FJ0LNIR Publi s h e d by

MEGINFELAG F0ROYSKRA STUDENTA Nation UntD af Faroese Students

appears quarterly

poundNGLISH

SUMMARY Page 1

Pa~e 19

Page 22

Paampe 23

Page 27

Page 29

Page 31

Page 32

Page 33

Page 37

Pages 45-46

Page 47

An account of the Russian Revolution with special teference to Its ideological background The BUlhor Hj Debe~ is II studenl o f h1story at lhe UniverslIY of Copenhagen

An utte r view with Arnb)~rn Danielsen a young Faroese poet and short-story middot-i~~ r

1 poem by A rnbJ0rn Dan ielsen

A stalistical survey of all Fafoese students willi information on the sub~ecls studied and the numbmiddot of studelltS studying each subject

A poem by Arnbj0rTI Danielsen

A review of a recentLy pUblished analysIs Ir Ih~ problems of Faroese students in Denmark

Abdef swnmary of lhe report oJ the comrnllll set down by the lSC lO examine the ltha r~ bOU l CIA-infiltration

A poem by E T

A short-story by M D Joensen

MFS-nefs

Poems by G II Poalsen

REVIEWS

F I IZI L NIR

FJDLNIR Dcsember 1967

Ilt ll h a ldsyv i rl l l

Russlsku kollve ltmgi n (H j Debes) Sf-5u 1

11r0I5a vi15 A Danielsen (M D joens(n) - 19 (J II ~ctkva1S1 (ArnDJ0rn Danielsen) - 22

Ies lro r lfkindl hJB raroyskum studmulfl - 23

Ilv (l 1 er vakrari (ArnbJ Damelsen) - 27 SOLlOlopoundlska kallnillgin (Karin joensen) - 29 L -j0Ia n CArni O la fsson) - 3L

J)vLlIrj1nr (1pound T) - 32 I

Verllddr endl (Marianna Debes Joensen) - 33 MFS-lllSinru - 37 1 I lJdenI 11 feLagi15 (EYl5un Joen$en) - 38 MJorkj (Gu15ri15l1elmsdBI Poulsen) 45 Ml1rqun (Gui)nlS Helmsdal Poulsen) 46

UMMiTII

I (vsll2vimyrilt5 ArnbJ Danielsell Cl I A ) 47

I nnysk-donsk orlSCjbOk (KaJ LIiTsen) 47

middot 3 6rg

FEi

101347

Ot~~vaf1(h

M~il1lc Irip 100)1gt1- S flull- nI

IllilII J1n

IllUut 1lId oi1I1 ~lurlIIIII~ (i(vrJ)

1ampInl IgtIII I 11101 JlIl

AV~lciasl il

Arni Poulscn siud _polyt IIB$tcmanns Kollcgiurr K rislianiagacic LO K0benhavn 0

HaIda ragJaId

8 kr fyri ari5 Blailitr kemur ut 4 f~rtrlr urn ari5

Leysas0lu prsur

2 kr fyri cimaki6

Girokonto nr

Uk Ilic I ~ 11 vI ~jn

Im1)11 middot

It cmiddot ~ lt~U

k I) i I _

J IV~ I shy

~~ufult lshy

KIWllln)_u lin ~I ilIIIV-~i~ J)h Jurmiddot t bullbull J nlf middot ~in 1Illulil rlI~ v~ hl l lJIln~OI -

Iii Ik~i 111 III flv 11111 imiddot trill r UI ~ prollv lim Iltfpill 111 dYlllffllkkl ~1fI VIt(1 - 11 Iysul r 1917

r F0roYUII lykJllSI tOclln Ikkl IHIVI llvtlll1 IIORV [arum

hca hcodin jOl Tk VII IIndlll vIOm(Iklll~lrljr t dllg shy

bl0tlInum (fliar og sjrlldan beinar) ir -111115111 5crl0sa

grclnm uln nClla evni~ tdl1n sum S (mullw Skar6i sknvshya5i ( 1920 r V ilrlSanum

V it hava If hildil5 tatl verill skelVt at lata ftml1 aNi f011shy

inga r daCin hJ8 kollvclhngini fara framvill uttan 81 hna vits okkum koma lIan Jacob Debes sum drugvari

grain [bla~num grCitiir fra kollveltingmi og hCnnara

ideoloRisku 1)(lkAruI1U I ~gtlur 1I0~I VIII KtYPllhl1l1tllVI1lr

Unlvltrsih 1 Of Itlvllr flIIHI~1 I I~II 1 VIr nlIo~1I middotIlU bull l)1111u Ilr 11111 11111 1 III hoilin bull 1 Sl itoll1 lr i 1I~il1V shy111111 1110 11 Jllli 11 tI~IiI 1I1 Iflit r III Ill

~et44i4~a ~(Jee()eetift9ift

Eitt f imt i ara minni

Tann srora russiska kollveltingin 11917 er heist tann hending Iokkara 01d 15

hevur havt S0rstan tydning fyri tlIina aftana VIst h0vdu heitnskrIggini bltelli og

tann heimsumfarandi buskaparliga kreppan fyrst trlatiarunum stora avirkan a pol shy

itisku s0l1unaj men hoast alt avirkallu hesar hendingar bert smavegis ta storpolshy

irisku mak t)avnvagina og skapatiu ikki nyggjar fortreytir fyri he i mspolitikkinum

Ketta gj0rdi russiska kollveltingin a fturlmoti r haborg afturhaldsins var ) tall

gamla styri5 rent um koll og eitt nytt bygt upp t staMn I har5ari andst0tiu til 011

onnur samfel0g Ein heimsspeki sum I nlterum eina 01d hevM verill kas tati aftur

sum romant iskur heilaspuni varti gj0rd veruleiki

Eftir hesa storu kollvelting kom ein nyggjur og avgerandi faktorur inn i heimsshy

politikkin tann ideologiski og tann gamla buskaparliga heimsskipanin fekk eitt

alternativ Kappingin og spenningurin millum ta gomlu og t a nyggju ideologiina

hava storliga veriti avgerandi fyri ta storpolitisku s t0l1una s(llani

Kendan grein er ein roynd at lysa tlter umst0tur iti leiddu fram til kollveltingina

ja gj2lrdu hana neytiuga og at greil5a fra kollveltingarprosessini t stuttumj ti hoshy

ast greinin kann tykjast drugv I einum so Ittlum riti skuldi nogvar fer l5i r meira

plass til fyri at greina ta fl0ktu russisiltt kollvelt ingina ut I ltesir Sum tati skilst

er greinin meira s0gulig enn villmerkjandi og er hetta gj0rt viti vilja av ti at

ongin s0rri grein higartil er skrivati a f0royskum um hesa storhending i mannashy

s0guni

S 0guligu fortreytirnar

Tann Idnatiarliga kollveltingin vestanfyri rein seint viti I Rus l andi sum eft ir

napo leonskrlggini stoll sum sjalv haborgin hja afturhaldinum Tann samfelagsligi

struktururin var eisini so avoldatiur at hann fyrst matti broytast atirenn nakar

nyggjur framl eil5s luhattur kundi trlvast

Vert er at minnast til at til 1861 var tann stltett iti skapalli samfelagsvirtiini

b0ndurnir Iltit annati enn rrltelir og kundi seljast saman viti j0rll ella uttan Ta

hetta banditi var avtikiti val ein av vers tu meinbogunum fyri buskaparligum

framburtii fyribeindur arbeitismegi var loyst men hon var vanalig Men nu foru

utlendskir kapitalistar it hvussu er at gera (J0gur I russiskan Idnallj franskir

1

bretskir belgiskir tyskir OJ eisini amerik1nskir kapitalistar attu I 1914 milium

trit5ing og helvt av russisku framkitislulolunum Fra 1890unum var sostatt elll

industrialisering i gongd grundariligiti var IlIgl men vit5 einari svangari arbeiti _

arastaett var eisini grundarlagiti lagl undir (ina kollvtltingarr0rslu sum skjottfor

at mennast

lndustrialiseringin skapatii ikki bara einll lIrb(itillrllSICtl m(n sjalvandi eisini

eina kapitalistastaett sum var viti lil al f0rkll lIamfelagiti burtur tir feodalismuni og

harviti frama Men henda st6tt var ikki n0kur rein borgllrasurtl sum teimum

framkomnu vestureuropeisku londunum Hon var vaksin burlur ur Jartiaryvirst6tt

ini og nogvir lepar hingu viti Hetta kom at hava seinni

Seinast I 0ldini var roynt at b0ta um onnur vit5urskifti td skulaskap og kommushy

nala umsitingj men sllkar ab0tur voru bert viltlfaningur ti samfelagslig framstig

sum munat5u sameintust ikki vit5 ognarvit5urskiftini hesum stora rlki Russiska

rlkit5 umfatal5i nogvar tjotiir vit5 malsligum mentunarligum og atrunarligum motshy

setningum og spcnningurin minkatii ikki av at zarstyriti royndi at kuga teir tjot5

skaparligu minnilutarnar

Var misn0gdin ov vandamikil var altit5 ein loysn sum tikin vart5 til fteimum syt5shy

ru p0rtunum av rlkinum h0Vdu i 01dir buti gytiingar i storum tali Hesir vort5u

gJ0rdir til syndabukkar fyri allar olukkur to serliga hungursneyti Tann stora 0shy

oondafj01din legtii ta eftir gytiingunum sum vort5u riknir fra husl og heimi

ella vorllu h0gdir nit5ur fra hond Hetta var sjalvandi ein hentur utvegur hjagot5sshy

eigarunum sum -[ grundini voru teir seku B0ndurnir h0vdu ikki nag mikit5 at iva

viti tI so gou sum alt teir framleiddu for f lumman a gotiseigarunum sum ikki

framleiddu sjalvir men s0platiu virtiini burtur bjunum

Ein annar samfelagsstovnur sum kundi halda misn0gdina nillri varkirkjan Hon

var sum storur Jarllardrottur cin naturligur partur av ti gomluyvirstaettini og r0ktshy

at5i starv sftt hareftir Hon var tlskil ein av teimum stovnum sum kollveltingar shy

menn hildu vera st0rsta meinbogan fyri framburtii metian hon var troystin hja t1 oupplystu fj0ldini sum hja henni helt seg nnna einastu troystina f armollini - burtshy

urs~lI fra vodkafl0skuni Kirkjan sum teimum framkomnu vestureuropeisku londshy

unum hevt5i mist tall mesta av gamla valdi sInum var i Ruslandieinmakt sumvirkshy

atli moti ttiini

Gotiseigaraat5alin kirkjan og eisini umsitingarvalditi iti voru teir stovnar sum

gamla zarvelditi hvlldi a voru teir einastu maktfaktorarnir og hesir stovnarvoru

ikki mentir at loysa teir spurningar sum tann byrjandi dnatiar01din setti Imetlan

yaks spenningurin millum taer kreftir sum umbotiallu ta gomlu og ta nyggju tftiina

og burtur ur hesum spenningi matti avloysingin koma

2

Andaligu fortreytirnar

Tann andaliga rotin til russisku kollveltingina voru teir tankar iti f0ddust av

teimum ringu livikorunum hja arbeitiarafj0ldini f Vestureuropa undir tf byrjandi in

dustrialiseringini f 19 01d Ein storur partur av vinninginum gekk aftur fvinnullvttl

sum njI10gur soleitiis at framleitisluorkan vaks Ein av treytunum fyri at skipanshy

in skuldi virka var to at arbeitis- og rav0rukostnallurin kundi haldast a einum

v I Lenin

stigi har nytslan passatii til framleitisluna Og so mata voru umst0tiurnar gollar

Vestureuropa Arbcil5sfolk treyt ikki orsakall av rationaliseringini I jart5arshy

brukinum sum loysti arbeitlsmegi og viti tati at ongi fakfcl0gvoru ognogvirvoru

um botiiti arbcitismegi slrett og raett fyri tall sum fyritakarln (kapitalisturin)

beyll

r seinasta fjortiingi av 19 0ld f0ddi tann framleitisluskipanin kapitalisshy

man neytiuga fostur sltt imperialismuna Ta ill innlendski marknat5urin er mcttshy

atiur og ikki faer tikiti moti allari framleit5sluni vertiur neyt5ugt tf einstaka

kapitalistinum ella monopolinum at finna srer maiknat5ir og raevni allrastatini Hetta

3

er s ja1vur logikkurin I kapitalismuni Soleit5is llllgdu tey vestureuropeisku fdnat5aIshy

10ndini alt Afrika og storar partar av Asia undir eeglnn1ertdska stltettastrlt5il5 varl5

til eitt strf15 millum rlkar og fat82kar tjot5ir

Industrialiseringin bar slter eina armo15 bjunum sum sja1vt eftir tatll5ar metshy

ing var rcct5ulig Hendan armol5 fekk hugsandi folk at finnast at tI buskaparligu og

samfelagsligu skipanini sum skapal5 hevl5i armol5ina Sum motmccli moti omennishy

skjansligu vit5urskiftunum vuksu fram teir sosialistisku tankarnir og tann sosialistshy

iampka nilrs1an

Longu tll5liga 19 IIlld foru menn i15 kallal5u seg sosialistar at gera vart vi15

seg og kravdu at staturin skuldi gera nakat5 fyri at billta um tann I2Ikonomiska og

sosiaia mannamun sum tann nyggja framlei15sluskipanin hevl5i borit5 vil5 slter

Ein av teimum kendu var fransmal5urin Henri de Saint-Simon (1760-1825) tat5

var hannsum segl5i at t)ot5arinntlllkan atti at eftir reglunifraein og hVlIlr

eftir evnum til ein og hVlllr eftir tlllrvi Ein annar av teimum gomlu kendu soshy

kallal5u utopisku sosialistunum Charles Fourier 0772-1837) it5 eisini varfransshy

mat5ur mltelti til at skipa samfelagi15 s jalvforsyrgJandi eindir har alt var

felags Bretin Robert Owen 0771-1858) ein idealistiskur kapitalistur og verkshy

smi15jueigari rBddi til samvinnufelag har limirnir slnamillum skuldu byta vinningshy

in

Tal5 sum ey15kennir hesar elstu sosialistarnar eru dreymar teirra um eitt betri

og rltettvisari samfelag men teir dugdu ikki at koma vit5 nakrari samanhangandi

djupari kanning av tl verandi buskaparligu skipanini og at seta hana inn sillguligt

samband so at egna uppskot teirra var skiljandi og kundi nytast politiskari

propaganda

Men hetta dugdi tyskarin Karl Marx 0818-83) sum gjcrdist tann it51eg15i grundshy

ina undir ta sosialistisku l82runa og inspireraH russisku kollveltingina Marx var

ikki politikkari beinleil5is hann var fyrst og fremst teoretikari vlsundamal5ur

men tydningur hansara rakk langt ut um sosialistiskt flokspolitiskt mark og enn

dag hava kanningar hansara og tankar grundleggjandi tydning 1 allari samfelagsshy

gransking

Eftir at hava tikil5 progv heimsspeki a universitetinum Berlin noyddist Karl

Marx at til Frankarlkis seinni til Bruxelles og at enda til Londonharhann

but5i til hann doyt5i upptikin av gransking a British Museum har hann sat hVlllnn

dag fra morni til myrkurs r bretska hcvu15sstat5num kom Marx I samband vi15 ein

felagsskap it5 nevndi seg Kommunistisku Samgonguna hvcrs limir mest voru

tyskir arbei15arar it5 gjcrdir voru utlagnir fyri fakfelagsvtd(semi Ta15 v6ru hesir

menn sum 1847 g6vuMarx og landsmanni hansara Friedrich Engels upphendur

at skriva Kommunistiska Manifestit5 sum longu arit5 eftir kom ut Bruxelles

Hetta Htla ritll5 skuldi gerast grundarlagil5 strl15num moti galdandi samfelagsskipshy

4

an og gerast fremsta inspirationskeldan hja russiskum kollveltingarmonnum sum Lenin Trotskij Stalin og ct5rum

Karl Marx bygdi samfelagsuppfatan slna a filosofisku hugsan Hegels(l771-1831)

Stytst ml2lguligt kann scguheimsspeki Hegels sigast soleit5is Scgugongdin er lkki

ein jlllvn gltlngd men hendir I stigum Eitt og hvcrt t15arskeit5 (tegan) ber fr1eit5 til

SIn motsetning (antitesuna) I sccr spenningurin veksur til ein samanbrest og burtshy

urur vert5ur eitt njtt tlt5arskeil5 (syntesan) I hesari skipan er tanndrlvandi megin

sambccrt Hegel idein ella heimsandin Ta15 er hesin faktorur sum drlvur s0gshy

una menningina og tjot5irnar fram Hendan heimspekiliga skipan r6past dialektikk

urin

r scguuppfatRn sluari gekk Marx sum nevnt lit Jra hugsanini hja Hegel urn ta

stigvlsugongdina men hann kundi to ikki sum fra leit5 golltaka metafysisku upp-

Leo Trotskij

fatan 182rumeistarans av andanum bull Istat5in fyri ta idealistisku s0gus j6nina hja Heshy

gel fann Marx eina materialistiska rstat5in fyri heimsandan sum sjalva megina

s0gugongdini setti hann framleit5s1uvil5urskiftini og tat5 tekniska kynstri15 Marx

var t6 ikki sjalvur fal5ir at hesari uppfatanj tat5 var ein av Ilterusveinum Begels

Ludwig Feuerbach (1804-74) sum vildi vera vit5 at tal5 v6ru tlter fysisku umstct5shy

urnar i15 mest avirka15u menniskjuna og ongin andi Burtur ur hugsanunum hja

Hegel og Feuerbach gjl2lrdi Karl Marx eina nyggJa heimsspeki Hann tokdialektikkshy

in hja Hegel og materialismuna hja Feuerbach og evnat5i burtur ur ta dialektisku

materialismuna il5 hoskltl-l5i vlte1 til tey buskaparligu politiskU og sosialu vit5urskift

ini samtlt5ini og samstundis kundi hendan heimsspeki nytast sum grundarlag undshy

ir royndunum at billta um og umskipil samfelagit5

5

Marxistiska s0gusjonin vertmr sett fram Manifestinum Upprunasamfclagiti

var eitt kommunistiskt samfelag har hV0r menniskja framleiddi tati hon nYtti Ongshy

in eylrltendi annan Olag kom ikki i fyrr enn tatl tekniska kynstriti gj0rdi eina arshy

beitlsbYting neytiuga Folk sum voru dugnaigari nitlarlkari klokariella snndari

enn hini toku seg fram um samfelagsbr0tlur sinar Ta kom millum

stltettirnar i tann spenningur sum sItani hevur styrt s0guni N0kur fa ognatiu seer

allan kapitalin og tryggjatlu seer hann viti 10gfr0tisligum reglumog samfelagssitishy

um Og allur yvirbygningurin~ tvs politisk og mentunarlig vitlurskifti lagatli seg

eftir ti buskaparliga grundarlagnum Hetta var eitt harra- og treelasamfelag sum

virkatii vltel og 0kti framleitlsluna

Men at enda sprongdi tann tekniski kunnleikin hendan samfelagskarmin Handshy

verkitl gj0rdist minni einfalt og ambotlini jartiarbrukinum batnatlu Harra- og

trltelasamfelagiti hoskatli ikki longur Romver-ska rlkiti itl var eitt harra- og trltelashy

samfelag datt sundur og frankavelditl yaks fram Harviti var tati gamla ttiarshy

skeitlitl faritl dialektiskt avloyst av einari nyggjari samfelagsskipan feodalismushy

nL

r hesum tit5arskeitli~ fekk handverkiti sini framlhjarltettindi itl voru umsitin av

handverkaragildum B0ndurnir mattu gJalda feodalharrunum storan part av framshy

leitlslu slni moti Iyfti um verju fyri vapnatlum yvirgangi uttanIfra 011 vitlurskifti

milIum ognarmenn og ognarleysar voru asett vitl einum slag av saHmampia

r eini 700 ar vardi feodalskipanin V estureuropa men mltlja 18 01d feru

teir teknisku m0guleikarnir fyri einum nyggjum t1tiarskeitli at vera til statiar Hanshy

dilin yaks og maskinurnar gj0rdu folk minni bundin av narurkreftum sum vatni og av

v0ddamegi slnL Verksmit5jurnar vuksu upp i og rationalfseringin av jartlshy

arbrukinum loysti arbei5smegi itl stuvatlist saman 1 sum eitt utarmatl proshy

letariat Handilsmenn og dnatlarmenn (borgarastltettin) attu nn teir avgerandiframshy

leitslufaktorarnar Feodalskipanin itl hevtli j0rtiina sum buskaparligt grundarlag

hoskalSi ikki longur Tann stora franska kollveltingin loysti hendan spenningin soshy

leitlis at borgarastiEttin tok valditl Hervitl byrjatii tann kapitalistiska framleH5s1u

skipanin

Marx vitlgekk at kapitalisman ( fyrstuni royndist vltel Men misljetliti millum

tann kollektivistiska Csamfelagsliga) framlei15s1uhattin og tann privata ognarriEttin

kom tytliligari og tytliligari fram Tann har15a kappingin _ar i siEr at framleitlslushy

tolini komu a flterri og fiErri hendur vi15 st0rri og st0rri makt Sterar kreppur vortlu

nrslititl av muni a eftirspurningi og frambo15i Yvirfle15 og armeti livdu litl um litl

Tann kapitalistiska framleitlslan vart at enda ttl framleitlslu fyri framleitislunar

egnu ella vinningsins skyld og uttan fyri menniskjans t0rvi

Ot fra hesari kanning kom Marx til tati at nu var stundin bugvin hja arshy

beitiarunum sjatvum at sllta fj0trini av slter og vitl kollvelting taka valditl a framshy

6

lei15s1utelunum av borgarastiEttini og skipa eitt kommunistiskt samfelag Folksins

meiriluti - tati arbeitlandi folkitl - skuldi taka valditl og nhnna tall gjgnum

einriEtli teirra ognarleysu StiEttastritgtttl skuldi end med aHa 0n skuldu eiga

framleitlslutolini og hava riEtt til vinningin JEtlan skuldi leggJast fyri framleitislshy

una soleilSis at hon kundi Ckjast til meirilutans gagn

Tati vardi ikki longi til marxisman gjordist eitt alment kent hugtak og politiskshy

ir flokkar vortlu skipallir vtiS henni sum grundarlag- Karl Marx hevlli herv iO pivio

arbeitlarar0rsluni eina ideologi eina strategi og eitt endamal at stremba fram 1shy

moti

Marxisman Russlandi

Eftil teimum legum um sogugongdina sum Marx og Engels settu fram Manifest

inum skuldi tann stora kollveltingin bYrJa teimum vestureuropeisku dnatiarlondshy

unum og ikki [ tI halvfeodala Russlandi Men - sum Trotskij seinni vIsti a - velu

atlrar fortreytir fyri kollvelting heast tier ikki beinleitlis passu inn tatl ~Iassiska

mynstritl Gotlseigaraatlalin umsitingarvalditi og kirkjan veru teir samfelagsligu

stovnarnir undir zarveldinum sum ttiin var farin undan Borgarastltettin umbotlashy

tll ti15ina men var veik og liti tI storur partur av Idnatiinum val ii utlendshy

skum hondum Idnatlurin var lftH sammettur viti lands ins buskap sum heild men

hann var tekniskt sera frammalaga og savnatlur starum virkjull viO nagvum arshy

beitlsfolki Soleitiis stotl borgarastiEttin veik meban proletarwtiti SUll

nevnt var savnatl storum eindum og vltelutgjort vitl einari kollveltingarideologi

sum hon hevt5i fingH5 fra ti nogv eldru og politisktbnnaru arbeitlaraSI(cttini (Veslshy

ureuropa

var komitl til deyt5is men borgarastiEttin val ikkif(gtr fy i ill loysa tati

avo Einasti bolkurin talan kundi vera um var tall revolutioneln prL)lctariatiti

sum kundi faa b0ndurnar vitl SiEr viti at Jova teimum ]orti

Misngdin vitl vitiurskiftini sum tey varu val stor b6ndaupprclstur iilr ikki

sjaldsamur og milium studentarnar treivst kravlll um iib0tur Negvir stude-ntal

fertlatlust til Vestureulopa har teir komu undll sosialistiska iivirkan 1) sUllllnir

boru heimaftur vitl sa-r metian atirir stovnatlu russisk kollveltingarfck vcslallshy

fyri ella sum Karl Marx 10k til feru til Gencve at gera propaganda 1 Russshy

landi [1870 var15 stovnai5 ein russisk deild av Fyrsta InternationaJa(vi5 S]alVUlll

Karl Marx sum_skrivara) Men annars var 11tH scm] milIum kollvcitingarlllcllni shy

nar sum allir kallatlu seg sosialistar hoast ikki aV sarna sJag Ein belkur Hi

kallatii seg narodnikkal (folkavinir) gJ0rdi scI serliga galdandi 1870unulll

Hesir logdu h0vutlsdentin ii b0ndurnar- og hildu tati vera rlwguligt f Russlandi at

fremja ta sosialistisku kollveltingina 01 leypa tall borgarliga-kapitalistisk(l

um Bygdafelagsskapurin - mil skuldi vcra grundarlagi-~ undir If nyggJ(I 505i(llshy

7

istiska samfelagnum ta zarurin og alt hansara harkalit5 av go15seigarumem1xetisshy

monnum og prestum var fingi15 av vegnum Taktikkurin var ikki politisk agitation

men herverk og yvirgangur moti umbo15smonnum gamla valdsins Yvirgangurin var

nogvur men urslitini sma

Hovu15sverki15 hja Karl Marx Das Kapital var longu Hmm ar eftir at taO var

utkomi15 (1867) umsett til russiskt og marxistiskar hugsjonir foru so smatt at gera

seg galdandi I Russlandi Men tann storsta inspirationin mundi kortini koma fra

framgongdini hja tysku sosialdemokratunum I 70unum og 80unum Ha15ani kom i15

hvussu er hugsanin um at stovna ein sosialdemokratiskan flokk I Kusslandi Marxshy

isman gay jl1St taO vIsundalica ~rundarlagi15 fyri kollvelting og umskipan sum 011shy

um revolutionerum longdist eftir Eftir marxistiskari meting var Rus sland vi15 at

bunast til ta borgarilgu kollveltingina og seinni ta kapitalisman hev15i okt framshy

lei15s1utolini naka15 viEl for samfelagi15 at vera bugvi15 til ta sosialistisku kollveltshy

ingina I mun til marxismuna matti liEran hja narodnikkunum virka naka15 primitiv

og reaktioner og marxisman fekk tl undirtoku biE15i millum mentamenn og Idna15arshy

arbei15smenn hesum seinnu matti taO geva sjalvsalit at just teir vor15u settir sum

tann kollveltingarliga megin

r hesum arum vor15u skipa15 nogv marxistisk felog sum gjordu propaganda hildu

teoretiskar tjakfundir fyrireika15u smaverkfoll 01 Men zarlogreglan hev15i eygshy

uni eftir ollum slikum virksemi og for ikki fram vi15 mYkindum

r sosialistiskum arbei15i av hesum sl ag gjordi tann stori kollveltingarlei15arin

Lenin fyrstu politisku royndir slnar Hann var sakforari um 25 ara gamal og iEt

enn Vladimir Uljanov Hann var ein av teimum sum royndu at umvenda arbei15sshy

menninar I hovu15ssta15num til sosialismuna Honum var greitt at skuldu framstig

henda fjoldini til frama matti russiska arbei15arastiEttin organiserast og gerast

grundstu15ulin undir einum sosialistiskum flokki Men beint sum hann hev15i gjort

eitt uppskot fyri ein slikan flokk var15 hann fyri at hava skipa15 fyri verkfollum I

Petursborg saman vit5 o15rum lei15arum domdur til try ara deportation til Sibiria

har hann sat til 1900

Me15an Lenin sat I Sibiria komu nlggju umbo15smenn saman til funda I Minsk I

1898 og stovna15u russiska sosialdemokratiska flokkin len nakar veruligur flokkshy

ur var15 ikki burturur enn teir flestu av teimum sosialistisku lei15arunum sotu

anna15hvort sum politiskir fangar I Sibiria ella voru utlagnir IVestureuropa og

harafturat kom at logreglan tok niEstan allar luttakararnar a stovningarfundinum

beint aftana

Samstundis byrja15i eitt strl15 innan sosialdemokratisku rorsluna millum teirra

i15 sogdu endamal hennara vera bert at virka fyri betri okonomiskum korum hja tl

arbei15andi folkinum og teirra i15 (eins og Lenin) sou arbei15ararorsluna sum ein

li15 I strembanini fram moti einari sosialistiskari samfelagsskipan

8

Eisini um sjhlvan floksstrukturin var osemja Lenin - sum afturkomin ur Sibiria

skjott gjordist ein av oddamonnunum - helt at flokkurin skuldi vera ein 11til flokkshy

ur vi15 faum men ViEl skula15um og disciplinera15um limum og einari fastari floksshy

lei15s1u me15an Martov og meginparturin av a15alnevndini vildu skipa ein storan

flokk vi15 mest moguligurn limum og vi15 demokratii innan floksins ymsu stovnar

A einum fundi Bruxelles I 1903 (allir ty15andi fundir vor15u hildnir uttanlanda

so longi zarveldi15 sto15 vi15) elvdi tjaki15 um hendan spurning til klovning I flokkinshy

um Vi15 vali15 til bla15stjorn til floks bla15i15 lskra (Neistan) vunnu partamenn

Lenins teir vor15u sl15ani kalla15ir bolcheviki (meirilutamenn) me15an Martov og

hansara menn sum voru minniluta Hngu navni15 mencheviki (minnilutamenn)

Lenin Stalin Krustjof

Solei15is var15 russiski kommunistaflokkurin til undir lei15s1u Lenins hoast osemjshy

an millum bolsjevikkar og lllensjevikkar ikki beinlei15is sprongdi flokkin fyrr enn a

fundinum I Prag 1912 og hoast bolsjevikkarnir ikki Hngu SiEr navni15 kommunistshy

ar fyrr enn I 1918 - eftir kollveltingina

Kollveltingin 1905

Tey fyrstu arini eftir 1900 yaks misnogdin vi15 zarstyri15 uppaftur meira ikki

minst av propaganduni hja batum bolkunum sosialdemokratiska flokkinum I 1902

voru storar kravgongur moti stjornini fyriskigta15ar av studentunum verkfoll voru

by-unum og uti landsbygdunum reistu bondurnir seg moti myndugleikunum Men

zarstyri15 vildi ongar abotur gera lsta15in fyri fann stjornin upp a at venda tonkum

