ศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective cases)โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Incidence rate and causes of cancellation for elective cases requiring anesthesia in Thammasat University Hospital service

เยาวนจ วงษปกษา YAOWANIJ WONGPAKSA

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

หนวยงาน งานการพยาบาลผปวยวสญญ Unit Department of Anesthesia

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2559 Fiscal Year 2016

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

โครงการวจยเพอพฒนางานของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital Research Project for Performance Development

ของ Of

เยาวนจ วงษปกษา

YAOWANIJ WONGPAKSA

เรอง Subject

ศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน(Elective cases)

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Incidence rate and causes of cancellation for elective cases requiring anesthesia in Thammasat

University Hospital service

ไดผานการตรวจสอบและอนมตทนสนบสนนจาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Be verified and approved by the Thammasat University Hospital ปงบประมาณ 2559 Fiscal Year 2016

เมอวนท 1 ธนวาคม 2558 Date 1 December 2015

ประธานกรรมการโครงการ Chair Of Committee ( ) ผชวยศาสตราจารย นายแพทยฉตรชย มงมาลยรกษ อาจารยทปรกษาโครงการ Project Advisor ( )

อาจารยแพทยหญงธรดา จนทรด ผอ านวยการ Director ( ) รองศาสตราจารย นายแพทยจตตนดด หะวานนท

ก

บทคดยอ

อตราการงดผาตดเปนตวชวดส าคญถงประสทธภาพการใหบรการของโรงพยาบาล ซงทผานมางานการพยาบาลผปวยวสญญไดเกบบนทกขอมลการงดผาตดแตยงไมครอบคลม ดงนนผวจยจงมความสนใจศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน(Elective case) เกบขอมลจากใบประเมนผปวยกอนการระงบความรสกโดยมเกณฑการคดเลอกกลมตวอยางดงน1) เปนผปวยทไดรบการงดผาตด 2) มรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 และ 3) ไดรบการเยยมกอนการระงบความรสกลวงหนา 1 วน ไดกลมตวอยางทงสน 464 ราย เกบขอมลโดยใชแบบบนทกสาเหตการงดผาตด และวเคราะหขอมลดวยความถ รอยละ ไค-สแควร และ Exact Test

ผลการศกษาพบวา อตราการงดผาตดรอยละ 4.08 โดยผปวยมอายระหวาง 15-59 ป รอยละ 45.04 ASA physical status class 3 รอยละ 41.38 แผนกศลยกรรมกระดกและขอ รอยละ 31.47 และวางแผนการระงบความรสกแบบทวไป รอยละ 65.52 สาเหตการงดผาตด ไดแก (1) ปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล รอยละ 37.28 เชน ผาตดไมทนเวลาราชการ 143 ราย ไมม ICU หลงผาตด 21 ราย (2) ปจจยจากตวผปวย รอยละ 34.70 เชน มภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน 55 ราย มภาวะโรครวมทมประวตมากอน 54 ราย และ (3) ปจจยจากแพทย รอยละ 28.02 เชน เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม 56 ราย เปลยนแผนการรกษา 37 ราย ผลการวเคราะหความสมพนธ พบวา สาเหตการงดผาตดกบอายผปวยมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถต (𝜒2(4) = 22.45, p < .05) และสาเหตการงดผาตดมความสมพนธกบแผนการระงบความรสกอยางมนยส าคญทางสถต (p < .05, Fisher's exact test)

ค ำส ำคญ: การงดผาตด, บรการวสญญ

ข

ABSTRACT

This study aimed to determine incidence rate and causes of cancellation for elective case requiring anesthesia in Thammasat university hospital, from January 1st until December 31st, 2016.

Cancellation of elective surgery is a significant problem in many hospitals .It may lead to dissatisfaction of patients and families , increased costs. It also reflects inefficiency in the management of the operating room.

This survey study was conducted to determine the rate and causes of cancellation of elective surgery of Thammasat university hospital. Data were collected for patients not carry out on schedule date. Information was collected from pre-anesthesia evaluation form. Data were analyzed using Chi-square test and Fisher exact test.

A total of 464 elective cases were cancelled 4.08%. From the dermographic datas, the ages of patients were between 15-59 years old 45.04%. ASA physical status class 3 (41.38%). Orthopaedic surgery 31.47% and having general anesthesia plan 65.52%

In this study, the cancellation causes could be devided to (1) hospital service 37.28%, problem as the operation could not start before 4.00 PM 143 patients, and had no ICU for post operative period 21 patients. (2) patient problem 34.7%, as having acute illness 55 patients and having severe chronic illness 54 patients. (3) causes form the doctors 28.02%, as inappropriate pre operative assessment and preparation 56 patients, and changing the management from operative to non-operative procedures 37 patients. From the statistical analysis, that the cancellation of elective surgeries related to the patients’age and anesthesia plan significantly. Keywords: Cancellation for surgery, Anesthesia service

ค

กตตกรรมประกาศ

การศกษาอตรา และสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญในเวลาราชการทไมเรงดวนส าเรจลลวงไปดวยดจากความอนเคราะหของอาจารยแพทยหญงธรดา จนทรด ทปรกษางานวจย ซงทานไดใหค าแนะน าและขอคดเหนตางๆอนเปนประโยชนอยางยงในการท าวจย ขอขอบคณ ผชวยศาสตราจารยแพทยหญงอลสา เสยงลวลอ อาจารยวสญญแพทยโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตผใหค าปรกษาวธการเกบขอมล, คณสธดา มลหมน หวหนางานการพยาบาลผปวยวสญญ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตใหค าแนะน าสงเสรมใหรเรมการท าวจยเลมน, คณรงใจ รณธร, คณนภาพร ชนาม วสญญพยาบาลโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ส าหรบค าปรกษาในการเกบขอมลและสถตการวจย นอกจากนขอขอบคณวสญญแพทย, วสญญพยาบาล, แพทยประจ าบาน, นกเรยนวสญญพยาบาล และบคลากรวสญญทกทานทใหความรวมมอและชวยเหลอในการเกบรวบรวมขอมล กราบขอบพระคณโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ทใหโอกาสและสนบสนนทนวจย การวจยครงนไดรบทนสนบสนนการวจยจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ปงบประมาณ2559

เยาวนจ วงษปกษา

ง

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ( Abstract Thai) ก บทคดยอภาษาองกฤษ (Abstract English) ข กตตกรรมประกาศ (Acknowledgments) ค สารบญ (Table of Content) ง สารบญตาราง (List of Tables) ฉ

สารบญภาพ (List of Figures) ช บทท 1 บทน า (Introduction)

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 2 1.3 ขอบเขตของการวจย 2 1.4 ค าส าคญของการวจย 2 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ (Literature Review) 2.1 การประเมนและเตรยมผปวยกอนใหการระงบความรสก 4 2.2 มาตรฐานการบรการพยาบาลวสญญ 7 2.3 งานวจยทเกยวของ 17

บทท 3 วธการด าเนนงานวจย (Materials and Methods)

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 22 3.2 เครองมอทใชในการวจย 22 3.3 การเกบรวบรวมขอมล 23 3.4 การวเคราะหขอมล 23

บทท 4 ผลการวจย (Results) 4.1 ตอนท1 ผลการวเคราะหขอมลเบองตนของกลมตวอยาง 24 4.2 ตอนท2 ผลการวเคราะหอตราการงดผาตดและสาเหตการงดผาตด 26

จ

4.3 ตอนท3 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก 30

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ (Conclusion Discussion and Suggestion) 5.1 สรปผลการวจย 34 5.2 อภปรายผล 35 5.3 ขอเสนอแนะ 39

บรรณานกรม (Bibliography) 41

ภาคผนวก (Appendices) ภาคผนวก ก ใบประเมนผปวยกอนการระงบความรสก 43 ภาคผนวก ข แบบบนทกการเกบขอมลการงดผาตด 44

ประวตนกวจย (Curriculum Vitae) 45

ฉ

สารบญตาราง

หนา ตารางท

1 ความถและรอยละจ าแนกตามตวแปรอาย เพศ ASA physical status แผนกผาตด และแผนการระงบความรสก 25

2 ความถและรอยละของผปวยทใชบรการวสญญ(อตราการงดผาตด)และสาเหตการงดผาตด 26 3 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical

status และแผนการระงบความรสก 30

จ

สารบญภาพ หนา

ภาพท

1. แผนภมแสดงสถตรอยละของสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน(Elective case)ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559 – 31 ธนวาคม 2559 28

2. แผนภมแสดงจ านวนผปวยถกงดผาตดจ าแนกตามสาเหตจากตวผปวยทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559 – 31 ธนวาคม 2559 29

3. แผนภมแสดงจ านวนผปวยถกงดผาตดจ าแนกตามสาเหตจากแพทยทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559 – 31 ธนวาคม 2559 29

4. แผนภมแสดงจ านวนผปวยถกงดผาตดจ าแนกตามสาเหตจากการใหบรการของโรงพยาบาลทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559 – 31 ธนวาคม2559 30

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ปจจบนการผาตดเปนไดทงวธการวนจฉยและวธการรกษาโรคทมประสทธภาพ ในการผาตดทกชนดยอมมความเสยงทงทเกดจากการผาตดและจากการระงบความรสก ดงนนการผาตดและการระงบความรสกจงเปนเหตการณทคกคามตอชวตและสรางความวตกกงวลใหแกผปวยและญาตไดไมวาจะเปนการผาตดเลกหรอใหญ ทราบหรอไมทราบลวงหนามากอน การงดผาตดกเชนเดยวกนในแงของการสรางความวตกกงวลและความเครยดใหแกผปวยและญาต นอกจากนยงท าใหเกดผลเสยตางๆ ตามมา เชน เพมระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลนานขน อาจท าใหพยาธสภาพของโรครนแรงมากขน ญาตตองหยดงานมาเฝาไขท าใหสญเสยรายไดจากการประกอบอาชพสงผลกระทบตอการด าเนนชวตประจ าวน และกอใหเกดผลเสยตอโรงพยาบาลในดานทรพยากร ท าใหเกดการสญเปลาของเครองมอและอปกรณการแพทย เพมภาระงานใหกบเจาหนาทโดยไมจ าเปน ตลอดจนท าใหเกดการเสยโอกาสในการผาตดของผปวยรายอน โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตเปนโรงพยาบาลระดบตตยภมชนสงทมศกยภาพในการใหการรกษาไดครบวงจรทกสาขาวชา รวมทงเปนทรบสงตอผปวยจากโรงพยาบาลอนๆ เปนสถานพยาบาลปฐมภม สถานพยาบาลประจ า สถานพยาบาลรบสงตอภายใตโครงการประกนสขภาพถวนหนาและสถานพยาบาลของผประกนตนส านกงานประกนสงคม และเปนสถาบนการเรยนการสอน การวจย และฝกปฏบตของนกศกษา ดงนนจงมผปวยทเขารบการผาตดและใชบรการวสญญในการระงบความรสกจ านวนมาก จากการเกบขอมลยอนหลงนบตงแตป 2555-2557 มจ านวนผปวยผาตดทงหมด 10,583, 12,813, 14,111 รายตามล าดบ ซงในจ านวนนเปนผปวยทใชบรการวสญญ 6,227, 9,013 และ 10,155 ราย ตามล าดบ คดเปนรอยละ 58.83, 70.48 และ 71.69 ตามล าดบ โดยจะเหนวามแนวโนมของการเพมขนของจ านวนผปวยอยางตอเนอง ทผานมางานการพยาบาลผปวยวสญญมการเกบรวบรวมขอมลการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญ แตยงไมเปนระบบและขอมลยงไมครบถวนสมบรณเพยงพอทจะน ามาวเคราะหสรปผลได ดงนนผวจยจงมความสนใจศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) เนองจากอตราการงดผาตดจะเปนตวชวดทส าคญทแสดงถงประสทธภาพในการใหบรการทางวสญญ การบรหารจดการหองผาตด และการบรหารจดการผปวย โดยอตราการงดผาตดทนอยกวารอยละ 5 จะแสดงถง ประสทธภาพการท างานของหองผาตดอยในระดบด

2

แตถามากกวารอยละ 10 จะอยในระดบทตองปรบปรง (Macario, 2006) นอกจากนการศกษาสาเหตของการงดผาตดยงสามารถน าผลการวจยไปพฒนาและแกไขปญหาการงดผาตดของผปวยทมาใชบรการผาตดและวสญญในโรงพยาบาลไดอยางตรงจด อนจะเปนการเพมประสทธภาพและคณภาพในการใหบรการ สงผลใหผปวยและญาตพงพอใจ ลดระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล ลดตนทนหรอคาใชจายทเกดขนจากการงด/เลอนผาตดของโรงพยาบาลในดานการสญเปลาของเครองมอและอปกรณการแพทย ตลอดจนการสญเสยโอกาสในการผาตดของผปวยรายอน 1.2 วตถประสงคของกำรวจย 1.2.1 ศกษาอตราการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญในเวลาราชการทไมเรงดวนทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน 1.2.2 ศกษาสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญในเวลาราชการทไมเรงดวนทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน 1.2.3 ศกษาความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก 1.3 ขอบเขตของกำรวจย การวจยในครงนเปนการวจยเชงส ารวจ เพอศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) ซงมรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 และไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1วน โดยเกบขอมลสาเหตของการงดผาตดจากใบประเมนผปวยกอนการระงบความรสก (Preoperative evaluation record) 1.4 ค ำส ำคญของกำรวจย กำรงดผำตด หมายถง การยกเลกการผาตดในผปวยทไดรบการบรรจรายชอในตารางผาตด ซงผปวยจะไดรบการเตรยมความพรอมกอนท าการผาตดและไดรบการเยยมประเมนกอนการระงบความรสกลวงหนา 1วน Elective case หมายถง ผปวยทไดรบการผาตดแบบนดลวงหนา โดยแพทยจะท าการนดวนเวลาผาตดภายหลงจากการวนจฉยโรคระยะหนง และจะมการเตรยมผปวยใหอยในสภาพพรอมทจะไดรบการระงบความรสกและการผาตดทงดานโรคทเกยวของกบการผาตด โรคประจ าตว และ

3

การตรวจทางหองปฏบตการ เพอความปลอดภยและลดภาวะแทรกซอนจากการไดรบยาระงบความรสกและการผาตด บรกำรวสญญ หมายถง การใหบรการผปวยผาตดทไดรบการระงบความรสก ม 3 กระบวนการ ไดแก 1. การดแลตงแตระยะกอนการใหการระงบความรสก 2. ระยะใหการระงบความรสก 3. ระยะหลงใหการระงบความรสก เพอใหผปวยปลอดภย ไมมภาวะแทรกซอน

1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.5.1 ไดขอมลอตราการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) เนองจากอตราการงดผาตดจะเปนตวชวดทส าคญทแสดงถงประสทธภาพในการใหบรการทางวสญญ การบรหารจดการหองผาตด และการบรหารจดการผปวย

1.5.2 ไดขอมลเกยวกบสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) โดยสามารถน าขอมลนไปใชในการวางแผนพฒนาและแกไขปญหาการงดผาตดของผปวยทมาใชบรการผาตดและวสญญในโรงพยาบาลไดอยางตรงจด อนจะเปนการเพมประสทธภาพและคณภาพในการใหบรการ สงผลใหผปวยและญาตพงพอใจ ลดระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล ลดคาใชจายทเกดขนจากการงด/เลอนผาตดของโรงพยาบาลในดานการสญเปลาของเครองมอและอปกรณการแพทย ตลอดจนการสญเสยโอกาสในการผาตดของผปวยรายอน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

งานวจยนมวตถประสงคเพอ ศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญในเวลาราชการทไมเรงดวนทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน และศกษาความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก ผวจยไดทบทวนวรรณกรรม เอกสาร และงานวจยทเกยวของเพอน ามาเปนแนวทางในการศกษา โดยมรายละเอยดของการน าเสนอแบงเปน 3ตอน ดงน ตอนท 1 การประเมนและเตรยมผปวยกอนการใหการระงบความรสก ตอนท 2 มาตรฐานการบรการพยาบาลวสญญ ตอนท 3 งานวจยทเกยวของ

ตอนท 1 การประเมนและเตรยมผปวยกอนการใหการระงบความรสก การประเมนและเตรยมผปวยกอนผาตดถอเปนขนตอนส าคญในการดแลผปวยทมารบการผาตดและเปนหนาทของทมผดแล อนไดแก ศลยแพทย ทมวสญญและพยาบาล โดยทมผดแลผปวยอาจมจดเนนจ าเพาะแตกตางกนขนอยกบมมมองของผประเมนและบทบาททเกยวของ อยางไรกตามขอมลทไดจากการประเมนของทมผ ดแลท งหมดควรมการบรณการรวมกน (integration) เพอใหเกดความสมบรณและประโยชนสงสดในการดแลรกษา จดประสงคของการประเมนและเตรยมผปวยกอนใหการระงบความรสก ไดแก 1. คนหาและประเมนความเสยง (risk identificationและ assessment) 2. เตรยมความพรอมเพอลดอนตรายหรอความเสยงใหเหลอนอยทสดเทาทท าได (risk modification หรอ optimization) 3. สรางความสมพนธและความคนเคยทดระหวางผปวย ญาต และทมวสญญ 4. วางแผนการใหการระงบความรสกรวมถงการดแลอนๆทเหมาะสมในระยะกอน ระหวางและหลงผาตด 5. ใหขอมลเกยวกบการระงบความรสกไดแก ขนตอน ขอด ขอเสย ความเสยงและภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนเพอใหผปวยและญาตไดรบขอมลเพยงพอส าหรบการตดสนใจ ลดความวตกกงวล ตลอดจนการขอค ายนยอม ขนตอนของการประเมนและเตรยมผปวยกอนผาตดทดตองไดรบขอมลทส าคญและเปนประโยชนซงสวนใหญไดจากการซกประวต การตรวจรางกาย และผลการตรวจทางหองปฏบตการทเหมาะสม และควรบนทกผลการประเมนและแผนการดแลผปวยไวในแบบ

5

บนทกการรกษา (medication record) เพอใชเปนขอมลสงตอใหบคลากรทางการแพทยทเกยวของและเปนหลกฐานส าคญในทางการแพทยและกฎหมาย โดยทวไปการประเมนและการเตรยมผปวยกอนการผาตดแบงเปน2ชวงเวลา ไดแก ระยะกอนการรบผปวยไวในโรงพยาบาลหรอกอนผาตดทคลนคหรอศนยประเมนผปวยกอนการผาตด (preoperative หรอpreanesthesia clinic) และ วนกอนวนผาตดเมอรบผปวยไวในโรงพยาบาลหรอวนผาตดส าหรบผปวยทมารบการผาตดแบบผปวยนอก (ambulatory และ same day admission) การเตรยมผปวยทเหมาะสมในระยะนอาจชวยลดระยะเวลาของการครองเตยงกอนการผาตด ซงจะชวยลดคาใชจายและเพมประสทธภาพของการบรหารเตยงในโรงพยาบาล โดยการตรวจประเมนและสงปรกษาแพทยเฉพาะทางทจ าเปนกอนรบผปวยไวในโรงพยาบาลรวมทงลดการงดหรอเลอนผาตดเนองจากผปวยไมพรอม เพมประสทธภาพในการจดตารางผาตดและการใชหองผาตด ส าหรบการเตรยมผปวยในวนกอนผาตดหรอในวนผาตดนนเปนการตรวจสอบและยนยนความพรอมขนสดทายกอนการผาตด เชน การงดน าและอาหาร การหยดหรอการบรหารยาบางชนดกอนการผาตด การซกประวตผปวย (History taking) โดยทวไปซกประวตจากผปวยหรอญาตและการทบทวนแบบบนทกการรกษาจะไดขอมลทส าคญ ไดแก โรคและความรนแรงของโรคทท าใหผปวยมารบการผาตด สขภาพโดยรวมตลอดจนความสามารถในการท ากจวตรประจ าวนหรอการท ากจกรรมของผปวย(functional capacityและdependency) โรคประจ าตว(underlying medical problems)รวมถงประวตการรกษาและยาทไดรบเปนประจ าและประวตการแพ ประวตการสบบหร ดมสรา ประวตและปญหาทเกดจากการผาตดครงกอนๆ เชนภาวะเลอดออกผดปกต หรอประวตของผปวยหรอญาตพนองทเคยไดรบการระงบความรสกและมภาวะแทรกซอนรนแรงโดยไมคาดคด เชน เกดmalignant hyperthermia มประวตการใสทอหายใจยาก ซงเปนภาวะแทรกซอนรนแรงถงขนเสยชวตได โดยเฉพาะถาผดแลรกษาไมไดนกถงหรอไมสามารถวนจฉยและใหการรกษาทถกตองไดทนเวลา ตลอดจนผปวยสตรทอยในระยะเจรญพนธตองมการซกประวตเกยวกบการตงครรภเพอหลกเลยงการผาตดทไมจ าเปนในสตรตงครรภ โดยขอมลเหลานควรไดรบการสงตอไปยงทมวสญญเพอใหการดแลทเหมาะสมตอไป การตรวจรางกาย(physical examination) ผปวยควรไดรบการตรวจรางกายตามระบบตางๆโดยใหความส าคญเปนพเศษในการประเมนระบบทเกยวของกบการผาตด ระบบหวใจและหลอดเลอดและระบบหายใจเนองจากมความสมพนธเกยวของกบภาวะแทรกซอนทพบไดบอยในระหวางและหลงผาตด การตรวจรางกายเปนขอมลพนฐานส าคญเพอใชเปรยบเทยบกบระยะหลงผ า ตด อ กดว ยสมาคมวสญญแพทยแ ห งประ เทศสห รฐอ เม รกา (American Society of Anesthesiology; ASA) ไดใหแนวทางเรองการตรวจรางกายกอนการระงบความรสกวา ผปวยทก

6

รายควรไดรบการตรวจสญญาณชพ(vital sign)การตรวจประเมนระบบไหลเวยนเลอด ระบบหายใจและทางหายใจเปนอยางนอย ขอมลจากการศกษาอบตการณและภาวะแทรกซอนทางวสญญวทยาในประเทศไทย(THAI Study) พบวาการประเมนผปวยทไมเหมาะสมเปนปจจยทเกยวของกบปญหาหรอภาวะแทรกซอนทเกดจากการใสทอหายใจยากหรอการใสทอหายใจเขาหลอดอาหาร ส าหรบการตรวจรางกายระบบอนๆควรไดรบการตรวจตามความเหมาะสมเมอมขอบงช เชน การตรวจบรเวณทจะบรหารยาชาเพอระงบความรสก(central neuraxialหรอperipheral nerve block) การตรวจบรเวณทใสสายหลอดเลอดแดงหรอหลอดเลอดด าสวนกลาง การตรวจระบบประสาทสวนกลางในผปวยทมารบการผาตดลอกเยอบหลอดเลอดแดงคาโรตด(carotid endarterectomy) เปนตน การตรวจทางหองปฏบตการกอนผาตด(Perioperative laboratory tests) แบงตามวตถประสงคไดเปน2แบบ คอ 1)การตรวจเพอการวนจฉยโรค เชน การตรวจเลอดหาตวบงชของมะเรงหรอเนองอก(tumor markers)หรอการตรวจเอกซเรยคอมพวเตอรสวนตางๆของรางกายทเกยวของกบการผาตด และ2) การตรวจเพอคนหาความผดปกตโดยทวไปกอนการผาตด ซงไมแนะน าใหสงตรวจเปนประจ า(routine test) แตแนะน าใหสงตรวจตามขอบงชทไดจากการซกประวตและการตรวจรางกาย(clinical indicated) เนองจากการสงตรวจทางหองปฏบตการทไมจ าเปนจะมผลเสยมากกวาผลด และการสงตรวจตามความเหนของวสญญแพทยทศนยประเมนกอนการผาตดจะชวยลดคาใชจายทไมจ าเปนโดยไมมผลเพมความเสยงของภาวะแทรกซอน สมาคมวสญญแพทยแหงประเทศสหรฐอเมรกาไดพยายามก าหนดแนวทางปฏบตในการสงตรวจทางหองปฏบตการกอนการผาตด ซงมขอสรปทใชเปนแนวทางในการหลกเลยงการสงตรวจทางหองปฏบตการทไมจ าเปนดงน 1) การตรวจแบบroutine test ไมใชการคดกรองเพอหาความผดปกตทด 2) หลกเลยงการสงตรวจซ าโดยไมจ าเปน 3) ผปวยศลยกรรมทสขภาพดและผทมารบการผาตดเลกไมจ าเปนตองสงตรวจทางหองปฏบตการกอนการผาตด 4) ควรสงตรวจทางหองปฏบตการกอนการผาตดเมอคาดวาผลของการตรวจจะเปลยนแปลงการดแลรกษาผปวย การประเมนผปวยกอนการท าผาตดเพอใหไดขอสรปทสามารถสอความหมายไดตรงกนนนทางสมาคมวสญญแพทยแหงสหรฐอเมรกาไดจ าแนกผปวยเพอบอกถงระดบสภาพรางกายกอนการผาตดและโอกาสของการเกดภาวะแทรกซอนในระหวางและหลงผาตดทงผปวยทมารบบรการแบบไมเรงดวน(elective case)หรอผปวยทมารบการผาตดแบบฉกเฉน(emergency case)โดยแบงออกเปน6ระดบ(ASA physical status; ASA PS) ซงการจ าแนกนเปนทยอมรบกนทวไปและใชเปนมาตรฐานในการเปรยบเทยบคณภาพในการดแลผปวยทมารบการผาตด ดงนASA class 1 = ผปวยแขงแรงด ไมมโรคประจ าตว นอกจากโรคทมารบการผาตดและไมมผลกระทบตอสภาพ

7

รางกายASA class 2 = ผปวยทมโรคประจ าตวอน แตสามารถควบคมได ไมมการสญเสยการท างานของอวยวะใดASA class 3 = ผปวยทมโรคประจ าตวทควบคมไดไมด และมผลท าใหอวยวะใดอวยวะหนงเสอมหนาทASA class 4 = ผปวยทมโรคประจ าตวทมอาการรนแรง มอตราเสยงตอการเสยชวตสงASA class 5 = ผปวย moribund หรอผปวยในระยะสดทายทมโอกาสตายไดภายใน24ชวโมงไมวาจะไดรบการท าผาตดหรอไมASA class 6 = ผปวยทมสมองตายซงรอรบการบรจาคอวยวะ และใชการใสตว E หลงตวเลขเพอแสดงถงผปวยทมารบการผาตดแบบฉกเฉน(emergency case) อยางไรกตามถงแมวาการจ าแนกสภาพรางกายของผปวยตามASA PS จะเปนการจ าแนกทไมซบซอน ใชไดกบทกเพศ ทกวย แตกไมครอบคลมปจจยเสยงของผปวยทมารบการผาตดทงหมด เชน ความเสยงจากการใสทอหายใจยาก ความเสยงจากความซบซอนของการผาตด และยงไมมวธการรวมปจจยเสยงหรอปญหาหลายๆอยางของผปวยเขาดวยกน(cumulative risk) แตผปวยทกคนทมารบการผาตดกควรไดรบการจ าแนกสภาพรางกายตาม ASA PS ตอนท 2 มาตรฐานการบรการพยาบาลวสญญ การบรการพยาบาลวสญญเปนบรการพยาบาลในงานวสญญแกผใชบรการโดยใหการดแลตงแตระยะกอนใหบรการทางวสญญ ระยะใหบรการทางวสญญและระยะหลงใหบรการทางวสญญ โดยวสญญพยาบาลนอกจากมความรพนฐานทางการพยาบาลแลว จ าเปนตองมความรความช านาญเฉพาะดานบรการทางวสญญ ตงแตขนาดยาและวธการใหยาระงบความรสกในการผาตดแตละชนดรวมทงการถอนยาระงบความรสก เพอใหการผาตดแตละรายฟนมาอยางปลอดภยไมมภาวะแทรกซอน มาตรฐานการบรการพยาบาลวสญญประกอบดวย 4 สวน คอ (ส านกการพยาบาล,2550) 1)ลกษณะส าคญของงานบรการพยาบาลวสญญ คอ ภาพรวมของงานบรการพยาบาลวสญญ ซงประกอบดวย 2 สวน คอ 1.1) ลกษณะของงานบรการพยาบาลวสญญซงมองคประกอบส าคญทเกยวของ ไดแกโครงสรางการบรหารงานหรอสายการประสานงานของหนวยงานและหนวยงานอนเกยวของวฒนธรรมของหนวยงานตลอดจนพนธกจและคานยมหลกของงานบรการพยาบาลวสญญ(corevalue ซงครอบคลมประเดน ไดแก ผใชบรการเปนศนยกลาง การบรการทปลอดภยตอผใชบรการ ภาวะผน า การท างานเปนทม คณธรรมและจรยธรรม การใหบรการ ความเปนอสระทางวชาชพและองคกรแหงการเรยนร) ขอบเขตบรการ(ไดแก การเยยม/ประเมนผใชบรการกอนและหลงการใหยาระงบความรสก การพยาบาลวสญญในหองผาตด การพยาบาลวสญญในหองพก

