Em swedenborg-doctrina-novae-hierosolymae-de-scriptura sacra-amstelodami-1763-new-york-1889

Doctrina' Novae Hierosolymae

de Scriptura Sacra

OPUS

EMANUELIS SWEDENBORG

CVJVS mmo .8DfCRI DDT AIIITBLODAilI IIDCCLXDI

NEW YORK

AMERICAN SWEDENBORG PRINTING AND PUBLISHINGSOCIETY

20 COOPER UNION

MDCCCLXXXIX

•

·CONTENTA.-

1. QUOD SCRIPTURA SACRA SEU VERBUM: SIT IPSUII DIVINUIIVERUM (n. 1-4).

II. QUOD IN VERBO SENSUS SPIRITUALIS SIT, HACTENUS IGNOTUS (n. S-26).

III. QUOD SENSUS LITTERAE VERBI SIT BASIS, CONTINENS ETFIRMAMENTUM SENSUS SPIRITUALIS ET CAELESTIS EjUS

(n.27-36).IV. QUOD DIVINUM VERUM: IN SENSU LITTERAE VERBI, SIT IN

SUO PLENO, IN SUO SANCTO, ET IN SUA POTENTIA (n.37-49)·

V. QUOD DOCTRINA ECCLESIAE EX SENSU LITTERAE VERBIHAURIENDA SIT, ET PER ILLUM CONFIRMANDA (n. S0-6I).

VI. QUOD PER SENSUM LITTkRAE VERDI SIT CONjUNCTIO CUIIDOMINO ET CONSOCIATIO CUM ANGELIS (n.62-69).

VII. QUOD VERDUM IN OMNIBUS CAELIS SIT, ET QUOD INDE SAPIENTIA ANGELICA (n. 70-7S).

VIII. QUOD ECCLESIA SIT EX VERBO, ET QUOD TALIS SIT QUALISEl EST INTELLECTUS VERDI (n. 76-79).

IX. QUOD IN SINGULIS VERBI SIT CONjUGIUM DOMINI ET ECCLESIAE, ET INDE CONJUGIUM BONI E~ VERI (n. 80-90).

X. QUOD HAERESES EX SENSU LITTERAE VERDI CAPTARI POSSINT, SED QUOD CONFIRMARE ILLAS DAMNOSUII SIT (n.91-97).

XI. QUOD DOMINUS IN MUNDUM VENERIT, UT IMPLERET OMNIAVERBI, ET PER ID FIERET DIVINUM VERUM SEU VERBUMETIAM IN ULTIMIS (n. gS-IOO).

XII. QUOD ANTE HOC VERBUM, QUOD BODIE EST IN MUNDO, FURRIT VERBUM QUOD DEPERDITUM EST (n. 101-103).

XIII. QUOD PRR VERBUM ETIAM SIT Lux ILLIS QUI EXTRA ECCLESIAM SUNT, ET NON BABENT VERBUM (n. 104-113).

XIV. QUOD NISI VERBUM l'ORET, NEMO SCIRET DEUM, CAELUM ETINFERNUM, VITAM POST MORTEM, ET MINUS DOMINUK(n. 114-118).

• Ab dtore coUeé\a.

DOcrRINA NOVAE HIEROSOLYMAEDE SCRIPTURA SACRA.

[1.]

QUOD SCRIPTURA SACRA SEU VERBUM SIT IPSUM: DIVINUM VERUM.

I. In omnium ore est, quod Verbum sit a Dea, Divinitus inspiratum, et inde Sanélum; sed usque haélenusnescitum est, ubinam in eo Divinum est: nam Verbum inlittera apparet sicut scriptum vulgare, stilo peregrino, non...sublimi nec lucente, sicut ad apparentiam sunt scrlpta ~

saeculi. Ex eo est quod homo, qui naturam pro Deo, autqui illam prae Deo, colit, et inde ex se et suo proprio, etnon e caelo a Domino, cogitat, facile in errorem de Verbo,et in contemptum ejus, possit cadere, et secum dicere cumid legit, Quid hoc? quid illud? an hoc est Divinum? anDeus, cui infinita sapientia est, ita loqui potest? ubi etunde sanélum ejus, nisi ex religioso, et inde persuasione?

~. Sed qui ita cogitat, ille non considerat, quod IpseJehovah, qui est Deus caeli et terrae, Iocutus sit Verbumper Mosen et Prophetas; et quod inde non possit essequam ipsum Divinum Verum; nam quod Ipse Jehovahloquitur, hoc illud est: nec considerat, quod Dominus, qui'est idem cum Jehovah, locutus sit Verbum apud Evangelistas, multa ex suo ore, et reliqua ex spiritu oris sui, quiest Spiritus Sanétus: inde est, quod Ipse dicat, quod inverbis suis sit Vita, et quod Ipse sît Lux quae illustrat, etquod sît Veritas. Quod Ipse Jehovah Iocutus sit Verbumper Prophetas, ostensum est in Dotlrina Novu Hierosoly,,,ae de Domino (n. 52, 53). Quod verba, quae Ipse Dominus apud Evangelistas locutus est, Vita sint, apud 7o!la"..nem,

6 nOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

., Verba. quae Ego loquor vobis, Spiritus sunt. et Vita sunt" (vL 63).

Apud eundem,Jesus dixit mulieri ad fontem Jacobi, U Si seires donum Dei, et quis sit, qui

dicit tlbl, Da Mihi bibere, tu peteres ab Eo, et daret tibl aquam viventem. . ..•Qui bibit el[ aqua quam Ego dabo .. , non sitiet inaeternum : sed aqua quam Ego dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam" (ive 6, 10, [1]14) :

per cc fontem Jacobi" significatur Verbum ; ut quoque Deutr.xxxiii. 28; quare etiam n"ominus ibi sedit, et locutus estcum mtiliere: et per "aquam " significatur verum Verbi.Apud eundem,

Jesus dixit, cc Si quis sitivet:it, venito ad Me et bibito: quisquis credit inMe, sicut dicit Scriptura, dumina e ventre iUius fluent aquae vi.ventis" (vii. 37, 38).

Apud eundem,Petrus dixit ad Jesum, "Verba vitae aeternae habes" (vi. 68).

Quare Dominus dicit apud Marcum,cc Caelum et terra transibunt, Verba .. mea non transibunt" (xiif. 31).

Quod Verba Domini sint Vita, est quia Ipse est Vita etVeritas : ut docet apud Johann,,,,,

U Ego suin Via, Veritas et Vita" (xiv. 6);

et apud eundem,.. In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat

Verbum••... In 1110 Vita erat, et Vita erat Lux "hominum U (i. l,(2)4) ;

per cc Verbum" ibi intelligitur Dominus quoad DivinumVerum, in quo solo Vita est et Lux est. Ex eo est, quodVerbum quod a Domino, et quod est Dominus, dicatur

ce Fons aquarum vivarum " (7erem. îi. 13; cap. xvii. 13; cap. nxi. 9):te Fons salutis" (Esai. [3]xii. 3): .te Fons Il (Sacha,.. xiii. 1):Ac ca Fluvius aquae vitae" (Apoc. xxii. 1):

et dicitur quodle Agnus, qui in medio throni, pascet illos, et deducet illos ad vivos fon.

tes aquarom" (Apoe. vii. 17).

Praeter aliis in locis, ubi Verbum etiam vocatur "sanétuarium" et u tabernaculum," in quo Dominus habitat cumhomine.

3- Sed homo naturalis ex his usque non persuaderi pot-

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 4- 7

est, qu~ Verbum sit ipsum Divinum Verum, in quo DivinaSapientia est et· Divina Vita; speétat enim illud a stHa,in quo non videt illa. Sed stilu9 Verbi est ipse stilusDivinus, curn quo omnis alius stilus, utcunque sublimis etexcelJens apparet, non comparari potest, est enim sicutcaligo ad lucern. Stilus Verbi taUs est, ut Sanétum sit inomni sensu, inque omni voce, immo alicubi in ipsis litteris ;inde Verbum conjungit hominem Domino, et aperit caelum. Sunt duo quae procedunt a Domino, Divinus Amoret Divina Sapientia; seu, quod idem, Divinum Bonum etDivinum Verum, nam Divinum .Bonum est Divini AmorisIpsius, et Divinum Verum est Divinae Sapientiae Ipsius:Verbum in sua essentia est utrumque hoc; et quia illudconjungit hominem Domino, et aperit caelum, ut diétumest, ideo Verbum implet hominem, qui illud a Domino, etnon a semet solo, legit, bono amoris et vens sapientiae;voluntatem· eju~ bono amaris, et intelleB:um ejus veris sapientiae; inde homini est vita per Verbum.

4e Ne itaque homo in dubio esset, quin Verbum talesit, revelatus mihi est a Domino sensus internus Verbi,qui in sua eBsentia est spiritualis, qui sensui externo, quiest naturalis, inest, sicut anima corpori; ille sensus estspiritus qui vivificat litteram: quare ille sensus potest deVerbi Divinitate et Sanaitate testari, et convincere etiamhominem naturalem, si volt convinci.

[II.]

QUOD IN VERBO SENSUS SPIRITUALIS SIT, HACTENUSIGNOTUS.

Haec in hoc ordine dicenda sunt:

(i.) Q*,(J Smnu Spiritualis.(ii.) (Juoa ,lle SeNUS i." O,"",Mu et s'''Kulis Vw6; s;l.

(Hi.) Quod ex ,1/0 sil, ,lIOa VwlNm Di7Ji",,~us ,·nspira1u'"sil, ac ,." Dm,,; 'Voce Sanl1um.

(iv.) Quod ille Se,"," "aile"," 'K"otus f.w,"t.(v.) Et ,uod non ali'cuijJostAac aelur, ",i,· fJ"'·;" gentll"

Il,i '116';S " Domino est.

8 DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

5. (i.) Quid Sensus Spiritualis.-Sensus spiritualis nonest ille qui ex sensu litterae Verbi elucet, quando qui~

scrutatur et explicat Verbum ad confirmandulIl ecclesiae· quoddam dogma; hic sensus est sen8lU1 Verbi litteralis.

Sed sensus spiritualis non apparet in ~ensu litterae; estintus in illo, sicut anima in corpore, sicut cogitatio in oculis, et affeétio in Cacie, quae unum agunt ut causa et effectus. Ille sensus imprimis facit ut Verbum sit spirituale,non modo pro hominibus, sed etiam pro angelis; quareVerbum per ilium sensum comtnunicat c,um caelis.

fi. A Domino procedit Cae/este, SpZ:n-tua!e et Na/uraie, unum post alterum. Cae/este dicitur, quod proceditex Divino Amore Ipsius, et est Divinum Bonum : Spirituale dicitur, quod procedit ex Divina Sapientia Ipsius, etest Divinum Verum : Naturate est ex utroque ; est illorumcomplexus in ultimo. Angeli regni caelestis Domini, exquibus est tertium seu supremum caelum, sunt in Divinoquod procedit a Domino quod caeleste vocatur; nam suntin bono amoris a Domino: angeli regni spiritualis Domini,ex quibus est secundum seu medium caelum, sunt in Divina quod procedit a Domino quod spirituale vocaturJ sunteoim in veris sapientiae a Domino:* homines autem ecclesiae in mundo, sunt in Divino natut'ali, quod etiam procedit a Domino. Ex his sequitur, quod Divinum procedensa Domino ad ultima sua, descendat per tres gradus, acnominetur caeleste, spirituale et naturale. Divinum quoda Domino ad hom\nes descendit, per tres illos gradus descendit ; et cum descenderat, tres illos gradus in se continet: omne Divinum tale est; ideo quando est in suoultimo gradu, est in suo pleno. Tale est Verbum. Hocin ultimo suo sensu est naturale, in interiori est spirituale,ac in inti'mo est caeleste, et est Divinum in unoquovis.Quod Verbum tale sit, non apparet in sensu litterae ejus,qui est naturalis, ex causa, quia homo mundi antehac nonsciverat aliquid de caelis, et inde non quid spirituale, et quidcaeleste, ita nec discrimen inter HIa et inter naturale.

,. Discrimen inter hos gradus nec sciri potest, nisisciatur correspondentia; nam tres illi gradus inter se pror-

• Quod duo regna sint, ex quibus caeU conslstunt, quorum unum vocatur regnumcaeleste. alterum regnum spirituale, videaturin opere De CtUt/o 41 l.ft",I1,D.~.

DE SCRIPTUltA SACRA.-N. 9. 9

sus distinéti sunt, sicut finis, causa et effeaus, aut sicutprius~ posterius et postremum, at unum faciunt per correspondentias; naturale enim correspondet spirituali, etquoque caelesti. Quid autem correspondentia, videri potest in opere De Caelo et Inferno, ubi aaum est De Correspondentia omnium Caeli cum omnibus Hominis (n. 87-102) ;et De Correspondentia Caeli cum omnibus Telluris (n.103-l15); et amplius videbitur ab exemplis e Verbo infraadducendis.

8. Quoniam Verbum interius est spirituale et caeleste, •ideo per meras correspondentias conscriptum est; et quodscriptum est per meras correspondentias, hoc in sensuultimo scriptum est tali stilo, quali apud Prophetas etapud Evangelistas; qui tametsi apparet vulgaris, usqueille .sapientiam Divinam et omnem angelicam in se recondit.

9. [(H.)] Quod sensus sjJiritua/is in omni6.s et s;ngw/isVer!Ji sil, non melius videri potest· quam ab exemplis; .quae sint haec sequentia. Dicit Johannes in Apoea/ypsi,

U Vidi caelum apertum, cum ecce Equus albus, et qui Sedens super eovocabatur fidelis et verus, qui in ju.titia judicat et pugnaL EtocuU Ejus .. flamma ignis, ac super capite Ejus diademata multa;habens nomen scriptum, quod nemo Icit nisi Ipse: et indutus eratvestimento tindo .nguine; et vocatur nomen Ipsius Verbum Dei.Exercitus Ejus ln caelo sequebantur Iplum super equis albis, in.duti byssinum album et mundum. • ••. Habet super vestimento etsuper femore suo nomen scriptum, Rex regum et Dominus domi-

, norum. Vidi porro unum angelum stantem in sole, qui clamavitvoce magna, ....Venite et congregamini ad cenam magnam .• ; utcomedatis carnes regum, et cames chiliarchorum, et carnes fonium,et carnes equorum et sedentium super Ulis, et carnes omnium li.berorum et servorum, et parvorum et magnorum " (xix. 11-18).

Quid haec significant, nemo videre potest, nisi ex sensuspirituali Verbi, et nemo sensum spiritualem nisi ex scientia correspondentiarum; nam omnes voces sunt correspondentiae, et nulla vox ibi est vana. Scientia correspondentiarum docet quid significat "Equus albus," et quid.. Sedens super Hlo," quid "oculi" qui sicut ftamma ignis,quid "diademata" quae super capite, quid "vestimentumtinétum sanguine," quid "byssinum album," quo induti quiab exercitu Ipsius in caelo, quid "angelus stans in sole,"quid "cena magna" ad quam venirent et congregarentur,tum quid U carnes regum," et "chiliarchorum," et pluriumaliorum, quas comederent. Quid autem singula in sensu


spirituali significant. videatur in opusculo De ElJlU} AllJo,ubi explicata sunt; quare illa ulteriu9 explicare hic supersedetur. Ostensum est in illo opusculo~ quod Dominusquoad Verbum ibi describatur; et quod per "oculos Ipsius"qui sicut ftamma ignis, et per "diademata" quae super

_capite, et per cc nomen fi quod nemo scit nisi Ipse, intelligatur sensus spiritualis Verbi, et quod nemo ilium sciatnisi Ipse Dominus, et cui Ipse vult ilIum revelare; tumql10d per cc vestimentum tinétum sanguine" intelligatursensus naturalis Verbi, qui est sensus litterae ejus, cui violentia illata est;- quod. sit Verbum, quod ita describitur,manifeste patet, nam dicitur, "Vocatur nomen ejus Verbum Dei;" et quod sit Dominus qui intelligitur, etiammanifeste patet, nam dicitur quod Nomen Sedentis superEquo scriptum sit, "Rex regum et Dominus dominorum."Quod sensus spiritualis Verbi aperiendus sit in fine ecclesiae, significatur non modo per illa quae de Equo et deSedente super illo nunc diéta sunt, sed etiam per " cenammagnam," ad quam per angelum in sole stantem omnesinvitati sunt ut venirent, ac ederent carnes regum et chiliarchorum, fortium, eqûorum, sedentium super illis, omnium liberorum et servorum. Omnes hae expressionesforent voces vanae, et absque vita et spiritu, nisi spiritualeintus in Hlis esset, sicut anima in corpore.

xo. In Apocalypsi, cap. [Ilxxi., dêscribitur· ita SanaaHierosolyma :

guod in illa esset luminare simite lapidi pretiosissimo, sicut lapidi jaspidi, instar crystalli splendenti. Quod haberet murum magnumet altum, habentem portas duodecim, et super portis angelos duo.decim, et nomina scripta duodecim tribuum tiliorum Israelis. Quodmurus esset centum quadraginta quatuor cubitorum, quae est men.sura hominis, hoc est, angeli. Et quod struBura mari esset jaspis,et fundamenta ejus ex omni lapide pretioso, ex jaspide. sapphirot

chaicedonio, smaragdo, sardonyche, sardio, chrysolitho, beryllo,topazio, chrysopraso, hyacintho et amethysto. Quod duodecimportae essent duodecim margaritae. Quod ipsa civitas esset aurumpurum, simile vitro puro; et quod esset quadrangularis; longitudo,latitudo, et altitudo essent aequales, duodecim millia stadio.rum: praeter plura [(vers. Il, 12, 16-21)].

Quod omnia haec spiritualiter intelligenda sint, c·onstarepotest ex eo, quod per "Sanétam Hierosolymam " significetur nova ecclesia, quae a Domino instauranda est, utin Doélrina de Domino (n. 62-65) ()stensum est: et quia

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 12. Il

per " Hierosolymam " ibi significatur eeelesia, sequitur q~odomnia quae dicuntur de HIa ut eivitate, de portis ejus, demura ejus, de fundamentis muri, tum quae de mensuris eorum, sensum spirituaiem contineant; nam iIla quae eeelesiae sunt, spiritualia sunt. Quid autem singula signifieant,in opere De Nova Hie,osolyma, Londini, anno 1758, edito,(n. l,) explicatum est; -quare ulterius HIa explieare supersedeo. Satis est ut inde sciatur quod sensus spiritualis insitsingulis descriptionis ejus, ut anima corpori ; et quod absqueillo sensu, nihil ecelesiae intelligeretur in illis quae ibiscripta sunt: ut, quod civitas esset ex puro auro; portaeejus e~ margaritis; murus ex jaspide; fundamenta muri exlapidibus pretiosis; quod murus esset centum quadragintaquatuor cubitorum, quae mensura hominis, hoc est, angeli ;quod ipsa urbs esset longitudine, latitudine et altitudineduodeeies mille stadiorum, et pIura. Qui autem ex scientia correspondentiarum sensum spiritualem novit, is intelligit illa; ut quod cc murus If et "fundamenta ejus" signifieent doétrinam ex sensu litterali Verbi, et quod numeriU duodeeim," "centum quadragint~ quatuor," "duodeeimmillia," similia significent, nempe omnia vera et bona ecelesiae in une complexu.

IX. In Apocalypsi, cap. vii., dicitur,guod centum quadraginta quatuor millia obsignati essent, [I)duodecim

millia ex unaquavis tribu Israelis; totidem ex tribu Jehudae, extribu Reubenis, Gadis, Ascberis, Napbtali, Menassis, Simeonis, Levi,Jisascharis, Zebulonis, Josephi et Benjaminis.

Sensus spiritualis horum est, quod omnes, apud quosecelesia a Domino est, salventur: in spirituali enim sensuper "signari in frontibus," seu "obsignari," signifieaturagnosei a Domino et salvari; per "duodeeim tribus Israelis," significantur omnes ab iUa ecclesia; per "duodecim,""[11duodeeim millia," et "eentum quadraginta quatuor millia," omnes, per "Israelem " eeelesia, et per unamquamvisn tribum" aliquod specifieum ecelesiae: qui' hoc illorum"erborum spirituale non scit, opinari potest quod solumtot salvandi sint, et illi modo a gente Israelitica et]udaiea.

I~ In Apocalypsi, cap. vi., dicitur,

Quod cum Agnus aperuit primum sigillum libri, exiret equus albus, etquod sedens super illo baberet arcum, cui data est corona: quod


cum aperuit secundam sigillam, mm equllS raf1l8, et quocl sedentlnper illo data euet machaera magna; quod, cum aperuit tertium.igillum, exiret equus Diger. et quod sedens luper illo in manu teDeret statenuD; et quod, cam aperuit quartaID sigillum. exiretcquus pallidus, et quod Domea 8edentis IUper lio esset Mon [(ven.1-5. 7, 8)].

Quid haec significant, solum per sensum spiritualem potest evolvi j et plene evolvitur, dum scitur quid significatU aperitio sigillorum," quid al equus," et quid reliqua. Perilla describuntur successivi status ecclesiae quoad intelleélum Verbi, a principio ad finem ejus: per cc aperitionemsigillorum libri ab Agno," significatur manifestatio illorumstatuum ecclesiae a Domino; per al equum" intelleflusVerbi; per cc equum album" intelleéi:us ven ex Verbo inprimo ecclesiae statu; per cc arcum" sedentis super illoequo, doélrina charitatis et" fidei pugnans contra (alsa ; perc. coronam," vita aeterna viaoriae praemium ; per cc equumrufum," significatur intelleélus Verbi deperditus quoad 00num in secundo ecclesiae statu; per "machaeram magnam," (alsum pugnans contra verum: per cc equum Digrum"significatur intelleaus Vc!rbi deperditus quoad verum intertio ecclesiae statu; per "stateram" aestimatio veritam parva ut vix aliqua: per "equum pallidum" significatur in1:elleaus Verbi nullus ex malis vitae et inde falsis inquarto se1t ultimo ecclesiae statu, et per "mortem" damnatio aeterna. Quod talia in sensu spirituali per illa sig-nificentur, non apparet in sensu litterae seu naturali ; quare -1

nisi sensus spiritualis semel aperiretur, Verbum quoad hoc 1

et quoad reliqua in Apoca/ypsi, foret clausum, adeo uttandem nullus sciret in quo Sanétum Divinum ibi lateret.Pariter quid significatur per "quatuor equos" et per cc qua-tuor currus exeuntes ab inter duos montes aeris," apudSacltariam (cap. vi. 1-8).

xa. In AjJocalypsi, cap. ix., legitur,.. guintos angelus clanxit. et vidi stellam e caelo delapsam in terram, et

data ei clavis putei abyssi; et aperuit puteum abyasi, et ascenditfumus ex puteo sicut fumus fornacis magnae; et obscuratus est801 et aer ex fumo putei. Et e fumo exiverunt locustae in terram,et data est illis potestal, sialt habent poteltatem scorpii terrae.• . • •Figurae locustarom similes equis paratis ad bellum; et supercapitibus illarum sicut coronae similes auro, et facies illarum sieutfacies hominu~; et habebant capillos sirut capillos mulierum, etdentes earum Slcut leonum erant; et habebant [thoraces Bicut] tho- 1

races ferreos; et vox [alarom] illarum sicut vox curruum ..multo- •rum currentium in bellum: et habebant candas similes scorpUs, er

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 13.

. aculei erant in caudis illarum; et potestas illarum laedere homiuesmensibus quinque: et babebant super se regem, angelum abyssl,nomen ei Hebraice Abaddon, in Graeca nomen habet Apollyon Ji

[(vers. 1-'. 7-11)]. .

Haec nec ullus intelleélurus esset, nisi ei revelatus essetsensus spiritualis; nam nihil ibi inaniter diaum est, omnia quoad singula significant. Agitur ibi de statu ecclesiae, quando omnes cognitiones veri ex Verbo deperditaesunt, et inde homo sensualis faélus persuadet sibi quodfalsitates sint veritates. Per cc stellam e caelo delapsam"significantur cognitiones veri deperditae; per cc solem etaerem obscuratum ft significatur lux veri caligo faéla j perca locustas," quae e fumo putei illius exiverunt, significanturfalsa in extremis, qualia sunt illis qui sensuales faéti sunt,et omnia vident et judicant ex fallaciis; per cc scorpium"signiflcatur persuasivum eorum : quod locustae apparuerintcc sicut equi parati ad bellum," significat ratiocinationes illorum sicut ex intelleél:u veri: quod locustis cc coronae similesauro super capite" fuerint, et quod "facies illarum sicutfacies hominum," significat quod apparerent sibi sicu~ viaores et sapientes ; quod illis "capilli sicut capilli mulierum,"significat quod apparerent sibi sicut in affeaione veri essent; ..quod illis "dentes sicut leonum," significat quod sensualia,·quae sunt ultima naturalis hominis, apparerent ilIis sicutin potentia super omnia: quod illis cc thoraces sicut thoracesferrei." significat argumentationes ex fallaciis per quaspugnant et valent: quod illis cc vox alarum sicut vox curruum currentium in bellum," significat ratiocinationes sicut .a veris doél:rinae ex Verbo, pro quibus pugnandum j

quod illis cc caudae sicut scorpiis," significat persuasiones;quod illis "aculei in caudis," significat astutias fallendi perillas: quod illis ., potestas laedendi homines mensibusquinque," significat quod in aliquem stuporem inducantillos qui in 'intelleétu veri et in perceptione boni sunt: quodhaberent super se· "regem, angelum abyssi, cui nomenAbaddon aut Apollyon," significat quod falsa illorum essent ab inferno ubi mere naturales, et in propria intelligentia. Hic illorum verborum sensus spiritualis est, exquo non aliquid apparet in sensu litterae. Simile est ubivis in Apoca/yps':. Sciendum est, q~od in sensu spiritualiomnia cohaereant in continuo nexu, ad quem concinnan-'


dum unaquaevis vox in sensu litterae seu naturali conducit :quare si vocula auferretur, nexus rumperetur et copulaperiret; ideo, ne id fieret, in fine hujus libri propheticiadjeétum est,

guod non auferretur verbum (Ajoe. xxii. 19).

Simile est eum libris Prophetarum Veteris Testamenti ; equibus ne aliquid auferretur, ex Divina providentia Dominifaétum est, ut singula in Ulis usque ad litteras numerataessent, hoc a Masorethis.

q. Ubi Dominus de Consummatione Saeculi, quae estultimum tempus ecclesiae, eoram discipulis suis loquitur,ad finem praediétionum de successivis status mutationibusejus, dicit,

..Statim post à:mié\:ionem dierum illorum sol obscurabitur. et 1uda nondabit lumen suum, et stellae cadent de cae10, et potentiae cae10rumcommovebuntur. Et tune apparebit signum FUit hominis'in caelo,et tune plangent omnes tribus terrae; et videbuDt Filium hominisvenientem in nubibus caeli cum potentia et gloria multa. Etemittet angelas cum tuba et voce magna, et congregabuDt e1eélosIpsius a quatuor ventis, ab extremo caelorum usque ad extremum'illorum" (Mattn. xxiv. 29-31).

