การประเมนผลสาเรจของการจดการความร(Knowledge Management)

ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2550

กรณศกษา การพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของ

สานกการแพทย กรงเทพมหานคร

โดย

นางสาวปยรตน พรรณรงษ

ตาแหนง นกวชาการสาธารณสข 7 ว

ฝายแผนงาน กองวชาการ

สานกการแพทย กรงเทพมหานคร

2

บทท 1

ความเปนมา

มาตรา 3/1 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ.2545 บญญตไววา

“ มาตรา 3/1 การบรหารราชการตามพระราชบญญตน ตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธตอ

ภารกจของรฐ ความมประสทธภาพ ความคมคาในเชงภารกจแหงรฐ การลดขนตอนการปฏบตงาน การลดภารกจและ

ยบเลกหนวยงานทไมจาเปน การกระจายภารกจและทรพยากรใหแกทองถน การกระจายอานาจตดสนใจ การ

อานวยความสะดวกและตอบสนองความตองการของประชาชน ทงน โดยมผรบผดชอบตอผลงาน

การจดสรรงบประมาณและการบรรจและแตงตงบคคลเขาดารงตาแหนงหรอปฏบตหนาท ตอง

คานงถงหลกการตามวรรคหนง

ในการปฏบตหนาทของสวนราชการตองใชวธการบรหารกจการบานเมองทด โดยเฉพาะอยางยงให

คานงถงความรบผดชอบของผปฏบตงาน การมสวนรวมของประชาชน การเปดเผยขอมล การตดตามตรวจสอบ

และประเมนผลการปฏบตงาน ทงน ตามความเหมาะสมของภารกจ เพอประโยชนของการดาเนนการใหเปนไปตาม

มาตราน จะตราพระราชกฤษฎกากาหนดหลกเกณฑและวธการในการปฏบตราชการและการสงการใหสวนราชการและ

ขาราชการปฏบตกได”

จงเปนทมาของการประกาศและบงคบใชพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร

กจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 มาตรา 11 ทไดกาหนดใหสวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการ เพอใหม

ลกษณะเปนองคการแหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตางๆ

เพอนามาประยกตในการปฏบตราชการอยางถกตองรวดเรว เหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนา

ความรความสามารถสรางวสยทศน และปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพ

และมการเรยนรรวมกน ดงนนสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ(ก.พ.ร.) จงไดจดทาแผนยทธศาสตรการ

พฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ.2546 – 2550) ขน โดยกาหนดวสยทศนใหมของการพฒนาระบบราชการวา “การ

พฒนาระบบราชการไทยใหมความเปนเลศ สามารถรองรบกบการพฒนาประเทศในยคโลกาภวฒน โดยยดหลกการ

บรหารกจการบานเมองทดและประโยชนสขของประชาชน” และไดกาหนด 7 ยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย

และกาหนดและวธการประเมนผลการปฏบตราชการเพอขอรบเงนรางวลประจาปของทกสวนราชการ

จากทมาขางตน กรงเทพมหานคร โดยผวาราชการกรงเทพมหานครไดกาหนดจดมงหมายในการ

พฒนากรงเทพมหานครสความเปนเมองนาอยอยางยงยน จงไดกาหนดนโยบาย 9 ดานตามแผนบรหารราชการ

กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2548 – 2551 และกาหนดตวชวดสาหรบการตดตามและประเมนผลอยางชดเจน นอกจากนน

ยงไดมการกาหนดหลกเกณฑและวธการประเมนผลการปฏบตราชการเพอขอรบเงนรางวลประจาปของหนวยงาน

สงกดกรงเทพมหานครอกดวย

3

ภายใตยทธศาสตรการบรหารจดการเมองตามหลกธรรมาภบาล ซงมเปาประสงคเชงยทธศาสตร

เพอใหบคลากรมความร ความสามารถ และทศนคตทพรอมจะปฏบตงาน และใหบรการประชาชนอยางเตม

กาลงความสามารถ โดยมกลยทธหลก 2 ประการ ดงน

1. พฒนาศกยภาพบคลากรดานความร ความสามารถ และทศนคตอยางเปนระบบ ทวถง และ

ตอเนอง

2. พฒนาแหลงขอมลทเปนองคความรใหแกบคลากรอยางตอเนอง เพอใหบคลากรมความร

ทนสมย พรอมรบความเปลยนแปลง

ทงน โดยมวตถประสงค เพอพฒนาสมรรถนะสความเปนเลศ (Performance Excellence)

พฒนาคณภาพการใหบรการ พฒนาขดความสามารถในการบรหารงาน สรางวฒนธรรมองคการใหบคลากร

เตมใจทจะแบงปนความรซงกนและกน และกอใหเกดเปนเปนองคการแหงการเรยนร (Learning Organization)

จงไดกาหนดกรอบการประเมนผลการปฏบตราชการตามหลก Balance Scorecard 4 มต ในการประเมนผลการปฏบต

ราชการเพอขอรบเงนรางวลประจาปงบประมาณ 2550 ไดแก มตดานประสทธผลตามพนธกจ มตดานประสทธภาพ

ของการปฏบตราชการ มตดานคณภาพการปฏบตราชการ และมตดานการพฒนาองคการ

ซงในปงบประมาณ พ.ศ. 2550 ไดกาหนดใหมการประเมนผลเรองการบรหารจดการความร

ภายในหนวยงานตามมตท 4 ดานการพฒนาองคการ ตวชวดท 4.2 ระดบความสาเรจของการดาเนนการตามแผนจดการ

ความรแกบคลากรในหนวยงาน พรอมทงใหหนวยงานจดทาคารบรองการปฏบตราชการประจาปสง

สานกงาน กก. เพอเปนกรอบในการประเมนผล โดยสานกงาน กก. ไดกาหนดหลกเกณฑ และขนตอนวธการ

ประเมนผลระดบความสาเรจของการดาเนนการตามแผนจดการความรแกบคลากรในหนวยงานไวอยางชดเจน 5 ขนตอน

ไดแก การประเมนองคกรเรองการจดการความร การกาหนดแผนหรอโครงการจดการความรในหนวยงาน การ

กาหนดทมงาน (KM Team) การดาเนนการใหหนวยงานเปนองคการแหงการเรยนรอยางเปนรปธรรม และการ

ประเมนผลสาเรจของการบรหารแผนจดการความรในหนวยงาน นน

สานกการแพทย ในฐานะทเปนสวนราชการในสงกดกรงเทพมหานคร จงไดมการพจารณา

ถงความพรอมและความจาเปนของสวนราชการในสงกดสานกการแพทย เกยวกบการจดการความรในหนวยงาน

โดยทประชมผบรหารสานกการแพทยไดเหนชอบใหดาเนนการจดการความรในการพฒนาระบบ เพอเพม

ประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย สาหรบใชประเมนตวชวดดงกลาว ในปงบประมาณ 2550 ทงน

เนองจากวณโรคเปนโรคตดตอสาคญทกาลงเปนปญหาสาธารณสขและมแนวโนมเพมขน ซงเปนผลกระทบจากการ

แพรระบาดของโรคเอดส และพบวาอตราความชกของผปวยวณโรคในประเทศยงอยในระดบสง ดงนน การจดการ

ความรในการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรค จะชวยใหบคลากรไดมการแลกเปลยนความร

ระหวางกนในดานเทคนค วธการรกษา และการควบคมวณโรค เปนการพฒนางานและบคลากรใหมความร

ความสามารถในการใหบรการรกษาพยาบาลผปวยวณโรคไดอยางมประสทธภาพ แตทงน ในการดาเนนการจดการ

ความรดงกลาวมระยะเวลาในการดาเนนการอนจากด (3 เดอน) หลงจากทไดรบการประสานจากสานกงาน กก. ก

สามารถดาเนนการไดอยางเปนรปธรรมและมความชดเจนขน

4

ดงนนผเสนอผลงานจงมความประสงคทจะประเมนผลสาเรจของการจดการความร (Knowledge

Management) โดยใชกรณศกษาการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทยและ

มแนวคดทจะนาแนวทางการใชกระบวนการจดการความร(Knowledge Management) มาเปนแนวทางในการพฒนาผล

การดาเนนงานตามคารบรองการปฏบตราชการของสานกการแพทยใหสมฤทธผลยงขน

วตถประสงค

1. เพอประเมนผลสาเรจของการจดการความร (Knowledge Management) ของสานกการแพทย

โดยใชกรณศกษาการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย

2. เพอพฒนาระบบงานดานการรกษาวณโรคใหมคณภาพและสมฤทธผลยงขน

3. เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางบคลากรในสงกดสานกการแพทย อนจะสงผลใหมการ

พฒนาบคลากรใหไดรบองคความรใหมๆ ในการปฏบตงานอยเสมอ

4.เพอการพฒนาองคกรของสานกการแพทยไปสองคกรแหงการเรยนร

5. เพอพฒนาไปสแนวทางการใชกระบวนการจดการความร(Knowledge Management) มาเปนแนวทาง

ในการพฒนาผลการดาเนนงานตามคารบรองการปฏบตราชการของสานกการแพทย

5

บทท 2

ความหมาย แนวคด และทฤษฎทเกยวของ

ในการประเมนผลสาเรจของการจดการความร (Knowledge Management) ของสานกการแพทย

กรณศกษาการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย นน มการศกษาความหมายและ

แนวคดเรองการจดการความร ดงตอไปน

2.1 ความหมายและแนวคดเรองความร (Knowledge)

2.1.1 ความร

ความหมายของความร

มผใหความหมายของความรไวหลายแนวคด ไดแก

ความร คอ การพสจนความเชอทเปนจรง (Goldmann, 1999 อางองใน Firestone &

McELROY,2003:3)

ความร คอ ความสามารถในการปฏบตไดอยางมประสทธภาพ (Anghris,1993 อางองใน

Firestone & McELROY,2003:3)

ความร คอประสบการณหรอสารสนเทศทสามารถสอสารและแบงปนกนได (Alle,1997

อางองใน Firestone & McELROY,2003:4)

ความรเปนการผสมผสานของกรอบประสบการณ คณคา สารสนเทศและการหยงเหน ซงเปน

การผสมผสานทใหกรอบสาหรบการประเมนและการนาประสบการณและสารสนเทศใหมมาผสมผสานรวมกน

(Davenport& Prusak, 1995 อางองใน Tiwana, 2002:39)

ความร คอ สารสนเทศทผานกระบวนการคดเปรยบเทยบ เชอมโยงกบความรอน

จนเกดเปนความเขาใจและนาไปใชประโยชนในการสรปและตดสนใจในสถานการณตาง ๆ โดยไมจากดชวงเวลา

(Hideo Yamazaki)

ความร (Knowledge) ตามความหมายพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542

คอ สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควาหรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะ ความ

เขาใจ หรอสารสนเทศทไดรบมากจากประสบการณ สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคดหรอการปฏบต องควชา

ในแตละสาขา

จากคาจากดความทมผกลาวไวในเบองตน สามารถสรปไดวา ความรเปนการผสมผสานของ

ประสบการณ สารสนเทศ ความเขาใจ ทกษะและความเชยวชาญ รวมถงสงทไดรบการสงสมมาจากการศกษา

เลาเรยน คนควาและถายทอด ทนาไปสการกาหนดกรอบความคดสาหรบการประเมน ความเขาใจ และการนา

สารสนเทศและประสบการณใหมมาผสมรวมกน

6

2.1.2 ความร จาแนกเปน 2 ประเภท คอ

2.1.2.1 ความรความรทชดแจง (Explicit Knowledge : EK)

