TURK CEZA MEVZUATINDAICI TEMEL DUZENLEMELERE

PSIKIYATRISTLERIN FAIL YE UZMAN SWAT! ICAPSAMINDA GENEL BAKES

EVALUATION OF THE LEGAL PROVISIONS ABOUT PSYCHIATRISTS AS

OFFENDER AND SPECIALIST IN ESSENTIAL REGULATIONS OF TURKISH

CRIME LEGISLATION

Prof Dr. Faith Sekunl MAHMUTOOLU

Istanbul eniverstiat Huh& Fakfiltesi

Ceza ye Ceza Usu ll Hukuku Anabilbn Dab

Ogretim eyest

e-maik fsntahnuttoght®hotrnall.corn

ABSTRACT

When we consider crimes, Although at first sight we think about a concept which consists

of both legal and social sides,,in some situations the subject of the crime and offender or the

victim of the crime are associated with the medical science. In this -regard when we have a

look at the legislation, we able to see that psychiatrists as members of the me,dical science can

be either offender or specialist for some types of crimes. In our article we will analyse direct

or indirect connections between the medical science and the legislation especially for the

situation of the psychiatrists and the situation of the health officials in general. While we are

doing this, first of all i've will consider the differences between the regulations of criminal law,

criminal procedure law, law of criminal execution, law on child protection. After the analysis

we are going to examine the every title according to articles where psychiatrists are just

offender or both offender and specialist.

Anahtar Sozclikler-Keyivords

psildyatrist, fail, unman, sorumluluk, ceza - psychiatrists, offender, specialist, liability, crime

A. Gene! Apidamalar:

Suc denildiginde aldimiza hukulcsal ye toplumsal yonii olan bir kavram gelse de ban

dunnnlarda sugun konusu, faili ya da magduru, tip biliminin dogrudan ilgi alam icirtde

kalabilmektedir. Bu baglamda ceza mluatina balctigimizda da bir tip bilimi mensubu olan

psikiyatristlerin de; ban suc tipleri acisindan fail sifatinda olabilecegini ya da ban suclarda

1

failin tedavisine gerek olup olmaffigunn teshisinde veya ihtiyac varsa tedavi edilmesinde,

sant& anlama ye kavrama yeteneginin suca etkisinin belirlenmesinde, anlama veya kavrama

yetenegi yoksa bunlara tedbirlerinin icraamda, yine, magdurun terapisinde,

magdur cocuk ise bunlann ceza muhakemesi lcapsammda dildcatld izlenerek yargilama

asamasinda telcrarlayan magduriyetinin engellenmesinde, uzman stfahyla Icarsuniza

cilcabilecegini garmekteyiz.

calismanuzda da tip bffimiyle dogrudan ya da dolayh baglantst bulunan ceza

mevzuatmrlaki maddeleri ozelde' psikiytrikler l, genel de ise saghk cahsanlan acismdan

inceleyecegiz. Bu incelemeyi yaparken de oncelikle maddi ceza hukuku, ceza muliakemesi

hukuku, 1nfa7 hukulcu ve cocuk koruma yasast .diizenlemeleri ayrunuu kullanacagm.

Sonrasmda ise her bir bashk ahmdald kanun maddelerini, psildyatristlerin fail veya hem fail

hem de uzman oldugu hUkilmier aynmuia tabi tutagagtz.

B. CEZA MEVZUATINDAK1 DDZENLEMELER

I. TURK CEZA ICANUNU'NDA YER ALAN DUZENLEMELER

1. AKIL HASTALItI (TCK. m.32)

Kusurlulugu etkileyen sebeplerden birisi olan "Alai Hastahr, 5237 Sari]. Turk Ceza

Kanunu'nun Birinci Kitabuun "Ceza Sorumlulugunu %aid:ran ye Azaltan Nedenler"

Bashkh tkinci lusminda, 32. Madde'de dtizenlenmistir.

Ilgili madde incelendiginde, alul hastaligmm lcusurluluk ilzerinde meydana getirdigi

etkisinin tic dereceye aynkligt gertilmektedir. Btma Ore kiinin etkisi altmda bulundugu alai

hastaligi; I- kledigi flu/in hukuki an/am ye sonuglannz algziamat yeteneVni ortadan

kaldwabilir, 2- Bu fiille olarak davrameannz yOnlendirme yeteneg int' ortadan

kaldzrabilir veya Onemli Olgiide azaltabilir ya da 3- Kifinin tyledigi fiilin hulculci anlamuu ve

Ashnda psikiyatristler baglammda ele alchgumz ye ruhsal bozukluklarla ilgili konulan da ortaya koydugumuz boyle bir caltsma, §tlphesiz noroloji unnanlanmlya da psikologlan da yakmdan ilgilendirmektedir. Ancak 2-3 Aral& 2010 tarihinde, Tip Etigi ye Tip Hulcuku Demegiinin dtlzenlea oldugu"Psikiyatride Etik ye Hukuld Sorunlar''' konulu bilimsel toplantmm merkezinde sadece psikiyatristler esas almchgr igin saptamalannun, deginilen bu alanla smith tuttuk.

2

sonuclaruzz algtlamak yetenegini etkilememekle beraber, 41edii fink ilgili davrantylarun

yonlendirme yeteneg ini azaltmq olabilir.

Somut olayda bu olastalardan birisiniu etkili oldugu Ell sonucu islenen bir sucla ilgili

kusurluluk degerlendirmesi yarlirken; Oncelilde marifetiyle) psikiyatri biliminin

verileri cercevesinde failin alai hastasi olup olmachg? belirlenecektir s. Bu belirleme

yapihrken de failin sugu gerceklestirdigi sffadaki durumu 4 esas almacalcUr5. Zira suc

islendikten sonra ldjt alai hastahgma tutulmasi maddi ceza hulculctum degil ceza

muhakemesi ya da infaz hukukunu i1gileniren bir sorun olacalchr. Bu dogrultuda eger kifi

sucu ifledigi zaman alcd hastast ise 6, hastahgnun kisinin davramslarma ne gibi bir etkisinin

oldugu da, yine tibbi olarak ve ilk planda somut olaydan batons& devammda ise somut

olayda iflendigi ileri surtilen suc tipi dildcate almarak saptanacalctir. Sayet bUtünüyle anlama

ve kavrama yetenegi yoksa Have degerlendirmelere ihtiyac duyulmayacalchr. Sonrasmda ise

bu saptamalar mahkeme tarafmdan olaya uygulanaralc, failin kusurlu olup olmachgma ye buna

bagh olarak sorumluluguna lcarar verilecektir.

2 "Alul hastaligmm tespiti konusunda biyolojik, psilcolojik ve karma olmak tizere tic metoddan si5z edilebilif. Karma sistemde fail hem psikiyatrik ye psikolojik acidan incelenir hem de ruhsal rahatsizhgm aguligt ve somut flit bakimmdan animal arashnhr. TCK 32. Madde aid hastahgt terimini kullanmalda biyolojik me'toda yer verdigi izlenimi verse de, soz konusu rahatstzhgut islenen fiil balummdan sonuclaruun arastmlmasuu anyor olmast psilcolojik metodu da benimsemis oldugunu gostermektedir. Bu yontlyle TCK'nm karma ba - yapida oldugu soylenebilir." OZBEK Veli Ozer, 1CANBUR M. Nthat, BACA1CSIZ Pmar, DOOAN Koray, TEPE nicer, Turk Ceza Hukuku Gene! Hakamler, Ankara, 2010, 8.355 ONVER madde bashgtyla ilgili olarak; "Alul Hastahr Icavramt yerine "Ruh Hastahr kavranumn kullamlmasmm daha uygun olacagim, bu acidan biyolojilc sistemden vazgecilmesi gerelctigini" savunmalctarnr. ONVER Yener, Psikiyatride Hasta Haldan, Saghk Haldu-Hasta Ilaldan Ozel Sarst, Sar 3, Kamm 2007, s. 40 3 OZGENC lzzet, Turk Ceza Hukuku Gene! Hakamler, Ankara, 2009, 8.367, OEBEK-1CANBUR-BACAICSIZ-DOOAN-TEPE, 5.354 4 "Samgm sac tarihinde hastahgz nedeniyle, 4lediiflulin anlam ye sonuclarau algdayzpialgdayamachp ye file ilgili dal/ran:slam, yonlendirme yeteneginin azahp azalmadig: hususu Ad!! Tip Kurzunuindan rapor almarak araytinlmadan eksik kovu,yturulma ile cezalaodirzlmaya karar verilmesi BOZMAYI gerektirir " YARGITAY 2. ceza.Dairesi, 15.02.2010T, 2009/2196E, 2010/3901K 5 DEMIRBAS Timur, Ceza Hukuku Genel Haktimler, Ankara, 20'07, s.318, HAICERI Hakan, Ceza Hukuku Genel HlikUmler, Ankara, 2008, s.147, 6 "Alul hastalt dogustan var olan, falcat zamanla veya yailthlda ortaya cilcan ruhi bir rahatstzlik olabilecegi gibi, kactIldUkte gecirilmis onemli bir hastahgm veya failin has= yere carpmasnun sonucunda ortaya cilcabilir. I5megin, faildeki seker hastaligt dahi cern ehliyetini etkileyebilecek aid hastahgt Icapsammda Icabul gorebilecektir. Aynca dogustan var elan aldi elcsikliklerden, kiinin tayin ye teshis yetenegindeki azliktan veya zamanla cesitli hadiselerin eficisiyle akli elcsikligin ortaya cilcmasmdan dogabilir ve kisinin ceza ehliyetini etkileyebilir. Belirtmeliyiz Id alai eksikligi bir ruhi bunahm halt olmarp, Iciaideki dustinme ve algilama gtictindeki za

det,kanuntm n. Maddesi lcapsammda degerlendirihnelidir." SEN Ersan, "Ceza Sorumlulugunu ICaldwan ye Azaltan Sebepler", Turk Ceza Hukuku Dernegi Turk Ceza Kanununun 2 Yih Teori ve Uygulamada Karstlaillan Sorunlar Sempozyumu Kitabt, 2008, Istanbul, s.113 7 OZGENC Izzet, s.367, KOCA Mahmut, OZOLMEZ Man, Turk Ceza Hukuku Gene! Hakamler, Ankara 2009, s.320

3

Konuyu biraz daha acacak olursak; failde saptanacak alai hastaligtmn her somut olaya

etkisi farkh olabilecegi gibi, alul hastaliklarnun tuned arasmda dahi maddi ceza hukuku

acismdan degi§ilc sonuclar ortaya 9ilcabilir. Bu balcundan psikiyatrist alul hastalcgmm admi

koyduktan sonra, hastaligm bu ye benzed olaylardaki etkilerini de belirtmelidir. Ornegin;

eylemin hukuld sonuclarun algilama yetenegini degil de fine ilgili dayram?lannt kontrol

etme yetenegini etkileyen rahatsizliklarcian bin olan kleptomanide, kii hirsalik su9u

i§lediginde, hastaligin neticesi olan 9alma dUrtUsu ile hystzlik sugunun maddi unsuru olan

zilyedine alt tapur malt alma eylemi arasmda illiyet bag' lcurmak mtlmkundtir. Ancak

kleptomani hastast sadece ihtiyact olmayan maddi degeri dt1.5ilk mallan pima egiliminde

oldug'u icin bu nitelikleri ta.,imayan lursalik sucunu i§lenmesi duramunda, kusur

yeteneginden yolcsun oldugu sonueuna ulamak, dogru degildir. Ote yandan, kleptomani

hastast ki,inin cinsel salchn swum i*ledigi dil§tintildligilnde ise, calma dlirtiisii ile cinsel

biltOnitige saldm eylemi arasmda illiyet bagt lcurulamachgmdan hastaligm ki§inin ceza

sorumluluguna hicbir etkisi olmayacalctir s . Ba§lca Hr ifadeyle; maddi degeri yillcsek olmayan

§eylerin kompoldugu lurazhk swum i*leyen fail, kleptomani hastahtuun etkisiyle dayrarn§i

gercekle§tirmi§se, TCK 32/1 maddesi geregi haldcmda cezaya htilcmedilmeyecek 9, buna

karWilc cinsel saldm swum i§lediginde lcusurlulugun yarliginclan sea edilecelctir.

Aym durum k4ide Onlenemeyen bir yangtn 911carma istegine sebebiyet yerea

Piromanil° hastaltmda da soz konusu Bu baglamda Piromani bast= 1c4inin

yangin 911cararak sac i§lemesi halinde kusur yetenegine ye dolityli olarak ceza sonunlulugutla

etld ettigi stiylenebilecekken, ba.5Ica bir stic i§lemesi halinde kusurlulugun \Tani@ kabul

edilecektir. Tilm bu hususlar dolaylkyla da psikiyatristin hastahgm olaya etldsini iyi

Arm Virus icin blcz; KOCA-OZOLMEZ, s.320, 321 9 Hatirlatmalc isteriz Id; 3211. filcrada yazah derecede olmamakla birlilcte, iIedigi flue ilgili davramslarmi ydnlendirme yetenegi azalmts olan kisiye 32/2.filcra hUlcmtt uygulanacalenr.

Aym grits icin bkz: ARTUK Mehmet Emin, GOKCEN Ahmet, YENIDaNYA Ahmet Caner, TCK Serhi, Ankara, 2009, s.803

Birinci derecede eylemin hukuld sonuclarmi algilama yeteneginde, devammcla ise iradi davramslarda sorunlara neden olan Othello Sendromu (Patalojik Kiskanchk) ye Erotomanik Satin diye adlanduilan rahatsahldann etkisiyle islenen suclan da bu katagoride degerlendirmek ve tarttsmak gerelctigi dllstincesindeyiz. Kisaca bilgi verecek olursak; othello sendrpmunda; kifl gercek olmachgt halde esinin sadalcatsiz olduguna inamp, buntm igin stlrekli karat aramaktachi\ Gercek olmayan bu hayali aldatmayt onlemek icin de esinin yasammi lusdlamaktachr. Erotomanik Sunda ise; kiside bir kadm veya erkegin kenclisine flik oldugu sannsi varchr. Ashnda gercelcte bunu destekleyen hicbir davrams yolctur. Hatta kiiler tanismiyor dahi olabilir. HOCAOOLU cicelc, "Paranoid Semptomlar ve Sendromlar", Psikiyatri Thinyasi, 2001, Say' 5, s.100,101, ht www.ct .comdmal 4 56. df, 18.03.2011

4

yonunlamast gerekecektir. Psikiyatrist tarafmdan yapilacak degerlendirmede de ldsinin yast,

bedensel ve zihinsel olgunlugu ve alal saglIgt bir bUtfin halinde clildcate ahnacaktu.

Ceza sorumlulugu actsmdan Ozellik arz eden bu rahatstzhklar chsmda deginmek

istedigimiz bir baska alai hastahgt da demanshr. Ktsaca bilgi verecek olursak; Demans

(bunaraa) zihinsel gitctin tahribi veya yok olmastchr. ogrenme, bellek, dil fonksiyonlan ve

gibi zihinsel fonksiyonlann bozulanast lie lcaralcterize olan, sosyal ye i hayatnu

eddleyen, cogunlulda geri dOntissilz ilerleyici bir beyin hastaligichr. Alzheimer hastahgt da,

yetiskinlerde meydana gelen ye tamamen tedavi edilemeyen en silc demans ttirtidar. Demansm

siddeti, hafif, orta ye agir olabilmektedir. Aynca hastaligm baslangtc lusnu lie son asamasi

arasmda bilytik fark bulundugu icin bizce demansla ilgili hulcuki degerlendirmenin; hastaligm

derecesine gOre yaralmast gerekmektedir. Bu yOzden hastahgm ilk asamalan actsmdan TCK

md 34/f.1 " Gecici bir nedenle ya da irade chp almcm alkol veya uyusturucu madde etkisiyle,

41edigi film n hukuki anlam ve sonuclaron algilayamayan veya bu ft mile ilgili olcrrak

davrarullarou yOnlendirme yetenegz- onemli derecede azabny olan kifiye ceza verilmez."

htikmiintin uygulannisstyla problemin cOzillebilecegini chistinmekteyiz. Baska bir ifadeyle

34/f.1 geregi bu kisilerin ceza sortnnluluguna gidilemeyecelctir. Hastahk son asamaya

ulasmissa da TCK 32.'deki liukumierin uygulanmast gerekecektir 12. Bu baglamdflastaligtn

hangi derecede oldugu da yine psikiyatrisderce saptanacalthr.