Per haec in sensu spirituali non intelligitur, quod sol etluna obscurarentur, quod stellae caderent de caelo, quodque appariturum esset signum Domini in caelo, et quodvisuri Ipsum in nubibus, et simul angelos cum tubis; sedper singula verba ibi intelliguntur spiritualia, quae ecclesiaesunt; de cujus statu in fine, illa diéta sunt. In sensu enimspirituali per "solem" qui obscurabitur, intelligitur Dominus quoad amorem; per "lunam" quae non dabit lumensuurn, Dominus quoad fidem; per" stellas" quae cadentde caelo, eognitiones boni et veri quae periturae; percc signum Filii hominis in caelo," apparitio Divini Veri; per"tribus terrae" quae plangent, defeétus ornnis veri quodfidei, et boni quod arnoris; per cc adventum Filii hominisin nubibus eaeli eum potentia et gloria," praesentia Dominiin Verbo et revelatio; per cc nubes" significatur Verbisensus litterae, et per "gloriam" Verbi sensus spiritualis;per "angelos cum tuba et voce magna," significatur caelumunde Divinum Verum; per cc congregare eleaos a quatuorventis ab extremo caelorum ad extremum illorum," significatur novum ecclesiae quoad amorem et fidem. Quod

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 15. 15

non intelligatur obscuratio solis et lunae, ac delapsusstellarum in terram, constat manifeste ex Prophetis, apudquos similia dicuntur de ecclesiae statu, quando Dominusin mundum venturus est. Ut apud Esaiam,

_ U Ecce dies Jehovae venit saevus•• et excandesceDtiae irae:. • •• stellaecaelorum, et sidera illorum, non lucebunt luce sua, obteDebrabitursol in ortu suo, et luna non splendere faciet lumen suum: viai.tabo super orbem malitiam" ([xiii. crII ; vide etiam] xxiv. 21, 13).

Apud Joe/em,"Venit dies ]ehovae, dies tenebrarum et caliginls: sol et luna atrati

eruot: et stellae contrahent splendorem suum n ([l]ii. l, 2, 10; iv.[B. A. iii.] 15).

Apud EZ8cltie/em,"Obtegam... caelos, et atrabo stellas .• , solem nube obtegam, et luna

non lucere faciet lumen suum: omnra luminaria lucis ••obtenebrabo .. , et dabo tenebras super terra ft «(.lxxxii. 7, 8).

Per cc diem Jehovae n intelligitur adventus Domini ; qui fuit,quando non amplius erat aliquod bonum et verum in ecclesia residuum, et non aliqua cognitio Domini.

IS- Ut videatur quod prophetica Verbi Veteris Testamenti in multis locis absque sensu spirituali non intelligantur, velim solum aliqua adducer~. Ut hoc apud E~a

,:a1n,&c Tunc excitabit Jehovah .. contra" Aschurem cc flagellum, juxta plagam

Midianis·in petra Oreb, et baculus ejus super mari, quem tollet invia Aegypti. Et fiet in die •• recedet onus ejus desuper bumerotuo, et jugum ..desuper collo tua ;....veniet contra Aiath, transibit in Migronem, contra Michmasch mandabit armis suis; transibUDt Mebaram, Gibea diversorium nobis, trepidabit Ramah, GibeaSchaulis fugiet : ejula voce tua fllia Gallim, ausculta Lajisch, miseraAnathoth ; vagabitur Madmena; habitatores Gebi~ congregabuntse; adhucne dies in Nob ad consistendum? movebit manum suammons filiae Zionis, coUis Hierosolymae...••Jehovah excidet implexa silvae ferro, et Libanus per magnificum cadet" (x. 24-34).

Hic sola Domina occurrunt" ex quibus nihil potest hauririnisi ope sensus spiritualis, in quo omnia nomina in Verbosignificant res caeli et ecclesiae; ex illo sensu colligitur,quod per illa significetur, quod tota ~cclesia per scientificapervertentia omne verum et confirmantia falsum, devastatasit. Alib~ apud eundem Prophetam :

cc ln die i110 .... recedet aemulatio Ephraimi, et hostes Jehudae eDda.dentur; Ephraim non aemulabitur cum Jehuda. et Jehlldah nonangustabit Ephraimum; sed involabunt in humerum PbiUsthae.orum versus mare, una depraedabuntur filios Orientia; Edomus etMoabus emissio manus eorum•••• ; contra devovebit jehovah lin.

J6 nOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

guam marls Aegypti, et agitabit manum luam super 8uvium cumvehementia spiritus lui, et percutiet eum in septem rivos, ut viamfaciat cum caleei.: tune erit semita reliquiie populi ejuI, quae re·liduae eruDt ab AlChure" ([l]xi. [11,] 13-16).

Hic quoque nemo, nisi qui scit quid per singula nomina ibisignificatur, visurus est aliquod Divinum; cum tamen agitur ibi de Adventu Domini, et quid tune fiet, ut man~feste

patet a versu 1 ad la ibi. Quis itaque absque ope sensusspiritualis visurus est, quod per illa in suo ordine significetur hoc, quod illi qui in falsis ex ignorantia sunt, et senon a malis seduci passi sunt, ad Dominum accessuri sint,et quod ecclesia tunc intelleétura sit Verbum, et quod falsatunc illis non amplius nocitura sint? Similiter ubi non suntDomina j ut apud Esecnûle",:-

U Sic dixit Dominus Jehovih, Fili hominis. die avi omnis alaet et omniferae agri, Congregamini et venite, congregate vos a circuitu adsacri6cium meum, quod sacrifico vobis, sacrificium magnum supermontibus Israelis: ut comedatis carnem, et bibatis sanguinem,carnem fortium comedetis, et sanguinem principum terrae bibetis ;•.•. comedetis adipem ad sadetatem, et bibetis sanguioem usquead ebrietatem, de sacrificio meo quod sacrifico vobis. Satiabiminisuper mensa mea, equo et curru, et forti, et ornni viro belli: ••••sic dabo gloriam meam inter gentes" (xxxix. 17-21).

Qui non ex sensu spirituali scit quid significat cc sacrificium," quid cc caro" et "sanguis," quidque cc equus," cc currus," cc fortis" et cc vir belli," non sciturus est aliud quamquod comesturi et bibituri sint talia; sed sensus spiritualisdocet, quod per "comedere carnem et bibere sanguinem"de sacrificio quod Dominus Jehovih super montibus Israelis dabit, significetur appropriare sibi Divinum bonum etDivinum verum ex Verbo: agitur enim ibi de convocatione omnium ad regnum Domini, et in specie de instauratione ecclesiae apud gentes a Domino. Quis non viderepotest, quod non caro per "carnem," nec sanguis per" sanguinem" ibi intelligatur1 ut quod "sanguinem biberent usque ad ebrietatem," et quod " satiarentur equo, curru,forti, et omni viro belli." Similiter in mille aliis locis apudProphetas.

x6. Absque sensu spirituali non aliquis sciret, quaremandatum est Jeremiae Prophetae,

Ut emeret sibi cingulum, et poneret super lurnbis, non traduceret illudper aquas, et absconderet in foramine petrae juxta EuphratelD(jerem. xiii. 1-7).


Quod mandatum sit Esaiae Prophetae,Quod dissolveret saccum desuper lumbis, et calceum exueret desuper

pede suo, ac iret nudus ct discalceatus tres a0008 (Esai. xx. 2, 3).

Quod mandatum sit Ezechieli Prophetae,{;)uod novaculam traduceret super eaput suum et super barbam suam,

et postea divideret illa, tertiam partern çombureret in media urbis,tertiam pereuteret gladio, tertiam dispergeret in ventum; et parumex Hlis alligaret in alis, tandem projiceret in medium igDis (Esee".v.I-4).

Quod eidem Prophetae mandatum sit,guod cubaret super latere IUO [zlsinistro et dextro, treceotos et Dona

ginta [dies] et quadraginta dies; et faceret sibi placentam ex tri.tieis, hordeis, miliis, et zeis, eum exerementis bovis, et eomedereti1lam ; ae interea poneret vaJlum et aggerem contra Hierololymam,et obsideret Ulam (Eaeej. iVe 1-15). '

Quod Hoscheae Prophetae bis mandatum sit,Ut aeeiperet sibi meretrieem in uxorem (.Ffose". i. ~~; cap. iii. 2, 3):

et pIura similia. Praeterea quis absque sensu spiritualisciret quid significatur per omnia tabernaculi, ut per"arcam," cc propitiatorium," "cherubos," "candelabrum,""altare suffitus," "panes facierum" super mensa, perque" vela" et cc aulaea" ejus? Quis absque sensu spiritualisciret quid significatur per Il vestes sanétitatis Aharonis,"ejus cc tunicam," "pallium," "ephodum," "urim et thummim," "cidarim," et -pIura ejus ? Quis absque sensu spirituaH sciret quid significatur per omnia illa. quae mandatasunt de holocaustis, sacrificiis, rninchis et libaminibus? tumde sabbathis et festis? Veritas est, quod non minimumde illis fuerit mandatum, quod non aliquid Domini, caeliet ecclesiae significaverit. Ex his paucis evidenter vid~ri

potest, quod sensus spiritualis sit in omnibus et singulisVerbi.

I,7. Quod Dominus cum in mundo fuit, Iocutus sit percorrespondentias, ita spiritualiter cum naturaliter, constarepotest ex parabolis Ipsius, in quarum singulis vocibus inest sensus spiritualise Exempla sit Parabola de decemVirginibus. Dixit,

.. Simile est regnum eaelorum deeem virgioibus, quae aceipientes lampadas suas exiverunt in occursum Sponsi. Quinque.•ex Hlis erantprudentes, quinque vero stultae. Quae erant stultae, aeeipienteslampadas suas non aeeeperunt ..oleuPl, prudentes vero aeeeperuntoleum in •.• lampadibus suis. Tardante vero Sponso dormitarunt

18 DOCTRINA NOVAE HIEROSOL"MAE

omnes et obdormierunt. Media autem noéle, clamor fadus est,Ecce Sponsus venit, exite in occursum Ejus. Tune expergefadaeomnes virgines Istae, et adornaruot lampadas IUas. Verum stultaeprudentibul dixerunt, Date nobis de oleo vestro, quia lampadesnostrae exstinguuntur: verum responderunt prudentes, dicentes,Ne forte non lullciat nobis et vobl.; abite .. potiua ad yelldentes, etemite vobis ipsis. At abeuntibui UUs ad emendum, venit Sponsus,et paratae ingressae sunt cum Ipso ad nuptias, et ostium cIaulumest. Et tandem veniunt etiam reliquae virgines, dicentes, Domine,Domine, aperi nobis; Ille vero respondens dixit, Amen dico vobis, non novi vos If (Mattll. xxv. 1-12).

Quod in singulis his sit sensus spiritualis, et inde SanétumDivinum, non videt nisi qui scit quod sensus s.piritualis sît,et qualis ille. In sensu spirituali per "regnum Dei" intelligitur caelum et ecclesia, per "Sponsum" Dominus, per" nuptias ft conjugium Domini cum caelo et ecclesia per bonum amoris et fidei; per" virgines" significantur illi qui abecclesia sunt, per U decem " omnes, pee" quinque" aliquae,pee u lampades " vera fidei, per cc oleum " bonum amoris, per"dormire" et "expergisci" vita hominis in mundo quaenaturalis et vita ejus post mortem quae spiritualis; per"emere," comparare sibi; per C'ire ad vendentes et emereoleum," comparare sibi bonum amoris ab alHs post mortem ;et quia tune non amplius comparatur, ideo tametsi cumlampadibus et empto oleo ad ostium, ubi nuptiae eraot,venerunt, usque ilIis diétum est a Sponso. " Non Dovi vos :"causa est, quia homo post vitam in mundo manet qualis inmundo vixerat. Ex his patet quod Dominus per merascorrespondentias locutus sit, et hoc quia ex Divino, quodin Ipso. et Ipsius erat. Quod cc Sponsus JI significet Dominum, et "regnum caelorum " ecclesiam, et quod cc nuptiae"significent conjugium Domini cum ecclesia per bonumamoris et fidei, "virgines" illos qui ab ecclesia, cc decem "omnes, "quinque" aliquos, "dormire" statum naturalemt

"4' emere" comparare sibi, "ostium fi ingressum ad caelum, ac"non nosse," cum a Domino, non esse in amore Ipsius, constare potest a multis locis in Verbo Prophetico, ubi illasignificant similia. Quia" virgines" significant illos qui abecclesia sunt, ideo toties in Verho Prophetico dicitur Virgoet Filia Zionis, Hierosolymae, Israelis; et quià "oleum Jt

significat bonum amoris t ideo omnia sanaa Ecclesiae Israeliticae oleo ungebantur. Simile est in reliquis parabolis,et in omnibus verbis quae Dominus locutus est, et apud


Evange/i'stas scripta sunt; inde est quod Dominus dicatquod

Verba Ipsius spiritus et vita sint (70~. vi. 63).

Simile est cum omnibus Domini miraculis; quae Divinaerant, -quia varias status, apud quos ecclesia a Domino instauranda erat, significaverunt : ut quod " caeci receperintvisum," significavit quod illi intelligentiam, qui in ignorantia veri fuerunt, acciperent; quod "surdi receperintauditum," significavit quod illi auscultarent et obedirent,qui nihil prius de' Domin·o et de Verbo audiverunt; quod"mortui resuseitati sint,·t significavit quod vivi fierent quialioquin spiritualiter perirent; et sic parro. Hoc intelligitur per Dom~ni responsum ad discipulos ]ohannis, interrogantis num Ille esset qui venturus :-

cc Annuntiate Jobanoi, quae auditis et videtis. Caeci vident, et claudiambulant. leprosi mundantur, et surdi audiunt, mortui resurguot,et paup~res audiunt Evangelium " (Maltn. xi. 3-5).

Praeterea omnia miracula in Verbo memorata, in se continent talia quae Domini, caeli et ecclesiae sunt; p'er idsunt iIIa miracula Divina, et distinguuntur a miraculis nonDivinis. Haee pauca sint illustrationi, quid sensus spiritualis, et quod ille sit in omnibus et singulis Verbi.

x8. (Hi.) Quod ex Sensu Spiritual; sil, quod Verbumsit Divinitus linspiratum, et in o1nni voce Santlum.-Diciturin eeclesia quod Verbum sît sanétum, at hoc quia JehovahDeus illud loeutus est; sed quia sanétum ejus ex sola littera non apparet, ideo qui propterea de sanélitate ejussemel dubitat, deinde Hie cum legit. Verbum, per muita ibise confirmat; eogitat enim tune, Num hoc sanétum?Num hoc Divinum? Ne itaque taUs cogitatio apud multosinfluat et postea invalescat, et per id eonjunélio Dominicum ecclesia, in qua est Verbum, pereat, placuit Dominonunc sensum spiritualem revelare, ut sciatur ubinam illudsanétum in Verbo latet. Sed exempla hoc quoque. illustrent. ln Verbo nunc agitur de Aegypto, nunc deAsehure, nunc de Edomo,. de Moabo, de -filiis Ammonis,de Tyro et Zidone, de Gogo: qui non scit, quod per nomina illorum significentur res caeli et ecclesiae, in erroremabduci potest, quod Verbum multum de gentibus et populis agat, et modo parum de caelo et ecclesia; ita multum


de terrestribus et parum de caelestibus: sed cum ille scitquid per illos seu per nomina illorum significatur, ab errarein veritatem potest venire. Similiter dum in Verbo videt,quod ibi toties nominentur horti, luci, silvae, tum arboresillorum, ut olea, vitis, cedrus, populus, quercus; ut etquod toties agnus, ovis, hircus, vitulus, bas; et quoquemontes, colles, valles, et ibi fontes, fluYii, aquae. et pIurasimilia: il1e, qui nihil scit de sensu spirituali Verbi, nonpotest aliter credere, quam quod solurn illa sint quae intelliguntur; non scit enim quod per "hortum," "lucum"et ,. silvam" intelligantur sapientia, intelligentia et scien..tia; quod per "oleam," "vitem," "cedrum," "populum'"et "quercum" intelligantur ecclesiae bonum et verum caeleste, spirituale, rationale, naturale et sensuale; quod per"agnum," " ovem," U hircum," "vitulum," " bovem," intelligantur innoeentia, charitas, et affeétio naturalis; qllod perU montes," cc colles," et U valles" intelligantur superiora,inferiora et infima ecclesiae; tum quod per "Aegyptum"significetur scientia, per U Aschurem" ratio, per "Edomum ,. naturale, per cc Moabum" adulteratio boni, per cc 6lios Ammonis" adulteratio veri, per "Tyrum et Zidonem"cognitiones veri et boni, per cc Gogum" cultus externusabsque interno: cum autem haec scit, tune potest cogitare quod Verbum non agat nisi quam de caelestibus, etquod terrestria illa modo sint subjeéta, in quibus illa sunt.Sed exemplum ex Verbo hoc etiam illustret. Legiturapud Davidem,

.. Vox Jehovae super aquis, Deus gloriae tonare facit, Jehovah superaquis magnis: .... vox Jehovae frangens cedros, •• confringit Jeho.vah cedros Libaoi, et saltare facit eos sicut vitulum, Libanum etSchirionem sicut filium monocerotum: vox Jehovae incidens utflamma ignis: vox J ehovae trepidare facit desertum, trepidare facil desertum Kadesh. Vox lehovae parturire facit cervas, et denudat silvas; sed in templo psius quivis dicit gloriam" (Ps. xxix.3-().

Qui non scit quod singula ibi quoad unamquamvis vocemSanaa Divina sint, ille potest, si mere naturalis est, secumdicere, Quid hoe,-quod Jehovah sedeat super aquis. quodper vocem 'suam frangat cedros, saltare faciat illos sicut vie,tulum, et Libanum sicut filium monocerotum, quod partu-.rire faciat cervas? et piura: nescit enim quod potentia Divioi Veri seu Verbi per illa in sens,", spirituali descripta si~~

DE SCRIPTURA SACRA.-N.2O. 21

Nam in i1lo sensu, per "vocem Jehovae," quae ibi esttonitru, intelligitur Divinum Verum seu Verbum in suapotentia; per "aquas magnas," super quibus Jehovah sedet.intelliguntur vera ejus; per U cedros" et per cc Libanum,"quos frangit et confringit, intelliguntur falsa rationalis hominis; per U vitulum" et U 6lium monocerotum," falsanaturalis et sensualis hominis; per" ftammam ignis," affectio falsi; per Udesertum" et cc desertum Kadesh," ecclesiaubi non aliquod verum et bonum; per cc cervas," quas voxJehovae parturire facit, intelliguntur gentes quae in bononaturali sunt; et per U silvas" quas denudat, intelligunturscientiae et cognitiones, quas Verbum illis aperit: quaresequitur, cc In templo Ipsius quivis dicit gloriam ;" per quodintelligitur, quod in singulis Verbi sint Divina vera; U templum" enim significat Dominurn, et inde Verbum, tumcaelum et ecclesiam; et cc gloria'~ signifieat Divinum Ve-·rom. Ex his patet quod nulla vox ibi sit, quae non Divinam potentiam Verbi contra falsa ornnis generis apudnaturales homines, ac Divinam potentiam reformandi gen- ~

tes, describit.:1:9- Est sensus adhuc interior in Verbo, qui caelestis

vocatur, de quo aliquid supra (n. 6) diélum est; sed hicsensus aegre potest enodari, non enim ita cadit in cogitationem intelleél:us sicut in affeaionem voluntatis. Quodinterior adhue sensus, [lJqui caelestis vocatur, insit Verbo,est quia a Domino procedit Divinum Bonum et DivinumVerum; Divinum Bonum ex Divino Amore Ipsius, etDivinum Verum ex Divina Sapientia Ipsius; utrumque estin Verbo, nam Verbum est Divinum procedens: et quiautrumque est, ideo Verbum vivificat illos qui id sanételegunt. Sed de hac re dicetur in articulo ubi demonstrabitur, quod in singulis Verbi sit conjugium Domini etecclesiae, et inde conjugium boni et veri.

... (iv.) Quod Sensus Sp",-itualis Ver!Ji Itallmus ;potus fue,it.-Quod omnia et singula quae in natura sunt,correspondeant spiritualibus, similiter omnia et singulaquae in corpore humano, ostensum est in opere DI CtuloIt Inferno (n. 87-1°5): sed quid correspondentia, haélenus nescitum est; verum in antiquissimis temporibus, notissima fuit; illis enim, qui tune vixerunt, fuit scientiacorrespondentiarum scientia scientiarum, et tam univer-

.1

j


salis ut omnes illorum codices et libri per corresponden..tias scripti sint. Liber Hi06i, qui est liber antiquus,correspondentiis plenus est. Hieroglyphica Aegyptiorum,et quoque fabulosa vetustissimorum, non alia fuerunt.Omnes ecclesiae antiquae fuerunt ecclesiae repraesentativae caelestium; ritus illarum, et quoque statuta, secundum quae institutus fuit cultus illarum, constabant exmeris correspondentiis. Similiter omnia ecclesiae apudfilios Jacobi. Holocausta et sacrificia, cum singulis illorum, correspondentiae fuerunt; similiter tabernaculum cumomnibus inibi; tum etiam festa illorum, ut festum azymorum, festum tabernaculorum, et festum primitiarum; etiamsacerdotium Aharonis et Levitarum, ut et vestes sanétitatis Aharonis et filiorum ejus; et praeterea omnia statutaet judicia, quae cultum et vitam illorum concernebant:et quia Divina in mundo se sistont per correspondentias,ideo Verbum per Meras correspondentias scriptum est iquare Dominus, quia locutus est ex Divino suo, locutus estper correspondentias; nam quod a Divino est, hoc in natura cadit in talia quae Divinis correspondent, et quaetune Divina, quae vocantur caelestia et spiritualia, in sinusuo recondunt.

_x. Instruél:us sum quod homines Antiquissimae Ecclesiae, quae fuit ante diluvium, tam caelesti genio fuerint,ut locuti sint cum angelis caeli, et quod loqui potuerintcum illis per correspondentias; inde status sapientiaeillorum faétus est talis, ut quicquid viderent in tellure,non modo cogitarent de illo naturaliter, sed etiam simulspiritualiter, ita quoque conjunétim cum angelis. Insuperinstruél:us sum quod Chanoch (de quo memoratur in Genesi,cap. v. 21-24), cum consociis suis, ex ore illorum collegeritcorrespondentias, ac scientiam illarum propagaverit adposteros; ex quo faétum est, quod scientia correspondentiarum in multis regnis Asiae non modo nota fuerit, sedetiam exculta, imprimis in terra Canaane, Aegypto, Assyria, Chaldaea, Syria, Arabia, in Tyro, Zidone, Ninive;et quod inde e locis maritimis translata sit in Graeciam; .sed ibi versa in fabulosa, ut constare potest ex vetustissimorum scriptis ibi.

__• Sed cum repraesentativa ecclesiae, quae erantcorrespondentiae, temporis traétu versa sunt in idolola-

DE SCRIPTURA SACRA.-N.23. 23

trica, et quoque in magica, tune illa scientia ex DivinaDomini providentia successive obliterata est, et apud gentem Israeliticam et Judaicam prorsus deperdita et exstinéta. Cultus quidem hujus gentis constabat ex meriscorrespondentiis, et inde erat ille repraesentativus caelestium; se<;l usque illi nesciebant quid aliquod significabat:erant enim prorsus naturales homines, et inde non scirevolebant nec poterant aliquid de spiritualibus, proindenec aliquid de correspondentiis.-3- Quod idololatriae gentium antiquis temporibusex scientia correspondentiarum traxerint originem, erat excausa, quia omnia quae apparent super tellure, correspondent; ita non modo arbores, sed etiam pecudes et avesomois generis, tum pisces et reliqua. Antiqui, qui inscientia correspondenti:lrum fuerunt, fecerunt sibi imagines, quae caelestibus correspondebant, et illis deleaa-

. bantur quia significabant talia quae caeli et inde ecclesiaeerant, et ideo illa non modo in suis templis sed etiam insuis domibus posuerunt, non adorationis causa sed recordationis rei caelestis quam signifieabarit. Inde in Aegyptoet alibi fuerunt in imagine vituli, boves, serpentes; tumpueri, senes, virgines; quia" vituli" et "boves" significa-

· bant affeaiones et vires naturalis hominis, "serpentes"prudentiam sensualis hominis, "pueri" innocentiam etcharitatem, "senes" sapientiam, et "virgines" affeaionesveri, et sic porro. Posteri, quando scientia correspondentiarum obliterata est, coeperunt imagines et simulatra abantiquis posita, quia in templis, et juxta illa, colere utsanaa, et tandem ut Dumina. Similiter apud alias gentes,sicut apud Philisthaeos in Aschdodo Dagon (de quo 1 Sam.v. 1 ad fin.), qui superius fuit sicut homo, inferius sicutpiscis; quae imago inventa fuit, quia "homo" significatintelligentiam, et "piscis" scientiam, quae uoum faciunt.Inde erat quoque antiquis cultus in hortis et in lucis secundum arborum species. tum etiam super montibus etcollibus; "horti" enim et "luci" significabant sapientiamet intelligentiam, et unaquaevis arbor aliquid illarum;sicut "olea" bonum amoris, "vitis" verum ex Hlo bono,"cedrus" bonum et verum rationale, et "mans" signifieabat caelum supremum, et "caIHs" caelum 5ub illo. Quodscientia correspondentiarum permanserit apud plures ori-


entales usque ad adventum Domini, constare potest exsapientibus ab oriente, qui venerunt ad Dominum curnnatus est; quare illis praeivit stella, et ilU secum tuleruntdona, .. aururn, thus et myrrham" (Matt". H. l, 2, ~II);U stella" enim, quae praeivit, significabat cognitionem ecael0, le aurum n significabat bonum caeleste, "thus" bonum spirituale, et U myrrha" bonum naturale; ex quibustribus est ornois cultus. Sed usque scientia correspondentiarum prorsus nulla fuit apud gentem Israeliticam etJudaicam, tametsi omnia cultus illorum, et omnia judiciaet statuta illis per Mosen data, et omnia Verbi, erant merae correspondentiae. Causa erat, quia lili corde idololatrae erant, et tales ut ne quidem scire vellent quod aIiquidcultus illorurn significaret caeleste ct spirituale: volebantenim ut illa ornnia sanaa essent ex se et curn illis; quaresi illis caelestia et spiritualia deteél:a fuissent, non modorejecissent ina, sed etiam profanavissent; quapropter cae- .lum iBis ita clausum fuit, ut vix scirent quod vita aeternadaretur. Quod ita sit, manifeste patet ex eo, quod nonagnoscerent Dominum, tametsi universa Scriptura Sacrade Ipso prophetavit, et Ipsum praedixit: rejecerunt Ipsumpropter illam solam causam, quia illos de regno caelesti,et non de regno terrestri, docuit; voluerunt enim Messiamqui illos super omnes gentes in universo mundo exaltaret,et non aliquem Messiam qui saluti eorum aeternae consuleret. Praeterea affirmant quod Verbum in se contineatmulta arcana, quae mystica vocantur, sed non scire voluntquod illa sint de Domino; at scire volunt, cum diciturquod iIla sint de auro.

s4- Quod scientia correspondentiarum, per quam datur sensus spiritualis Verbi, post ea tempora non deteétafuerit, fuit causa, quia Christiani in Primitiva Ecclesia perquam simplices fuerunt, ut coram illis non detegi potuerit; nam si deteéta, illis nullius usus fuisset, nec inteIIigeretur. Post illorum tempora obortae sunt tenebraesuper universum Christianum orbem ex dominio papaIi;et qui ex illo sunt, et in falsis ejus se confirmaverunt, nOJlpossunt nec volunt capere aliquod spirituale, ita quid correspondentia naturalium eurn spiritualibus in Verbo; sicenim convincerentur quod Petrus non intelligatur' per cc Petrum," sed Dominus ut Petra; et quoque convincerentur .

