een

uitg

ave

van

Wit-

Gele

Kru

is v

an V

laan

dere

n | F

ront

ispi

esst

raat

8 B

us 1.

2 | 1

000

Brus

sel |

3-m

aand

elijk

s tij

dsch

rift -

nr.7

8 | s

epte

mbe

r 201

4Tijdschrift

Toelating gesloten verpakkingP 309292

BeLGIe - BeLGIQUe

P.B/P.P

Brussel XPB11

Will Tura“Een en al muziek”

Hoe omgaanmet stress?

20Hoofdpijn

17

De pompoen

8

Gezondthuis

DE AANGEPASTE BADKAMER COMFORT VOOR ELKE GENERATIE

FACQ by Claeys-Verhelst

Advies Drempelvrij SanitairSteeland Johan T 059/25 52 66

Stationsstraat 56, Oudenburgwww.facq.be

3

| Ge

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Hij zal zijn engelen zenden

Wie goed doet, heeft de glans van een engel.

“Dikwijls ontmoet ik mensen, van wie ik denk dat zij enkel maar hun vleugels hebben afgelegd.” (Maria Kaminski)

Al meer dan 15 jaar mag ik elke ochtend eucharistie vieren in de zustergemeenschap van Caritas-Melle. Bij de voorbeden worden telkens intenties aangereikt, meestal op suggestie van de Interdiocesane Commissie voor Liturgische Zielzorg.

Op een dag was ik blij verrast er een intentie te horen “voor de verpleegkundigen van het Wit-Gele Kruis.” Het was op 2 oktober, feest van de engelbewaarder. De viering kreeg dit passend openingswoord:

Op de weg door de woestijn van het levenwil God zijn kinderen beschermen en leiden.

Iedereen die op zijn tocht Gods gelaat weerspiegelt,kan een engel zijn in menselijke gedaante.

Op dit feest van de heilige engelbewaarders gedenken wedat God waakt over ons en voor ons zorgt.

engelen hebben weer succes. Ze zitten verankerd in ons collectieve geheugen. er hangt een engel, al is hij/zij niet van de mooiste, boven de vele reizigers die dagelijks het centraal station van Zürich in- en uitgaan. er is de lachende engel aan de kathedraal van reims. en de zwevende engel van kunstenaar Barlach in de Antoniterkerk in Keulen, bedoeld als grafmonument voor de slachtoff ers van de wereldoorlogen. en de vele kleine engeltjes als Hummelfi guurtjes op de kast of de schouw. “De mens heeft een gevolg voor en achter zich die hem op Gods bevel bewaken.” (Koran 13:11)

Op een wenskaart stond deze zin: “Gisterenavond heb ik een engel naar jou gezonden

en hem gezegd dat hij over jou moest waken. Die engel keerde terug bij zijn opdrachtgever. Deze vroeg waarom hij was teruggekeerd. De engel

antwoordde: engelen beschermen geen andere engelen.”

Wij zijn geen engelen, maar mensen van vlees en bloed, met gaven en gebreken. We zijn dankbaar wanneer iemand met ons meegaat en wanneer we zelf voor anderen een teken van nabijheid mogen zijn. Ze blijven welkom, Gods engelen onder ons.

Antoine rubbens

Een

uitg

ave

van

Wit-

Gele

Kru

is v

an V

laan

dere

n | F

ront

ispi

esst

raat

8 B

us 1.

2 | 1

000

Brus

sel |

3-m

aand

elijk

s tij

dsch

rift -

nr.7

8 | s

epte

mbe

r 201

4

TijdschriftToelating gesloten verpakking

P 309292

BELGIE - BELGIQUE

P.B/P.P

Brussel XPB11

Will Tura“Een en al muziek”

Hoe omgaanmet stress?

20Hoofdpijn

17

De pompoen

8

Gezondthuis

21ste jaargang, Nr. 78September 2014Uitgave van het Wit-Gele Kruis van VlaanderenVerschijnt viermaal per jaar

Hoofd- en eindredactieKristien Scheepmansmail: kristien.scheepmans@vlaanderen.wgk.beRedactieraad Goedele Bogaerts, Hilde De Groef, Bram Fret, Viviane Janssens, Ilse Minnoye, Ines Minten, Caroline Sabbe, Kristien Scheepmans, Katrien Tylleman, Ann Vanloff eltBeeld coverpagina© Will TuraDrukDe CuyperOplage125 000SecretariaatHilde De GroefVerantwoordelijke uitgeverLuc Van GorpFrontispiesstraat 8 bus 1.2 - 1000 BrusselTel. 02 739 35 11 - Fax 02 739 35 99www.witgelekruis.beReclameregie en vormgeving DeCOM NV‘t Hofveld 6 C41702 Groot-Bijgaardenwww.decom.beemmy.lee@decom.beTel. +32 497 44 32 06 - Fax 02 325 64 65

Indien u Gezond Thuis niet gratis ontvangt via uw verpleegkundige of met de post, kan u zich abonneren. Het abonnementsgeld voor Gezond Thuis bedraagt € 10 per jaar - te storten op Be73.0000.1744.6660 van het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen 1000 Brussel met vermelding abonnement Gezond Thuis. Gelieve bij adreswijzigingen ook het nummer op de plastic folie mee te delen (voor verzendingen met de post).

Onderzoekspartner van Wit-Gele Kruis

www.witgelekruis.be

Provinciale secretariaten Wit-Gele KruisAntwerpen, Tel. 014 24 24 24 Vlaams-Brabant, Tel. 016 31 95 50Limburg, Tel. 089 30 08 80West-Vlaanderen, Tel. 050 34 13 33Oost-Vlaanderen, Tel. 09 265 75 75

4

| Ge

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Hij houdt van muziek, is zanger, componist en performer. Hij staat graag op het podium en vindt een band met het publiek zeer belangrijk. In 2001 werd hij door koning Albert II in de adelstand verheven tot ridder. Met zijn prachtige liedjes heeft hij het leed van vele mensen al verzacht. Op een zonnige namiddag, in de Warande in Turnhout, ontmoet ik een icoon uit de muziekwereld. “Terug van nooit weggeweest”: Will Tura.

“een en al muziek”

g rePOrTAGe

will tura

Veurne, 2 augustus 1940. Niemand die toen kon vermoeden dat de kleine pasgeboren Arthur Blanckaert het grootste fenomeen van de Vlaamse muziekwereld zou worden. Was het al vroeg duidelijk dat je in de wieg gelegd was voor een muzikale carrière?“Ja, eigenlijk wel. Van kindsbeen af was ik al aangetrokken door de muziek. Mijn vader, die schrijnwer-ker was, had een klein atelier. Het was daar dat ik een eerste kleine mondharmonica vond. Ik speelde een melodie die iedereen meezong. Van mijn vader mocht ik daar niet op spelen. Het was van koper, groen en oud en het lag daar al heel lang. Ik kreeg een nieuwe mondharmo-nica en zo ontdekte men al vrij snel dat er talent in mij zat. Ik speelde alle bekende liedjes die de mensen mij vroegen. Op school had ik meer interesse voor muzieknoten dan voor de schoolboe-ken. Mijn hoofd zat vol muziek. Zo was ik tijdens een examen van wis-kunde zelfs muziek aan het schrijven. Op een bepaald moment werden mijn ouders erbij geroepen en zei de leraar: “Je moet iets doen met jullie zoon, hij is er niet bij met zijn hoofd, het is één en al muziek dat erin zit.” Uiteindelijk mocht ik dan op mijn twaalfde muziek gaan studeren en kreeg ik privéles accordeon.

5

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Zingen zat in mij. Op 14-jarige leef-tijd werd mij een eerste job aange-boden in het ‘Freddy’s dansorkest’. Dat was in ‘Het Witte Paard’ in Oos-tende. De manager van dat orkest had mij ergens zien zingen en vond dat ik een ideale zanger zou zijn voor zijn orkest. Toen trad ik zowat overal op. Van mijn moeder mocht ik mee met de band, maar er moest iemand voor mij zorgen. Gelukkig was er een familielid die saxofoon speelde die mij fantastisch heeft geholpen.”

Wanneer is ‘Will Tura’ geboren?“Toen ik 13 was, kreeg ik de naam ‘Will Tura’. In Veurne was ik gekend als “dat jongetje dat zong”. Toen ik gevraagd werd om in een revue een paar liedjes te zingen, vond de regis-seur dat de naam Arthur Blanckaert niet kon. Het was geen naam voor op een affiche. Het klonk niet goed, dus zochten we iets anders. Hij fantaseerde allerlei namen zoals ‘Willy’, ‘Billy’ en ‘Tura’. Uiteindelijk werd het ‘Will Tura’. Het klinkt wat Amerikaans en twee keer vier letters was het beste voor de lay-out op de affiche.”

Je kwam in het vak terecht maar je had nooit de garantie dat je carrière zou maken. Had je toen gedacht dat je er vandaag nog steeds zou staan?“Zeker niet. Ik kon mij niet inbeel-den dat ik zo lang zou mee gaan. Ik hoopte natuurlijk dat ik een tijd in het vak mocht blijven. In West-Vlaanderen moest iedereen een vak leren. Mijn ouders zagen daar ook op toe. Zo was mijn zus naaister, mijn oudste broer was bak-ker, mijn andere broer was technie-ker. Ikzelf was een probleemkind. De vraag was “wat gaan we doen met hem?”. Doordat ik muziek mocht

studeren, ben ik later muzikant geworden.”

Welke belangrijke rol heeft jouw moeder gespeeld in jouw carrière?“Zij droomde er vroeger ook van om zangeres te worden. Maar ze had ook het talent van een echte manager. Zij was streng en accepteerde geen half werk, alles moest piekfijn in orde zijn. In het begin van mijn carrière mocht ik geen optreden aanvaarden voor zij wist hoe de organisatie eruit zag. Zij gaf me vertrouwen en heeft alles goed opgevolgd.”

Je verhuisde van West-Vlaanderen naar Vlaams-Brabant, naar Kam-penhout-Sas. In welke mate had de verhuis invloed op jouw zangcar-rière?“Dit had een enorme impact. Jacques Kluger, die mij ontdekte, was een muziekuitgever in Brussel. Ik moest dus tamelijk dicht tegen Brussel gaan wonen. Omwille van de lange afstand – er waren toen

g rePOrTAGe

nog geen autostrades – was het in die tijd niet te doen om telkens van Veurne naar Brussel te pendelen. Mijn ouders hebben me toen gehol-pen en besloten mee te verhuizen naar de omgeving van Brussel. Zo kon ik de mensen die in mij geloof-den regelmatig ontmoeten. Deze verhuis was duidelijk om mijn zang-carrière te helpen.”

Jouw eerste grote hit scoorde je met ‘Eenzaam zonder jou’. Vele hits volgden. Van kleinkunst en chan-son tot vrolijke Nederlandse pop, gospel, rock-‘n-roll en zelfs een beetje rap. “Ja, dat is altijd mijn manier geweest van muziek maken. Als componist hou ik van goede muziek in ver-schillende stijlen: zowel klassiek, Tsjaikovski, Mozart, als jazz kunnen me bekoren. Duke ellingtons orkest was bijvoorbeeld een van mijn favo-rieten, maar ook Mahalia Jackson was één van mijn lievelingszange-ressen in die tijd.”

“De liefDe is een wonDer. Het is fantastiscH. Jenny en ik waren ecHt voor elkaar bestemD”

6

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

gevoel dat ik altijd heel hard mijn best moest doen in het Nederlands om ergens te geraken, want er waren niet zoveel opties. Ik heb mij ont-popt tot een echte Vlaamse zanger en dat is mijn geluk geweest. Ik ben blijven doorgaan door erin te gelo-ven en hard te werken.”

In 1993 zong je op de begrafenis van wijlen koning Boudewijn. Hoe heb je dit ervaren?“Dat was voor mij uniek. Ik ben de hemel daarvoor dankbaar. Het Hof vroeg of ik twee keer anderhalve minuut iets kon doen tijdens de plechtigheid. Dat heb ik aangeno-men, je mag zoiets niet weigeren. Het was een moeilijke opdracht. Ik herinner mij dat ik in de kathedraal stond met de kist vier meter van mij vandaan en met een indrukwekkend publiek dat je nooit meer bereikt. De hele wereld was daar. Ik moest er twee stukken zingen. en ik heb dat blijkbaar toch goed gedaan.”

Achter iedere sterke man staat een sterke vrouw. Een cliché dat bij jou zeker van toepassing is. Al 41 jaar gelukkig getrouwd met Jenny Swin-nen. In de artiestenwereld is dat niet zo alledaags. Wat is het geheim van jullie liefde?“De liefde is een wonder. Het is fantastisch. We waren echt voor elkaar bestemd. Jenny is nog altijd een geweldige vrouw. Zij is heel bijzonder. Zij was, en is nog steeds voor haar kinderen een fantastische moeder. Onze kinderen groeiden op als kinderen van Arthur Blanckaert en niet als de kinderen van Will Tura. Dat was een fantastisch idee van haar. Ze zei ooit: “Will Tura is voor het publiek, maar de kinderen, jij en ik, dat is close, dat is privé, dat is van ons.” Dat was heel mooi.”

Zij schonk je twee kinderen, een zoon en een dochter. Hoe heb je het vaderschap gecombineerd met je carrière? “Daar heeft Jenny natuurlijk gewel-dig in geholpen door de kinderen een normaal leven te geven. Niet als kinderen van een vedette. Ik noemde mijzelf een zanger. Daarvoor ben ik gegaan en Jenny heeft dat altijd héél nuchter gezien. Zij heeft een mooi onderscheid gemaakt tussen het succes Will Tura en de vader-echtgenoot Arthur Blanckaert. Zij noemt mij ook Arthur en dat hoor ik zo graag. Ik was er natuurlijk weinig maar we hebben dat goed opgevan-gen. Als de kinderen vroeger vroe-gen: “Papa, kan je mee gaan naar school, we hebben een feest?”, dan loste Jenny dat allemaal op.”

Je kinderen hebben allebei gekozen voor een andere carrière. Had je niet de droom dat ook jouw kinderen de muzikale toer opgingen?“Nee, niet echt omdat ik weet hoe zwaar het beroep is. Je moet zéér getalenteerd zijn om een kans te maken. Mijn zoon is piloot en daar ben ik heel blij mee. Sandy heeft communicat iewetenschappen ge studeerd en heeft haar diploma behaald met grote onderscheiding. Ze zijn allebei volwassen en staan er beiden goed voor. Sandy is mijn grootste fan. Ik heb met haar natuur-lijk een zeer goede en sterke vader-dochterrelatie. Maar ik ben ook heel fier op mijn zoon en de wijze waarop hij door het leven gaat.”

Volgend jaar word je 75 en een car-rière van 56 jaar zit erop. Dat met nog steeds een drukke agenda. Hoe hou je dit vol?“Tot vandaag gaat het nog altijd goed. Graag zou ik toch een beetje

Al jouw nummers behaalden de top tien. Tot vandaag weet je elke gene-ratie te bekoren met jouw liedjes. Hoe verklaar je dit?“Ik weet het niet, ik heb daar geen verklaring voor. Wat ik wel weet, is dat ik heel hard gewerkt heb en dat ik mijn vak heel au sérieux heb geno-men. Ik wou een muzikant en een componist zijn. en ik had ook mijn stem. Tot en met vandaag gebruik ik die ontzettend veel. Ik ben er echt

voor gegaan als iemand die de top wou bereiken. We zijn een klein landje: de muziek die ik maak, reist niet naar Wallonië of Spanje. Als ik in Brussel zong, waren er mensen die vroegen: “Ga je vanavond iets in het Frans zin-gen?”. Alleen ‘eenzaam zonder jou’ kan ik in het Frans zingen, maar dat is moeilijk want ik heb verder geen Frans repertoire. Dat soort dingen gaven mij het

g rePOrTAGe

Mijn oudste broer Staf was 38 jaar lang mijn manager.

