ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1:...

74
Dr. Yasemin Erten Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Transcript of ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1:...

Page 1: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Dr. Yasemin Erten

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Page 2: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Anemi Kronik böbrek hastalığının bir komplikasyonudur

Bright R: Cases and observations: Illustrative of renal disease accompanied by the secretion of albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836

Page 3: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

TND Verileri (2016)ANEMİ

• Kadınlarda < 12 g/dl

• Erkeklerde < 13 g /dl

WHO 1968 / KDIQO 2012

EVRE 5 KBH ‘da >% 90

Page 4: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• Kardiyovasküler morbiditeyi (SVH, kalp yetmezliği) arttırır

• Yaşam kalitesini azaltır

• Bilişsel bozukluk yapar

• Genel mortaliteyi arttırır

Kronik Böbrek Yetmezliğinde (KBY) Aneminin Sonuçları

Page 5: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

62931 KBH hastası 4 yıllık izlem; anemik hastalarda

mortalite riski anemik olmayanlara göre belirgin yüksek

Page 6: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

KBH’da anemi tedavisi

1980’li yılların sonlarına dek kan transfüzyonu ile yapılmaktaydı

Dezavantajları Enfeksiyon bulaşı

Demir birikimi

Allerjik reaksiyon

Tx Adaylarında allosensitizasyon riski

Page 7: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Eritropoezi uyaran ilaçlar(ESA) anemi tedavisinde yerini alması

Bert (1882),Viault (1890),Niescher

(1890)

Hipoksi eritrosit sayısı arasında direk

ilişki

Reissmann, Ruhenstroth-

Bauer(1950)

EPO – Hipoksi – anemi ilişkisi

Hodgson ve Toha (1954) EPO aktivitesinin idrarda ilk kez

gösterilmesi

Jacobson Eugene Goldwasser

(1957)

EPO üretiminin böbrek orijinli

olduğunun bildirilmesi

Kuratowsha ve ark, Fisher ve

Birdwell(1961)

EPO’nun böbrekte yapıldığının

konfirme edilmesi

Katz ve ark (1968), Fried (1972) EPO’nun karaciğerde de

sentezlendiğinin bildirilmesi

Miyake ,Eugene Goldwasser

(1977)

EPO’nun ilk kez izolasyonu ve

tanımlanması

Jacobs ve ark (1985), Lin ve ark

(1985)

Rekombinant EPO’nun geliştirilmesi ve

klinikte kullanımı

Page 8: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Eritropoetinin renal anemide kullanılmasının onaylanması

1989

Page 9: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...
Page 10: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

KBH’DA ESA TEDAVİSİ

• Hastaların yaşam kalitesini arttırır (Bilişsel işlev, cinsel yaşam, fonksiyonel kapasite, egzersiz toleransı)

• SVH’ ni geriletir

Delano BG. AJKD 1989 Nissenson AR.Semin Nephrol. 1989 Zehnder C Nephron. 1992

Pascual J, Clin Nephrol. 1991

Benz RL AJKD 1999

Page 11: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

“Recombinant human erythropoietin is arguably the most successful therapeutic application of

recombinant DNA technology to date”

H. Franklin Bunn, N Engl J Med 2009

“ It is one of the great contributions to science or medicine of the 20th century, comparable to

the discovery of insulin.”

Donald Stainer 2010

Page 12: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

HİPERTANSİYONU KOYACAKSIN

RAINE AEG (1988) : rHuEPO anemi tedavisinde önemli bir buluş, ancak kan viskozitesi ve vasküler direnç artışına; böylece hipertansiyona sebep olması

kardiyovasküler morbidite ve mortaliteyi arttırabilir !!!!!!