เปนความรทเปนเหตเปนผล สามารถรวบรวมและถายทอดออกมาในรปแบบตางๆ ได เชน

หนงสอ ตารา คมอ เอกสาร วารสาร และรายงานตางๆ ตลอดจนคนสามารถเขาถงไดงาย

2.1.2.2 ความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge : TK )

เปนความรทอยในตวคนแตละคน เกดจากประสบการณ การเรยนร หรอพรสวรรค ซง

ถายทอดออกมาเปนเอกสาร ลายลกษณอกษรไดยาก สามารถแบงปนกนได เปนความรททาใหเกดการไดเปรยบใน

การแขงขน

2.1.3 การสรางความรจะเกดขนได 4 รปแบบ

2.1.3.1 Socialization การแบงปนและสรางความรจาก Tacit Knowledge ไปส Tacit

Knowledge โดยแลกเปลยนประสบการณตรงของผทสอสารระหวางกน

2.1.3.2 Externalization การสรางและแบงปนความรจากการแปลง Tacit Knowledge เปน

Explicit Knowledge โดยเผยแพรออกมาเปนลายลกษณอกษร

2.1.3.3 Combination การแบงปนและสรางความรจาก Explicit Knowledge ไปส Explicit

Knowledge โดยรวบรวมความรประเภท Explicit ทเรยนร มาสรางเปนความรประเภท Explicit ใหมๆ

2.1.3.4 Internalization การแบงปนและสรางความรจาก Explicit Knowledge ไปส Tacit

Knowledge โดยมกจะเกดจากการนาความรทเรยนรมาไปปฏบตจรง

5 มกราคม 2550

6 มนาคม 2550 7

วงจรความรวงจรความร ( (Knowledge SpiralKnowledge Spiral :: SECISECI Model)Model)

(( อางองจากอางองจาก :: NonakaNonaka & Takeuchi& Takeuchi ))

Socialization Externalization

Internalization Combination

ความรทชดแจง

(Explicit Knowledge)

ความรทชดแจง

(Explicit Knowledge)

ความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge)

ความรทฝงอยในคน

(Tacit Knowledge)

วงจรความร (Knowledge Spiral : SECI Model)

7

2.2 ความหมายการจดการความร (Knowledge Management)

มผใหความหมายของการจดการความรไวหลากหลาย ในทนจะขอยกมาเพยงบางทาน ดงน

การจดการความรเปนกระบวนการรวบรวม จดระบบ จดหมวดหมและเผยแพรสารสนเทศทวทง

องคการ เพอใหผทตองการสามารถนาไปใชประโยชนไดตามวตถประสงค (Alter, 1988 อางถงใน Shukla,

www.geocities.com/madhukar_shukla/km.pdf)

การจดการความรเปนการรวบรวมวธปฏบตขององคการและกระบวนการทเกยวของกบการสรางการ

นามาใช และเผยแพรความรและบรบทตาง ๆ ทเกยวของกบการดาเนนธรกจ (World Bank อางถงในสวรรณ เหรยญ

เสาวภาคย และคณะ ,2548)

การจดการความรเปนการนาความรใหกบผทตองการในเวลาเหมาะสม (USAID, http://knowledge.

usaid.gov/JoeRabenstine_Seminar1.pdf)

การจดการความรเปนวธทเปนระบบ เพอใหสารสนเทศและความรเกดและกระจายไปสผทตองการใน

เวลาทเหมาะสมเพอสรางคณคา (O’Dell, http://knowledge.usaid.gov/JoeRabenstine_Seminar1.pdf)

การจดการความรเปนศลปะของการสรางคณคาจากทรพยสนทเปนนามธรรม (Intangible Assets)

(Sveiby, http://rileyis.indelta.com/publications/NewDocs/KnowledgeManagement/KM-AN-EVOLVING-

DISCIPLINE.htm)

การจดการความรเปนการรวบรวมองคความรทมอยในสวนราชการ ซงกระจดกระจายอยในตวบคคล

หรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบเพอใหทกคนในองคการสามารถเขาถงความรและพฒนาตนเองใหเปนผร รวมทง

ปฏบตงานอยางมประสทธภาพ อนจะสงผลใหองคการมความสามารถในเชงแขงขนสงสด (สานกงานพฒนาระบบ

ราชการ (ก.พ.ร.) http://www.opdc.go.th/thai/KM.phd)

การจดการความร หมายถง การบรหารจดการเพอให คน ทตองการใชความรไดรบ ความร

ทตองการใชใน เวลา ทตองการ เพอใหบรรลเปาหมายการทางาน (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต)

การจดการความร หมายถง กระบวนการทดาเนนการรวมกน โดยผปฏบตงานในองคกรหรอหนวยงาน

ยอยขององคกร เพอสรางและใชความรในการทางานใหเกดผลสมฤทธดขนกวาเดม โดยมเปาหมาย

พฒนางานและคน (นายแพทยวจารณ พานช : สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม)

การจดการความร หมายถง การจดการเพอเออใหเกดความรใหม โดยใชความรทมอยและ

ประสบการณของคนในองคกรอยางเปนระบบ เพอพฒนานวตกรรมทจะทาใหเกดการไดเปรยบเหนอคแขงทางธรกจ

(Ryoko Toyama)

โดยสรป การจดการความร (Knowledge Management) หมายถง กระบวนการอยางเปนระบบใน

การสรรหา การเลอก การรวบรวมการจดระบบ การสรางและจดเกบความร ในลกษณะทเปนแหลงความรททก

คนในองคกรสามารถเขาถงไดงายและแบงปนความรกนไดอยางเหมาะสม เพอทจะพฒนาตนเองและม

ความสามารถทนาความรไปประยกตใช อนจะเกดประโยชนตอการปฏบตงานของตนเอง ซงจะสงผลตอการเพม

ความสามารถในการแขงขนขององคการ

กรอบแนวคดในการจดการความร

8

5 มกราคม 2550

6 มนาคม 2550 13

InternalizationInternalizationการแบงปนและสรางความร

จาก Explicit Knowledge ไปส TacitKnowledge

โดยมกจะเกดจากการนาความรทเรยนรมาไปปฏบตจรง

2.2.1 กรอบแนวคดการจดการความร ประกอบดวย 4 องคประกอบหลก ดงน

2.2.1.1 การกาหนดความรทจาเปนสาหรบองคกร

2.2.1.2 การถายทอดความรทจบตองไมไดหรอความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge)

ใหเปนความรทจบตองไดหรอความรความรทชดแจง(Explicit Knowledge)ใหจดเกบเปนระบบสามารถเขาถงไดงาย

2.2.1.3 สงเสรมใหเกดการแลกเปลยน แบงปน(Sharing) สรางคณคาเพมความรใหมๆ

(Value Creation)

2.2.1.3 ดาเนนการใหการจดการความรเปนสวนหนงของการนายทธศาสตรไปสความสาเรจ

2.2.2 เปาหมายของการจดการความร

2.2.2.1 เพอพฒนางานใหมคณภาพและสมฤทธผลยงขน

2.2.2.2 เพอพฒนาคน ในทนหมายถง พฒนาผปฏบตงานไมวาจะเปนขาราชการ ลกจาง

พนกงานราชการ แตทจะไดรบประโยชนมากทสด คอ เจาหนาทชนผนอยและระดบกลาง

2.2.2.3 เพอการพฒนาฐานความรขององคกร เปนการเพมพนทนความรหรอทนปญญาของ

องคกร ซงจะชวยทาใหองคกรมศกยภาพในการฟนฝาความลาบากหรอความไมแนนอนในอนาคตไดดขน

2.2.2.4 เพอการพฒนาองคกรไปสองคกรแหงการเรยนร

9

2.2.3 กระบวนการในการจดการความร

2.2.3.1 การระบความร ไดแก การวเคราะหองคกร โดยใชหลก SWOT ANALYSIS

การออกแบบสอบถาม/ออกแบบสารวจ การวเคราะหจากนโยบายผบรหาร เปนตน

2.2.3.2 การสรางและแสวงหาความร ไดแก การสรางและเสาะแสวงหาองคความร ทง

ชนดความรทชดแจง (Explicit Knowledge) ไดแก หนงสอ คมอ เอกสาร และรายงานตางๆทสามารถเขาถงไดงายและ

ความรชนดทฝงอยในคน(Tacit Knowledge) ซงเปนความรทอยในตวคนแตละคนเกดจากประสบการณ การเรยนร

หรอพรสวรรคทสามารถแบงปนการเรยนรกนได มารวบรวมเปนองคความร

2.2.3.3 การจดความรใหเปนระบบ ไดแกการจดทาระบบ Knowledge Portal ซงเปนระบบท

สามารถอานวยความสะดวก ในการคนหาขอมลเฉพาะเรองหรอความรในหวขอตางๆ ทงสาหรบบคคลภายใน และ

ภายนอกองคการ การจดทาสมดรายนามผเชยวชาญ การรวบรวมชอผเชยวชาญในเรองตางทเกยวของกบการปฏบตงานท

ถกจดเรยงอยางเปนหมวดหม เพอใหสามารถตดตอผเชยวชาญไดทนทเมอมปญหาในการปฏบตงาน การจดทา

ขอมลบนทกลงแผน CD / VCD / DVD การจดทาคมอการปฏบตงาน การจดทา ฐานความร (Knowledge Base)

เปนแหลงการเรยนรทพฒนาในรปของเวบไซต E – Learning ตลอดจนการจดทาเอกสาร / บทความ / แผนพบ เปน

ตน

2.2.3.4 การประมวลและกลนกรองความร ไดแกการศกษา/เรยนรตลอดเวลา และนามา

เพมเตมใหองคความรทตองการครบถวน และทนสมยเสมอ

2.2.3.5 การเขาถงความร เปนการทาใหผใชความร เขาถงความรทตองการไดงายและ

สะดวก ไดแก การจดมมความร หองสมด ศนยบรการเพอรวบรวมความร เวทแลกเปลยนความร การจดทาบอรด เปน

ตน

2.2.3.6 การแบงปนแลกเปลยนความร ไดแก การเลาเรอง (Story Telling) ระบบพเลยง

(Monitoring System) เวทแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Forum) การสบเปลยนงาน (Job Rotation) การ

สรางชมชนนกปฏบต (Communities of Practices หรอ CoPs ) การทบทวนหลงการปฏบตงาน (After Action Review

หรอ AAR.) Blog เวบไซตเพอการบนทกไดอาร เปนเวทสาหรบการอาน เขยน แลกเปลยน และเรยนร

2.2.3.7 การเรยนรโดยการสรางวฒนธรรมองคการใหการเรยนรเปนสวนหนงของงาน

ไดแก การปฏบตอยางตอเนอง สมาเสมอและเกดเปนวฒนธรรมองคกร

2.2.4 ประโยชนของการจดการความร

การจดการความรทด ชวยใหองคการไดรบประโยชน ไดแก

2.2.4.1 ชวยเกบรกษาความรใหควบคกบองคการตลอดไป

2.2.4.2 ชวยลดระยะเวลาการพฒนาผลตภณฑ การใหบรการ หรอการเรยนรงานใหม

2.2.4.3 ปรบปรงประสทธภาพ และชวยเพมผลผลตใหกบทกสวนขององคกร

2.2.4.4 เสรมสรางนวตกรรมใหม ทงทางดานผลตภณฑและบรการ

10

2.2.4.5 สงเสรมใหมการเรยนร แสดงความคดเหน และแลกเปลยนความร ซงจะสงผลให

บคลากรมคณภาพเพมขนและสามารถประยกตใชความรในการปฏบตงานอนกอใหเกดประโยชนตอองคการ

2.2.4.6 ชวยใหองคการมความพรอมในการปรบตวใหเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของ

