2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE IRAK KRONOLOJİSİ · 2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE ... 1983’te...

2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE IRAK KRONOLOJİSİ

ORSAMORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

2012 IRAQ ASSESSMENT AND IRAQ CHRONOLOGY

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİCENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES

Ortadoğu Stratejik Araştırmalar MerkeziCenter for Mıddle Eastern Strategıc Studıes

مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية

Rapor No: 143, Ocak 2013

ISBN: 978-605-4615-40-7

ORSAM Rapor No: 143

Ocak 2013

2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE

IRAK KRONOLOJİSİ

2012 IRAQ ASSESSMENT AND

IRAQ CHRONOLOGY

Ankara - TÜRKİYE ORSAM © 2013Bu raporun içeriğinin telif hakları ORSAM’a ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca kaynak gösterilerek kısmen yapılacak makul alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, yeniden yayım-lanamaz. Bu raporda yer alan değerlendirmeler yazarına aittir; ORSAM’ın kurumsal görüşünü yansıtmamaktadır.

STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİORSAMORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

TarihçeTürkiye’de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun

ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Or-

tadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum,

çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır.

Ortadoğu’ya BakışOrtadoğu’nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de

halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri,

halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferber-

liği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin

egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında ge-

rek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu’daki sorun-

ların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri ce-

saretlendirecektir. Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın

kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar

arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla

sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halk-

larının ortak menfaatidir.

Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ORSAM’ın ÇalışmalarıORSAM, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı

kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma meka-

nizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin

çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıla-

rın ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ORSAM; bölgesel gelişmeleri ve trend-

leri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir. ORSAM,

web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle,

raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimi-

ni desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin,

stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye’de konuk edilmesini

kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını

sağlamaktadır.

www.orsam.org.tr

Bilgay Duman1983’te Ankara’da doğdu. 2011 yılı itibariyle Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Programında eğitimini sürdürüyor. Yüksek Lisans tezini “Sad-dam Sonrası Dönemde Türkmenler ve Kerkük” konusunda yazdı. Çeşitli medya kurum ve kuruluşlarında, ulusal ve uluslararası dergi ve gazetelerde makale ve röportajları yer aldı. Katıldığı çok sayıdaki konferansın yanı sıra, sıklıkla Ortadoğu coğrafyasında saha çalışmaları yapmakla birlikte, Birleşmiş Milletler gözlemcisi olarak Irak ve Afganistan seçimlerinde uluslararası gözlemci ekiplerinde yer aldı. Çalışmalarına ORSAM bünye-sinde Ortadoğu Uzmanı olarak devam ediyor.

4 ORSAMRapor No: 143, Ocak 2013

TAKDİM

2012 yılı Ortadoğu bölgesi için son derece hareketli ve sıcak bir yıl olmuştur. “Küçük Ortadoğu” olarak anılan Irak da hem iç politika hem de dış politika açısından oldukça hareketli günler yaşa-mıştır. Bu hareketliliğin 2013 yılında da artarak devam etmesi beklenmektedir. Aynı zamanda 20 Nisan 2013 tarihinde yerel seçimler yapılacaktır. Ayrıca Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin sağlık durumuna ilişkin yeni gelişmeler yaşanabilir. Suriye ve İran konularının da sıcaklığını koru-maya devam etmesi, Irak’ın yine uluslararası gündemin ilk sıralarında yer almasına neden olacaktır.

2012 yılında Irak’ın iç ve dış politikasına ilişkin genel analizlerin yapılması, 2013’te yaşanacak sürecin daha anlaşılır hale gelmesine sağlayacaktır. Bu amaçla 2012 yılının Irak kronolojisi ve değerlendirmesini içeren bir rapor hazırladık. Faydalı olacağını umuyor, 2013’ün hem Irak hem Ortadoğu hem de ülkemiz için istikrarın, barışın, refahın ve mutluluğun bol olduğu bir yıl olma-sını diliyorum.

Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı

ORSAM Rapor No: 143, Ocak 2013 5

İçindekiler

Takdim ..........................................................................................................................................................4

1. 2012’de Irak İç Politikası ........................................................................................................................7

2. 2012’de Irak’ın Dış Politikası .................................................................................................................13

3. 2012 Irak Kronolojisi ..............................................................................................................................18


ORSAM Rapor No: 141, Aralık 2012

Hazırlayanlar: Bilgay Duman

2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE IRAK KRONOLOJİSİ

ORSAMORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

2012 Irak Değerlendirmesi ve Irak Kronolojisi

Bu raporda 2012 yılına ait Irak’ın iç ve dış po-litikası değerlendirilmiştir. Ayrıca Irak’taki sıcak gündemin takip edilebilmesi ve bir bel-lek oluşturulabilmesi amacıyla 2012 yılına ait Irak kronolojisi verilmiştir.

1. 2012’de Irak İç Politikası

7 Mart 2010 tarihinde yapılan seçimlerin ar-dından Irak’ta hükümet ancak 9 ayda kurula-bilmiştir. Hükümet içindeki anlaşmazlıkların ortaya çıkardığı siyasi istikrarsızlık, 2012 yı-lına dek etkili olmuştur. Özellikle 2011 yılının son ayında Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi için çıkarılan tutuklama kara-rı ve sonrasında gıyabında verilen idam ceza-sı, Irak iç siyasetindeki istikrarsızlığın artma-sına sebep olmuştur. Şii olan Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’ye yönelik “mezhepçilik” yap-tığı suçlamaları ve Sünni siyasetçiler üzerinde denetim sağlamaya çalıştığı yönündeki iddia-lar, Irak’ta yeniden Şii-Sünni gerginliğini art-tırmıştır. Nuri El-Maliki bu algıyı kırmak için

merkeziyetçi ve milliyetçi politikalar üreterek bir kısım Sünni Arap aşiretleri ve Türkmenler gibi Irak siyasetinde etkili olabilecek tarafları yanına çekmeye çalışmıştır. Bunu “Iraklılık” kimliği üzerinden kurgulamaya çalışan Nuri El-Maliki, konuşmalarında “birlik ve beraber-lik” vurgusu yapmıştır. Bununla birlikte “Irak-lılık” kimliğini en fazla zarara uğratabilecek Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) karşı politikalarını sertleştiren Nuri El-Maliki, en önemli siyasi hedef olarak IKBY’yi seçmiş ve IKBY’nin politik alanını kısıtlamaya çalışmış-tır.

IKBY liderleri de merkezi hükümetin gücünü zayıflatma politikası gütmüştür. Bu süreçte IKBY hem merkezi hükümetten bağımsız po-litika üretmiş hem de Irak merkezi hüküme-tine muhalif gruplara öncülük etmiştir. Irak Parlamentosunda temsil edilen 17 farklı gru-bun tamamının içerisinde yer aldığı Irak hü-kümetinde, çoğunluğu oluşturan ve hükümeti kuran Nuri El-Maliki’nin uygulamalarından memnun olmayan başta Iyad Allavi liderliğin-deki Irakiye listesi ve Sadr grubu, hükümet içi muhalefete başlamıştır.

8

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİORSAM

ORSAMRapor No: 143, Ocak 2013

Özellikle 2012 yılının ortasında Maliki’nin devrilmesi için harcanan çaba en üst seviyeye ulaşmıştır. Irak Parlamentosundaki milletve-killeri arasında Maliki’den güvenoyunun çe-kilmesine yönelik bir imza kampanyası başla-tılmış, ancak bir sonuç alınamamıştır. Muha-lefet Maliki’yi düşüremese de hükümet çalış-malarına katılmamış ve hükümeti işlemez hale getirmeye gayret göstermiştir. Ancak Nuri El-Maliki “tek adam” gibi davranarak iktidarı kişiselleştirmeye ve pekiştirmeye çalışmıştır. Nuri El-Maliki muhalefet grupları içerisinde-ki çatlakları da bir siyasi manevra aracı olarak kullanmıştır. Nuri El-Maliki, iktidar gücüyle muhalefet içerisindeki çatlakları genişletme-ye ve muhalefetten kopan grupları kendi ya-nına çekmeye gayret göstermiştir. Özellikle en güçlü rakibi olan Irakiye Listesinden ko-pan grupları yanına çekmeye çalışan Nuri El-Maliki, bir yandan da muhalefeti zayıflatmaya çalışmıştır. Bu süreçte hedeflerinin bir kısmı-

na ulaşan Nuri El-Maliki, Musul, Kerkük, Se-lahattin ve Diyala’daki önemli Sünni aşiretleri ve siyasetçileri yanına çekmeyi başarmıştır. Bunun için eski rejim döneminde görev yapan bir kısım Sünni Arap subayın tekrar görevle-rine dönmesi gibi son derece kritik kararlara imza atmıştır. Ancak Maliki’nin Sünni Arap-ların büyük çoğunluğunu yanına çekebildiğini söylemek zordur. 2012 Aralık’ının son günle-rinde Anbar, Selahattin ve Musul gibi çoğun-lukla Sünni Arapların yaşadığı yerlerde yaşa-nan Maliki karşıtı gösteriler dikkat çekmek-tedir. Nuri El-Maliki’nin Aralık ayı içerisinde Irakiye liderlerinden biri olan Maliye Bakanı Rafi İsavi’nin korumalarının Tarık El-Haşimi ile ilgileri olduğu gerekçesiyle tutuklanması emrini vermesi ve 150 korumasından 140’nın görevinden alınması sonrası başlayan göste-riler, Musul’da bir subayın hapishanedeki bir genç kıza tecavüz ettiğinin ortaya çıkmasıyla şiddetlenmiştir.

IKBY lider Mesut Barzani (solda) Mukteda El-Sadr’ı (sağda) karşılıyor.