Bu nedenle riske sebep olmaksızın semptomları rahatlatacak optimum dozun belirlenmesine gereksinim var

Page 13: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Normal Hematocrit StudyKardiyak sorun bulunan hemodiyaliz hastalarında EPO tedavisi ile Normal Hct

düzeyi (%42) ölüm riski ve ölümcül olmayan MI riskini ↑ 29.Ayda sonlandırıldı

Normal Hct (%42 )

N=618

Düşük Hct

(%30)

N=615

Ölüm 183 (30%) 150 (24%)

Non-fatal MI 19 (3.1%) 14 (2.3%)

Vasküler

giriş

trombozu

39% 29%

Page 14: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

CREATE: 603 Evre 3-4 KBH hastası (Epoetin Beta)Grup 1; Hb:13-15 g/dl, Grup 2: Hb:10.5-11.5 gdl hedef

HB’nin normal değerlere getirilmesinin KVO, SVH üzerine faydası yok , **Diyalize başlama Grup 1’ de daha erken,*

Yan etki: Hipertansif atak, başağrısı grup 1’de ↑

Page 15: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

CHOIR : 1432 KBH hastası (Epoetin Beta)Grup 1; Hb:13.5 g/dl, Grup 2: Hb:11.3 g/dl hedef

Primer kompozit sonlanım: Ölüm, MI,KKY ve inme nedeniyle hospitalizasyon,

SONUÇ: İki grupta yaşam kalitesinde artış benzer, primer sonlanım noktası Grup 1’de fazla

YORUM: Hb; 13.5 g/dl kardiyovasküler riski arttırıyor

Page 16: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

CHOIR Sekonder analiz; Yüksek Hb hedefi, ESA dozunun

artmasına, böylece yüksek diyastolik KB ve komplikasyonlara yol açıyor. (yüksek diyastolik KB’nın yan etkilerle ilgisi yok)

Page 17: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

TREAT STUDY4038 hasta Çok merkezli çift kör randomize *plasebo kontrollü çalışma

Evre 2-4 diyabetik KBH hastalarıHedef Hb: 13 g/dl (Darbepoetin)

Primer sonlanım: ölüm ve ölümcül olmayan kardiyovasküler hastalıkSonuç: darbepoetinin primer kompozit sonlanımı azaltıcı etkisi yok

YORUM: Hb 13 g/dl olarak hedeflendiğinde inme riski artıyor

Page 18: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...
Page 19: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

KDIGO 2012

SDBY bulunan hastalarda ESA Hb >10 g/dl iken başlanmamalı,

Hb 13 g/dl üzerinde iken kullanılmamalı

Hb hedefi >11.5 g/dl olmamalı

Page 20: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Kanser hastalarında ESA kullanımı( FDA ONAYI: 1993)

Kanser Hastalarında anemi sık

Kullanım endikasyonu:

Transfüzyon ihtiyacının ortadan kaldırması

Kemoterapiye yanıtın arttırılması

Page 21: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

21

Henke ve ark(Lancet 2003) (NeoRecormon [Epoetin beta])

• Randomize çift kör plasebo kontrollü çalışma

– 351 hasta / baş & boyun kanseri

– Radyoterapi uygulanıyor

– Hgb < 12 g/dL kadınlar

Hgb < 13 g/dL erkekler

Hedef Hb: kadınlarda 14 g/dl, erkeklerde 15 g/dl

%82 hedef sağlanıyor

Lokorejyonel progresyonsuz yaşam süresi

plasebo grubuna göre belirgin düşük

( adjusted relative risk 1.62 %95 Cl 1.22-2.14; p=0.0008, survival: 1.39 (1.05-1.84, p=0.02)

• ESA ile Hb’nin yükseltilmesi anemiyi düzeltir, ancak kanser kontrolü yada yaşam süresi üzerine olumlu etkisi yok

Page 22: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

22

Breast Cancer Erythropoietin Trial (BEST) (EPREX [Epoetin alfa])

• Randomize çift kör plasebo kontrollü çalışma

• 939 metastatik meme kanseri hastası

– Hb < 13 g/dl iken tedavi başlanıyor

– Primer hedef 12 ayda yaşam süresine etkisini değerlendirmek

– Hedef Hb: 12-14 g/dl

– 4. ayda sonlandırılıyor

Page 23: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

23

BEST Trial

4.ayda• Hastalık progresyonunda 2 kat artış

EPREX 6% (28/469)

Plasebo 3% (13/470)

• Erken mortalitede 2.5 kat artış

EPREX 8.7% (41/469)

