Book วารสารสาธารณสุขศาสตร์ ปี 44 ฉบับ 3 ·...
Transcript of Book วารสารสาธารณสุขศาสตร์ ปี 44 ฉบับ 3 ·...
273
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
¤ÇÒÁªØ¡¢Í§¡ÅØ‹ÁÍÒ¡ÒüԴ»¡µÔ·Ò§Ãкºâ¤Ã§Ã‹Ò§¡ÅŒÒÁà¹×éÍ
áÅл˜¨¨Ñ´ŒÒ¹·‹Ò·Ò§¡Ò÷íҧҹ㹡ÅØ‹ÁÍÒªÕ¾ÊÒ¹µÐ¡ÃŒÒäÁŒä¼‹
¨Õùѹ·� ¸ÕÃиÒÃÔ¹¾§È� * ÇÕÃоà ÈØ·¸Ò¡Ã³� **
บทคดยอ ปจจยดานทาทางการทำางานเปนหนงในปจจย
คกคามสขภาพทสงผลตอการเกดกลมอาการผดปกต
ของระบบโครงรางกลามเนอการศกษาเชงพรรณนา
หาความสมพนธนมวตถประสงคเพอศกษาความชก
ของกลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ
ปจจยดานทาทางการทำางานและความสมพนธระหวาง
ปจจยดานทาทางการทำางานและกลมอาการผดปกต
ของระบบโครงรางกลามเนอในผประกอบอาชพสาน
ตะกราไมไผจำานวน237คนโดยใชแบบสมภาษณ
และแบบประเมนทาทางการทำางานผลการวจยพบวา
กลมตวอยางรอยละ 64.4 มปญหาดานทาทาง
การทำางานอยในระดบทตองดำาเนนการปรบปรงงาน
อยางรบดวน สวนอตราความชกของอาการผดปกต
ของระบบโครงรางกลามเนอในชวง12เดอนและ
7 วนทผานมา เทากบ รอยละ 79.7 และ 69.2
ตามลำาดบโดยพบอาการบรเวณหลงสวนลางมากทสด
สวนทาทางการทำางานมความสมพนธกบกลมอาการ
ผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอทงในชวง12เดอน
และ7วนทผานมาอยางมนยสำาคญทางสถต(χ2=
60.77และ36.58ตามลำาดบ,P<0.01)บงชวา
กลมผประกอบอาชพสานตะกราไมไผมความจำาเปน
ตองไดรบการปรบปรงแกไขดานทาทางการทำางาน
และการใชแนวทางการป‡องกนปญหาอาการผดปกต
ทางระบบโครงรางกลามเนออยางมประสทธภาพ
¤íÒÊíÒ¤ÑÞ:ปจจยดานทาทางการทำางาน,อาการผดปกต
ทางระบบโครงรางกลามเนอ,คนงานสาน
ตะกราไมไผ
วารสารสาธารณสขศาสตร 2557; 44(3): 273-287
* นกศกษาหลกสตรสาธารณสขศาสตรมหาบณฑตสาขาสาธารณสขศาสตรคณะบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม**กลมวชาการพยาบาลสาธารณสขคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม
274
Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)
บทนำา ความผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ
เนองจากการทำางานเปนปญหาอาชวอนามยทสำาคญ
มากทสด ทงในประเทศทกำาลงพฒนาและประเทศ
ทพฒนาแลวเนองจากเปนปญหาทมสถตเกดขนสงสด
ทวโลกและกอใหเกดความสญเสยคาใชจายมหาศาล
ในแตละป1 จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา
อบตการณและความชกของความผดปกตทางระบบ
โครงรางกลามเนอเนองจากการทำางานในรอบ1ป
อยระหวางรอยละ2.3-41.02ความสญเสยทงในดาน
การรกษาพยาบาลและผลผลตตางๆ รวมเปนมลคา
510ลานดอลลารสหรฐตอปหรอประมาณรอยละ4.6
ของผลผลตมวลรวมประชาชาต3สำาหรบในประเทศไทย
จากขอมลทไดจากกองทนเงนทดแทนป2554โรคจาก
การทำางานทพบคอโรคทเกยวกบความผดปกตของ
กระดกและกลามเนอปวดขอปวดหลงปวดกลามเนอ
การรายงานโรคโดยสำานกระบาดวทยาพบวาการเจบ
ปวยอนดบหนงจากการทำางาน คอ โรคจากกระดก
และกลามเนอโดยโรคทางระบบโครงรางกลามเนอนน
มความสมพนธกบอาชพททำา เชน ในกลมอาชพ
ตดเยบพบความชกของอาการความผดปกตของระบบ
โครงรางกลามเนออยในชวงรอยละ5ถงรอยละ244
ในงานวจยระดบโลกพบวาอบตการณของความผดปกต
ในระบบโครงรางกลามเนอเทากบรอยละ31ของ
การเกดโรคจากการประกอบอาชพทงหมดและพบ
คาเฉลยความชกของความผดปกตในระบบโครงราง
กลามเนอสงทสด5ปญหาดงกลาวนลวนมผลกระทบ
ตอภาวะสขภาพของแรงงานทเปนกำาลงสำาคญในการ
พฒนาเศรษฐกจของประเทศ
มการศกษาพบวาทาทางการทำางานทไมเหมาะสม
เชนการนงยองจะทำาใหกระดกสนหลงถกกดขณะท
เอนและกลามเนอดานตรงขามจะถกยด6 การนง
ตวตรงโดยปราศจากทพงหลงทำาใหเกดการยดตวของ
กลามเนอหลงการนงเกาอทมทนงตำาเกนไปทำาใหปวด