“De componist in miJ kan bliJven componeren tot ziJn laatste aDem”

7

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

willen minderen voor ons, voor Jenny en mezelf en ook voor mijn gezond-heid. Jenny zegt vaak: “Als er iets gebeurt met je gezondheid, dan ben je toch wat te fel doorgegaan.” Dus we praten er wel over om een beetje een planning te maken om rustiger ouder te worden. Je kan wel zeggen: “Ik stel het uit”, maar plots gebeurt er iets en dan is het te laat. Daar ben ik soms wel een beetje bang voor.”

Je bent toch wel bezig met het ou-der worden. Hoe ziet jouw ideale oude dag eruit?“Muziek blijven spelen natuurlijk,

want die muzikant in mij, die gaat nooit weg. Voor het zingen zal er misschien een moment komen dat de stem niet meer wil of dat het te vermoeiend wordt. De componist in mij kan blijven componeren tot zijn laatste adem. Je moet er niets speciaal voor doen. Het zijn gewoon

ideeën die je meestal al spelende vindt. Ik heb een accordeon, een gitaar en een piano waarop ik kan spelen. Het zou ideaal zijn, mocht ik dat nog op een rustige manier kun-nen blijven doen.”

Ben je fel bezig met je gezondheid?“Zeker, vooral bewegen is heel belangrijk. Ik woon naast Ter Kame-renbos in Brussel. Dat noemen ze de groene long van Brussel. Ik woon daar echt super en ik ben daar heel gelukkig. Ik verzorg mij goed en ik ga iedere dag drie kilometer joggen. Jenny zorgt tot in de puntjes voor

een gezonde voeding. Koken doe ik zelf niet. Verder ben ik blij met wat ik doe, waar ik sta en met wat ik nog mag doen. Mijn stem verzorg ik door voor elk optreden een warme drank te drinken met wat citroen en tijm erin. Jenny had die tip ooit gehoord op de radio. Beter dan steeds koude

dranken, koffie of alcohol te drinken. Daar heb ik altijd mee opgepast.”

Ben je zelf al geconfronteerd geweest met gezondheidsproblemen?“Ja, ik heb anderhalf jaar geleden problemen gehad met de sinussen. Zij waren heel gevoelig. Ik heb toen een professor geraadpleegd die mij goed heeft geholpen. Toch heb ik wel een paar keer een concert moeten afzeggen omwille van deze sinus-problemen, maar de stem is in orde.”

Je ouders zijn overleden maar ook twee broers zijn op jonge leeftijd overleden. Hoe ga je daarmee om?“Het is nog altijd zeer zwaar. Ondanks dat iemand weg is, blijf je daar toch mee leven. Mijn oudste broer Staf was mijn manager. Hij heeft 38 jaar met mij opgetreden. Hij zorgde voor het geluid en het management. Bij ieder optreden mis ik hem nog steeds.”

Was je mantelzorger?“Nee, maar ik heb Staf wel tot zijn laatste adem moreel gesteund. We zagen elkaar heel graag. Mijn jongste broer, Jean-Marie, scheelde 10 jaar met mij, en is spijtig genoeg ook al overleden. Hij was een fan-tastische jongen. Hij was ook een muzikant en een goede componist. Iemand met veel talent.”

Ken je onze organisatie?“Tuurlijk, van kindsaf aan zag ik in de laan waar ik woonde een autootje met geel en wit. Tot vandaag heb ik nog geen beroep moeten doen op jullie diensten.”

“Will, ik hoop dat dit nog lang zo blijft, ik dank je voor dit gesprek en wens je nog vele gelukkige succes-volle jaren toe.”

• gTekst: Viviane Janssens

Wit-Gele Kruis van VlaanderenFotografie: Will Tura

g rePOrTAGe

“miJn HoofD zat vol muziek. zo was ik tiJDens een examen van wiskunDe zelfs

muziek aan Het scHriJven”

| Ge

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Vruchten als groente: de pompoen en familie

Vruchten als groente lijken vreemd, omdat er voor ons een duidelijk verschil is tussen groenten en fruit. Maar er zijn ook vruchten (uitgegroeide vruchtbeginsels) die dienen als groenten. Onbekende groenten? Neen hoor, de komkommerfamilie (Cucurbitacea) levert een aantal vruchten die bereid worden als groenten zoals de komkommer, de augurk, de pompoen, de courgette, de kalebas en de patisson. De meloen die ook tot deze familie behoort, beschouwen we dan weer wel als fruit.

Pompoenen werden al voor onze jaartelling geteeld in Zuid-Amerika.De patisson is een kleine pompoen-soort met een vrij platte vorm en vaak vrij licht van kleur.De courgette of zucchini behoort ook tot deze familie, maar de vrucht lijkt op een kleine komkommer. Je vindt courgettes met een gele, witte of groene schil. Het vruchtvlees bevat kleine eetbare pitjes. De gele courgettebloem wordt ook gebruikt in gerechten, ze zijn uiterst geschikt om te vullen. Vooral in de mediter-rane keuken wordt de courgette als groente gebruikt.

De familie van de komkommer-achtigen vindt zijn oorsprong in Zuid-Amerika. We zetten

ze even op een rijtje, samen met hun voedingswaarde en gezond-

heidsvoordelen.Pompoenen vind je in

alle kleuren en maten. De algemene deler is wel dat hun vruchtvlees een vrij neutrale smaak heeft en dat ze

daardoor perfect kunnen gebruikt wor-

den in allerlei gerechten.

q VOeDINGq VOeDING

8

Hoe zit het met de voedingswaarde van deze komkommerachtigen?

Product/100g

Energie(Kcal/kJ)

Koolhydraten(g)

Vezels(g)

Water(g)

Kalium(mg)

IJzer(g)

Vit. A(µg)

Vit. C(g)

Pompoen 13/56 2,2 1,0 95 130 0,4 160 14

Courgette 13/56 1,8 1,1 94 205 0,5 28 15

Komkommer 8/33 1,2 0,7 94 124 0,2 33 -

Cavaillon 49/206 11,1 0,8 86 400 0,1 15 13

Galiameloen 20/82 4,3 0,6 90 233 0,2 43 21

Watermeloen 29/120 5,2 0,6 91 128 0,2 55 5

Pompoenpitten 569/2378 15,2 5,3 6 820 10 - -

Bron: NUBEL-Pro (www.nubel.be/organizationPRO)

Spectaculair voordeel voor Gezond Thuis lezers

2013 RIBESCO, SANGIOVESE SUPERIORE

GRATIS LEVERINGvanaf 2 dozen

Ons vakmanschap drink je met verstand

Hoe bestellen?ONLINE:

wijnbeurs.be/gezondthuis

BEL: 070/233 794

Of stuur de bestelbon terug in eenvoldoende gefrankeerde envelop

naar: de WijnbeursEsperantolaan 4, Bus 6

3001 Leuven

ANTWOORDKAART

Naam: Voornaam:Straat:Postcode: Gemeente:Tel. Overdag: Geboortedatum:E-Mail:(het adres waarop de Wijnbeurs mij per e-mail mag benaderen over het moment van levering, producten en diensten)

Levering Op bovenstaande adres. Indien afwezig levering bij de buren. Ander afleveradres nl.

Condities: Aanbod voorbehouden voor de lezers van Gezond Thuis. Transportkosten: € 7,95 (gratis vanaf 2 dozen). Dozen van 12 flessen (75 cl.). Prijzen BTW inbegrepen. Levering alleen in België en binnen de 14 dagen na ontvangst van uw bestelling. Aanbod geldig tot 31 oktober 2014 of zolang de voorraad strekt. De consument heeft het recht aan de verkoper mee te delen dat hij afziet van de aankoop, zonder betaling van een boete en zonder opgave van motief, binnen de 7 werkdagen vanaf de dag die volgt op de levering van het product. de Wijnbeurs, Esperantolaan 4, 3001 Leuven zal uw gegevens verwerken voor beheer en marketingdoeleinden. U heeft uiteraard recht van inzage en verbetering van deze gegevens. Wenst u zich hiertegen te verzetten dan kan dit kosteloos. Gelieve de Wijnbeurs in dat geval te contacteren op het hierboven vermelde adres.

Ja, ik profiteer van dit spectaculair voordeel voor Gezond Thuis lezers. Ik bestel:

1 doos (12 flessen)

2 dozen (24 flessen)

€ 11,90 € 5,95 per fles (€ 71,40 per doos)

€ 11,90 € 5,95 per fles (€ 71,40 per doos)

+ Gratis levering

+ € 7,95 leveringskosten

Bestelt u online gebruik dan code GZTH793 voor gratis levering van 2 dozen

BetalingIk betaal binnen de 14 dagen na ontvangst van mijn bestelling met het overschrijvingsformulier dat mij wordt toegestuurd. Wenst u te betalen met creditcard, bestel dan online via www.wijnbeurs.be/gezondthuis.

VerplichteDatum:

handtekening:Condities: Aanbod voorbehouden voor de lezers van Gezond Thuis. Transportkosten: € 7,95 (gratis vanaf 2 dozen). Dozen van

Sangiovese Superiore van de gerenommeerde Cantina di Faenza uit 2013. Traditioneel gemaakt met lange maceratie.

Stevig rood met paarse rand. Prachtig volgeurig en zuiver bouquet vol kersen, pruimen en met een hint van leer en sigaar. Zeer aantrekkelijke smaak boordevol rood en zwart fruit, lekker sappig en rond met Provençaalse kruiden. Mooie, complexe Sangiovese Superiore, rijk aan fruit en frisse kruiderij en met een lange afdronk.

Heerlijk bij Ossobucco, lamsvlees, pasta en brokkelkaas.

Nu al lekker en houdbaar tot 2019.

Druivensamenstelling: 100% Sangiovese.

50% KORTING

2013 Ribesco, Sangiovese SuperioreCantina di Faenza, D.O.P. Romagna

normaleprijs €11,90

nu slechts€ 5,95

per fles

Druivensamenstelling: 100% Sangiovese.

Hoe bestellen?ONLINE:

wijnbeurs.be/gezondthuis

BEL: 070/233 794

Of stuur de bestelbon terug in eenvoldoende gefrankeerde envelop

naar: de WijnbeursEsperantolaan 4, Bus 6

3001 Leuven

€ 11,90 € 5,95Nu voor u met € 71,40 korting per doos

DEF Advertentie gezondthuis print.pdf 1 19-8-2014 15:25:25

10

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

q VOeDINGq VOeDING

De komkommer wordt bij ons vooral rauw gegeten in salades of in koude soepen zoals gazpacho.Augurken zijn een product van dezelfde soort als de komkommers, maar de vruchten zijn doorgaans veel kleiner en gestekeld.Meloenen zijn ook al van voor onze jaartelling bekend als vrucht. Tegen-woordig worden ze vooral in tropische en subtropische streken verbouwd. We onderscheiden verschillende soorten meloenen zoals de cavaillon, galiameloen, watermeloen.

Pompoen kweken

er bestaan sierpompoenen en eet-pompoenen. Indien je slechts één soort in je tuin zet, kan je zelf de zaden oogsten, wassen en drogen. Je maakt veel kans om dezelfde soort pompoen te verkrijgen als je deze zaden gebruikt. Als je verschillende soorten in je tuin hebt, gaan de soorten kruisen. Leuk voor sierpompoenen, maar niet aan te bevelen bij eetpompoenen: daarvoor gebruik je best gekochte zaden.Je kan pompoen zaaien in een bloem-pot of piepschuimen bakje in goede potgrond bij 25°C (bijvoorbeeld op een zonnige vensterbank) van eind april tot half mei. Geef regelmatig water, maar niet te veel om rotten te voorkomen. Na een week zullen de zaden al kiemen. In volle grond kan gezaaid worden na de ijsheiligen (half mei) in vruchtbare grond op een zonrijke plaats.De composthoop is een ideale plaats om de jonge planten uit te planten, als ze voldoende zon en vocht krijgen. Houd er rekening mee dat de planten meters lang kunnen uitgroeien. Zij bedekken de bodem en houden zo de onkruidgroei in toom. Oogst de pom-poenen in september - oktober.

Pompoen bewaren

Als je de pompoenen na de oogst goed laat drogen, kan je ze zeker een half jaar bewaren in een koele, vorst-vrije, droge en donkere ruimte. Dit maakt van de pompoen een ideale wintergroente. q

Christiane IndesteegeMonica Kohlbacher

Caroline NijsDieetdienst Wit-Gele Kruis Limburg

Bronnen:- C. Kalkman. (2000). Planten voor dagelijks

gebruik. KNNV Uitgeverij- Groente & Fruit Buro. Wat je ver haalt is

lekker. Den Haag- www.nubel.be/organizationPrO. (sd)- www.receptenvandaag.nl- www.libelle-lekker.be

Weetjes Het koolhydraatgehalte van de groenten (komkommer, pompoen…) uit deze

familie is (veel) lager dan dat van de fruitsoorten (meloen). Vooral diabetespa-tiënten moeten hiermee rekening houden.

Pompoenen hebben een iets hogere koolhydraatwaarde dan courgettes en kom-kommers, maar dat ligt zeker niet hoger dan het gemiddelde van alle andere groenten die we dagelijks gebruiken. In vergelijking met een aardappel bevat een pompoen en een courgette minder koolhydraten, dus kunnen beide groente-soorten als bindmiddel gebruikt worden in soepen.

Bij de fruitsoorten is het verschil in koolhydraten wel groot. De grootte van een portie fruit voor diabetespatiënten is afhankelijk van de hoeveelheid suikers in het fruit: vergeleken met een appel kan je voor dezelfde koolhydraatwaarde kie-zen voor 115 g cavaillon, 300 g galiameloen of 250 g watermeloen.

Pompoen bevat veel caroteen (of provitamine A). Provitamine A is een voorloper van vitamine A, wat vooral belangrijk is voor de ogen, maar ook een antioxi-datieve werking heeft. Deze vitamine beschermt ook onze huid en ogen tegen UV-licht en houdt het afweersysteem op peil.

Het hoge vezelgehalte van deze vrucht/groente helpt om constipatie (verstop-ping) aan te pakken (mits voldoende water drinken!). Ook helpen deze vezels het cholesterolgehalte te verlagen én helpen zij het bloedsuikergehalte te regelen. De vezels zorgen ook voor een langer verzadigingsgevoel en zijn daarom ook een hulpmiddel bij het vermageren.

Pompoen is licht verteerbaar en heeft een licht zoete smaak, waardoor het uiterst geschikt is voor de allerkleinsten onder ons.

Pompoen kan zowel in hartige (soep, quiche, ...) als zoete (pompoentaart of -cake…) gerechten verwerkt worden.

Komkommers en watermeloenen bevatten veel water en kunnen in de zomer dienst doen als frisse dorstlesser ter afwisseling van de nodige glaasjes water.

Personen met maag-darmklachten houden er best rekening mee dat de kom-kommer moeilijker verteerbaar is.

Pompoenpitten hebben een totaal andere samenstelling dan de vruchten. Zij lij-ken in samenstelling meer op noten en bevatten dus veel vet en calorieën maar ook polyfenolen, magnesium, zink en omega 3. Ze zouden beschermend werken tegen prostaatkanker.

Als tussendoortje voor mensen die extra energie nodig hebben, zijn pompoen-pitten zeer geschikt, maar als er sprake is van overgewicht is het best deze zaden zeer beperkt te gebruiken (569 kcal per 100 g) omwille van het hoge vetgehalte.

11

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Pompoensoep met salie

(aangepast recept, vetarm)

Pompoentaart Herfstige pompoenmuffins

11

Bereiding•Hak 4 blaadjes salie fijn, pel en pers

de knoflook uit, snijd de sjalotten fijn.

•Snijd de pompoen in 2 en verwijder de zaadlijsten. Snijd het vruchtvlees (met schil) in stukken.

•Breng het water met de bouillonblokjes aan de kook. Voeg de sjalotten, de look, de salie en de pompoen toe.

•Laat alles op een zacht vuurtje 15 min. doorkoken.

•Pureer de soep met een staafmixer tot ze mooi glad is.

•Verhit 2 lepels olijfolie in een pan en bak hierin de overige 4 salieblaadjes (opgepast: verbrand snel!). Laat uitlekken op keukenpapier.

•Schenk de soep in 4 kommen en garneer met de gebakken salie.

Bereiding•Verwarm de oven voor op 180°C.

Spoel en droog de spinazie. Blancheer kort in lichtgezouten water, laat schrikken in ijskoud water en uitlekken. Hak grof en druk er het vocht wat uit.

