Endocrine Emergencies

42
Urgjencat endokrine Urgjencat endokrine Ketoacidoza diabetike Ketoacidoza diabetike Koma hyperosmolare diabetike Koma hyperosmolare diabetike Hypoglicemia Hypoglicemia Kriza tireotoksike Kriza tireotoksike Koma mixedematoze Koma mixedematoze Insuficenca akute adrenale Insuficenca akute adrenale Kriza tetanike(hypokalcemia) Kriza tetanike(hypokalcemia)

description

endocrine

Transcript of Endocrine Emergencies

Page 1: Endocrine Emergencies

Urgjencat endokrineUrgjencat endokrine Ketoacidoza diabetikeKetoacidoza diabetike Koma hyperosmolare diabetikeKoma hyperosmolare diabetike HypoglicemiaHypoglicemia Kriza tireotoksikeKriza tireotoksike Koma mixedematozeKoma mixedematoze Insuficenca akute adrenaleInsuficenca akute adrenale Kriza tetanike(hypokalcemia)Kriza tetanike(hypokalcemia)

Page 2: Endocrine Emergencies

Urgjencat endokrineUrgjencat endokrine

Page 3: Endocrine Emergencies

1-KRIZAT 1-KRIZAT HYPERGLICEMIKEHYPERGLICEMIKE

(DKA+HHS)(DKA+HHS)

Page 4: Endocrine Emergencies

DKA HHS

Mild (plasma glucose >250

mg/dl)

Moderate (plasma glucose

>250 mg/dl)

Severe (plasma glucose >250

mg/dl)Plasma glucose

>600 mg/dl

Arterial pH 7.25–7.30 7.00 to <7.24 <7.00 >7.30

Serum bicarbonate (mEq/l) 15–18 10 to <15 <10 >18

Urine ketone Positive Positive Positive Small

Serum ketone Positive Positive Positive Small

Effective serum osmolality† Variable Vari

riteria for DKA and HHS

Page 5: Endocrine Emergencies
Page 6: Endocrine Emergencies

Fiziopatologjia e DKAFiziopatologjia e DKA HyperglicemiaHyperglicemia

– Prodhim I shtuar hepatik I glukozesProdhim I shtuar hepatik I glukozes– Reduktim I kapjes dhe perdorimit te Reduktim I kapjes dhe perdorimit te

glukozes nga indet periferike.glukozes nga indet periferike.– Pakesim I sekretimit te insulines dhe shtim Pakesim I sekretimit te insulines dhe shtim

I sekretimit te glukagonit.I sekretimit te glukagonit.

KetoacidozaKetoacidoza

Humbja e likideve dhe elektroliteve.Humbja e likideve dhe elektroliteve.

Page 7: Endocrine Emergencies

Diabetic KetoacidosisDiabetic KetoacidosisPhysiologyPhysiology

HyperglicemiaHyperglicemia

KetoacidozaKetoacidoza– Ketoacidet jane :Acetone,ac. Acetoacetik Ketoacidet jane :Acetone,ac. Acetoacetik

dhe ac beta hidroksi-butirik.dhe ac beta hidroksi-butirik.– Ato prodhohen si rezultat I lipolizes se Ato prodhohen si rezultat I lipolizes se

shtuar , ketogjenezes hepatike dhe shtuar , ketogjenezes hepatike dhe reduktimit te ketolizes per shkak te reduktimit te ketolizes per shkak te mungeses se insulines ne periferi.mungeses se insulines ne periferi.

Humbja e likideve dhe elektroliteve.Humbja e likideve dhe elektroliteve.

Page 8: Endocrine Emergencies

Diabetic KetoacidosisDiabetic KetoacidosisPhysiologyPhysiology

HyperglicemiaHyperglicemia

KetoacidozaKetoacidoza

Humbja e likideve dhe elektroliteve lidhet me:Humbja e likideve dhe elektroliteve lidhet me:– Diurezen osmotike dhe dehidrimin per Diurezen osmotike dhe dehidrimin per

shkak te hiperglicemise.shkak te hiperglicemise.– Deficiti I likideve mesatarisht eshte rreth 5 Deficiti I likideve mesatarisht eshte rreth 5

L,Natriumit rreth 500mmol, Potasiumit L,Natriumit rreth 500mmol, Potasiumit 400mmol, Klorit 400mmol.400mmol, Klorit 400mmol.

