GOSPODARKA XXI WIEKU · 2017. 7. 14. · that Denmark has some of the cheapest telecommunication...

EKONOMICZNE PROBLEMY

(dawne Zeszyty Naukowe Ekonomiczne

GOSPODARKA

XXI WIEKU

SZCZECIN 2016

Rada Naukowaprof. dr Frank Fichert – Fachhochschule Worms

prof. Anders Henten – Aalborg Universitet Københavnprof. dr hab. Bernard F. Kubiak –

– Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowieprof. Knud Erik Skouby – Aalborg Universitet København

prof. dr Christian Wey – Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf

www.wnus.edu.pl/pl/epu/

Redaktor naczelnydr prof. US

Redaktor naukowydr Anna Drab-Kurowska

Redaktorzy tematycznidr Agnieszka Budziewicz-

dr Maciej Czaplewski

Redaktor statystycznydr Marcin Hundert

Sekretarze redakcjidr hab. Henryk Babis prof. USdr hab. Jacek Buko prof. US

prof. dr hab. Roman Czaplewskidr hab.

KorektorWojciech Chocianowicz

Maciej Czaplewski

Katarzyna Pawlik

Wersja elektroniczna publikacji wnus.edu.pl/pl/epu/

BazEkon; http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/index.phporaz w bazie indeksacyjnej Bazhum i Index Copernicus

ISSN 1896-382X

Wydanie I. Ark. wyd. 22,5. Ark. druk. 25,6 0 egz.

E-GOSPODARKA

Agnieszka Budziewicz- Selected aspects of the telecommunication market – examples of Poland and Denmark .........................................................................9

Katarzyna Chojnacka E- – aspekt instytucjonalny w zarysie .................................15

Maciej Czaplewski E-commerce w Polsce i w Danii – ..............................23

Wojciech Grzelak ......33

Bohdan Jung

– mediów .................................................................................................43

Joanna Kos- Unii E

.....................................................59

Bernard F. Kubiak ...................................71

- ............................93

...................................................................................103

jako wyzwanie dla gospodarki opartej na wiedzy ................................................113

wska Mobilne zakupy w Polsce i w Holandii ................................................................123

– .................133

w gospodarce elektronicznej ................................................................................143

4

Anna Stolarczyk, Marek Sylwestrzak w UE jako bariera rozwoju

transgranicznego e-commerce ..............................................................................153

Aleksander Z. Wassilew – wybrane problemy..............................165

GOSPODARKA ELEKTRONICZNA

Andrzej Bytniewski, Marcin Hernes Wieloagentowy system wspomagania decyzji z zakresu e-finansów...................177

Roman Chorób

funkcjonowania i rozwoju klastrów rolno- .....................................187

Anna Drab-Kurowska Shaping competition policy in postal market – evaluation of using tools on the example of Poland and Denmark....................197

Grzegorz Dydkowski, Barbara Kos

........................205

Damian Dziembek Lokalizowanie zasobów wiedzy w otoczeniu dla potrzeb kreowania organizacji wirtualnej ...........................................................................................217

Edyta Gwarda- -gospodarcze

....................................227

Izabela Heppner Eksploracja procesów biznesowych – trend w perspektywie rozwoju gospodarki ..............................................................................................237

Marcin Hernes, Anna Chojnacka-Komorowska, Kamal Matouk Przetwarzanie wiedzy nieustrukturalizowanej w obszarze e-bankingu ................247

-Janczura Agile ................................................................259

Problemy w organizacji – techniki definiowania problemu .................................269

Internet rzeczy – ................................................279

5

Krzysztof Kubiak, Aleksandra Sikorska .............289

Karol Kuczera Wykorzystanie metody AHP w identyfikacji preferencji decydentów firm

– .........................................................299

-spedycyjnych – ..............................309

- Zakupy online – .....................319

Zygmunt Mazur, Hanna Mazur, Teresa Mendyk-Krajewska .......................................................329

Teresa Mendyk-Krajewska, Zygmunt Mazur, Hanna Mazur ..........................339

na wspomaganie na rynku polskim................349

Anna Pietruszka-Ortyl ...........................359

Metaheuristic algorithms for scheduling on parallel machines with variable setup times ....................................................369

Anna Stolarczyk, Marek Sylwestrzak -commerce wspieranego

– nowe inicjatywy UE ....379

-Bunkowska

IT – ......................................391

..........................401

E-GOSPODARKA

122ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/edu/

DOI: 10.18276/epu.2016.122-01 | strony: 11-16

AGNIESZKA BUDZIEWICZ-1

SELECTED ASPECTS OF THE TELECOMMUNICATION MARKET– EXAMPLES OF POLAND AND DENMARK

Summary

The article presents the legal basis for regulating the telecommunications markets of the European Union countries. The aim of the article is to present the shape of the Polish telecommunications market compared to the Danish telecommunications market. Although the legal basis for the telecommunications markets of EU countries is the same, but the development of individual markets varies widely. In the summary further steps planned for the development of a single EU telecoms market are being indicated.Keywords: telecommunication market, telecommunication law.

Introduction

Some of activities aimed at creating a competitive market, on the path to the single European market, include demonopolization and liberalization of the tele-communication services.

The telecom market has been attracting competitors and undergoing major changes. The most typical qualities of the market transformation include the following:

– on the supply side, telecommunication services are provided by new do-mestic companies and allied with them foreign entities,

– entry of global operators on domestic telecom services markets, usually by acquiring a stake in domestic companies. Such new entities at the sup-ply side of the market can be divided into two groups competing with tra-ditional operators, namely:

1 i

Selected aspects of the telecommunication market…10

- companies originating from the telecom market which seek new growth opportunities in other countries based on their accumulated capital and considering exhausted growth capacity on their domestic markets, and

- companies from other sectors, in particular those operating based on the network infrastructure (e.g. rail, power), as well as hi-tech sector companies (e.g. IT companies).

The article aims at presenting telecommunication markets in Poland and Denmark and their prospective changes.

1. Regulatory issues of the EU telecom market

The EU regulatory framework consists of a number of laws specified below.– Directive 2002/21/EC of the European Parliament and the Council

of 7 March 2002 on a common regulatory framework for electronic communi-cations networks and services (Framework Directive), OJ L 108, 24.04.2002.

– Directive 2002/20/EC of the European Parliament and the Council of 7 March 2002 on the authorization of electronic communications net-works and services (Authorisation Directive), OJ L 108, 24.04.2002.

– Directive 2002/19/EC of the European Parliament and the Council of 7 March 2002 on access to, and interconnection of, electronic communications networks and associated facilities (Access Directive), OJ L 108, 24.04.2002.

– Directive 2002/22/EC of the European Parliament and the Council of 7 March 2002 on universal services and users’ rights relating to elec-tronic communications networks and services (Universal Services Di-rective), OJ L 108, 24.04.2002.

– Directive 2002/58/EC of the European Parliament and the Council of 12 July 2002 concerning the processing of personal data and the protection of privacy in the electronic communications sector (Directive on privacy and electronic communications), OJ L 201, 31.07.2002.

– Directive 2002/77/EC of the European Parliament and the Council of 16 September 2002 on competition in the markets for electronic communica-tions networks and services, OJ L 349, 17.09.2002.

In November 2009, the regulatory framework for electronic communications was adopted, whereas its transposition to national bodies of law in member states was to take place by May 2011. The framework consisted of the following:

– Regulation of the European Parliament and of the Council no. 1211/2009 of 25 November 2009 establishing the Body of European Regulators for Electronic Communications (BEREC),

– Directive of the European Parliament and of the Council 2009/136/EC of 25 November 2009 amending Directive 2002/22/EC on universal ser-vice and users’ rights relating to electronic communications networks and

Agnieszka Budziewicz- 11

services, Directive 2002/58/EC concerning the processing of personal data and the protection of privacy in the electronic communications sector and Regulation no. 2006/2004 on cooperation between national authorities re-sponsible for the enforcement of consumer protection laws,

– Directive of the European Parliament and of the Council 2009/140/EC of 25 November 2009 amending Directives 2002/21/EC on a common regulatory framework for electronic communications networks and ser-vice, 2002/19/EC on access to, and interconnection of, electronic commu-nications networks and associated facilities and 2002/20/EC on the au-thorisation of electronic communications networks and services.

The new pieces of EU legislation aimed at further strengthening of consumer rights. New provisions provided users with the right to change fixed line or mobile phone operators while keeping the same phone number within one working day. Now, consumers need to be informed in detail about products and services they use. According to new regula-tions, contracts must contain information about the minimum quality of services provided and compensation once the provider fails to meet such requirements. Furthermore, pro-tection against spam and data loss has been increased. Internet providers, banks, and telecom operators are required to protect personal data of users, their e-mail addresses, information about on-line banking accounts and provide information to customers and authorities about any loss or leakage of data (Solek, Kuder 2010,p. 785). Based on new laws, the Body of European Regulators for Electronic Com-munications (BEREC)2 was established. The BEREC comprises heads of national telecom regulators form all 27 member states. The BEREC is an advisory body supporting national telecom regulators, in particular regarding their regulatory deci-sions having cross border impact.

2. The telecom market in Denmark

Denmark is one of the most developed countries in the world regarding tele-communication and IT technologies. Liberalization of the telecom market means that Denmark has some of the cheapest telecommunication services among OECD countries and is one of the leaders in using the Internet, public on-line services and e-business. In 2014, Denmark was ranked number one in the EU Digital Agenda Scoreboard. In nearly 100 areas, the contact between the citizen and the public ad-ministration may take place via electronic channels. The Danish telecom market comprises over 9000 ICT companies employing nearly 100,000 people.

The efficiency is measured by reaching the desired effect at the lowest cost possi-ble. The outlays we make to achieve the effect are expressed in a monetary value and

2 BEREC – Body of European Regulators for Electronic Communications.


thus translated into cost. Being one of the richest countries in the world, Denmark is ranked 5th by the World Economic Forum (WEF), based on the competitiveness and effectiveness. The ranking reflects the use of technology in the development of a country and enhancing its competitiveness. Denmark was distinguished in the ranking by the World Economic Forum for its liberalization of the telecom market, convivial environ-ment for the development of computer technologies and broad access to e-administration. The survey by the World Economic Forum has been conducted since 2001 and takes into account among others technology infrastructure and preparedness of the society for its use, legal regulations, efficiency of administration, as well as current status.

In 2015, in Denmark, operators planned mergers with telecom companies. However, the European Commission objected stating that this might have had an adverse impact on the competitive telecom market. Although the Danish telecom market is liberalized, com-petitive and it seems that any intervention is not needed, at least four operators are needed with their own infrastructure in order to maintain competition on the cellular phone mar-ket.3 The European Commission monitors all telecom markets, since due to excessive number of alliances even an ideal market is prone to distortions.

3. The telecom market in Poland

The Polish telecom market is mature and competitive. However, contrary to the Danish market, it is young. In the past, the regulator had to intervene and reduce rates on the cellular phone market, whereas in the years to come, market factors and competition between operators will come into play. In order to meet the growing expectations of cus-tomers, operators need to invest in the development of their infrastructure. They seek alli-ances and new market segments that could improve their competitive position in the future.

In the coming years, the largest operators will continue implementing their current strategies of building telecom conglomerates offering a wide range of services from virtu-ally every market segment (Drab-Kurowska, 2006, s. 198). Of course, in the case of indi-vidual companies, benefits of their mainstream activity are going to be highlighted (e.g. cheaper IP based calls, mobility, digital quality of communication channel, etc.). The more services, the more sales opportunities and thus the greater loyalty of customers. The latter becomes very important when the market becomes highly saturated.

In the case of the fixed line phone segment, still several years ago, based on the analysis of the Danish market (as of 2014 Denmark 44% and Poland 30%) with relatively higher saturation as regards the fixed line phone than in Poland, we could assume that after a downturn period the increase in the income generated by households may have a positive influence on the growth of the fixed line phone market. At the moment, such an assumption seems little plausible, since the number of households that do not need fixed

3 Pronouncement by Margrethe Vestager, EU Competition Commissioner.

Agnieszka Budziewicz- 13

line phone is growing and it is not only because of reducing unnecessary additional cost. In this particular context, the current forecast for the fixed line phone market should con-sider further erosion in terms of lines, subscribers and reduced income for operators.

4. EU regulatory framework

The digital single market strategy defines 16 major activities in 3 policy pillars, which the Commission intends to implement by the end of 2016. Pillar 1 Providing consumers and companies with better online access to digital goods and services all over the EU by:

1) regulations facilitating cross border e-commerce, 2) more effective and cohesive enforcement of regulations on cross border

protection of consumers, 3) improved and affordable parcel delivery, 4) putting an end to geo-blocking which discriminates consumers, 5) identifying competition issues that may have impact on EU e-commerce

markets (Czaplewski, 2007),6) modernizing and Europeanizing copyright law, 7) reviewing the Satellite and Cable Directive, 8) reducing tax burden due to different VAT regimes.Pillar 2 Creating relevant environment and level playing field for digital net-

works and innovative services to promote their development through:1) reform of EU telecoms rules, 2) reviewing legal framework for services to reflect the digital reality ,3) comprehensive analysis of the role of online platforms (search engines, so-

cial media, online shops with applications, etc.) on e-commerce and solv-ing the issue of illegal content in the Internet,

4) strengthening trust in online services (Kotylak, 2009), mainly regarding personal data processing,

5) partnership with the industry regarding cybersecurity in terms of technol-ogy and web based security solutions.

Pillar 3 Digital potential as a driver for growth in the European economy:1) proposing and promoting free flow of data in the EU, encouraging innovative solu-

tions, and initiating actions by cloud computing (Dziembek 2010), certification of cloud services, changing suppliers in the cloud and establishing a ‘research cloud’,

2) defining priorities for developing standards and interoperability in areas crucial for the digital single market, such as e-health,

3) ensuring digital support for citizens aimed at developing skills necessary for the efficient use of the Internet (Kuczera 2012),

4) initiative of e-administration to link registers of companies all over the EU and ensuring interoperability.


Literature

1. Czaplewski, M. (2007). E-gospodarczych. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.

2. w-nej ochrony.

, (112, T. 1 Nowa gospodarka-spojrzenie interdyscyplinarne.), 19–28.3. Drab-Kurowska, A. (2006).

. Zesz. Nauk., 2, 197–201.4.

wirtualnej. ,(58 E- –297.

5. e-Zeszyty Naukowe Uniwersytetu o-

–stan obecny i perspektywy rozwoju. Cz. 2), 121–135.

6.informacyjnego. , (specjalny

[lipiec– ] tom 3), 200–209.7. Solek, A.; Kuder, D. (2010). Prawne uregulowania funkcjonowania sektora telekomunika-

cyjnego w Unii Europejskiej, in: E-gospodarka w Polsce. Stan obecny i perspektywy rozwo-ju. , cz. I, Wyd. US, Szczecin.

8. https://prkonsume 9.01.2016].9. www.uke.gov.pl [10.01.2016].

WYBRANE ASPEKTY RYNKU TELEKOMUNIKACYJNEGO

Streszczenie

o-munikacyjnego polskiego na tle rynku tele d-st , to rozwój

rynek telekomunikacyjny, prawo telekomunikacyjne.

-


DOI: 10.18276/epu.2016.122-02 | strony: 17-24

KATARZYNA CHOJNACKAUniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach1

E- – ASPEKT INSTYTUCJONALNY W ZARYSIE

Streszczenie

u-

a-którego rola

, czy przeprowadzane .

uczowe: e-ekonomia, p

Wprowadzenie

p-

nich pozwala o-z-

jed-

Pierwszy z cytatów, autorstwa Alvina Tofflera (znanego z prac nt. rewolucji cyfrowej i komunikacyjnej), brzmi: wielkich – po to, by wszystkie rze a-

1 , Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji,

E- – aspekt instytucjonalny w zarysie16

o-nalne, które od dawna obserwujemy w gospodarce. To za u-

o-nym.

Na wieku Thomas Edison : e sposób, by ”. , y-

, jakie obser-wujemy,

1. E-gospodarka –i podstaw prawnych

Gospodarka elektroniczna gospodarczych przy (Wawszczyk 2003, s. 7). E-gospodarka (e-economy) to zatem w pewnym sensie wirtualna arena. To na niej transakcje,

. To o-owej wymiany (Wrycza 2010, s. 490).

y-cyjnym rynku. S one jednak

e-gospodarki to: „gospodarka cyfrowa” (digital economy) lub „cyberekonomia”. Termin „nowa gospodarka” ny e-

, tradycyjnej gospodarki (Hartman, Sifonis, Kador 2001, s. XVIII). Gospodarka e woju technologicznego

telekomunikacji, wiedzy (Kisielnicki 2008, s. 331).na prze-

strzeni ostatnich kilkudziesu-

rialnej postaci. Pierwsze

zmian o charakterze organizacyjnym, a-y-

Katarzyna Chojnacka 17

e-

a-uro-

pejskiej Komisji Gospodarczej i-

przez partnerów handlowych (por. Wawszczyk 2003, s. 8).Globalna gospod

wymiany handlowej. Chodzi tu przede wszystkim o kwestie proceduralne, w zakre-i-

zacja transakcji w ramach e-y-i-

y finan-sowe w ramach nowej gospodarki

,

globalnym., pozwala na

, acz skutecznie,

ieku. To wówczas w Europie Zachodniej zainicjowano pro-gram FAST (Forecasting and Assessment in the Field of Science and Technology).

informacyjnego w Europie. Po dwudziestu latach od tego wydarzenia (tj. w 1999 u rozwój

handlu elektronicznego poprzez wspieranie wielu dziede-a-

znego w obrbie wolnego rynku („ a handlu elektronicznego”) 2000/31/WE”.

a-ne dla zatrudnienia we Wspólnocie, w szczególno-

d-

We wskazanej dyrektywie odniesiono u-o-


, , w tym y-

Przez „handel taki rodzaj handlu, który akcep-

a-

, e-, wszelkie po-

1.1. Geneza rozwoju e-oju e-gospodarki w naszym kraju,

wieku. Dopuszczono wówczas w p i-ków informacji. W 1999 roku z d-stawie z o-

transakcji

1997 r. o KRS (DzU 01.17.209) spomnianegopodpisu elektronicznego

1.2. Rozwój gospodarki a e-wiedza,cyfrowej

- y-korzystywanego w prakty n-

ramach tego rodzaju gospodarki prowadzona jest m.in.

nych, interaktywne systemy infor-–37).

-u-

dla regionów efekty, zadajmy pytanie o to, o-

a-


j-skiej ag s w-

zaufania do Internetu i prowadz

Rys. 1. Cykl wzrostowy dla gospodarki cyfrowej

http://europa.eu/rapid/press-release_IP-10-581_pl.htm?locale=enhttp://europa.eu/ rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/581

2. Kwestie instytucjonalne a makroekonomia

Funkcjonowanie e- o-,

, , mo,

dzania relacjami i procesami. Czy zatem e- ,dla

- pieszony wzrost gospodar-


komórkowych o-

wiedzy, które poprzedniemu pokoleniu b

e-ce

a-

Polska ma problemy w e-

o-spodarka polska to nadal intensywnie ro

i-y-

a-n-o-

W komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- egionów z dnia 19.05.2010 r.

lepsz o-w-

nie e-e-

o-przed

o-tuacji,

gdy technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) – a szczególnie Internet –

a-teli i poprawy kondy


, r-o-k-

szona ochrona prawna przy dokonywaniu transakcji internetowych. Prace w tych n-

a in-formacji sektora publicznego na przejrzystych, skutecznych i niedyskryminacyj-nych warunkach.

Mimo wprowadzenia wspólnej waluty w Europie pozostaje nadal otwarta spra-k-

, zgodny z zaleceniami Parlamentu Europejskiego

oku o-badania i rozwój TIK z kwo-

ty 5,5 mld EUR do 11 mld EUR (w tym programy UE), w sposób, który pobudzi

Podsumowanie

Do 2015 roku a--

--wiedzy,

e-danych oraz e- e-lowanie -

o-y-

, jakie daje Internet, traktowany jako praktycznie o

m b-szar ko

, , czy e-gospodarka

XXI wiekuz-

eptacji


-zmiany”. Bez odpowiedniego przygotowania i „e-

Literatura

1. Dyrektywa Parlamentu i Rady WE z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych

„elektronicznego”) (2000/31/WE).

2. Hartman A., Sifonis J., Kador J. (2001), E-biznes. Strategie sukcesu w gospodarce internetowej, Warszawa: K.E. Liber.

3. Kisielnicki J. (2008), MIS – , Warszawa: Placet.4. Prawo bankowe – ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU n

zm.).5. Wawszczyk A. (2003), E- , Radom: PARP.6. Wrycza S. (2010), , Warszawa:

PWE.7. e Prezesa Rady Ministrów nr 27 z dnia 17 maja 1999 r.8. (2003), Informacja ryzykiem procesu decyzyjnego, w: Monitorowa-

d-, Kraków: Kantor Wydawniczy

Zakamycze Grupa Wolters Kluwer.9. http://ec.europa.eu/information_society/eeurope/i2010/index_en.htm [13.01.2016].

E-ECONOMY AND THE STATE – THE INSTITUTIONAL ASPECTS

Summary

This article is a substitute for the debate on public participation in the making for many years with economies in transition towards the digital economy. Highlighted hereneed to carry out a number of procedural changes involving international institutions.It stressed the importance of the Internet, whose role in terms of the flow of information,throughout this complex process of change, is crucial. The author tried to find the answerto the question of whether carried out for many years the changes were necessary?Keywords: e-economy, the state, Internet.

Translated by Katarzyna Chojnacka


DOI: 10.18276/epu.2016.122-03 | strony: 25-33

MACIEJ CZAPLEWSKI1

E-COMMERCE W POLSCE I W DANII – GO OCENA

Streszczenie

W artykule poruszono temat dynamicznie ,e-

go stanu rozwoju e-commerce

-commerce w dwóch badanych krajach.

handel elektroniczny, rynek e-commerce w Polsce i w Danii.

Wprowadzenie

--

2.Nawet dzisiaj, po 20–25 latach funkcjonowania rynku e-commerce, nie zaw-

j--commerce jest to e-handel i obejmuje transakcje, które dokonywane

d-nim (on

ynamiczna ekspansja technologii infor-

1

2 – np. Wikipedia –przez takich producentów jak Ford, Peugeot-Talbot, General Motors i Nissan;https://pl.wikipedia.org/wiki/Handel_elektroniczny [ .

E-commerce w Polsce i w Danii –24

macyjnych i komunikacyjnych (ICT) stanowKraus,

Kasprzyk, Chorób 2010, s. 7).Niezale praktyka gospodarcza pokazuje,

3. Rozwój ten przebiega jednak nierównomiernie,

1. Podstawowe uwarunkowania rozwoju e-commerce

cych na rozwó e-4 przed-

stawiono na rysunku 1.

* bez osób w wieku lat 0-14

Rys. 1. wybranych krajach Europy

Central Europe B2C E-commerce Report 2015, s. 24 oraz Northern B2C E-commerce Report 2015, s. 24, www.ecommerce-europe.com [ 16.12.2015].

3 –okrojonej formie; http://www.cnbc.com .

4 u-jach skandynawskich oraz innych -

Wschodniej.

96% 96% 93% 92% 87% 84% 80% 75% 72% 67%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

100%

Maciej Czaplewski 25

mieszo-

y-nie – – niewielkiej 300-

Innym -commerce jest umie-o-

ono narysunku 2.

Rys. 2. krajów UE w roku 2014 (w %)

Eurostat, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/File:Frequency

15.01.2016].

n-nych - i-wie takie, i

a--gospoda a-

zanego z zakupami w Internecie).d-

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

100

Norwegia Dania Wlk. Brytania

Niemcy Czechy Polska W ochy

Codziennie Raz w tygodniu W ci gu 3 ostatnich miesi cy


(Kuczera 2012, s. 200).

gospodarki zarówno w Polsce, jak i w Danii, zasad-ne -handlu

2. Podst -commerce

Rozwój oraz - od wielu czynników. Na pewno j-

PKB oraz PKB liczony n mat dla roku 2014

Tabela 1

PKB oraz PKB per capita w wybranych europejskich krajach na koniec roku 2014

Kraj PKB (w mld EUR) PKB per capita (w tys. EUR)Austria 328,4 38.500Czechy 154,7 14.700Dania 257,0 45.500Litwa 36,3 12.400Niemcy 2.899,9 35.200Polska 412,5 10.700Szwecja 430,0 44.300

103,2 10.500

Central Europe B2C E-commerce Report 2015, s. 25 oraz Northern B2C E-commerce Report 2015, s. 25; www.ecommerce-europe.com [ 16.12.2015].

,Polski, – PKB per capita w Danii jest

–– , w którym

z krajów rynek e-u e- a-

zuje rysunek 3.


Rys. 3. -commerce w PKB w wybranych europejskich krajach na koniec roku 2014 (w %)Central Europe B2C E-commerce Report 2015, s. 25 oraz Northern B2C E-commerce Report 2015, s. 25, www.ecommerce-europe.com [ 16.12.2015].

-Brytanii z wydatkami odpowiednio na poziomie 187,0, 75,3 oraz 54,7 mld dolarów (Euromonitor, 2013). ,wydatki per capita. Pod 5

przedstawia rysunek 4.

z-

, przeanalizowano poziom obrotów e-commerce a-n-

kach 5 i 6.

5

5,70%

3,80% 3,60% 3,20%

2,50% 2,10% 1,90%

1,60% 1,10%

Wlk. Brytania

Dania Austria Finlandia Niemcy Szwecja Czechy Polska Litwa


* dla Polski nie podano danych w zestawieniu Euromonitor. Jednak wg raportu nasz kraj

Rys. 4. Wydatki per capita na e-commerce w wybranych krajach w 2013 roku (w USD)

Euromonitor International, Cushman & Wakefield, za: P. Mazurkiewicz, Norwegia , „Rzeczpospolita” 4.07.2013.

* prognoza

Rys. 5. Obroty e-commerce w Polsce i w Danii w latach 209-20 – dla Danii przeliczono z euro po kursie 4,2 )

PBI za „Puls Biznesu” 6.10.2015, M. Sieliwierstow, -handlu, s. 16 oraz SMB, Kelkoo, Forrester Research, Gemius Report 2012/1013, Raport e-commerce 2013 za „DGP ekstra” 29.11-01.12.2013; http://www.statista.com/statistics/260976/b2c-e-commerce-sales-in-denmark/ [do-

; http://www.ekosglobal.com/markets/uk-and-europe/denmark/[ 12.01.2016].

921 904 869

686 594

553 533 533 476 474

200

Norwegia Finlandia Wlk. Brytania

Dania USA Irlandia Szwajcaria orea P d. Szwecja Luksemburg Polska*

0

20

40

60

80

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015* 2016*

Polska Dania


Rys. 6. -commerce w Polsce i w Danii w latach 2009–2015 (w %)

o „Puls Biznesu” 6.10.2015, M. Sieliwier-stow, -handlu, s. 16; http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/polski-rynek-e-commerce-rozwija-sie-stabilnie-ponad-30-mld-zl-w-2015-r; http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/polski-rynek-e-commerce-ze-stabilnym-wzrostem-wartosci-ponad-27-mld-zl-w-2014-r ; http://www.statista.com/statistics/261456/b2c-e-commerce-sales-growth-in-denmark/ 12.01.2016]; http://ec.europa.eu/eurostat/documents/3433488/5584656/KS-SF-12-018-EN.PDF/29574eb8-7651-4921-bf10-85a477e83368

, w prezentowanym okresie wyniki pod a-y-a-a-a

i W. Danie i in. 2015internetowych,

osób, tj. 92%, dokonuje powtórnych zakupó, cena i prostota transakcji jednymi

miejsca dokonywania powtórnych zakupów.

-commerce nawet wyniki pW latach 2007–takie kraje, jak Chiny (101%), Macedonia (73%), Egipt (69,1%), Meksyk (43,2%), Kolumbia (41,9%) i Indonezja (40%) (Euromonitor 2013). Z drugiej strony nie

a-

5,3

16,5 16,2 15,7 13,4 15,3 15,4

14 14 14,1 14,3 12,4 10,6

6,5

0

5

10

15

20

2009 2010 2011 2012 2013 2014* 2015*

Polska Dania


Podsumowanie

interne j-nym

z e- pokazane dane doty-- ,

ach, 6. Mimo tych pozytywnych zmian w porównaniach -

,

-

Literatura

1. Central Europe B2C E-commerce Report 2015, www.ecommerce-europe.com [ 16.12.2015].

2. Euromonitor International, Cushman & Wakefield, za: P. Mazurkiewicz, Norwegia , „Rzeczpospolita” 4.07.2013.

3. Eurostat, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/File: Frequen-cy_of_internet_use,_2014_(%25_of_individuals_aged_16_to_74)_YB15.png

4. Kraus A., Kasprzyk B., Chorób R. (2010), Innovative forms of the use of new in-formation technologies in the labour market. Forecasts and prospects, Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego.

5. Kuczera K. (2012),

rozwoju, Handel , lipiec– , t. III, Warszawa.6. Kotylak S., Danielak W. (2015), Forming relationships on the

e-commerce market as a basis to build loyalty and create value for the customer. Empirical findings., „Management”, Vol. 19, No. 1, s. 57–72, Zielona Góra.

7. Northern B2C E-commerce Report 2015, www.ecommerce-europe.com [16.12.2015].

8. PBI za „Puls Biznesu” 6.10.2015, M. Sieliwierstow, e-handlu.

6 etzela z firmy Cushman & Wakefield.


9. SMB, Kelkoo, Forrester Research, Gemius Report 2012/1013, Raport e-commerce 2013, za DGP ekstra 29.11–01.12.2013.

10.11. http://ec.europa.eu/eurostat/documents/3433488/5584656/KS-SF-12-018-EN.PDF/

29574eb8-7651-4921-bf10-12. http://www.ekosglobal.com/markets/uk-and-europe/denmark/ [ 12.01.2016].13. http://www.statista.com/statistics/260976/b2c-e-commerce-sales-in-denmark/ [do-

14. https://pl.wikipedia.org/wiki/Handel_elektroniczny [ 05.01.2016]).15. http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/polski-rynek-e-commerce-rozwija-sie-

stabilnie-ponad-30-mld-zl-w-2015- .16. http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/polski-rynek-e-commerce-ze-stabilnym-

wzrostem-wartosci-ponad-27-mld-zl-w-2014- .

E-COMMERCE IN POLAND AND DENMARK – THE CURRENT STATE AND ITS EVALUATION

Summary

The article touches on the rapidly growing field which is e-commerce. At first it describes the basic conditions affecting the development of this area and the main indicators of its potential. The next part focuses on presenting the current state of e-commerce development in Poland and in Denmark on the background of other, selected countries. In the final part, a brief assessment on the situation regarding the use of e-commerce in the two, surveyed countries was done.Keywords: e-commerce, e-commerce market in Poland and Denmark.

Translated by Maciej Czaplewski


DOI: 10.18276/epu.2016.122-04 | strony: 35-43

WOJCIECH GRZELAK

PROCESOWE W ORGANIZACJI

Streszczenie

,

o-do

celem zdobycia przewagi konkurencyjnej na rynku.

Wprowadzenie

a-

zainteresowaniach i obszarach badawczych.

technol o-o-

komunikatów relacyjnych i emoci-

, s. 17).

34

mo-

online o-r-o-

np. wspólne miejsce zamieszkania, podobne zainteresowania. Interne

- a-

1.

„ ” (ang. social media) rozumiane jest jako zbiór technologii, które

spo-ciowych (Treadaway, Smith 2011, s. 46).

Tym, , jest skala przeka

mediowego. Pierwotna inf n-,

tj. telewizji, radia, prasyczas:

grobu terminów czasem

,2010).

o Web 2.0, o-

Jak wynika z przeprowadzonego w 2014 roku przez IRCenter badania „Social o-

Wojciech Grzelak 35

z dobrze wspieranycha-

a rynek pracy, tzw. Generacji Y a-o-i-

k cz

r-

rynku (Martin, Reddington, Kneafsey 2009).r-

stwa podkre

serwisów, tj. Facebooka i Yoramach strategii marketingowej. Jak pisze Buchnowska (2013, s. 56), w znacznej

o-towania, opracowanej stra-

e-

.0 wynika z obawy przed y-

wana.a-

korzy-, –

, jak Internet, Web 2.0, r-

chitecture (Sw-

usprawnianie organizacji i tego, a-

a-

2010).

36

y-, z-

opinie i potrzeby rze-

i-e-

1, tak w Firmie 2.02 relacja – o-

,e-

informatycznych.

2.

cji nie charakteryzuje o-o-

wszechnieniem si k-cjon

pracowników na uczenie st-a-

roz-

Kaplan i Norton (2001, s. 23–26 e-go dla organizacji ery informacji, na

o-czeniem:

1 –2 e, który

„MIT Sloan Management Review”.

Wojciech Grzelak 37

– – organizacje ery infi-

zacyjne.– ie z odbiorcami i dostawcami – technologia informatyczna

– Segmentacja klientów – or

nych grup klientów.– –

zesne or-l-

– – o-

je wczynnikiem sukcesu.

– – w

Inwestowanie w kwalifikacje, zarz e-

o ilenie wszystkie, znajdujezastosowanie MS w organizacji, a-

niu profili swoich poten-cjalnych klientów – segmentacja klientów. Internet nie zna granic,

rów-k-e-

runku w globalnych MS, 3 sieci intranet. Sys-y-

W blogach

3 Blog to rodzaj strony internetowej, na której autor lub wielu autorów umieszcza kolejne

38

do kre-a jako marketing szeptany,

4 la organizacji. l-

nej organizacji. n-

cyjnej na rynku. Wyszu edzi

dzania procesami biznesowymi. Procesy jako kategoria stosowana d

Fredericka Taylora okuOwo e-

sieniu do analizy funkcjonowania systemów wytwórczych.Wszystkie

a-a.

o-

gania wzrostu efekt i-u-

ganizacji proce-reengineering, a ngineering (BPR),

jest to metoda radykalnego projektowania i modernizacji procesów biznesowych. Procesem samym w sobie jest, jak podaje Grajewski (2015, s. 57), zbiór sekwen-

-skutkowymi w tym

o-

4

Wojciech Grzelak 39

e-mentów organizacji

Perechuda (1999, s. 40

l-

komunika

i procesów z proce-

o-y-

iwa bez wspomagania ze strony IT.

nesowymi –Business Process Management Systems (BPMS).

umiejsc o-are

procesów, r-o-

oty. Zamiast anonimowego – konsument

,portali aukcyjnych

a-

a-

usji. Podobnie sytu-a-

40

n-towanych o-

o-

oparte na wiedzy.

Podsumowanie

Uczestnicy procesów, czyli klienci i konsumenci,–

wymagania wobec procesu. Wielu zwraca nia tego, ,

, p-ni eksperci tylko o-

Literatura

1. Buchnowska, D. (2013), z-, w: „Informatyka Ekono-

miczna, Business Informatics” nr 4 (30) : Uniwersytet Ekonomiczny we

2. (2012), , „Logistyka”,

3. Grajewski P. (2015), Organizacja procesowa, Warszawa: PWE.4. Kania K. (2010), Technologie informatyczne Firmy 2.0, Katowice: Uniwersytet

Ekonomiczny w Katowicach.5. Kaplan R.S., Norton D.P. (2001), a-

, Warszawa: PWN.6. Martin G., Reddington M., Kneafsey M.B. (2009), Web 2.0 and Human Resource

Management. ‘Groundswell’ or hype?, London: Chartered Institute of Personnel and Development.

7. Nowak A., Krejtz K. (2006), , w: z-, red. D. Batorski, M. Marody, Warszawa

8. Perechuda K. (1999), ,

Wojciech Grzelak 41

9. Safko L. (2010), Social Media Bible: Tactics, tools & strategies for business suc-cess, New Jersey: John Wiley & Sons.

10. Treadaway C., Smith M. (2011), Godzina dziennie z Facebook marketingiem,Gliwice, Helion.

11. http://www.hbrp.pl/9raportow/upload/marketing/Polskie_firmy_w_mediach_spolecznosciowych.pdf 14.01.2016].

12. http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/facebook-i-youtube-najpopularniejszymi-serwisami-spolecznosciowymi-w-polsce-hyper-social-coraz-mniej-popularne [do-

.13. 1.12.2015].

INFLUENCE OF SOCIAL MEDIA ON PROCESS MANAGEMENT IN AN ORGANIZATION

Summary

Social media give access to knowledge in a process that can be described as crowdsourcing. Social applications may be used for achieving business objectives, for improving the effectiveness of tasks and overcoming difficulties. A modern organi-zation uses these tools to look for innovation, and next it tries to implement new innova-tive solutions in order to gain competitive advantage in the market.Keywords: social media, social applications, process management, management in organization.

Translated by Wojciech Grzelak


DOI: 10.18276/epu.2016.122-05 | strony: 45-59

BOHDAN JUNGa Handlowa1

TORA GOSPODARKI I JE JE –

Streszczenie

A ona Tapscotta (2015) zaatrybuty gospodarki cyfrowej do realiów mediów pierwszej dekady XXI wieku i wska-

, jak.

gospodacyfryzacja.

Wprowadzenie

Don 2, autor best-sellerów Wikinomics (2006) i Grown up Digital (2009), w jubileuszowym wydaniu

The Digital Economy (2015, s. 56-77) wymienia 12 cech gospodarki cyfrowej:

– ,– cyfryzacja,– wirtualizacja,– ,– integracja poprzez usieciowienie,– (disintermediation),

1 Instytut Informatyki i Gospodarki Cyfrowej, Kolegium Analiz Ekonomicznych.2 y-

wytwarzanie, dystrybucja i konsumpcja ma

44

– konwergencja,– innowacja,– presumpcja,– immediacy)– globalizacja,– discordance).

w kanonie analizy ekonomicznej i stanowi przedmiot zainteresowania ekonomistów przy zastosowaniu metodologii typowej dla tej dziedziny wiedzy (por. Zorska2008 Zorska 2011; Zorska,

-Zdziech, Jung 2014).Tapscotta i

ich faz przygotowania, produkcji dystrybucji „królika

”, e-kwencje cyfryzacji. niepowtarzalnej w

-

1. Konsekwencje cyfryzacji na rynku mediów (wybrane zagadnienia)

kwestii poda-o-

a e-

Z punktu widzenia mediówn-

Wielkam, swoistym

„ ” e-ci decyzji organu koncesyjnego

(McQuail, Siune 1998).r dno

z „ ” , czyli brak o-dla d-

Bohdan Jung 45

medialnego. e-

jeszcze inny aspekt cyfryzacji – tzw. backward digitalization, czyli cyfryzacja ar-chiwów telewizyjnych i radiowych.archiwów lub do praw autorskich do ich dalszej eksploatacji.

w--Goldwyn-Mayer. Obser-

wowane pod koniec lat 1990. i wczesnych lat 2000. gigantyczne fuzje transnarodo-, czyli

przybieranie najlepszej pozycji strategicznej wobec ogromnego rozwoju konkuren-cji „pozasystemowej”3. , jak daleko

a-nych” ustabilizowanym od dekad oligopolem.

Obecne „w realu” c-

medialny. Do tego kompletnie archaiczny w dobie cyfrowej, schemat kontrolowanej i stopniowanej

, tzw. release windows4.

Tam Po paru

ropejskie –

i-cowanegpoziomu cen na te same produkty (np. filmy, programy teitd.) o-

– tj. piratami – obywatelami krajów, w których po-

taki mechanizm m anie odwrotne do zamierzonego. Niezaspokojony popyt na

z USA w sytuacji,

3 o-

w rynku danej firmy (Herman, McChesney 1997).4 Por. http://natoonline.org/data/windows/ 13.01.2016].

46

twa w krajach regionów zajmujrelease windows.

-innowatorów, których „ ”. F mu-

o-yfrowej) kosztami logistycznymi prze-

d-). a-

oo-

na rynku medialnym poprzez zaostrzenie rywalizacji o jeden z najrzadszych i nie-, czyli czas odbiorców i ich uwag .

„ekonomii uwagi”(attention economics) autorstwa Davenport i Beck (2001). Zarówno z e-

w zasadzie e-XXI wieku –

, u-awdziwie ma-

jest o-

staje druga hipoteza o rozwoju tzw. zappingu, czyli przerzucania„kulturze 5-minutowej”

– por. Ang 1996).na budowanie kontentu medialnego o coraz krótszej narracji, tak aby istotne prze-

minutach (np. krótkie podsumowanie newsów). Sytu-

komercyjne a Po-a wszystkich nowych

,

(Goldhaber 1997).Z punktu wid

(primary secondary). o-i-

Bohdan Jung 47

e-go. ny konsument w kierun-ku swoistej wiel a-

mudo born digital). Niezbyt dobrze zbadany jest

u-bylców cyfrowych” (Prensky 2001) a monotematycznym odbiorem typowym dla pokolenia ich rodziców (Davenport, Beck 2001).

t-formy internetowe skutecznie t uliderów rynku mediów, czyli transnarodowych korporacji medialnych. O ile w roku

Analogicznie, dla radia dane te wyni 13%.z 3 do 13%! W zestawieniu tym maleje nieco rola komputerów stacjonarnych i laptopów – w badanym okresie z 23 do 20%.media drukowane (odpowiednio z 11 do 5%)5. e-

o owi (2015) asumpt do postawienia tezy o „implozji”mediów tradycyjnych. Ekstra

r-tj. stacjonarnych) linii telefonicznych

z-M –

W ten sposób firmy teleko-, sta ami na ryn-

ku mediów.e-

. i 1970. modelu masowego audytorium zodbioru swego ulubionego programu. e-

–60%, co jest w dzisiejszych warunkach sukcesem nie do powtórzenia. Fragmentacja, indy

5 M. Meeker, Internet Trends 2015 i M. Ingram, The attention econo-my and the implosion of traditional media, „Fortune”, Aug 12, 2015.

48

masowej konsumpcji (i mass mediów). Cecha t Tap-scotta (2015).

dla pojedynczego klienta – one to one), o-u.

2. Dynamika rozwoju gospodarki cyfrowej

W g szacunków OECD i Economist Intelligence Unit, w roku 2016 gospo--20, a w USA

5,4%. Wielka Brytania lider tej gospodarki, zw PKB 12, Kore Niewiele

- d-

rozwojowym.

Tabela 1

aw wybranych krajach i ugrupowaniach 2010–2016

Kraj/ugrupowanie% u

cyfrowej w PKB 2016

% ucyfrowej w PKB

2010 wzrostu 2016

Wielka Brytania 12,4 8,3 10,9Kore 8 7,3 7,4Chiny 6,9 5,5 17,4USA 5,4 4,7 6,5EU-27 5,7 3,8 10,6G-20 5,3 4,1 10,8

The Internet Economy in the G-20. The $4.2 Trillion Growth Opportunity,dokument elektroniczny Boston Consulting Group, Boston 2012.

miejsc pracy. W g Komisji Europej-

od 400 tys. do 1,5 miliona nowych miejsc pracy6.

6 http://ec.europa.eu/growth/sectors/digital-economy/importance/index_en.htm.

Bohdan Jung 49

ego Bureau of Economic Analysisow o-

darki cyfrowej wart bymld, – 7,8%.

7.

Zjawisko atomizacji popytu na media prowadzi do dalszych konsekwencji.i-e-

w odbiorze (tzw. multi-room viewing, czyli k i-kiem/komputerem). W konsekwencji ten model odbiorców jeszcze bar i-cu

ne–

Liczba internautów ych r-u-

miliarda tj.. miliarda i-

ków, co czyni go– – 8.Uzyskanie e-

tzw. UGC – user generated content) jest bardziej skomplikowane.zjawiska. internautów

w sieci9. ., wpisów, blogów –

ankietowe dane dla Wielkiej Brytanii (brak informacji o próbi o-k-

7 http://www.progressive-economy.org/trade_facts/digital-economy-testimony-to-international-trade-commission/ [ .01.2016].

8 http://socialmediaslant.com/social-media-stats-5-2015/ [ 8.01.2016].9 http://www.statista.com/topics/1716/user-generated-content/ [ 8.01.2016].

50

Tabela 2

roku 2015

Dokonane Zainteresowany Niezainteresowany Bez zdania

w o-wych

64 2 33 3

57 8 33 2

31 8 58 4swoje filmiki 22 10 64 3

e- 15 12 67 5

12 10 74 4

stronach zbiorowych (jak Wikipedia)

9 10 76 5

http://socialmediaslant.com/social-media-stats-5-2015/ [ 8.01.2016].

– 61% Amerykanów 10.

ia reklamy emitowanej w mediach tradycyj-

i ich nowych autorytetów (których robi to obecnie na zlecenie firm ch miejsc pracy

11. s-

e-co tylko zawoalowanej formie przeniesiony do „wirtualu”

3. Web 2.0 a prosumpcja

„eksplozji” korzysta-w-

szej dekady XXI wieku,A. Tofflera 1970. (Toffler 1970, 1980).

10 http://www.social4retail.com/the-blog-economy-blogging-stats-infographic-2014.html[ 8.01.2016].

11 http://www.copyblogger.com/2015-blogger-research/ [ 8.01.2016].