หวไหลและคอลำาตวโคงไปดานหนาในขณะนงหรอยน
มผลตอบรเวณเอว และสวนของหมอนรองกระดก
ศรษะกมไปดานหนาหรอเงยหลงมผลตอคอ และ
หมอนรองกระดกการบบจบเครองมอหรออปกรณ
ทำาใหปวดขอมอการอกเสบของเอนกจกรรมทใชมอ
ในทาเดยวเปนเวลานานและการทำางานทตองใช
ขอมอกระดกขนลงหรองอขอมอ«ำาๆกนนานๆทำาให
เกดกลมอาการเสนประสาทถกกดทบทขอมอกลาวอก
นยหนงทาทางการทำางานมความสมพนธกบการเกด
กลมอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ7
ดงการศกษาเกยวกบกลมอาการผดปกตของระบบ
โครงรางกลามเนอในผประกอบอาชพหตถกรรม
ประเทศอนเดยในกลมคนงานวาดภาพหนกลมคนงาน
ผลตกำาไลและกลมคนงานประตมากรรมดนพบวา
ทาทางการทำางานไดแกการจบนวหยกการเบยงเบน
ของขอมอและแขน การเคลอนไหว«ำาของแขนขา
และระยะของการทำางานยาวนานเปนป˜จจยเสยงสง
ในการเกดโรคทางระบบโครงรางกลามเนอจากการ
ทำางาน8หรอการศกษาในผประกอบอาชพหตถกรรม
ในรฐเบงกอลตะวนตกพบวาการทำางานเวลานาน
และการทำางาน«ำาๆ มความสมพนธอยางมนยสำาคญ
ระหวางอาการเจบปวดและชาบนมอของหมชาง
ทอผาดวยมอ9นอกจากนการศกษาในประเทศอนเดย
พบผประกอบอาชพสานไมไผมปจจยดานทาทาง
การทำางานทนำาไปสปญหากลามเนอและกระดก
ในแรงงาน เชน การนงทำางานนานๆ อยในทาท
ผดปกต«ำาๆ การทำางานหนกการเคลอนไหวแขน«ำาๆ
และการขาดการพกผอนโดยพบปจจยดานการทำางาน
«ำา«ากและทาทางการทำางานทผดปกตเปนสาเหต
ใหเกดโรคจากการทำางาน58.5%หรอ35.6ราย
275
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
ตอคนทำางาน10,000คน10
การสานตะกราไมไผเปนหนงในอาชพหตถกรรม
ทพบไดทวไปในชมชนตางๆ เมอพจารณาลกษณะ
การทำางานของการสานตะกราไมไผในแตละขนตอน
จะตองใชทานงยองๆบนพนหรอเกาอขนาดเลกทไมม
พนกหลงแลวยดขาตามความสะดวก สวนคอและ
ลำาตวเกรง การใชนวมอและขอมอในลกษณะ«ำาๆ
เปนการทำางานแบบ«ำา«ากตลอดทงวน10โดยใชเวลา
ในการทำางานสานตะกราไมไผทงหมด15นาท/1ใบ
ในผททำาเปนอาชพหลก จะตองทำางานในลกษณะ
ดงกลาวตดตอกนเปนระยะเวลา8-10ชวโมง«งจาก
การพจารณาลกษณะการทำางานจะพบวาผททำางาน
ตองประสบกบการสมผสปจจยดานทาทางการทำางาน
«งอาจมสวนสำาคญทกอใหเกดอาการผดปกตในระบบ
โครงรางกลามเนอของผทำางานได
ตำาบลแมนะอำาเภอเชยงดาวจงหวดเชยงใหม
มจำานวนประชากร2,888หลงคาเรอนมอาชพหลก
คอเกษตรกรรม และอาชพเสรมคอการสานตะกรา
ไมไผโดยผทประกอบอาชพสานตะกราไมไผมจำานวน
1,846หลงคาเรอนคดเปน3,359รายโดยเปนผท
ทำาเปนอาชพหลกจำานวน1,354รายจากการสำารวจ
และจากระบบฐานขอมลปฐมภมโรงพยาบาลสงเสรม
สขภาพตำาบลแมนะปพ.ศ.2553-2555พบจำานวน
ผปวยดวยโรคระบบโครงรางกลามเนอเพมขนจาก
2,493เปน2,739รายโดยพบเปนอบดบแรกของ
โรคทผปวยมารบบรการรกษาพยาบาลมากทสด
โดยในจำานวนกลมผปวยโรคระบบโครงรางกลามเนอ
ดงกลาวขางตนนนยงไมทราบแนชดวาสาเหตการปวย
เกดจากการประกอบอาชพสานตะกราไมไผจำานวน
มากนอยเพยงใดดงนนเพอเปนขอมลใหหนวยงาน
ทเกยวของหาทางบรหารจดการเพอกำาหนดแนวทาง
ในการพฒนารปแบบการทำางานและแนวทางในการ
ป‡องกนผลกระทบตอสขภาพจากการทำางานและการ
สรางเสรมสขภาพของแรงงานนอกระบบทประกอบ
อาชพสานตะกราไมไผ ผวจยจงสนใจศกษาเพอหา
ความชกของกลมอาการผดปกตทางระบบโครงราง
กลามเนอปจจยดานทาทางการทำางาน และความ
สมพนธระหวางปจจยดานทาทางการทำางานและกลม
อาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอในกลม
อาชพสานตะกราไมไผ
วธการศกษา รปแบบการศกษา: เปนการวจยเชงพรรณนา
หาความสมพนธ (Descriptive Correlational
Research)
ประชากรและตวอยางการวจย: ประชากรท
ประกอบอาชพสานตะกราไมไผทงหมด13หมบาน
ในเขตตำาบลแมนะอำาเภอเชยงดาวททำาเปนอาชพหลก
1,354รายโดยคำานวณโดยใชสตรของศรชยพงษวชย11