8

ฟน ซงครอบคลมทงในหองผาตด หองพกฟน และการดแลผปวยตอเนอง)นโยบายและขอบเขตการบรหารงาน(นโยบายและทศทางการจดบรการ การพฒนาคณภาพบรการ การบรหารทรพยากรบคคล ยา เวชภณฑ อปกรณ สถานทและงบประมาณ การจดการความปลอดภย การวจยและพฒนาวชาการการสรางการมสวยรวมกบองคกรตางๆ)กฎระเบยบขอบงคบและกฎหมายทส าคญ(เชนพระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภฉบบท2พ.ศ.2540แนวทางปฏบตตามจรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพของบคคลากรทางการพยาบาล แนวทางปฏบตดานสทธผปวยส าหรบบคคลากรทางการพยาบาล ระเบยบกระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2539 ขอ12 ระเบยบราชวทยาลยวสญญแพทยแหงประเทศไทย ฉบบท 1 พ.ศ. 2541 ขอ6 กฎระเบยบและขอบงคบอนๆส าหรบการประกอบวชาชพการพยาบาลวสญญของแตละสถาบน) 1.2) การปรบปรงผลการด าเนนงานของงานบรการวสญญ ไดแก การปรบปรงกระบวนการท างานโดยใชแนวของ Public Sector Management Quality Award (PMQA) Nursing Quality Assurance (QA) การวดจากจดคมทน การวดความพงพอใจของผใชบรการ การก าหนดแนวทางในการเรยนรและแลกเปลยนการเรยนรภายในองคกรอยางเปนระบบ การทบทวนผลการด าเนนงานทมปญหาตางๆ เปนตน 2) มาตรฐานการบรหารงานบรการวสญญ แบงเปน 7 หมวด ไดแก 1.การน าองคกร 2.การวเคราะห และการจดการความร 5.การมงเนนทรพยากรบคคล 6.การจดกระบวนการ และ7.ผลลพธการด าเนนงาน ซง บรหารงานบรการวสญญได เนองจากเปนหลกการเดยวกน 3) มาตรฐานการปฏบตการพยาบาลวสญญ ซงเปนขอก าหนดใหพยาบาลวสญญน าไปปฏบตการดแลผใชบรการตงแตเรมเขามาใชบรการในหนวยบรการจนออกจากหนวยบรการรวมถงการดแลตอเนอง ซงประกอบดวย 9 มาตรฐาน ดงน มาตรฐานท 1 การพยาบาลระยะกอนใหบรการทางวสญญ ไดแก 1.การประเมนปญหา ความตองการ และเตรยมความพรอมตอผปวยกอนรบบรการวสญญครอบคลมทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และปฏบตการเพอเตรยมความพรอมกอนไดรบบรการทางวสญญ ซงมแนวปฏบตโดยสรป คอ 1. เยยมผปวยลวงหนากอนไดรบบรการทางวสญญ (elective case)โดยประเมนและรวบรวมขอมลเกยวกบประวตการเจบปวยในอดต การใชยาทมผลตอการใหยาระงบความรสก อาการแสดงถงพยาธสภาพของระบบหายใจ หวใจ ระบบไหลเวยน ภาวะคลนไสอาเจยน ผลการตรวจทางหองปฏบตการ ปญหาและความตองการ สภาพความพรอมดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคมของผปวย ประเมนสภาพผปวยตามASA Class (American Society of Anesthesiologists) เพอทราบความแขงแรงสมบรณ และความเสยงของผปวยตอการ

9

ไดรบบรการทางวสญญ 2. ตรวจสอบความถกตอง สมบรณของเอกสาร การลงนามยนยอมในการรบบรการทางวสญญ 3. ใหขอมลและค าแนะน าในการปฏบตตนและความเสยงระหวางการใหบรการวสญญในประเดนทครอบคลมเกยวกบขนตอนและเครองมอของการใหยาระงบความรสก การออกฤทธและผลขางเคยงจากการใหยาระงบความรสก การดแลตนเอง กอน-ขณะ-หลง ใหยาระงบความรสก 4. เปดโอกาสใหผปวย/ครอบครวซกถามขอสงสยเพอลดความวตกกงวลและเสนอทางเลอกให โดยค านงถงความปลอดภย 5. ประสานงานและใหขอมลการเตรยมผปวยใหยาระงบความรสกกบพยาบาลประจ าหอผปวย 6. บนทกการพยาบาลเกยวกบการปฏบตการพยาบาลทมอบใหผปวย/ครอบครว และสรปผลทเกดขนกบผปวย 7. ประสานงานกบทมสหสาขาวชาชพทเกยวของในการใหบรการทางวสญญ เพอวางแผนการใหยาระงบความรสก 8. เตรยมความพรอมและประเมนผปวยซ ากอนใหบรการทางวสญญในประเดน ไดแก ความถกตองของตวบคคลและแผนการผาตด ประเมนสภาวะผปวยตามASA Classes ตรวจสอบการเซนใบอนญาตยนยอมใหบรการทางวสญญ และผาตด ตรวจสอบการเตรยมความพรอมทางดานรางกายและจตใจ สอบถามการงดอาหารและน าทางปาก ตรวจสอบการใหยากอนไดรบบรการทางวสญญ (premedication) ทบทวนการปฏบตตนของผปวยกอนใหบรการทางวสญญ 2. เตรยมความพรอมของอปกรณและเครองมอ เพอใหบรการทปลอดภยตอผใชบรการซงมแนวทางปฏบต คอ 1) เตรยมอปกรณเครองมอใหยาระงบความรสกทวไป(general anesthesia)โดยตรวจสอบความพรอมของชดใหยาระงบความรสกตามหลกของราชวทยาลยวสญญแพทยแหงประเทศไทย ซงไดแก การตรวจอปกรณชวยหายใจฉกเฉน ทดสอบการรวแบบความดนบวก/ลบ ตรวจกาซจากCylinder และ Cross connection ตรวจ O2 Supply Failure Alarm และ Pressure Sensor Shut off Valve ตรวจกาซจากPipelineและ Cross Connection ตรวจ Flow Proportioning Device ตรวจระบบสงกาซสผปวย ตรวจระบบก าจดกาซสวนเกน 2) เตรยมยาส าหรบผใชบรการเฉพาะในแตละรายและชนดของการผาตดใหเหมาะสม 3. เตรยมอปกรณในการเฝาระวงตามสภาวะปญหาของผใชบรการและชนดของการใหยาระงบความรสก ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 1 ไดแก ผใชบรการไดรบการประเมนความพรอมดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม กอนไดรบบรการวสญญ ผใชบรการและครอบครวมความรและสามารถดแลตวเองไดอยางถกตอง ผใชบรการไดรบความสขสบาย ปลอดภย และคลายความวตกกงวลขณะรอการเคลอนยายเขาหองผาตด

10

ผใชบรการไดรบบรการทางวสญญภายใตสถานการณทพรอม มาตรฐานท 2 การพยาบาลระยะใหบรการทางวสญญ ซงครอบคลมการใหยาระงบความรสกแบบทวไป การเฝาระวง/ดแลการใหยาระงบความรสกเฉพาะท ซงมแนวทางปฏบต ไดแก 1.ตรวจสอบความถกตองของตวบคคล เอกสารและการผาตดของผปวยใหถกตองกอนใหบรการวสญญ 2.อธบายผปวยใหเขาใจเกยวกบการตดเครองเฝาระวงและสรางความเชอมนในการพยาบาล/การดแลตลอดระยะเวลาของการใหบรการทางวสญญ 3. ก าหนดแนวทางการใหยาระงบความรสกในแตละกลมผใชบรการซงมความแตกตางกน 4. ใหยาระงบความรสกทวไป(General anesthesia) โดยมขนตอนส าคญ ไดแก 4.1 น าสลบ (Induction) ประกอบดวย 1)การประเมนและเตรยมผปวยใหพรอมกอนใหยาระงบความรสก 2)ตรวจสอบความพรอมของเครองมอการใหยาระงบความรสก 3)ปฏบตการใหยาระงบความรสกในการน าสลบ 4)เฝาระวง(Monitor)และดแลผปวยตามสภาวะของผปวย ดงน เฝาระวงสภาวะออกซเจนในรางกายผปวย(Oxygenation) เฝาระวงสภาวะการหายใจ(Ventilation) เ ฝ า ร ะ วงสภาวะก า รไหล เว ยนของ เ ล อด ( Circulation) เ ฝ า ระ วง ระดบความ ร สกตว (Consciousness)ประเมนอณหภมรางกายของผปวยเปนระยะ 5)บนทกการปฏบตการพยาบาลในการน าสลบ อยางครบถวน 4.2 ด าเนนการใหยาระงบความรสก (Maintenance) ประกอบดวย 1)ดแลผปวยใหอยในทาทเหมาะสมตามชนดและวธการใหยาระงบความรสกตลอดเวลา เพอปองกนอวยวะอนเกดอนตราย 2)ปฏบตการใสทอEndotrachealในผปวยแตละประเภทตามแนวทางทก าหนด 3)เฝาระวงระดบของการสลบและใหยาระงบความรสก/ยาเสรมการระงบความรสก ตามระยะเวลาความตองการของการระงบความรสกในแตละวธและตามแผนการรกษา 4)เฝาระวงบนทกสญญาณชพ ปรมาณสารน าเขา-ออกรางกาย 5)เฝาระวงระบบไหลเวยน ระบบทางเดนหายใจ ตดตามความกาวหนาของการผาตดเพอบรหารยาระงบความรสก 6)เฝาระวงการเตอนของอปกรณในการใหยาระงบความรสก และตรวจสอบการไหลของกาซ ขอตอตางๆไมใหมการหกงอหรอเลอนหลด 7)สอสารขอมลทจ าเปนแกศลยแพทยและพยาบาลทมผาตดเปนระยะ 8)ประสานกบศลยแพทยและพยาบาลทมผาตดเพอการเปลยนแปลง กระบวนการใหยาระงบความรสกใหสอดคลองกบกระบวนการผาตด 9)ประเมนสภาวะผปวยตลอดเวลา เพอปองกนอนตรายทอาจเกดขนในระหวางการผาตด และตดสนใจขอความชวยเหลอจากวสญญแพทย ชวยแกไขปญหาฉกเฉนวกฤตได

11

ถกตองทนทวงทในระหวางการผาตด 10)บนทกการปฏบตการพยาบาลเกยวกบการใหยาระงบความรสกอยางครบถวนสมบรณ 4.3 ดแลผปวยใหฟนจากสลบ(Emergence)ประกอบดวย 1)สภาวะการหายใจของผปวย 2)ประเมนสภาวะความรสกตวของผปวย 3)ตรวจวดและประเมนสญญาณชพ พรอมบนทก 4)เฝาระวงการใหยาNarcotic และSedative 4.4 ปฏบตการถอดทอหายใจตามหลกของราชวทยาลยแพทยแหงประเทศไทย 5. เฝาระวงการใหยาระงบความรสกเฉพาะท (Regional Anesthesia) โดยมขนตอนส าคญ ไดแก 5.1ประเมนสภาวะผปวยกอนใหยาระงบความรสกเฉพาะท 5.2 จดผปวยอยในทาทถกตองส าหรบการใหยาทางไขสนหลง 5.3 ทดสอบระดบการชาของผปวยใหอยในระดบทตองการตามแผนการใหยาของวสญญแพทย 5.4 รวมกบทมผาตดจดทาผปวยใหเหมาะสมกบการผาตด และใหการดแลผปวยอยในทาทเหมาะสมตลอดเวลา ไมใหถกดงรงอวยวะเกนความจ าเปน ท าใหเกดอนตราย 5.5 เฝาระวงบนทกสญญาณชพ ปรมาณการเสยเลอด สารน าเขา-ออกจากรางกายอยางตอเนอง 5.6 รายงานความเปลยนแปลงทผดปกตทนทแกทมสหสาขาวชาชพทรวมใหบรการกบผปวย 5.7รวมมอใหการแกปญหาผปวยตามแผนการรกษาของแพทย 6. บนทกรายงานการปฏบตการพยาบาลอยางถกตอง ครบถวน ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 2 ไดแก ผปวยปลอดภยตลอดระยะเวลาระหวางด าเนนการใหยาระงบความรสก ผปวยในภาวะฉกเฉนไดรบการชวยเหลออยางถกตองทนทวงท ผปวยฟนจากการใหยาระงบความรสก ไมมภาวะแทรกซอน มาตรฐานท 3 การพยาบาลระยะหลงใหบรการทางวสญญ มแนวทางปฏบต ไดแก ประสานงานหองพกฟนใหเตรยมสถานทและอปกรณทตองใชกบผปวย 2.ประเมนสภาพผปวยเกยวกบระดบความรสกตวและสญญาณชพกอนการเคลอนยายออกจากหองผาตด 3. ชวยเคลอนยายผปวยไปหองพกฟน(Recovery Room) และสงอาการผปวย

12

4.ประเมนสภาพปญหาและความตองการของผปวยในหองพกฟนเกยวกบระดบความรสก ระดบการชา ลกษณะการหายใจ วดสญญาณชพ และการท างานของสายทอระบบตางๆ 5. ใหการพยาบาลสอดคลองกบสภาวะผปวย และวธการใหยาระงบความรสกของผปวยแตละราย ตามแนวทางทก าหนด 6. ก าหนดแนวทางการดแลผปวยหลงใหบรการทางวสญญ 6.1 การบรหารความปวดหลงการผาตด (Management of Postoperative Pain) 6.2 การดแลผปวยหลงไดรบการระงบความรสกทวไป (General Anesthesia) และการระงบความรสกเฉพาะท (Regional Anesthesia) 6.3 การประเมนสภาพผปวยหลงผาตดและการยายผปวยออกจากหองพกฟน (Recovery Room) 6.4 การชวยฟนคนชพขนสง (Advanced Cardiac Life Support) 6.5 การพยาบาลผปวยเฉพาะตามการผาตด 6.6 การควบคมการตดเชอ (Infection Control) 6.7 การควบคมและการแปลผลจากเครองมอทใชกบผปวย 7. บนทกรายงานการปฏบตการพยาบาลอยางถกตอง ครบถวน มาตรฐานท 4 การดแลตอเนอง ไดแก 1.ประเมนความพรอมของผปวยกอนออกจากหองพกฟน ในประเดนดงน 1.1 ตรวจสอบสญญาณชพเขาสระดบปกตคงทนานเกน 30 นาท 1.2ตรวจระดบความรสกตว โดยดจากอาการตางๆ เชน สามารถไอ บวนเสมหะทราบถงสถานท เคลอนไหวอรยาบถไดเองปลกตนไดงาย ไมมฤทธของยาสลบ และม PARS Score ≥ 9 1.3 ในกรณทผปวยไดรบยาแกปวด ตองรอใหระยะการออกฤทธสงสดของยาผานพนไป 2. ประสานงานกบพยาบาลหอผปวยใหทราบถงอาการผปวย รวมถงอปกรณเครองมอเครองใชทจ าเปนส าหรบผปวยกลบหอผปวย เพอวางแผนการเรมฟนฟสภาพ (Early Ambulation) 3. สงผปวยกลบหอผปวยในกรณทเสยงตอการเกดอนตรายทกราย วสญญพยาบาลตองเปนผน าสง 4. สรปรายงาน บนทกในแบบบนทกการใหยาระงบความรสก หรอบนทกในแบบบนทกทางการพยาบาลใหครบถวน ถกตองชดเจน 5. ในกรณทผปวยกลบบาน