Bohdan Jung 51

u-s-

twórczej i wytwórczej. e-1980.

i 1990. R. y-poczynkiem a hobby. To ostatnie, traktowane coraz

k-tzw. serious leisure, por. Stebbins 1996).

produkcji zwanym (Tapscott 2006). „Prosument w tworzeniu

prawie profesjonalnym poziomem wiedzyn-

sument, który dl modyfikacji produktu,

prace badawczo-rozwojowe prowadzone przez firmy –innowacje technologiczne i rozwój danego produktu przez samego producenta”(Toffler 1980).

Stone Age Economics,o-

-potrzeby (auto u-

- j, a nie awangardy ekono Sahlins, 1972).

ssceptycznie.blogging to domena „geeków, –30-latków z Manhattanu i roz-

r oku 2003 L. Rainie z Pew Internet & American Life Project z czego 10

angry digital log cabin boys12.j-y-

styczne i ograniczone tylko do pokolenia 18–

12 Teens and Social Media, Pew/Internet & American Life Project, http://www.pewinternet.org/, 19.12.2007, http://www.caslon.com.au/faithnote.html [d 20.05.2009].

52

grup wiekowych

Innym sposo o-nomii daru (gift economy a-icznych z perspektywy antropologicznej (vide prace M. Maussa) (Mauss 2001).Charakterystyczna dla ekonomii daru je o-rzenie na zasadach wikinomii).

„ ” (emergence),

poza zakres jakiegokolwiek pojedynczego elementu czy podmiotu sieci.

Udane biznesy ery Web 2.0 de facto emulacjami modelu prosumpcyjnego, a-

niu, tworzeniu, modyfikowaniu, dystrybuowaniu i dodawaniu do produktu czy samodzielnie wyge

i jej klientów jest sprawa tzw. „kanibalizacji” modelu biznesowego. i-

Firmy m.in. udo

a-cja przez konsumenta konsoli do gier otwiera c-

e-sowy tej bran

wy dy-,

,tencjalnie cennych

innowacji (Tapscott, Williams 2006).

a-

spo czy kontroli (Tapscott, Williams, ibidem).

Bohdan Jung 53

Podsumowanie

W dobie ( )uczestnictwa, jakie

one wytwarzane, dostarczane na rynek i dystrybuowane y-a-

modele innowacyjno peer production, to wczesne ostr , jak masowa

o-

i ewentualnieNet Generation i jej postaw wobec prosumpcji i pracy –

to szerszej debaty, , czy uzasadniona jest wiara

e-sieci (jak przy tworzeniu przez internautów Wikipedii – tzw. model

ideAGORY),charakterystycznego dla Web 2.0 procesu „ ” (disintermedia-tion)13,

a-sieci, jest u-

, iy-u-

one-to-oneo-

„niszowych”). o-, do jakiego stopnia realia sieciowej dystrybucji wielu produktów

w obliczu powszechnego ackich model rocznej zry-

tantiem odprowadzanych zkorzystanie z Internetu czy abonamentu telewizyjnego).ale ,

13 Kolejna cecha gospodarki cyfrowej wymieniana przez D. Tapscotta.

54

utworów., czyli kumulacji drobnych zysków ze

2006). Z punktu widzenia biznesu zjawisko „ ” (disintermediation)

medialnej. for-mie

a-y-

o-wych) egzemplarzy m Wprowadzenie

konsumentach

„ ”, przewodników po programie Rynek

, w mniejszym jednak stopniu

telefonii komórkowej, d-ni 14.programów telewizyjnych „prosto od producenta”. sieci prze-

zarobkowania i fundamentu modelu biznesowego. , czy gospodarka cyfrowa ery Web

2.0 prowadzi do powstania nowych relacji z konsumentami i pracownikami. Próby o-

gospodarki cyfrowej. , jak: c

, czylitypu Life-Time Value (LTV) (Rifkin

2000),ego

, …)

14 „fizycznego”

mobilnych, czyli transmisji enta. ro , czyli pozyskiwania

Bohdan Jung 55

, c e-

experience economy), ucieczki , o cha-ch dalszej modyfikacji), do dóbr „otwartych“

(dalej modyfikowanych przez konsumenta –elektroniki domowej poprzez „odblokowywanie” k-

o-wany w s r-netu).

skutkach telepracy. ,i-

z y-o-e-

go charakteru miejscu pracy (no collar workplace, otwarte przestrzenie biurowe

o-ejscu dobre restauracje i kawiarnie,

(Florida 2005)., ami

i twórczej) (Florida 2002).

handlu, sektora rozrywki, banków„ ”)? Czy

ich implikacje dla krajów, które

peeringi informacjami, o-

a w sejfach i technologie typu proprietary

przedwczesnej diagnozy, , jakie daje analiza gospodar-peering

w-

nowe (czasem – y-

56

r-

Literatura

1. Anderson Ch. (2006), The Long Tail. Why the Future of Business is Selling Less of More, Hyperion,

2. Ang I., (1996), Living Room Wars: Rethinking Media Audiences, Routledge, Oxford.

3. Cheal D. (1988), The Gift Economy, Routledge, London.4. Davenport T.H., Beck J.C. (2001), The Attention Economy: Understanding the

New Currency of Business, Harvard Business School Press.5. Florida R. (2005), The Flight of the Creative Class. The New Global Competition

for Talent, Harper Business/Harper-Collins Publishers, New York.6. Florida R. (2002), The Rise of the Creative Class… and how it’s transforming

work, leisure, community and everyday life, Basic Books, Perseus Book Group, New York.

7. Herman E.S., McChesney R.W. (1997), The Global Media. The New Missionaries of Global Capitalism, Cassel, London, Washington.

8. Giesler M. (2006), Consumer Gift System, „Journal of Consumer Research”, Vol.33.

9. Goldhaber M.H. (1997), The Attention Economy and the Net, Conference of digital information.

10. Ingram M. (2015), The attention economy and the implosion of traditional media,„Forbes”, August 12.

11. Mauss M. (2001), Socjologia i antropologia: Szkic o darze. Forma i podstawa , Wydawnictwo KR, Warszawa.

12. McQuail D., Siune K. (1998), Media Policy. Convergence, Concentration and Commerce, Sage Publications, London, Thousand Oaks, New Delhi.

13. Meeker M., Internet Trends 2015, http://www.slideshare.net/kleinerperkins/internet-trends-v1 [ ].

14. Pine J., Gilmore J. (1999), The Experience Economy: Work is Theatre and Every Business is a Stage, Harvard Business School Press, Boston.

15. Prensky M. (2001), Digital Natives, Digital Immigrants, NCB University Press, Vol. 9, No. 5, October.

16. Rifkin J. (2000), The Age of Access. How the shift from ownership to access is transforming modern life, Penguin Books, London.

17. Sahlins M. (1972), Stone Age Economics, Routledge, London, New York.18. Stebbins R. (1996), Casual and Serious Leisure and Post-traditional thought in

the information age, World Leisure and Recreation, No. 3, Vol. 38.

Bohdan Jung 57

19. Tapscott D. (2009), Grown up Digital: How the Net Generation is Changing Your World, McGraw-Hill, New York.

20. Tapscott D. (2015), The Digital Economy. Rethinking Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence, Mc Graw Hill Education, New York – London –Sydney.

21. Tapscott D., Williams A.D. (2006), Wikinomics. How Mass Collaboration Chang-es Everything, Portfolio, Penguin Group, New York.

22. Toffler A. (1970), The Future Shock, Bodley Head, London.23. Toffler A. (1980), The Third Wave, William Morrow and Co., New York.24. Zorska A. (2011), Chaos czy twórcza destrukcja. Ku nowym modelom w gospo-

darce i polityce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.25. -Zdziech M., Jung B. (2014),

erze cyfrowej. Twórcza destrukcja 2, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.

FULL DIGITALIZATION OF AN ECONOMY SECTOR AND ITS POSSIBLE CONSEQUENCES – MEDIA CASE

Summary

Basing on the example of contemporary media (one of the first sectors to go fully digital), this article tries to synthesize some of the far-reaching effects of digitalization on the economy of the media from the perspective of digital economy’s main character-istics (as enumerated by D. Tapscott in 2015). Even though the main perspective here is that of Schumpeterian creative destruction, some of the changes go deeper and further, changing the nature of businesses and conduct of economic activity.Keywords: digital media, social media, prosumption, Web 2.0, digitization, digital economy.

Translated by Bohdan Jung


DOI: 10.18276/epu.2016.122-06 | strony: 61-71

JOANNA KOS-Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach1

NII EUROPEJSKIEJ FROWEMU WYKLUCZENIU

Streszczenie

Unia Europejska od lat w ramach swojej strategii budowania e-e-

ni o-ublicznych do standardów

WAI (ang. Web Accessibility Initiative jest zaprezentowanie podsta-

wykluczeniu cyfrowemu oraz sprawdzenie stopnia

nosprawnych (PFRON).wykluczenie cyfrowe, Unia Europejska, standardy WAI.

Wprowadzenie

Rozwój technologii komunikacyjno-fer o-

rozwojowi technologii, potencjalnie pozytywny zarówno na wzrost ,

ncje, y-

1

60

l-

d-e-

blicz-nych do standardów WAI (ang. Web Accessibility Initiative).

o-

1. Wykluczenie cyfrowe

lna dotyczy

niematerialna – wiedzy, motywacji i potrzeb realizowanyc(Bednarczyk 2014).

dystrybucji zasobów, zarówno materialnych, o-(Dijk 2010). Dijk (2010) o-

– motywacja do korzystania z nowych mediów jako podst

,– ci skorzystania z kompute-

o-,– nia,

–

frowym wymagane jest

, jak i podmiotów admini-2012):

a-cja,

a-

Joanna Kos- 61

zapewnienie/zdobycie kwali e korzystanie z ICT,motywowanie potencjalnych odbiorców do korzystania z nowych techno-logii.

przedstawione unijne zalecenia e-blu krajowym i lokalnym przez podmioty administracji publicznej.

2.

w Eur

kumenty przed-stawiono w tabeli 1).

Tabela 1

–

Rok Dokument Wykluczenia cyfrowe1993

i Zatrudnienia”1994

informacji. Zalecenia dla Rady Europejskiej” (tzw. Raport Bangemanna)

Wskazane

1996 „Living & Working in the Information Society – People First”

Wskazanie

1999 Inicjatywa „e-Europa – a-cyjne dla wszystkich”

Planowane p

2000 „e-Europe 2002 – An Information Society for All”

Planowane p

2001 Plan „e-Europe+2003 –

w Europie”

Planowane p

2002 „e-Europe 2005eEurope 2005 –An Information Society for All – Action Plan”

Planowane p

2005 Inicjatywa „i2010 –Informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia”

Planowane p

W ramach realizacji celów Strategii Europa 20202010 Europejska agenda cyfrowa Planowane p

opracowane na podstawie ( mitetu Integracji Europejskiej 2009).

62

Jak wynika z zaprezentowanych w tabeli 1 informacji, Unia Europejska bar-

ele inicja-

– PIAPs),

pozwal r-ning – LLL, e-learning) – j-

dwóch aspektach: motywacyjn

(e-administracja, e-cych budowaniu zaufania do sieci (regulacje d

Bardzo szybko zwrócono uw na to,e-

ni y-

d-ku osó uczestnic-

, e-

(Batorski i in. 2012).

sposobu na o-

y -Europa 2002 (Komisja Europejska 2000). da Cyfrowa zawiera podpunkt 2.6., o-

Szczegól

elektroniczn nosprawnych (Komisja Europejska 2010). owane przez

zgodnie z z 12 kwietnia 2012 r.: „w systemie

Joanna Kos- 63

zasobów info.

3. Standardy WAI

World Wide Web Consortium e-niem standardów tworzenia i

st Web Accessibility Initiative (WAI), o-

wników (takich jak osoby ,

smartfony) (W3C 2015)

Guidelines –, w 2008 r. Wersja 2.0 WCAG jest bardziej szcze-

a-chowuje ustalony w poprzedniej

). Oryginalne (W3C 1999):

priorytet pierwszy – j-

priorytet drugi –najmniej jednej grupie (AA),priorytet trzeci – ej jednej z

2.0.o-

dowej normy ISO/IEC 40500:2012 (ISO, 2012). W Polsce

i Polskie Towarzystwo Informatyczne (PTI).

64

Tabela 2

Zasada Wymaganie1. Percepcja – informacje oraz komponenty interfejsu

sposób.

1.1. Tekst alternatywny – zapewnij tekst alternatywny dla ,

e’a, mowa, sym-

1.2. – e-

1.3. – e-

utraty informacji czy struktury.1.4. –

2. – kom-ponenty t-kownika oraz nawigacja

2.1. –

2.2. – zapewnij

2.3. Ataki padaczki –

2.4. Nawigacja – w-nikowi w nawigacji, aktualnie znajduje.

3. –

e.

3.1. –3.2. – twórz strony internetowe tak, aby

3.3. Pomoc przy wprowadzaniu danych – w-

4. –

interpretowana przez wielu w-

4.1. –

na podstawie: Rozpo r. oraz(Fundacja Widzialni 2015).

4. Dostosowanie polskich stron instytucji publicznych do standardów WAI

e-(PFRON 2015).

Joanna Kos- 65

2 do analizy wyko-a-

ch etapów (Mrochen i in. 2013):

sprawdzanie zg ,– metoda problemowa.

w kroki y-

W3C Markup Validation Service (W3C, 2013) pozwala na sprawdzenie ci dokumentu HTML ze standardami HTML lub XHTML,

CSS Validation Service (W3C, 2009) o-

z-

y-

z WCAG 2.0 przedstawiono w tabeli 3.

Tabela 3

–

1* 2* Pozycja w WCGA 2.01. 1.1. 1.1.1. Elementy graficzne (typu <img>) w-

1.2. 1.2.1. N/D – N/D1.2.2. N/D – N/D1.2.3. N/D – N/D

1.3. wymaganiami doty-w-

t-– zrozumienie jej

z zastrze-iami

a-

1.4. a-dzaniu kontrastu

2

do archaicznego kodu strony (XHTML 1.0 Transitional).

66

1.4.3. Kontrast jest zachowany dla tekstu strony; zastosowane o-

strony, prow

elementów

Nie spenia

1.4.5. Nie zachodzi – a-cjami

2. 2.1.

(atrybut onclick i podobne); istnieje dodatkowe, ukryte menu dla

e jest szczególnie intuicyjne

z zastrze-

2.2. u-

klawiatury)2.2.2. Strona nie zawiera elementów o takim charakterze

2.3.

2.4. a-

przemiesz-z zastrze-

2.4.5. Obok standardowej nawigacji istnieje wyszukiwarka i mapa serwisu

a-

3. 3.1. xml:lang, jak i langN/D

3.2. o-z-

3.2.2. Mechanizmów takich nie stwierdzono

n-tów3.2.4. Strona, jako prosta wizualnie, prezentuje dane w sposób jednolity

3.3. 3.3.1.

Joanna Kos- 67

3.3.3. -mail w formularzu

rejestracyjnym)z zastrze-

3.3.4. Brak mechanizmów o takim charakterze – w celu wykonania N/D

4. 4.1.

CSS jest zgodny ze standardem w najnowszej wersji

do plików, o czytelnie oznaczonym charakterze; nie stwierdzono

, o tych samych nume-rach, zaprezentowanych w tabeli 2

(Mrochen i in. 2013) oraz http://www.pfron.org.pl/ –7.07.2015).

o-(PFRON 2015). Nie-

zdecyd– Widzialni ak-

tualnie tylko 12,8

2015).

Podsumowanie

a-cja internetowa mo d-

a-

e--administracja,

e-zdrowie). Dostosowanie stron internetowych instytucji publicznych do standar-

68

w-d-

wiedzado grupy docelowej szczeg o-

t-ki w kwestii dostosowania stron polskich instytucji wymogów, jednak, , wskw u ostatnich dwóch lat. Niemniej

ro-

Literatura

1. Diagnoza a-

zaprogramowania wsparcia w latach 2014–2020, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

2. Bednarczyk D. (2014), -integracja) w Polsce, Biuletyn EBIB, Gromadzenie i zabezpieczanie danych cyfrowych, nr9/2014 (154).

3. Dijk J. van (2010), , Warszawa: PWN.4. Fundacja Widzialni (2015), ,

http://wcag20.widzialni.org/index.php 26.06.2015].5. ISO (2012), ISO/IEC 40500:2012 Information technology – W3C Web Content

Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0, http://www.iso.org/iso/iso_catalogue/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=58625 26.06.2015].

6. ), Wykluczenie cyfrowe – e-nia i bariery jego pokonania. Studium przypadku, w:

-ekonomicznej w cza-sach kryzysu, Zeszyt 25, Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski.

7. Komisja Europejska (2000), eEurope 2002 – an Information Society for all, Action Plan, http://www.umic.pt/images/stories/publicacoes2/actionplan_en.pdf22.06.2015].

8. Komisja Europejska (2010), Europejska agenda cyfrowa, COM(2010) 245 k o-wy, Bruksela, 19 maja 2010, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:52010DC0245 22.06.2015].

9. . Wybrane podmioty , Fundacja Widzialni, http://www.widzialni.org/

raport-dostepnosci-2015,m,mg,5,96 8.07.2015].

Joanna Kos- 69

10. Mrochen I Metodologia

a-cja Widzialni, http://www.widzialni.org/metodologia-badania-dostepnosci-stron-internetowych,m,mg,5,49 5.07.2015].

11. PFRON (2015), , http://www.pfron.org.pl/pl/dostepnosc-serwisu-www/2777,dok.html 8.07.2015].

12. , ,http://archiwum-ukie.polskawue.gov.pl/www/serce.nsf/0/158BA3649A27C993C1256F6A0038135E?Open 9.06.2015].

13. W3C (1999), http://www.w3.org/TR/WCAG10/ 26.06.2015].14. W3C (2009), http://jigsaw.w3.org/css-validator/ [dost 3.07.2015].15. W3C (2013), http://validator.w3.org/ 3.07.2015].16. W3C (2015), http://www.w3.org/WAI/ 26.06.2015].17. http://pti.org.pl/wcag 26.06.2015].18. http://www.pfron.org.pl/ 3–7.07.2015].

EUROPEAN UNION ACTIONS AGAINST DIGITAL EXCLUSION. CASE OF WEB ACCESSIBILITY

Summary

European Union has been paying attention to the issue of digital exclusion for years; that attention is noticeable in strategies of building an European information society. Special care was taken in regard to disabled people. One of the activities with intent of reduction digital exclusion in aforementioned group is a requirement for public institution WWW sited to be adapted to WAI (Web Accessibility Initiative) standards.

Keywords: digital exclusion, European Union, WAI standards.

Translated by Joanna Kos-


DOI: 10.18276/epu.2016.122-07 | strony: 73-94

BERNARD F. KUBIAK1

STRATEGIA WZROSTU WA NIZACJI SIECIOWEJ

Streszczenie

o-

zastosowaniu nowoczesnych technologii informacyjnych (TI), w tym systemów klasy

, sektorów gospo-darki, przy udziale zintegrowanego zastosowania nowoczesnych TI. Prze a-

organizacje sieciowe, business intelligence, zintegrowane systemy , nowoczesne technologie informacyjne.

Wprowadzenie

o-wych, uzyskiwanych w proce-sach realnych i procesach informacyjnych wymaga systematycznego ich prze-

k-cji sieciowych i podejmowanie projektów,

1 Katedra Informatyki Ekonomicznej.

72

dem stopy zwrotu

o-poziomu wyników uzyskiwanych

u-a-

riuszy i klientów, o-re

i nowoczesnych technologii informacyjnych. Pro-one w dalszych frag-

mentach niniejszego opracowania.

1.

e-owo-

- y-

zatem pomocna w podejmowaniu decyzji strategicznych.

, jak:1)

,2)

,3) (Dobija 1997;

Herman i in. 1999; Szabelski i in. 2000).

e-a-

nizacji i wyboru najskuteczniejszych metod jej for o-

1) wzrostu przychodów,2) ,

Bernard F. Kubiak 73

3) ,4) ,5) ,6) ,7) .

algorytmu obliczania do-a-

zcze stosowany w Polsce (Dobi-ja

„wart a-riuszy i organizacji”

takie czynniki, anso-e-

i-zacji.

Z punktu widzen

e-

i kosztów n-

cyjnych.

2. sieciowej

jen-a-

yjnych, inwestycyjnych i finansowych) przy zastosowaniu

74

a-e-

e-

1) a-

i wymiany; stosowanie zgromadzonej wiedzy wypiera doskonalenie me-tod rozwijania wiedzy),

2) globalizacja gospodarki, produkcji, wymiany i sieci informacyjnych,3) r-

sów walutowych, kredytów,4) n-

westycji zagranicznych),5)

,6) ,7) ,8) ,9) ,10) – sieciowa

kooperacja (Herman i in. 1999; Wielki 2012).Obok odgrywa prawi-

akcjonariuszy. Szczególnie przydatna w tej ocenie okaz

ydochód dla akcjonariuszy.

a-


rganizacji sieciowej

Wynik

1)okresie,

2) o-,

3) tworzenie centrów kosztów i zysku w przekroju strategicznych jednostek biznesu,

4) t,

5) e-i-

media (Kubiak i in. 1999; Szabelski i in. 2000; Dobija 1997; Dudka i in.2011).

Wprowadzaniu syprzeprowadzanie re a-

o-

i procesów, a-a-

,o-z-

stanu za j-

a-y start do nowego miejsca pracy).

1) ,2) – rynek – handlowcy –

dystrybucja – produkcja – zasoby orgafunkcjami,

3) y-nacji,

76

4) przeprowadzania perspektywicznych (5-10 lat) analiz finansowych orga-,

5) zapewniania

sieciowejzastosowania nowoczesnych i

, jak: kom-– TQM), odchudzanie

(Lean Management), outsourcing – zleca-(Auksztol 2008),

b z-nych, teczmiana sposobu wykonywania pracy) oraz przedefiniowywanie strategii organizacji zorientowane na reengineering.

: (CAM)Computer Aided Manufacturing, (CAD) Computer Aided Design, (CIM) Computer

s-tems, (ERP 1 i 2) Enterprise Resource Planning – SAP Solutions, ComArch, Movex, IFS i in. Systemy kla j-szych (SIZ, MRP i in.), l-

n-acji sieciowej szczególnie

o-

niu ich

, jak finanse, klienci, procesy

strategii,i-

motywacji.ulep-

organizacji sieciowej, a w konsekwencji sposobem j pozycji na rynku. Przetrwanie

w warunkach zmiennego rynku zmusza organizacje do tworzenia i rozwoju syste-


mów wspomagania decyzji. Realizacja tego postulatu wymaga precyzyjnego okre-, a-

ga to spójnego zastosowania me o-

a-mi sytuacji na rynku.

Implementowanie nowych procesów w organizacji lub reorganizacja starych jest skutecznie wspomagana przez narz in. przez

nes Modeller SAP Solutions) procesy standardo-

e-pecyficz-

ne wymagania. Stosowanie tej metody podczas restrukturyzacji i reengineeringu o-

e-

organizacji.Kobis 2011) e-

lu – nie tylko polskich –

organizacyjnych (Ziemba i in. 2015; 2011; Perechuda 2007).w-o-e-

go reagowania na

, i antycypuj a-nia. W rezultacie krajowe SIZ cechuje n

a-

Podsystemy dziedzinowe, jako nie k-e-o-

aniu wspólnej bazy danych (jedno-

78

SI do klasy ERP 1 i 2. Sys-

t-, a nie

zadaniowa, inte- n-

controllingu

e finansami organizacji

e-stycyjnych.

5. Sieciowy model organizacji rynkowej

Do czasu wprowadzenia otwartych sieci informatycznych relacje gospodarcze

,

y-lepsze relacje z dostawcami (m.in. w celu wynegocjowania najko-

i pz-

faktury, kwity magazynowe, karty pracy, schematy i rysunki, wydruki komputero-i-

zna wymiana informacji nie

w charakterze funkcjonowania poszczególnych organizacji i pracy ich personelu ( telework),


w dowolnym miejscu i czasie, nierzadko poza miejscem zatrudnienia (w domu, wykonywano „zaw-

Wprowadzenie nowoczesnych technologii informacji, infomediów, Internetu j-

value network)

e-ubezpieczyciele i in.) i klientami

e-

radykalna zmiana sposobów wykonywania pracy wskutek utworzenia organizacji – task-focused teams (Kubiak 1999;

Drucker 1988; Tapscott 1998

h-czasowych stereotypów sposobów jej wykonywania i przedstawiania (wizerunku),

a-cja) i – –

eci tworzenia a-

2

.

o-ntów i dostaw-

,

a-cyjne od zes -

2 w-nie energ i-

o-cuj

sieci elektronicznej (Tapscott 1998; Kobis 2011).

80

- a--

i-ków- Perechuda 2007; Tapscott 1998). Tym samym

m i przedsibiorstw) i upowszechnianie funkcjonowania w otoczeniu sieciowym.

a-

owadzaniu tych nowych, krytycznych czynników sukcesu

w perspektywie 5–10 lat. Chodzi zatem nie tyl e-a-

wowych procesów organizacj engineering,

ym – jakie nowe alianse organizacja musi

–Hamel i Prahalad 1999).

6. Restruktur

o-sobu wykonywania jej pracy i jest spowodowana tempem zmian w otoczeniu dane-

i informacyjnych.W praktyce restrukturyzacja pomniejsz k-

o-delowanie procesów podstawowych i pomocniczych oraz racjonalizac

,e-a-


dzi do jej wyszczuplenia, co nie oznacza – poprawy kondycji, pozycji konkurencyj-Müller 1997). Przeciwnicy restruktu-

o-

reengi-rynku

wskutek braku a przy zachowawczym k-a-

z tej kryzysowej sytuacji jest co najmniej dokonanie reengineeringu.Koncepcja re

Hammer i Champy 1996; Hammer 1999; Kubiak i Korowicki 1999; Man-ganelli i Klein 1998; Michalski i in. 2001).

Re a-e-

runków i sposobów wykorzystywania zasobów intelektualnych i zasobów informa-cyjnych organizacji. Przeprojektowanie procesów (reengineering) i przebiegu pracy (workflow r-

engineeringu jako podstawy realizacji strategii organizacji, oraz analizy

a-enia infrastruktury programu reengineeringu

procesów.tfela zle-

organizacjai szybsza (Manganelli i Klein 1998; Peppard i Rowland 1997; Steinbeck 1998).

o-produkcyjnych,

klientów, zasad awansowania kadry kierowniczej, czynników krytycznych sukcesu i innych.

82

7.organizacji sieciowej

ie tylko reengineeringu ich reengineeringu sektora, czyli przedefiniowania organizacji i

ich strategii, Clarke 1997; Hamel i Prahalad 1999).

który wyprzedza o 5–

jne wyzwa-

przy zachowa-niu dotych

reengineerin-gu procesów, uznawanego

Najtrudniejest potrzebne do

e-nia krajów wysoko roztu o tworzenie rynków i sektorów jutra poprzez kreowanie nowych form przewagi

sposobów realizacji procesów.

u-dotychczasowych

lub przedefiniowanie starej.

programu transformacji wymaga wizji przebiegu transformacji realizowanego sek-Gruchman 1999):

1) -10 latach?2) o-

3)

4)


a-o-e-a-

nizacjach siec o-ym

– e-rami i klientami). Nieuchronne staje s

(organizacji. Ponadto e-

a-

jektowania pro-

Ku-biak i Sieradz 2013, 2015

reengineer-ingu i przedefiniowania strategii organizacji sieciowej i jej funkcjonowania.

e-a-

brak takiego porozu-mienia –

a-r-o-

y-a-

o sektora dopiero wówczas, gdy re-strukturyzacja i reeng Hamel i Prahalad1999; Kubiak i Korowicki 1997, 1998; Perechuda 2007

y-

nieefektywnych, czyli reeng e-,

84

a o w stanie reengineeringu sektora, w którym funkcjonuje. Znawcy tych problemów

reengsprzyja tylko doganianiu, o-

e j-

(Drucker 1988; Dziuba 1998).n-

sekwencji przewagi konkurencyjnej jej jutra, zdomi-c-

ciowej. Organizacja sieciowa nie jest w stanie reengineeringu (doga-

metod, produktów i procesów konkurentów), konieczne a-

rudny do

(19991)

,2) nieustannego wzbog ,3) i-

,4) do

a-

y-

i-anowanie

o-,

y-y-o-i-


o-

(Hamel i Prahalad 1999; Hesselbein, Goldsmith i Beckhard 1998; Kasprzak 2000; Perechuda 2007).

8.organizacji sieciowej

biznesu jest zdeterminowane d-powiednim przystosowaniem zasobu informacyjnego, a szerzej wiedzy do potrzeb decyzyjnych organizacji sieciowej

(Hamel i Prahalad 1999).wymaga kom-

pleksowej, skonsolidowanej, a nie fragmentarycznej wiedzy o jej kluczowych pro-

Wiedza – sieciowej (zasoby rze-czowe, finansowe i intelektualne) –

zasobami. Uznanymi i coraz powszechniej stosowanymi systemami sieciowej Business

Intelligence Systems Objects (Hammer 1999; Nycz 2011)„sys ”, w skrócie SZW.

a-nizacji sieciowej – ganizacjisieciowej e-

zji, ofert i wzorów negocjacji (Grajewski 2012; Gruchman 1999;Hamel i Prahalad 1999)

, kierowaniu dz

86

u-acji n Michalik 2011)3.

odpowó-

sieciowej oraz zadowolenie i zasobno

w-sieciowej i z jej otoczeniem poprzez

zastosowanie Internetu (dla e-biznesu), intranetu i extranetu (Hammer 1999). Kon-

sieciowej w celu skutecznego od-szenia warto-

sieciowej.konsolidacja danych elementarnych z eksploatowanych w danej organizacji siecio-wej systemów transakcyjnych, odpowiednie ich przetwarzanie i poddanie dalszemu opracowaniu poprzez utworzenie hurtowni danych i hurtowni dokumentów, zasto-

data mining) oraz wielo-wymiarowej i ich analizy (Lasek 2007).

9. Innowacyjne zastosowania TI

o-wiednich aplikacji TI z gruntownymi zmianami w procesach biznesowych (reengi-

i-awionych na po-

y-– e-

–a-

stosowania w odpowiednim czasie i miejs

zintegrowanych

3 Zbiór faktów, warunki


o-

o-e-

nia jej (Kubiak 2014).

l-z-

woju organizacji sieciowej i jej strategii TI (Kubiak i Korowicki 2001; Kubiak 2014; 2011, s. 358– u-

a-d-

nych w konkurencyjnym realizowaniu biznesu,n-

,czególnych podsystemach SI.

i-r-

o-a-

cownicy organizacji sieciowej. Zapewni to likwidowanie luki kulturowej, jaka ist-i-

o-wi jednak wypróbowany sposób ewolucyjnej z

a-nizacji sieciowej.

Podsumowanie

sieciowej odgrywa zasadni-

sieciowej. Istota two-s-

nie tych, nierzadko sprzecznych, a-

sieciowej w sferze operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. Wpro-zebieg

88

restrukturyzacji, reeng e-runek procesów prywatyzacji.

y-–10 lat plany strategiczne.

a-cji sieciowej i sektora oraz tworzenie proaktywnego programu transformacji wyma-

o-

globalne sieciowej, jej o-

sieciowej wymaga nie tylko wie-a-o-

nym, reeng u-ci organizacji sieciowej i danego

sektora gospodarki.

Literatura

1. Auksztol J. (2008), ,

2. Black A., Wright Ph., Bachman J.E. (2000), W poszukiwaniu a-riuszy, Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, Pricewaterhouse Coopers.

3. Boulton R.E.S. (2001), o-wej gospodarce Arthur Andersen, Warszawa: WIG-Press.

4. , (2010), red. B. Wydawnic-

5. B. (2011), Mo-del treningu procesowego

6. Clarke L. (1997), , Warszawa: Gebethner & Ska.7. Czynniki sukcesu i poziom wykorzystania technologii informacyjno-

-komunikacyjnych w Polsce (2015), red. E. Ziemba, Warszawa: CeDeWu.Pl.8. Dobija M. (1997), , Warszawa: Wydawnic-

two Naukowe PWN.9. Zastosowanie technologii informatycznych w organizacjach

innowacyjnych województwa lubelskiego, w: Wiedza i komunikacja w innowacyj-


nych organizacjach. Komunikacja elektroniczna, red. M. a, Katowice:Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

10. Drucker P. (1988), The New Organization, „Harvard Business Review”, No. 1 & 2.11. Dziuba D.T. (1998),

, Studia Informatyki Gospodarczej,

12. Dziuba D.T. (2001), Ewolucja rynków w przestrzeni elektronicznej, Studia Infor-matyki Gospodarczej,Warszawski.

13. Ehrbar A. (2001), , Warszawa: WIG-Press. 14. Grajewski P. (2012), , Warszawa: Polskie

Wydawnictwo Ekonomiczne.15. Gruchman G.B. (1999), Znaczenie doskonalenia procesów we

firmy, w: Human-Computer Interaction, red. B.16. Hamel G., Prahalad C.K. (1999), Przewaga konkurencyjna jutra. Strategia przej-

, Warszawa: Business Press.

17. Hammer M., Champy J. (1996), , Warszawa: Neumann Management Institute.

18. Hammer M. (1999), , Warszawa: Wydawnictwo Na-ukowe PWN.

19. Hesselbein F., Goldsmith M., Beckhard R. (1998), , War-szawa: Business Press.

20. Kasprzak T. (2000), , Studia Informatyki Gospodarczej, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Dziennik Sp. z o.o., Uniwersytet Warszawski.

21. Kobis P. (2011), aspek-cie wykorzystania grupowych systemów wspomagania decyzji oraz technik multi-medialnych, w: Wiedza i komunikacja w innowacyjnych organizacjach. Komunika-cja elektroniczna, red. M. a, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

22. Kubiak B.F., Korowicki A. (1997), o-,

w: Human-Computer Interaction, red. B. y-iego.

23. Kubiak B.F., Korowicki A. (1998), w rozwoju wirtualizacji, w: Modele informacyjne procesów gospodarczych, red.T. Kasprzak, Warszawa – Saarbrücken: Wydawnictwo Uniwersytetu War-szawskiego – Institut für Wirtschaftsinformatik Universität des Saarlandes.

90

24. Kubiak B.F., Korowicki A. (1999), The Processes Reconstruction Followed by Business Process Re-Engineering Concept, w: BIS ’99, red. W. Abramowicz,

25. Kubiak B.F., Korowicki A. (1999), –stan i perspektywy, w: Human-Computer Interaction, red. B.F. Kubiak, A. Koro-

26. Kubiak B.F., A. Korowicki (2001), zastosowania technologii informacji, W: Human-Computer Interaction, red., B.F.

27. Kubiak B.F., Sieradz A. (2013), Efficiency Analysis of IT investment in Polish Banks (1998–2008): An Application of Malmquist Productivity Index,„ . Journal of Management and Finance”, Sopot: Fundacja

28. Kubiak B.F. (2014), o-turystycznego, Informatyka Ekonomiczna Business Informatics 2

(32) 201429. Lasek M. (2007), Metody Data Mining w analizowaniu i prognozowaniu kondycji

. Zastosowania SAS Enterprise Miner, Warszawa: Difin.

30. Liautaud B., Hammond M. (2003), e-Business Intelligence. Od informacji przez , Warszawa: McGraw-Hill, Premium Technology.

31. Manganelli R.L., Klein M.M. (1998), Reengineering, Warszawa: Polskie Wydaw-nictwo Ekonomiczne.

32. Michalik K. (2011), a-, w: Wiedza i komunikacja w innowacyjnych organizacjach. Komunika-

cja elektroniczna, red. M. a, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

33. Mulawka J. (1996), Systemy ekspertowe, Warszawa: WNT.34. Müller U.R. (1997), , Warszawa: Agencja Wydawnicza „Pla-

cet”.35. Nycz M. (2011), Business Intelligence w firmie XXI wieku, w: Wiedza i komunika-

cja w innowacyjnych organizacjach. Komunikacja elektroniczna, red. M. w-ska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

36. Olszak C.M., Ziemba E. (2007), Strategie i modele gospodarki elektronicznej,Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

37. Peppard J., Rowland P. (1997), Re-engineering, Warszawa: Gebethner & Ska.38. Perechuda K. (2007),

i kompozycja n-

39. Wykorzystanie technologii informatycznych do budowania , w: Wiedza i komunikacja w innowacyjnych orga-


nizacjach. Komunikacja elektroniczna, red. M. a, Katowice: Wydawnic-two Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

40. Rappaport A. (2001), ,Warszawa: WIG-Press.

41. Schlesinger P.F., Sathe V., Schlesinger L.A., Kotter J. (1999), Projektowanie or-ganizacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

42. Sieradz A., Kubiak B.F. (2015), Measuring bank branch sales performance im-provement driven by CRM System, in: Information Management in Practice, edited by B.F. Kubiak, J.

43. Steinbeck H.H. (1998), Total Quality Management. anie , Warszawa: Agencja Wydawnicza „Placet”.

44. (2000), red. A. Szablewski,Warszawa: Wydawnictwo Poltext.

45. Surma J. (2009), Business Intelligence. Systemy wspomagania decyzji bizneso-wych, Warszawa: Wydawnictwo PWN.

46. ,(2011), red. A.

47. Tapscott D. (1998), Systemowej, Warszawa: Business Press.

48. Wielki J. (2012), o-darcze

49. Wróbel P. (2014), dla organi-zacji

50. e-ria organizacji (2001), red. A. Michalskiskiej.

51. (2000), red. A. Herman, A. Szablewski, Warszawa: Wydawnictwo Poltext.

92

STRATEGY OF INCREASING MARKET VALUE OF THE NETWORK ORGANIZATION

Summary

The article discusses the advisability, methods and benefits of icreasing the market value of the network organization. It also presents formulas organizations relevant to the operation of the network model and the creation and management of its value by using modern information technology (IT) systems, including Business Intelligence Systems. Made aware of the urgent need to move away from the restructuring and re-engineering to formulate the organizations’ strategy of the whole sector, even country, involving the integrated use of modern IT. We present a new paradigm of the growth strategy of the organization and conditions of its implementation through integrated management sys-tems, information technology. Keywords: value based management, network organization, business intelligence, inte-grated management systems, modern information technology.

Translated by Bernard F. Kubiak


DOI: 10.18276/epu.2016.122-08 | strony: 95-104

-KACPEREK1

w Warszawie2

PUBLICZNE ZASOBY INFORMACYJNE W MEDIACH

Streszczenie

S -administracja, archiwa cyfrowe.

Wprowadzenie

(MS)

udo informacji publicznej „ n-

1

2 Instytut Informatyki i Gospodarki Cyfrowej, Kolegium Analiz Ekonomicznych.

94

, ich stron internetowych. sobów informacyjnych

ex defi-nitione

e-– czy podmioty komercyjne fak-

ia publicznych zasobów informacyjnych w MS

j-

odpowiedzialne, jbadanie sonda-

o-

1.

wieku. Tworzono wówczas strategie budowania elektronicznej administracji, czyli

organizacyjnymi. W g raportu UE w 2006 roku-formularze

i zaled - a-nansowe, a bez ma-

-administracji. m

grupowej wiki. c-ne w sytuacjach ekstrema

poszkodowani publi-– w efekcie czego w zaledwie 48 godzin

Czerwo 8 mln USD darowizn. W 2011 roku w Japonii po tsuna-mi .

- 95

a-rz o-

o-o-

MS

profil w serwisie spo n-

sieciowej przydatne do budowania dobryc 2013, ,

roku

zaplanowane (Panagiotopoulos i in. a-tegii istnienia podmiotów publicznych w MS. W g raportu OECD pierwsze

MS OECD 2011), to w wielu i-

kami: n(6), a najrzadziej – dzie i Japonii).

Wielu polityków, w tym e-,

przywódców tych krajów na Twitterze (Mickoleit z-nie wolniej MS a-zu przez W 26

o-, a 21 – Facebookiem (Mickoleit 2014, s. 14).

2.

l-

.o-

g raportu OECD na MS (OECD 2011) utrzymanie

96

istniae-o

tylko 1/10 j – bo 5 etatów w okresach szczególnego nasilenia ruchu na profilach – n-

w-jest sezonowe i przypada zwykle w

a-

lana reakcja niezamierzony

monitorowania uznano za a-nie konta w popularnych MS przynosi

ystania z MS

d-z-

tów, p , np. poprzez kampanie r-

profilu w MSów, zanim .

ach ch. Jed-

e-lem platform takich jak Facebook c i instytucje

np. w Meksyku (OECD

z-

administ

- 97

. na profilu IRS3 tedy i-wo -Kacperek

zastrzegania odpowiednich nazw kont w MS

– oku na portalu Facebook 4 (Alam i in. 2011) o-

-Kacperek

automa-

a-i-

torowanie ca

o-wania i prowadzenia interakcji online. W opinii australijskiej administracji skarbo-wej (OECD 2011

3. Archiwizacja profili instytucji publicznych w MS

czyli w przypadku stron internetowych –

o-ty-

a-udokumentowania

realizacji polityki informacyjnej oraz szybk n-i-

w celu odtworzenia oferowanych u

3 IRS – Internal Revenue Service.4 ATO – Australian Taxation Office.

98

z-nej archiwizacji. Pytanie: a-

zawakont i-

oku„natywnych”, np. zapisywanie w plikach

tekstowych skopiowanych fragmentów tekstu, a nawet screenshotów (NARA 2013, konta

przypadku Facebooka pliki html, a w przypadku Twittera – plik html, txt oraz csv. W obu ogicznie

„index” o-

e-

i-o-

-upy. Jeden z nich, ArchiveSocial, od 2015 rokuobszarze (Jayakumar 2015).

Problem archiwizacji cyfrowych zasobów publicznych, w tym zasobów w MS

zasoby cyfrowe, a czasem tylko skierowanie do innego serwisu im 5). W publicznych archiwach cyfrowychprzede wszystkim akta, czyli skany dokumentów, bazy danych oraz fotografie

W przeprowadzonym przez autorki badaniu porównawczym tylko na stronie brytyj-

w sumie ponad 65 tys.analizowania informacji. Na stronie bry-

tyjskiego archiwum ikowanych na portalu YouTube – (niedozwolone na YouTube). W Wiel-

nie, a od 2014 roku

5

o-no to w latach 2009–2011: zapisywano kopie stron 46 instytucji, od kilku do kilkunastu razy (Nowi-na-Konopka 2014). Obecnie

- 99

Twittera (Espley i in. 2014). a-,

.Jednak mimo braku archiwizacji kont w MS same instytucje odpowiedzialne za

o-tabela 1).

Tabela 1

archiwa w MS i zasoby cyfrowe na ich stronach internetowych

Kraj Fb YT Tw Fr G+ Zasoby cyfrowe

Finlandia X X X X –Hiszpania X X X linki do zbiorów danychNowa Zelandia X X X X X XPolska X X X X link do strony NACSzwecja X X X X X w tym linki do kont w MS instytucji publ.USA X X X X X X w tym linki do MS instytucji publ.Wlk. Brytania X X X X X X w tym archiwa Tw i YT

Fb – Facebook, YT – YouTube, Tw – Twitter, Fr – Flickr, G+ – Google +.opracowanie asne na podstawie: www.arkisto.fi; pares.mcu.es/; archives.govt.nz; www.archiwa.gov.pl; riksarkivet.se; www.archives.gov; www.nationalarchives.gov.uk.

4. Zaufanie do profili administracji publicznej w MS

Przeprowadzone w pierwszej dekadzie stycznia 2016 roku badanie ankietowe y-

zaufanie ak-do sposobów

z obywatelami przez instytucje publiczne w MS. W badaniu uzyskano 143 kom-pletne odpowiedzi.

–5

wskazywali ; w kilkunastu przy-

respondenci czerpali z odwiedzanych stron internetowych instytucji publicznych (68% – w-

100

ników (36%) oraz z folderów reklamowych (26%) lub audycji radiowo-telewizyjnych (24%) (84%) taki pro-fil. Celem tych wizyt o-

, takieinstytucji

publicznej e-

ma a-y-

respondentów nie przekro-o 26. pokolenia cyfrowego

Podsumowanie

– klienta instytucji publicznej.

istnieni

raczej jakoi kontaktu z obywatelami. Sfera transakcyjna powinna na bezpiecznych serwerach publicznych, na których archiwizacja zasobów informa-cyjnych jest procesem naturalnym chiwi-

a-

przechowywania, tym bardziej .

- 101

Literatura

1. Alam S.L., Campbell J., Lucas R. (2011), Using Social Media in government: the Australian taxation office e-tax Facebook page, w: Dependable, Autonomic and Secure Computing (DASC), 2011 IEEE Ninth International Conference.

2. Espley S., Carpentier F., Pop R., Medjkoune L. (2014), Collect, Preserve, Access: Applying the Governing Principles of the National Archives UK Government Web Archive to Social Media Content, „Alexandria”, No. 25 (1–2).

3. Gao H., Barbier G., Goolsby R. (2011), Harnessing the Crowdsourcing Power of Social Media for Disaster Relief, „IEEE Intelligent Systems” 26 (3).

