรามการ

ชมนมจะตองเสรจแนๆ เหตการณวนท 10 เมษายน (2553) โดยทวไปรฐบาล

เสรจแนๆ แตปรากฏวามคลปคนชดด�าปรากฏขน ซงไมรวาใครถาย ขนยทบ

แลวการรายงานขาวของไทยรฐไปทางหนง ซเอนเอน (CNN) ไปทาง มตชน

ไปทาง สอกระแสหลกกระแสรองไปคนละทาง แตท�าไมกระแสขาวสารมน

วงไปทคลปยทบ เพราะรากฐานความคดนนมมากอนแลวจากการทอรสมนต

ไปพดหนากองทพบกเมอวนท 29 กรกฎาคม 2553 บอกวาวนนการชมนม

ไมตองกลว มกองก�าลงไมทราบฝายเตรยมตวจะชวยอยแลว อรสมนต เสธ. แดง

เดนทางไปพบทกษณทดไบอะไรตางๆ เหลาน จนถงวนท 10 เมษายน เวบไซต

ของ เสธ. แดงบอกวาพวกมงออกมาไดแลว ยงทหารไดแลว หลกฐานกปรากฏ

สอเหลานตางฝายตางสกนไป ทายทสดประชาชนกเปนผตดสนใจ

สงทผมอยากเรยนสรปในหวขอแรกวา ค�าจ�ากดความค�าวาสอใน

ปจจบน คนทท�าสออยาเพงไปจ�ากดความวาอะไรคออะไร คนทมอาชพสอ

กท�ามาหากนในอาชพของตนเองใหรอด ไมวาจะรอดดวยการเปนพวกจงจก

เปลยนส อ�าพรางตนเอง หากนกบผมอ�านาจ หรอรอดเพราะมอดมการณ

ชดเจนและมคนสนบสนน รอดเพราะตอบสนองความตองการของประชาชน

ได สถานการณและเหตการณกจะพสจนเอง สวนสอทชาวบานท�า ตอนนไมม

ใครสามารถปดกนได ถงปดกนกเปดขนอก แตเมอท�าแลวไมวาจะเปนสออาชพ

หรอสอชาวบานกตามแต เมอท�าผดกฎหมายอยาโวยวายวาเพราะความคด

อดมการณตางกน ตงแตท�ามาไมเคยใชค�าหยาบดาคน ไมเคยรกล�าสทธสวนตว

หรอบอกวาใครลมเจา แลวกบอกวานายใจพดทนนทน บอกวานายจกรภพ



ไปพบนายใจทนนทน บอกวาจะเปลยนประเทศนเปนระบบประธานาธบด

รายงานเรองนายจตพร พรหมพนธขนพดวนท 10 เมษายน เรองกระสนวา

ใสรายพระเจาอยหว ไมไดไปใสรายกนายจตพรพดจรงกมารายงาน พดจรง

กตองกลารบ กฎหมายเขยนไวใครจะไปเรยกรองใหเลกกเลก แตส�าหรบผม

แสดงชดเจนวาสนบสนนพระเจาอยหว กลาท�ากลารบ ทศนะทวๆ ไปอยใน

สงคมในลกษณะทแตละคนในสงคมท�าหนาทตวเองและยนหยด

ถดมาเวลาพดเรองความทาทาย ทกคนตางพดไดวาอดมการณ สวนตว

ท�าธรกจสอในขณะนกใหผฟงผชมไปตดสนเอาเองวาตนเองมอดมการณหรอ

ไมอยางไร หากไมมอดมการณกเหมอนหมาตวหนง พดอกทหนง ประพฤต

ปฏบตอกทหนงเหมอนเปนจงจก ความจรงตางๆ มนไมสามารถทจะซอนเรน

อยได มนกจะปรากฏขนอยางแนนอน ความทาทายมนกอยบนตวคนทท�า

วาท�าไปบนสจจะความจรงมากนอยขนาดไหน เราลองทลายกรอบ ทลายสเสอ

ทลายวาสอหลกสอรอง ใหเหนกระบวนการของสงคมทเปนไปภายใตเทคโนโลย

ใหมทเกดขนแตใหอยภายใตกฎของกฎหมาย จรยธรรม ความเปนระเบยบ

เรยบรอยของสงคม

คณฉตรชย ตะวนธรงค:

ในประเดนเรองความทาทายของสอใหมกบการเมองไทย ส�าหรบผม

ในฐานะของคนท�าอาชพสอทผานกระบวนการท�างานทงทเปนฮารดกอปป คอ

หนงสอพมพ จ�านวนเวลาหนงประมาณยสบกวาป กอนจะมาท�างานทไอทวใน

ยคสดทาย จากนนกถกทาบทามจากนกการเมองสองทานใหเขาไปท�าชอง 11

โดยเงอนไขในการท�าชอง 11 คอ ขอทหนงคอโจทยรแบรนดดง (rebranding)

ใหชอง 11 มคนด ซงชอง 11 กทราบอยแลววาเปนสอของใครท�าอะไรเพออะไร

ขอทสองคอขอเปลยนจากชอง 11 เปน NBT ซงนกการเมองทงสองทานนน

กรบและมการรแบรนดดงใหใหม โดยหลกไมมอะไร ขอหนงคอขอท�าทงสถาน



คอถาไมท�าทงสถานมนไมสามารถคมไดเรคชนหรอทศทางของขาวได เราร

วาชอง 11 เปนโทรทศนของรฐ เรารวารฐมวตถประสงคอะไรกบสอโทรทศน

ชอง 11 เพราะฉะนนภายใตกรอบนเราสามารถปรบได ซงในทนไมได

หมายความวาสอจะตองปรบตวเปลยนสหรออะไรใดๆ แตถาเราอยภายใต

สถานการณทเหมาะสม หลกทคดมาตลอดในการท�าวชาชพนคอเราตอง

ใหความเคารพคนดทสด ตราบใดทเรายงรกษาตรงนไวได ท�าตรงไหนกได

ขออนญาตทจะไมพาดพงถงเพอนพองนองพในวงการ เพราะเชอวาคนเหลานน

กมวธคด วจารณญาณ และมทมาทไป มความตองการในการท�างานทางดาน

สอ แมอาจจะตางอดมการณรวมวชาชพซงไมมใครถกใครผด และไมอยากให

พวกเราหรอสงคมไปดวนตดสนหรอดวนสรป

ขอเลาถงทมาของ สปรงนวส (Spring News) วา วนทออกอากาศ

วนแรกคอวนท 5 มนาคม 2553 หรอวนนกขาว ซงจรงๆ แลวไมมความพรอม

ใดๆ เลย เพยงแตเหนวาสถานการณเสอแดงฝแตกแน ถาไมออกอากาศชวงน

มนเสยโอกาสในทางการรบร แตถาถามวาออกอากาศแลวไดอะไรกลบมา

ทนททเราออกอากาศรฐบาลกพจารณาปดชองพเพลชาแนล เคเบลทวทว

ประเทศกดงสญญานสปรงนวสอตโนมต ซงสามารถสงสญญาญครอบคลม

ทวประเทศ ไดผลลพธทนาชนชม หากคดเปนมลคาทางการตลาดนมลคา

มหาศาล แตสงทตามมาคอคนเขาใจวาเปนเสอแดงแนนอน หลงจากนน

สปรงนวสกกลายเปนโทรทศนของเสอแดง ชวงหนงกมขาวลอวาสปรงนวสเปน

โทรทศนของคณเนวน หลงจากนนกมขาวอกวาวงหนน นคอสงคมไทย สาเหต

ทมสปรงนวสกเพราะเหนปญหาทเราถกเถยงกนวนน โดยมองเปนโอกาส

ซงในเมอมสอตางอดมการณตางความคดและน�าเสนอแบบหนง วนหนง

สงคมจะสามารถตระหนกไดวามนขาด

ขอแบงสอเปนสยค คอ ยคแรกเมอสสบปทแลวเปนยคทวขาวด�า

โทรทศนมขาวใหมๆ กคอขาวปกต ฟอรแมตโบราณมาก ยคตอมาทใชแมแบบ



สากลของการท�าขาวมาใชซงตองใหเครดตอาจารยสมเกยรต ออนวมล ใน

เชงวธการน�าเสนอขาว ยคตอมาขออนญาตใหเครดตกบสชาต บางกร�า

เปนยคทโทรทศนไดเรยนรการท�าขาวแบบสบคน (investigative report)

