Factors Affecting Smoking Prevention Behavior among...

ISSN 1686-1442 Factors Affecting Smoking Prevention Behavior among Adolescents JBS | 63

DOI: 10.14456/jbs.2018.2

Journal of Behavioral Science Vol. 24 No.1 January 2018 Copyright by Behavioral Science Research Institute Srinakharinwirot University

Factors Affecting Smoking Prevention Behavior among Adolescents:

Research Synthesis by Systematic Review1

Charin Suwanwong2

Saran Pimthong3

Received: November 8, 2017 Accepted: November 30, 2017

Abstract

This systematic review aimed to provide an up-to-date overview of, and to synthesize factors

affecting smoking prevention behavior among adolescents. A systematic search of electronic

database and grey literature from 2007 to 2016 identified sixteen studies that also met the inclusion

criteria and quality appraisal. A statistical meta-analysis for quantitative data and thematic

synthesis for qualitative data were used for data analysis. Based on the meta-analysis, the findings

showed that learning process for developing life skills program and social support from parents,

teacher and peer group affecting smoking prevention behavior among adolescence, and promoting

self-efficacy program and attitude toward smoking affecting smoking avoidance behavior among

adolescence. Based on the thematic synthesis, revealed that four themes affecting smoking

prevention behavior among adolescence; such as smoking prevention policy operation in school,

teachers’ role in smoking prevention, non-smoking norm and family functioning. The essential

factors affecting smoking prevention behavior among adolescence were intrapersonal,

interpersonal and cultural and environment factors. These findings highlight the development of

guidelines to strengthen smoking prevention among adolescents.

Keywords: smoking prevention, adolescents, systematic review, research synthesis

1 Partial Fulfillment for the Doctoral of Philosophy Degree in Applied Behavioral Science Research 2 Graduate Student, Doctoral of Philosophy Degree in Applied Behavioral Science Research,

Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University. E-mail: [email protected] 3 Assistant professor in Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University

64 | JBS ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน ISSN 1686-1442

DOI: 10.14456/jbs.2018.2

วารสารพฤตกรรมศาสตร ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม 2561 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน: การสงเคราะหงานวจยดวยการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ1

ชารน สวรรณวงศ2 ศรณย พมพทอง3

บทคดยอ

การสงเคราะหงานวจยดวยการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบครงน มจดมงหมายเพอรวบรวมงานวจยและสงเคราะหปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน เอกสารทท าการทบทวนในการวจยเปนงานวจยทมประเดนเกยวของกบพฤตกรรมปองกนการสบบหร ระหวางป พ.ศ. 2550-2559 โดยสบคนอยางเปนระบบจากฐานขอมลอเลกทรอนกส รวมทงงานวจยทไมไดตพมพเผยแพร พบงานวจยทตรงตามเกณฑการคดเขาและการประเมนคณภาพงานวจย จ านวน 16 เรอง วเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหอภมานส าหรบขอมลเชงปรมาณและการสงเคราะหแกนเรองส าหรบขอมลเชงคณภาพ ผลการวเคราะหอภมานพบวา โปรแกรมการพฒนาทกษะชวตโดยใชกระบวนการเรยนร การสนบสนนทางสงคมจากผปกครอง คร และเพอน มผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน และโปรแกรมสรางเสรมสมรรถนะแหงตน และทศนคตตอการสบบหร มผลตอพฤตกรรมหลกเลยงการสบบหรในกลมวยรน และผลการสงเคราะหแกนเรอง พบวา ม 4 แกนเรองทส าคญทมผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน ไดแก การด าเนนนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน บทบาทในการปองกนการสบบหรของคร บรรทดฐานการไมสบบหร และการท าหนาทของครอบครว โดยพบวา ปจจยหลก ทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน คอ ปจจยภายในบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยวฒนธรรมและสงแวดลอม ผลการวจยนสามารถชใหเหนแนวทางในการพฒนาเพอเสรมสรางพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรนตอไป ค ำส ำคญ: การปองกนการสบบหร วยรน การทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ การสงเคราะหงานวจย

1 เปนสวนหนงของปรญญานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต 2 นสตปรญญาเอก สาขาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ E-mail: [email protected] 3 ผชวยศาสตราจารย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ



บทน า ในทศวรรษทผานมา เรมมการตนตวและใหความสนใจเรองบหรกนมากขน เนองจากบหรเปนสารเสพตด ซงไมไดจดเปนสารเสพตดทรายแรงและผดกฎหมาย แตเปนสารเสพตดทเสพตดไดงายและเลกไดยาก มอ านาจ การเสพตดสง (สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ , 2545) สารเคมทอยในบหรท าใหเกดโรคมะเรงปอด ถงลม โปงพอง หลอดลมอกเสบเรอรง ความดนโลหตสง และมะเรงหลอดลม (บปผา ศรรศม และคณะ, 2557) สงผล ใหเกดการเสยชวตมากขน องคการอนามยโลกระบวาการสบบหรมความเสยงทจะเสยชวตจากโรคมะเรง และโรคทเกยวกบระบบทางเดนหายใจ ปจจบนมผเสยชวตจากการสบบหรประมาณปละ 6 ลานคน คาดการณวาในอก 20 ป จะมผเสยชวตดวยสาเหตจากบหรอาจเพมขนมากกวา 8 ลานคนตอป โดยจ านวน 80% ของการเสยชวตเกดขนในประเทศทประชากรมรายไดต าและปานกลาง หากยงไมมมาตรการทมประสทธภาพเพยงพอ อาจเสยชวตจากการสบบหรพงขนมากกวา 1 พนลานคนในศตวรรษท 21 (WHO, 2012) ในประเทศไทย การสบบหรถอเปนสาเหตอนดบ 3 ทท าใหประชากรไทยเกดอาการเจบปวยและเสยชวตกอนวยอนควร รองจากการมเพศสมพนธ ทไมปลอดภยและการดมสรา โดยในแตละปประชากรไทยเสยชวตจากโรคทเกดจากการสบบหรปละ 42,000 -52,000 คน หรอโดยเฉลยวนละ 115 คน (มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร, 2551) จากการวจยเชงส ารวจ พบวา ประชากรไทยอายตงแต 15 ปขนไปมแนวโนมอตราการสบบหรเพมขน ในทก ๆ ป โดยเปนผทสบบหร รอยละ 20.7 คดเปนผทสบบหรจ านวน 11.3 ลานคน เพมขนจากป พ.ศ. 2556 ทมอตราการสบบหรเพยงรอยละ 19.9 โดยเปนผทสบบหรเปนประจ า รอยละ 18.2 และเปนผทสบบหรนาน ๆ ครง รอยละ 2.5 (ส านกงานสถตแหงชาต, 2558) ทงน แนวโนมการบรโภคยาสบเพมขนในกลมเดกและวยรนชาย อาย 11-20 ป ในการส ารวจป พ.ศ. 2550 และเพศหญง อาย 15-24 ป ตงแตการส ารวจป พ.ศ. 2552 จนถงปจจบน (Benjakul et al., 2013) สอดคลองกบขอมลวาวยรนเปนชวงวยทเรมตนสบบหร ประมาณรอยละ 80 (Centers for Disease Control and Prevention, 2007) ผทสบบหรจนตดเปนนสยสวนใหญเรมตนพฤตกรรมสบบหรในชวงวยรน (Fidler, Wardle, Brodersen, Jarvis, & West, 2006) สอดคลองกบส านกงานสถตแหงชาต (2558) พบวา วยรนเรมสบบหรครงแรกเมออายเฉลยได 15.6 ป และวยรนทมพฤตกรรมสบบหรจะมความเส ยง ทจะเกดการเสพตดนโคตน (Kendler, Myers, Damaj, & Chen, 2013) เปนเสนทางทจะน าไปสการเสพตดสรา กญชา และโคเคน (Wagner & Anthony, 2002) นอกจากน อาจน าไปสปญหาอนไดในอนาคต ไดแก ปญหาความรนแรง ทงการทะเลาะววาทและการใชอาวธ (U.S. Department of Health and Human Services, 1994; Dearden, Crookston, De La Cruz, Lindsay, Bowden, Carlston, & Gardner, 2007) ปญหาการฆาตวตาย (Hooman, Zahra, Safa, Hassan, & Reza, 2013; Peltzer & Pengpid, 2015) หรอการเสยงตอปญหาทางเพศ (Chiao, Yi, & Ksobiech, 2012; Yu et al., 2013) ดงนน การเฝาระวงและปองกนไมใหวยรนสบบหรจงเปนสงทดทสดในการลดภาระปญหาอน ๆ ทอาจตามมาจากการสบบหร จากงานวจยเกยวกบการสบบหรของเยาวชนในประเทศไทยทผานมา สวนใหญศกษาลกษณะพฤตกรรม การสบบหรของวยรน ในแงแบบแผนพฤตกรรม ความชก และสาเหต ซงลวนเปนงานวจยทเกยวกบพฤตกรรม การสบบหร ในปจจบน มการศกษาพฤตกรรมปองกนการสบบหรเพมมากขน แตองคความรดานการปองกน