4. Jayakumar A. (2015), This start-up is helping the government keep track of social media, „Washington Post”, May 24.

5. KE (2006), Online Availability of Public Services, Report of the 6th Measurement,Capgemini.

6. Mickoleit A. (2014), Social Media Use by Governments: A Policy Primer to Dis-cuss Trends, Identify Policy Opportunities and Guide Decision Makers, OECD Working Papers on Public Governance, No. 26, OECD Publishing.

7. NARA (2013), White Paper on best practices for the capture of social media re-cords, National Archives and Records Association.

8. Nowina-Konopka M. (2014),archiwizacji zasobów Internetu, „Media – Kultura – K ”10/1.

9. OECD (2011), Social Media Technologies and Tax Administration, OECD.10. Panagiotopoulos P., Bigdeli A.Z., Sams S. (2014), Citizen – government collabora-

tion on social media: The case of Twitter in the 2011 riots in England, „Govern-ment Information Quarterly”, Vol. 31, Issue 3.

11. -Kacperek J. (2013), ., .

12. (2013), o-- , Oficyna Wydawnicza, Warszawa: SGH.

13. Postman J. (2009), SocialCorp: social media goes corporate, Berkeley: New Ri-ders.

14. nr 112, poz. 1198).

102

PUBLIC INFORMATION RESOURCES IN SOCIAL MEDIA

Summary

This article aims at initiating a discussion on the reasons and extend to which public information resources should be available in social media (SM). The article also provides an analysis of the use of SM by public institutions. It highlights the problems associated with archiving information resources on the profiles in SM. Moreover, it presents the dangers ensuing from the use of SM and results of a survey conducted among Warsaw School of Economics and the University of Lodz students on the exis-tence of state administration in SM.Keywords: social media, e-government, digital archives.


DOI: 10.18276/epu.2016.122-09 | strony: 105-113

1

CH FUNKCJI KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ NICZNE

Streszczenie

y k-

w trybie asynchronicznym. Natomiast, wbrew oczekiwaniom, znaczenie serwisów spo-elektronicznej, a nawet tradycyjnych form

komunikacji pocztowej. komunikacja interpersonalna, Internet,

.

Wprowadzenie

Ostat o-logicznym w dziedzinie komunikacji i informatyki. Rozwój technologii obejmuje

t-gramo-

i-,

komputer osobisty,powszechnie – Internet,

1

104

telefoni ,zenia mobilne, jak np. smartfon czy tablet,

komunikatory internetowe,.

do zmian i (Sommer k-

nieliczne

zmian. Celem , w jakim stopniu

i-t-

sze zastosowanie formy komunikacji, którtradycyjnej, jak i komunikacji cyfrowej. Przeprowadzone badanie ma charakter

1. Formy komunikacji interpersonalnej

formy, prz jeszcze przed Internetu. Wy

(Jordan 2013, s. 12):pre-internet),Internetu (internet-dependent).

, jak SMS (Short Message Service) i MMS (Multimedia Messaging Service o-

Internetu

,.

o-a-

astosowania, jest

105

w komunikacji interpersonalnej, Internet i cyfro-we sieci telekomunikacyjne (ISDN, GSM).

i-o-

ologie cyfrowe

u-2004, s. 273–

,z-

m.in. zat, rozmowa telefo-

pr

2. Metoda przeprowadzenia badania

i-kat odbiorcy w trybie asynchronicznym. Badanie rzeczywistego wykorzystania form

u-latem Petricia, Petrov ci ,

f-j-

nych w relacjach interpersonalnych i-ków.

y-

cztery formy komunikacji:forma komunikacji tradycyjnej: karta pocztowa l e-nia,

poczta elektroniczna,k-

.

106

o-a-

legramy

o-

do Unii Europejskiej, przy czym Holandia zaliczana jest do wysoko ro

dopiero w 2004 roku o-e-

mokra o-

e-

uczelni:Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie,Uniwersytetu Victorii w Wellington,Szko .

rakcie

d-

j-tudiów licencjac-

kich SGH (Polakarodowe.

3.

y-

.

. anie naj-

innych form odpowiednio: 25,6% dla poczty elektronicznej, 37,3% dla tradycyj-

107

nych kart i listów pocztowych z-

Rys. 1. w trybie asynchronicznym

.

,

rych taka trady-

46,4%

15,2%

12,1%

11,4%

15,0%

25,6%

15,8%

22,0%

23,0%

13,6%

4,5%

7,7%

9,7%

26,2%

51,8%

37,3%

21,7%

14,4%

14,4%

12,3%

0,0% 20,0% 40,0% 60,0%

nigdy

rzadko

czasami

tradycyjna karta pocztowa

108

tekstowya-e-

brana przez adresata t szybkie otrzymanie odpowiedzi, w ten sposób u-

nikacji w trybie synchronicznym.o-

l-nym odpowiedziom: 5 – – – czasami, 2 – rzadko, 1 –

e-o-

wiednio dla:– 2,43,

– 4,13,– 2,83,

owych – 2,34.j-

portali i z-

, a-

oku 86% studentów InternetSzko te warto-

lub 8% (Polak o-

l-r-u-

i wyko-

109

t-nie, np. przy okazji walentynek.

4.

tekstowych y-e-

wszystkich badanych uczelni.mi

o-

korzystUniwersytetu Victorii

i 14,1% ze Szkor-u-

rdamu i 30,2% z Wel-lington.

y-

7%

Szkole tylko 8,4%.

pytanie o kraj pochodzenia respondenta.

do

z Uniwersytetu Erazma i 23,7% z to odpowiedzi studentów ze Szko j-

110

Podsumowanie

n-z-

nym. o-

katy cyfrowe, to jednak nadal pozo-takich

jak poczta elektroniczna o-

yda-

Literatura

1. Eurostat (2012), Information society statistics, http:// epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/information_society/data/main_tables 23.11.2012].

2. Jordan T. (2013), Internet, Society and Culture: Communicative Practices Before and After the Internet, New York: Bloomsbury.

3. A., Vehovar V. (2011), Social uses of interpersonal communi-cation technologies in a complex media environment, „European Journal of Com-munication”, No. 26 (2).

4. K. (2013), a ekonomiczno-,

5. Polak P. (2004), Sieci komputerowe, w: , red. A. Rokicka-Broniatowska, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.

6. Polak P. (2011), Wykorzystanie komunikacji tradycyjnej i elektronicznej na przy-, Zeszyty Naukowe nr 650, Ekonomiczne Pro-

nr 67, Szczecin: .7. Polak P. (2014), Social Networking Services in Intra-Organizational Communica-

tion: The Case of the Warsaw School of Economics, w: Refereed Proceedings of KM Conference 2014, Blagoevgrad: International Institute for Applied Knowledge Management.

111

8. Sommer H. (2012), Internet, Zeszyty Naukowe Politech-niki Rzeszowskiej, seria: Ekonomia i Nauki Humanistyczne, nr 19.

OVERTAKING TRADITIONAL FUNCTIONS OF INTERPERSONAL COMMUNICATION BY ELECTRONIC CHANNELS

Summary

The development of information and communication technologies influencesbehaviors in interpersonal relations. The survey shows the dominant role of SMS mes-sages in interpersonal asynchronous communication over a distance. But contrary to expectations, social services are among students less popular in this area than e-mailand traditional forms of postal communication.Keywords: e-society, interpersonal communication, internet, social media, electronic mail.


DOI: 10.18276/epu.2016.122-10 | strony: 115-123

JAKO WYZWANIE DLA GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY

Streszczenie

n-

o-wania

-kompetencje.

Wprowadzenie

-informacyjnych o-

ym zasobem XXI wieku (Drucker2000; Nierenberg 2011 e-

,produkt tzw. cywilizacji informatyczne 2006) wykazu-

zdefiniowanego przez A. Tofflera. Zgodnie z w histo-

trzye-

niem nowej technologii (Toffler 1997).

114

„Nowa technologia nic nie dodaje, ani niczego nie odejmuje. Nowa technologia wszystko zmienia” (Postman 1995, s. 28). e-

stwie informacyjnymto np. w sposobie funkcjonowania gospodarki. r-

- -Kacperek 2008). Ogromne znaczenie m

n-kowej. Jak pisze G. Wronowska, gospodarka oparta na wiedzy „traktowana jest jako naturalna konsekwencja ewolucji systemu gospoda

o-cj

rozwoju systemu gospodarczego” (Wronowska 2004).

-gospodarki a-

cyfrowych (digital divide). Analizowanie tego problemu jest niezwykle istotne, zarówno z badawczego, jak i pragmatycznego punktu widzenia.

1. -informacyjnych

o-

M. Cebula: „stwarza o o-

” (Cebula 2014, s. 255).

, traktowanego powszechnie jako aksjomat, rozwoju ( 2010).

dz tych wielu badaczy sceptycznie odnosi-

ICT. T. Goban- o-m autorów korzystanie

115

k-

informacy ,nad rozwojem technologii. Prowadzi to nieuchronnie do pewnego rodzaju „kompu-terowego analfabetyzmu” (Goban-Klas i Sienkiewicz 1999).

do komputerów i Internetu (van Dijk 2010 o-doe-

ICT:– pierwszy poziom a-

niem– drugi poziom, w którym osoba o

d-powiedniego

–- -kompetencji

– a-nia ICT (van Dijk 2010).

trzeci dotyczy motywacji do faktycznego korzystania z nowych mediów (Bednar-czyk 2014).

wykluczenia cyfrowego maleje systematycznie z roku na rok,

% polskich gospodarstw domowych (Batorski 2015). Jak jednak pisze D. Bednarczyk: „

Internetu, no-e-

o-” (Bednarczyk

116

d-chodzenie do e- e-

2.

a-na niego

w-

first level digital divide

second level digital divide)e-

jednostek, Interne-tu.

s jej wykorzystanie. Hargittai i DiMaggio wyró

technical means) – d-powiedniego sieci, np. szyb-

w znaczeni (location of access) –(praca, dom), swoboda korzystania;w kwestii wzorców use patterns) – np. wiedza o sposobach

z sieci;w kwestii korzy (social support networks)– z ;w kwestii skill) – dokonania krytycznej oceny,np. w odniesieniu do pozyskiwanych informacji.

1. O ile zatem w przypadku

1 e nie

117

a-

wnawcze zestawienie first i second level digital divide, , a-

Tabela 1

i

first level digital divide) (second level digital divide)Charakterbarier

Twarde: infrastrukturalne, np.

i Internetu, itp.

kompetencyjne, psycho-

Fizyczny, techniczny Kompetencyjny Czynniki deter- O charakterze socjo-

ekonomicznym, np. zbyt niskie

z ICT

O charakterze socjo-demograficznym, np. wiek, wy-

Sposób przeciw- Komputeryzacja, informatyzacja Odpowiednia edukacja medialna

Konsekwencje Wykluczenie cyfrowe a-

.

(third level digital divide i-niowany i na razie ,

politolog P. Norris podziadefiniuje jako tzw. democratic divide -

(Norris 2001). Z kolei technosocj ze-a-

(Tufekci third level digital divide rozumie natomiast odmienne wzorce korzystania z ICT, które

118

–rozwój (Henne 2009).

Tabela 2

P. Norris Z. Tufekci K. Henne

Cha

rakt

er

i-

ICT, e-partycypacja politycz-

obywatelskiego (tzw. demo-cratic divide)

o-

z-nych

Wzorce korzystania o-

jednostek.i-

wa-nych tywnemu wykorzystaniu ICT

Kon

sekw

encj

e e-partycypacji politycznej,

e-demokracjia wykluczo-

Tzw. efekt Mateusza

a osobami mniej efektyw-cymi z ICT)

opracowanie (na podst. Norris 2001; Tufekci 2011; Henne 2009).

Wydaje jednak a-

e-e-r-

– o-y-

– np. dobór od

marketingowych; 2013) – e-

, jakie

119

Podsumowanie

W dobie intensywnego rozwoju e-gospodarki korzystanie z ICT wyborem, a sta

r-mami marginalizacji.trady ekonomicznych (Sarama 2004; Batorski 2015; Henne2009). nie tylko w gestii samych i Jak pisze M. Sarama: „

u-

”. Istotna jest zatem odpowiednio skoordynowana polityka e-integracyjna wsparta systema-tycznie prowadzonymi badaniami (Budziewicz- 2014).

, jak e-administracja czy e-biznes (zob. Czaplewski 2007 t-nie na rozwój w obszarze e-edukacji czy e-demokracji (zob. Norris). Konieczna

l-

j-

Literatura

1. Batorski D. (2015), , w: Raport: , , T. Panek, Rada Monitoringu

, Warszawa.2. Bednarczyk D. (2014), -integracja)

w Polsce, Biuletyn EBIB [online], nr 9 (154), Gromadzenie i zabezpieczanie danych cyfrowych.

3. Budziewicz- -badawczej w rozwoju gospodarki opartej na wiedzy,808 .

4. Cebula M. (2014), , „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 1.

5. Czaplewski M. (2007), E-gospodarczych, PTE, Szczecin.

120

6., w: , red. M.

Niezgoda, M. - , A. Wagner, Kraków.7. Dijk J. van (2010), , PWN, Warszawa.8. Drucker P. (2000), , Muza, Warszawa.9. Goban-Klas T., Sienkiewicz P. (1999), informacyjne: szanse,

, Wydawnictwo Post pu Telekomunikacji, Kraków.10. Hargittai E., Second-Level Digital Divide: Differences in People’s online skills,

http://journals.uic.edu/ojs/index.php/fm/article/view/942/864 .11. Henne K. (2009), , w:

Raport „Portret internauty” [online], https://marketingowe.files.wordpress.com/2015/06/portret- .

12. (2006), – szkice politologiczne, Wyd.

13. Nierenberg B. (2011), – , Wyd. UJ, Kraków.

14. Norris P. (2001), Digital Divide: Civic Engagement, Information Poverty, and the Internet Worldwide, Cambridge University Press.

15. -Kacperek J. (2008), , PWN, Warszawa.16. – perspektywa

,313-321.

17. Postman N. (1995), Technopol, PIW, Warszawa.18. Sarama M. (2004), – j-

nym, w: -ekonomiczna, z. 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.

19. Toffler A., Trzecia Fala, PIW, Warszawa 1997.20. Tufekci Z. (2011), Cyberasociality and the Online Sociality Divide: Third Level

Digital Divide?, [online], http://technosociology.org/wp-content/uploads/2012/04/cyberasocial-zeynep-asa- 1.02.2016].

21. Wronowska G. (2004), e-snej gospodarki, w: , red. A. Manikowski, A. Psyk, WWZ, Warszawa.

121

FIRST AND SECOND LEVEL DIGITAL DIVIDE AS A CHALLENGE FOR THE INFORMATION SOCIETY AND KNOWLEDGE BASED ECONOMY

Summary

The paper presents problem of digital inequalities and digital divide. It focuses especially on the first, second and third level digital divide. The article reviews selectedauthors views on the digital inequality and describes different approaches to this issue. Keywords: first level digital divide, second level digital divide, third level digital divide.

Translated by Malwina


DOI: 10.18276/epu.2016.122-11 | strony: 125-133

1

MOBILNE ZAKUPY W POLSCE I W HOLANDII

Streszczenie

o-wano w nim sposoby wykorzystania ch etapach procesu

o-o-

nych w obydwu krajach. Przeanalizowano sposób wykorzysta-

Wprowadzenie

a-

internautów wydajetakich zakupów w Euro-

wzrost o niemal 90% w stosunku do roku poprzedniego. Zakupy dokonane ze smartfonów u-

m-to ma (Twenga Solutions 2015).

1

Mobilne zakupy w Polsce i w Holandii124

w Polsce i w Holandii na tle sytuacji w innych krajach europejskich, e-

i holeni tabletów.

szukanie inspiracji zakupowej, porównywanie znalezionych ofert, wybór konkretnej oferty, poszukiwanie sklepu, sfinalizowanie

i-013, IAB

Polska 2015). y-

m-commerce oddzielnie podawana jest liczba mobile shoppers – osób wykorzystu-o-

ch, a oddzielnie mobile buyers, czyli tych, którzy mobilnie ku-pu mobile shoppers wy-

y od odsetka mobile buyers (IAB Polska 2015).

Wyniki badania przeprowadzonego w 2015 roku przez Twenga w siedmiu europejskich krajach (Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Wielka Bryta-

a-

W krajach takich, jak27,8%, natomiast we Francji 22% zakupów elektro-e l-

We wszystkich badanych krajach za-u-a-

2015).

125

2. Mobilne zakupy w Polsce

y o

co oznacza wynik porównywalny z tym z Wielkiej Brytanii czy Hiszpanii (Twenga Solutions 2015).

o-bilne stanowili 1/3 mS-hopper: Polacy na zakupach mobilnych 2015” u-je zwykle smartfon, a 12% tablet (Mobile Institute 2015).

-comme

a 2,7 mld PLN (PayPal 2015).o wykorzystanie przez polskich internau-

t-– przy poszukiwa-

Mobile Institute 2015o-

szu

z tymi w Internecie (PayPal 2015).

Rys. 1. w 2015 roku na poszcze-gólnych etapach realizacji zakupu online

. (Mobile Institute 2015).


– 61% t-

j-

a dla tabletQR2

W raporcie „m- ” wskazano najpopularniejsze ka-tegorie produktów kupowanych za pom do nich:

Elektronicznej 2015).

3. Mobilne zakupy w Holandii

a 48% tablet. w-naniu z innymi europejskimi krajami –ruchu mobilnym w a-szego kontynentu (Twenga Solutions 2015).

34%.22% wszystkich transakcji online m-

(PayPal 2015).

wskazaneNa kolejnych miejscach s e-

2 o-

127

polsk , e-

w poszczególnych kategoriach wiekowych. –34 lat. Kwestionariusz

czkowska 2014).

d-

w przypadku osób s

mobilny (18%).

w obydwu krajach uzyskano zakupu smartfonami i tabletami ankietowani kupowali w sklepach internetowych

¾ Polaków) oraz korzystali

o-

ty. Dla tych serwisów najw

u

– w Holandii: „Elektronika”(20%) oraz „Kultura i rozrywka” (17%), natomiast w Polsce „Dom i zdrowie”

u-

otoczeniu i rodzinie ( .l-

nych (rys. 2 i 3 e-

e-


y-czytanie opinii w Internecie przed zakupem oraz doko-

podobne. stosunek do reklamy oraz

Rys. 2.

( ).

QR. W odpowiedzi na pytanie o informacji na temat ofert sklepów 75% anki

e-zna.

a-

nieznane tylko co czwartemu z nich. W Holandii o takim zastosowani a-

Jak pokazano na rysunku 4nie a-

nych – y-

( .

129

Rys. 3. e-spondentów

( ).

obydwu krajów wskazali bardzo podobne kwe-, a na kolej-

ska 2014).

Rys. 4.

( ).

e-zentowanymi w cytowanych i-


o-y-

Podsumowanie

e-o-

wygody.

sklepów i serwisów internetowych. o-

b-jszych podo-

sposób wykorzystaniazakupu k-

o-–

–rynku m-commerce stanowi zaledwie 1/5 wart

W obydwu krajach rynek zakupów mobilnych rozwijay-

przede wszystkim dla sklepów internetowych – daje im czas na przygotowanie do nieuchronnych zmian w sposobie dokonywania zakupów przez konsumentów.

Literatura

1. AboutPayments (2015), The Netherlands: e-commerce market profile,https://www.about-payments.com/knowledge-11.01.2016].

131

2. Criteo (2015), Raport: State of Mobile Commerce, http://www.criteo.com/media /1896/criteo-state-of-mobile-commerce-q1-2015.pdf.

3. , M-commerce vs e-commerce: 1:0, http://www.egospodarka.pl 121067,M-commerce-vs-e-commerce-1-0,1,39,1.html.

4. Gemius (2015), Raport: E-commerce w Polsce 2015.5. IAB Polska (2015), Raport: Perspektywy rozwojowe. Mobile online w Polsce 2015,

https://iab.org.pl/wp-content/uploads/2015/04/Book_Raport_mobile_2015.pdf.6. Izba Gospodarki Elektronicznej (2015), Raport: m-comm7. M-commerce – mobilny handel elektroniczny w Polsce

i w Holandiimagisterska).

8. Mobile Institute (2015), Raport: mShopper. Polacy na zakupach mobilnych 2015.9. MobiRank (2015), Raport Polska.Jest.Mobi 2015, http://mobirank.pl/2015/05/28/

nowy-raport-polska-jest-mobi-2015/.10. PayPal (2015), PayPal Mobile Research 2014/2015.11. Mobilne zakupy, w: Zeszyty Naukowe Uniwer-

12. Twenga Solutions (2015), Mobile commerce in Europe 2015.

MOBILE COMMERCE IN POLAND AND IN THE NETHERLANDS

Summary

The purpose of this paper is to discuss issues concerning mobile commerce in Poland and in the Netherlands. Mobile devices use in the different stages of purchasing process are described. Basic information about m-commerce on Polish and Dutch mar-kets are presented. The results of comparative research that was conducted in both countries are discussed. They concerned the ways of applying mobile devices to differ-ent activities connected with purchase, the most popular categories of products and the amounts of money spent.Keywords: e-commerce, mobile device, m-commerce.

Translated by Ewa Pr

ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/edu/DOI: 10.18276/epu.2016.122-12 | strony: 135-143

JOLANTA SALA

-Mazurski w Olsztynie

POLSKIE O INFORMACYJNE– WYZWANIA KU

Streszczenie

2003– o-n-

Wprowadzenie

a-d a-

ceA. Tofflera z 1970 roku1. Natomi o-

lsw 2008 roku, w 2013 roku.

1

w 1975 roku.

–134

, a nawet ,(Sienkiewicz 2009, s. 15–24) przeprowadzono

e-u-w-

ale na niskim poziomie. Obecnie dysponujemy ami z ery feudalnej, ery

XX wieku ieku. Celem opracowania jest sfor-

1. Paradygmaty i definicje

e-

- z-sfery biznesu i sfery

polityki.(Covey 2012)

o-we niniejszego opracowania, ,

snymi paradygmatami2

o-wej analizie. W zestawie definicji sJ.S. Nowaka (Nowak 2009) , tj. ONZ, i krajowych,

, tj. M. Castells, i krajowym,mediów (m.in. Wikipedia, The Economist), dziennikarzy (m.in. E. Bendyk), polity-

J.

2 Zgodnie e lub punkt odniesienia” (Covey 2012, s. 19–50).

135

y-o-o-

W wyniku pogrupowania 30 wspomnianych definicji (rys.

Rys. 1.

opracowanie na podstawie (Nowak 2009, s. 25–31)cyzyjny przy podawaniu daty publikacji definicji.

a-ytkowania systemów informa-

a-nia i zdalnego przetwarzania informacji” (Nowak 2009, s. 25). Natomiast z drugiej

-Klas, Sien-

a-(Nowak 2009, s. 27)

,.

, jakim jest ,

–136

a-3. z-

j-e-

a w konsekwencji tworzy podstawy sukcesu o-po-

ziomie ponadorganizacyjnym miast, regionów, sektorów gospodarki i(Kozarkiewicz 2015, s. 281–282).

–

e-a-

ni (Sala i2014,

o-

i ska 2014) autorki na metodach4 5, w szcze-r-e-

,, grupach

pracowników (rys. 2):n-

tyfikowanych przez GUS jako innowacyjne lub aktywne innowacyjnie (dane GUS 2008–2010 – o-

,

3 M.in. –2010, GUS US w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Warszniejsze publikacje.

4 j-n

robocze, szkolenie pracowników, ro n-

5 i-ków dla procesów innow g;

dzania bazami danych; badania rynku;

137

e-–2013 – populacja 2300

osób).

r-6. Nie-

a-nia o-

n-

Rys. 2. Obszary badawcze – identyfikacja, wyniki i wnioski

.

w których multidyscyplin r-

o-wana, tj. w badanym okresie7

6 jest uwarun-i-

7 o-wane w 2011 roku za okres 2008–2010

–138

pracowników do 23,9% „burza mózgów”).nia przeprowadzone przez

-i mikropolitykach innowacji konieczne gnozy oraz zaplanowanie etapu preinkubacji innowacji, który m.in. przysposobi do ak-

t to warunek konieczny, ale nie

8.

o-a-

nia bazami danych (19,9%, 14,8%) oraz multimediów (21,0%, 16,1%). Zdziwienie r-

prz y-

z-nych, a nie

–y-

nierii i nauk stosowanych (50– zenia opro-

–

o-j-

nych i aktywnych innowacyjnie).

8 : - y-

a-–2014, a wyniki opublikowano w m.in. (Sala

i ska 2014).

139

Podsumowanie

n-nowacyjne metody, ani proin

l-9

procedury unijne 2004–2007, 2007–2013 oraz 2014-a-

cyjnej.

wypracowywanie i a-n-

wyzwaniem dla pracodawców, a zgodnie ze standardowaOECD i Eurostatu) „poprawa

pomiaru w zakresie polityki innowacji

(Sala 2015, s. 25).

–2013 (Sala ie-

spr

twa, przed-e-d-

poprzez podniesienieICT, , e-

niu umie-pracowników poprzez stymulowanie pracodawców do doskonale-

9 ,www.wiedzadlaprzemyslu.pl.

–140

e-nie etapu preinkubacji innowacji,

poprzez:- r-

a-graniczne

- n-formacyjnego o charakterze pozornym i wizerunkowym,

- podniesienie/wzmocnienie kompetencji i kwalifikacji cyfrowych;go

.

Literatura

1. Castells M. (2008), , Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

2. Castells M. (2013), , Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

3. Covey R.S. (2012), 7 n : Dom Wydawniczy „Rebis”.

4. –2010, GUS US w Szczecinie, Warszawa 2011.

5. Kozarkiewicz A. (2015), , PWE, „Marketing i Rynek” 5/2015.

6. Nowak J.S. (2009), – geneza i definicje, w: e-, red. P. Sienkiewicz, J.S.

Nowak, Katowice: PTI.7. (2009), e-

go, w: , red. P. Sien-kiewicz, J.S. Nowak, Katowice: PTI.

8. (2014), e-, w: J. Buko, Ekonomiczno- o-

141

, Szczecin: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu nr 809, nr 113, t. II.

9. (2015),rozwoju lokalnego i regionalnego, „Ekonomika i ”,nr 8 (787), .

10. Sienkiewicz P. (2009), polskiej informatyki,w: , red. P. Sienkie-wicz, J.S. Nowak, Katowice: PTI.

11. Targowski A. (1971), Informatyka – klucz do dobrobytu, Warszawa:Instytut Wydawniczy.

12. Toffler A. (1975), Szok pr13. Toffler A. (1997), Trzecia fala

THE CHALLENGES TO INNOVATIVE POLISH INFORMATION SOCIETY

Summary

The article is a summary of own research conducted in 2003–2013. The aim of the study is to expose stimulating aspects of innovation and motivating aspects of creative project management in the context of pro-innovative methods and skills, and also speci-fication of challenges to innovative Polish information society.Keywords: information society, innovation, creative teamwork.

Translated by Piotr Kulawczuk


DOI: 10.18276/epu.2016.122-13 | strony: 145-153

1

WYBRANE ASPEKTY DOTY PROCESÓW W GOSPODARCE ELEKTRONICZNEJ

Streszczenie

e k o-sów biznesowych realizowanych w ramach gospodarki elektronicznej.

procesu biznesowego. Ich celem

o-

w.tronicznej, podej-

owe.

Wprowadzenie

Rozwój gospodarki elektronicznej wydaje s o-nym i nic nie jest w stanie go powst

o-dzenia niektórych jej uczestników. Po burzliwym rozwoju w latach dzie e-

ku na zasadach terra incognita ejmowania ktro-

az silniejszej regulacji prawnej, w tym fiskalnej).

1

144

Rozwój gospodarki elektronicznej jest wielokierunkowy. Odbywa stóre

teresariuszy. Ka kuje ja-s a-

teresy.W te k

procesów biznesowych jako potencjalnego element e regula-k s tronicznej. Mecha-

nizmy stworzonektowaniu ich interesów.

y-a-

m-ocesowego

e-

1. ska procesów biznesowych w gospodarce elektronicznej

t s rozwoju gospodarki elektro-nicznej

t e ych ktro-s tkownik t

e swego rodzaju substytutami rzeczywistych dostaw, mowa tu m.in. przez

kresie finansów, pozyskiwania partnerów biznesowych czy wymiany wiedzy).

, jakim jest gospodarka elektro-niczna, syfikacji (patrz m.in. Olszak i Ziemba [red.]

to eklasyfikacji modeli biznesowych stosowanych w gospodarce elektronicznej s o-dele opisywane literami: (A – administracja, B – biznes, C – klient [ang. Customer],E – pracownik [ang. Employee], F – –organizacje Business to Business), B2C (ang. Business to Customer) i inne. Wraz z rozwojem gospodarki elektronicznej prawdopo st

tów.Wspomniane konkretne zastosowanie w praktyce biznesowej.

k st okre-

145

, o-wiskiem procesów biznesowych jest zbiór wszystkich rzeczywistych i potencjal-nych podmiotów, które a-mi, jakprocesów. Stw gospodarce elektroniczne o-

k sariuszy zainteresowanych realizadanych procesów.

ternet jest otwarte dla wszystkich zaintereso-wanych podmiotów. tyce niek s

te i uczest elekcjonowane pod-mioty. M k proces

troniczne. W praktyce k.s

otwarte projekty biznesowe,organizacje wirtualne,

biznesowe.t elektroniczne aukcje

i sklepy, elektroniczne konsorcja budowane dla potrzeb realizacji jakgdzie zainteresowane podmioty towania podstawowych zasad organizacji i dysponowania odpowiednimi zasobami.

k s twa elektroniczne czy poro-zumienia gospodarcze stworzone do realizacji konkretnej inwestycji.na to, , e,

k ska w gospodarce elektronicznej jest to temach informatycznych i innych narzdziach informacyjno-komunikacyjnych (ang. ICT – Information and Communica-tion Tools). Systemy informatyczne procedur biznesowych.

korzystywanopierwowzory n e-sowych, takie jak np. BPMN (ang. Business Process Model and Notation) (Gawini Marcinkowski 2013) czy BPEL (ang. Business Process Execution Language)(BPEL 2016).

Modelowanie procesów egzemplifikacji stosowania

tego na zasadzie „sztuka dla sztuki”. Stosowanie modelo-wania tne k

sformalizowanie proce best practices oraz ;

146

s tycznych do ob-modelowanych procesów zarówno w postaci stosowanych

systemów informatycznych, jak i dost Web services;zastosowanie k o-wanych proces tanu e-go procesu, jak i jego poszczególnych operacji.

, o-darki elektroniczne

emnie sprzeczne z natury, jednak s teresowanych w danym proce-

t euczestnik jest zainte kprocesów. Dlatego istotnym ezdefiniowane wsk

2. Specyfika pro

e-

i-o-

przs

skutecznej realizacji procesów.t esów biznesowych wymaga odpowied-

k ste na etapie ,

cyk s twiei finansowych stosowanych w pode kcjonalnym wsjest t e charakterystyczne dla konkretnego proce-

k so-we dot tów

eracjami.

analizy i oceny realizacji pojedynczych operacji i instancji procesów,zasad oceny pojedynczych pracowników czy jednostek organizacyjnych,

o-cesów,zbiorczych analiz i ocen poszczególnych typów procesów biznesowych,

147

regulaminów korporacyjnych budowanych m.in. na podstawie ików.

o-k s

t poszczególnych operacji. Na ich podstawie a-

nych kryteriów. Specyfik s t fakt ekolejnej wykonanej operacji.

Ws tów realizacji

ekonomiczne –

czasowe –j – a-

– a-niu z normami ISO),

– to opis sytuacji, a-

W gospodarce , istotna jest ocena poszczególnych ych

punktów widzenia, m.in. u

a dla klienta. Rów-elektronicz e-

w-ców).

3.

a-nych (ang. data flow

Jednym z podstawowych wymogów, jakie p e-sów,

148

duga procesów

n-u-

r u-e elementy:

procedury weryfikacyjne.

procesu (podmiot o-

dla integratora o-

gorytmu procesu. Powinien

poszczegól a miników musi by

stosowanych w systeana poszczególnym operacjom. W efekcie

a-, jakie

k a. W znacznej mierze

a-

,z-

n r-

sytuacjachposzczególnych instancji procesów. Natomiast nega-

lejnych instancjach

149

portalu)., ,

o i-

fakt stwierdzenia,

– o-i-

zowanych w ramach gospodarki elektronicznej zadaniaprocedury systemów informatycznych,

u-t powody negatywnego wyniku oce-

Im w n-stancji danego procesu, t e-dur weryfikacyjnych.

4.

W te kjest ich cel. Wizja inicjatora procesu powinna okre , na czym ma pole-

k spodarce elektronicznej y-

t e pierwszym weryfikatorem oceni stancji proce-tem informatyczny, k

stawowe o-

Dopiero na etapie modelowania defi a-

z-em do opisu algoryt-

mów, dokumentacji i zasobów przewidzianych do realizacji pojedynczych operacji

o-delo w e-

(patrz m.in. Weber 2009).Sformalizowane modele procesów biznesowyc

temów informatycznych stosowanych przez potencjalnych ich ak o-

150

s u-gi si – ang. Service-Oriented Architecture). tomatycznej

t e w postaci podprocedur opracowanych al-e-

Z ekonomicznego punktu widzenia podst nstancji procesu (egzekucja procesu). W gospodarce elektronicznej realizacja instancji pro-ce skutków kolejnych operacji.

te klasycznych. is ich skutków ter elektroniczny. Owe skut-

ki powinny zost e w dokstan t ej realizo-

wanej instancji procesu.Wyniki weryfikacji realizowanych instancji

udost e a-

Dla integratorów procesów uzyskiwane dane, ,k , powinny s tychczas sto-

sowanych modeli.

Podsumowanie

k s totnym zagadnieniem w ramach go-spodarki elektronicznej. k skut

tronicz-na je kiem dynamicznym, gdzie stosunkowo szybko trze

kt organizacyjny schodzi na plan tii efekt esów.

Zagadnienie wsk st stosunkowo nowe,o modelowanie procesów biznesowych, w tym tych realizowanych w ramach go-spodarki elektronicznej. Wynika to z a-nia podst kwest

ej mierze loksprzekszt

m. Wymaga odpowiedniej wiedzy na temat modelowanych procesów, wymogów or-

151

n-t

ek e-

sowej, trzeba tan e.

Literatura

1. Bitkowska A. (2015), , Organizacji”, nr 8.

2. Gawin B., Marcinkowski B. (2013), Symulacja procesów biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce, Wydawnictwo „Helion”. Gliwice.

3. Strategie i modele gospodarki elektronicznej (2007), red. C.M. Olszak, E. Ziemba,Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

4. Weber I. (2009), Semantic Methods to Execution-level Business Process Modeling. Modeling Support Through Process Verification and Service Composition, Sprin-ger-Verlag, Berlin – Heidelberg.

5. http://searchsoa.techtarget.com/definition/BPEL 10.02.2016].

SELECTED ASPECTS CONCERNING PERFORMANCE INDICATORS OF PROCESSES IN THE ELECTRONIC ECONOMY

Summary

The article focuses on selected issues concerning the construction of performance indicators for the business processes within the electronic economy. These indicators are considered a part of the business process model. Their aim is to enable the automatic analysis of the effects of implementation of individual operations, all instances of pro-cesses and evaluation of the overall model at an angle of the possibility of its improve-ment. Performance indicators will be the embedded formula of IT systems and Web services, and they should reflect the interests of all stakeholders involved in the imple-mentation of modeled processes.Keywords: performance indicators, processes in electronic economy, process approach.


DOI: 10.18276/epu.2016.122-14 | strony: 155-165

ANNA STOLARCZYK, MAREK SYLWESTRZAK1

OWYCH W UEJAKO BARIERA ROZWOJU TRANSGRANICZNEGO E-COMMERCE

Streszczenie

W artykulelikwidacji barier wzrostu transgranicznego e-commerce, w tym wyp

ie 2 kg w kategorii ekonomicznej w krajach UE. Przy-

e-commerce.

Wprowadzenie

P - e-cie jest obecnie gospodarka oparta na wiedzy, na e-

--gospodarki. Niestety ji

a-

e- -biznesu, które

1 –stwa Informacyjnego.

154

wraz z nowymi technolog scott2012, s. 6 -

y-staniem Internetu, pozwala to na implementacj

a-hentami, partnerami czy klientami, o-

2011, s. 5). W ramy e- handel elektroniczny (e-handel, e-commerce),

business-to-businessbusiness-to-consumer,

B2C). W ostatnich latach rynek e-commerce

a, zakupum

Tym samym wchodzimy w obszar rynku pocztowego, w stosunku do którego y-

cz o-wych), i-

W literaturze przedmiotu na acano -commerce

z-towych pode

(Drab--Kurowska 2007 s. 5).

1. -commerce w dokumentach Komisji Europejskiej

w e-„

- Komisja podejmie r., po przeprowadzeniu konsul-

” (Komisja Europejska 2012, s. 15) u-k-o-

Anna Stolarczyk, Marek Sylwestrzak 155

rozwoju e-commerce, m.in.

granicznej,pocztowymi/kurierskimi oraz e-sprzedawcami (Komisja Europejska 2012a). Za-

r. –22.02.2013 r.) w celu zebrania informacji na temat aktualnej sytuacji na rynku dostaw dla produktów zakupionych online i przeszkód w tworzeniuzintegrowanego rynku paczek

dostawy transgranicznej. W celu wyeliminowania przeszkód lub zminimalizowania ich skutków

online

z jej atrybutów – cena –W o-

zakupów w e-sklepach na terenie innych krajów UE2.W dalszych pracach KE silni

bariery wzrostu e-

,jako je r. Strategii jednolite-go rynku cyfrowego (JRC), obok tworzenia odpowiednich warunków do rozwoju

o

(…) regulacje transgranicznego

zapobieganie nieuzasadnionemu blokowaniu geograficznemu, a– nowoczesne, europejskie ramy prawa autorskiego oraz

i-cami (Komisja Europejska 2015a, s. 3–6).

„Strategii jednolitego rynku cyfrowego” KE

2 - o-–2014), przedstawiono w:

ekonomiczne i regulacyjne aspekty rozwoju rynku komunikacji elektronicznej i rynku pocztowego tle strategii „Europa 2020” (2013), red. M. Oleander-Skorek, – Pa

stwowy Instytut Badawczy, Warszawa, s. 93–98, oraz Regulacyjne, ekonomiczne iaspekty rozwoju rynku komunikacji elektronicznej i rynku pocztowego w gii „Europa 2020”, red. M. Oleander-Skorek, –s. 100–113.

156

w gospodarce, ale przede wszystkim w codziennym , oraz h-

no z jednej strony dla specjaliso-

element JRC przed-nika-

P -commerce,,

zamówionych onlinee-sprzedawcom, jak a-

-konsumentów rozszerze-d-

sgranicznym e-(Komi-

sja Europejska 2015).–5.08.2015 r.,

s-granicznych. Uczestnicy konsultacji (klienci, e-sprzedawcy, operatorzy pocztowi)

problemy z dostaz jej wysokimi kosztami, co skutkuje

Ponadto dla sprzedawców przy wyborze operatora pocztowego/firmy kurierskiej istotna jest mo

operatorzy wy-wspólne standardy, ogólnoeuropejski system

, mo . Sugerowano przywileje

wyznaczonych (Komisja Europejska 2015b, s. 1, 11, 13).

97/67/WE, zmienionej dyrektywami 2002/39/WE i 2008/6/WE,generalnie cele w zakresie europejskiej p zosta-

io opcjach dostawy, wysokie ceny i nieprzejrzyste cenniki skarg zarówno konsumentów, jak i sklepów internetowych) (Komisja Europejska2015a, s. 8).


e-mentar o-

szkodliwych dla konsumentów i prze-ciwnych zasadom polityki rozwojupraktyk w transgranicznym e-commerce: odmowa , automatyczne przekie-rowywanie i nieuzasadnione warunków ,wspólne obszary w strategii JRC – p Regulato-

Elektronicznej (BEREC) i Europejskiej Grupy Regulatorów do spraw(ERGP) KE.

– e-z sektora na rynku

transgranicznych n-

nie zastos umo-telekomunikacyjne zawierana jest mi dzy konsumen-

tem i- k i operatorem pocz-

wo-

, o--

d-

- e-niowego (BEREC-ERGP 2015).

w kierunku likwidacji barier rozwoju handlu elektronicznego, w niniejszym roz-

operatora a-

jowych (w matrycach po prze , dla opcji o-

Problem przedstawiono z punktu widzenia potencjalnego klienta, który

158

ustalania . Na pod-3 przedstawiono zestawienia

dla poszczególnych grup krajów zdefiniowanych w a-ficznego.

y-znaczony w swo

–

krajów Wspólnoty i jest ponad 5-kro

nadanie paczki do Polski – odpowiednio 16,99 i 16,00 euro, takie jak do innych krajów UE.

Tabela 1

krajach ych (w euro)

CZ LT DE PL SKCzechy 4,29 21,70 20,46 7,70 4,29

Litwa 13,85 2,40 19,47 13,58 13,33

Niemcy 16,99 16,99 6,99 16,99 16,99

Polska 8,37 14,82 13,86 2,63 8,37

9,00 16,00 16,00 16,00 2,80

na podstawie informacji nt. o-branych ze stron 28 operatorów wyznaczonych krajów UE.

–

Z kolei o-3 230–4 711 km). Jak

– nie – oferuje swoim klientom

3 d-stawie informacji nt. o-nych krajów UE, 14–19.01.2016 r.


Irlandia. o-

alnie,

Tabela 2

(w euro)

CY FI EL IE MT PT

Cypr 4,50 20,00 20,00 20,00 20,00 20,00

Finlandia 26,30 7,90 26,30 26,30 26,30 26,30

Grecja 22,40 26,68 1,50 26,68 26,68 26,68

Irlandia 32,50 32,50 32,50 8,25 32,50 32,50

Malta 13,53 15,88 14,45 13,50 9,00 13,64

Portugalia 31,45 31,45 31,45 31,45 31,45 5,45

.

ma-– 40,89 i 39,02 euro.

Z koleitaryfy, jednak 20 euro. W przy-

n-dii i Luksemburga) – 26,30 w porównaniu z 21,20 euro.

o-nnych

operatorów wyznaczonych w 9 krajach UE (AT, CY, DK, FR, LU, DE, SI, SE oraz

czy rozwój gospodarczy – dla 1–

40 euro iu z cenami –

160

9,50 eurooperatorzy: Posta Slovenije – 13,67 euro oraz La Poste – 16,50 euro.

Tabela 3rajach ch (w euro)

DK EE FI LT LV DE PL SE

Dania 12,07 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89

Estonia 14,80 5,09 17,65 14,68 15,76 15,76 15,28 15,47

Finlandia 21,20 21,20 7,90 21,20 21,20 21,20 26,30 21,20

Litwa 14,95 14,27 18,63 2,40 10,91 19,47 13,58 16,90

16,60 4,33 19,18 5,08 3,54 19,92 15,01 19,01

Niemcy 16,99 16,99 16,99 16,99 16,99 6,99 16,99 16,99

Polska 14,82 14,82 14,82 14,82 14,82 13,86 2,63 14,82

Szwecja 39,02 39,02 39,02 39,02 39,02 39,02 39,02 16,57

Tabela 4Wybrane kraje (w euro)

DK FR LU SI SE UKDania 12,07 40,89 40,89 40,89 40,89 40,89Francja 16,50 8,50 16,50 16,50 16,50 16,50Luksemburg 9,50 9,50 4,20 9,50 9,50 9,50

13,67 13,67 13,67 3,09 13,67 13,67Szwecja 39,02 39,02 39,02 39,02 16,57 39,02Wielka Brytania 18,27 18,27 18,27 18,27 18,27 6,74

W zagra-

Poste oraz operatora z Luksem a-rodowej odpowiednio – z-

-, 18- i 29- o-miast w p cena ana

i-cowane, stosowali kilka stref cenowych (np. w Czechach – 6 stref, w


i Chorwacji – 3, a w Portugalii i Finlandii – 2 strefy), inni, jak w Rumunii, Estonii i na Litwie – o-gram masy paczki.

o-

dla 25 operatorów wyznao-r-

h Kwadratów Claes i Vergote zastosowali 7 kategorii (cechy produkty, pojedyncza strefa cenowa, grupy krajów, struktura rynku,

,– e-

konkurencji w kraju, liberalizacja rynku pocztowego przed 2009 rokiem, integracja d-

handlu internetowym pomi

a-, ,

paczki, zaa-e-

go, liberalizacja rynku pr

e-

e-nalizy rynku pocztowego

poprzez zastosowanie modelowania ekonometrycznego.

Podsumowanie

Komisji Europejskiej w zakresie zniesienia barier dla transgranicznego handlu elek-tronicznego, a-

162

rozwoju e-commerce na krajowych rynkach.Z kolei

o a-d-

nadawca–adresat. Jak dowodzi analiza Claesa i Vergote’a (2015), jest wiele elemen-transgr

Claesa i Vergote’a w celu y-a-

kresie.

Literatura

1. BEREC-ERGP (2015), Price transparency and regulatory oversight of cross-border parcels delivery, taking into account possible regulatory insights from the electronic communications sector, http://ec.europa.eu/growth/sectors/postal-services/index_en.htm.