Dildcat cekmek isteriz ki; yukanda degindigimiz hastaldclar yOntinden bir geldnce

yokken, ban rahatsthildarm alai hastahgt olup olmachgt konusunda tereddiltler varchr. Boyle

rahatstzliklardan bin de epilepsidir. Epilepsinin bir alai hastaligt olmaclignu dti.slinditten

neden ise nObetlerinin lasa stireli (gelip gecici) olmasichr. Ancak nobet esnasmda ye nObetten

hemen sonraki dOnemdeki bilinc bozuldugu strasmda veya no:Meter arast donemde ban

hastalarda birlikte bulunabilecek ya da uzun sine nabet gegirmeye eslik ederek gortilebilen

psikiyatrik bozukluklarda suca lèonu somnlar olusabilir. Boyle bir duiumla Icarstlasildiginda

epilepsi balammdan tabbi veriler esas almarak ulastiguanz sonuc; alai hastahgt kategorisinde

olmachgt yonilndedir. Bu dogrultuda bizce nobet strasmda islenen bir suc s6z konusu

MAHMUTOOLU Fatih Selami, "Ceza Flukuku Boyutuyla Epilepsi ye Demans", Klinik , Alcttiel Tip Noropsilciyatri Forumu, Cult 4, Sayi I, Ey101-Arahlc 2010, s.14-16

oldugunda TCK md 34/f.1 hukmu uygulanacalchr n . Epilepsinin yarn sna bit alai hastahgr sea

konusu oldugunda ise TCK. m.32'deki hillcumlerle ilgili problem goziilecektir 14.

Sonug olarak TCK 32. Maddeye biiriintiyle baktigmuzda; akil hastaligi nedeniyle,

isledigi fiilin hulcuki anlam ve sonuglanm algrlayamayan veya bu fiille ilgili olaralc

davramslarmr yOnlendirme yetenegi onemli olgilde azalmis kisiye ceza verilmeyecektir.

Ancak haldarmda guvenlik tedbirine hiikmolunacaktu m. TCK 32/1. FrIcrada yazili derecede

olmamakla birlikte, iledigi fiille ilgili davramslarun yonlenctirme yeteneg -i azalmrs kisinin ise

cezasinda bit indirim yaprlacak veya mahldim olunan ceza stiresi ayrn olmak kosuluyla,

kismen veya tamamen, alul hastalarma azge gtivenlik tedbiri uygulanabilecektir. Trifaz tehlike

halinin deVammca siirecektir. Bu baglamda infann sonlanchrilmast da yine psikiyatristlerin

verecegi rapor sonucunda mamktin olacakta.

2. CINSEL SALDIRI (TCK md. 102)

Cinsel davrarnslarla bit kimsenin vticut dokunulmazfigimn ihlalini cezalancliran chisel

saldm sugu; 5237 sari' TCK'mn ikinci Idtabinur "Kisilere Karst Suglar"a yer veren ikinci

lasmmur "Chisel Dokunulmazhia Karst Suclar" bashIch aft= boltimlincle 102. maddede

ditzenlernnistir. ilgili madde incelendiginde Oncelikle bu sug tipi agisindan psikiyatristleiin

ldmi zaman fail kimi zaman ise uzman olarak karsmuza gilcabilecegi gortilmelctedir.

Sonrasinda ise soz konusu maddede gegen "sugun kamu garevinin veya hizmet iliskisinin

sailadit nafuz keit:lye kullanilmak suretiyle islenmesi (TUC m. 102/34 )", "ftilin beden

veya ruh sail* balamindan kendisini savunamayacak durumda bulunan kisiye 'carp

islenmesi (TUC m. 102/3-a)" ye "suc sonucu beden veya ruh, salzkznin bozulmast

(TCIC m. 102/5 )" hallerinin psikiyatristler agisinclan einem tasichgr anlaSilmalcradm Bu hailed

lusaca agilclayacak olursak;

&Kull kamu gorevinin ya da hizmet iikisinin sagladti rulifuz kotoye

kullandmak suretiyle igenmesi, sugun temel sekline Wire failin cezasmm arttirilmasma

13 Bilgi igin bkz; KOc Seda, "Kusur Yetenegini Etkileyen Arai Sebepler", Karplagumah Ounce! Ceza Hulculcu Serisi, Suo Politikast,Ankara, 2006, s.543,544 14 MAHMUTOOLU, "Ceza Hukuku Boyutuyla Epilepsi ye Demans", s.14-16 15 "Gunchtzleyin konut dokunulmazItgun tidal ye sovme suolanndan yargdanan, 5237 &Dun TCK'nin 32/1. Maddest geregince hak1anda ceza tertibine yer olmadigina karar yerilen sandc haklanda aym madde geregince guyenlik tedbirine hillanedilmesi gerektiginin gozetilmemesi BOZAIA17 gerektirir..." YARGITAY 17.07.2007, 2007/5066E., 2007/10887K.

6

neden olan bir nitelikli haldir. Soz konusu nitelikli halde, failin magdur ile arasmdaki ilikiden

faydalanarak sucu islenmesi cezayt artma bir neden plarak karsimma ctlanaktachr. cilnkii

kamu gOrevlisi veya magdurla aralarmdald hizmet iikisi dolayistyla niifuz sahibi olan

kimselerin bu konumlaruu kattiye kullartarak magdurun mukavemetini daha kolay lannalan

ve cinsel saldiri sucunu islemeleri milmktindOr.

Bu nitelikli hal actsmdan psikiyatristler fail, hastalan ise magdur olabilir. Gercekten

de psikiyatriste, gelen hastatun doktoruna duydugu soyut ya da somut bir giiven 16 stiz

konusudur. Fakat psikiyatrist hastast ile arasmdald &ten iliskisini duruma gore kamusal

giiciinden yararlanarak, duruma gOre de verdigi hizmeti ktitiiye kullanarak onun chisel

butunlUgune saldmda bulunabilir. Hatta ban olaylarda bu iki stfat bir arada dahi olabilir.

Ashnda burada bir taraftan &yen i1ikisi , diger taraftan faildeki ntifus sucun islenebilmesi

balammdan daha uygun bir ortama dontisebilmelctedir.

Flinn beden veya ruh bakumndan kendi.sini savunamayacak 17 &munch bulunan

ki,yiye ;carp i,ylenmesi ice; sucun temel seldine gore failin cezasuun arttmlmasma neden olan

bir diger nitelikli haldir. Bu nitelikli halin gerceklesmesi icin beden veya ruh bakurundan

kendisini savunamamatun magdurun chisel saldm sucuna kart koyma olana'gmt ortadan

kalchracak nitelikte olmast gerekir. SOz konusu dummun gecici ya da stirekli olmasmin bir

onemi yokturn .

Psildyatristler actsmdan ise, magdurun ruh balammdan kendisini savunamamast kisnri

onemlidir. Acilclayacalc olursak ruh balammdan kendisini savunamama; magdurun savunma

fink'thutu tama.men ortadan kalatfacalc nitelilcte akli maluliyet anlamma gelmelctedir 19 . Baka

16 Tip hulculcunda gtiven ilkesi halckinda bilgi icin blcz; ONVER Yener, "Tip Ceza Hukukunda Gavel] ilkesi", Ttirkiye Barolar Birligi, Tip Ceza Hulcukunun Mince! Sorunlan, V. Turk Alman Tip Hukuku Sempozyumu, 28 Subat-1 Mart 2008, Ankara, s.881-916 17 Beden veya ruh bakimmdan kendisipi savunabilme kavrami 5237 sayth TCK ile getkilmis yeni bir kavram olup; TCK 82/1-e Kasten Adam OldUrme, TCK 861343 Kasten Yaralama, TCK 94/2-a /Oconee, TCK 96/2-a Eziyet, TCK 102/3-a Cinsel SaldirI, TCK 109/3-f Kisiyi HUrriyetinden Yolcsun Klima ve TCK 149/1-e Yagma Suclarmm nitelikli hall olarak yasada ongOrtllmtister. 765 swill eski TCK'da bu cifizenlemeye yer verilmemistir. Ancak arulan yacnin 41412(Cebren kza Gecen, Kactllderi Bastan Cdcaran ve iffete Taarruz Edenler) ve 505.(Dolandincililc ve Iflas) Maddelerinde, magdurda mevcut olan bedensel veya aldi yoksunluk cezarun art= nedeni olarak yasaya konulmustu. 16 ARTUK-GOKCEN-YENTDONYA, s.2533, TEZCAN Durmus, ERDEM Mustafa Ruhan, ONOK It Murat, Teorik ye Pratik Ceza Orel Hukuku, Ankara, 2007, s.289

"Magdurun anlama ve kavrama yetenegindeki elcsiklik, herkesin sozOne inanma gibi hallerin varligi da magdurun ruh bakumndan kendini savunamayacak durum olarak degerlendirilmelidir." SEVDK YOKU$

7

bit ifadeyle magdur etkisinde bulundugu alul hastaligt dolarsiyla eylemin ahlalci kOttiltigiinii

ye anlammin icavrayamamalctachr21 . Ilgili nitelikli halin gerceldesmesi icin failin ise sucu

islemeden once magdurun beden veya ruh balcumndan kendini savunamayacagmi bilmesi

gerekmektedir22.

Bu bashk kapsammda Psikiyatristler, bir taraftan sucun faili, diger taraftan ise

magdurun kendisine yonelik flue !carp koymaya engel nitelikte aldi rahatsizligi bulunup

bulunmadigmm tespitinde biLirkii olarak icarsimiza

Suc sonucunda magdurun beden veya rub saghipmn bozulmases ise sugun netice

sebebi ile agirlasnus hallerinden birisidir. ICanuna balctiguruzda, ilgili kavrama yer vermisse

de, hangi hallerde kiinin beden veya rub sagligimn bozulacagt hususunun acildanmadigi

goze carpmaktadir. Bu nedenle uygulamada oldukca sorunlu bit alanchr 24. Aslmda Mc

Handan, "5237 Saph Turk Ceia 1Canunu'nda Cinsel Saldm ye Cinsel Tacit SueIan", Tiirkiye Barolar Birligi Dergisi, Sap:57, Mart/Nisan 2005, s.266

"Nitelikli cinsel esaldtrz ve kisiyi hfirr6tetinden yoksun kilmadan, eeliskili raporlar karstsuda, Ad Tip Gene! Kuruluindan$izomfektif borukluk saptanan magdurenin hastahgz sebeb4de kendisine karp islenen fidlerin hukuki an lam ye sonuelarun algdama veya davrantslarmt yanlendirme yeteneginin bulunup bulunmadtgz....hususlaruda gorily ahnzp raporlar aranndaki celiski giderildikten sonra sonuctoza gore sae hukuki durumunun tayin ye takdiri gerekir... " Y ARGITAY LCD. 25.05.2009T., 200913223E., 2009/6218K.

ARTUK-GOKQEN-YENMONYA, 8.2533,2534.,TEZCAN-ERDEM-13NOK, Teorik ye Pratik Ceza Ozel Hukuku, Ankara, 2007, s.289

"ICronik sizofren tanzsz konulan ye ruh balammdan kendini savunabilecek durumda olmachgt tespit edilen, eylem tarihinde 26 yayinda bulunan magduredeki bit durumun sonic tarafindan bilinmediginin dent surtilmny olmanna gore; magdurenin Adli Tip Kurumu Ihtisas Kurulusna gonderilerek; sdz, konusu rahatszzligin nitelikli tinsel saldtrz fl/line mukavemet etmesini engelleyecek akd hunch& niteliginde olup oImadtgl beden veya ruh balammdan kendini savunup savunamayacaga, alai hastaltgz niteligindeyse buclurumun hekim olmayanlarca anlaphp cmlaplamayacagt, ifadelerine it/bar edilip edilemeyecegi hususlarda rapor almmaltchr... " YARGITAY 5. CD., 17.06.2009T., 200916933E, 2009/7679K. 23 765 sayth TCK'da bedgen veya rub saghgmm bozulmast kavramma dogrudan yer verilinemisse de, ach gesen yasannt 418. Madde'sinde; "trza gesme fiilleri sonucunda magdurun ohnesi halinde, faile daha fazla ceza verileceginin, failin fiilleri sonucunda "bir marazin .sirayeti" veya "magdurun sthhatine bflyUk bit nalcisa wasun" veya magdurun "maluliyetinin" veya magdurun "mayubiyetinin" Viz konusu ohnam durumunda cezmon artmlacagmm lcabul edilmesi de dolayll olarak yer verilen beden veya ruh saglignim bozulmast halleridir. 24 "Adli Tip Kurumu 6. Ihtisas Kurulusnun 15.07.2006 tarihli raporuhda magdurede travma sonran sues bozuklugu den//en "agtr neroz bozuklugu" tespit edildigi ye magduresi bulundugu olayda durumunun 5237 sayth TCK'nun 102/5. Maddesine mamas bulundugu bildirilmekle birlikte aym rapora dosya kapsamma gore magdurenin cinsel &ski strasznda bdincinin yerinde olmaeht, bin maddenin etkisi altinda oldugu, kadusunn bulutunadigt gibi duyarlddc gOstermedigi, farkmda olmadz sgt ye iradesi dtsznda terahur ettigi, 01.07.2004 tarihinde meydana geldigi kabul edilen uza geemeye aft bile ve gOriintidere 2005 ph Agustos aytnda bannda ye Internet ortammda yer verilmesi Menne magdure tarajindan uzun sure sonra fiilin ogrenildigi ye belirlenen ruhsal boruImaya alt bulgulartn Adli TIP Kurumu tarafindan olaydan cok sonra 29.05.2006 ye 12.06.2006 tarihlerinde tespit edildigi dikkate almarak sue de buIgular arasinda ill/yet bag: olup

8

stiphesiz Id, tinsel saldin sucu &Uncle bit zorlama icerdiginden, magdur tizerinde dogal

olarak ruhsal coktinfil meydana getirecektir 25 .

Yarnay'm yerlesik ictihatlanna ere; madde metninde kastedilen beden veya rub

sagliginda meydana gelecek ka1ict 26, agur, geri dontilemez hasardirn. Ancak hemen

belirtmeliyiz ki lcanunun yazum biiyle bit aynma yer vermemelctedir. Bu nedenle saz gelimi

bir sure devam eden ruhen bozulmadan sonralci iyilesmede de ilgili nitelikli halin

uygulanmast bizce daha dogru olacaktr. Yargnay'm isaret ettigi kahm hasara omek vermek

gerekirse; suc sonrast magdurun insanlann icine kansmaktan korlcmast 28, insanlarla

konusmamast, tinsel salchn sonucu magdurenin cinsel organuun yirtilmast nedeniyle daha

sonra tinsel ilikide bulunamarmst29veya tinsel iliskide bulunmaktan cekinmesi, Icarst cinsle

bit arada bulunmaktan tedirgin ohnast veya evillikten sogumast ve bu durumlann sureklilik

arz etmesidir. Hekim tarafindan bu tespiti yapmak ise elbette ki cok kolay degildir. Nitekhn

bugiin basil etkilenme olarak goziiken bit durum, pillar sonra agu sonuclara yol agabilir veya