การสบบหรในกลมวยรนยงมลกษณะทมความกระจดกระจาย และยงไมไดจ ดหมวดหมใหอยในกลมปจจย ทางจตวทยาและสงคมอยางชดเจน จงท าใหงานวจยเกยวกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรนขาด ความตอเนอง มองไมเหนภาพรวมของงานวจยดงกลาว ผวจยจงเหนวาการสงเคราะหงานวจยเกยวกบพฤตกรรมปองกนการสบบหร ในกลมวยรนดวยทฤษฎนเวศวทยาของ Bronfenbrenner (1979) เปนแนวคดท เนน ท าความเขาใจในความสมพนธระหวางตวบคคลกบสงแวดลอมในระบบตาง ๆ ซงสงแวดลอมมอทธพลตอตวบคคลจากการมปฏสมพนธระหวางกน จะมความซบซอนมากขน ทงนพฒนาการของบคคลจะเกดขนจากการมปฏสมพนธระหวางกนภายในระบบจลภาค หรอบรบทแวดลอมทใกลตวทสด สวนโครงสรางในระบบอน ๆ เปนระบบทอยไกลออกไปทมอทธพลตอพฒนาการของบคคลเชนกน ซงโครงสรางของทฤษฎนเวศวทยาเหลาน จงถอเปนกรอบแนวคดส าหรบการวเคราะหในการอธบายการมปฏสมพนธของนกเรยนกบสงแวดลอมตาง ๆ ท าใหไดภาพรวมในแงสหวทยาการของปจจยเชงสาเหตทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหร โดยแบงเปน 3 กลม ไดแก ปจจยภายในบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยวฒนธรรมและสงแวดลอม ผวจยเชอวาพฤตกรรมหนง ๆ มไดเกดขนจากปจจยภายในเพยงเทานน แตยงไดรบอทธพลจากสภาพแวดลอมรอบตวดวย ดงนน การวจยครงนมงใหความส าคญกบการสงเคราะหงานวจยทศกษาเกยวกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรนดวยวธการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ (Systematic Reviews) เปนการใชวธการวดทมความชดเจนและเขมงวด ในการระบ (Identify) ประเมน (Critical Appraisal) และสงเคราะห (Synthesize) งานวจยทงหมดทเกยวของ โดยการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ ไมไดคนหาความจรงทเปนสวน ๆ เพยงเทานน หากแตคนหาความจรงทงหมด (The Whole Truth) นนคอ ตองคนหาและตรวจสอบหลกฐานตาง ๆ ทมคณภาพสงเทาทมอย เพอตอบปญหาทางคลนกทไดตงไว โดยใชการวเคราะหเมตา เปนวธการทางสถตในการสรปผลงานวจยตาง ๆ (Mulrow, Cook, & Davidoff, 1997) จะท าใหไดงานวจยทเปนขอมลเชงประจกษทมคณภาพและมความทนสมย โดยผล ทไดจากการศกษาจะท าใหไดองคความรในกลมวยรนซงถอวาเปนกลมเสยงทส าคญในบรบทของการปองกน การสบบหรวาเพราะเหตใดกลมวยรนเหลานจงสามารถแสดงพฤตกรรมปองกนตนเองเพอไมใหตนเองเกดพฤตกรรมการสบบหรได และไปประยกตใชในการวางแผนปองกนการสบบหรของวยรนไดอยางครอบคลมและ มประสทธภาพตอไป

วตถประสงคการวจย 1. เพอรวบรวมงานวจยเกยวกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน 2. เพอสงเคราะหปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน วธด าเนนการวจย การสบคนงานวจย ผวจยไดสบคนงานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน มรายละเอยดดงตอไปน 1. ก าหนดค าส าคญ (Keywords) เปนกลมพฤตกรรม ไดแก



1.1 กรณเอกสารภาษาไทย: “ปองกน” “หลกเลยง” “การจดการตนเอง” “สบบหร” 1 . 2 กรณ เ อกสารภาษา อ งกฤษ : “Prevention” “Avoidance” “Self-Management” “Smoking” 2. ก าหนดแหลงสบคนขอมลบทความจากฐานขอมลอเลกทรอนกส (Electronic Database) ทงงานวจยในประเทศไทย ไดแก TCI และงานวจยตางประเทศ ไดแก Scopus, Web of Science, ERIC, PsycINFO 3. ก าหนดแหลงสบคนขอมลรายงานการวจยจากฐานขอมลอเลกทรอนกสของ Grey Literature เชน ปรญญานพนธ ไดแก ThaiLis, ProQuest รายงานการวจยสถาบนตาง ๆ ไดแก DRIC, TRC และเวบไซต Google Scholar 4. เมอท าการสบคนขอมลงานวจยจากฐานขอมลตาง ๆ จงจดการเอกสารอางองของงานวจยทงหมด ทสามารถสบคนได เขาไปในโปรแกรม Mendeley Desktop เพอคดกรองงานวจยทมความซ าซอนออกไป

เกณฑคดเขา/คดออก ประเภทของการวจย เปนงานวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพทเกยวของกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน โดยการคดเลอกงานวจยตามเกณฑคดเขา (Inclusion Criteria) ดวยเครองมอ PICO ส าหรบงานวจยเชงปรมาณ และเครองมอ PICo ส าหรบงานวจยเชงคณภาพ ดงตาราง 1

ตาราง 1 เกณฑคดเขาจ าแนกตามการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ เกณฑคดเขาตามการวจยเชงปรมาณ (PICO) เกณฑคดเขาตามการวจยเชงคณภาพ (PICO)