Plasebo 3.4% (16/470)

Page 24: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

FDABlack box warning for ESA 2007

Kan transfüzyonunu önleyecek en düşük EPO dozu uygulanmalı

ESA’lar Hb düzeyi > 11 g/dl olduğunda ciddi KVO, tromboembolikolay, inme ve mortaliteyi arttırıyor

Meme, serviks, baş-boyun, lenfoid ve küçük hücreli olmayan AC kanserlerinde yaşam süresini kısaltıyor, tümör progresyonunu hızlandırıyor, rekürrensi arttırıyor

ESA’lar Kür beklentisi ile myelosupresif tedavi alan hastalarda kullanılmamalı

Page 25: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• CHOIR (Drüeke 2006),

• CREATE (Sing 2006)

• NORMAL HCT (Besarab 1998)

Yüksek Hb = ↑morbidite-mortalite !!!!

• CHOIR II (Szczech 2008)

Mortalitenin nedeni Hbdüzeyinden çok yüksek doz EPO uygulaması

• DRIVE (Coyne 2007)

(i.v. Fe tedavisi ile anemiye yanıt alınması + EPO dozunda azalma

• FDA 2007

ESA yanıtı düşük olanlarda kan transfüzyonunu önleyecek en düşük EPO dozu uygulanmalı

SONUÇ ???

Demir

ESA

Page 26: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

i.v. Demir kullanımı 2002’de %64, 2008’de %76

Ort Demir dozu:2002: 500 mg, 2008: 650 mg

Ort EPO dozu:2002:65 000 U2006: 77 000 U2008:71 000 U

Ort Hb düzeyi: 2002:11.7 g/dl2007:12.1 g/dl2008: 11.6 g/dl

Page 27: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...
Page 28: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Başlangıç ESA yanıtsızlığı: Kiloya uygun dozda ESA başlanmasına rağmen ilk bir ayda Hb düzeyinde bazale göre artış olmaması

Sonradan gelişen ESA yanıtsızlığı: Stabil dozda tedavi devam ederken, Hb ‘ i sabit düzeyde tutmak için kullanılan dozun %50 sinden fazla olacak şekilde iki kez doz artımının gerekliliği

KDIQO 2012

ESA CEVAPSIZLIĞI – DİRENCİ ( % 10-20 )

Page 29: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

ESA Direnci Nedenleri

Kolayca düzeltilebilenler Düzeltilme potansiyeli olanlar

Düzeltilmesi mümkünolmayanlar

Demir eksikliği İnfeksiyon-inflamasyon Hemoglobinopatiler

VitB12-Folat eksikliği Yetersiz diyaliz Kemik iliği hastalıkları

ACEI Hemoliz

Uyumsuzluk Kanama

Hipotiroidizm Sekonderhiperparatiroidizm

PRCA

Malignensi

Malnutrisyon KDIQO 2012

Page 30: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

ESA direnci KVO ve ölüm açısından önemli bir risk faktörü

Page 31: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

ESA direnci

• ESA direnci sıklıkla inflamasyon, malnutrisyon, hiperparatiroidizm, düşük demir depoları ve diğer komorbid durumlarla birlikte

• Bu etkenler dışlandığında da ESA direnci mortalite için risk faktörü.

Page 32: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• Eritropoetine karşı oluşan ab’ların endojen ve eksojen EPO’larıntümünü yok etmesi

• Serumda EPO saptanamayacak düzeydedir, eritropoez olanaksızlaşır

• 8 haftadan uzun süreli ESA kullanan hastada;

• Hb düzeyinde 1-2 hafta içinde 0.5-1 g/dl düşüş olması ***transfüzyon gereği ortaya çıkması)

2003’te EPREX formulasyonunun değiştirilmesi ile birlikte sıklığı çok azalmıştır

Pure Red Cell Aplasia (PRCA)

Page 33: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

OLGU 1• 65 yaşında kadın hasta

• 20 yıldır Tip 2 DM tanısı +, 3 yıldır HD’de, 3 kez fistül denemesi başarısız olunca sol kola AV greft takılmış, greftin tromboze olması sonucunda son 8 aydır kalıcı kateterden HD’e giriyor