•Pel en snipper de sjalotten en de knoflook. Fruit ze samen in olijfolie. Doe er de pompoen bij en stoof even mee. Blus met de bouillon en laat 5 minuten garen.

•Doe er de spinazie en de feta bij. Kruid met peper, zout en komijn.

•Beboter een springvorm. Leg er een vel filodeeg in en bestrijk met gesmolten boter. Leg zo 4 vellen deeg op elkaar, telkens bestreken met boter.

•Verdeel de sesamzaadjes over de bodem en schep er de vulling in. Bedek met de rest van het deeg, dat je weer met boter bestrijkt. Bestrooi met de maanzaadjes en zet 45 minuten in de oven.

•Tip: Als de taart te donker wordt, leg je er best een vel aluminiumfolie over heen.

Bereiding•Voor de pompoenpuree kook je

400 g stukken pompoen gaar in water. Giet af en pureer de pompoen glad met een staafmixer. Laat afkoelen.

•Doe de bloem in een kom en voeg wat zout en bakpoeder toe. Vijzel of maal de kruidnagel, gember, kaneel en de nootmuskaat en voeg dit bij de bloem.

•Doe de melk in een andere kom en meng met de olie en de eieren.

•Meng de natte ingrediënten met de garde bij de droge ingrediënten, spatel ten slotte de pompoenpuree en de ahornsiroop door het beslag.

•Neem een muffinpan en verdeel 12 muffinpapiertjes over de vorm, verdeel het beslag over de vormpjes.

•Garneer de muffins met de pecanoten en bak ze in ongeveer 30 minuten gaar in een voorverwarmde oven op 170°C.

•Ze zijn klaar als een satéprikker er schoon en droog uit komt.

4 personen 6 personen 12 muffins

q VOeDING

•2 sjalotten•1 teen knoflook•8 blaadjes salie•cayennepeper• 1,2 l water met 2 vetarme (kippen)

bouillonblokjes•1 butternutpompoen•2 soeplepels olijfolie

•8 vellen filodeeg•1 kg pompoen (geschild en in blokjes)•500 g bladspinazie•2 sjalotten•2 teentjes knoflook•100 ml groentebouillon•250 g feta (in blokjes)•3 el sesamzaden•1 koffielepel maanzaden•1 koffielepel gemalen komijn•olijfolie•boter (gesmolten)•peper•zout

•2 eieren•1dl melk•snuifje zout•1 theelepel gember•1 theelepel kaneel•300 g bloem•1 kruidnagel•2 eetlepels bakpoeder•5 eetlepels ahornsiroop•snuifje nootmuskaat•handvol pecanoten•0,5 dl zonnebloemolie•300 g pompoenpuree

12

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Kinderen en scheiding: het perspectief van de (groot)ouders

Scheiden. er is de laatste jaren al veel over geschreven. een perspectief ontbreekt echter in het verhaal: de beleving en de plaats van de ouders van het koppel dat uit elkaar gaat, de ouders van het echtpaar die in veel gevallen ook grootouders zijn.

Sommige kinderen hebben nood aan praktische hulp (bv. helpen verhuizen, de kinderen opvangen), terwijl anderen vooral nood hebben aan een luisterend oor.

Gevoelens en verwerkingsproces

een scheiding roept heel wat gevoe-lens en oude thema’s bij grootou-ders op. Hun eerste reactie is een beschermreflex. Ze denken meteen aan hun kleinkinderen en voelen hun pijn bij het uit elkaar vallen van het gezin. Ze zijn bang om het contact met hun kleinkinderen te verliezen. Zij vragen zich vertwijfeld af of zij bijvoorbeeld iets hadden kunnen doen om het te verhinde-ren of dat zij zelf als koppel mis-schien geen goed voorbeeld hebben gegeven. Bij een scheiding komen de gevoelens die er ook al tijdens het huwelijk waren opnieuw op de voorgrond. Oorspronkelijke twij-fels steken de kop weer op: “Zie je wel, het was geen man voor haar”. Ze slagen er dan niet in om zich meerzijdig partijdig op te stellen en beseffen misschien dat ze zelfs een impliciete rol hebben gespeeld bij de scheiding.

Dit betekent niet noodzakelijk een steun voor hun kind. Soms gebeurt het ook dat de grootouders par-tij kiezen voor de schoonzoon of -dochter. Dit leidt tot spanningen met hun eigen kind.

Partijdigheid van de grootouders is ook nefast voor de kleinkinderen. Grootouders maken het voor de kleinkinderen veilig wanneer zij genuanceerd en meerzijdig partijdig over de scheiding met hen spreken. De kleinkinderen zoeken bij hun grootouders een plek waar ze rust vinden en waar ze terechtkunnen met hun vragen en verdriet. Groot-ouders steunen hun kleinkinderen door hen te helpen spreken over de pijn en het gemis. Daarom is neutraliteit belangrijk ten opzichte van het ex-schoonkind en belasten zij hun kleinkinderen niet met hun eigen gevoelens.

een voorwaarde om een steunpilaar te zijn, is dat grootouders tijd voor zichzelf vragen. Ze moeten het slechte nieuws zelf eerst verwerken en zich verhouden tot de nieuwe situatie. Dit maakt hen sterker. Ook is het belangrijk om expliciet te vragen hoe zij kunnen helpen.

Hoe kunnen grootouders ondersteuning bieden?

Grootouders willen bij een schei-ding graag helpen. Om steun te bie-den is informatie van groot belang. Het helpt hen om een scheiding te zien als een gefaseerd proces zoals de overweging, de beslissing en het overleg. Inzicht in de fasen van een rouwproces draagt bijvoorbeeld bij tot begrip waarom hun dochter lang in haar kwaadheid blijft hangen of toch nog hoop koestert en de stap naar aanvaarding niet kan zetten.

Grootouders helpen hun kind het best door ‘meerzijdig partijdig’ te zijn. Dit betekent dat ze niet blindelings kiezen voor één van de partijen, maar oog hebben voor de beide verhalen en voor de beleving en behoeften van de kinderen. Dat is niet eenvoudig. Het is verleidelijk om je mee te laten zuigen in de emoties en – soms – in de strijd. Grootouders scharen zich soms onvoorwaardelijk achter hun kind en wijzen de partner als de ‘schul-dige’ aan. Ze bekijken de situatie enkel vanuit het perspectief van hun eigen kind en hebben geen oog voor de andere kant van het verhaal.

g BLAD VOOr De MOND

"GrootouDers steunen Hun kleinkinDeren Door Hen te Helpen spreken over De piJn en Het Gemis"

13

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

g BLAD VOOr De MOND

Grootouders maken dus ook een verwerkingsproces door. Ze stellen de eigen partnerrelatie soms opnieuw in vraag. Zij vragen zich bijvoorbeeld af of ze indertijd zelf hadden moeten scheiden. Voor gescheiden grootou-ders is het extra pijnlijk om te zien dat hun kind hetzelfde meemaakt. Moge-lijk brengen zij hierdoor meer begrip op voor de situatie. Grootouders gaan door een rouwproces omdat ze hun schoonkind, dat deel van de familie was, moeten loslaten. Wanneer ze er in slagen om hun eigen verwerkings-proces op een serene manier door te werken, belasten zij hun klein- en kin-deren hier niet mee. Zo kunnen ze een hulpbron zijn voor hun omgeving.

Verschillen in individuele reacties bij grootouders leiden tot nieuwe span-ningen in hun eigen relatie. Wanneer één van de grootouders bijvoorbeeld wist dat het misging in het huwelijk van hun kind en dit niet deelde met de partner, kan dit oude patronen in de eigen partnerrelatie pijnlijk blootleggen (bijvoorbeeld alle com-municatie met de kinderen verloopt via moeder en vader wordt er buiten gehouden). Ook het al of niet in staat zijn om meerzijdig partijdig naar de situatie te kijken, leidt soms tot wre-vel en onenigheid tussen de grootou-ders. Wanneer de ene grootouder wel begrip heeft voor het schoonkind en de andere niet, creëert dit loyaliteits-conflicten en onderlinge fricties tus-sen de grootouders.

Veranderingen voor de grootouders

Grootouders worden ook uitgedaagd om met heel wat veranderingen om te gaan. Zo kunnen zij soms al snel te maken krijgen met een nieuwe partner. Hierbij ervaren grootouders dezelfde weerstand als de kleinkin-deren; ze zijn nog niet klaar om de nieuwe partner een plaats te geven in hun leven. Hierin begrijpen grootou-ders en kleinkinderen elkaar.

Ook krijgen zij er naast de nieuwe partner van hun kind in veel gevallen ook stiefkleinkinderen bij. Zij vragen zich af of zij deze kinderen hetzelfde behandelen als hun eigen kleinkinde-ren. Voor velen is het antwoord “nee”. Ook volgen er soms nieuwe kleinkin-deren met de tweede partner. er ont-staan dus verschillende ‘categorieën’ van kleinkinderen. Wanneer er sprake is van een derde partner, wordt het een nog complexer familiesysteem waar grootouders op zoek moeten naar hoe ze zich verhouden tot een ingewikkeld web van nieuwe partners en kleinkinderen.

Na de scheiding zijn er op regelmatige basis lastige momenten, zoals fami-liefeesten. Deze bijeenkomsten zijn spannend voor alle betrokkenen. Bij dergelijke gelegenheden komen oude pijnpunten en thema’s weer naar boven. De rivaliteit tussen de ouders en schoonouders kan plots weer opduiken, bijvoorbeeld rond de vraag: wie heeft er meer of minder voor de kleinkinderen gezorgd? Zeker wan-neer grootouders zelf ook gescheiden zijn, kunnen dit soort bijeenkomsten pijnlijk zijn. Tegenwoordig is scheiden helaas geen uitzondering meer. De groot-ouders hebben vaak een belangrijke

plaats in het leven van kleinkinde-ren. Het zorgvuldig omgaan met de scheiding van de ouders is van groot belang om deze bijzondere band te behouden. We bevinden ons nu in een overgangssituatie. Scheiden is al lang geen schande meer. De ouders van vandaag, die in grote getale aan het scheiden zijn, zullen sneller gecon-fronteerd worden met complexe familiesituaties. Hopelijk zullen zij hier beter mee leren omgaan, zodat ze later, in het geval ze met de scheiding van hun kinderen geconfronteerd worden, hier sereen mee om kunnen gaan en daardoor ook een steunpilaar voor hun kleinkinderen kunnen zijn. Vaak wordt er hulp gezocht voor de kleinkinderen wanneer het niet goed met hen gaat, alsof zij het probleem zijn. Laten we als ouders en grootou-ders een inspanning leveren om zelf een positieve manier te zoeken om met een eventuele scheiding om te gaan, zodat we een steun en toever-laat kunnen zijn voor onze kleinkin-deren en kinderen.

gDiana Evers en Silvia Prins

Voor meer info:www.descheidingsschool.be/ scheiden-kan-je-lerenwww.mediv.be

14

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

I PATIeNTeNrePOrTAGe

Virginie: “Toen Georges op een dag bij zijn huisarts bloed liet trekken voor zijn choleste-

rolmedicatie, bleek zijn bloed hele-maal niet in orde te zijn. Na verder onderzoek bleek het om het mye-olodysplastisch syndroom te gaan (een stoornis van het beenmerg waardoor de productie van bloedcel-len wordt verstoord, nvdr). Hiervoor

is hij ondertussen in behandeling bij dokter Verlinden van het Univer-sitair Ziekenhuis Antwerpen; zij is gespecialiseerd in dit soort ziektes. elke week hebben we een afspraak met haar. Georges krijgt dan extra bloedplaatjes of rode bloedcellen toegediend. en hij moet gedurende zeven dagen elke dag twee inspui-tingen met het medicament Vidaza

krijgen. Dit kan alleen in het zie-kenhuis omdat die medicatie kort na het samenstellen moet worden toegediend. We hebben bij dokter Verlinden echt het gevoel in goede handen te zijn.”

Hoe ben je dan bij het Wit-Gele Kruis terechtgekomen?Virginie: “Georges is al jaren sui-kerpatiënt. Hij heeft zich altijd zelf gespoten. Maar toen zijn bloed niet in orde was, raadde het ziekenhuis ons aan om thuisverpleging in te scha-kelen omdat ze vermoedden dat hij zichzelf niet correct prikte.”Georges: “Ik heb toen hier naar de afdeling gebeld. Daardoor kwamen we in contact met Marleen De Vocht, één van jullie diabeteseducatoren. Ze gaf me uitleg over diabetes en het zorgtraject en ik kreeg van haar ook een boekje met bijkomende informa-tie. Daarna hebben de collega’s van Marleen de dagelijkse zorg opgeno-men. Ze komen nu twee keer per dag thuis langs: ’s morgens komt Inge en ’s avonds nemen drie van haar colle-ga’s de zorg afwisselend over. Indien mogelijk wil ik me binnenkort graag terug zelf inspuiten. Ik denk dat ik nu stilaan wel weet hoe het moet. Vroe-ger vergat ik bijvoorbeeld de insuline wel eens te zwenken. Inge heeft me erop gewezen dat dit belangrijk is. Ze is best wel streng, maar het is terecht.”

“Je wordt hier even niet met je ziekte geconfronteerd”

Op een zonovergoten zomerdag treffen we Georges, zijn echtgenote Virginie en twee van hun kleinkinderen aan in het dispensarium van de Wit-Gele Kruisafdeling Herentals. Georges komt hier om de twee weken bij hoofd zorg rita voor een infuusbehandeling. Tijdens het doorlopen van het infuus nemen we rustig de tijd om naar zijn verhaal te luisteren. Georges geeft aan geen prater te zijn; hij laat het woord vooral aan zijn echtgenote.

Rita, Georges, Virginie met hun kleinkinderen Sarah (links) en Laly.

15

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

15

I PATIeNTeNrePOrTAGe

Waarom zijn jullie nu hier in het dispensarium?Virginie: “Naast de behandeling van dr. Verlinden zijn we, in overleg met haar, gestart met een aanvul-lende behandeling. Georges krijgt hiervoor elke twee weken een baxter toegediend via een infuus. De arts had ons verwittigd dat niet elke verpleegkundige graag een infuus prikt, maar het bleek voor het Wit-Gele Kruis geen probleem te zijn.”Rita: “Aangezien het om een aan-vullende behandeling ging, was observatie tijdens het doorlopen van de baxter aangewezen, zeker de eerste keer. We konden de behan-deling dus thuis opnemen of in ons dispensarium op de afdeling.”Virginie: “Ik ben hier in het dispen-sarium persoonlijk veel meer op mijn gemak. Mocht Georges tijdens het doorlopen van de baxter onwel worden, dan is er altijd iemand in de buurt. Hij volgt uiteindelijk twee behandelingen naast elkaar; je weet maar nooit. Ook al ben ik dan wel zelf verpleegkundige van opleiding, ik weet niet hoe ik zou reageren, moest er iets met hem gebeuren. Ik ben emotioneel te zeer betrokken. Ik denk dat je als ver-pleegkundige nog bezorgder bent omdat je je bewuster bent dat er altijd iets kan fout lopen. Ze zeggen toch altijd dat verpleegkundigen ‘slechte patiënten’ zijn; dat is bij mij niet anders.We komen hier ook graag voor het gebouw. Het is hier zó mooi (Wit-Gele Kruisafdeling Herentals is ondergebracht in een gerenoveerd gedeelte van het Franciscanessen-klooster in Herentals, nvdr). Ook de kleinkinderen waren onder de indruk toen we hier binnenkwa-men. Het is fijn om met hen langs de kasten met Afrikaanse spullen te wandelen. Ze luisteren dan geboeid naar wat ik hen daarover allemaal kan vertellen. Je komt hier niet terecht in een klinische omgeving

zoals in een ziekenhuis. Alles straalt hier rust uit; je wordt hier eventjes niet met je ziekte geconfronteerd.”