9

teirra misfliogdu atirar vegir moti einum lltlum krggi sum hon val viss at vinna

Men sum Russland 1904 byrjatii moti Japan varti ikki ikki ltil5 og

varti hcldur ikki vunniti Longu aril5 eftir ta skansin Port Arthur val fallin val

greitt at Russland for at vertia viti undirlutan og misn0gdin og neytiin heima

vaks 22 januar 1905 gingu halvtannal5hundrati tUsund arbeiosmenn viti einum presti

vio halgimynd a odda til zarborgina (Vetraborgina) 1 Petursborg at handa zarinum

eitt skriv hal hann eyomjukum oroum varti bitiin urn at bota urn Iivikorini hia

folk inurn Zarpolitiiti tok moti arbeitismonnunum viti ktilum fleiri hundrao ella

kanska fleiri rusund (ongin veit hvussu nogv) eftir a eisini konur og b0rn

Harmurin urn hesa hending for sum ein brandur urn alt landiti og teir sosialistisku

flokkarnir sum ikki h0Vdu fyrireikati kravgongu toku nu leil5sluna andst0ouni

moti stYrislagnum Alt summariti 1905 voru verkf011 og ofriour r Juni gJ0rdu mashy

trosarnir a krussaranum Potemkin I Svartahavinum tann vitigitna uppreisturin og

cisini a flotast00unum viti Eystrasalt val uppreistur r oktober val atialverkfall

urn alt landiti og eini 40 bYum skipatiu arbeitismenninirrati (sovJettir)vH5tlendashy

mali at taka alt rtii landinum SOy jettin Petursborg vH5 Trotskij (sum enn val

mensjevikkur) sum formanni gj0rdist royndini ein stJorn Javnbjoois zarstJornini

Zarinum val nu so vatt undir f0ti at hann onki kundi gera annao enn skrivliga

lova ab0tur r tI sonevnda oktobermanifestinum lovatii hann friEls val til eitt ratishy

gevandi ting (duma) og pressu- fundar- og felagsfrltelsi og von Val urn at Russshy

land for- at faa eitt parlamentariskt-demokratiskt stYrislag

Men andst0tian Val hV0rki nog sterk ella nog samd at faa kr0v sni framd Umshy

framt sosoaldemokratiska flokkin voru aorenn 1905 skipaoir atirir flokkar ba~tii

sosialistiskir og borgarligir E in Val tann n sosial revolutioneri flokkurin sum

stoti sosialdemokratunum mer hann val ikki marxistiskur men setti uiititi ii b0ndshy

urnar og hevtii arvati herverks- og yvirgangstakttkkin hia narodnikkunum Hann

hevtii askranni t0ku av rlkis- kirkiu- og gooseigarflj0rti uttan endurgjaldog at

j0rtiin skuidi latast b0ndunum Eitt kvink longur h0grumegin stotiu teir sonevndu

trudovikkarnir ein leysliga samanbundin bolkur sum kravdi ognart0ku flV storshy

gotisunum Eftir 1912 val Jeitiari teirra tann fra kollveltingini f 1917 so va21kendi

saH0rarin Alexander Kerenskij Tann st0rsti borgarligi flokkurin voru teir 50shy

kallatiu konstitutionellu demokratdrnir nevndir kadettarnir Ceftir forbokstavshy

unum KD) H0grumegin kadettarnar stot5u oktobristarnir sum stort Sil2ti voru

n0gdir viti tey lyfti zarurin gal loktober 1905 Ytst a h0gravongi val tann Htla

russiska folkasamgongan iti val ein antisemitiskur yvirstil2ttaflokkur stutilaour

peningaJiga av zarinum og ritiharrum hansara

A tI fyrsta dumavalinum 1906 fingu kadettar trudovikkar og mensJevikkar 23

av atkv0tiunum teir sosialrevolutioneru og bolsjevikkarnir boykottatiu valiti Tann

nyggja duman samtykti alt fyri eitt eina misalitisviittan a stjornina og sailtykti at

10

titstykkja storg6tisini FylgJan var at zarurin uppJoysti dumuna og utskrival5i nyshy

val Men hesafertiluttoku eisini sosialrevolutionerir og bolsjevikkar valinum so

nyggJa duman gJ0rdist uppaftur radikalari enn hin fyrra Stutl eftir valiti upploysti

zarurin eisini hesa dumuna [ juni 1907 og fongsial5i tann sosialdemokratiska (b91shy

sjevikkiska mensjevikkiska) dumabolkin

Zarurin gal sJltilvur eina nyggja vallog sum avgerandi skerdi atkv00UriEttin hia

teimum ognarleysu soleitiis at tritija duman sum vaid val seint 1907 fekk ein

tepran h0grameiriluta sosiaiistiskir pohtikkarar - serligfl sov~ttmennshy

vorou tlknir og sendir til Sihiria urn tati ikki at5renn eydnatiist tcimum (eins og

Lenin og TrotskiJ) at ryma aV landinum Soleit5is Val fyribils 011 von urn ab0tur og

kollvelting k0Vd av svartasta afturhaldt

Kdggiti

Tamiddoto vcr to at enda ikki tann vantanmiddot viljln at skUja f61ksins krav urn

Og st0rri riettv si sum beinleitiis feidi tat5 avoidat5a haror1l2oi zarstyrisins men

osigurin fyrra heimsstrloi Tey storu lanini sum zarstyrio hevt5i [ingio tey

fyrstu arini eftir 1900 fra Bretlandi og Frankarlki og tiEr storu [0gurnar hja kapishy

talistum til hesum londum [ Russlandi h0Vdu noytt Russland upp f samgonguna moti

rysklaudj (tr[andasamgonguna) Hesi Ian bJargaou stJornini burtur ur nogvum

kreppum men saHlstundis motvirkaou tey folkastyrinum vio at gera stjornina minni

hefta av dumuni Russland varo noytt upp [ eitt krggj sum tao hV0rki hevl5i hershy

natiarligar ella buskaparligar fortreytir at gera skreytir 1

Men tati voru ikki 011 sum vitstu hetta ta tyska krfgsavbJot5ingin Laugust 1914 varo handaltl russisku stjOrnini Ein 0tiiligur fosturlandskierleiki breyt fram (koIll

td til sJondar vit5 at Petursborg skifti navn til Petrograd) og allir flokkaruttan

bolsjevikkar og mensJlt~vikkar lovaou at styt5ja stjornina nu a stOI5

Bolsjevikkar og menSJevikkar voru to ikki samdir annals MensJevikkarnirvildu

hava krlggiti f0rt fram til sigur skjotast gj0rligt og eindemokratiskan-borgarligan

friti BoIsJevikkarnir afturlmoti voru hart moti krfgnum Lenin - sum val staddur

1 Sveits - eegtii krlggio vera ein imperialistiskan aamanbrest sum kapitalisman

hevtii fostrati og sum tiEr borgarligu stjornirnar h0vdu iibyrgdina avo Istal5in fyri

at lata seg slakta fyri imperialistarnar f morog(riga politikki teirra skuldi arshy

bei6arafJ0ldin gelS tat5 imperialistiska krpoundggiti til eitt sosialt borgarakrfggj teimshy

um einst0ku londunum Metian kiovningurin sum nevnt Val gamal f russiska sosishy

aldemokratiska flokkinum Vgr ongin sllk aivarsom osemja teimum vestureuropeshy

isku br0tiraflokkunum enfl Hesir stytijaou allir krlgsf0rsJuna hver I sfnum landi

Lenin skuldsetti nu hesar flokkar fyri at hava selt nationalismuna lsosialismunar

stati og fyri at hava gloymt endamalio Hervit5 val grundin 10gd til klovning millshy

11

IDROYA

BANKl l fflROYj

Ply Jlo Jl ~JlJhJ]JmJfJ)

Klakksvik

12

Ulll sosialdemokratar og kommunistar sum um allan he-iminkomleftirkrfggiti 50shy

sialisman var klovnati

Men bols]evisman hevtii smaar m0guleikar at gera propaganda sina galdandi [

Russlandi tey fyrstu krfgsarini hon varmiddotutlagin Blatilli Pravda var forbotiiti

og - 1914 vortiu bolsjevikkarnir 1 dumuni settir fastir og sendir til 5ibiria

Zarstyriti gay siEr t Htiti far um bolsjevikkarnar O]ka vandarmklari helt hon

ta borgarligu andst0tiuna vera Bon Var heima og logUg hon kravdi stjornarligar

broytingar sum skuldu 0k]a valditi hJa dumuni og milSja mati einum pnrlamentarshy

iskum Bendan andst0tian umfatatii t32r ovastu nyggju samf(gtl(lgssta~tt-

irnar (framplslynlar gotiseigarar dnatiarmenn storhandilsmenn sakf0rarar proshy

fessarar blatimenn lampknar oa) sum ikki fingu ahugamal sni r0kt ilvtigmilla

zarveldinum Teirra var talS borgarliga demokratiH5 Umframt hcst

kr0v hevtii stjornin eisini tann trega av hesari andst0tiu at hon fanst at dygdini

krfgsf0rslunL

Og henni var nogv at finnast at Russland byrjatii krtggill vio alopi a Eysturshy

preussen tati byrjatii viti framgongd men endatii viti osigrinum viti Tannenberg

eftir at hermenn [ miljontali voru falnir Tati hernatiarliga h ialoarlovsitib0tti ikki

um st0tiuna heima Verkf011ini og kravgongurnar byrjatiu aftur og bnviti cinn

parlamentariska stjorn hartinatit Men zarllrin vildi ongar broytingar gern Besin

maliur slapp nu at visa evni sini - og tey voru vanalig Hann var uttan at vilJa tati

borin til Romanov-trununa ein andaliga kryplaliur konservativur matillr sum var

f0ddur til nt liva oman fyri tati folk harm skuldi styra uttan nakati ski a folksins

vilja og t0rvi Kreppan heima og ikki minst skiliti a hcrrnotunufll vcrsnalii ta Nikoshy

lai zarur 1I sjillvur tok krigsleitisluna og liEt konu sinari og vinmanni he-nnara

heimadokWranum Rnsputin landsins upp hcndur UmhcystilS 1916 var alt

samfclagiti komiti ii grnvarbakkan kriggiti gekst verri og vCrri milJonir av hershy

monnum doytiuj Jarnbreytir og vegir megnatiu ikki flumingin av krigsutgcrti rymdir

hermenn f tusundatali gingu og dreivaou g0tunum h0vutisstatinumj folkiti sV0ltatii

50lei)is var skilili fyrst 1 mars 1917 til folkio feldi tann seinasta Romnnov-znrin

Tann borgarliga kollveltingin var btlgvin

I Marskollveltingin

Vandi var fyri uppreistri Petrograd og zarurin sendi herfolkatvera til rcioshy

ar at basa 6frilii Men spenningurin kundi ikki Iinkast og tati var 011um greitt

elsini borgarUgum og herovastnm at kollveltingin var komin 8 mars voru veldugshy

ar krnvgongur h0vulisstatinum ofritiurin byrjatii vi6 bakarahandlarunr har

endaleysir halar ilV kvinnum stotiu og blliatiu eftir einum breytibita Men atvarsamshy

ari var at sama deg foru 90000 arbeieismenn verkfall og dagindtir 10gdu meira

enn 100000 afturat arbeiliiti fia SiEr G0tuskansfr voru g]01dir og tcir fyrstu

samanbre stirnir millum arbeitismenn og 10grcglu hendu

13

Myndugleikarnir royndu at basa Ofritiinum Sum ein politisk fyrireiking var

duman heimsend men harviti skumfa5i stjornin tann st0rsta antikollveltingarbolkshy

in - kadettarnar - fra slEr (seinni foru eisini oktobristarnir f andst0tiubolkin)

Formatiurin f dumuni Rodzianko og herovastarnir 1 h0vutisstatinum lotu zarin

vita at lttotiu hjalparleysir moti folks ins vreitli og at alvarsamu r

vandi var fyri kollvelting Men Nikolai - staddur [ skilti

onki Myndugleikarnir fingu bara botl um at berja ein m0guligan uppreistur nitiur

Uppreisturin var vlsur Nu raddi um hV0nn part herurin for 1 11 mars tyktist

herurin vera zarinum trogvur Men longu dagin eftir vartl maktstl2ltliti tikitl undan

zarveldinum Russlandi herdeild fyri og onnur eftir 1 hl2lVutlsstatlnum for part

viti folkinum Hermenn og arbeitlsmenn toku vetrarborgina og flotamalaratiiti og

stjornin varti Nyggir maktfaktorar raddu Russlandi

Duman gj0rdi nu av ikki at svara til zarin longur Hon valdi 12marseina borgshy

arliga nevnd at rl2lkja ahugamalini hja (borgarligu) kollveltingarr0rsluni Samadag

varti skipati ein sovjett av arbeitiaraumbotismonnum Dumanevndin virkatii sum ein

stJorn og tok slEr eisini tann 14 navniti fyribilsstjorn Sovjettin var stovnalt5

sum eitt fyri arbeitlararatiini a velksmilt5jum og arbeitlsplassulll Ta hershy

menninir foru at skipa slni lati fingu eislnl telr umbOlsmenn Petrograd-sovjettshy

ini sum hevtii ikki facrri enn 3000 umbotlsmenn umbotiandi 400000 arbeilt5smenn

og 160000 hermenn Hermenninir voru bl2lndur hermannabuna og SOVJettin umshy

bOlt5alt5i soleitiis teir albeitiandi strettirnar albeitismenn og b0ndur Teir sosialshy

revolutioneru og mensjevikkarnir hl2lVdu leitisluna

Sovjettin val sostatt ein maktfaktorur javnbJotlis stjornini ella helJur sterkari

tf hon hevlt5i tati veruliga valditi h0vult5sstatlnum Sovjettir vortlu skipatiar um aIt

rlkitl og samskipatlar eina alrus siska sovjett vitsti vrel at llv

hennara var treytalt5 av stult5li ella samtykki fra sovJettini Petrograd Fyri at

tryggJa srer hendan stutlul vildu teir borgarligu politikkararnir hava sovjettlimir

upp 1 stjornina og nogvir sosialrevolutionerir og mensjevikkar voru fyri hesum

men tann utinnandi nevndin [ alrussisku sovjettini sum hevtli meiriluta Petroshy

gradsovjettini sJtti Utinnandi alt5alnevndin stytijatlifyribilsstjorninaneilt til noshy

vemberkollveltingina hon gotikendi to [mai at sosialrevolutionerir og mensjeshy

vikkar foru upp 1 stjornina

15 mars ta sjalvt Nikolai zarur endiliga hevC5i skilt at ongin stytljatli hann

seglt5i hann rltettin til russisku trUnuna fra srer og llEt brotlur sIn Mikhail storshy

her toga loysa seg av Men longu dagin eftir matti hesin fara sama veg

t veruleikanum var valditl vortlitl til talt5 sum Lenin kallatgti eitt dupultvald Valdshy

iti var bytt millum fyribilsstjornina iti umbotlatli ahugamalini hja borgarast~ttini

- og hinumegin sovjettirnar ilt5 umbotlatgtu b0ndur og arbeiilsmenn Tail veruliga v alshy

diti var to hja sovJettunum soleiC5is at tier nrer trer vildu kundu taka alt rlEtlitl

tl tIEr hl2lvdu valditl a herinum h0VUlt5sstalt5num Spurningurin var bara illEr tIEr

hildu 10tuna vera bUna

Men fra mars manatli til november var talt5 kortini ilt5 hevlt5i tatl

formliga valditl TaI111 fyrsta fyribilsstjornin vilt5 Lvov fursta sum fors~tisralt5-

harra var ein ~ reint borgarlig stjorn Einasti ralt5harrin sum vilt5 gOlt5um vilja kundi

ropast vinstramalt5ur var trudov ikkurin Kerenskij ilt5 fekk tail 11titl tyilandi starvshy

iti SUIll 10glllataralt5harri Kerenskij hoyrdi grundini til sosialrevolutionera

flokkinulll sum hann eisini stutt atirenn novemberkollveltingina gj0rdist limur 1

Myndugleikin hja fyribilsstjornini og hja ti sosialrevolutioneru-mensJevikkisku

sovjettleitgtsluni minkatli ta hesir stovnar ikki kundu ella ikki vildu ganga

teimum kr0vum Ii 1ll0ti sum tail arbeitiandi folkiil itgt framt hevtii kollveltingina

Handilsmilt5depil Novosibirsk

setti B0ndurnir kravdu j0rlt5 arbeitlsmenninir hlEgri 10n og stytri arbeilt5stlt5 og

eftirlit vitl virkjunum Harafturat komu so krl2lvini fra teimulll ikki-russisku tjoilshy

unum um sJalvstYri

Men tatl alvarsamastgt3 var at hOIl so Hlt5andi misti rlEiliila hermonnshy

unum ikki bara I h0VUlt5sstatlnum har hon ongantlt5 hcvC5i havt tao men nu eisini

a hermotunum Hermenninir vildu hava frilt5 og stjornin vildi halda fram vilt5 krfgshy

num Hermenninir vildu hava j0rlt5 men stjornin utsetti alto spurningin Misn0gdshy

in yaks [ hermannasovJettunum

I Tilsamans atta mtlJonir russarar gj0rdu hertlenastu men stjornin kundi hV0rki

gera teir lit vitl vapnum ella matL Hon gj0rdi tf av at senda teir elstu heim Hetta

var byrjanin til upploysingina av russiska herillum Samstundis foru hermenninir

nu at ryma heim av slnum eintingum at utstykkJa storgolt5sini (fra mai til september

I

i 1514

I

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

er s ja1vur logikkurin I kapitalismuni Soleit5is llllgdu tey vestureuropeisku fdnat5aIshy

10ndini alt Afrika og storar partar av Asia undir eeglnn1ertdska stltettastrlt5il5 varl5

til eitt strf15 millum rlkar og fat82kar tjot5ir

Industrialiseringin bar slter eina armo15 bjunum sum sja1vt eftir tatll5ar metshy

ing var rcct5ulig Hendan armol5 fekk hugsandi folk at finnast at tI buskaparligu og

samfelagsligu skipanini sum skapal5 hevl5i armol5ina Sum motmccli moti omennishy

skjansligu vit5urskiftunum vuksu fram teir sosialistisku tankarnir og tann sosialistshy

iampka nilrs1an

Longu tll5liga 19 IIlld foru menn i15 kallal5u seg sosialistar at gera vart vi15

seg og kravdu at staturin skuldi gera nakat5 fyri at billta um tann I2Ikonomiska og

sosiaia mannamun sum tann nyggja framlei15sluskipanin hevl5i borit5 vil5 slter

Ein av teimum kendu var fransmal5urin Henri de Saint-Simon (1760-1825) tat5

var hannsum segl5i at t)ot5arinntlllkan atti at eftir reglunifraein og hVlIlr

eftir evnum til ein og hVlllr eftir tlllrvi Ein annar av teimum gomlu kendu soshy

kallal5u utopisku sosialistunum Charles Fourier 0772-1837) it5 eisini varfransshy

mat5ur mltelti til at skipa samfelagi15 s jalvforsyrgJandi eindir har alt var

felags Bretin Robert Owen 0771-1858) ein idealistiskur kapitalistur og verkshy

smi15jueigari rBddi til samvinnufelag har limirnir slnamillum skuldu byta vinningshy

in

Tal5 sum ey15kennir hesar elstu sosialistarnar eru dreymar teirra um eitt betri

og rltettvisari samfelag men teir dugdu ikki at koma vit5 nakrari samanhangandi

djupari kanning av tl verandi buskaparligu skipanini og at seta hana inn sillguligt

samband so at egna uppskot teirra var skiljandi og kundi nytast politiskari

propaganda

Men hetta dugdi tyskarin Karl Marx 0818-83) sum gjcrdist tann it51eg15i grundshy

ina undir ta sosialistisku l82runa og inspireraH russisku kollveltingina Marx var

ikki politikkari beinleil5is hann var fyrst og fremst teoretikari vlsundamal5ur

men tydningur hansara rakk langt ut um sosialistiskt flokspolitiskt mark og enn

dag hava kanningar hansara og tankar grundleggjandi tydning 1 allari samfelagsshy

gransking

Eftir at hava tikil5 progv heimsspeki a universitetinum Berlin noyddist Karl

Marx at til Frankarlkis seinni til Bruxelles og at enda til Londonharhann

but5i til hann doyt5i upptikin av gransking a British Museum har hann sat hVlllnn

dag fra morni til myrkurs r bretska hcvu15sstat5num kom Marx I samband vi15 ein

felagsskap it5 nevndi seg Kommunistisku Samgonguna hvcrs limir mest voru

tyskir arbei15arar it5 gjcrdir voru utlagnir fyri fakfelagsvtd(semi Ta15 v6ru hesir

menn sum 1847 g6vuMarx og landsmanni hansara Friedrich Engels upphendur

at skriva Kommunistiska Manifestit5 sum longu arit5 eftir kom ut Bruxelles

Hetta Htla ritll5 skuldi gerast grundarlagil5 strl15num moti galdandi samfelagsskipshy

4

an og gerast fremsta inspirationskeldan hja russiskum kollveltingarmonnum sum Lenin Trotskij Stalin og ct5rum

Karl Marx bygdi samfelagsuppfatan slna a filosofisku hugsan Hegels(l771-1831)

Stytst ml2lguligt kann scguheimsspeki Hegels sigast soleit5is Scgugongdin er lkki

ein jlllvn gltlngd men hendir I stigum Eitt og hvcrt t15arskeit5 (tegan) ber fr1eit5 til

SIn motsetning (antitesuna) I sccr spenningurin veksur til ein samanbrest og burtshy

urur vert5ur eitt njtt tlt5arskeil5 (syntesan) I hesari skipan er tanndrlvandi megin

sambccrt Hegel idein ella heimsandin Ta15 er hesin faktorur sum drlvur s0gshy

una menningina og tjot5irnar fram Hendan heimspekiliga skipan r6past dialektikk

urin

r scguuppfatRn sluari gekk Marx sum nevnt lit Jra hugsanini hja Hegel urn ta

stigvlsugongdina men hann kundi to ikki sum fra leit5 golltaka metafysisku upp-

Leo Trotskij

fatan 182rumeistarans av andanum bull Istat5in fyri ta idealistisku s0gus j6nina hja Heshy

gel fann Marx eina materialistiska rstat5in fyri heimsandan sum sjalva megina

s0gugongdini setti hann framleit5s1uvil5urskiftini og tat5 tekniska kynstri15 Marx

var t6 ikki sjalvur fal5ir at hesari uppfatanj tat5 var ein av Ilterusveinum Begels

Ludwig Feuerbach (1804-74) sum vildi vera vit5 at tal5 v6ru tlter fysisku umstct5shy

urnar i15 mest avirka15u menniskjuna og ongin andi Burtur ur hugsanunum hja

Hegel og Feuerbach gjl2lrdi Karl Marx eina nyggJa heimsspeki Hann tokdialektikkshy

in hja Hegel og materialismuna hja Feuerbach og evnat5i burtur ur ta dialektisku

materialismuna il5 hoskltl-l5i vlte1 til tey buskaparligu politiskU og sosialu vit5urskift

ini samtlt5ini og samstundis kundi hendan heimsspeki nytast sum grundarlag undshy

ir royndunum at billta um og umskipil samfelagit5

5

Marxistiska s0gusjonin vertmr sett fram Manifestinum Upprunasamfclagiti

var eitt kommunistiskt samfelag har hV0r menniskja framleiddi tati hon nYtti Ongshy

in eylrltendi annan Olag kom ikki i fyrr enn tatl tekniska kynstriti gj0rdi eina arshy

beitlsbYting neytiuga Folk sum voru dugnaigari nitlarlkari klokariella snndari

enn hini toku seg fram um samfelagsbr0tlur sinar Ta kom millum

stltettirnar i tann spenningur sum sItani hevur styrt s0guni N0kur fa ognatiu seer

allan kapitalin og tryggjatlu seer hann viti 10gfr0tisligum reglumog samfelagssitishy

um Og allur yvirbygningurin~ tvs politisk og mentunarlig vitlurskifti lagatli seg

eftir ti buskaparliga grundarlagnum Hetta var eitt harra- og treelasamfelag sum

virkatii vltel og 0kti framleitlsluna

Men at enda sprongdi tann tekniski kunnleikin hendan samfelagskarmin Handshy

verkitl gj0rdist minni einfalt og ambotlini jartiarbrukinum batnatlu Harra- og

trltelasamfelagiti hoskatli ikki longur Romver-ska rlkiti itl var eitt harra- og trltelashy

samfelag datt sundur og frankavelditl yaks fram Harviti var tati gamla ttiarshy

skeitlitl faritl dialektiskt avloyst av einari nyggjari samfelagsskipan feodalismushy

nL

r hesum tit5arskeitli~ fekk handverkiti sini framlhjarltettindi itl voru umsitin av

handverkaragildum B0ndurnir mattu gJalda feodalharrunum storan part av framshy

leitlslu slni moti Iyfti um verju fyri vapnatlum yvirgangi uttanIfra 011 vitlurskifti

milIum ognarmenn og ognarleysar voru asett vitl einum slag av saHmampia

r eini 700 ar vardi feodalskipanin V estureuropa men mltlja 18 01d feru

teir teknisku m0guleikarnir fyri einum nyggjum t1tiarskeitli at vera til statiar Hanshy

dilin yaks og maskinurnar gj0rdu folk minni bundin av narurkreftum sum vatni og av

v0ddamegi slnL Verksmit5jurnar vuksu upp i og rationalfseringin av jartlshy

arbrukinum loysti arbei5smegi itl stuvatlist saman 1 sum eitt utarmatl proshy

letariat Handilsmenn og dnatlarmenn (borgarastltettin) attu nn teir avgerandiframshy

leitslufaktorarnar Feodalskipanin itl hevtli j0rtiina sum buskaparligt grundarlag

hoskalSi ikki longur Tann stora franska kollveltingin loysti hendan spenningin soshy

leitlis at borgarastiEttin tok valditl Hervitl byrjatii tann kapitalistiska framleH5s1u

skipanin

Marx vitlgekk at kapitalisman ( fyrstuni royndist vltel Men misljetliti millum

tann kollektivistiska Csamfelagsliga) framlei15s1uhattin og tann privata ognarriEttin

kom tytliligari og tytliligari fram Tann har15a kappingin _ar i siEr at framleitlslushy

tolini komu a flterri og fiErri hendur vi15 st0rri og st0rri makt Sterar kreppur vortlu

nrslititl av muni a eftirspurningi og frambo15i Yvirfle15 og armeti livdu litl um litl

Tann kapitalistiska framleitlslan vart at enda ttl framleitlslu fyri framleitislunar

egnu ella vinningsins skyld og uttan fyri menniskjans t0rvi

Ot fra hesari kanning kom Marx til tati at nu var stundin bugvin hja arshy

beitiarunum sjatvum at sllta fj0trini av slter og vitl kollvelting taka valditl a framshy

6

lei15s1utelunum av borgarastiEttini og skipa eitt kommunistiskt samfelag Folksins

meiriluti - tati arbeitlandi folkitl - skuldi taka valditl og nhnna tall gjgnum

einriEtli teirra ognarleysu StiEttastritgtttl skuldi end med aHa 0n skuldu eiga

framleitlslutolini og hava riEtt til vinningin JEtlan skuldi leggJast fyri framleitislshy

una soleilSis at hon kundi Ckjast til meirilutans gagn

Tati vardi ikki longi til marxisman gjordist eitt alment kent hugtak og politiskshy

ir flokkar vortlu skipallir vtiS henni sum grundarlag- Karl Marx hevlli herv iO pivio

arbeitlarar0rsluni eina ideologi eina strategi og eitt endamal at stremba fram 1shy

moti

Marxisman Russlandi

Eftil teimum legum um sogugongdina sum Marx og Engels settu fram Manifest

inum skuldi tann stora kollveltingin bYrJa teimum vestureuropeisku dnatiarlondshy

unum og ikki [ tI halvfeodala Russlandi Men - sum Trotskij seinni vIsti a - velu

atlrar fortreytir fyri kollvelting heast tier ikki beinleitlis passu inn tatl ~Iassiska

mynstritl Gotlseigaraatlalin umsitingarvalditi og kirkjan veru teir samfelagsligu

stovnarnir undir zarveldinum sum ttiin var farin undan Borgarastltettin umbotlashy

tll ti15ina men var veik og liti tI storur partur av Idnatiinum val ii utlendshy

skum hondum Idnatlurin var lftH sammettur viti lands ins buskap sum heild men

hann var tekniskt sera frammalaga og savnatlur starum virkjull viO nagvum arshy

beitlsfolki Soleitiis stotl borgarastiEttin veik meban proletarwtiti SUll

nevnt var savnatl storum eindum og vltelutgjort vitl einari kollveltingarideologi

sum hon hevt5i fingH5 fra ti nogv eldru og politisktbnnaru arbeitlaraSI(cttini (Veslshy

ureuropa

var komitl til deyt5is men borgarastiEttin val ikkif(gtr fy i ill loysa tati

avo Einasti bolkurin talan kundi vera um var tall revolutioneln prL)lctariatiti

sum kundi faa b0ndurnar vitl SiEr viti at Jova teimum ]orti

Misngdin vitl vitiurskiftini sum tey varu val stor b6ndaupprclstur iilr ikki

sjaldsamur og milium studentarnar treivst kravlll um iib0tur Negvir stude-ntal

fertlatlust til Vestureulopa har teir komu undll sosialistiska iivirkan 1) sUllllnir

boru heimaftur vitl sa-r metian atirir stovnatlu russisk kollveltingarfck vcslallshy

fyri ella sum Karl Marx 10k til feru til Gencve at gera propaganda 1 Russshy

landi [1870 var15 stovnai5 ein russisk deild av Fyrsta InternationaJa(vi5 S]alVUlll

Karl Marx sum_skrivara) Men annars var 11tH scm] milIum kollvcitingarlllcllni shy

nar sum allir kallatlu seg sosialistar hoast ikki aV sarna sJag Ein belkur Hi

kallatii seg narodnikkal (folkavinir) gJ0rdi scI serliga galdandi 1870unulll

Hesir logdu h0vutlsdentin ii b0ndurnar- og hildu tati vera rlwguligt f Russlandi at

fremja ta sosialistisku kollveltingina 01 leypa tall borgarliga-kapitalistisk(l

um Bygdafelagsskapurin - mil skuldi vcra grundarlagi-~ undir If nyggJ(I 505i(llshy

7

istiska samfelagnum ta zarurin og alt hansara harkalit5 av go15seigarumem1xetisshy

monnum og prestum var fingi15 av vegnum Taktikkurin var ikki politisk agitation

men herverk og yvirgangur moti umbo15smonnum gamla valdsins Yvirgangurin var

nogvur men urslitini sma

Hovu15sverki15 hja Karl Marx Das Kapital var longu Hmm ar eftir at taO var

utkomi15 (1867) umsett til russiskt og marxistiskar hugsjonir foru so smatt at gera

seg galdandi I Russlandi Men tann storsta inspirationin mundi kortini koma fra

framgongdini hja tysku sosialdemokratunum I 70unum og 80unum Ha15ani kom i15

hvussu er hugsanin um at stovna ein sosialdemokratiskan flokk I Kusslandi Marxshy

isman gay jl1St taO vIsundalica ~rundarlagi15 fyri kollvelting og umskipan sum 011shy

um revolutionerum longdist eftir Eftir marxistiskari meting var Rus sland vi15 at

bunast til ta borgarilgu kollveltingina og seinni ta kapitalisman hev15i okt framshy

lei15s1utolini naka15 viEl for samfelagi15 at vera bugvi15 til ta sosialistisku kollveltshy

ingina I mun til marxismuna matti liEran hja narodnikkunum virka naka15 primitiv

og reaktioner og marxisman fekk tl undirtoku biE15i millum mentamenn og Idna15arshy

arbei15smenn hesum seinnu matti taO geva sjalvsalit at just teir vor15u settir sum

tann kollveltingarliga megin

r hesum arum vor15u skipa15 nogv marxistisk felog sum gjordu propaganda hildu

teoretiskar tjakfundir fyrireika15u smaverkfoll 01 Men zarlogreglan hev15i eygshy

uni eftir ollum slikum virksemi og for ikki fram vi15 mYkindum

r sosialistiskum arbei15i av hesum sl ag gjordi tann stori kollveltingarlei15arin