เพราะกอนหนานยงมไมมากและเปนพนททสอหลกมกจะหลกเลยงในการ

ท�างาน เพราะตองรบคนนนชนคนน ยคตอมานาจะเรยกวาเปนยคปจจบน

หรอยคเลาขาวแบบสรยทธซงเปนทนยมทวบานทวเมอง ค�าถามคอยคตอไป

คออะไร พฒนาการของสอของรฐมมาสยค แตสงทไมเปลยนไปเลยกคอ

อสรภาพของผท�าสอคอนขางถกจ�ากดบนคลนการออกอากาศทอยภายใต

กระบวนการแหงรฐหรอกฎหมายทก�าหนดโดยรฐ ชอง 3, 5, 7, 9, 11 และ

ทวไทย คนทอยในสถานเหลานน ตวตนจรงมศกยภาพมคณภาพแตท�าได

มากนอยแคไหนนนอยภายใตขอจ�ากด ครนพอ satellite6 ผลบานกมกลม

satellite ออกอากาศกนมากมาย ผมเองอยในสถานโทรทศนทถกปด เมอกอน

เวลาไปพดทไหนกมกจะบอกวาสอมวลชนเปนอาชพทมนคงทสด ไมมสถาน

โทรทศนทไหนถกปด เมอเจอเขากบตวเองกตงตนเขยนต�าราใหม เมอโทรทศน

เปนเชนน ทางออกของคนท�างานโทรทศนกตองคนหา

ปญหาการเมองชวง 4-5 ปทผานมาสรปไดวา สอเปนตวละครหลกท

สรางความเขาใจและพรอมๆ กบสรางปญหา กอนหนาทจะมสปรงนวสและ

เหตทมสปรงนวสกเพราะเราคดวาถงเวลาแลวทนาจะมสอตรงกลาง เราไม

ไดหมายความวาสออนไมกลาง หลกคดคอ viewer centric7 โดยคดวาคนด

ฉลาดเสมอ คนดเหลานนคดวามนควรจะม เรากตองตอบโจทยในฐานะ

คนท�าสอ และเรากคดวาพนทนนาสนใจเพราะชดเจนวามนไมมเรองน ฟรทว

กอยภายใตสมปทานของรฐทงสนจะทางตรงทางออมกตาม เขามขอจ�ากดใน

6 ดาวเทยม ซงในทนหมายถงชองโทรทศนทตองรบชมผานทางจานรบสญญาณดาวเทยม -

กองบรรณาธการ7 ผชมคอศนยกลาง - กองบรรณาธการ



การน�าเสนอ สอ satellite หลายๆชองอยภายใตขอจ�ากดของกลมทน

และ/หรอความเชอ ซงเรากตองใหเกยรต เคารพความเหน เราคงไมมโอกาส

ไดเหนขาวทครบแงมมอยาง 100% แตเราสรางสงแวดลอมของตนเองในการ

ท�าสอใหมขอจ�ากดนอยทสดได จงคดวาถาเราจะท�า ปฏเสธทนทเลอกขาง

และรกษาคนดยงชพ ถาท�าตามนเราจะประสบความส�าเรจได และสราง

เงอนไขของเราเอง เราไปเอาบรษทในตลาดหลกทรพยมา ไมไดเกยวของกบ

การเมองใดๆ แคอยากท�านวมเดยเรากปวารณาตวเปน broadcaster ทเปน

content provider8 นคอวถธรกจทเราท�า

สวนทสองคอจดยน โดยสปรงนวสมหลกคดวาเราจะยนอยตรงกลาง

ทสดเทาทเราจะท�าได กลาพดอยางภาคภมใจวาทนททยบสภา หนงสปดาห

หลงยบสภา สปรงนวสตดสนใจยกเลก SMS ซงเปนการแสดงความคดเหน

บนหนาจอ ทงทเปนรายไดมหาศาล เพราะเหนแลววาแตละกลมคนดใชพนทน

ในการสาดใสความคดเหน และคดวาเทศกาลนสปรงนวสยอมเสยสละหยด

สปรงนวสเปนโทรทศนแปลกๆ กอนทจะยบสภากมรายการถายทอดสด

วนอาทตย เปนรายการทอาจารยจ�านวนหนงนงมอนเตอรรายการคณอภสทธ

เชอมนประเทศไทยพรอมๆ คนด หลงจากทานอภสทธจบกเลยจดเปนรายการ

“เชอมยประเทศไทย” ซงไมไดต�าหนตเตยนเพราะเรองไหนทานนายกฯ พดครบ

พดหมดจดสนบสนนกนไป อนไหนททานพดไมหมดหรอเลอกน�าเสนอขาด

เรากตงขอสงเกต เชนเดยวกนวนเสารเราเปดพนทฝายคาน เทปแรกคณจ�าลอง

บกไปถงพนทชมนมแลวขอใหเขารายการเปนเทปประเดม ตงชอรายการ “คาน

เพอประเทศไทย” ในเวลาเดยวกนกมอาจารยชดเดยวกนนงดแลวท�าอก

รายการหนงคอรายการ “คานเพอใคร” หลกทท�าอยางนไดใหพนททเปนธรรม

กบทกฝายและไมไดเลอกขาง คอตอนนสปรงนวสเปนพนทททานมาใช

บรการไดไมวาจะสเสอใดๆ คณาจารย นกวชาการ นกการเมองทกพรรค ฯลฯ 8 ผใหบรการดานเนอหา - กองบรรณาธการ



โดยอยากใหเปนเวทเปด เปนพนทกลางและจะไมกาวลวงไปในการบดเบอน

เนอหาหรอสงผานเนอหา เพยงแตหลกคดสปรงนวสจะมขอจ�ากดทแปลก

ประหลาดนดหนอย มกฎเหลกของสปรงนวสอยขอหนงทคดขนเองท�าขน

เอง คอคณจะไมมวนเหนค�าวาผชมโปรดใชวจารณญานในการชมอยบนจอ

สปรงนวสเดดขาด เพราะหนาทนนคนสปรงนวสตองใช ไมใชผลกภาระนนไป

ใหคนด เราไมตองมเรต น.12, น. 15, น.18 และเรามหลกกองบรรณาธการ

ยอยๆ คอ สปรงนวสทบทวนทกเรอง เราตงขอสงเกตกบวศวกรรมโทรทศน

เรามรถถายทอดสดกเลอกโดยไมจ�าเปนตองใช 3P หรอ 4P แตเลอกใชอยาง

อนมาทดแทน เราตงขอสงเกตกบอดมการณจรรยาบรรณแลวเรากเกบหลก

ดๆ ไว และคอยเพมสงทมนจ�าเปนลงไป

เราเปลยนวธการน�าเสนอ เราเปลยนหลกคด เราเปลยนวธการท�าขาว

จากสถานการณปทแลว สปรงนวสท�าปรอทไวอนนงหนาจอ ทงไว 24 ชวโมง

เขยว เหลอง สม แดง แลวกปรอทแตก ถาปรอทแตกเมอไหรกคอมผเสยชวต

มระเบดลง รสกปรอทจะแตกไปสรอบ คอคนไมตองอยกบเราทกวน แตสามารถ

ดสถานะหนาจอ ถาเราเหนปรอทกจะรวาสถานการณเปนอยางไร ทงหมดท

พดมาผมไมไดหมายความวาเราเหนอ เราชนะ หรอเราแพ หรอคนอนผด

เราถก ปจจบนนปรมณฑลของสอมหลากหลาย และสงคมไทยฉลาดเลอกเสพ

เลอกรบร เราไมตองไปกระตนปลกเราใด ๆ เพยงแตวาเราสรางความเขาใจท

ถกตองและเปดพนทใหกบสงคมไดใชสออยางเปนธรรมเทาเทยม เราจะฉลาด

ขนเอง และสอจะววฒน บนโตะนอาจจะมหลายความเหน แตเชอวามเจตนา

อยางแนวแนทจะท�าใหสอเกดมรรคผมอยางใดอยางหนงเพอสงคม จะถกหรอ

ผดไมมใครตดสน แตทกคนบนโตะนเชอวาสงทตนเองคดถกเสมอ อยางเดยว

ทเราตองมกตการวมกนคอ รกษาสถานภาพ บทบาทของสอใหเปนผน�าเสนอ

แตเพยงขอเทจจรง ซงเชอวาทกคนยอมรบในหลกนได



คณวรษฐ ลมทองกล:

ผมไมไดจบการศกษาดานสอมวลชนแตกท�างานในดานสอสารมวลชน

เรยนจบดานเศรษฐศาสตร และหลงเรยนจบกเขาท�างานวจยใหกบคณะ

รฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ชวงหนงเกยวกบการคอรปชนในวง

ราชการ ซงยากทสดเพราะจะตองไปสมภาษณขาราชการในหนวยงานตางๆ

ขณะทมภาคเอกชนและประชาชนทวไปคอยจบตาวา corruption index9 ใน

เมองไทยเปนอยางไร หลงจากนนจงเขาไปท�างานทผจดการ

ขอออกตววาอาจไมคอยเชยวชาญในหวขออภปรายวนนเพราะท�างาน

เวบไซตมาตงแตแรกและท�ามา 11 ปแลว เรยกไดวาโตมากบเวบไซตและเปน

นกขาวออนไลนยคแรกของเมองไทยกวาได อยในแวดวงนมาตลอด แลวก

คอนขางจะสมผสสอใหม สอใหมมากบอนเทอรเนต แลวตอนหลงคอยๆ

ขยายเปนวทยชมชน เคเบลทวทหลง แตสอใหมในความหมายของผมคอสอ

ทมการ interact ระหวางผคน อยางเชน เวบไซตผจดการกเปดใหคอมเมนท

มาเปนสบปแลวและเปนนโยบายของผกอตงวาอยากใหมการแลกเปลยน

ประเดนทจะน�าเสนอมอยเจดประเดน อยางทเราทราบกนตอนนวา

บานเมองเราอยในยคของการเปลยนผาน สอทงหลายเกดขนเยอะ เทคโนโลย

กก�าลงเปลยนผาน การเมองกก�าลงเปลยนผาน สงคมกก�าลงเปลยนผาน

เพราะฉะนนสอทเปนตว communicate หรอการสอสารระหวางคนกบคน

มนจงคอนขางดจะมวๆ หนอย นกสอสารมวลชนเองไมวาจะในมหาวทยาลย

ตางๆ เชน อาจารยสดศร เผาอนจนทร จากมหาวทยาลยเชยงใหม กลาวถง

สถานการณสอวามนอาจจะดวนวายหนอยในชวงนเพราะเปนยคเปลยนผาน

แตครงนอาจจะกนเวลานานหนอย เนองจากสงทเกดขนมนกนเวลาคอนขาง

นาน เพราะฉะนนจงอยากฝากทานอาจารยทกทานวาไมอยากใหตดตอนการ

ศกษาเรองนอยแค 19 กนยายน 2549 เพราะจรงๆ กอนหนานนกมเรองราว 9 ดชนสถานการณคอรปชน - กองบรรณาธการ



อะไรอกเยอะ คณฉตรชยกประสบมากบตว และเราตองมองเปนเคสๆ ไปวา

มนมเคสอะไรบาง แตไมอยากใหเราตดตอนวาทกอยางมนเกดขนเพราะ 19

กนยายน 2549 โดยสวนตวกมประสบการณการเมองเยอะ เชน เรองจะถก

ปดเวบไซต โดนคดมาแลวขอหาสนบสนนการกอการราย และรสกเหนดวย

กบคณสนธญาณวากลาท�ากตองกลารบ เราตองรในกรอบกฎหมายวามน

เปนธรรมหรอไมเปนธรรม มนไมเปนธรรมเรากตองตอส แตตอสโดยวธการ

ใดเรากตองมาพดกน

ประเดนทสองคอการอภปรายวาอนไหนสอแทสอเทยม สอกระแสหลก

สอกระแสรอง คดวาเสนแบงพวกนมนหายไปหมดแลวในชวง 5-6 ปทผานมา

คณจะบอกวาตวเองเปนสอแทสอเทยม สอกระแสหลกกระแสรอง คณใช

เสนแบงตรงไหนมาวด ยกตวอยางงายๆ วา มคนเคยกลาววาเวบไซตผจดการ

เปนสอแทหรอสอเทยม แลวคณจะใชมาตรวดอะไร เวบไซตผจดการมคนด

สามลานตอวน คดวาคนทจะตดสนวาสอนนควรจะเสพหรอไมควรจะเสพมน

อยทคนดคนอาน คนรบสาร อยางททานพลเอกสรรเสรญพดวาตอนนมนม

สอมวลชนกบไมมมวลชน ทานคงยงไมเขาใจเรองของสอเทาไร เพราะสอ

สมยนมนมขอบเขตทมนกวางขวางกวาททานเคยรบทราบมาก สมยนทหาร

ออกทกคลนเลย เมอกอนอาจจะมคนฟงเยอะแตปจจบนคนมทางเลอกเยอะขน

มาก มวทยชมชน ทางอนเทอรเนต ทางโทรศพทมอถอ หรอคนจะเลนเฟสบค

เลนทวตเตอร เราไมสามารถทจะบอกไดวาการเผยแพรขาวนจะท�าใหคน

ทกคนรบทราบไดหมด วทยแหงประเทศไทยถายทอดขาว เรากไมฟง มขาว

ภาคค�ากไมไดดเพราะคดวาเปนขาวทเกาแลว สวนใหญท�างานกบเวบไซต

ตลอดและรบ SMS ขาวจากทตางๆ เพราะฉะนนมนเกดแบบ real time และ

ไมตองดขาวภาคค�าอกตอไป สามารถรบสารตามความตองการของตนเองและ

เคเบลทวกเขามามบทบาทส�าคญ

เมอพดถงเรองสอพลเมอง หรอ citizen journalist คนเขามาม



สวนรวมกบเปาหมายของเรากบเรองของสอมากขน อยางทบอกวา 19

กนยายน 2549 กเปนปจจยหนง แตปจจยกอนหนานกคอ ปจจยทางดาน

เทคโนโลย เวบบลอก เฟสบค ทวตเตอร ยทบ ไดเขามาลดความส�าคญ

ของสอหลกลงเรอยๆ และท�าใหคนมพนทในการเผยแพรขาวสารของตนเอง

ยกตวอยางทมคนเขาไปตงกลมในเฟสบควา ตอตานโฆษณามหาโหดของ

โรงหนงเมเจอร ถามวาเมอกอนคนกล มนจะมโอกาสมาตงอยางนไหม

โดยทมคนเขารวมเกอบจะสองหมน ถาเปนกรณทวไปไมมทางทคนจะฝา

ฝายประชาสมพนธของเมเจอร เมเจอรท�าธรกจเอนเทอรเทนเมนทและธรกจ

real estate ซงใหญมากในเมองไทย ผสอขาวจะถกกรองจากพวกนหมด แต

พอเฟสบคมคนหลกหมนท�าใหเกดพลงของคนทวไป มารวมกนแลวคดวา

เรองนเปนปญหาของผบรโภคซงตองมาไดรบความสนใจแกไข ซงสอเหลาน

ตองปรบตว คอคณจะไมรายงานเรองพวกนเลยกไดแตคณกจะไมไดรบการ

ยอมรบจากคนชนชนกลางจ�านวนมากทใชบรการของโรงหนง แมแตสอเสอแดง

เอง ถากลมเสอแดงมกจกรรมอะไรแลวคณไมสนใจ ถามนเปนเหตการณใหญ

อยางการชมนมอยดๆ เราจะไมสนใจเลยไมได เพราะมนเปนสงทคนจ�านวน

มากใหความสนใจ กถอวาเปนพลงของสอคนหนง

ในประเดนตอมาทเกยวกบเรองของวทยชมชน เคเบลทว และสอใหม

คอเรองพ.ร.บ. วาดวยการกระท�าความผดคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 เมอสปดาห

ทผานมาเรองนถกยกเขาไปพดคยในสมาคมนกขาว สมาคมผผลตขาวออนไลน

สถาบนอศรา ผมไดไปแสดงความเหนและกลาววาเรองนเปนเรองใหญ

เชอวาวทยชมชนหรอเคเบลทวในอนาคต อกหาปสบปจะตองยดโยงอยกบ

เครอขายอนเทอรเนตทวประเทศ และยอมเขาขายการกระท�าความผดทาง

คอมพวเตอร หรอแมกระทงการสง SMS ขาวกเขาขายการกระท�าความผด

เกยวกบคอมพวเตอรเหมอนกน ประเดนเหลานจงมความละเอยดซบซอน

และฝาย NGOs กพยายามแกใหมนออนลง ภาครฐกพยายามแกใหมน



สามารถเอาผดไดมากขน เรองพวกนเปนเรองทนาสนใจเพราะสงผลกระทบ

ตอเสรภาพในการแสดงความคดเหน อาจกลาวไดวาผมอ�านาจสามารถทจะใช

กฎหมายอนนเขามาควบคมแทรกแซงไดงายอยางทเราอาจจะไมเคยรมากอน

ตอนนมความพยายามราง พ.ร.บ. วาดวยการกระท�าผดเกยวกบคอมพวเตอร

2554 ซงทางคนท�าขาวกรวมตวกนวาไมสนบสนนและไมเหนดวยกบ พ.ร.บ.