En hoe ervaren jullie de zorg zelf?Georges: “Dat is tot nu toe al heel goed meegevallen. De eerste keer is Peter van het verpleegtech-nisch supportteam erbij gekomen (gespecialiseerde verpleegkundi-gen die hun collega’s bijstaan bij de uitvoering van bepaalde specifieke technische zorgen, nvdr). rita had ons verteld dat het een tijd gele-den was dat ze nog een infuus had geprikt. Peter voerde de zorg tijdens ons eerste bezoek uit, terwijl hij rita alles stap voor stap uitlegde. Na die keer heeft rita de zorg zelf opgenomen.”Rita: “Die begeleiding van Peter was voor mij een welgekomen opfrissing. en als ik nu nog een vraag heb, blijf ik terechtkunnen bij Peter of één van zijn collega’s. Met deze ondersteuning ben ik altijd zeker dat ik de meest kwalitatieve zorg kan bieden. Dat is zowel voor mij als voor Georges en Virginie een geruststelling.”

Het zal niet gemakkelijk zijn om als familie geconfronteerd te wor-den met een dergelijke ziekte.Virginie: “Het is zwaar, dat klopt. In mijn ogen is mijn man natuurlijk de allerbelangrijkste patiënt die er is. enkel de beste zorg is goed genoeg. Maar ja, we zijn vaak ook zo bang en onzeker. We willen echt álles proberen om uit deze situatie te geraken.Wat ook wel jammer is, is dat we minder vaak leuke dingen kunnen doen met onze jongste kleinkinde-ren dan we met onze oudste hebben gedaan. Het is bijvoorbeeld moeilijk om momenteel uitstapjes met hen te doen. Maar ze komen wel regel-matig langs en ze kunnen ons ook wel opkikkeren. Sarah is onze pit-tige, jongste kleindochter; ze is dit jaar op Valentijn in de school zelfs

al getrouwd met haar liefje. en kijk naar Laly: als zij lacht, dan dansen de sterren. Daar fleur je van op. Ik ben niet snel jaloers, maar wel op haar: ze kan intens verdrietig zijn als ze met iets triest wordt gecon-fronteerd, maar op de een of andere manier weet ze dat altijd naar iets positief om te buigen. Dat is echt een grote kwaliteit.”

Dat vinden we een mooie wijsheid om dit interview mee af te ronden. Bedankt voor jullie tijd en heel veel succes met de behandelingen! I

Tekst: Freya Janssen Communicatieverantwoordelijke

Wit-Gele Kruis van Antwerpen

Meer weten?www.wgk.be

Wit-Gele Kruis Antwerpen014 24 24 24www.wgkantwerpen.be

Wit-Gele Kruis Limburg089 30 08 80 www.witgele kruis limburg.be

Wit-Gele Kruis Vlaams-Brabant016 31 95 50 www.wit-gelekruisvlaamsbrabant.be

Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen050 34 13 33www.wgkwvl.be

DE REFERENTIE BIJ INCONTINENTIEIn Thuiszorgwinkel vind je een heel ruim assortiment aan incontinentiemateriaal en verzorgingsproducten. Alles is aanwezig, zowel voor mensen met lichte als met zware incontinentie.

De medewerkers in de Thuiszorgwinkels staan altijd klaar om je wegwijs te maken en samen naar de beste oplossing te zoeken.

Incontinentieverbanden kun je uittesten, van alle merken zijn er stalen ter beschikking.Ook stomapatiënten en gebruikers van condoomkatheters kunnen in Thuiszorgwinkel terecht.

Ben je minder mobiel, dan kun je incontinentie-materiaal per telefoon of per mail bestellen. Thuiszorgwinkel levert aan huis.

Ook de online verkoop via ThuiszorgWEBshop is bijzonder succesvol. Binnen de 48 uur worden de goederen aan huis geleverd of klaargezet in de Thuiszorgwinkel van je regio.

Als CM-lid kun je met een voorschrift een fikse korting genieten bij de aankoop van

incontinentiemateriaal in Thuiszorgwinkel.

Wil je meer informatie? Kom zeker eens langs bij een winkelmedewerker of bandagist

van Thuiszorgwinkel.Meer informatie of adressen vind je op onze website of via 015 28 61 36.

OMRON BI-LINKGratis online platform dat je helpt je bloeddrukwaarden op te slaan en te analyseren.

Via de gevalideerde bloeddrukmeters van OMRON krijg je een eenvoudig beeld van je bloeddruk over een bepaalde periode.

Maar ook je stappenteller kan je aansluiten op de Bi-Link applicatie.

Vanaf september beschikbaar bij Thuiszorgwinkel.

Voor meer info en advies kan je terecht in één van onze 60 winkels.

www.thuiszorgwinkel.be

14 09 01 Gezond Thuis meten is weten inco.indd 1 18/08/2014 15:19:19

1

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

LIM

BURG

| se

ptem

ber 2

014

‘Nieuws uit je provincie’

Interview Magda Hinoul & Liesbet Claesen: patiënt & mantelzorger

Waarom hadden jullie besloten om Mathieu niet langer in het zieken­huis te laten verzorgen?Magda: “Zijn hersentumor was niet meer te opereren. Hij heeft nog een tweetal weken chemothe-rapie en bestraling gekregen, maar dat verliep moeizaam. Omdat hij door de tumor aan één zijde ver-lamd was, kon hij amper slikken en

dus ook de chemo niet innemen.” “Nadat de behandeling was stop-gezet, werden we doorverwezen naar een palliatief zorgteam in een ander ziekenhuis, met in ons ach-terhoofd de boodschap dat hij nog slechts een zeer korte periode te leven had. We konden ons niet he-lemaal vinden in de aanpak van het ziekenhuis en die van het palliatief zorgteam. Daarom besloten we om hem de korte periode die hem nog restte, thuis te laten doorbrengen. Dat wilde hij zelf heel graag.”“Voor we het ziekenhuis hebben verlaten, heb ik eerst contact op-genomen met onze huisdokter. Hij was meteen bereid om mee in te staan voor de zorg en stelde ook voor om het Wit-Gele Kruis mee in te schakelen voor de palliatieve zorg.”

Het Wit-Gele Kruis komt al jarenlang aan huis bij de familie Claesen-Hinoul uit Munsterbilzen. Aanvankelijk voor het verzorgen van de open beenwonden van Magda. Maar toen bij haar echtgenoot Mathieu twee jaar geleden een niet te behandelen hersentumor werd vastgesteld, besloot het gezin om ook de zorgen voor die laatste periode thuis toe te vertrouwen aan de thuisverpleegkundigen. Magda heeft dus niet alleen ervaring als patiënt, maar ook als mantelzorger. Om haar moeder te ondersteunen, nam dochter Liesbet halftijdse loopbaanonderbreking.

Hoe ben je bij het Wit­Gele Kruis terechtgekomen?Magda: “Ik heb al jarenlang last van open beenwonden. De kleinste onvoorzichtige wrijving met een handdoek veroorzaakt meteen een wonde. Jarenlang heb ik de wond-verzorging zelf gedaan, maar op aanraden van een arts heb ik ze later een periode toevertrouwd aan het Wit-Gele Kruis. Ze zijn nooit echt dichtgegaan, al is het wel een tijd verbeterd. Een hele periode heb ik dan ook geen verzorging meer gehad. Maar toen mijn echtgenoot ziek werd in 2012 hebben we op-nieuw en tot aan zijn dood een be-roep gedaan op het Wit-Gele Kruis.”Liesbet: “En dat doen we ook nu nog, maar dan terug voor mama. Even na het overlijden van mijn papa kreeg mama een knieprothe-se. Sinds die operatie is mama op-nieuw in de goede handen van het Wit-Gele Kruis. Ze kennen ons daar wel, denk ik (lacht). Ook mijn oma, die in het huis hiernaast woonde, hebben ze verzorgd.”

2

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

lim

burg

| se

ptem

ber 2

014

Als we een slechte dag achter de rug hadden, was er altijd een luisterend oor.“

”Liesbet: “Ik ben tot op vandaag blij met die keuze. Papa heeft niet nog een week, maar acht maanden ge-leefd. Acht intense maanden, waar-in we steeds konden terugvallen op het Wit-Gele Kruis. Niet alleen papa werd met de beste zorgen omringd, ook voor ons was er steeds aan-dacht.”Magda: “Zonder het Wit-Gele Kruis zouden wij er nooit in geslaagd zijn om Mathieu in zijn vertrouwde om-geving te verzorgen en laten heen-gaan.”

Hoe verliep de zorgverlening van het palliatieve team?Magda: “In het begin waren we onzeker. Je komt vanuit het zie-kenhuis, waar toch alles ingericht en voorzien is voor de patiënt, in je eigen omgeving terecht. Die biedt weliswaar geborgenheid en voelt vertrouwd, maar moet wel afge-

stemd worden op de noden van de patiënt. Dat heeft het palliatieve team heel goed opgevangen. Ik moest er ook wel aan wennen, om drie keer per dag een verpleegkun-dige over de vloer te krijgen. En dat in combinatie met je bezoek en re-gelmatig een kinesist, logopedist, huisarts, …”“Voordat Mathieu ziek werd, had-den we de vrijheid om te gaan en te staan waar we wilden. Die was er natuurlijk niet meer. Maar we raakten al snel op hun aanwezig-heid en hulp gesteld. Buiten de be-zoeken aan huis, konden we altijd bellen, dag en nacht. Binnen het kwartiertje werden we uit de nood geholpen. Een van de eerste nach-ten nadat Mathieu uit het zieken-

huis was ontslagen, had hij last van buikloop. Toen wist ik echt niet wat gedaan. Dus belde ik naar het Wit-Gele Kruis. Maar hoewel de verple-ger net weg was, kreeg ik meteen daarna bericht dat hij me toch zou komen helpen.”Liesbet: “Papa had een voedings-pomp nodig. De dag dat hij naar huis kwam, bezocht iemand van het ziekenhuis ons om de werking van het toestel uit te leggen. De WGK-verpleegkundigen waren speciaal daarvoor ook gekomen. Dat gaf wel vertrouwen, te zien dat men zoveel belang hechtte aan een goede voor-bereiding en niets aan het toeval overliet. Dat viel ook op andere mo-menten op. De laatste weken voor zijn overlijden bijvoorbeeld, zorgden de vaste verpleegkundigen ervoor dat zij telkens van wacht waren ‘s nachts. Als er dan iets zou gebeu-ren, was het een van hen die ons zou komen helpen. Ook dat vonden we heel mooi, en was een geruststel-ling, voor zowel papa als ons.” Magda: “Weet je waar ik me altijd over verbaasde? Dat de informatie vliegensvlug werd uitgewisseld. Het is nooit gebeurd dat een ver-pleegkundige niet op de hoogte was. Als ik tegen een verpleegkun-dige iets wilde vertellen over het eerdere verloop van die nacht of dag, heb ik maar al te vaak als ant-woord gekregen: ‘Dank je, maar dat wist ik al’ (lacht). Ik weet niet hoe ze het doen, want ze lijken altijd onderweg.”Liesbet: “Hoewel er maar een aan-tal verpleegkundigen bij je over de vloer komen, schuilt er natuurlijk een heel team achter hen. Op een dag ontdekte een verpleegkundige een rood vlekje op papa’s onderrug. Wellicht een beginnende doorlig-wonde. Meteen nam ze contact op met de referentieverpleegkundige

3

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

lim

burg

| se

ptem

ber 2

014

Buiten de bezoeken aan huis, konden we ook altijd bellen, dag en nacht. Binnen het kwartiertje werden we uit de nood geholpen.

“”

wondzorg om dit te signaleren en even te overleggen.  En me vervol-gens naar de apotheek te sturen voor een bepaalde zalf (lacht).”

Hoe werden jullie als mantel­zorgers ondersteund?Liesbet: “Erg goed. Er was altijd tijd voor een gesprek. Als we een slechte dag achter de rug hadden, was er telkens een luisterend oor. Hier zijn heel wat koffietjes gezet. Sowieso vroeg men hoe het met ons ging. We werden bovendien goed geïnformeerd over diverse dienstverleningen. Na verloop van tijd deden we bijvoorbeeld op vaste tijdstippen een beroep op de dienst gezinszorg zodat mama en ik toch even weg konden om de bood-schappen te doen. En op aanraden van het Wit-Gele Kruis schakelden we iemand in die ons op huishou-delijk vlak wat werk uit handen kon nemen.”Magda: “Wij hebben echt heel erg veel steun gehad van onze thuis-verpleegkundigen. Nooit was hen iets te veel. Ik heb me wel eens schuldig gevoeld, als ik merkte

dat de dienst van de verpleegkun-dige erop zat, maar ze toch nog een praatje bleef maken met ons. Ook zij hebben een gezin natuurlijk. Wij hebben zelf nooit ervaren dat de verpleegkundigen een zeer drukke agenda hebben. Dat is ongetwijfeld zo, maar ze hebben ons nooit de in-druk gegeven gehaast te zijn.”Liesbet: “Papa heeft zich een kor-te periode beter gevoeld en wilde toen graag uit bed. Dus besloten we een tillift en rolstoel te huren. We wisten niet hoe er mee te wer-ken. Ellen, een van onze vaste ver-pleegkundigen, kwam enkele uren later langs om een demonstratie te geven en ons te leren hoe de tillift werkte.”Magda: “Je merkt, hier zal je geen slecht woord over het Wit-Gele Kruis horen (lachte).”

Hoe heeft Mathieu die laatste maanden beleefd?Liesbet: “Hij wilde onder geen be-ding in de klinische omgeving van het ziekenhuis blijven. En hier thuis is hij tot op de laatste dag omringd met de beste zorgen. Niet alleen

van de verpleegkundigen, maar ook van zijn huisarts, logopedist en kinesist. Soms botsten we tegen praktische problemen aan. Bijvoor-beeld die keer dat papa’s toestand plots een stuk beter werd, en hij ter observatie naar het ziekenhuis ging. De ziekenwagen zou hem tussen acht en negen uur ophalen. Maar tussen acht en negen, dat is natuurlijk weinig concreet.”“Wanneer zou het Wit-Gele Kruis dan moeten langskomen ‘s och-tends? Blijkbaar geen probleem, want verpleegkundige Ellen stelde voor om hem voor de aanvang van haar dienst, om half acht, te komen wassen zodat hij zeker tijdig klaar zou zijn. Er werd altijd een oplos-sing gezocht. Lakens verschonen? Haar wassen? Je moest het maar aangeven, en het werd ingepland.”Magda: “We hebben ook een paar keer een beroep gedaan op de di-etiste van het Wit-Gele Kruis. De logopediste stelde voor om mijn echtgenoot terug zelfstandig te la-ten eten. Dat is gedurende een pe-riode ook gelukt, al at hij niet erg veel. Bovendien was ook zijn smaak veranderd. Hij lustte enkel sterke smaken. En bij iedere maaltijd ge-bakken appelschijven. Dus hielp zij ons op weg met aangepaste menu’s en voedingstips om ervoor te zorgen dat hij het juiste aantal calorieën binnen kreeg.”Liesbet: “Een van de vaste ver-pleegkundigen was een tiental dagen op vakantie geweest. In die periode dat zij afwezig was, was hij erg achteruitgegaan. Enkele dagen voor zijn overlijden, was ze echter terug. En zodra zij binnenkwam, herkende hij duidelijk haar stem en probeerde hij te knipogen. Hij was heel erg gehecht geraakt aan haar en de rest van het team.”  “Eigenlijk kan ik niets bedenken dat beter had gekund. Je moet natuur-lijk wel openstaan voor de zorgen, en bereid zijn om hulp te vragen.” ✚

4

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

LIM

BURG

| se

ptem

ber 2

014

Wit-Gele Kruis Limburg 50 jaar

H et Wit-Gele Kruis Vlaanderen werd in 1937 boven de doopvont gehouden. De Limburgse

Wit-Gele Kruisvereniging is het jongere broertje in de rij. Onze eerste afdelingen ontstonden in 1964. Het 50-jarig bestaan vierden we op 13 juni met een geslaagd feest voor onze personeelsleden. Voor onze patiënten hadden we iets speciaals in petto… een fl ashmob op de markt in Genk!

United ColorsEen thema was snel gekozen: United Colors. Onze af-delingen hebben immers ieder hun eigenheid maar toch voelt elke collega zich een lid van één grote Wit-Gele Kruisfamilie. Elke afdeling koos een eigen kleur-tje als dresscode. De avond van het feest, kleurde een bonte menigte de feestzaal van de Grenslandhallen.