Lenin fyrstu politisku royndir slnar Hann var sakforari um 25 ara gamal og iEt

enn Vladimir Uljanov Hann var ein av teimum sum royndu at umvenda arbei15sshy

menninar I hovu15ssta15num til sosialismuna Honum var greitt at skuldu framstig

henda fjoldini til frama matti russiska arbei15arastiEttin organiserast og gerast

grundstu15ulin undir einum sosialistiskum flokki Men beint sum hann hev15i gjort

eitt uppskot fyri ein slikan flokk var15 hann fyri at hava skipa15 fyri verkfollum I

Petursborg saman vit5 o15rum lei15arum domdur til try ara deportation til Sibiria

har hann sat til 1900

Me15an Lenin sat I Sibiria komu nlggju umbo15smenn saman til funda I Minsk I

1898 og stovna15u russiska sosialdemokratiska flokkin len nakar veruligur flokkshy

ur var15 ikki burturur enn teir flestu av teimum sosialistisku lei15arunum sotu

anna15hvort sum politiskir fangar I Sibiria ella voru utlagnir IVestureuropa og

harafturat kom at logreglan tok niEstan allar luttakararnar a stovningarfundinum

beint aftana

Samstundis byrja15i eitt strl15 innan sosialdemokratisku rorsluna millum teirra

i15 sogdu endamal hennara vera bert at virka fyri betri okonomiskum korum hja tl

arbei15andi folkinum og teirra i15 (eins og Lenin) sou arbei15ararorsluna sum ein

li15 I strembanini fram moti einari sosialistiskari samfelagsskipan

8

Eisini um sjhlvan floksstrukturin var osemja Lenin - sum afturkomin ur Sibiria

skjott gjordist ein av oddamonnunum - helt at flokkurin skuldi vera ein 11til flokkshy

ur vi15 faum men ViEl skula15um og disciplinera15um limum og einari fastari floksshy

lei15s1u me15an Martov og meginparturin av a15alnevndini vildu skipa ein storan

flokk vi15 mest moguligurn limum og vi15 demokratii innan floksins ymsu stovnar

A einum fundi Bruxelles I 1903 (allir ty15andi fundir vor15u hildnir uttanlanda

so longi zarveldi15 sto15 vi15) elvdi tjaki15 um hendan spurning til klovning I flokkinshy

um Vi15 vali15 til bla15stjorn til floks bla15i15 lskra (Neistan) vunnu partamenn

Lenins teir vor15u sl15ani kalla15ir bolcheviki (meirilutamenn) me15an Martov og

hansara menn sum voru minniluta Hngu navni15 mencheviki (minnilutamenn)

Lenin Stalin Krustjof

Solei15is var15 russiski kommunistaflokkurin til undir lei15s1u Lenins hoast osemjshy

an millum bolsjevikkar og lllensjevikkar ikki beinlei15is sprongdi flokkin fyrr enn a

fundinum I Prag 1912 og hoast bolsjevikkarnir ikki Hngu SiEr navni15 kommunistshy

ar fyrr enn I 1918 - eftir kollveltingina

Kollveltingin 1905

Tey fyrstu arini eftir 1900 yaks misnogdin vi15 zarstyri15 uppaftur meira ikki

minst av propaganduni hja batum bolkunum sosialdemokratiska flokkinum I 1902

voru storar kravgongur moti stjornini fyriskigta15ar av studentunum verkfoll voru

by-unum og uti landsbygdunum reistu bondurnir seg moti myndugleikunum Men

zarstyri15 vildi ongar abotur gera lsta15in fyri fann stjornin upp a at venda tonkum

9

teirra misfliogdu atirar vegir moti einum lltlum krggi sum hon val viss at vinna

Men sum Russland 1904 byrjatii moti Japan varti ikki ikki ltil5 og

varti hcldur ikki vunniti Longu aril5 eftir ta skansin Port Arthur val fallin val

greitt at Russland for at vertia viti undirlutan og misn0gdin og neytiin heima

vaks 22 januar 1905 gingu halvtannal5hundrati tUsund arbeiosmenn viti einum presti

vio halgimynd a odda til zarborgina (Vetraborgina) 1 Petursborg at handa zarinum

eitt skriv hal hann eyomjukum oroum varti bitiin urn at bota urn Iivikorini hia

folk inurn Zarpolitiiti tok moti arbeitismonnunum viti ktilum fleiri hundrao ella

kanska fleiri rusund (ongin veit hvussu nogv) eftir a eisini konur og b0rn

Harmurin urn hesa hending for sum ein brandur urn alt landiti og teir sosialistisku

flokkarnir sum ikki h0Vdu fyrireikati kravgongu toku nu leil5sluna andst0ouni

moti stYrislagnum Alt summariti 1905 voru verkf011 og ofriour r Juni gJ0rdu mashy

trosarnir a krussaranum Potemkin I Svartahavinum tann vitigitna uppreisturin og

cisini a flotast00unum viti Eystrasalt val uppreistur r oktober val atialverkfall

urn alt landiti og eini 40 bYum skipatiu arbeitismenninirrati (sovJettir)vH5tlendashy

mali at taka alt rtii landinum SOy jettin Petursborg vH5 Trotskij (sum enn val

mensjevikkur) sum formanni gj0rdist royndini ein stJorn Javnbjoois zarstJornini

Zarinum val nu so vatt undir f0ti at hann onki kundi gera annao enn skrivliga

lova ab0tur r tI sonevnda oktobermanifestinum lovatii hann friEls val til eitt ratishy

gevandi ting (duma) og pressu- fundar- og felagsfrltelsi og von Val urn at Russshy

land for- at faa eitt parlamentariskt-demokratiskt stYrislag

Men andst0tian Val hV0rki nog sterk ella nog samd at faa kr0v sni framd Umshy

framt sosoaldemokratiska flokkin voru aorenn 1905 skipaoir atirir flokkar ba~tii

sosialistiskir og borgarligir E in Val tann n sosial revolutioneri flokkurin sum

stoti sosialdemokratunum mer hann val ikki marxistiskur men setti uiititi ii b0ndshy

urnar og hevtii arvati herverks- og yvirgangstakttkkin hia narodnikkunum Hann

hevtii askranni t0ku av rlkis- kirkiu- og gooseigarflj0rti uttan endurgjaldog at

j0rtiin skuidi latast b0ndunum Eitt kvink longur h0grumegin stotiu teir sonevndu

trudovikkarnir ein leysliga samanbundin bolkur sum kravdi ognart0ku flV storshy

gotisunum Eftir 1912 val Jeitiari teirra tann fra kollveltingini f 1917 so va21kendi

saH0rarin Alexander Kerenskij Tann st0rsti borgarligi flokkurin voru teir 50shy

kallatiu konstitutionellu demokratdrnir nevndir kadettarnir Ceftir forbokstavshy

unum KD) H0grumegin kadettarnar stot5u oktobristarnir sum stort Sil2ti voru

n0gdir viti tey lyfti zarurin gal loktober 1905 Ytst a h0gravongi val tann Htla

russiska folkasamgongan iti val ein antisemitiskur yvirstil2ttaflokkur stutilaour

peningaJiga av zarinum og ritiharrum hansara

A tI fyrsta dumavalinum 1906 fingu kadettar trudovikkar og mensJevikkar 23

av atkv0tiunum teir sosialrevolutioneru og bolsjevikkarnir boykottatiu valiti Tann

nyggja duman samtykti alt fyri eitt eina misalitisviittan a stjornina og sailtykti at

10

titstykkja storg6tisini FylgJan var at zarurin uppJoysti dumuna og utskrival5i nyshy

val Men hesafertiluttoku eisini sosialrevolutionerir og bolsjevikkar valinum so

nyggJa duman gJ0rdist uppaftur radikalari enn hin fyrra Stutl eftir valiti upploysti

zarurin eisini hesa dumuna [ juni 1907 og fongsial5i tann sosialdemokratiska (b91shy

sjevikkiska mensjevikkiska) dumabolkin

Zarurin gal sJltilvur eina nyggja vallog sum avgerandi skerdi atkv00UriEttin hia

teimum ognarleysu soleitiis at tritija duman sum vaid val seint 1907 fekk ein

tepran h0grameiriluta sosiaiistiskir pohtikkarar - serligfl sov~ttmennshy

vorou tlknir og sendir til Sihiria urn tati ikki at5renn eydnatiist tcimum (eins og

Lenin og TrotskiJ) at ryma aV landinum Soleit5is Val fyribils 011 von urn ab0tur og

kollvelting k0Vd av svartasta afturhaldt

Kdggiti

Tamiddoto vcr to at enda ikki tann vantanmiddot viljln at skUja f61ksins krav urn

Og st0rri riettv si sum beinleitiis feidi tat5 avoidat5a haror1l2oi zarstyrisins men

osigurin fyrra heimsstrloi Tey storu lanini sum zarstyrio hevt5i [ingio tey

fyrstu arini eftir 1900 fra Bretlandi og Frankarlki og tiEr storu [0gurnar hja kapishy

talistum til hesum londum [ Russlandi h0Vdu noytt Russland upp f samgonguna moti

rysklaudj (tr[andasamgonguna) Hesi Ian bJargaou stJornini burtur ur nogvum

kreppum men saHlstundis motvirkaou tey folkastyrinum vio at gera stjornina minni

hefta av dumuni Russland varo noytt upp [ eitt krggj sum tao hV0rki hevl5i hershy

natiarligar ella buskaparligar fortreytir at gera skreytir 1

Men tati voru ikki 011 sum vitstu hetta ta tyska krfgsavbJot5ingin Laugust 1914 varo handaltl russisku stjOrnini Ein 0tiiligur fosturlandskierleiki breyt fram (koIll

td til sJondar vit5 at Petursborg skifti navn til Petrograd) og allir flokkaruttan

bolsjevikkar og mensJlt~vikkar lovaou at styt5ja stjornina nu a stOI5

Bolsjevikkar og menSJevikkar voru to ikki samdir annals MensJevikkarnirvildu

hava krlggiti f0rt fram til sigur skjotast gj0rligt og eindemokratiskan-borgarligan

friti BoIsJevikkarnir afturlmoti voru hart moti krfgnum Lenin - sum val staddur

1 Sveits - eegtii krlggio vera ein imperialistiskan aamanbrest sum kapitalisman

hevtii fostrati og sum tiEr borgarligu stjornirnar h0vdu iibyrgdina avo Istal5in fyri

at lata seg slakta fyri imperialistarnar f morog(riga politikki teirra skuldi arshy

bei6arafJ0ldin gelS tat5 imperialistiska krpoundggiti til eitt sosialt borgarakrfggj teimshy

um einst0ku londunum Metian kiovningurin sum nevnt Val gamal f russiska sosishy

aldemokratiska flokkinum Vgr ongin sllk aivarsom osemja teimum vestureuropeshy

isku br0tiraflokkunum enfl Hesir stytijaou allir krlgsf0rsJuna hver I sfnum landi

Lenin skuldsetti nu hesar flokkar fyri at hava selt nationalismuna lsosialismunar

stati og fyri at hava gloymt endamalio Hervit5 val grundin 10gd til klovning millshy

11

IDROYA

BANKl l fflROYj

Ply Jlo Jl ~JlJhJ]JmJfJ)

Klakksvik

12

Ulll sosialdemokratar og kommunistar sum um allan he-iminkomleftirkrfggiti 50shy

sialisman var klovnati

Men bols]evisman hevtii smaar m0guleikar at gera propaganda sina galdandi [

Russlandi tey fyrstu krfgsarini hon varmiddotutlagin Blatilli Pravda var forbotiiti

og - 1914 vortiu bolsjevikkarnir 1 dumuni settir fastir og sendir til 5ibiria

Zarstyriti gay siEr t Htiti far um bolsjevikkarnar O]ka vandarmklari helt hon

ta borgarligu andst0tiuna vera Bon Var heima og logUg hon kravdi stjornarligar

broytingar sum skuldu 0k]a valditi hJa dumuni og milSja mati einum pnrlamentarshy

iskum Bendan andst0tian umfatatii t32r ovastu nyggju samf(gtl(lgssta~tt-

irnar (framplslynlar gotiseigarar dnatiarmenn storhandilsmenn sakf0rarar proshy

fessarar blatimenn lampknar oa) sum ikki fingu ahugamal sni r0kt ilvtigmilla

zarveldinum Teirra var talS borgarliga demokratiH5 Umframt hcst

kr0v hevtii stjornin eisini tann trega av hesari andst0tiu at hon fanst at dygdini

krfgsf0rslunL

Og henni var nogv at finnast at Russland byrjatii krtggill vio alopi a Eysturshy

preussen tati byrjatii viti framgongd men endatii viti osigrinum viti Tannenberg

eftir at hermenn [ miljontali voru falnir Tati hernatiarliga h ialoarlovsitib0tti ikki

um st0tiuna heima Verkf011ini og kravgongurnar byrjatiu aftur og bnviti cinn

parlamentariska stjorn hartinatit Men zarllrin vildi ongar broytingar gern Besin

maliur slapp nu at visa evni sini - og tey voru vanalig Hann var uttan at vilJa tati

borin til Romanov-trununa ein andaliga kryplaliur konservativur matillr sum var

f0ddur til nt liva oman fyri tati folk harm skuldi styra uttan nakati ski a folksins

vilja og t0rvi Kreppan heima og ikki minst skiliti a hcrrnotunufll vcrsnalii ta Nikoshy

lai zarur 1I sjillvur tok krigsleitisluna og liEt konu sinari og vinmanni he-nnara

heimadokWranum Rnsputin landsins upp hcndur UmhcystilS 1916 var alt

samfclagiti komiti ii grnvarbakkan kriggiti gekst verri og vCrri milJonir av hershy

monnum doytiuj Jarnbreytir og vegir megnatiu ikki flumingin av krigsutgcrti rymdir

hermenn f tusundatali gingu og dreivaou g0tunum h0vutisstatinumj folkiti sV0ltatii

50lei)is var skilili fyrst 1 mars 1917 til folkio feldi tann seinasta Romnnov-znrin

Tann borgarliga kollveltingin var btlgvin

I Marskollveltingin

Vandi var fyri uppreistri Petrograd og zarurin sendi herfolkatvera til rcioshy

ar at basa 6frilii Men spenningurin kundi ikki Iinkast og tati var 011um greitt

elsini borgarUgum og herovastnm at kollveltingin var komin 8 mars voru veldugshy

ar krnvgongur h0vulisstatinum ofritiurin byrjatii vi6 bakarahandlarunr har

endaleysir halar ilV kvinnum stotiu og blliatiu eftir einum breytibita Men atvarsamshy

ari var at sama deg foru 90000 arbeieismenn verkfall og dagindtir 10gdu meira

enn 100000 afturat arbeiliiti fia SiEr G0tuskansfr voru g]01dir og tcir fyrstu

samanbre stirnir millum arbeitismenn og 10grcglu hendu

13

Myndugleikarnir royndu at basa Ofritiinum Sum ein politisk fyrireiking var

duman heimsend men harviti skumfa5i stjornin tann st0rsta antikollveltingarbolkshy

in - kadettarnar - fra slEr (seinni foru eisini oktobristarnir f andst0tiubolkin)

Formatiurin f dumuni Rodzianko og herovastarnir 1 h0vutisstatinum lotu zarin

vita at lttotiu hjalparleysir moti folks ins vreitli og at alvarsamu r

vandi var fyri kollvelting Men Nikolai - staddur [ skilti

onki Myndugleikarnir fingu bara botl um at berja ein m0guligan uppreistur nitiur

Uppreisturin var vlsur Nu raddi um hV0nn part herurin for 1 11 mars tyktist

herurin vera zarinum trogvur Men longu dagin eftir vartl maktstl2ltliti tikitl undan

zarveldinum Russlandi herdeild fyri og onnur eftir 1 hl2lVutlsstatlnum for part

viti folkinum Hermenn og arbeitlsmenn toku vetrarborgina og flotamalaratiiti og

stjornin varti Nyggir maktfaktorar raddu Russlandi

Duman gj0rdi nu av ikki at svara til zarin longur Hon valdi 12marseina borgshy

arliga nevnd at rl2lkja ahugamalini hja (borgarligu) kollveltingarr0rsluni Samadag

varti skipati ein sovjett av arbeitiaraumbotismonnum Dumanevndin virkatii sum ein

stJorn og tok slEr eisini tann 14 navniti fyribilsstjorn Sovjettin var stovnalt5

sum eitt fyri arbeitlararatiini a velksmilt5jum og arbeitlsplassulll Ta hershy

menninir foru at skipa slni lati fingu eislnl telr umbOlsmenn Petrograd-sovjettshy

ini sum hevtii ikki facrri enn 3000 umbotlsmenn umbotiandi 400000 arbeilt5smenn

og 160000 hermenn Hermenninir voru bl2lndur hermannabuna og SOVJettin umshy

bOlt5alt5i soleitiis teir albeitiandi strettirnar albeitismenn og b0ndur Teir sosialshy

revolutioneru og mensjevikkarnir hl2lVdu leitisluna

Sovjettin val sostatt ein maktfaktorur javnbJotlis stjornini ella helJur sterkari

tf hon hevlt5i tati veruliga valditi h0vult5sstatlnum Sovjettir vortlu skipatiar um aIt

rlkitl og samskipatlar eina alrus siska sovjett vitsti vrel at llv

hennara var treytalt5 av stult5li ella samtykki fra sovJettini Petrograd Fyri at

tryggJa srer hendan stutlul vildu teir borgarligu politikkararnir hava sovjettlimir

upp 1 stjornina og nogvir sosialrevolutionerir og mensjevikkar voru fyri hesum

men tann utinnandi nevndin [ alrussisku sovjettini sum hevtli meiriluta Petroshy

gradsovjettini sJtti Utinnandi alt5alnevndin stytijatlifyribilsstjorninaneilt til noshy

vemberkollveltingina hon gotikendi to [mai at sosialrevolutionerir og mensjeshy

vikkar foru upp 1 stjornina

15 mars ta sjalvt Nikolai zarur endiliga hevC5i skilt at ongin stytljatli hann

seglt5i hann rltettin til russisku trUnuna fra srer og llEt brotlur sIn Mikhail storshy

her toga loysa seg av Men longu dagin eftir matti hesin fara sama veg

t veruleikanum var valditl vortlitl til talt5 sum Lenin kallatgti eitt dupultvald Valdshy

iti var bytt millum fyribilsstjornina iti umbotlatli ahugamalini hja borgarast~ttini

- og hinumegin sovjettirnar ilt5 umbotlatgtu b0ndur og arbeiilsmenn Tail veruliga v alshy

diti var to hja sovJettunum soleiC5is at tier nrer trer vildu kundu taka alt rlEtlitl

tl tIEr hl2lvdu valditl a herinum h0VUlt5sstalt5num Spurningurin var bara illEr tIEr

hildu 10tuna vera bUna

Men fra mars manatli til november var talt5 kortini ilt5 hevlt5i tatl

formliga valditl TaI111 fyrsta fyribilsstjornin vilt5 Lvov fursta sum fors~tisralt5-

harra var ein ~ reint borgarlig stjorn Einasti ralt5harrin sum vilt5 gOlt5um vilja kundi

ropast vinstramalt5ur var trudov ikkurin Kerenskij ilt5 fekk tail 11titl tyilandi starvshy

iti SUIll 10glllataralt5harri Kerenskij hoyrdi grundini til sosialrevolutionera

flokkinulll sum hann eisini stutt atirenn novemberkollveltingina gj0rdist limur 1

Myndugleikin hja fyribilsstjornini og hja ti sosialrevolutioneru-mensJevikkisku

sovjettleitgtsluni minkatli ta hesir stovnar ikki kundu ella ikki vildu ganga

teimum kr0vum Ii 1ll0ti sum tail arbeitiandi folkiil itgt framt hevtii kollveltingina

Handilsmilt5depil Novosibirsk

setti B0ndurnir kravdu j0rlt5 arbeitlsmenninir hlEgri 10n og stytri arbeilt5stlt5 og

eftirlit vitl virkjunum Harafturat komu so krl2lvini fra teimulll ikki-russisku tjoilshy

unum um sJalvstYri

Men tatl alvarsamastgt3 var at hOIl so Hlt5andi misti rlEiliila hermonnshy

unum ikki bara I h0VUlt5sstatlnum har hon ongantlt5 hcvC5i havt tao men nu eisini

a hermotunum Hermenninir vildu hava frilt5 og stjornin vildi halda fram vilt5 krfgshy

num Hermenninir vildu hava j0rlt5 men stjornin utsetti alto spurningin Misn0gdshy

in yaks [ hermannasovJettunum

I Tilsamans atta mtlJonir russarar gj0rdu hertlenastu men stjornin kundi hV0rki

gera teir lit vitl vapnum ella matL Hon gj0rdi tf av at senda teir elstu heim Hetta

var byrjanin til upploysingina av russiska herillum Samstundis foru hermenninir

nu at ryma heim av slnum eintingum at utstykkJa storgolt5sini (fra mai til september

I

i 1514

I

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

Marxistiska s0gusjonin vertmr sett fram Manifestinum Upprunasamfclagiti

var eitt kommunistiskt samfelag har hV0r menniskja framleiddi tati hon nYtti Ongshy

in eylrltendi annan Olag kom ikki i fyrr enn tatl tekniska kynstriti gj0rdi eina arshy

beitlsbYting neytiuga Folk sum voru dugnaigari nitlarlkari klokariella snndari

enn hini toku seg fram um samfelagsbr0tlur sinar Ta kom millum

stltettirnar i tann spenningur sum sItani hevur styrt s0guni N0kur fa ognatiu seer

allan kapitalin og tryggjatlu seer hann viti 10gfr0tisligum reglumog samfelagssitishy

um Og allur yvirbygningurin~ tvs politisk og mentunarlig vitlurskifti lagatli seg

eftir ti buskaparliga grundarlagnum Hetta var eitt harra- og treelasamfelag sum

virkatii vltel og 0kti framleitlsluna

Men at enda sprongdi tann tekniski kunnleikin hendan samfelagskarmin Handshy

verkitl gj0rdist minni einfalt og ambotlini jartiarbrukinum batnatlu Harra- og

trltelasamfelagiti hoskatli ikki longur Romver-ska rlkiti itl var eitt harra- og trltelashy

samfelag datt sundur og frankavelditl yaks fram Harviti var tati gamla ttiarshy

skeitlitl faritl dialektiskt avloyst av einari nyggjari samfelagsskipan feodalismushy

nL

r hesum tit5arskeitli~ fekk handverkiti sini framlhjarltettindi itl voru umsitin av

handverkaragildum B0ndurnir mattu gJalda feodalharrunum storan part av framshy

leitlslu slni moti Iyfti um verju fyri vapnatlum yvirgangi uttanIfra 011 vitlurskifti

milIum ognarmenn og ognarleysar voru asett vitl einum slag av saHmampia

r eini 700 ar vardi feodalskipanin V estureuropa men mltlja 18 01d feru

teir teknisku m0guleikarnir fyri einum nyggjum t1tiarskeitli at vera til statiar Hanshy

dilin yaks og maskinurnar gj0rdu folk minni bundin av narurkreftum sum vatni og av

v0ddamegi slnL Verksmit5jurnar vuksu upp i og rationalfseringin av jartlshy

arbrukinum loysti arbei5smegi itl stuvatlist saman 1 sum eitt utarmatl proshy

letariat Handilsmenn og dnatlarmenn (borgarastltettin) attu nn teir avgerandiframshy

leitslufaktorarnar Feodalskipanin itl hevtli j0rtiina sum buskaparligt grundarlag

hoskalSi ikki longur Tann stora franska kollveltingin loysti hendan spenningin soshy

leitlis at borgarastiEttin tok valditl Hervitl byrjatii tann kapitalistiska framleH5s1u

skipanin

Marx vitlgekk at kapitalisman ( fyrstuni royndist vltel Men misljetliti millum

tann kollektivistiska Csamfelagsliga) framlei15s1uhattin og tann privata ognarriEttin

kom tytliligari og tytliligari fram Tann har15a kappingin _ar i siEr at framleitlslushy

tolini komu a flterri og fiErri hendur vi15 st0rri og st0rri makt Sterar kreppur vortlu

nrslititl av muni a eftirspurningi og frambo15i Yvirfle15 og armeti livdu litl um litl

Tann kapitalistiska framleitlslan vart at enda ttl framleitlslu fyri framleitislunar

egnu ella vinningsins skyld og uttan fyri menniskjans t0rvi

Ot fra hesari kanning kom Marx til tati at nu var stundin bugvin hja arshy

beitiarunum sjatvum at sllta fj0trini av slter og vitl kollvelting taka valditl a framshy

6

lei15s1utelunum av borgarastiEttini og skipa eitt kommunistiskt samfelag Folksins

meiriluti - tati arbeitlandi folkitl - skuldi taka valditl og nhnna tall gjgnum

einriEtli teirra ognarleysu StiEttastritgtttl skuldi end med aHa 0n skuldu eiga

framleitlslutolini og hava riEtt til vinningin JEtlan skuldi leggJast fyri framleitislshy

una soleilSis at hon kundi Ckjast til meirilutans gagn

Tati vardi ikki longi til marxisman gjordist eitt alment kent hugtak og politiskshy

ir flokkar vortlu skipallir vtiS henni sum grundarlag- Karl Marx hevlli herv iO pivio

arbeitlarar0rsluni eina ideologi eina strategi og eitt endamal at stremba fram 1shy

moti

Marxisman Russlandi

Eftil teimum legum um sogugongdina sum Marx og Engels settu fram Manifest

inum skuldi tann stora kollveltingin bYrJa teimum vestureuropeisku dnatiarlondshy

unum og ikki [ tI halvfeodala Russlandi Men - sum Trotskij seinni vIsti a - velu

atlrar fortreytir fyri kollvelting heast tier ikki beinleitlis passu inn tatl ~Iassiska

mynstritl Gotlseigaraatlalin umsitingarvalditi og kirkjan veru teir samfelagsligu

stovnarnir undir zarveldinum sum ttiin var farin undan Borgarastltettin umbotlashy

tll ti15ina men var veik og liti tI storur partur av Idnatiinum val ii utlendshy

skum hondum Idnatlurin var lftH sammettur viti lands ins buskap sum heild men

hann var tekniskt sera frammalaga og savnatlur starum virkjull viO nagvum arshy

beitlsfolki Soleitiis stotl borgarastiEttin veik meban proletarwtiti SUll

nevnt var savnatl storum eindum og vltelutgjort vitl einari kollveltingarideologi

sum hon hevt5i fingH5 fra ti nogv eldru og politisktbnnaru arbeitlaraSI(cttini (Veslshy

ureuropa

var komitl til deyt5is men borgarastiEttin val ikkif(gtr fy i ill loysa tati

avo Einasti bolkurin talan kundi vera um var tall revolutioneln prL)lctariatiti

sum kundi faa b0ndurnar vitl SiEr viti at Jova teimum ]orti

Misngdin vitl vitiurskiftini sum tey varu val stor b6ndaupprclstur iilr ikki

sjaldsamur og milium studentarnar treivst kravlll um iib0tur Negvir stude-ntal

fertlatlust til Vestureulopa har teir komu undll sosialistiska iivirkan 1) sUllllnir

boru heimaftur vitl sa-r metian atirir stovnatlu russisk kollveltingarfck vcslallshy

fyri ella sum Karl Marx 10k til feru til Gencve at gera propaganda 1 Russshy

landi [1870 var15 stovnai5 ein russisk deild av Fyrsta InternationaJa(vi5 S]alVUlll

Karl Marx sum_skrivara) Men annars var 11tH scm] milIum kollvcitingarlllcllni shy

nar sum allir kallatlu seg sosialistar hoast ikki aV sarna sJag Ein belkur Hi

kallatii seg narodnikkal (folkavinir) gJ0rdi scI serliga galdandi 1870unulll

Hesir logdu h0vutlsdentin ii b0ndurnar- og hildu tati vera rlwguligt f Russlandi at

fremja ta sosialistisku kollveltingina 01 leypa tall borgarliga-kapitalistisk(l

um Bygdafelagsskapurin - mil skuldi vcra grundarlagi-~ undir If nyggJ(I 505i(llshy

7

istiska samfelagnum ta zarurin og alt hansara harkalit5 av go15seigarumem1xetisshy

monnum og prestum var fingi15 av vegnum Taktikkurin var ikki politisk agitation

men herverk og yvirgangur moti umbo15smonnum gamla valdsins Yvirgangurin var

nogvur men urslitini sma

Hovu15sverki15 hja Karl Marx Das Kapital var longu Hmm ar eftir at taO var

utkomi15 (1867) umsett til russiskt og marxistiskar hugsjonir foru so smatt at gera

seg galdandi I Russlandi Men tann storsta inspirationin mundi kortini koma fra

framgongdini hja tysku sosialdemokratunum I 70unum og 80unum Ha15ani kom i15

hvussu er hugsanin um at stovna ein sosialdemokratiskan flokk I Kusslandi Marxshy

isman gay jl1St taO vIsundalica ~rundarlagi15 fyri kollvelting og umskipan sum 011shy

um revolutionerum longdist eftir Eftir marxistiskari meting var Rus sland vi15 at

bunast til ta borgarilgu kollveltingina og seinni ta kapitalisman hev15i okt framshy

lei15s1utolini naka15 viEl for samfelagi15 at vera bugvi15 til ta sosialistisku kollveltshy

ingina I mun til marxismuna matti liEran hja narodnikkunum virka naka15 primitiv

og reaktioner og marxisman fekk tl undirtoku biE15i millum mentamenn og Idna15arshy

arbei15smenn hesum seinnu matti taO geva sjalvsalit at just teir vor15u settir sum

tann kollveltingarliga megin

r hesum arum vor15u skipa15 nogv marxistisk felog sum gjordu propaganda hildu

teoretiskar tjakfundir fyrireika15u smaverkfoll 01 Men zarlogreglan hev15i eygshy

uni eftir ollum slikum virksemi og for ikki fram vi15 mYkindum

r sosialistiskum arbei15i av hesum sl ag gjordi tann stori kollveltingarlei15arin

Lenin fyrstu politisku royndir slnar Hann var sakforari um 25 ara gamal og iEt

enn Vladimir Uljanov Hann var ein av teimum sum royndu at umvenda arbei15sshy

menninar I hovu15ssta15num til sosialismuna Honum var greitt at skuldu framstig

henda fjoldini til frama matti russiska arbei15arastiEttin organiserast og gerast

grundstu15ulin undir einum sosialistiskum flokki Men beint sum hann hev15i gjort

eitt uppskot fyri ein slikan flokk var15 hann fyri at hava skipa15 fyri verkfollum I