DE SCRIPTURA SACRA.-N.26. 2S

quod Verbum usque ad intima sua Divinum esset, et quoddiétamen Papae sit nullius rei respeaive. Post Reformationem autem, quia distinguere coeperunt inter fidem etcharitatem, ac colere Deum sub tribus Personis, ita tresDeos, qu·os cogitarent unum, tune veritates caelestes illisabscondebantur; ac si deteaae fuissent, illas falsifieavissent, et illas deduxissent ad solam 'fidem, et nul1am illarum ad charitatem et amorem j sic etiam ocelusissentsibi caelum.

ss. Quod sensus spiritualis Verbi hodie a Dominodeteétus sît, est quia doB:rina genuini veri nunc revelataest: et haec doétrina cum sensu spirituali Verbi concordat, et non alia. Ille sensus etiam significatur per apparitionem Domini "in nubibus caeli cum gloria et virtute,"Mattn. xxiv. 30, 31; in quo capite agitur de consummatione saeculi, per quam intel1igitur ultimum tempusecclesiae. Aperitio Verbi quoad sensum ejus spiritualem ,etialn promissa est in Apoca/ypsi: ille ibi intelligitur per"equum album," et per "cenam magnam," ad quam omnesinvitantur (cap. xix. 11-18). Quod sensus spiritualis diunon agnoscetur, quod solum fit ab illis qui in falsis doarinae sunt, imprimis de Domino, et ideo non admittuntvera, intelligitur in Apoca/ypsi per cc bestiam." et per "regesterrae," qui faéluri bellum cum Sedente super Equo albo(cap. xix. vers. 19); per cc bestiam" intelliguntur Pontificii (ut cap. xvii. 3 ibi), et per cc reges terrae" intelliguntur.Reformati, qui in falsis doétrinae sunt.

• 6. (v.) Quod sensus spi,.,·tualis Verbi non al1,eu; postItac detur, nisZ: qui in genuinis veris a Domino est.-Causahaec est, quianemo potest sensum spiritualem videre, nisia solo Domino, et nisi in genuinis veris ab Ipso sit; sensus enim spiritualis Verbi agit de solo Domino et de Ipsiusregno, et ille sensus est in quo sunt angeli Ipsius in caelo,est enim Divinum Ipsius Verum ibi; hoc homo violarepotest, si in scientia correspondentiarum est, et per illam

{vult sensum spiritualem Verbi ex propria intelligentia explorare; nam ex aliquibus correspondentiis sibi notis potest sensum ejus pervertere, et ilIum ad confirmandum etiamfalsum trahere, et hoc foret violare Divinum Verum, et quoque caelum: quare si quis a se et non a Domino sensumilIum aperire vult, clauditur caelum; quo clauso, homo aut

DOCTRINA NOVAE BIEROSOLYIIAE

nihil videt, aut spiritualiter insanit. Causa etiam est, quiaDominus per Verbum unumquemque docet, et docet exillis veris quae apud hominem sunt, et non immediate novainfundit; quare nisi homo in Divinis veris sit, aut si modoin paucis veris et simul in falsis, potest ex bis falsificarevera; ut quoque fit a quovis haeretico quoad ipsum sensum litterae Verbi, ut notum est. Ne itaque aliquis insensum spiritualem Ve~bi intret, aut genuinum verum,quod illius sensus est, pervertat, custodiae a Domino positae sunt, quae in Verbo per U cherubos ft intelliguntur.Quod [Ilcustodiae sint positae, hoc mihi ita repraesentatumest:-

Datum est videre magnas crumenas, apparentes aicut .cci, inquibus reconditum fuit argentum [in] multa copia; et quia apertaeerant, perceptum est sicut unusquisque posset argentum ibi repositum depromere, immo diripere: sed juxta crumenas il1as sedebantbini angeli, qui custodes. Locus, ubi repositae erant, apparebat instar praesaepia in stabulo: in camera eroxima visae Bunt virgineBmodestae, cum uxore casta; et prope lllam cameram stabant biniinfantes, et diélum est quod curn ilhs non infantiliter sed sapienterludendum sit: postea apparebat scortum, tum equus jacens mortuus.

Quibus visis, instruélu8 sum, quod per illa repraesentatus sit sensus litterae Verbi, in quo sensus spiritualis. Magnae illae crumenaeargento plenae significabant cognitiones ven in multa copia. QuodIlpertae essent, et tamen ab angelïs custoditae, significabat quodquisque posset inde cognitiones veri desumere, sed quod caveaturne aliquis sensum spiritualem, in quo merae veritates sunt, falsificet.Praesaepe in stabulo, in quo jacebant cromenae, significabat Instructionem 8piritualem pro intellefiu; hoc significat praesaepe, quiaequus, qui inde edit, [significat] intelleélum. Virgines modestae,quae in camera proxima visae sunt, significabant afleéliones veri, etusor casta conjunélionem boni et veri. Infantes significabant innocentiam sapientiae inibi; erant angeli e tertio caelo, qui omnesapparent sicut infantes. Scortum cum equo mortuo, significabatfalsificationem Verbi a multis hodie, per quam ornnis intelleélusven ~rit; scortum significabat falaificationem, ac equus mortuus ine

telleClum veri nullum.

DE SCRIPTURA SACB.A.-N. 29.

[III.]

QUOD SENSUS LITTERAE VERBI SIT BASIS, CONTINENS ET FIRMAMENTUM SENSUS SPIRITUALIS ETCAELESTIS EJUS.

w,. In omni Divino opere est primum, medium et ultimum, ac primum vadit per me'dium ad ultimum, et sicexistit et subsistit; inde ultimum est Basis. Tum, primum est in medio et per medium in ultimo; ita ultimumest Contî"ens. Et quia ultimum est continens et basis, estetiam F;,,,,anunl.,,,.

d. Ab erudito comprehenditur, quod illa. tria nominari possint finis, causa et effeél:us, tum esse, fieri et existere; et quod finis sit esse, causa sît fieri, et effeaus sitexistere; consequenter quod in omni re completa sit trinum, quod vocatur primum, medium et ultimum; tumfinis, causa et effeétus; et quoque esse, fieri et existere.Curn haec comprehenduntur, etiam comprehenditur quodomne Divinum opus in ultimo sît completum et perfeél:um ;et quoque quod in ultimo, quod trinum est, sit omne, quiain illo priora simu1.. ~9. Ex eo est, quod per cc tria" in Verbo in sensu

spirituali .intelligatur completum et perfeétum, tum amnesimul: et quia haec per ilium numerum significantur, ideototies in Verbo 'adhibetur, quoties tale designatur. Ut inhis:-

gUod Esaias iret nudus et discalceatus tres annos (Esai. xx. 3).uod Jehovah ter vocaverit Samuelem, et Samuel ter cucurrerit ad Eli,

et quod EU tertia vice intellexerit (1 Sam. Iii. 1-8).gnod Jonathan diceret ad Davidem, quod occultaret le in agro tribus

diebus: quod Jonathan postea ad latus lapidis jacularetur tres sagittas: et quod post illud David se incurvaret tribus vicibus coramJonathane (1 Sa",. xx. S, 12-41).

guod Elias se mensus sit super filium viduae tribus vicibus (1 RIg. xvii.21).

Quod Elias jusserit, ut funderent aquam super holocaustum tribul vicibus (1 RIZ. xviii. 34);

guod Jesus dixerit, quod regnum caelorum sit slmile fermento, quodaccipiens mulier abscondidit in tribus satis, donec fermentareturtotum (MalIn. xiii. 33) ; .

Quod Jesus dixerit ad Petrum, quod ter abnegaturus sit Ipsum (MallA.uvi·34);


Quod Domious ter dixerit Petro, CI Amasne Me?" <70A. xxi. 15-17.)guod Jonas fuerit in ventre ceti tribus diebus et tribus nodibus (70n.

Îl. 1 [B. A. i. 17]).guod Jesus dixerit, quod templum dissolverent, et Ipse illud per tres

dies aedificaret ([J'oA. H. 19; vide edam] Mattll. xxvi. (1]61).guod Jesus in Gethsemane tribus vicibus oraverit (Mattll. xxvi. 3Q-44).guod Jesus tertio die resurrexerit (Mattk. xxviii. 1).

Praeter multis aliis in locis, ubi cc tria" nominantur; etnominantur ubi agitur de opere finito et perfeao, quiahoc per ilium numerum significatur.

30. Haec praemissa sunt propter sequentia, ut ea intelleaualiter comprehendantur; hic nunc ut comprehendatur quod sensus naturalis Verbi, qui est sensus li~terae

ejus, sit basis, continens et firmamentum sensus spiritualiset sensus caelestis ejus.

3x. Quod in Verbo tres sensus sint, supra (n. 6 et Ig,)diétum est; tum quod sensus caelestis sit primus ejus,sensus spiritualis medius ejus, et sensus naturalis ultimusejus. Inde homo rationalis concludere potest quod primum Verbi, quod est caeleste, vadat per medium ejusquod est spirituale, ad ultimum ejus qUQd est naturale;et quod sic ultimum ejus sît oasis: tum quod primumejus, quod est caeleste, sit in medio ejus quod est spirituale, et per hoc in ultimo ejus quod est naturale: et.quod inde ultimum ejus, quod est naturale, et est sensuslitterae Verbi, sit continens: et quia est continens et basis, quod etiam sît ftrmamentum.

3~. Sed quomodo haec fiunt, non paucis dici potest.Sunt etiam arcana, in quibus sunt angeli caeli, quae intransaaionibus in praefatione ad Dollrinam de Dominomemoratis, quae erunt ex Sapientia Angelica, de DivinaProvident"a, Omnz:potentia, Omnipraesent,·a, Omn,·scientia,de DZ:vino Amore et de D,·vina Saplentia, tum de Vita,quantum fieri potest, evolventur. Satis nunc est, quod exsupradiétis possit concludi, quod Verbum, quod est ipsumDivinum Opus pro Salvatione Humani Generis, quoad sensum ejus ultimum, qui est naturalis, et vocatur sensuslitterae, [2lsit binorum sensuum interiorum basis, continens et firmamentum.

33. Ex his sequitur, quod Verbum absque sensu litterae ejus foret sicut palatium absque fundamento, ita sicutpalatium in aere et non super terra, quod mod~ foret um-


bra ejus, quae evanesceret. Tum quod Verbum absquesensu litterae ej1J5 foret sicut templum, in quo piura sanaasunt, et in media ejus adytum, absque teél:o et pariete,quae sunt continentia ejus ; quae si abessent vel si auferrentur, sanaa ejus a furibus diriperentur, aut a bestiis terrae t

et a volucribus caeli, violarentur, et sic dissiparentur.Similiter foret sicut tabernàculum, (in cujus intimo fuitar.ca foederis, ac in medio ejus candelabrum aureum, altareaureum super quo suffimenta, tum mensa super qua panesfacierum, quae erant sanaa ejus,) absque ultimis suis, quaeerant aulaea et vela. Immo foret Verbum, absque sensulitterae ejus, sicut corpus humanum absque integumentis .quae vocantur cutes, et absque sustentaculis quae vocantur ossa j absque his et illis diffluerent omnia interioraejus. Ac foret sicut cor et pulmo in thorace, absque integumenta suo, quod vacatur pleura, et sustentaculis suisquae vocantur costae. Aut sicut cerebrum absque integumento suo quod vocatur dura mater, et absque communitegumento continente et firmamento suo, quod vocaturcranium. Simile foret cum Verbo absque sensu litteraeejus; quare dicitur apud Esaiam,

guod Jehovah creet super omni gloria obtegumentum (iv. 5).

3+ Simile foret curn caelis ubi sunt angeli, absquemunda ubi sunt homines: humanum genus est basis, continens et firmamentum illorum; et apud homines et in illisest Verbum. Omnes enim caeli distinéti sunt in duoregna, quae vocantur regnum caeleste et regnum spirituale; haec duo regna fundantur super regno naturali, inquo sunt homines: similiter itaque Verbum, quod apudhomines et in hominibus est. (Quod caeli angelici distinéti sint in duo regna, caeleste et spirituale, videatur inopere De Caelo et Inferno, n. 20-28.)

35- Quod prophetae Veteris Testamenti repraesentaverint Dominum quoad Verbum, et per id significaverintdoélrinam ecclesiae ex Verbo, et quod inde vocati sint"Filii hominis," in Dollrlna de DO'Jnlno (n. 28) ostensumest; ex quo sequitur, quod illi, per varia quae passi suntet sustinuerunt, repraesentaverint violentiam sensui litterae Verbi a Judaeis illatam. Ut

guod Esaias Propheta exueret saccum desuper lumbis suis, et exueret

3° DOCTRINA NOVAE RIEROSOLYIlAE

caleeum desuper pede IUO, ac lret Duda! et discaleeatus tres &Il.~(Esai. xx. 2. 3).

\, Similiter,guod Ezechiel Propheta Dovaculam toalorum traduceret super caput

et super barbam. et tertiam partem combureret in media urbis,tertiam percuteret gladlo, et tertiam dispergeret ln ventum, et parum ex Ulis &lUgaret in alis, et tandem projiceret in medium 19niset c:ombureret (Euç". v. 1-4).

Quia prophetae repraesentaverunt Verbum, et inde significaverunt doétrinam ecclesiae ex Verbo, ut supra diél:umest, (I~et quia per "caput" signific:atur sapientia ex Verbo,inde per Ct capillitium" et per U barbam " significabatur ultimum veri. Quia hoc per illa significabatur, ideo signumgrandis luélus, et quoque grande dedecus erat, ·calvitiumsibi inducere, et quoque calvus apparere. Propter illamet non aliam causam erat, quod Propheta abraderet capillos capitis sui et barbam, ut per id repraesentaret statum Ecclesiae ]udaicae quoad Verbum. Propter illam etnon aliam causam

Discerpti sunt quadraginta duo pueri a duabus ursis, qui Elisaeum vocaverunt calvum (2 Reg. ii. (lI]23, 24) ;

nam Propheta repraesentabat Verbum, ut prius dié\:um est,et "calvum" significabat illud absque suo sensu ultimo.Quod Naziraei repraesentaverint Dominum quoad Verbumin suis ultimis, in sequente articulo (n. 49) videbitur; ideostatutum fuit pro illis, ut- crescere facerent comam, etnihil ejus abraderent: Nasiraeus etiam in Lingua Hebraeasignificat com·am.

Statutum etiam fùit pro sacerdote magno, quod non raderet caput (Levit.xxi. 10);

Slmiliter pro patrefamilias (Levit. xxi. 5).

Inde erat quod calvitium illis grande dedecus esset; utconstare potest ex his:-

"la omnibus capitibus calvities, et omois barba rasa" (Esai. XV. 1 ; 7'en"'.xlviii. 37).

"Super omnibus faciebus pudor, et in omnibus capitibus ..calvities'·(Eucll. vii. 18).

cc Omne caput decalvatum, et omois humerus depilatus" (Eseçll. xxix.18).

C. Ascendere faciam super omnes tumbos saccum, et super omlle caputcalvitiem" (A mos. viii. 10).

u Calvitiem uJinduc, et tonde te propter filios deliciarum tuarum'~ et dilatacalvitiem, ...quia migrarunt a te U (Mie!.' i. (4116) :

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 38~ 31

hic per cc calvitiem [IJinducere et dilatare',·t significatur veraVerbi in ultimis ejus falsificare; quibus falsificatis, ut factum est a ]udaeis, totum Verbum destruttum est: namaltima Verbi sunt fulcra et sustentacula ejus j immo unaquaevis vox est fulcrum et sustentaculum veritatum caelestium. et spiritualium ejus. Quia" capillitium" significatVerum in ultimis, ideo in mundo spirituali omnes quicontemnunt Verbum, et sensum litterae ejus falsificant,apparent calvi; at qui honorant et amant ilium, apparentin decentibus comis. De hac re videatur etiam infra (n.49):

36. Verbum in sensu ultimo seu naturali, qui est sensus littera-e ejus, significatur etiam per U murum sanaaeHierosolymae n cujus struétura erat jaspis, perque U fundamenta muri" quae erant lapides pretiost, tum etiam per"portas" quae erant margaritae (A/oc. xix. 18-21); namper cc Hierosolymam" significatur ecclesia quoad doB:rinam: sed de his piura in sequente articulo. Ex allatisnunc constare potest, quod sensus litterae Verbi, qui estnaturalis, sit basis, continens, et firmamentum sensuuminteriorum ejus, qui sunt sensus spiritualis et caelestis.

[IV.]

QqOD DIVINUM VERUM IN SENSU LITTERAE VERDItSIT IN sua PLENO. IN SUC SANCTO, ET IN SUAPOTENTIA.

37. Quod Verbum in suo sensu litterae sit in suo pleno, in suo sanao, et in sua potentia, est quia bini sensuspriores seu interiores, qui vocantur spiritualis et caelestis,in sensu naturali, qui est sensus litterae, sunt simul, utsupra ([2]n. 31) diétum est; .sed quomodo sunt simul, paucisnunc dicetur.

38. Datur in caelo et in mundo ordo successivus etordo simultaneus. In ordine successivo succedit et sequitur unum post alterum, a supremis usque ad infima; inardine autem simultaneo est unum juxta alterum, ab inti-

3J DOCTRINA NOVAE RIEROSOLYIrIAE

mis usque ad extima. Ordo successivus est sicut columnacum gradibus a summo ad imum; at ordo simultaneusest sicut opus cohaerens cum peripheriis a centra ad superficiem. Nunc dicetur quomodo ordo successivus fit inultimo ordo simultaneus. Fit boc modo: suprema ordinissuccessivi fiunt intima ordinis simultanei, ac infima ordinissuccessivi fiunt extima ordinis simultanei; est comparative sicut columna graduum subsidens fit corpus cohaerensin pIano. Ita formatur simultaneum a successivo, et hocin omnibus et singulis mundi naturalis, et in omnibus etsingulis mundi spiritualis; nam ubivis est primum, medium et ultimum, ac primum per medium tendit et vaditad suum ultimum. Nunc ad Verbum: caeleste, spirituale,et naturale, procedunt a Domino in ordine successivo, etin ultimo sunt in ordine simultaneo; ita nunc sensus caelestis et spiritualis Verbi sunt in sensu ejus naturali simuleDum hoc comprehenditur, videri potest quomodo sensusnaturalis Verbi, qui est sensus litterae ejus, est basis, con-

. tinens et firmamentum sensus spiritualis et caelestis ejus ;tum quomodo Divinum Bonum et Divinum Verum in sensulitterae Verbi est in sua pleno, in suo sanao, et in suapotentia.

39. Ex his constare potest quod Verbum sit ipsumVerbum in suo sensu litterae, in hoc enim intus est spiritus et vita; sensus spiritualis est ejus spiritus, et sensuscaelestis est ejus vitae Hoc est quod Dominus dicit,

..Verba quae Ego loquor vobis, spiritus et vita sunt" (yon. vi. 63).

Dominus verba sua coram mundo, et in sensu naturali 10cutus est. Sensus spiritualis et sensu! caelestis non suntVerbum absque sensu naturali, qui est sensus litterae,s.unt enim sicut spiritus et vita absque corpore; et sunt(ut prius n. 33, diétum est,) sicut palatium cui deest basis.

40. Vera sensus litterae Verbi quoad partem non suntnuda vera, sed sunt apparentiae veri, ac sicut similitudineset comparationes, desumptae ex talibus quae in naturasunt, ita quae accomodata et adaequata sunt captui simplicium et quoque infantum. Sed quia sunt correspon- .dentiae, sunt genuini veri receptacula et ha~itacula; etsunt sicut vasa quae includunt et continent; quemadmodum poculum crystallinum includit Dobile vinum, et quem-

DE SCRIPTURA SACR.A.-N.40. 33

admodum patina argentea continet edules cibos; et !tuntquemadmodum vestes quae amiciunt, ut fasciae infantem, ac decori amiétus virginem: sunt etiam sicut scientifica naturalis hominis, quae in se comprehenduntperceptiones et affeétiones veri spiritualis hominis. IpsaDuda vera, quae includuntur, continentur, investiuntur etcomprehenduntuf, sunt in Verbi sensu spirîtuali, et nudabona sunt in ejus sensu caelesti. Sed hoc e Verbo illustretur. Dixit Jesus,

" Vae vobis, Scribae et Pharisaeir quia purgatis exterlus poculi et pati.nae. interiora vero sunt pleDa rapina et intemperantia. Pharisaeecaece, purga priu. interius poculi et patio&e, ut sit etiam exteriusmundum" (Mattll. xxiii. 25, 26):

hic locutus est Dominus per ultima, quae sunt continentia, et dixit U poculum et patinam;" et per "poculum"intelligitur vinum, ac per Ct vinum ft verum Verbi; et per'1 patinam fJ intelligitur cibus, ac per cc cibum " bonum Verbi: per cc purgare internum poculi et patinae," intelligiturpurificare interiora, quae sunt voluntatis et cogitationis,ita amoris et fidei, per Verbum; per quod "sic exteriusmundum sit," intelligitur quod sic exteriora purificata sint,quae sunt opera et loquela, nam haec ab illis trabunt suamessentiam. Adhuc, Jesus dixit, .

al Homo quidam erat dives, qui induebatur purpura et byssa, et obleé\a.bat se cottidie splendide: et pauper quidam erat Domine Lazarus,qui projedul ad vestibulum ejus ulcerosus" (Lue. xvi. 19. 20) :

hic etiam Dominus locutus est per naturalia, quae erantcorrespondentiae, et continebant spiritualia; per "hominem divitem" intelligitur gens ] udaica, quae cc dives" vocatur quia habebat Verbum, in quo sunt divitiae spirituales ;per cc purpuram et byssum," quibus indutus erat, significatur bonum et verum Verbi, per cc purpuram" bonum ejus,et per cc byssum" verum ejus j per cc obleétare se cottidiesplendide," significatur obleétatio quod illud haberet et legeret; per "Lazarum pauperem" intelliguntur Gentes,quae non habebant Verbum; quod illae contemptae etrejeétae a Judaeis essent, intelligitur per quod cc Lazarusad vestibulum divitis esset proje8:us ulcerosus." QuodGentes per cc Lazarum" intelligantur, erat quia Gentesamabantur a Domino, sicut

3~ DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

Lazarus, qui a mortuia reluacltatu8 e.t, amabatur a- Dom100 (.1c'A. xi. 3S. 36); et vocatur Ipslus amicus (7o!l. xi. Il); ct accumbebat admeDsam c~m Domino (.1oA. xii. 2)_

Ex his binis loçis patet quod vera et bona sensus litteraeVerbi sint sicut vasa et sicut vestes nudi veri et ooni,quae in sensu spirituali et caelesti Verbi latent.

4I. Quoniam Verbum in sensu litterae tale est, sequitur. quod illi qui in Divinis veris sunt et in fide quodVerbum intus in suo sinu sanétum Dlvinum sit, et magisilli qui in fide sunt quod Verbum tale sit ex se"nsu spiritualiet caelesti ejus, dum in illustratione a Domino leguntVerbum, videant Divina vera in luce naturali; nam luxcaeli, in qua est sensus spiritualis Verbi, inf1uit in lucemnaturalem, in qua est sensus litterae Verbi, ac hominisintelleauale, quod vocatur rationale, illuminat, et façitut videat et agnoscat Divina vera, ubi exstant et ubi latent: haec curn luce caeli influunt apud quosdam, quan·doque etiam curn nesciunt. •

4~. Quoniarn Verbuin nostrurn in intimo suo sinu,. exsensu caelest,i ejus, est sicut ftamma quae accendit, et inmedio suo sinu, ex sensu spirituali, est sicut lux quaeillustrat, inde Verbum in ultimo suo sinu, ex sensu ejusnaturali, in quo bini interiores sunt, est sicut rubinus etadamas; ex flamma caelesti sicut rubinus, et ex luce spirituali sicut adamas. Quia tale est Verbum in sua sensulitterae ex transparentia, idea Verbum in hoc sensu intelligitur

[(1.)] Per fundamenta m'uri Hieroso/ymae,·[(U.)] Pw Uri", et TAum",i", in ejJhodo AltarD"is:

[(Hi.)] Pw A(Wlu. EdI";$ i" fJuo Re.~ Tyr;f-erat,·[(iv.)] T"", et;4'" (Nr aulilla eJ7Illa TalMmacw/,;[(v.)] Et /Jer l,xler1l" Templi H;eroso/y",ita,,":

[(vi.)] At in ijJsagloria,per Dominum CUM tralU/o,matus est.

43- [(i.)] Quor1 vera smsus /,:ttlrae VerlJi intelligantur/Jer fundamenta muri NOfJtIe Hieroso/ymae (in Apoca/ypsicap. xxi.), sequitur ex eo, quod per "Novam Hierosolymam" intelligatur nova ecclesia quoad doétrinam (ut inDotlrina de Dom,:"o n. 62, 63, ostensum est); quare per" m·\lrum" ejus, et per U muri fundamenta," non aliud potest intelligi quam Verbi externum, quod est sensus lit-

DE SCRIPTURA SACRA.-N.44- 35

t-èrae ejus; nam ille e&t, ex quo doélrina est, et pero. doarinam ecclesia; et illa est sicut murus cum fundamentis, qui urbem includit' et tutatur. De muro NovaeHierosolymae et de ejus fundamentis, leguntur haec inApocalyjJsi:

Angelus "mensus est murum" urbis Hierosolymae "centum quadraginta quatuor cubitorum, quae erat mensura homlni., boc est,angeU." .••. Et murua habebat fundamenta duodecim, "omui lapide pretioso exornata: fundamentum primum jaspis, seeundumsapphirus, tertium ehalcedonius, quartum smaragdu8, quintumsardonyx, sextum sardius, septimum chrylOlithus. o&vum beryl.lus, nonum topazius, decimum cbrysoprasus, undecimum hyaein.thus, duodecimum amethystu8" (xxi. 17-20):

per numerum cc centum quadraginta. quatuor" $ignificanturomnia vera et bona ecclesiae ex doEtrina e sensu litteraeVerbi, similiter pee uduodecim ;" per "hominem" significatur intelligentia, per "angelum" Divinum verum ex quoilla, per "mensuram U quale illorum, per "murum" et per"fundamenta" ejus sensus litterae Verbi, et per "lapidespretiosos" vera et bona Verbi in sua ordine, ex quibusdoétrina, et per doEtrinam ecclesia.