olmadigunn, ruhsal bozulmaya °loyal b. asin ye yap' yoluyla duytirulmasunn, magdureye alt basica Sze! nedenlerin ya da saingui fiili thymic, salt etkenlerin kat/a saglayip saglamadigunn, ruhsal araz belirlenmesi durumunda bunun siirekli ye kahci olup olmachgzmn aczga kayucturuImasi gerektigi halde bunlara yet verilmedigi nazara ,almarak Ad!! Tip kurumu Gene! Kurulundan bu hususlar ile dogrudan olaya bagh 5237 say', TCK'nun 102/5. Maddesine uygun ruhsal bozulma yar ise 765 sayilz TCK'nun 418/2. Maddesinin uygulanma olanlzgi nedeniyle bunun magdurenin sthhatine bilyiik bit nakisa (ran niteliginde oldp olmadigini gosteren miitalaa ahndtktan sonra uygulama yaptlmasz gerektiginin gezetilmemesi nedeniyle BOZULMASINA..." Y ARGIT AY LCD. 09.06.2008T., 2008/3957E., 2008/6094K. 25 Bu nedenle TBMM Ba.51can1igena 08.02.2011 tarihinde verilen, "Ban kanunlarda DeNiklik Yarulmasma Dair" baflikh, 430 saph kanun teklifi gerekcesinde; "... TCK'nun 101 Maddesinin uygulanmcrsinda, bit talam sorunlann ortaya ciMii tespit edilmistir. Yaptlman ongoralen bunlarin giderilmai amaclanmaktathr. Maddenin besinci ftkrastnda yer alan "rub sagligmin bozulmaszna" yOnelik antra,: nedeni, bu suglann magdurlarunn defalarca hastane veya kill Tip Kurumuna gitmelerine ye maruz Ica/diktat:11th telorar telcrar yascanalanna neden ,olmaktachr. Yapilan degisiklikle "nth saghgunn bozulmcrszna" yOnelik artinm nedenin kaldirilmasi angeralmektedir. Diger tarajlan akademik ceyre1erce bu suclara maruz kalanlann rub sagliklarinui zaten bozulmu; olacagi kabul edildiginden, maddenin birinci ye ikinci fikrasinda Ongoriden cezalar arturilmak suretiyle bu halin ara.surilmasz uygulamaszndan yazgeciImistir... " denmektedir. Boyle bir degi§ilclilc bizce de isabetli olacaktm 26 Aym gains icin bjcz; ARTUK-GOKQEN-YEN11317NYA, s.2540-2543 27 "...Magdurun ruh veya beden sughiftnin bozuhnaunzn artzrun nedeni olabiltnesi Icin, kahct bit hasann varligz gerebnektedir. Irahcz hasann varltgr Ise, doktor raporu ile befirlenecekdr. Matdurda awn bu kalict hasar Ise, ancak bit kez olusacakttr. Ornegin magdurun rub sagligunn kahcz sekilde bozulmasi bit kez meydana gelir, .gercekle.yen her eylemde ruh sagligmm yeniden bozulmasz sit konusu degildir. Bu nedenle sucun teme1 seklinin zincirleme seldIde gergeklestaildigi 'tha(lerde, magclurun 'rub sagliginin bozulmasi halinde, bit bozulmcann bit kez gercekkstigi nazara al:tiara/4 neticesi sebebiy1e agirlayans suc &dine zincirleme suc hithamlerinin uygulanmaszna olanak bulunmamaktachr. Aksi halde sandc haklanda fazla ceza tayin edilmesi set konusu olur. 0 halde ceza uygulamast yapdirken, zincirleme suc htikiimlerinin uygulanacagz hallerde, TCY.nin 43. maddesi uyarinca artaim, diger antrim nedenleri uygulanarak bulunan ceza Ozerinden yapilacak ye arttrim miktcrn, neticesi sebebiyle agalasmis suc nedeniyle TCY.mn 103/6. maddesi uyorrinca yapilacak arta:mkt bulunan ceza miktan nzerine eklenerek sonuc ceza miktan belirlenecektir...." YCGIC, 20.11.2007-E-.142, 1C240 28 ARTUK-GOKCEN-YENTDONYA, s2541 " MALKOC Ismail, Tark Can Kanunu Uygulamastuda Cinsel SueLsr, Ankara, 2009, s.81

9

agn. bozuhna gibi grirtinen durum gegici-olabilir 3°. Diger taraftan magdurun zaten akil hastast

olmast halinde, suc sonrasi bedensel veya ruhsal durumunun agtrlasm agulasmadig -nun tespiti

gUç olmakla birlikte imkansiz degildir.

Psikiyatristin bu acismdan fonksiyonu ise magdunm ruh saghgmm bozulup

bozulmadiguu, bilirkiçi veya uztpan sifatyla tespit ,etrnektir n. Fakat bu konuda dikkat

edilmesi gereken ban hususlar vardm Soyle ki her olaym insanlar fizerindeld etkisi farkly

insanlarm yasadildan sosyo-kiiltarel ortamlar, bedensel ve ruhsal gelisimler

birbirinden farkhdir. Haifa magdurlann yap veya viicudarmdaki hastahklan dahi olaylara

tepkilerini degistirebilir. Bu sebeplerle psikiyatrist, beden veya ruh saghlp actsmdan bir tespit

yaparken oncelikle ker somut olayi ve magduru ayn ayn degerlendirmelidir.

ote yandan magdurda saptanan ruhsal bozulduk bilinmeyen ya da saidanan baska bir

olaya ya da taramvaya ait olabilir ya da hastahk taldidi yapilaralc psikiyatrist yamitilmaya

cahsi1abi1ir32. Zira kimi hastahldarm taldidi kolaychr. Psildyatrist bu durumlara da hazirlilch

olmahchr.

3. INSAN fIZERINDE DENEY (TCK. m. 90)

5237 sayth TCK' inn "Viicut Dokunulmazligma Karp Suglar" bashich 'ikinci

bölfimUnfln "Insan Cfrerinde Deney" bashguu tasiyan 90. maddesinde; insan iizerinde deney

ye deneme olmak tizere ild ayn tibbi nitelilcteki lcurumdan stiz edilmektedir. Kisaca

acildayacak olursak; Msan azerinde deney; bilimsel cal:fir:alarm ilk ayamasun olufturup,

yeterli tedavi segenegi olan veya olmayan hastalarda uygulanan ararmalan igerir33. Bu

3° A'YDIN Murat, "Ceza Hukukunda Cinsel istismara Bagh Olarak Beden veya Rub Sagligmm Bozulmasz ICavrami", Terazi Aylik Hulcuk Dergisi, Sap:40, Arahk 2009, s.82 31 "Cinsel saldm olgulannda raporlama ve sagaltm strecinde psildyatrik muayene ozel deneyim ve inmanhIc gerelctirir." YORULMAZ Coslcun, $ANYOZ Omit; KETENCI H. cetin, "Cinsel Saldirdar", Yeni Yasalar cereevesinde Helcimlerin Hukuld ve Cezai Sorumlulugu, Tibbi Malpralctis ye Adli Raporlann Dtzenlenmesi, Istanbul, 2006, s.139 32 ELMAS Fev-zi, "Cinsel Sue Magdurlannm Adli Tip Kurumuna Sevkini Gerektiren Haller ye Chisel Suclarda Baden veya Ruh Sagliginm Bozulmasi Kavrami", Terazi Ayhk Hulcuk Dergisi, Sap:44, Nisan 2010, s.142

Blcz; MAHMUTOOLU Fatih Salami, "Limn trzerinde Deney", YOksek riskli Hastaya Yaklasim Etik ve Hulculcsal Boyutlar, 3. Tip Etigi ve Tip Hulcuku Sempozyumu Bildiri Kitabi, Aral& 2009, s.71-76, BAYRAKTAR KOksal, Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumlulugu, Istanbul, 1972, Syf. 159, AYAN Mehmet, Tibbi Mildabaleden Dogan Hukuki Sorumluluk, Istanbul 1991, s.18

10

turden bir deneyin yapdabilmesi kin cok detaylt koyullarm yarn szra kurullardan izin

alznmasz gereklidir. Buradaki amac, bilimsel veriye ulaymaktzr.

Buna /carol& insan azerinde deneme ise; tzbbi veriler cercevesinde kesinlik gosteren

sonuclar ohnasa dahi, hastamn iydesmesi actsmdan somut bir faydanzn, yanszn bulundugu ve

dogrudan hasta olan insan iizerinde uygulanan bir tedavi seklidir34. Insan dzerinde deneme

yapdabilmesi igin hastamn yazzlz rzzasz yeterlidir.

Psikiyatristin alul &utast kii tizerinde deneme yapabilmesi igin de yazih nzaya

ihtiyac vardir. Ancak nza35 konusu, psikiyatrik calismalarda problemli bir alandir. çunkü

ruhsal rahatsizligi bulunan kiiler, fiiren, diger kisilere ve hatta diger hastalara oranla haklanm

kendi baslanna Mc kullanamayacak veya daha az lcullanabilecek durumdadirlar 36 . Bu nedenle

akil hastasi kisiye deney/denemenin hic yapilmamasi veya nzaen uygulanmasi seidinde lid

farich yaldasim ortaya cdcmaktadir.

Tip bilim adamlarunn, host= veya kanurif temsilcisinin izni almmalc kaydiyla ruh

hastalan tizerinde deney/deneme yapilmasma taraftar olduldaniu stiyleyen ONVER; "burada

hassas davranzimasz ve hasta dzerindeki arashrmanzn etik actszndan kabul edilebilir olup

olmamasmda arastirmanzn ruh hastaszmn haklarunn korunup korunmadzgz saptamastmn

dikkate almacak tdclider icinde en Onemli Olgat oldugu savunulmaktadm &act) olan burada

elestirden husus olarak sadece, ruh hastalarz fizerinde yapdan klinik arastirmalart strasmda

ortaya czkan etik sorunlarzn ruh hastalarzmn tip thy: uygulamalara yOneldiklerinde ruh

hekiminin liar;: karma kaldtgz ikdemlerin ele ahnmayquun behrtdmesidir. Buna karyza

Avrupa Konseyi Biyotzp Seizlesmesiinde esas itibariyle, korunmaya muhtac, bairn bir kuruma

yahrdchgz icin devlete/resmi malcamlara bagzmh ve irade aczklama yetenegi olmayanlar

iizerinde deney ve deneme yasaklanmy ye bunlar kin ancak cok szla koyullara dayah olarak

Ozel bit diizenleme cercevesinde izin verdmesi planlanmzynr. Burada irade/tercih yetenegi

MAHMUTOOLU, "limn lazerinde Deney", s.71-76,$EN Ersan, "limn lYzerinde Deney ve Deneme", Ttirkiye &solar Birligi, Tip Ceza Hulcukunun Ottncel Sonmlan, V. Turk Alman Tip Hukuku Sempozyumu, 28 Subat-1 Mart 2008, Ankara, s.588-646 35 Helchnlerce yapilan ttim tibbi mudahalelerin hulculca uygim lcabul edilebilmesi iginugh tarafindan verilen gegerli nz_amn varlitt aramr. Itizanm gegerli olabilmesi igin ise; hastarun, nza verme ehliyetinin bubmmasi, iradesinin saghldi olmam, aydmlahlmasi ve nzasnu yeticili kisiye ytineltmesi gerekmektedir. Aynnth bilgi igin blcz; MAHMUTOGLU Fatih Salami, "5237 Sayili Turk Ceza Kanunu'ndaki Yeni Dfizenlemeler Lsitmdi Tibbi Mtidahalelerde Hekimin Cezai Sorumlulutu", lieri telmoloji Tibbi ve Helcim-Hasta I1ikisi , Uluslar aram Katihrah 2. Tip Etigi ye Tip Hulculcu Sempozyumu Bildiri Kitabi, Istanbul, 2006, s.206-211 36 ONvER, "Psikiyatride Hasta Haklan", s.21

11

olmayan kavramzmn gents anlaszlznast ve keza psisik bir hastahk veya bir ruh hast glitz

oztirlitlaga dolayznyla tzbbi nedenlerle bir kuruma yatzrzlanlarm da bu baglamda ele alinmasz.

gerektigi, Avrupa Konseyrnin bu Arasarma Protokolaine(m.20)yanswan gOrasii olmustur.

Burada ydsaklanan deney-denemenin tedavi amach olmayan, ara.yarma amaclz madahaleler

oldukuna dikkat edilmelidir: tedavi gmaclz bu tiir madahaleler gene/de caiz goralmektedir.

Dolarinde bu yasagut mutlak °Imam, bu madahalelere cok mkt kosullarla ktsmen de olsa izin

verilebilecegi, bu kosullarm kuruma yaurdan kisinin tedayisi gag hastalzklardan birisine

dacar olmast bilimsel olarak basica carenin bulunmamast, bu kisi ve/veya benzer durumdaki

kisilere yOnelik sonuclara ulasabilmesi olanagutzn bulunmasz, risklerin minimuma

indirilmesi, en az tehlikeli veya en az tehlikeli denemelerin yapilmast ye Etik Komisyon'un

gok yOnlii degerlendirilmesi sonucunda bu miidahaleye izin vermesi gerektigi belirtilmektedir.

Bu baglamda ruh &utast kisiler actszndan yapdacak etik del erlendirmesine ozel vurgu

yaptImakta ye burada &gala hastaligm atirlaymis ditrumu, psikolojik durum vs. actsinclan

yararlthga dikkat edilmesi gerektigi belirtilmektedir. Benzer dazenleme ye gOriisler. ilaçt

arasarmast amaCh denemeler-deneyler haklanda da ifade edilmekteilir. Diger, Oran,

01.022006 tatihli Isvicre insan Uzerinde Arcorma YaptImcisma iii ,ckin Kanun On

Tasarzsz gOre, devletin idare veya yargisal organlarz tarafindan ozgurlugu lasztlanan

kimse azerinde arastema(=deney ve/veya deneme)projesi icra etmek ancak bu kisiler

iizerinde arasarma yaptlarak elde edilecek verilere ey deg er verilerin bay/ca Kith,* elde

edilemeyecek olmasz durumunda cazidir(Bolam 5, m.32), TCK'nun deney ye deneme suc tlannt

dazenleyen hakmande(m.90) genelde psikiyatri hastalart gibi riza yetenegi bulunmayan

kisiler(kagaklerle Salt 3. Fara hakma hark), ozelde ise seza infaz kurumunda bulunan

psikiyairi hastan haktimla veya tutuklulara iliskin yasak veya sut yasak iceren bin pormun

bulunmamasunn-hem Biyottp Sozlesemesi'ne hem de bu alana ilickin hukuk kurallarmit aylarz

oldugunu, yaptlacak kanun degiyikiii lie TCK hakmanan amaca uygtm eksiksiz ye dogru bir

icerige kavusturulmasunn acil bir gereklihktir. Ruh hastalarz iizerinde deney/deneme

yaptlmasz hususunda, like olarak bir yandan rzza ehliyeti olmayanlara iliskin suurlamalarm

dig er yandan da haktitnIalere yasdk ye suurlamalarm dikkate alinmasz gerelanektedir.

Sadece nitinferit risk Rastas: hilkamlanan iyilestirilmesi icin ve bununla szntrh olarak izin

verilmesi gereken bu madahale agzszndan ,oldukca agirlayarilmts kosullarm yerine

getirilmesi/var olmasz gerektigi gdzden kactrilmamahchr." demektedir"

ONVER, "Psikiyatride Haste Haklart", s.29-32

• 12

Bizim kanaatimiz ise; ayirt etne gilcOnden yolcsun alul hastasi iizerinde, veil ya da

vasisinin izni ye lcanunda belirtilen diger sartlann da yerine getirihnesi ile deney ya da

iyilesthme amach denemenin yapilabilecegi yOntindedir. cilnkii Ulm bu islemeler hem

bilimsel gelismeye hem de hastaya fayda saglayabilir. Ancak boyle ozel ye sorunlu bir alanda

coculdarda oldugu gibi have sib kosullara ihtiyac vardir.

4. FUHU (TCK md.227)

5237 sari.' TCK'mn ilcinci Idtabuun "Topluma Karp Suclar"a yer veren tictinch

lasmuun "Genel Ahlaka Karoz Suglar" baslikh yedinci bOltimiinde 227. maddede, kiiierin

ve coculdarm fuhusa tesvik edilmesinde hangi kosullano suc olusturdugu dilzenlernistir.

Psikiyatristler acismdan ilgili maddenin sekizinci filcrasmdaki, fuhusa strilidenen ldsinin

tedavi veya terapiye tabi tutulatilecegi,lusno einem an etmektedir.

Bu kapsamda dikkat. gekici nokta, made metninde fuhus yapan kiti actsmdan ceza

yaptinmi degil, terapi ve tedaviye tabi tutulma seklinde bir giivenlik tedbiripaortilmesidir.

Ciinkt TCK sistemine balalchginda gtivenlik tedbirlerinin smut sayida oldugu ye bunlarm

suc isleyen kisilere (faile) uygulanabilecegi gOriilmektedir 38 . Fakat 227. Maddedeld Fuhus

diizenlemesinde, TCK'da suurh sayida yer verilenlerin chsinda, bagunsiz bir guvenlik

tedbirinin olusturuldugu ve bu tedbirin faile degil magdura uygulanabilecegi anlasilmalctachr.

Acildayacak olursak; tedavi hususunda fuhusa sthliklenen kiside ruhsal bir rahatsizlik

varsa bu hastaligin giderilrnesi icin psliciyatriste basvUrulacalctir. Psildyatrist tip biliminin

verileri cercevesinde magdurun hastaligim teshis ve tedavi edecekti tr. Getekli gormesi, halinde

terapi uygulayacalchr.