2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE IRAK KRONOLOJİSİ ORSAM

Öte yandan Maliki siyasi iktidarını pekişti-rip muhalefeti de zayıflatırken aynı zamanda merkezi hükümetin otoritesini de arttırma-ya çalışmıştır. Bu anlamda Irak’taki iki oto-rite (IKBY ve merkezi hükümet) arasında da yönetim çekişmesi en üst seviyeye çıkmıştır. IKBY’nin yetki ve etki alanını daraltmaya ça-lışan Nuri El-Maliki, siyasi adımlarını askeri olarak da desteklemiştir. Özellikle IKBY’nin üzerinde denetim kurmaya çalıştığı Kerkük ve “ihtilaflı bölgeler”de askeri varlığını arttırma-ya yönelik adımlar atmıştır. Örneğin 2012’nin yaz aylarında sınır geçişlerini kontrol etmek amacıyla Irak’ın kuzeybatı sınırına asker ar-tırımı yapmıştır. Bunun sonucunda IKBY’ye bağlı peşmergelerle karşı karşıya gelinmiştir. 8 Mayıs 2012’de Kerkük’te Bakanlar Kurulu’nu toplayan Nuri El-Maliki, siyasi olarak göv-de gösterisi yapmıştır. Burada Kerkük’ün bir

Irak şehri olduğunu ve böyle kalacağını vur-gulayan Nuri El-Maliki, beraberinde Kerkük’e götürdüğü askeri birlikleri de burada bırak-mıştır. IKBY de bunun üzerine peşmergele-rini Kerkük’e getirmiştir. Son olarak Nuri El-Maliki, Irak’ta 2012 yılının son çeyreğinin en tartışmalı konusu olan “Dicle Operasyonlar Komutanlığı”nı kurmuştur. Kerkük, Selahat-tin ve Diyala’da görev yapacak olan ve doğru-dan Başbakan Nuri El-Maliki’den talimat alan “Dicle Operasyonlar Komutanlığı”na bağlı unsurları “ihtilaflı bölgeler” olarak adlandırı-lan bölgelere yerleştirmiştir. Aynı şekilde bu unsurlara karşılık olarak IKBY de peşmerge-lerini bu bölgelere yerleştirmiştir. 16 Kasım 2012’de peşmergeler ve Dicle Operasyon-lar Komutanlığı’na bağlı birlikler arasında Tuzhurmatu’da çatışma yaşanmıştır.

Irak Parlamentosu’nda bir oturum

10



Dicle Operasyonlar Komutanlığı’nın merkez üssünün de Kerkük’ün batısındaki K1 olarak anılan petrol pompalama istasyonunun ya-kınında kurmuştur. IKBY, muhalefet ve Irak merkezi hükümeti arasındaki çekişme de-vam ederken, 16 Kasım 2012’de Selahattin’in Tuzhurmatu ilçesinde Dicle Operasyonlar Komutanlığı’na bağlı bir birimin geçişi sıra-sında Celal Talabani’nin başkanı olduğu KYB mensupları ile silahlı çatışmalar yaşanmıştır. Bunun üzerine Nuri El-Maliki’nin talimatıyla hem Tuzhurmatu hem de Kerkük çevresine

tank, top gibi askeri araçlarla birlikte Irak or-dusuna bağlı güçler yerleştirilmiştir. Bu birlik-ler Dicle Operasyonlar Komutanlığı’na bağlı Kerkük’ün güneyindeki Havice ilçesine bağlı Reşat Nahiyesi’ne kadar girmiştir. Öte yandan IKBY de buna karşılık olarak Kerkük’ün kuzey girişine 15-20 km uzaklıktaki bölge ve Dubiz, Leylan, Karaincir gibi dış köylere peşmerge güçlerini göndermiştir. Peşmergelerle birlikte tank ve çeşitli askeri araçlar da bu bölgede ko-nuşlandırılmıştır.

Dicle Operasyonlar Komutanlığı’na bağlı birimler Kerkük’e giderken



Durumun giderek gerginleşmesi üzerine bu gerginliğin giderilmesi amacıyla IKBY ve Irak merkezi hükümeti arasında görüşmeler baş-ladıysa da karşılıklı yapılan hamleler gerginli-ği daha da yükseltmiştir. Hatta IKBY Başkanı

Mesut Barzani, 10 Aralık 2012’de Kerkük ve çevresinde konuşlanmış peşmergeleri ziyaret etmiş, Irak merkezi hükümeti de bunun “sa-vaş ilanı” olduğunu açıklamıştır. İki taraf ara-sındaki gerginlik devam etmektedir.

Mesut Barzani 10 Aralık’ta Kerkük’e konuşlanan peşmerge birliklerini ziyaret etti.

IKBY’ye bağlı peşmergeler Kerkük’e giriyor.

12



Bu süreçte Türkmenlerin durumu da son derece kritiktir. Türkmenler, belki de Irak si-yasi tarihinde bugüne kadar elde edemedik-leri siyasi başarıyı 2012 yılı içerisinde elde etmiştir. Bu başarının elde edilmesinde başta Irak Türkmen Cephesi olmak üzere dönemin Türkmen siyasetçilerinin payı olduğu kadar siyasi konjonktürün de payı vardır. Özellikle IKBY ve Irak merkezi hükümeti arasındaki çekişmeden Türkmenler fayda sağlamıştır. 2012 yılı içerisinde Türkmenler ve Kürtler arasındaki ilişkilerin yumuşamaya başlaması, Türkmenlerin yerelde bazı kazanımlar (Ker-kük İl Meclisi Başkanlığı’na Hasan Turan’ın getirilmesi, Irak Türkmen Cephesi’nin yeni-den Erbil’de büro açması gibi) elde etmesine imkan tanımıştır. Buna karşılık Nuri El-Maliki

de Türkmenleri sistem içerisinde yanında tu-tabilmek amacıyla merkezi hükümetin gü-cünü kullanmıştır. Bu süreçte Türkmenler, Irak Parlamentosunda yapılan oylamalarla Türkmen haklarını içeren bir raporun kabul edilmesi, Türkmenlerin Irak’ın üçüncü asli unsuru sayılması, Irak bütçesinden Türkmen bölgelerinde kullanılmak üzere pay ayrılması gibi kazanımlar sağlamıştır. Ayrıca Türkmen Eğitim Genel Müdürlüğü kurulmuş, Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği gibi resmi devlet kuruluşlarında Türkmence, Arapça ve Kürtçe gibi resmi dil statüsüne yükseltilmiştir. Bu ka-zanımlar fiilen Türkmenlere henüz bir fayda getirmemiş olsa da resmiyet kazanma açısın-dan önemlidir.

Tuzhurmatu’da bir Türkmen mahallesinde düzenlenen bombalı saldırı



Türkmenler siyasi ve sosyal haklar açısın-da kazanım sağlamış olsalar bile 2012 yılı Türkmenler için oldukça zor bir yıl olmuş-tur. Özellikle doğrudan Türkmenlere yönelik yapılan saldırı eylemleri, fidye karşılığı adam kaçırma, suikastler, Kerkük ve Tuzhurmatu başta olmak üzere Türkmen yerleşimlerinde yaşanan bombalı saldırılar bütün yıl devam etmiştir. Irak’taki siyasi çekişme Türkmenle-re siyasi kazanımlar sağlarken, bu çekişmenin ortaya çıkardığı güvenlik boşluğu Irak’taki en korumasız halk olan Türkmenleri olumsuz et-kilemiştir. Irak merkezi hükümetinin güven-lik birimlerini siyasal amaçlar doğrultusunda kullanmasının yanında Türkmen bölgelerine yeteri kadar güvenlik ve koruma sağlayama-ması, Türkmenleri şiddet eylemleriyle karşı karşıya bırakmıştır. Türkmen siyasetçiler yap-tıkları açıklamalarda özellikle Irak merkezi hükümetinden koruma talep etmektedir. An-cak 2012 yılı boyunca Irak merkezi hüküme-tinin Türkmenlere bir koruma sağlayabildiği-ni söylemek zordur. Türkmenler 2012 yılının son dönemlerinde Türkmenleri koruyacak bir Türkmen gücünün kurulması konusunda ıs-rarcı olduklarını gösterecek eylemler yapmış-tır. Türkmenlere yönelik şiddet eylemlerinin devam etmesi durumunda elde edilen siyasi kazanımların bir faydası olmayacaktır.

2. 2012’de Irak’ın Dış Politikası

2012 Irak için yeni bir dönemin başlangı-cı sayılabilir. 2011 yılının Aralık ayında son ABD askerinin de Irak’ı terk etmesiyle birlikte Irak’taki fiili ABD işgali sona ermiştir. Bundan sonra Irak’ın nasıl bir dış politika çizgisi ta-kip edeceği merak konusu olmuştur. Nuri El-Maliki başkanlığındaki hükümetin dış politi-kada Suriye ve Türkiye konusunda takındığı tavır ABD’den uzaklaşma yönünde bir adım olarak Rusya ile silah anlaşması yapma giri-şimleri ve İran’la daha yakın bir dış politika çizmesi Maliki’ye yönelik “mezhepçi” iddiala-rını pekiştirmiştir.

2012 yılı içersinde Irak’ta iki önemli uluslara-rası toplantı yapılmıştır. 29 Mart’ta Arap Bir-liği toplantısı Irak’ın başkenti Bağdat’ta dü-zenlenmiştir. 23-24 Mayıs tarihlerinde de 5+1 ülkeleri olarak bilinen Birleşmiş Milletler Gü-venlik Konseyi Üyeleri ve Almanya’nın dahil olduğu grup ile İran arasında İran’ın nükleer çalışmaları konusunda yapılan müzakerelerin son toplantısı Bağdat’ta yapılmıştır.

Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Ahmed bin Hilli (solda) ve Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari (sağda)

14



Etki açısında Arap Birliği toplantısı dikkate alınmalıdır. Irak merkezi hükümeti bu top-lantının yapılması için büyük uğraş vermiş, ancak katılım beklenen düzeyde olmamıştır. Arap Birliği’nin 22 üyesinin devlet başkan-ları düzeyinde yapılması gereken genel ku-rul toplantısına toplantıyı düzenleyen Irak’la birlikte sadece 9 devlet başkan düzeyinde katılırken, diğer ülkeler daha düşük düzeyde temsil edilmiştir. Bu toplantıyla Arap Birliği dönem başkanlığı Libya’dan Irak’a geçmiştir.

Arap Birliği’nin 23. Dönem Toplantısı, 22 yıl sonra Irak’ta yapılan ilk uluslararası toplantı niteliğini taşımaktadır. Ayrıca 2003 sonrası dönemde yeniden yapılanan Irak’ın kendini uluslararası kamuoyuna kabul ettirebilmesi açısından da bu toplantı son derece önemli olmuştur. Siyasal ve diplomatik girişimlerin yanı sıra toplantının düzenlenmesi için de önemli miktarda kaynak ayrılmıştır. Toplantı-nın maliyetinin Irak’a 600 milyon dolar oldu-ğu konuşulmaktadır.

Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani (oturan-soldan ikinci) ve Arap Ülkeleri Liderleri Bağdat’taki Arap Birliği Zirvesinde



Irak’ın Arap Birliği toplantısına bu denli önem göstermesinin en büyük nedenlerinden biri, Arap Dünyası ile halen etkin düzeyde ilişki kuramaması ve dış politika üretememesi olarak gösterilebilir. Bu açıdan Irak, kendini Arap Dünyasına kanıtlama çabasına girmiştir. Toplantının mezhepsel kamplaşmaya sahne olduğu söylenebilir. Çoğunlukla Sünnilerin hakim olduğu Körfez Ülkeleri arasında, sa-dece Kuveyt devlet başkanlığı seviyesinde katılmıştır. Ayrıca Mısır, Fas, Yemen, Ürdün gibi önemli bölge ülkeleri de toplantıya düşük seviyede temsilci göndermiştir. Katar Başba-kanı ve aynı zamanda da Dışişleri Bakanı olan Şeyh Hamad Bin Casim El-Tani’nin toplantı-ya ilişkin yaptığı açıklama, Irak’a ilişkin algı-lamaları daha net olarak ortaya koymuştur. El-Tani toplantı ile ilgili verdiği bir demeçte, toplantıya ilişkin bu düşük katılımın Bağdat yönetimine bir “mesaj” olduğunu belirterek, Şii ağırlıklı hükümetin Sünnileri marjinalize ettiğini vurgulamıştır. Buradan hareketle iç politikada tam anlamıyla bir meşruiyet sağla-yamayan ve halen hükümet içindeki gruplar arasındaki anlaşmazlıkları gideremeyen Irak Başbakanı Nuri El-Maliki liderliğindeki hü-kümetin dış politikada da beklediği meşruiye-ti sağlayamadığını söylemek mümkündür. Bu açıdan ABD’nin Irak’tan çıkmasıyla birlikte Şiilerin çoğunlukta olduğu Irak hükümetinin “İran’ın uydusu” olacağına yönelik analizler uluslararası gündemi meşgul etmiştir. Irak her ne kadar “İran’ın uydusu” olmasa da dış politi-kada İran’la paralel hareket etmiştir. Özellikle bölgenin en sıcak konusu olan Suriye mesele-

sinde Irak ve İran’ın politikalarının örtüştüğü görülmektedir. 2010 yılına kadar Irak’taki pek çok eylemden sorumlu tutulan Suriye’deki Beşşar Esad rejimi, Suriye’de olayların patlak vermesinin ardından Irak merkezi hükümeti tarafından desteklenmiştir. Bu noktada Şii-lerin ağırlıkta olduğu Irak merkezi hüküme-tinin Suriye’de Sünnilerin başa geçmesinden korktuğu söylenebilir. Irak ve Suriye’deki Sün-ni Arap aşiretleri arasındaki akrabalık bağları dikkate alınırsa Suriye’de Sünnilerin iktidar olmasının Irak’taki Sünni Arapları da güçlen-dirmesi muhtemeldir. Bu yüzden Irak mer-kezi hükümetinin Suriye politikasında İran’a yakın bir çizgi takip ettiği görülmektedir.

Bu açıdan Irak’ın Suriye konusunda Türki-ye ile karşıt çizgide olduğu görülmektedir. Bu karşıtlık sadece Suriye konusunda olma-yıp ikili ilişkilerde de üst seviyeye ulaşmıştır. Özellikle Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi’ye yönelik terör suçlamaları nedeniyle hakkında açılan davalardan dolayı Türkiye’ye sığınması ve Türkiye’nin Haşimi’ye verdiği destek dolayısıyla Türkiye ve Irak’ın net olarak karşı karşıya geldiği görülmektedir. Aynı zamanda Türkiye’nin IKBY ile geliştirdi-ği ilişkiler de Irak merkezi hükümetini rahat-sız etmekte ve bu rahatsızlık, Irak hükümeti-nin Türkiye karşıtı tavır sergilemesine sebep olmuştur. Türkiye ve Irak arasında 2012 yılı, en gergin dönem olarak karşımıza çıkmakta-dır. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun 2 Ağustos 2012’deki Kerkük ziyareti ile gergin-lik zirve noktasına ulaşmıştır.

16



Irak, Türkiye’ye karşı dış politika yaptırımla-rı uygulamaya koymuş, Türk şirketlerinin li-sanları iptal edilmiş, Türk yetkililerin uçakları Irak’a indirilmemiş, hava sahası kapatılmış, Irak’ta bulunan Türk yetkililer Irak’ın içişle-rine karışmakla suçlanmıştır. Buradan hare-ketle 2012 yılı içerisinde Irak’ın en aktif dış politikayı Türkiye konusunda ürettiği ve bunu karşıtlık üzerine kurduğu söylenebilir.

Irak Başbakanı Nuri El-Maliki son derece kri-tik bir dönemde, Rusya Devlet Başkanı Vladi-mir Putin’in daveti üzerine, üç günlük bir ça-lışma ziyaret için üst düzey bir heyetle 8 Ekim 2012’de Rusya’ya gitmiştir. Nuri El-Maliki’nin Rusya ziyareti, Irak ile Rusya arasındaki ikili ilişkiler açısından olduğu kadar Irak’ın askeri kapasitesini geliştirmesi açısından da önemli bir adım olmuştur. Nuri El-Maliki’nin Rus-ya ziyareti Ortadoğu’daki bölgesel denklem açısından da kritik bir öneme sahiptir. Suriye üzerinden yürütülen bölgesel politika, siyasi restleşmeler, uluslararası ve bölgesel kamp-

laşmalar Nuri El-Maliki’nin Rusya ziyaretinin önemini arttırmaktadır. Ziyarette Nuri El-Maliki ve Rusya Başbakanı Dimitri Medve-dev, Irak’ın Rusya’dan 4,2 milyar ABD doları değerinde silah alımını öngören bir anlaşma yapmıştır. Ancak daha sonraki günlerde bu anlaşma yolsuzluk yapıldığı gerekçesiyle uy-gulanmadan iptal edilmiş ve yeni bir anlaşma yapılacağı açıklanmıştır. Bu arada Maliki’nin Rusya ziyaretinde, Irak ve Rusya arasında “iki-li siyasi ilişkiler ve diplomatik işbirliği” konu-sunda mutabakat zaptı imzalanmıştır. Muta-bakat zaptının imza töreni sırasında yapılan açıklamada, Rusya ile Irak arasında ilişkilerin geliştirilmesi, uluslararası, bölgesel ve Suri-ye’deki krize ilişkin son gelişmeler konusunda iki taraf arasında görüş alışverişinde bulunul-duğu belirtilmiştir. Ayrıca Rusya ve Irak’ın Suriye’de derinleşen krize siyasi bir çözüm bulunması, şiddetin ve akan kanın bir an önce durdurulması gerektiği konusunda ortak gö-rüş benimsedikleri açıklanmıştır.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Kerkük’te



Nuri El-Maliki, Rusya ziyaretinde bile Türkiye’yi eleştirmiştir. Türkiye’nin bölgede izlediği politikanın yanlış olduğunu savunan Maliki, Türkiye’yi küstahça davranmakla suç-lamış ve Türkiye’nin bölgede güvenlik riskini arttırdığını söylemiştir. Irak tarafından yapı-lan açıklamalara ve yaşanan gelişmelere ba-kıldığında Rusya’nın Irak’a açık destek verdiği görülmektedir. Maliki’nin Rusya’da Türkiye’ye yönelik yaptığı açıklamaların ardından, Mali-ki Rusya’dan ayrılmadan, kargosunda silah ta-şıdığından şüphelenilen Suriye Havayollarına ait bir yolcu uçağının Türkiye hava sahası üze-rindeyken Türk F-16’ları tarafından Ankara’ya indirilmesi, Türkiye ve Rusya arasında Suriye konusunda yeni bir krize yol açmıştır. Bu ha-reketle Türkiye, Beşşar Esad destekçilerine bir mesaj vermiş ve kararlılığını ortaya koy-muştur. Türkiye, 16 Mart 2012’de de Suriye’ye malzeme taşıyan İran kargo uçağını Diyarba-kır Havalimanı’na indirerek arama yapmıştır. Öte yandan 2 Ekim 2012’de İran’dan Suriye’ye giden bir kargo uçağı da Irak tarafından Bağ-

dat Havalimanı’na indirilerek arama yapılmış-tır. ABD uzun süredir İran’ın Irak üzerinde Suriye’ye silah ve askeri malzeme taşıdığını iddia ederek Irak’ın izin vermemesi için baskı yapmaktadır. Ancak Irak’ın İran’a karşı etkin bir kontrol mekanizması kurması beklenme-mektedir. Önümüzdeki süreçte Suriye konu-sunda Rusya, İran ve Irak arasındaki işbirliği artabilir.

Sonuç olarak Irak hem dış politika hem de iç politika açısından son derece karmaşık ve sıkıntılı bir yılı geride bırakmıştır. 2012’nin son çeyreğinde Irak’ta yaşanan gelişmeler 2012’deki sıkıntıların uzun ve kısa vadece son bulacağı izlenimini vermemektedir. 20 Nisan 2013’te yapılacak yerel seçimler de hesaba katıldığında Irak iç siyaseti daha da karmaşık hale gelebilir. Öte yandan dış politikada da özellikle Suriye konusunda yaşanacak geliş-melerin, Irak’ın dış politikasına yön verebile-cek nitelikte olacağı düşünülmektedir.

Irak Başbakanı Nuri El-Maliki (solda) ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (sağda)

18



3. 2012 Irak Kronolojisi

1 Ocak 2012: Iraklılar, ABD güçlerinin ülke-den tamamen çekilmesini Bağdat ve birçok şehirde düzenlenen etkinliklerle kutladı.

6 Ocak 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi’yi tutuklatma girişimiyle baş-layan mezhep gerginliğine taraf olmamakta kararlı olduklarını söyledi.

9 Ocak 2012: Sünni ve Şii siyasetçiler arasın-daki tansiyonun yükseldiği Irak’ta, Bağdat’taki merkezi hükümet, hakkında tutuklama kara-rı çıkartılan Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi’nin sığındığı Irak Kürt Böl-gesel Yönetimi tarafından teslim edilmesini istedi.

