CONTROLLERSHIP @ APGPERFORMANCE MEASUREMENT AND THE

CONTROLLER’S ROLE

MARCEL VAN RINSUM

ASSOCIATE PROFESSOR OF ACCOUNTING

PROGRAMMA

PART I: PERFORMANCE MEASUREMENT: TRENDS & CONCERNS

BREAK & MINI-CASES

PART II: CONTROLLER

ONTWIKKELINGEN @APG(DANK AAN MIRIAM CRUTZEN)

• HERSTRUCTURERING: MEER AUTONOME UNITS

• CONTROL ISSUES

• MEETPROBLEMATIEK

• ROL VAN DE CONTROLLER IN BU

DECENTRALISATIE: RESPONSIBILITY CENTERS

• Allocatie beslissingsrechten

• Gebruik prestatiemaatstaven: KPIs

METING

METING: ERVARINGEN @BUSINESS EN @APG• Oerwoud aan opties

• KPIs @APG:

• Financieel resultaat (t.o.v. verwachting)

• Personeel (afbouw)

• Klantrentabiliteit

• Communicatie klanten, tevredenheid, tijdigheid

• Mitigatie risico’s, ontwerp/verbetering controlsysteem, tijdigheid

rappotage

• KPIs: valkuilen

METING

• Balans

• Problemen met (alleen) financiële indicatoren

• ….

• Daarom ook niet-financiële indicatoren: maar, problematisch!

• Welke maatstaven?

• Hoeveel?

• Welk gewicht?

• Targets?

• Meetproblemen

METING

METING

VALKUILEN - NIET-FINANCIELE INDICATOREN

VALKUIL #1: GEEN LINK MET STRATEGIE

• Causale keten belangrijk

Time

Investment Increase in

customer

satisfaction

(EARLY

INDICATOR)

Increase in

profits

Increase in

customer

retention

(LATE

INDICATOR)

VALKUIL #1: GEEN LINK MET STRATEGIE

VALKUIL #1: GEEN LINK MET STRATEGIE

• Ongeveer slechts 1/3 van bedrijven heeft een causaal model

ontwikkeld !

• Kies ‘early indicators’ uit de keten

• Feedback

• Mentale hulp

VALKUIL #2: VERKEERDE MAATSTAVEN

• Geen effect op uiteindelijke (fin.) resultaat

• Modieuze maatstaf

• Aannemelijk verband

• Manipuleerbaar / makkelijk beïnvloedbaar

• Praktijkvoorbeeld: Concurrent heeft veel patenten en goede

marktpositie. Maatstaf: # nieuwe patenten

• Oplossingen: correlaties, regressie, interviews experts

VALKUIL #3: ZOEKEN PERFECT MEETSYSTEEM

• Te veel maatstaven (“Vullen van de 4 BSC emmers”)

• Verkeerde nadruk

• Gelijke gewichten

• Teveel nadruk op gemeenschappelijke maatstaven

• Teveel nadruk op financieel perspectief

• gebruik max. 10-16 maatstaven

• balans vergelijkbaarheid / uniekheid

• rouleer maatstaven

VALKUIL #4: GEEN GOEDE TARGETS

• Optimaliseren, niet maximaliseren NF

• Klanttevredenheid en fin. resultaat:

VALKUIL #4: GEEN GOEDE TARGETS

• Targets plus evaluaties/beloning: “mensen aanzetten tot

leugens” (Jensen, 2003) ?

Performance

Reward

Fixed reward

Max reward

Target

Upper bound

VALKUIL #5: SLECHTE MEETPROCEDURE

VALKUIL #5: SLECHTE MEETPROCEDURE

• Maatstaven versimpelen – “goed” of “fout”

• Kwalitatieve (‘subjectieve’) maatstaven negeren

• “organizational commitment”; “team player”

• Probleem voor >helft executives !

• Nadelen

• Voordelen

• Veel gebruikt, ook in evaluatie controllers.