Petursborg saman vit5 o15rum lei15arum domdur til try ara deportation til Sibiria

har hann sat til 1900

Me15an Lenin sat I Sibiria komu nlggju umbo15smenn saman til funda I Minsk I

1898 og stovna15u russiska sosialdemokratiska flokkin len nakar veruligur flokkshy

ur var15 ikki burturur enn teir flestu av teimum sosialistisku lei15arunum sotu

anna15hvort sum politiskir fangar I Sibiria ella voru utlagnir IVestureuropa og

harafturat kom at logreglan tok niEstan allar luttakararnar a stovningarfundinum

beint aftana

Samstundis byrja15i eitt strl15 innan sosialdemokratisku rorsluna millum teirra

i15 sogdu endamal hennara vera bert at virka fyri betri okonomiskum korum hja tl

arbei15andi folkinum og teirra i15 (eins og Lenin) sou arbei15ararorsluna sum ein

li15 I strembanini fram moti einari sosialistiskari samfelagsskipan

8

Eisini um sjhlvan floksstrukturin var osemja Lenin - sum afturkomin ur Sibiria

skjott gjordist ein av oddamonnunum - helt at flokkurin skuldi vera ein 11til flokkshy

ur vi15 faum men ViEl skula15um og disciplinera15um limum og einari fastari floksshy

lei15s1u me15an Martov og meginparturin av a15alnevndini vildu skipa ein storan

flokk vi15 mest moguligurn limum og vi15 demokratii innan floksins ymsu stovnar

A einum fundi Bruxelles I 1903 (allir ty15andi fundir vor15u hildnir uttanlanda

so longi zarveldi15 sto15 vi15) elvdi tjaki15 um hendan spurning til klovning I flokkinshy

um Vi15 vali15 til bla15stjorn til floks bla15i15 lskra (Neistan) vunnu partamenn

Lenins teir vor15u sl15ani kalla15ir bolcheviki (meirilutamenn) me15an Martov og

hansara menn sum voru minniluta Hngu navni15 mencheviki (minnilutamenn)

Lenin Stalin Krustjof

Solei15is var15 russiski kommunistaflokkurin til undir lei15s1u Lenins hoast osemjshy

an millum bolsjevikkar og lllensjevikkar ikki beinlei15is sprongdi flokkin fyrr enn a

fundinum I Prag 1912 og hoast bolsjevikkarnir ikki Hngu SiEr navni15 kommunistshy

ar fyrr enn I 1918 - eftir kollveltingina

Kollveltingin 1905

Tey fyrstu arini eftir 1900 yaks misnogdin vi15 zarstyri15 uppaftur meira ikki

minst av propaganduni hja batum bolkunum sosialdemokratiska flokkinum I 1902

voru storar kravgongur moti stjornini fyriskigta15ar av studentunum verkfoll voru

by-unum og uti landsbygdunum reistu bondurnir seg moti myndugleikunum Men

zarstyri15 vildi ongar abotur gera lsta15in fyri fann stjornin upp a at venda tonkum

9

teirra misfliogdu atirar vegir moti einum lltlum krggi sum hon val viss at vinna

Men sum Russland 1904 byrjatii moti Japan varti ikki ikki ltil5 og

varti hcldur ikki vunniti Longu aril5 eftir ta skansin Port Arthur val fallin val

greitt at Russland for at vertia viti undirlutan og misn0gdin og neytiin heima

vaks 22 januar 1905 gingu halvtannal5hundrati tUsund arbeiosmenn viti einum presti

vio halgimynd a odda til zarborgina (Vetraborgina) 1 Petursborg at handa zarinum

eitt skriv hal hann eyomjukum oroum varti bitiin urn at bota urn Iivikorini hia

folk inurn Zarpolitiiti tok moti arbeitismonnunum viti ktilum fleiri hundrao ella

kanska fleiri rusund (ongin veit hvussu nogv) eftir a eisini konur og b0rn

Harmurin urn hesa hending for sum ein brandur urn alt landiti og teir sosialistisku

flokkarnir sum ikki h0Vdu fyrireikati kravgongu toku nu leil5sluna andst0ouni

moti stYrislagnum Alt summariti 1905 voru verkf011 og ofriour r Juni gJ0rdu mashy

trosarnir a krussaranum Potemkin I Svartahavinum tann vitigitna uppreisturin og

cisini a flotast00unum viti Eystrasalt val uppreistur r oktober val atialverkfall

urn alt landiti og eini 40 bYum skipatiu arbeitismenninirrati (sovJettir)vH5tlendashy

mali at taka alt rtii landinum SOy jettin Petursborg vH5 Trotskij (sum enn val

mensjevikkur) sum formanni gj0rdist royndini ein stJorn Javnbjoois zarstJornini

Zarinum val nu so vatt undir f0ti at hann onki kundi gera annao enn skrivliga

lova ab0tur r tI sonevnda oktobermanifestinum lovatii hann friEls val til eitt ratishy

gevandi ting (duma) og pressu- fundar- og felagsfrltelsi og von Val urn at Russshy

land for- at faa eitt parlamentariskt-demokratiskt stYrislag

Men andst0tian Val hV0rki nog sterk ella nog samd at faa kr0v sni framd Umshy

framt sosoaldemokratiska flokkin voru aorenn 1905 skipaoir atirir flokkar ba~tii

sosialistiskir og borgarligir E in Val tann n sosial revolutioneri flokkurin sum

stoti sosialdemokratunum mer hann val ikki marxistiskur men setti uiititi ii b0ndshy

urnar og hevtii arvati herverks- og yvirgangstakttkkin hia narodnikkunum Hann

hevtii askranni t0ku av rlkis- kirkiu- og gooseigarflj0rti uttan endurgjaldog at

j0rtiin skuidi latast b0ndunum Eitt kvink longur h0grumegin stotiu teir sonevndu

trudovikkarnir ein leysliga samanbundin bolkur sum kravdi ognart0ku flV storshy

gotisunum Eftir 1912 val Jeitiari teirra tann fra kollveltingini f 1917 so va21kendi

saH0rarin Alexander Kerenskij Tann st0rsti borgarligi flokkurin voru teir 50shy

kallatiu konstitutionellu demokratdrnir nevndir kadettarnir Ceftir forbokstavshy

unum KD) H0grumegin kadettarnar stot5u oktobristarnir sum stort Sil2ti voru

n0gdir viti tey lyfti zarurin gal loktober 1905 Ytst a h0gravongi val tann Htla

russiska folkasamgongan iti val ein antisemitiskur yvirstil2ttaflokkur stutilaour

peningaJiga av zarinum og ritiharrum hansara

A tI fyrsta dumavalinum 1906 fingu kadettar trudovikkar og mensJevikkar 23

av atkv0tiunum teir sosialrevolutioneru og bolsjevikkarnir boykottatiu valiti Tann

nyggja duman samtykti alt fyri eitt eina misalitisviittan a stjornina og sailtykti at

10

titstykkja storg6tisini FylgJan var at zarurin uppJoysti dumuna og utskrival5i nyshy

val Men hesafertiluttoku eisini sosialrevolutionerir og bolsjevikkar valinum so

nyggJa duman gJ0rdist uppaftur radikalari enn hin fyrra Stutl eftir valiti upploysti

zarurin eisini hesa dumuna [ juni 1907 og fongsial5i tann sosialdemokratiska (b91shy

sjevikkiska mensjevikkiska) dumabolkin

Zarurin gal sJltilvur eina nyggja vallog sum avgerandi skerdi atkv00UriEttin hia

teimum ognarleysu soleitiis at tritija duman sum vaid val seint 1907 fekk ein

tepran h0grameiriluta sosiaiistiskir pohtikkarar - serligfl sov~ttmennshy

vorou tlknir og sendir til Sihiria urn tati ikki at5renn eydnatiist tcimum (eins og

Lenin og TrotskiJ) at ryma aV landinum Soleit5is Val fyribils 011 von urn ab0tur og

kollvelting k0Vd av svartasta afturhaldt

Kdggiti

Tamiddoto vcr to at enda ikki tann vantanmiddot viljln at skUja f61ksins krav urn

Og st0rri riettv si sum beinleitiis feidi tat5 avoidat5a haror1l2oi zarstyrisins men

osigurin fyrra heimsstrloi Tey storu lanini sum zarstyrio hevt5i [ingio tey

fyrstu arini eftir 1900 fra Bretlandi og Frankarlki og tiEr storu [0gurnar hja kapishy

talistum til hesum londum [ Russlandi h0Vdu noytt Russland upp f samgonguna moti

rysklaudj (tr[andasamgonguna) Hesi Ian bJargaou stJornini burtur ur nogvum

kreppum men saHlstundis motvirkaou tey folkastyrinum vio at gera stjornina minni

hefta av dumuni Russland varo noytt upp [ eitt krggj sum tao hV0rki hevl5i hershy

natiarligar ella buskaparligar fortreytir at gera skreytir 1

Men tati voru ikki 011 sum vitstu hetta ta tyska krfgsavbJot5ingin Laugust 1914 varo handaltl russisku stjOrnini Ein 0tiiligur fosturlandskierleiki breyt fram (koIll

td til sJondar vit5 at Petursborg skifti navn til Petrograd) og allir flokkaruttan

bolsjevikkar og mensJlt~vikkar lovaou at styt5ja stjornina nu a stOI5

Bolsjevikkar og menSJevikkar voru to ikki samdir annals MensJevikkarnirvildu

hava krlggiti f0rt fram til sigur skjotast gj0rligt og eindemokratiskan-borgarligan

friti BoIsJevikkarnir afturlmoti voru hart moti krfgnum Lenin - sum val staddur

1 Sveits - eegtii krlggio vera ein imperialistiskan aamanbrest sum kapitalisman

hevtii fostrati og sum tiEr borgarligu stjornirnar h0vdu iibyrgdina avo Istal5in fyri

at lata seg slakta fyri imperialistarnar f morog(riga politikki teirra skuldi arshy

bei6arafJ0ldin gelS tat5 imperialistiska krpoundggiti til eitt sosialt borgarakrfggj teimshy

um einst0ku londunum Metian kiovningurin sum nevnt Val gamal f russiska sosishy

aldemokratiska flokkinum Vgr ongin sllk aivarsom osemja teimum vestureuropeshy

isku br0tiraflokkunum enfl Hesir stytijaou allir krlgsf0rsJuna hver I sfnum landi

Lenin skuldsetti nu hesar flokkar fyri at hava selt nationalismuna lsosialismunar

stati og fyri at hava gloymt endamalio Hervit5 val grundin 10gd til klovning millshy

11

IDROYA

BANKl l fflROYj

Ply Jlo Jl ~JlJhJ]JmJfJ)

Klakksvik

12

Ulll sosialdemokratar og kommunistar sum um allan he-iminkomleftirkrfggiti 50shy

sialisman var klovnati

Men bols]evisman hevtii smaar m0guleikar at gera propaganda sina galdandi [

Russlandi tey fyrstu krfgsarini hon varmiddotutlagin Blatilli Pravda var forbotiiti

og - 1914 vortiu bolsjevikkarnir 1 dumuni settir fastir og sendir til 5ibiria

Zarstyriti gay siEr t Htiti far um bolsjevikkarnar O]ka vandarmklari helt hon

ta borgarligu andst0tiuna vera Bon Var heima og logUg hon kravdi stjornarligar

broytingar sum skuldu 0k]a valditi hJa dumuni og milSja mati einum pnrlamentarshy

iskum Bendan andst0tian umfatatii t32r ovastu nyggju samf(gtl(lgssta~tt-

irnar (framplslynlar gotiseigarar dnatiarmenn storhandilsmenn sakf0rarar proshy

fessarar blatimenn lampknar oa) sum ikki fingu ahugamal sni r0kt ilvtigmilla

zarveldinum Teirra var talS borgarliga demokratiH5 Umframt hcst

kr0v hevtii stjornin eisini tann trega av hesari andst0tiu at hon fanst at dygdini

krfgsf0rslunL

Og henni var nogv at finnast at Russland byrjatii krtggill vio alopi a Eysturshy

preussen tati byrjatii viti framgongd men endatii viti osigrinum viti Tannenberg

eftir at hermenn [ miljontali voru falnir Tati hernatiarliga h ialoarlovsitib0tti ikki

um st0tiuna heima Verkf011ini og kravgongurnar byrjatiu aftur og bnviti cinn

parlamentariska stjorn hartinatit Men zarllrin vildi ongar broytingar gern Besin

maliur slapp nu at visa evni sini - og tey voru vanalig Hann var uttan at vilJa tati

borin til Romanov-trununa ein andaliga kryplaliur konservativur matillr sum var

f0ddur til nt liva oman fyri tati folk harm skuldi styra uttan nakati ski a folksins

vilja og t0rvi Kreppan heima og ikki minst skiliti a hcrrnotunufll vcrsnalii ta Nikoshy

lai zarur 1I sjillvur tok krigsleitisluna og liEt konu sinari og vinmanni he-nnara

heimadokWranum Rnsputin landsins upp hcndur UmhcystilS 1916 var alt

samfclagiti komiti ii grnvarbakkan kriggiti gekst verri og vCrri milJonir av hershy

monnum doytiuj Jarnbreytir og vegir megnatiu ikki flumingin av krigsutgcrti rymdir

hermenn f tusundatali gingu og dreivaou g0tunum h0vutisstatinumj folkiti sV0ltatii

50lei)is var skilili fyrst 1 mars 1917 til folkio feldi tann seinasta Romnnov-znrin

Tann borgarliga kollveltingin var btlgvin

I Marskollveltingin

Vandi var fyri uppreistri Petrograd og zarurin sendi herfolkatvera til rcioshy

ar at basa 6frilii Men spenningurin kundi ikki Iinkast og tati var 011um greitt

elsini borgarUgum og herovastnm at kollveltingin var komin 8 mars voru veldugshy

ar krnvgongur h0vulisstatinum ofritiurin byrjatii vi6 bakarahandlarunr har

endaleysir halar ilV kvinnum stotiu og blliatiu eftir einum breytibita Men atvarsamshy

ari var at sama deg foru 90000 arbeieismenn verkfall og dagindtir 10gdu meira

enn 100000 afturat arbeiliiti fia SiEr G0tuskansfr voru g]01dir og tcir fyrstu

samanbre stirnir millum arbeitismenn og 10grcglu hendu

13

Myndugleikarnir royndu at basa Ofritiinum Sum ein politisk fyrireiking var

duman heimsend men harviti skumfa5i stjornin tann st0rsta antikollveltingarbolkshy

in - kadettarnar - fra slEr (seinni foru eisini oktobristarnir f andst0tiubolkin)

Formatiurin f dumuni Rodzianko og herovastarnir 1 h0vutisstatinum lotu zarin

vita at lttotiu hjalparleysir moti folks ins vreitli og at alvarsamu r

vandi var fyri kollvelting Men Nikolai - staddur [ skilti

onki Myndugleikarnir fingu bara botl um at berja ein m0guligan uppreistur nitiur

Uppreisturin var vlsur Nu raddi um hV0nn part herurin for 1 11 mars tyktist

herurin vera zarinum trogvur Men longu dagin eftir vartl maktstl2ltliti tikitl undan

zarveldinum Russlandi herdeild fyri og onnur eftir 1 hl2lVutlsstatlnum for part

viti folkinum Hermenn og arbeitlsmenn toku vetrarborgina og flotamalaratiiti og

stjornin varti Nyggir maktfaktorar raddu Russlandi

Duman gj0rdi nu av ikki at svara til zarin longur Hon valdi 12marseina borgshy

arliga nevnd at rl2lkja ahugamalini hja (borgarligu) kollveltingarr0rsluni Samadag

varti skipati ein sovjett av arbeitiaraumbotismonnum Dumanevndin virkatii sum ein

stJorn og tok slEr eisini tann 14 navniti fyribilsstjorn Sovjettin var stovnalt5

sum eitt fyri arbeitlararatiini a velksmilt5jum og arbeitlsplassulll Ta hershy

menninir foru at skipa slni lati fingu eislnl telr umbOlsmenn Petrograd-sovjettshy

ini sum hevtii ikki facrri enn 3000 umbotlsmenn umbotiandi 400000 arbeilt5smenn

og 160000 hermenn Hermenninir voru bl2lndur hermannabuna og SOVJettin umshy

bOlt5alt5i soleitiis teir albeitiandi strettirnar albeitismenn og b0ndur Teir sosialshy

revolutioneru og mensjevikkarnir hl2lVdu leitisluna

Sovjettin val sostatt ein maktfaktorur javnbJotlis stjornini ella helJur sterkari

tf hon hevlt5i tati veruliga valditi h0vult5sstatlnum Sovjettir vortlu skipatiar um aIt

rlkitl og samskipatlar eina alrus siska sovjett vitsti vrel at llv

hennara var treytalt5 av stult5li ella samtykki fra sovJettini Petrograd Fyri at

tryggJa srer hendan stutlul vildu teir borgarligu politikkararnir hava sovjettlimir

upp 1 stjornina og nogvir sosialrevolutionerir og mensjevikkar voru fyri hesum

men tann utinnandi nevndin [ alrussisku sovjettini sum hevtli meiriluta Petroshy

gradsovjettini sJtti Utinnandi alt5alnevndin stytijatlifyribilsstjorninaneilt til noshy

vemberkollveltingina hon gotikendi to [mai at sosialrevolutionerir og mensjeshy

vikkar foru upp 1 stjornina

15 mars ta sjalvt Nikolai zarur endiliga hevC5i skilt at ongin stytljatli hann

seglt5i hann rltettin til russisku trUnuna fra srer og llEt brotlur sIn Mikhail storshy

her toga loysa seg av Men longu dagin eftir matti hesin fara sama veg

t veruleikanum var valditl vortlitl til talt5 sum Lenin kallatgti eitt dupultvald Valdshy

iti var bytt millum fyribilsstjornina iti umbotlatli ahugamalini hja borgarast~ttini

- og hinumegin sovjettirnar ilt5 umbotlatgtu b0ndur og arbeiilsmenn Tail veruliga v alshy

diti var to hja sovJettunum soleiC5is at tier nrer trer vildu kundu taka alt rlEtlitl

tl tIEr hl2lvdu valditl a herinum h0VUlt5sstalt5num Spurningurin var bara illEr tIEr

hildu 10tuna vera bUna

Men fra mars manatli til november var talt5 kortini ilt5 hevlt5i tatl

formliga valditl TaI111 fyrsta fyribilsstjornin vilt5 Lvov fursta sum fors~tisralt5-

harra var ein ~ reint borgarlig stjorn Einasti ralt5harrin sum vilt5 gOlt5um vilja kundi

ropast vinstramalt5ur var trudov ikkurin Kerenskij ilt5 fekk tail 11titl tyilandi starvshy

iti SUIll 10glllataralt5harri Kerenskij hoyrdi grundini til sosialrevolutionera

flokkinulll sum hann eisini stutt atirenn novemberkollveltingina gj0rdist limur 1

Myndugleikin hja fyribilsstjornini og hja ti sosialrevolutioneru-mensJevikkisku

sovjettleitgtsluni minkatli ta hesir stovnar ikki kundu ella ikki vildu ganga

teimum kr0vum Ii 1ll0ti sum tail arbeitiandi folkiil itgt framt hevtii kollveltingina

Handilsmilt5depil Novosibirsk

setti B0ndurnir kravdu j0rlt5 arbeitlsmenninir hlEgri 10n og stytri arbeilt5stlt5 og

eftirlit vitl virkjunum Harafturat komu so krl2lvini fra teimulll ikki-russisku tjoilshy

unum um sJalvstYri

Men tatl alvarsamastgt3 var at hOIl so Hlt5andi misti rlEiliila hermonnshy

unum ikki bara I h0VUlt5sstatlnum har hon ongantlt5 hcvC5i havt tao men nu eisini

a hermotunum Hermenninir vildu hava frilt5 og stjornin vildi halda fram vilt5 krfgshy

num Hermenninir vildu hava j0rlt5 men stjornin utsetti alto spurningin Misn0gdshy

in yaks [ hermannasovJettunum

I Tilsamans atta mtlJonir russarar gj0rdu hertlenastu men stjornin kundi hV0rki

gera teir lit vitl vapnum ella matL Hon gj0rdi tf av at senda teir elstu heim Hetta

var byrjanin til upploysingina av russiska herillum Samstundis foru hermenninir

nu at ryma heim av slnum eintingum at utstykkJa storgolt5sini (fra mai til september

I

i 1514

I

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

istiska samfelagnum ta zarurin og alt hansara harkalit5 av go15seigarumem1xetisshy

monnum og prestum var fingi15 av vegnum Taktikkurin var ikki politisk agitation

men herverk og yvirgangur moti umbo15smonnum gamla valdsins Yvirgangurin var

nogvur men urslitini sma

Hovu15sverki15 hja Karl Marx Das Kapital var longu Hmm ar eftir at taO var

utkomi15 (1867) umsett til russiskt og marxistiskar hugsjonir foru so smatt at gera

seg galdandi I Russlandi Men tann storsta inspirationin mundi kortini koma fra

framgongdini hja tysku sosialdemokratunum I 70unum og 80unum Ha15ani kom i15

hvussu er hugsanin um at stovna ein sosialdemokratiskan flokk I Kusslandi Marxshy

isman gay jl1St taO vIsundalica ~rundarlagi15 fyri kollvelting og umskipan sum 011shy

um revolutionerum longdist eftir Eftir marxistiskari meting var Rus sland vi15 at

bunast til ta borgarilgu kollveltingina og seinni ta kapitalisman hev15i okt framshy

lei15s1utolini naka15 viEl for samfelagi15 at vera bugvi15 til ta sosialistisku kollveltshy

ingina I mun til marxismuna matti liEran hja narodnikkunum virka naka15 primitiv

og reaktioner og marxisman fekk tl undirtoku biE15i millum mentamenn og Idna15arshy

arbei15smenn hesum seinnu matti taO geva sjalvsalit at just teir vor15u settir sum

tann kollveltingarliga megin

r hesum arum vor15u skipa15 nogv marxistisk felog sum gjordu propaganda hildu

teoretiskar tjakfundir fyrireika15u smaverkfoll 01 Men zarlogreglan hev15i eygshy

uni eftir ollum slikum virksemi og for ikki fram vi15 mYkindum

r sosialistiskum arbei15i av hesum sl ag gjordi tann stori kollveltingarlei15arin

Lenin fyrstu politisku royndir slnar Hann var sakforari um 25 ara gamal og iEt

enn Vladimir Uljanov Hann var ein av teimum sum royndu at umvenda arbei15sshy

menninar I hovu15ssta15num til sosialismuna Honum var greitt at skuldu framstig

henda fjoldini til frama matti russiska arbei15arastiEttin organiserast og gerast

grundstu15ulin undir einum sosialistiskum flokki Men beint sum hann hev15i gjort

eitt uppskot fyri ein slikan flokk var15 hann fyri at hava skipa15 fyri verkfollum I

Petursborg saman vit5 o15rum lei15arum domdur til try ara deportation til Sibiria

har hann sat til 1900

Me15an Lenin sat I Sibiria komu nlggju umbo15smenn saman til funda I Minsk I

1898 og stovna15u russiska sosialdemokratiska flokkin len nakar veruligur flokkshy

ur var15 ikki burturur enn teir flestu av teimum sosialistisku lei15arunum sotu

anna15hvort sum politiskir fangar I Sibiria ella voru utlagnir IVestureuropa og

harafturat kom at logreglan tok niEstan allar luttakararnar a stovningarfundinum

beint aftana

Samstundis byrja15i eitt strl15 innan sosialdemokratisku rorsluna millum teirra

i15 sogdu endamal hennara vera bert at virka fyri betri okonomiskum korum hja tl

arbei15andi folkinum og teirra i15 (eins og Lenin) sou arbei15ararorsluna sum ein

li15 I strembanini fram moti einari sosialistiskari samfelagsskipan

8

Eisini um sjhlvan floksstrukturin var osemja Lenin - sum afturkomin ur Sibiria

skjott gjordist ein av oddamonnunum - helt at flokkurin skuldi vera ein 11til flokkshy

ur vi15 faum men ViEl skula15um og disciplinera15um limum og einari fastari floksshy

lei15s1u me15an Martov og meginparturin av a15alnevndini vildu skipa ein storan

flokk vi15 mest moguligurn limum og vi15 demokratii innan floksins ymsu stovnar

A einum fundi Bruxelles I 1903 (allir ty15andi fundir vor15u hildnir uttanlanda

so longi zarveldi15 sto15 vi15) elvdi tjaki15 um hendan spurning til klovning I flokkinshy

um Vi15 vali15 til bla15stjorn til floks bla15i15 lskra (Neistan) vunnu partamenn

Lenins teir vor15u sl15ani kalla15ir bolcheviki (meirilutamenn) me15an Martov og

hansara menn sum voru minniluta Hngu navni15 mencheviki (minnilutamenn)

Lenin Stalin Krustjof

Solei15is var15 russiski kommunistaflokkurin til undir lei15s1u Lenins hoast osemjshy

an millum bolsjevikkar og lllensjevikkar ikki beinlei15is sprongdi flokkin fyrr enn a

fundinum I Prag 1912 og hoast bolsjevikkarnir ikki Hngu SiEr navni15 kommunistshy

ar fyrr enn I 1918 - eftir kollveltingina

Kollveltingin 1905

Tey fyrstu arini eftir 1900 yaks misnogdin vi15 zarstyri15 uppaftur meira ikki

minst av propaganduni hja batum bolkunum sosialdemokratiska flokkinum I 1902

voru storar kravgongur moti stjornini fyriskigta15ar av studentunum verkfoll voru

by-unum og uti landsbygdunum reistu bondurnir seg moti myndugleikunum Men

zarstyri15 vildi ongar abotur gera lsta15in fyri fann stjornin upp a at venda tonkum

9

teirra misfliogdu atirar vegir moti einum lltlum krggi sum hon val viss at vinna

Men sum Russland 1904 byrjatii moti Japan varti ikki ikki ltil5 og

varti hcldur ikki vunniti Longu aril5 eftir ta skansin Port Arthur val fallin val

greitt at Russland for at vertia viti undirlutan og misn0gdin og neytiin heima

vaks 22 januar 1905 gingu halvtannal5hundrati tUsund arbeiosmenn viti einum presti

vio halgimynd a odda til zarborgina (Vetraborgina) 1 Petursborg at handa zarinum

eitt skriv hal hann eyomjukum oroum varti bitiin urn at bota urn Iivikorini hia

folk inurn Zarpolitiiti tok moti arbeitismonnunum viti ktilum fleiri hundrao ella

kanska fleiri rusund (ongin veit hvussu nogv) eftir a eisini konur og b0rn

Harmurin urn hesa hending for sum ein brandur urn alt landiti og teir sosialistisku

flokkarnir sum ikki h0Vdu fyrireikati kravgongu toku nu leil5sluna andst0ouni

moti stYrislagnum Alt summariti 1905 voru verkf011 og ofriour r Juni gJ0rdu mashy

trosarnir a krussaranum Potemkin I Svartahavinum tann vitigitna uppreisturin og

cisini a flotast00unum viti Eystrasalt val uppreistur r oktober val atialverkfall

urn alt landiti og eini 40 bYum skipatiu arbeitismenninirrati (sovJettir)vH5tlendashy

mali at taka alt rtii landinum SOy jettin Petursborg vH5 Trotskij (sum enn val

mensjevikkur) sum formanni gj0rdist royndini ein stJorn Javnbjoois zarstJornini

Zarinum val nu so vatt undir f0ti at hann onki kundi gera annao enn skrivliga

lova ab0tur r tI sonevnda oktobermanifestinum lovatii hann friEls val til eitt ratishy

gevandi ting (duma) og pressu- fundar- og felagsfrltelsi og von Val urn at Russshy

land for- at faa eitt parlamentariskt-demokratiskt stYrislag

Men andst0tian Val hV0rki nog sterk ella nog samd at faa kr0v sni framd Umshy

framt sosoaldemokratiska flokkin voru aorenn 1905 skipaoir atirir flokkar ba~tii

sosialistiskir og borgarligir E in Val tann n sosial revolutioneri flokkurin sum

stoti sosialdemokratunum mer hann val ikki marxistiskur men setti uiititi ii b0ndshy

urnar og hevtii arvati herverks- og yvirgangstakttkkin hia narodnikkunum Hann

hevtii askranni t0ku av rlkis- kirkiu- og gooseigarflj0rti uttan endurgjaldog at

j0rtiin skuidi latast b0ndunum Eitt kvink longur h0grumegin stotiu teir sonevndu

trudovikkarnir ein leysliga samanbundin bolkur sum kravdi ognart0ku flV storshy

gotisunum Eftir 1912 val Jeitiari teirra tann fra kollveltingini f 1917 so va21kendi

saH0rarin Alexander Kerenskij Tann st0rsti borgarligi flokkurin voru teir 50shy

kallatiu konstitutionellu demokratdrnir nevndir kadettarnir Ceftir forbokstavshy

unum KD) H0grumegin kadettarnar stot5u oktobristarnir sum stort Sil2ti voru

n0gdir viti tey lyfti zarurin gal loktober 1905 Ytst a h0gravongi val tann Htla

russiska folkasamgongan iti val ein antisemitiskur yvirstil2ttaflokkur stutilaour

peningaJiga av zarinum og ritiharrum hansara

A tI fyrsta dumavalinum 1906 fingu kadettar trudovikkar og mensJevikkar 23

av atkv0tiunum teir sosialrevolutioneru og bolsjevikkarnir boykottatiu valiti Tann

nyggja duman samtykti alt fyri eitt eina misalitisviittan a stjornina og sailtykti at

10

titstykkja storg6tisini FylgJan var at zarurin uppJoysti dumuna og utskrival5i nyshy

val Men hesafertiluttoku eisini sosialrevolutionerir og bolsjevikkar valinum so

nyggJa duman gJ0rdist uppaftur radikalari enn hin fyrra Stutl eftir valiti upploysti

zarurin eisini hesa dumuna [ juni 1907 og fongsial5i tann sosialdemokratiska (b91shy

sjevikkiska mensjevikkiska) dumabolkin

Zarurin gal sJltilvur eina nyggja vallog sum avgerandi skerdi atkv00UriEttin hia

teimum ognarleysu soleitiis at tritija duman sum vaid val seint 1907 fekk ein

tepran h0grameiriluta sosiaiistiskir pohtikkarar - serligfl sov~ttmennshy

vorou tlknir og sendir til Sihiria urn tati ikki at5renn eydnatiist tcimum (eins og

Lenin og TrotskiJ) at ryma aV landinum Soleit5is Val fyribils 011 von urn ab0tur og

kollvelting k0Vd av svartasta afturhaldt

Kdggiti

Tamiddoto vcr to at enda ikki tann vantanmiddot viljln at skUja f61ksins krav urn