2. Buko J. (2010), owych,w: E-gospodarka w Polsce. Stan obecny i perspektywy rozwoju, cz. II, Zeszyty

, Ekonomi nr 58.3. Claes A., Vergote W. (2015), Final Report. Econometric study on parcel list pric-

es, http://ec.europa.eu/DocsRoom/documents/14647.4. Dieke A., Hillebrand A., Joyce C., Niederprüm A., Campbell jr. J.I., Polykalas S.,

Stolarczyk A., Sylwestrzak M. (2014), Design and development of initiatives to support the growth of e-commerce via better functioning parcel delivery systems in Europe, http://ec.europa.eu/growth/sectors/postal-services/studies/index_en.htm.

5. Drab-Kurowska A. (2007), regulacji Unii Europejskiej, „Informacja Pocztowa” nr 5.

6. Dudek T. (2011), Obszary zastosowania gospodarki elektronicznej, http://smp.am.szczecin.pl/Content/1577/Obszary%20zastosowania%20gospodarki%20elektronicznej.pdf?handler=pdf.

7. Komisja Europejska (2012), Akt o jednolitym rynku II. Razem na rzecz nowego wzrostu gospodarczego, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012DC0573&from=PL.

8. Komisja Europejska (2012a),paczek jako impuls rozwoju handlu elektronicznego w UE, http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/docs/2012/parcel-delivery/ 121129_green-paper-parcel-delivery_pl.pdf.


9. Komisja Europejska (2015), A Digital Single Market Strategy for Europe – Analy-sis and Evidence, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52015SC0100&from=EN.

10. Komisja Europejska (2015a), Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy,http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX: 52015DC0192&from=EN.

11. Komisja Europejska (2015b), Summary of Responses to the European Commis-sion’s 2015 Public Consultation on Cross-border Parcel Delivery, http://ec.europa. eu/growth/tools-databases/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=8169.

12. Tapscott D. (2012), Manifest w sprawie e- , praca zbiorowa, Bruksela, European Schoolnet, http://eskills4jobs.ec.europa.eu/c/document_library/get_file?uuid=7b6b2f62-1143-4240-8d64-7766a21f4a4d&groupId=2293353.

DIVERSIFICATION PRICE DELIVERY SERVICES IN THE EUROPEAN UNION, AS A BARRIER TO THE DEVELOPMENT

OF CROSS-BORDER E-COMMERCE

Summary

The article presents the current activities of the European Commission for the elimination of barriers to growth in cross-border e-commerce. In this case, they involvehigh delivery services prices. In this context the analysis of price differentials of non-priority 2 kg postal parcels in EU countries. Geographical criterion was adopted for the services provided by designated operators.Keywords: postal services prices, delivery services, postal parcels, e-commerce.

Translated by Anna Stolarczyk and Marek Sylwestrzak


DOI: 10.18276/epu.2016.122-15 | strony: 167-175

ALEKSANDER Z. WASSILEW

PODARCE CYFROWEJ – WYBRANE PROBLEMY

Streszczenie

W gospodarce cyfrowej

rynku. Tworzenie obiektów binarnych jest czaso-

rozrywki.

Wprowadzenie

Gospodarka c organizowa-a-l-

– w postaci binarnej – czyli dane), a 2015).

W nowej gospodarce sieci cyfrowe oraz infrastruktury komunikacji zapewnia-, na której ludzie i organizacje ,

Being Digital Nicholas Negroponte (1996)metafory przetwarzania atomów do przetwarzania bitów.

wykonane nieuchronnie kie-

gazety, rozrywka lub seks) (Cascone 2015).W s l-

kich form digitalnych (danych) – tworzonych, wymienianych i „konsumowanych” –

– wybrane problemy166

gospodarka jest o 2015), a gospodarka cyfrowa –tym bardziej; dobrobyt to nie tylko konsumpcja, dane to n

-cenna”.– z pragmatycznej i socjologicznej per-

spektywy badawczej –zwrócenie uwagi na zjawisko fetyszyzacji „informacji”.

1. Nowe zasady rynku

Zdaniem Barbrooka (2009) na przestrzeni (ponad stu) lat fetyszyzm towarowy i-

„informacji”.a-

, jak technologie nia rzeczy, rozumienia oraz pod„stan naturalny” wielu procesów ekonomicznych i zasad organizacyjnych. Post

ie,

–stwierdza Barbrook (2009). a-

–(2011, s. 2 .

(2009, s. 199) dodaje, „ ludzi w takichpasji porozumiewania sieciowej i

z z wydarzeniami”. W tak wysoce zindywi-dualizowanym i urynkowionym w znacznym stopniu niezamierzo-nym skutkiem – – jest intensyfikacja prak-tyk które zdaniem Berkinga (1996, s. 192) „systematycznie

dyktatowi wymiennej i logice rynku”.

2. Tworzenie form digitalnych

sieci jest tworzenie danych (form binarnych). one a-zywane – w stanie „surowym” (nieprzetworzone, nieposegregowane, nieskatalogo-

e-

Aleksander Z. Wassilew 167

e i ich wymiary (MAN 2016). Utrwalone na material-

W sieci wy – zdigitalizowanych e – e fakty,

zdarzenia e-

a(sensu) – wymaga ich zinterpretowania przez podm(IW 2016). Jako prerekwizyty takiej interpretacji danych konieczna jest wiedza a priori podmiotu, i-ka, ej” informacji

l-wnie przez firmy produkcyjne i wydawnictwa (w celach ko-

j-–

o-

do obserwacji i zbierania danych poufnych. Podstawowy model biznesowy serwi-

a-niem , , przeczytanie postów, ruch myszy na ekranie itp. (MAN 2016).

Z kolei Urryiego i Well-

danych. generowane przez ludzi (lub portale medialne) --

3. Problemy z kosztami produktów binarnych

Tak first copy cost) – digitalizacja (konwersja danych analogowych na cyfrowe) – jest naj-


-

– metryczki, tagi, deskryptory lub

Koszty „informacji” biznesowych(gromadzenia, przetwarzania, przechowywania i przekazywania odpowiednych form binarnych). Znalezienie tego, co jest potrzebne, wymaga czasu, odpowiednych ludzi i niekiedy profesjonalnego oprogramowania do selekcji i opracowania da-

2016). Do –

e-konsultacji i doradztwa (Chang 2015).

Ludzie godziny np. gramy lub stronyWikipedia), przy czym nie za korzysta-

nie z ich produktów. sieci jest przede wszystkim ich czas, zaniedbanie e,

– ryzyko.Typowe dla czasów obecnych, zdaniem Barbrooka (2007), jest wykorzystanie

o niej. Nie kosztuje prawie nic, by dosko-kopie danych cyfrowych. W innym miejscu Barbrook

konwergencja mediów, telekomunikacji i informatyki w naszej„kopiuj i wklej”.

wirtualnych jest prawie zerowy. „ ” jako ekonomii zerowe koszty nie-materialnych dóbr z sieci.

Za darmo Chris Anderson (2011) analizuje problem „zeru-kto na tym zarab a-

alternatywne. Patel (2010, s. 187) o-a-

nych, prawie tyle samo co linie lotnicze”gazów cieplarnianych przez dwa poszukiwania w Google’u porównywalne jest do zagotowania czajnika wody


ekonomicznie lub pragmatyczno-- a-

- – niekomercyjne –

wsparcia i budowania–

informacji dla optymalnego podejmowania decy-zji w danej sytuacji –priorytetów –

wykalkulowanie zysków i strat wskutek dokonania danego wyboru).–

charakter subiektywny (Olender i Wydro 2007).ikiem ich wykorzystania (konsumpcji).

do motywacji, argumentacji lub potwierdzenia(cheery picking).

e-niem – dopuszczono do

o-g , jest

–otrzymywania. Problemem w konstruowaniu tego typu daru jest to o-mogenizowania dzieli ludzi na „ ” i „ ”.na zdobywanie sieci

nych form pracy grupo-wej (Strange 1986).

zredukowane do jest aktem interakcji spo-

– ny obiekt jest symbolem


soby, które nie sieci (Chang 2015). Nie zawsze jednak

poinformowanie ma skutek pozytywny. W Bhut2010).

albo odwrotnie proporcjonalna do ie, Internetu

sieci bezskalowych) z-a-

cyjny, znany jako prawo Metcalfe’a: „ kacyjnej lub t-

”wraz ze wzrostem liczby

nanego Bernarda M. Barucha ym: „Nigdy nie

”. W podobnych sytuacjach rozpowszechnienie danej in-formacji zmniejsza jej o-

„w „na szczycie”, to takie „

Ciekawe jest porównanie McMullena (1973, za: Harley n-formacji do ubezpieczenia – valueless), dopóki jej nie potrzebu-jemy – priceless).

5. Problemy z cenami „informacji”

d-nieniem.

marketingiem (parame-j-a-

nformacyj-nych. Cena specjalistycznych baz danych w dzisiejszych czasach a-sta – jako rynków finansowych,gdzie codziennie ne ( 2016).

Cena pro y-W kontek-

(1997)


n-kretnym przypadku.

Problemm.in. jako syndrom „kota w worku”, przez Sal (2011) i przedstawiony jako paradoks informacji przez Ol

ci. Konsument z kolei nie

Facebooka – Marka Zuckerberga – nie jest „ ”. Ale jest to cena za korzystanie z wszelkich

form binarnych w erze cyfrowej-ekonomiczny autorów (Nuwer danych osobowych

jest „ e” . Google, w zamian za „wolny” do poczty e-mailowej i-ków w ich prywatnej korespondencji sper-sonalizowane reklamy. Facebook wielu danych osobowych, przydatne dla reklamodawców – takie jak adres, i zatrudnienie zainte-resowania, hobby i online ( 2016).

zawsze – np. rów-. Uwaga dla mediów,

które w zamian .nie jest czynnikiem biernym. On jest w stanie komu

– , i czy e okienka w . „Informacja”

, ale nie ma

Podsumowanie

W gospodarce cyfrowej tworzone, wymieniane i konsumowane r-

sieci. Specyfika „towarów” binarnych ich powstan w-

Informacja jest potrzebna do podejmowania decyzji w konkretnej sytuacji. Dla y-

,k-

n-o-


, a-

fetyszyzacji technologii i informacji.

Literatura

1. Anderson C. (2011), Za darmo, Kraków: Znak.2. Baird D. (1997), Scientific Instrument Making, Epistemology, And The Conflict

Between Gift And Commodity Economies, https://scholar.lib.vt.edu/ejournals/SPT/v2n3n4/pdf/baird.pdf 14.01.2016].

3. Barbrook R. (2009),wioski, Warszawa: Muza.

4. Barbrook R. (2003), The gift of the Net, http://www.open democracy.net/media-informationwar/article_1468.jsp [dost p 9.01.2016].

5. Barbrook R. (2007), Giving is Receiving, http://www.imaginaryfutures.net/2007/04/06/giving-is-receivin/ 9.01.2016].

6. Baruch B.M., http://topfamousquotes.com/bernard-baruch-quotes/ 12.01.2016].

7. Baudrillard J. (1975), The Mirror of Production, St. Louis: Telos Press.8. Berking H. (1996), Solitary individualism: the moral impact of cultural moderni-

sation in late modernity, w: Risk, Environment and Modernity, red. S. Lash, B. Szerszynski, B. Wynne, London: Sage.

9. Cascone P. (2015), Digital Prophesy, https://www.linkedin.com/pulse/digital-prophesy-peter-cascone 8.01.2016].

10. Chang H. (2015), , Warszawa: Wydawnictwo Kryty-ki Politycznej.

11. Czaplewski M. (2011), Dobra informacyjne i ich podstawowe cechy ekonomiczne,nr 650, Ekonomiczne Problemy

nr 67, 12. Fournier L. (2014), Towards a Zero Marginal Cost Economy, http://arxiv.org/

pdf/1405.2051.pdf 08.01.2016].13. Hojda P.H., Cena informacji – , http://rynekinformacji.pl/cena-

informacji-ustalic/ 09.01.2016].14. IW, http://www.inzynieriawiedzy.pl/wiedza/wiedza-informacje-dane

09.01.2016].15. MAN, http:/ - -zi/informacja-w-

biznesie/etapy-produkcji-informacji/ 10.01.2016].16. McMullen R.M. (1973), Information – value and cost, „Journal of the American

Society for Information Science”, Sept-Oct, za: A.J. Harley (1975), The price and value of information, „Proceedings of the Royal Society of Medicine”, No. 68(11).


17. Negroponte N. (1996), Being digital. Vintage, https://books.google.pl/books?id=TDXqBQAAQBAJ 08.01.2016].

18. NG (2015), http://mfiles.pl/pl/index.php/Nowa_gospodarka 08.01.2016].19. Nuwer R. (2016), Co mówi o nas Twitter, „ ”, nr 1.20. Olender-Skorek M., Wydro K.B. (2007), , „Telekomunikacja i

Techniki Komunikacyjne”, nr 1–2.21. ), Ekonomika informacji. Metody, Warszawa: PWN.22. Patel R. (2010),

, Warszawa: Muza.23. Rainie L., Wellman B. (2012), Networked. The new social operating system,

https://books.google.pl/books?id=bYJGna0AhdAC 14.01.2016].24. H. (2011), Syndrom „ j-

nym, nr 656, Studia Informaticanr 28 Szczecin: Wydawnictwo Naukow

25. Strange S. (1986), Casino Capitalism, Oxford: Blackwell.26. Urry J. (2009), , Warszawa: PWN.27. Vaughan G. (1991), The Gift Economy, http://www.gift-economy.com/

articlesAndEssays/thegifteconomy.html 08.01.2016].28. ,

http://www.dw.com/bg - - - - - a-15912038 09.01.2016].

PRICE AND VALUE IN DIGITAL ECONOMY – SOME PROBLEMS

Summary

In the digital economy different digital forms are created, distributed, exchanged,used. The nature of these products also changes the nature of the market. Creating bina-ry objects is time- and labor-consuming, but easier to distribute. These are public goods,but their value (utility) in use for a decision, or entertainment, is subjective. Value is a broader concept than the price.Keywords: data, information, cost, value, price.

Translated by Aleksander Z. Wassilew

GOSPODARKA ELEKTRONICZNA


DOI: 10.18276/epu.2016.122-16 | strony: 179- 188

ANDRZEJ BYTNIEWSKI, MARCIN HERNES1

WIELOAGENTOWY SYSTEM WSPOMAGANIA DECYZJI Z ZAKRESU E-FINANSÓW

Streszczenie

Realizacja e- -

systemy z j-

decyzji z zakresu e-obszarów. W artykulefunkcjonowania wybranych agentów.

e-finanse, systemy wieloagentowe, systemy wspomagania decyzji.

Wprowadzenie

-

-Internetu (Dandapani 2004). Natomiast Polska

Agencja Rozwoju (PARP 2015) definiuje e-o-

nicznych. Do e-i in. 2011, PARP 2015):

– inwestycjami (papi–– ubezpieczeniami,


Wieloagentowy system wspomagania decyzji z zakresu e-finansów178

– doradztwem finansowym,––Realizacja e- o-

jest z wykorzystaniem systemów informatycznych zintegrowanych z e- –

drce z zakresu e-finansó

t-za mankament.

zaprezentowanie otwartego, wieloagen-towego systemu wspomagania decyzji z zakresu e-

-finansów.e-

ych agentów.

oraz wskazano dalsze prace badawcze w tym zakresie.

1. Architektura systemu wieloagentowego

Wieloagentowy system wspomagania decyzji z zakresu e-finansów zbudowa-ny . 1):

1.

informacji z danego rynku, wyznaczanie (generowanie) decyzji i podej-mowanie

e-

e doty-y-

y jest w postaci jednolitej struktury.

2. u-o-

Andrzej Bytniewski, Marcin Hernes 179

dego kolektywu) oraz wyznaczana jest jedna, ostateczna decyzja (w odnie-

3. – ludzi, inwestorów finansowych, lub agentów programo-wych po e-

y-zje na rynkach finansowych.

Rys. 1. Architektura funkcjonalna systemu


– –agentów programowych;

– –;

– – n-tów;

– wykorzystanie technologii chmury obliczeniowej –;

– – w celu uruchomienia agentów programowych komputery stacjonarne, laptopy, jak i urz

dzenia mobilne (np. tablet, telefon komórkowy);– –

PHP);– entów –

swojej bazy wiedzy w dowolnym czasie;– realizowanie procesu integracji wiedzy kolektywów;–

2. Funkcjonowanie wybranych agentów

analizy wieloagentowego systemu wspomagania decyzji z zakresu e-

e-stanie

sposób funkcjonowania wybranych agentów: MixedTechnical, BollingerPlus oraz Fundamental.

2.1. Agent MixedTechnicalAgent MixedTechnical

2 (Lento 2008):– Average Directional Index (ADX),

2 Analiza techniczna bazuje na aktualnym kursie i obrocie (w odniesieniu do danego in-strumentu finansowego), punkc o-


– Relative Strenght Index (RSI),– Rate of Change (ROC),– Commodity Channel Index (CCI),– Moving Average of Oscillator (OsMA),– Moving Average Convergence Divergence (MACD),– Stop and Reverse (SAR),– Williams %R,– Moving Average (MA).

od tego, jaka decyzja

reprezentowana jest z a--

2.2. Agent BollingerPlusAgent BollingerPlus ger Bands,

a-

linii kursu poendzie horyzontalnym

(Bollinger y-korzystaniem liczb rzeczywistych z zakresu

[-1..1], gdzie poziom „1” oznacza silne wskazanie decyzji „kup”, poziom „-1” oznacza silne wskazanie decyzji „sprzedaj”, natomiast poziom „0” oznacza silne wskazanie decyzji „pozostaw bez zmian”. Poziom decyzji „sprzedaj” jest obliczany

om decyzji „kup” jest obliczany wtedy, gdy cena zbli-

Algorytm 1Dane: nprevn bbandupprzez innego agenta),bbandlo // (obliczana przez innego agenta)sma a-na przez innego agenta).

Decyzja D -1..1]).STARTNiech D:=0, calcBands:=0; //licznik wykorzystywany w proce-sie fuzyfikacji.


maxcount:=0. //licznik maksimum wykorzystywany w procesie fuzyfikacji.

=Abs((sma-((bbandlo+bbandup)/2))/10).q<(bbandlo (+ )) oraz (prevq>q) to(calcBands>0) to calcBands=0, calcBands:=calcBands-1.(calcBands<-maxcount) to calcBands=-maxcount,

D=calcBands/maxcount;q>(bbandup (- )) oraz (prevq<q> to (calcBands<0) to calcBands=0, calcBands:=calcBands+1.(calcBands>maxcount) to calcBands=maxcount;

D=calcBands/maxcount;STOP

2.3. Agent FundamentalAgent Fundamental podejmuje decyzje z wykorzystaniem analizy fundamen-

talnej3 4 zawierajpodmiotu gospo-

bez zmian). Analiza opinii dokonywana jest przez agenta zbudowanego z wykorzy-staniem architektury The Learning Intelligent Distribution Agent (LIDA) (Franklini Patterson -symboliczny charakter,

j--motoryczna,

w ramach cyklu kognitywnego. a-

i-nych systemu).

1.p-

3 Analiza fundamentalna polega na badaniu kondycji finan i-

,

4 a-rakteryzowany w artykule (Zbytniewski i Hermes 2014).


d-n-n-

ków.2.

3. Analiza opinii dokonywana jest przez codelety, czyli programy (imple-men

j-e-o-

przedstawiony na rysunku 2.

Rys. 2.

Parametr task name (w architekturze LIDA codelet konfigurowany jest ja-ko zadaniejest ono realizowane przez codelet), ta-sktypecodeletu, parametr o nazwie object

noobject

opinia jest pozytywna, o-

<task name="opinia_pozytywna"><tasktype> CodeletObjectDetector </tasktype>

<param name="noobject" type="string">nie</param><param name="distance" type="int">1</param><param name="node" type="string">opinia_pozytywna</param></task>

<task name="opinia_negatywna"><tasktype>CodeletObjectDetector</tasktype>

e-

<param name="distance" type="int">1</param><param name="node" type="string">opinia_negatywna</param></task>


„nie”), pa-rametr distance a-

node z-a-

4. Wyniki analizy, w po

Rys. 3. pinii o podmiocie gospodarczym

zania decyzji i-

zy fundamentalnej, metody sztucznej inteligencji (takie jak algorytmy genetyczne, sztuczne sieci neuronowe, systemy ekspertowe).

w-

tym celu metody consensusu.

e-Integracja wiedzy w wieloagentowym systemie wspoma-


gania decyzji z zakresu e-finansów (w: Obszary gospodarki elektronicznej, Ekono-miczne Problemy wyd. WNUS, Szczecin 2016, s. 69–78).Podsumowanie

-ejmowanie decyzji z tego zakresu. W niniejszym

a-gania decyzji z zakresu e-

wszystkich obszarów e- o-sób automatyczny, kompleksowy, bardziej spójny i efektywny.

Dalss-

obszarów e-finansów.

Literatura

1. Abroud A., Choong Y.V., Muthaiyah S., Fie D., Yong G. (2015), Adopting e-finance: decomposing the technology acceptance model for investors, „Service Business”, No. 9 (1).

2. Bollinger J. (2001), Bollinger on Bollinger Bands, McGraw-Hill.3. Bytniewski A., Hernes M. (2014), Analiza opinii klientów o produkcie dokonywa-

na w kognitywnym zintegrowanym systemie i , w: Sys-temy Wspomagania Organizacji, red. T. Po - , H. Sroka, Katowice: Wy-dawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

4. Dandapani K. (2004), Success and failure in web-based financial services, „Com-munications of the ACM”, No. 47 (5).

5. Franklin S., Patterson F.G. (2006), The LIDA architecture: Adding new modes of learning to an intelligent, autonomous, software agent, w: Proceedings of the In-ternational Conference on Integrated Design and Process Technology, CA: Socie-ty for Design and Process Science, San Diego.

6. Hu J., Zhong N. (2007), A Multilevel Integration Approach for Developing E-Finance Portals: Challenges and Perspectives, w: Proceedings of the IEEE/WIC/ACM International Conference on Web Intelligence (WI ‘07), IEEE Computer Society, Washington, DC, USA.

7. JADE Tutorial, http://jade.tilab.com/doc/tutorials/JADEProgramming-Tutorial-for-beginners.pdf 15.12.2015].

8. Lento C. (2008), A Combined Signal Approach to Technical Analysis on the S&P 500, „Journal of Business & Economics Research”, No. 6 (8).


9. Narayanasamy K., Rasiah D., Tan T.M. (2011), The adoption and concerns of e-finance in Malaysia, „Electron. Commerce Res.”, No. 11 (4).

10. PARP, definicja e-finansów, http://www.web.gov.pl/e-finansowanie/76_141.html5.12.2015].

MULTI-AGENT E-FINANCE DECISION SUPPORT SYSTEM

Summary

E-services providing in all areas of e- finance is related to decision making by the users of these services. However, existing systems of this process supporting include usually just one area and they are closed systems, available only for a narrow range of users. The purpose of this paper is to develop an open, multi-agent decision support system for e-finance including the possibility of integrating knowledge from different areas. The paper presents architecture of the developed system and the functioning of selected agents. Keywords: e-finance, multi-agent systems, decision support systems.

Translated by Marcin Hernes


DOI: 10.18276/epu.2016.122-17 | strony: 189-197

ROMAN CHORÓBUniwersytet Rzeszowski

KETINGOWYCHDLA EFEKTYWNEGO FUNKCJONOWANIA I ROZWOJU

KLASTRÓW ROLNO-

Streszczenie

celem niniejszego opracowania jest ukazanie o-cyjnych i marketingowychintegracyjnych w agrobiznesie. warunkuj nie tylko efektywne inicjatyw klastro-wych. Warto struktury klastrowe

e-

promocja, marketing, integracja, innowacje, klaster, agrobiznes.

Wprowadzenie

Kluczowym impulsem e k-

n-st skali produkcji,

a-o-

wanie (Piwowar 1996, s. 53). Zasadniczym elementem przewagi konkurencyjnej

-

(Dietl 1985, s. 349).

188

u-j-

na koncepcja marketingowa, silnie skorelowana z planem strategicznym oraz stra-

y-

Marketing... 2012, s. 60–61).

a charakter teoretyczny i poznaw-e-

wództwa podkarpackiego.

1. Strategie marketingowe i ich znaczenie dla procesów integracji

Prowadzone d (rolnictwo –m

integr, zdecydowa-

producentów rolnych. Jest ponadto elementem dyscypli-

(Chorób 2012a, s. 40; Cho-rób 2012b, s. 139–144).

ruje po

onowych y-

, niepokonywalna dla indywidualnych gospo-darstw rolnych,zintegrowanym d marketingowi.

Roman Chorób 189

e-growanym, ,

a-

informacji o potrzebach kstrategicznych.

a-

wytworzenia zdywersyfikowanych

z rynkiem

o-2011, s. 5–16).

2.

elementów ch przetrwanie n-

m konsu-

w-com i-wych do zaspokojen

informacyjnego, tzw. systemu promocji (Gurgul 2003, s. 242).

o-

biz-

ne, jak i – ingowym podmiotu go-spodarczego (Iwan 2003, s. 21).

promocyjna forma komunikacji z klientami. Jej zadaniem jest nie tylko przekazy-

190

z wykorzystania oferty oraz kreowanie pozytywnego wizerunku klastra. Promocja e-

w relacji do konkurentów (Zrobek 2011)., a-

m.in. o l-

cje oraz wszelkie

tech-a-

wynika c,

czy pozyskiwaniu unikatowych zasobów ( 2011).

3. i promocyjne – formy i znaczenie dla rozwoju

n-

prezentacjipromocyjnych i marketingowych.

podmiotów. Ta koncentracja i blis

design p-nych w innych lokalizacjach. Ponadto funkcjonowanie w strukturze klastrowej stwa-

o-szczególne firmy – – w celu lepszego konkurowania

oza

Roman Chorób 191

o-– np. poprzez wspólny marketing i

2011, s. 6).Jednym z e-

y-wy klastrowej (klastra). Na rysunku 1 zaprezentowano spektrum komunikatów marketingowych, na które wskazali ankietowani przedstawiciele – uczestnicy ini-cjatyw klastrowych1 a-

u-a-

tegie, wyniki (75,0%),nii w-

,o-

biznesowe, media etc. (31,2%).

Rys. 1. Rodzaje komunikatów marketingowych wskazane – uczest-ników inicjatyw klastrowych a-strów 2

o .

1 – uczest-ników wszys -

-2011/01/D/HSP/03911).

2 ilka odpowiedzi (zasada zapisu dotyczy rys. 1–4).

192

inicjatywy klastrowej jest jej promocja w otoczeniu. i-

a-

o-

– uczestników inicjatyw klastrowych

o– uczestników ini-

cjatyw klastrowych,

Rys. 2. – uczestników inicjatyw klastro-wych w celu ich promocji

o .

ardziej popularnymi formami pro-

o-ii ankie-

y--

public relations (45,0%); reklama w prasie, radio, telewizji i internetowa

a-logowa (25,0%) oraz oferty przez telefon – call center (12,5%).

Roman Chorób 193

w k–

Rys. 3. – uczestników inicjatyw klastro-promocyjnych

o .

promocyjnych (rys. 4), wyka-zano,

a-st niemal co trzeci

Rys. 4. – uczestników inicjatyw klastrowych

opr .

194

Podsumowanie

w warunkach dynamicznie

e-o-

rdziej aktywne i dynamiczne prowadzenie planowania strate-o-

poziomów decyzyjnych. Zasadniczym celem t w-

-- 2011, s. 44–45).

skupionych w strukturze klastrowej k-

a-dalszym oto-

o-o-

pojedyn

Literatura

1. Chorób R. (2012a), o-ch w agrobiznesie, w: Marketing – aktualne problemy i kie-

runki ewolucji, red. nicka-Madura, Rzeszów:Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.

2. Chorób R. (2012b), Strategie rozwojowe, marketingowe i promocyjne w innowa-i-

zacji, w: , red. B. Lubas, B. Pia-sny, Lublin: Wyd. KUL w Lublinie.

3. Dietl J. (1985), Marketing, Warszawa: PWE.4. acka M., Szultka S. (2011), Rola klastrów w budowaniu

gospodarki opartej na wiedzy, – Szczecin.

Roman Chorób 195

5. ,, „Polityki Europejskie, Finanse i Mar-

keting”, nr 5 (54).6. Gurgul E. (2003), Promocja jako element marketing-

, w: Marketing w strategiach rozwoju sektora rolno-, red. M. Adamowicz, Warszawa: Wyd. SGGW.

7. Iwan B. (2003), Istota oraz specyfika marketingu w agrobiznesie w warunkach integracji i globalizacji, w: Marketing w strategiach rozwoju sektora rolno-- , red. M. Adamowicz, Warszawa: Wyd. SGGW.

8. Marketing klastra i budowanie jego marki (2012), red. I. Boesso, M. Sole D’Orazio, A. Torresan, TACTICS.

9. Piwowar J. (1996), l-sce, Radom: Politechnika Radomska.

10.(2011), red. B. S , Zeszyty Na niu.

11. Zrobek J. (2011), Marketing w klastrach logistycznych, „Acta Universitatis Lo-dziensis. Folia Oeconomica”, nr 251.

IMPORTANCE OF MARKETING AND PROMOTIONAL ACTIVITIES FOR EFFICIENT FUNCTIONING AND DEVELOPMENT AGRI-FOOD CLUSTER

Summary

The main objective of this paper is to show the importance of promotional and marketing activities that determine the functioning of the innovative integration links in agribusiness. Conducted targeted determine not only their effective functioning, but also the dynamic expansion of cluster initiatives. It should be emphasized that a properly functioning cluster structures affect not only the competitiveness of the region, but also for local economic development, regional and international.Keywords: promotion, marketing, integration, innovation, cluster, agribusiness.

Translated by Roman Chorób


DOI: 10.18276/epu.2016.122-18 | strony: 199-206

ANNA DRAB-KUROWSKAUniversity of Szczecin1

SHAPING COMPETITION POLICY IN POSTAL MARKET – EVALUATION OF USING TOOLS ON THE EXAMPLE OF POLAND AND DENMARK

Summary

The article presents an analysis of the postal market on the example of Polish and Danish. In particular, we present an assessment of the development of competition in these markets. They pointed to factors such as the level of independence of the regula-tors of the postal market, the area of universal service and availability of the infrastruc-ture by alternative operators.Keywords: postal market, competition policy, tools of economic policy.

Introduction

For many years, the post market has been considered strategic for the econo-my of every state (Budziewicz- . Tremendous technological changes forced the national operators to adjust their services to needs of the information society, use emerging business opportunities and pay more attention to a rapidly growing direct and indirect competition (e.g. electronic mail) (Kotylak 2009;Kubiak, Badzi ska 2013). With the growing diversification of postal services, thevalue of the market increased attracting additional interest of the state as a potential source of budget revenue. Market liberalization had a major impact on the postal business in the European Union, and the process brought steadily growing competi-tion from private operators. This necessitated harmonizing the national law with relevant EU regulations aimed at enhancing competitiveness on the market leading

1 Faculty of Management and Economics of Services.

Shaping competition policy in postal market – evaluation of using tools…198

to improved flexibility and continuous innovation in the area of postal services(Chorób 2013). Goals of the article include:

– presenting the situation on the postal market in Denmark and Poland in the context of growing competition; and

– indicating selected tools of the economic policy, which influence the de-velopment of competition on the postal market.

In the view of the goals specified above, the article makes references to specif-ic regulations as a basis for examining relevant issues. It is then followed by a de-scription of postal markets. Additionally, the article presents selected economic policy tools that have direct influence on the postal market.

1. Growing competition on the postal market

Despite a complete opening of the EU market in 2013, the competition on the letter market has been steadily growing in the majority of EU member states, whereas operators providing a universal service maintained their majority stake in most coun-tries. Out of 15 members states that completely opened their markets before 2011 (including Denmark), in 2013 eight had over 5 percent competition on the letter market (as regards number of letters). In the group of countries which opened that markets after 2011, until the mid-2013, competitors exceeded their 5% stake of the letter market in five of them. In countries which allowed competition on the letter market, operators providing ‘door-to-door’ service which developed their own distribution network deliv-er letters themselves. In countries where universal service operators use other businesses for the final delivery, competition regarding access to the market developed in Slovenia, Great Britain and Germany. In some EU member states, domestic competition authori-ties accused universal service providers of anti-competition behaviour and misuse of a dominating position. Such instances applied to illegal discounts given to business clients, narrow margin and major price reduction (Nagaj 2013). The above may entirely exclude competition. Entry to the market and development of competition can be ham-pered by certain regulatory practices, such as restrictions on permissions given to new businesses, much beyond the range defined in the Directive.

2. Postal services market in Denmark and Poland – comparative analysis

The analysis should start from defining regulatory issues. Table 1 presents key issues related to postal market regulation in Denmark and Poland.

Another comparison is made between the scope of universal services (table 2), which in Denmark is much wider for specific groups of services in comparison with Poland.

Anna Drab-Kurowska 199

Table 1

Institutional Framework and National Competition Authority

Institutional FrameworkDenmark Poland

Ministry for postal policy

Ministry of Transport Ministry of Administration and Digital Affairs of Poland.

National regulatory authority

Danish Transport Authority Office of Electronic Communi-cations

National Competition AuthorityDenmark Poland

National competition authority

Danish Competition and Consumer Authority

Office of Competition and Consumer Protection

Primary authority for competition rules

National competition authority (NCA) National regulatory authority for postal affairs (NRA)

(NCA) NRA/NCA cooperation

Share data: Yes Regular consult: No Coord agmt: No

Share data: YesRegular consult: No Coord agmt: No

Source: Main Developments in the Postal Sector (2010–2013) Country Reports, WIK Con-sult, Bad Hoonef 2013, p. 25–27, 94–97.

Table 2

The scope of universal services in Denmark and Poland

Scope of Universal ServiceService Ensured Price regulated Service standards

DK PL DK PL DK PLSingle piece letter post (FSC) Yes Yes Yes Yes Yes Yes

Bulk letters Yes No - No - NoBulk advertise-ments Yes No Yes No Yes No

Newspapers, maga-zines, etc. Yes No No No No No

Non-priority corre-spondence Yes Yes Yes Yes Yes Yes

Single piece parcels Yes Yes Yes Yes Yes YesBulk parcels Yes No Yes No Yes NoDelivery frequency for LP 6 days

per week

5 days per

weekDelivery frequency for parcels

5 days per week

5 days per

week

Delivery point: Par-cels must be delivered without charge to addressee

Delivery point: Par-cels must be delivered without charge to addressee



From the point of view of postal market development, the access to the market is particularly important. In Poland, operators may start operating based on an entry to a register run by the postal market regulator. This is considered a very liberal solution. However, in a number of EU members states, including Denmark, a pro-spective postal operator needs to meet more stringent requirements, namely obtain a licence or a permit (table 3). Operators delivering letters (up to 1 kg) are required to have individual licences in such countries as Finland, France, Sweden and Ger-many, whereas general permits are mandatory in Italy and Spain. In order to obtain a licence or a permit, an entity needs to pay a fee to a sinking fund or meet other obligations, e.g. maintain service quality or meet competition rules.

Table 3

Legal Treatment of Competitive Services

Legal Treatment of Competitive ServicesDK PL

Special tariffs are trans-parent and non-discriminatory?

Bulk letters: Required by law but not verified in prac-tice Direct mail: Required by law but not verified in prac-tice Bulk parcels: Required by law but not verified in prac-tice

Bulk letters: Required by law but not verified in practice Direct mail: Not required by law or verified in practice Bulk parcels: Required by law but not verified in practice

Special tariffs are availa-ble to other postal opera-tors?

Bulk letters: Required by law but not verified in prac-tice Direct mail: Required by law but not verified in prac-tice Bulk parcels: Required by law but not verified in prac-tice

Bulk letters: Not required by law or verified in practiceDirect mail: Not required by law or verified in practice Bulk parcels: Required by law but not verified in practice

Licence required within US area

General authorisation re-quired for provision of some services with the universal service area

No authorisation required for provision of services with the universal service area

Use of potentially restric-tive authorisation condi-tions

Univ. servs: No Quality conditions: No Competence: No

Univ. servs: No Quality conditions: Yes Compe-tence: Yes

Access to postal infra-structure by competitors

Addr. database: Yes Post office boxes: Yes De-livery boxes: Yes

Addr. database: No Post office boxes: Yes Delivery boxes: Yes



3. Selected economic policy tools on the postal service market

The growth of competition on the postal service market depends on several economic policy instruments (mentioned above) which either discourage or attract new postal operators. Below presented are two of the tools that have major impact on the market concerned. These include:

– designated operator, and – regulations on access to the postal infrastructure.The designated operator was introduced to mitigate negative social conse-

quences of market liberalisation. In Denmark, Post Danmark is the designated op-erator. The company is a part of PostNord AB, in which 60% of the stake is owned by the Swedish Government, whereas 40% by Denmark. In Poland, such a role is played by Poczta Polska S.A., a State Treasury Company. Despite complete liber-alisation of the postal market, the designated operator guarantees that all citizens have access to high quality and affordable services provided in virtually any loca-tion in the country on the same conditions. This is possible also because Poczta Polska S.A. prepared already in 2009 a strategy for the next years, containing initia-tives and actions in order to maintain the company's financial stability under full competition conditions (Czaplewski 2011, p. 40).

The full opening of the postal market benefits the entire economy of the EU, and improves the quality and reduces prices. However, possibilities of generating profit may lead to restricting the access to postal services for specific groups, in particular people living in the mountains, as well as rural and sparsely populated areas. It is also important to examine obligations of the designated operator, which include creating a sufficient network of post offices and post office boxes, also in area of low population. In the latter, postal services are particularly important in ensuring communication between people, participation in economic life and labour market, which translates into social and territorial cohesion in a country. Another important obligation of the designated operator is to ensure frequency of postal services, e.g. delivery at least once a day for five days a week. Yet another factor which prevents exclusion is affordable price and single tariff all over the country, regardless geographic location of a client and cost for the post. At the same time, a general principle is that prices of universal postal services should correspond with the cost incurred by the designated operator and do not distort the competition. To meet those requirements, the postal market is supervised by the postal market regu-lator.2

Another economic policy tool, having a major impact on the postal service market, is the access to the infrastructure. Thus, appropriate regulations ensuring

2 Designated operator in the European Union. Solutions applied in provision of public postal services in 27 EU member states.


access to the infrastructure stimulate competition. According to the Third Postal Directive, designated operators in all EU members states are required to provide access for other operators to selected parts of their own postal infrastructure, e.g. system of post codes, data base of addresses for redirecting postings, post office boxes, and delivery boxes. As regards other elements of the infrastructure, accord-ing to article 11 of the Third Postal Directive, member states should adopt harmoni-sation measures necessary to ensure transparent and non-discriminatory access to the postal network for all users and postal operators.

The report on the ‘Main Developments in the Postal Sector (2010–2013)’, developed by WIK Consult, a German research institute, and commissioned by the European Commission, provides a detailed analysis of the postal operators’ infra-structure in particular countries (table 4).

Table 4

Access provided to postal infrastructure in EU member states

Access to postal infrastructure in EUHigh (7 states) Average (10 states) Low (11 states) Czech Rep., Denmark,France, Lithuania, Luxem-bourg, Germany, Slovenia

Austria, Cyprus, Estonia, Greece, Malta, Poland,

Portugal, Hungary, Great Britain, Italy

Belgium, Bulgaria, Croatia, Finland, Spain, Netherlands, Ireland, Latvia, Romania, Slo-vakia, Sweden

Source: WIK Main Developments in the Postal Sector 2010–2013.

None of European countries decided to ensure full access to all part of the designated operator’s network. Selected countries (Belgium, Estonia, Germany, Latvia, Lithuania, Malta, Portugal, Slovenia, Great Britain and Hungary) provide access to the final stage of the service, namely the delivery, also known as the downstream access, which requires the designated operator to deliver mail provided by other universal service operators or included in universal services.

Regulations concerning the access to the postal infrastructure can be divided into three main types (Polish Postal Institute 2015):

- Provision of access to the postal network (according to domestic law) and parts of its infrastructure. Such a solution has been applied for instance in Denmark.

- Opening of postal infrastructure catalogue (by indicating sample calcula-tion), applied in such countries as Belgium and Estonia.

- Providing access to listed elements of postal infrastructure, applied in Po-land.

Point 34 of the preamble to the Third Postal Directive refers to the obligation of ensuring interoperability of postal networks in case there are several operators


providing a universal service and having their regional postal networks. So far, Denmark and Poland decided to have only one designated operator. The final scope of the access to the postal infrastructure in particular EU states may vary signifi-cantly depending on the organization of an individual postal market, see table be-low.

Table 5

Access to postal infrastructure in Denmark and Poland

Access to: Post codes

Post office boxes

Delivery boxes

Address database

Changes in address database

Return services

Denmark + + + + + +Poland + + +

Source: WIK Main Developments in the Postal Sector 2010–2013.

Access to postal infrastructure in Denmark is wider than in Poland. This cre-ates better opportunities for alternative operators interested in operating on the Dan-ish postal market.

Conclusions

Each member state regulates its postal market as prescribed by Postal Direc-tives. The analysis of European solutions (including those in Denmark and Poland) indicates that previous public operators become designated operators due to their multiple-year experience. Therefore, there was no concern that the designated op-erator would fail to provide universal services of relevant standard.

Literature

1. Budziewicz- Management of Changes in Enterprises as a Form of Adaptation to E-Economy. e-go. Scientific Journal. Service Management, 8, 199–207.

2. Chorób, R. (2013). integracyjnych. o-

, ji elektronicznej. T. 1), 169–177.3. Czaplewski, M. (2011). Behaviors of the Polish Post before the full postal market

liberalization, in „International Postal and e-Communication Conference”, Institut Jana Pernera o.p.s., Pardubice 2012.


4. Kotylak, S. (2009). -. , Ekono-(Social control administration in the context of the deve-

lopment of the information socjety. Scientific Papers of the University of Szczecin,Economic Problems Services), nr 35, cz. 2:– stan obecny i perspektywy rozwoju (Markets transmission and processing of infor-mation – current state and development prospects), 121–135.

5. Kubiak, K.; , E. (2013). Zastosowanie technologii informatycznych . Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szcze-

nr 104: Europe a-cji elektronicznej, t. 1 (The use of information technology in the context of the development of knowledge in the organization. Scientific Papers of the University of Szczecin, Economic Problems of the Services, No. 104: European area of elec-tronic communication, Vol. 1), 341–348.

6. Main Developments in the Postal Sector (2010–2013) Country Reports, WIK Con-sult, Bad Hoonef 2013.

7. – z-towej (sieci pocztowej) przez operatora wyznaczonego. europejskich (Between obligation and business profit – providing access to postal infrastructure [postal network] by designated operators. European solutions), Polish Postal Institute, October 2015, 21.

8. Nagaj, R. (2013). An Economic Regulation Method and the Development of End-User Electricity Prices. Actual Problems of Economics, No. 1 (Vol. 2), p. 90–99.

W OBSZARZE RYNKU POCZTOWEGO – OCENA WYKORZYSTANIA KI I DANII

Streszczenie

Polski i Danii. W szczególno

gulatorów rynku pocztowego,o-

rów alternatywnych.czej.

Anna Drab-Kurowska


DOI: 10.18276/epu.2016.122-19 | strony: 207-218

GRZEGORZ DYDKOWSKI, BARBARA KOSUniwersytet Ekonomiczny w Katowicach1

PRZEOBRA CJI BILETÓWMIEJSKIEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO

A ELEKTRONICZNYCH SY

Streszczenie

W wielu miastach w

e-k-e-u-

,

na elektronicznej

miejski transport zbiorowy, bilety elektroniczne, systemy elektro-, system dystrybucji biletów.

Wprowadzenie

wnienia finansowania

Systemy te w wielu miastach, zarówno w Polsce,ukto-

1 ra Transportu.