11 Ocak 2012: Başbakan Recep Tayyip Er-doğan, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El- Haşimi hakkında teröre destek iddiasıy-la tutuklatma kararı çıkartan Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’ye “etnik ve mezhepsel çatış-ma” uyarısında bulundu.

12 Ocak 2012: Irak’ta Başbakan Nuri El-Maliki tarafından teröre destek verdiği iddia-sıyla hakkında tutuklama kararı çıkarılan Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi, Kerkük’te yargılanmak istiyor.

15 Ocak 2012: Irak Başbakanı Nuri El Maliki, Türkiye’nin Irak konusunda izlediği politika ile bölgeye felaket getirmek istediğini iddia etti.

19 Ocak 2012: Türkiye’nin Irak Büyükelçili-ğine roketli saldırı düzenlendi.

19 Ocak 2012: Irak, Tahran yönetiminden son dönemde İran ile ABD arasında gergin-

liğe sebep olan dünyanın en büyük transit petrol güzargahlarından biri olan Hürmüz Boğazı’nı açık tutmasını istedi.

19 Ocak 2012: Amerikan askerlerinin 2011 Aralık ayı sonunda ülkeyi tamamen terk et-mesinin ardından iç savaş riski yaşanan Irak’ta, Iraak Türkmen Cephesi Başkanı Erşat Salihi, Türkmenlerin geleceğinin tehlikede ol-duğunu söyledi.

20 Ocak 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Türkiye’yi ülkesinin iç işlerine karış-makla suçladı.

21 Mart 2012: Irak’ın çeşitli kentlerinde dü-zenlenen saldırıların sorumluluğunu El Kaide terör örgütünün Irak’taki kolu üstlendi.

28 Mart 2012: Arap ülkelerinin Dışişleri Bakanları, 23. Dönem Olağan Arap Birliği Zirvesi’nden önce Bağdat’ta bir araya geldi.

29 Mart 2012: Irak’ın başkenti Bağdat’ta dü-zenlenen Arap Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı sona erdi. Toplantıda alınan ka-rarları okuyan Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, “Suriye’deki durum, Filistin sorunu ve Somali’yi geniş bir şekilde ele aldıklarını ve Ortadoğu’da nükleer silahlardan arındırılmış bölgenin oluşturulması, terörle mücadele, Ye-men hükümetine destek, Filistin meselesiyle ilgili uzun vadede görüş ve Daimi Arap Par-lamentosunun temellerinin görüşüldüğünü” belirtti.

16 Nisan 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki tarafından hakkında yakalama kararı çıkarıl-ması büyük tartışmaya neden olan ve kararın ardından Erbil’e yerleşen Irak Cumhurbaşka-nı Yardımcısı Tarık El-Haşimi, Bağdat hükü-metinin, Suriye konusunda taahhütlerine uy-madığını söyledi. Haşimi, “Irak, İran’ın Suriye yardımları için koridor haline geliyor”, dedi.



17 Nisan 2012: Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, bağımsız bir Kürt devletinin ilan edilmesinin kolay olmadığını ve böyle bir ih-timalin olduğuna inanmadığını söyledi.

19 Nisan 2012: Irak Cumhurbaşkanı Yardım-cısı Tarık El-Haşimi ile Irak Kürt Bölgesel Yö-netimi Başkanı Mesut Barzani İstanbul’da bir araya geldi.

20 Nisan 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Başbakan Recep Tay-yip Erdoğan ile görüştü.

20 Nisan 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Başbakan Recep Tayip Erdoğan’ın açıklamalarının Irak’ın içişlerine müdahale anlamına geldiğini ileri sürdü.

20 Nisan 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Da-vutoğlu, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani ile bir araya geldi.

21 Nisan 2012: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından kabul edilen Irak Kürt Böl-gesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani çıkış-ta yaptığı açıklamada, “Artık silahla bir yere varılamaz. Bundan sonra PKK silah yöntemi-ni sürdürürse sonucuna kendi katlanır. Ben PKK’nın Irak’ın kuzeyinde hüküm sürmesine müsaade etmem”, ifadesini kullandı.

22 Nisan 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki temaslarda bulunmak üzere İran’a gitti.

22 Nisan 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Da-vutoğlu, Türkiye’nin Irak politikasın hakkın-da yaptığı açıklamada, “Hiçbir zaman mezhep temelli, etnik temelli bir politika takip etme-dik. Her zaman tüm Iraklı kardeşlerimizin huzur içerisinde bir arada yaşaması için çaba sarf ettik. Onu da aslında en iyi Irak Başbaka-nı Nuri El-Maliki bilir”, dedi.

23 Nisan 2012: Irak meclisi, kuruluşundan bu yana ilk kez Türkmenlerin sorunlarını ele aldı.

23 Nisan 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin, ABD ziyaretinde Irak’a satılacak F-16 savaş uçaklarını günde-me getirdiği ortaya çıktı. Barzani’nin, Ameri-kalı yetkililere, “Irak Başbakanı Nuri Maliki, diktatörlüğe doğru gidiyor. F-16 uçaklarını ona vermeyin” talebinde bulunduğu belirtildi.

23 Nisan 2012: Türkiye’nin Bağdat Büyükel-çisi Yunus Demirer, Irak Dışişleri Bakan Veki-li Lebid Abbavi tarafından bakanlık makamı-na çağırıldı. Abbavi, “Türk yetkililerin yaptığı açıklamaları Irak’ın içişlerine karışmak olarak görüyoruz ve Irak egemenliğine dokunan bu tür açıklamaların durdurulacağını ümit edi-yoruz”, dedi.

24 Nisan 2012: İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Tahran’da Irak Başbakanı Nuri Maliki’yi kabul etti.

24 Nisan 2012: Irak Başbakan Nuri El-Maliki, hakkında tutuklama kararı bulunan Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Haşimi’nin Türkiye’ye gelmesini ve resmi temaslarda bu-lunmasını sert bir dille eleştirdi.

25 Nisan 2012: Irak Parlamentosu tarihinde ilk kez Türkmen meselesine özel bir tartışma oturumu ile ele aldı. Türkmen milletvekilleri tarafından hazırlanan raporu Irak Türkmen Cephesi Başkanı Erşat Salihi okudu.

26 Nisan 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, diktatörlükle suçladı-ğı Irak Başbakanı Nuri El-Maliki liderliğinde-ki hükümete ülkedeki siyasi krize son vermesi için Eylül ayına kadar süre verdi.

28 Nisan 2012: Iraklı siyasi liderler, ülkedeki siyasi krizi çözmek amacıyla Erbil kentinde bir araya geldi. Toplantıya, Irak Cumhurbaş-kanı Celal Talabani, Irak Kürt Bölgesel Yöne-timi Başkanı Mesut Barzani, El Irakiye lideri Iyad Allavi, Şii lider Mukteda el Sadr ve Irak Meclis Başkanı Usame Nuceyfi katıldı.

20



5 Mayıs 2012: Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin lideri Mesut Barzani, birleşik de-mokratik federe bir Irak’tan yana olduklarını söyledi.

8 Mayıs 2012: Irak Başbakanı Nuri El Maliki, bu sabah ülkenin kuzeyindeki Kerkük şehrine sürpriz ziyaret gerçekleştirdi. Kerkük’te yapı-lacak Bakanları Kurulu Toplantısı’na katılmak üzere bu sabah erken saatlerde özel uçakla şehre gelen Maliki, havaalanından direkt va-lilik binasına geçti.

9 Mayıs 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani, 7 bakanıyla bir-likte Kerkük’e gitti.

9 Mayıs 2012: Interpol, Irak yönetiminin ta-lebi üzerine Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi’nin yakalanması için kırmızı bül-ten çıkardı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da Haşimi’ye destek vermeye devam edecek-lerini söyledi.

14 Mayıs 2012: Suriye’deki şiddet olayların-dan kaçarak Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne sığınanların sayısı 3 bin 171’e ulaştı.

14 Mayıs 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, merkezi hükümet ile Irak Kürt Bölge-sel Yönetimi arasındaki polemiği sürdürüyor. Irak’ın Süleymaniye kentinde yayın yapan Kürt kanalı NRT’ye konuşan Irak Başbaka-nı Maliki, “Sanki Kürdistan Irak’a değil, Irak Kürdistan’a bağlı” dedi.

14 Mayıs 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, İran’ı, İsrail ile yaşadığı sorunlara bölgesel yö-netimi de karıştırma çabasında olmakla suç-ladı.

16 Mayıs 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki hakkında bazı gizli belgeleri açıklayacağını duyurdu.

17 Mayıs 2012: Başbakan Recep Tayyip Er-doğan, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başba-kanı Neçirvan Barzani’yi Başbakanlık Resmi Konutu’nda kabul etti.

20 Mayıs 2012: Irak Cumhurbaşkanı Yar-dımcısı Tarık El-Haşimi, gıyaben yargılanma-ya başladı.

21 Mayıs 2012: Irak’ta Nuri El-Maliki baş-kanlığındaki merkezi hükümet, Irak Kürt Böl-gesel Yönetimi’ni Türkiye ile tek başına petrol anlaşmaları yapmaması için uyardı.

21 Mayıs 2012: Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Irak Parlamentosu ve Bölgesel Parlamentoya, “Petrol Kaçakçılığını Araştırma Komisyonu” kurulması yönünde çağrıda bulundu.

22 Mayıs 2012: Irak hükümetinin, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi denetimindeki bölgeye ya-pılan benzin sevkiyatını durdurma kararını bir ay ertelediği bildirildi.

24 Mayıs 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani, bütçe tahsisatı konusunda Bağdat yönetimi ile sorun yaşa-maya devam ettiklerine dikkat çekerek, bir çözüme ulaşılamaması halinde dışarıya ham petrol verebileceklerini söyledi.

24 Mayıs 2012: Irak’ın başkenti Bağdat’ta 2 gündür devam eden İran’ın nükleer progra-mıyla ilgili görüşmeler sona erdi.

30 Mayıs 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, eski subayların yeniden görevlerine getirilmesi için talimat verdiğini bildirdi.

3 Haziran 2012: Iraklı Şii lider Mukteda Sadr, bazı il meclislerinin, Maliki’den güvenoyunun alınması durumunda güneyde bağımsız bir devlet oluşturulacağı açıklamasına sert çıktı. Sadr, “Irak’ın birliği Maliki’nin şahsiyetinden daha önemlidir” dedi.