Page 9: Endocrine Emergencies

DKA-Te dhena te pergjithshmeDKA-Te dhena te pergjithshme

Mund te jete shfaqja e pare e DM tip 1,rralle ne DM tip Mund te jete shfaqja e pare e DM tip 1,rralle ne DM tip 2. 2.

Mund te shfaqet gjate kursit te DM tip 1 kur kerkesat Mund te shfaqet gjate kursit te DM tip 1 kur kerkesat per insuline jane me te per insuline jane me te larta(infeksion,trauma,IAM,nderhyrje kirurgjikale)larta(infeksion,trauma,IAM,nderhyrje kirurgjikale)

Mortaliteti 5% ne moeshen < 40 dhe deri 20% tek te Mortaliteti 5% ne moeshen < 40 dhe deri 20% tek te moshuarit.moshuarit.

Eshte nje nga komplikacionet me te shpeshta te Eshte nje nga komplikacionet me te shpeshta te perdoruesit te pompes se insulines 1 ne 80 perdorues perdoruesit te pompes se insulines 1 ne 80 perdorues ne muaj.ne muaj.

Page 10: Endocrine Emergencies

Ketoacidoza diabetikeKetoacidoza diabetike

Elementet diagnostik:Elementet diagnostik:– Acidoze pH <7.3Acidoze pH <7.3– Bicarbonate < 15mEq/LBicarbonate < 15mEq/L– Ketonet ne serum dhe urine pozitiv.Ketonet ne serum dhe urine pozitiv.– Rritje te anion gapRritje te anion gap– Hyperglicemia > 250 mg/dlHyperglicemia > 250 mg/dl

Nuk ka korrelacion midis hyperglicemise dhe Nuk ka korrelacion midis hyperglicemise dhe ashpersise se ketoacidozes.ashpersise se ketoacidozes.

Page 11: Endocrine Emergencies

Ketoacidoza diabetike-Ketoacidoza diabetike-Te dhenat klinikeTe dhenat klinike

Simptomat: Simptomat: – E hershme: polyuria, polydipsia, lodhje E hershme: polyuria, polydipsia, lodhje – Te vona: Stupor – KomaTe vona: Stupor – Koma

Shenjat:Shenjat:– Frymemarje e thelle,e shpejte me ere acetoni(si te Frymemarje e thelle,e shpejte me ere acetoni(si te

molleve te prishura)molleve te prishura)– Takikardia, Hypotension, hypothermia e lehteTakikardia, Hypotension, hypothermia e lehte– Dhimbje abdominale ,nauze te vjella.Dhimbje abdominale ,nauze te vjella.

Page 12: Endocrine Emergencies

Ketoacidoza diabetike-Ketoacidoza diabetike-Te dhenat laboratorikeTe dhenat laboratorike

Glycosuria 4+, KetonuriaGlycosuria 4+, Ketonuria

Hyperglicemia, ketonemia, pH I ulur, bicarbonate te Hyperglicemia, ketonemia, pH I ulur, bicarbonate te ulura.ulura.

Rritje te Kaliumit(pavarsisht deficitit total trupor te tij)Rritje te Kaliumit(pavarsisht deficitit total trupor te tij)

Amilazemia e rritur (nuk eshte specifike per pankreatit Amilazemia e rritur (nuk eshte specifike per pankreatit ndaj ne kete rast kur dyshohet per te duhet te ndaj ne kete rast kur dyshohet per te duhet te dozohet lipazemia)dozohet lipazemia)

LeukocitozeLeukocitoze

Page 13: Endocrine Emergencies
Page 14: Endocrine Emergencies

DKA-TrajtimiDKA-Trajtimi InsulinoterapiaInsulinoterapia

– Insulin ordinere IV bolus 0.15 units/kg per te aktivizuar receptoret e insulinesInsulin ordinere IV bolus 0.15 units/kg per te aktivizuar receptoret e insulines– Me tej insuline ordinere 0.1 units/kg/hr gut a gut.Me tej insuline ordinere 0.1 units/kg/hr gut a gut.– Terapia intensive me insuline vazhdohet deri sa te korrigjohet ketoacidozaTerapia intensive me insuline vazhdohet deri sa te korrigjohet ketoacidoza

Zevendesimi I likideve.Zevendesimi I likideve.– Deficiti total 4-5L.Deficiti total 4-5L.– Fillimisht,jepet sol fiziologjik normosalin 1 L ore ne pare dhe me tej 1L per dy ore dhe Fillimisht,jepet sol fiziologjik normosalin 1 L ore ne pare dhe me tej 1L per dy ore dhe

me tej vazhdohet me 300-400 ml/hr.Kur glicemia bie nen 250 mg/dl zevendesohet sol me tej vazhdohet me 300-400 ml/hr.Kur glicemia bie nen 250 mg/dl zevendesohet sol fiziologjik me sol glukoze 5%pe te parandaluar hypoglicemine dhe edemen fiziologjik me sol glukoze 5%pe te parandaluar hypoglicemine dhe edemen cerebrale.cerebrale.