Pr transportu zbiorowego…206

– kasowane w pojaz-e-

w gospodarce. O a-y-e-

(Lubieniecka- 2013), n-

najogólniej wymaga, z powiedniej infrastruk-tury informatycznej, zakupu i oprogramowania, rów-

W artykule przedstawiono proces

rowego nym przez ponad

tnictwosystemu elastElektronicznego.

u-

. Wówczas sys-

nikacyjne, Ruch SA o-razowych) oraz w stosunkowo niewielkim zakresie dystrybutorzy prywatni. W tym

jakikolwiek s

e-enia odpowiedniej informacji

Grzegorz Dydkowski, Barbara Kos 207

biletów do obiegu, a ta w przypadku zastosowania

kierunki, (Dydkow-ski i Tomanek 1995) o-no nas

–

z magazynu w KZK GOP;–

zakres strony za ryzyko, która ma na ;

– o-

d-;

– dokonano decentralizacji sieci dystrybucji – umowy zarówno bucyjnymi, jak i pojedynczymi sprzedawcami;

–GOP, prowadzi on

;– w pojazdach miejskiego transportu zbiorowego prowadzona jest jedynie

o-

;–

w 2014 i 2015 w ramach p ;– a-

zowych przez telefon komórkowy.

d-e-

u-, l-

„KZK GOP” (www.kzkgop.com.pl)i rodzaju pobieranych biletów i wynosi od 5% do 7% dla biletów jednorazowych oraz od 3% do 5% dla biletów okresowych. Zatem wynagrodzeniem dystrybutora


nal – ,–

miejskiegoprzez KZK GOP).

i-a-

prawo do naliczenia kar umownych (Urbanek 2015).W wyniku prowadzonych przez KZK GOP od 1992 roku

w rynku prywatnych odbiorców hurtowych w segmencie biletów jednorazowych wynosi ok. 71%, natomiast w segmencie biletów okresowych ok. 26%. Obecnie s 500 pponad 1

„Ruch Akcyjna okur-

w grupie biletów okresowych i ok. 34% w grupie biletów jednorazowych. Na po-oku „Ruch Akcyjna

razowych, po-przez które podmiot ten dys

a-„Ruch , na innych

i dystrybucja biletów w KZK GOP 2014).– a-

e-rów –ora ktu

na modernizowanym obecnie dworcu autobusowym w Piekarach i dystrybucja biletów w KZK GOP 2014).

k-cjonowania transportu zbio o-

sytuacjach

2000– e-


biletów jednorazowych, 24-godzinnych, 5-dniowych, zarówno normalnych, jak i ulgowych

, „KZK GOP r-wis Polska Sp. z o.o. (obecnie moBilet Sp. z o.o.), na mocy których uruchomiono

e-jdogodniejszym dla siebie systemem zakupu

”biletów w KZK GOP 2014).

2.

rzystaniem karty elektronicznejo-

rzez KZK GOP jako lidera, na które uzyskano dofinansowani e-

(Kos2013; www.kartaskup.pl):

–;

– u-– lider projektu, a 21 gminami – partnerzy

;–

– i-e-

–;

–;


– a-, na dofinansowanie projektu

;– d-

– tu przede wszystkim

w strukturze Biura KZK GOP –

procedury ; z którym zostanie zawarta umowa na dosta-

a publicznego

a-domienie o wyborze najkorzystniejszej oferty w maju 2011 roku. Niestety jeden

encji wykonania wyroku tej Izby

w lipcu 2011 roku, w listopadzie 2011 dokonano wyboru najkorzystniejszej oferty (www.kzkgop.com.pl). W rezultacie po

g Publicznych”.

– –

zierniku 2015 roku y-a-

nych na kartach. Od stycznia 2016 roku e-k-

– wprowadzono do oferty ró

w komunikacji miejskiej KZK GOP 2016).


3.

– spersonalizowane i niesper-sonalizowane karty elektroniczne. Spersonalizowana karta zawiera dane identyfika-

i-

p-e-

go biletu okresowego , lu istnie-Rodzaje punktów

oraz ich funkcje przedstawiono w tabeli 1.Nabycie karty sperson sieci 40 Punktów Ob-

a, przy czym o-k-

e-cjalnie utworz , zlokalizowane w naj-

jest przede wszystkim wydawanie oraz wymiana kart, zmiana danych osobowych, udzielanie informacji i przyjmowanie rekla e-

y-

Nabycie karty niespersonalizowanej jest moliwe a-

dotychczasowe zadania realizowane przez Punkty o-

z-nej portmonetki, na karcie do ulgowych przejazdów transportem zbiorowym KZK GOP. Mo

sprawdzenie stanu karty, zmiana ngu/historii operacji

zagubionej karty. Do wykonywania wymienionych czynn , tj.

i-lofunkcyjne (skaner, drukarka).

liwia dedykowane oprogramo


Tabela 1

Lp.

Punkt

Klienta40 punk-

tów

Punkt

6 punk-tów

Stacjonarny Automat

Kart

Punkty

800 punk-tów

Portal Klien-

ta

1 X X

2 wydawanie karty spersonalizowanej X

3 wydawanie karty niespersonalizowanej X X X X

5 zasilenie karty pienidzem elektronicznym X X X X X

6 kodowanie biletu okresowego na karcie X X X X X

7 do ulg na karcie sper-sonalizowanej

X X

8zmiana danych osobo-

kartyX X

9 aktualizacja danych zapisanych na karcie X X X X

10 blokowanie karty X X X11 odblokowywanie karty X12 zastrzeganie karty X13 zwrot karty X

14lingu

dzem elektronicznymX X X

15przyjmowanie rekla-

kartyX

16przyjmowanie rekla-macji

komunikacji miejskiejX

, www.kartaskup.pl [15.12.2015].

W ramach projektu ponadto zakupiono, zainstalowano i uruchomiono 109 Stacjonarnych . Obok e-

zowa-nych, jak i niespersonalizowanych, na kartach biletów


okkodu PIN,

zdy, cennika oraz in-formacji KZK GOP i partnerów pr

Stacjonarnmonetami oraz

– t-i-t-

15-calowy ekran dotykowy,informacje na temat zakupu wybr

, tworzenie sieci sprze-800 punktów sprzeda-

–p

okresowych na rzecz i w imieniu KZK GOP oraz w imieniu i na rzecz partnerów projektu, w tym przyjmo

, oraz wykonywania in wydawania kart niespersonalizowanych, pobierania kaucji za wydane niespersonalizowane

rmacji oraz aktualizacji stanu

GOP (Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia)., obejmuje gminy KZK

GOP oraz Jaworzno i Tychy jako miasta – partnerów– 300 punktów, II –

200 punktów, III – 200 punktów, IV – 50 punktów i V –zczono, aby w

dwa – o-

, –w ten sposób um zarówno podmiotom mniejszym

200 punktów i jedna –przetargowego wybrano jedynie dwa podmioty –Odpowi Kielcach oraz „Ruch”

wybranym pod-miotom


a-h biletów okresowych (Specyfikacja Istotnych

Warunków Zamówienia).

kart elektronicznych jest Portal Klienta. osobi2012):

––– adanie wniosków o wydanie karty,– o zmia– sprawdzenie stanu konta na karcie,– i (historia operacji na karcie),– -portmonetka),– blokowanie (zastrzeganie) karty,–– partne–

z wykorzystaniem zainstalowanyc , o-wego oraz drukarki. n-

, prowadzprowadzona jest

procedura przygotowania oraz zawarcia stosownej umowy z operatorami, precyzu-

Podsumowanie

o-k-

a-

w trakcie wdr a potrak-towana

efektywny. Tak jak w przypadku systemu


e-

Obecnie obok siebie dwa systemy : dotychczasowy system oparty na biletach papierowych oraz

Nie jest to z punktu widzenia efektyw-, , wraz h w obiegu, stopniowo wycofywane

W praktyce rów-

e-tów elektronicznych.

Literatura

1. Dydkowski G., Tomanek R. (1995), Metody integracji taryfowej w komunikacji miejskiej, Katowice: Wydawn .

2. Kos B. (2013), Rozwój e-administracji w lokalnym i regionalnym transporcie zbio-, w:

komunikacji elektronicznej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Sz nr ,

3. Lubieniecka- , Modern tools of passenger public transport integration, w: Communication in Computer and In-formation Science 395, ed. J. Mikulski, Berlin – Heidelberg: Springer-Verlag.

4. , www.kartaskup.pl (15.12.2015).5. e-

e-y-

, www.bip.kzkgop.pl 15.12.2015].

6. , nalityczny KZK GOP, Katowice.

7. ,www.kzkgop.com.pl 15.12.2015].

8. u-blicznych” zy Komunikacyjnym

oland z-nik nr 1.II.


9. Urbanek A. (2015), Risk sharing in the paper ticket distribution system on the example of Municipal Transport Union of the Upper Silesian Industrial District in Katowice, „Transport Problems”, Vol. 10, Issue 1.

10.przez KZK GOP

11. www.kartaskup.pl 15.12.2015].12. www.kzkgop.com.pl 15.12.2015].

TRANSFORMATIONS IN THE TICKET DISTRIBUTION NETWORK FOR PUBLIC URBAN TRANSPORT IN THE PROCESSES

OF ELECTRONIC PAYMENT SYSTEMS IMPLEMENTATION

Summary

In many cities in Poland and worldwide, systems of electronic collection of fares for the use of public urban transport are implemented ever more widely. Using the ex-ample of the Silesian Public Services Card project, implemented in the central part of the Province of Silesia, by municipalities that form the Municipal Transport Union of the Upper Silesian Industrial District an attempt has been made to present the process of transformation of existing system of paper tickets sale and distribution to the system of electronic fare collection basKeywords: public urban transport, electronic tickets, electronic payment systems, ticket distribution system.

Translated by Barbara Kos


DOI: 10.18276/epu.2016.122-20 | strony: 219-228

DAMIAN DZIEMBEKPolitechnika 1

LOKALIZOWANIE ZASOBÓW WIEDZY W OTOCZENIUDLA POTRZEB KREOWANIA ORGANIZACJI WIRTUALNEJ

Streszczenie

W artykule scharakteryzowano proces lokalizowania wiedzy w organizacji wirtu-

edzy w organizacji wirtualnej.

w organizacji wirtualnej.organizacja wirtualna, lokalizowanie wiedzy.

Wprowadzenie

(Czaplewski 2010; Kuczera2014). Efektem wirtualizacji jest transformacja tradycyjnej struktury oraz redefini-

w formie

ych tymc y-kle o charakterze gospodarczym).

r-tualnej odgrywa z e-

proces lokalizowania wiedzy.

1 .

Lokalizowanie zasobów wiedzy w otoczeniu dla potrzeb kreowania…218

w otoczeniu realizowana przez podmiot o-

kreowaniaganizacji wirtualnej.

1. Kreowanie organizacji wirtualnej

y-tucje, osoby fizyczne), które e-

a-ych

podmiotów celu (np. zlecenia klienta). o-

a posiadanych aktywów wiedzy. elastycznej strukturze organizacji wirtualnej y-

– integratora – e-nia do realizacji,

– podmioty koo –

e-wagi konkurencyjnej, Budziewicz- 2014), niezb a-

Kreowanie organizacji wirtualnej wymaga realizacji kilku kluczowych etapów. a-

rynku. Zawieranie kontaktów interpersonalnych oraz przeprowadzanie transakcji kupna- powoduje powstanie wzajemnych relacji i wytworzeniewraz ze zgromadzeniem pewnej wiedzy o posiadanych aktywach wiedzy (zdolno-

skuteczn

W kolejnym etapie – w wyniku analizy otoczenia –rynkowe (potencjalne zlecenia klientów). Podmiot zaiOW

Damian Dziembek 219

organizacji. W t

erty dla klienta. W rezultacie zebranie przez potencjalnego integratora OW grupy podmiotów zain-

e-cenia aktywami wiedzy

Ostania faza, któr , ma miejsce

Podmiot, y-podmiotów –

,o-a-a-

a-

realizacji zlecenia

ó-

-komunikacyjne, miotów zgrupowanych w OW.

2. Istota procesu lokalizowania wiedzy w organizacji wirtualnej

y-

zasobami wymaganymi do realizacji celu OW odgrywa proces lokalizowania wie-dzy. Ogólnie proces lokalizowania wiedzy polega na identyfikacji aktywów wiedzy

, l-a na opisie i analizie otoczenia orga-

2002).


widzenia potencjalnego integratora celem procesu lokalizowania wiedzy w OW jest ustalenie

lokalizowanie wiedzy jest istotnym procesem dla opracowania i realizacji zarówno o-r-

tualnej, ikiem jest proces pozyskiwania wiedzy. d-

a celu OW. Lokalizowanie wie-

2.a

z kreowaniem OW), które przedstawiono na rysunku 1.l-

jalne podmioty OW) oraz skanowanie otoczenia i zbieranie danych i informacji

pokojonych potrzebach klienta. W zakre-podmiotów rynkowych w otoczeniu podmiot zaintere-

ce posiadanych aktywów wiedzy.

(opisanych w dalszej . Z kolei w trakcie analizy szans rynkowych potencjalny integrator

rynkowych i porównanie z

nie – e-poszukiwania innych (nie znanych wcz

2 d-nych wytworów (artefaktów). W tym przypadku celowe o-czeniu takich wytworów, jak praktyki i procesy, technologie, repozytoria. Z racji tego, o-

–

Damian Dziembek 221

Rys. 1. Proces lokalizowania wiedzy w organizacji wirtualnej

o .

e-

organizacji wirtualnej (tj. planowania i organizowania struktury i funkcjonowania

, tj. procesu pozyskiwania wiedzy (Dziem-bek i Chluski 2012)do realizacji zlecenia aktywach wiedzy zamykna rzecz tworzenia organizacji wirtualnej. Zidentyfikowane aktywa wiedzy ewentu-

o-trzebowanie

i-zacji wirtualnej,


nizacji wirtualnej

Podmiot zai a-

w organizacji wirtualnej. W efekcie lokalizowanie realizowane przez potencjalnego

i-

zrealizowania zidentyfikowanej okazji rynkowej.

(por. Probst i in. 2002):– Wykazy ekspertów –

o-l-

trowania i prowadzenia analiz podmiotów i posiadanej wiedzy. Wykaz ry-

sunku 1) arzdziem lokalizowania wiedzy.wykazu ekspertó a-nie biurowe (Open Office, MS Office, Google Dokumenty, itp.).

– Mapy wiedzy – e-y-i-

sywane i prezentowane w formie elektronicznej (aplikacje graficzne) oraz t-

kownika kryteriów (np. miejsce, czas, wzajemne relacje, itp.).

Tabela 1

Lp. Nazwa podmiotu Telefon E-mail kompetencje rynkowe Referencje Adres

1 Podmiot 1

2 Podmiot 2

3 Podmiot 3

4 Podmiot 4

5 Podmiot 5

: opracowanie .

Damian Dziembek 223

– –wiedzy z uwagi na kryterium przestrzenne. Uproszczone odwzorowanie

, któryme-

niem – przedstawiono na rysunku 2. Narz

MS Access).

Rys. 2.przestrzenne

cych do dyspozycji s-y-

e-

Straub), cMap (IHMC), mindomo (Expert Software Applications), TargetMap (TargetMap), Inspiration 9 (Inspiration Software), WebSummarizer, itp.

Podmiot 1 (Systemy BI)Podmiot 2

(Robotyka)Organizacja 1

(E-biznes)

Organizacja 2(Multimedia)

Podmiot 3(Elektronika)

Podmiot 4 (E-biznes)

Podmiot 5(Sieci WAN)

Podmiot 6 (Telekomunikacja)

Organizacja 5 (Automatyka)

Organizacja 4 (Us ugi IT)

Organizacja 6 (Multimedia)

es 2 (Us ugi inansowe)

Organizacja 7(Us ugi IT)

es 1 (Systemy IT)

es 3 (Systemy BI)

es 4(Systemy ERP i CRM)

Organizacja 8 (Systemy IT)

Organizacja 9 (Technologie

mobilne)

Organizacja 10 (Systemy GIS)

Podmiot 7 (Elektronika)

Podmiot 8 (Gra ika)

Podmiot 9(Robotyka)

Podmiot 10 (S rz t IT)

Podmiot 11 (Elektronika) Podmiot 12

(Bazy danych)

Podmioty z rynku lokalnego Podmioty z rynku

regionalnego lub krajowego Podmioty z rynku

mi dzynarodowego lub globalnego


Rys. 3. OW

– topograficzne mapy wiedzy – s-o-

potencjalnemu integratorowi OW okre-

Przy o-s przedstawiono w tabeli 2. Oprogramowaniem

nie topograficznej mapy wiedzy rogramo-wanie biurowe (Open Office, MS Office, Google Dokumenty, itp.).

OW

1

2

1

2

Podmiot 10

Podmiot 11

Podmiot 12

Podmiot 13

Podmiot 14

1

2

Gra ika Bazy danych

Robotyka

Systemy ERP

Systemy CRME-biznes

Us ugi IT

Systemy BI

S rz t IT

Sieci WAN

Sieci LAN

Us ugi IT

Us ugi ITUs ugi IT

Us ugi IT

Multimedia

Systemy IT

Systemy GIS

Systemy CRM

Systemy ERP

Systemy BI

E-biznes

E-biznes

E-biznes

Automatyka

ElektronikaS rz t IT Sk ada si z

Sk ada si z

Specjalizacja

Specjalizacja

Specjalizacja

Specjalizacja

Specjalizacja

Specjalizacja

Specjalizacja

Specjalizacja

Specjalizacja

Damian Dziembek 225

Tabela 2

Jednostka E-biznes Elektronika Systemy ERP

Podmiot 1

Podmiot 2

Organizacja 1

Organizacja 2

– systemy informacji przestrzennej (GIS) –geograficznego miejsca z-

ci informatycznych systemów GIS

c geogra-n-

lokalizowania aktywów wiedzy, jest QGIS, ArcGIS Online, MapInfo, itp.

Podsumowanie

Lokalizowanie n-

r-, kto, gdzie i jakie aktywa wiedzy posiada. Wybór

OW. Proces lokalizowania , a ich

nem r-n-

W obecnych i prz a-

otoczeniu – stano-


nalizy i projektowania procesów zarz

Literatura

1. Budziewicz- a-chodniopomorskim w aspekcie gospodarki opartej na wiedzy, w: Rola ka

-gospodarczym regionu, Zeszyty Naukowe nr 840,, WNUS, Szczecin.

2. Chluski A., Dziembek D. (2012), Pozyskiwanie wiedzy w organizacji wirtualnej, w: Wy-, red.

3. Czaplewski, M. (2010), k-tach firm ubezpieczeniowych z klientami, w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu

red. G. Rosa, A. Sma-lec, L. Gracz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szcz .

4. Kuczera K. (2014), Konceptualizacja konstruktu organizacji wirtualnej na potrzeby , „Organizacja i Kierowanie”, nr 2.

5. , „E-mentor”,nr 5 (17).

6. Probst G., Raub S., Romhard K. (2004), , Oficy-na Ekonomiczna, Kraków.

LOCATING THE KNOWLEDGE RESOURCES IN AN ENVIRONMENT FOR THE PURPOSE OF VIRTUAL ORGANIZATION CREATION

Summary

The article describes the process of locating knowledge in virtual organization. In the introduction the process of creating virtual organization was presented. It was then discussed the notion of the process of locating knowledge in virtual organization. In the final part of the paper a tool supporting the process of locating knowledge in virtual organization was discussed.Keywords: virtual organization, the process of locating knowledge.

Translated by Damian Dziembek


DOI: 10.18276/epu.2016.122-21 | strony: 229-237

EDYTA GWARDA-1

-GOSPODARCZE A KIERUNKI ROZWOJU NIA INNOWACJAMI

Streszczenie

e –innowacji i proc .

- y-

rozwoju innowacji – obszary, ..

Wprowadzenie

-gospodarcze. Ana-,

od modelu „technology-push” poprzez „market pull”, interaktywny, model sieciowy, –122; Trott

i wraz ia i sektorów gospo-

darki, czy w – kolei,

1

-gospodarcze a kierunki rozwoju innowacji…228

produkcji samolotów, samochodów, Internetu (Gwarda- 2013, s. 34). Trendy w otocze n-

, d-wrócone innowacje, odpowiedzialne innowacje (de Woot 2016; Owen, Bessanti Heintz 2013; Govindarajan i Trimble 2012).

ów rozwoju innowacji –

10 lat. Identyfikacja tych kierunków dokonana zostanie w oparciu o a-y firm consultingo-

wych o--gospodarczym.

1. Megatrendy w gospodarce globalnej

Zmienia-

. r-

biorstw (Ernst & Young 2015)a-

ludzi oraz na funkcjonowanie prze o-bilne, chmury obliczeniowe, Big Data

. Rozwój technologii wyzwa dla przed e-znanej konkurencji, a-

do nowych warunków, zapewnienie ,(Casswell 2011).

wspomnianego raportu dotychczasowe zwyczaje zakupowe –

1/3dostosowuje obecnie polityki cenowe i sposoby dostawy do nowych warunków rynkowych.

Edyta Gwarda- 229

–y-

mi. o-

dów. taki. 5 z 10 naj-kra-

rocznie (Ernst & Young 2015).Rozwój technologii rzedsi

ludzie w wieku od 25 do 34 lat, w kobiet. Ich innowacyjne

miejsca pracy oraz rozwój nowych .

dezmian

r-o-

ubsaharyjskiej 19% wszystkich osób w wieku 18–64 to 2%. Dla porównania

a-towej edycji konkursu Ernst & Young „ ” –

j-

populacji. ie, w tym przede wszystkim

(Owen, Bessant i Heintz 2013). . W33 do

subsaharyjska, Bliski Wschód oraz

2/3

(Hart i Christensen 2002).


–

w Afryce. k-szone zapotrzebowanie na surowce i zasoby nat o-

1/3 o-o-

e-. Technologia staje

o-Ernst & Young w 2030 roku niekonwencjonalne zasoby ropy

–– j-

(WHO 2016).t-e-

powoduje e-

a-cji na smartfony, bezp na aparatura medyczna, pozwala na

l-– pozwalaj

ca na tworzenie nie tylko nowych, powszechnych leków,spersonalizowanych – czyli opartych na genotypie danego pacjenta.

2.

a-nych przez Ernst & Young trendów potwierdza wielu autorów publikacji w zakresie za 2004; De Woot 2016; Hart i Christensen 2002; i

a-ny, jak (Owen, Bessant i Heintz 2013, s. 11):

akceleracja wytwarzania wiedzy – wzrost wydatków i nacisk na rozwój wiedzy,

Edyta Gwarda- 231

globalna dystrybucja produkcji wiedzy – przeniesienie koncentracji biednych klientów z go-

ekspansja rynku –fragmentacja rynku – coraz to nowe grupy odbiorców dla innowacji,wirtualizacja rynku –w Internecie,

– wspólne tworzenie innowacji

– technologie informa-cyjno-komunikacyjne.

, warto zastano , w jaki ,

,oncentracja

fir ie wnio-n-

gowych – Arthur D. Little o-

o-(Portal Innowacji 2016). r-

tu a-a-

Nast

wnioski z tego badania :uz 20% w 2010 r. do 40% w 2020 r.;u %w 2010 r. do 40% w 2020 r,;o % w

,n

;r n-

;


ea-

% w 2010 do 25% w 2020 r.ozycjom literatury przedmiotu i opi-

e o-i Heintz 2013, s. 2).

3. Trzy podstawowe pytania mene

ó-z-

no- odpowiedzi na trzy podstawowe pytania stawiane przez mene

Tabela 1

Jakie innowacje? tworzone? W jaki sposób?

– ICT–– biotechnologia– bioinformatyka– nanotechnologia– energetyka i odna-

– badania genetyczne–

innowacji w krajach

– Azja, Afry-ka, Ameryka

Ameryka

– –klienta, projektowaniu emocji, social networking– proaktywne modele biznesowe – dostarczanie

dostosowanie modeli biznesowych do nowych rynków–– skracanie czasu i ryzyka innowacji– integracja innowacji

.

–

-informacyjnych

a-

Na pytanie, , an --

Edyta Gwarda- 233

Amerycea-

ch, które

2016). Pierw-szy z nich to – i

innowacyjnymi klientami. Ów „innowacyjny klient”trendów:

o – i z klien-tem, m akce innowacji przez klienta, tworze-niem , obejmuj zarówno nowe modele relacji z klientami, jak i nowe modele biznesowe. Firmy b

sposobu interakcji z klientami;projektowanie emocji – d , jakie nowa technologia w

t-kim o projektowanie emocjonalneg

z-dzie

;social networking – n o-rzystywane jako podstawowe w realizacji konkurencyjnej polityki cenowej

Projektowanie wszelkich punktów stycznych w relacjach z klientem, kon-kluczem do realizacji innowacyjnych

sposób a-

cyjnych i strategicznych. W tym zakresie spodziewane

dostarczenie tzw. „ ” r-

a-;

m –;


dostosowanie modeli biznesowych do nowych rynków – generowanie in-o-

z takimi krajami, jak Chiny czy Indie.e-

„odwrócona ” badania co kosztuje

.C tak nie tylko szybkie wprowadzenie produktu na

temu procesowi. –e e do kolejnych etapów optymalizacji portfela, co

nno-wacji jako integralnego elementu strategii biznesowej.

Podsumowanie

s-tematycznie nimi

o--gospodarcze oraz tendencje rozwojowe w zakresie kierun-

Literatura

1. Baruk J. (2006),

2. Casswell A. (2011), Emerging Trends in ICT 2010–2015, Gartner Consulting, NY.3. De Woot P. (2016), Responsible Innovation, Sheffield: Greenleaf Publishing Li-

mited.4. Ernst & Young (2015), Megatrends 2015. Making Sense of a World in Motion,

EYGM Limited.5. Govindarajan V., Trimble C. (2012), Reverse Innovation. Created Far from Home,

Win Everywhere, Boston: Harvard Business Review Press.

Edyta Gwarda- 235

6. Gwarda- Modele procesu komercjalizacji nowych techno-– kluczowe obszary decyzyj-

ne, 7. Hart S.L., Christensen C.M. (2002), The great leap: Driving innovation from the

base of the pyramid, „MIT Sloan Management Review”, 44 (1).8. , Portal Innowacji,

http://www.pi.gov.pl/PARP/chapter_86196.asp?soid=6DEE9379178441DF8864D3F47CB63E5C 23.01.2016].

9. Owen R., Bessant J., Heintz M. (2013), Responsible innovation. Managing the Responsible Emergence of Science and Innovation in Society, Chichester: John Wiley & Sons.

10. Prahalad C.K. (2004), The fortune at the bottom of the pyramid: Eradicating po-verty through profits, Pearson Education, Upper Saddle River, NJ.

11. Trott P. (2008), Innovation Management and New Product Development, New York: Prentice Hall.

CURRENT SOCIO-ECONOMIC TRENDS AND DIRECTIONS OF INNOVATION DEVELOPMENT AND MANAGEMENT

Summary

Innovation management is a fast developing scientific field. Together with envi-ronmental changes scientists are creating new concepts of innovation management. To the manager’s dictionary new words are added – new types of innovation and innova-tive processes. The megatrends that shape current socio-economic development have huge influence on changes of the directions and management of innovation. The articlepresents the overview of future megatrends and future concepts concerning the follow-ing questions: what innovations will be created, where they will be created, how they will be created. Keywords: innovations, development directions of innovations, environmental changes.

Translated by Edyta Gwarda-


DOI: 10.18276/epu.2016.122-22 | strony: 239-247

IZABELA HEPPNER

EKSPLORACJA PROCESÓW BIZNESOWYCH– TREND W PERSPEKTYWIE ROZWOJU GOSPODARKI

Streszczenie

zachowaniu strategii oraz wym

e-

BPM. Analizowana w niniejszej pracy eksploracja procesów biznesowych stanowi data mining o-

wanie oraz ulepszanie procesów bizneso-

w modelowaniu problemów harmonogramowania produkcji.S procesy biznesowe, eksploracja procesów, log.

Wprowadzenie

o-darki n-

jest przede wszystkim efektem wzrostu zmian tech-nologicznyc , by w tak niepe

nsoffa (1985, s. 93) strategia jest zbiorem kry

Klasyczna, r-

Eksploracja procesów biznesowych – trend w perspektywie rozwoju gospodarki238

Procesy te wymag e-

process approach) (Bit-kowska, Kolterman, Wójcik i Wójcik 2011, s. 17).

anie roli, orienta-e

o-alej przed-

e,

1. Koncepcja zarz

(Business Process Management),jednak eksperci zrzeszeni w organizacji BPM.com l-nego oraz ostatecznego sprecyzowania niniejszego

pie-które obejmuje systemy, pracowników, klientów

(http://bpm.com/what-is-bpm). od orientacji syste-

echnologia zostaje a-niach operacyjnych i strategicznych. ske, van der Aalst i Ver-beek (2004)

a-in która inte-

gruje technologie informacyjne, procesy biznesowe oraz indywidualne

pek-m-e-

blu operacyjnym, jak i strategicznym, co prezentuje t

,, a-

nizacji. Jej praca jest elementem w-

Izabela Heppner 239

o-cesów).

Tabela 1

Zadania w ramach BPM Zalety

Przypisanie ról oraz w

indywidualny nadzór nad procesem,,

.

Ocena kosztów procesów

y-i ,

identyfikacja najskuteczniejszych sposobów redukcji kosztów.aktywna reakcja na zmiany w otoczeniu,jasne procedurzmniejszenie kosztów adaptacji zmian,

.

Pszybka weryfikacja realizacji procesów,aktywna kontrola: ,

.

Wizualizacja procesów

wzrost percepcji funkcjonowania organizacji,

.

Dokumentacja procesów

– a-niach organizacji,

– w organizacji,–

.

opracow 2013, s. 32–34).

2. Ewolucja BPM

wyniesie 4,4%(http://www.gartner.com/newsroom/id/3064717).


, by procesów biznesowyche-

wszystkie szczeble decyzyjne rys. 1.).

Rys. 1.

(Harmon 2014, s. 47).

odniesienie do struktury i aktywno-o-

e oraz me-todologie. Na kolejnym poziomie – procesów biznesowych –

procesów a-ru wyników, ustalania planów i priorytetów organizacji (Bitkowska i in. 2011, s. 42).

a-sobami procesów biznesowych s ó-

POZIOM PROCESÓW BIZNESOWYCH

POZIOM

ZDEFINIOWANA

ROZWÓJ ZASOBÓW LUDZKICH

ROZWÓJ IT

INTEGRACJA

Izabela Heppner 241

, o czym mówi Schon-berger (1990, s. pami

o-processus) oznacza

Orientacja procesowa (Business Process Orientation) r-stwa jest ukierunkowan d-

ceny i nagradzania pracowników (Kopera 2000, s. 154). BPM jako wykonywanie po-

, oraz n

1992o-

i-zacje, e-

, Implementacja zaawansowa-rojekty modeli od-

a-

zaobserwowad-

stawa do budowania modeli biznesowych. zyto-

e-

-logi (event logs). Log, j-t-

, takie jak: znacznik czasu, dane kontekstowe, zasoby itp. (van der Aalst 2011, s. 95–98

ników poprzez zapis inicjowania

o-sowania zaawansowanych technik analiz.

y-


automatyczny mechanizm tolerancji szumów (Hwang i YangWeij-

ters i van der AalstTakie po-

, m.in. dotyczo-

we, itp.).o-

wania zaawansowanych metod analiz. e-–

e-sowego o zaawansowane techniki analiz, gdzie diagnoza procesów nie tylko odby-

ex post o-ock i Baesens 2013 o-rzystabiznesowe.

3. Idea eksploracji procesów biznesowych

Publiczna deklaracja grupy roboczej IEEE Task Force on Process Mining (van der Aalst, Adriansyah, de Medeiros, Arcieri, Baier i in. 2012) oficjalnej dyskusji na temat eksploracji procesów o-

k-tywy rozwoju. Lata 2011– z uwagi na opubliko-wanie e liczby publikacji o tej tematyce (Karaban i Kor-czak

i Leymann 1998, s. 467–483dopiero w r y-

o-wanych odkryciu i modelowaniu rzeczywistych przebiegów procesów. W literaturze (van der Aalst 2011, s. 7–

– metody budowy modeli procesów (discovery) – o-delu z surowych danych pochod o-

kolejnych analiz oraz informuje,

Izabela Heppner 243

– metody weryfikacji modeli procesu (conformance) –,

aplikacji audytu czy Six Sigma.

– metody rozbudowy modeli procesu (enhancement) –a priori, co ma prowa

z-

Eksploracja procesów biznesowych wynika z podstawowej koncepcji BI (Bu-siness Intelligence) gromadzenia ex-post e-

alizach, koncentruje a-

W eksplo-

y-o-a-o-

miast klasyczna eksploracja danych dotyczy wzorców relacji mdanych (np. sprze (Cheng i Kumar 2015). BI stano-

, natomiast eksploracja procesów diagnozuje wyniki analiz BI w modelu organizacji.

Dalsza perspektywa rozwoju w omawianym zakresie e-lowaniu gotowych procesów. Pozyskiwane dane – i-

– k-o-

o-

Podsumowanie

W. Jest to szczególnie trudne,

dnych podstaw do o-–

, jak technologie IT (przy


odpowi do informacji zwrotnej w oparciu o ob-

, ale ,

Finansowanie

Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/05/D/HS4/01129.

Literatura

1. Aalst van der W.M. (2011). Process mining: discovery, conformance and en-hancement of business processes, New York: Springer.

2. Aalst van der W.M., Adriansyah A., de Medeiros A.K.A., Arcieri F., Baier T. i in. (2012), Process mining manifesto, w: Business process management workshops,Berlin: Springer, s. 169–194.

3. ABPMP (2013), Guide to the Business Process Management Common Body of Knowledge (BPM CBOK), 3 (1), http://abpmp.org .

4. Agrawal R., Gunopulos D., Leymann F. (1998), Mining process models from workflow logs, Berlin: Springer.

5. Ansoff I.H. (1985), , Warszawa: PWE.6. Bitkowska A., Kolterman K., Wójcik G., Wójcik K. (2011), a-

iorstwie. Aspekty teoretyczno-praktyczne, Warszawa: Difin.7. Cheng H.J., Kumar A. (2015), Process mining on noisy logs – Can log sanitization

help to improve performance?, Decision Support Systems, 79, s. 138–149.8. De Weerdt J., Schupp A., Vanderloock A., Baesens B. (2013). Process Mining for

the multi-faceted analysis of business processes – A case study in a financial ser-vices organization, „Computers in Industry”, 64 (1), s. 57-67.

9. Downar W. (2008), ,w: , red. B. Filipiak, A. Panasiuk, War-szawa: PWN.

10. Harmon P. (2014), Business process change: a business process management guide for managers and process professionals, San Francisco: Morgan Kaufmann Publishers.

11. Hwang S.Y., Yang W.S. (2002), On the discovery of process models from their instances, „Decision Support Systems”, 34 (1), s. 41–57.

Izabela Heppner 245

12. Karaban B., Korczak J. (2015), Eksploracja online procesów biznesowych,w: technologii informacyj-nych, red. D. Jelonek, T. Turek,

13. Kolman R. (1992), , Warszawa: PWE.14. Kopera S. (2000),

, w: Instrumenty , red. K. Zimniewicz,

Akademia Ekonomiczna w Poznaniu.15. Porter M. (1985), Competitive Advantage: Techniques for Analysing Industries and

Competitors, New York: The Free Press.16. Schonberger R.J. (1990), Building a Chain of Customers, London: Hutchinson.17. Weijters A.J., Aalst van der W.M. (2003), Rediscovering workflow models from

event-based data using little thumb, „Integrated Computer-Aided Engineering”, 10 (2), s. 151–162.

18. Weske M., Aalst van der W.M., Verbeek H.M.W. (2004), Advances in business process management, „Data & Knowledge Engineering”, 50 (1), s. 1–8.

19. http://bpm.com/what-is-bpm .20. http://www.gartner.com/newsroom/id/3064717 .

MINING PROCESS – TREND IN THE DEVELOPMENT OF ECONOMY

Summary

Business Process Management (BPM) is a major trend in the field of organiza-tional management. The flexibility to adjust to the organizational structure while main-taining the strategy and measurable benefits after implementation, are the main factors of its success. Modern economy is a challenge for the orientation process, requiring real business models in an uncertain environment. The answer is a new discipline process mining, resulting from the evolution of BPM. Mining process is a bridge between clas-sical BPM and data mining. Discovering, verifying and improving business processes is based on the logs, which are real and reliable source of information, always accessible in the system of the organization.Keywords: business process, mining process, log.

Translated by Izabela Heppner


DOI: 10.18276/epu.2016.122-23 | strony: 249-259

MARCIN HERNES, ANNA CHOJNACKA-KOMOROWSKA, KAMAL MATOUKUniwersytet 1

PRZETWARZANIE WIEDZY NIEUSTRUKTURALIZOWANEJW OBSZARZE E-BANKINGU

Streszczenie

-bankingu jest dla klienta. W Internecie

ne ocenianie i porów-nywanie

. truk--bankingiem.

wiedzy nieustrukturalizowanej w obszarze e-bankingu z wykorzystaniem agentów ko-gnitywnych.

-bankingu, dokonano krótkiej charakterystyki procesu przetwarzania wiedzy nieustrukturalizowanej oraz przeprowadzono ekspery-

o-cesie przetwarzania wiedzy nieustrukturalizowanej w rozpatrywanym obszarze.

e-banking, wiedza nieustrukturalizowana, kognitywne programy agentowe.

Wprowadzenie

Dynamiczny rozwój instytucji finansowych w postaci banków, a w szczegól--bankingu, oraz dynamiczny wzrost liczby

y-n tych insty-


Przetwarzanie wiedzy nieustrukturalizowanej w obszarze e-bankingu248

prostu nieodnalezieniaN o-

-bankingiem.

wiedzy nieustrukturalizowanej w obszarze e-bankingu z wykorzystaniem agentów kognitywnych.

- o-konano krótkiej charakterystyki procesu przetwarzania wiedzy nieustrukturalizo-

speryment badawczy wery-a-

nia wiedzy nieustrukturalizowanej w rozpatrywanym obszarze.

1. Istota e-bankingu

Rozwój e- b-kiego Internetu. Jak i Clarke 2009, s. 3),

o-(e- o-

i Niczy-Jan-

czyk-

elektronicznego: bankomatu, komputera, telefonu, terminalu POS oraz linii teleko-c-

kim (2004) poprzez zdefiniowanie charakterystycznych obszarów wykorzystania n-

, i to zarówno polskim,

c-tronic 2001; ):

1.2. wprowadzenie interakcji z klientem,3. p4. strategiczne wykorzystanie Internetu.

rola informacyjna,

Marcin Hernes, Anna Chojnacka-Komorowska, Kamal Matouk 249

go poprzez oferowanieoraz wprowadzanie . Dalszy rozwój

r-ty, firmy telekomunikacyjne, do potrzeb osób nie y-

do nich przede wszystkim:

–

–banki,

– -gospodarki.

, i to zarówno po stronie klienta, jak i banku. Jak wska-,

o-ziomu 15–20%, co powodowane jest nieporównywalnie mniejszym kosztem prze-

1,07 (USD), natomiast wyko-0,01 (USD).

zez o-

e-potencjalnemu klientowi wy-

konku-na

g, -Back-Button2, Telewebsystems3 czy w

2 Call-Bacik Button –.

3 Telewebsystems –ze strony internetowej.


-to-one banking (Szpringer 2002, str. 141– n-

Customer Relationship Management).

Tabela 1

Kategoria u Oferowane uo-

mienia SMSe-

skarbowychZUS

Inne produkty finansowea-

Produkty inwestycyjnefundu-

szach inwestycyjnych

korzystania z rachunku maklerskiegoProdukty finansowe

Proste produkty bankowenim, aplikacje

kart debetowych

(Chojnacka-Komorowska 2013, Gospodarka 2012).

2. Przetwarzanie wiedzy nieustrukturalizowanej

W procesie przetwarzania wiedzy nieustrukturalizowanej, realizowanym rów-decyzji finansowych, stosowane

Potiopa 2011; Baldoni i in. 2012): – wyszukiwanie informacji,– ekstrakcja informacji,– eksploracja tekstu,–

wyszukiwania informacji jest znalezienie odpowiedzi na Ekstrakcja polega na zidentyfi-

nym (Pham i Pham 2012). Celem


eksploracji tekstu2010, s. 66).

o-So

dacki 2006):e-

p z-poznawaniu struktur nierekurencyjnych lub o ograniczonym poziomie rekurencji,

owej analizy lingwistycznej k-

n-tyczne metody reprezentacji wiedzy, w tym sieci semantyczne (Dudycz 2013).

w której istotn

lu przetwarzania wiedzy nieustrukturalizowanej wykorzy-

i decyzyjne, takie, u-i procesów biznesowych za-

sowych (Duch 2010).

3. Eksperyment badawczy

W celu analizy wiedzy nieustrukturalizowanej Learning Intelligent Distribution Agent (LIDA) (Franklin i Patterson 2006)tej architektury jest jej emergentno-jest przetwarzanie wiedzy zarówno ustrukturalizowanej (numerycznej i symbolicz-

Metody analizy dokumentów tekstowych z wykorzystaniem agenta kognitywnego zosta k-teryzowane w pracach (Bytniewski i Hernes 2014; Hernes 2015)ograniczenie y-kule). Zaprezent

-bankingu. W celu weryfikacji po-

zy automatycznej z wynikami s-


1. -bankinguy-

wanie cen oraz na forach internetowych. 2.3. Liczba analizowanych opinii: 3

a jej

4. Na potrzeby niniejszego eksperymentu analizie poddano 4 cechy:– o – ,– – j-

e-wskazane,

– interfejs – ,– b – szczególnie w zakresie transakcji internetowych.

5. ej cechy,

6.e-

trów agenta kognitywnego.7. e-

– – stosunek liczby opinii, których wy-, do liczby

opinii, z-

y przez agenta (agent nie okre-[cecha] eutralna);

skutecznie rozpoznanych przez agenta jako pozytywne lub negatywne

– precyzja – a-sy

onpoopoopp

gdzie:p – precyzja,opp – opinie pozytywne rozpoznane jako pozytywne,onp – opinie negatywne rozpoznane jako pozytywne.– – agenta ja-

ko pozytywne do wszystkich opinii pozytywnych, definiowana jest w


opnoopoopc

gdzie:c –opp – opinie pozytywne rozpoznane jako pozytywne,opn – opinie pozytywne rozpoznane jako negatywne.

Wszystkie z przed

1. W bazie danych zapisano 300 losowo wybranych opinii odczytanych ze o-

wych.2. D3. i-

nii, na podstawie których dokonano parametryzacji agenta kognitywnego.gru-

py: grupa 1 – – wy-

a-bela 2 i-

Tabela 2

Lp.1 Najgorszy bank, ; , co mnie

irytuje.2 j-

– o-).

3– moja ostatnia kasa!!! O zgro-

zo!!! Prowizja 5 zprofilu w MBANK info o przelewie, ,

,o-

y-y-

rozpoznania da-


e-kilku

e-niu, do którego banku/us

y-zowane w opinii.

4.i zapisywaniu jej wyników w bazie danych.

5. W ostautomatycznej.

Zestawienie otrzymanych wyników zawiera tabela 3.

Tabela 3

elefonów dokonanej przez agenta

Grupa opinii Miara

kopinii Interfejs

1

0,675 0,630 0,601 0,663 0,621

Precyzja 0,651 0,635 0,593 0,612 0,638

1,000 1,000 1,000 1,000 1,000

2

0,612 0,532 0,588 0,593 0,564

Precyzja 0,582 0,563 0,542 0,556 0,512

0,523 0,545 0,511 0,520 0,501

3

0,502 0,328 0,345 0,389 0,418

Precyzja 0,411 0,335 0,331 0,328 0,412

0,423 0,345 0,325 0,387 0,368

0,596 0,497 0,511 0,548 0,534

Precyzja 0,548 0,511 0,489 0,499 0,521

0,649 0,630 0,612 0,636 0,623

a-dzonej przez agenta analizy tekstu, a-nia

y-


i-y-

y

oceniane cechy to „ ” i „interfejs”, na a-.

Podsumowanie

Przetwarzanie wiedzy nieustrukturalizowanej w e-bankingu stanowi istotny w tym obszarze.

Wyniki eksperymentu badawczego przeprowadzonego w niniejszym artykule y-

oraz w

e-o-

zmian w algorytmie funkcjonowania agenta kognitywnego, jak i w ich konfiguracji. o-

dejmowanie decyzji na podstawie rezultatów analizy.

ków Narodowego Centrum Nauki przyzna-nych na podstawie decyzji numer DEC-2013/11/D/HS4/04096.

Literatura

1. Bytniewski A., Hernes M. (2014), Analiza opinii klientów o produkcie dokonywa-,

w: Systemy Wspomagania Organizacji, - , H. Sroka, Katowi-ce: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

2. Chojnacka-Komorowska A. (2013), ,w: rmacyjnego, red. A. Byt-niewski, .


3. Duch W. (2010), ,w: Neurocybernetyka teoretyczna, red. R. Tadeusiewicz, Warszawa: Wydawnic-twa Uniwersytetu Warszawskiego.

4. Electronic Banking: The Ultimate guide to business and technology of online banking (2001), SCN Education B.V.

5. Franklin S., Patterson F.G. (2006), The LIDA architecture: Adding new modes of learning to an intelligent, autonomous, software agent, w: Proceedings of the In-ternational Conference on Integrated Design and Process Technology, San Diego: Society for Design and Process Science.

6.w przededniu akcesji do UE, http://www.zbp.pl/photo/ftb/elektroniczna_ w_bankach.pdf 26.03.2012].

7. Hernes M. (2015), Performance Evaluation of the Customer Relationship Ma-nagement Agent’s in a Cognitive Integrated Management Support System. Trans-actions on Computational Collective Intelligence, XVIII, LNCS 9240, Springer.

8. Janczyk- (2011), l-sce, nr 25/2011.

9. (2004), , CBKE e-biuletyn 3/2004, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/24747/Ekonomiczne _problemy.pdf .

10. Systemy ekstrakcji informacji, Zeszyt Naukowy nr 814, Kraków, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.

11. (2012), , http://www.prnews.pl 26.03.2012].

12. (2012), rnetowej, http://www.javatech.com.pl/fs/client/jt/doc/raport_eBanking.pdf 30.03.2012].