สงแวดลอมในการดาเนนธรกจเพอความอยรอดและไดเปรยบทางการแขงขน

2.3 ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบการประเมน

2.3.1 ทฤษฎการประเมน

การพฒนาศาสตรแขนงใดกตาม ตองมการสรางองคความร เพอมงสการพฒนาทฤษฏและกฎเกณฑ

อนเปนทยอมรบโดยทวไป เพราะทฤษฏทดยอมสามารถพฒนาเปนแนวทางทดของการปฏบตในสถานการณเฉพาะ

ตางๆได

การสรางทฤษฎการประเมน ควรเรมตนดวยการสงเกตขอเทจจรงของเหตการณทางการประเมน

และใชจนตนาการใหกวางไกลออกไปเพอเชอมโยง และอธบายความสมพนธระหวางองคประกอบสวนตางๆของการ

ประเมน ทาการวเคราะหแบบแผนของปรากฏการณตางๆ วามอะไรเกดขน ลองตงสมมตฐานวา ปรากฏการณนนเกดขน

ไดอยางไร ดาเนนไปอยางไร และกอใหเกดผลอะไรขนมา

ทฤษฎการประเมนเปนองคความรทมนยทวไปทสามารถใชทาความเขาใจ บรรยาย อธบาย

เสนอแนะ หรอ ทานายปรากฏการณของการประเมนในสถานการณเฉพาะตางๆ ทฤษฎการประเมนควรใหคณคา

ของการเปนศนยกลางของแนวคดของการประเมน อธบายธรรมชาตของการประเมน แนะแนวทางการประเมนท

เหมาะสม และสามารถนาสการพฒนาองคความรใหม ทฤษฎการประเมนเปนสงทพฒนาขนจากประสบการณและ

แนวคดทคดวาสมเหตสมผล ณ เวลาหนง แตยงมใชสงถาวร จงยอมตองการการปรบปรงและพฒนาสบไป

2.3.1.1 ทฤษฎทเกยวของกบเกณฑการประเมน(A Theory of Evaluation Criteria)

กระบวนการตดสนคณคาของสงใดกตาม จาเปนตองใชขอเทจจรงตามตวบงช เพอทาการ

เปรยบเทยบกบลกษณะทถอวาเปนคณภาพความเหมาะสมหรอความสาเรจของสงเหลานน ซงอาจไดมาจากลกษณะท

กลมสมาชกยดถอเปนบรรทดฐาน หรอลกษณะอนเปนทยอมรบทางวชาชพอยางเปนสากล

การตดสนคณคาภายนอกดานใดดานหนงหรอหลายดานของสงทมงประเมน ไมวาจะ

เกยวกบการประเมนบรบท ปจจยเบองตน กระบวนการหรอผลทได นกประเมนสามารถกระทาไดโดยการสรป

อางองจากสงทสงเกตไดตามตวบงชเพอเปรยบเทยบกบเกณฑทเหมาะสม โดยนกประเมนสามารถเลอกใชเกณฑ

มาตรฐานของสงนน(เกณฑสมบรณ) หรอเกณฑจากการเปรยบเทยบกบโครงการเดมททามาแลวหรอโครงการอนๆท

ใกลเคยงกน (เกณฑสมพทธ) ในการเลอกใชเกณฑอยางเหมาะสมสาหรบใชตดสนใหครอบคลมคณคาดานทตองการ

ประเมนเพอใหเกดประโยชนสงสดตอการพฒนาคณคาของสงนน นกประเมนจะตองพจารณาถงความสาคญของ

บรบทและจดเนนของการประเมนในชวงระยะททาการประเมนนน ๆ

11

ในการประเมนกอนเรมปฏบตงาน (Pre-Implementation Evaluation) เพอวางแผนโครงการให

สอดคลองกบความตองการของผเกยวของ และการประเมนระหวางการปฏบตงาน (Implementation Evaluation) เพอ

กากบตดตามการนาโครงการไปปฏบต ถอเปนการประเมนทมลกษณะเฉพาะโครงการ จงควรเลอกใชเกณฑสมบรณ

สาหรบตดสนคณคาตามมาตรฐานการปฏบตของโครงการวา สามารถสนองตอความตองการของผทเกยวของเพยงใด

ความเปนไปไดของการบรรลผล การปฏบตตามแผนและประสทธภาพของการบรหารทรพยากรภายใตบรบทนน แตถา

เปนการประเมนหลงเสรจสนการปฏบตงาน (Post Implementation Evaluation)เพอสรปผลของโครงการ ถอเปนการ

ประเมนทผกพนกบการตดสนใจเชงสรปเปรยบเทยบเกยวกบการเลอกทางเลอกระดบโครงการ จงควรเลอกใชเกณฑ

สมพทธสาหรบตดสนคณคาของโครงการดวยการเปรยบเทยบกบปกตวสย และ/หรอประสทธผลและ/หรอประสทธภาพ

ของโครงการเดม หรอโครงการอนทมธรรมชาตคลายคลงกน

โมเดลการกาหนดเกณฑการประเมน ( Indicators and Criteria for the Evaluation)

Object of

evaluation

Decision about

evaluation criteria

Evaluation stage

Pre –

Implementation

Implementation

Post -

Implementation

Evaluation

Planning

Input

Process

Output

Output

Outcome

Criteria

Absolute

Criteria

Absolute

Criteria

Relative

Criteria

Major Indicators

Needs

Feasibility

Actual – Planned

Congruence

Personnel

Budgeting

Effectiveness

Efficiency

Satisfaction

12

การประเมนระยะกอนเรมปฏบตงาน (Pre Implementation) ซงเปนชวงของการพฒนาโครงการ

เพอประโยชนสาหรบ การวางแผนโครงการ(Planning) ควรเรมตนดวยการประเมนบรบท (Context evaluation) เพอ

เตรยมโครงการ โดยเฉพาะอยางยงเปนการเตรยมเปาหมาย/วตถประสงคใหสอดคลองกบความตองการจาเปนของ

ผเกยวของ ตวบงชความเหมาะสมของการเตรยมโครงการทสาคญไดแก การประเมนความตองการจาเปน (Needs

Assessment) และการประเมนความเปนไปไดของโครงการ (Feasibility) การเตรยมโครงการทเหมาะสมจงขนอยกบ

คณลกษณะเฉพาะกลมของเปาหมายและบรบททางสงคม นกประเมนจงควรใชเกณฑสมบรณตามความตองการท

แทจรงของกลมเปาหมายและปจจยของความสาเรจตามบรบททางสงคมของโครงการนน

การประเมนระยะระหวางการปฏบตงาน (Implementation) ซงเปนชวงของการนาโครงการไปปฏบต

เพอประโยชนสาหรบการกากบการตดตามการปฏบตงาน (Monitoring) โดยทวไปควรคานงถงปจจยเบองตน (Input)

กระบวนการ (Process) และ/ หรอผลปฏบตงานระยะสนทเกดขน ตวบงชถงความเหมาะสมของการปฏบตงาน

สามารถพจารณาไดจากความสอดคลองระหวางการปฏบตงานกบแผนการปฏบต ประสทธภาพของการบรหารบคลากร

และงบประมาณของโครงการ นกประเมนจงควรใชเกณฑสมบรณตดสนคณคาของการปฏบตงาน ซงเปนเกณฑตาม

แผนการเฉพาะของโครงการนนทกาหนดไว

การประเมนระยะหลงเสรจสนการปฏบตงาน(Post-Implementation)ซงเปนชวงเสรจสนโครงการแลว

เพอสรปผลของโครงการ (Summating) นกประเมนควรคานงถงผลผลต (Output) อนเปนผลโดยตรงจากโครงการและ

ผลลพธ (outcome) อนเปนผลตอเนองจากภายนอก ซงอาจเปนผลพลอยไดและผลกระทบระยะยาว ตวบงชผลสาเรจท

สาคญไดแกประสทธผล ประสทธภาพและความพงพอใจ เพอการตดสนสถานภาพสรปของโครงการ นก

ประเมนจงควรใหเกณฑสมพทธ เพอเปรยบเทยบมาตรฐานของโครงการกบโครงการเดม หรอโครงการทคลายคลงกน

2.3.2 แนวคดทเกยวของกบเกณฑการประเมน

2.3.2.1 เกณฑ ความหมาย ประเภท และทมา

เกณฑ หมายถง ระดบหรอมาตรฐานทถอวาเปนความสาเรจของการดาเนนงานหรอผลการดาเนนงาน

เกณฑจงเปนตวตดสนคณภาพของการปฏบตหรอผลทไดรบ เกณฑอาจไดมาจากมาตรฐานทางวชาชพมาตรฐานการ

กระทา หรอระดบความคาดหวงทพงประสงคของกลมผเกยวของตางๆ มาตรฐานทกาหนดโดยผเชยวชาญ ความ

ตองการทแทจรงของผรบบรการ คานยมของสงคม เปนตน

เราสามารถจาแนกเกณฑออกเปน 2 ประเภท คอ เกณฑสมพทธ (Relative Criterion) และเกณฑ

สมบรณ (Absolute Criterion) โดยเกณฑสมพทธเปนเกณฑทพฒนามาจากประสบการณในการเปรยบเทยบผลระหวาง

โครงการหรอเปรยบเทยบกบผลทเคยทามาแลวหรอเปรยบเทยบกบปกตวสย(norm)ของการจดโครงการ โดยทว ๆ

สาหรบเกณฑสมบรณเปนเกณฑทพฒนามาจากหลกเหตผลเกยวกบมาตรฐานของสงนน หรอความคดเหนของผเชยวชาญ

เกยวกบมาตรฐานอนเปนทยอมรบทางวชาชพ หรอ คณภาพของสงนนอนเปนทยอมรบของผเกยวของอนๆ

2.3.2.2 ตวบงชผลสาเรจของโครงการ

การวดผลสาเรจรวมสรปของโครงการตงอยบนหลกการทวาโครงการเปนกจกรรมทมระบบแบบแผน

ซงมงทจะบรรลผลสาเรจตามทกาหนดไวโดยมเปาหมายในการนาผลการประเมนไปใชใหเปนประโยชนตอระบบการ

13

บรหารโครงการและสงแวดลอมภายนอก ซงสมพนธกบระบบ โครงการทประสพความสาเรจจงตองมองคประกอบ

ทสอดคลองกนระหวางบรบทปจจยเบองตน การดาเนนงาน และผลทไดรบ ความเหมาะสมของผลทไดรบยอมอยบน

พนฐานความเหมาะสมของบรบท ปจจยเบองตน และการดาเนนงานตามลาดบ ความ

เหมาะสมของผลทไดนน สามารถประเมนไดจากตวบงชสาคญ คอประสทธผล (Effectiveness)และประสทธภาพ

(Efficiency)