• Kullandığı ilaçlar: Ramipril 10 mg, Nifedipin 60 mg, Caasetat, calcitriol, insülin

• Vücut ağırlığı 80 kg

Page 34: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Eylül Ekim Kasım Aralık

ESA dozu 4000 ü/hf 6000 ü/hf 8000 ü/hf 8000 ü/hf

i.v. Demir dozu 100 mg/ay 100 mg/ay 100 mg/ay 100 mg/ay

Hb g/dl 11.3 10.3 10.4 9.8

Serum ferritin ng/ml 380 500

TSAT % 33 34

OLGU 1

• Öncesinde sabit ESA dozunda stabil seyreden Hbdüzeyinde düşme +

Page 35: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Belirteç Ne

ESA DOZUNU ARTTIRALIM ?

YAKLAŞIM ?

Page 36: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

ESA DOZUNU ARTTIRMAYALIMÇÜNKİ;

Başlangıç dozunda 80 kg X150 U eritropoetin = 12 000 U yapılabilir

Hastanın EPO dozu iki kez % 50 oranda arttırılmasına rağmen Hb düzeyi düşük seyrediyor = ESA Direnci

• Hastada 4000 U ESA ile Hb stabil iken, direnç geliştikten sonra doz 8000 U’yeçıkılıyor

ESA direnci varlığında Hb için istenen düzeyi sağlayan dozun 2 katının üzerine çıkılmamalı

(KDIQO 2012)

Page 37: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Dirençli anemi varlığında istenecek tetkikler

Pratik Yaklaşım

• Tam kan sayımı (eritrosit

indeksleri)

• TSAT

• Ferritin

• Mutlak Retikülosit sayısı (Kan

kaybı, hemoliz)

• Vit B12, Folik asit

• Serum PTH düzeyi

• Serum CRP düzeyi

• Kt/V

İleri Tetkikler

• Serum idrar immün fiksasyonu

• Hemoglobin elektroforezi

• Kemik iliği incelemesi

• Alüminyum düzeyi

Page 38: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• LABORATUAR:

• MCV:86, MCH: 34

• TS: %34

• Ferritin: 500

• Albumin: 3. 5 g/dL

• Vit B12: 455 pg/ml ( N )

• Folik asit: 15 mg/dl ( N )

• iPTH: 135 pg/ml

• CRP = 28 mg/ L (N: 0-6)

• Kt/V: 1.4

Page 39: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Belirteç Ne

ACEI’nukeselim

YAKLAŞIM ?

Page 40: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...
Page 41: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

RAS (ACEI-ARB) BLOKERLERİ

Tartışmalı

Olası Mekanizma;

• ACE insersiyon/delesyon polimorfizmi

• AT 2 bağımlı EPO salınımının baskılanması

• Doğal eritropoez inhibitörünün (AcSDKP) yıkılmasının ACEI’lerı ile önlenmesi

• Azaltılabilir - Kesilebilir

Page 42: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

ANCAK DAHA ÖNEMLİSİ !!!

Page 43: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Enfeksiyon/inflamasyonodağı araştırılmalı

CRP: Yüksek (28 mg/L),

Page 44: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• FİZİK MUAYENE: Ateş: 36.6 C ( Normal olması hemodiyaliz hastasında enfeksiyonu dışlamaz)

• Kateter çevresi temiz, tünelde enfeksiyon bulgusu yok, kültür üreme ( - )

• Dişetleri hipertrofik, hiperemik, ağız hijyeni kötü

OLGU 2

Page 45: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• (Diyaliz hastalarında Kateter veya AV greft olanlarda enfeksiyon ilişkili ESA direnci ↑ (Goicoechea M, NDT 2001)

• *Katetere / AV grefte bağlı infeksiyon olmazsa bile inflamasyon ilişkili ESA direnci olabilmekte (Goldstein SL, Kidney Int 2009)

• Çözüm: Mümkünse doğal AV fistül oluşturulmalı, işlev görmeyen greftvarsa çıkarılmalı