P (Population or problem) - กลมวยรนอาย 11-19 ป ทยงไมเคยมพฤตกรรมสบบหรมากอน

P (Population or problem) - สาเหตส าคญทท าใหวยรนปองกนการสบบหรคออะไร

I (Intervention or exposure) - ศกษาตวแปรจดกระท า หรอตวแปรทสนใจ

I (Interest) - ศกษาประสบการณของการปองกนสบบหร

C (Comparison or control) - ศกษากลมเปรยบเทยบ หรอกลมควบคม

Co (Context) - ศกษาบรบทของวยรนทมการปองกนสบบหร

O (Outcome) - การจดการตนเอง, หลกเลยงการสบบหร, ปองกนการสบบหร

สวนการคดเลอกงานวจยตามเกณฑคดออก (Exclusion Criteria) มรายละเอยดดงน - ไมใชรายงานการวจยฉบบเตม หรอบทความเขาถงเฉพาะบทคดยอ - งานวจยเปนภาษาอนทไมใชภาษาไทยและภาษาองกฤษ - ส าหรบงานวจยเชงปรมาณ ตองไมใชงานวจยเชงส ารวจทน าเสนอเฉพาะคาความถและคา รอยละ และงานวจยทน าเสนอคาสถตทไมเพยงพอส าหรบการค านวณคาขนาดอทธพล และส าหรบงานวจย เชงคณภาพ ตองเปนงานวจยทน าเสนอแกนเรอง (Theme) ผวจยจงไดคดเลอกเฉพาะงานวจยตามเกณฑคดเขา/คดออกดงกลาว และผวจย 2 คนทเปนอสระตอกน ท าการคดเลอก วาเขาเกณฑคดเขา/คดออกทไดตงไวหรอไม ผวจยทง 2 คน จะตองเหนตรงกนวางานวจยนน



เหนสมควรวาจะคดเขาหรอคดออก ถาเหนไมตรงกน จะแกปญหาไดดวยการสอบถามความคดเหนของบ คคล ทสาม (คาความเชอมนแบบ Inter-Rater เทากบ 0.842)

การสกดขอมล ผวจยไดสรางแบบสกดขอมล (Data Extraction Form) โดยใหผเชยวชาญ 3 ทาน ตรวจสอบความ ถกตอง ครบถวนสมบรณของแบบสกดขอมล จากนน ใหผวจย 2 คนทเปนอสระตอกน ท าการสกดขอมลงานวจย ทผานเกณฑคดเขามาแลว เมอเกดปญหาทเหนไมตรงกน จะแกปญหาดวยการอภปรายประเดนนรวมกน ขอมล ทสกดไดประกอบดวย 1) ขอมลพนฐานของการวจย ไดแก ชองานวจย ชอผวจย ปทพมพ 2) รายละเอยดเกยวกบการวจย ไดแก ประเภทของการวจย วตถประสงคของการวจย กลมเปาหมาย ปญหาการวจย ประเภทของเครองมอการตรวจสอบคณภาพของเครองมอ และ 3) รายละเอยดเกยวกบผลการวจย ไดแก ผลการวจย ตารางคาสถต

การประเมนคณภาพงานวจย เมอท าการคดเลอกงานวจยเสรจสน ผวจยจงไดน าแบบประเมนคณภาพงานวจยประเภทตาง ๆ จากสถาบนโจแอนนาบรกส (The Joanna Briggs Institute, 2017) โดยท าการแปลแบบประเมนคณภาพงานวจยดงกลาว แลวใหผเชยวชาญ 3 ทาน ตรวจสอบความถกตองของการแปลเนอความ รวมทงความสมบรณครบถวนของแบบประเมนคณภาพงานวจย จากนน ใหผวจย 2 คนทเปนอสระตอกน ท าการประเมนคณภาพงานวจยทผานการคดเลอกงานวจยมาแลว ถาเหนไมตรงกน จะแกปญหาไดดวยการสอบถามความคดเหนของบคคลทสาม (คาความเชอมนแบบ Inter-Rater เทากบ 0.782) แบบประเมนคณภาพงานวจย ประกอบดวย แบบประเมนคณภาพงานวจยเชงทดลอง จ านวน 13 ขอ แบบประเมนคณภาพงานวจยกงทดลอง จ านวน 9 ขอ แบบประเมนคณภาพงานวจยภาคตดขวางเชงวเคราะห จ านวน 8 ขอ แบบประเมนคณภาพงานวจยการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบและการสงเคราะหงานวจย จ านวน 11 ขอ และแบบประเมนคณภาพงานวจยเชงคณภาพ จ านวน 10 ขอ ในแตละขอจะประเมนคณภาพงานวจย ตงแต “ใช” (1 คะแนน) “ไมแนใจ” (0.5 คะแนน) และ “ไมใช” (0 คะแนน) โดยงานวจยทมคณภาพสงจะตองมคะแนนผานเกณฑ 80% สวนงานวจยทมคะแนนไมถงเกณฑ 80% ใหท าการคดงานวจยฉบบนนออก การสงเคราะหขอมล ผวจยไดด าเนนการสงเคราะหขอมลตามแนวคดของ Harden (2010) ม 3 สวน คอ 1) ส าหรบงานวจย เชงปรมาณ ใชวธวเคราะหอภมาน (Meta-analysis) ผวจยไดประมาณคาขนาดอทธพล (d) จากงานวจยแตละเรองดวยวธการของ Cohen (1988) ส าหรบงานวจยเชงทดลอง และวธการของ Rosenthal (1984) ส าหรบงานวจยเชงสหสมพนธ นอกจากน ไดตรวจสอบความไมเปนเอกพนธ (Heterogeneity) หรอความแตกตาง ของผลการวจยดวยสถต Cochran’s Q ถามนยส าคญทางสถต แสดงวาผลการวจยแตละเรองมความแตกตางกน



และ I2 เปนรอยละของความผนแปรระหวางผลการวจยทเกดขนมาจากความแตกตางของผลการวจยมากกวา ทจะเกดขนโดยบงเอญ โดย I2= 0 แปลวา ไมมความแตกตางของผลการวจย หาก I2 มคามาก แสดงวา มความแตกตางของผลการวจยมากดวย (Higgins, Thompson, Deeks, & Altman, 2003) เมอพบวา ผลการวจยแตละเรองมความแตกตางกน การสรปรวมผลการวจยเขาดวยกนจงควรใชรปแบบอทธพลเชงสม (Random-effect model) (Borenstein, Hedges, Higgins & Rothstein, 2009) และตรวจสอบอคตจากการต พม พ (Publication bias) โดยใชวธการทางสถต Begg (Begg & Mazumdar, 1994) 2) ส าหรบงานวจยเชงคณภาพ ใชวธสงเคราะหแกนเรอง (Thematic synthesis) และ 3) น าผลการวจยทไดใน 2 สวนแรกมาบรณาการ (Integration) เขาดวยกน ผลการวจย ในการวจยครงน ไดสบคนงานวจยทเกยวของทงหมด พบวา มงานวจยจ านวน 810 เรอง ซงเมอผานขนตอนในการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ จงท าใหไดงานวจยจ านวน 16 เรอง ประกอบดวย งานวจยเชงปรมาณจ านวน 12 เรอง โดยสวนนด าเนนการวเคราะหอภมาน (Meta-Analysis) และงานวจยเชงคณภาพจ านวน 4 เรอง รวมกบการวเคราะหขอมลเชงคณภาพทแทรกอยในงานวจยเชงปรมาณอกจ านวน 1 เรอง ท าใหมงานวจยเชงคณภาพจ านวน 5 เรอง โดยสวนนด าเนนการสงเคราะหแกนเรอง (Thematic Synthesis) ดงภาพประกอบ 1