13

5.1 ประเมนระดบความรสกตว ไมมอาการมนงง ยนเดนไดเอง ไมมอาการคลนไสอาเจยน และควรมญาตน าสง 5.2 เตรยมความพรอมในการดแลตนเองของผปวยและญาตใหสามารถปฏบต/ดแลตนเองหลงผาตดและการใหบรการทางวสญญ 5.3 สงตอไปยงสถานบรการสาธารณสขใกลบาน ในรายผปวยทตองไดรบการดแลตอเนอง 6. บนทกประเดนอาการผปวยและรายการสงตอใหถกตอง ชดเจน ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 4 คอ ผปวยมความพรอมในการกลบไปพกรกษาตอทหอผปวย และทบาน มาตรฐานท 5 การสรางเสรมสขภาพ ไดแก 1.สรางสมพนธภาพทดกบผปวยและครอบครว เพอน าไปสการจดบรการพยาบาลวสญญใหสามารถบรรลผลลพธทพงประสงค 2. ตรวจเยยมผ ป วยหลงได รบการระงบความ ร สกท หอผ ป วย เพอประ เ มนภาวะแทรกซอน และใชเปนขอมลในการปรบแผนการดแลตอเนอง 3. ก าหนดแผนสรางเสรมสขภาพแบบองครวม โดยมงเนนปญหาทคาดวาจะเกดขนกบผปวย และมการผสมผสานแผนการดแลกบทมสหสาขาวชาชพ 4. สรางเสรมสขภาพทงดานรางกาย จตใจ และสงคมของผปวย สอดคลองกบปญหาและความตองการของผปวยแตละราย 5. ประเมนผลตามแผนสรางเสรมสขภาพเปนระยะ เพอปรบเปลยนแผนการสรางเสรมสขภาพใหสอดคลองกบปญหา 6. บนทกสรปผลการใหบรการสรางเสรมสขภาพผปวยหลงไดรบยาระงบความรสก ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 5 ไดแก ผปวยปลอดภย สขสบาย ปราศจากภาวะแทรกซอน ผปวยและครอบครวสามารถดแลสขภาพตนเองไดอยางถกตอง ผปวยฟนฟสภาพไดในระยะเวลาทเหมาะสม มาตรฐานท 6 การคมครองภาวะสขภาพ ไดแก 1.ประเมนและตดตามอาการผปวยตงแตระยะแรกและตอเนองเพอวนจฉยความตองการการคมครองภาวะสขภาพจากอนตรายตางๆทงดานรางกายและจตใจ 2.วางแผนการคมครองภาวะสขภาพจากอนตรายทงดานรางกายและจตใจ รวมกบทมพยาบาลและทมสหสาขาวชาชพทเกยวของ

14

3. ปฏบตการพยาบาลเพอการคมครองภาวะสขภาพและปองกนภาวะแทรกซอน ในกจกรรมตางๆ ดงน 3.1 ตรวจสอบผปวยอยางละเอยดเพอปองกนการใหบรการผดคน ผดอวยวะ และผดขาง 3.2 จ าแนกประเภทตาม ASA Classification และมกระบวนการตรวจสอบอยางรดกม 3.3จดทาผปวยใหเหมาะสมกบบรการทางวสญญ และมการใชเครองมออปกรณและเครองปองกนการบาดเจบขณะใหบรการทางวสญญ 3.4ปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกการของ Standard Precautions ตลอดระยะการใหบรการทางวสญญ เพอปองกนผปวยตดเชอ และคมครองตนเองจากการตดเชอจากผปวย 3.5 ประเมนความพรอมของผปวยกอนการเคลอนยายผปวยดวยความระมดระวง เพอปองกนการบาดเจบจากการเคลอนยาย 3.6 ตรวจสอบอยางรอบคอบเกยวกบการไมมสงตกคางจากการใหบรการทางวสญญ 3.7 จดสงแวดลอมในหองใหบรการวสญญใหเหมาะสม มความปลอดภย ไมใหเกดมลภาวะจากการใหยาระงบความรสก 4. ตดตามเฝาระวงอบตการณการเกดอนตราย วเคราะหสาเหต ปรบปรงแผนการปองกนอนตรายดานรางกายและจตใจอยางตอเนอง 5. ประเมนและสรปผลการปฏบตการพยาบาลเพอการคมครองภาวะสขภาพของผปวย 6. บนทกผลการปฏบตการพยาบาลเพอการคมครองภาวะสขภาพของผปวย ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 6 ไดแก ผปวยไดรบการคมครองภาวะสขภาพใหปลอดภยจากอนตรายทสามารถปองกนได ทมผใหบรการมความปลอดภยจากการใหบรการทางวสญญ มาตรฐานท 7 การใหขอมลและความรดานสขภาพ ไดแก 1. ประเมนปญหา ความเขาใจ การรบร และความคาดหวงเกยวกบอาการและความเจบปวยของผปวยและครอบครวเกยวกบการบรการทางวสญญเพอใชเปนขอมลพนฐานในการใหขอมลและความรดานสขภาพ 2. จดระบบและแนวทางการใหขอมลแกผปวยและครอบครวอยางตอเนองและครบถวน สอดคลองกบภาวะสขภาพ 3. จดโปรแกรมการใหขอมลและความรดานสขภาพแกผปวยและครอบครว ในเรองเกยวกบ 3.1 ภาวะของโรคและแผนการรกษา 3.2 วธและประเภทของการใหยาระงบความรสกทสอดคลองกบภาวะของโรค

15

3.3 การปฏบตตนกอน ขณะ และหลงการใหบรการทางวสญญ 3.4 สทธทพงมและไดรบจากโรงพยาบาลและทมสหสาขาวชาชพ 3.5 การใชสถานท สงแวดลอมสงอ านวยความสะดวก และแหลงประโยชนในโรงพยาบาล 3.6 กฎระเบยบของโรงพยาบาลทเกยวของกบผปวยและครอบครว 4. อธบายหรอชแจงใหผปวยและครอบครวเขาใจเหตผลและความจ าเปนของการลงนามยนยอมรบการรกษา 5. ใหขอมลผปวยและครอบครวอยางตอเนอง พรอมทงเปดโอกาสใหซกถามขอสงสย 6. ประเมนผลการตอบสนองตอการใหขอมลและความรดานสขภาพ 7. บนทกการใหขอมลและความรดานสขภาพตามแบบฟอรมทก าหนด ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 7 ไดแก ผปวยและครอบครวรบรขอมลเกยวกบภาวะสขภาพและแผนการใหบรการทางวสญญ ผปวยสามรถปฏบตตนไดถกตอง ทงกอนและหลงไดรบบรการพยาบาลวสญญ มาตรฐานท 8 การพทกษสทธผปวย ไดแก 1.ปฏบตการพยาบาลแกผปวยทกคน โดยไมเลอกชน วรรณะ เชอชาต ศาสนา โดยยดหลกจรยธรรมและจรรยาบรรณของวชาชพ ดงน 1.1 ใหการดแลผปวยทกรายเปนอยางด อยางสมเหตสมผลตามความเหมาะสมกบอาการหรอโรคทเปน ดวยวจารณญาณและความรในวชาชพ 1.2 ปฏบตการพยาบาลตอผปวยทกรายอยางเทาเทยมกนดวยความเอออาทร เหนอกเหนใจ ใหความเปนกนเองบนพนฐานของความเมตตา กรณา มฑตา อเบกขา 1.3 ปฏบตตอผปวยทกคนดวยความสภาพ ออนโยน ปราศจากการบงคบ ขเขญ ดหมน และอธบายหรอบอกกลาวแกผปวยและครอบครวกอนปฏบตการพยาบาลทกครง 1.4 ละเวนการปฏบตทมอคต การใชอ านาจหนาทและไดเปรยบเพอประโยชนสวนตว 1.5 เคารพในความเชอเกยวกบศาสนาหรอพธกรรมของผปวยและครอบครว 1.6 สงเสรมการมสวนรวมในการตดสนใจเลอกวธการรกษาพยาบาล ภายใตขอมลทครบถวน ชดเจน 1.7 เปดโอกาสใหผปวยซกถามและขอความชวยเหลอ 2. ปฏบตการพยาบาลโดยใชแนวทางปฏบตเกยวกบการพทกษสทธผปวย ดงน 2.1 การใหขอมล/ บอกกลาวขอมลทจ าเปนแกผปวยและครอบครวเกยวกบ 1) การบรจาคอวยวะ 2) การผกยด 3) แผนการรกษาของแพทยและแผนการพยาบาล

16

2.2 การรกษาความเปนสวนตวและความลบของผปวย 3.ดแลใหไดรบสทธทพงมพงไดและไมถกละเมดสทธสวนบคคลจากบคคลากรทางการแพทยอน ดงน 3.1 อธบายอยางชดเจนเกยวกบภาวะสขภาพของผปวย และวธการใหยาระงบความรสกทเหมาะสมกบภาวะสขภาพ 3.2 แจงชอ-สกลและประเภทของผประกอบวชาชพดานสขภาพทเปนผใหบรการแกผปวย 3.3 ไมเปดเผยความลบของผปวย เวนแตดวยความยนยอมของผปวยหรอการปฏบตหนาทตามกฎหมาย 3.4 ใหขอมลและแนวทางปฏบตเกยวกบการยนยอมและไมยนยอมรบการรกษาพยาบาล 3.5 พยาบาลวชาชพเปนแบบอยางและควบคมก ากบใหสมาชกทมการพยาบาลปฏบตตามแนวทางปฏบตในการพทกษสทธผปวย ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 8 ไดแก ผปวยไดรบการพทกษสทธทพงไดอยางเหมาะสมตามปญหาและความตองการ ผปวยไดรบการดแลอยางเทาเทยมกน มาตรฐานท 9 การบนทกทางการพยาบาล ไดแก 1.ก าหนดแนวทางและแบบฟอรมการบนทกขอมลทางการพยาบาลทแสดงถงการใชกระบวนการพยาบาล ดงน 1.1 การประเมนสภาพผปวยกอน ขณะ หลงการใหบรการทางวสญญ 1.2 การวนจฉยและการวางแผนการพยาบาล 1.3 การปฏบตการพยาบาลทใหแกผปวยทกระยะของการใหบรการทางวสญญ 1.4 ประเมนผลการปฏบตการพยาบาล 1.5 การสงตอการรกษาไปยงหอผปวย รวมทงใหค าแนะน าแกผปวยและครอบครวในรายทไมตองนอนพกรกษาในโรงพยาบาล 2. บนทกขอมลทางการพยาบาลใหครอบคลม ถกตอง และตอเนองตงแตแรกรบจนจ าหนายออกจากหนวยบรการ ตามแนวทางการบนทกทครอบคลมกระบวนการพยาบาล ดงน 2.1 ปญหาการตอบสนองตอภาวะสขภาพผปวย 2.2 การวางแผนการพยาบาลทใหกบผปวย ครอบคลมปญหาและความตองการ 2.3 การปฏบตการพยาบาล 2.4 การตอบสนองตอการปฏบตการพยาบาล

17

3. ตรวจสอบความสมบรณ ถกตอง เชอถอไดของขอมลการบนทกทางการพยาบาลของผปวยในแตละเวร/วน 4. น าผลการบนทกไปพฒนาการปฏบตการพยาบาล ผลลพธทคาดหวงตามมาตรฐานท 9 ไดแก บนทกทางการพยาบาล สะทอนถงคณภาพและมาตรฐานในการดแลรกษาพยาบาลผปวยไดครบถวน ตอเนอง สามารถเปนหลกฐานทางกฎหมาย และเปนประโยชนในการศกษา การวเคราะห วจย การรายงานและดานสถต บนทกทางการพยาบาลมประสทธภาพและสามารถสอสารระหวางวชาชพทเกยวของได ตอนท 3 งานวจยทเกยวของ ตวอยางงานวจยทเกยวของกบการศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยมดงน Schuster et al. (2011) ศกษาตวแปรขนาดของโรงพยาบาลและแผนกผาตดทสงผลตอการงดผาตดใน Elective surgery ทมรายชอในตารางนดผาตดลวงหนา 1 วน โดยศกษาจากบนทกการงดผาตดของโรงพยาบาลจ านวน25 โรง ซงมลกษณะตางกน เชน โรงพยาบาลมหาวทยาลย โรงพยาบาลชมชนขนาดใหญ และโรงพยาบาลชมชนขนาดเลกถงกลาง ใชระยะเวลาศกษา 2 สปดาห ในแผนกผาตดไดแก ศลยกรรมทวไป ศลยกรรมอบตเหต/ออโธปดคส ศลยกรรมระบบทางเดนปสสาวะ และนรเวช ผลการศกษาพบวา มจ านวนผปวยทงสน 6,009 ราย โดยโรงพยาบาลมหาวทยาลยมอตราการงดผาตดรอยละ 12.4 ซงมากกวาโรงพยาบาลชมชนขนาดเลกถงกลางทมอตราการงดผาตดรอยละ 5.0 อยท2.23 เทา และแผนกศลยกรรมทวไปมอตราการงดผาตดมากทสด (รอยละ 11.0)รองลงมา คอ แผนกศลยกรรมอบตเหต/ออโธปดคส แผนกศลยกรรมระบบทางเดนปสสาวะ และแผนกนรเวช ซงแผนกนรเวชทมอตราการงดผาตดรอยละ 6.6 ดงนนแผนกศลยกรรมทวไปจงมอตราการงดผาตดมากกวาแผนกนรเวช1.78 เทา อยางมนยส าคญทางสถต โดยสาเหตการงดผาตดทมาจากตวผปวยรวม 14.2% เชน ไมมาตามนด 6.8% ไมไดเซนยนยอมผาตด 3.5%สาเหตทางการแพทยรวม 38.4% เชนตองรกษาทางยากอนจะผาตด 10.3% เปลยนแปลงวนผาตด 5.7% ไมมขอบงชทตองผาตด 3.9% และสาเหตจากระบบรวม 41% ไดแก ผาตดไมทนเวลา 23.2% ม Emergency case มาแทรก7.2% ไมมICUหลงผาตด3.1% Xue et al. (2013) ศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงของการงดผาตดใน Elective case ทมรายชอกอน 8.00 น. ส าหรบผ ปวยในและผ ปวยนอกในศนยโรงพยาบาลมหาวทยาลยรฐ Pennsylvania บนทกขอมลผ ปวยท มการงดผาตดแบบทนทโดยใชเค รองอ เลกทรอนคส