3 Haziran 2012: Irak’ta Başbakanı Nuri El-Maliki hükümetinin düşürülmesi için gerek-li 172 milletvekili imzasının toplandığı, im-zaların, Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani tarafından Irak Meclis Başkanı Usame El-Nuceyfi’ye iletileceği bildirildi.

7 Haziran 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Türk yetkilileriyle iki yeni sınır kapısı açma konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.

8 Haziran 2012: Irak’ta Sadr Hareketi li-deri Mukteda Sadr, medyada yer alan “Sadr Suriye’ye savaşmak için asker yolluyor” şek-lindeki iddiaları yalanladı.

9 Haziran 2012: Irakiye lideri Iyad Allavi, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki hükümetinden güvenoyu çekme konusunda ilerlemeye de-vam ettiklerini belirtti.

10 Haziran 2012: Irak Cumhurbaşkanı Ce-lal Talabani, Başbakan Nuri El-Maliki hükü-metinin düşürülmesi için toplanan imzaların yeterli olmadığını belirterek, hükümetten gü-venoyunun çekilmesini öngören talebi geri çevirdi.

10 Haziran 2012: Iraklı muhalif guruplar, Başbakan Nuri El-Maliki’nin düşürülmesi için Erbil’e bağlı Selahaddin kasabasında bir araya geldi.

19 Haziran 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Amerikan petrol şirketi Exxon Mobil ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi arasında yapı-lan anlaşmaların Irak’ta savaşa neden olma-sından endişe duyduğunu belirtti.

19 Haziran 2012: Irak Kürt Bölgesel Yöneti-mi Başkanı Mesut Barzani, Hakkari’de 8 aske-rin şehit olması ve 16 askerin yaralanmasıyla sonuçlanan terör saldırısını kınadı.

25 Haziran 2012: Irak Kürt Bölgesel Yöne-timi Başkanı Mesut Barzanî, terör örgütü PKK’ya çağrıda bulundu. Barzanî, “Bu sorun sadece siyasi yollarla çözülür. Bu sorun silah ve silahlı eylemlerle çözülmez.”, dedi.

5 Temmuz 2012: Irak Dışişleri Bakanı Hoş-yar Zebari, Irak hükümetinin elinde, El Kaide militanlarının Irak’tan Suriye’ye sızdıklarına dair “güvenilir bilgi ve istihbarat” bulunduğu-nu söyledi.

17 Temmuz 2012: Irak hükümeti, Türkiye’nin Irak hava sahasını ve kara sınırını ihlal ettiğini öne sürerek, bunun iki ülke arasındaki ilişki-lere ve ortak çıkarlara zarar verdiğini belirtti.

17 Temmuz 2012: Irak hükümeti, Suriye’deki tüm vatandaşlarından ülkeyi terk etmelerini istedi.

23 Temmuz 2012: Irak Meclisi’nde yapılan oturumda Türkmen haklarına ilişkin kanun hükmünde bir rapor kabul edildi.

24 Temmuz 2012: Irak Kürt Bölgesel Yöneti-mi Peşmerge Bakanlığı sözcüsü Cebbar Yaver, hiçbir ülkenin iç işlerine karışmak istemedik-lerini, Suriye’ye peşmerge kuvvetlerinin gön-derildiği yönündeki haberlerin doğru olmadı-ğını söyledi.

27 Temmuz 2012: Irak-Suriye sınırının peş-merge kontrolündeki kuzey kesiminin Irak merkezi ordusu tarafından denetim altına alınmak istenmesi üzerine peşmerge ile mer-kezi ordunun karşı karşıya geldi.

28 Temmuz 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Suriye-Irak sınırında yerleştirmeye başladıkları askeri güçlerin Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ni hedef almadığını belirtti.

3 Ağustos 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Da-vutoğlu, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ile Suri-ye’deki gelişmeleri görüşmek amacıyla Erbil’e gitti.

22



2 Ağustos 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Da-vutoğlu, Kerkük’e sürpriz bir ziyaret gerçek-leştirdi.

3 Ağustos 2012: Irak hükümeti, Dışişleri Ba-kanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziyareti sebebiyle Türkiye’ye protesto notası verdi.

5 Ağustos 2012: Kerkük Valisi Necmeddin Kerim, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziyaretinin son derece önemli oldu-ğunu söyledi.

5 Ağustos 2012: Arap Birliği, Türkiye ile Irak arasında, karşılıklı saygı ve anlayışa dayanan iyi komşuluk ilişkilerinin korunması çağrısın-da bulundu.

7 Ağustos 2012: Irak Hükümeti Sözcüsü Ali Debbağ, “Bakanlar Kurulu bugünkü toplantı-sında Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük’e yapmış olduğu ziyaret gerekçesiyle Türkiye ile ilişki-lerini gözden geçirme kararı aldı”, dedi.

8 Ağustos 2012: Irak Meclis Başkanı Usa-me El-Nuceyfi, Türkiye’nin geçtiğimiz yıllar-da Irak’a hayırdan başka bir şey sunmadığını söyledi.

16 Ağustos 2012: Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Erşat Salihi, Kerkük’te son dö-nemde Türkmenlere yönelik saldırı ve adam kaçırma olaylarına değindi. Salihi, “Burada hata sayın başbakanındır. Çünkü güvenlik so-rumluluğu ona aittir.” dedi.

4 Eylül 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davu-toğlu, Irak Meclis Başkanı Usame El-Nuceyfi ile görüştü. Görüşmede, Irak’taki son durum başta olmak üzere Suriye ve Ortadoğu bölge-sini ilgilendiren konuların ele alındığı bildiril-di.

5 Eylül 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Irak hükümetinden

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne karşı mali bas-kı kartını kullanmamasını istedi.

6 Eylül 2012: Irak ve Libya’nın iki ülke arasın-daki diplomatik ilişkilerin yeniden başlaması konusunda anlaştığı bildirildi.

9 Eylül 2012: Irak Cumhurbaşkanı Tarık El-Haşimi, idam cezasına çarptırıldı.

10 Eylül 2012: Hakkında Irak Yüksek Mah-kemesi tarafından idam kararı verilen Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi, bu kararı tamamen reddettiğini ve asla ka-bul etmeyeceğini söyledi. Ankara’da bir basın toplantısı düzenleyen Haşimi, kararın siyasi olduğunu düşündüğünü dile getirdi. Adil bir mahkeme olması halinde yarın Bağdat’a git-meye hazır olduğunu ifade eden Haşimi, bu-nun için Birleşmiş Milletler (BM)’e de başvu-ruda bulunduğunu aktardı.

11 Eylül 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El-Haşimi hakkındaki idam kararının ülkedeki mevcut sıkıntıları daha da derinleştirip çık-maza koyacağını açıkladı.

14 Eylül 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Suriye halkının birliğini sağlayacak ve ülkeyi iç savaşa sürüklemekten koruyacak çözüm önerilerine destek olacaklarını bildirdi.

28 Eylül 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Irak halkına “toplumsal uzlaşma’’ çağrısı yap-tı.

29 Ekim 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani Ankara’ya geldi.

1 Ekim 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davu-toğlu, Irak İslam Partisi Genel Başkanı Iyad El-Samarrai ile bir araya geldi.

3 Ekim 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, “Irak, bütün ülkelerle özellikle İran ile iyi iliş-kiler kurmaya çalışıyor”, dedi.



10 Ekim 2012: Rusya’dan 4,2 milyar doların üzerinde silah alımı için Moskova’ya giden Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, NATO’nun Türkiye’yi korumak bahanesiyle Suriye’ye müdahale etmemesi gerektiğini belirtti. Ma-liki, “Çünkü Türkiye için tehlike söz konusu değil” iddiasında bulundu.

11 Ekim 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Irak üzerinden Suriye’ye silah sevk edildiği id-dialarını reddetti.

11 Ekim 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le gö-rüşmesinin ardından Rus basınına yaptığı açıklamada Türkiye’ye yönelik çok sert açık-lamalarda bulundu. Türkiye’yi Suriye politi-kalarında küstahça hareket etmekle suçlayan Maliki, “Uluslararası toplum Türkiye’yi dur-durmalı”, çağrısı yaptı.

23 Ekim 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden üst düzey bir heyetle bir araya gelerek, ‘’iki hükümet arasındaki sorunların çözümü için diyalog masasına oturma konusunda’’ anlaş-maya vardığı bildirildi.

1 Kasım 2012: Irak Cumhurbaşkanı Tarık El-Haşimi’ye “Iraklı bir subayın arabasına bom-ba yerleştirerek adam öldürmeye teşebbüs” suçlamasıyla ikinci idam cezası verildi.

3 Kasım 2012: Irak Cumhurbaşkanı Yardım-cısı Tarık El-Haşimi Tarık Haşimi, koruma-larını Şiilere kışkırtmaktan suçlu bulunarak üçüncü kez idam cezasına çarptırdı.

4 Kasım 2012: Irak Cumhurbaşkanı Yardım-cısı Tarık El-Haşimi ve özel kalemi olarak gö-rev yapan üvey oğlu Ahmed Kahtan, Aralık 2011’deki dini törenlere katılan Şii hacılara karşı suikast girişimiyle ilgisi bulunduğu ge-rekçesiyle, terör karşıtı yasalar uyarınca ölüm cezasına mahkum edildi. Böylece Tarık El-Haşimi dördüncü kez idam cezasına çarp-tırılmış oldu.

6 Kasım 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, Türkiye ile olan ilişkilerinin düzelmesini iste-diklerini belirtti.

8 Kasım 2012: Irak Başbakanı Nuri Maliki “Suriye krizi, iki tarafa da silah sağlandığı için çözülmüyor” dedi.

10 Kasım 2012: Irak’ın, Rusya ile 4,2 milyar dolarlık silah anlaşmasını iptal ettiği açıklan-dı.

12 Kasım 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Bağdat Hükümeti’nin Kürt bölgesine yönelik uygulamalarına karşı Celal Talabani’ye yeni bir yol bulmak için di-yalog çağrısında bulundu.

14 Kasım 2012: Bağdat merkez hükümetinin, başta Kerkük olmak üzere kuzeye yerleştirdi-ği ve sadece Şii Araplardan oluşan askeri bir-liklere Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden sert tepki geldi. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Baş-kanı Mesut Barzani, ”Dicle Operasyonlar Ko-mutanlığı” olarak adlandırılan askerlerin ku-zeye yerleştirilmesinin siyasi amaçlı olduğunu ve bundan rahatsızlık duyduklarını ifade etti. Barzani, söz konusu askeri varlığın bölgede ve ülke genelinde istikrarsızlığa yola açacağını kaydetti.