ภาพประกอบ 1 แผนผงการด าเนนการวจย

ผวจยน าเสนอผลการวจยแบงเปน 3 สวน ตามแนวคดของ Harden (2010) มรายละเอยดดงน 1. ผลการวเคราะหอภมาน ผวจยประมาณคาขนาดอทธพล (d) จากงานวจยแตละเรอง งานวจยบางเรองศกษาตวแปรหลายตว คาขนาดอทธพลในงานวจยแตละเรองจงมไดตงแต 1 คาขนไป ดงนน คาขนาดอทธพลจงมจ านวนไมเทากบจ านวน

810 เรอง จากการสบคนงานวจยทงหมด

279 เรอง ทน ามาพจารณาตามเกณฑคดเขา-คดออก

23 เรอง ทน ามาพจารณาตามเกณฑการประเมนคณภาพงานวจย

16 เรอง ทสามารถน ามาใชศกษาได

376 เรอง มความซ าซอน

155 เรอง เขาถงฉบบเตมไมได

256 เรอง ไมตรงตามเกณฑคดเขา

7 เรอง ไมผานเกณฑการประเมนคณภาพงานวจย



งานวจย ในการวจยครงน มงานวจยทน ามาวเคราะหจ านวน 12 เรอง และมคาขนาดอทธพลทงหมด 22 คา ซงสามารถจ าแนกตวแปรตาม นนคอ พฤตกรรมปองกนการสบบหร ออกเปน 3 กลม ไดแก พฤตกรรมปองกน การสบบหร พฤตกรรมหลกเลยงการสบบหร และพฤตกรรมการจดการตนเองตอการสบบหร ดงตาราง 2

ตาราง 2 ผลการสงเคราะหขอมลเบองตนของคาขนาดอทธพล จ าแนกตามกลมตวแปรตาม

คาสถต พฤตกรรมปองกน

การสบบหร พฤตกรรมหลกเลยง

การสบบหร พฤตกรรมการจดการตนเอง

ตอการสบบหร Mean 0.934 0.672 0.436 SD 0.505 0.199 0.274 95% CI 0.546-1.322 0.506-0.838 0.096-0.777 Kurtosis -2.491 -1.469 -2.975 Skewness 0.247 0.602 -0.288 จ านวนคาขนาดอทธพล 9 8 5

จากตาราง 2 พบวา ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหร พฤตกรรมหลกเลยงการสบบหร และพฤตกรรมการจดการตนเองตอการสบบหร มคาเฉลยขนาดอทธพล เทากบ 0.934, 0.672 และ 0.436 ตามล าดบ และการกระจายของคาขนาดอทธพลแตละกลมไมแตกตางกนมากนก มคาเบยงเบนมาตรฐานระหวาง 0.199 -0.505 เมอพจารณาจ าแนกตามกลมตวแปรตาม มรายละเอยดดงตาราง 3

ตาราง 3 คาขนาดอทธพลของปจจยทสงผลตอกลมตวแปรตาม

ตวแปรตาม ตวแปร/โปรแกรม D พฤตกรรมปองกน การสบบหร

1. โปรแกรมการพฒนาทกษะชวตโดยใชกระบวนการเรยนร 1.505 2. โปรแกรมปองกนการสบบหร 0.600 3. โปรแกรมการสงเสรมการเหนคณคาในตนเองและสมรรถนะแหงตน 0.531 4. โปรแกรมทกษะชวตรวมกบแรงสนบสนนจากผปกครอง 0.542 5. โปรแกรมสขศกษาโดยการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค รวมกบแรงสนบสนนทางสงคม

0.426

6. โปรแกรมสขศกษาโดยประยกตใชแบบแผนความเชอดานสขภาพ รวมกบแรงสนบสนนทางสงคม

0.455

7. การไดรบแรงสนบสนนจากผปกครอง 1.500 8. การไดรบแรงสนบสนนจากคร 1.424 9. การไดรบแรงสนบสนนจากเพอน 1.424

พฤตกรรมหลกเลยง การสบบหร

1. ทกษะการจดการกบปญหา 0.519 2. ทกษะการแกปญหา 0.460



ตวแปรตาม ตวแปร/โปรแกรม D 3. ทกษะการสอสาร 0.510

4. ทกษะการสอนตนเอง 0.786 5. ทกษะการไดมาซงแรงสนบสนนทางสงคม 0.550 6. ทกษะทางสงคม 0.657 7. ทศนคตตอการสบบหร 0.931 8. โปรแกรมสรางเสรมสมรรถนะแหงตน 0.966

พฤตกรรมการจดการตนเองตอการสบบหร

1. โปรแกรมปองกนการสบบหรโดยใชโรงเรยนเปนฐาน 0.169 2. โปรแกรมปองกนการสบบหรโดยใชอนเทอรเนตเปนฐาน 0.675 3. โปรแกรมสขศกษาโดยประยกตการสรางเสรมทกษะชวต รวมกบการชแนะนโยบายเพอปองกนการสบบหร

0.501

4. โปรแกรมทกษะชวตรวมกบแรงสนบสนนจากผปกครอง 0.129 5. โปรแกรมสขศกษาการเสรมสรางทกษะชวตรวมกบแรงสนบสนนทางสงคม 0.708

จากตาราง 3 สามารถสรปผลการศกษาไดดงน

คาขนาดอทธพลของปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหร พบวา มปจจยทสงผลจ านวน 9 ตว ทงน โปรแกรมการพฒนาทกษะชวตโดยใชกระบวนการเรยนร มคาขนาดอทธพลสงสด เทากบ 1.505 รองลงมาคอ การไดรบแรงสนบสนนจากผปกครอง การไดรบแรงสนบสนนจากคร การไดรบแรงสนบสนนจากเพอน มคาขนาดอทธพลเทากบ 1.500, 1.424 และ 1.424 ตามล าดบ สวนโปรแกรมสขศกษาโดยการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรครวมกบแรงสนบสนนทางสงคม มคาขนาดอทธพลต าสดเทากบ 0.426 คาขนาดอทธพลของปจจยทสงผลตอพฤตกรรมหลกเลยงการสบบหร พบวา มปจจยทสงผลจ านวน 8 ตว ทงน โปรแกรมสรางเสรมสมรรถนะแหงตน มคาขนาดอทธพลสงสดเทากบ 0.966 รองลงมา คอ ทศนคตตอ การสบบหร ทกษะการสอนตนเอง ทกษะทางสงคม มคาขนาดอทธพลเทากบ 0.931 , 0.786 และ 0.657 ตามล าดบสวนทกษะแกปญหา มคาขนาดอทธพลต าสดเทากบ 0.460 คาขนาดอทธพลของปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการจดการตนเองตอการสบบหร พบวา มปจจยทสงผลจ านวน 5 ตว ทงน โปรแกรมสขศกษาการเสรมสรางทกษะชวตรวมกบแรงสนบสนนทางสงคม มคาขนาดอทธพลสงสดเทากบ 0.708 รองลงมา คอ โปรแกรมปองกนการสบบหรโดยใชอนเทอรเนตเปนฐาน และโปรแกรมสขศกษาโดยการประยกตการสรางเสรมทกษะชวตรวมกบการชแนะนโยบายเพอปองกนการสบบหร มคาขนาดอทธพลเทากบ 0.675 และ 0.501 ตามล าดบ สวนโปรแกรมทกษะชวตรวมกบการสนบสนนจากผปกครอง มคาขนาดอทธพลต าสดเทากบ 0.026 การตรวจสอบความไมเปนเอกพนธ (Heterogeneity) ดวยสถต Cochran’s Q และ I2 พบวา 1) ความไมเปนเอกพนธของคาขนาดอทธพลของปจจยเชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหร พบวา คา Cochran Q = 68.397 (df = 8) มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และมคา I2 = 88.3% แสดงวา คาขนาดอทธพล มความไมเปนเอกพนธ 2) ความไมเปนเอกพนธของคาขนาดอทธพลของปจจยเชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรม



หลกเลยงการสบบหร พบวา คา Cochrane Q = 45.807 (df = 7) มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และมคา I2 = 84.7% แสดงวา คาขนาดอทธพลมความไมเปนเอกพนธ และ 3) ความไมเปนเอกพนธของคาขนาดอทธพลของปจจยเชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรมการจดการตนเองตอการสบบหร พบวา คา Cochrane Q = 16.387 (df = 4) มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และมคา I2 = 75.6% แสดงวา คาขนาดอทธพลมความไมเปนเอกพนธ ดงนนผลการวจยแตละเรองมความแตกตางกน การรวมผลการวจยจงควรใชรปแบบอทธพลเชงสม รปแบบอทธพลเชงสม (Random-Effect Model) พบวา 1) คาขนาดอทธพลรวมของปจจยเชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหร เทากบ 0.912 (95% CI: 0.614-1.230) 2) คาขนาดอทธพลรวมของปจจย เชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรมหลกเลยงการสบบหร เทากบ 0.652 (95% CI: 0.568-0.735) 3) คาขนาดอทธพลรวมของปจจยเชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรมการจดการตนเองตอการสบบหร เทากบ 0.451 (95% CI: 0.266-0.637) โดยคาขนาดอทธพลรวมทงสาม พบวา มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

การตรวจสอบอคตจากการตพมพ (Publication Bias) ใชวธการ Begg พบวา คา Kendall’s Tau ไมมนยส าคญทางสถต แสดงวา Funnel Plot มลกษณะทสมมาตร นนคอ ไมพบอคตทเกดจากการตพมพ จงท าใหผลการวเคราะหอภมานในครงนมความเหมาะสม 2. ผลการสงเคราะหแกนเรอง มงานวจยทใชวธการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ 5 เรอง ทสามารถน าขอมลมาสงเคราะหแกนเรอง (Themetic synthesis) เกณฑในการเลอกงานวจยนน ผวจยก าหนดขอบเขตเฉพาะงานวจยเชงปรมาณและ เชงคณภาพทใชวธการเกบขอมลแบบเชงคณภาพ ไดแก การสมภาษณเชงลก การสนทนากลม เปนตน การสงเคราะหแกนเรอง (Thematic Synthesis) จ าเปนตองอาศยแกนเรอง (Theme) ทปรากฎขน ของแตละงานวจย โดยมขนตอนในการสงเคราะหแกนเรองอย 3 ขนตอน (Thomas & Harden, 2008) ดงน ขนตอนท 1 การใหรหสหวขอ (Coding Text) จากขอคนพบของการศกษา พบวา เปนการศกษาเกยวกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรเทานน ไมพบงานวจยเชงคณภาพทเกยวของกบพฤตกรรมหลกเลยงการสบบหรและพฤตกรรมการจดการตนเองตอการสบบหร ดงตาราง 4

ตาราง 4 สรปประเดนแกนเรองทงหมด แกนเรอง (Themes)

- การก าหนดนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน - กจกรรมการปองกนการสบบหรในโรงเรยน - การประกาศใชนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน - การชกจงโดยกลมนกเรยน - การมสวนรวมในกจกรรมครอบครว - การสรางเครอขายครอบครวปองกนการสบบหรทเขมแขง - การมสวนรวมในชมชนเพอปองกนไมใหเยาวชนสบบหร - การเลยงดบตรหลานทด

- การเขามามสวนรวมของหนวยงานสาธารณสข - การประเมนผลการชแนะนโยบายเพอปองกนการสบบหร - การปฏบตตามนโยบายปองกนการสบบหรอยางตอเนอง - การสรางเครอขายปองกนการสบบหรในโรงเรยน - การสอนสขศกษาเกยวกบบหรใหแกเยาวชน - การสงเสรมใหเยาวชนออกก าลงกาย - การใชสอตานบหร



แกนเรอง (Themes) - การสรางความเขมแขงเพอตอตานการสบบหรของเพอน ภายในชมชน - ความตองการอยอาศยในสงแวดลอมทปลอดควนบหร

- การสงเสรมใหชมชนไดฟงธรรมเทศนาเพอหลอหลอมใหเยาวชน หลกเลยงบหร - การสานตอนโยบายเพอรณรงคตอตานการสบบหร - การใหท ากจกรรมทหลากหลาย

- ความมนใจในความรเกยวกบเนอหาในโปรแกรม - การตระหนกรในอนตรายจากบหรและอตสาหกรรมยาสบ

- การสรางขอความตอตานบหร - การสอนบทเรยนใหตระหนกเกยวกบบหร สอนทกษะตาง ๆ

- การสรางขอความเพอควบคมการบรโภคยาสบ - การรณรงคมมมองทางบวกเพอการไมสบบหร - การท ารปกราฟฟคเพอปองกนการสบบหร

- การบงคบใชนโยบายปลอดบหร - การเสรมสรางความรวมมอกบกลมผปกครอง - การใชสอสรางบรรทดฐานทางสงคมในการตอตานบหร

ขนตอนท 2 การพฒนาแกนเรองเชงบรรยาย (Developing Descriptive Themes) เรมจากน าแกนเรองตาง ๆ มาท าการเปรยบเทยบความเหมอนและความตางของแกนเรอง โดยจดกลมใหอยดวยกนในโครงสรางล าดบขน จงท าใหไดแกนเรองเชงบรรยาย (Descriptive Themes) ทอธบายถงสงทท าใหเกดการปองกนการสบบหร ในกลมวยรน ขนตอนท 3 การสรางแกนเรองเชงวเคราะห (Analytical Themes) จากนนจงน าแกนเรองเชงบรรยาย (Descriptive Themes) มารวมเขาดวยกนเปนเรองเดยวกบค าถามการวจย โดยพจารณาสงทตองการคนหา นนคอ ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน แลวสรางขนมาเปนแกนเรอง เชงวเคราะห (Analytical Themes) ดงตาราง 5

ตาราง 5 การพฒนาแกนเรองเชงบรรยายและแกนเรองเชงวเคราะห แกนเรองเชงวเคราะห

(Analytical Themes) แกนเรองเชงบรรยาย

(Descriptive Themes) แกนเรอง

(Themes)

1. กำรด ำเนนกำรนโยบำยปองกนกำรสบบหร ในโรงเรยน

การก าหนดนโยบายปองกนการสบบหร - การก าหนดนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน แนวทางการน านโยบายปองกนการ สบบหรไปสการปฏบต

- การประกาศใชนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน - การบงคบใชนโยบายปลอดบหร

การปฏบตตามนโยบายปองกนการสบบหร - การปฏบตตามนโยบายปองกนการสบบหรอยางตอเนอง - การสานตอนโยบายเพอรณรงคตอตานการสบบหร