Og st0rri riettv si sum beinleitiis feidi tat5 avoidat5a haror1l2oi zarstyrisins men

osigurin fyrra heimsstrloi Tey storu lanini sum zarstyrio hevt5i [ingio tey

fyrstu arini eftir 1900 fra Bretlandi og Frankarlki og tiEr storu [0gurnar hja kapishy

talistum til hesum londum [ Russlandi h0Vdu noytt Russland upp f samgonguna moti

rysklaudj (tr[andasamgonguna) Hesi Ian bJargaou stJornini burtur ur nogvum

kreppum men saHlstundis motvirkaou tey folkastyrinum vio at gera stjornina minni

hefta av dumuni Russland varo noytt upp [ eitt krggj sum tao hV0rki hevl5i hershy

natiarligar ella buskaparligar fortreytir at gera skreytir 1

Men tati voru ikki 011 sum vitstu hetta ta tyska krfgsavbJot5ingin Laugust 1914 varo handaltl russisku stjOrnini Ein 0tiiligur fosturlandskierleiki breyt fram (koIll

td til sJondar vit5 at Petursborg skifti navn til Petrograd) og allir flokkaruttan

bolsjevikkar og mensJlt~vikkar lovaou at styt5ja stjornina nu a stOI5

Bolsjevikkar og menSJevikkar voru to ikki samdir annals MensJevikkarnirvildu

hava krlggiti f0rt fram til sigur skjotast gj0rligt og eindemokratiskan-borgarligan

friti BoIsJevikkarnir afturlmoti voru hart moti krfgnum Lenin - sum val staddur

1 Sveits - eegtii krlggio vera ein imperialistiskan aamanbrest sum kapitalisman

hevtii fostrati og sum tiEr borgarligu stjornirnar h0vdu iibyrgdina avo Istal5in fyri

at lata seg slakta fyri imperialistarnar f morog(riga politikki teirra skuldi arshy

bei6arafJ0ldin gelS tat5 imperialistiska krpoundggiti til eitt sosialt borgarakrfggj teimshy

um einst0ku londunum Metian kiovningurin sum nevnt Val gamal f russiska sosishy

aldemokratiska flokkinum Vgr ongin sllk aivarsom osemja teimum vestureuropeshy

isku br0tiraflokkunum enfl Hesir stytijaou allir krlgsf0rsJuna hver I sfnum landi

Lenin skuldsetti nu hesar flokkar fyri at hava selt nationalismuna lsosialismunar

stati og fyri at hava gloymt endamalio Hervit5 val grundin 10gd til klovning millshy

11

IDROYA

BANKl l fflROYj

Ply Jlo Jl ~JlJhJ]JmJfJ)

Klakksvik

12

Ulll sosialdemokratar og kommunistar sum um allan he-iminkomleftirkrfggiti 50shy

sialisman var klovnati

Men bols]evisman hevtii smaar m0guleikar at gera propaganda sina galdandi [

Russlandi tey fyrstu krfgsarini hon varmiddotutlagin Blatilli Pravda var forbotiiti

og - 1914 vortiu bolsjevikkarnir 1 dumuni settir fastir og sendir til 5ibiria

Zarstyriti gay siEr t Htiti far um bolsjevikkarnar O]ka vandarmklari helt hon

ta borgarligu andst0tiuna vera Bon Var heima og logUg hon kravdi stjornarligar

broytingar sum skuldu 0k]a valditi hJa dumuni og milSja mati einum pnrlamentarshy

iskum Bendan andst0tian umfatatii t32r ovastu nyggju samf(gtl(lgssta~tt-

irnar (framplslynlar gotiseigarar dnatiarmenn storhandilsmenn sakf0rarar proshy

fessarar blatimenn lampknar oa) sum ikki fingu ahugamal sni r0kt ilvtigmilla

zarveldinum Teirra var talS borgarliga demokratiH5 Umframt hcst

kr0v hevtii stjornin eisini tann trega av hesari andst0tiu at hon fanst at dygdini

krfgsf0rslunL

Og henni var nogv at finnast at Russland byrjatii krtggill vio alopi a Eysturshy

preussen tati byrjatii viti framgongd men endatii viti osigrinum viti Tannenberg

eftir at hermenn [ miljontali voru falnir Tati hernatiarliga h ialoarlovsitib0tti ikki

um st0tiuna heima Verkf011ini og kravgongurnar byrjatiu aftur og bnviti cinn

parlamentariska stjorn hartinatit Men zarllrin vildi ongar broytingar gern Besin

maliur slapp nu at visa evni sini - og tey voru vanalig Hann var uttan at vilJa tati

borin til Romanov-trununa ein andaliga kryplaliur konservativur matillr sum var

f0ddur til nt liva oman fyri tati folk harm skuldi styra uttan nakati ski a folksins

vilja og t0rvi Kreppan heima og ikki minst skiliti a hcrrnotunufll vcrsnalii ta Nikoshy

lai zarur 1I sjillvur tok krigsleitisluna og liEt konu sinari og vinmanni he-nnara

heimadokWranum Rnsputin landsins upp hcndur UmhcystilS 1916 var alt

samfclagiti komiti ii grnvarbakkan kriggiti gekst verri og vCrri milJonir av hershy

monnum doytiuj Jarnbreytir og vegir megnatiu ikki flumingin av krigsutgcrti rymdir

hermenn f tusundatali gingu og dreivaou g0tunum h0vutisstatinumj folkiti sV0ltatii

50lei)is var skilili fyrst 1 mars 1917 til folkio feldi tann seinasta Romnnov-znrin

Tann borgarliga kollveltingin var btlgvin

I Marskollveltingin

Vandi var fyri uppreistri Petrograd og zarurin sendi herfolkatvera til rcioshy

ar at basa 6frilii Men spenningurin kundi ikki Iinkast og tati var 011um greitt

elsini borgarUgum og herovastnm at kollveltingin var komin 8 mars voru veldugshy

ar krnvgongur h0vulisstatinum ofritiurin byrjatii vi6 bakarahandlarunr har

endaleysir halar ilV kvinnum stotiu og blliatiu eftir einum breytibita Men atvarsamshy

ari var at sama deg foru 90000 arbeieismenn verkfall og dagindtir 10gdu meira

enn 100000 afturat arbeiliiti fia SiEr G0tuskansfr voru g]01dir og tcir fyrstu

samanbre stirnir millum arbeitismenn og 10grcglu hendu

13

Myndugleikarnir royndu at basa Ofritiinum Sum ein politisk fyrireiking var

duman heimsend men harviti skumfa5i stjornin tann st0rsta antikollveltingarbolkshy

in - kadettarnar - fra slEr (seinni foru eisini oktobristarnir f andst0tiubolkin)

Formatiurin f dumuni Rodzianko og herovastarnir 1 h0vutisstatinum lotu zarin

vita at lttotiu hjalparleysir moti folks ins vreitli og at alvarsamu r

vandi var fyri kollvelting Men Nikolai - staddur [ skilti

onki Myndugleikarnir fingu bara botl um at berja ein m0guligan uppreistur nitiur

Uppreisturin var vlsur Nu raddi um hV0nn part herurin for 1 11 mars tyktist

herurin vera zarinum trogvur Men longu dagin eftir vartl maktstl2ltliti tikitl undan

zarveldinum Russlandi herdeild fyri og onnur eftir 1 hl2lVutlsstatlnum for part

viti folkinum Hermenn og arbeitlsmenn toku vetrarborgina og flotamalaratiiti og

stjornin varti Nyggir maktfaktorar raddu Russlandi

Duman gj0rdi nu av ikki at svara til zarin longur Hon valdi 12marseina borgshy

arliga nevnd at rl2lkja ahugamalini hja (borgarligu) kollveltingarr0rsluni Samadag

varti skipati ein sovjett av arbeitiaraumbotismonnum Dumanevndin virkatii sum ein

stJorn og tok slEr eisini tann 14 navniti fyribilsstjorn Sovjettin var stovnalt5

sum eitt fyri arbeitlararatiini a velksmilt5jum og arbeitlsplassulll Ta hershy

menninir foru at skipa slni lati fingu eislnl telr umbOlsmenn Petrograd-sovjettshy

ini sum hevtii ikki facrri enn 3000 umbotlsmenn umbotiandi 400000 arbeilt5smenn

og 160000 hermenn Hermenninir voru bl2lndur hermannabuna og SOVJettin umshy

bOlt5alt5i soleitiis teir albeitiandi strettirnar albeitismenn og b0ndur Teir sosialshy

revolutioneru og mensjevikkarnir hl2lVdu leitisluna

Sovjettin val sostatt ein maktfaktorur javnbJotlis stjornini ella helJur sterkari

tf hon hevlt5i tati veruliga valditi h0vult5sstatlnum Sovjettir vortlu skipatiar um aIt

rlkitl og samskipatlar eina alrus siska sovjett vitsti vrel at llv

hennara var treytalt5 av stult5li ella samtykki fra sovJettini Petrograd Fyri at

tryggJa srer hendan stutlul vildu teir borgarligu politikkararnir hava sovjettlimir

upp 1 stjornina og nogvir sosialrevolutionerir og mensjevikkar voru fyri hesum

men tann utinnandi nevndin [ alrussisku sovjettini sum hevtli meiriluta Petroshy

gradsovjettini sJtti Utinnandi alt5alnevndin stytijatlifyribilsstjorninaneilt til noshy

vemberkollveltingina hon gotikendi to [mai at sosialrevolutionerir og mensjeshy

vikkar foru upp 1 stjornina

15 mars ta sjalvt Nikolai zarur endiliga hevC5i skilt at ongin stytljatli hann

seglt5i hann rltettin til russisku trUnuna fra srer og llEt brotlur sIn Mikhail storshy

her toga loysa seg av Men longu dagin eftir matti hesin fara sama veg

t veruleikanum var valditl vortlitl til talt5 sum Lenin kallatgti eitt dupultvald Valdshy

iti var bytt millum fyribilsstjornina iti umbotlatli ahugamalini hja borgarast~ttini

- og hinumegin sovjettirnar ilt5 umbotlatgtu b0ndur og arbeiilsmenn Tail veruliga v alshy

diti var to hja sovJettunum soleiC5is at tier nrer trer vildu kundu taka alt rlEtlitl

tl tIEr hl2lvdu valditl a herinum h0VUlt5sstalt5num Spurningurin var bara illEr tIEr

hildu 10tuna vera bUna

Men fra mars manatli til november var talt5 kortini ilt5 hevlt5i tatl

formliga valditl TaI111 fyrsta fyribilsstjornin vilt5 Lvov fursta sum fors~tisralt5-

harra var ein ~ reint borgarlig stjorn Einasti ralt5harrin sum vilt5 gOlt5um vilja kundi

ropast vinstramalt5ur var trudov ikkurin Kerenskij ilt5 fekk tail 11titl tyilandi starvshy

iti SUIll 10glllataralt5harri Kerenskij hoyrdi grundini til sosialrevolutionera

flokkinulll sum hann eisini stutt atirenn novemberkollveltingina gj0rdist limur 1

Myndugleikin hja fyribilsstjornini og hja ti sosialrevolutioneru-mensJevikkisku

sovjettleitgtsluni minkatli ta hesir stovnar ikki kundu ella ikki vildu ganga

teimum kr0vum Ii 1ll0ti sum tail arbeitiandi folkiil itgt framt hevtii kollveltingina

Handilsmilt5depil Novosibirsk

setti B0ndurnir kravdu j0rlt5 arbeitlsmenninir hlEgri 10n og stytri arbeilt5stlt5 og

eftirlit vitl virkjunum Harafturat komu so krl2lvini fra teimulll ikki-russisku tjoilshy

unum um sJalvstYri

Men tatl alvarsamastgt3 var at hOIl so Hlt5andi misti rlEiliila hermonnshy

unum ikki bara I h0VUlt5sstatlnum har hon ongantlt5 hcvC5i havt tao men nu eisini

a hermotunum Hermenninir vildu hava frilt5 og stjornin vildi halda fram vilt5 krfgshy

num Hermenninir vildu hava j0rlt5 men stjornin utsetti alto spurningin Misn0gdshy

in yaks [ hermannasovJettunum

I Tilsamans atta mtlJonir russarar gj0rdu hertlenastu men stjornin kundi hV0rki

gera teir lit vitl vapnum ella matL Hon gj0rdi tf av at senda teir elstu heim Hetta

var byrjanin til upploysingina av russiska herillum Samstundis foru hermenninir

nu at ryma heim av slnum eintingum at utstykkJa storgolt5sini (fra mai til september

I

i 1514

I

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

teirra misfliogdu atirar vegir moti einum lltlum krggi sum hon val viss at vinna

Men sum Russland 1904 byrjatii moti Japan varti ikki ikki ltil5 og

varti hcldur ikki vunniti Longu aril5 eftir ta skansin Port Arthur val fallin val

greitt at Russland for at vertia viti undirlutan og misn0gdin og neytiin heima

vaks 22 januar 1905 gingu halvtannal5hundrati tUsund arbeiosmenn viti einum presti

vio halgimynd a odda til zarborgina (Vetraborgina) 1 Petursborg at handa zarinum

eitt skriv hal hann eyomjukum oroum varti bitiin urn at bota urn Iivikorini hia

folk inurn Zarpolitiiti tok moti arbeitismonnunum viti ktilum fleiri hundrao ella

kanska fleiri rusund (ongin veit hvussu nogv) eftir a eisini konur og b0rn

Harmurin urn hesa hending for sum ein brandur urn alt landiti og teir sosialistisku

flokkarnir sum ikki h0Vdu fyrireikati kravgongu toku nu leil5sluna andst0ouni

moti stYrislagnum Alt summariti 1905 voru verkf011 og ofriour r Juni gJ0rdu mashy

trosarnir a krussaranum Potemkin I Svartahavinum tann vitigitna uppreisturin og

cisini a flotast00unum viti Eystrasalt val uppreistur r oktober val atialverkfall

urn alt landiti og eini 40 bYum skipatiu arbeitismenninirrati (sovJettir)vH5tlendashy

mali at taka alt rtii landinum SOy jettin Petursborg vH5 Trotskij (sum enn val

mensjevikkur) sum formanni gj0rdist royndini ein stJorn Javnbjoois zarstJornini

Zarinum val nu so vatt undir f0ti at hann onki kundi gera annao enn skrivliga

lova ab0tur r tI sonevnda oktobermanifestinum lovatii hann friEls val til eitt ratishy

gevandi ting (duma) og pressu- fundar- og felagsfrltelsi og von Val urn at Russshy

land for- at faa eitt parlamentariskt-demokratiskt stYrislag

Men andst0tian Val hV0rki nog sterk ella nog samd at faa kr0v sni framd Umshy

framt sosoaldemokratiska flokkin voru aorenn 1905 skipaoir atirir flokkar ba~tii

sosialistiskir og borgarligir E in Val tann n sosial revolutioneri flokkurin sum

stoti sosialdemokratunum mer hann val ikki marxistiskur men setti uiititi ii b0ndshy

urnar og hevtii arvati herverks- og yvirgangstakttkkin hia narodnikkunum Hann

hevtii askranni t0ku av rlkis- kirkiu- og gooseigarflj0rti uttan endurgjaldog at

j0rtiin skuidi latast b0ndunum Eitt kvink longur h0grumegin stotiu teir sonevndu

trudovikkarnir ein leysliga samanbundin bolkur sum kravdi ognart0ku flV storshy

gotisunum Eftir 1912 val Jeitiari teirra tann fra kollveltingini f 1917 so va21kendi

saH0rarin Alexander Kerenskij Tann st0rsti borgarligi flokkurin voru teir 50shy

kallatiu konstitutionellu demokratdrnir nevndir kadettarnir Ceftir forbokstavshy

unum KD) H0grumegin kadettarnar stot5u oktobristarnir sum stort Sil2ti voru

n0gdir viti tey lyfti zarurin gal loktober 1905 Ytst a h0gravongi val tann Htla

russiska folkasamgongan iti val ein antisemitiskur yvirstil2ttaflokkur stutilaour

peningaJiga av zarinum og ritiharrum hansara

A tI fyrsta dumavalinum 1906 fingu kadettar trudovikkar og mensJevikkar 23

av atkv0tiunum teir sosialrevolutioneru og bolsjevikkarnir boykottatiu valiti Tann

nyggja duman samtykti alt fyri eitt eina misalitisviittan a stjornina og sailtykti at

10

titstykkja storg6tisini FylgJan var at zarurin uppJoysti dumuna og utskrival5i nyshy

val Men hesafertiluttoku eisini sosialrevolutionerir og bolsjevikkar valinum so

nyggJa duman gJ0rdist uppaftur radikalari enn hin fyrra Stutl eftir valiti upploysti

zarurin eisini hesa dumuna [ juni 1907 og fongsial5i tann sosialdemokratiska (b91shy

sjevikkiska mensjevikkiska) dumabolkin

Zarurin gal sJltilvur eina nyggja vallog sum avgerandi skerdi atkv00UriEttin hia

teimum ognarleysu soleitiis at tritija duman sum vaid val seint 1907 fekk ein

tepran h0grameiriluta sosiaiistiskir pohtikkarar - serligfl sov~ttmennshy

vorou tlknir og sendir til Sihiria urn tati ikki at5renn eydnatiist tcimum (eins og

Lenin og TrotskiJ) at ryma aV landinum Soleit5is Val fyribils 011 von urn ab0tur og

kollvelting k0Vd av svartasta afturhaldt

Kdggiti

Tamiddoto vcr to at enda ikki tann vantanmiddot viljln at skUja f61ksins krav urn

Og st0rri riettv si sum beinleitiis feidi tat5 avoidat5a haror1l2oi zarstyrisins men

osigurin fyrra heimsstrloi Tey storu lanini sum zarstyrio hevt5i [ingio tey

fyrstu arini eftir 1900 fra Bretlandi og Frankarlki og tiEr storu [0gurnar hja kapishy

talistum til hesum londum [ Russlandi h0Vdu noytt Russland upp f samgonguna moti

rysklaudj (tr[andasamgonguna) Hesi Ian bJargaou stJornini burtur ur nogvum

kreppum men saHlstundis motvirkaou tey folkastyrinum vio at gera stjornina minni

hefta av dumuni Russland varo noytt upp [ eitt krggj sum tao hV0rki hevl5i hershy

natiarligar ella buskaparligar fortreytir at gera skreytir 1

Men tati voru ikki 011 sum vitstu hetta ta tyska krfgsavbJot5ingin Laugust 1914 varo handaltl russisku stjOrnini Ein 0tiiligur fosturlandskierleiki breyt fram (koIll

td til sJondar vit5 at Petursborg skifti navn til Petrograd) og allir flokkaruttan

bolsjevikkar og mensJlt~vikkar lovaou at styt5ja stjornina nu a stOI5

Bolsjevikkar og menSJevikkar voru to ikki samdir annals MensJevikkarnirvildu

hava krlggiti f0rt fram til sigur skjotast gj0rligt og eindemokratiskan-borgarligan

friti BoIsJevikkarnir afturlmoti voru hart moti krfgnum Lenin - sum val staddur

1 Sveits - eegtii krlggio vera ein imperialistiskan aamanbrest sum kapitalisman

hevtii fostrati og sum tiEr borgarligu stjornirnar h0vdu iibyrgdina avo Istal5in fyri

at lata seg slakta fyri imperialistarnar f morog(riga politikki teirra skuldi arshy

bei6arafJ0ldin gelS tat5 imperialistiska krpoundggiti til eitt sosialt borgarakrfggj teimshy

um einst0ku londunum Metian kiovningurin sum nevnt Val gamal f russiska sosishy

aldemokratiska flokkinum Vgr ongin sllk aivarsom osemja teimum vestureuropeshy

isku br0tiraflokkunum enfl Hesir stytijaou allir krlgsf0rsJuna hver I sfnum landi

Lenin skuldsetti nu hesar flokkar fyri at hava selt nationalismuna lsosialismunar

stati og fyri at hava gloymt endamalio Hervit5 val grundin 10gd til klovning millshy

11

IDROYA

BANKl l fflROYj

Ply Jlo Jl ~JlJhJ]JmJfJ)

Klakksvik

12

Ulll sosialdemokratar og kommunistar sum um allan he-iminkomleftirkrfggiti 50shy

sialisman var klovnati

Men bols]evisman hevtii smaar m0guleikar at gera propaganda sina galdandi [

Russlandi tey fyrstu krfgsarini hon varmiddotutlagin Blatilli Pravda var forbotiiti

og - 1914 vortiu bolsjevikkarnir 1 dumuni settir fastir og sendir til 5ibiria

Zarstyriti gay siEr t Htiti far um bolsjevikkarnar O]ka vandarmklari helt hon

ta borgarligu andst0tiuna vera Bon Var heima og logUg hon kravdi stjornarligar

broytingar sum skuldu 0k]a valditi hJa dumuni og milSja mati einum pnrlamentarshy

iskum Bendan andst0tian umfatatii t32r ovastu nyggju samf(gtl(lgssta~tt-

irnar (framplslynlar gotiseigarar dnatiarmenn storhandilsmenn sakf0rarar proshy

fessarar blatimenn lampknar oa) sum ikki fingu ahugamal sni r0kt ilvtigmilla

zarveldinum Teirra var talS borgarliga demokratiH5 Umframt hcst

kr0v hevtii stjornin eisini tann trega av hesari andst0tiu at hon fanst at dygdini

krfgsf0rslunL

Og henni var nogv at finnast at Russland byrjatii krtggill vio alopi a Eysturshy

preussen tati byrjatii viti framgongd men endatii viti osigrinum viti Tannenberg

eftir at hermenn [ miljontali voru falnir Tati hernatiarliga h ialoarlovsitib0tti ikki

um st0tiuna heima Verkf011ini og kravgongurnar byrjatiu aftur og bnviti cinn

parlamentariska stjorn hartinatit Men zarllrin vildi ongar broytingar gern Besin

maliur slapp nu at visa evni sini - og tey voru vanalig Hann var uttan at vilJa tati

borin til Romanov-trununa ein andaliga kryplaliur konservativur matillr sum var

f0ddur til nt liva oman fyri tati folk harm skuldi styra uttan nakati ski a folksins

vilja og t0rvi Kreppan heima og ikki minst skiliti a hcrrnotunufll vcrsnalii ta Nikoshy

lai zarur 1I sjillvur tok krigsleitisluna og liEt konu sinari og vinmanni he-nnara

heimadokWranum Rnsputin landsins upp hcndur UmhcystilS 1916 var alt

samfclagiti komiti ii grnvarbakkan kriggiti gekst verri og vCrri milJonir av hershy

monnum doytiuj Jarnbreytir og vegir megnatiu ikki flumingin av krigsutgcrti rymdir

hermenn f tusundatali gingu og dreivaou g0tunum h0vutisstatinumj folkiti sV0ltatii

50lei)is var skilili fyrst 1 mars 1917 til folkio feldi tann seinasta Romnnov-znrin

Tann borgarliga kollveltingin var btlgvin

I Marskollveltingin

Vandi var fyri uppreistri Petrograd og zarurin sendi herfolkatvera til rcioshy

ar at basa 6frilii Men spenningurin kundi ikki Iinkast og tati var 011um greitt

elsini borgarUgum og herovastnm at kollveltingin var komin 8 mars voru veldugshy

ar krnvgongur h0vulisstatinum ofritiurin byrjatii vi6 bakarahandlarunr har

endaleysir halar ilV kvinnum stotiu og blliatiu eftir einum breytibita Men atvarsamshy

ari var at sama deg foru 90000 arbeieismenn verkfall og dagindtir 10gdu meira

enn 100000 afturat arbeiliiti fia SiEr G0tuskansfr voru g]01dir og tcir fyrstu

samanbre stirnir millum arbeitismenn og 10grcglu hendu

13

Myndugleikarnir royndu at basa Ofritiinum Sum ein politisk fyrireiking var

duman heimsend men harviti skumfa5i stjornin tann st0rsta antikollveltingarbolkshy

in - kadettarnar - fra slEr (seinni foru eisini oktobristarnir f andst0tiubolkin)

Formatiurin f dumuni Rodzianko og herovastarnir 1 h0vutisstatinum lotu zarin

vita at lttotiu hjalparleysir moti folks ins vreitli og at alvarsamu r

vandi var fyri kollvelting Men Nikolai - staddur [ skilti

onki Myndugleikarnir fingu bara botl um at berja ein m0guligan uppreistur nitiur

Uppreisturin var vlsur Nu raddi um hV0nn part herurin for 1 11 mars tyktist

herurin vera zarinum trogvur Men longu dagin eftir vartl maktstl2ltliti tikitl undan

zarveldinum Russlandi herdeild fyri og onnur eftir 1 hl2lVutlsstatlnum for part

viti folkinum Hermenn og arbeitlsmenn toku vetrarborgina og flotamalaratiiti og

stjornin varti Nyggir maktfaktorar raddu Russlandi

Duman gj0rdi nu av ikki at svara til zarin longur Hon valdi 12marseina borgshy

arliga nevnd at rl2lkja ahugamalini hja (borgarligu) kollveltingarr0rsluni Samadag

varti skipati ein sovjett av arbeitiaraumbotismonnum Dumanevndin virkatii sum ein

stJorn og tok slEr eisini tann 14 navniti fyribilsstjorn Sovjettin var stovnalt5

sum eitt fyri arbeitlararatiini a velksmilt5jum og arbeitlsplassulll Ta hershy

menninir foru at skipa slni lati fingu eislnl telr umbOlsmenn Petrograd-sovjettshy

ini sum hevtii ikki facrri enn 3000 umbotlsmenn umbotiandi 400000 arbeilt5smenn

og 160000 hermenn Hermenninir voru bl2lndur hermannabuna og SOVJettin umshy

bOlt5alt5i soleitiis teir albeitiandi strettirnar albeitismenn og b0ndur Teir sosialshy

revolutioneru og mensjevikkarnir hl2lVdu leitisluna

Sovjettin val sostatt ein maktfaktorur javnbJotlis stjornini ella helJur sterkari

tf hon hevlt5i tati veruliga valditi h0vult5sstatlnum Sovjettir vortlu skipatiar um aIt

rlkitl og samskipatlar eina alrus siska sovjett vitsti vrel at llv

hennara var treytalt5 av stult5li ella samtykki fra sovJettini Petrograd Fyri at

tryggJa srer hendan stutlul vildu teir borgarligu politikkararnir hava sovjettlimir

upp 1 stjornina og nogvir sosialrevolutionerir og mensjevikkar voru fyri hesum

men tann utinnandi nevndin [ alrussisku sovjettini sum hevtli meiriluta Petroshy

gradsovjettini sJtti Utinnandi alt5alnevndin stytijatlifyribilsstjorninaneilt til noshy

vemberkollveltingina hon gotikendi to [mai at sosialrevolutionerir og mensjeshy

vikkar foru upp 1 stjornina

15 mars ta sjalvt Nikolai zarur endiliga hevC5i skilt at ongin stytljatli hann

seglt5i hann rltettin til russisku trUnuna fra srer og llEt brotlur sIn Mikhail storshy

her toga loysa seg av Men longu dagin eftir matti hesin fara sama veg

t veruleikanum var valditl vortlitl til talt5 sum Lenin kallatgti eitt dupultvald Valdshy

iti var bytt millum fyribilsstjornina iti umbotlatli ahugamalini hja borgarast~ttini

- og hinumegin sovjettirnar ilt5 umbotlatgtu b0ndur og arbeiilsmenn Tail veruliga v alshy

diti var to hja sovJettunum soleiC5is at tier nrer trer vildu kundu taka alt rlEtlitl

tl tIEr hl2lvdu valditl a herinum h0VUlt5sstalt5num Spurningurin var bara illEr tIEr

hildu 10tuna vera bUna

Men fra mars manatli til november var talt5 kortini ilt5 hevlt5i tatl

formliga valditl TaI111 fyrsta fyribilsstjornin vilt5 Lvov fursta sum fors~tisralt5-

harra var ein ~ reint borgarlig stjorn Einasti ralt5harrin sum vilt5 gOlt5um vilja kundi

ropast vinstramalt5ur var trudov ikkurin Kerenskij ilt5 fekk tail 11titl tyilandi starvshy

iti SUIll 10glllataralt5harri Kerenskij hoyrdi grundini til sosialrevolutionera

flokkinulll sum hann eisini stutt atirenn novemberkollveltingina gj0rdist limur 1

Myndugleikin hja fyribilsstjornini og hja ti sosialrevolutioneru-mensJevikkisku

sovjettleitgtsluni minkatli ta hesir stovnar ikki kundu ella ikki vildu ganga

teimum kr0vum Ii 1ll0ti sum tail arbeitiandi folkiil itgt framt hevtii kollveltingina

Handilsmilt5depil Novosibirsk

setti B0ndurnir kravdu j0rlt5 arbeitlsmenninir hlEgri 10n og stytri arbeilt5stlt5 og

eftirlit vitl virkjunum Harafturat komu so krl2lvini fra teimulll ikki-russisku tjoilshy

unum um sJalvstYri

Men tatl alvarsamastgt3 var at hOIl so Hlt5andi misti rlEiliila hermonnshy

unum ikki bara I h0VUlt5sstatlnum har hon ongantlt5 hcvC5i havt tao men nu eisini

a hermotunum Hermenninir vildu hava frilt5 og stjornin vildi halda fram vilt5 krfgshy

num Hermenninir vildu hava j0rlt5 men stjornin utsetti alto spurningin Misn0gdshy

in yaks [ hermannasovJettunum

I Tilsamans atta mtlJonir russarar gj0rdu hertlenastu men stjornin kundi hV0rki

gera teir lit vitl vapnum ella matL Hon gj0rdi tf av at senda teir elstu heim Hetta

var byrjanin til upploysingina av russiska herillum Samstundis foru hermenninir

nu at ryma heim av slnum eintingum at utstykkJa storgolt5sini (fra mai til september

I

i 1514

I

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

IDROYA

BANKl l fflROYj

Ply Jlo Jl ~JlJhJ]JmJfJ)

Klakksvik

12

Ulll sosialdemokratar og kommunistar sum um allan he-iminkomleftirkrfggiti 50shy

sialisman var klovnati

Men bols]evisman hevtii smaar m0guleikar at gera propaganda sina galdandi [

Russlandi tey fyrstu krfgsarini hon varmiddotutlagin Blatilli Pravda var forbotiiti

og - 1914 vortiu bolsjevikkarnir 1 dumuni settir fastir og sendir til 5ibiria

Zarstyriti gay siEr t Htiti far um bolsjevikkarnar O]ka vandarmklari helt hon

ta borgarligu andst0tiuna vera Bon Var heima og logUg hon kravdi stjornarligar

broytingar sum skuldu 0k]a valditi hJa dumuni og milSja mati einum pnrlamentarshy

iskum Bendan andst0tian umfatatii t32r ovastu nyggju samf(gtl(lgssta~tt-

irnar (framplslynlar gotiseigarar dnatiarmenn storhandilsmenn sakf0rarar proshy

fessarar blatimenn lampknar oa) sum ikki fingu ahugamal sni r0kt ilvtigmilla

zarveldinum Teirra var talS borgarliga demokratiH5 Umframt hcst

kr0v hevtii stjornin eisini tann trega av hesari andst0tiu at hon fanst at dygdini

krfgsf0rslunL

Og henni var nogv at finnast at Russland byrjatii krtggill vio alopi a Eysturshy

preussen tati byrjatii viti framgongd men endatii viti osigrinum viti Tannenberg

eftir at hermenn [ miljontali voru falnir Tati hernatiarliga h ialoarlovsitib0tti ikki

um st0tiuna heima Verkf011ini og kravgongurnar byrjatiu aftur og bnviti cinn

parlamentariska stjorn hartinatit Men zarllrin vildi ongar broytingar gern Besin

maliur slapp nu at visa evni sini - og tey voru vanalig Hann var uttan at vilJa tati

borin til Romanov-trununa ein andaliga kryplaliur konservativur matillr sum var

f0ddur til nt liva oman fyri tati folk harm skuldi styra uttan nakati ski a folksins

vilja og t0rvi Kreppan heima og ikki minst skiliti a hcrrnotunufll vcrsnalii ta Nikoshy

lai zarur 1I sjillvur tok krigsleitisluna og liEt konu sinari og vinmanni he-nnara

heimadokWranum Rnsputin landsins upp hcndur UmhcystilS 1916 var alt

samfclagiti komiti ii grnvarbakkan kriggiti gekst verri og vCrri milJonir av hershy

monnum doytiuj Jarnbreytir og vegir megnatiu ikki flumingin av krigsutgcrti rymdir

hermenn f tusundatali gingu og dreivaou g0tunum h0vutisstatinumj folkiti sV0ltatii