13. Pham L.V., Pham S.B. (2012), Information extraction for Vietnamese real estate advertisements. Fourth International Conference on Knowledge and Systems En-gineering (KSE), Danang.

14. ,http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/561222,rozwoj_bankowosci_elektronicznej_zalezy_od_upowszechnienia_ 26.03.2012].

15. Shah M., Clarke S. (2009), E-Banking Management: Issues, Solutions, and Strate-gies, New York: IGI Global, Hershey.

16., rozprawa doktorska, Warszawa: Politechnika War-

szawska.17. Szpringer W. (2002), E-commerce, e-banking. Wyzwania globalizacji, Warszawa:

Difin.18. Talecka A., Niczyporuk P. (2004), , y-

stok: Wydawnict Ekonomicznej .


AN UNSTRUCTURED KNOWLEDGE PROCESSING IN E-BANKING

Summary

Dynamic development of e-banking caused extremely difficult to make a choice, by individual user, which services to use. In cyberspace it is possible to find many opin-ions about these services, but their reading, objectively evaluating and comparing them with each other is very time consuming and subject to high possibility of error or not find major reviews in terms of decision making by user. It is therefore necessary to automated processing of unstructured knowledge (in particular customer opinions) as-sociated with e-banking. The purpose of this paper is to analyze an unstructured knowledge processing capabilities in the area of e-banking using cognitive agents.Keywords: e-banking, unstructured knowledge processing, cognitive agents.

Translated by Marcin Hernes


DOI: 10.18276/epu.2016.122-24 | strony: 261-269

-JANCZURA1

PROJEKTACH AGILE

Streszczenie

W p u Agile na drodze do uzyskania

z-

na istnienie kilku istotnych czynników ustalania priorytetów, o-

dowiska. Wiegersa.

cel, czynnik, klient, metoda, satysfakcja.

Wprowadzenie

Priorytet2 w realizacji potrzeb organizacji jest naturalnym elementem planowa-

st szczególnie istotny w nowoczesnym a

klien

1 o-

2 a-zaniu

260

(http://agilemanifesto.org o-

i ograniczony czas odpowiedzi prowadz o-blemu ustalania sekw

e-

czynników widzenia wszystkich interesariu-szy, zarówno po stronie odbiorcy/klienta, jak i dostawcy/wykonawcy. Nie bez

priorytety projektów jest strona trzecia, jak np. ustawodawca, narzuca-szarach

Powszechnie stosowane metody ustalania priorytetów to y-

b-

1. Hierarchia priorytetu

Satysfakcja klienta i warun-kach ograniczonych zasobów w od trafnych, ale i racjonal-nych decyzji o priorytecie, zarówno podczas fazy przedinwestycyjnej, jak inicjowania czy planowania jego realizacji, j-

o-zarówno organizacji klienta, jak i wykonawcy

.– cele t

ania tych celów w konsekwencjiytety przyznawane samym celom.

Projekty natomiastZatem

.Na wysokim poziomie decyzyjnym, czyli np. podczas fazy przedinwestycyj-

których wynikiem jest

-Janczura 261

ona zastosowaniu an ,metod rachunku ekonomicznego, np. NPV, ROI, IRR, QFD czy TQM.

a-ty , jak np. o zamówieniu wykonania aplikacji komputerowej. Wtymi projektami, ograniczenia czasu,

, priorytetowanie3 jest aspektem kluczowym. Wymienio-e-

tod, których zastosowanie na poziomie

kosztownych.n-

tynuacja wcze ocesu a-Analiza

o-mach relacji hierarchicznych, zac celów i potrzeb klien-ta e za po-

nazywanymi w t-kownika, a w projektach Agile user story).Zarówno na poziomie inicjowania projektu, jak i na poziomie iteracyjnej budowy

historyjkom. Wów-czas powstaje priorytetowa lista a

cego przyrostu oprogramowania (rys. 1).

ach w zbiorze wyma-, nadany tylko nie w odniesieniu do

w trakcie realizacji.

3 a-

chnie akceptowany, zatem autorka na a-

nie”.

262

Rys. 1. Sterowany priorytetem iteracyjny model cyklu wytwarzania programu

Wytwarzanie sterowane testami ATDD i TDD

Iteracja wydania przyrostu programu (1, …, n)

wymagania ze zbioru

Sesja planowania

Inicjacja projektu:

– czynniki decyzyjne: satysfakcja, ryzyko– metoda decyzyjna: metoda Kano, metoda Wie-gersa

PriorytetKlient

Faza przedinwestycyjnaprojektu z portfela

– c– metody decyzyjne: NPV, ROI, QFD, TQM

PriorytetPrzedstawiciel klienta

we-lopera

Iteracja budowy (1, …, n)

-Janczura 263

2. Czynniki wyznaczania priorytetu

zarówno o charakterze opisowym czy o-we w , np. y, czasu, kosztu, ryzyka, czy in-

.w kilku krokach:

lista tematów, historyjek, );ustalenie metody obliczania wg ustalonych czynników);

j pozycji);s

rankingowej.Do podstawowych czynników

koszt

odpowiada na pytanie, czy i jak. Analiza kosztów odpowiada

na pytanie, cprojektu jest

fundamentalna dla jego powodzeniao produkcie – , i o projekcie – jak .

z przewidywanym czasem jego realizacji, tzw. ryzyko harmonogramowe, z szaco-wanym kosztem, tzw. ryzyko kosztowe, ale i ryzyko techniczne, czy zostanie zre-

czynników, a osoba w roli sponso-ra, stratega biznesowego czy podejmuje d

.

3. Metody ustalania priorytetu w cyklu projektu Agile

satys-

264

ystyk produktu, a druga to semimatematyczna metoda KarlaE. Wiegersa, wybranych czynników i-

ich podstawie opisowej charakterystyki.Metoda Kano

Noriaki Kano, konsultant TQM,klienta w relacji do charakterystyk produktu, w trzy kategorie charaktery-

klienta (Cohen 1995):(spodziewane) – potrzeby „oczekiwane”, których

nieuniknione niezadowolenie klienta;– potrzeby, o które klient prosi i o nich opo-

wiadasatysfakcja klienta;atrakcyjne (niespodziewane) – to te charakterystyki produktu, które stano-

klient nie bdzie niezadowolony.

a przedstawiony graficznie (rys. 2) pokazuje a

satys-

Rys. 2.

o (Cohen 1995, s. 37).

W mproduktu,

a-

satysfakcja klienta

100%

atrakcje

rzeczywiste wykonanie

0%

wysoka

niska

liniowy wzrost satysfakcji

-Janczura 265

i-

kodu ; Scott

wszystkich stron zainteresowanych wynikiem projektu, a szczególnie w sytuacji,

Metoda WiegersaMetoda Karla E. Wiegersa (Wiegers 1999) odpowiedzi na poszu-

kiwanie sposobu ustalania priorytetu i-ków t d-

z analitycznym szacowaniem przychodów, kosztówczy ryzyka wymaganym przez metody NPV, ROI, czy QFD i TQM.

odpowiednie przygotowa-

ty o-

p = w [%]/(k [%]*l1+r [%]*l2

gdzie:p – priorytet,w – ,k – koszt,l1 – liczba wagowa kosztu,r – ryzyko,l2 – liczba wagowa ryzyka.

o czynnika na skali od 1 do 9, gdzie 1 oznacza , Ostatnim krokiem jest sortowanie listy w a-

Pozycje , kosztu i ryzyka po-

szy priorytet dla implementacji, natomiast kluczowy klient i przedstawiciel dew

tych pozycji, a szcze-

266

4. Studium przypadku

cej tabela 1)

o-

poszczególnych

Tabela 1

Lista priorytetowych ustalona

Wymaganie B D W W[%] K K

[%] R R[%] P

1.ucznia w nauce 9 7 16 16,7 5 9,4 0 0 1,8

2. u-nowi 9 9 18 18,8 9 17,0 0 0 1,1

3. 9 9 18 18,8 9 17,0 0 0 1,1

4. Generowanie zbiorczego zestawienia ocen 9 8 17 17,7 9 17,0 0 0 1,0

5. Sprawdzenie planu lekcji 7 4 11 11,5 8 15,1 0 0 0,8

6. Wyszukanie nauczyciela na 6 3 9 9,4 7 13,2 0 0 0,7

7. Powiadomienie opiekuna o spotkaniu 5 2 7 7,3 6 11,3 0 0 0,6

Podsumowanie

o-

y-r-

n-a-

ystna z powodu

czy

-Janczura 267

zast

takich zasad i wypracowania sposobu ich doskonalenia.

Literatura

1. Cohn M. (2006), Agile Estimating and Planning, Addison-Wesley, Michigan 2006.

2. Cohen L. (1995), Quality Function Deployment, Addison-Wesley Pub. Comp., USA.

3. -Janczura G. (2014), o-jektami informatycznymi, „Ekonomika i biorstwa”, nr 11.

4. -Janczura G. (2015),Agile, Zeszyty Naukowe, , ski 2015, nr 117.

5. Wiegers K.E. (1999), First Thing First: Prioritizing Requirements, „Software Development”, September 1999.

6. http://agilemanifesto.org.7. http://twitter.com/scottwambler.

PRIORITY OF REQUIREMENTS IN AGILE

Summary

The issues of priority requirements in Agile play a key role on the road to obtain customer satisfaction and success of the project. Beginning from the priority of the organization objectives, pay attention to existing hierarchical relationships between the different levels of priorities, adequate to the relationship between objectives and priori-ties. Due to the existence of several relevant factors for determining the priorities, as well as the basic principles of Agile, shows the two methods appropriate for this envi-ronment. For example, a subset of the requirements to learn how to use the Wiegersmethod.Keywords: objective, factor, customer, method, satisfaction.

Translated by -Janczura


DOI: 10.18276/epu.2016.122-25 | strony: 271-280

1

PROBLEMY W ORGANIZACJI – TECHNIKI DEFINIOWANIA PROBLEMU

Streszczenie

i-

zywania problemu oraz zaprezentowano techniki – zdaniem autora – najbardziej przydatne w procesie definiowania problemu.

wybrane techniki.

Wprowadzenie

,

dto systemem otwartym, b

, e-

(por. Hatch 2002, s. 113).r-e-u-

1

Problemy w organizacji – techniki definiowania problemu270

– ma proble-my. y-

o-

Opracowanie ma na celu k zy-wania problemów w organizacji oraz a a-

1.

y-zyjnie. Wszystko, co z „jakiegok wszystkie roz-

– s mi” (Nosal 2003, s. 98). j-czyk wykazuj a precyzyjnie m :organizacjami) to „ za

(1998, s. 31) i e wzory,

,(Penc 2007, s. 338):

– a-

w-ny, tzn. jednak wyelimi-

e-

271

cy jej powstawaniu

– o-wadzenia zmian o charakterze adaptacyjnym (modyfikacyjnym) w dotych-

o-czeniu. Chodzi tutaj d-

wanie matema-tycznych technik optymalizacji, kwalifikowanie pracy itp. Podejmowane

efek-

– j-

wprowadzani e-n-

i stymulowania rozwoju wszelkich innowacji (innowacji zintegrowanej).

a-

e-h-

(An-toszkiewicz 1999, s. 21):

– Problemy dob y-e-

dobrze poznane i dla ich rozwiazywania opracowano modele matematycz-

–, jak i jak d-

– Problemy nieustruktural

i-ych de-


a-

j-

I tak Lester Bittel (2004, s. 215) y-z trzech etapów:

1. Analiza racjonalna. Pz-

oraz mat

sposobów, za których indziej, n.

2. . To twórcze– – w-

n – y-ginalne w proponowanym zastosowaniu. Prawimo zterech etapów: 1) przy

problemem i jego przyczynami oraz poprzez akcepta-

–

y-

3. –a-o-

jest technika burzy mózgów (brainstorming). Wspomaga ona procesy ny

ocenie.K

w kilku fazach 1999, s. 54–55). Oto one:– Faza diagnozy – l-

ny, ustalenie jego cech podstawowych oraz zdefiniowanie problemu o-

zy-

273

, i akceptacji wa-a-

czasowych ich przeprowadzenia. Faza ta obejmuje

r-o-

– zakresu i charakteru zmian, jakie po-

– – w której zebrane, zestawione i przeanalizowane in-

.o-

d-o-

nalnego – Faza decyzji – dw

– Faza oceny – zamyka cykl post o-e-

je taka potrzeba. lo o--ekonomicznych efektów wprowadzonych zmian, przy nowej udo-

skonalonej orpodzielony na siedem eta-

pów (Hannoway i Hunt 2004, s. 153):1.

2. o-o-

gdzie, kiedy i jak?3. e-


a-nia.

4.e-

5.

6. e-

7. o-

2. Techniki

e-zyjnego zdefinio-

iowanie e bez etapu

dalsze etapy i cele strategicznego) w procesie

o-wania, motywowania, podejmowania decyzji –

i planowania.gia problemu, tj. zdefiniowania

jego istoty i struktury, j-

y defi-niowaniu problemu. to:

1.2. u-

: analiza granic, zorientowanie na (Procter 2008, s. 71).

Analiza granicstworzenia nowego punktu widzenia na problem. Technika ta ma czterostopniowy charakter :

275

1. W2.3. z-

nie;4.

problemu.I , analiza granic to kolejne „przechodzenie od … do”, które

definicji.Zorientowanie na cel – y-

–i.

– a-

–problemu.

Logika tej techniki jest przedstawiona na rysunku 1.

Rys. 1. Technika zorientowana na cel

o

– a-lemu. Dane te po-


na problem z nowego al pro-(Nosal 2003,

s. 91):––

problemu?– Co t–– ,–

– y najlepiej

e-k-

e-nia? Jak go ocenia z punktu widzenia organizacji?

Ad 2) Techniki analityczne to przede wszystkim m(Penc . Matryce

– e-

1. Sporproblemu;

2.3. e-

4. Wyselekcjonowanie do

(Antoszkiewicz 2008, s. 246) o-

Analiza aspektów wskazuje na ego, przestrzennego, czasowego ego i ilo-

ego zcze-g

najlepiej przyczynowo--

277

dynamicznym. Chodzi

1. roblemu;2.

wynik;3.4. –

cia zamierzonych wyni-ków.

i ekonomiczno-- –wyniki, czyli

, e-mem i jego ro

– podobnie jak metodyka zaprezentowana w opraco-waniu – dla potrzeby definiowania p j-

PodsumowanieZagadnienie problemów w organizacjach, a szczególnie techniki definiowania

a-

zasadnicze znaczenie

rzede wszystkim przedsta-z-

n

Literatura

1. Antoszkiewicz, J.D. (1999), o-blemów, Warszawa: PWN.

2. Antoszkiewicz J.D. (2008), problemów firmy, Warszawa: Poltext.3. Bittel L.R. (2004), , Warszawa: PWE.4. Hannoway C., Hunt G. (2004), , Warszawa: Kopia.5. Hatch M. (2002), Teoria organizacji, Warszawa: PWN.


6. Z. (1999), Techniki org ,Warszawa: PWN.

7. Nosal Cz.S. (2003),8. Penc J. (2005), , Kraków: WPSB.9. Penc J. (2007), Leksykon biznesu, Warszawa: AW „Placet”.10. Z. (2006), Psychologiczne , Wro-

.11. Procter T. (2008), , Warszawa: Gebethner i S-ka.

PROBLEMS IN THE ORGANIZATION – TECHNIQUES OF DEFINING THE PROBLEM

The keynote of the study is to identify the importance and role of determining, defining the problem in the whole process of problem-solving methodology. Hence, it analyzed in developing different approaches to problem solving methodology and tech-niques presented – according to the author – the most useful in the process of defining the problem.Keywords: organization, problem solving, problem definition, selection techniques.

aw Kaczmarek


DOI: 10.18276/epu.2016.122-26 | strony: 281-290

1

INTERNET RZECZY – E DLA FIRM

Streszczenie

Internet rzeczy to koncepcja, wedle której identyfikowalne przedmiotydane przy

pomocy sieci komputerowej. en-

cyjnej na rynku.

rozwoju.

inter-

usprawnianiu system, n-

o-efek-

ekonomicznej. Internet of Things; IoT; innowacje.

Wprowadzenie

Internet rzeczy (przedmiotów) z ang. Internet of Things (IoT)2 (Ashton 2009)identyfikowalne przedmioty

1 Katedra Informatyki.2 htona w roku 1999.

Internet rzeczy –280

dane przy pomocy sieci h-

rzeczy, z ang. Internet of Everything a-

„Internet rzeczy” (CISCO 2013; Zielinski 2015).

1. Koncepcja Internetu rzeczy

Internet rzeczy (Internet of Things –

codz do odpowiedniej infrastruk-

tradycyjy-

namicznej sieci miliardów bezprzewodowych identyfikowalnych „przedmiotów”,

bez granic (Januszewski 2008 , takie jak np.,

a-y-

tu „komputer (Easterling

2012).

u-

NBIC (nano-bio-info-(Cellary 2010)

przemian:

281

– -bio-info-cogno implanty, po-

– – – –komputer,

– o-ci (ang. augmented reality) (Belissent 2011).

2.

o-

o-trafne decyzje bizne

tel-l

u-alny radiowy numer rejestracyjny zapisywany w formie chipu RFID (Radio Frequ-ency Identification). Metoda ta pozwoli na monitorowanie wszystkich produktów

a-fi

poprzez system nawigacji – d-nictwem internetowych o-szczególne przedmioty.

d-zo

rozbudowywania sieci ifirmy w roku 2014 przeznaczy zy (Biz-nes. e-


i-gentnych liczników energetycznych oraz systemów kontroli produkcji.

n-ternetu rzec

–32% (Biznes.pl 2014).Dane T- e-

wzrostem utylizacji posiadanych zasobów mate-

w z nowych -Mobile 2015).

, , obejmu-

rozbudowie IoT w firmie,

, du-,

k-y-

temów realid-

mienne programy kompuszans realizacji bez integracji procesów biznesowych. Integracja ta oznacza scalenie

cesów biznesowych z zastosowaniem technologii informatycz-nych, tj. tworze l-

w jego otoczeniu (Sroka 2009). e-

nich technik informatycznych (Internet rzeczy). Stosowane na danym etapie rozwo-

283

wzrost organizacji, a nawet zachowanie obecnej pozycji. Rodzaj stosowanych technik informatycznych, systemów informacyjnych, ich

a-a-

-odzowny element (Nycz 2004). S k-turalnych systemów jest stymulowany rozwojem nauki i techniki oraz potrzebami

o-wane, a integracja w systemach informatycznych oznacza o-

i Chmielarz 2005). y

go n-formatycznym w przeds .

Zasadniczym zadaniem operacyjnych systemów informatycznych jest automa-

– System Informowania Kierownictwa (SIK) i Systemy Wspomagania Decyzji (SWD). Dopiero ich zastosowanie daje szanse na zachowanie pozycji ryn-

i-

którs-

temów

zintegrowanego. e-k-

sowo zintegrowane. Przy czym systemy z-o-

ów organizacji Systemy bazowe doty-

i to system wielozadaniowy, który obejmuje pod-stawowe i

o-


-netowa to jedno z najbardziej wysublimowanych zjawisk, a zarazem na r-

,

tworzeni w-l-

o-,

nia systemów informatycz-

element.

3. Perspektywy rozwoju Internetu rzeczy

n-

do samych klientów. Nowy model e-

,, to:

ó-a-

nym momencie oferty w oparciu o zadane kryteria, np. cena, termin dosta-wy itp.).

285

o-stawcami i klientami.

systemu just in time.–

z-

firmy i umocnienia jej pozycji na rynku.W Polsce barier dla wykorzystania Internetu rzeczy w podnoszeniu efektywno-

, jakie daje Internet rzeczy.

tego typprace badawczo-rozwojowe, wykonywane przez jednostki badawczo-- o-wych,

obrót patentami, licencjami i know-how na rynku technologii,

j-

publikacje i wydawnictwa naukowe i popularnonaukowe oraz osobiste spotkania twórców i odbiorców technologii przy takich okazjach, jak kon-ferencje, seminaria, wystawy czy targi,

d-

a-e-

a-

eksploatacyjnego.


Podsumowanie

Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez CISCO u-h-

owanych przez Internet rzeczy w y-

o-ny Zjednoczone, Chiny oraz Niem-

cy. W badan

e-, firmy

a-

encyjnej j-

, jak

yj-nych, komunikacji z klientami i partnerami (CISCO 2013).

Literatura

1. Adamczyk A., Chmielarz W. (2005), Zintegrowane systemy informatycznego u-

kcji systemu IFS, --Informatyczna.

2. Adler E. (2013), Here’s Why ‘The Internet Of Things’ Will Be Huge, And Drive Tremendous Value For People And Business, http://www.businessinsider.com/growth-in-the-internet-of-things-2013-10 29.11.2015].

3. Ashton K. (2009), That ‘Internet of Things’ Thing, http://www.rfidjournal.com/articles/view?4986 29.11.2015].

4. Atzori L., Iera A., Morabito G.(2010), The internet of things: A survey, „Computer networks” nr 54, s. 2787–2805.

5. (2011), Globalne trendy IT w obszarze przetwarzania w chmurze, Warszawa: Forrester Research.

287

6. Biznes.pl (2014), ,http://biznes.pl/magazyny/teleinformatyka/polskie-firmy-w-2014-r-wydaly-780-mln-dol-na-internet-rzeczy/0e8rks 29.11.2015].

7. Bryant A., Colledge B. (2002), Trust in Electronic Commerce Business Relation-ships, „J. Electron. Commerce Res” 2002 (nr 3), s. 32–39.

8. Cellary W. (2010), Co dalej w technice informacyjnej?, [w:] Informatyka gospo-darcza, -C.H. Beck.

9. P. (2015), Internet rzeczy: zastosowania w biznesie, https://www.sas.com/pl_pl/news/artykuly/internet-rzeczy-zastosowania-w-biznesie.html 29.11.2015], Warszawa: SAS Institute.

10. CISCO (2013), Connections Counter: The Internet of Everything in Motion,http://newsroom.cisco.com/feature-content?type=webcontent&articleId=1208342

29.11.2015].11. Easterling K. (2012), An Internet of Things, http://www.e-flux.com/journal/an-

internet-of-things/ 29.11.2015].12. Gubbi J., Buyya R., Marusic S., Palaniswami M. (2013), Internet of Things (IoT):

A vision, architectural elements, and future directions, „Future Generation Com-puter Systems”, nr 29, s. 1645–1660.

13. Januszewski A. (2008), ,t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

14. L. (2002), Komunikacja w zar e-kazu informacji, Warszawa: Agencja Wydawnicza Placet.

15. Klajbo J. (2013), – praktyczny trans-fer technologii w firmach o-wieckiego w Warszawie.

16. Klonowski Z.J. (2004),, o-

17. Lambert T. (1999), , Warszawa: Dom Wydawniczy ABC.18. Lasek M.(1997), Metody restrukturyzacji procesów gospodarowania w przedsi

biorstwach, „Ekonomista” nr 2, s. 71–86.19. Libai B., Bolton R., Bügel M.S., De Ruyter K., Götz O., Risselada H., Stephen

A.T. (2010), Customer-to-customer interactions: broadening the scope of word of mouth research, „Journal of Service Research” nr 13, s. 267–282.

20. Lucking-Reiley D., Spulber D.F. (2001), Business-to-business electronic com-merce, „Journal of Economic Perspectives”, nr 15, s. 55–68.

21. Mahadevan B.(2000), Business models for Internet-based e-commerce, „California Management Review” nr 42, s. 55–69.

22. Mazurek G. (2002), ,„Modernmarketing” nr 11/12, s. 20.


23. Nycz M. (2004), , Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.

24. T-Mobile (2015), Internet rzeczy – ,http://biznes.t-mobile.pl/pl/artykuly/28-komunikacja-w-firmie/45-internet-rzeczy-przygotuj-firme-na-nowe-wyzwania 29.11.2015].

25. Transakcje a-gania Organizacji -Ekonomiczna.

26. (2009), red. H. Sroka, Katowice: Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach.

27. Vermesan O., Friess P. (2013), Internet of Things: Converging Technologies for Smart Environments and Integrated Ecosystems, Aalborg: River Publishers.

28. J. (2010), Procesy transferu technologii w bankach komercyjnych w Polsce,

29. J.S. (2015), Internet of Everything (IoE) in Smart Grid, „ k-trotechniczny”, nr 91, s. 157–159.

INTERNET OF THINGS – INNOVATIVE TOOLS FOR COMPANIES

Summary

The Internet of Things (IoT) is a concept according to which the identifiable ob-jects may directly or indirectly collect, process and exchange data through the computer network. The usage of IoT in the management process becomes a prerequisite for the development of businesses, retaining a competitive advantage in the market. The aim of the study is to present Internet of things as an innovation which raises companies eco-nomic efficiency and to outline the prospects for its development.

In 2014, Internet of things consisted of nearly 2 billion devices, and in 2018 there may even 9 billion. This results in a continuous growth of Internet networks in enter-prises and an implementation of new technologies, which improve management sys-tems. It is estimated that until 2018 the main drivers for the development of the IoT in Poland, will be retail and consumer industry. Integration of systems used in these enter-prises should result in achieving a high economic efficiency.Keywords: Internet of Things; IoT; Innovations.


DOI: 10.18276/epu.2016.122-27 | strony: 291-300

KRZYSZTOF KUBIAK1

ALEKSANDRA SIKORSKACITY NAV Sp. z o.o.

WPROWADZENIE WYBRANEJ APLIKACJI MOBILNEJOWY

Streszczenie

Technologie informacyjno-komunikacyjne , o-

kluczowe: aplikacje mobilne, komunikacja, ICT.

Wprowadzenie

z ich nabywcami. P. Kotler nazywa ten proces „od asymetrii informacji do demo-

o-y. Aplikacje mobilne przede

1

290

i sprze-o-

wych, banki oraz operatorzy telefonii.o-

bilnej „Jakdojade.pl” na rynek niemiecki. makrootoczenia, druga mikrootoczenia, szczególnie konkurencyjnego.

1. Wzrost znaczenia rynku mobilnego

i, szanse rozwoju (Drab-Kurowska 2013, s. 302). Wskazuje na to nazwanie

gospodarki e- infor-j-

der 2014, s. 15): komunikowania i dystry

online(e-takich jak: Facebook, Twitter, YouTube. Era PC+ to przede wszystkim powszechne

z innych funkcji w specjalnie zaprojektowanych aplikacjach (Sznajder 2014, s. 16). w-

& Mobile in 2015” rynek mobilny odnotowuje

e-

w dr Digital, Social & Mobile in 2015).

u-

11). , w tym smartfony, ,

,,

u do Internetu,

Krzysztof Kubiak, Aleksandra Sikorska 291

wygody ,a w szereg czujników zw

wszystkim w odbiornik GPS,go u

ikacji mobilnych wprowadzanych na rynek, aplikacji na potrzeby firm oraz konsumentów (Raport Perspektywy rozwojowe mobile online w Polsce 2015, s. 16).

zy telefonii mobilnej, dostawcy technologii, twórcy

. 1) (Kubiak 2015, s. 85).

Rys. 1.

(Kubiak 2015, s. 85).

Zmianie ulega Zamiast prze-j-

i-gan i Card 2014).

292

(Jaszkiewicz 2012, s. 13):

,,

a-l-

2. Charakterystyka wybranej aplikacji mobilnej

Aplikacja „Jakdojade.pl” m-pleksowe i aktualne informacje przestrzenne wraz z atrybutami opisowymi. Jest to wyszukiwarka komunikacji miejskiej. Pozwala ona po-

komunikacyjnych, przesiadki oraz zmiany wPlaner podanie punktu startowego i docelowego oraz dodatkowych

(na jakim przystanku gdzie In-formacje te podawane w czasie rzeczywistym. System bowiem

w kursowaniu taboru miejskich prze-(www.city-nav.com, stan na 15.01.2016).

e-rach i bazach danych firmy CITY-poprzez ser ,

www.city-nav.com, stan na15.01.2016).

Aplikacja jest responsywna2, co elojade.pl” w wersji mo-

bilnej, oprócz , p-cuska i niemiecka). Na

i

zne, szczególnie rynek niemiecki.

2 Responsywna –


3.na rynek niemiecki

e-niem aplikacji mobilnej „Jakdojade.pl” na rynek niemiecki makro-

l-, jak Malta, Turcja oraz Chorwacja.

o-zostaje Samsung z

,takie jak Xiaomi. Firma odnosi pierwszy na-

wyceniona na 46 miliardów dolarów i jest trzesmartfonów n Apple (pclab.pl, stan na 15.01.2016).

Niemcy. Prawie 118 milion przychody w sektorze telekomunikacyjnym (budde.com.au, stan na 15.01.2016)

70% ztfonów

w ogólnej sprzeda ch – 71%. W Polsce jest to niewiele

(oznacza to kilka urz euromonitor.com, stan na 15.01.2016). W ten

130% wzrostu (leadmill.com, stan na 15.01.2016). Przycjednak w w jego za technolo-

e-nie (mamstartup.pl, stan na 15.01.2016) nie-

w aplikacjach (leadmill.com, stan na 15.01.2016)

rynek konkurencji. v (2008 rok) konkurencja na ryn-

ku aplikacji mobil c-

294

W przypadku publicznie. Niemiecka ustawa o dost

pie do informacji zdokumentów administracji i

„nie-” , po-

j-– to on decyduje w

Rysunek nr 2 przedstawia 9 najpopularniejszych aplikacji w niemieckim Goo-gle Play, w poszczególnych modelach – y-chody.

Rys. 2. Najlepsze 9 aplikacji transportowych w styczniu 2016

(www.appannie.com, stan z 15.01.2016).


Nie wszystkie pozycje w planowaniem o-

wej.

w , z e-aglomeracyjne. Pokazuje do y-

czalnie samochodów iplanami sytuacyjnymi dworców,

e-go). –50 mln razy, co jest bardzo dobrym wynikiem jak

Druga aplikacja wmiasta z erlin, Frankfurt, Monachium). Jest to zatem narz

ó-– m.

o-u-

dek, o-

przedziale 5–10 mln. m konkurentem na rynku niemieckim jest

a-

a-

-mail) – np.

. Aplikacja n

sa u kon-

nowych konkurentów.w

obszar komunikacji miejskiej, zwykle z regionem (odpowiednik polskiego województwa).

l-

296

Tabela 1

obilnej „Jakdojade.pl” na rynek niemiecki

Szanse1. -to-door na

rynku niemieckim.2. Niskie koszty utrzymania aplikacji na

3. Rynek o wysokiej penetracji smartfo-nów.

4. aplikacji mobilnych.

5.

1.

2.

3. substytutów.

a-u-e-

Podsumowanie

–23, BI 255). -

aktywnej komunikac (Czaplewski 2007, s. 4).

e a-i-

kacji „Jakdojade.pl” na rynek

Literatura

1. ), u-kacyjnych, w: Informatyka ekonomiczna 2 (32), red. M. Nycz,


2. Czaplewski M. (2007), E-gospodarczych, Szczecin: PTE OW w Szczecinie.

3. Drab-Kurowska A. (2013), The role of social media in economy, w: Europejska , t. 2, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szcze-

4. Jaszkiewicz A. (2012), wykorzystaniu GPS, w: w przestrzeni miejskiej z wykorzystaniem GPS i GIS,ski, Wyd. Politec

5. Krupka B. (2012), , „Marketing w Praktyce”, nr 01.6. Kubiak K. (2015), ,

w: e-, o-

e-

7. ), -tech w kreowaniu nowych , w: Cyfryzacja i wirtualizacja gospodarki, Zeszyty

117, Szczecin:8. Mulligan M., Card D. (2014), Sizing up the EU app economy, Raport luty 2014.9. Sznajder A. (2014), Technologie mobilne w marketingu, Warszawa: Oficyna

a Wolters Kluwer business.10. Raport Perspektywy rozwoju mobile online w Polsce 2015, www.iab.org.pl [do-

11. Raport Perspektywy rozwoju mobile online w Polsce, www.iab.org.pl 15.01.2016].

12. Raport Digital, Social & Mobile in 2015 13. http://www.city-nav.com 14. http://www.pclab.pl 15. http://www.budde.com.au 16. http://www.leadmill.com 17. http://www.mamstartup.pl 18. https://www.appannie.com 19. http://www.androdnow.pl 20. http://www.euromonitor.com

298

INTRODUCING A CHOSEN MOBILE APPLICATIONS INTO THE INTERNATIONAL MARKET

Summary

Information and communication technologies play a significant role in the devel-opment of a contemporary economy and become its driving force. One of them is mo-bile technologies which are mainly associated with the use of smartphones and tablets. Different kinds of software called applications work on these devices. More and more companies are aware of the potential of a mobile market in Poland and the world. The purpose of the article is to identify opportunities and threats connected with introducing a chosen mobile application i.e. „Jakdojade.pl” into the international market.Keywords: Mobile application, communication, ICT.

Translated by Krzysztof Kubiak


DOI: 10.18276/epu.2016.122-28 | strony: 301-310

KAROL KUCZERA1

WYKORZYSTANIE METODY AHP W IDENTYFIKACJI PREFERENCJI DECYDENTÓW FIRM ODNO –

Streszczenie

model biznesu, organizacja wirtualna, metoda AHP, preferencje.

Wprowadzenie

i-

r-szego wywodu jest tu jedynie zasygnalizowana, a jego obszerniejsze omówienie

o-logii komunikacyjnych i informacyjnych (ICT) wraz z szeroko rozumianym zarzdzaniem organizacjami. Skutkiem obserwowanych zmian w tych

ciami,intelektualny, który ma kluczowe znaczenie w rozwoju organi-

zacji i jest podstawowym czynnikiem jej sukcesu (Budziewicz- 2013,s. 99). e-kwentnej wirtualizacji –

1 Katedra Organizac

Wykorzystanie metody AHP w identyfikacji preferencji decydentów…300

wirtualnego tworzonego przez technologie teleinformacyjne. Ogólna filozofia biz-

o-

je raczej

Zdaniem B. Nogalskiego wspólny mianownik warunków kryzysu (turbulent-

ich stanowi model biznesu, który ponad-to (Nogalski 2009, s. 34–37). a-

sta-

. koncepcja nej definicji

i interpretacji.

toRozwój Internetu i jego trans-

obustronnej wymiany po -biznes implementuje , a-

cji,

– wchodzeniu w dynamiczne sieci –

deli ,

, jakimi kieru-

oy-

styk i ich analizy. Identyfikacja metamodeli i zestawienie ich o-

dwupo-ziomowego obrazu: metamodel i model biznesu wpisuje zarzdzania strategicznego pro przez T. Davenporta i in do

o-

Karol Kuczera 301

” (Davenport et al. 2012, s. 25).

1.biznesu

n-

a-

, n-na potrzeby prowa-

dzonych roz paradygmaty A. Mowshowitza,2,

do których

3.Identyfikacja preferencji decydentów firm

wymiarów– metamodel.

(ang. Analytic Hierarchy Process)wielokryterialnego podejmowania decyzji. Metoda wychodzi naprzeciw istotnemu problemowi wielokryterialnego podejmowania decyzji, jakim jest ustalanie znacze-nia, wa

4 z-ementów z podanych ich zbiorów5

2

k-

–404).

3 .4 Zob. m.in. (Miller 1956; Shiffrin i Nosofsky 1994; Saaty i Ozdemir 2003).5

, memory span), koncentracja uwagi (ang. attention span channel capacity).


n-u. AHP s a-

, za-równo , jak i Pozwala na ope-rowanie i-stycznej. , takich jak:

zastosowania tej meto

(Swacha i -biznes (Fabisiak i Ziemba 2011) do oceny i wyboru oprogramowania (Wawrzyniak 2013) czy modelowania strategii informa-tyzacji firm (Mastalerz 2015). Charakterystycznymi elementami metody : hierar-chiczne przedstawienie problemu – od celu przez kryteria i podkryteria do alterna-tyw decyzyjnych – oraz porównania parami.

2. Charakterystyka bad

–

k-

-- a-

na niekompletne odpowiedzi,Paper And Pen (Personal) Interview), w zdecydowanej

y-.

A. Mowshowitza , przy-

par z czterech wymiarów wirtualizacji (rys. 1):– – rozwijanie komp r-

Karol Kuczera 303

wyspecjalizowanymi firmami w celu oferowania klientom atrakcyjnych ;

– – do-rze-

strzennie;– – oferowanie wysokich kompe-

jach;– Technologia ICT – , jak

Przewaga elementu po lewej stronie Przewaga elementu po prawej stronie

abso

lutn

a

bard

zo si

lna

siln

a

umia

rkow

ana

umia

rkow

ana

siln

a

bard

zo si

lna

abso

lutn

aSpecjalizacja 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9Specjalizacja 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ZaufanieSpecjalizacja 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Technologia ICT

9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Zaufanie9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Technologia ICT

Zaufanie 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Technologia ICT

Rys. 1.

.

z porówny-

–

etykiet lingwistycznych i wybierane w sytuacji wa-

y-


Przewidziane w metodzie kalkulacje, w tym zamiana formularza na macierz 6,

wag poszczególnych elementów w-naniach (rys. 2).

Spec

jaliz

acja

Zauf

anie

Tech

nolo

gia

ICT

Wagi= 1

Specjalizacja 1 7 1/9 5 0,18391/7 1 1/9 1 0,0449

Zaufanie 9 9 1 9 0,7240Technologia ICT 1/5 1 1/9 1 0,0473

Rys. 2. ych przedstawionych na rysunku 1 oraz otrzymane z niej wagi kryteriów

.

3.

novum,

e--stopniowej skali odpowiedzi z etykieta-

y-

czy automatycznych, o tyle

e-zentowanego formularza i elementy wszystkich par

pewnego elementu A wo-bec B, a B wobec C uA wobec C. Oczy natu-

6 a-

Karol Kuczera 305

, czy d-

nicze lub nie o braku zrozumienia zagadnienia, którego dotycz Gospodarowicz 1997,

o-ch w postrzeganiu ocenianego obszaru.

o-

ankieterem a respondentem, w pierwotne odpowiedzi o

o-a-

–29%. Drobne modyfikacje ocen –elementu pary nad drugim – e-

o-

e-dopiero

mikro-

nesu w warunkach wirtualizacji. y-

(w 3 przypadkach ex aequo l-niej

d-

aradygmatu sieciowego oraz poszukiwania ela-i-

i-,


,z zapisów kontraktu”.

a-D a-

2015,s. 47–49).

W 27% (13 z 48 firm) przypadków wskazano jako najbardziej preferowany

d-e-o-

.

e-

odpowiedzi do postaci kompromisowej, e-riów):

– – 29% (35%),– –

12% (9%),– – 43% (41%),– Technologia ICT – 17% (16%).

e-n-

instytucji trzecich.l-

e-–

zestawieniu.

Karol Kuczera 307

Podsumowanie

ka oraz odnoto

o-r-

esach wyborów wielokryte-

w ogólnej orientacji badanych firm.

Literatura

1. Budziewicz- . (2013), Informacja i wiedza czynnikiem rozwoju przed-, Zeszyty Naukowe US nr 762.

2. Chorób R., Chorób E. (2015). Informacja, wiedza i zaufanie w kreowaniu ekspansji ,

w:i regiony w dobie gospodarki elektronicznej Zeszyt nr 44

3. Czaplewski M. (2010), k-tach firm ubezpieczeniowych z klientami, Zeszyty Naukowe US nr 595, s. 491–499.

4. Davenport T., Leibold M., Voelpel S. (2012), Strategic Management in the Innova-tion Economy, cyt. za: , red. M. Duczkowska-Piasecka, Warszawa: n-dlowej w Warszawie.

5. Dziembek D. (2009), Atrybuty organizacji wirtualnej, w: Multimedia w biznesie , red. : Difin.

6. Fabisiak L., Ziemba P. (2011), Wybrane metody analizy wielokryterialnej w ocenie internetowych, „Studia Informatica”, nr 28, s. 21–33.

7. Gospodarowicz A. (red.) (1997), Metody analizy i oceny pakietów programowych,Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w

8. Kotylak S. (2013), ronicznej,Zeszyty Naukowe US nr 763, s. 715–728.

9. A. (2004), , Warszawa: PWN.10. Kuczera K. (2015a), Koncepcja zastosowania organizacji wirtualnej w identyfika-

cji modelu biznesu, Zeszyty Naukowe US nr 852, Szczecin, s. 193–201.11. Kuczera K. (2015b), Metoda AHP w identyfikacji preferencji decydentów, „Eko-

” nr 3, s. 34–45.12. Mastalerz M.W. (2015), Procedura wyboru alternatywy informatyzacji przedsi

biorstwa oparta na metodzie AHP, w: Wybrane zastosowania technologii informa-


, nr 296 ,, –66.

13. Miller G. (1956), The Magical Number Seven, Plus or Minus Two: Some Limits on Our Capacity for Processing Information, „The Psychological Review”, vol. 63, s. 81–97.

14. Mowshowitz A. (1986), Social Dimensions of Office Automation, „Advances in Computers”, Vol. 25.

15. Nogalski B. (2009), modelach , w:

, red. R. Krupski,34–44.

16. Saaty T., Ozdemir M. (2003), Why the magic number seven plus or minus two, Mathematical and Computer Modelling, „An International Journal”, vol. 38, Issue 3–4, s. 233–244.

17. Shiffrin R., Nosofsky R. (1994), Seven plus or minus two: A commentary on ca-pacity limitations, „Psychological Review”, vol. 101, no. 2, s. 357–361.

18. 2011), Python and C#: a comparative analysis from students’ perspective, Annales UMCS, Informatica, vol. 11, no. 1, s. 89–101.

19. Wawrzyniak A. (2013), Ocena i wybór oprogramowania do symulacji wieloagen-towej z zastosowaniem metody AHP, Zeszyty Naukowe US nr 781, s. 167–186.

20. Williamson O. (1975), Markets and Hierarchies: Analysis and Antitrust Implica-tions: A Study in the Economics of Internal Organization, University of Illinois at Urbana-Champaign’s Academy for Entrepreneurial Leadership Historical Research Reference in Entrepreneurship, http://ssrn.com/abstract=149622011.01.2016].

IDENTIFICATION OF COMPANY DECISION-MAKERS’ PREFERENCES FOR THE DIMENSIONS OF BUSINESS MODELS WITH AHP METHOD –

EMPIRICAL FINDINGS

Summary

The paper shows preliminary results of the survey on company decision-makers’preferences for the dimensions of business models seen from the perspective of (theconcept of) virtual organization. The AHP method was used in the work.Keywords: business model, virtual organization, AHP, preferences.

Translated by Karol Kuczera


DOI: 10.18276/epu.2016.122-29 | strony: 311-320

Politechnika Opolska1

SYSTEMY INFORMATYCZNEYWANIE PROBLEMÓW FUNKCJONALNYCH

SPORTOWO-SPEDYCYJNYCH –

Streszczenie

Podniesienie -w stosowaniem ,

w postaci systemów informatycznychoraz zapewnieniaNowoczesne systemy informatycznewsparcie w usp

tyzacji powtarzalnych czyn-ó-

transportowo-spedycyjne systemy k-

Celem wu systemów informatycznych na niwelowanie problemów funkcjonalnych transportowo-spedycyjnej.

systemy in o-blemy funkcjonalne.

1 Wy Logistyki, Katedra Logistyki.

310

Wprowadzenie

informatycznych Ich wstrony n-

, a z drugiej strony poprzez ro-adekwatnych systemów informatycznych

pozwala na ograniczenie

a-tyczne, , a

.

1. Rola i znaczenie systemów informatycznych

e-snej logistyce, odgrywa logistyka we wspó

a p––– d ( - cki 2010).

kategoria. L to w pewnym sensie specyficzna logistyka dystrybucji, pracy k-

turalnej, technologicznej, transportowej itp. Logistyka dystrybucji, stosowana naj-pierw i przede wszystkim w sferze produkcji, coraz doskonalej wykazuje y-

y-

y-obszary:

,,

(http://www.logistyka.net.pl/).a-

gana r

planistyczne (prognozowanie zapotrzebowania),

klienta),

311

odbiorców, dostawców, us (Majewski2002).

T bez sprawnie i-

stycznego bez wykorzystania nowocze o-e-

nej i rozwoju 2009).

u-je logistyki oraz kompetencje w zakresie organi-

ania procesami logistycznymi (Kuli 2014). Ponadto syste-my informaty

anych w procesach decyzyjnych (Adamczewski 2003).

, temów informatycznych w

a-e-

srealizacji procesów, a co za tym idzie podniesienie

o-

uzyskania przewagi konkurencyjnej, utrzyman

2012).