Eigen kweekVerschillende artiesten zorgden voor een spetterende avond. Maar we deden ook beroep op talent van eigen bodem. Zo waren er verschillende gastpresentatoren, een eigen DJ en vier zangeressen die voor een kippen-velmoment zorgden. Brahim zong “Zoveel Kleuren”, een song over en voor thuisverpleegkundigen die we samen met hem maakten voor de dag van de verpleegkundige op 12 mei. Eén van de hoogtepunten van de avond was de live-uitvoering van onze fl ashmob door de eigen WGK-dansers, een ode aan onze patiënten. Er was ook een ‘special guest’: mevrouw Adrienne Vanpeteghem, de allereerste directeur van het Wit-Gele Kruis Limburg. Zij blikte met trots terug op de afgelopen 50 jaar en had een warm woordje over voor de aanwezige collega’s.

FlashmobHet Wit-Gele Kruis Limburg dankt haar 50-jarig bestaan en zijn groei doorheen de jaren aan het vertrouwen dat we al die tijd van onze patiënten en mantelzorgers kre-gen. Dankjewel daarvoor! 14.000 patiënten uitnodigen voor een feestje is onbegonnen werk. Hiervoor vonden we een originele oplossing. Enkele weken voor het Uni-ted Colors-feest verrasten we de marktbezoekers van Genk met een spectaculaire fl ashmob. Zij werden opge-schrikt door een dame die fl auwviel en een haastig toe-gesnelde draagberrie. Even verderop struikelde iemand die zich erg leek te bezeren. Terwijl het volk nieuwsgierig toekeek, schalde plots muziek over het Stadsplein. Midden tussen de kraam-pjes, voor een drukbezet terras, begonnen eerst en-kele, daarna steeds meer verpleegkundigen te dansen.Zij bevonden zich eerst onopgemerkt tussen de markt-

5

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

LIM

BURG

| se

ptem

ber 2

014

90.341 alarmoproepenin 2013

I n 2013 werden in totaal 90.341 alarm-

oproepen van het per-sonenalarmsysteem ontvangen op de meldcentrale.  Van het totaal aantal oproepen zijn o.a. 53% een testmelding en 19% een vals alarm.4% vraagt expliciet om hulp, 2,5% is gevallen. In totaal werd 7.404 keer een hulpverlener verwittigd: 7.212 keer was dit een mantelzorger, 100 maal werd de huisarts gealarmeerd. De poli-tie werd 6 keer opgeroepen omdat niemand van de hulpverle-ners beschikbaar was of omdat men niet in de woning binnen geraakte. 26 keer was het nodig de dienst 112 te verwittigen. ✚

gangers maar trokken één voor één vliegensvlug hun verpleegschort aan om zich bij de dansende groep te voegen. Uiteindelijk dansten ruim 70 verpleegkundigen en andere collega’s samen. De fl ashmob eindigde met drie grote spandoeken die vanaf het bordes van het stadhuis werden afgerold met de tekst: “50 jaar Wit-Gele Kruis Limburg: dankjewel patiënten en mantelzor-gers voor het vertrouwen!”De pers was vooraf getipt en was in groten getale aan-wezig. Er werd in verschillende kranten en op TV Lim-burg uitgebreid aandacht aan besteed. Hopelijk konden we zo heel wat van onze patiënten en mantelzorgers bereiken. ✚

Zag je onze fl ashmob nog niet?Je kan hem nog steeds bekijken op www.youtube.com/witgelekruislimburg. Daar vind je ook de videoclip van de song van Brahim: “Zoveel Kleuren”.Een aanrader!

Nieuwe leidinggevendenW e mochten verschillende nieuwe hoofd- en

adjunct-hoofdverpleegkundigen verwelkomen. Caroline Baeten werd vanaf 1 mei aangesteld als adjunct-hoofdverpleegkundige in de afdeling Hamont-Achel. Lieve Geuens, adjunct-hoofdverpleegkundige van afde-ling Tessenderlo is tijdelijk afwezig. Zij wordt voorlopig vervangen door Annelies Geusens. Joke Boets vervangt dan weer Maria Yelamo-Franco van afdeling Hasselt-Centrum. Ook Maria is tijdelijk afwezig. An Noelmans startte op 1 juli als hoofdverpleegkundige van de dienst continuïteit. ✚

Caroline Baeten Annelies Geusens

An NoelmansJoke Boets

6

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

LIM

BURG

| se

ptem

ber 2

014

Opening Hasselt-Noord

D e afdeling Hasselt-Noord werd gedeeltelijk ver-nieuwd. Sinds kort wordt de afdeling geleid door

een nieuwe hoofdverpleegkundige, Heidi Surkijn, en een nieuwe adjunct, Wendy Vanempten. Redenen ge-noeg om onze zorgpartners en vertegenwoordigers uit het onderwijs, de politiek en bevriende organisaties uit te nodigen voor een feestelijke opening.Een dag later zette de afdeling haar deuren open voor het brede publiek. De bezoekers werden in de watten gelegd met zelfgemaakte taart, cake, tiramisu, specu-laas, wafels en soep. Er waren infostandjes over pallia-tieve zorgen, incontinentiemateriaal en hulpmiddelen voor thuis en je kon advies en informatie inwinnen bij de diëtiste en de diabeteseducator. Heel wat mensen leerden het Wit-Gele Kruis beter kennen. Maar er kwa-men ook heel wat patiënten, mantelzorgers en studen-ten verpleegkunde langs. ✚

Wit­GeleKruis kalender 2015

A ls dank voor het vertrou-

wen dat je in ons stelt, bieden wij je graag de Wit-Gele K r u i s k a l e n d e r aan. Ook in 2015 willen wij dit

vertrouwen blijven verdienen door je de beste zorg aan te bieden. Je ver-pleegkundige brengt binnenkort een kalender voor je mee.

Thuisverpleging moet voor iedereen een recht zijnThuisgezondheidszorg zoals wij deze kennen, is niet overal even vanzelfsprekend. Onze collega-thuisverpleegkundigen in Roemenië moeten het met heel wat minder middelen en mogelijkheden doen. Het ‘Crucea Alb Galbena’ (= Wit-Gele Kruis in het Roemeens) doet z’n uiterste best om in moei-lijke omstandigheden toch de best mogelijke zorg aan haar patiënten te kunnen bieden. We steunen onze zusterorganisatie zoveel mogelijk met kennis, logistieke en fi nanciële hulp. Het is onze mening dat

verpleegkundige (thuis)zorg voor iedereen, onge-acht achtergrond, cultuur of nationaliteit, een recht moet zijn.

Langer comfortabel thuis blijvenHet Wit-Gele Kruis Limburg is ook initiatiefnemer van of partner in verschillende zorginnovatieprojec-ten. Deze hebben als doel de patiënt, mantelzorger en/of de thuisverpleegkundige beter te ondersteu-nen. Voor de patiënt is het daardoor mogelijk langer op een comfortabele manier thuis te blijven wonen. De verpleegkundige kan haar zorg effi ciënter organi-seren en heeft zo meer tijd voor haar kerntaken.

GiftenAl deze projecten zijn voor een groot deel maar mo-gelijk dankzij de vele giften die we jaarlijks ontvan-gen  van mensen die erop vertrouwen dat we deze bedragen gewetensvol en effi ciënt besteden. Indien je onze projecten wenst te steunen, kan je een gift doen op het rekeningnummer BE41.0014.0737.4010 met vermelding ‘Gift Wit-Gele Kruis Limburg’ of via het overschrijvingsformulier dat je samen met de kalender ontvangt. We willen graag benadrukken dat het overmaken van een gift volledig vrijblijvend is. ✚

7

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

lim

burg

| se

ptem

ber 2

014

Het personenalarm nu ook mogelijk met professionele hulpverleners

Ook wanneer je ouder wordt, met beperkin-gen kampt of chronisch ziek bent, wil je

graag je zelfstandigheid bewaren en thuis, in je vertrouwde omgeving, blijven wonen. Het per-sonenalarm, kortweg PAS, is vaak een dankbaar hulpmiddel om dit mogelijk te maken voor per-sonen die een verhoogd risico op vallen hebben.

Het personenalarm, altijd iemand in de buurt…De gebruiker draagt een comfortabel halssnoer met een drukknop. Is er hulp nodig, bijvoorbeeld doordat je onwel wordt, valt of je onveilig voelt, dan kan je met één druk op de knop onze alarm-centrale contacteren. Deze wordt bemand door ervaren en betrokken verpleegkundigen die de situatie nauwkeurig kunnen inschatten, en de juiste hulp inschakelen. Meestal betekent dit één van de mantelzorgers contacteren die op voor-hand door de gebruiker werden opgegeven. Dit kunnen de buren, familieleden of vrienden zijn.

Geen of onvoldoende mantelzorgers? Maak gebruik van de ‘professionele hulpverlening’!Heb je geen of onvoldoende mantelzorgers? Dan was een abonnement op een personenalarm tot voor kort niet mogelijk. Om ook hiervoor een op-lossing te bieden, werkten we een formule met “professionele hulpverlening” uit. Dit betekent concreet dat onze alarmcentrale 24u op 24u en 7 dagen op 7 beroep kan doen op eigen professi-onele hulpverleners (verpleegkundigen). Iedereen kan een abonnement op deze dienst aanvragen.

Wat mag je concreet verwachten?▪ De alarmcentrale is permanent bemand door ver-

pleegkundigen. ▪ Het Wit-Gele Kruis Limburg ontvangt een alarmop-

roep via het personenalarmsysteem. Via een spreek-luisterverbinding neemt de alarmcentrale contact op met de patiënt.

▪ Komt er geen respons via de spreek-luisterverbinding, dan neemt de centrale telefonisch contact op.

▪ Lukt ook dit niet? Dan zorgt de verpleegkundige in de alarmcentrale ervoor dat een professionele hulp-verlener van het Wit-Gele Kruis zelf ter plaatse komt. Deze lost het probleem ter plaatse op of regelt ver-dere hulp.

▪ We zorgen voor een sleutelkastje (met code) bij de wo-ning van de patiënt. Zo hebben onze hulpverleners bij noodgevallen vlot toegang tot de woning. ✚

Ken je de cijfers van je hart?

D e 35ste week van het hart vestigt de aan-dacht op een vroege en systematische

opsporing van risicofactoren. ‘De cijfers van het hart’ zoals bloeddruk en cholesterol kennen, is een noodzaak om de gezondheid van je hart in het oog te kunnen houden. De week van het hart loopt van maandag 22   september t.e.m. zondag 28 september. Onze verpleeg kundigen kunnen je aan de hand van een

praktische folder meer uitleg geven. Kom je in deze week op consultatie bij één van onze diëtisten? Dan zal zij je uitleggen waarom het belangrijk is de cijfers van je hart (bloeddruk, cholesterol, gewicht en buikomtrek) op te volgen en je leef-wijze aan te passen. Ze maakt hiervoor gebruik van een ludieke appel- of peermeter en een zoutmeter. ✚

Heb je nog vragen of wil je een personenalarm aanvragen? Dan kan je contact opnemen via het algemeen nummer van het Wit­Gele Kruis Lim­burg 089/30 08 80. Wij helpen je graag verder!

8

| RE

GIO

NAL

E KA

TERN

lim

burg

| se

ptem

ber 2

014

AgendaPraatcafé dementieHet praatcafé dementie is een bijeenkomst voor perso-nen met dementie en hun mantelzorgers. Gastdeskundi-gen geven je informatie over verschillende aspecten van dementie. Telkens staat een ander onderwerp centraal. In een gemoedelijke sfeer kan je onderling ervaringen uit-wisselen. Gewoon luisteren kan ook. Deze ontmoetingen worden georganiseerd door verschillende plaatselijke or-ganisaties, waaronder het Wit-Gele Kruis.

- 30 september 2014: Omgaan met dementie, 19.30 uur in WZC Zonnestraal, Zeven Septemberlaan 13 in Hasselt. Info: Chantal Grauwels: 011 30 88 51.

- 1 oktober 2014: Theaterstuk ‘mannen van 85’ 19.30 uur in PCT Dommelhof, Toekomstlaan 5 in Neerpelt.

Info: Veerle Janssen: 011 80 56 51.- 1 oktober 2014: Vroegtijdige zorgplanning: het einde is

te belangrijk om niet bij stil te staan. Gastspreker prof. Distelmans. Om 20.00 tot 22.00u in CC De Bogaard, Capucienessenstraat 8 in Sint-Truiden. Uitzonderlijke toegangsprijs 5 euro. Info: Ine Leenen: 011 68 48 71.

- 14 oktober 2014: Het leven zoals het is; dementie in Limburg, 19 uur in De Spaenjerd, Maasstraat 84 in Ophoven. Info: Marijke Bosmans: 089 77 86 79.

- 16 oktober 2014: Zinvolle activiteiten bij personen met dementie, 19 uur in WZC Ocura in Beringen.

Info: Marian Van Mol: 011 45 84 10.- 23 oktober 2014: Zinvolle activiteiten bij personen

met dementie, 19 uur in De Roerdomp in Ham. Info: Marian Van Mol: 011 45 84 10.- 19 november 2014: Zinvolle dagbesteding bij personen

met dementie, 19 uur in Dienstencentrum ‘Ter Hooie’, Hooiplaats 14/1 in Genk.

Info: Dirk Vuerstaek: 089 57 32 00.- 6 november 2014: Vroegtijdige zorgplanning, 19 uur in

WZC Heyvis (cafetaria), Rijksweg 106 in Maasmechelen. Info: Katrien Moors: 089 48 28 60.

- 3 december 2014: Theater ‘Va’, 19.30 uur in het WZC St-Franciscus (cafetaria), Wijkstraat 102 in Tongeren.

Info: Chantal Grauwels: 011 30 88 51.- 9 december 2014: Theater ‘Va’, 19.30 uur in WZC

Zonnestraal, Zeven Septemberlaan 13 in Hasselt. Info: Chantal Grauwels: 011 30 88 51.

MantelzorgmomentenMantelzorgmomenten zijn toegankelijk voor iedereen die een rol als mantelzorger opneemt.

Tover eens een spreuk uit je mantel!Mantelzorgers maken spreuken in een pakjeWat is plezieriger dan met Kerstmis of Nieuwjaar een tekstje te krijgen dat je helemaal op het lijf is geschreven?

We gaan op zoek naar teksten om je cadeau voor haar of hem meer diepgang te geven. Krijg je het moeilijk onder woorden? Dan helpen wij je op weg. Je krijgt ach-teraf je eigen spreuk in de vorm van enkele postkaartjes thuis gestuurd. Zo geven we zowel onszelf als anderen een hartverwarmend cadeau, helemaal in de geest van Kerstmis.Dit initiatief is een samenwerking tussen CM-Thuis-zorgpunt, Mantelzorgvereniging Ziekenzorg CM, Wit-Gele Kruis Limburg, IN-Z, Familiehulp en Landelijke Thuiszorg. Enkel mantelzorgers kunnen deelnemen. Deelname is gratis.

Wanneer en waar?• 25 september in CM hoofdkantoor, Prins Bisschops-

singel 75, 3500 Hasselt van 19.30 tot 21.30 uur.• 2 oktober in C-Mine cultuurcentrum, C Mine 10,

3600 Genk van 14.00 tot 16.00 uur.• 9 oktober in WZC Sint-Antonius Peer, Rode Kruis-

straat 25, 3990 Peer van 19.30 tot 21.30 uur.• 16 oktober in CC Achterolmen Maaseik,

Van Eycklaan 72, 3680 Maaseik van 14 tot 16 uur.• 23 oktober in WZC Ocura Beringen, Havenlaan 7,

3582 Beringen-Koersel van 19.30 tot 21.30 uur.

Let op: inschrijven is verplicht!• Telefonisch op 011 28 04 91.• Via e-mail: mail je naam en contactgegevens

naar  mantelzorg.limburg@cm.be.