38 "Fthle glyenlik tedbiri uygulanmasmm nedeni; sucun telcrarlanznasz ihtimali karpsmda kiinin gOsterdigi tehlikelihik durumu gea OntInde bulundurularalc, kendisini ye toplumu korumaktr." KOCKOZOLMEZ, s.518

13

5. UYU5TURUCU VEYA UYARICI MADDE iMAL VE TiCARETt (TCK 188)

UYU5TURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI

KOLAYLWIRMA (TCK 190)

KULLANMAK tçtN UY(J5TURUCU VEYA UYARICI MADDE SATIN

ALMAK, KABUL ETMEK VEYA BULUNDURMAK (TCK 191)

5237 sayth TCK'mn ilcinei kitabnun "Topluma Kars: Suclar"a yer veren tigtincti

lusmuun "Kamu Saglzkina Karp Suclar" bashidi ticOneti beltimtinde 188. maddede

"Uyusturucu veya Uyarzcz Madde final ye Ticareti", 190. Maddede "Uyu.yturucu veya

Uyarzcz Madde Kullanilmasun Kolayla.ytzrma" ye 191. Madde de ise "Kullanmak kin

Uyuyturucu veya Uyarzcz Madde Satin Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak" Suclan

dtizenleiamistir. Bu maddelere psildyatristler acisindan baluldiguada; TCK 188 ile TCK 190.

maddelerde psildyatristlerin fail, TCK 191. maddede ise hekim veya bilirkisi-uzman stfatuada

olabilecekleri anlasilmalctadm

ctinkti TCK'run 188. ve 190. maddelerinin son filcrasmda sugun nitelikli hali olarak "

bu maddede tammlanan suglarzn tabip..........tarafindan iylenmesi halinde, verilecek ceza

yarz oranznda artzrzlzr" ibaresi mevcuttur39. Bir hekim oldugu dtisiintildtigtinde, maddede yer

verilen suglann failinin psikiyatrist olmast halinde de sugun bu nitelildi hail olusacalstir ye'

verilecek ceza arttualacaktn. Boylece psikiyatristin ilgili maddeler acismdan &fat faillik

olabilecektir.

TCK 191. Madde balcmundan psikiyatristlerin gerevleriyle ilili bilgi vermek kin ise;

&than dtizenlemeyi lusaca izah etmek isteriz. Maddeye gore kullanmak kin uyusturucu veya

uyanct madde satin almak, lcabul etmek veya bulundurmak ffilleri sugtur. Bu sucu isleyenler

balumuadan 'yasa ihtiyac halinde tedavi Unit getinnistir. Bunu da denetimli serbestlik

tedbiri uygulanmastyla desteldemistifm. Madde gerekgesinde gegen "..k4inin tedavi olmayt

39 Bilgi 1cm bkz; TEZCAN-ERDEM-6NOK, s.60, 618, TEKiN Nurullah, "Uyusturucu veya Uyanct Madde imal, ithal ye brae Etmek lie Satmak, Satin Almak, Kabul Etmek ye Bulundurmak Sudan"; Terazi Aylik Hulcuk Dergisi, Yt1:4, Sap:37, Ey1812009„ s.104 4° "Kullanmak için uyuyturucu bulundurmak sucundan sanzlt hakkmda; tedavi ve denetimli serbestlik tedbitieri, farkh nitelikte olup; 5237 say:!: 7CK'mn 191/3. Maddest uyartnca atanan ye Mahmlflye rehberlik edecek uzmartm; am/an maddede belirtilen ve denetimli serbesdik tedbiri kapsammda clan gOrevleri yerine getirecegi gOzetmeksizin, infazda kartylkhga yol agacak *fide, denetimli serbestlik surest yerine, tedavi sfiresince rehberlik yapmak hum bit ztzman gerevlendirilmesine ve uzmantn tedavinin sona erdigi tart/it bildirpresine karat verilmesi, sandc hakkmda tedavhte olmasi karytanda, denetimli serbestlik tedbirinin, tedavi

14

kabul etmesi..." ibaresinden anlachgmuz lizere; mahkeme cezaya hiikmetmeden once kisiye

tedavi olmayt isteyip istemedigini soracaktu. Kii tedavi olmayr kabul ettiginde, mabkeme

tedavi lie birlikte denetimli serbestlik tedbirine karar verecektir 41 . K.ii tedavi ye denetimli

serbestlik tedbirinin gerelderine uygun davranchgmda da uyusturucu veya uyanct madde satin

almalc, kabul etmek veya bulundurmalc dolapstyla halckincla ceza 42 verilmeyecektir43 .

Psikiyatristin buradalci gerevi ise bir heldm olarak kisiye tedavi uygulamak olacaktu.

Ancak burada dikkat cekmek isteriz ki; her uyusturucu satin alan, kabul eden veya bulunduran

kisinin tedaviye ihtiyact olmayabilir. Bu nedenle mahkeme Oncelilde Idsinin tedaviye

ihtiyacunn olup olrnachguu bilirldsi marifetiyle tespit edecektir. Psikiyatrist de unsturucu

satin alan, Icabul eden veya bulunduran kiinin tedaviye ihtiyacmm olup olmachgt nolctasmda

bir de bilirkisi veya uzman stfattyla karsuruza cilcacaktir.

Tedavi konusunda sure kanunda be1irlenmemistir44 . Bu nedenle psikiyatiist, kisiye

ihtiyact olan zaman birimi kadar tedavi uygulanacaktu. Yaptlan tedavinin olumlu sonug

sfiresince de uygulcmmasina karar verilmesi gerekirken, sadece tedavinin bitmesinden itibaren I yil:shre ile uygulanmastna /rarer verilmesi bozmayt gerektirir.. " YARGITAY 10.CD. 18.12.2007T., 2006/4271E., 2007/14880K.

Bilgi igin bkz; cAdATAY Mustafa, Terazi Ayltk liukuk Dergisii Sayn27, Kasun 2008, "Uytisturucu veya Uyartm Madde Kullanan Samk Haldunda Tedaviye ve Denetimli Serbestlik Tedbirine Karar Verilthesinde Hakimin Takdir Halda", s.93-101 42 "Kullanmak icin trymyturticu veya uyarta mackle satin cdan, kabul eden veya bulunduran kisi hakkinda, cezaya hakmedilmeden Once, tedavhre ye denetimli serbestlik tedbirine karat verilebilecegi, tedcrvinin ye denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun davranilmast halinde actimis olan dcivantn dAymesine YARGITAY 10.CD., 23.01.2007T., 2006/2363E., 2007/399K. 43 IlgiIi maddenin buraya kadarki kismi cezaya halcmolunmadan onceki safhaya Riskin dOzenlemedir. TCK

191/6'da ise kJi hakk:mda cezaya hilkmolundulctan sonra tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulanmast

dfizenlemistir. Buna gore kullanmak igin uyusturucu veya uyanct madde satin alraak, kabul ettnek veya

bulundurmak sugundan dolap mahkOm edihnis olan Idsinin tedaviyi kabul etmesi haldcmda helcmolunan cora=

inf.= ertelenecektir. Bununla baglantat olarak da kisiye denetirali serbestlik tedbiri uygulanacakbr. Ancak

bunun igin kii haldcmda bu sug nedeniyle onceden tedavi ye denetimli serbestlik tedbirine karar verihnemis

°imam gerekir. Buna }carpi& kiinin, uygulanan tedavinin veya denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun

davranmamam halinde, hilkmolunan ceza derhal uygulanacaktu.

""5237 saph TCK'nun 191/2. Maddesi uyarmca samk haklanda htilcmedilecek tedavinin, sifa buluncaya lcadar stirmesi gerelctigi, mahkemece herhangi bir stfreye tabi tutulamayacagt cihetle, infam lasitlar seldlde sarugm 1 pl sfireyle tedaviye tabi tutulmamna karar verilmesinde, isabet gortllmemistir..." YARGITAY 7.CD., 13.02.2008T., 2007/14187E., 200811008K "Kullanmak rein torgyhrrucu madde bulundurmak sugundan santk hakkinda 5237 sayilt kanun'uyarinca tedavi ye denetimli serbestlik tedbirinin uygulaninaszna karat verilmeshzle yetinilmesi ve tedayi saresinTh ye tedayi edecek kurnmun belirlenmemesi gerekirken; ayrzca, tedavi edecek kurumun rehberlik edecek uzmant gorevlendirme

15

vermesi ye artilc gerek kalrnachti igin tedaviye son verihnesi halinde de denetimli 'serbestlik

tedbirinin uygulanmasum tedavinin sona ermesinden itibaren asgari 1 yil, azami 3 ill siireyle

daha devam edilecektir.

haklunda uygulanan denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun

davranchgmda, bu sine sonunda, hakkmda acilnus kamu clay= ile iiili mahkemece dtisme

lcaran verilecektn. Kiinin uygulanan denehmli serbestlik tedbinnin gerelderine uygun

davranmamast halinde ise, halckmda açi1mi davaya devam olunarak 191inci maddenin birinci

filcrast htilcmtine gore cezaya hOlcmolunacalctu.

Sonug olarak psikiyatrist, TCK'mn 188. ye 190. Maddelerinde tammlanan suglan

islediginde fail, TCK 191. Madde de ise; uyusturucu veya uyanct madde satin alan, kabul

eden veya bulunduran kiinin tedaviye ihtiyacmm olup olmachgnun tespiti nolctasmda

veya uzman, tedavi saflaasmda ise hekim stfattyla Icarsnruza cilcacaktu.

6. 1C1SiSEL 'VERiLERN KAYDEDiLMES1 (TCK md.135)

VERILER1 HU1CUICA AY10111.1 OLARA1C VERME VEYA ELE

GEC1RME(TCK md. 136)

Temel bit insan halcla clan ozel hayata verilen onem ve bunun korunmast amactyla

5237 sayth TCK'nut ikinci kitabunn "Kiyilere Karyz Suglar" a yer veren ikinci lasmmda,

dokuzuncu bOliimde "Ozel Hayata ye Ozel Hayatm Gizli Alanzna Karyz Suglar" bashIch bit

boltim olusturulmustur. Ilgili beliimde, 135. maddede "Kiyisel Verilerin Kaydedilmesi", 136.

Maddede ise "Verileri Hukuka AyTan Olarak Verne veya Ele Gecirme" suglan

diizenlenmistir.

Psikiyatristlerin, bu sug tiplerinden cezalanduilmasuun, hangi durumlarda giindeme

gelecegini anlatabilmek igin oncelilde maddelerde bahsi gegen "kiyisel veri" Icavranu

Ozerinde kmaca durmak isteriz. Bilindigi Ozere; kiise1 veri icavranu, 5237 sayilt TCK ile

hukuk sistemimize girmistir45 ve TCK 135. Madde'nin gerekgesinde "gergek k4ci fle ilgili her

tunlu bilgi" olarak tanunlanmistn. Stiphesiz bu denli genis bit tanun yasa koyucunun gergek

yetkisinin buluntnachp da gthetilmeksizin, karar verilmesi yasaya aylarzchr." YARGITAY 12.02.2007T., 2006/8607E., 2007/1413K. 45 765 sayth TCK'da aytu icerikli 198. Madde'de "srr" lcavramt kullatuhnaktayth.

16

iradesini yansitnamaktathr. Herhalde arulan kavramdan anlasilmast gereken;

baskalaruun duymasuu istemeyecegi verilerdir46.

Caltsmama actsmdan bakfigmuzda ise kisisel veri; rahatsizhgt dolayistyla

psildyatriste basvuran hastadan, hulcuka uygun sekilde elde edilen, bagmlannm duymastm

istemeyecegi bilgilerdir47 . Belirtmeliyiz Id; hastarun baskasunn duymasuu isteyip

istemeyecegi hususlann te:spitinde aym durumdaki bin baska hasta naml thistintirdit seklindeki

objelctif laiter deg,i1, Ozel clank o hastamn ne dastinecegi seldindeki subjektif kriter esas

ahnacalctir48. Zira her kisi icin baskasuun neyi duymak isteyip istemeyecegi degisildik

Buna karsildc hastarun herkese anlattigt veya anlatmasma gerek kalmadan chs

giirantisten anlastlabilecek veriler, kiisel veri olarak degerlendirilmez 49. Omegin; hastamn

dilsiz veya agma °Imam, bit kolunun olmamast gibi chsandan baluldtgmda herkesce

anlastlabilecek duramlar kiiseI veri olmayacalcur.

Daha somut Omekler vermek gerelcirse; hastamn doktoruna esinden siddet gardtigiinti,

escinsel oldugunu, evlilik dist birliktelik yasachgun, iktidarstz oldugunu veya uyusturucu

kullandiguu anlatmast gibi durumlar kisisel veri kapsammda degerlendirilmelidir. Aynca

hastarun ismi, adresi, meslegi, ekonomik durumu, rahatsaligmm ne ojclugu, boyle bit

hastaligm nederibasma geldigi, ne teshis konuldugu ye hastaya verilen ilaclara i1ikin bilgiler

de kisisel yeti olarak nitelendirilmelidir.

Kisisel yeti tavranu bayleyken, tar,umla baglanth "Kifisel Verilerin Kaydedilmesi"

ve "Verileri Hukuka Aylarz Olarak Verme veya Ele Gegirme" suclaruu acticlayacak olursalc,

tincelilde ifade etmeliyiz Id; aslmda amlan suclarm faili herkestir. Ancak TCK 137.maddede

46 Aslinda kiaisel verilerin Ozel hayatla olan ilgisi unutu1mamalichr. BilinUigi Uzere Ozel hayat, illc plan& bireyin baakalart lie paylaamak istemedigi, yak= kalmak istedigi, suurh bir alanim ifade etmelde birlikte, butia aile hayati, konut, cevre koaullan ve iletiaitnin de Mil edilmesiyle, oldukca gent bir kavram plank karamuza cikmaktadu 1Ciainin adi, ogrenimi, sap*, ilgileri, bireysel secimleri, ahakanliklan, gibi, imam insan yapan nesnel ye duygusal niteliklerin tam% Ozel yaaami oluattumalctadir. Bu nedenle kiise1 veriler de buna dahildir ve TCK 135 vd. maddelerin list baligi Ozel hayattu. MAHMUTOGLU Fatih Selami, "Ceza ve Ceza Yargilama Hukukunda Ozel Yaaam", Terkiye Barolar Birligi, Kaybettigimiz Barolar Baalcanlan Anisma Panel, Gzel Yaaamm Gizliligi, Ankara, 18 Elcim 2008, s.100-118 47 HA10ERI Halm, Tip Hukuku Temel Bilgiler, Ankara, 2009, s.492 49 HAKERt, Tip Hukuku Temel Bilgiler, s.493 49 SEVOK YOU'S Handan, "Kiaisel Verilerin Aciklanmasi", Tfirkiye Barolar Birligi, Tip Ceza Hulculcunun GUncel Sorunlari, V. Turk Alman Tip Hulculcu Sempozyumu, 28 Subat-1 Mart 2008, Ankara, s.796

17

"bu suglarm belli bir meslek veya sanann sagladigt kolaylzktan yararlanmak suretiyle

ifienmesi" nitelikli haline yer verilerek, belirli statiideki failler acismdan cezayi agirlaatuan

hr oluaturu1nuatur5°. Bum Ore &el bit meslek grubu olan psikiyatristler de sea

konusu suclan mesleklerinin sagladildan kolayliktan faydalanarak ialediginde verilecek ceza

temel cezaya gore daha agir olacalchr.

TCK 135. Madde uyannca, hulcuka aykm aekilde kiaisel verileri kaydeden kimse

cezalanchnlacalchut Kiise1 verilerin kaydmdan anlasilmasi gereken; onlan tekrar ye baalcalan

tafafmdan gerelctiginde kullamlabilecek durumda ham etmektir 51 . Kaydetme bilgisayar

ortammda olabilecegi gibi fizilcsel ortamda da yapilabilir. Ancak yeti kaydetmenin

gercekleamesi icin mutlaka bit yere liukulca aylun aekilde bilgilerin yazdmast, depolanmasi

veya aerh dastilmesi gereklidir52.

135. Maddenin 2. Fikrasinda "kifilerin salltk durumlartna il4ckin bilgileri k4isdl veri

olarak kayda almamn" bu sucu oluaturacagi aynca dilzenlenmiatir. Fakat gerekceden

anladtgirruz tizere; kanunlarda, suc ye suclularm ortaya cficanlmasuu saglamalc amanyla,

laailerin satin( durumlanna ilikin bilgilerin kayda almmasma belli Olciilerde izin

verilmektedir.