ปญหาความยงยากประการหนงของการประเมนผลสาเรจของโครงการ คอ ความสบสนระหวางคาวา

“ประสทธผล” และ “ประสทธภาพ” โดยประสทธผลเนนการพจารณาผลผลต (Output) ทสอดคลองกบเปาหมายหรอ

วตถประสงคทตองการ สวนประสทธภาพเนนการเปรยบเทยบคาใชจายโดยตรงตอการสรางผลผลต 1 หนวย จงเหน

ไดวาโครงการสามารถมประสทธภาพไดโดยไมมประสทธผลและในทางกลบกนโครงการอาจมประสทธผลไดโดยไมม

ประสทธภาพ ดงนนประสทธผลและประสทธภาพ จงมความสมพนธกนอยางใกลชด แตไมใชสงเดยวกน

1.) ประสทธผล (Effectiveness)

วธหนงในการตดสนคณคาของสงทประเมน เชนคณคาของโครงการ เปนตน สามารถกระทาไดโดย

การเปรยบเทยบผลทไดจากโครงการกบวตถประสงคของโครงการทตงไวอยางครอบคลมตวแปรทเปนประโยชนตอการ

พฒนาโครงการอยางแทจรง โครงการจะถอวามประสทธผลกตอเมอผลของโครงการบรรลเปาหมายทกาหนดไว

ความสาเรจของผลทไดยอมอยบนพนฐานความเหมาะสมของบรบท การวางแผน และการดาเนนงาน ตามลาดบ

ความเหมาะสมของบรบทในการดาเนนโครงการ ควรประกอบดวย ความตองการจาเปน (Needs) ของ

การพฒนาโครงการ วตถประสงคของโครงการทมความสอดคลองกบความตองการของประชากรเปาหมาย สถานการณ

และแนวโนมของสถานการณเอออานวยตอการดาเนนโครงการและผลสาเรจของโครงการ

ในดานการวางแผน ควรประกอบดวย ความสมเหตสมผลของแนวคด ทฤษฎทใชเปนหลกในการ

บรหารและจดดาเนนงาน ทรพยากร เชนบคลการ วสดอปกรณ/เครองมอ และงบประมาณ มความเปนไปได

(Feasibility) แผนการดาเนนงานมความเปนไปไดภายใน (ความเพยงพอและเหมาะสมของทรพยากร) และมความ

เปนไปไดภายนอก (แนวโนมของการเกดผลตามทคาดหวง)

สาหรบความเหมาะสมของการดาเนนงาน ควรประกอบดวยการบรหารบคคลและงบประมาณทม

ประสทธภาพ และมการตดตามกากบการดาเนนงานตามแผนทด

2.) ประสทธภาพ (Efficiency)

ในทางเศรษฐศาสตร นยมพจารณาผลสาเรจดานประสทธภาพของโครงการ โดยดจากความสมพนธ

ระหวางปจจยเบองตน (Input) กบผลผลต (Output) ของโครงการ ความสมพนธดงกลาวสามารถวเคราะหออกมาเปน

ประสทธภาพภายใน (Internal Efficiency) ซงพจารณาภายในบรบทของโครงการหรอสงคมภายใน และ

ประสทธภาพภายนอก (External Efficiency) ซงพจารณาในแงสงแวดลอมภายนอกของโครงการหรอระบบสงคม

ภายนอก (Psacharopoulos and Woodhall , 1985)

2.3.2.3 การประเมนตามขนตอนของการดาเนนโครงการและการเลอกเกณฑ

เราสามารถแบงระยะของการประเมนใหมความสอดคลองกบขนตอนของการดาเนนโครงการ

ไดเปน 3 ขนตอน ดงน

14

1.) ขนวางแผนกอนดาเนนโครงการ (Pre – implementation Stage)

การประเมนในขนน ควรเนนการประเมนบรบทและการวางแผนโครงการวา เปนไปอยาง

เหมาะสมเพยงใด โดยอาศยตวบงชเกยวกบความตองการ จาเปนในการพฒนาโครงการ ความเหมาะสมของ

วตถประสงคของโครงการ และความเปนไปไดของการดาเนนงานและผลของโครงการ

2.) ขนดาเนนงาน (Implementation Stage)

การประเมนในขนน ควรเนนการปฏบตงานตามโครงการวาเปนไปอยางเหมาะสมเพยงใด

โดยอาศยตวบงชเกยวกบประสทธภาพในการบรหารงาน ทงทางดานการบรหารงานบคคลและงบประมาณ รวมทง

การปรบเปลยนแผนการดาเนนงานอยางเหมาะสมและการดาเนนงานตามแผน

3.) ขนสรปผลหลงการดาเนนโครงการ (Post – implementation Stage)

การประเมนในขนน ควรเนนทผลของการดาเนนโครงการวา มคณคาเหมาะสมเพยงใด โดย

อาศยตวบงชเกยวกบประสทธผลและประสทธภาพของผลผลตและผลลพธทไดจากการดาเนนโครงการ พรอมทงความ

พงพอใจของผเกยวของ

สาหรบ เกณฑ ทใชในการตดสนผลสาเรจของโครงการตามตวบงชทเสนอน ขนอยกบเหตผลของนก

ประเมนวา จะเลอกใชเกณฑสมพทธ หรอเกณฑสมบรณ จงจะเหมาะสมกบเรองททาการประเมน ซงในกรณน นก

ทฤษฎการประเมนยงมความคดเหนแยกเปนสองฝาย ดงน

Cronbach เสนอแนะวา การวดผลสาเรจของโครงการใด ขนอยกบบรบทของโครงการนนโดยเฉพาะ

จงไมควรนาผลมาเปรยบเทยบระหวางโครงการ เนองจากโครงการตางๆมธรรมชาตทแตกตางกน ดงนนการเปรยบเทยบ

ผลระหวางโครงการ ไมนาจะใหคาตอบทถกตองหรอเปนประโยชนตอการนาผลการประเมนไปใช ขอเสนอของ

Cronbach ไดรบการสนบสนนจาก Stake ซงไดแนะนาวา ไมควรเปรยบเทยบผลระหวางโครงการ แตควรเปรยบเทยบ

ผลของโครงการกบมาตรฐานของโครงการนนๆ

ในทางตรงกนขาม Scriven โตแยงวาในการดาเนนงานโครงการใดๆกตาม ผบรหารโครงการมความ

จาเปนทจะตองตดสนใจเลอกทางเลอกตางๆอยตลอดเวลา เพอใหไดทางเลอกทเหมาะสมตอความสาเรจของโครงการ

ดงนนธรรมชาตของการประเมนจงเปนกจกรรมทตองอาศยการเปรยบเทยบระหวางทางเลอกตางๆ การเปรยบเทยบการ

ดาเนนงานและผลการดาเนนงานโดยใชเกณฑสมพทธจงมความเหมาะสม

จากความคดเหนของทงสองฝาย นาจะสรปไดวา การเลอกเกณฑการประเมนทเหมาะสมและมความ

สอดคลองกบธรรมชาตของเปาหมายในการประเมนมากทสดนน ควรพจารณาทงบรบท และ ชวงระยะท

ทาการประเมนเปนสาคญ ดงนน การประเมนในขนของการวางแผนกอนดาเนนงานและในขนของการดาเนนงาน ซง

เปนกระบวนการทมลกษณะพเศษเฉพาะของโครงการตอการสรางผลตามเปาหมายของโครงการ จงควรใชเกณฑ

สมบรณตามมาตรฐานการปฏบตของโครงการนนๆ แตการประเมนในขนของการสรปผลหลงการดาเนนโครงการ

ควรใชเกณฑสมพทธ เพอใหทราบถงมาตรฐานของโครงการ เมอเปรยบเทยบกบโครงการทผานมาหรอโครงการอนๆ

ทคลายคลงกน

15

2.4 ความรเฉพาะเรองทตองการนามาจดการความรในองคกร ไดแก เรอง “การพฒนาระบบเพอ

เพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย” (โดยการจดใหมการเผยแพรขอมลบน Web site ของสานก

การแพทย ท www.dmsbma.go.th ดงเอกสารประกอบในภาคผนวก) ดงน

2.4.1 แนวคดและความเปนมาของการจดการความร (Knowledge Management)

2.4.2 โครงการการจดการความรในการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรค

ของสานกการแพทย

2.4.3 ตารางแสดงความรทจาเปนและกจกรรมการจดการความร

2.4.4 ความรเรองการจดการความร โดย สานกงาน ก.พ.ร.

2.4.5 ความรเรองการจดการความร โดย สานกงาน กก.

2.4.6 Tuberculosis in Thailand Epidemiology and Program performance 2001 - 2005

2.4.7 แผนงานการควบคมวณโรคแหงชาต

2.4.8 การดแลรกษาวณโรคตามมาตรฐานสากล

2.4.9 สภาพปญหาของวณโรคและการวนจฉยโรค

2.4.10 มาตรฐานสตรยาในการรกษาวณโรค (Drug Regimens)

2.4.11 การสงตอผปวยเพอการรกษา

2.4.12 การประเมนผลการรกษา

2.4.13 แนวทางการดาเนนงานวณโรคของโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

2.4.14 ผลการรกษาวณโรคตามตวชวดในแผนปฏบตราชการสานกการแพทย

2.4.15 ปญหาในการดาเนนงานดานวณโรค

2.4.16 ทาเนยบผประสานงานดานวณโรค

2.4.17 ผลการประชมคณะกรรมการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรค

ครงท 1/2550 เมอวนท 22 พฤษภาคม 2550 ณ โรงพยาบาลกลาง

2.4.18 ผลการประชมคณะกรรมการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรค

ครงท 2/2550 เมอวนท 16 กรกฎาคม 2550 ณ โรงพยาบาลตากสน

2.4.19 ภาพถายการประชมคณะกรรมการฯ

2.4.20 งานวจยทเกยวของ

16

บทท 3

วธการดาเนนการ

การประเมนผลสาเรจของการจดการความร (Knowledge Management) ของสานกการแพทย

กรณศกษา การพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย มขนตอนและวธการดาเนนการ

ดงตอไปน

กรงเทพมหานครไดกาหนดกรอบการประเมนผลการปฏบตราชการ เพอขอรบเงนรางวล

ประจาปงบประมาณ 2550 โดยใหมการประเมนผลเรองการบรหารจดการความรภายในหนวยงาน ตามมตท 4 ดาน

การพฒนาองคการ ตวชวดท 4.2 ระดบความสาเรจของการดาเนนการตามแผนจดการความรแกบคลากรในหนวยงาน

ดงนน สานกงานคณะกรรมการขาราชการกรงเทพมหานคร (กก.) จงไดมบนทก ท กท.0303/767 ลงวนท 4 กรกฎาคม

2550 เวยนแจงใหทกสวนราชการในสงกดกรงเทพมหานครดาเนนการจดทาคารบรองการปฏบตราชการประจาป

2550 เพอเปนกรอบในการประเมนผลดงกลาว และไดกาหนดแนวทางการดาเนนการจดการความรภายในหนวยงาน

ดงน

1. ใหหนวยงานประเมนองคกรตนเอง เรองการจดการความรตามกลยทธในแผนปฏบตราชการ

ประจาปของหนวยงาน ซงมสวนสาคญในการสนบสนนความสาเรจตามกลยทธหรองานประจาของหนวยงาน โดย

พจารณาตามความจาเปนเรงดวน หรออาจเปนความตองการของบคลากรในหนวยงาน ทงนใหมการระดมสมองจาก