(n=NZ2 ÷4Ne2+Z2)ไดขนาดกลมตวอยาง226
ใชวธจบฉลากเลอกพนทไดหมท 8 บานแมออใน
มจำานวนผประกอบอาชพสานตะกราไมไผเปนอาชพ
หลก237ราย
เครองมอ:เปนแบบสมภาษณประกอบดวย3
สวนสวนท1เปนขอมลสวนบคคลประกอบดวย
ขอมลทวไปและขอมลการทำางานสวนท2เปนขอมล
ความผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง
12เดอนและ7วนทผานมาของพชรนพรมอนนต12
ทปรบปรงมาจากแบบสอบถามมาตรฐานนอรดก
(StandardizedNordicQuestionnaire[SNQ])13
และสวนท3เปนแบบสงเกตทาทางการทำางานและ
แรงกระทำาตอรยางคสวนบนของรางกาย (Rapid
UpperLimpAssessment:RULA)มการแปลผล
ออกเปน4ระดบดงนระดบ1:ชวง1-2คะแนน
276
Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)
งานทประเมนยอมรบได แตอาจมป˜ญหาดานการย-
ศาสตรถามการทำางานดงกลาว«ำาๆ ตอเนองเปน
เวลานานกวาเดมระดบ 2: ชวง 3-4 คะแนน
งานทประเมนควรไดรบการพจารณาศกษาปจจยท
เกยวของใหละเอยดขนและตดตามวดผลอยางตอเนอง
การออกแบบงานใหมอาจมความจำาเปนระดบ 3:
ชวง5-6คะแนนงานทประเมนเรมมป˜ญหาควรทำา
การศกษาเพมเตมและรบดำาเนนการปรบปรงงาน
ดงกลาวและระดบ4:คะแนนเทากบ7งานทประเมน
มปญหาดานการยศาสตร ตองไดรบการปรบปรง
โดยทนท«งแบบสงเกตทาทางการทำางานพฒนาโดย
McAtamney and Corlett14 ใชเทคนคการแปล
ยอนกลบ(BackTranslation)จากผเชยวชาญดาน
ภาษา3ทานและคำานวณหาคาความเชอมนของการ
สงเกตดวยวธการหาคาความเทยงแบบสมประสทธ
แอลฟา(AlphaCoefficient)ในทกขนตอนของการ
สานตะกราไมไผไดคา0.8ขนไป
การวเคราะหขอมล: ใชโปรแกรมสำาเรจรป
โดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics)
ในการแจกแจงความถ รอยละ คาพสย คาเฉลย
และสวนเบยงเบนมาตรฐานของขอมลทวไปและหา
อตราความชกของความผดปกตทางระบบโครงราง
และกลามเนอในชวง12เดอนและ7วนทผานมา
สวนการประเมนทาทางการทำางานมการแปลผล
ออกเปน 4 สำาหรบการวเคราะหหาความสมพนธ
ระหวางทาทางการทำางานและความชกของกลมอาการ
ผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอใชสถตไคสแควร
(Chi-Square) ทระดบความเชอมนรอยละ 95
การศกษานผานการอนมตจากคณะกรรมการจรยธรรม
การวจยสาขาวชาสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลย
เชยงใหมเอกสารเลขท003/2556
ผลการศกษาขอมลสวนบคคล
จากตารางท 1 กลมตวอยางเปนผประกอบ
อาชพสานตะกราไมไผเปนอาชพหลกจำานวน237ราย
เปนเพศหญงรอยละ 78.5 เพศชายรอยละ 21.5
กลมตวอยางมอายระหวาง18-91ป(เฉลย55.37ป)
และรอยละ48.1มอายอยในชวง40-59ปรอยละ
79.7 มสถานภาพสมรสค ในดานการศกษารอยละ
83.5จบการศกษาระดบประถมศกษาสวนขอมลท
เกยวกบสขภาพ กลมตวอยางเกนครงหนงมคาดชน
มวลกายอยในเกณฑปกต และรอยละ 48.9 ไมม
โรคประจำาตวโดยพบโรคความดนโลหตสงมากทสด
รอยละ 47.1 สำาหรบพฤตกรรมสขภาพ พบวา
รอยละ31.6เคยสบบหรและในกลมนยงคงสบบหร
ในป˜จจบนรอยละ49.3นอกจากนในกลมนมการดม
เครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจำารอยละ 18.7
มการออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอรอยละ25.0และ
จากตารางท2ดานการทำางานพบวากลมตวอยาง
มระยะเวลาการทำางานอยระหวาง6เดอนถง44ป
(เฉลย 14.39, สวนเบยงเบนมาตรฐาน 9.89) «ง
รอยละ31.6มระยะเวลาการทำางานมากกวา20ป
กลมตวอยาง รอยละ 70.0 มชวโมงการทำางานตอ
สปดาหมากกวา48ชวโมง(เฉลย54.52,คาเบยงเบน
มาตรฐาน 15.37, คาพสย = 12-98) นอกจากน
กลมตวอยางรอยละ92เคยมประสบการณทำางานอน
กอนมาประกอบอาชพสานตะกราไมไผโดยทำาอาชพ
เกษตรกรรมรอยละ71.5
277
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
Table1GeneralCharacteristicsDataofParticipants(n=237).