Maddeye psikiyatri bilimi actsmdan balalchgmda da tedavi ettikleri ,kiailerin

hayatlanyla ugh bircok bilgi edinen psikiyatristlerin, meslelci gereklililder dogrultusunda

hastaya ait bit talcun bilgileri kaydetmesi elbette ki lcacuulmazchr. Bu suretle gerevini yerine

getiren hekimi suclamak adalet mantigma aylunchr. cilnkii kanunda 'fail, " hukuka ayktrt

olarak Wisel verileri kaydeden" stfaftyla nitelendirildigi icin kiise1 veriler, mesleki

gereldilikler nedeniyle hukuka uygun olarak kaydedilebilecektir.

TCK 136. Maddede he; verileri hulcuka aylan bicimde verme, yayma veya ele

gecirme fiillerinin cezalandinlchgi goriilmektedir. Konumuz balummdan psilciyatrist,

hastasma ait Maisel verileri hulcuka aylun bicimde baakasina verdiginde, yaycliginda veya ele

gecirdiginde bu suc oluaacalctir.

50 YA5AR Osman, GOKCAN Hasan Tahsin, ARTUC 'Mustafa, Yorumlu-Uygulamall Turk Ceza Kanunu, Ankara, 2010, s. 4122 51 YA$AR-GOKCAN-ARTUQ, 01119 $2 $EN Ersan, Yeni Tdrk Ceza Kanunu Yorumu, Istanbul, 2006, s.603

18

Selz konusu sucun gerceklesmesiyle, bir hekim, olan psildyatrist tarafmdan, ayrn

zamanda sir saklama yiiktimltiltigii de iblal edilmi olacalctir. ginkti Tzbbi Deontoloji

Nizamnamesi md.4'de "Tabip ve dis tabibi, meslek ve sanatunn icrast vesilesiyle muttali

oldugu szrlarz, kanuni mecburiyet olmachkga fsa edemez. Tzbbi toplantdarda takdim edilen

veya yayudarda bahis konusu olan vakalarda, hasten= haviyetini aczklanamaz." denilerek,

Turk Tabipleri Birligi Hekimlik Meslek Etik Kurallan md 9'da ise "Hekim hastaszndan

meslegini uygularken ogrendigi szrlarz acddayamaz Hastamn Olmesi ya da o hekimle

lliskisinin sona ermesi, hekimin bu yukumlulugunu ortadan kalchrmaz." ibaresine yer

verilerek, TCK 136'daki dtizenlemeye benzer nitelikteld helcimin sir saldama yffictimlilltigiine

isaret edilmistir.

Bu baglamda vurgulamalc isteriz ki; kiise1 vermin psikiyatrist tarafindan bir tek kisiye‘

verilmesi dahi sucun olu.smasi acismdan yeterlidir. Herkesin ogrenmesi gerelcmemeictedir.

Heldmin bu ytikainitilligt1 kendi ailesi acismdan da mevcutturs. Bu sebeple psikiyatristin

hastasiyla ilgili kiise1 verileri esi ile dahi paylastnamasi gerelcir. Hatta psildyatristin, hastarum

ailesi balunundan da boyle bit yUktimlUlugU mevcuttur. Ancak hastamn ailesinden bit kii Ulm

muayene asamalannda hastmun yanmda olmussa ve hasta da duruma ses cikarmamissa,

psikiyatristin bu aile bireyine karsi sir saldama yUktirnlUlugU yoktur.

Psikiyatristin sir saldama yukumlU1UgU , bit baska helcime, hastane yonetimine ye

personeline karsi da gecerlidir m. Ancalc hastane yonetimindeld dolctorlarm veya diger

personelin de hastaya mildahalede bulunmasi gerekli durumlarda psikiyatristin onlara

alctardigi bilgilerle bu suc olusmayacaktm Omegin; psildyatristin konsultasyon amach hastaya

,ait bilgileri basica bir hekhnle paylasmasi halinde bu sag olusmayacaktm

Hasta kogus sisteminde bit °dada kahyorsa, diger hastalann kendisinin hastaligma

ilikin .bilgileri duymasim istemeyebilh:55. Bu nedenle, bayle bir dutamda Last= istemesi

halinde lcisinin diger hastalann duymayacagi bit yerde muayene edihnesi saglanmalichr. Aksi

halde yine hastaya aft Icisisel veriler acismdan sez konusu suc olusacaktin

53 HAKERT, Tip Hukuku Temel Bilgiler, s.496 54 HAICERT, Tip Hukuku Temel Bilgiler, s.500

HAKERT, Tip Hukuku Temel Bilgiler, 8.501

19

7. KAMU GOREVLISNIN SUCU BILDIR1VLEMESI(TCK 279)

SA6L1K MESLEtt MENSUPLARDTIN SUCU BILDIRMEMESt(TCK 280)

Kanun koyucu, TCK I36'da kiise1 verileri acildamayt yasaldayip, CMK 46'da sagltk

meslegi mensuplarma bir taraftan ranikhIctan celdnme halda 56 tamrken, diger taraflan 5237

sayth TCK'tun ikinci kitabmm "Millete ve Devlete Karp Suclar ye Son Hdkiimler " e yer

veren dOrdtincil kisminda, "Adliyeye Karp Suclar" bashIch ikinci bolilmde, 279. maddede

"Kamu Gorevlisinin Sups Bildirmemesi", 280. Maddede ise "Saki& Meslegi Mensuplarmin

Sugu Bildirmemesi" suclarmi dtizenlemistir.

TCK 279/1. Madde'de " Kamu achna soru.yturma ve kovuyturmayz gerektiren bir

sucun 4clendijini goreviyle baglantzh olarak Ogrenip Sc yetkili makamlara bildirimde

bulunmayz ihmal eden veya bu hususta gecikme gasteren kamu gOreviisi, ant aydan iki yda

kaclar hapis cezasz lie cezalanchrihr",

TCK 28057. maddede ise; "(1)Gbrevini yaptigz szrada Mr sucun iylendigi yandnde bir

belirti lie karydaymasma ragmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta

gecikme gosteren saglzk meslegi,mensubu, bir yda kadar hap is cezasz ile cezalanchrzhr

(2)Saglzk meslegi mensubu deyiminden tabip, di sc tabibi, eczacz, ebe, bemire ve.saglik

hizmeti veren diger kiyiler anlaphr. " hiikiimlerine yet vermistir58.

Dogalchr Id; bit saglik meslegi mensubu hekim clan psikiyatrist de ilgili raaddelerde

ongOriilen ytikiimItiltikleri yerine getirmekle sorumludur. Ancak 279. Madde; saglik meslegi

mensubu olsun veya olmasm lcamu gorevlisi herkese, 280. Maddede ise sadece saghk meslegi

mensubu kisilere iikin bit hiikiimdiir. Bu nedenle psikiyatrist, eger Icatriu gerevlisiyse; 279.

Madde, kamu gerevlisi degilse saghk meslegi mensubu °Imam dolayistyla; 280. Madde'den

yUktimlu tutulacaktm

88 Bkz; BAY'TAZ Batuhan, "Hekimlerin Tanikliktan Cekinme Haldd Re TCK Madde 280'deld SuO Bildirmeme Sucu Celisiyor Mu?", Dirk Tip Etigi ye Tip Hulculcu Arastumalan Yiihgi, Ekim, 2009-2010, Vol. 2-3, N.2-3, s.173vd. 57 Bu madde 765 saych TCK'da 530 maddede bir lcabahat olarak dtlzenlenmisti. 58 Saglik meslegi mensuplarmm sup bildinnemesi haldonda aynntili bilgi icin bkz. CA1CMUT Ozlem Yener, "Saglik Meslegi Mensuplannin Sup Bildirmemesi Sucu(PICK m.280)", Doc. Dr.. Mehmet SOMER'e Armagan, Istanbul, 2006, s.1051-1060,

20

Aynca kamu gOrevlisi psikiyatristlere iliskin 279. Madde'de sadece lcamu adma

sorusturma veya kovusturmayt gerektiren 59 bir sucun i1endigini bildirme angartilmektedir.

Karim gOrevlisi olmayan psikiyatristleri ilgilendiren 280. Madde de ise sikayete tabi olanlarda

dahil bittan suclar acismdan bir bildirim yilkflmlulugU getirilmektedir. flu nedenle psikiyatrist

kamu gOrevlisi oldugunda, sikayete bagh suclan yetkili mercilere bildinnek gibi bir

zorunlulugu bulunmayacaktu w.

Suc ihbanna Riskin ynkumlulugon bu denli genis tutulmasi, ban hallerde sikayete tabi

suclar balummdan da gecerli °imam, tam bunlann tamkatan cekimne haat ile bagdasmachgt

seklindeki elestirilerde halchlik par bulunmaktadm Bu ytiktiniltiltigem hicbir bigimde

olmachgt stiylenemezse de, bir taraftan toplum dUzenini cok agn bicimde tahrip eden suclarla

snurlamalc, diger taraftan da somut olaym Ozelligi diklcate almarak one cikan tistiin hulculcsal

yaran gozeterek bir cOztim tirettnek daha isabetli bir yaldasim olabilir. Cite yandan bizce

kanunda yamlacak diizenleme ile gerek kamu gerevlisi olan gerekse olmayan helcimlerin

sadece kamu adma sorusturmayi gerektiren suclan bildirim zorunlulugu bulunmahchr.

Sikayete tabi suclar her iki grip actsindan da yukumluiUk chsma cikanlmahchr.

Konuya yeniden dOnecek olursak; bu maddeler uyarmca Psikiyatristler, gorevini

yapngt strasmda, gorevine ilikin Ogrendigi suclan yetkili makamlara bildirecektir. Baika Mr

ifadeyle de kanunlarda suc olmayan, seyleri bildirmek gibi bir yukUrnitiliigU soz konusu

olmayacalchr61 . Aynca kanun gerevin yapildigt strada ogrenilen suclann bilciirimini

diizenledigi icin psikiyatristin gorevi disinda Ozel olaralc Ogrendigi suclar da bu kapsamda

degerlendirilmeyecektir 62.

Psikiyatrist sadece kendisine gelen hastasuun degil gtirevini yaptgi esnada bir

meslektasmm isledigi suclan dahi bildirecektir63 . Eger tzbbi mtdahale psikiyatristle birlikte

Bu yazthm re' sen kovusturulan suclar izlenind olustuntalctachr. ARTUK-G0KgEN-YENIDONYA, s.5531, HAKERT, Tip Hukuku Temel Bilgiler, s. 546,547

" ozamEz man, "Saghk Meslegi MensupIarmin Sucu Bildirmemesi Sucu (TCK tn. 280)", Tiirkiye Barolar Birligi , Ttp Ceza Hukulcunun Gtincel Sorunlan, V. Turk Ali= Tip Hukuku Sempozyumu, 28 Subat-1 Mart 2008, Ankara, s. 830 yd. Hatrlatmak isteriz Id; kanunda ifadesini bulan "bir sucun i1endigi yontInde bir belirtiyle Icarsdasma" hekimin mesleki talcdir yetldsi icerisindedir. Bu yetkiyi lcullatuna noktasmda helcim, dasebilecegi yandmdan yararlanabilecelctir. Bu yandom dikkat ye &en eksikligine de dayanabilir. Bu durumda amlan suclar ancalc kasten iclenebildiginden, heldmin sorumluluguna gidebilme Mikan' bulunmamaktadtr. 62 "GOrevini yaptigt suada ibaresi, sadece iin isyeriyle bagh bir sekilde icrasuu degil, aym zamanda boyle bir ie sahip olmak nedeniyle cagn tizerine isin isyeri chsmda icrasmi da kapsamaktado." t/ZOLMEZ, s. 829 63 HAKEIti, Tip Hukuku Temel Bilgiler, s.550

21

birden fazla ki§i tarafindan yapihyorsa, risikiyatristle'birlikte hareket eden her saga meslegi

mensubunurt, kar§ilgtklan sugu bildirme yukumlulugu olacalctr 64 . Ancak bu kimselerden

hepsinin sugu ayn ayn bildirmesi gerekmeyecelctir. Bunlardan birinin sugu bildirmesi he

digerlerinin sorumlulugunu ortadan kalkacaktir65 .

tigili maddeler balcumndan dildcate ahnmasi gereken onemli bit husus da, hastamn

psikiyatristine, i§ledigi veya i§leyecegi bit sugu anlattigmda, bunu bildinne yfildimItiltigantin

bulunup bulunmadigidir. Bizce Ornegin hasta psikiyatristine, bit Idmseyi Oldtirdtigtinit veya

Oldtirecegini sOy1ediginde66; eger sug tamainlanmi§sa, psilciyatrist agisinclan bildirim

zorunlulug-u olmayacalctr. Ancak sug henilz tamamlanmami§sa ya§arp haldu sir saldama

yliktmlilltigibaden daha llstlin bir deger oldugu igin bildirim psikiyatrist agismdan cezai

sorumlulugu gerelctirmeyecektir.

Maddede bahsi gegen sugun bildirilecegi yetkili makamlardan anIgilmasi gereken ise

CMK 158/1 geregince savcilik ye kolluk malcamlandir. Valilik, kaynipkarnlik veya

mahkemeye yapilacak bildirimler de gegerli olacalcur 67. Aynca psikiyatristin galint

kurumun idaresine durumu bildirmesi de yetkili makama bildirme olarak degerlendirilecektir.

8. RESM1 BELGEDE SAHTECILIK(TCK. 204)

RESMI BELGE IMKM1INDE BELGELER(210)

Belgede sahtecilik suglan, 5237 saph TCK'iun ikinci kitabmin "Topluma Karp

Suclar "a yer veren tigtincti lusmmda, "Kamu Ciiivenine Karp Suclar" dardtincti

behirade, 204 vd. maddelerde dtizenlematir. Bu maddelerden "Resmi Belgede Sahtecilik"

bghldi 204/2. Madde ye "Resmi Beige Hiikmiinde Beigeler" bglildi 210/2. Madde

psikiyatristleri ilgilendirmektedir. caliqinamizda ilgili maddeleri psikiyatristin kamu gorevlisi

olup Ohnamasi ayintruna tabi tutup inceleyecegiz.

Bu kapsamda Oncehide TCK 204/2. maddeye baktignruzda; gerevi geregi

dazenlemeye yetkili oldugu resmi bir belgeyi sahte olarak diizenleyen, gercek bit' belgeyi

baskalannz aldatacak sekilde degistiren, gergege ayktrz olarak beige dazenleyen veya sahte

cAKMUT, s.1052 HAKERI, Tip Hukuku Temel BiIgter, s. 552,553

66 HAKERI, Tip Hukuku Temel Bilgiler, s.527 67 AR'TUK-GOKQEN-YENIDONYA, s.5539,5540

22

resmi belgeyi kullanan lcamu gorevlisinin, fig yddan sekiz yda kadar hapis cezast ile

cezalandinlacagi gorOlmektedir. Madde de genel olarak kamu glirevlilerinin i1edigi resmi

belgede sahtecilik suclan dilzenlendigi icin lcamu gOreylisi psikiyatrist de maddede bahsi

gecen fiilleri gerceklestirdiginde bu hiildimden sorumlu tutulacalctir.