4+ [(ii.)] Quod vera et /Jona sensus 'itterae Veroi inte/ligantur per Un:m et Thu"""im.-Urim et Thummim erantsuper ephodo Aharonis, per cujus sacerdotium repraesentabatur Dominus quoad Divinum Bonum, et· quoadopus salvationis. Per vestes sacerdotii seu sanétitatisrepraesentabatu~ Divinum Verum ex Divino Bono: perephodum representabatur Divinum Verum in suo ultimo,ita Verbum in sensu litterae, nam hoc est Divinum Verumin suo ultimo, ut supra diétum est; inde per duodecimlapides pretiosos, cum nominibus duodecim tribuum Israelis, quae fuerunt Urim et Thummim, repraesentabanturDivina vera ex Divino Bono in omni complexu. De hisita legitur apud Mosen:

"Fadent ephodum ex [auro,] hyaeinthino et purpura, coecineo dibapho,et xylino intertexto : postea (I)facies pedorale judieii •• t secun-dum opus ephodi , et opplebis id oppleturis lapidis; quatuorordines lapis; pyropus, topazius et smaragdus, primus ordo;chrysoprasus, sapphirus et adamas, secundus ordo: e,anus, achates et amethystus, tertius ordo; thalassius, sardius et jaspis, quartU8 ordo. . ... Lapides ..hi erunt juxta nomina filiorum lamelis :•.•• sculpturae sigilli juxta nomen suum erunt pro duodeclmtribubui.....Et ponabit·Aharon .... super peélorali iudieii Urimet Thummim, sintque super corde Aharonis, eum ingredietur anteJehovam" (Exod. l2)xxviii. 6, 15-21, [29,] 30).


Quid per vestes Aharonis, ejus ephodum, pallium. tunicam, eidarim, baltheum, repraesentatum est, in Arca,,;.,Ctu/est,"/)US super eo capite explicatum est; ubi ostensum,quod per ephodum repraesentatum sit Divinum Verum insuo ultimo; quod per lapides pretiosos ibi repraesentatasint vera pellucentia ex bono; per duodecim lapides pretiosos, omnia vera ultima pellucentia ex bono amoris insuo ordine; per duodecim tribus Israelis, omnia ecclesiae ;per peétorale Divinum Verum ex Divino Bono; per Urimet Thummim exsplendescentia Divini Veri ex Divino Bono .in ultimis, Urim enim est ignis lucens, et Tlzulnmi", explendescentia in lingua Angelica, et integritas in lingualIebraea; tum quod responsa data sint per lucis variegationes, et simul tune per tacitam perceptionem, vel pervivam vocem; praeter plu'ra. Ex quibus constare potestquod per hos lapides pretiosos etiam significàta sint veraex bono in sensu ultimo Verbi; nec per alia dantur res'ponsa e caelo, quia in illo sensu est Divinum procedensin suo pleno. Quod" lapides pretiosi" et "diademata tJ

significent Divina vera in suis ultimis, qualia sunt verasensus litterae Verbi, patuit mihi manifeste ex lapldibuspretiosis et diadematibus in mundo spirituali apud angeloset spiritus ibi, quos vidi illis indutos, et quoque in thecisillorum; et datum est seire quod il1a corresponderentveris in ultirnis, immo etiam quod inde sint et appareant.Quia haec per "diademata" et "lapides pretiosos" significantur, ideo illa etiam visa sunt Johanni

Super capite draconis (Aj«. xii. 3) ;Super cornibus bestiae (Apoe. xiii. 1) :Et lapides pretiosi super meretrice sedente super bestia cocclnea (AjtJe.

XYïi.4).

Super illis visa sunt, quia per illos significantur ii inChristiano orbe, apud quos est Verbum.

45- [(Hi.)] Quod vera sensus lltterae Ve,!J; inte//iganlu,pe' Lapides p,etiosos in "orto Edenis, in quo, apua ESlcltieiem, Rez T;/ri dz,c,:tur fuisse.-Legitur apud EB,cAielem,

Rex TyrI, cc tu obsignans demensum tuum, plenus sapieotia, et perfeéluapulchritudine. In Eden horto Dei fuisti; omnis lapis pretiosustegumentum tuum, rubinus. topazius et adamas, tbarschish, sardonyx, et jaspis, sapphirus, chrysoprasus et smaragduI, et aurum"(xxviii. 12, 13):

"


per "Tyrum" in Verbo significantur cognitiones veri et.boni; per U regem " significatur verum ecclesiae; per "hortum Edenis" significatur sapientia et inteJligentia exVerbo; per cc lapides pretiosos" significantur vera pellucentia ex bono, qualia sunt in sensu litterae Verbi; etquia haec per illos "lapides" significantur, ideo vocantur"tegumentum ejus." Quod sensus litterae tegat interioraVerbi, videatur articulus praecedens.

46. [(iv.)] Quod senSlls litterae Veroi s,"gni'jicetur 1eraulaea et vela Tabernaculi.-Per tabernaculum repraesentatum est caelum et ecclesia; quare forma ejus a Jehovahsuper monte Sinai ostensa est. Inde pee omnia quae intabernaculo erant, quae erant candelabrum, altare aureumpro suffitu, et mensa super qua panes facierum, repraesen·tata et inde significata sunt sanéta caeli et ecclesiae; ac·per sanétum sanétorum, ubi erat arca foederis, repraesentatum et inde significatum est intimum caeli et ecclesiae j

et per ipsam Legem inscriptam binis tabulis lapideis, etinclusam arcae, significatus est Domi~us quoad Verbum.Nunc quia externa trahunt suam essentiam ab internis, ethaec et illa ab intimo, quod ibi erat Lex, ideo sanaaVerbi per omnia tabernaculi etiam repraesentata et significata sunt. Inde sequitur quod per ultima tabernaculi,quae erant aulaea et vela, ita· tegumenta et continentia,significata sint ultima Verbi, quae sunt vera et bona sensuslitterae ejus. Quia illa significata sunt, ideo

Omnia aulaea et vela fada sunt ex xylino intertexto, et hyacinthino etpurpura, et coccineo dibapho, cum cherubis (Exod. xxvi. l, 31, 36).

Quid per tabernaculum, et per omnia quae in illo erant,in genere et specie repraesentatum et significatum est, inArcan,:s Caelestious super illo capite Ezodi explicatumest j'et ibi ostensum, quod per aulaea et vela repraesentata sint externa caeli et ecclesiae, ita quoque externaVerbi j tum quod per "xylihum " seu "byssinum " significatum sit verum ex origine spirituali, per "hyacinthinum"verum ex origine caelesti, per "purpuram" bonum cae..leste, per "coccineum dibaphum " bonum spirituale, et per" cherubos" custodiae interiorum Verbi.

47- [(v.)] Quod per ezterna Templi Hierosolymtitani~epraesentata sint ezterna Veroi, qu~ sunt senSflS l,:tterae

DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

,pts, est quia simile per templum, quod pet tabernaculum,repraesentatum est, nempe caelum et ecclesia, et indequoque Verbum. Quod per ., Templum Hierosolymita~

Hum" significatum sit Divinum Humanum Domini, docet1pse apud Joltannem,

.. Solvite Templum hoe, et in tribus diebus exsuseitabo illud. • ••• Ipseloquebatur de Templo Corporis sui" (H. 19, Il);

et ubi intelligitur Dominus, etiam intelligitur Verbum,quia Dominus est Verbum. Nunc quia per interiora templi repraesentata sunt interiora caeli et eccJesiae, ita quoque Verbi, ideo per exteriora ejus repraesentata et significata sunt exteriora caeli et ecclesiae, ita quoque Verbi,quae sensus litterae ejus sunt. De exterioribus templilegitur,

Quod aedifieata sint ex lapide integro non caeso, et ex cedro inta.; etquod omnes parietes ejul intus seulpti essent cherubis, palmis

. et aperturis fiorum; et solum obdudum auro (1 .R~g. vi. 7, 29,30);

per quae omnia etiam significantur externa Verbi, quaesan~a sensus litterae ejus sunt.

4& [(vi.)] Quod Verbum in sua glona per Domi1lum,CM", transformatus est, rejJraesentatu~ sit.-De Dominocoram Petro, Jacobo et ]ohanne transformato legitur,

Quad facies Ipsius fulserit sieut sol; vestimenta Ipsius faéla sint slcutlux: et quod visi sint Moses et Elias tum Ipso eolloquentes: et.quod nubes lueida diseipulos obtexerit; et quod ex nube audita sitvox, dieens, "Hie est filins meus dileél:uI, .•. Ipsum audite ft (MattA•.xvii. 1-5).

Instruélu9 sum quod Dominus tune repraesentaverit Verbum: per cc faciem," quae fulsit sicut sol, Divinum Bonum,Ipsius; per" vestimenta" quae faéta sicut lux, Divinum Verum Ipsius; per " Mosen et Eliam," Verbum Historicum etPropheticum, per "Mosen" Verbum quod per ilium scriptum est, et in genere Verbum Historicum, ac per cc Eliam n

Verbum Propheticum ; per cc nubem lucidam" quae obtexitdiscipulo9, Verbum in sensu litterae; quare ex hac voxaudita est, et dixit, "Hic est Filius meus dileaus, ... Ipsum audite;" omnia enim enuntiata et responsa e cael0,·nusquam fiunt nisi per ultima, qualia sunt in sensu litteraeVerbi: fiunt enim in pleno ex Domino.

DE SCR.IPTUIlA SACRA.-N.49. 39

49- Haélenus ostensum est, quod Verbum ln sensunaturali, qui est sensus litterae, sit in suo sanao et in suopleno; nunc aliquid dicetur, quod Verbum in U10 sensuetiam sit in sua pou"tis.. Quanta et ·qualis est potentiaDivini Veri in caelis, et quoque in terris, constare potest

"ex illis quae in opere De CtUlo et /nj"n-IIO, de PotehtiaA,ngelorum Caeli (n. 228-233), diaa sunt. Potentia Divini

.Vçri est imprimis contra falsa et mala, ita contra inferna;contra haec per vera ex sensu litterae Verbi pugnandumest: pee vera apud hominem etiam est Domino potentiasalvandi ilIum, nam homo per vera ex sensu litteraeVerbi reformatur et regeneratur, et tune eximitur ex inferno, et introducitur in eaelum; hanc potentiam suscepitDominus etiam quoad Divinum Humanum suum, postquam implevit omnia Verbi usque ad ultima ejus. QuareDomlnus ad principem sacerdotum dixit, quan'do reliquaper passionem crucis impleret,

"Ex nunc videbitis Filium hominis sedentem a dextris potentiae, venientem in nubibus caeli U (Mattk. xxvi. 64; Man. xiv. 62) :

cc Filius hominis" est Dominùs quoad Verbum; U nubescaeli" est Verbum in sensu litterae; "sedere a dextrisDei" est omnipotentia per Verbum (ut quoque Marc. xvi.19). Potentia Dornini ex ultimis veri repraesentata est perNaziraeos in Ecclesia Judaica; et per Simsonem, de quodicitur, quod Naziraeus esset ab utero matris, et quod potentia ejus constaret in crinibus ejus; per Nasiraeum etNaB;raeatum etiam significatur crinis. Quod potentia ejusin crinibus fuerit, manifestavit ipse; dicens,

"Novacula non ascendit super caput meum, quia Naziraeus ..ego ab. - utero matTis meae; si (I]radar, tunc recedet a me robur meum, et

reddar infirmus, et erG sicut quivil homo" (Y"die. xvi. 17):

nemo scire potest, cur Naziraeatus, per quem significatur~"nis, institutus est, et unde est quod Simsoni fuerit robur ex crinibus, nisi sciat quid .per "caput" in Verbo significatur. Per le caput" significatur sapientia caelestis,quae est angelis et hominibus a Domino per DivinumVerum; inde per le crines capitis ,; significatür 'saplentiacaelestis in ultimis, et quoque Divinum Verum- in ultimis~

Quia hoc per cc crines n ex correspondentia curn caelis sig..nifieabatur, ideo statutum pro Naziraeis erat,

40 DOCTRINA NOVAE BIER.OSOLYMAE

guod non radereDt comam capkls lui, quia (l]iUa eH NuIraeatuI Delsuper capite eorum (Hum. 'Yi. 1-21);

et quoque ideo statutum est,guod summas .acmol AC filil ejus non radereftt capat a.um, ne more.

rentur, et univena domu. Israelis irasccretur (LnJit. Xe 6).

Quia crines propter illam significationem, quae est ex cor.. ·respondentia, tam sanéti erant, ideo Filius hominis, quiest Dominus quoad Verbum, describitur etiam quoad cri-·nes,

Quod elsent tanquam lana candida, tanquam nlx (Ajoc. 1. 14) ;Similiter Antiqua dierum (Da,,- vii. 9).

De hac re etiam videatur aliquid supra (n. 35). In summa, quod potentia Divini Veri seu Verbi sit in sensu litterae, est quia Verbum ibi est in sua pleno; et quia in illosunt angeli utriusque regni Domini et homines simul.

[V.]

QUOD DoCTRINA ECCLESIAE EX SENSU LITTERAEVERDI HAUR,lENDA BIT. ET PER ILLUM CONfIRMANDA.

50. In praeceden~e articulo ostensum est quod Verbum in sensu litterae sit in suo pleno, in suo sanao, et insua potentia; et quia Dominus est Verbum, est enim omneVerbi, sequitur quod Dominus in illo sensu sit maximepraesens, et quod ex illo doceat et illustret hominem.Sed haec demonstranda sunt in hoc ordine :-

(i.) Quod Vw~", a6sIJuI Dollr,;,a non i"te/ligatur.(ii.). Q;wd DolIr'NJ 4 V"6; sensu litteral Aaur,inI/a s,~.

(iii.) AI f'IOd Divinu", VWU"', fJuod Doll,.inae w,·t, fUJIIajJfJareat al,is ,uam ,u;;n ,"l/ustratioIU a Do",ino sunt.

5X. (i.) Quoa Vwoum alJSfJlU Doll".illlZ 1/,on intelligoat." est. quia Verbum in sensu litterae ex meris correspondentiis ·consistit, ob finem ut spiritualia et caelestia inibisimul sint, ac unaquaevi$. vox illorum continens et fulcrum:·


sit; idcirco in sensu litterae in quibusdam locis sunt nonnuda vera, sed vestita, quae vocantur apparentiae veri;et sunt pIura accommodata captui simplicium, qui cogitationes non supra talia quae vident ante ocuIos, elevant;et aliqua quae apparent sicut contradiél:iones, cum tamenin Verbo in sua luce speél:ato nulla contradiétio est: etquoque in quibusdam locis apud Prophetas, sunt nominalocorurn et personarurn collata, ex quibus non aliquis sensus potest elici, ut ex illis supra (n. (1]15) allatis. Curnitaque Verburn in sensu litterae tale est, constare potestquod non possit absque doétrina intelligi. Sed exemplahoc illustrent. Dicitur,

Quod Jehovam paeniteat (Ezod. xuli. Il, 14: :lM. iii. 9; cap. iV.I);

dicitur etiam,Quod Jehovam non paeniteat (Nu",. xxiii. 19; 1 Sa",. xv. 19):

haec absque doél:rina non conformantur. DiciturQuod Jehovah visitet iniquitatem patrum super filiol ad tertiam et quar-

tam generationem (Nu",. xiv. 18); .

ac diciturQuod non morietur pater propter filium, nec filius propter patrem, sed

quisque in peccato suo (Deut. xxiv. 16):

haec non discordant, sed concordant per doarinam. DicitJesus,

t. Petite et dabitur vobis, quaerite et invenietis, pulsate et aperietur YObis:. quis~uis petit, ~~cipiet, et [qui) quaerit inveniet, et pulsanti'aperletur (Mattll. vu. 7, 8; cap. XXI. 21, 22) :

absque doétrina crederetur, quod quisque accepturus sitquod petit; sed ex doétrina creditur, quod quicquid homopetit non ex se, sed ex Domino, hoc detur: hoc enimDominus etiam docet,

.. Si manseritis in Me, et verba mea in vobis manserint. quicquicl.volue.ritis, (2]petetis, fiet vobis" (7oA. b1xv. 7). .

Dicit Dominus,.. Beati pauperes, quoniam (4]illorum est regnum Dei" (Lue. vi. la) :

absque doélrina cogitari potest, quod pauperibus sit caelum, et non divitibus; sed doétrina docet, quod pauperesspiritu intelligantur; nam dicit Dominus,

te Beati pauperes spiritu, quia eorum est regnum caelorum" (Matti. v.~~ .

DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYIIAB

Dicit Dominus,1

" Ne judicate, ne judicemlnl ;••eam quo judicio judlcatll, judlcablmlnl ,.(Mattll. vii. l, 1; LfIe. vI. 37):

hoc absque doétrina potest adduci ad confirmandum quodnon dicendum sit de malo quod sit malum, ita non judicandum ql:1od malus sit malus; sed ex doétrina licet judicare, at juste; dicit enim Dominus,

te ]ustum judidum judieate" (.1c'A. viL 14).

Jesus dicit,te Nolite vocari doélor, quia unul est Dod:or vester, Christus•••• ; nec

vocetis patrem vestrum in terra, unus namque est Pater vester••in caelis. Nec vocemioi magistri, uous eoim est vester Magister,Christus" (Mattll. xxiii. 8-10) ;

absque doél:rina foret, quod non liceat vocare aliquem doctorem, patrern, et magistrum; sed ex doétrina scitur,quod liceat in naturali sensu, at non in spirituali. 'Jesusdixit ad discipulos,

cc Quando sedebit Filiul hominil super tbrono gloriae suae, sedebitisetiam vos super duodecim tbroois judicantes duodecim tribus IsraeUs " (MaltA. xix. 28):

ex his v;erbis concludi potest quod etiam discipuli Dorninijudicaturi sint, cum tamen neminem judicare possunt;doél:rina itaque revelabit hoc arcanum per hoc, quod solusDominus, qui est omniscius et novit omnium corda, judicaturus sit, et judicare possit; et quod per "duodecim discipulos" Ipsius, intelligatur ecclesia quoad omnia vera etbona, quae ei sunt a Domino per Verbum: ex quo doétrina·concludit, quod illa judicatura sint unumquemvis; secundum Domini verba apud Joltannem (cap. iii. 17, 18; cap.xii. 47, 48). Qui absque doétrina legit Verbum, non scitquomodo cohaerent illa, -quae de gente Judaica et de Hierosolyma apud Prophetas dicuntur; quod ecclesia apudillam gentem, et sedes ejus in illa urbe, in aeternum mansura sit; ut in sequentibus:-

"Visitabit Jehovah gregem suum, domum Jehudae, et ponet illos aïeul.equum gloriae .. in hello; ex illo angularls, ex illo clavai; et exil10 arcus belli U (Saell. Xe 3. 4, 6, 7).

"Ecce Ego venio, ut habitem in medio tui; et ]ehovah hereditatem .•.faciet Jehudam, .•••et eliget rursus Hierosolymam U (Sull. iL14-16).

• Flet in die ill0, montes lti11abuDt mustum, et colles fluent laae ;••••et

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 52. 43·

Jehudah in aeteraum erit, et HierolOlyma in generatioDem et pne.rationem .. (7o~l. iVe [B. ..4. Hi.] 18-20).

-Ecce dies venientes,..quibus .eminabo domum Israelis et domum Je-. hudae aeDline homiDis ... ;•... et quibus pangam eum domo lara.

elis et cum domo Jehudae foedus novum. . ... Et hoc foedus; .•••dabo legem meam in medio eorum, et super cor eorum scribamillam, et erG illia in Deum, et ilU erunt Mihi in populum" (7ernn.xxxi. 27, 31, 33)-

• In die il10 apprehendent decem viri ex omnibus linguis gentium, alamviri ]udaei, dicentes, Ibimu8 vobiscum, quia audivimus Deum vobiscum" (SacA. viii. 22, 23)-

Simlliter alibi (ut Esai. xliv. 24, 26; cap. xlix. 12, 23; cap. Izv. 9; cap.lxvi. 20, ~2: Y~rtm. iii. 18; cap. xxiii. 5; cap. 1. 19, 20: Nall"", H.1 [B. ~.l. 15]: NalaeA. Iii. 4). .

ln quibus locis agitur de adventu Domini, et quod hoctune futurum site Contrarium autem in pluriaus aliis locisdicitur, ex· quibus hic modo adducetur,

.. Occultabo facies meu ab Ulis; videbo quid postentas il1orum, genera.tic enim perversionum i1U, filii in quibus fidelitas noo.....Dixerim, in extremos aDgalos ejiciam illos, cessare faciam ab bominememoriam il1orum;••••nam gens deperdita [I1consiliis iUi, nec ini1lis intelligentia. • ... De vite Sodomae vitis eorum et de agrisGomorrbae: uvae ejus uvae feUis; botri amaritudinum Hiis: vene..Dum draconum vinum illorum, et fel aspidum crudele. (=alNonneiUud absconditum apud Me, obsignatum in thesauris meis? Mihivindiéla et retributio" (D~IItr. xxxii. 20-35):

haec de illa gente diéta sunt. Et similia alibi

(Ut Estl;. Hi. l, 2, 8; cap. v. 3-6: Dnltr. ix. S, 6: MattA. xii. 39; cap.xxiii. 27, 28: joA. viii. 44: et ubivis apud 7trtmiam et Euellilkm).

Sed haec, quae apparent contrariantia, Ratebunt ut concordantia ex doétrina,. quae docet quod per " Israelem " etper "Jehudam" in Verbo non intelligantur Israel et Jehudah, sed ecclesia in utroque sensu; in uno quod devastata sit, in altero quod a Domino instauranda. His similia sunt alia in Verbo; ex quibus manifeste patet, quodVerbum absque doétrina non intelligatur.

5~. Ex his constare potest quod qui Verbum absquedoétrina legunt, aut qui non ex Verbo sibi doétrinam comparant, sint in obscuro de omni veritate; et quod menseorum sit vaga et incerta, prona in errores, et quoquefacilis ad haereses, quas etiam ampleétuntur, si favor autauétoritas aspirat, et fama non periclitatur: est enim Verbum illis sicut candelabrum absque lumine, ac vident inumbra tanquam multa, et tamen vident vix aliquid, namsola doétrina est lucerna. Vidi tales exploratos ab angelis, .


ac inventos quod confirmare possent ex Verbo quodcunque volunt, et quod confirment quae sunt amoris sui, etamoris il10rum quibus favent; et vidi iiios nudatos vestibus, signum quod essent absque veris: vestes ibi suntvera.

U- (H.) Quod Doélr;na ex smsu /itterae VerlJi !taur;enda sit, et conftrmanda, est quia Dominus ibi et non alibiapud hominem praesens est, ac illustrat et docet iliumvera ecclesiae; et Dominus nusquam operatur aliquid nisiin pleno, et Verbum in sensu litterae est in suo pleno, uts.upra ostensum est: inde est quod doB:rina ex sensu litterae haurienda site

540- Quo~ Verbum per doétrinam non mo~o intelligatur, sed etiam quasi luceat, est quia Verbum absquedoétrina non intelligitur, et est sicut candelabrum absqu~

lumine, ut supra ostensum est; ideo Verbum per doB:rinam intelligitur et est sicut candelabrum cum accensolumine. Homo tunc videt pIura quam prius viderat, etquoque intelligit illa quae non prius intellexerat; obscuraet discordantia vel non videt et praeterit, vel videt et explicat ut cum doB:rina concordent. Quod Verbum exdoé'trina videatur, et quoque secundum illam explicetur,testatur experientia in Christiano Orbe. Omnes Reformati enim vident Verbum ex sua doétrina, et Verbum secundum illam explicant; similiter Pontificii ex sua etsecundum illam;. immo Judaei ex sua et secundum illam;consequenter falsa ex doB:rina falsa, et vera ex doB:rinavera. Inde patet, quod doB:rina vera sit instar·lucernaein tenebris, ac ·instar indicis in viis. At doB:rina nonmodo ex sensu litterae Verbi haurienda est, sed etiam perilium confirmanda: nam si non per ilium confirmatur,apparet verum doé'trinae sicut modo intelligentia hominisforet in illa, et non Divina Sapientia Domini ; et sic foretdoétrina sicut domus in aere, et non super terra, ita nonfundata.

55- Doél:rina genuini ven ex sensu litterali Verbi etiamplene potest hauriri; nam Verbum in illo sensu est tanquam homo vestitus, cui facies est nuda, et quoque manussunt nudae. Omnia quae ad vitam hominis ita quae adsalutem ejus pertinent, sunt ibi nuda, reliqua autem ves~ita; et in multis locis, ubi vestita sunt, transparent, sicut

DE SCRIPTURA 8ACRA.-N. S8. 4S

facies per tenue sericumll Etiam vera Verbi, sicut multi~

plicantur ex amore illorum, et sicut per hunc ordinantur,ita clarius et clarius per vestes pellucent et apparent. Sedhoc quoque per doarinam.

56. Credi potest quod doa~ina genuini veri comparari possit per sensum spiritualem Verbi qui datur perscientiam correspondentiarum; at doétrina per ilIum noncomparatur, sed modo illustratur et corroboratur; nam (utpriu!, n. 2(>, diâum est,) in sensum spiritualem Verbi percorrespondentias nemo venit, nisi prius in genuinis verisex doélrina sit: si non in genuinis veris prius est, potesthomo Verbum per aliquot correspondentias notas falsificaré, conjungenda et explicando illas ad confirmandum idquod menti ex principio capto inhaeret. Praeterea, sensus spiritualis non datur alicui nisi a solo Domino, et custoditur ab Ipso sicut .-custoditur caelum, nam caelum estin illa. Praestat itaque ut homo studeat Verbo in sensulitterae j ex illo solo datur d08:rina.

57- (iii.) Quod g--enuinuM verum quod dotlrinae erit, ,:nsensu litterae Verbi non appareat aliis quam qui in illust"atione sunt a Domi1lo.-Illustratio est a solo Domino, etapud illos qui amant vera quia vera sunt, et faciunt illausus vitae; apud alios non datur illustratio in Verbo.Quod illustratio sit a solo Domino, est quia Dominus estin omnib~s Verbi. Quod illustratio sit apud illos quiamant vera quia vera sunt, et faciunt illa usus vitae, est'quia illi sunt in Domino, et Dominus in ilIis. Est enimDominus Divinum suum Verum; hoc cum amatur quiaDivinum Verum est, et hoc amatur quando fit usus, tune·Dominus in illo est apud hominem. Haec etiamDominusdocet apud 7okannem,

"In die illo cognoscetis •••• quod vos in Me et Ego in vobis. gui habetpraecepta mea et facit illa, ille ••• amat Me, ••.. et Ego amabo ilium,et manifestabo illi Me Ipsum; et ad illum U veniam cc et maDsi~nem apud illum U faciam (xiv. 20, 21, 23).