• Periodontitis = dişeti hastalığı ; Normal populasyonda %10-15, diyaliz hastalarında daha sık,

• ↑CRP ve EPO direncine yol açabilmekte (Kadiroğlu AK, Blood Purif 2006)

• Periodontal tedavi sistemik inflamasyon yapıyor, ESA direncini azaltıyor• Siribamrungwong M , Ther Apher Dial 2014

• ESA duyarlılığını arttırmak için tedavi edilmeli

Page 46: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

OLGU 2

• 72 yaşında erkek hasta

• 30 yıldır DM, 20 yıldır HT tanısı +, AV fistülden haftada 3 kez HD tedavisi görüyor

• Özgeçmişi: 1 yıl önce geçirilmiş iskemik SVO (+)

• Kullandığı ilaçlar: Amlodipin , Ca asetat, calcitriol ,aspirin 100 mg, insülin

• Vücut ağırlığı 80 kg

Page 47: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Olgu 2

Eylül Ekim

ESA dozu 6000 ü/hf 6000 ü/hf

i.v. Demir dozu, 100 mg/ ay 100 mg/ay

Hb g/dl 11.2 7.8

• Hastanın sabit dozda ESA reçetesi verilmiş olmasına rağmen, son tetkikte HB’de belirgin düşüş gözleniyor

Page 48: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

İlk Yaklaşım

Hastaya EPO yapılıyor mu ?

(Hastanın tedavi çizelgesi kontrol edilmeli )

Kan kaybı var mı ?

Mutlaka araştırmak lazım !!!!!

Page 49: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• EPO düzenli uygulanıyor

Öyküde; • GIS kanama tanımlamıyor• Damar giriş yolunda kanama yok• Ürogenital kan kaybı tanımlamıyor• Diyalizörde pıhtılaşma yok.

Page 50: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Belirteç Ne

ESA DOZUNU ARTTIRALIM ?

YAKLAŞIM ?

Page 51: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Hastada SVO öyküsü +,

KDIGO: İnme öyküsü varlığında ESA tedavisi konusunda çok dikkatli olunmalı (1B)

ESA DOZUNU ARTTIRMAYALIMÇÜNKİ;

Page 52: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• FİZİK MUAYENE: Ateş: 37.0C

• Sağ ayağında enfekte diyabetik ayak ülseri + (Bir ay önce başladığını, son 10 gündür pürülan akıntı olduğunu belirtiyor)

OLGU 1

Page 53: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• AKŞ: 224 mg/dl

• CRP = 32 mg/ L (> 20 mg/L = ESA direnci)

• ESR: 48 mm/s

• Albumin: 3.2 g/dL (

• Vit B12: 476 pg/ml ( N )

• Folik asit: 12 mg/dl ( N )

• iPTH: 312 pg/ml

• Kt/V: 1.4

• BK: 11.500/mm3

• TS: %26,

• Ferritin : 970 ng/ml

OLGU 2

Page 54: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• Ayak yarasından kültür alındıktan sonra ampirik Sulbaktam + ampisilin başlanıyor,

• Enfeksiyon olduğu için İV demir tedavisi kesiliyor

3 gün sonra hastanın ateşi 38.5 C

BK: 22.500/mm3

CRP: 92 mg/L

ESR: 70 mm/s

Ayak sürüntüsünde MRSA ürüyor.

Ayağa debritman yapıldıktan sonra hastaya parenteral Linezolidbaşlanıyor

Hasta çok halsiz olduğunu belirtiyor

Page 55: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Belirteç Ne

ESA’yla mı devam edelim?

Kan transfüzyonu mu yapalım ?

YAKLAŞIM ?