18

(Navicare)ซงเหตผลของการงดผาตดจะมการบนทกโดยศลยแพทย วสญญแพทย พยาบาลประสานงานหองผาตด และหรอพยาบาลประจ าชน (floor nurse) และจ าแนกเหตผลเปน 8 กลม ไดแก เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม มการเปลยนแปลงของโรค ไมมาตามนด ไมไดเซนยนยอมผาตด ปญหาการจดตารางผาตด ศลยแพทยตดภารกจ หองผาตดไมวาง และเหตผลอนๆโดยผลการศกษา พบวา มจ านวนผปวยทงหมด4261 ราย ซงจ านวน 2751 รายเปนแผนกศลยกรรมทวไป และจ านวน1510 ราย เปนแผนกผาตดผปวยนอก และมจ านวนผปวยทงดผาตด 283 ราย (รอยละ 6.6) ทงนแผนกศลยกรรมทวไปมจ านวนผปวยทงดผาตดมากกวาแผนกผปวยนอกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (จ านวนผปวย 206 ราย และ 77 รายคดเปนรอยละ 7.5 และรอยละ 5.1% ตามล าดบ) เหตผล 3 อนดบแรกของการงดผาตดในแผนกศลยกรรมทวไป คอ เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม 29.4 ± 4.5%, มการเปลยนแปลงแผนการรกษา 28.1 ± 10.3%, และปญหาการจดตารางผาตด20.2 ± 7.1%สวนสาเหตหลกของการงดผาตดในแผนกผาตดผปวยนอก ไดแก ไมมาตามนด 75.8 ± 5.2% ซงในกลมนไดมวนนดผาตดใหมเฉลยอยท 18 วนหลงจากทงดผาตด (พสย 1 – 84 วน) พนารตน รตนสวรรณ และคณะ (2557) วจยเรอง สาเหตของการเลอนผาตดกรณไมเรงดวนของโรงพยาบาลศรนครนทร เกบรวบรวมขอมลตงแตวนท 1 มถนายน 2555 ถง 30 กนยายน 2555 ประกอบดวยขอมล ไดแก1. จ านวนผปวยทมชอบรรจในตารางผาตดแยกตามหนวยทใหบรการผาตด 2. จ านวนผปวยทถกเลอนผาตดตอวนในแตละหองผาตด 3. เหตผลของการเลอนผาตดผปวยกรณไมเรงดวนจากการสมภาษณทมบคลากรผใหการรกษา ไดแก แพทยผาตด วสญญแพทยหรอวสญญพยาบาล และพยาบาลสงเครองมอผาตดผรบผดชอบในหองทมการเลอนผาตด กลมตวอยางเปนผปวยทมารบการผาตดกรณไมเรงดวนในเวลาราชการจ านวน 4,016 ราย ไดรบการผาตดตามก าหนด 3,935 ราย ถกเลอนผาตด 81 ราย คดเปนอตราการเลอนผาตดรอยละ2.02 ผปวยศลยกรรมทวไปมอตราการเลอนผาตดสงสดรอยละ42 รองลงมาคอ ศลยกรรมกระดกและขอ ศลยกรรมเดก และศลยกรรมระบบทางเดนปสสาวะ (รอยละ 14.8, 13.6, และ 7.4 ตามล าดบ) สวนผปวยจกษวทยาไมมผทถกเลอนผาตดเหตผลของการเลอนผาตดจ าแนกเปน ปจจยจากแพทยมากทสดรอยละ87.7 ไดแก แพทยผาตดไมทนตามตาราง รอยละ 75.3 วสญญรบเวรไดจ ากด รอยละ 7.4 รองลงมาคอ ปจจยจากตวผปวย รอยละ 11.1 ไดแก ปญหาทางอายรกรรม รอยละ 6.2 และผ ปวยปฏเสธการผาตด รอยละ 4.9 และปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาล รอยละ 1.2 ไดแก ไมมเลอด รอยละ 1.2 ภณฑลา ชลวสทธ และคณะ (2553) วจยเรอง การศกษาปจจยทเกยวของกบการเลอนหรองดการใหยาระงบความรสกผปวยทไมฉกเฉนของโรงพยาบาลจฬาลงกรณสภากาชาดไทย

19

ท าการศกษายอนหลงจาก incident report จากศนยบรหารความเสยงของโรงพยาบาล และจากภาควชาวสญญวทยา คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และโรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย ทมการบนทกไวตงแต 1 เมษายน 2551 ถง 30 กนยายน 2552 รวม 18 เดอนจาก 6 แผนกผาตด ไดแก ศลยกรรมทวไป ศลยกรรมล าไสใหญและทวารหนก ศลยกรรมตกแตงและเสรมสราง ศลยกรรมระบบทางเดนปสสาวะ จกษวทยา/หคอจมก และศลยศาสตรออรโธปดกส และสมภาษณผทท าหนาบนทก incident report ในชวงเวลาดงกลาวรวมดวย ผลการศกษาพบวา มจ านวนผปวยในตารางผาตดทงสน 27,810 ราย ในจ านวนนถกงด/เลอนผาตด 1,094 ราย (รอยละ 3.93) โดยเปนผปวยจากแผนกศลยศาสตรทวไป 27.5% ศลยศาสตรล าไสใหญและทวารหนก 21.2% ศลยศาสตรออรโธปดกส 16.7% จกษและหคอจมก 15.3% ศลยศาสตรระบบปสสาวะ 9.9% และศลยกรรมตกแตงและเสรมสราง 9.4% ส าหรบสาเหตการงด/เลอนผาตดในภาพรวม พบวา ปจจยจากผปวยจ านวน 501 ราย (รอยละ 45.8) เชน ไมมาตามนด 26.3% มโรคประจ าตวทยงควบคมไมได 13.0% ผปวยและญาตไมพรอม+สภาพจตใจไมพรอม 3.4% ไมไดรบการเตรยมผปวยดพอ 1.6% ม spontaneous remission1.5% แพทยปวย/ตดภารกจ 1.3% ปจจยจากแพทย 348 ราย (รอยละ 31.8) เชน ผาตดไมทนตามตาราง 19.3%เปลยนจาก GA เปน LA9.3% เปลยนการวนจฉย/set ผาฉกเฉน 1.6% ม case ฉกเฉนอนแทรก 0.4% ปจจยจากระบบบรหาร 191 ราย (รอยละ 17.5) เชน ไมมเตยง ICU 9.2% อปกรณไมพรอม 1.0% รอผลตรวจ 6.0% Blood component ไมม 0.8% และอนๆ ทไมไดระบไวชดเจน 54 ราย (รอยละ 4.9)เปนตน ณชา ปยสนทราวงษ และคณะ (2558) วจยเรอง อบตการณการเลอน-งดผาตดและการแกปญหาโดยการใชการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม กลมตวอยาง คอ ผปวยในแผนกศลยศาสตรทมค าสงแพทยเตรยมผาตดตงแตมกราคม พ.ศ. 2547– ธนวาคม พ.ศ. 2556 ด าเนนการวจยโดยเกบขอมลจากบนทกผปวยในและตารางผาตดของภาควชาศลยศาสตร เพอหาสาเหตของการเลอน-งดผาตดแบบไมฉกเฉน และพฒนาใบ pre-operative physician order sheet โดยสหสาขาวชาชพทงศลยแพทย วสญญแพทย พยาบาลหองผาตด พยาบาลผปวยใน พยาบาลผปวยนอก และเจาหนาทหองปฏบตการคลงเลอด ซงในใบนจะมเฉพาะขอมลทใชประกอบการพจารณาใหผปวยพรอมส าหรบการผาตดเทานน ไมมขอมลสวนบคคล เพอใหศลยแพทยใชทวนสอบและลงบนทกขอมลผปวยในการ admit ตงแตทหนวยตรวจผปวยนอกไดถกตอง ครบถวน ปองกนการผดพลาดในประเดนทส าคญ โดยเรมใชพรอมกนทกหนวยงานในภาควชาศลยศาสตร ตงแต มกราคม พ.ศ. 2548 วเคราะหขอมลดวย 0ne-sample t-test ผลการวจยพบวา อตราการเลอน-งดผาตดทกสาเหตเมอเปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2547 (มอตราเลอน-งดผาตด รอยละ 11.8) ทยงไมไดใชใบ pre-operative physician order sheet ลดลงเฉลยรอยละ 2.24 ตอป โดยสาเหตทควบคมไดลดลงรอยละ

20

0.34 (p <.03)สาเหตควบคมไมไดลดลงรอยละ 1.9 และสามารถประหยดคาใชจายในการเจาะเลอดผปวยเฉลย 3.54 ลานบาทตอป วมลรตน กฤษณะปกรกจ และคณะ (2545) วจยเรอง การศกษาอตราและเหตผลของการเลอนผาตดผปวยของโรงพยาบาลศรนครนทร เปนการศกษาแบบ Prospective descriptive study กลมตวอยางเปนผปวยทไดรบการบรรจชอในตารางการผาตดของโรงพยาบาล ตงแตวนท 1 กนยายน 2542 ถง 31 มกราคม 2543 ผลการศกษาพบวา ผปวยทถกเตรยมผาตดชนดไมเรงดวนในชวงทท าการศกษามจ านวน 4,121 ราย ถกเลอนผาตด 409 ราย คดเปนรอยละ 9.9 โดยผปวยศลยกรรมมอตราการเลอนผาตดสงสดคอ 260 ราย คดเปนรอยละ 63.6 ผปวยทนตกรรมมอตราการเลอนผาตดต าสดคอ 3 ราย คดเปนรอยละ0.7 การเลอนผาตดมเหตผลสวนใหญมาจากแพทย จ านวน 235 ราย คดเปนรอยละ 57.4 จากตวผปวยเอง 164 ราย คดเปนรอยละ 40.1 และจากบรการของโรงพยาบาล 10 ราย คดเปนรอยละ 2.4 อารย แกวทว และคณะ (2557) วจยเรอง สาเหตและอตราการงดผาตดของผปวยไมเรงดวนทไดรบการบรรจรายชอในตารางผาตดในเวลาราชการของโรงพยาบาลสงขลานครนทร กลมตวอยางเปนจ านวน 2,395 ราย เกบขอมลระหวางเดอนกนยายนถงพฤศจกายน พ.ศ. 2555 เครองมอทใชในการวจยเปนแบบบนทกทพฒนาจากแบบบนทกขอมลการงดผาตดของผปวยโรงพยาบาลสงขลานครนทร มลกษณะเปน check lists วเคราะหความนาจะเปนของโอกาสการงดผาตดกบขอมลพนฐานของผปวย ดวยสถตถดถอยโลจสตค ผลการวจย พบวา มผปวยทไดรบการงดผาตด 343ราย (รอยละ14.3) อายเฉลย 48.1ป รอยละ 54.2 เปนกลมอาย 15-59 ป เพศชายรอยละ 46.8 การระงบความรสกใชวธดมยาสลบ (GA)มากทสดรอยละ 55.7 รองลงมาใชวธฉดยาชาเฉพาะท (LA)รอยละ 30.4 และฉดยาชาเฉพาะสวน (RA)รอยละ 13.9 แผนกทมการงดผาตดมากทสด3อนดบแรกคอ แผนกศลยกรรมหวใจและทรวงอกรอยละ28.7 ศลยกรรมหลอดเลอดรอยละ25.8 และศลยกรรมอบตเหตรอยละ21.1 สวนแผนกทมการงดผาตดนอยทสดคอ แผนกจกษรอยละ10.1 สาเหตหลกของการงดผาตดโดยรวมเกดจากการบรหารจดการภายในองคกร รอยละ 53.6 ไดแก สาเหตจากทมศลยแพทย รอยละ 48.4 (เชน ศลยแพทยผาตดไมทนเวลาราชการ รอยละ 21.3 แพทยเปลยนแผนการรกษา รอยละ 11.4 และเกดจากความคาดเคลอนในการจดตารางผาตดของศลยแพทย รอยละ 7.8) ทมวสญญ(ขาดบคลากรรบเวร) รอยละ 4.1 และทมหองผาตด รอยละ 1.1 (เชน ขาดบคลากรรบเวร มผปวยฉกเฉนแทรก เครองมอผาตดไมพรอม) สวนสาเหตจากตวผปวย รอยละ 46.4 ไดแก ภาวะแทรกซอนทไมใชทางการแพทย รอยละ 32.1 (เชน ไมมาตามนด รอยละ 25.1 ปฏเสธการรกษา รอยละ 5.2 อาการดขน รอยละ 0.6) และภาวะแทรกซอนทางการแพทย รอยละ 14.3 (เชน มภาวะโรครวมทไมมประวตมากอน/อาการเฉยบพลน รอยละ 10.2 ไดรบการผาตด

21

แลว รอยละ 4.1) สวนผลการวเคราะหความสมพนธของโอกาสการงดผาตดกบขอมลทวไปของผปวย พบวาอายและเพศไมมความสมพนธกบโอกาสในการงดผาตดทชวงความเชอมนรอยละ95 (p = .85 และ p = .44 ตามล าดบ) ขอมลประเภทของผปวย สทธในการรกษา วธการระงบความรสก และแผนกผาตดมความสมพนธกบโอกาสในการงดผาตดอยางมนยส าคญทางสถต p <.05ดงน ผปวยในกบผปวยนอก (OR = 1.63)ประกนสขภาพถวนหนากบจายตรง (OR = 1.92) GAกบLA (OR = 1.4) RAกบLA (OR = 1.56) ศลยกรรมระบบหวใจและทรวงอกกบศลยกรรมทวไป (OR = 2.73)ศลยกรรมหลอดเลอดกบศลยกรรมทวไป (OR = 2.35) องควภา มลสวรรณ (2553) วจยเรอง ผลการเยยมกอนรบยาระงบความรสกในผปวยทมารบการผาตดแบบไมฉกเฉนในโรงพยาบาลขอนแกน เกบขอมลยอนหลงระหวางวนท 1 ตลาคม 2551-30 กนยายน 2553 ผลการศกษาพบวามผปวยทเขาตารางนดทงหมด 14,783 ราย ไดรบการเยยมกอนผาตด 13,339 ราย คดเปนรอยละ90.2 ไมไดรบการเยยมกอนผาตด 1,444 ราย คดเปนรอยละ9.8 ผปวยทไดรบการเยยมกอนผาตดและไดรบการผาตดตามวนเวลาทก าหนด 11,779 ราย คดเปนรอยละ88.3 ไมไดรบการผาตดจ านวน 1,560 ราย คดเปนรอยละ11.7 ผปวยทไมไดรบการเยยมกอนไดรบยาระงบความรสกไดรบผาตดจ านวน 1,219 ราย คดเปนรอยละ84.4 ไมไดรบการผาตดจ านวน 225 ราย คดเปนรอยละ15.6 สาเหตการงดผาตดในผปวยทไดรบการเยยมกอนใหยาระงบความรสกเกดจากการผาตดไมทนเวลาจ านวน 805 ราย คดเปนรอยละ51.7 และอนดบรองลงมาคอ สภาพรางกายผปวยไมพรอมเนองจากมโรคทางอายรกรรมรวมดวย จ านวน 568 ราย คดเปนรอยละ36.5 และพบวา การงดผาตดใน ASA Class 1 สวนใหญสาเหตจากการท าผาตดไมทนเวลา โดยมการบรรจรายชอเขาในตารางการผาตดมากเกนไปสวนกลม ASA Class 2–4สาเหตของการงดผาตดสวนใหญ คอ สภาพรางกายผปวยไมพรอมเนองจากมโรคทางอายกรรมรวมดวย เชน เบาหวาน ความดนโลหตสงซงตองใชเวลาส าหรบเตรยมผปวย