TCK 210/2. Madde de ise " Gergege aykin belgem dazenleyen tabip, dis tabibi,

eczact, ebe, hemsire veya diger saglik meslegi mensubu fig aydan bir yda kadar hapis cezast

ile cezalanchrthr. Dazenlenen belgenin kisiye helium bir menfaat saglamasz ya da kamunun

veya Idsderin zarartna Mr sonug dogurucu nitelik tastmast halinde, resmi belgede sahtecilik

higianlerine gore cezaya hidanolunur " denilmek suretiyle, kamu gorevlisi olmayan saga

personelinin gorevlerinin geregi olarak sahte beige diizenlemesi, ayn bir suc olarak ele

almmistu69 . Dogaldir Id; bir saglik meslegi mensubu olmasi nedeniyle kamu goreylisi

olmayan psikiyatristte maddede gecen fiilleri i1ediginde , kendisine bu madde uygulanacaktm

Psikiyatristin kamu gorevi yapip yapmamast dismda TCK 21012'ye biitiin olarak

baktigimizda, oncelilde maddede bahsi gecen belgelerin ashnda ozel belgeler oldugunu

anlamaktaya. Sonrasmda ise diizenlenen belgeler sonucu menfaat temin edilip edilmedigine

ye bu menfaatin derecesine gore TCK 210/2'nin birinci ciimlesinin ikinciziimleye gore daha

az ceza ongtirdtigtinti germelcteyiz. Stiyle ki; ilk ctimle uyarmca, psikiyatrist, cllize'nledigi

69 Ceza Hukuluenda gergege aykinhk haldunda Doktora tezini yammada tamamlayan Dr. Selman DURSUN'un bu konudald tespitlerini ve Orneklerini lusaca nakletmekte yarar gOrmekteyiz; " Mevzuatimwds, dart farlch ttlr gergege aylunhktan kaynaldanan sug sOz konusudur: Bunlar sirf gergege aylcmligin cezalandwildigi durumlar, gergege aykriligm belirli bir nitelilcte °imam gerektigi suglar, gergege aylunligm belirli bir neticeye neden olinasmm arandigi suglar ye son olarak gergege aylunligin belirli bir amagla islenmesi gereken suglardm Bunlan Omeldendirecek olursalc;

(1) Siff gergege aykinligui cezalandwildigi durumlar: Resmi belgenin dttzenlenmesinde yalan beyan sucu(TCK. m.206), Iftira(TCK. m.267/f.1), baskasma aft kimlik veya kimlik bilgilerinin lcullamlmam (TCK. m.268), sug listlenme (TCK. m.270), sug uydurma (TCK. m.271), tamgm, bilirkisinin veya tercamamn yeticili adli organlara karsi sirf gergege aylan agiklama yapmalan, hulcuk davalarmda davaci ya da davalmm salt yalan yere yemin etmesi (TCK. m.272, 275, 276) suglan bu grupta sarlabilen suglardandm

(2) Nitelildi gergege aykinlitm arandigi durumlar: Halcaret sugu(TCK. m.125/f.1), konusunu para, laymetli damp, milhar veya belgenin olusturdugu sahteciMc suglan, (TCK. m.197, m.204)

(3) Gergege aykinligin belirli bir neticeye neden ohnasmin gerektigi suglar: Dolandmcilik sugu(TCK. m.157).

(4) Gergege aykinligm belirli bir amagla gergeldestirilmesinin arandigi suglar: Fiyatlan etldleme sugu (TCK. m.237), sahte lcartla yarar saglama sugu (TCK. m.245/f.3). DURSUN Selman, Sermaye Piyasasmda Gergege Aylunliktan Dogan &whir, Istanbul 2010, s.153 vd. 69 ERDAG Ali Ihsan, "Tip Ceza Hukukil'nda Belgede Sahtecilik Sucu(Saglik Meslegi Mensuplan Tarafindan iglenebilecek Belgede Sahtecilik &Ku)", Tliddye Barolar Birligi, Tip Ceza Hulculcunun Gtlncel Sorunlan, V. Ttlik Alman Tip Hulculcu Sempozyumu, 28 Subat4 Mart 2008, Ankara, s. 540

23

sahte Ozel beige sonucu halt= menfaat temin etmemisse veya kamuyu zarara

ugratmamissa, daha az ceza alacaktr. Ikinci cilmleye Ore ise; psildyatrist, ditzenledigi ozel

belgeyle bir kisiye halt= menfaat saglanussa ya da kamunun veya kiilerin zararma

sonuc dogurmussa, soz konusu azel beige resmi beige hiikmiinde saytlacagindan, ilk

ctimledeki diizenlemeye gore daha fazla ceza alaca1ctu 70. Baska bir deyisle daha az halcstzliga

daha az ceza, daha fazla halcsizhga daha fazla ceza verilecektie l .

II. 5271 SAY1LI CEZA MUHAICEMESI 1CANUNUNDA YER ALAN

HOZENLEMELER

1. BILIRICISILiK (CMK 62. vd maddeler)

5271 sayth Ceza Muhakemesi Kanunu'nun birinci Idtabmin "Tamichk

Incelemesi ye Kesif"e yer veren Wu-1dt lasunda, Incelemesi" baslikh

ikinci bOhimde, 62 vd. mwddelerde ditzenlenmistir. Ilgili htildimler dogrultusunda

tanunlayacak olursak Viziknit uzmanligt, Ozel veya teknik bilgiyi gerelctiren

hallerde konunun uzmarundan gerits alminasidy. Bu kapsamda psildyatri de Ozel bilgi

gerektiren bit bilim dah oldugu igin yarglama stirecinde psikiyatrik ,dui -um tahlili sOz konusu

oldugunda uzman psikiyatristten gtints almacaktu. Magic% rmkledecegimiz bilgileyin,

olcuyucuya faydah olabilecegi dtlsiincesiyle yasada mevcut olan cok sayglaki detayt ttim

bilirkiiier actsmdan ortaya koyacagiz.

Bu bakimdan Oncelikle belirtmeliyiz Id; bilgisine basvurulacalc bilirkisinin oy ye

gonistintin atinmasma, yarglama asamasmda, mahkeme veya halcim tarafmdan, re'sen veya

savcuun, katilamn, vekilinin, silphelinin veya samgm, mildaffinin veya lcanuni temsilcinin

talebi tizerine karar verilebilir. Sorusturma evresinde ise, C.savcisi da atama karan verebilir.

GOKEN Ahmet, Belgede Sahtecilik Sochi; Ankara, 2010, s.233-237 Belirtmeliyiz ki, mevzuatta bayle bit diizenlemeye yer verilmesinin temel nedeni, ozellikle iiniversiteye

ha7trhk smavma veya baska herhangi bit smava hazirlanan Ogrencilerin, hekimlere gidip rapor &magma ttlkemizde yaygtn olmastchr. Surada ogrenci tiniversite smavma hazarlanmak tett) heldinden sahte Net belga alchgmda, sonucunda btlynk bit hakstzhk olusniayacagt hekime daha az ceza verilecektir. Ancak kifliñn aldi durumunun tespiti, miras, analik-babahk gibi durumlann tespiti haldunda, kii hekimden sahte Ozel beige aldigmda, sonucunda bUyElk halcsahklar meydana gelebilecegi 1cm Ozel belgeyi dUzenleyen helcime resmi belgede sahtecilik hiticthnleri uygulamp, daha fazla ceza verilecektir. GOKEN, s.233-237 Sahtecilik omeklerinden bin de; sizofatni icin kullatulan ilaclara iliskindir. Seyle Ici; bu ilaclardan bazdart, basica hastahiclarm tedavisinde de kullandmalctadm Ancak SGK tideme yap= diye hasta kayttlarmm teshis lusmma §izofreni yazilmaktachr.

24

CMK'da kii smut gefirilmedigi icin bi1irkii olarak lcac kiinin atfinFicagma atama islemi

yapan karar verir. Fakat karar verilirken aralannda çeliki olabilecegi gezetilerek, atanacalc

bilirkisilerin sapsi tek sayula olmaltdr.

Atanacak bi1irkiiler, ii adli yargt adalet komisyonlan tarafindan her yil dtizenlenen

listede yer alan arasmdan secilir. Cumhuriyet Savalan ve haldmler, sadece

bulunduldan ii balummdan yapilmis listelerden degil, diger illerde olusturulmus listelerden de

secim yapabilirler. Selz konusu listelerin ditzenlenmesine veya listelerde yer verilenlerin

cilcanlmalarma ilikin esas ye usuller, Bi1irkii Listelerinin Dfizenlenmesi flaklunda

Yonetmelikte gesterilmistir.

Bunlann yam sum bu listelere girmeyen kisiler de, atama karannda gerekcesi

gOsterilmek suretiyle bilirkii secilebilirler. Kiinin lcamu garevlisi olmast halinde ise bagh

bulundugu kurumla ilgili davalarda bi1irkii olarak atanmast mtlmlciln olmaz.

Listelere lcaydedilen bi1irkii1er , il adli yargi adalet komisyonu huzurunda yemin

ederler. 136ylece bu kisilere gerevlendifildikleri her iste yeniden yemin yerdirihnesi

gerekmez. Listelerde yer almayan bilirkisiler ise, gorevlendirildilderinde kendilerini atayan

merci huzurunda yemin ederler. Yeminin yaptichgma Riskin tutanak hakim veya C.S'avcist,

zabit katibi ye bilirkisi tarafindan imzalamr. Fakat sozlii yemin verilmeiine engel bir hal varsa

yemin yamh olarak da verilebilir ve metni dosyaya konulur. Ancak bu hale iliskin gerekcenin

kararda gosterilmesi zorunludur.

Anlatnus oldugumuz usulle secilen bilirkii, inceleme yaptigi konu haldunda en gec 3

ay icinde karar vermek zorundadir. Bu slim en fazla 3 ay olmak tizere yine karan veren mercii

tarafindan uzahlabilir. Sfireye uymayan bilirkisi degitiri1ebilii, listeye gore belirlenmisse

listeden cilcanlabilir ye gecilune dolayistyla necien oldugu zararlarm da oderunesine karar

verilebilir. Bilirkisi degistirilirse, teslim ahms oldugu tUrn esya ye dolctimanlan teslim etmesi

gerekix.

Normalde biIirkii bu incelemeleri yaparken gerekirse magdur, stipheli veya sancga

mahkeme baslcam, hakim veya C.savcist aracilttyla veya izin alarak dogrudan soru

yOneltebilir. Ancak istisna olarak, muayene ile gOrevlendirilen helaim bilirkii, gOrevini yerine

gefirirken zorunlu saycligt sorulan, halcirn, Cuuthuriyet savcist ve mtidafi bulunmadan da

25

magdur, flpheli veya satuga dogrudan dogruya yeneltebilir(m.66/6). Bu surerie Mr hekim

olan psikiyatrist bilificisi de magdur,, stipheli veya saruga dorudan son yoneltebilir.

Psikiyatrist bi1irkii aynca bu kiiIer dismdaldlerin de gerelcirse bilgisine ba,svurabilir ye

gerekirse kendi alam dismda kalan uzmanlann gorilsanti de alabilir.

Ttim bu asamalar sonrast incelemeleri biten bi1irkii, yaptigt ve yard*

sonuclan aciklayan raporu, kendisinden istenilen incelemeleri yaptiguu aynca belirterek,

imzalayip ilgili mercie verir veya gonderir. Mtihtir altmdald seyler de ilgili mercie.verilir veya

genderilir ve bu husus bir tutanaga baglamr.

Eger birden fazla bilirkii secilmisse ye bunlar birbirinden degisik gOrUsleri

yansrtnuslarsa veya bunlann ortak sonuclar tizerinde aynk varsa, bu durumu

gerekgeleri ile birlikte rapora yazarlar. Ancak belirtmeliyiz Id bilirldsi raporunda, sadece

kendi alam ile ilgili degerlendirme yapabilir. Hakim taraftndan yapilrnast gereken hulcuki

derlendinnelerde bulunamaz.

belirlenen Mire icerisinde raporunu atama lcaranm veren malcama sunar ve

raporun omekleri C.savcisma, katilana, veldline, stipheliye veya samga, mildafiine veya

lcanuni temsilcisine verilir. Bu kiiIer belirlenen sttre icerisinde bi1irkii raponma, Icarst

beyanda bulunarak yeni bit rapor ve/veya yeni biirkii tayini isteyerek, itiraz edebilirler.

hiraza i1ikin olarak 3 gtin icerisinde karat verilmesi gerekmektedir. Bunun yamnda, hakim

re' sen de yeni bir mpor isteyebilir veya yeni bit bilirkisinin atanmasuu isteyebilir. Zaten

incelemesinin yeterliltine onu atayan makam karar verecelctir. Yeni rapor istenmesi

durumunda celiskili 2 ayn rapor almnussa ek bir rapor istenmesi de gerelcmektedir.

Mahkeme, her zaman, re' sen veya talep tizerine biirkiinin durusmada dinlenmesine

karat verebilir ve bilirkiiye gtireviyle ligili sorular yoneltebilir. Tantklardan farkh olarak'

salona teker teker ahnarak dinlenme zorunliduldan yolctur, actklamasnat yapan bilhkii

mahkeme salonuncia kahr. Bununla beraber, mahkeme baskam veya hakim salondan

aynlmasma izin de verebilir. BiIirkii1er sadece glirevleri ile ilgili degil, bilimsel acidan

aciklama yapmalan icin de durusmaya cagnlabilirler.

Biirkii kurul olarak tayin edilmisse CMK 214/2 uyannca mahkeme biIirkiilerden

birinin kurulun göruUnU actklamast icin gOrevlendirilmesini Onerebilir. Bilificisi goriistinti

26

acdclachictan veya raporunu olcuduktan sonra katilana veya vekiline, Cumhuriyet savcisma,

samga ye mtidafiine bir diyecekleri olup olmachgt sorulur.

Bilirkii durusma strasmda ciinlenebilecegi gibi istinabe veya naip halm yoluyla da

dinlenebilir(m.180). Istinabe veya naip yoluyla dinlemede olanak bultuunast halinde

goruntulu ve sesli i1etiiin teknilderi lcullazuhr. C.savmsma, su9tan zarar gOrene, vekiline,

samga ye madafiine; tamk veyabilirkii1erin dinlenmesi kin belirlenen gtinUn bildirilmesi

zorunludur. Bi1iiEkii raporu m.211/2 uyannca durusmada sadece olcunulmastyla

yetinilebilecek belgelerdendir. 215. madde uyannca, bi1irkiinin dinlenmesinden sonra bir

diyecekleri olup olmadigt katlana veya yekiline, Cuinhunyet saveisma, samga ve miklafiine

sorulur. Bu durumda; bilirkisinin dedilderine lcarst itiraz etmelc, ek aciklarnalar istemek ve

bilirkisi raporuna yanh veya dogra tespitler icerdigine iliskin beyanda bulumnak

CMK m.201 ile Cumhuriyet savam, mildafi veya vekil stfatyla durusmaya kattlan

avulcat mahlceme baslcam veya hakimden izin almaksmui ve falcat durusma disiplinine uygun

olarak bilirkisiye son yoneltebilirler. Samk ye katlan ise ancak hakim veya mahkeme

baskarnmn aractligtyla son yoneltebilir. YOneltilen sorulara itiraz edilmesi miImIctindtin bu

durumda sorunun yoneltilmesi konusunda mahkeme baskaru karar verecektir.

Miitalaa sunmus olan uzman da 68/3 uyannca durusmada dinlenebilecelctir. Uzman

kiinin durusmaya caginlmast i9in sank veya kattlatun verdigi dilekce mahkeme bask=

veya hakim tarafmdan reddedilse bile iinnan kii durusmaya getirilebilir. Bu durumda uzman

dinlenmek zorandadir. (m.178)

Hakimin reddi sebeNerine daymularak C.savam, katlan, velcili, flipheli veya samk,

mildafi veya kanuni temsilcisi tarafindan bi1irkii reddedilebilir. Kovusturma evresinde red

istemini davap germelcte olan hatim veya mahkeme; sorusturma evresinde C.savmst inceler.

C.savasinca kabul edilmeyeri red talebi sulh ceza haldmince incelenie.

TamIchictan celcinmeyi gerelctiren sebeplerle celcinebilir. Aynca bi1irkiinin reddi

sebepleri varsa, bunlar dolayist lie de bilirkisinin cekinmesi milmktindar.

Usultince cagrildigi halde gelmeyen veya gelip de yeminden, oy ye gOriis bildirmekten

9ekinen bi1irkii1er haldunda CMK madde 71 delaletiyle m. 60/1 uyannca; "...bunlardan

27

dogan giderlere hamedilmelde beraber, yemininin veya tatuldigumt gerceldestirilmesi icin

dava haklanda hiiktm verilinceye kadar-ve her Wilde tic ayt gecmemek iizere disiplin hapsi

verilebilir. Kii, tatuldtga i1ikin yffictimItiltigtino uygtm davranmast halinde, derhal serbest

btralahr."

giderleri ye emegi icin, bi1irkii1ik garevini tamamlamast karsthguida bir Ucret

odenir".

2. GoZLEM ALTINA ALINMA (CMK Madde 74)

Geozlem altma ahnma, 5271 sayth Ceza Muhakemdi 1Canunu'nun "Genel Iliikiimier "

bashIch birinci kitOmm "TamIchk Bilirkii incelernesi ye Keff "e yer veren UçOncU Insmmda,

"GOzlem Alnna Ahnma, Muayene, Kefif ye Otopsi" bashlch ticOncti beiltlinde, 74. Madde de

dilzenlenmistir.