18 Kasım 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Irak güvenlik güçle-riyle Kürt gruplar arasında ihtilaflı iç sınırlar boyunda yaşanan çatışmanın ardından yaptığı açıklamada bölgenin kendini savunmak için her türlü duruma hazırlıklı olduğunu söyledi.

20 Kasım 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne bağlı peşmergelerin komuta-nı Mahmud Senkavi, Bağdat yönetiminin Kerkük’e doğru zırhlı araçlar ve tanklar gön-dermesinden sonra Irak güvenlik güçlerine ‘’her an’’ saldırabilecekleri uyarısında bulun-du.

24



20 Kasım 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Türkiye’nin Irak Bü-yükelçisi Yunus Demirer ve Erbil Başkonsolo-su Aydın Selcen’ı Selahattin’deki ofisinde ka-bul etti. Görüşmede Türkiye ve bölge arasın-daki ilişkiler ele alınırken, Irak’taki son geliş-meler hakkında fikir alış verişinde bulunuldu.

27 Kasım 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin Irak’ın kuzeyindeki tartışmalı bölgelere yerleştirdiği Dicle Operasyonlar Komutanlığına bağlı birliklere karşın peş-mergeler, Türkmenler’in yoğunlukta yaşadığı Tuzhurmatu’ya akın etti.

6 Aralık 2012: Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin “Arap-Kürt savaşı olur” demecine karşılık, Mesut Barzani, Irak halkına oyuna gelmeme çağrısında bulunarak, “Biz savaş is-temiyoruz ancak halkımızı ve vatanımızı da korumaya hazırız”, dedi.

10 Aralık 2012: Irak Kürt Bölgesel Yöneti-mi Başkanı Mesut Barzani, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki ile süren gerginlik nedeniy-le Kerkük›ün girişindeki Leylan›a sevkettiği peşmerge birliklerini ziyaret etti.

13 Aralık 2012: Irak Cumhurbaşkanı Yar-dımcısı Tarık El-Haşimi beşinci kez idam cezasına çarptırıldı. Tarık El-Haşimi’nin sus-turuculu silah taşımak ve kullanmaktan ceza aldığı açıklandı.

16 Aralık 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, kendi idari sınırlarına dahil olup olmadığı konusunda Bağdat yöne-timiyle sorun yaşadığı, Irak anayasasında ‘ih-tilaflı bölgeler’ olarak adlandırılan bölgeler için bundan sonra ‘Kürt bölgesinin dışın-daki Kürt toprakları’ ismini kullanacağını açıkladı.

18 Aralık 2012: Hastaneye kaldırılan Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin beyin ka-naması geçirdiği ortaya çıktı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Talabani’nin Türkiye’de teda-vi edilmesi için davette bulunulduğunu açık-ladı.

23 Aralık 2012: Irak Anbar, Selahattin ve Mu-sul vilayetleri başta olmak üzere, Irak merkezi hükümetinin uygulamalarını protesto etmek amacıyla büyük çaplı gösteriler düzenledi.



ORSAM Rapor No: 1Mart 2009Deniz Haydutluğu ile Mücadele ve Türkiye’nin Konumu: Somali Örneği(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 2Nisan 200960. Yılında Nato ve Türkiye (Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 3Mayıs 2009Irak’ın Kilit Noktası: Telafer(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 4Temmuz 20092009 Lübnan Seçimleri: Ka-zananlar, Kaybedenler ve Türkiye(Tr)

ORSAM Rapor No: 5Ağustos 2009Türkiye-Lübnan İlişkileri: Lübnanlı Dinsel ve Mezhepsel Grupların Türkiye Algılaması (Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 6Kasım 2009Tuzhurmatu Türkmenleri: Bir Başarı Hikayesi (Tr - Eng - Ar)

ORSAM Rapor No: 7Kasım 2009Unutulmuş Türkmen Diyarı: Diyala(Tr - Eng - Ar)

ORSAM Rapor No: 8 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 1Aralık 2009Karadeniz’in Bütünleşmesi İçin Abhazya(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 9Ocak 2010Yemen Sorunu: Bölgesel Savaşa Doğru mu?(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 10Yemen İç Savaşı: İktidar Mücade-lesi, Bölgesel Etkiler ve Türkiye ile İlişkiler(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 11Şubat 2010Unutulan Türkler: Lübnan’da Türk Varlığı (Tr – Eng – Ar)

ORSAM Rapor No: 12 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 2Şubat 2010Rusya Federasyonu’nun Bakışı: Irak Faktörünün Türkiye’nin Ortadoğu Politikasına Etkisi (1990-2008)(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 13Şubat 20107 Mart 2010 Irak Seçimleri Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seç-menlerin Politik Davranışlarının Analizi(Tr)

ORSAM Rapor No: 14Şubat 2010Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Du-rum ve Seçime İlişkin Beklentiler(Tr)

ORSAM Rapor No: 15Mart 2010Orsam Heyetinin 7 Mart 2010 Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem Raporu(Tr)

ORSAM Rapor No: 16Nisan 2010Oman Sultanlığı:Arap Yarımadasında Geleneksel ile Modernite Arasında Bir Ülke(Tr)

ORSAM Rapor No: 17Nisan 20107 Mart 2010 Irak Parla-mento Seçim Sonuçlarının ve Yeni Siyasal Denklemin Değerlendirilmesi(Tr)

ORSAM Rapor No: 18BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 3Mayıs 2010Komşuluktan Stratejik İşbirliğine: Türk-Rus İlişkileri(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 19Eylül 2010Türkiye’ye Yönelik Türkmen Göçü ve Türkiye’deki Türkmen Varlığı(Tr)

ORSAM Rapor No: 20BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 4Ekim 2010Kırgızistan’da Mevcut Durum, İktidar Değişiminin Nedenleri ve Kısa Vadeli Öngörüler(Tr)

ORSAM Rapor No: 21Kasım 2010Irak’tan Irağa: 2003 Sonrası Irak’tan Komşu Ülkelere ve Türkiye’ye Yönelik Göçler(Tr)

ORSAM Rapor No: 22Ocak 2011Türkiye-Yemen İlişkileri ve Yemen’deki Türkiye Algısı(Tr – Eng – Ar)

ORSAM Rapor No: 23Ocak 2011Katar-Irak-Türkiye-Avrupa Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Mümkün mü?(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 24Ocak 2011Kuveyt Emirliği: Savaş ve Barış Arasındaki El Sabah İktidarı ve Türkiye ile İlişkiler(Tr)

ORSAM Rapor No: 25Ocak 2011Hukuki ve Siyasi Yönleriyle Güvenlik Konseyi’nin İran Am-bargosu(Tr)

ORSAM Rapor No: 26BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 5Şubat 2011Kırgızistan’da Son Gelişmeler: Dün, Bugün, Yarın(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 27Şubat 2011Mısır Devriminin Ayak Sesleri: Bir Devrin Sonu mu?(Tr)

ORSAM Rapor No: 28BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 6Şubat 2011Uluslararası Deniz Hukukunda Kıyı Devletlerinin Gemilere El Koyma Yetkisinin Sınırları: Gürcistan’ın Karadeniz’de Seyre-den Gemilere El Koyması(Tr)

ORSAM Rapor No: 29Şubat 2011Tunus Halk Devrimi ve Türkiye Deneyimi(Tr)

ORSAM Rapor No: 30Şubat 2011Kerkük’te Mülk Anlaşmazlıkları: Saha Araştırmasına Dayalı Bir Çalışma(Tr)

ORSAM Rapor No: 31BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 7Mart 2011Afganistan ve Pakistan’da Yaşanan Gelişmeler ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri (Tr)

ORSAM Rapor No: 32Mart 2011Suudi Arabistan’da Şii Muhalefet Sorunu ve Etkileri(Tr)

ORSAM Rapor No: 33Mart 2011Irak’ta Türkmen Varlığı(Tr)

ORSAM Rapor No: 34Mart 2011Irak’ta Türkmen Basını(Tr – Ar)

ORSAM Rapor No: 35Mart 2011Irak’ta Mevcut Siyasi Durum ve Önemli Siyasi Gelişmeler(Tr)

ORSAM Rapor No: 36ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 1 Mart 2011Eu’s Water Framework Directive Implementation in Turkey:The Draft National Implementa-tion Plan (Eng)

ORSAM Rapor No: 37Mart 2011Tunus Halk Devrimi ve Sonrası(Tr)

ORSAM Rapor No: 38Mart 2011Libya Savaşı, Uluslararası Müda-hale ve Türkiye (Tr)

ORSAM Rapor No: 39Mart 2011Tarihten Günümüze Libya (Tr)

ORSAM Rapor No: 40ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 2Mart 2011İklim Değişiminin Güvenlik Boyu-tu ve Ortadoğu’ya Etkileri(Tr)

ORSAM Rapor No: 41Mart 2011Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak-1(Tr)

ORSAM Rapor No: 42ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 3Nisan 2011Nil Nehri Havzasının Hidropolitik Tarihi ve Son Gelişmeler(Tr)

ORSAM Rapor No: 43Nisan 2011Kuzey Irak’ın Sosyal-Siyasal Yapısı ve Kürt Bölgesel Yönetimi’ninTürkiye ile İlişkileri(Tr)

ORSAM Rapor No: 44ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 4Nisan 2011Meriç Nehri Havzası Su Yönetimi’nde “Uluslararası İşbirliği” Zorunluluğu(Tr)

ORSAM Rapor No: 45Nisan 2011Suriye’de Demokrasi mi İç Savaş mı? :Toplumsal-Siyasal Yapı, Değişim Senaryoları ve Sürecin Türkiye’ye Etkisi(Tr)

ORSAM RAPORLARI

26



ORSAM Rapor No: 46Mayıs 2011Suriye’de İktidar Mücadelesi, Uluslararası Toplumun Tepkisi ve Türkiye’nin Konumu (Tr)

ORSAM Rapor No: 47ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 5Mayıs 2011Türkiye-Suriye İlişkileri: Sınıraşan Sularda Örnek İşbirliği Olarak Asi Dostluk Barajı(Tr)

ORSAM Rapor No: 48Mayıs 2011Orsam Söyleşileri - 2Iraklı Araplar, Azınlıklar ve Aka-demisyenler-1(Tr)