KaliumiKaliumi– 10-30 mEq/hr dhe fillohet pas ores se 2-3 te trajtimit me qellim qe te parandalohet 10-30 mEq/hr dhe fillohet pas ores se 2-3 te trajtimit me qellim qe te parandalohet

hypokalemia per shkak te futjes se kaliumit bashke me insulinen dhe glukozen ne hypokalemia per shkak te futjes se kaliumit bashke me insulinen dhe glukozen ne qelize.qelize.

BikarbonatetBikarbonatet– Perdoren vetem nese Ph <7 .1 sepse nuk jane pare perfitimi te medha nga perdorimi Perdoren vetem nese Ph <7 .1 sepse nuk jane pare perfitimi te medha nga perdorimi

I tyreI tyre FosfatetFosfatet

– Zevendesohen nese hypophosphatemia <1.0mg/dL.Zevendesohen nese hypophosphatemia <1.0mg/dL.– Zevedesimi behet me ngadale (3-4mmol/hr) per te evituar hypokacemine Zevedesimi behet me ngadale (3-4mmol/hr) per te evituar hypokacemine

Trajtimi I shkakut shperthyesTrajtimi I shkakut shperthyes– Antibiotikoterapia ne rast infeksioniAntibiotikoterapia ne rast infeksioni– Cholecystitis and pyelonephritis mund te jene nje problem mjaft serioz tek Cholecystitis and pyelonephritis mund te jene nje problem mjaft serioz tek

keta paciente.keta paciente.

Page 15: Endocrine Emergencies

Koma hyperosmolare Koma hyperosmolare diabetike(HHS)diabetike(HHS) Hiperglicemia e theksuar pa ketozeHiperglicemia e theksuar pa ketoze Shfaqet me teper ne moshat e vjetraShfaqet me teper ne moshat e vjetra Me teper ne pac me DM tip 2 te Me teper ne pac me DM tip 2 te

dizekulibruardizekulibruar Ndryshe nga DKA ka mungese te Ndryshe nga DKA ka mungese te

ketozes qe shpjegohet me pranine ketozes qe shpjegohet me pranine sado te vogel te insulines ne periferi.sado te vogel te insulines ne periferi.

Page 16: Endocrine Emergencies

Koma hyperosmolare Koma hyperosmolare diabetike(HHS)diabetike(HHS)

Shfaqet ne 5-7 % te pacienteve Shfaqet ne 5-7 % te pacienteve me DM tip 2me DM tip 2

Faktor Faktor precipitues:infeksioni,trauma,precipitues:infeksioni,trauma,

IAM,perdorimi I kortizonikeve,AVC.IAM,perdorimi I kortizonikeve,AVC.

Page 17: Endocrine Emergencies

Koma hyperosmolare Koma hyperosmolare diabetike(HHS)-Te dhenat diabetike(HHS)-Te dhenat klinikeklinike Simptomat:Simptomat: -Poliuri,polidipsi,renie ne peshe,dobesi -Poliuri,polidipsi,renie ne peshe,dobesi

trupore qe shfaqen prej disa ditesh trupore qe shfaqen prej disa ditesh apo javesh.apo javesh.

Shenjat:Shenjat: -Koma e qete me osm >340 -Koma e qete me osm >340

mosm/L,dehidrim I mosm/L,dehidrim I theksuar,konvulsionet ne <5 % te pac.theksuar,konvulsionet ne <5 % te pac.