2.-spedycyjnych

- szereg systemów systemy

dobierane ych podmiotów, ale z w o-rzystywanych systemów i aplikacji z-

312

Proste systemy biurowe, j y r-,

i-kstu, arkusze kalkulacyjne,

o-

mona: programy kadrowo- kierowców

Programy kadrowo- , jak np. , to oprogramowanie dostar-czane na rynek polski rzeznaczone jest dla

i-

ewidencja pracowników, rozliczanie czasu pracy, nalicza-aporty i zestawienia.

o-wych, jak np. TachoSpeed, to aplikacja pozwala na wprowadzanie danych

dokumentowym oraz odczyt danych z kart chipowych kierowców, r-

wygenerowanie raportów na temat czasu pracy kierowców, przerw czy odpoczyn-ków. R nie naruszenia przepisów wraz z wyliczo-

nadliczbowych, e noclegów oraz diet kierowców. Analiza czasu o-

metrów i czasu

i-, lub o-

o ich przekroczeniu. Na rysunku 1 przedstawiono okno dialogowe TachoSpeed

313

Rys. 1. TachoSpeed – zestawienie czasu pracy kierowcy

(http://technospeed/).

rysunku 1, program pozwala na raportowanie wszyst-,kimi i rozliczenia prowa-

dzone w az kontrola stanu pojazdów.System

dach elektronicznych .

paliwowych oraz innych czujników. Na rysunku 2 przedstawiono okno dialogowe m

pojazdu zobrazowane na interaktywnej mapie.

Rys. 2. Monitoring GPS programu ActiveGPS(http://activeo.pl).

monitoring GPS, kontrola pali-wowa, zebranych podczas pracy programu oraz przedstawieniu ich w formie graficznej, m , m e-

314

dzenie czasu pracy kierowców oraz pojazdu pozwala na odczyt danych z tachografu i przedstawienie danych w formie graficznej wykresu.

Mimokierowców,iPrzede wszystkim brak w nim funkcji p

klientów i kontaktów. Posiadanie informacji na temat tras, z-

ransportowo-spedycyjnym, jednakinformacyjno-

transportowe. Timo ,a

Ogromna o-,

wyszu-d-n-a-

’em. Ofe-& Cargo, w skrócie TC, m

N

u

o-

:elimi-

nowaniu z obrotu firm nierzetelnych.

indeks europejskich firm transportowych.

Truck &

n-

315

i pozycji , czy

po-mowane oprogramowanie TMS, szczególnie w nie-

wielkich firmach transportowych,& Cargo wsparta po-

r-

,

-

-lub wymaga wy-

konywania dodatk , jak np. eksport danych z jednego programu do

a-c magazynów.

na rynku transportowo-spedycyjnym a-. Obecnie wysoka konku-

,Czynnikiem funkcjonowanie przedsi

jest spadek o-duj powstanie rynku pracy, na w-

d-

y-

utrz ,n-

SL o-pomimo do-

brego u informacji w relacji – a-ywu informacji na polu

316

dyspozytor – a-

jego bezpro-blemowego wykonania.

Znacznym problemem, z jakim , jest gospodar-co prawda nie stanowi priorytetu w firmach trans-

portowo-spedycyjnych, o-problemy

uzyskania przewagi konkurencyjnej, z-

Wyszczególnione problemy funkcjonalne y w tabeli 1.

Tabela 1

Proble -spedycyjnych oraz ich skutki

Problem funkcjonalny Objawy

kierowców1.

transportowych.2. szkoleniem nowych kierowców, którzy

w

3. y-nagrodzeniami.

4. Spadek kwalifikacji kierowców. a-

cji na kierunku dyspozy-tor-kierowca

1.2.3.

Brak odpowiedniej go-spodarki magazynowej

1. Wzrost kosztów magazynowych poprzez nieoptymalne wy-korzystanie powierzchni.

2. n-ku.

3. o-

Niejednolity system informatyczny

1. Pogorszony 2.3.

biorstwa.4.

(Szarata 2016).

Pierwszy z wymienionych w tabeli 1 problemów,kierowców, nie jest y e

problemy zmiany w systemie zarz dzania.

317

Podsumowanie

a-i-

Transport, , reaguje bardzo szybko na y-a-

1/3 generowanych kosztów. Jednak od niedawna notuje

,nie wiadomo, , jeddla rynku transportowego.

a--spedycyjnej.

W wsprawny o-

Uzy-skany w badaniach obraz u informacji jest przyzwoity, aczkolwiek wyma-

systemy informatyczne pokrywawszystkie aspekty ich , a w nich zawarte prowadz do

o-

pracowników. Zaobse l-gicznych dla wykonywaniinformatycznych w kontaktach kierowca – dyspozytor.

problemów funkcjonalnych: problemów przeds -spedycyjnych a-

zintegrowany system informatyczny.

Literatura

1. Adamczewski P. (2003), Zintegrowane systemy informatyczne w praktyce, Wy-dawnictwo MIKOM, Warszawa, s. 5, 8, 25, 47.

2., Logistyka-nauka nr 4, s. 2059–2068.

318

3. Majewski J. (2002), Informatyka dla logistyki, Wydawnictwo Biblioteka Logisty-, s. 17–18, 51–53.

4. Nowoczesne technologie w logistyce, red. J. , Polskie Wydawnictwo Eko-nomiczne, Warszawa 2009, s. 9, 19, 33, 57, 75.

5. –studium przypadku, „Logistyka”, nr 5, s. 46–50.

6. Szarata A. (2016), Systemy informatyczne a rozwój wybranego ptransportowo-spedycyjnego

7. - cki Informatyka gospo-darcza, t. II, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 434, 480–481.

8. http://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/pozostale-zagadnienia/item/6417-logistyka-uslug-zarys-obszarow-wspoldzialania [ ].

9. http://activeo.pl/#news [ 2.2015].10. http://tachospeed.pl/pliki/Instrukcja_obslugi_programu_Tachospeed.pdf [

20.12.2015].

INFORMATION SYSTEMS IN FUNCTIONAL TROUBLESHOOTING OFENTERPRISES TRANSPORT-FORWARDING – RESEARCH RESULTS

Summary

Improving the quality of services in the transport-forwarding is associated largely with the use of modern methods of management, necessary adaptations to these tools in the form of systems and to provide reliable information to customers at every stage of execution services. Modern systems management support are a considerable assist in streamlining processes in the enterprise, enhance information flow, reduce the possibil-ity of error and reduce the operation time and relieve human by automating repetitive tasks, which in turn translates into the quality of services provided. The publication discusses the role and importance of information systems in logistics services and on the basis of the most frequently used by enterprises freight forwarding information systems, taking into account functional problems occurring in the industry.

This article aims to analyze the impact of information systems on eliminating functional problems enterprises in the transport and shipping.Keywords: information systems, logistics, transportation, shipping, operational problems.


DOI: 10.18276/epu.2016.122-30 | strony: 321-330

ANNA -MAJDZIK, KLAUDIA SMO1

ZAKUPY ONLINE – ZANE Z DECYZJAMI KLIENTÓW

Streszczenie

Rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych, a w a-

orm wspó

a-nia jest scharakteryzowan dokonywaniem zakupu towa Zaprezentowano podej-

technologia informacyjna i komunikacyjna (ICT), zakupy online, decyzje zakupowe, klient.

Wprowadzenie

Na proces podejmowania decyzji przez klientówzarówno te e z otoczenia same przedsi

e e i kierunków jego . Poznanie determinantów wyboru potencjalnych klientów przedsi

biorstw oraz czynnikówczy upadek.

konkurencja, y charakter rynku, z lokalnego na o-

1 -Majdzik – e-–

Zakupy online –320

dowy oraz r-

macyjnej i komunikacyjnej (ICT – Information and Communication Technology). Konkurenc

a-nia w a-niom. (Kulej-Dudek 2012, s. 94–111) oraz wspierania tych procesów przez ICT.Zakres i

klientami.

e aplikacji mobilnych, czy

zakresie oferowania ii

z podej

1. Determinanty i proces podejmowania decyzji zakupowych – wybrane aspekty

rynku, a jego szczególne zna-

w zachowaniach rynkowych konsumentów (Rybowska 2010, s. 23–29). Trudnobez

kupów d-- i -Mitka 2015, s. 661–669).

jalnych nabywców wymaga rozpoznania pewnych pod

(Sipa 2013, s. 72–84).Zachowanie klienta, zar , jest procesem, który

oby niego

o-

e potrzeby, poszukiwanie informacji, ocen wariantów oraz decyzjo zakupie (Rudnicki 2000, s. 197). T. Taranko (2011, s. 115) proponuje model podejmowania decyzji o zakupie, gdzie ostatnim etapem procesu jest zakup

- 321

i jego ocena.np. kolejny zakup lub

PARP pt. „ ” zadowolenie klien-

z nabycia nowoczesnego produktu, a k n-

cych od -Paina oraz T. Luca (2010, s. 85–100

powstanie nowego globalnego rynku, gdzie bariery czas ,ma Internet i szybki rozwój technologiibiorstw , oraz klienci, którzy decy-

online, klienci

wzrost , a przede wszystkim ro-y-

klientem ijego nowej roli. Dotychczasowa rola klienta jako u

. Pros t-w-

ska (2013, s. 179), zastosowanie IC

klientomoraz ich ceny, szybko i

zamówienia. O jednak klientów nadal robi zakupy tylko w tradycyjnych sklepach, a dotyczy to szczególnie produktó u-ruganantham, Bhakat i Priyadharshini 2013, s. 166–180 w-

e-Klienci

i 2015, s. 371–396). online, handlu

elektronicznym zwyczaje zakupowe w porównaniu do tradycyjnych

potrzeby tej specyficznej grupy klientów, ichich oczekiwania w bardziej globalnym, konkurencyjnym i dyna-

.jest klu-

czem do szerokie i globalne rynki. produkcie


w tym opisy, komentarze, filmy

ich firmy, zarówno do strony www, jak i do dostawców zakupionych produktów

na tonp. pro-

Akari Nasir 2010, s. 215–233). Zadowolenie klienta online jest wynikiem jego d-czenia, a pozw ej mierze internetowej sklepu online i informacji na niej

poczucia kontroli nad wykonywanymi operacjami na stro-nie www. Postrzeganie to ami i kosztz korzystaniem z zakupów online, a ci dokonywa-nia zakupów. Klienci ,

online (Bolari Shaw 2015, s. 1–7).

Farag, T. Schwanen, M. Dijst oraz J. Faber (2007, s. 125–141)y online od strony konsumentów wyró

m.in.:postawy wobec zakupów online oraz zakupów tradycyjnych,

zenia internetowego,oraz o-

tograniczenia czasowe,

,czynniki subiektywne,

konsumentów,cechy osobowe y-

Co ciekawe, z 128–137) wynika, j-

Obecnie statystyki te zmienia-

jedynie zakupy przez Internet

- 323

2. Decyzje zakupowe online –

Dla potrzeb niniejszego opracowania przeprowadzone ,którezakupów W bada-niu y 172 osoby, w , repre-zent , w tym 83 kobi Badanie

okresie listopad– 201 a-westionariusz ankiety

a anonimowa, na temat wykorzystania roz-

zawodowym. Taka jako badanie

ce dalszemu poznaniu problemu w o-

Pierwszym etapem realizacji procesu zakupów online jest poszukiwanie in-formacji oankietowani na a-

a-y-

w w i gospo-darki opartej na wiedzy modelem komuniku-

l-

r-

-Dudek i , s. 265–277). Na rysunku 1 przed-

informacji o firmie, jej produktach i .


Rys. 1.

a-– 142 wskaza-

jak: czas realizacji zamówienia (2 wskazania), kraj pochodzenia (2 wskazania), wska-

zania).

Rys. 2.

ontakt telefoniczny

w trakcie i

- 325

ciekawe,ankietowanych.

a-a-

y-tów, a w sposób tradycyjny prawie

online, jest bardziej 123 ankie-

towanych, czyli ponad 71% klientów, poleca swoim znajomym i rodzinie te przed-

i-kiem wyboru danej firmy.

W ramachi3 odpowiedzi. Jakotakie pozytywne aspekty zakupów online, jw sklepach, darmowy zwrot towaru lub zwrot w terminie 14 dni oraz zastosowanie paczkomatów. Z kolei w przypadku wad ankietowani, poza zaproponowanymi negatywnymi aspektami zakupów online, wskazali jedynie na czas dostawy.

Tabela 1

Zakupy online

Zalety

117105

z domu 102– o-

dzin otwarcia sklepu 85

35

Wadyodpowiedniego wyrobu 154

opisem 908753

.

(cena produktu)., jest dla an-


zaletwskazania – 86% ankietowanych) wskazano na brak o-

Podsumowanie

Przeprowadzone badania e-

:y-

cyjnej i online;klienci

;to n-

ternetowe danej firmy;przy zakup online przede wszystkim

;mimo dycyjne formy kon-

;o-k-

ernecie);wymieniany jest brak zobaczenia produktu w rze-

ryzyko zakupu nieodpowiedniego wyrobu.

zez klientów decyzji zakupowych. Ba-

o-kierunkami

rozwoju, do reklamy

Literatura

1. Akar E., Nasir V.A. (2015), A review of literature on consumers’ online purchase intentions, “Journal of Customer Behaviour”, 14 (3), s. 215–233.

2. Bolar K., Shaw B. (2015), End-user Acceptance of Online Shopping Sites in India,“Journal Of Internet Banking & Commerce”, 20 (2), s. 1–7.

- 327

3. Farag S., Schwanen T., Dijst M., Faber, J. (2007), Shopping online and/or in-store? A structural equation model of the relationships between e-shopping and in-store shopping, “Transportation Research Part A”, 41 (2), s. 125–141.

4. Hansen T. (2008), Consumer values, the theory of planned behaviour and online grocery shopping, “International Journal of Consumer Studies”, 32 (2), s. 128-137.

5. B., T. (2015), Effect of women’s labor market status on online gro-cery shopping, the case of Turkey, “Eurasian Business Review”, 5 (2), s. 371–396.

6. (2014), PARP, Warszawa, s. 7, http://www.parp.gov.pl/files/74/517/20351.pdf 20.11.2015].

7. Kulej-Dudek E. (2012), Rola informacji, wiedzy oraz technologii informacyjnej w , w: – szanse i wyzwania, red. s. 94–111, a-

.8. Kulej- , a-

, w:technologii informacyjnych w , red. L. Jdrzejczyk, s. 265–277, : .

9. - M., -Mitka I. (2015), The Determinants of the Client’s Choices of Companies Providing Services on the Real Estate Mar-ket. MEKON 2015. The CD of Participants’ Reviewed Papers from 17th Interna-tional Conference MEKON 2015. February, Ostrava. VSB-TUO, Faculty of Eco-nomics, s. 661–669.

10. Muruganantham G., Bhakat R.S., Priyadharshini K. (2013), Effect of inflation on Indian consumer’s purchase intention. Proceedings of the 11th Eurasia Business and Economics Society Conference (EBES), 12–14 September, Ekaterinburg, s. 166–180.

11. Racolta-Paina N., Luca T. (2010), Several Considerations Regarding the Online Consumer in the 21st Century – A Theoretical Approach, “Management & Market-ing”, 5 (2), s. 85–100.

12. Rudnicki L. (2000), Zachowania konsumentów na rynku, Warszawa: PWE.13. Rybowska A. (2010), Zachowania zakupowe klientów sklepów internetowych,

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej W Gdyni, nr 65, s. 23–29.14. Sipa M. (2013), inwesty-

, w: ,-84,

.15. Taranko T., (2011), , w: Marketing. Kon-

, red. L. Garbarski, s. 115, Warszawa: PWE.16. B. (2013). r-

stwie. Perspektywa wirtualizacjistochowskiej.


ONLINE SHOPPING – SELECTED ASPECTS CONNECTED WITH CUSTOMERS’ DECISIONS

Summary

The development of information and communications technologies, in particular the development of the Internet, has had a significant impact on the functioning and business activity of numerous organisations. For many years, we have been observing development of e-commerce, where various forms of relationships between suppliers and customers occur. Creation of new forms of cooperation and implementation of business, social and economic activities have an impact on customer behaviour and determine their conduct. The aim of this paper is to characterise selected aspects con-nected with purchasing goods and services online. It presents results of the author’s studies connected with making decisions about the purchase of goods and services online. Keywords: information and communications technology (ICT), online shopping, pur-chasing decisions, customer.

-Majdzik


DOI: 10.18276/epu.2016.122-31 | strony: 331-340

ZYGMUNT MAZUR, HANNA MAZUR, TERESA MENDYK-KRAJEWSKA1

RODZAJE I SYSTEMY ZNYCH

Streszczenie

o-

–kierunków rozwoju.

e- elektroniczna.

Wprowadzenie

Zmiany technologiczne w teleinformatyce, prognozowane przez ekspertów od

g oferowa-– w krót-

elektronicznej i SMS- j-ne indeksy papierowe2

o-niczna (ang. e-banking)3, wprowadzona w USA w postaci bankomatów w 1964 r.

1

2 Elektroniczne indeksy wprowadzono w Szwecji ponad 30 lat temu; indeksy papierowe w Ukrainie (Szpecht 2009).

3

330

(w Polsce w latach 90. XX w.bankowych. nd przez instytut Millward

preferuje 38% Polaków (Getin 2014).

kom-

w 2015

o-cloud computing4 –

o-Przyczyny

– brak potrzeby korzystania

o tylko 1,3% ankietowanych (GUS 2015).

jest odpowiednia infrastruktura teleinformatyczna. Zarówno w Polsce,

ta z ban-2015).

o-

wygoda, szybkotransakcji finansowych z dowolnego miejsca i o dowolnej porze, przy pomocy

bankowe-zakupów stale

iPreferowane formy uisz

4 w tzw. chmurze obliczeniowej.

Zygmunt Mazur, Hanna Mazur, Teresa Mendyk-Krajewska 331

-

(m-W czerwcu 2015 r. na polskim rynku 34,4 o 1,2

mln mniej marcu 2015 r. –wynio mln szt. i ich w porównaniu z marcem o 1,1mln (spadek o 3,6%). W II kw. 2015 r. liczba transakcji przeprowadzanych za po-

–

w tym okresie o 753 sztuki – 6892015).

– to zaled-

a-cash back5,

(np. Visa czy MasterCardiej).

o-na – prepayment pay-now(pay-later)

o-milipayments – t-

micropayments – minipayments), macropayments). Zabezpieczenia sys-

6 (e-wallet),o-

5 cash back ., a np. w Wlk. Brytanii od 1995 r.6

332

zfirm PayPal, Skrill, PayForIt, CashBill a-

hazardowe i

-MasterCard;

z internetowego konta bankowego klienta (e-transfer);, np. w syst o-

26 walutach, w Polsce jest realizowana od 2005 r.), lub w EmailMoney czy PayDirect; do realizacji

-mail odbiorcy – odbiorca po otrzymaniu wiadom

obilne i internetowe (Izakowski 2015);

z konta SMSMoney;–

za pobranie dzwonka na telefon;rtualnej j (np. eKarty mBanku, karty interne-

towej w BZ WBK lub ING Visa);

z –to stypendialne,

ym ponad 250 e-wallet – do realizacji przelewu nie jest

wymagane konto bankowe, a jedynie konto w systemie PayU, na które a-

-na podany adres zamieszkania;poprzez elektroniczne polecenie pobrania (Electronic Direct Debit), gdzieprzelew z konta bankowego jest wykonywany od-powiednie oprogramowanie zainstalowane na komputerze;

Electronic Bill Presentment and Payment – Elek-przekazywa-

niu do odbiorców indywidualnych rachunków, faktur, billingów rozmów i innych dokumentów w formie elektronicznej wraz z y-


mikropro-cesor (przechow np. dane o stanie konta) oraz w y-

paysafecard – karty z 16-znakowym PIN-em (o nominale 20, 30, n-

etowe, bez wykorzy-stywania konta bankowego i karty kredytowej7.

W grudniu 2014 r.(Host Card Emulation aplikacji mobilnej Pe-

oPay przeznaczonej na telefony z systemem operacyjnym Android 4.4 (lub now-NFC (ang. Near Field Communication)8

y-mi, serwerach banku klienta, a nie na karcie SIM operatora telefonii komórkowej, co powoduje unieza-

d-blokowanym telefonie i eniu do

BZWBK24 mobile9 (Dec 2015).W lutym 2015 r. a Polsk , n-

ków10 online o nazwie BLIK, oparty na jednorazowych, uty, 6-cyfrowych kodach generowanych przez bank, w którym klient posiada konto. D 2015 r. przeprowadzono

milion transakcji. System u z banko-matów i sklepach tradycyjnych (poprzez wpisanie kodu –

c-twem integ (np. Dotpay, CashBill, eCard, First Data, Przelewy24, Transferuj.pl). skle-

niuk2015).

7 u-W sumie zarejestrowano ponad 86 mln

8

9 na w 2010 roku.10

Bank Polski.

334

Wiele firm intApple Pay, Samsung Pay, LG Pay czy Android Pay l-

e-niowe. Dotychczas jednak dominu i-

MasterCard (PayPass) i Visa (payWave).euro-

pejskich sklepach internetowych e-alo.pl) – w Polsce, Niemc – do regulo-

, przy czym we Fran-– za-

kup na rachunek, a w Polsce za ta (Evigo 2014).- w

-

-

o polski rynek otwarty jest na e- nych kart

1,2 mln kart l-

nych –40% jest ich posiadaczami (Bober 2015a).

– tylko w USA odnotowywano ok. 7 m 2015).Single Euro Payments Area), czyli Jednolitego

w-

sierpnia 2014 r. (elek-a a kont

bankowych klientówa-

ro, frankach szwaj-carskich, funtach lub dolarach, bez pobierania prowizji za przewalutowanie. System

dokonuje . wyp

liwia operowanie danymi z 25 kart magnetycznych oraz prezentowanie na Card Vali-

dation Code). W z-ne w tym zakresie i


n-

danych – 86% zar jako priorytetowy (ERP-view 2016).

cznych

o-o-u-e-

, jak i sprzeda-TLS (Transport

Layer Security certyfikaty X.509.uwierzytelnienie serwera i

ewentualnie

u, stan Na poziom bez-

ma e-

dzenia wraz z oprog i-zacja

o--

responsibility principles) oraz prawa i rights).

z-

technologii

oraz aktualizowanie danych

, –

336

Sklepy internetowe -dodatkowym potwierdzaniu przeprowadzanej transakcji przez klienta, np. kodem jednorazowym otrzymanym na telefon w SMS-

-

e-tu oraz obawy op

grudniu .

o-y-

wterminali POS (Point of Sale) oprogramowanie (np. Alina, NewPOSThings, Black-

dzy z kont (Uryniuk 2015)..

w celu zna-

reklam. Wraz z rozwojem systemów zmie-rza us

Podsumowanie

a-n-

cyjnej wymusza wprowadzanie innowacyjnyc przy-

Popuanonimo-

t-


oraz przechowywaniem i przetwarzaniem danych w chmurze. Operatorzy telefonii opraco-

a-

o-nieczne jest dostarczanie wygodnych i

rzecz edukacji pracowników odpowiednich wspó

Literatura

1. Bober J. (2015a), , gospo-darkapodkarpacka.pl 16.02.2015].

2. Bober J. (2015b), Raport –w segmencie MSP. PeP, wartokarta.pl/raport/Raport.pdf 19.06.2015].

3. Dec K. (2015), – , BZ WBK, blog.bzwbk.pl 30.09.2015].

4. ERP-view (2015), , erp-view.pl 4.01.2016].

5. Evigo (2014), Raport idealo: jak Europejczycy p , evigo.pl 10.10.2014].

6. Getin (2014), , getinbank.pl 17.10.2014].

7. GUS (2015), r., uke.gov.pl 21.10.2015].

8. , , evigo.pl 28.08.2015].

9. Mellon (2015), k-tronicznych 2015, mellon.com.pl 10.11.2015].

10. NBP (2015), .,nbp.pl/systemplatniczy/karty/q_02_2015.pdf 30.09.2015].

11. OPTeam (2015), OPTeam notuje zyski i pracuje nad wzmocnieniem oferty, opte-am.pl 16.11.2015].

12. PRNews (2015), , prnews.pl 14.10.2015].

338

13. Szpecht P. (2009), Elektroniczny indeks na studiach – , „Komputer”, komputerswiat.pl 10.11.2015].

14. (2014),NFC) od Banku Pekao, antyweb.pl 2.12.2014].

15. Uryniuk J. (2015), ,cashless.pl 26.11.2015].

ELECTRONIC PAYMENT TYPES AND SYSTEMS

Summary

Electronic payments are more and more popular. No fears, negative examples or words of criticism are any longer able to stop the dissemination of this form of financial settlements. The aim of the study is to present the current state concerning electronic payments– payment methods and forms, their popularity, threats and directions of development.Keywords: e-payment, security.

Translated by Zygmunt Mazur


DOI: 10.18276/epu.2016.122-32 | strony: 341-350

TERESA MENDYK-KRAJEWSKA, ZYGMUNT MAZUR, HANNA MAZUR1

Streszczenie

Technologie przetwarzania danych w chmurze (cloud c-gospodarce,

u-i g j-

nowszych platform programistycznych.gramowanie

nimi, prowadzi do

i

Wprowadzenie

Cloud computing (obliczanie w chmurze) polega na wykorzystywaniu zesta-wu maszyn w Maszyna wir-

wirtualnymiodizolowaniem ( opro-gramowaniem) i nadzoruje wszystkie ooperacyjnego (Serafin 2011).

a-

e-

1

340

a-

m-o-

sys-rogramowanie, co

b-

gu-

rencyjne oferty wykorzystania chmury obliczeniowej

1. Rodzaje i modele chmury obliczeniowej

ud computing2 zasoby eksploatowanego systemu informatycznego (skonfigurowanego

a-

, przy gwarancji wsparcia technicz-nego i konserwacji . wykorzystywania chmury jest

trzyW pierwszym modelu prywatne dane i oprogramowanie przenoszone

asoby przydzie-lane i zwalniane dynamicznie, optymalnie wykorzystywane.

a-

ECRM a-

nie z oprogramowania CRM3), Microsoft Office 3654, Azure Platform (zarówno dla

2

m-puter).

3 Customer Relationship Management –

4 o-

Teresa Mendyk-Krajewska, Zygmunt Mazur, Hanna Mazur 341

Intune

y-przez

n-a-

kosztów realiza przetwarzania danych (przerwy w pracy, zasoby wykorzystywane w niewielkim procencie) oraz sposób prowadze-

przez firmy ( pory dnia, inne dni tygodnia). Wykorzysty-Windows Live5 firmy Microsoft.

stemu (moc oblicze-

– korzystne w wielu zastosowaniach –tzw. ch y-

dziela klientowi wyizolowane zasoby infra-

U i,bardzo szeroki zakres: od wykorzystania mocy obliczeniowej zdalnego systemu,

Istnieje kilka modeli w chmurze obliczeniowej: SaaS (Software as a Service), IaaS (Infrastructure as a Service)6 i PaaS (Platform as a Service), w których oprogramowanie, infrastruktura i platforma.

7

spoczywa

Google (Google

5 indywidual-Microsoft Office Live).

6 Inna, rzadziej spotykana nazwa modelu to HaaS (Host as a Service).7 Zgodnie z art. 74 ust.

na swój kompu-ter) – zakup licencji jest wymagany.

342

Apps), Salesforce (system CRM) oraz Microsoft (m.in. Windows Live). Ten model

8, oprogramowania wraz z

– wirtu-

Platform.

,,

a

liczba pracobrót nie przekracza 50 mln euro (lub sumy aktywów bilansu na koniec jednego z 9

l-

tak elastyczne.W Polsce

e-

nowacyjne i technologiczne, uwarunkowania organizacyjno-prawne, procedury administracyjne oraz brak na rynku pracy wy-kwalifikowanej kadry (Msp 2015).

ng.o-

spodarczej systemu informatycznego jest zwykle wysoki, a bezpieczne nim zarzdzanie wymaga zaawansowanej wiedzy specjalistycznej. Najpopularniejszym roz-

d-

8

9


o-

o-

a-

Technologia cloud computing jesto-

i-, przez wyspecjalizo-

wane centrafinansowych firmy i przyczyniaPonadto o-

do-logii IT, pomoc w systemem, wsparcie

techniczne oraz u-alnej sytuacji finansowej firmy (rozbudowy systemu lub jego redukcji).

Ipsos Mori10 crosoft ba-r-

n-tów (42%) i komunikatory internetowe (35%) 2013).

o-

(Webs 2013).

zestojów systemu informatycznego

a-o-

10

344

oraz ograniczonych funduszy na rzecz ochrony systemu.

Dane przetwarzane i przechowywane w chmurze (szczególnie publicznej) force, man-in-the-middle, z wykorzy-

s-ych przez

w architekturze wieloinstancyjnej

Wirtualizacja11, obliczeniowej, wymaga od

systemu, bowiem standardowe mechanizmy ochronne nie ce. Pro-

a-b-

pami– szyfrowanie homomor-

ficzne 12).

jedna

y-

m-puting wprowadzono umowy SLA13 o-

p-nia ochrony – – Tier 4).

W odpowiedzi na zapotrzebowanie firma AutoIDPolska,w systemach automatycznej identyfikacji,zadaniem (Infop,

11

12

13 Service Level Agreement –i-

ików).


2015). Firma ta oferuje zaawansowany system uwierzytelniania Authasas (wyko-na biometrii

organizacjio-

ych. a-nie nar takich jak VMsafe czy vShield, oferowanych przez dostawców plat-form wirtualizacyjnych oraz stosowanie odpowiedniego oprogramowania antywiruso-

14 firmy McAfee).

techno-

(Webs 2013):– a-

cje biznesowe (Salesforce.com, 1999 r.),–– wprowadzenie serwisu Elastic Compute Cloud

aplikacji ( Amazon, 2006 r.),– oferty aplikacji online (m.in. firmy Google, 2009 r.),–

(Microsoft, 2010 r.),– -Packard.

Rackspace, Microsoft, IBM i Goo-

r-netowy firmy Amazon – Amazon Elastic Compute Cloud (EC2). Serwery EC2

o-e-

odpowiednie aplikacje, biblioteki i dane.oud computing w Polsce jest Exea Data Center, które

14 Management for Optimized Virtual Environments –

346

informatyczna, dostosowana do potrzeb administracji, sektora ochrony zdrowia i biznesu, posiada certyfikat Uptime Institute-Tier III of Design Documents (Exea

nikom

pera-

DDoS15 VPN16, backup danych, system IPS17)18.

w 2015 roku firmy Microsoft, Cloud Appliance19

2015). wóch wariantach: Standard, który wymaga prostej parametryzacji, oraz Premium – dostosowany do

Z kolei firma Integrateda-

danych tworzo-

Tchorek-Helm 2015).n-

ch baz sygnatur szkodli-

Protect. Kluczowym elementem obu systemów jest zestaw serwerów uruchomio-nych w chmurze, czasie

r-dziej rozbudowanej, przeznaczon

m-

AVAST, Symantec, McAfee, Trend Micro, Kaspersky Lab.)

15 Distributed Denial of Service –

16 Virtual Private Network –17 Intrusion Prevention System –18

19 Dell i programowych Microsoft, sub-


instalacji nowego oprogramowania oraz jego uruchamianie podczas startu systemu u-

e-

Podsumowanie

W ostatnich latach cloud computing do popularnych i szybko rozwija-technologii w sektorze IT.

a-nej lokalizacji zaso-

o-a-

nia d o-

o-

Literatura

1. B. (2013), , komputerwfirmie.org/informacje//8403/cloud-computing-w-m 10.09.2015].

2. 2015), ?, komputerwfirmie.org/-skrojona-na-miar 4.01. 2016].

3. , Hosting czy wirtualny serwer?, www.komputerwfirmie.org//9838/hosting-czy-wirtualny-serwer 11.10. 2015].

4. Serafin M. (2011), Wirtualizacja w praktyce, Helion, Gliwice.5. Tchorek-Helm C. (2015), Backup w chmurze, komputerwfirmie.org/informacje/

-w-chmurze-6. Exea. www.exea.pl/data-center/ 17.10.2015].7. Infop (2015), infoprotector.pl/oferta/bezpieczenstwo-w-chmurze.html

22.09.2015].

348

8. Msp (2013), msp-24pl/Bariery-rozwoju-MSP-w-Polsce,41,78.html 14.11.2015].

9. Webs (2013), websecurity.pl/tag/historia-chmury 15.11.2015].

CLOUD COMPUTING SERVICES FOR SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISES

Summary

Cloud computing technologies applying virtual IT infrastructure find broad appli-cation in e-economy, offering high efficiency and a possibility of calibration of systemsas well as a high rate of implementation, without the necessity of clients’ incurring high costs. Cloud Computing is based on employing a huge potential of servers and it guar-antees the use of the latest programming platforms. The possibility of remote and flexi-ble use of IT resources, without the necessity of investing in one’s own hardware or software and managing them, leads to considerable savings. Cloud computing services are particularly attractive for small and medium-sized enterprises, however what raises doubts here is data security. The aim of this paper is to show the attractiveness of cloud computing services for small and medium-sized enterprises, taking into account the problem of security of this computing environment.Keywords: cloud services, virtual machines, security services.

Translated by Zygmunt Mazur


DOI: 10.18276/epu.2016.122-33 | strony: 351-360

1

ACYJNEGO ANIE POLSKIM

Streszczenie

analiz wykorzystania innowacyjnego na do wspomagania procesu prefinansowania faktur.

Celem niniejszego opracowania e-

tego instrumentu finansowania, , oraz doko-atury przedmiotu.

, prefinansowanie, faktoring, innowacja.

Wprowadzenie

Dla prowadzonego przez firmy produkcyjne biznesu bardzo istotna z ekono-micznego punktu widzenia

EDI2 n-3 -faktury przekazywanie r-

1 Katedra Inf .2 Elektroniczna wymiana danych (ang. Electronic Data Interchange).3 –

, jak i odwróconym.

350

b auto-matyczny, ich finansowania (Miller 2015).

i-sana w zakresie technologii, stosowania czy standaryzacji.

terami organizacji, w formie dalszego przetwarzania (Emmelhainz 1994).

Jashapara (2006 na tech-nologii

e-

W oparciu o jedne z podstawowych standardów: ANSI X.12 (standard amery-opracowany pod auspicjami ONZ) o-

dardy dziedzinowe (Nadolna 2012).

na polskim rynku.

1.

Jed najistotniejszych dziedzin , jak i polskiej wspóczesnej gospodarki jest handel. Sektor ten odpowiada za blisko 30% gospodarki

a-cy (Deloitte 2014) e-

(ang. Fast Moving Consumer Goods) – artyku-. A

w Polsce klasyfikacji PKD4 zeniami Rady Ministrów,

Ministrów z dnia 1 kwietnia 2009 r.) y-st i gospodarczej NACE Revision 2(WE) NR 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.),

, o-wania w publikacjach, , jak i naukowych,

tego terminu powszechnie w biznesie, au. W aktualnych rocznikach statystycznych handlu zagra-

nicznego GUS (GUS2015).

4 (PKD 2007).

351

(1981) o-

cych przedmiotem obrotu., n-

handlowej i FMCG, takie jak Retail Summit (2015).

zakupu (Kowalska 2012)

leki OTC5

na wyroby tytoniowe, chemiczne oraz kosmetyczne 2013)k-

Philip Morris, Imperial Tobacco, British American Tobacco, Procter & Gamble, Grupa

Cola, Mars, Grupa Maspex, SM Mlekowita, JTI (tylko FMCG).

produktów przynosi niskie zyski, natomiast dopiero efekt skali, przy masowej zyski j rotacji,

która jest w tym przypadku bardzo is

, n-nania:

(portalspozywczy.pl 2015).Jak wynika z raportu opracowa , w Europie

2015 roku, natomiast wzrost cen w tym okresie wyniós wzrost war-

Turcja.

2.

5

352

procesowanych faktur oraz l za okres trzech lat. Dane po-o-

wany w drugiej dekadzie XXI wieku. Wówczas

a tego roku (oznaczonego jako rok 0, z uwagi na inicjalizacyjny charakter tej fazy projektu

e-

u z czymu-a-

W tym czasi,

a-

Rys. 1.

353

i-

ie-liwie istotnym czynnikiem

a-

3. Analiza wolum –

, w którym firmy aktywnie a-

wygenerowanych rysunek 2).

Rys. 2. Odsetek dokumentów rocznie,

,

, e-wany spadek pod koniec tego okresu. Dobrze obrazuje to rysunek 3, na którym

liczby faktur w analogicznym okresie roku poprzedniego. Oznacza to spadek nie

354

o-(ISBnews 2014).

Rys. 3. Liczba faktur

systemu. Liczba przetworzonych faktur w tym o-w-

no na rysunek 2,go roku.

w czwartym kwartale spo-

ka produktów FMCG. o-

wprawdzieaspekt tego tematu.

355

Rys. 4. Liczba w danym roku

Rys. 5. Liczba faktur

opracowanie

r-a, dzie-

a sztuki

356

tecznych. Szczególnie widoczne jest to na wykresie przedstawionym na rysunku 6. Zarówno w latach 2,

n-go portfela n-

okresie.

Rys. 6. Liczba faktur zagregowana kwartalnie w danym roku

Podsumowanie

a-

de factoPo drugie, liczby nowych podmiotów w ostatnim roku, kiedy po okresie „rozruchu” i stabili-

a-

rost liczby klien-o-

awie przygotowana i zrealizowana

klientów.

357

Literatura

1. Deloitte (2014), Handel w Polsce – , http://www.deloitte.com/pl/pl/pages/press-releases/articles/handel-w-polsce-2014.html

6.12.2015].2. Doberski W. (1981), , w: , red.

L. Pasieczny, s. 65, .3. Emmelhainz M.A. (1994), Electronic Data Interchange in Logistics, w: The

Logistics Handbook, red. J.F. Robeson, W.C. Copacino, s. 737-756, New York: The Free Press.

4. GUS (2015), Rocznik statystyczny handlu zagranicznego,Wydawnictw Statystycznych.

5. ISBnews (2014),2,0% r/r w XI, http://finanse.wp.pl/kat,1033731,title,PIH-Sprzedaz-detal-w-malych-i-srednich-sieciach-FMCG-spadla-o-20-rr-w-XI,wid,17089650,wiadomosc.html

15.12.2015].6. Jashapara A. (2006), , Warszawa: Polskie Wydawnictwo

Ekonomiczne.7. Kowalska K. (2012), Rozwój polskich sieci detalicznych jako sposób ograniczania

, Warszawa: Difin.8. Miller P. (2015),

omarch EDI Finansowanie, w:

problemy, red. T.H. Bednarczyk, s. 421–429, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-

9. Nadolna B. (2012), (EDI) na ,

Finansowe. Ubezpieczenia nr 53, s. 81–96.10. Nielsen (2015),

, http://www.nielsen.com/pl/pl/insights/news/2015/Nielsen-growth-reporter-Q3-2015.html 7.01.2016].

11. portalspozywczy.pl (2015), ,http://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/wartosc-rynku-fmcg-w-polsce-szybko-rosnie,119554.html 30.12.2015].

12. Retail Summit (2015), http://retail-conferences.com 22.11.2015].13. S. (2013), , „TSL biznes” ,

nr 4 (35), s. 26–27.14. Rady z dnia 20

grudnia 2006 r.

358

z. Urz. UE L 393/1 z dnia 30.12.2006.

15.2009,

nr 59, poz. 489.16. e Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r., w sprawie Polskiej

Klas U 251, poz. 1885.17. Tylko FMCG, Produkty i marki FMCG i CPG, http://tylkofmcg.pl/produkty-i-

marki-fmcg-i- .

ANALYSIS OF IMPACT OF AN INNOVATIVE TOOL TO SUPPORT COMPANIES ACTIVITIES

IN THE FMCG SECTOR OF THE POLISH MARKET

Summary

The following paper presents results of analyses of the use of an innovative tool on the Polish market to support the process of invoice pre-financing. The aim of this study is to verify the potential of this tool used by Polish companies in the FMCG branch. For this purpose, a study of the development of this financing instrument based on an analysis of research material and literature on the subject has been performed.Keywords: FMCG branch, pre-financing, factoring, innovation.


DOI: 10.18276/epu.2016.122-34 | strony: 361-370

ANNA PIETRUSZKA-ORTYLUniwersytet Ekonomiczny w Krakowie1

ZAUFANIE W BUDOWANIU NALISTÓW

Streszczenie

o-

ego i teorii zaufania w kon-

i sposobów budowania zaufania w gronie pracowników wiedzy., zaufanie, ,

Wprowadzenie

y-j-

cych zasadn e-sjonalistów –

,

l-

o-– to nowy profesjonalista (w od-

1

360

iu od wielu klas pracowników starych profesji), konkretny typ specjalisty w ramach pracowników organizacji opartych na wiedzy.

,problemem,

poziomu zaufania jako istotnej jego determinanty, i-

o-

i stopniem wykorzystania a poziomem oraz rodzajami zaufania charakterystyczny-mi dla pracowników wiedzy.

1.

- i makroekonomiczny. Postrzegany jest jako „klej”, „spoiwo

o-

kiewicz 2012, s. 26, 85, 97).

relacjami –

-Gonczaryk 2009, s. 37).

zatem (Marcinkowska 2012, s. 20):

– wie-dzy i kompetencji),

zaufanie,i-

tycznych, ekonomicznych).

Anna Pietruszka-Ortyl 361

e-intelektualnego organizacji y-

inne jego zalety:pomaga specjalist n-dydatów do pracy w firmach ;

;;

wiedzyspecjalistów i tym samym ;

;poprawia stosunki z dostawcami, sprzyja stworzeniu sieci relacji partner-

;r-

ganizacji i ich wyników;p-

szych zasobów;i, wchodzenie na nowe rynki;

;;

;o-

wania organizacji.Reasum a-

a-o-

o-

2. Teoria zaufania

a-o-a-

,

362

powaniu –40).zatem –

Zdaniem D. Harrisona, L.L. Cummingsa i N.L. Chervany’ego zaufanie jest go kategorie.

r-o-y-

zowali naszaufanie kalkulacyjne (calculative-based trust) definiowane jako element

relacji;(personality-based trust)

d-;

zaufanie instytucjonalne (institution-based trust) l-a-

;zaufanie percepcyjne (cognition-based trust)

;zaufanie oparte na wiedzy (knowledge-based trust), które jest najtrwalsze, bo rozw

3. Specyfika zaufania specjalistów

a-cowników wiedzy t i Fields 2010, s. 129):

;o-


a nie skrzywdzi innej jednostki

a-je zaufania w nie-(Grudzewski i in.

2008, s. 55).

na kompetencjach, jednak w perspektywie pracowników wiedzy obydwie formy

a-a-

W grupach wirtualnych proces budowy zaufania interpersonalnego przebiega odmiennie (rysunek 1). Jego uczest-

odstawowego instrumentarium budowy zaufania w drodze .

Rys. 1.

op .

e-

o-

l-n-l-

ne

l-

relacje wirtualne

– zaufanie powsta e na pod-k-

tów zostaje przeniesione do

– spoiwo grupy stanowi zaufanie na poziomie identy-fikacji

– zaufanie zaufaniu oraz na zaufaniu opartym na wiedzy– w-

na poziomie identyfikacji

– podstawowe znaczenie ma zaufanie szybkie, które

m

w-nym czasie w zaufanie oparte na wiedzy

364

a-skutecznie nowych

relacji (Bendkowski 2011, s. 84–85). Stanowi ono

szybk dlatego jego budowanie

organizacyjnym, wspólnotowym i technologicznym (tabela 1).

Tabela 1

Wymiary sytuacyjnych czynników szybkieg

Wymiar Czynniki

orga

niza

cyjn

y

– domena –

– sposób powstania – spontanicznie

– – wymiar ekonomiczny, kultura organizacyjna oraz styl

e-som tworzenia i rozwoju szybkiego zaufania

– przywództwo – w sytuacji stale negocjowanego przywództwa odpowie-z-

dziezaufania

wsp

ólno

tow

y

– –

– –

z wiedzy wspólnoty,– sposób rekrutacji

– u-o-

–a-

–kulturowe

– z-

otwartej komunikacji, co automatycznie spowoduje spadek szybkiego zaufania i rozpad wspólnoty

tech

nolo

gicz

ny

– o-wania i zakres wy-korzystywania technologii informa-cyjnych

–zaufania

op –88).


o-o-

cesy budowy szybkiego zaufania. Wymiar technologiczny obejmuje wszelkie tech-

(Bendkowski 2011, s. 87–88).o-e-o-

innych specjalistów wiedzy (rysunek 2).

Rys. 2.

(Sankowska 2011, s. 126).

d-d-d-

– ki – przywódca pracowników intelektu-alnych. analiz dedykowanych indykatorom

l-(Paliszkiewicz

2013, s. 84).

366

Podsumowanie

o-

sine qua non mi. Zaufanie bo-

wówczasinnych uczestników organizacji, kooperantów czy klientów (Bugdol 2010, s. 39).

to przede wszystkich siNie pozostaje to bez znaczenia

i-stów, dla których charakterystyczne jest funkcj

i-

d-

jest intelektualna poczta pantofl,

y-porównywalnym poziomie) (Pie-

truszka-Ortyl 2015, s. 105–111).

przeplatanie i warunkowanie szeroko rozumianej sfery kulturowej i materialnej. W efekcie tworzy to nowy wymiar gospod

a-


Literatura

1. Bendkowski J. (2011), ,w: n-teresów pracobiorców, red. M. Gab -Piszczek, Prace Naukowe

, s. 83–92 w-nictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.