Page 56: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Hastada ; • Diyabetik ayak (Aktif inflamasyon – infeksiyon) direnç için risk faktörü

(Enfeksiyon inflamasyon varlığında ESA yanıtı tamamen kaybolabilir)

• Geçirilmiş SVO öyküsü +

KDIGO 2012: • ESA tedavisi etkin değil ise (hemoglobinopati, Kİ yetersizliği, ESA direnci)• ESA Tedavisi yarardan çok zarar verecekse;

Aneminin tedavisinde kan transfüzyonunun yararı riskinden fazla olabilir (2C)

Geçirilmiş SVO öyküsü olanlarda SVO tekrarlama riski fazla (TREAT 2009)

Page 57: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Belirteç NeYAKLAŞIM

Kan transfüzyonu yapar, enfeksiyon iyileştikten sonra ESA ile devam ederiz

Page 58: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

OLGU 3

• 22 yaşında erkek hasta

• KBY ety: VUR

• 13 yıldır SDBY tanısı +, 3/hf Hemodiyaliz tedavisi görüyor

• VA: 40 kg,

• Boy:133 cm

• Kullandığı ilaçlar: Calcitriol 3 mcg/hf, amlodipin 10 mg

Page 59: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

OLGU 3

Eylül Ekim Kasım Ocak

ESA dozu 4000 ü/hf 4000 ü/hf 6000 ü/hf 6000 ü/hf

i.v. Demir dozu, mg/hf

100 mg/ay 100 mg/hafta (Toplam 1000 mg)

100 mg/hafta 100 mg/ay

Hb g/dl 9.3 8.2 6.7 6.5

Serum ferritin ng/ml 250 520

TSAT % 18 38

B12 / Folik Asit 377/ 20 (N) 425/18

CRP 8 11

iPTH 850 1700 2300

Calcitriol i.v 3 mcg/hf 6 mcg/hf

Cinacalcet 30 mg-60 mg

Kasım ayında iPTH’da artış eğilimi nedeniyle 6 mcg/hf i.v. Calcitriol + cinacalcet 30-60 mg kullanılıyorOcak ayında iPTH: 2300 Paratiroid sintigrafisi- USG: Nodül yok

Page 60: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

OLGU 3

Eylül Ekim Kasım Ocak Nisan Haziran

ESA dozu 4000 ü/hf 4000 ü/hf 6000 ü/hf 6000 ü/hf 4000 ü/hf 2000 ü/hf

i.v. Demir dozu,

100 mg/ay 200 mg/hafta (Toplam 800 mg)

100 mg/ay 100 mg/ay 100 mg/ay 100 mg/ay

Hb g/dl 9.3 8.2 6.7 6.5 9.8 11.8

Serum ferritinng/ml

250 490 520 498

TSAT % 18 32 38 33

B12 / Folik Asit 377/ 20 (N)

425/18

CRP 8 11

iPTH pg/ml 850 1700 2300 72

Paratiroidektomi sonrası Hb düzeyinde belirgin artış ile birlikte EPO dozunda azalma +

Şubat ayında hastaya subtotal paratiroidektomi yapılıyor.Patoloji: 4 bezde de Paratiroid hiperplazisi

Page 61: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• ESA yanıtı; PTH 300 pg/ml iken %90; 600 pg/ml iken %79; 900 pg/ml iken %67

1000 pg/ml’ye doğru arttıkça ESA’ya karşı % 30’ a ulaşan direnç (Gaweda AE, JASN 2010)

Etki mekanizması

• Eritroid prekürsörlerinde azalma,

• Endojen EPO sentezinde direkt inhibisyon,

• Eritroid yaşam süresinde kısalma

• Vit D eksikliği

Kemik iliği fibrozisi gelişse bile cerrahi ya da medikal tedavi ile EPO duyarlılığında artış

Sekonder Hiperparatiroidizm

Page 62: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

OLGU 4

• 48 yaşında erkek hasta• IgA nefropatisine bağlı KBH + Hipertansiyon +• 3/ Hafta HD tedavisi başlanıyor• 70 kg• Kullandığı ilaçlar: Nifedipin 2x60 mg, kalsiyum asetat

Hb: 9.5 g/dlTS: %18, ferritin: 130 pg/ml1000 mg İV demir yüklemesi sonrası ;

Hb: 9.8TS: % 26, Ferritin: 355 pg/mlESA: 2x4000 U + 100 mg/ ay iv demir tedavisi başlanıyor,1 ay sonra Hb: 11.0 g/dlESA 1x4000 U sabit dozda devam ediyor Hb 11-12 g/dl arasında stabil

Page 63: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• Hasta diyalize başladığında • Diyaliz öncesi KB 140/80 mmHg• Diyaliz sonrası 130/80 mmHg civarında

• Diyaliz UF miktarı 3-4 lt/seans

• 3 ay sonra Diyaliz öncesi KB 160/100 mmHg, Diyaliz sonrası KB 170/100 mmHg

Page 64: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Belirteç Ne

ESA YAPALIM MI?