50lei)is var skilili fyrst 1 mars 1917 til folkio feldi tann seinasta Romnnov-znrin

Tann borgarliga kollveltingin var btlgvin

I Marskollveltingin

Vandi var fyri uppreistri Petrograd og zarurin sendi herfolkatvera til rcioshy

ar at basa 6frilii Men spenningurin kundi ikki Iinkast og tati var 011um greitt

elsini borgarUgum og herovastnm at kollveltingin var komin 8 mars voru veldugshy

ar krnvgongur h0vulisstatinum ofritiurin byrjatii vi6 bakarahandlarunr har

endaleysir halar ilV kvinnum stotiu og blliatiu eftir einum breytibita Men atvarsamshy

ari var at sama deg foru 90000 arbeieismenn verkfall og dagindtir 10gdu meira

enn 100000 afturat arbeiliiti fia SiEr G0tuskansfr voru g]01dir og tcir fyrstu

samanbre stirnir millum arbeitismenn og 10grcglu hendu

13

Myndugleikarnir royndu at basa Ofritiinum Sum ein politisk fyrireiking var

duman heimsend men harviti skumfa5i stjornin tann st0rsta antikollveltingarbolkshy

in - kadettarnar - fra slEr (seinni foru eisini oktobristarnir f andst0tiubolkin)

Formatiurin f dumuni Rodzianko og herovastarnir 1 h0vutisstatinum lotu zarin

vita at lttotiu hjalparleysir moti folks ins vreitli og at alvarsamu r

vandi var fyri kollvelting Men Nikolai - staddur [ skilti

onki Myndugleikarnir fingu bara botl um at berja ein m0guligan uppreistur nitiur

Uppreisturin var vlsur Nu raddi um hV0nn part herurin for 1 11 mars tyktist

herurin vera zarinum trogvur Men longu dagin eftir vartl maktstl2ltliti tikitl undan

zarveldinum Russlandi herdeild fyri og onnur eftir 1 hl2lVutlsstatlnum for part

viti folkinum Hermenn og arbeitlsmenn toku vetrarborgina og flotamalaratiiti og

stjornin varti Nyggir maktfaktorar raddu Russlandi

Duman gj0rdi nu av ikki at svara til zarin longur Hon valdi 12marseina borgshy

arliga nevnd at rl2lkja ahugamalini hja (borgarligu) kollveltingarr0rsluni Samadag

varti skipati ein sovjett av arbeitiaraumbotismonnum Dumanevndin virkatii sum ein

stJorn og tok slEr eisini tann 14 navniti fyribilsstjorn Sovjettin var stovnalt5

sum eitt fyri arbeitlararatiini a velksmilt5jum og arbeitlsplassulll Ta hershy

menninir foru at skipa slni lati fingu eislnl telr umbOlsmenn Petrograd-sovjettshy

ini sum hevtii ikki facrri enn 3000 umbotlsmenn umbotiandi 400000 arbeilt5smenn

og 160000 hermenn Hermenninir voru bl2lndur hermannabuna og SOVJettin umshy

bOlt5alt5i soleitiis teir albeitiandi strettirnar albeitismenn og b0ndur Teir sosialshy

revolutioneru og mensjevikkarnir hl2lVdu leitisluna

Sovjettin val sostatt ein maktfaktorur javnbJotlis stjornini ella helJur sterkari

tf hon hevlt5i tati veruliga valditi h0vult5sstatlnum Sovjettir vortlu skipatiar um aIt

rlkitl og samskipatlar eina alrus siska sovjett vitsti vrel at llv

hennara var treytalt5 av stult5li ella samtykki fra sovJettini Petrograd Fyri at

tryggJa srer hendan stutlul vildu teir borgarligu politikkararnir hava sovjettlimir

upp 1 stjornina og nogvir sosialrevolutionerir og mensjevikkar voru fyri hesum

men tann utinnandi nevndin [ alrussisku sovjettini sum hevtli meiriluta Petroshy

gradsovjettini sJtti Utinnandi alt5alnevndin stytijatlifyribilsstjorninaneilt til noshy

vemberkollveltingina hon gotikendi to [mai at sosialrevolutionerir og mensjeshy

vikkar foru upp 1 stjornina

15 mars ta sjalvt Nikolai zarur endiliga hevC5i skilt at ongin stytljatli hann

seglt5i hann rltettin til russisku trUnuna fra srer og llEt brotlur sIn Mikhail storshy

her toga loysa seg av Men longu dagin eftir matti hesin fara sama veg

t veruleikanum var valditl vortlitl til talt5 sum Lenin kallatgti eitt dupultvald Valdshy

iti var bytt millum fyribilsstjornina iti umbotlatli ahugamalini hja borgarast~ttini

- og hinumegin sovjettirnar ilt5 umbotlatgtu b0ndur og arbeiilsmenn Tail veruliga v alshy

diti var to hja sovJettunum soleiC5is at tier nrer trer vildu kundu taka alt rlEtlitl

tl tIEr hl2lvdu valditl a herinum h0VUlt5sstalt5num Spurningurin var bara illEr tIEr

hildu 10tuna vera bUna

Men fra mars manatli til november var talt5 kortini ilt5 hevlt5i tatl

formliga valditl TaI111 fyrsta fyribilsstjornin vilt5 Lvov fursta sum fors~tisralt5-

harra var ein ~ reint borgarlig stjorn Einasti ralt5harrin sum vilt5 gOlt5um vilja kundi

ropast vinstramalt5ur var trudov ikkurin Kerenskij ilt5 fekk tail 11titl tyilandi starvshy

iti SUIll 10glllataralt5harri Kerenskij hoyrdi grundini til sosialrevolutionera

flokkinulll sum hann eisini stutt atirenn novemberkollveltingina gj0rdist limur 1

Myndugleikin hja fyribilsstjornini og hja ti sosialrevolutioneru-mensJevikkisku

sovjettleitgtsluni minkatli ta hesir stovnar ikki kundu ella ikki vildu ganga

teimum kr0vum Ii 1ll0ti sum tail arbeitiandi folkiil itgt framt hevtii kollveltingina

Handilsmilt5depil Novosibirsk

setti B0ndurnir kravdu j0rlt5 arbeitlsmenninir hlEgri 10n og stytri arbeilt5stlt5 og

eftirlit vitl virkjunum Harafturat komu so krl2lvini fra teimulll ikki-russisku tjoilshy

unum um sJalvstYri

Men tatl alvarsamastgt3 var at hOIl so Hlt5andi misti rlEiliila hermonnshy

unum ikki bara I h0VUlt5sstatlnum har hon ongantlt5 hcvC5i havt tao men nu eisini

a hermotunum Hermenninir vildu hava frilt5 og stjornin vildi halda fram vilt5 krfgshy

num Hermenninir vildu hava j0rlt5 men stjornin utsetti alto spurningin Misn0gdshy

in yaks [ hermannasovJettunum

I Tilsamans atta mtlJonir russarar gj0rdu hertlenastu men stjornin kundi hV0rki

gera teir lit vitl vapnum ella matL Hon gj0rdi tf av at senda teir elstu heim Hetta

var byrjanin til upploysingina av russiska herillum Samstundis foru hermenninir

nu at ryma heim av slnum eintingum at utstykkJa storgolt5sini (fra mai til september

I

i 1514

I

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

Myndugleikarnir royndu at basa Ofritiinum Sum ein politisk fyrireiking var

duman heimsend men harviti skumfa5i stjornin tann st0rsta antikollveltingarbolkshy

in - kadettarnar - fra slEr (seinni foru eisini oktobristarnir f andst0tiubolkin)

Formatiurin f dumuni Rodzianko og herovastarnir 1 h0vutisstatinum lotu zarin

vita at lttotiu hjalparleysir moti folks ins vreitli og at alvarsamu r

vandi var fyri kollvelting Men Nikolai - staddur [ skilti

onki Myndugleikarnir fingu bara botl um at berja ein m0guligan uppreistur nitiur

Uppreisturin var vlsur Nu raddi um hV0nn part herurin for 1 11 mars tyktist

herurin vera zarinum trogvur Men longu dagin eftir vartl maktstl2ltliti tikitl undan

zarveldinum Russlandi herdeild fyri og onnur eftir 1 hl2lVutlsstatlnum for part

viti folkinum Hermenn og arbeitlsmenn toku vetrarborgina og flotamalaratiiti og

stjornin varti Nyggir maktfaktorar raddu Russlandi

Duman gj0rdi nu av ikki at svara til zarin longur Hon valdi 12marseina borgshy

arliga nevnd at rl2lkja ahugamalini hja (borgarligu) kollveltingarr0rsluni Samadag

varti skipati ein sovjett av arbeitiaraumbotismonnum Dumanevndin virkatii sum ein

stJorn og tok slEr eisini tann 14 navniti fyribilsstjorn Sovjettin var stovnalt5

sum eitt fyri arbeitlararatiini a velksmilt5jum og arbeitlsplassulll Ta hershy

menninir foru at skipa slni lati fingu eislnl telr umbOlsmenn Petrograd-sovjettshy

ini sum hevtii ikki facrri enn 3000 umbotlsmenn umbotiandi 400000 arbeilt5smenn

og 160000 hermenn Hermenninir voru bl2lndur hermannabuna og SOVJettin umshy

bOlt5alt5i soleitiis teir albeitiandi strettirnar albeitismenn og b0ndur Teir sosialshy

revolutioneru og mensjevikkarnir hl2lVdu leitisluna

Sovjettin val sostatt ein maktfaktorur javnbJotlis stjornini ella helJur sterkari

tf hon hevlt5i tati veruliga valditi h0vult5sstatlnum Sovjettir vortlu skipatiar um aIt

rlkitl og samskipatlar eina alrus siska sovjett vitsti vrel at llv

hennara var treytalt5 av stult5li ella samtykki fra sovJettini Petrograd Fyri at

tryggJa srer hendan stutlul vildu teir borgarligu politikkararnir hava sovjettlimir

upp 1 stjornina og nogvir sosialrevolutionerir og mensjevikkar voru fyri hesum

men tann utinnandi nevndin [ alrussisku sovjettini sum hevtli meiriluta Petroshy

gradsovjettini sJtti Utinnandi alt5alnevndin stytijatlifyribilsstjorninaneilt til noshy

vemberkollveltingina hon gotikendi to [mai at sosialrevolutionerir og mensjeshy

vikkar foru upp 1 stjornina

15 mars ta sjalvt Nikolai zarur endiliga hevC5i skilt at ongin stytljatli hann

seglt5i hann rltettin til russisku trUnuna fra srer og llEt brotlur sIn Mikhail storshy

her toga loysa seg av Men longu dagin eftir matti hesin fara sama veg

t veruleikanum var valditl vortlitl til talt5 sum Lenin kallatgti eitt dupultvald Valdshy

iti var bytt millum fyribilsstjornina iti umbotlatli ahugamalini hja borgarast~ttini

- og hinumegin sovjettirnar ilt5 umbotlatgtu b0ndur og arbeiilsmenn Tail veruliga v alshy

diti var to hja sovJettunum soleiC5is at tier nrer trer vildu kundu taka alt rlEtlitl

tl tIEr hl2lvdu valditl a herinum h0VUlt5sstalt5num Spurningurin var bara illEr tIEr

hildu 10tuna vera bUna

Men fra mars manatli til november var talt5 kortini ilt5 hevlt5i tatl

formliga valditl TaI111 fyrsta fyribilsstjornin vilt5 Lvov fursta sum fors~tisralt5-

harra var ein ~ reint borgarlig stjorn Einasti ralt5harrin sum vilt5 gOlt5um vilja kundi

ropast vinstramalt5ur var trudov ikkurin Kerenskij ilt5 fekk tail 11titl tyilandi starvshy

iti SUIll 10glllataralt5harri Kerenskij hoyrdi grundini til sosialrevolutionera

flokkinulll sum hann eisini stutt atirenn novemberkollveltingina gj0rdist limur 1

Myndugleikin hja fyribilsstjornini og hja ti sosialrevolutioneru-mensJevikkisku

sovjettleitgtsluni minkatli ta hesir stovnar ikki kundu ella ikki vildu ganga

teimum kr0vum Ii 1ll0ti sum tail arbeitiandi folkiil itgt framt hevtii kollveltingina

Handilsmilt5depil Novosibirsk

setti B0ndurnir kravdu j0rlt5 arbeitlsmenninir hlEgri 10n og stytri arbeilt5stlt5 og

eftirlit vitl virkjunum Harafturat komu so krl2lvini fra teimulll ikki-russisku tjoilshy

unum um sJalvstYri

Men tatl alvarsamastgt3 var at hOIl so Hlt5andi misti rlEiliila hermonnshy

unum ikki bara I h0VUlt5sstatlnum har hon ongantlt5 hcvC5i havt tao men nu eisini

a hermotunum Hermenninir vildu hava frilt5 og stjornin vildi halda fram vilt5 krfgshy

num Hermenninir vildu hava j0rlt5 men stjornin utsetti alto spurningin Misn0gdshy

in yaks [ hermannasovJettunum

I Tilsamans atta mtlJonir russarar gj0rdu hertlenastu men stjornin kundi hV0rki

gera teir lit vitl vapnum ella matL Hon gj0rdi tf av at senda teir elstu heim Hetta

var byrjanin til upploysingina av russiska herillum Samstundis foru hermenninir

nu at ryma heim av slnum eintingum at utstykkJa storgolt5sini (fra mai til september

I

i 1514

I

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

voru meira enn 2000 gotis utstykkjati) og fyri at faa burturavforuhermennhunshy

dratitusundatali heim - ella sum Lenin seglii Hteir atkv0ddu fyrifritii viti fotunum

Tey ahugamal sum stjornin umbotiatii kundu ikki sameinast viti knwini hja arshy

beioarum og bondum At teir sosialistisku flokkarnir (uttan voru

umbotiatiir mai og fingu meiriluta f juli ta Kerenskij (io nu var sosialrevolutioshy

nerur) skipaoistjorn merkti bert at menn sum skiltu kr0vini hJa fJ0ldini fingu

stjornarabyrgdj men samstundis voru teir hjalparleYSir og kundu onki gera av tf

at teir fyrst og fremst vildu vinna krfggiti mati tYskinum Kdggiti og samfelagsligar

ab0tur sameintust ikkij fj0ldin kravdi friti 0 g ab0tur Og hungursneytiin stoti

durunum Soleitiis var folkiti t stora russiska rikinum farili at kvaklast orsakati av innshy

anrikis spenningi og utlendskUlll trYsti Hermenn arbeitismenn og b0ndur glitiu av

naturligum grundum til vinstru yvir mati bolsjevikkunurn samstundis sum kraviti

um sjalvstyri hJa teimurn ikki-russisku tjotiunum (57 av folkatalinum rikinum)

til at seta gongd a ta storu kollveltingarprosessina

Ta heldur ikki tann sosialrevolutionera-mensjevikkiska Kerenskij-stjornin eins

lltiti og tann borgarliga stjornin frammanundan var f0r fyri at fremja folksins krav

orsakati av krignum seth folkiti von slna til tann seinasta b61kinbols Jevikkarnar

sum lovaliu folkinum alt tati tati hevtii IEtlati vits kollveltingini og sum kundu vlEntshy

ast at gera tati viti tati at teir vildu friti straks Kdggiti hevtii JU alla tlltiina veriti

sum umbering fyri at ongi sosial framstig hendu

BolsJevikkarnir hlZlvdu lltlan og ongan lut att marskollveltingini uttan tann at

propaganda teirra hevtii veriti viti til at vekja misn0gdina viti zarstYriti Leitiararshy

nir sotu anna15hv0rt Sibiria ella Vestureuropa Teir fau sumvoru heimaRussshy

landi td Stalin og Molotov ivatiust i hV0ria leiti teir skuldu velja ta revolushy

tioneru ella samarbeitisleHiina Men I april kom Lenin heim ur Sveits (( jarnbreytshy

arvogni gj0gnum Tyskland vio tyskum loyvi tyskarar lotu fegin motst0tiumenn av

kdgnum sleppa heim um Tyskland) og Trotskij kom heim ur Kanada Harvio fingu

bois jevikkarnir (Trotskij varti nu bolsjevikkur) teir leioarar teimum hevtii vantaO

Lenin kundi lova folkinum alt tati tati ynskti hermonnunum friti bondunurn j0rti

teimum svongu breyti og t arbeitiandi fjlZlldini umbotiatiari av sovjettunum polishy

tiskt vald Harvill fingu bolsJevikkarnir so lltiandi meira og me ira avirkan og stutishy

ul folkinum

Hendan radikalisering av fjegtldini var ein illvarsom hottan moti tborgarligu kollshy

veltingini sum fyribilsstjornin umboltiatii og krigspolitkki hennara Og nu hendi

nakati sum var av avgerandi tydningi fyri novemberkollveltingina

Herovastin Kornilov helt nu stundina vera komna at beina fyri bolsjevikkunum

sum voru st0rsta hottanin moti krlgsf0rsluni hann kravdi hermannasovjettirnar

avtiknar og fekk politiskan stutiul fra kadettunum og storan peninga ligan stutiul fra

16

kapitIISI~tcettilll Kereflskij svaralii vHi at koyra Kornilov fra og fy11 at fyrishy

byrgja mLtrcv01ution(t~iuIJPI~cistrillansnr1 glV hann nrbcitislnonnunum Pctrograd

vnpn at velja IwVU~sstHllill viti um hcttu gjwelist neymiddotougt Tati eydnaltiist at berJa

Kornilov- uppreisurifl ntOul

Novemberkollveltingln

Men vill at vaplla arDeiilsrnenninar h0vulsstamiddotonum hevtii KerenskiJ griviti sna

egnu grtw Eftir Kornilov-uppresturin viknailu teer parlamentarisku-demokratisku

knftirnar [ Russlandi skJott 1l01sjevikkarlllr kundu viti vissum netti vIsa a hottshy

anina rrfl 1e[mum konservativu kreftunum og il tati neyl5uga [ at savnast um eina

sosialistiksa (tVB bolsjevikiska) lcillslu Arbeii5smenninir vendu fleiri og neiri

1llltllsJevikkullum Dakin og foru [ part viii bolsJevikkunum sum nu fillgu meiriluta [

Petrograu-sovjettini har Trotskij aftHI gJ0rdist formaour

Rurndarskipio Luna 13

kerenskij royndi at minka hesa hottan vilti at kalla saman umbollsmannafundir iti

skuldu vera eitt slag av fyribilstingi til eitt grundI6ggevanditJ0tiartingkundihaldshy

ast (inni 11 arinum j retlanin viti hesum fundum var sjalvandi at royna at skapa eina

demokratiska abyrgd fyri politikki hansara Menroyndirnar miseydnatiust Ongi

tiltok gj0rdust sum kundu stetiga upploysingini

Ein heilan manati royndiLenin at faa atialnevndina flokkinum at sarntykkja at

gera uppreistur og taka ait valditi alrenn hetta eydnatiist honumj talti hendi 23

oktQber og tier batiar komflndi vikurnar varti uppreisturin fyrireikatiur 29 okt

valdi Petrograd-sovJettin einauppreistrarnevndviiS Trotskij sum formanni at taka

seer av teimum praktisku fyrireikingunum Tann 30 hendi tati avgerandi at umshy

boltismenn fyri hermenninar i h0vulisstatinum gjordu av bert at akta hesa nevnd Here-

Cfrarnhald 11 bls 39)

17

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

AjS BALSLEV amp co

TelefoB 1124

Timbur og byggitilfar

ff elstur i getuni

PARTAFELAGID

TORSHAVNAR SKIPASMIBJA 09 MEK v ERKSTAeuro)UR

F0ROYISGAR

Sty6i6 landsins innuYlgir og lati6 arbli6i6 Ylr6a i landinum

18

Samreaa

viO Arnbj0rn Danielsen

- Ilval hcldur ltl urn In sokalalju modernatiu listina og hennara innan l0royskar b6kmcnlir [leluni

- Ta~ kann ljakast cgviliga nogv lIlll ta modernal5u li~tilla og menn eru riCttiliga

aSilJIldil V it liva (cini rC~lllbingarlrl5 hal nyggjar hUfsjonir fesla r0tulogglogvcl bull

Nkul vilJiI ikki taka vil5 II nyggJa eru lhaldsfolk onnur taka vil5 eru framtaksshy

folk r eini sllkari t[~ cr t0rvur il SilJllstundis SUJIl alt tao Ilyggjll ikki cigshy

ul (I( vcrti1 go~tikll5 uttan vltiarL Um golt urslit skal spyrjasl burturur rna S10tishy

ugl (Jak Vll[ millum teil ymisku pil r(arnar ler hugsi eg so Urn BSlma V (sindin

hevur ongantll5 gjert so stor frmnstig sum hesari 01d Vsindaligu eksperiment

clingarnal hava givi~ stor irsli Lisl1JJIlenninir foru undil (ati sarna og teirra

arheil5i nevur eisini givit5 stor urslit (to ikki storvegis (F0royum) Nogv folk og

tlstaucnn eisini - sew seg vi1i hond og rot (moli nyggju royndunum Fyri at raa

naknt) burtur ur moderna~u listini krevst eisini av lesaranum (It hann er frlsinnshy

a(jur 0 ikki tveitll b6kinfl frn SiCr t8 hann hevur lisit) nakrar reglur og sod0mir

negativt Men tat) er Ju~t t(lli tey flestu gera Folk gal5taka n6gv torskilt her

llvinulll men tey tlava liCrt seg at gotHaka tati lIava vanl seg vi(j tati Og tati er

Just tfl~ sum Cr avgerandi til it) talan Cr Udl list Sum citt d0mi urn hetta kann eg

nevna salmarnar og nogv sum slendur Bllbliuni r Gamla testamenti er mongd av

0rindum sum eru torskild og sum meira at kalla eru orti sum syngja oyrullum

lsta(jin fyri at hava nl1kran konkretan tYdning Hetta vertiur gatitikiti ti Blblian er

nu einafer15 populer millulll folk Eilt mugu vi( gera okkum greitt og tati er so

eingi sum f0royski lesarin setur seg viti hond og fot Lnoti

hesari cksperimentering listamanna so leingi kunnu vit ikki

Va Il tao k k u mat k 0 m a up p ( he s a f y I i Ii 5 tin a b 10 man diu tv i k 1 _

ing tf rith0vundurin og lesarin eru nacr knyttirhv0r at til

urn Rith0vundafell1g F0roya hevur her eina avgj0rt stara uppgavu Tati sunnasta

fyri hesa utvikling er sum eg seglSi f alSni tjak lJtvarpiti og pressan sni heild

19

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

I

hava eisini her eina uppgavu Men tJtvarpiti er tlanverri ikki komiti longur enn tilTRYGGINGARSAMBANDI8 ynskikonsert og fotboltsrefcrat Hetta skal t6 ikki vera nekur atfinning tmoti litshy

varpsmonnunum - teir eru avgji2gtrt dugnaligir menn - men moti tl aimenna MenF0ROYAR samantiki15 kann sigast at tati ikki er so undarligt at tann modcrnal5a lish it i

verl5ur )ottikin av f0royingum Nogv 1isin ska1d I Feroyum skriva b10tiunum at

Pflroya Sj6vatrygging TeIf 1090 nuttiarskaldska)ur er urslit av halanekaramentan Hvat skal ein voconta

Pflroya Krlggstrygging 1090 Tli ert ein av teimum sum er farin at skriva modernatium stili poundtlar tu at

PIlroya Brunatrygging 1089 1098 halda Mram vil5 tt

Nogv av tl sum eg havi skrivati er ikki I tr moderna15a stllinum 5erliga tal5 t Fflroya Vanlukkutrygging 1466

sum eg skrivaili ta eg var yngri tal5 vil so vera r 10tuni er ocotlan mIn at halda

afram vi15 he5um modernata stllinurn Men tati kann jli altlt henda at eg aftur fari

yit Lryggja at skriva I 0l5rurn stlli

- Tli hevur giviti ba2tii Varvindar og Livsievintyriti lit a egnum forlagi Loysil

Batal skip ()IUI hllS innbllgv ferdag6ds o a tatgt seg betul

- Nei tati el synd at siga Tati cr tlupult at geva b0kur lit orsakal5 av at tati

illa loysir seg peningaliga N0klr folhg loyna at geva bekur lit td BokagrunnurFuroylngar elga at tryggja landsins egnu trygging La2ralafelagsins og Mentunargrunnul Studentafelagsins men tati munar ov Htiti

Tati at gcva bokur lit s jalvul loysir seg avg]0rt ikki

Faa utgevarar ikki studning fd Mentunargrunni F0loya Legtings

- 5urnmi TilJa vera viti at rithevundar faa storan studning fra Mentunargrunni

F0roya Logtings men tats er ais ikki satt Ungir hovundar fiia at kalla einki Eg

haldi s]alvur at Mentunalgrunnurin el eitt li2gtgiti fyribrigdi Har sita nakrir pershy

F0ROYA SPARIKASSI sonal og ietla Ulll h-at tann og tann personur hevur uppiboriti um bok hansara

kann gotstakast osfr Viti 0tirurn orl5um virkar hann samstundis sum ein cenSUrshy

Stovnallur 1832 ur Menn sum ikki skliva (fUr teirra hevdi vertia boykottal5ir og mugu tI legg)a

Telefon 1400 pennin fra Sa2r So ra2ttvlst Cr tal5 Eg sigi hetta ti eg sjalvur val vil5 til at geva

lit Foroya S0gu IV eftir Erlend Patursson SCinasta ar (Forlagiti var Unga T)otshy

vclditi) Mentunargrunnurin segtii at bokin ikki kundi faa nakran studning t1 hon hV0nn ltlag kl 10 1230 og 14-1530 bara lysti eina tiu av vcrulcikanum Hetta er eitt domi um konservatismu I F0rshy

Leygardag kl 930 -1200 oyum

- Nlter ietlar tli at geva cina nyggja bok lit

- Tati er ikki lieU at siga Tati valdast um eg fai eitt forlag at geva hana lit

DEJLD NORBSTREyatOYAR SPARJKASSI Um eg fai tati vcrtiur tati kanska summar og vertiur tal5 va2ntandi eitt yrkingashy

savn Vestmanna telf 93

Opin dagliga

Sparill i Sparikassunum tall loysir seg

21

20

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

Utisetakvce6i 1967

Lvi

dropar a vegnuIIl

stJlZrnur kanska minar vend

2 Langt burturi

Langt har otar og trongir langt burturi hal flokkast ri husatekjum

hennara gotum

eru allasta(lni

mlnuIIl

men nattin er still men 1l11ttin 01 still

hennara bonandi upp skvooiAnc1i fr()stni~rhl

vcetill IIllEr til Vals

3 Uppi undir trollrinurn

Uppi undir trollrinum nakrar sotverur vinna seer fotafesti sum ein reki viti F0roya strendur

tekin 11 ill jandi llvi

er tati ill

hjartati er Men (nn fer ktur klettarnar s0kka Longur nillur Allastatini vart til

err Ilnhald a bls 27)

22

Lestrarlikindir hja froyskum studentum

Studentur merkir hesum beklingi ta15 sama sum vi15tikil5 er legum Meginw

felagsins lesandi vi15 hlegri llerustovn bull

Sum hlegri Ilerustovnar verl5a roknatlir t d

Universitetini Pharmaceutiski haskulin

Handilshiiskulin TannlleknltiUulin

LandbUnal5arhaskulin Akademiil5 list

Polytekniski llerustovnurin Sociali ha skulin

lngenirakademiil5 bull Musikkonservatoriil5

Hetta eru stovnar sum Danmrk vanliga ver15a kalla15ir hlegri

Teknikum og lleraraskular verl5a Danmrk ikki rokna15ir sum hlegri Ilerushy

stovnar og tekur Meginfelagil5 teir tt heldur ikki vil5

Av t at froyskir studentar eisini Iesa uttan fyri Danmrkina tekur Meginshy

felagil5 eisini tilsvarandi hlegri Ilerustovnar l5rum londum vi15

mai1JUrii apr fIlmal-IeIlr7 rna r s rn~~J~riiHV AR LESA F0ROYINGAR 19 5 1966 1967

r Keypmannahavn 112 115 121 135 r Arhus 18 19 17 20

r Alborg 1 1 0 0

r Danmrk tilsamans

r Froyum tilsamans 0 0 5 3

r Oslo 3 1 1 0

r Bergen 3 3 2 2

As Vollebekk 0 2 0 1

r Noregi tilsamans 6 6 3 3

r Sov)etsamveldinum 1 0 0 0

r Svrlki 0 0 1

MFS-limir tilsamans 139 141 146 162

23

155

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

Hagt01 roknatl lit 152-1967 mail juni1Q6l

maiJuni 1Q6 a~~itfa

Lestrarstatlur tils tils tils

Lestrarstig tils tils tUs IIp Ip

Gudfr0t1i (teol) 5 6 6 4 1 Lreknafr0t1i (med) 36 38 36 9 14 Tannlreknafr0t1i (odont) 5 6 8 5 3 Pharmaci (pharm) 3 4 4 3 Salarfr0tii (psych) 1 1 2 2 L0~fr0t1i (jur) 11 9 10 2 7 Samfelagsvlsi nd (politoecon s po 8 9 9 4 1 Tryggingarfr0tii (act) 2 2 1 1 HumanCria (ma~) 16 15 24 9 11 Nattlirvisind (scient) 16 20 17 4 6 Verkfr0t1i (po1yt ing) 10 8 10 7 Byggilist (arch) 1 1 1 1 Tonleik 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 8 1 Landbunatl (agro gcom) 3 3 1 1 Djoralreknafr05i (vet med) 0 1 0 F0royskt i F0royum 0 0 5