Et apud Matthaeum,te Beati mundi corde, quia hi Deum videbunt U (v. 8).

Hi sunt qui in illustratione sunt curn legunt Verbum, etapud quos Verbum lucet et translucet.

58. Quod Verbum apud illos luceat et transluceat,


est quia singulis Verbi sensus spiritualis et eaelestis inest,et hi sensus sunt in luee caeli; quare Dominus per illos

1 sensus, et per illorum lucem, inftuit in sensum naturalem,et in hujus lucem apud hominem. Inde homo ex interioreperceptione agnoscit verum, et dein in cogitatione suavidet illud, et hoc quoties in affeétione veri propter, verumest; ex affeétione enim venit perceptio, ex perceptionecogitatio, et sic fit agnitio, quae fides vocatur. Sed de'hac re pIura dicentur in sequente articula de conjunétioneDomini cum homine per Verbum. .

59. Apud hos primum est quod ex Verbi sensu litterali comparent sibi doétrinam: ita accendunt sibi lueernam ad ulteriorem progressum. Postquam autem comparata est doétrina, et sic accensa lucerna, ex illa videntVerbum. lUi autem qui non comparant sibi doB:rinam,primum inquirunt num doétrina ab alüs data, et a communicoetu recepta, cum Verbo concordet; et ad illa quae concordant, consentiunt, et ad illa quae non concordant, dissentiunt. Ita fit illis sua doétrina, et per doétrinam suafides. Sed hoc fit solum apud illos, qui non distraéti anegotiis mundi possunt videre; hi, si amant vera quiavera sunt et faciunt HIa usus vitae, in illustratione sunt aDomino. Reliqui qui in aliqua vita sunt secundum vera,possunt ab illis discere.

60. Cootrarium fit illis qui ex doétrina religionis falsae legunt Verbum; et plus illis qui doÇlrinam illam exVerbo confirmant, et tune speél:ant ad sui gloriam aut admundi opes. Apud hos verum Verbi est sicut in umbranoélis, et falsum sicut in Iuee diei; Iegunt verum, sed nonvident illud; et si umbram ejus vident, falsificant iIIud..Sunt hi de quibus Dominus dicit,

guod oculos habeant et non videant, et quod aures et Don intelUgant(MattA. xiii. 14, 15): •

nam nihil aliud oecaeeat hominem, quam proprium ejus,et confirmatio falsi; proprium hominis est amor sui, etinde fastus propriae intelligentiae; ac confirmatio falsi estcaligo mentiens lueem. Lux horum est mere naturalis,et visus illorum est sicut videntis Iarvas in umbra.

6:1:. Datum est loqui cum multis post mortem, qui crediderunt se sieut stellae lucituros in caelo j CJ.uia, ut dixe-


ront, sanél:um habuerunt Verbum, saepius perlegeruntillud, piura inde collegerunt, per quae fidei suae dogmataconfirmaverunt, et per id in mun,do ut doéti eelebrati sunt,ex quo eredebant se Michaeles et Raphaeles futuros. Sedplures ex illis explorati sunt, ex quo amore studueruntVerbo; ac inventi, quod aliqui ex amore sui, ut magni inmundo apparerent, et sicut primates ecclesiae colerentur;aliqui autem ex· amore mundi ut lucrarentur opes. Hidum explorati sunt, quid scirent ex Verbo, compertumest quod inde nihil genuini veri seirent, sed modo talequod vocatur verum falsificatum, quod in se est falsum;et diB:um est illis, quod hoc Ulis esset ex causa, quia ipsiet .mundus fuerunt fines, seu quod idem est, amores; etnon Dominus et caelum: et cum ipsi et mundus sunt fines,tune cum legunt Verbum, haeret mens illorum in se ipsiset in mundo; et inde cogitant jugiter ex suo proprio, quodin caligine est quoad omnia quae caeli sunt; in quo statunon potest homo a Domino subduci ex proprio, et sic elevari in lucem caeli, proinde nec aliquem inftuxum a Domino per caelum recipere. Vidi etiam hos in caelumadmissos; at cum ibi inventi sunt quod absque veris essent, dejeéti sunt; sed usque remansit apud illos fastu!quod meruerint. Aliter faétum est cum illis qui studuerunt Verbo ex affeétione sciendi Verum quia est Verum,et quia inservit usibus vitae; non modo suae, sed etiamproximi. Illos vidi elevatos in caelum, et sic in lucem inqua est Divinum Verum ibi; et simul tune exaltatos insapientiam angelicam, et in felicitatem ejus, quae est vitaaeterna.

[VI.]

QUOD PER .SENSUM LITTERAE VERDI SIT· CONJUNCTIOCUM DOMINO, ET CONSOCIATIO CUM ANGELIS.

". Quod per Verbum sit conjun8:io cum Domino,est quia Verbum de solo Ipso agit, et per id Dominus estamne .n omnibus ejus, et vocatur Verbum, ut in Doélrina

48 nOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

de Do""·,,o ostensum est. Quod in sensu litterae sit conjunaio, est quia Verbum in illo sensu est in suo pleno, insuo sanaa, et in sua potentia, ut supra in suo articuloostensum est. Conjunétio non apparet homini; sed estin affeétione veri, et in perceptione ejus; ita in Divini Venamore et fide apud ilIum.

63- Quod per sensum litterae sît consociatio cum angelis caeli, est quia illi sensuî inest sensus spiritualis etsensus caelestis, et in his sensibus sunt angeli; angeliregni spiritualis in sensu spirituali Verbi, et angeli regnicaelestis in sensu caelesti ejus. Hi sensus evolvuntur exsensu naturali Verbi, qui est sensus litterae, dum homoverus in illo est. Evolutio est instantanea; proinde etiamconsociatîo.

6+ Quod angeli spirituales in sensu spirituali Verbisint, et angeli caelestes in sensu caelesti ejus, manifestatum est mihi per multam experientiam. Datum est percipere, quod cum legi Verbum in sensu litterae ejus,communicatio faél:a sît cum caelis, nunc cum hac illorumsocietate, nunc cum ilIa; et quod ea, quae ego secundumsensum naturalem intellexi, angeli spirituales secundumsensum spiritua.lem, et angeli caelestes secundum sensumcaelestem intellexerint, et hoc in instanti. Haec communicatio quia per aliquot millenas vices percepta est, deilla non reliéta est mihi ulla dubitatio. Sunt etiam spiritus qui infra caelos sunt, et hac communicatione abut~ntur ;recitant enim aliquot diéia ex .sensu litterae Verbi, et illicoanimadvertunt et notant societatem cum qua communicatio fit: hoc etiam saepe vidi et audivi. Ex his per vivamexperientiam datum est scire, quod Verbum quoad aensumlitterae ejus sît Divinum medium conjunétionis cum Dominoet curn caelo. De hac conjunétione per Verbutn videantur etiam quae in opere De Caelo et Inferno (n. 393-310)allata sunt.

65- Sed quomodo evolutio illorum sensuum fit, etiampaucis dicetur. Sed ut intelligatur, (IJ~ecolligenda suntquae supra (n. 6, 38,) de ordine successivo et de ordinesimultaneo diél:a sunt j nempe, quod caeleste, spirituale, etnaturale sequantur in ordine successivo unum post alteruma supremis quae in caelo sunt ad ultima quae in mundo;et quod eadem in ofdine simultaneo sint in ultimo, quod


est naturale, unum juxta alterum ab intimis ad extima:et quod similiter sint successivi sensus Verbi, caelestis etspiritualis, simul in naturali. His comprehensis, aliquantum explieari ad intelleél:um potest, quomodo bini sensus,spiritualis et caelestis, evolvuntur ex sensu naturali, quandohomo Verbum legit; tune enim angelus spiritualis evocatspirituale, et angelus caelestis evocat caeleste; nec aliterpossunt, sunt enim homogenea, ac naturae et essentiaeillorum consentanea.

66. Sed hoc primum illustretur per comparationes extribus regnis naturae, quae vocantur animale, vegetabileet minerale. Ex regno animal;: Ex cibo, cum faétus estehylus, hauriunt et evocant vasa suum sanguinem; fibraenerveae suum succum; et substantiae quae sunt originesfibrarum, suum spiritum animalem. Ex regno ve§etalJili:Arbor cum trunco, ramis, foliis, et fruétibus, stat super radice sua; et ex humo per radicem extrahit et evocat succum crassiorem pro trunco, ramis et foliis, puriorem procarne fruétuum, et purissimum pro seminibus intra fruétus.Ex regno minerali: In gremio terrae in quibusdam locissunt minerae impregnatae auro, argento et ferro; ex halitibus in terra reconditis trahit aurum suum elementum,argentum suum, et ferrum suum.

67. Illustretur nunc per exempluin, quomodo angelispirituales extrahunt suum sensum, et angeli caelestessuum, ex sensu naturali, in quo est Verbum apud homines.In exemplum sint quinque praecepta decalogi.

Praeceptum, al Patre", tuu", et Matre", tua", n01lo,abis :"-Homo per CI patrern" et CI matrem" intelligit patremet matrem in terra, ut et omnes qui loco patris et matrissunt, et per CI honorare" intelligit illos honore habere, etillis obedire. At angelus spiritualis per "patrem" intelligit Dominum, et per "matrem" ecclesiam; et per "honorare" intelligit amare. Angelus autem caelestis per "patrern" intelligit Divinum Amorem Domini, per "matrem"Divinam Sapientiam Ipsius, et per "honorare" facere bonum ab Ipso.

Praeceptum, U No" ./I4"a!Jlris :"-Homo per "furari"intelligit furari, defraudare, sub aliqua specie proximo auferre sua bona. Angelus spiritualis per "furari" intelligitdeprivare alios suae fidei veris et charitatis bonis, per falsa

50 DOCTRINA NOVAE BIEROSOLYMAE

et mala. Angelus autem caele'stis per "furari If intel1igitattribuere sibi illa quae Domini sunt, ac vindieare sibijustitiam et meritum Ipsius.

Praeeeptum, cc No" ad.ill,aOef';s :"-Homo per ca adulterari" intelligit adulterium committere, scortari, obscenaCacere, lasciva loquit et spurca cogitare. Angelus spiritualis per "adulterari" intelligit adulterare bona Verbi, etfalsifieare vera ejus. Angelus autem caelestis per "adulterari" intelligit negare Divinum Domini, et profanareVerbum.

Praeceptum, u N01I occüles :"-Homo per U occidere"etiam intelligit odio habere, et vindiélam cupere usque adnecern. Angelus spiritualis pro" oceidere" intelligit diabolum agere et necare animam hominis. Angelus autemcaelestis pro CI oeeidere" intelligit Dominum odio habere,et illa quae Domini sunt.

Praeceptum, " Non fa/se testaiJeris :"-Homo per "falsetestari tJ etiam intelligit mentiri et diffamare. Angelusspiritualis pro" false testari" intelligit dicere et persuaderequod falsum sit verum, ac malum sit bonum, et vicissim.Angelus autem caelestis pro" Calse 'testari" intelligit blasphemare Dominum et Verbum. Ex his videri potest quomodo evolvitur et extrahitur spirituale et eaeleste ex sensurtaturali Verbi, cui insunt; et quod mirabile est, quod angeli extrahant sua, praeter quod sciant quid homo cogitat; at usque cogitationes angelorum et hominum unum·faciunt per correspondentias, sicut finis, causa et effeétus.Fines etiam aélualiter sunt in regno caelesti, causae inregno spirituali, et effeétus in regno naturali. Ipsa conjunétio per correspondentias talis est ex creatione. Indenune est consociatio cum angelis per Verbum.

68. Quod consociatio hominis eum angelis sit per senSUIll naturalem seu litteralem Verbi, est quoque, quia inuRoquovis homine ex creatione sunt tres gradus vitae,èaelestis, spiritualis et naturalis; sed homo in naturali est,quamdiu est in mundo, et tune tantum in spirituali quantum in genuinis veris est, et tantum in eaelesti quantumin vita secundum illa est j at usque non venit in ipsumspirituale aut eaeleste quam post mortem. Sed de hac replura alibi.

6g_ Ex his constare potest quod in solo Verbo, per

DE SCRIPTURA. SACRA.-N. 11. 51

id quod ait conjunélio tum Domino, et consociatio cumangelis, sit spiritus et vita, sicut Dominus docet:

"Verba, qUM Ego loquor vobis, spiritus et vita BUDt" (~,t. vL 63).le Aqua, quam Ego dabo" vobis, "fiet•.•fons &quae .alieotia in vitam

aeternam" (JO". iVe 14).• .. Homo non ex solo pane vivit, sed ex omni verho egrediente ex ore

." Dei " (1I1att". iVe 4)."Operamini •••. cibum •.••qui manet in vitam aeternam, quem FiUus

hominis vobis dabit" (j'oi. vi. 17).

[VII.]

QUOD VERBUM IN OMNIBUS CAELIS SIT, ET QUOD INDESAPIENTIA ANGELICA.

70. Quod Verbum in caelis sit, non est haétenus notum; nec potuit notum fieri, quamdiu ecclesia ignoravitquod angeli et spiritus sint homines similes hominibus inmundo, et quod illis similia sint quae hominibus in omnire, cum sola differentia quod illi spirituales sint, et quodomnia quae apud illos sunt ex origine spirituali sint, etquod homines in mundo naturaies sint, et quod omniaapud eos ex origine naturali sint: quamdiu hoc latuit, nonpotuit sciri quod Verbum etiam in caelis sit, et quod legatur ab angelis ibi, et quoque a spiritibus qui sub caelis sunt.

-Sed ne hoc lateret in perpetuum, datum est mihi in con~

sortio esse curn angelis et spiritibus, et loqui curn illis, etvidere quae apud illos, et postea referre pIura quae audiviet vidie Hoc faétum est in opere De Caelo et Inferno(anno [1]1758 Londini edito): ex quo videri potest quodangeli et spiritus sint homines. et quod omnia in copiaapud illos sint, quae apud homines in mundo. Quod angeli et spiritus homines sint, videatur in illo opere (n.73-77, et n. 453-456): quod similia sint apud illos, quaeapud homines in mundo (n. 170-190): tum etiam quodcultus Divinus, et quod praedicationes in ternplis apudillos sint (n. 221--227): et quod scripturae et quoque libri(n. 258-264): et quod Verbum (n. 259).

7I.. Quod Verbum in caelo attinet, hoc scriptum est.stilo spirituali, qui prorsus differt a stilo naturali i stilus

S2 DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

spiritualis consistit ex merls litteris, quarum unaquaevisinvolvit sensum, et sunt punélationes super litteris, quaeexaltant sensum. Litterae apud angelos regni spiritualissunt similes litteris typographicis in nostro mundo; etlitterae apud angelos regni caelestis, quarum unaquaevisetiam involvit integrum sensum, sunt similes vetustis litteris Hebraicis, inftexae vario modo, cum signis supra etintra. Quia talis est scriptura illorum, ideo non aliquanomina personarum et locorum in illorum Verbo sunt,quae in nostro, sed pro nominibus sunt res, quas significant: sicut pro Mose Verbum Historicum, pro Elia Verbum Propheticum; pro Abrahamo, Isaco et Jacobo, Domi-nus' quoad Divinum et Divinum Humanum; pro Aharonesacerdotium, pro Davide regium, utrumque Domini; pronominibus duodecim filiorum Jacobi, seu tribuum Israelis,varia cae}i et ecclesiae; similia pro nominibus duodecimdiscipulorum Domini j pro Zione et Hierosolyma, ecclesia.quoad Verbum et quoad doétrinam e Verbo; pro terraCanaane ipsa ecclesia; pro urbibus ibi cis et trans Jorda-'nem, varia quae ecclesiae et ejus doétrinae sunt; similiterin reliquis. Simile est cum numeris; hi nec in Verbo, quod·in c~el0 est, sunt; sed pro illis res, quibus numeri, qui innostro Verbo sunt, correspondent. Ex his constare pot-·est quod Verbum in caelo sit Verbum correspondens 005

tro Verbo, et sic quod unum sint; nam correspondentiaefaciunt unum.

7~- Hoc mirabile est, quod Verbum in caelis ita scriptum sit ut simplices illud simpliciter intelligant, ac utsapientes sapienter; sunt enim plures punétationes et signationes super litteris, quae, ut diétum est, exaltant sensum; simplices ad illas non attendunt, nec illas Dorunt;at sapientes attendunt, quisque secundum suam sapientiam,usque ad summam. Exemplar Verbi ab angelis a Dominoinspirati!il scriptum, apud unamquamque societatem caelimajorem in sacrario ejus, repositum est, ne illud quoadaliquod punétum alibi immutetur. Verbum nostrum quidemin eo simile est Verbo in caelo, quod simplices illud simpliciter intelligant, et sapientes sapienter; sed hoc fit aliomodo.

73- Quod omnis sapientia sît angelis per Verbum, hocfatentur ipsi;1I nam quantum in Verbi intelleél:u sunt, tan-


tum in luce sunt. Lux caeli est Divina sapientia, quaccoram oculis eorum est lux. In sacrario in quo exemplarVerbi repositum est, est lux ftammea et candida, excedensomnem gradum lucis quae extra illud in caelo est. Causa

"eadem est quae supra diéla, quod Dominus sit in Verbo.74- Sapientia angelorum caelestium excedit sapientiam

angelorum spiritualium, paene sicut sapientia angelorumspiritualium excedit sapientiam hominum; et hoc ex causa,quia angeli caelestes in bonD amoris a Domino sunt, etangeli spirituales in veris sapientiae a Domino s~nt; etubi bonum amoris est, ibi residet sapientia simul; at ubivera sunt, ibi non residet plus sapientiae, quam quantumsimul bonum amoris. Haec causa est, quod Verbum inregno caelesti aliter scriptum Bit quam Verbum in regnospirituali; nam in Verbo regni caelestis sunt expressa bonaamoris, et signa sunt affeaiones; at in Verbo regni spiri..tuaIis sunt expressa vera sapientiae, et signa sunt perceptiones.

75. Ex his concludi potest, qualis sapientia in Verbo,quod in mundo est, recondita latet; in hoc enim latet \omnis sapientia angelica, quae ineffahilis est, est enim continens ejus; et in illam venit homo post mortem, qui aDomino per Verbum angelus fit.

[VIII.]

QUOD ECCLESIA SIT EX VERBO, ET QUOD TALIS SITQUALIS El EST INTELLECTUS VERBI.

76 • Quod ecclesia sit ex Verbo, hoc non venit in dubium; nam Verbum est ipsum. Divinum Verum (n. 1-4) :ex Verbo est doétrina ecclesiae (n. 50-61): et per Verbum est conjunétio cum Domino (n. 62-6g). Sed quodintelleétus Verbi faciat ecclesiam, hoc in dubium venirepotest, quoniam sunt qui credunt quod ab ecclesia sintquia Verbum.habent, id legunt vel a praedicatore audiunt,et aliquid ex sensu litterae ejus sciunt: sed quomodo


hoc et illud'in Verbo intelligendum est, non sciunt, et quidam non tanti aestimant. Quare hic confirmabitur quodnon Verbum faciat ecclesiam, sed intelleétus ejus et quodecclesia taUs sit, qualis est intelleél:us Verbi apud illos quiin ecclesia sunt. Hoc confirmatur ex his.

77. Verbum est Verbum secundum intelleél:um ejusapud hominem, hoc est, sicut intel1igitur. Si non intelligitur, Verbum quidem vocatur Verbum, sed apud hominemnon est. Verbum est veritas secundum intelleétum ejus,·nam potest Verbum non veritas esse, potest enim falsifi·cari. Verbum est spiritus etvita secundum intelleaumejus, Dam littera absque intelleétu ejus est mortua. Quoniam homini est veritas et vita secundum intelleél:um Verbi,est quoque ei fides et amor secundum ilium; nam veritasest fidei, et amor est vitae. Nunc quia per fidem et arnorem, et secundum illa, est ecclesia, sequitur quod per in·telleétum Verbi, et secundum ilIum, ecclesia sit ecclesia;·ecclesia nobilis si in genuinis veris est, ignobilis si non in'genuinis veris, et destruéla si in falsificatis veris.

78. Praeterea Dominus apud hominem praesens est etei conjunétus per Verbum, quoniam Dominus est Verbum,et in illo quasi loquitur cum homine; tum quia Dominusest ipsum Divinum Verum, et quoque Verbum est illud.Ex hoc patet quod Dominus apud hominem praesens sit,et simul illi conjunétus, secundum intelleélum Verbi; namsecundum illum est homini veritas et inde fides, tum etiamamor et inde vitae Sed est Dominus praesens apud hominem per leaionem Verbi, at ei conjunétus per intelleétumveri ex Verbo, et secundum ilium; et quantum Dominushomini conjunétus est, tantum in homine est ecclesia.Ecclesia est in homine; ecclesia quae extra ilium est, estecclesia apud plures in quibus est ecclesia. Hoc intelligitur per Domini verba ad Pharisaeos interrogantes quandovenit regnum Dei,

cc Regnum Dei intra vos est" (LIU. xvii. 21):

per cc regnum Dei" intelligitur ibi Dominus, et ab Ipsoecclesia.

79. In muitis locis apud Prophetas agitur de intelleél:uVerbi ubi agitur de ecclesia, et docetur quod non alibi sitecclesia quam ubi Verbum juste intelligitur, et quod talis

DE SCRIPTURA SACRA.-N.79. .55

sit ecclesia qualis est intelleaus Verbi apud illos qui inilla sunt. Multis in locis apud Prophetas etiam describitur ecclesia apud gentem Israeliticam et Judaicam, quodprorsus destruéta et nulla faéta sit per id, quod sensumseu intelleélum Verbi falsificaverint, nam aliud non destruit ecclesiam. Intelleétus Verbi tam verus quam falsusdescribitur apud Prophetas per Ephraimum, imprimis apudHosc"eam~· nam per cc Ephraimum" in Verbo significaturintel1eélus Verbi in ecclesia: et quia intelleétus Verbi Cacitecclesiam, ideo Ephraim vocatur,

al Filius pretiosus," et "natus delldarum ., (7''''''''. uxL [lllO);"Primogenitus" <7ernn. xxxi. (-)9);IlRobur capitislehovae" (Ps.t",.lx. 9 [B.A. 7] ; P.... cvlU. 9 [B.A .8]) ;te Potens" (StU' • x. 7);te Impletus arcu" (Saej. Ix. .13): _

et filii Ephraimi v~cantur,

• CI Armati ft et Il jaculat~re.arcus ft (P,a/",. bavflf. 9);

per· cc arcum" significatur doétrina ex Verbo pugnans contra falsa. Ideo etiam,

Ephraim ad dextram Israelis translatus elt, et benediau.: tum locoReubenis acceptatUl (Gm. xlviii. 5, JI, seq.).

Etideo,Ephraim una cum fratre IUO MeDuse, a Mose in beuedié\ione 6liorum

Israelis sub nomine Josephi patris illorum supra omnes exaitatuiest (De14tr. xxxiii. 13-17).

Qualis autem ecclesia est, quando intelleétus Yerbi estdeperditus, per Ephraimum etiam apud Prophetas describitur, imprimis apud Hosclzeam~· ut patet ex his:-

,. Israel et Ephraim corruent. • ••• Ephraim in solitudlnem erlt. ••••·Ephraim oppressas et CODCU88U8 judicii. • ••. Ego ero ut leo EphraimQ•..•.rapiam et ibo, auferam et non eripiens" (Hosell. v. 5, 9.11-14).

Ilguid faciam tibi Ephraim? •••quia sanélitas tua, licut nubes aurorae,et aicut ros mane cadens, abit" (HoseA. vi. 4).

Il Non habitabunt in terra Jehovaet •• revertetur Ephraim [in] Aegyptum,et in Assyria immundum comedet" (HoseA. ix. 3):

le terra Jehdvae" est ecclesia; cc Aegyptus" est scientificum naturalis hominis, U Assyria" est ratiocinatio inde,ex quibus Verbum quoad intelleél:um ejus falsificatur; ideodicitur, quod cc Ephraim in Aegyptum revertetur, et inAssyria immundum comedet."


"Ephraim pascenl ventum, et pelequltur eurum; omnl die mendacfumet vastationem multiplicat ; foedus cum AS9rio pangit. et oleum iDAegyptum defertur" (HoseA. xii. 1 [B. A. IJ):

cc pascere ventum," cc persequi eurum," ac cc multiplicaremendacium et vastationem," est falsificare vera, et sic destruere ecclesiam. Simile etiam significatur per cc scortationem Ephraimi," (nam cc scortatio" significat falsificationem intelleaus Verbi, hoc est, genuini veri ejus,) in his:-

"Ego Dovi Epbraimum, ••• quod omDino Icortatu8 lit•• , et pollutua sitIsrael" (HoscA. v. 3).

"ID domo Israelis vidi rem foedam ; ibi Icortatul est Ephraim, et pol-lutus est Israel" (HoscA. vi. 10):

cc Israel" est ipsa ecclesia, et cc Ephraim" est intelleétusVerbi, ex quo et secundurn quem est ecclesia; quare dicitur, cc Scortatus est Ephraim, et pol1utus est IsraeI." Quoniam ecclesia apud Judaeos per falsificationes Verbi plane'destruaa fuit, ideo de Ephraimo ita dicitur,.

CA Dabo te Ephraim, tradam te Israel, sicut Adamam, et poDam te slcutZeboim" (HoseA. xi. 8).

Nunc quia apud Prophetam Hoscheam, a primo capite adultimum ibi, agitur de falsificatione Verbi, et de destruclione ecclesiae per illam, et quia per "scortationem" significatur falsificatio veri ibi, ideo mandatum est illi prophetae, ut representaret ilIum statum ecclesiae per quodacciperet sibi scortum in muliere~, et ex illa gigneretfilios (cap. i.) ; ac iterum, ut acciperet mulierem adulteram(cap. iii.). Haec allata sunt, ut ex Verbo sciatur et confirmetur, quod ecclesia taUs sit qualis est intelleél:us Verbiin illa; praestans et pretiosa, si intelleaus ejus sit exgenuinis veris ex Verbo; at destruéta, immo foeda, si exfalsificatis. Ad confirmationem quod per "Ephraimum"significetur intelleaus Verbi, et in opposito sensu ille falsificatus, et quod inde sit destruétio ecclesiae, conferripossunt reliqu~ loca, in quibus de Ephraimo agitur :-

Ut HoseA. iVe 17, 18; cap. vif. l, II; cap. viii. 9, Il ; cap. ix. 11-13, 16;cap. x. Il; cap xi. 3; cap. xii. l, 9, IS [B• .Â.. l, 8, 14] ; cap. xiii. l,Il: Esai. xvii. :3; cap. xxviii. 1: 7wem. iVe IS; cap. xxxi. 6, 18;cap. 1. 19: EueA. xxxvii. 16; cap. xlviii. 5: OlJtUI., vers. (1]19:&uA. lx. 10.