Ilgili madde dogrultusunda actIdayacak olusak; gazlem altma ahrtma, psikiyatristin

Onerisi ile stipheli veya samgm, al& hastast olup ohnadigmm", akil hastast ise ne zamandan

bed hasta oldugunun ve bunun ldsinin davramslan tizerinde ne gibi etkileri olabileceginin

saptanmast icin resmi saghk lcurumunda tutularalc, balckmda bilirkii raporu dtizenlemitesidir.

Tammdan da anlasildtgt iizere, gezlem altma almma, stipheli veya sarugm suurunun

incelenmesine yonelik bir bilirkisi incelemesi oldugundan, Ceza Muhakemesi 1Canunumuzda

72 Aynca dogrudan dogniya psikiyatristlerle ya da saghk cahsanlanyla ilgili ohnamakla beraber Gtirevi

KOttlye Kullanma (TCK m.257/2), Gercege Aylan Bilirldsililc veya TercOmanlik (TCK m.276), litaccip (r.ac m.250) veya Riisvet(TCK m.252/2) suclarmda da fail olarak Icarsimaa cikabilir. Bunlann yam sin

lcarsi Adil Yargilamayi Etkilemeye Tesebbtis(TCK m. 288) sup islenebilir. flu durumda magdurlugu gtindeme

gelir. Helcimlerin i1edigi irtildtp Sup ye benzer suclardan farldan haklanda ayrmtili bilgi icin bla;

MAHMUTOoLU Fatih Salami, "Etik ye Hukuksal Apdan(Kamu GiSreylist) Hekimlerin isledigi irtikap

Sucu", 2. Uluslar arasi Tip Etigt ve Tip Hulculcu Kongresi-Bildiri Kitabi, 21. YOzyll Basinda Yasama Destek

Tedavileri Etik ye Hukuksal Yonler, Ankara, 2009, s.721-747

73 "Dedesini Oldfirmekten yargilanan sant& aly, 1 hastasi oldugu sormyturma asamasmda taraflarca ye tanzklarca israrla bildirilmis &man durumunda usuldne uygun o ekilde gdzlem ahma ahnarak, sae dava dosyasz ile birlikte Adli Tip Kurwmma gdnderilerek gazlem ihtisas dairesinde mdsahedeye tabi tutulman, akli durumu ye cezai ehl4ieti konusunda Adli Tip Kurumu Gtizlem Ihtisas Dc/rest ye 4• Ihtisas Kurtillarindan rapor aldirdmcrsz gerekir. Raporlar arasincla celiski bulunursa Adli Tip Gene! Kundunda muayenesi yapddzktan sonic aldzrilacak rapora gore sanzgin hukuki durumynun degerlendirilmesi gerekmelaedir... "YARG1TAY LCD. 11.07.2008T., 200716724E., 2008/5877K.

28

bilirkisilige Riskin 62-73. maddelerden hemen sonra dilzenlenmistir. Ancak bit bilirkisi

incelemesi olmasma ragmen, kisinin Ozgiirltigttne yonelik mftrinhale niteligi de tasunast

itibanyla koruma tedbiri olarak nitelendirilmesi de mlimlaindtir. 74

Goziem altma alutna tedbiri, "stipheli ya da sarugm" 75 alul hastasi olup olmachgmm,

aka hastast ise ne 7qmandan beri hasta oldugunun ye bunun kiinin davramslan tizerinde ne

gibi etkileri olabileceginin saptanmasmt kapsamalctachr. Ancak buradaki amac kiinin alul

hastast olup olmadiguun saptanmasmdan cok mevcut alai hastaliguun fiilin islenmesi

strasmda stipheli ya da samgm bilinc ve hareket yetenegini etkileyip etkilemedigidir 76.

Belirtmeliyiz ki; gozlern altma almanm bit takun kosullan mevcuttur. Bu kosullan

stralayacak olursak; 1. Gezlem alb= almma karan, tutuldama lcararmda oldugu gibi kii

ozgOrItgihril lusftlayan bir nitelik tasftligt icin, stipheli veya samgm fifth isledigi yen -Linde

"kuvvetli stiphe" 77 nin bulunmast, 2. Bir davanm acdnus olmasi, 3. Uzman heldmden

gorils almmasi gerekir. Madde de bahsi gegen uzman hekim ise psikiyatristtir. Psikiyatrist,

gertistinti bildirirken; Oncelikle silpheli veya saiuk haldcmda kiise1 bir kanaat edinmeli ye

gonistimil pint( olarak bildinnelidir. Ancalc psikiyatrist gorilstinti yanh olarak verse bile

mahkeme gerelctiginde psildyatristi duru,smaya cagirarak glintstinti actIclamatun isteyebilir.

Fakat Onemle belirtmek gerekir Id, psikiyatristin gerilsti mahkemeyi baglamamalda

mahkeme gOrevlendirdigi psildyatristin gar-tisane Icatilmworsa basica bit psikiyatrisften de

gents isteyebilir. 78

74 OZBEK Veli Ozer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006, s. 476 75 Dolctrinde ban yazarlar, magdurun ugradtgt travmanm ye tamgm dogru snyleyip soylemediginin gnzlem altmda yarnlan incelemelerle, bilimsel olarak ortaya cucanlabilecegini saylemektedir. Blcz. ICUNTER Nurullah, YENISEI' Feridun, NUHOOLU Aye, Muhakeme Hukuku Dab Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Istanbul, 2006, s.857, "Aynca baska bir gOrttse gore mevcut dtlzenleme sadece akil hastaligma iliskin oldugu icin elcsiktir. Oysalci alai hastaligt boyutuna ulasmayan Omegin gecici nedenler, alkol ye uyasturucu madde bagunhhgt ye cocugun temyiz kudretinin belirlenmesi balcunmdan du bu tedbire basyurulmast gereklidir." OZBEK, s.477,477 76 "Santtn kronik alkol bagimItsi oldugu iddia edilmi; bise sank usule uygun olarak gOzlein altina abnmahchr. Samgm sug tyledigi tarihte Lyledigi film anlam ye sonuclarun algilama ye davratn;larim yOnlendirme yeteneginde bir azalma olup olmadtgt, alal hastaligt bulunup bulunmachgn saptanarak sonucuna gore hitkitm kurulmast gerekir " YARGITAY 1.CD. 08.05.2008T., 2007/2995K, 2008/3854K 77 Eldeki delillere Ore, durusma sonunda samgm mahlcOm °imam lcuvvetle muhtemel ise " kuvvetli stlphe" nin varligindan soz edilir. 78 TURHAN Faruk, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006, s.287,288

29

GOzlem altma almma karan psikiyatristin 6nerisi Ozerine, Cumhuriyet Sayan ye

mildaffin dinlenmesinden sonra, sorusturma evresinde sulk ceza hildmi, kovusturma

evresinde ise mahkeme tarafindah verilebilir. Stipheli veya samgm bit mildafii yoksa bairn

veya mahkemenin istemi tizerine 'bare tarafindan bir mtidafii gorevlendirllir.

'S6z konusu tedbirin sUresi fic haftayi gecemez. Bu stirenin yetmeyecegi anlasthrsa

resmi sank kurumunun istemi tizerine, her seferinde tic haftar gecmemek Ozere ek stireler

ancak stirelerin toplamt tic ap gecemez.

Gozlem altma almmd lcaranna kart itiraz yoluna gidilebilir. Bu durumda i1gi1i yedi

gUn icerisinde CMK. 268. maddede beatilen mercilere itiraz edebilir. ifiraz, kararm yerine

gefirilmesini dutdurur.

3. MAGDUR iLE DINLENMESI(CMIC 236)

Suc magdutlarnun Ozellikle de cocuklarm ceza muhakemesi strasmda korunmast ye

tank olarak chnlenmesi strasmda telcrar magdur olmemalan icin ugun insan psikolojisi

iizerindeki etkisi de gozetilerek, 5271 sayth Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Mat dur,

Sikayetgi, Malen Sorumlu, KatzIan" bashkh dOrdtincti kitabunn "Sagan Magduru ve Sikay‘ etsi

Haklarz"na yer veren birinci lasminda, "Magdur lie iyikayetcinin Dinlenmesi" bashkh 236.

maddede bit takun tedbirler dfizenlerunistir.

Bunlardan psikiyatristleri ilgilendirenler maddenin iki ye tictIncti fikrasmda yet verilen

"(2) /*nen sucun etkisiyle psilcolojisi bozulmay goculc veya magdur, bu suca ilickin

sorusturma veya kovusturmada tan& olarak bir defa dinlenebilir. Maddi gercegin ortaya

czkartlman acts:ratan zorunluluk arz eden hailer saklahr. =

(3) Magdar gocuklarzn veya islenen sugun etkisiyle psikolojisi bozulmus clan diger

magdurun tanzk olarak dinlenmesi szrasznda psilcoloji, psikiyatri, tip veya egitim alamnda

uzman olan Mr kisi bulundurulur Bunlar haklcznda bilirkisilere Biskin hakiimler zzygulamr"

tedbirleridir.

30

Belirtmeliyiz ki; tamIchk yapacak cocuk veya magdurun °lay' her anlatum kendisine o

am bir kez daha yasatacagt icin sugun kii tizerindeld psikolojik etIdsi devam edebilir. Bm

nedenle sugun etIcisiyle psikolojisi bozulmus cocuk veya magdur;suca i1ikin sorusturma veya

kovusturmada tamk olarak bir defa dinlenecektir 79. Magdur veya gocugun sugun etkisiyle

psikolojisinin bozulup bozulmachgma ise psikiyatri bilimi gergevesinde psikiyatrist ,karar

verecektir. Ancak istisnai olarak maddi gergegin ortaya glicanlmast zorunlu oldugunda, sucun

etldsi ile psikolojisinin bozulup bozulmadigma balulmakstzth coca veya magdurun tekrar

dinlenmesi natimktin olacalcur m.

Maddede bahsi gegen kisilerin taruk olarak dinlenmesi suasmda ise psikoloji, psikiyatri,

tip veya egitim alarundan uzman bir kifl bulundurulacalchr(CMK md. 2.36/2-3). Bunlar

haldcmda bilirkisilere i1ikin hifictimler uygulanacaktn (CMK md.236/3). Hatta bu kifllerinoir

defa dinlenmesini saglamak actsmdan tatulchk strasmda gtiffinttt ye ses kaych

almacaktir(CMK md. 52/3)

4. MESLEK YE SCREKLI UORASLARI SEBEBIYLE TANLKLIKTAN

CEKINME (CMK 46. MADDE)

Meslek ve stireldt ugralan sebebiyle tamldiktan gekinme, 5271 'sayth Ceza

Muhakemesi ICanunu'nun "Genel Hakijmler" bashlch birinci Idtabnun "Tanzklik Bilirkifi

Incelemesi ye Keyif"e yer veren UçUncU lusmmda, "Tantkhk" bashkh birinci boltimde 46.

maddede dtizenlenmistir.

Bu madde'nin 1. Filcrasmin b bendi psikiyairistleri ilgilendirmelctedir. ctinku stiz

konusu diizenlemeye gore hekimler, mesleki stfatlan dolayistyla hastalan ve bunlarm

yalanlan halckmda ogrendilderi bilgiler konusunda tatulchIctan gekinebileceklerdir al . Bu

kapsamda psikiyatrist de bir hekim oldugu 1cm maddede bahsi gegen tarulchktan ce1cinme

halckmdan yararlanabilecektir.

79 SABIN Curnhur, Ceza Muhakemesi Hukuku I, Ankara, 2007, 127-130 OZTORK Hahn, TEZCAN Durmua, ERDEM Mustafa Ruhan, SIRMA Ozge, SAYG1LAR Yasemin F.,

ALAN Esra, Nazari ye Uygulamah Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2010, s.223 81 OZBEK Veil Ozer, s.614

31

Kisaca belirtecek olursak ilgili dtzenlemede cekinme, psikiyatristlerin sadece meslegi

icabi tigrerunis olduklan sir niteligindeki bilgiler balcurundanchr. Ancak sttpheli/saruk hastarun

nzarun varligi halinde hekim tamlchktah celdnemeyecektir. Unutulmamalichr ki bu kural

avulcatlar balammdan gecerli degildir.

HI. 5275 SAYILI CEZA YE GI,VENLIK TEDB1RLERININ INFAZI HAICIC1NDA

ICANUNU'NDAKI EICICUMLER

1. HOICIJMUDLERIN GOZLEM YE SINIFLANDIRILMASI (MADDE 23)

IltaCtYMILLERIN GRUPLANDIRELMASI (MADDE 24)

5275 Sayth Ceza ve Guverilik Tedbirlerinin id= Haldanda Kanun'da 23. Madde de

"HakimMerin Gazlem ye Sauflandullmasz", 24. Madaede ise

Gruplandzrzlman82 " dOzenlenraistir. 23. maddenin 1. Fikrasuam a ye b benileri , 24.

Maddenin ise 1. Filcrasuun b bendi dolaylt olarak psildyatristleri ilgilendirmektediz ginkii bu

facralara gore akli durum da hukumiillerin gozlem ve suuflandinlmasuida veya

gruplandinlmasmda esas almacak lastaslardan biridir (infaz ICanunu md. 23/1-a) ye

hiikümluniln akli dummu psikiyatrist tarafmdan belirlenecektir.

Psikiyatristce yapilacak belirleme sonrasi hfikUmuinun durumuna ere bir

suuflandirma yapilip , kisi uygun infaz kurumuna aynlacak ve bunlara ere saptanacak infaz

ve iyilestirme rejimi kendisine uygulanacaktm

Tiim bunlar gdzlem, inceleme ve clegerlendirme yantemiyle calisan gozlem ve

smfflandirma merkezlerinde veya kapah ceza infaz kurumlannut bu hizmete aynlan

boltimlerinde yapilacaktir. Bu merkezlerde milmkiln oldugunca lcriminoloji, penoloji, davrams

bilimleri, aclalet psikolojisi veya ceza hukuku alamnda bilgi ve deneyime sahip syoneticiler,

psikiyatri uzmam, hekim83, adli tip unnant, psikolog, pedagog, cocuk gelisimcisi, sosyal

calismact, psikolojik damsman, rehberlik uzmam ve Ogretmen gibi uzrnan gOrevliler ile diger

k-urum gorevliled bulundurulacaktn (Infaz 1Canunu md. 23/1-b).

82 Bilgi igin bkz; DEM:MBAS Thnur, infaz Hukuku, Ankara, 2008, s.199 83 "Huldlinde aynca herhangi bir alande. uzmanliklan bulunmayan helcimden de sta edilmesi Zira adli tip ye psildyatd urn= da heldmdir." OZBEK Veil Ozer, infaz Hukuku, Ankara, 2007, s.96

32

2. HAMS CEZASIN1N HASTALIK NEDENIYLE ERTELENMESI(Infaz K m.16)

AKIL HASTALII DISINDA RUHSAL RAHATSIZLII OLAN

HOICUMLULERIN CEZALARININ INFAZI(Infaz K.m.18)

HASTANEDE GECEN SDRENIN CEZADAN INDIRILMESI(Infaz K.m.100)

5275 Saph Ceza ve Giivenlik Tedbirlerinin infazi Haldcmda ICanun'da 16. Maddede

"Hapis Cezasoun Hastahk Nedeniyle Ertelenmesi", 18. Maddede ise ".gal Hastahgz Dzsmda

Ruhsal Rahatszzhgz Olan Hakamlillerin Cezalarzmn infazz" dtizenletunistir. 16. Maddenin 1.

ve 3. Fikrasi alai hastasi htildimltilere, 18. Madde ise akil hastaligi dismda ruhsal rahatsizligi

bulunan hukmnlMere iliskin oldugundan, kornisu maddeler bu hastahldarm teshis ye

tedavisinde gorev alan psikiyatristleri de dolaylt olarak ilgilendirmelcteclir.

oncelikle infaz ICanunu 16. Maddeye balcazda birinci filatda; "crial hastahgzna

tutulan hukumlunun cezaszmn infazz geriye Inrakthr ve hukumlu iyilefinceye kadar Turk Ceza

Kanununun 57.maddesinde belirtilen saghk kurumunda koruma ye tedavi &tom ahmr. Saghk

kurzeunda gegen siireler cezaevinde gegmis sayzhr." hiiknitine yer verildigini gormeIcteyiz 84 .