บทท 3 วธการด าเนนงานวจย

การวจยนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey research)เพอศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต โดยมขนตอนในการด าเนนการวจยดงตอไปน 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจย คอ ผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) เฉพาะในวนและเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต กลมตวอยางทใชในการวจยคอ ผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) เฉพาะในวนและเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น.) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตเนองจากงานวจยนตองการส ารวจขอมลในชวงเวลาหนงๆ จงไมใชการค านวณขนาดตวอยาง และใชการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Specific purpose sampling)โดยมเกณฑการคดเลอกดงน1) เปนผปวยทไดรบการงดผาตด 2) มรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559และ 3) ไดรบการเยยมกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา1วน ซงมจ านวนกลมตวอยางทงสน 464 ราย 3.2 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลในงานวจยน คอ แบบบนทกสาเหตการงดผาตด ซงผวจยไดพฒนาขนเอง ประกอบดวยเนอหาเกยวกบตวแปรทศกษาดงน ก) ขอมลทวไปของผปวย ไดแก HN อาย เพศ Co-existing diseases ข) ขอมลการผาตด ไดแก Department of service, Diagnosis, Operation ค)ขอมลการวางแผนการระงบความรสก ไดแก ASA physical status,Anesthetic plan (GA, RA, TIVA, MAC) ง) ขอมลสาเหตการงดผาตด ไดแก ผาตดไมทนเวลาราชการ เปลยนแผนการรกษา เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน ผปวยมภาวะโรครวมทมประวตมากอน รอวนจฉยเพมเตม/รอปรกษาแพทยแผนกอน ไมมICUหลงผาตด ผปวยไดรบการผาตดดวนแลว ปฏเสธการผาตด ผปวยอาการดขน ใสทอชวยหายใจไมได เครองมอไมพรอมศลยแพทยตด

23

ภารกจไมสามารถมาท าผาตดได ผปวยเสยชวตกอนท าผาตด ม Emergency case มาแทรก และผปวย Extubationเองกอนมาเจาะคอ 3.3 การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยาง โดยมขนตอนดงน 1) ผวจยขอความรวมมอจากวสญญพยาบาลในการเกบรวบรวมขอมลสาเหตการงดผาตด โดยบนทกลงในใบประเมนผปวยกอนไดรบการระงบความรสก 2) ผวจยเกบรวบรวมขอมลในงานวจยนตามแบบบนทกสาเหตการงดผาตด จากขอมลทมอยในใบประเมนผปวยกอนไดรบการระงบความรสก 3) ผวจยตรวจสอบความครบถวนสมบรณของขอมลเพอทจะไดน าขอมลไปวเคราะหทางสถตตอไป 3.4 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในครงนผวจยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป SPSS โดยมขนตอนการวเคราะห ดงน 1)วเคราะหคาสถตพนฐานของกลมตวอยาง ไดแก ขอมลทวไปของผปวย ขอมลการผาตด ขอมลการวางแผนการระงบความรสก อตราการงดผาตดและสาเหตการงดผาตดโดยใชสถตบรรยาย ไดแก ความถ และรอยละ 2)วเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอายเพศ และ ASA โดยใชสถตไค-สแควร 3) วเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรแผนการระงบความรสก(GA, RA, TIVA, MAC)โดยใชสถต Exact Test(เนองจากไมผานขอตกลงเบองตนของการใชสถตไค-สแควร

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงนมวตถประสงค เพอ1) ศกษาอตราการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญในเวลาราชการทไมเรงดวนทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน 2) ศกษาสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญในเวลาราชการทไมเรงดวนทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วนและ 3) ศกษาความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยาง คอ ผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต เฉพาะในวนและเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น.) และมรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 โดยผลการวเคราะหขอมลมการน าเสนอแบงเปน 3ตอน ดงน

ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเบองตนของกลมตวอยาง ตอนท 2ผลการวเคราะหอตราการงดผาตดและสาเหตการงดผาตด ตอนท 3 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเบองตนของกลมตวอยาง กลมตวอยางเปนผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) เฉพาะในวนและเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น.) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต และใชการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Specific purpose sampling)โดยมเกณฑการคดเลอกดงน1) เปนผปวยทไดรบการงดผาตด 2) มรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 และ 3) ไดรบการเยยมกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน ซงมจ านวนกลมตวอยางทงสน 464 ราย ผลการวเคราะหขอมลเบองตนของกลมตวอยางจ าแนกตามแตละตวแปรมดงน

25

ตารางท 1 ความถและรอยละจ าแนกตามตวแปรอาย เพศ ASA physical status แผนกผาตด และแผนการระงบความรสก

ตวแปร ความถ รอยละ

อาย(ป)

0-14 61 13.15 15-59 209 45.04

60ปขนไป 194 41.81 เพศ

ชาย 233 50.22 หญง 231 49.78

ASA physical status

ASA class 1 53 11.42 ASA class 2 182 39.22 ASA class 3 192 41.38 ASA class 4 37 7.97

แผนกผาตด

ศลยกรรมทวไป 103 22.20 ศลยกรรมกระดกและขอ 146 31.47 สต-นรเวช 50 10.78 ห คอจมก 46 9.91 ศลยกรรมระบบทางเดนปสสาวะ 17 3.66 ศลยกรรมระบบหวใจและทรวงอก 20 4.31 จกษ 8 1.72 ทนตกรรม 2 0.43 สวนหวใจและหลอดเลอด 9 1.94 รงสวนจฉย 11 2.37 ศลยกรรมเดก 8 1.72 สองกลอง 6 1.29 ศลยกรรมระบบประสาท 31 6.68 ศลยกรรมตกแตง 7 1.51

26

ตวแปร ความถ รอยละ แผนการระงบความรสก

การระงบความรสกแบบทวไป (GA) 304 65.52 การระงบความรสกเฉพาะสวน(RA) 140 30.17 การเฝาระวงโดยบคลากรทางวสญญ (MAC) 7 1.51 การใหยาระงบความรสกทางหลอดเลอดด า (TIVA) 13 2.80

จากตารางท 1 เมอพจารณาตวแปรตางๆ จะพบวา กลมตวอยางซงเปนผปวยทไดรบการงดผาตด สวนมากมอายอยระหวาง 15-59 ป มจ านวน 209 ราย คดเปนรอยละ 45.04รองลงมา คอ อายตงแต 60 ปขนไป จ านวน 194 ราย คดเปนรอยละ 41.81 เปนเพศชาย มจ านวน 233 ราย คดเปนรอยละ 50.22 มASA physical statusclass 3 จ านวน 192 ราย คดเปนรอยละ 41.38 รองลงมา คอ ASA class 2จ านวน 182 ราย คดเปนรอยละ 39.22 อยในแผนกผาตดศลยกรรมกระดกและขอ มจ านวน 146 ราย คดเปนรอยละ 31.47 รองลงมา คอ ศลยกรรมทวไปสต-นรเวช และห คอ จมก ซงมจ านวน 103, 50, และ 46 รายตามล าดบ(รอยละ 22.20, 10.78, และ 9.91 ตามล าดบ)มแผนการระงบความรสกแบบทวไป (GA) จ านวน 304 ราย คดเปนรอยละ 65.52 รองลงมา คอ การระงบความรสกเฉพาะสวน (RA)จ านวน 140 ราย คดเปนรอยละ 30.17 ตอนท 2 ผลการวเคราะหอตราการงดผาตดและสาเหตการงดผาตด อตราการงดผาตดค านวณจากจ านวนผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 โดยสาเหตการงดผาตดแบงเปน 15สาเหตและจ าแนกไดเปน 3กลม คอปจจยจากตวผปวย ปจจยจากแพทย และปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล มรายละเอยดดงน

ตารางท 2 ความถและรอยละของผปวยทใชบรการวสญญ(อตราการงดผาตด) และสาเหตการงดผาตด

ตวแปร ความถ รอยละ อนดบท

ผปวยทใชบรการวสญญ 11,371 100.00 - ผปวยทไดรบการผาตด 10,907 95.92 ผปวยทงดผาตด (อตราการงดผาตด) 464 4.08

27

ตวแปร ความถ รอยละ อนดบท สาเหตการงดผาตด(n=464) 1) ปจจยจากตวผปวย 161 34.70 ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน 55 11.85 3 ผปวยมภาวะโรครวมทมประวตมากอน 54 11.64 4 ปฏเสธการผาตด 26 5.60 7 ผปวยไดรบการผาตดดวนแลว 15 3.23 9 ผปวยอาการดขน 7 1.51 11 ผปวยเสยชวตกอนท าผาตด 3 0.65 14 ผปวยExtubationเองกอนมาเจาะคอ 1 0.22 15 2) ปจจยจากแพทย 130 28.02 เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม 56 12.07 2 เปลยนแผนการรกษา 37 7.97 5 รอวนจฉยเพมเตม/รอปรกษาแพทยแผนกอน 27 5.82 6 ศลยแพทยตดภารกจไมสามารถมาท าผาตดได 10 2.16 10 3) ปจจยจากการใหบรการของรพ. 173 37.28 ผาตดไมทนเวลาราชการ 143 30.82 1 ไมมICUหลงผาตด 21 4.53 8 เครองมอไมพรอม 5 1.08 12 ม Emergency case มาแทรก 4 0.86 13

จากตารางท 2 จ านวนผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) เฉพาะในวน

และเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น.) ทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน และมรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 มจ านวนทงสน 11,371รายซงในจ านวนนเปนผปวยทไดรบการผาตด10,907 รายคดเปนรอยละ 95.92และผปวยทงดผาตดมจ านวน 464 ราย คดเปนอตราการงดผาตดเทากบรอยละ 4.08 โดยสาเหตหลกของการงดผาตดมดงน (1) ปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล มจ านวน 173 ราย คดเปนรอยละ 37.28 ไดแก ผาตดไมทนเวลาราชการ จ านวน 143 ราย รอยละ 30.82 (อนดบท 1) รองลงมาคอ ไมม ICU หลงผาตดจ านวน 21 ราย รอยละ 4.53(อนดบท 8) (2) ปจจยจากตวผปวย มจ านวน 161 ราย คดเปนรอยละ 34.70 ไดแก ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน จ านวน 55

28

ราย รอยละ 11.85 (อนดบท 3)รองลงมาคอ ผปวยมภาวะโรครวมทมประวตมากอน จ านวน 54 ราย รอยละ 11.64 (อนดบท 4)และปฏเสธการผาตด จ านวน 26 ราย รอยละ 5.60 (อนดบท 7)และ (3) ปจจยจากแพทย จ านวน 130 ราย คดเปนรอยละ 28.02 ไดแก เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอมจ านวน 56 ราย รอยละ 12.07 (อนดบท 2)รองลงมาคอ เปลยนแผนการรกษา จ านวน 37 ราย รอยละ 7.97 (อนดบท 5)และรอวนจฉยเตม/รอปรกษาแพทยแผนกอน จ านวน 27 ราย รอยละ 5.82(อนดบท 6)

รปภาพท 1 แผนภมแสดงสถตรอยละของสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน(Elective case) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559

29

รปภาพท 2 แผนภมแสดงจ านวนผปวยถกงดผาตดจ าแนกตามสาเหตปจจยจากตวผปวย ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559

รปภาพท 3 แผนภมแสดงจ านวนผปวยถกงดผาตดจ าแนกตามสาเหตปจจยจากแพทย ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559

30

รปภาพท 4 แผนภมแสดงจ านวนผปวยถกงดผาตดจ าแนกตามสาเหตปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 ตอนท 3 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก ผปวยทงดผาตดมจ านวนทงสน 464 ราย เมอน ามาวเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตด ทจ าแนกเปน 3 กลม คอ ปจจยจากตวผปวย ปจจยจากแพทย และปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล กบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก ไดผลดงน

31

ตารางท 3 ความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก

ตวแปร สาเหตการงดผาตด (n = 464) Chi-Square df p-value

ปจจยจากตวผปวย

ปจจยจากแพทย

ปจจยจากระบบบรการของรพ.

อาย(ป) 0-14 37 (60.66%) 13 (21.31%) 11 (18.03%) 22.446 4 .000** 15-59 67 (32.06%) 62 (29.67%) 80 (38.28%)

60ปขนไป 57 (29.38%) 55 (28.35%) 82 (42.27%) เพศ

ชาย 72 (30.90%) 63 (27.04%) 98 (42.06%) 4.967 2 .083 หญง 89 (38.53%) 67 (29.00%) 75 (32.47%)

ASA physical status

ASA class 1 13 (24.53%) 14 (26.42%) 26 (49.06%) 9.083 6 .169 ASA class 2 70 (38.46%) 53 (29.12%) 59 (32.42%)

ASA class 3 67 (34.90%) 56 (29.17%) 69 (35.94%)

ASA class 4 11 (29.73%) 7 (18.92%) 19 (51.35%)

แผนการระงบความรสก GA 111 (36.51%) 81 (26.64%) 112 (36.84%) Exact Test 6 .004** RA 37 (26.43%) 47 (33.57%) 56 (40.00%) 17.332

MAC 3 (42.86%) 0 (0.00%) 4 (57.14%)

TIVA 10 (76.92%) 2 (15.38%) 1 (7.69%)

** p< .01 จากตารางท 3 พบวา สาเหตการงดผาตดมความสมพนธกบตวแปรอาย และแผนการระงบความรสก สวนตวแปรเพศ และ ASA physical status ไมมความสมพนธกบสาเหตการงดผาตด โดยมรายละเอยดดงน คอ เมอวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรสาเหตการงดผาตดกบอายของผปวยดวยสถตไค-สแควร (Chi-square test) พบวา มความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (𝜒24) = 22.45, p < .05) โดยอาย 0 – 14 ป สวนมากงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวยรอย

32

ละ 60.66สวนอาย 15- 60 ป และอายตงแต 60 ปขนไป สวนมากงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลรอยละ 38.28และ 42.27ตามล าดบ สวนการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรสาเหตการงดผาตดกบแผนการระงบความรสก พบวา มความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (p < .05,Fisher's exact test) โดยการระงบความรสกแบบทวไป (GA)การระงบความรสกเฉพาะสวน (RA)และการเฝาระวงโดยบคลากรทางวสญญ (MAC)สวนมากงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลรอยละ 36.84, 40.00, และ 57.14 ตามล าดบสวนการใหยาระงบความรสกทางหลอดเลอดด า (TIVA)สวนมากงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวย รอยละ 76.9

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง อตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต มวตถประสงคเพอศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญในเวลาราชการทไมเรงดวนทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน และศกษาความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก วธด าเนนการวจย

1. ประชากรทใชในการวจย คอ ผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) เฉพาะในวนและเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