YAKLAŞIM ?

Page 65: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

ESA ve Hipertansiyon

• Hipertansiyon (prediyaliz KB >140/90 mmHg), KBH’nın en önemli komplikasyonlarından bir tanesi

• ESA tedavisi ile alevlenebilmekte• Eski çalışmalarda sık (Yüksek Hb hedefi , yüksek doz uygulama)• Günümüzde daha düşük dozlar hedefleniyor• ESA ilişkili hipertansiyon hiperviskozite, hipoksik vazodilatasyonun

ortadan kalkması, endotelin ile ilişkili• Hipertansiyon varlığında genel olarak ESA tedavisine devam edilmeli• ESA tedavisine başlamadan önce kan basıncı yeterince kontrol

edilmeli• Malign hipertansiyon varlığında ESA kesilmeli

KDIGO 2012

Page 66: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• Kuru ağırlığını gözden geçirmeli, gerekirse azaltılmalı

• Antihipertansif ilaçları düzenlenmeli

• ESA düşük dozda devam edilebilir

Page 67: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

2 Yıl sonra Hasta 1 aydır süregelen başağrısıtanımlıyor, yakınları kişilik değişikliği geliştiğini, agresifleştiğini belirtiyor

Beyin tomografisi : Frontal kitle

• Tedavi : Cerrahi rezeksiyon

• Histopatolojik tanı: Glioblastoma multiforme

• Hastaya radyoterapi planlanıyor

Page 68: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Belirteç Ne

ESA Tedavisi ?????

YAKLAŞIM ?

Page 69: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

ESA tedavisi

• Kanserli hastalarda aktif hastalık sürecinde mortalite ve venöz tromboembolizm riskini arttırıyor

• Bir çok spesifik malignenside progresyon ve nüks riskini arttırıyor

• FDA : Miyelosupresif KT uygulanan hastalarda ilaca bağlı myelosupresyonda kullanılmalı

• KDIGO 2012: Kür beklentisi olan aktif malignenside (1B) ve eski malignensi öyküsü olanlarda (2C) çok dikkatli olunmalı,

Page 70: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

TREAT Post Hoc analiz: Eski kanser tanısı olan ve darbepoetin kullanan hastalarda plaseboya göre kanserden ölüm riski fazla

Page 71: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Kanser tanısı bulunan hemodiyaliz hastalarında Demir ve ESA dozları kanser olmayan hastalarla benzer

Page 72: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

SONUÇ

• ESA’lar yaşam kalitesini, egzersiz toleransını arttırır,transfüzyonun olumsuz etkilerinden korur,

• Hedef Hb yüksek tutulduğunda ya da hedef Hbdüzeyini yakalamak için yüksek dozda kullanıldığındakardiyovasküler prognozu kötüleştirir

• Tx ihtiyacını ortadan kaldırmak için hedef Hb: 10-12g/dL olmalı, bu düzeyin üzerine çıkılmamalıdır

Page 73: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

• Hızlı Hb yükselmelerinden kaçınılmalı, mümkünolduğunca en düşük doz kullanılmalıdır

• Hastalar kardiyovasküler risk açısından titizlikledeğerlendirilmelidir

• ESA’ların fazla dozda kullanımını önlemeye yönelikdirenç oluşturan düzeltilebilir risk faktörleriaçısından hastalar değerlendirilmeli, varsa ortadankaldırılmalıdır

SONUÇ

Page 74: ESA KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR · 2018. 4. 11. · albuminous urine. Guys Hosp Rep 1: 338, 1836. TND Verileri (2016) ANEM ...

Tedavide temel ilke

ÖNCE ZARAR VERME

olmalıdır