• Balans kwantitatief / kwalitatief

ROL BU CONTROLLER

• Na pauze ontwikkelingen in rol controller @business en @ APG

• Vooraf enkele mini-cases / dilemma’s

MINI-CASES • Evalueer hoe acceptabel ondergenoemde praktijken zijn. Het

gaat om een beursgenoteerd bedrijf met miljarden omzet, de

BU/divisie heeft 90 miljoen euro omzet. Op schaal van 1 tot 5,

1= volstrekt onacceptabel, 5 = volledig acceptabel

1. De CEO van de divisie realiseert zich dat er goede prestaties

nodig zijn in het 4e kwartaal om de budgettargets te halen.

A) Hij besluit verkopen die normaal in het volgende jaar zouden

plaatsvinden naar dit jaar te vervroegen, door klanten waaraan in dit

kwartaal geleverd wordt een betaaltermijn van 120 dagen te geven

B) Hij verkocht overtollige bezittingen met een winst van €40.000

2) De divisie CEO realiseert zich dat de werkelijke winst dit jaar

de doelen zal overstijgen. Hij geeft de controller opdracht om

enkele uitgaven voor volgend jaar vooruit te betalen

(hotelkamers en conferentiekosten) en als kosten te

boeken in het huidige jaar. Bedrag: €60.000.

BREAK

• Na de break:

• Bespreking mini-cases

• Rol van de controller: ontwikkelingen

MINI-CASES: WAT DOEN COLLEGA CONTROLLERS?

1a) Gem.:

1b) Gem.:

2) Gem.:

Score afhankelijk van:

• Type

• Materialiteit

• Manager’s doeleinde

Mogelijk ook van

• Rol controller

• Cultuur BU

MINI-CASES: WAT DOEN COLLEGA CONTROLLERS?

(Maas en Matejka 2009)

ROL BU CONTROLLER

• Hoe kunnen we deze resultaten verklaren?

• Controller heeft twee fundamentele rollen:

• Roles and tasks of controller as supporter of, and participant in,

managerial decision making

• This requires involvement

• Roles and tasks of controller as guard of managerial decision

making and reporting for higher management and external

stakeholders

• This requires independence

ROL BU CONTROLLER

“dotted line reporting” “solid line reporting”

Corporate controller

board

BU manager

BU controller

Corporate controller

board

BU manager

BU controller

ROL BU CONTROLLER

Split controllerRisk of limited coordination

ROL BU CONTROLLER

“When the [BU manager] wants to show other figures, paint a

nicer picture of the company, and the controller does not agree

with that, he has to first of all discuss it with his [BU manager]

and when they do not come to a conclusion, he will always

come to me and tell me that he does not agree with the figures

he is forced to report and then we [business group executives]

go to [the BU manager]”

“The controller stands for the [BU] where he works. Of course, the

controller also has a corporate responsibility within the corporation.

So, in some sense, he always has two hats. If you ask me which hat I

prefer, then I tell you I am an employee of the [BU].”

ROL BU CONTROLLER: ONTWIKKELINGEN

(Finance monitor)

Business partner (ondersteunings-) rol wint snel terrein - en is meestal

de belangrijkste

ROL BU CONTROLLER: @APG• BU controller legt primair verantwoording af aan BU manager

• Meest in lijn met rol ‘Business Partner’ en recente ontwikkeling

• In lijn met decentralere BUs

• Voor wie werkt de controller @APG?

• BU manager?

• Bestuur?

• Gepensioneerden?

• Bijpassend beloningsbeleid: @APG? @ Business?

• Werken SMART targets zonder beloning?

ROL BU CONTROLLER: @APG, EVALUATIE

• Balans kwantitatief / kwalitatief @APG?

• Geen beloning o.b.v. BU resultaat

ROL BU CONTROLLER: @BUSINESS

(Matejka 2012)

• Beloning o.b.v. BU resultaat veel voorkomend –zeker in Business

Partner rol

• Grotere bedrijven –meer kwantitatieve (financiele) maatstaven

• Anders dan @APG…