บคลากรในหนวยงาน โดยผบรหารตองมสวนรวมในการประเมนองคกร รวมทงผลกดนใหแผนจดการความรใน

หนวยงานบรรลผลสาเรจ (ผบรหารของหนวยงานเปนหวหนาทม/ KM. Team)

2. จากการวเคราะหหรอประเมนองคกรในขอ 1 ใหหนวยงานเลอกขอบเขตหรอหวขอเรองความรท

มความสาคญและมความจาเปนเรงดวน และนามาจดทาแผนหรอโครงการจดการความร 1 เรอง เพอนาไป

สการปฏบต

3. กาหนดเปาหมายการดาเนนการใหสอดคลองกบเรองทเลอกในขอ 2 ทงน ตองสามารถวดผล

ไดเปนรปธรรม

4. จดทาแผน/โครงการจดการความรภายในหนวยงานใหสอดคลองกบเปาหมายทกาหนด

พรอมลงรายละเอยดของแผน/โครงการ ตามแบบฟอรมทแนบมาให

5. บรหารแผนจดการความรภายในหนวยงานตามกจกรรมทกาหนดใหบรรลเปาหมาย

6. มการประเมนผลสาเรจของแผนจดการความร เพอปรบปรงแผนใหเกดประสทธภาพและ

ประสทธผล

ทงน ไดกาหนดหลกเกณฑ และขนตอนวธการประเมนผลระดบความสาเรจของการดาเนนการ

ตามแผนจดการความรแกบคลากรในหนวยงานไวอยางชดเจน 5 ขนตอน ดงน

17

ขนตอนท 1 หนวยงานประเมนตนเอง เรองการจดการความรตามกลยทธในแผนปฏบตราชการประจาป

ของหนวยงาน

ขนตอนท 2 กาหนดแผนหรอโครงการจดการความร

ขนตอนท 3 กาหนดทมงานผรบผดชอบ

ขนตอนท 4 ดาเนนกจกรรมตามแผนงานเพอเปนองคกรแหงการเรยนร

ขนตอนท 5 การประเมนผลสาเรจของการบรหารแผนจดการความรในหนวยงานเปนระยะๆ

เกณฑการใหคะแนน

สานกงาน กก. ไดกาหนดหลกเกณฑการใหคะแนน โดยแบงคะแนนเปน 5 ระดบ ซงจะพจารณาจาก

ความสาเรจในการดาเนนการตามขนตอนการดาเนนงานแตละระดบ ดงน

ระดบความสาเรจระดบคะแนน

ขนตอนท 1 ขนตอนท 1 ขนตอนท 1 ขนตอนท 1 ขนตอนท 1

1 /

2 / /

3 / / /

4 / / / /

5 / / / / /

โดยทมรายละเอยดในแตละขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 หนวยงานมการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความร เพอใหทราบถงความ

พรอมหรอความตองการของหนวยงานและหรอบคลากรในการพฒนาตนเองใหเปนผมความร ความสามารถ

ปฏบตงานใหบรรลผลสาเรจตามยทธศาสตรของหนวยงาน ( 1 คะแนน)

ขนตอนท 2 ขนตอนท 1 + หนวยงานนาผลลพธของการประเมนองคกรตนเองมากาหนดแผนหรอ

โครงการจดการความรในหนวยงานใหสอดรบกบเปาหมายทกาหนด ซงอาจจะเปนแผนระยะสนหรอระยะยาวกได โดย

กาหนดกจกรรม เปาหมาย ตวชวด ระยะเวลาดาเนนการใหชดเจน ( 1 คะแนน)

ขนตอนท 3 ขนตอนท 2 + หนวยงานตองกาหนดทมงาน โดยมผบรหารของหนวยงานเปน

หวหนาทมและรวมกนผลกดนใหหนวยงานพรอมมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนร โดยมการแบงงานทชดเจน

เพอใหการดาเนนการตามแผนจดการความรบรรลตามเปาหมาย ( 1 คะแนน)

ขนตอนท 4 ขนตอนท 3 + หนวยงานมการดาเนนการใหหนวยงานเปนองคกรแหงการเรยนรอยาง

เปนรปธรรม เพอใหบคลากรในหนวยงานสามารถสบคน ศกษาขอมลไดโดยงาย เพอศกษาเรยนรดวยตนเองตอไป

เชน การจดมมความร หองสมด ศนยบรการเพอรวบรวมความรภายในหนวยงาน เวทแลกเปลยนความร การจดทา

บอรด เปนตน ( 1 คะแนน)

18

ขนตอนท 5 ขนตอนท 4 + หนวยงานมการประเมนผลสาเรจของการบรหารแผนจดการความรใน

หนวยงานเปนระยะๆตามความเหมาะสม เพอนาปญหาอปสรรคมาปรบแผน/โครงการจดการความรใหเกด

ประสทธภาพและประสทธผลมากขน ( 1 คะแนน)

เอกสาร/หลกฐานประกอบการพจารณาประเมนผล

ใหหนวยงานผรบการประเมนจดเตรยมเอกสาร/หลกฐานทเกยวของและแสดงถงความกาวหนาหรอ

ผลสาเรจของการดาเนนงาน ไดแก

1. เอกสารรายงานสรปผลการวเคราะหหรอประเมนหนวยงาน เรองการจดการความร (กรณทหนวยงาน

ไดมการศกษาหรอวเคราะหหนวยงานไวแลว หนวยงานสามารถนาผลการศกษามาจดทาแผนจดการความรได)

2. แผน/โครงการจดการความรภายในหนวยงาน โดยระบเปาหมายและตวชวดทชดเจน

3. คาสงแตงตงทมงานผรบผดชอบ

4. รายงานการประชม/ภาพถายกจกรรมทเกยวของ

5. รายงานผลการประเมนการบรหารแผนจดการความรภายในหนวยงาน ฯลฯ

19

บทท 4

ผลการดาเนนการ

การประเมนผลสาเรจของการจดการความร (Knowledge Management) ของสานกการแพทย

กรณศกษา การพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย มผลการดาเนนการดงตอไปน

ขนตอนท 1 หนวยงานประเมนตนเอง เรองการจดการความรตามกลยทธในแผนปฏบตราชการประจาป

ของหนวยงาน

มการพจารณาถงความพรอมและความจาเปนของสวนราชการในสงกดสานกการแพทย เกยวกบการ

จดการความรในหนวยงาน โดยจดทประชมผบรหารสานกการแพทยมมตเหนชอบใหดาเนนการจดการความรในการ

พฒนาระบบ เพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย เนองจากวณโรคเปนโรคตดตอสาคญทกาลง

เปนปญหาสาธารณสขและมแนวโนมเพมขน ซงเปนผลกระทบจากการแพรระบาดของโรคเอดส และพบวาอตราความ

ชกของผปวยวณโรคในประเทศยงอยในระดบสง ดงนน การจดการความรในการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการ

รกษาวณโรค จะชวยใหบคลากรไดมการแลกเปลยนความรระหวางกนในดานเทคนค วธการรกษา และการควบคมวณ

โรค เปนการพฒนางานและบคลากรใหมความร ความสามารถในการใหบรการรกษาพยาบาลผปวยวณโรคไดอยางม

ประสทธภาพ

ขนตอนท 2 กาหนดแผนหรอโครงการจดการความร

เมอมการประเมนองคกรของสานกการแพทย และเลอกเรองการจดการความรในการพฒนาระบบ

เพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทยแลว จงไดมการเขยนโครงการจดการความรฯดงกลาวเสนอ

ขออนมตตอผอานวยการสานกการแพทย และกาหนดแผนงานและกจกรรมตามตารางแสดงความรทจาเปนและกจกรรม

การจดการความร พรอมทงจดสงไปยงสานกงาน กก. เพอทราบตอไป

ขนตอนท 3 กาหนดทมงานผรบผดชอบ

1. มการแตงตงคณะกรรมการพฒนาบคลากร สานกการแพทย ใหมอานาจหนาทในการพจารณาการ

ดาเนนงานตามแผนจดการความรแกบคลากรในหนวยงานสงกดสานกการแพทย โดยมผอานวยการสานกการแพทย

เปนประธานคณะกรรมการ

2. มการมอบใหคณะกรรมการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการควบคมวณโรคของ

สานกการแพทยจดประชมคณะกรรมการเพอซกซอมความเขาใจ และจดทาโครงการการจดการความรในการพฒนา

ระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย โดยมการระบกจกรรม เปาหมาย ตวชวด และ

ระยะเวลาดาเนนการทชดเจน

20

ขนตอนท 4 ดาเนนกจกรรมตามแผนงานเพอเปนองคกรแหงการเรยนร

เมอมการกาหนดทมผรบผดชอบทง 2 ทม แลว คณะกรรมการฯจงมการประชมเพอดาเนน

กจกรรมตามแผนงาน ดงน

4.1 การสรางและแสวงหาความร

- รวบรวมแผนงานและคมอแนวทางการดาเนนงานดานวณโรคทเกยวของ

- ระดมความร ความคดเหน หรอ ขอเสนอแนะดานการพฒนาระบบงานวณโรคจากผเชยวชาญ ทง

ภายใน/ระหวางหนวยงาน ไดแก รพ.ในสงกดสานกการแพทย. สานกอนามย และสมาคมปราบวณโรคแหงประเทศไทย

โดยการจดประชม DOTS MEETING อยางนอย ปละ 2 ครง

- รวบรวมผลงานวจยทเกยวของ

4.2 การจดความรใหเปนระบบ

- รวบรวมความรทไดจาก ความรความรทชดแจง (Explicit Knowledge)และความรทฝงอยในคน

(Tacit Knowledge ) ใหสามารถเขาถงความรไดงาย เขาใจงายและสามารถนาไปปฏบตไดจรงผานระบบสารสนเทศ บน

Website ของสานกการแพทย และ หนงสอคมอแนวทางการดาเนนงานฯ

4.3 การแบงปนแลกเปลยนความร

- จดใหมการเผยแพรขอมลบน Website ของสานกการแพทย และจดใหมWeb board สาหรบ

แลกเปลยนเรยนรประสบการณระหวางกน ท www.dmsbma.go.th

- การแลกเปลยนความร ความคดเหน หรอ ขอเสนอแนะดานการพฒนาระบบงานวณโรคจาก

ผเชยวชาญ ทงภายใน/ระหวางหนวยงาน โดยการจดประชม DOTS MEETING หรอการประชมสญจรหมนเวยนไป

ตามโรงพยาบาลตางๆ อยางนอย ปละ 2 ครง

ขนตอนท 5 การประเมนผลสาเรจของการบรหารแผนจดการความรในหนวยงานเปนระยะๆ

และนาปญหา/อปสรรคมาปรบแผนฯ มการตดตามความคบหนาผลสาเรจของการจดการความรตามแผนจดการความรท

กาหนดและเวยนแจงสวนราชการในสงกดสานกการแพทยทราบ

4.1 การประเมนผลสาเรจของการจดการความร

การประเมนผลสาเรจของการจดการความรแบงออกเปนการประเมน 2 รปแบบ ไดแก การประเมนตาม

ขนตอนการดาเนนงานการจดการความร และ การประเมนตามตวชวดของตารางแสดงความรทจาเปนและกจกรรมการ

จดการความร ดงน

4.1.1 การประเมนตามขนตอนการดาเนนงานการจดการความร ( 5 คะแนน )