ZorgeloosTheatervoorstelling rond mantelzorgIn Zorgeloos worden tal van gevoelige zaken rond man-telzorg duidelijk, vaak met humor, soms ook met schu-rende pijn. Theatermaker Pythia Winia geeft als ‘Tiny Sorgdrager’ een lezing over ‘wie zorgt er voor de man-telzorger’. Als ervaringsdeskundige en, sinds kort, am-bassadeur van het steunpunt mantelzorg in haar regio zuidoost, weet zij als geen ander waarover ze spreekt. Vol goede moed start ze met haar lezing maar, wordt gaandeweg letterlijk en figuurlijk gestoord. Dit levert tijdens de voorstelling reacties op vanuit het publiek…

Wanneer en waar?• 3 november in CM hoofdkantoor, Prins Bisschopssin-

gel 75, 3500 Hasselt van 19.30 tot 21.30 uur. De kost-prijs bedraagt 3 euro.

Let op: inschrijven is verplicht!• Telefonisch op het nummer 011 28 05 49.• Via e-mail: Mail je naam, adres, rijksregisternummer

naar thuiszorgpunt.limburg@cm.be.• Via website: www.cm.be > agenda. ✚

17

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Hoofdpijn is een klacht, geen diagnose. er zijn vele vormen van hoofdpijn die correct moeten worden gerangschikt om een efficiënte aanpak toe te laten. Hoofdpijn kan onderdeel zijn van een lokale of een algemene aandoening (secundaire hoofdpijn), of een probleem op zichzelf vormen (primaire hoofdpijn). Bij de eerste rekent men o.m. de hoofdpijn bij een infectie zoals een sinusitis of een hersenvliesontsteking, bij een hersenbloeding, of bij een hersentumor. De belangrijkste primaire vormen van hoofdpijn zijn spanningshoofdpijn, migraine, en clusterhoofdpijn.

Hoofdpijn

a GeZONDHeID

Het is moeilijk te zeggen hoe-veel mensen er precies over hoofdpijn klagen of chroni-

sche hoofdpijn hebben, maar het is duidelijk dat het één van de meest voorkomende medische problemen is in de Westerse wereld. Nagenoeg iedereen heeft wel eens hoofdpijn, maar niet steeds dient dat als een apart probleem bekeken te worden. Soms, zoals in het geval van ‘kater-hoofdpijn’ wordt de hoofdpijn als een logisch fenomeen beschouwd. Voor sommige mensen is hoofdpijn echter een wederkerend en soms invaliderend proces. eén op vijf mensen die een neuroloog raadple-gen, doet dat omwille van hoofdpijn. Hoofdpijn is één van de voornaam-ste oorzaken van werkverzuim en in die zin een ziekte met een belang-rijke economische impact.

Migraine

Zes tot acht procent van de man-nelijke bevolking in het Westen lijdt aan migraine, en twintig tot vijf-entwintig procent van de vrouwen (ongeveer 12% van de volwassenen). Drie tot vier keer meer vrouwen dan mannen hebben dus migraine. Van

met de handen in het haar

de bevolking is er vijf procent die 18 dagen of meer per jaar migraine hebben, en een procent heeft zelfs één migrainedag of meer per week. De economische impact van migraine is enorm groot. Migraine kan vroeg in het leven beginnen, gewoonlijk rond de puberteit. Ze komt echter het meeste voor tussen 20 en 40 jaar.

KenmerkenMigraine wordt gekenmerkt door aanvallen van hoofdpijn. Vaak wordt de aanval ingeleid door een fase die de hoofdpijnaanval aankondigt. Typisch hierbij is een

onweerstaanbare drang om te geeuwen. Deze fase kan een dag of zelfs langer duren. Bij ongeveer 20% van de migrainelijders treedt dan een focaal neurologisch fenomeen op dat men een aura noemt. Deze wordt in 90% van de gevallen geken-merkt door visuele hallucinaties bestaande uit flikkerende vlekken. Het patroon lijkt op de versterkings-wallen van een middeleeuwse stad, zodat men over zogenaamde forti-ficaties spreekt. Zeldzamer zijn het optreden van spraakstoornissen en/of gevoelsstoornissen (tintelingen). Uitzonderlijk treedt een halfzijdige verlamming op. De aurafase duurt gemiddeld 15 à 20 minuten.

De hoofdpijn heeft een matige tot hevige intensiteit, en heeft vaak een kloppende kwaliteit (“alsof het hart in de schedel bonkt”). Typisch verergert de hoofdpijn bij beweging, zoals met het hoofd schudden of een trap oplopen. Migrainelijders hebben dan vaak last van misselijk-heid of braken, en/of zijn vaak over-gevoelig voor licht en geluid, soms ook geuren. Hij of zij zal het liefst een donkere, rustige plaats opzoe-ken en willen slapen. een typisch

18

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

a GeZONDHeID

fenomeen is echter een toename van de pijn in liggende houding door verhoging van de druk in de schedel. Deze patiënten geven er de voorkeur aan om te rusten in half-zittende houding. Deze fase duurt 4 tot 72 uur (korter bij kinderen).

Migraine heeft een sterke geneti-sche component. Bij de zeldzame hemiplege migraine kan zelfs één specifieke genetische fout worden aangetoond. Hormonale verande-ringen spelen een overduidelijke rol. Sommige vrouwen vertonen enkel migraine juist voor en tijdens de regels (catameniale migraine). Tijdens de zwangerschap verbetert migraine vaak spectaculair vanaf het tweede trimester. Het stopzet-ten van orale contraceptiva kan migraine uitlokken ten gevolge van een daling van de oestro-genenconcentratie in het bloed. Soms wordt een aanval uitgelokt

door voedingsbestanddelen (cho-colade, porto, …), stress of juist door relaxatie. Slaaptekort kan migraine uitlokken, doch uitslapen kan dit evenzeer.

BehandelingDe behandeling omvat drie aspec-ten namelijk het aanpassen van de levensstijl, de aanpak van de acute aanval, en het instellen van een pre-ventieve therapie. In eerste instan-tie moet worden nagegaan of de levensstijl gecorrigeerd kan worden. M.a.w. uitlokkende factoren moe-ten worden uitgeschakeld. Gebrek aan slaap, of eten op onregelmatige tijdstippen, zijn frequente uitlok-kers. Overmatig gebruik van alco-hol – of gebruik van een bepaald type alcohol zoals rode wijn – is dit evenzeer. Bovendien vindt men bij patiënten met chronische migraine – in vergelijking met een groep pati-enten met laagfrequente migraine –

méér rokers, méér mensen met overgewicht, méér mensen die teveel cafeïne gebruiken en méér mensen die te weinig bewegen. Migrainelijders moeten dus worden aangespoord om het gebruik van koffie en frisdranken te beperken en om regelmatig te sporten zodat het gewicht onder controle wordt gehouden.een acute aanval behandelt men best met 1000 mg acetylsalicylzuur of paracetamol. Om de opname ervan te bespoedigen, en om mis-selijkheid te verlichten, wordt best eerst een antibraakmiddel ingenomen. Wanneer de inname van eenvoudige pijnstillers niet volstaat, kan gebruik gemaakt wor-den van ontstekingsremmers type ibuprofen, of van specifieke anti-migrainemiddelen (de zogenaamde triptanen).Bij patiënten die twee of meer aan-vallen per maand hebben, is vaak

"zes tot acHt procent van De manneliJke bevolkinG in Het westen liJDt aan miGraine, en twintiG tot

viJfentwintiG procent van De vrouwen"

19

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

a GeZONDHeID

een preventieve behandeling nodig. Men gebruikt hiervoor vaak genees-middelen die ontworpen zijn voor een andere indicatie: bètablokkers (hoge bloeddruk en hartkloppin-gen), anti-epileptica (epilepsie), tri-cyclische antidepressiva (depressie). een preventieve therapie reduceert de intensiteit en de frequentie van de migraineaanvallen, maar ook de hieraan verbonden invaliditeit.

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn komt voor bij één persoon per 1000. Het is een zeldzame, bijzonder ernstige en episodisch verlopende hoofdpijn. Deze komt vier tot vijf keer meer bij mannen voor, meestal tussen de 20 en de 50 jaar.

KenmerkenDe aanvallen duren maximaal 3 uur en kunnen zich tot 8 keer per 24 uur voordoen. Patiënten ervaren ern-stige halfzijdige pijn die gewoonlijk rond of achter de oogkas gelokali-seerd is. De pijn kan gepaard gaan met één of verschillende sympto-men aan de zijde van de hoofdpijn: een tranend oog, een verstopte of lopende neus, een rood of een zwe-tend voorhoofd, een kleine pupil of een afhangend ooglid. In afwezigheid van autonome symptomen dient bewegingsdrang aanwezig te zijn. In tegenstelling tot migraine, waar de patiënt stilte en rust opzoekt, zal de patiënt met clusterhoofdpijn opgewonden en rusteloos rondlopen. Typische uitlokkende factoren zijn slaap (bv. nachtelijke aanvallen of aanvallen na een middagdutje), en het gebruik van alcohol. In tegenstelling tot migraine kan clusterhoofdpijn door gelijk welke vorm van alcohol wor-den uitgelokt. Migraine wordt vaak uitgelokt door het verbruiken van rode porto of rode wijn, in mindere mate door witte wijn of bier.De meeste patiënten met

clusterhoofdpijn hebben episodes van hoofdpijn, een cluster genoemd, die twee weken tot drie maanden kan duren. Ongeveer 10% van de patiënten hebben nochtans geen onderbrekingen van langer dan 1 maand en vertonen voortdurend de

aanvallen. Men noemt deze laatste entiteit chronische clusterhoofdpijn.

BehandelingDe behandeling van een acute aan-val gebeurt gewoonlijk door het inademen van 100% zuurstof (15 liter per minuut gedurende 15 minuten). Triptanen zoals zolmitriptan – die ook gebruikt worden tegen migraine – zijn minder efficiënt. Onderhuids toedienen van 6 mg sumatriptan (Imitrex) kan de pijn binnen 5 à 15 minuten doen verdwijnen. De neus-spray werkt trager.Gezien de soms hoge aanvalsfre-quentie is preventieve behandeling essentieel. Om korte onderbrekin-gen in de clusterperioden te beko-men gebruikt men soms cortisone of ergotamine. Voor preventie op langere termijn gaat de voorkeur uit naar een calciumkanaalblokker die veelal gebruikt wordt tegen hoge bloeddruk (verapamil 120 tot maxi-mum 960 mg per dag). Ook lithium (aangewezen bij bipolaire stoornis) wordt gebruikt waarbij soms een terugkeer van de chronische naar de episodische vorm wordt vastgesteld.

Trigeminus neuralgie

Trigeminus neuralgie is een ern-stige vorm van zenuwpijn gelo-kaliseerd ter hoogte van één of meerdere delen van het gelaat. Dit komt vooral voor bij mensen boven

de 50 jaar. Bij patiënten jonger dan 40 jaar moet een onderliggende aandoening zoals multiple sclerose worden uitgesloten.Het betreft aanvallen van zeer hevige, doch zeer korte elektrische pijnscheuten in één gelaatshelft.

De aanvallen duren van een frac-tie van een seconde tot maximum 2 minuten. Zij volgen elkaar op in wisselende frequentie, en kun-nen door allerlei factoren worden uitgelokt zoals het aanraken van het gezicht, kauwen of spreken. een zone in het aangezicht die een pijnscheut kan uitlokken, noemt men een triggerpunt. Dit is meestal gelegen ter hoogte van de bovenlip of de neusvleugel. De patiënt ver-mijdt het aanraken van de pijnlijke zone gezien dit de pijn enkel ver-ergert (vermijdingsgedrag). Na het ‘pijnsalvo’ volgt een periode van rust (de refractaire periode). Hierbij kan het gelaat aangeraakt worden zonder pijn uit te lokken.Bij klinisch neurologisch onder-zoek vindt men per definitie geen afwijkingen in het gebied van de drietakszenuw in het gelaat. een hersenscan toont echter vaak een conflict tussen deze zenuw en een slagader. De definitieve behandeling bestaat uit het uit elkaar halen van bloedvat en zenuw. Wanneer dit niet mogelijk is, of de patiënt verkiest een medicamenteuze behandeling, wordt bij voorkeur gebruikgemaakt van een oud anti-epilepticum (car-bamazepine) dat nog steeds geldt als de gouden standaard.

aDokter L. Herroelen

Neuroloog en consulent bij UZ Gasthuisberg

"HoofDpiJn is één van De voornaamste oorzaken van werkverzuim en in Die zin een

ziekte met een belanGriJke economiscHe impact"

20

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

W TIPS

De kracht van stress

Iedereen maakt het wel eens mee: de hartkloppingen als je net een ongeval hebt kunnen vermijden, of de hoofdpijn na een drukke dag, het geirriteerd zijn als de (klein)kinderen je lievelingsvaas omvergegooid hebben… Stress is een oeroude reactie van ons lichaam die ons in staat stelt te vechten of te vluchten bij gevaar. Hevige of langdurige stress is echter wel gevaarlijk, dus het is belangrijk dat we er op tijd iets aan doen.

Als je onder stress staat, gaat je hart sneller kloppen, je ademhaling versnelt, je

bloeddruk gaat naar omhoog, je spieren spannen zich op, je aan-dacht is gericht op alles wat kan mislopen. Als je nog tien dringende dingen te doen hebt ‘tegen gisteren’, gaat er ook adrenaline in je bloed

waarom moeten we met stress leren omgaan?

stromen, maar aangezien je deze energie niet verbruikt door weg te lopen, blijft deze als spanning in je lichaam zitten. Hierdoor kan je stresssymptomen krijgen: gespan-nen spieren kunnen hoofdpijn, rugpijn of pijn op de borst geven, een snellere hartslag kan je voelen als hartkloppingen en de versnelde

Tabel 1: Overzicht Stresssignalen

Fysiek Mentaal Emotioneel Gedrag

Spierspanning Concentratieproblemen Irritatie Ongeduldig

Hartkloppingen Besluiteloos Angstig Meer alcohol

Zweten Vergeetachtig Somber Meer roken

Hoofdpijn Moeite met nadenken Piekeren Teruggetrokken

Maagpijn Overalert Schrikachtig Agressief

Diarree Improductief Snel huilen roekeloos

Duizelig Tunnelvisie Woedeaanvallen Vaak ruziemaken

Beven Van de hak op de tak springen Schuldgevoel Meer/minder eten

Snel moe Vlakgevoel Nerveus gedrag

Seksproblemen Traag reageren OnrustigMeer gebruik medicatie:bv. kalmeerpillen,slaappillen, pijnstillers

SlaapproblemenControlegebrek Geen prioriteiten (meer) kun-nen stellen

Zelfverwijt Lusteloos

ademhaling kan aanleiding geven tot hyperventilatie.

Hoe krijg je stress?

een opeenstapeling van kleine tegen-slagen, ingrijpende gebeurtenissen zoals het verlies van een dierbare, verandering van werk, verhuizen

"Je kan beter Je stress (leren) aanpakken… aan struisvoGelpolitiek Doen is immers GevaarliJk"

(vervolg, zie p. 22)

21

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

W TIPS

❶ Vraag je eerst af: kan ik hier iets aan doen? Als je iets kan veranderen, heb je een probleem waar je een oplossing voor kan vinden. Als je het niet kan veranderen, heb je een beperking die je moet leren aanvaarden. Wat niet altijd eenvoudig is. Aanvaarden is niet goedkeuren maar loslaten. Vaak genereren wij onnodige stress door te willen dat dingen anders zouden zijn dan ze zijn. We verbruiken hierdoor zin-loze energie. We kunnen beter onze energie steken in dingen die we zelf kunnen veranderen.

❷ Focus op het positieveAls je je focust op wat jij zelf goed doet, op je sterke punten en je competenties, dan gaan ze groeien en kom je in een positieve spiraal terecht. Als je je focust op wat goed gaat en analyseert hoe het komt dat iets goed gaat, zul je het de volgende keer nog beter doen. Dankzij de energie en het enthousiasme dat je krijgt, zul je het nog beter doen en je begrijpt ook beter waarom het goed gegaan is: het is als een film die je een tweede keer ziet, je ziet details.Tip: om je te helpen focussen op het positieve, kan je een dankbaarheidsdagboek bijhouden. Schrijf iedere dag 10 dingen op waarvoor je dankbaar bent. De kunst is dankbaar te zijn voor kleine dingen, zoals het vergeet-me-nietje in het gras en de glimlach van een kind.