Data Amount(N) Percentages
Gender
Male
Female
51
186
21.5
78.5
Age(yr)
<20
20-39
40-59
≥60
Range=18-91,Mean=55.37
2
25
114
96
0.8
10.6
48.1
40.5
Marital status
Single
Married
Widow
Divorced/separate
5
189
34
9
2.1
79.7
14.3
3.8
Education
Noeducation
Primary school
Secondary school
Highschool
Undergraduate
21
198
11
6
1
8.9
83.5
4.6
2.5
0.4
Bodymassindex(kg/m2)
<18.5(belowstandardlevel)
18.5-24.9(normal)
25.0-29.9(highstandardlevel)
≥30.0(obese)
Range=13.7-41.0,Mean=22.8
41
139
44
13
17.3
58.6
18.6
5.5
278
Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)
Table1GeneralCharacteristicsDataofParticipants(n=237).(cont.).
Data Amount(N) Percentages
Underlying diseases
No
NotSure
Yes
Hypertension
DiabetesMellitus
Hyperlipidemia
PepticUlcer
Allergies/Asthma
Other*
116
8
113
81
18
26
19
8
20
48.9
3.4
47.7
47.1
10.4
15.1
11.0
4.7
11.6
CigaretteSmoking
No
Yes
Quitsmoking
Continuesmoking
162
75
38
37
68.4
31.6
50.7
49.3
Alcoholdrinking
No
Yes
Sometimes
Always
125
112
91
21
52.7
47.3
81.3
18.7
Exercise
No
Yes
Notregular
Regular
189
48
36
12
79.7
20.3
75.0
25.0*Cataract,pterygium,immunodeficiency,CAbreast,COPD,Thyroid,Kidney,Coronaryand
migraine
279
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
Table2WorkingCharacteristicsDataofParticipants(N=237).
Data Amount(N) Percentages
Durationofwork(years)
<10
11-20
>20
Range=0.6-44,Mean=14.4
Workinghourperweek
≤48
>48
Range=12-98,Mean=54.52
Priorworkingexperience
Never
Other*
Labor work
Selling
Agriculture
Other*
96
66
75
71
166
19
218
49
11
156
2
40.5
27.8
31.6
30.0
70.0
8.0
92.0
22.5
5.0
71.5
0.9*ConstructionworkandMassagework
ระดบคะแนนทาทางการทำางานแยกตามขนตอน
การทำางาน
กลมตวอยางรอยละ64.4มคะแนนทาทางการ
ทำางานโดยรวมอยในระดบ3เมอพจารณาในแตละ
ขนตอนของการทำางานพบวากลมตวอยางในขนตอน
การสานฐานตะกราไมไผรอยละ 50.2 มคะแนน
ทาทางการทำางานอยในระดบ 3และรอยละ36.7
มคะแนนทาทางการทำางานอยในระดบ 4 ขนตอน
การสานขนเปนรปรางพบรอยละ 66.7 มคะแนน
ทาทางการทำางานอยในระดบ3สวนขนตอนการสาน
ปากตะกราไมไผรอยละ 76.4 มคะแนนทาทางการ
ทำางานอยในระดบ3(ตารางท3)
280
Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)
Table3WorkingPostureScoresBasedonStepofWorking(n=237).
Score level
Stepofworking
TotalWeavingbaseof
basket
Weavingbody Weavingtoppart
N(%) N(%) N(%)
2
3
4
31(13.1)
119(50.2)
87(36.7)
79(33.3)
158(66.7)
0(0)
45(19.0)
181(76.4)
11(4.6)
155(21.8)
458(64.4)
98(13.8)
Total 237(100) 237(100) 237(100) 711(100)
อตราความชกของกลมอาการผดปกตของระบบ
โครงรางกลามเนอ
อตราความชกของกลมอาการผดปกตของระบบ
โครงรางกลามเนอในชวง12เดอนและ7วน
ทผานมา พบวาในชวง 12 เดอนทผานมารอยละ
79.7 มอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ
สวนในชวง7วนทผานมาพบมอาการผดปกตของ
ระบบโครงรางกลามเนอรอยละ69.2เมอจำาแนก
สวนของรางกายทมอาการผดปกตของระบบโครงราง
กลามเนอในชวง 12 เดอน และ 7 วนทผานมา
พบวากลมตวอยางมอาการผดปกตบรเวณหลงสวนลาง
ในสดสวนสงสด(รอยละ55.3และ46.8ตามลำาดบ)
รองลงมาไดแก ไหล (รอยละ 54.4 และ 41.4
ตามลำาดบ)(ตารางท4)
Table4PrevalenceofMusculoskeletalDisordersatVariousBodyPartsDuringThePast
12Monthsand7DaysAmongBasketWeavingWorkers(n=237).