DB SCRIPTURA SACRA.-N.83.

[IX.]

51

QUOD Ili SINGULIS VERDI SIT CONJUGIUM: DOMINI ETECCLESIAE, ET INDE CONJUGIUM BONI ET VERI.

SO. Quod in singulis Verbi sit conjugium Domini etecclesiae, et inde conjugium boni et veri, haétenus nonvisum est, nec videri potuit, quia sensus spiritualis Verbinon prius deteétus est, et id non videri potest nisi perilIum. Sunt enim bini sensus in Verbo, latentes in sensulitterae ejus, spiritualis et caelestis. In spirituali sensu sereferunt illa quae in Verbo sunt, maxime ad ecclesiam;et in eaelesti, maxime ad Dominum: tum in spiritualisensu se reférunt illa ad Divinum Verum, et in caelestiad Divinum Bonum. Inde est in sensu litterae Verbiillud eonjugium. Sed hoe non apparet alicui, nisi qui exsensu spirituali et caelesti Verbi scit voeum et nominumsignificationes; nam quaedam voces et Domina praedieantur de bono, et quaedam de vero, et quaedam includuntutrumque; quare absque illa cognitione, conjugium illudin singulis Verbi non videri potuit. Haec causa est, quodhoc arcanum non prius deteélum ruerit.

SI. Quia tale conjugium in singulis Verbi est, ideomultoties in Verbo sunt binae expressiones, quae apparentsicut repetitiones ejusdem rei; attamen non sunt repetitiones, sed una se refert ad bonum, et altera ad verum, etutraque simul sumpta facit conjunél:ionem illorum, itaunam rem. Inde etiam est Divinitas Verbi, et Sanaitasejus; nam in omni opere Divino est bonum eonjunétumvero, et verum conjunaum bono.

S•• Dieitur, quod in singulis Verbi sit conjugium Domini et eeclesiae, et inde conjugium boni et veri; quia ubiconjugium Domini et ecclesiae est, ibi etiam conjugiumboni et veri est, est enim hoc ab illo: nam cum ecclesiaseu homo ecclesiae in veris est, tune Dominus in vera ejusinftuit cum bono, et illa vivificat; seu quod idem, cumecclesia seu homo ecelesiae per vera in intelligentia est,tune Dominus per bonum amoris et charitatis in intelligentiam ejus inftuit, et sic ei infundit vitam.

.......


8a- Sant binae facultates vitae apud unumquemvishominem, quae vocantur intelleétus et voluntas. Intelleétus est receptaculu~ veri et inde sapientiae, et voluntas est receptaculum boni et .inde amoris. Haec unumfacient, ut homo sit homo ecclesiae; ac unum Caciunt dumhomo intelleétum format ex genuinis veris, et hoc fit adapparentiam sicut ab iIIo, et dum voluntas ejus impleturbono amoris, hoc fit a Domino. Inde homini vita venet vita boni est; vita veri in inteIleétu ex voluntate, et

.vita boni in voluntate per intelleétum. Hoc est conjugium veri et boni apud hominem, tum conjugium Dominiet e~clesiae apud ilium. Sed de reciproca hac conjunctione, quae hic vocatur conjugium, in Sapimlia Angeli&ade Divina Providentia, de Divz."no Amore et de D"vina Sapientia, et de Vita videbitur.

8+ Quod in Verbo sint binae expressiones, quae apparent sicut repetitiones ejusdem rei, a legentibus, qui adid attendunt, potest videri; ut frater [et socius, pauper] etegenus, vastitas et solitudo, vacuitas et inanitas, hostiset inimicus, peccatum et iniquitas, ira et excandescentia.gens et populus, gaudium et laetitia, luétus et lacrymatio,justitia et judicium, etc.; quae apparent sicut synonyma,cum tamen usque non sunt; nam frater, pauper, vastitas,[vacuitas,] hostis, peccatum, ira, gens, gaudium, luétus,justitia, praedicantur de bono, et in opposito sensu demaio; at socius, egenus, solitudo, inanitas, inimicus, iniquitas, excandescentia, populus, laetitia, lacrymatio, judicium, praedicantur de vero, et in opposito sensu de faIso:et tamen apparet legenti, qui hoc arcanum non novit, quodpauper et egenus, vastitas et solitudo, vacuitas et inanitas,bostis et inimicus, una res sint; similiter peccatum et iniquitas, ira et excandescentia, gens et populus, gaudium etlaetitia, luétus et lacrymatio, justitia et judicium; et tamennon una res sunt, sed una res fiunt pero conjunétionem. InVerbo etiam conjunguntur pIura; ut ignis et ftamma, aurumet argentum, aes et ferrum, lignum et lapis, panis et aqua,panis et vinum, purpura et byssus, etc.; et hoc, quia ignis,aurum, aes, lignum, panis, purpura, significant bonum, acftamma, argentum, ferrum, lapis, aqua, vinum, et byssus,significant verum: similiter, quod dicatur quod amaturisint Deum cc ex toto corde et ex tota anima," tum quod

DE SCRIPTURA SACRA.-N.85- S9

Deus creaturus sit in homine cc novum cor et novum spiritum j" cor enim praedicatur de bono amoris, anima de veroex illo bono. Sunt etiam voces, quae quia de utroque tambono quam vero participant, solitarie absque adjunétis aliisdicuntur; sed haec, et piura alia, non exstant nisi coramangelis, et coram illis, qui, dum in sensu naturali, etiam insensu spirituali sunt.

85- Quod binae tales expressiones in Verbo sint, quaeapparent sicut repetitiones ejusdem rei, prolixum foret exVerbo ostendere, nam chartas impleret. Sed ut tollaturdubium,. velim Ioca afferre ubi "Judicium et Justitia" simul dicuntur, tum ubi "Gens et Populus," ut et ubi "Gaudium et Laetitia." Loca ubi "]udicium" et simuI,H]ustitia" nominantur, haec sint :-

cc Urbs .• plena erat judicio, justitia pernoélabat" (Elai. i. 21).cc Zion in justitia redimetur, et reduces ejus in judicio " (Ela. i. J7).U Exaltetur Jehovah Zebaoth in judicio, et Deus sanétus sanéHficetur in

justitia" (Esai. v. 16).Sedebit "super throno Davidis· et super regno ejus,· ad stabiliendum

illud ..•in judicio et in justitia" (Esai. ix. 6 [B. A. 71)••• Exaltetur Jehovah, quia inhabitat altum, et implevit [ITterram judicio

et justitia" (Esai. xxxiii. 5)." Di"it J ehovah, Custodite judicium et facite justitiam; quia prope est

salus mea.. , ut justitia mea reveletur" (Esai. Ivi. 1)... Quasi gens quae justitiam fecit, et judicium Dei sui non deseruit: ro

gent •• judicia justitiae" (Esai. Iviii. 2)... Jura per vivum Jehovam in .•. judicio et in justitia" (jer. iVe 2)•.. be hoc glorietur qui gloriatur, ... quod Jehovah faciat .. judicium et

justitiam in terra" (j". ix. 23 [B. A. 24]).Il [:alFacite judicium et justitiam. . .•.Vae "aedifieanti domum suam sine

justitia, et hyperoa sua sine judieio..•.. Nonne pater tuus ••. fecitjudicium et justitiam, et tune bene HU 1" (jer. [3lxxii. 3, 13, IS.)

Il Suscitabo Davidi germen justum, qui regnet Rex, ...et faciat judiciumet justitiam in terra" (jer. xxiii. 5; cap. xxxiii. 15).

,.Si vir fuerit justus, qui fecerit judicium et justitiam " (Eze,". xviii. 5).Si impius "reversus fuerit, et fecerit judicium et justitiam, ••.• non fiet

mentio contra euro, judicium et justitiam fecit, vivendo vivet U

(E.ec". xxxiii. 14, 16, 19)... Desponsabo [..lMe tibi in aeternum ••. in justitia et in judicio; et in

misericordia et in miserationibus" (Hosck. H. 19). .UFluet sicut aqua judicium, et justitia sicut torrens fortis" (Amos v.24)."Convertistis judicium in fel, et fruétum justitiae in absinthium " (A mos.

vi. 12).1ehovah U litiget litem meam, et faciat judicium mihi, et educat me in

lucem, et videam justitiam Ipsius" (Mich. vii. 9).Ct Jehovah, justitia tua sicut montes Dei, judicia tua abyssul magna"

(Psalln. xxxvi. 7 [B. A. 6]).Jehovah "educet sicut lucem justitiam [s]tuam, et judicium [tuum]

sicut meridiem " (P3alnz. xxxvii. 6).Jehovah "judicabit populum [6lsuum in justitia, et miseros [1lSUOS in

judicio" (Psal,n. lxxii. 2).le Justitia et judicium fulcrum throni tui" (Psa/,,,. [S]lxxxix. 15 [B. A. 14]).


.. Cum didlcero judicia justitiae tuae. • •••Septies in die laudo Te, luperjudieiis justitiae tuae" (Psalm. aix. 7, 164).

Gad "justitiam Jehovae facit, et judicium Ipsius cum Israele" (Dt"w.xxxiii. 21).

Spiritus veritatis "arguet mundum •••de justitia et de judicio" (.70A.xvi. 8, 10).

(Et alibi.)

Quod judicium et justitia toties dicantur, est quia judiciumdicitur de veris, et justitia de bono; quare per "facere judicium et justitiam" etiam intelligitur facere ex vero et exbono. Quod judicium dicatur de vero, et justitia de bon0,

est quia r~gimen Domioi in regoo spirituali vocatur judicium, et regimen Domini in regno caelesti vocatur justitia (de quo videatur in opere De Cae/o et Inferno, D. 214,215). Quia judicium dicitur de vero, idee in quibusdamlacis dicitur

"Veritas et justitia JI (ut Ela;. xi. 5; Plal•• luxv. 12 [B. A.II]; et alibi).

86. Quod repetitiones sicut ejusdem rei, propter conjugium boni et veri, in Verbo sint, clarius potest videri exlacis ubi dicuntur "Gentes et Populi." Ut in his:-

.. Vae genti peecatrici, populo gravi iniquitate" (Esai. i. 4). •

.. Populi ambulantes in tenebris viderunt lucem magnam;••••multiplicasti gentem" (Esa;. Ix. l, 2 [B. A. 2, 3]).

..Aschur virga irae meae ;....contra gentem hypocriticam mittam illum,•• contra populum excandescentiae meae mandabo ilium" (Esa;. x.5, 6).

le Fiet in die illo, radicem lisehaji, qui stans ln signum populorum ••gen. Otes quaerent" (Esa;. xi. 10).

]ehovah U percutiens populos ..• plaga non curabili, dominans eum iragentibus" (Esa;. [I]xiv. 6).

CI In die illo adducetur munus 1ehovae Zebaoth populas distraélus etexpilatus, et.•.gens delineata et eonculcata" (Elai. [·]xviii. 7)•

.. Honorabunt Te populus validus, urbs gentium potenûum timebuntTe" (Esai. xxv. 3).

]ehovah uabsorbebit ....obvolutionem super omnes populos, et vela-men .• super omnes gentes" (Esai. xxv. (17).

cc Appropinquate gentes, ...et populi auseultate" (Esa;. xxxiv. 1)•.. Vocavi Te.... in foedus populo, in lucem gentium" (Esai. xlii. 6)•.. Omnes gentes congregentur una, et conveniant populi" (Esai. xliii. 9)•.. Ecce tollam erga gentes manum meam, et erga populos..signum

meum " (Esa;. xlix. 22)."In testem populis dedi 1psum, principem et legislatorem gentibus"

(Esa;. [4]lv. 4, 5)... Ecce populus veniens e terra septentrionis, et gens magna..e lateri·

bus terrae" (7". vi. 22, 23).Il Non audire te faciam amplius calumniam gendum, et opprobrium

populorum non portabis amplius" (EsttA. xxxvi. 15)."Omnes populi et gentes Ipsum colent" (Da". vii. 14)•.. Ne diélerium de illis fadant gentes, et dixerint in popuUs, Ubi Deus

eerum 1" (7otl ii. 17.)


IlReliquiae populi mei depraedabuntur ill08, et residui gendl meae hereditabunt eos U (~". ii. 9).

"Venient populi mulu, et gentes numerosae ad quaerendum JebovamZehaoth in Hierosolyma ft (Sac". viii. 22)•

..Viderunt oculi mei Salutare tuum. quod praeparasti ante faciem om..nium populorum, lumen in revelationem gentium" (Luc. ii. 30-32)•

.. Redemisti ••nos sanguine tuo ex omni. .. populo et gente" (,Ajoe. v.9)·

l'Oportet te rursus propbetare super populos et gentes" (Apoc. X. II)••, Pones Me in caput gentium; populus. quem non noveram, servient

Mihi" (Psa/m. xviii. 44 [B. A. 43]).IlJehovah irritum reddit consilium gentium, subvertit cogitaûones popu

lorum .. (Psa/",. xxxiii. 10)•.. Ponis nos proverbium inter Bentes, motionem capitis inter populos'"

(Psalm. xliv. 15 [B. A. 14J).Jebovah "subjiciet populos sub nos, et gentes sub pedes nostros ....Reg

navit [llJehovah super gentes ;.... spontanei populorum congregad sunt" (Psa/m. xlvii. 4, 9, 10 [B. .A. 3. 8, 9]).

Il Confitebuntur Te populi, laetabuntur et jubilabunt gentes; eo quodjudicaturus sis populos reditudine, et gentes in terra dudurus es "(Psa/m. lxvii. 3-5 [B. .A. 2-4]).

Il Memento mei, J ehovah in beneplacito populi tuf ;••••ut laeter iD gaudia gentium tuarum" (Pla/m. cvL 4, 5).

(Praeter alibi.)

Quod gentes et simul populi dicantur, est quia per cc gentes" intelliguntur qui in bono sunt, et in opposito sensuqui in malo; et per "populos" qui in veris, et in oppositosensu qui in falsis: quare illi qui e spirituali regno Dominisunt, vocantur populi; e.t illi qui e caelesti regno Domini sunt, vocantur gentes; nam in spirituali regno suntomnes in veris et inde in sapientia, in caelesti autem regnosunt omnes in bono et inde in amore.

87- Simile est cum reliquis; sicut quod ubi dicitur. U Gaudium" efiam dicatur "Laetitia." Ut in his:-

fI Ecce gaudium et laetitia occidere bovem" (Esai. xxii. 13)••, Gaudium et laetitia assequentur •• fugient tristitia et gemitus" (Esai.

xxxv. 10; cap. li. II).te Excisum est e domo Dei nostri laetitia et gaudium" (7oel i. 16).tl Abrogabïtur.••.vox gaudii et vox laetitiae" (7er. vii. 34; cap. xxv. 10).Il jejunium decimi erit domui Jehudae in gaudium et laetitiam U (Sac!.

viii. 19)••• Ut gaudeamus omnibus diebus nostris, laetifica nos" (Psalm. xc. 14,

15)·Il Laetemini in Hierosolyma, ....gaudete in ea" (Esai. lxvi. 10)."Gaude et laetare, filia Edomi" (T"wn. iVe 21)•.. Laetabuntur caeli et gaudebit terra" (Psalm. [21xcvi. II)•.. Audire me facient gaudium et laetitiam" (Psa/m. li. 10 [B. A. 8]).Il Gaudium et laetitia invenietur in" Zione, "confessio et vox cantuI"

(Esai. li. 3).Il Erit laetitia, et multi super nativitate Ipsius gaudebunt" (Luc. i. 14)."Cessare faciam .•••vocem gaudii et vocem laetitiae, vocem Sponsi et

vocem Sponsae" (7". vii. 34; cap. xvi. 9; cap. xxv. 10).

62 nOCTRINA NOVAE HIEROSOLYKAE

CI Adhuc audietur in 1oco hoc....vox gaudll et voz laetldae. et voxSponsi et vox Sponsae" (7"'. xxxiii. 10, II).

(Et alibi.) .

, Quod utrumque tam gaudium quam laetitia dicatur, estquia gaudium est boni et laetitia est veri. seu gaudium estamoris et laetitia est sapientiae, est enim gaudium cordiset laetitia animae, seu est gaudium voluntatis et laetitiaintelleél:us. Quod conjugium Domini et Ecclesiae etiamin his sit, patet ex eo, quod dicatur,

le Vox gaudii et vox laetitiae, vox Sponsi et vox Sponsae" (7n'nn. viL34; cap. xvi. 9; cap. xxv. ID; cap. xxxiii. 10, II) ;

et Dominus est Sponsus et Ecclesia est Sponsa.

guod Dominus sit Sponsus, videatur, Maltll. ix. 15; Mare. U. IC), 10;, Luc. v. [34,] 3S:Et quod Ecclesia sit Sponsa, Al0c. xxi. 2. 9; cap. xxii. 17.

Quare Johannes Baptista dicit de Jesu,la Qui habet Sponsam Sponsus est" (70A. iü. 19).

88. Propter conjugium Domini cum ecclesia, seu quodidem est, propter conjugium Divini Boni et Divini Veri, insingulis Verbi, permultis in locis dicitur Jehovah et Deus,ac Jehovah et sanétus Israelis, sicut forent duo, cum tamenunum sunt; per "Jehovam" enim intelligitur Dominusquoad Divinum Bonum. et per cc Deum," pIlet per CI Sanctum Israelis,"] Dominus quoad Divinum Verum. QuodJehovah et Deus, tum Jehovah et Sanél:us Israelis, in permultis locis in Verbo dicantur, et tamen intelligatur unus,qui est Dominus, in Doélrz:na de Dom,·no (n. 34, 38 et 46)videatur.

89- Quoniam in omnibus et singulis Verbi est conjugium Domini et Ecclesiae, constare potest quad omniaet singula Verbi de Domino agant, ut in Dofl,ina de Domino (n. 1-7) coeptum est demonstrare. Ecclesia, de quaetiam agitur, est quoque Dominus; nam docet Dominus,quod homo ecclesiae sit in Ipso, et Ipse in illo (70n. vi.56; cap. xiv. 20, 21; cap. xv. S, 7).

go. Quia de Divinitate et Sanél:itate Verbi hic agitur,aliquid memorabile illis, quae haaenus diél:a sunt, adjicerelicet. Quondam ad me e caelo missa est chartula exaratalitteris Hebraicis, sed scriptis sicut apud antiquas, apudquos illae litterae quae hodie quoad aliquam partern line-

DE SCRIPTURA SACRA.-N. go.

ares sunt, fuerunt inftexae eum cornieulis sursum vergentibus; et dicebant angeli, qui tune apud me erant, quodseirent integros sensus ex ipsis litteris, et quod illos sei--rent imprimis ex flexuris linearum et apieum litterae;et explieabant q~id significarent seorsim et quid conjunctim; dieentes quod H, quod additum est nominibus Abrami et Sarai, signifiearet infinitum ae aeternum. Explicabant etiam eoram me sensum Verbi, Psa/m. xxxii., vers. 2,ex solis litteris seu syllabis; quod sensus illarum in summaesset, fJuod Dominus etiam mise,icors sit illis flu,· ma/efa,;uni. Inforrnahant me, quod scriptura in tertio caelo exlitteris inftexis et varie ineurvatis, quarum unaquaevis haberet sensum, eonstaret; et quod vocales ibi essent prosono, qui correspondet affeétioni; et quod in illo caèlonon possent enuntiare vocales i et e, sed pro illis JI eteu,. et quod vocales a, 0 et u illis in usu essent, quia dantsonum plenum. Tum quod non exprimerent aliquas litteras consonantes aspere, sed molliter; et quod inde sit quodlitterae quaedam Hebraieae intus punétatae sint, in signum ut molliter enuntientur; dieentes, quod asperitas inlitteris esset in usu in spirituali cael0, ex causa quia ibiin veris sunt, et verum admittit asperum; non autem honum, in quo sunt angeli regni caelestis seu tertii caeli.Dice~ant etiam, quod Verbum apud se eonscriptum haherent litteris inflexis cum cornieulis et apicibus significativis. Ex quo patuit quid signifieant -haec Domini,

Il Non iota et corniculum praeteribit de Lege, donee omnia fiunt" (MaIl".v. 18);

tum,.. Facilius est caelum et terram translre, quam Legil uoum apicem ca

dcrc tt (Lw. xvL 17).

•

64 DOCTRINA NOVAE BIEROSOLYMAE

[X.]

QUOD HAERE~ES EX SENSU LITTERAE VERBI CAPTARlPOSSINT, SED QUOD CONFIRMARE ILLAS DAMNOSUM: SIT.

9X. Supra ostensum est, quod Verbum non possit intelligi absque doarina, et quod doétrina sit sicut lucerna,ut genuina vera videantur; et hoc ex causa, quia Verbumper meras eorrespondentias conscriptum est. Inde est,quod pIura ibi apparentiae veri sint, et non nuda vera; etpIura ad captum naturalis, immo sensualis, hominis seripta,sed tamen ita ut simplices illud simpliciter possint intelligere, et intelligentes intelligenter, ac sapientes sapienter. Nunc quia Verbum tale est, possunt apparentiae veri,quae sunt vestita vera, pro nudis veris captari; quae dumconfirmantur, fiunt falsa. Sed hoc fit ab illis qui supraalios se credunt sapere, cum tamen non sapiunt; namsapere est videre num verum sit antequam co'nfirmatur,non autem eon6rmare quodcunque luhet; hoc faciunt i1U,qui genio confirmandi poIlent, et in fastu propriae intelligentiae sunt; illud autem faciunt qui amant vera, etafficiuntur illis, quia vera sunt, et faciunt illa usus vitae;hi enim illustrarltur a Domino, ac vident vera ex lueeillorum; illi autem illustrantur a semet, et vident falsaetiam ex luce illorum.9-. Quod apparentiae veri, quae sunt vestita vera, pronudis veris ex Verbo captari possint, et quod, dum confirmantur, fiant falsa, constare potest ex tot haeresibus,

• quae in Christianismo fuerunt, et adhuc sun~. Ipsae haereses non damnant homines, sed vita mala; tum confirmationes falsitatum, quae in haeresi sunt, ex Verbo, et perratiocinia ex naturali homine, damnant. Quisque enimnascitur in religionem parentum suorum, ab infantia initiatur in illam, et postea retinet illam, nec potest semetipsum edueere ex falsis ejus propter negotia in mundo:sed vivere male, et confirmare falsa usque ad destruélionem genuini veri, hoc damnat. Nam qui manet in suareligione, et credit in Deum, ac intra Christianismum

•

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 9S.

credit in Dominum, et Verbum sanélum habet, et secundum praecepta decalogi ex religione vivit, is non jurat infalsa; quare dum audit vera, et suo modo percipit illa,potest illa ampleai, et sic a falsis educi: non autem illequi falsa religionis suae confirmaverat, nam falsum confirmatum Manet, et non potest exstirpari; est enim falsum Post confirmationem, sicut quis juraverit in illud,imprimis si cohaeret cum amore proprii, et inde fastu sapientiae.

93. Locutus sum cum quibusdam in mundo spirituali,qui ante pIura saecula vixerunt, et se confirmaverunt infalsis religionis suae; et compertus sum, quod in iisdemadhuc constanter manerent: e~ locutus sum cum quibusdam ibi, qui ex eadem religione fuerunt, et cogitaveruntsicut illi, sed non confirmaverunt falsa ejus apud se j etcompertus sum, quod instruéti ab angelis falsa rejecerint,et vera imbuer)nt ; et quod hi salvati sint, non autem illi.Unusquisque homo post mortem instruitur ab angelis, etrecipiuntur illi qui vera vident, et ex veris falsa; namdatur cuivis vera spiritualiter videre post mortem; veravident illi qui non se confirmaverunt [ll)in faisis] ; sed quise confirmaverunt, non volunt videre vera; et si vident, seretro vertunt, et tune vel ad illa rident, vel illa falsificant.

94- 5ed hoc illustretur per exemplum. In Verbomultis in locis tribuitur Domino ira, excandescentia, vindiB:a, et quod puniat, dejiciat in infernum, tentet, et piurasimilia. Qui hoc simpliciter credit, et propterea timetDeum, et sibi cavet a peccare contra Ipsum, iiie proptersimplicem i~lam fidem non damnatur; sed qui apud seconfirmat illa eousque, ut credat quod ira, excandescentia, vindiél:a, et sic talia quae mali sunt, apud Dominumsint, et quod ex ira, excandescentia et vindiéta hominempuniat, et in infernum dejiciat, ille damnatur, quia genuinum verum destruxit, quod est quod Dominus sît ipseAmor, ipsa Misericordia, et ipsum Bonum; et qui est illa,non potest irasci, excandescere, et vindicare. Quod illaDomino tribuantur, est ex apparentia. Similiter in multis aliis.

95- Quod pIura in sensu litterae sint vera apparentia,in quibus vera genuina latent, et quod non damnosumsit secundum [talia] vera cogitare et loqui, sed quod dam-


nosum sît confirmare illa usque ad destruEtionem genuiniVeri, quod intus latet, illustrari etiam potest per exemplum in: natura; quod adfertur, quia naturale clariu! quamspirituale docet et persuadet. Coram oculis apparet sicutsol quovis die circum tellurem feratur, et quoque semelquotannis; inde in Verbo dicitur quod sol oriatur et occidat; quod faciat mane, meridiem, vesperam et noaem,atque tempora veris, aestatis, autumni et hiemis, et sicdies et annos; cum tamen sol immotus stat, est enimoceanus igneus, et tellus circumvolvitur cottidie, et circumfertur quotannis. Homo qui ex simplicitate et exignorantia cogitat quod circumferatur, non destruit veritatem naturalem, quae est, quod tellus cottidie roteturcircum axem, et quotannis feratur secundum eclipticam.At qui confirmat apparentem solis motum et cursum perVerbum, et per ratiocinia ex naturali homine, is infirmatveritatem, et quoque destruit Ulam. Quod sol moveatur,est apparens verum; quod non moveatur, est genuinumverum. Quisque potest loqui secundum apparens verum,et quoque loquitur; sed cogitare secundum illud ex confirmatione, hoc intelleél:um rationalem hebetat et opacat.Simile est cum stellis caeli astriferi: apparens verum est,quod i11ae quoque semel cottidie, sicut sol, circumferantur; quare dicitur etiam de stellis, quod oriantur et occidant; sed genuinum verum est, quod stellae sint fixae,et quod caelum illarum immotum stet. Attamen potestquisque secundum apparentiam loqui.