ORSAM Rapor No: 49Mayıs 2011Orsam Söyleşileri - 2Irak Türkmenleri-1(Tr)

ORSAM Rapor No: 50Mayıs 2011Orsam Söyleşileri - 3Iraklı Kürt Yetkililer, Akademisy-enler ve Gazeteciler-1(Tr)

ORSAM Rapor No: 51BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 8Mayıs 201175. Yılında Montrö Boğazlar SözleşmesiKaradeniz’in Değişen Jeopolitiği Çerçevesinde(Tr)

ORSAM Rapor No: 52BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 9Mayıs 2011Afganistan ve Bölgesel Güvenlik (Ortadoğu, Orta ve Güney Asya, Rusya Federasyonu)(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 53Mayıs 2011Madagaskar: Bağımsızlığın 50. Yılında Kazanımlar, Kaçan Fırsatlar ve Türkiye ile İlişkiler(Tr)

ORSAM Rapor No: 54Mayıs 2011Iraklı Grupların Temel Siyasi Sorunlara Bakışı ve Türkiye İle İlişkiler: Saha Araştırmasına Dayalı Bir Çalışma(Tr)

ORSAM Rapor No: 55Haziran 2011Suriye Muhalefeti’nin Antalya Toplantısı:Sonuçlar, Temel Sorunlara Bakış ve Türkiye’den Beklentiler(Tr)

ORSAM Rapor No: 56Haziran 2011Seçimler ve Ak Parti’nin Te-crübesi(Tr – Ar)

ORSAM Rapor No: 57Haziran 201112 Haziran 2011 Türkiye Genel Seçimlerinin Ortadoğu Ülkelerin-deki Yansımaları(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 58Temmuz 2011Karikatürlerin Dilinden 12 Haziran 2011 Türkiye Genel Seçimlerinin Ortadoğu’daki Yansımaları(Tr)

ORSAM Rapor No: 59Temmuz 2011Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak - 2(Tr)

ORSAM Rapor No: 60 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 6Temmuz 2011Mekong Nehri Suları Üzerinde İşbirliği ve İhtilaf(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 61Temmuz 2011Antalya’da 1-2 Haziran 2011 Tar-ihlerinde Gerçekleşen “Suriye’de Değişim Konferansı” nın Tam Deşifresi(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 62Ağustos 2011Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak - 3(Tr)

ORSAM Rapor No: 63 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 7Ağustos 2011Görünmez Stratejik Kaynak: Sınıraşan Yeraltı Suları(Tr)

ORSAM Rapor No: 64Ağustos 2011AK Parti’nin 12 Haziran 2011 Genel Seçimlerindeki Zaferi(Tr – Ar)

ORSAM Rapor No: 65Ağustos 2011Karikatürlerin Dilinden Arap Baharı - 1(Tr)

ORSAM Rapor No: 66Ağustos 2011Karikatürlerin Dilinden Libya İç savaşı ve Uluslararası Müda-hale - 1(Tr)

ORSAM Rapor No: 67Ağustos 2011Somali: Bir Ulusun Yok Oluşu ve Türkiye’nin İnsani Yardım Girişimi(Tr)

ORSAM Rapor No: 68Eylül 2011Karikatürlerde Usame Bin Ladin Operasyonu ve Yankıları(Tr)

ORSAM Rapor No: 69Eylül 2011Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak - 4(Tr)

ORSAM Rapor No: 70BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 10Eylül 2011XXI. Yüzyılda Rusya ve Türkiye’nin İran Politikaları(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 71Eylül 2011Gazze Sorunu: İsrail Ablukası, Uluslararası Hukuk, Palmer Rapo-ru ve Türkiye’nin Yaklaşımı(Tr)

ORSAM Rapor No: 72Eylül 2011Ortadoğu Ülkelerine Dair İstatistikler(Tr)

ORSAM Rapor No: 73BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 11Ekim 2011Anadolu Etki Alanı(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 74BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 12 Ekim 2011Ukraine in Regress: The Tymosh-enko Trial(Eng)

ORSAM Rapor No: 75BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 13Ekim 2011Kazaklar ve Kazakistanlılar(Tr)

ORSAM Rapor No: 76BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 14Ekim 2011İtalya’da Unutulmuş Türk Varlığı: Moena Türkleri(Tr - It)

ORSAM Rapor No: 77Ekim 2011ABD’nin Çekilmesinin Ardından Irak Politikasının Bölgesel, Küresel Etkileri ve Türkiye’ye Yansımaları(Tr)

ORSAM Rapor No: 78ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 8Ekim 2011Türkiye’de ve İsrail’de Yapay Sulak Alanlar ile Atıksu Arıtımı ve Atıksuyun Sulama Amaçlı Olarak Tekrar Kullanımı(Tr)

ORSAM Rapor No: 79Ekim 2011Yaklaşan Seçim Öncesi Tunus’ta Siyasal Denklemler (Tr)

ORSAM Rapor No: 80Ekim 2011Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak - 5(Tr)

ORSAM Rapor No: 81BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 15Ekim 2011Büyük Güçlerin Afganistan Politikaları(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 82BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 16Ekim 2011Bölge Devletlerinin Perspektifin-den Afganistan(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 83Kasım 2011Suriye’de Değişimin Ortaya Çıkardığı Toplum: Suriye Türk-menleri(Tr)

ORSAM Rapor No: 84ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 9Kasım 2011Somali’nin Açlık Felaketi: “Siyasi Kuraklık” mı Yoksa Doğal Afet mi?(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 85Kasım 2011Suriye Politik Kültüründe Tarihsel Pragmatizm, Beşar Esad Dönemi Suriye Dış Politikası ve Türkiye-Suriye İlişkileri(Tr)

ORSAM Rapor No: 86Kasım 2011Geçmişten Günümüze Irak Türk-men Cephesi’nin Yapısı ve İdari Durumu(Tr)

ORSAM Report No: 87 Kasım 2011Turkmen in Iraq and Their Flight: A Demographic Question? (Eng)

ORSAM Rapor No: 88Kasım 2011Irak’ta Bektaşilik (Türkmenler – Şebekler – Kakailer)(Tr)

ORSAM Rapor No: 89Kasım 2011Değişim Sürecindeki Fas Monarşisi: Evrim mi? Devrim mi?(Tr)

ORSAM Rapor No: 90Kasım 2011Arap Dünyasının İstisnai Krallığı: Yerel Aktörler ve Arap-İsrail Uyuşmazlığı Çerçevesinde Ürdün Krallığı’nın Demokratikleşme Deneyimleri(Tr-Eng)

ORSAM Rapor No: 91Aralık 2011Türkiye ve Arap Birliği’nin Suriye’ye Yaptırım Kararları ve Olası Sonuçları(Tr)



ORSAM Rapor No: 92 Aralık 2011Irak’ta İhtilaflı Bölgelerin Durumu(Tr)

ORSAM Report No: 93ORSAM Water Research Pro-gramme Report: 10December 2011Turkey and Wfd Harmonization: A Silent, But Significant Process(Eng)

ORSAM Rapor: 94 Aralık 2011Türkiye-Fransa Krizinde Algının Rolü: Fransızların Türkiye Algısı(Tr)

ORSAM Rapor No: 95Aralık 2012Karikatürlerle Arap Baharı – 2(Tr)

ORSAM Rapor No: 96Aralık 2011Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak – 6 (Tr)

ORSAM Rapor No: 97Ocak 2012Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak – 7 (Tr)

ORSAM Rapor No: 98BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 17Ocak 2012Kırgızistan’da Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Türkiye ile İlişkilerine Etkisi(Tr)

ORSAM Rapor No: 99Ocak 2012Türk Siyasal Partilerinin Hatay’daki Suriyeli Sığınmacılar Konusundaki Açıklamaları ve Hatay’daki Siyasi Parti Tem-silcileri ile Hareketlerin Suriye Olaylarına Yaklaşımları(Mart-Aralık 2011)(Tr)

ORSAM Rapor No: 100Ocak 2012Irak İstatistikleri(Tr)

ORSAM Rapor No: 101ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 11Ocak 2012Emniyetli İçme Suyu ve Sanita-syon Hakkı(Tr)

ORSAM Rapor No: 102Ocak 2012Irak Hangi Şartlarda, Nasıl Par-çalanabilir?: En Kötüye Hazırlıklı Olmak(Tr – Eng)

ORSAM Rapor No: 103Ocak 2012Irak’ta Petrol Mücadelesi: Çok Uluslu Şirketler, Uluslararası Anlaşmalar ve Anayasal Tartışmaların Işığında Bir Analiz(Tr)

ORSAM Rapor No: 104 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 12Şubat 2012Sınıraşan Akiferler Hukuku Taslak Maddeleri Üzerine Bir Değerlendirme(Tr – Eng)

ORSAM Rapor No: 105Şubat 2012Irak Hukuk Mevzuatında Azınlıkların Siyasal Hakları(Tr)

ORSAM Rapor No: 106Şubat 2012Irak Hukuk Mevzuatında Azınlıkların Siyasal Hakları(Tr)

ORSAM Rapor No: 107Şubat 2012Uluslararası Hukuk ve Irak Anayasası Açısından Azınlıkların İnsan Hakları(Tr)

ORSAM Rapor No: 108Şubat 2012Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın (EİT) Geleceği(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 109Şubat 2012Türkiye’nin Yükselişi ve “Bric” Bölgesi(It)

ORSAM Rapor No: 110 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 13Mart 2012İran’da Su Kaynakları ve Yönetimi(Tr)

ORSAM Rapor No: 111Mart 2012Suriye Kürt Muhalefetine Eleştirel Bir Bakış(Tr)

ORSAM Rapor No: 112Mart 2012İran İslam Cumhuriyetinde Anayasal Sistem ve Siyasi Partiler(Tr)

ORSAM Rapor No: 113 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 18Nisan 2012Mongolia: A Developing Democ-racy and a Magnet for Mining(Eng)

ORSAM Rapor No: 114Nisan 2012Karikatürlerle Suriye Sorununu Anlamak - 8(Tr)