2. Bugdol M. (2010), a-niu

3. Fukuyama F. (1997), , Warsza-wa –

4. Gajowiak M. (2012), Polski, Warszawa: PWE.5. Grudzewski W.M. i in. (2008), ,

„E-mentor”, nr 5 (27), s. 52–56.6. Holste J.S., Fields D. (2010), Trust and tacit knowledge sharing use, „Journal of

Knowledge Management”, vol. 14, no. 1, s. 127–135.7. -Gonczaryk B. (2009), ,

w: , red. S. Golinowska, J. Wilkin, s. 32–49, Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

8. Marcinkowska M. (2012), – próba syntezy literatury przedmiotu, „ Organizacji”, nr 10, s. 20–22.

9. Paliszkiewicz J. (2010), , w:, red. A. Adamik,

s. 40–10. Paliszkiewicz J. (2013), , Warszawa: PWN.11. Pietruszka-Ortyl A. (2015), Attitudes and values of professionals,

w: Contemporary Issues and Challenges in Human Resource Management, red. K. Stankiewicz, s. 96–112Management and Economics.

12. Sankowska A. (2011), r-, Warszawa: Difin.

13. Skrzypek E. (2015), r-ganizacji, w: – , red. U. Balon, T. Sikora, s. 155–167

14. Walukiewicz S. (2012), , Warszawa: Instytut

15. a-cji wiedzy, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

368

TRUST IN CREATING SOCIAL CAPITAL OF PROFESSIONALS

Summary

The paper takes the issues of the role of trust in building social capital of profes-sionals as the next generation of knowledge workers. The starting point is consideration being dedicated to the theory of social capital and trust in the context of the specialists. Merits create presentations of trust’s levels of professionals and techniques to build trust among knowledge workers.Keywords: professionals, trust, social capital, knowledge sharing.

Translated by Anna Pietruszka-Ortyl


DOI: 10.18276/epu.2016.122-35 | strony: 371-379

AGNIESZKA WIELGUS

METAHEURISTIC ALGORITHMS FOR SCHEDULING ON PARALLEL MACHINES WITH VARIABLE SETUP TIMES

Abstract

In order to meet growing demands of the market modern manufacturing and ser-vice environments must offer an increasingly broad range of services or products as well as ensure their required amount and short lead times. It can be done by the applica-tion of universal machines or workers which are able to perform different tasks. On the other hand, human activity environments are often affected by learning. Therefore, in this paper, we analyse related problems, which can be expressed as the makespan mini-mization scheduling problem on identical parallel machines with variable setup times affected by learning of workers. To provide an efficient schedule, we propose metaheu-ristic algorithms. Their potential applicability is verified numerically. Keywords: scheduling, parallel machines, setup times, learning.

Introduction

Modern manufacturing and service environments to meet growing demands of the market must offer an increasingly broad range of services or products, ensure their required amount and short lead times. However, this causes significant in-crease in the complexity of the management process (Pinedo, 2012). It leads to a reduction in the efficiency of available resources utilization (workers, machines, etc.). Therefore, the increase of manufacturing/service organization competitiveness is also associated with the use of efficient methods supporting the management, that

Metaheuristic algorithms for scheduling on parallel machines… 370

will be able to meet these changes. This is especially evident in project managementand production, where a plan or a schedule is determined such that it optimizes some given criterion (Allahverdi, 2015; Biskup, 2008; Pinedo, 2012).

Often there is a need to provide multiple products or services on commonresources such as universal CNC machines or workers being able to perform differ-ent jobs. Thus, such environments require setups related with preparations of uni-versal machines to process different products (e.g., tool changes, programming, etc.) or rearrangements of working places.

During the analysis of models of scheduling problems, it can be observed that they simultaneously evolve to better describe the phenomena existing in real-life. In recent years some additional factors affecting setup times/costs have been taken into account, such as learning of a human worker (Kuo, Hsu, and Yang, 2011). Namely, typical human activity environments as well as automatized manufacturing require human support for machines, which is needed during activities such as operating, controlling, setup, cleaning, maintaining, failure removal, etc. Usually, humans increase their efficiency with the number of repetitions of the same or similar activi-ties (Biskup, 2008). It can result in decreasing of processing times of setups (Allah-verdi, 2015). This phenomena of learning can be illustrated by Figure 1.

Number of units

Proc

essi

ng ti

me

Fig. 1. Setup processing times depending on the number of performed setups (units)

Source: Following (Biskup 2008).

Therefore, in this paper, we will analyse such problems that can be expressed as scheduling on parallel machines (e.g., human workers or CNC machines) with setup times of machines under minimization of the maximum completion time (makespan). Additionally, we will take into consideration that setup times can be affected by learning of human workers. To solve the considered problem, we will propose metaheuristic algorithms that are based on a simulated annlealing tech-nique.

371

The remainder of this paper is organized as follows. The problem is formu-lated in the next section, whereas its solution algorithms are given subsequently, followed by their numerical analysis. The last section concludes the paper.

1. Problem formulation

There is given a set J = {1,... ,n} of n jobs (tasks) to be completed by a setM = {M1,.., Mm} of m identical machines (e.g., workers or CNC machines). It is assumed that jobs and machines are available at time zero. We assume that job preemption is not allowed and no precedence constraints between jobs exist. More-over, each job is characterized by is processing time pj.

Following practical cases, jobs can belong to different families. It means that if they are from the same family, they require the same sets of production facilities (e.g., tools, working place arrangement, etc.). However, a rearranging (setup) of a machine (preparation of tools, working place) is needed whenever there occurs a switching between jobs belonging to different families, which on the other hand is related with additional time. Let F = {If : f = 1, ..., b} be a set of b families. Each job j J belongs to only one family If F. Namely, if job j belongs to family If, then it is denoted by gj = f. Thereby, if job k is processed just before job j on the same ma-chine Mi and k belongs to a different family than j, i.e., gk gj, then a setup of ma-chine Mi is required. In other words, a preparation of a machine is needed to start job j, where gj = f. It is related with a setup time sf related with family If. If job j is performed as the first job on machine Mi, then a setup related with its family is needed. In this paper, we consider setups that are sequence independent, thereby a setup of a family does not depend on the previously performed family (Allah-verdi, 2015).

In many real-life cases, setup times are not constant values, but they can vary due to the learning effect. It means that preparing a machine (or working place) to process jobs belonging to the same family is less time consuming if such prepara-tions were done before. Following (Biskup, 2008), the setup time of family sf (vi) is described by a non-decreasing function dependent on the number vi of setups re-lated with family If performed on machine (by worker) Mi (or by workers related with this machine) as follows:

,)( ifif vsvs (1)

where sf is a normal setup time related with family If, if the setup is performed for the first time. The parameter is a learning index (a slope of the learning curve) that depends on the learning rate LR ( = log2LR), which is defined as rate of each redoubling the output LR = sf (2vi)/sf (vi). For the popular 80% hypothesis the learn-ing index is calculated as follows = log2LR = -0.322 (Biskup, 2008).


Let us now formulate the considered problem. At first, the schedule of jobs can be unambiguously defined by their permutations (sequences)

= { 1, ..., i, ..., m}, where i denotes the permutation of jobs on machine Mi and i(k) is the index of the kth job in permutation i for i = 1,...,m. Moreover, ni is the

number of jobs assigned to machine (worker) Mi. On this basis, the completion time of job i(k), i.e., scheduled as the kth in permutation on machine Mi, can be de-fined as follows:

,)(),1()()(

)1()(

)( ikkki

ki

k vspCCiiiii

(2)

where 0)()0(

ii

C (for i = 1, ..., m) and otherwise

ggss kkk

kkiii

ii ,0

, )1()()()(),1( is

equal to the setup time )(kis of job i (k) if the previous job i (k-1) belongs to

a different family, otherwise 0)(),1( kks if both jobs belong to the same family.

Note that fk ssi )( if fg ki )( and )1()1(,0 ii

ss for i = 1, ..., m. Recall that

the parameter vi is the number of previous setups on machine Mi.The objective is to find such a

completion time among all machines (makespan):}.{max)( )(

)(,...,1maxi

nmi iCC (3)

Thereby the problem can be formally defined as)},({minarg max

* C (4)

For convenience the problem will be used according to the standard three field notation scheme as follows Pm|SLE|Cmax (i.e., Pm – parallel identical machines, SLE – Setup Learning Effect, Cmax – the maximum completion time criterion, called the makespan).

2. Algorithms

The considered problem Pm|SLE|Cmax is at least NP-hard, since its classical version without setup times is at NP-hard (Pinedo, 2012). To solve it, we will pro-pose some metaheuristic algorithms based on simulated annealing (Kirkpatrick, Gelatt, and Vecchi, 1983; Rudek, 2013).

In both algorithms, we use a representation of a solution, where a set of indi-ces is used {{1,..., n}, {n+1, ..., n+m-1}} such that indices {1,...,n} refer to jobs, whereas {n+1,..., n+m-1} are markers to separate jobs on particular machines. It is illustrated in the following example.

373

Example 1Given n = 6 jobs and m = 3 machines. On this basis, the following set is con-

structed {{1, ...,6},{7, 8}}, where {1,...,6} are indices of jobs and {7,8} are used to separate them on particular machines. Therefore, a representation of a schedule

= (1, 2, 3, 7, 4, 8, 5, 6), which is equivalent to (1, 2, 3, 8, 4, 7, 5, 6), refers to the 1 = (1, 2, 2 = 3 = (5, 6).

The primary simulated annealing (SA) algorithm (e.g., Rudek, 2013) starts init new is

old. It is done by the interchanging of two randomly chosen jobs. This new solution is accepted with the probability

,)()(exp,1max maxmax

TCC oldnew (5)

where T=T/( ) is a temperature parameter, which decreases in each iterations. The parameter is calculated as follows:

,0

0

N

N

TNTTT

(6)

where T0 is an initial value of T, and TN is its final value, whereas N is the assumed number of iterations of SA. The value of TN is close to zero and the initial value of T0 is calculated according to Algorithm 1.

Algorithm 1 Calculate initial value T0Cmin = Cmax = 0for iter = 1 to n*n{

i = random value from 1...nj = random value from 1...nswap jobs in positions i and j in Calculate criterion value C for if C < Cmin then Cmin = Cif C > Cmax then Cmax = C

}return –(Cmax – Cmin)/log(0.9)

new*, i.e.,

)()( max*

max newCC * = new.


In this paper, we also extend the classical SA by a variable neighbourhood search (denoted by SAV), where swap and insert moves are applied. Its formal description is given as follows.

Algorithm 2 SAV

calculate according to (6)T = T0 calculate according to Algorithm 1

old new init determine according to a list scheduling algorithmwhile(stop condition not hold) {

for iter = 1 to IterMax{

i = random value 1...nj = random value 1...nobtain new by swaping jobs in positions i and j in old

assign old new with probability defined by (5)if C( new)<C( ) then = new

obtain new by insertion of job from position i to j in old

assign old new with probability defined by (5)if C( new)<C( ) then = new

}T=T/( )

}return schedule

Initial solution init of SA and SAV is provided by a list scheduling algorithm (LSA) that on the basis of a list (with randomly sequenced jobs) assigns jobs to the first available machine.

3. Numerical analysis

In this section, we will analyse numerically the algorithms described in the previous section.1 During simulations, the following problem sizes were considered n {10, 100, 500} and m {2, 5, 10}.

1 All of them were coded in C++ and simulations were run on PC, CPU Intel® Core™ i7-2600K 3.40 GHz and 8 GB RAM.

375

Table 1

Mean and maximum relative errors of the analysed algorithms (running times 500ms)

n m b sjLSA SA SAV

mean max mean max mean max

10 2

[1,2][1, 5] 17.87 29.60 0.00 0.00 0.00 0.00[1,10] 25.63 48.01 0.00 0.00 0.00 0.00[1,20] 37.35 99.15 0.00 0.00 0.00 0.00

[1,5][1, 5] 12.57 28.41 0.00 0.00 0.00 0.00[1,10] 28.46 52.73 0.00 0.00 0.00 0.00[1,20] 34.69 54.93 0.00 0.00 0.00 0.00

100

2

[1,10][1, 5] 16.69 21.86 0.47 2.32 0.10 0.82[1,10] 29.12 36.67 1.04 3.30 0.16 1.45[1,20] 58.97 78.21 1.13 3.37 1.38 6.39

[1,50][1, 5] 11.84 16.15 0.19 0.77 0.21 0.83[1,10] 21.30 30.69 0.24 1.91 0.13 0.67[1,20] 37.53 43.50 0.44 1.57 0.24 1.10

5

[1,10][1, 5] 20.48 24.90 0.19 0.84 0.45 2.54[1,10] 34.38 51.09 0.23 1.03 0.68 2.37[1,20] 71.04 90.69 1.55 7.30 1.38 3.94

[1,50][1, 5] 14.26 20.22 0.34 2.59 0.32 1.12[1,10] 28.59 35.64 0.75 2.04 0.54 1.89[1,20] 45.66 62.76 0.76 2.65 0.37 2.13

10

[1,10][1, 5] 21.97 28.58 0.71 2.70 0.53 2.24[1,10] 35.62 54.20 0.51 1.74 0.30 1.68[1,20] 67.40 101.41 0.98 4.76 0.60 4.00

[1,50][1, 5] 17.22 30.23 0.33 1.34 0.30 1.18[1,10] 27.87 34.18 0.19 1.64 1.27 2.73[1,20] 51.88 68.37 2.25 4.59 0.30 1.66

500

2

[1,50][1, 5] 13.10 16.49 0.78 1.55 0.00 0.02[1,10] 24.49 30.22 1.25 2.78 0.11 0.57[1,20] 44.07 55.66 0.75 2.84 0.30 1.57

[1,250][1, 5] 9.23 10.80 0.23 0.84 0.05 0.29[1,10] 15.33 18.33 0.56 1.41 0.11 0.65[1,20] 28.35 34.50 0.99 3.08 0.21 1.49

5

[1,50][1, 5] 14.58 18.89 0.07 0.56 0.82 2.68[1,10] 26.08 33.40 0.10 0.47 0.63 1.89[1,20] 43.65 54.36 0.27 1.80 1.55 3.94

[1,250][1, 5] 9.55 12.49 0.07 0.41 0.61 1.53[1,10] 16.63 22.07 0.32 1.49 0.54 1.60[1,20] 32.01 38.18 0.22 1.15 1.31 5.23

10

[1,50][1, 5] 16.83 21.28 0.52 4.02 0.47 1.22[1,10] 25.13 37.19 0.44 2.80 1.10 5.47[1,20] 49.15 59.82 1.56 5.10 0.88 4.14

[1,250][1, 5] 10.64 14.27 0.16 0.46 0.46 1.76[1,10] 18.68 27.96 0.56 2.45 0.67 2.82[1,20] 33.99 43.66 0.41 2.66 1.15 2.75

Source: own work.


For each pair of n and m, 100 different random instances were generated from the uniform distribution over the integers in the following ranges of parameters: the processing times pj {1,..., 10}; the setup times sj {1,...,5}, {1,...,10}, {1,..., 20}; the number of families b {0.1n, 0.5n}; the learning index = -0.322 that refers to a popular learning rate 80% (Biskup, 2008). The parameters of simulated annealing (SA and SAV) are chosen empirically as follows: IterMax = 10, TN = 0.0001,N = 280000n-0.7 and the stop condition is set to be 500 ms.

Similarly as in (Rudek, 2013), the algorithms are evaluated according to the relative error calculated as follows:

%,100)(

)()()( *max

*maxmax

ICICICI

AA (7)

where )(max IC A is the criterion value obtained by algorithm A {SA, SAV, TS} for

instance I and )(*max IC is the optimal (n = 10) or best found criterion value for

instance I. The mean and maximum relative errors of the algorithms are given in Table 1.

It can be seen in Table 1 that SAV provided similar results as SA. Moreover, the algorithms SA and SAV provided optimal solutions for all instances n = 10, and they are significantly better than LSA. It is worth mentioning that we have imple-mented and analysed different tabu search algorithms (based on insert and swap moves). However, they were overwhelmed by SAV and duo to page limit their descriptions as well as numerical analysis were omitted in this paper.

Conclusions

In this paper, we expressed some problems as the makespan minimization scheduling problem on identical parallel machines with non-increasing setup times dependent on the number of previous setups. We also proposed metaheuristic algo-rithms based on simulated annealing. The numerical analysis showed that the algo-rithms are efficient to solve the problem.

Our future work will focus on the analysis of parallel scheduling problems under other objectives as well as the construction of other metaheuristic algorithms.

Acknowledgement

The research presented in this paper has been partially supported by the Polish National Science Centre under grant no. DEC-2012/05/D/HS4/01129 (algorithms) and by the Polish Ministry of Science and Higher Education under Iuventus Plus Programme (No. IP2014 040673) (models/analysis).

377

Literature

1. Allahverdi, A. (2015). The third comprehensive survey on scheduling problems with setup times/costs. European Journal of Operational Research, 246, pp. 345–378.

2. Biskup, D. (2008). A state-of-the-art review on scheduling with learning effects.European Journal of Operational Research, 188, pp. 315–329.

3. Kirkpatrick, S. and Gelatt, C. D. and Vecchi, M. P. (1983). Optimization by simu-lated annealing. Science, 220, pp. 671–680.

4. Kuo, W.-H. and Hsu, C.-J. and Yang, D.-L. (2011). Some unrelated parallel ma-chine scheduling problems with past-sequence-dependent setup time and learning effects. Computers & Industrial Engineering, 61, pp. 179–183.

5. Pinedo, M. (2012). Scheduling: Theory, Algorithms and Systems (4rd ed.). New York: Springer, 2012.

6. Rudek, R. (2013). On single processor scheduling problems with learning depend-ent on the number of processed jobs. Applied Mathematical Modelling, 37, pp. 1523–1536.

ALGORYTMY METAHEURYSTYCZNE DLA PROBLEMU

Streszczenie

wymaganiom rynkowym,

rugiej strony, istnienie czynnika ludzkiego powoduje jest

ania oraz przy zmiennych czasach k-

tywnego harmonogramu zaproponowano algorytmy metaheurystyczne. Zakres ich za-

kluczowe: harmonogramowanie, , przezbrojenie, uczenie.


DOI: 10.18276/epu.2016.122-36 | strony: 381-391

ANNA STOLARCZYK, 1

MAREK SYLWESTRZAKUniwersytet Warszawski2

CZNE ASPEKTY ROZWOJU E-COMMERCEWSPIER

– NOWE INICJATYWY UE NA JEDNOLITYM RYNKU U

Streszczenie

w zakresie wzmocnienia wzrostu e-commerce z o-e-

internetowych zlokalizowanych na terenie innych krajów U

, , w -

Europejska Agenda Cyfrowa, jednolity rynek cyfrowy, prawa kon-sumenta, e-

Wprowadzenie

e-mu ormacyjnego,

1 –stwa Informacyjnego.

2 .

Prawne i -commerce… 380

o-)

u-l-g-

n-

o-

ekonom n-, rakterystyki

, tj. gospodarstw domowych, oraz zbiorowych,

o-e-

(Drab-Kurowska 2007).-procentowy spadek wolu-

r. w porównaniu z 2012 r., podczas gdy w tym czasie odnotowano 31-procentowy wzrost ogólnego wolumenu

a-

, jakie stwarza dynamiczny rozwój e-commerce w zakresie , zamawiania towarów w e-sklepach cy-

z-dostawy zamówionego towaru konsumentowi (Think Paga Akademia Analiz

i Mediów 2015, s. 16). Niezaprzeczalnie jest to istotny element w procesie sprzeda-online o-

, jak i kosztów.e-

pami internetowymi w tym zakresie jest tworzenie i dynamiczny rozwój punktów W 2015 r. w porównaniu z 2011 r. operatorzy

Poczta Polska S.A., Ruch S.A. o o-


warów zamówionych w sklepach internetowych o 170% (z 2733 do 7385 POP) w skali kraju3.

w Europejskiej Agendzie Cyfrowej oraz w inicja

ne Parlament Europejski. W celu zapewnienia zrów-

-online e-

nie przejrzystych ram p e-z-

1. Gospodarka oraz biznes elektroniczny

a-cyjnych oraz komunikacyjnych. Umasowienie informacji oraz komunikacji elektro-

2012, s. 149). Budowa oraz rozwój sektora informacyjnego, poza wytworzeniemców ekonomicznych, otoczenia instytucjonalnego, efektywnych systemów innowa-

em o-wanych i twórczych ludzi, stanowi jeden z kluczowych elementów strategii budowy

anych z nim technologii informacyj-no-komunikacyjnych (ICT) (Talar i Kos-

a-

- y-a-

3

– DPD STREFA PACZKI, 1123 POP – GLS ParcelShop oraz 914 POP – ORLEN „Stacja z i w maju 2015 821 POP. Ponadto

wprowadzania .


w tej samej lokalizacji.powsta-

o-wszechnym wykorzystaniu technologii informacyjno-

(Cellary 2009, s , decyduje

cowy wytwór produkcji (Cellary 2012, s. 149–150).biznesu elektro-

u obrotu

elektronicznych zamiast be 2004). E-

e-biznesu zmie o-e-r-

czej,

szenie kosztów realizacji, uniezale

2012, s. 150).

2. E-Europejskiej

W E-commerce,

informacyjnego ( 2010, s. 8).Z kolei w dokumencie „Akt o jednolitym rynku II, Razem na rzecz nowego wzrostu gospodarczego” (Komisja Europejska 2012 s. 14–15) w zakresie wspierania gospodar-ki cyfrowej

oparciu o online


nielegalnym handlem”. Ponadto Komisja p, wiarygodne i

dostawy towarów zamawianych w I istotnego i uzasad-znego z segmentem

priorytetów4 -commerce do 2015 r. obok opracowa-nia przepisów prawnych produktów i online2012 m-

zagadnien a-twienia rozwoju e- ci dla konsumentów,

granicz-nej, o-staw ie-sprzedawcami.

r. –22.02.2013 r.) w celu zebrania informacji na temat aktualnej sytuacji na rynku dostaw dla produktów zakupionych online. Generalnie wyniki konsultacji przeprowadzonych i opublikowanych przez Consumer Focus (2013), n-

online r-zamówienia i

czeniowych. Zidentyfikowane bariery to m.in.: bariera brak przejrzystej informacji o zasadach dostawy transgranicznej, jej wyso-

a-konsumentów

w innych krajach Wspólnoty do korzystania z handlu onlinezasady, m.in.:

– o-

UE;

4 Commission Staff Working Document. E-commerce Action plan 2012–2015. State of play 2013. Brussels, 23.4.2013, SWD(2013) 153

opracowanie przepisów prawnych transgranicznej produktów i online, poprawa informacji i ochrony konsumentów, zapew-

nienie niezawodnych i wydajnych systemów , i skutecz-niejsze szybkich sieci i zaawansowanych o-gicznych.


– informacji o (np. , track & trace, wyborukonkurencyjnego operatora), konsumentówjeszcze przed dokonaniem zakupu;

– zapewnienie konsumentom prawa do otrzymania od-powiedniego odszkodowania od e-sprzedawcy w przypadku utraty, znisz-czenia dostawy zamówionego towaru.

ochrony praw o-gramie na rzecz konsumentów”. Jest on zbudowany w oparciu o cztery podstawowe

w e-sklepach na terenie innych krajów UE, tak

– j-rzystych ram prawnych i usprawnienie nadzoru rynku;

– poszerzanie wiedzy – d-ako rola organizacji konsumenckich;

–dochodzeni ;

–

3. – –e-commerce

o-opracowanie przepisów prawnych

produktów i online, a-n-

-commerce oraz

e-go Wspólnoty jest Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. winformacyjnego, w e-

handlu elektronicznym, Dz. Urz. L13 z 19.01.2000), - a-


i-mi”. Zawarte w niej zapi

lipca 2002 r. o z 2002 r., nr 144, poz. a-o-

ele

n-tów, szczególnie wzamieszkania, ale

poczucie onli-

ne na terenie innych krajów UE. W tym zakresie ramy prawne wyznacza Dyrekty-wa 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów5

utrz, (…)”. Nowe

online, -sprzedawca.

, zlikwidowa-

-commerce w Europie. Polska, w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta

y-wania zakupów z wykor r-

a-

5 Dyrektywa 20111999/44/WE Parlamentu Europejskiego i

Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. L 304 z 22.11.2011).


14 dni kalendarzowych (art. 27) nowe przepisy wprowadzaj

istotne z punktu widzenia po--commerce

– : art. 8 - „w chwili d-

(…) z-podatkami, (…), a tak-

towe oraz jakichkolwiek innych kosztach, (…)”);

– o-nych w Rozdziale 3 ustawy (art. 12–26), w tym wypadku, art. 18 stanowi,

ro-a-

nia zamówienia, jasne idostarczania oraz akc .

W przypadku gdy sprzedawca nie poinformuje klienta o poniesieniu kosztów

i kosztów” (art. 23). Ponadtodostawy w -sklepie formy dostawy (art. 32, ust. 1 i art. 33).

l-

o-p

poczty elektronicznej.

Podsumowanie

Analiza wybo-

wych w wymiarze transgranicznym, stworzenie stabilnego, jednolitego i przejrzy-


stego katalogu przepisów prawnych zabezpie u-mentów, jak sprzedawców z obszaru e- k-

a-nowienia dyrektywy o prawach konsumenta i ci ich transpozycji wprost

u-cje w zakresie ochrony praw konsumentów.zmiany w regulaminach i w mechanizmach funkcjonowania sklepów interneto-wych, co . Jednak na rynku e-zawierania transakcji onlinetego sposobu zakupów, jednolite pr

skiwanie klientów zagranicznych, oraz a-rów, transakcjach w co w efekcie a-

Literatura

1. Cellary W. (2009), Trzy wyzwania elektronicznej gospodarki opartej na wiedzy: , w: GOW – wyzwanie dla Polski, red.

J. Kotowicz-Jawor, s. 23–47, Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.2. Cellary W. (2012), Elektroniczny biznes – , w: Ho-

, red. M. ,s. 147–163, Warszawa:

3. E. (2010),– , „MPRA Paper”

No. 34702.4. Consumer Focus (2013), Consumer Focus response to the European Commis-

sion’s Green Paper consultation on an integrated parcel delivery market for the growth of e-commerce in the EU, http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2012/parcels-delivery/docs/contributions/individuals-and-others/consumer-focus_en.pdf.

5. Drab-Kurowska A. (2007),regulacji Unii Europejskiej, „Informacja Pocztowa”, (5).

6. Komisja Europejska (2012), Akt o jednolitym rynku II. Razem na rzecz nowego wzrostu gospodarczego, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012DC0573&from=PL.

7. Komisja Europejska (2012a), Europejski program na rzecz konsumentów – k-szanie zaufania i pobudzanie wzrostu gospodarczego, http://ec.europa.eu/consumers/archive/strategy/docs/consumer_agenda_2012_pl.pdf.


8. Komisja Europejska (2012b),paczek jako impuls rozwoju handlu elektronicznego w UE, http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/docs/2012/parcel-delivery/121129_green-paper-parcel-delivery_pl.pdf

9. - K. (2013), Badania naukowe a rozwój infrastruktury informacyjnej w gospodarce opartej na wiedzy, Studia Ekonomiczne, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 145, 67–75.

10. P. (2014), r-stwa w sferze e-biznes, [w:] Strategiczne modelowanie i animowanie rozwoju oraz technologii. Dobre praktyki, red. M. Szewczuk- , s. 67-84, Opo-le:

11. Ministerstwo Spraw WeInformacyjnego (2010), Europejska Agenda Cyfrowa: e-

–2015. Wprowadzenie , wyd. II, http://ip.mac.gov.pl/download/56/11863/

EuropejskaAgendaCyfrowa-wprowadzenieidokumenty-wyd2-FINAL.pdf.12. Nojszewski, D. (2004), Biznes elektroniczny – czyli jaki?, „E-mentor”, 1 (3),

http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/3/id/35.13. D. (2001), ,

:14. Talar S., Kos- J. (2015),

biorstw, Studia Ekonomiczne, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 184, 134–152.

15. Think Paga Akademia Analiz i Mediów (2015), E- y-, http://paga.

org.pl/upload/source/Think_Paga/RAPORTY/RAPORT_eCommerce_Think_Paga_FINAL.pdf.

16. Ustawa z dnia 18 lipca 2002 DzU2002 nr 144, .

17. Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (DzU 2014 poz. 827).


LEGAL AND SOCIAL ASPECTS OF E-COMMERCE DEVELOPMENTSERVICES, SUPPORTED BY DELIVERY SERVICES – A NEW EU

INITIATIVES ON THE SINGLE SERVICES MARKET

Summary

The article presents an overview of the new initiatives of the European Commis-sion according to support the growth of e-commerce with regard to efficient use of the cross-border parcel delivery services in EU. There are highlighted changes in the legal environment, in particular regulations concerning distance contracts or services using the Internet in the context of an information obligation and the possibility of the return of goods purchased in this way.Keywords: Digital Agenda for Europe, Digital Single Market, consumer rights, e-commerce, postal delivery services.

Translated by Anna Stolarczyk


DOI: 10.18276/epu.2016.122-37 | strony: 393-401

I1

MAGDALENA JURCZYK-BUNKOWSKAPolitechnika Opolska2

OCENA POTEN ORGANIZACJIIT –

Streszczenie

e-

i-roz-

o-

znaczenie w zasadach oceniania

j-

innowa o-.

1 Instytut Informatyki i Gospodarki Cyfrowej.2

392

Wprowadzenie

W ostatnich latach w Polsce realizowanych jest wiele projektów informatycz-o-n-

l-nej, regionalnej lub na poziomie danej organizacji. o-

nowej wiedzy wymaga wytworzenia lub udoskonalania posiadanej infra-

a-i-

partnerów. e-nia systemu informatycznego zarówno proponowanego

d-.

organizacji pod

i niekomeradministracji publicznej. W artykule wykorzystano badania literaturowe

oraz. Wykorzystano obser w procesie oceny

.

d-

organizacji do realizacji projektów informatycznych. W podsumowaniu m.in.

-Bunkowska 393

1.

w dowolnych organizacjach ma za-

, np.

metod organizacji biznesu. W t Fagerberg (2006),

eczno-nieustannie poszuki Drucker (1992),

e-niu oraz na regularnej analizie mokolejnych innowacji.

NajbardOECD (2005) na potrzeby ,

, innowacje: produktowe, procesowe, marketingowe i organiza-cyjne. W praktyce wszystkieopartymi na technologiach informatycznych.

stotn Aberna-thy’ego i Utterbacka (1978), innowacje radykalne i przyrostowe.

o-

, k-sze znaczenieinnowacje ,firmy na rynku (Estrin 2009; Koberg, Detienne i Heppard 2003). Innowacje przyro-

powielania p-cjach, np. systemach informatycznych i procesach biznesowych s-temach inf , a-nia. organizacji. W przypadku podmiotów niekomercyjnych, takich jak administracjapubliczna, a-torstwa nie jest wtedy najistotniejszy. l-

,poziomy nowatorstwa, n (Garcia i Calan-

tone 2002). N a-

kosztu. oju technologii informatycznych a-nieza-

394

2. projektów

alizowane jest e-

z Funduszy Europejskich.przeznaczone dla komercyjnych podmiotów gospodarczych lub jednostek nauko-wych i badawczych. Klasycznym takim programem w perspektywie lat 2007–2013

, skierowany przede wszystkim do przedsi

i rozwojem, nowoczesnymi technologiami, ia-

cyjnych. Wspierane e-

przyczynia do powstawania i rozwoj(http://www.poig.2007-2013.gov.pl).

Z kolei w perspektywie lat 2014–2020 krajowy program Inteligentny Rozwój

praktyczne zastosowanie w gospodarce, poprzez wsparcie powstawania innowacji

(https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/).

Inny m

biorstwa. a in-

o-

radykalnych, i-o-

pro-gramie Polska Cyfrowa w osi „E- u-

, roz-informatyczne, i aplikacyjnych

oraz stosowanie prywatnej chmury obliczeniowej. Obecnie w administracji pu-

(http://cppc.gov.pl/programy/popc-2/popc/).o-

o-zy

-Bunkowska 395

o-Problemem specyficznym dla innowacyj-

utrzymanie produktów (w o-jektu. Wymaga ono, ,

a-r-

matycznych.

, w szcze-,

informatycznychn-

sowania z Fundusna rysunku 1:

ocen do procesów realizowanych przez organi-,

ocen ,ocen .

Rys. 1. w ramach programów finansowanych z Funduszy Europejskich

.

396

3. organizacji

oceny jest

miejsce za-równo ak i w organizacjach innego typu. Problem jest szczególnie istotny przy wsparciu finansowym z-nych.cych znacznych a-nia powodzenie procesu innowacji.

Pe-

nia

o na rysunku 2.

Rys. 2.z kompetencjami

.

Jak wynika z przeprowadzonych obserwacji, obok typowych problemów oce-a-

cyjna. Polega ona na braku wiedzy i niedostatecznym przygotowaniu osób zajmujo dofinansowanie

projektów cego przygotowaniao-

-Bunkowska 397

e-nnowa-

o-

, go wnioskodawcy.

y-

, a t.

realizacji projektu oraz przyswojenia innowacji (tutaj w postaci wd systemu informatycznego, np.

a-bada innowacyjno-

(Gartner 2011; Berg Consulting 2013), apolskiego (KPMG 2014) r-

konkurencyjnym. Z kolei teoretyczne podstawy propozycji kompleksowego modelu (2009). W

niono ompetencje oraz wspomaganie organizacyjne, .

organizacjach niekomercyjnych, w i-zacyjne i

i-zacyjnym, zasobów ludzkich, infrastrukturalnym (technicznym) i finansowym.

o-ej organizacji (np. w , dysponuj

cej organizacji ej (np. w urzdzie

y

398

jest aspekt prawny, w przypadkach

innowacyjnej, awniosków.

Podsumowanie

rozpatrywaniu wniosków w programach finansowania innowacyjnych projektów ublicznych. Jest równie istotna jak ocena samego

wnioskowanego projektu,o-

nnowa-

zdol-dalszego utrzymania

organizacji. Równocz organizacyjne i techniczneutrzymania systemów.

cenywobiektywnego modelu oceny o-

Literatura

1. Abernathy W., Utterback J. (1978), Patterns of industrial innovation, „Technology Review”, No. 80/7, s. 40–47.

2. Berg Consulting (2013), Raport The Innovation Maturity Model – The strategic and capability building steps for creating an innovative organisation.

3. Drucker P.F. (1992), , Warszawa:dawnictwo Ekonomiczne.

4. Essmann H., du Preez N. (2009), An Innovation Capability Maturity Model – De-velopment and initial application, World Academy of Science, „Engineering and Technology”, 53, s. 435–446.

5. Estrin J. (2009), Closing the innovation gap, New York: McGraw-Hill.

-Bunkowska 399

6. Fagerberg J. (2006), Innovation: A Guide to the Literature, w: The Oxford Hand-book of Innovation, red. J. Fagerberg, D.C. Mowery, R.R. Nelson, Oxford: Oxford University Press.

7. Garcia R., Calantone R. (2002), A Critical Look at the Technological Innovation Typology and Innovativeness Terminology: A Literature Review, „The Journal of Product Innovation Management”, No. 19, s. 110–132.

8. Gartner (2011), Raport A Maturity Model for Innovation Management.9. Koberg C., Detienne D., Heppard K. (2003), An Empirical Test of Environmental,

Organizational, and Process Factors Affecting Incremental and Radical Innova-tion, „Journal of High Technology Management Research”, No. 14/1, s. 21–45.

10. KPMG (2014), Raport .11. OECD (2005), etacji danych doty-

, wydanie trzecie, Komisja Europejska.

12. Schumpeter J. (1934), The Theory of Economic Development: An Inquiry into Profits, Capital, Credit, Interest, and the Business Cycle, Harvard: Harvard Uni-versity Press.

13. http://cppc.gov.pl/programy/popc-2/popc/ (2016).14. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/ (2016).15. http://www.poig.2007-2013.gov.pl (2016).

ASSESSMENT OF INNOVATIVE POTENTIAL OF ORGANISATION IN AN IMPLEMENTATION OF IT SOLUTIONS – ASSUMPTIONS OF THE MODEL

Summary

The article discusses the assessment of an innovative potential of an organization. The issue was described from the point of view of applications assessment of programs financed from public funds. The evaluation aims to improve the allocation of financial resources. The article presents different approaches to innovation and the principles of the evaluation of IT projects in chosen programs. The authors propose an initial model for assessing the maturity of innovation in organizations. It is based on the ability to implement innovative projects and their products.Keywords: innovation, European Funds, maturity innovative, IT projects, evaluation of innovative potential.

Translated by alena Jurczyk-Bunkowska


DOI: 10.18276/epu.2016.122-38 | strony: 403-411

1

PRÓBA MODELOWANIA CE CH INTERNETOWYCH

Streszczenie

W prezentowanym artykule aw aukcjach internetowych. Próba ta podejmowana jest na podstawie analiz wielu za-

, j-nych. W artykule a dobra z takimi parametrami, jak liczba

handel elektroniczny, aukcje internetowe, ceny dóbr.

Wprowadzenie

u elektronicznego jest przeprowadzanie

„szeroko rozumianych” wynika z rodzajów aukcji, , ale i ukierunkowaniem na

konkretny typ uczestników –129). Autor

aukcji internetowych –

osobami fizycznymi – l-szak i Ziemba 2011, s. 254– w ramach

1 Katedra Informatyki Ekonomicznej, Wyd -Socjologiczny.

402

takich platform aukcyjnych, eBay, czy bardzo popularny – nie tylko na polskim rynku – serwis Allegro.

odnalezienia odpowiedzi na pytanie, czy –li tak, to w jakim zakresie – odpowiednio wczesnego prze-

.,

których cena nie jest szeroko znana na rynku (gdyby dnienie oczywiste, wprost przewidywalne, a sama aukcja bardziej przypomina

oferty handlowej w rozumieniu Kodeksu Cywilnego (Kodeks Cywilny 1964, art. 66). Przypadek kiedy wspomniana cena nie jest znana (a przynajmniej a), do analizy cen za dobra np. kolekcjonerskie, e, specjalistyczne

modelu ekonome-trycznego. W modelu tym cena

– takich jak np. liczba

itp. rezentowane w artykule

poruszane w literaturze, niemniej niekoniecznie w takim aspekcie,jak czyni to a(Strzelecki 2008, s. 205–214),s. 103–114), ogólnej oceny handlu Strzelecki, Bacewicz

–468), kwestii porównawczych serwisów aukcyjnych (Chmielarz 2006, s. 13– zac( –242).

1. Sposób przeprowadzenia badania

W celu zbudowania wspomnianego we wprowadzeniu modelu autor przeana-przeprowadzonych w jednym z najpopularniej-

szych w Polsce serwisów aukcyjny realizowane w okresie trzech – o

specjalnie zbudowanej do tego 2

anao-

wanych dóbr (nie korzystano z API platformy aukcyjnej). Po wspomnianym okresie

2

– y przeprowadzane w tym okresie.

403

zebrano informacje o aukcji. Niemniej, ze wzgl, odrzucono aukcje, w których nie pa-

czyli zakupem, , ewentualnie oferty ku-

. –w których dwie oferty kupna (aukcja

– tym samym 722 orii licytowanych dóbr.

3:podmiot (jego nazwa) danekategoria, – jego nazwa i poziom zaufania4, w licytacji5

y-kule analizy musiano pierwotne dane cz ,parametry. I tak np. na podstawie a-

o-,

,, e pozytywnych komentarzy6 o-

wanie specjalnego algorytmu, który

2. Próba konstrukcji modelu

Jakoy , Autor –

niano – ometryczny. Model ten t-

a

3 e-– porównaj Berezi

i Wagner 2009, s. 5–17).4 Poziom zaufania – rozumiany w tym artykule jako liczba uzyskanych do tej pory pozy-

tywnych kom uzyskanymi pozytywnymi a negatywnymi komentarzami).

5

,– n-

6 Wykorzystano system komentarzy oparty na zasadach platformy aukcyjnej, z której uzyskiwano informacje do badania.

404

1998, s. 27–30)). ModelStatistics w wersji 22 m.in.odpowiednie statysty – –sprowadzone do odpowiedniego minimum.

3.

jest fakt, j.

, –m.in. w celu wyeliminowania obserwacji nietypowych –

na wnioskach uzyskanychw innych badaniach a lu przypadkachDodatkowo e-

– sytuacja taka

Rys. 1. Liczba

(Zakonnik i Czerwonka 2015).

405

o czynniku losowym):

cenaK = 12,241 + 0,966*cena1H,

gdzie:

cenaK –cena1H – cena dobra na 1

1.

Tabela 1

Model –

R R2 Anova –I

Model

n-daryzowane

Bn-

dardowy,821 ,674 ,000

cena1H12,241 ,239 ,000,966 ,006 ,000

Z oceny modelu zamieszczonego w tabeli 1kolumna Anova – , ,

67,4mówi nam o ej ci (Ostasiewicz, Rusnak i Sie-

dlecka 1997, s. 276) (cenaK) aukcji (cena1H). Nieprzedstawiany w tym miejscu wykres rozrzutu reszt standary-zowanych wskazuje jednak na przeszacowywanie wzrostem ceny . Inne analizy – – jasno wsk

j uzyskiwanej cenie (odpowiednio na 12 godzin, czy

licytacji), a i R2

wspomniane ( odleglejszego punktu w czasie), autor

– ale

406

Ostatecznie modelem najlepie d-stawie posiadanych danych) ywa

o czynniku losowym):

cenaK = 9,428 + 0,929*cena1H + 1,666*iloscLicyt1H -7,594E-6*pierwszaLicyt,

gdzie:

cenaK –cena1H –iloscLicyt1H –pierwszaLicyt –

Ocena mode

Tabela 2

Model –

R R2Anova – Istot-

,830 ,690 ,000

Model

e-standaryzowane standaryzowane

Istot

Statystyki

B

stan-dardo-

wy Beta

Tole-ran-cja

VIF

9,428 ,322 ,000cena1H ,929 ,007 ,789 ,000 ,832 1,202iloscLicyt1H 1,666 ,071 ,149 ,000 ,698 1,432pierwszaLicyt -7,594E-6 ,000 -,073 ,000 ,723 1,382

407

Z tabeli 2 najistotniejszym pa-(cena1H)

o-wany Beta).

liczba ych ofert w licytacji na

ew-e-

mny Tolerancja oraz VIF).

o-2 wykres

rozrzutu reszt standaryzowanych wskazuje na lepsze dopasowanie –mamy do czynienia z niewielkim przeszacowaniemwzrostem ceny.

Podsumowanie

. W opracowaniu przedstawiono

2 t-

t-

ca aukcji) daje – przynajmniej –

z-– –

dobór innej metody, albo wyszukiwanie i grupowanie aukcji podobnych do siebie (np. w konkretnej kategorii)7.

7 a-

408

Literatura

1. Berezi r D. (2009), Hierarchiczna struktura poznania –piramida wiedzy, w: „ ”, nr 19 (s. 5–17), Bydgoszcz: PSZW.

2. Chmielarz W. (2006), Próba analizy porównawczej serwisów aukcji internetowych w Polsce, w: , s. 13–26, Warsza-wa: Roczniki KAE nr 16, SGH.

3. M. (2002), e-Commerce, Bydgoszcz: Branta.4. Kodeks Cywilny (1964), Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny,

DzU 1964, nr 16, poz. 93.5. Morzy M., Wierzbicki A. (2007), Eksploracja aukcji internetowych w poszukiwa-

niu pozytywnej i negatywnej reputacji sprzedawców, w: Technologie przetwarza-nia danych, red. T. Morzy, M. Gorawski, R. Wrembel, s. 103–114), WPP.

6. Olszak C., Ziemba E. (2011), Rozwój e- o-- , w: nr

s. 254–265, Szczecin: Wydawnictwo

7. Ostasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka U. (1997), Statystyka, c-two AE.

8. Analiza wzorców niele-, w: Technologie przetwarzania da-

nych, red. T. Morzy, M. Gorawski, R. Wrembel, s. 231–242), WPP. 9. Strzelecki A. (2008),

wcy, w: Bazy danych: Rozwój metod i technologii, red. S. Kozielski, s. 205–214, Warszawa: .

10. Robot sieciowy w eksploracji internetowego systemu aukcyjnego i ocena handlu C2C w Polsce, w: Komputero-wo , red. R. Knosola, s. 459–468, Opole: PTZP.

11. Welfe A. (1998), Ekonometria, Warszawa: PWE.12.

aukcji internetowych, w: , t. XVI, ZesII,

13. Prognozowanie szeregów czasowych a-kietu SPSS, Kraków: SPSS Polska.

14. www.allegro.pl 01.2016].

409

AN ATTEMPT OF MODELING PRICES ON ONLINE AUCTIONS

Summary

In this article the author is trying to model the final price on online auctions. This attempt is taken on the basis of a large quantity of completed auction. The data come from one of the biggest Polish online auction portal. In the article the author presents the model that compiles the final price of the good with the set of parameters such as the number of bidders, time of the bids and the amount of bids for a specific moment in time.Keywords: electronic commerce, online auctions, prices of goods.

GOSPODARKA XXI WIEKU · 2017. 7. 14. · that Denmark has some of the cheapest telecommunication...

Documents

Transcript of GOSPODARKA XXI WIEKU · 2017. 7. 14. · that Denmark has some of the cheapest telecommunication...