2. กลมตวอยางทใชในการวจย คอ ผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) เฉพาะในวนและเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น.) ทโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต และใชการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Specific purpose sampling)โดยมเกณฑการคดเลอกดงน 1) เปนผปวยทไดรบการงดผาตด 2) มรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 และ 3) ไดรบการเยยมกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน ซงมจ านวนกลมตวอยางทงสน 464 ราย

3. เครองมอทใชในการวจย คอ แบบบนทกสาเหตการงดผาตด ซงผวจยไดพฒนาขนเอง โดยมรายละเอยดดงน ก) ขอมลทวไปของผปวย ไดแก HN อาย เพศ Co-existing diseasesข) ขอมลการผาตด ไดแก Department of service, Diagnosis, Operationค) ขอมลการวางแผนการระงบความรสก ไดแก ASA physical status,Anesthetic plan (GA, RA, TIVA, MAC) และ ง) ขอมลสาเหตการงดผาตด

4. การวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป SPSS ดงน 1) วเคราะหคาสถตพนฐานของกลมตวอยางดวยสถตบรรยาย ไดแก ความถ และรอยละ 2) วเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปรอาย เพศ และ ASA โดยใชสถตไค-สแควรและ 3) วเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดกบตวแปร

34

แผนการระงบความรสก (GA, RA, TIVA, MAC) โดยใชสถต Exact Test (เนองจากไมผานขอตกลงเบองตนของการใชสถตไค-สแควร)

สรปผลการวจย

จ านวนผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) เฉพาะในวนและเวลาราชการ (จนทร-ศกร 08.00-16.00 น.) ทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน และมรายชอในตารางผาตดระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 มจ านวนทงสน 11,371รายซงในจ านวนนเปนผปวยทไดรบการผาตด10,907 รายคดเปนรอยละ 95.92 และผปวยทงดผาตดซงใชเปนกลมตวอยางในงานวจยนมจ านวน 464 ราย ค านวณอตราการงดผาตดไดเทากบรอยละ 4.08 โดยกลมตวอยางสวนมากมอายอยระหวาง 15-59 ป จ านวน 209 ราย (รอยละ 45.04)เปนเพศชาย จ านวน 233 ราย (รอยละ 50.22)มASA physical statusclass 3 จ านวน 192 ราย (รอยละ 41.38)อยแผนกผาตดศลยกรรมกระดกและขอ จ านวน 146 ราย (รอยละ 31.47)และมแผนการระงบความรสกแบบทวไป (GA) จ านวน 304 ราย (รอยละ 65.52)

สาเหตหลกของการงดผาตดในกลมตวอยางมดงน (1) ปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล มจ านวน 173 ราย คดเปนรอยละ 37.28 ไดแก ผาตดไมทนเวลาราชการ จ านวน 143 ราย (รอยละ 30.82)รองลงมาคอ ไมม ICU หลงผาตดจ านวน 21 ราย (รอยละ 4.53) (2) ปจจยจากตวผปวย มจ านวน 161 ราย คดเปนรอยละ 34.70 ไดแก ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน จ านวน 55 ราย (รอยละ 11.85)รองลงมาคอ ผปวยมภาวะโรครวมทมประวตมากอน จ านวน 54 ราย (รอยละ 11.64)และปฏเสธการผาตด จ านวน 26 ราย (รอยละ 5.60)และ (3) ปจจยจากแพทย จ านวน 130 ราย คดเปนรอยละ 28.02 ไดแก เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอมจ านวน 56 ราย (รอยละ 12.07)รองลงมาคอ เปลยนแผนการรกษา จ านวน 37 ราย (รอยละ 7.97)และรอวนจฉยเตม/รอปรกษาแพทยแผนกอน จ านวน 27 ราย (รอยละ 5.82) ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตการงดผาตดทจ าแนกเปน 3 กลม คอ ปจจยจากตวผปวย ปจจยจากแพทย และปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล กบตวแปรอาย เพศ ASA physical status และแผนการระงบความรสก พบวา ตวแปรสาเหตการงดผาตดกบอายของผปวยมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (𝜒2(4) = 22.45, p < .05) เมอวเคราะหดวยสถตไค-สแควร (Chi-square test) โดยกลมอาย 0 – 14 ป สวนมากงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวย รอยละ 60.66 สวนอาย 15- 60 ป และอายตงแต 60 ปขนไป สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลรอยละ 38.28 และ 42.27 ตามล าดบ นอกจากนตวแปรสาเหตการงดผาตดยงมความสมพนธกบแผนการระงบความรสกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (p < .05,Fisher's

35

exact test) โดยกลมทมแผนการระงบความรสกแบบทวไป (GA)การระงบความรสกเฉพาะสวน (RA)และการเฝาระวงโดยบคลากรทางวสญญ (MAC)สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลรอยละ 36.84, 40.00, และ 57.14 ตามล าดบสวนการใหยาระงบความรสกทางหลอดเลอดด า(TIVA)สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวย รอยละ 76.92สวนตวแปรเพศ และ ASA physical status ไมมความสมพนธกบสาเหตการงดผาตด อภปรายผล จากผลการวจยเรอง อตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะเวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) ทไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน ในโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต สามารถน ามาอภปรายผลไดดงน

1.จ านวนผปวยทใชบรการวสญญแบบไมเรงดวน (Elective case) ระหวางวนท 1 มกราคม 2559-31 ธนวาคม 2559 มจ านวนทงสน 11,371รายในจ านวนนเปนผปวยทไดรบการผาตด10,907 รายคดเปนรอยละ 95.92 และผปวยทงดผาตดจ านวน 464 ราย ค านวณอตราการงดผาตดไดเทากบรอยละ 4.08 ซงจดวาอยในระดบกลางเมอเทยบกบโรงพยาบาลอนๆ ทมชวงระหวางรอยละ 2.02 – 14.30(Schuster et al., 2011; Xue et al., 2013; พนารตน และคณะ, 2557; ภณฑลาและคณะ, 2553; ณชา และคณะ,2558; วมลรตน และคณะ,2545; อารย และคณะ,2557; และองควภา,2553)ทงนอตราการงดผาตดทคอนขางแตกตางกนในแตละโรงพยาบาลอาจเนองจากหลายๆ ปจจยเชน ชวงเวลาทเกบขอมลวจย จ านวนแพทย อตราการเกดโรค/ลกษณะความเจบปวยของแตละพนทพฤตกรรมสขภาพและความเชอของผปวยในแตละพนท มาตรฐานการประกนคณภาพของโรงพยาบาล เปนตนโดยแผนกทมการงดผาตดมากทสด 3 อนดบแรก คอ แผนกผาตดศลยกรรมกระดกและขอ มจ านวน 146 ราย คดเปนรอยละ 31.47 รองลงมา คอ ศลยกรรมทวไป รอยละ 22.20และสต-นรเวช รอยละ10.78 ซงใกลเคยงกบงานวจยของSchuster et al. (2011) ทพบวา แผนกศลยกรรมทวไปมอตราการงดผาตดมากทสด (รอยละ 11.0)รองลงมา คอ แผนกศลยกรรมอบตเหต/ออโธปดคส แผนกศลยกรรมระบบทางเดนปสสาวะ และแผนกนรเวช; พนารตน รตนสวรรณ และคณะ (2557) ทพบวา ผปวยศลยกรรมทวไปมอตราการเลอนผาตดสงสด รอยละ 42 รองลงมาคอ ศลยกรรมกระดกและขอ รอยละ 14.8 และศลยกรรมเดก รอยละ 13.6 และงานวจยของ ภณฑลา ชลวสทธ และคณะ (2553) ซงพบวาผปวยทงด/เลอนผาตดมาจากแผนกศลยศาสตรทวไป 27.5% ศลยศาสตรล าไสใหญและทวารหนก 21.2% และศลยศาสตรออรโธปดกส16.7%ทงนจากการวเคราะหขอมลในงานวจยเพมเตม พบวา ผปวยทงดผาตดจ านวน 464 รายนน เฉพาะผปวยศลยกรรมกระดกและขอมสาเหตของการงดผาตดเนองจาก ผาตดไมทนเวลาราชการ 53 ราย (รอยละ 11.42) รองลงมาคอผปวยมภาวะ

36

โรครวมทมประวตมากอน21 ราย (รอยละ 4.53) และไมม ICU14 ราย (รอยละ 3.02)สวนผปวยศลยกรรมทวไปมสาเหตของการงดผาตดเนองจาก ผาตดไมทนเวลาราชการ 48 ราย (รอยละ 10.34) รองลงมาคอเตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม16 ราย (รอยละ 3.45) และผปวยมภาวะโรครวมทมประวตมากอน14 ราย (รอยละ 3.02) ดงนนจงสามารถสรปไดวา ทง 2 แผนก คอ ศลยกรรมกระดกและขอ และศลยกรรมทวไป มอตราการงดผาตดสงกวาแผนกอนๆ เนองจากมผปวยทนดมาผาตดจ านวนมากท าใหผาตดไมทนเวลาราชการ

2.สาเหตหลกของการงดผาตดในกลมตวอยางจ าแนกเปน 3 ปจจย มดงน (1) ปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล มจ านวน 173 ราย คดเปนรอยละ 37.28 ไดแก ผาตดไมทนเวลาราชการ จ านวน 143 ราย รอยละ 30.82 (อนดบท 1) รองลงมาคอ ไมม ICU หลงผาตดจ านวน 21 ราย รอยละ 4.53 (อนดบท 8) (2) ปจจยจากตวผปวย มจ านวน 161 ราย คดเปนรอยละ 34.70 ไดแก ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน จ านวน 55 ราย รอยละ 11.85 (อนดบท 3)รองลงมาคอ ผปวยมภาวะโรครวมทมประวตมากอน จ านวน 54 ราย รอยละ 11.64 (อนดบท 4)และปฏเสธการผาตด จ านวน 26 ราย รอยละ 5.60 (อนดบท 7)และ (3) ปจจยจากแพทย จ านวน 130 ราย คดเปนรอยละ 28.02 ไดแก เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอมจ านวน 56 ราย รอยละ 12.07 (อนดบท 2)รองลงมาคอ เปลยนแผนการรกษา จ านวน 37 ราย รอยละ 7.97 (อนดบท 5)และรอวนจฉยเตม/รอปรกษาแพทยแผนกอน จ านวน 27 ราย รอยละ 5.82 (อนดบท 6)เมอพจารณาการจดกลมสาเหตเปน3 ปจจย (ปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล ปจจยจากตวผปวย และปจจยจากแพทย)จากงานวจยนและงานวจยอนๆ พบวามความแตกตางกน เชน อารย และคณะ (2557) แบงเปน 2 กลม คอ สาเหตจากผปวย และสาเหตจากองคกร ภณฑลาและคณะ (2553) จดสาเหตไมไดรบการเตรยมผปวยดพอไวในปจจยจากผปวย การผาตดไมทนตามตาราง และม case ฉกเฉนอนแทรกจดใหอยในปจจยจากแพทย สวนรอผลตรวจตางๆ และไมม Blood component จดใหอยในปจจยจากระบบบรหารพนารตน และคณะ (2557) จดสาเหตทมวสญญรบเวรไดจ ากดใหอยในปจจยจากแพทย และไมมเตยงใหอยในปจจยจากการใหบรการของโรงพยาบาล เปนตน

สวนผลการจดล าดบสาเหตการงด/เลอนผาตด พบวา มความสอดคลองใกลเคยงกบงานวจยอนๆ โดยสาเหตอนดบทหนง(ไมรวมสาเหตทผปวยไมมารพ.ตามนด/ขอยายรพ. เนองจากไมตรงกบเกณฑของงานวจยนท ผปวยตองไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน) คอผาตดไมทนตามตาราง ตรงกบผลการวจยของ Schuster et al. (2011); พนารตน และคณะ (2557); ภณฑลาและคณะ(2553); อารย และคณะ(2557); และ องควภา (2553)ซงอาจอธบายไดวา สถานการณของโรงพยาบาลรฐโดยเฉพาะระดบตตยภมสวนใหญมผปวยจ านวนมากมาใชบรการเมอเทยบกบอตราก าลงของเจาหนาทและทรพยากรทมอยจงท าใหการบรการอาจลาชา สวนสาเหต

37

อนดบท 2 – 6 นนมความใกลเคยงกบผลงานวจยของ ภณฑลาและคณะ (2553) ทพบวา สาเหตการงด/เลอนผาตดอนดบท 2 – 6 ไดแก โรคประจ าตวทยงควบคมไมได 13.0% (ผปวยมภาวะโรครวมทมประวตมากอน) เปลยนจาก GA เปน LA 9.3% (เปลยนแผนการรกษา)ไมมเตยง ICU 9.2% รอผลตรวจ 6.0% ผปวยและญาตไมพรอม+สภาพจตใจไมพรอม+ไมไดรบการเตรยมผปวยดพอ+Blood component ไมม 5.8% (เตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม+ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน); งานวจยของ อารย และคณะ (2557) ทพบวา สาเหตการงด/เลอนผาตดอนดบท 2 – 6 ไดแก เปลยนแผนการรกษา (เลอนผาตด ผาตดฉกเฉน ผาตดนอกเวลาราชการ) มภาวะโรครวมทไมมประวตมากอน/อาการทเกดขนเฉยบพลน ความคลาดเคลอนในการจดตารางผาตด ผปวยปฏเสธการรกษา/ญาตไมยนยอม ผปวยไดรบการผาตดดวนแลว;และงานวจยของ องควภา มลสวรรณ (2553) ทพบวา สาเหตการงด/เลอนผาตดอนดบท 2 – 6 ในผปวยทไดรบการเยยมกอนใหยาระงบความรสก ไดแก สภาพรางกายผปวยไมพรอมเนองจากมโรคทางอายรกรรมรวมดวย 36.5% การวนจฉยโรคเปลยน 5.6% ผปวยไมยนยอมผาตด 3.8% ไมมเลอด 1.0% ปญหาจากการ Set ผาตด 0.7%ซงสาเหตการงด/เลอนผาตดอนดบท 2คอการเตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม (เชน ผล Lab ไมผาน ไมมเลอด) พบมากทสดในแผนกศลยกรรมทวไป (จ านวน 16 ราย รอยละ 3.45) รองลงมาคอ แผนกศลยกรรมกระดกและขอ (จ านวน 13 ราย รอยละ 2.80) ซงอาจอธบายไดวา ทงสองแผนกนตางกมจ านวนผปวยทนดมาผาตดรวมถงมอตราการงดผาตดสงกวาแผนกอนๆ (รายละเอยดอยในอภปรายผลขอ 1.) ดงนนการมภาระงานทมากอาจท าใหเกดปญหาการเตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอมได สวนอนดบท 3 คอ ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลนพบมากทสดในแผนกศลยกรรมกระดกและขอ (จ านวน 11 ราย รอยละ 2.37) รองลงมาคอ แผนกหคอจมก (จ านวน 10 ราย รอยละ 2.16) ซงอาจอธบายไดวา ในการเตรยมผาตดตองผานการดแลจากท งศลยแพทย พยาบาลประจ าหอผปวย พยาบาลหองผาตด และไดรบการเยยมประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน โดยวสญญแพทยหรอพยาบาลวสญญ ดงนนผปวยจงมสภาพรางกายทคอนขางพรอมส าหรบการผาตดและระงบความรสก แตเมอถงวนทนดผาอาจเกดโรคอนๆ ซอนขนมาเฉยบพลนได เชน URI ไขสง เปนตน ดงนนเพอความปลอดภยของผปวยจงจ าเปนตองงดผาตดกอน 3. ตวแปรสาเหตการงดผาตดกบอายของผปวยมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (𝜒2(4) = 22.45, p < .05) เมอวเคราะหดวยสถตไค-สแควร (Chi-square test) โดยกลมอาย 0 – 14 ป สวนมากงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวย รอยละ 60.66 สวนอาย 15- 60 ป และอายตงแต 60 ปขนไป สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลรอยละ 38.28 และ 42.27 ตามล าดบ นอกจากนตวแปรสาเหตการงดผาตดยงมความสมพนธกบแผนการระงบความรสกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (p < .05,Fisher's exact test) โดยกลมทมแผนการ