การประเมนผลนโยบายปองกนการสบบหร - การประเมนผลการชแนะนโยบายเพอปองกนการสบบหร เครอขายปองกนการสบบหร - การสรางเครอขายปองกนการสบบหรในโรงเรยน

- การชกจงโดยกลมนกเรยน

2. บทบำทในกำรปองกนกำรสบบหรของคร

บทบาทของครในหองเรยน - การสอนสขศกษาเกยวกบบหรใหแกเยาวชน - ความมนใจในความรเกยวกบเนอหาในโปรแกรม - การสอนบทเรยนใหตระหนกเกยวกบบหร สอนทกษะตาง ๆ

บทบาทของครนอกหองเรยน

- การตระหนกรในอนตรายจากบหรและอตสาหกรรมยาสบ - การรณรงคมมมองทางบวกเพอการไมสบบหร - กจกรรมการปองกนการสบบหรในโรงเรยน - การใหท ากจกรรมทหลากหลาย



แกนเรองเชงวเคราะห (Analytical Themes)

แกนเรองเชงบรรยาย (Descriptive Themes)

แกนเรอง (Themes)

- การเขามสวนรวมของหนวยงานสาธารณสข

3. บรรทดฐำน กำรไมสบบหร

สอสรางบรรทดฐานการไมสบบหร

- การใชสอตานบหร - การใชสอสรางบรรทดฐานทางสงคมในการตอตานบหร - การสรางขอความตอตานบหร - การสรางขอความเพอควบคมการบรโภคยาสบ - การท ารปกราฟฟคเพอปองกนการสบบหร

ชมชนสรางบรรทดฐานการไมสบบหร - การมสวนรวมในชมชนเพอปองกนไมใหเยาวชนสบบหร - ความตองการอยอาศยในสงแวดลอมทปลอดควนบหร - การสงเสรมใหชมชนไดฟงธรรมเทศนาเพอหลอหลอมใหเยาวชน หลกเลยงบหร - การสรางความเขมแขงเพอตอตานการสบบหรของเพอนภายใน ชมชน

4. กำรท ำหนำท ของครอบครว

สมพนธภาพภายในครอบครว - การเลยงดบตรหลานทด - การมสวนรวมในกจกรรมครอบครว - การเสรมสรางเยาวชนใหออกก าลงกาย

การสรางเครอขายครอบครว - การเสรมสรางความรวมมอกบกลมผปกครอง - การสรางเครอขายครอบครวปองกนการสบบหรทเขมแขง

จากตาราง 5 ท าใหไดแกนเรองทสรางขนใหม จ านวน 4 แกนเรอง นนคอ ปจจยเชงสาเหตทมผล

ตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน ไดแก 1) การด าเนนการนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน 2) บทบาทในการปองกนการสบบหรของคร 3) บรรทดฐานการไมสบบหร และ 4) การท าหนาทของครอบครว 3. ผลการบรณาการการสงเคราะหขอมล Harden (2010) กลาวถงแนวคดการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบดวยวธการผสานวธ (Mixed-Methods Systematic Review) โดยน าขอคนพบทไดทงงานวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยการวเคราะหอภมาน ซงไดพจารณาเฉพาะทมคาขนาดอทธพลระดบสงมากกวา 0.8 (Cohen, 1988) และการสงเคราะห แกนเรอง ท าใหไดปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน สามารถแบงไดเปนปจจยภายในบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยวฒนธรรมและสงแวดลอม ดงภาพประกอบ 2



ภาพประกอบ 2 สรปผลการสงเคราะหปจจยเชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมเยาวชน

จากภาพประกอบ 2 เมอคดเลอกเฉพาะทมคาขนาดอทธพลสง รวมกบผลการสงเคราะหแกนเรอง ท าใหเหลอเฉพาะพฤตกรรมปองกนการสบบหรและพฤตกรรมหลกเลยงการสบบหรในกลมวยรน พบวา ม 3 กลมปจจยหลก คอ 1) ปจจยภายในบคคล ไดแก โปรแกรมการพฒนาทกษะชวตโดยใชกระบวนการเรยนร โปรแกรมสรางเสรมสมรรถนะแหงตน ทศนคตตอการสบบหร 2) ปจจยระหวางบคคล ไดแก การท าหนาทของครอบครว การไดรบแรงสนบสนนจากผปกครอง คร และเพอน และ 3) ปจจยวฒนธรรมและสงแวดลอม ไดแก การด าเนนการนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน บทบาทในการปองกนการสบบหรของคร บรรทดฐานการไมสบบหร การอภปรายผล ผวจยไดหยบยกประเดนขอคนพบทส าคญในแตละสวนมาวเคราะหเชอมโยงกบแนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ เพอเปนขอสงเกตใหกบผทสนใจศกษาและวจยเกยวกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน โดยแบงเปน 3 สวน ตามวธการวเคราะหขอมล มรายละเอยดดงน 1. ผลการวเคราะหอภมาน จากผลการศกษาคาขนาดอทธพลตามปจจยเชงสาเหตทมผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมเยาวชน พบวา โปรแกรมจดกระท าทมคาขนาดอทธพลสงสด นนคอ โปรแกรม การพฒนาทกษะชวตโดยใชกระบวนการเรยนร สะทอนใหเหนวา ตวแปรจดกระท าในงานวจยเชงทดลองมผล ตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมเยาวชนมาก ทงน เนองจากโปรแกรมทดลองหรอชดฝกอบรมตาง ๆ เปนตวแปรอสระทมการจดกระท าทมงใหนกเรยนเกดการเปลยนแปลงในเชงพฤตกรรม น าไปสการท าใหบคคลเกด การเปลยนแปลงพฤตกรรมปองกนการสบบหร จากงานวจยของดวงกมล มงคลศลป (2550) เหนวา กระบวนการ

ปจจยภายในบคคล - โปรแกรมการพฒนาทกษะชวตโดยใชกระบวนการเรยนร - โปรแกรมสรางเสรมสมรรถนะแหงตน - ทศนคตตอการสบบหร

- พฤตกรรมปองกนการสบบหร - พฤตกรรมหลกเลยงการสบบหร

ปจจยระหวางบคคล - การท าหนาทของครอบครว - การไดรบแรงสนบสนนจากผปกครอง - การไดรบแรงสนบสนนจากคร - การไดรบแรงสนบสนนจากเพอน

ปจจยวฒนธรรมและสงแวดลอม - การด าเนนการนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน - บทบาทในการปองกนการสบบหรของคร - บรรทดฐานการไมสบบหร