BodypartsthathavethesymptomsPast 7 days Past12months
N(%) N(%)
Neck
Shoulders
Elbow
Wrist /hands
Upperback
Lower back
Hip/thigh
Knee
Ankle/foot
74(31.2)
129(54.4)
28(11.8)
105(44.3)
64(27.0)
131(55.3)
79(33.3)
73(30.8)
31(13.1)
50(21.1)
98(41.4)
21(8.9)
66(27.8)
45(19.0)
111(46.8)
67(28.3)
54(22.8)
26(11.0)
281
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
ความสมพนธระหวางปจจยดานทาทางการทำางาน
และกลมอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ
ความสมพนธระหวางระดบคะแนนทาทาง
การทำางานกบกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง
กลามเนอในชวง12เดอนทผานมาของกลมตวอยาง
พบวาขนตอนการสานฐานตะกราไมไผและขนตอน
การสานปากตะกราไมไผ ระดบคะแนนทาทางการ
ทำางานมความสมพนธกบกลมอาการผดปกตของ
ระบบโครงรางกลามเนออยางมนยสำาคญทางสถต
(χ2=61.04และ71.45ตามลำาดบ,P<0.01)
สวนในชวง7วนทผานมาพบวาทกขนตอนการ
ทำางานระดบคะแนนทาทางการทำางานมความสมพนธ
กบกลมอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ
อยางมนยสำาคญทางสถต(χ2=55.79,33.18และ
24.21ตามลำาดบ,P<0.01)(ตารางท5และ6)
Table5RelationshipBetweenWorkingPostureandMusculoskeletalDisordersDuringthe
Past12Monthsand7DaysAmongBasketWeavingWorkers(n=237).
Steps of weaving Score levelSymptoms
χ2 df pYes No
Weavingbaseof
the basket
Level1and2 9(28.1) 23(71.9)61.04 1 <0.01
Level3and4 180(87.8) 25(12.2)
Weavingbaseof
the basket
Level1and2 62(63.8) 18(22.5)0.38 1 >0.05
Level3and4 127(80.9) 30(31.8)
Weavingtopof
the basket
Level1and2 16(34.8) 30(65.2)71.45 1 <0.01
Table6RelationshipBetweenScoreLevelofWorkingPostureandMusculoskeletalDisorders
DuringThePast7Daysand12MonthsAmongBasketWeavingWorkers(n=237).
Steps of weaving
basketScore level
Symptomsχ2 df p
Yes No
Weavingbaseof
the basket
Level1and2 4(12.5) 28(87.5)55.79 1 <0.01
Level3and4 160(78.0) 45(22.0)
Weavingbodyof
the basket
Level1and2 62(63.8) 18(22.5)33.18 1 <0.01
Level3and4 127(80.9) 30(31.8)
Weavingtopof
the basket
Level1and2 16(34.8) 30(65.2)24.21 1 <0.01
Level3and4 173(90.6) 18(9.4)
282
Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)
การอภปรายผล 1.ปจจยดานทาทางการทำางานในผประกอบ
อาชพสานตะกราไมไผ
การศกษาครงน พบวา หนงในสามของ
กลมตวอยางในขนตอนการสานฐานตะกราไมไผ
มระดบคะแนนทาทางการทำางานในระดบ4เนองจาก
ลกษณะการทำางานในขนตอนการสานฐานตะกรา
มกมทาทางการทำางาน«ำา«ากจากการใชมอ/นวมอ
และขอมอและมทาทางการทำางานไมเหมาะสมไดแก
การกมศรษะ และลำาตว ในการนงสานโดยงอเขา
ทงสองขางการใชสายตาจองและเกรงคอขณะสาน
ตอเนองมากกวา1ชวโมงตลอดจนมการกม/บดตว/
เอยวตว เพอไปหยบตอกมาสานเพมเตม«งเปนไป
ตามแนวคดทฤษฎทลกษณะการทำางานดงกลาวจะ
กอใหเกดปญหาดานทาทางการทำางานสอดคลองกบ
การศกษาแรงงานหญงทประกอบอาชพสานไมไผ
ในประเทศอนเดย«งพบวารอยละ57.4ของแรงงาน
ทำางานอยในทาทางทจดระดบคะแนนไดระดบสง
«งตองไดรบการปรบปรงแกไขในทนทและรอยละ40.6
มคะแนนทาทางการทำางานในระดบปานกลาง10
สำาหรบการศกษาลกษณะการทำางานในกลมแรงงาน
ทำาไมกวาด มป˜จจยดานทาทางการทำางานของแขน
สวนบนและแขนสวนลางทมการยกมอและขอมอ
มการบดขอมอการเคลอนไหว«ำาๆลำาตวทมการกมไป
ดานหนาพบวากลมตวอยางรอยละ41.2มคะแนน
ทาทางอยในระดบ2และระดบ3เทากนเปนปญหา
ดานทาทางการทำางานทตองปรบปรงและตดตาม
และรอยละ 17.5 มคะแนนทาทางอยในระดบ 4
เปนป˜ญหาดานทาทางการทำางานตองมการปรบปรง
โดยดวน15และการศกษาปจจยเสยงดานทาทางการ