96. Quod damnosum sit confirmare apparens verumVerbi, usque ad destruaionem genuini veri quod intuslatet, est quia omnia et singula sensus litterae Verbi communicant cum eaelo, et aperiunt Hlud, secundum illa quaesupra (n. 62-6g) diél:a sunt. Cum itaque homo ilium sensum applicat ad confirmandum amores mundi contrariosamoribus caeli, tunc internum Verbi falsum fit; quare eumexternum ejus, quod est sensus litterae, cujus internumest falsum, communicatur cum caelo, tune clauditur caelum; nam angeli, qui in interno Verbi sunt, rejiciunt illud.Ex quo patet quod falsum internum seu verum falsificatum auferat communicationem cum caelo, et claudat illud.Haec causa est, quod confirmare aliquod falsum haereticum, damnosum site


Verbum est sicut hortus, qui paradisus caelestis vocandus est, in quo cupediae et deliciae ornnis generis sunt ;cupediae ex· fruétibus et deliciae ex floribus j in cujus medio sunt arbores vitae, juxta quas fontes aquae vivae;at circumcirca hortum sunt arbores silvae. Homo qui exdoétrina in Divinis veris est, in medio est, ubi sunt arboresvitae; et aétualiter cupediis et deliciis inde fruitur: homoautem, qui non ex doétrina in veris est, sed ex solo sensulitterae, is in circuitu est, et videt modo silvestria: at quiin doétrina religionis falsae est, et falsum ejus apud se confirmavit, ne quidem in silva est, sed extra illam in campoarenoso, ubi nec gramen. Quod etiam tales status illorum post mortem [IJsint, in suo loco confirmabitur.

97. lnsuper sciendum est, quod sensus litterae Verbisit custodia pro genuinis veris, quae intus latent; et in eoest custodia, quod ille sensus possit hue illuc verti, et explicari secundum captum, et per id tamen internum nonlaedi et violari: non enim nocet, ut sensu! litterae Verbialiter ab une quam ab altero intelligatur; sed id nocet,si Divina vera, quae intus latent, pervertantur; per hocenim infertur Verbo violentia. Ne hoc fiat, custodit sensus litterae; et custodit apud illos qui .in falsis sunt exreligione, et falsa illa non confirmant; nam hi non aliquamviolentiam inferunt. Haec custodia significatur per "cherub6s," et quoque describitur per illos in Verbo. Ilia significatur per "cherubos," qui, postquam Adamus cumuxore ejeélus est ex horto Edenis, ad introitum ejus positisunt; de quibus haec leguntur:

Cum Jehovah Deus uexpulerat hominem, habitare feeit ab oriente hortiEdenis eherubos, et ftammam gladii hine inde vertentis se, ad eustodiendum viam arboris vitae" (Genes. Hi. 23, 24):

per cc cherubos tJ significatur custodia; per "viam arborisvitae" sigrtificatur introitus ad Dominum, qui hominibusest per Verbum; per" flammam gladii hine inde vertentisse," significatur Divinum Verum in ultimis, quod est sicutVerbum in sensu litterae, qui ita verti potest. Simile intelligitur per

CI Cherubos ex auro " positos super duabus éxtremitatibus prooitlatoril,quod erat super area, in tabernaeulo (Exod. xxv. 18-21).

Quia hoc significabatur per "cherubos," ideo ,


DomiDUI inter illol locutus elt cum MON (E$tNl. uv. Il; cap. [JJuxviL9; Nu",. vii. 89).

Quod Dominus loquatur cum homine non nisi quant inpleno, et Verbum in sensu litterae est Divinum Verumin pIeno, videatur supra (n. 37-49) j sic itaque Dominuslocutus est cum Mose inter cherubos. Nec aliud significatum est per

Cherubol super aulaeil taberoacull, et luper velo ibl (EztJtl. xxvi. (·)1,31) ;

nam aulaea et vela tabernaculi repraesentabant ultimacaeli et ecclesiae, ac ita etiam Verbi (videatur supra, D.

46). Nec aliud significatum estPer cherubos in media templi Hierololymitani (1 R~g. vi. [sJ23~8) ;Et per cherubos sculptos super parietibus et.super foribus templi (1 R~g.

vi. 29, 32, 35) ;Similiter per cherubol in nova templo (E.~ej. xli. I~) ;

videatur etiam supra (n. 47). Quoniam per cc cherubos"significabatur custodia ne Dominus, caelum et DivinumVerum, quale est intus in Verbo, immediate adeantur,sed mediate per ultima, ideo de Rege Tyri ita dicitur:

.. Tu obsignans demensum, pleous sapientia et perfecftus pulchritudîne; in Edeo horto .. fuisti; ornois lapis pretiasus tegumèntumtuum :••• ,tu cherube expansio cootegentis :..•. perdidi te, cherubecontegens, in media lapidum îgnis fi (Euell. xxviii. 12-14, 16):

per cc Tyrum" significatur ecclesia quoad cognitiones veriet boni, et inde per cc regem ejus" Verbum ubi et undecognitiones illae sunt j quod Verbum hic in suo ultimo,quod est sensus litterae, per ilIum, et per cc cherubum "custodia, significetur, patet j nam dicitur, CI Tu obsignans demensum; ..•. omnis lapis pretiosus tegumentumtuum j" ac "tu cherube expansio contegentis j" ut etCI cherube contegens:". quod per ~'lapides pretiosos," quietiam ibi nominantur, intelligantur vera sensus litteraeVerbi, videatur supra (n. 45). Quoniam per "cherubos"significatur ultimum Divini Veri, ut custodia, ~deo diciturapud Davidem,

Jehovah Uinclinavit caelos et descendit, ••••et equitavit super cherubo"(Psalln. xviii. 10, II [B. A. 9, 10]).

a. Pastor Israelis, ..••qui sedet super cherubis. eftulge ft (Psa/",. lxxx.2 [B. A. 1]).

UJehovah ..•. insidens cherubis" (Psalm. xcix. 1).

DE SCRIPTURA SACRA.-N.98.

cc Equitare super cherubis," cc sedere super il1is," et cc insi~

dere illis," est super sensu ultimo Verbi. Divinum Verumin Verbo, et ejus quale, describitur .per cherubos apudEsecltielem, in capite primo, et in nono, et decimo: atquia nemo scire potest quid per singula descriptionis illorum significatur, nisi cui apertus est sensus spiritualis, ideomihi deteélum est quid in summa per omnia illa, quae decherubis dicuntur in primo capite apud Esechie/em, significatur, quae haec sunt:- .

Deser,"),"tur Di'v,·na spAaera externa Ver!J,· (vers. 4) ;Ilia repraesentata sicut lIomo (vers. 5);Conjunlla spiritualious et caelestious (vers. 6) ;Naturale Veroz~ fuale est (vers. 7);Sp,rituale et caeleste Ver!Ji conjunOum natura/,· Ij·UI,

fuale (vers. 8, 9) ;Divl.nus Amor boni et ver,· cae/estzi, S/J,·r,·tua/is '1

natura/is inibi, distinllim et simul (vers. 10, II);

Quod ad unum speOent (vers. 12);S/JAaera Veroi e.1: Divino Bono et D,vino Vero Do-

minz·, ~x ,ui!Jus VerlJUm vz'vit (vers. 13, 14);Doflr,;,aooniet'lleri'n Verooetex VerlJo(vers. 15-21):"D,vl"um Domini supra ,1/ud et ;n ,110 (vers. 22, 23);Et ex ,110 (vers. 24, 25);QUM Dom,nus sit supra cae/os (vers. 26) ;Et ,uod Ips" slt D,v"nus Amor et D,v,·na SajJi'entla

(vers. 27, 28).

Haec summaria etiam collata sunt cum Verbo in caelo,.et cum illo conformia sunt.

[XI.]

QUOD DOMINUS IN MUNDUM VENERIT, UT IMPLERETOMNIA VERBI, ET PER ID FIERET DIVINUM VERUM SEU VERBUM ETIAM IN ULTIMIS.

98. Quod Dominus in mundum venerit, ut impleretomnia Verbi, videatur in Doctrina de Domiino (n. 8-11).


Quod per id faétus sit Divinum Verum s.eu Verbum etiamin ultimis, intelligitur per haec apud Joltannem:

"Verbum caro faélum est, et habitavit inter n08, et vidimui gloriamIpsius, gloriam sicut Unigeniti a Patre, plenus gratia et veritate"(i. 14):

If tieri caro" est fieri Verbum in ultimis. Qualis fuit utVerbum in ultimis, ostendit discipulis curn transformatusest

(Matlj. xvii. 2 seq.; Ma,.c. ix. 2 seq.; L.c. lx. 28 seq.):

et ibi dicitur, quod Moses et Elias visi sint in "gloria; per"Mosen et Eliam" intelligitur Verbum (videatur supra, 'n. 48). Dominus ut Verbum in ultimis, etiam describitur

"apud ]ohannem in Apocalypst: (cap. i. 13-16); ubi omniadescriptionis Ipsius significant ultima Divini Veri seu Verbi.Dominus prius quidem fuerat Verbum, sed in primis; namdicitur,

cc In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus eratVerbum; hoc erat in principio apud Deum" (70A. i. 1-3);

sed quando Verbum caro faétum est, tunc Dominus faétusest Verbum etiam in ultimis. Ex eo est, quod dicatur,

Il Primus et Ultimus" (A/oc. i. 8, II, 17; cap. ii. 8; cap. xxi. 6; cap.xxii. 12, 13).

99- Per id, quod Dominus etiam faétus sit Verbum inultimis, status ecclesiae prorsus mutatus est. Omnes ecclesiae, quae ante adventum Ipsius fuerunt, ecclesiaerepresentativae fuerunt; quae Divinum Verum non viderepotuerunt nisi quam in umbra: at post adventum Dominiin mundum, ecclesia ab Ipso instituta est, quae DivinumVerum vidit in luce. Differentia est, qualis inter vesperam et mane ; status ecclesiae ante adventum Ipsius etiamvocatur "vespera," et status ecclesiae post adventum Ipsiusvocatur "mane." Dominus ante adventum suum in mundum quidem praesens fuit apud homines ecclesiae, sedmediate per caelum; at post adventum suum in mundumpraesens est apud homines ecclesiae immediate; nam inmundo induit etiam Divinum Naturale, in quo apud homines praesens est. Glorificatio Domini est glorificatioHumani Ipsius, quod assumpsit in munda; ac HumanumDomini glorificatum est Divinum Naturale.


xoo. Quomodo Dominus est Verbum, a paucis intelligitur; cogitant enim quod Dominus quidem per Verbumpotest hominem illustrare et docere, et tamen non indepotest vocari Verbum. At sciant quod unusquisque homosit suus amor, et inde suum bonum et suum verum;homo non aliunde est homo, et non aliud apud ilIum esthomo. Ex eo quod homo sit suum bonum et suum verum,sunt etiam angeli et spiritus homines; nam omne bonumet verum procedens a Domino in sua forma est homo:Dominus autem est ipsum Divinum Bonum et DivinumVerum j ita est ipse Homo, a quo ornnis homo est homo.Quod omne Divinum Bonum et Divinum Verum in suaforma sît Homo, videatur in opere De Cae/o et Inferno (n.460); et clarius videbitur in transaél:ionibus sequentibus,quae erunt de Sapientia Angelica.

[XII.]

QUOD ANTE HOC VERBUM, QUOD HODIE EST IN MUNDO,FUERIT VERBUM QUOD DEPERDITUM EST.

XOI. Quod ante Verbum per Mosen et Prophetasapud gentem Israeliticam datum, cultus per sacrificia notusfuerit, et quod ex ore Jehovae prophetaverint, ex memoratis in Libris Mosis constare potest. Quod cultus persacrificia notus fuerit, ex his:-

Mandatum est ut filii Israelis gentium altarla everterent, illarum statuasconfringerent, et illarum lucos exscinderent (Ez(Jd. xxxiv. 13 : Dn"t1".vii. 5 ; cap. xii. 3).

guod Israel in Schittim eoeperit scortari eum filiabus Moabi, [quod] vo·caverint populum ad saerifieia deorum suorum, et [quod] comederitpopulus, et incurvaverit se dUs earum, et imprimis adjunxerit seBaalpeori ~ et quod accensa sit ira Jehovae contra Israelem propterea (Num. xxv. 1-3).

Tum quod Bileamus, qui fuit ex Syria, fecerit exstruere altaria, et sacri.ficaverit baves et pecudes (Num. xxii. 40; cap. xxiii, l, 2, 14, 2930).

Quod etijl.m ex ore Jehovae prophetaverint, constat exProphetiis Bileami (Num. xxiii. 7-10, 18-24; cap. xxiv.3-9, 16-(1)24) ; .

12 DOCTRINA NOVAE HIEaOSOLYMAB

gaod etiam propbetaverit de Domino, quod orlretar Itel1a es Jacobo,et sceptrum ex Israele (N"•• xxiii. 17).. .

guod prophetaverit ex ore Jehovae (N.",. ulL 13, 18; cap. xxiii. " S.8, 16, 16; cap. niv. l, 13).

Ex his patet quod cultus Divinus similis cultui apud gentem Israeliticam per Mosen instituto apud gentes fuerit.Quod etiam ante Abrami tempus fuerit, aliquantum elucetex verbis apud Mosen (Deutr. xxxii. 7, 8); sed evidentjusex Malchizedecho rege Schalemi,

Quod eduxerit panem et vlnum, et benedixerit Abramo,"et quod Abramdederit ei decimas de omnibus (Gill. xiv. 13-10):

et quod Malchizedech repraesentaverit Dominum, namvocatur

Sacerdol Deo Altissimo (en.. xiv. 18);

et de Domino dicitur apud Davidem,Ct Tu Sacerdo8 in aetemum. Justa modum Malchizedechl JJ (Psa/",. ex. 4).

Inde erat, quod Malchizedech eduxerit panem et vinum,ut sanaa ecclesiae, sicut in sacramento Cenae sanaa sunt ;et quod Malchizedech potuerit benedicere Abramo, etquod Abram dederit ei decimas de omnibus.

xo~. Quod Verbum apud antiquos fuerit conscriptumper Meras correspondentias, sed quod deperditum sit, relatum mihi est per angelos caeli; et diétum quod id Verbum adhuc apud illos conservatum sit, et in usu apudantiquos in illo caelo, apud quos, cum in mundo fuerunt,id Verbum fuit. Antiqui illi, apud quos illud Verbum incaelo adhuc in usu est, fuerunt quoad partem ex terraCanaane, et ex confiniis ejus, ut ex Syria, Mesopotamia,.Arabia, Chaldaea, Assyria, ex Aegypto, ex Zidone, Tyroet Ninive; quorum omnium regnorum incolae fuerunt incultu repraesentativo, et inde in scientia correspondentiarum. Sapientia illius temporis fuit ex illa scientia, et perillam fuit illis perceptio interior, et communicatio cumcaelis. Illi, qui correspondentias istius Verbi interius noverunt, vocati sunt sapientes et intelligentes, at posteadivinatores et magie Sed quia id Verbum erat plenumtalibus correspondentiis quae remote significabant caelestia et spiritualia, et inde a multis incepit falsificari, ideoex Divina Domini providentia id successu temporis eva-

· DE SCRIPTURA SACRA.-N. 103. 73

nuit, et tandem· deperditum est; et aliud Verbum, percorrespondentias non ita remotas conscriptum, datum est,et hoc per Prophetas apud filios Israelis. In hoc tamenVerbo retenta sunt pIura nomina locorum, quae in terraCanaane, ac circumcirca in Asia sunt, in quo significantsimilia quae in IVerbo vetusto. Propter hanc causamAbra~ in illam terram ire jussus est, et ejus posteri exJacobo in illam introduéli sunt.

x03. Quod Verbum apud antiquos fuerit, constat etiamapud Mosen, a quo nominatur, et aliquod desumptum est(Nu",. xxi., vers. 14. 1S, 27-3°); et quod historica illiusVerbi appellata sint Bella 7ehovae, ac prophetica Enuntiata.Ex historicis istius Verbi a Mose desumptum est hoc:

U Propterea dicitur in Libro Bellorum ]ehovae: Vahebam in Suphab, etfluvios Arnonem : et aquaedudum fluviorum, qui declinavit usque[ubi] habitatur Ar, et sistit se ad terminum Moabi" (Nu",. xxi.14, 15) ;

per "bella Jehovae" in illo Verbo, sicut in nostro, intelleétae et descriptae sunt pugnae Domini cum inferno, etviétoriae super illud, quando in mundum venturus esset:eaedem etiam pugnae muitis in locis intelliguntur et describuntur in historicis nostri Verb.i, ut in bellis Josuaecum gentibus terrae Canaanis, et in bellis Judicum etRegum Israelis. Ex propheticis istius Verbi haec desumpta ~unt a Mose:

cc Propterea dicunt Enuntiatores, Ingredimini Cbesbonem, aedificabituret confirmabitur urbs Sichonis: nam ignis exivit ex Chesbone,flamma ex urbe Sichonis: comedit Ar Moabi, possessores excelsorum Arnonis : vae tibi Moabe : periisti, popule Kemoschi: deditfilios suos evasores, et filias suas in captivitatem regi EmorraeiSichbni: cum telis confecimus eos: periit Chesbon usque ad Dibonem, et devastavimus usque ad Nophach, quod usque ad Medebam U

(Num. xxi. 27-30).

Translatores vertunt, "Proverolorum COlnpositores;" sedvocandi EnuntiatlJres seu Enuntiata Propketica, ut constarepotest a signi~catione vocis Mosckalim [M.MAL'M] in lingua Hebraea, quod non modo sint proverbia, sed etiamenuntiata prophetica; ut (Num. xxiii. 7, 18 j cap. xxiv. 3;15), ubi dicitur quod Bileamus ediderit enuntiatum suum,quod fuit propheticum, etiam de Domino; enuntiatum ejusibi vocatur Maschal [MA.HAL] in singulari: accedit, quodilla a Mose inde desumpta non sint proverbia, sed prophe-

14 DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE·

tica. Quod illud Verbum similiter Divinum seu Divinitusinspiratum fuerit, patet apud Jere.iam, ubi paene similiaverba leguntur:

., Ignis exivit ex Chesbone, et ftamma ab inter Sichonem, quae comeditangulum Moabi, et verticem filiorum strepitus. Vae dbi Moabe,periit populus Kemoschit nam rapti sunt filii tui in captivitatem.et filiae tuae in captivitatem ft (jernn. xlviii. 45, 46).

Praeter illa nominatur etiam liber propheticus Verbi Vetusti, vocatus Liber ]aschar, seu Liber Reai, a Davide eta Josua. A Davide:

la Lamentatui est David .••super Schaule et super Jooathane•.. ; et in.scripsit, Ad docendum filios Jebudae arcum. Ecce scripta luperLibro Jaschar n (2 Sam. i. 17. 18):

et a Josua:Dixit Josua, cc Sol in Gibeone quiesce, et Luna in valle Ajalonis: nonne

hoc scriptum est super Libro Jaschar 1" C7os. Xe 12, 13.)

Insuper, diétum est mihi, quod septem prima capita Geneseos 'in Verbo illo lietusto [[I]tam ,clare] exstent, ut nonverbulum desit.

[XIII.]

QUOD PER VERBUM ETIAM SIT Lvx ILLIS QUI EXTRAECCLESIAM SUNT, ET NON HABENT VERBUM.

:1:04. Non potest dari conjunB:io cum caelo, nisi alicubi in tellure sît ecclesia, ubi est Verbum, et per id Dominus notus; quia Dominus est Deus caeli et terrae, etabsque Domino nulla salus. Satîs est, ut ecclesia sît, u~i

Verbum, tametsi illa c.onsistit ex paucis respeétive: perid usque Dominus praesens est ubivis in universo terrarumorbe, nam per id caelum conjun8:um est humano generi;quod conjunétio sit per Verbum, videatur supra (n. 62-6g).

:1:05- Quomodo autem praesentia et conjunélio Domini et caeli datur in omnibus terris per Verbum, dicetur.Universum caelum coram Domino est sicut unus homo,similiter ecclesia; quod etiam aétualiter appareant uthomo, videatur in opere De Caelo et Infnono (n. [SlJ59-86).

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 101. 7S

In illo homine est ecclesia, ubi Verbum legitur, et pe~ idDominus notus est, sicut co,. et sicut pu/mo~· regnum caeleste ut cor, et regnum spirituale ut pulmo. Sicut ex hisbinis fontibus vitae in humano corpore omnia reliqua membra et viscera subsistunt et vivunt, ita quoque omnes illiin terrarum orbe, apud quos religiosum est, et Deus unuScolitur, et bene vivitur, et per id in homine illo sunt, et

. referunt membra et viscera ejus extra thoracem, ubi suntcor et pulmo, ex conjunétione Domini et caeli per Verhum cum ecclesia, subsistunt et vivunt. Nam Verbum inecclesia, tametsi est apud paucos respeétive, est vita reliquis a Domino per caelum, sicut membrorum et viscerumtotius corporis est vita ex corde et pulmone; est quoquecommunicatio similis. Quae etiam causa est, quod Christiani apud quos Verbum legitur, constituant peaus illiushominis: sunt etiam in medio omnium, et circum illossu'nt Pontificii, circum hos sunt Mahumedani qui agnoscuntDominum ut Maximum Prophetam ac ut Filium Dei;post hos autem sunt Africani; ac ultimam circumferentiam constituunt gentes et populi in Asia et in Indiis: de'qua illorum ordinatione videantur aliqua in opusculo DeUltimo Judicio (n. 48). Speétant etiam omnes, qui if;l homine Hlo sunt, versus meditullium, ubi sunt Christiani.

Io6. In meditullio, ubi sunt Christiani quibus estVerbum, est maxima lux; lux enim in caelis est Divin~mVerum procedens a Domino ut Sole ibi; et quia Verbumest illud, est maxima lux ubi sunt illi quibus est Verbum.Lux inde ut a suo centro se propagat circum in omnesperipherias usque ad ultimam; inde est ill~stratiogentiumet populorum extra ecclesiam etiam per Verbum. Quodlux in caelis sit Divinum Verum procedens a Domino, etquod Hia lux det intelligentiam non modo angelis, sedetiam hominibus, videatur in opere De Cae/o et Inferno (n.126-140 ). .

IO'. Quod tale sit in universo caelo, concludi potesta simili in unaquavis societate ibi; ham unaquaevis societas caeli est caelum in minore format et quoque est sicuthomo.: quod ita sit, videatur in opere De Caelo et Inferno(n. 41-87). In omni societat~ caeli, illi qui in medio ejussunt, similiter referunt cor ct pulmonem; et apud illos estmaxima lux. Ipsa lux, et inde perceptio veri, a medio


illo se propagat versus peripherias quaquaversum, ita adomnes qui in societate sunt, et facit vitam illorum spiritualem. Ostensurn est, quod quando illi qui in medioerant, qui provinciam cordis et pulmonum constituebant,et apud quos maxima lux erat, auferrentur, illi qui circumerant, in umbra essent, et tune in tam exili perceptioneveri, ut vix in aliqua; sed mox ut redierunt, visa est luxet fuit illis perceptio veri sicut prius.

:1:08. Idem etiam illustrari potest ab bac experientia.Erant apud me spiritus Africani ex Abyssinia. Illis quondam aperiebantur aures, ut audirent cantum in aliquotemplo in mundo ex Psalmo Davidis; ex quo afficiebanturtali jucunditate, [Ilut una cum Ulis canerent. Sed mox claudebantur aures, ut non audirent inde aliquid; at tune adhue majore jucunditate afficiehantur, quia spirituali; etsimul implebantur intelligentia, quia Psalmus ille agebatde Domino, et de Redemptione: causa crescentis jucunditatis erat, quod illis data sit communicatio cum illa societate in caelo quae in conjunétione erat cum Hiis qui inmundo Psalmum ilium canebant. Ex hac et plure aliaexperientia, patuit quod communicatio cum universo caelodetur per Verbum. Propter illam causam, ex DivinaDomini providentia, commercium universale regnorumEuropae, principaliter illorum ubi Verbum legitur, est cumgentibus extra eccle~iam.

xog. Comparatio fieri potest cum calore et luce exsole mundi, quae vegetationem dat arboribus et virgultis,etiam illis quae ad latera, et quae sub nube, stant, modosol ortus si~, et in mundo appareat. Ita lux et calor caelia Domino ut sole, quae lux est Divinum Verum, ex quoornnis intelligentia et sapientia est angelis et hominibus.Quare dicitur de Verbo,

guod erat apud Deum, et erat Deus; quod illuminet omnem hominemvenientem in mundum (704. i. l, 9): et quod Lux HIa etiam in tenebris appareat (vers. 5).

:1::1:0. Ex his constare potest quod Verhum, quod estin Ecclesia Reformatorum, illustret omnes gentes et populos per communicationem spiritualem: tum quod provideatur a Domino, ut in tellure semper sit ecclesia, ubi Verbum legitur, et per id Dominus notus est. Quare curn

DE SCRIPTURA SACRA.-N. 113. .77

Verbum a Pontificiis paene rejeétum erat, ex Divina Domini providentia faéta est Reformatio, et inde Verbumiterum receptum est: et quoque quod sanétum habeaturVerbum a nobili gente inter Pontificios.

III. Quoniam absque Verbo non est cognitio Domini,ita non salvatio, ideo quando Verbum apud gentem Judaicam prorsus falsificatum et adulteratum erat, et inde quasinullum faétum est, tune placuit Domino e caelo descendere, et venire in mundum, ac implere Verbum, et per idredintegrare et restituere illud, ac iterum dare lucem incolis telluris: secundum Domini verba,

U Populus sedens in tenebris vidit lumen magnum: .. sedentibus in regi.one et umbra mortis, lux exorta iBis est" (Matth. iVe 16; Esai. iL1 [B.A. 2]).

II~. Quoniam praediétum est, quod in fine hujus ecclesiae etiam oborirentur tenebrae ex non cognitione etagnitione Domini, quod sit Deus caeli et terrae, et exfidei separatione a charitate, ne per id genuinus intelleausVerbi periret, ideo placuit Domino nunc revelare sensumspiritualem Verbi, et manifestare quod Verbum in Hlosensu, et ex Hlo in sensu naturali, agat de Domino et deecclesia, immo de HIis solis; et pIura alia, per quae luxveri ex Verbo, paene exstinéta, restituatur. Quod lux veriin fine hujus ecclesiae paene exstinéta esset, praediciturmultis in locis in Apocalypsi,· et quoque intelligitur perhaec Domini verba, apud Matthaeum:

U Statim post a1BiéHonem dierum istorum sol obscurabitur, et luna nondabit lumen suum, et stellae eadent de eaelo, et virtutes caelorumeommovebuntur: et tune .... videbunt Filium hominis venientemin nubibus eaeli eum gloria et virtute" (lJtIattll. xxiv. 29. 30):

per "solem" ibi intelligitur Dominus quoad amorem; per"lunam" Dominus quoad fidem; per "stellas" Dominusquoad cognitiones boni et veri; per "Filium hominis"Dominus quoad Verbum; per "nubem" sensus litteraeVerbi, et per " gloriam " sensus spiritualis, ac transparentiaejus in sensu litterae.