และสามารถดาเนนการครบทกขนตอน คดเปน 5 คะแนน (รอยละ 100)

21

ขนตอน ขนตอนของแผนการ

ดาเนนงาน

ผลการดาเนนงาน

เปาหมาย

คะแนนของ

ความสาเรจ

คะแนนของ

ความสาเรจ

ทดาเนนการ

ได

1 หนวยงานมการประเมน

องคกรตนเองเรองการ

จดการความร

มการพจารณาถงความพรอมและความ

จาเปนของสวนราชการในสงกดสานก

การแพทย เกยวกบการจดการความร

ในหนวยงาน โดยจดทประชม

เหนชอบใหดาเนนการจดการความร

ในการพฒนาระบบ เพอเพม

ประสทธภาพการรกษาวณโรคของ

สานกการแพทย เนองจากวณโรค

เปนโรคตดตอสาคญทกาลงเปนปญหา

สาธารณสขและมแนวโนมเพมขน ซง

เปนผลกระทบจากการแพรระบาดของ

โรคเอดส และพบวาอตราความชกของ

ผปวยวณโรคในประเทศยงอยใน

ระดบสง ดงนน การจดการความร

ในการพฒนาระบบเพอเพม

ประสทธภาพการรกษาวณโรค จะชวย

ใหบคลากรไดมการแลกเปลยนความร

ระหวางกนในดานเทคนค วธการรกษา

และการควบคมวณโรค เปนการพฒนา

งานและบคลากรใหมความร

ความสามารถในการใหบรการ

รกษาพยาบาลผปวยวณโรคไดอยางม

ประสทธภาพ

1 1

22

ขนตอน ขนตอนของแผนการ

ดาเนนงาน

ผลการดาเนนงาน เปาหมาย

คะแนนของ

ความสาเรจ

คะแนนของ

ความสาเรจท

ดาเนนการได

2

3

ขนตอนท 1 + การกาหนด

แผนหรอโครงการจดการ

ความร

ขนตอนท 2 + การกาหนด

ทมงานผรบผดชอบ

เมอมการประเมนองคกร และเลอก

เรองการจดการความรในการพฒนา

ระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษา

วณโรคของสานกการแพทยแลว จงได

มการเขยนโครงการจดการความรฯ

ดงกลาวเสนอขออนมตตอผอานวยการ

สานกการแพทย และกาหนดแผนงาน

และกจกรรมตามตารางแสดงความรท

จาเปนและกจกรรมการจดการความร

พรอมทงจดสงไปยงสานกงาน กก.

เพอทราบตอไป

1. มการแตงตงคณะกรรมการพฒนา

บคลากร สานกการแพทย ใหมอานาจ

หนาทในการพจารณาการดาเนนงาน

ตามแผนจดการความรแกบคลากรใน

หนวยงานสงกดสานกการแพทย โดยม

ผ อ านวยก ารสานกก ารแพทย เป น

ประธานคณะกรรมการ

2. มการมอบใหคณะกรรมการพฒนา

ระบบเพอเพมประสทธภาพการ

ควบคมวณโรคของสานกการแพทย จด

ประชมคณะกรรมการเพอซกซอม

ความเขาใจ และจดทาโครงการการ

จดการความรในการพฒนาระบบเพอ

เพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของ

สานกการแพทย โดยมการระบ

กจกรรม เปาหมาย ตวชวด และ

ระยะเวลาดาเนนการทชดเจน

1

1

1

1

23

ขนตอน ขนตอนของแผนการ

ดาเนนงาน

ผลการดาเนนงาน

เปาหมาย

คะแนนของ

ความสาเรจ

คะแนนของ

ความสาเรจ

ทดาเนนการ

ได

4 ขนตอนท 3 + การดาเนน

กจกรรมตามแผน เพอ

เปนองคกรแหง

การเรยนร

เมอมการกาหนดทมผรบผดชอบทง 2 ทม

แลว คณะกรรมการฯจงมการประชมเพอ

ดาเนนกจกรรมตามแผนฯ ดงน

1. การสรางและแสวงหาความร

- รวบรวมแผนงานและคมอการ

ดาเนนงานดานวณโรคทเกยวของ

- ระดมความร ความคดเหน หรอ

ขอเสนอแนะดานการพฒนาระบบงาน

วณโรคจากผเชยวชาญ ทงภายใน/ระหวาง

หนวยงาน ไดแก รพ.ในสงกดสานก

การแพทย. สานกอนามย และสมาคม

ปราบวณโรคแหงประเทศไทย โดย

การจดประชม DOTS MEETING อยาง

นอย ปละ 2 ครง

- รวบรวมผลงานวจยทเกยวของ

2. การจดความรใหเปนระบบ

- รวบรวมความรทไดจาก EK และ TK

ใหสามารถเขาถงความรไดงาย เขาใจงาย

และสามารถนาไปปฏบตไดจรงผาน

ระบบสารสนเทศ และหนงสอคมอ

3. การแบงปนแลกเปลยนความร

- จดใหมการเผยแพรขอมลบน Website

ของสานกการแพทย และจดใหมWeb

board สาหรบแลกเปลยนเรยนร

ประสบการณระหวางกน ท

www.dmsbma.go.th

1 1

24

ขนตอน ขนตอนของแผนการ

ดาเนนงาน

ผลการดาเนนงาน

เปาหมาย

คะแนนของ

ความสาเรจ

คะแนนของ

ความสาเรจท

ดาเนนการได

5 ขนตอนท 4 + หนวยงานม

การประเมนผลสาเรจของ

การบรหารแผนจดการ

ความรในหนวยงานเปน

ระยะๆ และนาปญหา/

อปสรรคมาปรบแผน

มการตดตามความคบหนาผลสาเรจของ

การจดการความรตามแผนจดการ

ความร ทกาหนด และเวยนแจงสวน

ราชการในสงกดสานกการแพทยทราบ

1 1

รวมรอยละของความสาเรจในการดาเนนการตามแผน5 5

รอยละ100

4.1.2 การประเมนตามตวชวดของตารางแสดงความรทจาเปนและกจกรรมการจดการความร

และสามารถดาเนนการครบทกตวชวด คดเปน รอยละ100

4.1.2 การประเมนผลสาเรจของการจดการความรตามตวชวดของตารางแสดงความรทจาเปนและกจกรรมการจดการความร

เรอง การพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย

กลยทธ เปาประสงค ความรทจาเปน กจกรรม/การจดการความร ระยะเวลา ตวชวด เปาหมาย

(ตวชวด)ความสาเรจในการ

ดาเนนงาน

ตามตวชวด

พฒนาระบบการ

รกษาผปวยวณโรค

ใหมประสทธภาพ

และสอดคลอง

เหมาะสมกบภารกจ

ของสานก

การแพทย

ตลอดจนสามารถ

ควบคมการตดตอ

ของวณโรคใน

เขตเมองได

บคลากรทาง

การแพทยมองค

ความรทได

มาตรฐาน ม

แนวทางในการ

ใหบรการดแล

รกษาผปวย

วณโรคทเปนไป

ในทศทางเดยวกน

หรอสอดคลองกน

อยางม

ประสทธภาพ

ความรทชดแจง: EK

1.แผนงานวณโรค

แหงชาต

2.คมอแนวทางการ

ควบคมวณโรคใน

กรงเทพมหานคร

3. คมอแนวทางการ

ดาเนนงานวณโรค

สานกการแพทย

กรงเทพมหานคร

4. มาตรฐานสตรยา

ในการรกษาวณโรค

(Drug Regimens)

5. คมอการจดทา

รายงานการประเมน

ผลการรกษาวณโรค

(Cohort Analysis)

1. การสรางและแสวงหา

ความร

- รวบรวมแผนงาน

และคมอการดาเนนงานดาน

วณโรคทเกยวของ

- ระดมความร ความ

คดเหน หรอ ขอเสนอแนะ

ดานการพฒนาระบบงานวณ

โรคจากผเชยวชาญ ทง

ภายใน/ระหวางหนวยงาน

ไดแก รพ.ในสงกดสานก

การแพทย สานกอนามย

และสมาคมปราบวณโรค

แหงประเทศไทย

- รวบรวมผลงานวจยท

เกยวของ

4 ก.ค. 50

เปนตนไป

1. จานวนครงในการจด

ประชมDOTS

MEETING

ของสานกการแพทย

2 ครง / ป 2 ครง / ป

(รอยละ 100)

26

4.1.2 การประเมนผลสาเรจของการจดการความรตามตวชวดของตารางแสดงความรทจาเปนและกจกรรมการจดการความร (ตอ)

เรอง การพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย

กลยทธ เปาประสงค ความรทจาเปน กจกรรม/การจดการความร ระยะเวลา ตวชวด เปาหมาย

(ตวชวด)ความสาเรจในการ

ดาเนนงาน

ตามตวชวด

ความรทฝงอยในคน: TK

1.ความเชยวชาญในการ

รกษาวณโรคของแพทย

2.เทคนคการตดตาม

ผปวยเพอมารบการรกษา

อยางตอเนองของผ

ประสานงานวณโรค(TB

Coordinator)

3. เทคนคการสอนและให

สขศกษาผปวยในการเกบ

เสมหะสงตรวจ

4. ความเชยวชาญในการ

จดทารายงานประเมน

ผลการรกษาวณโรค

(Cohort Analysis)

2. การจดความรใหเปนระบบ

- รวบรวมความรทไดจาก

EK และ TKใหสามารถ

เขาถงความรไดงาย เขาใจ

งายและสามารถนาไป

ปฏบตไดจรงผานระบบ

สารสนเทศ และหนงสอ

คมอ

3. การแบงปนแลกเปลยน

ความร

- จดใหมการสมมนา

แลกเปลยนความรระหวาง

ผเชยวชาญและเจาหนาท

ผปฏบตงานวณโรค

16 ก.ค. 50

ถง

30 ก.ค. 50

15 ส.ค. 50

ถง

30 ก.ย. 50

1. การจดทาแผนงานวณ

โรคแหงชาตและ

แนวทางการดาเนนงาน

วณโรคของสานก -

การแพทย เผยแพรบน

Website ของ

สานกการแพทย

2. คมอแนวทางการ

ดาเนนงานวณโรคของ

สานกการแพทย

1. จานวนครงของการจด

โครงการอบรม /สมมนา

งานวณโรค

1 ครง / ป

1 เลม / ป

1 ครง / ป

1 ครง / ป

(รอยละ 100)

1 เลม / ป

(รอยละ 100)

1 ครง / ป

(จดอบรม

เรองการจดการ

ความรแทน)(รอยละ 100)

27

4.1.2 การประเมนผลสาเรจของการจดการความรตามตวชวดของตารางแสดงความรทจาเปนและกจกรรมการจดการความร (ตอ)

เรอง การพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย

กลยทธ เปาประสงค ความรทจาเปน กจกรรม/การจดการความร ระยะเวลา ตวชวด เปาหมาย

(ตวชวด)ความสาเรจใน

การดาเนนงาน

ตามตวชวด

3. การแบงปนแลกเปลยน

ความร (ตอ)

- จดใหมการเผยแพร

ขอมลบน Website ของ

สานกการแพทย และจดให

มWeb board สาหรบ

แลกเปลยนเรยนร

ประสบการณ

ระหวางกน

16 ก.ค. 50

ถง

30 ก.ค. 50

จดทา Web board บน

Website ของ

สานกการแพทย

www.dmsbma.go.th

1 ครง / ป 1 ครง / ป

(รอยละ 100)