38

ระงบความรสกแบบทวไป (GA)การระงบความรสกเฉพาะสวน (RA)และการเฝาระวงโดยบคลากรทางวสญญ (MAC)สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลรอยละ 36.84, 40.00, และ 57.14 ตามล าดบสวนการใหยาระงบความรสกทางหลอดเลอดด า (TIVA)สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวย รอยละ 76.92 ส วนตว แป ร เพ ศ แ ล ะ ASA physical status ไ ม มความสมพนธกบสาเหตการงดผาตดซงผลการวจยนมบางสวนทใกลเคยงกบงานวจยของ อารย แกวทว และคณะ (2557) ทพบวา อายและเพศไมมความสมพนธกบโอกาสในการงดผาตดทชวงความเชอมนรอยละ95 (p = .85 และ p = .44 ตามล าดบ) สวนวธการระงบความรสกมความสมพนธกบโอกาสในการงดผาตดอยางมนยส าคญทางสถต p < .05 ทงนผลการวเคราะหทมความตางกนอาจเนองกลมตวอยางของงานวจยนใชเฉพาะผปวยทงดผาตด สวนงานวจยของ อารย แกวทว และคณะใชกลมตวอยางเปนผปวยทมรายชอในตารางผาตดทงหมดและจากการวเคราะหขอมลเพมเตมจากในงานวจยน พบวา กลมอาย 0 – 14 ป สวนมากงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวยคอ ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน 29 ราย (รอยละ 6.25)ซงอาจเปนไดวากลมผปวยเดกมโอกาสงดผาตดเนองจากมโรครวมทเกดขนเฉยบพลน ไดแก มไข โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ เปนตน ไดงายกวาผปวยกลมอนๆ สวนผปวยกลมอาย 15- 60 ป และอายตงแต 60 ปขนไป สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลนนคอ ผาตดไมทนเวลาราชการ โดยมจ านวนผปวย 73 และ 61 รายตามล าดบ (รอยละ 15.73 และ 13.15 ตามล าดบ)ซงอาจอธบายไดวา มผปวยอายระหวาง 15 – 60 ปขนไป จ านวนมากทใชบรการทางวสญญ จงท าใหถกงดผาตดเนองจากผาตดไมทนเวลาราชการ (รอยละ 28.88) สวนเหตผลทแผนการระงบความรสกมความสมพนธกบสาเหตการงดผาตดนน เมอท าการวเคราะหขอมลเพมเตมพบวา ชนด GA, RA, และ MAC สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากระบบบรการของโรงพยาบาลคอ ผาตดไมทนเวลาราชการ มผปวยจ านวน91, 48, และ 4รายตามล าดบ (รอยละ 19.61, 10.34, และ 0.86 ตามล าดบ)สวน TIVA สวนมากถกงดผาตดดวยปจจยจากตวผปวยคอ ปฏเสธการผาตด จ านวน10ราย(รอยละ 2.16) ซงอาจอธบายไดวาบรการวสญญแบบTIVA นนมกใชในการผาตดเลก/มระยะเวลาผาตดสนๆ โดยโรคทเปนนนอาจไมไดสงผลกระทบตอผปวยมากนกจงพบวา มผปวยปฏเสธการผาตด/งดผาตด มากกวาบรการรปแบบอน ไดแกGA, RA และ MAC ทจดเปนบรการจ าเปนส าหรบการผาตดและจากทโรงพยาบาลมผปวยจ านวนมากมาใชบรการ ดงนนจงพบวาบรการทง3 รปแบบนมอตราการงดผาตดเนองจากผาตดไมทนเวลาราชการเปนสวนใหญ

39

ขอเสนอแนะ จากขอคนในการศกษาอตราและสาเหตการงดผาตดของผปวยทใชบรการวสญญเฉพาะ

เวลาราชการทไมเรงดวน (Elective case) โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ผวจยมขอเสนอแนะดงน

1.อตราการงดผาตดของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตอยทรอยละ 4.08 ซงจดวาอยในระดบกลางเมอเทยบกบโรงพยาบาลรฐทอนๆแตเมอพจารณาในแงของผลกระทบตอผปวยและญาต เชน ตองงดน าและอาหารใหม เจาะเลอด/ใหน าเกลอใหม สวนอจจาระ-ปสสาวะใหม มความเครยด วตกกงวล ไมพงพอใจ เสยคาใชจายเพมขน ตองนอนโรงพยาบาลนานขน ตลอดจนผลกระทบในแงของโรงพยาบาล เชนการบรหารจดการเครองมอผาตดหรอเครองมอพเศษอน การจดอตราก าลงคน การจองเตยงผาตด เตยง ICUหรอหองพเศษ รวมถงในแงของการประกนคณภาพและการปฏบตตามวสยทศนของโรงพยาบาลในการเปนโรงพยาบาลมหาวทยาลยชนเลศ ทมการบรการตามมาตรฐานรางวลคณภาพแหงชาตดงนนจงเปนเหตผลส าคญทโรงพยาบาลควรพฒนาปรบปรงบรการโดยมเปาหมาย คอ การลดอตราการงดผาตดใหต าลง

2.จากตวเลขอตราการงดผาตดของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตอยทรอยละ 4.08 โดยสาเหตหลกของการงด/เลอนผาตดคอ ผาตดไมทนตามตาราง และสวนมากเปนผปวยจากแผนกผาตดศลยกรรมกระดกและขอ รองลงมา คอ ศลยกรรมทวไปซงสอดคลองกบงานวจยของโรงพยาบาลรฐทอนๆ จงสอใหเหนถงสถานการณปญหาดานอตราก าลงเจาหนาทและทรพยากรทมอย ซงไมเพยงพอกบจ านวนผปวยทมาใชบรการผาตดและวสญญในโรงพยาบาลรฐโดยเฉพาะระดบตตยภม ดงนนทางโรงพยาบาลจงควรมการปรบเปลยน/ยดหยนในแนวทางการบรหารดานการจดสรรก าลงคนและหองผาตดใหสอดคลองและทนตอความตองการเพอเปาหมายส าหรบการใหบรการอยางมคณภาพ เกยวกบปญหานทางภาควชาวสญญไดตระหนกถงความส าคญและไดมการแกไขบางแลวในบางสวน เชน การใชหองเตรยมผปวย (Induction room)ในการเรมหตถการทางวสญญกอนนอกหองผาตดเพอลดระยะเวลาการใชหองผาตดลง โดยผปวยทใชบรการสวนใหญมาจากแผนกศลยกรรมกระดกและขอ และแผนกศลยกรรมทวไป แตกยงพบวามปญหาอตราการงดผาตดจากทง 2 แผนกนอย

3.จากผลการวจยทพบวา สาเหตการงด/เลอนผาตดอนดบท 2 คอการเตรยมผปวยกอนผาตดไมพรอม (เชน ผลการตรวจทางหองปฏบตการผดปกต ไมมเลอด) พบมากทสดในแผนกศลยกรรมทวไป รองลงมาคอ แผนกศลยกรรมกระดกและขอซงในการเตรยมผปวยเพอท าการผาตดนนตองผานการดแลจากทงศลยแพทย พยาบาลประจ าหอผปวย พยาบาลหองผาตด และไดรบการเยยม

40

ประเมนกอนไดรบการระงบความรสกลวงหนา 1 วน โดยวสญญแพทยหรอพยาบาลวสญญ ดงนนเพอลดอตราการงด/เลอนผาตดลง จงจ าเปนททงศลยแพทย พยาบาลประจ าหอผปวย พยาบาลหองผาตด วสญญแพทย และพยาบาลวสญญจะตองใหความส าคญกบกระบวนการเตรยมผปวยส าหรบการผาตดและระงบความรสก รวมถงการสงตอขอมลของผปวย ซงทางหนวยงานทเกยวของอาจท าในลกษณะของการจดอบรมเพอทบทวนความรความเขาใจ หรอการปรบปรงแบบประเมน checklist โดยเนนดานการทบทวนกระบวนการเตรยมผปวยกอนท าผาตดและระงบความรสก ตลอดจนปญหา สาเหต และอปสรรคทพบไดบอยในการเตรยมผปวยกอนท าผาตดและระงบความรสก

4.จากผลการวจยทพบวา สาเหตการงด/เลอนผาตดอนดบท 3 คอ ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลนรวมถงผลการวเคราะหความสมพนธทพบวา กลมอายของผปวย คอ 0 – 14 ป มความสมพนธกบสาเหตการงดผาตดคอ ผปวยมภาวะโรครวมทเกดขนเฉยบพลน ดงนนในการเตรยมผปวยเดกชวงอาย 0 – 14 ป กอนการท าผาตดและระงบความรสก จงควรใชมาตรการเชงรกทเนนในเรองการปองกนและดแลตนเองเพอใหเดกหางไกลจากการเจบปวยทเกดขนอยางเฉยบพลน เชนการมไข โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ เปนตน อนจะเปนการชวยลดอตราการงดผาตดในผปวยกลมนและเพอความปลอดภยของผปวย

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 1.ควรมการท าวจยเชงปฏบตการเพอแกไขปญหาการงด/เลอนผาตดโดยใหผมสวนไดสวนเสยและผทเกยวของทกคนไดมสวนรวมในการพฒนาแนวทางปฏบต 2.ควรมการท าวจยเชงคณภาพเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากการงด/เลอนผาตดในผปวยแตละกลมอาย และการวจยเชงปรมาณเกยวกบการวเคราะหตนทน/คาใชจาย/คาสญเสยโอกาส ทเกดขนจากการงด/เลอนผาตด เพอใหทราบถงผลกระทบตางๆ ทเกดขนแกผปวยและญาต รวมถงผลกระทบทเกดขนกบโรงพยาบาล

41

บรรณานกรม Macario, A. (2006). Are your hospital operating rooms “efficiently”? A scoring system with eight performance indicators. Anesthesiology. 105: 237-240. Schuster et al. (2011). The effect of hospital size and surgical Service on case cancellation in elective surgery: Results from a prospective multicenter study. International Anesthesia Research Society. 113(3): 578-585. Xue, W., Yan, Z., Barnett, R, Fleisher, L. & Liu, R. (2013). Dynamics of elective case cancellation for inpatient and outpatient in an academic center. Anesth Clin Res. 4(5): 314. ภณฑลา ชลวสทธ และคณะ (2553). การศกษาปจจยทเกยวของกบการเลอนหรองดการใหยาระงบ ความรสกผปวยทไมฉกเฉนของโรงพยาบาลจฬาลงกรณสภากาชาดไทย. วสญญสาร. 36(1): 32-41. ณชา ปยสนทราวงษ และคณะ (2558). อบตการณการเลอน-งดผาตดและการแกปญหาโดยการใช การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม. วารสารสภาการพยาบาล. 30(3) 112-120. พนารตน รตนสวรรณ และคณะ (2557). สาเหตของการเลอนผาตดกรณไมเรงดวนของโรงพยาบาล ศรนครนทร. วสญญสาร. 40(4): 253-261 อารย แกวทว และคณะ (2557). สาเหตและอตราการงดผาตดของผปวยไมเรงดวนทไดรบการบรรจ รายชอในตารางผาตดในเวลาราชการของโรงพยาบาลสงขลานครนทร. สงขลานครนทรเวชสาร. 32(5): 327-337 องควภา มลสวรรณ (2555). ผลการเยยมกอนการระงบความรสกในผปวยทมารบการผาตดแบบไม ฉกเฉนในโรงพยาบาลขอนแกน. วารสารวจยและพฒนาระบบสขภาพ. 5(2): 158-162 วมลรตน กฤษณะประกรกจ และคณะ (2545). การศกษาอตราและเหตผลของการเลอนผาตดผปวย ของโรงพยาบาลศรนครนทร. ศรนครนทรเวชสาร. 17(1): 7-12 องกาบ ปราการรตน และคณะ. (2556). ต าราวสญญวทยา. พมพครงท4. กรงเทพ: เอ-พลส พรน. ส านกงานการพยาบาล กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. (2551). มาตรฐานการพยาบาลใน โรงพยาบาล (ปรบปรงครงท2). พมพครงท3. กรงเทพมหานคร: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

42

ภาคผนวก

43

44

แบบบนทกการเก

บขอมลการงด

ผาตด

Co exising disease

waitimg forDx/consult

Refusal to undergo surgery

improve condition

Female

Plan of anesthesia

Age

Gender

Department

Ca

uses o

f can

cellatio

n

Lack of theatre time

ASA

Op

eratio

nD

iagno

sis

Lack of ICU

Failed intubation

Lack of equipment

Undergine emergency Sx

other

No

.

0-14

15-59

60+

male

Change in Treatment

Incomplete preparation

Acute change in co existing disease

45

รปถาย

ประวตนกวจยโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

8. ผลงานวจยทผานมา -

1. ชอ - นามสกล : 1.1 ภาษาไทย นางเยาวนจ วงษปกษา 1.2 ภาษาองกฤษ Yaowanij Wongpaksa 2. ต าแหนง ปฏบตการ 3. สงกดหนวยงาน : การพยาบาลผปวยวสญญ 4. วน/เดอน/ปเกด 31 พฤษภาคม 2520 5. ทอยทตดตอได บานเลขท 59/172 หมท 7 ตรอก/ซอย บงกช7 ถนน เลยบคลองสอง แขวง/ต าบล คลองสอง เขต/อ าเภอ คลองหลวง จงหวด ปทมธาน รหสไปรษณย 12120 โทรศพท 02 0194040 โทรสาร - โทรศพทมอถอ 0873484626 อเมล Yaowanij4442@gmail.com 6. วฒการศกษา พยาบาลศาสตรบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน

ประกาศนยบตรวสญญพยาบาล คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 7. สาขาวชาทเชยวชาญ -