Cognitive remediation therapy as a treatment enhancer in eating disorders and obsessive compulsive disorders

B. van PasselPsychiater, onderzoekerProgrammaleider Intensieve Zorg Angststoornissenb.van.passel@propersona.nl

Inleiding

Eetstoornissen en obsessieve compulsieve stoornis zijn ernstige aandoeningenMortaliteit bij AN 6x hoger dan vergelijkingsgroepenOCD in top 10 van ernstigste medischeaandoeningen; 65% ondervindt ernstige problemenin huishouden, sociale rollen, werk en relaties

Cognitieve gedragstherapie is weliswaar effectiefmaar er is ruimte voor verbetering 20% met AN patiënten chronisch ziek 1/3 AN patiënten slechts gedeeltelijke verbetering 22% patiënten met OCD herstelt volledig van CBTDropout 13-27% bij CBT voor OCD

Achtergrond

Eetstoornissen en obsessieve compulsieve stoornis delen aantal gezamenlijke fenotypische kenmerkenRepetitief gedragRitualistisch gedrag Excessieve gewoontevormingRigiditeit

Gezamenlijke comorbiditeit 21-42% anorexia patiënten heeft OCD 12% OCD patiënten heeft eetstoornis

Achtergrond (2)

Gedeelde neuropsychologische kenmerkenVerminderd vermogen tot set-shifting en cognitieveflexibiliteitVerminderde verwerkingssnelheidVisuospatial disabilitiesVerminderde inhibitie van cognitieve en motorischeresponsen

Belangrijke begrippen

Set shifting

Centrale coherentie

Set shifting – dagelijks functioneren

Set shifting – wat weten we bij eetstoornissen?

30-50% van AN patiënten set shiftingproblemen (ook bij BN en BED gevonden)Ook bij herstelde AN patiënten Eerstegraads familieleden ook moeiteGerelateerd aan neurobiologische verstoringen

Het beïnvloedt waarschijnlijk: ontwikkeling van een eetstoornisbeloop van een eetstoornis terugval

Set shifting – wat weten we bij dwangstoornissen?

• Minder uitgebreid onderzocht bij OCS• Diverse studies van Chamberlain (2005, 2006,

2007) vonden verminderde motor-inhibition en verminderde cognitive flexibility bij OCS-patiënten én hun eerstegraads familieleden

• Diverse studies: Wisconsin Card Sorting Task: verminderde prestaties bij OCS; correleert het meest met symmetrie/ordeningsdwang

• Imaging-onderzoek correleert hiermee

Centrale coherentie

Wat is centrale coherentie?Hoe verwerk je complexe informatie?Ben je in staat de context van een gebeurtenis te begrijpen?Houd je rekening met het grotere plaatje?Of focus je meer lokaal, op de details?

Globale vs. gedetailleerde informatie verwerking

Normale situatie

Sterke centrale coherentie

Te sterke aandacht voor details

Zwakke centrale coherentie

Centrale coherentie – wat weten we bij eetstoornissen?

Wat weten we bij eetstoornissen?Globale integratie problemen bij AN en BNSterke detail focus bij AN en BNBij herstelde patiënten inconsistente bevindingen Mogelijk betere centrale coherentie met

herstel

Relaties met angst (Lopez et al)

…en wat weten we bij dwang

• Savage (1999) OCD patients focus on irrelevant details (Rey-Osterrieth complex figure task)

• Savage (2000) impaired organizationalstrategies

Samengevat

Patiënten met OCD of AN hebben eenrigide denkstijlMoeite met “mentale shifts”Neiging vast te houden aan oude gedragingenNeiging om te focussen op detailsMoeite om het grotere geheel te zien

Perfectionisme, controle behoefteDwangmatige gedragingen en gedachtes

Sterke routines, moeilijk om gedrag te veranderen

Cognitieve remediatie therapie

‘Brain gym’, gericht op verminderen rigiditeit en verbeteren informatieverwerking

Cognitive remediation therapy

“The how rather than the what of thinking” (Tchanturia, 2004)

Cognitieve remediatie therapie

Doel verbetering van:geheugenplanningsvaardighedenflexibiliteit denken en doenbewustzijn eigen denkprocessen (op een meta-niveau)

Technieken:oefeningen, reflectie, vertaalslag gedragsexperimenten

Cognitieve remediatie therapie

CRT oefeningen

Introductory script Up and Down task

Complex pictures Card Stack

Main Idea task Maps task

Illusions task Prioritizing task

Stroop material Bigger Picture Task

Switching Attention Task How to Plant a Sunflower

Embedded Word task Search and Count

Word Search Task Switching Time Zones

Estimating Task

Visuele illusies

Huidige studie

Placebogecontroleerde gerandomiseerde multicenter trial 64 patiënten met anorexia nervosa 64 patiënten met OCD

Placeboconditie: SAT 10 sessies pre-therapie in 5 weken Gevolgd door TAU: CGT Metingen op baseline, post CRT/SAT, na 3

maanden, na 6 maanden en bij einde CGT

Hypotheses

Patiënten die CRT krijgen verbeteren meer en hebben een hogere kwaliteit van leven na TAU danpatiënten die geen CRT krijgen

CRT is kosteneffectief

Doelstellingen

De primaire doelstelling is de (kosten-)effectiviteit van CRT te onderzoeken, als behandeling door voorafgaand aan CGT

Secundaire doelstelling: welke kenmerken bepalen welke patiënten het meest profiteren van augmentatie met CRT.

Study-design

T0 T1 T2 T3 Estimated duration(min.)

General psychopathologySCID-I1

SCID-II-OCPD2

BISBAS3

BAI4

BDI-II5

AQ6

IUS7

CAARS8

XXXXXXXX

XXX

X

XXX

X

XXX

X

5010552101015

Disease-specific psychopathologyY-BOCS9

OCI-R10

EDE-Q11

D-Flex12

CPQ13

XXXXX

XXXXX

XXXXX

XXXXX

1051055

Quality of lifeEQ-5D14

EDQOL15 or*OCDQOL16

XXX

XXX

XXX

XXX

155

Treatment adherencePEPPI-517 X X X X 5

Daily functioningWSAS18 X X X X 5

Direct medical costsTIC-P19 X X X X 10

Computerized testsTrail Making Test20

ID/EDS21

SST22

XXX

XXX

XXX

XXX

51010

Paper-and-pen tasksStroop23

GEFT24

BADS-Zoo map25

XXX

XXX

XXX

XXX

101010

Eerste gegevens uit baseline-meting

OCD-sample: 72 patiënten (64 gepland)

50 vrouwen en 22 mannen

Gemiddelde leeftijd 34 jaar

Y-BOCS baseline: 24 pts (SD 6,7)

IUS: 86 (SD 15,7)

Dflex: 83 (SD 23)

Samenwerking

Hoofdaanvragers Financiële man

Overwaal

Coördinator

Bedankt voor jullie aandacht!

Doelstelling

We willen effectievere en efficiënterebehandelingen voor OCD (en anorexia nervosa)

Verschillende pogingen hiertoe Intensiveren van CGT Toevoegen van een ‘leerpil’ Therapie op ‘onderliggende problemen’, bv. SFT 3e generatie gedragstherapieënDeep Brain StimulationDeze studie: toevoegen van enhancer gericht op onderliggende neuropsychologische kenmerken