Page 18: Endocrine Emergencies

Koma hyperosmolare Koma hyperosmolare diabetike(HHS)-Te dhenat diabetike(HHS)-Te dhenat laboratorikelaboratorike Hyperglicemi> 600 mg/dlHyperglicemi> 600 mg/dl Osm >320 mosm/LOsm >320 mosm/L Mungese e ketoneve ne urine e gjakMungese e ketoneve ne urine e gjak Ph> 7.3Ph> 7.3 Natriumi:mund te jete I larte,I ulet Natriumi:mund te jete I larte,I ulet

ose normal,deficiti total 5-10 mEq/kgose normal,deficiti total 5-10 mEq/kg Kaliumi:I larte,deficiti tota 5 mEq/kgKaliumi:I larte,deficiti tota 5 mEq/kg

Page 19: Endocrine Emergencies

HHS-TrajtimiHHS-Trajtimi Zevendesimi I likideve.Zevendesimi I likideve.

– Deficiti total 6 L.Deficiti total 6 L.– Fillimisht,jepet sol fiziologjik normosalin 1 L ore ne pare dhe me tej 1L Fillimisht,jepet sol fiziologjik normosalin 1 L ore ne pare dhe me tej 1L

per dy ore dhe me tej vazhdohet me 300-400 ml/hr.Kur glicemia bie nen per dy ore dhe me tej vazhdohet me 300-400 ml/hr.Kur glicemia bie nen 250 mg/dl zevendesohet sol fiziologjik me sol glukoze 5%pe te 250 mg/dl zevendesohet sol fiziologjik me sol glukoze 5%pe te parandaluar hypoglicemine dhe edemen cerebrale.parandaluar hypoglicemine dhe edemen cerebrale.

InsulinoterapiaInsulinoterapia– Insulin ordinere IV bolus 0.15 units/kg per te aktivizuar receptoret e Insulin ordinere IV bolus 0.15 units/kg per te aktivizuar receptoret e

insulinesinsulines– Me tej insuline ordinere 0.1 units/kg/hr gut a gut.Me tej insuline ordinere 0.1 units/kg/hr gut a gut.

KaliumiKaliumi– 20-40 mEq/hr dhe fillohet pas ores se 2-3 te trajtimit me qellim qe te 20-40 mEq/hr dhe fillohet pas ores se 2-3 te trajtimit me qellim qe te

parandalohet hypokalemia per shkak te futjes se kaliumit bashke me parandalohet hypokalemia per shkak te futjes se kaliumit bashke me insulinen dhe glukozen ne qelize.insulinen dhe glukozen ne qelize.

Trajtimi I shkakut shperthyesTrajtimi I shkakut shperthyes– Antibiotikoterapia ne rast infeksioniAntibiotikoterapia ne rast infeksioni

Page 20: Endocrine Emergencies
Page 21: Endocrine Emergencies

DKA vs HHSDKA vs HHS

DKADKA

– Hyperglycemia >250 Hyperglycemia >250 mg/dLmg/dL

– Acidosis; pH<7.3Acidosis; pH<7.3– Serum bicarb <15Serum bicarb <15– Serum KetonesSerum Ketones

HHSHHS

– Hyperglycemia Hyperglycemia >600mg/dL>600mg/dL

– Serum Osmolality >310Serum Osmolality >310– No Acidosis; pH>7.3No Acidosis; pH>7.3– Serum Bicarb >15Serum Bicarb >15– Normal anion gap <14Normal anion gap <14

Page 22: Endocrine Emergencies

2-Koma hypoglicemike2-Koma hypoglicemike

Page 23: Endocrine Emergencies

Koma HypoglicemikeKoma Hypoglicemike Hypoglicemia tek diabetiket <70 mg/dl,Koma Hypoglicemia tek diabetiket <70 mg/dl,Koma

gl<20 mg/dlgl<20 mg/dl

Mund te shfaqet ne nje pac diabetik me Mund te shfaqet ne nje pac diabetik me insulinoterapi apo nen mjekim me sulfanilure insulinoterapi apo nen mjekim me sulfanilure sidomos ne nje pac te vjeter ne moshe apo me sidomos ne nje pac te vjeter ne moshe apo me patologji shoqeruese.patologji shoqeruese.

Zakonisht shfaqet gradualisht dhe shpesh Zakonisht shfaqet gradualisht dhe shpesh evitohet nese pac merr trajtimin e duhur me evitohet nese pac merr trajtimin e duhur me glukoze.glukoze.