❸ Beweeg!Bewegen is een van de efficiëntste antistresstech-nieken. Wandelen, zwemmen, fietsen, trainen op de hometrainer… Doe wat in je mogelijkheden ligt. Probeer iedere dag 30 minuten te bewegen. Neem bij voorkeur de trap in plaats van de lift, de fiets in plaats van de auto.

❹ Water is gezondDrink voldoende: 8 glazen water per dag. Frisdranken kan je best zoveel mogelijk vermijden, zij bevatten enorm veel suiker. Beperk koffie tot 3 tassen per dag, liefst alleen ’s ochtends. Koffie is erg opwekkend en je wordt er zenuwachtig van. Drink in de plaats eerder groene thee en ‘s  avonds kamille- of lindethee, daar slaap je beter van.

❺ Sluit je niet opOmring je met vrienden, word lid van een club, ga eens weg op uitstap met een groep. Het is belangrijk om omringd te zijn met mensen die je graag hebt.

❻ Probeer iets te betekenen voor een anderZoals Albert Schweitzer zei: “Geluk is het enige wat zich vermenigvuldigt als je het deelt.”

❼ Leer een goede ontspanningstechniek er bestaan verschillende relaxatietechnieken die hel-pen om je spieren te ontspannen en je hoofd tot rust te brengen, zoals Jacobson relaxatie, bodyscan, medita-tie, yoga. Je moet ze wel eerst aanleren, en dan blijven doen.De meest eenvoudige lichaamsgerichte techniek is buikadem haling. Ademhalingsoefeningen kan je overal doen. Je oefent het eerst op rustige momenten, daarna kan je het ook doen op stressmomenten, als je stresssymptomen hebt. Als je er wat ervaring mee hebt, werkt het snel en goed. Als het niet lukt, laat je je best helpen door een therapeut.

7 tips om met stress om te gaan

leg je hand op de buik en tel 3 tellen in en 6 tellen uit.

tip

"vaak Genereren wiJ onnoDiGe stress Door te willen Dat DinGen anDers zouDen ziJn Dan ze ziJn"

22

| Ge

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

W TIPS

of chronisch belastende omstan-digheden zoals ziekte of fi nanciële problemen kunnen stressreacties veroorzaken. Stress wordt vaak geassocieerd met te veel werk. Ook het te weinig omhanden hebben, het gebrek aan uitdagingen of oninteressant werk kunnen stresssymptomen veroorza-ken. Dat zien wij bij o.a. pas gepen-sioneerden die soms fi guurlijk in een gat vallen. Deze mensen fl euren vaak op als ze terug (meer) zinvolle activi-teiten opnemen zoals helpen met de kleinkinderen, vrijwilligerswerk, sport of een hobbyclub.Af en toe een beetje stress is niet gevaarlijk, integendeel, het helpt ons beter te presteren en het maakt ons sterker. We verleggen hierdoor onze grenzen. Hevige of langdurige stress is wel gevaarlijk. De stresssignalen worden op pagina 20 weergegeven in tabel 1.

Kleine ongemakken

Stress begint met kleine ongemak-ken: een keer hoofdpijn, af en toe maagklachten, eens roepen op de kinderen. Het gevaar ligt op de loer als deze ongemakken steeds vaker voorkomen en je ze blijft negeren. Hierdoor wen je aan deze kleine ongemakken. Het is gemakkelijker om een pijnstiller voor je hoofd-pijn te nemen, of een slaappil in te nemen als je weer eens ligt te woelen

Meer info: De kracht van stress(Anne-Marie Frisque,uitgeverij Witsand 2011)www.stresslabo.be

in je bed, dan iets te veranderen aan je levenswijze. Je kan beter je stress (leren) aanpakken. Aan struisvogel-politiek doen is gevaarlijk, want als je kleine signalen negeert, duiken er steeds meer en grotere stress-symptomen op. Burn-out, depressie, angststoornissen of lichamelijke ziekten kunnen een gevolg zijn van chronische stress: stress die te lang blijft duren en die niet afgewisseld wordt met ontspanning.

Gevolgen

Door stress stijgt de kans op licha-melijke ziektes zoals hart- en vaat-ziektes: je bloed klontert sneller bij stress waardoor de bloedvaatjes van je hart gemakkelijker verstopt gera-ken. Wanneer je vaak stress onder-vindt, stijgt de kans op depressies doordat onze aandacht gefocust blijft op alles wat ‘gevaarlijk’ is. Hierdoor zijn onze hersenen voort-durend gericht op het negatieve en riskeer je in een depressie te gera-ken. redenen genoeg dus om iets te doen tegen stress.

WAnne-Marie Frisque

Zorgeloos encomfortabel genietenService-appartementen voor senioren

met 1of 2 slaapkamers, privéterras, garageplaats en berging. Wellness, brasserie, dokter, kinesist,

fitness, kapper.

Bel 016 589 500 voor meer inlichtingen

SERVICERESIDENTIE PARKHOFPersilstraat 50, 3020 Herent • Tel. 016/ 589 500

info@vivisenior.be • www.vivisenior.be

Gelegen op de

voormaligeHenkelsite

VIVISENIOR PARKHOF ADV Gezond Thuis.indd 1 30/04/14 14:13

1

34 2

IGGY178(5 V — 12 V)

RONDOM SOFT-POLSTERING Tegen druk- en knelpunten.

SOFT-AIR TECHNOLOGIE Voor moeiteloos loopplezier.

COMFORTEMP VOERING Voor een optimaal voetklimaat.

UITWISSELBAAR VOETBED Uitneembaar voor eigen steunzool.

Voor gratis informatie, coupon uitknippen en opsturen naar: MEPHISTO – Mageleinstraat 35, 9000 GENT, info.be@mephisto.com

Naam

Voornaam

Straat

Postcode/plaats

E-Mail

GT

Bezoekt u ook onze internetsite:

www.mobilsshoes.com

MOBILS-SCHOENEN MET SOFT RONDOM POLSTERING.

PIJNLIJKE VOETEN? NOOIT MEER!

Mob_GezondThuis_92,5x280_NL_2209.indd 1 08.08.14 18:03

Let op, suiker!

Dit boek vertelt je wat er precies in jouw lichaam gebeurt als je diabetes hebt en welke gevolgen dit heeft voor jouw voedingspatroon. Het leert je hoe je met juiste voedingskeuzes jouw bloedsuikerwaar-den onder controle kunt houden. Naast een heldere wetenschappe-lijke toelichting, krijg je massa’s handige tips en

meer dan vijftig heerlijke recepten met de aanduiding van calorieën en koolhydraatruilwaarden. Het boek bevat voorbeelden van een dagmenu en een handige ruillijst om zelf jouw menu aan te passen. Want ook met diabetes kun je blijven genieten van lekker eten!Uitgeverij Lannoo.

K VArIA

24

K VArIA

Bestel nu je Huishoudagenda 2015!

Prijs €

15Agenda

152015

Gezond beheer van jouw budgetAgendaHuishoud

Huisho

udag

enda 2015www.huishoudagenda.eu

Wit-Gele Kruis

Energie- en natuurtips Wedstrijd Win producten van Ecover twv € 100 Goedkope en allergievriendelijke recepten

HHA_cover 1 en 4_nl_def.indd All Pages 14/08/2014 13:18:58

Bestel nu je exemplaar op: www.huishoudagenda.eu of via het bestelformulier hieronder

We worden vandaag bestookt met 101 tips hoe we effi ciënt kunnen sparen en besparen. Maar hoe begin je eraan? De eerste stap is heel eenvoudig: weet wat je uitgeeft. De Huis-houdagenda 2015 is dan ook dé agenda die elk gezin in huis zou moeten halen!

De Huishoudagenda 2015:- is een superpraktische agenda voor een duidelijk en snel overzicht van je budget- heeft alle plaats om je dagelijkse uitgaven, inkomsten en afspraken in te noteren- bevat handige maandoverzichten en een jaaroverzicht- helpt je nog meer te besparen dankzij leuke energietips- bevat een lekkere mix van recepten - bevat voordeelbonnen en een wedstrijd zodat je nog meer voordeel uit je agenda kan halen

De agenda kost slechts € 15(portkosten inbegrepen). een tweede exemplaar krijg je erbij voor € 9(en is het perfecte eindejaarsgeschenk!).

Wil je meer budgettips?Volg Huishoudagenda op Facebook

De Huishoudagenda is een uitgave van Decom in nauwe samenwerking met Wit-Gele Kruis.Decom, dienst ‘Huishoudagenda’, ’t Hofveld 6C4, 1702 Groot-Bijgaarden - bestellingen@decom.be

▫ Ja, ik wil graag de nieuwe Huishoudagenda 2015 bestellen.

Voornaam ..................................................................... Naam ......................................................................

Straat ...................................................................................................................... Nr. ................ Bus .............

Postcode ...........................Gemeente ................................................................................................................

e-mail ..................................................................................................................................................................

Aantal ex. ...........................................................................................................................................................

Graag uitknippen of kopiëren en versturen naar:Wit-Gele Kruis van Vlaanderen, Redactie HuishoudagendaFrontispiesstraat 8, bus 1.2, 1000 Brussel

s

25

| Ge

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

Verplegen

Over de drem

pel heen

Van ’s ochtends tot ’s avonds zie je ze rijden: de autootjes van het Wit-Gele Kruis van Antwerpen, meeglijdend in het verkeer op het ritme van de verpleegkundige zorgen voor hun patiënten. De verpleegkundigen komen maar zelden aan het woord en ook hun patiënten blijven meestal buiten beeld. Dit boek doet daar iets aan. In zestien verhalen wor-den we midden in even zoveel levens gekatapulteerd. Van Douwke, een enthousiast meisje dat gek is op Amika – de witte hengst in de gelijknamige televisieserie – en ‘de pro-fessor’, een gereserveerde weduwnaar met een zwak voor Duitse literatuur, tot Mia, een bescheiden vrouw die stie-kem droomt van een kleinkind. Het zijn schetsen over lief en leed, over vallen en opstaan en samen drempels overwin-nen: soms droevig, soms ontroerend, soms grappig, maar altijd uit het leven gegrepen en getuigend van professioneel inzicht en handelen en van onvoorwaardelijke solidariteit. Een liefdesverklaring aan een beroep.

VerplegenOver

de drempel heen

Wit-Gele Kruis van Antwerpenwww.epo.be

K VArIA

De professor Het is ondertussen een jaar of vijf geleden dat ik voor het laatst bij hem thuis kwam. Ik sprak hem altijd aan met zijn familienaam en onder collega’s noemden we hem ‘de professor’. (…) (…) Op een dag kreeg ik de vraag om bij de professor langs te gaan. Hij wou me persoonlijk spreken. (…)

“Juff rouw Mariën, bedankt dat u kon komen. Gaat u zitten.”“Ik word een dagje ouder, weet u… en dan gaat alles niet meer zo gemakkelijk…”Hij aarzelde, zocht verder naar zijn woorden. Ik wachtte geduldig af. “Ik ben op een punt gekomen dat ik hulp nodig heb.”er volgde een lange stilte. Hij keek me doordringend aan en ik besloot om hem verder te helpen.“Heeft u misschien hulp nodig bij het wassen?”“Inderdaad.”

Ik had verwacht – of eerder gehoopt – dat zijn nervositeit wat zou gaan liggen als de woorden ‘hulp nodig bij het wassen’ eruit waren, maar niets was minder waar. Het werd weer stil en de altijd zo zelfzekere man wendde nu zijn blik af.

“Maar u moet begrijpen: ik ben een man…”“Ik begrijp dat het niet gemakkelijk is voor u om deze stap te zetten. Dat is heel normaal. Maar ik los dat wel op. U kent mij toch.” Ik ging naar huis en dacht die avond na over hoe ik het eerste bezoek zou aanpakken. Ik was het natuurlijk gewoon om bij een eerste toiletzorg omzichtig te werk te gaan. Mensen geven zich tenslotte letterlijk aan je bloot. Op zo’n moment is het enorm belangrijk om je in te leven in de kwetsbare positie waarin je patiënt zich op dat moment bevindt en hem behoedzaam over deze lastige drempel heen te helpen. Ik moest iets vinden om het ijs te breken, iets wat de spanning uit de lucht zou halen. (…)  De volgende ochtend liep ik het traject dat ik de komende maanden opnieuw bijna dagelijks zou volgen. (…) eenmaal boven bij de deur van het appartement haalde ik mijn zonnebril boven en zette hem op mijn neus. De professor deed de deur open en keek me strak aan. Ik haalde mijn grootste grijns boven en zei: “Goeiemorgen! Ik zei toch dat ik het zou oplossen. Ik heb mijn zonnebril opgezet… Zo kan ik u minder goed zien.”enkel een getraind observator kon de lichte krul rond zijn rechtermondhoek opmerken. (…) Fragment uit ‘De Professor’ uit de verhalenbundel ‘Verplegen over de drempel heen’.

LEESTIP:

Verplegen.Over de drempel heen

Naar aanleiding van de dag van de verpleegkundige op 12 mei gaf het Wit-Gele Kruis van Antwerpen dit jaar een verhalenbundel uit. Het is een prachtig boek geworden met 16 verhalen van en over patiënten, mantelzorgers en thuisverpleegkundigen. De vertellers van deze verhalen geven je inkijk in heel persoonlijke en aangrijpende belevingen.

Het zijn schetsen over lief en leed, over vallen en opstaan en samen drempels overwinnen: soms droevig, soms ontroerend, soms grappig, maar altijd uit het leven gegrepen en getuigend van professioneel inzicht en handelen en van onvoorwaardelijke solidariteit. Dit boek toont de kracht en de kwetsbaarheid van patiënten en hun vrijwillige en professionele zorgverleners. een aanrader!

De verhalenbundel is te koop in de betere boekhandels van de provincie Antwerpenof via www.wgkantwerpen.be.

Speciaal voor onze lezers publiceren we een voorsmaakje. Veel leesplezier!

26

| Ge

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

K VArIA

Websites de sociale kaart enzorgzoeker in een nieuw jasje

Op 18 juli werd een nieuwe versie van de twee web-sites de ‘Sociale Kaart’ en de ‘Zorgzoeker’ gelan-ceerd.

Op deze websites kan je snel en effi ciënt vinden waar en bij welke welzijnsorganisaties of zorgverleners je met een hulpvraag terechtkan. De websites bevat-ten gedetailleerde en overzichtelijke informatie: • beschrijving van de werking• waar is de organisatie gelegen?• doelgroep• contactgegevens• aanmelding• openingsuren

Op de homepagina van de Sociale Kaart vind je onderaan de pagina de rubriek ‘Vernieuwde website’ met meer uitleg over de wijzigingen, praktische tips en voorbeelden.

Voor meer info:

Week van de Smaak:de duurzame verbeelding:13 – 23 november 2014Dit jaar gaan smaak en duurzaamheid hand in hand onder de noemer De Duurzame Verbeel-ding. Daarmee draait de Week van de Smaak rond duurzaam eten en creativiteit.

Meer info: www.weekvandesmaak.be

Je kleinkind meegezond opvoeden?Ben jij ook een grootouder die regelmatig de kleinkinderen over de vloer krijgt, inspringt op drukke momenten of de kinderen en klein-kinderen een lekker middagmaal voorschotelt op zondagmiddag? Bijna alle grootouders spelen in meerdere of mindere mate een rol in het leven van hun kleinkinderen. Voortaan kun je tips over gezondheid, moeilijk eetge-drag of tv-kijken terugvinden op de websitewww.gezondopvoeden.be.

HuurpremieVanaf 1 mei 2014 krijgt iedereen die vier jaar of langer moet wach-ten op een sociale woning een

huurpremie. Deze premie moet hen helpen om op de private markt een goede huurwoning te vinden. Het maximale bedrag van de huurpremie bedraagt maandelijks 120 euro plus 20 euro per persoon ten laste. Vroeger moesten kandidaat-huurders vijf jaar wachten op de premie. De nieuwe groep van poten-tieel rechthebbenden krijgt automatisch een invul-formulier toegestuurd waarmee zij de huurpremie kunnen aanvragen.Meer info over de voorwaarden en de procedure om de huurpremie en/of huursubsidie aan te vragen vind je op www.wonenvlaanderen.be/premies of via 02 553 82 98 (hoofdzetel Agentschap Wonen Vlaanderen).