ORSAM Rapor No: 115Nisan 2012Suriye’de Güvenli Bölge Tartışmaları: Türkiye Açısından Riskler, Fırsatlar ve Senaryolar(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 116 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 14Nisan 2012Fayda Paylaşımı Kavramı, Teorik Altyapısı ve Pratik Yansımaları(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 117Nisan 2012Musul’a Yatırım GeleceğeYatırım Demektir(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 118 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 19 Mayıs 2012 Ukrayna - Türkiye Ticari - Eko-nomik Münasebetlerinin Analizi(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 119 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 20 Mayıs 2012 Bölgesel Gelişimin Trend ve Senaryolarının Araştırılmasındaki Araç: Jeopolitik Dinamikler(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 120 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 21 Mayıs 2012 Kazakistan Siyasi Sisteminin Gelişimi: 2012 Parlamento Seçimleri (Tr)

ORSAM Rapor No: 121Mayıs 2012Musul’da Yerel Siyaset ve Irak Siyasetinde Yeni Dinamikler (Saha Çalışması)(Tr - Eng - Ger)

ORSAM Rapor No: 122 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 15Mayıs 2012Irak’ta Su Kaynakları Yönetimi(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 123 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 22Haziran 2012Küresel Göç ve Avrupa Birliği ile Türkiye’nin Göç Politikalarının Gelişimi(Tr)

ORSAM Rapor No: 124Temmuz 2012Türkiye Afrika’da: Eylem Planının Uygulanması ve Değerlendirme On Beş Yıl Sonra(Tr - Eng - Fr)

ORSAM Rapor No: 125 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 23 Temmuz 2012 Rusya’nın Ortadoğu Politikası(Tr)

ORSAM Rapor No: 126 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 16Temmuz 2012Yeni Çerçeve Su Kanunu’na Doğru: Su Kanunu Taslağı Üzerine Notlar(Tr)

ORSAM Rapor No: 127Ağustos 2012Suriye’de Kürt Hareketleri (Tr)

ORSAM Rapor No: 128 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 24 Eylül 2012 Günümüz Şartlarında Türkiye - Belarus Ekonomik Münas-ebetlerinin Gelişimi(Tr - Rus - Eng)

ORSAM Rapor No: 129 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 25 Eylül 2012 Belarus-Türkiye: Devletlerarası İşbirliğinin Pozitif Dinamikleri(Tr - Rus - Eng)

ORSAM Rapor No: 130 Kasım 2012Suriye Çerkesleri(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 131 Kasım 2012BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 26“Üçüncü Dalga”: Postmoderniz-min Jeopolitiği(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 132Kasım 2012Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti(Tr)

ORSAM Rapor No: 133Kasım 2012Irak Kürdistan Bölgesi’nde Mu-halefetin Doğuşu ve Geleceği(Tr)

ORSAM Rapor No: 134Kasım 2012Irak Çerkesleri(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 135BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 27Kasım 2012Türkiye’nin Eski Sovyet Cum-huriyetleriyleMünasebetlerinin Özellikleri(Tr - Rus - Eng)

ORSAM Rapor No: 136BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 28Kasım 2012Türk-Ukrayna İlişkilerinde Ente-grasyon Faktörü Olarak Türk-Kırım Münasebetleri(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 137BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 29Aralık 2012Belarus’un Enerji Politikası ve Belarus’un Rusya ve AB ile En-erji Alanında Geliştirdiği İşbirliği (1992-2011)(Tr - Rus)

ORSAM Rapor No: 138Aralık 2012Birlik mi, PYD’nin Güç Gösterisi mi? Erbil Anlaşmasından Sonra Suriye Kürt Dinamikleri(Tr)

ORSAM Rapor No: 139Aralık 2012Suriye’de Kürtler Arası Dengeler, Rejim Muhalifleri ve Türkiye: Çatışma-İstikrar Ayrımındaki İlişkiler Örüntüsü(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 140Aralık 2012Kuzey Irak’ta İç Siyasal Dengeler ve Stratejik İttifak’ın Geleceği(Tr - Eng)

ORSAM Rapor No: 141Aralık 2012Irak’ta Türkmen Eğitiminin Durumu(Tr)

ORSAM Rapor No: 142Ocak 2013President Obama’s Second Term: Domestic and Foreign Challenges(Eng)

ORSAM Rapor No: 143Ocak 20132012 Irak Değerlendirmesi ve Irak Kronolojisi(Tr)

28



AKADEMİK KADRO

Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Doç. Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Uluslararası Antalya Üniversitesi Doç. Dr. Harun Öztürkler ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üniversitesi Doç. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Özlem Tür ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Danışmanı, Avrasya Habib Hürmüzlü ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Doç. Dr. Didem Danış ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Doç. Dr. Canat Mominkulov ORSAM Uzmanı, Avrasya, El Farabi Kazak Milli Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Jale Nur Ece ORSAM Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Doç. Dr. Yaşar Sarı ORSAM Danışmanı, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. Ögretim Üyesi Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Danışmanı, Avrasya Elmira Cheremisova ORSAM Ortadoğu Danışmanı, St. Petersburg Üniversitesi Av. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Pınar Arıkan Sinkaya ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü Volkan Çakır ORSAM Danışmanı, Afrika Tamer Koparan ORSAM Yönetici Editörü Bilgay Duman ORSAM Uzmanı, Ortadoğu Noyan Gürel ORSAM Danışmanı Oytun Orhan ORSAM Uzmanı, Ortadoğu Sercan Doğan ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Seval Kök ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Nebahat Tanriverdi ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Shalaw Fatah ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Aytekin Enver ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Göknil Erbaş ORSAM, Karadeniz Tuğçe Kayıtmaz Mütercim Tercüman Uğur Çil ORSAM, Ortadoğu ORSAM Su Araştırmaları ProgramıDr. Tuğba Evrim Maden ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Dr. Seyfi Kılıç ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı

ORSAM DANIŞMA KURULUDr. İsmet Abdülmecid Irak Danıştayı Eski Başkanı Prof. Dr. Ramazan Daurov Rusya Bilimler Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü, Direktör Yardımcısı Prof. Dr. Vitaly Naumkin Rusya Bilimler Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Dr. Abdullah Alshamri ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ORSAM Riyad Temsilcisi Hasan Alsancak İhlas Holding CEO Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahat Andican Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Dorayd A. Noori Irak’ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Arslan İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü Büyükelçi Shaban Murati Arnavutluk Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Başar Ay Türkiye Tekstil Sanayii İşveren Sendikası Genel Sekreteri Hediye Levent Gazeteci (Suriye) Prof. Dr. Mustafa Aydın Kadir Has Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Ersel Aydınlı Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri Yaşar Yakış Büyükelçi, Dışişleri Eski Bakanı Patrick Seale Ortadoğu ve Suriye Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Aftab Kamal Pasha Hindistan Batı Asya Araştırmaları Merkezi Başkanı Itır Bağdadi İzmir Ekonomi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği Bölümü Prof. Dr. İdris Bal TBMM 24. Dönem Milletvekili Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı Dr. Sami Al Taqi Orient Research Center Başkanı Kemal Beyatlı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Barbaros Binicioğlu Ortadoğu Danışmanı Safarov Sayfullo Sadullaevich Tacikistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkan Yardımcısı



Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Doç. Dr. Mustafa Budak Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Hasan Canpolat Milli Savunma Bakanlığı Danışmanı E. Hava Orgeral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı Volkan Çakır ORSAM Danışmanı, Afrika Doç. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Çetiner Çetin Gazeteci (Orta Doğu) Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya YÖK Başkanı Doç. Dr. Didem Danış ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü Dr. Serdar Aziz ORSAM Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Cezmi Eraslan Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Dr. Amer Hasan Fayyadh Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı Dr. Farhan Ahmad Nizami Oxford Üniversitesi İslami Çalışmalar Merkezi YöneticisiAv. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Cevat Gök Irak El Fırat TV Türkiye Müdürü Mete Göknel BOTAŞ Eski Genel Müdürü Osman Göksel BTC ve NABUCCO Koordinatörü Timur Göksel Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani Irak’ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Numan Hazar Emekli Büyükelçi Habib Hürmüzlü ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Doç. Dr. Pınar İpek Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Tuğrul İsmail TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov Diplomat Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Avrasya Danışmanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Doç. Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Selçuk Karaçay Vodofone Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şaban Kardaş TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Talip Küçükcan Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Arslan Kaya KPMG ,Yeminli Mali Müşavir Dr. Hicran Kazancı Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilcisi İzzettin Kerküklü Kerkük Vakfı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Dr. Max Georg Meier Hanns Seidel Vakfı Proje Müdürü (Bişkek) Prof. Dr. Mosa Aziz Al Mosawa Bağdat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Uluslararası Antalya Üniversitesi Prof. Dr. Çınar Özen Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Murat Özçelik Büyükelçi Muhammed Nurettin Beyrut Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Doç. Dr. Harun Öztürkler ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya Federasyonu) Doç. Dr. Fırat Purtaş Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü, TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Suphi Saatçi Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Doç. Dr. Yaşar Sarı ORSAM Danışmanı, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. Ögretim Üyesi Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kerkük,Irak) Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlşkiler Bölümü Doç. Dr. İbrahim Sirkeci Regent’s College (Londra, Birleşik Krallık) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Zaher Sultan Lübnan Türk Cemiyeti Başkanı Dr. Irina Svistunova Rusya Strateji Araştırmaları Merkezi, Türkiye-Ortadoğu Araştırmaları Masası Uzmanı Semir Yorulmaz (Gazeteci, Mısır) Doç. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Ortadoğu Danışmanı,Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Mehmet Şüküroğlu Enerji Uzmanı Doç. Dr. Oktay Tanrısever ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ, Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Sabri Tekir İzmir Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Dr. Gönül Tol Middle East Institute Türkiye Çalışmaları Direktörü Av. Niyazi Güney Prens Group Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Özlem Tür ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü Dr. Ermanno Visintainer Vox Populi Direktörü (Roma,İtalya) Dr. Umut Uzer İstanbul Teknik Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg Şehir Parlamentosu Milletvekili, St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Avrasya Danışmanı

30



ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULUMeliha Benli Altunışık ODTÜ Bülent Aras Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur ODTÜ Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) Ahmet K. Han Kadir Has Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) Rosemary Hollis City Üniversitesi (Birleşik Krallık) Bahgat Korany Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Peter Mandaville George Mason Üniversitesi (ABD) Emma Murphy Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık)

ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULUProf. Dr. Meliha Benli Altunışık ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARATel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48

www.orsam.org.tr, [email protected]

ORSAM

2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE IRAK KRONOLOJİSİ · 2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE ... 1983’te...

Documents

Transcript of 2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE IRAK KRONOLOJİSİ · 2012 IRAK DEĞERLENDİRMESİ VE ... 1983’te...