Tils a Iestrarstigi pr lestr staM 51 53

Tils a 1estrarstaM

Lesandi tiis pr ar 139 142 146

Keypmannah avn

bVr]

middot8 1

2

1

2

1 2

1

1

1

20

anna)

j 1 It

2 atg

1 4 gransk 3 kClreshy

spond

11

februar-mars 196 7

Arhus ~e Svorlki Forovar

tils Up 1 p byrj tils Up I p byrJ tils tits tils tits

gt 1 I 6

31 4 4 1 9 40

9 9 4 4 2 2

11 2 2 13 6 2 1 1 4 11

1 1

22 1 1 1 3 25

11 1 1 2 2 14

11 11

2 2

1 1 17 17

--------shy f------shy

2 1 1 3 0

3 3

8 8 4 3

135 20 3 1 3

Lshy ----~ 1-1shy I- 162

bull I

Hetta yvirht yvir lestrarst0t1 namsgreinir og lestrarstig kann tykjast heldshy torf0rt at faa hendur a neytlugu upplysingunurp fra limunum Einstakir feilir

ur fl0kjasligt men er tatl gj0rt viti tf lhuga at faa eitt samlatl yvirlit yvir allar kunnu tf vera og vertla f6lk itl varnast teir tf biMn um at gera vart vii5 teir

tabe11ir og t01 sum gerast kunnu yvir lestur MFS-Hmanna Eins og 011 hagt01 so vit kunnu r~tta tatl til nltpoundstu hagt0l vertla gj0rd Annars koma fleiri greinishy

skulu einamest hesi takast viti fyrivarni Tilfaritl er ikki nogv og hartil er ofta ligari yvirht a komandi sltlum Eytsun Joensen

24 25

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

maijuni mai~uni aprilmai febr marsHV AT LESA F0ROYINGAR 1964 19 5 1966 1967

Gudfrl2llSi (teol) 5 6 6 6 Li2knafr0lSi Cmed) 36 38 36 40 T nnli2knafr0ISi (odont) 5 6 8 9 Pharmaci (pharm) 3 4 4 4 Salarfrl2llSi (psych) 1 2 2 L0gfrl2llSi (jur) 11 9 10 13 Sarnfelagsvfsund (potit oecon s-p 8 9 9 11

Tryggingarfr01Si (act) 2 2 1 1 Humanoria (mag) 16 15 24 25 Natturvlsind (mag scient) 16 20 17 14 Verkfr01Si (polyt ing) 10 8 10 11 Byggilist (arch) 1 1 1 2

Tonleik 1 1 1 1 Handilskap (mere) 21 18 11 17 LandbunalS (agro geom) 3 3 ~ 3 Djorali2knafr0lSi (med vet) 0 0 0

F0ropkt F0ro~m 0 0 5 3

M F S -limir tilsamans pro ar 139 141 146 162

MENTUNARGRUNNUR STUDENTAFElAGSINS

Nyggjar b0kur

FLEKKA Vlsu- og songb6k SteingrlmurWeihe savna15iogskipa15i 16kr

Rudyard Kipling kVlNTYR n Danjal Niclasen tyddL 90 sl15ur 15 kr

Hans Dalsgaard B0NDUR OG FATkK FLJOD Stutts0gur og ty15ingar ur lslendskum 130 sl15ur

B0kur Mentunargrunsins eru at faa hja Steintov Larsen Morgenvej 3 Hellerup

26

(Iramhnld Ira bls 22)

yndissprundHi sum cin kc [IV farandi Til ctl har ennlu erthar elln langt handall hav

eflir

ikki rzkkur

Hvat er vakrari

Hvat er vakrari cnn at sggja

eina halvnakna kvinnu solskini

unga og llvsfrlska

strckkja Kropp Sln

ut eftir cini hitagcislandi hellu

Tall er ein sameining aV stirnallum basalti og holdi

Tall er ein endurnyggjan fra t[ degi

ta itgt basaltitgt [ddist ur gosfJ011um

Ella sIggja kvinnuna

halvnakna svimja nni

Uttan tankar

svim)a mil1um fiskar og smakykt

Lata vatnill (uttan at vertgta Jaloux)

kyssa varrar hennara

Kvinna

tu ert cin geislan millum upphav og enda

tu ert ein geislan

sum skapar hetta mItt kVEeI5i

Arnbj0rn Danielsen

27

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

rndlingbandilin bid

pcul i geil flf If)lli flan

BOKASTOVAN JQna~ HrolleksfJtn 31

Tlf SOli

BOKBINDING

~~~3tfff- lJI ~j L cy~ --

pf Frants Restorff TH 1056 Tcirshalll

Sjomannsiitgero

c C Johansen 1Ir LiW Tilrshmn

28

Sociologiska kanningin

SI kL)m hLlrl ~illIHLtJl~+ - s~L~ioIOgisk[j klllningin~ io limir MFS huvtl bl~abertir

sl-ian vll~iO 65 c~C(tJIi (lin IKlrlur ~IV lenni t hCWUOstttturin lUll socinl-f[ggjshy

llrligu v10urskHtini hjii studclltunulll rcsl~fr ClI1 NCr hcsin partur kcmur croYist

Tao vit lYribils hnva Iingiti Lr (7 ymisk~ul halt riPltilign ithugavc-rt I-Jottn Cr

fycstn sociologiska kannin~ yvir roroyin~1r- yvirhovur lu rart- cinki ny-tt at vita~

sum ttl ikki rr~llllllwnllIHi(tn hlIvOi Cina h~l11ing IV Lg harHftural gJordist kLinningin

Sc dYI al iVilSillllt (t UIll MI5 llilklantll) aftJr fltcr litil) ti1ikt upp l hcndur

Av tL at hCUtl Lr IYrsl~t ~okitllnmiddoton socl0ioglska kanning kann 1(10 vera vert [Ii

IH_vn~l ~1I sL(hllLgur knllllsi hann l) skrivar um samfcLagiO grci-oir fra hVl taC5

S~lr ut sum tGO gClf roynir at siga frammanundan hVilt 10 f(l~ itt hcnda og roynir

nl (ivicka lao vi(j at kOllHl via uppskotum til lgtroytingar

Iingskotil) til hcsa knnning finll mcnn M1-5 ui ic irerttist nt (in sociologisk

k(l1llling Vilr 1 umlgtuna yvir limir DSF Orsliti vilro ill sama kmning skuldi gcrshy

ast yvir ))laquo(lti loroyskllr 0 daflskill stlldcntar A hcuda hatt kundi talt g(rast odyrshy

ad Iyd MFS smllstundls sum cin samm(ting val g)odig - At eykasplllningurm

Mil1c1rit(tsprcblclll(r skuldi gcra pro)cktic so 0giliga dYr Iugsacll menn vdlla

Ulll tii r innpanginum U MinoritctsprllblcqlCr grcmur kanningarkonan scg urn at

cndamal viC kanningini (r so kysliga formuierac at urslltto b(rl kann verafrashy

gl(iomqi V(mliga plaga folk io gera cina kanning at hava eitt heitt exakt endashy

mill vi) exaktulll dit1lcnsionum io skulu lysast relation til (itt avis evni Likt er

til at lliCrUm cingir tl-lnki1r hLtV1 sclt hcsi1 kanning ( vcrk ibir~arin tykist ikki at

vita hVl hetta mal skat kann(lst og hval tamiddoto skal nytast til lliirtarin ath 1 staiin

at hava sagt so tod vio seg s)iilvan aorcnn hann cggptii monnurn at genl hcsakannshy

Lng Endamal M FSer av limum felagsins og at faa teir

hcimaftllr lil F 0royar (lftana lokic progv Vio hesllm og ymiskum teorium um hVl

limirnir ikki luka endamal fclagsins hcvmiddot)i kanningarkonan hav sera lertt viC at

komi) til citt urslit io veruliga kundi hay alstoran tYdning

Minoritelskanningin vsir vii5 nogvum tabellum at limir MFS als 1kki hava

lllilwritestrupullcikar eins og teir heldur ikki kenna seg undirmettar av d0num

Tcir ynskja sjalvir sIna isolation og hava fyri tall mesta bestan hug til bert at

koma samanslnamillum - Kann vera at ibirtarin hevur hildlo at f0royingar ver15a

diskrimineraoir hartil cr bcrt at siga at f0royingal diskriminera scg sjalvar

Eru f0royskir studentar so cit kuriosum

29

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

anlig hugsan millum manna hevur alt15 verllS at flestallir minoritetsb6lkar

verlladiskrLninerailirav teimum innf0ddu TalS eru t6 10 slSan sociologar

eftir at hava gJort kanningar fleid londum gjordust samdir um at trupulleikar

hja einum minoritetsbolki ikki orsakalSust av teimum innf0ddu men av minoritets

bOlkinum sjalvum thann IsoleralSi seg Hetta atti birtarin at vitalS fu lvcc I men

so tykist ikki at vera og er Minoritetsproblcmer tf bert vorl)in til eina undirshy

striklllg av einari 10 ara gamlarl teorL Ta kann kanska elsini froa onkran at

r0royskir studentar Danmark eru sum minoritetsb61kar fiest og ikki nakalS kurishyosum

To er at siga at limir M FS viIS snum serliga statusi ikki eru reprcsentativshy

ir fyri allar utisctar Danllark hcldur kunnu teir kaHast cin lIIinoritetsbolkur

minoritetsb61kinum f0royingar Danmark Tessvegna hevlli henda g6lla kannllg

verill ltihugaverdari um vit samstundis h0Vdu ein eins storan kontrolbolk av uti shy

setum ii5 ikki hoyrdu undir MFS Kann vera at vit so fingu nakall heilt nyU fram

um minoritetsb6lkar eins og limir MFS og allrir utisetar kundu saost 0tirum

perspektivi Einasti reelli tydningur Minoritetsproblemer tykist ilt hava er

at henda kanning kanska kann brukast sum basis undir eini framtlllarkannshying Vir5ingarmesti tMtur av kanningini - um limir MFS a2tla SiCr aftur til F0royshy

ar - vlsir at 76 av ollum a2tla SiCr aftur til F0royar hoast 10nartreytirnar ikki

venia eins tOCr donsku Hetta tykist paradoksalt tlti hugsa5 ver5ur um

hvussu fair ie veruiga eru komnir heim se inastu arini - Hetta kann orsakast av

at teir vilja ognn Sa2r storri kunnleika men likt er til at foroyska samfelagiltims

ongan iihuga sjnir teimum og sostatt hc1dur stui51ar tcimum at VCra v~randi Danshy

mark Ahugavert hesum sambandi er at nevnil at F0royar tykJast at vera cinasta

bnd lEuropa ill ikki skilir at bestainvcstering er investering yVlrh0v shy

ur og hagtgri utbugving serstakliga rOnglandi er tati Ld ein hin mest atrollkandi

spurningurin at era alt lIS gerast kann til at forlSa fyri at ta5 herda folkiti f1ytur til USA

Vill hesulll 76 Sum basis hevlSi talti veriti ahugavert at gjort eina kanning yvir

teir menn iti lidnir eru vita hvar teir eru um teir etla SiCr til Foroyar og um

teir hava gjort nakall fyri at koma heim - Eina slika kanning kundi onkur av Iirnulll

M F S oivall lampttliga gj0rt og uttan ta peningan0gd ill hernevnd a kanning hevur kravt ovist av hvorji ors0k

Nti er bert at vona at seinni tltitturin av sociologisku kanningini vertlur so Vifishy

eydnallur at han n kann sannf0ra r0royingar urn hvussu storan tydning sociologshy

iskar kanningar hava (yri socialpolitikk og samfelagspolitikk yvirhovur soleiltiis at

storur eftirspurningur ver5ur eftir herda folki okkara Krmningin ill her er umshy

r0dd kann tlverri ikki sigast at hava lokill sllka miSSion og er hetta birtranum

fyri at takka heldur enn kanningarkonuni

Karin Joensen

30

CIA-golan

Kanningarnevndin hJlti lSC hevur ivii5 fragreii5ing

Nevndin i5 selt varti f viiI ill Kanna um skuldsetingarnar um samband millultl

ilHCrikonsku njosnaratrcnastuna og ISC voru Bilnnar

hevtii lilllir tir hesumlondum GhmHl Onglilndi Millilysia Costa Rica Belgia og

frlandi

Nvndin hevur gj0rt SiEr omak hcvur vcrill cin luI (USA hevur havt atgongd

til oil skJ01 ISC 01 hCvur avhoyrl telr fleslu iii hal hava sturvast Fragriti shy

ingin er drugv men hovui5surslitill ill nevndin er komin til er at ISC og skrivshy

stov less helva all litiino sIan 1950 virkai5 sum stovnur ill r0kt hevur ahupdliil shy

ini hjn studentullum ill hava velii5 umbollatiir hal lillltar uttan at lata lcg misshy

bruKa av kreftulTl ut1an fyri studenlaheimin

leila kann llverri ikki verlla sagt um allar teir iti starvast hava hJa ISC Hr

vertiur sipall iii nakrar av teimum amerikanarum iti hava sitill nlitissessum [ ISC

Tveir av teimunl grunnum ilti ISC hevur fingiti igtening Jra hesi nrini IHlva mill shy

UIII ltlIlllali verill nyttir sun skolbjltilvar hJ CIA men lcitislan I ISC hevur onga grund

havi til at gruna ill so va r

Nevndin hcvur ikki runnii5 d0mi UIll at ISC hevur verli5 undir bcinleii5is rltiilit shy

urn Irysti fra hesum grunnum

lleldur ikki hcldur nevndin at amerikitnska meginfelagiti USNSA hevur havt

st0rri valcl ISC enn Va2ntast kann al eill stort meginfclag skal hava A seinasta

allalfundi ISC Nairobi fjor voru d0mi um at USNSA stoi5 racttiliga einsashy

lIlalt

A enda heldur nevndin at ongin nusilandi styrinurn hJa ISC hevur vitai5 av

svikunum og retiur ISC til at kvetta al t samband v ill amerikonsku grunnarnar og

heltLr a limalondini fiSC at gera Sier greitt hV0rja kos tey v ilJa hava felagsskapshy

in al halda I framttiini Nevndin heldur ilt lSC stundulll hevur havt lyndi hi at gershy

ast eilt sindur sekteriskt og antikolllmunistiskt og er hetta helst ein ors0km til at

CIA hevur havt hug at slullla ISC peningaliga

Nevndin rtEliur til at anSa cftir at ISC verllur so unlverslt sum gj0rligL Kannshy

ingarnevndin heldur at ISC hevur gotlar f~amtllarvonir um fclagsskapurln bert

kvettir aIt samband vill amerikanskan pening og varar seg fyri at vera ov eintatt shy

iii5ur polifikki

Arni Olafsson

31

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

DV0RGAR

r fjalli gamal og graur

sat dV0rpu a vetrarnatt

A v0kstri Val kaliur lagur

fyrr hevlii hann hetjUlfiilu

Hann mintist ta menn av havi

her komu og bygdll land

Aldarlong val hans laquovi

hann hert hevt5i 0ks og brand

II lVdingum herdi hann stalill

sum teir vardu frcclsHi vlll

Nu gamli ristisl a mali

og hondin Val viknno viti

Foroyingar gloymdu ( 0ldir

at teir h0Vdu freeLsi att

Teir ka stat5u sV0ri5 og SkJ0ldur

01 dV0rgurin misti SIn matt

Menn mistu friPlsisstiiliti

ta Heimastyri her kom

DV0rgurin misti malit

fall deyt5ur av fjal sins trom

E T

32

VpoundRALDAR poundND

Veraldar endi var raetiuligur Vit sotu - vit voru ta umlcH5 8-9 ara gomul - og

hugdu vit ovurstorum cygum at lrerarinnuni metan hon greiddi fra veraldnr end

Jesus var storur bl(our rnallur vits Ion gum hari og skeggl To hann kundi leras

ogvuliga iUur um vi( voru ljot ikki aktatu gj0rdu fortrcti argallu minni b0rn

o s fr Jesus atti tViEr ovurstorar b0kur Onnur var kritahv it I hesa bok skrivshy

ati hann vits gyltum bokstavum til its vit voru fitt og got og aktatsu vlaquo Hin bokin

var k01asv0rt r hesa bOk skrivatsi Jesus ta vit voru oargalig og treisk Tn skrivshy

ati hann vits sV0rtum tf SV0rt var syndin Vit attu 011 eina sfi5u hvor (Datum bOkshy

unum har navn okkara stoti at lella Heint undan vcraldar enda las Jesus so batsar

b0knrnar og avgJ0rdi hV0r it skuldi [ Himmirfki ol hV0r it skuldi til lllamann r Himmirfki var sera gott at vera har sluppu vit at spida allan dagin og ongantltl

skuJdu vit skula lu sanniliga har vllr gott Men 0tsrvlsi var skilitl nitin IIJa

lHamanni Har skuldu vit sila inni eiPm bakarovni ol brennast og kolast

upp Hvussu nogv vi Didda5u lllamann um ein vatnsopa fingu vi( ikki ein dropa

lllimallur sat bert uttan fyri ovnin og Ja2tsi at okkum ta it hann sa hvussu tyst vi

gjelrdust ovni hans ara

Ei undur f at vit stardu at lrerarinnuni ta its hon greiddi fra hvussu Jesus a

veraLdar enda for at lesa nelvnin i upp a teimum itl sluppu til hansara og a teimum

it skuldu til lliamann Hugtikin voru Vlt ilS vit lurtaou cftir 01 hugsatu vit

011 hV0r a Slll hatt um hvussu veraldar endi for at vera

Um kvoldit voru vit sum spreldu samaIl Mi11um villfolk mini voru trigljshy

ar systrar Papi teirra val skipari 01 silldi uti [vertiini Ta it hanll korn heim

hevtsi hann altfts hopin av enskum karamellum vit til b0rnini Ein av systrullum

Tonia var sV0k eftir hesum ensku karamellunum ol tosalli aLtlt um trer Papin

val ofta leingi burtur og Tonia longdist ta ilIa eftir hesum storu v0kru kiirancll

unum Jlaramellurnar voru annalS eisini at faa fija Aksel Storubrekku sum atti

eina ltIa krambut vit5 011um gotsum

Eitt vetrarkv0ld spaeldu vii uti a b0num Tatl Val kalt og einki manalysi Bradshy

liga r6pti ein Hygg norMY-sit 011 hugdu upp - og vortu ovfarin Alt fyri eitt

logu vit fram eflir rommUlll tl bonuIll 01 hugdu upp ita myrku luftina Har spa21du

teir IJosu v0kru litirnir millum hnmn annan Serliga vakllr Val tann gr0ni liturshy

in ii5 fleyg ( ~allar cettir eins og vildi hann breggja saer av 8ler Vit logu

leingi heilt lemgi og stardu at hesum undarliga IJosillum mitt myrkrinum Tat

33

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

gj0rdist seint og vit foru spakuliga gangandi tii hlis vit s0gdu 11til5 011 voru eini aorarl verlJ

Hesa nattina droymdi eg um veraldar enda

V it speeldu 011 liti a g0tuni um kV01di15 - uttan fyri bakarlil5 Knappliga ropti

ein Hygg Norl51ysil5 og beinan veg stol5u 011 og ganal5u upp I luftina Onganshy

tll5 al5ur hevl5i Norl5lysil5 veril5 so vakurt Her voru tal5 ikki bert Ijosa- og myrkashy

gr0nir litir il5 speeldu Nei I heilum komu al5rir litir upp i leikin Reyl5ir gulir

gr0nir litir beel5i myrkir og Ijosir speeldu lIlillum hV0nn annan 50 kom ein sterkshy

ur violblaur litur Uppl Hesin liturin eins og hevjal5i seg yvir hinar Nli voru at

enda so nogvir litir lluftini at vit il5 stol5u a gotuni og hugdu at voru bangin

neestan reel5s1usligin Ta alt I einum stol5 ein risastorur bukkur gj0rdur av

halmi mitt a gotuni Hesin bukkurin var so storur at vit ikki rukku longur enn

PI til fotin a honum Uppi a honum sat ein evarska 11til mal5ur vil5 longum hari og

skeggi Undir 015rum arminum hevl5i hann eina stora hVlta bok undir hinum eina

svarta Hatta ma vera Jesus teskal5u vit okkara millum Eg var vonsvikinJesus

var so 11til og neyiSarsligur 50 ropti tann Htli mal5urin a bukkinum vil5 kleenari

rystmdi r0dd Nli - er - veriSins - endi - komin

TaiS neesta vit vitstu av var at vit 011 ikki bara vinfolkini og eg men 011

folkini I heiminum SloiSu inni a eini 0giliga storari h011 Vit il5 h0vdu Sp82lt

saLlan stoiSu i inum trunka og hugdu yvir at einum r0iSarapalli einUiIl katedri iiS

var neestan sum taiS i sklilanum bert nogvar feriSir st0rri og hvltt Aftan fyri r015shy

34

arapallin stol5 tann 11tli mal5urin Jesus Framman fyri seer heviSi hann nli bal5ar

b0kurnar ta hVltu og ta sV0rtu og hann stoiS og las upp n0vn Henda h011in var

beint niiSri undir HLulllirlki Inni i h01lini var eitt reel5uligt trol5k 011 stoiSu og skunpshy

aiSu hvonn annan fyri at faa betri plass at standa Onkuntil5 kendu vit okkurt navn

il5 var lisil5 upp N0kur skuldu i Himmirlki onnur til Illamans

Einaferl5 hoyrdi eg Jesus ropa Tonia til Himmirlkis Eina 10tu seinni las

hann navnil5 a meer til 11lamans Eg sum annars hevl5i stal5il5 har og halvshy

kett meg klarvaknal5i til Illamans Eingin hugdi at meer 011 stoiSu spent og lurtshy

al5u bil5aiSu eftir at hoyra navn sitt verl5a lisiiS upp Har stol5 eg I dyrastu neyiS

- til 11lamans 50rgarbundin hugdi eg nil5ur a teir smau skogvarnar hja meer og sa

fyri meer hvussu teir skjott foru at gerast svartir og uppkolal5ir inni i bakarovnishy

num hja lllamanni Kaldasveittin sprlkti fram lir mcer og eg hoyrdi longu laturin

hja Illamanni Nei eg vildi fyri alt I verl5ini ikki nil5ur til lllamann Eg skuldi beeiSi

bila og klomiddota 011 sure Jesus bal5 fara cftir leer at toga meg niiSur til 11lamann Eg

koyrdi llClJUJ~lld C lmiddotl~middotJl- _ jakka]ummarnar og stardi 1Ot5ini beint fram fyri meg met5shy

an eg beit tenninar saman - meer skuldu tey ikki faa fatur a Ta kendi eg knappliga

0iSrum lummanum okkurt kalt og sleett Eg tok taiS upp og sa at tal5 var ein tveyshy

krona Ta kom eg at hugsa um nakaiS Tonia Hon skuldi til Himmirlkis og hon var

sV0k cftir enskum karamellum Jesus var neestan lil5ugur at lesa upp lir bokum slnshy

um har var eingin t15 at spilla Eg strlddist og troiSkaiSi meg liteftir mi11um 011

folkini At enda kom eg at huriSini eg skundal5i meer lit og leyp inn I ein elevator

sum vil5 flikandi ferl5 for niiSur imoti j0rl5ini Endiliga stel5gal5i elevatorurin beint

uttan fyri bakarlil5 har vit h0Vdu staiSil5 fyrr hetta sama kV01diiS Eg leyp lit og

for tuskandi alt eg var ment oman til Aksel i 5torubrekku Komin oman i krambliiSshy

ina lammal5i eg kronuna upp a diskin i t eg tivandi segl5i Hin pakka av enskum

karamellum Aksel kom viiS teimum og eg leyp avstll5 aftur tuskal5i niiSan gjogshy

num 5lorubrekku Ear var bratt at renna nil5an eftir einaferl5 noyddist eg at ste5shy

ga so at eg ikki skuldi missa ondinil men so kom eg at hugsa um at Jesus skjott

for at vera li5ugur at lesa upp og so rann eg vll5ari rey5 i andliti og heit um allshy

an kroppin m05i15 dundral5i tinningunum ta il5 eg kvikliga leyp inn i elevatorin

ahur og var a veg ni5an storu hollina Innkomin for eg aftur trol5kandi frameftir

Beint nu var Jesus hildin uppat at lsa og 011 folkini byqal5u at ganga lit gJ0gnum

lvacr hurl5ar Onnur var sV0rt og hin hvlt Til varl5 eg aftur bangin eg matti finna

Toniu nli beiniln vegin a5renn hon for Eg bardist sum itt ott fyri at sleppa framshy

ill - fierri og fierri folk voru cftir inni i ho11ini Knappliga bar eg eyga viiS Toniu

lion stoiS har sum eitt bylt og hugdi vil5 einglaeygum at ti hvitu huriSini Eg rann til

hennara og vlsti henni karame11pakkan Hon ractti beinan vegin hondina fram cftir

pakkanum rlen eg koyrdi hann aftur um ryggin a macr Vilt tu fara til 11lamann

slal5in fyri meg um tu facrl henda pakkan afturfyri spurdi eg HonstoiSeina 10tu

35

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

og hugsalli THalla Guds lukku var tati seint a kV0ldi so hon var svong Hon hugshy

di at meer og segtii Ja - lat fara Eg hana so urn eg kundi sleppa HilIlmishy

rikifyri hana ]lu var hon vorlHn otoUn og svaratii 0rg Ja sjatvandi men gev

mrer nu karamellurnar Eg tveitti henni pakkan hon loftatii honum og for beinan

vegin at eta metian hon gekk yvir moti t SV0rtu hurtiini Nu var ncestan eingin eftir

h011ini Jesus sjlilvur var langt sltian Farino Eg hugsatii viti mter sjaJvum at til

lllamann skuldi eg so ongantti (og ta iti eg hugsatii urn tann Htla lleytiarsliga Hannshyin smukatiist eg erpin - mi var sloppHl

Marianna Debes Joltnscn

Flugvia til F0roya via Fokker-Friendship

slltj6tasta leiOin nutiOarh6slltandi prop-jet

urKastrup hv(Zmn miOvilltudag 1lt1 1010 i Vagum 1lt1 1345

ur Vagum hV0nn 411gt

tysdag 1lt1 1315 Kastrup 1lt1 1835

Studentar r6 2ft pro sent r avshys 16 t ti IlV he i n 1 e i j i r e rll tni Ilshyum F~royar og lestrllrlandift bull

~~~~

~ bull

36

M8F8SS Ra15svaliti

Val til dtiiti MFS for [lalIl vir brrevatkv0tiu september mana15i Hesi voru

vald

Hanus Andreassen stud mag

Bergtora Hanusardottir stud odont

Poul Johannesl Horni stud med

Rolant Dam Jacobsen stud jur

Birta Jacobsen stud lIlag

Marianna Debes Joensen stud lIlag

Joan Pauli Poulsen stud polit

Eytiun Ii Rogvi Olsen studoeeon

Thorsteinsson stud mag

Joan Pauli Pol Johannes Jdltu p

yrsti rat5sfundur rat5sarinum 1967-68

Njvalda ratiil5 helt fyrsta fund sln hJB Hera M0r10re Vognmandsmarken

leygardagin 4 november Rat5H5 skipat5i seg soleit5is

Ra15sforntatiur Eytiun a Rogtzvi Olsen

NrestforlIlat5ur Hnnus Andreassen

Rat5sskrivari Marianna Debes ]oellsen

Sit5an var nyggj nevnd vald Trekt gekk aftanii nogva togan varegt urslititi

hetta

Joan Pauli Poulsen formatiur

Poul Johannes 1 Horni skrivari

Jakup Thorsteinsson kassalIleistari

37

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

VHamcnn vru vald

JellS 11l r Gaard

lIillltI JncobSll

11e11i lkbs JOl1sell

JamUl(s Dalsar

Arni lilfs50n

Jan PllJi i Poulsen

I [(t~middoti Mopkc~r(

STUDENTAFE LAGID

Mikukvcldii5 hin oklobr vnri5illlllarlimiifumlurin [ltcystr0liini hildin Gert

1((15lt-11 falkalingsm(toul 0 bla(SljOri ii nygg]a floksbln6nurn hJa SF helt fyri shy

h Hue lUll cur1pciskct sosinlismu Hann tospoundl15i um upprulla sosialismunar Europa

c Ilciddi Irfl glngtiilli Iam lil dgin 1 dag Aftana v6rliu scttir fram spurningar

Arb f6tb6ltsdysturln milium foroyskar of( lslcndskar studentar for fram tann

4 110vlt-111ber lti Klovenlarkcn Urslitili val javnlcikur 1-1 3 halvlcikur - sum sshy

icndingr toku til - for fram urn kvoldilS fyrst F0royingafclag og seinni Neystshy

bull hnr Ttr611arfclai() hCvlii fyrircika15 nattiirsiimkomu fyri okkum Islendingiir

sogdu scg vinni1 hcnda rullvlcik

Tyskvoldib 21 novelliber tos[roi Joannes RiisIIlllsscn ]ar(5fr0tlingur um Frotl shy

skapars(trili frallltl-i5arllkindini Jyri lncgri lesnalli 1 F0royum Hann greiddi

fni timum ymsu SlOvnunum [ Debesartr0t5 sum samband Itava vi15 Setri15 uppruna

tl irrn og tcirnuID sunl scttu a stovn hesi S0vn Sit5ani tosatH hann urn malstovnin

ovirki Sctursins (dag Hann helt at fyrsta tiikilS framt(t5ini heIst for at vera

cin larustovnur filosori sum skuldi gcva teimum f0roysku studentunum sum ikki

lt-ilan v(gin foru undir hilgri I(sna() 109 lOtirum ahuga15um h0vi til ut ganga a skeil5

(ftlo-ofi Tosao Vilr() annars Ulll skulavit5urskifti yvirh0vur studentastifti m0gushy

I~ikarnar fyri gcr6 av scruppgavurn (FlOrlOyum innan tier ymsu namsgreinirnar

SCllvinnu milIum Sctlit5 og foray sku studentarnar 109 nangt annati Spell at ikki

rkid v6ru a fundi Hava f~royskir lHudentar ikki ahuga fyri he~ri lesnalSi F0rshy

oyum -0 cr ilt at siga hV0r skuldi havt ta5 Men rectt ska vera rltett fundarshy

b0Oin i komu 1 sc inna lngi

Kv0Idseta roptu teir fundin sum Itildin val tyskv01di15 28 november Talt5

Val Mcntunargrunnurin sum samstarv vilt5 Studentafelagi15 hevlt5i stlla15 fyri

38

Fyrst greiddi formalt5urin fra arbeilt5i og framt[t5aragttlanulll grunsins s t an Val

stutt or15askHti hesum vitgtvlkjandi So vartgt faritgt undir kV01dsctuna Stud(ntar