Week van de SmaakVlaanderen

KIES VOOR SERVICE & KWALITEIT:

• Voor elke trap: steil, smal, wenteltrap.

• Makkelijk te bedienen.

• Heel veilig en comfortabel.

• Slechts 1, zeer esthetische, rail.

• Geleverd en geplaatst op 1 dag!

• 24/24u – 7/7d service. In uw buurt.

Gratis documentatieGratis prijsofferteGratis documentatie

www.tk-traplift.be0800 94 365

Bel gratis

ThyssenKrupp Trapliften

Opnieuw vlot de trap op en af!Met een traplift van ThyssenKrupp Encasa.

1113-0493_GezondThuis_135x195.indd 1 7/11/13 09:46§

Juridische definitie van de mantelzorger wettelijk vastgelegdOp 14 mei 2014 werd de wet goedgekeurd die de erkenning moet regelen van de mantelzorger die een persoon met een grote zorgbehoefte bijstaat. In deze wet wordt gedefinieerd wat een mantelzorger is. Het gaat om “mensen die doorlopende of regel-matige hulp en bijstand verlenen aan een geholpen persoon”.

De mantelzorger moet:• meerderjarig of een ontvoogde minderjarige zijn • een vertrouwensrelatie of een nauwe, affectieve of

geografische relatie opgebouwd hebben met de geholpen persoon

• de bijstand en hulp niet beroepshalve, kosteloos en in samenwerking met ten minste een professionele zorgverlener verstrekken

• rekening houden met het levensproject van de geholpen persoon.

Op basis van deze voorwaarden zal de mantelzorger op termijn een erkenning kunnen aanvragen bij zijn of haar zieken-fonds, die dan bepaalde rechten zal openen. Maar zover zijn we vandaag nog niet, de wet bevat een juridische erken-ning van de status van de mantelzorger, maar er is nog geen voordeel voor de mantelzorger zelf. Volgens dezelfde wet stopt de erkenning als mantelzorger wanneer de geholpen persoon permanent verhuist naar een dienst voor dag- of nachtopvang zoals een woonzorgcentrum.

K VArIA

28

| GE

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

[ VerHAAL

“Om en bij de vijf jaar”, schatte mijn partner ze toen de twee kinderen de eetzaal bin-nenliepen. Ze zagen er schattig uit, het

jongetje droeg een groen fluorescerend petje en het meisje een roze zomerhoedje met daaronder een aure-ool van blonde krulletjes. Het was een vertederend beeld en in de ogen van mijn partner zag ik de zachte glans van heimwee naar kleinkinderen. De ouders en kinderen gingen aan tafel en zo leek het een perfect gezinnetje, onbekommerd met vakantie aan de zonnige zuidkust van Turkije. Tot het jongetje een servetring greep en ermee ging voetballen tussen de tafeltjes. Telkens hij de ring tus-sen de stoelpoten van een gaste keilde, riep hij luidop “gooooal”, maakte een rondedansje, viel op zijn knieën, dankte de Heer en dook vervolgens tussen de rokken van de opgeschrikte gaste om de ring te recupere-ren. Het schattige meisje besloot het spelletje mee te spelen, zodat we getuige waren van een echte voet-balmatch met een servet-ring. Het werd een kluwen van benen, schoenen en verschuivende stoelen en het eindigde voorspelbaar met een tackle waarbij het meisje tegen de grond kwakte en gillend naar haar scheenbeen greep.Opmerkelijk was het feit dat de ouders glimlachend zaten toe te kijken en zalig aan hun raki nipten. Het tafereeltje herhaalde zich bij elke maaltijd zodanig dat de tafeltjes rond het gezinnetje onbezet ble-ven. er werd een vacuüm geschapen rond de activi-teiten van de kinderen die ik gemakshalve ‘Helmut und Wendy’ had gedoopt.Hun activiteiten beperkten zich niet tot de eetzaal, ook aan het zwembad waren ze actief. Ze raasden tussen

De Zwei kleine Terroristenzonnende, slapende of lezende gasten door, speelden tikkertje met verlos, liepen in hun enthousiasme glazen frisdrank en kopjes koffie omver en beschoten dames die net van de kapper kwamen met een watergeweer. De toegeeflijke glimlach waarmee de gasten de leuke kind-jes begroetten, veranderde stilaan in een pijnlijke grijns. Als klap op de vuurpijl veranderde het weer. Het regende! Niet zomaar, het goot met bakken uit de hemel. Zo moet de zondvloed er hebben uitgezien toen Noë tot het besef kwam dat hij dringend een ark moest bouwen. Het gevolg was dat de hotelgasten heil zochten in de lobby annex bar. Daar konden ze bij gebrek aan beters iets drinken, lezen of kaarten. Helmut und Wendy waren er ook. Helmut speelde voor politieauto en imiteerde met succes een loeiende sirene. Wendy hield het bij een brandweerauto. “Toetaatoetaaa!”

[ VerHAAL

De lobby was ruim en hoog en de echo vertienvoudigde de geluiden van de jeugdige hulpverleners. Helmut ramde in zijn haast een tafeltje waar twee oudjes ‘Mens erger je niet’ aan het spelen waren. De pionnetjes vielen om en dat werd de heer te veel. Zijn mooie, bruine kleur van de voorbije zonnige dagen veranderde in bleek en grauw waarbij ik dacht aan een naderend hartinfarct. Hij liep gefrustreerd naar de ouders toe in de bar en schreeuwde in zijn beste Duits of dat “gottverdammt nödig” was en of ze misschien op hun kinderen wilden “aufletten”. De vader keek hem verbaasd aan, haalde zijn schouders op en riep naar de ober: “Zwei raki, bitte!”Gelukkig was de zondvloed na twee dagen voorbij. Wij ruilden die namiddag het zwembad voor het strand. Stel je onze verbijstering voor toen ook daar Helmut und Wendy hun opwachting maakten. Ze speelden ‘tramme-tje’ door met hun voeten door het losliggende zand te

sloffen. Dat waaide op en kwam neer op de glimmende, geoliede lijven van de zonnende badgasten zodat hun halfblote lichamen eruitzagen als schuurpapier. er was geen ontsnappen aan.

Daarom is dit stukje een waarschuwing.

Beste lezer, als je ooit op reis gaat naar de zonnige stran-den van Turkije en je ergens tussen de Zwarte Zee en de Iraakse grens twee kinderen ziet opdagen, eentje met een groen petje en het ander met een leuk roze hoedje, boek dan onmiddellijk een vlucht naar huis want je staat oog in oog met Helmut und Wendy. Ze zijn uiterst gevaarlijk en beschikken over een verschrikkelijk wapen: onverschillige ouders. [ René Swartenbroekx

Daarnaast biedt Attends u:

• Kwalitatieve verbanden voor urineverlies• Voordelige prijzen• Gratis en discreet advies met proefpakket• Levering aan huis binnen 48 uur

NIEUW! Handige hulpjes op www.attendsshop.be

BELGRATIS

0800 - 111 51

LIFE

30

| Ge

ZON

D T

HU

IS |

sept

embe

r 201

4

win 1 van de 25 kookboeken ‘Diabeet’ van thomas van de water

w KrUISWOOrDrAADSeL

HORIZONTAAL1. Zich ontspannen – Pompoensoort2. Uitstallen (van winkelwaren) – Worst3. Grijpen – Vruchtbare plaats in de woestijn – Koraaleiland4. Grondbezit – Opsommen – Ultraviolet5. Vulkaan op Sicilië – Groenland (in internetadressen) –

Scandinavische munt6. Open strook in een bos – Grote zure appel7. Uitroep waarmee jongeren elkaar begroeten – Korte

tijdruimte – Taille8. Hectogram – Tijdstip – Meisjesnaam – Ontkenning9. Omslaan van de bezaan bij het voor de wind zeilen –

Deel van de mast – Studiebegeleider10. Saprijke vrucht – Belgisch zanger11. Welaan – Lijn op een kaart die plaatsen met gelijke

luchtdruk verbindt – Alpenweide12. Weldra – Oogopslag – reeds13. Schoenmaker – Kruisboog van een gewelf – Torenkraai14. Onzes inziens – Slaapziekte – Verzenmaker15. Staafje voor het overbrengen van bacteriën op een

voedingsbodem - Fanaticus

Oplossing van het vorige kruiswoordraadsel: FRAMBOZENSAP

Winnaars van een 'My Coff ee-apparaat' van Domo Elektro: Katharina Becker, Sint-Eloois-Winkel – Pierre Liesmons, Tienen – Priscilla Van der Heyden, Destelbergen – Francine Heydens, Roeselare – Josette Meus, Bocholt – Roger Coigné, Kortrijk – Jos Thans, Hasselt – Désiré Marckx, Rumst – Wies Stals, Kinrooi – Paul Van Damme, Roosdaal – Christianne Wouters, Maaseik – Lieve Van Horebeek, Rijmenam – Raf Ducatteeuw, Oostende – Maria Denblijden, Lummen – Marie Peeten, Overpelt – José Jennes, Turnhout – Josephine Mees, Lanaken – Luc Vandebroek, Riemst – Joseph Boussemaere, Oostkamp – Agnes Joris, Westerlo

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Thomas Van de Water is fotograaf, leraar fotografi e, foodblogger en vooral een bon vivant, smulpaap en lekkerbek. Wat velen echter niet weten, is dat Thomas ook diabeet is. En wat velen ook niet weten: het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Een tijdje geleden dacht hij: waarom mijn verschillende passies niet eens combineren met mijn diabetes? Op zijn veelgelezen en -geprezen blog fi let-pur.be combineerde hij reeds langer food en fotografi e.Tijd dus voor een nieuwe uitdaging: een kookboek voor diabeten en andere lekkerbekken. Diabeet is een boek met beproefde recepten die zich door de jaren heen gevormd hebben. Van klassiekers tot frisse, hedendaagse gerechten. Van een eenvoudige soep over een smakelijk belegde boterham tot een feestelijke maaltijd of een heerlijk dessert. Allemaal goed voor diabeten én niet-diabeten. Alles gecheckt door twee diëtistes die ook de

voedingswaarden hebben berekend. Gerechten met als rode draad: evenwicht. Een evenwicht tussen groenten, fruit, vis, vlees, koolhydra-ten... En bovenal een evenwicht tussen gezond eten en genieten.

VERTICAAL1. Appel – Ontspanningsoefeningen – Zeewier2. Tafelgast – Met vis bereide salade 3. Fijn gaas – Gespaard geld4. engels bier – Stapel – Plus – Vrouwelijk zoogdier5. edelgas – Duimspijker6. Daar – Marktplaats – Stoomschip (afk.) –

ribonucleïnezuur7. edelgas – Van een – Siberische rivier – Oosterlengte8. Nakijken – Zeer licht blond9. Groente – Moerassig naaldwoud10. Levenslucht – Turkse brandewijn11. Muzieknoot – Apparaat om te ontharen – Tijdrekening12. Bezieling – Neon (symbool) – Universiteit Maastricht –

Kortom13. Slagplankje in het tafeltennis – Wat de ogen zeggen –

Gezinslid14. Liefde – Hoofdstad van Zuid-Korea – Papegaai15. Pausennaam - Maand

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 151

2 3

3 2

4 11

5 8

6

7 5 1

8 10

9 9

10

11

12

13 4 12

14 7 6

15

Vind het sleutelwoord en stuur dit antwoord samen met je adresgegevens,je telefoon- of gsm-nummer, op een briefkaart of een briefje,

vóór 29 oktober 2014, naar het adres:

Wit-Gele Kruis van VlaanderenGezond Thuis, Kruiswoordraadsel

Frontispiesstraat 8 bus 1.2 1000 BrusselE-mailen kan ook: kruiswoord@vlaanderen.wgk.be

w

VOLG WEGWIJZERS: Malderen - station

WAARDEBONEURIKA-SHOE BVBAHANDELSSTRAAT 1411840 LONDERZEELMALDEREN-STATIONTEL. (052) 33 30 01e-mail: eurika@telenet.be

Open:werkdagen van 9 tot 20 u.zaterdags van 9 tot 19 u.gesloten zon- en feestdagen.

€ 13Bij aankoop van een paar schoenen vanaf € 93 en niet cumuleerbaar met andere kortingen.

ELKE DAG OPNIEUW: VELE NIEUWE EN TEVREDEN KLANTEN !!

KIDS: Rondinella Kipling Stabi footLittleDavid Cks Geox Piedro NikeVans Dc. BjörnBorg Pepino RicostaAll-Star Timberland LelliKelly Lowa Stones and Bones Crocs TerreBleue

Met uitneembaar voetbed EN kleine/grote maten !Verhulst Ara Loints Sof twaves Remonte SemlerMephistoMobils Allrounder Rockport PiediNudiBrako-Anatomics Fidji Vabene Gabor NewdressChroomvrij/arm: Think! MissClair Brako VabeneFinnComfort Wolky El Naturalista Vital FitF lop Diabetici: Durea Varomed Xsensible Solidus

Helpen bij Rug-,Heup-,Voet-,en Spierklachten:MBT(+120p.) F INNAMIC by FinnComfort*MEPHISTO(+120 mod.) the SANO technologie !! Walking/Running : Meindl Brooks RockportLowa Mephisto Allrounder Asics Hi-Tec

voor losse steunzolen

YouthStyle: BjörnBorg LaCoste All-starFred Perry Jack&Jones NewBalance Cat.Vans Dc. Gravis Asics Adidas BullBoxerNike Dr.Martens Timberland RiverwoodsIn elk merk vele modellen en Kleuren !!!

Naam Adres Datum / /

Naam

Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / / Datum / /

www.

.com

Uw schoenenspecialist: kleine en grote maten !

1000m2 TOPMERKEN

Nie

t gel

dig

tijde

ns d

e sp

erpe

riode

.

GirlsStyle: FredPerry Brako Spm TerreBleue BjörnBorg Riverwoods Replay TommyHilfigerDr.Martens F lyLondon DonnaCarolina LointsLady: PeterKaiser Gabor Mephisto Think! AraDanieleTucci El Naturalista Semler Wolky Jhay

MensStyle: BossOrange Rehab MarutiF loris Van Bommel VanGils TommyHilfigerFred Perry Replay Giorgio CycleurDeLuxeClassic: VanBommel Ambiorix Lloyd SolidusTimberland Australian Geox Sebago ScapaSpecials: Bugarri(+8cm) Clarks Ara Think!Rockport(300gr) Mephisto FinnComfort

FredPerry Brako Spm TerreBleue FredPerry Brako Spm TerreBleue

Adv Eurika GezondThuis W14 bon.indd 1 24/07/14 11:25

Electro scooters herwin uw vrijheid

Maak van je manuele rolwagen een elektrische

Oprijden van hellingen moeilijk?

• de e-mobile: in een handomdraai uit elkaar te halen

• eenvoudig mee te nemen in de wagen

• Plaats de p-mobile onder de rolwagen zodat u zonder in-spanning de rolwagen kan duwen

• Compact en handig mee te nemen

p-mobile

Vraag een GRATIS demonstratie bij u thuis…

e-mobile

Naam _______________________________________________________Straat ___________________________________ nr _________________Postnr. ______________________________________________________Gemeente ___________________________________________________Tel. _________________________________________________________

BO

N

www.mobilescooter.be info@mobilescooter.be

GRATIS documentatie of GRATIS demonstratie

o gratis demonstratie o gratis documentatie

Bon terugsturen naar MOBILE, Blankenbergse steenweg 14A, B-8000 Bruggetel. +32 (0)50 31 79 19, fax +32 (0)50 31 10 26

Bezoek onze grote toonzaal met meer dan 40 modellen

Standing-up

• Zelfstandig rechtstaan• gebruiksvriendelijk• gepantenteerd panthograafsysteem

Tel 050 31 79 19 014 71 86 42

www.mobilescooter.be info@mobilescooter.be

E-P-standingup De Sleutel_KVG_A41 1 03-07-2008 08:37:57

Untitled-7 1 16/02/12 14:29