เรยนรตามทฤษฎปญญาสงคมของ Bandura (1986) จะท าใหเดกวยรนเกดการเรยนรและมการพฒนาทกษะชวตในดานการตระหนกในตนเองเกยวกบการสบบหร ทกษะการตดสนใจ ทกษะการแกปญหา และทกษะการปฏเสธ ซงทกษะชวตเปรยบเสมอนตวเชอมโยงความร เจตคตและคานยมของบคคล กบความสามารถทางจตสงคม แมวาจะมความรเพยงอยางเดยว บางครงกยงไมเพยงพอ ดงนน ทกษะชวตตองไดรบมาจากการฝกฝนความสามารถขนพนฐานในการเผชญปญหาและสงทาทายตาง ๆ สามารถปรบตวและเลอกทางเดนชวตไดอยางเหมาะสม หากบคคลมทกษะชวตแลว โอกาสในการเกดความสามารถทางจตสงคมกจะเรวยงขน ทกษะชวตจงเปนตวกระตนหรอแรงจงใจทจะเผชญปญหา ปรบตว และจดการสงทาทายรอบตว เพอใหเกดพฤตกรรมในเชงบวก (WHO, 1993: 4) เชน การพบเจอกบสถานการณสมเสยงตอการสบบหร สามารถเกด พฤตกรรมปองกนการสบบหรได สอดคลองกบงานวจยในอดตทผานมา พบวา การฝกฝนทกษะชวตใหกบเดกวยรน จะชวยใหเกดพฤตกรรมปองกนการสบบหรได (Botvin, Eng, & Williams, 1980) สวนตวแปรทมคาขนาดอทธพลสงสด นนคอ การไดรบแรงสนบสนนจากผปกครอง คร และเพอน สะทอนใหเหนวา การสนบสนนทางสงคมเปนตวแปรทางสงคมทมความส าคญตอพฤตกรรมหลกเลยงการสบบหร บคคลทมนยส าคญตอกลมวยรน จะเปนผทมบทบาทส าคญ ในการใหความชวยเหลอเสรมแรงเพอใหวยรนสามารถหลกเลยงหรอปองกนตนเองจากการสบบหรได 2. ผลการสงเคราะหแกนเรอง ขอมลงานวจยเชงคณภาพลวนศกษาพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน ท าใหไดแกนเรองทส าคญ ไดแก การด าเนนการนโยบายปองกนการสบบหรในโรงเรยน บทบาทใน การปองกนการสบบหรของคร บรรทดฐานการไมสบบหร และการท าหนาทของครอบครว จะเหนไดวาแกนเรองดงกลาวทงหมดใหความส าคญกบปจจยภายนอกทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรของเดกวยรน ปจจยภายนอก ไดแก โรงเรยน สอ ชมชน และครอบครว เปนตวแทนทชวยใหนกเรยนหลอหลอมใหเกดพฤตกรรมปองกนการสบบหรได สอดคลองกบงานวจยของวรรณชนก จนทชม (2549) ศกษากลวธทส าคญในการปองกน การสบบหรของนกเรยน โดยน าครอบครว โรงเรยน รวมทงชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการด าเนนงานเพอปองกนการสบบหรของนกเรยน มโครงการทมงพฒนาปจจยภายนอกของนกเรยน เปนการเฝาระวงสภาพแวดลอมตาง ๆ ทอาจเออหรอสนบสนนใหนกเรยนสบบหร ทงสภาพแวดลอมทบาน โรงเรยน และชมชนทเดกอาศยอย ซงการด าเนนงานปองกนการสบบหรของนกเรยนจะประสบผลส าเรจหรอไมนน สวนหนงขนอยกบสภาพแวดลอมหรอบรบทของชมชน และปจจยเงอนไขตาง ๆ ทเกยวของ ไดแก ลกษณะโครงสรางของชมชน ความสมพนธทด ของคนในชมชน ความพรอมและความเขมแขงของผน าชมชน สมพนธภาพทดภายในครอบครว ตลอดจน ความเขมแขงของผบรหารโรงเรยน เปนตน โดยปจจยภายนอกเหลานถอเปนปจจยทมความส าคญทชวยใหเยาวชนเกดพฤตกรรมปองกนการสบบหร ขอเสนอแนะ จากขอคนพบตาง ๆ ผวจยมขอเสนอแนะเชงวชาการและขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมและพฒนาพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน ดงน



ขอเสนอแนะเชงวชาการ 1. จากขอคนพบในประเดนขนาดอทธพลของงานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมเยาวชน ผวจยมขอเสนอแนะวา ควรสนใจหรอใหความส าคญกบการสรางและพฒนาโปรแกรมการจดกระท าเพอพฒนาพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมเยาวชนใหมากขน ทงน จะท าใหชดฝกอบรมใหกบวยรนในการพฒนาทกษะชวต หรอการรบรความสามารถของตน เพอใหมความสามารถในการจดการกบสภาพแวดลอมรอบตวทมสงยวยเปนจ านวนมาก ผลการวจยดงกลาวนจะชวยใหไดขอสรปทชดเจนวาโปรแกรมการจดกระท าสรางใหเกด การปองกนตนเองจากการสบบหรได และท าใหไดนวตกรรมใหม ๆ เกยวกบรปแบบกจกรรมเสรมสรางพฤตกรรมปองกนการสบบหร 2. จากผลการวเคราะหสะทอนใหเหนวาตวแปรจดกระท าทมคาขนาดอทธพลขนาดใหญ จ านวน 2 เรอง ทงโปรแกรมการพฒนาทกษะชวตโดยใชกระบวนการเรยนร และโปรแกรมสงเสรมสมรรถนะแหงตน เปนโปรแกรมทใชแนวคดทฤษฎปญญาสงคม (Social Cognitive Theory) ของ Bandura (1986) ทงหมด สวนตวแปรจดกระท าแบบเดยวกน ไดแก โปรแกรมสงเสรมทกษะชวตทใชแนวคดทฤษฎอน ๆ จะมคาขนาดอทธพลต า อาจเปนไปไดวา รปแบบกจกรรมพฒนาชดฝกอบรมทใชแนวคดทฤษฎปญญาสงคมนจะชวยท าใหเกด การเปลยนแปลงพฤตกรรมไดอยางมประสทธภาพ ดงนน นกวจยหรอผทสนใจศกษา จงควรทบทวนการสราง ตวแปรจดกระท าหรอการสรางและพฒนาชดฝกอบรมตามแนวคดทฤษฎปญญาสงคม เพอใหไดโปรแกรม การจดกระท าทมประสทธภาพทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน 3. จากการบรณาการผลการสงเคราะหงานวจยดงกลาว ท าใหไดขอคนพบทเปน 3 กลมปจจยหลก ไดแก ปจจยภายในบคคล ปจจยระหวางบคคล และปจจยวฒนธรรมและสงแวดลอม ซงเปนปจจยทมความครอบคลม พฤตกรรมปองกนการสบบหรในกลมวยรน จงเปนแนวทางในการศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมปองกนการสบบหรในลกษณะทเปนสหวทยาการได ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1. โรงเรยนควรสรางนโยบายใหมการจดกจกรรมทมลกษณะเสรมสรางทกษะชวตหรอพฒนาศกยภาพดานทกษะชวตใหกบนกเรยนวยรนอยางนอย 1 ภาคการศกษา 2. โรงเรยนควรมการก าหนดนโยบายปองกนการสบบหรในโร งเรยน โดยเปดโอกาสใหผบรหาร ครประจ าชน และเจาหนาทในโรงเรยนไดเขามามสวนรวมในการด าเนนการสรางนโยบายปลอดบหรในโรงเรยนดวย 3. ทางภาครฐและเอกชนควรก าหนดเปนนโยบายใหชมชนและสอสรางคานยมและบรรทดฐานทสะทอนถงการไมสบบหรใหมากขน ท าใหกลมเยาวชนเหนวาในชมชนและสอชนชมบคคลทไมสบบหร ซงจะสงผลตอความรสกวาตนเองไมควรมพฤตกรรมการสบบหร



4. ภาครฐใหความส าคญกบนโยบายเกยวกบสถาบนครอบครวมากขน มการปฏบตหนาทของครอบครวใหมความสมบรณ มความเอาใจใสรกใครกลมเกลยวกนภายในครอบครว และเสนอแนะใหครอบครวแตละครอบครวมการรวมมอกนเพอสรางความเขมแขงของกลมครอบครวใหสามารถปองกนเยาวชนใหหลกหางจากบหรได เอกสารอางอง ดวงกมล มงคลศลป. (2550). ผลของการใชกระบวนการเรยนรเพอพฒนาทกษะชวตตอพฤตกรรมปองกนการสบ

บหรในเดกวยรนตอนตน กรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะพยาบาลศาสตร, สาขาพยาบาลศาสตร.