Page 24: Endocrine Emergencies

• Simptomat adrenergjike Djersitje,zbehje Dridhje trupi Takikardia, palpitacione Turbullime te pamjes Dobesi turpore

•Simtomat neuroglikopenike

lodhje Konfuzion mendor Dhimbje koke Humbje te memories Konvulsione deri ne koma

Koma Hypoglicemike-Te dhenat klinike

Page 25: Endocrine Emergencies

Koma Hypoglicemike-Koma Hypoglicemike-TrajtimiTrajtimi 50 ml Sol glukoze 50%-10 ml ,pra 5 amp iv 50 ml Sol glukoze 50%-10 ml ,pra 5 amp iv

per 3-5 minuta ose sol glukoze 5 %-500 ml per 3-5 minuta ose sol glukoze 5 %-500 ml plus 5 amp 40 %-10 ml .plus 5 amp 40 %-10 ml .

Ne rast pamundesie venoze glukagon 1 mg Ne rast pamundesie venoze glukagon 1 mg im.im.

Ky trajtim zakonisht korrigjon hypoglicemine Ky trajtim zakonisht korrigjon hypoglicemine per 15 minuta,pastaj vazhdohet me dhenie te per 15 minuta,pastaj vazhdohet me dhenie te sheqernave nga goja.sheqernave nga goja.

Page 26: Endocrine Emergencies

3-Kriza tireotoksike3-Kriza tireotoksike

Page 27: Endocrine Emergencies

Kriza tireotoksikeKriza tireotoksike

Shfaqet gjate situatave stresuese,kirurgjise se Shfaqet gjate situatave stresuese,kirurgjise se gjendres tiroide.gjendres tiroide.

Manifestohet me delirium,takikardi te theksuar,te Manifestohet me delirium,takikardi te theksuar,te vjella,diarrhea,dehidrim dhe temp te larte.vjella,diarrhea,dehidrim dhe temp te larte.

Mortalitet I larte.Mortalitet I larte.

Page 28: Endocrine Emergencies

Kriza tireotoksike-Kriza tireotoksike-TrajtimiTrajtimi

Beta-BllokuesBeta-Bllokues– Propanolol IV (1mg q 5min derisa te arrihet efekti I Propanolol IV (1mg q 5min derisa te arrihet efekti I

kerkuar)kerkuar)– Propanolol PO (20-120mg q 6hrs derisa te filloj Propanolol PO (20-120mg q 6hrs derisa te filloj

efekti I antitiroidieneve)efekti I antitiroidieneve)

AntitiroidienetAntitiroidienet– Methimazole 10-30mg /dtMethimazole 10-30mg /dt– Propylthiouracil 75-100mg 3 here ne ditePropylthiouracil 75-100mg 3 here ne dite

IodiIodi– Iod(si sol Lugoli 4pika cdo 12 ore)Iod(si sol Lugoli 4pika cdo 12 ore)

Page 29: Endocrine Emergencies

4-Koma Mixedematoze4-Koma Mixedematoze HypothyroidizmiHypothyroidizmi:Crregullim sistemik qe :Crregullim sistemik qe

karakterizohet nga reduktim progresiv I gjithe karakterizohet nga reduktim progresiv I gjithe funksioneve te org si pasoje e deficitit te hormoneve funksioneve te org si pasoje e deficitit te hormoneve te tiroides.te tiroides.. . PrimarPrimar SekondarSekondar

MyxedemaMyxedema : :I referohet nje gjendje hipotiroidizmi te rende I referohet nje gjendje hipotiroidizmi te rende me lekure te thate ,te deskuamuar me edema qe nuk me lekure te thate ,te deskuamuar me edema qe nuk shtypen. shtypen.

Koma mixedematozeKoma mixedematoze:nje komplikacion I rralle I :nje komplikacion I rralle I hipotiroidizmit qe zakonisht shfaqet tek femrat e hipotiroidizmit qe zakonisht shfaqet tek femrat e moshuara gjate dimrit apo nje situate stresimoshuara gjate dimrit apo nje situate stresi

Page 30: Endocrine Emergencies
Page 31: Endocrine Emergencies

Faktoret precipitues-Infeksionet pulmonare-Hypoglicemia-Ekspozimi ndaj te ftohtit-Hemoragji-Hypoxia-Hypercapnia, Hyponatremia-Trauma- Mos marrja e Levotiroksines-Amiodarone, blocker, phenothiazine

Te dhenat Klinike-Anamneze personale per Tiroidektomi-Marrja e meparshme e levotiroksines dhe nderprerja e saj.-Terapia me Jod radioaktiv

Pa keto te dhena dg veshtiresohet

Koma mixedematoze

Page 32: Endocrine Emergencies

Simptomat klinikeHypothermiaInsuficence respiratoreHyponatremiaHypoglicemiaCrregullime kardiovaskulare