บทท 5

สรปผล อภปรายและขอเสนอแนะ

สรปผลการดาเนนงาน

การดาเนนงานการจดการความรของสานกการแพทย ประจาป 2550 ไดคดเลอกเรองการพฒนา

ระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย กรงเทพมหานคร เพอใชประเมนผลการปฏบตราชการ

เพอขอรบเงนรางวลประจาปงบประมาณ 2550 ตามมตท 4 ดานการพฒนาองคการ ตวชวดท 4.2 ระดบความสาเรจของ

การดาเนนการตามแผนจดการความรแกบคลากรในหนวยงาน ผลปรากฏวาสานกการแพทยสามารถดาเนนการได

ครบตามหลกเกณฑ และขนตอนวธการประเมนผลของสานกงาน กก. แตทงนในการดาเนนการจดการความร

ดงกลาวมระยะเวลาในการดาเนนการอนจากด(3 เดอน) หลงจากทไดรบการประสานจากสานกงาน กก. (ประมาณตน

เดอนกรกฎาคม 2550 ) สานกการแพทยกเรงดาเนนการไดอยางเปนรปธรรม และมความชดเจนขน

ในปงบประมาณ 2550 สานกงาน กก. ไดกาหนดหลกเกณฑการใหคะแนน ตามขนตอนการ

ดาเนนงาน โดยแบงเปน 5 ขนตอน ขนตอนละ 1 คะแนน ซงจะพจารณาจากความสาเรจในการดาเนนการตาม

ขนตอนตางๆ ซงสานกการแพทยสามารถดาเนนการไดครบตามหลกเกณฑและขนตอนทกาหนด จะเหนไดวา

สานกงาน กก.ไดใชแนวคดทเกยวของกบเกณฑการประเมน โดยกาหนดใหขนตอนการดาเนนงานเปนเกณฑชวดในการ

ใหคะแนนซงถอเปนเกณฑสมบรณ ซงเปนเกณฑทพฒนามาจากหลกเหตผลทเกยวกบมาตรฐานของสงนน

หรอความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบมาตรฐานอนเปนทยอมรบทางวชาชพ หรอคณภาพของสงนน อนเปนทยอมรบ

ของผเกยวของอนๆ ซงในการเลอกเกณฑการประเมนของสานกงาน กก.นน มความสอดคลองกบบรบท

ขององคกรแตอาจจะไมสอดคลองกบระยะเวลาในการดาเนนการนก เนองจากมระยะเวลาดาเนนการเพยง 3 เดอน

ภายในระยะเวลาดงกลาว(กรกฎาคม – กนยายน 2550) สานกการแพทยไดมการดาเนนการจดการความร

ในเรองดงกลาว โดยการจดโครงการการจดการความรในหนวยงานสาหรบบคลากรสงกดสานกการแพทย เพอใหความร

ในหลกการดาเนนการของการจดการความรเบองตน การประชมคณะกรรมการพฒนาบคลากร

สานกการแพทย 1 ครง การประชมคณะกรรมการพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการควบคมวณโรคของสานก

การแพทย 2 ครง การจดนทรรศการเรองวณโรคของโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย ทง 9 แหง ซงเปนการสราง

และแสวงหาความร จากนนมการจดความรใหเปนระบบผานาสารสนเทศ และหนงสอคมอ และเผยแพรบนเวบไซด

ของสานกการแพทย

29

ปญหา/อปสรรคในการดาเนนงาน

เปนทนาเสยดายทการเผยแพรขอมลบนเวบไซดของสานกการแพทย ในเรองการจดการความรนน เปน

เพยงการเผยแพรเพอใหผเขาชมทวไป แวะเขามาอานขอมลทเกดจากการเรยนรรวมกนเทานน แตไมสามารถทจะ

แลกเปลยนเรยนรประสบการณรวมกนได ทงน เนองจากไมมเจาหนาททมความชานาญดานระบบสารสนเทศมารวม

รบผดชอบงานดานการจดการความร

บทเรยนทไดในครงน การจดการความรไมใชมงแตใชความรสรางผลงาน แตเปนการสรางผลงานจาก

การเรยนร สงสาคญในการจดการความร ไมใชตวความร แตเปนความสมพนธอนดระหวางบคลากร ทมความพรอมทจะ

แลกเปลยนเรยนรประสบการณซงกนและกน

ขอเสนอแนะ

1. ผบรหารทกระดบควรใหความสาคญ และถอวาการจดการความรเปนภารกจรวมทตองสงเสรม

สนบสนนอยางตอเนองและจรงจง เพอนาไปสองคกรแหงการเรยนร

2. สานกการแพทยควรจะมคณะกรรมการทมหนาทหรอภารกจเฉพาะในลกษณะ KM Team

ทไมใชคณะกรรมการพฒนาบคลากร สานกการแพทย ซงมภารกจหลกอนในการพฒนาบคลากรอยแลว ทงน เพอท

คณะกรรมการ KM Team จะไดมแผนการดาเนนงานทชดเจนเกยวกบการจดการความรตอไป

3. ควรทาความเขาใจหรอมขอตกลงรวมกนระหวางเจาหนาททกระดบ โดยเนนการจดการความรทมา

จากการปฏบตงานและจากการคนควาจากแหลงตางๆของบคลากร เพอนามามาแบงปนเรยนรประสบการณสาหรบ

นาไปใชในการปฏบตงานใหมประสทธภาพมากยงขน

4. ผบรหารควรสนบสนนระบบบรหารจดการขอมลดานเทคโนโลยสารสนเทศใหกบบคลากรทกระดบ

เพอความคลองตวและรวดเรว

5. ควรมการสรางแรงจงใจในรปแบบตางๆ อาท การสนบสนนใหสวนราชการในสงกดสานก

การแพทยสงผลงานเขาประกวดออกแบบกระบวนการเรยนรและการจดการความรเรองตางๆเพมเตม

เพอนามาใชในการประเมนมตท 4 ดานการพฒนาองคการ ในตวชวดท 4.2 ระดบความสาเรจของการดาเนนการตาม

แผนจดการความรแกบคลากรในหนวยงาน เพอกระตนใหบคลากรมสวนรวมในการพฒนา

นาองคกรไปสองคกรแหงการเรยนร โดยใชการจดการความรเปนเครองมอดาเนนการ

6. การจดการความรในแตละเรอง ไมมสตรสาเรจ ทงน ขนอยกบสภาพองคกร และบคลากรภายใน

ดงนน จะตองสรางกระบวนการจดการความรทเหมาะสมกบองคกรขนเอง โดยการศกษาและลงมอปฏบต แมจะเกด

ความผดพลาดหรออปสรรคใดๆ ใหถอวาเปนบทเรยนสาหรบการเรยนรขององคกร

30

บทท 6

ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน

เรอง แนวทางการใชกระบวนการจดการความร (Knowledge Management) เพอการพฒนาผลการ

ดาเนนงานตามแผนปฏบตราชการของสานกการแพทย ดานคณภาพชวต ตวชวดท 2 การหายจาก

โรควณโรคของผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

หลกการและเหตผล

ตามทกรงเทพมหานครไดกาหนดกรอบการประเมนผลการปฏบตราชการเพอขอรบเงนรางวลประจาป

งบประมาณ 2550 โดยใหมการประเมนผลเรองการบรหารจดการความรภายในหนวยงาน ตามมตท 4 ดานการพฒนา

องคการ ตวชวดท 4.2 ระดบความสาเรจของการดาเนนการตามแผนจดการความรแกบคลากรในหนวยงาน พรอมทงให

หนวยงานจดทาคารบรองการปฏบตราชการประจาปสงสานกงาน กก. เพอเปนกรอบในการประเมนผล โดยสานกงาน

กก. ไดกาหนดหลกเกณฑ และขนตอนวธการประเมนผลระดบความสาเรจของการดาเนนการตามแผนจดการความรแก

บคลากรในหนวยงานไวอยางชดเจน 5 ขนตอน ไดแก การประเมนองคกรเรองการจดการความร การกาหนดแผน

หรอโครงการจดการความรในหนวยงาน การกาหนดทมงาน (KM Team) การดาเนนการใหหนวยงานเปนองคการ

แหงการเรยนรอยางเปนรปธรรม และการประเมนผลสาเรจของการบรหารแผนจดการความรในหนวยงาน นน

ในปงบประมาณ 2550 สานกการแพทยไดดาเนนการจดการความรในหนวยงาน เรอง

การพฒนาระบบเพอเพมประสทธภาพการรกษาวณโรคของสานกการแพทย เพอใชประเมนผลการปฏบตราชการตามคา

รบรองการปฏบตราชการสานกการแพทย ผลปรากฏวาสานกการแพทยสามารถดาเนนการไดครบตามหลกเกณฑและ

ขนตอนวธการประเมนผลของสานกงาน กก. ประกอบกบในแผนปฏบตราชการประจาป 2550 ของสานกการแพทย

ในขอ 6.1 กลยทธตามยทธศาสตรในแผนบรหารราชการกรงเทพมหานครดานคณภาพชวต กลยทธการสงเสรมใหเดก

เยาวชนและประชาชนมภมคมกนตอโรคตดตอโดยการฉดวคซนตามเกณฑทกาหนด รวมทงสงเสรม สนบสนนให

ประชาชนมสวนรวมในการควบคม ปองกนโรค และไดรบความปลอดภยจากโรคตดตอ กาหนดเปาประสงค ให

ประชาชนมภมคมกนโรคและปลอดภยจากโรคตดตอทสามารถปองกนได และกาหนดตวชวดการหายจากโรควณโรคของ

ผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาลสงกดกรงเทพมหานคร ตองไมนอยกวารอยละ 85 นน ดวยเหตนผเสนอ

ผลงานจงมแนวคดทจะนาแนวทางการใชกระบวนการจดการความร (Knowledge Management) มาปรบใชกบประชาชนผ

มารบบรการและใชเปนแนวทางในการพฒนาผลการดาเนนงานตามแผนปฏบตราชการประจาปของสานกการแพทย

ตวชวดท 2 การหายจากโรควณโรคของผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาล

ในสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครใหสมฤทธผลยงขน

31

วตถประสงคหรอเปาหมาย

1. เพอศกษาแนวทางการใชกระบวนการจดการความร (Knowledge Management)มา

พฒนาผลการดาเนนงานตามแผนปฏบตราชการประจาปของสานกการแพทย ดานคณภาพชวต ตวชวดท 2 รอยละของ

การหายจากโรควณโรคของผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครให

เปนไปตามเปาหมายทกาหนด

2. เพอศกษาแนวทางในการใชกระบวนการ / รปแบบวธการจดการความรชนดตางๆมาประยกตใชใน

การจดการความรใหกบประชาชนผมารบบรการทคลนกวณโรคของโรงพยาบาลในสงกด

สานกการแพทย ทง 9 แหง อาท การอธบายใหความร คาแนะนาในการปฏบตตน การแนะนาใหสบคนขอมล

ทเกยวของกบเรองวณโรคจากเวบไซดของสานกการแพทย การจดนทรรศการหรอมมความรทคลนกวณโรค

เปนตน เพอใหสามารถดแลตนเองและเพมอตราความสาเรจในการรกษาหายไดอยางมประสทธภาพ

3. เพอประเมนผลการดาเนนงานตามแผนปฏบตราชการประจาปของสานกการแพทย ดานคณภาพ

ชวต ตวชวดท 2 การหายจากโรควณโรคของผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย

กรงเทพมหานคร

4. เพอนาแนวทางทไดรบจากการจดการความรในองคกรมาพฒนาระบบการใหบรการรกษาผปวยวณ

โรคใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

5. เพอลดอตราการแพรกระจายของเชอวณโรคของผปวยวณโรคทมารบบรการในโรงพยาบาล

6. เพอการพฒนาองคกรไปสองคกรแหงการเรยนร โดยนาการประเมนผลการดาเนนงาน

ตามขอ 3 มาวเคราะห สงเคราะหและศกษาวจยตอยอดเพอการพฒนาอยางตอเนอง

กรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอ

การนากรอบแนวคดการจดการความร (Knowledge Management) มาใชเปนแนวทางในการ

พฒนาผลการดาเนนงานตามแผนปฏบตราชการของสานกการแพทย ดานคณภาพชวต ตวชวดท 2 การหายจากโรควณ

โรคของผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดงน

1. การนากรอบแนวคดการจดการความร (Knowledge Management) ซงม 4 องคประกอบ

มาปรบใชกบผปวยวณโรคหรอประชาชนผทมารบบรการ ดงน

1.1 การสรางและแสวงหาความร

โดยกาหนดความรทจาเปนสาหรบผปวยทมารบการรกษาทคลนกวณโรควา ผปวย

สวนใหญยงขาดความรหรอตองการมความรในการดแลรกษาตนเองจากโรควณโรคในเรองใด โดยการสงเกต สมภาษณ

สนทนาและทาแบบสอบถามหรอแบบทดสอบ

32

1.2 การจดความรใหเปนระบบ

เปนการถายทอดความรทจบตองไมไดหรอความรทฝงอยในคน(Tacit Knowledge)ใหเปน

ความรทจบตองไดหรอความรความรทชดแจง(Explicit Knowledge) โดยจดเกบใหเปนระบบ งายและสะดวกตอการ

เขาถงโดยการรวบรวมองคความรจากแหลงตางๆ อาท บคลากรทางการแพทยทเชยวชาญในสาขาการรกษาวณโรค

ขอมลจากแหลงตางๆ โดยนามารวบรวมจดทาเปนคมอ แผนพบ นทรรศการ จดมมความรเพอใหผปวยหรอผมา

รบบรการสามารถเขาถงและทาความเขาใจขอมลรายละเอยดตางๆไดงาย

1.3 การสงเสรมใหเกดการแลกเปลยน แบงปน(Sharing) สรางคณคาเพมความรใหมๆ

(Value Creation) โดยการจดทมบคลากรสอนสขศกษาทเกยวของกบการดแลตนเองเมอปวยเปนวณโรค การเปด

โอกาสใหผปวยซกถามจนเขาใจหรอการจดกลมใหผปวยนงสนทนาเกยวกบประสบการณในการรกษา

วณโรคของตนเองเปนตน

1.4 สงเสรมกลยทธวธการจดการความรใหกบผมารบบรการจนกระทงเปนสวนหนงของการ

นาไปสความสาเรจในการเพมอตราความสาเรจในการรกษา(Success Rate)ผปวยวณโรค

2. การประเมนผลตามแผนแผนปฏบตราชการของสานกการแพทย ดานคณภาพชวต ตวชวดท 2

การหายจากโรควณโรคของผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครซง

องคการอนามยโลก(WHO.)ไดกาหนดใหประเมนจากผลรวมของผลการรกษาหาย(Cure Rate) และรกษาครบ(Complete

Rate) ของจานวนผปวยวณโรครายใหมทมผลเสมหะบวกทงหมดทขนทะเบยนรกษาในโรงพยาบาล ในทกรอบ 3 เดอน

(Cohort Analysis) ทงน โดยมเกณฑชวดอตราความสาเรจในการรกษา(Success Rate)ผปวยวณโรค ตองไมนอยกวา

รอยละ 85

ขอเสนอแนะ

1. การเลอกตวชวดทบรรจอยในแผนปฏบตราชการสานกการแพทยมาดาเนนการจดการ

ความร จะสงผลใหแผนปฏบตราชการประจาปสมฤทธผลยงขน ทงน เนองจากกระบวนการจดการความรจะสงเสรมให

บคลากรมความเขาใจ ตระหนก เปนคณคาในการพฒนางานนาพาไปซงองคกรแหงการเรยนรตอไป

2. ผบรหารและบคลากรทกระดบควรใหความสาคญ และถอวาการจดการความรเปนภารกจ

รวมทตองสงเสรม สนบสนนอยางตอเนองและจรงจง เพอนาไปสการปฏบตราชการทสมฤทธผลตามเปาหมาย

3. สานกการแพทยควรจะมคณะกรรมการทมหนาทหรอภารกจเฉพาะในลกษณะ KM Team

เฉพาะเรอง เนองจากตองมความชานาญหรอความเชยวชาญเฉพาะดานในการดาเนนการและตองกาหนดแผนการ

ดาเนนงานทชดเจน เชน การจดการความรทเกยวของกบโรควณโรค กควรจะมอบผรบผดชอบงานวณโรคดาเนนการ

33

4. ผบรหารควรสนบสนนระบบบรหารจดการขอมลดานเทคโนโลยสารสนเทศใหกบบคลากรทกระดบ

เพอความคลองตวและรวดเรว เชน มการจดการความรเรองตางๆโดยใชเวบไซด แตผลปรากฏวาจานวนเครอง

คอมพวเตอรและระบบไมเอออานวยสาหรบการใชงานหรอไมเพยงพอกบจานวนบคลากร กสงผล

ใหการดาเนนการไมประสบผลสาเรจเชนกน

5. ควรมการสรางแรงจงใจในรปแบบตางๆ อาท การสนบสนนใหสวนราชการในสงกดสานก

การแพทยทกแหงสงเรองการจดการความรเรองตางๆมาประกวดบนเวบไซด เพอกระตนใหบคลากรมสวนรวมในการ

พฒนา โดยใชการจดการความรเปนเครองมอดาเนนการ

6. การจดการความรในแตละเรอง ไมมสตรสาเรจ ทงน ขนอยกบปจจยหลายประการ ดงนน จะตอง

สรางกระบวนการจดการความรทเหมาะสมกบองคกรขนเอง โดยการศกษาและลงมอปฏบต แมจะเกดความผดพลาด

หรออปสรรคใดๆ ใหถอวาเปนบทเรยนสาหรบการเรยนรขององคกร ในเรองการจดการความรเพอเพมประสทธภาพ

การรกษาวณโรคของสานกการแพทยกเชนเดยวกน ไดดาเนนการภายใตระยะเวลาทจากด แตกจะตองมการพฒนาขน

อยางตอเนองตอไป ซงในการดาเนนการของปแรกน อาจจะประเมนไดแตเพยงความสาเรจตามเกณฑขนตอนการ

ดาเนนงานทสานกงาน กก.กาหนดเทานน แตในปตอไป อาจจะประเมนระดบความรหรอการเขาถงความรหรอการ

แลกเปลยนเรยนรของบคลากรในเรองดงกลาวตอไป

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สามารถนาแนวทางการใชกระบวนการจดการความร(Knowledge Management)มาพฒนาผลการ

ดาเนนงานตามแผนปฏบตราชการประจาปของสานกการแพทย ดานคณภาพชวต ตวชวดท 2 การหายจากโรควณโรค

ของผปวยทขนทะเบยนรกษาจากโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทยสมฤทธผล กลาวคอ

มรอยละความสาเรจในการรกษาวณโรคหาย(Success Rate) ตองมคาไมนอยกวารอยละ 85 อนจะนามาซงการพฒนาดาน

คณภาพชวตทดของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร

2. สามารถนาแนวทางในการใชกระบวนการหรอรปแบบวธการจดการความรชนดตางๆมาประยกตใช

ในการจดการความรใหกบประชาชนผมารบบรการทคลนกวณโรคของโรงพยาบาลในสงกด

สานกการแพทย ทง 9 แหง อาท การอธบายใหความร คาแนะนาในการปฏบตตน การแนะนาใหสบคนขอมลทเกยวของ

กบเรองวณโรคจากเวบไซดของสานกการแพทย การจดนทรรศการ หรอมมความรทคลนกวณโรค เปนตน เพอใหผมา

รบบรการปรบเปลยนพฤตกรรมมาดแลดแลสขภาพของตนเองและเพมอตราความสาเรจในการรกษาหายไดอยางม

ประสทธภาพ

3. โรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทยไดรบการพฒนาระบบการใหบรการรกษาผปวย

วณโรคแบบจดเดยวเบดเสรจ (One Stop Service) ทคลนกวณโรค ทงนเพอลดอตราการแพรกระจายของเชอวณโรคของ

ผปวยวณโรคทมารบบรการในโรงพยาบาล

34

4. สานกการแพทยจะมการพฒนาอยางตอเนองไปสองคกรแหงการเรยนร โดยจะมการประเมนผล

การดาเนนงาน การศกษาวจยตอยอดเพอพฒนารปแบบการรกษาผปวยวณโรคทมประสทธตอไป

5. ประชาชนผมารบบรการมความพงพอใจตอการจดระบบการใหบรการทคลนกวณโรค

และการปฏบตงานของบคลากรในสงกดสานกการแพทย

ตวชวดความสาเรจ

1. ดาเนนการจดการความรใหกบผปวยทมารบการรกษาครบ 4 ขนตอน ไดแก การสรางและ

แสวงหาความร การจดความรใหเปนระบบ การสงเสรมใหเกดการแลกเปลยน แบงปน(Sharing) และการ สงเสรม

กลยทธวธการจดการความรใหกบผมารบบรการจนกระทงเปนสวนหนงของการนาไปสความสาเรจในการเพมอตรา

ความสาเรจในการรกษา(Success Rate)ผปวยวณโรค

2. การประเมนผลการรกษาจากอตราความสาเรจของการรกษาหาย(Success Rate)จากวณโรค

ของผปวยทขนทะเบยนการรกษาในโรงพยาบาลสงกดกรงเทพมหานคร ทกรอบ 3 เดอน ไมนอยกวารอยละ 85

35

บรรณานกรม

1. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ.2545

2. พระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546

3. แผนบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2548 – 2551

4. แผนปฏบตราชการสานกการแพทย (พ.ศ. 2548 – 2551)

5. คารบรองการปฏบตราชการสานกการแพทย (พ.ศ. 2548 – 2551)

6. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542

7. นายแพทยวจารณ พานช : สถาบนเพมผลผลตแหงชาต

8. ศรชย กาญจนวาส ทฤษฏการประเมน สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย พมพครงท 5 ,

พ.ศ.2550 , 233 หนา

9. Anghris , 1993 อางองใน Firestone & McELROY , 2003:3

10. Alle , 1997 อางองใน Firestone & McELROY , 2003:4

11. Goldmann , 1999 อางองใน Firestone & McELROY , 2003:3

12. สานกงานพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) http://www.opdc.go.th/thai/KM.phd

13. www.geocities.com/madhukar_shukla/km.pdf

14. http://knowledge.usaid.gov/JoeRabenstine_Seminar1.pdf

15. http://rileyis.indelta.com/publications/NewDocs/KnowledgeManagement/KM-AN-EVOLVING-

DISCIPLINE.htm

16. www.dmsbma.go.th