บปผา ศรรศม, ทวมา ศรรศม, อาร จ าปากลาย, จรมพร โหล ายอง, ปรยา เกนโรจน, ธรนช กอนแกว, … , Awang, R. (2557). การส ารวจระดบประเทศเรองผลกระทบจากนโยบายควบคมการบรโภคยาสบในประเทศไทย กลมวยรน รอบท 6 (พ.ศ. 2555). นครปฐม: สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.

มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร. (2551). สถตส าคญเกยวกบการสบบหรของคนไทย วเคราะหและขอเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหา. กรงเทพฯ: มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร.

วรรณชนก จนทชม. (2549). การพฒนากลวธในการปองกนการสบบหรของนกเรยนโดยใชกระบวนการมสวนรวม: กรณศกษาโรงเรยนขยายโอกาส ในจงหวดกาฬสนธ. (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต). มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ, สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร, สาขาการวจยพฤตรรมศาสตรประยกต. สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ. (2545). มลพษจากควนบหร. จลสารบหรและสขภาพ, 11(3), 1-20. ส านกงานสถตแหงชาต. (2558). สรปผลทส าคญการส ารวจพฤตกรรมการสบบหรและการดมสราของประชากร

พ.ศ. 2557. กรงเทพฯ: ส านกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory.

Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Begg, C. B., & Mazumdar, M. (1994). Operating characteristics of a rank correlation test for

publication bias. Biometrics, 50(4), 1088-1101. Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to meta-

analysis. Chichester: John Wiley & Sons. Botvin, G. J., Eng, A., & Williams, C. L. (1980). Preventing the onset of cigarette smoking through

life skills training. Preventive Medicine, 9(1), 135-143. Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and

design. Cambridge, MA: Harvard University Press. Benjakul, S., Termsirikulchai, L., Hsia, J., Kengganpanich, M., Puckcharern, H., Touchchai, C., …

Asma, S. (2013). Current manufactured cigarette smoking and roll-your-own cigarette



smoking in Thailand: Findings from the 2009 global adult tobacco survey. BMC Public Health, 13(1), 277.

Centers for Disease Control and Prevention. (2007). Best practices for comprehensive tobacco control programs-2007. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health.

Chiao, C., Yi, C., & Ksobiech, K. (2012). Exploring the relationship between premarital sex and cigarette/alcohol use among college students in Taiwan: A cohort study. BMC Public Health, 12, 527.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. (2nd ed.). Hilldale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Dearden, K. A., Crookston, B. T., De La Cruz, N. G., Lindsay, G. B., Bowden, A., Carlston, L. & Gardner, P. (2007). Teens in trouble: Cigarette use and risky behaviors among private, high school students in La Paz, Bolivia. Revista Panamericana de Salud Publica, 22(3), 160-168.

Fidler, J. A., Wardle, J., Brodersen, N. H., Jarvis, M. J. & West, R. (2006). Vulnerability to smoking after trying a single cigarette can lie dormant for three years or more. Tobacco Control. 15, 205-209.

Harden, A. (2010). Mixed-method systematic reviews: Integrating quantitative and qualitative findings. Austin, TX: National Center for the Dissemination of Disability Research.

Higgins, J. P., Thompson, S. G., Deeks, J. J., & Altman, D. G. (2003). Measuring inconsistency in meta-analysis. BMJ, 327, 557-560.

Hooman, S., Zahra, H., Safa, M., Hassan, F. M., & Reza, M. M. (2013). Association between cigarette smoking and suicide in psychiatric inpatients. Tobacco Induced Diseases, 11, 5.

Kendler, K. S., Myers, J., Damaj, M. I., & Chen, X. (2013). Early smoking onset and risk for subsequent nicotine dependence: A monozygotic co-twin control study. American Journal of Psychiatry, 170(4), 408-413.

Peltzer, K., & Pengpid, S. (2015). Early substance use initiation and suicide ideation and attempts among school-aged adolescents in four pacific island countries in Oceania. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12, 12291-12303.

Rosenthal, R. (1984). Meta-analytic procedures for social research. Newbury Park, CA: Sage.



The Joanna Briggs Institute. (2017). Critical appraisal tools. Retrieved from http://joannabriggs.org /research/critical-appraisal-tools.html

Thomas, J., & Harden, A. (2008). Methods for the thematic synthesis of qualitative research in systematic reviews. BMC Medical Research Methodology, 8, 45.

U.S. Department of Health and Human Services. (1994). Preventing tobacco use among young people. Morbidity and Mortality Weekly Report, 43(4), 1-8.

Wagner, F. A., & Anthony, J. C. (2002). From first drug use to drug dependence: Developmental periods of risk for dependence upon marijuana, cocaine, and alcohol. Neuropsychopharmacology, 26, 479-488.

World Health Organization. (1993). Life skills for health and development. Geneva: WHO. World Health Organization. (2012). WHO Global Report: Mortality Attributable to Tobacco.

Geneva: WHO. Yu, F, Nehl, E. J., Zheng, T., He, N., Berg, C. J., Lemieux, A. F., … Wong, F. Y. (2013). A syndemic

including cigarette smoking and sexual risk behaviors among a sample of MSM in Shanghai, China. Drug and Alcohol Dependence, 132, 265-270.

Translated Thai References (สวนทแปลรายการอางองภาษาไทย) Juntachum, W. (2006). Development of smoking-prevention strategies among students through

participation process: A case study of an expansion school in Kalasin Province. (Doctoral’s Dissertation). Srinakharinwirot University, Behavioral Science Research Institute, Applied Behavioral Science Research.

Mongkonsin, D. (2007). The effect of learning process for developing life skills on smoking prevention behavior in early adolescents, Bangkok metropolis. (Master’s thesis). Chulalongkorn University, Faculty of Nursing, Nursing Science.

Mulrow, C. D., Cook, D. J., & Davidoff, F. (1997). Systematic reviews: Critical links in the great chain of evidence. Annals of Internal Medicine, 126(5), 376-380. National Statistical Office. (2015). The results of cigarette smoking and alcohol of population in 2014. Bangkok: National Statistical Office, Ministry of Information and Communication

Technology. Nosmoking Club. (2008). Statistics about smoking of Thai people: Analyzing and Suggestion.

Bangkok: Nosmoking Club.



Sirirassamee, B., Sirirassamee, T., Jampaklay, A., Holumyong, C., Gainroj, P., Konkaew, T., … , Awang, R. (2014). International survey the effects of tobacco control policies in Thailand

among adolescents from wave 6 (2012). Nakorn Pathom: Institute for Population and Social Research, Mahidol University.

Tobacco Control Institute. (2002). Cigarette smoke pollution. Cigarette and Health Booklet, 11(3), 1-20.

Factors Affecting Smoking Prevention Behavior among...

Documents

Transcript of Factors Affecting Smoking Prevention Behavior among...