ดงกลาว

สอใหมในฐานะทเปนเรองเชงธรกจ หลายคนอาจจะเหนวาสมยน

เสรภาพสอไมม cost10 อะไรหรอก ท�าแลวกท�าขนมางายๆ แตอนทจรงในการ

ท�าสอทเปน mass media ถาคณจะท�าสอเพอคนสวนมาก มนม cost เสมอ

ถาคณหาผชมได กรณสปรงนวสหรอทางทนวสคอคณจบไปทมวลชนซง

คณไมค�านงถงปจจยเชงธรกจไมไดเพราะมนเปนความอยรอดของธรกจคณ

ประเดนนถาคณจะเปน mass media กตองมคนแบคอพ ไมมรฐบาลแบคอพ

กตองมนายทนแบคอพ ถาคณจะเปน mass media คณกตองจบประชาชน

อยทคณจะท�ายงไงมากกวา สอตองบาลานซ11ขอจ�ากดตรงนใหได ถาไมได

สออยไมรอด ไมวาจะเปนสอใหมทงหลายทบอกวาตนเองเปน mass media

สวนใหญจะอยไดดวย SMS อยดวยโทรศพทมอถอ ไมสามารถอยไดดวย

โฆษณาส�าหรบสอใหม หรอไมกเวลาของสอใหมยงมาไมถง

คณกฤษณพงษ พรมบงรำา:

ขออภปรายในมมมองจากวทยชมชนคนเสอแดงวา หากพดถงวทย

ชมชนคนเสอแดง กจะนกถงประมาณสองสามสถานในประเทศไทย เชน

คลนคนรกอดรของคณขวญชย ไพรพนา คลนชมชนคนแทกซ เปนตน วทย

ชมชนหลายแหงเกดขนมากอนจะมการยดอ�านาจรฐประหาร เมอกอนกไมได

10 ตนทน - กองบรรณาธการ

11 balance ในทนหมายถงการรกษาสมดล - กองบรรณาธการ



มกจกรรมในทางการเมอง เรยกไดวาจดรายการเพลงบาง โปรโมทเพลงบาง

ขายสนคาอะไรตางๆบาง แตหลงจากมการยดอ�านาจรฐประหารตองยอมรบ

วามนสรางความแตกแยกทางความคดใหกบพนองชาวไทยมาก เพราะมคน

จ�านวนมากทไมเหนดวยกบการยดอ�านาจของคณะมนตรความมนคงแหงชาต

(คมช.) แตเขาไมมททางทจะระบาย เขาไมสามารถจะสอสารออกไปให

คนอนไดรวาเขาไมเหนดวยกบการยดอ�านาจรฐประหาร ทางเดยวคอตองม

กระบอกเสยง จงเกดการเปลยนแปลงจากวทยเชงพาณชยเปนวทยเพอ

การเมองการตอตานรฐประหารโดยตรง สวนหนงมาตงเวททสนามหลวง

ทางตางจงหวดกมเวทแตใชลกษณะพดคย นคอลกษณะของวทยชมชน

หลายๆ สถาน หลงจากนนดวยความกดดนในเรองของการรบรขอมลขาวสาร

ของรฐทฟรทวไมเคยน�าเสนอขอเทจจรง ท�าใหเกดแรงบนดาลใจแกหลายๆ คน

ทอยากเอาความจรงมาเปดเผยกเลยตงวทยชมชนกนเปนดอกเหด บางคลนก

ไมมใบอนญาตเพราะตงขนกอนทจะเปดใหไปลงทะเบยน หากถามวาคลน

คนเสอแดงมกคลน กคงมไมมากหรอก จงหวดนงมไมเกน 3-4 คลน

ประเทศไทย 76 จงหวดกไมเกนหารอยคลน และคลนทมผลตอความคดกม

ไมมาก

จดประสงคในการท�าวทยชมชนมอยางเดยวคอสกบอ�านาจเผดจการ

พวกสมนรบใชอ�านาจของอ�ามาตยาธปไตย คาใชจายในการจดท�าสถานวทย

เกอบรอยเปอรเซนตของคลนวทยชมชนคนเสอแดงตงมาจากเงนทองของ

พนองประชาชนทเขารวมกน มเงนแสนสองแสนสามแสนทเขาตงกนเปนผาปา

ตงคลนวทย มตวอยางคอหนานค�าปนซงท�าธรกจอฐแถวแมอายและมชอเสยง

มาก แตกดดนรสกวาทานทกษณ ชนวตรถกกลนแกลง ทานเลยเพลามอจากการ

ท�าธรกจ ระดมเงนมาตงสถานวทย โดยการท�าผาปา ไดเงนมาเกอบลานบาท

กตงวทยสามารถสงสญญาณไปถงพมา สวนใหญเราไมมการโฆษณาแตใน

สภาพรฐบาลแบบนเขาชอบใหมสถานวทยชมชนทท�าใหคนโง หมายความวา



สถานทจดรายการขายน�าผลไมวเศษรกษาสารพดโรคนนอยได หรอโปรโมท

อะไรทไมประเทองปญญาอยได ไมมใครไปรบกวน แตถาสถานวทยชมชน

ตามทคณสมชยบอกวาสถานวทยชมชนนาจะก�าหนดบทบาทของตนเอง เปน

เรองของชมชนโดยชมชนเพอชมชน พดถงเรองล�าไยออกดอกยงไงหรอจะ

ฉดปยยงไง อนนนมนกถกแลว แตความรบผดชอบภารกจของพนองคนไทย

การเมองเปนสงส�าคญ ถามวไปท�าอยางนนมนไมทนกนและไมรเรองรราว

เพราะฉะนนจะเหนวาบทบาทของสถานวทยชมชนเกดขนมามบทบาทชดเจน

แนนอนโดยเฉพาะเสอแดง นนคอตอสกบอ�ามาตยกบคนทรบใชอ�ามาตย

มคนถามวาตองรบใชทกษณ รบใชพรรคเพอไทยหรอเปลา ขอเรยนวา

มนไมใช เพราะพวกเรากประกาศวาถาทกษณ ชนวตรจบมอกบอ�ามาตยและ

พรรคประชาธปตย เสอแดงกจะดาทงทกษณทงประชาธปตย เสอแดงยนยนวา

เขาตอสเพอประชาธปไตย ตอสเพอความเปนธรรม เพราะฉะนนเรองคาใชจาย

จะมาจากพนองประชาชนรวมกนบรจาค อยางคลน “คนรกเชยงใหม 51” จด

กจกรรมแตละครงไดเงนเคลอนไหวเปนลาน สมมตวาเราจะไปทใดทหนงแลว

ตองการเงนสามหมนบาท เชอไหมวาไมถงครงวนกสามารถหาได เราไมมการ

เปดบญชไมมการมาเดนเรยไร เราจะอยในทตง พนองเขาจะขมอเตอรไซค

มาหยอนมาลงชอ บางคนบรจาคเปนหมนไมประสงคออกนามกเยอะ เพราะ

ฉะนนนคอบทบาทของวทยชมชนคนเสอแดง ลกษณะพเศษของวทยชมชน

คนเสอแดงคอเหลาดเจไมมเงนเดอน ไมมใครมรายไดจากการมานงจดรายการ

ตอนเชาจะมพระภกษมาพดเรองธรรมมะ สบโมงถงเทยงมสภากาแฟกจะพดถง

เรองการเมอง เพราะฉะนนเหลาดเจไมมใครมรายได เรามาดวยใจรก

จากหวขอการอภปรายทตงไว อยากเรยนวากอนการเลอกตง ผมเองซง

เปนคนจดรายการวทยกดา กกต. ตลอด เพราะหลงจากมกฤษฎกาใหยบสภา

แลว กกต. ไมเคยออกเอกสารหรอสงขอมลอะไรใหกบพนองประชาชนเลย

หลงจากนนกมพนองสอมวลชนน�าเสนอสะทอนความรสกออกไป กกต. จง



ออกมาประกาศตามตววงบาง ในทวบาง โดยเฉพาะส�าหรบผทจะไปใชสทธ

นอกเขต กกต. กไมไดน�าเสนอ และเราตองไปตามกรอบสงพมพทเขาลงกรอบ

เลกๆ แลวกมาออนแอรใหชาวบาน บทบาทของวทยชมชนกจะไปหาขอมลเอง

จากสอแลวกออนแอร หลายคนจงสงสยวา กกต. เอาสตางคไปท�าอะไร

ทกวนนยงไมมการรณรงคอะไรตางๆ แมแตวทยชมชนเรากยงมการรณรงค

วา หากพนองประชาชนไปเลอกตงต�ากวา 70% โอกาสโกงกจะเกดขนมาก

เพราะฉะนน เรารสกโดยสญชาตญานของเราวา ถาเราอยากใหพรรคทสนบสนน

ประชาธปไตยไดรบการเลอกตงมากๆ เรากตองชวยกนรณรงค ทกวนน

ออนแอรใหพนองไปเลอกตงและดาคนซอเสยงตลอด กกต. ตองละอายใจเพราะ

เอกสารกไมเคยมาใหวทยชมชน มความรสกเหมอนวา กกต. ในปจจบนไม

ตองการใหคนไปใชสทธเลอกตง เมอวนกอน ผบ.ทบ. ออกมาใหจดกลมของ

บรรดาสอเรยบรอยเลย พลเอกสรรเสรญใชค�าวา “สอนอกระบบทเนนความ

รนแรง” แตคดวาเขาอาจจะอยากใชค�าพดอนแทนวทยชมชนคนเสอแดง

เขาอยากจะใชค�าวาสอนอกคอก ซงคมไมได

สอวทยชมชนทอยกนไดทกวนนและอ�านาจเผดจการไมสามารถยอยด

อ�านาจไวไดเกนวนท 23 ธนวาคม 2550 ชวงการเลอกตงของสมยพลเอก

สรยทธ จลานนทนน กเพราะสอวทยชมชนคนเสอแดง กอนเลอกตงเราสและ

เอาขอมลมาถายทอดใหพนองประชาชนทราบ เราจะรณรงคไมใหพนอง

ประชาชนซอสทธขายเสยง เรากจะตองมการยกตวอยางอะไรใหเหนภาพ

ชดเจน การซอเสยงมนทรยศตอหลกการ นคอบทบาทของวทยชมชนชวงกอน

การเลอกตง ชวงหลงการเลอกตง เปนทแนนอนวาในบานเมองเรามอ�านาจ

พเศษก�าหนดรฐบาล เพราะฉะนนหากพรรคการเมองทไมจ�าเปนตองเปน

พรรคเพอไทยเทานนแตเปนพรรคทตอสเพอประชาธปไตยและอยเคยงบา

เคยงไหลกบคนเสอแดงไดรบการเลอกตง ม สส. จ�านวนมากทสดของการ

เลอกตงทจะเกดในวนท 3 กรกฎาคม แลวเกดปรากฏการณทจะโดนอ�านาจ



ตางๆ แทรกแซง ไมวาจะเปนเรองของใบแดงทไมมความเปนธรรม ไมวาจะ

เปนเรองของการบบการกดดนหรอมอ�านาจพเศษ ถาเกดเหตการณแบบนน

บทบาทของสถานวทยชมชนกจะท�าเหมอนเดมกอนวนท 10 มนาคม 2553

ชวงถาม-ตอบและแสดงความคดเหนโดยผเขาฟงการอภปราย

พระภกษ รปหนง:

การเสวนาครงนเปนเวททมความแตกตางอยางเหนภาพอยางชดเจน

และอยากเหนเวทแบบนเกดขนในสงคมไทย แตกยงไมเหนขอยตของปญหา

ทน�าเสนอวาความทาทายความแตกตาง ความใหมความเกามนจะสรางสรรค

สงคมอยางไร ซงในเวทนวทยากรกยงเหนอยสองขวชดเจน อาตมาเปน

ประชาชนคนหนงรบขาวสารจากสอทวทงหลายทงสองทาน ทงของทนวสกบ

สปรงนวส และไมไดรจกสวนตวเลย ในเรองของการท�าขาวตามอ�าเภอใจคอ

ภยของคนสอขาวทใสสท ผกเนคไทค ใชจายตามหาง นงหองแอร แตท�า

ความชวรายท�าลายสงคมไดอยางเปดเผยรเปลา ความเปนจรงสอตองม

คณธรรม น�าเสนอขอเทจจรง สรางสรรคใหเกดความรกความสามคคของคน

ในชาต ไมใชสรางความแตกแยกท�าลายลางซงกนและกนอยางทเปนอย

ในเวลาน เมอไดฟงแลวเปนทกขใจ และเชอวาคนจ�านวนมากกทกขใจ และ

โดยเฉพาะสถาบนฯ เปนคนไทยใครกรก โดยเฉพาะเชอมโยงกบสถาบนพระ-

ศาสนาแลว ไมมประเดนทจะท�าลายสถาบนฯ ลงได และคนไทยคงไมคดราย

อยางนนแนนอน แตมนเกดความขดแยงจงเปนทกขใจ ขณะทสอของสปรงนวส

นน เราฟงแลวมความสข เกดความฝนบรรเจดอยากใหมสออยางนเยอะๆ

ไมไดรงเกยจคณสนธญาณหรอผจดการโดยตวตน แตกระบวนการทางความคด

มนมผลรายตอสงคมหรอไมฝากไปพจารณา



ตวแทนจากองคกร Freedom house:

เรยนถามอาจารยปนแกววา จากโครงการวจยเรองวทยชมชนนน

เหนวาวทยชมชนจะมแนวโนมในอนาคตอยางไร มบทบาทมากขนหรอจะลด

บทบาทลง

ตวแทนผจากมลนธศกยภาพชมชน:

เรยนถามถงการสรางหลกการพนฐานของนวมเดยส�าหรบผใช อยาก

ทราบวาในเมองไทยมการรเรมจากผใชหรอสมาคมผใชอนเทอรเนตในการ

รางหลกการพนฐานหรอมารยาทพนฐานของการใชอนเทอรเนตและการ

เผยแพรหรอเปลา แลวในประเทศอนมความรเรมในลกษณะนบางหรอเปลา

เพอทเราจะไดดเปนตวอยาง


การขยายตวของวทยชมชนมนเปนปจจยทเป นผลโดยตรงจาก

สภาวการณการเมอง ดงนนถาหากวาการเมองไทยในทศนะของชาวชนบท

กตกาประชาธปไตยมนไมเกดขนจรง มการแทรกแซงจากอ�านาจนอกระบบ ไมวา

อ�านาจนนจะเปนอ�านาจอะไร ซงในหมชนชนกลางอาจจะแสวงหาทางออกดวย

การลงไปทเฟสบค แตในชนบทชาวบานใชวทยชมชน มนจงเปนสถาบนชมชน

ทางการเมองประเภทใหม ซงเกดขนมานอกเหนอจากบาน วด หรอโรงเรยน

วทยชมชนในชนบทนนท�าหนาททางการเมอง ทกวนนหวขอทางการเมอง

มนเปนหวขอพดคยในชวตประจ�าวน ในฐานะอาจารยสอนมานษยวทยาก

ไมเคยเจอครงไหนทชาวบานพดเรองการเมองในชวตประจ�าวนทถและบอย

อกทงยงลกและกวางมากขนาดน คอมนเปนผลสะทอนของความคบของใจ

ทางการเมองของชนบทไทย สวนมนจะขยายตวหรอไม ขนอยกบสภาพ

การเมอง ไปทไหนชาวบานเขากจะตงวทยชมชนกน เนองจากสอกระแสหลก



ไมท�าหนาท เนองจากมนมสงทพดไมได ไมถกเปดโอกาสใหพด หรอการ

วเคราะหการเมองไปในทางเดยวกนมาเปนเวลาหลายป ชาวบานเองกตองการ

แนวคดหรอการมองการเมองแบบใหมๆ ซงมความหลากหลายมากขน ในเมอ

สอใหมไมท�าเขากท�าเอง อกเรองหนงคอวทยชมชนม character12 ตางกนไป

ในแตละสถาน บางสถาน radical บางสถานพยายามจะเอาบทความวชาการ

มาอาน แปลใหเปนภาษาชาวบานใหชาวบานเขาใจ มนเปนความหลากหลาย

ทนาสนใจ

ตวแทนจากเครอขายพลเมองเนต:

ตามทอาจารยสมชายบอกวาสอใหมกเหมอนเปนสวนหนงของสงคม

ซงแยกจากกนไมได กเหมอนสอใหมมนกสะทอนสงคม แต 80% ของการ

แลกเปลยนความคดเหนกนในอนเทอรเนตมนเปนขยะ หมายความวา 80%

ของการแลกเปลยนกนภายนอกมนกเปนขยะเหมอนกนหรอเปลา เราจะท�า

อยางไรใหการสนทนาของเราในสอออนไลนสรางสรรค? เพราะทงสองอยาง

เปนภาพสะทอนของกนและกน

รศ. สมชาย ปรชาศลปกล:

การแสดงความเหนในเวบไซตนนในแงหนงเปน culture13 ทเกดจาก

การใชสอใหมมากขนในชวงทมความขดแยงทางการเมอง และพอใชกนเยอะ

การแสดงความเหนในเวบไซตการวพากษวจารณทเกดขนในเวบไซตนนก

กลายเปนวฒนธรรมทท�าใหเกดการเลยนแบบ ชวงหนงมการถกเถยงกนใน

เวบบอรดของประชาไททดมาก และนาจะเปนตวอยางทด เปนการเถยงกน

ระหวางอาจารยวรเจตน ภาครตน และอาจารยสมเกยรต ตงกจวานชย ไมได

12 บคลกลกษณะ - กองบรรณาธการ

13 วฒนธรรม - กองบรรณาธการ



เถยงวาคณสนบสนนทกษณ

ผมเองกเคยเขยนบทความขนาดยาวลงเวบไซตยาว มคนเขามาเถยงวา

ท�าไมคณไมเขยนถงเรองน ซงท�าใหรสกงงเพราะในเนอหาบทความกมอย

แตเดาวาคนนเหนชอบทความแลวดาเลยโดยไมทนไดอาน ตรงนเปน

วฒนธรรมทตองอาศยคนสวนใหญในสงคมชวยกนสรางวาจะท�าอยางไรจงจะ

เกดวฒนธรรมการวจารณทไมไดตงฐานอยบนอารมณความรสก เชน เหน

ชอคนเขยนแลวดาเลย ท�าใหอยากจะเรยกเวบบอรดหรอเวบไซตวาฝาผนง

หองน�าททนสมยมากขน

ท�าอยางไรจงจะเกดวฒนธรรมการวจารณทแขงแรงขน การวจารณ

ประเภทดาพอลอแมคงตองปลอยใหมนฝอไปเอง อนนคอการสรางทอาศย

คนในสงคมชวยกนสรางซงไปสมพนธกบอกขอหนงวาเราจะสรางมาตรฐาน

ขนต�าอยางไร สวนใหญคนทท�างานวชาชพจะมจรรยาบรรณวชาชพ แตนนคอ

จรรยาบรรณทผประกอบวชาชพเขาตงขน สวนสอใหมคนทเขามานนไมใช

นกขาวเสยทเดยวแตเปนคนในสงคม เราจงตองสรางจรรยาบรรณส�าหรบสงคม

เมอเราเหนใครทเขามาแสดงความเหนแบบทไมเขาทา วธทดทสดคอ Ignore

(วางเฉย - กองบรรณาธการ) เราควรจะท�าใหการโตเถยงหรอการถกเถยงเกด

ขนจรงๆ และเปนการโตเถยงทอาศยปญญา ความรและเหตผล ไมใชอาศย

ความเมามน เพราะถาขาดจดนจะท�าใหสอใหมมนไมมประโยชนอะไรมาก

เทาใดนก สงนเปนสงทคนในสงคมจะสรางความนาเชอถอใหมนได ขอเสนอ

ของสงคมมเสนมาตรฐานกบเสนขนต�าอย ถาใครขามเสนนกให ignore14 กอน

เปนสอไมวาจะสเสอใดๆ แลวคณไปลดทอนความเปนมนษยของคนอน เรา

ตองปฏเสธ อาจจะไมตองดาดวยซ�า ปลอยใหมนหายไปเอง

แตขณะเดยวกนเรากตองชวยกนสอสารออกไปแบบนวาจะท�าใหมน

เกดขนไดอยางไร ซงไมใชเรองงาย มนมความสลบซบซอนบางอยางใน 14

มองขาม-ไมสนใจ - กองบรรณาธการ



สงคมไทย บางครงสงคมไทยมกใชอารมณความรสกกนสง ถาไมอยางนน

การสอสารเชงสงคมการเมองหลายๆ เรองกไมนาจะเกดขนไดในยคปจจบน

ไมมประวตศาสตรของการเปลยนแปลงทไหนในโลกทจะสามารถพลกฟา

คว�าแผนดนไดภายในชวคน แตปรากฏวาการโฆษณาแบบนในการเคลอนไหว

ในสงคมไทยมนกลบขายได ซงผมรสกวามนนาประหลาด มนเปลยนได แตคง

ตองอาศยอะไรทมากกวานน คอ เราคงตองท�าใหสงคมอดมปญญาความร

ซงสอใหมเปนสวนหนงทสามารถเขามาสรางอนนได


ไดมโอกาสคยกบผบรหารดานสอสารองคกรคนใหมของกเกลเมอ

เดอนทแลว เกยวกบสอออนไลนในเมองไทย ทางกเกลถามวารไหมวาท�าไม

โปรแกรม Google Translate15 ในเมองไทยท�างานไมคอยตรงเทาไหร เปน

เพราะขอมลในอนเทอรเนตเมองไทยใชงานไมไดในวงการแปลภาษา คอมน

เปนขอมลขยะสวนใหญ ปญหาตวนมนเปนปญหาทางดานวฒนธรรมและตอง

ใชระยะเวลาในการแกไข คงไมสามารถบอกไดวาคณท�า code of conduct 16ส�าหรบดแลอนเทอรเนต แนวคด creative common17 นนกเปนการรเรม

ทด แตไปบงคบใชอะไรกบประชาชนไมไดเพราะมนเปนแคขอปฏบตไมใช

กฎหมาย ท�าไมบลอกในอเมรกาโตเมอสบปทแลวแลว ขณะทในเมองไทย ม

บลอกเกอรอยไมกคนและเพงมาฮตอยสกสามสปทผานมา และก�าลงแผวไป

เมอมเฟสบคและทวตเตอร กเพราะคนไทยไมคอยมวฒนธรรมในการบนทก

ซงตรงนเปนสงส�าคญทตองปลกฝง บางคนบอกวากบนทกลงเฟสบค ลง

ทวตเตอร แตพวกนเปนแคการเขยน 140 ตวอกษร คณรบสอรบขาวสารเพยง 15

โปรแกรมแปลภาษาแบบออนไลนของกเกล - กองบรรณาธการ16

จรรยาบรรณ - กองบรรณาธการ17

แนวคดในการขยายขอบเขตการอนญาตเพอแบงปน-ตอยอดผลงานทถกสรางสรรคขน

ภายใตเงอนไขทเรยกวา “สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส” - ดขอมลเพมเตมไดท http://cc.in.th/



แคผวเผนเทานน คณไมไดลงถงเนอหา เหมอนทอาจารยสมชายกลาวถงวา

อานแคหวเรองไมอานเนอเรองแลวกมาดาเลย คนทท�าเรองสอจะโดนบอย

อยางเวบไซตผจดการกโดนเหมอนกน

คณกรรณการ กจตเวชกล:

สอทมอยในปจจบนไมวาจะเปนสอใหม-สอเกา สอออนไลน-ออฟไลน

มหนาทชวยลดความรนแรงหรอเปลา โดยเฉพาะในชวงหลงเลอกตงทยงไมม

ใครไววางใจตอสถานการณ หรออนทจรงไมใชหนาทของเรา หนาทของเรา

จรงๆ แลวแคสอสารเทานน รวมถงขอเสนอส�าหรบรฐดวย เพราะแนนอนวา

เราท�าเพยงล�าพงคงไมได


คนทท�าสอจรงๆ แลวไมมใครอยากใหเกดความรนแรง สวนตวแลว

หากมอะไรกตองรบผดชอบ คนท�าเวบไซตกตองรบ สอเองบางทกอยในฐานะ

ทเลยงไมได ถาลบไมทนกโดนด�าเนนคด จรงๆ แลวบางทคนทลบไมทนเองก

อาจจะไมอยากใหเกด ไมใชบอกวาจะคมทสอแลวความรนแรงจะไมเกด สอ

เปนปจจยปจจยหนงเทานนแตทกอยางถก mobilize ดวยอดมการณ ความ

เชอ นายทน รฐบาล การทบอกวาจะมาคมสอ บอกไดเลยวาสอไมมใครอยาก

ใชความรนแรง เมอเมษาทแลว นกขาวชางภาพตองออกไปแนวหนาไมม

ชดเกราะกนกระสน หมวก เรากไมอยากใหนกขาวไปเสยง แตมนเกด

สถานการณกตองรายงาน

คณสเทพ วไลเลศ:

หากถามวาสอจะกอใหเกดความรนแรงไดรเปลากคดวาโอกาสเกดเปน

ไปได อยทวาจะท�าอยางไร แตอยากยอนไปพดถงความพยายามในการควบคม



สอ ทงๆ ทเรายงไมแนใจวาเนอหาทเราน�าเสนอไปมนไปละเมดคนอนรเปลา

หรอมนเปนเพยงขยะทเรา ignore ได ถายอนไปตงแตป พ.ศ. 2540 ทเรา

บอกวาตองมองคกรอสระมาก�ากบดแลสอ นนหมายความวาเราจะเปลยน

โครงสรางกรรมสทธทวา เรองนไมใชระบบการควบคมโดยรฐแตเปนการก�ากบ

ดแล เราอาจจะมการออกกตการวมกนไมวาจะเปนเรองของจรรยาบรรณ

ในวชาชพหรอจะเปนกตการวมกบองคกรก�ากบดแล การตงเปนสมาคมของ

วทยชมชน หรอวทยธรกจทองถน เมอไมเกดขน ดงนนสงตางๆ กไมมกตกา

เมอเกดความขดแยงทางการเมอง ประกอบกบเทคโนโลยท�าใหเกดสอใหม

ตางๆ เออตอการเขาถงทจะน�าเสนอขอมลขาวสาร แตดวยความรวดเรว

ตรงนปญหาเลยกลายเปนวา ตางคนกมขอเสนอทรวบรดเกนไปจนนากลว

เชน เสนอให กกต. เขามาคมสอ ทงทไมใชองคกรทมบทบาทโดยตรง กตกา

เหลานตางหากทตองถกทบทวน รวมถงขอเสนอจากสอตางๆ ไมวาจะเปน

เรองคณภาพหรอวฒภาวะของสอ ทผานมามการปดสถานวทยชมชนรวม

ถงกรณเวบไซตดวย นคอขออางหนงทไมไดมการจดระบบทชดเจน เวลาไป

ตรวจสอบตางๆ กเลยไมปรากฏหลกฐานอยางแนนอนวามความผดอะไร

แตกใชวธตขลมแลวกรวมวามความผด ไมวาจะเปนเครองสงหรอกรณการ

หมนสถาบนฯ ประเดนเหลานตางหากทเปนกรณทไมไดถกเถยงถงกรอบกตกา

ทชดเจน แลวกจะน�าไปสปญหา ซงตรงนอาจจะกลายเปนชองวางหลงจาก

การเลอกตง

คณสนธญาณ ชนฤทยในธรรม:

สงทจะเกดขนกบสอในสถานการณหลงการเลอกตง เราควรจะลม

ค�าจ�ากดความของค�าวาสอหลก สอกระแสรอง คาของความหมายของสอมน

เทาเทยมกนหมด เพราะการปดกนสงคมในปจจบนไมสามารถจะท�าได เมอกอน

หนงสอพมพฉบบหนงพมพสามหมนเลมมอทธพลชขาดสงคม ทกวน



เวบไซตมคนเขาทละสองแสนสามแสน เขาเสรจกเผยแพรได สงคมไม

สามารถปดกนไดและตองใชประโยชนจากสอทเกดขนอยางหลากหลาย

เพราะฉะนนวนนอยาไปตดกบกรอบ ในทศนะของผมถอวาไมมความหมาย

เมอสอไมมความหมายอยางน สออยางทนวสทเปนไปตามอ�าเภอใจทงหลาย

และเปนคนทท�าสอมาเกอบสามสบป ประกาศไมเปนกลางตลอด เปนคน

ท�าสอจะบอกวาสรางสรรคหรอไมไดสรางสรรค ไมไดพดเรองความดหรอวา

สงทท�าไมด เพราะวาสงคมจะตดสนเอง ชวตทผานการตอสมามากมาย

จะตอสเพออดมการณ เพอตวเอง เพอสงคมเปนสวนทจะชขาด แตสงท

ผมกลวทสดคอกลวตกนรก กลวชวตหลงความตาย เพราะฉะนนงานทท�า

อยทกวน จะเปนอตตาหรอไม จะถกชวาอตตาแลวจะท�าใหบานเมองวนวาย

หรอไม ทานตองพจารณา ขาวของส�านกขาวทนวส ไมเคยบดเบอนและไมใช

ค�าหยาบ ไมบดเบอนกแปลวาไมผดศลขอส ไมผดอกศลกรรม ทพดจาหยาบคาย

โกหก เพอเจอ เหลวไหลไรสาระ ถาทานดขาวทนวสเวลาพดถงการเผาบาน

เผาเมอง ขบวนการคนชดด�าลวนมหลกฐานก�ากบเวลาวาใครท�าอะไรทงสน

ทานจะเชอหรอไมเชอ และสงทหากพบวาพดไมจรง คณไปฟองแลวไปสกน

บนศาลกเปนเรองปกต

สถานการณหลงการเลอกตงจะเปนอยางไร หากพรรคเพอไทยชนะ

แลวนรโทษกรรมคณทกษณในคดทจรตคอรปชน ทนวสและผมจะเปน

หวหอกคนหนง จะเกดเหตความรนแรงหรอไมนนใหสงคมวากนไปมา ตองส

กนดวยขอมลขาวสาร ตอสกนดวยความรใหถงทสด ความรนแรงเกดขนเพราะ

เราไปจดชนวนความรนแรง สอเปนคนจดหรอวายงไง โดยสวนตวเปนคนท

สนบสนนการชมนมบนทองถนนแตอยาละเมดสทธคนอน เพราะชวตตงแต

สมยนกศกษาจนถงปจจบนกรวมในการชมนมเรยกรองสทธ สนบสนนการ

ชมนมตอตานโรงไฟฟา ชมนมตอตานการน�าพาอตสาหกรรม และมเพอนเปน

เสอแดงหลายคน ทนวสเปดโอกาสใหออกแตบอกชดเจนวาทนตอตานทกษณ



ตอตานทจรต ใครจะคดวาทกษณสงเสรมประชาธปไตยกท�าไป แตขอมลท

ผมมในมอ ค�าพพากษาของศาลทล�าดบค�า ถอยความ แมจะถกบดเบอนวา

เปนสองมาตรฐาน แตค�าวนจฉยเหลานนมล�าดบเวลาหลกฐานทงสน สงคม

กตองพจารณา เรายนหยดในสงทเราท�า ตรวจสอบจตใจเราวาสงทเราท�ากอ

เหตรายตอสงคมหรอไม อาจจะตรวจสอบระลกถง หรอระลกถงไมไดหลง

เราตายกฎแหงกรรมจะตรวจสอบเราเอง


‘hate speech’ ไมไดเปนแหลงทมาหรอกอใหเกดความรนแรงเพยง

อยางเดยว ถาสงเกต ‘hate speech’ นนมความชอบธรรมนอยลงเรอยๆ

คนเดยวนรวาขอมลขาวสารอะไรทมทศนคตทบดเบอนขอเทจจรง คนฟงก

จะม reaction18 ทนท สงทนากลวมากกวา คอ Loving but manipulative

speech19 ซงเปน speech ทเนยนและมนเปนถอยค�าทวางบนการสรางความ

รกความสามคค ซงเรองนเปนเรองใหญมาก คนไมคอยวเคราะหกน มนสราง

วฒนธรรมอะไรบางอยางซงมนปดบงความขดแยงภายใน ปดบงอะไรบางอยาง

ซงควรทจะพดแตพดไมได ตงค�าถามไมได วพากษไมได บอยครงทใชสง

ทเรยกวาศลธรรมมายตขอเถยงไปโดยปรยายเพราะศลธรรมและวฒนธรรม

ไทยไมอนญาต ตรงนเปนจกกอกขนาดใหญทมนอดเอาไว สงคมไทยจรงๆ

ในหลายชวงเวลาไมกปทผานมามนระเบด มนไมมขดจ�ากดไดกเพราะตว

น มการใชสอทเนยนทกลบเกลอนรากปญหาของสงคมไทย Loving but

manipulative speech นาน�าไปพจารณาดวามนน�าไปสความรนแรงอยางไร

18 ปฏกรยาตอบสนอง - กองบรรณาธการ

19 โวหารอนเปยมไปดวยความรกทวาบดเบอน - กองบรรณาธการ)



คณกฤษณพงศ พรมบงรำา:

กอนเลอกตงหรอหลงเลอกตงภารกจและบทบาทของสถานวทยชมชน

คนเสอแดงคงไมแตกตางกน ตราบใดทสอของรฐยงโกหกใหพนองประชาชน

ไดดกนทกคน วทยชมชนคนเสอแดงตองลกขนมาตอสแลวเอาความจรงมา

พด เชน สอบางสอกพยายามจะบอกวาทกษณถกคดศาลจ�าคกขอหาทจรต

คอรปชน พดอยางนเปนแผนเสยงตกรอง ทงๆ ทความจรงพดไมหมด ทานทกษณ

ถกจ�าคกขอหาขาดจรยธรรมทไปเซนชอใหภรรยาซอทดนประมลจากกรม

บงคบคด ตรงนไมพด พดแตหนคอรปชน แตไมไดพดวาศาลคดอาญาแผนก

ผด�ารงต�าแหนงทางการเมองตดสนจ�าคกสองปไมรอลงอาญาในขอหาขาด

จรยธรรมในต�าแหนงนายกรฐมนตร นเปนสงทวทยชนคนเสอแดงตองเอา

ความจรงมาบอกกบพนอง และรายการคลายปมของชอง 11 มพนองททนเหน

ความทกขแบบนไมไหวไปรองเรยน กกต. กมหนงสอไปใหกรมประชาสมพนธ

บอกใหถอดรายการ คนกสงสยวาขนาดค�าสงของ กกต. กยงไมท�าอะไรบอก

วาไมมสทธ พอ กกต. ไปถามเขากบอกวาก�าลงจะตงคณะอนกรรมการขนมา

ขณะทรายการนเปดตวตอนทมกฤษฎกาการเลอกตง สาระไมมอะไรเลย ดา

ทกษณ ดาญาตทกษณ ดาคนเสอแดง ตรงนวทยชมชนจะตองออกมาชแจง

เพราะสอพวกนนมนไมท�าหนาท

หลงจากมการขยายการชมนม คนชนบทไมดฟรทวมาสองป ไป

ตรวจสอบยอดจ�าหนายทวได เขาตดดาวเทยมในราคาหนงถงสองพนบาท ม

สถาบนการศกษาแหงหนงไปส�ารวจความรความเขาใจทางดานการเมองของ

พนองชนบทกบกรงเทพมหานครและไปส�ารวจทอสาน พบวาเขามความรเขาใจ

การเมองมากกวาคนในเมอง คนบานนอกเขาสนใจเขาแยกแยะไดวาอะไร

คอจรงคอเทจ ผมบอกเลยวากอนการเลอกตง กกต. โทรมาบอกวาหามพดชอ

พรรค หามพดนนน หามทกอยาง แตเอนบทดาแหลกกลบท�าได ตอนนโดน

ปดไปสองคลนแลว แตปดแลวกเปดใหม ตราบใดทบานเมองยงไมมมาตรฐาน



ฝายหนงท�าไดแตอกฝายยงท�าไมได ทกวนนกจะเกดแบบนแหละ

วทยชมชนคนเสอแดงไมเหมอนทอน ไมมเชงพาณชยมาหลอเลยง

เราอยากจะมองคกรทสนบสนนประชาธปไตยจรงๆ ซงตองไมใชองคกรใน

ประเทศ ตองเปนองคกรตางชาตเขามาดแล การทจะมประชาธปไตยไดจรงๆ

ตองมกลไกการเขามาดแลของตางชาต จะเหนไดวาการทจะปดสถานวทย

ชมชน สามารถปดกนงายๆ โดยอางสารพด ปดตอนท กอ.รมน. ไดรบอนมต

แปดพนลาน ตอนแรกอางวาจตพรพดหมน แตตอมากแคแจงขอหาวาไมได

ขอใบอนญาต ถาหากเปนขอหานแปดพนสถานถกปดหมด ดงนนจะตอง

มองคกรเขามาดแล ใหลงมาสกนกไดกบสอของรฐ เปดแขงขนกนอยางเสร

ทางดานขอมลขาวสาร

คณฉตรชย ตะวนธรงค:

สอทอย บนเวทน แตละคนตางมทมาทไปทเปนแรงขบเคลอนให

ลกขนมาท�าสอ และโดยหลกคดของผมนน นอกจากใหเคารพคนดกคอใหเกยรต

คตอส คดวาเปนความหลากหลายทมเสนห นาสนใจและเปนองคประกอบ

ทสวยงามระดบหนง โดยไมไดมองวามนเปนปญหาเลย เชน ขอชมเอเอสทว

ทมฆวานเมอวานนกมการหยบขอมลของกองทพมาเลาสกนฟง เชอวาขอมล

แบบนทานหาไมไดหรอก และผมมองวามคนทอยากเหนขอเทจจรงทอยตรง

กลาง ซงตรงกลางนนอาจไมไดแปลวาดแตเราคดวาตรงนเปนจดขาย เปน

พนททางการตลาดส�าหรบการท�าสอจงลงมาท�า

ในมมมองของสอชวงหลงการเลอกตง หนาทของสอคงไมไดมเจตนา

จะไปเพมเตมความรนแรงใดๆ เวนเสยจะตงเงอนไขใหตวเอง แลวหลงเลอกตง

มนไมเปนไปตามนน ส�าหรบสปรงนวสคงไมเตมความรนแรง หนาทของ

สอทเราควรจะทบทวนตนเอง คอเปนสทธสรภาพมหาศาลเลยในการเลอก

สปรงนวสมหนาทเลอกขอมลขาวสารกอนน�าเสนอ และคงจะเลอกทจะไมเอา



ขอมลขาวสารทเพมเตมความรนแรงใสเขาไปในจอ แตเชนเดยวกน สปรงนวส

กไมเลอกทจะลดหรอบดเบอนปรากฏการณขางหนาในสายตาคนด เราคง

รายงานแบบตรงไปตรงมา และใหคนใชขอมลในการตดสนใจ

หนาทในการเลอกตงครงนมสามอยางคอ รณรงคใหออกไปเลอกตง

อยางทสองคอท�าหนาทสอ ขบเคลอนนอหาและเปนกลางกบทกฝาย อยางทสาม

คอตงขอสงเกต สอกระแสหลกกระแสรองอะไรกแลวแต บางทเราจดพนท

ใหนกการเมองใชกนคอนขางจะเกนเหต ขณะเดยวกนเราไมท�าหนาทเปน

ตวแทนภาคสงคมในการหาค�าตอบหรอเอาคนจากนกการเมอง สปรงนวสจะ

มโพลประเภทหนงทท�าบนนวมเดยโดยสงใหทกพรรคสามสบค�าถาม ค�าถาม

รายวน เปนค�าถามปลายปด ถามตรงไปตรงมา ไมใหมโอกาสมาเลนลน ดวย

สาเหตทวาค�าถามเหลานอยางนอยอาจจะไปเตมเตมใหคนทจะไปใชสทธ

เลอกตงในวนท 3

เราพยายามจะสงเสรมการใหปญญากบคนในแงมมทหลากแตกตาง

ออกไป เราเปลยนประเทศไมได ทกสอมเจตนาจะท�าแบบนนหมด ผมสอน

นกขาววา คณสมบตนกขาวม 5 ส. คอ สะสมขอมล สงสย สอบถาม สบคน

แตกตองมอก ส. หนงคอ หามสร คออยาดวนสรปแลวอยาคดแทนคนด ควรใช

พนทนนในการบายเบยงใหคนดเชอ อาชพสอสารมวลชนไมใชอาชพเทวดา

เรากแคคนธรรมดาคนหนง เพยงแตเราเลอกอาชพนและแตละคนกถกหลอ

หลอมมาแตกตางหลากหลาย แตบนวถเดยวกน เพราะฉะนนจงชนชมในความ

แตกตางในเวทนและอยดวยกนอยางมความสข



นกวชาการ:

ดร. พรสนต เลยงบญเลศชย

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยอสสมชญ

ดร. พรงรอง รามสต รณะนนทน

คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ผศ. ดร. ปนแกว เหลองอรามศร

คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

รศ.สมชาย ปรชาศลปกล

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ดร. โสรจจ หงศลดารมภ

คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หนวยงานภาครฐ:

ชลรช จตไนธรรม

คณะกรรมการการเลอกตง



รายชอผรวมอภปราย

พรรคการเมอง:

จราย หวงทรพย

รองโฆษกพรรคเพอไทย

บญยอด สขถนไทย

รองโฆษกพรรคประชาธปตย

องคกรดานสทธเสรภาพสอ

สเทพ วไลเลศ

กรรมการรณรงคเพอการปฏรปสอ

อาทตย สรยะวงศกล

เครอขายพลเมองเนต

สอออนไลน

จรนช เปรมชยพร

ผอ�านวยการเวบไซตประชาไท

ปราปต บนปาน

บรรณาธการเวบไซตมตชนออนไลน

วรษฐ ลมทองกล

ผอ�านวยการเวบไซตเอเอสทวผจดการ เครอผจดการ



สอสาธารณะ เคเบลทว วทยชมชน และวทยทองถน

กฤษณพงษ พรมบงร�า

สถานวทยขมชนคลนคนรกเชยงใหม

ฉตรชย ตะวนธรงค

กรรมการผจดการสปรงนวส (Spring News)

สนธญาณ ชนฤทยในธรรม

กรรมการผอ�านวยการทนวส (T-News)

สมชย สวรรณบรรณ

กรรมการไทยพบเอส (TPBS)

ผดำาเนนรายการ:

ชวงเชา: ดร.พชญ พงษสวสด


ชวงบาย: กรรณการ กจตเวชกล



Academics/Scholars:

Pinkaew Laungaramsri, Asst. Prof. Ph.D

Faculty of Social Sciences

Chiang Mai University

Pirongrong Ramasoota Rananand, Ph.D

Faculty of Communication Arts

Chulalongkorn University

Pornsan Liangbunlertchai, Ph.D

Faculty of Law

Assumption University

Somchai Preechasilapakul, Asso. Prof.

Faculty of Law - Chiang Mai University

Soraj Hongladarom, Ph.D,

Faculty of Arts


State Agencies:

Chonrat Chitnaitham,

Office of The Election Commission of Thailand

Pane l i s ts



Politicians:

Boonyod Sukthinthai

Deputy Spokesman Democrats Party

Jirayu Huangsup

Deputy Spokesman Pheu Thai Party

Media Activism Organizations:

Arthit Suriyawongkul

Thai Netizen Network

Suthep Wilailert

Campaign for Popular Media Reform Thailand

Online Media Organizations:

Chiranuch Premchaiporn

Online Newspaper Prachatai

Prab Boonpan

Online Newspaper Matichon

Warit Limthongkun

Director of ASTV Manager Online



Public Media - Cable TV & Community Radio:

Chatchai Tawantharong

Managing Director of Spring News

Sonthiyarn Chuenrutainaitham

Directing Committee of T-News

Krisanapong Prombuerum

Community Radio ‘Kon Ruk Chiang Mai’

Somchai Suwannaban

Board Committee ‘Thai Public Broadcasting Service -

TPBS’

Moderators:

Morning Session: Pitch Pongsawat, Ph.D.

Faculty of Political Science


Afternoon Session: Kannikar Kijtiwatchakul


HBF NewMedia.indb 1 3/2/2555 14:37:21 · การศ กษา การสร างเคร...

Documents

Transcript of HBF NewMedia.indb 1 3/2/2555 14:37:21 · การศ กษา การสร างเคร...