ทำางานในงานหตถกรรมของชยประในกลมคนงาน
วาดภาพหนกลมคนงานผลตกำาไลและกลมคนงาน
ประตมากรรมดน มการจบนวกบการเบยงเบนของ
ขอมอและแขนเปนปจจยเสยงสงในการเกดความผด
ปกตของระบบโครงรางกลามเนอทาทางการทำางาน
ทไมเหมาะสมคอการงอบดของลำาตวการเคลอนไหว
«ำาของแขนขาการนงและยนทำางานเปนเวลานานๆ
สงผลใหมระดบคะแนนของRULAสง16จากการ
ศกษาจะเหนวาลกษณะการทำางานดงกลาวสงผลตอ
การเกดป˜ญหาดานทาทางการทำางาน
2.อตราความชกของกลมอาการผดปกตของ
ระบบโครงรางกลามเนอของผประกอบอาชพสาน
ตะกราไมไผ
กลมตวอยางในการศกษานมอาการผดปกต
ในจำานวนทมากไปหานอยตามตำาแหนงดงน หลง
ไหลและขอมอ(รอยละ55.30,54.4,และ44.3
ตามลำาดบ) เมอเปรยบเทยบอตราความชกของ
กลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ
ในแรงงานหญงทประกอบอาชพสานตะกราไมไผ
ในประเทศอนเดย ทใชเครองมอในการประเมน
ตวเดยวกน «งพบความชกของกลมอาการผดปกต
ทางระบบโครงรางกลามเนอ โดยพบอาการผดปกต
บรเวณหลงสวนลาง(รอยละ 96.1) ความผดปกต
บรเวณไหล(รอยละ91.0)และความผดปกตบรเวณ
หวเขา(รอยละ90.3)10«งบรเวณทมอาการผดปกต
พบวามความคลายคลงกนกลาวคอพบความผดปกต
บรเวณหลงสวนลางมากทสด รองลงมาเปนความ
ผดปกตบรเวณไหล ทงนอตราความชกทไดจากการ
ศกษาครงนนอยกวาอตราความชกทไดจากการศกษา
ของแรงงานหญงทประกอบอาชพสานตะกราไมไผ
ในอนเดย อาจเนองจากระยะเวลาในการประกอบ
อาชพสานตะกราไมไผของแรงงานหญงในประเทศ
อนเดยเฉลย27ปสวนระยะเวลาทำางานเฉลยของ
กลมตวอยางน14ปโดยระยะเวลายงยาวนานกยง
283
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
มผลตออาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ
มากยงขน10 นอกจากนกลมตวอยางของการศกษา
ครงน มลกษณะการทำางานในแตละขนตอนทตอง
กมลำาตวเพอสาน บดเอยวตวเพอหยบตอกมาสาน
และตองนงทาเดมนานๆลกษณะเชนนจะกอใหเกด
อาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ«งสอดคลอง
กบการศกษาทผานมาทพบวาผทตองยนหรอนงทาเดยว
นานๆตดตอกน17มการเคลอนไหว«ำาๆและโนมตวไป
ดานหนา18 จะมความสมพนธกบอาการปวดหลง
สวนลางสวนการยกแขนสวนบนในการเกบปากตะกรา
ไมไผมการเคลอนไหวขอไหลอยาง«ำาๆสงผลตอการ
เกดอาการผดปกตบรเวณไหล18และลกษณะงานทตอง
ทำา«ำาๆมการบดหมนขอมอ/มอตามลายสานสงผล
ตอการเกดอาการผดปกตบรเวณขอมอ/มอ19
นอกจากนกลมตวอยางรอยละ18.6มดชน
มวลกายเกนกวาเกณฑปกตและรอยละ5.5มดชน
มวลกายอยในเกณฑอวนทำาใหมโอกาสเสยงตอการ
เกดอาการผดปกตของโครงรางกลามเนอ เนองจาก
คนอวนจะมเนอเยอไขมนมากขนและนำาหนกทเพมขน
จะเพมแรงกดตอขอตอกระดกเอนและกลามเนอ20
มการศกษาพบวาคนทมดชนมวลกายอยในเกณฑอวน
มความเสยงตอการปวดหลงเรอรงมากกวาคนทมดชน
มวลกายปกต21อกทงกลมตวอยางในการศกษาครงน
ไมออกกำาลงกายรอยละ79.7ทำาใหเพมโอกาสเสยง
ตอการเกดกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง
กลามเนอ22มการศกษาพบวาผทมการออกกำาลงกาย
อยางนอย3ครงตอสปดาหจะมอาการปวดกลามเนอ
หลงนอยกวาผทไมไดออกกำาลงกาย23
3.ความสมพนธระหวางปจจยดานทาทาง
การทำางานและกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง
กลามเนอในผประกอบอาชพสานตะกราไมไผ
ปจจยดานทาทางการทำางานมความสมพนธ
กบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ
«งคลายคลงกบการศกษาแรงงานหญงทประกอบ
อาชพสานไมไผในประเทศอนเดย10 ทพบวาทาทาง
การทำางานในผประกอบอาชพสานไมไผมความสมพนธ
อยางมนยสำาคญทางสถตกบการเกดอาการผดปกต
ทางระบบโครงรางกลามเนอและการศกษาปจจยเสยง
ดานทาทางการทำางานในงานหตถกรรมของชยประ16
ทพบวาปจจยดานทาทางการทำางานในงานหตถกรรม
มความสมพนธอยางมนยสำาคญทางสถตกบการเกด
อาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอเนองจาก
ลกษณะการทำางานของผประกอบอาชพสานตะกรา
ไมไผในทาตางๆทไดกลาวมาขางตน «งเปนไปตาม
แนวคดทวาปจจยดานทาทางจากการทำางานสงผลตอ
การเกดกลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและ
กลามเนอ24 «งจากรายละเอยดของการประเมน
ทาทางการทำางานดวยวธRULAไมไดประเมนเฉพาะ
ทาทางแตยงรวมถงการประเมนการใชแรงและการ
ทำา«ำาทำาใหทาทางการทำางานทประเมนดวยวธRULA
มความสมพนธกบกลมอาการผดปกตทางระบบ
โครงรางกลามเนอและจากอาการผดปกตของโครงราง
กลามเนอทงในชวง12เดอนและ7วนทผานมา
ของกลมตวอยาง แนวคดทฤษฎกลาววาสาเหตของ
การเกดกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง
กลามเนอโดยเฉพาะคอและรยางคสวนบนสวนใหญ
เกดจากลกษณะการทำางานในทาทางทไมเหมาะสม
และมทาทางการทำางาน«ำา«ากเชนการกม/เอยงคอ
การบดหมนขอมอ«ำา«าก25มการศกษาพบวาการทำางาน
ในทาทางทตองกมหรอเงยศรษะมากกวา15-30องศา
เปนประจำาจะมความสมพนธตอการเกดกลมอาการ
ผดปกตของคอ7
284
Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)
เอกสารอางอง1.กวนธดา สนตพงศ. การบาดเจบจากภาวการณ
ทำางาน«ำา«าก. เขาถงไดท http://www.
infku.ac.th/article/diag/510202/ctd.html.
เมอวนท15ตลาคมพ.ศ.2555
2.HuisstedeBM,Bierma-ZeinstraSM,Koes
BW, Verhaar JA. Incidence and
prevalenceofupper-extremitymuscu-
loskeletal disorders: A systematic
appraisaloftheliterature.BMCMus-
culoskeletalDisorders2006;7(7),1-7.
3.MedicalExpendituresPanelSurvey[MEPS]
2004-2011intheBurdenofMuscu-
loskeletalDiseaseintheUnitedStates
Prevalence Societal and Economic
Cost. Health Care Utilization and
Economic Cost of Musculoskeletal
Disease,2008.Availableathttp://www.
boneandjointburden.org, accessed
October15,2012.
4.นงลกษณ ทศทศ, รงทพย พนธเมธากล, วชย
องพนจพงศ, พรรณ ป�งสวรรณ,ทพาพร
กาญจนราช. ความชกของความผดปกต
ทางระบบกระดกและกลามเนอในกลมอาชพ
ตดเยบจงหวดขอนแกน.วารสารวจยมข.
2554;11(2):47-54.
5.LeighJ,MacaskillP,KuosmaE,Mandryk
J. Global burden of diseases and
injuries due to occupational factors.
Epidemiology1999;10(5):626–31.
6.Fathallah FA,Meyers JM. Stooped and
squattingposturesintheworkplace.
Available at http://nasdonline.org/
static_content/documents/1927/
d001873.pdf, accessedOctober15,
2012.
7.Vieira ER, Kumar S. Working postures:
Aliteraturereview.JournalofOccu-
pational Rehabilitation 2004; 14(2):
143-50.
8.Shirleyann MG. Ergonomics Australia.
HFESAJournal,ErgonomicsAustralia
2010;24(1):
9.BanerjeeP,GangopadhyayS.Astudyon
the prevalence of upper extremity
repetitive strain injuries among the
handloomweaversofWestBengal.
JHumanErgol2003;32:17-22.
10.ParimalamP,BalakamakshiK,GanguliAK.
Musculoskeletalproblemsofwomen
bambooworkers inMadurai, India.
Humanfactors&Ergonomicssociety
of Australia 42nd annual conference;
2006.
11.ชนากานตบญนช,ยวดเกตสมพนธ,สทธพล
อดมพนธรก,จฬาภรณพลเอยม,ปรชญา
พลเทพและคณะ.ขนาดกลมตวอยางในงาน
วจยเชงปรมาณ.เขาถงไดทhttp://www1.
si.mahidol.ac.th/km/sites/default/files/
sample_size_0.pdf.เมอวนท15ตลาคม
พ.ศ.2555
285
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
12.พชรนพรมอนนต.ปจจยดานการยศาสตรและ
อตราความชกของกลมอาการผดปกตทาง
ระบบโครงรางและกลามเนอในพนกงาน
โรงงานเฟอรนเจอร[วทยานพนธพยาบาล
ศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการพยาบาล
อาชวอนามย].เชยงใหม: บณฑตวทยาลย
มหาวทยาลยเชยงใหม;2549.