105u upp ur teilllum bokum grunnurin hevur l umbuna at geva ut Til gamans var15

lisi15 ur Dimmu op framf0rdir vorou politisktr ([Cltil jiramsninl val eisini av

myndum handritulll 109 pcrmum ur bokum grunsins

Eytgtun Jocnscn

RUSSlSKA KOLLVELTlNGIN (frmnhald fra blsJ7)

vi15 var ta15 seinasta utinnandl valdi15 tiki15 fra Kcrenskij- stjornini Royndir forshy

sltetisratiharrans at herscta floksprentsmi15jurnar og at taka bolsJcvikisku leitiarshy

arnal miseydnat5us t Meir ilutin fyribilsslJOrnini (sosialrevolutioneri I og mens jeshy

vikkar) ltetlatgti 1111 at bjarga srer viti at klOyril tcir kapitalistisku kadettarnar ur

stjornini og taka bols)tgtvikiskar ra15harrar (to ikki Lenin 109 Trotskij) Menm1

var novemberkollvcltiIlin longu 1 gongd

Um natlina 7 novelnbcr hersettu arbci15arar og hermenn tey strategisku st015shy

ini (h0vulSsstatlnum Klokkan 10 fyrrapartin sendi kollveltingarnevndin russiska

f61kinum ein botgtskap er fallin Rlkisvaditgt liggur hja kollvelt shy

ingarnevndini sum er vald av arbei15ara- og hermannasovjettini Petrograd

Tann sak sum folkilS hevurbarst fyri - cinum demckratiskum fri15i aVl0ku av

ogllarrltetti til j0ri5ina rec(5i arbeitiaranna a framleWsluni stovningshy

ini av einari SOy jettstjorn - hendan sak er nu tryggja15 Leingi livi kollvelting arshy

be itgta ranna hermanllanna 0 g bond anna

Ta Petrograd-sovjettm a middegi helt fund seg15i Lenin Russiska klOllveltingshy

in ma leilt5a til ta15 endaliga ursliti15 til sosialistiskiln sigur og Russlandimugu

vit nu holt vi15 at byggja upp ta15 proletariska sosialistiska samfelagitl Men allar

fyrst matti kollveltingin frem]a ta15 tydningarmesta hon hev15 lova15 j0r6 til b0ndshy

urnar fri15 og arbeitlararre15i a framleitisluni

Seinni um dagin varti Vetraroorgin har helt til tikin og stj6rnarlimshy

irnir settir fastir uttan Kerenskij sum tati eydna15ist at flyggJa

5tutt a15renn Vetrarborgin fall helt 2 alrussiska sov]ettin fund Bolsjevikkilr shy

nir h0Vdu em tepran meiriluta men ta eisini tann sterki vtnstrivlOngur teimum

sosialrevolutioncru var fyrisovjettstyri merkti hella at st6rur meiriluti vi1r

fyri 011um valdi til sov jcttirnar

Fundurin valdi cina ulinnalldi atialnevnd vi15101 limum (62 bolsjevikkum 29 vinshy

strasosialrevolutionerum og 10 015rum) Hendall nevndin skuldi Itava ta15 utinnandi

sovjett-valdi15 ta sovjettkongressin ikki var saman Harafturatvartivaldei 1 fyr shy

39

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

bilsstjorn iti ncvndist niti folkakornrniseranna viti Lenin surn formanni Trotskij

surn uttanrlkiskornrnieeri og Stalin sum kommiseri fyri tey ikki-russisku

inL Viti rvimUJl paralellulll utinnandi stjornarstovnum varti herviti skapatitatiurnshy

sitingarliga tdbytiti (dualisman) sum seinni hevur ey5kent komrnunistiskog folkashy

demokratisk styris10g (ministararati og poundloksatialnevnd)

r Sutiurrusslandi byrjatii uppreistur moU kollveltingini og taii eydnaiiisl Kerenshy

ski) at savna nakaii av herfolki men skJott var 1211 motsUiltia fyribils kl2vd(Kerenshy

skij endaiii USA og har byr hann enn)

Utinnandi sovjettncvndin og fyribilsstjornin foru nu at uppfylla tey rnest umrati shy

andi lyftinibull Nu matti slggjast at vend var komin t Bl15tt varii um husavitiurskift shy

ini ll15narlagiii varti javna5 rlkiii yvirtok bankarnar kvinnur fingu somu rltettindi

sum menn kirkjan varti skild fra rikinum arbeitiararnir fingu eftirlititi viti verkshy

smHijunum S-tima arbeitisdagurin arti skrasettur og rnyndugleikill yvir herinum

varii latin hersovJettufturn soleitiis at tier ymsu hereindirnar sjalvar valdu heryvirshy

menninar (Hesum prinsippi varii to gingiii burt1Ir fni longu ariii eftir ta Trotskij

mitt 1 borgarakrlgnum bygdi upp Rey5a Herin)

Nogvir av bols)cvikkunum mettu st0tiuna so alvarsarna at teir hildu at stjornin

atti at vtrtia skiati a breitiari grundarlagi enn bara bolsjevikkiskum tati eydnashy

tiist to Lenin eftir nogv strlti at fortia hesum soleitiis at bert nakrir vinstrarevoshy

1utionerir kommiserar vortiu tiknir UPPI eftir at val var hilditi til grund1oggevshy

andi thmiddotmiddotii har bo1sJevikkarnir og teir sosialrevo1utioneru fingu meginpartin av

atkvl15tiuIllUil (Teir sosialrevo1utioneru fingu kortini helvtina fleiri atkv0tiur enn

boIs jevikkarnir Lenin burturforklaratii hctta viti at vinstrivongur hja sos rev

atti leer poundlestu atkv0tiurnar Hetta var ikki bara ein pastandur men hvussu harm

kom til hetta urslit skal ikki nemast viti her) IS Januar 1915 korn grundloggevshy

andi tingiti saman men 10ngu dagin eftir upploysti Lenin tingiti Ors0kin var at

tati kravdi at faa alt valditi Lenin kundi viti rlEtti visa a at hetta var moti 0Uurn

so jettprins ippum sum h0vdu veriti beraridi undir kollveltingini T ati var eina ferti

rned aUa samtykt a 2 alrussisku kongressini at alt valdill skuldiliggja sovshy

jettunum Annars var tati neyvan viti hansara golla vilja at tingW yvirh0vur korn

samano Hann helt tati heIst ikki bara vera oneytiugt men kanska eisini vera beinshy

leitiis skatiiligt Hann hevtii onga virtiing fyri parlamentariskum demokrati sum

eftir hansara uppfatan bert var ein karrnur um eitt kapitalistiskt samfelag Tati at

hann kallatii tingill saman korn truligast av at hetta var eitt gamalt lyfti fra

KerenskiJ-stjornini sum hinir flokkarnir kravdu uppfylt Sum eitt endurgjald

fyri upp10ysingina av tinginum Jattatii hann mensjevikkunum lutt0kulutinnandi sovshy

jettnevndini

Men tann mest avgerandi spurningurin var spurningurin urn kriggj ella friti

40

Nyggja styriti rnatti hava frill BoIs jeVlkkarnir vitstu vlte1 hVI folkiti hevtii mist ashy

litill a og tolill viti Kerenskij-stjornini Alit arbeitiaranna og hermannanna var

grundarLtgiti undir bo1sjevikkava1dinum Lenin vildi at Russland fyri ein og hV0nn

skuldi taka seg ut ur ransmannakr[gnum Hetta var eitt imperialistiskt

Nu var tann proletariska kollveltingin framd Russlandi og inspirerall av

henni for tall arbeillandi folk ill Vestureuropa fyrst og fremst i Tysklandi at

reisa seg IkrIgsrokinum og taka valditi A rustirnar eftir kapitalismuna sumhevshy

tii forgj0rt Siler [krlgnum for tall revolutionera proletariatill at byggJil sosialisrnshy

unil ein fritiur via Tyskland for bert at vera ein fyribilsfritJur til nationalistiskshy

ur og kapitalistisk rnortiglrigheit ikklvar longur fyrr var ongin

sannur fritJur

Viti hesulll sJonannitium var Lenin so avgJ0rt f minniluta H0grumegin hann voru

teir jt harmntiust Uln [uslandsieru 011 vinstrumegin leir ill vildu halda Cram viti

krfgnum sum einum revolutiol1erum kr[ggi (Millum hes~r var eina till Trotskij) Men

L(nin vann - sum alllt) dtit- nogv strIa rekk hann meiriluta fyri fritii 0l1um avshy

gltlandi stovnum atialnevndini bolsjevikkal1okkinurn folkakommiseranitinurn og

utinnandi sov jettnevndini

Viti fritiin ( I1ret- Litovk 3 mars 1918 misti Russland ein tritiing av fo1kata1shy

inurn helvtina av (dnatiinurn 9() av jarnmnlrnframleillsluni og 8010 (IV kolfnllllkitisshy

luni Polland baltisku londini Finnland og Ukraine fingu sjalvstyri (hetta seinshy

nsla 10 bert slulla tell) Solillis var lalt) gnmla storvcldill 1~uss1and 10stati tann

siviliseraai heunurin hevai mist ein krfgsbrotiur og nogvan kapital ogvilr til rcillar

ill hvlla In slundir voru tv to krlggLt5 vestanfyri val vunniti Tr storu koll shy

vCltingarnnr (Vesturcuropn slim skuldu vera von in og trydin Ilja t[nyggja Russshy

land vortiu ltIV ongum ella vcrtu niaurbardar Tysk1mdi av - sosialdemokratushy

num Tann stora royndarstundin hja ti fyrslu prolelarisku kollvdtingini 1 rnannashy

sguni v(Jr eftir nn

BorgarnkrlggJ og upplegging

Novembelkollveltingin val at kalla cin frillarlig hending hon kostalli f~rri

mannallv enn rnarskollveltingin Men stutt eftir frillin (Brest-Litovsk kyknatii

upprcistur uPP ymsastn5ni rfkinum og varti til eitt b10tiugt borgarakr[ggJ birt

av generalunum og tf gomlu yvirsta2ttini stutilatJ viti peningi utgerll og herfo1kiav

heimskapitalismuni sum nUL so nogv i zar- Russlandi

r 1918 var koUvcltingin gre itt viti yvirlutan hoast leirv lDS tra-sosial revolutioshy

nCru vom farnir Lir st)ornini og I part vit hVltu m6tkollveltingini 1919 var tati

stora royndarariti HVlti herur Kol chaks kOlll trampandi eystan Denikin kom sunnshy

an Moskva og judenich trollkalli seg heilt inn goturnar I Petrograd allrenn

tall eydnatiist arbeitismonnum og hermonnum vitJ TrotskiJ a odda at reka her hansshy

41

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

NYGGI BOXBANDIL

Kongag0ta T6rshavn

Selur eftirprent saman vitJ MFS

B0kur Pappir Skrivstovulutir

TelefoD 2265

llTAPF~AG()

F~~~6tA THE Fl ROE FISH EXPORTING COMPANY

TdbullbullH4V~ tAOl I

TELEPHONpound lUS TELEGRAMS FAROpoundFfSH TELEX U

~~6Aen B6ka- og papplrshandil

Sverrisg0ta 12 T6rshavn Tlf 2935

B6kahandilin ic selur froyskar bkur burturav Hevur Froysk-Donsku

orcab6kina i varcvcitsll Umboc fyri Mentunargrunn Studentafclagsins

42

ara aftur r oktober tyktist tati fara at eydnast teimum hvltu at taka bltetii Moskva

og Petrograd Kolchak segtii seg vera einrlCtiisharra r Rusalandi og var15 sum

sHlu~r vitiurkendur av ovasta ratii teirra sameindu Paris Denikin fekk hJaIp fra

enskum og fronskum herskipum i Svartahavinumj franskir hermenn toku Odessa

bretar settu herfolk a land f Arkhangelsk og hJaIptu Judenich viti herskipum Finsku

vkinij amerikanarar og japanarar s0ktu at eystanfyri fra Vladivostok og

in trotikatii seg inn f Ukraine Soleitiis svor allur tann gamli kapitalistiski heimshy

urin sum beint frammanundan hev15i ligiti f einum rcetiuligum strlli seg saman moti

tf nyggja Russlandi sameindur av felags buskaparligum ahugamalumog otta fyri tf

inspiration sum kundi vrentast at ganga ut ur Russlandi til arbeitiarafjldina vestshy

anfyri

Men tati eydnallist hV0rki hVltu generalunum sum allir vildu hava rlte15iti fRussshy

landi ella vestanveldunum at samskipa krfgsfrsluna r november mattu itu hershy

arnir vkja a 0Uum hermotum og russiska kommunistiska kollveltingin hevtii

vunniti hetta mikla striti

Eftir borgarakrfggit5 voru tveir bardagar eftil Polski herurin undir Pilsudski

leyp a SovJettsamveldit5 og tok meginpartin av Ukraine men varti rikin aftu 1 og

hVltur uppreistur I Sut5urrusslandi leiddur av Wrangel varti ni15urbardur

r november mana151 1921 Val fritiur

Folksins sigur

Ein storur og ahugaverdur spurningur er hvussu bar tati til at ein flokkur

sum 11917 bert hevtii einar 30000 limir fyra ar seinni hev15i rlte15i15 I einum riki sum val 20 millionir kvadratkilometrar til vlddar og hevtii 150 mill fbugvar Bolshy

sjevikkarnir mattu ikki bert berjast moti teimum gomlu ratiandi stltettunumj nogv

vandamiklari val st0tian ta teir sosialrevolutioneru lupu fra og foru motshy

kollveltingini og harvit5 govu henni eitt folkagrundarlag samstundis sum vestanshy

veldini kr~ngsettu rkiti Buskapurin la lsori og millionir sV01tatiu Tey vi15urshy

skifti iti felt h0Vdu zarveldit5 valdat5u enn Hv rendu teir svongu arbei15ararnir

og b0ndurnir ikki bolsjevikkarnar um koll Nakati einfalt svar til hesar spurningshy

arnar er ikkij men tati tykist greitt at tann stori meirilutin av arbettgtarum og

bondum og ivaleyst av folkinum sum heild hvat teir so annars h0Vdu at Hnnast at

nyggju stjornini I Kreml kortini kendi og trutii at hendan stjorn hoast alt umshy

botiat5i ahugamal sini Hetta kom til sJondar I t stutili folkiti gay Reytia Herinum

Folkiti bardist fyri bolsjevismuni ella kOlIllIlunismuni sum hon nu ret llvlti hershy

urin fekk ongantti tann stutiul fra folkinum sum bert kann sammetast viti tann

Rcytii Herurin fekk Bndur og arbeit5smenn vunnu fyrst marskollveltingina so

novemberkollveltingina og hareftir borgarakdggiti Teir v6ru megin samshy

skipati av boIs jevikkaflokktnum

43

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

AT GERA VIDSKIFTA- OG

FERDAFOLKI TIL VILDAR

ER ADALMALID HJA

SKlfArpoundL N

pf Sl(ipafeiaglo oroyar

Frgehavn Nord Katkbrmnderlhavnen Kalkbrnderilobskaj

Anmlldelbullbull ill gods tell 29 2amp 8amp pusIgerkonlOf Strandgd 26 toil AS aampeI

__~t-c-~=J-~~I

44

SOY jettsamveldil5

Nu Sovjettsamveldil5 heldur fimti ara f0l5ingardagin fyri ta storu kollveltingina

vita vit vlel at nogvir av teimum storu dreymunum fdi 1917 ikki eru vorl5nir verushy

leiki Vst hevur sovjettiska f61kil5 dag tal5 mesta av tI sum tl treyt 1917 - men

tatgt st6ra fnelsa paradIsil5 er ikki skapal5 F61kil5 sum framdi kollvelUngina hevshy

ur ikki ratt st5ani alt hevur veril5 styrt ur erva - to uttan iva vil5 f6lksins gagni

fyri eyga Sovjettirnar fingu ikki alt valdil5 og trer flestu ikki-russisku tj6l5irnar

fingu ikki sjavstYri (men t6 stS1lrri til5skaparligar mS1lguleikar)

Men umstS1l15urnar hava ikki veril5 teimum hS1lgu hugs)onunum lagaligar Kommushy

nisman fekk eitt blS1l15andi og svangt land innigyrt av fggindaskapi og hatri Ta tal5

halvavegna var komi15 aftur II f0tur varl5 tal5 sundursoral5 aftur nrestan altvestanshy

fyri Ural og sl5ani kalda varl5 uppfunnil5 hevur nrestan alt f6lk havafingshy

i15 av t15indum eystaneftir veri15 hatsk propaganda

Teimum flltreku og kugal5u f61kasl0gunum heiminum hevur kollveltingin givil5 von

urn at tat5 ber til at berjast m6ti tl stovnsetta 6rrettinum og vinna a honum og hon

hevur VIst teimum hvussu S1IMlig f61ksins vreil5a megi er ta hon verl5ur samskipat5

Sovjettsamveldil5 hitt gamla utskotil5 I heimssamfelagnum hevur il5 hvussu so er

vunni15 srer rrett at vera til

Hans Jacob Debes

MJ0RKI

her har kom var vckir skaldalund

stcvnir til ein svalnn fund

MjS1lrkat15 skymdu lft5 doyvir ni15ur 1)615 so fdl5 Var luftin hVK)sS og snjS1lll ml sum cin nattarh011

duldarkcns la llvsins

Gul5ri15 Helmsdal Poulsen

45

MORGUN

Og jortiin oU er vat

nti vaknar upp

tir svovni

heystsins graa tam

t jOrtiin hevur soviti

sirmavatum khetium

Og svalir vindar sveipa

heystarklcetii tn~

SUm nakin standa

svort og glott

sum skinn

a vatum kopi

Har smalar gotur Ie ita

gjognum trreanna roti

hvar berjatyssi hanga

a grein

men eingi bloti

har kennast

so snjoU sum undir bergi

tal5 manni fer at mergi

Gutiriti Helmsdal Poulsen

Ummceli

Arnbjorn Danielsen

Ltv SlEV INTYRlD

um hetta Htla stuttsogusavniti blatiunga skaldinum Arnbirni sen men eitt er vist mangir (eisini foroyskir) rithovundar hava roynt seg sum salarfrotimgar og filosoffar og hava ikki veriti hepnir

ArnbJorn varar seg fyri at loypa upp i tjotilegg og detta nitiur a langlegg Hann hevur sett srer fyri nokrum poshyetiskum stutts0gum a einfaldum mali at

okkum tati hann fegin vil siga er

barnaarini tccr

hetta eru skriv ar um Taka vi undan ta

beisku soguna er ein 5 jaldsama Ijosur og

bjartskygdur damuryvir bOkini Sjalvt um 11viti onkuntiti vinnur neisur sigur skalditi so lat ikki teer finna

Miss ikki motiti um sorgin teg vitjar Far tit i dagin og solina og slggj blomurnar spretta - lat llviti syngja tinum hjarta d llviti er storri enn deytiin

ertati

ansar bartrogini ~tl1Till og

foroyskum sogum) Yrkjarin letur teil viti barnsins eygum

Og tati halda 011 sum ganga 1 sunnudagsskula at hann (handilsmatishyurin) er besta menniskja iti til er Men nti seer hann (ovitin) at teer innshysoknu andlitsrukkurnar bera alt annati enn natii vii5 seer Har er satt drapsshymannalyndi

47

Maliti Arnbjorn nYtir er einfalt gerandismal Har eru 2ingir dreivutir setningar eingi smtiati orti heldur kanska nog so nogvar danismur Men yvirhovur feUur malii5 viCI tai5 er nashyturligt roroyskt Stllurin er beintframshyeftir einfaldur greitiur

Hann ressatiist av glel5i nitianfra og for si5an til

Hetta kLmdi ikki nei

armal Hann var kvikur aftur viti inum Glciti aftur Datt Flenti og brlkslatii stundum

Vit fegnast um hetta stutts0gusavnii5 og vona at frretta meira fra hovundinshyurn

HA

Johannes av Skartii Donsk-f0roysk Ortiabok F0roya Froi5skaparfelag Torshavn

r september manatii fingu vit ~letiilig ttiindi heiman tir F0royum Froi5skapshyarsetriti gav ortiabok lit T ati er- tann fyrsta slagi

penningurin eftir at hava verit so 11tH mi11um

Atiur hava vit bert havt ori5ab0kur fnt rvuclrllTn til

utgavurnar av Jacobsen og bull Hesar ori5ab0kur hava ikki teimum nogv ii5 skuldu umseta tir donskum til foroyskt og mangur mai5ur man hava sititi i sveittabroti fotur spenni og bryggjai5 h0vur um og malsniti hann ikki kundi finna fram til Nu hava vii so endil iga fingiti eina h ialparbok hendi til sovori5ii5 arbeitH sIlk bok er sjalvandi ikki bert hent fyri folk ii5 faast vii5 at umseta ur donskum til f0rshyoyskt men kann brlikast viti umshy

tir 0(5rum um danskt til fyrst 012 fremst

veel vit at urn heystiti

T ati er ikki ov sagt attati er eitt bragd bOkin longu er komin a hiHshyarnar hevur her vist eitt dni sum er eitt sindur sjaldshysamt miHum foroyingar H0vutishjalpin vi(5vlkjandi danska ortiatilIarinum hevshy

46

11

ur vriO Nud1l1sk Ordbog og vit skilja v~cl Gl hon hCVUl~ Veri() henl 1I1Iin 110n nu hcvur vcril5 havd vil5 ho ella vio hondinG

Ilvussu s~r nu bokin sjiilv ut Er IO~V ~t( finnast at eru tao nogv(troroashylYo ill sa r il5 ikki Cru nog gol5ar Tab 1H ~ln I1Cyvt ll (eillUIll sLiKUIIl vcrki vera moguligl al sleppa undan villum av Ylllsum slagi jltl beinleil5is skeivulll lYl5 ingulll E in ley lig gjognulllblltll5ing av Ix kini rykist Ilverri vIsa altovnogvshyaI vclnaligClr ella beinleibis 6kcivar IY l5 ingill Lal okkum raka nokur Li domi

llrl5io bisla cr tytl slyl5jil uPPshyundir dilnkil orl5il5 cr Iccnl ur tyskshyum (nedcrtyskum) og merkir upprunashyligil slilndil undir liaini a (einum) bista v(rcur [ nutfoardonskum bert blllkl [fluttari merking men stycja uppundir f~er cftir mnum Il lfi6Loyru ilIa velil5 nytt yvirfort belri er hj~llp1 sum eisini cr komia vic

l~ jc rgbcs tigc r c r umSett v io gongu_ Illltliiur [bjorgum ellil fjollum gongushymiliiur Cr vanillig ellil skeiv lfoing lab gongur bcinan vegin fl~Qm um vit SQm shy

anbcra sagnoroini sum hcsi OrDmiddot cru gjord av bestige og gQnga um bestigc vcr-our lstorudonsku oroashybokini sagl ilt tal5verl5urnyttum beshyvicgclse i hOjden opild stige op pa (noget der er hOje-re bellggende end udgilngspunktet) hesa merking kilrln ganga ikki hava Illen til l5 kann kanska fila eill sindur av henni Ull hjcioriiib upp verOur sett afturilt Beinari hevOi veril5 ein il5 Ulvur ella mab shyur il5 kllvur 1 bj0rgum og fJ0lLum

Gennemfore verbur Iyt frcmja Lia upp 1 lag fyrra tyOingin be r kallshyska til men seinna er skeiv Fyri at vit lyl5iligari kunnu slggja hella siteri eg her tyoingina av gennemf0re cftir Ordbog over det Danske Sprog udshyfore en ting fra begyndelsen til enden silledes som den skal gores bringe (el pabegyndt viErk olign) til fuldudshyforelse til heldig ilfslutning 0 til Eflir hesi dcfinisjonini krevst altso fyri at ein skal hava gennemf0rt ei tt ella annac at hann biEtH skal hava Iengic tac upp 1 lag vera farin 1 holt vib tac og hava endab lalS Faa upp 1 lag verbur annars mest brukt saman

43

vii) noktandi orOl l d ikki ikki fcia nakab upp [ lag sum heskandi kundi verio ddinerrii ikki hava nog nogva snlilrliga styrki lil al fila segat fara holt vi o til O EgvildiskotiOuppci fora 19jognum ella hclst gjognuIll shyfora tao er hoast alt tac orOil5 vit bruka vanliga

Lat till5 vera nog rnikio viO t1 VonshyanJi e ru ikki alt ov nogvar skeivar tyOingar tl mest entra la orOalilfarshyinum Eg [ari a t v [sa teimum io cihugal5 eru fyri at kennil 0 11 tey brek bokin hevur vibvlkjandi oroatilfarinum til tampr gre inir i o Rikard Lon~ hLvur i Dil g blilOnulll MampI ly kir to ilt Il-Inn ofta e r ov strangur i slnum domi og lkkiillshytib heilt rrettvlsur Einum gcvieg hL um viehnld l Of ta-o er hCSUIH a t t i l 0

feI ikki [Iongdiniat Lra IiI ilt utihYSil interniltionalum orOur1l fakorOum 01i ur f0royskum lilo feral fora vilS sampr at v it f aa hopin av deyl5um orCUr1l inn [ Illcili l5 oro ic antin einki Sigil folki ella (um [ey sigil teimum nakac) eisini siga teimum nakaO skeivt Rikard Long sigur hetta to ikki beinlcicis men talS gongu iram av hansara umtalu av sumshymum av od5atYlSingunurn

Yvirh0vur ilttu vit at saclS tao posishytiv a vio he sum verki TaO er lagt nogv a rbeil5i 1 bokina Spell bara at ikki i1eiri av okkara millk0nu monnum hava verio v ib ti so kundi hon stacic fult mcit v io oroabokur aOrastalSni sum leI tampr reyou hja Gyldendal

TaO kundi ve rio stuttligt at enda at spu n hvat nu fer at henda innan fyri f0royskt oroabokaarbeioi Tl tao verOshyur sJalvandi ikki hildio uppat nu vit hava fingiO f0roysk-danska og danskshyf0royska oroabok Man ikki niEsta stigic fara at vera at faa eina reint foroyska oroabok VS eina f0royska orcabek viO orbatyOingum a f0royskum

Vir v~na tab Ti tab kann ikki vera beint at liEra eo nogvar utlendingar sum m0guligt foroyskt og samstundis krevjshya av einum foroyingi at hann skal duga danskt ella tyskt ella eingilskt fyri at hann kann finna fram til hvat eitt f0rshyoyskt orb hann kemur fram a og ikki kennir merkir

Kaj Larsen

HIN F0ROYSKI

BANKIN

11

ur vriO Nud1l1sk Ordbog og vit skilja v~cl Gl hon hCVUl~ Veri() henl 1I1Iin 110n nu hcvur vcril5 havd vil5 ho ella vio hondinG

Ilvussu s~r nu bokin sjiilv ut Er IO~V ~t( finnast at eru tao nogv(troroashylYo ill sa r il5 ikki Cru nog gol5ar Tab 1H ~ln I1Cyvt ll (eillUIll sLiKUIIl vcrki vera moguligl al sleppa undan villum av Ylllsum slagi jltl beinleil5is skeivulll lYl5 ingulll E in ley lig gjognulllblltll5ing av Ix kini rykist Ilverri vIsa altovnogvshyaI vclnaligClr ella beinleibis 6kcivar IY l5 ingill Lal okkum raka nokur Li domi

llrl5io bisla cr tytl slyl5jil uPPshyundir dilnkil orl5il5 cr Iccnl ur tyskshyum (nedcrtyskum) og merkir upprunashyligil slilndil undir liaini a (einum) bista v(rcur [ nutfoardonskum bert blllkl [fluttari merking men stycja uppundir f~er cftir mnum Il lfi6Loyru ilIa velil5 nytt yvirfort belri er hj~llp1 sum eisini cr komia vic

l~ jc rgbcs tigc r c r umSett v io gongu_ Illltliiur [bjorgum ellil fjollum gongushymiliiur Cr vanillig ellil skeiv lfoing lab gongur bcinan vegin fl~Qm um vit SQm shy

anbcra sagnoroini sum hcsi OrDmiddot cru gjord av bestige og gQnga um bestigc vcr-our lstorudonsku oroashybokini sagl ilt tal5verl5urnyttum beshyvicgclse i hOjden opild stige op pa (noget der er hOje-re bellggende end udgilngspunktet) hesa merking kilrln ganga ikki hava Illen til l5 kann kanska fila eill sindur av henni Ull hjcioriiib upp verOur sett afturilt Beinari hevOi veril5 ein il5 Ulvur ella mab shyur il5 kllvur 1 bj0rgum og fJ0lLum

Gennemfore verbur Iyt frcmja Lia upp 1 lag fyrra tyOingin be r kallshyska til men seinna er skeiv Fyri at vit lyl5iligari kunnu slggja hella siteri eg her tyoingina av gennemf0re cftir Ordbog over det Danske Sprog udshyfore en ting fra begyndelsen til enden silledes som den skal gores bringe (el pabegyndt viErk olign) til fuldudshyforelse til heldig ilfslutning 0 til Eflir hesi dcfinisjonini krevst altso fyri at ein skal hava gennemf0rt ei tt ella annac at hann biEtH skal hava Iengic tac upp 1 lag vera farin 1 holt vib tac og hava endab lalS Faa upp 1 lag verbur annars mest brukt saman

43

vii) noktandi orOl l d ikki ikki fcia nakab upp [ lag sum heskandi kundi verio ddinerrii ikki hava nog nogva snlilrliga styrki lil al fila segat fara holt vi o til O EgvildiskotiOuppci fora 19jognum ella hclst gjognuIll shyfora tao er hoast alt tac orOil5 vit bruka vanliga

Lat till5 vera nog rnikio viO t1 VonshyanJi e ru ikki alt ov nogvar skeivar tyOingar tl mest entra la orOalilfarshyinum Eg [ari a t v [sa teimum io cihugal5 eru fyri at kennil 0 11 tey brek bokin hevur vibvlkjandi oroatilfarinum til tampr gre inir i o Rikard Lon~ hLvur i Dil g blilOnulll MampI ly kir to ilt Il-Inn ofta e r ov strangur i slnum domi og lkkiillshytib heilt rrettvlsur Einum gcvieg hL um viehnld l Of ta-o er hCSUIH a t t i l 0

feI ikki [Iongdiniat Lra IiI ilt utihYSil interniltionalum orOur1l fakorOum 01i ur f0royskum lilo feral fora vilS sampr at v it f aa hopin av deyl5um orCUr1l inn [ Illcili l5 oro ic antin einki Sigil folki ella (um [ey sigil teimum nakac) eisini siga teimum nakaO skeivt Rikard Long sigur hetta to ikki beinlcicis men talS gongu iram av hansara umtalu av sumshymum av od5atYlSingunurn

Yvirh0vur ilttu vit at saclS tao posishytiv a vio he sum verki TaO er lagt nogv a rbeil5i 1 bokina Spell bara at ikki i1eiri av okkara millk0nu monnum hava verio v ib ti so kundi hon stacic fult mcit v io oroabokur aOrastalSni sum leI tampr reyou hja Gyldendal

TaO kundi ve rio stuttligt at enda at spu n hvat nu fer at henda innan fyri f0royskt oroabokaarbeioi Tl tao verOshyur sJalvandi ikki hildio uppat nu vit hava fingiO f0roysk-danska og danskshyf0royska oroabok Man ikki niEsta stigic fara at vera at faa eina reint foroyska oroabok VS eina f0royska orcabek viO orbatyOingum a f0royskum

Vir v~na tab Ti tab kann ikki vera beint at liEra eo nogvar utlendingar sum m0guligt foroyskt og samstundis krevjshya av einum foroyingi at hann skal duga danskt ella tyskt ella eingilskt fyri at hann kann finna fram til hvat eitt f0rshyoyskt orb hann kemur fram a og ikki kennir merkir

Kaj Larsen

HIN F0ROYSKI

BANKIN