II3. Per multam experientiam mihi scire datum est,quod per Verbum sît homini communicatio cum caelo.Dum perlegi Verbum a primo capite Esaiae usque ad ultimum Malackiae, et Psalmos David':s, datum est clare per-


cipere quod unusquisque versus communicaret cum aliquasocietate caeli, et quod sic totum Verbum cum universocaelo.

[XIV.] .

QUOD NISI VERBUM FORET, NEMO SCIRET DEUM, CAELUM ET INFERNUM, VITAM POST MORTElt!, ETMINUS DOMINUM.

II4. Hoc ut commune conclusum sequitur ex omnibus quae haétenus diéta et ostensa sunt: ut,-Quod Verbum sit ipsum Divinum Verum (n. 1-4): Quod Verbumsit medium conjunaionis cum angelis caeli (n. 62-6g):Quod in Verbo ubivis sit conjugium Domini et ecclesiae,et inde conjugium boni et veri (n. 80-89): Quod ecclesiatalis sit, qualis est intelleaus Verbi ab illa (n. 76--79) :Quod Verbum etiam in caelis sît, et quod ex Hlo angelissapientia (n. 70-75): Quod etiam sit lux spiritualis gentibus et populis extra ecclesiam per Verbum (n. 1°4-113):praeter pIura. Ex quibus concludi potest, quod absqueVerbo non alicui sit intelligentia spiritualis, quae est,quod sciat Deum, caelum et infernum, et vitam post mortem; et prorsus non aliquid sciat de Domino, de fide etamore in Ipsum, ita non aliquid de redemptione, per quamtamen salvatio. Dicit etiam Dominus ad discipulos,

"Sine Me non potestis facere quicquam U <7004. xv. 5) ;

et Johannes,.. Non potest homo sumere quicquam, Disi sit datum UU e caelo" (7oA.

iii. 27).

IIS. Sed quia" illi qui statuunt, et apud se confirmaverunt, quod homo absque Verbo scire posset existentiamDei, et quoque caeli et inferni, tum aliquid de reliquisquae Verbum docet, et HU per id auétoritatem et sanaitatem Verbi infirmant, si non ore usque corde, ideo nonlicet cum illis ex Verbo agere, sed ex lurnine rationali;nam non credunt Verbo, sed sibi. Ex lumine rationali

DE SCRIPTURA SACltA.-N. 116. 19

inquire, et invenies quod duae facultates vitae sint apudhominem, quae vocantur intelleaus et voluntas, et quodintelleélus subjeétus sit voluntati, et non voluntas intelleaui; intelleél:us enim solum docet et monstrat viam.Inquire etiam, et inve~ies quod voluntas hominis sit ejusproprium, et quod hoc in se speétatum sit Mere malum,et quod inde sit falsum in intelleéiu. Quum haec inveneris, videbis quod homo ex se non velit aliud intelligerequam quod est ex proprio voluntatis ejus, et quod necpossit, nisi alibi sit unde id sciat. Homo ex proprio voluntatis suae, non vult aliud' intelligere quam quod sui etmundi est; quicquid supra est, ei in caligine est: ut dumvirlet solem, lunam et stellas, si tune forte .cogitaret deortu illorum, num aliter posset cogitare, quam quod illaa se sint? Num altius quam plures.doéti in mundo. quitametsi sciunt e·x Verba creationem omnium a Deo, usqueagnoscunt naturam? Quid tunc iidem si nihil ex Verboscivissent? Num credis quod veteres sophi, ac Aristo-.teles, Cicero, Seneca et alii, qui de Deo, et de immortalitate animae scripserunt, id primum ex proprio sumpserint ?Non, sed ex aliis, qui per traducem ex illis qui id primumsciverunt ex Verbo [[I]Vetusto]. Scriptores theologiaenaturalis nec hauriunt quicquam tale ex se; sed modoconfirmant illa quae sciunt ab ecclesia, in qua est Verhum, per rationalia; et possunt dari inter illos qui confirmant, et tamen non credunt.

J:I6. Datum est videre populos in insulis natos, quoad .civilia rationales, qui ne hilum sciverunt de Deo. Illi inmundo spirituali apparent sicut simiae, ac paene simili vitacurn illis. At quia homines nati sunt, et inde in facultaterecipiendi vitam spiritualem, instruuntur ab angelis, et percognitiones de Domino ut Homine vivificantur. Qualisest homo ex se, apparet evidenter ex illis qui ili infernosunt, inter quas etiam aliqui antistites et eruditi sunt, quine quidem volunt audire de Deo, et propterea nec possunt nominare Deum; hos vidi, et cum Hlis locutus sum :et quoque locutus sum cum ilIis, qui in ignem irae et excandescentiae venerunt, cum audiverunt aliquem loquentem de Deo. Expende itaque, quaIis homo foret, qui nihilaudivit de Deo, curn quidam tales sunt qui audiverunt -deDea, scripserunt de Deo, et praedicaverunt de Deo; sunt

80 DE SClUPTUJlA SACRA.

plures tales ex Jesuitis. Quod tales sint, est ex voluntatequae mala est; et haec, ut prius di&um est, ducit intelle&um, et aufert verum quod ibi est ex Verbo. Si homoex se potuisset seire quod Deus sit, et quod vita postmortem, cor non sciverat quod homo sit homo post mortem ? Cur credit quod anima seu spiritus ejus sit sicutventus aut sicut aether, qui non videt oculis, et audit auribus, et loquitur ore, priusquam conjungitur et coaleseitcum suo cadavere et cum suo sceleto? Pone itaque doclrinam pro cultu ex solo lumine rationali exclusam, anDonforet, ut ipse coleretur? ut fa&Um est a saeculis et hodiefit ab illis, qui sciunt ex Verbo, quod solus Deus colendussit. Cultus alios ex proprio hominis non dari potest; nequidem cultus solis et lunae.

II7. Quod ab antiquissimis temporibus ruerit religio,et incolae orbis ubivis noverint de Deo, et aliquid de vitapost mortem, non fuit ex ipsis. et ex proprio illorum acumine, sed ex Verbo Vetusto (de quo supra, D. 101-103),

et postea ex Verbo Israelitico. Ex bis religiosa emanavernnt in Indias et illarum insolas; perque Aegyptum acAethiopiam in regna Africae; et ex maritimis Asiae inGraeciam; et inde in ltaliam. Sed quia Verbum non potuit aliter quam per repraesentativa esse conscriptum,quae sunt talia in mundo quae correspondent caelestibuset inde significant illa, ideo religiosa plurium gentiumversa sont in idolatrica9 et in Graecia in fabulosa; ac attributa et praedicata Divina in totidem Deos, quibus praefecerunt supremum, quem voeaverunt Jovem ralforte] aJehovah. Quod illis cognitio fuerit de paradiso. de dilu-

, vio, de igne sacro, de quatuor aetatibus, a prima aureaad ultimam ferream, per quas in Verbo significantur quatuor status ecclesiae, (ut apud DtZltÙtr., cap. ü. 31-35,)notum est. Quod religiosum Mahumedanum, quod successit, et religiosa plurium gentium priora delevit, exVerbo utriusque Testamenti desumptum sit. etiam notumest.• II8. Ultimo dicam quales ilU post mortem fiont,

qui .propriae intelligentiae omnia adscribunt, ac parum. siquicquam, Verbo. Primum fiunt sicut ebrii~ postea sicutCatui, et demum stupidi, et sedent in tenebris. Caveantitaque sibi a tali delirio.

DE SCRIPTURA SACRA.-INDEX LOCORUM. i

INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE.

PRAaPATlt7NCULA EDrroRIS.-I. 1uJc lui«• ..""tw 'fUI'" i. CII,"i ..,ris,

Hotu .fI-wi1If1jflsllUldi, • •••••• ~... tÜd,...fd versas ad verbum produetOLNotu rnNris 'jflsu"" CfI", p-n;s, tUdr-afd yersaum partes :-

PtlIÜIa np"", a"tlcltl,III"'a, .X, partem primam DOD datam iDdiamt :Pu.na n/ra li'p"", jonta, 1. partem mediam DOD datam indicant;P"w:t. np.", .'fI'.ia,. •• Z.. partem ultimam DOD datam indicaDt.Omiuioaem verbi UDiWl;'flCIo fltI(} rlUnUtrtnli",flS: duOl'UlD yel trium yerborum.

p.flCtil tl.tJlJfIs .. plurium, t".i""s.

NottU 1I.jf'sMlJtli, ••••••••••••••• r,], iÜnr-aflt yenus ad ""bum DOD produetos./.tnv:lfls{U!uN: .otltI,.. ..•...••.. (l, 3.) lÜnr-a.tYerS11lmemoratos,IedDœallato..

'.n••i••Iii. R.1,.q, .••.- •...•...•........_._-_._.!11v. (21-24,)••••••••••••_••••••••••••••••••••••. .21

xiv. Z8-20,...•_••............••....••....•....IOIxlviii. S, IZ, ·························.·.···--····79

Ezodu••xx. ft-, za [B.A. L, 1~d], 68

xxv. z8-az, .-.•••- •••, _ !11R2, •••••••••••••••••_ •••••••••••••_••••••..!11

xml Z,.1I, .......................•...............tJ1Z,'.JI, .J6, _ -46

xxviii...., ~-, z7-z9, ,} 44.ft,4-, -30-, .nxii. Z2, Il, _ _ ··51xxxiv. Z.1, IOI

xxxvii. 9,.....•.....••.•......._ !11

L.,ititlu••

x.6,········-····························..······49xxi. S, ...•••__._•.••_._ ·35

ZO,················_···..··_·················35

Num'I'i.

~: ~:.~~:.::::.=:=::::::::~-:.:~:~xiv. 18, 51xxi. _X4, q, 103

(14, 15, ~-30,) .•••••••_•.••.•.•.•••...103• 7-S., _ 105

xxii. (13, 18,)...•••••••••••••••••••••••••.•••••.101

. 'it', .._.........•.........._ __ 101

nlil. Z. R, Il, ~,JO,_ _ IOIÛ, S, 8, 16, ~.) _ _ •••••••••101

(7-10, 1~) ••••_••••••••• _ ••••••••.IOI7, 18, 103z7,···················_····················IOI19, ···············:······..········_··········51

ulv. (l, 13,).•••••••_•••••••••••••__•••••..•. 101b--9, 16-14,) ••__••••__._ 101

.1, IS, ...••........•...._..._ ••.••_ 103xxv. 1-.1, ..•..••••••_.._••_•..•_ ....__.•..101

D.utel'Onomium.vil. S,-_ _ _ .._ .._ --.IOIlx. <.s. 6,)..••••_._•••__••_•••- .•••••_•.51

xii• .1, ............•••..••••..•..•.••.••.....•....101xxiv. z6, 51

xxxii. (7,8,) .....•...........•....•••••_•.•••••..101

»-35="0, .-, d,}S--st,:IS-, ············51

xxxiII. 1.]-17, ....•..................••••••..•••••..·79-ft, _ 85~8,_••••.•••••..•••_._._••__.-_- 2

Joacllua.x. -%., -xa-, _ 103

Judiee••xvi. -~7, _ _ 49

'8IJmu,lis.

w. 1-8, ...- .•- ••---.----.••..,29

ii DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

v. lG4p., _ 23xv. 29, 51xx. S, 13-/.1, .......••.......•...•......••.... 29.

l8tlmu.li•.1. ."I.tz.J :K8, 103

, Begum.

vi. '/, 39,.JO, .._•••.•.••..•_ .••••••.••_.~73.]-z8, _ 11'/:19, .1z,.]S, ...........................•...t;1l

~:: .:::==:=::-:::::~::=:.::::::::::. ...::::::=1 R.gum.

li. tI.1, tI/., ...··.··.·•..··.·.··.···..············35

Pla/mi.xviii. :Ka.., :I:K_·[B.A. 1-, ],······97

-44 [B.A• ...al, 86xxix. a, S, 6--9, 18

xxxii. 3, ..••••••••..•...•••••••.••••••••..••.....•....gc>xxxiii. IO, .............•........_ 86xxxvi. '1_ [B...4. L], 85

xxxvii. .6, _ 85xliv. IS[B.A.J4], 86xlvii. 4,-9-, A- [B~.3, :r-],86

li. Io- [B...4. Le], _•••••...•............87lx. -9- [B...4. -7.].·····.•······· .•.••·.··79

lxvii. (J,) -4t S [B.A. (2,) -& 4],··.···86lxxii. ., _ 85

lxxviii. 9--J ······································..·791xxx•• [B.A.T], 97

lxJtxv. (12 [B.A. 111,) _.....•.•...........85lxxxix. ~ [B.A. 14-],...•••.........••.....85

xe. -C..., ilI-, ···························..87xcvi. II_, 87xcix••L, CJ1

cvï. 4-, , .86cviit -9- [B.A• ...L],·····················79

ex. --4, _ 101

cxix. -'l, I64, ·······.85

E.aia••

. i. !;~:::..:::..::=::::::~::::::::=::::::::=." 85

iii. (l, 2, 8,)....••...............................51

iv·5,··············_·················..···········33v. <3-6.)· ·· ··.········51

~6, ..••.••••••••••••.•_•...••......•.......85

lx. 1 [B.A. ,,], 111I_, L[B.A ,-S-l, 86..6- [B.A. -7-], 85

x • ..-, , 8624-34-dI6, *,-, ,"',..15

zl. <.5.) •..•..•••••••.•..•.•.•••••••••.••••••.••...85.:10-,...............•.......".........•.....86.ft_,.q, K4-, Q,I , 15

xli , _ '1xiii. ...., .:10, .ft.., 14

ziv. 1-, 86xv ,·..•..._..••..__ ~.......•.....35

xviL u,)· _..••.........._ 79zviii. +-, 86

xx. ~,.J,.•_•.••••••.•.•.._ ••_ ••.....16, 35.J,·__·__·__···_··~····· ..················29

xzil. Q-, _.._ 87xxiv. (21,23,) _•••••••••••_ 14

xxv , .&6.t······························_···..·_·· .86

=~: ~:~~:.::..~~:..=:-::===:::~~::::~xxxiv. 1_, _ __ _ 86xxxv. _A, 87

xlii. -i, 86xliii. ...., 86zliv. (24, 26,)..•...........••..•_•.••....•.•.....51xlix. , 86

(22, 23,).••••••••••••••••••.••••••••••_ •••.51li ,· 0:•• ·.87

Iv. ~~:)::::~:::::==: :.::. ~:::::~lvi. .1, 85

Iviii. _., 85lxv. (g,)..••••••.•••••••...__••••_ ••••••••h •• 51

Ixvl. x _ 81(20, 22,) ...••.•_••••••.•••••.•.•••..•......·51

J.,..mia•.ii. _Is-, _ ,; ~t

Iii. (18,)..•••••••••••••_•••••••••••••••••••••.....51Iv.•1..., BS

(15,)···········································79vi....., (23,) .•••.•••••:•••••••••••.•••.•....86

vii. -1:1, .........................•...............87-34-, _ 87.11,··················· ············_···..···87

lx.•~ [B.A. 4-l•...................85=: ~:: :::~~~:~::::~.:..::: :.:.:::: ~:nrii. ~a::.::::::::::..:..:::.:....:.::=::::::...::::..~xxii. -i-, xa-, -iS,·····················85

xxiii• ...a, 85

DE SCRIPTURA SACRA.-INDEX LOCORUM. iii

(s,)····································..·····51JO, zz, 87

zxv. -xo.-,·..................•.................·87..Io.-, 87ro, 87

xxxi. (6, 18,).........•...•.....••...••.•...........79-1-, 2....., 78..A...,·····································78*,., -aI, :D, ·······················51

xxxiii. ..ib-, ft-, I!J7

xlviii.~:::::::::::~::::::::::::::::::::::::::..: ~-45, 46, _ 1°3

1. (19,) ·79(19, :10,) ••••••····_···..•••••••••••••••••·..51

TII,..ni.

iv , ··.··•··················..!7

Ezec"ie/.i. ClIjJ. ciI••.•••••••••...••....••.............9'1

iVe z-rS,· ·..· ·························16v. r-I, 16, 35

vii. _x••,·····.· ··.·························35lx. Caj). cil., ······97x. Cap. cit., ·························97

xviii. S, 85xxviii. _x., ~,·························..·..45

_I., .Ïa-,~, _~6.·,·······97

xxix. _I8-,· ·..····························35xxxii. -',1-,..· _··················· ·14

xxxiii. -I4, _x6, (19,) 85xxxvi. .Q, 86xxxvii. (16,) ! ·79xxxix. _x7, x8-, .xg, .c»_, 6_, 15

xli. r8-:lO, ····..·· ·····.·.·97xlviii. <S,) ·79

Daniel.vü. 9, ...............•.._.- 49

_:K4-, .......•.......•....................86

HHC""'••i. :1--9, 16

CajJ. cil., ...............•...._ 79il.•ll9, 85Iii. 2, .1, 16

Cap. cit., ·79iVe (t7. t8,) · ·.·· ·.. ····79v.I,··························· ·············79

-s-, 1-, :0-, (12,13,) .Q.,··79vi. 4, ·······································..··19

xo, ··· _..............•.................79vii. (l, Il,) _...••• _•........ 79

viii. W, Il,)..........•..............•..........·79lx ,................•.._•......_-_ 79

(11-13.16,) ...•..•..•..•••.•....•.•••....79x. (II.) 79xi. (a,) ·········•··········•·····•••·.•••••· •._.·79

....,···························.._···..-79xii. (1.9. t S[B.A.zi.12:xll.8,14].) 79

- [B.Jt. 1],...............•...............79xiii. (l, 12.) ......•••••••..•..•.•.•.•....•••..•...79

Jo.l.

i. -x6, 87li. _~.., L, ...xO,....•..•.•............14

-f't, _.....•......86IVe [B.Jt.iii.] Q, _ 14

.1'8-, (19.) ~, ········•·•··•••·..···51

Amo••

v. .q, _ _ 85vi. _I_, _ _ _.._ 85

viii. _IO_, _..35

06adia••

(19,)··············_···_···········_··..····79

Jona•.~~. r [8.44. i.17J, _•...2g

111. 9, 51iv. 2, 51

Mic"a.i.16,······························..··········35

vii. -9, 85

Na"um.ii. (1 [B.A. i. tS].)· .•••••••••••••••••••...·St

Zep"ania••ii. -1, .86

Zac"aria••

li. _I4-. (15,) .~6,······················SIviii. _:1:9--, ···························87

....., 86

iv DOCTRINA NOVAE HIEROSOLYMAE

viii. (a,)..q, · · ·.· ··51lx. (10,) •......•..•...••••.•••..•··••.•....•...·79

.Q-,·····················..················79z. -a, 4, __ 51

.,-,········································79

Mattha.u•.ii. I, 3, 9-II, 23

iVe -4, ·········································69~6, .....•.~ .." 1 1 1

v. a, ··························~················5 ..8,·······························.. ···········57_x8, ·...•...·.·..·..·······.··············90

vii. X, ....., ......••...~•.··...••·.•••....•...···51'l, a, ········································51

lx. IS,· 87xi. (a,) -4, S, 17

~::: ':::);~;.::: ~ ~ ~.•~.:.:~~•.~~: :::::::~.J.J, _.••................29

xvii. I-S, · ·483,············ ..·······························98

xix. _.8, _ ·51X.~!. 2I, 22, 51

XX111. .8-, 9, XO, •••••••••.......•.....•.....51

••,.6, 40

(27, 28,) 51xxiv. -9,30., · ··112

~aX, 14.](J,.1r, 25

xxv••X,,,, &, .f,S-8, 9,Xo-~-, 17xxvi. .lI,·········· 29

.19-14, 296r, _ 29

xxviii. ~.:.:~::::~:=::::::::::::===:::::::::~

.arcu••ii. I9, 10, .......•.............................87

ix. 3, ~

xiii. 3x, 2

xiv. 6z, ·.·········49xvi. r9,········.··.·······..····.··············....49

LucII'..!..q, 8711. 40, ax, , 86v• .11, .J.S,...•_.••••_ ••_-_•......87vi. "'0, 51

.17, _.•..••.....•...................51

xiü. .Y_, _ ~

Malachi.iii. (4,) ..........•.•......•.......•...............51

ix. 28, g8xvi. X'l, C)()

xvii. ~~,~:..~~~~~~~~~::::::::~=:~~:~~::::~~;

Johann•••i. x, -, (3,)·· ...•••..•.••._ g8

x, 4,···..· _ _ 2S, ._ _ I~

9, I~

X4,··········································g8ii. I9, 29

iii. ~~~~::~:.:::::::::~~~..~~~~..~:::::~:::: ..:~--7, 114

.9-,·······.······························87iVe 6, _XO, .q, 2

_X4,········································69vi. ..-'1-, ·······················_·····_·······69

56,....._-_.•..... ························89-6S,.·__··················2, 17, 39, 6g_68, _ 2

vii. --., , 51

viii. <:,~~..~: ::::::=..::=:::::::~5;xi. .1,5,.J6,.......•••.•••..•..._.__ 40

zI,········_·························_·······4°xii. 2, ..............•••.••••••••••••••••._•.•.•..4°

(47, 48,) _••._•••.••••.....5'xiv.•6-, _......................•..2

"0, ü, --a, ··_-_·__······5720, ZI, .•..••.••_ .••••...•••• •..·······89

xv• ...s, _-_.--- _ 1145,7,································_· ···89'l, _ _ 51

xvi. -l, (10,) .•••••••••••••••••_ 85xxi. I5-I 7, ·······_··············_·..·..·_···29

Apoca/1P·i••i. (8, n, 17,) ...............•..•_ g8

(13-16,) ..........................•......•.•.g8zl,············································49

ii. (8,)······.· ···.....•.•.•..••.•••••••·······98v. -9-, ~ 86

DE SCRIPTURA SACRA.-INDEX LOCORUM. v

vi•. r-s, 1,8,.· ·.·····.· _ ··12vii. 1:-8, _ _ -- 11

~,_, 2

ix. ~-a, ."., , ~O, ~z, 13x. _ZZ_, 86

~:~: ~ ::::..::~~:~~~~=::::::~~=~~:::=::~~~:::::xvii. û,) _ 25

1,······················_······················44-xix. ~z,.z.,q,.q.,.z6,f't,z8, 9

1r-r9, _._ _ 25r8-3r,·_·········_············· ·..······36

m. 3,9, _ ·87(6,) _._ g8

_ZZ, .Z.,..:K', ·~ ir9,} 1030, .ft.., -~.J fi.,

J7~-~'J~9, .-0, _ 42

xni. _i_, _._ _ 2

(13, 13,)·...•••••....••••••••.•••••••..._ g8

.11,···········_······························87

vi DOCTRINA DE SCRIPTURA SACRA.

NOTAE CRITICAE EDITORIS.

hl. Sil.6 1 14 pro cc Il n

2 4 pro "2, 3"3 xii. 3 pro" xi. l, 3

10 1 xxi. pro U xix."Il 1 duodecim milliapro cc 1200 n

15 1 iL l, 2, 10 pro" iii. 4"2 xxxii. pro u xxü."

16 1 xi. pro le xii."17 1 sinistro et dextro pro te dextro

et sinistro" ('IIide Doc. deDomino, n. 15).

21 qui pro" quae n26 custodiae pro cc custodia"28 1 61 pro le 31 "

2 sit pro" sint"30 1 et pro cc est"

2 23, 24pro cc 23, 24, 25 n3 indue pro cc indue" ('IIide A.

C., n. 3901, 5247; A.E., n.724["]).

4 16 pro" 17 n

31 1 inducere pro cc induere" (videA.E., D. 724["]).

2 n. 31 pro "n. 29'"35 1 racies pro" racient" ('llide A.

C., n. 9856).2 xxviii. pro" xxxviii."

39 1 r~darpo cc rador" (vide A.C.,n·5247)·

40 illa pro "ille" (vide VoC.R.,n.223)·

41 1 15 pro" 5"2 petetis pro "petitis" (vide A.

C., n. 9310).3 xv. pro" vii."4 cc illorum :"-sic editio pri"·

ceps. Forte est /egmdumvestrum, quod textu", Graet'Um retflius illJerjwetaretur.

5 3 pro cc 5"o 43 1 consiliis pro cc consilii n (vide

A.C., n. 70 51 , 9320).2 Nonne pro "Omne" ('IIit/eA.

C., D. 7°5 1, 9320).481 Il recolligendasunt quaepro" re

colligendum est quod "511 1 1758 pro" 174&"55 1 20 IWo " 21 "

2 90 pro" 20"56 1 19 pro "9"59 1"terram :"--sic et/itio fri,..

ceps,· vide aulem A.C., n.

hl. sw·2235, wnkgi",IU"Zionem,"fjU(){/ textum He!Jraicu", rectius itlterpretalur.

2 Facite pro "Facito" (vU/eA.C., n. 4844).

3 xxii. pro" xxxb."4 "Me tibi:"-sic editio pri,,·

ceps,· vide atdem A. C., n.9 182, u!Ji /egimus " te Mihi,"tJuod textu,,, He!Jraeum re(hw interpretatu,..

5 tuam pro" suam " (vide A.C.,D. 1458).

6 "suum :"-si(editiopn"nceps ,.sic 'JUOfUe A.C., n. 9209,Apoc. Rnl. n. 668, VoC.R.,n. 51: tuum retliw inte'1retaretur textu", He!Jraeu",.

7 u suos :"-sic editio princeps ,.sic qUOfue A.C., D. 9209,Apoc. RtV.,n. 668, V.C.R.,D. 51": tuos retlius interpreta1'Rur teztu", Hé6raeum.

8 lxxxix. IS [R.A. 14] pr."lxxix. 5"

60 1 xiv. pro u xvi."2 xviii. 7pro" xvi. 2"3 7 pro "8"4 Iv. pro u Uv."

61 1" Jehovah :"-siced.princeps,·sic Apoc. RtV., n. 483; V.C.R., n. 251; 'IIide aute", AjJoceExjJL,n.687[1],u6i/e~·~us

"Deus," fJuod textu,,,. Ht6raeum refliw interpretatur.

2 xcvi. Il pro U lxviii. 4 "62 1 Ver6a uncis inclusa, in V. C.

R., n. 253, videantur.65 Ver!Ja uncis ine/usa in V.C.

R., D. 255 videaMtur.67 1 sint pro " sit "68 1 xxxvii. pro "xxxvi."

2 l, 31 pro " 31 "3 23 pro "22"

71 1 24 pro If 25 "74 1 Ver6a uncu ine/usa videa","r,

Diar. Sp., partis stptimae se(/io secunda, p. 32 (ed. 1854).

2 86 IWo "87"76 1 ut pro " et "79 1 Vetusto:-sic 'Y.C.R., D. 273.80 1 forte :-s;( V.C.R., D. 275.

Em swedenborg-doctrina-novae-hierosolymae-de-scriptura sacra-amstelodami-1763-new-york-1889

Education

Transcript of Em swedenborg-doctrina-novae-hierosolymae-de-scriptura sacra-amstelodami-1763-new-york-1889