13.KuorinkaI,JonssonB,KibomA,Vinterberg
H,Biering-SorensenF,AndersonG,
etal.StandardizedNordicQuestion-
nairesfortheanalysisofmusculo-
skeletalsymptoms.AppliedErgonomics
1987;18(3),233-7.
14.McAtamneyL,CorlettN.RULA: asurvey
methodfortheinvestigationofwork
related upper limb disorders. Applied
Ergonomic1993;24(2),91-9.
15.สนสา ชายเกลยง, ธญญาวฒน หอมสมบต.
การประเมนความเสยงทางการยศาสตร
การทำางานโดยมาตรฐาน RULA ในกลม
แรงงานทำาไมกวาดรมสข.ศรนครนทรเวชสาร
2554;26(1):35-40.
16.Mukhopadhyay P, Srivastava S. Ergo-
nomics risk factors in some craft
sectorsofJaipur.ErgonomicsAustralia
2010;24(1):4-14.
17.สนสาชายเกลยง,พรนภาศกรเวทยศร,ยอดชาย
บญประกอบ,เบญจามกตะพนธ.ความชก
ของการปวดหลงของพนกงานและป˜จจย
เสยงดานสภาพแวดลอมการทำางานใน
สำานกงานมหาวทยาลยขอนแกน.วารสาร
ความปลอดภยและสงแวดลอม 2552;
19(3),11-8.
18.เพชรรตน แกวดวงด, รงทพย พนธเมธากล,
ยอดชาย บญประกอบ, สาวตร วนเพญ,
วณทนาศรธราธวตร.ความชกของความ
ผดปกตทางระบบกระดกและกลามเนอ
ในกลมอาชพอตสาหกรรมสงทอ จงหวด
ขอนแกน.วารสารเทคนคการแพทยและ
กายภาพบำาบด2553;22(3):292-301.
19.วชรากรเรยบรอย,สนสาชายเกลยง.การบาดเจบ
«ำา«ากในพนกงานอตสาหกรรมแกะสลก
หน. วารสารวจยสาธารณสขศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน2554;4(3):11-20.
20.Arena VC, Padiyar KR, Burton WN,
Schwerha JJ. The impact of body
massindexonshort-termdisabilityin
theworkplace. Journal ofOccupa-
tional&EnvironmentalMedicine2006;
48(11),1118-24.
21.LakeJK,PowerC,ColeTJ.Backpain
andobesityinthe1958Britishbirth
cohort: cause or effect. Journal of
Clinical Epidemiology 2000; 53(3),
245–50.
22.NationalInstituteforOccupationalSafety
andHealth.Ergonomicsandmuscu-
loskeletal disorders. Available at
http://www.cdc.gov/niosh/topics/
ergonomics, accessed October 15,
2012.
23.RainvilleJ,HartiganC,MartinzE,Limke
J,JouveC,FinnoM.Exerciseasa
treatment for chronic low back pain.
TheSpineJournal2004;4,106-15.
286
Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)
24.Bernard BP. Musculoskeletal disorders
andworkplacefactors:Criticalreview
ofepidemiologyevidenceforwork-
related musculoskeletal disorder of the
neck,upperextremityandlowback.
Availableathttp://www.cdc.gov/niosh/
97141pd.html,accessedOctober15,
2012.
25.Szabo RM, King KJ. Repetitive stress
injury: Diagnosis or self-fulfilling
prophecy. Journal of Bone and Joint
Surgery2000;82(9),1314-22.
287
ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)
Prevalence of Musculoskeletal Disorders and Working
Postures among Bamboo Basket Weavers
Jeeranun Teeratarinphong* Weeraporn Suthakorn**
ABSTRACT Workingpostureisoneofthehealthrisk
factorsresultinginmusculoskeletaldisorders.
This descriptive, correlational study aimed
to find the prevalence of musculoskeletal
disorders,workingposturerisklevels,andthe
relationshipbetweenscorelevelofworking
postureandmusculoskeletaldisordersamong
237basketweavingworkersusinginterview
questionnairesandworkingpostureevaluation
tools.Resultsshowedthat64.4percentages
oftheworkerswhohadworkingposturescores
atlevelsthatneedimmediatemodification.
Regardingtheprevalenceofmusculoskeletal
disorders that were reported in the past
12monthsandinthepast7days,therates
were79.7and69.2,respectively.Themost
commoncomplaintwas lowbackpain. In
addition, working posturewas significantly
relatedtomusculoskeletaldisordersduring
thepast12monthsandinthelast7days
(χ2=60.77and36.58respectively,P<0.01).
These findings reveal that these weaving
basketworkersneedimprovementstotheir
workingposturesfortheeffectiveprevention
of musculoskeletal disorders.
Keywords: workingpostures,musculoskel-
etal disorders, bamboo basket
weavers
J Public Health 2014; 44(3): 273-287
Correspondence:JeeranunTeeratarinphong,StudentofMasterofPublicHealth,TheGraduateschool,
ChiangMaiUniversity,ChiangMai50200,Thailand.E-mail:[email protected]* StudentofMasterofPublicHealth,TheGraduateschool,ChiangMaiUniversity**DepartmentofPublicHealthNursing,FacultyofNursing,ChiangMaiUniversity