Buna giire hiiktimliiniin sup islemesinden soma alcd hastahgma tutulup tutulmadigi Adll Tip

Kurumunca ya da Adalet Balcanligmca belirlenen tam teseldci1It1 hastanelerin saglik

kunillarinca dilzenlenip Adli Tip Kurumuncass onaylanan raporla saptanacalchr (infaz K.

16/3)86 . Bu rapor da, elbette ki ilgili maddede, belirtilen kurum ye hastanelerde bulunan

psikiyatristlerce hazirlanacalctir. SOz konusu raporla kendisine bastes.- teshisi konulan

84 Konu lie ilgili ayrmtili bilgi igin bkz; MAHMUTOOLU Fatih Selami, "Terminal DOnemdeki Hastalar ye Ceza infaz Hnkuku Baglaminda Hapis Cezasuun Ertelenmesi", Tip Etigi ve Tip Hulcuicu 1301teni,

Ocak-Teramuz 2009, s.46-49 B5 "Alal hastaligmui belirlenmesi konusunda yeddnin Adli Tip Kurumuna verilmesi elestirilmelctedir. Zira Adli Tip Kurumu bask= ve tlyelerinin atama sekli gOz Ontinde bulunduruldugunda siyasi otoriteye bagh olarak faaliyet gosterdigi sOylenebilir. Bu da raporlarm etld altmda kalmarak verilebilmesi tehlikesini dogurmalctachr. Vine alal hastaligt konusunda sade,ce Adli Tip Kurumuna yetki verilmis olmasi Tip Faldllteleriyle devlet hastanelerinin ilgili bOlthnlerinin Mil kalmnsma sebep olabilecegi dustlncesinin ileri sthnlmesine sebep ohnalctachr." OZBEK Veil Ozer, infaz Huknku, s.229 86 Alal hastahgmm iyilesme olanagmm olmadigi, adli tip raporuyla belgelenmisse, infazm stIrdtirtiltip stirdtirtilmemesi yolunda ilgili mahkemeclen karar alinmalidir. Ancalc, soyut bir sekilde "yapilan muayenede htikttmliintha alai hastam oldugu mtisahede edilmistir" seklinde verilen raporlar, eksik oldugundan, infazm tehiri yOntinde yeterli tibbi teshis ye kanaati icermezler. Bu nedenle genet felc, beyin frengisi gibi, hastaliga iikin tibbi bulgularm 'later oldugunun raporda belirtilmesi gerekir. Ala! haataligma tutulmus olan htlIctimithnin raporunda gosterilen site sonunda, htlIdinaltIntin C.Bassavcilignica telcrar kontrol ettiribnesi ve bildirilmesi halinde, infaza baslanmasi gerelcir. Iyilesmenin sOz konusu olmachgi Adli Tipga bildirilen hiiktimlillerin cezasi, Cumhurbaskatunca stirekli hastalik sebebiyle Anayasa m.104/b.13 geregince ortadan

DEM1RBAS Timur, infaz Hukuku, s.442, 443

33

hfikihnliinfin kesinlesmis mahkiimiyet karan ise derhal infa7 edilmeyip, sonraya

biralulacalctir.

Psikiyatrist, hiikCunliiye "akd hastan" teshisi koydugunda, Idsi TCK 57. Maddede

belirtilen'yfiksek gfivenlikli saglik kurumunda tedavi ve koruma altma ahnacalctir. ligili saglik

kurumunda mahkfimun tedavisi de yine psikiyatristlerce yapilacaktu. Mahldhnun sa'ghk

durumu, geri buakma kararnu veren Cumhuriyet Bassavciligmca veya onun istemi fizerine,

bulundugu veya tedavisinin yapilchgt yer Cumhuriyet Bassavaliginca, saghk raporunda

belirtilen stirelere, bir silre bulunmachgt takdirde tic& ayhk ddnemlere gdre incelettirilecektir.

inceleme sonuclanna gore geri inralcma kararnu veren Cumhuriyet Bassavcilignica, geri

biralcmarun devam edip etmeyecegine karar verilecektir.

1nfaz 1Canunu 16. Madde alul hastalarma iliskinken, 18. Madde akd hastahgt chsmda

ruhsal rahatsizhgt bulunan hfikiimlilleriyle ilgili bir dfizenlemedir. Soz konusu maddeye Ore;

hapsedilme ve Alger nedenlerden kaynaldanan akd hastalti dismda ruhsal rahatsizliklan

bulunup da ruh ve sinir hastahldan hastanelerinde tutulmalan gerekli gOrfilmeyerek infaz

lcurumlarma geri ganderilenlerin cezalan, belirlenen infaz kurumlarnun mahsus beltinilerinde

infaz edilecektir. Bu infaz lcurumlannm ihtiyac duydugu uzman ye diger tip garevlileri de,

Saghk Bakanhgmca lcarstlanacaktm Burada da ilgili maddede yer alan mahlcandarm ruhsal

rahatsaliklan psikiyatristlerce teshis edilecelctir. Mahktmlar infaz kununlarmda kendilerine

ayrdan kistmlarda Saglik Balcanhgenca gerevlendirilecek psikiyatristler tarafmdan tedavi ve

rehabilite edilecektir.

IV. 5395 SAYILI COCUK KORUMA YASASPNDAKI DCZENLEME

(KORUYUCU YE DESTEKLEYICI TEDBIRLER- MADDE 5)

cocuklara yOnelik koruyucu ye desteldeyici tedbirler, 5395 sayth cocuk Koruma

Kanunu'nun "Amag, Kapsam, Temel likekr, Koruyucu ye Destekkyici Tedbirler" ba.shich

birinci konunm, ikinci boltimtinde 5. Maddede dtizenletunistir.

Bu maddenin 1. Filcrasnun d bendinde yer alan saga tedbiri psikiyatristleri

ilgilendirmektedir. ctinkti sea konusu dfizenlemede saghk tedbiri, cocugun fiziksel ve ruhsal

saglignun korurunast ye tedavisi icin gerekli gecici veya sttrekli tibbi bakim ye

rehabilitasyonu veya bagnnlihk yapan maddeleri lcullananlann tedavilerinin yapilmast

34

seklinde taminlanmistir. Bu tammdan yola ciktigunizda ilgili tedbir kapsammda, cocugun

ruhsal sagligimn konumnasi ve tedavi edilmesinde veya bagunhlik yapan madde kullananlarm

tedavisinde psikiyatrist gOrev alacaktir.

KAYNAKCA

1. ARTUK Mehmet Emin, GOKEN Ahmet, YENIDONYA Ahmet Caner, TCK $erhi,

Ankara, 2009

2. AYAN Mehmet, Tibbi Mlidahaleden Doan Hukuld Sorumluluk, Istanbul 1991

3. AYDIN Murat, "Ceza Hukukunda Cinsel istismara Bagh Olarak Beden veya Ruh

Saghgnun Bozulmast 1Cavranu", Terazi Aylik Hulcuk Dergisi, Say1:40, Aralik

2009

4. BAYRAKTAR KOksal, Hekhnin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumlulugu, Istanbul, 1972

S. BAYTAZ Batuhan, "HeldmIerin Tamlaktan Celdnme Ha'du ile TCK Madde

280'deki Sucu Bildirmeme Sucu Celi5iyor Mu?", Turk Tip Etigi ve Hulculcu Arastirmalan Yilhi , Ekim, 2009-2010, Vol. 2-3,N.2-3

6. CA -OATAY Mustafa, "Uyusturueu veya Uyanet Madde Kullanan San& Haldunda

Tedaviye ve Denetimli Serbestlik Tedbirine 1Carar Verilmesinde Hfildmin Takdir

Haldu", Terazi Ayhk Hukuk Dergisi, Sap:27, kasim 2008

7. cAKMUT Ozlem Yener, "Sail& Meslegi Mensuplanmn Sup Bildirmemesi

Sugu(TCK m.280)", Doc. DT. Mehmet SOMER'e Armagan, Istanbul, 2006, s.1052

8. DEMIRBAS Timur, Ceza Hukuku Genel Htikilmler, Ankara, 2007

9. DEMIRBAS Timur, Infaz Hukuku, Ankara, 2008

10. DURSUN Selman, Sermaye Piyasasmda Gercege Aylunhktan Dogan Suclar, Istanbul 2010

35

11. ELMAS Fevzi, "Chisel Suc Mag'durlarmm Adli Tip Kurumuna Sevkini Gerektiren

Haller ve Chisel Suclarda Beden veya Ruh Sag,liguim Bozulmasi 1Cavrami", Terazi

Ayhk Hulcuk Dergisi, Yth5 , Sup:44, Nisan 2010

12. ERDAO Ali Tbsan, "Tip Ceza Hulcuku'nda Belgede Sahtecilik Sucu(Saglik Meslegi

Mensuplan Tarafmdan islenebilecek Belgede Sahtecilik Sup)", Tiirldye Barolar°

Birligi, Tip Ceza Hulcukunun Gtincel Sorunlan, V. Ttirk Alman Tip Hukulcu

Sempozyumu, Ankara, 28 Subat-1 Mart 2008

13. GOKEN Ahmet, Belgede Sahtecilik Suclarx, Ankara, 2010

14. HAKERI Halcan, Ceza Hukuku Genel Hfikilmler, Ankara, 2008

15. HAKERI Halcan, Tip Hukuku Temel Bilgikr, Ankara, 2009

16. HOCAOOLU cieek, "Paranoid Semptomlar ye Sendromlar", Psikiyatri Dtlnyasi,

2001, Sayi 5, s.100,101, http://www.cty.com.trifiles/journals/4/56.pdf, 18.03.2011

17. KOCA Mahmut, CZOLMEZ Illian, Turk Ce.za Hukulcu Genel Hai-miler, Ankara,

2009

18. KO c Seda, "Kusur Yetenegini Etkileyen Arai Sebepler", Karsilastirmali Giincel Ceza

Hukulcu Serisi, Suc Politilcasi, Ankara, 2006

19. KUNTER Nurullah, YENISEY Feridun, NUHOOLU Aye, Muhakeme Hukuku Dah

Olarak Ceza Muhakemesi Hulcuku, Istanbul, 2006

20. MAHMOTOOLU Fatih Selami, "5237 Sayih Turk Ceza Kanunu'ndaki Yeni

Dfuenlemeler Isiginda Tibbi Mtidahaleleyde Hekimin Cezai Sorumlulugu", lith

telcnoloji Tibbi ve Helcim-Hasta I1ikisi , Uluslar am.% Katilimh 2. Tip Etigi ye Tip

Hulculcu Sempozyumu Bildiri Kitabi, Istanbul, 2006

36

21. MAHMUTOOLU Fatih Selami, "Ceza Ilukuku Boyutuyla Epilepsi 'we Demans",

Klinilc Aktuel Tip N6ropsikiyatri Forumu, Cilt 4, Sayi 1, Ey10.1.-Aralik 2010

22. MAHMUTOOLU Fatih Selami MAHMUTOOLU, "Ceza 'we Ceza Yargilama

Hukukunda Ozel Yasam", Ttirkiye Barolar Birligi, Kaybettigimiz Ttlrkiye Barolar

Birligi Baskanlan Anima panel, Ozel Yasatrun Gizliligi(Aile 'Yasami, Konut,

Haberlesme ye Kiisel Verilerin Saldanmasi), Ankara, 18 Elcim 2008

23. MAHMUTOOLU Fatih Selami, "Etik we Hukuksal Aerdan(kamu Gorevlisi)

Hekimlerin ifledigi irtikap Sueu", 2. Uluslar arasi Tip Etigi ve Tip Hulcuku Kongrest-

Bildiri 1Citabi, 21. Ylizyd Basmda Yasama Destek Tedavileri Etik ye Hukuksal Wither,

Ankara, 2009

24. MAHMUTOOLU Fatih Selami, "kali tzerinde Deney", Yiiksek riskli Hastaya

Yaldasnn Etik ve Hukulcsal Boyutlar, 3. Tip Etigi ve Tip Hulcuku Sempozyumu Bildiri

Arahk 2009

MAHMUTOOLU Fatih Selami, "Terminal Donemdeki Hastalar 'we Ceza infaz

Hukuku Baglammda Hapis Cezasmm Ertelenmesi", Tip Etigi ve Tip Hukulcu

Yi1:4, Sap:7-8, Ocak-Temmuz 2009

26. MALKoçsmth1, Tfirk Ceza kanunu Uygulamasmda Cinsel Suelar, Ankara, 2009,

27. OZBEK Veli Ozer, KANBUR M. Nihat, BACAKSIZ Pinar, DOOAN Koray, TEPE

Ilker, Tfirk Ceza Hukuku Genel Hfikfimler, Ankara, 2010

28. OZBEK Veli Ozer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006

29. OZBEK Val Ozer, infaz Hukuku, Ankara, 2007

30. OZGENC izzet, Turk Ceza Hukuku Genel Hfikilmler, Ankara, 2009

31. &TURK Bahri, TEZCAN Durmus, ERDEM Mustafa Ruhan, SIRMA Ozge,

SAYGILAR Yasemin F., ALAN Esra, Nazari 'we Uygulamah Ceza Muhakemesi

Hukuku, Ankara, 2010

37

32. SEVOK YOKUS Handan, "Kisisel Verilerin Acilda,nmasi", Tiirkiye Barolar Birligi,

Tip Ceza Hukulcunun Gtincel Sorunlan, V. Ttirk Alman Tip Hulcuku Sempozyumu,

Ankara, 28 5ubat-1 Mart 2008

33. SEVOK YOKU$ Handan, "5237 Sarh Turk Ceza lanunu'ncla Chisel Salchn ye

CinselTaciz SucIan", Tin-Eye Barolar Birligi Dergisi, Sar:57, Mart/Nisan 2005

34. SAHIN Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku I; Ankara, 2007

35. SEN Ersan, "Cez,a Sorumlulugunu KaIchran ye Azaltan Sebepler", 'Tifrk Ceza

Hulculcu Demegi Turk Ceza ICanununun 2 Teori ye Uygulamada ICarsdasilan

Sorunlar Sempozyumu ICitabi, Istanbul, 2008

36. SEN Ersan, "Insan tizerinde Deney ye Deneme", Tarkiye Barolar Birligi, Tip Ceza

.Hukulcunun Giincel Sorunlan, V. Dirk Alman Tip Hulmiu Sempozyumu, Ankara, 28

5ubat-1 Mart 2008

37. SEN Ersan, Yeni Turk Ceza Kanunu Yorumu, Istanbul, 2006

38. TEKIN Nurullah, "Uyusturucla veya Uyann Madde !mai, ithal Ve tray Etmek ile

Satmak, Satin Aimak, Kabul Etmek ve Bulundurmak Suclan", Terazi Aylik Hulcuk

Dergisi, Sar:37, Eyltil 2009

39. TEZCAN Durmu.s, ERDEM Mustafa Ruhan, ONOK It Murat, Teorik ye Pratik Ceza

Ozel Hukuku, Ankara, 2007

40. TURBAN Faruk, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006

41. ONVER Yener, "Psikiyatride Hasta Haldan", Saglik Haklci-Hasta Haldan Ozel

Sar 3, Kamm 2007

38

42. CNVER Yener, "Tip Ceza Hukukunda Gfiven ilkesi", TUddye Barolar Birligi, Tip

Ceza Hulcukunun Game] Sorunlan, V. Ttirk Alman Tip Hulcuku Sempozyumu, Ankara,

28 Subat-1 Mart 2008

43. 0ZOLMEZ Ilhan, "Saglik Meslegi Mensuplaruun Sup Bildirmemesi Sucu(TCK m.

280)", Turkiye Barolar Birligi, Tip Ceza Hukulcunun Gunnel Sorunlan, V. Ttirk Alman

Tip Hukuku Sempozyumu, Ankara, 28 ubat-1 Mart 2008

44. YA$AR Osman, ,GOKCAN Hasan Tahsin, ARTUC Mustafa, Yorumlu-Uygulamah

Turk Ceza Kanunn, Ankara, 2010

45. YORULMAZ Coskun, SANYOZ Omtir, KETENCI H. Cetin, "Chisel Sakhrdar", Yeni

Yasalar Cercevesinde Helcimlerin Hukuki ye Cezai Sorumlulugu, Tihbi Malpralais ye

Adli Raporlarui Dilzenlenmesi, Istanbul, 2006

39