-Hypotension-Kardomegali-Bradycardia

Crregullime te SNQ-koma-konvulsione

Endocrine Emergencies: Hypothyroidism

Trajtimi•ABC-intubim •Hiperventilim ne fillim te mjekimit•Ngrohje graduale per rritje te temp trupore•Korrigjim I hypotensionit,hypoglicemise

Page 33: Endocrine Emergencies

5-Insuficenca akute 5-Insuficenca akute adrenaleadrenale

Page 34: Endocrine Emergencies

Insuficenca akute adrenale-Te Insuficenca akute adrenale-Te dhena te pergjithshme.dhena te pergjithshme.

Mund te shfaqet pas nje situate Mund te shfaqet pas nje situate stresuese(trauma,kirurgji,infeksion apo gjendje esell e zgjatur) stresuese(trauma,kirurgji,infeksion apo gjendje esell e zgjatur) ne nje pacient te njohur per insuficence adrenale.ne nje pacient te njohur per insuficence adrenale.

Mund te shfaqet ne rast nderprerje te mjekimit zevendesuaes Mund te shfaqet ne rast nderprerje te mjekimit zevendesuaes adrenokortikal ne nje pac me insuficence kronike surenaliene.adrenokortikal ne nje pac me insuficence kronike surenaliene.

Mund te shfaqet pas adrenalektomise bilaterale apo heqjes se Mund te shfaqet pas adrenalektomise bilaterale apo heqjes se nje tumori adrenal unilateral por qe ka suprimuar funksionin e nje tumori adrenal unilateral por qe ka suprimuar funksionin e gjendres tjeter.gjendres tjeter.

Mund te shfaqet ne rast te destruksionit te gjendres hipofizare Mund te shfaqet ne rast te destruksionit te gjendres hipofizare (nekroza pituitare)(nekroza pituitare)

Mund te shfaqet pas traumes se te dy gjendrave Mund te shfaqet pas traumes se te dy gjendrave surenale,hemoragjise se tyre,terapise me surenale,hemoragjise se tyre,terapise me antikoagulante,trombozes,infeksionit,metastazat tumorale.antikoagulante,trombozes,infeksionit,metastazat tumorale.

Page 35: Endocrine Emergencies

Insuficenca akute adrenale-Insuficenca akute adrenale-DiagnozaDiagnoza

Dobesi trupore,dhimbje abdominale,ethe,konfuzion Dobesi trupore,dhimbje abdominale,ethe,konfuzion mendor,nauze,te vjella,diarrhea.mendor,nauze,te vjella,diarrhea.

Hypotension, dehidrim, hyperpigmentimHypotension, dehidrim, hyperpigmentim Hyperkalemia, Hyponatremia, AzotemiaHyperkalemia, Hyponatremia, Azotemia Testi me Cosyntropin (ACTH)Testi me Cosyntropin (ACTH)

Shenim:Me shume se 90 % e kortizolit ne gjak eshte I lidhur Shenim:Me shume se 90 % e kortizolit ne gjak eshte I lidhur me proteinat plazmatike.Pac me albumine <2.5 g/dl kane me proteinat plazmatike.Pac me albumine <2.5 g/dl kane vlere me te ulet te kortizolit plazmatik por vlere normale te vlere me te ulet te kortizolit plazmatik por vlere normale te kortizolit te lire plazmatik,pra funksion adrenal kortizolit te lire plazmatik,pra funksion adrenal normal.Cortizoli I lire plazmatik perdoret vetem ne pacientet normal.Cortizoli I lire plazmatik perdoret vetem ne pacientet ne gjendje mjaft te rende.ne gjendje mjaft te rende.

Page 36: Endocrine Emergencies

Insuficenca akute adrenale-Insuficenca akute adrenale-DiagnozaDiagnoza

Testi I shpejte I stimulimit me ACTHTesti I shpejte I stimulimit me ACTH– Nuk ndikohet nga variacioni diurnal I Nuk ndikohet nga variacioni diurnal I

sekretimit te kortizolit.sekretimit te kortizolit.– Dozohet Kortizoli bazal plazmatik,injektohet Dozohet Kortizoli bazal plazmatik,injektohet

250 mcg iv/im ACTH dhe matet Kortizolemia 250 mcg iv/im ACTH dhe matet Kortizolemia 30 dhe 60 minuta pas injektimit .30 dhe 60 minuta pas injektimit .

– Vlera bazale > 34 eshte normale,<15 tregon Vlera bazale > 34 eshte normale,<15 tregon per insuficence adrenale,vlera 15-34 rritja per insuficence adrenale,vlera 15-34 rritja pas testi me ATH duhet te jete >9mcg/dlpas testi me ATH duhet te jete >9mcg/dl

Page 37: Endocrine Emergencies

Insuficenca akute adrenale-Insuficenca akute adrenale-TrajtimiTrajtimi

Ne pac ku dyshohet per insuficence akute te surenales,fillohet Ne pac ku dyshohet per insuficence akute te surenales,fillohet menjehere 2 mg dexamethazone,I cili nuk ndikon ne testin e menjehere 2 mg dexamethazone,I cili nuk ndikon ne testin e ACTHACTH

Pas testit me ACTH fillohet Hydrokortizone 50 mg iv cdo 6 ore Pas testit me ACTH fillohet Hydrokortizone 50 mg iv cdo 6 ore derisa te merren rezultatet.derisa te merren rezultatet.

Nese testi rezulton normal nderpritet hydrokortizoni pa qene Nese testi rezulton normal nderpritet hydrokortizoni pa qene nevoja per reduktim gradual te dozes.nevoja per reduktim gradual te dozes.

Nese testi tregon insuficence adrenale ,vazhdohet me Nese testi tregon insuficence adrenale ,vazhdohet me hydrokortizon 50 mg iv cdo 6 ore derisa te zhduket situata hydrokortizon 50 mg iv cdo 6 ore derisa te zhduket situata stresuese.stresuese.

Me tej kalohet ne 20 mg iv cdo 6 ore ose doze ekuivalente orale.Me tej kalohet ne 20 mg iv cdo 6 ore ose doze ekuivalente orale.

Page 38: Endocrine Emergencies

6-Kriza tetanike6-Kriza tetanike

Page 39: Endocrine Emergencies

Te dhenat klinikeTe dhenat klinike Kontraksione muskulare te duarve(dora e Kontraksione muskulare te duarve(dora e

obstetrit),gojes,kembeve te shoqeruara me obstetrit),gojes,kembeve te shoqeruara me ankth e polipneankth e polipne

Kriza konvulsive te gjeneralizuara sidomos tek Kriza konvulsive te gjeneralizuara sidomos tek femijetfemijet

Crregullime Crregullime psikike:ankth,delirium,halucinacionepsikike:ankth,delirium,halucinacione

Parestezi,krampe muskulareParestezi,krampe muskulare LaringospazmaLaringospazma Zgjatje e intervalit QT,sinkopZgjatje e intervalit QT,sinkop

Page 40: Endocrine Emergencies

Zgjatja e QTZgjatja e QT

Page 41: Endocrine Emergencies

Te dhenat laboratorikeTe dhenat laboratorike Hypocalcemia Ca total<8.5 mg/dl ose Hypocalcemia Ca total<8.5 mg/dl ose

2.12 mmol/l,Ca I jonizuar<4.5 mg/dl 2.12 mmol/l,Ca I jonizuar<4.5 mg/dl ose 1.1 mmol/lose 1.1 mmol/l

Hyperfosforemia >4.5 mg/dl ose 1.44 Hyperfosforemia >4.5 mg/dl ose 1.44 mmol/lmmol/l

Hypocalciuria<100 mg/24 hHypocalciuria<100 mg/24 h HypofosfaturiHypofosfaturi PTH:<30 pg/ml ne hypoparatiroidizemPTH:<30 pg/ml ne hypoparatiroidizem

Page 42: Endocrine Emergencies

TrajtimiTrajtimi Calcium gluconate 10%-10 ml,iv deri 5 amp Calcium gluconate 10%-10 ml,iv deri 5 amp

ne dite.ne dite. Ne hypokalcemite e renda mund te jepet Ne hypokalcemite e renda mund te jepet

perfuzion iv I vazhdueshem 1-1.5 perfuzion iv I vazhdueshem 1-1.5 mmol/kg/dite ose 40-60 mg/kg/dite per 24 mmol/kg/dite ose 40-60 mg/kg/dite per 24 ore.ore.

Kunderindikohen digitaliketKunderindikohen digitaliket Vitamine D 15 mg-600000UI/dt per 2-3 diteVitamine D 15 mg-600000UI/dt per 2-3 dite SedativSedativ